bilgenin manevi otoritesi azalmaz artar. Gangsterin ya da tiranın ise otoritesiz bir iktidarı vadır7. Bir başka açıdan ise otorite, rızaya dayanan/meşru iktidardır. Otoriteye dayanan iktidardan bahsedebilmek için şunlar gereklidir.8 1. Otoriteyi elinde bulunduran kişi ya da kişiler, 2. Otorite altında bulunanlar, 3. Otorite altında bulunanların davranışlarını etkilemeye yönelmiş bir irade ya da emir, 4. Otoriteyi elinde bulunduran kişi ya da kişilerin verdikleri emirlerin etkisini gösteren objektif ölçü anlamında deliller; yani emirlere büyük ölçüde uyulması, 5. Otorite altında bulunanların, doğrudan doğruya ya da dolaylı bir biçimde bu etkinin altında kalarak, emre uyduklarını gösteren subjektif bir kabulün varlığını gerektirir. İktidar ve Otoritenin İşleyişi Ludwik Gumplowicz, “Devlet, hukuku yarattığı, şekle soktuğu, geliştirdiği halde hukuka değil, iktidara aittir… Devletin bütün karmaşık problemi, iktidarı ele geçirme, muhafaza etme ve genişletme yönünde devamlı bir mücadele (iç ve/veya dış) olarak özetlenebilir.” demiştir. Bu mücadele sürecinde iktidar ve otoriteyi temel alarak bazı ülkeleri inceleyelim. İngiliz yönetim tarihine bakıldığında siyasal olayların ve yönetim anlayışının daha çok ‘Taht, parlamento, başbakan ve bakanlar ‘ arasındaki ilişkiler noktasında yoğunlaştığı görülmektedir. Bu anayasal kuramların köklü geçmişleri vardır. Monarşinin tarihi kesintisiz olarak Normandiyalılar’ın işgali öncesine dayanırken, parlamentoyu oluşturan Lordlar ve Avam Kamarası’nın geçmişi Ortaçağa kadar gitmektedir.9 Günümüzde geçerli bir anayasaya sahip olmayan İngiltere’de sembolik olarak kraliyet ailesi bulunmakta ve şu an yaşamını devam ettiren kraliçe II. Elizabeth bu krallıkta otoritesini sürdürmektedir. Ancak iktidarda söz sahibi olamamakla birlikte sadece bazı kararlarda son söz ona aittir. İktidar olgusu başbakanlığın önderliğindeki hükümete aittir ve iktidar parlamenter monarşik bir yönetim anlayışıyla varlığını korumaktadır. Fransa, milli birlikteliğini erken dönemde kurarak ulusal merkezi monarşiye ilk ulaşan devletlerden birisi olması nedeniyle yönetim tarihinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Mutlakıyetçi monarşinin sonunu getiren 1789 Devriminin pek çok ülkenin yönetim ve hukuk sistemleri açısından önderlik özelliği taşımaktadır.10 Fransız İhtilali’nin ardından krallığı deviren ve milliyetçi düşünce sistemini tüm dünyaya yayan ve bundan sonraki sancılı dönemin ardından adım adım demokrasiyi sağlamaya çalışan bu ülke parlamenter başkanlık tipi cumhuriyetle yönetilmektedir. Fransa’nın ardından İtalyan siyasi tarihine bakıldığında idari ve siyasi açıdan çalkantılı geçmiş bir tarihle karşılaşılır. İtalya’nın siyasi geçmişi genel olarak üç dönemde incelenmektedir. Birincisi; liberal dönemdir. 1861’de krallığın kurulması ve bağımsızlığını ilan etmesiyle başlar, 1922 yılına kadar devam eder. İkincisi Faşist dönemdir. 1922 yılında Mussolini’nin yönetime gelmesiyle başlar, 1943 yılına kadar devam eder. Üçüncü dönem ise Yeniden Yapılanma dönemidir ve 1943’ten sonraki dönemi kapsar.11 Liberal dönemin bitmesinin ardından ortaya çıkan Bertrand Mussolini ve onun otoriteryen yönetim şekli –geleneksel otoritenin söz konusu olduğu, baskının ve şiddetin temel unsur olduğu yönetim şekligeride bırakılıp günümüzde yeniden yapılanma dönemi dediğimiz çok partili parlamenter demokrasi ile işleyen cumhuriyeti görmekteyiz. II. Dünya Savaşı sonrası yürürlüğe giren Bonn Anayasa sistemine kadar Almanya üç dönemde üç ayrı anayasal rejim uygulamıştır: 1871-1918 yılları arasındaki İmparatorluk rejimi, parlamentarizmi tüm unsurlarıyla yaşama geçirmek isteyen ama başarısız olan Weimar rejimi ve Nazi rejimi.12 Bunlardan Naziler totaliteryen yönetim şeklini sürdüren, her kurumu kendi çatısı altına almaya çalışan ve toplumsal düzeni korumak için korku ve şiddete başvuran bir rejim sistemi uyguladı ancak günümüz Almanya’sında; federal, parlamenter, temsili demokrasili bir cumhuriyet yönetimi söz konusudur. Joponya’ya baktığımızda ülkenin yönetim şekli Anayasal Monarşi’dir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ülkeyi 1952’ye kadar idare eden İşgal Yönetimi tarafından oluşturulan ve 1947 yılında kabul edilen Anayasa çoğulcu parlamenter bir sistem getirmiştir. Anayasa uyarınca, İmparator’un görev ve yetkileri tamamen törensel nitelikte olup, yönetim erkinin başı Başbakan’dır.13 Kavramlar ülkeler yönetim şekillerini, hükümetlerini, ideolojilerini değiştirse dahi varlığını korumakta ancak farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Krallıkla yönetilen Fransa’dan, Nazi Almanya’sından, otoriter Mussolini’den yönetim şekilleri, aristokrasi, federasyon, komünizm, monarşizm, doğrudan demokrasi, mutlakıyet, oligarşi vs. olan ülkelere kadar bu durum böyle devam etmektedir ve gelecekte de bu kavramlar önemini koruyacaktır çünkü iktidar ve otorite kavramlarının varlığı kaçınılmazdır ve toplum içinde yaşamanın zorunlu koşullarıdırlar. “Öyleki insan nasıl oksijensiz yaşayamazsa bir toplumda iktidar yokluğu ile kaybolup gider. Bu durumda iktidar, toplum yaşamının temel öğesini oluşturmaktadır.” Bergson KAYNAKÇA AKÇADAĞ, Emine, BİLGESAM, 15 Kasım 2012, BOZKURT, Veysel, Sosyoloji, Ekin Yayınevi, sy.216, 2011 ÇAM, ESAT, Siyaset Bilimine Giriş, Der Yayınları,2005, sy.90 SENNETT, Richard, Otorite, Ayrıntı Yayınları, çev: Kamil Durand, 2011, 3.Basım, sy.14 GÜRAN, Tevfik, İktisat Tarihi, Der Yayınları, 2011 NİTAS, Koraltay, Fransa Yönetim Sistemi , ŞENTÜRK, Uzun, Büyük Britanya Yönetim Sistemleri, TDK, Türk Dil Kurumu, YILDIRIM, Ömer, İktidarın Kaynağı ve Meşruiyetin Ölçütü Nedir, Federal Almanya Yönetim Sistemleri, 7 Jacques Maritain, Demokrasi ve Otorite, 1957 8 Veysel Bozkurt, Değişen Dünyada Sosyoloji, Ekin Yayınevi, 2011, İstanbul, s.216 9 Büyük Britanya Yönetim Sistemi, Şentürk Uzun, 10 Fransa Yönetim Sistemi, Koraltay Nitas, 11 Türker Muammer, İtalya Yönetim Sistemi,1998 12 Federal Almanya Yönetim Sistemi, Şentürk Uzun, 11 Bilgesam, Emine Akçadağ, 15 Kasım 2012, 49