Cooltura Issue 664

cooltura.co.uk

10 grudnia 2016

50 (664)

TRUMP w obliczu świata konfliktów

asz W środku n coolturalny dodatek świąteczny

664-COVER.indd 1

CORAZ WIĘCEJ BEZDOMNYCH POLAKÓW za granicą

05/12/2016 17:15:54

664-MAKIETA 1 01-23.indd 2

05/12/2016 18:22:01

664-MAKIETA 1 01-23.indd 3

05/12/2016 18:22:03

W NUMERZE 664.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

008

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

018

032

006 W OBIEKTYWIE

032 OPINIE

008 NA WYSPACH

Stać na więcej – wszystkich

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ

036 WYDARZENIA

020 GOSPODARKA

066 ZDROWIE I URODA

022 PRAWO 026 KOMENTARZ TYGODNIA Trump staje w obliczu świata pełnego konfliktów

028 FELIETON Funt, który już nie jest halal

030 RAPORT Rośnie liczba bezdomnych Polaków za granicą

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

Errata do Buszmana w Londynie

Dieta bezglutenowa: Sposób na zdrowie czy chwilowa moda?

068 OGŁOSZENIA DROBNE

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

092 SPORT

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

W środku nasz coolturalny dodatek świąteczny coolturamagazine

664-MAKIETA 1 01-23.indd 4

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

05/12/2016 18:22:09

664-MAKIETA 1 01-23.indd 5

05/12/2016 18:22:11

006

ZDJĘCIE TYGODNIA TAKI JEST LONDYN

Zatrzymać Brexit!

Przeciwnicy opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię demonstrują przed Sądem Najwyższym w Londynie, w którym w poniedziałek rozpoczęła się zaplanowana na cztery dni rozprawa dotycząca procedury uruchamiającej Brexit.

Na początku listopada Wysoki Trybunał (High Court) orzekł, że brytyjski rząd nie może rozpocząć negocjacji w sprawie wyjścia z Unii Europejskiej bez zgody obu izb brytyjskiego parlamentu. Od decyzji odwołał się gabinet premier Theresy May.

664-MAKIETA 1 01-23.indd 6

05/12/2016 18:22:13

Fot. PAP/EPA/Andy Rain 664-MAKIETA 1 01-23.indd 7

05/12/2016 18:22:15

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Rolling Stones wracają do korzeni Nowy album zespołu The Rolling Stones „Blue & Lonesome” pojawił się w grudnia na półkach wielu sklepów w Londynie.

Krążek został nagrany w ciągu zaledwie trzech dni, a muzycy zagrali na nim utwory z pogranicza bluesa, wracając tym do swoich korzeni.

Afera pedofilska w brytyjskim futbolu

»

Policja interesuje się 55 klubami, zawodowymi i amatorskimi, w związku z aferą pedofilską, która wstrząsnęła w ostatnim czasie futbolem w Wielkiej Brytanii. Sprawę nagłośniły tutejsze media.

Jak podał dziennik „The Observer”, Krajowa Rada Szefów Policji (NPCC), organ koordynujący działania policyjne na szczeblu lokalnym, potwierdziła, że 55 klubów piłkarskich było wymienianych w różnych śledztwach dotyczących pedofilii w Zjednoczonym Królestwie, a dochodzenia w tej sprawie prowadzi około 30 proc. komisariatów w całym kraju.

664-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Tylko w jednym tygodniu Krajowe Towarzystwo Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci (NSPCC) odebrało poprzez telefon zaufania 860 zgłoszeń od domniemanych ofiar. Dyrektor NSPCC John Cameron w wypowiedzi dla „The Observer” zaalarmował, że młodzi piłkarze są obecnie w niebezpieczeństwie.

Z kolei były bramkarz drużyn młodzieżowych klubu Charlton, Russell Davy, ujawnił dziennikowi „Daily Mirror”, że jego list do angielskiej federacji piłkarskiej (FA) z 1986 roku, w którym opisał, jak był wielokrotnie gwałcony przez byłego pracownika Chelsea

zatrudnionego przez Charlton – Eddiego Heatha, pozostał bez odpowiedzi.

– Napisałem list do FA, aby im opowiedzieć, co mnie spotkało, wymieniając Eddiego Heatha i Charlton. Błagałem ich o wszczęcie śledztwa, aby to nie przydarzyło się innym młodym piłkarzom. Nigdy jednak nic nie otrzymałem, żadnej odpowiedzi – oświadczył Davy. Angielska federacja, która sama zamierza prowadzić niezależne dochodzenie, oraz niektóre kluby angielskie są oskarżane o ukrywanie przez dziesiątki lat aktów pedofilii. Poszkodowanych mogło być około 350 młodych piłkarzy – według przedstawionego w zeszły czwartek przez policję bilansu. «

05/12/2016 18:22:17

009

664-MAKIETA 1 01-23.indd 9

05/12/2016 18:22:18

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Historia aktywności internetowej będzie dostępna dla władz

»

Mocy prawnej nabrała w Wielkiej Brytanii kontrowersyjna ustawa nakazująca dostawcom usług internetowych przechowywanie przez rok informacji o aktywności ich klientów w internecie. Ustawę (Investigatory Powers Act) ostro krytykują obrońcy praw obywatelskich.

Resort spraw wewnętrznych poinformował, że ustawa, przyjęta w zeszłym miesiącu przez parlament, została for-

664-MAKIETA 1 01-23.indd 10

malnie zaaprobowana przez królową Elżbietę II. Od przyszłego roku operatorzy będą obowiązani przechowywać przez rok informacje o aktywności internetowej swoich klientów, takie jak odwiedzane portale (choć już nie konkretne strony na tych portalach), aplikacje i komunikatory, z których klient korzystał. Nie przewidziano natomiast obowiązku przechowywania wysyłanych przez klientów wiadomości.

Bazy danych z aktywnością internetową będą dostępne dla policji, służb wywiadowczych, poszczególnych ministerstw, służby podatkowej i celnej.

Nowa ustawa określa też zasady przechwytywania przez służby łączności telefonicznej, instalowania programów szpiegowskich w komputerach itp.

Jim Killock, szef organizacji Open Rights Group walczącej o „cyfrową wolność” podkreślił, że ustawa, która nabrała właśnie mocy prawnej, jest „jednym z najbardziej ekstremalnych praw dotyczących inwigilacji, jakie kiedykolwiek uchwalono w kraju demokratycznym”.

Portal The Register napisał ironicznie: „Wasze domy są może waszymi zamkami, ale historia waszej aktywności internetowej należy do rządu Zjednoczonego Królestwa”.

Resort spraw wewnętrznych twierdzi, że ustawa daje władzom uprawnienia niezbędne do zapobiegania atakom terrorystycznym i że zapisano w niej „mocną ochronę prywatności”. Agencja Associated Press odnotowuje, że dostawcy usług internetowych obawiają się jednak przecieków i ataków hakerskich.

Rząd przyznaje, nie podając na razie konkretów, że niektóre z postanowień nowej ustawy wymagają „obszernego przetestowania”, zanim zostaną wprowadzone w życie. Resort spraw wewnętrznych zapowiada „szczegółowe konsultacje” w tych sprawach z „biznesem i partnerami operacyjnymi”. «

05/12/2016 18:22:21

011

664-MAKIETA 1 01-23.indd 11

05/12/2016 18:22:24

Theresa May

Tom Brake

Jermain Defoe

Carl Froch

Rosena Allin-Khan

Sir Eric Pickles

Fot. Carl Court, Chris Brunskill, Jason Alden/Bloomberg, John Stillwell-WPA, Jack Taylor, Ian Gavan/Getty Images

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Ruszyła kampania przeciw przestępstwom z nienawiści Jakub Krupa PAP

»

Politycy, liderzy społeczni i gwiazdorzy brytyjskiego sportu zainicjowali ogólnobrytyjską kampanię przeciwko przestępstwom motywowanym nienawiścią #BetterThanThat („Stać nas na więcej”). Popiera ją między innymi premier Theresa May i minister ds. społeczności Sajid Javid.

Kampanię, zainicjowaną przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie, wsparli politycy trzech najważniejszych partii politycznych: były minister w rządzie Davida Camerona, Sir Eric Pickles (Partia Konserwatywna), posłanka Partii Pracy o polskich korzeniach, Rosena Allin-Khan oraz rzecznik Liberalnych Demokratów ds. polityki zagranicznej i autor projektu ustawy o prawach obywateli Unii Europejskiej po Brexicie, Tom Brake.

Pickles, który jest od wielu lat związany także ze sprawami polskimi, podkreślił w rozmowie, że Wielka Brytania „pod664-MAKIETA 1 01-23.indd 12

jęła decyzję, żeby opuścić wspólnotę Unii Europejskiej, ale nie podjęliśmy decyzji o opuszczeniu Europy lub świata”.

– Jesteśmy narodem handlarzy – potrzebujemy się dogadywać i umieć pracować z ludźmi z innych państw. Popełnianie przestępstw motywowanych nienawiścią nie ma żadnego sensu, zupełnie! – zaznaczył.

Z kolei Allin-Khan, której matka jest Polką i w przeszłości występowała w popularnym zespole Filipinki, podkreślała wkład polskiej społeczności we współczesny rozwój Wielkiej Brytanii, w tym w południowej dzielnicy Londynu – Tootingu – z której została wybrana do parlamentu.

– Jestem dumna, że jestem Polką i mam pewność, że ja, moja mama i krewni oddaliśmy z siebie bardzo wiele społeczności, w której mieszkaliśmy ponad 40 lat – tłumaczyła Allin-Khan.

– To, że teraz ludzie, którzy byli ciepło przyjęci w naszej społeczności boją się iść ulicą i rozmawiać w swoim języku jest dla

mnie bardzo smutne. Zrobię wszystko, co tylko mogę, żebyśmy rozwiązali ten problem – zaczynając od dzisiaj i kampanii #BetterThanThat – zapewniła.

O swoim poparciu dla nowej inicjatywy zapewniła także brytyjska premier Theresa May. „W Wielkiej Brytanii nie ma miejsca na przestępstwa motywowane nienawiścią i jestem zachwycona widząc, że osoby z różnych grup razem wspierają #BetterThanThat” – napisała w oświadczeniu. „Tak jak powiedziałam stojąc na progu Downing Street, moją misją jest sprawienie, żeby Wielka Brytania była krajem, który służy wszystkim – dlatego każdy atak wobec jakiekolwiek społeczności, rasy lub religii nie będzie tolerowany” – dodała.

W rozmowach z brytyjskimi mediami kampanię poparły także między innymi legendy brytyjskiego sportu: trzykrotny mistrz świata w boksie o polskich korzeniach Carl Froch i jedna z gwiazd angielskiej piłki nożnej Jermain Defoe.

05/12/2016 18:22:26

013 W wywiadzie zapowiadającym kampanię w najpopularniejszej brytyjskiej gazecie „The Sun”, Froch podkreślał, że „bycie Brytyjczykiem nie polega na nienawiści wobec ludzi lub atakowaniu słabszych – (...) stać nas na znacznie więcej niż takie zachowania”.

– Mam polskich dziadków, ale wychowałem się w Wielkiej Brytanii i czuję się Brytyjczykiem. (...) Moje korzenie pomagały mi jednak w utrzymaniu formy i zbudowaniu siły – wszyscy członkowie mojej polskiej rodziny są potężnie zbudowani i silni. Mam poczucie, że takie geny to dar – podkreślił bokser, dodając, że osoby, które decydują się zaatakować kogoś ze względu na ich narodowość lub kolor skóry, „są po prostu głąbami”.

Kampania została zainicjowana przez Instytut Kultury Polskiej (IKP) w Londynie i prowadzona jest w ramach współpracy ponad 20 organizacji reprezentujących największe mniejszości narodowe, etniczne i religijne żyjące w Wielkiej Brytanii. Blisko milionową polską społeczność reprezentuje także Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny (POSK) w Londynie.

Robert Szaniawski, dyrektor IKP zapewnił, że stworzenie szerokiej koalicji reprezentującej różne mniejszości „jest w naszym wspólnym interesie i wszyscy odniesiemy dużo większy sukces nagłaśniając tę kwestię razem”.

Jak dodał, „najważniejsze, że udało nam się włączyć ponad 20 organizacji pozarządowych, reprezentujące inne społeczności narodowe i religijne”, a także uzyskać poparcie premier May i trzech kluczowych partii politycznych.

Według oficjalnych statystyk brytyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Home Office), liczba przypadków przestępstw motywowanych nienawiścią wzrosła znacząco po czerwcowym referendum ws. wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

W lipcu 2016 roku odnotowano ponad 41 proc. więcej przypadków podobnych incydentów niż rok wcześniej.

Jak oceniały między innymi Organizacja Narodów Zjednoczonych i biuro Komisarza ds. Równości i Praw Człowieka, tak dynamiczny wzrost mógł być związany z negatywną retoryką wobec obcokrajowców i przedstawicieli innych kultur. Polska ambasada w Londynie podjęła interwencję dyplomatyczną w blisko 40 przypadkach.

Wśród najpoważniejszych zdarzeń, które badane są jako potencjalnie motywowane nienawiścią na tle narodowościowym wobec polskich obywateli znalazły się m.in. graffiti na Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie, rasistowskie ulotki w Cambridgeshire, przypadki podpalenia sklepów i własności prywatnej, a także zabójstwo 40-letniego Polaka w Harlow w hrabstwie Essex.

Ofiarami podobnych ataków były także inne grupy mniejszościowe oprócz Polaków, między innymi mniejszości muzułmańskie, żydowskie i etniczne. Jak podkreślali organizatorzy kampanii #BetterThanThat, „to pierwszy raz, kiedy wszystkie te grupy przemawiają razem”.

W ramach prowadzonych działań, w internecie promowane będą także spoty wideo, które przedstawiają odegrane przez aktorów opisy sytuacji, których doświadczyły ofiary przestępstw motywowanych nienawiścią na tle narodowości, rasy i religii. Jeden z nich przedstawia historię Polaka.

Czytaj też na str. 32

664-MAKIETA 1 01-23.indd 13

05/12/2016 18:22:28

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Zawód: druhna do wynajęcia 125 funtów za godzinę pracy.

Przygotowała Sylwia Milan Źródło Daily Mail

»

Odstawić się, pójść na wesele, jeść, pić, bawić się i jeszcze dostać za to pieniądze? Dlaczego nie, a wszystko w ramach pracy. Trzeba sobie tylko taką znaleźć...

Tiffany Wright z chodzenia na wesela uczyniła zawód. Traktuje go poważnie i poszerza działalność o kolejne usługi.

Jest druhną do wynajęcia, która mieszka w Londynie. Jej mąż uważa, że zwariowała. Ona wręcz przeciwnie i konsekwentnie buduje swój biznes. Do obowiązków należy pomoc zestresowanej pannie młodej i reszcie panikującej rodziny, napisanie przemówień, wejście pierwszej na parkiet, zachęcając resztę gości do zabawy.

34-latka ma już spore doświadczenie, więc za godzinę pracy pobiera 125 funtów. Za ostatnie wyjście wpadło jej 750 funtów.

W ciągu ostatnich dwóch lat pracowała na 17 weselach. W ostatnim czasie oferuje również pomoc mężczyznom w oświadczaniu się swoim dziewczynom. Tiffany 664-MAKIETA 1 01-23.indd 14

nazwała własną firmę „The undercover bridesmaid”.

Na tak dużym i ważnym przyjęciu jak ślub, każdy jest zestresowany i każdy pełni inną rolę. Podczas gdy opłacony organizator wesela zajęty jest z dostawcami, a prawdziwe druhny szykują się, wynajęta druhna rusza do pracy. Jest na każde skinienie panny młodej i gości, za odpowiednią dopłatą pomoże też zorganizować wieczór panieński. W tej chwili ma już rezerwacje na 4 śluby w 2017 roku. Główne zadanie? Zdejmować stres z gości i ściągać go na siebie.

Zeszłego lata pracowała na weselu, gdzie nie było żadnych druhen. Wszystko na jej głowie, ale dała radę. Panna młoda Julia Lynsey (32l.) ślub brała w hotelu Lime Wood w Lyndhurst. Zatrudniła Tiffany jako jedyną druhnę. Ma za dużo przyjaciółek, nie chciała nikogo pominąć, dlatego nie zaproponowała żadnej. Tiffany przygotowała i wysłała listy wszystkim gościom. Okazała się niezwykle pomocna.

Gdy zaczęła liczyć kandydatki na druhny, wyszło jakieś 20. Dlatego porzuciła trady-

cyjne rozwiązanie i postanowiła zatrudnić „fałszywą druhnę”, asystentkę na swoim ślubie. – Kiedy zaczęłam planować mój najważniejszy dzień, wpadłam w panikę.

Mama i siostra okazały się niewystarczające wobec obowiązków, które stały przede mną. Strach zaczął mnie paraliżować i wtedy... pomyślałam o asystentce weselnej i wszystko zaczęło mniej przerażać, bo ktoś zabierze ode mnie część czarnej roboty. Później w trakcie wesela okazała się pomocą w najmniej oczekiwanym momencie. Kiedy było zbyt gorąco w trakcie przyjęcia, pobiegła po mini dezodoranty dla gości, pomogła mi trzymać suknie, kiedy musiałam skorzystać z toalety, pierwsza pojawiła się na parkiecie, kiedy nikt nie chciał wyjść pierwszy – mówi Julia. Żaden z zaproszonych nie ma pojęcia, że Tiffany pracuje. Dziewczyna wygląda jak jeden z gości. „Fałszywa” druhna swój ślub wzięła na Ibizie w 2012 roku. Mąż pracuje w sektorze finansowym i nie rozumie zainteresowań żony. Przyznaje jednak, że z czasem dziwi się coraz mniej. « 05/12/2016 18:22:29

015 przegląd prasy »Daily Mail

Karmić dziecko piersią do 8. roku życia.

Ani pomaga, ani szkodzi Sophie Rose ma 40 lat i jest mamą czteroletniego syna. Nadal karmi go piersią i nie zamierza przestać do 8. roku życia. Mówi, że promuje karmienie jako coś normalnego i zdrowego również dla starszych dzieci. Lekarze odpowiadają jej, że powyżej drugiego roku życia, nie ma argumentów przemawiających za, ani też przeciw. – Ten pokarm ani pomaga, ani szkodzi – mówią lekarze. Odkąd kontrowersyjna Brytyjka pojawiła się jako gość w telewizji śniadaniowej, wzbudziła spore zainteresowanie.

Widzowie byli jednak podzieleni w opiniach.

Kim jest ta pani? Kiedyś mieszkała w Blackpool, teraz z partnerem w Tajlandii. Razem wychowują 4 latka. Na kanale YouTube zamieszczają filmy z synem, które mają za zadanie promować karmienie piersią starsze dzieci. Można je znaleźć pod hasłem: „Sophie`s joy breastfeeding mama”, gdzie ma aż 8 mln odsłon.

Dlaczego to robi? Twierdzi, że chce dać synowi to, co najlepsze i budować z nim więź, być przy nim blisko tak często, jak to możliwe. Tymczasem dr Zoe odpowiada jej, że w Wielkiej Brytanii od dzieci w wieku szkolnym oczekuje się, by potrafiły same nakarmić się.

Krytycy zarzucają kobiecie, że szuka rozgłosu. Pytają, dlaczego jeśli już musi, to nie robi tego w domowym zaciszu, a nagłaśnia sprawę, pozostawiając ślad w Internecie. Zachowanie matki może mieć przykre konsekwencje dla chłopca w przyszłości. Sophie Emma odpowiada na zarzuty zawsze w ten sam sposób: „Chcę dodać odwagi innym mamom. To, w jaki sposób decydujesz się wychowywać i karmić swoje dzieci jest wyłącznie twoją sprawą. Każda z nas kieruje się dobrem swojej pociechy i jeśli uzna, że coś może być dla niej najlepsze, to robi to, bez względu na opinie innych”.

Sophie postanowiła też uczyć syna w domu i karmić dietą wegańską. Mieszkają we trójkę w Tajlandii. Nawiązują silną więź z synem i chcą mu dać wyjątkowe poczucie bezpieczeństwa.

Jeśli chłopiec ma ochotę spać z nimi w łóżku, nie protestują. Czy syn będzie szczęśliwszy niż rówieśnicy? Czas pokaże. Jak zareagują koledzy w przyszłości? Czy spotkają go nieprzyjemności czy będzie to bez znaczenia?

(SM)

664-MAKIETA 1 01-23.indd 15

05/12/2016 18:22:30

016

WIADOMOŚCI NA wyspach Fot. WPA Pool – Gareth Fuller/Getty Image

Wielka Brytania wciąż ma być wielka

Boris Johnson przemawia w londyńskim Chatham House

»

Wielka Brytania nie zamierza dać się zepchnąć na margines po wyjściu z Unii Europejskiej, Londyn chce odgrywać wiodącą rolę w nieprzewidywalnym świecie – oświadczył w zeszłym tygodniu szef dyplomacji Boris Johnson w swym pierwszym dużym wystąpieniu o polityce zagranicznej.

W przemówieniu w Chatham House podkreślił, że czerwcowe referendum w sprawie Brexitu nie oznacza, że Wielka Brytania teraz skupi się na sobie.

Jak ocenił, „świat nie jest teraz w dobrej kondycji; w rzeczy samej jest bardziej niebezpieczny i nieprzewidywalny niż przez kilka dziesięcioleci”.

– Mamy kult silnego człowieka, mamy demokrację w odwrocie, mamy łuk niestabilności na Bliskim Wschodzie – oświadczył. – Czy naszą odpowiedzią będzie schowanie głowy w pia-

664-MAKIETA 1 01-23.indd 16

sek? Zdecydowanie nie – zapewnił szef brytyjskiej dyplomacji.

– Na światowej scenie nie będziemy grać roli epizodycznej czy stać z halabardą. Jesteśmy pierwszoplanowym aktorem – globalna Wielka Brytania prowadząca prawdziwie globalną politykę zagraniczną – oznajmił polityk znany z barwnych i kontrowersyjnych wypowiedzi.

Johnson zapewnił także, że wypełnianie przez Londyn zobowiązań w ramach NATO jest nienaruszalne.

Jak dodał, prezydent elekt USA Donald Trump miał rację, gdy wskazywał, że Sojusz nie powinien w tak dużym stopniu być zależny od wydatków na obronność jednego tylko kraju.

– Nie można usprawiedliwić sytuacji, że tylko jeden sojusznik w NATO – Stany Zjednoczone – zapewnia około 70 proc. wydatków obronnych, podczas gdy pozostałych 27 krajów dzieli między sobą tylko 30 proc. – wskazał.

Brytyjski polityk oznajmił także, że jego kraj nie będzie blokować ewentualnych starań UE na rzecz budowy wspólnej polityki obronnej. Minister obrony Michael Fallon zapowiadał zablokowanie inicjatywy w celu utworzenia unijnej armii, gdy Wielka Brytania pozostawała we Wspólnocie, ponieważ podważałaby ona NATO. – Trwa rozmowa o chęci budowy przez UE wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, nowej architektury w tym celu – oświadczył. – Jeśli chcą tak zrobić, to w porządku. Nie będziemy blokować ani przeszkadzać w kolejnych poczynaniach w celu integracji UE. Agencja Reutera zauważa, że rzecznik premier Theresy May przekazał, że rząd nie zgadza się z koncepcją unijnych sił obronnych, a Londyn stoi na stanowisku, że prowadzona przez UE polityka w tym zakresie powinna raczej uzupełniać niż dublować NATO. «

05/12/2016 18:22:31

017

664-MAKIETA 1 01-23.indd 17

05/12/2016 18:22:32

018

WIADOMOŚCI tekst sponsorowany biznes NA WYSPACH

Fot. PAP/EPA/Hayoung Jeon

Autobus w pełni ekologiczny

Syn kierowcy londyńskich autobusów, burmistrz Londynu Sadiq Khan prezentuje double-deckera napędzanego wodorem. Uroczysta premiera pojazdu odbyła się w środę 30 listopada przed City Hall. Pojazd, który w ogóle nie emituje spalin, odbędzie jazdy próbne na ulicach brytyjskiej stolicy w 2017 r.

Rekordowy poziom imigracji

»

Imigracja netto do Wielkiej Brytanii z państw Unii Europejskiej osiągnęła w ciągu 12 miesięcy do czerwca bieżącego roku rekordowy poziom. Poinformowało o tym w zeszły czwartek brytyjskie Biuro Statystyki Państwowej (ONS).

Jak wskazuje Reuters, dotyczy to okresu bezpośrednio poprzedzającego referendum w sprawie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE, w którym wielu głosujących było motywowanych obawami przed nadmiernym napływem cudzoziemców.

Rządzący konserwatyści obiecywali zmniejszyć imigrację netto do najwyżej 664-MAKIETA 1 01-23.indd 18

100 tys. ludzi rocznie, ale nie zdołali tego zrealizować między innymi ze względu na rosnącą liczbę przyjeżdżających – także w poszukiwaniu lepszej pracy – obywateli innych państw unijnych.

Według ONS, przez 12 miesięcy do czerwca pochodząca z państw UE imigracja netto ustanowiła nowy rekord 189 tys. ludzi. Łączna brytyjska imigracja netto za ten okres wyniosła 335 tys. ludzi, czyli tylko o tysiąc mniej niż jej dotychczasowy rekord. Natomiast wszystkich imigrantów było łącznie 650 tys., czyli więcej niż kiedykolwiek, choć wzrost tej liczby w porównaniu z okre-

sem o rok wcześniejszym o 11 tys. należy z metodologicznego punktu widzenia traktować jako nieistotny.

Z państw UE przybyło w rozpatrywanym okresie 284 tys. migrantów, a wyjechało ich w przeciwnym kierunku tylko 95 tys. Statystyka ta obejmuje wyłącznie osoby przebywające na terytorium Zjednoczonego Królestwa dłuższy czas. We wcześniejszym o jeden kwartał 12-miesięcznym okresie referencyjnym imigracja netto z UE była mniejsza o 9 tys. ludzi, co uznaje się za wielkość statystycznie nieistotną. « 05/12/2016 18:22:35

019

664-MAKIETA 1 01-23.indd 19

05/12/2016 18:22:36

020

WIADOMOŚCI Gospodarka

Port Lotniczy Lublin będzie większy

»

Władze Portu Lotniczego Lublin planują rozbudowę terminala ze względu na rosnącą liczbę pasażerów.

Koszt inwestycji szacowany jest na 5,5 mln zł. Tymczasem Komisja Europejska zmniejszyła dotację na rozliczoną już budowę lotniska.

Rozbudowa terminala dotyczyć będzie hali odlotów, która zostanie poszerzona. – obecna hala odlotów ma około 700 m.kw. Planowane jest dostawienie nowego segmentu budynku, od strony wschodniej, o powierzchni 1,8 tys. m.kw. – powiedział prezes PLL Krzysztof Wójtowicz.

Po rozbudowie, w nowej części, odprawiani będą pasażerowie ze strefy Schengen, a w istniejącej obecnie hali odlotów – pasażerowie spoza strefy Schengen.

Wójtowicz powiedział, że szacowany koszt rozbudowy to 5,5 mln zł.

Jej koncepcja jest już gotowa, przygotowała ją firma, która zaprojektowała istniejący terminal. Prawdopodobnie jeszcze w tym roku zostanie ogłoszony przetarg na wykonawstwo.

Władze Portu chcą, by nowe powierzchnie, zostały oddane do użytku w 2018 r. – Dodatkowa powierzchnia terminala będzie potrzebna na początku sezonu letniego w roku 2018 – zaznaczył prezes PLL. Liczba pasażerów korzystających z lotniska systematycznie rośnie. W 2014 r. było 187,5 tys. podróżnych; w 2015 r. – 265 tys. osób; a do końca paź-

dziernika tego roku – ponad 327 tys. podróżnych.

W zeszły wtorek liczba pasażerów korzystających z lotniska od początku jego istnienia (od grudnia 2012 r.) przekroczyła milion. Milionową pasażerką okazała się mieszkanka Lublina Jadwiga Kosicka, która przyleciała we wtorek z Londynu. – Mam córkę w Anglii i wspaniałego wnuka i często latam samolotem. Bardzo się cieszę, że jest w Lublinie lotnisko – powiedziała dziennikarzom.

Port Lotniczy Lublin zajmuje obszar 300 ha. Pas startowy ma 2,5 km długości. Obecny terminal Portu Lotniczego Lublin, o powierzchni 11 tys. m kw., jest przystosowany do obsługi pół miliona pasażerów rocznie.

W pierwotnych planach terminal lotniska miał mieć 23 tys. m.kw. W 2010 r. w trakcie projektowania terminala zapadła decyzja o jego zmniejszeniu o połowę. Zmiana spowodowana została zaleceniami ekspertów z organizacji JASPERS współpracujących z Komisją Europejską, która zatwierdzała przyznanie środków unijnych na sfinansowanie budowy lotniska. Według ekspertów JASPERS planowany początkowo terminal był za duży w stosunku do spodziewanego ruchu na lotnisku.

Budowa lotniska kosztowała 476 mln zł, z czego 144,5 mln zł pokryła dotacja z unijnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego. «

Ryanair będzie miał nowe połączenia

»

Irlandzki przewoźnik Ryanair od 30 marca przyszłego roku uruchomi rejsy z lotniska w Modlinie oraz z portu w Gdańsku do Neapolu we Włoszech. Oba połączenia będą realizowane dwa razy w tygodniu.

Dwa nowe połączenia Ryanaira będą wykonywane już jako rejsy w letnim rozkładzie lotów na 2017 rok.

– Oba połączenia będą wykonywane dwa razy w tygodniu od 30 marca 2017 r. Polscy klienci oraz turyści mogą w 664-MAKIETA 1 01-23.indd 20

nadchodzących miesiącach oczekiwać kolejnych udogodnień jak nowe trasy, nowe wnętrza samolotów czy też jeszcze niższe ceny – powiedziała cytowana w komunikacie przewoźnika Olga Pawlonka z Ryanaira.

W sezonie zimowym Ryanair oferuje z lotniska w Modlinie 35 tras, w tym między innymi do Glasgow-International, Brukseli-Charleroi, Paryża-Beauvais, Mediolanu Bergamo, Liverpoolu, Sztokholmu-Skavsta, Londynu Stansted,

Rzymu Ciampino, Bolonii, Dublina, czy Lizbony.

Latem 2017 r. nowym kierunkiem z lotniska będzie Faro w Portugali. W 2015 roku port w Modlinie obsłużył ponad 2,5 mln pasażerów.

Z Gdańska irlandzki przewoźnik lata m.in. do Londynu Stansted, Bristolu, Dublina, Cork, Rzymu Campino, Mediolanu Bergamo. Lotnisko w Gdańsku w 2015 r. obsłużyło 3,7 mln pasażerów. « 05/12/2016 18:22:37

021

664-MAKIETA 1 01-23.indd 21

05/12/2016 18:22:38

022

WIADOMOŚCI prawo

Używanie samochodu z polską rejestracją w Wielkiej Brytanii – o czym musisz pamiętać

»

Użytkowanie pojazdu z polską rejestracją jest uzależnione od tego, czy w UK przebywamy tymczasowo, jako osoby odwiedzające ten kraj, czy jako rezydenci mieszkający i pracujący w Wielkiej Brytanii.

Import tymczasowy Samochód zarejestrowany w jednym z krajów Unii Europejskiej może przebywać w UK przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu roku, jeżeli jego właściciel odwiedza Wielką Brytanię jako turysta i nie ma planów w niej zostać.

Właściciel pojazdu nie może w trakcie pobytu podejmować żadnej pracy. Dodatkowym wymogiem jest obowiązek rejestracji pojazdu w kraju, z którego przyjechał. Należy pamiętać, iż w trakcie kontroli policja może poprosić o doku-

664-MAKIETA 1 01-23.indd 22

ment potwierdzający, że pojazd spełnia wszystkie wymogi, jak również dowód na to, że auto przebywa w Wielkiej Brytanii nie dłużej niż 6 miesięcy. Takim dowodem może być bilet z przeprawy promowej.

Pamiętajmy, że jeżeli podejmiemy pracę w Wielkiej Brytanii, musimy w ciągu 14 dni zarejestrować tu nasze auto i opłacić podatek drogowy, nawet jeśli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy od naszego wjazdu. Samochód należy również zarejestrować, jeżeli wciąż przebywamy w Wielkiej Brytanii jako turyści, ale od wjazdu do kraju upłynęło już 6 miesięcy.

W wyjątkowej sytuacji samochód zarejestrowany w kraju Unii Europejskiej może przebywać w Wielkiej Brytanii dłużej niż 6 miesięcy bez rejestracji, jeżeli jego użytkownik jest studentem lub pracownikiem przebywającym w Wielkiej Brytanii przez określony czas oraz jego pojazd jest zarejestrowany i ubezpieczony w kraju, w którym mieszka na stałe jego właściciel.

Aby móc ubiegać się o zwolnienie z wymogu rejestracji, należy skontaktować się z HMRC, które po sprawdzeniu wszystkich okoliczności zadecyduje, czy nam ono przysługuje. W takiej sytuacji właściciel może być być zmuszony do założenia tymczasowych tablic rejestracyjnych „Q”. «

Masz więcej pytań na temat rejestracji pojazdu z polską rejestracją?

Zadzwoń do DNS Claims na numer 0208 741 7762, a udzielimy Ci wszystkich informacji.

mieszkańcy wielkiej brytanii Osoba, która zdecyduje się zamieszkać w Wielkiej Brytanii, musi w ciągu 14 dni zarejestrować samochód oraz opłacić podatek drogowy, tzw. road tax.

05/12/2016 18:22:40

023

664-MAKIETA 1 01-23.indd 23

05/12/2016 18:22:42

024

TEMAT NUMERU polityka

664-MAKIETA 2 24-43.indd 24

05/12/2016 18:21:14

025

664-MAKIETA 2 24-43.indd 25

05/12/2016 18:21:16

026

komentarz tygodnia polityka

Trump staje w obliczu świata pełnego konfliktów

Fot. Alex Wong/Getty Images

Prezydent elekt USA Donald Trump ma problem z wyborem szefa dyplomacji, co uwidacznia obawy co do jego zdolności zarządzania problemami międzynarodowymi, przed którymi stanie, gdy obejmie urząd. Sprawę skomentował dziennik „New York Times”.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 26

05/12/2016 18:21:17

»

Gazeta zwraca uwagę na wyzwania w polityce międzynarodowej począwszy od agresji przywódców takich jak Władimir Putin, przez Państwo Islamskie, po napięcia wśród sojuszników NATO. „Powtarzane jak mantra hasło <<America First>> (Ameryka przede wszystkim) oznacza mniejszą rolę Stanów Zjednoczonych za granicą, ale Trump opowiadał się również za twardą postawą wobec swych przeciwników. Wszystko to tworzy niepokojącą nieprzewidywalność, co już miało wpływ na to, jak myślą i działają rządy i firmy” – czytamy w komentarzu. „Wciąż jest niewiele oznak, że Trump, który odmówił (odbierania) codziennych briefingów od agencji wywiadowczych, rozumie te zagrożenia oraz to, w jaki sposób sobie z nimi poradzić” – pisze „NYT”, omawiając główne problemy w polityce międzynarodowej.

Jako „pierwszy test” dla Trumpa amerykańska gazeta wymienia Koreę Północną, która „wkrótce może mieć wystarczającą ilość paliwa nuklearnego na wyprodukowanie 20 bomb i może umieścić głowice na pociskach rakietowych zdolnych do uderzenia w obiekty w Korei Południowej, Japonii i Ameryce na Pacyfiku”. Według ekspertów – jak pisze „NYT” – wytwarzanie większej liczby i bardziej nowoczesnych bomb przez Północ zwiększyło możliwość konfrontacji militarnej. Gazeta przypomina, że Trump zagroził nałożeniem na chińskie towary taryf celnych, po części by zmusić Pekin do wywarcia większego nacisku na Pjongjang. „Jako główny dostawca (towarów) Chiny są kluczowe w rozwiązaniu kwestii nuklearnej, ale podniesienie ceł na chińskie towary grozi wojną handlową i sprawi, że współpraca będzie mniej prawdopodobna” – ocenia nowojorski dziennik.

Jako drugi poważny problem wymienia tzw. Państwo Islamskie (IS) i kwestię konfliktu w Syrii. Przypomina, że siły amerykańskie zaangażowane są w główne batalie o wyzwolenie irackiego Mosulu i syryjskiej Ar-Rakki spod jarzma IS oraz zwalczają ekstremistów gdzie indziej na świecie, w tym w Mali. „Trump, który powiedział, że <<wie więcej o IS niż generałowie>>, nie zaproponował żadnego planu poza zbombardowaniem IS” – wskazuje gazeta. I dodaje, że Trump „wydaje się 664-MAKIETA 2 24-43.indd 27

027 przekonany, że może współpracować z (Władimirem) Putinem, ale nie jest jasne, czy Rosja zaakceptuje jakiekolwiek porozumienie (między Asadem a siłami opozycji), jeśli Asadowi nie pozwoli się zostać u władzy na czas nieokreślony, czego Syryjczycy, których brutalnie potraktował, najprawdopodobniej nie zaakceptują”.

Kolejnym wyzwaniem dla przyszłego prezydenta jest Iran i zawarte w 2015 r. porozumienie nuklearne, które Trump chce unieważnić. „Porozumienie funkcjonuje, co przyznaje wielu jego krytyków w Kongresie i na Bliskim Wschodzie. Jednak Trump wybrał na doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego i szefa CIA dwie osoby, które

Kolejnym wyzwaniem dla przyszłego prezydenta jest Iran i zawarte w 2015 r. porozumienie nuklearne, które Trump chce unieważnić

w nieugięty sposób sprzeciwiają się umowie, bez względu na konsekwencje” – wskazuje „NYT”. „Jeśli porozumienie zostanie odrzucone, Iran prawie na pewno wznowi swój program nuklearny” – przestrzega dziennik.

I dodaje, że „partnerzy USA w tym porozumieniu – Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Rosja i Chiny – nie nałożą ponownie sankcji w ramach trumpowskiej walki z wiatrakami o lepsze porozumienie; a amerykańskie interesy będą dalej cierpiały w konkurencji na irańskich rynkach”. Według „NYT” byłby to „samodzielnie wygenerowany kryzys, na który nowy prezydent nie może sobie pozwolić”. „Irańscy umiarkowani politycy, otwarci na stosunki z Zachodem, wal-

czą o władzę z antyzachodnimi twardogłowymi. Ci ostatni ufają, że wykorzystają wrogość Trumpa w celu zagwarantowania, że prezydent Hasan Rowhani, który negocjował porozumienie nuklearne, zostanie pokonany w przyszłorocznych wyborach i nie zostanie wybrany na drugą kadencję” – zauważa „NYT”. I podkreśla, że „dla Ameryki powinno mieć znaczenie, która strona przeważy”.

Nowojorska gazeta odnosi się również do kwestii rozprzestrzeniania broni nuklearnej i tego, że „za niedługo Trump będzie dowodził amerykańskim arsenałem nuklearnym”. „NYT” przypomina, że w czasie kampanii mówił zdawkowo o możliwości odwetu na IS za pomocą broni jądrowej oraz o rozwijaniu przez Japonię, Koreę Południową i Arabię Saudyjską własnych arsenałów nuklearnych zamiast polegania na sojuszach obronnych z USA. „Od czasu drugiej wojny światowej Stany Zjednoczone starały się zapobiec wojnie nuklearnej i ekspansji arsenałów nuklearnych. Byłoby katastrofalne, gdyby broń jądrowa została użyta za prezydentury Trumpa, albo gdyby jego stanowisko zachęciło więcej krajów do pozyskiwania takiej broni” – ocenia dziennik.

Na koniec „NYT” nawiązuje do kwestionowania przez Trumpa znaczenia NATO, innych sojuszy oraz roli Ameryki w świecie. Ale w sferze „globalnego porządku” Trump „nie przedstawił spójnej analizy, co jest nie tak z tymi sojuszami ani co powinno je zastąpić” – pisze. „Jego sentyment do silnych przywódców jak Putin czy prezydent Egiptu Abd el-Fatah es-Sisi (...) sugeruje obojętność, jeśli nie pogardę dla wysiłków na rzecz wspierania praw człowieka i demokracji” – ocenia „NYT”. I w tym kontekście pisze o braku zaniepokojenia ze strony Trumpa „rosyjskim ekspansjonizmem na Ukrainie”, ocenia też, że jego plan wycofania się z Transpacyficznej Umowy o Wolnym Handlu (TPP) „sugeruje chęć pozwolenia Chinom na zwiększenie ich wpływów w Azji”. „NYT” podkreśla, że świat od dawna polegał na Stanach Zjednoczonych jako stabilnym partnerze. „Wyzwania będą nawet bardziej złożone, niż Trump sobie kiedykolwiek wyobrażał” – konkluduje gazeta. (PAP) « 05/12/2016 18:21:17

028

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

»

Funt, który już nie jest halal To, że pieniądz rządzi światem wiadomo nie od dzisiaj i to właśnie pieniądz pokazał, kto tu rozdaje karty – czy też banknoty – i gdzie właściwie ten pieniądz ma coś takiego, jak uwielbiane przeze mnie różnice kulturowe.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 28

Przypadek najnowszej brytyjskiej pięciofuntówki pokazuje najlepiej, jak jest złożone brytyjskie społeczeństwo. Otóż w mediach rozgorzała dyskusja na temat użycia tłuszczu zwierzęcego i żelatyny w produkcji nowych banknotów.

I tak, w radiu BBC problemem, który był eksponowany przez jedną ze słuchaczek było to, że banknoty te są zabronione w hinduskich świątyniach. Muzułmanie mogą podejrzewać, że banknoty są haram, znaczy że nieczyste i zabronione. Ale i tak najlepszy był londyński dziennik „Metro”, w którym martwiono się o wegetarian i wegan, zmuszonych dotykać nieszczęsnych banknotów.

I tak właśnie Narodowy Bank Anglii załatwił wszystkich, łącznie z „masonami, żydokomuną i cyklistami”.

Słuchacze, widzowie i czytelnicy pisali, że Bank Anglii nie jest nowoczesny, że niby nowa pięciofuntówka jest 05/12/2016 18:21:20

029 polimerowa, ale jednak coś trąci ta technologia myszką.

Można z drugiej strony powiedzieć, że jednak Winston Churchill, który zdobi nową pięciofuntówkę, ma w końcu coś ze zwierzęcia. Ale śmieszki-uśmieszki, a problem dla niektórych jest.

Jak go rozwiązać? Nie wiadomo.

Na tym tle wypada lepiej Narodowy Bank Polski. Ten rozpowszechnił już informację, że pochodnych tłuszczów zwierzęcych do produkcji nie używa, a najnowsze banknoty to w ogóle majstersztyk. Trudno podrobić, nowe zabezpieczenia, nowy sposób produkcji materiału, na którym produkowane są banknoty, no i wykorzystywane polimery są sztuczne. Nie zwierzęce.

Dla Brytyjczyków problem pozostał. Hindusi nie wiedzą, czy nie ma tam świętej krowy, a muzułmanie nie wiedzą, czy gdzieś pomiędzy królową Elżbietą II a Winstonem Churchillem nie ukrywa się nieczysta świnia. Ta ostatnia natomiast najwyraźniej została podłożona wszelkiej maści weganom.

Jestem ciekawy, jak z problemem poradzi sobie Bank Anglii, bo chyba jednak głosu mniejszości narodowych i żywnościowych ignorować nie może. Bank zaczął się zatem tłumaczyć, że tyle zwierząt w tych banknotach, co kot napłakał, a właściwie co łój nakapał. Bo ta część zwierzęcia, która jest dodawana podczas produkcji nowych piątek, to właśnie łój zwierzęcy. Dalej nie podano, z jakiego zwierza; i tu chyba właśnie jest pies pogrzebany. Wiadomo też, że technologia produkcji pochodzi z końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

Polskie banknoty o tyle są lepsze i bardziej koszerne, halal i w ogóle wegańskie, że są z papieru. Skład papieru jest tajny, ale podobnież super nowoczesny. I urządzenia elektroniczne go lubią i ludzie. Gorzej z polimerami, ponieważ te chyba bardziej lubią bankowcy niż zwykli użytkownicy.

Po pierwszej fali zachwytu nad nowym brytyjskim banknotem, zaczęto trochę narzekać. A to że i może można go wyprać, ale gorzej już z suszeniem, bo się kurczy. Może i bardziej wytrzymały, ale spróbuj go złożyć (tak jak robi większość), to wyprostować go już raczej się nie da. Generalnie banknot bardzo nie lubi zginania, bo już trudno odgiąć go w drugą stronę.

A to, że się źle układa w portfelu (sic!), albo że go nie można zeskanować.

Ostatnie zdanie jest prawdziwe – czytałem o takich zarzutach wobec nowej piątki. Z tym skanowaniem to rzeczywiście może być problem, ale spróbujcie zeskanować jakikolwiek banknot. W większości urządzeń nie da się tego zrobić.

Facet, który wprowadzał pierwsze polimerowe banknoty na rynek, prof. David Solomon, nazywa ekscytację nad składem banknotów za głupie. W banknotach ilości łoju są śladowe, a one same najbardziej ekologiczne. Dłużej są używane, nie ma w nich prawie żadnej chemii, lasy na świecie oddychają z ulgą. Cóż chcieć więcej?

I właśnie. Zawsze można chcieć więcej. Zawsze można się spierać, czy banknot szkodzi weganom, obraża muzułmanów czy hindusów…

Wszystko zależy od interpretacji. « 664-MAKIETA 2 24-43.indd 29

05/12/2016 18:21:21

030

raport społeczeństwo

Rośnie liczba bezdomnych Polaków za granicą Oficjalne dane na temat liczby bezdomnych Polaków w Londynie są zaniżone co najmniej 10 razy, a liczba ta ciągle rośnie; w Paryżu i okolicach bezdomnych Polaków jest ok. 10 tys.

Wciąż brakuje środków finansowych na pomoc dla nich – alarmuje Misja Kamiliańska.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 30

»

O problemach bezdomnych Polaków za granicą rozmawiano pod koniec listopada w Senacie z okazji Dnia Pracownika Socjalnego.

Wiceprzewodniczący Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, senator Ryszard Majer (PiS) spotkał się m.in. z przedstawicielami Misji Kamiliańskiej, którzy na co dzień pracują z bezdomnymi Polakami poza granicami kraju, przedstawicielami Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy „Agape” oraz przedstawicielami polskich uczelni, którzy naukowo zajmują się problemem bezdomności.

Dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Romuald Łanczkowski poinformował, że pomoc bezdomnym Polakom za granicą może być w przyszłym roku sfinansowana z budżetu Kancela-

rii Senatu. Do 30 listopada m.in. organizacje pozarządowe, zajmujące się pomocą socjalną i charytatywną, mogą składać wnioski o dotacje „w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2017 roku”.

– Z mojego doświadczenia wynika, że sama pomoc konsularna jest niewystarczająca. Potrzebne są zintegrowane działania wielu służb: organizacji pozarządowych i środowiska naukowego, które opisuje tę rzeczywistość, wskazując najważniejsze obszary potrzebujące wsparcia – mówił senator Majer.

Dr Michał Garapich z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego poinformował, że liczba bezdomnych Polaków w Londynie jest trudna do oszacowania, bo ci ludzie niechętnie współpracują.

05/12/2016 18:21:23

031 – Oficjalne dane trzeba by pomnożyć razy 10, żeby były choćby zbliżone do prawdy – zaznaczył Garapich.

– Liczba ta charakteryzuje się od 10 lat stałym wzrostem. Bezdomni w Anglii najczęściej nie korzystają z zasiłków, pracują w szarej strefie, np. przy zbieraniu złomu, i w ten sposób się utrzymują – mówił ekspert. Jak podkreślił, sytuacja w kontekście Brexitu będzie coraz trudniejsza, ponieważ dyskurs publiczny staje się coraz bardziej wrogi i niechętny imigrantom.

– Nie chodzi o kwestie etniczne, ale o dyskryminacyjne działanie wykluczające pewne grupy osób. W wyniku Brexitu zaostrzone zostaną przepisy imigracyjne, a to oznacza, że Brytyjczycy będą próbowali wydalić osoby, które z ich punktu widzenia są obciążeniem dla kiesy publicznej. Ale bezdomni imigranci wcale nie są obciążeniem, pomagają im organizacje charytatywne, nie państwo. Najłatwiej jednak jest zrzucić winę na słabszego i obawiam się, że „po-brexitowe” deportacje obywateli unijnych będą dotyczyć właśnie polskich bezdomnych – zauważył Garapich.

Przedstawicielki „Kładki”, parafialnej grupy wolontariuszy współpracującej z Misją Kamiliańską, opowiadały o pracy z bezdomnymi Polakami w Paryżu.

– Szacujemy, że na terenie Paryża i okolic jest 10 tys. bezdomnych Polaków.

W zeszłym roku przeprowadziliśmy 1500 interwencji, nasz zespół pomaga 15-20 osobom w tygodniu – poinformowała Agnieszka Misiak z „Kładki”.

– System socjalny w Paryżu jest dobrze rozbudowany, problemem bezdomnych Polaków jest nieznajomość języka i różnice kulturowe – wyjaśniła.

– Zgłaszają się do nas osoby nie tylko bezdomne, również ci, których nie stać na tłumaczenia pism, załatwianiu spraw administracyjnych (...). Mamy kilka osób, które wyszły z ulicy, niestety nie jest tych osób dużo. Mogą liczyć tylko na nas i na Kościół - nasza grupa jest grupą parafialną – dodała Misiak.

Maria Warunek z „Kładki” dodała, że jej grupa zajmuje się Polakami, którzy przyjechali do Paryża „szukając chleba i godności, ale z różnych powodów nie poradzili sobie i znaleźli się na ulicy lub w biedzie”. Jak wyjaśniła, często pomoc polega na odszukaniu rodziny, kontakcie ze szpitalem i innymi służbami. – Mamy duże wsparcie ze strony francuskiej służby socjalnej – podkreśliła.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 31

Działaczki akcentowały, że organizacji nie stać na zatrudnienie wystarczającej liczby pracowników. – Jesteśmy ich łącznikiem, malutkim stowarzyszeniem, w którym działa w porywach do 20 wolontariuszy, a zatrudniamy dwóch pracowników. (...) Nasz budżet to 30 tys. euro plus 10 tys., które dostajemy ze środków polonijnych – powiedziała Misiak.

– Naszą wielką bolączką jest „street working”, nie mamy możliwości dotarcia do dużej liczby osób ze względu na zbyt małą liczbę takich wolontariuszy. Nie

Bezdomni w Anglii najczęściej nie korzystają z zasiłków, pracują w szarej strefie, np. przy zbieraniu złomu, i w ten sposób się utrzymują.

Sytuacja w kontekście Brexitu będzie coraz trudniejsza, ponieważ dyskurs publiczny staje się coraz bardziej wrogi i niechętny imigrantom mamy dojścia do terapeutów polskojęzycznych. Nie mamy bazy ludzi, którzy na stałe pracują z naszymi rodakami – wymieniała Misiak. Zapewniła, że nikt nie odchodzi bez pomocy.

Dyrektor Kamiliańskiej Misji Pomocy Społecznej Adriana Porowska podkreślała, że wolontariat nie rozwiązuje problemu. – Rękami wolontariuszy możemy towarzyszyć w umieraniu, ale nie w wychodzeniu z bezdomności.

Musimy wypracować system – mówiła.

Prezes Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Agape z Częstochowy Kazimierz Słobodzian wskazywał, że obecnie wsparcie dla bezdomnych Polaków np. w Holandii finansuje tamtejszy rząd.

– Finansują zarówno „street workerów”, jak i koszty związane z powrotem i funkcjonowaniem w kraju tuż po powrocie – zaznaczył Słobodzian. – To jest co prawda tylko 600 euro, ale pozwala na wynajęcie pokoju i daje czas na znalezienie pracy – dodał. « 05/12/2016 18:21:24

032

SPOŁĘCZEŃSTWO opinie

Stać na więcej – wszystkich W brytyjskim parlamencie rozpoczęto oficjalnie kampanię przeciwko przestępstwom motywowanym nienawiścią, w tym wobec Polaków, która sugeruje, że Brytyjczyków „stać na więcej”. Warto dodać: nas, mniejszości mieszkające na Wyspach, też.

Jakub Krupa*

»

Dotychczas podejmowane działania były rozproszone i skupiały się na pojedynczych społecznościach.

Polacy, podobnie jak inne grupy mniejszościowie, z mniejszym lub większym sukcesem skupiali się na tworzeniu silnej reprezentacji swojego – i tylko swojego – środowiska.

Wspólne stanowiska paru grup pojawiały się bardzo rzadko, zostawiając po drodze tylko kolejne pytania: Kto ma reprezentować poszczególne społeczności? Dlaczego akurat oni? Które kraje i środowiska z którymi mogą się połączyć, są zjednoczone sprawą, a które – z różnych powodów – nie?

664-MAKIETA 2 24-43.indd 32

05/12/2016 18:21:26

033

Zainicjowana przez Instytut Kultury Polskiej, jako odpowiedź na ataki po czerwcowym referendum w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej, koalicja #betterthanthat, postanowiła przeskoczyć nad wieloma z tych pytań.

Polacy, inni migranci z Unii Europejskiej, Muzułmanie, Żydzi, Sikhowie stanęli w parlamencie razem, ramię w ramię, z prostą i niekontrowersyjną sugestią: w 2016 roku w Wielkiej Brytanii nikt nie powinien się bać, że względu na to kim jest: gdzie się urodził, jakiego koloru ma skórę, do jakiego Boga się modli (albo i nie).

Po czerwcowym referendum, dla małej grupy ksenofobów nie miało bowiem znaczenia, czy ktoś jest akurat z tej, a nie innej, grupy migrantów. Chodziło o to, że nie są 664-MAKIETA 2 24-43.indd 33

stąd, z Wielkiej Brytanii: że mówią z akcentem lub w swoim języku, wyglądają trochę lub znacznie inaczej, że zwracają na siebie uwagę.

W samym lipcu 2016 roku, tuż po referendum, brytyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych odnotowało wzrost liczby ataków z nienawiści o ponad 40 proc. w porównaniu z tym samym miesiącem rok wcześniej. Zaatakowano Polaków, ale też synagogi, meczety, sklepy, przedstawicieli innych kultur.

W cierpieniu po tych ata-

kach wszystkie ofiary były po ludzku takie same. Cierpiące po bolesnych słowach lub fizycznej napaści, przestraszone i martwiące się o swoją przyszłość w kraju, który stał się ich drugim domem: niezależnie od tego, czy wyjechali z powodów ekonomicznych, rozwoju kariery, personalnych, a może uciekali przed konfliktem.

Przez te minuty „tuż po” byli sobie – mimo wszystkich zewnętrznych różnic – niemal identyczni.

Wykonali rozedrgany tele05/12/2016 18:21:28

034

Raport O tym się mówi

fon do kogoś bliskiego, może rozpłakali się, poszukali pociechy. Tego, co nas łączy – tak zwyczajnie po ludzku – jest znacznie więcej niż tego, co nas dzieli.

Przestępstwa motywowane nienawiścią są może jedną z ostatnich szans na zjednoczenie wieku Brytyjczyków w ocenie kwestii, która dotyczy migracji. Rozgrzana do czerwoności debata o tym, kto powinien mieć możliwość przyjazdu do Wielkiej Brytanii, a kto nie, oparta jest o szereg przekonań, z którymi jednak będzie bardzo ciężko walczyć. Zresztą: często sami migranci, tacy jak my, nie mają jednoznacznych i zgodnych opinii na ten temat.

Prosta propozycja, że każdy legalnie przebywający w Wielkiej Brytanii ma prawo do bezpieczeństwa, celebrowania swojego dziedzictwa, pamięci o tym, skąd się tu wziął, gdzie jest w swoim życiu, jest jednak znacznie mniej kontrowersyjna.

Według badań, nawet blisko połowa wyborców, którzy poparli wyjście z Unii Europejskiej przyznaje, że w następstwie głosowania wzrosła liczba ataków na przedstawicieli mniejszości – i w zdecydowanej większości zgadzają się, że jest to niedopuszczalne.

Początek takiej kampanii jak #BetterThanThat to szansa, żeby zakopać podziały – pomiędzy społecznościami lub politycznymi obozami – i przyznać wprost, że Wielką Brytanię, ale także nas – wszystkich w niej mieszkających – stać na więcej niż podchwytywanie prostych narracji, które kierują ludzi przeciwko sobie, po linii prostych, acz często raniących stereotypów i lęków.

Kto jak kto, ale my, Polacy, będący od lat obiektem nieprawdziwych tekstów brytyjskich mediów, powinniśmy mieć tego świadomość i w celu walki z przestępstwami motywowanymi nienawiścią, być w stanie stanąć razem z innymi mniejszościami i odrzucić naszą tradycyjną chęć do ograniczania się do naszej polskiej społeczności.

Bardzo chciałbym, żebyśmy wyszli – nie tylko na poziomie tej koalicji – realnie poza nasze własne środowisko, zaczynając pracować w ramach polskich organizacji czy na poziomie lokalnej społeczności z tymi, którzy się od nas różnią. Koniec końców, bardzo wiele interesów mamy wspólnych.

Właśnie tym potwierdzimy, że my też jesteśmy #BetterThanThat – lepsi od podziału, wrogości i niechęci do siebie nawzajem. « *tekst przedstawia prywatną opinię autora.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 34

05/12/2016 18:21:30

035

664-MAKIETA 2 24-43.indd 35

05/12/2016 18:21:32

036

Wydarzenia Puls Polonii

Maciej Wiczyński, Anna Ruszel, Barbara Hamilton, Basia Zarzycka, Krystyna Czerwinska

Wybitni Polacy w Wielkiej Brytanii nagrodzeni!

Utalentowani, ambitni i z pasją – tacy są właśnie laureaci prestiżowej, trzeciej już edycji konkursu „Wybitny Polak w Wielkiej Brytanii 2016”, którego finał odbył się 1 grudnia w Ognisku Polskim w Londynie.

664-MAKIETA 2 24-43.indd 36

»

Konkurs „Wybitny Polak”, będący inicjatywą Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego TERAZ POLSKA, ma na celu zaprezentowanie oraz nagrodzenie osób, które swoją działalnością i zaangażowaniem przyczyniają się do propagowania pozytywnego wizerunku Polaków za granicą. Konkurs został zorganizowany, pod patronatem Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie, przez PREMIER International Business Club – organizację zrzeszającą i wspierającą polskie biznesy działające za granicą, która tworzy silnie zintegrowaną sieć stanowiącą platformę do ustanowienia nowych kontaktów, wymiany pomysłów i budowania synergii.

1 grudnia 2016 roku w pięknych wiktoriańskich wnętrzach Ogniska Polskiego w Londynie odbyła się uroczysta ceremonia wręczenia statuetek dla wybitnych Polaków działających na terenie Wielkiej Brytanii. W konkursie nagrodzono laureatów w czterech różnych kategoriach: Kultura, Biznes, Osobowość oraz Młody Polak.

Nagroda w kategorii „Kultura” powędrowała do światowej sławy malarki Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton, specjalizującej się w portreciarstwie, uważanym za najtrudniejszą dziedzinę malarstwa. Za pomocą pasteli bądź farb potrafi nie tylko przedstawić modela, ale także wydobyć jego emocje, cechy cha05/12/2016 18:21:34

rakteru i historię. Jej talent doceniony został przez wiele znanych osobistości na całym świecie. Uwieczniła na płótnie wizerunki m.in. członków brytyjskiej Rodziny Królewskiej, papieża Jana Pawła II, Margaret Thatcher, Winstona Churchilla czy Lecha Wałęsę.

Statuetkę w kategorii „Biznes” otrzymała znana na świecie, utalentowana artystka i projektantka mody, Basia Zarzycka – właścicielka wyjątkowego butiku, gdzie w sposób magiczny zaciera granicę między rzeczywistością, a światem wyobraźni. Jej oryginalne, fantazyjne rękodzieła: kostiumy, ozdoby, biżuteria, dekoracje znalazły uznanie u wielu osób publicznych, aktorów i celebrytów. Poza działalnością artystyczną Basia wspiera wiele organizacji charytatywnych oraz prowadzi warsztaty z rękodzieła dla dzieci i osób starszych.

Wyróżnienie w tej dziedzinie przyznano Krystynie Czerwińskiej – właścicielce Czerwińska Group of Company – grupy biznesów opierających swoją działalność na pomocy polskiej i wschodnioeuropejskiej społeczności w Wielkiej Brytanii. Poza szkołą językową i centrum tłumaczeniowym, których jest dyrektorem, stworzyła także Yorkshire Polish Business Club – grupą networkingową dla właścicieli biznesów, profesjonalistów i ambitnych osób myślących o rozpoczęciu własnej działalności. Krystyna, współpracując ze specjalistami z różnych dziedzin: prawnikami, księgowymi, brokerami ubezpieczeniowymi, pomaga swoim klientom stawiać pierwsze kroki w Wielkiej Brytanii. „Osobowością” tegorocznego konkursu została menadżerka ryzyka finansowego i bankowego Anna Ruszel. Swoje doświadczenie zawodowe zdobywała pracując globalnie w ponad 25 różnych krajach dla Royal Bank of Scotland oraz na licznych stażach m.in. w ambasadzie RP w Pradze, Konsulacie Generalnym RP w Kalinradzie, Radzie Europy i Europejskim Trybunalen Praw Człowieka. Obecnie prowadzi własną firmę konsultingowa AMR International Consulting, która świadczy usługi w zakresie zarządzania ryzykiem. Od 2012 roku jest także współzałożycielem i dyrektorem organizacji non-profit zrzeszającej polskich specjalistów różnych dziedzin, mieszkających i pracujących w Szkocji – Polish Professionals Forum.

W kategorii „Młody Polak” wygrał polityk Maciej Wiczyński będącym pierw664-MAKIETA 2 24-43.indd 37

Zdjęcia: Paweł Fesyk

037

szym Polakiem kandydującym w wyborach do szkockiego parlamentu. W swojej działalności dąży do promowania i wspierania diaspory polskiej w Wielkiej Brytanii oraz skupia się na akceptacji brytyjskich pracodawców kwalifikacji oraz wykształcenia zdobytego przez emigrantów poza granicami UK. Kapituła konkursu zadecydowała o przyznaniu kilku nagród specjalnych.

Pierwszą z nich, za „Całokształt działalności społecznej” otrzymała odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski Marzenna Maria Schejbal.

Pani Marzenna, jako powstaniec warszawski oraz działaczka polonijna i kombatancka, jest niewątpliwie ogromnym autorytetem dla wielu pokoleń społeczności polskiej.

Laureatem nagrody za „Wybitną działalność polityczną oraz promowanie Polski na arenie międzynarodowej” został członek brytyjskiego parlamentu, polityk polskiego pochodzenia, Daniel Kawczyński, który wspiera Polonię mieszkającą w Wielkiej Brytanii.

Wyróżnienie za „Promocję Kultury Polskiej w Wielkiej Brytanii” przypadło Teresie Bazarnik – wydawcy londyńskiego miesięcznika ”Nowy Czas” oraz współorganizatorce wydarzeń artystyczno-kulturalnych ARTeria promujących polskich artystów w Londynie.

Kapituła przyznała także wyróżnienia za „Promowanie Dziedzictwa

Polskiego w Wielkiej Brytanii” trzem osobom: prezesowi Ogniska Polskiego w Londynie Nicholasowi Kelsey, Lady Belhaven and Stenton oraz architektowi Andrzejowi Błońskiemu.

Podczas uroczystości nastąpiło również odsłonięcie portretu Lady Rose Cholmondeley, namalowanego przez światowej sławy portrecistkę i laureatkę konkursu Barbarę Kaczmarowską-Hamilton.

Uroczystą galę uświetniły wyjątkowe koncerty dwójki niezwykle utalentowanych muzyków – pianistki z Bośni Zeljki Mandaric oraz polskiego pianisty Artura Haftmana, laureata wielu prestiżowych konkursów i festiwali pianistycznych.

Po części oficjalnej goście zostali zaproszeni na degustację wódek Squadron 303 oraz Baczewski Monopolowa. Wódka Squadron 303 jest inspirowana historią polskich lotników, których bohaterstwo pomogło przeważyć szalę zwyciestwa w walce o Wielką Brytanię. Baczewski Monopolowa łączy w sobie dwa wieki tradycji oraz klasyczny sposób destylacji, niezmienny od roku 1782. Wódkę dostarcza firma Top Spirits. « Wiecej info:

office@ internationalbc.org

05/12/2016 18:21:35

038

Wydarzenia Między Wisłą a Tamizą

664-MAKIETA 2 24-43.indd 38

05/12/2016 18:21:37

swieta 2016 CS3 FINAL.indd 1

05/12/2016 18:23:44

święta, święta

Wesołych Świąt!

Boże Narodzenie to czas magiczny.

Każdy Polak od najmłodszych lat układa sobie schemat, który będzie powracał co roku o tej samej porze.

Bez względu, czy jest w Polsce czy na emigracji. Wigilia, opłatek, choinka, prezenty – to obraz świąt, jaki nosimy w sercu przez całe życie. Kiedyś przekażemy ten obraz naszym dzieciom, jako dar, prawdziwy świąteczny prezent – tradycję. Wszyscy też modlimy się, aby w Wielkiej Brytanii nie było zimy, bo jak przyjdzie, to zamkną nam lotniska i drogi, i ze świąt zostaną nam prezenty, których nie udało się wręczyć.

Im dłużej jesteśmy w Wielkiej Brytanii, tym bardziej możemy

zdać sobie sprawę, że święta Bożego Narodzenia to istny sprawdzian naszej polskości. Bo chociaż daleko od domu, to nie można przecież obejść się bez karpia, opłatka, sianka pod obrusem i polskiej kolędy w tle.

Stwierdzić należy, że choć wszystko jest tak, jak być powinno i nawet karp jest z Polski, a majonez dekoracyjny z Winiar, to najczęściej brak czegoś, czego Anglicy mogą nam tylko pozazdrościć, czegoś, czego nie da się opisać. Może to ziemia, po której się stąpa, a może uśmiechnięta twarz Kowalskiego czy Nowaka w kolejce po żywego karpia… A może jest to zapach Polski, duch świąt, poczucie swojskości coś, co wisi w powietrzu i daje nam poczucie przynależności do czegoś innego, czegoś, co jest tylko nasze – polskie.

Wielka Brytania obchodzi Boże Narodzenie bez Wigilii, opłatka i barszczu z uszkami. Inna tradycja, która jednak powinna wzbudzać nasz szacunek i… dawać więcej powodów do pielęgnacji naszych własnych zwyczajów.

02 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 2

05/12/2016 18:23:49

święta, święta

03 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 3

05/12/2016 18:23:50

święta, święta

Jak się zmieniały wigilijne tradycje Polaków?

04 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 4

05/12/2016 18:23:51

święta, święta Od fasoli z oliwą do pierogów ze

Pod zaborami – chleb nasz świąteczny

szpinakiem Najstarsza relacja z obchodów Bożego Narodzenia w Polsce pochodzi z zapisków urodzonego w 1757 roku na Polesiu dramaturga i historyka Juliana Ursyna Niemcewicza, który tak wspominał święta z okresu swojego dzieciństwa: „Wigilia Bożego Narodzenia była wielką uroczystością.

Od świtu wychodzili domowi słudzy na ryby. Dnia tego jednakowy w całej Polsce był obiad. Trzy zupy, migdałowa z rodzynkami, barszcz z uszkami, grzybami i śledziem, kutia dla służących, krążki z chrzanem, karp do polewy, szczupak z szafranem, placuszki z makiem i miodem, okonie z posiekanymi jajkami i oliwą.

Obrus koniecznie zasłany być musiał na sianie; w czterech kątach izby jadalnej stały snopy niemłóconego zboża.

Niecierpliwie czekano pierwszej gwiazdy, a gdy ta zajaśniała, zbierali się goście i dzieci, rodzice wychodzili z opłatkiem na talerzu, a każdy z obecnych biorąc opłatek, obchodził wszystkich zebranych, nawet służących, i łamiąc go, powtarzał słowa: bodajbyśmy na przyszły rok łamali go ze sobą”. Wszystkie potrawy były mocno pikantne, szczodrze przyprawione szafranem i przyprawami korzennymi. W Wigilię wspominano zmarłych, zostawiając dla nich nakrycie przy stole. Opłatek w jego obecnej postaci pojawił się w Polsce w średniowieczu, ale tylko w kościołach. Na domowych Wigiliach zagościł w XVIII wielu, ale na Pomorzu i Mazurach – dopiero na początku XX wieku. Od początku opłatkiem dzielono się ze zwierzętami. Choinka, bez której dziś nie wyobrażamy sobie świąt, pojawiła się w Polsce dopiero w XIX wieku. Tradycja niemieckich ewangelików spodobała się najpierw inteligencji. Na wsiach choinka była rzadkością jeszcze w okresie międzywojennym.

Niemcewicz nie miał racji co do wigilijnych potraw, które wcale nie były takie same w całym kraju. W chłopskich chałupach serwowano pięć lub siedem dań, w szlacheckich dworach – dziewięć, a u arystokratów – jedenaście lub trzynaście. Na pograniczu chłopi jedli w Wigilię gotowaną fasolę, kapustę i suszone śliwki.

Podkarpackie chłopki stawiały na wigilijnym stole zupę z siemienia lnianego, gotowaną rzepę, fasolę z olejem i kluski z makiem. W wielu regionach Polski potrawy świąteczne spożywano z jednego naczynia, co miało wzmacniać poczucie wspólnoty. Dążenie do nadania świętom Bożego Narodzenia znamion polskości wzmogło się w czasie zaborów.

Tradycje kulinarne na stałe wpisały się w kanon patriotycznych zachowań. W 1849 r. Teofil Lenartowicz napisał kolędę „Mizerna cicha stajenka licha”, która stanowiła część antyniemieckiej „Szopki”. Franciszek Karpiński był autorem kolędy „Bóg się rodzi”. Po powstaniu styczniowym gatunek kolędy patriotycznej na dobre zadomowił się w świątecznych śpiewnikach Polaków. Pod znane melodie podkładano nowe słowa, nawiązujące do narodowych tradycji. Trend ten podchwycili poeci i malarze. Cyprian Kamil Norwid w traktacie poetyckim „Wigilia” pisał: „ten biały kruchy opłatek, pszenna kruszyna chleba / a symbol wielkich rzeczy, symbol pokoju i chleba”. Jacek Malczewski namalował słynną „Wigilię zesłańców”, na której ośmiu mężczyzn siedzi przy wigilijnym stole z jednym tylko kawałkiem chleba. W tym okresie chleb nabrał również znaczenia symbolicznego.

Okres międzywojenny – grunt to się nie urżnąć W 1931 roku pismo „Pałuczanin” opublikowało dekalog przykazań świątecznych. Zgodnie z nim:

05 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 5

05/12/2016 18:23:52

święta, święta „– w racjonalnie ułożonym budżecie domowym wydatki na mięso nie powinny przewyższać kwoty przeznaczonej na kupno owoców; – należy unikać objadania się zimnem mięsiwem; – dla żony należy być wyjątkowo

uprzejmym,

unikać konfliktów i chwalić przyrządzone jadło; – nie wolno urżnąć się przed Wigilją, a jeżeli już to się zdarzy, to nie wracać do domu bez prezentu; – zarówno w domu, jak i u znajomych czy na ulicy nie można szukać zwady, przeciwnie, posunąć jak najdalej swą elegancję; – policji unikać. Przy ladajakim konflikcie uprzejmie uchylić kapelusza i przeprosić za naruszenie spokoju.

Policjanci muszą też przecież mieć święto”.

Za komuny – pomarańcze i karp W Polsce socjalistycznej świętującymi Boże Narodzenie Polakami targały sprzeczne

emocje. Z jednej strony święta potęgowały uczucia narodowościowe, a kościół postrzegany był jako instytucja niepodległościowa. Dzięki temu przetrwał choćby zwyczaj dzielenia się opłatkiem. Z drugiej strony odchodzono od tradycji, często ze względów praktycznych. Polskie snopy siana zastąpiła niemiecka choinka, na świeckich stołach (i nie tylko) pojawiła się wódka, a Polacy zaczęli popadać w gorączkę zakupów.

Przed świętami sklepowe półki na krótko wypełniały się towarami tak egzotycznymi, jak pomarańcze – które stały się symbolem Bożego Narodzenia w epoce PRL-u. Również karp zawdzięcza zadomowienie się w polskiej tradycji wigilijnej komunistycznych władzom, które zdecydowały o zarybianiu państwowych stawów hodowlanych wyłącznie karpiami.

Ostatnie lata – w towarzystwie Złotopolskich Dziś każdy obchodzi święta na swój sposób, wybierając z licznych tradycji to, co mu odpowiada. W większości domów nadal staje choinka, czasem pod obrusem pojawia się siano, a na stole puste nakrycie dla niespodziewanego gościa. Początek Wigilii rzadko kiedy wyznacza pierwsza gwiazdka. Wielu Polaków porzuciło zwyczaj dzielenia się opłatkiem, a do kolacji Wigilijnej coraz częściej włącza się telewizor.

Potrawy, które pojawiają się na stołach wigilijnych, też niekoniecznie hołdują tradycji. Ościstego karpia już dawno zastąpiły szlachetniejsze gatunki ryb, zrezygnowano też z dwunastu potraw, których nikt nie był w stanie zjeść. Dobrze mają się pierogi, ale coraz częściej tradycyjne nadzienie z kapusty z grzybami zastępuje szpinak albo soczewica.

Do Wigilii coraz częściej Polacy piją wino. Niektórzy wybierają się na pasterkę, którą w części kościołów – dla wygody wiernych odprawia się już o 20. Wciąż jednak mało kto decyduje się zakwestionować sens świętowania, więc nowe tradycje wpisują się w kanon polskiego Bożego Narodzenia i pewnie za kolejne ćwierć wieku będą wydawały się tak samo oczywiste, jak oczywista jest dziś dla nas choinka.

06 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 6

05/12/2016 18:23:59

święta, święta

07 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 7

05/12/2016 18:24:01

święta, święta

Święty Mikołaj Osobnik, na którego przyjście dzieci szykują się już kilka tygodni wcześniej, a który z pewnością nie jest też obojętny dla dorosłych.

Poznajcie historię najbardziej oczekiwanego gościa świąt bożonarodzeniowych… Święty Mikołaj był postacią niezwykle barwną. Urodził się w miejscowości Petara w połowie II w. w bardzo zamożnej rodzinie.

Uwielbiał życie i nie stronił od jego przyjemności. Ubóstwiał łowić ryby i polować, ale i nie omijał zabawy. Miał przy tym bardzo radosne usposobienie wobec czego zawsze był mile widziany w towarzystwie. Jak to w życiu bywa, gdy miał już wszystko, okazało się, że jednak czegoś brakuje. Rozdał więc majątek i został bożym sługą – Biskupem Mirry, portowego miasta w Licji.

Działo się to wszystko za rządów Cesarza Dioklecjana (284-305) a wiec, podczas gdy chrześcijan prześladowano z niezwykłym okrucieństwem. Legendy mówią też, że choć mógł on odnaleźć jedność z Bogiem w życiu monastycznym, uznał, że nie chce zamykać się w klasztorze, gdyż chce iść w ślady Jezusa wędrującego

po Palestynie. W czasie jednej ze swych podróży uciszył fale morza – dlatego też uważany jest za patrona żeglarzy i podróżników.

Legenda Znana legenda głosi, iż pewien obywatel Petary utracił swój majątek i ponieważ nie mógł zapewnić posagu swym trzem córkom, groziło im zejście na złą drogę. Słysząc o tym, Mikołaj wziął mieszek ze złotem i wrzucił go przez okno do domu tego człowieka. Najstarsza córka wyszła dzięki temu za mąż. Podobnie uczynił też wobec dwóch pozostałych dziewcząt. Stąd często przedstawiano go na obrazach z trzema mieszkami. Błędna interpretacja tego wizerunku (myślano, że są to głowy dzieci) przyczyniła się do powstania innej historii, według której Mikołaj wskrzesił trzech chłopców zamordowanych wcześniej i zakonserwowanych przez właściciela gospody.

Patron Św. Mikołaj bronił chrześcijaństwa ze wszystkich możliwych sił, za co niebawem trafił na tortury i na długo do więzienia. Przeżył jednak wszystkie przeciwności i został uwolniony przez Konstantyna Wielkiego. A zmarł 6 grudnia i stąd obchodzimy popularne Mikołajki.

O cudach, jakie wydarzyły się za jego przyczyną krążyły legendy po całej Europie. Za patrona obrało go bardzo wielu, bo postać to iście niezwykła.

Jest patronem literatów, choć nie napisał nic, co byłoby znane, jest opiekunem chłopów, pasterzy, księży i zakonników. Patronuje więźniom i karczmarzom, pielgrzymom i podróżnikom, a także żeglarzom i rybakom. Za swojego patrona obrały go panny bez posagu i dziewice, a także… kurtyzany. Praktycznie wszyscy, z którymi wiódł życie doczesne.

Za swojego życia znany był z dobroczynności i potajemnej pomocy dla ludzi. Szczególnie lubił dzieci, którym rozdawał miodowe ciasteczka.

Prezenty, prezenty…

Popularne wyobrażenie „świętego Mikołaja” (Santa Claus, Sint Klaus) jest mieszanką elementów różnych kultur ludowych: niderlandzki zwyczaj obdarowywania dzieci prezentami w dniu jego święta miesza się tu z wyobrażeniem czarodzieja, który karze niegrzeczne dzieci, grzeczne zaś nagradza, a także z postacią germańskiego bóstwa Thora, który kojarzony był z zimą i jeździł na saniach zaprzężonych w kozy.

Zwyczaj obdarowywania się prezentami był znany w Europie od dawna. Początkowo obdarowywano dzieci wspomnianego 6 grudnia, były to słodycze połączone z medalikami, różańcami lub świętymi obrazkami. A wszystko to, aby zachęcić dzieci do modlitwy.

Wszystko to wkładano najczęściej do… butów lub pod poduszki.

Skąd my to znamy?

08 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 8

05/12/2016 18:24:05

święta, święta

Spokojne święta.

Zaplanuj

Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia nieodłącznie wiążą się z zakupami, kuchnią i tym, co co roku robimy w tym okresie.

Poniżej nasza podpowiedź, jak mogą te przedświąteczne dni wyglądać… Święta powinny być czasem radości i dobrej woli, jednak dla większości z nas są bardzo stresujące. Niektórzy nawet nienawidzą świąt i chcieliby mieć je już za sobą. Często stawiamy sobie po prostu zbyt wysokie wymagania, choć czasem i tak coś nie pójdzie po naszej myśli.

Jak zatem przeżyć święta i nie zwariować? Oto nasze rady.

Nie ulegaj presji świąt Bożego Narodzenia. Nie startujesz w

zawodach na to, kto ma najładniej udekorowany dom ani kto zrobi najwięcej potraw na Wigilię.

Nie musisz również wyglądać

jak z katalogu mody najlepszych projektantów.

Nie denerwuj się komentarzami babek, ciotek, i wujków.

Przygotuj się na te pytania, które i tak zadają za każdym razem, jak Cię widzą, i nie pozwól sobie na utratę kontroli i panowania nad sobą.

To nie jest proste, ale możliwe do zrobienia.

Uważaj z alkoholem. Większość z nas lubi w tym okresie popijać alkohol. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie okropny kac.

Staraj się zatem na każdą szklankę 5-proc. alkoholu wypijać szklankę wody (szklanka piwa 5 proc. + szklanka wody; szklanka wina 15 proc. + 3 szklanki wody).

Trzymaj się tradycji. Nie ryzykuj nowości. Nie wiesz, czy nowa potrawa się uda i czy będzie smakować wszystkim członkom rodziny. Po co więc marnować czas

na jej gotowanie? Jeśli w zeszłym roku wszystko poszło po Twojej myśli, dlaczego miałabyś zmieniać cokolwiek w tym roku?

Nie zawiedź się po raz kolejny.

Jeśli Twój partner ma dobre intencje i chce Ci zrobić prezent na Gwiazdkę, jednak kompletnie nie ma gustu lub wyczucia, powiedz mu, co ma Ci kupić, lub daj mu kolorowy magazyn z zaznaczonymi produktami.

Dzieci. Aby dzieci zbytnio nie dokuczały i nie przeszkadzały, po prostu znajdź im zajęcie.

Pożycz kilka bajek, filmów, przygotuj jakąś nową grę wideo czy komputerową, kup gry planszowe lub karty. Możesz również zorganizować materiały do prac ręcznych: kolorowe papiery, bibuły, klej, nożyczki.

Jeśli będą miały co robić, nawet nie zauważysz ich istnienia. Będą

siedzieć cicho i pokornie, a Ty będziesz spokojniejsza.

Znajdź czas dla siebie. Może to brzmi niedorzecznie, jeśli masz iść w ostatnim momencie na zakupy, coś ugotować czy pomóc w przygotowaniach, jednak jeśli przeznaczysz dla siebie trochę czasu, np. weźmiesz gorącą kąpiel z bąbelkami i pachnącą pianą, będzie Ci łatwiej przetrwać dzień i nawet wytrzymasz opowieści z czasów wojny (które znasz już na pamięć). Śmiej się. Cokolwiek się stanie, obracaj to w żart. Nie przejmuj się, że kot wywrócił choinkę czy że dziecko rozbiło nową figurkę aniołka, która nie należała do najtańszych. Pomyśl sobie, że jest to śmieszne. Obserwuj wydarzenia z dystansu i nic nie bierz do siebie.

Pamiętaj, święta trwają tylko 3 dni w roku!

09 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 9

05/12/2016 18:24:08

święta, święta

TRUNEK Z GÓRNEJ PÓŁKI

DOBRY SERIAL

Hendrick’s Gin (Whiskey Shop, £36)

Pięć sezonów „Dawnton Abbey” (Amazon, £9,59)

whiskyshop.com

KIJKI DO NORDICK WALKING

LUKSUSOWY OLEJEK DO KĄPIELI

Leki (Millets, £49)

Blackberry & Bay (Jo Malone, £17)

millets.co.uk

amazon.co.uk

jomalone.co.uk

TOREBKA NA KAŻDĄ OKAZJĘ

COŚ DLA URODY

Radley Millbank (House of Fraser, £135,20)

Zestaw kremów Vichy Liftactiv (Boots, £40)

houseoffraser.co.uk

KLASYCZNY SZLAFROK W stylu hotelowym, biały, w waflowy wzór (Marks&Spencer, £14)

lookfantastic.com

PERFUMY

COŚ Z KASZMIRU

ZESTAW DO GRY W BINGO

Ponadczasowe Chanel №5 (Selfridges, £49)

Ciepłe i piękne ponczo ( John Lewis, £59,25)

Gibsons Bingo (Amazon, £9,98)

www.selfridges.com

www.johnlewis.com

amazon.co.uk

marksandspencer.com

010 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 10

05/12/2016 18:24:12

święta, święta

DOBRA KSIĄŻKA

CIEPŁY SWETER

WODOODPORNA KURTKA NA ROWER

Zestaw wszystkich części „Gry o tron” (Amazon, £22)

Rozpinany, ponadczasowy (Marks&Spencer, £40)

Endura Pakajak (Evans Cycles, £20)

amazon.co.uk

marksandspencer.com

WZMACNIAJĄCY I PACHNĄCY OLEJEK DO BRODY Percy Nobleman (Boots, £19,99) johnlewis.com

evanscycles.com

DOBRY KONIAK

ELEGANCKA PIŻAMA

Remy Martin VSOP (Tesco, £29)

Z czystej bawełny (Marks&Spencer, £27,50)

tesco.com

marksandspencer.com

PRZENOŚNE RADIO

KUBAŃSKIE CYGARA

OPASKA MONITORUJĄCA AKTYWNOŚĆ

Spectrum DAB/FM (John Lewis, £49,95)

Zestaw „na próbę” (Havana House, £44)

Fitbit Chase 2 (Fitbit, £129,99)

johnlewis.com

havanahouse.co.uk

fitbit.com

ZESTAW DO GRY W domino ( John Lewis, £25) johnlewis.com

011 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 11

05/12/2016 18:24:16

święta, święta

Sainsbury’s poleca

12 potraw świątecznych Kompot z suszonych owoców Składniki 1 1/2 litra wody  100g suszonych jabłek  100g suszonych gruszek  5-10 suszonych śliwek (w zależności od tego, jak intensywny ma być smak)  5 łyżek cukru lub cukru waniliowego  1 laska cynamonu  3-5 goździków

Przygotowanie 1. Aby osiągnąć najlepszy aromat zalać suszone owoce ciepłą wodą, odstawić na kilka godzin (ewentualnie na noc), a następnie ugotować je w tej samej wodzie.

2. Umieścić owoce w garnku i zalać je wodą.

Postawić na kuchence i doprowadzić do wrzenia. Gdy zacznie wrzeć zmniejszyć ogień, dodać cukier, goździki i cynamon.

Gotować na małym ogniu przez ok. 30 minut.

3. Kompot z suszonych owoców może być podawany na ciepło lub na zimno.

1

część

Ryba faszerowana na Święta

Pierogi z kapustą i grzybami

Odcedzić wywar przez gazę. Rozpuścić żelatynę w 3 szklankach wywaru, doprawić sokiem z cytryny, solą i pieprzem.

4. Pokroić ugotowaną rybę w grube plastry i ułożyć je na półmisku. Ryba może być równiez przybrana kaparami, gałązkami koperku lub cienkimi plasterkami cytryny lub marchwi.

5. Gdy galaretka zacznie tężeć, polać nią rybę.

Odłożyć na bok.

Składniki 0,5 kg kapusty kiszonej  40 g suszonych grzybów  cebula  kilka łyżek oleju  2 jajka  750 g mąki  400 ml wrzącej wody  sól

Składniki 1 kg filetów rybnych  3 jajka  1/2 szklanki bułki tartej  1/2 szklanki kwaśnej śmietany  3 łyżki posiekanego koperku  2 litry wywaru z włoszczyzny  1 liść laurowy  kilka ziarenek pieprzu i ziela angielskiego  3 łyżeczki żelatyny  nieco soku z cytryny  1 gałka muszkatołowa  1 łyżka oleju  sól  biały pieprz

Przygotowanie Mąkę przesiej na stolnicy. Od całości mąki oddziel jedną szklankę. Do oddzielonej części wbij jajko i posiekaj w mące. Do reszty mąki wlewaj po trochu wodę i siekaj. Po wlaniu całości, połącz obie części mąki i wyrób ciasto – musi być gładkie. Kapustę zalej wodą, gotuj 50 min. Odcedź i odstaw.

Grzyby mocz w wodzie (najlepiej przez całą noc), a następnie gotuj dwie godziny. Chłodną kapustę odciśnij z wody i posiekaj drobno. Posiekaj grzyby.

Grzyby i kapustę połącz z jajkiem. Cebulę posiekaj, podsmaż i dodaj do kapusty. Farsz według uznania dopraw solą oraz pieprzem. Rozwałkuj ciasto, wykrój koła szklanką. Nakładaj na nie po trochu farszu i sklejaj. Gotuj w osolonej wodzie (aż do wypłynięcia).

Przygotowanie 1. Ugotować filety rybne w wywarze z włoszczyzny, odcedzić, zachować wywar.

Wymieszać bułkę tartą z kwaśną śmietaną i odstawić na piętnaście minut. Zmielić razem z rybą. Wymieszać pastę rybną z jajkiem i koperkiem. Doprawić sokiem z cytryny, solą, pieprzem i gałką muszkatołową. Wyrobić na jednolitą masę.

2. Natrzeć olejem dwa kawałki folii aluminiowej.

Umieścić na każdym z nich połowę masy rybnej i zawinąć je tworząc dwie rolki. Mocno skręcić końce folii. Włożyć rolki do wrzącej wody i gotować 40 minut.

3. Namoczyć żelatynę w pięciu łyżkach wody.

012 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 12

05/12/2016 18:24:20

święta, święta

Bigos Składniki 15 g suszonych borowików (nie koniecznie, wg. uznania)  2 łyżki oleju roślinnego lub oliwy z oliwek  2 cebule, posiekane  100 g boczku (Sokołów Boczek), pokrojony w paseczki  1 mała główka białej lub zielonej kapusty (ok.

500 g) poszatkowana  225 g wieprzowiny, najlepiej mięso z łopatki wieprzowej, pokrojone na kawałki  200 g kiełbasy Sokołów (Sokołów Best Silesia Sausage), pokrojonej w plasterki  200 g polędwicy sopockiej (Sokołów Sopocka Loin), pokrojonej na kawałki  520 g kapusty kiszonej (P&J Sauerkraut), opłukanej i odcedzonej  2 puszki (2 x 400 g) krojonych pomidorów  4-5 liście laurowe  300 g grzybów (różnych), pokrojonych wg. uznania  450-600 ml wody  sól i pieprz  posiekana natka świeżej pietruszki do posypania (według uznania)  chleb żytni Przygotowanie 1. Suszone grzyby umieść w miseczce i zalej

wrzątkiem, pozostaw na 30 minut, lub aż zmiękną. Odcedź grzyby i posiekaj. Wodę, w której się moczyły grzyby, odstaw.

2. Podgrzej oliwę w dużym naczyniu żaroodpornym lub rondlu. Dodaj cebulę i duś przez 5-7 minut, aż zmięknie. Dodaj boczek i smaż przez kolejne 5 minut, aż nabierze lekko brązowego koloru.

3. Następnie dodaj świeżą kapustę, wieprzowinę, kiełbasę śląską, polędwicę sopocką, kapustę kiszoną, pomidory, oraz odcedzone grzyby suszone i świeże.

4. Dodaj sól i świeżo zmielony pieprz do smaku.

5. W lej 450 ml wody oraz wodę odstawioną z suszonych grzybów i wszystko zagotuj.

Gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 1,5h aż zmięknie wieprzowina, dolewając co jakiś czas wody. Przez ostatnie pół godziny gotuj bez przykrycia. Bigos nabiera lepszego smaku, gdy jest odgrzany i serwowany następnego dnia.

Bigos nabiera lepszego smaku, gdy jest odgrzany i serwowany następnego dnia.

Ryba po grecku Składniki 1kg filetów z ryby (najlepszy będzie dorsz lub mintaj)  2 cebule  2-3 marchewki  1/2 selera  1 pietruszka  4 łyżki przecieru pomidorowego  1,5 szklanki mąki pszennej  olej do smażenia  2 jajka  szklanka wody  sól  pieprz Przygotowanie Jajko roztrzep z solą i pieprzem. Filety rybne pokrój na kawałki (około 5-7 cm długości). Obtaczaj filety najpierw w roztrzepanym jajku, a następnie w mące. Smaż filety na rozgrzanym oleju, aż będą złociste. Kiedy ryba będzie już usmażona, zdejmij ją z ognia i odstaw. Cebulę obierz i posiekaj.

Następnie przesmaż. Marchew, pietruszkę i selera obierz.

Warzywa zetrzyj na grubej tarce. Dodaj je do cebuli. Dodaj również wodę, sól, pieprz.

Duś wszystko na niewielkim ogniu przez 30-40 minut(do miękkości). Dodaj przecier pomidorowy i duś przez kolejne 5 minut.

Na półmisek wykładaj naprzemiennie rybę i warzywa.

Sałatka jarzynowa

Dodać odsączony z zalewy groszek i fasolkę oraz drobniutko posiekanego świeżego pora. Dodać majonez, szczyptę pieprzu i soli. Wymieszać.

Składniki 5 marchewek  2 korzenie pietruszki  1 ziemniak  mały seler  1⁄3 małego pora  puszka groszku konserwowego  puszka fasolki czerwonej  4 jajka  4 ogórki kiszone  2 jabłka  majonez

Sainsburys.co.uk

Przygotowanie Warzywa ugotować w mundurkach.

Ostudzić, obrać. Jajka ugotować na twardo, ostudzić obrać. Obrać jabłka i ogórki kiszone.

Wszystko pokroić w kostkę i wrzucić do miski.

Przedstawione składniki dostępne w wybranych sklepach Sainsbury’s i zależne od dostępności. Sainsburys.co.uk

013 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 13

05/12/2016 18:24:27

święta, święta

W CO SIĘ BAWIĆ?

014 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 14

05/12/2016 18:30:50

święta, święta Święta to czas odpoczynku.

Po całorocznej bieganinie, nie wspominając nawet o ferworze przygotowań do Bożego Narodzenia, nareszcie masz pięć minut dla siebie. Plan na świąteczną przerwę: książka albo film, herbata albo lampka wina, talerz z sałatką jarzynową i święty spokój. Zaraz, zaraz, przecież masz dzieci, którym w święta wcale nie ubyło energii. Co zrobić, kiedy znudzone prezentami i spragnione zabawy z rodzicami latorośle nie dają ci spokoju?

Oczywiście – bawić się. Bez wstawania z kanapy!

Pomnik Na początek zabawa dla dzieci, które mają zbyt dużo energii po świątecznych słodyczach. Leżysz sobie wygodnie na kanapie, a dzieci biegają wokół jak szalone.

Kiedy krzykniesz „pomnik!” muszą zastygnąć bez ruchu. Wygrywa ten, kto najdłużej zostanie w tej samej pozycji.

Głuchy telefon Odrobinę zmęczone dzieci powinny być w stanie wysiedzieć spokojnie przez kilka minut. Pierwsze z nich podchodzi do ciebie, a ty szepczesz mu do ucha wyraz, kilka wyrazów lub całe zdanie (w zależności od wieku dzieci). Następnie dzieci przekazują sobie twoje słowa po kolei, a ostatnie w rzędzie wypowiada je na głos. Ty musisz tylko ocenić, czy głuchy telefon dobrze przenosi wiadomości.

Szpital

przynajmniej 15 minut spokojnego czytania. Uważaj tylko, żeby dzieci nie wpadły na pomysł bardziej skomplikowanych zabiegów, na przykład operacji.

„Ciepło-zimno” Rozejrzyj się po pokoju i wybierz jakiś przedmiot w zasięgu twojego wzroku. Nie ruszając się z miejsca, naprowadzaj na niego dzieci, mówiąc „ciepło” lub „zimno”, gdy się do niego zbliżają lub oddalają się od niego. Można grać tak długo, aż skończą się przedmioty w zasięgu wzroku.

Wyścig Zanim rozłożysz się wygodnie na kanapie, przygotuj tor przeszkód dla dzieci. Możesz uwzględnić różne zadania, na przykład wejście na czworakach po schodach (co najmniej cztery razy), albo przeniesienie jajka na łyżce z pokoju do kuchni. Twoim zadaniem jest tylko powiedzieć „Start” i rozstrzygnąć, kto wygrał. Wyścig można powtarzać nieskończoną ilość razy.

sanktuarium, możesz użyczyć go dzieciom. Zdziwisz się, jak atrakcyjna wyda im się dobrze znana gra albo układane wiele razy puzzle, jeśli zajmą się nimi w kryjówce. A ty możesz uciąć sobie kolejną drzemkę, już w wygodniejszym miejscu.

zadaniem jest ocenianie, kto radzi sobie najlepiej i który układ jest najciekawszy. Na zakończenie wybierzcie zestaw kroków, który dzieci przećwiczą jeszcze kilka razy (najlepiej w innym pokoju) i zaprezentują całej rodzinie przed kolacją.

Karykatura

Zoo

Ogłoś konkurs na najzabawniejszy rysunek, przedstawiający… ciebie lub innego członka rodziny w śmiesznej pozie. Aby oszczędzić sobie sprzątania rozlanej wody i pomalowanego stołu, postaw na nowoczesne grafiki. Jedyne dozwolone narzędzie pracy – ołówek!

Poproś dzieci, żeby przygotowały karty z rysunkami różnych zwierząt — im bardziej egzotycznych, tym lepiej. Każde dziecko po kolei losuje kartę i naśladuje wylosowane zwierzę, a inne dzieci próbują odgadnąć, o jakie zwierzę chodzi.

Ty oczywiście sędziujesz z pozycji horyzontalnej.

Taniec połamaniec

Mały inżynier

Dzieci po kolei wymyślają jak najdziwniejszy układ taneczny, a pozostali uczestnicy zabawy muszą naśladować wszystkie kroki. Twoim

Daj każdemu dziecku miarkę albo linijkę i poleć sprawdzenie wymiarów dziesięciu wybranych przedmiotów w domu. Najlepiej wybierz przedmioty dużych gabarytów, żeby zadanie zajęło

Namiot Poleć dzieciom przygotowanie dla ciebie „miejsca dowodzenia”, czyli namiotu z poduszek, krzeseł, koców i innych akcesoriów. Namiot musi być stabilny, tak aby wygodnie można było uciąć sobie w nim drzemkę. Kiedy już opuścisz swoje nowe

Jesteś pacjentem, którym trzeba się zająć – najlepiej w ciszy i spokoju, by nie zakłócać odpoczynku innym chorym (czytaj – rodzicowi numer 2). Wygodnie leżąc z książką na kanapie, możesz poddać się zabiegom, takim jak choćby masaż stóp, i różnorodnym badaniom. Jeśli masz dobry dzień, pozwól obandażować sobie obie nogi – zyskasz

015 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 15

05/12/2016 18:31:06

święta, święta SILENT NIGHT

WE WISH YOU A MERRY CHRISTMAS We wish you a Merry Christmas; We wish you a Merry Christmas; We wish you a Merry Christmas and a Happy New Year.

Good tidings we bring to you and your kin; Good tidings for Christmas and a Happy New Year.

Oh, bring us a figgy pudding; Oh, bring us a figgy pudding; Oh, bring us a figgy pudding and a cup of good cheer: Chorus

Silent night, holy night, All is calm, all is bright Round yon virgin mother and child.

Holy infant so tender and mild, Sleep in heavenly peace.

Sleep in heavenly peace.

Silent night, holy night, Shepherds quake at the sight, Glories stream from heaven afar, Heavely hosts sing alleluia; Christ the Saviour, is born!

Christ the Saviour, is born!

Silent night, holy night, Son of God, love's pure light Radiant beams from thy holy face, With the dawn of redeeming grace, Jesus, Lord, at thy birth.

Jesus, Lord, at thy birth.

We won't go until we get some; We won't go until we get some; We won't go until we get some, so bring some out here: Chorus We wish you a Merry Christmas; We wish you a Merry Christmas; We wish you a Merry Christmas and a Happy New Year.

016 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 16

05/12/2016 18:32:07

święta, święta WŚRÓD NOCNEJ CISZY...

GDY SIĘ CHRYSTUS RODZI...

Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi: Wstańcie, pasterze, Bóg się wam rodzi Czym prędzej się wybierajcie, Do Betlejem pośpieszajcie, Przywitać Pana.

Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie, Z wszystkimi znaki, danymi sobie.

Jako Bogu cześć Mu dali, A witając zawołali, Z wielkiej radości.

“Ach witaj, Zbawco; z dawna żądany, Tyle tysięcy lat wyglądany!

Na Ciebie króle, prorocy, Czekali, a Tyś tej nocy Nam się objawił”.

I my czekamy na Ciebie, Pana, A skoro przyjdziesz na głos kapłana.

Padniemy na twarz przed Tobą, Wierząc, żeś jest pod osłoną, Chleba i wina.

Gdy się Chrystus rodzi i na świat przychodzi, Ciemna noc w jasności promienistej brodzi; Aniołowie się radują, pod niebiosy wyśpiewują: Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

DZISIAJ W BETLEJEM...

Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem, Wesoła nowina. Że Panna czysta, że Panna czysta Porodziła Syna.

Chrystus się rodzi, nas oswobodzi, Anieli grają, Króle witają, Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, Cuda, cuda ogłaszają.

Maryja Panna, Maryja Panna, Dzieciątko piastuje.

I Józef święty, I Józef święty, Ono pielęgnuje.

Chrystus się rodzi...

Choć w stajeneczce, choć w stajeneczce, Panna Syna rodzi, Przecież On wkrótce, Przecież On wkrótce, Ludzi oswobodzi.

Chrystus się rodzi...

I trzej Królowie, i trzej Królowie, Od wschodu przybyli, I dary Panu, i dary Panu, Kosztowne złożyli.

Chrystus się rodzi...

Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my, Przywitać Jezusa, Króla nad królami, Króla nad królami, Uwielbić Chrystusa.

Chrystus się rodzi...

Mówią do pasterzy, którzy trzód swych strzegli, Aby do Betlejem czym prędzej pobiegli, Bo się narodził Zbawiciel, wszego świata Odkupiciel, Gloria, gloria....

O, niebieskie Duchy i Posłowie nieba, Powiedzcież wyraźniej, co nam czynić trzeba, Bo my nic nie pojmujemy, ledwo od strachu żyjemy, Gloria, gloria...

Idźcie do Betlejem, gdzie Dziecię zrodzone, W pieluszki powite, w żłobie położone; Oddajcie mu pokłon Boski, on osłodzi wasze troski.

Gloria, gloria...

JEZUS MALUSIEŃKI...

Jezus malusieńki, leży wśród stajenki, Płacze z zimna, nie dała Mu matusia sukienki.

Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła, W który dziecię uwinąwszy, siankiem Je okryła, Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki, We żłobie Mu położyła siana pod główeczki.

Gdy dziecina kwili, patrzy w każdej chwili, Na dzieciątko boskie w żłóbku, oko Jej nie myli Panienka truchleje, a mówiąc łzy leje: o mój Synu! Wola Twoja, nie moja się dzieje Tylko nie płacz, proszę, bo żalu nie zniosę, dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę

017 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 17

05/12/2016 18:32:10

święta, święta

Co na stole?

018 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 18

05/12/2016 18:32:14

święta, święta Prezenty, multikulturowość Londynu, to wszystko sprawia, że w czasie świąt Bożego Narodzenia czasem zmieniamy nasze przyzwyczajenia i próbujemy innej niż rodzima, polska, tradycji. Tym jednak, którzy chcą spędzić święta tradycyjnie po polsku, polecamy poniższe…

To oczywiste, że potrawy wigilijne nie mogą być ot, takie sobie, zwyczajne, ponieważ wszystko, co tego wieczora się dzieje, ma znaczenie magiczne albo wróżebne.

Z tego też powodu rano, gospodyni gdy wstała, to najpierwszą czynnością było rozpalenie ognia i okadzenie bydła, by się go czary nie imały i nagotowanie wody. Nie sprzątano domostwa, gdyż Pan Jezus w stajence się narodził. Dnia tego nie wypada się wzajemnie odwiedzać, choćby krewni byli, a już do karczmy zaglądać grzech ciężki.

PIECZYWO Z ciekawszych zwyczajów wigilijnych odnotujmy ten, że dziewczęta, gdy już umiesiły ciasto chlebowe, to z nieobtartymi rękami biegły do sadu i dotykały drzew, dla lepszego urodzaju. Przy posiłku każdy dostawał swój kawałek placka, który powinien ugryźć, a resztę schować. Nazajutrz należało pieczywo obejrzeć. Gdy spleśniało – zły to omen.

DARY PÓL I LASÓW Żelazną zasadą, trochę już zapomnianą w świecie hamburgerów, coca-coli i kurczaków z Kentucky, że dania powinny być złożone z darów naszych lasów, pól, ogrodów i wód. I tak, na polskim wigilijnym stole miały prawo znajdować się wyłącznie potrawy z ziarna, maki, kaszy, grzybów, owoców suszonych i świeżych, orzechów i miodu.

No i oczywiście, różnorakie dania rybne.

ILOŚĆ POTRAW Zasadą bywało, że potraw nie mogło być mniej niż siedem

(ale nie 13) stąd liczne wariacje „kapuściano-grzybowe”, albo karp na kilkanaście sposobów.

Np. na Lubelszczyźnie: „Na wilję wieczorem, skoro gwiazda zaświeci, według powszechnego zwyczaju jedzą siedem potraw: barszcz z grzybami lub kaszę z mlekiem makowem, kapustę, groch, placuszki z mąki pszennej łamane (stąd łamańcami zwane) makiem i miodem okraszone, albo z makiem kluski, grzyby smażone w oleju z chrzanem, gotowane z miodem gruszki suszone i śliwki”.

KUTIA, SIANKO…

DODATKOWE NAKRYCIE

Warto dodać, że w najuboższych domach daniem był też chleb.

Nota bene, potraw musiała być liczba nieparzysta, ale gości przy stole – wręcz przeciwnie, bo kto był bez pary ten następnej Wigilii nie doczekał.

Szczególną rolę w starych polskich domach odgrywała kutia, czyli potrawa z mleka, orzechów, miodu i specjalnie preparowanego ziarna.

Są ludzie, którzy powiadają, że nie ma nic pyszniejszego (chyba, że wywodzą się ze stron, gdzie zamiast kutii – jak u niżej podpisanego – podawano np. łamańce z makiem), ale generalnie chodziło o to, ze najstarszy z rodu miał obowiązek rzucić łyżką kutii ku podwale i z przylepionych ziaren wnioskować o przyszłorocznym urodzaju.

Obyczaj ten nazywano „ciskaniem kop”. W podobnych celach zresztą, snop zboża stawiano w kącie izby a z przypadkowo wyciągniętych ździebeł wnioskowano o urodzaju a także o prognozach na długie życie.

Dodatkowo, parzysta liczba ziaren w kłosie oznaczała rychłe zamęście (lub ożenek). Podobnie wróżono z siana pod obrusem, które mówiło o stanie zdrowia w przyszłym roku.

Zwyczaj ten interpretuje się jako związany z sianem w betlejemskim żłóbku, lecz tak naprawdę dawni Polacy nie wyzbyli się dostatecznie mocno prasłowiańskich wierzeń, gdyż obwiązanie drzewa w sadzie powrósłem z takiego siana (lub słomy) gwarantowało urodzaj w sadzie. A przy okazji: dziś, gdy mak kojarzy nam się niemal wyłącznie z narkomanią, warto pamiętać, że u dawnych Polaków był symbolem niezmiernej płodności i przez to cenionym, jako ważna, znacząca potrawa wigilijna.

Na wigilijny posiłek zapraszano nieobecnych i zmarłych, pozostawiając przy stole dodatkowe nakrycie. Dla duchów – a gdy zwyczaj ten wykpiono jako pogański, to dla bezdomnych. Bywało też, że wydzielano część jadła, wystawiając je przed próg domostwa. Niekiedy łyżkę każdej potrawy wsypywano (czy wlewano) do maśnicy, aby ta się

przez cały rok odwdzięczała świeżym masłem.

ŁAMANIE SIĘ OPŁATKIEM Bardzo świeżej daty (jak na tradycje wigilijne) jest obyczaj łamania opłatkiem podczas składania życzeń wigilijnych. Jak odnotowuje Jan Bystroń, jeszcze sto lat temu zwyczaj ten był popularny jedynie w miastach i dworach, gdy na polskiej wsi łamano się chlebem.

019 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 19

05/12/2016 18:32:21

święta, święta

ŚWIĘTA NA

TRAFALGAR SQUARE Przygotował: Marcin Urban Do 22.12. Trafalgar Square, Londyn. Stacja: Charing Cross, Leicester Square, Embankment. Wstęp wolny www.london.gov.uk Przy choince na Trafalgar Square, która jest tradycyjnym darem od Norwegów, występują codziennie (oprócz sobót 10 i 17 grudnia) chóry tworzone przez pracowników i wolontariuszy londyńskich organizacji charytatywnych. W ich wykonaniu można posłuchać oczywiście kolęnd.

Na liście jest w sumie 40 grup. Występy trwają ok. godziny, odbywają się w dni robocze między 16:00-20:00 i w weekendy między 14:00-18:00.

020 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 20

05/12/2016 18:32:23

COOLTUR POLECA A

Fot. Dutourdumonde Photography / Shutterstock.com

święta, święta

021 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 21

05/12/2016 18:32:24

Fot. Laurent Liotardo

święta, święta

Wystawy » MAKING NATURE: HOW WE SEE ANIMALS 1.12.2016 – 21.05.2017. Wellcome Collection, 183 Euston Rd, Kings Cross, Londyn NW1 2BE. Stacja: Euston. Otwarte: pon. zamknięte, wt. – śr. 10:00 – 18:00, czw. 10:00 – 22:00, pt. – niedz. 10:00 – 18:00. Wstęp wolny wellcomecollection.org

Fot. Richard Ross, British Museum, Natural History

Zagadnienie koegzystencji ludzi i zwierząt od wieków porusza filozofów, antropologów, etyków i artystów. Na tej wystawie zebrano ponad 100 przykładów z m.in. literatury, filmów i fotografii pokazujących jak na przestrzeni wieków zmieniło się nasze podejście do zwierząt.

Teatr » NUTCRACKER 14 Dec 2016 – 7 Jan 2017 . London Coliseum, St Martin’s Lane, Londyn WC2N 4ES. Stacja: Leicester Square, Charing Cross, Embankment.

Spektakle: 14:30, 19:30. Bilety: od £14 www.ballet.org.uk „Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego to świąteczny spektakl baletowy dla całej rodziny . Na scenie występuje ponad stu tancerzy i muzyków. Akcja rozgrywa się w wigilię w Londynie w epoce edwardiańskiej. Główną bohaterką jest Clara, która trafia ze swoją zabawką do magicznego świata, w którym pozna przystojnego nieznajomego i będzie musiała zmierzyć się z Królem Mysz.

022 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 22

05/12/2016 18:32:26

święta, święta » RAYMOND BRIGGS’ FATHER CHRISTMAS Do 24.12. Lyric Hammersmith, Lyric Square, King St, Londyn W6 0QL. Stacja: Hammersmith. Spektakle: 9:30, 11:30, 13:00, 14:30. Bilety: £10 www.lyric.co.uk Fot. Simon Annand

Zarządzająca firmą Carol Vanstone ( Jennifer Aniston) chce zamknąć przynoszący straty dział swojego brata. Ostatnią deską ratunku dla Claya jest impreza świąteczna i zrobienie na niej dobrego wrażenia na kliencie, który może uratować jego pozycję. Impreza wymyka się jednak spod kontroli…

Uwielbiany przez dzieci spektakl o perypetiach Świętego Mikołaja, jak co roku powraca o tej porze na scenę teatru w Hammersmith. Przedstawienie jest wystawiane od lat, a mimo to cały czas gromadzi pełną widownię. Spektakl trwa godzinę i jest adresowany do dzieci w wieku do 6 lat.

» BIRTH OF A NATION Od 09.12. Dramat, USA. Reż. Nate Parker, wyst. Nate Parker, Armie Hammer, Penelope Ann Miller, Jackie Earle Haley, Mark Boone Jr.

Film opisuje autentyczną historię Nata Turnera (Nate Parker), niewolnika i kaznodziei, który przekonał swojego właściciela do głoszenia kazań, by ujarzmić niesfornych niewolników. Turner staje się świadkiem niezliczonych okrucieństw i niesprawiedliwości co skłania go do zainicjowania buntu i walki o wolność. Opisana w filmie historia bazuje na wydarzeniach, które rozegrały się w 1831 roku w stanie Virginia.

Inne

Kino

» FATHER CHRISTMAS AT THE HALL Do 24.12., co 30 min. 10:30 -15:30. Royal Albert Hall, Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £26.50 www.royalalberthall.com

© David Iliff

» OFFICE CHRISTMAS PARTY Od 07.12. Komedia, USA. Reż. Josh Gordon, Will Speck, wyst. Jennifer Aniston, Jason Bateman, TJ Miller, Kate McKinnon, Olivia Munn

Royal Albert Hall zaprasza na poszukiwania groty Świętego Mikołaja.

By ją znaleźć dzieci i całe rodziny będą musiały rozwiązać zagadki oraz podążać za znakami. Nagrodą jest spotkanie z Mikołajem i oczywiście świąteczny prezent.

023 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 23

05/12/2016 18:32:28

święta, święta

024 swieta 2016 CS3 FINAL.indd 24

05/12/2016 18:32:30

063

664-MAKIETA 3 44-67.indd 63

05/12/2016 18:35:31

064

664-MAKIETA 3 44-67.indd 64

CAFÃ&#x2030; COOLTURA ZDROWIE I URODA

05/12/2016 18:35:33

065

664-MAKIETA 3 44-67.indd 65

05/12/2016 18:35:35

066

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Dieta bezglutenowa – sposób na zdrowie czy chwilowa moda?

Chcesz łatwo zrzucić zbędne kilogramy i pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego? Wiele osób doradzi Ci zatem przejście na bardzo modną, ale jednocześnie dość restrykcyjną dietę bezglutenową.

Kinga Oszkandy, dietetyk Gabinety Dietetyczne Bonne Santé

»

Dieta bezglutenowa bije w ostatnim czasie prawdziwe rekordy popularności i jest rekomendowana nie tylko dla osób, którzy ze względów zdrowotnych są zmuszeni odstawić pokarmy zawierające gluten. Czy jednak rzeczywiście wykluczenie glutenu z pożywienia jest korzystne dla naszego zdrowia? I czy dieta bezglutenowa sprawdzi się u każdego z nas?

664-MAKIETA 3 44-67.indd 66

Czym jest gluten?

Gluten to mieszanina dwóch białek pochodzenia roślinnego – gluteniny i gliadyny. Składnik ten znajdziemy w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, żyto oraz jęczmień; ponadto może także występować w owsie oraz produktach owsianych ze względu na zanieczyszczenie w procesach produkcyjnych ziaren owsa poprzez drobinki innych zbóż. Jego obecność we wszelkiego rodzaju mąkach zbożowych

sprawia, że formowane z nich ciasto staje się lepkie i sprężyste oraz możliwe jest jego łatwe formowanie. Niestety, jego oddziaływanie na ludzki organizm nie jest postrzegane jako jednoznacznie pozytywne. Gluten jest w dzisiejszych czasach nieomal wszechobecny – białko to występuje bowiem nie tylko w pieczywie i innych produktach zbożowych, ale w bardzo wielu popularnych produktach spożywczych, goszczących codziennie na naszych stołach. Znajduje się on w słody05/12/2016 18:35:38

067 czach, wędlinach, dżemie, przetworach mlecznych słodzonych słodem jęczmiennym, przyprawach, a nawet w piwie.

Kto powinien zrezygnować z glutenu?

Bezwzględnie niewskazane jest spożywanie glutenu przez osoby chore na celiakię, zwaną inaczej chorobą trzewną. To autoimmunologiczne schorzenie objawia się toksycznym działaniem glutenu zbożowego na układ pokarmowy osoby chorej, uszkadzając kosmki jelitowe – maleńkie mikro wypustki występujące w jelicie cienkim, które są odpowiedzialne za prawidłowe wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. W organizmie osoby chorej po spożyciu glutenu wytwarzane są bowiem przeciwciała, które doprowadzają do degradacji prawidłowej struktury jelita cienkiego. W efekcie dochodzi do znacznego upośledzenia przyswajania białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin oraz soli mineralnych do krwiobiegu.

Szacuje się, że celiakia występuje u około 1% populacji, niestety u większości chorych dolegliwość ta pozostaje przez długie lata niezdiagnozowana. Jedyną skuteczną formą walki z chorobą trzewną jest przestrzeganie przez całe życie rygorystycznej diety, całkowicie wykluczającej z jadłospisu wszelkie produkty zawierające gluten.

Nietolerancja glutenu nie zawsze musi iść w parze z celiakią. U około 5-6% populacji występuje tzw. nadwrażliwość na gluten, będąca konsekwencją nietolerancji glutenu, przy jednoczesnym niewystępowaniu celiakii oraz alergii na pszenicę. Osoby borykające się z nadwrażliwością na gluten nie mają wprawdzie problemów z zanikiem kosmków jelitowych, niemniej spożywanie tego białka również bardzo negatywnie odbija się na ich stanie zdrowia. W efekcie chorzy skarżą się na chroniczne bóle brzucha, biegunki bądź zaparcia, wzdęcia oraz ogólny dyskomfort ze strony układu pokarmowego.

Ponadto, często objawom tym towarzyszą problemy natury dermatologicznej – częste egzemy, bardzo sucha, rogowaciejąca skóra, wysypki. Oprócz tego chorym doskwierają uporczywe bóle głowy, długo utrzymujące się uczucie zmęczenia, a także skłonność do anemii. Po wyeliminowaniu z diety glutenu zbożowego, objawy te zupełnie ustępują, a ogólny komfort życia ulega znacznej poprawie. Naukowcy zauważyli, że nietolerancja glutenu występuje szczególnie często w połączeniu z innymi choro664-MAKIETA 3 44-67.indd 67

bami autoimmunologicznymi, takimi jak choroba Hashimoto, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, toczeń, łuszczyca czy stwardnienie rozsiane.

Czy gluten szkodzi osobom zdrowym?

Jak widać, całkowite wyeliminowanie glutenu z diety jest w 100% rekomendowane u osób chorych na celiakię oraz nietolerancję tegoż białka. Pozostaje jednak pytanie, czy dieta bezglutenowa sprawdzi się u osób zdrowych, prawidłowo tolerujących spożywanie glutenu.

Istotną kwestią jest z pewnością to, iż współcześnie uprawiane zboża niewiele mają wspólnego z odmianami, którymi przed setkami lat żywili się nasi przodkowie. Naukowcy tworzą odmiany, które mają być odporne na choroby czy susze, przez co ich uprawa staje się bardziej opłacalna, lecz niestety modyfikacje te nie są obojętne dla ludzkiego zdrowia. Badania wykazały, iż obecnie pszenica posiada w swoim genotypie aż 42 chromosomy, podczas gdy jej pierwotne odmiany, jak choćby pszenica samopsza, miały ich tylko 14 bądź 28. To wszystko sprawia, że spożywanie glutenu staje się coraz bardziej kontrowersyjne i wielu specjalistów rekomenduje przynajmniej czasowe jego odstawienie, aby każdy z nas mógł na własnym przykładzie przekonać się, czy dieta bezglutenowa mu służy czy też nie.

Wśród licznych zarzutów wobec glutenu jego przeciwnicy podają argument, iż po spożyciu glutenu skokowo wzrasta poziom glukozy we krwi, w konsekwencji czego szybko stajemy się na powrót głodni. W efekcie dostarczamy organizmowi zbyt duże ilości pożywienia, co sprzyja nadmiernemu przybieraniu na wadze. Według niektórych teorii, gluten powoduje także wzrost poziomu złego cholesterolu, złe samopoczucie oraz bardzo szerokie spektrum problemów ze strony układu trawiennego. Jednak reakcja organizmu na gluten jest kwestią bardzo indywidualną i warto na własnej skórze wypróbować dietę bezglutenową, gdyż wbrew obiegowym opiniom, posiada ona również wiele zalet.

Jakie korzyści niesie ze sobą dieta bezglutenowa?

Każda osoba, która podejmuje decyzję o przejściu na dietę bezglutenową, musi

zupełnie zmienić swoje nawyki żywieniowe. Koniecznością staje się staranne planowanie jadłospisu oraz dokładne czytanie opakowań na produktach spożywczych, aby móc wyeliminować wszelkie produkty zawierające gluten. Dzięki temu osoby na diecie bezglutenowej odżywiają się w sposób bardzo świadomy, wybierają zazwyczaj produkty spożywcze lepszej jakości, zawierające wiele cennych składników odżywczych i pochodzące od zaufanych dostawców.

Dieta bezglutenowa może być również naszym sprzymierzeńcem w walce ze zbędnymi kilogramami. W czasie jej stosowania zabronione jest spożywanie zdecydowanej większości słodyczy oraz wielu niezdrowych fast foodów. Tradycyjne słodkości mogą być z korzyścią dla sylwetki zastąpione bakaliami, orzechami bądź świeżymi owocami.

Przechodząc na dietę bezglutenową, musimy wyeliminować z jadłospisu wszelkie produkty glutenowe, a w ich miejsce wprowadzić do jadłospisu takie składniki jak ryż, kukurydza czy gryka, ale także – jeżeli tylko pozwala na to zasobność naszego portfela – bardziej egzotyczne składniki, takie jak kasza jaglana, teff, sorgo, komosa ryżowa czy amarantus. Zboża te, poza bezglutenowością, cechują się także bardzo dużą zawartością cennych składników odżywczych – witamin oraz mikroelementów i z pewnością włączenie ich do naszego jadłospisu przyniesie naszemu organizmowi wiele korzyści. Ponadto możemy w ten sposób odkryć nowe, nieznane wcześniej smaki i potrawy, które poza walorami smakowymi będą pozytywnie oddziaływały na nasze zdrowie.

Podsumowując, dieta bezglutenowa jest z pewnością propozycją wartą rozważenia. Mimo rzeszy przeciwników niesie ona ze sobą liczne korzyści i może być stosowana nie tylko u osób chorych na celiakię bądź nietolerancję glutenu.

Warto samemu wypróbować ten sposób odżywiania, choćby tylko na kilka tygodni, aby przekonać się, czy w ten sposób poprawimy nasze samopoczucie oraz sylwetkę. Jeśli jednak nie przekonują nas argumenty przeciwników glutenu, możemy nadal spożywać pełnoziarniste pieczywo pszenne czy też żytnie i cieszyć się ich wyjątkowym, niepowtarzalnym smakiem. Pamiętajmy jednak o zbilansowanej, zdrowej diecie, pełnej warzyw oraz owoców, a zachowamy zdrowie i urodę na długie lata. «

05/12/2016 18:35:38

068

OGŁOSZENIA DROBNE

JAK ZAMIEŚCIĆ U W A G

A ! ! !

RESIE ŚWIATECZNYM OK EN SZ LO OG IA AN OW JM ZY PR U IN RM TE A ZMIAN

OGŁOSZENIE Uprzejmie informujemy ze w związku ze zbliżającymi się Świętami Bożego Narodzenia wszystkie ogłoszenia na wydanie które ukaże się 24/12 przyjmowane będę do poniedziałku 19/12 do 9.00, natomiast wszystkie ogłoszenia na wydanie które ukaże się 31/12/2016 przyjmowane będą do czwartku 22/12 do godziny 9.00. Życzymy Wesołych Świąt

sms

SMS:

81616

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Kody działów: mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

UWAGA!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

664-MAKIETA 4 68-91.indd 68

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania do wynajęcia

Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki.

Darmowy parking. Internet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone.

Tel. 07833667493

> Arnos Grove, N11 2RB, Pokoj dwojka dla jednej osoby £105/tydz. plus prad i gaz. Blisko stacji metra.

Dostepne od 20.11 – 07436792779 > Bounds Green - dwojka dla jednej osoby - 105 plus prad i gaz do metra 10min , duza kuchnia , living , lazienka z wanna , ogrod 07756340316 > Duzy pokój z podwójnym lózkiem

dla jednej osoby w domu z ogródkiem pomiędzy Ealing Broad. a Hanger Lane. Tylko dla osoby pracujacej, uczciwej. Cena £ 140/ tydz +2 tyg. dep. Rach. wliczone.

Ania 07704632628

> Edmonton - wyajme pokój

dwuosobowy za za 150 tel 07883974669

> Edmonton, N17 8EE, Pokoj

dwojka, £120/tydz plus prad i gaz do podzialu. Dom z ogrodem, duza kuchnia, lazienka z wanna, internet.

07756340316.

> Edmonton, N9 8RX, 2 Bedroom Flat, £1300 / miesiecznie + rachunki. 1 pojedyncza oraz 1 podwojna sypialnia, salon z kuchnia i jadalnia oraz 2 lazienki. Dostepne od 18/12/16.02088851890 > Forest Gate podwójny pokój £120 / tydz + 2 tyg depozytu, rachunki wliczone, najlepiej dla jednej osoby 07455338080 > Greenford UB6 8YT wynajme pokój dla pary w mieszkaniu £140/ tydz . Blisko komunikacja Lidl Tesco

4min. Tel 07517133162

> Greenford Wynajme podwojny pokoj dla pary w komfortowym mieszkaniu. Osobno Lazienka kuchnia CH WM. Komunikacja Lidl Tesco 3minuty. Tel 07517133162 > Greenford. Do wynajecia duzy pokoj dla osoby spokojnej i niepalącej w czystym domu. Blisko stacja Sudbury Hill, polskie sklepy.£120 tyg.+2 tyg. depozytu.

Od 21.12 07872185669 > Hayes atrakcyjny lokal do wynajecia na Hayes. Lokalizacja przy Polskim Sklepie oraz Polskim Salonie Fryzjerskim. Rachunki wliczone(prad, internet, woda, business rates) koszt £190/tydzień 07738773087 > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepow. tel.07523510272 > Isleworth wynajme duzy pokoj na okres miesiaca. Dobra opcja dla odwiedzających Londyn w okresie swiatecznym. Dostepne od 16/12 lub wczesniej. Isleworth, zach.

Londyn 07846419832 > Manor House, N15 3AH, Studio. £720/mies (council wliczony). Podwojna sypialnia, przechodnia kuchnia, lazienka z prysznicem. Parter. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07715677401. > Muswell Hill, N10 1ET, Studio. £760 / miesiecznie + elektryka.

Podwojny pokoj z aneksem kuchennym, osobno prysznic z toaleta. Dostepne od 08/12/16.02088851890

05/12/2016 18:36:35

069 Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

> Pokoj dla pary w domu z ogrodem. Darmowy internet, rachunki wliczone. £160 tyg. 1 tydz depozytu. Dostepne od 12.12.2016. Tel. 07958542515 – Darek > Stretham Common pokoj

jedynka do wynajecia 5 min piechota od stacji Stretham Common! 100£ tyg + 2 tyg depozytu rachunki wliczone Natalia 07707494484

> Seven Sisters, N17 6DG, Pokoje duze jedynki od £100£115/ty plus rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, wspolna kuchnia, lazienki. Dostepne od zaraz. 07436792779. > Stockwell wynajme miejsce w pokoju dla mężczyzny Tel.07940186730 lub 07448409376 po 16-tej > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min. od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Pokoj jedynka do wynajecia 5

min piechota od stacji stretham common! 100£ tyg + 2 tyg depozytu rachunki wliczone Natalia 07707494484

664-MAKIETA 4 68-91.indd 69

> Tottenham - dwojka w cenie 115 - plus prad i gaz , dom z ogrodem , niedaleko metra ,kuchnia , lazienka z wanna 07756340316 > Tottenham - pokoj dwojka dla

jednej osoby w cenie 105 plus prad i gaz - dom z ogrodem , mala kuchnia , lazienka z wanna 07756340316

> Tottenham Hale do wynajęcia

jedynka dla mężczyzny od 18 Grudnia Tottenham Hale 3min do metra tel.07875582230. Iwona

> Wembley Central Piękna duża

dwójka na Wembley Central dla pracujących osób. blisko do metra metra, polskiego sklepu. Wszystkie rachunki wliczone 150£ tydz plus 2tyg depozytu 007529195855

> West Kensington. Blisko stacji metra miejsce w pokoju 2-os. dla spokojnego pana. Internet, balkon, 07952556624

> Wood Green, N17 7QX, Pokoj

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

jedynka £95/tyg plus gaz do podzialu z lokatorami, wspólna kuchnia, lazienka. Dostepny od zaraz. 02088851890.

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Wembley HA9 6JQ. Do wynajęcia duża dwójka. £160 plus 2 tyg.depozytu. Dostępne od 18/12/16 Kontakt Dorota 07737019041 Henryk 07775917062

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

> West Croydon pokoj dla pracujacej pary. Czysty, spokojny dom na West Croydon. Dobra lokalizacja, blisko centrum handlowe, Lidl, stacja pociagow.145 tydz + 2tyg.dep. tel.07424637045

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Praca Dodatkowa. Zatrudnię kierowcę najlepiej z własnym vanem do dystrybucji polskiego tygodnika na terenie Londynu. Praca w godzinach nocnych - 1-2 razy w tygodniu, załadunek w okolicach Wembley. marlena@ cooltura.co.uk 07884 255 551

W związku z rozwojem piekarni w Londynie poszukujemy doświadczonych cukierników i piekarzy do pracy.

Zainteresowanych prosimy o przesyłanie CV na adres: praca@polishvillagebread.co.uk

05/12/2016 18:36:36

070

OGŁOSZENIA drobne

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> Experienced painters required for new build work on large new developments. CSCS cards essential.

For details please call Marcin on 07939934777 > Zaklad szycia zaslon poszukuje niepalaca, energiczna dziewczyne.

Wymagana umiejetnosc szycia na maszynie przemyslowej, dokladnosc, szycie reczne 07778292382

> Murarz z 3 letnim dosw. w UK i 13 letnim w PL szuka pracy.

Posiadam karty CPCS, CSCS, NIN, UTR, konto w banku. Praca na terenie Londynu. 07944287643 > Operator maszyn do druku

wielkoformatowego + podstawowy serwis (Mimaki, Mutoh), obsługa lasera, ploter tnący, sublimacja, offset, oklejanie aut. 7 lat dośw.

07504919860

> Szukam dodatkowej pracy przy

sprzątaniu prasowaniu opiece nad dzieckiem. Mam doświadeczenie, jestem uczciwa, rzetelna, wesoła 07526630917

> Poszukiwana fryzjerka od zaraz na part-time do salonu fryzjerskiego na Wimbledonie. Wymagany jezyk angielski w stopniu komukatywnym.07733235529

> Plastrowanie-stawiamy na jakośc i rzetelność wobec klienta.

Cały Londyn-transport-narzędzia .

Kamil-07880237803

> Nowo otwarty polski salon

> Zaopiekuję się twoim

fryzjerski na Manor Park E12, poszukuje fryzjerki z dos. w strzyżeniu damsko meskim.

Poszukuje kogos kto bedzie umial stworzyc atmosfere ze klieci beda chcieli wracac. Jezyk angielski komunikatywny. Dobre wynagrodzenie. 07913816749

> English and Polish-speaking

dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area.

Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@yahoo.co.uk.

> Przyjme krawcowa z doswiadczeniem do zakladu krawieckiego na 07877064720 > Poszukujemy scaffolderów oraz kierowców do pracy przy rusztowaniach. Zadzowń 07763236721 > Ogrodnik , kp, od zaraz. Tel 07849898391.

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem.Certyfikaty NICEIC i Gas Safety Tel. kontaktowy 07707717053 > Szukam pracy jako kierowca

class2 od połowy stycznia 2017.

Czyste prawo jazdy, CPC, 12 lat doświadczenia w UK. ostanie 3 lata praca na chłodniach.

Bezwypadkowa plytoteka@ windowslive.com

664-MAKIETA 4 68-91.indd 70

dzieckiem. Mieszkam w północnym Londynie, mogę na pełen etat. Nie mam żadnych nałogów, jestem osobą spokojną i odpowiedzialną.

07904421221

> Kierowca C2 szuka pracy w Londynie północnym i okolicach.

Doświadczenie, CPC czyste prawo jazdy. 07776751877 > Malarz decorator (ogolnobudowlaniec- wykonuje rowniez stolarkę hydraukike, elektryke itd)z wlasnymi narzedziami i wanem szuka pracy tel 07873608707 > Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z prade 07883974669 > Elektryk. Instalacje domowe i

przemyslowe. Brytyjskie uprawnienia, wlasnie narzedzia i samochod dostawczy.

07726141296

> Malarz dekorator Kierowca BCE czyste Angielskie prawko 10lat PN Londyn nie palocy bez malogow .

Szukam stalej pracy Tel 07903372967 Janek > Elektryk. Instalacje domowe i

przemyslowe. Brytyjskie uprawnienia, wlasnie narzedzia i samochod dostawczy.

07726141296

> Hydraulik z 15 letnim doswiadczeniem. Montaz bojlerow, mega flow, central heating,

wymiana kaloryferow.

07968023856

> Elektryk 14 lat w UK.Instalacje zgodne z 17 Edition.Fuseboxy.

Automatyka HW CH.Certyfikat NICEIC. Referencje.Insurance Policy.

Szuka pracy. Pawel 07469234481 > Elektryk z dlugoletnim

doswiadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 07883974669

> Elektryk. Instalacje domowe i przemyslowe. Brytyjskie uprawnienia, wlasnie narzedzia i samochod dostawczy. Takze podstawowa hydraulika. Tel. 07726141296 > Malarz bez nalogow,uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 9 lat doswiadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Szukam kobiety z Londynu do spotkan bez zobowiazan ja 43l sms 07598612637

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-920-3526 Szczegóły Na www. polskiekursy.co.uk

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> 21go wybieram sie do polski, kierunek Poznan, Pila. Zabiore dwie osoby. 07934539869

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Sprzedam nieruchomość w Podkowie Leśnej idealna lokalizacja działka 2000m wraz z domem wielorodzinnym 400 m (do remontu) cena 1500000 zł kontakt +48502155204

> Podreczniki, cd i slowniki do nauki hiszpanskiego, francuskiego, wloskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Tłumaczenia przysięgłe i certyfikowane.

Tanio, szybko, profesjonalnie. Akty urodzenia, małżeństwa, świadectwa, dyplomy, medyczne, prawnicze. Konsulat, USC, NARIC, sądy. Strona: www.tlumaczenia24. co.uk Email: biuro@ tlumaczenia24.co.uk 07770903430

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

05/12/2016 18:36:36

071

664-MAKIETA 4 68-91.indd 71

05/12/2016 18:36:37

072

OGŁOSZENIA drobne

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

664-MAKIETA 4 68-91.indd 72

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

transport paczki i przewozy zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Tanie Przeprowadzki 7 dni w tyg. 24/h.

Konkurencyjne ceny!

Przyjmujemy wszystkie zlecenia Przewozy lokalne, krajowe oraz Anglia-Polska-Anglia Wywozy z garaży, aukcji, sklepów itp.

Kontakt: mario.remtrans@gmail.com 07722560744 Zapraszamy

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Opony Zimowe.

Wulkanizacja na Park Royal. Opony Nowe i Używane. Laserowa zbieżność kół na miejscu! Przystępne ceny! NW10 7UD Londyn 07776823881

Stertom Transport Polska-Anglia-Anglia-Polska. Przeprowadzki, materiały budowlane, motory, łodzie, przyczepy, powierzchnia 10 euro palet. Zapraszamy do współpracy firmy i sklepy. 07752517660; 0048721935288

05/12/2016 18:36:39

073

664-MAKIETA 4 68-91.indd 73

05/12/2016 18:36:40

074

OGŁOSZENIA

664-MAKIETA 4 68-91.indd 74

05/12/2016 18:36:43

075

664-MAKIETA 4 68-91.indd 75

05/12/2016 18:36:45

076

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

664-MAKIETA 4 68-91.indd 76

05/12/2016 18:36:49

077

664-MAKIETA 4 68-91.indd 77

05/12/2016 18:36:51

078

OGŁOSZENIA INNE

664-MAKIETA 4 68-91.indd 78

05/12/2016 18:36:54

079

664-MAKIETA 4 68-91.indd 79

05/12/2016 18:36:55

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

664-MAKIETA 4 68-91.indd 80

05/12/2016 18:36:56

081

664-MAKIETA 4 68-91.indd 81

05/12/2016 18:36:59

082

664-MAKIETA 4 68-91.indd 82

05/12/2016 18:37:01

083

664-MAKIETA 4 68-91.indd 83

05/12/2016 18:37:04

084

OGŁOSZENIA budownictwo

664-MAKIETA 4 68-91.indd 84

05/12/2016 18:37:05

085

664-MAKIETA 4 68-91.indd 85

05/12/2016 18:37:07

086

OGŁOSZENIA budownictwo

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

664-MAKIETA 4 68-91.indd 86

05/12/2016 18:37:09

087

664-MAKIETA 4 68-91.indd 87

05/12/2016 18:37:10

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

664-MAKIETA 4 68-91.indd 88

05/12/2016 18:37:12

089

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

664-MAKIETA 4 68-91.indd 89

05/12/2016 18:37:13

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

664-MAKIETA 4 68-91.indd 90

05/12/2016 18:37:15

091

664-MAKIETA 4 68-91.indd 91

05/12/2016 18:37:17

Manchester United w końcówce stracił zwycięstwo

»

Piłkarze Manchesteru United zremisowali na wyjeździe z Evertonem 1:1 i nie zmniejszyli dystansu do czołówki angielskiej ekstraklasy. Z dorobkiem 21 punktów zajmują szóstą lokatę w tabeli.

Liderem jest Chelsea Londyn - 34.

To piąty z rzędu ligowy występ „Czerwonych Diabłów” bez porażki, ale czwarty remis. W niedzielę sukces był blisko, bowiem gospodarze wyrównali w 89. minucie, kiedy rzut karny na gola zamienił Leighton Baines.

Spowodował go wprowadzony na boisko trzy minuty wcześniej Marouane Fellaini.

Belg sfaulował w polu karnym Senegalczyka Idrissę Gueye, choć zawodnicy z Manchesteru mieli raczej inne zdanie.

Ekipa trenera Jose Mourinho prowadziła od 42. minuty po ósmym w sezonie trafieniu Szweda Zlatana Ibrahimovica.

Gospodarze, którzy nie wygrali od czterech kolejek, podtrzymali miano jednej z dwóch niepokonanych drużyn na własnym stadionie; drugą jest Tottenham Hotspur. Z 20 pkt plasują się na ósmej pozycji.

Z kolei zespół AFC Bournemouth, z Arturem Borucem w bramce, niespodziewanie pokonał Liverpool 4:3. Goście mają 30 punktów i stracili pozycję wicelidera na rzecz Arsenalu Londyn, który zgromadził 31.

664-MAKIETA 5 92-100.indd 92

Liverpool prowadził 2:0 po 22 minutach i wydawało się, że będzie kontrolował wydarzenia na boisku. W 20. min trafił Senegalczyk Sadio Mane, a drugą bramkę zdobył Belg Divock Origi. W tej sytuacja daleko przed pole karne wybiegł Boruc, ale napastnik „The Reds” dobiegł do piłki pierwszy i bez problemu minął polskiego bramkarza.

W 56. minucie z rzutu karnego straty zmniejszył Callum Wilson, ale w 64. strzałem z dystansu prowadzenie gości na 3:1 podwyższył reprezentant Niemiec Emre Can. Później jednak do siatki trafiali już tylko gospodarze - Ryan Fraser (76.), Steve Cook (78.) i Holender Nathan Ake (90+3.).

Pierwszą w historii porażkę w ekstraklasie z Bournemouth i jej okoliczności bagatelizował trener „The Reds” Juergen Klopp. - Nic złego, oprócz tego, że straciliśmy trzy punkty, dziś się nie stało. Wszystko poza tym jest OK. Mam nadzieję, że wyciągniemy wnioski i więcej nie będziemy rywalom otwierać mocno zatrzaśniętych, wydawałoby się, drzwi do zwycięstwa - powiedział Niemiec.

Liverpool, który doznał drugiej porażki w sezonie, spadł na trzecią lokatę, ponieważ w sobotę swój mecz wygrał Arsenal Londyn - 5:1 z West Ham United. Hat-tric-

Fot. PAP/EPA, PETER POWELL

092

SPORT Piłka nożna

kiem popisał się Chilijczyk Alexis Sanchez i z 11 golami dogonił Diego Costę na czele klasyfikacji strzelców.

Bournemouth ma 18 punktów i zajmuje 10. miejsce. Trenera Eddiego Howe'a cieszy, że jego drużyna wciąż nie traci entuzjazmu.

"Wydaje się, że w ekstraklasie wciąż zachowujemy entuzjazm, dzięki któremu do niej awansowaliśmy w 2015 roku. Dziś jest wielki dzień dla naszego klubu: piłkarzy, działaczy, kibiców" przyznał Howe.

Boruc puścił w niedzielę trzy gole, a dzień wcześniej inny polski bramkarz Łukasz Fabiański - aż pięć. Jego drużyna Swansea City uległa w Londynie Tottenhamowi Hotspur 0:5 i jest ostatnia w tabeli.

Ma dziewięć punktów i trzy straty do bezpiecznej strefy.

W hitowym spotkaniu w sobotę lider Chelsea Londyn pokonał na wyjeździe Manchester City 3:1. Londyńczycy mają 34 punkty i wyprzedzają o trzy Arsenal i o cztery Liverpool oraz sobotniego rywala.

Piąty jest Tottenham - 27 pkt.

Siódmą porażkę w tym sezonie poniosło Leicester City. Mistrz Anglii przegrał na wyjeździe z Sunderlandem 1:2. Bartosz Kapustka i Marcin Wasilewski nie znaleźli się w kadrze meczowej gości. « 05/12/2016 18:29:42

093

664-MAKIETA 5 92-100.indd 93

05/12/2016 18:29:43

Fot. PAP/EPA, HENDRIK SCHMIDT

094

SPORT Skoki narciarskie + Siatkówka

Zwycięzcy konkursu drużynowego w Klingenthal, od lewej: Dawid Kubacki, Piotr Żyła, Kamil Stoch i Maciej Kot

Historyczny wyczyn skoczków

»

Polacy Piotr Żyła, Kamil Stoch, Dawid Kubacki i Maciej Kot wygrali drużynowy konkurs Pucharu Świata w skokach narciarskich w niemieckim Klingenthal. Drugie miejsce zajęli Niemcy, a trzecie Austriacy .

Polska ekipa prowadzona przez trenera Stefana Horngachera zgromadziła 1128,7 pkt, Niemcy - 1087,2 pkt, a trzecia Austria - 1086,3 pkt.

Polacy po raz pierwszy w historii wygrali konkurs drużynowy, wcześniej trzy razy plasowali się na drugiej pozycji i sześć razy na trzeciej.

Po skokach pierwszej grupy zawodników w konkursie prowadziła Austria, Polska była druga po próbie Żyły, który uzyskał 134 m. Jako drugi w polskiej ekipie na rozbiegu pojawił się Stoch, doleciał do 139 metra i wyprowadził zespół na pierwsze miejsce w zawodach, które Polacy utrzymali do końca.

W pierwszej serii Kubacki miał 132,5 m a Kot wylądował - tak jak Stoch - na 139. m. Po pierwszej serii Polska prowadziła w konkursie, mając ponad 16 pkt przewagi nad Austrią.

W finale podopieczni Horngachera pokazali, że są w wyśmienitej dyspozycji, ze skoku na skok powiększali nad rywalami przewagę. Jako pierwszy Żyła uzyskał podobnie jak w pierwszej serii 664-MAKIETA 5 92-100.indd 94

134 m. Po nim Stoch doleciał do 140. m, Kubacki lądował na 134,5 m, a kończący zawody Kot uzyskał 139 m.

Dłuższą niż Polacy próbę miał w serii finałowej tylko Słoweniec Domen Prevc, który doleciał do 145. m.

Dominację biało-czerwonych potwierdziła nieoficjalna indywidualna klasyfikacja konkursu. Najlepszy okazał się Kot, który wyprzedził Stocha oraz trzeciego Austriaka Stefana Krafta.

Dziesiąte miejsce zajął Żyła, a dwunaste - Kubacki.

Polacy skakali równo, nikt nie zanotował żadnej „wpadki”. - Jesteśmy mocni, to dzisiaj udowodniliśmy. Mamy silny zespół i dobrze wykonaliśmy swoją pracę - powiedział po konkursie Stoch.

- Wszystkie nasze skoki były dzisiaj dobre, zrobiliśmy to, czego od nas oczekiwał trener. I tyle - dodał Żyła.

Triumf w Klingenthal Polacy odnieśli w dniu 39. urodzin Adama Małysza, który obecnie jest ekspertem telewizyjnym.

W rozegranym dzień później konkursie indywidualnym Kamil Stoch zajął czwarte miejsce, a Maciej Kot piąte. Na półmetku Polacy - w odwrotnej kolejności - zajmowali dwie czołowe lokaty.

Triumfował Słoweniec Domen Prevc, który objął prowadzenie w klasyfikacji generalnej.

Drugi był Norweg Daniel-Andre Tande, a trzeci Stefan Kraft. Stochowi, który wygrał piątkowe kwalifikacje, do podium brakło 0,3 pkt.

Kot, który w tym roku triumfował w Letniej Grand Prix, w pierwszej ubiegło niedzielnej próbie wylądował na 138. metrze. Stoch zaliczył odległość o 0,5 m krótszą. W finałowej serii Kot zaliczył słabszy skok (135) i musiał pożegnać się z wizją pierwszego w karierze podium w zmaganiach indywidualnych PŚ. Z czołowej „trójki” wypadł także dwukrotny złoty medalista olimpijski z Soczi, który po raz drugi zaliczył 137,5 m. Najgroźniejsi rywale skakali co najmniej po 140 m.

Dzięki drugiej próbie z Polaków swoje lokaty poprawili Dawid Kubacki, który przesunął się z 21. na 13. miejsce (129,5 i 132) oraz Stefan Hula - z 26. na 18. (128 i 133). Piotr Żyła dwukrotnie wylądował na 131. metrze i został sklasyfikowany na 20. pozycji. Jako jedyny z biało-czerwonych do serii finałowej nie wszedł Klemens Murańka, który uzyskał 125,5 m i zajął 35. miejsce.

W klasyfikacji generalnej najwyżej z Polaków jest Kot - na szóstym miejscu.

Kolejne zawody PŚ odbędą się w dniach 10-11 grudnia w norweskim Lillehammer. « 05/12/2016 18:29:44

Fot. http://www.sandsphotos.co.uk/

095

Podwójne znaczenie meczu IBB Polonii Londyn w CEV Challenge Cup

»

Jutrzejszy dzień (06.12.2016 r.) przejdzie do historii siatkarskiego klubu IBB Polonia Londyn. Obecny Mistrz Anglii i zdobywca Pucharu rozegra swoje pierwsze spotkanie w CEV Challenge Cup, w którym zmierzy się z węgierską drużyną FINO Kaposvár SE. Chociaż przeciwnik nie należy do najłatwiejszych, członkowie klubu z entuzjazmem wypowiadają się o tych ważnych rozgrywkach.

- Od długiego czasu czekałem na to, aby nasza drużyna wystąpiła w rozgrywkach europejskich i to marzenie w końcu się spełnia. Naszym przeciwnikiem został węgierski klub Fino KAPO-

664-MAKIETA 5 92-100.indd 95

SVÁR. Gra z nimi będzie dla nas wyzwaniem, gdyż posiadają w składzie kilku bardzo dobrych zawodników. My także mamy mocną drużynę, dlatego optymistycznie podchodzimy do tego wydarzenie – skomentował Chris Hykiel, dyrektor sportowy IBB Polonii Londyn.

- Występ w CEV Challenge Cup jest dla naszych zawodników, sztabu trenerskiego i wszystkich członków klubu wielkim krokiem do światowej siatkówki. Zrobimy wszystko żeby wypaść jak najlepiej. Chcemy zapisać nową kartę w historii AngielskoPolskiej siatkówki – powiedział trener IBB Polonii Londyn, Piotr Graban.

- Jestem zawodnikiem IBB Polonii od wielu lat i w tym czasie dużo się zmieniło, a gra w CEV Challenge Cup jest naturalnym następstwem rzeczy dla drużyny, która robi postępy na każdej możliwej płaszczyźnie. Mam nadzieję, że jako jeden ze starszych, doświadczonych na arenie międzynarodowej zawodników przyczynię się do dobrych wyników w europejskich pucharach – skomentował atakujący IBB Polonii Londyn, Tomasz Lasocki.

Mecz będzie szczególny także ze względu na grających w nim zawodników. Na boisku pojawią się dwa pokolenia angielskiej siatkówki. Mark Banasiewicz, który przed trzydziestu laty zdobył z IBB Polonią Londyn pierwsze mistrzostwo Anglii oraz Joaquin Bello, szesnastoletni reprezentant Anglii kadetów, mogący pochwalić się już złotym medalem w turnieju plażowym NEVZA. Joaquin to przedstawiciel nowego pokolenia angielskich graczy, a jego obecność w składzie to sygnał, że IBB Polonia jest drużyną, która wspiera angielskie siatkarskie talenty.

- Powrót do grona zawodników IBB Polonii Londyn po takim czasie będzie dla mnie bardzo emocjonujący. Dołożę wszelkich starań, aby pomóc drużynie, tym bardziej, że mój powrót na parkiet na czas europejskich pucharów był inicjatywą klubu. O przeciwniku nie wiem zbyt wiele, jednak zdaję się na trenerów, Piotra Graban i Patrika Selepa, którzy dokonują jego analizy – oznajmił powracający do drużyny Mark Banasiewicz.

Spotkanie wyjazdowe rozpocznie się o godzinie 18:00 czasu warszawskiego (17:00 czasu londyńskiego). Mecz domowy londyńskiej drużyny odbędzie się 18 grudnia 2016 r. w Bełchatowie, w której na co dzień swoje spotkania rozgrywa PGE Skra. «

05/12/2016 18:29:45

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

664-MAKIETA 5 92-100.indd 96

05/12/2016 18:29:46

097 STRZELEC

BARAN

LEW

Dobry czas w sprawach finansowych.

Będziesz miał szczęście w podejmowaniu decyzji i ryzyka związanego z interesami.

Twoja wysoka efektywność sprawi, że zostaniesz doceniony przez szefa i współpracowników. Możliwy przypływ gotówki.

Zaczną na Ciebie oddziaływać zbliżające się grudniowe klimaty. Możesz być trochę melancholijny, zadumany. Zaczniesz zwracać uwagę na szczegóły, drobne zdarzenia, z pozoru nieistotne detale. Zrozumiesz, że gestami, jak uśmiech, dotyk, dobre słowo, budujemy rzeczywistość wokół siebie.

Korzystny układ planet sprawi, że znacznie poprawi się Twoje samopoczucie.

Poczujesz jak wstępują w Ciebie nowe siły, będziesz pełen energii i dobrego humoru.

Wiele spraw uda Ci się teraz załatwić, ponieważ będziesz emanował wdziękiem i urokiem osobistym.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Będziesz musiał pilnie załatwić kilka spraw. Nie odwlekaj ich. Każdy dzień zwłoki będzie działał na Twoją niekorzyść. Jeśli czujesz, że samem jest Ci ciężko, zorganizuje pomoc wśród bliskich. Przełam się i poćwicz działania zespołowe.

Będziesz miał dobrą passę. Większość rzeczy uda się po Twojej myśli, obowiązki nie będą Ci sprawiać kłopotu, a sprawy rodzinne i uczuciowe pomyślnie się ułożą. Dobry czas na nadrobienie zaległości papierowych, służbowych, ale i towarzyskich. Czeka Cię miłe spotkanie.

Układ planet skłoni Cię do uporządkowania spraw partnerskich i rodzinnych. Możliwe duże zmiany. Jeśli coś Cię drażniło albo na coś przymykałeś oko, to właśnie teraz rozwiązanie tej sprawy postawisz na ostrzu noża. Zapragniesz zawalczyć o własne potrzeby i emocje.

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Już dziś zacznij planować zakup prezentów pod choinkę. Zostawiając tę kwestię na ostatni moment, ryzykujesz kupno rzeczy przypadkowych i nieprzemyślanych. Notuj swoje pomysły w notesie, inspiracje są wszędzie. Gdy natomiast widzisz ciekawy przedmiot, od razu go kupuj.

Najbliższe dni będą miłe, a nawet magiczne. Jeśli nastroisz się odpowiednio na sygnały płynące z zewnątrz, będziesz miał szansę przeżyć nastrojowe chwile.

Wycisz się, wsłuchaj w siebie, rozejrzyj się dokoła. Wokół Ciebie jest teraz wiele pozytywnej energii.

Będziesz miał tendencje do komplikowana sobie życia na własne życzenie. Gwiazdy sprawią, że uda Ci się łatwo i szybko zakończyć dawne kłopoty, ale Ty i tak za chwilę wpakujesz się w nowe. Postaraj się, aby Twoje działania były bardziej elastyczne, a Ty sam nabierz do siebie dystansu.

RYBY

RAK

SKORPION

Zwolnij troszkę tempo. Co prawda Twoje siły intelektualne będą teraz bardzo duże i wykażesz się dużą bystrością, to jednak nie będą one szły w parze z siłami witalnymi. Przynajmniej w weekend zostań w domu, zrelaksuj się, pójdź na spacer…

Nachodzące dni zapowiadają potrzebny Ci zastrzyk pozytywnej energii, radości i optymizmu. Ożywią się Twoje kontakty z otoczeniem. Zapragniesz spędzać miło czas z przyjaciółmi i rodziną. Będziesz także pomysłodawcą wspólnego spotkania.

Poczujesz chwilowe wyczerpanie. Ciężko będzie Ci rano wstawać, problemem będzie skupienie się na obowiązkach zawodowych, ogólnie będziesz narzekał na zaburzenia koncentracji i braku sił do działania. Lekarstwem na Twój stan mogą być regularne spacery.

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

664-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

05/12/2016 18:29:46

664-MAKIETA 5 92-100.indd 98

05/12/2016 18:29:48

664-MAKIETA 5 92-100.indd 99

05/12/2016 18:29:50

664-MAKIETA 5 92-100.indd 100

05/12/2016 18:29:52