Cooltura Issuu 652

cooltura.co.uk

652-COVER.indd 1

17 września 2016

38 (652)

13/09/2016 15:52:19

652-MAKIETA 1 01-23.indd 2

13/09/2016 16:50:37

652-MAKIETA 1 01-23.indd 3

13/09/2016 16:50:40

W NUMERZE 652.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

012

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

008

020

006 W OBIEKTYWIE

048 TRANSPORT

008 NA WYSPACH

052 WYDARZENIA

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU

Rejs po Tamizie, czyli impreza taneczna w PRL-owskim stylu

054 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

Żelazna Dama czy wiedźma?

030 KOMENTARZ TYGODNIA Apple zbite na kwaśnie jabłko

032 FELIETON Zanim zrobisz coś głupiego

034 OPINIE Harlow – krzyk milczących

038 REPORTAŻ Upadłe państwo powstaje ponownie

042 SYGNAŁY Z listów do redakcji

044 OPERA Promsy: muzyczne święto Londynu

652-MAKIETA 1 01-23.indd 4

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Święte drzewa i ciasto też święte

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA Fot. GEORGES DE KEERLE/GETTY IMAGES

064 ZDROWIE I URODA Pourlopowe S.O.S. dla skóry Dłonie i stopy też idą do ślubu

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

13/09/2016 16:50:44

652-MAKIETA 1 01-23.indd 5

13/09/2016 16:50:45

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Posłowie i ich czworonogi Posłowie brytyjskiego parlamentu biegali 8 września przez przeszkody w centrum Londynu wraz ze swoimi psami podczas „Westminster dog of the year”.

Podobne zawody organizowane są każdego roku przy okazji pokazów „parlamentarnych psów”.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 6

13/09/2016 16:50:47

Fot. PAP/EPA/Andy Rain 652-MAKIETA 1 01-23.indd 7

13/09/2016 16:50:49

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

May i Tusk o Polakach i Brexicie

Theresa May wita Donalda Tuska przy 10 Downing Street w Londynie

Stan przygotowań do Brexitu, kryzys na Ukrainie, umowa UE-Turcja, porozumienie klimatyczne i bezpieczeństwo Polaków w Wielkiej Brytanii, były przedmiotem rozmów brytyjskiej premier Theresy May i przewodniczącego Rady Europejskiej Donalda Tuska.

»

Rozmowy na Downing Street 10 w Londynie były pierwszym formalnym spotkaniem brytyjskiej premier z Tuskiem po objęciu przez nią stanowiska szefa rządu w połowie lipca.

Tusk zaznaczył w wypowiedzi dla mediów, że oczekuje od Wielkiej Brytanii uruchomienia procedury wyjścia z Unii Europejskiej – tzw. artykułu 50.

– „najszybciej, jak to będzie możliwe”.

Jak podkreślił, to wspólne stanowisko 27 państw członkowskich Wspólnoty. – Piłka jest po waszej stronie – powiedział.

Komentując przebieg rozmów, rzeczniczka May zaznaczyła jednak, że pre652-MAKIETA 1 01-23.indd 8

mier jednoznacznie wykluczyła w rozmowie z Tuskiem rozpoczęcie tego procesu przed końcem bieżącego roku.

Pośród tematów, które były omawiane, znalazły się między innymi sytuacja na wschodzie Ukrainy, przyszłość relacji handlowych Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii, a także kryzys uchodźczy, umowa UE-Turcja i porozumienie klimatyczne z ubiegłorocznej konferencji paryskiej, które wciąż czeka na brytyjską ratyfikację.

Przedmiotem rozmów były też przestępstwa motywowane nienawiścią do polskiej społeczności w Wielkiej Brytanii. Premier May zapewniła byłego

szefa polskiego rządu, że jej kraj „pozostaje tolerancyjny, a jego wartości nie zmienią się wraz z opuszczeniem Unii Europejskiej”.

– Premier przedstawiła również działania mające na celu zwalczanie przestępstw na tle nienawiści – podkreśliła rzeczniczka szefowej rządu.

W tym tygodniu w Bratysławie odbywał się nieformalny szczyt 27 państw członkowskich, bez udziału Wielkiej Brytanii, na którym liderzy rozmawiali o przyszłości Wspólnoty.

Pierwsze spotkanie Rady Europejskiej z udziałem premier May odbędzie się 20-21 października w Brukseli. « 13/09/2016 16:50:51

009

Podróżuj z DFDS

J

eśli podróżujesz do Polski, to pamiętaj, że przeprawa promem jest nie tylko najbardziej wygodną i dogodną formą dotarcia do Europy, ale również najbardziej przyjazną dla Twojego portfela, dzięki naszym cenom.

Nasze 2 trasy z Dover to idealna sposób na rozpoczęcie samochodowej przygody z Europą i podróży na Wschód kontynentu w komfortowych warunkach. Płyń do Dunkierki,

652-MAKIETA 1 01-23.indd 9

portu położonego najbliżej Polski, w ciągu 2 godzin możesz ponownie ruszyć w podróż. Nasz rejsy z Dover do Calais trwają jeszcze krócej, bo tylko 90 minut. Jesteśmy pewni, że dzięki naszej ofercie do 54 rejsów na dobę pomiędzy Dover a Francją, znajdziesz przeprawę idealną dla swoich potrzeb.

Podróż promem z UK do Francji to gwarancja odpoczynku i relaksu. Jeśli jesteś głodny lub chcesz pić, może przekąsić coś w naszych barach, śledząc na ekranach TV najnowsze doniesienia ze świata. Możesz również wykupić dostęp do saloników Premium z szerokim wyborem darmowych przekąsek, jak owoce, ciastka oraz soki, herbaty i kawy. Ofertę saloników uzupełnia wyjątkowy widok otwartego morza.

Wprawdzie przeprawy są krótkie, ale zachęcamy do zjedzenia dobrego posiłku w naszych barach lub restauracjach.

Restauracja 7 Seas oferuje szeroki wybór dań dla całej rodziny, natomiast bar Horizon ma w ofercie dania w stylu nowojorskich delikatesów. Dla podróżnych tęskniących za daniami polskimi przygotowaliśmy zapiekanki!

DFDS to “Wiodący Operator Promowy na Świecie | World’s Leading Ferry Operator”. Prestiżowe wyróżnienie przyznane zostało w ramach World Travel Awards.

Więcej informacji o DFDS oraz aktualnych ofertach promocyjnych na www.dfds.pl

13/09/2016 16:50:52

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Na drodze imigrantów wyrośnie wielki mur Jeszcze w tym miesiącu rozpoczną się w Calais na północy Francji prace nad budową wysokiego na 4 metry muru z betonu, który ma uniemożliwić migrantom przedostawanie się na ciężarówki, jadące do Wielkiej Brytanii. Zasieki z drutu kolczastego okazały się niewystarczające.

»

Informację taką przekazał w zeszłym tygodniu brytyjskim posłom minister ds. imigracji Robert Goodwill.

Mur będzie miał długość kilometra i stanie po obu stronach głównej autostrady, wiodącej do portu w Calais. Jego budowa, to część uzgodnionych w marcu przez Wielką Brytanię i Francję środków, zwiększających zabezpieczenia połączenia z Francji do Wielkiej Brytanii przez kanał La Manche. W sumie przewidziano na to 17 mln funtów.

Lokalne władze podają, że mur stanie do końca roku i będzie tak wykończony, by uniemożliwić wspinanie się na niego. Z dokumentu, przedstawionego w czerwcu przez władze portu w Calais wynika, że od strony jezdni mur będzie obsadzony roślinnością, by nie epatować kierowców przykrym widokiem.

Na 7 do 10 tys. szacuje się liczbę cudzoziemców z Azji i Afryki, przebywających w obozowisku migrantów pod Calais, zwanym „Dżunglą”. Niemal wszyscy pragną osiedlić się w Wiel-

652-MAKIETA 1 01-23.indd 10

kiej Brytanii. W marcu zlikwidowano południową część obozowiska, ale jej część północna przyjęła nowych imigrantów i jest ich obecnie więcej niż przed marcową eksmisją. Francuskie władze zapowiadają całkowitą likwidację obozowiska, ale nie podają żadnych terminów.

Mieszkańcy Calais skarżą się, że obecność emigrantów paraliżuje życie codzienne i gospodarcze w regionie.

Pomysł zbudowania muru w Calais ostro skrytykował rząd Włoch.

– Najpierw austriacki pomysł budowy ogrodzenia na przełęczy Brenner (na granicy z Włochami – przyp. red.), teraz brytyjski plan postawienia muru w Calais; takie postępowanie nie może się upowszechnić – podkreślił cytowany przez media minister sprawiedliwości Andrea Orlando.

– Włochy podejmują działania przeciw stawianiu murów, taką walkę toczymy w Europie – dodał.

Brytyjski pomysł skrytykował również szef włoskiej dyplomacji Paolo Gentiloni. – Nie oceniam działań, podejmo-

wanych przez inne państwa, myślę jednak, że budowanie murów zaprowadzi nas donikąd – podkreślił szef MSZ. Jak dodał, „rozwiązaniem są inwestycje w Afryce, inicjatywy na rzecz przezwyciężenia kryzysu w Syrii, a także rozdzielenie ciężaru migracji na szczeblu europejskim”.

– Nigdy nie rozwiążemy tych problemów, jeśli każdy postawi własny mur – zaznaczył.

Innego zdania jest prawicowa, niechętna migrantom Liga Północna, która rządzi w miastach i miejscowościach, w położonych na północy Włoch regionach Lombardia i Wenecja Euganejska.

– Wielka Brytania chce budować mur w Calais, Austria przestała przyjmować uchodźców, tymczasem do Włoch po raz kolejny przybyło ponad tysiąc migrantów, uratowanych przez włoską straż przybrzeżną. Podczas gdy Wielka Brytania i Austria ryglują swoje granice, Włochy przyjmują wszystkich migrantów – ocenił deputowany Ligi, Paolo Grimoldi. «

13/09/2016 16:50:53

011

652-MAKIETA 1 01-23.indd 11

13/09/2016 16:50:55

Fot. PAP/EPA/Sean Dempsey

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

W miejscu zabójstwa Arkadiusza Jóźwika w Harlow okoliczni mieszkańcy składali kwiaty

Nowe szczegóły zabójstwa Polaka w Harlow Policja w hrabstwie Essex w południowowschodniej Anglii, gdzie znajduje się miejscowość Harlow, ujawniła , wynikające z zapisów monitoringu, nowe informacje dot. śledztwa ws. śmierci polskiego obywatela, 40-letniego Arkadiusza Jóźwika, który został zaatakowany na placu The Stow.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 12

Jakub Krupa, PAP

»

Prowadzący sprawę główny inspektor Martin Pasmore powiedział, że dzięki zapisowi z kamer monitoringu policja była w stanie częściowo odtworzyć wydarzenia tragicznej nocy.

Stopklatki z nagrań zostały również udostępnione na stronie policji w Essex.

Jak powiedział Pasmore, trzech Polaków pojawiło się na The Stow po godz. 22.

Siedzieli tam, rozmawiali i pili alkohol. Po godzinie zdecydowali się na zakup pizzy, z którą usiedli na zewnątrz pizzerii.

W tym czasie wywiązała się kilkunastominutowa rozmowa z grupą nastolatków, która siedziała na ławkach na środku placu.

– Pod koniec tej rozmowy coś się w niej zmienia. Można zobaczyć na nagraniu z monitoringu, że dochodzi do kłótni, sprzeczki pomiędzy obiema grupami i oczywiście nie wiemy jesz13/09/2016 16:50:56

013 cze, na czym ona polegała. Podczas tej sytuacji, jak jasno wynika z monitoringu, jeden z członków tej grupy podchodzi do Arka (Arkadiusza J. – przyp. red.) z boku i uderza go w twarz. W wyniku uderzenia (Polak) przewrócił się i z dużą siłą uderzył o ziemię, co doprowadziło do śmiertelnej rany głowy – powiedział Pasmore.

Jak dodał, „z nagrania wynika, że wokół było sporo świadków – nie tylko jego dwóch kolegów – ale też wielu przechodniów”. Policja w szczególności poszukuje mężczyzny w krótkich spodenkach, który przechodził przez plac dziesięć minut przed uderzeniem Polaka i rozmawiał z obiema grupami. – To bardzo ważna osoba i liczymy na to, że zgłosi się na policję, abyśmy mogli zrozumieć, o czym była ta rozmowa – podkreślił policjant.

Jak dodał, zabójstwo wciąż jest badane pod kątem przestępstwa na tle nienawiści narodowościowej, ale istnieją również inne wątki, które muszą być zbadane.

Sześć osób, które zatrzymano po ataku, zostało zwolnionych za kaucją i muszą stawić się na posterunku policji 7 października.

Mieszkańcy spotkali się z policją

W ostatnią sobotę kilkudziesięciu mieszkańców Harlow, w tym Polacy, spotkało się z władzami policji hrabstwa Essex, aby przedyskutować działania, które należy podjąć, aby zapobiec dalszym incydentom na tle narodowościowym.

– Straciliście nasze zaufanie – mówili mieszkańcy.

Wśród zgromadzonych dominowali Brytyjczycy, którzy wykorzystali spotkanie, zorganizowane po zabójstwie Polaka Arkadiusza J., do wyrażenia wsparcia dla polskiej społeczności, a także swoich wątpliwości wobec działań policji na przestrzeni ostatnich miesięcy. Nie zabrakło także głosów Polaków.

W spotkaniu wzięli udział między innymi: szef lokalnej policji Sean O'Callaghan, poseł Partii Konserwatywnej Robert Halfon i zastępczyni komisarza policji hrabstwa Essex Jane Gardner.

Zgromadzeni podkreślali, że w ciągu ostatnich tygodni i miesięcy sytuacja wokół placu The Stow, gdzie doszło do morderstwa, była „uciążliwa i trudna dla wszystkich, nie tylko dla Polaków”.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 13

– Nie sądzę, żeby to było zabójstwo motywowane nienawiścią na tle narodowościowym – powiedziała jedna z mieszkanek Harlow. – Ta banda zaczepiała wszystkich, dokuczała, tragedia była kwestią czasu. Gdzie byliście? – pytała.

Z kolei obecni na spotkaniu radni Harlow zwracali uwagę na szereg skarg dotyczących pasywnej postawy policji.

– Wycofanie policjantów z lokalnych społeczności i długi czas odpowiedzi na wezwanie prowadzi do frustracji mieszkańców i braku zaufania do waszej pracy – mówił radny Simon Carter.

Władze lokalnej policji podkreślały, że akceptują część krytyki i zamierzają zweryfikować dotychczasowe plany, aby mieć pewność, że policjanci będą tam, gdzie są najbardziej potrzebni. – Musimy jednak zarządzać waszymi oczekiwaniami. Nie jesteśmy w stanie zapewnić patrolowania 24 godziny na dobę wszystkich zakątków miasta – tłumaczył O'Callaghan. Zapewnił przy tym, że „w Harlow nie ma miejsca na incydenty rasistowskie wobec żadnej społeczności, w tym polskiej”.

– Sytuacja jest poważna – ocenił z kolei poseł Halfon, który pełni też funkcję wiceministra edukacji w rządzie Theresy May. Przytoczył jedną z historii, opowiedzianych mu przez polskich aktywistów, z którymi spotkał się dzień wcześniej, według których grupa Polaków

pracujących w lokalnej fabryce usłyszała w noc referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, że „powinni iść i spakować swoje torby”.

– Dochodzą do mnie sygnały, że Polakom mówiono, że powinni wysiąść z autobusu, wrócić do Polski, a czasami próbowano zakazać mówienia w ich języku. (...)

Kiedy słyszę o sytuacjach, przez które nasi goście nie czują się tutaj dobrze, a ich wolność jest ograniczona, to chce mi się płakać – mówił Halfon.

Poseł Partii Konserwatywnej zapowiedział także wsparcie dla działań podejmowanych przez polską społeczność i przychylił się do postulatu polskiego rządu o przeprowadzenie działań mających na celu zwiększenie świadomości Brytyjczyków, jeśli chodzi o wkład Polaków w brytyjską gospodarkę i społeczeństwo.

Obecni na spotkaniu Polacy podkreślali między innymi, że konieczna jest wymiana systemu monitoringu, a policja powinna traktować poważniej zgłoszenia dotyczące nienawiści na tle narodowościowym. Dzień wcześniej doszło do podobnego zamkniętego spotkania władz policyjnych z polskimi aktywistami w Harlow, na którym obie strony rozmawiały o swoich pomysłach na rozwiązanie zaistniałego kryzysu. « Czytaj też na str. 36

13/09/2016 16:50:57

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Dużą łódką pod Tower Bridge Kto może przejechać?

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Kiedy małe barki i wielkie statki oceaniczne do wysokości 40,5 m powyżej poziomu wody zbliżają się do słynnego mostu Tower Bridge, na ulicy zapalają się czerwone światła. Przed samochodami zamykane są bramki. Strażnicy rozwieszają łańcuchy, piesi dostają zakaz wstępu. Kiedy most jest całkowicie pusty rozpoczyna się procedura podnoszenia, trwająca zaledwie 7 min.

W ciągu dnia kilka razy, a w sezonie letnim kilkanaście.

Czy most może się zawiesić? Urządzenie jak każde inne ma prawo odmówić współpracy, poza tym mogą wyłączyć prąd. Rzadko, bo rzadko, ale staje się i tak i wówczas korki są niewiarygodne. Mechanizm podnoszący od dawna działa na prąd i został zastąpiony pierwotnymi wielkimi silnikami na parę, założonymi w chwili budowy konstrukcji w 1894 roku.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Dziś, jeśli ktokolwiek chce przepłynąć pod nim, nawet mały stateczek, ruch na drodze wiodącej przez most zostaje zatrzymany, tylko należy o tym poinformować dobę wcześniej. Nie ma wyjątków. Kiedy kolumna samochodów z amerykańskim prezydentem Billem Clintonem zamierzała przejechać przez most, również została zatrzymana, bo w tym samym czasie przepływała mała barka.

Ochrona naciskała na wstrzymanie podnoszenia, ale na nic się to zdało. Prezydent musiał poczekać jak każdy. Zlecenie podnoszenia jest bezpłatne. Płaci się tylko za zacumowanie. Okazałe jachty i statki za dniówkę liczone są w tysiącach.

Kiedy przepływają Tamizę to zawsze jest to efektowny widok, a im większy statek, tym więcej budzi emocji. Jeden z nich właśnie zawitał nad Tamizę. Motor Yacht A, bo o nim mowa, powstał w 2008 roku w Niemczech w stoczni Blohm and Voss i jest 21 największym na świecie. Projektu podjął się Francuz Philippe Starck.

Łódź ma 119 metrów długości, zabiera 42 członków załogi oraz 14 gości. 7 kajut z obrotowymi łóżkami, pokoje do masażu, 3 baseny, lądowisko dla helikopterów, okna odporne na wybuch bomby. Wejście do pokojów możliwe jedynie po odciśnięciu palca na specjalnym czytniku.

Właściciele, małżeństwo Aleksandra i Andrey Melnichenko, zajmują 139 pozycję na liście najbogatszych ludzi świata magazynu „Forbes”. Mają jednego syna i jednego psa. Pani żona ma 39 lat i jest byłą Miss Jugosławii oraz wcześniejszą narzeczoną aktora Bruce’a Willisa. Na jej 30. urodzinach występowała Jennifer Lopez, a na weselu w 2003 roku Whitney Houston, Christina Aguilera i Enrique Iglesias.

Państwo Melnichenko kupili sobie nowy jeszcze większy jacht, 9. na świecie pod względem wielkości. Kosztował 313 mln funtów. Od początku tego roku „stary” jest na sprzedaż i cumuje w Londynie. « 13/09/2016 16:50:58

015 przegląd prasy »DAILY TELEGRAPH

Niszczymy zdrowie zwierząt Około 1,3 mln kotów i psów w Wielkiej Brytanii cierpi na otępienie. Weterynarze nie mają wątpliwości co do przyczyn: słaby pokarm, zbyt osiadły tryb życia.

Czworonogi zapominają, że miały jeść, uderzają się o meble, spacerują dookoła zagubione na własnym terenie, nie pamiętają co przed chwilą robiły. Problem dotyczy 1/3 psów od 8 roku życia i 2/3 w wieku 15 lat.

Profesor Holger Volk z Royal Veterinary College mówi, że właściciele zwierząt nie zdają sobie sprawy, jak poważnych rozmiarów jest problem. Podawanie naszym czworoonożnym przyjaciołom taniego, gotowego jedzenia plus brak ruchu w dawce, jaką oczekuje od nich natura, rujnują im zdrowie. Dodatkowo nadwaga spowodowana trybem życia, narzuconym przez właścicieli, robi swoje.

Dane: Uniwersytet w Edynburgu.

»DAILY MAIL

Pytania do lodówki Brytyjskie gospodarstwa domowe wyrzucają 7 mln ton jedzenia rocznie. Co ciekawe, aż 75 proc. żywności marnuje się w... lodówce, z powodu zbyt niskiej temperatury ustawionej wewnątrz urządzenia. Najlepiej, jeśli będzie oscylowała pomiędzy 0 a 4 stopniami.

Bakterie rozwijają się wolno, im wyższa temperatura tym lepiej dla bakterii. Im więcej produktów w lodówce, im większy tłok, tym cieplej (tak jak w tłumie ludzi).

Wówczas temperatura musi być wyższa, ponieważ pełniejsza lodówka będzie zawsze cieplejsza. Pusta również nie jest dobra. Najlepiej gdy zapełnimy ją w 3/4. Temperatura na zewnątrz również wpływa na temperaturę we wnętrzu lodówki. Nawet gdy drzwi pozostają dobrze domknięte. Jak często myć? Raz w miesiącu ciepłą wodą z płynem, trudno dostępne miejsca szczoteczką do zębów. Raz do roku należy rozmrażać. Gdzie co układać? Wino i resztki jedzenia – na samej górze. Jajka, słoiki, mięso – na drugiej półce od góry. Mleko, woda, mięso – na trzeciej półce od góry. Warzywa i owoce – na dwóch ostatnich od dołu.

Keczup, musztarda, majonez, dżem, raz otwarte ,powinny trafiać tylko do lodówki. Na drzwiach umieszczamy żywność, którą powinniśmy zjeść jak najszybciej, bo ucieka termin ważności. Tam też jest najcieplej, to doskonałe miejsce dla masła i serów. Czego z całą pewnością nie przechowujemy w lodówce? Bananów, chleba, brzoskwiń, śliwek, ziemniaków. Dane: Badanie Sainsbury`s. (SM)

652-MAKIETA 1 01-23.indd 15

13/09/2016 16:50:59

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Zezwolenia na pracę dla Polaków

»

Brytyjska minister spraw wewnętrznych Amber Rudd opowiedziała się w ostatnią niedzielę za wprowadzeniem systemu zezwoleń na pracę w celu kontrolowania imigracji z Unii Europejskiej, idąc w ten sposób za żądaniami zwolenników Brexitu, by zaostrzyć ochronę granic.

Jak zaznacza agencja Reuters, choć formalne negocjacje w sprawie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE jeszcze się nie rozpoczęły, to jego władze starają się wyjść naprzeciw tym wyborcom,

którzy głosowali za Brexitem, ponieważ chcą zmniejszenia imigracji i zerwania z unijną polityką otwartych granic.

Równocześnie jednak rząd ma na uwadze potrzeby gospodarki, uzależnionej w niektórych sektorach od pracy cudzoziemców.

– Zezwolenia na pracę z pewnością byłyby korzystne – powiedziała Rudd BBC, dodając, że jej resort bada systemy kontroli imigracji i że żadnej decyzji jeszcze nie podjęto. Zgodnie z przepisami UE jej mieszkańcy mogą obecnie swobodnie

wjeżdżać do Wielkiej Brytanii i podejmować tam działalność zarobkową.

– Chcemy przyjrzeć się temu, jak można znaleźć najlepsze dla gospodarki rozwiązanie, ograniczając liczbę (imigrantów), ale chroniąc ludzi, którzy naprawdę przyczyniają się do dobra gospodarki – wskazała szefowa Home Office.

Jako ścisła sojuszniczka premier Theresy May, Rudd popiera zamiar rządu, by zmniejszyć brytyjską imigrację netto z obecnych 327 tys. do poniżej 100 tys. «

Londyn nie może decydować za Szkocję!

»

Brytyjska premier Theresa May nie ma mandatu do wyprowadzenia którejkolwiek części Wielkiej Brytanii z jednolitego rynku Unii Europejskiej – oświadczyła szefowa rządu Szkocji Nicola Sturgeon.

Reuters przypomina, że w referendum z 23 czerwca, w którym 52 proc. Brytyjczyków opowiedziało się za wyjściem ich kraju z Unii Europejskiej, wyborcy w Anglii i Walii głosowali za Brexitem, natomiast wyborcy w Szkocji poparli pozostanie w UE.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 16

– W dalszym ciągu będziemy szukać opcji najmniej szkodliwej dla Szkocji – powiedziała Sturgeon w szkockim parlamencie, precyzując, że „oznacza to bycie w dalszym ciągu częścią jednolitego rynku”.

– Nie zgadzam się z tym, że (brytyjska premier) ma mandat do wyprowadzenia którejkolwiek części Zjednoczonego Królestwa z jednolitego rynku – zaakcentowała.

Sturgeon zapowiedziała, że szkocki rząd rozpocznie przygotowywanie pod-

staw prawnych nowego referendum w sprawie niepodległości Szkocji na wypadek, gdyby okazało się to potrzebne.

W 2014 r. w referendum zwyciężyli przeciwnicy oderwania się Szkocji od Zjednoczonego Królestwa.

– Przeprowadzimy konsultacje w sprawie projektu ustawy o referendum, aby była ona gotowa do natychmiastowego wprowadzenia, jeśli dojdziemy do wniosku, że niepodległość jest najlepszym lub jedynym sposobem ochrony Szkocji – podkreśliła. «

13/09/2016 16:51:00

017

652-MAKIETA 1 01-23.indd 17

13/09/2016 16:51:01

018

WIADOMOŚCI NA wyspach

Znaleziono bakterię, która spowodowała epidemię w Londynie Marcin Urban

»

Naukowcy z instytutu Maxa Plancka w Jenie w Niemczech odkryli DNA bakterii, która w XVII wieku wywołała wielką epidemię w Londynie, zabijając 100 tys. mieszkańców, czyli jedną czwartą ówczesnej populacji stolicy.

Jak informuje spółka Crossrail, budująca nową linię metra Elizabeth, bakterię znaleziono na ludzkich szkieletach, wykopanych na budowie stacji Liverpool Street.

W ubiegłym roku archeolodzy odkryli tam masowy grób, w którym pochowano kilkaset ofiar epidemii z lat 1665-1666.

Jak zapewniają naukowcy znaleziona w szkieletach bakteria Yersinia Pestis, która była przyczyną plagi, jest martwa i nie stanowi już zagrożenia.

Odkrycie pomoże w wyjaśnieniu innych historycznych zagadek. Teraz badacze spróbują ustalić, czy ta sama bakteria była odpowiedzialna za epidemię „czarnej śmierci”, która spustoszyła Anglię w 1348 roku. «

Tłusta i leniwa Brytania według ministra

»

Jedna z czołowych postaci namawiających Brytyjczyków do opuszczenia Unii Europejskiej i minister, który będzie brał udział w negocjacjach w sprawie Brexitu powiedział na zamkniętym spotkaniu o kilka zdań za dużo. Pech chciał, że wypowiedź przedostała się do prasy i oburzyła zarówno polityków, jak i przedsiębiorców.

– Nie jesteśmy już krajem słynącym z wolnego handlu. Staliśmy się zbyt leniwi i tłuści, dzięki sukcesom naszych przodków – powiedział minister Liam Fox na spotkaniu Conservative Way Forward, forum zrzeszającego sympatyków prowadzenia polityki w stylu Margaret Thatcher.

W dalszej części wypowiedzi dostało się bezpośrednio brytyjskim przedsię652-MAKIETA 1 01-23.indd 18

biorcom, którzy nie chcą rozwijać przedsiębiorstw dla dobra całego kraju, bo to oznaczałoby rezygnację z partyjki golfa w piątkowe popołudnie.

Wypowiedź ministra słuchający go konserwatyści przyjęli z oklaskami. Problemy zaczęły się, gdy wypowiedź opublikował dziennik „The Times”.

Jako pierwsze zareagowało Downing Street, odcinając się od słów ministra i podkreślając, że są to jego prywatne opinie.

Jeszcze gorzej zareagował biznes. Richard Reed, twórca naturalnych soków Innocent Drinks powiedział, że Fox „w swoim całym życiu nie przepracował ani jednego dnia w biznesie” i nie powinien się wypowiadać o sprawach,

o których nie ma pojęcia. Podkreślił równocześnie, że sam nigdy w życiu nie grał w golfa i nie rozumie całego zarzutu.

Pozostali przedsiębiorcy podkreślają, że przecież partyjka golfa, tak wyszydzana przez ministra, również może być świetną okazją do nawiązania znajomości lub dobicia intratnego kontraktu.

A brytyjskim przedsiębiorstwom znacznie gorzej niż wolne w piątkowe popołudnie, zrobiła decyzja o wyjściu z Unii, do której Fox namawiał.

Chuka Umunna, który w Partii Pracy zajmuje się kwestiami biznesu i przedsiębiorczości, podkreślił z kolei, że konserwatywny minister powinien promować brytyjską gospodarkę na świecie.

A zamiast tego ją obraża. « 13/09/2016 16:51:03

019

652-MAKIETA 1 01-23.indd 19

13/09/2016 16:51:05

020

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

David Cameron opuszcza Izbę Gmin

David Cameron na zdjęciu archiwalnym

Plastikowe pieniądze

Fot. PAP/EPA/BoE

W poniedziałek Bank of England rozpoczął wymianę banknotów starych pięciofuntówek na nowe, wykonane z polimeru, z wizerunkiem Winstona Churchilla.

Wydrukowano ich 440 milionów.

Podstawowa zaleta plastikowych banknotów to ponad dwa razy dłuższa żywotność, szacowana na 5 lat i trudniejsze do skopiowania zabezpieczenia.

Obecnie można je dostać w wybranych bankach i bankomatach w Londynie, Manchesterze, Birmingham, Leeds, Hull i Cardiff. Stara pięciofuntówka ma zniknąć z obiegu do maja przyszłego roku.

Tuż po tym rozpocznie się wymiana banknotów dziesięciofuntowych, Na nowych banknotach widnieje a w kolejnych latach także 20-stofuntowych. wizerunek Winstona Churchilla

652-MAKIETA 1 01-23.indd 20

»

Były premier Wielkiej Brytanii David Cameron zapowiedział w poniedziałek, że zrzeka się mandatu posła. Oznacza to konieczność przyspieszonych wyborów w jego okręgu poselskim Witney w hrabstwie Oxfordshire, który Cameron reprezentował w Izbie Gmin od 2001 roku.

Cameron był liderem Partii Konserwatywnej od 2005 roku, a premierem przez sześć lat od 2010 roku. Ustąpił ze stanowiska lidera partii torysów i szefa rządu po czerwcowym referendum, w którym Brytyjczycy zadecydowali o wystąpieniu ich kraju z Unii Europejskiej. Mimo to zapowiadał wówczas, że zachowa mandal posła do kolejnych wyborów powszechnych.

– Według mnie, w świecie dzisiejszej polityki i zważywszy na okoliczności mojej dymisji, nie ma możliwości bycia skutecznym posłem, kiedy było się (wcześniej) premierem – powiedział Cameron w telewizji ITV. Zaznaczył, że podjął decyzję o rezygnacji z mandatu ze skutkiem natychmiastowym.

49-letniego Camerona na stanowisku lidera partii i premiera zastąpiła dotychczasowa minister spraw wewnętrznych Theresa May. Głównym zadaniem jej rządu ma być przygotowanie i przeprowadzenie negocjacji z Unią Europejską w sprawie Brexitu. «

13/09/2016 16:51:08

021

652-MAKIETA 1 01-23.indd 21

13/09/2016 16:51:09

022

WIADOMOŚCI prawo

Odszkodowanie za wypadek z winy kierowcy, który zbiegł z miejsca zdarzenia

»

Masz więcej pytań?

Zadzwoń do DNS Claims na numer 0208 741 7762, a udzielimy Ci wszystkich informacji.

652-MAKIETA 1 01-23.indd 22

Co roku w Wielkiej Brytanii d o c h o d z i d o o ko ł o 3 5 0 tysięcy wypadków, gdzie kierowca, który spowodował wypadek, zbiegł z miejsca zdarzenia.

Nawet jeśli osoba, która odniosła obrażenia lub której pojazd został zniszczony na skutek wypadku, nie posiada danych sprawcy, może ona nadal starać się o należne odszkodowanie.

Instytucją właściwą do wypłacenia odszkodowania jest Motor Insurance Bureau (MIB).

Jest to organizacja, która powstała z inicjatywy firm ubezpieczeniowych na terenie Wielkiej Brytanii.

Aby móc jednak starać się o odszkodowanie od MIB, należy spełnić pewne wymogi: 1. S prawa musi zostać zgłoszona do MIB w ciągu 3 lat od dnia wpadku, j e ż e l i o s o b a p o s z ko d o wa n a odniosła uszczerbek na zdrowiu.

2. Aby móc starać się o odszkodowanie za zniszczone mienie, sprawa musi być skierowana do MIB w ciągu 9 miesięcy od dnia zdarzenia.

3. S t r a t y p o n i e s i o n e w s k u t e k

wypadku muszą być zredukowane do minimum.

4. J eżeli poszkodowany ubiega się o odszkodowanie zdrowotne, policja musi zostać poinformowana o wypadku w ciągu 14 dni lub w ciągu 5 dni, jeżeli sprawa dotyczy wyłącznie zniszczonego mienia.

5. W sytuacji gdy osoba ubiega się o odszkodowanie zdrowotne, musi również udać się do szpitala w celu odnotowania, jakiego uszczerbku na zdrowiu doznała.

MIB rozpatrzy sprawę i zadecyduje, czy danej osobie przysługuje prawo do odszkodowania. Jeżeli poszkodowany ubiega się o odszkodwanie zdrowotne, MIB zorganizuje również spotkanie z lekarzem, który potwierdzi, jak poważny był uszczerbek na zdrowiu oraz jakie są przyszłe prognozy. MIB zapłaci również za koszt rehabilitacji.

W przypadku sprawy dotyczącej wyłącznie znieszczonego mienia w s y t u a c j i , g dy M I B u z n a , i ż poszkodowanemu przysługuje prawo do odszkodowania, od kwoty, która zostanie przyznana, zostanie odjęty excess w wysokosći £300.00. «

13/09/2016 16:51:11

023

652-MAKIETA 1 01-23.indd 23

13/09/2016 16:51:13

Fot. William Lovelace/Express/Getty Images

024

TEMAT NUMERU HISTORIA I społeczeństwo

652-MAKIETA 2 24-43.indd 24

13/09/2016 16:55:30

025

Żelazna Dama czy wiedźma? „No job to be found in this country, can’t go no more, people getting angry” – zaśpiewali The Specials w 1980 roku, rok po tym, jak Margaret Thatcher zasiadła w fotelu premiera.

Tomasz Borejza

»

Rok później w londyńskim Brixton ludzie wyszli na ulice. Po raz pierwszy, ale nie ostatni, pojawiły się na nich koktajle Mołotowa. Spalono 56 radiowozów. W zamieszkach brało udział 5000 osób. Policja brutalnie spacyfikowała protest, choć i sami funkcjonariusze nie wyszli z tego bez szwanku – rannych liczono w stosunku 3 do 1, na każdego pobitego „cywila”, przypadało

652-MAKIETA 2 24-43.indd 25

trzech mundurowych, którzy wymagali opieki medycznej. Straty oszacowano na 6,5 mln funtów. Szczególnie ucierpiały te firmy i budynki, które słynęły z dyskryminowania ze względu na rasę lub orientację seksualną. Zdemolowano pub, który nie wpuszczał czarnych. Spłonął kiosk, którego właściciel nie obsługiwał „pedałów”. W sumie podpalono 30 budynków. Do zamieszek oraz demonstracji dochodziło też w innych miastach Wielkiej Brytanii. Powodem było »

13/09/2016 16:55:35

Fot. Graham Turner/Keystone/Getty Images

026

TEMAT NUMERU HISTORIA I społeczeństwo

Świat obiegły zdjęcia, na których Leicester Square bardziej przypominało wysypisko śmieci niż reprezentacyjny plac brytyjskiej stolicy

652-MAKIETA 2 24-43.indd 26

bezrobocie, bieda i brak perspektyw – w tym czasie wszystko to coraz pewniej wkraczało do brytyjskich domów.

Zaledwie dwa lata wcześniej wybory wygrała Margaret Thatcher, która wkrótce po tym zaczęła wdrażać „terapię szokową”. Torysom udało się odsunąć laburzystów od władzy, ponieważ ci nie radzili sobie z efektami światowego kryzysu naftowego. Zimą przełomu 1978 i 1979 roku doszło do serii strajków – pracę porzucili nawet londyńscy grabarze, nie pracowali też śmieciarze. Świat obiegły zdjęcia, na których Leicester Square bardziej przypominało wysypisko śmieci niż reprezentacyjny plac brytyjskiej stolicy. Fotografie do dziś robią wrażenie. Wydarzenia nazwano „zimą niezadowolenia” i nikt nie mógł mieć wątpliwości, że ludzie chcą zmiany. Tę obiecali torysi.

– „The Sun” to nie jest torysowska gazeta. „The Sun” jest przede wszystkim RADYKALNĄ gazetą. I wierzymy, że tym razem jedyne radykalne rozwiązania to te, które przedstawiła Maggie Thatcher oraz jej torysowski zespół – ogłaszał w 1979 roku we wstępniaku na pierwszej stronie, przed wyborami, które wyniosły do władzy konserwatywny rząd, jeden

z brytyjskich tabloidów.

Pięć milionów bezrobotnych

Stanowisko premiera objęła Margaret Thatcher i zaczęła wdrażać zmiany. Jedną z pierwszych decyzji była obniżka podatków, które były wówczas w Wielkiej Brytanii bardzo wysokie i bardzo progresywne. Przy czym obniżano bardzo nierówno. Podstawową stawkę zmniejszono z 33 do 30 proc. Ta płacona od najwyższych dochodów została obniżona z 83 (sic!) do 60 proc. Jednocześnie podnoszono podatki pośrednie. Przede wszystkim połączono dwie stawki VAT (8 i 12,5 proc.) i w ich miejsce wprowadzono jedną – 15 proc. Wyższa nie była tylko dlatego, że w kampanii torysi obiecali, że nie podwoją dotychczasowej wysokości podatku od towarów i usług.

W ślad za cięciami podatków poszły jednak liczne cięcia, podwyżki cen usług publicznych oraz, to był kluczowy element programu, „schładzanie” gospodarki z pomocą podwyżek stóp procentowych. Ich celem było obniżenie inflacji, która pod koniec lat 70. wahała 13/09/2016 16:55:36

się między 15 i 25 proc. rocznie. Oprocentowanie rat kredytów hipotecznych szybko skoczyło do 13 proc. Za leki na receptę trzeba było płacić o 600 proc. więcej, ceny usług dentystycznych NHS wzrosły o 170 proc. Rynek pracy zaczął się załamywać i w kilka miesięcy przybyło 800 tys. nowych bezrobotnych.

Jednocześnie w dorosłość zaczął wchodzić wyż demograficzny, dla którego nie było zajęcia.

W ciągu dwóch lat poziom bezrobocia skoczył do 12 proc. (w czasie „zimy niezadowolenia” bez pracy było 6 proc.

Brytyjczyków). Zależnie od przyjętej metody wyliczano, że brakuje zajęcia dla od 3 do 5 milionów ludzi. W ciągu pierwszego roku po przejęciu rządów przez Margaret Thatcher w brytyjskich pubach sprzedano o jeden miliard pint piwa mniej niż w ciągu poprzednich 12 miesięcy. Jednocześnie, mimo malejącej produktywności, rosły zyski właścicieli fabryk. W ślad za bezrobociem przyszły problemy społeczne. Szacowano, że klej wąchało 10 proc. 14-latków.

Rosnącemu bezrobociu towarzyszyła widoczna arogancja torysów. – Wysokie bezrobocie jest dowodem postępów, które czynimy – mówił wówczas Nicholas Ridley, jeden ze znaczących konserwatywnych polityków lat 80., w tonie, który nieodparcie kojarzy się z hasłami głoszonymi w Polsce w czasie tzw. „reform Balcerowicza”. Mówiono, że to, że jest źle, oznacza, że będzie dobrze. Jeden z wpływowych torysów powiedział pewnego razu, że zna metodę na stworzenie 10 tys. nowych miejsc pracy. – Wystarczy zrzucić z klifu 10 tys. pracujących – opowiadał.

Wszystko to spowodowało, że notowania Margaret Thatcher i torysów szybowały w dół. Po roku ich rządów laburzyści mieli w sondażach 24 proc. przewagi. Wszystko wskazywało, że kolejne wybory w cuglach wygra Partia Pracy i torysi stracą władzę. Tak się jednak nie stało.

cze wykraczały poza ramy gospodarki rynkowej. Jednak główną osią sporu nie były one, socjalizm był w tym czasie czymś akceptowanym, ale stosunek do Unii Europejskiej. Wśród głównych punktów politycznego programu zapisano bowiem plan opuszczenia struktur europejskich. I to bez powtórnego referendum. To okazało się być nie do zaakceptowania dla pokaźnego grona liderów partii, którzy dokonali rozłamu i stworzyli bardziej centrową SDP. Do wyborów poszli w koalicji z liberałami.

To spowodowało, że choć torysi Thatcher nie zdobyli w 1983 roku większości głosów, to w parlamencie mieli przewagę 140 posłów. Wskazało ich 42 proc. wyborców. Labour i Alliance (pod taką nazwą startowali politycy koalicji liberałów i rozłamowej socjaldemokracji) przekroczyły wspólnie granicę 50 proc. poparcia. Gdyby na Wyspach obowiązywał system proporcjonalny, wspólnie utworzyłyby rząd. Jednak system więk-

szościowy spowodował, że w poszczególnych okręgach ich kandydaci dzielili głosy lewicy między siebie i zwykle wygrywał kandydat torysów.

Był też powód drugi. Gdyby głosowano rok wcześniej, nawet rozłam w Partii Pracy mógłby nie pomóc Margaret Thatcher. W 1981 roku mogła liczyć na dobre oceny 24 proc. Brytyjczyków – był to najniższy wskaźnik zaufania dla premiera w historii przeprowadzania sondażu. W 1983 pozytywnie oceniała ją połowa ankietowanych. Powodem zmiany była wygrana wojna o Falklandy.

Na przełomie 1981 i 1982 roku Wielka Brytania z powodu oszczędności budżetowych wycofała z bazy na tej niewielkiej wyspie HMS Endurance. Mniej więcej w tym samym czasie w Argentynie doszło do kolejnego z serii puczów, w których wyniku zmieniał się szef rządzącej junty wojskowej. Tym razem na jej czele stanął gen. Leopoldo Galtieri, który odpłynięcie okrętu Royal Navy »

Fot. Dario Mitidieri/Getty Images

027

Krótka, zwycięska wojna

Powody były dwa. Po pierwsze u laburzystów doszło do rozłamu. Powodem konfliktu, oprócz personalnych ambicji liderów, był spór o ideową tożsamość partii. Labour z tego czasu była partią socjalistyczną. Jej lewicowość była bardzo wyrazista, a postulaty gospodar652-MAKIETA 2 24-43.indd 27

Protest przeciwko całkowitej likwidacji finansowanego przez państwo NHS

13/09/2016 16:55:38

Fot. Graham Turner/Keystone/Getty Images

028

TEMAT NUMERU HISTORIA I społeczeństwo

Thatcher podczas kampanii wyborczej w 1979 roku

odczytał jako manifestację braku zainteresowania Brytanii tymi wyspami i postanowił skorzystać z okazji. Na początku kwietnia 1982 roku argentyńskie wojsko wylądowało na Falklandach.

Odpowiedź była bardzo zdecydowana i Brytyjczycy dość szybko, choć szanse były przeciwko nim, odzyskali straconą pozostałość imperium. Same wyspy były wprawdzie mało ważne, ale wojna wzbudziła falę patriotycznego uniesienia w Anglii. Do mody wróciły flagi, a na ulicach zaczęto śpiewać „Britannia rules the waves”. Zwycięstwo spowodowało, że w 1983 roku Thatcher dobrze 652-MAKIETA 2 24-43.indd 28

oceniało już 50 proc. ankietowanych – dwa razy więcej niż w czasie zamieszek w Brixton. Ta skorzystała z okazji i natychmiast po zakończeniu konfliktu, rozpisała wcześniejsze wybory.

Te, których torysi nie wygrali, ale dzięki którym zyskali ogromną większość w Izbie Gmin.

Wróg wewnątrz

Jeszcze przed wyborami powoli zaczęła podnosić się gospodarka. Jak twierdzą jedni: dzięki drastycznym reformom.

Jak twierdzą inni: pomimo nich, bo

tempo odbicia po kryzysie naftowym było większe tam, gdzie ich nie wprowadzano. Korzystała przede wszystkim klasa średnia oraz mieszkańcy tradycyjnie najbogatszego południowegowschodu wyspy i Londynu (choć jeszcze w 1985 roku bezrobocie w Islington, Hackney oraz Lambeth przekraczało 20 proc.). Dużo gorzej było na przemysłowej północy, skąd masowo przenoszono produkcję za granicę. W tych regionach bezrobocie było o 60 proc. wyższe niż na południu. Źle było także w żyjącej z górnictwa Walii.

Sytuacja była więc wymarzona, by wprowadzić kolejne radykalne reformy.

Wśród planów Żelaznej Damy była m. in. całkowita likwidacja finansowanego przez państwo NHS. Ten plan wybili jej jednak z głowy doradcy, którzy bali się narodowej rewolty. Ale nie wybili innego.

Głównym celem Thatcher była zmiana charakteru Anglików, których „zepsuło” państwo dobrobytu. – Ekonomia to jedynie metoda. Celem jest zmiana duszy – powiedziała podczas jednej z konferencji partyjnych torysów. By go osiągnąć, musiała, tak uważała, rozprawić się ze związkami zawodowymi.

Te jeszcze w latach 70. de facto rządziły krajem. W latach 80. były już słabsze, ale wciąż chodziło o ruch zrzeszający miliony członków i mający zdolność ogromnej mobilizacji społecznej. Thatcher – to najbardziej znane słowa jakie kiedykolwiek wypowiedziała – nazwała tych ludzi „wrogiem wewnątrz”, po czym poszła z nimi na regularną wojnę. Plan rozprawy był gotowy od drugiej połowy lat 70., kiedy jeden z torysowskich polityków, Nicholas Ridley, na prośbę szefowej partii przygotował opracowanie dotyczące tego, jak rozbić ruch związkowy w Wielkiej Brytanii.

Założenia były takie: 1. Celem „ewentualnej bitwy” powinni być górnicy, którzy mieli mniejszą możliwość uprzykrzenia życia Anglikom niż np. pracownicy elektrowni. 2. Trzeba przygotować duże zapasy węgla. 3. Postarać się, żeby przy transporcie węgla pracowali kierowcy, nienależący do związków. 4. Odciąć górnikom oraz ich rodzinom pieniądze. 5.

Zorganizować duże siły policyjne.

Zrealizowano je co do joty. W 1984 roku sprowokowano górników do strajku.

Powodem był, nazywany naprawczym, program zamykania kopalń, który miał spowodować zmniejszenie zatrudnienia o 20 tys. osób. Pracę porzuciło wówczas 13/09/2016 16:55:39

029

652-MAKIETA 2 24-43.indd 29

nim zaczęto importować ten surowiec na dużą skalę.

Żelazna Dama i Wiedźma

Nie o gospodarkę tam jednak chodziło, chociaż jak chcą zwolennicy polityki Thatcher, to sukcesy w tej dziedzinie bronią wszystkich podjętych kroków. Przy czym krytycy twierdzą, że są to sukcesy raczej wątpliwe.

Chodziło o to, by z pomocą ekonomii zmienić, mówiąc jej słowami, duszę narodu.

Wojna, na którą Margaret Thatcher poszła, i którą wygrała, na dobre zmieniła charakter Wielkiej Brytanii. Pożegnano się z marzeniami o państwie dobrobytu, zwyciężył indywidualizm i gospodarczy liberalizm. Dziś wydaje się to oczywiste, ale jeszcze w latach 70. na poważnie rozważano w Wielkiej Brytanii zwrot w stronę gospodarki planowanej. 20 lat później, laburzyści, by wrócić do władzy, musieli porzucić socjalizm i pokazać wolnorynkowy program Trzeciej Drogi.

Ale to, w jaki sposób dokonano tej zmiany i to, że Żelazna Dama, jak nazywała Thatcher połowa kraju, bez wahania kazała brutalnie pacyfikować brytyjskich obywateli, spowodowało, że druga połowa kraju zaczęła nazywać ją wiedźmą. Pamięć o wydarzeniach i beznadziei pierwszej połowy lat 80. jest zresztą wciąż żywa w wielu najbardziej dotkniętych regionach kraju. Ale nie tylko w nich. Co było widać, kiedy po informacji o jej śmierci, w wielu miastach, nie wyłączając Londynu, wystrzeliły korki od szampanów, a ludzie zbierali się, by wspólnie świętować na ulicach.

Choć, mogłoby się wydawać, zgon to raczej marna okazja do świętowania. «

Fot. Danny E. Martindale/Getty Images

cję, która mogła w tym wypadku liczyć na „ekstra” stawki i nie stroniła od przemocy. – Zachowywali się jak zwierzęta.

Bili każdego – mówiła Turnerowi jedna z mieszkanek South Yorkshire, która pamiętała ten okres. Policja pacyfikowała protesty zawsze, kiedy pojawił się pretekst, by to zrobić. Niektóre starcia były tak duże i brutalne, że do historii przeszły jako „bitwy”. Tak było np. z bitwą pod Orgreave, która rozegrała się w czerwcu 1984 roku. -–Choreografia była niemal średniowieczna – opisywał ją laburzysta Tristram Hunt. 6 tys. strajkujących starło się tam z 5 tys. grupą policji, która m.in. przeprowadziła kawaleryjską szarżę (te były zresztą częste). W sumie w czasie strajku aresztowano około 12 tys. górników. Mniej więcej 5 tys. postawiono przed sądami. Ponad 200 trafiło za kraty na więcej niż rok. Było też kilka śmiertelnych ofiar brutalności policji.

Po roku, w marcu 1985, strajk został ostatecznie złamany. A wraz z nim siła brytyjskich związków i Partii Pracy. Po nim przyszła fala likwidacji kopalń, za którą nie poszło jednak odejście od energetyki węglowej. Dlatego wkrótce po

Fot. Peter Macdiarmid/Getty Images

140 tys. brytyjskich górników – przede wszystkim w Walii. Ich liderem był Arthur Scargill, ciekawa postać, którego tabloidy ochrzciły komunistą, zarzuciły mu agenturalne powiązania ze Związkiem Radziecki i zmieniły w chłopca do bicia.

Strajk trwał rok. – Był epicki w swojej skali, często bohaterski w przebiegu i od początku skazany na porażkę – pisał Alwyn W. Turner w świetnej książce o latach 80. „Rejoice! Rejoice!”.

Był skazany na porażkę, bo rząd świetnie się przygotował. Zapasy węgla wynosiły 50 milionów ton. Braki uzupełniał import, w tym z PRL. Górnicy zostali pozbawieni środków finansowych. Zrobiono to tak, że – pomijając brak jakiegokolwiek wsparcia dla strajkujących mężczyzn – obcięto zasiłki wypłacane ich partnerkom. W regionach, gdzie trwał strajk, często nie były one w stanie otrzymać nawet pieniędzy, które prawnie się im należały. Milion osób zaangażowało się w organizowanie pomocy, a na pomoc dla górników zebrano około 60 milionów funtów.

Jednak walczono nie tylko pieniędzmi. W ruch poszły także policyjne pałki. Przeciwko górnikom wysłano poli-

13/09/2016 16:55:41

Fot. Patrick Bolger / Bloomberg via Getty Images

030

komentarz tygodnia polityka

Siedziba Apple Inc. w Cork w Irlandii

Apple zbite na kwaśne jabłko Unikanie płacenia podatków przez wielkie korporacje to jeden z największych problemów współczesnego świata. Bo praktyki te nie tylko kreują nierówności, niesprawiedliwość oraz drenują budżety państw, ale również niszczą kapitalizm.

Radosław Zapałowski

»

Komisarz Unii Europejskiej ds. konkurencji Margrethe Vestager ogłosiła w zeszłym tygodniu rezultaty trwającego ponad dwa lata postępowania Komisji Europejskiej w sprawie, sięgających 1991 roku, umów między fiskusem Irlandii oraz Apple'em. Irlandczycy, zdaniem KE, zaoferowali amerykańskiemu gigantowi ulgowe warunki niedostępne dla innych firm, czyli udzielili tej korporacji niedozwolonej pomocy publicznej, upośledzającej pozycję innych uczestników rynku. W Irlandii stawka CIT wynosi 12,5 proc., ale "interpretacje podatkowe", wydane przez Dublin na korzyść Apple'a, np. w 2011 r. redukowały jego rzeczywistą stawkę podatkową do 0,005 proc. „Interpretacje podatkowe nielegalnie i sztucznie reduko652-MAKIETA 2 24-43.indd 30

wały obciążenia podatkowe Apple’a" – powiedziała Vestager. Teraz największa firma technologiczna świata ma zwrócić do irlandzkiego budżetu 13 miliardów euro. Zarówno Apple, jak i rząd Irlandii, zamierzają się od tej decyzji odwoływać do trybunału w Luksemburgu. Bo burzy ona strategie biznesowe wielkich korporacji i małych państw, które mniej lub bardziej jawne, wspieranie gigantów starają się kapitalizować.

Batalia przed sądem dopiero się zaczyna i potrwa kilka lat, ale postawa Komisji Europejskiej budzi nadzieję na zmianę myślenia europejskich elit politycznych. Za długo politycy tolerowali praktyki wielkich koncernów polegające głównie na temporalizacji i eksternalizacji. Zyski są prywatne i natychmiastowe, koszty publiczne i długotrwałe. W procesie długofalowym tracą na tym wszyscy.

Państwa koszty odczuwają stosunkowo wcześnie. Braki w budżetach wymagają cięć. Serwis publiczny ulega stopniowej defragmentacji. Cierpi mały biznes, który nie jest w stanie konkurować z globalnymi korporacjami, mającymi nie tylko finansową, ale również podatkową przewagę. Zaś społeczna frustracja spowodowana coraz gorszą jakością służby zdrowia, edukacji czy publicznego mieszkalnictwa, kanalizuje się na biednych, emigrantach i bezrobotnych, którzy niby są przyczyną dziur budżetowych. Choć to oczywiście nieprawda.

Jednak społeczna fałszywa percepcja implikuje decyzje polityczne, w wyniku których np. osoby bez pracy otrzymują mniejsze świadczenia oraz są publicznie deprecjonowane. Podatkowa niesprawiedliwość kreuje więc napięcia społeczne, nierówności i zwykłą niesprawiedliwość.

13/09/2016 16:55:43

031 W procesie długofalowym zaś stwarza niebezpieczeństwo dla samych korporacyjnych molochów. Bo bez sprawnie działających państw i inwestycji w infrastrukturę, prywatne firmy nie mogą funkcjonować. Unikając płacenia podatków, kapitaliści sami niszczą kapitalizm. Tak jak to przewidział Karol Marks.

Koniec państwa koniec innowacji

Apple jest idealnym przykładem na to, jak sprawnie działające państwa wspierają rozwój technologiczny. Jako użytkownik Maca, iPada i iPhona, mam świadomość, że produkty Apple to właściwie pomnik państwowych instytucji.

Od strony technicznej wszystko, co znajduje się w np. iPhonie, stworzyło państwo, instytucje międzynarodowe lub firmy prywatne, cieszące się szczególną relacją z państwem. Np. Koncern AT&T, który w latach 1949-82 działał w ramach ugody z amerykańskim Departamentem Sprawiedliwości, w której państwo tolerowało monopol AT&T pod warunkiem, że ta firma będzie bezpłatnie udostępniać społeczeństwu wynalezione przez siebie technologie. Stąd wziął się UNIX, system operacyjny opracowany przez AT&T w 1969 roku. Apple dostało go w prezencie od państwa, przepakowało i sprzedaje dziś jako Mac OS X oraz iOS. Kompresję plików muzycznych (MP3) wynaleziono w Niemczech. Dokonał tego państwowy Instytut Fraunhofera.

GPS możliwy jest dzięki USA. Wszyscy korzystamy też z dorobku CERN – europejskiego konsorcjum naukowego, zrzeszającego 22 państwa oraz państwa amerykańskiego. Za pieniądze amerykańskich podatników stworzono Internet, za pieniądze europejskich – World Wide Web. Telefonię komórkową też wynalazły i rozwijają do dzisiaj instytucje państwowe. Pierwszym udanym komercyjnym standardem był NMT, czyli Nordic Mobile Telephone wynaleziony przez unię skandynawskich państwowych telekomów. Standard GSM stworzyła zaś Wspólnota Europejska, która powołała w tym celu w 1982 roku Groupe Spécial Mobile. A najnowszy standard LTE stworzył japoński państwowy telekom NTT. Przykłady można mnożyć.

Zasadniczo kapitalizm działa sprawnie wtedy, kiedy państwo buduje infrastrukturę, a sektor prywatny obsługuje konsumentów. Państwo buduje auto652-MAKIETA 2 24-43.indd 31

strady. Biznes sprzedaje samochody.

Rząd rozwija telefonię, korporacje tworzą smartphony. Apologeci nieskrępowanej wolności gospodarczej twierdzą, że aby biznes się rozwijał, państwo ma się przede wszystkim nie wtrącać. To krótkowzroczne i niebezpieczne myślenie.

Wolna ręka rynku potrzebuje opiekuńczej ręki państwa. Ogromnych inwestycji trwających lata. Nakładów na edukację i naukę, na które żadna korporacja, skoncentrowana na krótkoterminowym zysku i nagrodach dla rady nadzorczej oraz akcjonariuszy, nie może sobie pozwolić.

To nie przypadek, że w kwestii przełomowych technologicznych innowacji świat od dwóch dekad stoi właściwie w miej-

wersytecie Cambridge, w swojej bestsellerowej książce "23 rzeczy, których wam nie mówią o kapitalizmie” pisze, że wolny rynek nie istnieje. Bo to kwestia subiektywnego dostrzegania tylko niektórych ograniczeń rynku. Sam „rynek to iluzja, która bierze się z tego, że pewne ograniczenia, np. zakaz zatrudniania dzieci w kopalniach, zakaz sprzedaży trujących samochodów, uważamy za naturalne i przestajemy je zauważać. Za dwadzieścia lat pojawią się nowe ograniczenia, przeciwko którym zwolennicy wolnego rynku też początkowo będą protestować, a potem też je przestaną zauważać. Tak jak przestali zauważać zakaz sprzedaży tych trujących samochodów”. A jednak wiara

scu. Pojawiają się usprawnienia, udogodnienia, lepszy design. Ale prawdziwych nowatorskich rozwiązań jest mało. Do dzisiaj przemysł używa głównie innowacji wymyślonych w czasach regulowanej gospodarki. Telefon komórkowy, system operacyjny UNIX, bankowość online, układ scalony, nawet wirtualny seks – to wszystko wymyślono ok. 40 lat temu w telekomunikacyjnych molochach, silnie regulowanych przez państwo. W latach 80. państwa odpuściły. I to głównie do nich powinniśmy mieć zarzuty.

Korporacje zawsze będą szły po linii najmniejszego oporu, bo taka jest ich natura. Zadaniem państwa jest stawianie im barier, by inwencją kierowały z pożytkiem, nie ze szkodą dla społeczeństwa.

Tym większego znaczenia nabiera decyzja Komisji Europejskiej. Bo być może jest zapowiedzią powrotu politycznych elit do racjonalnego myślenia na temat relacji państwo – biznes.

w nieograniczoną wolność gospodarczą zdominowała myślenie politycznych elit po roku 80. I w niektórych miejscach trwa do dziś, czego przykładem histeryczna niemal reakcja irlandzkiego rządu na decyzję Komisji Europejskiej. Niepokoić mogą również pojawiające się w Wielkiej Brytanii głosy, aby po Brexicie Zjednoczone Królestwo pełniło rolę podatkowego raju dla korporacji. Wyspy miałyby być jakąś „specjalną ekonomiczną strefą” dla globalnego kapitału. To zły kierunek rozwoju. I kolejny dowód na to, jak fatalna w skutkach była decyzja Davida Camerona o referendum. Po wyjściu z Unii Wielka Brytania musi dla siebie znaleźć nowe miejsce na gospodarczej mapie świata.

I jeśli pójdzie w kierunku irlandzkim, społeczne koszty będą ogromne. Czasem dobrze mieć technokratów z Unii, którzy torpedują nieracjonalne pomysły i korygują politykę rządów krajów członkowskich. Zwłaszcza teraz, kiedy unijne przepisy, wymierzone w niedozwoloną pomoc publiczną, mogą stać się najsilniejszym orężem UE, w walce z unikaniem płacenia podatków przez wielkie firmy międzynarodowe. «

Korporacje zawsze będą szły po linii najmniejszego oporu, bo taka jest ich natura. Zadaniem państwa jest stawianie im barier, by inwencją kierowały z pożytkiem, nie ze szkodą dla społeczeństwa

Rynek, którego nie ma

Profesor Ha-Jong Chang, który od 1990 roku wykłada ekonomię rozwoju na Uni-

13/09/2016 16:55:43

Fot. PAP/EPA / Yuri Kochetkov

032

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Zanim zrobisz coś głupiego To pomyśl. Ale tylko wtedy, jak masz mózg.

Kiedy takowego nie posiadasz, to poproś o radę kolegę, który takowy ma. Jest tylko jeden problem, jak w piosence Kazika: „debil nie wie, że jest debil, a mądry to wie.

Pozorne, pozorne zaprzeczenie to jest”.

»

Taka refleksja mnie naszła zaraz po tym, jak do redakcji przyszła wiadomość, że Polacy organizują sobie w piątek o 19.00 na jednym z głównych placów w Londynie jakąś manifestację z flagami. Wiadomość zapewne była od jakiegoś zatroskanego „patrioty”, który niestety znajomość języka polskiego ma na poziomie… właściwie to nie miało to żadnego poziomu.

Najbardziej zaintrygował mnie fragment, który zaraz przytoczę w oryginale, jednak ostrzegam przed skutkami jego przeczytania, bo potem nie da się tego odczytać i zapomnieć: „polacy z flagami zbiora sie 652-MAKIETA 2 24-43.indd 32

o 19 zeby udowodnic ze nie jestesmy kundelkami i jednak potrafimy sie ziednoczyc gdy kopia naszych rodakow”. Oczy krwawią, jak to się czyta. Cała wiadomość oczywiście bez znaków przestankowych, gramatyki, dużych liter, języczków, kreseczek etc. Czyli generalnie tego wszystkiego, co język polski wyróżnia spośród innych języków, a co powinno leżeć na sercu patriocie. Niestety „patrioci” tego nie ogarniają, co zresztą mnie jakoś specjalnie nie dziwi, bo często mają za daleko do łba, żeby zajarzyć, o co właściwie biega.

Nie wiem skąd tyle kompleksów jest w narodzie. Albo właśnie wiem. Wiem.

Jeśli ktoś zna język angielski na poziomie takim, jak polski – biorąc za przykład cytat powyżej – skąd może wiedzieć jacy są Anglicy, Szkoci, Walijczycy, Kornwalijczycy czy Irlandczycy z północy? Zapewne w ogóle nie jarzy tej małej subtelności. No bo skąd ma o tym wiedzieć?

Gorzej, że spora część Polaków nie zna języka angielskiego nawet na tyle, żeby wezwać pomoc w razie wypadku lub jakiegoś zagrożenia. Poza tym mentalność w stylu „naszych biją” tkwi w narodzie dosyć mocno.

Trochę empatii! Empatia to taka umiejętność stawiania się w sytuacji innych ludzi.

Jakaś banda stanie z flagami polskimi w centrum miasta i będzie krzyczała, żeby ich kochać. W Warszawie można dostać po ryju za to, że mówi się po niemiecku, ale Polacy chcą mówić po polsku wszędzie na świecie i oczekują, że inne narody będą z tego powodu szczęśliwe. Naprawdę?

Paradoksalnie takie manifestacje powodują, że skutek jest inny od zamierzonego. Zamiast tego, że Brytyjczycy widzą w nas partnerów, pokazujemy tylko antagonizmy. Za hasłem „biją naszych” stają wszyscy do boju, ale nikt się nie pyta dlaczego tych naszych biją.

Atak na Polaka w Harlow spowodował, że wszyscy nagle interesują się tematem.

A te ataki nie są jakąś szczególną nowością. I to nie tylko na Polaków, ale też na inne mniejszości narodowe, jak i na większość, czyli Brytyjczyków. Bo właśnie niektórzy mieszkańcy Wielkiej Brytanii nie rozumieją, o co tyle hałasu, skoro takich wypadków jest w kraju sporo, a mówi się tylko o Polakach.

Nikt nie pokusi się o refleksję, jakie były okoliczności poszczególnych wypadków. Bo jak wyglądają początkowe informacje na temat zdarzenia z Harlow? „Polacy zaatakowani, jeden nie żyje” z tym, co już teraz wiemy: Polacy może i jedli pizzę, ale pili też alkohol w miejscu publicznym. Z nastolatkami najpierw dyskutowali, potem doszło do szarpaniny, ale zanim do niej doszło Arek Jóźwik dostał cios, który spowodował, że upadł i to właśnie ten upadek spowodował śmiertelną ranę. No i teraz już akcja: „zabili Polaka” trochę się zmienia… Wszystko przez okoliczności.

I fakt, nie ma miejsca na relatywizowanie śmierci naszego rodaka, ale trzeba pokusić się o pewną refleksję. Głupota i chuligaństwo nie mają narodowości. „Nic do dodania poza tym, co napisane” – to też Kazik. « 13/09/2016 16:55:45

033

652-MAKIETA 2 24-43.indd 33

13/09/2016 16:55:46

Fot. PAP/EPA / Sean Dempsey

034

opinie WIKTOR MOSZCZYŃSKI

Harlow – krzyk milczących » Maszerowaliśmy w milczeniu, zmoknięci deszczem, który nas zaskoczył. Maszerowały dzieci, młodzież i dorośli, Polacy lokalni i przyjezdni z innych miast, i tamtejsi Brytyjczycy.

652-MAKIETA 2 24-43.indd 34

Widać było udział lokalnej poskiej szkoły sobotniej im. Juliana Tuwima, ale również kibiców sportowych w barwnych sweatshirtach i z ogolonymi głowami. A we frontowych szeregach, wśród flag i transparentów, nasz nowy ambasador Arkady Rzegocki, rozpoczynający swoją kadencję najsmutniejszą misją oddania hołdu zamordowanemu rodakowi i przypomnienia władzom brytyjskim o potrzebie czujności w obronie Polaków przed podobnymi atakami.

Marsz rozpoczęto od zapalenia zniczy, modlitwy, minuty ciszy i odśpiewania hymnu narodowego na placu przed osiedlem The Stow, naprzeciw ławeczki pokrytej kwiatami, na której w ubiegłą sobotę zamordowny został 40-letni Arkadiusz Jóźwik, a jego kolega spożywający z nim pizzę, pobity do nieprzytomności przez bandę nastolatków, których poseł lokalny Robert Halfon nazwał „pochodzącymi z rynsztoka”. Przemawiali jeszcze organizatorzy marszu Eric Hind i Magdalena Nowicka, wicedyrektor polskiej szkoły, do której uczęszcza przeszło 250 dzieci. Przemawiali Poseł Halfon i amba-

sador Rzegocki, który oświadczył, że po referendum było już piętnaście incydentów, w tym podpalenia, pobicia, zastraszenia i dewastacje obiektów polskich za sprawą graffiti, zgłoszonych przez Polaków do konsulatów polskich w Wielkiej Brytanii, ale oczywiście zabójstwo w Harlow było najpoważniejszym wydarzeniem. Przemawiali też pastor anglikański Robert Findlay, stojący przy wielkim transparencie z napisem „We have more in common than that which divides us”, i wreszcie lokalny proboszcz parafii polskiej, ks. Bogusław Kot, który mówił o potrzebie stoczenia nowej bitwy o Anglię przez Polaków, aby mogli być ponownie szanowani przez tubylców i mogli żyć bezpiecznie.

I wtedy, wśród ciszy i skupienia, przeszło 1000 uczestników (Polska Agencja Prasowa podawał liczbę ok. 700 uczestników – przyp. red.) rozpoczęło swój marsz.

Przed nimi forpoczta około dwudziestu polskich bikerów. Marsz trwał niemal godzinę. Maszerujących poprowadzono najpierw pod polski kościół Matki Bożej Fatimskiej, potem przez puste arterie miasta, następnie przez biedniejsze 13/09/2016 16:55:48

035 osiedla mieszkaniowe i przez główny plac handlowy do katolickiego kościoła św. Pawła, gdzie odbyło się pożegnalne czuwanie.

W rozmowie z uczestnikami, nie tylko z Harlow ale i z sąsiednych miast, jak Peterborough, Bishops Stortford, Ware czy Haverhill, wszyscy jak jeden mówili że dopiero brexitowe głosowanie otworzyło im oczy na prawdziwe oblicze angielskiego szowinizmu. Odczuwałem zarazem ich szok najpierw wywołany referendum, a potem samego zabójstwa, ale również ich zaparcie, by pozostać w Harlow z uwagi na pracę, na studia czy szkołę ich dzieci, tyle że już niekoniecznie na zawsze, jak to sobie przedtem wyobrażali. Tak, mówią, w Polsce jest rodzina, dom, własny język, ale niekoniecznie praca na tym samy poziomie i przy tak dobrych warunkach, jak w Wielkiej Brytanii. Także na razie zostają. Ale czy to, że Anglia jest ich domem – tak jak wielu rodzin z dziećmi – było dotychczas przedświadczone? Tu już nie są tacy pewni.

Głosowanie za Brexitem uświadomiło im, jak twierdziły matki i nauczycielki z lokalnej szkoły, jak dwulicowi są Anglicy, kiedy chwalili się swoją tolerancją i szacunkiem dla innych narodowości. „Ten cały multi-kulti”, jak powiedziała mi jedna matka, „to tylko samo-okłamywanie siebie i innych”. Nagle po głosowaniu koledzy i koleżanki w pracy pytają czy już pakują walizki. I, czy niedługo wrócą do Polski. Ci sami, którzy jeszcze nie tak dawno popijali razem piwo po pracy. A te same pytania, tylko może podane jeszcze brutalniej, zadawali polskim dzieciom w szkołach koledzy i koleżanki w klasie. Oczywiście w Harlow i okolicach brytyjscy wyborcy masowo głosowali za wyjściem z Unii. Dla Polaków ten wynik był jak nóż w plecy, a cios pochodził od osób, których traktowało się jako dobrych sąsiadów czy kolegów.

Najgorsze, że ta świadomość o odwróceniu się Brytyjczyków od Europy, wyzwoliła wśród ich prymitywniejszych elementów prawo do przywrócenia słownictwa hejtu, które dotychczasowa wyuczona polityczna poprawność skutecznie kamuflowała. I ten hejt mógł wyładować się na kimkolwiek.

Na Polakach oczywiście, ale nie tylko, bo również na innych narodowościach i mniejszościach narodowych, Zależy kto w danym momencie im się nawinie. Tak widzą w tej chwili tragiczny los Arkadiusza, którego „inność” raczej niż 652-MAKIETA 2 24-43.indd 35

koniecznie jego „polskość”, była ostatecznym powodem do ataku przez zdziczały gang nastolatków, szukających okazji do rozboju i pastwienia się nad bezbronną ofiarą. W każdym razie wraca era destabilizacji w tej harmonii społecznej, która panowała dotychczas w Wielkiej Brytanii i dawała Polakom poczucie, że mogą tu zostać na stałe.

W tym marszu, organizatorzy i uczestnicy widzieli jednak szansę wykazania swojej podmiotowości wobec tej dysharmonii. „Był to zryw serca” powie-

dowiska najczęściej pokonują dopiero dzieci w szkołach angielskich, ale to już następne pokolenie.

Dziwiło mnie jednak, że nie przybyło więcej Polaków z Londynu. Co prawda lokalni Polacy nie wyrażali żalu, że nie przybyli. Dla nich wystarczyło, że przybyli ambasador i konsul. Widocznie masowe krajowe organizacje polonijne przestają już zupełnie odgrywać rolę poza Londynem. Polonie lokalne, jak w Harlow, gdzie mieszka 1.5 tys. Polaków, tworzą swój polski archipelag na Wyspach, trzy-

działa dyrektor szkoły sobotniej, Iwona Szulc-Nalepka. „Naszym celem nie jest wołanie o zemstę” mówi organizator Eric Hind. „Chcemy surowego ukarania sprawców tego zajścia, ale nadrzędnym celem sobotniego wydarzenia jest solidarność wszystkich Polaków, dobre polsko-brytyjskie relacje oraz wsparcie rodziny zmarłego”. Organizatorzy nie mieli chęci siedzieć w domu, czekając jak ofiary na następne przykłady dyskryminacji. Motywem marszu milczenia był krzyk gniewu, wymagający szacunku dla Polaków w pracy, w szkole, w sklepie, i by ich nie szykanowano. Skuteczności tego motywu nie da się od razu docenić, tym bardziej że tego samego wieczoru dwóch Polaków zostało ponownie pobitych.Ale Polacy po raz pierwszy od wielu lat poczuli, że tworzą w Harlow zwartą dumną wspólnotę, gotową stawić czoło szykanom i dyskriminacji. Mówiąc krótko, przestali się bać. Żałowałem tylko, że poza posłem nie było żadnych przedstawicieli brytyjskich władz lokalnych. Obawiam się, że może tu jeszcze oddziaływał brak wystarczającego integrowania się Polaków w życie społeczne środowiska brytyjskiego. Sam Arkadiusz Jóźwik pracował na przykład w fabryce, gdzie 80% pracowników było Polakami. To odosobnienie od śro-

mają łączność z polskością poprzez telewizję polską, Internet, misję katolicką, Macierz Szkolną i konsulat. Co do reszty, pozostają samowystarczalne.

Czy tak ma być? Są niby samowystarczalne, ale są wciąż osamotnione.

Nie mają poczucia, że tworzą większą wspólnotę polonijną, obejmującą całą Wielką Brytanię. Nie ma tego skutecznego głosu w Londynie, który w ich imieniu wystąpi w kuluarach władzy, albo na krajowej estradzie, aby domagać się w imieniu wszystkich Polaków w Wielkiej Brytanii, żeby tak jak wszyscy obywatele unijni, obecni w tej chwili w tym kraju, mieli zapewnione prawo do stałego pobytu, prawa pracy i nauki, niezależnie od wyniku negocjacji w sprawie Brexitu.

Istotna będzie reakcja ważniejszych środowisk polonijnych po ogłoszeniu wyniku sprawy sądowej młodych przestępców, odpowiedzialnych za skatowanie Arkadiusza Jóźwika na śmierć, ale to nastąpi najwcześniej dopiero w październiku. Bo sprawiedliwość wymaga, aby sprawcy tej zbrodni, obecnie wypuszczeni za kaucją, zostali należycie ukarani, a dopilnowanie tego jest już obowiązkiem nas wszystkich, a nie tylko Polaków w Harlow.

Wraca era destabilizacji w tej harmonii społecznej, która panowała dotychczas w Wielkiej Brytanii i dawała Polakom poczucie, że mogą tu zostać na stałe

Tekst ukazał się również w „Tygodniu Polskim”

13/09/2016 16:55:48

036

WIELKA BRYTANIA ROZMOWY

652-MAKIETA 2 24-43.indd 36

13/09/2016 16:55:50

037

652-MAKIETA 2 24-43.indd 37

13/09/2016 16:55:52

Zdjęcia John Moore / Getty Images

038

Reportaż Na końcu świata

Patrol wojsk pokojowych Unii Afrykańskiej

Upadłe państwo powstaje ponownie Stolica Somalii Mogadiszu, do niedawna najbardziej niebezpieczne miasto świata, gościło w zeszły weekend pierwszą od lat międzynarodową konferencję. Wraz z zaplanowanymi na wrzesień wyborami parlamentarnymi dowodzi to, że po latach upadku kraj ten powoli staje na nogi.

652-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Wojciech Jagielski, PAP

»

Na weekend zjechali do Mogadiszu prezydenci Dżibuti, Etiopii, Kenii, Sudanu Południowego, Sudanu i Ugandy, by wraz z prezydentem Somalii wziąć udział w 53. naradzie szefów państw należących do Międzyrządowej Organizacji ds. Rozwoju (IGAD), powołanego w 1996 r. regionalnego ugrupowania krajów Rogu Afryki i doliny Nilu.

– To dla nas wielki dzień. Po raz pierwszy od ponad trzydziestu lat Mogadiszu gości tak ważną imprezę. To dowód, że po epoce chaosu i upadku wracamy do gry – zapewnia somalijski minister dyplomacji.

Wojna w Somalii trwa od lat 80. ubiegłego wieku. Wybuchła, gdy w kraju doszło do buntu przeciwko trwającym od 1969 r. dyktatorskim rządom wojskowego prezydenta gen. Mohammeda Siada Barre.

W 1991 r. rebelianci obalili w końcu dyktatora, ale natychmiast wszczęli między sobą wojnę o władzę i podział łupów.

Wojna i klęska głodu skłoniły do interwencji wojskowej ONZ i USA, które wysłały do Somalii kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy. Interwencja zakończyła się katastrofą jesienią 1993 r,. po owianej złą sławą „bitwie w Mogadiszu” (zginęło około 20 Amerykanów i prawie 2 tys. Somalijczyków), a dwa lata później Amerykanie i ONZ wycofali się z Somalii, pozostawiając ją samą z lokalnymi watażkami i przywódcami klanowymi.

Somalia stała się państwem upadłym, pozbawionym rządu, administracji, policji, wojska i sądów. Secesję ogłosiły prowincje Somaliland i Puntland, a kontrolę nad wybrzeżami Morza Czerwonego przejęli piraci. Kres chaosowi położyli dopiero somalijscy talibowie, fanatycy muzułmańscy, którzy na wzór radykałów z Afganistanu skrzyknęli się w partyzanckie wojsko i wiosną 2006 r. pokonali klanowych watażków, zajęli Mogadiszu i po raz pierwszy od 1991 r. narzucili rządy całemu krajowi.

Po władzę sięgnęli jednak w cza13/09/2016 16:55:53

039 sie, gdy Amerykanie już piąty rok toczyli światową wojnę z dżihadystami. Po pół roku rządów w Mogadiszu talibów obaliła sprzymierzona z USA etiopska armia, która na prośbę Waszyngtonu najechała Somalię. Przez następnych pięć lat w kraju trwała wojna między talibami, którzy odrodzili się w partyzantce Al-Szabab, oraz okupującymi Somalię Etiopczykami, Kenijczykami (wkroczyli do Somalii w 2011 r.), a także przysłanymi im na pomoc wojskami pokojowymi Unii Afrykańskiej. W wojnie z somalijskimi dżihadystami uczestniczą też Amerykanie.

Amerykańscy komandosi dokonują zbrojnych rajdów w Somalii, a amerykańskie samoloty bezzałogowe bombardują bazy partyzantów.

W rezultacie w 2011 r. talibowie zostali wyparci z Mogadiszu, a w następnych latach sojusznicze wojska odebrały im niemal wszystkie porty, dzięki którym partyzanci zaopatrywali się w broń i zarabiali pieniądze na wojnę. Somalijscy dżihadyści stracili też swojego przywódcę Ahmeda Abdiego Godane – został zabity w 2014 r. przez USA (zastąpił go szejk Ahmad Umar Abu Ubajdah). Osłabieni i rozbici talibowie nie podejmują już otwartej wojny, ale wciąż sięgają po terror i co kilka tygodni dokonują zamachów bombowych w Mogadiszu. Celami zamachowców są zwykle pałac prezydencki, lotnisko przerobione na główną

bazę wojsk Unii Afrykańskiej, a także stołeczne hotele i restauracje, które zaczęli otwierać wracający z emigracji Somalijczycy, korzystając ze względnego spokoju w stolicy. Wiosną w Mogadiszu odbyły się już drugie targi książki, jeszcze w tym roku powstanie pierwsze nowoczesne centrum handlowe.

Normalizacja sytuacji sprawiła, że Somalię zaczęli coraz częściej odwiedzać zagraniczni goście. Najczęstszym gościem wśród cudzoziemskich przywódców jest prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, który jako pierwszy już w 2011 r. złożył wizytę w Somalii (w czerwcu był tam znowu, by otworzyć turecką ambasadę).

Poza coraz liczniejszymi wizytami zagranicznych dostojników, m.in. szefów dyplomacji USA i Wielkiej Brytanii, dowodem postępującej stabilizacji w Somalii miały być planowane na ten rok pierwsze powszechne wybory do parlamentu.

Przed czterema laty obecnych 275 posłów wybrało 135-osobowe kolegium elektorskie, składające się z przedstawicieli starszyzny klanowej. Posłowie wybrali na prezydenta nauczyciela Hassana Szejka Mohamuda. W lipcu somalijscy przywódcy zdecydowali jednak, że sytuacja w kraju wciąż nie pozwala na przeprowadzenie powszechnych wyborów, i ustalili, że we wrześniu nowych posłów znów wybierze kolegium elektorskie, ale tym razem składać się będzie

aż z blisko 14 tys. osób. W październiku posłowie wybiorą nowego prezydenta.

60-letni Mohamud zamierza ubiegać się o reelekcję. Następne wybory, w 2020 r., mają już być powszechne, a do jesieni 2018 r. mają zostać zarejestrowane partie polityczne, do których posłowie, pod groźbą utraty mandatu, muszą się obowiązkowo zapisać.

Sen z powiek spędza somalijskim przywódcom, a także ich rodakom niepewna przyszłość liczącego 22 tys. żołnierzy kontyngentu wojsk Unii Afrykańskiej, któremu Mogadiszu i Somalia zawdzięczają obecny względny spokój.

W skład wojsk pokojowych wchodzą żołnierze z Etiopii, Kenii, Ugandy, Burundi i Dżibuti. Etiopia, uważana w Somalii za wroga, chciałaby jak najszybciej wycofać swoje wojska. Marzy o tym także Kenia, która z powodu inwazji na Somalię naraziła się na odwetowe ataki terrorystyczne Al-Szabab. Kryzys polityczny w Burundi sprawia, że i tamtejsze władze myślą o ściągnięciu wojsk, by zapewnić sobie spokój w Bużumburze. Co gorsza, zajęta własnymi problemami Unia Europejska obcięła w tym roku o jedną piątą nakłady na budżet wojsk pokojowych Unii Afrykańskiej w Somalii. Zirytowana Uganda zagroziła, że w takim razie już w przyszłym roku wycofa z Somalii 6 tys. swoich żołnierzy. Mandat wojsk Unii Afrykańskiej w Somalii upływa w 2020 r. «

Wojska pokojowe Unii Afrykańskiej w Mogadiszu

652-MAKIETA 2 24-43.indd 39

13/09/2016 16:55:54

040

Transport Londyn

652-MAKIETA 2 24-43.indd 40

13/09/2016 16:55:56

041

652-MAKIETA 2 24-43.indd 41

13/09/2016 16:56:00

042

SYGNAŁY Z listów do redakcji gresu Polek w Wielkiej Brytanii, który odbędzie się 5 listopada w Londynie.

Podczas Kongresu zostanie także przyznana nagroda publiczności.

Organizatorzy konkursu czekają na zgłoszenia do 30 września 2016 roku.

Rusza konkurs na Polkę Roku 2016 1 września rusza IV konkurs na Polkę Roku w Wielkiej Brytanii. Celem konkursu jest wyróżnienie kobiet – Polek, które swoją pracą, postawą i zaangażowaniem, wybijają się ponad przeciętność w polskiej społeczności. „Polki w Wielkiej Brytanii są bardzo aktywne we wszystkich dziedzinach życia. Robią wspaniałe rzeczy, o których wiedzą nieliczni. Konkurs jest doskonałą okazją, żeby te działania nagradzać, ale też promować, zarażać inne kobiety pozytywną energią” – mówi Grażyna Czubińska, liderka Zjednoczonego Królestwa Polek.

Kandydatki na Polkę Roku mogą zgłaszać osoby prywatne oraz instytucje, wypełniając formularz na stronie www. krolestwopolek.eu/nominacje.

Polka Roku 2016 zostanie wyłoniona przez Kapitułę konkursu podczas IV Kon-

Regulamin wyborów „Polka Roku w Wielkiej Brytanii” edycja 2016 1. Tytuł „Polka Roku w Wielkiej Brytanii” jest przyznawany w ramach Kongresu Polek w Wielkiej Brytanii, organizowanego przez Zjednoczone Królestwo Polek.

2. Nadzór nad przebiegiem i realizacją konkursu sprawuje Kapituła, w skład której wchodzą osoby zaufania publicznego i organizatorki Kongresu Polek w Wielkiej Brytanii. Skład Kapituły jest dostępny na stronie www.krolestwopolek.eu.

3. Celem wyborów jest wyłonienie i uhonorowanie wyjątkowych Polek, które wyróżniają się swoją działalnością na tle środowiska polonijnego w Wielkiej Brytanii 4. Do wyborów mogą zostać zgłoszone Polki zamieszkałe na terenie Wielkiej Brytanii.

5. Kandydatki mogą zgłaszać się samodzielnie lub przez osoby trzecie – instytucje, organizacje i osoby prywatne.

6. Laureatka otrzyma tytuł „Polka Roku w Wielkiej Brytanii 2016”.

7. Przebieg wyborów: 1 – 30 września 2016: Zgłaszanie kandydatek do tytułu „Polka Roku 2016" poprzez wypełnienie formularza zgłoszeniowego, dostępnego na stronie www.krolestwopolek.eu 10 października 2016: Ogłoszenie 5 finalistek wyłonionych przez Kapitułę.

5 listopada 2016: Ogłoszenie wyników i przyznanie

tytułu „Polka Roku w Wielkiej Brytanii” podczas IV Kongresu Polek w Wielkiej Brytanii.

8. Polka Roku w Wielkiej Brytanii – Nagroda Publiczności 8.1. Spośród wyłonionych finalistek, uczestniczki i uczestnicy IV Kongresu Polek w Wielkiej Brytanii wybiorą laureatkę, która otrzyma nagrodę publiczności.

8.2. Głosowanie w kategorii Nagroda Publiczności odbędzie się podczas IV Kongresu Polek, czyli 5 listopada 2016r.

W głosowaniu będą mogły wziąć udział wyłącznie osoby uczestniczące w IV Kongresie.

9. Wyniki wyborów na Polkę Roku 2016 oraz Polkę Roku 2016 – Nagroda Publiczności, zostaną opublikowane w dn. 6 listopada 2016 r. na stronie: www.krolestwopolek.eu 10. Regulamin wyborów dostępny jest na stronie: www.krolestwopolek.eu. Dodatkowe pytania można kierować do organizatorów na adres biuro@krolestwopolek.org.

11. Organizator zastrzega sobie prawo do przerwania wyborów bez podania przyczyny.

12. Niniejszy regulamin obowiązuje od momentu jego opublikowania. Organizator zastrzega sobie prawo do wprowadzenia zmian w niniejszym regulaminie w przypadku zaistnienia ważnych przyczyn, powodujących konieczność zmiany oraz w zakresie, w jakim jest to dopuszczalne przez obowiązujące przepisy. Zmiany są wiążące od momentu ich zamieszczenia na stronie www.krolestwopolek.eu 13. Członkinie Komitetu Organizacyjnego Kongresu Polek w Wielkiej Brytanii mają prawo nominować kandydatki do tytułu Polki Roku, ale nie mogą być nominowane.

Zaktualizowano: 15 lipca 2016r.

M I S S I N G

652-MAKIETA 2 24-43.indd 42

13/09/2016 16:56:02

043 Napisz do nas Centrum Pomocy Rodzinie „Przystań UK”

Od stycznia 2014 roku działa Centrum Pomocy Rodzinie „Przystań UK”. Jesteśmy organizacją, której zadaniem jest zapewnienie pomoc polskiej społeczności w UK. Często jest tak, że nasi klienci zwracają się o pomoc zbyt późno, dlatego chcemy dotrzeć do was zanim cokolwiek wam się przydarzy. Wielu naszych podopiecznych jest załamanych brakiem wsparcia ze strony brytyjskich organizacji i niewiedzy jak uzyskać pomoc. Do tego dochodzą problemy z komunikacją wynikające z niewystarczającej znajomości języka angielskiego. Nikt im wcześniej nie wytłumaczył, jak działa brytyjski system socjalny, jak łatwo można stracić dach nad głową i rodzinę. Często nasi podopieczni sami ściągają na siebie uwagę social service, co jest powodem nieznajomości brytyjskich standardów socjalnych. Przede wszystkim musicie zrozumieć, że żyjemy w obcym kraju i zawsze będziemy tu gośćmi.

Musimy akceptować brytyjskie przepisy i dostosować się do nich. Jeżeli ktoś z was będzie w sytuacji, gdy wasze dzieci będą zagrożone umieszczeniem w rodzinie zastępczej, to musicie przestrzegać zasad, jakie nakładają na was władze lokalne. Każdy popełnia błędy, jednak nie zawsze jest to powód, aby pozbawiać nas naszych dzieci. Od wielu lat obserwuję, jak łatwo jest odebrać Polakom ich dzieci i jak trudno jest je później odzyskać. Dlatego chciałabym dotrzeć do jak największej liczby Polaków w UK, aby wytłumaczyć im, jak działa ten system. Bezpieczeństwo dzieci jest najważniejsze dla każdego z nas i jako pracownik socjalny nigdy nie ignoruję przejawów agresji wobec dzieci i zaniedbań wobec dzieci. Jako rodzic dwójki dzieci wiem, jak wiele trudności stawia przed nami życie. Dlatego dziękuję za zaufanie, jakim obdarzacie nasze Centrum.

Konsultacje w naszej placówce najczęściej odbywają się drogą telefoniczną.

Nasi podopieczni dzwonią z różnych

652-MAKIETA 2 24-43.indd 43

stron Anglii, szukają pomocy w sprawach związanych z edukacją dzieci, social service, sprawach mieszkaniowych, często proszą o poradę, jak uzyskać pomoc prawną.

W ciągu 2 lat naszej działalności, z Centrum Pomocy Rodzinie Przystań UK skontaktowało się 1500 osób. Wśród tych osób znalazło się wielu naszych obecnych wolontariuszy. Pomogliśmy im w trudnej sytuacji i w zamian zyskaliśmy zaufanych i doświadczonych rodziców, którzy bardzo chętnie udzielają wsparcia osobom w trudnych sytuacjach.

Naszym priorytetem jest zapobieganie sytuacjom, w której Polacy są pozostawieni bez wsparcia. Dzwoniąc do naszego Centrum zawsze uzyskacie Państwo informacje, jak postępować i jak poradzić sobie z problemem. We wszystkich sprawach natury prawnej, socjalnej, społecznej, jesteśmy w stanie wam pomóc i skontaktować ze sprawdzonymi i godnymi zaufania profesjonalistami. Nasza współpraca z nimi jest dla nas bardzo ważna i bezcenna.

W szczególności serdecznie dziękujemy za wsparcie pani Gosi Demertiou, którą wszyscy na pewno znacie z felietonów w Coolturze. Nasza współpraca ma na celu wspierać was i dbać, aby nikt z naszych rodaków nie był pozostawiony bez ppomocy w obcym kraju.

W minionym roku mieliśmy okazję za pośrednictwem polskiej telewizji TVN w programie „Rozmowy w toku” przedstawić problem rodzin, których dzieci zostały oddane do rodzin zastępczych w krajach Unii Europejskiej. Centrum Pomocy Rodzinie z całym sztabem wysokiej klasy specjalistów jest do Państwa dyspozycji. Pomożemy wam zarówno od strony socjalnej, prawnej, psychologicznej. Zapraszamy do naszego Centrum i obiecujemy że: „Żadne prawdziwe wołanie o pomoc nie pozostanie bez odpowiedzi”. (J.P. II) Agnieszka Przybyłek-Pieza harbourageuk@gmail.com

zaginionY Czesław Szozda W lutym 2008 r. w Londynie zaginął Czesław Szozda. Ma 66 lat, 173cm wzrostu i piwne oczy.

Ktokolwiek widział Czesława Szozdę lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem: +48 22 654 70 70.

Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl.

Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Zdjęcia Czesława Szozdy oraz innych zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl.

zaginionY Waldemar Stojecki 1 grudnia 1995 r. na terenie Wielkiej Brytanii zaginął Waldemar Stojecki. Ma 53 lata, 185 cm wzrostu i brązowe oczy.

Ktokolwiek widział Waldemara Stojeckiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem: +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni. pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Zdjęcia zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl.

13/09/2016 16:56:03

Fot. Alastair Wallace / Shutterstock.com

044

REPORTAŻ WIELKA BRYTANIA

Leeds – głębokie problemy społeczne Policja w Leeds w hrabstwie West Yorkshire potwierdziła, że ostatni atak na dwóch Polaków w tym mieście jest traktowany jako przestępstwo na tle nienawiści narodowościowej.

To kolejne po Harlow ataki na Polaków.

Ich tło jest głębsze.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 44

Z Leeds Jakub Krupa, PAP

»

Położona w blisko milionowym Leeds dzielnica Armley nie pasuje do życia uniwersyteckiego miasta. Wysoki poziom bezrobocia, biedy i frustracji – wyrażonej najwyższym w mieście poziomem prób samobójczych – mieszają się z trudnym doświadczeniem tysięcy imigrantów.

Wśród nich – Polacy. Według spisu powszechnego z 2011 roku w Leeds w północnej Anglii jest ich ok. 7 tys. – jeden procent ludności miasta. W Armley stanowią kilka procent, ale chodząc głównymi ulicami dzielnicy trudno pozbyć się wrażenia, że jest ich wielokrotnie więcej. Na głównej arterii Armley Town Street mie-

ści się kilkanaście sklepów sprzedających polskie produkty, z polską obsługą i napisami po polsku. Język polski jest słyszalny co najmniej tak samo jak angielski, jeśli nie bardziej.

Oprócz nich ludzie zewsząd. Na pojedynczych witrynach widnieją napisy po czesku, słowacku, litewsku, rosyjsku.

W zaułkach gromadzą się niewielkie grupy, m.in. słowackich Romów, a lokalne puby – pomimo wczesnych godzin popołudniowych – są pełne Brytyjczyków. To w większości robotnicy fizyczni – część na emeryturze.

Niegdyś kwitł tu przemysł, bo Leeds wyrosło na rewolucji przemysłowej. Armley w XVIII i XIX wieku słynęło z produkcji tekstyliów. Później było gorzej: najważniej13/09/2016 16:51:37

045 szą firmą w dzielnicy była fabryka azbestu. Po drugiej wojnie światowej władze Leeds próbowały zmienić wizerunek tej części miasta. Zniszczenia pomogły przyspieszyć decyzję o przebudowie na dzielnicę mieszkalną. Udało się tylko połowicznie: w Armley znajduje się wiele domów, ale głębsze problemy społeczne nie zostały rozwiązane. Dzisiaj ta część miasta jest najbardziej znana z pobliskiego więzienia. I kłopotów.

Lokalny policjant ocenił w anonimowej rozmowie, że piątkowy atak grupy wyrostków na dwóch Polaków – jeden został poważnie pobity i wyszedł ze szpitala dopiero w poniedziałek po południu – nawet go nie dziwi. – Nie wiem, czy to jest koniecznie związane z referendum. Do takich incydentów dochodzi bez przerwy, ale często nikt tego nawet do nas nie zgłasza, więc nie możemy wszcząć śledztwa.

Problem jest ogromny – przyznał.

Paulina, młoda Polka pracująca w polskim sklepie Fresh Metro w Armley, pracowała w piątek wieczorem na zmianie w pobliżu miejsca pobicia. – Krzyczeli, śmiali się. To wyglądało poważnie. Przyszła tutaj taka starsza pani i mówiła, że ten chłopak, którego potem pobili, szarpał ją za ramię i prosił, żeby mu pomóc – ale miała ze sobą dzieci, bała się – relacjonowała.

– Tutaj, w Armley, naprawdę nie jest bezpiecznie – po prostu, nie tylko dla Polaków. Po Brexicie pojawiał się ten temat, ale ogólnie opinia Polaków tutaj jest taka, że trzeba wracać do Polski – ze strachu. Ja się nie boję, osobiście nie narzekam, mieszkam poza Armley, ale z tego co słyszę, to ludzie nie są zachwyceni – powiedziała.

Marcin Kleszczyński, który w ramach organizacji „Pomoc Help” pomaga mieszkającym w Armley Polakom, ostrożnie dobierał słowa, kiedy dziennikarze pytali go o sytuację w tej części miasta. – To pierwszy atak na taką skalę, ale na mniejszą – były zawsze jakieś słowne utarczki, małe pobicia – powiedział. – Dużo ludzi, którzy niezbyt nas rozumieją – naszą sytuację i to, dlaczego tu jesteśmy – i uważają, że wszystko jest naszą winą. To powoduje niechęć do nas, agresję – ocenił. – Używane są różne słowa: wróć do swojego kraju, nie chcemy cię tutaj. O wielu sprawach ludzie nie informują z powodu nieznajomości języka i ze strachu: co będzie, przecież policja nie będzie pilnowała domu całą dobę – powiedział.

Jak dodał, sytuacja Polaków przypomina mu problemy, z jakimi w latach 60. musiała się zmierzyć nowa wówczas 652-MAKIETA 3 44-67.indd 45

w Wielkiej Brytanii społeczność azjatycka. – To jest punkt przełomowy, musimy sobie z tym poradzić – powiedział, ale po chwili dodał – Mała pomoc dla Polaków ze strony rządu brytyjskiego i swoiste przyzwalanie mogą doprowadzić do sytuacji, że jakaś część osób będzie chciała wrócić do Polski.

Lokalna radna Alison Lowe z Partii Pracy nie ma wątpliwości, że problem jest poważny.

– Zdecydowanie ta okolica się zmieniła na przestrzeni ostatnich kilku lat. Tempo zmian było bardzo duże, kompletnie transformując lokalną społeczność, która teraz wygląda inaczej, brzmi inaczej, inaczej tu się czuje. Wiele brytyjskich sklepów zamyka się w ostatnich miesiącach i niektórzy czują, że ich narodowość zatraca się w innych grupach (migrantów – red.)

– i są przerażeni – powiedziała.

nii z Unii Europejskiej. – Moja siostra była ostatnio zaatakowana słownie tutaj, na tej ulicy, co nigdy wcześniej się nie zdarzyło.

Zdecydowanie, Brexit dał niektórym osobom poczucie, że mogą zachowywać się w nieakceptowalny, rasistowski sposób – powiedziała. – Kocham naszą polską społeczność i to, że mamy multikulturową społeczność, także tu w Armley, i chciałabym, żeby Polacy, tak jak ja, czuli się tutaj bezpiecznie i mile widziani. Myśląc jednak o dłuższej perspektywie, musimy popracować nad spójnością społeczną – podkreśliła.

Pod wieloma względami Armley przypomina Harlow, w którym na przestrzeni dwóch tygodni w podobnych atakach zginął jeden Polak, a trzech zostało rannych.

Wysoki poziom problemów społecznych i szybki przyrost populacji imigranckiej – zmieniający oblicze ulic – doprowadził

Lowe sama pochodzi z imigranckiej rodziny. Jej ojciec przyjechał do Leeds kilkadziesiąt lat temu z Karaibów. – Mój ojciec był tu mile widziany, ja byłam tu mile widziana i uważam, że Wielka Brytania jest wspaniałym miejscem do życia.

Przy zarządzaniu napływem społeczności imigranckiej, powinno się jednak brać pod uwagę, że społeczność przyjmująca potrzebuje czasu, żeby się dostosować do nowego środowiska, nowej rzeczywistości, nowej kultury. Nie mieli tego czasu, to błąd polityków – mówiła.

Jak podkreśliła, dziesiątki tysięcy migrantów z Europy Środkowo-Wschodniej – w tym z Polski – pojawiło się w Leeds w latach, które dla Brytyjczyków kojarzyły się z polityką zaciskania pasa, cięciami socjalnymi i problemami na rynku pracy. – Ludzie są źli. Ludzka natura jest taka, że patrzysz na innych i oskarżasz ich o to, czego tobie nie udało się osiągnąć – oceniła.

Radna przyznała, że sytuacja szczególnie pogorszyła się od czasu czerwcowego referendum ws. wyjścia Wielkiej Bryta-

do wzrostu napięć i frustracji. Po czerwcowym referendum stało się to jeszcze bardziej widoczne. – Niestety, na naszej mapie przestępstw motywowanych nienawiścią Leeds jest na pierwszym miejscu – przyznał konsul generalny w Manchesterze Łukasz Lutostański. – To miejsce, gdzie musimy dużo pracować z policją, lokalnymi społecznościami. Zaraz po referendum liczba poważnych incydentów była stosunkowo duża, ale teraz pojawiają się kolejne – powiedział. – Domagamy się zera tolerancji dla ksenofobicznych ataków na Polaków. Apeluję: raportujcie wszystkie incydenty. Mamy poczucie, że statystyki nie odzwierciedlają wszystkich przypadków – podkreślił.

Mieszkający w Armley Polacy mówią, że poza policyjnym rejestrem może być nawet kilkadziesiąt, jeśli nie ponad sto przypadków. Mówią wprost: potrzeba szybkiego działania, w tym większego liczebnie wsparcia konsularnego i programu działań społecznych na miejscu – zarówno wobec nich, jak i lokalnej społeczności. Zanim dojdzie do tragedii – takiej, jak w Harlow. «

Sytuacja pogorszyła się od czasu referendum. Brexit dał niektórym osobom poczucie, że mogą zachowywać się w nieakceptowalny sposób

13/09/2016 16:51:37

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

652-MAKIETA 3 44-67.indd 46

13/09/2016 16:51:39

047

652-MAKIETA 3 44-67.indd 47

13/09/2016 16:51:43

048

TRANSPORT LONDYN

TfL elektryfikuje linie autobusowe Linie autobusowe 507 i 521 będą obsługiwane wyłącznie przez elektryczne autobusy. Pierwsza z nich łączy stacje Waterloo i Victoria, a druga Waterloo z London Bridge.

Przygotował MARCIN URBAN

»

Nowy tabor zostanie wprowadzony do końca tego roku. Na obu trasach będzie jeździć 51 pojazdów z elektrycznym napędem. Będą to jednopokładowe autobusy Enviro200EV, produkowane w Wielkiej Brytanii w kooperacji chińskiej firmy BYD i brytyjskiej ADL. Pierwsze dwa z 50 zamówionych pokazano podczas uroczystości z udziałem mera Londynu Sadiqa Khana. Na ich pokładzie znajdziemy kilka nowości. Między innymi 12 gniazdek do ładowania telefonów, a także nowe wyświetlacze, pokazujące 652-MAKIETA 3 44-67.indd 48

pięć przystanków do przodu i utrudnienia na liniach metra.

Londyńska komunikacja będzie posiadaczem największej floty elektrycznych autobusów w Europie. Już ma ich ponad 20, a do końca roku liczba ta wzrośnie do 73. Ich główne zalety to zerowa emisja zanieczyszczeń i brak drgań, dokuczliwych w autobusach z silnikami Diesla.

Zgodnie z planem, do 2020 roku po centrum Londynu będzie jeździć 300 jednopokładowych autobusów, emitujących zero spalin, a do 2019 wszystkie piętrowe autobusy wjeżdżające do centrum (3100 szt.) będą hybrydowe. «

Nocne metro wjeżdża na kolejną linię Od 7 października metro będzie kursować przez całą dobę w weekendy także na linii Jubilee.

Całodobowa linia Jubilee ułatwi powrót z wieczornych imprez odbywających się w O2 Arena i na stadionie Wembley. Będzie także pomocna dla osób pracujących na nocne zmiany. Pociągi będą kursować co 10 minut na całej długości trasy.

Od połowy sierpnia metro jeździ w piątkowe i sobotnie noce na całej linii Victoria oraz na odcinkach linii Central między Ealing Broadway a Loughton i Hainault. Podczas weekendu z nocnych połączeń korzysta około 100 tys. pasażerów.

W późniejszym terminie całodobowe kursy zostaną wprowadzone na liniach Northern (cała linia oprócz odgałęzień do Mill Hill East i Bank) i Piccadilly (między Cockfosters a Heathrow Terminal 5). Uruchamianie nocnych połączeń fazami jest spowodowane trwającym szkoleniem 200 nowych maszynistów, których, po protestach związków zawodowych, Transport for London musiał zatrudnić wyłącznie do pracy na nocnych zmianach.

13/09/2016 16:51:45

049

Utrudnienia na TfL Rail Transport for London ostrzega przed poważnymi utrudnieniami na trasach TfL Rail, które rozpoczną się w ten weekend.

Przez całą jesień w weekendy będą zamykane odcinki torów i stacje między

Liverpool Street a Shenfield. Na zamykanych odcinkach będą podstawiane autobusy zastępcze.

Utrudnienia są spowodowane koniecznością przeprowadzenia prac, związanych z budową linii metra Elizabeth.

Planowane zamknięcia odcinków TFL RAIL 17 września: Stratford – Shenfield od 11:15 18 września: Stratford – Shenfield 23 września: ograniczone połączenia między Brentwood a Shenfield od 22:50 do 23:50 24-25 września: Stratford – Shenfield 26 września – 4 listopada: Brentwood – Shenfield w dni robocze od 23:00 do 00:50 Pociągi Abellio Greater Anglia będą się zatrzymywać dodatkowo w Brentwood.

1 października: Chadwell Heath – Shenfield 2 października: Stratford – Shenfield 8 października: Stratford – Shenfield od 11:15 9 października: Stratford – Shenfield 15 października: Chadwell Heath – Shenfield 16 października: Stratford – Shenfield 22 października: Chadwell Heath – Shenfield 23 października: Stratford – Shenfield 29 października: Stratford – Shenfield do 20:00 Liverpool Street – Shenfield od 20:00 30 października: Liverpool Street – Shenfield 5 listopada: Chadwell Heath – Shenfield 6 listopada: Stratford – Shenfield Ograniczone połączenia między Brentwood i Shenfield.

Sposób na zdobycie siedzącego miejsca

Ile kroków ma metro?

12 września Transport for London rozpoczął testy nowego identyfikatora przypinanego do ubrań, który zachęca innych pasażerów do ustąpienia miejsca osobom chorym i niepełnosprawnym.

Znaczek, na którym umieszczono napis „Please offer me a seat”, jest przeznaczony szczególnie dla osób ze specjalnymi potrzebami, u których nie widać zewnętrznych oznak choroby czy niepełnosprawności.

Transport for London opublikował mapę pokazującą ile kroków dzieli poszczególne stacje metra (patrz str. 50-51). To zaktualizowana wersja planu, który swoją premierę miał rok temu. Jak mówi Sadiq Khan, mer Londynu, publikacja ma zachęcić pasażerów metra do chodzenia. Wiele stacji w 1 i 2 strefie dzieli zaledwie 1000 kroków. Robiąc krótki spacer, możemy ominąć najbardziej zatłoczone przystanki lub po prostu poruszać się po dniu spędzonym za biurkiem. »

652-MAKIETA 3 44-67.indd 49

Jej skuteczność sprawdzi tysiąc wolontariuszy, którzy mogą się zgłaszać, wysyłając mail pod adres tfltrial@ 2cv.com Znaczek dla niepełnosprawnych będzie rozdawany podobnie jak stosowany obecnie znaczek dla kobiet w ciąży „Baby on board”, czyli dziecko na pokładzie. Można go zamawiać online na stronie Transport for London i zostanie przesłany pocztą do domu.

13/09/2016 16:51:47

Walking steps between stations on the sam TRANSPORT

050 LONDYN

Walking can be a quick and easy way to get around, particularly when travelling during the busiest Walking steps between times, which and Walking canare be 08:00-09:00 a quick and easy 17:30-18:30 Monday Friday. This way to get around,toparticularly Walking can be a quick andsteps easybusiest map shows how many it when travelling during the way to get around, particularly takes to walk between stationsand on times, which are 08:00-09:00 when travelling during the busiest Monday to Friday.

This the17:30-18:30 same line. more walking times, which are For 08:00-09:00 and mapvisit shows how many steps it maps, Vī IQX WM YCNMKPI 17:30-18:30 Monday to Friday. This

Walking steps between stations on the same ween stations on the same line stations on the same lin

3

Hampstead Heath

Hampstead

Hampste

Willesden Green 1600

Willesden Junction

2400 Archway 2000

Gospel Oak

1200 2800 1800

Kensal Rise

Brondesbury Park 1200 1200

1500

West Hampstead

Willesden Green 1600

2

Ham H

3 2

Gospe Oak 1600 2100 Hampstead 700 SwissRoad Cottage Finchley Heath Hampstead Belsize P & Frognal 1400

Finchley Road

1300

Kilburn

Hampstead1300

1000

Brondesbury

Kensal Green Upper Holloway

3

Kilburn

800

Manor House

3

Finchley Road & Frognal

South

1000 Park TufnellQueen’s Park Kilburn Arsenal High Road 1500 Hampstead St. John’s1600 Wood 4400 Stoke2100 Finsbury Kensal1300 Brondesbury 1600 1000 1100 1500 2000 1600 C 2100 Newington Kent Willesden Green Park Rise Park West Hampstead Kentish Willesden Green Willesden Junction Holloway Road1200 2400 1200 800 Finchley Road Town W Edgware 2900 1200 1300 Finchley Road Town West KilburnKentish Belsize Park 1600 2200 Park Town & Frognal Rectory Marylebone Paddington Belsize Park 1600 Road 700 1000 1000 Great & Frognal Kilburn Baker 1000 1600 1 100 C Brondesbury 1400 1300 1300 Road Kilburn 2000 Finchley Road S 1400 600 Clapton Highbury & Caledonian Road Maida Vale Street Brondesbury Dalston 1500 Green 1600 Kensal Kensal Chalk Farm Kensal Brondesbury 700 Islington 1500 Warwick Rise Park Kingsland Chalk Farm West Hampstead 1800 Willesden Junction 1200 2400 1200 1200 8001300 1700 Swiss Cottage 2000 Rise Park 1200 West Hampstead Willesden Junction Avenue 1300 1000 1200 2400 1200 800 Camden Kilburn South 1400 1300 Queen’s2500 Park Hackney 1300 1300 1500 Road 1900 Camden Town Brondesbury High Road 1500 1000 Hampstead Hackney St. John’s Wood Caledonian 1000 Downs 4400 1000 Edgware Finchley Road 1300 5300 Camden Town 2000 Brondesbury 1800 2000 Central Finchley Road Kensal1100 Green Road & 1000 800 700 Road Canonbury Royal Oak Kensal Green 800 1800 1800 Barnsbury 700 Swiss Cottage Edgware Mornington 1800 2200 2700 Kilburn Park 1200 1400 Swiss Cottage Marylebone Paddington Kilburn 1300 South Road1700 1400 Regent Mornington Great Portland 1600 1900Queen’s Park Homerto Crescent Baker 1100 1000 1600 700 Dalston Junction Kilburn South 1400 Queen’s Park St. John’s Wood Westbourne Park Crescent Street 600 5300 4400 1300Vale High Road 1500 Hampstead Maida Street 1600Fields1100 London High Road 1500 Hampstead 4400 1100 St. John’s Wood 5300 1200 1300 1300 King’s Cross 150 Warwick 3500 1100 1500 1100 Edgware St. Pancras Avenue Haggerston Bayswater Ladbroke Grove 1000 2200 Kilburn Park 1200 Cambridge Heath Paddington 1300 Edgware Road 700 Marylebone EustonOxford Great Portland 1900 Baker 1 100 1000 1600 2200 Bond Kilburn Park 1200 1300 Paddington 1100 1000 Edgware 1300 Warren S Road 700 Marylebone Street 600 1200 900 Maida Vale Baker Great Portland Euston 1100 Street 1000 1600 Street Circus 1000 Road Bethnal Green Street 600 Latimer Road Royal Oak Warwick 900 Maida Vale Street Hoxton 1000 2000 Avenue 1600 Angel Warwick 1700 1300 Marble Arch 1000 1500 700 Regent’s Bethnal1000 Park 700 1300 Avenue Eu 1900 Westbourne 900End 1000 Park Mile White Green Shepherd’s 1000 Warren Street 1000 1500East 1300 Old Edgware Street 2500 Notting 2400 1500 1600 Sq1 1900 900 Euston Acton2600 City 1300 1500 Bush 1000 1000 Edgware 1500 Road Warren Street Hill Gate 1400 1500 Square 2400 2500Royal Oak 1000 1000 1400 Bayswater Ladbroke Grove 1000 Road 1700 1300 Royal Oak Lancaster Regent’s ParkOxford 800 Shoreditch Farringdon 700 Bond 800 Queensway 1500 1100 Holland 1700 1300 Westbourne1300 Park 900 1200 700 Gate StreetStreet Regent’s Park Russell 3300 High 700 North Circus 1600 900 Green Pa Latimer Road Stepney 1800 1300 1500 Westbourne Park Acton Park 1000 Square Goodge 1200 Wood Lane 1600 1300 Marble Arch 1700 Green 1000 Bayswater 1800 1500 1300 700 Grove Street Totte 1500 1600 Hyde Park Corner 700 Barbican Goodge 900Ladbroke 1700 600 80090 800 1100 Bond White Oxford Shepherd’s Cour Bayswater East P 1300 Ladbroke Grove Street 700 Notting Aldgate 1200Circus CityRoad Shepherd’s Whitechapel Bush Kensington Acton 2500 1500 900 Bond Oxford Hill Gate Latimer 1400 HighStreet Street Kensington 1500 Devons 1300 2400 1000 1000East 700 700 1200Road 1000 Bush Market (Olympia) Street Circus Moorgate Marble Arch 900 Lancaster Liverpool 1500 700 1000 Latimer Road Tottenham 700 130 800 800 Queensway 1500600 1100 Holland Street 1000 Gate North White 900 Shepherd’s Court Marble Arch Knightsbridge 1900 Park 1500 700 1000 GreenRoad Park Tottenham East Chancery 700 Holborn Goldhawk Road Lane 900Notting Langdon Acton City Park 1800 Bush 2100 Acton 2100 1500 1200 1000 Hill Gate 800 1800 1400 Wood Lane White 1500 1300 Shepherd’s Court Road 800 1700 East 2400 2500 1000 1000 Notting 1200 Co Hyde Park Corner 1800 Aldgate 1000 1700 800 1700 Bank Lancaster 1400 800 Gloucester Bush Barons 400 60 Acton 2500 City 1500 Hill Gate 800 1400 Piccadilly 1500 2400 1000 1000 900 1500 1100 Holland 1200 Covent Garden GateRoad North All Saints Queensway Court800 St. Jame Shepherd’s Kensington Circus Lancaster 400 Green Park High Street Kensington 2900 1200900 800 3000 Hammersmith 2100 700 600 Leiceste Acton Park 800 1500 1 100 Bush Market Park (Olympia)1300 1200 Wood Lane St. Paul’s Gate North Holland Victoria 90 Queensway Corner Green Park 1700 800 Limehouse 1000 Square1000 1400 600 1200 700 1600 Hyde ParkKnightsbridge 600 Leicester Acton Park 800 Ch 1200 Piccadilly 1500 1900 1100 700 1000 Wood Lane 1300 1000 Goldhawk Road 1800 2100 Hyde Park Corner Shepherd’s 2100High Street Kensington Kensington Circus 1700 800 1700 1200 800 1700 1300 1 100 800 700 We Stamford Sloane Turnham 1500 Piccadilly Market Ravenscourt 700 Bush South 1100 (Olympia)StreetBarons 500West 1800 Earl’s 1700 Gloucester Cannon 1800 Shadwell Westferry Shepherd’s Kensington Tower Kensington Brook Hammersmith Square Green Circus Monument Court 600 Park High Street Kensington 700 Kensington 1000 Road Court St. James’s Charing 800 Knightsbridge Bush Market (Olympia) 1900 1200 Hill 800 2100 Goldhawk3000 Road 1800 Park 2100 2100 Cross Fenchurch Street Victoria Tower 600 Mansion 1700 House 1100 8001700 Charing 4001800700 Gloucester 1200 1000 1000 1400 Knightsbridge Wapping 1600 1900 West India Gateway Barons 300 600 Goldhawk Road 1800 2100 2100 Cross 1700 Quay Road800 Court 300 St. James’s 1200 1200 800 1700 Sloane 1300 1100 1800 3000 Hammersmith Westminster Ravenscourt2100 West1200 Stamford Blackfriars Turnham 1700 River Thames South 4400 Gloucester Barons 1000 Earl’s 300 West Brompton Park Victoria Square 1000 91 1100 Park 700 1600 Kensington Road800 Court 2100 Court Kensington St. James’s 1200 1000 Green 1000300Brook 1400 1200 3000 Hammersmith Rotherhithe Temple Park 1100 Canary Wharf Victoria 1000 900 1200 800 1700 Sloane 1300 1100 800 Em 800South Westminster Ravenscourt West Turnham Stamford 1200 1000 2800 1600 14400 1000 1400 700 1600 1500 Earl’s 1000 Waterlo 600 1700 Park Kensington Brook Square Green Court Kensington open weekends and 1200 3300 1200 on 800 1700 Sloane 1300 1100 Westminster Embankment Canada London West Turnham Stamford Ravenscourt West Brompton Earl’s South Bermondsey 600 1700 Pimlico Water Bridge some publicCourt holidays Kensington Park Kensington Brook Square Green 800 Heron Quays 2500 Fulham Broadway Waterloo

3

1700

1600

takes to walk between stations on map shows how many steps it the same line. For more walking Key toto lines takes walk between stations on maps, visit Vī IQX WM YCNMKPI the same line. For more walking Bakerloo maps, visit Vī IQX WM YCNMKPI Central

2

Key Circle to lines

Key to

Bakerloo District lines Central Hammersmith & City Bakerloo Circle Jubilee Central District Metropolitan Circle Hammersmith & City District Northern Jubilee Hammersmith & City Piccadilly Metropolitan Jubilee Victoria Northern Metropolitan Waterloo & City Piccadilly Northern DLR Victoria Piccadilly Waterloo & City London Overground Victoria DLR District & City Waterloo DLR London Overground District London Overground 800

1

2Key to symbols

Interchange2500stations 1100 Parsons Green Imperial Wharf Step-free access from Key to symbols 1500 Interchange stations Putney Bridge street to train Step-free access from Interchange stations 1600 Step-free access from East Putney street to train 3600 Step-free access from street to platform streetStep-free to train access from Fulham Broadway

3

2

2

800

1

Pimlico

1800

1100

Putney Bridge

2500

1800

1300

Wandsworth Road 1100

Clapham High Street Clapham North

1500

East Putney

1100 2200

Kennington

Oval

Stockwell

Denmark Hill

700 1600

2

4500

3 3 3 1400

Peckham Rye

1800

Clapham Junction

1

South Quay8

Pimlico

1800 Crossharbour 900

1

1800

Mudchute Lam

Vauxha

Island 2500 Gardens

1800

3600 3800

3600 Queens Road Peckham

21

800

2

1600

1600

Elephant & Castle 1000

2100

1500

Putney Bridge 2500

1200

Imperial Wharf

Southwark PimlicoQuays Parsons Green Surrey Imperial Wharf 2500 Fulham Broadway 1500 1600 Borough 1100 East Putney Bridge Putney Parsons Green 3600 Imperial Wharf Lambeth North

900

Vauxhall

Riverboat services Victoria Coach Station Clapham Common 800 Clapham South 1600 Victoria Coach Station

3100

3000

3100

VauxhallWandsworth

Clapham 3000 Junction New

1800

Vauxhall

Road

2100

80

1100

1000 80 Cross GateWandsworth 2200 New Cross 3000Clapham 1100 Clapham High Street Road 1100 Junction Kenningto 1800 2100 120 S Wandsworth 2200 Clapham Oval North Road 1100Clapham High Street Brockley 700 90 ClaphamStockwell Common 80

2100

Clapham High Street Clapham North 700

CommonSouth 800 ClaphamClapham North Clapham Clapham South Clapham Common 800 Clapham South

1600 1600

1600

1

1600 4500

Brixton

Brixton

3

652-MAKIETA 3 44-67.indd 50

1500 1100

Parsons Green

900 1900 1500 Fulham Broadway

East Putney

3000

1

1

West Brompton

Waterloo

1200

Key to symbols

Riverboat services National Rail Riverboat services Victoria Coach Station

1

2

2

1

1

1

open weekends and on West Brompton District some public holidays open weekends and on 1500 some public holidays

street to platform Step-free access from National Rail Clapham streetNational to platform Rail Junction

1

3 3

3

2

Approximate walking speed

© Transport f

13/09/2016 16:51:48

he same line

3 Finchley Road & Frognal

pstead

1700

1600

1600

2100

2

chley Road

0

Swiss Cottage 1400

St. John’s Wood

Kentish Town

Camden Town

1300

1000

Regent’s Park 1600

Bond treet

Oxford Circus

1400

ster

1500

00

1

400

Green Park

1200

orner

800

1900

Victoria

ne 1300 are

1100

800

1400

900

Liverpool Street

1

900

1000

Bank

500 Monument

1

1800

1000

Lambeth North

Vauxhall 1000

Wandsworth Road 1100

2100

Clapham High Street Clapham North

lapham Common 1600

800

2200

Kennington

Oval

Stockwell

Denmark Hill

700 1600

2

2

Shadwell

1000 800

Wapping

1600

Westferry

by-Bow

2200

2/3

600

Poplar

1100

Abbey Road

1100

West Ham 1100

Star Lane 1100

Canning Town

2600

1300 Blackwall East 400

India 10400

West India Quay

4400

700

800

14400

Canada Water

Bermondsey

1700 Bromley-

All Saints

Stratford High Street

1000

Bow Church

1300

1000

Tower Gateway

Bow Road

Langdon Park

1500

Pudding Mill Lane

1600

Devons Road

900

2400 2400

Canary Wharf

7600 200

Heron Quays 800

South Quay Crossharbour

Surrey Quays

Mudchute Island Gardens

North Greenwich

900 700 900 700 1200

1300

3800

Queens Road Peckham

Elephant & Castle 1100

Tower Hill

2

900

Southwark

1800

Whitechapel

900

Limehouse

1800

2

Stratford 700

4300

700

1500

2800

London Bridge

Borough

2500

1000

River Thames

1900

800

Pimlico

1200

Stepney Green

1600

900

600

3300

Bethnal Green

1100

2900

Hackney Wick

Bethnal Green 2400 Mile End

1800

Rotherhithe 1000

Cambridge Heath

1300

900

Fenchurch Street

400

Temple

Embankment

900

Aldgate 1200 East

Aldgate

2900

Cannon Street

300

1500

1000

Blackfriars

600

1700

900

Homerton London Fields

1500

1100

Waterloo

1200

apham South

Chancery Lane

Mansion House

300

600

1900

1400

1600

Shoreditch 3300 High Street

1700

St. Paul’s

700

1000

1100 Westminster

Holborn

2500

900 1000

Moorgate

Covent Garden

Charing Cross

St. James’s Park 1100

900

Leicester Square

600

Piccadilly Circus

2100

800

Stratford International

Hackney Central

Hoxton

2000

Barbican

800

1000

800

1200

1200

Haggerston

Old Street

2600 1400

700

Tottenham Court Road

1800

Clapton

2000

1700

Hackney Downs

1100

Farringdon

Russell Square Goodge Street

900

700

700

Square

1800

Canonbury 1800

Rectory Road

1300

1500

3500

1600 Angel

700

1500

1300

1200

1500 900 Euston

Warren Street

Dalston Kingsland

Dalston Junction

King’s Cross St. Pancras

1100

Highbury & Islington

Caledonian Road & Barnsbury

2700

1900

Baker Great Portland Euston Street 900 Street

1000

2500

800

2200 600

1000 1300

Camden Road

1200

2900

Caledonian Road

1600

Chalk Farm

5300

Holloway Road

Stoke Newington

Finsbury Park

2000

1300

Mornington Crescent

1000

Arsenal

1000

1400

1300

Upper Holloway

Tufnell Park

Kentish Town West

Belsize Park

1300

1200

2800

3

Manor House

Archway Gospel Oak

Hampstead Heath

Hampstead

051

1400

Peckham Rye

3100

New Cross Gate 1800

Brockley

3100

800

New Cross

800 1200

Cutty Sark for Maritime Greenwich Greenwich Deptford Bridge Elverson Road

900

Lewisham 1800

4500

Brixton

3

652-MAKIETA 3 44-67.indd 51

Approximate steps, based on a moderate walking speed of 100 steps per minute. © Transport for London

13/09/2016 16:51:50

052

CAFÉ COOLTURA londyn

Rejs po Tamizie, czyli » impreza taneczna w PRLowskim stylu

„Rejs po Tamizie” to unikalna impreza, zainspirowana filmem „Rejs” oraz klimatami z czasów PRL-u.

Party na statku, płynącym po londyńskiej Tamizie, przyciągają fanów już trzeci raz.

Organizatorzy imprezy punkTska, czyli: Lilian DJ ska oraz DJ AJAK, pamiętający „stare polskie czasy”, wyszli z pomysłem przywrócenia klimatu „Misia” i „Alternatyw 4” nie tylko w sensie imprezy przebieranej, ale również z sensie muzycznym.

Na pokładzie gośćmi są: LILIAN DJ SKA , DJ AJAK , DJ KISIEL,DJ CHINA, DJ SPROCKET, którzy bawią wszystkich muzyką tylko z płyt winylowych. Z pasji do muzyki, której słuchali ich rodzice, powstała lista przebojów „Rejsu po Tamizie”, która jest bardzo zróżnicowana. Bez szufladkowania „gramy do kotleta i do glana”, czyli leci Anna Jantar, Manaam, Republika, Franek Kimono, Lombard,

652-MAKIETA 3 44-67.indd 52

Siekiera, KSU, itp. Pojawiają się też hity zza żelaznej kurtyny.

W 2015 roku pierwszy „Rejs po Tamizie” wzbudził wielkie zainteresowanie. Na imprezie pojawiło się prawie 400 osób, ubranych w stylu PRL-owskim. Dominowały skarpety w kratę, brązowe sandały, sukienki w kwiaty oraz kapelusze i berety.

Sensacją „Rejsu” był Jacek S., przebrany za peegerowca, w kufajce i walonkach, trzymający oryginalną „Trybunę Ludu” i częstujący wszystkich kultowymi popkami bez filtra. Mieliśmy także przyjemność gościć Bartka Dzidowskiego z ekipą Screaming Films, dzięki której film „Rejs po Tamizie” wzbudził sensację na YouTubie. „REJS 2” z okazji Dnia Kobiet w 2016 tym roku również cieszył się wielką popularnością, zwłaszcza wśród pań. Statek wypełniony był po brzegi pięknymi kobietami, ubranymi jak przystało na Dzień 13/09/2016 16:51:51

053

Kobiet. Każda z pań otrzymała symbolicznego goździka, tudzież tulipana. „Rejs dwa i pół”, który odbędzie się w sobotę 24 września to kolejny powrót do PRL-u. Wypływamy z Westminster Pier o 19.00. Tym razem tematem przewodnim będzie saga rodów Kargulów i Pawlaków, czyli „Sami Swoi”, „Nie ma mocnych”, ale przede wszystkim „Kochaj albo rzuć”. Spodziewamy się rodaków zza Buga w krużewnickich klimatach oraz marynarzy i podróżnych z Batorego.

Dzięki wielkiej popularności imprezy bilety na „Rejs dwa i pół” sprzedają się w błyskawicznym tempie. W tym roku impreza odbędzie się na mniejszym, drewnianym statku w stylu vintage. Bilety w cenie £25 dostępne są pod numerami: 07542 444 739 i 07933 318 083 lub pod adresem www.billetto.co.uk/search REJS SAMI SWOI. Kontakt na Facebooku: punkTska 652-MAKIETA 3 44-67.indd 53

Organizatorzy „Rejsu” dziękują wszystkim Rejsowiczom i osobom, które pomogły nam w stworzeniu wspaniałego PRL-owskiego klimatu. Szczególne podziękowania dla wszystkich ekip, pomagających nam z kamerami, aparatami i choćby rękami do dekorowania. Do zobaczenia na „Rejs dwa i pół” w sobotę, 24 września.

Ahoj!!! «

Rejs dwa i pół Sobota 24 września, godz. 19:00 – 23:00 Start: Westminster Pier, Victoria Embankment, SW1A 2JH

13/09/2016 16:51:54

054

CAFÉ COOLTURA londyn

INSIGHT ASTRONOMY PHOTOGRAPHER OF THE YEAR 2016 Przygotował Marcin Urban Od 17.09. Royal Observatory Greenwich, Blackheath Ave, Londyn SE10 8XJ. Stacja: Greenwich (DLR).

Otwarte codziennie 10:00 – 17:00. Wstęp bezpłatny www.rmg.co.uk Insight Astronomy Photographer of the Year to największy na świecie konkurs dla fotografów, specjalizujących się w zdjęciach kosmosu. Do oceny są zgłaszane zdjęcia z całego świata, przedstawiające niezwykłe zjawiska zachodzące na niebie, planety układu słonecznego, a także odległe galaktyki. W tym roku nadesłano rekordową liczbę 4,5 tys. zdjęć z 80 krajów. Podzielono je na kategorie, koncentrujące się np. na Słońcu, Księżycu i zorzy polarnej. Na wystawie zobaczymy najlepsze fotografie. Ich autorzy zostali nagrodzeni podczas gali, która miała miejsce 15 września.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 54

13/09/2016 16:52:02

© Lee Cook

055 COOLTUR POLECA A

652-MAKIETA 3 44-67.indd 55

13/09/2016 16:52:10

056

CAFÉ COOLTURA londyn

wystawy » ONE OF THE FEW 17.09. RAF Museum London, Grahame, Park Way, Londyn NW9 5LL. Stacja: Colindale.

Otwarte: codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £10 www.rafmuseum.org.uk W museum RAF-u odbędzie się prezentacja wznowionego wydania wspomnień kapitana Johna Kenta, dowódcy eskadry w dywizjonie 303. Nowa wersja

książki „One of the few” zawiera niepublikowane wcześniej listy, wpisy z pamiętnika, rodzinne fotografie oraz wprowadzenie i epilog jego córki Alexandry Kent, która będzie podpisywała książki.

Promocji będzie towarzyszył pokaz filmu dokumentalnego Tomasza Magierskiego o polskich lotnikach walczących w bitwie o Wielka Brytanię. Książka będzie podpisywana w Art Gallery od godz. 11:00. Projekcja filmu „303” rozpocznie się o godz.

12:30 w London Lecture Theatre.

» ABSTRACT EXPRESSIONIsM 24.09. – 02.01.2017. Royal Academy of Arts, Burlington House, Piccadilly, Londyn W1J 0BD. Stacja: Piccadilly Circus. Otwarte: sob. – czw. 10:00 – 18:00, pt. 10:00 – 22:00. Bilety: £17 www.royalacademy.org.uk

© Estate of David Smith/DACS, London/VAGA, New York 2016

W czasach niepewności po II wojnie światowej, artyści tacy jak Jackson Pollock, Mark Rothko i Willem de Kooning, zerwali z konwenansami sztuki, tworząc nowy styl, nazwany później abstrakcyjnym impresjonizmem. RAA prezentuje prace największych przedstawicieli tego nurtu. Oprócz obrazów wymienionych wcześniej artystów, zobaczymy prace Stilla, Newmana, Kline’a, Smitha, Gustona i Gorky’ego.

» CREATE SYRIA 22.09. – 02.10. House of Vans, Arches, 228-232 Station Approach Road, Londyn SE1 8SW. Stacja: Waterloo. Otwarte: czw.

– pt. 16:00 – 22:00, sob. – niedz. 10:00 – 20:00. Wstęp wolny talkingpeacefestival.org/create-syria

David Smith, Star Cage, 1950

652-MAKIETA 3 44-67.indd 56

Wystawa fotograficzna, przygotowana w klimatycznych tunelach House of Vans, prezentuje życie i pracę kilku syryjskich artystów, którzy wyemigrowali z ogarniętego wojną kraju. Wielu z nich znalazło schronienie w Libanie, gdzie nadal realizują się w różnych dziedzinach sztuki i prowadzą warsztaty dla dzieci uchodźców z Syrii.

13/09/2016 16:52:13

© Maddox Gallery

057 » DISSEVERANCE 16-30.09. Maddox Gallery, 9 Maddox St, Mayfair, Londyn W1S 2QE. Stacja: Oxford Circus. Otwarte: pon. – sob. 10:00 – 18:00, niedz. 11:00 – 18:00. Wstęp wolny maddoxgallery.co.uk Galeria Maddox prezentuje prace Chrisa Moona, wschodzącej gwiazdy brytyjskiego malarstwa, którego wielkimi fanami są aktor Michael Fassbender i piosenkarz Paul McCartney. Film dokumentalny poświęcony jego twórczości realizuje obecnie Jack Bond, który dokumentował życie George Orwella, Salvadora Dali i Wernera Herzoga.

Obok obrazów Moona wystawiono prace równie utalentowanego Robi Waltersa, reprezentującego drugie pokolenie imigrantów z Jamajki, którego prace mają w swoich zbiorach Mary J Blige, Michael Bublé i Bryan Adams.

© Victoria and Albert Museum, London

Praca Robi Waltersa w trakcie tworzenia

»

YOU SAY YOU WANT A REVOLUTION? RECORDS AND REBELS 1966 - 70

10.09. – 26.02.2017. V&A Museum, Cromwell Rd, Londyn SW7 2RL. Stacja: South Kensington. Otwarte: sob. – czw.

10:00 – 17:45, pt. 10:00 – 22:00. Bilety: £16 www.vam.ac.uk

652-MAKIETA 3 44-67.indd 57

Główna wystawa V&A pokazuje wpływ rewolucji kuturowej, która miała miejsce w późnych latach 60. na nasze życie po czasy obecne. Zobaczymy tu początki komputeryzacji, multikulturalizmu, kultury konsumenckiej, ruchów proekologicznych

i neoliberalizmu, czyli fundamenty zachodniego świata. Wśród eksponatów są np. kawałek skały księżycowej, prototyp pierwszego komputera Apple i rękopis piosenki The Beatles.

13/09/2016 16:52:15

Fot. Johan Persson

058

CAFÉ COOLTURA londyn

teatr » THE LIBERTINE 22.09. – 03.12. Theatre Royal Haymarket, Haymarket, Londyn SW1Y 4HT. Stacja: Piccadilly Circus, Trafalgar Square. Spektakle: pon. - sob. 19:30, dodatkowo czw. i sob. 14:30. Bilety: od £15 www.trh.co.uk Sztuka w reżyserii Terry’ego Johnsona, zdobywcy nagród Olivier i Tony Award. Jej bohaterem jest John Wilmot. Charyzmatyczny poeta i dramaturg poznaje aktorkę, która wciąga go w świat wiecznej zabawy. Zrobiony z polotem i dowcipem spektakl przybliża nam Londyn w 1670 roku, czyli w okresie nazywanym „epoką nadmiaru”.

» THINGS I KNOW TO BE TRUE 10.09. – 01.10. Lyric Hammersmith, King St, Lyric Square, Londyn W6 0QL. Stacja: Hammersmith. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. 13:30. Bilety: od £15 www.lyric.co.uk

» NO MAN’S LAND 08.09. – 17.12. Wyndham’s Theatre, Charing Cross Rd, Londyn WC2H 0DA. Stacja: Leicester Square. Spektakle: pon.

– sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30.

Bilety: od £10 www.NoMansLandThePlay.com

Fot. Luke Fontana

Sztuka “Things I know to be true” to historia rodziny widzianej oczami dzieci, które dorastały z balastem wygórowanych oczekiwań i nadopiekuńczości.

„No man’s land” miał premierę 3 sierpnia w Lyceum Theatre w Sheffield, po czym jego twórcy ruszyli w objazd po Anglii.

Po występach w Newcastle, Brighton i Cardiff, przyszedł czas na prezentację na West Endzie, gdzie sztuka „No man’s land” była już wystawiana w 1975 roku. Bohaterami opowieści jest dwóch starzejących się pisarzy, którzy spotykają się w pubie w Hampstead. W rolach głównych występują: Ian McKellen i Patrick Stewart.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 58

13/09/2016 16:52:16

059 kino » BRIDGET JONES'S BABY Od 16.09. Komedia, UK. Reż. Sharon Maguire. Wyst. Renée Zellweger, Colin Firth, Patrick Dempsey, Jim Broadbent, Gemma Jones, Emma Thompson Od premiery pierwszej części pamiętników Bridget Jones minęło 14 lat. Bridget to dziś zupełnie inna kobieta. Dobiega pięćdziesiątki, zamiast szelestu kartek w jej pamiętniku usłyszymy odgłos stukania w klawiaturę laptopa. Bryluje w mediach społecznościowych i tak jak przed laty przeżywa miłosne perypetie.

» THE INFILTRATOR Od 16.09. Kryminał, USA. Reż. Brad Furman, wyst. Bryan Cranston, John Leguizamo, Diane Kruger Film oparty na autobiografii Roberta Mazura, agenta specjalnego U.S. Customs, który na poczatku lat '80 pomógł rozpracować przestępczą organizację Pablo Escobara, zajmującą się m.in. „praniem” pieniędzy. Mazur zdobył dowody potrzebne do postawienia przestępców przed sądem, działając pod przykrywką skorumpowanego przedsiębiorcy.

» TWO WOMEN Od 16.09. Dramat, Rosja. Reż. Vera Glagoleva, wyst. Ralph Fiennes, Anna Astrahantseva, Sylvie Testud Żona bogatego właściciela ziemi zakochuje się w nauczycielu swojego syna. Relacje między wszystkimi stają się coraz bardziej zawiłe. W całkowicie rosyjskiej obsadzie gościnnie wystepuje Ralph Finnes.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 59

13/09/2016 16:52:18

060

CAFÉ COOLTURA LONDYN

koncerty » DAVID GILMOUR 25-30.09., godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

» JACK GARRATT 23-24.11., godz. 19:00.

Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £23.75

» JEAN MICHAEL-JARRE 07.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» JUSTIN BIEBER 11-12.10., 14.10., 28-29.11., godz. 18:30.

O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» ZUCCHERO 20-21.10., godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £28

» JAREK NOHAVICA I ROBERT KUŚMIERSKI 21.10., godz. 19:00. Union Chapel, Compton Terrace, Islington, Londyn N1 2UN. Stacja: Highbury & Islington. Bilety: £30

» MAXWELL & MARY J. BLIGE 28.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» C.C.CATCH / BAD BOYS BLUE 04.11., godz. 19:00. Indigo at The O2, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35.50

» THE CHEMICAL BROTHERS 10-11.12. godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £38

»

PRL LIVE MUSIC 2016: DŻEM, MICHAŁ SZPAK I VARIUS MANX Z KASIĄ STANKIEWICZ

26.11, godz. 18:00, O2 Shepherd's Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd's Bush. Bilety: od £25 www.prllivemusic.co.uk www.10lat.co.uk To będzie wyjątkowy koncert z okazji 10. urodzin Polskiego Radia Londyn. Razem z popularną londyńską rozgłośnią jubileusz (25 lat na scenie!) będzie obchodził Varius Manx. Z zespołem przyjedzie była wokalistka Kasia Stankiewicz. Po 10 latach od ostatniego wspólnego występu ponownie zaśpiewa z muzykami Roberta Jansona „Orła cień” i inne wielkie przeboje. Oprócz nich wystąpi niezawodny Dżem, a finalista Eurowizji Michał Szpak zaśpiewa swój szlagier „Color of your life” i inne piosenki z debiutanckiej płyty. To będzie niezapomniany wieczór!

652-MAKIETA 3 44-67.indd 60

13/09/2016 16:52:21

061 » SIMPLY RED 27.11., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £56

» PASSENGER 25 - 26.11., godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith.

Bilety: £29.50

» RED HOT CHILI PEPPERS 18.12., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £50

» STATUS QUO 11.12., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

» THE CURE 01-03.12., godz. 19:00. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £25

» BLACK SABBATH 29 i 31.01., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £60

»

IMPREZY W KLUBIE ORŁA BIAŁEGO NA BALHAM

17.09., 24.09., godz. 21.00 - 02.00 Disco Party, wstep: £ 10, panie do godz. 22.00 £5. Wstęp tylko za okazaniem dokumentu tożsamości.

8.10., godz. 19.45. Transmisja meczu Eliminacji Mistrzostw Świata 2018 w Piłce Nożnej.

Mecz Polska-Dania. Na miejscu będą dostępne tradycyjne polskie przekąski oraz polskie piwo.

» GREEN DAY 08.02., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

652-MAKIETA 3 44-67.indd 61

13/09/2016 16:52:23

062

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Jabłka Bramley

Święte drzewa i ciasto też święte Dawni ludzi czcili zjawiska przyrody jako swoich bogów. Wielkie znaczenie miały w tej obrzędowości drzewa.

Słowianie za święte uważali przede wszystkim dęby. Swymi rozłożystymi konarami zapewniały bezpieczeństwo, ich cień dawał schronienie w upale, a długowieczność symbolizowała siłę i mądrość.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 62

Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Dęby nie są zresztą zaczarowane tylko w naszej, słowiańskiej kulturze. Na pewno jednak wszyscy Polacy wiedzą, albo przynajmniej powinni wiedzieć, co to jest dąb Bartek.

Brytyjczycy też kiedyś byli jak Słowianie, mieli swoich druidów i magiczne obrzędy. Mają też swoje święte drzewa: jesion, leszczynę, olchę, cis i – uwaga!

– jabłoń. Magiczne różdżki druidów wystrugane były właśnie z drzewa jabłoni. Avalon – to celtycki raj nazywany inaczej Wyspą Jabłek lub Wyspą Jabłoni. Tam zawsze trwa wiosna i pokój, nie trzeba się troszczyć ani o jedzenie, ani o rozrywkę. Pewnie dla-

tego jest to też miejsce, w którym spoczął na wieki król Artur, a i podobno też Święty Graal. Z tych powodów od setek lat trwają poszukiwania Wyspy Jabłek.

Utożsamiano ją między innymi z Gotlandią, Mont Saint-Michel i Glastonbury.

Obecnie nazwą tą określa się wyspę Man u zachodnich wybrzeży Walii. Jej celtycka nazwa to Ellan Vannin.

Ale Brytyjczycy do jabłek sentyment mają szczególny. Historia ich uprawy w Anglii sięga czasów druidów, aczkolwiek pierwsze wzmianki o produkcji napoju alkoholowego z tych owoców to już trochę późniejsze czasy.

Druidzi sadzili drzewa jabłkowe obok swoich świętych dębów prawdopodobnie w celu odpędzenia złych mocy, ale o sadach jabłkowych nie było jeszcze mowy. Pierwsze sady, to czasy oku13/09/2016 16:52:25

063 pacji rzymskiej, w których uprawie dużą rolę odegrali rzymscy weterani, osiedlający się w Brytanii. Po upadku Rzymu Bretania nękana była najazdami ze wszystkich możliwych stron, a więc doglądać sadów nie bardzo miał kto.

Uprawy sadów jabłkowych powróciły wraz z chrześcijańskimi zakonnikami.

Można powiedzieć, że obecnie najcenniejszym skarbem jabłkowej kultury kulinarnej Wielkiej Brytanii jest jabłko o nazwie Bramley. Moim zdaniem jeden z fenomenów gastronomicznych.

Trudno sobie to wyobrazić, ale jabłko jest praktycznie niejadalne w naturalnej postaci, ma jednak tyle walorów po przetworzeniu, że żadne inne mu nie dorównuje. Posiada idealną kwasowość do wszelkich jabłeczników, szarlotek i apple pieów. Idealne do sosów jabłkowych, będących niezbędnym składnikiem wszelkiej wieprzowiny, wspaniałe do tradycyjnych angielskich konfitur i indyjskich chutney.

Pierwsze drzewo Bramley wyrosło z pestek posadzonych przez Mary Ann Brailsford w jej ogrodzie w Southwell, Nottinghamshire w 1809 roku. Dom razem z drzewem kupił po niespełna 40 latach miejscowy rzeźnik, Matthew Bramley. W 1876 jabłka z jabłonki uzyskały wyróżnienie na wystawie komitetu Fruit Royal Horticultural Society i oficjalnie odziedziczyły nazwę po rzeźniku. Są oficjalnym produktem brytyjskim chronionym przez ustawodawstwo Unii Europejskiej, chociaż nie wiadomo jak długo jeszcze.

W 1900 roku, oryginalna jabłoń została przewrócona w czasie gwałtownych burz; przetrwała i nadal przynosi owoce dwa wieki po tym, jak została obsadzona. Odmiana jest obecnie naj-

652-MAKIETA 3 44-67.indd 63

ważniejszym jabłkiem używanym do gotowania w Anglii i Walii. Bramley jest prawie wyłącznie brytyjską odmianą.

Jednak jest również uprawiana przez kilka gospodarstw w Stanach Zjednoczonych i można je znaleźć w Kanadzie, Australii i Japonii w Southwell odbywają się liczne obchody święta jabłka, w tym Bramley Apple Festival w październiku.

Hotel Bramley Apple Inn znajduje się zaledwie kilka drzwi dalej od pierwotnego gospodarstwa z jabłonią, która jest uważany za skarb miasta. «

JABŁECZNIK PO ANGIELSKU – CRUMBLE

• • • • •

1/2 szklanki cukru 200g masła szczypta soli 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia tłuszcz do wysmarowania formy

WYKONANIE Jabłka myjemy, obieramy, wycinamy gniazda nasienne i kroimy na spore kawałki.

Na wysmarowaną tłuszczem formę kładziemy jabłka, posypujemy cynamonem oraz cukrem (100g) i cukrem waniliowym.

W misce umieszczamy masło, mąkę, cukier i płatki owsiane, na kruszonkę.

Całość mieszamy (nie musi być dokładnie) i wykładamy na jabłka.

Pieczemy przez 30 minut w temperaturze 190 stopni.

Smacznego!

SKŁADNIKI (NA FORMĘ 24 CM) • 3-4 jabłka Bramley • 1 opakowanie cukru waniliowego • cynamon • 1/2 szklanki płatków owsianych • 1 szklanka mąki • otarta skórka z 1 cytryny

13/09/2016 16:52:28

064

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Pourlopowe S.O.S. dla skóry Właśnie wróciłaś z urlopu. Patrzysz w lustro i co widzisz?

Pogłębione zmarszczki, łuszczącą się skórę, piegi. Jak temu zaradzić?

Joanna Bielas, MW Media

»

O czym myślimy na urlopie? O kąpieli w morskiej, słonej wodzie, o całych dniach spędzonych na słońcu, o strzaskanej na brąz skórze, o wieczornym romantycznym spacerze plażą, gdy nasze włosy czesze wiatr... Jednym słowem na wakacjach jesteśmy beztroskie i wyluzowane. Do tego stopnia, że zapominamy czasem o właściwej pielęgnacji naszej skóry. W efekcie, cera narażona na działanie słońca, morskiej wody i zdradliwego wiatru, wystawia nam po wakacjach słony rachunek! Popękane naczynka krwionośne, rozszerzone pory skórne i ... zmarszczki, które nie wiadomo skąd, nagle się pojawiły! Wiele osób twierdzi, że opalenizna działa jak najlepszy kosmetyk, ujmuje lat i dodaje wdzięku. Problem jednak polega na tym, że wiele z nas przesadza korzystając ze słońca. Chcemy przecież pokazać koleżankom z pracy, że deszczowa pogoda, tak powszechna w tym roku, 652-MAKIETA 3 44-67.indd 64

nas ominęła, lub że mimo kryzysu stać nas było na egzotyczne wakacje. Skutki takiego zachowania mogą jednak być opłakane.

Przede wszystkim skóra narażona na zbyt intensywne działanie promieni słonecznych traci swój naturalny płaszcz ochronny. Dzięki temu szkodliwe promieniowanie i wolne rodniki wkradają się w jej głąb, wywołując tam prawdzie spustoszenie.

Na pierwszy ogień w tej walce idzie kolagen – białko odpowiedzialne za elastyczność naszej skóry. Po wakacjach znaczna jego część uległa wysuszeniu, w efekcie twarz, dekolt oraz szyja są przesuszone i nieelastyczne – wyglądamy nawet o kila lat starzej!

Ale to nie wszystko – jeśli masz cerę naczynkową, możesz być przekonana, że po wakacjach będziesz wyglądać niczym rybak z norweskiego fiordu. A nie ma przecież nic bardziej tandetnego niż opalenizna ,,na raczka". To nie koniec niespodzianek – przebarwienia mogą stać się twoją nie-

chcianą pamiątką z wakacji. Podobnie jest ze znamionami czy ,,pieprzykami", które nie wiadomo skąd się pojawiły.

Jak zatem pomóc skórze, która prosi o ratunek? Najlepiej udać się do profesjonalnego gabinetu kosmetycznego. Pierwszą pomocą, jakiej udzieli nam kosmetyczka, będzie z pewnością peeling. Dzięki niemu pozbędziemy się martwej warstwy naskórka, który sprawił, że czułyśmy się, jakbyśmy miały na sobie maskę. Najlepiej postawić na peeling kwasem glikolowym, który pobudzi do pracy nasze komórki i ożywi koloryt cery. Łuszcząca się skóra nie zniknie jednak od razu. Najlepiej więc zastosować serię zabiegów regeneracyjnych.

Jeśli nie stać cię na taki wydatek, możesz zrobić peeling w swoim domu! Warunek jest jeden – musisz wybrać dobry kosmetyk, w którego skład wchodzą kwasy owocowe, dzięki czemu martwa część naskórka zostanie skutecznie usunięta, a efekty będą widoczne przez długi czas.

13/09/2016 16:52:31

065 Przyszedł czas na nałożenie maseczki.

Odpowiednio dobrany kosmetyk potrafi zdziałać cuda! Twój preparat powinien więc zawierać dobroczynne składniki nawilżające, takie jak wyciąg z awokado czy aloesu, oliwę z oliwek oraz kwasy owocowe.

Po takich przygotowaniach, możesz wreszcie nałożyć krem, który sprawi, że twoja skóra znów będzie wyglądać pięknie i zdrowo. Młody wygląd skóry przywróci z pewnością krem z zawartością kwasu hialuronowego o czystości dermatologicznej. Co oznacza ta tajemnicza formułka? Jest to kwas bardzo wysokiej jakości, który wnika głęboko w skórę, znakomicie wypełniając zmarszczki. Dermatolodzy stosują go w zastrzykach, przywracających twarzy młody wygląd, oraz przy produkcji kremów.

652-MAKIETA 3 44-67.indd 65

Jeżeli jednak jesteś zbyt młoda na stosowanie tego typu kosmetyków, postaw na preparaty o lekkiej, żelowej konsystencji, które szybko wnikną w twoją skórę i doskonale ją nawilżą.

Sucha skóra to jednak nie wszystkie twoje powakacyjne kłopoty. Jeśli twoja naczynkowa cera wygląda teraz o wiele gorzej niż przed wakacjami, musisz poddać się profesjonalnemu zabiegowi, na przykład jonofrezie. Kosmetyki stosowane w domowym zaciszu dadzą efekt jedynie wtedy, gdy słońce nie wywołało zbyt wielkich spustoszeń w twojej skórze. Pamiętaj jednak, że po zastosowa-

niu zabiegu, musisz unikać promieni słonecznych!

Twoim wrogiem po wakacjach są też niestety przebarwienia – od niewinnie wyglądających piegów, po białe plamy i nowe znamiona. Jeśli zauważysz u siebie nowe ,,pieprzyki", których rozmiar i kształt cię niepokoją, koniecznie zgłoś się do dermatologa.

Z małymi przebarwieniami możesz poradzić sobie sama, stosując odpowiednie kosmetyki. Tradycyjnie polecamy peeling, musisz jednak wybrać delikatny preparat, stworzony z myślą o cerze z przebarwieniami. Teraz możesz już nałożyć krem rozjaśniający przebarwienia i wyrównujący koloryt cery. Pamiętaj jednak, że kosmetyki przez ciebie stosowane muszą działać nie tylko skutecznie, ale i delikatnie – przecież podczas wakacji twojej skórze nieźle się oberwało!

Lato to przede wszystkim czas luzu i swobody. Jeśli po powrocie z urlopu kondycja naszej skóry pozostawia wiele do życzenia – zawsze można to naprawić! «

13/09/2016 16:52:38

066

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Moment przysięgi małżeńskiej to wielkie przeżycie dla nowożeńców, ale to moment ważny również dla dłoni: wyciąga się ją do wybranka lub wybranki, by na serdecznym palcu pojawił się widoczny dowód miłości: obrączka ślubna.

Dłonie i stopy też idą do ślubu Beata Dżon, MW Media

»

Jeśli ta dłoń nie jest odświętna, zadbana, miła w dotyku, cały czar misternych przygotowań i dobre samopoczucie pryska. Jak tu pokazać przyszłemu mężowi czy żonie łapę z niezbyt ładnymi paznokciami i kazać mu wciskać na jeden z zaniedbanych paluchów obrączkę, albo w łóżku po przetańczonej nocy dać się drapnąć chropawej pięcie małżonka. Aby uniknąć takiej sytuacji warto o dłoniach i stopach pomyśleć jeszcze przed ślubem, by ten wyjątkowy dzień nie miał żadnej rysy.

Jak przygotować dłonie i stopy do ślubu, radzą dyplomowani styliści paznokci: Kiedy warto się przyjrzeć dłoniom i udać się do stylistki paznokci, by dłonie podczas ślubu zachwycały, a nie straszyły?

Warto umówić się na manicure, przedłużanie i stylizację paznokci 3-4 dni przed datą ślubu. Zachęcamy również do masek na dłonie, by były jedwabiste i delikatne, by usunąć przebarwienia. Śluby zwykle są w soboty, zatem poniedziałek to dobry dzień. Jeśli pani życzy sobie tipsy, płytka paznokcia potrzebuje dwa dni, by się przyzwyczaić, zwłaszcza, jeśli to pierwsza taka wizyta.

Czasem wieczorem to uczucie dyskomfortu, paznokcie mogą boleć, poza tym panie muszą się przyzwyczaić do innych ruchów, inaczej się zapina guziki czy chwyta przedmioty. Na pewno manicure i stylizacja dzień przed ślubem może dać 652-MAKIETA 3 44-67.indd 66

ryzyko takiego niekomfortowego uczucia. Dzień przed można jeszcze zerknąć, czy skórki są idealne, ale taki paznokieć powinien przy odpowiedniej pielęgnacji pięknie wyglądać do 4 tygodni.

Dodajmy, że każda z klientek powinna być obsługiwana jednorazowymi przyrządami jak pilnik czy dłutko, zatem ważna jest gwarancja pełnej higieny i sterylności zabiegu.

Ile czasu wymaga spotkanie ze stylistą paznokci?

Jeśli to tylko manicure, mniej niż godzinę, jeśli jest to przedłużanie i zdobienie paznokci, mówmy o około 2 godzinach, w zależności od wybranych materiałów i ozdób. Jeśli panie decydują się na zabieg pielęgnacyjny wygładzania dłoni, trwa to pół godziny dłużej. Niektóre studia stosują ceny „ślubne”, inne traktują usługę, jak każdą inną, zatem ceny zależą od tego, co robimy z paznokciami.

Dłonie są widoczne, mamy jednak i stopy, które podczas wesela noszą nas niemal całą dobę, warto się przy nich zatrzymać.

Zgadza się, stan i uroda stóp mają znaczenie, panowie zwracają na to sporą uwagę u wybranek, jak choćby showman Szymon Majewski u swoich zapraszanych rozmówczyń. Kiedyś pedicure był popularny wśród pań, znowu wraca do łask. Zwłaszcza przed wiosną, kiedy wkładamy otwarte buciki, panie chcą pokazać ładne stopy. To również zdrowie, bowiem spękane pięty czy halluksy są bolesne, prowadzą do zwyrodnień, u pań jak i panów. Chyba niezbyt jest miłe, kiedy mężczyzna twardą, drapiącą pietą czy przydługim paznokciem zahaczy gładką skórę swojej wybranki podczas poślubnej nocy. Panowie, oddajcie stopy w ręce fachowców, a partnerka będzie szczęśliwa! Lepiej, by pamiętała inne wrażenia tej wyjątkowej nocy. «

Jakie są najczęstsze życzenia przyszłych pań młodych?

Oczywiście, coś wyjątkowego. Ważny jest strój, kolor, otoczenie, w jakim się panna młoda pojawi, kwiaty do ślubu.

Paznokcie nie mogą być przesadne, raczej krótsze, niż zbyt długie; estetyczne. Panie najczęściej wybierają francuski makijaż, proponujemy skromne zdobienie na płytce palca serdecznego, tak się w Polsce przyjęło. Jako ciekawostka: gwiazdy w USA zdobią paznokcie wskazującego palca. Oczywiście, najważniejsze to typ, styl klientki, by się czuła dobrze z „nowymi” paznokciami. Choć już od kilku lat modne są paznokcie „w szpic”, u nas kochany jest kształt migdałka i z takim najczęściej panie wychodzą.

Czy tylko panie dbają o dłonie?

A panowie?

90% pań korzysta z usług kosmetyczek czy manicurzystek, panowie to wciąż mniejszość, wciąż krępują się, że to „niemęskie”. Spójrzmy na dłonie panów, same znajdziemy odpowiedź.

13/09/2016 16:52:39

067

652-MAKIETA 3 44-67.indd 67

13/09/2016 16:52:41

068

652-MAKIETA 4 68-91.indd 68

13/09/2016 16:56:33

069

652-MAKIETA 4 68-91.indd 69

13/09/2016 16:56:35

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Uwaga!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

652-MAKIETA 4 68-91.indd 70

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Barking witam mam 2 dwa pokoje do wynajecia 2osobowe czyste duże umeblowane z internetem rachunki wliczone wolne od zaraz blisko stacji Barking prosze o kontakt tel 07424569771 > Bounds Green, Nowe studio flat, N22 8NQ-£1025. Podwojna sypialnia, duza kuchnia z jadalnia, lazienka z wanna, toaleta, ogrod.

Wszystko nowe. 02088851890, 07436792779, 07436582104.

osoby na Greenford w rodzinnym domu dla spokojnej osoby.Ogrod dwie lazienki,w domu mieszka 3 dor i 5 letnie dziecko.110 za tydzien dwa tyg dep 07739985741

> Canning Town Mam do zaoferowania pokoj- jedynke w czystym i zadbanym domu we wschodnim Londynie. Rachunki i internet wliczone w cene. 5 min od stacji DLR Canning Town.

07853806055

> Hainault Do wynajęcia duży pokój jednoosobowy dla mężczyzny w zadbanym i spokojnym domu na Hainault blisko stacji central line £110 /tydz 0 7703744044

> Catford duza dwojka dla 1 osoby 130 tygodniowo wszystkie media wliczone czysto I spokojnie po wiecej info prosze dzwonic 07581443063

> Hayes wynajmę pokój dwójkę dla jednej osoby na Hayes. W domu tylko 2 osoby. Duży ogród. 120£ za tydzien. Dwa tyg depozytu.

Rachunki wliczone 07540827090

> Catford pokoj dwojka 150 tyg wszystkie media wliczone mozliwosc dostawienia drugiego lozka czysto I spokojnie po wiecej info prosze dzwonic 07581443063

> Hayes Wynajmę pokój dwójkę dla jednej osoby na Hayes. W domu tylko 2 osoby. Duży ogród. 120£ za tydzien. Dwa tyg depozytu.

Rachunki wliczone 07540827090

> Dalston Jedynka z pojedynczym łóżkiem do wynajęcia dla spokojnej, pracującej osoby. 120/tygodniowo - opłaty wliczone Wymagany tydzień depozytu. Anna 07454799797

> Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272

> Dolis Hill NW10 Blisko metra 4 min. Jedynka dla Pana bez nalogow.

Ogrod 2 lazienki razem 4 osoby, bus 6,52, 226.260,266,302,460.N98.

Blisko sklep pols 7702795715 > Enfield do wynajecia pokoj dla 1 lub dwoch osob lokalizacja Enfield londyn polnocny,£100 tygodniowo tel.07767902999 > Enfield, EN1 4EW, £925/mies. 1

bed flat. Podwojna sypialnia, salon z kuchnia, lazienka z prysznicem.

Mieszkanie na 2 pietrze w 2-pietrowym bloku. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07715677401, 07436582103

> Northolt Pokoj dwuosobowy na Northolt dla spokojnej osoby lub pary. Blisko metro, sklepy, park.

Cicha spokojna okolic. Mila atmosfera. 07411547767 > Perivale Mam dwojke do wynajecia na Perivale. Spokojny dom 5 min od stacji Perivale -£140 za tydzien -rachunki wliczone -szybki internet, lodowka, ogrod,living 07783516675 > Perivale Mam jedynke do wynajecia na Perivale. Spokojny dom 5 min od stacji Perivale. -£90 za tydzien, living, ogrod, lodowka, internet rachunki wliczone 07783516675

> Greenford Brodway Wynajme pokoj jednoosobowy lub dwuosobowy w okolicy Greenford Brodway.115 tel 07828054106

> Perivale Wynajme podwojny pokoj na Perivale, spokojny dom, Polska TV, położony pomiedzy dwoma stacjami Perivale i Alperton (15min). Prosze dzwonic : 07769942552

> Greenford Dwojka dla jednej

> Pokoj dwuosobowy do

13/09/2016 16:56:36

071 wynajecia, umeblowany. Richmond /I sleworth TW7 7HT, remt mies. £580+280 depozyt. Dom z ogrodem, internet. rachunki w cenie.

Sklepy w poblizu. 07472343891

> Pokoje do wynajęcia w zadbanym domu z ogrodem UB12DQ dobry dojazd do Ealing, Greenford, Heathrow,18min do Paddington Jedynka £110 Dwójka £ 145/155 tel 07534218707 > Seven Kings witam mam 1 bedroom flat do wynajęcia na Seven Kings czyste umeblowane mieszkanie z podjazdem blisko stacji kolejki wolne od zaraz 07913803238 > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej > Sudbury Hill. wynajmę dwójkę 4 minuty od stacji Sudbury Hill.

Wszystkie rachunki wliczone, internet, darmowy parking. £140 tygodniowo + depozyt 07703040203

internet i rachunki wliczone. Szukam osoby pracujacej, czystej, 2tyg depoz 07739985741

> Wood Green, N17 7QX , Pokoj dwojka £150/tyg + rachunki za gaz do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia, lazienka. Dostepny od zaraz. 02088851890. > Wood Green, 2 bed dom, N17 7QE - £1395/mies. 2 duze sypialnie, duza kuchnia, przechodni salon, lazienka z wanna, maly ogrod.

Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582104, 07436792779 > Wynajmę duży pokój dla jednej osoby pomiędzy Isleworth a Twickenham, w domu tylko 4osoby łącznie,living do wspólnego użytku, wifi. cena f125 na tydzień 07741350952

mieszkania szukam SMS:

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Tottenham, N17 6EE , Pokoj

dwojka £125/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.

Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod.

Dostepny od zaraz. 07436792779.

> Tottenham, N17 6RU , Pokoj dwojka £130/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.

Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod.

Dostepny od zaraz. 07436792779. > Tottenham,N17 7QE , £980/ mies., 1 bed Flat, Mieszkanie na 1 pietrze, 2 duze sypialnie, kuchnia z jadalnia, lazienka z wanna i toaleta.

Dostepne od 01/10/2016.

02088851890, 07436792779, 07436582103. > Uxbridge Do wynajecia 3 pokojowy dom w samym centrum Uxbridge. Blisko stacji metra (metropolitan, piccadilly) i High Street. Wymagany miesieczny depozyt. 07547774360 > Wembley Park Pokoje do wynajęcia okolica Wembley Park.

Wysoki standard. Kontakt pod nr 07944307263 > Winchmore Hill, N21 1JT, 2 bed flat, £1295/mies. Mieszkanie na 1 pietrze z oddzielnym wejściem i ogrodem, 1 podwojna sypialnia,1 pojedyncza, oddzielny salon, kuchnia, Blisko stacji.

02088851890, 07436582103, 07436582104 > Witam, duzy pokoj dla jednej osoby w Spokojnym/Rodzinnym domu. Dwie lazienki duzy ogrod,

652-MAKIETA 4 68-91.indd 71

81616 KOD: 02

cooltura.co.uk

> Ciezarna kobieta szuka do wynajecia mieszkania w londynie od prywatnego landlorda. Ktory jest w stanie zgodzic sie na housing benefit po urodzeniu dziecka.Pilne kontakt london.hairdresser@op.pl, 07586213957

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Waiter / Waitress needed for Pisqu London, Peruvian restaurant in Central London, near Tottenham Court Road. Pls Text Coco on 07595786335 and send your CV to coco@ pisqulondon.com Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgowej.

Wymagania: min 1 rok doświadczenia na terenie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company.

Dobry angielski w mowie i piśmie.

Praca na pelen etat. e-mail: waleciuk@ saraint.co.uk tel: 02088463606

Zatrudnię kosmetyczkę z doświadczeniem w salonie; oczyszczanie twarzy (mile widziana wiedza na temat produktów Environ i Dermalogica), NVQ 2/3 minimum, angielski podstawowy. IPL –depilacja laserowa mile widziane. Kontakt; 02085528008 lub 07957917779

13/09/2016 16:56:36

072

OGŁOSZENIA drobne

W związku z rozwojem piekarni w Londynie poszukujemy doświadczonych cukierników i piekarzy do pracy.

Zainteresowanych prosimy o przesyłanie CV na adres: praca@ polishvillagebread. co.uk

Zatrudnimy osobę do pracy przy dystrybucji tygodnika Cooltura, praca biurowa, wymagany jez angielski i prawo jazdy kat B. Tel. 07958722342

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Firma Greenmark poszukuje stolarza do produkcji drzwi i okien do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Firma Greenmark poszukuje stolarza meblowego do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

652-MAKIETA 4 68-91.indd 72

Poszukujemy kierowcy Vana 26-45 lat do rozwozu gazet na terenie wschodniego i poludniowego Londynu. Punkt zaladunku: Wembley. Praca dodatkowa 1 dzien w tygodniu(tylko czwartki). 07884255551 lub email marlena@ cooltura.co.uk Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> Przyjme krawcowa z

doświadczeniem do zakladu krawieckiego 07877064720

> Cleanco KM ltd pilnie zatrudni miłych , odpowiedzialnych mężczyzn do mycia okien na terenie East London I okolice! Stala praca- mile widziane drivi 07846300239 > Agencja Pracy Tymczasowej Netkadra - zatrudni magazyniera Miejsce pracy województwo mazowieckie. Aplikacje na adres: praca@netkadra.pl > Poszukujemy Kierowcy z prawem jazdy kategori C, C plus E mile widziane. Doświadczenie w prowadzeniu samochodu ciężarowego na terenie Londynu jest duzym plusem. Więcej informacji pod tel: 07775590599 > English and Polish-speaking dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area.

Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@yahoo.co.uk. > Barber or hairdresser wanted live-in available if needed Twickenham area tel 02087442544 > Agencja Pracy Tymczasowej Mikrotech S.A. Netkadra zarejestrowana pod nr 13630 poszukuje dla swojego Klienta pracowników na stanowisko: SPRZĄTACZKA praca@netkadra.pl 48 13 43 76 395 > Szukam kobiet z włosami za pas lub dłuższymi do ostrzyżenia.

Cuthair@wp.pl > Szukam doswiadczonych ludzi do pracy, przy sprzataniach w centrum Londynu. Zarobki £7.2 Dodatki: znizki na bilety do kina

ubezpieczenie telefonu taste card 07847413371

> Warsztat samochodowy w Bognor Regis zatrudni mechanika samochodowego. Stała praca od zaraz. Tel 07738598835 > Zatrudnię fryzjera/fryzjerkę na cały etat. Korzystne warunki.

Londyn Zach. zainteresowanych proszę o kontakt pod numer 07405447164 > Poszukujemy osoby na poniższe stanowiska : Room Attendant Private House Cleaner Housekeeping Porter Housekeeping Supervisor Kitchen Porter agnieszka@humanone.co.uk 0203 130 4880 > Poszukuję samodzielnego tapicera do pracy przy meblach antycznych, dobre warunki pracy, wynagrodzenie do uzgodnienia.

Kontakt 07557360663 Adam > Praca dla monterów urządzeń telekomunikacyjnych, kablarzy.

Potrzebuje ludzi z doświadczeniem z kablami magistralnymi i rozdzielczymi. . 07944670770 > Looking for an expeienced LIVE IN house keeper in NW8 please call ELI at 07785258499 > Kierowcy C, CE i 7.5T do pracy

w Swindon od zaraz. Praca stala lub dodatkowe dni. Dzwon teraz! piotr@ aligra.co.uk 07590964000

> Piekarz z doswiadczeniem w

Londynie. Stawka £10-£12 na godz w zależności od doświadczenia. 50 godz tyg. Pracodawca pomaga z zakwaterowaniem. CV wyslac mailem eclpraca@tiscali.co.uk

> Szukam opiekunki dla dzieci 3 i

6 lat, odprowadzanie i odbiór ze szkoły o 11:30 i 15:15. Praca na terenie Lewisham praca od teraz.

07908766682

> Looking for a handy man/garden and gate cleaner in NW8 . Should be fluent in english. Please all Eli 07785258499 > Firma Modern Waterproofing specjalizujaca sie w instalacji liquid plastic poszukuje pracownikow.

Zapewniamy szkolenie. Wymagany: angielski, CSCS, NIN, UTR. Auto bedzie dodatkowym atutem.£10/h brutto info@modernwaterproofing. co.uk 07853989501 > Model Company poszukuje

nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien!

02037665330 please email zdjecie to info@planetofmodelling.co.uk

> Poszukuje kitchen porterow zainteresowany prosze okontakt telefoniczny 07917390255 lub na wojciech@gastronome-europe.com > Witam poszukuje plastrarza praca na dniowki (nie na metry ) doswiatczenie wymagane . oraz poszukuje pomocnika do prac wykonczeniowych prosze o kontakt pawel8205@gmail.com > Warsztat samochodowy w Bognor Regis zatrudni mechanika samochodowego. Stała praca od zaraz. Tel 07738598835 > Wynajme stanowisko do wykonywania paznokci w salonie fryzjerskim. in west Ealing Northfield amina@licencetocut.com 07852170085 > Szukamy fryzjerki damskomeskiej do Salonu we wschodnim Londynie. Wiecej info 07746962153 > Jesli zajmujesz sie przedłużaniem i zagęszczaniem rzęs mamy miejsce dla Ciebie w salonie info 07746962153

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel kontaktowy 07707717053 > Plastrowanie - stawiamy na jakość i rzetelność wobec klienta.

Własny transport i narzędzia .

Kamil-07880237803 > Szukam dodatkowej pracy w weekndy.07925421799. > Plastrarze z własnymi narzędziami szukaja pracy gwarantujemy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677 > Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 07883974669 > Trzech ogolno budowlancow szuka pracy w okolicy Croydon, .

07400616278 > Malarz bez nalogow, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki

13/09/2016 16:56:37

073

652-MAKIETA 4 68-91.indd 73

13/09/2016 16:56:38

074

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

standard pracy. 9 lat doswiadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591.

> Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy.

Szuka pracy. Pawel 07469234481 > Poszukuje pracy jako malarz z

narzędziami doświadczenie w branży 11lat dostępny od zaraz.

Proszę dzwonić pod wskazany numer telefonu. Rafalkucharz65@ gmail.com 07760695714

> Szukam pracy jako elektryk posiadam uprawnienia 17 edycja, CSCS, NIN, UTR, własne arzędzia i Van 07515431545 > Malarz dekorator podejmie prace wlasne narzędzia doświadczenie i solidność 07562086772 Krzysztof > Malarz dekorator i nie tylko

wykonuje również z stolarkę, elektryke ,hydraulike itd wlasny van i narzedzia ,szukam pracy tel 07873608707

> Elektryk z brytyjskimi uprawnieniami. Podstawowa hydraulika. Potrafię tez składać meble. Tel. 07726141296 > Malarz szukam pracy jako malarz mam wieloletnie doświadczenie 07462262966

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

> Witam szukam dyskretna kobiete z zach Londynu 07732432389

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Nowoczesne meble na każdą kieszeń www. lukafurniture.co.uk – zniżka £25 na hasło Cooltura kontakt delivery.123@live.com, 07977700300

> Podreczniki i slowniki do nauki jezyka hiszpanskiego i francuskiego. nowe. tanio. 07523510272 > 120 ubranek dla girl age 4 to 7. very new. all for 07523510272 > Zawartosc domu rodzinnego: do stolowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakosc. zapraszamy. zachodni Londyn. tel.

07523510272

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Single Englishman 48, would like

contact with lady for socialising and joint ventures. London area.

07960420977

> Witam szukam dyskretna kobiete z zach Londynu Wiktor 07732432389 > Jesli tez jestes tutaj sama i czasem nuda Ci doskwiera to odezwij sie a moze byc nam milo i ponudzimy sie razem. Ja mam 40 latek. Panie +40 07751508881 > Szukam starszej kobiety do spotkan ja 43l sms 07598612637 > Szukam kobiety do intymnych spotkan ja 43l 07598612637 > Witam zasponsoruje kobiete z Londynu Wiktor 07732432389 > Szukam normalnej kobiety.

Kawaler 40 lat. 07503108443

652-MAKIETA 4 68-91.indd 74

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Najtańsze Przeprowadzki 24/7 Konkurencyjne ceny Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże Ceny przeprowadzek już od £20/h Usługi w zakresie transportu lokalnego oraz międzymiastowe.

07722560744 mario. remtrans@gmail.com Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-920-3526 Szczegóły Na www. polskiekursy.co.uk

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Tłumaczenia przysięgłe i certyfikowane. tanio. szybko. rzetelnie.

Akty urodzenia, małżeństwa, świadectwa, medyczne, prawnicze.

Konsulat, USC, NARIC, HCPC, SIA. Nasza strona: www.tlumaczenia24.co.uk, email: biuro@tlumaczenia24. co.uk 07770903430

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

13/09/2016 16:56:39

075

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

Licencjonowany wywóz Śmieci na terenie całego Londynu oraz transport narzędzi materiałów budowlanych.07459052203 Marcin

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

652-MAKIETA 4 68-91.indd 75

Zapewniamy kompleksowa księgowość: CIS, zwroty, rozliczenia podatkowe VAT, Rejestracja LTD, Payroll, Self-employment, Partnership. Zadzwoń po darmowa porade! Telefon: 07949769280 e-mail: ctiaccounts@ gmail.com

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

£1

13/09/2016 16:56:40

076

OGŁOSZENIA USŁUGI

652-MAKIETA 4 68-91.indd 76

13/09/2016 16:56:42

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

652-MAKIETA 4 68-91.indd 77

077

13/09/2016 16:56:44

078

OGŁOSZENIA INNE

652-MAKIETA 4 68-91.indd 78

13/09/2016 16:56:45

652-MAKIETA 4 68-91.indd 79

13/09/2016 16:56:50

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

652-MAKIETA 4 68-91.indd 80

13/09/2016 16:56:52

081

652-MAKIETA 4 68-91.indd 81

13/09/2016 16:56:53

082

652-MAKIETA 4 68-91.indd 82

13/09/2016 16:56:54

083

652-MAKIETA 4 68-91.indd 83

13/09/2016 16:56:56

084

OGŁOSZENIA budownictwo

652-MAKIETA 4 68-91.indd 84

13/09/2016 16:56:58

085

652-MAKIETA 4 68-91.indd 85

13/09/2016 16:57:00

086

OGŁOSZENIA budownictwo

652-MAKIETA 4 68-91.indd 86

13/09/2016 16:57:02

087

652-MAKIETA 4 68-91.indd 87

13/09/2016 16:57:04

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

652-MAKIETA 4 68-91.indd 88

13/09/2016 16:57:06

089

652-MAKIETA 4 68-91.indd 89

13/09/2016 16:57:08

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

652-MAKIETA 4 68-91.indd 90

13/09/2016 16:57:10

091

652-MAKIETA 4 68-91.indd 91

13/09/2016 16:57:12

Bramkarz reprezentacji Polski Łukasz Fabiański puścił dwie bramki, ale jego Swansea City zremisowała przed własną publicznością z Chelsea 2:2 w meczu 4. kolejki piłkarskiej ekstraklasy Anglii.

Tym samym drużyna z Londynu straciła pierwsze punkty w tym sezonie.

Fot. PAP/EPA / Peter Powell

092

SPORT Piłka nożna + SPEEDWAY

W derbach Manchesteru zespół Pepa Guardioli, Man City pokonał ekipę Jose Mourinho, Man Utd 2:1

Fabiański zatrzymał Chelsea, City króluje w Manchesterze

»

Fabiański był jednym z bohaterów spotkania. Stracone gole nie obciążają jego konta, a w wielu sytuacjach uratował gospodarzy, zepchniętych przez większość meczu do głębokiej defensywy (strzały 28:6, rzuty rożne 11:1 dla Chelsea).

Dwukrotnie pokonał Polaka Brazylijczyk z hiszpańskim paszportem Diego Costa – w 18. i 81. minucie. Bramki dla „Łabędzi” zdobyli na początku drugiej połowy Islandczyk Gylfi Sigurdsson z rzutu karnego oraz Holender Leroy Fer. Chelsea zajmuje drugie miejsce z dorobkiem 10 pkt, rozdzielając w tabeli dwie drużyny z Manchesteru: City – 12 pkt oraz United – 9 pkt. Tymczasem w derbach tego miasta lepsi byli prowadzeni przez Josepa Guardiolę piłkarze City, pokonując na stadionie rywala Old Trafford podopiecznych Jose Mourinho 2:1.

Wynik został ustalony jeszcze przed przerwą. Kevin De Bruyne strzelił pierwszego gola dla gości, a 20 minut później po jego uderzeniu piłka trafiła w słupek i spadła pod nogi Kelechi Iheanacho, który podwyższył prowadzenie. W 42. minucie Zlatan Ibrahimovic zdobył jedyną bramkę dla gospodarzy, wykorzystując błąd bramkarza Claudio Bravo.

Mecz był przedstawiany jako pojedynek trenerów Jose Mourinho i Guardioli.

652-MAKIETA 5 92-100.indd 92

Ich zawodowe drogi skrzyżowały się najpierw w Hiszpanii, gdy Mourinho był asystentem Bobby'ego Robsona w Barcelonie, której kapitanem na boisku był wtedy...

Guardiola. Portugalczyk nie ukrywał, że miał ochotę kiedyś zostać głównym sternikiem, np. w 2008 roku, kiedy szefowie klubu dość niespodziewanie oddali drużynę startującemu do wielkiej szkoleniowej kariery byłemu piłkarzowi, a nie jemu, mającemu już uznaną markę.

Na trenerskich ławkach po przeciwnych stronach boiska zetknęli się dość szybko – bo już w półfinale Ligi Mistrzów w 2010 roku. Inter Mourinho „mordując futbol” – jak to określili niektórzy eksperci – wyeliminował Barcelonę kierowaną przez Guardiolę, a w swojej radości Portugalczyk tyleż cieszył się z sukcesu, co z zemsty na pokonanych, których ewidentnie prowokował.

Później wielokrotnie iskrzyło między nimi, gdy Mourinho pracował w Realu Madryt, a apogeum konfliktu okazało się włożenie przez niego palca w oko ówczesnego asystenta Guardioli Tito Vilanovy.

Oprócz Guardioli, duże powody do satysfakcji miał De Bruyne, niedoceniany przez Mourinho, gdy ten był szkoleniowcem Chelsea Londyn. Belg był najlepszym graczem na boisku.

Na konferencji prasowej Guardiola

wyróżnił jednak obrońców. „Środkowi obrońcy zagrali fantastycznie, szczególnie Nico Otamendi. Kontrolowali grę, a my wygraliśmy mecz. Kiedy gubiliśmy piłkę, szybko ją odzyskiwaliśmy i tworzyliśmy sytuacje bramkowe. Ale na Old Trafford nie można dominować przez 90 minut.

To niemożliwe”.

Nie wiedzie się obrońcom tytułu mistrzowskiego piłkarzom Leicester City.

Podopieczni Claudio Ranieriego ponieśli drugą w tym sezonie porażkę, przegrywając na wyjeździe z Liverpoolem 1:4. Dwie bramki dla gospodarzy zdobył Roberto Firmino, a po jednej – Sadio Mane i Adam Lallana. Honorowego gola dla Leicester zdobył Jamie Vardy. Bartosz Kapustka nie znalazł się w kadrze mistrza Anglii na ten mecz.

Z kolei bramkarz reprezentacji Polski Artur Boruc zachował czyste konto, a jego zespół Bournemouth pokonał u siebie West Bromwich Albion 1:0. Bramkę w 79. minucie zdobył Callum Wilson.

W innych spotkaniach tej kolejki Arsenal pokonał 2:1 Southampton, Burnley zremisowało na własnym stadionie 1:1 z Hull City, Middlesbrough uległo 1:2 Crystal Palace, West Ham United nie sprostał Watfordowi, przegrywając z nim na własnym boisku 2:4, natomiast zawodnicy Tottenhamu rozgromili na wyjeździe 4:0 zespół Stoke City. « 13/09/2016 16:58:15

093 Udany debiut trenera Lecha, Wisła na dnie Piłkarze Lecha Poznań, po raz pierwszy pod wodzą trenera Nenada Bjelicy, pokonali Pogoń Szczecin 3:1 w niedzielnym meczu ekstraklasy. Trwa fatalna seria Wisły Kraków, która przegrała siódmy ligowy mecz z rzędu. Tym razem uległa Jagiellonii Białystok 1:2.

»

Początek spotkania w Poznaniu należał do „Portowców”, a już w 7. minucie objęli prowadzenie po strzale Łukasza Zwolińskiego. Bardzo szybko wyrównał Marcin Robak, a w 27. minucie ten sam zawodnik wykorzystał rzut karny. Co ciekawe, w 2014 roku Robak jako zawodnik Pogoni strzelił pięć goli z... Lechem (5:1).

Wynik w 87. minucie ustalił Abdul Aziz Tetteh. Wcześniej Zwoliński zmarnował „jedenastkę”.

Chorwat Bjelica pod koniec sierpnia na stanowisku trenera Lecha zastąpił Jana Urbana.

W innym spotkaniu 8. kolejki Jagiellonia pokonała Wisłę 2:1. „Biała Gwiazda” zaczęła sezon od wygranej z Pogonią 2:1, a potem poniosła siedem kolejnych porażek i zajmuje ostatnie, 16. miejsce w tabeli.

Jagiellonia z kolei zgromadziła 16 punktów i jest na czele, razem z Lechią Gdańsk i Bruk-Bet Termalicą Nieciecza.

W spotkaniu z krakowianami bramki zdobyli Ukrainiec Dmytro Chomczenowski i Estończyk Konstantin Vassiljev. Pięć minut przed końcem gola dla Wisły strzelił Patryk Małecki.

W doliczonym czasie Piotr Tomasik z Jagiellonii nie wykorzystał rzutu karnego.

Tymczasem tuż przed końcowym gwizdkiem sędziego bliski doprowadzenia do wyrównania był Rafał Boguski.

Wydarzeniem kolejki była porażka mistrza kraju Legii Warszawa w Niecieczy 1:2. Na cztery dni przed pierwszym meczem w fazie grupowej Ligi Mistrzów stołeczni piłkarze znów zawiedli.

Termalica wprawdzie nie strzeliła legionistom bramki z gry – uzyskała je dwukrotnie po rzutach karnych – ale

i tak kibice już coraz głośniej domagają się zmiany trenera; zespół Legii prowadzi Albańczyk Besnik Hasi. W tabeli ekstraklasy Legia jest 12.

Cieszyli się piłkarze Górnika Łęczna.

W 25. minucie przegrywali z wicemistrzem Polski Piastem Gliwice (znów z Czechem Radoslavem Latalem na ławce trenerskiej) już 0:3. Później zaczęli jednak odrabiać straty i dopisali sobie jeden punkt.

Bohaterem spotkania był Javier Hernandez, który rzutem na taśmę strzelił dwie bramki dla Górnika (90., 90+4.).

Niespodziankę sprawiła Wisła Płock.

Ekipa z Mazowsza pokonała jedyny dotychczas klub bez przegranej – KGHM Zagłębie Lubin 2:1. To też pierwsze zwycięstwo beniaminka na wyjeździe w tym sezonie. W Kielcach skuteczna była Korona, która wygrała z Arką Gdynia 1:0 i zajmuje czwartą lokatę. «

Zmarzlik drugi w Teterow

»

Bartosz Zmarzlik zajął drugie miejsce w Grand Prix Niemiec w Teterow, ósmej eliminacji mistrzostw świata w jeździe na żużlu. Wygrał Australijczyk Jason Doyle, a na trzecim stopniu podium stanął prowadzący w klasyfikacji generalnej Amerykanin Greg Hancock.

Piotr Pawlicki był w sobotę piąty, a Maciej Janowski 17.

Dzięki dobremu występowi w Teterow Zmarzlik awansował na czwarte miejsce w klasyfikacji generalnej. Do Hancocka traci 21 pkt. Kolejny turniej odbędzie się 24 września w Sztokholmie.

W Teterow, które po raz pierwszy gościło najlepszych żużlowców świata, odbył się 200. turniej GP. Po raz 199. wystartował Hancock, zmierzający w tym 652-MAKIETA 5 92-100.indd 93

sezonie po czwarty w karierze tytuł mistrza świata. Pokrzyżować te plany może mu przede wszystkim Doyle, który wygrał już po raz trzeci w tym roku. Na trzy eliminacje przed zakończeniem mistrzostw Australijczyk traci do Amerykanina już tylko pięć punktów, a ostatnie zawody odbędą się w Melbourne.

Już 13 punktów straty do Hancocka ma Brytyjczyk Tai Woffinden, który w Teterow odpadł w półfinale. Nie bez szans na medal jest Zmarzlik, tracący do niego tylko osiem punktów.

Z trójki reprezentantów Polski w sobotę świetnie radzili sobie Zmarzlik i Pawlicki. Obaj spotkali się w drugim półfinale, z którego awans do ostatniego biegu uzyskali Zmarzlik i Hancock. W decydują-

cym wyścigu świetnie wystartował Zmarzlik, jadnak dał się wyprzedzić Doyle'owi i stanął na drugim stopniu podium. Zawiódł Janowski, który z dorobkiem dwóch punktów zajął ostatnie miejsce. «

Klasyfikacja generalna po ośmiu turniejach 1. Greg Hancock (USA) 109 pkt 2. Jason Doyle (Australia) 104 pkt 3. Tai Woffinden (W.Brytania) 96 pkt 4. Bartosz Zmarzlik (Polska) 88 pkt 5. Chris Holder (Australia) 85 pkt 6. Maciej Janowski (Polska) 72 pkt 7. Piotr Pawlicki (Polska) 71 pkt

13/09/2016 16:58:15

094

SPORT SIATKÓWKA

Odkryjemy jeszcze niejeden siatkarski talent Wrzesień to czas powrotu do szkoły i okres na zaplanowanie zajęć pozalekcyjnych.

Niebawem ruszą zajęcia dziecięcej sekcji siatkówki IBB Polonii Londyn. Będzie to już trzeci rok, kiedy obecni mistrzowie Anglii poprowadzą zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieży. O atmosferze na treningach i korzyściach z udziału w nich opowiada trener Grzegorz Niski.

»

Jak wygląda obecna sytuacja w Akademii? W jakim wieku są dzieci, biorące udział w zajęciach i ile działa grup?

Grzegorz Niski: Obecnie w dziecięcej sekcji siatkówki IBB Polonii Londyn istnieje jedna grupa treningowa. Dziewczynki i chłopcy w wieku 9-15 lat trenują dwa razy w tygodniu. Jednak staramy się, aby od tego sezonu rozpocząć rozgrywki w Lon652-MAKIETA 5 92-100.indd 94

dyńskiej Lidze Juniorskiej, wtedy dojdą jeszcze dni meczowe.

Czy w sekcji dziecięcej trenują tylko Polacy czy jest ona międzynarodowa?

Obecnie w sekcji są tylko dzieci z Polski. Kiedyś trenowali z nami obcokrajowy, np. Hiszpanie, jednak ze względu na przeprowadzkę nie mieli możliwości kontynuacji treningów.

Dlatego też nie zamykamy się na inne narodowości, wręcz zachęcamy je do udziału w zajęciach. Chcemy krzewić wartości jakie niesie sport i promować siatkówkę na większą skalę.

Czy sukcesy drużyny seniorskiej IBB Polonii Londyn pomagają w promocji sekcji dziecięcej i są motywacją dla uczestniczących w zajęciach?

13/09/2016 16:58:17

095 O, tak. Dla niektórych z nich jest to bodziec do działania i motywacja, by kiedyś w przyszłości także znaleźć się w „dorosłym teamie” i grać na jak najwyższym możliwym poziomie. Rodzice natomiast, słysząc o sukcesach drużyny seniorskiej, zaczynają interesować się sekcją dla dzieci i pytają o możliwość zapisania swoich pociech na treningi. Dzięki dobrej formie IBB Polonii Londyn wzrasta popularność tej dyscypliny sportu. Potwierdza to fakt, że na zajęcia odbywające się w zachodnim Londynie, przyjeżdżają dzieci nawet z bardzo odległych miejsc stolicy.

Jakie są umiejętności sportowe dzieci? Czy wszyscy reprezentują ten sam poziom?

Obecnie w istniejącej sekcji nie ma podziału ze względu na umiejętności i predyspozycje. W momencie, kiedy zbierze się odpowiednia liczba chętnych stworzymy więcej grup, które będą już konkretnie dostosowane do wieku i zdolności dzieci. Każde chętne dziecko może wziąć udział w zajęciach, w aktywny sposób spędzić czas oraz doskonalić swoje umiejętności i podnosić swój sportowy poziom. Chcemy, żeby dzieci dobrze się bawiły i w przyjazny sposób wkraczały w świat sportu.

Treningi w sekcji to ciągle zabawa czy już profesjonalizm?

Nasze treningi często skupiają się na nauce przez zabawę. Będę starał się, żeby podzielić grupy na początkujące i bardziej zaawansowane. Najważniejsze jest, żeby dziecko czerpało przyjemność i satysfakcję z treningów. Na decyzję o przejściu na profe-

652-MAKIETA 5 92-100.indd 95

sjonalną siatkówkę jest jeszcze czas.

Jednak są u nas perełki, które mają szansę, żeby coś osiągnąć w tej dyscyplinie. Teraz jest to kwestia przyłożenia się do zajęć, motywacji, podążania za pasją, zaangażowania. Myślę, że jak tak dalej pójdzie, odkryjemy jeszcze niejeden talent w naszej sekcji.

Czy treningi dzieci także opierają się na know-how z Polski?

Tak. Staram się wdrażać w życie wiedzę, jaką posiadam z własnego doświadczenia zawodowego oraz materiałów, które dostałem z Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Cieszę się, że mogę to wykorzystać tutaj w Anglii, tym bardziej, że szkolenie dzieci i młodzieży w Polsce jest na najwyższym poziomie na świecie.

Jakie korzyści przynosi dzieciom udział w tych zajęciach?

Nie sposób wymienić wszystkich korzyści w kilku słowach. Wychowanie przez sport i rekreację jest bardzo ważne dla każdego dziecka. Kreowanie odpowiednich nawyków, uczestniczenie w treningach, aktywne spędzanie wolnego czasu jest dobrą metodą na życie. Oprócz udziału w zajęciach dzieci mają możliwość czynnego uczestnictwa w spotkaniach drużyn z najwyższej ligi Anglii. Przychodzą na mecze, na których są zaangażowane do podawania piłek zawodnikom. Znajdują się w samym środku rozgrywek, co daje im także dużo radości i pokazuje profesjonalny świat piłki siatkowej od wewnątrz. Są częścią drużyny seniorskiej, która posiada szereg sukcesów. Co więcej, wśród dzieci zawiązują się nowe przyjaźnie. Dzięki siat-

kówce poszerzają grono swoich znajomych oraz swoje horyzonty. Mają ciągły kontakt z rówieśnikami. Nowe znajomości nawiązują się także między rodzicami. W lecie korzystają z okazji, że niektóre zajęcia ich pociech odbywają się w parku i stwarzają sobie świetną okazję do wspólnych pikników. Wychodzi na to, że nasze treningi to miło spędzony czas całej rodziny.

Można śmiało stwierdzić, że atmosfera na treningach jest pozytywna, a pomiędzy trenującymi dziećmi nie ma konkurencji.

Jak najbardziej! Rodzice sami przyznają, że ich pociechy często wyczekują kolejnych zajęć i nie trzeba im przypominać o treningach. Dzieciaki fajnie się bawią, śmieją się, żartują między sobą, atmosfera jest bardzo przyjazna. Dzieci lubią przebywać w swoim towarzystwie i razem ćwiczyć. Pomagają sobie wzajemnie, co bardzo cieszy. Konkurencja oczywiście się pojawia, ale tylko ta sportowa. Młodzi zawodnicy zaczynają czuć ducha walki, a to ma na nich jedynie pozytywne oddziaływanie.

Dzieci pewnie nie mogą doczekać się już rozpoczęcia najbliższego sezonu. Kiedy ruszają zajęcia? Czy do zespołu mogą jeszcze dołączyć kolejni chętni?

Treningi rozpoczną się w drugiej połowie września, a aktualnie trwa nabór. Wszyscy chętni mogą się zapisać i do nas dołączyć. Po szczegółowe informacje zapraszam na stronę IBB Polonii Londyn lub bezpośrednio do mnie pod nr telefonu 07799068707. Chętnie odpowiem na wszystkie pytania. «

13/09/2016 16:58:18

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

652-MAKIETA 5 92-100.indd 96

13/09/2016 16:58:18

097 PANNA

KOZIOROŻEC

BYK

Będziesz bardzo zaskoczony, gdy dowiesz się, jak korzystnie zakończyła się dla Ciebie sprawa, z której o mało nie zrezygnowałaś.

Dostaniesz pieniądze, które umożliwią Ci spełnienie ważnych potrzeb. Pamiętaj jednak, żeby nie wydać więcej, niż otrzymałaś.

Poczujesz się zmęczony i znużony. Gdy dostaniesz propozycję służbowego wyjazdu, skorzystaj z niej. W tej chwili najlepszym dla Ciebie lekarstwem będzie oderwanie się od codziennych zajęć i zmartwień. Okaże się, że mimo wielu obowiązków, uda Ci się psychicznie odpocząć.

Pochłoną Cię do reszty sprawy związane z wrześniowymi obowiązkami. Będzieszs starał się pogodzić sprawy rodziny i własne zobowiązania. Nie krępuj się rozmową z rodziną na temat organizacji tego czasu.

Inni członkowie też mogą się włączyć w niektóre działania.

WAGA

WODNIK

BLIŹNIĘTA

Gwiazdy będą Ci przychylne. Odczujesz ich pozytywny wpływ we wszystkich aspektach swojego życia. Będziesz miał dużo energii do działania, a pomysły i rozwiązania trudnych sytuacji będziesz wymyślał z łatwością. Możesz rozpocząć coś, co przyniesie Ci wiele korzyści.

W partnerstwie i przyjaźni trzeba się dzielić. Zrozumiesz, że jeżeli ktoś tego nie respektuje, musi odejść. Przyznaj się przed sobą samym, że traktujesz swojego partnera dosyć przedmiotowo. Dobrze wiesz, że może mieć tego dość. Zastanów się nad przyszłością Waszego związku.

Niczego nie rób na siłę. Z powodu skomplikowanej sytuacji, niewiele uda Ci się teraz zdziałać. Skup się na wypełnieniu podstawowych obowiązków. Wszystko, co będziesz musiał zrobić, przyjdzie Ci z łatwością. Wolny czas wykorzystaj na nadgonienie zaległości w książkach.

SKORPION

RYBY

RAK

Nie bagatelizuj pierwszych oznak przeziębienia. Jesteś osłabiony, łatwo więc będziesz mógł coś złapać. Na początku powinna pomóc herbata z miodem i cytryną, jednakże jeśli poczujesz, że dzieje się coś niepokojącego, koniecznie wybierz się do lekarza.

Układ planet będzie Cię wspierał.

Korzystny czas na wprowadzenie zmian w swoim życiu. Gwiazdy sprawią, że staniesz się bardziej wojowniczy i pewny siebie, co pozwoli Ci bez większego stresu przeforsować swoje stanowisko i osiągnąć to, co sobie wcześniej założyłeś.

Możesz czuć się osłabiony, możesz narzekać na powracające bóle głowy i kłopoty z koncentracją. W walce z przeziębieniem postaw na domowe sposoby leczenia. Wskazany jest relaks i odpoczynek oraz dieta bogata w witaminy i kwasy omega. Regeneruj siły.

STRZELEC

BARAN

LEW

Bądź ostrożny w sprawach finansowych.

Ktoś może Cię namawiać do zrobienia świetnego interesu lub zainwestowania z olbrzymim zyskiem pieniędzy. Nie daj się na to namówić. Licz tylko na to, co masz w zasięgu ręki, niekorzystne będą teraz dla Ciebie kredyty i pożyczki.

Gwiazdy natchną Cię duchem filantropii.

Zaangażujesz się w sprawy innych ludzi.

Niestety odciągnie Cię to od spraw zawodowych. Będziesz zmuszony wykrzesać z siebie dużo siły, aby z sukcesem pogodzić interesy własne z niesieniem pomocy innym.

Zapowiadają się bardzo udane dni.

Większość spraw, za które się zabierzesz, zakończ się sukcesem. Jednakże nie osiadaj na laurach i nie ustawaj w staraniach. Włóż dużo wysiłku w wykonywanie czynności, a Twój sukces okaże się być podwójny!

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

652-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

13/09/2016 16:58:19

652-MAKIETA 5 92-100.indd 98

13/09/2016 16:58:20

652-MAKIETA 5 92-100.indd 99

13/09/2016 16:58:23

652-MAKIETA 5 92-100.indd 100

13/09/2016 16:58:24