Cooltura Issue 561 by Cooltura

cooltura.co.uk

20 grudnia 2014

51 (561)

W środku a część drug ego Świąteczn a Niezbędnik

561-COVER.indd 1

16/12/2014 16:16:27

Special offers on favourites for

GWIAZDKA AT SAINSBURY’S

2 for

£2

Mix & Match Tago Gingerbread with Strawberry Filling 160g £1.20

Mieszko Cherrissimo 120g £1.50

Mieszko Michaszki 220g £1.50

£2.50

Solidarnosc Naleczowska Plums in Chocolate 190g £3.20 £2.50

2 for

£2 Krakus Red Borsch Soup 1L £1.50

Winiary Mayonnaise 400g £1.60

£1 each

Lisner Herrings Cream Sauce 280g £1.50 £1

Lisner Rollmops with Onion 200g £1.45 £1

Jedrus Sauerkraut & Mushroom Pierogi 400g £1.45 £1

For these and more great deals or to find your nearest store, visit sainsburys.co.uk/worldfoods

Offers valid to 30/12/2014. Selected stores, lines and availability. Offers apply to online orders delivered by 30/12/2014. Online delivery charges apply. Tago Gingerbread with Strawberry Filling 160g 75p/100g, Mieszko Cherrissimo 120g £1.25/100g, Mieszko Michaszki 220g 68p/100g, Solidarnosc Naleczowska Plums in Chocolate 190g £1.32/100g, Krakus Red Borsch Soup 1L 15p/100ml, Winiary Mayonnaise 400g 40p/100g, Lisner Herrings Cream Sauce 280g 36p/100g, Lisner Rollmops with Onion 200g 50p/100g, Jedrus Sauerkraut & Mushroom Pierogi 400g 25p/100g.

704725-4_SB_CoolTura_2012.indd 1 561-MAKIETA 1 01-23.indd 2

11/12/2014 12:24 16/12/2014 16:48:49

szko able

14 11:59

561-MAKIETA 1 01-23.indd 3

16/12/2014 16:08:44

W NUMERZE 560.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 DZIENNIKARZE

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk KAROLINA ZAGRODNA karolina@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255

016

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 JAREK JORDAN jj@cooltura.co.uk AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMY

012 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY 016 POLSKA 018 GOSPODARKA 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU Jak kupić dom na Wyspach i nie zwariować?

030 KOMENTARZ TYGODNIA Tortury tajne przez poufne

032 FELIETON Śpij. Też

034

EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk prenumerata@cooltura.co.uk ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

034 DZIEJE SIĘ Sztandar Stowarzyszenia Polskich Kombatantów na Mount Everest

036 KAWAŁ HISTORII Legenda (jeszcze) żywa Pierwsza Dama uhonorowana odznaczeniem Bene Merito

039 ŚWIĄTECZNY DODATEK MAGAZYNU „COOLTURA”

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

062 OGŁOSZENIA DROBNE Okładka: TOMEĆ WOŹNY

092 KRZYŻÓWKA 093 HOROSKOP

ŚWIĘTA

2014 część druga

coolturamagazine

561-MAKIETA 1 01-23.indd 4

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

16/12/2014 16:28:52

561-MAKIETA 1 01-23.indd 5

16/12/2014 16:09:06

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Seks na oczach posłów Aktorka porno siedzi na twarzy mężczyzny przed budynkiem brytyjskiego parlamentu. Seks na oczach przechodniów i posłów symulowali uczestnicy demonstracji, która odbywała się w piątek, 12 grudnia. Protestowali oni przeciw rządowym planom cenzurowania filmów pornograficznych w internecie. Ministerstwo Kultury, Mediów i Sportu chce wprowadzić zakaz pokazywania w filmach 10 pozycji, uznanych za agresywne lub niebezpieczne, a do takich zaliczono między innymi siedzenie na twarzy.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 6

16/12/2014 16:09:08

Fot. PAP/EPA/Andy Rain 561-MAKIETA 1 01-23.indd 7

16/12/2014 16:09:10

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Banki utrudnią życie nielegalnym imigrantom Banki i towarzystwa budowlano-kredytowe muszą sprawdzać, czy klient, któremu zakładają konto, nie jest nielegalnym imigrantem – przewiduje ustawa (Immigration Act), która w zeszły piątek weszła w życie w Wielkiej Brytanii.

To kolejne posunięcie mające na celu ograniczenie skali migracji, co jest jednym z politycznych celów rządzącej Partii Konserwatywnej, którego realizacja napotyka na poważne przeszkody. Według najnowszych danych migracja netto w ostatnich 12 miesiącach wyniosła 260 tys. osób. Kroki te wymierzone są przede wszystkim w imigrantów spoza UE. Ich liczba mimo wprowadzanych ograniczeń jest nadal wysoka. Latem 2014 r. wyszło na jaw, że resort spraw wewnętrznych nie ma dokumentacji około 175 tys. imigrantów oraz osób, którym odmówiono azylu. Banki, które nie dopełnią wymogu sprawdzenia klienta, mogą zostać ukarane grzywną lub liczyć się z innymi sankcjami. Wcześniej wprowadzono przepisy zmierzające do zapobieżenia uzyskaniu przez imigranta bez ważnej wizy prawa jazdy. Status imigracyjny mają obowiązek sprawdzać także właściciele lokali do wynajęcia. – Stowarzyszenie Brytyjskich Bankierów (BBA) i jego członkowie współpracują z resortem spraw wewnętrznych, by dopilnować wykonania ustawy – powiedział rzecznik stowarzyszenia portalowi Huff Post.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Bez konta bankowego i prawa jazdy (powszechnie służącego jako dowód tożsamości) imigrantom będzie znacznie trudniej ubiegać się o świadczenia socjalne. – Zmiany uczynią Wielką Brytanię mniej atrakcyjnym krajem dla tych, któ-

rzy przyjeżdżają tu z niewłaściwych powodów, i umożliwią nam (władzom – przyp. red.) usunięcie większej liczby ludzi nieposiadających prawa pobytu – powiedział mediom minister stanu ds. migracji w MSW James Brokenshire. «

Solidarni z Nowym Jorkiem Brytyjska policja zatrzymała w zeszłą środę 76 osób podczas demonstracji, której uczestnicy zablokowali centrum handlowe w Londynie. Demonstranci solidaryzowali się z uczestnikami protestów przeciwko brutalności policji w Stanach Zjednoczonych. Setki ludzi zablokowały centrum handlowe Westfield w zachodnim Londynie, organizując tzw. die-in, czyli protest, którego uczestnicy kładą się na ziemi i udają martwych. Demonstranci trzymali transparenty z napisami przypominającymi te, które pojawiają się podczas protestów w USA: „Życie czarnoskórych ma znaczenie” i „Ręce do góry!”. Od kilku tygodni w różnych miastach w USA organizowane są wielotysięczne demonstracje, których uczestnicy potępiają zabicie kilku czarnoskórych Amerykanów przez białych policjantów w ciągu ostatnich miesięcy. Protestujący sprzeciwiają się też decyzji władz o niewysunięciu zarzutów wobec dwóch funkcjonariuszy policji. Te decyzje odbijają się echem w brytyjskiej stolicy, gdzie zabicie przez policjantów w niejasnych okolicznościach Marka Duggana w sierpniu 2011 r. wywołało zamieszki.

16/12/2014 16:09:12

561-MAKIETA 1 01-23.indd 9

16/12/2014 16:09:14

010

WIADOMOŚCI NA wyspach

Nie marnujmy żywności Nie da się obronić sytuacji, w której duża liczba ludzi jest głodnych w kraju, gdzie na masową skalę marnuje się żywność zdatną do spożycia – głosi raport ponadpartyjnej grupy posłów Izby Gmin.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 10

Raport przedstawiony w tym tygodniu przez posła Johna Glena zaleca między innymi ustanowienie organizacji pod roboczą nazwą „Feeding Britain” (dosł. karmienie Brytanii), która zajęłaby się usprawnieniem funkcjonowania darmowych punktów dystrybucji żywności (tzw. food banks) zarządzanych obecnie przez organizację charytatywną Trussell Trust. W zamyśle autorów raportu Feeding Britain mogłaby powstać na bazie obecnie działającej sieci darmowej dystrybucji żywności, ale w szerszym zakresie powinny włączyć się do niej supermarkety, producenci żywności i organizacje kościelne. Obecne zasady korzystania z darmowych punktów rozdziału żywności wymagają skierowania od lekarza, pracownika opieki społecznej, organizacji charytatywnej bądź darmowego ośrodka porad prawnych. Każdorazowe skierowanie oznacza nadzwyczajną pomoc żywnościową na trzy dni. Wolontariusze Trussell Trust nie przyjmują pieniędzy, ale zachęcają klientów supermarketów, by dokonując swoich własnych zakupów, kupili kilka produktów na cele charytatywne, a następnie im je przekazali. Z tej formy pomocy korzystają między innymi ludzie, którym nie wypłacono na czas zapomóg socjalnych, poszkodowani przez sytuacje losowe bądź o niepewnych i niskich przychodach. Ich liczba wykazuje stałą tendencję rosnącą. Z najnowszych danych

wynika, że z darmowego rozdawnictwa żywności w latach 2012 – 13 korzystało w Wielkiej Brytanii około 350 tys. ludzi, z czego 1/3 stanowiły dzieci. Tymczasem według danych szacunkowych w Wielkiej Brytanii marnuje się rocznie co najmniej 4,3 mln ton zdatnej do spożycia żywności. Największymi marnotrawcami są gospodarstwa domowe. Media pisały ostatnio o wyrzuceniu na śmietnik 10 tys. kornwalijskich pierogów (cornish pasty), ponieważ kierowca spóźnił się po ich odbiór 17 minut, a pierogi te serwuje się na gorąco. Żywność trafia na śmietnik także dlatego, że konsumenci mylą informację o terminie, do którego produkt zachowuje najwyższą jakość, z informacją o upływie terminu przydatności do spożycia. Tylko 2 proc. żywnościowych odpadów generowanych przez supermarkety, restauracje i producentów żywności rozdawane jest biednym. Lwia część trafia na wysypiska – twierdzą autorzy raportu. Częstym powodem usunięcia żywności z półek sklepowych jest to, że nie odpowiada ona wymaganym normom. Według Seana Gibbonsa, dyrektora grupy Food Aware, marnotrawstwo żywności w supermarketach jest zjawiskiem poważnym i przemilczanym. Zauważa on, że producenci są przeciwni rozdawaniu żywności, której termin przydatności do spożycia jest krótki lub bliski wygaśnięcia, ponieważ sądzą, że będzie to miało wpływ na ich wyniki finansowe. «

16/12/2014 16:09:17

561-MAKIETA 1 01-23.indd 11

16/12/2014 16:09:18

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Większość Szkotów chce niepodległości

Obecnie 52 proc. Szkotów opowiada się za niepodległością – wobec 48 proc. przeciw, jeśli pominąć niezdecydowanych i tych, którzy w głosowaniu nie wzięliby udziału – wynika z sondażu YouGov dla gazety „Scottish Sun”. Sondaż wskazuje na wysokie poparcie dla rządzącej w Szkocji nacjonalistycznej partii SNP (Szkockiej Partii Narodowej). Gotowych głosować na nią jest 47 proc. ankietowanych – wobec 27 proc. deklarujących poparcie dla laburzystów i 16 proc. dla konserwatystów. Oczekuje się, że wybory powszechne w Wielkiej Brytanii odbędą się w maju

2015 r., w nieustalonym jeszcze terminie, a w 2016 r. odbędą się wybory lokalne do szkockiego parlamentu. SNP jest największym zagrożeniem dla Szkockiej Partii Pracy, która od zeszłej soboty ma nowego lidera – Jima Murphy’ego. Jeśli preferencje, którym wyborcy dali wyraz w sondażu, miałyby potwierdzić się w wyborach do Izby Gmin, to laburzyści mogą stracić około dwóch trzecich mandatów. W obecnym składzie Izby Gmin na ogólną liczbę 59 mandatów przypadających na Szkocję laburzyści mają 40 posłów, a SNP – 6. Liberalni demokraci –

koalicyjny partner konserwatystów – 11, a torysi i niezależni po jednym pośle. 51 proc. respondentów YouGov sądzi, że propozycje zwiększenia zakresu szkockiej autonomii, zarysowane w raporcie lorda Smitha (dające rządowi Szkocji między innymi możliwość modyfikacji stawek podatku CIT i VAT), nie idą wystarczająco daleko. 14 proc. jest przeciwnego zdania, a 23 proc. uważa, że są wyważone właściwie. – Wyników sondażu nie da się wytłumaczyć przejściowym, nagłym zwrotem po referendum (zakończonym porażką zwolenników niepodległości). Wygląda na

Najpiękniejsze na świecie

Fot. PAP/EPA/FACUNDO ARRIZABALAGA Dostawca: PAP/EPA

Uczestniczki finału konkursu Miss World 2014 prezentują swoje wdzięki przed fotoreporterami. Impreza odbywała się w Excel London ICC Auditorium w niedzielę, 14 grudnia. Najpiękniejszą kobietą globu została wybrana reprezentantka Republiki Południowej Afryki Rolene Strauss.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 12

16/12/2014 16:09:20

to, że mamy do czynienia z czymś trwalszym i dłuższym – skomentował sondaż dyrektor YouGov Peter Kellner. W referendum niepodległościowym 55,3 proc. głosujących opowiedziało się za przynależnością Szkocji do Zjednoczonego Królestwa, a 44,7 za wyjściem z niego. Zwolennicy niepodległości uzyskali większość w czterech na 32 hrabstwa. W najbliższym tygodniu doszło do pierwszego spotkania nowej premier autonomicznego rządu Szkocji Nicoli Sturgeon z premierem Davidem Cameronem w Londynie. Jednym z tematów rozmów było przyznanie czynnego prawa wyborczego Szkotom od 16. roku życia. Głosowanie 16- i 17-latków w referendum 18 września zwiększyło frekwencję do 84,59 proc., znacznie powyżej średniej w brytyjskich wyborach ogólnokrajowych. «

Kobieta skazana za promowanie terroryzmu Brytyjski sąd skazał w zeszły czwartek na karę pięciu lat i trzech miesięcy więzienia 35-letnią Runę Khan za propagowanie terroryzmu w internecie. Matka szóstki dzieci miała między innymi udostępnić zdjęcie pasa szahida wykorzystywanego do samobójczych zamachów terrorystycznych. Pod tą fotografią Khan, mieszkająca w mieście Luton na północ od Londynu, zamieściła napis: „Poświęcając życie dla dobra islamu”. Zeznający przed sądem policjanci podkreślali, że podczas przeszukania mieszkania znaleźli w komputerze kobiety zdjęcia jej dzieci pozujących z bronią palną i szablami. W rozmowie z BBC Khan tłumaczyła, że publikacje ilustrowały jej przekonania religijne. – To jest przykład, jak media społecznościowe są wykorzystywane jako narzędzie dla terroryzmu. Khan korzystała z nich do publikowania treści ekstremistycznych, radykalizowania innych i usprawiedliwiania wykorzystania dzieci do terroryzmu – ocenił w oświadczeniu szef jednostki antyterrorystycznej policji metropolitarnej Richard Walton. Zapowiedział jednocześnie utrudnienie w przyszłości podobnych działań osobom zaangażowanym w terroryzm. We wrześniu 2013 r. Khan zamieściła w internecie artykuł „Wychowując dzieci na mudżahedinów”, przeznaczony dla muzułmańskich matek. Sąd ocenił, że materiał ten stanowi „instrukcję nakłaniającą kobiety do prowadzenia dżihadu”. Udostępniła także artykuł „Rola »sióstr« w dżihadzie poza placem boju” oraz podkreślała, że marzy, aby jej dzieci zostały dżihadystami. Kobieta była także oskarżona o udzielenie informacji na temat możliwości podróżowania do Syrii przez Turcję w celu dołączenia do oddziałów dżihadystów. Dokonała tego za pośrednictwem internetu, a jej rozmówcą okazał się funkcjonariusz policji rozpracowujący działalność Khan.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 13

16/12/2014 18:20:58

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Jesteśmy małżeństwem. Mieszkamy osobno A można inaczej? Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

Claire i David Burke co sobotę jedzą razem obiad. Spędzają wspólnie kilka godzin, rozmawiają, piją wino, oglądają filmy. O godz. 23.00 David wstaje, przeciąga się i oznajmia, że na niego już czas. Wraca do siebie. Jego żona, Claire, całuje go w drzwiach na dobranoc. Państwo Burke z Yorkshire mieszkają w odległości kilkunastu kilometrów. Są małżeństwem od 14 lat, mają sześcioletniego syna. Większość ludzi uważa to za dziwne. Jednak oni myślą, że to cała reszta jest dziwna. Swój związek uznają za udany właśnie dzięki sporej przestrzeni, jaką sobie dali. Poprzez rzadsze kontakty czas spędzany razem zyskuje na jakości. Każde spotkanie jest wyjątkowe. – Nie mogę się doczekać, aby zobaczyć żonę. Uwielbiam ją. Jednak nie wyobrażam sobie budzić się u jej boku każdego ranka. Lubię swoją niezależność, a tak bliski i częsty kontakt byłby klaustrofobiczny – mówi 47-letni David. Czyj to pomysł? David miał dosyć przyglą561-MAKIETA 1 01-23.indd 14

dania się kłótniom swoich rodziców. Sam też nie zaznał szczęścia w pierwszym małżeństwie. Wtedy zdecydował, że nigdy więcej nie da się złapać w pułapkę. W 2003 r. poznał Claire, która właśnie była w separacji z mężem po 10 latach małżeństwa. Została z trójką dzieci. David był sam. Z synami nowej żony nawiązał świetny kontakt, ale nawet to nie wpłynęło na zmianę jego decyzji. Potrafił bawić się z chłopakami przez całe popołudnie i wieczór, ale nigdy nie został na noc. Claire ciężko było na początku zaakceptować nową sytuację. David ma swoją kawalerkę, do której wraca na noc. To jego królestwo, nie chce innego. Claire na początku nie była zachwycona oddzielnym mieszkaniem. Pewnego razu wieczorem bardzo źle się poczuła, ale mąż nie zrobił wyjątku, wrócił do siebie. W nocy nastąpiło pogorszenie jej stanu, wezwano karetkę i babcię, by zaopiekowała się wnukami. Po tym zdarzeniu związek przetrwał jedynie rok. Rozstali się. Widywali się tylko w pracy. Jednak tęsknili za sobą. Po niespełna roku zeszli się na nowo. Snuli plany o dziecku. Warunek Davida brzmiał: osobne

domy. Po kolejnych dwóch latach oddzielnego życia na świat przyszedł Jay. Chłopiec ma zespół Downa. Badania prenatalne niczego nie wykazały. Zaskoczenie i rozpacz rodziców były niewyobrażalne. Całodobowa opieka nad maluchem wymagała rezygnacji z pracy. Claire poświęciła się całkowicie nowo narodzonemu dziecku. Mąż postanowił… wprowadzić się do niej. Spadły koszty utrzymania, synkiem zajmowali się na zmianę. Jednak dość szybko, tym razem oboje, doszli do wniosku, że 24 godziny pod jednym dachem to zły pomysł. – Wieczorami czytam i oglądam wiadomości, Claire rozmawia przez telefon. Mamy inne zainteresowania. Powinniśmy mieszkać oddzielnie. Nie odwiedzam jej dlatego, że mam taki obowiązek, ale dlatego, że lubię. W dużej mierze to zasługa niekonwencjonalnej formy naszego wspólnego życia – dodaje David. Dwa lata temu oświadczył jej się. Przyniósł diament znanej marki. Pierwsze słowa Claire brzmiały: „I może teraz będę musiała jeszcze z tobą zamieszkać?!”, na co on, wystraszony, powiedział: „O Boże, nie… Nie to miałem na myśli”. « 16/12/2014 16:09:22

przegląd prasy »METRO

Dom za 5000 funtów? Czemu nie? To nieprawda, że w Wielkiej Brytanii nie można tanio kupić domu. Dwie sypialnie z pokojem gościnnym za 5 tys. funtów są dostępne od zaraz. Wolno stojący dom na Limetrees Close w Stoke-on-Tees nie miał właściciela od 15 lat. Średnia cena czterech kątów w tym rejonie to wydatek rzędu 16 714 funtów. Dlaczego tak tanio? Z powodu mało ciekawych sąsiadów. W Stoke-on-Tees jest tanio, bo nie ma tam pracy. Ponadto miejscowość ma wysoki wskaźnik przestępczości, która chyba jako jedyna rozwija się tu bez problemu. W lokalu wymagającym gruntownego remontu w oczekiwaniu na kolejnego właściciela wyrwano już kaloryfery ze ścian i ukradziono wszystko, co było do wzięcia.

»DAILY MAIL

Botoks czy kolagen? Brytyjki stawiają teraz na kolagen zamiast botoksu. Trend ten zaczęły wyznaczać gwiazdy, takie jak Amanda Holden czy Mel B. Botoks polega na wprowadzeniu pod skórę substancji paraliżującej mięśnie twarzy. Kolagen jest wprowadzany poprzez fale radiowe i nie daje efektu „zamrożonej twarzy”. Czy stanie się popularniejszy od botoksu, który jest tańszy – nie wiadomo. Zastrzyk paraliżujący mięśnie wybranej części twarzy kosztuje 200 funtów. Kolagen 150 – 250 funtów, ale trzeba wziąć od 3 do 10 zabiegów.

PROFESJONALNE

%,852 .6,ċ*2:( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ Q Self-employed Q Firm Limited Q VAT Q /LVWD SĮDF &,6

'25$'=7:2

,0,*5$&<-1( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ

Q UH]\GHQWXUD W\PF]DVRZD L VWDĮD Q RE\ZDWHOVWZR EU\W\MVNLH Q SDV]SRUW EU\W\MVNL Q SDV]SRUW EU\W\MVNL GOD G]LHFL XURG]RQ\FK Z 8.

7ĭ80$&=(1,$ 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ

»EVENING STANDARD

Codzienna porcja telewizji Spada liczba odbiorników telewizyjnych w brytyjskich gospodarstwach domowych. Nie znaczy to jednak, że widzowie stracili zainteresowanie telewizją. Oglądają ją, tylko na innych nośnikach, np. na tabletach czy smartfonach. Nadal jednak w domach można znaleźć sporo sprzętu telewizyjnego – na jeden adres przypadają średnio 2 telewizory. Przeciętna rodzina ściąga z internetu ok. 35 filmów miesięcznie. Statystyczny obywatel spędza przed ekranem 4 godziny dziennie. Aż 53 proc. dzieci w wieku 8 – 11 lat i 22 proc. poniżej 4. roku życia ma odbiornik w swoim pokoju. (SM)

Q SU]\VLČJĮH Q HNVSUHVRZH Q VSHFMDOLVW\F]QH

Sara-Int Ltd Unit 6 King Street Cloisters, Clifton Walk, London, W6 0GY www.saraint.co.uk info@saraint.co.uk

561-MAKIETA 1 01-23.indd 15

0208 846 3606 Wszystkie usługi wykonujemy również KORESPONDENCYJNIE/ELEKTRONICZNIE Konkurencyjne ceny!

16/12/2014 16:29:48

016

WIADOMOŚCI Polska

Fot. PAP/Jacek Bednarczyk

David Cameron oddał hołd ofiarom Auschwitz

David Cameron (drugi z prawej) wszedł na teren byłego niemieckiego obozu przez bramę główną z napisem „Arbeit macht frei”.

Premier Wielkiej Brytanii David Cameron zwiedził w zeszłą środę były niemiecki obóz Auschwitz. Przed Ścianą Straceń, gdzie naziści rozstrzelali tysiące Polaków, oraz przy pomniku w byłym Auschwitz II-Birkenau, miejscu zagłady setek tysięcy Żydów, oddał hołd ofiarom.

Cameron w księdze pamiątkowej Muzeum napisał, że chciał przyjechać do byłego obozu i „zobaczyć miejsce będące najczarniejszym rozdziałem w ludzkiej historii”. Jego zdaniem słowa nie są w stanie opisać horroru, który się tu wydarzył, a to sprawia, że pamięć o nim staje się jeszcze ważniejsza. Polityk, cytując laureata Nagrody Nobla Eliego Wiesela, wskazał, że „zapomnieć o zgładzonych byłoby równoznaczne z powtórnym ich zabiciem”. – Musimy zawsze pamiętać o tym, co tu się stało – podkreślił. Do byłego obozu Auschwitz I polityk wszedł przez główną bramę z napisem „Arbeit macht frei”. Zwiedził muze561-MAKIETA 1 01-23.indd 16

alną ekspozycję w bloku 4. Ukazuje ona przyczyny osadzenia w obozie więźniów różnych narodowości, a także deportacje oraz masową zagładę Żydów. Wśród eksponatów są tam między innymi włosy ofiar i puszki po gazie cyklon B, którego Niemcy używali do mordowania ludzi. W bloku 5. obejrzał rzeczy zagrabione zamordowanym Żydom, których Niemcy deportowali z okupowanych państw europejskich i krajów satelickich. Są to między innymi dziecięce ubranka, okulary, naczynia kuchenne, walizki z nazwiskami i szaty modlitewne. Cameron przed Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku 11. w byłym Auschwitz

I złożył kwiaty w barwach Wielkiej Brytanii – biało-czerwono-niebieskich. Polityk zobaczył też krematorium w byłym Auschwitz I, które funkcjonowało od sierpnia 1940 r. do lipca 1943 r., czyli do momentu, gdy Niemcy uruchomili ogromne krematoria w Auschwitz II-Birkenau. Brytyjski gość po zwiedzeniu byłego Auschwitz I udał się do byłego Auschwitz II-Birkenau, miejsca masowej zagłady Żydów. Widział między innymi rampę kolejową, na której Niemcy dokonywali selekcji deportowanych, oraz ruiny komory gazowej i krematorium. Przed pomnikiem ofiar zapalił znicz. Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. Więzieni w nim byli też brytyjscy jeńcy wojenni, którzy w większości dostali się do niewoli w Afryce Północnej. Pracowali w należącej do niemieckiego koncernu IG Farben fabryce w Monowicach. Ogółem trafiło tam około 1,2 tys. jeńców. Z początkiem stycznia 1945 r. w obozie przebywało ich 578. Zostali ewakuowani do obozu jenieckiego Mooseburg, gdzie doczekali wyzwolenia. Więźniarką Auschwitz była też Szkotka Jane Haining, którą Niemcy deportowali z Budapesztu w lipcu 1944 r. Zarzucali jej szpiegostwo i pomoc Żydom. Kobieta prawdopodobnie zmarła z wycieczenia. Pośmiertnie została uhonorowana medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innych narodowości. Miejsce Pamięci w przeszłości zwiedził między innymi poprzednik Camerona – premier Gordon Brown w 2009 r., spiker Izby Gmin Michael J. Martin w 2004 r., a także naczelny rabin Wielkiej Brytanii Jonathan Sacks i zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego, arcybiskup Canterbury Rowan Williams w 2008 r. W ubiegłym roku przyjechało tam blisko 180 tys. Brytyjczyków. « 16/12/2014 16:09:24

561-MAKIETA 1 01-23.indd 17

16/12/2014 16:09:25

018

WIADOMOŚCI Gospodarka

Największy rynek internetowego handlu Według raportu brytyjskiego regulatora telekomunikacyjnego Ofcom statystyczny Brytyjczyk wydaje rocznie na zakupy w internecie niemal 2 tys. funtów – najwięcej spośród krajów uwzględnionych w raporcie. Polska znalazła się na przedostatnim miejscu w gronie 14 krajów.

Jak wynika z raportu Ofcom, rocznie statystyczny Brytyjczyk wydaje na zakupy internetowe 1968 funtów. Przewaga Wielkiej Brytanii pod tym względem nad innymi krajami jest znacząca – druga Australia może pochwalić się tylko 1356 funtami na osobę, a w USA przeciętnie wydaje się przez internet 1171 funtów rocznie.

Polska daleko w tyle

Wśród 14 krajów uwzględnionych w raporcie na przedostatnim miejscu znalazła się Polska – z wynikiem 161 funtów na osobę rocznie. Wyprzedziliśmy pod tym względem tylko Rosję (128 funtów). Przed Polską znalazły się jeszcze: Chiny, Włochy, Hiszpania, Korea Południowa, Holandia, Japonia, Niemcy, Francja i Szwecja. Wynik Wielkiej Brytanii jest jeszcze lepszy, jeśli wydatki na zakupy w internecie podzieli się nie przez wszystkich obywateli, a tylko przez tych, którzy rzeczywiście robią zakupy w internecie. Wówczas średnia ta wynosi 3077 funtów na osobę rocznie. Ofcom nie podał wyniku Polski w tej kategorii. – Od bardzo dawna dużą popularnością wśród Brytyjczyków cieszyły się zakupy katalogowe i wydaje się, że ta popularność przenosi się teraz na zakupy w internecie. Duży wpływ na ten fakt ma także zaufanie, jakim konsumenci darzą usługi pocztowe w zakresie dostarczania przesyłek – powiedział cytowany przez „Financial Times” analityk firmy CCS Insight Kester Mann. Według Ofcom duża popularność zakupów online w Wielkiej Brytanii wynika także z dużej skali wykorzystywania kart płatniczych. Efektem popularności zakupów internetowych w Wielkiej Brytanii jest także 561-MAKIETA 1 01-23.indd 18

znaczący udział wydatków reklamowych w internecie. Według Ofcom brytyjskie firmy około 40 proc. swoich budżetów reklamowych lokują właśnie w internecie – ponownie jest to najwyższy wynik spośród wszystkich badanych krajów. W Polsce w internecie lokowanych jest około 21 proc. wydatków reklamowych.

W internecie jak na autostradzie

Raport bada nie tylko kwestię handlu online, ale także inne zastosowania internetu oraz jego dostępność. Pod niemal każdym względem notowane są wzrosty, tak w dostępności szybkiego internetu i jego średnich prędkości, jak popularności różnych zastosowań internetu. Wyjątkiem jest aktywność Brytyjczyków na portalach społecznościowych, która spadła znacząco w ciągu ostatnich 12

miesięcy. Przynajmniej raz w tygodniu z portali społecznościowych korzysta 56 proc. dorosłych Brytyjczyków, podczas gdy rok temu było to 65 proc. Według Ofcom przyczyną tego spadku jest rosnąca popularność innych środków komunikacji internetowej, np. streamingu wideo, platform gier komputerowych czy aplikacji do komunikacji tekstowej. Badanie ujawniło także, że niemal 80 proc. brytyjskich gospodarstw domowych ma obecnie dostęp do internetu o prędkości przynajmniej 30 Mbit/s. – Internet nigdy nie był ważniejszy dla codziennego życia w naszym kraju i zapotrzebowanie na coraz lepszą jakość połączeń internetowych stale rośnie. Obserwujemy znaczący postęp pod tym względem, ale też zdajemy sobie sprawę, że wiele jest tu jeszcze do zrobienia i będzie to nasz cel na kolejne lata – uważa szef Ofcom Ed Richards. « 16/12/2014 16:09:29

561-MAKIETA 1 01-23.indd 19

16/12/2014 16:09:32

020

WIADOMOŚCI GOSPODARKA

Wątpliwa przyszłość samochodu z napędem hybrydowym

Mimo setek milionów funtów wydanych przez brytyjski rząd na promocję i subsydia dla samochodów hybrydowych – z napędem tradycyjnym i elektrycznym – liczba tych, którzy korzystają z nich w Londynie, jest bardzo mała – wynika z oficjalnych danych.

Plany burmistrza Londynu Borisa Johnsona, nazwane przez niego „rewolucją motoryzacyjną”, zakładały nakłonienie w ciągu pięciu lat 100 tysięcy mieszkańców stolicy do korzystania z samochodów hybrydowych. W promocję tego typu samochodu zaangażował się też premier David Cameron, który sugerował nawet, że członkowie jego gabinetu mogą dać dobry przykład, przesiadając się do hybrydowych limuzyn. Samochód z napędem hybrydowym, który wydziela mniej spalin, jest postrzegany jako jeden ze sposobów przeciwdziałania globalnemu ociepleniu. 561-MAKIETA 1 01-23.indd 20

Według portalu Politics, który uzyskał dane na podstawie przepisów ustawy o swobodnym dostępie do informacji (tzw. FoI), z publicznej sieci elektrycznego ładowania samochodowych akumulatorów powstałej z inicjatywy burmistrza Johnsona aktywnie korzysta w Londynie tylko 1,8 tys. kierowców. W lipcu i sierpniu 2014 r. z 1,4 tys. ładowarek w Londynie korzystało zaledwie 398 użytkowników, z czego tylko połowa więcej niż 10 razy. Problemem jest między innymi to, że wiele publicznych ładowarek jest niesprawnych, ponieważ ich prywatni operatorzy często spierają się z lokal-

nymi władzami samorządowymi o to, kto ma je konserwować i naprawiać. Inną trudność stwarza to, że wiele ładowarek umieszczonych jest na płatnych parkingach, co oznacza, że kierowca musi zapłacić za parkowanie, jeśli chce z nich skorzystać. W całej Wielkiej Brytanii samochodów z napędem hybrydowym jest niespełna 10 tys., co stanowi 0,03 proc. ogółu pojazdów dopuszczonych do ruchu. Kierowcy przestawiający się na samochód hybrydowy mogą skorzystać z rządowego systemu subsydiów przekładających się na zniżkę do 5 tys. funtów przy zakupie nowego pojazdu. Lokalne samorządy pokrywają koszt instalacji gniazdka w garażu. Właściciele hybrydowych samochodów płacą też niższą akcyzę (kalkulowaną w oparciu o emisję CO2, moc silnika i rodzaj używanego paliwa). Mimo tych zachęt samochody hybrydowe przyjmują się w Wielkiej Brytanii bardzo wolno. Wśród powodów wymienia się to, że pełne naładowanie akumulatora jest czasochłonne – trwa kilka godzin, a akumulator rozładowuje się po około 60 km jazdy. Manchesterska placówka Sustainable Consumption Institute w niedawnym raporcie uznała, że rząd, promując samochody hybrydowe, wychodzi z błędnego założenia, iż dla zmian klimatycznych istnieje jakieś futurystyczne, magiczne rozwiązanie technologiczne. Wskazano też, że politykom liczącym się z głosami lobby motoryzacyjnego brak odwagi, by przyznać, że motoryzacja nie może rosnąć bez końca. „Samochody elektryczne po prostu nie zastąpią samochodów z silnikami spalinowymi. Ich ograniczony zasięg oznacza, że pełnią tylko niektóre funkcje. (…) Samochody elektryczne przyczynią się do redukcji emisji CO2 tylko w razie wyeliminowania węgla z systemu generowania energii elektrycznej, przy czym system ten musi zostać zrekonstruowany, by poradził sobie ze zwiększonym popytem” – napisali naukowcy z Manchesteru. « 16/12/2014 16:09:35

T o ca w p fu

Talk Home Cooltura 200 x 280 v2 xmas.pdf 1 18/11/2014 14:56:03

021 pay as you go SIM closer than you think

POLSKA

p/min

na komórki

Naprawdę z Talk Home Mobile możesz dzwonić do Polski na komórkę za 1p/min

Porównaliśmy ceny konkurencji:

Lycamobile

Lebara

na komórki

p/min

Prices based on 17.11.2014

Karta SIM GRATIS na: talkhomemobile.com Top ups are available at: Customers of Talk Home Mobile may not be able to use Electronic Top-Up at all locations where the green top-up logo appears. Terms & Conditions: Pricing/Offers correct as at 17.11.2014 on the ‘Your Rates’ plan. UK Calls and UK texts: applies to calls/texts to mobile numbers allocated to H3G, O2, Orange, EE and Vodafone in the UK only and calls made in the UK to fixed line numbers starting 01, 02 or 03. The country rate advertised only includes calls made a) to fixed line geographic numbers and b) mobile numbers, in each case from the UK to such numbers in the country advertised. Excluded from all pricing/offers are all other types of call/text such as calls/texts to premium, reverse charge and revenue share numbers and those calls/texts made/sent or received when roaming. *Free Calls and Texts Offer: 2,000 minutes and 2,000 texts Talk Home mobile to Talk Home mobile. Available on topping up a minimum amount of £5; expires 31st day after last top up. The £5 free credit available to customers who have registered on our website, bring their existing mobile number from another UK mobile telecommunications service provider, and who then make two top-ups of a denomination of at least £5. **£5 credit will be credited to eligible customers thirty days after the date of second top-up. Offer limited to one port per number and two ports per address. £5 free credit is not transferable and cannot be redeemed for cash. Comparable pricing is based on standard rates as at 17.11.2014. Pricing and offers can be varied or withdrawn at any time. These terms are in addition to our standard terms and conditions;www.talkhomemobile.com for full terms and conditions and for variations and/or withdrawals.

561-MAKIETA 1 01-23.indd 21

16/12/2014 16:09:36

022

WIADOMOŚCI prawo

Wypadek za granicą Wypadek za granicą jest bardzo stresującym przeżyciem, zwłaszcza kiedy po powrocie okazuje się, że nie dopilnowaliśmy wszystkich formalności.

Należy zatem pamiętać, aby zebrać wszystkie informacje, które po powrocie do kraju mogą być przydatne do prowadzenia sprawy. Po wypadku upewnijmy się, że na miejsce zdarzenia została wezwana policja. Po pobraniu wszystkich danych poprośmy policję o kopię raportu. Poprośmy o tłumacza, jeżeli mamy trudności z komunikacją ze względu na barierę językową. Zapiszmy, jak doszło do zdarzenia, zróbmy zdjęcia (w tym tablicy rejestracyjnej samochodu sprawcy), wymieńmy ze sprawcą dane ubezpieczycieli, pobierzmy dane świadków, nie przepraszajmy i nie przyznawajmy się do odpowiedzialności. Pozwólmy naszej firmie ubezpieczeniowej zadecydować, kto jest odpowiedzialny za kolizję. Jakiekolwiek dyskusje z drugą stroną mogą być później użyte przeciwko nam. Jeżeli wypadek miał miejsce w kraju Unii Europejskiej, wówczas na miejscu zdarzenia powinniśmy otrzymać tzw. European Accident Statement (ESA). Jest to standardowy formularz dostępny w krajach Unii w różnych językach. Możemy w nim zawrzeć wszystkie informacje dotyczące wypadku, które pomogą naszej fir-

561-MAKIETA 1 01-23.indd 22

mie ubezpieczeniowej podjąć decyzję w sprawie odpowiedzialności. Pamiętajmy o tym, że formularz możemy podpisać tylko wówczas, jeżeli rozumiemy zawartą w nim treść. Jeżeli podczas wypadku jechaliśmy naszym własnym autem, powinniśmy się jak najszybciej skontaktować ze swoim ubezpieczycielem. Każda firma ma bowiem ustalony czas, w trakcie którego należy zgłosić wypadek. Przed wyjazdem za granicę pamiętajmy o sprawdzeniu, czy nasze ubezpieczenie obowiązuje również w trakcie podróży zgranicznych. Niektóre firmy mają ograniczony zakres usług, jeżeli wypadek ma miejsce za granicą. Często zdarza się, że nasze pełne ubezpieczenie (comprehensive) za granicą będzie funkcjonowało jako podstawowe (third party only). Jeżeli podróżujemy poza Unią Europejską, musimy mieć wykupioną Zieloną Kartę, która zapewni nam ochronę prawną w razie wypadku. O Zieloną Kartę możemy się starać bezpośrednio od naszego ubezpieczyciela po uiszczeniu odpowiedniej opłaty. Jeżeli podczas wypadku jechaliśmy wynajętym autem, pamiętajmy, że przed powrotem z wakacji musimy zgłosić zdarzenie na policję w kraju, w którym kolizja miała miejsce, jako że firmy wynajmujące pojazdy mają wymóg zaraportowania wypadku. Pamiętajmy, aby bezzwłocznie skontaktować się z firmą, od której wypożyczyliśmy samochód. Wynajmując auto, powinniśmy otrzymać numer, pod który należy zadzwonić, jeżeli uczestniczyliśmy w kolizji. Po powrocie z wakacji przygotujmy

raport z okolicznościami wypadku. Należy go wysłać do firmy wynajmującej pojazd. Pamiętajmy, że nie powinniśmy oddawać auta do naprawy, jeżeli nie otrzymaliśmy zgody firmy, która nam je wynajęła. Jeżeli sprawca wypadku był nieubezpieczony, a wypadek zdarzył się w kraju Unii Europejskiej lub w Islandii, Norwegii, Szwajcarii albo Liechtensteinie, wówczas możemy wystąpić do instytucji podobnej do Motor Insurance Bureau, która działa w każdym z wyżej wymienionych krajów. Informację o tym, jak nazywa się dana instytucja, otrzymamy w ambasadzie brytyjskiej lub polskiej. Masz więcej pytań? Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762, a udzielimy Ci wszystkich informacji. «

Masz więcej pytań odnośnie wypadków?

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762, a z przyjemnością udzielimy Ci wszystkich informacji.

16/12/2014 16:09:38

023

561-MAKIETA 1 01-23.indd 23

16/12/2014 16:42:57

024

TEMAT NUMERU NIERUCHOMOŚCI

Jak kupić d na Wyspach

i nie zwariować? Wszystko, co musisz wiedzieć, jeśli planujesz zostać właścicielem nieruchomości w Anglii lub Walii.

561-MAKIETA 2 24-43.indd 24

16/12/2014 15:44:44

025

ć dom

MAGDALENA GIGNAL

Decyzja zapadła – kupujesz dom! Tylko… co dalej? Labirynt prawnych zawiłości, negocjacje, przeglądy, prawnicy, starania o kredyt, zamartwianie się, czy transakcja dojdzie do skutku – wszystko to, w dodatku do poszukiwań wymarzonego domu, wystarczy, by przyprawić każdego o ból głowy. Kupno domu to jedna z największych finansowych decyzji twojego życia. To długi i skomplikowany proces, którym rządzą sprzeczne emocje

561-MAKIETA 2 24-43.indd 25

– od ekscytacji do frustracji. Pomiędzy znalezieniem domu marzeń i zaakceptowaniem twojej oferty – co może zająć od kilku dni do kilku miesięcy – a sfinalizowaniem transakcji upływa zwykle około 12 tygodni. To mniej więcej dwukrotnie dłuższy okres niż w wielu innych krajach, również w Polsce. Kupowanie domu w Wielkiej Brytanii może być wyczerpujące. Dlatego tak ważne jest, żeby się do tego procesu dobrze przygotować. Nasz poradnik dotyczy kupowania nieruchomości w Anglii i Walii. »

16/12/2014 15:44:48

026

TEMAT NUMERU NIERUCHOMOŚCI KROK 1. ILE MOŻESZ WYDAĆ?

Pod uwagę musisz wziąć nie tylko cenę nieruchomości, ale też liczne opłaty, które będziesz musiał ponieść.

561-MAKIETA 2 24-43.indd 26

Zanim zaczniesz poszukiwania domu, oszacuj stan swoich finansów. Pod uwagę musisz wziąć nie tylko cenę nieruchomości, ale też liczne opłaty, które będziesz musiał ponieść. Zacznij od sprawdzenia – w banku lub towarzystwie budowlanym – na jakiej wysokości kredyt możesz liczyć. Niektóre towarzystwa budowlane wystawiają osobom planującym kupno domu dokument potwierdzający ich zdolność kredytową. Taki certyfikat ułatwia czasem zaakceptowanie oferty przez sprzedającego. Oprócz wartości nieruchomości musisz wziąć pod uwagę jeszcze inne koszty związane z zakupem domu: opłaty za niezbędne ekspertyzy, opłaty za wycenę, opłatę skarbową (Stamp Duty), opłatę za wpis do księgi wieczystej, opłaty za Local Authority Search (adwokat sprawdza, czy nieruchomość nie leży na „problematycznym” terenie – np. na terenie zalewowym albo w pobliżu planowanej autostrady), opłaty związane z uruchomieniem kredytu i opłaty za usługi prawników. Musisz też zdawać sobie sprawę, że jeśli zaczniesz proces zakupu domu, ale transakcja nie dojdzie do skutku, nie odzyskasz pieniędzy wydanych na wycenę lub ekspertyzy. Na kilka tygodni przed sfinalizowaniem transakcji i zanim dostaniesz pieniądze od kredytodawcy – w dniu wymiany kontraktów – musisz wpłacić depozyt w wysokości – najczęściej, chociaż nie zawsze – co najmniej 10 proc. wartości nieruchomości.

KROK 2. POSZUKIWANIA

Domu lub mieszkania do kupienia możesz szukać na kilka różnych sposobów. Najbardziej rozpowszechnionym jest korzystanie z usług agencji nieruchomości. Jest to bezpieczna opcja, ponieważ takie agencje muszą przestrzegać przepisów dotyczących ochrony konsumenta, jednak wiąże się z dodatkowymi opłatami. Możesz również przeglądać ogłoszenia w lokalnej prasie, skontaktować się z lokalnymi deweloperami, by uzyskać informacje o nowo wybudowanych

domach, lub zajrzeć do internetu. Strony takie jak www.rightmove.co.uk zbierają w jednym miejscu oferty zarówno agencyjne, jak i prywatne, co niewątpliwie ułatwia poszukiwania. Kiedy trafisz na dom, który ci się spodoba, kolejnym krokiem jest umówienie się na wizytę. Możesz odwiedzić i obejrzeć tyle nieruchomości, ile tylko ci się podoba, a także odwiedzać je po kilka razy. Jeśli już wybierzesz tę, w której chciałbyś zamieszkać, przed złożeniem sprzedającemu oferty powinieneś wziąć pod uwagę kilka czynników: - poproś o Energy Performance Certificates, z których dowiesz się, jaka jest efektywność energetyczna nieruchomości; - sprawdź warunki gwarancji (przy kupnie nieruchomości od dewelopera) – nowy dom powinien posiadać gwarancję Buildmark wydawaną przez NHBC (National House-Building Council) – niezależną organizację, która sprawdza, czy budynek spełnia właściwe normy; - sprawdź, czy nieruchomość ma status freehold, leasehold, czy commonhold. W pierwszym przypadku grunt, na którym stoi dom, stanowi część transakcji, po zakupie domu będziesz jego właścicielem i nie będziesz musiał płacić żadnych opłat za jego użytkownie. Leasehold oznacza, że grunt nie jest na sprzedaż i będziesz musiał płacić opłaty za „wynajem” jego właścicielowi, a czasem również roczną opłatę za naprawy, utrzymywanie w czystości i obsługę wspólnych części nieruchomości (zwykle ma to zastosowanie w przypadku mieszkań). Commonhold oznacza, że właścicielem gruntu i części wspólnych nieruchomości jest wspólnota mieszkańców. Nie ma opłat za wynajem, ale utrzymanie terenu jest pokrywane z budżetu wspólnoty.

KROK 3. ZŁOŻENIE OFERTY

Kiedy już wybierzesz dom, który chcesz kupić, pamiętaj, że nie masz obowiązku zapłacenia pełnej kwoty, której żąda sprzedający. Możesz zaproponować mniej (uzasadniając swoją decyzję na przykład niezbędnymi naprawami, które trzeba wykonać w nieruchomości), a jeśli twoja oferta zostanie odrzucona, masz prawo do składania kolejnych – nie ma ograniczeń co do ich liczby. Zaakceptowanie twojej oferty nie jest wiążące. Jeśli po dokładniejszej inspekcji okaże się, że nieruchomość nie spełnia jednak twoich oczekiwań, wciąż możesz się wycofać. Po tym, jak twoja

16/12/2014 15:44:57

027 Kiedy już wybierzesz dom, który chcesz kupić, pamiętaj, że nie masz obowiązku zapłacenia pełnej kwoty, której żąda sprzedający. oferta zostanie zaakceptowana, musisz zająć się następującymi sprawami: - depozyt dla agenta nieruchomości (tzw. holding deposit) – czasem agencje nieruchomości wymagają wpłacenia niewielkiego depozytu (zwykle od 500 do 1000 funtów), żeby mieć pewność, że poważnie podchodzisz do zakupu. Jeśli sprzedaż nie dojdzie do skutku, pieniądze zostaną ci zwrócone;

- uzyskanie kredytu – jeśli jeszcze nie zacząłeś procesu pozyskiwania kredytu hipotecznego, teraz jest na to najwyższy czas. Zazwyczaj zajmuje to ok. trzech tygodni. Twój kredytodawca zażąda wyceny nieruchomości, która zostanie przeprowadzona przez rzeczoznawcę wyznaczonego przez bank lub towarzystwo budowlane, ale opłaconego przez ciebie. Za wycenę musisz zapłacić z góry. »

POMOC DLA TYCH, CO PIERWSZY RAZ Jeśli kupujesz swoją pierwszą nieruchomość w Wielkiej Brytanii, najprawdopodobniej możesz skorzystać z jednego z kilku schematów rządowych ułatwiających ten krok. Własność wspólna Program pozwalający na kupno udziałów w nieruchomości (od 25 do 75 proc.) i wynajem pozostałej części od drugiego właściciela (zwykle są nim władze lokalne lub spółdzielnia mieszkaniowa). Po takiej transakcji spłacasz kredyt za swoją część lokalu i opłacasz czynsz za pozostałą część (w wysokości maksymalnie 3 proc. wartości udziałów drugiego właściciela miesięcznie). Więcej informacji: www.shared-owneship.org.uk Help to buy (www.helptobuy.org.uk) Program obejmuje dwa schematy rządowe:  Pożyczka uzupełniająca – jeśli dysponujesz tylko 5-proc. depozytem, możesz wziąć pożyczkę na preferencyjnych warunkach na kolejne 15 proc. wartości nieruchomości. Przez pierwsze 5 lat nie będziesz płacić odsetek od pożyczki. Programem objęte są nowe nieruchomości o wartości do 600 tys. funtów w Anglii i do 300 tys. funtów w Walii.  Gwarancja kredytowa – znów: jeśli dysponujesz tylko 5-proc. depozytem, możesz uzyskać kredyt na zakup nieruchomości (w programie bierze udział 10 kredytodawców), a rząd będzie jego gwarantem. Ten schemat nie ogranicza się do nowo wybudowanych nieruchomości, a ograniczenie wartości wynosi w tym przypadku 600 tys. funtów. New Buy Możesz kupić nowy dom, jeśli dysponujesz tylko 5-proc. depozytem. Więcej informacji: www.newbuy.org.uk

561-MAKIETA 2 24-43.indd 27

16/12/2014 15:45:01

028

TEMAT NUMERU NIERUCHOMOŚCI Jeśli chcesz pożyczyć więcej niż 75 – 80 proc. wartości nieruchomości, kredytodawca prawdopodobnie zażąda wykupienia ubezpieczenia pokrywającego dodatkową kwotę kredytu. Raty tego ubezpieczenia zostaną dodane do miesięcznych spłat. Jeśli dysponujesz tylko

Od momentu podpisania umowy nie możesz się już wycofać z transakcji (to samo dotyczy sprzedającego). Jeśli teraz się wycofasz, stracisz depozyt.

depozytem w wysokości 5 proc. wartości domu, sprawdź, czy kwalifikujesz się do uzyskania kredytu w ramach programu Help to Buy (zobacz: ramka); - przeprowadzenie ekspertyzy – wycena domu na zlecenie kredytodawcy nie ma nic wspólnego z inspekcją, którą powinieneś zlecić, żeby nie kupować kota w worku. Celem przeprowadzanej przez niezależną firmę ekspertyzy jest znalezienie potencjalnych problemów z nieruchomością (strukturalnych, instalacyjnych itp.). Możesz wybrać jej rodzaj. Im bardziej szczegółowa, tym będzie droższa. Na pełny raport warto zdecydować się przy zakupie dużego lub starego domu (liczącego 80 – 90 lat). Jeśli rzeczoznawca zasygnalizuje problemy z nieruchomością, możesz wycofać się z transakcji albo wynegocjować ze sprzedającym usunięcie usterek lub obniżenie ceny. Więcej informacji o inspekcjach nieruchomości znajdziesz na stronie www.rics.org; - wybranie radcy prawnego (solicitor) lub licencjonowanego prawnika specjalizującego się w nieruchomościach (convey-

561-MAKIETA 2 24-43.indd 28

ancer). Najlepiej wybrać firmę, która ma doświadczenie w przenoszeniu tytułów własności. Zanim dokonasz wyboru prawnego przedstawiciela, dowiedz się o koszt jego usług. Warto sprawdzić ceny kilku firm, bo rozrzut może być bardzo duży. O co powinieneś zapytać? - Czy opłata jest ustalona z góry, czy uzależniona od wkładu pracy? - Czy obejmuje opłatę skarbową, opłaty za ekspertyzy, za wpis do księgi wieczystej, wydatki i podatek VAT (poproś o wyszczególnienie tych kosztów)? - Jakimi opłatami zostaniesz obciążony, jeśli transakcja nie dojdzie do skutku?

KROK 4. PROCES KUPNA

Chociaż to, jak dużo czasu upłynie od zaakceptowania oferty do przeprowadzki, zależy od wielu różnych czynników, istnieją pewne ramy czasowe. Od zaakceptowania twojej oferty do wymiany kontraktów upłynie ok. siedmiu tygodni, a od wymiany kontraktów do przeprowadzki ok. czterech. Jeśli po drodze pojawią się problemy, cały proces może się wydłużyć. Twój prawnik – we współpracy z przedstawicielem sprzedawcy – przygotuje umowę sprzedaży. Zanim jednak ją podpiszesz, musi się upewnić, że nieruchomość jest faktycznie własnością sprzedawcy, nie ciążą na niej żadne zobowiązania, nie dotyczą jej „prawa drogi” (ma to zastosowanie np. przy ogrodach dzielonych z sąsiadami) i że w pobliżu nie zaplanowano budowy obiektów, które mogą wpłynąć na obniżenie wartości twojego domu. Prawnik przeprowadzi następujące inspekcje: - wystosuje pytanie do lokalnych władz o planowane w okolicy budowy lub zmiany krajobrazowe, sprawdzi również, czy na nieruchomości nie ciążą jakieś obwarowania, np. czy nie podlega konserwacji zabytków, czy nie rosną na jej terenie drzewa objęte ochroną itp.; - przygotuje listę pytań do sprzedawcy, dotyczących nieruchomości, wyposażenia wchodzącego w skład transakcji, ewentualnych sporów sąsiedzkich, przekazania gwarancji na wykonane niedawno prace czy certyfikatów potwierdzających, że nieruchomość jest wolna od zagrzybienia (istotne w terenach wilgotnych); - uzyska wypis z księgi wieczystej. Musisz również zorganizować ubezpieczenie nieruchomości – zawczasu, żeby

16/12/2014 15:45:04

029

obowiązywało już od chwili, kiedy odbierzesz klucze. Zazwyczaj kredytodawcy proponują skorzystanie z usług współpracującego z nimi ubezpieczyciela. Jeśli masz za dużo spraw na głowie, żeby szukać najlepszej oferty, możesz skorzystać z tej opcji – w każdej chwili będziesz mógł zmienić ubezpieczenie. Kolejnym krokiem będzie wymiana kontraktów, czyli podpisanie umowy kupna-sprzedaży. Dochodzi do niej, kiedy jesteś usatysfakcjonowany wynikiem wszystkich inspekcji, otrzymasz ofertę kredytową, wpłacisz 10-procentowy depozyt i zgodzisz się ze sprzedawcą co do daty prze-

kazania kluczy. Od momentu podpisania umowy nie możesz się już wycofać z transakcji (to samo dotyczy sprzedającego). Jeśli teraz się wycofasz, stracisz depozyt. Ostatnim etapem kupna domu jest sfinalizowanie umowy. W ustalonym wcześniej dniu: - kredytodawca uruchamia kredyt (przekazuje pieniądze), - dokumenty hipoteczne zostają przekazane twojemu prawnikowi, - sprzedawca przekazuje klucze do nieruchomości i opuszcza ją przed ustalonym czasem. Możesz zacząć przeprowadzkę! «

Jaki kredyt? Kredyt hipoteczny to pożyczka na zakup nieruchomości, której gwarancją jest hipoteka tej nieruchomości, zawierana na określony czas. Jeśli nie płacisz rat kredytu, bank może zająć twoją nieruchomość. Istnieje kilka rodzajów kredytów. Sprawdź, czym się różnią: l Kredyt ze spłatą kwoty głównej i odsetek (repayment mortgage) – przez cały czas trwania umowy kredytowej spłacasz zarówno kapitał, jak i odsetki. Z czasem wielkość spłacanych odsetek spada, a wielkość spłacanego kapitału rośnie. Po zakończeniu spłat nieruchomość jest twoją własnością. l Kredyt ze spłatą wyłącznie odsetek (interest-only) – spłacasz tylko odsetki od kredytu. Na zakończenie umowy kredytowej musisz wpłacić

561-MAKIETA 2 24-43.indd 29

kredytodawcy kwotę, na którą udzielił ci pożyczki. Racjonalnym założeniem jest, że musisz odkładać i inwestować pieniądze, żeby na koniec spłaty odsetek dysponować odpowiednią kwotą. Możesz skorzystać w tym celu z usług firmy ubezpieczeniowej, która będzie pilnować regularnych wpłat i inwestować twoje pieniądze, rozważyć tzw. kredyt emerytalny (przeznaczony głównie dla osób samozatrudnionych – w momencie przejścia na emeryturę ze zgromadzonych środków spłacasz kredyt i dostajesz „kieszonkowe”) lub kredyt ISA (powiązany z kontem oszczędnościowym). Możesz też oczywiście zatroszczyć się o gromadzenie oszczędności we własnym zakresie.

16/12/2014 15:45:08

030

KOMENTARZ TYGODNIA POLITYKA

Tortury tajne przez poufne

Raport amerykańskiego senatu ujawnił okrucieństwo, arbitralną przemoc i nieuczciwość swoich służb. Brutalne zachowanie CIA nie byłoby jednak możliwe bez politycznego wsparcia i pomocy sojuszniczej Wielkiej Brytanii, Polski oraz innych europejskich krajów.

561-MAKIETA 2 24-43.indd 30

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

Opublikowany w zeszłym tygodniu, mocno okrojony i ocenzurowany, raport amerykańskiego senatu potwierdził to, co opinia publiczna podejrzewała już wcześniej. Szaleństwa rozpętanej przez prezydenta George’a Busha „wojny z terroryzmem” doprowadziły do złamania wszelkich demokratycznych zasad. CIA – dzięki zeznaniom wymuszonym torturami – kreowała fikcyjną rzeczywistość, która umacniała wizję powszechnego spisku, utrzymującego się zagrożenia, i dowodziła konieczności dalszego inwestowania w „wojnę z terroryzmem” oraz utrzymywania „licencji na tortury”. Wspierała też program używania dronów do zabójstw osób podejrzanych o terroryzm. Podejrzenia w stosunku do nich częściowo pochodziły zaś z wymuszonych torturami zeznań. Akceptacja tortur przyczyniała się do kolejnych nadużyć. Wprowadzony przez amerykańskie służby system ciągłej przemocy napędzał sam siebie. Wymuszone torturami fałszywe zeznania były

podstawą kolejnych zatrzymań, porwań i tortur. Wprawiona raz w ruch spirala sadyzmu nie była w stanie się zatrzymać. CIA wykreowała przemocowe perpetuum mobile. Raport senatu daje nam szersze niż dotąd spojrzenie na metody CIA. Poza znanym już wcześniej podtapianiem amerykańscy kaci nie zezwalali na sen, puszczając bardzo głośną muzykę (niektórym więźniom nie pozwalano spać nawet przez 180 godzin), zmuszali do wielogodzinnego stania na połamanych nogach, wtłaczali wodę i inne substancje do odbytu i rozrywali w ten sposób jelita podejrzanych. W nieogrzewanych celach więźniowie mieli do dyspozycji jedynie wiadra na odchody. Jak wynika z raportu, okrucieństwo służb nie przyniosło żadnych wymiernych efektów. Nie uzyskano informacji o żadnym zamachu, planowanym przez żadną grupę terrorystyczną, nie udało się skazać żadnych winnych za te zamachy, które miały już miejsce. Wymuszone torturami zeznania w ogromnej mierze okazały się fałszywe. Co najmniej 20 proc. przetrzymywanych

16/12/2014 15:45:10

031 i torturowanych ludzi zostało zatrzymanych przez pomyłkę, często służby myliły dane osobowe i chwytały nieodpowiedniego człowieka. Jednak krew na rękach mają nie tylko sadyści z CIA. Odpowiedzialni są przede wszystkim politycy. I to po obu stronach Atlantyku.

Pomocnicy katów

Konserwatyści i jastrzębie ze Stanów Zjednoczonych często przedstawiają Europę jako miejsce wrogie albo chociaż sceptyczne w stosunku do amerykańskiej polityki. W przypadku operacji CIA ten obraz jest fałszywy. Europejskie kraje po cichu, nie informując swojej opinii publicznej, aktywnie wspierały działania amerykańskich służb. Według informacji zebranych przez Open Society Fundations co najmniej 54 kraje współpracowały z CIA. W tym 21 z Europy. Dokładna skala europejskiego wsparcia nie jest znana, gdyż rządy, zasłaniając się „tajemnicą państwową”, uniemożliwiają szczegółowe badania. Jednak dzięki wysiłkom Rady Europy, mediów i organizacji pozarządowych wiemy, że stary kontynent ochoczo pomagał amerykańskim służbom w identyfikowaniu, zatrzymywaniu, przewożeniu i torturowaniu podejrzanych. Już w 2007 r. śledczy Dick Marty, działający na zlecenie Rady Europy, informował, że zgromadzono wystarczającą ilość dowodów na istnienie tajnych więzień CIA w Rumunii i w Polsce, że kraje europejskie „dokonują nielegalnych porwań i deportacji podejrzanych” oraz „masowo i systematycznie łamią podstawowe prawa człowieka”. Kraje europejskie nie przeprowadziły jednak skutecznych dochodzeń w swoich agencjach, które ułatwiały sadystyczne działania CIA. Szwecja jest jedynym krajem, który wypłacił odszkodowanie dla ofiar w trybie nadzwyczajnym. Włochy są jedynym krajem, w którym urzędnicy zostali skazani przez sąd krajowy za udział w programie CIA. Na Cyprze, Litwie, w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Portugalii, Belgii, Danii, Finlandii, Islandii, Austrii, Czechach, Grecji, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie oraz w Albanii i Polsce wszyscy nabrali wody w usta, zasłaniając się albo „tajemnicą państwową”, albo „interesem narodowym”, „zobowiązaniami sojuszniczymi” lub po prostu niewiedzą. Lecz chociaż raport amerykań-

561-MAKIETA 2 24-43.indd 31

skiego senatu daje byłemu amerykańskiemu prezydentowi tarczę ochronną, informując o tym, że był on przez służby „okłamywany”, wątpliwe jest, aby najważniejsi ludzie w państwie nie mieli pojęcia, co dokładnie dzieje się w „tajnych bazach”. Świadczy o tym chociażby wycinek raportu dotyczący Polski, która w 2003 r. odmówiła przyjęcia kolejnego więźnia do ośrodka w Kiejkutach, ale 15 mln dolarów wypłaconych przez amerykańską agencję rozwiało wszelkie moralne wątpliwości władzy. W imię „sojuszniczych zobowiązań” i w „interesie narodowym” na terenie Polski Abu Zubaydah i Abda al-Rahim al-Nashiri byli poddawani torturom. Pierwszemu nie przedstawiono nigdy żadnych zarzutów. Nashri stanął przed sądem 6 lat po zatrzymaniu. Obydwaj mężczyźni sądzili się z Polską przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, który udowodnił, że na terenie naszego kraju stosowano wobec nich tortury, takie jak podtapianie czy uniemożliwianie snu. Zubadyah w trakcie pobytu w więzieniach stracił oko. Następnie do Kiejkut trafił Khalid Sheikh Mohammed, który jest oskarżany o organizację zamachu na WTC we wrześniu 2001 r. Zarówno do tego, jak i do innych zamachów przyznał się po latach tortur, którym poddawano i jego, i jego rodzinę. Dwóch synów Mohammeda (6 i 8 lat) było przetrzymywanych i głodzonych w ośrodkach w Pakistanie, straszono ich również ogromnymi ilościami owadów, jeśli nie wyjawią informacji na temat swojego ojca. Sam Mohammed tylko w ciągu dwóch lat był poddany 183 sesjom podtapiania. W 2012 r. dowody zebrane w ten sposób zostały odrzucone.

Humanitarne zabójstwa

Raport amerykańskiego senatu obnażający działania USA i europejskich sojuszników nie będzie miał większego wpływu na politykę Waszyngtonu. Barack Obama już wcześniej wstrzymał program tortur, ale idei „wojny z terroryzmem” nie zrewidował. Tak samo jak raporty amerykańskich komisji pojawiające się cyklicznie od lat 70. zeszłego wieku nie zatrzymały przewrotów, wspierania szwadronów śmierci, tortur, tajnych obozów militarnych, szkoleń terrorystów organizowanych przez CIA przez dekady. Wątpliwe więc, żeby najnowszy raport coś w tym względzie zmienił.

Stany Zjednoczone wciąż prowadzą ekspansywną, krwawą politykę w krajach islamskich. Paskudnie wyglądające tortury zamieniono jedynie na bardziej „estetyczne” ataki dronów. Jeszcze bardziej sprzeczne z prawami człowieka. W końcu amerykańska definicja terrorysty jest tak pojemna, że na atak z powietrza narażony jest każdy mężczyzna będący w stanie posługiwać się bronią. W samym Pakistanie w ciągu ośmiu lat drony zabiły od dwóch do trzech tysięcy osób. W tym ośmiuset cywilów i prawie dwieście dzieci. „Chirurgiczna precyzja” humanitarnych zabójstw powoduje, że szeregi radykalnych organizacji terrorystycznych stale rosną. I będą rosnąć dalej, zwiększając poczucie zagrożenia i psychozę na amerykańskich i europejskich szczytach władzy. Ciągłe inwazje, okupacje i destabilizowanie krajów arabskich ordynowane przez Amerykę i Wielką Brytanię przy aktywnym współudziale innych sojuszników powodują, że nie jesteśmy się w stanie wyrwać z krwawego zamkniętego kręgu przemocy i wojny. Zamiast rozwiązywać globalne problemy, USA kreuje jedynie chaos i wprowadza terror. Raport senatu tej barbarzyńskiej polityki nie powstrzyma. Oburzenie minie. Skandal ucichnie. Wszystko wróci do normy. CIA znów będzie mordować. Europa po cichu pomoże. «

Zamiast rozwiązywać globalne problemy, USA kreuje jedynie chaos i wprowadza terror.

16/12/2014 15:45:10

032

WIELKA BRYTANIA dzieje się

Śpij. Też No i doczekaliśmy się. Jeśli ktoś jeszcze łudzi się, że sen jest dla biednych, to teraz niech wie – biedny jest ten, kto nie śpi. Bo narażony jest na wszystko, łącznie z plagami egipskimi.

Tak mówią kolejne, najnowsze badania amerykańskich naukowców. Oczywiście potem to potwierdzili naukowcy brytyjscy, a zapewne i rosyjscy zaraz też wydadzą swoją opinię. Teraz powinienem przytoczyć jakieś nic niemówiące nazwisko, najlepiej dwuczłonowe, i dodać, że na przykład badania wykonano na uniwersytecie w Atlancie. Wtedy byłbym już wiarygodny na 100 procent. Badania też mówią na przykład, że w Polsce wygrywa z dużą przewagą PO, zaraz potem dowiadujemy się, że jednak PiS. Z innych badań wynika, że Polacy w Wielkiej Brytanii są przyczyną wszelkich plag dotykających brytyjską gospodarkę. Zaraz potem w polskich mediach pokazują się kolejne badania, że bez nas – Polaków – brytyjska gospodarka upadłaby jak nic. I tak się brandzlujemy tematem. Następnie w „zagranicznych mediach” sprawdzają polscy redaktorzy, czy „piszą

o nas”, i podają wszystko, co znajdą. Najczęściej są to zupełnie nieznane tytuły, portale, telewizje, które piszą „o nas” na piętnastej stronie za osiemnastą zakładką. No chyba że jakaś radna wyskoczy z tym, że Miś Puchatek chodzi z fujarą na wierzchu. A raczej z czymś na wierzchu bez

561-MAKIETA 2 24-43.indd 32

fujary, bo w miejscu, gdzie powinno coś być, jest tylko miś. Co czyni Puchatka jeszcze bardziej podejrzanym, bo w sumie to może on być przedstawicielem niebezpiecznego dla polskiego (tylko i wyłącznie polskiego) społeczeństwa tzw. gender. Wtedy rzeczywiście dostajemy się na czołówki w „zagranicznych mediach”, zazwyczaj w rubrykach z cyklu „nie do uwierzenia”. Przesada nigdy nie jest dobra i dlatego myślę, że przesadzanie w każdym momencie też nie prowadzi do niczego dobrego. Krótko: niedobre nie jest dobre :) Oczywiście premier Cameron też używał wyników jakichś badań, żeby zdecydować się na wprowadzanie nowych ustaw emigracyjnych. Obawiam się, że dla niego od wyników badań nad gospodarką ważniejsze były jednak badania opinii publicznej. I tutaj paradoks. Badania opinii publicznej były ostatnio niewygodne z powodu badań statystycznych, jakie przeprowadzono odnośnie do emigracji netto – czyli takiej, która została w kraju. Okazało się, że na Wyspach pozostało ponad 200 tys. turystów. Na dodatek spośród nich 175 tys. emigrantów/turystów nie dostało w UK azylu politycznego. Teraz niespodzianka: oczywiście urzędnicy brytyjscy nie mają zielonego pojęcia, gdzie się te dziesiątki tysięcy niedoszłych azylantów podziały. Odpowiem: właśnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy o 175 tys. poszerzyła się i tak spora szara strefa. Ciekawe, czy kolejne badania pokażą teraz, kogo Brytyjczycy bardziej nie lubią – emigrantów z UE czy emigrantów z reszty świata? Odpowiedź może być bardzo prosta – oczywiście, że tych z UE. Przecież mają lepiej niż ich bracia i siostry z reszty świata. Jeśli ktoś nie odczytał aluzji, będę dosłowny – gros Brytyjczyków nie wygląda na takich, co by tu byli zasiedziali od Sasów i duńskich najazdów po panowaniu Rzymian. Tutaj badania będą niestety dla nas, Europejczyków, niekorzystne. Aha! I jeszcze jedno. Jedna z zasad wiarygodności badań opinii publicznej brzmi: wyniki badań opinii publicznej stają się nieaktualne w momencie ich ogłoszenia. Tyle w temacie badań. Sen naprawdę pomaga. «

16/12/2014 16:11:57

033

561-MAKIETA 2 24-43.indd 33

16/12/2014 16:11:03

034

WIELKA BRYTANIA DZIEJE SIĘ

Sztandar SPK na Mount Everest

Major Ian Blackwood CCF (RMP) wraz z grupą kadetów z Oldham Hulme Combined Cadet Force wyruszyli do bazy ekspedycyjnej na Mount Everest w Nepalu. Mieli ze sobą sztandar polskich kombatantów z SPK Ltd.

Przygotowania do wyprawy trwały dwa lata. Ostatecznie na wyprawę wyruszyło dwunastu kadetów i trzech instruktorów górskich. Po dotarciu na szczyt „dumnie podnieśli sztandar Stowarzyszenia Polskich Kombatantów”. «

Udział w brytyjskich uroczystościach Oldham Festival of Remembrance Nasze Koło Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Ltd w Oldham współpracuje z British Liaison i bierze zawsze udział w uroczystościach brytyjskich. W dniu 7 listopada odbył się Festiwal Remembrance w Oldham. Uczestniczyło w nim 40 sztandarów brytyjskich i nasz polski sztandar Koła SPK Ltd, a także nasza Miss SPK Ltd z delegacją w składzie dwudziestu osób. Festiwal był bardzo udany, było wiele wspaniałych zespołów artystycznych. Nie do uwierzenia, że Anglicy mogą się zorganizować i przybyć na imprezę, w której uczestniczyło około 700 osób. W dniu 9 listopada nasz sztandar wraz z delegacją uczest-

561-MAKIETA 2 24-43.indd 34

niczył w paradzie Remembrance Sunday. Przez delegację i naszą Miss SPK pod pomnikiem żołnierzy poległych podczas I i II wojny światowej, znajdującym się w centrum miasta Oldham, został złożony wieniec od Koła SPK Ltd. Brytyjscy organizatorzy nie wyobrażają sobie, żebyśmy nie brali udziału razem z nimi w tak ważnych, uroczystych wydarzeniach. Nadmieniam, że w 2002 r. British Liaison był jednym z fundatorów naszego nowego sztandaru SPK.

BOHDAN KOŁAKOWSKI Prezes Koła SPK Ltd Oldham

Uroczystości w Kole SPK Ltd Oldham Członkowie naszego Koła SPK Ltd od wielu lat przed 1 listopada sprzątają groby zmarłych kombatantów i członków naszego Koła, którzy nie mają rodziny. W tym roku dzięki Polskiemu Konsulatowi w Manchesterze otrzymaliśmy znicze, które mogliśmy zapalić na grobach kombatantów i członków SPK. Serdecznie dziękujemy Generalnemu Konsulowi Panu Łukaszowi Lutostańskiemu i wszystkim pracownikom Konsulatu. Kwiaty zostały zakupione przez nasze Koło SPK Ltd. 1 listopada odbyła się procesja na trzech cmentarzach, w której uczestniczył ks. proboszcz Marek Zygadło, modląc się za wszystkich zmarłych, poległych za Ojczyznę, zmarłych kombatantów i członków SPK Pomimo że zostaliśmy nazwani przez Pana Czesława Maryszczaka „rebeliantami”, my nadal działamy w terenie i pamiętamy o naszych zmarłych i żyjących kombatantach, o tym, ile im zawdzięczamy, ile jesteśmy im winni, że żyjemy w wolnym Kraju. BOHDAN KOŁAKOWSKI Prezes Koła SPK Ltd Oldham

16/12/2014 15:45:16

035

561-MAKIETA 2 24-43.indd 35

16/12/2014 15:45:17

036 Legenda (jeszcze) żywa

WIELKA BRYRTANIA KAWAŁ HISTORII

W Ambasadzie RP w Londynie odbyła się prezentacja cyklu filmów o polskim rządzie na uchodźstwie, między innymi z udziałem polityków w nim zasiadających. To pierwsza taka inicjatywa od kilkunastu lat. I od razu pierwsza myśl, która przychodzi do głowy przy tym projekcie: dlaczego tak późno? Ale wydaje się, że to nie jest najważniejsze pytanie.

Artur Rynkiewicz, ostatni żyjący minister Rządu RP na Uchodźstwie (minister spraw emigracji, 1990), były żołnierz Myśliwskiego Dywizjonu RAF 85 „Mosquito” (No. 85 Squadron RAF)

Piotr Dobroniak

Jesteśmy wychowywani w kulcie niemal pomnikowym polskiego rządu na uchodźstwie podczas II wojny światowej i w okresie komunistycznej Polski. W PRL była władza ludowa, a w Londynie zalążek niepodległego państwa polskiego w postaci „naszego starego rządu” – jak mawiał Zenon Laskowik. Z jednej strony wydaje się dziwne, że dopiero teraz ktoś próbuje opowiedzieć historię rządu londyńskiego, z drugiej strony można odnieść wrażenie, że polska władza po 1989 r. traktowała rząd w Londynie trochę jak „gorącego kartofla” (patrz sposób, w jaki potraktowano przekazanie insygniów władzy prezydenckiej w ręce demokratycznie wybranego prezydenta Lecha Wałęsy przez ostatniego prezydenta na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego). Całe szczęście, przychodzi jednak refleksja.

561-MAKIETA 2 24-43.indd 36

– Stwierdziliśmy, że jak się teraz tym nie zajmiemy, to naprawdę będzie na to już za późno – mówił ambasador RP w Londynie Witold Sobków. – Ja pracowałem w Londynie przez osiem lat w latach 90., to znałem prawie wszystkich, łącznie z hrabią Raczyńskim, premierem Szczepanikiem, wszystkimi innymi osobami, które sprawowały wtedy władzę w rządzie na uchodźstwie. Natomiast w tej chwili pozostał tylko pan Artur Rynkiewicz. Właśnie ta świadomość, jak i tragiczna śmierć Ryszarda Kaczorowskiego sprawiły, że stwierdziliśmy, iż musimy zachować tę pamięć. Niestety mieliśmy rację. Już po zdjęciach do filmu zmarł Jerzy Ostoja-Koźniewski, ostatni minister skarbu rządu londyńskiego – dodał Sobków. Rząd na uchodźstwie od samego początku raczej sławą się nie okrywał. W początkowej fazie wojny, we Francji, bardziej skupiał się na rozliczaniu ze swoimi przeciwnikami politycznymi

16/12/2014 15:45:19

niż zaangażowaniu w wojnę z Niemcami. Efekt? Zanim Władysław Sikorski ogarnął sytuację na froncie i nakazał ewakuację żołnierzy z Francji do Wielkiej Brytanii, było już „lekko” za późno. Do UK przedostała się zaledwie jedna trzecia żołnierzy. We Francji pozostał też polski skarb narodowy w postaci rezerw złota, które z narażeniem życia były wywożone z Polski. Potem nie było wcale lepiej. Już po wojnie najpierw Stanisław Cat Mackiewicz – dziennikarz i premier rządu londyńskiego – okazał się agentem peerelowskich służb specjalnych, a potem nastąpił „radosny” rozłam „państwa w państwie”, czyli prezydent August Zaleski odmówił podania się do dymisji po zakończeniu swojej kadencji (1954 r.), zaś w odpowiedzi na jego działanie powstała tzw. Rada Trzech, która była swego rodzaju kolektywnym organem rządzącym (sic!). W pierwszej radzie zasiadali generał Władysław Anders, Tomasz Arciszewski i Edward hr. Raczyński, tym samym wypowiadając posłuszeństwo Zaleskiemu. Niemniej jednak należy podkreślić, że środowiska skupione wokół organizacji polonijnych oraz polskiego rządu w Londynie bardzo pomagały opozycji w komunistycznej Polsce. Nawet pomimo że, jak twierdzi Aleksander Makowski w swojej książce pt. „Zawód: Szpieg”, polonia londyńska była jedną z najlepiej inwigilowanych przez służby PRL-u polskich diaspor na świecie (jedynie chyba bardziej rozpoznane przez służby PRL-u było brukselskie biuro Solidarności). Takich smaczków zabrakło właśnie w serii filmów pt. „Republika Londyńska | Republic in Exile”, prezentowanych w ambasadzie. Trudno wymagać od realizatorów dokumentu, żeby w ciągu kilku minut przedstawili tak skomplikowane sytuacje, jednak jakiejś wzmianki na temat tych „niechlubnych” zdarzeń brakuje. Pozostaje mieć nadzieję, że zgodnie z zapowiedziami twórców powstanie większy materiał, poszerzony o pominięte wątki. Jakkolwiek próbę podjęcia ratowania pamięci o tak ważnej instytucji i potężnym kawałku polskiej historii należy docenić. Tym bardziej że wokół polskiego rządu na uchodźstwie skupiało się właściwie całe życie londyńskiej, jeśli nie brytyjskiej Polonii. – Projektów o rządzie na uchodźstwie powstało już trochę, jednak pierwszy raz podjęliśmy się zrobienia tego w takiej formie internetowej, która może dotrzeć do młodzieży, w for-

561-MAKIETA 2 24-43.indd 37

Fot: Rafał Matelak

037

Pierwsza Dama uhonorowana odznaczeniem Bene Merito Karolina Kaczorowska, wdowa po ostatnim Prezydencie Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźstwie Ryszardzie Kaczorowskim, została na wniosek ministra spraw zagranicznych Grzegorza Schetyny uhonorowana odznaką Bene Merito (łac. Dobrej Zasługi lub Słusznej Nagrody). Na zdjęciu od lewej: Ambasador RP w Wielkiej Brytanii Witold Sobków, Pierwsza Dama Karolina Kaczorowska, Ireneusz Truszkowski – Konsul Generalny RP w Wielkiej Brytanii

mie, która może tę historię, to dziedzictwo rozpropagować wśród nowej fali emigracji – mówił po premierze serii jej twórca i pomysłodawca Konrad Jagodziński z Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie. – Na pewno nie jest to projekt propagandowy. Natomiast jest to projekt, który ma promować historię Polski i promować wiedzę o tym dziedzictwie polskiej emigracji niepodległościowej, szczególnie tej politycznej. Nie unikaliśmy trudnych pytań, materiał o rozłamie w latach 50. – 60. jest w filmie, natomiast te historie nie są jednoznaczne. Często i jeden obóz, i drugi w tamtym czasie miał ten sam cel. To właśnie na filmie mówi nam minister Koźniewski. Oni wszyscy chcieli służyć Polsce. Projekt jest zdecydowanie za krótki – to podkreślają chyba wszyscy. Tymczasem, czekając na większą realizację, filmy można obejrzeć na kanale filmowym ambasady polskiej w Londynie. «

Republika Londyńska Republic in Exile Nowy projekt multimedialny o historii Rządu RP na Uchodźstwie. Niepublikowane zdjęcia, archiwalne filmy, współczesne wywiady. Co piątek kolejny odcinek na kanale YouTube Polish Embassy UK. Realizacja: Konrad Jagodziński, Agnieszka Chmura, Iwona Polok. Muzykę wykonuje: Grand Duo – Małgorzata Czapor, Michał Wesołowski. Więcej na:

YT/PolishEmbassyUK

16/12/2014 16:19:14

038

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA

Fryzura, po której zostanie więcej niż wspomnienie MARCIN URBAN

Sławek Stawarczyk, polski fryzjer pracujący w Shoreditch, co roku cały utarg z sylwestra przeznacza na cel charytatywny. Tym razem będzie zbierać pieniądze na stworzenie aplikacji, która może uratować życie osobom cierpiącym na depresję. Pomysłodawczynią aplikacji jest znajoma pana Sławka, która sama choruje na depresję. Program po zainstalowaniu w telefonie lub komputerze ma monitorować kon-

561-MAKIETA 2 24-43.indd 38

dycję psychiczną właściciela na podstawie zapisów w pamiętniku i testów nastroju. – Aplikacja będzie działać w oparciu o sprawdzone metody terapeutyczne. W razie niepokojących symptomów lub zaniechania prowadzenia notatek automatycznie powiadomi wskazane osoby – tłumaczy Sławomir Stawarczyk. Aplikacja ma powstać w wersjach polskiej i angielskiej. Pieniądze są potrzebne najpierw na napisanie wniosku o dotację unijną, dzięki której będzie można rozpocząć właściwe prace programistyczne.

Według statystyk depresję przynajmniej raz w życiu przechodziły dwie na trzy dorosłe osoby. Znacznie bardziej są na nią narażone kobiety. Średnio co czwarta, u której zdiagnozowano stany depresyjne, wymaga leczenia w szpitalu. W przypadku mężczyzn hospitalizacji zostaje poddany co dziesiąty. W skrajnych przypadkach depresja może prowadzić do prób samobójczych. Najczęstsze powody depresji to śmierć lub rozstanie z bliską osobą i problemy w pracy. – Każdy, kto skorzysta w moich usług 31 grudnia, pomoże w stworzeniu aplikacji, która może uratować życie osób chorych na depresję. Wszystkie zarobione tego dnia pieniądze przekażę na ten cel – zachęca pan Sławek. Damsko-męski salon fryzjerski Guys and Dolls Parlour, w którym przyjmuje Sławomir Stawarczyk, znajduje się przy 18 Cheshire Street w Shoreditch. W poprzednich latach Sławomir Stawarczyk wspierał w ten sposób między innymi Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy i stowarzyszenie organizujące zajęcia terapeutyczne dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. «

Więcej na

slawekhairstylist.co.uk

16/12/2014 15:49:57

ŚWIĘTA

2014

ŚWIĘTA

2014 część druga

01 swieta 2014 part 2.indd 39

16/12/2014 16:50:14

ŚWIĘTA

2014

Boże Narodzenie na Wyspach Świąteczne szaleństwo w Wielkiej Brytanii zaczyna się zaraz po Halloween. Na początku grudnia wszystkie bez wyjątku domy błyszczą od dekoracji, choinki są ubrane, a ulice miast rozświetlają setki lampionów. 2 stycznia, jak za dotknięciem magicznej różdżki, wszystko znika, a Brytyjczycy… zaczynają przygotowania do kolejnego Bożego Narodzenia. Magdalena Gignal

yspiarze uwielbiają Boże Narodzenie. Nie-

zapalone zawsze w pierwszy czwartek grudnia, a wokół

które sklepy zaczynają sprzedawać świą-

drzewka przez cały grudzień chętnie gromadzą się kolędni-

teczne ozdoby i słodycze już w sierpniu.

cy. Sam zwyczaj ubierania choinki przywędrował na Wyspy

Na Trafalgar Square w Londynie co roku staje najbardziej

z Niemiec dopiero w XIX w., kiedy to książę Albert poda-

znana na świecie choinka. Nawet nie wszyscy mieszkańcy

rował drzewko królowej Wiktorii. Tradycja tak przypadła

stolicy Wielkiej Brytanii, a co dopiero przyjezdni, wiedzą,

królowej do gustu, że od 1839 r. na zamku w Windsorze

że drzewko jest – niezmiennie od 1947 r. – prezentem od

i w domach Brytyjczyków co roku gości pięknie udekoro-

Norwegów z Oslo, wdzięcznych londyńczykom za pomoc,

wana choinka.

jakiej udzielili Norwegii podczas II wojny światowej. Świa-

Poprzedzający święta czterotygodniowy okres ad-

tełka na tej centralnej choince Londynu zostają uroczyście

wentu nie jest raczej – jak w Polsce – czasem zadumy,

02 swieta 2014 part 2.indd 40

16/12/2014 16:04:38

ŚWIĘTA

2014

03 swieta 2014 part 2.indd 41

16/12/2014 16:04:39

ŚWIĘTA

2014

ale radosnego oczekiwania. Cały kraj błyszczy od świateł i dekoracji, odbywają się niezliczone imprezy świąteczne, alkohol leje się strumieniami, a prezenty przechodzą z rąk do rąk. Bardzo żywa jest na Wyspach tradycja wysyłania

stego obiadu. Na stołach króluje pieczony indyk. To dzień

i przekazywania kartek świątecznych. Rekordziści po-

na spotkania rodzinne i – dla wierzących – na wizytę w ko-

trafią zgromadzić kilkadziesiąt pocztówek od przyjaciół

ściele. W świątecznym okresie koniecznie też trzeba wybrać

i rodziny. To zwyczaj wywodzący się z czasów wiktoriań-

się do teatru na panto – angażujące publiczność świąteczne

skich. Jako pierwszy świąteczną kartkę zaprojektował

przedstawienie dla dzieci, zazwyczaj z elementami kome-

na zlecenie lorda Henry’ego Cole’a malarz John Calcott.

diowymi, których przekaz jest jasny tylko dla dorosłych.

Własnoręcznie robione kartki są wciąż popularne w Wiel-

Drugiego dnia świąt na Wyspach świętuje się już zupełnie

kiej Brytanii. Wszystkie otrzymane pocztówki ustawia się

na luzie. Na lunch podaje się kanapki z resztkami bożona-

na kominku. W poprzedzającą święta wigilię Anglicy co

rodzeniowego obiadu, a w sklepach zaczyna się szaleństwo

najwyżej spotykają się z przyjaciółmi w pubie, a dzieci

wyprzedaży. Przed domami towarowymi ustawiają się dłu-

ustawiają przy kominku talerz z ciasteczkami dla Miko-

gie kolejki polujących na designerskie okazje Brytyjek i za-

łaja, marchewki dla reniferów, szklankę mleka, w bardziej

interesowanych elektronicznymi gadżetami Brytyjczyków.

postępowych domach – sherry – i wieszają na kominku

26 grudnia jest nazywany „Boxing Day” (dzień pudełko-

skarpety na prezenty.

wy). Nazwa pochodzi od pudełek z prezentami, którymi

„Właściwe” obchody Bożego Narodzenia odbywają się

tego dnia tradycyjnie obdarowywano służbę. Do dziś wiele

25 grudnia. Ranek zaczyna się od otwierania prezentów,

osób kultywuje ten zwyczaj, zasilając kieszenie listonoszy,

a wczesnym popołudniem cała rodzina zasiada do uroczy-

dostawców czy śmieciarzy świątecznymi napiwkami. 

04 swieta 2014 part 2.indd 42

16/12/2014 16:04:41

ŚWIĘTA

2014

Jak spędzą święta Polacy na Wyspach? Kasia

Ania i John (z Anglii) Jesteśmy zupełnie zanglicyzowani, od razu widać, kto gra pierwsze skrzypce w naszym domu. Przez pierwsze kilka lat naszego małżeństwa próbowaliśmy łączyć tradycje obu krajów, ale było tego wszystkiego za dużo. Kiedy pojawiły się dzieci, chciały robić wszystko tak samo jak ich rówieśnicy, odpuściliśmy więc pierogi, wigilię i opłatek. Teraz dzieci odwiedzają nas w święta ze swoimi angielskimi partnerami, więc polski pierwiastek w naszym domu jest już prawie nieobecny. Z polskich bożonarodzeniowych tradycji kultywujemy tylko śpiewanie kolęd, bo w ogóle jesteśmy bardzo muzykalną rodziną.

Tak zupełnie szczerze, to ja wcale nie lubię świąt. Najpierw – już w połowie listopada – zaczyna się nieskończona seria imprez charytatywnych w szkole, na które oczywiście zawsze muszę coś przygotować. Potem trzeba uszyć kostiumy na szkolne przedstawienie, zrobić świąteczny kapelusz na paradę i tak dalej, aż do Nowego Roku. Kupowanie prezentów przyprawia mnie o ból głowy. Cała rodzina zrzuca to na mnie, nawet jeśli nie proszą mnie o kupno prezentów w ich imieniu, to muszę przygotować listę do wyboru dla wszystkich członków rodziny. Potem zakupy, gotowanie, sprzątanie na błysk – wszystko znowu na mojej głowie. Moja rodzina mieszka w Anglii, w święta spotykamy się więc u nas, bo mamy największą jadalnię, tak że pierwszy dzień świąt spędzam na gotowaniu, odgrzewaniu, zmywaniu garów i znów gotowaniu. Tak naprawdę w styczniu oddycham z ulgą. Kiedyś zrobię im wszystkim kawał i ucieknę na święta do Polski.

Monika (i Dylan z Australii) W tym roku zdecydowaliśmy się zrobić coś zupełnie innego, na przekór wszystkiemu i wszystkim i… na święta jedziemy do Austrii. Będziemy jeździć na nartach, pić grzane wino, turlać się w śniegu, a do Londynu wrócimy na Sylwestra. Mój mąż uwielbia śnieg, cieszy się jak dziecko, kiedy go widzi, na pewno więc będzie wesoło. Okazało się, że wyjazdy na narty w okresie świątecznym wcale nie są tak bardzo popularne, a ceny nie są wyższe niż w styczniu czy lutym. Ustaliliśmy, że ten wyjazd to będzie nasz wspólny prezent, oprócz tego kupujemy sobie tylko symboliczne drobiazgi. Rodzina jest wyrozumiała. Moja siostra właśnie urodziła dziecko, centrum świątecznej uwagi skupi się więc na nim, a my będziemy mogli spokojnie sobie poszusować.

Marcin Mieszkamy w Londynie już 5 lat i do tej pory zawsze wracaliśmy na święta do Polski. W tym roku – po kilkugodzinnym horrorze, jaki rok temu przeżyliśmy z dzieckiem na lotnisku w związku z opóźnionym lotem – zdecydowaliśmy, że zostaniemy w domu. Po raz pierwszy będziemy spędzać święta tylko we troje, z moją żoną i dwuletnią córeczką. Będzie pewnie ciszej niż w gwarnym domu moich rodziców, gdzie na wigilii gromadzi się zwykle 20 osób, ale przygotujemy wszystkie tradycyjne polskie potrawy, na pewno wybierzemy się też do polskiego kościoła, może nawet pośpiewamy kolędy. A do rodziny zadzwonimy przez Skype. Szczerze mówiąc, nawet cieszę się na te spokojne święta.

05 swieta 2014 part 2.indd 43

16/12/2014 16:04:43

ŚWIĘTA

2014

Historia Wigilii

ierwsze zapiski o świętach Bożego Narodzenia

W Wigilię obowiązywał post i przez całą noc oczekiwano

sięgają 354 r. n.e. W tym roku pierwszy zapis

na uroczystość wigilijną, spędzając czas na wspólnej modlitwie.

zamieszczony został w rzymskim kalendarzu

W Polsce Wigilia weszła na stałe do tradycji dopiero w XVIII w.

chrześcijańskich świąt. Trochę później, w VI w., do liturgii bo-

Kiedy zaświeciła pierwsza gwiazda, wspólnie zasiadano przy stole nakrytym białym obrusem, pod którym znajdowało się sia-

żonarodzeniowej wprowadzono Wigilię. Wigilia (łac. vigilia) oznacza czuwanie, straż nocną, wartę. Jest to czas oczekiwania na narodzenie Chrystusa. Data świąt

no. W czterech kątach izby znajdowały się snopy zboża. Najpierw domownicy łamali się opłatkiem i składali sobie życzenia.

Bożego Narodzenia w pierwszych wiekach chrześcijaństwa

Po skończonej wieczerzy, kiedy wszyscy najedli się do syta,

była różna, a wynikało to ze sporów o dzień narodzin Jezusa.

kiedy dopełniono wszystkich zwyczajów, kiedy nacieszono się

I tak Boże Narodzenie obchodzono 2 stycznia, 28 maja czy 6

prezentami, nadchodziła pora pasterki, czyli nocnej mszy.

stycznia. Ostatecznie hierarchowie kościoła ustalili, że dzień

Choć dziś nie znamy już wielu zwyczajów związanych z Wi-

narodzin Chrystusa to 25 grudnia, a dzień poprzedzający –

gilią, jedno pozostaje bez zmian: jest to dzień szczególny,

24 grudnia – to Wigilia.

o niepowtarzalnej atmosferze, dzień życzliwości i dobroci, dzień wybaczania urazów. Spotykamy się wszyscy przy wigilijnym stole z opłatkiem w ręku bez względu na po-

Choinka

glądy i przekonania. Tego wieczora pustoszeją ulice, a kiedy zapala się pierwsza gwiazda, okna rozświetlają

Sama choinka jest symbolem wiecznie zielonego, żywego drzewa, które ma obrazować nowo narodzonego Chrystusa jako źródło życia. Dzisiejszy wystrój choinki dalece jednak różni się od tego, co wieszano na niej w dawnych czasach. Dawniejsze ozdoby najczęściej były wykonywane ręcznie i znajdowały się na choince nieprzypadkowo – każda z nich miała symboliczne znaczenie. I tak np. jabłka symbolizowały starotestamentowy owoc, którym kuszeni byli w raju Adam i Ewa. Pojawienie się jabłek na choince miało zapewnić domownikom zdrowie i urodę. Orzechy, zawijane w złotka, były symbolem siły i dobrobytu. Łańcuchy, wykonywane najczęściej z papieru i słomy, odnosiły się do

światełka na choinkach. 

ludzkiego zniewolenia grzechem, ale miały też wzmacniać rodzinne więzi i chronić domostwo przed wszelkimi złymi wydarzeniami. Dzwonki oznaczały dobre i radosne nowiny, a anioły miały symbolizować opiekę nad domem i jego mieszkańcami. Obecne na choince także i współcześnie światełka mają, zgodnie z tradycją, odstraszać złe moce, a gwiazda, którą i dziś umieszczamy na szczycie drzewka, jest oczywiście nawiązaniem do Gwiazdy Betlejemskiej i symbolizować ma światło, które zawsze prowadzi do domu.

06 swieta 2014 part 2.indd 44

16/12/2014 16:04:45

ŚWIĘTA

2014

07 swieta 2014 part 2.indd 45

16/12/2014 16:04:46

ŚWIĘTA

2014

Czas przygotowań (przed) świątecznych

rzygotowania do świąt Bożego Narodzenia nieodłącznie wiążą się z zakupami, kuchnią i tym, co co roku robimy w tym okresie. Poniżej nasza

podpowiedź, jak mogą te przedświąteczne dni wyglądać… Święta powinny być czasem radości i dobrej woli, jednak dla większości z nas są bardzo stresujące. Niektórzy nawet nienawidzą świąt i chcieliby mieć je już za sobą. Często stawiamy sobie po prostu zbyt wysokie wymagania. Jak zatem przeżyć święta i nie zwariować? Oto nasze rady. 

Nie ulegaj presji Nie startujesz w zawodach na to, kto ma najładniej udekorowany dom ani kto zrobi najwięcej potraw na wigilię. Nie musisz również wyglądać jak z katalogu mody najlepszych projektantów.

Śmiej się Cokolwiek się stanie, obracaj to w żart. Nie przejmuj się, że kot wywrócił choinkę czy że dziecko rozbiło nową figurkę aniołka, która nie należała do najtańszych. Pomyśl sobie, że to śmieszne. Obserwuj wydarzenia z dystansem i nie bierz niczego do siebie.

08 swieta 2014 part 2.indd 46

16/12/2014 16:04:47

ŚWIĘTA

2014 Nie denerwuj się komentarzami babek, ciotek i wujków Przygotuj się na te pytania, które i tak zadają za każdym razem, gdy Cię widzą, i nie pozwól sobie na utratę kontroli i panowania nad sobą. To nie jest proste, ale możliwe do zrobienia.

Nie zawiedź się po raz kolejny Jeśli Twój partner ma dobre intencje i chce Ci zrobić prezent na Gwiazdkę, jednak kompletnie nie ma gustu lub wyczucia, powiedz mu, co ma Ci kupić, lub daj mu kolorowy magazyn z zaznaczonymi produktami.

Znajdź zajęcie dla dzieci Aby dzieci zbytnio nie dokuczały i nie przeszkadzały, po prostu znajdź im zajęcie. Wypożycz kilka bajek, filmów, przygotuj jakąś nową grę wideo czy komputerową, kup gry planszowe lub karty. Możesz również zorganizować materiały do prac ręcznych: kolorowe papiery, bibuły, klej, nożyczki. Jeśli dzieciaki będą miały co robić, nawet nie zauważysz ich istnienia. Będą siedzieć cicho, a Ty będziesz spokojniejsza.

Trzymaj się tradycji Nie ryzykuj nowości. Nie wiesz, czy nowa potrawa się uda i czy będzie smakować wszystkim członkom rodziny. Po co więc marnować czas na jej gotowanie? Jeśli w zeszłym roku wszystko poszło po Twojej myśli, dlaczego zmieniać cokolwiek w tym roku?

Uważaj z alkoholem Większość z nas lubi w tym okresie popijać alkohol. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie okropny kac. Staraj się zatem na każdą szklankę 5-proc. alkoholu wypijać szklankę wody (szklanka piwa 5-proc. + szklanka wody; szklanka wina 15-proc. + 3 szklanki wody).

Znajdź czas dla siebie Może to brzmi niedorzecznie, jeśli masz iść w ostatnim momencie na zakupy, coś ugotować czy pomóc w przygotowaniach, jednak jeśli przeznaczysz dla siebie trochę czasu, np. weźmiesz gorącą kąpiel z bąbelkami i pachnącą pianą, będzie Ci łatwiej przetrwać dzień i nawet wytrzymasz opowieści z czasów wojny (które znasz już na pamięć).

09 swieta 2014 part 2.indd 47

16/12/2014 16:04:48

ŚWIĘTA

2014

IMPREZY ŚWIĄTECZNE PRZYGOTOWAŁ MARCIN URBAN

HOGWARTS IN SNOW Do 1.01. Warner Bros. Studio, Studio Tour Drive, Leavesden, Hertfordshire WD25 7LR. Bilety: od £30.00 wbstudiotour.co.uk Jeśli tęsknicie za śniegiem, polecamy wycieczkę do Hogwartu w studiach filmowych Warner Bros pod Londynem. Dekoracje z filmowej serii o przygodach Harry’ego Pottera można teraz zwiedzać, chodząc po grubej warstwie sztucznego śniegu. W udostępnionych do zwiedzania studiach obejrzymy między innymi filmowy zamek i wiele dekoracji, a wszystko w zimowej oprawie.

10 01 swieta 2014 part 2.indd 48

16/12/2014 16:04:49

ŚWIĘTA

2014 ŚWIĄTECZNE KONCERTY W ROYAL ALBERT HALL Royal Albert Hall, Kensington Gore, London SW7 2AP. Stacja: South Kensington, Knightsbridge royalalberthall.com

CHRISTMAS CAROL SING ALONG 20.12., godz. 13.30 i 16.45; 23.12., godz. 14.30. Bilety: od £17.29 Muzyczny spektakl prowadzony przez znanego showmana Jonathana Cohena, złożony z najpopularniejszych kolęd w wykonaniu London Concert Chorus i London Concert Orchestra, ze specjalnym udziałem Alison Jiear. W programie m.in.: „Let it Snow”, „Jingle Bells” i „Santa Claus is Coming to Town”.

THE GLORY OF CHRISTMAS 22.12., godz. 19.30. Bilety: od £17.29 Nic tak nie oddaje klimatu świąt jak muzyka klasyczna. Podczas koncertu usłyszymy popularne utwory Schuberta, Francka, Bacha i Haydna w wykonaniu Trinity Boys Choir, London Philharmonic Choir oraz London Concert Orchestra.

CAROLS BY CANDLELIGHT 23.12., godz. 19.30; 24.12., godz. 14.30 i 19.00. Bilety: od £17.29 Nastrojowy koncert przy świecach i muzy-

ce Vivaldiego, Mozarta i Bacha. Muzycy i soliści wystąpią w strojach z XVIII w. Wykonawcy: Mozart Festival Chorus, Mozart Festival Orchestra, Natasha Jouhl – sopran, Steven Devine – dyrygent, Christopher Timothy – narracja.

zgłosiło się w tym roku do śpiewania kolęd przy choince ustawionej przy kolumnie Nelsona. Codziennie możemy posłuchać innych wykonawców. W trakcie koncertów są zbierane datki na organizacje charytatywne.

ŚWIĄTECZNA KĄPIEL Hampton Pool, High St, Hampton, Middlesex, TW12 2ST. Stacja: Hampton. Otwarte: 24.12., godz. 6.00 – 14.00; 25.12., godz. 8.00 – 12.00; 26 – 31.12., godz. 8.00 – 14.00. Bilety: dorośli od £4.90, dzieci od £3.05 hamptonpool.co.uk Basen w Hampton zachęca do kąpieli na otwartym powietrzu bez względu na pogodę. To propozycja niekoniecznie dla morsów, bo woda w basenie jest podgrzewana. Kompleks składa się z basenu głównego o długości 36 metrów oraz brodzika dla dzieci i początkujących.

ŚW. MIKOŁAJ W LONDYŃSKIM ZOO Do 24.12., godz. 10.15 – 15.45. ZSL London ZOO, Outer Circle, Regent;s Park, Londyn NW1 4RY. Stacja: Camden Town. Bilety: od £17.50 zsl.org/zsl-london-zoo W londyńskim ogrodzie zoologicznym zadomowił się Święty Mikołaj i jego pracowite elfy. Codziennie prowadzą warsztaty robienia

świątecznych kartek dla dzieci, opowiadają bajki, tańczą i śpiewają.

MATILDA THE MUSICAL

23.12., godz. 14.30 i 19.30; 24.12., godz. 14.30. Cambridge Theatre, Seven Dials, 32-34 Earlham Street, WC2H 9HU. Stacja: Covent Garden. Bilety: od £44 cambridge.londontheatres.co.uk Spektakl muzyczny dla dzieci na podstawie powieści Roalda Dahla. Główną bohaterką jest 5-letnia Matylda, która sprawia problemy wychowawcze, płatając ﬁgle swoim bliskim, a jednocześnie zadziwia ulubioną nauczycielkę wysokim jak na swój wiek poziomem inteligencji.

RAYMOND BRIGGS’ FATHER CHRISTMAS

24.12., godz. 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 16.00. Lyric Hammersmith, Lyric Square, King St, Londyn W6 0QL. Stacja: Hammersmith. Bilety: dorośli £10, dzieci £8 www.lyric.co.uk Świąteczna opowieść o tym, jak trudne jest życie Świętego Mikołaja. Sztuka przeznaczona dla dzieci w wieku poniżej 6 lat. Spektakl trwa 50 minut. 50 zespołów i chórów

11 swieta 2014 part 2.indd 49

16/12/2014 16:04:50

ŚWIĘTA

2014

lodowiska w londynie przygotował marcin urban

SOMERSET HOUSE ICE RINK

Do 11.01. Somerset House, The Strand, WC2R 1LA. Stacja: Temple, Charing Cross, Covent Garden. Otwarte: codziennie 10.00 – 22.15 (do 23.30 w Club Nights). Bilety: od £7.50 + rezerwacja £1.25 – £2 www.somersethouse. org.uk/ice-rink

WINTERVILLE Do 1.01. Victoria Park, East London, E3 5TB. Otwarte: codziennie 10.00 – 22.00. Bilety: dzieci od £7.50, dorośli od £10.50 (lokalni mieszkańcy £5.50)

To najbardziej „eleganckie” lodowisko w Londynie, położone między murami dostojnego Somerset House. W programie są klubowe noce, w trakcie których lodowisko jest otwarte dłużej, a do jazdy na łyżwach gra DJ. Wizytę w Somerset House wybiera wiele par umawiających się na randki. Obok lodowiska znajduje się świąteczny jarmark.

Lodowisko położone w środku zimowego miasteczka. Obok znajduje się bożonarodzeniowy kiermasz, dyskoteka na wrotkach i ogromny namiot, w którym odbywają się koncerty.

NATURAL HISTORY MUSEUM ICE RINK

Do 5.01. Natural History Museum, Cromwell Road, SW7 5BD.

12 swieta 2014 part 2.indd 50

16/12/2014 16:04:52

ŚWIĘTA

2014

Stacja: South Kensington. Bilety: dzieci £9, dorośli £13.50

Bajkowe lodowisko przy Muzeum Historii Naturalnej oferuje oprócz tafli głównej także mniejszą ślizgawkę dla najmłodszych. W pobliżu znajduje się wiele dodatkowych atrakcji – barek z ciepłymi napojami i karuzela. Zziębnięci mogą ogrzać się w ciepłych murach Natural History Museum czy pobliskiego Science Musem, oglądając aktualne wystawy.

CANARY WHARF ICE RINK

w świecie wielkiej finansjery noga wyjątkowo łatwo może się powinąć, szczególnie na ślizgawce.

Do 16.02. Canada Square Park, Canary Wharf, E14 5AH. Stacja: Canary Wharf. Otwarte: pon. – pt. 11.00 – 23.00, sob. 10.00 – 23.00, niedz. 10.00 – 22.00. Bilety: dzieci £9.50, dzieci powyżej 13 lat i dorośli £14.50 icerinkcanarywharf. co.uk Jazda figurowa na lodzie w otoczeniu zerkających zazdrośnie przez okna maklerów, bankierów i rekinów biznesu? Takie kontrasty tylko w Canary Wharf. Jedno z lodowisk stanęło w samym sercu dzielnicy finansowej. Uważajcie, bo

EYESKATE Do 4.01. EDF Energy London Eye, Riverside Building, County Hall, Westminster Bridge Road, SE1 7PB. Stacja: Waterloo. Otwarte: codziennie 10.00 – 21.00. Bilety: od £9.45 londoneye.com Lodowisko Eyeskate jest położone w jednym z najbardziej zatłoczonych miejsc w Londynie – na brzegu Tamizy w cieniu London Eye. Koło widokowe i rzeka tworzą wyjątkowo oryginalną scenerię. Kupując bilety na lodowisko i London

Eye, można liczyć na zniżkę.

WINTER WONDERLAND ICE RINK Do 4.01. Hyde Park, W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner. Otwarte: codziennie 10.00 – 22.00. Bilety: dzieci od £8.50, dorośli od £10.50 hydeparkwinterwonderland.com Lodowisko to jedna z atrakcji zimowego miasteczka Winter Wonderland w Hyde Parku. Jest szczególnie popularne wśród rodzin z dziećmi. Wyróżnia się wiktoriańskimi ozdobami oraz efektownym oświetleniem, na które składa się 100 tysięcy lampek.

13 swieta 2014 part 2.indd 51

16/12/2014 16:04:53

ŚWIĘTA

2014 DLA NIEJ  Szal-komin (Tube Scarf), H&M, £5.49  Seksowna koszulka nocna Teal Slip, Next, £18  Zestaw błyszczyków do ust Lancome Juicy Tubes, Boots, £20  Szalona musztardowa torebka Holly Hobo Bag, Oasis, £34  Błyszczący zegarek DKNY Stainess Steel Bracelet Watch, H. Samuel, £99

CO NA PREZENT? Nieważne, jak dużym budżetem dysponujesz, liczy się pomysł. Przedstawiamy propozycje świątecznych upominków w różnych przedziałach cenowych. Miłych zakupów! WYBRAŁA I PROPONUJE MAGDALENA GIGNAL

DLA NIEGO  Książka kucharska dla prawdziwych facetów „The Real Man’s Cookbook: How, When, What and Why to Cook”, Amazon, £4  Wycieczka po londyńskim browarze połączona z degustacją, London Fields Brewery, £12  Woda toaletowa David Beckham Classic 90 ml, Boots, £14,99  Bluza z kapturem Superdry Vintage Logo Hoodie, Superdry, £49,99  Sportowe słuchawki Bose SoundSportTM in-ear headphones, Bose, £129

14 swieta 2014 part 2.indd 52

16/12/2014 16:04:56

ŚWIĘTA

2014 DLA DZIECI  Zestaw magika, Jacks Magic Hat 150 Tricks, The Entertainer, £5  Gra dla dużych i małych Monopoly Junior, The Entertainer, £10  Tor wyścigowy dla szklanych kulek Marble Race, Toys R Us, £22.99  Polarowe „onsie” Zebra Fleece All-In-One (3 – 16 lat), Next, £24  Odtwarzacz iPod Shufﬂe, Apple, £40

DLA BABCI  Pachnący zestaw kosmetyków Sanctuary Spa Little Bag of Treats, Boots, £8  Likier czekoladowy Baileys Chocolate Luxe 50Cl, Tesco, £12  Miękki ciepły szlafrok Shimmer Soft™ Dressing Gown, M&S, £17.50  Kaszmirowy szal (Cashmere Scarf), Uniqlo, £29.90  Czytnik Kindle, Amazon, £59

DLA DZIADKA  Zestaw płyt CD z największymi przebojami lat 50. „Greatest Hits of the 50s”, Amazon, £3  Tweedowy portfel Wallet with Harris Tweed Wool, Next, £22  Butelka dobrej whisky Talisker Malt Whisky 70Cl, Tesco, £27  Ciepły sweter Lambswool Blend Shawl Collar Cricket Cardigan, M&S, £39.60  Bezprzewodowy monitor aktywności Fitbit Zip Activity Tracker, Boots, £49.99

15 swieta 2014 part 2.indd 53

16/12/2014 16:05:01

ŚWIĘTA

2014

Radosny czas świętowania Rozświetlone ulice, imprezy, dużo jedzenia i wyprzedaże. Tak w skrócie wygląda w grudniu sceneria świąt przeciętnego obywatela w wielu najdalszych zakątkach świata. Choć z obchodzonym w charakterze religijnym Bożym Narodzeniem łączy je w większości przypadków już tylko nazwa, narodowe tradycje pozostają niezmienne, a prezentowy biznes kręci się mimo recesji.

bliżające się Boże Narodzenie mniej więcej

niach, dotyczy to zwykle właśnie okresu świąt, gdy w wielu

miesiąc wcześniej zwiastują rozwieszane na

żyjących z dala od rodzin osobach odzywa się tęsknota czy

drzewach wszystkich kontynentów świateł-

katolicki obowiązek. Wśród Brytyjczyków odsetek ten jest

ka i kolorowe Mikołaje. Pomimo śniegu i mrozu w skle-

jeszcze mniejszy.

pach to najgorętszy okres. W kościołach ruch jest zwiększony, ale i tak daleko mu do tego, co dzieje się w centrach

Pośród śniegu i na plaży

handlowych i restauracjach, bo to tam przeniosło się dziś

To już nie pierwsza gwiazdka czy narodziny Jezusa w Naza-

świętowanie. Nawet najsłynniejszą pieśń – „Cichą noc” –

recie przypominają wielu o charakterze Bożego Narodze-

niejedno dziecko kojarzy bardziej z zakupami niż z kościo-

nia. Bodajże najsilniejszym elementem symbolizującym

łem. Jak wynika ze statystyk, tylko około 10 proc. polskich

czas świętowania – nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale i na

imigrantów uczęszcza do kościoła. Kiedy kapłani Polskiej

całym świecie – są prezenty oraz lądujące na stole potrawy.

Misji Katolickiej mówią o wypełnionych po brzegi świąty-

Świętuje się zresztą różnie nie tylko ze względu na narodo-

16 swieta 2014 part 2.indd 54

16/12/2014 16:05:02

ŚWIĘTA

2014

17 swieta 2014 part 2.indd 55

16/12/2014 16:05:03

ŚWIĘTA

2014 we tradycje, ale i pogodę. Podczas gdy polskim dzieciom

ką zbliżających się świąt zaczęła być nie data, lecz najbardziej

święta kojarzą się z ośnieżonymi choinkami, na przeciw-

znienawidzona od lat reklama, w której kierowana przez Mi-

ległym końcu świata – w gorącym RPA – nuci się kolędy

kołaja zaśnieżona czerwona ciężarówka przywozi coca-colę.

o Małej Dziecinie, która szuka schronienia przed słońcem.

Mało kto zwraca jednak uwagę, iż to właśnie produkujący te

W Australii na słoneczne plaże wychodzą tysiące osób,

napoje koncern stoi za wykreowaniem współczesnego wize-

gromadząc się wokół białych obrusów, na których pojawia-

runku rozdającego prezenty staruszka. Już w 1930 r. Amery-

ją się bożonarodzeniowe potrawy. W przerwach między je-

kanin Fred Mizen wpadł na pomysł reklamy z wizerunkiem

dzeniem sałatek i pilnowaniem grilla można… po prostu

ubranego na czerwono Mikołaja, odstępując jakże mocno

popływać. Niedaleko od tego kraju – w Japonii – chrześci-

od wizerunku świętego w biskupich szatach.

janie stanowią tylko około jednego procenta, ale i tam ulice

To właśnie opowieść o brodatym św. Mikołaju to-

rozświetlają tysiące lampek. O świątecznym lenistwie dużo

warzyszy dzieciom na całym świecie od najmłodszych

powiedzieć mogą Grecy, bo dla nich Boże Narodzenie to aż

lat. Niewiele z nich jednak wie, skąd wywodzi się histo-

12 wolnych od pracy dni, które zamiast w domowym zaci-

ria o obdarowującej je postaci. Jak głosi legenda, Mikołaj

szu spędza się w pubach i barach. Dla Polaków – na emigra-

z Miry wspomógł finansowo rodzinę, w której ojciec roz-

cji i w kraju – ten czas kojarzy się z wielkim

ważał z powodu biedy wysłanie trzech swoich có-

przygotowaniem do wigilii, tradycyjnie

rek do pracy w domu publicznym. Biskup

składającej się z dwunastu dań.

miał przez komin wrzucić potajemnie sakiewki z pieniędzmi, a te najpierw

Król stołów

wpadły do pończoch, a potem pozo-

Na tych, którzy Boże Narodzenie spędza-

stawione zostały dla wysuszenia przy

ją w tradycyjny brytyjski sposób, czeka

kominku. Tłumaczy to, dlaczego od

duma świąt na Wyspach – indyk, królujący

wieków przy kominkach umieszcza się skarpety w oczekiwaniu, iż 6 grudnia, tudzież

na stołach 25 grudnia, kiedy to dla Brytyjczyków zaczynają się święta. O jego popular-

pod koniec miesiąca, napełnione zostaną prezentami. Pre-

ności świadczy choćby to, iż w okresie Bożego

zentami, które już po Bożym Narodzeniu niejednokrotnie

Narodzenia z półek znika go około 10 mln sztuk, a pierw-

kosztują grosze.

szą osobą, która delektowała się nim w święta, miał być sam król Henryk VIII. Z nie mniejszą celebracją przygotowuje

Świat rusza na łowy

się drugi brytyjski przysmak na ten czas – pudding. Jego

O ile jeszcze w poprzednim dziesięcioleciu święta miały

receptura sięga aż czasów wiktoriańskich.

bardziej rodzinny charakter, o tyle współcześnie kojarzą się często jedynie z najbardziej dochodowym okresem

„Zawsze coca-cola”

w sektorze sprzedaży i usług. Od lat brytyjski Boxing Day

Antyglobaliści złorzeczą, że we współczesnym świecie ozna-

to dzień, w którym – cytując ekonomicznych komentato-

18 swieta 2014 part 2.indd 56

16/12/2014 16:05:04

ŚWIĘTA

2014

19 swieta 2014 part 2.indd 57

16/12/2014 16:05:05

ŚWIĘTA

2014 rów – „Wielka Brytania i świat ruszają na łowy”, jako że nie-

się za bohaterów z bajek Disneya. Wyobraź sobie, co by się

które sklepy nie tylko otwierają drzwi bladym świtem, ale

działo, gdyby nasi klienci – milionerzy – zobaczyli główne-

i redukują swe ceny do minimum.

go menadżera w futrzanym stroju z mysim ogonem albo mnie w kostiumie osła – mówi. – Chociaż w sumie, zna-

Komercyjne show

jąc brytyjskie podejście do podobnych spotkań, oni sami

Petra Jakubkovic, specjalistka od PR, nie kryje, iż świątecz-

pewnie wysiadają ze swoich porsche w strojach Calineczki

na oprawa w sklepach to misterna i żmudna praca całych

– podsumowuje ze śmiechem.

zespołów ludzi, wycelowana w skuszenie klienta. – Muzy-

Do Polski, do domu

ka i światełka, a nawet – co stosują niektóre miejsca – rozpylane specjalnie we wnętrzach zapachy ciasta mają

Boże Narodzenie to także finansowa uczta dla linii lot-

wprawić kupujących w świąteczny nastrój, sprzyjają-

niczych oraz innych przewoźników, którzy

cy szerszemu otwieraniu portfeli – mówi.

z doświadczenia wiedzą, że imigranci są gotowi

Kupuje się dużo, wydając wielokrot-

zapłacić każdą cenę, aby w tym czasie być

nie za dużo. – Ze świątecznych długów wy-

w rodzinnych miejscach, głównie z powo-

chodzę zazwyczaj w okolicy marca – mówi

dów emocjonalnych. – Jaki jest sens być tu,

Helen Edwards, samotna

w Bournemouth, spędzać

matka dwójki dzieci.

święta z ludźmi, z któ-

– Ale cóż, moi synowie nie

rymi przypadkiem znala-

wyobrażają sobie grudnia bez prezentów

złem się pod jednym dachem, w przypad-

i choinki – dodaje. Pytam, czy wiedzą,

kowym domu, zbiegiem okoliczności?

co symbolizuje drzewko. Helen przeczą-

Boże Narodzenie jest w człowieku, w ser-

co kręci głową. Sama zresztą nie ma poję-

cu, a nie po prostu w miejscu dzielonym

cia. Obiecała, że powtórzy dzieciakom opo-

z osobami, z którymi łączy mnie tylko wspól-

wiedzianą przeze mnie historię o choince jako symbolu

ny adres – mówi Adam i przekonuje, że choćby świą-

życia i odradzania się.

teczny bilet do Polski kosztował krocie, czas spędzony przez niego z rodzicami w wiosce pod Rzeszowem i tak

Integrujemy się

pozostaje bezcenny.

Na brak pracy nie narzekają też oblegane w grudniu restau-

Nie jest w takim myśleniu odosobniony. Asia po

racje i hotele. Świecką tradycją większości brytyjskich firm

raz kolejny, odkąd w 2004 r. przeprowadziła się do UK,

są bowiem bożonarodzeniowe imprezy integracyjne. Lee,

święta spędzi w Polsce. Główny powód tym razem?

po mojej obietnicy, że nazwa jego firmy nie zostanie opu-

W podróż do rodzinnego Poznania zabiera poślubionego

blikowana, opowiedział o zeszłorocznej imprezie. – Szefo-

w marcu męża Brytyjczyka. – Tom widział moje zdjęcia

wie wymyślili, żeby na firmowe wyjście na miasto przebrać

z dzieciństwa przy choince i wysłuchał morza opowieści

20 swieta 2014 part 2.indd 58

16/12/2014 16:05:06

ŚWIĘTA

2014 o rodzinnym charakterze Bożego Narodzenia w Polsce.

no biednym zebraną wcześniej jałmużnę, a wolne od pracy

Chcę mu pokazać, że święta w mojej rodzinie to czas,

miała nawet służba.

kiedy wszyscy spotykamy się przy wspólnym stole – gdy przylatuje mój brat z Norwegii i jego córki, a moi roz-

Kolejny taki grudzień?

wiedzeni rodzice po tym wszystkim, co ich spotkało, są

Mówi się niejednokrotnie, iż Boże Narodzenie w wymiarze du-

w stanie życzyć sobie tego, czego im do szczęścia w ich

chowym odchodzi w niepamięć i przeradza się na całym świe-

osobnych od lat życiach potrzeba. To dodaje siły na cały

cie w festiwal zakupów, a szopkę z postaciami świętych zastę-

rok – przekonuje.

pują tanie chińskie ozdóbki. Jak by nie patrzeć, jest w tym dużo racji, bo z chrześcijańską tradycją święta zaczynają mieć coraz

Wódka versus kadzidło

mniej wspólnego, a na pytania o ich symbolikę wielu nie zna

Innego zdania jest współlokator Adama, Mirek. Argumen-

odpowiedzi. Jedno jest jednak niezmienne – to czas radości,

tami sypie jak z rękawa. – Po co ta cała szopka z opłatkiem,

rodzinnych spotkań i oczekiwania. Jedni czekają na narodziny

karpikiem, śledzikiem? I tak wiadomo, że skończy się przy

Jezusa, inni na wyprzedaże. Na palcach jednej ręki można poli-

flaszce wódki. Co za różnica, czy z obcymi tutaj, czy z rodzi-

czyć tych, którym czas Bożego Narodzenia nie tylko nie przy-

ną w Polsce? – pyta. Na religijnym wymiarze świętowania

wołuje pozytywnych wspomnień, ale i nie skłania do tego, aby

też nie pozostawia suchej nitki. – Do kościoła? Podobno na

po raz kolejny świętować. Cokolwiek to ostatnie oznacza. (AB)

polskiej mszy rok temu mocniej pachniało alkoholem niż kadzidłem. Poimprezowali niektórzy i tak minęły dwa dni wolnego – mówi.

Kasa, kasa, kasa Mike McVicar, supervisor z hurtowni w Christchurch, nie pozostawia złudzeń co do tego, iż Boże Narodzenie to dla wielu Brytyjczyków i imigrantów czas postrzegany głównie jako okazja do dodatkowego dorobienia do pensji. – Wiadomo, Bank Holiday. Nasza firma płaci trzykrotną stawkę godzinową. Ludzie już pod koniec listopada pytają o nadgodziny w święta. Nie dziwie się. Obecnie, kiedy większość z nas walczy o finansowe przetrwanie, na godzinach w pracy zależy niejednemu bardziej niż na czasie spędzonym z piwem przy choince – argumentuje. Jak na ironię, obchodzony już 800 lat temu Boxing Day był pierwotnie czasem dawania: w tym dniu w kościołach rozdawa-

21 swieta 2014 part 2.indd 59

16/12/2014 16:05:07

ŚWIĘTA

2014

Szał zakupów – co, gdzie, kiedy i za ile! Każdy szanujący się „shopoholik” wie, że Londyn po świętach Bożego Narodzenia oznacza tylko jedno – wielkie wyprzedaże! Mimo kuszących okazji w internecie brytyjska stolica to nadal miejsce, w którym w tym czasie można upolować najwyższej jakości produkty po najniższych cenach. Najsłynniejsze londyńskie sklepy oferują nawet do 75 proc. obniżek w tym okresie.

Westfield Z 265 sklepami pod jednym dachem jesteśmy pewni, że podczas wyprzedaży nie wyjdziemy stamtąd z pustymi rękami.

John Lewis Z prawie pół milionem produktów, od guzików i spinek po łóżka i poduszki – nic dziwnego, że to jeden z najpopularniejszych celów zagorzałych klientów.

Selfridges Wyprzedaże w Selfridges na Oxford Street

rozpoczynają się już w Boxing Day, czyli drugiego dnia świąt. To jedno z najsłynniejszych miejsc na wyprzedaże w Europie.

Harrods Cięcie cen rozpoczyna się 27 grudnia, a kończy 23 stycznia.

Harvey Nichols

Wyprzedaże od 26 grudnia – obniżki na ciuchy od najlepszych projektantów, akcesoria, kosmetyki i wiele innych produktów.

Liberty Ten imponujący dom towarowy oferuje wszystko: od książek po buty Manolo Blahnika. Wyprzedaże zaczynają się 26 grudnia.

o brytyjskie marki, takie jak Jasper Conroan, Frost French i wiele innych. W całej Wielkiej Brytanii i Irlandii znajdują się 153 sklepy Debenhams.

House of Fraser

Fortnum & Mason

To miejsce dla nieco młodszych poszukiwaczy wyprzedaży, zawierające takie sklepy, jak Miss Sixty czy Warehouse.

Debenhams Najsłynniejszy, jeśli chodzi

Znany z najlepszych produktów spożywczych. W sklepie na Piccadilly masz szansę kupić najbardziej luksusowe jedzenie dużo taniej niż zwykle od 27 grudnia.

22 swieta 2014 part 2.indd 60

16/12/2014 16:05:07

ŚWIĘTA

2014

23 swieta 2014 part 2.indd 61

16/12/2014 16:05:08

ŚWIĘTA

2014 Rabat dotyczy wszystkich zamówień przyjętych w okresie styczeń, luty 020 8997 4171

www.interfusionuk.com Unit G, 273 Abbeydale Road, Wembley HA0 1TW

07791795463 5A Abingdon Road London SW16 5QP info@avantiskinclinic.co.uk www.avantiskinclinic.co.uk

Zabiegi odmładzające 10% off i przeciwzmarszczkowe 

20 % off

Kupon ważny do 31.12.2014

KUPONY RABATOWE

10%

Private Medical Centre

* rabat na każde estetyczne Polska Przychodnia na Acton uzupełnienie ubytku w zębie

 0208 993 4444

www.pmc-medic.com

www.azimo.com Wyślij pieniądze do Polski online już teraz – Twój pierwszy przelew jest całkowicie za darmo z kodem promocyjnym AZIMOPOL

kupon ważny do 31.01.2015

Wesołych Świat i Szczęśliwego Nowego Roku od całego zespołu Azimo

Z tym kuponem

5% rabatu Sklep Polianna, 519 Staines Road, TW14 8BP Feltham, Tel. 07824883686

nu z telefo go rne a n jo c sta jonarny na stac rajów 3 do 1 k ziny 24 god ę na dob niu god ty w i n 7d

przy zakupach powyżej £30 Kupon ważny do 31.12.2014

tanie rozmowy międzynarodowe 0 844 862 4141

ute

za min

24 swieta 2014 part 2.indd 62

16/12/2014 16:05:27

063

561-MAKIETA 4 64-91.indd 63

16/12/2014 16:10:15

064

REKLAMA uroda i zdrowie

561-MAKIETA 4 64-91.indd 64

16/12/2014 15:43:26

REKLAMA uroda i zdrowie

561-MAKIETA 4 64-91.indd 65

065

16/12/2014 14:32:37

066

REKLAMA uroda i zdrowie

561-MAKIETA 4 64-91.indd 66

16/12/2014 12:07:09

REKLAMA uroda i zdrowie

561-MAKIETA 4 64-91.indd 67

067

16/12/2014 15:13:01

068

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Szukasz mieszkania? Sprawdź najnowsze oferty na portalu www.elondyn.co.uk

Agencja Nieruchomosci ETB PROPERTY SERVICES

Szukasz mieszkania,domu lub pokoju do wynajęcia w północnym Londynie?

020 7272 8615 075 2145 2860 077 1567 7401 Paulina / Aneta info@etbproperty.co.uk

81616

Jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą SMS – zadzwoń pod nr 020 8846 3614

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania do wynajęcia

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Warunki:

> Bounds Green, £85+ gaz

i prad, Pokoj jednoosobowy do wynajecia w mieszknaiu, Dostepny od zaraz. Joanna 07436792779

> East Ham Ham wynajme duzy pokoj dla spokojnej pary lub dziewczyn, w domu jest ogrod, internet, duza kuchnia tel 07852329777 > East Ham Ham wynajme duzy pokoj dla spokojnej pary lub dziewczyn, w domu jest ogrod, internet, duza kuchnia tel 07852329777 > Enfield Town 1bedroom flat do wynajecia blok centrom Enfield Town blisko autobusow i kolejki cena 980miesiecznie z rachunkami zakas benefitow tel 07405661989 adres en12aw

Ramka do 25 słów

> Enfield, EN3 7JU, pokoj dwojka, £90/tydz. Rachunki wliczone 07756340316

+vat

> Hanger Lane / Alperton do

£ 30

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

561-MAKIETA 4 64-91.indd 68

P O L S K A O B S Ł U G A , AT R A K C Y J N E C E N Y

> Archway, N19 3JY, Ladne, bardzo duze mieszkanie. 2 ogromne sypialnie, duzy salon, kuchnia, lazienka z wanna. Na 1 pietrze. Ladna okolica. Tylko osoby dorosle. - 02072728615, 07436582104, 07715677401

wynajecia ladna jedynka. Blisko central l.,piccadilly l. oraz bus 83,297,245 polskie sklepy i Sainsbury\'s. Tel.07707698895, 07800573588 ,

> Hanger Lane Wynajme miejsce w pokoju dwuosobowym.3min stacja Hanger Lane. W5.75f+Depozyt.Dostepne od 15.12.2014.Wiecej informacji po numerem tel. 07725192494 > Hounslow West. 1 lub 2

osobowy pokoj w domu z ogrodem blisko komunikacji i sklepow. tel. 07523510272

> Oakwood, N14 4HH, 4 bed flat. £335/tydz. 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza sypialnia, umeblowane,

w w w. e t b p r o p e r t y. c o . u k ogrod komunalny, (linia metraPiccadilly Line)-od zaraz. 02072728615, 07436582104, 07715677401

> Park Royal Duzy pokój w domu z ogrodem na Park Royal blisko asdy dla dwóch / trzech mężczyzn cena do uzgodnienia plus depozyt dostępne od zaraz 07502290999 > Perivale Pokoj dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu. Mozliwosc korzystania z internetu oraz polskiej telewizji.8 minut pieszo od stacji metra 07523995217 Cena £110 > Perivale Pokoj dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu. Mozliwosc korzystania z internetu oraz polskiej telewizji.8 minut pieszo od stacji metra 07523995217 Cena £110 > Seven Sisters, N17 6EE: Pokoj jedynka £ 90+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami . W domu 7 pokoi , 2 toalety , wspolna kuchnia , ogrod . Dostepny od zaraz !! Tel : 074 3679 2779 > Streatham / Norbury wynajme od zaraz pokoj dwojke. Do stacji 3 min, blisko polskie sklepy. Koszt 150tyg + dwutyg. depozyt.Tylko dla osob pracujacych bez nalogow 07472558055 > Tottenham Hale Pokoje do wynajecia na Tottenham Hale/ N17 9AP. Dwojka- £125, jedynka£ 105, £90 i £80 + gaz i prad. W domu jest 5 pokoi, kuchnia, living, 2 lazienki, ogrod. : 0208 885 1890 , 074 365 82103, 074 367 92779 > Tottenham Hale Wynajme pokoj dwojke w spokojnym domu z ogrodem, mozliwosc podlaczenia internetu. Dobre polaczenie z metrem,autobusami etc Dwu tygod 07533968808 > Tottenham Hale / N17 9AP : Pokoj dwojka £ 125, , jedynka

16/12/2014 12:07:11

OGŁOSZENIA drobne £ 105, £90 i £80 + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami . Wspolna kuchnia , 2 toalety . Tel : 0208 885 1890 , 074 365 82103, 074 367 92779

> Turnpike Lane /Wood Green : BEDSIT £145tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami . Mieszkanie w domu z ogrodem ,wspolne 2 lazienki TEL : 074 365 82103, 0208 885 1890 > Turnpike Lane / Wood Green , N22 6QS: Piekny Duzy Dom z Ogrodem ,£2300/miesiac +bills . Dom jest odswiezony 2 toalety , kuchnia z jadalnia oraz ogrod .Tel : 0208 885 1890, 074 367 92779, 07436582103 > West Kensington. 2 min. od stacji metra. Miejsce w pokoju 2-osobowym dla mężczyzny. Cena £ 80 tydzien. Tel. 07952556624. > Wood Green , Pokoj dwojka : £130tyg+rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, na pietrze, wspolna kuchnia z jadalnia i lazienka. Tel : 0208 885 1890, 074 367 92779,07436582103 OD ZARAZ

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Dental nurse required in North West London. Qualification or experience not needed. Help with training will be given. 07714633000 or 07039351115

561-MAKIETA 4 64-91.indd 69

069

Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje doświadczonych cukierników. Tel: 07809432768.

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@ polishvillagebread.co.uk

> Experienced Joiner required in Edmonton. WE are specialized in sash windows and door making. FT possition, Immediate start, good rates. Call Rudi 07946567028. , > Sprzatanie swietlicy na Richmond tw10 6sn od pon -piat wczesnie rano doswiadczone odpowiedzialne osoby ang podstawowy tel.07740316002, > Home HealthcareLtd Poszukuje Opiekunow / Opiekunek do pracy w domu klientow w rejonie Beckenham /Croydon/ Bromley. Contact 02086507264. Doswiadczenie mile widziane, > Avon - zostan konsult na super zasadach, od zaraz I bez ryzyka! Potrzeb wiecej info? Wyslij SMS Avon oddzwonie! Magda 07727062239 www.buyorsellcosmetics.co.uk > Poszukuje pracownika budowlanego "zlota raczke"/ multiskilled z prawem jazdy i znajomoscia jezyka angielskiego. Prosze o kontakt:07772350852 kpawel79@yahoo.co.uk

16/12/2014 12:07:12

070

REKLAMA PRACA / USŁUGI

561-MAKIETA 4 64-91.indd 70

16/12/2014 12:07:13

REKLAMA usługi

071

terB[ KVƆ EPstŖQOB OB UwPJN TNBSUfPOJF J UBCMFDJFȷ

ŲDJŉHBK CPPMUVrŖ OB UBCMeU J kPNÕSkŖȷ

561-MAKIETA 4 64-91.indd 71

16/12/2014 12:07:15

072

OGŁOSZENIA drobne

UWAGA! W związku z zbliżającymi się Świętami Bożego Narodzenia, wszystkie ogłoszenia na wydanie które ukaże się 27 grudnia, przyjmowane będą do piątku 19 grudnia do godziny 9.00. Na wydanie które ukaże się 3 stycznia ogłoszenia będą przyjmowane do poniedziałku 29 grudnia do godziny 9.00

> Praca w warsztacie blacharsko lakierniczym przyzbrajacza , blachaza , przygodowanie pod lakierowanie I lakiernik prosze o kontakt pod numerem 07548941764 > Sprzatanie biura wieczor od ponpiat na hackney e8 2js doswiadczone odpowiedzialne osoby, ang podstawowy tel 07740316002,

> Fryzjre/ka z doswiadczeniem do

salonu w rejonie SW14. Praca full/ part time od zaraz. Szczegóły pod nr tel 07712654433, prosic Joe.

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

> Kobieta 58 lat, bez nałogów,

uczciwa, szuka pracy jako opiekun – pomoc do starszej osoby w polskiej rodzinie bez zamieszkania. Maria 07442304692

> Elektryk - Hydraulik z 12 letnim

doswiadczeniem w angielskiej firmie z wlasnymi narzedziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053

> Plastrarze z własnymi

narzędziami szukają pracy. Wysoka jakość wykonania i czystość. Cały Londyn. 07990268770 Artur

> Elektryk, z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, szukam pracy. Pomoge przy awariach domowych, montazu nowego osprzetu i wszelkich problemach związanych z pradem 07883974669 > Zatrudnie sie w firmie LTD prosze o kontakt pod numerem 07864707222 > Elektryk 12 lat w UK. Instalacje

zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

> Hydraulik (Gas Safe Register), szuka pracy. Montaz boilerow, mega-flo, power flush, central heating, ogrzewania podlogowe, certyfikaty. Tel. 07702267525 > Remonty Szukam pracy dobrze klade kafelki, robie elektryke, dobrze dekoruje maluje mam doswiadczenie przy remontach tel 07984293048, 07424336093 Artur > Hydraulik z 20 letnim doświadczeniem, wlasnymi narzedziami i vanem 07968023856 > Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

> Doswiadczony budowlaniec

podejmie prace. Malowanie, stolarka - prace wykonczeniowe. Ogolnobudowlane "Lofty" w Poludniowo - Zachodnim Londynie. Darek 07796156494

> Hydraulik, uprawnienia Gas

Safe. Piece gazowe, kuchenki, kominki. Naprawa, montaz. Centrale ogrzewanie. Megaflow. Szuka pracy. 07925296104

> Poczatkujacy malarz szuka

pracy w zachodnim Londynie. Nie pije i nie pale . Tel-07549335708

> Odkupie sprzatania. Tel. 07849482982 Monika > Konkretny i uczciwy pomocnik budowlany szuka pracy w zachodnim Londynie. Potrafie dobrze malowac. Tel-07549335708

561-MAKIETA 4 64-91.indd 72

> Notebook SAMSUNG biały (NP370R5E) używamy 2kg, Ram: 6 GB, 15’6, AMD Radeon HD 8750M,500 GB, Windows 8 Warty ponad £500, cena: £300 odbior hammersmith: 078 7987 1032 > Duzy slownik naukowo techniczny, dwujezyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272 > Zawartosc domu rodzinnego: do stolowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakosc. zapraszamy. zachodni londyn. tel. 07523510272 > Duzy polsko-angielski slownik 2 tomy,nowy.£45.00 tel.07523510272 > Sony TV SET 30" screen digital plasma, sony remote&aerial, prawie nowy £180 TEL07523510272

> Wozek designer hauck,4 kolowy stroller i push, full set. perfect. tanio. £75 tel.07523510272

z zamknieta przeszloscia otwartej szczerej pragnacej stalego spokojnego zwiazku 07772387104

auto-moto

> Mlody 40 lat szukam kobiety do stalego zwiazku pani morze byc z dzieckiem tel 07931173729

SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Auto-Mechanika, diagnostyka komputerowa, hamulce, sprzęgła, zawieszenie, serwis, paski rozrządu, serwis/ napełnianie klimatyzacji. Dojazd do klienta. 07812071816 MOT – pomogę

> Citroen C8Sprzedam Citroen C8, 2.0 diesel, manual, 7 miejsc, srebrny, 2004 r, 120 tys m. Kontakt Piotr 07831926553, > Volkswagen Passat Sprzedam Volkswagen Passat 2.0 engine r ( 57 ). Przebieg 60.000. Plus zimowe opony. Kolor czarne. Dobra kondycji. Cena 5.500 funtow. Kontakt 07468435787.

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

> Wysoki , przystojny i pracujacy pozna pania , wiek 20- 45 lat 07754607321 > Hi Ewa from Farnborough, I have lost your number, please kontact me. Rob from London. 07538384878 > Witam facet w srednim wieku szukam kobiety do stalego zwiazku tel.07883974669

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

> Pani ktora spotkala sie ze mna na Acton, prosze o tel, zgubilem contact. Zbyszek 07561255145

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

> Mezczyzna chetnie spedzi milo wieczor z atrakcyjna pania . Wykorzystajmy dobrze swoj wolny czas. Tel-07549335708 > Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889 > Mezczyzna okolo 50, wysoki, bez nalogow, pozna pania do lat 47, nie palaca, ustabilizowana, wolna, Zbyszek, 07561255145 > Witam facet w srednim wieku szukam kobiety do stalego zwiazku tel.07883974669 > Wysoki 40l po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

Wizytówki od £33/500, ulotki od £53/5000, projektowanie grafiki, strony www przyjazne google, pozycjonowanie, dystrybucja ulotek tel. 07731399861

16/12/2014 14:30:36

OGŁOSZENIA DROBNE

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

073

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932 www.komputery.london Serwis komputerów i laptopów, usługi oraz wsparcie informatyczne dla Ciebie lub Twojej ﬁrmy. Dojazd do klienta. Darmowe konsultacje. Special IT Weapons Ltd. Mirek 07768080827 H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340

ZNAJDŹ

PRACĘ z portalem Zawsze aktualne ogłoszenia!

561-MAKIETA 4 64-91.indd 73

16/12/2014 12:07:17

074

OGŁOSZENIA drobne / transport

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

561-MAKIETA 4 64-91.indd 74

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www. goldeneagleremovals.co.uk Tel 07969629456 Daniel

Zadzwoń I zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE

020 8846 3614

16/12/2014 12:07:19

REKLAMA transport

561-MAKIETA 4 64-91.indd 75

075

16/12/2014 12:07:20

076

REKLAMA TRANSPORT

Ściągnij Coolturę i czytaj już we czwartki!

561-MAKIETA 4 64-91.indd 76

16/12/2014 12:07:23

REKLAMA TRANSPORT

561-MAKIETA 4 64-91.indd 77

077

16/12/2014 12:07:25

078

REKLAMA SKUP ZŁOMU

T T-talk

2p 7 za min

na tel, komórkowy w Polsce

PROMOCJA!

10% EXTRA!

Super sposób na rozmowy

z Polską z twojej komórki 1.Wyślij SMS-a na numer 81616 o treści QPDN Twoje konto telefonu komórkowego zostanie obciążone kwotą £5. W tym samym czasie automatycznie utworzy się unikalne konto T-Talk, które będzie doładowane kwotą £5 kredytu na rozmowy międzynarodowe. Otrzymasz wiadomość zwrotną o treści: „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GBP. Aby zadzwonić za granicę wybierz 03700410041 i nr docelowy.”

2. Wybierz numer 03700 41 0041, a następnie 0048xx i numer docelowy do Polski *Koszt połączenia z numerem 03700 41 0041 to standardowy koszt poł. z numerem stacjonarnym w Wielkiej Brytanii. Jeśli posiadasz darmowe min. opłata będzie pobierana z darmowych minut. Infolinia po polsku 020 8497 4622

Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń na polską infolinię 020 8497 4622 pn-pt 9.30-17.30

561-MAKIETA 4 64-91.indd 78

Załaduj konto za £10 wysyłając SMS-a na numer

81616 o treści QPDN1 a dostaniesz extra £1 kredytu!

Super sposób na rozmow

1.Wyślij SMS-a na numer 81616 o treści QPD

Twoje konto telefonu komórkowego zostanie obciążone kwo konto T-Talk, które będzie doładowane kwotą £5 kredytu na ro „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GBP. Aby zadzwonić za granicę w Ask bill payer’s permission before using the service. SMS costs or £10 02084974698.” Więcej info o£5 serwisach + standard sms. Calls billed per minute, include VAT & apply from the moment of connection. The charge is incurred even if the destination 2. Wybierz numer 03700 41 0041, a następn number is engaged or the call is not answered, please replace the handset after a short period if your calls are engaged or unanswered. *Koszt połączenia z numerem 03700 41 0041 to standardowy ko Connection fee varies between 0p & 25p dependingJeśli on the destination. posiadasz darmowe min. opłata będzie pobierana z darmow Calls to 03 number cost standard rate to a landline and can be used as part of the bundled minutes. To ensure that yourAby calldowiedzieć is not disconsię więcej zadzwoń na polską infolinię 020 849 nected, we will automatically top-up your T-Talk account with the initial top-up amount when you will have 3 minutes talk time remaining. To cancel Automatic Top-Up feature, text AUTOOFF *T&Cs: Ask bill payer’s permission. SMS cost Service provided by to 81616. Credit expires 90 days from the last charge is incurred even if the destination nu top-up. Rates are subject to change without calls are unanswered or engaged. Connectio as a part of bundled minutes. Text AUTOOFF prior notice. Prices correct at 17/04/2012. This the latest top-up. This service is provided by service is provided by Auracall Ltd.

16/12/2014 12:07:27

REKLAMA SKUP ZŁOMU

561-MAKIETA 4 64-91.indd 79

079

16/12/2014 12:07:29

WYWÓZ ŚMIECI #6%08-"/:$) t (30%08:$) t #*6308:$) t ; ("3"ő6 03"; ,"ő%:$) *//:$)

THE RUBBISH GUYS 0744 3600 080 0744 3600 090 rubbishguys@hotmail.com

VANY DO 16 YRD

24/7

Pomoc przy załadunku

Zabieramy więcej niż skip - za mniejsze pieniądze

561-MAKIETA 4 64-91.indd 80

}

080

REKLAMA WYWÓZ ŚMIECI

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN TNBSUGPOJF J UBCMFDJFȷ

ŲDJŉHBK $PPMUVSŖ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

16/12/2014 12:07:31

REKLAMA BUDOWNICTWO

561-MAKIETA 4 64-91.indd 81

081

16/12/2014 12:07:33

082

REKLAMA uroda i zdrowie

561-MAKIETA 4 64-91.indd 82

16/12/2014 12:07:37

REKLAMA BUDOWNICTWO

561-MAKIETA 4 64-91.indd 83

083

16/12/2014 12:07:41

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

561-MAKIETA 4 64-91.indd 84

16/12/2014 12:07:43

REKLAMA BUDOWNICTWO

561-MAKIETA 4 64-91.indd 85

085

16/12/2014 12:07:45

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

NATHAN SCAFFOLDING LTD

owy!

Najlepszy serwis scaffolding

Gwarantujemy t XT[FMLJFHP SPE[BKV SVT[UPXBOJB t EBSNPXF XZDFOZ t T[ZCLJF UFSNJOZ SFBMJ[BDKJ t CF[QJFD[FƏTUXP J TPMJEOPƙŲ XZLXBMJmLPXBOZDI QSBDPXOJLØX t QVCMJD BOE MJBCJMJUZ JOTVSBODF t BEWBODF UJDLFUT

www.nathanscaffolding.co.uk

Zadzwoń (Robert): 07850691001 02030922124 lub wyślij e-mail: office@nathanscaffolding.co.uk

Profesjonalny montaż

wszelkiego rodzaju rusztowań na terenie całego Londynu i okolic.

BMJ

Zapraszamy do współpracy!

Î szybkie

BSB

terminy realizacji Î darmowe wyceny Î wysokie rabaty dla stałych klientów

OUF F

E t

ATD Structures Scaffolding

079 21831429 Dawid

atdstructure@hotmail.co.uk

www.atd-scaffolding-london.co.uk

561-MAKIETA 4 64-91.indd 86

FUJ

UJW F Q

atdscaffoldinglondon

SJD F

16/12/2014 12:07:47

REKLAMA BUDOWNICTWO

087

Profesjonalny montaż

wszelkiego rodzaju rusztowań na terenie całego Londynu i okolic.

BMJ

Î szybkie

Zapraszamy do współpracy!

BSB

terminy realizacji Î darmowe wyceny Î wysokie rabaty dla stałych klientów

OUF F

E t

ATD Structures Scaffolding

079 21831429 Dawid

atdstructure@hotmail.co.uk

www.atd-scaffolding-london.co.uk

FUJ

UJW F Q

atdscaffoldinglondon

SJD F

SCAFFOLDING PROPER SCAFFOLDING Ltd. Bezpieczne i solidne wykonywanie rusztowań. Profesjonalny montaż. Szybki termin realizacji! Najtaniej w Londynie! Sebastian:

0787 14 24 077

properscaffolding@yahoo.co.uk

561-MAKIETA 4 64-91.indd 87

16/12/2014 12:07:49

088

REKLAMA BUDOWNICTWO

561-MAKIETA 4 64-91.indd 88

16/12/2014 12:07:52

561-MAKIETA 4 64-91.indd 89

16/12/2014 12:07:54

090

REKLAMA BUDOWNICTWO / MOTORYZACJA

561-MAKIETA 4 64-91.indd 90

16/12/2014 12:07:56

REKLAMA MOTORYZACJA

561-MAKIETA 4 64-91.indd 91

091

16/12/2014 12:07:57

092

WIADOMOŚCI Krzyżówka + Horoskop

561-MAKIETA 5 92-100.indd 92

16/12/2014 15:24:42

093 KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Będziesz mógł się cieszyć doskonałym samopoczuciem. Nie opuści Cię dobry humor i entuzjazm do pracy. Warto, abyś swój zapał wykorzystał na realizację pilnych spraw. Będziesz się cieszył przygotowaniami do świąt. Poczujesz ich magię.

Najbliższe dni powinny upłynąć Ci spokojnie, bez nieprzewidzianych zdarzeń. Może pogorszyć się Twoje samopoczucie. Możesz też narzekać na problemy ze zdrowiem. Chroń gardło i uważaj na przeziębienia, Twój system immunologiczny jest osłabiony.

Najbliższe dni zapowiadają się pracowicie. Będziesz miał do ogarnięcia bardzo wiele spraw, dojdzie Ci także sporo nowych obowiązków zawodowych. Aby wszystko się udało, musisz maksymalnie się skoncentrować, a także skorzystać z pomocy najbliższych.

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Będziesz miał wiele spraw na głowie. Ciągle będziesz się gdzieś spieszył. Wciąż gonić Cię będą nowe sprawy. Zapowiada się zwariowany czas. Nie bój się, z pomocą bliskich i przyjaciół wszystko uda się zorganizować. Pamiętaj, że otaczają Cię życzliwi ludzie.

Będziesz zajęty sprawami rodzinnymi. Ktoś słabszy potrzebuje pomocy i to Ty postanowisz się tym zająć. Twoje dobre serce zostanie docenione, poczujesz się potrzebny i kochany. Wstąpi w Ciebie pozytywna energia, poczujesz się szczęśliwy.

Koniecznie zabierz się już za zakup prezentów pod choinkę. Zostawiając tę kwestię na ostatni moment, ryzykujesz kupno rzeczy przypadkowych i nieprzemyślanych. Zaplanuj spokojnie organizację świąt, a unikniesz niepotrzebnych nerwów.

RYBY

RAK

SKORPION

To nie będzie zbyt przyjemny czas. Nadmiar obowiązków sprawi, że opuści Cię dobry humor i entuzjazm. Licz się z tym, że niektóre sprawy mogą się wymknąć spod kontroli. Niestety, nie uda Ci się zrealizować wszystkich zaplanowanych przedsięwzięć. Wycisz się.

Przestaniesz odczuwać satysfakcję z wykonywanych obowiązków zawodowych. Zaczną Cię męczyć i nużyć. Postaraj się przeczekać ten kryzys, gdyż wiele wskazuje na to, że jest on chwilowy. Skup się na przygotowaniach do świąt, pomyśl o prezentach. W pracy niebawem się unormuje.

Staniesz się bardziej niż zwykle wrażliwy na punkcie własnej osoby. Może Cię zaboleć zwrócona Ci uwaga lub weźmiesz do siebie żart rzucony przez kolegę w pracy. Postaraj się zdystansować i zastanów się, czy nie ma w tym źdźbła prawdy. Naucz się śmiać ze swoich przywar.

BARAN

LEW

STRZELEC

Najbliższe dni przeżyjesz w pośpiechu. Możesz mieć wrażenie, że z niczym nie nadążasz. Ostatecznie wywiążesz się ze swoich zobowiązań, jednak wymagać to będzie od Ciebie sporo nerwów i wyrzeczeń. W obowiązkach domowych poproś o pomoc najbliższych.

Nastał najlepszy czas na zawiązywanie partnerskich układów zawodowych. Teraz możliwe jest znalezienie nowej pracy albo awans na nowe stanowisko. Jeśli uważasz, że nie otrzymujesz zadowalającej pensji, to masz teraz możliwość wynegocjowania dogodnych dla siebie warunków.

Jeśli niedawno poznałeś kogoś i zdarzyło się to w dosyć śmiesznych okolicznościach, to masz przed sobą swoją przysłowiową drugą połowę. Już dziś możesz planować Waszą wspólną przyszłość. Jeśli jesteś w stałym związku, wprowadź element zaskoczenia i zrób partnerowi niespodziankę.

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

561-MAKIETA 5 92-100.indd 93

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

16/12/2014 15:24:43

094

SPORT Piłka nożna

561-MAKIETA 5 92-100.indd 94

16/12/2014 16:59:00

095

561-MAKIETA 5 92-100.indd 95

16/12/2014 16:59:16

096

561-MAKIETA 5 92-100.indd 96

16/12/2014 16:14:37

561-MAKIETA 5 92-100.indd 97

16/12/2014 16:14:58

561-MAKIETA 5 92-100.indd 98

16/12/2014 15:24:57

561-MAKIETA 5 92-100.indd 99

16/12/2014 15:24:59

561-MAKIETA 5 92-100.indd 100

16/12/2014 16:25:25