Cooltura Issue 681 by Cooltura

cooltura.co.uk

8 kwietnia 2017

14 (681)

w Ĺ&#x203A;rodku nasz dodatek

681-COVER.indd 1

03/04/2017 16:25:37

681-MAKIETA 1 01-23.indd 2

03/04/2017 18:43:07

681-MAKIETA 1 01-23.indd 3

03/04/2017 18:43:09

W NUMERZE 681.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

040 010

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI SERGIUSZ HIERONIMCZAK / DR JACEK KORNAK / JAREK SĘPEK MARCIN SZCZEPAŃSKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

094

040 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH

040 FOTOREPORTAŻ 062 KSIĘGARNIA

024 PRAWO

064 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

W ramionach Maggie May

032 KOMENTARZ TYGODNIA List pożegnalny

034 OPINIE Mobilizacja nowej Polonii

036 FELIETON Gibraltar w ogniu

038 ŚWIAT POLONII Raport na temat 100-tysięcznej Polonii we Włoszech

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

Ideal Home Show 2017

014 PRZEGLĄD PRASY 026 TEMAT NUMERU

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk , wew. 229 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk

Wiosna! Ach, to ty!

066 ZDROWIE I URODA Zdrowe śniadania dla dzieci

068 OGŁOSZENIA DROBNE

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

W środku nasz coolturalny dodatek Wielkanoc 2017

681-MAKIETA 1 01-23.indd 4

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

03/04/2017 18:43:15

681-MAKIETA 1 01-23.indd 5

03/04/2017 18:43:17

006

681-MAKIETA 1 01-23.indd 6

ZdjÄ&#x2122;cie tygodnia Taki jest Londyn

03/04/2017 18:43:19

Brexit czas zacząć Proeuropejscy demonstranci protestują przed brytyjskim parlamentem przeciwko Brexitowi. Manifestacja odbywała się w środę 29 marca – w dzień oficjalnego rozpoczęcia procedury wychodzenia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Fot. Piotr Dobroniak

Czytaj też na str. 32

681-MAKIETA 1 01-23.indd 7

03/04/2017 18:43:21

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Rząd przedstawił plan dotyczący unijnej legislacji po Brexicie Jakub Krupa, PAP

Brytyjski minister ds. wyjścia z Unii Europejskiej David Davis przedstawił w czwartek tzw. białą księgę określającą rządowe plany dotyczące przekształcenia, po niezbędnych korektach, unijnego prawa w brytyjskie przepisy. Davis omówił treść dokumentu w trakcie wystąpienia w Izbie Gmin w ok. 24 godziny po formalnym rozpoczęciu przez Wielką Brytanię procedury opuszczenia Wspólnoty. Na 39 stronach przedstawiono trzy kluczowe elementy przyszłej tzw. Wielkiej Ustawy Uchylającej, która zakończy brytyjską zależność od unijnego prawa. – Najpierw uchylimy obowiązywanie ustawy o Wspólnotach Europejskich z 1972 roku, przywracając te kompetencje Wielkiej Brytanii. Następnie przepiszemy istniejące prawo unijne do prawa brytyjskiego, co pozwoli firmom na dalsze działanie ze świadomością, że przepisy się nie zmieniły w ciągu nocy, i zapewni uczciwe podejście osobom indywidualnym, których prawa i obowiązki nie będą podlegały natychmiastowej zmianie – tłumaczył Davis. Wielka Ustawa Uchylająca „pomoże zagwarantować pewność i stabilność na wszystkich obszarach. To kluczowe dla zapewnienia łagodnego i uporządkowa-

681-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Brytyjski minister ds. wyjścia z Unii Europejskiej David Davis

nego wyjścia” z UE – podkreślił minister ds. Brexitu. Dodał, że ministrowie oraz rządy regionalne w Szkocji, Walii i Irlandii Północnej także otrzymają czasowe prawo wprowadzania technicznych zmian za pomocą przepisów prawa wtórnego, by dopasować dotychczasowe regulacje do funkcjonowania poza instytucjami Unii Europejskiej. Ta zapowiedź została jednak skrytykowana przez posłów opozycyjnej Partii Pracy i Partii Zielonych jako „próba zdobycia dodatkowej władzy”. Davis zaznaczył też, że po Brexicie Wielka Brytania nie będzie dłużej objęta

bezpośrednią jurysdykcją prawną Trybunału Sprawiedliwości UE. Jak jednak dodał, przyszłe spory dotyczące unijnych przepisów przeniesionych do krajowego prawa będą rozstrzygane przez sądy z uwzględnieniem wszystkich wyroków Trybunału sprzed daty wyjścia ze Wspólnoty, które otrzymają status podobny do wyroków Sądu Najwyższego. Oficjalny proces wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej został uruchomiony w środę, kiedy list premier Theresy May w tej sprawie został doręczony przewodniczącemu Rady Europejskiej Donaldowi Tuskowi. «

03/04/2017 18:43:23

009

681-MAKIETA 1 01-23.indd 9

03/04/2017 18:43:24

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

May: Nie oddamy władzy nad Gibraltarem bez zgody mieszkańców

681-MAKIETA 1 01-23.indd 10

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Brytyjska premier Theresa May zapowiedziała, że Londyn nigdy nie odstąpi władzy nad Gibraltarem bez zgody mieszkańców tego leżącego na południu Półwyspu Iberyjskiego brytyjskiego terytorium zamorskiego. May zapewniła, że Gibraltar będzie włączony w proces negocjacji w sprawie Brexitu. W rozmowie z szefem rządu Gibraltaru Fabianem Picardo premier May oświadczyła, że „nigdy nie zawrze umowy, która przekazałaby mieszkańców Gibraltaru pod inną władzę bez ich wolnej, wyrażonej w sposób demokratyczny woli” - podało Downing Street. May zapewniła również, że będzie współpracować z Gibraltarem w celu otrzymania najlepszego wyniku negocjacji w sprawie Brexitu oraz że w pełni włączy to terytorium w proces negocjacji. Agencja Reutera zauważa, że zgodnie z przedstawionym w piątek przez szefa Rady Europejskiej Donalda Tuska projektem wytycznych w sprawie Brexitu, po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej „żadna umowa między Wspólnotą a Wielką Brytanią nie może być stosowana na terytorium Gibraltaru bez porozumienia Zjednoczonego Królestwa z Królestwem Hiszpanii”. Przedstawiciele opozycji w Gibraltarze alarmowali, iż oznacza to, że Madryt mógłby potencjalnie zablokować brytyjskiemu terytorium zamorskiemu dostęp do wszelkich umów handlowych wynegocjowanych między Londynem i Brukselą.

Premier Theresa May

W reakcji na tę propozycję szef brytyjskiej dyplomacji Boris Johnson oświadczył, że „Gibraltar nie jest na sprzedaż, nie można się o niego targować”. Podkreślił, że „status Gibraltaru jest niezmieniony od 1713 roku. Przystąpienie Wielkiej Brytanii do wspólnego rynku (europejskiego) w 1973 roku, gdy Hiszpania nie była jeszcze członkiem (UE), niczego nie zmieniło. Nie powinno to robić różnicy także i dziś”. Z kolei Picardo mówił o „przewidywalnych machinacjach Hiszpanii”, która „stara się zmanipulować Radę Europejską, aby zrealizować swoje własne, małostkowe interesy polityczne”. Propozycję UE nazwał „dyskryminującą”. Z kolei hiszpański minister spraw zagranicznych Alfonso Dastis ocenił pro-

pozycję UE jako „bardzo pozytywną”. – Gdy Zjednoczone Królestwo opuści UE, partnerem UE będzie Hiszpania, a w kwestii Gibraltaru UE będzie zatem zobowiązana stanąć po stronie Hiszpanii – mówił w rozmowie z hiszpańskim dziennikiem „El Pais”. „Nie sądzę, by konieczna była rozmowa o wecie” – dodał. W lipcu 2016 roku Hiszpania zaproponowała Wielkiej Brytanii wspólną władzę nad Gibraltarem, argumentując, że dzięki temu mieszkańcy brytyjskiego terytorium uniknęliby skutków wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE, bo wspólne sprawowanie władzy nad Gibraltarem pozwoliłoby na stosowanie tam prawa unijnego po Brexicie. W referendum, w którym Brytyjczycy zadecydowali o wyjściu ze Wspólnoty, prawie 96 proc. głosujących w Gibraltarze opowiedziało się za pozostaniem w Unii. Jak oceniała agencja EFE, sukces zwolenników Brexitu w kraju sprawił, że obecnie mieszkańcy brytyjskiego terytorium czują się niepewnie bez „parasola” UE w stosunkach Gibraltaru z Hiszpanią. Jednocześnie około 9 tys. hiszpańskich obywateli, których byt zależy od pracy w Gibraltarze, martwi się o nią w obawie o przyszłość stosunków Madrytu z brytyjską kolonią. Gibraltar stał się brytyjską kolonią na mocy traktatu z Utrechtu z 1713 roku, po jego zajęciu przez wojska angielskie w toku tzw. wojny o sukcesję hiszpańską. «

03/04/2017 18:43:27

011

681-MAKIETA 1 01-23.indd 11

03/04/2017 18:43:28

Fot. PAP/EPA / Robert Perry

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Minister regionalnego rządu Szkocji Nicola Sturgeon

Szkocki parlament poparł wniosek o referendum Szkocki parlament zagłosował we wtorek 28 marca za wystosowaniem formalnej prośby do brytyjskiego rządu o przeprowadzenie referendum w sprawie niepodległości Szkocji. Premier Theresa May wcześniej wykluczyła zorganizowanie takiego plebiscytu. Jakub Krupa, PAP

Złożony przez szkocki rząd w Edynburgu wniosek poparło 69 deputowanych, reprezentujących Szkocką Partię Narodową i Partię Zielonych. Przeciwko było 59 posłów, m.in. przedstawiciele Szkockiej Partii Konserwatywnej i Szkockiej Partii Pracy. W trakcie wystąpienia podczas debaty przed głosowaniem pierwsza minister regionalnego rządu Szkocji Nicola Sturgeon mówiła o tym, że „kiedy jasne stanie się, jakie znaczenie będzie miał Brexit, ta zmiana (statusu członkostwa w Unii Europejskiej) nie powinna zostać nam narzucona”. 681-MAKIETA 1 01-23.indd 12

– Powinniśmy mieć prawo wyboru naszej przyszłości: (...) pomiędzy Brexitem, prawdopodobnie tzw. twardym Brexitem, lub staniem się niepodległym państwem, które samo może wytyczyć swoją przyszłość i budować partnerstwo na równych zasadach – podkreśliła Sturgeon. – Kiedy zostanie uruchomiony artykuł 50. traktatu lizbońskiego, zmiana dla naszego kraju stanie się nieunikniona. Wiele rzeczy, które przez większość mojego życia uważano za pewne – wolność podróży przez Europę na przykład – będzie teraz podlegało negocjacjom, których wynik jest niepewny – dodała pierwsza minister, podkreślając,

że konieczne są przygotowania do drugiego referendum. Relacjonując spotkanie z May, która w poniedziałek była w Edynburgu, pierwsza minister powiedziała, że „szefowa rządu wyraziła się krystalicznie jasno, że planuje, żeby warunki Brexitu (...) były znane przed wyjściem z Unii Europejskiej i w porę, aby doszło do ratyfikacji porozumienia przez pozostałe kraje członkowskie”. Zdaniem Sturgeon, to pozwala na to, aby referendum ws. szkockiej niepodległości odbyło się na jesieni 2018 roku lub wiosną 2019 roku, „ale szczegóły niepodległości muszą być ustalone z wyprzedzeniem, co pozwoli Szkotom na podjęcie w pełni świadomej decyzji”. Sturgeon zaznaczyła, że z szacunku dla doniosłości notyfikacji opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię poczeka ze złożeniem oficjalnego wniosku o drugie referendum. – Mam nadzieję, że brytyjski rząd uszanuje wolę tego parlamentu. Jeśli tak będzie, rozpocznę rozmowy (na temat referendum) w dobrej wierze i gotowości do kompromisu. Jeśli jednak wybiorą inną drogę, wrócę do parlamentu po świętach wielkanocnych i przedstawię kolejne kroki, jakie szkocki rząd podejmie, aby doprowadzić do zrealizowania woli parlamentu – zapowiedziała Sturgeon. Premier May wielokrotnie wypowiadała się przeciwko przeprowadzeniu drugiego szkockiego referendum przed wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, podkreślając, że „nie jest to właściwy moment”, bo w trakcie rozmów dotyczących Brexitu kluczowa będzie jedność kraju. – Chcę wyrazić się jasno: chcę, żeby Wielka Brytania uzyskała dobre warunki porozumienia w wyniku tych negocjacji. Niezależnie od tego, jaką drogę Szkocja wybierze w przyszłości, jest to w naszym interesie – zapewniła w parlamencie Sturgeon. Premier May rozpocznie procedurę wyjścia z Unii Europejskiej w środę, 29 marca, przedstawiając informację w tej sprawie Izbie Gmin. Odpowiedni list zostanie także przekazany przewodniczącemu Rady Europejskiej Donaldowi Tuskowi. Zgodnie z traktatem lizbońskim Wielka Brytania powinna opuścić UE najpóźniej dwa lata po rozpoczęciu procedury, czyli 29 marca 2019 roku. « 03/04/2017 18:43:29

013 Dłuższy termin na stworzenie rządu w Irlandii Płn.

Rząd w Londynie dał dwóm największym partiom w Irlandii Północnej „kilka dodatkowych tygodni” na stworzenie koalicyjnego rządu unionistów i republikanów. Pierwotny termin upłynął w ubiegłym tygodniu w poniedziałek po południu. Poinformował o tym brytyjski minister ds. Irlandii Płn. James Brokenshire. Na mocy tzw. porozumienia wielkopiątkowego zawartego w 1998 roku, które zakończyło trwający trzy dziesięciolecia krwawy konflikt między katolikami i protestantami w brytyjskim Ulsterze, dwa największe ugrupowania, unionistyczne i nacjonalistyczne, sprawują wspólnie rządy w Irlandii Północnej w ramach obowiązkowej koalicji. W marcowych przedterminowych wyborach do Zgromadzenia Irlandii Północnej probrytyjska partia DUP uzyskała 28 mandatów, a nacjonalistyczna Sinn Fein opowiadająca się za zjednoczeniem Irlandii – tylko o jeden mniej. Jednak po raz pierwszy od powstania prowincji w 1921 roku w Stormoncie unioniści, reprezentowani przez kilka ugrupowań, znaleźli się w mniejszości. Pomimo bezpośredniego zaangażowania premier Theresy May i udziału Brokenshire'a w mediacjach, obie strony nie były w stanie zgodzić się co do warunków stworzenia nowego rządu przed poniedziałkowym terminem, kończącym trzy tygodnie negocjacji. Brokenshire, który zajmuje w brytyjskim rządzie stanowisko ministra ds. Irlandii Północnej, podkreślił jednak, że liczy na to, że przedłużenie okresu rozmów „stworzy okazję” na wypracowanie szczegółów porozumienia. Brak porozumienia skrytykował minister spraw zagranicznych Irlandii Charlie Flanagan, który zwrócił uwagę na to, że jest „szczególnie martwiące, że do braku rządu w Irlandii Północnej dochodzi w momencie, w którym Irlandia jako wyspa mierzy się z wieloma poważnymi wyzwaniami związanymi z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej”. DUP brała udział w kampanii za wyjściem Zjednoczonego Królestwa z UE, tymczasem Sinn Fein była przeciwko Brexitowi. Irlandia Płn. to najbiedniejszy region Zjednoczonego Królestwa i jako jedyny posiadający granicę lądową z UE. W ubiegłorocznym referendum większość obywateli prowincji opowiedziała się za pozostaniem w UE, podobnie jak Szkocja. Jeśli dalsze negocjacje ws. powołania rządu zakończą się niepowodzeniem, brytyjski rząd może zarządzić kolejne wybory lub zdecydować się na tymczasową bezpośrednią administrację Irlandią Północną z pominięciem lokalnych władz. (Jakub Krupa, PAP) « 681-MAKIETA 1 01-23.indd 13

03/04/2017 18:43:30

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Roboty nadchodzą Ludzie są mało atrakcyjni.

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

W ciągu następnych 15 lat, roboty są w stanie zastąpić 10 mln pracowników. Stanowiska w sklepach, biurach i fabrykach staną się mniej dostępne dla ludzi. Mówimy o zajęciach nieskomplikowanych, wymagających podstawowego bądź żadnego wykształcenia. Zaawansowana technologia jest tańsza, bardziej precyzyjna i nieporównywalnie wydajniejsza od człowieka. Sztuczna inteligencja wbudowana w maszynę to „super człowiek”. Po co szefowi „zwykły” pracownik, leniwy, chodzący na chorobowe i urlopy, potrzebujący przerwy obiado681-MAKIETA 1 01-23.indd 14

wej i z wrodzoną ochotą do strajków? Taniej i prościej zatrudnić robota. Tam, gdzie będzie to możliwe, każda branża wymieni go na maszynę. Każdy menadżer będzie wolał nadzorować pracę maszyn niż ludzi. Każda firma będzie dążyła do zakupu robota. Im większa, tym więcej ich będzie wśród „personelu”. Raport firmy PwC podaje, że do 2030 roku najprawdopodobniej 30 proc. miejsc pracy zostanie zabranych ludziom, a oddanych zautomatyzowanym urządzeniom. Kto pozostaje w grupie największego zagrożenia? Transport, fabryki, administracja, magazyny. Już niedługo powszechne staną się samochody bez kierowców. Ciężarówki i vany pojadą na 03/04/2017 18:43:31

015 miejsce bez kolizji i w czasie zaplanowanym co do minuty. W analizach na ten temat czytamy, że 950 tys. tego typu stanowisk zostanie przekazanych robotom. Samochody bez kierowców spodziewane są na drogach do 2020 roku, czyli za 3 lata! Aplikacja Uber pracuje nad taksówkami bezzałogowymi, które mogłyby przewozić pasażerów. Taksówkarzy niepokoją tego rodzaju wieści, jednak ich odczucia niewiele mają tu do powiedzenia. Roboty wydają się nieuniknioną przyszłością dla nas wszystkich. Intensywnie rozwija się też sprzedaż internetowa. To musi prowadzić do redukcji sklepów i zatrudnionego w nim personelu. Trudno wyobrazić sobie ulice pozbawione witryn – ale powinniśmy, może nie wszystkich, ale części tak. Obliczenia wskazują na utratę 2,5mln stanowisk pracy w handlu. To najwięcej ze wszystkich sektorów. John Hawksworth, zarządzający PwC i ekonomista z wykształcenia, twierdzi, że sklepy w przyszłości będą wyglądać bardziej jak hale wystawowe, gdzie firmy prezentują swoje produkty. Konsument przyjdzie je obejrzeć zanim zdecyduje się kupić drogą internetową. Powstanie więcej gigantów, takich jak Amazon, amerykańskie przedsiębiorstwo prowadzące największy na świecie sklep internetowy z oddziałami na całym świecie. Na początku była to jedynie internetowa księgarnia w Stanach Zjednoczonych, później sprzedawano w niej również sprzęt komputerowy i wszystkie inne produkty łącznie z żywnością, odzieżą czy wyposażeniem wnętrz. Amazon powstał w połowie lat 90. ubiegłego wieku. Kiedy wysyłał drogą pocztową pierwszą zamówioną przez Internet książkę, chyba mało kto myślał, że za jakiś czas będzie to najpopularniejszy i najtańszy sposób dokonywania zakupów. Tak więc idąc tym tropem, należy pogodzić się z nadchodzącymi zmianami, a co ważniejsze: zaadoptować się do nowych warunków. W przyszłości maszyny nie tylko wytworzą produkt, ale też go posortują i umieszczą w bezzałogowych pojazdach, które zawiozą go wprost do klienta. Nie poczekamy na to długo. Samoobsługowe sklepy i punkty już są naszą codziennością i pojawiają się w większości sieciówek. Z czasem będą niemal wszędzie. W tym dziale pracę straci 1,2 mln ludzi w magazynach oraz 1,1mln w administracji. Same złe wieści? Niekoniecznie. Jedne zawody znikną, inne utrzymają silną pozycję i nabiorą jeszcze większego znaczenia. Kto bowiem zatrudni robota zamiast niani do dziecka? Komputer wyświetlający dane zamiast nauczyciela w szkole? Świat finansowy i panowie w białych kołnierzykach, osoby programujące i obsługujące maszyny, wszyscy dobrze wyszkoleni mogą spać spokojnie. Czy czeka nas bezrobocie na niespotykaną dotąd skalę? Nie można powiedzieć, że tak, ponieważ pojawią się nowe nieznane nam dziś jeszcze zawody. Od 250 lat technika wkracza coraz mocniej do naszego życia. Czy możemy powiedzieć, że doprowadziła do olbrzymiej utraty miejsc pracy? Ziemia jest coraz liczniejsza, kolejne pokolenia znajdują zatrudnienie, jeśli są nim zainteresowane. Jedno wiemy na pewno: od ludzi oczekuje się coraz lepszego przygotowania zawodowego. Praca jest i będzie zawsze dla dobrze wykształconych w kierunkach pożądanych w danym okresie na rynku pracy. « 681-MAKIETA 1 01-23.indd 15

03/04/2017 18:43:32

Fot. Jack Taylor / Getty Images

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Nowa moneta weszła do obiegu Jakub Krupa, PAP

Nowa, dwunastokątna moneta o nominale jednego funta szterlinga weszła do obiegu w Wielkiej Brytanii. Zaprojektowano ją, by wspomóc rząd w walce z fałszywymi pieniędzmi. Zgodnie z szacunkami, na które powołała się telewizja BBC, nawet co czterdziesta jednofuntówka znajdująca się w obiegu może być podrobiona. Nowa moneta – lżejsza, cieńsza i nieco większa od starej, okrągłej – została wyposażona w szereg nowych zabezpieczeń, m.in. hologram i niewielką inskrypcję na krawędzi. Część zabezpieczeń jest tajna. Królewska mennica (Royal Mint) zapewniła, że nowa moneta jest „naj-

681-MAKIETA 1 01-23.indd 16

bezpieczniejsza na świecie”. – Zaprojektowaliśmy ją w taki sposób, aby mogła nam służyć w przyszłości, używając środków bezpieczeństwa, które będą strzegły naszej waluty i innych na całym świecie przez następne lata – powiedział szef Royal Mint Adam Lawrence. Dotychczasowa moneta jednofuntowa pozostanie w obiegu do 15 października; po tym terminie sklepy i punkty usługowe nie będą miały obowiązku jej akceptować, ale wciąż będzie przyjmowana przez banki. W poniedziałek pierwsza partia nowych monet została dostarczona do 33 wybranych banków i urzędów pocztowych. W najbliższych dniach nowe jednofuntówki mają już być dostępne

w całym kraju. Łącznie wybito 1,5 miliarda tych monet. Nie wszystkie firmy przygotowały się jednak na zmianę. Tesco poinformowało, że wózki sklepowe w ponad 200 z 3,5 tys. sklepów sieci zostaną tymczasowo w pełni odblokowane do czasu wymiany mechanizmu blokującego na taki, który będzie akceptował nową monetę. Podobne problemy mogą spotkać użytkowników londyńskiego metra i brytyjskiej kolei, bo część maszyn biletowych nie została jeszcze przygotowana na nową jednofuntówkę. Moneta jednofuntowa została wprowadzona w 1983 roku, zastępując banknot o tym nominale. «

03/04/2017 18:43:34

017

681-MAKIETA 1 01-23.indd 17

03/04/2017 18:43:36

Fot. Jack Taylor / Getty Images

018

WIADOMOŚCI tekst sponsorowany biznes NA wyspach

Biznes apeluje o spokojny Brexit Wyjście Wielkiej Brytanii z UE musi odbyć się w spokojny sposób, przy zapewnieniu bliskiej współpracy gospodarczej między stronami – oświadczyła organizacja BusinessEurope. Zrzeszenie firm energetycznych chce utrzymania zintegrowanego rynku handlu energią. Krzysztof Strzępka, PAP

Po dziewięciu miesiącach od referendum, w którym większość obywateli wielkiej Brytanii zdecydowała, że chce opuścić UE, w środę rząd w Londynie notyfikował w Brukseli ten zamiar, uruchamiając szacowany na dwa lata proces wychodzenia kraju ze Wspólnoty. – Decyzja Wielkiej Brytanii o wyjściu z UE rozpoczyna okres niepewności. Z tego powodu kluczowe jest zorganizowanie Brexitu w sposób uporządkowany i konstruktywny – głosi wydane w Brukseli oświadczenie BusinessEurope, organizacji skupiającej 40 federacji kręgów gospodarczych z 34 krajów europejskich. Stowarzyszenie zwróciło uwagę, że znaczna część miejsc pracy zarówno w UE jak i w Wielkiej Brytanii zależy od eksportu i procesów produkcyjnych, które są głęboko zakorzenione w całej Europie. Dlatego należy unikać tworzenia niepotrzeb681-MAKIETA 1 01-23.indd 18

nych przeszkód dla handlu i inwestycji oraz nieuczciwych warunków konkurencji – wskazało. Europejski biznes chce, by nowy model unijno-brytyjskich relacji po Brexicie opierał się na zachowaniu jednolitego rynku z jego czterema swobodami, utrzymaniu możliwie bliskich stosunków gospodarczych między Wielką Brytanią a UE, a także na zapewnieniu płynnego przejścia do przyszłej umowy handlowej, by biznes mógł się przygotować i dostosować do nowej sytuacji. Inne z postulatów dotyczą łagodzenia niekorzystnych efektów Brexitu dla firm i obywateli, jak najszybszego zapewnienia pewności prawnej oraz włączenia do dyskusji wszystkich zainteresowanych stron w celu odpowiedniego zajęcia się ważnymi kwestiami, włączając w to stawki i procedury celne, dostęp do rynku i zbieżność regulacyjną. – W interesie zarówno Unii Europejskiej, jak i Zjednoczonego Królestwa jest

dążenie do wzajemnie korzystnych relacji w przyszłości na równych warunkach. Wyjście Wielkiej Brytanii z UE musi przebiegać w spokojny, płynny sposób. Negocjacje powinny być prowadzone w duchu partnerstwa (...) – czytamy w oświadczeniu. Osobne stanowisko w związku z uruchomieniem Brexitu wydało stowarzyszanie EURELECTRIC, reprezentujące interesy przemysłu elektroenergetycznego w UE. Branża ta chciałaby, aby negocjacje dotyczące wewnętrznego rynku energii w UE były prowadzone w oderwaniu od rozmów o jednolitym rynku. Wyjście z tego ostatniego, niezależnie od konsekwencji, zapowiedziała brytyjska premier Theresa May. Stowarzyszanie podkreśliło, że Wielka Brytania odegrała znaczącą rolę w rozwijaniu zliberalizowanych rynków energetycznych, utworzeniu pierwszego na świecie znaczącego systemu handlu pozwoleniami na emisję gazów cieplarnianych, a także we wspieraniu bezpieczeństwa energetycznego w Europie w kontekście jej geopolitycznych relacji z sąsiadami. Sektor energetyczny opowiada się za współpracą „27” z Londynem w sprawach klimatycznych oraz pozostaniem Wielkiej Brytanii w unijnym systemie handlu emisjami CO2 (EU ETS). Jeśli Wielka Brytania nie musiałaby obciążać swoich firm czy energetyki dodatkowymi kosztami za pozwolenia na emisję, brytyjska gospodarka zyskałaby przewagę konkurencyjną nad przedsiębiorstwami z UE. EURELECTRIC chce też utrzymania na Wyspach Brytyjskich obowiązujących w UE reguł środowiskowych. – Należy rozważyć wprowadzenie szerokiego zakresu prawodawstwa UE dotyczącego ochrony środowiska jako części umowy między UE a Wielką Brytanią. Niektóre z wymogów będą miały duży wpływ na transgraniczny handel energią elektryczną i powinny zostać utrzymane – podkreślono w oświadczeniu. Stowarzyszenie spodziewa się, że skomplikowanych negocjacji w sprawie Brexitu nie uda się zakończyć w niecałe dwa lata, dlatego postuluje przyjęcie porozumień przejściowych odnoszących się do energii, aby zapobiec potencjalnym problemom. Choć proces wyjścia Wielkiej Brytanii z UE powinien zakończyć się w ciągu dwóch lat, same negocjacje potrwają około 18 miesięcy, od początku czerwca br. do przełomu października i listopada 2018 roku. Reszta czasu potrzebna jest na przyjęcie wytycznych i zatwierdzenie efektu rokowań. « 03/04/2017 18:43:38

019

681-MAKIETA 1 01-23.indd 19

03/04/2017 18:43:41

020

WIADOMOŚCI NA wyspach

Ryanair: Transport lotniczy musi być priorytetem w rozmowach o Brexicie

Wielka Brytania musi priorytetowo potraktować transport lotniczy w negocjacjach o wystąpieniu z Unii Europejskiej, by uniknąć poważnych zakłóceń w lotach – ostrzegł tani przewoźnik Ryanair. Podobne obawy żywi cała brytyjska branża pisze Reuters.

681-MAKIETA 1 01-23.indd 20

– Istnieje duże prawdopodobieństwo, że po marcu 2019 roku przez pewien czas nie będzie połączeń lotniczych między Wielką Brytanią a UE – powiedział szef marketingu Ryanaira Kenny Jacobs. Według Jacobsa, umowę w sprawie przemysłu lotniczego między UE a Wielką Brytanią należy zawrzeć jak najszybciej, bo linie lotnicze w pierwszej połowie przyszłego roku muszą sfinalizować harmonogramy lotów na lato 2019 roku. Linie lotnicze z siedzibą w UE mają prawo obsługiwać loty do, z i w granicach dowolnego państwa unijnego dzięki powstałemu w latach 90. wspólnemu europejskiemu obszarowi lotniczemu. Jednak po oficjalnym uruchomieniu przez rząd w Londynie procedury wystąpienia ze Wspólnoty kraj musi w ciągu zaledwie dwóch lat do marca 2019 roku renegocjować warunki dostępu do dotychczasowego rynku lub stworzyć alternatywny system. Niskokosztowi przewoźnicy z siedzibą w Wielkiej Brytanii najdotkliwiej

odczują skutki Brexitu, bo to oni najbardziej korzystają z prawa do obsługiwania połączeń między innymi krajami UE (w dodatku do lotów z i do Wielkiej Brytanii). Operujący z podlondyńskiego lotniska Luton easyJet poinformował, że wkrótce zacznie ubiegać się o licencję na utworzenie spółki operacyjnej w UE, by zachować prawo do obsługiwania połączeń na terytorium Unii. Główna siedziba przewoźnika pozostałaby w Wielkiej Brytanii i spółka byłaby nadal notowana na brytyjskiej giełdzie. Brytyjska premier Theresa May powiedziała, że w razie konieczności brak porozumienia z UE w sprawie Brexitu i powrót we wzajemnych relacjach do reguł Światowej Organizacji Handlu (WTO) byłby lepszy niż niekorzystne porozumienie. Reuters przypomina jednak, że reguły te nie obejmują transportu lotniczego, co dla branży oznacza większą niepewność co do przyszłości. Od referendum w czerwcu 2016 roku, w którym Brytyjczycy zdecydo03/04/2017 18:43:43

Fot. Pablo Blazquez Dominguez / Getty Images

021

wali o wyjściu swego kraju z UE, kurs akcji easyJet spadł o 35 proc., WizzAira o 18 proc., a Ryanaira i IAG, właściciela linii British Airways, wzrosły o 4 proc. i 0,7 proc. W tym samym okresie notowania niemieckiej Lufthansy wzrosły o 24 proc. O opracowanie planu awaryjnego apelują także europejskie lotniska, które twierdzą, że należy uniknąć powrotu do wynegocjowanych dekady temu praw przewozowych (np. Wielka Brytania i Niemcy mogłyby wrócić do porozumienia z 1955 roku). Nie wszyscy jednak przedstawiciele branży chcą, by transport lotniczy traktowany był w negocjacjach Londyn-Bruksela priorytetowo – pisze Reuters. Federalny Związek Niemieckiego Przemysłu Lotniczego (BDL) zadeklarował, że popiera stanowisko rządu w Berlinie, według którego w rozmowach ws. Brexitu nie można pozwolić na wybiórcze podejście do negocjowanych tematów. Według szefa Lufthansy Carstena Spohra, na priorytetowe potraktowanie transportu lotniczego nie zgodzą się ani Niemcy, ani Francja. Wcześniej brytyjski ambasador Tim Barrow przekazał na ręce szefa Rady Europejskiej Donalda Tuska pismo uruchamiające zapisaną w artykule 50. unijnego traktatu procedurę wystąpienia z UE. Procedura ma się zakończyć w ciągu dwóch lat i tyle czasu UE i Londyn mają na uzgodnienie warunków Brexitu. « 681-MAKIETA 1 01-23.indd 21

03/04/2017 18:43:44

022

WIADOMOÅ&#x161;CI gospodarka

681-MAKIETA 1 01-23.indd 22

03/04/2017 18:43:46

023

681-MAKIETA 1 01-23.indd 23

03/04/2017 18:43:49

024

PORADY PRAWO

ACAS – czym się zajmuje i kiedy możemy się do niego zwrócić ACAS, czyli Advisory, Conciliation and Arbitration Service, jest instytucją założoną w 1975 r., która zajmuje się monitorowaniem pracowników oraz pracodawców.

681-MAKIETA 2 24-43.indd 24

Jej zadaniem jest upewnienie się, że prawa pracownicze nie są łamane. ACAS udziela pomocy prawnej oraz jest twórcą i organizatorem szkoleń, kursów i wytycznych dotyczących prawidłowego funkcjonowania zakładów pracy na terenie Wielkiej Brytanii. ACAS jest finansowany częściowo przez BIS (Department for Busienss, Innovation and Skills), jednak w celu zachowania całkowitej autonomii i niezależności w dużej mierze finansowany jest przez niezależne instytucje. Z pomocy ACAS mogą skorzystać pracownicy oraz pracodawcy. Darmową poradę prawną można uzyskać bezpośrednio na stronie internetowej lub telefonicznie. ACAS jest pierwszym kontaktem dla pracowników przy rozwiązywaniu sporów z pracodawcą. Pracownik, który uważa, że jego prawa pracownicze są łamane, powinien zgłosić sie do ACAS w celu uzyskania pomocy prawnej. ACAS może kontaktować się z pracodawcą w imieniu pracownika w celu polubownego rozwiązania sporu. Ma również możliwość zorganizowania mediacji, a gdzie polubowne rozwiązanie sporu nie jest możliwe, może pomóc w wypełnieniu dokumentów do Trybunału Prawa Pracy. ACAS udziela również wsparcia pracodawcom, którzy mogą się

do niego zgłosić w celu ustalenia, czy procedury w zakładzie pracy są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, oraz w celu otrzymania wytycznych dotyczących działania firmy z uwzględnieniem praw pracowników. W celu uzyskania porady prawnej na temat prawa pracy należy zadzwonić na infolinię, pod numer 0300 123 1100. Zapytania można również zgłaszać za pomocą formularza dostępnego na stronie internetowej ACAS: http://www.acas.org.uk «

Miałeś wypadek w pracy?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

03/04/2017 18:14:53

025

681-MAKIETA 2 24-43.indd 25

03/04/2017 18:14:54

026

TEMAT NUMERU społeczeństwo

681-MAKIETA 2 24-43.indd 26

03/04/2017 18:14:57

027

W ramionach Maggie May

Związek starszej kobiety z młodszym mężczyzną? To, co jeszcze niedawno należało do rzadkości, dziś powoli staje się normą. Bez względu na to, czy parę wiąże małżeńska obrączka czy luźna relacja. Piotr Gulbicki

Ma 53 lata i sama siebie nazywa „brytyjską królową cougar”. Pochodząca z St Albans blondwłosa bizneswoman Juney Smith przyznaje, że randkowała z ponad 250 młodszymi od siebie mężczyznami. I, jak zapewnia, dzięki temu czuje się kwitnąco. – Wiek to tylko liczba, ludzie dają mi nie więcej niż 30-35 lat. Jestem wesołą, kochającą świat kobietą. Lubię dobrze wyglądać i mieć przyjemność z seksu z właściwym mężczyzną, ale zanim do czegoś dojdzie, najpierw muszę go dobrze 681-MAKIETA 2 24-43.indd 27

poznać. Moje podejście w tym względzie jest bardzo amerykańskie – czasami spotykam się z trzema, bądź czterema facetami w tygodniu, oczywiście oddzielnie – opowiadała Juney na łamach „Daily Mirror”, dodając, że mężczyźni w jej wieku bądź starsi, ani nie potrafią zaoferować tego, co młodsi, ani nie mają pomysłu na udane randki. Zazwyczaj są nudni, słabi w łóżku i niezbyt chętni do pomocy. Owszem, po rozwodzie czy rozstaniu ze swoją dotychczasową partnerką wracają do spotkań z kobietami, ale daje o sobie znać wypalenie i nienadążanie za zmianami, jakie niesie współczesny świat. » 03/04/2017 18:14:59

Fot. Pascal Le Segretain / GettyImages

028

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Sandra Bullock i Ryan Gosling

Co innego młodzi, czyli, w przypadku Juney, mężczyźni w rozdziale wiekowym 18-45 lat. Kobieta przyznaje, że na brak adoratorów nie narzeka. Poznaje ich praktycznie wszędzie – od przystanków autobusowych, przez galerie sztuki, po kluby muzyczne i własną pracę. Zdarza się też, że korzysta ze stron randkowych w Internecie. – Sprawiają, że czuję się młoda, dodają mi animuszu i chęci do działania. Oni wiedzą, jak cieszyć się życiem i – co wiele osób może zdziwić – są ekspertami w dziedzinie seksu. A nawet jeśli nie, to mają duży zapał do nauki w tym względzie – wyznaje 53-latka, podkreślając, że fakt, iż randkowała z ponad 250 mężczyznami nie oznacza, że jest kobietą lekkich obyczajów, co ludzie automatycznie kojarzą ze słowem „cougar”. W większości kończyło się na etapie rozmów, spotkań na drinka czy kawę, a do łóżka szła tylko z tymi, z którymi czuła przepływ pozytywnej energii. „Królowa” podkreśla, że ma swoje żelazne zasady, które jej partnerzy muszą 681-MAKIETA 2 24-43.indd 28

zaakceptować. Na początku znajomości informuje, że oczekuje relacji bez zobowiązań, a podstawą jest dobra zabawa i mile spędzony czas. Nie interesują ją trwałe związki, dlatego nigdy nie wyszła za mąż i nie ma dzieci. – Wiele osób nie potrafi tego zrozumieć, ale taka już jestem i dobrze mi z tym. Mam świadomość, że nie jest to tradycyjna droga, aby nią podążać trzeba być super pewną, że właśnie tego się chce – tłumaczy 53-latka, która rozważa pisanie poradników i prowadzenie seminariów dla dojrzałych kobiet, gdyż – jak twierdzi – część z nich mimo chęci ma opory, żeby umówić się na spotkanie z młodszym facetem. Bo boją się etykietek i tego, co ludzie pomyślą.

Single u szczytu

Moda, fanaberia, znak czasu? Z badań przeprowadzonych przez American Association of Retired Persons wynika, że co trzecia kobieta w wieku 40-69 lat randkuje z mężczyznami młodszymi od sie-

bie przynajmniej o dekadę. Najbardziej w takich relacjach cenią sobie elastyczność, chęć przeżycia niezobowiązującej przygody oraz spontaniczność swoich partnerów. A wzory idą z góry. W samym tylko aktorsko-piosenkarskim światku tego typu związki, mniej bądź bardziej długotrwałe, stają się chlebem powszednim. Wystarczy wymienić najbardziej znane pary: Madonna – Timor Steffens (29 lat różnicy), Kris Jenner – Corey Gamble (25), Jennifer Lopez – Casper Smart (17), Sandra Bullock – Ryan Gosling (16), Demi Moore – Ashton Kutcher (15), Shakira – Gerard Piqué (10), Halle Berry – Gabriel Aubry (9), Kylie Minogue – Andres Velencoso (9) Jennifer Aniston – John Mayer (8), Cameron Diaz – Justin Timberlake (8), Kate Hudson – Derek Hough (6), Eva Mendes – Ryan Gosling (6), Eva Longoria – Tony Parker (7). Zdaniem psychologa Sama Owena, takie związki odzwierciedlają aktywną rolę kobiet we współczesnym społeczeństwie. Dla swoich młodszych partnerów 03/04/2017 18:15:01

029 nie są one substytutem matki, tylko przykładem nowoczesnej, prężnej osoby, która wie czego chce i po to sięga. A to czyni je atrakcyjną i bezpieczniejszą opcją. Z kolei pisarz Peter Lloyd, autor książki „Stand by your manhood”, przekonuje, że mężczyźni uważają dojrzałe partnerki za bardziej wyzwolone i niezależne niż swoje własne rówieśniczki. Z reguły mają one bowiem już pozycję zawodową, mieszkanie, zabezpieczenie finansowe. Co więcej, są mniej czepliwe i zazdrosne, a to pozwala uniknąć wielu problemów. Tym bardziej w sytuacji, kiedy tradycyjny model rodziny, szczególnie w społeczeństwach zachodnich, odchodzi do lamusa. – Młodsze kobiety oczekują od mężczyzny sukcesów zawodowych, grubego portfela i pełnego oddania. Problem w tym, że wielu z nich nie chce grać w tę grę na takich zasadach. I ja to rozumiem. Jako single, bezdzietni, są u szczytu swoich możliwości, mając poczucie wolności i nieskrępowanego wyboru, a związek ze starszą partnerką im to zapewnia – twierdzi Lloyd. Tego typu relacjom sprzyja również fakt, że upływające lata nie muszą oznaczać, iż kobieta traci na atrakcyjności. Wiele z nich dba o siebie, regularnie ćwiczy, zdrowo się odżywia, gustownie ubiera. A to przekłada się na pogodę ducha, atrakcyjny wygląd oraz głód fizycznych i emocjonalnych doznań. Według badań, 65 proc. pań po pięćdziesiątce jest bardziej aktywna seksualnie niż były ich matki, a prawie połowa z nich uprawia seks raz w tygodniu, czyli częściej niż wiele młodych par mających już dzieci.

Piorun w ciele

– To było najlepsze, co mogło nas w życiu spotkać – mówią zgodnie. On ma 27, a ona 56 lat, są ze sobą już ponad dekadę. Kobieta, matka siedmiorga dzieci, żeby poślubić chłopaka rozwiodła się ze swoim poprzednim mężem. Marylin Buttigieg z Crawley w hrabstwie West Sussex wspomina, że William Smith był najlepszym kolegą jej syna, do którego przychodził pograć na komputerze. Wystarczyło kilka spojrzeń, krótka wymiana zdań, by – mimo 29-letniej różnicy wieku – między obojgiem zaiskrzyło. Po raz pierwszy umówili się na randkę i pocałowali we wrześniu 2005 roku, a po kilku kolejnych spotkaniach wiedzieli, że są w sobie zakochani. Kiedy jednak 12 miesięcy później ujawnili swoją tajemnicę, spadła na nich fala krytyki – ze strony rodziny, przyjaciół, znajomych. Wielokrotnie słyszeli, że związek nie przetrwa próby czasu, dzieci zerwały z matką kontakt, tymczasem oni ciągle są razem – od 2009 roku już jako mąż i żona. Oboje twierdzą, że różnica wieku nie ma żadnego znaczenia. I podkreślają, że ich uczucie kiełkowało przez lata, a mimo upływu czasu nie traci na świeżości. – Nie patrzę na Marylin myśląc, że jest prawie o 30 lat starsza ode mnie. Widzę w niej przede wszystkim świetną osobę, z którą chcę dzielić swoje życie. Zdarza się, że ludzie spoglądają na nas dziwnie, wiem, że swoje myślą, ale mówiąc szczerze niewiele nas to obchodzi – podkreśla William, który po ślubie przyjął nazwisko swojej żony. » 681-MAKIETA 2 24-43.indd 29

03/04/2017 18:15:02

030

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Odosobniona historia? Bynajmniej. Na ślubnym kobiercu zakończył się również romans Julie Lunn i Jima Ashtona. Poznali się kiedy on miał… 13, a ona 32 lata! W momencie gdy chłopak został pełnoletni zaręczyli się, a potem pobrali. – Zawsze byłam troskliwą matką, miałam świetne relacje ze swoim synem Joe. I z jego przyjaciółmi, którzy często nas odwiedzali, szczególnie, kiedy robiłam pyszny bekon. Wśród nich był również Jim, nigdy bym nie pomyślała, że tak to się skończy – wspomina Julie, na co dzień pracująca jako opiekunka. Kobieta w owym czasie była w separacji z mężem Stevem, z którym ostatecznie rozwiodła się po 15 latach małżeństwa, z czasem całe swoje emocje przelewając na nastoletniego Jima. – Pewnego popołudnia przyszedł do mojego syna, ale akurat go nie było. Nigdy nie zapomnę, jak po raz pierwszy nasze dłonie splotły się w dotyku, kiedy podawał mi telefon. Instynktownie wiedziałam, że to fizyczne i psychiczne przyciąganie, patrząc na niego czułam, jakby piorun przechodził przez moje ciało – wspomina mieszkająca w miejscowości Bourne w hrabstwie Lincolnshire Julie. Oboje zaczęli pisać do siebie SMS-y i maile, szybko zdając sobie sprawę, że nie jest to zwykła znajomość. W efekcie, po kilku tygodniach, wylądowali w łóżku – Jim obsypywał ją komplementami, upajał się ciałem i długimi, ciemnymi włosami, powtarzając, że jest piękna. Ostatecznie chłopak wprowadził się do domu swojej przyszłej żony, skończył college i rozkręcił biznes ogrodniczy. Rodziny obu stron z czasem zaakceptowały ten związek, poza Joe. Jego relacje z matką i byłym przyjacielem stały się bardzo napięte, dlatego nie został zaproszony na ślub.

Piętno równouprawnienia

„I tak w końcu zostawi ją dla młodszej”. To zdanie często pada w kontekście par, u których występuje duża różnica wieku. Wydaje się, że jest w tym sporo racji, tymczasem, jak zapewnia Susan Winter, współautorka (wspólnie z Felicią Brings) książki „Older women, younger men: New options for love and romance”, to zwykły mit, niemający potwierdzenia w rzeczywistości. 681-MAKIETA 2 24-43.indd 30

Czy to oznacza, że tradycyjny model, w którym mężczyzna starszy od swojej partnerki jest głową i głównym żywicielem rodziny, odchodzi w przeszłość? Wiele na to wskazuje

Wydana przez nią publikacja jest owocem jej własnych doświadczeń (Winter była w kilku związkach z mężczyznami młodszymi od siebie o ponad 20 lat), oraz badań, w których wzięto pod lupę 200 par. Efekty są zaskakujące. Pisarka twierdzi, że nie spotkała się z sytuacją, kiedy młodszy mężczyzna porzucił swoją starszą partnerkę. Owszem, zdarzało się, że panowie chcieli mieć dzieci, co z różnych powodów nie odpowiadało drugiej stronie i związek rozpadał się z tego powodu.

Inny mit, z którym rozprawia się Winter, dotyczy tego, że to kobieta jest inicjatorką nawiązania bliższej damsko-męskiej relacji. Okazuje się, że we wszystkich przebadanych przez nią przypadkach pierwszy ruch zawsze należał do mężczyzny. Podobnie jest z trwałością tego typu znajomości. Panuje przekonanie, że są one krótkie i przelotne, tymczasem w książce opisano kilka par mogących poszczycić się wspólnym stażem, sięgającym ćwierć wieku bądź dłuższym. Nato03/04/2017 18:15:03

Fot. David Ramos / Getty Images

031

Shakira i Gerard Piqué

miast średnia długość związków, przebadanych przez Susan Winter i Felicię Brings, oscyluje w granicach 13 lat. Czy to oznacza, że tradycyjny model, w którym mężczyzna starszy od swojej partnerki jest głową i głównym żywicielem rodziny, odchodzi w przeszłość? Wiele na to wskazuje. Publicystka Sarah Symonds podkreśla, że coraz bardziej widoczne jest odwrócenie uformowanych przez stulecia ról. Feminizacja życia oraz równouprawnienie płci odciskają swoje piętno, powodując, że kobiety czę681-MAKIETA 2 24-43.indd 31

sto postępują tak jak dawniej mężczyźni. Są męskie w zachowaniu i bardziej agresywne, a sięganie po młodszych partnerów dla wielu z nich staje się normą i potwierdzeniem ich pozycji. Póki co, jak się wydaje, obu stronom to odpowiada, stąd wielu facetów chętnie ucieka do przysłowiowej Maggie May, dojrzałej kobiety, uwiecznionej przez Roda Stewarta w piosence z 1971 roku. Uciekają i znajdują przystań w jej ramionach, nucąc słowa hitu sprzed lat:

(…) Nad ranem dokładnie widać ile masz lat Jednak nic mnie to nie obchodzi, jesteś dla mnie wszystkim Śmiałem się ze wszystkich Twoich żartów, moja miłość nie potrzebowała zachęty Oh Maggie, nie mogę już tak dłużej Zostałem przez Ciebie zwabiony, bo nie chciałaś być sama Skradłaś mi duszę i gdyby nie to, nie musiałbym tak cierpieć (…) «

03/04/2017 18:15:04

Fot. Christopher Furlong – WPA Pool / Getty Images

032

KOMENTARZ TYGODNIA polityka

List pożegnalny Premier Theresa May podpisała formalny wniosek do Rady Europejskiej o rozpoczęcie procedury wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Teraz od Europy zależy, jak bardzo Brexit zaboli. Radosław Zapałowski

Stało się. Wielka Brytania oficjalnie opuszcza Unię Europejską – jedną z największych potęg gospodarczych świata. To ważny moment, akt politycznej głupoty Zjednoczonego Królestwa, którego konsekwencje zarówno Wielka Brytania jak i jej sąsiedzi będą odczuwali przez lata. To także największa geopolityczna zmiana od 1989 roku. Wielokulturowa, międzynarodowa architektura w Europie Zachodniej ulega drastycznym przeobrażeniom. Jesteśmy świadkami historii. Żadne państwo nie wystąpiło dotąd ze Wspólnoty Europejskiej, nie zdecydowało się na ryzykowny krok w nieznane i nie odrzuciło politycz681-MAKIETA 2 24-43.indd 32

nego, gospodarczego oraz kulturowego klubu, który przez ponad pięćdziesiąt lat zapewniał swoim członkom pokój, bezpieczeństwo i dobrobyt. Przypadek brytyjski będzie precedensem studiowanym pod każdym względem przez zwolenników i przeciwników Brexitu w Europie i na świecie.

Ciastko z niespodzianką

Wiadomo było już od dnia ogłoszenia wyniku referendum, że oficjalne rozpoczęcie procedury wyjścia kiedyś nastąpi. A mimo to, kiedy w zeszłą środę Theresa May podpisała formalny wniosek trudno było nie odczuć wagi chwili. Żarty się skończyły. Tak jak i dziwaczna gra, którą

prowadziło 10 Downing Street i „twardogłowi” brexitersi przez ostatnie miesiące. A przynajmniej powinna się skończyć. Wszelkie cukiernicze metafory, bagatelizowanie problemu, urzędowy optymizm, irytujące i infantylne argumenty o niemieckiej desperacji, żeby na Wsypach móc sprzedawać BMW, hurra optymizm eurosceptycznych jastrzębi, niepoważne i nieodpowiedzialne karmienie brytyjskiej opinii publicznej złudzeniami, tracą rację bytu. W momencie uruchomienia artykułu 50. traktatu lizbońskiego Wielka Brytania zdaje się na łaskę i niełaskę Brukseli. To Unia podyktuje warunki „rozwodu” i to Unia określi ramy ewentualnej przyszłej współpracy. Ten fakt chyba jeszcze nie dotarł do Brytyjczyków, którzy przez 03/04/2017 18:15:07

033 ostatnie dziewięć miesięcy debatowali nad „twardym” lub „miękkim” Brexitem. Jakby cokolwiek zależało od nich. W rzeczywistości, jak w lipcu zeszłego roku stwierdził Donald Tusk, a niedawno szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker, wybór jest jeden. Albo „twardy” Brexit albo żaden. Wielka Brytania po referendum zachowywała się jak światowa potęga zdolna kształtować okoliczności. W rzeczywistości jednak jest dla Unii tym, czym np. Belgia, Austria czy Portugalia dla Niemiec – partnerem osiem razym mniejszym. Istotnym, z którym lepiej współpracować i razem rozwiązywać problemy, ale nie takim, który może sobie pozwolić na dyktowanie warunków. List Theresy May do Donalda Tuska pokazuje, że Wielka Brytania tego nie rozumie. Albo udaje, że nie rozumie i wciąż karmi brytyjską opinię publiczną – do której w jakiejś części ten list był również skierowany – złudzeniami. A jeśli brytyjski establishment nie zmieni narracji, to Brytyjczyków czeka szok. Trzymając się analogii Borisa Johnsona, Wielka Brytania nie zje i nie zatrzyma ciastka, ale dostanie tort z niespodzianką. Niezbyt smaczną.

Zrozumieć kontynent

Theresa May musi przejść szybki kurs ze znajomości polityki europejskiej. Do tej pory odgrywała rolę premiera dla brytyjskiej widowni – brexitersów, członków własnej partii, konserwatywnych mediów, którzy oklaskiwali każdy przejaw retoryki krytykującej lub deprecjonującej Brukselę. Teraz jednak wkracza na światową, europejską scenę i nie może grać nagłówkami z Daily Mail. Ta publiczność tego nie kupi. Zwłaszcza, że Brytyjczycy zawsze do Unii podchodzili utylitarnie. Trudno im więc zrozumieć, że głownie dla polityków ze starych państw członkowskich Unia Europejska jest projektem ideowym. Wspólnotą polityczną, o którą warto walczyć. To niezrozumienie przejawia się najbardziej w cyklicznym argumencie o presji niemieckiego przemysłu na łagodny Brexit. Kiedy rozmawia się z Brytyjczykami o czarnym scenariuszu rozwodu, zawsze prędzej czy później w rozmowie pojawi się BMW: bawarski koncern nadal chciałby sprzedawać auta na Wyspach i ma wystarczającą siłę w kraju, aby Angela Merkel zwróciła uwagę na jego interesy. Brexitowcy zdają się jednak nie doceniać, czym dla Niemców jest integracja europejska, jak głęboko wrosła ona w powo681-MAKIETA 2 24-43.indd 33

jenną niemiecką tożsamość. I do jakiego stopnia niemiecki przemysł jest w stanie uznać wyższość interesów politycznych państwa nad gospodarczymi. Tak stało się chociażby w kwestii sankcji na Rosję. Niemiecki biznes nie był w stanie ich zablokować, mimo że straty są dla niego o wiele większe niż w przypadku odcięcia Wielkiej Brytanii. Największy problem w tym, że eurosceptycy, tak jak i Theresa May, mają niczym niepodparte przekonanie, że Unia zrezygnuje ze swoich fundamentalnych zasad, aby dogodzić Brytyjczykom. Albo będzie chciała się dogadać za wszelką cenę, bo zbyt wysoko ceni sobie handel, geopolitykę i stabilność

i przyszłych relacji handlowych negocjować jednocześnie, co pozwoliłoby Wielkiej Brytanii uspokoić biznes. Unia mówi nie. Najpierw dwuletni okres rozwodowy, dopiero potem umowa handlowa, której ratyfikacja może potrwać nawet pięć lat. Zresztą, jeszcze zanim rozmowy się rozpoczęły, już doszło do zgrzytu. Barnier zapowiedział sekwencję rozmów – Brytyjczycy najpierw zapłacą wszystkie rachunki, z przyszłymi włącznie (szacunkowo od 60 do 72 miliardów euro), zgodzą się na przepisy przejściowe dotyczące imigracji na Wyspy, potem stracą dostęp do wspólnego rynku, żeby wreszcie otrzymać jakieś regulacje przejściowe. Dla 10 Downing

finansową. Brytyjczycy nie biorą jednak pod uwagę europejskich nastrojów i pryncypiów, którymi kierują się oficjele Brukseli. Szczyt w Rzymie powinien uświadomić Londynowi, że Brexit wcale nie jest najważniejszą kwestią dla Unii. Na liście bardziej istotnych wyzwań znalazły się terroryzm, uchodźcy, populizm, strefa euro czy gospodarcza stagnacja w południowej Europie.

Street to są warunki politycznie nie do przyjęcia. I mimo że pojawiają się głosy łagodzące nieco wcześniejsze zapowiedzi chociażby o zmniejszeniu liczby emigracji (David Davis), to jednak Theresa May nie wytrzyma politycznie takiego obciążenia. Koszty rozwodowe będą pożywką dla tabloidalnej prasy i jeszcze bardziej zwiększą eurowrogość Brytyjczyków do UE, co z kolei zawęzi May niemal do minimum pole do kompromisu. Podobnie z kwestią emigracji. Sprzeciw wobec liczby emigrantów na Wyspach był i jest podstawą brytyjskiego eurosceptycyzmu i 10 Downing Street nie może się w tej kwestii ugiąć. Co tworzy sytuację patową już na samym starcie negocjacji. Konsekwencją będzie zaś „opcja zero” czy też „atomowy Brexit” czyli wyjście Zjednoczonego Królestwa z Unii bez żadnej umowy. Wówczas bezpośrednią podstawą relacji Unia–Wielka Brytania staną się zasady obowiązujące w Światowej Organizacji Handlu. Rozpoczęło się odliczanie. Czasu wbrew pozorom jest niewiele. «

Theresa May musi przejść szybki kurs ze znajomości polityki europejskiej. Do tej pory odgrywała rolę premiera dla brytyjskiej widowni. Teraz wkracza na światową, europejską scenę i nie może grać nagłówkami z Daily Mail. Ta publiczność tego nie kupi

Do Unii po prośbie

Teraz inicjatywa i kontrola przeszła na stronę Unii Europejskiej. Brytyjczycy stali się petentami Brukseli, a dokładniej Michela Barniera, głównego negocjatora Komisji Europejskiej ds. Brexitu. Urzędnika, który jako komisarz UE ds. rynku wewnętrznego wyprowadził z równowagi byłego szefa Banku Anglii Mervyna Kinga. I już dziś wiadomo, że negocjacje nie będą dla Londynu łatwe. Barnier zapowiedział, że nie ma szans na to, żeby, jak chce brytyjski rząd, warunki rozwodu

03/04/2017 18:15:07

Fot. Piotr Dobroniak

034

OPINIE WIKTOR MOSZCZYŃSKI

Mobilizacja nowej Polonii Nowa Polonia brytyjska wreszcie mobilizuje się i rusza w społeczeństwo brytyjskie. Powstają zarówno w Londynie jak i w terenie organizacje, które nie są już efemerydami, nabierają kształtu prawnego, doceniają potrzeby socjalne i kulturalne lokalnych Polaków i rozwijają zwinięte dotychczas żagle integracji z brytyjskim otoczeniem.

Polskie organizacje, zajmujące się alkoholikami czy przemocą domową, nie kryją się już przed urzędami i organizacjami brytyjskimi i jawnie z nimi współpracują. Już nie wystarczy zakładanie szkółki sobotniej – teraz dzieci polskie występują publicznie na lokalnych festiwalach i zaznajamiają się z realiami życia na Wyspach. Ostatnio w czasie mojej wizyty w szkole polskiej na Hanwell zjawiła się policja z psami i spędziła miłą godzinę z uczniami, a ich najpopularniejszą nauczycielkę przebrali w pełny mundur „antyzamieszkowy” z pałką i kaskiem. Coś nie do pomyślenia 681-MAKIETA 2 24-43.indd 34

w zamkniętym świecie, jakim operowała moja szkoła sobotnia 60 lat temu. Coraz częściej działacze polonijni czy nauczycielki odwiedzają szkoły angielskie z pogadankami na tematy polskie. A nowy projekt [polskiej] ambasady, aby uczcić święto 3 maja zewnętrznie w ramach Polish Heritage Day, jeszcze bardziej ośmiela polskie ośrodki do szukania dróg do współpracy ze środowiskiem brytyjskim. Jeszcze bardziej ambitny był polski udział w British Science Week. W jedną z ostatnich niedziel Związek Techników Polskich, przy współpracy z PUNO, Polskim Towarzystwem Naukowym na Obczyź-

nie i Polonium Foundation, zorganizował siedmiogodzinny Dzień Otwarty na terenie POSK-u, gdzie publiczność polsko-brytyjska mogła uczestniczyć w wykładach, warsztatach pracy i nawet w poszczególnych eksperymentach, podkreślających szeroki wachlarz polskiej nauki. Poza udziałem wybitnych naukowców jak profesor Michał Kleiber, astronom dr Marek Kukuła czy John Zarnecki, dyrektor International Space Science Institute, było pole do popisu dla młodzieży szkolnej przy takich tematach jak „Recykling, czyli drugie życie śmieci”, „Jak działa mózg”, no i oczywiście odwieczny temat dla nieco starszych stu03/04/2017 18:15:09

035 dentów – „Czego jeszcze nie wiemy o seksie?”. Temat, który z każdym rokiem staje się jeszcze bardziej obszerny. Zainteresowani mogli zanurzyć się też w świecie wirtualnej rzeczywistości czy eksperymentować przy drukarce trzywymiarowej, a gdzie indziej reklamowano jak skonstruować budynek ze spaghetti. Dzień Otwarty stał się wehikułem do rozszerzania horyzontów wiedzy i myślenia, jak również promotorem Polski i jej świata naukowego. Przy tak, coraz bardziej ambitnym, rozruszeniu Polonii brytyjskiej udało się zorganizować dwie ciekawe konferencje, które odgrywały rolę treningu dla działaczy polonijnych, wkraczających w ten szerszy świat. Pierwszy, pod tytułem „Strengthening Community Collaboration: Poles in UK”, powstał z inicjatywy brytyjskiej ambasady w Warszawie, współpracującej z POSKiem. Odbył się 2 marca. Celem była rzetelna dyskusja na temat problemów integracji, nurtujących polskie wspólnoty w Wielkiej Brytanii, a przede wszystkiem fenomen tzw. hate crimes. Obecność ambasadora Arkadego Rzegockiego na otwarciu podkreślała, do jakiego stopnia to spotkanie uzyskało imprimatur władz polskich. Brytyjskiej ambasadzie udało się zaprosić szereg wybitnych znawców do przedstawienia aspektów „hejtu”, który tak rozrósł się w czasie debat, poprzedzających referendum czerwcowe. Pierwszy mówił Paul Giannasi, koordynator rządowy, na temat przestępstw z uprzedzeniem, potem Maarit VereniusVarela z Home Office, zajmująca się nowoczesnym niewolnictwem, i Mick Conboy, określający rolę prokuratury w specyficznej dziedzinie tych przestępstw. Z dużym zaciekawieniem wysłuchano Mike’a Whine’a, który jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo społeczeństwa żydowskiego w tym kraju, i który opisywał skuteczny system informowania i alarmowania o przestępstwach antysemickich, oparty na wielowiekowym doświadczeniu samoobrony gmin żydowskich. Okazuje się, że w swojej centrali mają wielopiętrową galerię ekranów pilnujących każdą synagogę i ośrodek żydowski w tym kraju. Jest to w dużym stopniu subsydiowane przez Home Office, a z kolei Foreign Office płaci im za przetłumaczenie na język włoski, polski i rumuński podręcznika, opisującego, czym jest społeczeństwo żydowskie. Najważniejsze jednak były dyskusje, wywołane po przedstawieniu przy681-MAKIETA 2 24-43.indd 35

kładów współpracy środowisk polskich z samorządami, policją i niezależnymi ośrodkami społecznymi w Londynie i w West Midlands. Szczególnie bogate było doświadczenie East European Resource Centre w POSK-u i organizacji Rights and Equality w mieście Sandwell, gdzie dużą rolę odgrywa bardzo aktywna działaczka Zjednoczenia Polskiego, Elżbieta Kardynał. Trzeba pamiętać, że rasizm nie jest tylko monopolem brytyjskim i można go znaleźć również w naszych szeregach i wśród innych mniejszości narodowych. Jednak konkluzje uczestników kierowały się przede wszystkim do podtrzymania spójności i dobrego samopoczucia polskich społeczeństw, aby nie określali siebie wyłącznie jako ofiary. Natomiast, w stylu żydowskim, trzeba śmiało protestować przeciw każdej próbie upokorzenia nas, zgłaszając zażalenia do odpowiednich instytucji i do policji. Organizacje polskie powinny wyrobić sobie markę wiarygodnej organizacji, gotowej do składania zeznań w trzeciej osobie w wyniku każdego zgłoszonego wypadku przestępstwa wobec Polaka na tle rasowym. Było rzeczą budującą słyszeć jak różni działacze wyrażali swoje poglądy z dużym optymizmem, że w końcu da się pokonać te przestępstwa, które są raczej przelotne, podkreślając zarazem konieczność współpracy z policją, mimo tradycyjnych polskich zawahań wobec służb porządkowych. Poglądy te ujrzały światło dzienne w formie artystycznych wykresów na białych ścianach wielkiego parawanu, który POSK obecnie wystawił jako stałą ekspozycję. Drugą, jeszcze bardziej cenną inicjatywą, był projekt zorganizowany przez Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Brytanii w ostatnim czasie w POSK-u pt. „Let’s get it right and unite”. Sala Malinowa była wypełniona po brzegi uczestnikami z ośrodków polonijnych z całej Wielkiej Brytanii, łącznie ze Szkocją, skupionymi na ożywionym wykładzie Jakuba Krupy z Polskiej Agencji Prasowej na temat Polonii i mediów brytyjskich. Uczestnicy ćwiczyli jak reklamować swoją działalność w krótkich wypowiedziach, trwających 60 sekund, dla mediów w języku polskim i angielskim, i jak przygotowywać komunikat prasowy. Polonijne organizacje komunikują się jeszcze na Facebooku, ale wpływ na opinię brytyjską trzeba już zdobywać przez Twittera. Lecz pomysłowe inicjatywy oparte na tradycjach staropolskich, jak wysyłanie pączków na tłusty czwartek czy jak Polonia w Merseyside, malowanie gigantycznego

jajka wielkanocnego w ratuszu, są bardzo efektywne. Nikt jednak nie proponował wykorzystanie na ten cel dyngusa. Jeszcze bardziej rewelacyjny dla uczestników był wykład Elżbiety Kardynał na temat uzyskania funduszów brytyjskich dla swojej działalności. Opisywała jak trzeba się przygotować na złożenie podania o wsparcie finansowe przez dobre obmyślenie swojej strategii finansowej i przez staranne przygotowanie poszczególnego projektu, z którego będzie trzeba się później rozliczyć. Każdy projekt musi być ograniczony w czasie, a każde potknięcie trzeba zgłosić, żeby wykazać, że jest się w stanie monitorować wykonanie swojego projektu. Każda organizacja składająca podanie powinna mieć świadomość, jaki będzie miała stan organizacyjny i finansowy za 18 miesięcy, a więc chodzi tu o planowanie długoterminowe. Sam ten fakt świadczy już o tym, że mimo obecnych problemów z Brexitem i dorywczym „hejtem”, wspólnoty polskie tworzące te organizacje widzą już tu swoją obecność, jako stałą. Natomiast źródeł, z których można czerpać fundusze, jest wiele, nie tylko od samorządów lokalnych, ale również z fundacji, jak np. Big Lottery Fund (który subsydiował konferencję), Control Immigration Fund, Comic Relief, Sports England, Princes Trust, Princess Diana Fund; zaś dobrym żródłem informacji jest portal FundingCentral.org.uk. Trzeba przyznać, że gdy raz działacze polonijni zanurzą się w świat funduszy i współpracy z brytyjskimi instytucjami, to przechodzą nie tylko na inny sposób myślenia, ale też i na inny język. Wykłady i pytania mówiły już o „councilach” i „fundach”, z których można zdobyć „granty” poprzez „tykowanie wszystkich boksów” i wypełnienie „service level agreementów”. Nic dziwnego, że na koniec uczestnicy uzyskali certyfikat obecności aby zaznaczyć, że są już uświadomieni w odważnym nowym świecie działalności społecznej, który mogłby się już wydawać zupełnie obcy działaczom społecznym ze starszych pokoleń. Lecz pamiętajmy, że te wszystkie nowe śmiałe inicjatywy odbywają się wciąż w murach POSK-u, który jest świadectwem inicjatywy społecznej starszego pokolenia, która zdała, i wciąż zdaje, egzamin jako skuteczny ośrodek życia polskiego. « Felieton ukazał się również w londyńskim „Tygodniu Polskim”

03/04/2017 18:15:09

Gibraltar w ogniu

Jeśli rozmawiamy o negocjacjach brexitowych, to może należałoby zadać sobie pytanie, jaki pomysł na Wielką Brytanię ma premier Theresa May po negocjacjach. Bo jeśli chce chwałę i wielkość Wielkiej Brytanii głosić orężem, to jest na najlepszej drodze.

Fot. Pablo Blazquez Dominguez / Getty Images

036

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Royal Navy HMS Westminster u wybrzeży Gibraltaru

Theresa May marzy o tym, żeby być postrzegana jako kolejna żelazna dama w polityce europejskiej. W polityce wewnętrznej to raczej flaki z olejem. Ale na zewnątrz jakby kipi ten olej. Flaki pozostają te same. Stres związany ze sławną poprzedniczką zaczyna chyba ciążyć nad zdrowym rozsądkiem brytyjskiej premier. May nie będzie nigdy Thatcher, ale pewnie by chciała. Mało tego, chce iść w jej ślady. Właśnie zagroziła Unii Europejskiej wojną. I to nie jest eufemizm. Ona zagroziła wojną taką z wojskiem, rakietami, lotnictwem i marynarką, bynajmniej handlową, a wojenną. Bić się będzie Wielka Brytania o Gibraltar. Tak jak kiedyś Thatcher o Falklandy. Po Falklandach Thatcher urosło, czy coś urośnie May? Nie wydaje mi się. Problem w tym, że do Gibraltaru rości sobie prawo Hiszpania. Trochę nawet Hiszpanów rozumiem. Przecież mają na swoim terenie coś takiego jak Polska, która miała Wolne Miasto Gdańsk przed drugą wojną światową. Niby to polskie było, ale jednak nie. Z Gibraltarem podobnie. Niby hiszpańskie, a jednak nie. Problemem jest również to, że na 681-MAKIETA 2 24-43.indd 36

Gibraltarze referendum brexitowe było jasne. Ponad 90 proc. mieszkańców zagłosowała za pozostaniem w UE. No i zrobił się problem, a Hiszpania zaoferowała swoją pomoc w jego rozwiązaniu, jeśli jednak mieszkańcy Gibraltaru dalej nie chcieliby wyjść z UE. Premier May zinterpretowała to jako próbę aneksji brytyjskiego terytorium przez Hiszpanię. A skoro Hiszpania jest w UE, a Wielka Brytania chce bronić „hiszpańską skałę” do ostatniego naboju, to właśnie szykuje się wojna pomiędzy siłami zbrojnymi Wielkiej Brytanii, a tzw. Eurokorpusem. Może właśnie dlatego Polska profilaktycznie zrezygnowała z uczestnictwa w siłach zbrojnych szybkiego reagowania Unii Europejskiej? Może to właśnie jest ta sprawa, którą załatwiał prezes Kaczyński na Downing Street? A może właśnie ze spotkania w tej sprawie wracał mostem Westminsterskim, w dniu ataku samotnego wilka, Radek Sikorski? Przypadek? ;) Wielką Brytanię w ogóle wprowadzono – a właściwie David Cameron wprowadził – w tzw. głęboką d**ę. Cameron dał zielone światło dla referendum

unijnego, a May brnie dalej udając, że na końcu jest jakieś światło, a nie po prostu jelito. Co w jelitach każdego człowieka jest, każdy wie, a ja nie muszę pisać. Tam właśnie zmierza na razie Zjednoczone Królestwo, które już zaraz może nie być takie zjednoczone. Brexit może cofnąć UK o dekady jeśli chodzi o wszelakie konflikty separatystyczne. To grozi tym (i tu piszę już zupełnie poważnie), że do porządku dziennego wróci agresywne działanie Irlandzkiej Armii Republikańskiej, działania secesyjne Szkocji i właśnie Gibraltaru. Unia Europejska pozwalała na to, że Irlandie były co prawda dwie jako byty państwowe, ale już jako naród stały się jednością. Bez faktycznych granic, chociaż z granicą na mapie. Oczywiście bez granic w ramach Unii Europejskiej. Nie będzie UE, na „zieloną wyspę” wróci granica i konflikty. Jeśli oczywiście Wielka Brytania się z UE nie dogada. Nie będzie UE, Szkoci nie będą zadowoleni. Jeśli oczywiście Wielka Brytania się z UE nie dogada. Nie będzie UE, stracą mieszkańcy Gibraltaru. Jeśli oczywiście Wielka Brytania się z UE nie dogada. Bo czy dogada się? « 03/04/2017 18:15:11

037

681-MAKIETA 2 24-43.indd 37

03/04/2017 18:15:12

Fot. vvoe / Shutterstock.com

038

ŚWIAT POLONII Raport

Ok. 100 tys. Polaków mieszka we Włoszech – podaje raport na temat imigracji. Jak się zauważa, podczas gdy 30 lat temu Polacy byli postrzegani głównie jako „pracownicy klasy B”, myjący szyby na skrzyżowaniach, teraz rośnie liczba wykwalifikowanych specjalistów.

Raport na temat 100-tysięcznej Polonii we Włoszech Z Rzymu Sylwia Wysocka, PAP

Włochy są na piątym miejscu w klasyfikacji krajów świata, w których żyje najwięcej Polaków – po Niemczech, Wielkiej Brytanii, USA i Kanadzie. Raport „Polacy we Włoszech. Stan aktualny, przemiany i perspektywy” przygotował włoski Instytut Badań IDOS, zajmujący się zjawiskami imigracji, we współpracy z ambasadą RP w Rzymie. Ta pełna i dokładna statystyczna oraz naukowa prezentacja Polonii we Włoszech została opublikowana 10 lat po poprzednim raporcie IDOS. Wtedy przygotowano go w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. 681-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Zauważa się, że liczba polskich imigrantów wzrosła w ostatnich latach. Dane z 2008 roku wskazywały, że jest ich od ponad 50 tys. do 100 tysięcy. W publikacji, zaprezentowanej w czwartek w polskiej ambasadzie, zwraca się uwagę na to, że Polacy wnoszą istotny wkład we włoskie społeczeństwo i gospodarkę. 11 proc. z nich to wysoko wykwalifikowani pracownicy. W analizie zebranych danych przedstawiono obraz Włoch jako kraju, w którym biurokracja stanowi duże obciążenie, zmiany konstytucyjne nie zostały przeprowadzone i gdzie trwa ostra debata polityczna. Ale z drugiej strony, zauważa się, sami Polacy przyznają, że

bodźcami zachęcającymi do życia w Italii są: „klimat, krajobraz, tradycja artystyczna, obecność papieża oraz charakter ludności”. Ponadto, z punktu widzenia życia pracowniczego, odnotowuje się powszechną pomoc dla rodzin oraz model przedsiębiorczości, angażujący imigrantów na masową skalę. Licząc od weteranów walk 2. Korpusu Polskiego obecnie żyje we Włoszech czwarte pokolenie Polaków – podkreślają autorzy tomu. Przypominają masową imigrację z Polski w połowie lat 80. Wtedy, dodają, Włochy stały się celem fali migracyjnej w pełnym tego słowa znaczeniu, mimo – jak zaznaczono – początkowej niechęci 03/04/2017 18:15:14

039 ludności z powodu utrwalenia się stereotypów polskiego imigranta, dotyczących przestępczości i „predyspozycji do społecznej marginalizacji”. Symbolem tego zjawiska byli Polacy myjący szyby na skrzyżowaniach. To ten wizerunek sprawił, zaznacza się w tomie, że byli uważani za „pracowników klasy B”. Scenariusz ten uległ następnie zmianie; przede wszystkim od roku 2004, czyli od przystąpienia Polski do UE, wraz z pojawieniem się trzeciego pokolenia imigrantów – wskazuje się w publikacji. Także we Włoszech Polacy stali się pracownikami z Unii, obywatelami europejskimi. To oznaczało zaś poprawę sytuacji prawnej i zniesienie ograniczeń w poruszaniu się oraz możliwość korzystania z wielu praw. Podczas gdy wcześniej panowała spora nieufność, obecnie imigracja znad Wisły traktowana jest w sposób całkowicie odmienny, przede wszystkim jako „źródło stymulującego bogactwa” – napisano w raporcie. Z danych z 2011 roku wynika też, że

681-MAKIETA 2 24-43.indd 39

największy odsetek tych, którzy przyjechali do Włoch, pochodzi z Podkarpacia (prawie 16 proc.) i z Małopolski (13 proc.). Często to kobiety są „pionierkami” imigracji, ponieważ jako pierwsze przyjeżdżają do pracy. Dane z 2011 r. wskazują również, że wśród 84 tys. Polaków osiadłych na stałe we Włoszech liczba rodzin, w których jest przynajmniej jedna osoba pochodząca z Polski, wynosiła prawie 32 tys. Blisko dwie trzecie z nich to pary polsko-włoskie, a 22 proc. – polskie pary. Najwięcej Polaków, ponad 12 tys., mieszka w Rzymie. Na drugim miejscu jest Neapol – 1 300 osób, a na trzecim Bolonia – 1 100. Na czwartym miejscu jest Mediolan i jego okolice. Badania ankietowe pozwoliły też stwierdzić, że ponad 70 proc. polskich imigrantów ma kłopoty z językiem włoskim, zarówno w mowie jak i w piśmie. Podobnie wysoki odsetek notuje się wśród przybyszów z Chin, Filipin i Sri Lanki. Ponad 70 proc. Polaków przybyło do Włoch za pracą.

Blisko dwie trzecie ankietowanych przyznało, że fakt, iż nie są Włochami, nie stanowi przeszkody w znalezieniu odpowiedniej pracy. Polacy pytani o Włochów odpowiadają najczęściej, że są oni przyjaźni i radośni. W konkluzjach podkreślono, że przykład Polaków stanowi jedną z najbardziej udanych integracji, choć – jak się przyznaje – nie dokonała się ona jeszcze w wielu aspektach. Wzrost obecności Polaków potwierdza, że przyczyna tej migracji nie sprowadza się jedynie do powodów ekonomicznych. – Nie należy zapominać, że dla Polaków we Włoszech integracja oznacza aktywny udział w nowym kontekście, ale bez zapominania o własnych korzeniach i związkach z Polską – podkreślono. Prezes Instytutu IDOS Ugo Melchionda powiedział, podsumowując raport: „Sprawa imigracji obywateli polskich we Włoszech ukazuje nadzwyczajne szanse, jakie mogą zrodzić się z szerokiego dowartościowania zasobów, jakie stanowią dla obu krajów, a także dla procesu budowy Unii Europejskiej”. «

03/04/2017 18:15:15

040

LONDYN FOTOREPORTAŻ

Ideal Home Show 2017 W historycznej Olympii w zachodnim Londynie odbyły się targi, na których wystawcy prezentowali wszystkie niezbędne rzeczy, potrzebne do wybudowania i utrzymania idealnego domu. Na brytyjskich targach od lat wystawiają się również polscy przedsiębiorcy. W tym roku Ideal Home Show zdominował producent stali, Polsteel.

681-MAKIETA 2 24-43.indd 40

03/04/2017 18:15:19

ZdjÄ&#x2122;cia Piotr Dobroniak

041

681-MAKIETA 2 24-43.indd 41

03/04/2017 18:15:23

042

transport londyn

681-MAKIETA 2 24-43.indd 42

03/04/2017 18:15:25

wielkanoc 2017

681-easter 2017 - Copy.indd 1

03/04/2017 18:11:19

wielkanoc 2017

Najważniejsze z wszystkich świąt

szale przedświątecznych porządków, gotowania, pieczenia ciast a także w pogoni za najkorzystniejszymi ofertami cenowymi największych supermarketów łatwo zapomnieć, że Wielkanoc ma przede wszystkim wymiar religijny. Jest to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, upamiętniające męczeńską śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu, poprzedzający

obchody Wielkiej Nocy rozpoczyna się w środę popielcową. Ostatni jego tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa – wspomnienie wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Kolejnych siedem dni, zwanych Wielkim Tygodniem a zakończonych Triduum Paschalnym, to pamiątka najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń – ostatniej wieczerzy, drogi krzyżowej, ukrzyżowania, złożenia do grobu a wreszcie powstania z martwych. W 325 roku naszej ery podczas Soboru Nicejskiego ustalono, że

Zmartwychwstanie Pańskie obchodzone będzie w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Wielkanoc jest wiec świętem ruchomym i wypada zawsze pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia. W 1528 roku papież Grzegorz XII dokonał reformy kalendarza, co wprowadziło drobne rozbieżności związane z datą wielkanocnego świętowania – Kościoły Wschodnie do dnia dzisiejszego opierają się na kalendarzu juliańskim, Kościół Zachodni bazuje na zreformowanym kalendarzu gregoriańskim.

Moc Wielkanocy

kres wielkanocny to czas to dla każdego Polaka czas szczególny. Czas refleksji i spokoju. Spotkania w gronie bliższej i dalszej rodziny, ucztowanie i biesiadowanie, wspólne wiosenne wycieczki i spacery, prezenty od Zajączka, malowanie pisanek, śmigus – dyngus. To także uczestnictwo w wielkanocnych nabożeństwach, adoracja krzyża, wielkosobotnie święcenie pokarmów, poranne, niedzielne rezurekcje. To wreszcie czas, w którym indywidualnie i na swój sposób celebrujemy radość Pańskiego Zmartwychwstania. Czy jednak i tu, na emigracji, z dala od domu rodzinnego, kultywujemy rodzime zwyczaje? Jak dużą rolę w życiu polskiego emigranta odgrywa pielęgnowanie tradycji? A może chętnie ubogacamy polską Wielkanoc o obyczaje przejęte z innych kultur? Odpowiedzmy na te pytania sami przed sobą…

02 681-easter 2017 - Copy.indd 2

03/04/2017 18:11:23

wielkanoc 2017

Alleluja Alleluja Alleluja!

imo chrześcijańskiego rodowodu świąt Zmartwychwstania Pańskiego, wiele z kultywowanych przez wieki zwyczajów przejętych zostało z wierzeń pogańskich. Apoteoza natury, celebracja budzącej się do życia przyrody, powrotu wiosny i odradzających się sił witalnych znalazły bezpośrednie przełożenie i odzwierciedlenie w obrzędowości Wielkiej Nocy. Jajko, bez wątpienia najważniejszy i najpopularniejszy element obchodów wiosennego święta, to jeden z najbardziej wieloznacznych symboli w tradycjach wielu kultur. Jajko obecne jest w mitach kosmogonicznych ludów pierwotnych – to z niego „wykluła” się Ziemia i to ono, w magiczny sposób powiązane ze Słońcem, symbolizowało płodność, zdrowie i odradzające się życie. Jajko najlepiej ukazuje cykliczność istnienia, będąc jednocześnie talizmanem zapewniającym trwanie w dobrym zdrowiu. To wreszcie jajko jest znakiem boskiego i ludzkiego zmartwychwstania i nadzieją na życie wieczne. Zwyczaj dekorowania jajek jest znacznie starszy niż sama Wielkanoc – pierwsze malowane pisanki datuje się już na około trzy tysiące lat przed narodzeniem Chrystusa. Bogata symbolika ukryta była zarówno w

motywach zdobniczych jak i stosowanych kolorach – czerwień, symbolizująca radość i zwycięstwo jest nieprzerwanie najpopularniejszym kolorem wielkanocnych kraszanek. Starosłowiański kult wody, jako żywiołu przywracającego życie przemieszał się z chrześcijańską symboliką związaną między innymi z chrztem, odnajdując wyraz w ludowej tradycji lanego poniedziałku. Zwany popularnie śmigusem – dyngusem zwyczaj wzajemnego oblewania się wodą, mimo niewątpliwych walorów rozrywkowych (tak dla polewającego jak i polewanego) oznaczał wiosenne oczyszczenie z brudu i chorób, a w późniejszym okresie także z grzechu. Poświęcenie ognia to zaś jeden z elementów wielkosobotnich obrzędów Kościoła. Liturgia Światła, rozpoczynająca się po zapadnięciu zmroku, to niezwykle uroczysta i widowiskowa celebracja Wigilii Paschalnej. Ubrany w białe szaty kapłan dokonuje poświęcenia rozpalonego przed kościołem ogniska. Następnie, od poświęconego ognia zapala paschał, symbolizujący Zmartwychwstałego Pana. Dawniej, od wielkosobotniego ognia zapalano huby, służące okadzaniu domostw. Wierzono, że „światło Chrystusa” aż do kolejnej Wielkanocy ochraniać będzie gospodarstwo i jego mieszkańców.

03 681-easter 2017 - Copy.indd 3

03/04/2017 18:11:27

wielkanoc 2017

Wielki Tydzień bez tajemnic…

aród bez tradycji zginie. Pielęgnowanie obyczajów utrzymuje naszą narodową tożsamość. Naszym obowiązkiem wobec dzieci, zwłaszcza na emigracji, jest dopilnowanie, aby wiedziały skąd pochodzą i dlaczego są Polakami. Wielkanoc to doskonała okazja, aby lekcji tradycji stało się zadość. Tyle ile w naszym kalendarzu jest dni świątecznych tyle nie ma chyba żaden inny kraj. I cieszmy się z tego! Obserwując chłodnym okiem mieszkańców Londynu można by powiedzieć, że najważniejszym punktem jakiejkolwiek tradycyjnej celebracji jest… kilka butelek wina lub piwa w pobliskim pubie. A wszelkie inne przejawy tradycji to komercyjne odpowiedzi sklepów na potrzeby klientów. A przecież Wielkanoc to jedna z najpiękniejszych tradycji w katolickim kalendarzu, która przypomina nam, że wszystko ma swój początek i koniec, a śmierć wcale nie oznacza końca niczego. Wielki Tydzień zaczyna się w Polsce Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną. Palemki – rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, malin, porzeczek – ozdabiano kwiatkami, mchem, ziołami, kolorowymi piórkami. Palemkami biło się nią lekko domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Połkniecie bazi wróżyło zdrowie i bogactwo. Zatknięte za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły mieszkanie przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów.. Ważnym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Środa. Chłopcy topili tego dnia Judasza zrobionego ze słomy i starych ubrań wcześniej wlekąc na łańcuchach po całej okolicy. Przy drodze ustawiali się gapie, którzy okładali kukłę kijami. Na koniec wrzucano „zdrajcę” do wody. Kiedy milkły kościelne dzwony, rozlegał się dźwięk kołatek. Obyczaj ten był okazja do urządzania psot. Młodzież

biegała po mieście z grzechotkami, hałasując i strasząc przechodniów. Do dziś zachował się zwyczaj obdarowywania dzieci w Wielkim Tygodniu grzechotkami. A kogo przyłapano na braku postu mógł oberwać srogo. Inną nazwą kołatek są „tarapaty”, stąd też powiedzenie „wpaść w tarapaty”. Ostatnie dwa dni postu były wielkim przygotowaniem do święta. W te dni robiono „pogrzeb żuru” – potrawy spożywanej przez cały post. Kiedy więc zbliżał się czas radości i zabawy, sagany żuru wylewano na ziemię, lub oblewano nim drzwi pięknych panien. W równie widowiskowy sposób rozstawano się też ze śledziem – kolejnym symbolem wielkiego postu. Z wielką radością i satysfakcją „wieszano” go, czyli przybijano rybę do drzewa. W ten sposób karano śledzia za to, że przez sześć niedziel „wyganiał” z jadłospisu mięso. Wielka Sobota była dniem radosnego oczekiwania. Koniecznie należało tego dnia poświęcić koszyczek (a wielki kosz) z jedzeniem. Nie mogło w nim zabraknąć baranka (symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcono też chrzan, – bo „gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania”, masło – oznakę dobrobytu – i jajka – symbol narodzenia. Święconkę jadło się następnego dnia, po rezurekcji. Tego dnia święcono też wodę. W Wielką Niedzielę poranny huk petard i dźwięk dzwonów miał obudzić śpiących w Tatrach rycerzy, poruszyć zatwardziałe serca skąpców i złośliwych sąsiadów. Po rezurekcji zasiadano do świątecznego śniadania. Najpierw dzielono się jajkiem. Na stole nie mogło zabraknąć

baby wielkanocnej i dziada - czyli mazurka. I w końcu lany poniedziałek, śmigusdyngus, święto lejka – to zabawa, którą wszyscy doskonałe znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Niektórzy twierdzą, że zwyczaj wzajemnego oblewania się wodą w poniedziałek wielkanocny pochodzi z Jerozolimy, gdzie przeciwnicy chrześcijaństwa mieli

jakoby przy pomocy wody rozpędzać wiernych, zbierających się w celu rozpamiętywania zmartwychwstania Chrystusa. Inni widzą w tym symbol masowego chrztu, obmycia z grzechu i odrodzenia do nowego życia.

04 681-easter 2017 - Copy.indd 4

03/04/2017 18:11:30

wielkanoc 2017

Aby święta Wielkiej Nocy były wzorem duchowego wzbogacenia i umocnienia dającego radość, pokój i nadzieję. Wszelkiej pomyślności życzy wszystkim Czytelnikom Redakcja Cooltury

05 681-easter 2017 - Copy.indd 5

03/04/2017 18:11:33

wielkanoc 2017

Od Niedzieli Palmowej do śmigusa-dyngusa

ielkanoc jest świętem nadziei i odradzającego się życia oraz nieśmiertelności. Upamiętnia śmierć na krzyżu i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest poprzedzona 40-dniowym okresem Wielkiego Postu. Poprzedzający Wielkanoc tydzień, nazywany Wielkim Tygodniem, jest czasem rozmyślań i wspominania o najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeniach. Ostatnie trzy dni Wielkiego Tygodnia to Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota, znane jako tzw. Triduum Paschalne. Wielki Tydzień symbolizuje i upamiętnia ostatnie dni Jezusa Chrystusa poprzedzające Wielkanoc. Jest to zarazem czas przygotowań do

święta Zmartwychwstania.

Wracając ponownie do Jerozolimy, Jezus spowodował śmierć drzewa figowego.

Niedziela Palmowa

Wielki Wtorek

Dzień upamiętniający przybycie Chrystusa do Jerozolimy, rozpoczynający Wielki Tydzień. Tradycyjnie w Niedzielę Palmową podczas mszy świętej odbywa się święcenie palm, a następnie wierni udają się na procesję.

Wielki Wtorek, podobnie jak Poniedziałek i Środa, to dzień poświęcony sakramentowi pojednania. W ten dzień Jezus zapowiada swoje zmartwychwstanie.

Wielki Poniedziałek

Wielka Środa

Wielki Poniedziałek, podobnie jak dwa następne dni, nie wyróżnia się specjalnie obrzędami liturgicznymi.

W środę Judasz zdradza Jezusa za 30 srebrników – zawiera pakt z Sanhedrynem (radą żydowską).

Wielki Czwartek Wielki Czwartek to pierwszy dzień Triduum Paschalnego. Upamiętnia on Ostatnią Wieczerzę, podczas której Jezus zapowiedział swoją rychłą śmierć. W ten dzień odbywają się dwie msze: poranna – Krzyżma Świętego, i wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej.

Wielki Piątek Wielki Piątek to dzień żałoby i skupienia, upamiętniający śmierć Jezusa na krzyżu. W ten dzień, podobnie jak w Wielką Sobotę, nie odprawia się Najświętszej Eucharystii, a wiernych obowiązuje ścisły post.

Wielka Sobota Wielka Sobota jest dniem żałoby i adoracji Naświętszego Sakramentu. W ten dzień, podobnie jak w Wielki Piątek, nie odprawia się mszy, święci się jednak pokarmy na wielkanocny stół.

Wielka Niedziela Jest pierwszym dniem oktawy wielkanocnej, tj. okresu wielkanocnego, rozpoczynającego się w wigilię wielkanocną. Okres ten stanowi w liturgii 50 dni, a zakończony jest niedzielą Zesłania Ducha Świętego. Z kolei w jego 40. dniu obchodzone jest uroczyście Wniebowstąpienie Pana Jezusa. Wielka Niedziela rozpoczyna się uroczystą mszą z procesją zwaną rezurekcją (łac. resurrectio – zmartwychwstanie). Po mszy wszyscy udają się do domów na świąteczne śniadanie poprzedzone składaniem sobie życzeń i dzieleniem się przy tym jajkiem pochodzącym ze świątecznego koszyka. To z kolei przypomina bożonarodzeniowe dzielenie się opłatkiem i jest dla rodziny znakiem pojednania, miłości i życzliwości.

Poniedziałek wielkanocny Drugi dzień Wielkanocy kojarzony jest głównie ze zwyczajem nazywanym śmigusemdyngusem. Inaczej zwany jest „lanym poniedziałkiem”. Do XV wieku śmigus-dyngus oznaczał dwie osobne czynności: „śmigus” to smaganie wierzbową gałązką, a „dyngus” to wymuszanie datków pod groźbą oblania wodą. Obecnie zwyczaje te przekształciły się w zabawę, w której mniej lub bardziej symbolicznie polewamy się wodą. Kiedyś w poniedziałek wielkanocny znany był zwyczaj kropienia wodą święconą pól przeznaczonych pod uprawę, co miało gwarantować obfite plony. Warto podkreślić, że Wielkanoc jest świętem ruchomym – obchodzona jest w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni. W tym roku dzień ten przypada 31 marca.

06 681-easter 2017 - FINAL.indd 6

04/04/2017 10:09:03

wielkanoc 2017

Post. Tajemnica 40 dni

o jeść i kiedy, czego nie i dlaczego? I dlaczego tak w ogóle nasz post ma 40 dni oraz dlaczego pościmy i jak to czynimy? Oto pytania pojawiające się w każdą Wielkanoc. W zasadzie odpowiedź dla każdego chrześcijanina powinna być jedna: bo tak nakazuje wiara. Czasami jednak wiara przychodzi przez poznanie, więc dla ciekawskich niedowiarków kilka faktów. Liczba 40 występuje w Biblii i ma znaczenie symboliczne. Przywodzi na pamięć biblijne wydarzenia, takie jak 40 dni potopu poprzedzającego zawarcie przymierza przez Boga z Noem; 40 lat wędrówki Izraela po pustyni ku ziemi obiecanej; 40 dni przebywania Mojżesza na górze Synaj, gdzie otrzymał on od Boga Jahwe tablice Prawa; 40 dni ucieczki na górę Horeb proroka Eliasza przed mściwą Jezebel, żoną Achaza, króla Izraela. Przede wszystkim jednak 40 dni postu wiąże się z okresem Chrystusowego przygotowywania się do swej roli poprzez pobyt na pustyni. W samotności, modląc się, walczył on z szatanem. Walka ta zakończyła się ostatecznym zwycięstwem Chrystusa nad grzechem i śmiercią. Post Jezusa ma dziś charakter bardzo symboliczny, ale patrząc na to z punktu widzenia żołądka i ludzkiej natury, pomyślmy, że nie jemy np. 2 dni. Nasza wola słabnie, a każdy, kto oferuje nam jedzenie, jest mile widziany. Nasze zmysły przytępione

przez wołanie żołądka tracą zdolność racjonalnej oceny. Prawdopodobnie po tygodniu tylko o wodzie zgodzimy się wymienić wiele z naszych zalet na odrobinę jedzenia. Ilu z nas po 40 dniach niejedzenia oddałoby coś więcej? Post pozwala nam wystawić naszą wolę na próbę, zbliżyć się do naszych słabości i zobaczyć, czy naprawdę potrafimy stawić im czoła. Jeśli tak, stajemy się lepsi. Jeśli nie, to mamy jeszcze czas. A tak przy okazji – dobrze jest czasami nie jeść, bo nasz organizm oczyszcza się wtedy z toksyn i stajemy się przez to zdrowsi. Pierwsi chrześcijanie pościli tylko 40 godzin przed świętem Wielkiej Nocy. W III wieku wydłużono już post do tygodnia. 40-dniowy post wprowadzono w IV wieku i tak zostało do dzisiaj. W Polsce post miał szczególne znaczenie. Tak naprawdę rozpoczynał się 70 dni przed Wielkanocą, a od śródpościa nie jadano już gotowanych i ciepłych posiłków. Królowały chleb, suszone ryby, jęczmienne kasze, zaś dania gotowano najczęściej bez tłuszczu. W Małopolsce królował żur, a na Pomorzu grochówka na śledziu. Z kronik żyjącego w X wieku niemieckiego kronikarza Dietmara dowiadujemy się, że każdy obywatel złapany na „bezpościu”, czyli wcinający mięcho, dostawał wyrok bardzo adekwatny – wybijano mu zęby. Od połowy marca w diecie postnej pojawiały się elementy zieleniny, co miało,

zwarzywszy na ich ziołowy charakter, bardzo zdrowotne następstwa. Przygotowywano je z różnych ziół: mlecza, krwawnika, pokrzywy, lebiodki, podagrycznika. Tradycje

jedzenia takich sałatek sięgają jeszcze czasów pogańskich i miały wtedy charakter magiczny i oczyszczający. W czasie postu chleb smarowało się powidłami lub maczano go w oliwie. Masło było zabronione. Podawano śledzie bez śmietany, herbatę lipową, a zamiast deserów mało słodkie ciastka zwane „wiekuistymi”, gdyż można je było jeść i pół roku po upieczeniu. Wbrew pozorom nie wszyscy traktowali post całkowicie poważnie. Na dworach magnackich jadano postnie, ale nadal suto. Jednym z postnych przysmaków był ogon bobra. Twierdzono, że skoro zwierzę to większość życia spędza w wodzie, to można uznać, że bliżej mu do ryb. Ogon natomiast pełnił rolę płetwy, był więc postnym przysmakiem na równi z rybami. Symbolika postu jest dzisiaj mniej znana i bardzo często szuka się usprawiedliwień, aby go nie przestrzegać. Pomyślmy jednak logicznie: czyż nie można każdej diety uznać za rodzaj postu? Po co natomiast diety? Czyż nie dla zdrowia? Nie dajmy się więc przekonać nikomu, kto próbuje nam wmówić, że post to relikt przeszłości. Ktoś taki sam jest wytworem komercji.

07 681-easter 2017 - Copy.indd 7

03/04/2017 18:11:38

wielkanoc 2017

ŚWIĘCENIE POKARMÓW, CZYLI CO DO KOSZYCZKA… JAJO WIELKANOCNE (PISANKI, WYDMUSZKI, KRASZANKI)

CHRZAN

WODA

Symbolizuje pamięć o pokonaniu goryczy męki Chrystusa. Niezwykle ważny symbol Wielkanocy, oznaczający radość ze zmartwychwstania. Wesołego Alleluja!

Symbol odnowy i obmycia człowieka z grzechu przez Ducha Świętego.

PIEPRZ Symbol trwałości, nieśmiertelności i pełnej wiary.

BABKA WIELKANOCNA

WĘDLINA

Symbol narodzin, życia, nowego początku oraz zmartwychwstania, na które oczekują wierzący w czasie Świąt Wielkanocnych.

BARANEK LUB ZAJĄCZEK WIELKANOCNY (AGNUS DEI – BARANEK BOŻY) Symbolizuje ofiarę męki Jezusa Chrystusa, który z pokorą i godnością przyjął swoją śmierć na krzyżu.

Tradycyjna babka wypieczona w domu (nie kupiona!) symbolizuje umiejętności i pracę ku doskonałości, do jakiej powinien dążyć człowiek nie tylko w sferze duchowej.

CHLEB

Dariusz A. Zeller

Na co dzień symbol dostatku i bogactwa materialnego. Jako święconka symbolizuje bogactwo duchowe, pozwalające zawrzeć pełne przymierze z Bogiem.

SER Symbol Chrystusa, który jest „chlebem życia” dla wszystkich chrześcijan.

SÓL Jako przyprawa chroniąca potrawy przed psuciem się symbolizuje oczyszczenie, nawrócenie i ochronę człowieka przed duchowym zepsuciem.

Symbol harmonii pomiędzy człowiekiem a zwierzętami domowymi.

08 681-easter 2017 - Copy.indd 8

03/04/2017 18:11:53

wielkanoc 2017

09 681-easter 2017 - Copy.indd 9

03/04/2017 18:11:55

wielkanoc 2017

POKOLORUJ OBRAZEK

010 681-easter 2017 - Copy.indd 10

03/04/2017 18:11:56

wielkanoc 2017

Brytyjskiego Alleluja

ie ma babki i święconki, nie ma dyngusa i zimnych nóżek, o zwiedzaniu grobów zapomnijmy. Oto święta wielkanocne w Wielkiej Brytanii… Co kraj to obyczaj, a więc i na Wyspach znaleźć można zwyczaje wielkanocne, które są dla nas nowością. Wprawdzie nie ma ich tyle co w Polsce, jednak warto je poznać. Świętowanie zaczyna się w piątek, bo wiadomo – Bank Holiday. Jako że Anglicy to niezbyt religijny naród, większość z nich wyląduje pewnie zwyczajowo w pubach. Bardziej tradycyjni odwiedzą znajomych lub rodzinę, lub też rozpoczną pieczenie hot cross buns. Już w chrześcijaństwie

były one symbolem ukrzyżowanego Chrystusa i tradycyjnie jedzono je w Wielki Piątek. Kształtem powinny przypominać głaz, którym zasunięto grób Zbawiciela, krzyż to symbol śmierci, a przyprawy i bakalie nawiązywały do zabalsamowanego ciała Chrystusa.

zestaw w postaci indyka, pieczonych ziemniaków i gravy. Tylko warzywa nieco inne, bo zamiast brukselki spotkać można młodą marchewkę lub szparagi. Oczywiście na deser nie podaje się bożonarodzeniowego puddingu, zastępuje się go czekoladowym ciastem.

Sobota to dzień leniwy, który spędza się w gronie rodziny. Najczęściej porządkuje się wówczas domy, kosi trawniki i przygotowuje dania na dzień następny, czyli Niedzielę Wielkanocną.

Większość Brytyjczyków i tak prawdopodobnie pójdzie jednak do restauracji lub pubu, aby uniknąć rozbieganej po ogrodzie gromadki dzieci i zmywania.

Wielkanocny obiad jest uroczysty i odbywa się w gronie rodziny i przyjaciół. Co ciekawe, niczym nie różni się od obiadu bożonarodzeniowego. Ten sam, nudny moim zdaniem,

Jeżeli chodzi o jajka, to zamiast dzielenia się nimi, rozdaje się jajka z czekolady. Nikt nie wie, kto na to wpadł, ale domyślić się można, że pewnie jakiś cukiernik, chcąc uatrakcyjnić swój towar, wylał cze-

koladę do formy i trafił w tzw. niszę ekonomiczną. Dlatego w Anglii czekoladowe jaja są bardziej popularne niż malowane. Jest taka gra, którą znają już tylko babcie, polegająca na zabawie w szukanie jaja. Rodzice rozmieszczają w różnych częściach domu czekoladowe jajeczka, a dzieci za pomocą strzałek (jak w podchodach) lub napisanych na karteczkach podpowiedzi przeczesują domowe czeluście w poszukiwaniu łakoci. To fajna zabawa, która zajmuje wiecznie znudzone pociechy na jakiś czas. Uwaga na to, gdzie kładziemy jajka, bo w ręce dzieci mogą się dostać rzeczy, których nie powinny widzieć lub o których istnieniu zapomnieliśmy.

11 681-easter 2017 - Copy.indd 11

03/04/2017 19:06:56

wielkanoc 2017

POSZUKIWANIA JAJEK WIELKANOCNYCH

Przygotował MARCIN URBAN 01-17.04. Osterley Park, Jersey Rd, Isleworth TW7 4RB. Stacja: Osterley. Otwarte: codziennie 10:00 – 17:00. Bilety: £3 za osobę + bilet wstępu do parku (£10.90 dorośli, £5.45 dzieci) www.nationaltrust.org.uk/ osterley-park-and-house

To okazja do rodzinnego wypoczynku w malowniczej scenerii parku Osterley.Każdy uczestnik zabawy dostanie mapę z wyznaczoną trasą, prowadzącą przez najciekawsze zakątki parku. Trzeba ją przejść, szukając po drodze ukrytych pisanek i zajączków. Na mecie na każdego czeka nagroda – wielkie czekoladowe jajo!

COOLTUR POLECA A

12 681-easter 2017 - Copy.indd 12

03/04/2017 18:12:03

wielkanoc 2017 wystawy » WIELKANOC W LEGOLANDZIE 14-17.04. Legoland Windsor, Winkfield Rd, Windsor SL4 4AY. Stacja: Windsor. Otwarte: patrz strona internetowa. Bilety: od £25 www.legoland.co.uk

Fot. Johan Persson

Specjalne atrakcje z okazji świąt przygotował też Legoland. Tam jajek nie trzeba szukać, można je zbudować z klocków. Urodzeni poszukiwacze też nie będą zawiedzeni, bo przygotowano dla nich szlak „L-EGG-O hunt”, na którym trzeba wykazać się spostrzegawczością i znaleźć ukryte pisanki (wykonane oczywiście z klocków LEGO). Nowe atrakcje przygotowano także w zatoce piratów, na łodzi podwodnej, w sekcji „Gwiezdnych Wojen” oraz na torze nauki jazdy LEGO City Driving School.

» FORBIDDEN FOREST Od 31.03. Warner Bros. Studio Tour, Leavesden WD25 7LR. Stacja: Watford Junction. Otwarte: patrz strona internetowa. Bilety: £27 (dzieci), £35 (dorośli) www.wbstudiotour.co.uk Studio wytwórni filmowej Warner Bros., w którym powstały filmy o Harrym Potterze, powiększyło stałą ekspozycję scenografii o „Zakazany las”. Przewodnicy zachęcają do złamania zakazu profesora Dumbledore i wyruszenia w ślady Harrego, Rona oraz Hermione. Forbidden Forest tworzy 19 drzew mających po kilka metrów wysokości. Całość spowija mgła, w której czają się kreatury m.in. Buckbeak, znany z części „Harry Potter i więzień Azbakanu”. Na pokaz wystawiono także oryginalne kostiumy. Ciekawostką są prezentowane urządzenia, wykorzystywanie na planie filmowym do symulowania różnych warunków pogodowych.

teatr » AN AMERICAN IN PARIS Od 04.03. Dominion Theatre, 268-269 Tottenham Court Rd, Londyn W1T 7AQ. Stacja: Tottenham Court Road. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:00. Bilety: od £19.50 AnAmericanInParisTheMusical.co.uk Nowy musical, który już stał się przebojem West Endu. Teatralna wersja nagrodzonego Oskarami filmu „Amerykanin w Paryżu”, w którym pamiętne role zagrali Gene Kelly

i Leslie Caron. Ścieżka dźwiękowa obu produkcji opiera się na kompozycjach George’a i Iry Gershwinów. W obsadzie wersji scenicznej są gwiazdy Broadwayu Robert Fairchild (jako Jerry Mulligan) i Leanne Cope (jako Lise Dassin), a także Haydn Oakley, Zoë Rainey, David Seadon-Young i Jane Asher.

13 681-easter 2017 - Copy.indd 13

03/04/2017 18:12:05

wielkanoc 2017 » THE MISER 01.03. – 10.06. Garrick Theatre, London, 2 Charing Cross Road, London WC2H 0HH. Stacja: Leicester Square. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £15 TheMiserThePlay.com „Skąpiec” Moliera w luźnej adaptacji Seana Foleya, który jest jednocześnie reżyserem sztuki oraz Phila Portera. W rolach głównych Mathew Horne, powracający na scenę po 5 latach przerwy Griff Rhys Jones i debiutujący na niej Lee Mack. Fanatycznie broniący swojego bogactwa, paranoik Harpagon podejrzewa, że wszyscy czyhają na jego fortunę. W pewnym momencie staje przed trudnym wyborem: czy ujawnić swoje prawdziwe uczucia i tożsamość, czy pozwolić dzieciom podążać za głosem serca. Okaże się też, czy jego miłość do złota jest destrukcyjna.

kino » GOING IN STYLE Od 07.04. Komedia, USA. Reż. Zach Braff, wyst. Morgan Freeman, Michael Caine, Alan Arkin

PEPPA PIG: MY FIRST CINEMA EXPERIENCE

Od 07.04. Animowany, Wielka Brytania. Reż. Mark Baker, Neville Astley, wyst. Morwenna Banks, David Graham, Meg Hall, David Mitchell, Jo Brand Pierwsza kinowa wersja popularnej angielskiej bajki. Trwającą ponad godzinę animację tworzy 9 nowych, powiązanych ze sobą epizodów. Świnka Peppa, jej brat George i rodzice odwiedzą Londyn, pojadą na wakacje do Australii i wybiorą się wspólnie do ZOO. Poznamy też nową przyjaciółkę Peppy – Daisy.

Trzej najlepsi kumple – Willie, Joe i Al decydują się przełamać stereotyp spokojnych emerytów i po raz pierwszy w życiu zejść ze ścieżki prawości, kiedy ich fundusz emerytalny zostaje zlikwidowany. Aby samodzielnie opłacać swoje rachunki i nie stać się ciężarem dla najbliższych, trzej zdesperowani przyjaciele stawiają wszystko na jedną kartę i postanawiają napaść na ten sam bank, który pozbawił ich pieniędzy.

14 681-easter 2017 - Copy.indd 14

03/04/2017 18:12:07

wielkanoc 2017 » SHAWN MENDES

» GREEN DAY

01-02.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £27.50

01.07. Godz. 13:00. Hyde Park, Bayswater, Londyn W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner. Bilety: od £62.50

» DEPECHE MODE

» BLINK-182

03.06. Godz. TBC. Stadion olimpijski, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Stratford. Bilety: od £40

19-20.07. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £29.50

» NICK CAVE & THE BAD SEEDS 30.09. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» LADY GAGA 09.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £40

» EMELI SANDÉ 18.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

» LITTLE MIX 26.10. i 25-26.11. Godz. 13:00, 18:00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £27.50

koncerty » DENVER CUSS 08.04. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £5 www.jazzcafeposk.org Denver Cuss to jazzowa wokalistka, która jest w trakcie ostatniego roku studiów w London College of Music. Klasyczną edukację muzyczną rozpoczęła w wieku 8 lat, a swoje inspiracje czerpie od Elli Fitzgerald, Snarky Puppy, Chet Baker, Esperanzy Spalding, Sarah Vaughan i Hiatus Kaiyote. Podczas pierwszego roku studiów Denver wygrała nagrodę Lutenora London College Music za wyjątkowy jazzowy wokal.

» DREAM THEATER 23.04. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £41

» KITARO

» PHIL COLLINS 4-9.06. Godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

» TAKE THAT 6-12.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £55

» ANASTACIA 08.06. Godz. 20:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £46

» EVANESCENCE 13 - 14.06. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £41

» CÉLINE DION

» JAMES BLUNT

20-21.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

80S DISCO LEGENDS - FANCY, SANDRA, JOY, LIAN ROSS

23.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £43.60

» JAMIROQUAI

» DEEP PURPLE

28.04. Godz. 19:00. Indigo at the O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £30.50

23 - 24.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

23.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £49.50

27.04. Godz. 20:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: od £39.75

15 681-easter 2017 - Copy.indd 15

03/04/2017 18:12:09

wielkanoc 2017

dla każdego coś smacznego!

głębiając się w kulinarny aspekt świąt wielkanocnych warto jest sięgnąć trochę głębiej do polskiej kuchni. Nic ze światowych trendów i smaków jej nie brakuje. Wystarczy tylko chcieć i zaraz na stole pojawia się coś innego, coś wykwintnego, a ciągle polskiego i świątecznego. Odradzam jednocześnie popularne na różnych forach internetowych eksperymenty z komponowaniem własnych potraw. Zawsze jest na to czas pomiędzy świętami. „Kotlety z kangura na sposób eskimoski” nie pasją do wielkanocnej atmosfery, natomiast np. pasztet z zająca, nawet, jeżeli nie jest łatwo go zdobyć, może nam przysporzyć wiele chwały od zaproszonych gości. Wielkanoc zawsze była w Polsce świętem rodzinnym. Obżarstwo, a przynajmniej popuszczanie pasa to bardzo ważna część polskiej tradycji. Po czterdziestodniowym poście, który bardzo często niósł za sobą wiele kulinarnych wyrzeczeń, jedzenie do syta było czymś całkowicie normalnym. Dzisiaj post ma wymiar bardziej duchowy niż żołądkowy, może warto więc opatrzyć Wielkanoc w umiar a już na pewno w jakość. Zatem spróbujmy…

Żurek w chlebie Składniki zakwasu: 1/2 mąki żytniej w szklanka żytniej bułki tartej w 2 ząbki czosnku (wyciśnięte) w 2 szklanki ciepłej wody

w 1/4 szklanki tartego chrzanu (55 g) w 1/2 szklanki śmietany (120 ml) Oraz przygotować:

chleb w kształcie koła! Przygotowanie zakwasu:

Wszystkie składniki zakwasu wrzucamy do dużego słoika. Zalewamy wodą. Mieszamy, zakręcamy słoik i zostawiamy w ciepłym miejscu na 4-5 dni. Następnie otwieramy słoik i usuwamy osad. Gotowe. Do naszej zupy będziemy potrzebować około dwóch szklanek (480 ml) zakwasu. Przygotowanie zupy:

Do dużego garnka wrzucić cebulę, marchewkę, pasternak oraz seler i zalać wodą. Gotować na małym ogniu około 40 minut. Następnie odcedzić warzywa, pozostawiając ugotowany wywar. Przysmażyć lekko cebulę, czosnek, boczek oraz białą kiełbasę na średnim ogniu. Wszystko wrzucić do wywaru. Dodać liście laurowe, ziele angielskie, majeranek, pieprz oraz chrzan. Zmniejszyć ogień i gotować wszystko razem około 20 minut. Do pozostałego zakwasu dodać śmietanę i zamieszać. Pod garnkiem z zupą zwiększyć ogień i dodać zakwas ze śmietaną. Następnie jeszcze przez chwilę gotować. Po zagotowaniu wyjąć liście laurowe. Gotowy żurek przelać do wydrążonych chlebków. Na wierzch położyć ćwiartki ugotowanego na twardo jajka.

trudel jest tradycyjnym wypiekiem górali czadeckich, którzy w XIX wieku wyemigrowali na wschód Karpat, do Bukowiny Rumuńskiej. Po wojnie, w latach 1945-1946, górale czadeccy wrócili w strony ojczyste i osiedlili się na Ziemiach Odzyskanych. Pielęgnują oni do dziś dnia tradycje regionalne oraz folklor swoich ojców, dziadów i pradziadów. Strudle najczęściej wypiekano na różnego rodzaju uroczystości rodzinne oraz święta. Były one – oprócz kolorowych jaj, kiełbasy i miodowników – podstawą tradycyjnego bukowińkiego stołu wielkanocnego. Pokaz wypieku strudli można zobaczyć w skansenie w Ochli koło Zielonej Góry. Wypiekane są przez góralki czadeckie na zakończenie żniw. Strudel w niektórych częściach Polski znany jest pod nazwą „strucla”.

Składniki zupy:

Strudel z jabłkami

2 duże cebule (obrane; jedna przekrojona na pół, druga pokrojona w kostkę) w 1 duża marchewka (obrana) w 1 duży pasternak (obrany; może być też korzeń pietruszki) w 1/2 selera (oczyszczonego) w 6 szklanek wody (ok. 1,4 l) w 2 ząbki czosnku (pokrojone w kostkę) w ok. 1 kg białej kiełbasy (pokrojonej na kawałki) w liść laurowy w 3 jagody ziela angielskiego (ang. allspice berries) w duża łyżka suszonego majeranku w 6 ziarenek czarnego pieprzu

Składniki ciasta: 250 g mąki tortowej w 1 łyżka oleju w 1 jajko w 1/2 łyżeczki soli w 100-

120 ml wody

Składniki nadzienia:

80 g rodzynek w 4 łyżki rumu lub żubrówki w 1500 g winnych jabłek

w 100 g cukru w 1 łyżeczka cynamonu w 50 g masła Sposób przyrządzenia:

Mąkę wsypać do miski, dodać olej, jajko, sól, wodę i energicznie wyrabiać aż do uzyskania jednolitej masy. Ciasto powinno być gładkie i jedwabiście błyszczące. Tak wyrobione ciasto owinąć w folię i włożyć na 2 godziny do lodówki. W międzyczasie przygotowujemy nadzienie: zalewamy rodzynki rumem lub żubrówką i pozostawiamy do nasiąknięcia. Obieramy jabłka, usuwamy gniazda nasienne, a miąższ kroimy na drobne kawałki. Jabłka podsmażamy lub dusimy w garnku z cynamonem i cukrem, pod koniec duszenia dodajemy nasiąknięte rodzynki. Ciasto rozwałkowujemy na stolnicy bardzo cienko, w kształcie prostokąta, nawet do grubości kartki papieru. Na rozwałkowanym cieście układamy uduszone jabłka, pozostawiając po 4 cm z każdego brzegu. Następnie brzegi ciasta zawijamy na jabłka, a potem w „rulon”. Nasmarowanego masłem strudla układamy na natłuszczonej blasze i pieczemy w uprzednio nagrzanym do temperatury 200 stopni piekarniku przez około 20-30 minut. Ja osobiście podaję strudla delikatnie podgrzanego i posypuję go cukrem pudrem. Doskonałym dodatkiem do pysznego strudla będzie gałka lodów waniliowych. Goście na pewno będą oczarowani, a strudel jabłkowy zniknie w mgnieniu oka!

16 681-easter 2017 - Copy.indd 16

03/04/2017 18:12:12

wielkanoc 2017 ok. 1,5 godziny. Więcej informacji: thenewforest.co.uk. Te bardzo stare lasy leżą w odległości zaledwie 100 mil od Londynu, jednak może ci się wydawać, że przeniosłeś się nie tylko do zupełnie innej krainy, ale również w odbyłeś podróż w czasie. Dzikie konie, niekończące się otchłanie zieleni, a w ich otoczeniu mnóstwo uroczych pubów, restauracji i hotelików czynią z New Forest niezwykle popularne miejsce weekendowych wycieczek.

Muzeum Roalda Dahla Pociąg do Great Missenden odjeżdża ze stacji London Marylebone. Podróż trwa 40 minut. Więcej informacji: roalddahlmuseum.org.

Bądź aktywny w Wielkanoc!

arzy ci się ucieczka z Londynu? Zapakuj wielkanocną babę do piknikowego kosza i wybierz się na wycieczkę. Polecamy miejsca położone nie dalej niż godzinę jazdy od Londynu.

Oksford Autokar Oxford Tube zbiera pasażerów w całym centralnym Londynie. Informacje o przystankach i godzinach odjazdu znajdziesz na stronie: oxfordtube.com. Na tej samej stronie możesz kupić bilety. Więcej informacji o Oksfordzie: www.visitoxfordandoxfordshire.com. Dni wolne od pracy (i nauki) to najlepszy czas na wizytę w tym urokliwym uniwersyteckim mieście. Uniwersytet Oksfordzki należy do najstarszych na świecie i jest uważany za jedna z najlepszych światowych uczelni. Sam kampus, jak i jego okolica, zachwycają. Koniecznie odwiedź najsłynniejszy budynek uniwersytetu Christ Church College, którego

wnętrza służyły autorce książek o Harrym Potterze jako inspiracja przy tworzeniu Hogwartu. Możesz wspiąć się po 99 stopniach na wieżę Carfax Tower, a panoramę miasta podziwiać również z perspektywy wody w wynajętym puncie. Na zakończenie dnia uracz się pintą piwa w słynnej Turf Tavern.

dzień bardziej aktywnie, możesz zwiedzić oryginalny Royal Pawilon, pobuszować w butikach na The Lanes lub przejechać się karuzelą na molo.

Hampton Court Palace Więcej informacji: hrp.org.uk.

Brighton Podróż bezpośrednim pociągiem ze stacji London St Pancras, Victoria lub London Bridge trwa niecałą godzinę. Więcej informacji: visitbrighton.com. Najbliższy stolicy nadmorski kurort zawsze tętni życiem. To najczęściej odwiedzane — po Londynie — miasto w Wielkiej Brytanii. Przyjazne dla dzieci, gejów i studentów należy do ulubionych miejsc Brytyjczyków na jednodniowe wypady. Nie musisz specjalnie planować wizyty. Papierowa torba z fish and chips i lampka wina na plaży wystarczą, żeby poczuć się jak w raju. Jeśli chcesz spędzić

Prawdziwa gratka dla miłośników historii i sztuki. Hampton Court to pałac Henryka VIII z licznymi ciekawymi (nie nudnymi!) ekspozycjami. Prawdziwą atrakcją tego miejsca jest jednak piękny ogród i 18-wieczny zielony labirynt. Do pałacu można dojechać samochodem (na miejscu jest duży parking, płatny £1 za godzinę) lub połączyć wycieczkę ze spływem Tamizą. Kurs w jedna stronę trwa 35 minut.

New Forest Podróż pociągiem z London Waterloo do Brockenhurst trwa

Wycieczka do muzeum autora „Charliego i fabryki czekolady” to szczególna gratka dla dzieci, ale i dorośli spędzą tu miły dzień. Twórca słynnych OompaLoompas i Fantastycznego pana Lisa spędził większość życia w tym małym miasteczku w Buckinghamshire. Muzeum poświęcone jego twórczości jest interaktywne. Dzieci (i dorośli) mogą się przebrać za postaci z książek, wziąć udział w warsztatach, albo wybrać się na spacer po okolicy szlakiem miejsc znanych z książek Dahla. Jeśli jeszcze ci mało — zaraz za rogiem leży największe w Wielkiej Brytanii zoo (Whipsnade zoo).

Bath Pociągi z London Paddington i London Waterloo. Podróż trwa 1,5 godziny (ale warto!). Więcej informacji: visitbath.co.uk. Jedyne w Anglii naturalne gorące źródła. Bilet wstępu do największej miejscowej atrakcji — rzymskich łaźni — kosztuje £14 (lub £18, jeśli chcesz zwiedzić również Fashion Museum). Samo miasteczko Bath w 1987 roku uzyskało status miejsca światowego dziedzictwa. To centrum kulturalne odwiedza co roku prawie cztery miliony turystów. Oprócz łaźni koniecznie trzeba odwiedzić opactwo Most Multeney i ogród angielski Prior Park Landscape Garden projektu poety Alexandra Pope’a. W Bath mieszkała słynna Jane Austen. Ma tu też dom Nicolas Cage. Tekst: Magdalena Gignal

17 681-easter 2017 - Copy.indd 17

03/04/2017 18:12:14

wielkanoc 2017

Życzymy Wam, Kochani, aby te święta wielkanocne wniosły do Waszych serc wiosenną, radość i świeżość, pogodę ducha, spokój, ciepło i nadzieję.

Redakcja Polskiego Radia Londyn

018 681-easter 2017 - Copy.indd 18

03/04/2017 18:12:16

061

Brexit nie zatrzyma polskiej muzyki Dr Jacek Kornak

Wprawdzie ostatnio Teresa May oficjalnie rozpoczęła proces wychodzenia z Unii Europejskiej, to zapewne nie da się w żaden sposób odizolować od europejskiej kultury. Obecność polskiej muzyki w Wielkiej Brytanii jest tego najlepszym przykładem i zapewne żadne zmiany prawne nie zmienią faktu, iż polska muzyka już na stałe wpisała się w brytyjski pejzaż kulturalny. Dowodem tego jest kolejny koncert zorganizowany przez Instytut Adama Mickiewicza. City of Birmingham Symphony Orchestra pod batutą młodej litewskiej dyrygentki Mirgi Gražinytė-Tyli wykonała jedną z suit orkiestrowych z baletu „Złoty kluczyk”, pochodzącego z 1955 roku. Utwory Mieczysława Weinberga już od kilku lat pojawiają się na scenach Wielkiej Brytanii. W 2011 English National Opera wystawiła jego operę „Pasażerka”, w tym samym roku Opera North zaprezentowała „Portret”. Oba te dzieła wyreżyserował David Poutney. Weinberga zatem nie trzeba już przedstawiać brytyjskiej publiczności, ale jego utwory symfoniczne wciąż dość rzadko pojawiają się w brytyjskich salach koncertowych. Słuchając „Złotego kluczyka” ciężko to zrozumieć. Muzyka ta jest pełna energii, humoru i życia. Suita składa się z krótkich fragmentów, które często są bardzo wyraziste, rytmiczne, momentami wydają się nieco ironiczne, ale i poetyckie. Dopełnieniem dwóch koncertów, które odbyły się w słynnym Symphony Hall były Koncert 681-MAKIETA 3 44-67.indd 61

klarnetowy Coplanda oraz III Symfonia Rachmaninowa. Przy okazji warto zwrócić uwagę na niezwykle utalentowaną dyrygentkę Mirgę Gražinytė-Tylę. Dyrygentka ta w 2012 wygrała prestiżowy konkurs dla młodych dyrygentów w Salzburgu. W tym samym roku Gražinytė-Tyla otrzymała Dudamel Fellowship i rozpoczęła współpracę z Los Angeles Philharmonic. W tym sezonie natomiast Gražinytė-Tyla została pierwszą kobietą dyrektorem muzycznym City of Birmingham Symphony Orchestra. Mam nadzieję, że pod jej batutą będziemy mieli możliwość jeszcze wielokrotnie usłyszeć polską muzykę. Coraz więcej albumów z polską muzyką ukazuje się na brytyjskim rynku. Lokalni dystrybutorzy dostrzegają, że nie tylko Polacy, ale również Brytyjczycy coraz częściej sięgają po polską muzykę klasyczną. Warner Classics postanowił ostatnio zaprezentować w Wielkiej Brytanii kilka albumów wydanych w Polsce. Pierwszym z nich jest album z muzyką Karola Szymanowskiego w wykonaniu Orkiestry i Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie pod batutą Jacka Kasprzyka. Na nagraniu tym usłyszymy jedne z najbardziej znanych utworów Szymanowskiego „Stabat Mater” oraz III Symfonię „Pieśń o nocy” i nieco mniej znaną „Litanię do Marii Panny”. I to właśnie ten utwór jest perełką tego albumu. W partii solowej występuje Aleksandra Kurzak. Śpiewaczka ta nadaje utworowi niezwykle liryczny charakter. Głos ma lekki, jedwabisty i od pierwszych tak-

tów po prostu hipnotyzuje słuchacza. „Stabat Mater” jest już na wielu nagraniach, lecz wydaje się, że Kasprzyk ma wprost naturalne wyczucie muzyki Szymanowskiego, tak, że jest w stanie wydobyć z tego utworu niuanse, które często uchodzą uwadze innych dyrygentów. W III Symfonii ogromne wrażenie robi Dmitri Korchak. Potrafił rewelacyjnie wykreować tajemniczą, oniryczną, zmysłową atmosferę. Kolejnym albumem, który nakładem Warnera ukazał się ostatnio w Wielkiej Brytanii jest „Emerge”. Krążek zawiera utwory z ostatnich lat Tomasza Jakuba Opałki, polskiego kompozytora młodego pokolenia. Słuchając „Emerge” aż trudno uwierzyć, że jest to pierwszy monograficzny album tego twórcy. Muzyka na albumie nie brzmi jak kompozycje młodego kompozytora, ale raczej jak wyrafinowane dzieła dojrzałego twórcy. Przede wszystkim zachwyca bogactwo orkiestracji. Muzyka Opałki jednak nie przypomina hermetycznej muzyki współczesnej. Mimo subtelnej orkiestracji, często zaskakujących rozwiązań harmonicznych, to muzyka, której się po prostu dobrze słucha. Jest w niej niepokój, napięcie, jest coś, co nie pozostawia słuchacza obojętnym. « 03/04/2017 18:23:43

062

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA Redaguje PIOTREK DOBRONIAK

13 powodów

Bestseller „New York Timesa” przetłumaczony na 31 języków. Istnieje trzynaście powodów śmierci twojej przyjaciółki. Ty jesteś jednym z nich. Jeżeli tego słuchasz, to jest już za późno. Nie możesz zatrzymać biegu wydarzeń. Nie możesz cofnąć czasu. Jedyny sposób, by odkryć tajemnicę to nacisnąć play. Clay Jensen wraca do domu ze szkoły i przed drzwiami znajduje dziwną paczkę. W środku jest kilka taśm magnetofonowych nagranych przez Hannah, koleżankę z klasy, która dwa tygodnie wcześniej popełniła samobójstwo. Dziewczyna wyjaśnia, że istnieje trzynaście powodów, dla których zdecydowała się odebrać sobie życie. Clay jest

jednym z nich i jeśli wysłucha nagrania, dowie się dlaczego. Chłopak przez całą noc kluczy po mieście, a za przewodnika służy mu głos Hannah. Staje się świadkiem jej bólu i osamotnienia, a przy okazji poznaje prawdę o sobie i otaczających go ludziach, której nigdy nie chciał stawić czoła. Z przeraźliwą jasnością dociera do niego, że nie da się cofnąć przeszłości, podobnie jak nie da się powstrzymać przyszłości. «

Antykwariat spełnionych marzeń

Siostra naszego Boga

Opowieść o tym, jak jedna książka uratowała życie wielu osób. Emilia kocha książki. W malutkim antykwariacie na Siennej, otoczona aromatem kawy z kardamonem, czyta niezwykłe opowieści i snuje marzenia o prawdziwym szczęściu.

681-MAKIETA 3 44-67.indd 62

Hanna Chrzanowska była kobietą niezwykłą. Gdy umarła, tysiące krakowian żegnały ją ze łzami w oczach, a kondukt żałobny prowadził sam kardynał Karol Wojtyła. Kobieta o wielkim sercu, pielęgniarka, instruktorka, gotowa nieść pomoc tym, od których wszyscy odwracali wzrok – właśnie tym zachwyciła przyszłego papieża.

Sowa Najbogatszy armator w Sandefjord leży na łożu śmierci. Jego pierworodny syn odziedziczy majątek pod jednym warunkiem: nie może poślubić kobiety posiadającej już dzieci. Wybranka młodego człowieka ma jednak dwuletniego synka i czteroletnią córeczkę.

Więcej na:

BookTO.pl

03/04/2017 18:23:46

063

681-MAKIETA 3 44-67.indd 63

03/04/2017 18:23:48

064

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni + Zdrowie i uroda

Wiosna! Ach, to ty!

Dla kochającego zawód kucharza wiosna jest prawdziwym przebudzeniem. Dziś wszystkie produkty dostępne są przez okrągły rok, ale tylko świeży powiew wiosny przynosi prawdziwy efekt. Mnie szparagi w grudniu nie smakują! I chociaż wiem, że nic im nie brakuje, bo gdzieś na świecie jest wiosna, to jednak mój mózg podszeptuje mi, aby nie serwować ich moim gościom, bo na swój sposób musiałbym ich okłamać. Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

Taka sezonowość duszy kucharza wypływa z szacunku do produktu, gościa i samego siebie. Tak zosta681-MAKIETA 3 44-67.indd 64

łem ukształtowany w tym fachu przez lepszych od siebie i tak mi dobrze. Spotykam wielu młodych kucharzy, którym świat kuchni kojarzy się z nieskończoną ilością wymyślnych udoskonaleń w postaci pudrów, pianek i żeli. Czę-

sto zapominają przy tym o produktach, których występowanie na talerzu stanowi o wartości dania. Są różne szkoły gotowania. Jedne preferują wysublimowane wariacje na jeden temat, inne wariują po spiżarni. Obie są dobre pod warunkiem, 03/04/2017 18:23:51

065 że towarzyszy im umiar i właściwy dobór smaków. Jest też modne, ale to dobra moda, aby to, co przyrządzamy naszym gościom, było zdrowe i ekologiczne. Jednym z wiosennych przebojów jest syrop z młodych pędów sosny. O tyle ile bezmyślne zrywanie wszystkich pędów z jednej sosny nie jest wskazane to kilka pędów przyniesionych z lasu nie spowoduje katastrofy ekologicznej. Zanim więc opowiem wam o tym, proszę, abyście zbierali je świadomie, nie ma pędu, nie ma gałązki i sosna nie rośnie. Młode pędy sosny zbieramy w kwietniu i maju, powinny mieć od 7 do 12 centymetrów. Powinno się to robić tak, aby pędy zbyt długo nie pozostawały bez obróbki, bo tracą swoje właściwości, zwłaszcza te aromatyczne. Pędów nie myjemy, a tym samym nie zbieramy ich przy drodze, aby nie pić potem syropu ze spalin. Na kilkanaście godzin przed zasypaniem cukrem zwilżamy je alkoholem (ja preferuję mocną śliwowicę), aby uwolnić jak najwięcej substancji eterycznych. Nie obieramy pędów, nie myjemy ich, możemy je natomiast pociąć na mniejsze kawałki. Układamy je warstwowo przesypując cukrem. Każdy cukier jest dobry, ale brązowy lub trzcinowy jest super, dodaje smaku karmelu. Ubijamy wszystko dość sztywno i zalewamy kilkoma łyżkami mocno procentowej śliwowicy. Ostatnia warstwę zawsze zasypujemy cukrem. Można dodać kilka łyżek przegotowanej wody, ale lepiej zrobić to po kilku dniach jeśli zauważymy, że syrop się nie wytrąca. Taki zakręcony słoik w słonecznym miejscu powinien odstać koło 5-7 tygodni. Po zlaniu syropu należy go przechowywać w ciemnym miejscu. Pozostałe po syropie pędy to również świetny materiał na nalewkę. Z takiego syropu można przyrządzić żel do dziczyzny lub użyć go do deseru. Zastosowanie nie ma limitu tak jak wasza wyobraźnia, a dodatkowo zyskujemy walor leczniczy w infekcjach górnych dróg oddechowych. Walory dekoracyjne serwowanych potraw są ważne, oczy zawsze bowiem jedzą pierwsze. Im wybitniejszy kucharz, tym piękniejsze dania. Niektórych to nawet żal zjeść, zwłaszcza jak się pomyśli ile za nie zapłacimy. Ale sztuka wymaga poświęceń, więc w większości wypadków wiemy za co płacimy: za kunszt, rozrywkę, serwis etc... Pozostając w lesie, jak już zgodnie z naszym sumieniem uszczkniemy kilka pędów sosny, możemy przy tej okazji zabrać ze sobą kilka sosnowych gałązek. Możemy przygotować z nich aromatyczny puder do dekoracji naszych dań. Gdy na końcu gałązek sosnowych pojawiają się pędy, to znak, że drzewo budzi się do życia, igiełki pełne są wtedy olejków eterycznych. Taką zerwana gałązkę wkładamy do nagrzanego do 260ºC pieca i pieczemy 10-12 minut. Otwieramy przy tym okna, jeśli robimy to w domu, bo będzie trochę dymu. Po tym czasie zbieramy same czarne jak węgiel igiełki i mielemy w młynku do kawy na pył. Inny nie da rady. Tak powstały puder zaromatyzuje nam talerz lub kawałek białej ryby, a odrobina węgla nikomu jeszcze nie zaszkodziła. Pomimo iż lato wybucha produktami, to jednak wiosna sprawia mi najwięcej przyjemności. Można odświeżyć menu, wprowadzić produkty sezonowe, nowe, świeże smaki, no i zjeść coś fajnego al fresco. « 681-MAKIETA 3 44-67.indd 65

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

03/04/2017 18:23:53

066

CAFÉ COOLTURA zdrowie i uroda

Zdrowe śniadania dla dzieci Wszyscy wiemy, że śniadanie to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Szczególnie w przypadku naszych dzieci, które wciąż się rozwijają i przez to potrzebują zbilansowanego oraz zróżnicowanego jadłospisu, śniadanie powinno być nie tylko sycące, ale i zdrowe. Oprac.: Ewa Wojtaszek – dietetyk, Gabinety Dietetyczne Bonne Sante

Zachęcający wygląd to podstawa

Niestety, często jakość śniadań spożywanych przez nasze pociechy pozostawia wiele do życzenia. Jak jednak pogodzić pragnienie rodziców, aby posiłek ten obfitował przede wszystkim w zdrowe i wartościowe produkty z upodobaniem dzieci do produktów słodkich i niekoniecznie bogatych w cenne witaminy oraz minerały? Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie i przedstawić kilka interesujących propozycji zdrowych śniadań dla naszych pociech.

Pamiętajmy o tym, że dzieci w szczególności „jedzą oczami” i nieapetyczny wygląd potrafi skutecznie zniechęcić maluchy do nawet najpyszniejszego posiłku. Zdrowa owsianka, pomimo wielu walorów odżywczych, z uwagi na jej specyficzny wygląd, to niekoniecznie najlepszy wybór na śniadanie dla przedszkolaka czy dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Zadbajmy zatem o to, aby śniadanie naszej pociechy przede wszystkim już na pierwszy rzut oka zachęcało dziecko do

681-MAKIETA 3 44-67.indd 66

jego zjedzenia. Świetnie sprawdzą się w tym celu kolorowe warzywa i owoce. Można z nich tworzyć kunsztowne kompozycje na talerzach czy też kanapkach. Równie zachęcająco będą z pewnością wyglądały takie propozycje zdrowych śniadań jak jajka zapiekane w szynce czy też omlety albo naleśniki z owocami.

Wybierzmy pełnoziarniste produkty

Z pewnością w czołówce najpopularniejszych propozycji śniadaniowych dla 03/04/2017 18:23:55

067 maluchów niezmiennie od wielu lat znajdują się kanapki. Dają one wiele możliwości przygotowania zdrowego śniadania w zależności od upodobań dziecka. Pamiętajmy jednak o tym, aby zawsze wybierać pieczywo z pełnego ziarna, które dostarcza wielu cennych mikroi makroelementów, a oprócz tego dostarcza niezbędnego w diecie błonnika. Również podczas wyboru mąki do naleśników czy też placuszków śniadaniowych, starajmy się zastąpić białą, najbardziej oczyszczoną mąkę jej pełnoziarnistymi bądź orkiszowymi odmianami. W ten sposób łatwo przemycimy do diety nawet największego niejadka zdrowe i odżywcze produkty.

A DO CO DO KANAPEK?

Monotonia to największy wróg zdrowego odżywiania. Zbyt częste jedzenie kanapek z masłem i wędliną potrafi zniechęcić każdego malucha. Doskonałą alternatywą dla tradycyjnych dodatków do kanapek są niezwykle popularne w ostatnim czasie pasty kanapkowe. Takie pasty łatwo przygotujemy wraz z dzieckiem. Efek-

681-MAKIETA 3 44-67.indd 67

towna pomarańczowa pasta z marchewki i kaszy jaglanej, zielona pasta z gotowanego brokułu czy też pasta z czerwonej soczewicy świetnie sprawdzą się na dziecięcym talerzu i z pewnością posmakują najmłodszym.

CZEGO LEPIEJ UNIKAĆ?

Jedną z najchętniej wybieranych opcji śniadaniowych są słodkie płatki śniadaniowe, które niestety cechują się znikomymi walorami odżywczymi. Możemy w nich znaleźć spore ilości niezdrowego białego cukru oraz syropu glukozowofruktozowego, które sprzyjają przybieraniu na wadze oraz napadom głodu między posiłkami. Zdecydowanie warto zastąpić słodkie płatki śniadaniowe pełnoziarnistymi płatkami owsianymi czy też żytnimi, z dodatkiem świeżych bądź suszonych owoców. Kolejnym niewskazanym produktem spożywczym jest niezwykle populara „nutella”, która wbrew pozorom zawiera śladowe ilości mleka i orzechów. Zamiast tego w tym czekoladowym kremie znajdują się duże ilości cukru oraz rafinowanego tłuszczu palmowego.

LUNCHBOXY NA DRUGIE ŚNIADANIE Dla naszych pociech równie ważne jest zjedzenie zdrowego i pożywnego drugiego śniadania. Niestety, szkolne sklepiki oferują niewiele produktów, które są warte polecenia. Świetnym pomysłem jest przygotowanie zdrowego lunchboxu i zapakowanie go do plecaka naszego dziecka. Możemy do niego zapakować świeże warzywa i owoce – jabłka, banany, gruszki, marchewki – które dziecko może łatwo spożyć na krótkiej szkolnej przerwie. Klasyczne kanapki to oczywiście kolejna propozycja nie do zastąpienia w uczniowskim lunchboxie. Dla bardziej wymagających świetną propozycją będą domowe tortille pełnoziarniste czy też placuszki warzywne na zimno. Zamiast kalorycznych słodyczy zapakujmy dziecku orzechy oraz bakalie, zaś zamiast słodzonych napojów – wodę mineralną. Jak widać, śniadanie dla naszej pociechy może być nie tylko zdrowe, ale i pyszne. Zadbajmy o to, aby na talerzach naszych dzieci nie zagościła nuda, a z pewnością jedzenie zdrowych śniadań wejdzie im w krew. «

03/04/2017 18:23:56

068

OGŁOSZENIA DROBNE

JAK ZAMIEŚCIĆ U W A G

A ! ! !

SIE ŚWIATECZNYM RE OK Ń SZE LO OG IA AN OW JM ZY PR INU RM TE A ZMIAN

OGŁOSZENIE W ZWIĄZKU Z ŚWIĘTAMI WIELKANOCNYMI OGŁOSZENIA NA WYDANIE KTÓRE UKAŻE SIĘ W SOBOTĘ 22 KWIETNIA, PRZYJMOWANE BĘDĘ DO CZWARTKU 13/04 DO GODZINY 9 RANO (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Kody działów: mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

UWAGA!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking. Internet. £150/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07746970571, 07833667493

Wynajmę pokój jednoosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking. Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07746970571,

wyposażona kuchnia 2 toalety, prysznic i internet £150 + depozyt tel 07921528218

> Bounds Green, N22 8NW, 3 bed

ﬂat - £1590/mies. 3 podwojne sypialnie, osobno salon, lazienka z wanna I toaleta, kuchnia. Dostepny od zaraz. 02088851890.

> Croydon Pokoj do wynajecia

jedynka lub dwojka w domu z ogrodem. Croydon. 07908300927

> Ealing W5, nowoczesne

mieszkanie dwupokojowe z łazienka i kuchnia, ogrodem i parkingiem. Blisko sklepow, parku. dobry dojazd do Ealing Broadway. Miesiecznie 1,250 tel 07986557452

> East Acton Pokój jedynka Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 9.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

681-MAKIETA 4 68-91.indd 68

SMS:

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania do wynajęcia

> Acton Wynajmę mieszkanie 1dno pokojowe na Acton. 2 minuty od stacji North Acton. £1250 miesięcznie. Nowe, umeblowane, winda, parking. 07854657004 > Blackhorse Rd/Walthamstow Pok dwuosobowy w czystym spokojnym domu z ogrodem duza

jednoosobowy do wynajęcia na East Acton. blisko stacji metra. z internetem rachunki wliczone. czysto I zadbane 07551807457

> East Ham Wynajme pokoj 1 os Blisko stacji tel 07852329777

> Edmonton – wynajme pokoj dwuosobowy za za 150 tel 07883974669

> Enﬁeld Town, EN1 1JL, 3 bed

dom - £1425/mies. 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, duzy salon, przechodnia kuchnia, lazienka z wanna, ogrod. Dostepny od 15-tego kwietnia. 02088851890

> Enﬁeld Town, EN2 6SY, Ladne 1 bed ﬂat - £1100/mies. Sypialnia, otwarty salon z kuchnia, lazienka z prysznicem, balkon na cala dlugosc mieszkania. 02088851890

> Enﬁeld, EN3 5DZ, 3 bed dom -

03/04/2017 18:36:08

069 £1430/mies. 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, salon, kuchnia, lazienka z wanna, ogrod, parking. Dostepne od 23 kwietnia. 02088851890

> Enfield, EN3 4BE, Ladne 4 Bed

dom, £1650/mies + rachunki.4 sypialnie, kuchnia z salonem, lazienka, ogrod. Dostepny od zaraz. 02088851890.

> Enfield, EN3 5QD,Studio, £760/

mies + rachunki,salon z sypialnia, osobna kuchnia, lazienka z wanna. Dostepne od zaraz. 02088851890.

> Hayes Wynajmę, piękny duży,

czteropokojowy dom - bliźniak na Hayes. Bardzo duży Ogród, podjazd z garażem, 2 łazienki. Dom jest nowy i umeblowany. £1900 miesięcznie! 07854657004

> Hounslow Wynajmę 3 pokojowe

> Walthamstow, jedynka, duża dobrze wyposażona kuchnia, ogródek, internet. Rodzinna atmosfera. To nie hotel - tylko dom. 90/tyg + tyg. dep. Wszystkie rachunki wliczone. Kom 07856884964 po 18.

> Wembley Park Pokoje do wynajecia okolica Wembley Park Wysoki standard Kontakt pod nr 07944307263

> Wood Green, N22 5QE, Pokoj duza jedynka, £120/tydz plus prad i gaz do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia , lazienki , ogrod. Dostepny od zaraz. 07436792779.

> Wood Green duuuza dwojka dla 1

mieszkanie na Hounslow. Dostępne z ogrodem i podjazdem. Nowe, umeblowane. £1550 miesięcznie 07854657004

os. Wood Green N13 4TJ. Zone 3.

> Hounslow. jedynka w domu z

oddzwonie! 07510828525

ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272

> Lee pokoj dwojka 135 wszystkie

Spokojny czysty dom. Ogrod, taras, living. W domu tylko 3 osoby! £140 pw, depozyt £480. Napisz

> Wood Green, N17 7QX, Pokoj dwojka £150/tyg + rachunki za gaz

media wliczone ,w domu czysto i rodzinnie po wiecej info prosze dzwonic 07448893095

do podzialu z lokatorami, reszta

> Palmers Green duuuza dwojka

1890.

dla 1 os. Palmers Green N13 4TJ. Zone 3. Spokojny czysty dom. Ogrod, taras, living. W domu tylko 3 osoby! £140 pw, depozyt £480. Napisz oddzwonie! 07510828525

> Perivale Wynajmę duży pokój na Perivale dla jednej osoby 110f . Internet i rachunki wliczone. Depozyt za 2 tyg. Dostepny od zaraz. 07809749401 > Pokoj dwojka dla pary od zaraz do wynajecia.145£ tydz plus tydz depozytu. rachunki I Internet w koszcie wynajmu. 07780851068 > Tooting Wynajme pokoj dla pary w domu z ogrodem i internetem od 13 kwietnia £160/tydzien plus 2 tyg depozytu rachunki wliczone 07497790563

> Tottenham Hale N17 wynajme

Mala jedynke 90 f w spokojnym domu z ogrodem mozliwosc podlaczenia internetu depozyt 2 tygodnie dobre polaczenie z m 07884210262

> Turnpike Lane dwa pokoje

dwójki do wynajęcia w domu są dwie łazienki osobna toaleta internet Ewa 07466571679 Piotr 07745743334 blisko metra Turnpike Lane oraz Haringay Green Lanes dobra lokalizacja ogród zapraszam

681-MAKIETA 4 68-91.indd 69

rachunkow wliczona w cene pokoi . Wspolna kuchnia, lazienka.0208 885

> Wood Green, N22 5QE, Pokój duza jedynka £120/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz 07436792779.

> Wood Green, N22 6AJ, Bedsit, £140/tydz rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz. 07436792779. Pokoj z aneksem kuchennym.

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Brytyjsko-Polskie Centrum Medyczne poszukuje bardzo dobrze wykształconych fizjoterapeutów w ortopedii i medycynie sportowej. PNF min. podstawowy Rejestracja HCPC Londyn . Kontakt: klinikaorto@ interia.eu

03/04/2017 18:36:09

070

OGŁOSZENIA drobne

Poszukujemy kierowcy Vana 25-45 lat do rozwozu gazet na terenie Londynu. Punkt załadunku: Wembley. Praca dodatkowa 1 dzień w tygodniu(tylko srody). 07884255551 lub email marlena@cooltura.co.uk Praca dodatkowa Poszukujemy osób chętnych do pracy przy sprzątaniu. Nieregularne godziny. Ilość godzin zależna od zleceń. Kontakt: cleaning@saraint. co.uk 02088463612 Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342 Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

ustalenia. 07834312012

> Witam, Poszukujemy

przedstawiciele handlowego w Londynie (docierać do hoteli, architektow i budowlancow -wynagrodzenie TBD CV po angielsku- a ja sie odezwe sd@ vivaenterprises.co.uk 07504638301

> Piekarz do produkcji bulek.

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> First Personnel are recruiting hard

working Pickers for long term full time work. Enfield, London EN3. Please call Monika 07741260820 or Sophie 07584310998

> Salon fryzj-kosm na Enfield

poszukuje fryzjera na weekendy, 07881366739

> Praca dla fryzjerki Wschodni

Londyn wiecej info 07746962153

> Poszukiwania pomoc domowa /

niania do 2 chlopcow (5 i 6 lat). Wlasny pokoj z łazienka, wyżywienie, cicha okolica. Wynagrodzenie do

681-MAKIETA 4 68-91.indd 70

> Witam mam na imie Monika mam 32 lata mieszkam w północnym (wood green) Londynie poszukuje pracy przy sprzątaniach oraz gastronomia mam kilkuletnie doświadczenie 07419762216

Dniowki of 7:00-15:00. 6 dni wtygodniu. Poniedz-Sobota. £ 8.50 na godz CV prosze przeslac na maila eclpraca@tiscali.co.uk

> Plastrarze szukaja pracy. 12 lat

> Full or part Time hairdresser to

> Malarz decorator szuka pracy

work in salon in tooting telephone Vera at salon 02086725619 or mobile 07813484218

> Piekarz do produkcji bulek.

Dniowki of 7:00-15:00. 6 dni w tygodniu. Poniedz-Sobota. £ 8.50 na godz CV prosze przeslac na maila eclpraca@tiscali.co.uk .

> Plaster mouldings manufacturer is looking for an administrator/sales assistant for a temporary contract. £8.80 per hour. Fluent written and spoken English email your CV cs_ interiors@btconnect.com

> Sprzatanie w porze lunch na

Kentish Town nw5 2ew, codziennie m-fr,13.00-14.00 1 godzina stawka £10/h, praca od zaraz tel 07783939007 cv info@idealclean. co.uk

> Coffee shop in Carshalton. 38hrs+ Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel kontaktowy 07707717053 lub 02087267871

a week, £8/hr plus tips. Must speak English. Experience preferred. Call 07923913759

> Piekarz do produkcji bulek.

Dniowki of 7:00-15:00. 6 dni w tygodniu. Poniedz-Sobota. £ 8.50 na godz CV prosze przeslac na maila eclpraca@tiscali.co.uk .

doswiadczenia. Wycena i doradztwo gratis. Cena do negocjacji. 07852341249 Czarek wlasne narzędzia doświadczenia i solidność 07562086772 Krzysztof

> Solidny tynkarz i Ogolnobudowlaniec szuka pracy. tel.07925421799 > Szukam pracy . Ogolno

budowlaniec szuka pracy w okolicy Croydon. Mob 07400616278. Prosze dzwonic wieczorem. 07400616278

> Solidny tynkarz i

Ogolnobudowlaniec szuka pracy. tel.07925421799

sprzedam 81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

Sprzedam dobrze prosperującą Polską restaurację w zachodnim Londynie ,więcej informacji pod numerem tel 07466693826

> Duzy słownik naukowo

techniczny GB 07523510272

auto-moto

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem.

rozrząd , £8600 (do uzgodnienia) 07810752801

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Kursy Kosmetyczne i Stylizacji Paznokci Po Polsku 2017. W Kwietniu Rabaty nawet do 65% Wysoki Poziom, Akredytowane Certyfikaty! Idealne na rozpoczęcie nowej kariery zawodowej. Szczegóły na www. PolskieKursy.co.uk tel.077 52 56 76 20

randka w ciemno

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

dzieci. Szukam kobiety z Londynu otwartej szczerej zdecydowanej 07772387104

> Witam szukam dyskretna kobiete z zach Londynu 07732432389

> Szukam normalnej kobiety. Kawaler 40 lat. 07503108443

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

szukam

SMS:

właściciel, serwisowany, wymieniony

> 42 latek wysoki po rozwodzie bez

> Great role for an experienced

praca

bardzo dobry, ciemny grafit, drugi

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 54

zakwaterowaniem, proszę o kontakt osoby zainteresowane 07731650501 mechanic/ vehicle technician looking to work for an independent, well-established BMW garage in Hayes, Middlesex. Salary negotiable 07831103030

2011 Przebieg 106000 , Stan

SMS: SMS:

> Podreczniki, cd i slowniki do nauki hiszpanskiego, francuskiego, wloskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272

> Pomoc domowa z

> Sprzedam BMW520 Touring

Pomoc drogowa 24h/7. Skup, sprzedaż i złomowanie aut, darmowe holowanie powypadkowe, MOT. Paweł 07727244856

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

03/04/2017 18:36:09

071 Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

681-MAKIETA 4 68-91.indd 71

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus, Northolt UB5 4RR Sklep: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

£1

03/04/2017 18:36:10

072

OGŁOSZENIA drobne

681-MAKIETA 4 68-91.indd 72

03/04/2017 18:36:12

073

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

transport paczki i przewozy zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Najtańsze przeprowadzki i przewozy. Przyjmujemy wszystkie zlecenia. Usługi: -Transport lokalny (Londyn i okolice) oraz międzymiastowe (cale UK). -Przeprowadzki Anglia - Polska także przewóz paczek (przesyłek). Pracujemy 24/7 Zapraszamy 07722560744 mario. remtrans@gmail.com

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

681-MAKIETA 4 68-91.indd 73

03/04/2017 18:36:14

074

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

681-MAKIETA 4 68-91.indd 74

03/04/2017 18:36:17

075

681-MAKIETA 4 68-91.indd 75

03/04/2017 18:36:20

076

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

681-MAKIETA 4 68-91.indd 76

03/04/2017 18:36:22

077

681-MAKIETA 4 68-91.indd 77

03/04/2017 18:36:24

078

OGŁOSZENIA INNE

681-MAKIETA 4 68-91.indd 78

03/04/2017 18:36:26

079

681-MAKIETA 4 68-91.indd 79

03/04/2017 18:36:28

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

681-MAKIETA 4 68-91.indd 80

03/04/2017 18:36:29

081

681-MAKIETA 4 68-91.indd 81

03/04/2017 18:36:31

082

681-MAKIETA 4 68-91.indd 82

03/04/2017 18:36:33

083

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

681-MAKIETA 4 68-91.indd 83

03/04/2017 18:36:36

084

OGŁOSZENIA budownictwo

681-MAKIETA 4 68-91.indd 84

03/04/2017 18:36:39

085

681-MAKIETA 4 68-91.indd 85

03/04/2017 18:36:41

086

OGŁOSZENIA budownictwo

681-MAKIETA 4 68-91.indd 86

03/04/2017 18:36:43

087

681-MAKIETA 4 68-91.indd 87

03/04/2017 18:36:45

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

681-MAKIETA 4 68-91.indd 88

03/04/2017 18:36:47

089

681-MAKIETA 4 68-91.indd 89

03/04/2017 18:36:49

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

681-MAKIETA 4 68-91.indd 90

03/04/2017 18:36:50

091

681-MAKIETA 4 68-91.indd 91

03/04/2017 18:36:52

Fot. PAP/EPA / Facundo Arrizabalaga

092

SPORT Piłka nożna

Porażka lidera, dwie asysty Grosickiego

Prowadząca w tabeli angielskiej ekstraklasy piłkarskiej Chelsea Londyn niespodziewanie przegrała u siebie z Crystal Palace 1:2 w 30. kolejce. To pierwsza porażka „The Blues” od 4 stycznia. Dwie asysty w barwach Hull City zanotował Kamil Grosicki. Polak rozpoczął spotkanie w Kingston upon Hull na ławce rezerwowych, a na plac gry wszedł po przerwie, przy stanie 1:0 dla West Ham United. Niespełna 10 minut później po jego podaniu do siatki trafił Andrew Robertson, a w 85. wynik ustalił Włoch Andrea Ranocchia, wykorzystując dośrodkowanie Grosickiego z rzutu rożnego. To ważna wygrana dla „Tygrysów”, które walczą o utrzymanie w ekstraklasie. Po 30 meczach są na 18. miejscu i mają 27 punktów, tyle samo co sklasyfikowany tuż nad nimi zespół Swansea City. Ekipa, której bramkarzem jest Łukasz Fabiański, swoje spotkanie tej kolejki rozegra w niedzielę z również broniącym się przed spadkiem Middlesbrough (22 pkt). Tabelę zamyka Sunderland (20), który w sobotę przegrał na wyjeździe z Watfordem 0:1. 681-MAKIETA 5 92-100.indd 92

Chelsea przegrała mecz przed własną publicznością po raz pierwszy od ponad pół roku. Wszystkie bramki na Stamford Bridge padły w sobotę między piątą a 11. minutą. Gospodarze objęli prowadzenie po bramce Hiszpana Cesca Fabregasa. Chwilę później wyrównał reprezentant Wybrzeża Kości Słoniowej Wilfried Zaha, a na 2:1 dla gości trafił Belg Christian Benteke. Potknięcie lidera wykorzystał Tottenham Hotspur, pokonując na wyjeździe Burnley 2:0. „Koguty” mają 62 punkty i do lidera tracą siedem. Oba zespoły mają do rozegrania jeszcze po jednym zaległym spotkaniu. 228. derby Liverpoolu na swoją korzyść rozstrzygnęli na Anfield gospodarze. „The Reds” wygrali z Evertonem 3:1 po golach Senegalczyka Sadio Mane, Brazylijczyka Philippe Coutinho i Belga Divocka Origiego, a dla Evertonu w debiucie trafił Matthew Pennington. Złą wiadomością dla zwycięzców była za to kontuzja kolana strzelca pierwszej bramki. Mane opuścił boisko w asyście lekarzy w 56. minucie.

Liverpool nie przegrał u siebie z lokalnym rywalem od 1999 roku, a ostatnie 13 spotkań derbowych kończyło się wygranymi „The Reds” lub remisami. – Chłopaki zrobili wszystko jak trzeba. To zasłużone zwycięstwo. Graliśmy dobrą piłkę i dobrze sobie poradziliśmy – skomentował trener gospodarzy Niemiec Juergen Klopp. Liverpool zajmuje trzecie miejsce z 29 punktami po 30 meczach. Marsz w górę tabeli spowolnił Manchester United. Wprawdzie przedłużył serię bez ligowej porażki do 19 spotkań, ale tym razem tylko zremisował bezbramkowo z West Bromwich Albion. „Czerwone Diabły” są na piątym miejscu z 53 punktami po 28 meczach. Czwarty mecz z rzędu w lidze wygrał mistrz kraju Leicester City (w kadrze meczowej nie było Bartosza Kapustki ani Marcina Wasilewskiego). „Lisy” pokonały u siebie Stoke City 2:0 i coraz bardziej oddalają się od strefy spadkowej. Są już na 13. miejscu z dorobkiem 33 „oczek”. Natomiast Arsenal Londyn zremisował na własnym boisku z Manchesterem City 2:2 w 30. kolejce angielskiej ekstraklasy. A w innym spotkaniu Swansea City z Łukaszem Fabiańskim w bramce zremisowało u siebie z Middlesbrough 0:0. „The Citizens” objęli prowadzenie w piątej minucie, kiedy Leroy Sane doszedł do piłki po podaniu z głębi pola, wyprzedził obrońców, minął bramkarza i trafił do pustej bramki. Pięć minut przed przerwą wyrównał Theo Walcott, ale odpowiedź gości była natychmiastowa. Niespełna dwie minuty później precyzyjnym strzałem w dalszy róg bramki popisał się Sergio Aguero. Osiem minut po zmianie stron najwyżej do dośrodkowania z rzutu rożnego wyskoczył Shkodran Mustafi i strzałem głową doprowadził do wyrównania. Tym samym Arsenal z dorobkiem 51 punktów zajmuje szóste miejsce w tabeli i nie wykorzystał okazji na zrównanie się z Manchesterem United (53 pkt), który w sobotę bezbramkowo zremisował z West Bromwich Albion. Z kolei Manchester City z 58 punktami jest czwarty i traci jeden do Liverpoolu. Z 69 punktami prowadzi Chelsea Londyn, przed Tottenhamem (62 pkt). Swansea City po bezbramkowym remisie z Middlesbrough z dorobkiem 28 punktów znajduje się na 17. miejscu, tuż nad strefą spadkową. Middlesbrough (23 pkt) jest 19. « 03/04/2017 18:13:36

093 Wygrane Jagiellonii, Legii i Lechii Jagiellonia Białystok pokonała u siebie Bruk-Bet Termalicę Nieciecza 1:0 i powróciła na pierwsze miejsce w tabeli. Takim samym wynikiem zakończyło się spotkanie Lechii Gdańsk z KGHM Zagłębiem Lubin. O zwycięstwie Jagielloni zadecydował gol Cilliana Sheridana w 79. minucie z rzutu karnego. To pierwsza bramka w polskiej ekstraklasie Irlandczyka, który zimą przeniósł się do Białegostoku z Omonii Nikozja. Oblicza zespołu z Niecieczy nie odmienił Marcin Węglewski, który zastąpił na stanowisku trenera Czesława Michniewicza – dotychczas był jego asystentem. Był to siódmy mecz z rzędu bez zwycięstwa Termaliki. Takim samym wynikiem zakończyło się drugie niedzielne spotkanie. Lechia pokonała przed własną publicznością KGHM Zagłębie Lubin 1:0 po bramce strzelonej głową w 27. minucie przez Marco Paixao. To był jego 10. gol w ekstraklasie i zrównał się w klasyfikacji strzelców z bratem Flavio. „Kolejorz”, czyli Lech Poznań rozpoczął 2017 rok od imponującej serii zwycięstw, ale w poprzedniej kolejce zremisował u siebie z ostatnim Górnikiem Łęczna 0:0, a teraz nie zdołał strzelić gola w Krakowie. Na pocieszeniem poznaniakom pozostaje fakt, że w tym roku – licząc wszystkie rozgrywki – stracili tylko jedną bramkę. Poza tym Lech jest bardzo blisko awansu do finału Pucharu Polski (3:0 w pierwszym meczu z Pogonią). Z 52 punktami prowadzi Jagiellonia, która ma „oczko” więcej od Legii. Ta z kolei pokonała przy Łazienkowskiej Pogoń Szczecin 2:0. Losy meczu rozstrzygnęły się w drugiej połowie. Pół godziny przed końcem spotkania goście nie wykorzystali znakomitej sytuacji, Legia szybko przeprowadziła kontratak, zakończony celnym strzałem z bliska Michała Kucharczyka. Ten sam zawodnik był bohaterem stołecznej ekipy w poprzedniej kolejce, gdy strzelił oba gole w wyjazdowym spotkaniu z Lechią Gdańsk (2:1). W 77. minucie wynik starcia z Pogonią ustalił strzałem zza pola karnego Belg Vadis Odjidja-Ofoe. To czwarte zwycięstwo z rzędu podopiecznych Jacka Magiery. Sobotnie spotkanie w Warszawie prowadził, w ramach wymiany sędziowskiej między federacjami, Szwajcar Adrien Jaccottet. Zwycięstwo w 27. kolejce odniósł Górnik. Zamykająca tabelę ekipa z Łęcznej pokonała na wyjeździe Arkę Gdynia 4:2, prowadząc do 73. minuty już 3:0. Zespół Smudy pozostał na ostatnim miejscu (26 pkt), ale do czternastego Piasta traci już tylko dwa punkty. W innym spotkaniu mająca spore problemy kadrowe Cracovia przegrała na wyjeździe z Wisłą Płock 1:4. Dwie bramki dla gospodarzy zdobył Mateusz Piątkowski, ale ozdobą meczu był jedyny gol gości, uzyskany po strzale z dystansu w 11. minucie przez Sebastiana Stebleckiego. „Pasy” nie wygrały szóstego meczu z rzędu i pozostały na przedostatnim miejscu z dorobkiem 27 punktów. Na dodatek mają trudny terminarz. W sezonie zasadniczym zagrają jeszcze m.in. na wyjeździe z Jagiellonią i u siebie z Legią. Z kolei Śląsk bez kłopotów pokonał Koronę 3:0. Kielczanie spisują się dobrze na swoim boisku, ale na wyjazdach mają w tym sezonie ogromne problemy. To była ich jedenasta porażka w 14 meczach na obcym stadionie.

681-MAKIETA 5 92-100.indd 93

03/04/2017 18:13:37

Fot. IBB Polonia Londyn

094

SPORT Siatkówka + Piłka nożna

Puchar Anglii trafia do IBB Polonii Londyn Kwintesencją rozgrywających się meczów w sobotę 1 kwietnia w Narodowym Centrum Siatkówki (Kettering) był finał Pucharu Anglii mężczyzn. IBB Polonia Londyn pokonała Sheffield Hallam 3:1 (21:25; 25:21; 25:14; 25:22). Siatkarze z Londynu udowodnili, że w tym roku również zasługują na trofeum, które po kilkunastu latach przerwy, zdobyli w poprzednim sezonie.

– Wywalczyć puchar drugi rok z rzędu to spełnienie naszych marzeń. Jesteśmy drużyną z ambicjami europejskimi, więc musimy potwierdzać swoją siłę na rynku krajowym. Cieszy też dobra postawa naszych rywali, którzy w składzie mają kilku perspektywicznych Brytyjczyków. Myślę, że machina, na którą składają się zawodnicy, sponsorzy, kibice i sztab działa bardzo dobrze i z optymizmem możemy patrzeć w stronę realizacji naszych planów – budowy silnego ośrodka siatkarskiego w Londynie oraz inspiracji całej Wielkiej Brytanii do zakochania się w siatkówce – skomentował prezes IBB Polonii Londyn, Bartek Łuszcz. Poziom sportowy sprostał oczekiwaniom fanów siatkówki, którzy nie mogli 681-MAKIETA 5 92-100.indd 94

narzekać na brak emocji. Mecz obfitował w zwroty akcji i był godny rozgrywek finałowych. Obie drużyny pokazały dobrą grę. Najlepszym zawodnikiem został kapitan IBB Polonii, Mariusz Ciortea, który przysporzył wiele kłopotów rywalom londyńskiego zespołu. – Jest mi bardzo miło, że moja gra została doceniona i otrzymałem statuetkę MVP – powiedział kapitan IBB Polonii Londyn, Marius Ciortea. – Jeszcze bardziej cieszy to, że udało nam się obronić Puchar. Mecz nie należał do najłatwiejszych. Przeciwnik był wymagający, dlatego na wielkie brawa zasługuje cała nasza drużyna. Wszyscy ciężko pracowaliśmy, aby zdobyć ponownie to trofeum. Podziękowania należą się też naszym kibi-

com, którzy przez cały czas nas wspierają i swoim dopingiem pomagają osiągać kolejne sukcesy. Sezon jeszcze się nie skończył a siatkarzy IBB Polonii Londyn czeka ostatnie wyzwanie. Po historycznym występie w rozgrywkach CEV Challenge Cup i obronie Pucharu Anglii pozostaje walka w rodzimej lidze o tytuł mistrza. Półfinały fazy play off Super 8 odbędą się 22-23 kwietnia w Brentford Fountain Leisure Centre (Londyn, TW8 0HJ). Londyński klub już poinformował o wzmocnieniach. W drużynie pojawi się obecny mistrz świata – Krzysztof Ignaczak. Bilety na mecze z udziałem tak utytułowanego siatkarza można nabyć na stronie www.polonia.eventbrite.co.uk. « 03/04/2017 18:13:39

095

Mistrz dalej z szansami na tytuł Daniel Kowalski, polsport.co.uk

Choć do wielkiej niespodzianki brakowało naprawdę niewiele, mistrz ligi ostatecznie zagra w dalszej części sezonu w grupie mistrzowskiej. W decydującym spotkaniu FC Cobalt wygrał z ostatnią w tabeli Piątką Bronka 3-0, zapewniając sobie tym samym czwarte miejsce w tabeli. Takim samym rezultatem zakończył się mecz White Wings Seniors z Joga Bonito, choć sam mecz był bardziej wyrównany, aniżeli wskazuje na to sam wynik. W szlagierowym meczu na szczycie The 12 Team pokonał ekipę Ziomale Feltham 1-0. To był jeden z najlepszych meczów tegorocznej wiosny. Obu zespołom należą się wielkie słowa uznania za walkę oraz determinację od pierwszego do ostatniego gwizdka sędziego. W ostatnim meczu grupy mistrzowskiej Power Rangers wygrał minimalnie z PCW Olimpia 2-1, co dla tych pierwszych oznacza, że mają w dalszym ciągu szanse na utrzymanie się w ekstraklasie. Teraz tabele obu lig zostaną podzie681-MAKIETA 5 92-100.indd 95

lone na grupy mistrzowskie oraz spadkowe. Wszystkie drużyny zachowają swój bilans bramkowy, ale zdobycz punktowa okrojona zostanie o połowę. W drugiej lidze rozgrywki zdomi-

nowali piłkarze Warriors of God oraz duet spadkowiczów KS04 Ark - Wima Team. W grupie mistrzowskiej o awans do pierwszej ligi zagrają jeszcze PMBC oraz Mazury Team. «

I liga

II liga

Wyniki ostatniej kolejki FC Cobalt (m) - Piątka Bronka 3:0 Power Rangers (b) - PCW Olimpia (b) 2:1 Joga Bonito (p) - White Wings Seniors 0:3 Ziomale Feltham - The 12 Team 0:1

Wyniki ostatniej kolejki IFX FC - Emigranci (b) 7:0 Mazury Team - Warriors of God 3:1

1. White Wings Seniors 18 78-27 51 2. The 12 Team 18 77-14 39 3. Ziomale Feltham 18 66-40 33 4. FC Cobalt (m) 18 74-39 31 5. PCW Olimpia (b) 18 45-45 29 6. Scyzoryki 18 55-53 29 7. Joga Bonito (p) 18 46-29 21 8. Power Rangers (b) 18 29-81 12 9. Inter RSVM Team 18 24-102 11 10. Piątka Bronka 18 28-92 7

1. Warriors of God 17 81-22 43 2. KS04 Ark (s) 17 47-23 37 3. Wima Team (s) 17 51-33 30 4. PMBC 17 48-37 28 5. Mazury Team 17 48-32 26 6. Turbo Kozaki 17 59-44 23 7. IFX FC 17 50-46 19 8. FC Piona 9 42-28 13 9. Whitehawks FC (b) 17 32-77 13 10. Emigranci (b) 17 14-130 1

03/04/2017 18:13:42

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

681-MAKIETA 5 92-100.indd 96

03/04/2017 18:13:42

097 BARAN

LEW

STRZELEC

Nie przejmuj się zbytnio, jeśli coś Ci nie wyjdzie. Masz teraz słabszy okres. Ale już niebawem wrócisz do formy i wszystko zacznie się układać po Twojej myśli. Na razie przeczekaj ten czas w spokoju i poświęć się przyjemnościom i poprawianiu humoru.

Czas na przedwiosenne porządki. Pamiętaj, że może to być bardzo przyjemny obowiązek. Zadbaj teraz o stworzenie piękna w swoim otoczeniu. Jest to też dobry czas na uporządkowanie swoich relacji ze znajomymi i rodziną. Wykorzystaj dobry wpływ gwiazd.

Nieprzerwany ciąg sukcesów zawodowych i udane życie rodzinne mogły spowodować, że poczułeś się zbyt pewnie. Pamiętaj, że nic nie trwa wiecznie. Musisz się nadal starać, by nie stracić tego, co w ostatnim czasie budowałeś. Tylko mądrość może stać na straży osiągnięć.

BYK

PANNA

KOZIOROŻEC

W Twoim otoczeniu pojawiła się osoba, która może nieźle namieszać. Jeśli cenisz swój związek wystrzegaj się romansu. Pamiętaj również o lojalności wobec przyjaciół. Miej teraz oczy dookoła głowy. Przemyśl dobrze każdy swój ruch zanim go wykonasz.

Raz na wozie, raz pod wozem. Te dni będą obfitowały w sukcesy, ale też niewielkie porażki. Nie będziesz się jednak przejmował, bo wiesz, że ostatecznie osiągniesz swój cel. Nie przemęczaj się za i dbaj o zdrowie. Już niebawem czeka Cię wiele ciekawych zdarzeń, które pochłoną Cię do reszty.

Wykorzystaj nadchodzące dni na relaks i przemyślenia. Pomyśl co chciałbyś robić w przyszłości, by żyć zgodnie ze swoimi marzeniami. Zrób plan działania, by choć część z nich zrealizować. Pamiętaj, krok po kroczku można naprawdę bardzo dużo osiągnąć.

BLIŹNIĘTA

WAGA

WODNIK

W najbliższych dniach pomysły same będą Ci wpadać do głowy. Wykorzystaj swój twórczy potencjał. Możesz teraz wiele osiągnąć i zrealizować najskrytsze marzenia. Spotka się to z uznaniem wielu osób. Nie przejmuj się zazdrością ludzi nieprzychylnych Ci.

Czas na szybkie naładowanie akumulatorów, bo za chwilę przed Tobą pojawi się sporo nowych wyzwań. Poradzisz sobie z nimi, ale warunkiem jest dobra kondycja fizyczna. Pamiętaj też o tym, by nie robić za wszelką cenę wszystkiego samemu. Zaufaj ludziom, którzy chętnie Ci pomogą.

Jeśli byłeś w ostatnim czasie trochę nieprzyjemny dla swoich najbliższych, czas to naprawić. Nadszedł dobry moment na pojednania, przeprosiny i budowanie niektórych relacji od nowa. Musisz przemyśleć kilka spraw i zdać sobie sprawę ze swoich błędów.

RAK

SKORPION

RYBY

Czeka Cię trochę monotonii. Względny spokój zakłócić może jednak nieoczekiwane zdarzenie. Być może ktoś Cię odwiedzi albo dowiesz się o czymś, co może mieć wpływ na Twoją przyszłość. Nie musisz się jednak obawiać, bo wszystko wskazuje na to, że będą to przyjemne niespodzianki.

Potrzebne Ci teraz będzie wsparcie przyjaciół. Możesz mieć pewne problemy, z którymi sam sobie nie poradzisz. Jeśli zrozumiesz to i dopuścisz do siebie i swoich czynów konstruktywną krytykę sprzyjających Ci osób, wszystko potoczy się dobrze.

Warto pamiętać, że wśród nas są osoby, które czasem potrzebują naszej pomocy. Jeśli byłeś ostatnio skupiony wyłącznie na swoich sprawach, rozejrzyj się wokół. Jest w Twoim najbliższym otoczeniu ktoś, kto potrzebuje Twojego wsparcia. Nawet krótka rozmowa może okazać się pomocną.

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

681-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

03/04/2017 18:13:43

681-MAKIETA 5 92-100.indd 98

03/04/2017 18:13:45

681-MAKIETA 5 92-100.indd 99

03/04/2017 18:13:47

681-MAKIETA 5 92-100.indd 100

03/04/2017 18:13:49