Cooltura Issuu 703

Mieszkańcy pomagają w budowie metra ZNOWU DOBRONIAK Wątpliwa siła social mediów COOL TIME Scampton Airshow WYDARZENIA Jak pączki i festiwal piosenki żołnierskiej połączyły sąsiadów TECHNOLOGIE Cyfrowy detoks COOL OPERA Salzburg Festival – operowa jakość COOL MUZA Krzysztof Antkowiak wyda nową płytę ZDROWIE Podróże w tropiki o podwyższonym ryzyku TRANSPORT

28

NOWY WYMIAR COOLTURY Cz yta j na str oni e

cooltura24.co.u

k

N o_ 36 (703) 7 września 2017

16 ŁODZIE PODWODNE JAK ŻYWE

18 WITAJ POLSKA SZKOŁO!

REZYDENTURY I OBYWATELSTWO 0208 846 3610

703.indd 1

04/09/2017 21:15:08

nasze poczÄ…tki TYGODNIK POLSKI W Wielkiej Brytanii Nr 9 15.05.2004

w

www.cooltura.co.uk (ÂŁ1)

Free

2004 r.

POLAK - ANGLIK DWA BRATANKI 400 eń ogłosz CENY W SUPERMARKETACH /0 8BMEJHMPXOZ JOEE

ch

drobny

metamorfoza

w

2009 r. www.cooltura.co.uk

28 lutego 2009

09 (258)

Historia Londynu

Pierwsze pół miliona lat

Polski Titanic

Odkrywanie wraku „MS Piłsudski�

KASIA

KOWALSKA

Zaśpiewa na Festiwalu Cooltury

final.indd 1

703.indd 2

24/02/2009 20:01:56

04/09/2017 21:15:14

nowy wymiar Cooltury

.

wrzesień

2017r.

703.indd 3

04/09/2017 21:15:18

wyspy

Buty najbardziej angielskie

»

Dr. Martensa nikomu raczej przedstawiać nie trzeba.

Entuzjaści butów tej marki urządzili sobie w zeszły czwartek sesje fotograficzne w sztandarowych miejscach Londynu. Na zdj.: sesja w Leake Street Tunnel.

Ciężarówki pojadą bez kierowców

>

Brytyjski rząd planuje przeprowadzić w przyszłym roku testy autonomicznych ciężarówek, które mogą zrewolucjonizować przewóz towarów. Sprawę opisał dziennik „The Telegraph”.

Zgodnie z rządowymi planami testy miałyby być przeprowadzone na konwojach składających się z trzech pojazdów, z których pierwszy byłby

04

703.indd 4

kontrolowany przez człowieka, a dwa pozostałe byłyby zsynchronizowane i naśladowałyby ruch pierwszej ciężarówki.

Jak podkreślił „Telegraph”, takie rozwiązanie miałoby, zdaniem ministerstwa transportu, pozwolić na zmniejszenie zużycia paliwa i emisji zanieczyszczeń przy jednoczesnym zwiększeniu płynności jazdy. Jednak reprezentująca branżę organizacja Automobile Association (AA) ostrzegła, że może to stanowić zagrożenie dla ruchu na zatłoczonych brytyjskich autostradach.

Przewodniczący AA Edmund King powiedział, że podobne konwoje „mogą działać na opustoszałych autostradach Nevady lub Arizony, ale to nie

są Stany Zjednoczone”. Jak dodał, poruszające się trójkami ciężarówki mogą między innymi ograniczać widoczność znaków drogowych i utrudniać zauważenie zjazdów z autostrady.

Z kolei Richard Burnett z brytyjskiego Zrzeszenia Przewoźników Drogowych powiedział w wywiadzie dla „Telegraph”, że o ile docenia korzyści wynikające z zestawiania ciężarówek w konwoje, to „bezpieczeństwo musi być priorytetem”.

Pierwsze testy mają być początkowo przeprowadzone na zamkniętym torze, a następnie na odcinku jednej z publicznych autostrad. Brytyjski rząd przeznaczył na ten cel 8,1 mln funtów. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:23

Nยบ 703

703.indd 5

| Cooltura | 05

04/09/2017 21:15:26

londyn Jakub Krupa, PAP

Księżniczka zwykłych ludzi

>

Setki Brytyjczyków zgromadziły się w zeszły czwartek rano pod bramą Pałacu Kensington w Londynie, aby oddać cześć księżnej Dianie, która zginęła 20 lat temu w wypadku samochodowym w Paryżu.

Dzień wcześniej swój hołd złożyli jej synowie, William i Harry.

36-letnia Diana zmarła w nocy z 30 na 31 sierpnia 1997 roku w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w Paryżu, gdzie przebywała wraz ze swoim 41-letnim przyjacielem i partnerem Dodim Al-Fajedem.

Do wypadku doszło w tunelu Alma na zachodzie miasta, gdzie prowadzony przez znajdującego się pod wpływem alkoholu kierowcę Henri Paula samochód z Dianą uderzył w słup, uciekając przed goniącymi go paparazzi.

Od 1981 do 1996 roku Diana była małżonką brytyjskiego następcy tronu księcia Karola. Rozpad ich związku na przestrzeni lat – związany między innymi z romansem Karola z Camillą Bowles – budził ogromne zainteresowanie Brytyjczyków, a ich separacja w 1992 roku była elementem „annus horribilis” („straszliwego roku”) rodziny królewskiej. Śmierć Diany w 1997 roku wywołała narodową żałobę z milionami kwiatów i zniczy pod bramami Pałacu Kensington,

06

703.indd 6

»

W hołdzie dla Diany artysta

Endless specjalnie udekorował autobus, który przy akompaniamencie wojskowej orkiestry pojawił się przy londyńskim

w którym mieszkała; w jej pogrzebie wzięło udział kilka milionów osób.

Księżna została zapamiętana przede wszystkim jako „księżniczka ludzkich serc”; była bardzo mocno zaangażowana w pracę charytatywną i wspieranie organizacji pozarządowych, między innymi zajmujących się osobami chorymi na AIDS i HIV oraz bezdomnymi, prowadziła także kampanię w sprawie rozbrojenia min lądowych.

W kontraście do sztywnej hierarchii zachowywanej przez rodzinę królewską, Dianę wyróżniała bezpośredniość w kontaktach zarówno z Brytyjczykami jak i w osobistych oraz otwartość.

Podczas zorganizowanego spotkania synów księżnej z przedstawicielami organiza-

Harrodsie.

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:29

cji, którym ich matka patronowała, książę Harry powiedział, że wraz z jej śmiercią „wszyscy kogoś straciliśmy”. Jak relacjonowały media, prosił również zaproszonych gości, aby opowiedzieli mu o jej działaniach na rzecz wybranych organizacji, między innymi Centrepoint (zajmuje się bezdomnością wśród młodzieży), Great Ormond Street Hospital (szpital dziecięcy), National AIDS Trust i Angielskiego Baletu Narodowego, pytając między innymi „czy działania mamy coś zmieniły w świecie”.

Wydania brytyjskich gazet również oddały hołd Dianie, publikując zdjęcia sprzed Pałacu Kensington, gdzie książę William i księżna Kate, a także książę Harry spotkali się z ludźmi składającymi kwiaty, tak jak po jej śmierci w 1997 roku, przed budynkiem. Tabloid „The Sun” zapewnił na okładce: „Ona nadal jest księżniczką ludzi”.

W komentarzu redakcyjnym redakcja napisała, że „nikt, kto żył 20 lat temu, nie zapomni tego momentu, w którym usłyszał, że Lady Di nie żyje – i narodowej żałoby, która po tym zapanowała”. „Była niezwykle popularna, głównie dlatego, że była normalną osobą z wadami – jak my wszyscy – rzuconą przez los w niezwykłe życie.

Zmodernizowała rodzinę królewską i poprawiła jej wizerunek; zniszczyła światowe tabu dotyczące chorób i seksualności – ocenił „Sun”, dodając, że „świat w 2017 roku nie byłby taki sam, gdyby ona nie była taką osobą, jaką była”.

Z kolei dziennik „The Times” zaznaczył, że „nie jest przesadą mówienie, że śmierć Diany wstrząsnęła fundamentami monarchii”. „Dzisiejsza rocznica przypomina o emocjonalnym wstrząsie, ale wydaje się, że dwie osoby, które były nim dotknięte najbardziej (William i Harry – przyp. red.) są teraz przystosowane do roli dorosłych, czują się komfortowo we własnej skórze i z pewnością siebie podejmują nowe role w życiu publicznym. Ich matka byłaby z nich dumna” – podkreślono.

W minionych tygodniach brytyjskie telewizje wyemitowały również szereg filmów dokumentalnych o życiu i śmierci księżnej Diany, między innymi poprzez wspomnienia jej synów.

Książę Harry, który jest zaangażowany w pracę organizacji charytatywnych zajmujących się zdrowiem psychicznym mężczyzn, przyznał, że przez lata zmagał się z depresją związaną z tragicznym odejściem matki.

Najbardziej kontrowersyjna produkcja zawierała jej własne nagrania dotyczące problemów w małżeństwie z Karolem i trudnych relacji z Pałacem Buckingham, siedzibą królowej Elżbiety II. —

Nº 703

703.indd 7

| Cooltura | 07

04/09/2017 21:15:30

wyspy

Szkocja chwali się kolejnym gigantycznym mostem

»

Budowę mostu Queensferry Crossing w Szkocji rozpoczęto w 2011 r. Zakończono

ją 27 sierpnia 2017 r. Oficjalnie tę niesamowitą konstrukcję otworzyła królowa Elżbieta II. Koszt budowli, która przecięła zatokę przy Edynburgu, wyniósł 1,35 miliarda funtów.

Niepilnowany parlament

>

Brytyjski dziennik „The Telegraph” poinformował o tajnym teście bezpieczeństwa gmachu parlamentu w Londynie, który wykazał, że posłowie są narażeni na ryzyko ataku terrorystycznego, włącznie z sytuacją, w której mogą zostać zakładnikami.

Według informacji dziennika, policjanci przeprowadzili w ostatnich miesiącach w tajemnicy symulację ataku terrorystycznego na gmach od strony rzeki Tamizy. W rolę posłów oraz strażników wcielili się przedstawiciele służb mundurowych.

Udający terrorystów oficerowie podpłynęli na pontonach do tarasu Pałacu Westminsterskiego, gdzie mieści się parlament, a następnie „wdarli się” do budynku, przechodząc korytarzami aż do sali obrad Izby Gmin. Jak wykazała symulacja, od wejścia do budynku do dojścia do posłów minęło mniej niż pięć minut.

08

703.indd 8

Gazeta zaznaczyła, że gdyby taki scenariusz został zrealizowany przez prawdziwych napastników, mogłoby to doprowadzić do „masowych ofiar śmiertelnych”, w tym ponad 100 posłów.

Jedno ze źródeł „The Telegraph” oceniło, że test wykazał, że posłowie i pracownicy parlamentu są „łatwym celem”, dodając, że wnioski policjantów są „przerażające”.

Dziennikarze ustalili, że po wydarzeniu wydano oficjalną rekomendację zbudowania zapory przed parlamentem od strony rzeki, a także ponownego wydania ponad 15 tys. stałych wejściówek do budynku, „uznając, że istnieją luki w systemie”. Wejścia od strony Tamizy zostały również obsadzone przez uzbrojonych policjantów.

Komentując publikację „The Telegrapha”, rzecznik Izby Gmin powiedział, że „bezpieczeństwo posłów, pracowni-

ków i osób odwiedzających parlament jest najwyższym priorytetem”.

– Nie możemy komentować szczegółów dotyczących kwestii bezpieczeństwa, ale pracujemy blisko z policją, służbami i innymi w celu zapewnienia, że podejmowane środki bezpieczeństwa są skuteczne i opowiadają poziomowi zagrożenia, z jakim musi się liczyć parlament – podkreślił.

W marcu 2016 r. terrorysta, który wcześniej wjechał samochodem w pieszych na Moście Westminsterskim, zdołał wedrzeć się na parlamentarny dziedziniec i ranił śmiertelnie nożem pilnującego wejścia funkcjonariusza policji.

Tam został zastrzelony przez interweniujące służby bezpieczeństwa.

Po tym zdarzeniu podniesiono poziom zabezpieczenia parlamentu, między innymi kierując na bramy policjantów uzbrojonych w broń palną, a także wzmacniając ogrodzenia. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:33

Nยบ 703

703.indd 9

| Cooltura | 09

04/09/2017 21:15:35

Nożownik spod pałacu usłyszał zarzuty

»

Londyńska policja metropolitalna

poinformowała, że 26-letni Mohiussunnath Choudhury z Luton, który dwa tygodnie temu został aresztowany z ponadmetrowym mieczem w pobliżu Pałacu Buckingham, usłyszał zarzut planowania ataku terrorystycznego.

Mężczyzna próbował w pobliżu Pałacu Buckingham zaatakować policjantów za

wyspy

Kierunek Japonia

>

Wielka Brytania i Japonia podpiszą dwustronne porozumienie handlowe zaraz po Brexicie – powiedział agencji Reutera anonimowy przedstawiciel brytyjskiego rządu. – Takie jest nasze stanowisko i strona japońska zdaje sobie z niego sprawę – dodał.

– Naszą intencją jest zawarcie porozumienia handlowego niemal nazajutrz po wyjściu z Unii Europejskiej – powiedział cytowany przez agencję członek gabinetu ministrów, który w ten sposób skomentował rezultaty niedawnej wizyty premier Theresy May w Japonii.

Jak podkreślił, już teraz brytyjska premier rozmawiała z japońskimi kręgami biznesu. Spotkała się między innymi z prezesem koncernu Toyota Takeshim Uchiyamadą, dyrektorem Nissana Hiroto Saikawą oraz prezesem Hitachi, Hiroakim Nakanishim. Spotkania te charakteryzował „entuzjazm i pozytywne nastawienie”.

Premier May przebywała w Japonii z trzydniową wizytą. Spotkała się z przedstawicielami japońskiego biznesu, zapewniając ich, że w obliczu Brexitu zamierza wynieść sto-

10

703.indd 10

pomocą miecza o długości około 120 cm. Według policji, Brytyjska premier Theresa May i premier

w trakcie zdarzenia miał

Japonii Shinzo Abe podczas wspólnej

krzyczeć „Allahu Akbar”.

konferencji prasowej w Tokio

Napastnik rozmyślnie skierował samochód prosto w policyjny radiowóz na

sunki handlowe i inwestycyjne między Wielką Brytanią a Japonią „na całkowicie nowy poziom”.

Podkreśliła też, że obecnie trwa okres kluczowy dla przyszłości jej kraju oraz, że niewiele jest regionów świata, z którymi można byłoby pogłębiać relacje handlowe w równym stopniu, co z Japonią.

Wcześniej brytyjska premier wizytowała okręt wojenny Izumo w bazie morskiej Yokosuka na południe od Tokio, w towarzystwie japońskiego ministra obrony Itsunoriego Onodery.

– Moja wizyta to sygnał zacieśniającej się współpracy i partnerstwa, jakie łączą nas w kwestiach obronnych – podkreśliła.

Później brytyjska premier wzięła udział w spotkaniu japońskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego, co było związane z niedawną próbą balistyczną Korei Płn.

Korea Północna wystrzeliła w zeszłym tygodniu rakietę, która przeleciała nad japońską wyspą Hokkaido i spadła do Oceanu Spokojnego. Według USA, mógł to być pocisk KN-17, znany także pod nazwą Hwasong-12 (Mars-12), o maksymalnym zasięgu szacowanym na 3,7 tys. do 6 tys. km. —

reprezentacyjnej alei The Mall nieopodal pałacu, po czym zatrzymał się i sięgnął po znajdujący się w pojeździe długi miecz.

Antyterroryści aresztowali ponadto 30-letniego mężczyznę powiązanego z atakiem.

Pałac Buckingham jest londyńską rezydencją królowej Elżbiety II. Monarchini nie było w niej w trakcie zdarzenia, gdyż przebywała na wakacjach na zamku Balmoral, w Szkocji.

Wielka Brytania była w tym roku celem czterech ataków terrorystycznych – trzech dokonanych przez radykalnych islamistów i jednego, którego celem byli muzułmanie. Łącznie zginęło w nich 36 osób.

W kraju obowiązuje czwarty w pięciostopniowej skali, „poważny” poziom zagrożenia terrorystycznego, co oznacza, że uważa się, iż atak jest „bardzo możliwy”.

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:37

Nยบ 703

703.indd 11

| Cooltura | 11

04/09/2017 21:15:38

Totalna rzeka śmieci

»

„Future dust” – instalacja

autorstwa Marii Arceo pojawiła się 31 sierpnia w Potters Field Park w Londynie w ramach Totally Thames Festival. Ma ona unaocznić problemy zanieczyszczenia środowiska.

Artystka zbudowała ją ze śmieci pozbieranych na brzegach Tamizy.

Totally Thames jest festiwalem kulturalnym, który każdego roku odbywa się we wrześniu w Londynie.

12

703.indd 12

wyspy Jakub Krupa, PAP

Coraz więcej polskich Brytyjczyków

>

O blisko 44 proc. wzrosła w ciągu roku od referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej liczba Polaków składających wnioski o brytyjski paszport – wynika z danych brytyjskiego urzędu statystycznego.

W okresie 12 miesięcy tuż po referendum w sprawie Brexitu – od 1 lipca 2016 do 30 czerwca 2017 roku – wnioski o uzyskanie brytyjskiego obywatelstwa złożyło ponad 6,1 tys. Polaków w porównaniu z blisko 4,3 tys. osób rok wcześniej.

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:40

To drugi najwyższy wynik roczny od wejścia Polski do UE w 2004 roku. Polacy stanowią największą grupę narodową wśród wnioskodawców z państw unijnych.

W tym samym okresie liczba wniosków składanych przez obywateli wszystkich państw UE wzrosła aż o 80 proc. z 15781 do 28502 podań.

Szczególnie wysoki wzrost odnotowano w tzw. grupie UE14, czyli starszych państw członkowskich Wspólnoty, między innymi Niemiec, Francji, Hiszpanii, Włoch.

Status obywateli UE mieszkających w Wielkiej Brytanii po Brexicie jest przedmiotem negocjacji między Londynem a Brukselą.

Zgodnie z propozycją rządu brytyjskiego, konieczna byłaby rejestracja w centralnej bazie danych, która skutkowałaby nadaniem specjalnego statusu „osoby osiedlonej”. W porównaniu z obecną sytuacją prawną, obywatele państw UE musieliby także spełniać wymagania finansowe, aby uzyskać zgodę na sprowadzenie członka rodziny spoza Wielkiej Brytanii. Wszystkie prawa i obowiązki rezydentów byłyby zapisane w brytyjskim prawie i mogłyby być egzekwowane z pomocą brytyjskich sądów.

Z kolei zdaniem unijnych negocjatorów wszystkie istniejące prawa powinny zostać dożywotnio zagwarantowane bez zmian i ograniczeń czasowych, a najwyższym sądem właściwym do rozstrzygania sporów powinien pozostać Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu.

W obliczu niepewności związanej z przedłużającymi się rozmowami pomiędzy Wielkiej Brytanią a UE, wiele osób decyduje się na uzyskanie tzw. stałej rezydentury, która gwarantuje wszystkie obecne prawa i jest pierwszym krokiem wymaganym do uzyskania brytyjskiego obywatelstwa. W pierwszym kwartale 2017 r. wniosek o potwierdzenie stałej rezydentury złożyło blisko 13 tys. Polaków; w drugim kwartale – ponad 12,4 tys.

Rząd w Londynie zapowiedział jednak, że nie planuje w przyszłości automatycznie honorować tego dokumentu, a jego posiadacze będą musieli przejść przez proponowaną rejestrację online, choć – jak zastrzeżono – może ona zostać dla nich uproszczona. Z kolei przedstawiciele UE domagają się automatycznego uznania tych dokumentów, podkreślając, że nieuzasadnione byłoby wymaganie ponownego składania wniosku.

Wielka Brytania rozpoczęła proces wyjścia z Unii Europejskiej 29 marca i powinna opuścić Wspólnotę do końca marca 2019 roku.

Według najnowszych szacunków w Wielkiej Brytanii mieszka nieco ponad milion Polaków. —

Nº 703

703.indd 13

| Cooltura | 13

04/09/2017 21:15:41

wyspy

Książę William i księżna Kate spodziewają się trzeciego dziecka

>

Pałac Kensington poinformował w poniedziałek, że książę William i księżna Kate spodziewają się trzeciego dziecka. Brytyjska para książęca ma już czteroletniego syna, księcia George'a i dwuletnią córkę, księżniczkę Charlotte.

O ciąży poinformowano w specjalnym komunikacie, w którym podkreślono, że królowa Elżbieta II i pozostali członkowie rodziny królewskiej są „zachwyceni” informacją o trzecim dziecku Williama i Kate.

Służby prasowe Pałacu Kensington zaznaczyły również, że ze względu na niedyspozycję związaną z ciążą zdecydowano o odwołaniu zaplanowanej na poniedziałek oficjalnej wizyty księżnej w Hornsey Road Children's Centre w Londynie.

W trakcie lipcowej wizyty w Polsce księżna Kate żartowała dziękując polskim mamom z firmy Whisbear za pre-

14

703.indd 14

Książę William i księżna Kate podczas

zent – misia wydającego uspokajający dla małych dzieci szum, który pomaga im zasnąć – że „wygląda na to, że po prostu będziemy musieli postarać się o kolejne dzieci”. Jej komentarze zostały wówczas podchwycone przez brytyjską prasę jako pierwsze sygnały możliwego powiększenia rodziny.

Trzecie dziecko Williama i Kate będzie piąte w linii do brytyjskiego tronu,

wizyty w Hamburgu

po księciu Walii, Karolu, księciu Williamie i dwójce dzieci pary.

Najstarsze z dzieci, książę George, w czwartek poszło po raz pierwszy do szkoły. Rodzice wybrali dla niego prywatną placówkę Thomas's Battersea w południowym Londynie, gdzie czesne wynosi ponad 17 tys. funtów rocznie. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:43

Cool Tooting

»

Ludzie przechodzą obok Tooting Market w południowym

Londynie. Dzielnica Tooting znalazła się na 10. miejscu najprzyjemniejszych miejsc do życia na świecie w rankingu wydawnictwa Lonely Planet. Oprócz niej w pierwszej dziesiątce znalazły się Sunset Park z Nowego Jorku, Business Bay z Dubaju czy Botafogo z Rio de Janeiro.

Pierwsze miejsce zajęło Borgo San Frediano z Florencji.

Nieukończonych powieści już nikt nie przeczyta

>

Dziesięć nieukończonych powieści zmarłego w 2015 roku Terry'ego Pratchetta – znanego brytyjskiego przedstawiciela gatunków fantasy i science fiction – zostało nieodwracalnie zniszczonych, zgodnie z wolą pisarza.

Poinformował o tym na Twitterze Rob Wilkins, wykonawca testamentu Pratchetta. Twardy dysk z komputera pisarza został... rozjechany historycznym walcem parowym.

Pratchett, autor ponad 70 powieści, z których wiele stało się bestsellerami, nie chciał, by dzieła, których nie zdąży ukończyć, kiedykolwiek ujrzały światło dzienne. Walec użyty do spełnienia ostatniej woli pisarza pochodził z wystawy historycznych maszyn parowych w Tarrant Hinton w hrabstwie Dorset na południu Anglii.

Szczątki twardego dysku będą pokazywane od połowy września na poświęconej Pratchettowi wystawie w Muzeum Salisbury w hrabstwie Wiltshire w południowej Anglii. —

Nº 703

703.indd 15

| Cooltura | 15

04/09/2017 21:15:45

wyspy

Europarlament chce chronić Europejczyków

>

Parlament Europejski przygotuje rezolucję, w której wyrazi swoje oczekiwania odnośnie zagwarantowania praw obywateli po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE. Poinformował o tym koordynator ds. Brexitu w PE Guy Verhofstadt.

Były premier Belgii przedstawiał europosłom z komisji zatrudnienia aktualny stan, a także dalsze kroki w negocjacjach dotyczących warunków wyjścia Wielkiej Brytanii ze Wspólnoty. Podobnie jak szef zespołu negocjacyjnego Komisji Europejskiej Michel Barnier, również Verhofstadt zaznaczył, że w pierwszej kolejności muszą być załatwione sprawy dotyczące praw obywateli, rozliczenia finansowego i granicy między Irlandią i Irlandią Północną.

Poinformował, że intencją jego oraz komitetu nadzorującego ds. Brexitu w Parlamencie Europejskim jest przygotowanie propozycji rezolucji w sprawie praw obywateli. – Sądzę, że to dobry moment, żeby parlament, w oparciu o swoją pierwszą rezolucję w jasny sposób wyraził, co może, a czego nie może zaakceptować – zaznaczył Verhofstadt.

Eurodeputowani nie biorą udziału w bezpośrednich negocjacjach z Brytyjczykami, ale PE będzie zatwierdzał ostateczną umowę o wyjściu Zjednoczonego

16

703.indd 16

Łodzie podwodne jak żywe

»

Królewska Marynarka Wojenna opublikowała

niezwykłe projekty łodzi podwodnych przyszłości. Takie maszyny mają pojawić się za około 50 lat, a swoim

Królestwa z UE, dlatego jest głos jest brany pod uwagę.

Tuż po formalnej notyfikacji zamiaru opuszczenia UE przez Wielką Brytanię eurodeputowani przyjęli w kwietniu rezolucję ze swoimi oczekiwaniami.

Verhofstadt mówił, że PE wolałby, żeby zamiast wprowadzać zmiany, kontynuować obecne rozwiązania, czyli, żeby prawa Brytyjczyków żyjących na kontynencie i obywateli państw UE, żyjących w Wielkiej Brytanii, były takie, jak w tej chwili.

Szacuje się, że w 27 krajach członkowskich UE mieszka około 1,2 mln Brytyjczyków, a ponad 3 mln obywateli UE żyje w Wielkiej Brytanii. UE chce jak najszybciej osiągnąć porozumienie z rządem brytyjskim, aby zabezpieczyć ich prawa. —

wyglądem i zachowaniem będą naśladować żywe organizmy zamieszkujące morza i oceany. Prace nad tym projektem, nazwanym Nautilus 100, zostały uruchomione z okazji 100. rocznicy powstania USS Nautilus – pierwszej podwodnej łodzi podwodnej na świecie.

– Chcemy zachęcić naszych inżynierów do śmiałości, radykalnego rozumowania, tak, by przekraczali kolejne granice. Od taktyki Nelsona w bitwie pod Trafalgarem, po rewolucyjne okręty Fishera. Sukces Królewskiej Marynarki Wojennej zawsze opierał się na połączeniu technologii i ludzkich możliwości – podkreślił, przedstawiając projekt, admirał Tim Hodgson, dyrektor Submarine Capability w Ministerstwie Obrony.

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:45

Nยบ 703

703.indd 17

| Cooltura | 17

04/09/2017 21:15:46

edukacja Dariusz A. Zeller

>

W roku szkolnym 2017/2018 do 130 polskich szkół sobotnich działających na terenie Anglii, Walii i Szkocji oraz dwóch szkolnych punktów konsultacyjnych, działających przy ambasadzie RP w Londynie, uczęszczać będzie ok 20.000 polskich dzieci w wieku od 5 do 17 lat (z pewnymi wyjątkami od 4 do 18 lat). O tym, jak bardzo ów polski rynek edukacyjny w Wielkiej Brytanii rozwija się, może świadczyć fakt, że zaledwie dwa lata po wejściu Polski do Unii Europejskiej oraz otwarciu brytyjskich granic, m.in. dla Polaków, rok szkolny 2006/2007 w tutejszych polskich szkołach rozpoczęło wówczas ok.

5.500 polskich dzieci w 54 placówkach edukacyjnych. Jak zatem widać, ilość dzieci uczęszczających do tychże szkół z roku na rok stale wzrasta i wciąż jest na „fali wznoszącej”.

Zarys historyczny Początki polskich szkół sobotnich (a także niedzielnych), zwanych także ojczystymi, sięgają czasów II wojny światowej. Wokół polskich armii, walczących na Zachodzie, żołnierze-nauczyciele oraz rodziny i bliscy żołnie-

18

703.indd 18

Witaj polska szkoło!

Koniec wakacji, jak co roku, oznacza powrót naszych pociech do szkół. Dla polskich dzieci i młodzieży z Wysp Brytyjskich jest to także czas powrotu do polskich szkół sobotnich, dzięki którym na przestrzeni lat możliwe jest wychowanie w polskiej tradycji i kulturze oraz zachowanie edukacyjnych więzi z rodzimym krajem.

rzy podejmowali się edukacji zarówno dzieci, jak i dorosłych, z myślą o powrocie po zakończeniu działań wojennych do Polski. Niestety, sytuacja z podporządkowaniem powojennej Polski Związkowi Radzieckiemu, a tym samym brak możliwości powrotu do ojczyzny, sprawiła, że owe działalności były na terenie Wielkiej Brytanii kontynuowane wszędzie tam, gdzie funkcjonowały polskie społeczności. Szkoły służyły zarówno pielęgnowaniu tradycji i nauki języka ojczystego, jak też przeciwdziałały wynarodowieniu.

Z kolei historia szkolnych punktów konsultacyjnych działających przy ambasadzie RP ma swój początek w roku 1973. Jerzy Kuberski, ówczesny Minister Oświaty i Wychowania powołał wówczas tzw. zespół szkół dla dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (nazywany później ZS na Solcu).

Obecnie działają dwie takie szkoły – Szkolny Punkt Konsultacyjny im. Lotników Polskich przy ambasadzie RP w Londynie w Lancaster Grove oraz Szkolny Punkt Konsultacyjny przy ambasadzie RP w Londynie, znajdujący się w Gumley House Convent School w Isleworth.

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:49

Nยบ 703

703.indd 19

| Cooltura | 19

04/09/2017 21:15:50

ORGANIZACJE WSPARCIA – Naszym celem jest zarówno krzewienie polskiej kultury, historii i geografii, jak i integracja europejska młodych Polaków, którzy mają szansę uczyć się za granicami kraju. Polska szkoła na Walthamstow wspiera wiele inicjatyw i współpracuje z organizacjami polonijnymi jak i brytyjskimi, np. z polskimi teatrami, które co roku odwiedzają naszą placówkę, a w czerwcu 2017 gościliśmy w naszej szkole profesorów oraz naukowców z prestiżowego uniwersytetu z Cambridge. Odwiedzili oni naszą szkołę w związku z projektem „Migration and youth in UK cities” – mówią Anna i Paweł Krok, dyrekcja Polskiej Szkoły Walthamstow.

Badania przeprowadzane przez naukowców uniwersytetu z Cambridge mają ogromną wartość. W przyszłości wyniki badań projektu „Migration and youth in UK cities” zostaną zaprezentowane brytyjskiemu rządowi i mogą mieć wpływ między innymi na politykę państwa wobec imigrantów w UK,

20

703.indd 20

Zachowanie znajomości języka ojczystego przez polskie dzieci na Wyspach Brytyjskich jest obowiązkiem ich rodziców i opiekunów.

Jest elementem naszego dziedzictwa kulturowego w wychowaniu najmłodszego pokolenia emigracyjnego w polskiej tradycji i kulturze

pomocy obcokrajowcom oraz programów rządowych kierowanych dla mniejszości społecznych – w tym również programów edukacyjnych.

– Nasi pracowici uczniowie, wspaniali rodzice i kompetentna kadra nauczycielska zawsze chętnie biorą udział i pomagają we wszystkich przedsięwzięciach, co sprawia, że współpraca jest przyjemnością i ogromną satysfakcją – dodają Anna i Paweł Krok.

Szkoły polskie w Wielkiej Brytanii mogą także liczyć na pomoc innych tutejszych instytucji polskich, przede wszystkim Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego za Granicą. Nie są one jednak im podległe, a sprawują przede wszystkim funkcję „ciał doradczych”. Z obiema jednak wiążą się ciekawe historie.

Polska Macierz Szkolna powstała jeszcze w… 1905 roku w Warszawie, a pierwszym prezesem rady PMS został… Henryk Sienkiewicz. Okres międzywojenny wiąże się z aktywną działalnością w Polsce, której kres poło-

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:53

żył wybuch II wojny światowej. Reaktywacja nastąpiła w 1953 roku w Wielkiej Brytanii, a jego pierwszym przewodniczącym został… gen. Władysław Anders.

Głównym celem organizacji – co czytamy na stronie internetowej PMS – jest obecnie „wspieranie inicjatyw zakładania i prowadzenia uzupełniających szkół przedmiotów ojczystych: doradztwo w procesie zakładania szkoły, pomoc merytoryczna w zarządzaniu placówkami, działania zmierzające do podnoszenia kwalifikacji nauczycieli”. A także działalność „Centrum Egzaminacyjnego” oferującego możliwość zdawania egzaminów z języka polskiego na poziomach GCSE i A-Level. To właśnie dzięki staraniom m.in. PMS podniesiono rangę egzaminu A-Level z języka polskiego do akceptowanego przez uniwersytety. I to właśnie Polska Macierz Szkolna prowadzi już od 1993 roku polską księgarnię, która m.in. zaopatruje szkoły polonijne w podręczniki z Polski oraz te, które są wydawane przez PMS w Wielkiej Brytanii.

Obecną prezes Zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej jest Krystyna Olliffe, natomiast jego długoletnia prezes Aleksandra Podhorodecka jest Honorowym Prezesem Zarządu.

Z kolei Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskiego za Granicą swój początek datuje 6 marca 1941 roku w szkockim Perth przy aktywnym współudziale naczelnego wodza i premiera RP gen. Władysława Sikorskiego. Ówczesna współpraca ZNPZ ze Stowarzyszeniem Polskich Kombatantów i Zrzeszeniem Nauczycielskim zaowocowała m.in. działalnością w 1952 roku 111 pol-

Nº 703

703.indd 21

| Cooltura | 21

04/09/2017 21:15:56

skich szkół oraz blisko 5000 uczniów. – 70-lecie działalności Zrzeszenia świadczy najlepiej, iż organizacja ta była i jest postrzegana jako potrzebna, a można mieć nadzieje, iż następne lata potrzebę tę potwierdzą – można przeczytać na stronie organizacji, której prezesem jest od 1998 roku Irena Grocholewska.

Zmiany w działalności Późniejszy rozkwit działalności Polskich Szkół Sobotnich przypada na okres po 1 maja 2004 roku, czyli otwarciu granic na nowe kraje Unii Europejskiej oraz jakże liczny przyjazd Polaków na Wyspy Brytyjskie. Do tego momentu szkoły polskie działały jako placówki charity, kilkuset tysięczna rzesza naszych rodaków jaka w dość krótkim czasie zamieszkała nad Tamizą zmieniła podejście Brytyjczyków do tematu. Zatem obecnie polskie placówki dydaktyczne traktowane są jako działalności sensu stricto biznesowe, z obowiązkową rejestracją w Limited Company House i – jeśli tylko wykazują jakikolwiek dochód – związanym z tym opodatkowaniem.

– Po przyłączeniu się Polski do Unii nastąpił duży napływ imigratów i istniejący system polskich szkół sobotnich nie był w satnie zapewnić miejsc w polskich szkołach dzieciom nowo przybyłym. Udzielałem się wtedy w polskiej szkole na Ealingu i byłem świadkiem tego, jak z powodu braku miejsc odmawiano przyjęcia do szkoły. Było oczywiste, że potrzebujemy wielu nowych polskich placówek. W pierwszym roku mieliśmy 70 uczniów, a w tej chwili jest ich ponad 200, mamy 15 klas na różnych poziomach, począwszy od przedszkola dla dzieci w wieku 4 lat, a skończywszy na klasach maturalnych. W sumie zatrudniamy 15 nauczycieli i 5 pomocników/asystentów pomagających w przedszkolu i klasach młodszych 1-3 szkoły podstawowej. W szkole działa drużyna zuchów i kółko teatralne, pełnione są regularne dyżury psychologa i logopedy, co drugi tydzień są lekcje religii i dzięki bardzo owocnej współpracy z polską parafią św. Wojciecha przy Little Brompton, co roku przygotowujemy grupę dzieci do przyjęcia I Komunii Św. – mówi Wojciech Poza, kierownik Polskiej Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza, działającej w Londynie od listopada 2006 roku.

Podstawy programowe Utworzone w większości na podstawie lokalnych, społecznych inicjatyw polskie szkoły sobotnie, jak już wiemy, mają możliwość współpracy i korzystania z doświadczeń Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Zrzeszenia Nauczyciel-

22

703.indd 22

stwa Polskiego za Granicą.

A jak wygląda współpraca z Polską? – Szkoła nasza realizuje program nauczania w oparciu o podstawę programową przygotowaną przez polskie Ministerstwo Edukacji Narodowej. Podstawa programowa weszła w życie od początku jej istnienia, korzystamy z bardzo dobrych pomocy dydaktycznych publikowanych w Polsce i na każdym poziomie zajęcia są prowadzone w oparciu o przygotowane programy i konspekty. Mamy też możliwość korzystania z różnorodnych materiałów multimedialnych dostępnych na dyskach i online. Dzięki owocnej współpracy ze szkołą, od której wynajmujemy budynek, mamy dostęp do szkolnej sieci komputerowej, interaktywnych tablic multimedialnych, Internetu itd. – dodaje Wojciech Poza.

Honorowanie świadectw Co zaś się tyczy kwestii świadectw i honorowania ich przez szkoły, i inne placówki edukacyjne w Polsce – zarówno polskie szkoły sobotnie, jak i szkolne punkty konsultacyjne działające przy

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:15:57

ambasadzie RP posiadają jednakowy status prawny. Świadectwa te nie są podstawą do przyjęcia ucznia do szkoły w Polsce. – Na nagłówku naszych świadectw jest adnotacja, że realizujemy program przygotowany przez MEN. Te świadectwa nie mają mocy prawnej, ale otrzymaliśmy informacje od kilku rodzin, które powróciły do kraju, że szkoły w Polsce z całą powagą brały te świadectwa pod uwagę i pomogło to w przyjęciu dzieci ponownie do polskich szkół na takim poziomie, jakiego życzyli sobie rodzice i dzieci – podkreśla Wojciech Poza.

Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, iż polskie szkoły realizują program uzupełniający, w oparciu przede wszystkim o język polski i właśnie fakt kontaktu z polszczyzną i językiem ojczystym oraz posiadania go na odpowiednim poziomie w formie pisemnej jak i ustnej jest najważniejszym argumentem dla szkół w Polsce. Znajomość np. historii Polski i geografii jest oczywiście dodatkowym argumentem. Trzon edukacji dziecko przebywające w Wielkiej Brytanii z rodzicami bądź opiekunami zdobywa bowiem w szkołach angielskich, do których ma obowiązek uczęszczania i w nich otrzymuje świadectwa szkolne. I to na ich podstawie w Polsce potwierdza się znajomość matematyki, biologii, chemii itp.

W roku szkolnym 2017/2018 do 130 polskich szkół sobotnich działających na terenie Anglii, Walii i Szkocji oraz dwóch szkolnych punktów konsultacyjnych, działających przy ambasadzie RP w Londynie, uczęszczać będzie ok 20.000 polskich dzieci w wieku od 5 do 17 lat (z pewnymi wyjątkami od 4 do 18 lat)

POKOLENIE DWUJĘZYCZNOŚCI Zachowanie znajomości języka ojczystego przez polskie dzieci na Wyspach Brytyjskich jest obowiązkiem ich rodziców i opiekunów. Jest elementem naszego dziedzictwa kulturowego w wychowaniu najmłodszego pokolenia emigracyjnego w polskiej tradycji i kulturze. Polskie szkoły sobotnie są tu niezwykle istotnym elementem edukacyjnym, a wyzwania przed nimi, ze względu na liczną, polską społeczność na Wyspach Brytyjskich, wciąż wzrastają. Tylko w roku ubiegłym w Wielkiej Brytanii urodziło się 23 tys. polskich dzieci (3,3% wszystkich dzieci tu urodzonych w 2016 roku).

Ważnym elementem cechującym to pokolenie będzie zatem jego dwujęzyczność. Warto wobec tego zapoznać się z kampanią „Podaruj dziecku język”, skierowaną właśnie do rodziców i dzieci mieszkających poza granicami Polski, a także z publikacją książkową „Po polsku na Wyspach. Poradnik dla rodziców dzieci dwujęzycznych”, pod red. dr Katarzyny Zechenter.

Więcej informacji dotyczących edukacyjnych placówek polonijnych w Wielkiej Brytanii można znaleźć na stronie Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz na stronach Polskiej Macierzy Szkolnej oraz ambasady RP w Londynie. —

Nº 703

703.indd 23

| Cooltura | 23

04/09/2017 21:15:59

Transport Przygotował Marcin Urban Zdjęcia Transport for London

Mieszkańcy pomagają w budowie metra

>

Transport for London przedstawił wnioski z pierwszego etapu konsultacji społecznych planu wydłużenia linii metra Bakerloo z Elephant & Castle do Lewisham.

Swoje uwagi zgłosiło 4,8 tys. mieszkańców, z których zdecydowana większość poparła inwestycję.

TfL proponuje budowę 4 nowych stacji: w Lewisham, New Cross Gate

24

703.indd 24

i dwóch przy Old Kent Road. Konieczna będzie także budowa szybów wentylacyjnych między Elephant & Castle a Old Kent Road, między New Cross Gate a Lewisham oraz na końcu linii w Lewisham.

Uwagi w tym względzie dotyczyły głównie lokalizacji obiektów. I tak mieszkańcy proponują, by stacja w Elephant & Castle znalazła się jak najbliżej stacji linii Northern oraz centrum handlowego. Przy Old Kent Road mieszkańcy chcą jednej stacji jak najbliżej skrzyżowania z Dunton Road, by mieć wygodną przesiadkę na autobusy. Druga mogłaby powstać ich zdaniem przy skrzyżowaniu z Asylum Road.

Poważniejszych zastrzeżeń nie wzbudziły zaproponowane przez TfL lokalizacje stacji New Cross Gate i Lewisham, które zapewnią połączenie linii Bakerloo z koleją Overground, DLR i tradycyjną koleją.

W oparciu o te uwagi planiści przygotują teraz projekt szczegółowej lokalizacji stacji i przebiegu tuneli. W przyszłym roku plan zostanie poddany pod drugą rundę konsultacji społecznych.

Rozpoczęcie budowy jest planowane na 2023 rok. Pierwsze pociągi metra mają dojechać do Lewisham na przełomie 2028/2029 roku. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:01

Zbliżeniowo = szybciej

>

Już 40 proc. pasażerów metra płacących w systemie Pay as You Go, czyli za pojedyncze przejazdy, korzysta z płatności zbliżeniowych – podał Transport for London.

Jeszcze rok temu tej metody używało 25 proc. osób.

Płatności zbliżeniowymi kartami debetowymi lub kredytowymi, a także za pomocą aplikacji telefonicznych wypierają z użytku tradycyjne karty Oyster.

Jest to prostszy i szybszy sposób płacenia za przejazdy. Opłata jest pobierana bezpośrednio z naszego konta, czyli oszczędzamy czas, który trzeba było poświęcić na doładowania kart Oyster.

Coraz więcej osób używa już telefonów jak portmonetki. Co dziesiąta płatność zbliżeniowa, a każdego dnia jest ich około 2 mln, jest realizowana komórką. —

Modernizacja pociągów na linii Central

»

Transport for London podpisał umowę na

wymianę silników i systemów sterowniczych w pociągach metra na linii Central. Warty ponad 112 mln funtów kontrakt dostała firma Bombardier.

Przeprowadzi ona gruntowny remont 85 wagonów mających po 25 lat. Prace będą prowadzane etapami do 2024 roku. Dzięki temu składy mają być mniej awaryjne, co z kolei zmniejszy liczbę zakłóceń ruchu.

Linia Central, łącząca Ealing z Epping, to najdłuższa trasa londyńskiego metra.

Każdego dnia przewozi 800 tys. osób.

Nº 703

703.indd 25

| Cooltura | 25

04/09/2017 21:16:05

znowu dobroniak

Wątpliwa siła social mediów Pan w telewizji wylał napój w proteście na podłogę, „tysiące internautów” wyrażało swoje oburzenie, prezes się kajał, pijarowcy wylecieli z roboty. Wszystko przez jeden wpis na Instagramie, który mógłby zostać odczytany jako bluźnierczy wobec powstańców warszawskich.

>

Miało być ogólnonarodowe potępienie. Miało być ogólnokrajowe „halo”. Spadek sprzedaży i powolna śmierć marki napoju energetycznego. Miało być. Wydaje się jednak, że chyba nie wyszło.

Nie wyszło zamierzenie grupy osób posługującej się social mediami do „produkcji” zamieszania i wywoływania tzw. gówno-burz w necie.

Okazało się po raz kolejny, że życie wirtualne dalece się różni od tego realnego. Otoczeni siecią zewsząd, używając smartfonów, tabletów i komputerów, zbyt łatwo zaczynamy wierzyć we wszystko, co tam wyczytamy i zobaczymy.

Pół biedy, jeśli jakieś treści są „produkowane” przez uznane i sprawdzone medium. Gorzej jeśli za tzw. treściami stoi „wiejski głupek”. A już najgorzej jest, jeśli ludzie uznają takie treści jako istną wyrocznię i wyznacznik życia społecznego.

26

703.indd 26

Odnoszę wrażenie, że tych ostatnich jest mniej w narodzie, co nie oznacza, że mało. Wspomniany wcześniej napój energetyczny, po aferze ze swoją puszką w roli głównej, nie tyle, że nie zanotował spadków sprzedaży.

Jego sprzedaż na rynku wzrosła.

Podobno dla specjalistów tzw. branży nie było to specjalnym zaskoczeniem.

Ciekawi mnie natomiast, co takiego pchnęło ludzi do tego, żeby kupować więcej tego – wydawać by się mogło – „skompromitowanego” napoju?

Jedno, co mi przychodzi na myśl, to fakt, że to, że kogoś nie słychać, nie oznacza, że ten ktoś nie mówi. To, że jakaś grupa społeczna nie jest widoczna, nie oznacza, że jej nie ma.

Najprostszy przykład.

W tym roku, po raz pierwszy byłem w Warszawie pierwszego sierpnia. Z tego, co przekazywały mi Inter-

net, telewizja, radio i gazety, wyobrażałem sobie, że w tym dniu o godzinie 17.00 zamiera całe miasto. Wszyscy czczą powstańców, etc.

Jakież było moje zdziwienie, że właściwie takie „zamarcie” ograniczyło się jedynie do kilku bardziej znanych miejsc w Warszawie. Poza centrum, Placem Zamkowym – być może Powązkami – wszystko toczyło się swoim życiem. Tramwaje jeździły, samochody się nie zatrzymywały, przechodnie podążali za swoimi sprawami.

Zdziwieni?

No właśnie. Okazuje się, że istnieją jeszcze inne – najczęściej różne od naszych – poglądy. Nie wszyscy tak samo zapatrują się na historię. Tak samo nie wszyscy potępiają komunizm, nie wszyscy potępiają hitlerowców, nie wszyscy chwalą obecną władzę.

I o tym bardzo często zapominamy. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:08

Nยบ 703

703.indd 27

| Cooltura | 27

04/09/2017 21:16:10

28

703.indd 28

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:16:11

MEDIA

Nowy wymiar Cooltury Historia marki „Cooltura” zaczęła się 13 lat temu. Przez pierwsze lata istnienia, gazeta umacniała się na brytyjskim rynku i rosła w siłę wraz z liczbą Polaków przyjeżdżających na Wyspy.

>

Osiem lat temu nasz tygodnik przeszedł największą do tej pory metamorfozę – w 2009 roku dostaliście do swoich rąk odmienioną „Coolturę”.

Osiem lat temu wygląd naszego magazynu wyznaczał trendy. Z perspektywy czasu wiemy, że zmiana makiety „Cooltury” wyszła wszystkim na dobre.

Czytelnicy dostali nowoczesną gazetę z unikalnymi treściami i bardzo atrakcyjnym wyglądem, a nasi reklamodawcy dostali skuteczne narzędzie do promowania swoich biznesów.

Dzisiaj również chcemy wyznaczać trendy i przede wszystkim podążać za swoimi czytelnikami.

Nº 703

703.indd 29

| Cooltura | 29

04/09/2017 21:16:12

Przez ostatnie dziesięciolecie większość mediów położyło nacisk na „spinanie” swoich gazetowych wydań z wydaniami online. Teraz przyszedł czas na „Coolturę”. Razem z Wami, naszymi czytelnikami, wchodzimy w nowy wymiar – internetowe całodobowe wydanie Cooltura24.

Oba wydania – fizyczne i wirtualne – dostały nową oprawę graficzną. Czytelną, bardziej przejrzystą, wypełnioną większą

ilością treści, a jednocześnie bardziej kompaktową. Taką, którą można przeczytać przy porannej kawie, w metrze, autobusie albo podczas przerwy w pracy.

Od dziś gazeta będzie wspierała swoje internetowe wydanie, a Wy będziecie mogli być z najważniejszymi dla was wydarzeniami na bieżąco przez 24h na dobę.

Nie ma obaw. Tygodnik „Cooltura” będzie dalej wydawany, dalej

będzie najważniejszym polskim tygodnikiem w Wielkiej Brytanii. Nic w tym temacie się nie zmieniło. Jednak główny nurt informacji przejdzie do sieci na wasze smartfony, tablety i komputery.

Tymczasem zapraszamy do przewodnika po naszym nowym portalu informacyjnym COOLTURA24.co.uk i życzymy przyjemnej lektury nowej -starej „Cooltury”.. —

menu szybkiego dostępu twoje ogłoszenia drobne tutaj możesz posłuchać Polskiego Radia Londyn do newsroomu spływają wszystkie informacje z Wielkiej Brytanii i ze świata tutaj czekamy na informacje od ciebie stąd dowiesz się o sytacji na drogach, w metrze i na kolei tutaj znajdziesz wszystkie informacje o imprezach na Wyspach na portalu znajdziesz również treści z tygodnika Cooltura oraz wiele więcej

30

703.indd 30

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:13

Nยบ 703

703.indd 31

| Cooltura | 31

04/09/2017 21:16:15

Cool Time znowuMarcin dobroniak Przygotował Urban

Scampton Airshow 09-10.09. Lotnisko RAF w Scampton, Lincoln LN1 2ST. Bilety: £39 scamptonairshow.com

>

Jeśli pozostał Wam niedosyt po największych w Europie pokazach lotniczych Air Tatoo, współorganizujący je Royal Air Force Charitable Trust, zaprasza na swego rodzaju „after party” do Scampton. Zostanie tam zaprezentowany m.in. jedyny pozostający w Europie w stanie zdatnym do latania bombowiec B-17G „Latająca forteca”, znany z polskiego nieba myśliwiec bombardujący Su-22, lotniczy symbol wojny w Wietnamie F-4 Phantom, Tajfuny z RAF-u, belgijski F-16, kanadyjski F-18 i wiele innych maszyn. W powietrzu zaprezentuje się m.in. brytyjski zespół akrobacyjny Red Arrows. —

32

703.indd 32

Fot. Chris J Ratcliffe, Sean Gallup, Christopher Furlong, Ryan Pierse/Getty Images

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:17

> Scythians - Warriors of Ancient Siberia 14.09. – 14.01.2018. British Museum, Great Russell Street, Londyn WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road.

Otwarte codziennie 10:00 – 17:30, w pt. do 20:30. Bilety: £16.50 www.britishmuseum.org

St Katharine Docks Classic Boat Festival

» wystawy > Totally Thames 2017 1-30.09. Różne lokalizacje w pobliżu Tamizy. totallythames.org To organizowany co roku festiwal podkreślający związki Londynu z Tamizą. W tym roku program wypełniają głównie wystawy, koncerty, warsztaty, projekcje filmów i piesze wycieczki, w trakcie których przewodnicy odkryją przed nami

historię rzeki i tajemnice ukryte w jej korycie. W weekendy specjalne atrakcje przygotowano na żaglowcu Cutty Sark w Greenwich. Jego historię opowadają tam aktorzy, którzy wcielają się w postaci związane przed laty z okrętem. Po drugiej stronie miasta w centrum kultury Watermans w Brentford wystąpi hiszpańska grupa teatralna i odbędą się plenerowe seanse filmowe. W galerii Tate Britain przewodnicy pokazują jaki wpływ Tamiza ma na brytyjską sztukę. Wstęp na większość festiwalowych wydarzeń jest bezpłatny.

Fot. Brinkhoff Mögenberg

2,5 tysiąca lat temu po Azji snuły się siejące strach grupy wojowników. Koczownicze plemiona Scytów wzbudzały lęk, ale także uznanie dzięki umiejętnościom produkcji, nowoczesnych jak na ówczesne czasy, broni i przedmiotów codziennego użytku. Główna jesienna wystawa British Museum wydobywa skrywane przez wieki pod lodami Syberii artefakty, pokazujące historię, uzbrojenie i kulturę Scytów.

© The State Hermitage Museum, St Petersburg, 2017. Photo: V Terebenin

» teatr > Oslo 05-23.09. National Theatre, Upper Ground, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru.

Bilety: od £31 www.nationaltheatre.org.uk Przeniesiona z Broadwayu sztuka nagrodzona statuetką Tony Awards 2017 dla najlepszego spektaklu roku. To historia tajnych negocjacji między władzami Palestyny i Izraela, jakie na początku lat 90. odbywały się w odciętym od świata zamku w Norwegii. Akcja koncentruje się na zabiegach dwóch norweskich mediatorów, którzy dokonali niemal cudu, doprowadzając liderów zwaśnionych stron do podania sobie dłoni podczas konferencji prasowej w „Białym Domu” w 1993 roku. Od 30 września spektakl będzie wystawiany w Harold Pinter Theatre.

Nº 703

703.indd 33

| Cooltura | 33

04/09/2017 21:16:21

» kino > Insyriated Od 08.09. Dramat, Belgia/Francja/Libia.

Reż. Philippe Van Leeuw, wyst. Hiam Abbass, Diamond Bou Abboud, Juliette Navis, Mohsen Abbas, Moustapha Al Kar, Alissar Kaghadou

Rozgrywający się w Damaszku w Syrii dramat wojenny. Na oczach rodziny ginie sąsiad zastrzelony przez snajpera, ukrytego gdzieś wśród chaotycznej zabudowy.

Rodzina barykaduje się w domu, który tworzy pozory oazy bezpieczeństwa w ogarniętym wojną państwie. Film zdobył nagrodę publiczności w sekcji Panorama festiwalu filmowego w Berlinie.

> Trouble In Mind 14.09. – 14.10. Print Room at the Coronet, 103 Notting Hill Gate, Kensington, Londyn W11 3LB. Stacja: Notting Hill Gate. Spektakle: 19:30, dodatkowo w sob.

15:00. Bilety: od £20 www.the-print-room.org Zrobiona z humorem satyra na teatr w latach 50. ubiegłego wieku zdominowany przez białych aktorów i reżyserów. Główną bohaterką jest Wiletta – utalentowana, czarnoskóra aktorka, która zmaga się z rolą w spektaklu „Chaos in Bellevile”, traktującym o samosądach, jakich dopuszczali się biali Amerykanie na osobach pochodzenia afrykańskiego.

Wiletta nie zgadza się z wizją białego reżysera. W roli głównej nominowana do nagrody Olivera – Tanya Moodie.

> Primaire Od 08.09. Dramat, Francja. Reż.

Helene Angel, wyst. Sara Forestier, Vincent Elbaz, Albert Cousi Florence jest nauczycielką z powołania. Czuje, że urodziła się, by nauczać i dzieci to doceniają. Problem zaczyna się wraz z pojawieniem się małego Saszy, który jest tzw. „trudnym dzieckiem”. Czy uda się go zmienić?

A może zmienić się powinna Florence?

> IT Od 08.09. Horror, USA. Reż. Andres Muschetti, wyst. Bill Skarsgard, Jaeden Lieberher, Finn Wolfhard Kiedy w mieście Derry w stanie Maine zaczynają znikać dzieci, grupa nastolatków musi stawić czoła swoim największym lękom. Na ich drodze staje nikczemny klaun o imieniu Pennywise, który zapisał się na kartach historii jako morderca, lubujący się w zadawaniu bólu. Film oparty jest na motywach popularnej powieści Stephena Kinga.

34

703.indd 34

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:23

» koncerty > Neil Sedaka 18.09. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington.

Bilety: £43.30

> Suzanne Vega 28.09. Godz. 19:30.

London Palladium, 8 Argyll St, Soho, Londyn W1F 7TE. Stacja: Oxford Circus. Bilety: £55.95

> Tori Amos 04.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington.

Bilety: £48.40

> TLC Fot. Brad Barket/Getty Images Fot. Emma McIntyre/Getty Images for SiriusXM

> The Pretenders

08.10. Godz. 19:00.

Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith.

Bilety: £57

13.11. Godz. 19:00.

Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith.

Bilety: £41.25

> Bananarama > Harry Styles 29-30.10. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith.

Bilety: tylko ze zwrotów

19-20.11. i 09.12.

Godz. 19:00.

Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith.

Bilety: £46

Fot. Rick Diamond/Getty Images for CMT

Nº 703

703.indd 35

| Cooltura | 35

04/09/2017 21:16:26

wydarzenia Tekst i zdjęcia Marcin Urban

Mukesh Malhotra, zastępca burmistrza dzielnicy Hounslow i Anna Magryta, London Spark

36

703.indd 36

Jak pączki i festiwal piosenki żołnierskiej połączyły sąsiadów

>

Polska muzyka i wszystko, co z nią związane było tematem trzeciego już warsztatu z cyklu „Meet your Polish neighbours”, organizowanego przez London Spark w dzielnicy Hounslow. Tym razem spotkanie odbyło się w St John’s Community Centre w Isleworth.

Animatorka Agnieszka Kornas opowiadała o odbywających się w Polsce festiwalach piosenki, najbardziej wpływowych muzycznie audycjach radiowych, a także popularnych muzycznych programach telewizyjnych. Polska część uczestników wzbogacała prezentację swoimi wspomnieniami, a pochodzący z różnych stron świata sąsiedzi na przemian wybuchali śmiechem lub pomrukiwali z uznaniem.

Uśmiechy wzbudziły np. opowieści związane z festiwalem piosenki żołnierskiej w Kołobrzegu; podziw z kolei – informacje o Przystanku Woodstock i dokonaniach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W trakcie przerwy można było spróbować tradycyjnego polskiego jedzenia, w tym świeżych pączków.

W warsztacie wziął udział m.in.

Mukesh Malhotra, zastępca burmistrza dzielnicy Hounslow oraz przedstawiciele organizacji Hounslow Friends of Faith, integrującej osoby różnych religii.

Ostatni warsztat z cyklu „Meet your Polish neighbours” odbędzie się w sobotę, 16 września, o godz. 11:00, w Gumley House Convent School w Isleworth. Wstęp bezpłatny. Projekt jest finansowany przez urząd dzielnicy Hounslow. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:28

703.indd 37

04/09/2017 21:16:31

TECHNOLOGIE Newseria.pl

Cyfrowy detoks

>

Całkowite zaprzestanie korzystania z Internetu jest dla większości osób zbyt stresujące. Zamiast całkowicie się odcinać, lepiej ograniczyć swoją aktywność w sieci.

Obsesyjne sprawdzanie każdej wiadomości i powiadomienia o aktywności znajomych, ciągłe odświeżanie poczty elektronicznej czy przeglądanie newsów w czasie wolnym świadczy o tym, że chęć bycia online jest już nie tylko naszym nawykiem, lecz także nałogiem. Zdaniem psychologów, by się od nich uwolnić, najlepiej zacząć od małych kroków. Warto na przykład ustalić sobie limity czasowe na korzystanie z Internetu i mediów społecznościowych.

Całkowity detoks zamiast pomóc może się stać źródłem stresu.

Niekończący się strumień wiadomości elektronicznych, wpisów, powiadomień czy polubień i ich negatywny wpływ na nasze zdrowie jest pretekstem do organizowania obozów, które oferują cyfrowy detoks. Ich uczestnicy oddają wszystkie urządzenia elektroniczne, nie korzystają z Internetu i starają się zwalczyć obawę, że coś przeoczą, ponieważ nie będą online.

– Z detoksem od elektroniki radzę uważać, bo może on powodować więcej stresu niż odpoczynku. Ograniczenie typu „na wakacjach w ogóle nie będę korzystał z urządzeń elektronicznych” okazuje się dla nas bardzo dużym stresem. Nie róbmy więc radykalnych kroków, ponieważ w tej chwili stało się to naszym sposobem na życie, jesteśmy z tym tak zżyci, że trudno nam nie być w ferworze informacji i nie sprawdzać, co się dzieje – mówi agencji informacyjnej Newseria Izabela Kielczyk, psycholog biznesu.

Lepszym sposobem jest ustalenie dziennego limitu na korzystanie z Internetu i mediów społecznościowych. Psychologowie radzą, by zaoszczędzony w ten sposób czas wykorzystać na odpoczynek, aktywność fizyczną, lekturę dobrej książki, zabawę z dzieckiem czy rozmowę z bliską osobą.

– W tej chwili zupełne odcięcie się jest nierealne, możliwe jest za to ograniczenie czasu i sprawdzenie, jak mogę wypełnić czas zamiast

38

703.indd 38

Z detoksem od elektroniki radzę uważać, bo może on powodować więcej stresu niż odpoczynku

Internetu. To, co obecnie zabiera najwięcej czasu, to właśnie Internet. Jeśli w jakimś stopniu z tego zrezygnujemy, robi nam się pole na zupełnie inne aktywności – mówi Izabela Kielczyk.

Chęć bycia stale na bieżąco i błyskawicznego reagowania na aktywności znajomych czy wydarzenia w kraju powoduje, że wpadamy w machinę portali społecznościowych – klikamy kolejne linki, otwieramy nowe okna, dodajemy komentarze, dołączamy do dyskusji.

– Wmówiliśmy sobie, że cały czas musimy być czujni, musimy wszystko wiedzieć, więc ciągle mamy włączoną komórkę i sprawdzamy e-maile. Część osób jest od tego uzależniona, ponieważ tylko w taki sposób potrafi nawiązywać relacje z innymi ludźmi i w taki sposób funkcjonować.

Patologiczna forma jest taka, że ludzie są online podczas jedzenia czy spania, w ogóle nie odchodzą od ekranu komputera – mówi Izabela Kielczyk. – Trzeba zadać sobie pytanie, czy potrafię wysiedzieć spokojnie 15 minut bez telefonu w restauracji. Jeśli nie, to warto się zastanowić, czy nie jest to już uzależnienie.

Skutki ciągłego bycie online są niekorzystne dla naszego zdrowia. Może ucierpieć na tym nasz wzrok, który jest narażony na zbyt dużą ilość światła niebieskiego, a także układ krążeniowy i oddechowy.

– Więcej stresu i różnych dolegliwości, w tym bóle głowy, niewytłumaczalne wybuchy agresji, złości, płaczu i inne choroby. Okazuje się, że to skutki Internetu i wcale dzięki temu nie zwiększa się nasza pojemność umysłowa i poznawcza, a tylko się obniża, zaczynamy być mniej efektywni, bo mózg nie jest w stanie przetworzyć wszystkiego, co widzimy – mówi Izabela Kielczyk. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:31

Nยบ 703

703.indd 39

| Cooltura | 39

04/09/2017 21:16:33

cool opera Dr Jacek Kornak

Salzburg Festival – operowa jakość Salzburger Festspiele to dla wielbicielu muzyki klasycznej niemal miejsce pielgrzymkowe. To tutaj co roku w sierpniu można usłyszeć najpopularniejszych muzyków oraz zobaczyć wyjątkowe produkcje operowe.

>

Festiwal w Salzburgu od swojego powstania w 1920 wytyczał nowe trendy, czasem szokował, ale zarazem zawsze utrzymywał najwyższy poziom wykonawczy.

W tym roku można było zobaczyć kilka nowych produkcji. Ja miałem okazję obejrzeć „Ariodante” Handla.

Dziś wielu uważa opery barokowe za swoiste historyczne ramoty w świecie sztuki, które może mają pewien urok, ale są schematyczne i dość nudne. Festiwal w Salzburgu udowadnia, że może być inaczej. Podstawowym pomysłem na sukces tam jest zatrudnienie czołowych gwiazd do wykonania głównych ról.

W „Ariodante” w tytułowej roli wystąpiła Cecilia Bartoli. Jest to śpiewaczka posiadająca wyjątkową charyzmę, która jest w stanie przyciągnąć tłumy. Pokazała swoją unikalną technikę oraz aktorstwo w całej okazałości.

Arie w jej wykonaniu iskrzyły od wirtuozerskich koloratur. Techniczną biegłość Bartoli łączy z poruszającą interpretacją. Jej Ariodante to nie tylko brawura od strony formalnej, ale i emocjonalnej.

Kathryn Lewek, wykonująca rolę Ginewry, była również bardzo dobra wokalnie oraz aktorsko. Jej głos miał jedwabistą barwę, i był też ekspresyjny. Nathan Berg dobrze pasował do

40

703.indd 40

tego składu. Wprawdzie jego głos nie posiadał tak czystej barwy, ale wykonał on partię króla głęboko, penetrując wokalnie zakamarki tej roli.

Nieco słabszy wokalnie, ale mimo to dość imponujący był Christophe Dumaux, który śpiewał Polinesso.

Orkiestra Les Musicienes du Prince – Monaco pod batutą Gianluci Capuano brzmiała bogato i mieniła się od barokowych rytmów.

Christof Loy, który to przedstawnie wyreżyserował, ukazał „Ariodante” jako zmaganie z płciowością.

Ariodante przechodzi kryzys tożsamości i odkrywa w sobie kobietę. Z jednej strony produkcja Loya jest w swojej naturze przerysowana, nieco campowa, ale zarazem porusza niezwykle ważne pytania o naturę płciowości.

Czy płeć jest strojem, pod którym kryje się prawdziwe ja? Czym jest kobiecość? Loy z jednej strony bawi się barokową materią, z drugiej jednak prowokuje i zachęca do krytycznej refleksji.

Bardzo mocną produkcją była „Lady Macbeth mceńskiego powiatu” Szostakowicza. Andreas Kriegenburg osadził to przedstawienie w ostatnich latach komunizmu. Czuje się tutaj zmierzch systemu, który degeneruje obywateli. W tej produkcji prawie nie-

używane są jasne światła, wszystkie sceny są w półmroku, co jeszcze bardziej potęguje poczucie alienacji bohaterów, ale także widzów.

Rolę tytułową wykonała Evgenia Muraveva. Nadała ona swojej postaci wieloznaczność. Nie jest to jedynie krwawa morderczyni, ale kobieta zagubiona, na pograniczu szaleństwa. Jej głos był dramatyczny, ale momentami miał też delikatniejszą barwę.

Popisow wykonał rolę Sergieja Brandona Jovanovicha. W jego śpiewie czuło się uwodzicielstwo, przebiegłość. To był popis świetnego aktorstwa wokalnego.

Jednak niekwestionowaną gwiazdą tej opery był dyrygent Mariss Jansons. Posiada on niemal intuicyjne wyczucie tej muzyki. Jego „Lady Macbeth” nie była zapewne tak głośna jak czasem się ją wykonuje, ale dzięki temu Jansons był w stanie wydobyć z tej opery detale orkiestracji, które często umykają innym dyrygentom.

Pod jego batutą opera ta momentami brzmiała delikatnie, intymnie, by innym razem wbić w fotel słuchacza potężnymi partiami chóralnymi. Jansons w szczegółach rozpracował partyturę „Lady Macbeth”, ale zarazem była tam ogromna energia, która sprawiała, że nie dało się obojętnie słuchać tej muzyki. —

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:36

Nยบ 703

703.indd 41

| Cooltura | 41

04/09/2017 21:16:37

cool muza Opracował Piotr Dobroniak Źródło Newseria

Krzysztof Antkowiak wyda nową płytę

42

703.indd 42

>

Wokalista zdradza, że obecnie pracuje nad nowym projektem muzycznym, związanym z twórczością Toma Waitsa. Jego płyta nie będzie jednak kalką czy zwykłym zbiorem coverów. Artysta chce zaprezentować słuchaczom własne interpretacje, a także nowe aranżacje utworów znanego amerykańskiego wokalisty i poety.

– Cały czas nagrywam swoje rzeczy, będę niebawem wydawał płytę.

To będzie album z piosenkami Toma Waitsa w tłumaczeniach Romana Kołakowskiego, który przearanżuje te utwory. Wiadomo – Waits, genialne

teksty. Będzie tam i lirycznie, i bardzo energetycznie, bo ja przerabiam te utwory, nie idę w naśladowanie Waitsa i jego aranżacje. Staram się dać tym utworom zupełnie nowe życie – mówi Krzysztof Antkowiak.

Antkowiak jest z wykształcenia muzykiem, ukończył Akademię Muzyczną w Poznaniu na wydziale fortepianu. Ma też na swoim koncie rolę w filmie „Młode Wilki ½”. Teraz artysta dołącza do obsady ósmej edycji programu „Twoja twarz brzmi znajomo”, dlatego też musiał nieco zweryfikować swoje plany muzyczne.

– Na razie nie mam czasu, aby ukończyć swój album. Odłożyłem to więc na później, zajmę się tym po programie. W międzyczasie koncertuję, chociaż też musiałem trochę zmienić plany, bo naprawdę ten program pochłania bardzo dużo czasu – mówi.

Wokalista jako nastolatek wystąpił na festiwalu w Opolu z piosenką „Zakazany owoc” (z tekstem Jacka Cygana i muzyką Krzesimira Dębskiego), która natychmiast stała się wielkim przebojem. Młody wokalista szybko zdobył ogromną popularność, grał koncerty w kraju i za granicą – w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.

Później na jakiś czas zniknął z sceny.

W połowie lat 90. XX w. powrócił na rynek muzyczny – koncertował między innymi z Edytą Górniak, nawiązał też współpracę z Grzegorzem Ciechowskim, co zaowocowało wydaniem albumu „Delfin”. Z kolei razem z gitarzystą i kompozytorem Marcinem Domuratem stworzyli duet Simplefields. Ich smoothjazzowy album ukazał się jesienią 2015 roku. —

Mały Krzyś w Opolu w 1988 roku

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:40

Nยบ 703

703.indd 43

| Cooltura | 43

04/09/2017 21:16:41

cool książka Redaguje Piotrek Dobroniak

Czekiszczak

>

Biografia Kiszczaka to historia PRL w pigułce, ze zbrodniami, skrytobójczymi mordami, torturami, walkami bratobójczymi, pałowaniem, aresztami, więzieniami i innymi bezeceństwami w tle, z udziałem bohatera niniejszej książki.

Generał Czesław Kiszczak to typowe dziecię enkawudowsko-ubeckie, wyrosłe na piersi czołowych zbrodniarzy z sowieckich służb specjalnych, których przysłano do powojennej Polski, by wespół z rodzimą bezpieką cywilną i wojskową oraz pepeerowskimi komunistami współtworzyli świat pełen iluzji ideologicznych i zakłamania bolszewickiego. „Cyngiel”, „najgroźniejszy egzekutor

Dola aniołów

»

Rodzina Bradfordów należy do śmietanki społecznej,

Na gigancie

»

Glasgow, 1965 rok. Jack Mackay nie wyobraża

generała Jaruzelskiego”, jak określili go generałowie wojska ludowego na początku lat 90. minionego wieku.

Porozumienie okrągłostołowe – po obaleniu socjalizmu – gwarantowało mu przez dziesiątki lat bezkarność. Ścigany przez sądy, permanentnie wymykał im się z rąk, symulując chorobę, starczą niepoczytalność, unikając w ten sposób kary i odpowiedzialności. W końcu Sąd Apelacyjny w Warszawie skazał go na dwa lata więzienia w zawieszeniu, w związku z wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce przez związek przestępczy o charakterze zbrojnym. To wyrok historyczny, a werdykt symboliczny. —

Trzy dni i jedno życie

»

Tajemnicza śmierć sześciolatka wstrząsa społecznością małego

a produkowany przez nich bourbon

sobie nudnego, przewidywalnego

francuskiego miasteczka. Jednak

stanowi produkt z najwyższej półki.

życia. Ma tylko jedno marzenie:

ofiarą tej tragedii jest także sam

Nad ich ogromną posiadłością

zostać znanym muzykiem. Ale

morderca, kilkunastoletni chłopak,

i nad skomplikowanym życiem jej

nie zrealizuje go, jeśli zostanie

który już nigdy nie zazna spokoju.

mieszkańców czuwa dyskretnie

w rodzinnym mieście. Wszystko,

Odtąd każdy jego dzień naznaczony

personel, który siłą rzeczy zostaje

co ważne w branży muzycznej,

będzie piętnem tej niezamierzonej

wplątany w sprawy swoich

dzieje się w Londynie – tam są

zbrodni. Zrobi wszystko, by jego

pracodawców – zwłaszcza kiedy

Rolling Stonesi, Beatlesi, The Who…

czyn się nie wydał. Czy władze

okazuje się, że samobójstwo

Jackowi udaje się przekonać kolegów

i mieszkańcy będą na tyle dociekliwi,

patriarchy coraz bardziej wygląda na

z zespołu, by uciec z domu i szukać

że uda im się odkryć, jak naprawdę

morderstwo…

szczęścia w stolicy.

zginął mały Rémi Desmedt?

44

703.indd 44

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:42

Nยบ 703

703.indd 45

| Cooltura | 45

04/09/2017 21:16:44

KUCHNIA Źródło Newseria

>

Czarna herbata powinna być parzona od 3 do 5 minut i w tym czasie można delikatnie ją mieszać, tak, żeby woda dokładnie opłukała wszystkie listki. Im krócej herbata jest parzona, tym jest łagodniejsza w smaku, a jednocześnie zawiera więcej właściwości pobudzających.

Eksperci radzą, by używać wody zagotowanej tylko raz, gdyż wtedy zawiera ona tlen potrzebny do uzyskania najlepszego naparu.

– Wszystkie herbaty – czarna, zielona, biała – pochodzą z jednej rośliny – camellia sinensis. Różnią się one od siebie tylko sposobem przetworzenia. Herbata czarna jest przefermentowana podczas procesu produkcji. Z kolei w przypadku herbaty zielonej nie zachodzi proces fermentacji. Najlepsza herbata biała to herbata, do której zrywane są wyłącznie pączki herbaciane. Mówiąc o jakości herbaty, należy wspomnieć o surowcu.

Do dobrej, prawdziwej herbaty używane są tylko dwa listki i pączek. Zbieraczki pozyskują raz na 5–7 dni tylko pierwsze odrosty – mówi agencji Newseria Michał Oszczyk, menadżer centrum szkoleniowego „Herbata i Kawa” w Warszawie.

46

703.indd 46

Polacy nie doceniają walorów herbaty

W Polsce królują herbaty czarne lub czarne aromatyzowane, ale coraz większą popularność zyskują także herbaty zielone, białe, oolong i pu-erh.

– Oolong to herbata półfermentowana, czyli coś pomiędzy zieloną a czarną. Z kolei pu-erh to herbata, która jest powtórnie fermentowana. Jest składowana, starzona, często w piwnicach, tam dojrzewa, przechodzi powtórną fermentację.

Może być robiona zarówno z czarnej, jak i zielonej herbaty – tłumaczy Michał Oszczyk.

KAŻDY GATUNEK WYMAGA INNEGO SPOSOBU ZAPARZANIA – Herbaty czarne powinniśmy parzyć w gorącej wodzie tuż po zagotowaniu, kiedy ma ona od 95 do 99 stopni. Powinniśmy parzyć je od trzech do pięciu minut. Porcja herbaty na jedną filiżankę to 2–2,5 grama na mniej więcej 220 ml wody – mówi Michał Oszczyk.

Dobrze zaparzona czarna herbata charakteryzuje się intensywnym aromatem i pełnym smakiem, bez zbyt dużej goryczy. Moc naparu zależy przede wszystkim od indywidualnych upodobań. Podczas parzenia

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:48

warto też przykryć filiżankę lub kubek z herbatą tak, żeby napój nie tracił swojego zapachu, a woda użyta do parzenia zbyt szybko nie stygła.

– Herbaty białe i zielone powinniśmy parzyć w temperaturze około 80 stopni przez dwie do trzech minut.

Wodę do zagotowania takiej herbaty powinniśmy zagotować tylko raz i ostudzić. Nie powinniśmy używać wody ponownie przegotowanej, ponieważ woda ta traci tlen, a podczas procesu gotowania twardej wody wytrąca się węglan wapnia, czyli pojawia się osad na powierzchni. Do parzenia herbaty powinniśmy używać wody o niskiej zawartości minerałów – mówi Michał Oszczyk.

WCIĄŻ POPEŁNIAMY DUŻO BŁĘDÓW – Polacy często traktują herbatę po macoszemu, świadomość jej walorów nie jest jeszcze zbyt duża. Bardzo często przeparzamy herbatę. Zazwyczaj traktujemy herbatę jako napój, który służy nam tylko do śniadania – mówi Michał Oszczyk.

Warto pamiętać o tym, że herbata parzona dłużej niż 5 minut może mieć nieprzyjemnie gorzki lub cierpki smak.

Długość parzenia ma także wpływ na sposób oddziaływania naparu na organizm człowieka. Przez pierwsze trzy minuty w herbacie dominować będzie teina, a więc napar będzie miał walory pobudzające. Przy dłuższym parzeniu do

naparu przeniknie głównie tanina, zaś herbata zyska działanie uspokajające.

Eksperci podkreślają, że herbata to nie tylko płyn, który gasi pragnienie lub ogrzewa w zimne wieczory. To napój z niezwykłą historią oraz szerokim wachlarzem smaków i barw.

– Herbata jest produktem niezwykle wdzięcznym. Możemy ją wykorzystywać do robienia najróżniejszych form napojów, na przykład prawdziwą ice tea. Możemy ją parzyć klasyczną metodą i ostudzić lub metodą cold brew, czyli zalewamy herbatę zimną wodą i po kilku godzinach mamy prawdziwą ice tea. Możemy to połączyć z syropami, ze świeżymi lub suszonymi owocami lub świeżymi ziołami. Na bazie herbaty można przygotowywać sosy, możemy przygotowywać też marynaty – mówi Michał Oszczyk.

Eksperci zdecydowanie nie polecają gotowych mieszanek owocowych, bo w takim połączeniu herbata traci swoje najcenniejsze walory smakowo -zapachowe.

– Podczas procesu produkcji herbata jest wysuszona do 2–3 proc. wilgotności, nigdy nie jesteśmy w stanie wysuszyć do takiego stopnia owoców, aby nie straciły one aromatu. Tworzenie takiej gotowej mieszanki wysuszonych owoców z herbatą nie ma sensu.

Jeżeli tych owoców nie wysuszymy i połączymy je z herbatą, to oddadzą one swoją wilgoć i zepsują herbatę – wyjaśnia Michał Oszczyk. —

Herbata jest produktem niezwykle wdzięcznym.

Możemy ją wykorzystywać do robienia najróżniejszych form napojów

Nº 703

703.indd 47

| Cooltura | 47

04/09/2017 21:16:49

ZDROWIE Newseria.pl

Podróże w tropiki o podwyższonym ryzyku

>

Podróże egzotyczne to większe ryzyko zachorowań.

Odpowiednia profilaktyka obejmuje nie tylko szczepienia ochronne. Tym bardziej, że na malarię – określaną jako największego zabójcę podróżnych – szczepionki nie ma. Ochrona przed komarami staje się kluczowa w podróżach tropikalnych ze względu na coraz częstsze występowanie chorób wirusowych jak denga czy choroba wywoływana przez wirus Zika. Turyści powinni także pamiętać o tym, że w wielu z tych krajów dostęp do opieki zdrowotnej nie jest tak dobry jak w UE. – Podróże egzotyczne do tropików i krajów o niskich standardach sanitarnych wiążą się z zagrożeniami zdrowotnymi. To choroby tropikalne czy wynikające z gorszych warunków higieny, tzw. choroby brudnych rąk. Turysta ma do wyboru bardzo szeroki wachlarz możliwości profilaktycznych: od szczepień ochronnych po środki profilaktyki malarii, zabezpieczenie przed ukłuciami owadów, apteczkę podróżną i ubezpieczenie zdrowotne – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr Agnieszka Wroczyńska z Krajowego Ośrodka Medycyny Tropikalnej w Gdyni.

Wybór środków zapobiegawczych zależy od miejsca podróży. Warto z dużym wyprzedzeniem zacząć go planować – sprawdzić informację o ewentualnych zagrożeniach i odwiedzić lekarza.

– W krajach tropikalnych napotkamy na egzotyczne choroby, jak malaria, denga czy głośny ostatnio wirus Zika. Większość

48

703.indd 48

Głównym zabójcą podróżnych od wielu lat była, jest i będzie malaria.

To choroba tropikalna przenoszona przez komary, przeciwko której nie ma szczepionki

krajów położonych w gorącej strefie klimatycznej to miejsca o złych standardach sanitarnych, w których zagrożenie chorobami brudnych rąk jest dużo większe niż na naszej szerokości geograficznej: począwszy od biegunki podróżnej, czyli tzw. klątwy faraona, po dużo poważniejsze zagrożenia, jak np. wirusowe zapalenie wątroby typu A czy dur brzuszny – wymienia Wroczyńska.

Podstawową kwestią są szczepienia. Najlepiej wykonać je 6–8 tygodni przed wyjazdem. W niektórych krajach część szczepień ze względu na epidemie jest obowiązkowa, np. niektóre kraje Afryki i Ameryki Południowej wymagają szczepienia przeciw żółtej febrze. Jej brak może się skończyć odmową wjazdu. Przed wakacjami w tropikach eksperci zalecają profilaktyczne szczepionki między innymi na wirusowe zapalenie wątroby typu A, dur brzuszny, cholerę, błonicę, tężec czy wściekliznę.

– Od kilku lat w Polsce, praktycznie w każdym dużym mieście, działa poradnia medycyny podróży z punktem szczepień dla podróżujących. Funkcjonują poradnie chorób

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:51

tropikalnych w miastach wojewódzkich. Część z nich ma status certyfikowanego centrum medycyny podróży. Wszystkie poradnie można znaleźć na stronie szczepieniadlapodrozujacych.pl – mówi dr Agnieszka Wroczyńska.

W krajach o niskim standardzie życia i złych warunkach sanitarno-higienicznych konieczne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny: niespożywanie nieumytych owoców i warzyw, picie wyłącznie wody butelkowanej i częste mycie rąk.

– Głównym zabójcą podróżnych od wielu lat była, jest i będzie malaria. To choroba tropikalna przenoszona przez komary, przeciwko której nie ma szczepionki w ruchu turystycznym, natomiast mamy inne formy zapobiegania: środki ochrony przed komarami, repelenty, moskitiery oraz profilaktykę farmakologiczną, czyli tabletki, które przyjmujemy zapobiegawczo, aby nie dopuścić do rozwoju choroby w razie ukłucia przez komara zarażonego tym pasożytem. Ochrona przed komarami staje się coraz ważniejsza w podróżach tropikalnych ze względu na takie choroby wirusowe jak denga czy choroba wywoływana przez wirus Zika u podróżujących do tropików – podkreśla ekspertka Krajowego Ośrodka Medycyny Tropikalnej.

Dane PZH wskazują, że najczęściej z dalekich podróży przywozimy właśnie malarię i dengę.

W 2016 roku zanotowano odpowiednio 38 i 40 przypadków. W tym roku (stan na 15 sierpnia) zanotowano 18 przypadków gorączki denga i 13 malarii.

Jak przypomina ekspertka, w większości krajów egzotycznych dostęp do służby zdrowia może być utrudniony, a jakość usług medycznych niższa niż w Europie. Dlatego przydatne w podróży może się okazać dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne. Jak wynika z badania „Morze czy góry?”, przeprowadzonego przez IMAS International na zlecenie TU Europa, 60 proc. Polaków uważa, że warto wykupić dodatkowe ubezpieczenie. Jednak tylko 42 proc. deklaruje, że zakupiło polisę na najbliższy wyjazd. —

Nº 703

703.indd 49

| Cooltura | 49

04/09/2017 21:16:52

COOL FASHION JD/MWMedia Zdjęcia MWMedia, Getty Images

Dekolt to zawsze niespodzianka Mocno wycięta suknia odsłaniająca śmiało ciało to zwykle suknia wieczorowa. Wtedy więcej wolno. Ale latem panie także noszą cienkie bluzeczki na ramiączkach, kwieciste sukienki z odsłoniętymi ramionami. Bo dekolt jest jak szpilki na stopach – dodaje atrakcyjności każdej kobiecie. Byle odpowiedni do sytuacji i figury.

>

Tymczasem dekolt jest zawsze niespodzianką, bywa figlarny lub krnąbrny. Kłopot może nam sprawić nawet niezbyt mocno wycięta łódka. Dlatego na wielkie okazje lepiej sprawdzić kreacje pod tym względem i na wszelki wypadek wykonać w niej kilka tanecznych kroków, pochylić się, wykonać szybki obrót. A przede wszystkim nie wierzyć przy wyborze fasonu sukni w to, co oglądamy na pokazach lub relacjach ze zlotów gwiazd.

Jeśli przyjrzymy się uważnie takim pokazom, gdzie modelki noszą suknie renomowanych projektantów i uszyte przez najwyższej klasy pracownie krawieckie – zauważymy, że i tam, dekolty potrafią się różnie zachować. Mistrzami kompromitacji są tu dekolty pozornie proste a efektowne, składające się z kilku szarf, ledwie przysłaniających biust.

Faktem jest, że modelki przebierają się szybko, potem suną specjalnym, wystudiowanym krokiem po wybiegu na niebotycznych i nie zawsze dopasowanych butach. W dodatku panie są zwykle jeszcze szczuplejsze niż najmniejszy rozmiar damskiej odzieży. I pięknie skrojona suknia nie ma się na czym trzymać.

Toteż nie należy do rzadkości, że się nie trzyma, niespodziewanie odsłaniając to czy tamto, ku uciesze widzów i fotoreporterów. Takie wpadki zaliczają także gwiazdy estrady w trakcie żywiołowego

50

703.indd 50

Klaudia Halejcio

Jeśli chcemy uniknąć zamieszania podczas balu, rodzinnych uroczystości albo spaceru nadmorską promenadą – upewnijmy się, czy nasz dekolt w każdej sytuacji trwa na swoim miejscu

Jourdan Dunn

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:16:56

wykonywania utworu i aktorki na czerwonych festiwalowych dywanach.

Jeśli chcemy uniknąć zamieszania podczas balu, rodzinnych uroczystości albo spaceru nadmorską promenadą – upewnijmy się, czy nasz dekolt w każdej sytuacji trwa na swoim miejscu, czy ramiączka są odpowiedniej szerokości i dobrze umocowane, czy nie są zbyt luźne. Kiedy chcemy odsłonić całe plecy, dobrze jest skorzystać z różnych pomysłów krawieckich, jak gumki, zakładki i przewiązki, i ramiączka w odpowiednich miejscach. Taka suknia trzymająca się jedynie na ramionach sprawdzi się tylko na manekinie na wystawie. A może zamiast bardzo głębokiego wycięcia zastosować coś w rodzaju plecionki z krzyżujących się na plecach cienkich paseczków?

Dekolt amerykański, czyli bez ramiączek musi podtrzymywać gorset, inaczej suknia będzie opadać. Gumka w górnej części stanika w zastępstwie nadaje się tylko na letnią, bardzo wakacyjną sukienkę.

A kiedy suknia ma tylko spadać z ramion (lub jednego ramienia), upewnijmy się, jak daleko swobodnie spadnie. Śmiałe dekolty wymagają bardzo odpowiedzialnych biustonoszy, dobranych kolorystycznie i do wycięcia sukni.

Im pani pulchniejsza, tym sprawa biustonosza jest ważniejsza. Na szczęście, tu jest w czym wybierać. —

Teni Panosian

Joanna Krupa

Amanda Holden

703.indd 51

Sylwia Nowak

Nº 703

| Cooltura | 51

04/09/2017 21:17:06

Horoskop + Krzyżówka

Panna

»

W sprawach zawodowych czeka Cię wytężona praca. Twój

przełożony będzie teraz wyjątkowo

Twój zapał i pomysłowość, możesz liczyć na

wymagający. Możesz też spodziewać

miłe słowo ze strony szefa, a być może i na

się dodatkowych obowiązków,

premię.

ponieważ w pracy wciąż trwać będzie

Byk

sezon urlopów. Jeśli więc masz jakieś zaległości, szybko zabierz się do ich

»

We wszelkich sprawach związanych

nadrabiania.

z nauką, pracą, czy finansami

możesz liczyć na powodzenie. Warto, abyś w swoich działaniach skupił się właśnie na tych dziedzinach życia. Przy odpowiednim

Waga

»

W sprawach uczuciowych będziesz miał szansę zamknąć

Koziorożec

»

Trzymaj rękę na pulsie w sprawach zawodowych! Nie zaniedbuj

pewien cykl i otworzyć się na

obowiązków i nie przegap korzystnej

nowe doświadczenia. Warto, abyś

propozycji, którą możesz w tych dniach

przy okazji odrzucił bezsensowne

otrzymać. Na wszelki wypadek nie

pragnienie ulepszania drugiej połowy.

lekceważ żadnej nowej oferty, dopóki jej

Możecie cudownie współistnieć,

gruntownie nie sprawdzisz.

cieszyć się wzajemną, zaakceptowaną innością, która Was wzbogaca i uzupełnia.

Skorpion

»

Wodnik

»

układać. Niestety raczej nie możesz

zdradził swojej lub czyjejś tajemnicy.

liczyć na porywy namiętności. Na

Myśl, zanim coś powiesz!

Ryby

»

Nieważne, ile to będzie kosztować i co musisz pilnie zrobić po powrocie.

Rak

»

Poprawią się Twoje relacje nie tylko z kimś z pracy, ale i wyprostować

»

pozycja zawodowa. Szef w końcu uwierzy Tobie, a nie podszeptom kogoś, kto po prostu Ci zazdrości. Mimo to, wykonuj

większych niespodzianek. Będziesz

zadania służbowe na najwyższym

spraw, uporządkowanie papierów lub pójście na spacer z rodziną. Wykorzystaj

Masz dużo energii i chcesz

te dni dobrze, bo nieprędko będziesz mógł

działać. Przeszkody, które

liczyć na tak wiele chwil relaksu.

pokonasz. W końcu nastał w Twoim

"muszę" i po prostu daj się porwać.

Przed Tobą spokojne dni bez

miał czas na nadgonienie zaległych

napotykasz na swojej drodze bez trudu

Waszego związku wyraźne

ożywienie, dlatego odłóż na bok wszystkie

się może Twoja zachwiana do niedawna

szczęście nie powinny też Cię spotkać

Strzelec

»

Krótki wyjazd wprowadzi do

i fascynującej przygody.

to jednak nic, co dotyczyłoby Twojego żebyś nieprzemyślanymi słowami nie

domu i rodziny.

Bliźnięta

Masz szansę na przeżycie wyjątkowej

partnera. Uważaj na to, co i jak mówisz,

życia. Zajmiesz się głównie sprawami

z podejmowaniem decyzji.

trochę skomplikować. Nie będzie

wszystko powinno się dobrze

W parach małżeńskich raczej proza

ważnej dla siebie rzeczy. Nie zwlekaj

Twoje sprawy osobiste mogą się

W sprawach sercowych

żadne przykrości, ani rozczarowania.

nastawieniu, masz szansę dokonać

Baran

poziomie.

Lew

»

W najbliższych dniach będziesz nastawiony na korzystanie z życia…

Możesz mieć ochotę zaszaleć, co nie znaczy,

ludzi, których wybrałeś. Przed Tobą

»

że nie powinieneś starannie dobierać sobie

Nawet drobne nieprzyjemności nie zepsują

oraz łatwowierność, mogą Cię wpędzić

dobre dni.

Ci humoru. W pracy zostanie doceniony

w tarapaty.

życiu czas harmonii i równowagi.

Poczujesz, że jesteś na właściwym miejscu. Poczujesz, że jesteś wśród

52

703.indd 52

Staniesz się pozytywnie nastawiony

towarzystwo. Wręcz przeciwnie. Twoje

do świata i otaczających Cię ludzi.

łaknienie komplementów i pochlebstw

| Cooltura | Nº 703

04/09/2017 21:17:08

Nยบ 703

703.indd 53

| Cooltura | 53

04/09/2017 21:17:09

54

703.indd 54

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:11

Nยบ 703

703.indd 55

| Cooltura | 55

04/09/2017 21:17:14

56

703.indd 56

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:16

Nยบ 703

703.indd 57

| Cooltura | 57

04/09/2017 21:17:18

58

703.indd 58

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:20

Nยบ 703

703.indd 59

| Cooltura | 59

04/09/2017 21:17:21

60

703.indd 60

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:23

Nยบ 703

703.indd 61

| Cooltura | 61

04/09/2017 21:17:24

62

703.indd 62

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:27

Nยบ 703

703.indd 63

| Cooltura | 63

04/09/2017 21:17:28

64

703.indd 64

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:32

Zajmujemy się naprawą i wymianą szklanych elementów takich jak: szyby okienne, wystawy sklepowe i instalacja okien.

Zatrudnimy szklarza/ montera. £15 Na Godzine.

Wymagane Doświadczenie.

07783060039

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Przprowadzki/ Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie.

Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Praca dla sprzedawcy branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@ stasch.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946

Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Ealing:02088101577 Sklep Northolt:02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

Fotograf Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny.

Zapraszam 07736217120

H-Tech Serwis Komputerowy.

Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariuszcyfra@wp.pl

Serwis komputerowy Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel.

07411123340

Najtańsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - Anglia-Polska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, 1 – 8 osób Piotr, 07749174695

internet

cooltura.co.uk

Jak zamieścić ogłoszenie

telefonicznie 020 8846 3614

25

Ramka £ do 25 słów + vat Nº 703

703.indd 65

| Cooltura | 65

04/09/2017 21:17:35

66

703.indd 66

| Cooltura | Nยบ 703

04/09/2017 21:17:37

Nยบ 703

703.indd 67

| Cooltura | 67

04/09/2017 21:17:41

703.indd 68

04/09/2017 21:17:42