Cooltura Issue 755 by Cooltura

Polish Weekly | nr 36 (755) | 06.09.2018

free

 Jak aplikować

o settled status 14

 Jak pokonać

szkolny stres 16

ŻYCIE W PEŁNYM KOLORZE MULTICOOLTI 22

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 1

03/09/2018 14:42:42

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 2

03/09/2018 14:42:43

Nยบ 755 | Cooltura | 03

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 3

03/09/2018 14:42:45

W NUMERZE 755 06 | KOMENTARZ TYGODNIA 36 | 7 WSPANIAŁYCH Brytania pracująca Boża podszewka

08 | PRZEGLĄD TYGODNIA 22 MULTICOOLTI 14 | PRZEGLĄD TYGODNIA

Wszystkie Pilotażowepodziały wnioski są o złe status 26 |settled PO FAJRANCIE

wydarzenia Najlepsze światowe muzyczne 2018 miejsca w Londynie

38 | WYPAD Z LONDYNU Co wartopolecane zobaczyćprzez w Miejsca Kornwalii? National Trust

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA

Bielecki: Wspinanie, 16 |Adam PRZEGLĄD TYGODNIA

KORDIAN KLACZYŃSKI

jako sposób na życie stres? Jak pokonać szkolny

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI

22 | MULTICOOLTI

MARIETTA PRZYBYŁEK ZUZANNA MUSZYŃSKA

Życie w pełnym kolorze

KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK

40 | WCZASY POD GRUSZĄ Loch Lomond &The Trossachs National Park

42 | ZMIANA TURNUSU | WCZASY PODpolskie 40 Najpiękniejsze GRUSZĄ Park narodowy Exmoor kurorty

42 44 | ZMIANA BIEGAJ ZTURNUSU CHRISEM 30 TOUR DE LONDYN 26 | PO FAJRANCIE Randka z Bondem Lekkoatletyczna pasja i festiwal rzeki

32 | COOLTIME Hurricane, czyli 303. Bitwa o Anglię

Polskie miasta Rozciąganie turystycznie

47 | MÓJ LONDYN 46 |Joanna BIEGAJ Z CHRISEM Rożek

Rolowanie i rozciąganie

50 | PRZEPIS NA WEEKEND Short Bread

35 | MÓJ LONDYN

DZIAŁ GRAFICZNY

AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA ART-SERWIS MARKETING I REKLAMA MARKETING I REKLAMA marketing@cooltura.co.uk marketing@cooltura.co.uk

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY KRZYSZTOF CHOWANIEC

kc@cooltura.co.uk, wew. 244 KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY WICEDYREKTOR MARKETINGU JOANNA ROŻEK I REKLAMY

joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. EWA MROCZEK 245 e.mroczek@cooltura.co.uk, EWA MROCZEKwew. 250 e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, MAGDALENA RUFwew. 229 m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ

KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK

Kasia Różycki

KLAUDIA SENYK

30 | TOUR DE LONDYN Graffiti i polska historia

32 | COOLTIME Hurricane, czyli 303. Bitwa o Anglię

DYSTRYBUCJA

48 | PRZEPIS NA WEEKEND Bakewell tart

48 | PORADY za zatrucie 58 |Odszkodowanie OGŁOSZENIA DROBNE pokarmowe na wczasach

64 || QUIZ 64 QUIZ

Geografia Polski. To należy Historia Polski. Co pamiętasz? wiedzieć!

65 || ROZRYWKA KRZYŻÓWKA 65 Krzyżówka Krzyżówka

04 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 4

DYSTRYBUCJA MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612,SIEJKA distribution@cooltura.co.uk MARLENA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA WYDAWCA Polish Media London ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie Polish Media London ISSN 1743-8489 zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do Redakcja nie odpowiada zatekstów. treść reklam i ogłoszeń.zamieszczonych Redakcja nie skracania i przeredagowania Publikowanie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgodyisredakcji jestby niezgodne Cooltura regulated IMPRESS:z prawem. The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, press CIC For complaints scheme see: London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, W London, cooltura.co.uk EC4V 6AG T 020 3325 4288 kierować na adres: Sprostowania prosimy W cooltura.co.uk complaints@cooltura.co.uk

Sprostowania prosimy to: kierować na adres: Please make any complaints complaints@cooltura.co.uk complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk cooltura24uk @cooltura24uk @cooltura24uk

@cooltura24uk @cooltura24uk cooltura cooltura

03/09/2018 2018-09-03 14:42:46 13:29:27

Nยบ 755 | Cooltura | 05

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 5

03/09/2018 14:42:47

KOMENTARZ TYGODNIA Radosław Zapałowski

Boża podszewka Irlandzka konfrontacja z mrocznymi kartami swojej historii rzuca światło oskarżenia na kościół katolicki. Ale wszystkie religie mogą być rajem dla pedofili.

Jeszcze kilka lat temu nie do wyobrażenia było, żeby głowa państwa ośmieliła się skonfrontować twarzą w twarz z papieżem i potraktować działania kościoła bez dyplomatycznej ostrożności. Premier Irlandii Leo Varadkar nie miał najmniejszych oporów. Podczas spotkania z papieżem Franciszkiem zaatakował kościelną kulturową dominację. – Błędy zarówno Kościoła jak

i całego społeczeństwa stworzyły dla wielu zgorzkniałe i zepsute dziedzictwo, pozostawiając po sobie spuściznę bólu i cierpienia. To historia wstydu i cierpienia – powiedział. Nie chodzi tylko o potworne kapłańskie nadużycia, ale o całą strukturę państwa, która trzymała irlandzkie społeczeństwo w niewoli duchownych. W Irlandii przed kościelną dominacją nie było ucieczki. A państwo przymykało oko na bestialskie zachowania religijnych instytucji. Papież przepraszał za „represje i zbrodnie”, które stały się „źródłem bólu i wstydu dla katolickiej wspólnoty”. Żadne przepraszam jednak nie wystarczy. Skala gwałtów była zbyt duża. W 2009 roku irlandzka komisja ds. znęcania się nad dziećmi skrupulatnie opisała trwałą, powszechną i systemową machinę przemocy, wyzysku, pogardy i wykorzystywania seksualnego w stosunku do olbrzymiej liczby dzieci znajdujących się w katolickich sierocińcach, placówkach wychowawczych i szkołach. Przeprosiny bez rady-

kalnych działań niewiele dadzą. Choć Franciszek wyróżnia się na tle swoich poprzedników jeśli chodzi o stosunek do pedofilii, to jednak wciąż wygląda to jak zarządzanie kryzysem. Kościół stanowi zamkniętą korporację mężczyzn uzależnionych od pracodawców. Swoje interesy rozumie właśnie tak, jak przestarzałe korporacje, czyli wąsko. Przez długie dziesięciolecia w obronie swojego firmowego wizerunku zaprzeczał wieściom o seksualnej skłonności księży do nieletnich. Gdy się okazało, że dalej tak nie może, ogłasza, ostrożnie i oględnie, że dokona drastycznych zmian. Gdy deklaracje te okazują się spóźnione, więc przyjmowane przez wiernych sceptycznie, przystąpi w przyszłości naprawdę do zdzierania sutann z pedofilów i oddawania księży w ręce prokuratorów. Jakkolwiek Kościół mówi, cokolwiek czyni, to w danych okolicznościach jego cel jest niezmienny – chronienie własnego wizerunku. Rzekome przemiany postaw wobec pedofilii demonstrowane przez Watykan i biskupów

06 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 6

2018-09-03 12:05:54

nie powinny zachwycać katolików „otwartych”, gdyż są dowodem niezmienności interesów katolickiej korporacji. Jest nią ochrona siebie, a nie dzieci. To problem wszystkich wielkich i mniejszych religii. Przykładowo kościół anglikański poddany został krytyce, bo odrzucił 40 tys. oskarżeń o pedofilię żeby „chronić swoją reputację”. Niedawno, na 13 lat więzienia został skazany imam, który wykorzystywał dziewczynki na zajęciach z Koranu. BBC doniosło zaś o co najmniej 400 przypadkach molestowania w brytyjskich muzułmańskich teologicznych szkołach – medresach. O pedofilię, gwałty i seksualne napastowania oskarżani są rabini, buddyści (Sakyong Mipham Rinpoche – lider świata buddyjskiego, musiał zrezygnować ze swojej pozycji w wyniku oskarżeń o seksualną napaść), świadkowie Jehowy, sikhowie. Wszystkich łączy jedno: próba przykrycia skandali. Bagatelizowanie problemu i ta sama linia obrony co wcześniej Watykanu – jakoby cyklicznie ujawniane nadużycia były jedynie „pojedynczymi incydentami”. Pytanie, czy religijne instytucje są bardziej podatne na seksualne nadużycia niż inne miejsca, pozostaje otwarte. Ale tam, gdzie jest władza, ofiarom trudniej ujawnić bezprawie. Religie wciąż funkcjonują w nieuzasadnionej aurze szacunku, co często uniemożliwia zewnętrzną kontrolę. To musi się zmienić. Państwo ma obowiązek monitorować i cyklicznie sprawdzać co dzieje się z kobietami i dziećmi znajdującymi się w mocy księży, imamów, przywódców duchowych. Lekcja z Irlandii jest oczywista. Mniej szacunku, więcej sceptycyzmu. —

Nº 755 | Cooltura | 07

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 7

2018-09-03 12:06:04

Pożyczkowy gigant upada

Firma pożyczkowa Wonga trafiła w zarząd komisaryczny. W ubie-

głym tygodniu przestała przyjmować wnioski o nowe pożyczki. Udzielone wcześniej są jeszcze obsługiwane. Firma miała poważne problemy, które były w dużej mierze efektem interwencji urzędu nadzorującego rynek finansowy. W 2014 Financial

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

Conduct Authority nakazał wypłatę 2,6 Fot. TfL

mln funtów rekompensaty 45 tys. klientów, wobec których Wonga stosowała

Marcin Urban, Joanna Karwecka

niedozwolone praktyki przy ściąganiu

Opóźnienie i przekroczony budżet na budowie metra

długów. Dochody firmy ograniczyło też

miesięcznie. Wartość sprzedaży Wongi

Nowa linia metra Elizabeth zostanie otwarta 9 miesięcy później niż planowano – dopiero jesienią przyszłego roku. Jak informuje Transport for London potrzeba więcej czasu, by zapewnić bezpieczne i niezawodne kursowanie od pierwszego dnia. Miesiąc temu ujawniono, że projekt będzie także o 600 mln funtów droższy, niż planowano. Cała inwestycja miała kosztować 14,8 mld funtów. Trasa połączy docelowo Shenfield i Abbey Wood na wschodzie

Uczcili polskich lotników

Londynu, przez Canary Wharf i centrum stolicy z lotniskiem Heathrow, Slough i Reading na zachodzie. W grudniu tego roku miały zostać otwarte odcinki: Paddington – Abbey Wood, Paddington – Heathrow i Liverpool Street – Shenfield. Na grudzień 2019 planowano otwarcie całej trasy. Linia Elizabeth będzie mieć 100 km długości i 40 stacji. Wszystkie przystanki będą dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. —

wprowadzenie limitów na oprocentowanie pożyczek krótkoterminowych w 2015 roku. Liczba udzielanych pożyczek spadła trzykrotnie do ok. 300 tys. spadła z ponad 300 mln funtów w 2013 roku poniżej 100 mln w 2015.

żołnierze polscy i brytyjscy oraz miesz-

ników w Northolt. Uroczystość uświetnił

kańcy Londynu wzięli udział w uroczy-

przelot zabytkowego samolotu.

stości upamiętniającej polskich lotników,

W bitwie o Wielką Brytanię wal-

Książę Kentu Edward, Arkady Rze-

którzy polegli w bitwie o Wielką Bryta-

czyło 144 polskich pilotów. Zestrzelili

gocki - ambasador RP w Londy-

nię. Uczestnicy uroczystości złożyli oko-

około 170 samolotów niemieckich, a 36

licznościowe wieńce przed pomnikiem lot-

uszkodzili.

nie, weterani drugiej wojny światowej,

Fot. Marcin Libera

Książę Kentu Edward

08 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 8

2018-09-03 13:28:37

Nยบ 755 | Cooltura | 09

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 9

03/09/2018 14:42:49

Napoje energetyczne będą traktowane jak używki

Brytyjski rząd proponuje wprowadzenie zakazu sprzedaży napo-

jów energetycznych dzieciom i młodzieży. Napoje takie mają być traktowane tak samo jak alkohol i papierosy. Rząd rozpoczął w tej sprawie konsultacje społeczne. Od ich wyniku zależy, czy zakaz obejmie młodzież

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

w wieku do 16, czy do 18 lat. Jako powód podano wysoką zawar-

Odsłonięto tablicę upamiętniającą Henryka Zygalskiego

W ogrodzie pamięci w Chichester Crematorium odsłonięta została tablica upamiętniająca Henryka Zygalskiego, polskiego matematyka i kryptologa, który przyczynił się do złamania szyfru Enigmy. Granitowa tablica w kształcie książki uhonorowała wynalazcę tzw. „płacht Zygalskiego”, ręcznej metody deszyfracji komunikatów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma podczas II wojny światowej. Zygalski razem z Marianem Rejewskim i Jerzym Różyckim jako pierwszy opracował matematyczną metodę łamania kodu. Dokonania polskich kryptologów

stały się punktem wyjścia do dalszych prac Alana Turinga w Bletchley Park, co przyczyniło się do przyspieszenia zakończenia II wojny światowej. – Jesteśmy niezwykle dumni, że postać wielkiego polskiego kryptologa i wykładowcy Uniwersytetu w Surrey Henryka Zygalskiego została upamiętniona tablicą w Chichester. Jest to kolejny przykład docenienia przez Wielką Brytanię dokonań polskiej szkoły matematycznej i wkładu polskich kryptologów w złamanie szyfru Enigmy – powiedział Arkady Rzegocki, ambasador RP w Londynie. —

tość kofeiny i cukrów. Napoje energetyczne są uznawane za jedną z przyczyn otyłości wśród dzieci i młodzieży oraz problemów zdrowotnych.

Nowa ścieżka połączyła wschodni i centralny Londyn

Otwarto liczącą 12 km ścieżkę rowerową z Walthamstow we wschodnim Londynie przez Angel, Haggerston, London

Fields i Clapton do Bloomsbury w centrum. Trasę oznaczono jako Quietway 2. Jej przedłużeniem na zachodzie jest ścieżka o tej samej nazwie, biegnąca z Notting Hill do East Acton. Dzięki całemu systemowi ścieżek Quietways przejazd przez 86 skrzyżowań w Londynie stał się bezpieczniejszy. Liczba rowerzystów w stolicy wzrosła w ciągu ostatnich czterech lat o prawie 100 proc.

10 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 10

2018-09-03 12:38:23

Nยบ 755 | Cooltura | 11

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 11

03/09/2018 14:42:50

12 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 12

03/09/2018 14:51:57

Nยบ 755 | Cooltura | 13

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 13

03/09/2018 14:42:52

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Pilotażowe wnioski o settled status Pierwsi imigranci złożyli aplikację o uzyskanie statusu osoby osiedlonej. „Settled status” będą musieli uzyskać wszyscy obywatele Unii Europejskiej, którzy po brexicie chcą pozostać w Wielkiej Brytanii.

Jako pierwsi zarejestrowali się pracownicy NHS, kadra naukowa i studenci z północno-wschodniej Anglii, których wybrano do grupy biorącej udział w pilotażu. Internetowy system rejestracji zostanie przetestowany na podstawie ich aplikacji. Po wprowadzeniu ewentualnych poprawek system zostanie jeszcze w tym roku udostępniony ponad trzem milionom obywateli unijnych mieszkających na Wyspach. PORADNIK APLIKANTA Terminy: 28.08.2018 – początek próbnej tury aplikantów Jesień 2018 – otwarcie systemu aplikowania o „settled status” 03.2019 aplikowanie o „settled status” w pełni otwarte 29.03.2019 – brexit 30.06.2021 – ostatni dzień aplikowania o „settled status” koniec okresu przejściowego „Settled status”, status osiedleńczy, status osiedlony uprawnia do: • bezterminowego pozostania w UK • korzystania ze służby publicznej,

na przykład opieki zdrowotnej i szkół • otrzymywania emerytur i pomocy społecznej • ubiegania się o brytyjskie obywatelstwo, jeżeli spełnia się pozostałe warunki. Kto może się ubiegać? Obywatele Unii Europejskiej, którzy przez 5 lat mieszkają (continuous residence) w Wielkiej Brytanii. „Continuous residence” oznacza, że w ciągu roku osoby muszą nieprzerwanie być w UK przez minimum 6 miesięcy. Jeden raz mogą wyjechać, aby odbyć obowiązkową służbę wojskową lub na okres 12 miesięcy z ważnych powodów (szkoła, praca). Jeżeli ubiegający się o „settled status” jest w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat będzie mógł otrzymać „pre-settled status”. Status ten może być przyznany na 5 kolejnych lat, po tym czasie będzie trzeba się po raz kolejny (tym razem bezpłatnie) ubiegać o „settled status”.

W jaki sposób mogą aplikować obywatele Unii Europejskiej? Złożenie wniosku o status osiedleńczy będzie polegało na wypełnieniu aplikacji online (na telefonie lub tablecie z systemem Android), składającej się z trzech części. 1) Udowodnienie tożsamości Będzie można użyć dowodu osobistego lub paszportu. Dokument trzeba będzie zeskanować używając aplikacji lub wysłać pocztą tradycyjną. 2) Odpowiedź na pytanie dotyczące niekaralności. Osoby powyżej 18. roku życia zostaną zapytane o historię kryminalną – zarówno w Wielkiej Brytanii jak i za granicą. Posiadanie wyroku nie jest jednoznaczne z odrzuceniem aplikacji, wszystkie przypadki mają być rozpatrywane indywidualnie. 3) Aktualna fotografia. W systemie online trzeba będzie załączyć aktualną fotografię.

14 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 14

2018-09-03 12:38:48

Po złożeniu wniosku Home Office sam sprawdzi naszą historię w HMRC. Jeżeli wystąpią jakieś wątpliwości możemy być poproszeni o dostarczenie takich dokumentów jak: P60, rachunków za media lub wyciągi z banku. W razie błędu w składanym wniosku Home Office skontaktuje się z aplikantem w celu wyjaśnienia wątpliwości. Koszt aplikacji to 65 funtów dla dorosłych i młodzieży powyżej 16. roku życia i 32,50 funta dla dzieci poniżej 16. roku życia. Jeżeli nasz wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie dostaniemy odpowiedź przez formularz internetowy. Home Office nie będzie wysyłał pocztą dokumentów potwierdzających przyznanie statusu. Kolejne ustalenia i szczegóły funkcjonowania „settled status” pojawią się prawdopodobnie po zakończeniu próbnej tury aplikacji. Na stronie ambasady RP w Londynie została uruchomiona zakładka brexit, w której na bieżąco będą pojawiać się wszystkie informacje na tematy dotyczące Polaków w związku z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. —

Nº 755 | Cooltura | 15

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 15

2018-09-03 12:44:15

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Stresujący pierwszy dzwonek Zmiany to przyczyny i jednocześnie objawy stresu towarzyszącego dzieciom przy rozpoczęciu nowego roku szkolnego. Jak pomóc najmłodszym w przejściu przez ten trudny okres? Z psycholog dziecięcą AGNIESZKĄ WĘGRZYNOWSKĄ RAWLUK rozmawiała Joanna Karwecka.

Czy stres przed szkołą to naturalne zjawisko u dzieci? Stres jest kwestią indywidualną, każde dziecko przeżywa go inaczej. Wpływ mają na to zarówno sytuacja w rodzinie jak i cechy osobowości, i temperament. Samo występowanie stresu jest bardzo naturalnym zjawiskiem, normalną reakcją na zmiany zachodzące w życiu. Jeżeli dziecko dopiero rozpoczyna szkołę, to wchodzi w zupełnie nowy etap swojego życia. Zmiany występują już na poziomie fizycznym – dziecko wchodzi do nowego budynku, musi odnaleźć się w nowym otoczeniu. Dzieci, które wracają do szkoły po wakacjach też nie są uodpornione na stres, często potrzebują trochę czasu, żeby przestawić się na powrót do szkolnej rutyny.

Jak w takim razie pomóc dziecku z jego strachem? Przede wszystkim nie można bagatelizować odczuć dziecka i należy mu okazać dużo wsparcia.

To zwykle jednak zależy od relacji, jaką rodzice mają z potomkiem. Jeśli do tej pory nie poświęcali mu uwagi, w momencie pojawienia się problemu nie mają zasobów, żeby udzielić pomocy. Nie można zbudować takiej relacji z niczego. Rozmowy, interesowanie się sprawami dziecka, budowanie poczucia bezpieczeństwa – to powinna być codzienna postawa. Co powinni zrobić rodzice, których dziecko odczuwa strach przed szkołą? Dorośli nie mogą tego strachu potęgować. Nie powinni używać takich na przykład gróźb : „W szkole to cię dopiero nauczą porządku”. Nie wolno straszyć szkołą i budować wyobrażeń, które mogą sprawiać, że dziecko będzie widziało chodzenie do szkoły jako negatywne doświadczenie. Ale z drugiej strony nie można też dziecka nadmiernie chwalić i obiecywać, że pobyt w klasie zawsze będzie miły i przyjemny, bo sami wiemy, że to nieprawda. Kiedy dziecko zwraca się do nas ze swoimi obawami, należy podkre-

ślić, że są one zupełnie normalne, tak aby nie czuło się odosobnione. Można powiedzieć, że jego koledzy z klasy też na pewno odczuwają strach, albo odnieść się do swoich doświadczeń z dzieciństwa. Aby walka ze stresem przyniosła dobry efekt warto też odwołać się do sposobów, które okazały się skuteczne w problemach z przeszłości. Rozmowa z dzieckiem, wyprawa na lody, wspólna zabawa. No właśnie – nagrody. Czy warto nagradzać dziecko w takich sytuacjach? Nagrody muszą być jednym z elementów większego systemu, który jasno określa zasady związane z konsekwencjami zachowania dziecka. Uporządkowany system kar i nagród daje poczucie kontroli i narzędzia do przezwyciężania trudności. Jeżeli trudności sprawia szkoła, to w ten sposób możemy mobilizować dziecko do stawienia czoła problemowi i przedstawić konsekwencje, jeżeli takiego wysiłku nie podejmie. Trzeba pamiętać, że nagroda

16 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 16

2018-09-03 13:35:50

nie musi być wcale nową zabawką, nie musi być materialna. Rodzice mają tendencję do zasypywania dziecka codziennymi drobiazgami, chociażby dlatego, że chcą, aby dzieci miały lepiej niż oni sami. W ten sposób jednak tracą narzędzia, by motywować dziecko. Warto więc wprowadzić do naszego systemu przywileje – na przykład możliwość wyboru tego, co będzie na kolację czy dłuższy czas przed komputerem. Można też zastosować system zbierania punktów za dobre zachowanie. Na przykład uśmiechniętej buźki każdego dnia, kiedy dziecko bez marudzenia wyjdzie do szkoły. Zbiór takich uśmiechów może zaowocować nagrodą – na przykład wyjściem do kina. Nie można oczekiwać u dzieci silnej wewnętrznej motywacji chodzenia do szkoły, dlatego warto ją zewnętrznie podbudować. Jak powinien zareagować rodzic, jeśli wie, że przyczyną strachu przed szkołą są rówieśnicy? Problemy z rówieśnikami to już złożony problem społeczny. Na pewno nie podziała stwierdzenie „Przestań się przejmować”, bo u dorosłych też naturalne jest przejmowanie się negatywną opinią, na przykład wśród współpracowników. To już jest taka sprawa, którą trzeba rozwiązać u źródła, czyli poszukać sprawców, porozmawiać z innymi rodzicami i szkołą. Kiedy rodzic powinien szukać pomocy u specjalisty, na przykład u psychologa? Ta granica jest bardzo indywidualna. Dziś jest tak, że rodzice mają tendencję do szukania takiej pomocy nawet z najmniejszymi problemami. Obnaża to brak kompetencji rodzicielskich, a to wynika z nadmiaru obowiązków i nierozwijania umiejętności wychowawczych. Każdy rodzic powinien jednak zwrócić uwagę na zmiany w zachowaniu dziecka – jeżeli aktywne i pogodne zazwyczaj dziecko zamyka się w sobie, to jest to widoczny sygnał, że coś się dzieje. Jeżeli natomiast pojawiają się już typowo fizjologiczne objawy stresu – biegunka, wymioty, bóle głowy, dziecko zaczyna być płaczliwe lub moczyć się w nocy to już zdecydowanie należy szukać pomocy u specjalisty. Czasem wystarczą jedna, dwie konsultacje, żeby rozwiązać problem. —

Nº 755 | Cooltura | 17

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 17

2018-09-03 13:35:55

18 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 18

03/09/2018 14:42:55

Nยบ 755 | Cooltura | 19

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 19

03/09/2018 14:42:56

20 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 20

03/09/2018 14:42:57

TE K ST SP ONS OROWA N Y

Kiedy do logopedy?

Czasami zdarza się, że pomimo prawidłowej stymulacji, mowa twojego dziecka nie rozwija się tak dynamicznie, jak mowa rówieśników. Przyczyną może być Proste Opóźnienie Rozwoju Mowy, które przy odpowiednim podejściu otoczenia, wyrównuje się około 4. roku życia bez pomocy specjalistów. Czasami jednak problemy z mową mogą świadczyć o poważnych zaburzeniach, dlatego należy udać się z dzieckiem do logopedy, jeśli: a) mając półtora roku ma problem z gryzieniem i żuciem pokarmów; b) d wulatek nie wypowiada chociaż kilku słów ze zrozumieniem; c) m asz wrażenie, że dziecko cię nie słyszy, nie reaguje na to, co do niego mówisz;

d) nie bawi się zgodnie z przeznaczeniem zabawek, a np. układa zabawki w szeregu; e) izoluje się od otoczenia; f) budowa buzi i języka budzi twoje podejrzenia; g) s łyszysz, że mowa twojego dziecka znacząco różni się od mowy rówieśników. Logopeda, po zabawie z dzieckiem i rozmowie z tobą, oceni, czy problem

jest poważny, czy nie dzieje się nic złego z rozwojem twojego dziecka. —

My Child Therapy Centre

07908120955 info@mychildtherapycentre.co.uk mychildtherapycentre.co.uk

Nº 755 | Cooltura | 21

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 21

03/09/2018 14:42:58

MULTIC O OLTI Marietta Przybyłek

Życie w pełnym kolorze Któregoś dnia w londyńskim metrze usłyszał, że wygląda jakby wyskoczył z komiksu. Bardzo mu się to spodobało, tymczasem w jego żyłach płynie tajlandzka krew. Jeśli zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda życie w pełnym kolorze, poznajcie Manrutta Wangkeawa, artystę z Bangkoku.

Pochodzisz z Bangkoku. Jak to się stało, że przeprowadziłeś się do Londynu? Przyjechałem tutaj w 2000 roku studiować, ale głęboko w środku miałem nadzieję, że się zakocham, tak jak Carrie Bradshaw, która przeprowadziła się do Nowego Jorku, w serialu „Seks w wielkim mieście”. Co studiowałeś? W Tajlandii ukończyłem Indu-

strial Design na Chulalongkorn University. Wybrałem specjalizację związaną z tekstyliami, ponieważ kocham modę. W Londynie podjąłem dzienne studia na Central St Martins na kierunku Fashion Folio, a wieczorami chodziłem uczyć się tańca w Pineapple Dance Studios. Dlaczego wybrałeś Londyn, a nie Nowy Jork, Mediolan czy Paryż? Myślałem o Paryżu. Chciałem iść inną drogą niż moje rodzeństwo. Brat wyprowadził się do USA, a siostra mieszkała już w tym czasie w Londynie. Zdałem sobie jednak sprawę, że będę musiał nauczyć się francuskiego. Zna-

22 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 22

2018-09-03 12:44:47

łem już angielski, więc postanowiłem, że spróbuję moich sił w Londynie. Siostra pokazała mi okolice, nie czułem się totalnie zagubiony. Czy Londyn był dla ciebie szczególnie inspirujący w tym czasie? Byłem zaznajomiony z kulturą londyńską wcześniej, ale bycie w artystycznej szkole w Londynie i dostęp do tutejszej społeczności modowej, różnych subkultur, wiele mi dało. Po latach dostrzegam wpływ, jaki wywarł na mnie angielski punk, rock&roll, swing, lata 60. i Club Kids. Londyńska scena modowa jest jedyna w swoim rodzaju. Czuć tu nieprawdopodobną energię, nowatorskość i awangardę, mieszającą się z tradycją. Pomimo całej komercjalizacji i mainstreamu, nadal prężnie działają tu niezależne, artystyczne kolektywy i podziemie, co jest bardzo inspirujące. Pamiętasz swoje pierwsze dni w Londynie? Byłem bardzo podekscytowany, ale i zawstydzony. Pierwszej nocy moja siostra zabrała mnie na Leicester Square. Ludzie byli wszędzie... Miałem wtedy 21 lat i bardzo zależało mi na akceptacji otoczenia. Był to jeden z głównych powodów, dla których zdecydowałem się wyjechać z Tajlandii.

System tutaj jest dość trudny do zaadoptowania. Pamiętam, że poszedłem do banku, gdzie poprosili mnie o dowód tożsamości. Dałem im mój paszport, a oni po 15 minutach sprawdzania go, zapytali mnie czy mam inny dokument, bo tego nie mogą autoryzować. Powiedziałem, że gdyby ten dokument był nieważny, nie mógłbym dostać się do kraju, i że to jest najlepszy dowód poświadczający o jego ważności. Nie przekonało ich to. Czy kiedy przyjechałeś do Londynu to miałeś już swój własny, określony styl? Proces kształtowania się mojej tożsamości nadal trwał. W tamtym czasie sporo się przebierałem, kreowałem swoje alter ego. Stosowałem taktykę szoku. Był to bunt, chciałem być skandaliczny, zmusić ludzi do patrzenia na to, kim jestem. Tak zacząłem wyrażać się poprzez ubiór, później to ewoluowało. Przeszed-

łem długą drogę samorozwoju, uczęszczałem na terapię, dzieliłem się moją historią i doświadczeniami. Przez jakiś czas pracowałem w firmie szyjącej garnitury. W tym miejscu zmuszono mnie do noszenia uniformu w trzech kolorach: czarnym, szarym lub granatowym. Jak się w tym odnajdywałeś? Totalnie zagubiłem swoją tożsamość, nie obchodziło mnie jak wyglądam. Było to bardzo stresujące i toksyczne. Pewnego dnia stwierdziłem, że muszę coś zmienić. Zacząłem się stroić. W swoich ciuchach szedłem do pracy, po przyjściu przebierałem się w uniform, by w czasie lunchu znów być sobą. Walczyłeś z systemem? Tak. Ludziom się to nie podobało. Pamiętam, że kiedy zacząłem nosić moje duże niebieskie kapelusze, w czasie lunchu asystent menagera wziął duży wazon, postawił go sobie na głowie i paradował wymownie po kantynie, drwiąc ze mnie. Myślę, że nie chodziło tutaj o mój styl, tylko o seksualność i chęć obnażenia mnie w oczach innych, bo nie wpisywałem się w szablon męskości. To, że kocham kolory i printy, nie oznacza iż jestem w mniejszym stopniu mężczyzną niż inni. Dlatego postanowiłeś w efekcie nauczać mody? W moim życiu było sporo cierpienia, zrozumiałem, że wiele osób może czuć się podobnie, a moja historia może być dla nich inspirująca. Po drodze dostałem wiele komplementów od innych, można powiedzieć, że zsyłane były mi anioły, które mówiły „To jest w porządku. Robisz właściwie. Nie przestawaj”. Zacząłem dzielić się moją historią podczas publicznych wystąpień, wywiadów, epizodów w dokumentach, publikacjach w magazynach.

Nº 755 | Cooltura | 23

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 23

2018-09-03 12:44:54

Jak określiłbyś to, czym się teraz zajmujesz zawodowo w Londynie? Po części jestem freelancerem, pracuję jako dyrektor kreatywny, stylista wizerunkowy. Wykładam też na akademii. Balansuję między trzema dziedzinami: modą, tańcem i rozwojem osobistym. Często moje prace są zaangażowane politycznie, kwestionujące, podejmujące tematy męskości, orientacji seksualnej, koloru jako wyrazu emocji czy mody jako sposobu na odnalezienie odpowiedzi na to, kim się jest. Prowadziłem również warsztaty w londyńskim więzieniu… …ale w więzieniu przecież nie można mieć swoich ubrań i obowiązują ściśle określone uniformy? Zgadza się. Nie wszyscy wiedzą, że więźniowie też świętują paradę równości. Na spotkanie przyniosłem im różne materiały, które mogły posłużyć do wyrażenia siebie i celebrowania swojej tożsamości w więzieniu. Poznałem wiele poruszających historii. Powiedziałeś mi wcześniej, że mieszkasz w dzielnicy ortodoksyjnych Żydów w Londynie (Stamford Hill). Jak reaguje na ciebie ta społeczność? Bardzo przyjaźnie. Raz miałem sytuację konfrontacji: jeden z Żydów zapytał mnie na ulicy jakie znaczenie ma mój ubiór. To był czas, kiedy nosiłem wysokie kolorowe kapelusze, które w pewien sposób mogły kojarzyć się z ich tradycyjnym strojem. Powiedziałem, że to jest mój styl, mogący być zabawą, wyrazem szczęścia lub smutku, nawiązaniem do dzieciństwa, doświadczeń. Obawiałem się, że może sobie pomyśleć iż parodiuję jego społeczność. W czasie tej rozmowy, wokół nas zebrała się grupka osób, wyglądających dokładnie tak samo jak on. Nie wiedziałem czego się spodziewać. Powiedział, żebym się nie przejmował, że podoba mu się mój styl i że jego społeczność ma otwarte umysły, pełne zrozumienia dla odmienności.

Czy często spotykasz się w Londynie z dyskryminacją i niezrozumieniem? Tutaj panuje poprawność polityczna, ludzie wiedzą, że pewnych rzeczy nie mogą powiedzieć na głos, zabrania im to wręcz prawo. Mają jednak swoje uprzedzenia. Przejawia się to bardzo subtelnie, między słowami. W kwestii wolności i swobody odczuwasz dużą różnicę pomiędzy Londynem a Bangkokiem? Myślę, że oba miasta są częścią dość konserwatywnych państw, w których jest duże zróżnicowanie i sporo akceptacji. W Tajlandii głównym wyznaniem jest buddyzm. Ludzie tam mają otwarte umysły, są wolni i akceptują się wzajemnie, dopóki nikomu nie dzieje się krzywda. Myślę, że zarówno w Bangkoku, jak i w Londynie możesz być kim chcesz, jest przestrzeń do ekspresji, ale pod kloszem konserwatyzmu. Podobno w Tajlandii źle widziane jest pokazywanie ciała w miejscach publicznych. Tak. W miejscach formalnych, takich jak urzędy, uniwersytety czy świątynie, kobiety powinny nosić długie suknie, a mężczyźni długie spodnie, żadnych pasków, klapek czy dekoltów, wszystko musi być zakryte. Jak więc funkcjonowałeś tam przez dużą część swojego życia?

Byłem rebeliantem, skazanym na siebie samego. Zdecydowałem, że skupię się na nauce. Na trzecim roku byłem pod ogromnym wrażeniem musicalu "Priscilla, queen of the desert”. Postanowiłem zorganizować drag queen show na moim uniwersytecie. Był to wielki sukces. Po występie przyszedł do mnie najbardziej homofobiczny student z roku i powiedział: „Manny to było genialne!”. Ludzie chcieli, żebym robił to show każdego roku. Niektórym studentom, a nawet wykładowcom, dało to odwagę do coming outu. Czy w Bangkoku macie Paradę Równości? Tak, ale nie jest to wielka sprawa. Nie protestujemy. Homoseksualność jest akceptowana, nie ma takiej potrzeby. W Tajlandii i w buddyzmie nie chcemy walczyć, zależy nam na harmonii. Chcemy wzrastać duchowo, zmieniać siebie i swoją postawę. Być tą zmianą. Znaleźć ludzi, którzy wyznają te same wartości, chcą zbudować społeczność na wzajemnym szacunku i zrozumieniu. W internecie można zobaczyć bardzo dużo zdjęć tzw. ladyboys z Bangkoku, czyli mężczyzn, którzy przeszli transformację w kobiety. Jak odbierani są przez społeczeństwo? W oczach opinii społecznej ladyboys postrzegane są bardziej jako uczestniczki kabaretu, nie traktuje się ich poważnie. Myślę jednak, że chciałyby,

24 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 24

2018-09-03 12:44:59

żeby traktowano je z szacunkiem. Bezpiecznym wyjściem jest postrzeganie ich w kategorii rozrywki, wtedy mogą być bezpieczne wewnątrz tej społeczności. Patrząc wstecz, podobnie było z angielską telewizją, w której homoseksualni bohaterowie, osoby publiczne, takie jak Graham Norton czy Paul O’Grady, tworzyły rozrywkę, przecierając szlak ku większemu zrozumieniu i akceptacji. Czy seksturystyka i prostytucja dalej kwitną w Tajlandii? Nadal jest to obecne i widoczne. Jest sporo heteroseksualnych mężczyzn, którzy mają żony i dzieci, dla których prostytucja, jest sposobem na wyżywienie rodziny.

wiamy się, jak podjąć wyzwanie konfrontacji z krytyką, co powoduje strach przed uzewnętrznieniem się, kto wtłoczył w nas pewne schematy myślenia. Fascynujące jest docieranie do granicy w ludziach, której uważają, że nie powinni już przekraczać. Co dla ciebie jest taką granicą? Zawsze mówię swoim studentom ,,Nigdy nie jest za wiele”. W projektowaniu nie ma właściwych lub złych wyborów. Możemy uzasadniać nasze decyzje

Za czym z Tajlandii tęsknisz? Brakuje mi tradycyjnego jedzenia, owoców morza, smaków i zapachów. Na całe szczęście w Londynie można znaleźć dobre tajskie restauracje, takie jak Lao Cafe, 101 Thai Kitchen czy Thai Terminal. Wszystkie niezbędne składniki można dostać w azjatyckim supermarkecie w Chinatown. Jakie są twoje ulubione miejsca w Londynie? Lubię spacerować od South Bank, przez Waterloo, aż po Tate Modern. Kocham Regent’s Park, Rose Garden, okolice Brick Lane. Szukając mody odwiedzam Oxford Street, Vintage Market, niezależne sklepy, Pop-Up Shops. Co myślisz o stylu londyńczyków? Myślę, że ludzie powoli zaczynają wyrażać siebie, ale nadal są skrępowani przez panujący konserwatyzm. Nadal istnieją określone kolory, kształty, które wybierze większość. Ludzie nie chcą wychodzić przed szereg. Jest też część kolorowych indywidualności, która się wyróżnia. Prowadzę na ten temat warsztaty, na których zastana-

i oceniać, czy nam się coś podoba czy nie. Poprzez swój ubiór komunikujemy się z innymi. To nigdy nie jest tylko wypowiedź na temat mnie i mojej tożsamości. Zawsze jest to pewna wymiana, dialog. Czy na ulicach Londynu zdarza ci się zobaczyć jeszcze coś, co wywołuje w tobie szczególne poruszenie? Tak, ale są to wyjątkowe sytuacje, takie jak podczas London Pride, kiedy widzę w tłumie osobę wyznania judaistycznego z tęczową jarmułką na głowie. To są piękne momenty.

Jesteś szczęśliwy w Londynie? Tak. Czuję, że moja tożsamość, wiedza i głos, pogłębiły się podczas pobytu tutaj. Bez Londynu nie byłbym tym, kim jestem teraz. Chciałbym dać temu miejscu coś od siebie. Mnóstwo artystów przeprowadza się do Berlina czy Los Angeles, ze względu na koszty życia, tracąc swoją autentyczność i tożsamość. Jeśli wszyscy opuszczą Londyn, nie przyniesie to dobrej zmiany. Uważasz, że czas brexitu może być inspirujący? Tak sądzę. Restrykcje skłaniają ludzi do myślenia, zadawania pytań. Trudny czas często zbliża ludzi, a brexit jest jedną z tych sytuacji. Jakie marzenie chciałbyś, aby spełniło ci się w Londynie? Zawsze chciałem być wolny. Marzyłem o wyzwoleniu od restrykcji, krytyki, mentalności oceniania. Jestem aktualnie mocno zainspirowany serią X-Men. Wierzę w to, że wszyscy mamy supermoce. W filmie Profesor Charles Xavier zakłada szkołę, w której mutanci uczą się wykorzystywać swoje moce dla dobra całej ludzkości – tej samej, która nie chce uznać ich prawa do życia i samostanowienia. Tę historię można odnieść do sytuacji, w jakiej znajduje się społeczność LGBT, czy dzieci potrzebujące specjalnej troski. Można ją też zaadoptować do szkoły artystycznej, co chciałbym kiedyś zrobić. Moim marzeniem jest edukowanie dzieciaków, którym wydaje się, że nigdzie nie pasują, i że nie ma dla nich miejsca. Chciałbym nauczać, jak mogą kontrolować swoje supermoce, ale i zaszczepić w nich umiejętność celebrowania tego, kim są. To jest mój cel. —

Nº 755 | Cooltura | 25

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 25

2018-09-03 12:45:04

P O FA JR A NC IE Dariusz A. Zeller

Lekkoatletyczna pasja

W Berlinie jak i wcześniej (…) miałam okazję spotkać się i porozmawiać z naszymi lekkoatletami, trenerami, lekarzami. Byłam na konferencjach prasowych z zawodnikami oraz tuż po zakończonym biegu, kiedy lekkoatleci udzielali wywiadów i oceniali swój występ. Poznałam wielu ciekawych ludzi – mówi mieszkająca w Londynie Dominika Brooks, po zakończonych niedawno mistrzostwach Europy w lekkoatletyce, jakie odbyły się w Berlinie. Jak to się stało, że pojechałaś na lekkoatletyczne mistrzostwa Europy do Berlina? Mieszkając w Polsce uprawiałam lekkoatletykę przez 10 lat, tak że lekkoatletyka to moja pasja i bardzo chciałam pojechać do Berlina kibicować naszym zawodnikom. W przeszłości pomagałam w organizowaniu lekkoatletycznych imprez – drużynowe mistrzostwa świata, halowe mistrzostwa świata w Sopocie, halowe mistrzostwa Europy w Birmingham, London Anniversary Games, mistrzostwa świata w Londynie w 2017, World Cup London 2018 jako wolontariusz, pracując głównie z polską reprezentacją, ale także w ceremonii medalowej, w Final Call Room oraz byłam tłumaczem na konferencjach prasowych podczas mistrzostw świata w Londynie 2017. Tym razem nie zgłosiłam swojej aplikacji na Berlin 2018 w terminie, ale pojawiła się propozycja, że mogłabym pojechać reprezentując prasę – „Coolturę”. Jak zatem oceniasz ten historyczny bądź co bądź start naszych zawodników? Nasi zawodnicy zaprezentowali się fantastycznie. To jest ogromny sukces polskiej lekkoatletyki – 12 medali, w tym 7 złotych! Zajęliśmy drugie miejsce w klasyfikacji medalowej, tuż za Brytyjczykami. Atmosfera na Stadionie Olimpijskim w Berlinie była niesamowita, szczególnie podczas występów polskich reprezentantów, gdyż było bardzo dużo polskich kibiców. Już pierwszego dnia zdobyliśmy 4 medale: złote: Woj-

Moją ulubioną dyscypliną jest lekkoatletyka, zawsze będzie blisko serca. Kilka lat temu na wakacjach spróbowałam nart wodnych i bardzo mnie wciągnęły. Uczę się także grać w tenisa, co sprawia mi ogromną frajdę i zabawę

Dominika Brooks

Członkinie sztafety 4x400m w trakcie konferencji prasowej

Tomasz Majewski Pierre-Ambroise Bosse, Dominika Brooks i Adam Kszczot

26 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 26

03.09.2018 13:01:13

ciech Nowicki w młocie oraz Michał Haratyk w kuli, srebrne: Paweł Fajdek – rzut młotem oraz Konrad Bukowiecki – pchnięcie kulą. Następnie złoto Pauliny Guby – pchnięcie kuli i srebro na 1500 m Marcina Lewandowskiego. A w sobotę i niedzielę radości było co niemiara. Anita Włodarczyk była faworytką w rzucie młotem i nie zawiodła. Trzecia była Joanna Fiodorow. Pierwszy medal na imprezie mistrzowskiej seniorów zdobyła Sofia Ennaoui na 1500 m – srebro, natomiast w biegu na 800 m zwyciężył Adam Kszczot. Dla mnie ogromnym sukcesem był występ Justyny Święty-Ersetic, która zdobyła złoty medal na 400 m, a po niespełna dwóch godzinach poprowadziła na ostatniej zmianie sztafetę 4x400 m do zwycięstwa. W marcu odbędą się halowe mistrzostwa Europy w Glasgow, więc mam nadzieję, że polscy kibice będą mieli wiele powodów do radości. Jak to wszystko wyglądało „od środka”? W Berlinie jak i wcześniej podczas wyżej wymienionych imprez sportowych miałam okazję spotkać się i porozmawiać z naszymi lekkoatletami, trenerami, lekarzami. Byłam na konferencjach prasowych z zawodnikami oraz tuż po zakończonym biegu, gdzie lekkoatleci udzielali wywiadów i oceniali swój występ. Poznałam dużo ciekawych ludzi. Miałam przyjemność poznać Włodzimierza Szaranowicza. Miałam okazję wziąć udział w Media Race – biegu zorganizowanym dla prasy. To był nowy, innowacyjny pomysł na event na bieżni, który będzie oficjalnie rozgrywany w Minsku 2019 – European Athletics – Innovative athletics format tested in Portugal ahead of 2019 European Games. Tak na marginesie – wpadłam tam na swojego klienta z pilatesu, który był na mistrzostwach Europy i filmował nasz media race – small world. (śmiech) Masz już duże doświadczenie w tego typu wyjazdach. Co, oprócz sportowej rywalizacji, zapadło ci szczególnie w pamięci? Dużo ciekawych historii mogłabym opowiedzieć, ale chyba do pamięci przejdą tyczki (śmiech). W zeszłym roku podczas mistrzostw świata w Londynie niestety zaginęły tyczki naszych wybitnych tyczkarzy Piotra Liska i Pawła Wojciechowskiego. Zadzwonił do mnie kierow-

Włodzimierz Szaranowicz

Adam Kszczot

Allyson Felix i Dominika Brooks

nik polskiej reprezentacji, że tyczki zginęły na Heathrow i chciał, abym tam pojechała i je znalazła. Szczęście nam dopisało, bo tyczki się znalazły i transport także. Tyczkarze bardzo się ucieszyli, szczególnie Paweł Wojciechowski, gdyż nie miał zapasowych tyczek. Piotr Lisek zdobył srebrny medal. A ja miałam okazję oglądać ten konkurs razem z Kateriną Stefanidi, która zdobyła złoty medal w tej samej konkurencji. Na drużynowych mistrzostwach Europy w Gateshead miałam za zadanie znaleźć zawodnika, który nie stawił się do call roomu. Jak się okazało, zawodnik zapomniał przestawić zegarka o godzinę. Ubłagałam sędziów, aby dali nam dodatkowe 15 minut. Zawodnika udało się znaleźć i bez porządnej rozgrzewki wygrał swój konkurs. Podczas igrzysk olimpijskich pracowałam na Wimbledonie z tenisistami. Było to naprawdę fajne doświadczenie. Miałam okazję porozmawiać z zawodnikami, trenerami. Michelle Obama oraz książę William wraz z Kate także nas „odwiedzili”. Skąd twoje zainteresowanie sportem i lekkoatletyką? Uprawiałam lekkoatletykę od 12. roku życia. Jako juniorka zdobyłam brązowy medal na mistrzostwach Polski juniorów na dystansie 300 m przez płotki oraz srebrny medal w biegu 400 m

Nº 755 | Cooltura | 27

Cooltura_755_page_xx.indd 27

03.09.2018 13:01:43

Po obronionej pracy magisterskiej przyjechałam na dwumiesięczny kurs językowy. Jak przyjechałam okazało się, że nie umiem mówić po angielsku! Mimo że przecież uczyłam się i w szkole i na uczelni. Pomyślałam, że powinnam tu zostać trochę dłużej i zainwestować w swój język. Wierzyłam, że przyda mi się to w znalezieniu pracy, a także moich planach na temat zrobienia doktoratu. Dalej, jak zwykle w takich przypadkach, scenariusz napisało życie. Poznałam swojego przyszłego męża, Anglika, zakochałam się i już do Polski nie wróciłam. Ponieważ dyplom i doświadczenie z Polski niewiele tu znaczyło, zaczęłam robić różne kursy – trening osobisty, pilates, yoga, NLP for Sports Performance, sport's massage, reflexology. Moją pierwszą pracą było ekskluzywne studio Joe Fournier na Richmond, gdzie trenowało wiele znanych modelek oraz aktorów, m.in. z popularnej serii o Jamesie Bondzie „Casino Royale” i „Quantum of solace”. To mi otworzyło drogę i szybko zaczęłam zdobywać własnych klientów.

przez płotki na mistrzostwach Polski U’23. Studiowałam fizjoterapię na Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach i miałam szczęście, że mój trener był w tym czasie trenerem reprezentacji Polski mężczyzn na dystansie 400 m przez płotki. Mieliśmy bardzo silną grupę treningową, gdzie wzajemnie motywowaliśmy się na ciężkich treningach. W mojej grupie treningowej był między innymi Paweł Januszewski, który pobił rekord Polski na 400 m przez płotki, zdobywając złoty medal podczas mistrzostw Europy w 1998 roku. Jakie są inne twoje ulubione dyscypliny? Oczywiście moją ulubioną dyscypliną jest lekkoatletyka, zawsze będzie blisko serca. Kilka lat temu na wakacjach spróbowałam nart wodnych i bardzo mnie wciągnęły. Uczę się także grać w tenisa, co sprawia mi ogromną frajdę i zabawę. Każde wakacje spędzam aktywnie, próbując różnych sportów. Co robisz teraz, czym zajmujesz się na co dzień? Obecnie przygotowuję się do mistrzostw świata weteranów na Maladze, które odbędą się na początku września. Chciałabym ustanowić rekord Polski na dystansie 400 m przez plotki w kategorii wiekowej W35 – poniżej 40. W tym roku będę obchodzić 40. urodziny i chciałam zrobić sobie wyzwanie/challenge po 17 latach przerwy od bieżni. Jak wszystko dobrze pójdzie to chciałabym kontynuować treningi i w przyszłym roku pobić kolejny rekord Polski, tym razem w innej kategorii wiekowej i zdobyć medal na mistrzostwach Europy Masters. A na co dzień jestem instruktorką pilatesu i terapeutką sportową (masaż sportowy, refleksologia). Prowadzę zajęcia indywidualne, a także mam swoje klasy. Jestem ambasadorką dość popularnej brytyjskiej marki sportowej Sweaty Betty. Jednym z niezwykłych doświadczeń było prowadzenie Eventu dla Sweaty Betty oraz „Evening Standard” na ostatnim piętrze The Shard. Jak to się stało, że pewnego razu znalazłaś się akurat tu, w Londynie? Mieszkam w Wielkiej Brytanii od 17 lat, a o wyjeździe zadecydował przypadek. Byłam na ostatnim roku fizjoterapii na AWF w Katowicach, gdy ciocia zaprosiła mnie na wakacje do Londynu.

Ashton Eaton i Dominika Brooks

Dominika Brooks i Aleksander Matusiński

Marcin Lewandowski

Jakie masz plany na przyszłość? Chciałabym już wkrótce otworzyć własne studio. Wolny czas spędzam z synem, który do niedawna był bramkarzem, a teraz próbuje sił w rugby. Uwielbiam spacery w Richmond Park. Gdzie można śledzić twoje aktualne i przyszłe wyjazdy? Moje aktualne wyjazdy można śledzić na Instagramie: Dominika Brooks oraz Facebooku: Dominika Brooks Fitness. A już niedługo będzie też blog, o czym poinformuję na Instagramie. Proszę trzymać mocno kciuki 6 i 7 września! —

Justyna Święty

28 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 28

03.09.2018 13:02:22

Nยบ 755 | Cooltura | 29

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 29

03/09/2018 14:42:59

T OUR DE L OND Y N

Graffiti i polska historia

Kolejne odwiedziny rodziny, znajomych, teściów, a ty panikujesz, bo nie masz czym ich zająć? Przedstawiamy cotygodniowy turystyczny przewodnik po Londynie. Skorzystaj z naszych pomysłów, albo wyślij gości w miasto z „Coolturą”.

8.09, sobota

> The Great River Race

7.09, piątek

> Banksy. Greatest Hits: 2002-2008 Ostatni moment, żeby zobaczyć naszpikowaną najlepszymi pracami wystawę tajemniczego graficiarza – Banksy’ego. Na ścianach galerii zawisł między innymi obraz „Girl and balloon”, który w 2017 roku został wybrany ulubionym dziełem sztuki Brytyjczyków. Oprócz najbardziej znanych prac będzie można też zobaczyć wiele eksponatów wcześniej nie wystawianych publicznie. Lazinc Gallery, 29 Sackville St, Mayfair, Londyn W1S 3DX. Stacja: Piccadilly Circus. Wstęp wolny

Wyścig wodny, w którym wystartują zarówno profesjonalne drużyny, jak i spektakularne łodzie amatorów. Będzie można zobaczyć między innymi chińskiego smoka, łódź wikingów, hawajskie wojenne kanoe. Start wyścigu godzina 10.00, Millwall Slipway. Na mecie w Ham House, Richmond będzie można czekać na zwycięzców słuchając muzyki na żywo. Różne lokalizacje w Londynie. Wstęp wolny

09.09, niedziela

> Tower of London Food Festival Warsztaty z przyrządzania drinków z ginem w sąsiedztwie królewskich klejnotów koronacyjnych? W tym fascynującym miejscu będzie można przyglądać się jak tworzą mistrzowie kuchni, spróbować przysmaków z różnych stron świata i nauczyć się robić nietypowe drinki. 7-9.09, Tower of London, Londyn EC3N 4AB. Stacja: Tower Hill. Bilety: £22.70

30 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 30

2018-09-03 12:45:36

10.09, poniedziałek

> London Design Biennale Stany emocjonalne to temat przewodni tegorocznego biennale. Pod tym kątem twórcy będą eksplorować światowe zagadnienia, takie jak migracje, energia, ekologia i społeczeństwo. Widzowie będą mogli aktywnie uczestniczyć w wystawie projektów, a to za sprawą wielu interaktywnych prezentacji. 4-23.09, Somerset House, Londyn WC2R 1LA. Stacja: Waterllo. Bilety: £19.50

11.09, wtorek

> Abbey Road W kwietniu 1969 roku grupa The Beatles nagrała swój ostatni album w studiu na Abbey Road. Wtedy też powstało zdjęcie na przejściu dla pieszych, sławnym od tamtej pory na całym świecie. Zarówno studio, jak i „zebra” są obecnie historycznymi ikonami brytyjskiego przemysłu muzycznego. St John's Wood, Londyn NW8 9BS. Stacja: St John’s Wood. Wstęp wolny © Brian S / Shutterstock.com

12.09, środa

> Natalia Osipova – Pure Dance Superstar balerina w występie, na którym zaprezentuje specjalnie dobrany program – od baletowej klasyki, po repertuar współczesny. Na scenie pojawią się goście, między innymi David Hallberg, pierwszy tancerz American Ballet Theatre. 12-16.09, Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R

13.09, czwartek

> Hurricane Hurricane wchodzi do brytyjskich kin i na platformy cyfrowe. Tę polsko-brytyjską historię można obejrzeć na platformach iTunes, Google Play oraz Rakuten TV. Film opowiada o polskich lotnikach, którzy walczą o wolność swojego kraju na obcym niebie. Historia ukazana z perspektywy Jana Zumbacha (w tej roli Iwan Rheon), odważnego asa lotnictwa, opowiada o Polakach, uciekających przed niemiecką armią na drugi koniec Europy, aby w końcu stanąć do ostatecznej walki. Od 7.09 w kinach i na iTunes, Google Play oraz Rakuten TV

Nº 755 | Cooltura | 31

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 31

2018-09-03 12:45:42

C O OLTIME

Hurricane czyli 303. Bitwa o Anglię Premiera w kinach i na platformach cyfrowych 7 września 2018

„303. Bitwa o Anglię” przedstawia prawdziwą historię polskich pilotów, którzy walczyli w Królewskich Siłach Lotniczych (RAF) przeciwko nazistowskim najeźdźcom w bitwie o Anglię. Ten porywający film opowiadający o drugiej wojnie światowej został wyreżyserowany przez Davida Blaira (The Messenger, Oskarżeni, Away), a w obsadzie filmu znaleźli się znani aktorzy, między innymi Iwan Rheon (Gra o tron, Inhumans), Milo Gibson (Przełęcz ocalonych), Stefanie Martini (Dom zbrodni, Prime Suspect 1973), Krystof Hadek (Pod skórą, Ciemnoniebieski świat), a także Marcin Dorociński (Pitbull, Operacja Anthropoid), Filip Pławiak (Demon, Pokłosie, Czerwony pająk) i Adrian Zamba (Belfer). „303. Bitwa o Anglię” to historia dwóch polskich pilotów, którzy walczyli o wolność swojego kraju na obcym niebie. Historia opowiedziana z perspektywy Jana Zumbacha (Rheon), wybitnego żołnierza i poszukiwacza przygód, pokazuje jak Polacy prześladowani w Europie przez niemiecką machinę wojenną podejmują się walki ostatecznej. Latając angielskimi myśliwcami Hurricane polscy piloci stali się częścią legendy bitwy o Anglię, a walcząc przeciwko Luftwaffe w Wielkiej Brytanii, mieli nadzieję, że w ten sposób podtrzymają marzenia o niepodległości Polski. Latem 1940 roku polscy piloci znaleźli się w samym centrum śmiertel-

nych walk, gdzie wykazali się zawziętością i umiejętnościami, zyskując sobie sympatię całej brytyjskiej nacji. Wielu straciło życie w walkach powietrznych przeciwko samolotom lepszej jakości, inni stracili zdrowie psychiczne w ciągłym napięciu walk gladiatorskich.

W trakcie kręcenia tej niesamowitej historii został użyty jeden z ostatnich działających myśliwców Hurricane. Na ekranie wyróżniono także odwagę polskich pilotów, którzy po dziś dzień są historycznymi ikonami w Polsce. —

32 | Cooltura | Nº 754 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 32

03/09/2018 14:43:01

Nยบ 755 | Cooltura | 33

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 33

03/09/2018 14:43:03

34 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 34

03/09/2018 14:43:03

28/08/2018 11:51:08

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 35

03/09/2018 14:43:03

nadchodzi plus.indd 6

www.nadchodziplus.co.uk Nยบ 755 | Cooltura | 35

7 W SPA NI A ŁYC H

Najlepsze wydarzenia muzyczne 2018

Lato już prawie za nami, sezon festiwalowy też. Ciepła aura ma z nami jednak zostać nawet do późnej jesieni. Jeśli dorzucimy do tego bilety na dobre widowiska muzyczne – wakacyjny nastrój gwarantowany.

> Arctic Monkeys Swoją pierwszą płytą wstrząsnęli brytyjski rynek muzyczny, pisano nawet o nich, że są lepsi od Beatlesów. I chociaż z czasem okazało się, że zespół z niewielkiego Sheffield nie wywołuje takiej zbiorowej histerii jak rockowi giganci z Liverpoolu, to ich muzyka wciąż zachwyca. Wrześniowa trasa promuje płytę „Tranquility Base Hotel & Casino”.

> OnBlackheath Festival Festiwal muzyczny na zakończenie sezonu. Paloma Faith, Squeeze, The Divine Comedy, De La Soul, Billy Bragg to gwiazdy dwóch dni koncertów w południowym Londynie. Oprócz wydarzeń muzycznych dobre jedzenie i dużo rozrywki dla całej rodziny, między innymi przedstawienia „The Teddy Bears Picnic” i „The Princess and the Frog”. 8-9.09, Prince Charles Rd, Blackheath, Londyn SE3 7BT. Stacja: Blackheat. Bilety: £56.00 (1 dzień)

9-13.09, The O2 Arena, Drawdock Road, Londyn SE10 0BB. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42,5

Kylie

> Kylie Kylie Minogue, ze swoim najnowszym albumem „Golden” i pochodzącym z niego hitem „Dancing” rusza w taneczną, widowiskową trasę koncertową po Wielkiej Brytanii i Irlandii. Zainteresowanie koncertami w Londynie było tak duże, że dodano jeszcze jeden termin: Kylie zagra więc w stolicy aż trzy koncerty. 26-28.09, The O2 Arena, Drawdock Road, Londyn SE10 0BB. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £70 © Christian Bertrand / Shutterstock.com

36 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 36

2018-09-03 12:55:22

> Rodriguez Muzyk, którego niezwykła historia została pokazana w filmie dokumentalnym „Searching for Sugar Man”. W czasach apartheidu gwiazda południowoafrykańskiego ruchu oporu, w tym samym czasie zupełnie nieznany w swoim rodzinnym Detroit. Teraz koncertuje na całym świecie, a jego muzyka porywa tłumy. 26-27.09, Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: Knightsbridge. Bilety: £68,8

> Koncert „Sto Lat” Muzyka Chopina, Paderewskiego, Góreckiego. Chóry z Politechniki Śląskiej, polskich szkół sobotnich i harcerstwa. Tańce regionalne wykonane przez zespół Mazury oraz The London Gala Orchestra pod batutą Stephena Ellery. W ten sposób w Londynie zostanie uczczona setna rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę. 11.11, Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: Knightsbridge. Bilety: £47,5

> U2 To już ostatni moment, żeby kupić bilety na show „eXPERIENCE + iNNOCENCE”. To sequel trasy koncertowej zakończonej w 2015 roku. „New York Times” nazwał ją koncertem numer 1 2015 roku, „Rolling Stone” napisał, że U2 na nowo zdefiniowało show na hali koncertowej. Tegoroczna trasa promuje czternasty studyjny album zespołu „Songs of Experience” 23-24.10, The O2 Arena, Drawdock Road, Londyn SE10 0BB. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £128

> Cypress Hill Po prawie dwóch latach Cypress Hill wracają na scenę O2 Brixton. Widzowie z 2016 roku dali temu występowi 5 gwiazdek, a sala była wypełniona po brzegi. W tym roku zespół będzie promować pierwszą od ośmiu lat płytę „Elephants on Acid”. Premiera – 28 września. 5.12, O2 Brixton Academy, 211 Stockwell Rd, Londyn SW9 9SL. Stacja: Brixton. Bilety: £42,35

Nº 755 | Cooltura | 37

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 37

2018-09-03 12:55:01

W Y PA D Z L OND Y N U Dariusz A. Zeller

Co warto zobaczyć w Kornwalii?

Przez wielu uznawana za najpiękniejszy zakątek Wysp Brytyjskich, najbardziej wysunięte na południowy zachód hrabstwo w Anglii, położone na Półwyspie Kornwalijskim, kraina z niezwykłą historią i przede wszystkim absolutnie wyjątkowymi widokami – Kornwalia. Zjawiskowe klify, dzikie wrzosowiska, urokliwe plaże – ci, którzy mieli okazję poznać tę niezwykłą krainę powrócą tam jeszcze raz, z kolei ci, którzy dotychczas pominęli ten zakątek mają okazję zapoznać się w wyjątkowością tego miejsca. Oto największe walory Kornwalii…

>> St Ives Malowniczy port rybacki na północnym wybrzeżu Kornwalii jest chętnie odwiedzanym letnim kurortem, popularnym XV-wieczny most w St Ives wśród artystów od lat 80. XIX w. i wciąż cieszący się wśród nich popularnością. Tereny warte zainteresowania obejmują mały cypel, znany jako Wyspa. Miasteczko tworzy sieć stromych i krętych alejek i tarasów, otoczonych ciasno stłoczonymi chatkami rybackimi.

>> Newquay Szerokie, piaszczyste plaże oraz rzesze miłośników sportów wodnych. Newquay to stolica brytyjskiego surfingu, co roku w wakacje zjeżdżają się tutaj fani pływania na desce – surfingu, bodyboardingu, kitesurfingu i jeszcze każdej innej możliwej odmiany surfingu. Najpopularniejszą plażą w mieście jest Fistral Beach – w samym centrum miasta!

>> The Lizard Point Najbardziej wysunięty na południe kraniec Kornwalii zwany jest Punktem Jaszczurki. Idealny do spacerów po klifach, z urokliwymi sklepikami z ręcznie wykonanymi ozdobami z kamienia, szkła, pereł i muszli. Doskonałe miejsce na piknik.

>> Penwith

>> Land’s End

Najbardziej na zachód wysunięta część lądu w Anglii. Ten rzadko zaludniony region ma własne ponure piękno, zawdzięczające je granitowi, na którym jest położony, wiatrowi, błękitowi oceanu, swoim małym granitowym kościółkom i celtyckim krzyżom przydrożnym.

Atrakcją Land’s End jest nie tyle piękno krajobrazu, ile jego położenie, jako najbardziej na zachód Neolityczna budowla w Lands End wysuniętego punktu w Zachodniej Korwalii Anglii, z pięknym klifowym krajobrazem wiecznie omiatanym wodami Atlantyku.

38 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 38

03.09.2018 13:23:52

Katedra w Truro

Miasto Hugh Town na wyspie St. Mary’s

>> Truro

>> Wyspy Scilly

Do XVIII w. Truro, niegdyś rzeczny port i centrum wydobycia węgla kamiennego, było uważane za metropolię hrabstwa, z teatrem, salami do zebrań, biblioteką i katedrą. Ukończona w 1910 r., katedra w Truro jest mieszanką gotyku normandzkiego, z wysokim sklepieniem, widokami przez wysokie arkady, a na zewnątrz z trzema wieżami, które nadają budynkowi jego charakterystyczny wygląd.

Archipelag, leżący obok południowozachodniego końca Anglii, jest opisany jako Obszar Wyjątkowego Piękna Naturalnego, a jego wody stanowią Park Morski, który podlega ochronie. Z morza i z powietrza rozciąga się widok na 5 zamieszkałych, 40 niezamieszkałych i 150 skał posiadających swoje nazwy, położonych blisko siebie w przezroczystej, błękitnej wodzie. Głównymi wyspami są St. Mary’s i Tresco.

>> Ogród Trengwainton

>> St. Michael’s Mount

Znajduje się w odległości ok. 3 km od Penzance. Ogród jest położony wzdłuż pół milowego podjazdu do domu, za którym, z drugiego ogrodu z azaliami i rododendronami rozpościera się piękny widok na zatokę Mount’s Bay.

Według kornwalijskiej legendy, w 495 r., rybacy zobaczyli św. Michała na granitowej skale wznoszącej się z morza. Wyspa stała się miejscem pielgrzymek, a ok. 1150 r. opat Bernard z Mont-St-Michel z Normandii zbudował tu klasztor benedyktyński.

Amfiteatr Minack Open-Air w Porthcurno

Pozostałości zamku Króla Artura na jednej z wysp

>> Porthcurno

>> Tintagel

Idylliczna zatoczka Porthcurno i znajdujący się nieopodal słynny amfiteatr Minack Open-Air Theatre zauroczą każdego odwiedzającego to miejsce.

Region West Country, a w szczególności Tintagel związane są z legendą o królu Arturze, która była przekazywana ustnie od VIII w., a w formie pisanej od XII w., poprzez wieki inspirując poetów i pisarzy. Legenda wciąż żyje, unieśmiertelniona przez turystykę i ruch New Age.

Zagubione Ogrody Heligan

>> Penzance Ruchliwe miasto targowe, zniszczone podczas napadu hiszpańskiego w 1595 r., a obecnie głównie z zabudową pochodzącą z 1800 r., jest popularnym kurortem wakacyjnym od prawie 150 lat. Rejon portu dostarcza cudownego widoku na zatokę Mount’s Bay i St. Michael’s Mount.

>> Lost Gardens of Heligan Zagubione Ogrody Heligan, położone na obszarze 57 akrów/23 ha ogrody, pierwotnie wytyczone przez Thomasa Graya w XVIII w., lecz zdziczałe w XX w, zostały odtworzone, począwszy od 1991 r.

Nº 755 | Cooltura | 39

Cooltura_755_page_xx.indd 39

03.09.2018 13:35:38

W C Z A SY P OD G RU S Z Ą Joanna Karwecka

Loch Lomond &The Trossachs National Park

Malowniczo położona kraina gór i jezior, niedaleko stolicy Szkocji – Glasgow. Serce parku to rozległe jezioro Lomond. To jednak tylko jedno z kilkudziesięciu zbiorników wodnych regionu, które przecinane są strumieniami, wodospadami i lasami. The Trossachs natomiast to nietypowe słowo, które używane jest na określenie krainy kryształowych

> Co zobaczyć? >> Benmore Botanic Garden Ogród botaniczny położony na zboczach gór z przepiękną panoramą na okolicę. Zwiedzający mogą podziwiać bogatą, różnorodną roślinność – orientalną, himalajską, północnoi południowo amerykańską.

>> Ross Priory Romantyczna rezydencja nad brzegiem jeziora Lomond.

jezior, licznych pagórków, rozległych lasów i uroczych wiosek leżącej na zachód od jeziora Lomond. Niektórzy nazywają ten region „The Highlands in miniature”. Loch Lomond & The Trossachs National Park to ponad 220 mil naszpikowanych górami, wzniesieniami, jeziorami i lasami oraz dom ćwierci zagrożonych gatunków ptaków, zwierząt i roślin. Można tu spotkać

Dom w obecnym kształcie został zbudowany w XIX wieku, ale pierwsza budowla w tym miejscu powstała dwa wieki wcześniej. Posiadłość służy obecnie jako hotel, miejsce organizacji imprez i restauracja.

>> Overtoun House XIX wieczny dworek, oddalony od pobliskich wiosek, otoczony malowniczymi lasami. Do posiadłości prowadzi zabytkowy most, zwany

między innymi czerwone wiewiórki i złote orły. Ale przede wszystkim miejsce to jest uroczo dzikie i odcięte od zgiełku.

czasami mostem samobójców. Swoje życie postanawiają to zakończyć jednak nie ludzie, a psy – co najmniej jedno zwierzę rocznie. Dlaczego? Nie udało się wyjaśnić tego nietypowego zjawiska.

>> Moirlanich Longhouse Ten niepozorny domek niedaleko miejscowości Killin to niesamowita podróż do przeszłości. Małe muzeum, które jest prowadzone głównie przez wolontariuszy pokazuje jak dawniej żyli zwykli mieszkańcy Szkocji.

40 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 40

03.09.2018 13:05:42

> Co robić? >> Windsurfing Jezioro Lomond jest jednym z najpopularniejszych miejsc brytyjskich windsurferów. Najlepsze warunki można znaleźć w Milarrochy Bay i Duck Bay.

>> Dziki camping W parku narodowym znajdują się zorganizowane pola namiotowe, ale będąc w Szkocji warto skorzystać z możliwości rozbicia namiotu „na dziko”. Oczywiście trzeba przestrzegać podstawowych zasad – nie

śmiecić, nie zostawać dłużej niż 2-3 noce i nie przeszkadzać mieszkańcom – ludziom i zwierzętom.

>> Wędkowanie

niecałą godzinę, lotu organizowane są w małych, maksymalnie 8 osobowych grupach, po wylądowaniu każdy dostaje lamkę szampana. Koszt to około 100 funtów od osoby.

22 jeziora i 39 mil linii brzegowej to idealne warunki dla amatorów wędkowania. W szkockich wodach można liczyć między innymi na połów łososia i pstrąga. Należy pamiętać o pozwoleniu.

>> Samolot Lot nad przepięknymi szkockimi krainami. Podniebna przygoda trwa

> Skarby natury >> Inchcailloch „Wyspa starej kobiety” to idealne miejsce, żeby uciec od zgiełku i innych turystów. Lokalna legenda opowiada historię irlandzkiej misjonarki, która przybyła tu w VIII wieku, po jej śmierci miał powstać tutaj zakon. Na wyspę można dotrzeć łódką lub autobusem wodnym.

>> Wodospad Inversnaid W tym szkockim parku można odwiedzić ponad 10 wodospadów. Inversnaid jest uważany za jeden z najpiękniejszych. Prowadzi do niego niedługa, łatwa do pokonania trasa

>> Jezioro Lomond Jeżeli chodzi o jeziora, ten region to prawdziwa klęska urodzaju. Park zawdzięcza swoją nazwę największemu brytyjskiemu zbiornikowi i najpopularniejszemu w Szkocji – Loch Lomond. Leży na nim ponad 30 małych wysepek i jest centrum najróżniejszych sportów wodnych.

Nº 755 | Cooltura | 41

Cooltura_755_page_xx.indd 41

03.09.2018 13:06:16

ZMI A NA T UR N U SU Dariusz A. Zeller

Najpiękniejsze i najczęściej odwiedzane polskie kurorty

SOPOT Najpopularniejszy z wszystkich polskich kurortów nadbałtycki Sopot, położony w województwie pomorskim, nad Zatoką Gdańską, wraz z Gdynią i Gdańskiem wchodzi w skład Trójmiasta. Sopot to stara wioska rybacka, która z czasem przekształciła się w atrakcyjny kurort nadmorski, obecnie najbardziej lubiany na polskim wybrzeżu, przyciągający tu rokrocznie tłumy turystów, chętnie wypoczywających na piaszczystych plażach.

KOŁOBRZEG Największe i najznakomitsze uzdrowisko na polskim Wybrzeżu, leżące w województwie zachodniopomorskim, przy ujściu rzeki Parsęty do Bałtyku. Ponadto jest to morski port handlowy, rybacki, pasażerski i wojenny. Co roku wypoczywają tu rzesze turystów i kuracjuszy. Wszyscy doceniają panujący tu leczniczy klimat, czyste powietrze, bogate w jod i aerozol morski. Ci, których nużą słoneczne kąpiele, mogą pospacerować po plaży i oczywiście kołobrzeskiej promenadzie.

ŁEBA Jedna z największych, najpiękniejszych i najbardziej popularnych miejscowości wypoczynkowych na polskim Wybrzeżu, leży w województwie pomorskim, przy ujściu rzeki Łeby, pomiędzy Jeziorami Łebsko i Gardno. Swą renomę Łeba zawdzięcza wspaniałym walorom naturalnym, mikroklimatycznym i bogatej infrastrukturze turystycznej. To idealne miejsce do uprawiania sportów, szczególnie windsurfingu, żeglarstwa morskiego i śródlądowego, wędkarstwa czy jazdy konnej.

>> Warto zobaczyć:

– Drewniane molo w Sopocie – najdłuższe molo w Europie o długości ponad 500 m, zbudowane na początku XIX wieku, wejście płatne – Monciak, ul. Bohaterów Monte Cassino – główny deptak w mieście, tłoczny, kolorowy i głośny, z zabytkowymi kamienicami, z knajpkami i butikami. Przy Monciaku stoi Krzywy Dom – Grand Hotel – jeden z najbardziej znanych hoteli w Polsce, stojący na plaży przy sopockim molo – Opera Leśna w Sopocie – zadaszony amfiteatr, w którym co roku odbywa się Międzynarodowy Festiwal Piosenki.

– Dziki Zachód w Kołobrzegu, Kołobrzeg Zieleniewo, ul. Wycieczkowa 9 – park rozrywki, który przenosi w krainę westernu, z biegającymi końmi, atrakcjami typowymi dla wesołego miasteczka czy wioską indiańską. – Plaża w Kołobrzegu – AquaPark Milenium, ul. Łopuskiego 38 – Baseny Solankowe – Bazylika NMP przy ul.Mariacka – Starówka – Podczele, Las Kołobrzeski – Promenada Wydmowa.

– Ruchome wydmy, które stanowią atrakcję na skalę europejską. Leżą na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego, nieco na zachód od Łeby i ciągną się na długości 5 km i szerokości 1 km, pomiędzy Jeziorem Łebsko i morzem. – Szerokie, piękne plaże ze zjeżdżalniami wodnymi, trampolinami i gastronomią – Uzdrowisko – Bajkowa kolejka – Deptak w Łebie – Park rozrywki – Rejsy do Skansenu w Klukach oraz do Muzeum Wyrzutni Rakiet.

Sopockie Molo

Malownicze centrum Kołobrzegu

Ruchome wydmy

42 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 42

03.09.2018 13:07:08

Zakopane Zakopane to powszechnie uznawana zimowa stolica Polski, położona na samym południu kraju w województwie małopolskim, od lat fascynująca turystów. Ośrodek przycupnął u samych stóp Tatr, zapewniając sobie niezapomniane i spektakularne widoki na te najwyższe polskie szczyty. Fantastyczne położenie sprawia, że Zakopane to najlepszy punkt wypadowy w Tatry, świetne miejsce wypoczynku zarówno zimą, jak i w lecie. Przepiękne, malownicze dolinki tatrzańskie, urokliwe, górskie jeziora i ośnieżone szczyty, groźnie spoglądające z góry...

Mikołajki Polska stolica żeglarstwa położona w województwie warmińsko-mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, nad Jeziorem Mikołajskim. Pierwsza wzmianka o Mikołajkach pochodzi z 1444 roku, kiedy to Wielki Mistrz Krzyżacki Konrad von Erlichshausen nadał Wawrzyńcowi Prusowi ziemie położone obok wsi kościelnej Mikołajki. Nazwa pochodzi od patrona kaplicy na wzgórzu – Św. Mikołaja, który według legend był opiekunem żeglarzy.

Hel Niezwykle popularny kurort nadbałtycki położony na samej północy Polski, w województwie pomorskim, na malowniczej i zadziwiającej Mierzei Helskiej, w pobliżu słynnej Juraty. Usytuowanie Helu na cyplu Półwyspu Helskiego jest naprawdę wyjątkowe, wody Bałtyku otaczają go z trzech stron, dając tym samym niesamowite wrażenie. Ponadto dogodne warunki klimatyczne i przyrodnicze sprawiły, że Hel szybko stał się znanym ośrodkiem wypoczynkowym, licznie przyciągającym letników. —

>> Warto zobaczyć:

– Krupówki – słynny deptak, przy którym ulokowały się klimatyczne restauracje regionalne i pamiątki, tutaj też wychodzą uliczni artyści i tutaj tętni życie miasteczka – Muzeum Tatrzańskie im. Tytusa Chałubińskiego, ul. Krupówki 10 – Dom do góry nogami, Al 3 Maja – ciekawa atrakcja nie tylko dla dzieci, w której chodzi się po „suficie” – Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w willi „Koliba”, ul. Kościeliska 18, stylowa góralska chata – Kolej na Gubałówkę, ul. Na Gubałówkę – kolej linowoterenowa – Kolej na Kasprowy Wierch, Kuźnica – nowoczesna kolej kabinowa – Wielka Krokiew, ul. Czecha 1 – skocznia narciarska – Witkiewiczówka, Antałówka 6 – willa w stylu zakopiańskim, w której pracował Witkacy, obecnie pensjonat pięknie odremontowany – Giewont – symbol Tatr i Zakopanego, słynny śpiący rycerz.

- Mikołajki każdego roku przyciągają wielu amatorów żeglarstwa. Na miejscu znajdują się wypożyczalnie różnorodnego sprzętu wodnego. Trzeba pamiętać o tym, że wypożyczenie łodzi żaglowych wymaga posiadania patentu żeglarskiego. - Obszary te odznaczają się ogromnym bogactwem flory i fauny. W okolicy znajduje się sporo miejsc unikalnych pod względem przyrodniczym, w których odzyskamy spokój i radość z obcowania z naturą. - W pobliżu Mikołajek roztacza się Mazurski Park Krajobrazowy chroniący obfitość lasów, torfowisk, jezior i wód płynących. Jeśliby jeszcze komuś było mało, Mikołajki oferują piękne zatoczki, przystań, kąpieliska i sporo sław, zjawiających się tu latem, bo pobyt w Mikołajkach należy do dobrego tonu ostatnimi czasy.

– Latarnia Morska w Helu, ul. Bałtycka – zabytkowy obiekt udostępniony dla turystów w miesiącach maj-wrzesień – Fokarium w Helu, ul. Morska 2, jedyne w Polsce fokarium z fokami szarymi, mające na celu odtworzenie kolonii tego gatunku, część Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego – Muzeum Obrony Wybrzeża na Helu – Fortyfikacje Półwyspu Helskiego to jeden z ciekawszych zespołów umocnień w Polsce, ciągnący się od Kuźnic aż po Cypel. – Ulica Wiejska – deptak Helu, z ciekawymi zabytkowymi domkami – Port rybacki w Helu, ul. Bulwar Nadmorski – port i przystań, stąd wyruszają statki w rejsy – Helska Kolejka Wąskotorowa – Nadmorski Park Krajobrazowy – obszar chronionego krajobrazu, na jego obszarze zobaczyć można m.in. wszystkie rodzaje wybrzeża morskiego występujące w Polsce.

Port w Mikołajkach

Deptak helski

Zakopiańskie widoki

Nº 755 | Cooltura | 43

Cooltura_755_page_xx.indd 43

03.09.2018 13:07:45

BIE G A J Z C HR ISE M Chris Wiciak

Rozciąganie W poprzednim numerze „Cooltury” pisałem m.in. o tym, jak ważne jest rolowanie i pokazałem jak to robić. W tym tygodniu opowiem o rozciąganiu.

Rozciąganie możemy podzielić na trzy główne rodzaje: - dynamiczne - statyczne - proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu (z angielskiego PNF)

Dynamiczne rozciąganie To poruszanie kończynami na różne sposoby bez zatrzymywania się – skłony, wymachy, znany wszystkim „pajacyk”. Ten rodzaj ćwiczeń wykonujemy zanim wyjdziemy biegać.

nięciem bez ryzyka. Pamiętajmy! Przed bieganiem rozciągamy się tylko dynamicznie przez proste ruchy kończyn. Nie naciągamy włókien mięśniowych i nie narażamy ich na naderwania. Nie wykonujemy ćwiczeń statycznych! Więcej ćwiczeń za to wykonujemy po treningu biegowym. Nawet jeśli jesteśmy zmęczeni po ciężkim treningiem musimy poświecić na to 15 min.

Rozciągamy się po to, by przywrócić do normalnego stanu mięśnie przykurczone po wysiłku. To zapobiega kontuzjom. Bagatelizowanie rozciągania po wysiłku sprzyja powstawaniu trwałych przykurczy, ogranicza zakres ruchu, zagraża naciągnięciem, naderwaniem mięśni i bólem przeciążonych stawów. —

Statyczne rozciąganie Polega na przybraniu rozciągniętej pozycji i wytrzymaniu w niej przez kilkanaście sekund, czując lekki dyskomfort. Te ćwiczenia wykonujemy zaraz po treningu biegowym. Ćwiczenia PNF Polegają na serii napięć i rozluźnień mięśni, skutkujących głębszym naciąg-

> Ćwiczenie nr 1

„Pajacyk” Najlepszy na pobudzenie przed treningiem jest „pajacyk”.

Chris Wiciak

Maratończyk, zdobywca Abbott World Marathon Majors.

Przebiegł 6 największych maratonów na świecie. BiegajzChrisem.co.uk

44 | Cooltura | Nº 755

Cooltura_755_page_xx.indd 44

03.09.2018 13:29:30

> Ćwiczenie nr 2

Rozciąganie prostowników stawu biodrowego Usiądź z wyprostowanymi nogami. Zegnij lewą nogę i ustaw lewą stopę po zewnętrznej stronie prawego kolana. Podtrzymując lewe kolano prawą ręką, skręć tułowie w stronę zgiętej nogi. Powtarzaj dla drugiej strony.

> Ćwiczenie nr 3

Ćwiczenie PNF Unosimy jedną nogę i opieramy o ławkę w naszym przypadku tak, aby utworzyć kąt 90 proc. między naszym rozkrokiem i z wyprostowanymi rękami. Pochylamy się w stronę stopy, która jest podparta.

> Ćwiczenie nr 4

Ćwiczenie na mobilność bioder Noga z przodu ugięta, noga z tyłu prosta. Odsuń stopę na tyle daleko, aby biodra były jak najniżej nad ziemią. To ćwiczenie mocno rozciąga pośladki.

Nº 755 | Cooltura | 45

Cooltura_755_page_xx.indd 45

03.09.2018 13:08:48

46 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 46

03/09/2018 14:43:05

Cooltura

Mó J L oNd y N

Joanna Rożek Wicedyrektor marketingu i sprzedaży w tygodniku „Cooltura”, Polskim Radiu Londyn i w portalu Cooltura24.co.uk. Wielbicielka Coco Chanel, pasjonatka fotografii i psychologii. Niepoprawna optymistka.

Fot. Joanna Rożek

Mój pierwszy dzień w Londynie: Długie śniadanie na Clapham Common w Cafe Wanda; spotkanie z przyjaciółmi. W Londynie zajmuję się zawodowo: Jestem wicedyrektorem marketingu i sprzedaży w tygodniku „Cooltura”, Polskim Radiu Londyn i w portalu Cooltura24.co.uk – czyli w największej, a raczej jedynej polskiej grupie medialnej w UK – Polish Media London. Na zakupy w Londynie polecam: Malutki butik na Sloane Square (Club Monaco), Zara, Portobello Mar-

ket na Notting Hill i internetowe zakupy (szczególnie Asos). Miejsca, które lubię odwiedzać: Parki i spokojne kawiarnie, gdzie mogę w samotności poczytać i poobserwować ludzi. Po mieście przemieszczam się: Autobusem, pociągiem, taksówką. Najlepsza dzielnica do życia: Chiswick, Chelsea, Wimbledon, Kingston. Punkt gastronomiczny, który polecam: Libańskie restauracje.

Gościom pokazuję w Londynie: St Katharine Docks, Hampstead Heath, Tower Bridge i Kew Garden. Londyn lubię za: Multikulturalizm i za olbrzymią liczbę wydarzeń kulturalnych. Największą bolączką w Londynie są: Korki. W Londynie brakuje mi: Moich dwóch siostrzenic. Jeśli nie Londyn, to: Zdecydowanie Paryż. —

Nº 755 | Cooltura | 47

755-MAKIETA 01-68 CC.indd47 47 Cooltura_755_page_xx.indd

03/09/2018 14:43:06 03.09.2018 13:09:25

PRZEPIS NA WEEKEND Poleca: Dariusz A. Zeller

Bakewell tart Składniki: 200 g zwykłej mąki 1 łyżka stołowa cukru pudru 100 g masła niesolonego, pokrojonego w małe kawałki 2 duże żółtka lekko ubite Nadzienie: 100 g masła niesolonego 3 lekko ubite jajka 6 łyżek stołowych dżemu truskawkowego 125 g cukru ½ łyżeczki zapachu migdałowego 150 g mielonych migdałów 25 g płatków migdałowych Sposób przyrządzenia: Mąkę należy przesiać ze szczyptą soli oraz cukrem pudrem. Dodać to tego posiekane masło i tak rozgnieść, aż powstanie sypka mieszanka mąki i masła, bez większych grudek. Następnie dodajemy po trochu żółtka i znowu zagniatamy, aż powstanie ciasto. Musi mieć stałą konsystencję i nie kruszyć się. Nie może też być zbyt luźne. Gdy mamy z tym problem należy dodać trochę mąki lub mleka, w zależności, czy jest za sztywne czy za lepkie. Powstałe ciasto zawijamy w folię i wkładamy do lodówki przynajmniej na pół godziny Po tym czasie rozwałkowujemy ciasto na grubość 3 mm. Można to zrobić na rozłożonej folii, łatwiej będzie wtedy przenieść do formy. Układamy ciasto w formę do tarty i odkładamy znowu do lodówki na następne ½ godziny. Ciasto w foremce lekko dziurawimy widelcem. Foremkę wykładamy papierem do pieczenia i przyciskamy np. surowym ryżem. Są do nabycia w sklepach specjalne kulki, ale ryż też spełnia zadanie. Pieczemy ciasto w 190 stopniach ok. 15 min. Następnie wyciągamy tartę z pieca i wyjmujemy ryżowy docisk. Wkła-

damy do pieca ponownie, aby dno nam się zarumieniło – ok. 5 min. Nadzienie robimy mieszając mikserem cukier i masło do momentu, aż będzie białe i sztywne. Następnie dodajemy po jednym jajku. Trzeba uważać, aby się nie zważyło. Najlepiej doprowadzić miksturę do pokojowej temperatury. Następnie dodajemy zapach migdałowy i zmielone migdały. Przygoto-

waną wcześniej tartę smarujemy dżemem truskawkowym i wylewamy na nią masę migdałową. Posypujemy płatkami migdałowymi i wkładamy do pieca na 30 do 35 minut oraz pieczemy, aż będzie złota. Po wyjęciu z pieca można jeść ciepłą, ale należy dać jej 15 minut, aby dojrzała. Smacznego! —

48 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 48

2018-09-03 12:46:42

Nยบ 755 | Cooltura | 49

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 49

03/09/2018 14:43:07

P OR A D Y Monika Bubernak

Odszkodowanie za zatrucie pokarmowe na wczasach Urlop za granicą często oznacza zasłużoną przerwę w gotowaniu i przygotowywaniu posiłków. Jest to również okazja do spróbowania niesamowitych dań, dostępnych w restauracji hotelowej.

Większość wczasowiczów za granicą spędza czas nie doświadczając żadnych szczególnych problemów w związku z konsumowaną żywnością. Ostatnią rzeczą, jakiej oczekujesz na urlopie jest poważne zatrucie pokarmowe. Niestety wakacyjne upały, jak i oszczędności wprowadzane przez restauracje nastawione na jak największy zysk w tym okresie, mogą wpłynąć na jakość jedzenia, a to z kolei może doprowadzić do rozchorowania się. Reakcja organizmu na zatrucie pokarmowe jest szybka i intensywna. W wielu przypadkach może oznaczać konieczność spędzenia większości cennego czasu wakacyjnego w łóżku, a w skrajnych przypadkach nawet w szpitalu. Wykazanie szkody nie jest trudne, o ile przestrzega się pewnych reguł. Przede wszystkim poszkodowany musi wykazać, że do rozstroju zdrowia doszło z winy restauracji. Aby móc skutecznie

dochodzić swoich praw, należy zachować paragony z restauracji, w której się jadało. Ponadto jak tylko wystąpią objawy choroby, trzeba niezwłocznie pójść do lekarza, który stwierdzi, co jest przyczyną zatrucia. Dokumenty medyczne i zeznania lekarza, który badał poszkodowanego, są w takim wypadku niezbędne, aby wykazać tę okoliczność. Przepisy mówią, że odszkodowanie musi pokryć straty, które poszkodowany poniósł, jak również korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Oznacza to, że odszkodowanie powinno objąć koszty leczenia pacjenta. W sytuacji zaś, gdy zatrucie spowodowało także konieczność skorzystania z dłuższego zwolnienia lekarskiego, poszkodowany może wnosić o zwrot utraconych zarobków. Jeśli doznałeś urazu na wakacjach za granicą i stało się to w miejscu zakwaterowania, powinieneś nie-

zwłocznie poinformować o tym kierownictwo hotelu, ośrodka wypoczynkowego, itp. Jeśli jesteś na wakacjach zorganizowanych przez biuro podróży lub firmę wycieczkową, musisz zgłosić się również do nich. Mogą poprosić cię o wypełnienie formularza zgłoszenia wypadku. Jeśli byłeś poddawany jakimkolwiek zabiegom medycznym podczas urlopu, upewnij się, że prowadzisz ewidencję rachunków szpitalnych lub innych paragonów lekarskich. Ważne jest również, aby poprosić lekarza o kopię wyników badań lekarskich lub dokumentacji medycznej dotyczącej wypadku/choroby. Jeśli zamierzasz złożyć wniosek o odszkodowanie z tytułu wypadku na wakacjach, pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić po powrocie do Wielkiej Brytanii jest skontaktowanie się z prawnikiem ds. wypadków na urlopie w celu uzyskania porady, jak postępować. Czas w którym można wnieść roszczenie z tytułu wypadku na wakacjach, zależy od kraju, w którym doszło do wypadku, dlatego ważnym jest, aby jak najszybciej skontaktować się z prawnikiem w celu uzyskania informacji na temat dalszego postępowania. —

Masz więcej pytań związanych z bieżącym tematem lub uzyskaniem odszkodowania?

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762 Udzielimy ci wszystkich informacji

50 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 50

2018-09-03 12:48:59

Nยบ 755 | Cooltura | 51

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 51

03/09/2018 14:43:08

52 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 52

03/09/2018 14:43:09

Nยบ 755 | Cooltura | 53

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 53

03/09/2018 14:43:10

54 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 54

03/09/2018 14:43:11

Nยบ 755 | Cooltura | 55

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 55

03/09/2018 14:43:12

56 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 56

03/09/2018 14:43:13

Nยบ 755 | Cooltura | 57

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 57

03/09/2018 14:43:14

O G Ł O S Z E NI A DROBNE PRACA OD ZARAZ NA BUDOWIE

Papierów nie trzeba ale nie zawadzi jeśli są od 8:00 do 17:00;pomocnik min £70 a max £80 (na reke); malarz min £90 a max £100 (na reke),fachowcom płacimy min £90 a max £120 (na reke)wyplaty co tydzien bez opóźnień, wylacznie o smsy na 07818843678 PRZEPROWADZKI - TRANSPORT MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH

Planujesz przeprowadzke, przewieźć kilka rzeczy zakupionych na aukcjach motocykle meble itp lub przewóz mat. bud.? Dzwon do nas. Pomozemy Tobie zrealizowac plan w przystepnej cenie. tel 0207 157 9822 lub 07542041749 czynny 24/7 WYWÓZ ŚMIECI LONDYN I OKOLICE

AJM Recycling Centre LTD : wywóz śmieci,wywrotki 12-14 yard, dowóz mat. bud. Posiadamy licencje oraz zezwolenia. Konkurencyjne ceny, dla stałych klientów rabaty. Wyst. rachunki, akceptujemy płatności karta u kierowcy 07463227169 Marcin www.ajmrecycling.co.uk DWOJKA NA BARKINGSIDE

Dwójka dla jednej osoby na Barkingside. 8 min of stacji metra Barkingside ( central line). Blisko Sainsbury’s, Tesco, polski sklep itp. Rach. Wlicz. Kabel od anteny sat. w pokoju. Okno na ogród. £120/tyd + 2tyg dep. 07789205528- Krzysiek WYWÓZ ŚMIECI

ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku. Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972 TANIE POLSKIE TAXI -TAKSÓWKI NA LOTNISKA W LONDYNIE

Szukasz transportu na lotniska w rozsądnej cenie ? Oferujemy przewozy z całego zachodniego Londynu na lotnisko Luton, Stansted, Gatwick i Heathrow.Tel.: 07788778853 lub www.PolishMiniCabs.com

WYNAJMĘ MIEJSCE W POKOJU DLA MĘŻCZYZNY

Miejsce w dwójce dla mężczyzny w okolicach Stockwell. Rachunki wliczone.3 minuty do stacji metra Stockwell i 7 minut do metra Brixton. Dobre dojazdy autobusowe we wszystkich kierunkach 07940186730,07448409376 1 BEDROOM DO WYNAJĘCIA

Witam, mam do wynajęcia 1 bedroom flat, i 1 bedroom house. N9 i na 0LT. na korzystnych warunkach, swieżo wyremontowane £250 tygodniowo plus 2 tyg. dep. Tax wliczony. Od zaraz. zapraszam. Mariusz.07918124812

SPRZĄTANIE POKOI HOTELOWYCH W CENTRALNYM LONDYNIE

£7.83-£8.92 na godz. Praca od zaraz. Angielski podstawowy. Również praca dla housekeeperki. Today We Work LTD, Bedford Avenue. WC1B 3GH. 0207 3003356 MOTHER’S HELP

Family living in East Sheen, London is looking for after school care female. Must be kind and responsible (preferably with a full driving license) who likes to cook. Hours: Mon., Tue., Thu. 4.30pm -7pm from September. Nicola 07867973140 MAŁE PRZEPROWADZKI 24/7

Oferuję przewózki nie tylko na terenie Londynu i jego okolicach, ale także na terenie całego UK.Przewóz rzeczy, odbiór z Ikei i innych sklepów, aukcji internetowych. Zadzwoń zapytaj 07858615796 Mariusz DROBNE PRZEPROWADZKI. TRANSPORT MATERIAŁÓW

Do dyspozycji nowe bezpieczne, klimatyzowane, z dostępem do Internetu vany, wyposażone są także w portale do płacenia kartami płatniczymi. Na nasze usługi wystawiamy rachunki. tel 0207 157 9822 lub 07542041749 czynny 24/7

58 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 58

2018-09-03 13:40:36

PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494.www. ictlaboratory.com

ARCHITEKT-PROJEKTY DOMÓW

Rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

SERWIS KOMPUTEROWY

poszukuje piekarzy, pomocników piekarzy, cukierników, pracownika utrzymania ruchu. Oferty prosimy kierować na cv@polishvillagebakery.co.uk

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu, klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030

WYNAJMĘ POKÓJ JEDNOOSOBOWY STOCKWELL

POMOCNIK INSTALATORA OKIEN I DRZWI

ELEKTRYK-HYDRAULIK-REMONTY

STOLARZ OKIEN I DRZWI-DAM PRACĘ

POLSKA PIEKARNIA W MANCHESTERZE

W mieszkaniu czystym i zadbanym, mile widziana osoba dbająca o czystość. Mieszkanie położone blisko stacji Stockwell (Victoria Line, Northern Line) i Brixton (Victoria Line) Proszę o kontakt pod numerem: 07789487869

Polska Firma elektryczno hydrauliczna z 15 letnim doświadczeniem na angielskim rynku z własnymi vanami i narzędziami. Szukamy zleceń prywatnych jak i również nawiążemy współpracę z firmami. 07707717053

Wymagane doświadczenie i podstawowy angielski. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy, transport(Van), narzędzia zapewnione, możliwość nadgodzin. Kontakt: Andrzej :office@greenmarkjoinery.co.uk,tel:02088107788

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem w pracy w UK i PL do produkcji. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy i możliwość nadgodzin Marek Tel:07810808838, office@greenmarkjoinery.co.uk

Nº 755 | Cooltura | 59

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 59

2018-09-03 13:31:27

PROJEKTANT MEBLI -DAM PRACĘ

Wymagane doświadczenie w projektowaniu, dokonywaniu pomiarów i tworzeniu dokumentacji technicznej, bardzo dobrej znajomości programu Sketchup. Dodatkowym atutem będzie praca w programie AutoCad. Kontakt: wojtek@greenmarkjoinery.co.uk

ANTENY SATELITARNE

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria. Telewizja na kartę, NC+, Polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI DLA CIEBIE

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach. Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże. 07722560744 mario.remtrans@gmail.com SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

Naprawa Sprzętu Komputerowego. Systemy, Administracja, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, halskyt@yahoo.co.uk, www. halskytech.co.uk

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £12 2 tygodnie ogłoszenia £18 4 tygodnie ogłoszenia £30

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie

ARCHITEKT W LONDYNIE

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463, szymon.dylewski@gmail. com

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja. co.uk TELEWIZJA SATELITARNA

Montaż anten satelitarnych i naziemnych, ustawienie sygnału (wszystkie satelity). IRS i instalacje domowe, NC+ na kartę i na kontrakt. Gwarancja na materiały i robociznę Tel. 07840650509, Mail: sawicki38@gmail.com STAŁA PRACA, TYMCZASOWA LUB KONTRAKT –BUDOWLANKA

Podstawowe narzędzia wymagane, doświadczenie budowlane jest absolutnie konieczne. Zainteresowani proszeni o SMS z imieniem i nazwiskiem, dzielnicą, swoim fachem budowlanym na numer 07827492749 POSZUKUJEMY OSÓB DO SPRZĄTANIA

Agencja sprzątająca zatrudni na stałe .Praca w okolicach Południowo-Zachodniego Londynu. Wymagania: angielski co najmniej podstawowy, punktualność, pracowitość. kontakt: 07884 255 551, cleaning@saraint.co.uk

PRACA DLA SPRZEDAWCY

Branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

do 25 słów danego ogłoszenia

60 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 60

2018-09-03 13:31:38

Nยบ 755 | Cooltura | 61

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 61

03/09/2018 14:43:18

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 62

03/09/2018 14:43:19

Nยบ 755 | Cooltura | 63

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 63

03/09/2018 14:43:21

QUIZ Red. Dariusz A. Zeller

Historia Polski. Co pamiętasz?

2. Pierwsza stolica Polski to: a. Kraków b. Gniezno c. Biskupin d. Płock 3. „Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”.O którego króla Polski chodzi w tym powiedzeniu? a. Mieszko I b. Kazimierz Odnowiciel c. Kazimierz Wielki d. Bolesław Chrobry 4. Polskie i litewskie wojska w bitwie pod Grunwaldem pokonały: a. Szwedów

b. Imperium Osmańskie c. Tatarów d. Zakon Krzyżacki 5. Konstytucję 3 maja uchwalono w roku: a. 1791 b. 1773 c. 1789 d. 1793 6. Ostatnim królem Polski był: a. Zygmunt III Waza b. Zygmunt II August c. Jan III Sobieski d. Stanisław August Poniatowski 7. Powstanie listopadowe wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada w roku: a. 1793 b. 1830 c. 1863 d. 1848

8. Mazurek Dąbrowskiego, czyli Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, napisał: a. Jan Henryk Dąbrowski b. Józef Wybicki c. Ignacy Mościcki d. Karol Kurpiński 9. Którego dnia w 1939 roku rozpoczęła się agresja ZSRR na Polskę? a. 17 września b. 1 września c. 1 października d. 23 sierpnia 10. Polska wstąpiła do Unii Europejskiej: a. 3 maja 2003 r. b. 1 maja 2005 r. c. 1 maja 2004 r. d. 3 maja 2006 r. Odpowiedzi 1c, 2b, 3c, 4d, 5a, 6d, 7b, 8b, 9a, 10c

1. Chrzest Polski miał miejsce w roku: a.956 b. 965 c. 966 d. 978

64 | Cooltura | Nº 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 64

2018-09-03 12:49:54

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

Nº 755 | Cooltura | 65

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 65

2018-09-03 12:50:08

66 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 66

03/09/2018 14:43:22

Nยบ 755 | Cooltura | 67

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 67

03/09/2018 14:43:23

68 | Cooltura | Nยบ 755

755-MAKIETA 01-68 CC.indd 68

03/09/2018 14:43:25