Τεύχος 15 - Ιούλιος 2012 by CrashOnlineGR

EXOF CRASH T.15_TELIKOO_Layout 1 05/07/2012 8:27 μ.μ. Page 1

ΤΕΥΧΟΣ 15 l ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 l ΤΙΜΗ 4,50 € l ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΛΙΚΗΣ ΡΗΞΗΣ

ΤΟΥΣ ΣΤΕΙΛΑΜΕ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

ΛΑΓΚΑΡΝΤ ΜΕΡΚΕΛ ΣΟΪΜΠΛΕ ΜΠΑΡΟΖΟ ΡΟΜΠΑΪ

ΤΕΥΧΟΣ 15 l ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

ΝΑ ΔΙΚΑΣΤΟΥΝ για τη γενοκτονία των Ελλήνων

EXOF ESWTERIKH_COSMOTE 05/07/2012 4:58 μ.μ. Page 2

03_EDITORIAL 06/07/2012 8:59 π.μ. Page 3

edito

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΡΑΓΚΑ

Το αντι-μποζόνιο του Μνημονίου ή το Σωματίδιο του Διαβόλου…

ι ερευνητές στο CERN ανακάλυψαν το Σωματίδιο του Θεού. Έτσι το έχουν ονομάσει πιστεύοντας ότι η ανακάλυψη αυτή αγγίζει τον Θεό και το κλειδί της δημιουργίας του σύμπαντος. Σε έναν πλανήτη που πεινάνε τα δύο τρίτα των κατοίκων του και δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο επιστημονικός κόσμος θριαμβολογεί μιλώντας για νέες επιστημονικές και τεχνικές εφαρμογές, ενώ δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα που δημιουργούν τα Μνημόνια της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Γιατί άραγε;

Γιατί αυτοί δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να πουν: «Κι όμως, κινείται». Γιατί το δόγμα του σοκ και η δημιουργική καταστροφή σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου δεν κούνησε τίποτα προς την ανάπτυξη και την ανασυγκρότηση. Αντίθετα, αντί να προσδίδει μάζα δημιουργίας, διέλυε τα πάντα, και κυρίως τα ανθρώπινα όνειρα. Η παρέα της Μέρκελ, του Σόιμπλε και της Κριστίν Λαγκάρντ δεν πιστεύει στην αξία της ανθρώπινης ζωής και της στοιχειώδους ατομικής αξιοπρέπειας. Και το αποδεικνύουν καθημερινά με λόγους και έργα. Υπηρετούν τον θεό του κέρδους, των τραπεζών και σκορπίζουν τον τρόμο και την απόγνωση, βιάζοντας και παραβιάζοντας τους δημοκρατικούς θεσμούς, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και όλους τους άγραφους ανθρώπινους νόμους. Σίγουρα δεν έχουν διαβάσει Σοφοκλέους «Αντιγόνη»: «Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε»…

Γιατί το δόγμα του σοκ οπουδήποτε στον κόσμο δεν κούνησε τίποτα προς την ανάπτυξη. Αντίθετα, αντί να προσδίδει μάζα δημιουργίας, διέλυε τα πάντα, και κυρίως τα ανθρώπινα όνειρα

Εμείς, στο «Crash», πιστεύουμε ότι στην πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια σημειώθηκαν μαζικά εγκλήματα κατά του ελληνικού πληθυσμού. Μια πραγματική γενοκτονία. Γι’ αυτό, με τη βοήθεια του καθηγητή-συνταγματολόγου κ. Χρυσόγονου αποφασίσαμε και προσφύγαμε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, περιγράφοντας την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση που απλώνεται στην πατρίδα μας (χιλιάδες αυτοκτονίες, καρκινοπαθείς χωρίς φάρμακα, μαζική φτωχοποίηση, βίαιος εκπατρισμός εκατοντάδων χιλιάδων κ.λπ.). Μας έχουν μεταβάλει σε Σπιναλόγκα του ευρωπαϊκού Νότου. Όπου κρατούνται οι «σύγχρονοι Εβραίοι». Οι «ακάθαρτοι». Είμαστε ένα γερμανικό προτεκτοράτο-στρατόπεδο συγκέντρωσης «όντων», που θεωρούνται μολυσμένοι και επικίνδυνοι για τον ευρωπαϊκό χώρο. Έτσι, καλούμε όλους εσάς να υπογράψετε μια παρόμοια προσφυγή (η οποία θα σταλεί επίσης στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο), ώστε να δυναμώσει η φωνή μας, η αντίδρασή μας, και να πληροφορηθεί η διεθνής κοινή γνώμη τα όσα συμβαίνουν στον τόπο μας. Ίσως αυτό μάλιστα βοηθήσει την παρούσα κυβέρνηση ή την επόμενη να πείσει κάποια στιγμή όλους

Τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου. Έχω την αίσθηση ότι η ύλη που συγκεντρώσαμε είναι πολύ δυνατή-εκρηκτική. Σε μέρες που όλοι αναρωτιούνται αν η καινούργια τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά θα καταφέρει να παζαρέψει κάτι ή θα υποκύψει πλήρως στους τροϊκανούς και στη βούληση της Καγκελαρίας του Βερολίνου, ο ιστορικός σοσιαλιστής ηγέτης της Πορτογαλίας, ο Μάριο Σοάρες, στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο «Crash» είναι καταλυτικός. Καλεί όλο τον ευρωπαϊκό Νότο να αντισταθεί στη Μέρκελ και σε αυτά που φέρνει η πολιτική της. Έχω την αίσθηση ότι το ίδιο μας καλεί να κάνουμε (με τη συνέντευξή του σε αυτό το τεύχος) ένας σπουδαίος Αμερικανός αρθρογράφος-αναλυτής των «New York Times» και του «Guardian», ο Μαρκ Γουάισμπροτ. Ο σεναριογράφος του Όλιβερ Στόουν στην πασίγνωστη ταινία-ντοκιμαντέρ «Νότια των Συνόρων».

Ζητήσαμε για το τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου την άποψη των αναλυτών της γνωστής αμερικανικής εταιρείας Stratfor για το πώς βλέπουν την πορεία της χώρας μας μετά τις εκλογές της 17ης Ιουνίου και τη νέα κυβέρνηση. Έχω την αίσθηση ότι η επαναλαμβανόμενη βεβαιότητα (αυτής ειδικά της εταιρείας αναλύσεων και πληροφοριών) για πορεία στο σκοτάδι με κακούς οιωνούς για το άμεσο μέλλον πρέπει να μας προβληματίσει και να μας προετοιμάσει. Άλλωστε, τώρα περνάμε στη φάση του «πούλα, αγαπούλα» ό,τι απέμεινε από δημόσια ασημικά, έτσι ώστε να υπάρχει μια απόδειξη προς την ύπατη αρμοστεία ότι είμαστε καλά παιδιά και εφαρμόζουμε τις επόμενες σελίδες του Μνημονίου. Αν το κάνουμε με «σοβαρότητα», τότε μπορεί να μας προσφέρουν την… οικονομική «ευθανασία»! Γιατί, αν πιστέψω όσα λέει ο Σουηδός υπουργός των Οικονομικών Άντερς Μποργκ, «το πιθανότερο είναι ότι θα έχουμε ένα είδος στάσης πληρωμών στην Ελλάδα»...

“

Όχι, δεν θέλω να καούν στην πυρά οι Γαλιλαίοι της εποχής μας. Όχι, δεν καταδιώκω τους Illuminati-τους Πεφωτισμένους του 2012. Αν, όμως, σε αυτούς ανήκουν η Κριστίν Λαγκάρντ, η Δωροθέα Μέρκελ, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και όλοι αυτοί οι ιεροφάντες και αρχιερείς της σύγχρονης πολιτικής σκέψης, τότε ομολογώ ότι είμαι απέναντί τους, και ίσως θέλω να κρατάω έναν αναμμένο πυρσό κοντά στα ξύλα και τα άχυρα…

αυτούς τους «γύπες» της διεθνούς τοκογλυφίας να αλλάξουν συμπεριφορά απέναντι στους Έλληνες. Η φόρμα της προσφυγής μας είναι αναρτημένη στη σελίδα μου στο facebook, και μπορείτε όλοι να συνυπογράψετε.

Έχω την αίσθηση ότι κοσμεί με την παρουσία του τη νέα κυβέρνηση ο Αντώνης Ρουπακιώτης. Ένας διακεκριμένος νομικός, αλλά κυρίως ένας ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Όποιος διαβάσει τη συνέντευξή του στο «Crash» θα καταλάβει γιατί αυτό το γράφω με κεφαλαία. Πιστεύω ότι εξίσου συγκλονιστικά πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα περνάνε οι συνεντεύξεις του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου και του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη. Θέλω να ευχηθώ σε όλους σας καλό καλοκαίρι και να δώσω μαζί σας ραντεβού το Σεπτέμβριο. Νομίζω ότι το «Crash» ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις σας για ουσιαστική και ξεχωριστή πολιτική ενημέρωση. Σε μια εποχή που ανακαλύπτεται το Σωματίδιο του Θεού, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι στον επιταχυντή αναπτύσσει μεγαλύτερες ταχύτητες το Σωματίδιο του Διαβόλου, που αφαιρεί και συνθλίβει τις ψυχές των ανθρώπων με τα Μνημόνια, τις δέσμες λιτότητας και, κυρίως, την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Ιούλιος 2012

crash 3

004_005_PERIEXOMENA 06/07/2012 9:37 π.μ. Page 4

crash

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

6 Αποκλειστική Συνέντευξη Μάριο Σοάρες

«ο νοΤοΣ

να αντισταθεί στο Μεσαίωνα

ΤΗΣ ΜεΡΚεΛ» Συνέντευξη στον Αργύρη Παναγόπουλο

12 Μηνυτήρια αναφορά

νΑ διΚΑΣΤουν

για τη γενοκτονία των ελλήνων Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό ολικής Ρήξης Ιδιοκτησία: Αρθρογράφος: Γενικός Διευθυντής: Σύμβουλος Έκδοσης: Διευθυντής: Οικονομικός Διευθυντής: Αρχισυνταξία: Εμπορική Διεύθυνση:

Αρχείο Φωτογραφιών: Φωτογράφος: Photo Editor: Εκτύπωση: Διεύθυνση: Τηλέφωνο: FAX: e-mail: 4 crash Ιούλιος 2012

Αντώνης Ρουπακιώτης

«Κινδυνευουν ΑΠο ΑυΘΑιΡεΣιεΣ τα δικαιώματα των πολιτών»

Συνέντευξη στη Γεωργία Σκιτζή

36 Συνέντευξη Μαρκ Γουάισμπροτ

«οι ΤΡοΪΚΑνοι μοιάζουν με Ταλιμπάν» Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

44 Πολιτικό παρασκήνιο

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Γιώργος Τράγκας Παναγιώτης Τζένος Δημήτρης Κωνσταντάρας Αντώνης Πρέκας Γιάννης Τράγκας Μαρία Καρρά Μάρθα Τσιατά mtsiata@yahoo.gr

Αρθρογράφοι Τεύχους: Δημήτρης Αβραμόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος Ειδικοί Συνεργάτες: Γιώργος Ανδρουτσόπουλος, Δέσποινα Παπαγεωργίου Γράφουν: Μαρία Β. Δημητρούκα, Σπύρος Νάννος, Γεωργία Σκιτζή, Kατερίνα Σταυρίδου, Ηλιάνα Τσαγκάρη, Δημήτρης Ευαγγέλου, Κατερίνα Παλαιολόγου, Αργύρης Παναγόπουλος, Κάτια Τσιμπλάκη Διόρθωση Κειμένων: Χρήστος Τρεμούλης Δημιουργικό-Παραγωγή:

30 Συνέντευξη

Κωνσταντίνος Παναγούλιας, Νικόλας Ζαφειρόπουλος EUROKINISSI Α.Ε., AΠΕΙΡΟΝ Α.Ε. STUDIO RASSIAS by Βαγγέλης Ρασσιάς Μιχάλης Τσίτας ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ Α.Ε.Β.Ε. Κορίνθου 1 και Τατοΐου, Μεταμόρφωση 210-2839036 210-2839038 info@crashmag.gr

«Κραχ» στο ΠΑΣοΚ!

του Σπύρου Νάννου

48 Πολιτική οι «πράσινες φυλές»

ΣΦΑΖονΤΑι

μέσα στη... μοναξιά τους της Κατερίνας Παλαιολόγου

004_005_PERIEXOMENA 06/07/2012 9:41 π.μ. Page 5

52 Συνέντευξη νίκος Κούνδουρος «ΠεΤaΞΑν

τη λαλιά μας ΣΤΑ ΣΚυΛιa» Ξέσπασμα που συγκλονίζει Συνέντευξη στη Μαρία Β. Δημητρούκα

58 Συνέντευξη-ΣοΚ Περσεφόνη Μήττα

δεν μας σκοτώνει ο καρκίνος, «

ΤΑ ΚΑΡΚινΩΜΑΤΑ

Του ΣυΣΤΗΜΑΤοΣ μας σκοτώνουν»

Συνέντευξη στην Ηλιάνα Τσαγκάρη

64 Συνέντευξη Χρύσανθος Λαζαρίδης

«να ξεχάσουμε

84 Συνέντευξη

130 Συνέντευξη

Γιώργος Κοντογιώργης «Το πολιτικό σύστημα

ΣΤοΧοΣ ΜΑΣ Η εΞουΣιΑ...

Ηλίας Κασιδιάρης

...ή θα γίνει ΣυνΤοΜΑ ή δεν θα γίνει ΠοΤε

ΠΑΡΑΓει ΣΚουΠιδιΑ

Συνέντευξη στον Παναγιώτη Τζένο

οΧι ΗΓεΤεΣ...» Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντάρα

90 ντοκουμέντο Τι εΚΑνεΣ στον πόλεμο, ΠΑΤεΡΑ; του Παναγιώτη Τζένου

100 Συνέντευξη Mάκης Βορίδης

70 Συνέντευξη

ΚΑΤι... ΣΑν ΑνΘΡΩΠοι της Κάτιας Τσιμπλάκη

144 Συνέντευξη Σοφία Σακοράφα

κόμματα, ό,τι κι αν κάνουν,

....η κυβέρνηση στηρίζεται και από το ΠΑΣοΚ» Συνέντευξη στον Παναγιώτη Τζένο

116

Γι’ αυτούς είμαστε

«ΤΑ ΜιΖΑΡιΣΜενΑ

οΣΑ ΞεΡΑΜε «Ποιa εΞεΤΑΣΤιΚh μέχρι σήμερα» για το Μνημόνιο; Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

136 Θέμα

Συνέντευξη

Γιώργος Σταθάκης

ΘΑ ΑΠοΤυΧουν... στη διαπραγμάτευση του Μνημονίου» Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

152 διεθνή

«δεν

Κρίστεν Κούπερ

Η ευΡΩΠΗ ΘΑ διΑΛυΘει

aυτό είναι αναπόφευκτο

Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

76 aποκάλυψη-βόμβα ...ΒΑΛΤε στο ΧεΡι το ΧΡυΣο του νοΤου του Παναγιώτη Κερτεζίτη

είναι ορατή Η ΠοΡΤΑ εΞοδου από την κρίση...»

Δεν έπεισε ο ΣΥΡΙΖΑ πως μπορούσε να κυβερνήσει... Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

122 Πορτρέτο

του Δημήτρη Ευαγγέλου

ΜαρίαΘηρεσία Φέκτερ

Η «ΑδιΣΤΑΚΤΗ ΜΑΡιΑ» που ΛΑΤΡευει να μας... ΜιΣει της Κάτιας Τσιμπλάκη

178 Άρθρο

Αισθάνομαι αδύναμος, αδικημένος, απροστάτευτος και εξαπατημένος του Δημήτρη Κωνσταντάρα Ιούλιος 2012

crash 5

006_011_SOARES 09/07/2012 11:05 μ.μ. Page 6

crash

AΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ Συνέντευξη

Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ

Μάριο Σοάρες

Είναι δυνατόν να αφήσουμε να αποφασίζουν για την Ευρώπη και την Ευρωζώνη, για το μέλλον όλων αυτών των ιστορικών λαών της νότιας Ευρώπης λίγοι λογιστές, μονεταριστές και κερδοσκόποι των αγορών;

“

6 crash Ιούλιος 2012

006_011_SOARES 09/07/2012 11:05 μ.μ. Page 7

ΡΙΧΝΕΙ ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ CRASH

ΤΗΣ ΜΕΡΚΕΛ Συνέντευξη στον Αργύρη Παναγόπουλο

φυσιογνωμία ταυτίστηκε με μια επανάσταση, εκείνη των «Γαριφάλων», που έφερε τελικά τη δημοκρατία στη χώρα του. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που σήμερα, βλέποντας τον πολιτικό εκτροχιασμό της Ευρώπης, ο Μάριο Σοάρες φωνάζει: «Τη δημοκρατία στον ευρωπαϊκό Νότο δεν μας τη χάρισαν… Είναι δυνατόν να επιτρέψουμε να μας ξηλώσουν ό,τι κατακτήσαμε με πολύχρονους αγώνες;».

▲ ▲

χει περάσει μέσα από δύσκολους καιρούς. Τότε που η Ευρώπη μετασχηματίζονταν, με τα αντίπαλα ιδεολογικά ρεύματα να συγκρούονται σφόδρα για την επικράτηση και τη δημοκρατία να μην είναι αυτονόητη. Η πορεία του είναι σύμφυτη με μια κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της πατρίδας του, της Πορτογαλίας. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε στην περίοδο της χούντας του Σαλαζάρ, και η πολιτική του

“

στο Μεσαίωνα

“

“να αντισταθεί Ο ΝΟΤΟΣ

Όταν εκδηλώνονται επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων, είναι σαν να υποσκάπτουν τον ίδιο τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό. Όταν κάποιος δεν σέβεται την ελληνική ιστορία, τι άλλο μπορεί να σεβαστεί;

Ιούλιος 2012

crash 7

006_011_SOARES 09/07/2012 11:05 μ.μ. Page 8

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Ο ιστορικός Πορτογάλος ηγέτης μιλά σήμερα στο «Crash» και καταφέρεται εναντίον αυτών των «λίγων λογιστών, μονεταριστών και κερδοσκόπων των αγορών», οι οποίοι δεν μπορεί να αποφασίζουν «για το μέλλον όλων αυτών των ιστορικών λαών». Και αναρωτιέται: «Πώς μπορούμε να αφήσουμε τις αγορές να καταπιούν τις κοινωνίες μας;». Η συζήτηση με τον Μάριο Σοάρες δεν θα μπορούσε να αρχίσει παρά με ένα σχόλιο πάνω στην –τι άλλο– ευρωπαϊκή κρίση… Η Ευρώπη θα βγει από την κρίση εάν ηττηθεί η πολιτική της Μέρκελ, ενώ ο ευρωπαϊκός Νότος θα ανακάμψει μόνο με προοδευτικές κυβερνήσεις, που θα ξεφύγουν από τη λιτότητα εφαρμόζοντας πολιτικές για την ανάπτυξη και την απασχόληση, εκτιμά ο Μάριο Σοάρες, ο πρώην πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Πορτογαλίας. Ο παλαίμαχος σοσιαλιστής ηγέτης καλεί τις προοδευτικές, δημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις να αγωνιστούν σε μια άλλη Ευρώπη και προειδοποιεί ότι η πολιτική της Μέρκελ κινδυνεύει να εξοντώσει τη δημοκρατία που γεννήθηκε στην Ελλάδα. Ο Μ. Σοάρες, μαζί με τον Ντελόρ, τον Σα ντέρ, τον Πρόντι και άλλους φιλοευρωπαϊστές πολιτικούς, ύψωσαν το ηθικό τους ανάστημα για να αποτρέψουν ένα νέο κοινωνικό μεσαίωνα στην Ευρώπη. Ο Μάριο Σοάρες είναι ένας από τους θεμελιωτές ή τους «πατέρες» της δημοκρατίας στην Πορτογαλία. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε κατά τη διάρκεια της 40χρονης δικτατορίας του καθεστώτος του Σαλαζάρ. Αποτέλεσε από τους πρωταγωνιστές της μετάβασης στη δημοκρατία μετά την «Επανάσταση των Γαριφάλων» και εκλέχθηκε δύο φορές πρωθυπουργός και δύο φορές Πρόεδρος της Δημοκρατίας, από τη θέση του οποίου υπέγραψε το 1986 την είσοδο της Πορτογαλίας στην τότε ΕΟΚ. Ο σοσιαλιστής Σοάρες ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός που εκλέχθηκε δημοκρατικά με την κατάρρευση των δικτατοριών στη νότια Ευρώπη και ο πρώτος πολίτης της Πορτογαλίας που εκλέχθηκε από το λαό της χώρας του στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, συγκεντρώνοντας μάλιστα το 70%.

8 crash Ιούλιος 2012

πολιτικής στην Ευρώπη, αλλά η κυρία Μέρκελ επιμένει ακόμη στην καταστροφική πολιτική της λιτότητας. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα είχαμε μια πλειοψηφία υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ είναι επίσης θετικό στοιχείο. Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο εάν στην Ελλάδα είχαμε μια κυβέρνηση με την αντίθετη πολιτική». Η κυρία Μέρκελ τόσο κατά τη διάρκεια της συνάντησης των «4» μεγάλων της Ευρωζώνης στη Ρώμη όσο και κατά τη διάρκεια της συνάντησής της με τον Ολάντ, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., έδειξε να επιμένει στην πολιτική της… «Η κυρία Μέρκελ βρίσκεται καθημερινά διαρκώς και περισσότερο απομονωμένη τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Γερμανία. Σήμερα όλοι έχουν κατανοήσει ότι η πολιτική που ξεκίνησε για να “τιμωρήσει” την Ελλάδα είναι αδιέξοδη. Από την πρώτη στιγμή είχα καταγγείλει τις άδικες επιθέσεις που δέχθηκε η Ελλάδα. Μόνο ένας ανιστόρητος θα μπορούσε να εκφραστεί εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων με τους χαρακτηρισμούς της Μέρκελ. Όταν εκδηλώνονται επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων, είναι σαν να υποσκάπτουν

τον ίδιο τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό. Όταν κάποιος δεν σέβεται την ελληνική ιστορία, τι άλλο μπορεί να σεβαστεί; Δεν σταμάτησαν τότε τη Μέρκελ και σήμερα βλέπουμε τα αποτελέσματα». Η κρίση όμως σήμερα περνάει από τις σχετικά μικρές χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, και επεκτείνεται στην Ισπανία και την Ιταλία, που για πολλούς είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν… «Βλέπουμε σήμερα την Ισπανία και την Κύπρο να ζητούν στήριξη για τις τράπεζές τους, την Ιταλία να βρίσκεται στο στόχαστρο των κερδοσκόπων και να μην ξέρουμε ποιος θα την ακολουθήσει. Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μια συστηματική κατεδάφιση της Ευρώπης, της ιστορίας και των πολιτισμών της. Είδαμε να γονατίζουν την Ελλάδα, με όλη τη συμβολική σημασία που έχει η χώρα σας για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο στον κόσμο. Η Ισπανία και η Πορτογαλία ανακαλύψαμε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου και έχουμε στενές σχέσεις κυρίως με τις χώρες της Νοτίου και Κεντρικής Αμερικής. Η Κύπρος αποτελεί υπόδειγμα δημοκρατίας και

▲ ▲

Κύριε Πρόεδρε, αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη διανύουν μια περίοδο τεράστιων δυσκολιών… «Είναι αλήθεια ότι στην Πορτογαλία, στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, και όχι μόνο, το μεγαλύτερο τμήμα του κόσμου αντιμετωπίζει πρωτοφανή προβλήματα από τις πολιτικές που επιβλήθηκαν. Η κρίση χρέους κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια δομική κρίση που μπορεί να πλήξει καίρια και το ίδιο το ευρώ. Η νίκη του Ολάντ στη Γαλλία και η απομάκρυνση του Σαρκοζί αποτέλεσαν ένα θετικό στοιχείο και μια μεγάλη ελπίδα για αλλαγή της

Σοσιαλιστές ηγέτες στα Ηλύσια Πεδία, καλεσμένοι σε γεύμα που είχε παραθέσει ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν, το Μάιο του 1983. Από αριστερά: Χαμπίμπ Τιάμ, Πιερ Μορουά, Ανδρέας Παπανδρέου, Φρανσουά Μιτεράν, Ούλοφ Πάλμε, Κάλεβι Σόρσα, Λιονέλ Ζοσπέν, Μάριο Σοάρες

006_011_SOARES 09/07/2012 11:05 μ.μ. Page 9

Μια ζωή αγώνες... Ο

άνθρωπος που θεωρείται ότι θεμελίωσε τη δημοκρατία στην Πορτογαλία γεννήθηκε στη Λισαβόνα. Σπούδασε ανθρωπιστικές επιστήμες: Ιστορία και Φιλοσοφία. Στο Colegio Moderno, το οποίο ανήκε στον πατέρα του, διδάχθηκε για ένα διάστημα Γεωγραφία από τον Αλβάρο Κουνάλ, ο οποίος αργότερα θα αναδεικνυόταν σε εξέχουσα φυσιογνωμία του πορτογαλικού κομμουνισμού και σε έναν από τους βασικότερους αντιπάλους του Σοάρες. Ήταν από νωρίς που ο Μάριο Σοάρες εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Μέσα από το χώρο αυτό ανέπτυξε σύντομα τέτοια δράση εναντίον της δικτατορίας του Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ, που για τις αρχές της Χούντας η σύλληψή του μάλλον άρχισε να αποτελεί «ρουτίνα». Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι παντρεύτηκε τo 1949 ενώ… βρισκόταν στη φυλακή. Με τη σύζυγό του, ηθοποιό Μαρία ντε Τζέσους Μπαρόζο Σοάρες, θα αποκτούσαν ένα γιο, τον πρώην δήμαρχο της Λισαβόνας Χοάο Σοάρες, και μια κόρη, την Ιζαμπέλ Μπαρόζο Σοάρες. Η Ιζαμπέλ διευθύνει σήμερα το Colegio Moderno, που άλλοτε διηύθυνε ο παππούς της. Μπορεί να κατάφερε να παντρευτεί από τη φυλακή, αλλά ήταν αδύνατον για τον Σοάρες, με τόσο βεβαρημένο μητρώο, να συνεχίσει την καριέρα του ως λέκτορας Ιστορίας και Φιλοσοφίας, την οποία είχε ξεκινήσει το 1957. Δεν δίστασε, όμως, να βρει μια εναλλακτική: αποφάσισε να σπουδάσει νομικά και να γίνει δικηγόρος. Στην προεδρική προεκλογική εκστρατεία το 1958 ο Σοάρες θα δραστηριοποιούνταν έντονα υπέρ του στρατηγού Ουμπέρτο Ντελγκάντο. Και όταν η μυστική αστυνομία του δικτατορικού καθεστώτος θα δολοφονούσε τον Ντελγκάντο, εκείνος θα αναλάμβανε συνήγορος της οικογένειας του στρατηγού.

Είχαν περάσει περίπου έξι χρόνια από το θάνατο του στρατηγού και ο Σοάρες είχε ήδη απομακρυνθεί από τους κομμουνιστές συντρόφους του. Τότε, το 1964, στη Γενεύη της Ελβετίας, μαζί με τον Φρανσίσκο Ραμός ντελ Κόστα και τον Μανουέλ Τίτο ντε Μοραΐς θα ίδρυε την Πορτογαλική Σοσιαλιστική Δράση. Οι διώξεις, όπως ήταν φυσικό κάτω από ένα τέτοιο καθεστώς, συνεχίστηκαν. Συνολικά, κατά τη διάρκεια της 40χρονης δικτατορίας Σαλαζάρ, ο Σοάρες προσήχθη, φυλακίστηκε και καταδικάστηκε συνολικά δώδεκα φορές από τη μυστική αστυνομία (PIDE) για πολιτικούς λόγους. Εξορίστηκε στο Σάο Τομ της Αφρικής χωρίς να περάσει από δίκη και εξαναγκάστηκε σε αυτοεξορία στη Γαλλία από το 1970 έως το 1974. Στις 25 Απριλίου 1974, όμως, ο πορτογαλικός στρατός «έριξε» το διάδοχο του Σαλαζάρ, Μαρσέλο Καετάνο, παίρνοντας την εξουσία στη Λισαβόνα. Ο Σοάρες και άλλοι πολιτικοί εξόριστοι θα επέστρεφαν θριαμβευτικά, για τον εορτασμό της «Επανάστασης των Γαριφάλων». Η δημοκρατία στην Πορτογαλία μπήκε τελικά σε τροχιά με τις εθνικές εκλογές, τον Απρίλιο του 1976. Οι σοσιαλιστές κέρδισαν την πλειοψηφία και ο Σοάρες έγινε πρωθυπουργός, αξίωμα από το οποίο υπηρέτησε δύο φορές τη χώρα. Ήταν τέλη της δεκαετίας του ’70 και σημειωνόταν μια μαζική στροφή στην προοπτική του «κοινοβουλευτικού δρόμου» για το σοσιαλισμό, την οποία πρέσβευαν τα νέα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα των Μιτεράν, Σοάρες, Γκονζάλες και Παπανδρέου. Τον Ιανουάριο του 1986 ο Σοάρες έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Πορτογαλίας και επανεξελέγη το 1991. Μία από τις βασικές του επιτυχίες θεωρείται η ένταξη της Πορτογαλίας στην ΕΟΚ. Από τον Ιούνιο του 1999 είναι εκλεγμένο μέλος του Ευρωκοινοβουλίου.

Ιούλιος 2012

crash 9

006_011_SOARES 09/07/2012 11:06 μ.μ. Page 10

Δεν είναι ευχάριστο να βλέπει κανείς τους σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ να εφαρμόζουν μια πολιτική λιτότητας ή να είναι αναγκασμένοι να συνεργαστούν με τη Νέα Δημοκρατία

”

«Εάν ανατρέψουμε τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, θα ανοίξουμε νέες προοπτικές για την υπεράσπιση και τη διεύρυνση της δημοκρατίας. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη Μέρκελ να διαγράψει τη δημοκρατία που γεννήθηκε στην Ελλάδα», υποστηρίζει ο Μάριο Σοάρες

▲ ▲

ευημερίας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, έχει μια πλούσια ιστορία και δοκιμάστηκε πολύ το 1974. Τι να πει κανείς για την Ιταλία; Είναι δυνατόν να αφήσουμε να αποφασίζουν για την Ευρώπη και την Ευρωζώνη, για το μέλλον όλων αυτών των ιστορικών λαών της νότιας Ευρώπης λίγοι λογιστές, μονεταριστές και κερδοσκόποι των αγορών; Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική για την Ευρώπη και την Ευρωζώνη».

Στην Πορτογαλία το Σοσιαλιστικό Κόμμα παίρνει τις αποστάσεις του από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Πάσος Κοέλιο και δεν ψηφίζει τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει η Τρόικα, στη Γαλλία έχουμε τον Ολάντ, στην Ελλάδα μια ισχυρή αντιπολίτευση της Αριστεράς εναντίον των μνημονιακών πολιτικών, ενώ στην Ισπανία και την Ιταλία υπάρχουν διαρκώς και εντονότερες διαμαρτυρίες. «Πρέπει να καταλάβουμε ότι στην Ευρώπη φυσάει τον τελευταίο καιρό ένας καινούργιος άνεμος. Η μόνη που δεν το καταλαβαίνει είναι η Μέρκελ. Ακόμη και οι τρίτες χώρες, με άξονα τις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες, περιμένουν από την Ευρώπη να αλλάξει πολιτική. Πρέπει οι προοδευτικές, δημοκρατικές, αριστερές και οικολογικές δυνάμεις να εκμεταλλευτούν αυτόν το νέο άνεμο. Δεν πρέπει να αφήσουμε την Ευρώπη να βουλιάξει σε ένα νέο μεσαίωνα. Πρέπει να αγωνιστούμε και να στηρίξουμε την πρόοδο και ανάπτυξή της, την κοινωνική άνοδο, την 10 crash Ιούλιος 2012

αναδιοργάνωση και επέκταση του κοινωνικού κράτους, την ανακατανομή του πλούτου, νέους κανονισμούς για τη λειτουργία των αγορών. Πώς μπορούμε να αφήσουμε τις αγορές να καταπιούν τις κοινωνίες μας;» Μια συμμαχία των προοδευτικών, δημοκρατικών και αριστερών δυνάμεων, ακόμη και με δυνάμεις του συντηρητικού κοινωνικού χώρου, θα μπορούσε να κερδίσει

Για ποια Ευρώπη μιλάει η Μέρκελ, όταν καταστρέφει την αξιοπρέπεια της εργασίας, καταργεί στο Νότο όλα τα συνδικαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα και μας οδηγεί σε έναν κοινωνικό μεσαίωνα;

την πρόκληση και να επιβάλει μια άλλη πολιτική; «Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αντιπαλέψουμε αυτή την πολιτική ξεκινώντας από τις δυνάμεις που διαθέτουμε. Πρέπει να προβάλλουμε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης και το μέλλον της Ευρώπης. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να έχει σαν βάση του την αλληλεγγύη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, διαμέσου μιας ολοκλήρωσης της Ευρώπης που δεν θα στηρίξει και διευρύνει τις ανισότητες και τις αντιθέσεις, αλλά θα διευκολύνει την κοινή ευημερία των λαών της. Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική για την Ευρώπη στο επίπεδο των θεσμών, της οικονομικής και γενικότερα δημοσιονομικής και κοινωνικής της πολιτικής και στο χρηματοοικονομικό τομέα». Η Μέρκελ, όμως, επιμένει στο «Σύμφωνο για το ευρώ», επιβάλλοντας σκληρή λιτότητα ακόμη και σε χώρες που δεν αντιμετωπίζουν σημαντικά δημοσιονομικά προβλήματα. «Πρέπει να ξεκινήσουμε από τις πτυχές της πολιτικής που θίγει ο Ολάντ. Στην Ελλάδα η λιτότητα συνοδευόμενη από λιτότητα καταστρέφει τη χώρα. Το φαινόμενο αυτό επεκτείνεται και στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και όχι μόνο. Τι θέλουμε, να βουλιάξουμε ολοσχερώς και την Πορτογαλία και την Ιρλανδία και να αρχίσουμε να βουλιάζουμε και την Ισπανία; Για ποια Ευρώπη μιλάει η Μέρκελ,

006_011_SOARES 09/07/2012 11:06 μ.μ. Page 11

Είναι θετικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ψήφισε προοδευτικά και αριστερά κόμματα Ως πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Πορτογαλίας ο Σοάρες ύψωσε το ηθικό του ανάστημα για να αποτρέψει ένα νέο κοινωνικό μεσαίωνα στην Ευρώπη όταν καταστρέφει την αξιοπρέπεια της εργασίας, καταργεί στο Νότο όλα τα συνδικαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα και μας οδηγεί σε έναν κοινωνικό μεσαίωνα;» Η επίθεση αυτή στα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα αποτελεί ένα πλήγμα για την ποιότητα της δημοκρατίας στον ευρωπαϊκό Νότο και γενικότερα στην Ευρώπη; «Τη δημοκρατία στον ευρωπαϊκό Νότο δεν μας τη χάρισαν. Στην Πορτογαλία και την Ισπανία είχαμε για 40 χρόνια φασιστικά καθεστώτα, στην Ιταλία είχαν τον Μουσολίνι, η Ελλάδα δοκιμάστηκε από έναν εμφύλιο πόλεμο, μια δικτατορία και ένα ενδιάμεσο καθεστώς ημιελευθερίας. Στη Λισαβόνα ζήσαμε την “Επανάσταση των Γαριφάλων” και στην Αθήνα είδατε ένα τανκς να μπαίνει μέσα στο Πολυτεχνείο. Είναι δυνατόν να επιτρέψουμε να μας ξηλώσουν ό,τι κατακτήσαμε με πολύχρονους αγώνες; Η δημοκρατία στην Ευρώπη δέχεται ένα μεγάλο πλήγμα από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που δεν θέλουν μόνο να καταργήσουν ορισμένα οικονομικά δικαιώματα, αλλά προσπαθούν να διαγράψουν τα κοινωνικά, συνδικαλιστικά και οικονομικά δικαιώματα, περιορίζοντας στην πράξη τις πραγματικές ελευθερίες και την ουσιαστική δημοκρατία. Για το λόγο αυτό, εάν ανατρέψουμε τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, θα ανοίξουμε και νέες προοπτικές για την υπεράσπιση και τη διεύρυνση της δημοκρατίας. Δεν μπορούμε να αφήσουμε

τη Μέρκελ να διαγράψει τη δημοκρατία που γεννήθηκε στην Ελλάδα». Πώς είδατε τα εκλογικά αποτελέσματα στην Ελλάδα; «Οι εκλογές του Ιουνίου φαίνεται ότι έδωσαν αμέσως μια κυβέρνηση, γιατί η χώρα το είχε ανάγκη. Δεν είναι ευχάριστο να βλέπει κανείς τους σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ να εφαρμόζουν μια πολιτική λιτότητας ή να είναι αναγκασμένοι

Αυτή η Ευρώπη δεν μας αρέσει. Δεν είναι η Ευρώπη για την οποία αγωνιστήκαμε και θα θέλαμε να αφήσουμε στις γενιές που έρχονται. Ποιο ηθικό δίδαγμα δίνει σήμερα η Ευρώπη στους νέους της;

”

να συνεργαστούν με τη Νέα Δημοκρατία. Είναι θετικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ψήφισε προοδευτικά και αριστερά κόμματα. Βλέπουμε από την Πορτογαλία πόσο δύσκολο είναι να χαράξει κανείς μια πολιτική λιτότητας. Ο Πάσος Κοέλιο αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα σταθερότητας, λόγω της συνεργασίας του με το ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, που συμμετέχει στην κυβέρνησή του. Με τους πρώην προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντελόρ, Σαντέρ και Πρόντι, και άλλους γνωστούς ευρωπαϊστές πολιτικούς, έχουμε πάρει πολλές πρωτοβουλίες, απευθύνοντας εκκλήσεις για την αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Ακόμη και ο συντηρητικός Χέλμουτ Κολ απευθύνθηκε με σκληρούς τόνους στη Γερμανίδα Καγκελάριο. Η Ευρώπη της Μέρκελ δεν μας αρέσει. Δεν είναι η Ευρώπη για την οποία αγωνιστήκαμε και εργαστήκαμε για πάρα πολλά χρόνια και δεν είναι η Ευρώπη που θα θέλαμε να αφήσουμε στις γενιές που έρχονται. Ποιο ηθικό δίδαγμα και παράδειγμα δίνει σήμερα η Ευρώπη στους νέους της; Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και οι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου θα έχουν μια δύσκολη πορεία για να ξεπεράσουν την κρίση. Η έξοδος όμως πρέπει να γίνει από μια προοδευτική και δημοκρατική σκοπιά, με τη συνοχή των κοινωνιών και των ανθρώπων τους. Οι συντηρητικές δυνάμεις βαθαίνουν την κρίση. Χρειαζόμαστε μια άλλη πολιτική στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου». Ιούλιος 2012

crash 11

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:28 π.μ. Page 12

ΤΟΥΣ ΣΤΕΙΛΑΜΕ ΣΤΟ 9’

9’

8’

7’

6’

5’

4’

ΚριΣΤIΝ ΜΑΝΤλEΝ ΟΝΤEΤ λΑΓΚAρΝΤ διευθYντρια του δντ

4’

ΑΝΓΚΕλΑ ΔΩρΟΘΕΑ ΜΕρΚΕλ ΚαΓΚεΛαριοΣ ΓερΜανιαΣ

ΝΑ ΔΙΚΑΣΤΟΥΝ για τη γενοκτονία των Ελλήνων Tη μηνυτήρια αναφορά προς

▲ ▲

ην καταδέχεσαι να ρωτάς: “Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;”. Πολέμα! Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: “Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω”». O Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του δείχνει το δρόμο… Όπως και ο καταστατικός χάρτης της χώρας, που ορίζει στο ακροτελεύτιο άρθρο του πως η «τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων…». Έτσι σκεφτήκαμε και είπαμε να αντιδράσουμε εμπράκτως. Μήπως και καταφέρουμε να αναστείλουμε αυτή τη γενοκτονία που συντελείται σε βάρος του λαού μας. Γιατί τι άλλο από γενοκτονία και ανθρωπιστικό έγκλημα είναι όσα βιώνουμε από κείνο το μοιραίο πρωινό της 20ής Απριλίου του 2010 και το προδοτικό διάγγελμα του Καστελόριζου, με το οποίο ο Γιώργος Παπανδρέου έφερε στην κοιτίδα της Δημοκρατίας τον Δούρειο Ίππο του Μνημονίου; Άνοιξε την Κερκόπορτα του Μνημονίου και εισέβαλαν ως απόλυτοι κυρίαρχοι οι τροϊκανοί κατακτητές και οι Ταλιμπάν της παγκόσμιας τοκογλυφίας.

Όσοι θέλουν να προσυπογράψουν το κείμενο της μηνυτήριας αναφοράς μπορούν

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 13

ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ 9’

9’

8’

7’

6’

5’

4’

ΒΟλΦΓΚΑΝΓΚ ΣΟΪΜΠλΕ οΜοΣΠονδιαΚοΣ υΠουρΓοΣ οιΚονοΜιΚΩν ΓερΜανιαΣ

4’

ΖΟΖΕ ΜΑΝΟΥΕλ ΜΠΑρΟΖΟ ΠροεδροΣ ευρΩΠαΪΚΗΣ εΠιιτροΠΗΣ

4’

ΧΕρΜΑΝ ΒΑΝ ρΟΜΠΑΪ ΠροεδροΣ του ευρΩΠαΪΚου ΣυΜΒουΛιου

τον εισαγγελέα υπογράφουν: 2 ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΑΓΚΑΣ 2 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ 2 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΖΕΝΟΣ 2 ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΡΕΚΑΣ να βρουν λεπτομέρειες για το πώς στο www.facebook.com/giorgostragas

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 14

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΠΕριΦΕρΕιΑ Αττικής Θεσσαλονίκης Αν. Μακεδονίας & Θράκης Κεντρικής Μακεδονίας Δυτικής Μακεδονίας Ηπείρου

2009 2010 2011 158 55 30 34 9 16

178 98 39 42 11 18

198 97 30 25 15 16

▲ ▲

…Και έκτοτε οι Έλληνες –τεχνηέντως λοιδωρούμενοι και χλευαζόμενοι παγκοσμίως– γίναμε τα πειραματόζωα μιας ανελέητης εξουσίας, που θέλει να εξαφανίσει από προσώπου γης κάθε έννοια δικαίου και ανθρώπινου δικαιώματος. ακόμα και αυτή την έννοια της εθνικής υπόστασης. να ξεχαρβαλώσει τις εργασιακές σχέσεις και να καταργήσει στην πράξη το κοινωνικό κράτος και το κράτος πρόνοιας, οδηγώντας το λαό στην απόγνωση, την εξαθλίωση και, τελικά, στο φυσικό του θάνατο… Μας βάλανε στην κλίνη του Προκρούστη και κάθε μέρα κόβουν κομμάτια τη ζωή μας… Πρέπει όμως να καταλάβουνε τα πτωματοφάγα όρνεα –και ο κόσμος όλος– πως δεν έχουν να κάνουν με ψοφίμια… αλλά με ένα λαό που ξέρει να υπερασπίζεται την ιστορία του και τα δικαιώματά του… Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να καταγγείλουμε στο διεθνές Ποινικό δικαστήριο τη Λαγκάρντ, τη Μέρκελ, τον Σόιμπλε, τον Μπαρόζο και τον ρομπάι. Ως εισβολείς και αυτουργούς της γενοκτονίας εν καιρώ ειρήνης και του ανθρωπιστικού εγκλήματος που συντελείται σε βάρος μας… Για τους ντόπιους «εφιάλτες»-συνεργούς τους, δεν είναι της ώρας… Προέχει η κοινωνική συνοχή μας. Γι’ αυτούς, πίσω έχει η αχλάδα την ουρά… Στην μηνυτήρια αναφορά –το κείμενο της οποίας ακολουθεί– πρώτοι βάλαμε την υπογραφή μας οι άνθρωποι του «Crash»: ο Γιώργος τράγκας, ο δημήτρης Κωνσταντάρας, ο Παναγιώτης τζένος και ο αντώνης Πρέκας. Όποιος, όμως, συμφωνεί και θέλει να την προσυπογράψει μπορεί να μάθει τις λεπτομέρειες για το πώς στο www.facebook.com/giorgostragas.

α τρία τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει μετατραπεί μεθοδικά, σχεδιασμένα και με απόλυτη επίγνωση και δόλο σε «πειραματόζωο» της οικονομικής κυρίαρχης ελίτ, για μια «πειθαρχημένη Ευρώπη» στο δημοσιονομικό τομέα. Στην πραγματικότητα, τα όσα διαδραματίζονται στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία χρόνια έχουν ως αποτέλεσμα το ξέσπασμα μιας ανθρωπιστικής κρίσης που πλέον έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, απειλώντας ευθέως την εθνική μας υπόσταση. οι ηγέτες των ισχυρών ευρωπαϊκών χωρών με προεξάρχουσα τη Γερμανία, σε συνεργασία με τους επικεφαλής της ευρωπαϊκής επιτροπής και του διεθνούς νομισματικού ταμείου, έχουν επιδοθεί συστηματικά στην επιβολή επαχθών όρων στην ελληνική κοινωνία, καταργώντας κάθε έννοια εθνικής κυριαρχίας και συνταγματικής νομιμότητας. Χρησιμοποιώντας ένα σχέδιο κατατρομοκράτησης και εκβιασμού της ελληνικής κοινής γνώμης (με απειλές ακόμα και για έξοδο από την Ευρώπη και την Ευρωζώνη) οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί της ανθρωπιστικής αυτής κρίσης επιδιώκουν να υποκαταστήσουν την εθνική κυριαρχία με το «δίκαιο» του οικονομικού «κατακτητή». ταυτόχρονα, με συντονισμένες δηλώσεις κορυφαίων ελλήνων αλλά και ευ-

14 crash Ιούλιος 2012

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 15

ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΠΕριΦΕρΕιΑ

2009 2010 2011

Θεσσαλίας

Στερεάς Ελλάδος

Πελοποννήσου

Δυτικής Ελλάδος

Ιονίων Νήσων

▲ ▲

ρωπαίων αξιωματούχων, αλλά και με τη συνεργασία μεγάλων διεθνών ΜΜε, η χώρα και οι Έλληνες πολίτες δαιμονοποιούνται, κατασυκοφαντούνται και εμφανίζονται ως δήθεν υπεύθυνοι ακόμα και για το ενδεχόμενο παγκόσμιας οικονομικής κατάρρευσης (!), με μεθόδους που προσομοιάζουν στην κατασυκοφάντηση των εβραίων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. δεν είναι τυχαίο ότι πληθαίνουν οι φωνές αλλά και τα γεγονότα που αποδεικνύουν ότι η ελλάδα είναι θύμα ενός σχεδίου Κοινωνικής και οικονομικής Γενοκτονίας, με πρακτικές και μεθόδους που προσομοιάζουν επικίνδυνα στα όσα περιγράφει η Σύμβαση του οΗε για την Πρόληψη και την Καταστολή του εγκλήματος της Γενοκτονίας. «Οι στόχοι ενός τέτοιου σχεδίου (γενοκτονίας)… είναι η διάλυση των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών, του πολιτισμού, της γλώσσας, των εθνικών αισθημάτων, της θρησκείας και της οικονομικής ύπαρξης εθνικών ομάδων, καθώς και η καταστροφή της προσωπικής ασφάλειας, της ελευθερίας, της υγείας, της αξιοπρέπειας, και ακόμη και των ζωών των ατόμων που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες». ορμώμενοι από τις επιταγές του ελληνικού Συντάγματος, καθώς επίσης από την ανάγκη να υπερασπίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματά μας, τα οποία εμφανώς, συνεχώς και βιαίως παραβιάζονται, με τρόπο ώστε να βρισκόμαστε εμείς, μαζί με τους συμπατριώτες μας πολίτες, θύματα μιας σοβαρής, διαρκούς και συνεχώς επιδεινούμενης επίθεσης εναντίον της ανθρώπινης μας αξιοπρέπειας, όπως και πολυάριθμων απάνθρωπων πράξεων, οι οποίες εκ προθέσεως προκαλούν σοβαρή βλάβη στην ευημερία και στις βασικές ελευθερίες μας, είμαστε υποχρεωμένοι να καταγγείλουμε τα κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση αυτά αδικήματα που διαπράχθηκαν και διαπράττονται από τους επικεφαλής του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που αποτελούν την περίφημη «Τρόικα».

Ιούλιος 2012

crash 15

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 16

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ραγδαία αύξηση της ανεργίας

ΠΗΓΗ: εΛΛΗνιΚΗ ΣτατιΣτιΚΗ αρΧΗ

▲ ▲

1. Κατακόρυφη μείωση ΑΕΠ Η ελληνική οικονομία βρίσκεται παγιδευμένη σε καθεστώς βαθιάς ύφεσης, με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση του εθνικού μας πλούτου και του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ελληνικής Στατιστικής αρχής (εΛ.Στατ.), το αεΠ το 2012 μειώθηκε κατά 6,5% σε συνέχεια της πτώσης κατά 8% το α΄ τρίμηνο πέρυσι και κατά 6,95% στο σύνολο του 2011. Η πτώση αυτή σημαίνει ότι αθροιστικά το αεΠ της χώρας μας έχει μειωθεί κατά 16% από το κορυφαίο σημείο του πριν από την κρί16 crash Ιούλιος 2012

ση. Πρόκειται για ποσοστό που προκαλεί σοκ. Ουδέποτε το ελληνικό ΑΕΠ έχει πέσει τόσο πολύ τα τελευταία… εξήντα (!) χρόνια, και η πτώση αυτή είναι «κατόρθωμα» της Ε.Ε. και του ΔΝΤ. υπενθυμίζεται ότι το αεΠ της αργεντινής στο ναδίρ της χρεοκοπίας της είχε μειωθεί 20%. Με δεδομένο, όμως, ότι η τρόικα προβλέπει πως η μείωση του ελληνικού αεΠ θα συνεχιστεί και το 2012 και το 2013, με συνολική μείωση τη διετία αυτή τουλάχιστον 5% έως 6%, είναι προφανές ότι σύντομα η «σωσμένη» ελλάδα θα έχει υποστεί μεγαλύτερη μείωση του αεΠ της από την αργεντινή όταν χρεοκόπησε!

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 17

2. ραγδαία αύξηση της ανεργίας Στο 21,9% ανήλθε το ποσοστό ανεργίας το Μάρτιο, έναντι 20,9% το Μάρτιο του 2011. Σύμφωνα με την ελληνική Στατιστική αρχή, το σύνολο των απασχολουμένων κατά το Μάρτιο του 2012 εκτιμάται ότι ανήλθε σε 3.843.905 άτομα. οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.075.081 άτομα, ενώ ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ανήλθε σε 3.372.144 άτομα. οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 342.134 άτομα σε σχέση με το Μάρτιο του 2011 (μείωση 8,2%) και κατά 24.996 άτομα σε σχέση με το Φεβρουάριο του 2012 (μείωση 0,6%). Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 294.706 άτομα σε σχέση με το Μάρτιο του 2011 (αύξηση 37,8%) και κατά 21.625 άτομα σε σχέση με το Φεβρουάριο του 2012 (αύξηση 2,1%). Η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη ανεργία είναι αυτή των 15-24 ετών (52,8%) και ακολουθεί η ομάδα των 25-34 ετών (29,8%). οι οικονομικά μη ενεργοί, δηλαδή τα άτομα που δεν εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία, αυξήθηκαν κατά 38.751 άτομα σε σχέση με το Μάρτιο του 2011 (αύξηση 1,2%) και κατά 5.350 άτομα σε σχέση με το Φεβρουάριο του 2012 (αύξηση 0,2%).

3. Δραματική φτωχοποίηση του πληθυσμού Πηγή: Eurostat Η φτώχεια απειλεί 3 εκατομμύρια Έλληνες – χειρότερη εικόνα εμφανίζουν μόνο 5 χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Σε δεινή θέση είχε περιέλθει από το 2010 το 27,7% του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής Στατιστικής υπηρεσίας. ειδικότερα, 3.031.000 Έλληνες απειλούνταν ήδη από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό πριν από περίπου δύο χρόνια, πριν δηλαδή επιδεινωθεί η ύφεση και εκτιναχθεί η ανεργία. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό εντός της ευρωζώνης, βάσει των τριών κριτηρίων που χρησιμοποιεί η Eurostat προκειμένου να αξιολογήσει αν ένας άνθρωπος απειλείται από τη φτώχεια. Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 27 χωρών υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται μόνο σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ (Βουλγαρία: 41,6%, ρουμανία: 41,1%, Πολωνία: 27,8%, λεττονία: 38,1%, λιθουανία: 33,4%). Όσον αφορά το εισόδημα, το 20,1% των ελλήνων είχε μικρότερο από το 60% του μέσου εθνικού εισοδήματος, ενώ σε χειρότερη κατάσταση εντός της ευρωζώνης βρίσκονται μόνο οι ισπανοί (20,7%) και εκτός ευρωζώνης οι Λεττονοί (21,3%), οι ρουμάνοι (21,1%), οι Βούλγαροι (20,7%) και οι Λιθουανοί (20,2%). δυσκολίες για την πληρωμή των λογαριασμών και των ενοικίων αντιμετωπίζει το 11,6% των ελλήνων.

Σε οριακή κατάσταση Ένας στους τρεις Έλληνες καλύπτει οριακά τις βασικές του ανάγκες –διατροφή και στέγαση–, ενώ ακόμη και στην περίπτωση που περισσεύει κάποιο ποσό, δαπανάται όχι για την αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών, αλλά για την αποπληρωμή δανείων και καρτών. Σύμφωνα με έρευνα της Nielsen, οι Έλληνες καταναλωτές συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο απαισιόδοξων στην ευρώπη.

4. Αυξανόμενη αδυναμία ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και πρόσβασης σε φάρμακα ▲ ▲

Η αδυναμία πρόσβασης των ελλήνων ασθενών στα φάρμακά

Ιούλιος 2012

crash 17

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 18

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑ ΜΗΝΑ: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2006-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΗΓΗ: εΛΛΗνιΚΗ ΣτατιΚΗ αρΧΗ

▲ ▲

18 crash Ιούλιος 2012

Η φαρμακευτική συμπεριφορά Ελλήνων ασθενών εν μέσω οικονομικής κρίσης Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Γραφείο Συντονισμού εκπαίδευσης ειδικευομένων Γενικής-οικογενειακής ιατρικής του Πανεπιστημιακού Γενικού νοσοκομείου Πατρών, η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει ποικιλοτρόπως τη ζωή του σύγχρονου Έλληνα. το 70,3% των συμμετεχόντων αναφέρει ότι το μηνιαίο του εισόδημα είναι ανεπαρκές για την αγορά όλων των φαρμάκων, με αποτέλεσμα το 89,7% να δυσκολεύεται να τα αγοράσει. Δεν έλαβε τα φάρμακά του ή παρέλειψε κάποια δόση λόγω οικονομικής αδυναμίας το 55,4% του δείγματος. το 1/3 των ερωτηθέντων ζήτησε από το γιατρό του να συνταγογραφήσει ένα οικονομικότερο φάρμακο. το 73,8% θα δεχόταν ο γιατρός να αλλάξει κάποιο φάρμακο ίδιας αποτελεσματικότητας, αλλά πιο φτηνό, ενώ το 36,4% δεν θεωρεί το πιο φτηνό φάρμακο το ίδιο αποτελεσματικό. αξιοσημείωτο είναι ότι το 79% θεωρεί πως η αδυναμία λήψης της φαρμακευτικής του αγωγής συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους, κατάθλιψης και διαταραχών ύπνου.

▲ ▲

τους «λαμβάνει πλέον τη διάσταση ανθρωπιστικής κρίσης», προειδοποιεί ο ιατρικός Σύλλογος αθηνών (ιΣα) με αναφορά που απέστειλε στον οΗε. Στην αναφορά του ο ιΣα τονίζει ότι «χιλιάδες Έλληνες ασθενείς βρίσκονται σε δραματική κατάσταση, με την αδυναμία των νοσοκομείων να καλύψουν τη φαρμακευτική τους περίθαλψη και τα φαρμακεία, λόγω στάσης πληρωμών από τους ασφαλιστικούς φορείς, να αδυνατούν να χορηγήσουν πλέον φάρμακα στους ασφαλισμένους». Σημειώνει ότι «μια κρίση χρέους μετατράπηκε αίφνης σε μια ανθρωπιστική κρίση, που δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφήσει κανέναν αδιάφορο, αλλά και δεν θα πρέπει να επισφραγιστεί με την απώλεια ανθρώπινων ζωών» και προσθέτει ότι «οι αναποτελεσματικοί χειρισμοί των υπευθύνων, η έλλειψη πρόνοιας σε τοπικό, αλλά και η αδυναμία κατανόησης του προβλήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον ευαίσθητο τομέα της φαρμακευτικής περίθαλψης κινδυνεύουν πλέον να στοιχίσουν ανθρώπινες ζωές».

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 19

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 20

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ

3 3 3 3

2010: Οι καθημερινές μερίδες μαγειρεμένου φαγητού ήταν περίπου 3.500 2012: Οι καθημερινές μερίδες μαγειρεμένου φαγητού είναι περίπου 10.000 Mηνιαίως δίνονται 3.000 πακέτα με τρόφιμα και προϊόντα μακράς διάρκειας σε οικογένειες Πανελλάδικα οι μερίδες μαγειρεμένου φαγητού που δίνονται είναι περίπου 100.000 ΠΗΓΗ: ΓενιΚο ΦιΛοΠτΩΧο ταΜειο

▲ ▲

5. Τραγική κατάσταση σε νοσοκομεία, λόγω ελλείψεων σε βασικά είδη

τεράστιες ελλείψεις σε αναλώσιμα υλικά παρατηρούνται σε πολλά νοσοκομεία τόσο της αττικής όσο και της περιφέρειας. οι γιατροί του εΣυ διευκρινίζουν ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα σημειώνονται στα υπερχρεωμένα νοσοκομεία, όπου η τροφοδοσία από τους προμηθευτές γίνεται με το σταγονόμετρο. ενδεικτικό παράδειγμα της κατάστασης που επικρατεί είναι η απόφαση της διοίκησης του νοσοκομείου «αττικόν» να αναστείλει τη λειτουργία της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής. επίσης, στο ΑΧΕΠΑ, μετά το Καρδιολογικό ιατρείο, μέσω του οποίου κλείνονται και τα ραντεβού για όσους πρέπει να υποβληθούν σε στεφανιογραφία ή τοποθέτηση στεντ, λουκέτο έβαλε και η Αγγειοχειρουργική Κλινική, αφού τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι ακριβά και δεν υπάρχουν τα χρήματα για την αγορά τους. Προβλήματα αναμένεται να προκύψουν και στην Οφθαλμολογική Κλινική λόγω έλλειψης ενδοφακών. Η διοίκηση του νοσοκομείου αΧεΠα κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου στην εισαγγελία Πρωτοδικών θεσσαλονίκης σχετικά με τις ελλείψεις. Η εισαγγελέας Ποινικής δίωξης ιωάννα Κατσή διέταξε τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, προκειμένου να διαπιστωθεί αν από την αναστολή της προμήθειας αναλώσιμων υλικών τελούνται τα αδικήματα της έκθεσης σε κίνδυνο εις βάρος ασθενών και της παρεμπόδισης αποτροπής κοινού κινδύνου. Στη Χίο οι συγγενείς των ασθενών αγοράζουν οι ίδιοι καθετήρες ή γύψο, ενώ ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στις Σέρρες ή στη Λάρισα, όπου οι νοσηλευό-

H εικόνα που παρατηρεί κανείς στις ουρές για λίγο φαγητό είναι το λιγότερο σοκαριστική και στενάχωρη: άνθρωποι καλοντυμένοι και σινιαρισμένοι, εκπρόσωποι της (μικρο)μεσαίας αστικής τάξης με αξιοπρεπέστατο επίπεδο ζωής μέχρι πρόσφατα περιμένουν υπομονετικά για λίγο φαγητό 20 crash Ιούλιος 2012

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 21

ΣΤΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ ΠΗΓΗ: ορΓανΩΣΗ «αΠοΣτοΛΗ» αρΧιεΠιΣΚοΠΗΣ αθΗνΩν

• Ελλάδα 60% • Αφρικανικές Χώρες 16,6% • Ασιατικές Χώρες 9,6% • Χώρες Αν. Ευρώπης 16,6% μενοι σιτίζονται καθημερινά με κοτόπουλο, αφού δεν υπάρχουν χρήματα για ψάρι ή μοσχάρι. Στη Θεσσαλονίκη δύο σύλλογοι εθελοντών αιμοδοτών διέθεσαν χρήματα για να προμηθεύσουν το Κέντρο Αιμοδοσίας του ιπποκρατείου με ασκούς αίματος. Επιπλέον, έχουν σταματήσει οι μεταγγίσεις, αφού δεν μπορούν να ελεγχθούν 700-800 φιάλες αίματος που έχουν συλλεχθεί, επειδή δεν υπάρχουν αντιδραστήρια. Στη ρόδο, σύμφωνα με το χειρουργό-εντατικολόγο και πρόεδρο των νοσοκομειακών γιατρών Βασίλη Κινού, οι λίστες αναμονής στη Χειρουργική Κλινική αγγίζουν τους 6 μήνες και στην ορθοπεδική τον ένα χρόνο, λόγω ελλείψεων υλικών και κυρίως προσωπικού.

6. Χωρίς φάρμακα καρκινοπαθείς και βαριές ασθένειες

▲ ▲

εκρηκτικές διαστάσεις έχει προσλάβει το πρόβλημα έλλειψης χρημάτων στην υγεία, καθώς, εκτός από το εμπάργκο των προμηθευτών στα νοσοκομεία, έχουν σταματήσει να δίνονται φάρμακα σε ασφαλισμένους ακόμα και για βαριά νοσήματα, όπως οι καρκινοπαθείς. τόσο οι φαρμακοποιοί όσο και οι αποθήκες και οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν δίνουν τα απαιτούμενα φάρμακα λόγω των μεγάλων χρεών του εοΠυυ, θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. να αναλάβουν τι ευθύνες τους απέναντι στους καρκινοπαθείς καλούν υπουργεία και πολιτικούς 23 σύλλογοι καρκινοπαθών και εθελοντών, που υπογράφουν επιστολή-κόλαφο. Στην επιστολή, που κοινοποιείται τόσο στα υπουργεία υγείας και οικονομικών όσο και στους πολιτικούς αρχηγούς όλων των κομμάτων, περιγράφονται οι δραματικές στιγμές που περνάνε οι καρκινοπαθείς. Συγκεκριμένα, αναφέρουν: Οι σύλλογοι καρκινοπαθών και εθελοντών, που συνυπογράφουμε αυτή την επιστολή, απευθυνόμαστε σε εσάς, σε μια ύστατη προσπάθεια να κατανοήσετε την επείγουσα κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και απειλεί όχι μόνο την αξιοπρέπεια, αλλά και την πορεία της ασθένειας, την ίδια τη ζωή των καρκινοπαθών, εξαιτίας της μη παροχής των φαρμακευτικών σκευασμάτων, που έχουν άμεση ανάγκη και δικαιούνται από το σύστημα υγείας. οι κραυγές αγωνίας που έφτασαν στα ΜΜε δεν αποδίδουν ούτε στο ελάχιστο το μέγεθος της απελπισίας και του αδιεξόδου στο οποίο οδηγούνται καθημερινά οι ασθενείς με καρκίνο αλλά και άλλες κατηγορίες χρονίως πασχόντων. Η διακοπή της επί πιστώσει χορήγησης φαρμάκων στους ασφαλισμένους από τα ιδιωτικά φαρμακεία εξαναγκάζει τους καρκινοπαθείς σε διακοπή της θεραπείας τους, αφού δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος των φαρμάκων τους, περιμένοντας, «Κύριος οίδε», πότε θα αποζημιωθούν για αυτά από το ασφαλιστικό τους ταμείο. Λάβετε δε υπόψη σας ότι εκκρεμούν απλήρωτα τιμολόγια αγοράς αναλώσιμου υλικού (οξυγόνο, καθετήρες, ουροσυλλέκτες, τραχειοσωλήνες κ.λπ.), τα οποία εδώ και 6 μήνες καταθέτουν οι καρκινοπαθείς στα ασφαλιστικά τους ταμεία, έχοντας τα ήδη πληρώσει στους ιδιώτες προμηθευτές. Για τα τιμολόγια αυτά μέχρι σήμερα δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα για την πληρωμή τους, με αποτελέσμα να έχουν οδηγήσει ήδη σε οικονομική ασφυξία τους ασθενείς και

Ιούλιος 2012

crash 21

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 22

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ▲ ▲

τις οικογένειές τους. Όλα τα παραπάνω συνιστούν απειλή για τη ζωή των καρκινοπαθών και παίρνουν διαστάσεις ανθρωπιστικής καταστροφής, η άμεση αντιμετώπιση της οποίας είναι συνταγματικά επιβεβλημένη.

7. Τρεις αυτοκτονίες κάθε 2 ημέρες στην Ελλάδα της κρίσης δραματική άνοδο γνώρισαν από το 2009 έως το 2011 οι αυτοκτονίες, τετελεσμένες και απόπειρες, σε όλη τη χώρα. θλιβερό προβάδισμα για θεσσαλονίκη και θεσσαλία. Ένας άνθρωπος αυτοκτονεί κάθε δύο μέρες στο λεκανοπέδιο αττικής. Στοιχεία-σοκ με τον αριθμό των αυτοκτονιών και τις απόπειρες αυτοκτονιών, που αποτυπώνουν τα τεράστια κοινωνικά αδιέξοδα που προκαλεί η οικονομική κρίση, κατέθεσε πρόσφατα στη Βουλή ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρ. Παπουτσής. Σύμφωνα με αυτά, οι αυτοκτονίες και οι απόπειρες αυτοκτονιών από τις αρχές του 2009 έως τις 10 Δεκεμβρίου 2011 ανέρχονται σε 1.727, με σχεδόν όλους τους δείκτες να παρουσιάζουν σημαντική αυξητική τάση από το 2009 στο 2010 -όσο έμπαινε η χώρα πιο βαθιά στο μάτι του οικονομικού κυκλώνα. Η αύξηση των αυτοκτονιών (τετελεσμένες ή απόπειρες) παρατηρείται κυρίως το 2010 σε σχέση με το 2009, αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία, σε 14 περιφέρειες της χώρας ο συνολικός αριθμός το 2009 έφτασε τις 507, το 2010 εκτινάχθηκε στις 622 και το 2011 υποχώρησε σχετικά στις 598. οι ψυχίατροι τονίζουν ότι μία αυτοκτονία αντιστοιχεί σε 20 με 25 απόπειρες. Η αύξηση των αυτοκτονιών στην ελλάδα παρατηρείται στις ηλικίες μεταξύ 45-65 ετών, αλλά και σε νέους που μόλις έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και βρίσκονται μπροστά στο αδιέξοδο «τι θα γίνω τώρα που μεγάλωσα;».

8. Καταγγελίες για λιποθυμίες μαθητών λόγω πείνας! Μια ζοφερή πραγματικότητα αποτύπωσε η Πανελλήνια ομοσπονδία Κυλικείων δημόσιων και ιδιωτικών Σχολείων σε συνεργασία με το Σωματείο Μισθωτών Κυλικείων δημόσιων Σχολείων ν. αττικής, στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «ο ρόλος του κυλικείου στην οικονομική κρίση». Ένα από τα δραματικότερα στοιχεία που γέννησε η οικονομική κρίση, το θέμα του υποσιτισμού παιδιών, απειλεί αρκετές περιοχές της ελλάδας, με τα παιδιά να στερούνται τα στοιχειώδη λόγω υψηλής ανεργίας ή και χαμηλού βιοτικού επιπέδου. «Δεν υπάρχει κράτος, δεν υπάρχει πολιτική βούληση», επισήμαναν στο συνέδριο οι ομιλητές, καθώς τη στιγμή που υπάρχουν κονδύλια για σίτιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως προγράμματα για δωρεάν φρούτα, λαχανικά και γάλα στα σχολεία, αυτά δεν απορροφώνται. Η πολιτεία απουσιάζει, παρακολουθώντας με σταυρωμένα χέρια μαθητές να υποσιτίζονται και να λιποθυμάνε μπροστά στα μάτια συμμαθητών και εκπαιδευτικών, τόνισαν. Στο συνέδριο συμμετείχαν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι των Σωματείων της επικράτειας, το δ.Σ. του Συνεταιρισμού Σχολικών Κυλικείων, ο γενικός γραμματέας της ΓΣεΒεε ν. Σκορίνης, η καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Γ. Γρίντζαλη, ο υγιεινολόγος καθηγητής Κ. ντελέζος, η ψυχολόγος Β. Καρβέλη, η συντονίστρια προγράμματος σίτισης του ινστιτούτου Προληπτικής Περιβαλλοντικής και εργασιακής ιατρικής, κοινωνική λειτουργός του ελληνικού δικτύου για την καταπολέμηση της φτώχειας Κ. Πούτου και η γραμματέας της Ένωσης ευρωπαίων δημοσιογράφων Σ. τσαουσίδου.

9. Δραματική αύξηση των συσσιτίων «Κόμη προσεκτικά χτενισμένη, τεράστια γυαλιά ηλίου που την κάνουν πιο σικάτη, η ηλικιωμένη γυναίκα είχε το look ενός ανθρώπου που μόλις είχε βγει για φαγητό. Κάποτε, ίσως, το ραντεβού της να ήταν με παλιούς φίλους σε ένα καθωσπρέπει εστιατόριο σε ένα καλό προάστιο της Αθήνας. Σήμερα το ραντεβού της ήταν με τη φιλανθρωπία... Αλλά δέχτηκε με όλη την ευγνωμοσύνη που μπορούσε ένα πλαστικό μπολ από φασόλια». Έτσι ξεκινά το συγκλονιστικό ρεπορτάζ της «Daily Mail» για τα συσσίτια της αθήνας, εστιάζοντας στο γεγονός πως η εικόνα που παρατηρεί κανείς στις ουρές για λίγο φαγητό είναι το λιγότερο σοκαριστική και στενάχωρη: άνθρωποι καλοντυμένοι και σινιαρισμένοι, εκπρόσωποι της (μικρο)μεσαίας αστικής τάξης με αξιοπρεπέστατο επίπεδο ζωής μέχρι πρόσφατα περιμένουν υπομονετικά για λίγο φαγητό.

10. «Επιδημία» λουκέτων στις επιχειρήσεις αύξηση 30% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο εμφανίζει η αναλογία των κλειστών επιχειρήσεων προς τις ανοιχτές, σύμφωνα με τα συμπεράσματα 22 crash Ιούλιος 2012

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 23

έρευνας (Μάρτιος 2012) της εθνικής Συνομοσπονδίας ελληνικού εμπορίου. Όπως επισημαίνεται στη νέα έρευνα καταγραφής των κλειστών επιχειρήσεων, «μπορεί να γίνει λόγος για “επιδημία” λουκέτων στην αγορά, η οποία συνεχίζεται και αυξάνεται ως μεταδοτική ασθένεια». Στο σύνολο της Αττικής η αναλογία κλειστών καταστημάτων προς ανοικτά είναι 25,6%, δηλαδή έχουν βάλει λουκέτο 2.374 επιχειρήσεις επί του συνόλου των 9.275 επιχειρήσεων. Η κατάσταση του κέντρου της αθήνας εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και μάλιστα κρισιμότερη από το προηγούμενο εξάμηνο, αφού το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων αυξήθηκε στο 29,6%, από 24,4% που ήταν τον αύγουστο του 2011 και από 23,4% που ήταν το Μάρτιο του 2011. Κρισιμότερη παρουσιάζεται η κατάσταση στην οδό Σταδίου, όπου καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό, περίπου 42,0%, ενώ το προηγούμενο εξάμηνο το ποσοστό ήταν 31,5% και ένα έτος πριν 33,8%, ενώ στη Χαριλάου τρικούπη η αναλογία φτάνει στο 33,8%.

Η έλλειψη ρευστότητας γίνεται... θηλιά για τις επιχειρήσεις

▲ ▲

Μειώνεται η παροχή πίστωσης στις εταιρείες, αυξάνοντας την ασφυξία στην ελληνική αγορά λόγω έλλειψης ρευστότητας, όπως προέκυψε από έρευνα της Icap Group μεταξύ οικονομικών διευθυντών επιχειρήσεων της χώρας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του λανσαρίσματος του δικτύου Trade Exchange και στοχεύει στο να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προστατευθούν από τον πιστωτικό κίνδυνο. Η έρευνα ( 5 ως 25 απριλίου) σε 445 οικονομικούς διευθυντές στις σημαντικότερες εταιρείες όλων των κλάδων δείχνει ότι υπάρχει ραγδαία αύξηση των επισφαλών απαιτήσεων των εταιρειών. Το 69,2% των επιχειρήσεων ανέφερε ότι αυξήθηκε το ποσοστό των προβλέψεών τους έναντι των επισφαλών απαιτήσεων, το 45,5% των εταιρειών μείωσε τον αριθμό ημερών πίστωσης έναντι μόλις 24,3%, που τις αύξησε, κάτι που δείχνει ότι σκληραίνουν την πιστωτική τους πολιτική, πωλώντας με αυστηρότερους όρους. ακόμη, προτιμούν να ακυρώνουν πωλήσεις, όταν οι πελάτες δεν μπορούν να εναρμονιστούν με την πιστωτική τους πολιτική. το 74% των απαντήσεων βάζουν σαν πρώτη προτεραιότητα την προστασία της βιωσιμότητας της εταιρείας έναντι του 22,4%, που θέτει την ανάπτυξη ως κυρίαρχο στόχο. επιπλέον, από την έρευνα προέκυψε ότι το 43% των εταιρειών έχει μειώσει τις επενδυτικές του δραστηριότητες, ενώ μόλις το 22% τις έχει αυξήσει, αποτέλεσμα που σίγουρα επηρεάζεται από την αύξηση των αναγκών χρηματοδότησης που έχουν οι εταιρείες.

Ιούλιος 2012

crash 23

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 24

crash

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ▲ ▲

11. Εκρηκτική εικόνα και στις φυλακές

«εκρηκτική» είναι και η κατάσταση στις ελληνικές φυλακές, με τη μεγαλύτερη υπερσυμφόρηση κρατουμένων στην ε.ε. και ποσοστό πληρότητας στο 129,6%! Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε., οι ελληνικές φυλακές είχαν την περίοδο 2009- 2010 11.547 κρατούμενους. Από το σύνολο των κρατούμενων το 27,4% είναι προφυλακισμένοι και οι υπόλοιποι κατάδικοι, ενώ οι ανήλικοι αντιστοιχούν στο 4,4%. Η «ανησυχητική εικόνα» που παρατηρείται σήμερα σε ό,τι αφορά τις συνθήκες κράτησης, με τη συμφόρηση των φυλακών, την αύξηση του πληθυσμού των φυλακισμένων, την αύξηση του αριθμού των ξένων κρατουμένων, τον υψηλό αριθμό προφυλακισμένων, την ύπαρξη κρατουμένων με διανοητικές και ψυχολογικές διαταραχές και τον αυξημένο αριθμό θανάτων και αυτοκτονιών, επισημαίνεται στο κείμενο της «Πράσινης Βίβλου για την εφαρμογή της ενωσιακής ποινικής νομοθεσίας στον τομέα της κράτησης», η οποία δημοσιεύθηκε από την ευρωπαϊκή επιτροπή τον ιούνιο του 2011. από τα στοιχεία που περιέχονται στην «Πράσινη Βίβλο» προκύπτει ότι η συμφόρηση των φυλακών αποτελεί σοβαρό πρόβλημα σε 13 κράτη-μέλη, με τα υψηλότερα ποσοστά συνωστισμού να καταγράφονται στη Βουλγαρία, την ιταλία, την Κύπρο, την ισπανία και την ελλάδα. Ειδικά για τη χώρα μας, αναφέρεται με βάση στοιχεία της διετίας 2009-2010 ότι οι κρατούμενοι στις φυλακές ανέρχονταν σε 11.547, με το επίπεδο πληρότητας να φτάνει στο 129,6%!

Εκατοντάδες συλλήψεις από την Οικονομική Αστυνομία Χρέη που αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ έχουν οι 510 πολίτες που είχαν συλληφθεί μέχρι και την περασμένη εβδομάδα σε ολόκληρη τη χώρα. από τη στιγμή που ξεκίνησε η λειτουργία της οικονομικής αστυνομίας για τον εντοπισμό όσων χρωστούν στο ελληνικό δημόσιο, από τις αρχές του νοεμβρίου του 2011, έως και μέχρι την περασμένη εβδομάδα έχουν συλληφθεί 450 άντρες και οι υπόλοιπες είναι γυναίκες, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των συλληφθέντων, που αγγίζει το 98%, είναι Έλληνες υπήκοοι. επίσης, οι περισσότερες συλλήψεις σημειώθηκαν σε αττική και θεσσαλονίκη, οι οποίες φτάνουν τις 300.

12. Σκέφτονται τη μετανάστευση 7 στους 10 νέους Έλληνες τα τελευταία χρόνια έχει αναζωπυρωθεί στην ελλάδα ένα φαινόμενο ξεχασμένο για κάποιες δεκαετίες, που κλιμακώνεται επικίνδυνα όλο και περισσότερο, η μετανάστευση χιλιάδων ελλήνων στο εξωτερικό σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Η Ελλάδα, που μεταπολεμικά ήταν χώρα εξαγωγής μεταναστών, έγινε μετά το 1990 χώρα υποδοχής μεταναστών και σήμερα, στην εποχή του ΔΝΤ, ξαναγίνεται χώρα εξαγωγής μεταναστών. Περιττεύει εδώ να αναλύσουμε τους λόγους που τροφοδοτούν αυτό το φαινόμενο (κατακόρυφη άνοδος ανεργίας, κατάρρευση και πτώχευση της ελληνικής οικονομίας, ολοκληρωτικό ξεπούλημα της χώρας κ.λπ.) είναι πράγματα χιλιοειπωμένα και τα γνωρίζουν πλέον και οι πέτρες. Μέσα σε αυτή την κατάσταση πλήρους αδιεξόδου χιλιάδες νέοι, κυρίως πτυχιούχοι (εξειδικευμένο προσωπικό), είναι έτοιμοι να πάρουν το δρόμο της φυγής προς το εξωτερικό. Το 76% των Ελλήνων πιστεύει ότι η μετανάστευση αποτελεί ιδανική λύση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, ενώ 7 στους 10 δηλώνουν ότι είναι καλύτερα να φεύγουν οι νέοι από την Ελλάδα, αν μπορούν, και δεν πιστεύουν ότι μένοντας μπορούν να διαμορφώσουν μια καλύτερη κοινωνία. αυτά είναι τα αποτελέσματα έρευνας της Focus Bari με θέμα «Η οικονομική κρίση μέσα από τα μάτια των 20άχρονων» με κύρια έμφαση στο φαινόμενο της επιθυμίας για μετανάστευση ως απόρροια της κρίσης. Η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο εργασίας εξαμήνου στο μάθημα Έρευνας αγοράς της Ξ. Κούρτογλου στo Πάντειο Πανεπιστήμιο και πραγματοποιήθηκε μεταξύ 10-17/01/2012 στην αττική, με δείγμα 444 ατόμων μεταξύ 18-24 ετών.

13. Η κρίση μειώνει το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων! «Έξαρση» των καρδιαγγειακών παθήσεων αναμένουν οι ειδικοί στη χώρα μας λόγω της οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο σφικτός εναγκα24 crash Ιούλιος 2012

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:29 π.μ. Page 25

λισμός της κρίσης με τις καρδιαγγειακές νόσους έχει αποδειχθεί επανειλημμένως σε άλλες χώρες, και πλέον το «πείραμα» βρίσκεται σε εξέλιξη και στην ελλάδα, με τους Έλληνες να συμμετέχουν χωρίς φυσικά τη θέλησή τους και να «πληρώνουν» την κρίση με την υγεία της καρδιάς τους. τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν με την ευκαιρία στην αθήνα του 27ου διεθνούς Συνεδρίου Κλινικής Καρδιολογίας από τον καθηγητή Καρδιολογίας Χριστόδουλο Στεφανάδη, τους επίκουρους καθηγητές Κ. τούτουζα και Κ. τσιούφη και τους καρδιολόγους Γ. ανδρικόπουλο και δ. ρίχτερ είναι αποκαλυπτικά. Έχει καταγραφεί πως σε όλες τις χώρες που βρέθηκαν σε οικονομική κρίση τα καρδιαγγειακά νοσήματα αυξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό, τόνισαν οι ειδικοί. Η ανεργία, η απόγνωση και η απογοήτευση συνέβαλαν σημαντικά στην αλματώδη αύξηση εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων στην Ελλάδα, όπως εκτιμούν οι καρδιολόγοι, οι οποίοι επισημαίνουν ότι αρκετοί καρδιοπαθείς εγκαταλείπουν τη θεραπεία τους ή καθυστερούν να επισκεφθούν το γιατρό τους, επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος φαρμάκων και επισκέψεων. τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά επεισόδια στην ελλάδα «θερίζουν», ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, της θεαματικής αύξησης της ανεργίας, του κλεισίματος χιλιάδων επιχειρήσεων και της αδυναμίας των πολιτών να πληρώσουν λογαριασμούς και «χαράτσια», σημείωσαν σε συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος του ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας και διευθυντής του τμήματος Βηματοδότησης Ηλεκτροφυσιολογίας του «Ωνάσειου» Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, Γεώργιος θεοδωράκης, και ο εκλεγείς πρόεδρος του ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας και καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου αθήνας, ιωάννης Λεκάκης. οι επιστήμονες, με αφορμή το 8ο ετήσιο διεθνές Συνέδριο Καρδιολογίας του ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας, εξήγησαν ότι και η κατάθλιψη, η οποία τετραπλασιάζει τα εμφράγματα του μυοκαρδίου και διπλασιάζει τα εγκεφαλικά επεισόδια, εμφανίζεται πλέον σε ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό ελλήνων. τόνισαν, εξάλλου, ότι το σημαντικό πρόβλημα, που έχει καταγραφθεί εσχάτως, είναι η αδυναμία πολλών ασθενών με καρδιοπάθειες να λάβουν τα κατάλληλα φάρμακα, εξαιτίας της μεγάλης συμμετοχής τους στα έξοδα αγοράς τους. Το γεγονός αυτό, όπως τόνισαν οι ομιλητές, θα επιφέρει σημαντικές βλάβες στην υγεία πολλών, με απρόβλεπτες και πολύ επικίνδυνες συνέπειες. Όπως υπογράμμισε ο κ. Λεκάκης, είναι συχνό πλέον το φαινόμενο αρκετοί καρδιοπαθείς να μην παίρνουν τα φάρμακά τους, καθώς αδυνατούν να πληρώσουν ακόμη και συμμετοχές της τάξεως των 25 ευρώ. «Όλο και πιο συχνά μας ζητούν να τους γράψουμε φθηνότερα φάρμακα και μας ρωτούν αν μπορούν να τα διακόψουν για κάποιο διάστημα».

14. Κρίση και ψυχικά νοσήματα δραματικές είναι οι επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχολογία των ελλήνων, αφού μεγάλη αύξηση παρουσιάζουν οι απόπειρες αυτοκτονιών, ενώ άμεση φαίνεται να είναι η συσχέτιση ψυχικών νοσημάτων και χρηματικών οφειλών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου υγείας, κατά την τετραετία 2007-2011 παρουσιάζεται αύξηση σε ό,τι αφορά τις απόπειρες απελπισμένων ανθρώπων, όπως δήλωσαν οι ίδιοι αρμοδίως, να θέσουν τέρμα στη ζωή τους σε ποσοστό 36%. Σε δραματική άνοδο βρίσκονται όμως και οι αυτοκτονίες, αφού το πρώτο εξάμηνο του 2011 αυξήθηκαν οι αυτοκτονίες κατά 45% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του έτους 2010. τα στοιχεία παρουσίασε, στη διάρκεια του 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου για τη δημόσια υγεία, που διεξάγεται στην αθήνα, ο κοσμήτορας της εθνικής Σχολής δημόσιας υγείας (εΣδυ) Γιάννης Κυριόπουλος, o οποίος ανέφερε: «Δεδομένου ότι ο δείκτης αυτοκτονιών χρησιμοποιείται συνήθως ως μέτρο των ψυχικών νοσημάτων, αφού σε κάθε αυτοκτονία ενυπάρχουν στοιχεία ψυχικής διαταραχής, η κατάσταση που προκύπτει σε ό,τι αφορά την ψυχική υγεία των Ελλήνων είναι ιδιαίτερα αρνητική. Το 23% των ατόμων με ψυχικό νόσημα έχουν δάνεια. Το χαμηλό εισόδημα και τα χρέη συνδέονται με την εμφάνιση ψυχικών νοσημάτων». Στις ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης ψυχικών νοσημάτων ανήκουν επίσης οι άνεργοι, αλλά και όσοι αντιμετωπίζουν το φάσμα της επαπειλούμενης ανεργίας, καθώς και ολοένα περισσότερες εκπρόσωποι του λεγόμενου «ασθενούς φύλου», που, στην προκειμένη περίπτωση, φαίνεται δυστυχώς να επιβεβαιώνουν το χαρακτηρισμό που τους αποδίδεται, τουλάχιστον σε θέματα ψυχικής αντοχής και υγείας, πρόσθεσε ο ίδιος. Στις «παράπλευρες απώλειες» της οικονομικής κρίσης είναι και οι συνταξιούχοι, οι οποίοι φαίνεται να πλήττονται ιδιαίτερα από τις συνέπειες της κρίσης σε ψυχικό επίπεδο. Ιούλιος 2012

crash 25

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:30 π.μ. Page 26

crash

ΜΗΝΥΤΗΡΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ

Νομική Τεκμηρίωση

Τα επιχειρήματα που «δένουν» την ενοχή των πέντε...

απόφαση μας να προσφύγουμε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο κατά των Κριστίν λαγκάρντ, Άνγκελα Μέρκελ, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, Μανουέλ Μπαρόζο και Χέρμαν βαν ρομπάι και να ζητήσουμε να δικαστούν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία, δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς την πολύτιμη προσφορά και τις γνώσεις του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Κώστα Χρυσόγονου. Πρόκειται για ένα γνήσιο ακαδημαϊκό άντρα, έναν Έλληνα συνταγματολόγο που τα τελευταία χρόνια δεν δίστασε να επιχειρηματολογήσει τόσο σε πολιτικό όσο και σε καθαρά επιστημονικό επίπεδο κατά του Μνημονίου και της πολυθρύλητης προσπάθειας διάσωσης και προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθεται επιγραμματικά η νομική αξιολόγηση στην οποία στηρίζεται η προσφυγή μας στο γενικό εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και η οποία στοιχειοθετεί τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τη γενοκτονία. Όπως, αναφέρεται στη νομική αξιολόγηση, «είναι προφανές ότι ο ελληνικός λαός έχει καταστεί θύμα ενός τέτοιου εγκλήματος. Έχει δεχθεί τις συστηματικές επιθέσεις ενάντια στα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα, την περιουσία, αξιοπρέπεια και ευημερία, οι οποίες έλαβαν τη μορφή της επίσημης δημοσιονομικής πολιτικής της ευρωπαϊκή Ένωσης και του δντ, αναγκαζόμενος έτσι να υποστεί μια σειρά παραβιάσεων στο όνομα της δημοσιονομικής και κυρίως στατιστικής διόρθωσης. Οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει μία άνευ προηγουμένου ύφεση, φτωχοποίηση, ανεργία, πείνα, αδυναμία πρόσβασης στη βασική και θεμελιώδη κοινωνική πρόνοια και φαρμακευτική περίθαλψη, εξαθλίωση των σοβαρά ασθενών και των οικογενειών τους, αύξηση 26 crash Ιούλιος 2012

σοβαρή ανάλυση της ελληνικής πραγματικότητας, ενώ ακόμη και η αποτελεσματικότητα του δημοσιονομικού σχεδίου αμφισβητήθηκε με στιβαρά επιχειρήματα. ακολούθως, η καταστροφή τμήματος του πληθυσμού ήταν προβλέψιμη και σε κάθε περίπτωση σκοπούμενη, με άλλες λέξεις υπολογισμένη από εκείνους που συνέλαβαν το μεγαλειώδες σχέδιο “διάσωσής” μας. τα στατιστικά στοιχεία που παρασχέθηκαν σε εσάς απεικονίζουν ακριβώς τις διαστάσεις της εξόντωσης, η οποία στοχεύει –έχοντας προσλάβει διάφορες μορφές– την πλειονότητα των ελλήνων. Πέρα από αυτό, ο ελληνικός λαός έχει διωχθεί ως όλον, δεδομένου ότι τα Είναι προφανές ότι η ασκούμενη μέτρα που επιβλήθηκαν πολιτική στόχευε τον ελληνικό λαό σε αυτόν είχαν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή στέρηση ως συλλογικό υποκείμενο, καθώς αυτός της απόλαυσης διαφόρων θυματοποιήθηκε μόνο εξαιτίας της εθνικής του δικαιωμάτων, όπως είναι ο σεβασμός της ανθρώπιταυτότητας. Επιπρόσθετα, η επίθεση είναι ενεστώσα νης αξιοπρέπειας, η προκαι συστηματική, καθώς διαθέτει τα χαρακτηριστικά στασία της περιουσίας, της εργασίας, η διασφάλιμιας οργανωμένης και σχεδιασμένης πολιτικής, ση ενός ελάχιστου διαπου εφαρμόζεται μέσα από την εφαρμογή βίωσης, η ελευθερία άσκησης ενός επαγγέλδιεθνών συμφωνιών (μνημονίων), ματος, η προστασία της διυπαγορευμένων νόμων και διοικητικών μέτρων καιολογημένης εμπιστοσύνης, η πρόσβαση στην έχει προκαλέσει την εκ προθέσεως προβολή υγειονομική περίθαλψη, που συνολικά οδήγησαν στη βίαιη υποβάθμιση του γενικού επιτων συνθηκών ζωής, με σοβαρό τρόπο που σε πέδου προστασίας των δικαιωμάτων στην Ελορισμένες περιπτώσεις έχει επηρεάσει μεταλάδα, εξαναγκάζοντας την πλειονότητα του ξύ άλλων την πρόσβαση σε τροφή και φαρμαπληθυσμού να διαβιεί υπό εξευτελιστικές κευτική περίθαλψη. Ότι η ακολουθούμενη πεσυνθήκες. ριοριστική πολιτική θα επέφερε αυτές τις καταείναι επομένως προφανές ότι η ασκούμενη στρεπτικές περιστάσεις μπορούσε να προβλεπολιτική στόχευε τον ελληνικό λαό ως συλλογιφθεί και είχε πράγματι προβλεφθεί από ορισμέκό υποκείμενο, καθώς αυτός θυματοποιήθηκε νους οικονομολόγους, αυτό ήταν ωστόσο αδιαμμόνο εξαιτίας της εθνικής του ταυτότητας. επιφισβήτητο και καταφανές μετά την εφαρμογή πρόσθετα, η επίθεση είναι ενεστώσα και συστητων πρώτων «διορθωτικών» μέτρων. Η υποβάθματική, καθώς διαθέτει τα χαρακτηριστικά μιας μιση του επιπέδου ζωής αποτυπώθηκε σε κάθε

του αριθμού των αστέγων, συμφόρηση των σωφρονιστικών καταστημάτων υπό άθλιες συνθήκες, αφανισμό της επιχειρηματικής δραστηριότητας, διαρκή μεταναστευτική ροή των νέων Ελλήνων και έχουν πυροδοτήσει μια σειρά από πνευματικές και ψυχικές διαταραχές, που σε πολλές περιπτώσεις έχει αποδειχθεί θανάσιμη, ενόψει των πολλαπλασιαζόμενων αυτοκτονιών. Κατά συνέπεια, ο ελληνικός λαός έχει καταστεί θύμα του εγκλήματος της εξόντωσης, που συμφώνως προς το άρθρο 7 του Καταστατικού

“

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:30 π.μ. Page 27

“ “ Ο ελληνικός λαός έχει δεχθεί τις συστηματικές επιθέσεις ενάντια στα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα, την περιουσία, αξιοπρέπεια και ευημερία, οι οποίες έλαβαν τη μορφή της επίσημης δημοσιονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ

τουλάχιστον– ανθρώπινες απώλειες, τα αποτελέσματά του είναι εξίσου καταστροφικά, επηρεάζοντας ανθρώπους, υποδομές, και προκαλώντας υποβάθμιση, εκτοπισμό, ηθική και φυσική εξάντληση, και υπ’ αυτήν την έννοια πληροί τις προϋποθέσεις μιας θηριωδίας, με άλλα λόγια ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας.

ιιι. Υπαιτιότητα εκάστου των καθ’ ου η παρούσα αίτηση/ αναφορά αναφορικά με την έκταση της ευθύνης καθενός εκ των δραστών, οι ακόλουθες διευκρινίσεις είναι αναγκαίες.

Κριστίν λαγκάρντ ως επικεφαλής του ΔΝΤ είναι, μαζί με τα λοιπά μέλη της Τρόικας, υπεύθυνη για την κατάστρωση και την εφαρμογή του σχεδίου που υποτίθεται θα οδηγούσε στη σωτηρία της χώρας. ακόμη και σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο, τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται στην ελλάδα έχουν προκαλέσει μια ύφεση τόσο βαθιά, που η χώρα δεν μπορεί να ανανήψει. επιπρόσθετα, οι βασικές αρχές που περιέχονται στα σχέδια διάσωσης είναι αλληλοαναιρούμενες και άσκοπες. Η επιβολή λιτότητας στην ελλάδα θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο των επιπέδων χρέους που θα οδηγούσαν σε εξασθένιση της οικονομίας, ενώ η αναδιάρθρωση χρέους ύψους 200 δισεκατομμυρίων εμποδίζει την επανάκαμψη της ελλάδας στις χρηματογορές, φοβίζοντας τους μελλοντικούς ιδιώτες επενδυτές. από αυτό συνάγεται ότι παρά την εκτεταμένη και φανερή αδυναμία επίτευξης των στόχων του προγράμματος, οι εμπνευστές του παραμένουν προσηλωμένοι στη συνέχισή του και απαιτούν συμμόρφωση προς αυτό, εν γνώσει των ισοπεδωτικών του συνεπειών, που αλαζονικά αγνοούνται. Σε αυτό το πλαίσιο η ευθύνη της Κριστίν Λαγκάρντ ως διευθύνουσας συμβούλου του δντ είναι αυταπόδεικτη. Ωστόσο, τρία χρόνια περίπου μετά το πρώτο Μνημόνιο, με τα αποτελέσματα της λιτότητας ορατά σε όλο τον κόσμο, η Κριστίν λαγκάρντ συνεντευξιαζόμενη επέμεινε ότι είναι ώρα της Ελλάδας να ξεπληρώσει, και ξεκαθάρισε ότι το ΔΝΤ δεν έχει καμία πρόθεση να απαλύνει τους όρους του πακέτου λιτότητας. Δήλωσε ακόμα ότι έχει μεγαλύτερη συμπόνια για τα παιδιά της υποσαχάριας Αφρικής που στερούνται κατάλληλες σχολικές δομές παρά για πολλούς από εκείνους που αντιμετωπίζουν τη φτώχεια στην Αθήνα, και ότι οι Έλληνες γονείς

▲ ▲

οργανωμένης και σχεδιασμένης πολιτικής, που εφαρμόζεται μέσα από την εφαρμογή διεθνών συμφωνιών (μνημονίων), υπαγορευμένων νόμων και διοικητικών μέτρων. κείνο που θα πρέπει να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη είναι ότι: (α) η επίθεση διενεργήθηκε εκ προθέσεως, (β) τα αποτελέσματά της μπορούσαν και είχαν προβλεφθεί, (γ) η επιχειρούμενη δημοσιονομική διόρθωση ήταν εξαρχής δυσανάλογη και ως εκ τούτου ατελέσφορη, (δ) μπορούσε να επιτευχθεί με λιγότερα βίαια μέσα, ή κατά τη διάρκεια μιας μακρότερης μεταβατικής περιόδου που θα μπορούσε να ανακουφίσει τις προκαλούμενες παράπλευρες απώλειες. Σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος των ελεγχόμενων προσώπων είναι ότι αυτοί –μαζί ή ατομικά– εξανάγκασαν με μέσα πολιτικής βίας την εισαγωγή και εφαρμογή εκείνων των μέτρων που αιτιακά οδήγησαν στην εξόντωση και τη δίωξη του ελληνικού λαού, παρά, αλλά πάντως εν γνώσει, των συνεπειών που θα προέκυπταν από τις πράξεις τους καθώς και της έκτασης της βλάβης, και γι’ αυτόν το λόγο ευθύνονται για τη διάπραξη εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, κατά την έννοια του άρθρου 7 του Καταστατικού της ρώμης. θα πρέπει περαιτέρω να αναγνωριστεί ότι υπό την επίδραση των διεθνώς κρατουσών συνθηκών, η έννοια της “επίθεσης” έχει μετασχηματιστεί ριζικά και έχει προσλάβει νέες μορφές. Και ενώ ο πόλεμος, στην τυπική του εκδοχή, ή τα πολεμικά γεγονότα έχουν περισσότερο ή λιγότερο εξαλειφθεί στις αναπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου, ακολουθώντας μια συνεπή πορεία διπλωματικής διαπραγμάτευσης, εμφανίζεται ωστόσο υπό τη μορφή του οικονομικού πολέμου, που συνιστά παγκοσμιοποιημένη εκδήλωση παραδοσιακού ιμπεριαλισμού σε εγχώριο έδαφος. Και παρότι σε αυτόν τον τύπο σύγκρουσης δεν υπάρχουν –άμεσα

Tρία χρόνια περίπου μετά το πρώτο Μνημόνιο, με τα αποτελέσματα της λιτότητας ορατά σε όλο τον κόσμο, η Κριστίν λαγκάρντ επέμεινε ότι είναι ώρα της Ελλάδας να ξεπληρώσει, και ξεκαθάρισε ότι το ΔΝΤ δεν έχει καμία πρόθεση να απαλύνει τους όρους του πακέτου λιτότητας

Ιούλιος 2012

crash 27

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:30 π.μ. Page 28

International Criminal Court

▲ ▲

πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη αν τα παιδιά τους επηρεάζονται από τις περικοπές δαπανών, αναγνωρίζοντας μεν τη φρικτή κατάσταση του ελληνικού λαού, αρνούμενη όμως να συμβάλει στην ανακούφισή του μέσω της απλής οδού της επιμήκυνσης του χρονοδιαγράμματος εφαρμογής. Ύστερα από τη διεθνή κατακραυγή “στρογγύλεψε” αυτές τις δηλώσεις, δεν μπόρεσε όμως να αποσοβήσει την υποψία –που τράπηκε σε βεβαιότητα– ότι η σκληρή ακολουθούμενη πολιτική έχει αμιγώς τιμωρητικό και παραδειγματικό σκοπό, ενώ παραγνωρίζει τη βλάβη που επάγεται στον ελληνικό λαό. Τα ίδια ισχύουν τηρουμένων των αναλογιών και για τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόημπλε, που επανειλημμένα απορρίπτουν τις ενστάσεις για τον άτεγκτο χαρακτήρα του προγράμματος, σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης του πνεύματος της δημοσιονομικής πειθαρχίας έναντι των λαών της Ευρώπης. Επιπλέον, έχει δειχθεί ότι η Γερμανία, παρά τις μεταβιβαστικές πληρωμές που διενεργεί ως μέρος του σχεδίου διάσωσης, στην πραγματικότητα έχει ωφεληθεί σπουδαία από την παραμονή της Ελλάδας στο καθεστώς του παρία, κυρίως για δύο λόγους: από τη μία πλευρά διότι διευκολύνεται η διείσδυση του γερμανικού κεφαλαίου στην ελλάδα μέσω της επιτάχυνσης της διαδικασίας αποκρατικοποιήσεων, η οποία –υπό τις τρέχουσες συνθήκες ολοσχερούς απαξίωσης της δημόσιας περιουσίας– δεν μπορεί να είναι επωφελής για το ελληνικό δημόσιο, αλλά θα οδηγούσε σε βλαπτική απαλλοτρίωση της δημόσιας περιου28 crash Ιούλιος 2012

νατότητα να δανείσουν τα χρήματά τους(!), όταν προ κρίσης, το 2002, το δεκαετές ομόλογο προσέφερε το επικερδές επιτόκιο του 5%. Με αυτόν τον τρόπο τα οικονομικά οφέλη για τη Γερμανία υπερτερούν των δήθεν απωλειών (με δεδομένο ότι τα χρήματα που προσφέρονται στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν, ως δάνειο, μια μετακλητή μεταφορά οικονομικής δύναμης), γεγονός που καθιστά σαφές ότι η συνέχιση της κρίσης αναδίδει τεράστιες ευκαιρίες κυριαρχίας της Γερμανίας ως πιστωτή. Σε σχέση με τον Μανουέλ Μπαρόζο και τον Χέρμαν βαν ρομπάι, αμφότερων θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ταγμένων στην προστασία και υπεράσπιση του κοινού συμφέροντος των Σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος κρατών-μελών, είναι προτων ελεγχόμενων προσώπων φανές ότι έχουν αποστεί από το καθήκον τους να είναι ότι αυτοί –μαζί ή ατομικά– στέκονται αλληλέγγυα δίεξανάγκασαν με μέσα πολιτικής βίας πλα στην Ελλάδα, και την εισαγωγή και εφαρμογή εκείνων έχουν επιτρέψει η οικονομική κρίση να λάβει διατων μέτρων που αιτιακά οδήγησαν στάσεις ανθρωπιστικής στην εξόντωση και τη δίωξη του κρίσης μέσω των πράξεων και παραλείψεων. Σε συελληνικού λαού, παρά, αλλά πάντως εν νεργασία με την Κριστίν γνώσει, των συνεπειών που θα Λαγκάρντ, την Άνγκελα Μέρκελ και τον Βόλφγπροέκυπταν από τις πράξεις τους καθώς κανγκ Σόιμπλε θυματοποίκαι της έκτασης της βλάβης, και ησαν τους Έλληνες και τους κατέστησαν αποδιοπομπαίγι’ αυτόν το λόγο ευθύνονται για ους τράγους της ευρωπαϊτη διάπραξη Εγκλήματος κατά της κής Ένωσης, ιδιαίτερα σε Ανθρωπότητας, κατά την έννοια του σχέση με τα “ελληνικά στατιστικά” (όρος που επικράάρθρου 7 του Καταστατικού της ρώμης τησε στο λεξιλόγιο του οικονομικού και πολιτικού κόσίας. από την άλλη πλευρά το γερμανικό δημόσιο σμου και απέκτησε ένα νέο, αυτόνομο περιεχόμενο επωφελείται χάρη στο μηδενισμό του κόστους δααναφερόμενο στην απάτη και την εξαπάτηση), προνεισμού του, που προκύπτει από τη συνεχιζόμενη κειμένου να παράσχουν κάλυψη για την αποτυχία αναστάτωση στις χρηματογορές και τη σχετική διτης ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής (Eurostat) να στακτικότητα των επενδυτών να εμπιστευτούν τις εκπληρώσει τους στόχους της διά της παρακολούαναξιόχρεες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Είναι θησης της συμμόρφωσης των κρατών-μελών στην χαρακτηριστικό ότι πολύ πρόσφατα το γερμανιισχύουσα περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. κό δημόσιο δανείστηκε 3,9 δισ. ευρώ προσφέΜε άλλα λόγια, προτίμησαν να χρησιμοποιήσουν ροντας αρνητικό επιτόκιο της τάξης του τον ελληνικό λαό και να προκαλέσουν την παρα-0,012%, δηλαδή οι επενδυτές στην πραγματικόδειγματική του τιμωρία και υποβάθμιση ώστε να τητα πρέπει να πληρώσουν για να έχουν τη δυαποφύγουν τον εξευτελισμό της υπηρεσίας».

“

012_029_AGWGH 06/07/2012 6:30 π.μ. Page 29

”

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 30

crash

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αντώνης Ρουπακιώτης

Κινδυνευουν ΑΠο ΑυΘΑιΡεΣιεΣ

”

τα δικαιώματα των πολιτών

Συνέντευξη του υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Γεωργία Σκιτζή

30 crash Ιούλιος 2012

Η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να μετατραπεί σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό για να θεραπεύσει παθογένειες της δημόσιας διοίκησης

”

δειγμα το γεγονός ότι στην ορκωμοσία του Υπουργικού Συμβουλίου επέλεξε να πάει με ταξί, γεγονός που προκάλεσε τη θετική έκπληξη των ΜΜΕ, μέχρι και τα πλέον «καυτά» θέματα, όπως η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. «Η θεσμική και προσωπική ανεξαρτησία των Ελλήνων δικαστών είναι κατοχυρωμένη με τον ασφαλέστερο τρόπο από το Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους», ξεκαθαρίζει σκιαγραφώντας τα όρια των δανειστών μας αναφορικά με το βαθμό παρέμβασής τους στις δικές μας υποθέσεις. Και δεν διστάζει να βάλει τις δικές του «κόκκινες γραμμές»: «Εάν δεν υπάρξουν λύσεις, εγώ δεν έχω θέση στο υπουργείο», ανέφερε την ημέρα

ανάληψης των καθηκόντων του και πρόσθεσε: «Είμαι ρεαλιστής, δεν υπάρχουν μάγοι, κι αν υπάρχουν, εγώ δεν είμαι ένας από αυτούς, αλλά θα προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα εκεί που προσδοκά η κοινωνία, στη Δικαιοσύνη». Ο κ. Ρουπακιώτης φρόντισε από την πρώτη στιγμή να ξεκαθαρίσει ότι μέλημα του υπουργείου Δικαιοσύνης θα είναι η προώθηση στη Βουλή του νομοσχεδίου για τα ναρκωτικά, καθώς και του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα, που εξανθρωπίζει το σύστημα των φυλακών. Ο Λευκαδίτης νέος υπουργός Δικαιοσύνης δίνει στο «Crash» την πρώτη του συνέντευξη μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Παρά το ιδιαίτερα βεβαρημένο πρόγραμμά του –άφιξη Τρόικας, προγραμματικές θέσεις κυβέρνησης και πολλά άλλα– απαντά σε κρίσιμες ερωτήσεις που αφορούν το απαιτητικό χαρτοφυλάκιό του.

Το Μνημόνιο και η ανάγκη να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα έφερε μια σειρά νόμων και διατάξεων που σε πολλές περιπτώσεις ακυρώνουν βασικά δικαιώματα, όπως η κατάργηση του απορρήτου των συναλλαγών, η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και άλλα. Τελικά, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, έστω και αν αυτό σημαίνει κατάργηση των νόμων; «Αυτονόητη είναι η υποχρέωση της πολιτείας για την υπεράσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Βασικό κριτήριο, βέβαια, η αρχή της αναλογικότητας, ώστε να υπηρετείται η ανάγκη αυτή αλλά και το δημόσιο και συλλογικό συμφέρον. Έτσι, με την επίκληση της πάταξης της φοροδιαφυγής δεν πρέπει να λαμβάνονται μέτρα που επιβαρύνουν τους ήδη πληττόμενους από την κρί-

▲ ▲

αχητικός δικηγόρος, για δύο θητείες πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, πρόσωπο αγαπητό πέρα από τα στενά κομματικά όρια, ο Αντώνης Ρουπακιώτης συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που πρέπει να έχει o υπουργός Δικαιοσύνης, στοιχεία απαραίτητα για να βγούμε ομαλότερα από τις έκτακτες συνθήκες στις οποίες βρισκόμαστε. Ο νέος υπουργός εκτός από διακεκριμένος νομικός έχει να επιδείξει ένα πλούσιο έργο με κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες, που έχουν σχέση τόσο με την επιστημονική του κατάρτιση όσο και τον ανθρωπισμό και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στα οποία πάντοτε έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα. Σίγουρα, λοιπόν, δεν αποτέλεσε έκπληξη για όσους τον γνωρίζουν, το γεγονός ότι αθόρυβα και χωρίς τη συνοδεία φωτογράφων επέλεξε να επισκεφτεί τις φυλακές Κορυδαλλού ως μία από τις πρώτες επίσημες ενέργειές του. Οι πιο… αιφνιδιασμένοι απ’ όλους ήταν οι δημοσιογράφοι. Και όσοι… πρόλαβαν, «κάλυψαν» την επίσκεψη. Όσοι δεν ενημερώθηκαν έγκαιρα, πληροφορήθηκαν από δελτίο Τύπου ότι ο υπουργός μίλησε με κρατούμενους όχι φυσικά για την ουσία των αιτίων του εγκλεισμού τους, αλλά για τις συνθήκες κράτησης. Από όσα μάθαμε οι κρατούμενοι έθεσαν το θέμα της επιβολής «εξοντωτικών» ποινών και την ευκολία των προφυλακίσεων και ο υπουργός τους απάντησε με μία από τις πάγιες, εδώ και χρόνια, θέσεις του, ότι η επιβολή μεγάλων ποινών ούτε το σωφρονισμό υπηρετεί ούτε την ανθρώπινη διάσταση αναγνωρίζει. Ο κ. Ρουπακιώτης δεν είναι ένας άνθρωπος που υποχωρεί από τις αρχές του, ακόμα και όταν αναλαμβάνει αξιώματα. Από τα απλά, όπως για παρά-

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 31

Πρέπει να γίνει αντιληπτό από τους πάντες ότι όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 32

crash

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Για τις φυλακές υπάρχει ένα τείχος υποκρισίας, όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από την ελληνική κοινωνία. Νομίζουν πολλοί ότι δεν είναι δική μας υπόθεση. Οι φυλακές είναι δικές μας. Είναι συμπολίτες μας εκεί και δεν είναι χώρος εναπόθεσης αποβλήτων

”

▲ ▲

ση πολίτες σε μια περίοδο αυξημένης ανεργίας, οικονομικής ύφεσης και υπανάπτυξης. Κίνδυνος αυθαιρεσιών σε βάρος των δικαιωμάτων των πολιτών από την εφαρμογή πολιτικών επιλογών υπάρχει». Τα δικαστήρια έχουν σχεδόν παραλύσει από υποθέσεις οικονομικών αδικημάτων, ενώ αυξάνονται δραματικά και οι καταδίκες. Πολλοί μάλιστα λένε ότι η Δικαιοσύνη έχει υποκαταστήσει τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Δεν θα πρέπει να υπάρξουν νομοθετικές προβλέψεις, δεδομένου ότι βιώνουμε συνθήκες έκτακτης ανάγκης; «Η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να μετατραπεί σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό για να θεραπεύσει παθογένειες της δημόσιας διοίκησης. Αναμφισβήτητα, όμως, στο πεδίο δικαιοδοτικής ευθύνης της είναι η εκδίκαση φορολογικού και οικονομικού γενικότερα ενδιαφέροντος υποθέσεων. Σύμφωνα με στοιχεία για την “ανάκτηση εσόδων φορολογικών υποθέσεων”, δικαστικές αποφάσεις έχουν επιδικάσει υπέρ του δημοσίου ποσό συνολικού ύψους 8.222.957.957 ευρώ, από το οποίο έχουν εισπραχθεί 615.288.124 ευρώ, ποσοστό 7,48%». Υπήρξαν αντιδράσεις και καταγγελίες για εξωθεσμική παρέμβαση της Τρόικας στη Δικαιοσύνη, με αφορμή τη διερεύνηση εκ μέρους της των αιτίων της καθυστέρησης στην εκδίκαση συγκεκριμένων υποθέσεων. Τελικά, η Τρόικα υπερισχύει του Συντάγματος; 32 crash Ιούλιος 2012

«Όπως έχω πληροφορηθεί, ο λόγος για τον οποίo επισκέφθηκε η Τρόικα το Πρωτοδικείο Αθηνών ήταν για να ενημερωθεί ως προς την καθυστέρηση απορρόφησης κονδυλίων που είχαν δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη μηχανοργάνωση του δικαστικού σχηματισμού. Κατά τα αλλά, είναι γνωστό ότι η θεσμική και προσωπική ανεξαρτησία των Ελλήνων δικαστών είναι κατοχυρωμένη με τον ασφαλέστερο τρόπο από το Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους, έτσι που δεν αφήνει περιθώρια για διατύπωση συλλογισμών όπως αυτών που αναφέρετε στο ερώτημά σας. Ωστόσο, δεν παραλείπω να προσθέσω ότι η υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και του κύρους της Δικαιοσύνης, πέρα από τη θεσμική της θωράκιση, είναι υπόθεση των Ελλήνων δικαστών και εισαγγελέων». Αίσθηση προκάλεσε η απόφασή σας να μην αναλάβετε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εργασίας. Μπορείτε να μας πείτε τους λόγους; «Θα μπορούσα να μείνω στο υπουργείο Εργα-

σίας, εκεί όπου χτυπάει η αγωνία των ανέργων, των εργαζομένων, των συνταξιούχων, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά της Ελλάδας. Ωστόσο, η ψυχική αναζήτησή μου, η ανάγκη ενίσχυσης της προσδοκίας των πολιτών για αξιόπιστη Δικαιοσύνη, τα βιώματά μου ως δικηγόρου-υπερασπιστή για δεκαετίες, καθώς και η υπεράσπιση από τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με οδήγησαν στην επιλογή αυτή».

Βρήκαμε παγιωμένες αντιλήψεις και συνέπειες πράξεων ή παραλείψεων πολλών ετών Mε ποιον τρόπο θα πετύχετε την ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης; Θα επανέλθουν οι απογευματινές συνεδριάσεις των δικαστηρίων; «Η πολιτική ηγεσία και όλη η συγκρότηση του υπουργείου Δικαιοσύνης θα δοκιμαστούν στο πεδίο της επιτάχυνσης απονομής της Δικαιοσύνης, που είναι απαράδεκτη. Βρήκαμε παγιωμένες αντιλήψεις

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 33

Με τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη σύζυγό του, Αθηνά, στο «Κάραβελ» (2001)

Στην εκλογή του Φ. Κουβέλη ως προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (1987)

Και από τις πιο «ενδιαφέρουσες» –νομίζουμε– ερωτήσεις που θίγει αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι Έλληνες: Πώς σκέφτεστε να χειριστείτε τις μεγάλες υποθέσεις, όπως, π.χ., το ζήτημα των χρηματοδοτήσεων των κομμάτων, τη Siemens, τα CDS; «Για υποθέσεις που είναι σε εξέλιξη, ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν μπορεί να εκφράσει γνώμη. Τo υπουργείο Δικαιοσύνης οργανώνει τη λειτουργία του δικαιοδοτικού μας συστήματος, αλλά δεν παρεμβαίνει. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου ασκεί εποπτεία στο μέτρο των δικών της, κατά το Σύνταγμα και τους νόμους, αρμοδιοτήτων και δυνατοτήτων. Με άλλα λόγια, αγρυπνούμε. Το οφείλουμε στους πολίτες. Όντως υπήρξε ένα καθεστώς ατιμωρησίας, γι’ αυτό λέμε ότι τουλάχιστον πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, σε συνδυασμό με την επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, αλλά να μην κοροϊδευόμαστε, δεν αρκεί μόνο αυτό. Πρέπει να γίνει αντιληπτό από τους πάντες ότι όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και

τις ίδιες υποχρεώσεις. Σχετικά με τα παραπάνω δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης δεν είναι δεδομένη, αλλά καθημερινά πραγματούμενη και ζητούμενη. Αυτό αναφέρεται σε κάθε υπόθεση και πολύ περισσότερο όταν ενδεχομένως δημιουργεί παρενέργειες, αντιθέσεις, αμφισβητήσεις ή και αποκαλύπτει ότι μπορεί να υπήρχαν συναινετικές συμπεριφορές φορέων εξουσίας υπέρ κάποιων ισχυρών παραγόντων της πολιτικής ή της οικονομικής ζωής. Σε ό,τι μας αφορά, τονίζουμε ότι οι εκλεκτοί, σε εισαγωγικά ή εκτός, ως προς τη μεταχείρισή τους, πρόσωπα με ιδιαίτερες δυνατότητες προσέγγισης και παρέμβασης, εάν υπήρξαν, τέλος».

Η αποσυμφόρηση των φυλακών και η υποκρισία Πώς θα κερδίσετε το μεγάλο στοίχημα της αποσυμφόρησης των φυλακών; «Για τις φυλακές υπάρχει ένα τείχος υποκρισίας όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και

▲ ▲

και συνέπειες πράξεων ή παραλείψεων πολλών ετών. Για παράδειγμα, κατάθεση αγωγής σε ειρηνοδικεία παίρνει δικάσιμο για το 2017, ενώ κατάθεση αγωγής δημοσίου υπαλλήλου στα διοικητικά δικαστήρια εκδικάζεται μετά πενταετία και πλέον. Οι αιτίες είναι πολλές και μία από αυτές είναι το πώς έχει οργανωθεί η δημόσια διοίκηση. Είτε δεν έχει εκσυγχρονιστεί είτε δεν έχουν καλυφθεί τα κενά είτε δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέθοδοι οργάνωσης σύγχρονες και αποτελεσματικές. Υπάρχουν κενά και σε δικαστές και ιδίως σε υπαλλήλους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ειρηνοδικείου στο οποίο δεν υπάρχει καν γραμματέας και η καθαρίστρια ασκεί χρέη αυτού. Το τι θα καταφέρουμε με δεδομένες τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες της χώρας, το τι θα προλάβουμε, με την έννοια ότι η κοινωνία απαιτεί άμεσες λύσεις, αυτό θα κριθεί από το αποτέλεσμα. Θα συνεργαστούμε με τους δικαστές, δικηγόρους και δικαστικούς υπαλλήλους, αναζητώντας λύσεις μεταξύ των άλλων και για το ωράριο λειτουργίας των δικαστηρίων. Ζητούμε την κατανόηση των πολιτών».

Στην εκλογή του ως προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (1996)

Ιούλιος 2012

crash 33

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 34

crash

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σε ό,τι μας αφορά, τονίζουμε ότι οι εκλεκτοί, σε εισαγωγικά ή εκτός, ως προς τη μεταχείρισή τους, πρόσωπα με ιδιαίτερες δυνατότητες προσέγγισης και παρέμβασης, εάν υπήρξαν, τέλος

”

▲ ▲

από την ελληνική κοινωνία. Νομίζουν πολλοί ότι δεν είναι δική μας υπόθεση. Οι φυλακές είναι δικές μας. Είναι συμπολίτες μας εκεί και δεν είναι χώρος εναπόθεσης αποβλήτων. Κατά συνέπεια, η πολιτεία οφείλει να συνδράμει ώστε να υπάρχουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, γι’ αυτό η αποσυμφόρησή τους και άλλα θέματα θα είναι μία από τις πρώτες φροντίδες του υπουργείου Δικαιοσύνης. Με τους κρατούμενους θα επικοινωνήσουμε πολύ γρήγορα. Ειδικότερα από τα πρώτα μελήματά μας θα είναι πώς θα τους ανακουφίσουμε, αλλά και να πείσουμε ότι οι φυλακές αντιστοιχούν σε ένα σύγχρονο σωφρονιστικό σύστημα. Δεν απαιτούνται μόνο χρήματα, αλλά και μια σειρά θεσμικών πρωτοβουλιών».

Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι πληγές του σώματος της Δικαιοσύνης και τι θα κάνετε για να τις απαλύνετε; «Η καθυστέρηση απονομής Δικαιοσύνης και γενικότερα η αξιοπιστία της. Μιλάμε με ειλικρίνεια σε δικαστές, δικηγόρους και δικαστικούς υπαλλήλους. Πρέπει να αναδείξουμε και οι τρεις τη συνευθύνη μας, εάν θέλουμε να έχουμε άσπρο πρόσωπο στην κοινωνία. Η επανάληψη εκδουλεύσεων του ενός σώματος προς το άλλο ή η μετάθεση ευθυνών, πέραν του ότι δεν έχει ειδικό βάρος, μας εκθέτει τελικά. Φτάσαμε στο απροχώρητο και το βιώνουμε. Προγραμματίζουμε πολύ σύντομα, δικαστές, δικηγόροι και δικαστικοί υπάλληλοι να συνεργαστούμε, όχι για να επαναλάβουμε συνεδριακού χαρακτήρα συναντήσεις, αλλά για να βάλουμε και οι τρεις τα χέρια μας στις πληγές της Δικαιοσύνης, προκειμένου να υπερασπιστούμε τα υγιή κύτταρά της. Εκεί θα πούμε τα πράγματα με το όνομά τους και ο καθένας θα αναλάβει την ευθύνη του απέναντι στην κοινωνία. Πριν ακόμη η οργή του κόσμου, δικαιολογημένη από κάθε άποψη, ξε34 crash Ιούλιος 2012

Σε γενική συνέλευση του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής Σχολής «Θέμις» (1959)

030_035_ROUPAKIOTHS 06/07/2012 9:19 π.μ. Page 35

Στο Σύλλογο Επτανήσιων Σπουδαστών (1960)

ώρησής τους, ενώ ο νόμος παρέχει και δυνατότητες στον εκάστοτε υπουργό Δικαιοσύνης. Εξάλλου, ας υπενθυμίσουμε και τις ρυθμίσεις του Ν.4055/2012, που προβλέπει έως και περικοπή μισθού για όσους δικαστές καθυστερούν αδικαιολόγητα την έκδοση αποφάσεων».

Στρατιώτης στο 507 Τάγμα Πεζικού στη Στέρνα Ορεστιάδας (1964)

σπάσει ακόμη και σε εκείνους που δεν φταίνε. Αυτό ως εναρκτήρια κίνηση σε ένα μακρύ δρόμο που οφείλουμε να ακολουθήσουμε».

Βάζουμε ένα… στοίχημα για την ταχύτητα Προτίθεστε να αναζητήσετε μέτρα για τη συστηματική αργοπορία εκ μέρους κάποιων δικαστών στην έκδοση αποφάσεων; «Στοίχημα του υπουργείου η συνειδητή συστράτευση των δικαστών στη συλλογική προσπά-

θεια για ταχύτερη απονομή της. Άλλο τα λειτουργικά προβλήματα της Δικαιοσύνης, που δεν διευκολύνουν ή και εμποδίζουν ίσως την απόδοση των δικαστών, και άλλο η συστηματική κωλυσιεργία. Δικαστές οι οποίοι συστηματικά καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων θα πρέπει να ελέγχονται, διότι εκθέτουν το κύρος και την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης και αποδεικνύονται αναντίστοιχοι με το αίτημα της κοινωνίας για γρήγορη απονομή της. Υπάρχουν θεσμοθετημένα όργανα εσωτερικού ελέγχου των δικαστών, όπως ο θεσμός της επιθε-

Το σύνολο του νομικού κόσμου μέσω των επίσημων οργάνων και φορέων έχει στραφεί εναντίον των ρυθμίσεων του Μνημονίου και της δανειακής σύμβασης, κρίνοντάς τες ως αντισυνταγματικές. Πώς το αντιπαρέρχεστε; «Πρώτον, δεν το αντιπαρέρχομαι, αλλά, αντίθετα, είναι στον πυρήνα των δικαιοπολιτικών παραδοχών μου η ανατροπή ή ακύρωση του δικαιικού πλαισίου, που διασφαλίζει ατομικά και συλλογικά δικαιώματα των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα η αποκατάσταση του δικαιικού πλαισίου των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, του κατώτατου ορίου αποδοχών κ.ά. Έτσι, η κόκκινη κλωστή είναι η υπεράσπιση του κόσμου της εργασίας στις αμοιβές και στα δικαιώματα, η καταπολέμηση της ανεργίας με ενεργητικές πολιτικές, η διεύρυνση των ευκαιριών απασχόλησης και επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα για τους νέους. Ταυτόχρονα με την προσπάθεια που πρέπει να γίνει για τη σταδιακή αποδέσμευση από τους επαχθείς και δυσμενείς όρους και ρυθμίσεις του Μνημονίου, πρέπει να υπάρξουν στο εσωτερικό της χώρας μας οι αναγκαίες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Πρέπει, επιπλέον, να προωθηθούν προοδευτικές διαρθρωτικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, στην αναδιοργάνωση του κράτους, στις στρατηγικές επιλογές της οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας, στη βιομηχανία, στην ενέργεια, στις μεταφορές και στα δίκτυα, στις υπηρεσίες και στον πρωτογενή τομέα. Το χρέος του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι να πράξει ό,τι είναι δυνατό σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Πιστεύουμε ότι τα έργα του υπουργείου θα είναι περισσότερα από τα λόγια». Ιούλιος 2012

crash 35

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:51 π.μ. Page 36

ΜΟΝΟ ΣΤΟ CRASH

crash

O Αμερικανός οικονομολόγος, αρθρογράφος στις μεγαλύτερες εφημερίδες και στενός συνεργάτης του Όλιβερ Στόουν

Μαρκ Γουάισμπροτ

ανατέμνει την «Ελληνική κρίση» 36 crash Ιούλιος 2012

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:51 π.μ. Page 37

Ο Μαρκ Γουάισμπροτ (δεξιά) συνυπογράφει με τον Ταρίκ Αλί το σενάριο στο ντοκιμαντέρ του Όλιβερ Στόουν (αριστερά) «Νότια των Συνόρων». Σε αυτό ο διάσημος σκηνοθέτης επιχειρεί ένα οδοιπορικό στην άνοδο των ριζοσπαστών ηγετών της Λατινικής Αμερικής, διαφορετικό από εκείνο των κυρίαρχων αγγλοσαξονικών ΜΜΕ

”

ΟΙ ΤΡΟΪΚΑΝΟΙ

μοιάζουν με Ταλιμπάν Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

”

χρηματοπιστωτικό ίδρυμα είχε προσπαθήσει να «σώσει» χορηγώντας αφειδώς τις γνωστές συνταγές του. Βρέθηκε και λίγο πιο πέρα από τη Βολιβία, στη χώρα όπου οι κάτοικοι κάποτε άρπαξαν λοστάρια και πέτρες, έσπασαν τράπεζες, λεηλάτησαν σούπερ μάρκετ, ξερίζωσαν λάστιχα από τα αυτοκίνητα για να τα κάψουν: ήταν το «corralito» (το πάγωμα των αναλήψεων από τις τράπεζες με τη χρεοκοπία) όταν η νύχτα έπεφτε στο Μπουένος Άιρες, διά χειρός ΔΝΤ. Για την πολιτική που επιβάλλεται σήμερα στην Ελλάδα, ο Μαρκ Γουάισμπροτ θα πει στο «Crash» ότι «είναι μια μορφή συλλογικής τιμωρίας» και ότι οι Έλληνες τιμωρούνται για το χάος που δημιούργησαμ τραπεζίτες και πολιτικοί. Η κρίση θα μπορούσε εύκολα να επιλυθεί, υποστηρίζει, αλλά τη διατηρούν γιατί ο πραγματικός στόχος είναι να επιβάλλουν μέσω αυτής μια πολιτική ατζέντα που διαφορετικά οι πολίτες θα απέρριπταν. Ο Μαρκ Γουάισμπροτ συνδιευθύνει με τον Ντιν Μπέικερ το Κέντρο για Οικονομική και Πολιτική Έρευνα (Center for Economic and Policy

▲ ▲

χώρα είχε κηρυχτεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Εννέα άνθρωποι σκοτώθηκαν, εκατοντάδες τραυματίστηκαν, δεκάδες φυλακίστηκαν. Το οδόστρωμα σε κεντρικές αρτηρίες είχε καταστραφεί ολοσχερώς. Όχι, η Βολιβία δεν είχε δεχθεί επίθεση από κάποια ξένη δύναμη. Αλλά ωστόσο βίωνε έναν πόλεμο. Τον «πόλεμο του νερού». Ήταν τότε που χιλιάδες βγήκαν να διαδηλώσουν γιατί η εταιρεία ύδρευσης, που είχε ιδιωτικοποιηθεί και αυτή, κατόπιν εντολών του ΔΝΤ, είχε αυξήσει τα τιμολόγια κατά 400%, και πολλοί εξαθλιωμένοι Βολιβιανοί έχαναν ακόμα και τα σπίτια τους γιατί δεν είχαν να πληρώσουν. Ο Αμερικανός οικονομολόγος Μαρκ Γουάισμπροτ υπήρξε αρχικά υπέρμαχος της πολιτικής του ΔΝΤ. Μέχρι που βρέθηκε επιτόπου, την περίοδο της κρίσης, σε πολλές από τις χώρες που το

...Eίναι πραγματικά «ταγμένοι» να υπονομεύσουν όσο μπορούν το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας. Είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν, ακόμα και να ανατρέψουν κυβερνήσεις

Ιούλιος 2012

crash 37

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 38

Άρθρα του Γουάισμπροτ δημοσιεύονται σε κάποια από τα μεγαλύτερα έντυπα του κόσμου

▲ ▲

research - CEPR) στην Ουάσινγκτον. Άρθρα και αναλύσεις του δημοσιεύονται σε πολλά έντυπα ανά τον κόσμο, όπως οι «New York Times», o «Guardian», η «Washington Post», οι «Los Angeles Times», η «Boston Globe», το περιοδικό «Nation» και η μεγαλύτερη εφημερίδα της Βραζιλίας «Folha de S. Paulo». Έχει κληθεί να καταθέσει την άποψή του σε ακροάσεις του αμερικανικού Κογκρέσου (2002, 2004). Είναι θερμός υποστηρικτής των προσπαθειών για δημιουργία της Τράπεζας του Νότου –ενός εναλλακτικού μηχανισμού στο ΔΝΤ– από κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξε ένας των σεναριογράφων (ο έτερος ήταν ο Ταρίκ Αλί) για το ντοκιμαντέρ του Όλιβερ Στόουν «Νότια των Συνόρων» –μια άλλη ματιά στους ηγέτες της «κόκκινης παλίρροιας» της Λατινικής Αμερικής– και σύμβουλος του σκηνοθέτη. Κι όταν τα κυρίαρχα αγγλοσαξονικά ΜΜΕ άρχισαν να πυροβολούν ομαδόν τη συγκεκριμένη δουλειά του Στόουν ως «μονόπλευρη», ο Γουάισμπροτ δήλωσε: «Είναι ωραία να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για το πώς τα κυρίαρχα ΜΜΕ διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, και η αντίδραση αυτών των ΜΜΕ να αποδεικνύει τους ισχυρισμούς σου». Ο Αμερικανός οικονομολόγος είναι, εξάλλου, και πρόεδρος στον οργανισμό Just Foreign Policy, που έχει στόχο την αλλαγή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Δέχθηκε με θέρμη να μας μιλήσει. Η συζήτηση ξεκίνησε από τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ελλάδα.

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 39

Διαδηλωτής στη Λισαβόνα με πλακάτ που γράφει: «ΔΝΤ: ανεργία, μιζέρια, πείνα». «Η μόνη αλλαγή μπορεί να έρθει από την πίεση στην Τρόικα να αλλάξει την πολιτική της», λέει ο Γουάισμπροτ

Για τις επιλογές της χώρας μας είναι κατηγορηματικός: «Νομίζω ότι η Ελλάδα πρέπει να απορρίψει το Μνημόνιο, γιατί οι όροι του συνεχίζουν να συρρικνώνουν την ελληνική οικονομία. Φυσικά, η ελληνική οικονομία θα είχε ανακάμψει αν η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει το ευρώ δύο χρόνια πριν». Έχετε πει ότι, εάν η ΕΚΤ ήθελε, θα μπορούσε να επιλύσει γρήγορα την κρίση. Τότε γιατί δεν το πράττει; Δεν θα έπρεπε να διαδραματίζει –σε ευρωπαϊκό έδαφος– το ρόλο του ΔΝΤ; «Η ΕΚΤ δεν θέλει να επιλύσει την κρίση, γιατί αν την επέλυε, για παράδειγμα επιβάλλοντας ανώτατο όριο στα επιτόκια δανεισμού Ισπανίας και Ιταλίας –κάτι που θα μπορούσε πολύ εύκολα να κάνει–, τότε θα έχανε τη δυνατότητά της να επιβάλλει μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις στις πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Ιταλίας».

«Στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση στην Ελλάδα οι προ-μνημονιακές δυνάμεις κέρδισαν οριακά τις αντι-μνημονιακές. Τώρα η Τρόικα δεν φαίνεται να υποστηρίζει μια επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας, αλλά μάλλον μια επιμήκυνση του προγράμματος», του λέω. «Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν μια κάποια λύση;» «Όχι, το πρόβλημα είναι ότι η μακροοικονομική πολιτική είναι σε λανθασμένη κατεύθυνση, γιατί συρρικνώνει περισσότερο την οικονομία, αντί να επιδιώκει να τη θέσει ξανά σε αναπτυξιακή τροχιά. Το χρέος είναι επίσης πολύ υψηλό. Πραγματικά, δεν δίνουν στην ελληνική οικονομία μια ευκαιρία να ορθοποδήσει». Πριν από δύο χρόνια ο Μαρκ Βάσιμπροτ είχε προφητεύσει –επιτυχώς– ένα βαλτικό μέλλον για την Ελλάδα. Ενώ πρόσφατα η Κριστίν Λαγκάρντ συμβούλευσε την Ελλά-

δα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Λετονίας. Δεν έχει ήδη η Ελλάδα γίνει Λετονία όσον αφορά τις κοινωνικές επιπτώσεις του προγράμματος του ΔΝΤ και της Τρόικας; Πιστεύετε ότι θα ήταν καλύτερα να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Αργεντινής (και ότι αυτό θα σήμαινε και απόρριψη του Μνημονίου και των όρων του); «Η Λετονία ήταν πραγματικά μια καταστροφή: έχασε περίπου το 24% της παραγωγής της και το ποσοστό ανεργίας στη χώρα εκτοξεύτηκε στο 22%, με ένα επιπλέον 10% του εργατικού δυναμικού να μεταναστεύει». Στη συνέχεια θα μου πει κάτι που εσκεμμένα μάλλον «διέλαθε» της προσοχής της Κ. Λαγκάρντ: «Η Λετονία σημείωσε ανάπτυξη τον περασμένο χρόνο και για φέτος αναμένει ανάπτυξη της τάξης του 2%, αλλά η οικονομία ανέκαμψε μόνο όταν η χώρα σταμάτησε τις περικοπές στον προϋπολογισμό της, περικοπές που υπαγόρευε το ΔΝΤ».

Ενώ η Τρόικα προωθεί –ακόμα επιτυχημένα, καθώς φαίνεται– τη λογική του «Δεν υπάρχει εναλλακτική», τα κυρίαρχα ΜΜΕ επιδιώκουν να δαιμονοποιήσουν τις αντιμνημονιακές πολιτικές δυνάμεις. «Σε καμία περίπτωση δεν είναι εξτρεμιστής. Μάλλον ότι αντιτίθεται στον εξτρεμισμό του “mainstream”», είχατε πει για τον Ζαν Λικ Μελανσόν. Θα χρησιμοποιούσατε τον ίδιο χαρακτηρισμό και για τον «όμορο πολιτικά» του Μελανσόν, Αλέξη Τσίπρα; «Ναι, φυσικά, ο Τσίπρας κάθε άλλο παρά εξτρεμιστής είναι – δεν υποστήριζε καν την έξοδο από το ευρώ. Τουναντίον πρότεινε το απολύτως λογικό, ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να δεχθεί όρους που σπρώχνουν την οικονομία της πιο βαθιά στην ύφεση. Αυτό είναι εχεφροσύνη. Οι αντίπαλοί του είναι που προτείνουν η Ελλάδα να συναινέσει στην παραφροσύνη». Τον ρωτώ αν πιστεύει ότι τελικά η Ελλάδα θα εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη και, αν ναι, κάτω από ποιες συνθήκες. Μήπως θεωρεί ότι η Ελλάδα πρέπει έτσι κι αλλιώς να εγκαταλείψει το ευρώ;

▲ ▲

Είδαμε κάποιου είδους εξέγερση στις ελληνικές εκλογές, που έμοιαζε πολύ με αυτό που γίνεται στη Λατινική Αμερική από το 1998 μέχρι σήμερα

«Είναι η πολιτική, ηλίθιε», σκέφτομαι παραφρασμένη τη γνωστή ρήση του Μπιλ Κλίντον («Είναι η οικονομία, ηλίθιε»). Ο διαχωρισμός πολιτικής και οικονομίας είναι ψευδής και σκόπιμος, υποστηρίζουν αναλυτές. Η οικονομία είναι πολιτική. «Στην ουσία, το θέμα είναι η πολιτική ατζέντα», μου λέει ο Μαρκ Γουάισμπροτ. «Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, περιλαμβανομένου του ΔΝΤ που ακολουθεί τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ, βλέπουν την κρίση σαν μια ευκαιρία να επιβάλει οπισθοδρομικές αλλαγές που αφορούν σε προϋπολογισμό, συντάξεις, περικοπές στον τομέα της υγείας, αλλαγές τις οποίες οι πολίτες ποτέ δεν θα υπερψήφιζαν».

Ιούλιος 2012

crash 39

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 40

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

«Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι θα γίνει, γιατί οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παίζουν το παιχνίδι θάρρους (σ.σ.: “The game of chicken”, όπου καθένας φαίνεται να περιμένει για το ποιος θα δειλιάσει πρώτος – κάποιος πρόκειται να κάνει το λάθος), δεν θέλουν την οικονομική κατάρρευση, αλλά έχουν σπρώξει την Ευρωζώνη σε ύφεση, ώστε να προωθήσουν την πολιτική τους ατζέντα». Σχολιάζει την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε: «Μετακινήθηκαν ελαφρώς στην κατεύθυνση της σταθερότητας, εν μέρει λόγω της διαμαρτυρίας του Μάριο Μόντι και της πίεσης από τον Ολάντ και τον Ομπάμα (ο οποίος τους πίεσε, γιατί η κρίση στην Ευρωζώνη πλήττει την αμερικανική οικονομία και τις προοπτικές του για επανεκλογή στην Προεδρία). Οπότε, η Τρόικα εγκαταλείπει με αργούς ρυθμούς τις χειρότερες πολιτικές της, αλλά καθυστερεί πολύ στο να προσφέρει κάποια άμεση ανακούφιση στην Ελλάδα». Επιμένει ότι η Ελλάδα «πρέπει οπωσδήποτε να απορρίψει περισσότερη δημοσιονομική λιτότητα. Ωστόσο, η απόφαση να βγει από το ευρώ θα ήταν πιο σκληρή, γιατί τότε θα προέκυπτε μια προσωρινή κρίση. Για μια τέτοια απόφαση, θα πρέπει να υπάρχει ευρεία συναίνεση από τους πολίτες, καθώς και μια ικανή πολιτική ηγεσία». Θα διαψεύσει και το ότι «Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή», με τη έννοια ότι δεν μπορεί να ακολουθήσει παρόμοιες πολιτικές εξόδου από την κρίση: «Αν η Ελλάδα επέλεγε να εγκαταλείψει το ευρώ, θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση από εκείνη στην οποία βρέθηκε η Αργεντινή το 2002 –όταν αθέτησε το χρέος της και υποτίμησε το νόμισμα–, ώστε να ανακάμψει γρήγορα. Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει διπλάσιες εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με το αντίστοιχο της Αργεντινής πριν από την υποτίμηση. Και η ανάκαμψη της Αργεντινής ήταν, όπως θα γνωρίζετε, τεράστια επιτυχία. «Ένας γιατρός μου έδειξε νερό σε τάφρους αποχέτευσης. Μου είπε ότι πολλά παιδιά γεμίζουν παράσιτα από αυτό το νερό»: ήταν από τα περιστατικά που χαράχτηκαν στη μνήμη του Γουάισμπροτ από την κρίση της Αργεντινής, όπως είχε πει...

«Έχετε υπάρξει πολύ επικριτικός με τις πολιτικές του ΔΝΤ», του λέω. «Επισκεφθήκατε την Αργεντινή και άλλες χώρες την περίοδο που διέρχονταν κρίση. Οι εμπειρίες σας αυτές υπήρξαν αιτία μεταστροφής του τρόπου σκέψης σας; Ήταν τότε που άρχισε να σας απασχολεί το ερώτημα πόσο δίκαιες/ηθικές είναι αυτές οι πολιτικές;» «Το ΔΝΤ εφάρμοζε αυτού του είδους της πολιτικές στις αναπτυσσόμενες χώρες για περισσότερα από 40 χρόνια. Αυτή είναι η πρώτη φορά σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που τις εφαρμόζουν στη δυτική Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι το ΔΝΤ που πρωτίστως λαμβάνει τις αποφάσεις, αλλά τα υπόλοιπα μέλη της Τρόικας». Τονίζει ότι ανέκαθεν θεωρούσε λάθος να κάνεις χωρίς λόγο τη μεγάλη πλειοψηφία των αν40 crash Ιούλιος 2012

Στο άρθρο του (επάνω) ο Μαρκ Γουάισμπροτ επισημαίνει ότι η Αργεντινή πέτυχε έναν από τους γρηγορότερους ρυθμούς ανάπτυξης στη Δύση μετά την αθέτηση πληρωμών. «Ακούς, Ευρώπη;» λέει. Δεξιά, σκηνή από την κοινωνική έκρηξη μετά τη χρεοκοπία της Αργεντινής και το πάγωμα των καταθέσεων θρώπων να υποφέρει προκειμένου να επιτύχεις τους στόχους μιας οπισθοδρομικής πολιτικής –όπως συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη– ή για να προωθήσεις τα συμφέροντα των δανειστών: «Είναι μια μορφή συλλογικής τιμωρίας – δεν δημιούργησαν οι Έλληνες αυτό το χάος, αλλά οι τραπεζίτες και οι πολιτικοί. Παρ’ όλ’ αυτά, τους αναγκάζουν να υποφέρουν… τη στιγμή που υπάρχουν προφανείς πρακτικές λύσεις που θα αποκαθιστούσαν την απασχόληση και την ανάπτυξη». Και στην Ελλάδα; Προβλέπει να γίνει «της Αργεντινής»; Είμαστε καταδικασμένοι να βιώσουμε ένα «corralito»; «Είναι δύσκολο να αποφανθούμε με βεβαιότητα

σε αυτή τη φάση. Δεν γνωρίζουμε αν η Ελλάδα θα συνεχίσει τον κατήφορό της ή πότε η οικονομία της θα ανακάμψει». Ο Μαρκ Γουάισμπροτ έχει μελετήσει όλες τις οικονομικές κρίσεις τα τελευταία χρόνια, από τη νοτιοανατολική Ασία μέχρι τη Λατινική Αμερική. Αναρωτιέμαι αν έχει εντοπίσει μια κοινή αιτία σε αυτές; Τον ρωτώ. «Οι κρίσεις αυτές είναι διαφορετικές. Η ασιατική, για παράδειγμα, προκλήθηκε κυρίως από την αναστροφή της ροής των διεθνών κεφαλαίων. Η αιτία, όμως, των χειρότερων επιπτώσεων ήταν σε γενικές γραμμές η κακή πολιτική που έσπρωξε την οικονομία πιο βαθιά στην ύφεση: αυτό συνέβη στην ασιατική κρίση (1997-1999), στην Αργεν-

Θα μπορούσαν να επιλύσουν την κρίση, αλλά έσπρωξαν την Ευρωζώνη σε ύφεση για να προωθήσουν μια πολιτική ατζέντα που αλλιώς οι πολίτες δεν θα δέχονταν

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 41

η Αμερική. Θα μπορούσατε να μας σκιτσάρετε το «χάρτη» του «παιχνιδιού εξουσίας» ΗΠΑ - Ε.Ε. και Κίνας με επίκεντρο την ευρωπαϊκή κρίση; «Οι Κινέζοι δεν επεμβαίνουν πολύ στην πολιτική άλλων χωρών – εφαρμόζουν ένα ρητό του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ (σ.σ.: Κινέζος πολιτικός ηγέτης και διπλωμάτης), “Κρύψε τη λαμπρότητα, αγάπα το σκοτάδι”. Προσπαθούν να κρατούν χαμηλό προφίλ. Όπως προανέφερα, κύριο μέλημα του Ομπάμα είναι να ελέγξει τη ζημιά. Θα ήθελε οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να θέσουν άμεσα ένα τέρμα στην οξύτατη κρίση, εγγυώμενοι χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού. Υποθέτω ότι πίεσε κάπως τη Λαγκάρντ, αλλά ότι οι Ευρωπαίοι διατηρούν ακόμα μεγάλη επιρροή στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ, και το έθιμο επιβάλλει το σεβασμό στους Ευρωπαίους διευθυντές σε θέματα που αφορούν την Ευρώπη». Δηλαδή, δεν οικοδομείται μια νέα συναίνεση Βερολίνου - Ουάσινγκτον; «Δεν νομίζω, γιατί η κυβέρνηση Ομπάμα δεν συμφωνεί σε αυτό με το Βερολίνο. Το πρώτο μέλημα του Ομπάμα είναι να επανεκλεγεί, και η Τρόικα τον πλήττει ως προς αυτό».

τινή (1998-2002) και στην κρίση της Ευρωζώνης. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, υπήρχαν σχετικά απλές, μη ριζοσπαστικές λύσεις, που θα περιόριζαν τη ζημιά και θα έφερναν μια πολύ πιο γρήγορη ανάκαμψη. Θα πίστευε κανείς ότι θα μάθαιναν από τα λάθη τους - και σε ένα βαθμό έχουν μάθει. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ δεν συμφωνούσε με την πολιτική της Λετονίας να κρατήσει τη σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία και να συρρικνώσει την οικονομία. Αλλά ακυρώθηκε από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους αξιωματούχους, που συντάσσονταν με τη δεξιά κυβέρνηση της Λιθουανίας και τις σουηδικές τράπεζες». Θεωρεί ότι, σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία μάθησης των ανθρώπων του ΔΝΤ υπήρξε ιδιαίτερα αργή. «Στην πραγματικότητα είναι οι άνθρωποι

που διαδηλώνουν στο δρόμο και δείχνουν τη διαμαρτυρία τους στην κάλπη οι οποίοι θέτουν τα όρια στην καταστροφή που προκαλούν αυτοί οι άνθρωποι». Ποιος από τους «μεγάλους παίκτες» έχει το «πάνω χέρι» σε αυτό το παιχνίδι εξουσίας; Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ελέγχει το ΔΝΤ. Τώρα που το ΔΝΤ «παίζει» σε ευρωπαϊκό έδαφος οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στην Ευρώπη. Η Γερμανία πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις. Την ίδια στιγμή, αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Κίνα –με κατά καιρούς τεταμένες οικονομικές σχέσεις με τις ΗΠΑ– θα έχανε περισσότερο από ενδεχόμενη κατάρρευση της Ευρωζώνης από ό,τι

Η Καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε ότι όσο ζει δεν θα δεχτεί το ευρωομόλογο, ενώ προωθεί μια «αναπτυξιακή συμφωνία» (130 δισ. ευρώ, 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε.), την οποία το «Spiegel» χαρακτηρίζει «κενή υπόσχεση». Ταυτόχρονα, η Γερμανία είναι η μόνη κερδισμένη από την κρίση. Γενικά, πώς βλέπετε το ρόλο της Γερμανίας απέναντι στην κρίση; Είναι κατηγορηματικός: «Προφανώς, η Γερμανία έχει διαδραματίσει ένα φρικτό ρόλο στην κρίση και η κυβέρνηση της χώρας είναι η πλέον υπεύθυνη για το γεγονός ότι η Ευρωζώνη βιώνει τη δεύτερη ύφεση μέσα σε τρία χρόνια. Θεωρώ πως όλοι γνωρίζουν πως είναι η βασική δύναμη που πίεσε για οπισθοδρομικές πολιτικές αλλαγές, για δημοσιονομική αυστηρότητα και προ-

▲ ▲

Η γερμανική κυβέρνηση δεν εφάρμοσε στη Γερμανία καμία από τις πολιτικές που υπαγορεύει στους άλλους, γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε πολιτική αυτοκτονία

Με ποιον τρόπο η κρίση στην Ε.Ε. θα κόστιζε τις εκλογές στον Ομπάμα; Ο Μαρκ Γουάισμπροτ θεωρεί ότι θα μπορούσε να επηρεάσει, όσο πλησιάζουμε στις εκλογές, με την επιβράδυνση της ανάπτυξης και των οφελών από την απασχόληση –κάτι που έχει ήδη συμβεί- αλλά και με το χρηματιστήριο–, η πορεία του οποίου ενδιαφέρει κάποιους αναποφάσιστους ψηφοφόρους, που μπορεί να απομακρυνθούν από τον Ομπάμα εάν το χρηματιστήριο δεν πηγαίνει καλά. «Κατά πάσα πιθανότητα όμως ο Ομπάμα θα κερδίσει, γιατί δεν υπάρχει σοβαρός ανταγωνισμός. Επίσης, γιατί τα μεγάλα ΜΜΕ τον αγαπούν ακόμα και, κατά κάποιον τρόπο θα ένιωθαν αμηχανία εάν το τιμόνι της χώρας αναλάμβανε πάλι ένας ρεπουμπλικανός. Τα ΜΜΕ διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, αλλά και η οικονομία είναι πολύ σημαντική».

Ιούλιος 2012

crash 41

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 42

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

κυκλικές πολιτικές (σ.σ.: αύξηση φόρων, μείωση δημόσιων επενδύσεων, μείωση μισθών κ.λπ.) στην Ευρωζώνη. Η ειρωνεία είναι ότι δεν εφάρμοσαν τίποτε από αυτά στη χώρα τους, γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε πολιτική αυτοκτονία. Αντίθετα, κατάφεραν να μειώσουν την ανεργία, παρόλο που υπάρχει παγκόσμια ύφεση, εν μέρει χάρη σε ένα υποδειγματικό πρόγραμμα επιμερισμού εργασίας (σ.σ.: οι εργοδότες μειώνουν τις ώρες εργασίας και το μισθό των εργαζομένων, συχνά κατά 20-40%, και το κράτος αναπληρώνει μέρος των χαμένων μισθών –συνήθως κατά το ήμισυ– από το ταμείο ανεργίας), αλλά και χάρη σε μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική». Η Γερμανία μάλλον εφαρμόζει την πολιτική που ανέκαθεν εφάρμοζε η Δύση απέναντι στις αναπτυσσόμενες χώρες, υποστηρίζουν αναλυτές, δηλαδή «ελεύθερη αγορά για εσάς, κρατικός προστατευτισμός για εμάς». Ποιοι «αστάθμητοι παράγοντες» θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά την κατάσταση στην Ευρώπη τους επόμενους έξι μήνες; «Ο πιο σημαντικός είναι ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να αλλάξει την πολιτική της απλώς αγοράζοντας κρατικά ομόλογα, ιδιαίτερα ισπανικά και ιταλικά, και να θέσει τέρμα στην οξεία κρίση, χωρίς κανένα κόστος για τους Ευρωπαίους φορολογουμένους. Νομίζω ότι υπάρχει πίεση προς αυτή την κατεύθυνση. Έκαναν κάτι παρόμοιο, για παράδειγμα το Νοέμβριο και τον Αύγουστο του περασμένου χρόνου, και ενδεχομένως να το ξανακάνουν. Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης πιθανό η Ελλάδα ή κάποια άλλη χώρα να εγκαταλείψει το ευρώ, αλλά δεν θεωρώ ότι κάτι τέτοιο είναι πιθανό στο άμεσο μέλλον». Έχετε μελετήσει και παρακολουθήσει από κοντά την εμπειρία της Λατινικής Αμερικής. Συγγράψατε μάλιστα μαζί με τον Ταρίκ Αλί και το σενάριο για το ντοκιμαντέρ του Όλιβερ Στόουν «Νότια των Συνόρων». Θεωρείτε ότι η Ε.Ε., η οποία μοιάζει να εισέρχεται σε μια μακρά νεοφιλελεύθερη νύχτα, με πύλη την Ελλάδα, μπορεί να αντιστρέψει την ιστορία και να αρχίσει να αναδεικνύει ριζοσπάστες ηγέτες; «Είδαμε κάποιου είδους εξέγερση στις ελληνικές εκλογές που έμοιαζε πολύ με αυτό που συμβαίνει στη Λατινική Αμερική από το 1998 έως σήμερα. Και η εκλογή Ολάντ μεταφράζεται σε απόρριψη της λιτότητας, αλλά χωρίς όμως ένα ξεκάθαρο εναλλακτικό πρόγραμμα – όπως εκείνο του Μελανσόν», μου απαντά. Φαίνεται βέβαιος ωστόσο ότι η αλλαγή είναι δύσκολη στην Ευρωζώνη, γιατί «διατηρώντας το ευρώ μια κυβέρνηση, δεν ελέγχει τις πιο σημαντικές μακροοικονομικές της πολιτικές (νομισματική, ισοτιμία, και τώρα και δημοσιονομική πολιτική για τις πιο αδύναμες χώρες). Οπότε, χωρίς να εγκαταλείψουν το ευρώ, δεν θα μπορούν να κάνουν πολλά για να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων. Και, επιπλέον, δεν υπάρχει συναίνεση του εκλογικού 42 crash Ιούλιος 2012

Η εξαθλιωμένη Λετονία «ανέκαμψε μόνο όταν σταμάτησε τις περικοπές στον προϋπολογισμό που υπαγόρευε το ΔΝΤ», λέει ο Γουάισμπροτ. Στη φωτό, Λετονοί γιατροί διαδηλώνουν κατά των περικοπών στην υγεία σώματος σε καμία από τις χώρες-θύματα για έξοδο από το ευρώ. Μέχρι να αλλάξει αυτό το μέρος της εξίσωσης, η μόνη θετική αλλαγή θα έρθει μέσω πίεσης στην Τρόικα για να αλλάξει πραγματικά την πολιτική της». Για ποιο λόγο θα στεκόταν κάποιος στη μέση μιας πυριτιδαποθήκης κρατώντας ένα ολόκληρο κουτί σπίρτα και ανάβοντας το ένα μετά το άλλο; Εννοώ ότι, με δεδομένο την τεράστια κοινωνική και οικονομική κρίση που έχει δημιουργηθεί από την πολιτική της Τρόικας στην Ελλάδα, πολιτική που τώρα ενδέχεται να επεκταθεί και στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο, δεν θεωρείτε ότι η Τρόικα παίζει με τη φωτιά; Μάλιστα, κάποιοι αναλυτές έχουν φτάσει να τους χαρακτηρίσουν ακόμα και «Ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού». «Ναι, πραγματικά παίζουν με τη φωτιά για περισσότερο από δύο χρόνια τώρα. Αλλά μοιάζουν και με Ταλιμπάν – είναι πραγματικά “ταγμένοι” να υπονομεύσουν όσο μπορούν το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας, εκί που μπορούν να ξεφύγουν κάνοντας κάτι τέτοιο. Οπότε, είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν, ακόμα και να ανατρέψουν κυβερνήσεις. Και όσο οι κυβερνήσεις δεν είναι πρόθυμες να υψώσουν ανάστημα απέναντί τους, θα γλιτώνουν».

Αναφέρεται στη «μικρή εξέγερση του Μόντι σε αυτόν τον τελευταίο γύρο», η οποία «είχε ενδιαφέρον». Εκτιμά ότι κανονικά ο Μόντι θα ταυτιζόταν με τις πολιτικές της Τρόικας, «αλλά ακόμα και αυτός μπορεί να δει ότι το έχουν παρατραβήξει το σκοινί και ότι πρέπει να αντιδράσει στο “σκούντημα” στην Ιταλία. Οπότε, η Τρόικα δέχεται πίεση. Όπως βλέπετε, μετακινούνται αργά –πολύ αργά– προς ένα συμβιβασμό με το εκλογικό σώμα». Ακόμα, λοιπόν, κι ο Μόντι «εξεγέρθηκε»… «Λέω ότι δεν είναι αναγκαίο να γονατίζουμε μπροστά στην εξουσία», είχε πει στον Όλιβερ Στόουν ο Νέστορ Κίρχνερ, ο Πρόεδρος που έβγαλε την Αργεντινή από το ΔΝΤ. Ο πρώην Πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα θα συμπλήρωνε: «Το μόνο που θέλω είναι να μας συμπεριφέρονται σαν ίσος προς ίσο»... Και ο Τσάβες της Βενεζουέλας: «Παίρνουμε δύναμη από την αισιοδοξία, την πίστη και συγκεκριμένες αποδείξεις ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον ρου της Ιστορίας. Μπορούμε, Όλιβερ». Αυτά και πολλά άλλα διηγήθηκαν πέντε ριζοσπάστες ηγέτες στο ντοκιμαντέρ του Στόουν «Νότια των Συνόρων» – με σεναριογράφο τον Μαρκ Γουάισμπροτ. Μετά τη συζήτηση με το διακεκριμένο οικονομολόγο, σκέφτομαι ότι προς το παρόν, στην Ευρώπη, γυρίζεται ένα ομώνυμο αλλά πολύ διαφορετικό «ντοκιμαντέρ». Και το σκηνοθετεί ακόμα η Τρόικα, όχι ο Στόουν…

Είναι οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται στο δρόμο και στην κάλπη οι οποίοι θέτουν τα όρια στην καταστροφή που προκαλούν όσοι υπαγορεύουν σήμερα πολιτική

036_043_AMERIKANOS 06/07/2012 4:52 π.μ. Page 43

044_047_PASOK LOYKETO 06/07/2012 6:22 π.μ. Page 44

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

crash

του Σπύρου Νάννου

τις 23 Απριλίου του 2010 ο τότε πρωθυπουργός, ο Γιώργος Παπανδρέου, ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, που κατέληξε στην υπογραφή του πρώτου Μνημονίου. Μόνο που το... Μνημόνιο έπρεπε να είχε ξεκινήσει από τα οικονομικά του ΠΑΣΟΚ, αρκετά χρόνια πριν, καθώς σήμερα έχει φτάσει σε επίπεδο «κραχ», αφού η «μαύρη τρύπα» αγγίζει τα 130 εκατ. ευρώ, την προίκα δηλαδή που πήρε ο Ευάγγελος Βενιζέλος όταν ανέλαβε και επίσημα το κόμμα. Αυτή η «πλούσια» προίκα ίσως οδηγήσει το κόμμα στην «πτώχευση», κάτι που θα σημάνει αυτόματα τη «διάλυση» του Κινήματος και, φυσικά, τη «διαγραφή» της λέξης ΠΑΣΟΚ. Θα έρθει νέο όνομα, νέο σύμβολο, αν και από την Ιπποκράτους σκέφτονται ριζοσπαστικές προτάσεις, δηλαδή να θέσουν την αλλαγή ως «δημοψήφισμα» στις εγγραφές των νέων μελών, αφού πλέον το Κίνημα κινείται σε τροχιά αυτο-οργάνωσης, όπως πρόσφατα είπε ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Αυτή η τρύπα, πάντως, έχει πολύ παρασκήνιο, καθώς «έφευγαν» χρήματα σε γυμναστήρια, σάουνες, πισίνες, προσωπικούς γυμναστές, ακριβά κομμωτήρια, «σουίτες» για τους συνεργάτες του Γιώργου Παπανδρέου κ.ο.κ. Και σήμερα το ΠΑΣΟΚ να κινδυνεύει να μείνει ακόμα και άστεγο, καθώς οι ιδιοκτήτες των κτιρίων που στεγάζουν τα γραφεία του κόμματος έχουν να δουν το χρώμα του ευρώ εδώ και μήνες, με αποτέλεσμα να απειλούν με έξωση. Και με δεδομένο πως το κόμμα στις εκλογές της 17ης Ιουνίου κατάφερε να «αντέξει», αλλά να καταγράψει το χειρότερο ποσοστό του, 12,3%, οι απώλειες είναι μεγάλες και χωρίς... μέλλον, αφού θα λάβει φέτος μόλις 7,5 εκατ. ευρώ, όταν πριν από 3 χρόνια έπαιρνε 21,75 εκατ. ευρώ! Περασμένα μεγαλεία, διηγώντας τα να κλαις...

Ισολογισμοί της... συμφοράς! Παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι ισολογισμοί του ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια, καθώς τα «χρέη» άρχισαν να συσσωρεύονται από σπατάλες, χωρίς φυσικά να υπάρχει έλεγχος, αφού όλοι «βολεύονταν» από μια τέτοια κατάσταση. Άλλωστε, το Κίνημα θεωρούνταν μέχρι τις εκλογές του 2009 «μεγάλο κόμμα». Ας δούμε ενδεικτικά τους ισολογισμούς του ΠΑΣΟΚ από το 2000 έως το 2009, όταν ξεκίνησε ο μεγάλος εκτροχιασμός στα οικονομικά: • 2000: Εκλογική χρονιά, με Κώστα Σημίτη πρωθυπουργό αλλά και πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Όπως «εγγράφεται» στον ισολογισμό, δεν υπάρχουν καθόλου έσοδα από κουπόνια οικονομικής ενίσχυσης για τις εκλογές. Πάντως, το κόμμα έχει υπόλοιπο δανείων στα περίπου 3,5 δισ. δραχμές. • 2002: Πιο... τυχερό έτος, το ΠΑΣΟΚ εισπράττει από οικονομική εξόρμηση 2 εκατομμύρια ευ-

«Κραχ» στο ΠΑΣΟΚ!

044_047_PASOK LOYKETO 06/07/2012 6:22 π.μ. Page 45

3 Άθλια τα οικονομικά 3 Έξωση από την Ιπποκράτους 3 Ψάχνει νέο κτίριο ο Ευ. Βενιζέλος 3 Η πτώχευση φέρνει νέο...

Τα 1.980 ευρώ! Το ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες εκλογές ήταν –εκτός από πολιτικά– και οικονομικά χρεωμένο, αφού οι οπαδοί του έδωσαν μόλις 1.980 ευρώ στα ταμεία του Κινήματος στο πλαίσιο της οικονομικής εξόρμησης! Ωστόσο, ο ισολογισμός του 2011 έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, να διαβάσει κανείς τι ακριβώς έγιναν τα... 36,5 εκατ. ευρώ που «έλαβε».

▲ ▲

όνομα και νέα σύμβολα Θα γίνει δημοψήφισμα

ρώ. Ωστόσο, σε αυτόν τον ισολογισμό, ξαφνικά, εμφανίζονται έξοδα από εκδηλώσεις (2,1 εκατ. ευρώ), γενικά έξοδα 3,02 εκατ. ευρώ κ.ο.κ. Όμως, η ματιά στις... λοιπές δαπάνες δείχνει πως αρχίζουν να φεύγουν τα... χρήματα, 4,8 εκατ. ευρώ, και αφορούν την «ενίσχυση δημοτικών συνδυασμών» (εκείνη τη χρονιά υπήρχαν δημοτικές εκλογές). Σημείωση σημαντική: Από το 2002 το ΠΑΣΟΚ είναι στα όρια της δυνατότητας να δανείζεται, καθώς παίρνει 16,8 εκατ. ευρώ δάνειο για να εξοφλήσει 16 εκατ. «παλαιών δανείων». • 2004: Είναι η χρονιά που αρχίζει ο... εκτροχιασμός! Περίοδος Ολυμπιακών Αγώνων και ο ισολογισμός δείχνει πως οι λειτουργικές δαπάνες του Κινήματος –χωρίς την εξυπηρέτηση δανείων, παρακαλώ– αρχίζουν να βγαίνουν εκτός ελέγχου. Εισπράττονται (με την εκλογική χρηματοδότηση) τα 29 εκατ. ευρώ, ωστόσο τα δάνεια που παίρνει το κόμμα αγγίζουν τα 47 εκατ. ευρώ! Σημείωση: Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος της «τρύπας» εκείνη τη χρονιά, στην υποκατηγορία των εκλογικών δαπανών «Διαφημίσεις» το ΠΑΣΟΚ δαπανά το απίστευτο ποσό των 18 εκατ. ευρώ, για διαφήμιση! Τότε επίσης όλοι θυμούνται τι συνέβη με τη Siemens και τις εισφορές των φίλων! • 2007: Οι εισφορές συνεχίζουν να έχουν την... κατιούσα, αφού, σύμφωνα με τον ισολογισμό, το Κίνημα συγκέντρωσε μόλις 1 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, παίρνει 47 εκατ. ευρώ από την Αγροτική Τράπεζα σε έσοδα (εκτός δανείων). Ξοδεύει λιγότερα από ό,τι παλιά σε διαφήμιση (2,6 εκατ. ευρώ), ωστόσο δίνει 5 εκατ. για μετακίνηση ψηφοφόρων! Χρυσές εποχές... • 2009: Και φτάσαμε στο 2009! Διαβάστε τα νούμερα: 1. Κατ’ αρχήν, μαζεύει 2,8 εκατ. ευρώ σε ενισχύσεις, με έσοδα 35,5 εκατ. ευρώ και δάνεια 46,8 εκατ. ευρώ. 2. Εμφανίζει λειτουργικές δαπάνες 42 εκατ. ευρώ. 3. Εμφανίζει εκλογικές δαπάνες (με ευρωεκλογές και εθνικές) 24 εκατ. ευρώ. 4. Οι μετακινήσεις ψηφοφόρων στοιχίζουν 13 εκατ. ευρώ. 5. Η διαφήμιση κοστίζει 10 εκατ. ευρώ. 6. Είναι πλέον «αντιληπτό» πως η εξυπηρέτηση των δανείων έχει ξεπεράσει την τακτική χρηματοδότηση κατά 6 εκατ. ευρώ (28 εκατ. εξυπηρέτηση, 22 εκατ. τακτική επιχορήγηση), ενώ τακτική και εκλογική είναι το ποσό της εξυπηρέτησης (28 εκατ. ευρώ).

044_047_PASOK LOYKETO 06/07/2012 6:23 π.μ. Page 46

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

O Νίκος Παπανδρέου, σύμφωνα με επιστολή των εργαζομένων στην Ιπποκράτους, έχει γύρω στους 30 αστυνομικούς, οι οποίοι είναι χρεωμένοι στο κόμμα!

▲ ▲

Κατ’ αρχήν τα έσοδα (σε ευρώ):

Οι επαφές και το «κράξιμο»

• Κρατική επιχορήγηση: 16.308.000 • Νέα δάνεια (Αγροτική-Εθνική): 12.510.000 • Εισφορές βουλευτών: 1.170.000 • Εισφορές μελών-φίλων: 500.000 • Τόκοι τραπεζών: 270 • Οικονομική εξόρμηση: 1.980 • Εισφορές ευρωβουλευτών: 16.000

Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως το ΠΑΣΟΚ έχει έρθει ήδη σε επαφή με τις δανείστριες τράπεζες, προκειμένου να αποφύγει τη χρεοκοπία. Η λύση μπορεί να είναι το «κούρεμα» του χρέους του, το οποίο είναι περίπου 130 εκατ. ευρώ προς το τραπεζικό σύστημα και άλλα 70 εκατ. ευρώ προς πιστωτές. Το κρίσιμο θέμα, όμως, είναι αν η νέα ηγεσία θελήσει να δώσει απάντηση στο ερώτημα πώς δημιουργήθηκε αυτό το τεράστιο χρέος. Για την ώρα ο λαβύρινθος των οικονομικών της Ιπποκράτους βρίσκεται στα χέρια διεθνούς οίκου. Ο πελάτης όμως αποφασίζει και αυτός είναι το ΠΑΣΟΚ. Συν τοις άλλοις, το Κίνημα νιώθει την «ανάσα» άλλων κομμάτων και δη των Ανεξάρτητων Ελλήνων, που «μυρίστηκε» τη δουλειά και έβγαλε ανακοίνωση όπου μεταξύ άλλων τονίζει πως δεν θα δεχτεί να αλλάξει ΑΦΜ! Η χαρακτηριστική ανάρτηση στο facebook του Πάνου Καμμένου είχε ως εξής: «Όταν λέει ο Βενιζέλος ότι θα κλείσει το ΠΑΣΟΚ και θα αλ-

Και τώρα στα έξοδα (σε ευρώ): • Αποπληρωμή δανείων: 12.036.000 • Πληρωμή προσωπικού: 5.420.000 • Δαπάνες προβολής θέσεων: 1.430.000 • Εκδηλώσεις-Συνέδρια: 1.355.000 • Τηλέφωνα: 1.200.000 • Ενοίκια: 1.060.000 • Μετακινήσεις στελεχών: 1.130.000 • Άλλα: ΔΕΗ, νερό, διαφημίσεις μόλις 16.000 ευρώ, έντυπα μόλις 60.000 ευρώ κ.ο.κ. 46 crash Ιούλιος 2012

λάξει όνομα, δεν πιστεύω ότι εννοεί πως θα αλλάξει ΑΦΜ και θα φεσώσει τον ελληνικό λαό μέσω Αγροτικής Τράπεζας με τουλάχιστον 100.000.000 ευρώ. Την ώρα που κατάσχονται σπίτια για 1.000 ευρώ, νομίζει ότι θα δεχτούμε “φέσι” 100.000.000 με την κάλυψη της συγκυβέρνησης;». Μάλιστα, στο έγγραφο που ανέβασε ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων αναγράφεται πως το ΠΑΣΟΚ χρωστάει 96.800.000 ευρώ στην Αγροτική Τράπεζα, 10.000 ευρώ στη Marfin Bank και 5.000.000 ευρώ στην Τράπεζα Πειραιώς. Συνολικά το ποσό φτάνει τα 111.800.000 ευρώ!

Τα κρυφά (και απλήρωτα) ενοίκια Στον 6ο όροφο της Ιπποκράτους δεν μπορούν πλέον να πιστέψουν στη νέα ηγεσία τι ακριβώς συμβαίνει, πόσες σπατάλες ακόμα θα έρθουν στο φως... Από τον έλεγχο που έγινε πριν από μερικές εβδομάδες ανακάλυψαν ότι εκτός του νέου κτιρίου στην Ιπποκράτους, το οποίο κοστίζει 60.000 ευρώ

044_047_PASOK LOYKETO 06/07/2012 6:23 π.μ. Page 47

Έχει παρατηρηθεί πως το Κίνημα απασχολεί και συνταξιούχους, χωρίς φυσικά να έχουν κάνει διακοπή σύνταξης. Οι μισθοί που ακούγονται… τρελοί (έως και 5.000 ευρώ)! Το ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες εκλογές ήταν –εκτός από πολιτικά– και οικονομικά χρεωμένο, αφού οι οπαδοί του έδωσαν μόλις 1.980 ευρώ στα ταμεία του Κινήματος στο πλαίσιο της οικονομικής εξόρμησης! το μήνα, ο Γιώργος Παπανδρέου έχει υπογράψει συμβόλαιο και για το παλιό κτίριο της Χαριλάου Τρικούπη μέχρι το 2016! Βέβαια, η Χαριλάου Τρικούπη μπορεί να αποδειχτεί... χρήσιμη, καθώς «ακούγεται» έντονα για την επαναστέγαση των κεντρικών γραφείων του ΠΑΣΟΚ. Κατ’ αρχήν, ως γνωστόν, το Κίνημα απλά δεν μπορεί να αντέξει στην Ιπποκράτους ή, για να ακριβολογούμε, ο ιδιοκτήτης κάνει έξωση στο ΠΑΣΟΚ, αφού χρωστάει για μήνες ενοίκια ύψους 580.000 ευρώ περίπου! Πάντως, ο ίδιος, σε διαπραγματεύσεις που είχε με επιτελείς του Ευάγγελου Βενιζέλου, είχε δεχθεί μείωση ενοικίου άνω του 50%, ωστόσο όλοι γνωρίζουν πως η Ιπποκράτους είναι ακριβή και μεγάλη για το ΠΑΣΟΚ του 12,3%. Γι’ αυτό οι επιτελείς του κόμματος ψάχνουν για νέο κτίριο στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας και πάνω στις βασικές λεωφόρους του Λεκανοπεδίου. Και αυτό γιατί στη Χαριλάου Τρικούπη ο ιδιοκτήτης του κτιρίου, ο επιχειρηματίας Σίμος Εφραίμο-

γλου, έχει και αυτός να λάβει ενοίκια από το ΠΑΣΟΚ εδώ και 8 μήνες, με το νοίκι να ανέρχεται στις 11.000 ευρώ το μήνα. Τι έκανε; Εξέδωσε στις αρχές Ιουλίου διαταγή πληρωμής, με αριθμό 13361, ζητώντας από το Κίνημα να εξοφλήσει τα ενοίκια εντός ενός μήνα πριν προχωρήσει σε έξωση. Να σημειωθεί ιδιαίτερα πως το ΠΑΣΟΚ χρωστάει δεκάδες ενοίκια και σε πολλά άλλα κτίρια, όπως στη Ροδόπη (Νομαρχιακή Επιτροπή), την Κομοτηνή (ήδη έγινε έξωση και κατάσχεση της περιουσίας) κ.ο.κ.

Το χάος Το μεγαλύτερο όμως χάος –ακόμα και σε επίπεδο στελεχών– σημειώνεται στο εσωτερικό της Ιπποκράτους. Εκεί έχουν συμβεί τα... χειρότερα, όπως αποκαλύπτονται τώρα καθημερινά, δείχνοντας την τραγική κατάσταση που βιώνει το ΠΑΣΟΚ. Οι επιτελείς του Ευάγγελου Βενιζέλου απλά κάνουν... υπομονή μέχρι το μεγάλο ξεσκαρτάρισμα, αφού τα όσα μαθαίνουν δεν μπορούν να τα μεταφέρουν στον

πρόεδρο του Κινήματος! Στην Ιπποκράτους, καθημερινά, ακούς –και επιβεβαιώνονται– κατηγορίες για διπλοθεσίες, αργομισθίες, έξοδα κίνησης, χλιδής, υπέρογκους μισθούς, καρέκλες 700 ευρώ, γυμναστήριο με δύο σάουνες, ποδήλατα αξίας 14.000 ευρώ κ.ο.κ.! Οι επιστολές άλλωστε των εργαζομένων –που και εκείνοι παραμένουν απλήρωτοι– λένε την αλήθεια για τη χαώδη κατάσταση στο κόμμα. Έχουμε και λέμε: - Το 2004 οι έμμισθοι υπάλληλοι του ΠΑΣΟΚ ήταν 80 άτομα. Σήμερα οι εργαζόμενοι, οι «επίσημοι», έχουν φτάσει τους 160 αισίως! Υπάρχουν επίσης 200 αποσπασμένοι υπάλληλοι, εκ των οποίων οι 100 είναι αστυνομικοί, κανείς ωστόσο δεν γνωρίζει ποιους... φυλάνε! Το μόνο που έχει διαρρεύσει είναι πως ο Νίκος Παπανδρέου –σύμφωνα με την επιστολή– έχει γύρω στους 30 αστυνομικούς, οι οποίοι είναι χρεωμένοι στο ΠΑΣΟΚ! - Έχει παρατηρηθεί πως το Κίνημα απασχολεί και συνταξιούχους, χωρίς φυσικά να έχουν κάνει διακοπή σύνταξης. Οι μισθοί που ακούγονται… τρελοί (έως και 5.000 ευρώ)! - Τα... ρουσφέτια έχουν την τιμητική τους, αφού τα βολέματα εντός ΠΑΣΟΚ –και στη Βουλή– δεν έχουν περάσει απαρατήρητα. - Ο Γιώργος Παπανδρέου, τις τελευταίες του ημέρες στο Κίνημα, ανέβαινε πάντα με το ασανσέρ! Για όσους δεν γνωρίζουν, ο πρώην πρωθυπουργός πάντα όταν πήγαινε στην Ιπποκράτους, φρόντιζε να πηγαίνει με τα πόδια και να περνάει από όλους τους ορόφους. Κανείς επίσης δεν γνωρίζει εάν συνεχίζει να παίρνει χρήματα από το κόμμα... - Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρόσφατα αγόρασε 2 ποδήλατα από ανθρακονήματα, ύψους 14.000 ευρώ. Πάντως, δεν δείχνουν να έχουν χρεωθεί στο κόμμα! - Το περιβόητο γυμναστήριο βρίσκεται στο δεύτερο όροφο, όμως είναι κλειδωμένο καλά. Έχει δύο σάουνες, για τις οποίες έγινε ειδική εγκατάσταση τριφασικού ρεύματος και υδραυλικών εγκαταστάσεων. - Συνήθως, η αξία μια καρέκλας κοστίζει το λιγότερο 700 ευρώ. - Ο γυμναστής υπάρχει και αμείβεται με 2.500 ευρώ. - Συνήθως, οι συνεργάτες του Γιώργου Παπανδρέου, όταν πήγαιναν σε εξορμήσεις μαζί του, επέλεγαν να μένουν σε σουίτες, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει για τον ίδιο. - Για ορισμένα στελέχη ακουγόταν πως εύκολα πήγαιναν σε... κομμωτήρια και μάλιστα τους έπαιρνε και ο... οδηγός, ώστε να τους πάει σπίτι (έξοδα κίνησης). - Περίεργα νούμερα και με τις μικροφωνικές εγκαταστάσεις στις περιοδείες και σε λάθος τιμολόγια! - Περίεργες «εντολές» σε μέλη της νεολαίας (διανυκτερεύσεις και διάθεση αυτοκινήτων) για συμμετοχές σε φοιτητικές εκλογές (τα έκοψε ο Μιχάλης Καρχιμάκης). - Σεμινάρια... επιμόρφωσης (σύμφωνα με τον ισολογισμό, αξίας 1,7 εκατ. ευρώ) που δεν έγιναν ποτέ! Ιούλιος 2012

crash 47

048_051_PASOK POLEMOS 06/07/2012 5:47 π.μ. Page 48

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ανδρέας Λοβέρδος

Θόδωρος Πάγκαλος

Οι «πράσινες φυλές»

ΣΦΑΖΟΝΤΑΙ

μέσα στη... μοναξιά τους

τα 38 χρόνια ιστορίας του το ΠΑΣΟΚ δεν αντιμετώπισε ποτέ μια κρίση όπως αυτή που βιώνει σήμερα. Το πρόβλημά του δεν είναι το ευτελιστικό εκλογικό ποσοστό του 12%, η επιχείρηση Βενιζέλου να ελέγξει το κόμμα ή η διαρκής αμφισβήτηση που δέχεται από 48 crash Ιούλιος 2012

της Κατερίνας Παλαιολόγου παλιές και νέες «καραβάνες», όπως ο Θόδωρος Πάγκαλος ή ο Γιάννης Ραγκούσης. Το ουσιώδες θέμα του είναι η απαξία με την οποία το αντιμετωπίζει η κοινωνία. Γιατί ενώ συμβαίνουν όλα αυτά στο εσωτερικό του, κανείς δεν νοιάζεται πια για τις ίντριγκες σε μια παράταξη που μέχρι πρότινος είχε την ηγεμονία στον

πολιτικό χάρτη. Οι αναταράξεις στην Ιπποκράτους μοιάζουν με την τρικυμία στο μακρινό Ατλαντικό. Χαζεύεις λίγο τα κύματα, αλλά σε δευτερόλεπτα βαριέσαι και αλλάζεις αδιάφορα κανάλι. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος κάνει δύο επιλογές, υψηλού ρίσκου:

048_051_PASOK POLEMOS 06/07/2012 5:47 π.μ. Page 49

Άννα Διαμαντοπούλου

Γιάννης Ραγκούσης

Οι δύο επιλογές υψηλού ρίσκου που επιχειρεί ο Βενιζέλος Ιούλιος 2012

crash 49

048_051_PASOK POLEMOS 06/07/2012 5:47 π.μ. Page 50

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

▲ ▲

Από τη μία προσπαθεί να αποβάλει τον κυβερνητισμό από το ΠΑΣΟΚ και από την άλλη να εξαφανίσει από το προσκήνιο τα στελέχη που πρωταγωνίστησαν ως επιλογές του Ανδρέα, του Σημίτη και του Γιώργου Παπανδρέου. Το πρώτο είναι επικίνδυνο για ένα κόμμα που στήριξε το μηχανισμό του στην εξουσία ή την προσδοκία της. Αν το ΠΑΣΟΚ δεν είναι πια κυβερνητικό, κινδυνεύει να καταστεί συμπλήρωμα πότε μιας δεξιάς και πότε μιας αριστερής κυβέρνησης και σιγά σιγά να αφανιστεί. Το δεύτερο, δηλαδή η επιχείρηση «εξαφανίστε τους κορυφαίους από το κάδρο», αν και αντικειμενικά είναι επιτακτικό, είναι ταυτόχρονα επικίνδυνο για τον ίδιο τον Ευ. Βενιζέλο, αφού, ένθεν κακείθεν, γίνεται με όρους φιλοπολεμικούς. Αυτή τη στιγμή, πλην των 33 εκπροσώπων της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, κανείς άλλος δεν είναι μέλος του ΠΑΣΟΚ. Ο Βενιζέλος διέλυσε ξαφνικά το κόμμα μια Παρασκευή αμέσως μετά τις πρώτες εκλογές της 6ης Μαΐου, άφησε να διαρρεύσει πως του περνάει από το μυαλό να αλλάξει και το όνομα, αλλά έκτοτε δεν έκανε καμιά σοβαρή κίνηση ανασύνταξης. Ο κ. Βενιζέλος θέλει όλα τα στελέχη να ξαναγραφτούν από την αρχή στις λίστες του ΠΑΣΟΚ, με την ευχή και την προσδοκία μερικοί εξ αυτών να του κάνουν τη χάρη και να μην περάσουν ούτε έξω από τοπική οργάνωση. Ο Θόδωρος Πάγκαλος, με τον οποίο οι δρόμοι τους συνειδητά δεν συναντήθηκαν ποτέ, είναι ένας από αυτούς που δεν θέλει να ξαναδεί ο πρόεδρος. Ο Γιάννης Ραγκούσης, ο πανίσχυρος υπουργός στα χρόνια του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος αμφισβήτησε τον Βενιζέλο πριν καλά καλά αναλάβει καθήκοντα αρχηγού, είναι ο δεύτερος. Και η λίστα των ανεπιθύμητων είναι πολύ μεγάλη. Η αποτυχία πολλών εξ αυτών δε να επανεκλεγούν τους έβγαλε στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, προς μεγάλη χαρά του Ευ. Βενιζέλου, που τους ξεφορτώθηκε χωρίς να χρειαστεί να κάνει τίποτα ο ίδιος. Θόδωρος Πάγκαλος, Δημήτρης Ρέππας, Χρήστος Παπουτσής, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, Κώστας Γείτονας, Γρηγόρης Νιώτης, Γιάννης Διαμαντίδης, Τηλέμαχος Χυτήρης είναι πια εκτός, άλλοι γιατί αποστρατεύτηκαν οικειοθελώς, προλαβαίνοντας μια εκλογική αποτυχία, άλλοι γιατί δεν εξελέγησαν. Έκτοτε ο Ευάγγελος Βενιζέλος δεν τους ξαναπήρε ούτε τηλέφωνο. Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα έμειναν ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο οποίος τα έχει βρει απολύτως εδώ και μήνες με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο Μίμης Ανδρουλάκης, που μεσολάβησε ώστε να αποσύρει την υποψηφιότητά του για την προεδρία ο Ανδρέας Λοβέρδος προς όφελος του Βενιζέλου, ο απρόβλεπτος Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο Ανδρέας Λοβέρδος, που μέχρι προ δεκαημέρου συμπεριφέρονταν σαν πολιτικοί «Διόσκουροι», ακολουθώντας κοινή επιθετική γραμμή απέναντι στο νέο ένοικο της Ιπποκράτους. Η αιφνίδια αποδοχή εκ μέρους του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη της πρότασης να είναι ο πρώτος κοινοβουλευτικός εκ50 crash Ιούλιος 2012

Ο πρόεδρος επιχειρεί να βγάλει από το κάδρο τους κορυφαίους κι εκείνοι καραδοκούν για το στραβοπάτημά του, ώστε να νομιμοποιηθούν και να τον αμφισβητήσουν πρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, που σηματοδοτεί την ενσωμάτωση στο αρχηγικό περιβάλλον, ξάφνιασε τον Ανδρέα Λοβέρδο, ο οποίος έκτοτε ούτε στο τηλέφωνο δεν έχει μιλήσει με τον πρώην υπουργό Προστασίας του Πολίτη.

Η ρήξη με τον Λοβέρδο... Ο βασικός αντίπαλος του κ. Βενιζέλου ωστόσο, ο Ανδρέας Λοβέρδος, παραμένει σταθερός στην αποστασιοποίησή του. Αρνήθηκε δύο φορές τη θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου και μία το ρόλο αντιπροέδρου που του πρότεινε ανήμερα των εκλογών της 17ης Ιουνίου ο Ευ. Βενιζέλος, δηλώνοντας με τη στάση του πως έχει αποφασίσει να ακολουθήσει μοναχική πολιτική πορεία. Ο Λοβέρδος θεωρεί πως, αν και ουσιαστικά παρέδωσε αμαχητί την εξουσία στον Βενιζέλο αποσύροντας τη δική του υποψηφιότητα για την αρχηγία, εκείνος δεν τήρησε κανέναν από τους όρους που είχαν συμφωνήσει, ανάμεσα στους οποίους ήταν η προστασία της ομάδας στελεχών Λοβέρδου ή η διατήρηση της αυτονομίας των απόψεών του. Λέγεται, μάλιστα, πως μέρος του «δαχτυλιδιού» ήταν και η δημιουργία εκσυγχρονιστικής τάσης από τον Ανδρέα Λοβέρδο, η οποία όμως «ξηλώθηκε» εν τη γενέσει της από τη στιγμή που προεκλογικά ο Ευ. Βενιζέλος άρχισε να αδειάζει το Μνημόνιο και να παίρνει αποστάσεις από όλη την

Κώστας Σκανδαλίδης πολιτική της διετίας, πάνω στην οποία στήριξε την πολιτική καριέρα του ο Ανδρέας Λοβέρδος, οικοδομώντας το προφίλ του αποτελεσματικού υπουργού σε περίοδο κρίσης... Η οριστική ρήξη στη σχέση τους άρχισε όταν ο Βενιζέλος έβαλε στο τραπέζι το θέμα του 30άρη προέδρου ως διαδόχου του στο ΠΑΣΟΚ, προσπερνώντας ουσιαστικά τον Ανδρέα Λοβέρδο και οδηγώντας τον πρόωρα σε κομματική συνταξιοδότηση. Αμέσως μετά ήρθε η σύγκρουση για τον τρόπο συμμετοχής στη συγκυβέρνηση, η οποία άρχισε πολύ πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου. Ο πρώην υπουργός Υγείας σε όλες τις συσκέψεις του κλειστού επιτελείου που συνεδρίαζε στην Ιπποκράτους επέμεινε πως το ΠΑΣΟΚ πρέπει να βάλει στην κυβέρνηση ό,τι καλύτερο διαθέτει σε στελεχιακό δυναμικό, εννοώντας πως ο ίδιος περιλαμβάνεται σ’ αυτό. «Αλλιώς θα ψηφίζουμε τα δύσκολα μέτρα Σαμαρά και ό,τι καλό συμβαίνει θα το καρπώνεται ο ίδιος», ήταν το σκεπτικό του. Όλα αυτά ήταν οι πραγματικές αιτίες για να φτάσουν στο ναδίρ οι σχέσεις Βενιζέλου - Λοβέρδου. Όταν ο πρώην υπουργός Υγείας αποσυρόταν από την κούρσα της διαδοχής, είχε στο μυαλό του πως περίπου θα συνδιοικεί το ΠΑΣΟΚ με τον Βενιζέλο, κάνοντας ένα τελείως λάθος υπολογισμό. Οι συνεχείς αρνήσεις του να αναλάβει θώκους και εσωκομματικά αξιώματα, αφήνοντας να διαρρεύσουν διάλογοι τύπου «Βαγγέλη, διαφωνώ με τη στρατη-

Ο Λοβέρδος θέλει να κάνει κόμμα, η Άννα θέλει να συμμετάσχει σε άλλο κόμμα, ο Μόσιαλος κάνει πολιτική κίνηση, ο Πάγκαλος θέλει να βγάλει μπροστά τον Ραγκούση...

048_051_PASOK POLEMOS 06/07/2012 5:47 π.μ. Page 51

Μιχάλης Χρυσοχοΐδης

Μίμης Ανδρουλάκης

γική σου», δίνουν το κλίμα μια υποθηκευμένης μελλοντικής κοινής πορείας. Για την ακρίβεια, ο Λοβέρδος έχει πια δύο επιλογές: ή θα μείνει στο ΠΑΣΟΚ, θα ενσωματωθεί χαλαρά και στο πρώτο στραβοπάτημα Βενιζέλου θα τον αμφισβητήσει εκ των έσω ή το Σεπτέμβριο θα ανεξαρτητοποιηθεί και θα δοκιμάσει τις δυνάμεις του ως επικεφαλής ενός νέου πολιτικού φορέα. Οι πληροφορίες λένε ότι συνομιλεί ήδη με τον Γιώργο Φλωρίδη, όπως και με βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ανά τη χώρα, με πιο στενό υποστηρικτή του τον Χρήστο Αηδόνη, με τον οποίο βρήκαν κοινούς κώδικες επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της συμπόρευσής τους στο υπουργείο Υγείας, στις θέσεις του υπουργού και του υφυπουργού αντίστοιχα. Στον πυρήνα Λοβέρδου ανήκουν η βουλευτής Θεοδώρα Τζάκρη, η πρώην βουλευτής Νάντια Γιαννακοπούλου, ενώ συνομιλητές του είναι ο πρώην Παπανδρεϊκός Μάρκος Μπόλαρης και εσχάτως ο Φίλιππος Σαχινίδης και όλη η ομάδα των πρώην υφυπουργών του Γιώργου.

της υφυπουργοποίησης του Θόδωρου Παπαθεοδώρου στο υπουργείο Παιδείας. Αν και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τη διαβεβαίωσε πως ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ήταν επιλογή της ΔΗΜ.ΑΡ., η Άννα Διαμαντοπούλου θεώρησε casus belli ότι ο Βενιζέλος δεν έβαλε βέτο στον πιο σκληρό πολέμιό της όταν πέρασε το νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην πορεία ο εκνευρισμός της εντάθηκε, όταν έμαθε πως ο κ. Παπαθεοδώρου μπορεί πράγματι να ήταν πρόταση του Φώτη Κουβέλη, αλλά ανήκε στον κύκλο των υποστηρικτών Βενιζέλου στην εσωκομματική μάχη του 2007. «Εγώ με το ΠΑΣΟΚ τελείωσα», φέρεται να είπε τηλεφωνικά στον πρόεδρο του κινήματος κι έκτοτε εξαφανίστηκε από το κομματικό προσκήνιο. Η ίδια εδώ και καιρό φαίνεται πως συνομιλεί με στελέχη της ΔΗΜ.ΑΡ. αλλά και με εκσυγχρονιστές εκτός ΠΑΣΟΚ, χωρίς όμως και να υπάρχει ένα απτό αποτέλεσμα σε αυτές τις κινήσεις.

Εκτός και η Άννα...

Ο Λοβέρδος θέλει να κάνει κόμμα, η Άννα θέλει να συμμετάσχει σε άλλο κόμμα, ο Μόσιαλος κάνει πολιτική κίνηση, ο Πάγκαλος θέλει να βγάλει μπροστά τον Ραγκούση, αφού ξέρει πως ο ίδιος δεν θα είχε καμία τύχη να ηγηθεί ενός νέου εγχειρήματος. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Βενιζέλος δεν θέλει ούτε να ακούει για τον Ελευσίνιο πολιτικό, αλλά ού-

Η Άννα Διαμαντοπούλου, αν και υποστήριξε με θέρμη τις απόψεις Βενιζέλου για τη χαλαρή συμμετοχή στην κυβέρνηση Σαμαρά, πηγαίνοντας κόντρα στο δίδυμο Λοβέρδου - Χρυσοχοΐδη, έκοψε και την «καλημέρα» με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, λόγω

Όλοι θέλουν να κάνουν κόμμα...

Ο Πάγκαλος έκανε προ μηνός μια προσπάθεια να τους φέρει όλους μαζί στο ίδιο τραπέζι, για να συνασπιστούν εναντίον του Βενιζέλου, εγχείρημα που στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία

τε για το «πουλέν» του Γιώργου Παπανδρέου από την Πάρο, το οποίο απογαλακτίστηκε από τον πρώην πρωθυπουργό και έχει αναπτύξει δική του περπατησιά. Ο Πάγκαλος έκανε προ μηνός μια προσπάθεια να τους φέρει όλους μαζί στο ίδιο τραπέζι, για να συνασπιστούν εναντίον του Βενιζέλου, εγχείρημα που στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, αφού οι εν δυνάμει «αντάρτες» φοβήθηκαν πιθανές διαρροές. Οι μεταξύ τους σχέσεις βασίζονται στην αμοιβαία καχυποψία έως και αντιπάθεια. Ο Ευ. Βενιζέλος είχε δύο δρόμους για να διαλέξει. Ο ένας ήταν να προσπαθήσει να αφοπλίσει όλους τους αμφισβητίες του διά της ενσωμάτωσης. Έτσι, όμως, θεώρησε πως θα τους έβρισκε πάντα μπροστά του και θα είχε ένα διαρκή εσωκομματικό κίνδυνο να αντιμετωπίσει. Ο έτερος ήταν με διάφορους τρόπους να τους αποτρέψει να συμμετάσχουν στο νέο εγχείρημά του, να διαλύσει το ΠΑΣΟΚ, να τους προσπεράσει φέρνοντας στο προσκήνιο μια νέα γενιά πολιτικών και ουσιαστικά να διοικεί με τη δική του ομάδα, με την οποία συνεδριάζει στην Ιπποκράτους κάθε βράδυ. Δηλαδή, με τον Στέλιο Αγγελούδη, τη Χριστίνα Μανωλοπούλου, τον Νίκο Ανδρουλάκη, τον Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλο, τον Πάρη Κουκουλόπουλο. Μέχρι πρότινος σε αυτές τις μαζώξεις συμμετείχε και ο Κώστας Καρτάλης, αλλά έχει πολλές μέρες να φανεί, οπότε οι υπόλοιποι υπέθεσαν ότι τον έκοψε ο αρχηγός. Το ΠΑΣΟΚ έχει μπει σε περίεργα μονοπάτια μιας εσωκομματικής εσωστρέφειας που κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξει. Η σύγκρουση με τον Γιώργο Παπανδρέου, την οποία ήθελε να κάνει ο Ευ. Βενιζέλος, αναβάλλεται προσωρινά, αφού ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα μέτωπα μαζί. Τώρα προέχουν οι «βαρόνοι», τους οποίους ο Βενιζέλος θεωρεί πως ή θα τους φάει μέχρι το συνέδριο του Νοεμβρίου ή θα τον φάνε. Μέση οδός δεν μοιάζει να υπάρχει… Ιούλιος 2012

crash 51

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:25 μ.μ. Page 52

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

αράντα χρόνια τώρα μπαινοβγαίνω σ’ αυτό το σπίτι. Στο χρώμα της ώχρας, το περήφανο νεοκλασικό, εκεί, στην άκρη της Δικαιάρχου στο Μετς, στέκει κάτω απ’ όλους τους καιρούς, με ιδρωμένο κεφάλι, και αντιστέκεται σε όλα. Ακριβώς όπως ο οικοδεσπότης του. Τίνος παιδιά είμαστε; «Της προηγούμενης, μα και της τωρινής εποχής». Πριν από πάρα πολλά χρόνια σε είχα ρωτήσει πού θα βρει εφαρμογή ο όρος «παγκοσμιοποίηση». Τώρα θέλω να μου πεις αν βρήκε εφαρμογή και πού. Με κοιτάει λυπημένα. «Τι σου είχα απαντήσει; Θυμάσαι;» Ναι. Ότι η λέξη εμπεριέχει μια έννοια πονηρή, την οποία πρέπει να ανιχνεύσουμε. «Εφαρμόστηκε όμως πριν καν προλάβουμε να την ανιχνεύσουμε... Δεν τα ζούμε πια; Και στην οικονομία και στην πολιτική και δη στον πολιτισμό; Η πλήρης ισοπέδωση... Και το τελευταίο το κρατάμε γιατί μας κάνει περισσότερο... Εδώ ακριβώς θέλω να θυμίσω μια γοητευτική ενόραση του Μπάιρον και του Β. Ουγκό, αναφερόμενη στην παγκοσμιοποίηση. Τι σήμαινε, όμως, τότε η λέξη για κείνους και τι τώρα για τούτους… Θέλω να πω ότι, είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε ψιλοαντιστεκόμαστε είτε σηκώνουμε οδοφράγματα, είτε το ανεχόμαστε είτε όχι, κανείς δεν μας μέτρησε και ούτε θα το κάνει... Οι διαδικασίες είχαν ξεκινήσει πολύ πριν από τότε που το συζητήσαμε για πρώτη φορά και τώρα έχουν προχωρήσει πολύ». Κάποιοι υποστήριξαν ότι «παγκοσμιοποίηση» ίσον «διεθνισμός» και άρα αδελφοσύνη των λαών… Τι είχαν μπερδέψει ή ποιους ήθελαν να μπερδέψουν; «Ο Μαρξ και ο Λένιν, αυτοί οι μεγάλοι, τότε που η παγκοσμιοποίηση εκφραζόταν μέσα από το παγκόσμιο προλεταριάτο, είχαν επανειλημμένα πει: “Προσοχή, αδέρφια, σύντροφοι, αγωνιστές και συναγωνιστές, η αδελφοσύνη των λαών θα πρέπει να περάσει μέσα από τις ιδιαιτερότητες του κάθε λαού”. Σπουδαίες κουβέντες ανθρώπων που προείδαν αυτό που θα συνέβαινε σήμερα... Μιλάμε λοιπόν για ισοπέδωση και όχι για αδελφοσύνη. Αν ήταν αλλιώς, ποιος θα έλεγε “όχι” στο όραμα να μην υπάρχουν φτωχοί και πλούσιοι, πολύ φτωχοί και πολύ πλούσιοι; Εδώ, όμως, μας τρόμαξε η λέξη, γιατί κάτι υποπτευόμαστε οι ιδεολόγοι αριστεροί και από πληροφορίες που είχαμε ανησυχούσαμε... Και δικαίως, αποδείχτηκε. Ισοπέδωση λοιπόν παντού. Στα άγια των αγίων… Μας αρπάξανε τη γλώσσα. Πέταξαν τη λαλιά μας στα σκυλιά». Κι εμείς; «Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Πρέπει να κρατήσουμε ψηλά αυτά που μας κράτησαν ψηλά...» 52 crash Ιούλιος 2012

”

crash

Νίκος Κούνδουρος

ΠετaξαΝ τη λαλιά μας στα σΚυλιa Συνέντευξη στη Μαρία Β. Δημητρούκα

”

Ξέσπασμα που συγκλονίζει Στις δύο εκλογές που περάσαμε πρόσφατα οι καραγκιόζηδες έταζαν πάλι... Χωρίς αιδώ! Πενήντα ευρώ πάνω ο ένας; Εκατό ο άλλος! Τι ευτέλεια… τι υποκρισία... Ρε πούστηδες! Ρε μπινέδες! Άνθρωποι δίχως τσίπα και ουσία, ξέρετε τι θα πει 200 ευρώ σύνταξη το μήνα; Κύριε των Οικονομικών, κύριε αρχίδι του κάθε υπουργείου, τις ζωές μας, ρε, τις παίζετε στο χρηματιστήριο της αθλιότητας;

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:25 μ.μ. Page 53

Ως κράτος ή ως ατομικές συνειδήσεις; «Ως συνειδήσεις... Όποιος έχει… Εμείς, δηλαδή, οι πολίτες…» Χρεωνόμαστε λοιπόν… «Ακριβώς. Γιατί περί χρέους πρόκειται». Κι άλλο χρέος; «Χρέος δικό μας», θα υπογραμμίσει πονηρά. «Το δικό τους ας το βάλουν εκεί που ξέρουν... ας το φάνε... Χρέος δικό μας ηθικό και ιστορικό, όσο αντέχουμε να αντιστεκόμαστε. Τώρα που ξέρουμε ότι άνθρωπος είναι αυτό: εσύ, εγώ, όλοι μας. Χρέος να περάσουμε σε μια διάδοχη κατάσταση. Να πολεμήσουμε. Να συνεργαστούμε. Χρέος να συντηρήσουμε τη γλώσσα μας, τις τέχνες μας, τη συνείδησή μας, την ιστορική μας μνήμη». Οι επόμενες γενιές θα διακρίνουν τη διαχωριστική γραμμή ή θα αφομοιωθούν απ’ ό,τι ξένοφερτο τους πλασάρεται; «Θα δούμε. Θα επικρατήσει το πλέον ισχυρό». Τι θεωρείς κατεστημένο; «Δεν με τρομάζει η λέξη πια... Τα πάντα είναι κατεστημένο ή γίνονται. Σήμερα ο Νταλάρας είναι κατεστημένο. Όλοι οι τραγουδιστάδες είναι. Οι τερατώδεις αμοιβές κάποιων είναι κατεστημένο. Και οι μεγαλοδημοσιογράφοι είναι. Είναι και οι ποδοσφαιριστές. Κλοτσιά και εκατομμύριο… Εγώ πώς θα συμπλεύσω, θα συνυπάρξω, θα συμπράξω ή θα συναγωνιστώ αυτούς; Είχα ένα στούντιο. Είχα και ανθρώπους που δούλευαν σε αυτό. Τους πλήρωνα καλά. Αλλά έφτυνα τον εαυτό μου, γιατί με αυτά που έπαιρναν δεν έφταναν να ζήσουν πάνω από μία εβδομάδα... Αυτή είναι η απαξία των πραγμάτων». Πού εναπόθεταν τις ελπίδες τους οι συμπατριώτες μας κάποτε και πού τώρα; «Κάποτε,στη δουλειά, στο ΙΚΑ, στο αφεντικό τους... Τώρα; Οι εκκλησίες είναι γεμάτες. Εκεί ο κοσμάκης ακουμπάει την απελπισία του». Στα χρηματιστήρια κανείς πια; «Εκεί όλο και κάποιοι πονηροί κάνουν παιχνίδι». Μιας και ανέφερες το ΙΚΑ,ξέρεις ότι υπάρχουν συντάξεις των 200 ευρώ; «Ναι. Η απόλυτη συρρίκνωση. Τι συζητάμε; Μια κοινωνία βουτηγμένη στο άδικο. Τα βουτάει το κράτος –οι των κομμάτων δηλαδή– και ρίχνει στον κόσμο ένα ξεροκόμματο με λίγο αλάτι και μπόλικη μιζέρια». Γλιτώνει κανείς; «Όποιος γλιτώσει από τη λαχτάρα του, που δεν το πιστεύει ότι γλίτωσε, το βουλώνει κλείνοντας μάτια και αφτιά, αποσύρεται στα απειροελάχιστα προνόμιά του».

Ιούλιος 2012

▲ ▲

Για ποια προνόμια μιλάμε; «Αυτές τις συντάξεις των 200 ευρώ.

crash 53

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:26 μ.μ. Page 54

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Στις δύο εκλογές που περάσαμε πρόσφατα οι καραγκιόζηδες έταζαν πάλι... Χωρίς αιδώ! Πενήντα ευρώ πάνω ο ένας; Εκατό ο άλλος! Τι ευτέλεια… τι υποκρισία... Τους ακούς και τρελαίνεσαι. Ρε πούστηδες! Ρε μπινέδες! Άνθρωποι δίχως τσίπα και ουσία, ξέρετε τι θα πει 200 ευρώ; Κύριε των Οικονομικών, κύριε αρχίδι του κάθε υπουργείου, κύριε σπεκουλαδόρε, τις ζωές μας, ρε, τις παίζετε στο χρηματιστήριο της αθλιότητας; Ακούω τώρα τους νεοδιορισθέντες πολιτικούς μας. Τι ωραία που μιλάνε ο καθένας χωριστά... Εντυπωσιακό. Ακούστε, κοπρίτες: Ετούτος ο τόπος κράτησε όρθιος όλα αυτά τα χρόνια από το αίμα κάποιων που βρέθηκαν φάτσα με φάτσα με το θάνατο. Και τι είχαν κάνει; Πρόδωσαν, λέει, την πατρίδα. Ποιοι, ρε; Αυτοί που ελευθέρωσαν την πατρίδα; Εσείς είστε προδότες! Παπανδρέηδες, Μητσοτάκηδες, Καραμανλήδες, Τσοχατζόπουλοι, νονοί της νύχτας αλλά και της μέρας μας! Τακιμιάσατε με τη βάρβαρη αρχιδοΜέρκελ! Τρομοκράτες των λαών! Ζηστε εσείς, ρε, με 200 ευρώ! Η γραβάτα σας πιο ακριβή είναι... Παράσιτα. Αλλά πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Έχετε μπλέξει με Έλληνες! Πάτε στ’ άπατα, κολύμπι δεν ξέρετε και τα σωσίβια τελειώνουν».

Το Μάρτη του 2011 τέσσερα κτήνη μπήκαν μέσα στο σπίτι μου. Βρομούσαν από πάνω μέχρι κάτω. Φορούσαν μάσκες, με χτύπησαν αλύπητα κα πήραν τα πάντα. Το μίσος τους ήταν ταξικό, κοινωνικό, φυλετικό, εθνικό ή όπως θες πες το. Και όλο τούτο σηματοδοτεί την ταπείνωση του έθνους μας

Νίκο, έχεις προσέξει ότι όλοι οι πολιτικοί είναι άσχημοι; Ακόμα και αυτοί που ξεκινούν όμορφοι καταλήγουν τερατόμορφοι... «Βγαίνει η ψυχή τους στη μούρη». Περιμένεις κάτι καλό από το νέο κυβερνητικό σχήμα; «Όχι βεβαίως. Από τον κόσμο περιμένω πολλά». Ως κομμουνιστής που είσαι, περίμενες άλλες κινήσεις από το ΚΚΕ; «Όχι. Το ΚΚΕ αυτό είναι κι αυτό πρέπει να είναι. Η Αλέκα ό,τι κάνει καλά το ’χει καμωμένο». Τον βρήκα να κάθεται στην αγαπημένη του πολυθρόνα. Πάντα στην ίδια. Ο ίδιος χτιστός καναπές, ο ντυμένος με τα πολύχρωμα υφαντά ριχτάρια και μαξιλάρια, τα χιλιάδες βιβλία σκορπισμένα με τάξη παντού, το δροσερό μωσαϊκό, το τηλέφωνο που δεν παύει να χτυπά. Όλα ίδια. Και ο ίδιος ντυμένος στα μαύρα. Πάντα. «Πολλοί θάνατοι», μου είχε απαντήσει κάποτε σε σχετική ερώτηση. Κι όμως, κάτι έχει αλλάξει. Κάτι που έσπασε τη γλυκιά του συνήθεια: να αφήνει τις πόρτες του σπιτιού του ανοιχτές. Αυτή τη φορά βρήκα τις πόρτες του κλειδωμένες. Δεν με υποδέχτηκε όρθιος ως συνήθως, αλλά καθιστός, άνοιξε τα χέρια του σε αγκαλιά μεγαλη... «Σκύψε, κυρά μου, μετά τον άγριο ξυλοδαρμό δεν μπορώ να σηκωθώ εύκολα... δεν έχουν κολλήσει ακόμα τα πλευρά μου». Το Μάρτη του 2011 ο Νίκος Κούνδουρος δέχτηκε στο σπίτι του μέσα ληστρική επίθεση και σχεδόν δολοφονική. «Να, εδώ καθόμουν. Μπήκαν μέσα. Ήταν τεσσερις. Τέσσερα κτήνη που βρομούσαν από πά54 crash Ιούλιος 2012

νω μέχρι κάτω, φορώντας μάσκες, χτυπώντας με αλύπητα. Πήραν τα πάντα. Στον πανικό μου δεν θυμόμουν καλά τον κωδικό του θησαυροφυλακίου. Μου έχωσαν ένα μαντίλι στο στόμα και χτυπούσαν στον τοίχο το πρόσωπό μου... Συνέχισαν να με χτυπάνε παρόλο που είχαν πάρει τα πάντα. Κάποια στιγμή ακόυσα τον ένα να λέει: “Τι τον κρατάς, πνίξ’ τον τον πούστη”. Άκου “τον πούστη”! Καλά το “πνίξ’ τον” αλλά και πούστης;» Τα κόκαλά σου δεν κολλάνε εύκολα σ’ αυτή την ηλικία, αλλά εσύ βλέπω ότι έχεις άλλα κολλήματα... Αυτό σε πείραξε; Που σε είπανε «πούστη» και όχι το ότι παρά τρίχα να σε φάνε; Τον πειράζω μήπως και διώξω λίγο από το βάσανο των ματιών του. Με κοιτάζει αμίλητος. Αχνοχαμογελάει. Ο αθώος τρυφερός φίλος μου αναγκάστηκε μέσα σε ελάχιστο χρόνο μπρος στα 86 του χρόνια να αλλάξει εκ διαμέτρου πεποιθήσεις, κοσμοθεωρίες και στάση ζωής, όσον αφορά τους μετανάστες και την εγκληματικότητα, που πολλαπλασιάστηκε με τον έρχομό τους στη χώρα μας. «Είναι όλοι άνθρωποι», έλεγε, «κι έχουν ίδια

”

δικαιώματα». Τους υπερασπιζόταν με ορμή και πάθος. «Δεν είναι τρομοκράτες», έλεγε, «τρομοκράτης είναι η πείνα τους. Δεν είναι εγκληματίες. Εγκληματίες είναι τα ισχυρά κράτη που κατέστρεψαν με πολέμους και λεηλασίες τα αδύναμα δικά τους κράτη... Κλέβουν για να φάνε. Έχουν το ίδιο δικαίωμα με μένα, με τον κυβερνήτη, με το μυρμήγκι, με το δέντρο». Του θυμίζω όλα αυτά. «Δεν έβλεπα την αλήθεια», ψιθυρίζει βογκώντας από τον πόνο όταν ο βήχας του τραντάζει τα πλευρά. Αν σε πληγώνει η κουβέντα αυτή, να την αλλάξουμε. Έχουμε τόσα άλλα να πούμε. «Η πραγματικότητα με πληγώνει. Είναι και ο λόγος που αυτή η επίθεση μου έδωσε και χαρά». Χαρά; απορώ. «Ναι. Είδα την αλήθεια. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Χάρηκα που πληγώθηκα από την αλήθεια. Είναι πολύ χειρότερο όταν κανείς πληγώνεται από τα ψέματα... Το μίσος τους ήταν ταξικό, κοινωνικό, φυλετικό, εθνικό ή όπως θες πες το. Και όλο τούτο σηματοδοτεί την ταπείνωση του

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:26 μ.μ. Page 55

έθνους μας. Αυτό. Το να μην μπορεί κανείς να κυκλοφορήσει ελεύθερος στους δρόμους».

Ναι. Όχι πολλά, αλλά ναι, ξέρω. «Άκου, λοιπόν, για να μάθεις περισσότερα, που ίσως και κάποιοι αναγνώστες του περιοδικού να μην τα ξέρουν. Και τώρα που πέσανε οι παρωπίδες ας παραδεχτούμε μεγάλες αλήθειες που πληγώνουν το σώμα της Ιστορίας και τις ψυχές μας... Δεν είπαμε; Καλύτερα να ματώνεσαι μες στην αλήθεια, παρά στο ψέμα. Και είναι πράγματα που τα ξέρω... Τα ξέρω σχεδόν από πρώτο χέρι... Ετούτος ο σύντροφος, λοιπόν, ο Αντρέι Ζαχάροφ, ήταν κομμουνιστής μέσα σε μια δαγκάνα σοβιετική, αλλά καθόλου κομμου-

νιστική. Μέγας φυσικός επιστήμονας. Ασχολήθηκε με τη μελέτη των κοσμικών ακτίνων και συμμετείχε στο πρόγραμμα κατασκευής της σοβιετικής ατομικής βόμβας, όπως και στις προσπάθειες κατασκευής της σοβιετικής βόμβας υδρογόνου. Επί Χρουτσόφ, απογοητευμένος βαθιά από την ως τότε ζωή και δουλειά του, άρχισε να κάνει εκκλήσεις για την παγκόσμια απαγόρευση των ατμοσφαιρικών πυρηνικών δοκιμών, αναπτύσσοντας παράλληλα έντονη δράση υπέρ των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ιδρύοντας εν τω μεταξύ την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μόσχας. Ήδη είχε μπει στο μάτι του κυκλώνα της απάνθρωπης σοβιετικής κρατικής μηχανής. Βασανίστηκε από την Κα-Γκε-Μπε ως αντικαθεστωτικός, με τρόπους τόσους και τέτοιους, που είναι θαύμα το πώς επέζησε, το πώς δεν τρελάθηκε, το πώς δεν έπαθε εγκεφαλική βλάβη, πώς δεν έμεινε φυτό... Το 1975 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης. Απαγορεύτηκε η έξοδός του από τη χώρα κι έτσι το παρέλαβε η σύζυγός του, Γέλενα Μπανέρ. Το 1980 επέκρινε δημοσίως την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν και εξορίστηκε στο χωριό Γκόρκι.

▲ ▲

Τώρα, με μια απόσταση χρόνου τόση, ικανή ίσως να βοηθάει τη σκέψη σου έξω από το σοκ και τον τρόμο της στιγμής, τι νιώθεις, τι λες για τους μετανάστες; «Δεν έχω το θυμό που είχα ένα χρόνο πριν, αλλά ούτε...» κομπιάζει, κοιτάει την οθόνη της τηλεόρασης με υγρά, βασανισμένα μάτια, «τις εφηβικές ονειροπολήσεις… Αυτά δηλαδή, όταν οι άνθρωποι δεν είναι εξουσιαστές, είναι όλοι καλοί. Όχι, Μαρία μου. Δεν είναι καλοί. Να φυλάγεσαι. Να προσέχεις... Μη γράφεις ποιήματα όταν μελετάς ανθρώπους, συνθήκες, τσιτάτα και δόγματα. Έχε το νου σου συνεχώς»… Μου ζητάει να του φέρω κρύο νερό από το ψυγείο και καθώς απομακρύνομαι, σκέφτομαι τα λόγια του... «αν δεν είναι εξουσιαστές, είναι καλοί…». Μήπως όμως από μια περίεργη συγκυρία τούτοι οι κακόμοιροι μετανάστες (το λάθρο δεν νομίζω πως κάνει καμιά διαφορά) έγιναν, κατά κάποιον τρόπο που δεν προέβλεψε η Ιστορία, εξουσιαστές; Αφού οι συμπεριφορές τους καταπατούν την ελευθερία των άλλων; Αυ-

τών δηλαδή που τους αρέσει να περπατάνε τη νύχτα, να κοιμούνται στην αυλή τους ή να αφήνουν ανοιχτές τις πόρτες τους; Πίνει το δροσερό νερό «στην υγειά του κόσμου», ενώ η τηλεόραση στο κανάλι της ΝΕΤ παίζει ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τον Αντρέι Ζαχάροφ. «Πολύ ενδιαφέρον ε; Να το δούμε και συνεχίζουμε μετά την κουβέντα μας» και χωρίς να περιμένει απάντηση, δυναμώνει τον ήχο και προσηλώνεται... Πού και πού στρέφει προς εμένα και αφήνει ένα πνιχτό «ωωωχ...»! «Ξέρεις για τον Ζαχάροφ, ε;»

Ιούλιος 2012

crash 55

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:26 μ.μ. Page 56

Είστε προδότες! Παπανδρέηδες, Μητσοτάκηδες, Καραμανλήδες, Τσοχατζόπουλοι, νονοί της νύχτας αλλά και της μέρας μας! Τακιμιάσατε με τη βάρβαρη αρχιδοΜέρκελ! Τρομοκράτες των λαών! Παράσιτα. Αλλά πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Έχετε μπλέξει με Έλληνες! Πάτε στ’ άπατα, κολύμπι δεν ξέρετε και τα σωσίβια τελειώνουν... Πέθανε το ’88, αφήνοντας πίσω του ένα θεσμοθετημένο βραβείο που φέρει το όνομά του, αφιερωμένο στην ελευθερία του πνεύματος».

▲ ▲

ραβλέψουμε τις παροχές... Όχι... Δεν ήταν ψέμα. Δεν θα άντεχε τόσο... Όμως, δεν ήταν και το θαύμα που πολλοί από μας πίστευαν»…

Ήταν αντικαθεστωτικός; «Ήταν κομμουνιστής».

Ένας άνθρωπος ελεύθερος λοιπόν σαν τον Ζαχάροφ στη Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να ζήσει. Στη σημερινή Ρωσία θα μπορούσε; «Ούτε μία ώρα».

Ήταν αντιφρονών; «Ήταν κομμουνιστής»… Δηλαδή; «Ελεύθερος». Αυτοί που τον κυνήγησαν δεν ήταν; Οι ανώτατοι των σοβιέτ; «Ανώτατοι... Ακριβώς... Όταν μπαίνουν οι βαθμοί στη μέση, πάει το επί ίσοις όροις... Αυτό δεν το εμπεριέχει η θεωρία της αταξικής κομμουνιστικής κοινωνίας...» Ανατροπή είχαμε εκεί ή κατάρρευση; «Εγώ με ενθουσιασμό θα διάλεγα τη δεύτερη λέξη. Εκείνο τον καιρό δε, είχαμε αρχίσει να μαθαίνουμε τι συνέβαινε εκεί πέρα. Και ακόμα μαθαίνουμε και τρομάζουμε». Ποιος ήταν ο τυφλοπόντικας της Ιστορίας που ροκάνισε έτσι τα πόδια της Σοβιετίας; «Η Κα-Γκε-Μπε κι ένας φρικαλέος καπιταλιστικός μηχανισμός». Άρα, το μεγάλο σοβιετικό θαύμα δεν ήταν παρά ένας μύθος; «Όχι... Δεν μπορούμε και ούτε επιτρέπεται να πα56 crash Ιούλιος 2012

Τότε πού; «Όσο και αν σου φανεί περίεργη η απάντηση, θα σου πω πως θα μπορούσε στην Αμερική». Πού; «Στην Αμερική. Γιατί όχι; Στη χώρα της δημοκρατίας». Η Αμερική είναι αυτή η χώρα; «Ναι. Μην κοιτάς την εξωτερική της πολιτική και τους πολέμους. Έχει ελευθερία λόγου. Δες τι ταινίες κάνουνε... Τα σκάνδαλα όλων των πολιτικών και Προέδρων στη φόρα. Πού είναι καλύτερα; Πού έχουν περισσότερη δημοκρατία; Στην Ελλάδα, στη Γερμανία ή στη Γαλλία; Όλοι μιλούν για ελευθερία και είναι χωμένοι στα σκατά...» Είπες πριν ότι ακόμα μαθαίνουμε για εκεί πάνω και τρομάζουμε... Είχε απομείνει κάτι να μάθουμε; «22.000 άνθρωποι. 22.000 Πολωνοί εν ψυχρώ στο Κατίν... Μαζικές εκτελέσεις τόσων χιλιάδων Πολωνών αξιωματικών, αστυνομικών, διανοούμενων, πολιτικών κρατουμένων και αιχμα-

”

λώτων πολέμου. Αυτό το έγκλημα διαπράχτηκε από τις αρχές του Απρίλη μέχρι τα τέλη του Μάη του 1940, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, από τη μυστική αστυνομία Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΣΣΔ, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων από τα σύνορα της Πολωνίας, σε ρωσικό έδαφος, στο δάσος Κατίν. Η πρώτη δημόσια αναφορά έγινε από τις αρχές της ναζιστικής Γερμανίας το ’43, αλλά η Σοβιετική Ενωση αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη, λέγοντας πως ήταν έγκλημα που διαπράχτηκε από τους Γερμανούς. Έγιναν και αργότερα προσπάθειες συγκάλυψης. Το 2008 τα ρωσικά δικαστήρια προχώρησαν σε αποχαρακτηρισμό των σχετικών αρχείων και το 2010 η Ρωσία αναγνώρισε πως η σφαγή του Κατίν διαπράχτηκε με εντολή του Στάλιν και της σοβιετικής ηγεσίας! Το 1992 εν τω μεταξύ ο Μπόρις Γιέλτσιν είχε δώσει στον Πολωνό ομόλογό του, Λεχ Βαλέσα, φωτογραφίες εγγράφων και αυθεντικά αντίγραφα με το διάταγμα της εκτέλεσης, το οποίο υπέγραφαν ο Ιωσήφ Στάλιν, ο Βιατσεσλάβ Μολότοφ, ο Κλιμέντ Βοροσίλοφ και ο Αναστάς Μικογιάν… Ωχ… Και πόσα ακόμα δεν ξέρουμε... Φόβος και τρόμος. Εγώ, ως παλαιοκομμουνιστής, έχω, Μαρία, να σου πω ετούτο και μην το ξεχάσεις ποτέ: Τον κομμουνιστή δεν πρέπει να τον φοβούνται οι άνθρωποι, αλλά να τον αγαπάνε…» ...Είχα πολύ καιρό να τον δω. Τον συνάντησα στις 21 Μαΐου στην παρουσίαση του βιβλίου του Ζουράρι. «Δεν έρχεσαι πια να με δεις...» παραπονέθηκε. «Μόλις τελειώσω την ταινία που έμεινε μισή με τον ξυλοδαρμό μου, θα πεθάνω... Δεν

052_057_KOUNDOUROS 05/07/2012 11:26 μ.μ. Page 57

έχω τίποτα να πάρω πια, μα ούτε και να δώσω. Πήρα και έδωσα πολλά…». Πολύ μεγάλος ο κύκλος της ζωής και της δημιουργίας του. Γεννήθηκε δέκα μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1926 στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, απ’ όπου αποφοίτησε το 1948. Κατά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο εντάχθηκε στις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μετά τον πόλεμο γνώρισε τα «μουσκεμένα χιλιόμετρα», που λέει και ο Ρίτσος, προς το Μακρονήσι. Εκεί γνώρισε και τον Βέγγο, ο οποίος έπαιξε και στην πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ο Κούνδουρος το 1954, τη «Μαγική πόλη»… Καθιερώνεται με τον «Δράκο». Ακολουθούν: «Οι παράνομοι», «Το ποτάμι», «Μικρές Αφροδίτες», «Το πρόσωπο της Μέδουσας», «Τραγούδια της φωτιάς», «1922», «Μπορντέλο», «Μπάιρον: Μπαλάντα για ένα δαίμονα», «Οι φωτογράφοι» και τώρα είναι έτοιμο «Το πλοίο». Έχει αντιπροσωπεύσει τον ελληνικό κινηματογράφο πολλές φορές στο εξωτερικό, όπως στα φεστιβάλ Βενετίας, Βερολίνου, όπου και βραβεύτηκε με τις «Μικρές Αφροδίτες», στη Θεσσαλονίκη για την ίδια ταινία καθώς και για «Το ποτάμι». Ο «Δράκος» χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία τη δεκαετία του 195060. Τόσο η ελληνική όσο και η γαλλική και αγγλική τηλεόραση έχουν προβάλει κατ’ επανάληψη ταινίες του. Σημειώνεται επίσης ότι αντίγραφα πολλών ταινιών του βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Μουσείο Κινηματογράφου, στη Γαλλική Ταινιοθήκη καθώς και στο μουσείο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης.

Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τα τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ «Ιφιγένεια εν Ταύροις», «Αντιγόνη» και «Ελληνιστί Κύπρος». Και φτάνουμε στην τελευταία του ταινία. Ένα πλοίο μαύρο σαν την κόλαση, που υποτίθεται ότι κουβαλούσε στάρι, ήρθε από την Αμερική και άραξε κάπου εδώ, στις θάλασσες του Ιονίου. Στη συνέχεια έφυγε για το Ισραήλ, που, ως γνωστόν, δεν παράγει στάρι. Τελικά, το πλοίο δεν είχε στάρι, αλλά τέλειο πολεμικό εξοπλισμό. Τις ίδιες μέρες σημειώνονταν επιθέσεις των Ισραηλινών κατά των Παλαιστινίων. Τα στοιχεία τα βρήκε σε είδησεις των εφημερίδων και έγραψε ένα σενά-

ριο μυθοπλασίας. Το εντέλει είναι ότι υπάρχει μια στοά μασόνων-μεσαζόντων ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Αμερικανούς. Όσο για τη διανομή; «Κανένας», μου λέει με αναίδεια σχεδόν. «Κανένας ηθοποιός». Έφυγα αργά. Πήρα μαζί μου τη μυρωδιά από τα βερίκοκα που με φίλεψε. Η Αθήνα ήταν άδεια. Ήταν το βράδυ που η εθνική Ελλάδος έπαιζε με τη Γερμανία. Μια νίκη εκείνο το βράδυ θα έγιανε λίγο και για λίγο την πληγωμένη περηφάνια μας...

Μόλις τελειώσω την ταινία που έμεινε μισή με τον ξυλοδαρμό μου, θα πεθάνω... Δεν έχω τίποτα να πάρω πια, μα ούτε και να δώσω. Πήρα και έδωσα πολλά… Ιούλιος 2012

crash 57

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 58

Συνεντεύξεις ΣΟΚ

crash

”

Δεν μας σκοτώνει ο καρκίνος,

τα ΚαρΚινωματα τΟυ ΣυΣτηματΟΣ μας σκοτώνουν «Δ

Συνέντευξη στην Ηλιάνα Τσαγκάρη

εν φοβάμαι τον καρκίνο, τα καρκινώματα φοβάμαι. Τις αποφάσεις που λαμβάνονται, την έλλειψη φαρμάκων, τις εξετάσεις που δεν γίνονται, τους γιατρούς που δεν μπορούμε να επισκεφθούμε, τις συμμετοχές που πρέπει να πληρώσουμε και δεν έχουμε χρήματα. Την απόφαση που πρέπει να λάβει ένας φτωχός ασθενής, αν με τα χρήματα που έχει πρέπει να αγοράσει τα φάρμακα για να ζήσει αυτός ή τα απαραίτητα για να ζήσει

”

η οικογένειά του. Αυτά είναι τα καρκινώματα. Κι αν πεθάνω, θα πουν ότι πήγα από τον καρκίνο… Όχι. Οι άνθρωποι πεθαίνουν από την αδιαφορία». Αυτά είναι τα λόγια μιας γυναίκας που έχει αντιμετωπίσει τρεις διαφορετικούς καρκίνους, που οι γιατροί τής είχαν δώσει πριν από 25 χρόνια 3 μήνες ζωής και τους διέψευσε, και αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή της για να βοηθάει τους καρκινοπαθείς. Η Περσεφόνη Μήττα, πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Μακεδονίας και Θράκης, αγωνίζεται και πολεμάει επί δύο και πλέον δεκαετίες κατά της επάρατης νόσου. Τα δύο τελευταία χρό-

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 59

Η Ελλάδα αυτοκτονεί και εγκαταλείπει τα παιδιά της...

Μια κάποια περίπτωση... «Δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσω τον Βασιλάκη. Ένα ελληνόπουλο που υπηρέτησε στο στρατό και γύρισε στο σπίτι του. Έψαχνε για δουλειά και δεν βρήκε. Δυστυχώς, μέσα σε μικρό διάστημα έχασε και τους δύο γονείς του. Χρήματα δεν είχε. Ο νοικοκύρης τού ζήτησε το ενοίκιο, δεν είχε να του δώσει και τον πέταξε έξω. Τον φιλοξένησαν κάποιοι φίλοι του και τότε εμφανίζεται και ο καρκίνος. Τον πήγανε στο νοσοκομείο και με ειδοποίησαν. Μπήκε στο χειρουργείο και, όταν έμαθαν οι υπεύθυνοι του νοσοκομείου ότι δεν έχει ασφάλεια, τον πέταξαν έξω. Είπαμε ότι δεν έχει πού να πάει, αλλά επέμεναν ότι πρέπει να φύγει. Υποσχέθηκα να του βγάλω βιβλιάριο πρόνοιας, για να έχει κι ένα επίδομα, να βρει ένα δωμάτιο να μείνει. Έπειτα από λίγες ημέρες με πήρε τηλέφωνο και κλαίγοντας μου είπε: “Τρέξε, με έβαλαν στο ψυχιατρείο”. Πήγα στο ψυχιατρείο να τον δω, αλλά πουθενά, κανείς με αυτό το όνομα. Έψαξα σε όλες τις κλινικές και τα ιδρύματα. Τελικά, βρήκα τον Βασιλάκη πεταμένο σε ένα ίδρυμα ψυχικών νόσων ηλικιωμένων, γιατί μάλλον εκεί μπόρεσαν να τον βάλουν δωρεάν… Ο Βασιλάκης πέθανε αβοήθητος, πριν προλάβει να χαρεί τη ζωή του, ανάμεσα σε ψυχικά αρρώστους. Πείτε μου, έχουμε τέτοιο δικαίωμα; Ας έρθουν αυτοί που αποφάσισαν για τη ζωή του Βασίλη να μου πουν ότι αν ήταν το δικό τους παιδί, θα λάμβαναν την ίδια απόφαση… Ο Βασίλης δεν είχε το δικαίωμα να παλέψει για τη ζωή του; Ο Βασιλάκης “έφυγε” το Φλεβάρη...»

Kραυγή αγωνίας από την πρόεδρο των καρκινοπαθών

Περσεφόνη μήττα

▲ ▲

νια, της οικονομικής κρίσης, εκτός από τον καρκίνο, πρέπει να πολεμήσει και τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, που, όπως λέει, δολοφονούν τους καρκινοπαθείς. Η περιγραφή της μιλώντας στο «Crash» είναι η απόδειξη: «Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης είναι πολλές και μας έχει επηρεάσει σε πάρα πολλά θέματα, και το πιο σημαντικό είναι τα φάρμακά μας, γιατί χωρίς αυτά πεθαίνω. Όταν κάνω χημειοθεραπεία, πρέπει να την κάνω σωστά, στους κύκλους που επιτρέπεται και που ορίζει ο γιατρός, σταθερά, και όχι όταν υπάρχει φάρμακο. Από την άλλη, κάποια από τα φάρμακα είναι πολύ ακριβά και, αν δεν έχω καν σύνταξη, μισθό ή οποιοδήποτε έσοδο, δεν μπορώ να το αγοράσω. Αν πάλι λαμβάνω 300 ευρώ

Ιούλιος 2012

crash 59

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 60

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ-ΣΟΚ

▲ ▲

σύνταξη ή 500 ευρώ μισθό και έχω οικογένεια, τι θα κάνω, τι να επιλέξω; Να πάρω το φάρμακό μου για να ζήσω εγώ ή φαγητό για να ζήσει η οικογένειά μου; Ποιος μπορεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα;». Η κρατική αναλγησία όμως δεν σταματά μόνο στην έλλειψη φαρμάκων. Η κ. Μήττα μας περιέγραψε την αλλαγή της «γραμμής» των υπευθύνων προς τους καρκινοπαθείς τις τελευταίες εβδομάδες: «Κάποτε ο γιατρός έλεγε στο συνοδό: “Δεν βλέπω καλά την ιστορία, μεγάλος άνθρωπος είναι, δεν έχει πολύ μέλλον, 3 μήνες, άντε 5 μήνες ζωής, πάρτε τον στο σπίτι. Αλλά, αν χρειαστεί οτιδήποτε, γυρνάτε στο νοσοκομείο, τον βλέπουμε και συνεχίζουμε”. Τώρα ξέρετε τι λένε; “Πάρτε τον στο σπίτι και αν συμβεί τίποτα, πηγαίνετε στα εφημερεύοντα, μην τον ξαναφέρετε εδώ. Δεν έχω δικαίωμα; Δεν πλήρωσα ασφάλεια στη ζωή μου; Δικά μου λεφτά είναι. Και για μένα είπαν στο γιο μου: “Τρεις μήνες έχει η μαμά σου, άδικα τη βάζεις στο νοσοκομείο”, και με έδιωξαν. Εγώ όμως το προσπάθησα και ζω 25 χρόνια! Μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει αν θα πεθάνω, δεν μπορούν να το αποφασίζουν κάποιοι άλλοι. Αφήστε μας να παλέψουμε μέχρι τέλους και να φύγουμε με αξιοπρέπεια». Πιστεύετε ότι το πρόβλημα είναι ότι δεν καταλαβαίνουν; «Αναρωτιέμαι αν μπορούν να μας καταλάβουν… Εγώ μπαίνω στο νοσοκομείο κάθε μέρα και βλέπω αρρώστους. Έχουν δει ποτέ τον πόνο του γονιού, που είναι το παιδί του μέσα στο νοσοκομείο και παλεύει να βρει άκρη; Ας έρθουν να δουν τα παιδιά που φέρνουν τους γονείς τους. Ας έρθουν να δουν τις μανάδες που έχουν τα παιδιά τους, μικρά παιδιά, με καρκίνο… Τι θα κάνουνε, δεν θα δώσουνε τη μάχη; Θα ακούνε ότι έχουν 3 μήνες ζωή και θα τα αφήνουνε να πεθαίνουν στο σπίτι; Όχι. Αν αποφάσισαν αυτοί να μας σκοτώσουν, εμείς δεν θα παραδοθούμε». Προσπάθησε όμως η πολιτεία να αντιμετωπίσει τη στάση των φαρμακοποιών δημιουργώντας τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ… «Αυτό που έκανε δεν ήταν διόρθωση, εγώ πήγα μία εβδομάδα και κάθισα έξω από την Αριστοτέλους, ξέρετε ποια ήταν η εικόνα; Άνθρωποι να έρχονται από διάφορα μέρη της Θεσσαλονίκης και τα πέριξ και να συνωστίζονται σε ουρές, όρθιοι μέσα στη ζέστη… Μόλις ερχόταν η σειρά τους, τους έλεγαν είτε ότι δεν έχουνε το φάρμακο: “ Έλα την άλλη εβδομάδα και θα δούμε” ή “Αυτό το έχουμε, να σου το δώσουμε, το άλλο πήγαινε να το αγοράσεις στο φαρμακείο”. Μα πώς θα το αγοράσει, τον ρωτάει κανείς αν έχει χρήματα; Κλαίγοντας έφευγε ο κόσμος και οι καρκινοπαθείς με παρακαλούσαν: “Κάνε κάτι, θα πεθάνουμε, πονάμε, δεν μας βάζουν στο νοσοκομείο…”» Ποιος πιστεύετε ότι φταίει για όλη αυτή την κατάσταση που βιώνουν όλοι οι Έλληνες; «Δεν δέχομαι ότι δεν υπάρχουν λύσεις. Εμείς ένα 60 crash Ιούλιος 2012

«Η υγεία πεθαίνει και μαζί της πεθαίνουμε κι εμείς», φώναξε μέσα από το φέρετρο στο οποίο είχε μπει η πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Μακεδονίας-Θράκης Περσεφόνη Μήττα έξω από το ΙΚΑ της οδού Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη σύλλογο φτιάξαμε εδώ και 23χρόνια και έχουμε παραγάγει έργο – και είμαστε εθελοντές καρδιοπαθείς και άσχετοι επαγγέλματος. Οργανώσαμε και φτιάξαμε ένα έργο ανθρώπινο, με 300 εθελοντές. Θα έρθει ο ασθενής να μας βρει για να τον μεταφέρουμε κάπου, να δει ψυχολόγο, να διαβάσει βιβλία για την πάθησή του, να βρει φαγητό, τα πάντα. Και αυτοί οι εξειδικευμένοι, οι γιατροί, λογιστές, οικονομολόγοι, νομικοί, συνταγματολόγοι, που είναι οι πολιτικοί, δεν μπορώ να διανοηθώ ότι δεν μπορούν να βρουν ένα έργο να το κάνουν πράξη και να είναι ανθρώπινο και εξελίξιμο. Να πάει η Ελλάδα μπροστά. Δεν γίνεται. Το μόνο που μου μένει να σκεφτώ σαν Έλληνας πολίτης είναι ότι από κάπου παίρνουνε εντολές. Κάποιοι

Αυτό αγωνιστήκαμε για τα παιδιά μας, για να τους αφήσουμε ένα χάος; Ποιον θα κοιτάξουμε στα μάτια; Τα παιδιά μας θα ντραπούμε ή αυτούς θα φτύσουμε;

βάλθηκαν να διαλύσουν την Ελλάδα. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση. Δεν είναι χαζοί, δεν είναι αγράμματοι, είναι εξειδικευμένοι, άρα γιατί δεν μπορούν να τα καταφέρουν; Γιατί δεν έσωσαν την Ελλάδα; Προφανώς εξυπηρετούν συμφέροντα και είναι κατευθυνόμενοι. Κι εγώ σε αυτό πονάω. Έχω πόνο, γιατί η Ελλάδα μου πουλιέται και δεν το πήραμε χαμπάρι. Αυτοί είμαστε; Αυτό καταφέραμε; Αυτό αγωνιστήκαμε για τα παιδιά μας, για να τους αφήσουμε ένα χάος; Ποιον θα κοιτάξουμε στα μάτια; Τα παιδιά μας θα ντραπούμε ή αυτούς θα φτύσουμε; Ας κάνουν λοιπόν κάτι για την υγεία, που είναι το πρώτο αγαθό. Δεν μπορούν να στερούν την υγεία από τον άνθρωπο». Αν κάποιος καρκινοπαθής είναι άεργος και ανασφάλιστος, τι γίνεται; Υπάρχουν κάποιες παροχές ή… «Όχι, ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Ξέρετε πόσοι άνθρωποι έρχονται από το σύλλογο και ζητούν βοήθεια; Ξέρετε ότι πριν από λίγο διάστημα ήρθε μια γυναίκα εδώ, μια μάνα, και μου ζήτησε χρήματα; Αλλά εμείς δεν έχουμε οικονομική βοήθεια και της είπα: “Δεν έχω χρήματα, να σου δώσω κάτι άλλο…”. Και ορμάει προς το μπαλκόνι για να πηδήξει κι ευτυχώς που υπήρχε κόσμος εδώ και την

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 61

Μόνο αν φτάσεις κοντά στο θάνατο... καταλαβαίνεις πόσο αξίζει να παλέψεις μέχρι το τέλος... εξυπηρετηθεί και ο υπόλοιπος κόσμος, ούτε τον αντιμετώπισαν σαν τους άλλους ασθενείς, τον μετέφεραν με ελικόπτερο! Τώρα ο κ. Σαμαράς αμέσως χειρουργείο, πώς να καταλάβουν την πραγματικότητα; Γιατί έχουν άλλη αντιμετώπιση; Η ζωή τους αξίζει περισσότερο από τη ζωή ενός φτωχού παιδιού με καρκίνο; Ή μήπως πλήρωσε περισσότερη εφορία και έφαγε λιγότερα… Όταν δεν δέχονται τους καρκινοπαθείς στα νοσοκομεία, πώς αισθάνεται ο κ. Σαμαράς που πήγε με συνοδεία υπουργών και εσπευσμένα; Αλήθεια, δεν νιώθει ντροπή; Δεν νιώθει την ανάγκη να βγει και να ζητήσει “συγγνώμη” από τον ελληνικό λαό και να υποσχεθεί και να βάλει καινούργιες βάσεις; Αλλά το μόνο που θα κάνουν είναι να λένε: “Δεν το περι-

Δεν είστε Θεοί για να αποφασίζετε ποιος θα πεθάνει και ποιος όχι. Δεν μπορείς να λες: «Έχεις 3 και 5 μήνες ζωής, πήγαινε σπίτι σου»

μέναμε αυτό από την Τρόικα και δεν ξέραμε το ένα και το άλλο”. Αυτή είναι η δουλειά τους; Γι’ αυτό τους πληρώνουμε;» Η οργή και η απελπισία της κ. Μήττα ξεχειλίζουν… Δεν ξέρω αν βρεθεί κάποιος αρμόδιος να απαντήσει στο ερώτημά της, αλλά, τουλάχιστον, ας το ακούσει: «Οι ασθενείς σήμερα πεθαίνουν από τον καρκίνο; Όχι. Πεθαίνουν από την αδιαφορία. Σε μια συνάντηση τούς είπα: “Δεν είστε Θεοί για να αποφασίζετε ποιος θα πεθάνει και ποιος όχι”. Δεν μπορείς να λες: “ Έχεις 3 και 5 μήνες ζωής, πήγαινε σπίτι σου”. Εμένα μου είπαν 3 μήνες και ζω 25 χρόνια. Δεν είναι γελοίοι, λοιπόν; Δεν φοβάμαι τον καρκίνο, τα καρκινώματα φοβάμαι. Τις αποφάσεις που λαμβάνονται, την έλλειψη φαρμάκων, τις εξετάσεις που δεν γίνονται, τους γιατρούς που δεν μπορούμε να επισκεφθούμε, τις συμμετοχές που πρέπει να πληρώσουμε και δεν έχουμε χρήματα. Την απόφαση που πρέπει να λάβει ένας φτωχός ασθενής, αν με τα χρήματα που έχει πρέπει να αγοράσει τα φάρμακα για να ζήσει αυτός ή τα απαραίτητα για να ζήσει η οικογένειά του. Αυτά είναι τα καρκινώματα. Και αν πεθάνω, θα πουν ότι πήγα από τον καρκίνο…»

▲ ▲

κράτησε και δεν αυτοκτόνησε! Έρχονται άντρες 2 μέτρα και ντρέπομαι κυριολεκτικά που είμαι γυναίκα και κλαίνε μπροστά μου γιατί δεν έχουν φαγητό για την οικογένειά τους. Να παρακαλάνε γιατί δεν έχουν να πληρώσουν την επίσκεψη στο γιατρό, γιατί τους βάζουν να πληρώσουν το 20% για τις εξετάσεις για να μπουν στα νοσοκομεία. Ποιος έχει να τα δώσει, όταν τον πετάς από τη δουλειά; Αν δεν έχεις βιβλιάριο, δεν σε βάζουν για χημειοθεραπεία. Πρέπει να βγάλεις έστω βιβλιάριο πρόνοιας, αλλά, για να το βγάλεις αυτό, δεν είναι απλό, πρέπει να περιμένεις 5-6 μήνες. Ο καρκίνος όμως δεν περιμένει. Παλιά ήταν αλλιώς, τώρα έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Τον καρκινοπαθή τον πετάνε, κόψανε τα περισσότερα επιδόματα, πληρώνεις επίσκεψη για να πας στο γιατρό, πληρώνεις 46 ευρώ για να περάσεις επιτροπή και αν σε κόψουν, για να κάνεις ένσταση, πληρώνεις άλλα 46 ευρώ. Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι που δεν έχουν ούτε τα 6 ευρώ… Τι θα γίνει, θα τους αφήσουμε να πεθάνουν; Οι πολιτικοί, οι υπεύθυνοι πώς μπορούν; Ή δεν έχουν συνείδηση ή απλά δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Όταν είσαι έξω από το χορό, δεν καταλαβαίνεις. Θυμάστε τον κ. Λοβέρδο, που αρρώστησε στη Βέροια και ήταν χαλασμένος ο αξονικός τομογράφος, δεν τον έφτιαξαν για να

Ιούλιος 2012

crash 61

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 62

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ-ΣΟΚ

νικήτας Κανάκης Πρόεδρος Γιατρών του Κόσμου

τΟΣη ΔυΣτυΧια δεν συνάντησα Ουτε Στην ΟυΓΚαντα Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

ίναι συχνά πυκνά που ανθρώπινες φιγούρες, βιασμένες από την αποστέρηση βασικών αγαθών πρωταγωνιστούν σε εικόνες εξαθλίωσης. Σήμερα, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια καταρρέει ακριβώς έξω από την πόρτα μας. Εδώ και είκοσι χρόνια ο Νικήτας Κανάκης βιώνει από πρώτο 62 crash Ιούλιος 2012

χέρι αυτή την πραγματικότητα. Είναι ο πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου και έχει υπηρετήσει ως εθελοντής με την οργάνωσή του σε περιοχές όπου οι ανθρώπινη ζωή καθίσταται αναλώσιμη. Τώρα οι ΓτΚ «δίνουν την πρώτη μάχη εδώ, στην Ελλάδα». Ήταν μόλις το Νοέμβριο του 2010, ένα μόλις εξάμηνο αφού η Ελλάδα εί-

χε τεθεί υπό διεθνή επιτήρηση, που οι Γιατροί του Κόσμου δημοσίευαν έκθεση με τίτλο «Αθήνα, μια πόλη σε ανθρωπιστική κρίση»… «Ενάμιση χρόνο μετά από εκείνη την έκθεση, πώς διαπιστώνετε ότι έχει εξελιχθεί η κατάσταση;» τον ρωτώ.

058_063_KARKINOPATHEIS 06/07/2012 5:02 π.μ. Page 63

Ξεκληρίζονται οικογένειες

Ο εφιαλτηΣ με αριθμΟυΣ...

ι Γιατροί του Κόσμου επέλεξαν εξαιτίας της κρίσης να παρέχουν πέρα από ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και υλική βοήθεια. Δημιούργησαν πιλοτικά ένα πρόγραμμα παροχής τροφίμων και ειδών ατομικής υγιεινής. Από το Νοέμβριο του 2011 έως το Φεβρουάριο του 2012 καταγράφηκαν 911 επωφελούμενες οικογένειες. Οι επωφελούμενοι του συγκεκριμένου προγράμματος απαντούν στα εξής χαρακτηριστικά, όπως τα κατέγραψε η οργάνωση: • Οι περισσότεροι τους προσέγγισαν στην Αθήνα (39,7%) και στο Πέραμα (57%). • Περισσότερες οι γυναίκες (63,1%) έναντι των αντρών (36,9%). • Τετραμελείς οικογένειες: 28%, πυρηνικές οικογένειες: 38,7%, μονογονεϊκές: 20% και εκτεταμένες σε ποσοστό 22,8%. Οι περισσότερες οικογένειες έχουν τουλάχιστον δύο τέκνα σε ποσοστό 32,4%. Τα περισσότερα παιδιά τους είναι ανήλικα (45,3%) έναντι των ενηλίκων (18,1%). • Το 51,2% διαμένει σε ενοίκιο, ενώ φιλοξενείται σε συγγενείς το 16%. • Οι δικαιούχοι διαμένουν στο κέντρο της Αθήνας (21,6%), στον Πειραιά (12,4%) και στο Πέραμα (46,4%). • Το 92,2% δεν έχει ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ το 59,9% δεν έχει θέρμανση. • Το 66,8% δεν έχει κανένα υποστηρικτικό δίκτυο, ενώ δέχεται βοήθεια από συγγενείς σε ποσοστό 15,9%. • Το 49,6% των παιδιών φοιτούν κανονικά στο σχολείο, ενώ η σχολική διαρροή αγγίζει το 6,3%. • Όσον αφορά το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων, το 52% δεν έχει ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. • Σε ποσοστό 42,7% οι άντρες και 60,6% οι γυναίκες δηλώνουν άνεργοι. • Το 49,3% των αντρών και το 51,7% των γυναικών δηλώνουν ανασφάλιστοι. • Το εισόδημα των οικογενειών σε ποσοστό 59% σε μηνιαία βάση αγγίζει/δεν ξεπερνά τα 300€. • Τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επωφελούμενοι του προγράμματός τους σε ποσοστό 32,2% αφορούν χρόνιες παθήσεις, ενώ τα κοινωνικά προβλήματα που ανέφεραν σε ποσοστό 37,3% έχουν οικονομικό υπόβαθρο.

«Έως το 2010 οι Έλληνες δεν συνιστούσαν μεγαλύτερο ποσοστό από το 8-9% των ανθρώπων που προσέρχονταν. Οι περισσότεροι ήταν μετανάστες, οι οποίοι δεν είχαν πού αλλού να πάνε. Αρχίσαμε λοιπόν να βλέπουμε εκείνη την εποχή, το 2010, ότι, για παράδειγμα, οι μικροσυνταξιούχοι που προσέρχονταν, άρχισαν να αυξάνονται με

ραγδαίους ρυθμούς. Από τότε μέχρι σήμερα το ποσοστό των Ελλήνων ανέβηκε στο 40% με ταυτόχρονη αύξηση του αριθμού των ασθενών. Το 2012 θα κλείσει περίπου με 40.000 ασθενείς και περισσότερες από 120.000 ιατρικές πράξεις».

Τραγικά θύματα, τα παιδιά: «Από τις 40.000

που προσήλθαν στο πολυϊατρείο, οι 8.000 ήταν παιδιά, είτε Ελλήνων είτε μεταναστών. Είναι τεράστια η κρίση. Όταν ρωτάς το μικρό: “Τι έφαγες σήμερα το πρωί;” και σου λέει: “Μακαρόνια που έμειναν από χθες”, έχεις πλέον μια εικόνα οικογενειών οι οποίες είχαν πέσει στο κατώτατο σημείο. Και το είδαμε αυτό έντονα στο ιατρείο του Περάματος, όπου κατά 90% προσέρχονται Έλληνες». Ποιες κατηγορίες ασθενών αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα; «Άνθρωποι με χρόνιες ασθένειες… Για παράδειγμα, είναι φοβερό αυτό που συμβαίνει με τον διαβήτη. Υπάρχουν άνθρωποι που ζητιανεύουν να βρουν την ινσουλίνη. Είτε γιατί είναι ανασφάλιστοι είτε γιατί είναι εγκλωβισμένοι, καθώς τα ταμεία δεν έχουν πληρωθεί λόγω της κρίσης. Άλλοι έρχονται γιατί δεν μπορούν να επισκεφθούν γιατρό σε νοσοκομείο. Είτε γιατί δεν έχουν τα 5 ευρώ είτε γιατί ένας με χρόνια πρόβλημα πρέπει να δει ξανά και ξανά γιατρό. Έρχονται, λοιπόν, εδώ να εξεταστούν – και κυρίως να εξασφαλίσουν τα φάρμακα και τα τρόφιμα». Για τα παιδιά «τρέχετε» και ένα πρόγραμμα εμβολιασμών. «Ναι, για τα ανασφάλιστα φτωχά παιδιά. Μόνο στο Πέραμα έχουμε εμβολιάσει σχεδόν 1.000 παιδιά. Νέες οικογένειες, στην περιοχή γύρω από το Πέραμα, δεν είχαν τη δυνατότητα να αγοράσουν τα εμβόλια και να πληρώσουν το γιατρό. Όλα τα άλλα είναι λόγια». Τέτοια περιστατικά θεωρείτε ότι έδωσαν σε παλαιότερη συνέντευξή σας τον τίτλο «Ελλάδα, όπως Ουγκάντα»; «Εργάζομαι και σαν εθελοντής στο πρόγραμμά μας στην Ουγκάντα και μερικά πράγματα δεν τα έχω αντιμετωπίσει ούτε εκεί. Ίσως να είχε μια δόση υπερβολής ο τίτλος, αλλά ντρέπομαι, για παράδειγμα, όταν γυναίκες άπορες για να γεννήσουν πρέπει να πληρώσουν 500 ευρώ σε ένα μαιευτήριο. Μου θυμίζει λίγο αυτό που έλεγε o Μαυρογιαλούρος: “Καλά, τα μαιευτήρια δεν έγιναν για τις γυναίκες, για να γεννάνε;”. Τώρα και στην Ελλάδα ακούω ιστορίες στις οποίες δεν μπορώ να βοηθήσω: άλλος κλαίει γιατί είναι καρκινοπαθής και δεν έχει τα φάρμακα, άλλος δεν μπορεί να μπει στο νοσοκομείο να κάνει την επέμβαση, δεν έχει λεφτά. Είναι η πρώτη φορά που στεναχωριέμαι και, πάνω απ’ όλα, ντρέπομαι. Δεν θέλω να ξαναγυρίσει το “μαμά, πεινάω” στην Ελλάδα. Γιατί τότε θα είναι ντροπή για όλους μας. Να παλέψουμε κάθε παιδί, κάθε άνθρωπος να έχει δικαίωμα στην στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Ήρθε σήμερα μια γιαγιά να πάρει τρόφιμα. Και μου είπε: “Εμένα τι με αφορά αν χρεοκοπήσουμε; Πρόκειται να φάω κάτι;”. Υπήρχε ένα παλιό μότο που έλεγε “πολεμάμε κάθε ασθένεια, ακόμα και την αδικία”. Αυτό κάνουμε. Γιατί, αν δεν μπορείς να βοηθήσεις κάποιον, δεν είσαι τίποτε απολύτως». Ιούλιος 2012

crash 63

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:42 π.μ. Page 64

Ένας απλός σύμβουλος είμαι, όπως και τόσοι άλλοι ικανοί συνάδελφοι

”

Χρύσανθος Λαζαρίδης

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:42 π.μ. Page 65

Το «δεξί χέρι» του Αντώνη Σαμαρά δίνει το στίγμα της νέας κυβέρνησης

”

Να ξεχάσουμε

ΟΣΑ ΞΕΡΑΜΕ

μέχρι σήμερα Μ

”

Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

τησή μας. Κι αυτό, γιατί το «δεξί χέρι» του Αντώνη Σαμαρά, από τα «πέτρινα χρόνια» ακόμη, έχει άμεσο και κοφτό λόγο, που σε βάζει, όμως, αμέσως στο νόημα αυτών που θέλει να σου πει. Και σε βάζει, χωρίς περιστροφές, γιατί έτσι λειτουργεί, γιατί πρέπει όλα να τα προλαβαίνει, αφού από το πηγαινέλα Κηφισιά

- Συγγρού - Μαξίμου δεν του μένει ούτε λεπτό για ν’ ανασάνει! Γιατί ο κ. Λαζαρίδης, πέρα από το γεγονός ότι είναι φειδωλός στις δηλώσεις και σχεδόν… απόμακρος σε συνεντεύξεις, δεν διαθέτει την πολυτέλεια του χρόνου, αφού ο βασικός σύμβουλος του Αντώνη Σαμαρά, εδώ και πολλά χρόνια, αν και, παραμένοντας μετριοπαθής, επιμένει πως «ένας απλός σύμβουλος είμαι μεταξύ πολλών άλλων ικανών συναδέλ-

▲ ▲

ε τη σχεδόν «αποφθεγματική» δήλωση ότι «τίποτε απ’ ό,τι ίσχυε στο παρελθόν δεν ισχύει πια», η οποία και συνοδεύτηκε με τη φράση «ούτε υπάρχει πια σύγκριση με άλλες καταστάσεις πριν ξεσπάσει η κρίση που ζούμε σήμερα», ο σύμβουλος του προέδρου της Ν.Δ. και τώρα βουλευτής Επικρατείας, Χρύσανθος Λαζαρίδης, με έβαλε αμέσως στο νόημα για το τι θα ακολουθήσει κατά τη συζή-

...Κανένα πρόγραμμα εξυγίανσης δεν μπορεί να επιτύχει σε μια οικονομία που παραλύει και σε μια κοινωνία που καταρρέει

Ιούλιος 2012

crash 65

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:42 π.μ. Page 66

Με τους κυρίους Αβραμόπουλο, Χατζηδάκη, Σταϊκούρα και Μηταράκη, ο κύριος Λαζαρίδης (στο κέντρο) σε μια σύσκεψη για τις κατευθυντήριες γραμμές της νέας κυβέρνησης

▲ ▲

φων», ήταν ο άνθρωπος που από το πρωί μέχρι το βράδυ βρισκόταν στα γραφεία της Ν.Δ. (και τώρα, φυσικά, βρίσκεται και στο Μέγαρο Μαξίμου), για να ρίξει την τελική ματιά στις ανακοινώσεις και στα κείμενα των συνεντεύξεων του ηγέτη του κόμματος (και τώρα πρωθυπουργού). Εξάλλου, η πολιτική του σταδιοδρομία αρχίζει από πολύ παλιά, από την εποχή της δικτατορίας, όπου ο νεαρός Χρύσανθος ήταν μέλος του «Ρήγα Φερραίου» και βρέθηκε στην κατάληψη της Νομικής το 1972 και λίγο αργότερα στο Πολυτεχνείο, ενώ το 1974 συνελήφθη και φυλακίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, αν και γιος αξιωματικού! Μετά την πτώση της Χούντας ο κ. Λαζαρίδης ήταν μέλος του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ και συγκαταλέγεται στα πρόσωπα εκείνα που αποχώρησαν, το 1977, από το ΚΚΕ Εσωτερικού για να ιδρύσουν τη ριζοσπαστική και ακτιβιστική Β΄ Πανελλαδική. Αλλά ό,τι και να ισχυρίζεται ο ίδιος και ό,τι και να λένε οι άλλοι, ο κ. Λαζαρίδης αποτελεί το «τανκ» –και όχι μόνο το «think tank»– που «ανοίγει το δρόμο» στον Αντώνη Σαμαρά, αφού από «άρματα» γνωρίζει καλά από τη θητεία του στο στρατό, όπου υπηρέτησε ως αρχηγός πληρώματος μέσου άρματος και πήρε το απολυτήριό του από τη 12η Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων στον Δορίσκο του Έβρου. Και η αλήθεια είναι πως ο Αντώνης Σαμαράς ανέκαθεν υπολόγιζε τις απόψεις του Χρύσανθου Λαζαρίδη, με τον οποίο «συγγενεύει» πολιτικά, όπως ισχυρίζονται οι στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, σε θέματα πολιτικής, οικονομίας, εξωτερικής πολιτικής, μειονοτήτων, εθνικής ταυτότητας και ελληνικών διεκδικήσεων. Μάλιστα, η ιδεο-πολιτική «ένωση» Λαζαρίδη - Σαμαρά έγινε κατά την περίοδο της έξαρσης του «Μακεδονικού», όταν ο πρώτος εργαζόταν ως ανταποκριτής ελληνικών ΜΜΕ στις ΗΠΑ και ο δεύτερος ως 66 crash Ιούλιος 2012

υπουργός Εξωτερικών ήταν ο κύριος εκφραστής των επιλογών της εξωτερικής μας πολιτικής. Κάτω, λοιπόν, από αυτές τις συνθήκες ήταν σχεδόν αδύνατο να «πετύχει» κανείς τον κ. Λαζαρίδη, αυτή την εποχή, για μια συνέντευξη. Τόσο η προετοιμασία και η διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας, αμέσως μετά ο «αγώνας» και η αγωνία για το σχηματισμό κυβέρνησης, που ακολουθήθηκε από την προετοιμασία για τη Σύνοδο Κορυφής και πρόσφατα η σύνταξη των γενικών κατευθύνσεων για τις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού, ιδιαίτερα που αυτός βρισκόταν… κλινήρης, δεν άφηναν περιθώριο ούτε μιας απλής… ανάσας για τον κ. Λαζαρίδη. Ωστόσο, η συζήτησή μας δεν πήγε… χαμένη. Μιλήσαμε για την πορεία της Ν.Δ., για να επισημάνει ότι «έχουμε μια γενικότερη αλλαγή στον πολιτικό χάρτη της χώρας και η Ν.Δ. διατηρεί τη δεσπόζουσα θέση», για το σημαντικό ρόλο της νέας κυβέρνησης, ώστε να υπογραμμίσει ότι «ασφαλώς και δεν ξεπεράστηκαν μεμιάς όλα τα προβλήματα, αλλά τώρα δεν είμαστε μόνοι», υπονοώντας ότι η επιτευχθείσα συναίνεση δίνει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Μιλήσαμε για την οικονομία για να μου τονίσει ότι «μόλις η αγορά αρχίσει να διαπιστώνει ότι η νέα κυβέρνη-

Έχουμε αλλαγή στον πολιτικό χάρτη της χώρας, αλλά η Νέα Δημοκρατία διατηρεί το δεσπόζοντα ρόλο…

Στην Ευρώπη δεν είμαστε “εμείς από τη μια πλευρά και όλοι οι άλλοι από την απέναντι πλευρά”! Αυτά που συζητούνται, για οποιοδήποτε μέλος, έχουν επίπτωση και στα υπόλοιπα

”

ση κάνει σίγουρα βήματα, θα αλλάξει και η ψυχολογία του κόσμου», δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτό, καθώς «κανένα πρόγραμμα εξυγίανσης δεν μπορεί να επιτύχει σε μια οικονομία που παραλύει και σε μια κοινωνία που καταρρέει», ολοκληρώνοντας τη σκέψη του με την άποψη ότι «το χτύπημα της φοροδιαφυγής, όπως και το χτύπημα της γραφειοκρατίας, είναι οι δύο πιο ουσιώδεις προϋποθέσεις για να βγούμε από την κρίση», ώστε να καταλήξει με το ότι «δεν έχουμε δικαίωμα να αποτύχουμε», γιατί απλούστατα «είμαστε αναγκασμένοι να πετύχουμε». Εξάλλου, με σπουδές πάνω στα οικονομικά στην Ελλάδα, στην Αγγλία και στις ΗΠΑ και με την εμπειρία του χρηματιστηριακού αναλυτή και του δημοσιογράφου στην Ελλάδα και την Αμερική (εφημερίδες «Τα Νέα», «Ελεύθερος Τύπος» και το περιοδικό «Οικονομικός Ταχυδρόμος»), αλλά και με τις διασυνδέσεις του ως αντιπρόεδρος στην Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων της Νέας Υόρκης, ο 58άχρονος σήμερα Χρύσανθος Λαζαρίδης ξέρει και να ελίσσεται και να αντιμετωπίζει συναδέλφους, οπότε… Από σύμβουλος του κ. Σαμαρά τώρα και βουλευτής Επικρατείας. Πώς είδατε αυτή τη διαφορά; «Πάντως, τις ίδιες ιδέες υπερασπίζομαι! Μόνο που τώρα πια μέσα από το Κοινοβούλιο. Και μάλιστα –αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό– ένα Κοινοβούλιο που καλείται, όχι μόνο να ξεπεράσει μια σοβαρή εθνική κρίση, αλλά να το κάνει αναζητώντας δρόμους εθνικής συναίνεσης... Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Και είναι η μεγαλύτερη πρόκληση…» Οι πρόσφατες εκλογές μπορεί να έδωσαν στη Ν.Δ. την ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρ-

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:42 π.μ. Page 67

Από τα χρόνια του «Ρήγα Φερραίου» ο κύριος Λαζαρίδης (στο άκρο δεξιά) δίπλα από τον κύριο Μηλιό, σημερινό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ συμφωνία σε συναινετικό κλίμα με άλλα κόμματα, διαφορετικής ιδεολογικής προέλευσης. Αν σας έλεγε κανείς το Δεκέμβριο του 2009 ότι μέσα σε δυόμισι χρόνια θα είχαμε καταφέρει όλα αυτά, πόσο θα το πιστεύατε;» Γιατί, όμως, μεγάλη μερίδα παλιών ψηφοφόρων του κόμματος πέρασε σε άλλα κομματικά στρατόπεδα; Τι έφταιξε γι’ αυτό; «Τα δυόμισι χρόνια που μεσολάβησαν η μεσαία τάξη, που αποτέλεσε παραδοσιακά την ευρεία κοινωνική βάση της Νέας Δημοκρατίας, υπέστη πολύ μεγάλο πλήγμα. Παρ’ όλα αυτά, το μεγαλύτερο μέρος της συσπειρώθηκε γύρω από την παράταξη και την ανέδειξε ξανά πρώτο κόμμα. Άλλωστε, δεν υπήρξε μόνο αυτό που αναφέρατε, ότι δηλαδή μερίδα ψηφοφόρων που παλαιότερα ψήφιζε Νέα Δημοκρατία στράφηκε αυτή τη φορά σε άλλα κόμματα ή στην αποχή. Υπήρξε και το ακριβώς αντίθετο! Αν διαβάσετε προσεκτικά τα “ποιοτικά” χαρακτηριστικά των σχετικών μετρήσεων, θα διαπιστώσετε ότι και ψηφοφόροι που ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν ψηφίσει Νέα Δημοκρατία την ψήφισαν για πρώτη φορά! Έχουμε μια γενικότερη αλλαγή στον πολιτικό χάρτη της χώρας. Και η Νέα Δημοκρατία διατηρεί το δεσπόζοντα ρόλο. Κι αυτό δεν είναι μικρό πράγμα».

Ασφαλώς δεν ξεπεράστηκαν μεμιάς όλα τα προβλήματα… αλλά τώρα δεν είμαστε μόνοι μας

Είσαστε ο επί των οικονομικών θεμάτων σύμβουλος του κ. Σαμαρά. Βλέπετε τώρα τις προεκλογικές εξαγγελίες να μπορούν να γίνουν πράξη, όπως τα είχατε υπολογίσει; «Σε ό,τι με αφορά, ένας απλός σύμβουλος είμαι, μεταξύ πολλών άλλων και πολύ ικανών συναδέλφων… Αλλά γι’ αυτό που με ρωτήσατε... Οι αποκρατικοποιήσεις, για παράδειγμα, μπορούν να γίνουν. Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας μπορεί να γίνει. Οι διαρθρωτικές αλλαγές μπορούν να γίνουν. Τώρα, μάλιστα, για όλα αυτά υπάρχει και συναίνεση, που, μέχρι πριν από ένα χρόνο ακόμα, ήταν αδιανόητη. Σας θυμίζω πως, όταν μιλήσαμε για αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, μας “πετροβολούσαν”. Τώρα υπάρχει ευρύτατη συναίνεση για όλα αυτά. Ασφαλώς, δεν ξεπεράστηκαν όλα τα προβλήματα. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο. Αλλά τώρα πια δεν είμαστε μόνοι μας. Αυτό το κεφάλαιο συναίνεσης που έχει δημιουργηθεί αποτελεί μια πολύ πιο ισχυρή αφετηρία». Το ότι δεν συζητήθηκε το ελληνικό πρόβλημα στη Σύνοδο Κορυφής είναι καλό ή δυσοίωνο σε σχέση με το πρόγραμμά σας και γιατί; «Όχι, δεν είναι “δυσοίωνο”, γιατί, έτσι κι αλλιώς, αυτά που συζητήθηκαν και αυτά που αποφασίστηκαν μας αφορούν όλους και επηρεάζουν θετικά τα ελληνικά συμφέροντα. Στην Ευρώπη δεν είμαστε “εμείς από τη μια πλευρά και όλοι οι άλλοι από την απέναντι πλευρά”! Αυτά που συζητούνται, για οποιοδήποτε μέλος, έχουν επίπτωση και στα υπόλοιπα. Και αυτά που συζητούνται για το πώς η Ευρώπη θα ξεπεράσει την κρίση ασφαλώς κι έχουν επίπτωση σε όλες τις χώρες, ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται πιο βαθιά σε κρίση. Επομένως, ό,τι αποφασίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής έχει επίπτωση πάνω μας και είναι ιδιαίτερα ευοίωνο».

▲ ▲

νηση, αλλά μήπως είχατε υπολογίσει ευνοϊκότερα τα πράγματα; Τι συνέβη και δεν ήρθαν όπως τα περιμένατε; «Η Ελλάδα βρέθηκε, τα τελευταία δύο χρόνια, στο “μάτι” ενός κυκλώνα που έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Αν σας έλεγε κάποιος, πριν από δύο χρόνια, ότι στις ελληνικές εκλογές του 2012 θα έρχονταν εκπρόσωποι από εκατοντάδες διεθνή ενημερωτικά μέσα και θα περίμεναν το αποτέλεσμα με κομμένη την ανάσα, δεν θα το πιστεύατε! Και με το δίκιο σας… Εξάλλου, τίποτε απ’ ό,τι ίσχυε στο παρελθόν δεν ισχύει πια! Ούτε υπάρχει δυνατότητα σύγκρισης με άλλες καταστάσεις πριν ξεσπάσει η κρίση που ζούμε σήμερα, δηλαδή πριν από το 2009. Βλέπετε πως όλο το μεταπολιτευτικό σκηνικό κατέρρευσε! Μεγάλα κόμματα –αλλά και μικρότερα– που έπαιξαν ρόλο τα τελευταία 35 χρόνια καταποντίστηκαν. Και η Νέα Δημοκρατία, όχι απλώς διασώθηκε, αλλά κατάφερε να αποτελεί σήμερα το επίκεντρο των ισορροπιών και το κέντρο των εξελίξεων. Εμείς γνωρίζαμε από την αρχή ότι η κρίση αυτή θα ήταν πολύ σοβαρή. Γι’ αυτό και προειδοποιούσαμε, άλλωστε. Όταν εκδηλώθηκε η κρίση, εκείνο που επιδιώξαμε είναι να είμαστε μπροστά από τις εξελίξεις, να χαράξουμε πορεία διεξόδου εγκαίρως και να μας δοθεί η ευκαιρία να την εφαρμόσουμε. Το πρώτο έγινε και το αναγνωρίζουν όλοι: είδαμε πιο μπροστά τι λειτουργούσε και τι όχι. Το δεύτερο έγινε επίσης: αυτή τη στιγμή οι προτάσεις που διατυπώσαμε δημόσια για την Οικονομία (στο Ζάππειο-Ι και στο Ζάππειο-ΙΙ) καθώς και για άλλα μεγάλα θέματα, όπως η λαθρομετανάστευση και η ασφάλεια, επίσης αναγνωρίζονται ως “αυτονόητα” πράγματα από όλους σχεδόν. Τότε, όμως, που τα πρωτοείπαμε δεν ήταν και τόσο “αυτονόητα”… Και σήμερα, στη νέα κυβέρνηση, καλούμαστε να τα εφαρμόσουμε, και μάλιστα σε προγραμματική

Ιούλιος 2012

crash 67

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:43 π.μ. Page 68

Μόλις η αγορά αρχίσει να διαπιστώνει ότι η νέα κυβέρνηση κάνει σίγουρα και αποφασιστικά βήματα, θα αλλάξει και η ψυχολογία του κόσμου

”

«Πάντα οφείλεις να έχεις εναλλακτικά σχέδια...» υποστηρίζει ο κύριος Λαζαρίδης στο συνεργάτη του «Crash» Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

▲ ▲

Είναι πλέον γεγονός ότι η πλειονότητα των πολιτών έχει ήδη εξαντλήσει τα «όριά» της και ήδη η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ανθρωπιστική πλέον κρίση. Τι έχετε δρομολογήσει άμεσα για αλλαγή αυτού του σκηνικού; «Και οι πολίτες έχουν εξαντλήσει τα όριά τους και η κοινωνία έχει εξαντλήσει τα δικά της. Αυτό που χρειάζεται είναι, παράλληλα με όλα τα υπόλοιπα που γίνονται –μείωση του ελλείμματος, διαρθρωτικές αλλαγές κ.λπ.– να υπάρξει και άμεση ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, για να μπορέσουν να αντέξουν και η οικονομία και η κοινωνία. Αυτός ο “αναπτυξιακός πυλώνας”, που δεν υπήρξε ως τώρα, να υπάρξει από δω και μπρος! Γιατί κανένα πρόγραμμα εξυγίανσης δεν μπορεί να επιτύχει σε μια οικονομία που παραλύει και σε μια κοινωνία που καταρρέει… Το πρόγραμμα που έχουν ήδη συμφωνήσει τα τρία κόμματα που υποστηρίζουν τη σημερινή κυβέρνηση προβλέπει μέτρα για να σταματήσει η ύφεση και μέτρα για να αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας. Όπως επίσης ριζοσπαστικές πολιτικές τομές για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη του πολίτη. Αλλά και για να αποκατασταθεί το αίσθημα της ασφάλειας, να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης, να καταπολεμηθούν η γραφειοκρατία και η φοροδιαφυγή, να υπάρξει άμεσα ρευστότητα... Όλα αυτά συνθέτουν ένα πλέγμα άμεσων μέτρων και μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών που μπορούν να υποκινήσουν ανάκαμψη το ταχύτερο. Και να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την κυβέρνηση και των εταίρων μας προς την Ελλάδα».

Μιλάτε για ανάπτυξη, αλλά αυτό πως, πότε και με ποιους θα γίνει, ώστε να έχουμε γρήγορα αποτελέσματα; «• Με αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων (ΕΣΠΑ), που λιμνάζουν εδώ και χρόνια. 68 crash Ιούλιος 2012

• Με άμεσα μέτρα κατά της γραφειοκρατίας, για να μπορέσουν να ξεμπλοκάρουν τα κοινοτικά κονδύλια. • Με άμεση επιστροφή μεγάλου μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, που έχει ήδη δρομολογηθεί. • Με ρευστότητα, που, επίσης, έχει δρομολογηθεί, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πράγμα που διευκολύνουν, μάλιστα, οι τελευταίες αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής. • Με μείωση κάποιων υψηλών φόρων, όπως το ΦΠΑ για την εστίαση, με διακανονισμό κάποιων υπέρογκων φορολογικών οφειλών και με μέτρα ανακούφισης που πρόκειται να συζητήσουμε. Όλα αυτά μαζί! Και, κυρίως, με αλλαγή της ψυχολογίας, που θα προκύψει μόλις η αγορά αρχίσει να διαπιστώνει ότι η νέα κυβέρνηση κάνει σίγουρα και αποφασιστικά βήματα. Και δεν χάνει καιρό». Ναι, αλλά παρατηρείται υστέρηση εσόδων. Φταίνε οι πολλοί νόμοι ή η «συνήθεια» των Ελλήνων να φοροδιαφεύγουν όποτε και όπως μπορούν; Εσείς τι θα κάνετε; «Φέτος υπήρξε “καθυστέρηση” και στην υποβολή φορολογικών δηλώσεων και στην αποστολή εκκαθαριστικών. Αυτό θα τακτοποιηθεί στο αμέσως προσεχές διάστημα. Αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να υπάρξει και κάποιος διακανονισμός στις φορολο-

Το χτύπημα της φοροδιαφυγής και της γραφειοκρατίας είναι η ουσιώδης προϋπόθεση για να βγούμε από την κρίση

γικές οφειλές που αφορούν προηγούμενα χρόνια και έρχονται μαζεμένες φέτος. Γιατί πολλοί, απλώς, δεν μπορούν να τα πληρώσουν μονομιάς. Η φοροδιαφυγή πρέπει να χτυπηθεί, αλλά απαιτεί στοχευμένες πολιτικές, όχι “οριζόντιες”, του τύπου: φορολογήστε τους πάντες για να αναγκαστούν να πληρώσουν και οι φοροφυγάδες. Οι “οριζόντιες” πολιτικές ισοπεδώνουν αυτούς που πληρώνουν έτσι κι αλλιώς, χωρίς να θίγουν ιδιαίτερα τους φοροφυγάδες. Το χτύπημα της φοροδιαφυγής, όπως και το χτύπημα της γραφειοκρατίας, είναι οι δύο πιο ουσιώδεις προϋποθέσεις για να βγούμε από την κρίση μακροχρόνια. Αλλά χρειάζονται προσεκτικό σχεδιασμό. Όχι ισοπεδωτικά ή αποσπασματικά μέτρα». Αν δείτε ότι το χρονοδιάγραμμα που έχετε βάλει δεν σας βγαίνει, έχετε εναλλακτικό σενάριο για έξοδο από την κρίση; «Πάντα οφείλεις να έχεις εναλλακτικά σχέδια. Αλλά πάντα μέσα στο ευρώ! Γιατί όποιος θέτει σε κίνδυνο την παραμονή της χώρας στο ευρώ δεν δημιουργεί “εναλλακτικό σχέδιο” για τη σημερινή κρίση. Απεργάζεται πολύ χειρότερη κρίση». Αν όμως αρχίσουν και πάλι οι κοινωνικές κινητοποιήσεις, με ή και χωρίς κομματική υποκίνηση, που θα σημαίνει πως ο κόσμος δεν είδε από την κυβέρνηση αυτό που πίστευε ότι περιμένει, τι σκοπεύετε να κάνετε; «Μια νέα κυβέρνηση, που ξεκινά με τέτοιο κεφάλαιο συναίνεσης, δεν σκέπτεται “τι θα γίνει, αν αποτύχει”. Σκέπτεται ότι πρέπει οπωσδήποτε να επιτύχει! Για να το πω αλλιώς, δεν έχουμε δικαίωμα να αποτύχουμε! Άλλωστε, πάντα αφουγκραζόμαστε την κοινωνία. Και πάντα είμαστε έτοιμοι για διορθωτικές κινήσεις, αν κάτι δεν πάει καλά. Και, όταν η κοινωνία βλέπει ότι προσπαθείς, ότι την αφουγκράζεσαι και ότι έχεις ανακλαστικά, δείχνει κατανόηση».

064_068_LAZARIDHS 06/07/2012 5:43 π.μ. Page 69

ΑΡΘΡΟ

Δημήτρης Αβραμόπουλος Ο υπουργός Eξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος γράφει για το «Crash»

Τα συμπεράσματα μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής

πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ. Στην πραγματικότητα η ύφεση κινείται μόνο το 2012 πάνω από 7%, με περαιτέρω αύξηση της ανεργίας και μείωσης κατά αναγκαία συνέπεια των δημοσίων εσόδων. • Τη συμμετοχή της Ελλάδας ισότιμα με τις Σύνοδος Κορυφής της 28/29-6• Την επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομιάλλες χώρες (στα πλαίσια του Μνημονίου των 2012, και ιδιαίτερα η ανακοίνωση κής προσαρμογής και προσδιορισμό του με βάχωρών της Ευρωζώνης για το σύστημα ενιαίας των χωρών-μελών της Ευρωζώση τα πραγματικά δημοσιονομικά δεδομένα που εποπτείας των τραπεζών) στο σύμφωνο για την νης σχετικά με τη χρηματοπιστωδιαμορφώθηκαν. Με την εφαρμογή του στο ανάπτυξη και την απασχόληση με συγκεκριμένα τική σταθερότητα, θεωρήθηκαν, και ορθά, ως Μνημόνιο υπάρχει παραδοχή ότι το ελληνικό μέτρα και ιδιαίτερα τη δανειακή ροή προς την οιμια σημαντική εξέλιξη για την ουσιαστική και ΑΕΠ θα μειωθεί το 2012-2013 κατά επιπλέον 4-5 κονομία μέσα από τα 120 δισ. που αποφασίστηκε νομισματική ένωση, την ανάπτυξη και την απαμονάδες. Επίσης, περιλαμβάνεται δέσμευση ότι να διατεθούν. σχόληση. μέχρι το 2014 θα πραγματοποιηθεί πρωτογενές Η νέα ελληνική κυβέρνηση, με πλατιά κοιΕίναι συνεπώς βέβαιο πως βρισκόμανωνική και πολιτική νομιμοποίηση και στε στην αρχή μιας αλλαγής του πλαισίαμετάκλητη δέσμευση παραμονής ου, για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρωζώνη, θα δημιουργήσει χρέους στην Ευρωζώνη, που σε μεγάλο ενιαίο εθνικό ευρωπαϊκό μέτωπο Είναι βέβαιο πως βρισκόμαστε βαθμό δημιουργήθηκε από το φαύλο και θα προωθήσει το σχέδιο εθνικής κύκλο τραπεζών και δημοσίου χρέους ανασυγκρότησης, ανάπτυξης, κοιστην αρχή μιας αλλαγής του πλαισίου στον οποίο έχει περιπέσει η Ευρώπη νωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους της κρίσης. συνεργαζόμενη στενά με τις χώρες Η νέα πολιτική απευθείας χρηματοτου ευρωπαϊκού Νότου, και όλους στην Ευρωζώνη, που σε μεγάλο βαθμό δότησης του πιστωτικού συστήματος όσοι θέλουν την Ευρώπη ενιαία, ισχυδημιουργήθηκε από το φαύλο κύκλο των χωρών-μελών αφορά τις χώρες ρή, κοινωνικά δίκαιη και δημοκρατιπου τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Οι κή, χωρίς Μνημόνια τιμωρίας και τραπεζών και δημοσίου χρέους στον οποίο όροι όμως για την απευθείας χρηματοεξοντωτικής λιτότητας των πλέον έχει περιπέσει η Ευρώπη της κρίσης δότηση θα διατυπωθούν σε μνημόνιο αδύναμων χωρών. συμφωνίας, που θα ακολουθήσει, στα πλαίσια του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού για τις τράπεζες. Η Ελλάδα συνήψε δανειακή σύμβαση για την ανακεφαλοποίηση των τραπεζών στα πλαίσια του δεύτερου Μνημονίου. Η επαναδιαπραγμάτευση των ελληνικών όρων του Μνημονίου αποκτά, μετά την τελευταία Σύνοδο, ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Η εθνική στρατηγική εξόδου από την κρίση με άμεσο στόχο την επιστροφή στις αγορές εντάσσεται σε ένα νέο πλαίσιο πολιτικής διαβούλευσης σε ανώτατο επίπεδο και πρέπει να περιλαμβάνει: • Την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με δύο βασικές παραμέτρους: με αφαίρεση, από το δημόσιο χρέος, των ποσών για την ανακεφαλοποίηση των τραπεζών και υπαγωγή της εποπτείας των ελληνικών τραπεζών στον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό.

“

Ιούνιος 2012

crash 69

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page70

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

ο θέρος βρισκόταν ήδη σε προϊούσα ωρίμανση. Τα «μετα-συμπτώματα» του πυρετού των ελληνικών εκλογών εντοπίζονταν ακόμα στην Ευρώπη και οι εξελίξεις στη διεθνή σκηνή επέσειαν τον κίνδυνο ανά πάσα στιγμή η κατάσταση να ξεγλιστρήσει σαν νερό μέσα από τη χούφτα – εκτός ελέγχου. Κι ενώ η Γηραιά Ήπειρος εξακολουθούσε να μοιάζει με βαρέλι μπαρούτι, στο οποία καταλήγει το μακρύ φιτίλι που άναψε στην Ελλάδα, το «Crash» επικοινώνησε ξανά με εκείνο το Ινστιτούτο Γεωπολιτικών Αναλύσεων στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, στο μακρινό Όστιν του Τέξας, για να αφουγκραστεί μια διαφορετική οπτική για τα πράγματα. Η «σκιώδης CIA», όπως αποκαλείται συχνά το Stratfor, λόγω των μεθόδων που ακολουθεί για τη συλλογή πληροφοριών, μέθοδοι ίδιες με εκείνες των υπηρεσιών πληροφοριών, έχει προβλέψει έγκαιρα πολλές πολιτικές εξελίξεις. Έχει, βέβαια, επίσης κατηγορηθεί για προνομιακές

70 crash Ιούλιος 2012

”

crash

Η ΕυρωπΗ

aυτό είναι

Η Kρίστεν Κούπερ, αναλύτρια του ινστιτούτου Stratfor, μιλά αποκλειστικά στο «Crash» για το μετεκλογικό τοπίο στην Ελλάδα και την προοπτική της Ευρώπης...

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page71

θα διαλυθΕι

αναπόφευκτο

”

τερα έξω από την Ευρωζώνη. Ανέκαθεν η αναλυτική «γραμμή» του ινστιτούτου ήθελε αναπόφευκτη τη διάλυση της Ε.Ε., γιατί «τα έθνη πάντα επιδιώκουν το δικό τους συμφέρον». Το ερώτημα που συγκεκριμένα προκύπτει με μια προσέγγιση που παραμερίζει εντελώς τον ταξικό παράγοντα είναι, για παράδειγμα, ποιο «εθνικό συμφέρον» εξυπηρετεί η Ελλάδα έχοντας υπογράψει το Μνημόνιο; Σε μια περίοδο που τα σκάγια μιας διάλυσης της Ε.Ε. θα «εκτροχίαζαν» σίγουρα και τον Ομπάμα λίγο πριν από το νήμα των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, η Κρίστεν Κούπερ επαναλαμβάνει ότι η διάλυση της Ε.Ε. είναι κάτι αναπόφευκτο.

”

Στην προηγούμενη συνέντευξή της είχε θεωρήσει σχετικά μειωμένο το ενδεχόμενο κοινωνικής αναταραχής. Αυτή τη φορά υποστηρίζει ότι ενδέχεται να υπάρξει κοινωνική αναταραχή λόγω ανέχειας, αλλά εκτιμά ότι αυτή δεν θα πάρει τη μορφή διαδηλώσεων. Η αναλύτρια θεωρεί ότι οποιοσδήποτε κι αν εκλεγόταν στην κυβέρνηση, θα είχε ελάχιστες επιλογές λόγω «έξωθεν» περιορισμών και θεωρεί ότι, για παράδειγμα, η Αργεντινή με τον Κίρχνερ που την έβγαλε από το ΔΝΤ ήταν απλώς «άλλη περίπτωση». Σε μια περίεργη αντίφαση, υποστηρίζει ότι η νέα κυβέρνηση είναι καλύτερη από μια κυβέρνηση του «απορριπτικού του Μνημονίου» ΣΥ-

▲ ▲

σχέσεις με το αμυντικό-στρατιωτικό σύμπλεγμα και τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ. Επιπλέον, δραστηριοποιείται έναντι αδράς αμοιβής για λογαριασμό πολυεθνικών εταιρειών και ιδιωτών. Μια ανάλυση από τους «κατασκόπους του Διαδικτύου», λοιπόν, εκείνους που μπορεί να μη φορούν καμπαρντίνες, κατά το παλαιό κινηματογραφικό πρότυπο, αλλά να δρουν στα υγρά ανήλιαγα «υπόγεια» του παγκόσμιου ιστού και ενός παγκόσμιου δικτύου «πληροφοριοδοτών», παρουσιάζει πάντα ειδικό ενδιαφέρον. Στην προηγούμενη συνέντευξή της για το «Crash», η Κρίστεν Κούπερ είχε διατυπώσει την άποψη ότι η Ελλάδα θα ήταν σαφώς καλύ-

Στην Ελλάδα και την Ευρώπη οι κυβερνήσεις θα αλλάζουν συνεχώς τα επόμενα χρόνια

Ιούλιος 2012

crash 71

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page72

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Θα ήταν ανόητο αν η Ελλάδα απέρριπτε πηγές χρηματοδότησης εκτός της Τρόικας

”

▲ ▲

ΡΙΖΑ, αλλά ταυτόχρονα λέει ότι φαντάζεται πως η τωρινή κυβέρνηση θα… εγκαταλείψει το Μνημόνιο. Προβλέπει ότι η κρίση θα καταπιεί πολλές κυβερνήσεις, αλλά δεν απαντά ξεκάθαρα στο αν το κόμμα της Αριστεράς που τάραξε τα ύδατα θα γίνει κυβέρνηση στο άμεσο μέλλον. Επιπλέον, θεωρεί ότι με τον ΣΥΡΙΖΑ ισχυρή αντιπολίτευση είναι δύσκολο να σημειωθεί κάποια πρόοδος. Στην ερώτηση, όμως, τι είδους πρόοδο εννοεί, απαντά γενικά «την κίνηση προς τα εμπρός». Από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία η θέση της ότι η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι απαραίτητη, γιατί έχει πλέον καταστεί σαφές ότι «όσο καλές προθέσεις κι αν έχει κανείς δεν μπορεί να επιτύχει το ακατόρθωτο» – τους στόχους δηλαδή που έχουν τεθεί από τη συμφωνία…Η συζήτηση ξεκινά από τα αποτελέσματα των ελληνικών εκλογών...

Της υπενθυμίζω ότι στην προηγούμενη συνέντευξή της στο «Crash», πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου, είχε εκτιμήσει ότι το ελληνικό πολιτικο τοπίο αλλάζει. Περιμένατε τα εκλογικά αποτελέσματα της 6ης και της 17ης Ιουνίου; Μου απαντά ότι περίμενε πως τα μη παραδοσιακά κόμματα θα εμφανίζονταν σαν μια μεγάλη δύναμη στην κυβέρνηση και θα απομείωναν το κυρίαρχο status πολιτικών από το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., αλλά πως και οι πρώην αντίπαλοι θα ένωναν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν την ισχύ των νέων κομμάτων στο Κοινοβούλιο. «Παρ’ όλ’ αυτά θεωρούσα ότι αυτά τα κόμματα θα αντιμετώπιζαν διχασμούς και αβεβαιότητα, και ότι το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. θα είχαν μεγαλύτερα ποσοστά ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση το Μάιο – κάτι που προφανώς δεν συνέβη», μου λέει. «Οι εκλογές του Ιουνίου έδωσαν σε μεγαλύτερο βαθμό τα αποτελέσματα που ανέμενα από τις εκλογές του Μαΐου». Πώς θα σχολιάζατε το γεγονός ότι μετά από 2,5 χρόνια αυστηρής λιτότητας η Ελλάδα κυβερνάται ξανά από τα δύο κόμματα που κυ72 crash Ιούλιος 2012

βέρνησαν τη χώρα για δεκαετίες –με τη συμμετοχή και της ΔΗΜ.ΑΡ.– και που θεωρούνται εν πολλοίς υπεύθυνα για τη σημερινή κατάσταση; «Νομίζω ότι είναι σημαντικό να μην υποτιμάμε πόσο πολύ οι άνθρωποι φοβούνται το άγνωστο. Αν λέγαμε ότι η ζωή με το Μνημόνιο δεν υπήρξε σκληρή για τους Έλληνες, θα υποβιβάζαμε τη σοβαρότητα του προβλήματος. Όμως, η Ελλάδα επιβίωσε. Όταν ξέρεις τι να περιμένεις, μπορείς να προετοιμαστείς γι’ αυτό. Υπάρχει συγκεκριμένος βαθμός χειραφέτησης. Οι εκλογές του Μαΐου δημιούργησαν πολύ άγχος και αβεβαιότητα. Ενδέχεται να έκαναν κάποιους ψηφοφόρους να επιστρέψουν στο “οικείο”». Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ.ΔΗΜ.ΑΡ. μπορεί να δημιουργήσει εκ νέου μια λαϊκή συναίνεση γύρω από την πολιτική που θα ακολουθήσει; «Πιστεύω ότι υπάρχει μια ολοένα και ευρύτερη συναίνεση στην Ευρώπη ότι οι παρόντες όροι του Μνημονίου απλώς δεν μπορούν να επιτευχθούν. Είναι πιθανό η νέα κυβέρνηση να μπορέσει να συνεργαστεί με τους αξιωματούχους του ΔΝΤ και της Ε.Ε.,ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες στη χώρα. Κατά τη γνώμη μου, οι Έλληνες ηγέτες είναι πιο πιθανό να επιτύχουν ένα συμβιβασμό με τους δανειστές της χώρας, εάν δηλώσουν ότι θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους παρά εάν δηλώσουν ότι θα τις άρουν. Έτσι, αυξάνεται η πιθανότητα όλοι οι παίκτες να εξέλθουν από αυτή την κατάσταση ως νικητές. Εάν επιτύχει σε αυτό η νέα κυβέρνηση, υπάρχουν καλές πιθανότητες να δημιουργήσει ευρύτερη συναίνεση». Πώς μπορεί μια κυβέρνηση να τηρήσει προηγούμενες δεσμεύσεις και ταυτόχρονα να επιτύχει ένα συμβιβασμό που θα οδηγήσει σε λύση, επωφελή, όχι μόνο για τους δανειστές, αλλά και για την ελληνική κοινωνία; Πολύ περισσότερο όταν αξιωματούχοι της Ε.Ε. έχουν ήδη προϊδεάσει ότι το Μνημόνιο δεν πρόκειται να αλλάξει ουσιαστικά; «Φαντάζομαι ότι, λίγο πολύ, θα εγκατέλειπαν το Μνημόνιο και θα δημιουργούσαν μια νέα συμφωνία, που θα περιλάμβανε μέτρα τα οποία θα απάλυναν κάποιες από τις σκληρές επιπτώσεις του πρώτου Μνημονίου. Μέτρα που θα εστίαζαν, για παράδειγμα, στις δημόσιες επενδύσεις, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη της οικονομίας, αντί στις περικοπές δαπανών και τις απολύσεις. Είπα ότι “τιμούν” προηγούμενες δεσμεύσεις τους, γιατί δεν τις απέρριπταν εξαρχής όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρώ ότι η απόρριψη θα εκλαμβανόταν σαν αγνωμοσύνη και ασέβεια προς την υπόλοιπη Ευρώπη και δεν θα βοηθούσε στ’ αλήθεια την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκα σε συμβιβασμό ή επαναδιαπραγμάτευση γιατί είναι ξεκάθαρο ότι αυτοί οι στόχοι είναι αδύνατον να επιτευχθούν: ακόμα

Το έγκλημα και η βία θα αυξηθούν αν το ελληνικό κράτος δεν παρέχει υγειονομική περίθαλψη, ηλεκτρικό, ασφάλεια

”

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page73

και με τις καλύτερες προθέσεις δεν μπορεί κάποιος να επιτύχει το ακατόρθωτο». Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση αυτή θα εξαντλήσει την τετραετία; Μπορεί η κρίση να «καταπιεί» μια σειρά κυβερνήσεων; «Η άποψη του Stratfor είναι ότι οι πολιτικοί ηγέτες τελικά αντιμετωπίζουν τους ίδιους περιορισμούς και τις ίδιες ευκαιρίες που διαμορφώνουν τις ενέργειές τους, ανεξάρτητα από την προσωπικότητα που βρίσκεται επικεφαλής. Θεωρώ ότι στην Ελλάδα θα υπάρχει μια εναλλαγή κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια – όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η διαχείριση της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης αφήνει τους πολιτικούς με ελάχιστες επιλογές οι οποίες να είναι πολιτικά δημοφιλείς. Οποιοδήποτε Έλληνας ηγέτης θα αντιμετωπίσει τρομερές προκλήσεις για βελτίωση των πραγμάτων βραχυπρόθεσμα, κάτι το οποίο πιθανότατα θα ωθήσει τους πολίτες να αναζητούν διαρκώς την επόμενη εναλλακτική». Δεν αναφερόμουν σε μια προσωπικότητα, αλλά σε δύο εντελώς διαφορετικά πολιτικά προγράμματα – της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε, κατά τη γνώμη σας, δεν θα υπήρχε διαφορά οποιοδήποτε κόμμα και αν αναλάμβανε την εξουσία; Γιατί, για παράδειγμα, όταν το κόμμα του Νέστορ Κίρχνερ ήρθε στην κυβέρνηση μετά τη χρεοκοπία της Αργεντινής, σχεδόν τα πάντα άλλαξαν… «Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή, οπότε δεν μπορεί να γίνει άμεση σύγκριση. Κατ’ αρχάς, η Αργεντινή είχε διαρκώς θετικό εμπορικό ισοζύγιο. Η Ελλάδα χρειάζεται διαρθρωτικές αλλαγές, ανεξαρτήτως από το ποιο πολιτικό πρόγραμμα θα ακολουθήσει». Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει κυβέρνηση στο εγγύς μέλλον; «Νομίζω ότι οι προηγούμενες απαντήσεις μου καλύπτουν αυτό το ερώτημα».

Oι στόχοι του Μνημονίου είναι αδύνατον να επιτευχθούν: δεν μπορεί κάποιος να επιτύχει το ακατόρθωτο

”

νωθούν ταχύτατα εάν το ελληνικό κράτος κατασταθεί προοδευτικά ανίκανο να παρέχει βασικά αγαθά, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η ενέργεια ή η ασφάλεια. Δεν νομίζω ότι η αντίδραση θα πάρει τη μορφή διαδηλώσεων, αλλά ότι μάλλον θα μετουσιωθεί σε αύξηση του εγκλήματος, της βίας ή και της λεηλασίας». Αναλυτές υποστηρίζουν ότι πλέον γίνεται εμφανές πως το πρόβλημα εξαρχής δεν ήταν η Ελλάδα και ότι, όταν δύο από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα (Ισπανία, Ιταλία), τότε κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας, δηλαδή στην Ε.Ε. Συμφωνείτε; «Η προσέγγιση του Stratfor είναι εδώ και καιρό ότι η Ε.Ε. συνιστά ένα εγχείρημα που δεν μπορεί να λειτουργήσει και ότι αναπόφευκτα θα διαλυθεί. Τα έθνη πάντα θα επιδιώκουν κατεξοχήν και κατά προτεραιότητα το καθένα το δικό του συμφέρον. Η Ε.Ε. επιχείρησε να ωφεληθεί από τα συλλογικά έσοδα ενός μεγάλου έθνους, ενώ διατηρούσε την κυριαρχία στα επιμέρους κράτη. Μια νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς μια κοινή νομισματική πολιτική. Μια πολιτική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς κοινές πολιτικές. Όσο τα ευρωπαϊκά κράτη αρνούνται να εκχωρήσουν το απαραίτητο επίπεδο εθνικής κυριαρχίας –κάτι που είναι εξαιρετικά απίθανο– η Ε.Ε. δεν μπορεί να λειτουργήσει. Η Ελλάδα δεν είναι το μόνο μέρος στο οποίο αυτό γίνεται εμφανές. Συνιστά βασικό έλλειμμα της Ευρωζώνης». Όταν λέτε «ένα μεγάλο έθνος», εννοείτε τη Γερμανία; Με ποιον τρόπο τα περίφημα PIIGS (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία), για παράδειγμα, ωφελήθηκαν από τη Γερμανία όταν τα στοιχεία δείχνουν ότι το πλεόνασμα της Γερμανίας είναι ίσο με το άθροισμα των ελλειμμάτων των PIIGS; «Με τη φράση “ένα μεγάλο έθνος” αναφέρομαι στην Ευρώπη σαν σύνολο. Στις “καλές εποχές” οφέλη είχαν όλες οι χώρες της Ευρωζώνης. Το ευρώ επέτρεπε στα κράτη να δανείζονται σε ιστορικά χαμηλά, και αρχικά δημιούργησε

▲ ▲

Εκτός από την αύξηση της εγκληματικότητας, η Κρίστεν Κούπερ διαβλέπει και αύξηση της εχθρότητας εναντίον των μεταναστών και της ρατσιστικής βίας

Είχατε πει στο «Crash» ότι η πιθανότητα μιας κοινωνικής αναταραχής είναι μικρή. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, όμως, η κοινωνική πόλωση οξύνθηκε. Επιπλέον, το ακροδεξιό κόμμα της Χρυσής Αυγής συγκέντρωσε αναπάντεχα υψηλό ποσοστό. Την ίδια στιγμή, τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας συνεχίζουν να εφαρμόζονται. Με αυτά τα νέα δεδομένα, εξακολουθείτε να θεωρείτε μειωμένη την πιθανότητα κοινωνικής αναταραχής; «Ο όρος “κοινωνική αναταραχή” είναι ιδιαίτερα ευρύς. Θα συμφωνήσω ότι η ένταση έχει αυξηθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες – με τις εκλογές να έχουν αναμφισβήτητα συμβάλλει σε αυτό. Οι επιδεινούμενες οικονομικές συνθήκες θα οδηγήσουν σε αύξηση του εγκλήματος όπως και στην αύξηση της εχθρότητας εναντίον των μεταναστών και της ρατσιστικής βίας. Θεωρώ ότι οι κοινωνικές συνθήκες θα μπορούσαν να επιδει-

Ιούλιος 2012

crash 73

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page74

Η εκλογή Ολάντ στη γαλλική Προεδρία μπορεί να άλλαξε την ατμόσφαιρα στο θέμα της ευρωπαϊκής κρίσης, ωστόσο μια ρήξη του γαλλογερμανικού άξονα δεν είναι κάτι που θα συμβεί άμεσα, εκτιμά το Stratfor ράδειγμα, η Μέρκελ και ο Ολάντ δεν είναι τόσο “φιλικοί” μεταξύ τους όσο η Μέρκελ με τον Σαρκοζί. Παρ’ όλ’ αυτά, η αλλαγή της ρητορικής των Γάλλων υπό τον Ολάντ αναδεικνύει τα πολύ διαφορετικά οικονομικά συμφέροντα μεταξύ, όχι μόνο της Γερμανίας και της Γαλλίας, αλλά και της Γερμανίας με την περιφέρεια της Ευρωζώνης».

Ο ιδρυτής και πρόεδρος του ινστιτούτου Τζορτζ Φρίντμαν έγραφε χαρακτηριστικά ότι «η Γερμανία μετατράπηκε σε πρόβλημα της Ευρωζώνης, όταν κάποτε ήταν η λύση». Η Κρίστεν Κούπερ συμπληρώνει ότι από το να ενισχύει τις οικονομίες της Ευρωζώνης, το Βερολίνο κατέληξε να αποτρέπει την ανταγωνιστική τους ανάπτυξη.

Τόσο τα εγχώρια όσο και τα διεθνή ΜΜΕ –με προεξάρχοντα εκείνα της Γερμανίας– προσπάθησαν να παρουσιάσουν αυτές τις εκλογές στην Ελλάδα σαν δημοψήφισμα στο οποίο οι Έλληνες πολίτες έπρεπε να αποφασίσουν αν επιθυμούν ή όχι την παραμονή στο ευρώ. Πιστεύετε ότι το δίλημμα ήταν πραγματικό ή απλώς στόχευε να αποτρέψει τους Έλληνες από την αντιμνημονιακή ψήφο; «Παρόλο που δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι, αν ο ΣΥΡΙΖΑ εκλεγόταν κυβέρνηση και καταργούσε το Μνημόνιο, η Ελλάδα θα αποβαλόταν από την Ευρωζώνη, δεν θεωρώ ότι πρόκειται και για ψευτοδίλημμα. Η μονομερής απόρριψη της συνθήκης θα όξυνε τη σχέση της Ελλάδας με την Ε.Ε. και

▲ ▲

ευρεία οικονομική ανάπτυξη. Ορθώς, όμως, επισημαίνετε ότι τελικά η Γερμανία ωφελείται τα μέγιστα από την Ευρωζώνη, γιατί δημιούργησε ένα περιβάλλον στο οποίο ελάχιστοι εξαγωγείς μπορούν να την ανταγωνιστούν, κάτι που οδήγησε στη σημερινή μεγάλη ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου».

Είπατε ότι η Ε.Ε. δεν λειτουργεί γιατί κανένα κράτος δεν της εκχωρεί την απαραίτητη κυριαρχία. Αναλυτές, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα έγκειται ακριβώς στο ότι η Ελλάδα έχει εκχωρήσει μεγάλο μέρος της κυριαρχίας της στην Ε.Ε. και την Tρόικα, καθώς και στο ότι η Γερμανία είναι “πιο ίση μεταξύ ίσων» στην Ε.Ε. «Επισημαίνετε την άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος. Γι’ αυτό είπα ότι ένα σενάριο με εκχώρηση μεγαλύτερου μέρους της κυριαρχίας είναι “ιδιαίτερα απίθανο”». Πιστεύετε ότι θα αλλάξει κάτι στην Ε.Ε. η εκλογή του Φ. Ολάντ στη γαλλική Προεδρία; «Όπως ανέφερα, η Stratfor πιστεύει ότι οι πολιτικοί σπάνια αλλάζουν τη μακροπρόθεσμη συμπεριφορά του κράτους. Η εκλογή Ολάντ έχει σίγουρα αλλάξει την ατμόσφαιρα γύρω από την ευρωπαϊκή κρίση, γενικά, και τη σχέση Γαλλίας-Γερμανίας, συγκεκριμένα. Η Ε.Ε. όπως τη γνωρίζουμε σήμερα στηρίζεται στην αρχή της γαλλογερμανικής συνεργασίας. Αναμένουμε ότι μια σοβαρή διαταραχή των γαλλογερμανικών σχέσεων θα σημάνει την αρχή του τέλους της Ε.Ε. Αλλά αυτή η σχέση δεν θα εξελιχθεί γρήγορα, επειδή, για πα74 crash Ιούλιος 2012

Οι συνθήκες στην Ευρώπη καθώς και τα οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα προμηνύουν μια πολιτική αστάθεια μεγάλης διάρκειας

μια όξυνση της έντασης δεν θα ήταν παράλογο να καταλήξει σε έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη». Η Ελλάδα πρέπει να δανείζεται μόνο από την Τρόικα ή και από άλλες πηγές, εφόσον της προσφερθούν ευνοϊκότεροι όροι; «Αυτή τη στιγμή κανείς δεν φαίνεται να ρισκάρει να δανείσει χρήματα στην Ελλάδα με ευνοϊκότερους όρους. Παρ’ όλα αυτά, εάν πρόκειται να συμβεί, θα είναι ανόητο από την πλευρά του ελληνικού κράτους να αγνοήσει άλλες επιλογές, ακόμα και αν τις εξετάσει για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση στην Ευρώπη». Βλέπετε μακροπρόσθεσμη πολιτική αστάθεια στην Ευρώπη και, αν ναι, πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί; «Οι συνθήκες στην Ευρώπη καθώς και τα οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα προμηνύουν μια πολιτική αστάθεια μεγάλης διάρκειας. Δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αποφευχθεί. Το ερώτημα είναι πώς να περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες ενώ η Ευρώπη έχει μπει σε διαδικασία ριζικού μετασχηματισμού». Συμπυκνώστε μας σε δυο λόγια την προοπτική της Ελλάδας μετά τις τελευταίες εκλογές. «Καλύτερες από το να έμενε χωρίς κυβέρνηση. Όμως, η Ελλάδα αντιμετωπίζει τρομερές προκλήσεις που δεν θα αντιμετωπιστούν εύκολα. Και όσο ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει μια ισχυρή αντιπολιτευτική δύναμη, δεν θα είναι εύκολο». Τι είδους πρόοδο (προς όφελος ποιων) εννοείτε ότι θα μπορούσε να εμποδίσει μια ισχυρή αντιπολίτευση όπως ο ΣΥΡΙΖΑ; «Λέγοντας “πρόοδο” εννοώ απλώς την κίνηση προς τα εμπρός. Μια ισχυρή αντιπολίτευση σε οποιοδήποτε νομοθετικό σώμα εμποδίζει την πρόοδο, γιατί καθιστά δυσκολότερο το να επιτευχθεί συναίνεση σε διάφορα θέματα».

070_075_STRATFOR06/07/20124:40π.μ.Page75

ΑΡΘΡΟ

Κώστας Χρυσόγονος O Κώστας Χ. Χρυσόγονος είναι καθηγητής της Νομικής ΑΠΘ

Tο ελληνικό κράτος λειτουργεί σαν κοινός απατεώνας

λογιούχων και παραβιάστηκε απροσχημάτιστα η ισότητα των Ελλήνων στα δημόσια βάρη (άρθρο 4 παρ. 5 Συντ.), αφού το «κούρεμα» των ομολόγων ισοδυναμεί με επιβολή ισόποσης φορολογίας, με κριτήριο όχι τη ο ελληνικό κράτος συμπεριφέρταφυγή του δημοσίου για δανεισμό στο μέλφοροδοτική ικανότητα (δηλαδή τη συνολική θηκε ως κοινός απατεώνας στους λον. Γι’ αυτό τις παραμονές του PSI οι αρμόπεριουσία ή το εισόδημα), αλλά το πόσο ο χιλιάδες Έλληνες πολίτες που το διοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι είχαν υποενδιαφερόμενος εμπιστεύτηκε το κράτος. εμπιστεύτηκαν και τοποθέτησαν σχεθεί την εξαίρεση των φυσικών προσώΌσο περισσότερο το εμπιστεύτηκε και αγότις αποταμιεύσεις τους σε ομόλογα. Τα πεπων από την ανταλλαγή-κούρεμα των ομορασε ομόλογα, τόσο περισσότερο τον τιμωρισσότερα από τα ομόλογα αυτά αγοράστηλόγων. Άλλωστε, το ποσό των ομολόγων των ρεί τώρα το κράτος! καν από τους ομολογιούχους στις αρχές φυσικών προσώπων είναι ασήμαντο (λιγότεν όλα αυτά είχαν συμβεί σε ιδιωτική του 2009, σε τιμές ίσες ή και ανώτερες της ρο από το 1% του συνολικού δημόσιου χρέεπιχείρηση, οι διαχειριστές της θα υφίονομαστικής τους αξίας, όταν η τότε κυους) και το όφελος από το «κούρεμά» τους σταντο βαρύτατες ποινικές συνέπειες. Δυβέρνηση Καραμανλή υποσχόταν ότι το έλουσιαστικά ανύπαρκτο. στυχώς όμως, ενώ οι διαχειριστές του ελληλειμμα του δημοσίου για το έτος εκείνο δεν Παρά ταύτα, τελικά τα ομόλογα των φυσινικού κράτους, δηλαδή η τάξη των επαγγελθα ξεπερνούσε το 3,5%. Σκοπός των περισκών προσώπων συμπεριλήφθηκαν στο PSI ματιών πολιτικών, το αντιμετωπίζουν ως σότερων από τους ομολογιούχους δεν ήταν χωρίς καν να ερωτηθούν οι ομολογιούχοι, ιδιωτική τους επιχείρηση, ποινικές συνέπεινα αποκομίσουν κέρδος, αφού τα τοκομεμε αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. ες δεν μπορούν να τους καταλογιστούν, αφού ρίδια των ομολόγων ήταν τότε ελάχιστα Ολοκληρώθηκε έτσι η εξαπάτηση των ομοέχουν φροντίσει να αυτοπροστατευτούν υψηλότερα από τον τόκο των τραμέσω της δήθεν «ευθύνης» (ουσιαστικά πεζικών καταθέσεων, αλλά να ασυδοσίας) των υπουργών κατ’ άρθρο διασφαλίσουν το αποτέλεσμα 86 του Συντάγματος. Το μόνο που μέτων κόπων μιας ζωής τοποθεΑν όσα συνέβησαν σε βάρος νει στους ομολογιούχους είναι να τώντας το στην ασφάλεια (έτσι προσφύγουν στα αρμόδια δικαστήρια, των μικροομολογοιούχων ιδιωτών είχαν συμβεί πίστευαν) του δημοσίου. Στην ελληνικά και ξένα (Ευρωπαϊκό Δικαπραγματικότητα το έλλειμμα του σε ιδιωτική επιχείρηση, οι διαχειριστές της θα στήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), 2009 διαμορφώθηκε τελικά στο διεκδικώντας αποζημιώσεις από το υφίσταντο βαρύτατες ποινικές συνέπειες. 15,5% και λίγο αργότερα η κυκράτος-απατεώνα. βέρνηση Παπανδρέου οδήγησε τη χώρα στον Καιάδα του ΔΝΤ. Η αναδιάρθρωση και τελικά το «κούρεμα» του δημόσιου χρέους κατέστησαν έτσι αναπόφευκτα. Ωστόσο, αν υπήρχε στοιχειώδης πρόνοια για τη διαφύλαξη του καλώς νοούμενου δημοσίου συμφέροντος, θα έπρεπε με κάθε θυσία να εξαιρεθούν από το «κούρεμα» τα ομόλογα που κατέχουν φυσικά πρόσωπα. Και τούτο όχι μόνο για λόγους στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης, αφού τα φυσικά πρόσωπα-αποταμιευτές δεν μπορούσαν να κάνουν εκτίμηση κινδύνων και αντίστοιχη διασπορά τοποθετήσεων, όπως οι τράπεζες και οι άλλοι θεσμικοί επενδυτές, αλλά κυρίως επειδή τα φυσικά πρόσωπα θα ήταν η τελευταία κα-

“

Ιούνιος 2012

crash 75

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 76

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ-ΒΟΜΒΑ

του Παναγιώτη Κερτεζίτη

Ένα σχέδιο που θα ζήλευε και ο ίδιος ο Χίτλερ επεξεργάζεται η Μέρκελ

▲ ▲

να απίθανο σχέδιο που θα ζήλευε ακόμα και ο…. Χίτλερ φαίνεται ότι προωθούν ορισμένα «φωτεινά» μυαλά της περίφημης «ομάδας των σοφών» για λογαριασμό της γερμανικής Καγκελαρίας. Στόχος η δέσμευση χιλιάδων τόνων χρυσού από τα αποθέματα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και μάλιστα αντικαθιστώντας τις μεραρχίες του Γερμανού δικτάτορα με χαρτονομίσματα ευρώ… Το σχέδιο αυτό, γνωστό ως «European Redemption Pact», προβλέπει ότι οι υπερχρεωμένες χώρες του Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα) θα μπορέσουν να ξεφορτωθούν το χρέος που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους σε ένα ταμείο που θα συστηθεί γι’ αυτόν το σκοπό και θα επενδύει στη χρηματοδότηση ομολόγων. Αυτό θα σήμαινε ότι όλες οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης θα συμμορφώνονταν αυτόματα με το στόχο του Μάαστριχτ και άρα τέλος λιτότητα και Μνημόνια. Μέχρι εδώ όλα καλά, γιατί μέχρι στιγμής βλέπουμε το… τυράκι. Η «φάκα» όμως που μας ετοιμάζει η κυρία Μέρκελ βρίσκεται σε έναν από τους όρους συμμετοχής σε αυτό το ταμείο. Σύμφωνα με τους εμπνευστές του, η κάθε χώρα θα έπρεπε να βάλει ως collateral (εγγυήσεις) το διαθέσιμο χρυσό ή άλλα χρηματικά διαθέσιμα για να χρηματοδοτηθεί το ταμείο. Σε περίπτωση, όμως, αδυναμίας πληρωμής, ο χρυσός αυτός θα μπορούσε να κατασχεθεί, χωρίς μάλιστα καμία χώρα να μπορεί να προσφύγει για να ακυρώσει αυτή την απόφαση. Πράγματι, ένα σχέδιο που θα ζήλευε ακόμα και ο… Φύρερ! Υπενθυμίζεται ότι μετά από τις τροποποιήσεις στους νόμους της χώρας με την περίφημη δανειακή σύμβαση και την ευθεία παραβίαση του Συντάγματος, η κυβέρνηση του μη εκλεγμένου τεχνοκράτη τραπεζίτη κ. Παπαδήμου κατέστησε νομικά δυνατό για τους πιστωτές της Ελλάδας –βλέπε αφερέγγυες ευρωπαϊκές τράπεζες– ακόμα και να λεηλατήσουν υπό προϋποθέσεις τον ελληνικό χρυσό, που, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, αγγίζει τους 111,6 τόνους, σύμφωνα με το World Gold Council, το αρμόδιο δηλαδή παγκόσμιο όργανο παρακολούθησης των αποθεμάτων χρυσού. Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε στο τέλος ενός πλήρους κύκλου, που αποδεικνύει ότι το τελικό σχέδιο της παρέμβασης του τραπεζικού κατεστημένου και των διεθνών τοκογλύφων στην περιφέρεια της Ευρώπης δεν είναι τίποτα λιγότερο από την πλήρη κατάσχεση χρυσού. Το γερμανικό αυτό σχέδιο, το European Redemption Pact (σε ελεύθερη μετάφραση Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Λύτρωση), προσφέρει μια μορφή «ευρωομολόγων Lite», που μπορεί να συμβαδίζει με το γερμανικό Σύνταγμα και συμφώνα με τους εμπνευστές του θα σπάσει το πολιτικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σήμερα.

...ΒΑΛΤΕ στο ΧΕΡΙ

Oικονομική κατοχή μεταμφιεσμένη σε σχέδιο σωτηρίας

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 77

Η επιχείρηση με κωδικό «European Redemption Pact» έχει στόχο τις υπερχρεωμένες χώρες. Σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής, ο χρυσός θα μπορεί να κατασχεθεί, χωρίς καμία χώρα να μπορεί να προσφύγει

το ΧΡΥΣΟ του ΝΟΤΟΥ

2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ προωθεί η Καγκελαρία

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 78

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, η κίνηση αυτή της Γερμανίας δείχνει ότι ούτε η ίδια εμπιστεύεται πλέον το ευρώ

Peter Bofinger

Lars P. Feld

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΣΟΦΟΙ ΠΟΥ ΕΣΤΗΣΑΝ

Το κείμενο του σχεδίου που υποβλήθηκε στη γερμανική Καγκελαρία στα τέλη του 2011

▲ ▲

78 crash Ιούλιος 2012

θησαυρούς των κρατών και να δώσουν ως αντάλλαγμα χαρτονομίσματα! Η έμπνευση του σχεδίου είναι πραγματικά συγκλονιστική όσο και τρομακτική. Το γερμανικής έμπνευσης σχέδιο σταθεροποίησης προσφέρει στα υπερχρεωμένα PIGS, δηλαδή την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, αυτό που ζητούν όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι από την Ευρώπη, αν και σε πιο ελαφρά εκδοχή, ώστε να είναι συμβατή με το γερμανικό Σύνταγμα: μιας μορφής ευρωομόλογο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με άρθρο στη βρετανική «Telegraph», οι Γερμανοί «σοφοί» που επεξεργάζονται την προτεινόμενη «Συνθήκη Σωτηρίας» βασίζουν την πρότασή τους στο Sinking Fund που

δημιουργήθηκε από το διάσημο οικονομολόγο Alexander Hamilton στις ΗΠΑ το 1790, για να «καθαρίσει» τα χρέη που άφησε πίσω του η επανάσταση. Η πλούσια περιοχή της Βιρτζίνια ήταν η Γερμανία της εποχής. Τι ακριβώς προβλέπει το σχέδιο; Με απλά λόγια, στόχος του είναι να μειώσει το χρέος των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, ώστε να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το χρέος κάθε χώρας που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ της μεταφέρεται σε ένα κοινό, αλλά προσωρινό, Ταμείο Σωτηρίας, ενώ το υπόλοιπο χρέος (έως το 60% του ΑΕΠ) παραμένει κρατικό, όπως επιτάσσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα δημιουργι-

▲ ▲

Εμπνευστές αυτής της ιδέας είναι μια ομάδα που αποτελεί τον πυρήνα της περίφημης «επιτροπής των σοφών» της γερμανικής Καγκελαρίας και αποτελείται από τους Peter Bofinger, Lars P.Feld, Franz Wolfgang, Christoph M. Schmidt και Beatrice Weder di Mauro. Το συγκεκριμένο σχέδιο είχε αρχικά υποβληθεί στη Μέρκελ στα τέλη του 2011 και είχε αρχικά μπει στο «ψυγείο». Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, επανήλθε στη δημοσιότητα, κερδίζοντας έδαφος στη Γερμανία. Επί της ουσίας το σχέδιο υποκαθιστά τις γερμανικές μεραρχίες με ευρώ: οι Γερμανοί δηλαδή θα μπορούν να πάρουν το χρυσό και άλλους εθνικούς

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 79

Franz Wolfgang

Christoph M. Schmidt

Beatrice Weder di Mauro

ΤΗ... ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ «ΚΟΜΠΙΝΑ» Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΧΡΥΣΟΥ TONOI 1. ΗΠΑ 2. Γερμανία 3. ΔΝΤ 4. Ιταλία 5. Γαλλία 6. Κίνα 7. Ελβετία 8. Ρωσία 9. Ιαπωνία 10. Ολλανδία 11. Ινδία 12. ΕΚΤ 13. Ταϊβάν 14. Πορτογαλία 15. Βενεζουέλα 16. Σαουδική Αραβία 17. Ηνωμένο Βασίλειο 18. Λίβανος 19. Ισπανία 20. Αυστρία

8.133,5 3.396,5 2.814,1 2.451,8 2.435,4 1.051,1 1.040,1 883,3 765,2 612,5 557,7 502,1 422,4 382,5 372,9 322,4 310,3 286,8 281,6 280,0

TONOI 21. Βέλγιο 22. Τουρκία 23. Αλγερία 24. Φιλιππίνες 25. Ταϊλάνδη 26. Λιβύη 27. Σινγκαπούρη 28. Σουηδία 29. Νότια Αφρική 30. BIS 31. Ελλάδα 32. Μεξικό 33. Ρουμανία 34. Πολωνία 35. Αυστραλία 36. Κουβέιτ 37. Καζακστάν 38. Αίγυπτος 39. Ινδονησία 40. Δανία

227,5 179,1 173,6 162,8 152,4 143,8 127,4 125,7 125,0 119,0 111,6 106,0 103,7 102,9 79,9 79,0 76,7 75,6 73,1 66,5

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 80

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

κή διέξοδο από την κρίση χρέους, αλλά δεν είναι μια εύκολη λύση για την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Με τα οικονομικά δεδομένα του περασμένου Νοεμβρίου, η Ιταλία θα μετέφερε στο νέο Ταμείο χρέος ύψους 985 δισ. ευρώ, η Γερμανία 578 δισ., η Γαλλία 498 δισ. και συνολικά θα συγκεντρωνόταν ένα «ευρωπαϊκό χρέος» που θα έφτανε τα 2,325 τρισ. ευρώ. Στη συνέχεια, το νέο Ταμείο θα εκδώσει κοινά ομόλογα για να καλύψει αυτό το τεράστιο χρέος. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι πλούσιες χώρες του Βορρά, και ιδιαίτερα η Γερμανία, θα «μοιράζονταν» ουσιαστικά την υψηλή πιστοληπτική ικανότητά τους με τις χρεοκοπημένες οικονομίες του Νότου, με αποτέλεσμα καλύτερα επιτόκια και μείωση του «βάρους» του χρέους γι' αυτές. Παρότι η Γερμανία θα εξαναγκαστεί να μοιραστεί ουσιαστικά την πιστωτική της κάρτα με τα PIGS, το σχέδιο είναι ριζικά αντίθετο με αυτό που ζητούν οι υποστηρικτές του ευρωομολόγου. Κι αυτό διότι, ενώ το ευρωομόλογο θεωρείται ένα μεγάλο βήμα προς μια πραγματική οικονομική ένωση της Ευρωζώνης, το Ταμείο Σωτηρίας που προβλέπει το σχέδιο θα είναι εντελώς προσωρινό και τελικά θα καταργηθεί. Όπως υποστηρίζει ο Μπέντζαμιν Βάιγκερτ, ο γενικός γραμματέας του «Συμβουλίου Σοφών» της Γερμανίας: «Το Ταμείο σηματοδοτεί την επιστροφή στην πειθαρχία της Συνθήκης του Μάαστριχτ με κρατικό έλεγχο πάνω στους προϋπολογισμούς». Άλλωστε, αυτός είναι ο μόνος μέχρι τώρα τρόπος να παρακαμφθεί η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, που έκρινε ότι η Βουλή δεν μπορεί να παραχωρήσει την εξουσία της επί του προϋπολογισμού σε άλλο υπερεθνικό όργανο.

Χρυσός για ομόλογα

▲ ▲

Ωστόσο, όπως τονίζει στο άρθρο της η «Telegraph», το σχέδιο δεν είναι φιλανθρωπία. Για να πειστεί η Γερμανία να αφήσει τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια δανεισμού της (δανείζεται με 1,37% στα δεκαετή ομόλογα), θα υπάρχει μια σκληρή δικλείδα ασφαλείας που θα επιβάλλει πειθαρχία σε όλους. Έτσι, κάθε χώρα που θα συμμετάσχει στο σχέδιο θα πρέπει να δώσει ουσιαστικά ως εγγύηση ένα μεγάλο κομμάτι από τα αποθέματα χρυσού της, που θα ανέρχεται στο 20% του χρέους της. «Αυτή η εγγύηση θα χρησιμοποιηθεί μόνο στην περίπτωση που μια χώρα δεν τηρεί τις υποχρεώσεις της», αναφέρει το σχέδιο. Η ρήτρα αυτή του Σχεδίου Σωτηρίας δεν θα περάσει χωρίς αντιδράσεις, τονίζει το άρθρο. Η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν κρατήσει τα αποθέματα χρυσού τους, παρά την κακή οικονομική τους κατάσταση. Μόνο η Ιταλία έχει ένα συνολικό απόθεμα 2.451 τόνων χρυσού, που αποτιμώνται στα 98 δισ. ευρώ. Επιπλέον, οι οικονομίες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου δεν θα «έπαιρναν μπροστά» από τη μια μέρα στην άλλη. Θα έπαιρναν μπροστά, αλλά και πάλι θα χρειαζόταν μια περίοδος εσωτερικής υποτίμησης για να αυξήσουν την ανταγωνιστι80 crash Ιούλιος 2012

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:00 π.μ. Page 81

Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο της σύμβασης αναφέρει τη λέξη «mandatory law», που στην πραγματικότητα μεταφράζεται ως αναγκαστικό δίκαιο και όχι νόμος

Τα ΣΚΟΤΕΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ του Μνημονίου 2 Η ανάγνωση του κειμένου του Μνημονίου 2 κρύβει πολλά σκοτεινά σημεία. Στο άρθρο της δανειακής σύμβασης που αναφέρεται στο Εφαρμοστέο Δίκαιο και στα αρμόδια δικαστήρια υπάρχει μια παράγραφος που λέει ότι «Το Επωφελούμενο Κράτος-Μέλος και η Τράπεζα της Ελλάδος παραιτούνται… από κάθε δικαίωμα ασυλίας… έναντι αναγκαστικού μέτρου σε βάρος των περουσιακών στοιχείων στο μέτρο που αυτό δεν απαγορεύεται από το νόμο». Σε ποιο νόμο αναφέρεται η νέα δανειακή σύμβαση στη συγκεκριμένη παράγραφο; Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο της σύμβασης αναφέρει τη λέξη «mandatory law», που στην πραγματικότητα μεταφράζεται ως αναγκαστικό δίκαιο και όχι νόμος. Αναγκαστικό δίκαιο είναι «ένα σύνολο κανόνων υποχρεωτικής (αναγκαστικής) εφαρμογής, οι οποίοι ισχύουν ανεξάρτητα από τη βούληση των ιδιωτών», όπως γράφουν τα βιβλία του Δικαίου. Η σύνταξη της ελληνικής μετάφρασης αποδεικνύεται ότι έγινε γρήγορα και πρόχειρα, όπως επιτάσσει το κατεπείγον της διαδικασίας ψήφισης του νομοσχεδίου, παρόλο που υπήρχε η τεχνογνωσία και η εμπειρία από την ψήφιση του προηγούμενου Μνημονίου και τις σοβαρές ενστάσεις έγκριτων συνταγματολόγων που διατυπώθηκαν τότε. Καθηγητές και νομικοί επισημαίνουν ότι με την ψήφιση της συγκεκριμένης διατύπωσης μπαίνουμε σε μια γκρίζα ζώνη νομικής ερμηνείας του τι ακριβώς σημαίνει αναγκαστικό δίκαιο. Και αυτή ακριβώς τη σκοτεινή περιοχή νομικής ερμηνείας έπρεπε να διασφαλίσει προς το συμφέρον της η χώρα και η ασάφεια είναι κάτι που εξαρχής επεδίωκαν οι πιστωτές μας.

Το επίδικο σε αυτή την περίπτωση μπορεί να είναι για παράδειγμα η κατάσχεση του χρυσού που ανήκει στο ελληνικό κράτος σε περίπτωση που αυτό αποφασίσει να κηρύξει παύση πληρωμών απέναντι στους πιστωτές του. Η ελληνική Δικαιοσύνη μπορούμε να εικάσουμε με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας θα προστάτευε το ελληνικό δημόσιο σε περίπτωση που οι δανειστές μας προσέφευγαν στα ελληνικά δικαστήρια και διεκδικούσαν τα αποθέματα χρυσού, παρόλο που έχουμε υπογράψει ότι παραιτούμαστε από την ασυλία που έχει κάθε κυρίαρχο κράτος. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τα δικαστήρια του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου. Εκεί θα προσφύγουν οι πιστωτές μας σε περίπτωση που αθετήσουμε τους όρους που υπογράψαμε. Στην υποθετική περίπτωση που το δικαστήριο εκδώσει απόφαση αναγκαστικής κατάσχεσης των αποθεμάτων χρυσού της Ελλάδας, θα βρεθούμε σε πολύ δυσάρεστη θέση. Αυτά τα αποθέματα είναι απολύτως αναγκαία για την ταμειακή επάρκεια και τις διεθνείς συναλλαγές της χώρας σε περίπτωση επιστροφής στη δραχμή. Και τώρα προκύπτει το εξής πρακτικό πρόβλημα για τους πιστωτές μας που θα θέλουν να εφαρμόσουν μια τέτοια δικαστική απόφαση, ότι απλά δεν θα μπορούν να την εκτελέσουν στην Ελλάδα. Με τα αποθέματα χρυσού που βρίσκονται όμως στο εξωτερικό τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Σε ένα τραπεζικό ίδρυμα του εξωτερικού που υπάρχουν αρκετοί τόνοι ελληνικού χρυσού δεν θα υπάρχει ούτε ελληνικός στρατός ούτε πλήθος κόσμου που θα μπορούσε πρακτικά να ακυρώσει την κατάσχεση χρυσού.

Ιούλιος 2012

crash 81

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:01 π.μ. Page 82

Η Λούκα Κατσέλη είχε καταγγείλει ότι με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης και σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής μπορεί να γίνει άμεσα κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος, τονίζοντας ότι ο χρυσός κινδυνεύει

▲ ▲

κότητά τους... Προς το παρόν η Άνγκελα Μέρκελ δείχνει να απορρίπτει το σχέδιο αυτό. Τον περασμένο Νοέμβριο το είχε χαρακτηρίσει ως «απολύτως αδύνατο», αλλά έκτοτε η κρίση στην Ευρώπη όχι μόνο διέφυγε από την Ελλάδα, αλλά δείχνει έτοιμη να βάλει φωτιά σε όλο το οικοδόμημα του ευρώ, ειδικά με την τωρινή αναταραχή, λόγω της κατάστασης των ισπανικών τραπεζών. Από την άλλη πλευρά, οι Σοσιαλδημοκράτες αντίπαλοι της «Σιδηράς Καγκελαρίου» υποστηρίζουν αυτό το σχέδιο, όπως και οι Πράσινοι. Πάντως, ένα τέτοιο σχέδιο, με το οποίο η Γερμανία θα δάνειζε χρήματα στην Ευρώπη σε αντάλλαγμα εγγυήσεις σε χρυσό, υποδηλώνει, σύμφωνα με αναλυτές, την επαναφορά του κίτρινου μετάλλου ως νομισματικού οργάνου, ενώ ως ένα βαθμό δεικνύει πως η Γερμανία δεν εμπιστεύεται το κοινό νόμισμα, δηλαδή δεν εμπιστεύεται την περιφέρεια της Ευρωζώνης να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που η ίδια η Γερμανία απαιτεί. Η Γερμανία θέλει ένα σκληρό νόμισμα και γι’ αυτό θέλει η νότια Ευρώπη να αποδεχθεί τους όρους της. Το ερώτημα είναι αν η νότια Ευρώπη θα δεχόταν κάτι τέτοιο και, αν όχι, ποια θα ήταν η στάση της Γερμανίας; Όπως ανέφεραν σχετικά, όπως λέγεται, Γερμανοί αξιωματούχοι: «Το θεμελιώδες ζήτημα είναι σχετικά απλό. Οι εταίροι μας θέλουν πραγματικά περισσότερη Ευρώπη ή θέλουν απλός περισσότερα γερμανικά κεφάλαια για να στηρίξουν την ανταγωνιστικότητά τους;».

Στο στόχαστρο 3.000 τόνοι χρυσού… Όταν το Φεβρουάριο του 2012 η Λούκα Κα82 crash Ιούλιος 2012

τσέλη, η οποία εν τω μεταξύ είχε αποχωρήσει από την κυβέρνηση Παπανδρέου, τόνιζε σε τηλεοπτική της συνέντευξη ότι με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης και σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής μπορεί να γίνει άμεσα κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος, τονίζοντας ότι ο χρυσός κινδυνεύει, ελάχιστα από τα κυρίαρχα ΜΜΕ στη χώρα μας έδειξαν να συγκινούνται. Τώρα, ωστόσο, αυτός ο κίνδυνος εμφανίζεται, και μάλιστα με την υπογραφή των «σοφών» της Γερμανίας… Ο λόγος είναι προφανής. Η κατά τα άλλα… πτωχευμένη Ελλάδα δεν τα πηγαίνει καθόλου άσχημα σε ό,τι αφορά την κατοχή χρυσού. Η

Εάν οι χώρες του Νότου έμπαιναν στο συγκεκριμένο Ταμείο, θα έπρεπε να καταβάλουν εγγυήσεις περίπου 3.000 τόνων χρυσού. Όχι άσχημα για την κυρία Μέρκελ!

χώρα μας καταλαμβάνει την 31η θέση παγκοσμίως στην κατοχή χρυσού, ενώ ΗΠΑ, Γερμανία και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο φιγουράρουν στις τρεις πρώτες θέσεις της λίστας με τους κατόχους των περισσοτέρων τόνων χρυσού. Η κατάταξη της Ελλάδας θα ήταν πολύ υψηλότερη εάν υπολογιζόταν και ο «ελληνικός χρυσός» που βρίσκεται εκτός ελληνικών συνόρων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην πρώτη θέση, κατέχοντας 8.133,5 τόνους χρυσού, ακολουθεί η Γερμανία με 3.396,3 τόνους και το ΔΝΤ με 2.814,1 τόνους. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 31 θέση, κατέχοντας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού (World Gold Council), 111,6 τόνους. Ωστόσο, η Ελλάδα διατηρεί συνολικά 147,5 τόνους χρυσού. Οι 111,6 τόνοι αφορούν το χρυσό που βρίσκεται στην Ελλάδα, καθώς σημαντικό μέρος των διαθεσίμων σε χρυσό φυλάσσεται σε τράπεζες του εξωτερικού και συγκεκριμένα στην Ελβετία, στην ΕΚΤ και στις κεντρικές τράπεζες της Μ. Βρετανίας (Βank of England) και των ΗΠΑ (Fed). Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Ιταλία, με 2.451,8 τόνους, και στην 5η θέση η Γαλλία, με 2.435,4 τόνους. Η ΕΚΤ καταλαμβάνει τη 12η θέση, με 502,1 τόνους, ενώ στην 30ή θέση, ήτοι μία θέση παραπάνω από την Ελλάδα, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), με 119 τόνους χρυσού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε περίπτωση που οι χώρες του Νότου θα έμπαιναν στο συγκεκριμένο Ταμείο, θα έπρεπε να καταβάλουν εγγυήσεις περίπου 3.000 και πλέον τόνων χρυσού. Όχι άσχημα για την κυρία Μέρκελ!

076_083_XRYSOS 06/07/2012 4:01 π.μ. Page 83

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 84

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ταν η ανάγνωση του βιβλίου του «Κομματοκρατία και Δυναστικό Κράτος» και μια-δυο εξαιρετικές εμφανίσεις του στην τηλεόραση (ιδίως μία στην εκπομπή του Παπαδάκη, όπου έκανε «φύλλο και φτερό» τον πρώην «Τσάρο» της Οικονομίας Παπακωνσταντίνου) που με ώθησαν να ζητήσω μια συνέντευξη για το «Crash» από τον καθηγητή Γιώργο Κοντογιώργη, παρατηρώντας ότι στο πρόσωπό του υπήρχαν συγκεντρωμένα τόσα πολλά στοιχεία «απλής λογικής» του πολίτη, που θα μου «έκανε» για μέλος μιας κυβέρνησης με μόνο στόχο να… βγούμε από το αδιέξοδο. Η επιλογή ήταν άριστη. Ο καθηγητής είναι ένας «Υπέροχος άνθρωπος».

Η ιδεολογία της καταστροφής δεν έχει αύριο

▲ ▲

Μία από τις φράσεις του βιβλίου που «μου έμειναν» είναι ότι «Η ιδεολογία της καταστροφής δεν έχει αύριο». Γυρίζουμε πίσω στα τραγικά γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008, τα θυμόμαστε και, κυρίως, τον ακούω. Μιλάει ήρεμα και πάντα με ένα αδιόρατο χαμόγελο. Σταχυολογώ: • «Κάθε φορά που ο Παυλόπουλος, από τη θέση ευθύνης που είχε, ήταν υπαίτιος για μια καταστροφή έπαιρνε και ένα υπουργείο ως επιβράβευση. Ήταν όλοι τους ανασφαλείς. Όλη η πολιτική ηγεσία, από Σημίτη και μετά, δηλαδή από τους… παλιούς, ήταν ανασφαλείς. Και γι’ αυτό δεν μπορούσαν να “ανοιχτούν” σε προσωπικότητες της κοινωνίας για να πλουτίσουν τα κόμματα και την πολιτική». • «Στην Ελλάδα η εφαρμογή του νόμου θεωρείται αυταρχική υπόθεση. Η λειτουργία του κράτους και η κύρωση στον υπάλληλο που δεν λειτουργεί σύμφωνα με το σκοπό για τον οποίο υπάρχει θεωρείται αυταρχική υπόθεση. Από πού κι ως πού; Όταν υπάρχει ένας νόμος, δεν πρέπει να εφαρμοστεί; Εδώ πιο κάτω, στην πλατεία

Νομίζω ότι δεν πάμε προς την έξοδο από την κρίση. Έχουμε μπροστά μας μια περίοδο με μια κυβέρνηση με πρόσωπα πολύ… προσηλωμένα στην ηγεσία. Αλλά που είναι εντελώς ανυπόληπτα, ανίκανα, κατώτερα των περιστάσεων. Έπρεπε να σχηματιστεί μια κυβέρνηση που θα έπαιρνε ό,τι καλύτερο υπήρχε στην ελληνική κοινωνία. Όχι μια κομματική κυβέρνηση Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντάρα

”

Γιώργος Κοντογιώργης

”

Το πολιτικό σύστημα

ΠΑΡΑΓΕΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΟΧΙ ΗΓΕΤΕΣ...

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 85

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 86

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Εξαρχείων, λειτουργεί ένα κέντρο με τη μουσική στη διαπασών μέχρι τις 6 το πρωί και πάω στην αστυνομία, αλλά δεν κάνουν τίποτα. Αν πάω και τους πω: “Ρίχνω βόμβα”, θα έρθουν;». • «Το κράτος σταματά το ρόλο του εκεί που έπρεπε να αρχίζει. Αυτό το άθλιο υποκείμενο που λέγεται Απόστολος Κακλαμάνης, που φαντασιώθηκε ότι μπορούσε να γίνει και πρωθυπουργός, και τόσοι άλλοι κάθονται και κατηγορούν την κοινωνία, γιατί, ας πούμε, όταν οδηγούν, παραβιάζουν το νόμο και διάφορα άλλα. Μα δεν γνωρίζω να υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο που αν ξέρει ότι υπάρχει ανομία, άρα δεν υπάρχει νόμος να εφαρμοστεί, να σέβεται το νόμο». • «Ασύμμετρη απειλή είναι αυτή που υπερβαίνει το ίδιο το απλό γεγονός. Έχει πολλαπλασιαστική σημασία σε σχέση με το γεγονός που την έφερε στην επιφάνεια. Αυτονομίστικες, ακόμα και τρομοκρατικές ομάδες… φυσικά και υπάρχουν. Ποιος τις έχει επιτρέψει; Και τώρα, αν θελήσουμε να δούμε τη Χρυσή Αυγή και τους αναρχικούς, τους αντιεξουσιαστές όπως λέγονται, όλα είναι υποπροϊόντα του κράτους. Το κενό εξουσίας είναι που δημιουργεί αυτά τα φαινόμενα. Σε καμία χώρα του κόσμου, όταν υπάρχουν περιοχές ολόκληρες υπό “κατοχή”, όπως, λ.χ., τα Εξάρχεια, το κράτος δεν παραμένει θεατής και δεν μπαίνει η αστυνομία σ’ αυτόν το “χώρο” για να μην… ενοχλήσει». • «Σημασία δεν έχει όταν κάποιος συμπίπτει με κάποιον άλλο σε μια κριτική θεώρηση ενός φαινομένου. Ο ένας μπορεί να έχει αφετηρία τη χιτλερική αντίληψη του κράτους, ο άλλος την αυταρχική αντίληψη του κράτους, ο τρίτος τη θρησκευτική αντίληψη συμπεριφοράς του ατόμου…Εγώ δεν έχω αυτού του είδους τις αντιλήψεις. Αντιθέτως, η προσέγγισή μου είναι ότι το ελληνικό κράτος δεν λειτουργεί κατά τις προδιαγραφές που εντέλλεται να λειτουργήσει, δηλαδή να εφαρμόζει το νόμο και πολιτικές δημοσίου συμφέροντος. Άλλος θα πει ότι αυτό το κράτος θα το καταργήσω επιβάλλοντας αυταρχισμό, άλλος θα πει ότι, όπως είπε ο Χίτλερ στη Γερμανία, θα επιβάλω ολοκληρωτισμό, άλλος θα παραφράσει τον Στάλιν και τον Λένιν στη Ρωσία και θα πει ότι επιβάλλει υπαρκτό σοσιαλισμό, που είναι μια άλλη μορφή ολοκληρωτισμού. Εγώ λέω ότι αυτό το κράτος, το σημερινό, είναι αναντίστοιχο προς την πολιτική ανάπτυξη της κοινωνίας, γι’ αυτό δεν λειτουργεί ούτε καν κατά το πρότυπο της δυτικής Ευρώπης που το εξέθρεψε. Η πρότασή μου είναι να αποκτήσει αντιπροσωπευτική προσομοίωση. Δηλαδή, η κοινωνία να μπει στην πολιτική. Όχι να καταργήσει την πολιτική. Να μπει». • «Δεν υπάρχουν ηγέτες στην κοινωνία μας. Το σύστημα αυτό δεν παράγει ηγέτες. Σκουπίδια παράγει. Δεν πρέπει να παράγει πολιτική η κοινωνία. Πρέπει να εξαναγκάζονται οι πολιτικοί που κυβερνούν να ακολουθούν το συμφέρον της κοινωνίας. Για παράδειγμα: Θα παίρνανε σήμερα απόφαση να φορολογούν τον άνεργο; Οι ίδιοι τις πήραν. Τους λένε οι τροϊκανοί: “Πατάξτε τη φοροδιαφυγή. Πατάξτε τις παρανομίες στο χώρο της 86 crash Ιούλιος 2012

Τις δύο φορές που μπήκα στην ΕΡΤ και τη μία φορά που μπήκα στο υπουργείο ήρθαν με απύθμενο θράσος να με… χαρτζιλικώσουν

”

υγείας, στο ασφαλιστικό, τις συντάξεις”. Κάνανε τίποτε γι’ αυτό; Επανειλημμένα τους έχω προτείνει να κάνουν αναδρομική διασταύρωση καταθέσεων της τελευταίας δεκαετίας. Μόνο δειγματοληπτικά το κάνανε. Να το κάνουν καθολικά. Αν το είχαν κάνει, θα είχαν συγκεντρώσει τόσα χρήματα, που θα ’χαμε “βγάλει” σχεδόν το δάνειο». Επανέρχομαι στη λέξη «ασύμμετρη» στον πρόλογό του: «Προσεγγίζω την ελληνική κρίση υπό το πρίσμα της ασύμμετρης καταστροφής που προκάλεσε στην ελληνική κοινωνία», λέτε. Τι εννοείτε; «Η κρίση, που έχει τις αφετηρίες της στη δεκαετία του ’80, το λεηλατικό αποτέλεσμα του “πολιτεύεσθαι”, δηλαδή και ο τρόπος της διαχείρισης το 2008 και ιδίως το 2009, οδήγησε σε καταστροφή, η οποία είναι δυσανάλογη με αυτό που θα μπορούσε να γίνει στην περίπτωση που “ελαφρώς” έπαιρναν, με την πολύ μικρή ευθύνη που μπορεί να έχει ένας πολιτικός, στοιχειωδώς μέτρα ανασυγκρότησης του κράτους και της σπατάλης, της κραιπάλης που γινόταν. Αν το είχαν κά-

νει, δεν θα χρειαζόταν να μπούμε ούτε σε μνομόνια ούτε σε τίποτε άλλο». Το 2008 και το 2009 υπήρξε «κραιπάλη»; «Όχι. Η κραιπάλη ξεκινά από τη δεκαετία του ’80. Από τότε που οικοδομείται το λεηλατικό κράτος που μας φέρνει στο 19ο αιώνα, στη φαυλοκρατία. Αλλά το 2008, στο τέλος της προηγούμενης κυβέρνησης και ιδίως στην κυβέρνηση Παπανδρέου, μπορούσαν να ληφθούν μέτρα περιοριστικά της σπατάλης, εφόσον το χρέος εκτοξεύτηκε και τα πράγματα ήταν “περίεργα”». Πάντως, προεκλογικά ο Καραμανλής το είχε πει... «Το ’χε πει για την επόμενη κυβέρνηση. Αλλά μην ξεχνάς και το “άσ’ το για αργότερα”. Αφού είδε ότι τα πράγματα πήγαιναν “εκεί”, θα έπρεπε να είχε πάρει μέτρα. Αλλά το χειρότερο είναι αυτό που έκανε ο Παπανδρέου. Διότι οι “αγορές” του έδωσαν 5 μήνες περιθώριο και αυτός, αντί να πάρει μέτρα, το… φώναζε. Μας έβαλε στο Μνημόνιο. Κακώς. Και δεν έπαιρνε κανένα μέτρο. Αντί να

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 87

Όταν «ξύνεις» τα όρια των ανοχών και των αντοχών μιας κοινωνίας, ένας σπινθήρας χρειάζεται για να δεις μια κοινωνία να εξεγείρεται

πάρει μέτρα, διαχειριζόταν την ελληνική κρίση κατά τον τρόπο του ναρκομανούς. Δηλαδή, να του “δώσουμε τη δόση” για να περάσει λίγο διάστημα, αντί να πάρει μέτρα να τον ανατάξει. Κι έτσι φτάσαμε μέχρι το τέλος. Και σήμερα στην ίδια κατάσταση είμαστε. Μέτρα για τους 3 πυλώνες της καταστροφής, το πολιτικό σύστημα, τη δημόσια διοίκηση και τη νομοθεσία που οικοδομεί τη διαπλοκή και τη διαφθορά, δεν έχουν ληφθεί. Το αποτέλεσμα της καταστροφής είναι δυσανάλογα μεγάλο με αυτό που θα υπήρχε εάν λαμβάνονταν στοιχειώδη μέτρα, έστω την τελευταία στιγμή».

”

Τα πρόσωπα του συστήματος Τα πρόσωπα αυτά που μας κυβέρνησαν από το ’80 και μετά έπαιξαν το ρόλο τους ως πρόσωπα ή ήταν πάντα «ενεργούμενα»; «Είναι ένα αμφίδρομο ζήτημα. Δηλαδή, ένας πολιτικός παίζει το ρόλο του και συγχρόνως είναι και “ενεργούμενο” κάποιου. Όταν εμπλέκεσαι ως ένας πολιτικός που απλώς “συνθέτει” συμφέροντα, είσαι μέρος του προβλήματος. Για να φύγεις από αυτή τη σύνθεση συμφερόντων, άρα της διαπλοκής, πρέπει να συγκροτήσεις πολιτικές που θα αναφέρονται στην κοινωνία, ώστε να βάλεις άλλες δυνάμεις στο παιχνίδι. Αυτό δεν το έχουν κάνει οι δικοί μας πολιτικοί, αν εξαιρέσεις λίγο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οι υπόλοιποι δεν το έχουν κάνει». Μα οι υπόλοιποι, ιδίως από το 2000 και μετά, κανείς τους δεν ήξερε, κανείς τους δεν είχε καταλάβει τι γινόταν; «Το ήξεραν. Όλοι το ήξεραν. Εγώ όσες φορές μιλούσε μαζί τους και τους ρωτούσα “πού πάμε”, μου απαντούσαν με τον ίδιο, στερεότυπο τρόπο: “ Έλα, μωρέ”. Η κοινωνία τούς έφταιγε. Έπιασα μέσα σε μια εβδομάδα δύο πολιτικούς. Κορυφαίους τότε και σήμερα. Και από τα δυο κόμματα. Και τους ρώτησα: “Γιατί δεν παίρνετε μέτρα για τη διαφθορά;”. Μου απάντησαν και οι δύο με τον ίδιο τρόπο “ Έλα, μωρέ…”. Σαν να ήταν συνεννοημένοι. Και μου έλεγαν: “Μας μάρανε η τροχαία παράβαση του… τάδε;”. Μα, αν δεν είσαι έτοιμος να δεχτείς να πας στη δικαιοσύνη για την τροχαία παράβαση, πόσο μάλλον αν είναι και κάτι σοβαρό».

▲ ▲

Ένα πραγματικά εντυπωσιακό βιβλίο των εκδόσεων «Πατάκη», που δίνει απαντήσεις γεννώντας ταυτόχρονα καινούργια ερωτήματα

Εσείς τα είχατε πει και παλιά; «Το 1992 είχε κυκλοφορήσει στη Γαλλία ένα βιβλίο μου με τίτλο “Η Ελληνική Ιστορία”. Στα γαλλικά. Αν θυμάμαι καλά, στη σελίδα 436 και 437 περιέγραφα αυτό που γίνεται σήμερα. Αν βγάλεις τις ημερομηνίες, είναι το ίδιο. Πώς λεηλατείται το κράτος, πώς δημιουργείται η απαξίωσή του και η προσκόλλησή του στο κόμμα για να δημιουργηθεί μέσω της λεηλασίας η πολιτική ηγεμονία, πώς καταχρεώνεται εξωτερικά η χώρα. Όλα αυτά τα περιέγραφα τότε. Υπάρχει στο Διαδίκτυο, “L’ histoire de la Grece”. Μπορείτε να το βρείτε. Μιλάω για τον εαυτό μου για να δείξω τα όρια του πράγματος. Εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με την επιστήμη της πολιτικής, όχι με την πολιτική πράξη. Μου δόθηκε πιεστικά η Ιούλιος 2012

crash 87

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 88

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

δυνατότητα να μπω στην πολιτική. Θα έπρεπε να επιλέξω. Ή να αναλύσω φαινόμενα ή να μπω στην πολιτική. Στο μέτρο που μου αναλογούσε, έργο μου ήταν να αναδείξω τα φαινόμενα. Για να μπω στην πολιτική, στο πολιτικό σύστημα, θα έπρεπε να γίνω σαν κι αυτό που ανέλυα. Αλλιώς, θα με είχε εκβράσει. Το διαπίστωσα και τις δύο φορές που μπήκα στην ΕΡΤ και τη μία φορά που μπήκα στο υπουργείο. Ήρθαν με απύθμενο θράσος να με… χαρτζιλικώσουν. Με πολλά χρήματα. Και το ’85 και το ’89… ιδίως το ’89, με παραγγελία των πολιτικών αρχηγών, ήρθαν για να με “πείσουν” να δώσω δωρεάν τα προγράμματα της ΕΡΤ. Δεν είμαι η μοναδική περίπτωση. Αλλά, αν θα ήθελα να πολιτευτώ για να παίξω κάποιο ρόλο, θα έπρεπε να γίνω όπως αυτοί».

Απαντήσεις που... τσακίζουν Έξω από την πραγματικά… ειδυλλιακή ατμόσφαιρα της συνέντευξης υπάρχουν και κάποια άλλα πράγματα για τα οποία πρέπει να τον ρωτήσω: Ψήφιζες; «Όχι». Ήσουν ενταγμένος, κατά καιρούς, σε σχηματισμούς…; «Όχι». Είχες συμπάθειες πολιτικές…; «Όχι». Πώς γίνεται αυτό; «Οι παλιές πολιτικές ηγεσίες, και του Καραμανλή και του Παπανδρέου και του Μητσοτάκη, είχαν μια υπεροχή προσωπικότητας και αισθανόντουσαν και περισσότερο ασφαλείς. Και καλούσαν πολύ περισσότερο κόσμο “απέξω”». Με τον Παπανδρέου τι είχε γίνει; «Με κάλεσε ο Παπανδρέου το ’85 μάλλον για κάποιο άλλοθι. Εγώ όμως προχώρησα σε πολιτική “ανοίγματος”. Δεν την άντεξε και φαγώθηκε να με εκπαραθυρώσει. Δημιουργήθηκε τεράστιο θέμα στις διαδηλώσεις με τραμπούκους του ΠΑΣΟΚ που πετροβολούσαν κι εγώ το είχα το θέμα και το έπαιξα παρά τις παρεμβάσεις. Ζήτησα να μου δώσουν σακάκι και γραβάτα για να βγω εγώ να το παρουσιάσω και να το σχολιάσω, το μετέδωσαν τελικά ασχολίαστο». Υπήρξε κάποιο επεισόδιο με τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό το 1989; «Το ’89 ανάγκασαν τον τότε πρωθυπουργό, τον Γρίβα, να με καλέσει και να με απολύσει για διάφορα θέματα της διακομματικής. Πήρα όλους μου τους συνεργάτες και πήγα και του είπα ότι “είστε πρωθυπουργός στη χώρα του Περικλή με τόσο λίγα προσόντα”». Τώρα πού μας πάνε; «Νομίζω ότι δεν πάμε προς την έξοδο από την κρίση. Έχουμε μπροστά μας μια περίοδο με μια κυβέρνηση με πρόσωπα πολύ… προσηλωμένα στην ηγεσία. Αλλά που είναι εντελώς ανυπόληπτα, ανίκανα, κατώτερα των περιστάσεων. Έπρεπε να σχηματιστεί μια κυβέρνηση που θα έπαιρνε ό,τι καλύτερο υπήρχε στην ελληνική κοινωνία. Όχι μια κομματική κυβέρνηση. Δεν χρειαζόταν 88 crash Ιούλιος 2012

κανένα κομματικό στέλεχος. Γιατί να είναι κομματικοί; Αφού δεν έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία, ούτε τις προϋποθέσεις για να κυβερνήσουν; Τι ξέρει ο οποιοσδήποτε εκεί μέσα από ένα ζήτημα που έχει σχέση με την ανασυγκρότηση του κράτους, της υγείας, των τραπεζών; Δεν πρέπει να έρθουν οι κατάλληλοι; Τι φοβάται η πολιτική ηγεσία;» Τι άκουσες; «Τι δεν άκουσα... Δεν άκουσα εκτός από κοινότυπες επισημάνσεις για το νόμο περί ευθύνης υπουργών τίποτε ουσιαστικό. Πάνε στο ίδιο αποτέλεσμα. Θα προστατεύουν τους πολιτικούς και τις πολιτικές που ακολουθούν οποιοδήποτε αποτέλεσμα κι αν έχουν. Δεν άκουσα τίποτα για την επαναφορά των σκανδάλων στην επικαιρότητα. Και κυρίως, τίποτα για τη δημόσια διοίκηση. Είναι δυνατόν να μένουμε στο νόμο που μας έφερε ο κύριος Ρέππας και τον προετοίμαζαν επιμελώς; Το μόνο που δεν μας λένε είναι ότι θα δίνουν κάθε πρωί ένα λουκούμι στον υπάλληλο. Μα έχουν πάει ποτέ στη δημόσια διοίκηση να δουν τι γίνεται; Εκτός από όλα τα άλλα, έπρεπε να εισαχθεί και η

προσωπική ευθύνη του υπαλλήλου. Και αστική και ποινική και ερώτημα απόλυσης. Να δουλέψει ο δημόσιος υπάλληλος. Με συγκεκριμένες υποχρεώσεις και με δικαιώματα του πολίτη». Μα μήπως είναι απλώς εντολοδόχοι; Μήπως έχουν συμφωνήσει στο τι θα κάνουν, τι θα αποφύγουν, με τι δεν θα ασχοληθούν, τι θα προετοιμάσουν σαν καλά παιδιά και μετά να ξαναπάνε σε εκλογές; «Μα είναι πολύ απλό το πράγμα αν το δούμε έτσι. Ότι δηλαδή ετοιμάζουν το δρόμο στον ΣΥΡΙΖΑ! Στη χειρότερη εκδοχή, έτοιμοι να μπούμε στο δρόμο της καταστροφής μας. Διότι και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει πει τίποτε για όλα αυτά που αφορούν την πρωτογενή αιτία της κρίσης, που είναι οι ίδιοι και το κράτος. Είναι δυνατόν να μην παίρνουν το παραμικρό μέτρο για όλα όσα συμβαίνουν μέσα εδώ και να τα εξάγουν όλα στην Ευρώπη; Να ζητάνε να δώσει η Ευρώπη λύση στο ελληνικό πρόβλημα; Δηλαδή να αφήσουμε ατόφιο το κέλυφος της καταστροφής και να έρθει η Ευρώπη να δώσει λύση; Δεν βλέπουν τι κάνει ο Μόντι; Και κάτι άλλο: Τι πήγαν να κάνουν τώρα στην Ευρώπη;

Το αδιέξοδο θα αποκτήσει διέξοδο μέσα από την αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Αυτού του συστήματος που παράγει Παπούλιες γιατί είναι νεκρόφιλο…

084_089_KONTOGIORGHS 05/07/2012 11:22 μ.μ. Page 89

To Who is who

Συνέντευξη του Γ. Κοντογιώργη στον Μανώλη Κουρουπάκη στον τοπικό ομογενειακό ραδιοσταθμό της Νέας Υόρκης, Hellas FM Ποιο ήταν το δείγμα γραφής, ο Παπούλιας λειτούργησε ως γραμματοκομιστής του κυρίου πρωθυπουργού... Ας το στέλνανε το γράμμα με κούριερ… γιατί να πληρώσουμε τόσα έξοδα; Και βγήκε έξω μετά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να μας ενημερώσει –γιατί προφανώς δεν έγινε καμία παρέμβαση– σαν να ήταν δημοσιογράφος. Αυτό λέγεται εξωτερική πολιτική μιας χώρας που χάνεται; Η πρώτη πράξη, μετά τις εκλογές, δεν θα έπρεπε να ξαναγραφτεί; Να ξαναγίνει η χώρα συνομιλητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Αλλά για να γίνει αυτό, θα έπρεπε να έχει πάρει τα μέτρα εσωτερικά, να έχει πρόσωπο, να πάρουν το μήνυμα τα μέλη της Τρόικας, που έχουν φερθεί εξαιρετικά προσβλητικά, και να πάψει ο πρωθυπουργός να είναι συνομιλητής υπαλλήλων. Έτσι δεν γίνεται διαπραγμάτευση. Απλώς θα πάνε και θα πάρουν ό,τι τους δώσουνε. Οι άνθρωποι είναι κατώτεροι των περιστάσεων, αυτό είναι το δράμα». Τα έχουμε εγκαταλείψει όλα στον ξένο παράγοντα; «Εντελώς. Έχουν παραδοθεί, γιατί αυτοί ακριβώς τους δίνουν νομιμοποίηση. Η κοινωνία δεν

O Γιώργος Κοντογιώργης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου. Στο παρελθόν έχει χρηματίσει πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΤ και υπηρεσιακός υφυπουργός Τύπου. Είναι από τη Λευκάδα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πολιτική επιστήμη στο Παρίσι, όπου έγινε διδάκτορας. Χρημάτισε διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, επισκέπτης καθηγητής του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, τιτουλάριος της έδρας Francqui του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου Ερευνών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας, εμπειρογνώμονας σε πανεπιστημιακά θέματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτικής Επιστήμης καθώς και της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης. τους την έχει δώσει. Αυτό που “έδωσαν” στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις –και κυρίως στη βασική, την αυθεντική της 6ης Μαΐου– είναι ολική απόρριψη του πολιτικού συστήματος». Και τι προσπαθούμε να κάνουμε τώρα; Τι αντιδράσεις έχετε; «Θα αφήσουν τον Κοντογιώργη να τα λέει (γιατί δεν υπάρχει άλλος να τα λέει αυτά, γι’ αυτό δεν είμαι αισιόδοξος); Οι ομότεχνοί μου σιωπούν γιατί είναι μέρος του προβλήματος. Θα αφήσουν τον Κοντογιώργη, τον οποιονδήποτε έχει κάποια διαφορετική πρόταση, να ακουστεί; Γιατί όταν τα προτείνω στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο και σε συνεντεύξεις, ακούω, βλέπω τον κόσμο να λέει ότι αναγνωρίζει τον εαυτό του σε αυτά που λέω. Του δημιουργείται συνείδηση αυτού που μέσα του δεν του έδωσε η πνευματική τάξη, η επιστημονική τάξη της χώρας τη δυνατότητα να το συγκεκριμενοποιήσει». Ο υπότιτλος του βιβλίου «Μια ερμηνεία του ελληνικού αδιεξόδου», πώς δικαιολογείται; Είναι δεδομένο αυτό το αδιέξοδο;

H Βουλή είναι άντρο, θεσμός συγκάλυψης όλων των σκανδάλων και της λεηλασίας του κράτους. Τι να τους κάνουμε 300 βουλευτές; Η Βουλή δεν παράγει τίποτε

«Ναι, είναι δεδομένο. Διότι έχουμε ένα πολιτικό σύστημα που είναι αδύνατον να λειτουργήσει κατά το συμφέρον της κοινωνίας, γιατί είναι αναντίστοιχο προς την πολιτική της ανάπτυξη. Εάν τώρα, στα χρόνια σου, επιμείνω εγώ να σου φορέσω τα βαφτιστικά σου, ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο; Εγώ που θέλω να σου το φορέσω ή εσύ που μεγάλωσες; Κι αν εγώ σου το φορέσω, πώς θα λειτουργήσεις εσύ; Δεν θα γίνεις γελοίος; Αυτό συνέβη στην ελληνική κοινωνία. Της φόρεσαν ένα πολιτικό σύστημα που προσιδίαζε σε μια κοινωνία φεουδαλική. Που δεν είχε ιδέα τι σημαίνει πολιτική. Που όταν της έδωσαν ψήφο στη Γερμανία, την έδωσαν στον Χίτλερ». Θα μπορέσουμε να βρούμε καινούργιους πολιτικούς ηγέτες; «Είναι το ζητούμενο. Αλλά εγώ δεν ζητώ ηγέτες. Αναζητώ καινούργιο πολιτικό σύστημα. Γιατί εδώ, όταν το πολιτικό σύστημα χρειάστηκε κάποιον “τρίτο”, έβγαλε έναν Παπαδήμο –λογιστή, περιορισμένης ευθύνης, που έγινε μέρος του προβλήματος–, ενώ στην Ιταλία βγήκε ένας Μόντι, που υπερέβη το πολιτικό σύστημα». Ο Στουρνάρας δεν είναι ένα παράδειγμα; «Δεν είναι πρωθυπουργός. Κι αν πάει να γίνει, θα έχει τα όρια που έχει ο πρωθυπουργός. Θα έχει επίσης να σέρνει τις δουλείες του υπουργού Υγείας, που δεν θα παίρνει τα μέτρα για να λειτουργήσει η υγεία, του υπουργού Δημόσιας Διοίκησης, που δεν θα πάρει κανένα μέτρο για να ανασυγκροτηθεί η δημόσια διοίκηση… Το ελληνικό κράτος παύει να έχει λόγο εκεί που έπρεπε να αρχίζει. Γιατί μετά παίζει το ρόλο του πρωθυπουργού, των υπουργών, της κυβέρνησης… Γι’ αυτό θεωρώ ότι υπάρχει το αδιέξοδο. Το αδιέξοδο θα αποκτήσει διέξοδο μέσα από την αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Αυτού του συστήματος που παράγει Παπούλιες γιατί είναι νεκρόφιλο… Μόλις “πεθάνει” κάποιος πολιτικά, τον ξαναφέρνουν στην επιφάνεια, γιατί δεν θέλουν να τους ενοχλεί. Παράγει πρωθυπουργούς που είναι περιορισμένης αντίληψης και ευθύνης, γιατί ξέρουν να “κάνουν” ψήφους, αλλά όχι πολιτική». Τελευταία έχετε κάνει πολλά αιχμηρά σχόλια. «Είπα πρόσφατα ότι η Βουλή είναι άντρο, θεσμός συγκάλυψης όλων των σκανδάλων και της λεηλασίας του κράτους, αλλά πρόσθεσα επίσης ότι δεδομένου ότι είναι τόσο προσωποπαγές το σύστημα, δεν υπάρχει λόγος να έχουμε τόση δαπάνη. Τι να τους κάνουμε 300 βουλευτές; Να έχουμε τους αρχηγούς των κομμάτων, να υπογράφουν αυτά που θέλουνε και να τελειώνουμε. Η Βουλή δεν παράγει τίποτε. Λέω και κάτι άλλο: Αν ο πρωθυπουργός τρελαθεί, αρρωστήσει, πάθει κάτι, εάν εξαγοραστεί, εάν οτιδήποτε, μπορεί να καταστρέψει τα πάντα, τη χώρα ολόκληρη, χωρίς να το πάρει είδηση κανείς. Διότι δεν δουλεύουν οι θεσμοί». Ιούλιος 2012

crash 89

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 90

Οι φαμιλιεσ της Κατοχής που έβγαλαν ρiζεσ στην εξΟυσια του σήμερα

Ο συγγραφέας

Δ. ΚΟYΚΟυνασ στο νέο του βιβλiΟ αποκαλύπτει Aγνωστα ΠαρασΚHνια για ονόματα υΠερAνω υΠΟψiασ και το ρόλο

των επιγόνων τους, που εξακολουθούν να έχουν ΠρωταγωνιστιΚO ρόλο στην ελληνική

ΠΟλιτιΚH σΚηνH

Τι εκανεσ στον πόλεμο, παΤερα; Ο Τ Ν Ε Μ Υ Ο Κ Ο Τ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ν

του Παναγιώτη τζένου

υγκλονιστικές πτυχές της αληθινής ιστορίας της γερμανοϊταλικής κατοχής και του σκοτεινού ρόλου που είχαν οι πρόγονοι των υπευθύνων για τη σημερινή καταστροφή της χώρας μας από τη γερμανική επικυριαρχία φέρνει αποκλειστικά σήμερα στο φως το «Crash». στις σελίδες του νέου βιβλίου του Δημοσθένη Κούκουνα «η ελληνική οικονομία κατά την Κατοχή και η αλήθεια για τα κατοχικά δάνεια», των εκδόσεων «ερωδιός», ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής κάνει χρήση του σπάνιου ιστορικού του αρχείου και αποτυπώνει, σε μια έρευνα που κράτησε πάνω από 30 χρόνια, όλη την αλήθεια για τους δωσίλογους και όσους συνεργάστηκαν με τους γερμανούς επί Κατοχής. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει με ντοκουμέντα και έγγραφα άγνωστα ιστορικά παρασκή-

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 91

Χαρακτηριστικότερη η περίπτωση του μ. Παπακωνσταντίνου, επιχειρηματία της εποχής, πατέρα του μιχάλη Παπακωνσταντίνου (υπουργού της ν.Δ.) και παππού του μοιραίου για την ελλάδα γιώργου Παπακωνσταντίνου!

▲ ▲

νια για ονόματα υπεράνω υποψίας, οι επίγονοι των οποίων εξακολουθούν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Ο δωσιλογισμός κατά τη διάρκεια του πολέμου και της Κατοχής απέκτησε μαζικές διαστάσεις και γνώρισε ποικίλες μορφές: στελέχωση κατοχικών κυβερνήσεων, ένταξη στους μηχανισμούς πληροφοριών και προπαγάνδας των κατακτητών, οικονομική συνεργασία, ακόμα και αποστολή εθελοντών για να πολεμήσουν με τα ναζιστικά στρατεύματα στο ανατολικό μέτωπο.

Οι Πεντε «γιωργηΔεσ» και ο ρόλος του Πατερα σημιτη στα σκοτεινά χρόνια

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 92

Ο γεώργιος σημίτης με τον Άρη βελουχιώτη στους δρόμους της λαμίας

▲ ▲

Μέσα από τις σελίδες του ιστορικού αυτού βιβλίου γίνεται –για πρώτη ίσως φορά τόσο εμπεριστατωμένα– μια ιστορική καταγραφή για τον πραγματικό ρόλο συγκεκριμένων προσώπων που έπαιξαν ρόλο στην περίοδο της Κατοχής συνεργαζόμενα με τις δυνάμεις της ναζιστικής Γερμανίας. Ταυτόχρονα, φωτίζεται το παρασκήνιο της οικονομικής ζωής εκείνης της εποχής, καθώς και οι δραστηριότητες των επιφανών επιχειρηματιών που κατόρθωσαν να δημιουργήσουν αμύθητες περιουσίες. Τα όσα αποκαλύπτονται στο βιβλίο αλλά και στη συνομιλία μας με τον Δημοσθένη Κούκουνα είναι συγκλονιστικά και ρίχνουν φως σε μια σκοτεινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, που δυστυχώς τα νήματά της μέσω συγκεκριμένων προσώπων φτάνουν μέχρι τις μέρες μας. Μία από τις περιπτώσεις που αναφέρει ο συγγραφέας είναι αυτή του Παπακωνσταντίνου, επιχειρηματία της εποχής της Κατοχής, πατέρα του Μιχάλη Παπακωνσταντίνου (υπουργού της Ν.Δ.) και παππού του πρώην υπουργού Οικονομικών επί ΠΑΣΟΚ Γιώργου Παπακωνσταντίνου! Ο παππούς Παπακωνσταντίνου, σύμφωνα με το συγγραφέα, κατόρθωσε να πάρει από την κυβέρνηση του πρώτου δωσίλογου πρωθυπουργού τσο92 crash Ιούλιος 2012

λάκογλου το προνόμιο για την ίδρυση στη λιγνιτοφόρο περιοχή της Πτολεμαΐδας του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας. Οι Γερμανοί απέδιδαν μεγάλη σημασία στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη και με το αζημίωτο την ενθάρρυναν σε κάθε σημείο της χώρας, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε ο Παπακωνσταντίνου. το εργοστάσιο αυτό το πούλησαν ο μιχάλης Παπακωνσταντίνου και ο αδερφός του, στέργιος ή στέλιος, ο πατέρας του σημερινού πολιτικού, επιτυγχάνοντας μια καλή συμφωνία για να εξαγοραστεί από τη Δεη. Ο συγγραφέας δεν διστάζει να στηλιτεύσει το γεγονός ότι ούτε ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου (ο οποίος υπηρέτησε ως διερμηνέας των Γερμανών

στην Κοζάνη), όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ούτε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου (εγγονός του επιχειρηματία που ευνοήθηκε από τον Τσολάκογλου), ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου το 2009-11, δεν ζήτησαν την εξόφληση των κατοχικών δανείων. Ταυτόχρονα, ο συγγραφέας αποκαλύπτει στο βιβλίο και το οικογενειακό background του πρώην πρωθυπουργού Παναγιώτη Πικραμμένου. Σύμφωνα με τον Δημοσθένη Κούκουνα, ο πατέρας του υπηρεσιακού πρωθυπουργού είχε αναλάβει την αποκλειστική διακίνηση των εντύπων του Γκέμπελς στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Ο παππούς Παπακωνσταντίνου κατόρθωσε να πάρει από την κυβέρνηση τσολάκογλου το προνόμιο για την ίδρυση του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας της Πτολεμαΐδας

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 93

ιστορικό ντοκουμέντο: Δημοσίευμα της εποχής της Κατοχής που εμφανίζει τον πρώην υπουργό μιχάλη Παπακωνσταντίνου υποψήφιο στο συνδυασμό του δωσίλογου υπουργού γκοτζαμάνη

Ο τότε πρωθυπουργός Κων. Καραμανλής κατά την επίσκεψή του στην Πτολεμαΐδα, το 1958, την εποχή που η Δεη εξαγόρασε το εκεί εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας που είχε αποκτήσει η οικογένεια Παπακωνσταντίνου το 1941 Στο βιβλίο του ο Δημοσθένης Κούκουνας προβαίνει σε αποκαλύψεις. Μας λέει πως ο πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας στα 12 του, το 1957, γράφτηκε στο Γυμνάσιο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Η Σχολή είχε κλείσει μετά την Κατοχή και ξανάνοιξε, κι ένας από τους πρώτους μαθητές της ήταν «συμπτωματικά» ο Παναγιώτης Πικραμένος. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο: «Επί Κατοχής, το μοναδικό πρακτορείο που είχε την αποκλειστικότητα όλων των εφημερίδων και περιοδικών που έβγαιναν υπό καθεστώς λογοκρισίας ήταν η “ Ένωσις Ελληνικού και Ξένου Τύπου Α.Ε.”. Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε λίγες εβδομάδες μετά την αρχή της

Κατοχής, αφού προηγουμένως έφτασε από το Βερολίνο στην Αθήνα ειδικός απεσταλμένος του Γκέμπελς, υπουργού Προπαγάνδας του Γ΄ Ράιχ. Αυτός είχε την ιδιότητα του πληρεξουσίου της εταιρείας “Mundus”, που ανήκε εξ ημισείας στα γερμανικά υπουργεία Προπαγάνδας και Εξωτερικών». Και τα χειρότερα: «με την καθοδήγηση του Χέρμπερτ σβέρμπελ, ο οποίος μόλις λίγους μήνες νωρίτερα είχε διοριστεί ακόλουθος τύπου στην αθήνα, αλλά από πολλών ετών είχε πλούσιες διασυνδέσεις με παράγοντες του ελληνικού τύπου, ο μάουραχ, ο εκπρόσωπος του γκέμπελς στην αθήνα, εκτός άλλων προσώπων, είχε μακρές συζητήσεις με τον Όθωνα Πικραμμένο.

αΠΟΚλειστιΚα στΟ CRASH: Οι Πεντε «γιωργηΔεσ» Και Ο ρΟλΟσ τΟυ Πατερα σημιτη στην ΚατΟΧη Ο συγγραφέας αποκαλύπτει σήμερα αποκλειστικά στο «Crash» και μερικά ανέκδοτα στοιχεία που θα προκαλέσουν. Πρόκειται για την ιστορία με τους πέντε «Γιώργηδες», που όριζαν εν κρυπτώ την τιμή της χρυσής λίρας, όχι την επίσημη, αλλά την παραχρηματιστηριακή. επρόκειτο για τους γεώργιο ζωγράφο, γεώργιο μαρή, γεώργιο Πωλογεώργης, γεώργιο Δ. ράλλη (θείο του πρωθυπουργού, που επί Κατοχής έγινε πρόεδρος του ερυθρού σταυρού και είναι εκείνος που μαζί με το για-

▲ ▲

Ο Όθων Πικραμμένος, πατέρας του πρώην πρωθυπουργού, διορίστηκε γενικός διευθυντής της εταιρείας «μundus», που δημιούργησε ο ίδιος με τους εκπροσώπους του γκέμπελς

Κατέληξαν στην απόφαση να ιδρύσουν από κοινού μια νέα εταιρεία, την Α.Ε. Ένωσις Ελληνικού και Ξένου Τύπου. Συμφώνησαν ότι η γερμανική κρατική εταιρεία θα διατηρούσε το 51%, ενώ πλην του Πικραμμένου ποσοστά δόθηκαν και στους ανταγωνιστές του, τους κληρονόμους του Σπύρου Τσαγγάρη, αλλά και σε μια στενή συνεργάτιδα και συνεταίρο του, την Ελισάβετ Τσιβόγλου, η οποία μέχρι τότε διαχειριζόταν όλες τις ξένες εφημερίδες και περιοδικά. Ο Όθων Πικραμμένος διορίστηκε γενικός διευθυντής της νέας εταιρείας, που δημιούργησε ο ίδιος με τους εκπροσώπους του γκέμπελς, με τους οποίους και συνεταιρίστηκε, έχοντας ένα σημαντικό ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο του μονοπωλιακού πρακτορείου. Ο ίδιος ασχολήθηκε όχι μόνο με την αποκλειστική διακίνηση των ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων (κυρίως γερμανικών και ιταλικών) προπαγανδιστικών εντύπων και βιβλίων, αλλά και με τις εκτυπώσεις διαφόρων εντύπων για λογαριασμό του κατακτητή, ως ένας από τους βασικούς μετόχους της εταιρείας “Πυρσός”».

Ιούλιος 2012

crash 93

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 94

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

τρό νικόλαο Χριστοφοράκο και τον καθηγητή λογοθετόπουλο κάθισαν στο εδώλιο του δικαστηρίου δωσιλόγων). Αυτός όμως ο «Γιώργος», που, σύμφωνα με το συγγραφέα, έχει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, δεν ήταν ένας, αλλά… δύο! Μιλάμε για τον πολιτικό Γεώργιο Μερκούρη, θείο της Μελίνας, ο οποίος, σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει ο Δ. Κούκουνας, έστελνε για αντικαταστάτη του ένα στενό φίλο του, που μάλιστα τον είχε διορίσει γενικό γραμματέα της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, στην οποία ο ίδιος ήταν πρόεδρος. Κατά σύμπτωση, λεγόταν και αυτός «Γιώργης» και ήταν ο δικηγόρος Γεώργιος Σημίτης… πατέρας του πρώην πρωθυπουργού. το νέο βιβλίο σας για την «ελληνική οικονομία κατά την Κατοχή» έκανε αίσθηση και προκάλεσε αναταράξεις λόγω των αποκαλυπτικών στοιχείων που περιλαμβάνει για πρόσωπα και οικογένειες με δράση από εκείνα τα τραγικά χρόνια μέχρι τα δικά μας… «Πάντως δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου. Έγραψα ένα ιστορικό βιβλίο, το οποίο μπορεί να έχει προεκτάσεις στη σημερινή πραγματικότητα, αλλά το θέμα μου ήταν αυτό ακριβώς που αναφέρεται στον τίτλο. Αν υπάρχουν επίγονοι των πρωταγωνιστών της γερμανοϊταλικής κατοχής που εξακολουθούν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική πολιτική, είναι ζήτημα δευτερεύον». Πιστεύετε ότι είναι κακό αυτοί οι επίγονοι, όπως τους ονομάσατε, να πρωταγωνιστούν στα πολιτικά πράγματα; Δεν έχουν το ίδιο δικαίωμα με κάθε ανώνυμο πολίτη; «Ασφαλώς και το έχουν, ούτε συζήτηση. Στην ιδανική πολιτεία όλοι πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Όμως, με μια μικρή διαφορά: όλοι! Και τα παιδιά των πλούσιων και των διάσημων, όσο και τα παιδιά των ανώνυμων και των ταπεινών. Αλλά αυτό είναι εντελώς θεωρητικό και στην πράξη βιώνουμε ακριβώς το αντίθετο».

Όμως, στο βιβλίο σας αναφέρονται καταγγελτικά κάποιοι επώνυμοι για τη δράση που επέδειξαν στην Κατοχή, τα παιδιά των οποίων έχουν σήμερα πρωταγωνιστικούς ρόλους στην πολιτική ζωή. γράφετε, ας πούμε, για την οικογένεια Παπακωνσταντίνου ή τον πατέρα Πικραμμένο και τη δράση τους τότε, ώστε έτσι, με κάποιον τρόπο, επηρεάζετε την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα, επαναφέροντας στη μνήμη μας ή αποκαλύπτοντας τι έκαναν οι γονείς και οι παππούδες τους… «Να μου επιτρέψετε να κάνω μια διευκρίνιση. Ούτε αποκαλυπτικό ούτε πολιτικό βιβλίο έγραψα. Είναι απλώς ιστορικό, στο οποίο αναφέρονται τα πρόσωπα που είχαν δράσει τότε, χωρίς να αποσιωπάται –ή πολύ περισσότερο να παραποιείται και να εξωραΐζεται– η πραγματική δράση τους. Αυτό είναι. Εκείνο που έχει σημασία, όμως, είναι ότι ασχολούμαι πρωτίστως με τα ιστορικά γεγονότα και δευτερευόντως με τα πρόσωπα. Πιστεύω, φυσικά, στον προσωποκεντρικό χαρακτήρα της ιστορίας, αλλά ο κύριος 94 crash Ιούλιος 2012

Ο κατοχικός πρωθυπουργός γεώργιος τσολάκογλου το 1941 στόχος είναι να αποδοθούν κατά τον αυθεντικότερο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα με τη μεγαλύτερη δυνατή αντικειμενικότητα, ώστε μελετώντας τα να συναγάγουμε τα ανάλογα συμπεράσματα. Και στην προκειμένη περίπτωση, μιλώντας για κατοχική οικονομία, μαυραγορίτες και δωσίλογους, φυσικά ο ρόλος μου γίνεται άχαρος – για ορισμένους μόνο». Πράγματι, αλλά είναι χρήσιμο να ξέρουμε όλη την αλήθεια. Άραγε, ο πλούτος που συγκεντρώθηκε εκείνα τα σκοτεινά χρόνια συνεχίζει να υπάρχει στα σεντούκια των κληρονόμων τους; Κάπου αλλού, απ’ ό,τι μπορώ να θυμηθώ, έχετε γράψει για τα παιχνίδια που γίνονταν κατά την κατοχή με τη χρυσή λίρα και πώς καθοριζόταν στο παρασκήνιο η τιμή

της καθημερινά. Ποιοι ήταν οι πέντε «γιώργηδες» που έχετε αναφέρει; «Ναι. Οι πέντε “Γιώργηδες”, που στην πραγματικότητα ήταν έξι, γιατί υπήρχε και ένας “εναλλακτικός”, ας τον χαρακτηρίσουμε έτσι, υπήρξαν πράγματι. Αυτοί μαζεύονταν κάθε βράδυ στα σκοτεινά εκείνα τα χρόνια και συνεδρίαζαν πότε στο σπίτι του ενός και πότε στου άλλου. Μη φανταστείτε τίποτα το συνωμοτικό, αν έχετε διαβάσει για τους νεαρούς αντιστασιακούς κ.λπ. Αυτοί δεν ήταν καν νεαροί, αλλά πολύ περισσότερο δεν ήταν αντιστασιακοί. Ήταν πάμπλουτοι Αθηναίοι, σχήμα λόγου το Αθηναίοι βέβαια, που είχαν τόση οικονομική δύναμη, ώστε όριζαν εν κρυπτώ την τιμή της χρυσής λίρας, όχι την επίσημη του χρηματιστηρίου (στις περιόδους που λειτουργούσε το Χρηματιστήριο Αθη-

Οι πέντε «γιώργηδες» όριζαν εν κρυπτώ την τιμή της χρυσής λίρας, όχι την επίσημη, αλλά την παραχρηματιστηριακή. ανάμεσά τους ο πατέρας του Κώστα σημίτη, γεώργιος

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:49 π.μ. Page 95

Ο τότε υπουργός συντονισμού της κυβέρνησης Παπάγου, Παναγής Παπαληγούρας, επισκέπτεται το 1954 την Πτολεμαΐδα. μετά το ταξίδι αυτό οργανώθηκε στη δυτικομακεδονική αυτή πόλη επίσκεψη γερμανικής αποστολής υπό τον περίφημο υπουργό Έρχαρτ νών), αλλά την παραχρηματιστηριακή. Κάθε πρωί από νωρίς μαθευόταν η τιμή που είχαν ορίσει οι πέντε “Γιώργηδες” το προηγούμενο βράδυ, μεταξύ χαβιαρίου και σαμπάνιας ή αυθεντικού κονιάκ, και βάσει αυτής λειτουργούσε η παραοικονομία και φυσικά η μαύρη αγορά. Όπως αντιλαμβάνεστε, η τιμή σχεδόν ποτέ δεν έπεφτε, παρά μόνο ανέβαινε – και ανέβαινε στα ύψη. Δεν μπορούσε να γίνει καμιά επίσημη ή ανεπίσημη συναλλαγή, μικρή ή μεγάλη, αν δεν είχε γίνει γνωστή η τιμή της χρυσής λίρας, που ήταν ο απόλυτος κανόνας. λοιπόν, αυτοί οι πέντε “γιώργηδες” ήταν ο γεώργιος ζωγράφος, ένας ζάπλουτος κτηματίας και επιχειρηματίας, που καταγόταν από τα Καλάβρυτα και κάποτε είχε αγοράσει ολόκληρη την ομώνυμη περιοχή πέραν του Ιλισού ποταμού. Λίγο πριν από τον

πόλεμο ανοικοδομήθηκε το αρχοντικό του στη διασταύρωση Πανεπιστημίου και Αμερικής και έγινε μια μοντέρνα τότε πολυκατοικία με χαρακτηριστικό της τη στρογγυλεμένη γωνία που είχε. Το κτίριο υπάρχει ακόμα, δίπλα από το μέγαρο Σλήμαν, και έχει συνδεθεί με τη γερμανική κατοχή λόγω της “φιλοξενίας” που παρείχε στην κομαντατούρα και επί πολλές δεκαετίες στη συνέχεια στην περιώνυμη εταιρεία “Ζίμενς”, που διατηρούσε έκθεση προϊόντων στο ισόγειο. Ο δεύτερος γιώργης ήταν ο γεώργιος μαρής, πολιτικός από την Κρήτη, βασικό στέλεχος του Κόμματος Φιλελευθέρων και στενός συνεργάτης του Βενιζέλου, ο οποίος μάλιστα είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών στην εποχή των μεγάλων σκανδάλων κατά την τελευταία “χρυσή” τετραετία

▲ ▲

Ο γ. μερκούρης, θείος της μελίνας, είχε ιδρύσει το 1933 το εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα ελλάδος. στις αρχές του 1943 έγινε, με τις ευλογίες των γερμανών, διοικητής της εθνικής τράπεζας

Βενιζέλου 1928-32. Ο τρίτος γιώργης ήταν επίσης Κρητικός, όχι όμως βενιζελικός, αλλά μάλιστα φανατικός αντιβενιζελικός. λεγόταν Πωλογεώργης, ο πατέρας του ήταν από τους βασικούς πρωταγωνιστές στα χρόνια της ένωσης της Κρήτης, πολιτικά αντίθετος όμως στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αντί της πολιτικής, ο υιός προτίμησε τις επιχειρήσεις και ήταν κύριος μέτοχος στα χρόνια του Μεσοπολέμου πολλών σημαντικών εργοστασίων, του μοναδικού ελληνογερμανικού εργοστασίου λαμπτήρων “ Όσραμ” και πολλών μικρών (σε σχέση βέβαια με το μέγεθος της σημερινής ΔΕΗ) εργοστασίων ηλεκτρισμού σε διάφορες επαρχιακές πόλεις. Ο τέταρτος ήταν ο γεώργιος Δ. ράλλης, γιος και αδερφός πρωθυπουργών, πολιτικός και ο ίδιος, αλλά μικρότερου βεληνεκούς. Βασικό επάγγελμά του ήταν η αντιπροσώπευση μεγάλων βρετανικών και αμερικανικών εργοστασίων, αυτοκινητοβιομηχανιών και συνεταιρικά με τον Αμβρόσιο Πλυτά (δήμαρχο Αθηναίων όταν μπήκαν οι Γερμανοί, ο οποίος μάλιστα έστειλε το περίφημο τηλεγράφημα στον Χίτλερ, και πατέρα του μετέπειτα πολιτικού) είχαν μεγάλες ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα το ωραίο νεοκλασικό κτίριο της οδού Σταδίου, που στα χρόνια μας ήταν η τράπεζα “Marfin” που πρόπερσι κάηκε με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τρία θύματα. Ο Γεώργιος Δ. Ράλλης, τον οποίο, Ιούλιος 2012

crash 95

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:50 π.μ. Page 96

Ο εκδότης του «ελεύθερου βήματος» και των «αθηναϊκών νέων» Δημήτρης λαμπράκης

Ο αρχηγός του εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος ελλάδος γεώργιος μερκούρης, ο οποίος ανέλαβε επί Κατοχής διοικητής της εθνικής τράπεζας. Ήταν ο κατοχικός προστάτης του γ. σημίτη, στενού φίλου του

▲ ▲

απ’ ό,τι έχω καταλάβει σε συνομιλίες μου με το μετέπειτα πρωθυπουργό, ο ανιψιός του δεν τον είχε και σε τόση εκτίμηση, επί Κατοχής έγινε πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού και είναι εκείνος που μαζί με το γιατρό Νικόλαο Χριστοφοράκο και τον καθηγητή Λογοθετόπουλο κάθισαν στο εδώλιο του δικαστηρίου δωσιλόγων για καταδόσεις στα Ες Ες, αλλά αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών. Ο τελευταίος γιώργης δεν ήταν ένας, αλλά… δύο! βασικά ήταν ο πολιτικός γεώργιος μερκούρης, ο αγαπημένος θείος της μελίνας. Για να καταλάβετε το δεσμό, η Μελίνα πριν παντρευτεί έμενε με τη μητέρα της, που ήταν χωρισμένη από τον Σταμάτη Μερκούρη, με το θείο της στο σπίτι του και όχι με τον πατέρα της. Ο Γεώργιος Μερκούρης, που είχε ιδρύσει το 1933 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος και στη συνέχεια ατόνησε, αλλά το 1941 μόλις μπήκαν οι Γερμανοί το επανασύστησε, διεκδικώντας μάλιστα την κατοχική πρωθυπουργία, έγινε στις αρχές του 1943 διοικητής της Εθνικής Τράπεζας. Αυτός λοιπόν ήταν ο πέμπτος Γιώργης, ο οποίος παρά το θεσμικό ρόλο του συμμετείχε στο κογκλάβιο της χρυσής λίρας. Επειδή όμως ήταν ο μόνος από τους πέντε “Γιώργηδες” που ασκούσε καθημερινά επίσημο επάγγελμα και έπρεπε να εμφανίζεται στο γραφείο του, πολλές φορές αδυνατούσε να πηγαίνει στις συνεδριάσεις για τον ορισμό της χρυσής λίρας και έστελνε για αντικαταστάτη του ένα στενό φίλο του, που μάλιστα τον είχε διορίσει γενικό 96 crash Ιούλιος 2012

γραμματέα της Ένωσης ελληνικών τραπεζών, στην οποία ο ίδιος ήταν πρόεδρος. Κατά σύμπτωση λεγόταν και αυτός “γιώργης” και ήταν ο δικηγόρος γεώργιος σημίτης». Δηλαδή, ο πατέρας του Κώστα σημίτη, του πρωθυπουργού που ξέρουμε, του εκσυγχρονιστή; «Ακριβώς αυτός». μα δεν ήταν στα βουνά με το εαμ, μέλος της Πεεα, αν δεν κάνω λάθος, γενικός διοικητής ρούμελης; μήπως ήταν άλλο πρόσωπο, συνωνυμία; «Όχι, αυτός ήταν. Αλλά με το ΕΑΜ αναμείχθηκε και στα βουνά πήγε, αφού είχε πεθάνει ο “προστάτης” και φίλος του, ο Γεώργιος Μερκούρης. Άλλωστε, αυτά έγιναν στους πρώτους μήνες του 1944, οπότε

όχι μόνο ήταν βέβαιη και αναμενόμενη η ήττα των Γερμανών, αλλά ήταν ορατό πλέον και το τέλος της γερμανικής κατοχής. Ο άνθρωπος εγκαίρως μεταστράφηκε, μάλλον ίσα που πρόλαβε. Άλλοι είχαν μεταστραφεί πολύ νωρίτερα ομολογουμένως». Και φυσικά δεν συμμετείχε πλέον στο παιχνίδι της χρυσής λίρας, αφού πήγε στα βουνά… «Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Δεν θα μπορούσε άλλωστε εκ των πραγμάτων. Ωστόσο, μόλις απελευθερώθηκε η χώρα και αποκαταστάθηκε το νόμιμο κράτος, ο Γεώργιος Σημίτης κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση ενός ποσού οκτώ χιλιάδων λιρών την εποχή που ασκούσε τα καθήκοντα του εαμικού γενικού διοικητή Ρούμελης». τι εννοείτε; «Δεν ξέρω αν ο άνθρωπος εκείνος είχε κανένα ιδι-

Όπως αποκαλύπτει ο Δημοσθένης Κούκουνας στο βιβλίο του, το συγκρότημα λαμπράκη είχε συνεταιριστεί κατά την περίοδο της Κατοχής με τους γερμανούς

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:50 π.μ. Page 97

Ο μακεδόνας πολιτικός σωτήριος γκοτζαμάνης, ο οποίος ως υπουργός Οικονομικών της κατοχικής κυβέρνησης τσολάκογλου υπέγραψε τα κατοχικά δάνεια που θα όφειλε η μεταπολεμική γερμανία να επιστρέψει στην ελλάδα αίτερο βίωμα, “κόλλημα” όπως λένε οι νεότεροι, με το χρυσάφι και τις χρυσές λίρες, και για να είμαι ειλικρινής, δεν το πιστεύω. Πάντως, βρέθηκε στο επίκεντρο μιας τέτοιας ιστορίας και πράγματι δεν ξέρω να σας πω πώς τελείωσε αυτή. Το θέμα έχει ως εξής. Στα βουνά, ως γνωστόν, υπήρχαν διάφορες συμμαχικές αποστολές, μεταξύ των οποίων και αμερικανική. Όταν οι Γερμανοί κατέστρεψαν το Καρπενήσι, ο επικεφαλής Αμερικανός αξιωματικός συγκινήθηκε και προκάλεσε από τους ανωτέρους του την άμεση έγκριση μιας έκτακτης οικονομικής βοήθειας για τους πληγέντες Καρπενησιώτες. Πράγματι, έλαβε τη διαταγή να διαθέσει ένα τέτοιο ποσό, ύψους οκτώ χιλιάδων χρυσών λιρών. Σκέφτηκε ότι ήταν προτιμότερο να τις δώσει στον πολιτικά ανώτερο της περιοχής, τον Γεώργιο Σημίτη, το διοικητή Ρούμελης, για να τις διανείμει στους πληγέντες. Όπως φαντάζομαι ότι

μπορούν να μας βεβαιώσουν επιζώντες Καρπενησιώτες, καμιά τέτοια βοήθεια δεν δόθηκε. Οι χρυσές λίρες χάθηκαν. Και όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα, οι Αμερικανοί μάταια περίμεναν ένα “ευχαριστώ” για τις χρυσές λίρες από τους Καρπενησιώτες, που βέβαια δεν είχαν πάρει τίποτα. Έτσι δημιουργήθηκε το ζήτημα και δεν ξέρω πώς έκλεισε. Δεν αποκλείεται κάποιοι χρυσόφιλοι στο ΕΑΜ να τις οικειοποιήθηκαν ή ακόμα και να τις έδωσαν απευθείας σ’ αυτό, οπότε ενσωματώθηκαν στο θησαυροφυλάκιό του, όπου είχαν “αποταμιευθεί” πάνω από ένα εκατομμύριο χρυσές λίρες, το οποίο είναι μια άλλη ιστορία». ελπίζω κάποια άλλη στιγμή να μας πείτε και το θέμα αυτό. Όμως, προηγουμένως αναφερθήκατε, μεταξύ άλλων βέβαια, στην οικογένεια Παπακωνσταντίνου και στο ηλεκτρικό

▲ ▲

«Ο μιχάλης Παπακωνσταντίνου όφειλε να σηκώσει πρώτος τη σημαία για τη διεκδίκηση των κατοχικών δανείων, διότι ήταν εκείνος που ήξερε πλήρως την αλήθεια»

εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας, αφήνοντας πολλά υπονοούμενα. αν δεν είχε γίνει ο γιώργος Παπακωνσταντίνου ο υπουργός Οικονομικών που υπέγραψε το μνημόνιο, θα ήταν θέμα ενός ιστορικού βιβλίου για την κατοχική οικονομία η οικογένειά του; «Στις 560 σελίδες του βιβλίου μόνο δυο-τρεις αναφέρονται στην οικογένεια Παπακωνσταντίνου, και αυτές όχι τόσο στην επιχειρηματική δραστηριότητα του παππού Παπακωνσταντίνου, όσο στο γεγονός ότι ο γιος του, ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου, και αργότερα ο εγγονός του, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, αφού μάλιστα κατέλαβαν πολιτικά αξιώματα και είχαν την αρμοδιότητα και συνεπώς την ευθύνη, αδιαφόρησαν για την είσπραξη των κατοχικών δανείων. Και όχι μόνο δεν ενήργησαν στο μέτρο που όφειλαν να το πράξουν ως υπεύθυνοι πολιτικοί, αλλά δεν επέδειξαν την ευθιξία να εξηγήσουν δημοσίως γιατί αρνήθηκαν να διεκδικήσουν από τη Γερμανία τα κατοχικά δάνεια. Θα έλεγα δε ότι ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου, που μάλιστα τον είχα γνωρίσει προσωπικά, αυτός κυρίως όφειλε να σηκώσει πρώτος τη σημαία για τη διεκδίκηση, διότι ήταν εκείνος που ήξερε πλήρως την αλήθεια για το βάσιμο των κατοχικών δανείων. Και το ήξερε απολύτως καλά τουλάχιστον από το 1954, όταν ήταν στενός συνεργάτης του κατοχικού υπουργού Οικονομικών Σωτηρίου Γκοτζαμάνη, υποψηφίου τότε δημάρχου ΘεσσαλονίΙούλιος 2012

crash 97

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:50 π.μ. Page 98

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

κης, που παραλίγο μάλιστα να εκλεγεί τότε. Εκείνη την εποχή ζούσαν κορυφαίες πολιτικές φυσιογνωμίες, όπως ο στρατάρχης Παπάγος, πρωθυπουργός τότε, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Σοφοκλής Βενιζέλος, φυσικά ο ανερχόμενος Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Αλέξανδρος Σβώλος, ο Γεώργιος Καρτάλης και ένα σωρό άλλοι. Ανέφερα τα ονόματα αυτά για να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία που απέδωσε ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου με το να χαρακτηρίσει τον μέχρι μόλις πριν από δύο χρόνια νωρίτερα, μέχρι το 1952, καταζητούμενο ως θανατοποινίτη κατοχικό υπουργό Γκοτζαμάνη ως, προσέξτε, “ως τη μεγαλύτερη ζώσα πολιτική φυσιογνωμία της Ελλάδος”! Και ξέρετε γιατί; Διότι, πάντα σύμφωνα με τον Παπακωνσταντίνου του Νοεμβρίου 1954, ο Γκοτζαμάνης είχε προσφέρει ύψιστες εθνικές υπηρεσίες έχοντας εξασφαλίσει το 1942 τα κατοχικά δάνεια. Δεν υπεισέρχομαι εδώ στο θέμα αν καλώς ή κακώς δόθηκαν τα δάνεια, το θέμα άλλωστε το εξετάζω αναλυτικά στο βιβλίο μου. Τώρα, μιλώντας μαζί σας, κρίνω το ζήτημα ότι υπήρχε μια διεκδίκηση που αφού τόσο εκθύμως την αναγνώριζε ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου το 1954, έπειτα, πολλά χρόνια αργότερα, το 1990, όταν ήταν μέλος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δεν πήρε πρώτος το λόγο για να αξιώσει την επιστροφή των κατοχικών δανείων. Και έρχομαι στο 2010, όταν η Ελλάδα οδηγήθηκε στο Μνημόνιο και στη χρεοκοπία, οπότε υπουργός Οικονομικών ήταν ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, με την υπογραφή του οποίου εκχωρήθηκε ούτε λίγο ούτε πολύ η εθνική μας κυριαρχία. Να θυμίσω μόνον εν παρενθέσει ότι αυτός διαδέχθηκε πολιτικά το θείο του, ο οποίος τον υποστήριξε για να εκλεγεί ως βουλευτής Κοζάνης το 2007 για πρώτη φορά. Γιατί μας οδήγησε στη χρεοκοπία λοιπόν, ενώ πολύ καλά γνώριζε ότι υπήρχε η γερμανική οφειλή των κατοχικών δανείων, το ύψος των οποίων υπερκάλυπτε κατά πολύ το συνολικό εξωτερικό χρέος της χώρας; Ποιος νοήμων Έλληνας μπορεί να αγνοήσει αυτές τις συμπεριφορές;»

Πιστεύετε δηλαδή ότι είχαν δόλο ο μιχάλης ή ο γιώργος Παπακωνσταντίνου; «Όχι, κ. Τζένο, δεν το πιστεύω. Απλούστατα, διότι είμαι αφελής, όπως κάθε σύγχρονος Έλληνας. Όντως δεν πιστεύω ότι οι Γερμανοί είπαν στο θείο ή στον ανιψιό “μη μιλάς και θα σε ανταμείψουμε”. Δεν πιστεύω ότι το γερμανικό δημόσιο λαδώνει πολιτικούς, ούτε πιστεύω ότι ο θείος ή ο ανιψιός Παπακωνσταντίνου είχαν καμιά οικονομική ανάγκη. Από την άλλη μεριά όμως, δεν έχω την παραμικρή επιθυμία να δικαιολογήσω εγώ την πράξη τους. Ας βγει ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου να εξηγήσει το “γιατί” και τότε δεν θα παραλείψω να τοποθετηθώ. Εξ όσων πληροφορούμαι όμως, ο άνθρωπος εξακολουθεί να ζει στον κόσμο του και μάλιστα μέχρι πρότινος νόμιζε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει τη βουλευτική ασυλία, για να αποφύγει τη λογοδοσία του για όσα έπραξε σε βάρος της χώρας. Αν και πώς θα λογοδοτήσει, για το ότι κατέστρεψε τη σύγχρονη Ελλάδα και οδήγησε τον ελληνικό λαό στην ανείπωτη δυστυχία, είναι άλλο 98 crash Ιούλιος 2012

Ο πρωθυπουργός ελευθέριος βενιζέλος και ο υπουργός Οικονομικών γεώργιος μαρής ζήτημα. Η ουσία είναι ότι το πολιτικό σύστημα τον απέπεμψε».

γνώριζε ότι δεν ήταν μια ασήμαντη επαρχιακή επένδυση με περιορισμένο ορίζοντα».

είπατε ότι η οικογένεια Παπακωνσταντίνου δεν έχει οικονομική ανάγκη. υπονοείτε ότι δεν έχει, λόγω της περιουσίας που απέκτησαν στην Κατοχή με το ηλεκτρικό εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας; «Οπωσδήποτε αυτή ήταν η μεγαλύτερη ιδιοκτησία που είχαν. Η αλήθεια είναι ότι ο παππούς Παπακωνσταντίνου από την προπολεμική περίοδο ήταν έξυπνος και δραστήριος επιχειρηματίας. Είχε συμμετοχή σε διάφορες τοπικές επιχειρήσεις της Κοζάνης, καθώς και έναν αλευρόμυλο. Όταν τον Οκτώβριο του 1941 η κυβέρνηση Τσολάκογλου του έδωσε το προνόμιο να λειτουργήσει εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στην Πτολεμαΐδα,

εννοείτε για τον όμιλο των ελληνοαμερικανών επενδυτών που είχαν έρθει προπολεμικά με επικεφαλής κάποιον φίλη για να ιδρύσουν λιγνιτωρυχείο στην Πτολεμαΐδα; υπήρχε καμιά σχέση του παππού Παπακωνσταντίνου; «Ακριβώς, αλλά εξ όσων έχω πληροφορηθεί, δεν υπήρχε άμεση σχέση του Παπακωνσταντίνου με τον Γεώργιο Φίλη και τους Ελληνοαμερικανούς επενδυτές. Αν εξαιρέσουμε το ζήτημα των δημοκρατικών διαδικασιών, σε μια εποχή μάλιστα που ακόμη και ο στρατηγός Πλαστήρας είχε γίνει θεωρητικός των “αγαθών” της δικτατορίας ως πολιτεύματος, ο Ιωάννης Μεταξάς απέδειξε ότι δεν ήταν ένας συνηθισμένος πολιτικός. Εκτός από τις προσπάθειες

Tο 1958 ο μιχάλης Παπακωνσταντίνου και ο πατέρας του σημερινού πολιτικού επιτυγχάνουν μια πολύ καλή συμφωνία για να εξαγοραστεί το εργοστάσιό τους από τη Δεη

KATOXIKA DANEIA 06/07/2012 1:50 π.μ. Page 99

το εργοστάσιο της Δεη σήμερα. το προηγούμενο εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας της Πτολεμαΐδας ήταν συνδεδεμένο με μια μεγάλη προοπτική: την ύπαρξη ενός τεράστιου κοιτάσματος λιγνίτη που οι γερμανοί ήθελαν πάση θυσία να εκμεταλλευτούν που κατέβαλε για το στρατιωτικό εξοπλισμό ή τη γεωργική και οικονομική αυτάρκεια, ήταν η πρώτη κυβέρνηση που ασχολήθηκε σοβαρά με την αναζήτηση των ενεργειακών πηγών της Ελλάδας, ενώ έχει ιδιαίτερη σημασία ότι δεν γίνονταν αναθέσεις σε υπερεθνικές εταιρείες, αλλά σε ελληνοαμερικανικούς ομίλους. Έτσι, υπέγραψε τη γνωστή πλέον συμφωνία με το βαθύπλουτο Ελληνοαμερικανό πετρελαιοπαραγωγό Χέλη, αλλά και με τον Γεώργιο Φίλη, που αναφέρατε. Ο τελευταίος είχε εξασφαλίσει μεγάλες επενδύσεις για να γίνουν στην Πτολεμαΐδα προκειμένου να αξιοποιηθούν τα τεράστια κοιτάσματα λιγνίτη. Ο τοπικός επιχειρηματίας Παπακωνσταντίνου μπορεί να ήταν ενήμερος αυτής της προοπτικής, που άλλωστε δεν είχε αποκρυβεί, αντίθετα είχε λάβει δημοσιότητα με την επίσημη ανακοίνωση της σύμβασης που υπέγραψαν οι Ελληνοαμερικανοί με επικεφαλής τον Φίλη, αλλά δεν είχε τέτοια κεφάλαια για να συμμετάσχει. Με την έναρξη του παγκοσμίου πολέμου, εκ των πραγμάτων ήταν αδύνατο να προχωρήσει η επένδυση.Όταν όμως μπήκαν οι Γερμανοί και κατέλαβαν τη χώρα, ο παππούς Παπακωνσταντίνου είχε μια διαφορετική δυνατότητα, αφού πλέον ήταν αδιανόητη οποιαδήποτε ελληνοαμερικανική δραστηριότητα. Δεν γνωρίζω όλο το

παρασκήνιο, αν και εύκολα μπορεί κανείς να το υποθέσει, πάντως στις 16 Οκτωβρίου 1941 δημοσιεύθηκε στην “εφημερίδα της Κυβερνήσεως” η παραχώρηση σ’ αυτόν από την κυβέρνηση τσολάκογλου του προνομίου για την ίδρυση στη λιγνιτοφόρο περιοχή της Πτολεμαΐδας του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας. Οι Γερμανοί απέδιδαν μεγάλη σημασία στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη και με το αζημίωτο την ενθάρρυναν σε κάθε σημείο της χώρας. Για να αντιληφθείτε το ζήτημα, σας παραπέμπω σ’ ένα άρθρο του υπουργού Εθν. Οικονομίας στην κυβέρνηση Πλάτωνα Χατζημιχάλη, που δημοσιεύθηκε στο “Ελεύθερον Βήμα” του συγκροτήματος Λαμπράκη, που τότε είχε συνεταιριστεί και αυτό με τους Γερμανούς. Δημοσιεύθηκε λίγες μέρες μετά την παραχώρηση του προνομίου στον παππού Παπακωνσταντίνου, στις 30 Οκτωβρίου 1941, και είχε το χαρακτηριστικό τίτλο “Τα ελληνικά καύσιμα - Το μέλλον των λιγνιτών μας”. Λίγο νωρίτερα ο Πλάτων Χατζημιχάλης, του οποίου σημειωτέον η σύζυγος είναι ασυγκρίτως απ’ ό,τι ο ίδιος γνωστότερη στην Ελλάδα, η μεγάλη λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη, είχε πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στη Γερμανία και είχε συναντηθεί με τον υπουργό του Χίτλερ, το στρατηγό Von Schell. Μεταξύ

Οι γερμανοί απέδιδαν μεγάλη σημασία στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη και με το αζημίωτο την ενθάρρυναν σε κάθε σημείο της χώρας

άλλων συζητήθηκε και το θέμα των λιγνιτών της Πτολεμαΐδας και ο Γερμανός υπουργός Συγκοινωνίας, που είχε άμεση αρμοδιότητα, έστειλε μια ομάδα ειδικών τεχνικών που επισκέφτηκαν τη φτωχή και σχετικώς ασήμαντη εκείνη πόλη της δυτικής Μακεδονίας. Ο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος ήδη είχε αγοράσει μεγάλες εκτάσεις, υπήρξε εξαιρετικά συνεργάσιμος, φυσικά προς ίδιον όφελος. Με λίγα λόγια, δεν επρόκειτο για ένα ασήμαντο επαρχιακό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, διότι ήταν συνδεδεμένο με μια μεγάλη, τεράστια προοπτική. Γι’ αυτό λέω ότι ο παππούς Παπακωνσταντίνου πρέπει να ήταν πανέξυπνος. Το 1946 ο Γεώργιος Φίλης και οι Ελληνοαμερικανοί επενδυτές, που επτά χρόνια νωρίτερα είχαν υπογράψει τη συμφωνία με την κυβέρνηση Μεταξά, αλλά που λόγω του πολέμου δεν πρόλαβε να προχωρήσει, επανήλθαν. Το κεφάλαιο που θα επένδυαν ήταν της τάξεως των 25 εκατομμυρίων δολαρίων, πλην όμως το τοπίο είχε μεταβληθεί, καθώς είχε αναγκαστικά υπεισέλθει ο Παπακωνσταντίνου με το εργοστάσιο που είχε αποκτήσει επί Κατοχής». Και τι απέγινε μετά; «Από εκεί και πέρα γίνονται διάφορες διεργασίες, σε άλλες ο Παπακωνσταντίνου αγωνίζεται να μην παραμεριστεί από τις μεγάλες εταιρείες και σε άλλες για να συμμετάσχει. Τελικά, το 1958, όταν η ΔΕΗ επεκτείνεται σε όλη την Ελλάδα, οι υιοί και κληρονόμοι του, δηλαδή ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου και ο αδερ,φός του Στέργιος ή Στέλιος, ο πατέρας του σημερινού πολιτικού, επιτυγχάνουν μια καλή συμφωνία για να εξαγοραστεί το εργοστάσιό τους από τη ΔΕΗ, μαζί με την υποχρέωση να προσληφθεί ο Στέλιος ως μηχανικός. Εξ όσων γνωρίζω μάλιστα, επί Χούντας απολύθηκε από τη ΔΕΗ, γιατί θεωρήθηκε ότι είχε προσληφθεί χαριστικά». Ιούλιος 2012

crash 99

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:48 π.μ. Page 100

«Στην περιπτωΣη ΑΚη εχΟυμε τΟν ιδιΟ ΚΑι την ΟιΚΟγενειΑ τΟυ

Mάκης Βορίδης Συνέντευξη • το «φέρτε πίσω

τα κλεμμένα» πρέπει να γίνει επειγόντως πράξη. Η Νέα Δημοκρατία έχει δεσμευτεί γι’ αυτό

• Ο πλουτισμός που έχει κτηθεί μέσω παράνομων ενεργειών πρέπει να ανακτηθεί, πρέπει να δημευτεί και να γίνει τμήμα της περιουσίας του δημοσίου

”

Ποιa ΕξΕταΣτικh για το Μνημόνιο;

....η κυβέρνηση στηρίζεται και από το ΠαΣοκ 100 crash Ιούλιος 2012

”

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:49 π.μ. Page 101

ΚρΑτΟυμενΟυΣ, ΑλλΑ ΑνΑΚτηΣη των χρημΑτων δεν εχΟυμε» Συνέντευξη στον Παναγιώτη Τζένο

ην άποψη ότι η συζήτηση για την επαναδιαπραγμάτευση πρέπει να εστιαστεί στο ότι η προσαρμογή γίνεται πάρα πολύ γρήγορα και άρα η ύφεση τσακίζει την ελληνική οικονομία εκφράζει με συνέντευξή του στο «Crash» ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργός Μάκης Βορίδης, εστιάζοντας στην ανάγκη να υπάρξει ένας διαφορετικός ρυθμός και τρόπος κατανομής της δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά και χρήματα για να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές επιπτώσεις. Ο κ. Βορίδης εκτιμά ότι η κυβέρνηση δεν θα έχει δεύτερη ευκαιρία και δεν κρύβει την ανησυχία του για το ενδεχόμενο αποσύνθεσης της κοινωνίας σε περίπτωση αποτυχίας. Εκτιμά ότι η Ν.Δ. πρέπει να επιμείνει στις δεσμεύσεις της για να έρθουν «πίσω τα κλεμμένα» και ζητά να παρθούν μέτρα ώστε να υπάρξουν δεσμεύσεις περιουσιών επίορκων πολιτικών και αξιωματούχων. Στο ερώτημα, όμως, αν θα πρέπει να γίνει Εξεταστική για τον τρόπο με τον οποίο οδηγηθήκαμε στο Μνημόνιο, ο κ. Βορίδης απαντά ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί, καθώς η κυβέρνηση στηρίζεται και στο ΠΑΣΟΚ, σημειώνοντας με νόημα ότι η έλλειψη αυτοδυναμίας δεν είναι χωρίς πολιτικές συνέπειες. Ο πρώην υπουργός δηλώνει ότι δεν αισθάνεται πικρία για τη μη υπουργοποίησή του, αν και δεν διστάζει να αναφερθεί στις πληροφορίες που ήθελαν τη ΔΗΜ.ΑΡ. να ασκεί βέτο. Τέλος, εκτιμά ότι η άνοδος της Χρυσής Αυγής είναι το αποτέλεσμα ενός κράτους που δεν λειτουργεί, ενώ δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως ένα είδος μεσογειακού Τσάβες. Θέλω, κατ’ αρχάς, να μου σχολιάσετε το εκλογικό αποτέλεσμα και να σας ρωτήσω ευθέως: Θεωρείτε ότι επικράτησε η Ν.Δ. λόγω του φόβου ή εντέλει ότι το εκλογικό σώμα πείστηκε με τις προεκλογικές δηλώσεις και τις δεσμεύσεις; Ο φόβος νίκησε ή η Ν.Δ.; «Το ακούω αυτό το επιχείρημα και ομολογώ ότι δεν το καταλαβαίνω πολύ καλά. Δηλαδή, εάν από τη μια μεριά έχω μια πολιτική δύναμη που εκτιμώ ότι αν επικρατήσει θα υπάρχουν ολέθριες συνέπειες και επομένως επιλέγω μία άλλη πολιτική δύναμη, προκειμένου να αποφύγω αυτές τις ολέθριες συνέπειες, τι σημαίνει, ότι αυτό είναι το επιχείρημα του φόβου;»

«Πάντως, η Ν.Δ. είναι το πρώτο κόμμα, άρα δεν μπορεί να έχασε τις εκλογές. Αν υπήρχε ένα διαφορετικό πρόγραμμα, το οποίο να έλεγε διαφορετικά πράγματα από την πλευρά της Αριστεράς, ενδεχομένως θα μπορούσαν όλα αυτά να ακουστούν με ένα διαφορετικό τρόπο. Αλλά αυτό που ήθελε να πει ο ΣΥΡΙΖΑ, ακρι-

Άκουσα ότι ετέθη κάποιο ζήτημα βέτο από την πλευρά της Δημοκρατικής Αριστεράς για το πρόσωπό μου. Δεν έχω καμία πικρία που δεν έγινα υπουργός

”

βώς για να διαφοροποιήσει το λόγο του και για να τον οξύνει και να δείξει ότι πραγματικά κομίζει κάτι εντελώς νέο και επαναστατικό, ήταν κάτι απολύτως καταστροφικό. Όταν, λοιπόν, απέναντι υπάρχει μια καταστροφική δύναμη, όπως εκφραζόταν από την πολιτική πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει επικράτησε ο φόβος. Εγώ θα έλεγα ότι επικράτησε η λογική. Λοιπόν, επικράτησαν οι άνθρωποι που έλεγαν ότι αύριο το πρωί θέλουμε να έχουμε τις τράπεζες στη θέση τους, να ζούμε σε μια χώρα που να είναι στοιχειωδώς συντεταγμένη, να μη βρεθούμε σε καταστάσεις λαϊκών εξεγέρσεων. Δεν θέλουμε να γίνουν κρατικοποιήσεις, θέλουμε να γίνει ένα πιο ορθολογικό και σωστά δομημένο κράτος, δεν θέλουμε να αφοπλίσουμε την αστυνομία, γιατί έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα δημόσιας τάξης, δεν θέλουμε να διαλύσουμε τα ΜΑΤ, γιατί ξέρουμε ότι η Αθήνα καίγεται και επομένως ποιος θα αντιμετωπίζει αυτούς τους έξαλλους χουλιγκάνους οι οποίοι καταστρέφουν την Αθήνα κάθε λίγο και λιγάκι. Επομένως, δεν θέλουμε να νομιμοποιήσουμε μετανάστες, γιατί έχουμε πάρα πολλούς, και δεν θέλουμε να τους δώσουμε ταξιδιωτικά έγγραφα. Άρα, το επιχείρημα ότι από τη μια μεριά υπήρχαν οι θαρραλέοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι θα τολμούσαν τις επαναστατι-

▲ ▲

Θα μπορούσε όμως έτσι κάποιος να αντιτάξει ότι απλά έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ και δεν κέρδισε η Νέα Δημοκρατία...

Θα δούμε αν μπορεί να λειτουργήσει αυτή η κυβέρνηση...

Ιούλιος 2012

crash 101

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:49 π.μ. Page 102

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

κές ρήξεις, και από την άλλη οι φοβισμένοι μικροαστοί, οι οποίοι μπροστά σε αυτό που ερχόταν δεν τόλμησαν να το διαχειριστούν, είναι εντελώς ψευδές. Από τη μία υπήρχαν οι λογικοί, κανονικοί άνθρωποι και από την άλλη υπήρχε μια συμμαχία της άκρας Αριστεράς και του πιο σκληρού και βαθέος ΠΑΣΟΚ, με τα ωραία του κεκτημένα, το οποίο δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Από τη μία υπήρχαν οι δυνάμεις που ήταν πραγματικά προοδευτικές, υπό την έννοια ότι θέλουν να εξελιχθεί η χώρα, να προχωρήσει, να ανασυγκροτήσει την οικονομία της, και από την άλλη μεριά υπήρχαν οι πιο συντηρητικές και αντιδραστικές δυνάμεις, οι οποίες δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα από αυτό εδώ το κράτος, έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά από πολλά χρόνια διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Για εμένα αυτή ήταν η αναμέτρηση και ναι, την κέρδισαν, ας πούμε, οι δυνάμεις του καλού, να το θέσω έτσι».

Έχουμε ένα κυβερνητικό σχήμα το οποίο επί της ουσίας είναι ένα αποτέλεσμα συμμετοχής προσώπων που πρόσκεινται στη Ν.Δ., μια γαλάζια κυβέρνηση, για να το πούμε διαφορετικά. Κανένα από τα πρώην στελέχη του ΛΑΟΣ, συμπεριλαμβανομένου κι εσάς, δεν μπήκαν στην κυβέρνηση. Νιώθετε πικρία γι’ αυτό; «Κοιτάξτε, άκουσα ότι ετέθη κάποιο ζήτημα βέτο από πλευράς της Δημοκρατικής Αριστεράς για το πρόσωπο το δικό μου και το πρόσωπο του κυρίου Γεωργιάδη. Επίσης, διάβασα ότι η Δημοκρατική Αριστερά δεν έθεσε κάποιο τέτοιο ζήτημα. Επειδή αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε, καταλήγει να είναι παραπολιτική φιλολογία, μένω σε αυτό που είναι το σημαντικό και το μείζον, ότι ο πρωθυπουργός είναι ελεύθερος να επιλέξει, συνεκτιμώντας προφανώς μια σειρά από πράγματα, αυτούς που θεωρεί στη συγκεκριμένη στιγμή και περίσταση ικανούς και κατάλληλους για ν’ αντεπεξέλθουν στις συγκεκριμένες κυβερνητικές προκλήσεις. Σε ό,τι με αφορά, η σχέση μου με την πολιτική παραμένει αυτή η οποία ήταν εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δηλαδή μια σχέση πρωτίστως ιδεολογική και ηθική. Αλίμονο αν βρισκόμαστε στην πολιτική για να κάνουμε πολιτική καριέρα και μάλιστα γραμμικού τύπου, δηλαδή είμαι νομαρχιακός σύμβουλος, μετά γίνομαι βουλευτής, μετά γίνομαι υφυπουργός κ.λπ. Επομένως, καμία πικρία και κανένα ζήτημα δεν υφίσταται, αντίθετα, θα στηρίξω την κυβέρνηση με όλες τις δυνάμεις που έχω και διαθέτω». Πιστεύετε ότι αν εσείς ή τα υπόλοιπα στελέχη είχατε παραμείνει στον ΛΑΟΣ και έμπαινε τελικά στη Βουλή, θα ήταν πιο εύκολος ο δρόμος για την υπουργοποίησή σας; «Δεν το έχω σκεφτεί έτσι ποτέ, να πω την αλήθεια, αλλά απλώς το ζήτημα είναι ότι η διαφωνία μου με τον ΛΑΟΣ υπήρχε σε ένα πάρα πολύ κεντρικό θέμα, και αυτό ήταν το θέμα της υπερψήφισης της δανειακής συμβάσεως και της μεταβο102 crash Ιούλιος 2012

λής, κατά την άποψη μου, της θέσεως του ΛΑΟΣ στα ζητήματα αυτά». Στην ατζέντα της Ν.Δ. προεκλογικά είχε περίοπτη θέση η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου. Πιστεύετε σήμερα, με τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, ότι υπάρχει περιθώριο για κάτι τέτοιο; «Για εμένα η συζήτηση για την επαναδιαπραγμάτευση πρέπει να εστιαστεί στο ότι αυτή τη στιγμή η προσαρμογή γίνεται πολύ γρήγορα και άρα η ύφεση τσακίζει την ελληνική οικονομία. Άρα, χρειαζόμαστε να πάμε παραπίσω λίγο τη δημοσιονομική προσαρμογή, χρειαζόμαστε την επιμήκυνση και ένα διαφορετικό ρυθμό, ένα διαφορετικό τρόπο κατανομής της δημοσιονομικής προσαρμογής. Δεύτερον, χρειαζόμαστε κάποια χρήματα για να αντιμετωπίσουμε τις κοινωνικές επιπτώσεις της ύφεσης. Χρήματα για να φτιάξουμε έναν κοινωνικό δείκτη, που μοιραία θα τα χρειαστούμε για να κάνουμε κοινωνικές μεταβιβάσεις στους ανέργους και στους πιο φτωχούς, για να μη διαρραγεί η κοινωνική συνοχή. Το τρίτο το οποίο χρειαζόμαστε είναι ένα πιο ευέλικτο ΕΣΠΑ, προκειμένου να μπορέσουμε να το απορροφήσουμε για να επανεκκινήσουμε τους μεγάλους οδικούς άξονες, για να κάνουμε μεγάλα έργα υποδομής, για να φτιάξουμε μερικά πλοία για την ακτοπλοΐα, για τις άγονες γραμμές, που είναι

επιδοτούμενα από το ΕΣΠΑ, για να μπορέσουμε να σταθεροποιήσουμε το τραπεζικό μας σύστημα και να δώσουμε ρευστότητα στην αγορά». Αλλά έως τότε θα πρέπει να πείτε και στους πολίτες τι θα πρέπει να γίνει για να σταματήσει η εικόνα αποδιοργάνωσης και καταστροφής της ελληνικής οικονομίας. «Νομίζω ότι υπάρχουν μεγάλα ζητήματα που κανείς πρέπει να συζητήσει, όπως έχω πει από την πρώτη στιγμή, στην Ελλάδα, κι αυτό κυρίως είναι το πώς θα ανασυγκροτήσουμε την οικονομία μας. Αυτό δεν είναι ζήτημα της Ευρώπης, έχει πτυχές ευρωπαϊκές βεβαίως, αλλά είναι ζήτημα εθνικό. Δηλαδή, το πώς κανείς αντιμετωπίζει τα δημοσιοοικονομικά ελλείμματα δεν είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να μας το θέτει η Ευρώπη, εμείς θα έπρεπε να το θέτουμε στον εαυτό μας. Δεν μπορούμε, παραδείγματος χάρη, να συνεχίσουμε να κάνουμε δημοσιοοικονομικά ελλείμματα εσαεί, όπως ήταν η πεπατημένη μέχρι σήμερα. Αυτό τελείωσε, γιατί δεν μας δανείζει κανείς, αλλά και να μας δάνειζε, δεν θα έπρεπε να το κάνουμε. Η Ελλάδα και οι Έλληνες πρέπει να σκέφτονται ότι δεν είναι δυνατόν να φτιάχνουμε μια οικονομία η οποία να είναι κατεξοχήν εισαγωγική, διότι προφανώς αυτό θα δημιουργήσει ζήτημα. Άρα, λοιπόν, η μεγάλη συζήτηση εδώ είναι αν εμείς θέλουμε να δώσουμε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτή-

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:49 π.μ. Page 103

Μια σημαντική μερίδα συμπολιτών μας στρέφεται προς τη Χρυσή Αυγή γιατί υπάρχει ένα κράτος το οποίο δεν λειτουργεί. Εάν δεν απαντηθούν τα κοινωνικά αίτια, πιστεύω ότι η παρουσία της Χρυσής Αυγής δεν θα είναι καθόλου συγκυριακή

”

ματα. Διότι εάν εμείς θέλαμε να δώσουμε πραγματικά απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, θα είχαμε καταρτίσει ένα σχέδιο εθνικής ανασυγκρότησης και πράγματι θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε τη χρηματοδότησή του, και μπορεί να ακούγαμε και δυο κουβέντες δεξιά, δυο κουβέντες αριστερά. Αλλά κυρίως έπρεπε να έχουμε φτιάξει ένα συνεκτικό σχέδιο εθνικής ανασυγκρότησης».

Μιλάτε για πανστρατιά, εγώ όμως θα επιμείνω στο ερώτημα. Μπορεί να λειτουργήσει μια κυβέρνηση που στηρίζεται από τρία κόμματα που δεν έχουν κοινές ιδεολογικές βάσεις; «Θα δούμε. Ο ελληνικός λαός αποφάσισε ότι πρέπει να υπάρχει κυβέρνηση συνεργασίας». Φοβάστε τη λαϊκή οργή σε περίπτωση αποτυχίας; «Κοιτάξτε, δεν θέλω να σκέφτομαι τι θα γίνει σε περίπτωση αποτυχίας, γιατί πάλι το ζήτημα της

Πιστεύετε ότι μετά το τέλος του δικομματισμού έχουμε την ανάδειξη ενός νέου δίπολου; Γιατί αρκετοί επιχειρηματολογούν λέγοντας ότι πράγματι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο δίπολο Δεξιάς - Αριστεράς και πού θεωρείτε ότι θα μπορούσε να οδηγήσει ένα τέτοιο δίπολο; « Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να πει κανείς ότι έχουν διαμορφωθεί οι πόλοι μέσα στην ελληνική κοινωνία. Η αλήθεια είναι ότι η κρίση δημιουργεί συνεχή αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού. Όμως, δεν θεωρώ ότι παγιώθηκε. Δεν θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή έχουμε σταθερές στο πολιτικό σύστημα, είναι μία από τις δυσκολίες της εποχής, δεν υπάρχουν σταθερές. Είναι όλο υπό διαμόρφωση. Αυτή τη στιγμή η Ν.Δ. εμφανίζεται ως ο μοναδικός πυλώνας προγραμματικής σταθερότητας. Με αυτά που είπε και παρουσίασε προεκλογικά, όντως δείχνει ότι αποτελεί ένα κόμμα το οποίο και είναι συνεπές με την ιστορία του και με τα ιδεολογικά του προστάγματα και ταυτόχρονα παρουσιάζει μια προσαρμοσμένη προγραμματική θέση στις ανάγκες της εποχής. Επομένως, η Ν.Δ. φαίνεται ότι σήμερα είναι ο σταθερός πυλώνας του πολιτικού συστήματος». Δεν θα πρέπει, λοιπόν, η Ν.Δ. να εξηγήσει στους πολίτες γιατί φτάσαμε ως εδώ; Δεν θα πρέπει να αποδοθούν ευθύνες, να τιμωρηθούν κάποιοι; Η Ν.Δ. θα μπορέσει να το κάνει, όταν θα υπολογίζει στην κυβερνητική στήριξη από το ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα; «Η Ν.Δ. έχει δεσμευτεί γι’ αυτό και έχει μιλήσει προεκλογικά αρκετά γι’ αυτό. Έχει μιλήσει για μία σειρά από μέτρα, αλλά εγώ θα πω ότι δεν πιστεύω ότι το βασικό είναι τώρα να ξαναφτιά-

▲ ▲

Περιγράφετε το στόχο μιας κυβέρνησης, συγκεκριμένα της κυβέρνησης της Ν.Δ., που για να λειτουργήσει θα έλεγε κανείς ότι θα έπρεπε να λειτουργήσει μάλλον ως μια task force, μια ομάδα κρούσης, γρήγορα, αποτελεσματικά. Πώς είναι δυνατόν να λειτουργήσει μια τέτοια κυβέρνηση όταν στηρίζεται σε τρία κόμματα, δεδομένου ότι αφενός δεν έχουμε τέτοιο προηγούμενο και αφετέρου θα αντιμετωπίσει ένα πραγματικό πρόβλημα, που είναι τα εσωκομματικά; «Θέλω να ελπίζω ότι όλοι έχουμε καταλάβει πού είμαστε και ότι έχουμε μια κοινή αντίληψη για το πού πρέπει να πάμε. Διότι, αν δεν τα έχουμε αυτά, δηλαδή δεν έχουμε ως δεδομένη την ακριβή εικόνα της κατάστασης του τόπου μας και τα πράγματα που πρέπει να γίνουν προς το συμφέρον του ελληνικού λαού για να υπερβούμε τα προβλήματα, τότε είναι σαφές ότι δεν θα επιτύχει το έργο το

οποίο πρέπει να επιτύχει. Ειλικρινά, πιστεύω ότι οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί το έχουν αντιληφθεί. Πιστεύω ότι θέλουν να το ξεπεράσουμε και να αντιμετωπίσουν τα θέματα και, εν πάση περιπτώσει, αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης. Πρέπει να μπει με μεγάλη αποφασιστικότητα στο κυβερνητικό έργο, πρέπει να στηριχτεί από το Κοινοβούλιο στην προσπάθειά της αυτή αμέριστα και χωρίς καμία επιφύλαξη, ώστε να μπορέσει να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό στην πραγματικότητα είναι εθνική προσπάθεια, δεν είναι η προσπάθεια της Ν.Δ., της ΔΗΜ.ΑΡ. ή του ΠΑΣΟΚ. Αν αποτύχει αυτή η προσπάθεια, θα είναι δευτερεύον το τι θα πάθουν αυτά τα κόμματα ή και οι πολιτικοί οι οποίοι δεν θα επανεκλεγούν ή δεν θα είναι ξανά υπουργοί κ.λπ.»

λαϊκής οργής, της διάλυσης της κοινωνικής συνοχής, της φασαρίας, της βίας μας παραπέμπει σε μια κοινωνία η οποία αποσυντίθεται. Μια κοινωνία η οποία αποσυντίθεται για οποιουσδήποτε λόγους αντιλαμβάνεστε ότι έχει επιπτώσεις για όλους, δεν υπάρχει κανείς ο οποίος γλιτώνει από αυτό. Οι κοινωνίες είναι οργανωμένα σύνολα, όλα πρέπει να λειτουργούν. Αν δεν δουλεύει το ένα κομμάτι από εδώ, το άλλο κομμάτι από εκεί, αν η ανεργία είναι στον Θεό, δεν είναι ότι το πρόβλημα χτυπάει μόνο τον άνεργο, χτυπάει και αυτόν που έχει μαγαζί και δεν έχει πια πελάτες. Χτυπάει και αυτόν που περιμένει φορολογικά έσοδα για να έχει ένα νοσοκομείο, επομένως, χτυπάει και τον άρρωστο και το παιδί που θέλει να έχει ένα σχολείο της προκοπής κ.ο.κ. Θέλω να πω, λοιπόν, ότι αυτό είναι μια αλυσίδα, η οποία, αν δεν λειτουργεί, αρχίζει να υπάρχει μια γενικότερη κατάρρευση. Αν φτάσουμε στο σημείο αυτό, σημαίνει ότι θα έχουμε αποτύχει πολιτικά, ότι η κυβέρνηση θα έχει αποτύχει, και είναι κάτι το οποίο δεν θέλω να σκέφτομαι. Προφανώς θα υπάρξουν κάποιου τύπου πολιτικές απαντήσεις και μετά, η ζωή δεν τελειώνει ποτέ. Αν κάνουμε ορισμένα πράγματα, εγώ ειλικρινά το πιστεύω, μπορούμε να βγούμε από το πρόβλημα».

Ιούλιος 2012

crash 103

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:49 π.μ. Page 104

Ούτε θέλω να σκέφτομαι τι θα γίνει σε περίπτωση αποτυχίας. Τότε η λαϊκή οργή θα μας οδηγήσει σε μια κοινωνία που αποσυντίθεται... ▲ ▲

ξουμε ένα θεσμικό πλαίσιο εκ νέου, το οποίο θα έχει ακόμα δυο-τρεις ρυθμίσεις για το πόθεν έσχες. Για εμένα περισσότερο πρέπει να εκφραστεί αυτό σαν μια διοικητική βούληση, επομένως να υπάρξει και μια οργανωμένη ομάδα η οποία θα ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα, της διασπαθίσεως του δημοσίου χρήματος, της διαφθοράς, του αδικαιολόγητου πλουτισμού παραγόντων του δημοσίου βίου».

Δεν πρέπει να προσωποποιηθεί όμως αυτό; «Βέβαια, αυτό πρέπει να γίνει πολύ προσωπικό. Όσο πιο προσωπικό γίνεται. Αυτό όμως δεν είναι θεσμικό πρόβλημα. Αν μας λείπουν θεσμικά εργαλεία, εντάξει, να τα βάλουμε στη θέση τους, να το κάνουμε… Αλλά νομίζω ότι το πρόβλημά μας δεν είναι εκεί. Χρειαζόμαστε αυτό να εκφραστεί ως μια διοικητική βούληση του κράτους, που θα έχει να κάνει με την αναζήτηση του πόθεν έσχες, με πραγματικούς ελέγχους σε επίορκους υπαλλήλους ή πολιτικούς, με τον τρόπο ζωής τους και κυρίως με τον αγώνα για την ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων. Στην περίπτωση, π.χ., του Τσοχατζόπουλου έχουμε τον ίδιο και την οικογένειά του κρατούμενους, αλλά ανάκτηση των χρημάτων δεν έχουμε. Επομένως, το σημαντικό είναι ότι ένας πλουτισμός που έχει στην πραγματικότητα κτηθεί μέσω παράνομων ενεργειών εις βάρος του ελληνικού λαού, αυτός πρέπει να ανακτηθεί και να δημευτεί, να γίνει τμήμα της περιουσίας του δημοσίου. Αυτό πρέπει να γίνει εκτεταμένα. Το “φέρτε πίσω τα κλεμμένα” πρέπει να είναι μια πολύ επίμονη και συστηματική εργασία της νέας κυβέρνησης». Θα πρέπει να γίνει Εξεταστική για τον τρόπο με τον οποίο οδηγηθήκαμε στο Μνημόνιο; «Μήπως ξεχνάτε ότι η κυβέρνηση στηρίζεται και στο ΠΑΣΟΚ; Η έλλειψη αυτοδυναμίας δεν είναι χωρίς πολιτικές συνέπειες». Θα ήθελα να μου σχολιάσετε το επεισόδιο με την επίθεση Κασιδιάρη στη Λιάνα Κανέλλη, καθώς και το γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή κατόρθωσε να διατηρήσει τα ποσοστά της, παρότι όλοι πίστευαν ότι μετά από αυτό 104 crash Ιούλιος 2012

το επεισόδιο θα αποκαλυφθεί, εάν θέλετε, το πραγματικό πρόσωπο... «Κοιτάξτε, εγώ έχω μια σταθερή θέση, η οποία λέει ότι αυτές οι εικόνες δεν μας τιμούν, ως Έλληνες, ως πολίτες. Και θα σας έλεγα ότι εκεί κανείς πρέπει να κάνει μια προσπάθεια για να αποβάλει μια κουλτούρα βίας, η οποία τείνει να γίνει ενδημική στον πολιτικό μας βίο. Δεν είναι ότι δεν υπήρχε παλιά, γιατί η πολιτική ιστορία της Ελλάδας, δυστυχώς, έχει πολλά αιματηρά επεισόδια και το αποτύπωμα της βίας. Λέω όμως ότι όσο βαδίζουμε σε πιο εξελιγμένες, θέλω να ελπίζω, μορφές δημοκρατίας, θα πρέπει να αφήνουμε πίσω μας αυτή την κουλτούρα της βίας. Όλος ο διάλογος, ειδικά σε φορτισμένες εποχές, πρέπει να είναι τέτοιος που να μην εξάπτει τα πνεύματα, γιατί, ξαναλέω, αυτός είναι ένας κύκλος, μη θεωρούμε ότι όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Από τη λεκτική αντιπαράθεση θα πάμε στην έμπρακτη εξύβριση, από την έμπρακτη εξύβριση θα πάμε στον ξυλοδαρμό, μετά θα περάσουμε στο χουλιγκανισμό και από εκεί κάποιοι, πιο λίγοι, θα περάσουν στις ένοπλες μορφές ή δεν ξέρω τι. Ειδικώς ως προς το θέμα της Χρυσής Αυγής, η αλήθεια είναι ότι μια σημαντική μερίδα πια συμπολιτών μας στρέφεται προς αυτή τη μορφή πολιτικής έκφρασης. Γιατί όμως; Γιατί στην πραγματικότητα υπάρχει ένα κράτος το οποίο δεν λειτουργεί. Εάν δεν απαντηθούν τα κοινωνικά αίτια, πιστεύω ότι η

Ο ΣΥΡΙΖΑ ή θα πλησιάσει πιο πολύ σε ένα αριστερό ΠΑΣΟΚ ή θα μοιάζει πιο πολύ με ένα είδος μεσογειακού Τσάβες...

”

παρουσία της Χρυσής Αυγής δεν θα είναι καθόλου συγκυριακή. Θα υπάρξουν απαντήσεις γι’ αυτό που περνάει σήμερα ο Άγιος Παντελεήμονας, η Κυψέλη, το Ζεφύρι, ο Ασπρόπυργος, τα Λιόσια; Θέλω να ελπίζω ότι κι αυτό θα είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της κυβέρνησης». Να έρθουμε λίγο σε αυτό, γιατί η Ν.Δ. προεκλογικά έβαλε στην ατζέντα της το θέμα των λαθρομεταναστών... «Έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση ότι θα αντιμετωπίσει ακριβώς αυτά τα ζητήματα. Έχει δεσμευτεί και, θα μου επιτρέψετε να σας πω, έχει πάρει εντολή. Πρότεινε κάτι στον ελληνικό λαό, το οποίο ήταν ακριβώς η μάχη απέναντι στο έγκλημα και η δραστική ανάσχεση της παράνομης μετανάστευσης, τα αποτελεσματικά και συγκεκριμένα μέτρα, 12 τον αριθμό, για την εγκληματικότητα και τη μετανάστευση, και έχει πάρει έγκριση για αυτά από το λαό. Αυτά πρέπει να γίνουν. Είναι ένα πολύ ευαίσθητο και κρίσιμο κομμάτι –και η ενδοεγκληματικότητα, η ανασφάλεια, η παράνομη μετανάστευση– στο οποίο η κυβέρνηση θα κριθεί, και θα κριθεί πάρα πολύ αυστηρά». Θέλω να μου πείτε, κλείνοντας, τι περιμένετε από τον ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση, γιατί επένδυσε και κέρδισε στην πόλωση και φαντάζομαι ότι δεν θα εγκαταλείψει εύκολα τη διαδικασία της πόλωσης. «Ο ΣΥΡΙΖΑ θα περάσει μια περίοδο μέθης και ευδαιμονίας ως αξιωματική αντιπολίτευση. Αυτές οι περίοδοι τελειώνουν σχετικά σύντομα και μετά προσγειωνόμαστε στον πραγματικό κόσμο, των πολιτικών ζητημάτων και προβλημάτων. Το πραγματικό δίλημμα που θα έχει ο ΣΥΡΙΖΑ, που δεν είναι καθόλου εύκολο να απαντηθεί και θα έχει σημαντικές εσωτερικές δυσκολίες, θα είναι το κατά πόσο θα εξελιχθεί σε μια αριστερή σοσιαλδημοκρατική δύναμη ή θα διατηρήσει τα ριζοσπαστικά-επαναστατικά του χαρακτηριστικά. Δηλαδή, αν θα πλησιάσει πιο πολύ σε ένα αριστερό ΠΑΣΟΚ, να το πω έτσι, ή αν θα μοιάζει πιο πολύ με κάτι σαν ένα είδος μεσογειακού Τσάβες, ας πούμε».

100_105_VORIDHS 06/07/2012 3:49 π.μ. Page 105

Σημαντικό κοινωνικό έργο από την τράπεζα της αποταμίευσης

χαρακτήρας της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης λαμβάνει νέα δυναμική χάρη στην εθελοντική δράση του ανθρώπινου δυναμικού της τράπεζας. Το μοντέλο της κοινωνικής, ηθικής τράπεζας που υπηρετεί το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο δεν είναι κάτι καινούριο. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της φιλοσοφίας του, στα 112 χρόνια λειτουργίας του. Η τράπεζα που μας έμαθε την έννοια της αποταμίευσης ανέκαθεν διατηρούσε στον πυρήνα της φιλοσοφίας της, τον κοινωνικό της χαρακτήρα.

Eθελοντισμός Σήμερα, βασιζόμενη στις παραδοσιακές αξίες, η τράπεζα επεκτείνει το κοινωνικό της έργο χρησιμοποιώντας νέες πρακτικές, όπως η εθελοντική συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού της, με στόχο τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Για παράδειγμα, η ανταπόκριση των υπαλλήλων του ΤΤ στο κάλεσμα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών μέσω της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Αποστολή» για την παροχή συσσιτίων στους χιλιάδες άπορους που καθημερινά βάζει υπό τη σκέπη του το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων. Μέσα σε ένα έτος οι εργαζόμενοι εξασφάλισαν ποσό που αντιστοιχεί σε 160.000 μερίδες

γευμάτων για τους απόρους. Με κάθε ευκαιρία το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο διοργανώνει φιλανθρωπικά μπαζάρ. Το «Ταμιευτήριο Αγάπης» έχει βοηθήσει μέχρι σήμερα πάνω από 20 φιλανθρωπικά σωματεία που φροντίζουν καθημερινά χιλιάδες παιδιά, συγκεντρώνοντας σημαντικά ποσά στα ταμεία τους από την πώληση αντικειμένων.

Περιβάλλον Σημαντική συμμετοχή, όμως, έδειξαν και εξακολουθούν να δείχνουν οι εργαζόμενοι της τράπεζας και στην περιβαλλοντική εκστρατεία “Καθαρίζουμε την Ελλάδα”. Σε συνεργασία με το ευρύτατο δίκτυο της τράπεζας, υπάλληλοι του ΤΤ ενώνουν τις δυνάμεις τους με τοπικούς φορείς και σωματεία, πολίτες αλλά και οι εθελοντικές ομάδες συμμετέχοντας σε δράσεις καθαρισμού και αναδάσωσης ανά την Ελλάδα.

Η ίδια φιλοσοφία της ενεργού συμμετοχής του προσωπικού εφαρμόστηκε και κατά τη διάρκεια του 29ου Κλασικού Μαραθώνιου Αθηνών, όπου το ΤΤ «έτρεξε» δίπλα σε αθλητές, πολίτες και παιδιά, συνδέοντας τη συμμετοχή κάθε εργαζομένου της Τράπεζας με φιλανθρωπικό σκοπό. Μαζική ήταν και η συμμετοχή στελεχών από καταστήματα του ΤΤ στη διεξαγωγή του 18ου Διεθνούς Ποδηλατικού Γύρου Ελλάδος-Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο έσπευσαν να προσφέρουν τη βοήθειά τους στη διοργάνωση και τους αθλητές.

Αθλητισμός Ένας ακόμη τομέας στον οποίο έχει επενδύσει η τράπεζα είναι ο αθλητισμός. Έχει επιλέξει και στηρίζει πολλούς αθλητές στην πορεία τους προς τους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, σε αθλήματα με ανερχόμενη δημοτικότητα, όπως η ποδηλασία και η κωπηλασία, αλλά και σε παραδοσιακά αγαπητά αθλήματα όπως ο στίβος.

Καινοτόμες Δράσεις Το έργο της κοινωνικής ευθύνης όμως, για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο δεν σταματάει εδώ. Το ΤΤ έχει κάνει δέσμευσή του να στηρίζει εκείνους που πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν το μέλλον και που εργάζονται για αυτό, εμπνέοντας στους εργαζόμενούς του καθημερινά ατομικό αίσθημα κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευθύνης. Το ίδιο φιλοδοξεί να πράξει και για όσους το εμπιστεύονται πάνω από έναν αιώνα, καλώντας τους μαζί να κάνουν τη διαφορά για ένα καλύτερο αύριο. Στο πλαίσιο αυτό, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα συνεχίσει να αναλαμβάνει καινοτόμες δράσεις με γνώμονα τις ηθικές αξίες που παραδοσιακά πρεσβεύει και στόχο το κοινωνικό όφελος. Άλλωστε, όπως συνοψίζεται στη φιλοσοφία της τράπεζας όσον αφορά την εταιρική κοινωνική ευθύνη: «Mε μικρές καθημερινές ενέργειες μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί τη μεγάλη διαφορά»…

Ιούλιος 2012

crash 105

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 106

τι κρύβει

Ερωτασ της Κάτιας Τσιμπλάκη

▲ ▲

κεραυνοβόλος έρωτας των ΗΠΑ με τη μικρή και «άτακτη» κόρη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ελλάδα, είναι ένα ειδύλλιο με έντονο παρασκήνιο. Το αν θα οδηγήσει σε σοβαρή σχέση που θα καταλήξει σε… γάμο, αυτό εξαρτάται από τις βουλές και τα συμφέροντα του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, που θα αναδειχθεί από τις εκλογές της 6ης Νοέμβριου, είτε είναι ο Μπαράκ Ομπάμα είτε ο Μιτ Ρόμνεϊ. Την ώρα που αρκετοί Ευρωπαίοι εταίροι τάσσονται υπέρ της απομάκρυνσης της χώρας μας από την Ευρωζώνη, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έχει θέσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων του τη διάσωση της Ελλάδας και διαμηνύει σε όλους τους τόνους και σε όλους τους πολιτικοοικονομικούς σχηματισμούς και ενώσεις ότι η έξοδός της από την Ε.Ε. θα ήταν ολέθρια. Η λέξη «εμπρός», που είναι το νέο σύνθημα της προεκλογικής εκστρατείας του Αμερικανού Προέδρου, και η υπόσχεσή του ότι θα καταβάλλει προσπάθειες για την ανάταξη της οικονομίας, αποκωδικοποιούν το DNA των φιλελληνικών αισθημάτων του Μπαράκ Ομπάμα. Τυχόν έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και αποδόμηση της Ε.Ε. θα προκαλούσε ντόμινο κατάρρευσης στις διεθνείς οικονομίες και κυρίως στις ΗΠΑ. «Είναι προς το συμφέρον όλων να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη», δηλώνει ξανά και ξανά ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι η Ελλάδα θα πληγεί ακόμη περισσότερο από την οικονομική κρίση μετά από μια έξοδο από το ευρώ. «Ό,τι θα συμβεί στην Ελλάδα θα έχει συνέπειες και στην αμερικανική οικονομία», είχε πει ο Μπαράκ Ομπάμα πριν από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ταχείας ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών, ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Tη σθεναρή υποστήριξη των ΗΠΑ αλλά και όλων των ισχυρών οικονομιών του κόσμου για παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη επανέλαβε ο Μπαράκ Ομπάμα κατά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, των χωρών-μελών του G-8, της Συνόδου του G-20 στο Λος Κάμπος του Μεξικού, αλλά και κατά την τηλεδιάσκεψη που είχε με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, το Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Μόντι.

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 107

ο κεραυνοβόλος

για την Ελλαδα • Ο άνθρωπος που ντρεπόταν να δείξει το πρόσωπό του στον καθρέφτη ετοιμάζεται να ξαναβάλει την υπογραφή του στην Ιστορία... • Γιατί η δεύτερη θητεία του ως πλανητάρχη επηρεάζεται σημαντικά και από την ελληνική κρίση • Σπάνιες εικόνες από το άλμπουμ της ζωής του

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 108

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Ο Ομπάμα σε ένα από τα προεδρικά πορτρέτα αγκαλιά με έναν από τους… μικρόσωμους προεδρικούς σκύλους

Ήταν ο μόνος μαθητής στο φωτογραφικό άλμπουμ της ομάδας μπάσκετ που ήταν μαύρος. «Κοιταζόμουν στον καθρέφτη και αναρωτιόμουν τι συμβαίνει με μένα», εξομολογείται 108 crash Ιούλιος 2012

Όταν ο Ομπάμα ήταν 2 χρόνων, ο πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένεια για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Χάρβαρντ

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 109

Ο Μπαράκ Ομπάμα, σε μία από τις ελάχιστες φωτογραφίες που έχει με τον πατέρα του, δείχνει ευτυχισμένος στην αγκαλιά του, αν και, όπως εξομολογήθηκε, το αίσθημα της εγκατάλειψης που βίωσε τον ακολουθούσε για πολλά χρόνια

Οι μυστικές υπηρεσίες απαγόρευσαν στις κόρες του Μπαράκ Ομπάμα να ανοίξουν λογαριασμό στο Facebook, καθώς, όπως αποκάλυψε η πρώτη κυρία των ΗΠΑ, η 9χρονη Σάσα και η 12χρονη Μάλια υπόκεινται σε ειδικούς περιορισμούς από την Υπηρεσία Ασφαλείας (Secret Service) του Λευκού Οίκου

▲ ▲

την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, ενώ ασκούν έντονες πιέσεις στις αμερικανικές χρηματαγορές και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν σε ελκυστικότητα τα αμερικανικά προϊόντα και έτσι να γίνονται δυσκολότερες οι αμερικανικές εξαγωγές. Ταυτόχρονα, η άνοδος του αμερικανικού δολαρίου πρακτικά σημαίνει αύξηση του αμερικανικού χρέους, δεδομένου ότι η αποτίμησή του γίνεται σε σκληρότερο νόμισμα. Έτσι, οι ΗΠΑ αισθάνονται ακόμη πιο «καυτή» την ανάσα του μεγαλύτερου δανειστή τους, της Κίνας. Η ύφεση της οικονομίας της Ευρωζώνης αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» του Μπαράκ Ομπάμα στις επικείμενες προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου έναντι του

▲ ▲

Ο Αμερικανός Πρόεδρος ζητά πιεστικά από την κ. Μέρκελ να αλλάξει τακτική αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής κρίσης, επιμένει στην ανάγκη να υπάρξει μια στρατηγική ανάπτυξης και εστιάζει στα σημεία επαφής Αμερικής και Ευρώπης, παρά τις διαφορές τους. Το ίδιο είχε επισημάνει και στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, αλλά και με Ευρωπαίους ηγέτες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Ήδη οι πρώτοι κλυδωνισμοί στην αμερικανική οικονομία έχουν αρχίσει και ο Μπεν Μπερνάνκι, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), δήλωσε ότι τα ευρωπαϊκά οικονομικά προβλήματα έχουν ήδη μειώσει τις αμερικανικές εξαγωγές, έχουν ζημιώσει τις επιχειρήσεις και

Παιχνίδια στη θάλασσα με τον παππού του, Στάνλεϊ Άρμουρ Ντάνχαμ

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 110

Μπέιζμπολ και μπάσκετ τα αγαπημένα αθλήματα του Αμερικανού Προέδρου, που σημείωνε υψηλές επιδόσεις από τα… γεννοφάσκια του

▲ ▲

αντιπάλου του, Μιτ Ρόμνεϊ. Με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι ο Ομπάμα προηγείται ελάχιστες εκατοστιαίες μονάδες του Ρόμνεϊ. Οικονομία και ανεργία, τα δύο θέματα που δεν κατάφερε να διαχειριστεί επαρκώς, σχεδόν δεν τα αγγίζει ο Μπαράκ Ομπάμα, όπως επίσης την αποτυχία του να προωθήσει το διάλογο Ισραήλ - Παλαιστινίων. Αντίθετα, προβάλλει τα μέτρα που έχει πάρει για έλεγχο στις τράπεζες και στις συναλλαγές τους και, φυσικά, το νομοσχέδιο για την υγεία (γνωστό και ως Obamacare) περί αναγκαστικής ασφάλισης υγείας, που προβλέπει την αναγκαστική ασφάλιση όλων των Αμερικανών μέχρι το 2014. Σε περίπτωση που κάποιος αθετήσει αυτή την απόφαση, θα πρέπει να πληρώσει πρόστιμο. Η νέα προεκλογική καμπάνια του Μπαράκ Ομπάμα περιέχει αρκετές καινοτομίες. Για πρώτη φορά υποψήφιος Αμερικανός Πρόεδρος εστιάζει σε θέματα διεθνών σχέσεων και θέματα ασφαλείας. Η εξόντωση του Οσάμα Μπιν Λάντεν,

Επάνω: Οι συμμαθητές του Ομπάμα λένε ότι ήταν πιο ώριμος από την ηλικία του και προσηλωμένος στους στόχους του Κάτω: Χάρβαρντ 1980. O Oμπάμα ήταν ο πρώτος Αφροαμερικανός που όχι μόνο έγραψε στο περιοδικό του πανεπιστημίου, αλλά και λίγους μήνες μετά έγινε επικεφαλής του

η Αραβική Άνοιξη, η πολιτική διαλόγου που εγκαινίασε με το Ιράν, τη Συρία, το «άνοιγμα» προς την Ασία και τον Ειρηνικό, η αποκλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ιράκ και η ανάκληση του στρατού από το Αφγανιστάν μέχρι το Δεκέμβριο του 2014 αποτελούν την κορωνίδα των επιτευγμάτων του κατά τη διάρκεια της Αμερικανικής Προεδρίας, που βρίσκεται λίγο πριν από την εκπνοή της. Επικοινωνιακά, ο πρώτος Αφροαμερικανός Πρόεδρος έχει το προβάδισμα της αμεσότητας, που τον συνόδευσε και την περίοδο της διαμονής του στο Λευκό Οίκο. Με αναμμένες τις μηχανές του αεροσκάφους του βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση, προκειμένου να ταξιδέψει μέχρι τον ερχόμενο Νοέμβριο σε τουλάχιστον 270 εκλογικά σημεία. Οι δε συνεργάτες του φιλοδοξούν να προωθήσουν την υποψηφιότητά του πόρτα πόρτα σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Στόχος τους είναι να προσεγγίσουν τους Λατίνους ψηφοφόρους και να επικεντρωθούν σε πολιτείες που ελέγχουν οι Ρεπουμπλικάνοι. Ποιος είναι όμως ο νέος αντίπα-

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 111

Τα χρόνια της εφηβείας ήταν πέτρινα για τον Ομπάμα, αφού τον είχε προβληματίσει έντονα το γεγονός ότι οι γονείς του είχαν διαφορετικό χρώμα

«Αυτή ήταν η μεγαλύτερή μου ηθική αποτυχία», είπε ο Ομπάμα πριν εκλεγεί Πρόεδρος, αποκαλύπτοντας ότι ως έφηβος έχει κάνει χρήση αλκοόλ, μαριχουάνας και κοκαΐνης

«Ανακόλουθος και χωρίς πολιτική ταυτότητα», είναι τα ελαττώματα που του προσάπτει το επιτελείο του Ομπάμα, καταλογίζοντάς του ότι άλλη πολιτική ακολούθησε ως κυβερνήτης της Μασαχουσέτης και άλλη ως υποψήφιος Πρόεδρος. Η αντιπολίτευση όμως που δέχεται ο Ρόμνεϊ προέρχεται και εκ των έσω. Ουκ ολίγοι υποψήφιοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για τη Βουλή και τη Γερουσία προβάλλουν εθνικιστικά συνθήματα και υπόσχονται ότι θα ανατρέψουν τα κοινωνικά μέτρα του Ομπάμα, ενοχλώντας τους πιο... κεντρώους υποστηρικτές του. Όπως όλα δείχνουν, η μάχη Ομπάμα - Ρόμνεϊ για την Προεδρίαθα κριθεί στο νήμα και στα… σκάνδαλα που θα αποκαλύψουν αμφότεροι για τους αντιπάλους τους.

«Η λευκή ζωή μου, η μαύρη ζωή μου» Τη στιγμή που όλοι οι εν δυνάμει Αμερικανοί Πρόεδροι προσπαθούν να χτίσουν ένα ηθικά άμεμπτο προφίλ, ο Ομπάμα δεν δίστασε να… τσαλακώσει το δικό του προκειμένου να πε-

▲ ▲

λος του Μπαράκ Ομπάμα; Ο Μιτ Ρόμνεϊ, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, εμφανίζεται περισσότερο ηθικοπλαστικός, εστιάζει στην αναστήλωση του αμερικανικού αισθήματος υπερηφάνειας και της επιστροφής στις παραδοσιακές αξίες. «Όχι» στις αμβλώσεις, «Όχι» στο γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων, «Ναι» στην επιλογή γιατρού και νοσοκομείου σε περίπτωση ανάγκης είναι οι βασικοί άξονες της προεκλογικής του καμπάνιας. Κινδυνολόγος με ελαφρύ άρωμα ρατσισμού, ισχυρίζεται ότι η χώρα απειλείται από τους Νοτιοαμερικανούς μετανάστες, υπονομεύεται η ασφάλειά της από τη μείωση των επενδύσεων στα νέα στρατηγικά όπλα και κινδυνεύει η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της από την Κίνα. Ο Ρόμνεϊ έχει καταφέρει να προσελκύσει σημαντικό τμήμα των ανεξάρτητων, των ψηφοφόρων που κρίνουν την προεδρική εκλογή, και τους ακροδεξιούς. Η αντιπολιτευτική του τακτική εστιάζεται στο να παρουσιάσει τον Ομπάμα ως αποτυχημένο ηγέτη, που, μόλις δέχεται πιέσεις, υποχωρεί και αδυνατεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Επάνω: Ο Barry, όπως είναι το χαϊδευτικό του Ομπάμα, ευχαριστεί τους φίλους του για τις όμορφες στιγμές που έζησαν παίζοντας μπάσκετ Κάτω: Η μητέρα του, Αν, με τους γονείς της, Μαντλίν και Στάνλεϊ Ντάνχαμ

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 112

Ξεκινώντας τη λαμπρή του καριέρα ως καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου

Το 1988 ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Κένυα, την πατρίδα του πατέρα του. Τότε είδε και τη γιαγιά του, Σάρα Χουσεΐν Ομπάμα

▲ ▲

ράσει τη θύρα του Λευκού Οίκου. Στις 16 Αυγούστου 2008, κατά τη διάρκεια του «Πολιτικού Φόρουμ για την Προεδρία», αποκάλυψε ότι ως έφηβος τον είχε προβληματίσει έντονα το γεγονός ότι οι γονείς του είχαν διαφορετικό χρώμα. Προσπαθούσε να βρει την ταυτότητά του, γι’ αυτό, όπως αποκάλυψε, είχε κάνει χρήση μαριχουάνας, αλκοόλ και κοκαΐνης. «Αυτή ήταν η μεγαλύτερή μου ηθική αποτυχία», είπε χαρακτηριστικά. Oι συμμαθητές του, πάντως, έχουν εντελώς άλλη εικόνα για τον Ομπάμα, λέγοντας ότι ήταν ιδιαίτερα ώριμος για την ηλικία του και αφοσιωμένος στις σπουδές του. Την ίδια περίοδο συλλαμβάνεται στο Μαϊάμι ένας άντρας που απειλούσε ότι θα σκότωνε τον Ομπάμα και στο Ντένβερ του Κολοράντο άλλα τέσσερα άτομα που σχεδίαζαν να δολοφονήσουν τον Ομπάμα με κα-

Στη Χονολουλού αγκαλιά με την κατά 10 χρόνια μικρότερη ετεροθαλή αδερφή του, Μάγια 112 crash Ιούλιος 2012

ραμπίνα, κατά τη διάρκεια της συνδιάσκεψης του Δημοκρατικού Κόμματος. Την υπόθεση μελετά μέχρι σήμερα το FBI. Οι δε αντίπαλοί του, ακόμη και μετά την εκλογή του, είχαν επιδοθεί σε έναν αγώνα να αποδείξουν ότι το πιστοποιητικό γέννησής του ήταν πλαστό, ότι δεν γεννήθηκε στην Αμερική, αλλά στην Αφρική και ότι δεν ήταν χριστιανός. Κάτι το οποίο ουδέποτε αποδείχθηκε. Η ζωή του Μπαράκ Ομπάμα, του 44ου Προέδρου των ΗΠΑ και του πρώτου Αφροαμερικανού, θα μπορούσε να αποτελέσει σενάριο για ταινία. Η μητέρα του, μια λευκή από το Κάνσας, η Αν Ντάνχαμ, και ο πατέρας του, ένας μαύρος Κενυάτης, ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος ανήκε στους Luo, μια εθνική ομάδα που ασχολείται κυρίως με το ψάρεμα και τις μικρής κλίμακας καλλιέργειες, για να καταφέρει να ζήσει είχε κοπάδι με κατσίκες. Ο

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 113

Ένας εύθυμος χορός cheek to cheek με τη γιαγιά του, Mαντλίν, και τον παππού του, Στάνλεϊ, να τους καμαρώνει ψη). «Για μένα ο πατέρας μου ήταν ένας μύθος», εξομολογήθηκε πολλά χρόνια αργότερα. Στο μεταξύ, η μητέρα του Αν ξαναπαντρεύτηκε τον Ινδονήσιο Λόλο Σοετόρο –επίσης συμμαθητή της– και μετακόμισαν οικογενειακά στην Τζακάρτα. Ο Μπαράκ ήταν 6 χρόνων. Ζούσαν σε ένα μικρό διαμέρισμα, ο Ομπάμα φοίτησε σε δημόσια σχολεία, όπως του Besuki και το Σχολείο του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης. Το 1971 στην οικογένεια προστέθηκε ένα ακόμη μέλος, η Μάγια. Λίγους μήνες αργότερα η μητέρα του τον έστειλε στη Χονολουλού, για να μείνει με τους γονείς της, τη Μαντλίν και τον Στάνλεϊ Άρμουρ Ντάνχαμ, καθώς φοβόταν για την ασφάλειά του και το αν θα μπορούσε να συνεχίσει το σχολείο. Σε λιγότερο από ένα χρόνο επέστρεψε κι εκείνη μαζί με την κορούλα της. Η Αν πέθανε το 1995 από καρκίνο στις ωοθήκες. Στις 2 Νο-

▲ ▲

Ομπάμα ο πρεσβύτερος κατάφερε να υλοποιήσει το όνειρό του, να σπουδάσει στο εξωτερικό, λαμβάνοντας υποτροφία για το Πανεπιστήμιο της Χαβάης, όπου γνώρισε την Αν. Οι δύο νέοι ερωτεύονται παράφορα, παντρεύονται το Φεβρουάριο του 1961 και λίγους μήνες αργότερα, στις 4 Αυγούστου, φέρνουν στη ζωή τον Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα ΙΙ. Το ζευγάρι χωρίζει 2 χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας του Ομπάμα ήθελε να ολοκληρώσει το διδακτορικό του στο Χάρβαρντ. To 1964, όταν το ζευγάρι πήρε διαζύγιο, ο πατέρας του γύρισε στην Κένυα, προκειμένου να εργαστεί ως οικονομολόγος. Έκτοτε ο μικρός Μπαράκ είδε μόνο μία φορά τον πατέρα του και αυτή λίγο πριν πεθάνει σε τροχαίο το 1982 ταξιδεύοντας στο Ναϊρόμπι (νωρίτερα σε άλλο τροχαίο είχε χάσει τα πόδια του, γεγονός που του κόστισε τη δουλειά του και τον βύθισε σε θλί-

Τη δεκαετία του ’80 στο Σέντραλ Παρκ στη Νέα Υόρκη

Η Σάρα Χουσεΐν Ομπάμα, εδώ σε ηλικία 86 ετών, ανήκε στους Luo, μια εθνική ομάδα που ασχολείται κυρίως με το ψάρεμα και τις μικρής κλίμακας καλλιέργειες Ιούλιος 2012

crash 113

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:14 π.μ. Page 114

Αν και λάτρης του junk food, ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει άριστη φυσική κατάσταση Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει γράψει δύο βιβλία, τα απομνημονεύματ α της παιδικής του ηλικίας «Dreams from My Father» (Εικόνες του πατέρα μου) και το «The Audacity of Hope» (Τολμώ να ελπίζω)

Κατά τη διάρκεια ενός σύντομου διαλείμματος για να μιλήσει με την οικογένειά του

▲ ▲

εμβρίου του 2008 η λευκή γιαγιά του Ομπάμα, Μαντλίν Ντάνχαμ, πέθανε και αυτή από καρκίνο, σε ηλικία 86 ετών. Ο ίδιος έμαθε για το θάνατό της μία ημέρα πριν από τις προεδρικές εκλογές. Ο νεαρός Ομπάμα παρακολουθούσε μαθήματα στο σχολείο του Punahou, όπου ήταν ο ένας μεταξύ τριών μαύρων μαθητών. Λίγο αργότερα άρχισε να καταλαβαίνει τι σημαίνει να είσαι Αφροαμερικανός. Ήταν ο μόνος μαθητής στο φωτογραφικό άλμπουμ της ομάδας μπάσκετ που συμμετείχε και είχε υψηλές επιδόσεις που ήταν μαύρος. «Κοιταζόμουν στον καθρέφτη και αναρωτιόμουν τι συμβαίνει με μένα», έχει εξομολογηθεί. Όταν τελείωσε με τιμητική διάκριση το σχολείο το 1979, συνέχισε για 2 χρόνια τις σπουδές του στο Δυτικοευρωπαϊκό Κολέγιο του Λος Άντζελες και μετά φοίτησε στο Πα-

Η Σάσα και η Μάλια, οι δύο κόρες του Ομπάμα, σε στιγμές ξεγνοιασιάς

νεπιστήμιο της Κολούμπια, αποφοιτώντας το 1983 με πτυχίο στις Πολιτικές Επιστήμες και εξειδίκευση στις Διεθνείς Σχέσεις. Εργάστηκε για 2 χρόνια στον τομέα των διεθνών σχέσεων και μετακόμισε στο Σικάγο το 1985. Το 1988 έκανε την πρώτη του επίσκεψη στην Ευρώπη και ταξίδεψε στην Κένυα, όπου γνώρισε τους συγγενείς του πατέρα του. «Στεκόμουν ανάμεσα στον τάφο του πατέρα μου και του παππού μου για ώρες ατέλειωτες και δάκρυζα. Κατάλαβα ότι η ζωή μου στην Αμερική, η λευκή ζωή μου, η μαύρη ζωή μου, η αίσθηση της εγκατάλειψης που ένιωσα ως αγόρι, η απογοήτευση και οι ελπίδες στο Σικάγο ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτό το μικρό κομμάτι γης που βρίσκεται έναν Ωκεανό μακριά (ενν. από την Αμερική)», έχει πει ο Ομπάμα για την πρώτη του επίσκεψη στα πάτρια εδάφη του.

106_115_OBAMA 06/07/2012 3:15 π.μ. Page 115

Ο Αμερικανός Πρόεδρος θαυμάζει τις χορευτικές ικανότητες της ηθοποιού και τραγουδίστριας Άσλεϊ Τίσντεϊλ

Το 1988 έκανε αίτηση για να παρακολουθήσει τα μαθήματα Νομικής του Χάρβαρντ, όπου φοίτησε ο πατέρας του. Η ζωή του από εκεί και πέρα είναι λίγο πολύ γνωστή. Εργάστηκε μεταξύ άλλων ως λέκτορας πανεπιστημίου και δικηγόρος αρμόδιος για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την εποχή που σπούδαζε νομική είχε αναλάβει μια εργασία σε μια δικηγορική εταιρεία στο Σικάγο. Η δικηγόρος που ανέλαβε να τον καθοδηγήσει ήταν η Μισέλ Ρόμπινσον, με την οποία παντρεύτηκαν το 1992 και απέκτησαν δύο κόρες, τη Μάλια (1999) και τη Σάσα (2002). Εκτός από τη γνωριμία του με τη Μισέλ, στο Σικάγο του δόθηκε η ευκαιρία να ξεκινήσει καριέρα στην πολιτική, καθώς εργαζόταν σε ένα γραφείο καταχώρισης μαύρων ψηφοφόρων για τον Μπιλ Κλίντον, κατά την προεδρική του καμπάνια για τις εκλογές του 1992. Από το 1997 ως το 2004 υπηρέ-

τησε στη Βουλή του Ιλινόις. Η προσπάθειά του να εκλεγεί βουλευτής το 2000 απέτυχε και 3 χρόνια μετά ανακοίνωσε ότι θα διεκδικούσε το αξίωμα του γερουσιαστή. Το Νοέμβριο 2004 εξελέγη μέλος της Γερουσίας των ΗΠΑ με 70% των ψήφων. Το Φεβρουάριο 2007 ανακοίνωσε την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2008. Έχει γράψει 2 βιβλία, τα απομνημονεύματα της παιδικής του ηλικίας «Dreams from My Father» (Εικόνες του πατέρα μου) και το «The Audacity of Hope» (Τολμώ να ελπίζω). Το 2008 ανακηρύχθηκε «Πρόσωπο της Χρονιάς» από το περιοδικό «Time» και το 2009 έγινε ο τέταρτος Αμερικανός Πρόεδρος που απέσπασε το Νόμπελ Ειρήνης. Σύμφωνα με την επιτροπή, ο λόγος που κέρδισε το βραβείο ήταν «το όραμα και η δουλειά του για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα».

Η Μάλια είναι η 12χρονη δεσποινίδα του Λευκού Οίκου και η πρωτότοκη κόρη της Μισέλ και του Μπαράκ Ομπάμα

«Όποιος πειράξει τις κόρες μου θα έχει να κάνει μαζί μου», είχε πει ο Αμερικανός Πρόεδρος. Εδώ με τον βενιαμίν της οικογένειας, τη Σάσα Ιούλιος 2012

crash 115

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 116

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Δεν έπεισε ο ΣΥΡΙΖΑ πως μπορούσε να κυβερνήσει...

” Δεν είναι ορατή

“Η ΠΟΡΤΑ ΕΞΟΔΟΥ

“

από την κρίση... Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

116 crash Ιούλιος 2012

Η κλιμάκωση της σύγκρουσης Αμερικής Γερμανίας θα κυριαρχήσει κατά το επόμενο διάστημα στην παγκόσμια οικονομία

”

τήσουμε για την αναθεώρηση όρων του Μνημονίου», καθώς, όπως επισήμανε, «ο ρυθμός συρρίκνωσης της οικονομίας μας φτάνει στο δραματικό μέγεθος του 1,5 δισ. ευρώ το μήνα»! Κι αυτό, γιατί από το «πακέτο στήριξης» που δήθεν απλόχερα μας έδωσε η Τρόικα «το 90% των πόρων του πηγαίνει στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα». Και ο κ. Σταθάκης, αν και Κρητικός, γεννημένος στα Χανιά το 1953, ήταν ήρεμος, όπως ίσως τον «θέλει» η ακαδημαϊκή του καριέρα, αλλά με σταράτες κουβέντες, χωρίς γιρλάντες και λεκτικούς… ακροβατισμούς, εξήγησε επακριβώς σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία. Κάτι που γνωρίζει πάρα πολύ καλά,

αφού σπούδασε οικονομικά στα πανεπιστήμια της Αθήνας και του Νιούκαστλ, χρημάτισε επισκέπτης ερευνητής στο Κέντρο Βυζαντινών και Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, έγινε καθηγητής του τμήματος Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών (1986-87) για να πάει το 1988 στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και να παραμείνει επί 24 συνεχώς χρόνια καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, μέχρι να τον «κλέψει» η ενεργός πολιτική πριν από τρεις μήνες, αφού μαζί της… ερωτοτροπεί από παλιά, διατελέσας μάλιστα και πρόεδρος του Δ.Σ. της εφημερίδας «Αυγή» την τριετία 2004-2007. Επόμενο, λοιπόν, ήταν να ξεκινήσουμε τη συζήτηση από την… πολιτική, για να σταθούμε στην άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και γιατί δεν μπόρεσε να έρθει πρώτο κόμμα, ενώ είχε ανοδική πορεία. Η αντίδραση των Ελλήνων στα όσα τραβούν από την επιβολή των όρων των μνημονίων ήταν δεδομένη, αλλά περιμένατε να ενισχύσουν τόσο πολύ τη δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ; «Στις πρώτες εκλογές, της 6ης Μαΐου, εκτιμούσαμε μια σημαντική άνοδο, αλλά όχι και τόσο μεγάλη. Στις εκλογές της 17ης Ιουνίου νομίζω ότι είχε ήδη διαμορφωθεί ένα πολύ ισχυρό ρεύμα, το οποίο θα μπορούσε να μας ανεβάσει και πέρα από το ποσοστό που πήραμε. Φυσικά, ήταν πολύ διαφορετικές οι δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις. Στην πρώτη έχω την εντύπωση ότι το αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες των περισσοτέρων. Στις δεύτερες, όμως, υπήρχαν περιθώρια να είναι πολύ καλύτερο και υψηλότερο από το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα».

▲ ▲

ν ξεκινήσουμε με την άποψή του ότι θα πρέπει να γίνει στην Ελλάδα μια «κινητοποίηση της κοινωνίας από κάτω, προκειμένου να υπάρξουν θεσμοί και μηχανισμοί κοινωνικής αλληλεγγύης» για να ξεπεράσουμε το πρόβλημα της ανεργίας και της φτώχειας, τότε θα καταλάβουμε γιατί από την έδρα του πανεπιστημίου τον βλέπουμε τώρα στα έδρανα της Βουλής. Μια επιλογή που έγινε ξαφνικά πριν από τρεις μήνες και του βγήκε… σε καλό, αφού το Μάιο, για πρώτη φορά, και πριν από λίγες μέρες, για δεύτερη, ορκίστηκε βουλευτής Χανίων με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ αποτελούσε και μέλος της επιτροπής καταρτισμού του οικονομικού του προγράμματος. Μιλώ για τον καθηγητή της Πολιτικής Οικονομίας και μέχρι πρότινος αντιπρύτανη στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιώργο Σταθάκη, η οικονομική σκέψη του οποίου επικαλύπτει προς το παρόν τις πολιτικάντικες ρεβεράντζες από τις οποίες έχει μπουχτίσει ο κόσμος. Τον συνάντησα στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ και με τις πρώτες κουβέντες ήταν αφοπλιστικός, καθώς παραδέχτηκε ότι «δεν πέρασε στον κόσμο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν έτοιμος να κυβερνήσει», γι’ αυτό και τις τελευταίες ημέρες πριν από την Κυριακή των εκλογών «σταμάτησε το ευνοϊκό κλίμα που είχε δημιουργηθεί», ενώ ήταν άκρως αποκαλυπτικός όταν μου είπε ότι το περίφημο «Plan B» θα ήταν «ένα ενδεχόμενο ακραίας σύγκρουσης»! Από την άλλη, μιλώντας καθαρά… οικονομικά, δεν δίστασε να πει ότι «θα περιμένουμε πρώτα τις εξελίξεις στην Ευρώπη και πάνω σ’ αυτό θα συζη-

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 117

Γιώργος Σταθάκης

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 118

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Και τι νομίζετε πως έκρινε να σταματήσει στο 26,86% το ποσοστό και δεν μπόρεσε να ανέβει παραπάνω; «Νομίζω πως ήταν διπλό. Το ένα στοιχείο πιστεύω πως ήταν ο φόβος και ο τρόπος που κυριάρχησε ειδικά προς το τέλος της προεκλογικής περιόδου και το δεύτερο ήταν το ίδιο το δεδομένο που δεν πέρασε στον κόσμο, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν έτοιμος να κυβερνήσει τη χώρα».

Τον είδα να θέλει να ξεπεράσουμε αυτό το σημείο, γι’ αυτό και αμέσως πέρασα στα θέματα που γνωρίζει καλύτερα: τα οικονομικά, το Μνημόνιο και ό,τι μπορούμε να περιμένουμε στο αύριο, το «Plan A» και το «Plan B», καθώς και την κατάσταση των τραπεζών και των έμμεσων κρατικοποιήσεων… Εκτιμάτε ότι η παρούσα κυβέρνηση, όπως συγκροτήθηκε, θα μπορέσει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους του Μνημονίου ή θα κυλήσει ο χρόνος και θα εξανεμιστούν και οι τελευταίες ελπίδες των Ελλήνων; «Πιστεύω ότι όποιες ελπίδες υπήρχαν για επαναδιαπραγμάτευση τω ν όρων του Μνημονίου, υπό τις σημερινές εξελίξεις στην Ευρώπη, εξανεμίζονται και, ουσιαστικά, θα υπάρξει ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι το φθινόπωρο, όπου θα αποτυπωθούν πλέον οι νέες πραγματικότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μόνο πάνω στο πλαίσιο αυτό θα μπορούμε να συζητήσουμε το θέμα της αναθεώρησης των όρων του Μνημονίου». Ναι, αλλά υπήρχαν και κατά τη διάρκεια του μήνα που μεσολάβησε μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων ορισμένα σημεία που ήταν ολίγον «σκοτεινά». Κι επειδή μας έχετε μπερδέψει αρκετά, είναι η πάσα αλήθεια, σε ποια άποψη μένετε τελικά; Στην «επανεξέταση» των όρων του Μνημονίου, που δηλώσατε στην Τρόικα, ή στην «καταγγελία» και ό,τι άλλο μας λέγατε προεκλογικά; «Εκ των πραγμάτων, η παραμονή εντός του ευρώ έθετε και το θέμα της ακύρωσης μέτρων του Μνημονίου, τα οποία θα είχαν ένα μονόπλευρο χαρακτήρα, αλλά και το θέμα της επαναδιαπραγμάτευσης συνολικά της συμφωνίας. Και τα δύο αυτά στοιχεία ήταν αναπόφευκτα. Στην προεκλογική περίοδο ίσως δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη μία ή την άλλη πλευρά, αλλά θεωρώ ότι, εκ των πραγμάτων, αν τα βάλει κάτω κανείς πρακτικά τα βήματα, όπως θα γινόντουσαν, θα δει και τα δύο αυτά στοιχεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, θα έπαιρνε κάποιες μονόπλευρες αποφάσεις μετά τις εκλογές, αν ήταν στην κυβέρνηση, και, ταυτόχρονα, θα άνοιγε την επαναδιαπραγμάτευση συνολικά της δανειακής σύμβασης και των όρων του Μνημονίου». Αν υποθέσουμε πως όλα πήγαιναν καλά στις εκλογές, αλλά ξεκινούσατε τις διαδικασίες και παίρνατε αρνητική απάντηση από την Τρόικα στις προτάσεις σας, τι θα είχατε να αντιπροτείνετε; Μιλώ γι’ αυτό το περιβόητο «Plan B». Υπήρχε; Θα γινόταν; Τι ακριβώς; 118 crash Ιούλιος 2012

«Ο ΣΥΡΙΖΑ δούλευε σταθερά στην ιδέα ότι πρέπει να υπάρχει εμμονή στο “Plan A”, διότι αναγνώριζε ότι στις λύσεις του ελληνικού προβλήματος, εκ των πραγμάτων, διαμεσολαβεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι ένα αυτόνομο φαινόμενο που μπορούμε να το λύσουμε μόνοι μας. Συνεπώς, οι εξελίξεις στην Ευρώπη είναι καθοριστικές. Το “Plan B” θα ήταν ένα ενδεχόμενο “ακραίας σύγκρουσης”, το οποίο θα προκαλούσε είτε η δική μας πλευρά είτε η ευρωπαϊκή πλευρά. Θεωρούσαμε και θεωρούμε ότι δεν είναι το ενδεχόμενο στο οποίο έπρεπε να επικεντρώσουμε τις δυνάμεις μας και ότι έπρεπε να επιμείνουμε στην εφαρμογή του “Plan A”».

πέμπεται πλήρως από την αναχρηματοδότηση του χρέους της. Άρα, γίνεται μια άρση της αναχρηματοδότησης του χρέους από τους δανειακούς πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ. Και το “Plan B” θα ήταν, ουσιαστικά, η προσπάθεια προσαρμογής στο εσωτερικό της Ελλάδας των δημοσιονομικών δεδομένων, χωρίς προσφυγή σε δανειακούς πόρους. Αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός πολύ πιο σύντομα απ’ ό,τι προβλέπεται σήμερα για το 2013-14 και, αναγκαστικά, θα ερχόταν πιο κοντά και θα επιτάχυνε μία ή περισσότερες πολύ μεγάλες προσαρμογές, επώδυνες όμως για την ελληνική οικονομία».

Ναι, αλλά τι είναι, τελικά, αυτό το «Plan B»; «Το “Plan B” είναι μια Ελλάδα η οποία απο-

Δηλώσατε ότι το σενάριο των έμμεσων κρατικοποιήσεων είναι εφικτό. Πώς σκέφτεστε να το υλοποιήσετε; «Οι έμμεσες κρατικοποιήσεις είχαν υπογραμμιστεί και στο πρόγραμμά μας και σήμαινε πως θα γινόταν, με μια σταδιακή εξέλιξη, αναφορικά με έναν κύκλο εταιρειών κοινής ωφέλειας, οι οποίες έχουν ιδιωτικοποιηθεί και στις οποίες σταδιακά θα μπορούσε να ενισχυθεί η κρατική συμμετοχή. Άμεσα το θέμα για τις έμμεσες κρατικοποιήσεις έχει τοποθετηθεί στο πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, όπου, κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, θα έπρεπε να έχουμε την ανταλλαγή των νέων χρημάτων που θα πάρουν οι τράπεζες σε κανονικές μετοχές. Και από εκεί και πέρα η παρουσία και ο τρόπος διοίκησης των τραπεζών θα ήταν στη διακριτική ευχέρεια της ελληνικής κυβέρνησης. Κατά την προσωπική μου γνώμη, δεν χρειαζόταν να προχωρήσουμε σε άμεσο

Το λιγότερο για άλλα 5 χρόνια θα είναι δραματική η κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το τι θα γίνει

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 119

Ο ρυθμός συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας φτάνει στο δραματικό μέγεθος του 1,5 δισ. ευρώ το μήνα. Oπότε, το ζητούμενο «σημείο καμπής» δεν φαίνεται στον ορίζοντα έλεγχο της διοίκησης των τραπεζών. Θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε ένα ενδιάμεσο μοντέλο, στα πρότυπα της Σουηδίας, των ΗΠΑ και της Αγγλίας, το οποίο θέτει σ’ έναν αντιπρόσωπο του κράτους το δικαίωμα βέτο». Αλλά έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, μπορούμε να πούμε ότι «όλα τα λεφτά στις τράπεζες πάνε». Τελικά, θα μείνει και τίποτα για την ενίσχυση της αγοράς; «To 90% των πόρων που έχουν δοθεί, έτσι κι αλλιώς, στο “πακέτο διάσωσης” της Ελλάδας αφορούν χρήματα τα οποία επανέρχονται στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα και, σε σχέση με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, καλύπτουν τα ελλείμματα που υπάρχουν στο ισοζύγιο των ελληνικών τραπεζών αποκλειστικά και μόνο. Έτσι που δεν μένει κανένα πλεόνασμα –ούτε ένα ευρώ, δηλαδή– για να αυξηθεί η ρευστότητα στην οικονομία μας μέχρι στιγμής». Μιλάμε για 200 δισ. ευρώ… «Ναι, μαζί με τις ασφάλειες. Είναι τεράστιο το ποσό. Αφού το ποσό των 80 δισ. της ανακεφαλαιοποίησης, εν δυνάμει, θα μπορούσε να αποτελέσει μια στερεή βάση, αν και εφόσον υπήρχαν άλλες προϋποθέσεις και υπό ορισμένες συνθήκες, για την αύξηση και της ρευστότητας στην οικονομία».

Το 90% των πόρων του «πακέτου διάσωσης» επιστρέφει στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα, οπότε δεν μένει τίποτε ώστε να κινηθεί η αγορά

Ναι, αλλά αυτή η αβεβαιότητα, που έχει φέρει τους Έλληνες σε καταθλιπτικά σύνδρομα, ακόμη και με αυτοκτονικά δεδομένα, είναι δυνατό να τερματιστεί μόνο με αλλαγή του τρόπου της οικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης ή θα πρέπει να περιμένουμε σε βάθος χρόνου για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών; «Σε μια οικονομία η οποία συρρικνώνεται με τόσο υψηλούς ρυθμούς επί 3 και 4 χρόνια συνεχώς –ο ρυθμός συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας είναι 1,5 δισ. ευρώ το μήνα, που είναι ένα δραματικό μέγεθος– οποιαδήποτε προσπάθεια αντιστροφής της συρρίκνωσης αυτής απαιτεί πόρους –εκτιμάται ότι η ελληνική οικονομία, για να σταθεροποιηθεί, χρειάζεται περίπου 40 με 50 δισ. ευρώ τα επόμενα 2 χρόνια– και αλλαγή, φυσικά, της οικονομικής πολιτικής που παράγει αυτή τη συρρίκνωση της οικονομίας μας. Άρα, εμφανίζεται αξεπέραστο αυτό το πρόβλημα και η συγκυρία, δυστυχώς, δεν δείχνει σε ποιο σημείο, αν συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε την ίδια πολιτική του Μνημονίου, υπάρχει σημείο αντιστροφής. Και αυτό είναι το πιο καταστροφικό για την Ελλάδα: ότι εφαρμόζει μια πολιτική στην οποία δεν διαφαίνεται πότε και υπό ποιους όρους θα φτάσει σε ένα σημείο που θα γυρίσει η οικονομία προς τα πάνω. Αυτή, εξάλλου, είναι και η αποτυχία της πολιτικής του Μνημονίου». Δηλαδή, αν θέλουμε να δώσουμε με έναν τίτλο το φαινόμενο, πώς θα το πούμε; «Είναι το “σημείο καμπής”, που λέμε, το οποίο δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα!» Τα ασφαλιστικά ταμεία ήδη έχουν καταρρεύσει. Βλέπετε να γίνεται έστω μια ευνοϊκή ρύθμιση, ώστε να σταματήσει –για να μην πω «ξεπεραστεί» και φανώ… αιθεροβάμων– αυτή η κατρακύλα; «Φοβάμαι ότι τα ασφαλιστικά ταμεία θα πιεστούν κι άλλο. Υπάρχουν κάποια εργαλεία βελτίωσης, τα οποία όμως –πλην ορισμένων περιπτώσεων– θα δημιουργήσουν μια ανακούφιση σε ένα χρονικό ορίζοντα μετά τα 5 χρόνια. Δηλαδή, αν τους δοθεί μια ευνοϊκή ρύθμιση με ένα ομόλογο, θα σταθεροποιηθεί λίγο μεσοπρόθεσμα η κατάσταση των ταμείων, αλλά τα πρώτα 5 χρόνια, που δεν πρόκειται να τους δοθούν, υπό τις παρούσες συνθήκες, χρήματα, θα είναι δραματική η κατάσταση».

▲ ▲

Και η ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε σήμερα; Είναι το «καυτό» ερώτημα της εποχής, καθώς καλπάζει η ανεργία, καταβαραθρώνονται τα ασφαλιστικά ταμεία, η φτώχεια απλώνεται σε όλο και περισσότερους Έλληνες, οπότε…

”

Σήμερα στη χώρα μας πλέον βιώνουμε μια ανθρωπιστική κρίση σε μεγάλο βαθμό, λόγω αύξησης της ανεργίας, μείωσης μισθών και συντάξεων, που έχει αυξήσει κατά πολύ το ποσοστό των συμπολιτών μας που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας. Υπάρχει δυνατότητα να ξεπεράσουμε αυτό το κρίσιμο σημείο και πώς; «Υπάρχουν δύο βασικά εργαλεία, τα οποία αφήνονται στην ελληνική κυβέρνηση να ενεργοποιήσει. Το ένα είναι ένα “δίχτυ προστασίας” της φτώχειας, το οποίο είναι ένα σύνθετο σύστημα γενικευμένης κοινωνικής πρόνοιας, σταθεροποίησης των καταναλωτών-δανειστών, χρησιμοποίησης του εργαλείου του επιδόματος ανεργίας. Το δεύτερο είναι η κινητοποίηση της κοινωνίας από τα κάτω, προκειμένου να υπάρξουν θεσμοί και

μηχανισμοί κοινωνικής αλληλεγγύης, οι οποίοι υπάρχουν σε ένα επίπεδο τοπικών πρωτοβουλιών, οι οποίες, όμως, σε μια διαφορετική κλίμακα, θα μπορούσαν να δώσουν πραγματική ανακούφιση σε ένα ενδιάμεσο στάδιο. Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει και είναι κυρίως η ανεργία, ειδικά αυτή των νέων, όπου εκεί ανοίγεται ένα μεγάλο κεφάλαιο αν θα πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα που αφορούν τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, συνδυασμένες από το κράτος, τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνική οικονομία».

Ιούλιος 2012

crash 119

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 120

«Μόλις το Μάρτιο σκέφτηκα την ιδέα της πολιτικής και δεν έχουμε ακόμη οικογενειακώς καταλάβει το τι έγινε…» λέει ο κ. Σταθάκης στο συνεργάτη μας Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

▲ ▲

Μιλήσαμε για όλες αυτές τις παραμέτρους, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ τι θα έκανε για τη βελτίωση αυτών των παραμέτρων; «Θα επιδίωκε να σταθεροποιήσει την οικονομία με κάθε δυνατό τρόπο στο σημερινό επίπεδο. Δηλαδή, να φέρει πιο κοντά το “σημείο καμπής” που αναφέραμε. Και το να φέρεις αυτό το “σημείο” πιο κοντά δεν είναι εύκολο επίτευγμα, γι’ αυτό και η βασική σκέψη της δικής μας οικονομικής πολιτικής ήταν προσανατολισμένη ώστε αυτό το “σημείο καμπής” να έρθει πιο κοντά. Η κεντρική ιδέα ήταν να σταθεροποιήσουμε τις δημόσιες δαπάνες, να βελτιώσουμε αισθητά τη λειτουργία και τη σταθεροποίηση των φορολογικών εσόδων και να ενεργοποιήσουμε όποιο διαθέσιμο αναπτυξιακό εργαλείο υπήρχε, προκειμένου να υπάρξει μια κινητοποίηση της ελληνικής οικονομίας. Αυτά τα τρία στοιχεία ήταν στο επίκεντρο του να σταθεροποιηθεί η οικονομία μας για ένα ενδιάμεσο διάστημα και να φτάσουμε στο “σημείο καμπής”, που θα μπορούσε κάποιος να ελπίζει σε μια αντιστροφή της οικονομικής μας κατάστασης».

Δηλαδή, πιστεύετε πως είναι εφικτά αυτά τα μέτρα; «Θα ήταν εφικτά, εφόσον υπάρξει και η ευνοϊκή συγκυρία και στην Ευρώπη. Επαναλαμβάνω ότι η μεταστροφή της ελληνικής οικονομίας χρειάζεται σημαντικούς πόρους, ρευστότητα από τις τράπεζες, ένα σοβαρό αναπτυξιακό πακέτο, επαναφορά του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, ενθάρρυνση των ιδιωτικών πρωτοβουλιών για επενδύσεις, με πολλά και σημαντικά εργαλεία, καθώς, χωρίς όλες αυτές τις αλλαγές, απέχει πολύ το “σημείο καμπής” που μας ενδιαφέρει». Η μη αποδοχή από τον κ. Ράπανο του υπουργικού θώκου των Οικονομικών, πέρα από το 120 crash Ιούλιος 2012

αίτιο ασθενείας, μήπως κρύβει παρασκηνιακά ένα «παιχνίδι» σκοπιμοτήτων μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας; «Δεν ξέρω αν είναι αποκλειστικά τα προβλήματα υγείας ή υπάρχουν και πολιτικές “ενστάσεις” οποιασδήποτε μορφής για τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Είναι δύσκολο να κρίνω, και στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε γι’ αυτό. Πάντως, η κλιμάκωση της σύγκρουσης των ΗΠΑ με τη Γερμανία είναι δεδομένη, εκδηλώθηκε με πολύ ακραίο τρόπο, μάλιστα, στην τελευταία συνάντηση των G-20 και νομίζω πως θα κυριαρχήσει στο επόμενο εξάμηνο με χρόνο, αναφορικά με τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και υπό το πρίσμα, βεβαίως, των κρίσιμων επικείμενων εκλογών στις ΗΠΑ».

Αλλά πώς από το πανεπιστήμιο πέρασε στη Βουλή; Τι τον έκανε να αφήσει τους φοιτητές του μετά από 24 χρόνια και να φορτωθεί στην πλάτη του ένα μέρος από το 26,86% του ελληνικού λαού; Τις απαντήσεις του γι’ αυτά τα ερωτήματα τα συνόδεψε με αρκετή δόση χιούμορ, με ένα γέλιο όλο υπονοούμενα, καθώς ακόμη τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του δεν έχουν καταλάβει το τι τους περιμένει…

Η πολιτική συγκυρία επέβαλε την κινητοποίηση ανθρώπων που δεν συμμετείχαν στην πολιτική με ενεργό ρόλο

Είστε άνθρωπος του ακαδημαϊκού χώρου. Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στην πολιτική πώς μπλεχτήκατε; «Είχα κλείσει μια μεγάλη περίοδο ακαδημαϊκής παρουσίας στο πανεπιστήμιο, περίπου 24 χρόνων. Νομίζω ότι η πολιτική συγκυρία σήμερα επέβαλε την κινητοποίηση ανθρώπων –και ειδικά στο χώρο της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ– που δεν συμμετείχαν στην πολιτική με ενεργό ρόλο. Και πιστεύω πως ήταν μοναδική συγκυρία, που έπρεπε να κινητοποιήσει αυτές τις δυνάμεις…» Το ερωτώ, γιατί ξαφνικά ακούστηκε το όνομά σας και μάλιστα στο οικονομικό επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ… «Ακριβώς. Δεν υπήρχε και στη δική μου σκέψη, καθώς μόλις το Μάρτιο, αρχικά, σκέφτηκα την ιδέα να κατέβω στο στίβο της πολιτικής…» Και η οικογένεια πώς αντέδρασε ή δεν έχει ακόμη αντιληφθεί το τι θα τραβήξει; «Πράγματι, η οικογένεια ακόμη δεν το έχει καταλάβει. Γιατί κατέβηκα υποψήφιος σε μια περιφέρεια που ήταν δύσκολο να εκλεγώ βουλευτής, γιατί είναι τετραεδρική. Η οικογένεια, λοιπόν, στην αρχή το θεώρησε ότι μάλλον δεν θα εκλεγώ, οπότε μετά θα συνεχίσω να κάνω τη δουλειά που χρόνια ξέρουν. Αλλά ήταν τόσο έντονες οι αλλαγές αυτούς τους τρεις μήνες, που, πραγματικά, δεν προλάβαμε να συνειδητοποιήσουμε το τι έγινε». Από αντιπρύτανης γιατί παραιτηθήκατε; «Για λόγους καθαρά δεοντολογίας, μιας και αποφάσισα να κατέβω στις εκλογές. Οπότε και ζήτησα από το πανεπιστήμιο προσωρινή άδεια και την επομένη των εκλογών της 6ης Μαΐου παραιτήθηκα».

116_120_STATHAKHS 06/07/2012 12:01 π.μ. Page 121

Ένα σχολείο που το έλεγαν... «ΓeφΥΡΑ»

ο βράδυ της Πέμπτης 14 Ιουνίου 2012 η Γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης» ντύθηκε με το διακοσμητικό της φωτισμό κατ’ εξαίρεση. Δεν ήταν ούτε Σαββατόβραδο ούτε εθνική γιορτή. Ήταν απλά η βραδιά της γιορτής για το τέλος της σχολικής χρονιάς του ΕΕΕΕΚ (ΑμεΑ) Αχαΐας και η επίσημη πρεμιέρα της νέας ονομασίας του σχολείου. Μια πολύχρωμη ταμπέλα που είχε τοποθετηθεί στο κτίριο απεικόνιζε αυτό που είχε από τις 11 Απριλίου αναγραφεί στο υπ’ αρ. 1278 ΦΕΚ: Προσθέτουμε προσωνύμιο στη Σχολική Μονάδα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) «Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ Αχαΐας) και μετονομάζεται ως ακολούθως: «Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης Αχαΐας «ΓΕΦΥΡΑ – Γέφυρα Αλληλεγγύης & Επικοινωνίας». Η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. διατηρεί μια αδιάλειπτη, στενή και ιδιαίτερη σχέση με το συγκεκριμένο σχολείο, η οποία χρονολογείται από την εποχή της κατασκευής του έργου της ζεύξης. Τα δε τελευταία χρόνια το ΕΕΕΕΚ Αχαΐας είναι ένας από τους φορείς-μέλη της Ένωσης Κοινωνικών Φορέων «ΠΥΛΩΝΕΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ». Το ότι το ίδιο το ΕΕΕΕΚ ζήτησε και πήρε από το κράτος επίσημη ονομασία η οποία παραπέμπει στη Γέφυρα και στην ξεκάθαρα κοινωνική χροιά που χαρακτηρίζει τη σχέση του μαζί της αποτελεί για την εταιρεία που διαχειρίζεται το έργο τη μεγαλύτερη (μη τεχνική) διάκριση στην ιστορία της Γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου. Ο διευθυντής του ΕΕΕΕΚ, Σπύρος Μαρίνης, δήλωσε σχετικά: «Η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης της Υπουργικής Απόφασης για το προσωνύμιό μας ικανοποίησε ένα καθολικό αίτημα της σχολικής μας κοινότητας. Ο λογότυπος του σχολείου μας παρουσιάστηκε επίσημα στη γιορτή που οργανώσαμε στο νέο χώρο του, με φόντο τη φωταγωγημένη –ειδικά για την περίσταση– Γέφυρα. Δεν είναι μόνο η θέα του έργου από το σχολείο μας, μα και ο

πρωταγωνιστικός ρόλος της εταιρείας στην υπόθεση της κοινωνικής αλληλεγγύης, ο σεβασμός της στον άνθρωπο –ήδη από την εποχή της αναίμακτης κατασκευής– αλλά και ο οραματισμός που αποτυπώνεται στο λογότυπο, πως ετούτο το γιοφύρι μπορεί να σμίξει εμάς τους διαφορετικούς με τους... άλλους και όλοι μαζί να το κρατήσουμε με τα χέρια μας, κάτω από τα χρώματα της Ίριδας, για πάντα ανοιχτό στην επικοινωνία και την ανθρωπιά. Ας γίνει αυτή η συνεργασία πρότυπο για να εμφανιστούν κι άλλοι Πυλώνες Αλληλεγγύης, που θα κρατήσουν την κοινωνία όρθια. Η σχολική μας κοινότητα θα επιφυλάσσει πάντα ένα καλό λόγο για τους ανθρώπους της Γέφυρας, αφού εμείς ξέρουμε ότι αυτό που τους χαρακτηρίζει δεν είναι ούτε το χρώμα του τσιμέντου ούτε το χρώμα του χρήματος». Για τους ανθρώπους της Γέφυρας η κατ’ εξαίρεση φωταγώγηση ήταν η ελάχιστη απόδοση τιμής στην απόδειξη

ότι τα μεγάλα έργα δικαιώνουν την κοινωνία και η κοινωνία δικαιώνει τα μεγάλα έργα, αλλά και απόδοση τιμής στην εθνική μας Γέφυρα, που χτίστηκε και λειτουργεί «Μέσα στην κοινωνία- Από την κοινωνία - Για την κοινωνία», πέρα από τυπικότητες και συμβατικές υποχρεώσεις. Μας τιμά ιδιαίτατα η ακροτελεύτια επισήμανση του διευθυντή του ΕΕΕΕΚ για «το χρώμα του τσιμέντου και το χρώμα του χρήματος». Ωστόσο, η χαρά και η συγκίνηση που μας διακατέχουν, για την πολύ τιμητική εξέλιξη, δεν μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι –για τα παιδιά, τους γονείς και τους δασκάλους φορέων όπως το ΕΕΕΕΚ Αχαΐας– όσα κι αν κάνεις είναι λίγα. Πάντα θα χρειάζονται περισσότερες γέφυρες αλληλεγγύης και επικοινωνίας. Πάντα θα προσπαθούμε, κάνοντας αυτό που ξέρουμε και ταχθήκαμε να κάνουμε. Να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ ανθρώπων. Είναι αυτές που προηγούνται οποιουδήποτε μεγάλου ανθρώπινου επιτεύγματος. Ιούλιος 2012

crash 121

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 122

Άσπονδος φίλος της έγραψε βιβλίο με τίτλο «Βad Fucking» και ηρωίδα μια υπουργό Εσωτερικών που της… μοιάζει

Η «ΑΔΙΣΤΑΚΤΗ ΜΑΡΙΑ» που

ΛΑΤΡΕΥΕΙ να μας... ΜΙΣΕΙ Μαρία-Θηρεσία Φέκτερ

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 123

της Κάτιας Τσιμπλάκη

▲ ▲

αϊκίστρια πολιτικός ή σκληροπυρηνική τεχνοκράτης; Η υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας Μαρία-Θηρεσία Φέκτερ (Maria-Theresia Fekter) έχει πάρει... εργολαβία, όπως την κατηγορούν ακόμη και Ευρωπαίοι εταίροι, την αποπομπή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Στην προσπάθειά της να αναδειχθεί ως η νέα «σιδηρά κυρία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει κάνει ιστορικές γκάφες, που ανάγκασαν ακόμη και τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ να της… τραβήξει το αφτί, αλλά και τον πρόεδρο του Εurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να ακυρώσει συνέντευξη Τύπου και να την επιπλήξει. Η ίδια πάντως φαίνεται ότι δεν πτοείται από την αρνητική κριτική, αφού έφτασε στο σημείο να δηλώσει σε συνέντευξή της ότι είναι ανοησίες οι εξαγγελίες του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Ολάντ για την ανάκαμψη της οικονομίας των χωρών της Ευρωζώνης.

Η Αυστριακή υπουργός Οικονομικών που τα βάζει με τον Ολάντ, τη Μέρκελ, τον Πρόντι και έχει κάνει προσωπική της υπόθεση την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 124

Επάνω: Η ηρωίδα της νουβέλας απήχθη, βασανίστηκε, βιάστηκε από δύο άντρες και οι απαγωγείς της την ανάγκασαν να καθίσει στα κόπρανά της. Είχε παρόμοιο όνομα και σκούρα μαλλιά όπως και η Φέκτερ στο σχολείο Δεξιά: Η Φέκτερ ως υπουργός Εσωτερικών στο αρχηγείο της αστυνομίας

124 crash Ιούλιος 2012

Ακόμη και ως μαθήτρια η Φέκτερ ήταν μισητή στους συμμαθητές της. Μάλιστα, ο συμφοιτητής της Κουρτ Παλμ (Kurt Palm), που σήμερα είναι διευθυντής όπερας, έγραψε μια νουβέλα με τον τίτλο «Βad Fucking», όπου η κεντρική ηρωίδα είναι υπουργός Εσωτερικών (όπως ήταν και η Φέκτερ πριν αναλάβει το πηδάλιο του υπουργείου Οικονομικών) και έχει όνομα παρόμοιο με αυτή. Η ηρωίδα της νουβέλας απήχθη, βασανίστηκε, βιάστηκε από δύο άντρες και οι απαγωγείς της την ανάγκασαν να καθίσει στα κόπρανά της. Η ίδια πάντως δέχθηκε τον Παλμ μαζί με άλλους συμφοιτητές και συμμαθητές, που την επισκέφθηκαν στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, χωρίζοντάς τους όμως σε δύο ομάδες, στους φίλους και τους εχθρούς. Όταν η απόφασή της αυτή είδε το φως της δημοσιότητας, απάντησε με το κρύο χιούμορ της: «Οι κομμουνιστές το έκαναν». Είπε πάντως ότι ο πρώην συμφοιτητής της έγραψε το βιβλίο για να την κάνει να σωπάσει. «Μα η ηρωίδα έχει σκούρα μαλλιά», απάντησε χαριτολογώντας ο Παλμ. «Κι εγώ στο σχολείο είχα σκούρα μαλλιά», ανταπάντησε η Φέκτερ.

▲ ▲

H Φέκτερ παραδέχεται ότι ποτέ δεν είχε γυναικεία κοινωνικοποίηση

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 125

εντυπώσεις προκάλεσε η απόφασή της να απελάσει δύο 8άχρονες δίδυμες αδερφές και τον πατέρα τους (πρόκειται για Κοσοβάρους που είχαν έρθει παράνομα στην Αυστρία το 2004), τη στιγμή που η μητέρα τους βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο. Η τετραμελής οικογένεια είχε ζητήσει την παράταση της διαμονής της στην Αυστρία για ανθρωπιστι-

Επάνω: Τα αυστριακά ΜΜΕ κατηγορούν τη Φέκτερ ότι μιμείται τη Μάργκαρετ Θάτσερ, την αποκαλούν «αδίστακτη Μαρία» και «γυναίκα από γρανίτη» Κάτω: Η Φέκτερ είναι γνωστή και με το παρατσούκλι «βουβουζέλα», που της έχουν «κολλήσει» οι πολιτικοί αντίπαλοί της για τη χροιά της φωνής της

▲ ▲

Ο αυστριακός Τύπος ουκ ολίγες φορές της έχει σύρει τα εξ αμάξης. Την έχουν κατηγορήσει ότι μιμείται τη Μάργκαρετ Θάτσερ, την αποκαλούν «αδίστακτη Μαρία» και «γυναίκα από γρανίτη». Οι γκριμάτσες απέχθειας του προσώπου της έχουν έντονα αποδοκιμαστεί, όπως και η τακτική της να δείχνει με το δάχτυλο όταν μιλάει. Χαρακτηρισμοί που μάλλον την εξιτάρουν παρά την προσβάλλουν. «H κλίμακα του Mohs, που μετράει τη σκληρότητα των ορυκτών, θεωρείται μη ενημερωμένη από τότε που η Φέκτερ έκανε την εμφάνισή της στην πολιτική σκηνή», γράφουν αυστριακές εφημερίδες. «Τα επίπεδα σκληρότητας μετρώνται σε Φέκτερ», δηλώνει με το παγερό της χιούμορ η Αυστριακή υπουργός και προσθέτει ότι ποτέ δεν είχε γυναικεία κοινωνικοποίηση, σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει την έλλειψη διακριτικότητας και ευγένειας που τη χαρακτηρίζει. Για το έργο της ως υπουργός Εσωτερικών έχει δεχθεί έντονη κριτική, ενώ πολιτικοί της αντίπαλοι την έχουν χαρακτηρίσει… βουβουζέλα, κυρίως για τη χροιά της φωνής της. Αλγεινές

Ιούλιος 2012

crash 125

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 126

Με τη μοναχοκόρη της, Καρόλα

Σε γιορτή της Αυστρίας με εθνική παραδοσιακή φορεσιά. Δίπλα της ο σύζυγός της, Μάρτιν

▲ ▲

κούς λόγους, την οποία έκανε δεκτή η κ. Φέκτερ, αλλά μόνο για την ασθενή μητέρα που χαροπάλευε. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα «έργα και ημέρες της» έχουν προκαλέσει δυσφορία όχι μόνο στους ομολόγους της, αλλά ακόμη και στους Ευρωπαίους ηγέτες. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό όπου η Φέκτερ σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «Oesterreich» άφησε υπαινιγμούς ότι η Ελλάδα μπορεί να εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη εξαιτίας της κρίσης χρέους που αντιμετωπίζει. Τα… μαντάτα έφτασαν και στο γραφείο της Γερμανίδας Καγκελάριου Μέρκελ, η οποία επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Αυστριακό Καγκελάριο Βέρνερ Φάιμαν για να τον ρωτήσει εάν η Φέκτερ εξέφρασε μια νέα επίσημη πολιτική θέση της Βιέννης! Η απάντηση ήταν φυσικά αρνητική. Ο κ. Φάιμαν, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις της κ. Φέκτερ, διευκρίνιζε πως η αυστριακή κυβέρνηση δεν συζητά αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Στη συνέχεια το επιτελείο της

Επάνω: Στιγμιότυπο από τις διαδηλώσεις εναντίον της Φέκτερ για το απάνθρωπο πρόσωπό της στη μεταχείριση των μεταναστών Κάτω: Η Φέκτερ είναι η πρώτη γυναίκα υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας

Μέρκελ εντέχνως διέρρευσε στον Τύπο ότι τέτοιου είδους δημόσιες απειλές μέσω των μέσων ενημέρωσης δεν συνιστούν «καθόλου σωστή» συμπεριφορά απέναντι στους εταίρους στην Ε.Ε. Ο εκπρόσωπος, πάντως, της Φέκτερ κλήθηκε να μαζέψει τα… ασυμμάζευτα, δηλώνοντας ότι δεν γνώριζε την ύπαρξη τέτοιου τηλεφωνήματος προς την αυστριακή Καγκελαρία, προσθέτοντας ότι «η Φέκτερ ποτέ δεν απείλησε να πετάξει την Ελλάδα έξω από την Ε.Ε. Κλήθηκε (ενν. από τους δημοσιογράφους) να σχολιάσει διάφορες πρόσφατα δημοσιοποιημένες απόψεις και δηλώσεις ότι η Ελλάδα πρέπει να εξέλθει από την Ευρωζώνη». Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του Ιουνίου η Αυστριακή υπουργός Οικονομικών σε συνέντευξή της στην αυστριακή εφημερίδα «Die Presse» είπε ότι οι εκλογές στην Ελλάδα θα αποτελέσουν ένα «ντε φάκτο δημοψήφισμα» για το ευρώ. «Οι Έλληνες θα πρέπει να σκεφτούν τι θέλουν. Ακόμα και στην περίπτωση μιας εξόδου, παραμένουν οικονομικά εξαρτημένοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση»,

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 127

Ένα βήμα μπροστά από τους συναδέλφους της θέλει να είναι η Φέκτερ όχι μόνο στην πολιτική, αλλά και στις αναμνηστικές φωτογραφίες

πτε ρητά και κατηγορηματικά οποιεσδήποτε αλλαγές του «πακέτου βοήθειας και λιτότητας» για την Ελλάδα, τέλη Ιουνίου (στην εφημερίδα «Oesterreich») είπε ότι το αίτημα της Ελλάδας για διετή επέκταση του προγράμματος διάσωσης είναι διαπραγματεύσιμο. Κι ενώ όλες οι δηλώσεις της Φέκτερ εναντίον της Ελλάδας δίνουν πηχυαίους τίτλους στις εφημερίδες, η… πικρή παραδοχή της για τη «βοήθεια» προς την Ελλάδα πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Όπως είπε η υπουργός Οικονομι-

▲ ▲

είπε η Φέκτερ και υπερασπίστηκε ταυτόχρονα την αυστηρή στάση που έχει υιοθετήσει για τα μέτρα λιτότητας, σημειώνοντας ότι οι χώρες μπορούν να συζητούν και να αποφασίζουν για αναπτυξιακές πολιτικές και επενδύσεις μόνο παράλληλα με την πολιτική λιτότητας. Σε άλλη, πάλι, συνέντευξή της έστειλε αυστηρό μήνυμα προς την Ελλάδα, ότι η χώρα μας δεν θα λάβει επιπλέον οικονομική βοήθεια εάν οι εκλογές της 17ης Ιουνίου αναδείξουν αντιμνημονιακή κυβέρνηση. Αμέσως μετά τις εκλογές και πριν ορκιστεί η νέα κυβέρνηση η Αυστριακή υπουργός Οικονομικών ζήτησε από την Ελλάδα να επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις. «Περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις θα δημιουργούσαν μεγαλύτερη δυναμική και ανταγωνισμό, θα έρχονταν στη χώρα ξένοι επενδυτές», σημείωσε η κ. Φέκτερ, λέγοντας ότι «οι εξελίξεις αυτές πρέπει να επιταχυνθούν». Η «αδίστακτη Μαρία» είναι γνωστή και για τις… κωλοτούμπες της. Έτσι, ενώ πριν από λίγες εβδομάδες (σε συνέντευξη στην αυστριακή ραδιοφωνία) απέρρι-

Επάνω: Σε τοπική γιορτή στο δήμο grundlsee Κάτω: Mε εκπροσώπους της Λέσχης των Άλπεων

122_129_FECTER 06/07/2012 4:15 π.μ. Page 128

crash

ΠΟΡΤΡΕΤΟ 1

Ρεσιτάλ ανθελληνικών δηλώσεων περί αποπομπής της Ελλάδας από την Ε.Ε. δίνει σε κάθε Eurogroup η Φέκτερ. Στη φωτογραφία διακρίνεται με τη Λαγκάρντ

▲ ▲

Επάνω: Αγαπημένο θέμα του αυστριακού Τύπου η Φέκτερ, καθώς δημιουργεί θέμα όχι μόνο όταν μιλάει, αλλά και όταν δεν κάνει δηλώσεις, έχουν επισημάνει σκωπτικά αρκετοί αρθρογράφοι Κάτω: Δίνει εντολές ακόμη και στους φωτογράφους σχετικά με το πώς θα την απαθανατίσουν

κών, η Αυστρία δεν έχει χάσει μέχρι σήμερα από την Ελλάδα ούτε ένα ευρώ, σημειώνοντας πως, μέχρι τώρα, η Αθήνα έχει καταβάλει έγκαιρα τους τόκους. Όμως, όπως η ίδια είχε επισημάνει, με τη μείωση του επιτοκίου που αποφασίστηκε για την Ελλάδα, περιορίζονται τα έσοδα για την Αυστρία, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως θα χάνει χρήματα! Τέλη Μαρτίου, σε μια προσπάθεια να στρέψει τους προβολείς του Eurogroup πάνω της, ανακοίνωσε την απόφαση των υπουργών Οικονομικών να ενισχύσουν κατά 800 δισεκατομμύρια τους πόρους του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης πριν ολοκληρωθεί η συνεδρίαση και παρακάμπτοντας τον Γιούνκερ. Το αποτέλεσμα ήταν να ολοκληρωθεί εσπευσμένα η συνεδρίαση του Eurogroup, να μη συζητηθεί το θέμα της διαδοχής του επικεφαλής κ. Γιούνκερ και να ακυρωθεί η συνέντευξη Τύπου! «Δεν έχει νόημα να γίνει συνέντευξη Τύπου, διότι η Αυστριακή υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε τη συμφωνία ενώ η συνεδρίαση βρισκόταν σε εξέλιξη», εί-

πε εξοργισμένος ο Γιούνκερ σε δημοσιογράφους καθώς περίμενε το ασανσέρ για να πάει στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του. Ο εκπρόσωπος πάντως της Φέκτερ είπε ότι η υπουργός ήθελε να ενημερώσει τους δημοσιογράφους για την πορεία των εργασιών του Eurogroup και ότι τις τελικές ανακοινώσεις θα της έκανε ο Γιούνκερ. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, ο επικεφαλής του Eurogroup είχε νωρίτερα «αδειάσει» τη Φέκτερ για τις διαρροές της προς τον Τύπο και την είχε κατηγορήσει ότι είχε διοχετεύσει στην ισπανική «El Pais» το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της συνεδρίασης, λέγοντας ότι τέτοιες διαρροές συνιστούν απαράδεκτη συμπεριφορά. Τα πυρά του και του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι δέχθηκε η υπουργός Οικονομικών όταν σε συνέντευξή της δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο η Ιταλία να αναγκαστεί να προσφύγει στο μηχανισμό βοήθειας. «Δεδομένου ότι θεωρώ ως εντελώς ανάρμοστο ένας ή μία υπουργός Οικονομικών ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε. να σχο-

122_129_FECTER 06/07/2012 4:16 π.μ. Page 129

Όταν την επισκέφθηκαν συμμαθητές της στο Κοινοβούλιο, εκείνη τους χώρισε σε δύο ομάδες, σε φίλους και εχθρούς…

1. Οι γκριμάτσες απέχθειας του προσώπου της έχουν έντονα αποδοκιμαστεί, όπως και η τακτική της να δείχνει με το δάχτυλο όταν μιλάει 2. Η Φέκτερ παραδέχεται ότι η Αυστρία δεν έχει χάσει μέχρι σήμερα από την Ελλάδα ούτε ένα ευρώ 3. «Τα επίπεδα σκληρότητας μετρώνται σε Φέκτερ», λέει περιγράφοντας τον εαυτό της λιάζει έτσι την κατάσταση ενός άλλου κράτους-μέλους, δεν θα κάνω σχόλια για τις δηλώσεις της υπουργού», τόνισε εκνευρισμένος ο Μόντι. Η δε Φέκτερ για άλλη μια φορά ακολούθησε την προσφιλή της τακτική να αποδώσει τις δηλώσεις της σε… παρερμηνεία, σημειώνοντας πως δεν έχει «κανένα στοιχείο» ότι η Ρώμη πρόκειται να καταθέσει σχετικό αίτημα για οικονομική βοήθεια. Από τα πυρά της κ. Φέκτερ δεν γλίτωσε ούτε ο νέος Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ. Τι είπε; Χαρακτήρισε «ανοησίες» και παρωχημένα τα σχέδιά του για οικονομικά κίνητρα. «Χρηματοδότηση της ανάπτυξης με χρέος; Αυτές οι ιδέες είναι παρωχημένες. Τα επιχειρήματα που φέρνει τώρα ξανά ο νέος Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ είναι ανοησίες. Αυτά τα επιχειρήματα είναι που μας οδήγησαν σε αυτό το χάλι», πρόσθεσε. Η Μαρία-Θηρεσία Φέκτερ γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1956 στο Attnang-Puchheim, μια αυστριακή κωμόπολη γνωστή για τις διακλαδώσεις των σιδηροδρομικών σταθμών.

Ήταν απείθαρχη ως μαθήτρια και οι γονείς της αναγκάστηκαν να τη μεταφέρουν σε άλλο σχολείο μετά από σχετική αναφορά του διευθυντή του σχολείου. Η αλλαγή περιβάλλοντος την ωφέλησε, αφού όχι μόνο ολοκλήρωσε της σπουδές της στη Νομική, αλλά και έκανε διδακτορικό. Ήθελε να συνεχίσει τις σπουδές της και σε άλλο επιστημονικό πεδίο, όμως ο θάνατος του αδερφού της την ανάγκασε το 1982 να αναλάβει τα ηνία της οικογενειακής εταιρείας Niederndorfer & Co., KieswerkeTransportbeton Ltd, που εμπορεύεται τσιμέντο και χαλίκια. Σιγά σιγά άρχισε να ασχολείται με τα κοινά της τοπικής κοινωνίας και το 1990 εισήλθε στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Το 2008 ορίστηκε υπουργός Εσωτερικών και το 2011 έγινε η πρώτη υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας. Η Μαρία-Θηρεσία Φέκτερ ζει στη Βιέννη με την κόρη της Καρόλα, ενώ ο σύζυγός της, Μάρτιν, στην κωμόπολη Attnang-Puchheim, όπου διοικεί και κατέχει πλέον το 25% της οικογενειακής επιχείρησης.

Επάνω: Οι ανθελληνικές δηλώσεις της ξεπερνούν ακόμη και τις αντίστοιχες του Γερμανού ομολόγου της, Σόιμπλε Κάτω: Όλο χαμόγελα με τον πρώην υπουργό Οικονομικών και νυν πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελο Βενιζέλο, αλλά σε συνεντεύξεις της προανήγγειλε την έξοδο της χώρας μας από το ευρώ, ερήμην του αυστριακού Καγκελάριου

KASIDIARHS 06/07/2012 12:46 π.μ. Page 130

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σε διαδρόμους μού έχουν σφίξει το χέρι και βουλευτές και μου έχουν πει: «Καλά έκανες σε Κανέλλη Δούρου»

”

Ηλίας Κασιδιάρης

ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ Η ΕΞΟΥΣΙΑ... ...ή θα γίνει ΣΥΝΤΟΜΑ ή δεν θα γίνει ΠΟΤΕ Συνέντευξη στον Παναγιώτη Τζένο

130 crash Ιούλιος 2012

KASIDIARHS 06/07/2012 12:46 π.μ. Page 131

ίναι ο «σκληρός» της Χρυσής Αυγής, ένα πρόσωπο που προκάλεσε την κοινή γνώμη και αναστάτωσε την πολιτική ζωή. Ο Ηλίας Κασιδιάρης δεν θεωρεί τον εαυτό του ούτε πολιτικό ούτε βουλευτή, αλλά μέλος της Χρυσής Αυγής. Δηλώνει θυμωμένος με τους πολιτικούς αλλά και με τους πολίτες που όλα αυτά τα χρόνια βολεύτηκαν και έμαθαν να ζουν με δανεικά, ενώ δεν διστάζει να «συμβουλεύσει» τους νεαρούς ψηφοφόρους του κόμματος ακόμα και να… χαστουκίζουν αυτούς που τους αδίκησαν, χαρακτηρίζοντας τη χειροδικία ως ορθή πράξη. Αναφερόμενος στο διαβόητο πλέον περιστατικό με τη Λιάνα Κανέλλη, αποκαλύπτει ότι ακόμα και βουλευτές του έσφιξαν το χέρι, λέγοντας «καλά έκανες», ενώ διευκρινίζει ότι η απόφαση να μην πηγαίνουν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής στο καφενείο της Βουλής οφείλεται στο γεγονός ότι εκεί «δεν έχει καλό κόσμο». Τέλος, αποκαλύπτει ότι γνωρίζει τους 23 βουλευτές που ψήφισαν υπέρ της εκλογής αντιπροέδρου του κόμματος στη Βουλή, τους οποίους τοποθετεί στη «δεξιά πολυκατοικία». Κατ’ αρχάς, χαμογελάς ποτέ; «Όχι». Γιατί; «Δεν μου πάει. Απλώς δεν είμαι χαζοχαρούμενος. Αν υπάρξει κάτι που να με κάνει να αισθανθώ καλά, ναι, δεν θα το σκεφτώ, θα χαμογελάσω».

Κασιδιάρης; «Σαφώς και δεν είναι».

”

Άρα, λοιπόν, γιατί βγαίνει αυτό προς τα έξω; «Κοίταξε, εγώ παίζω τώρα ένα ρόλο, έτσι; Είμαι εκπρόσωπος Τύπου της Χρυσής Αυγής. Τι εικόνα πρέπει να περάσω; Του χαζοχαρούμενου; Με αγάπες και λουλούδια να εμφανίζομαι στα κανάλια και να χαζογελάω χωρίς κάποιο λόγο; Νομίζω ότι το ρόλο αυτόν που μου έχουν αναθέσει τον υπηρετώ σχετικά καλά».

Θέλω να μου πεις λίγο κάποια πράγματα για την προσωπική σου ζωή. Έχεις σπουδάσει γεωπονική. Έχεις ασχοληθεί ποτέ με το επάγγελμα; Έχεις δουλέψει πριν γί-

νεις βουλευτής; «Από την ημέρα που απολύθηκα από το στρατό και μετά δεν έχει περάσει ημέρα να μην έχω ένσημο, στον ιδιωτικό τομέα αποκλειστικά, βέβαια, ποτέ στο δημόσιο. Έχω δουλέψει σε πάρα πολλούς τομείς, από υπάλληλος φαρμακευτικής εταιρείας μέχρι ιδιοκτήτης ενός γραφείου σχετικού με ποιοτικό έλεγχο σε τρόφιμα». Ισχύει ότι δεν δέχεσαι κομμουνιστές στην εταιρεία; «Όχι, είναι ατομική επιχείρηση και δεν είχα τη δυνατότητα να συντηρώ υπαλλήλους, οπότε είτε κομμουνιστής ήταν είτε εθνικοσοσιαλιστής το ίδιο πρόβλημα θα είχα. Δεν έκανα τέτοιους διαχωρισμούς». Εμφανίζεις την εικόνα ενός ανθρώπου που δεν σηκώνει πολλά, δεν θέλει πολλές κουβέντες. Είσαι θυμωμένος για κάποιο λόγο; Είσαι εκνευρισμένος με κάτι; «Στην Ελλάδα του 2012, αν είσαι απλός άνθρωπος, απλός Έλληνας πολίτης, έχεις το δικαίωμα να είσαι θυμωμένος με πάρα πολλούς». Με τους πολιτικούς ή με τους πολίτες; «Κοίταξε, το ερώτημα είναι ποιοι είναι υπεύθυνοι για τη σημερινή κατάσταση, για το κατάντημα της Ελλάδας. Είναι σαφώς οι πολιτικοί, και συγκεκριμένα το πολιτικό σύστημα που κυβερνά τη χώρα από το 1974 μέχρι σήμερα. Βεβαίως για την ύπαρξη και την επιβίωση αυτού του πολιτικού συστήματος φέρουν ευθύνες ακόμα και οι Έλληνες πολίτες που τόσα χρόνια βολεύτηκαν με αυτή την κατάσταση, έμαθαν να ζουν με τα δανεικά, δημιουργήθηκε αυτή η

▲ ▲

Η εικόνα του σκληρού, αυτή που βγάζεις προς τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, είναι η πραγματική εικόνα; Αυτός είναι ο Ηλίας

Εγώ ανδρώθηκα πολιτικά με το σύνθημα «Αλήτες, προδότες πολιτικοί». Τώρα θα πηγαίνω στο καφενείο της Βουλής να λέω: «Χαίρετε, πώς είστε;»

Ιούλιος 2012

crash 131

KASIDIARHS 06/07/2012 12:46 π.μ. Page 132

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

“φούσκα” του χρέους, για την οποία ευθυνόμαστε οι πάντες και, ναι, ενδεχομένως να είμαι θυμωμένος και με κάποιους Έλληνες».

Είσαι της άποψης ότι όπου δεν πιάνει ο διάλογος, θα πρέπει ίσως να χρησιμοποιούνται κι άλλα μέσα; «Κοίταξε, η οργή είναι ένα συναίσθημα. Εγώ είμαι υπέρ του διαλόγου, αλλά δυστυχώς το κόμμα το οποίο εκπροσωπώ ουδέποτε αντιμετωπίστηκε με τους όρους αυτούς. Ουδέποτε δέχθηκε κανείς να κάνει διάλογο μαζί μας. Υπάρχουν άπειρες περιπτώσεις που κάναμε ανοιχτή συγκέντρωση και ερχόντουσαν οι αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις όχι με επιχειρήματα, αλλά με βόμβες μολότοφ, έτσι; Δεν έχουν απλά καεί, έχουν ανατιναχτεί, έχουν γίνει στάχτη τα γραφεία μας». Η Χρυσή Αυγή έχει κάνει σημαία ότι αντιμετωπίζεται μεροληπτικά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. «Δεν μιλάω για μεροληψία, μιλάω για ολοκληρωτικό πόλεμο από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αυτό φάνηκε και στην προεκλογική περίοδο, όπου, ενώ υπήρχε συγκεκριμένη διάταξη του ΕΣΡ που επέβαλε στα κανάλια να μας προβάλλουν σε συγκεκριμένους τηλεοπτικούς χρόνους, κάποιοι τηλεοπτικοί σταθμοί, όπως το Mega, που ιδιοκτήτης του είναι ο κύριος

Στο Διαδίκτυο με προσεγγίζουν και γυναίκες που δεν είναι Ελληνίδες. Γενικά δεν απαντάω, όταν με προσεγγίζουν ως άντρα

”

Μπόμπολας, δεν μας πρόβαλε ως όριζε ο νόμος. Προφανώς προτίμησαν από το να τηρήσουν τους νόμους και να προβάλουν τη Χρυσή Αυγή, να πληρώσουν το πρόστιμο. Μας χωρίζει ιδεολογικό χάος με αυτούς τους ανθρώπους και αναγνωρίζουν σε εμάς ότι είμαστε οι μοναδικοί τους αντίπαλοι». Ναι, αλλά θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτή τη φορά εσύ χρησιμοποιείς τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης... «Ναι, τα χρησιμοποιήσαμε. Χρησιμοποιούμε κάθε όπλο για να πετύχουμε το στόχο μας. Εγώ δεν υπάρχω σαν πρόσωπο, έχω αναλάβει ένα ρόλο ο οποίος μου έχει ανατεθεί. Όποιος και αν ήταν στο ρόλο αυ-

τό θα ακολουθούσε την ίδια ακριβώς στρατηγική». Θεωρείς ότι το σύστημα, έτσι όπως το περιγράφεις τουλάχιστον, και το πολιτικό και το μιντιακό, έχει λόγο να σας φοβάται; «Προφανώς μας φοβάται, και αυτό προέκυψε και με την εκλογή του 7ου αντιπροέδρου της Βουλής, όπου όλοι συνασπίστηκαν εναντίον μας. Τα βρήκαν Νέα Δημοκρατία με ΣΥΡΙΖΑ και έδωσαν κοινή γραμμή στους βουλευτές τους, όχι να μη μας ψηφίσουν, αλλά να ακυρώσουν το ψηφοδέλτιό μας – 204 άκυρα σε ψηφοφορία για αντιπρόεδρο Βουλής δεν υπήρξαν ποτέ στην Ελλάδα». Βρέθηκαν όμως και 23 που σας ψήφισαν. «Είναι οι μυστικοί κομάντος της Χρυσής Αυγής… Είναι ένα ειδικό σχέδιο που δεν μπορώ να αποκαλύψω, είναι ελεγχόμενοι από εμάς». Τους ξέρεις; Ξέρεις ποιοι είναι αυτοί; «Κοίταξε, για να αφήσουμε την πλάκα, υπήρξαν γύρω στους 50 βουλευτές από διάφορα κόμματα που μας είπαν ότι “εμείς θα στηρίξουμε την υποψηφιότητα”. Δεν το τήρησαν όλοι». Μιλάς για βουλευτές συγγενικών κομμάτων; «Δεν έχουμε συγγένεια με κανένα, αλλά είναι από αυτά τα κόμματα που θεωρώ ότι καταλαβαίνει και ο απλός ο κόσμος, της ευρύτερης... Πώς την ονομάζουν την πολυκατοικία τους; Δεξιά… Στην οποία εμείς βεβαίως δεν ανήκουμε». Οι γονείς σου, οι δικοί σου άνθρωποι, πώς αισθάνονται που είσαι στη Βουλή; «Αισθάνονται υπερήφανοι για τον Ηλία. Δεν είμαι βουλευτής ούτε πολιτικός». Δεν νιώθεις τον εαυτό σου βουλευτή και πολιτικό; «Σας παρακαλώ, κύριε Τζένο, να αποφεύγουμε αυτούς τους χαρακτηρισμούς». Πώς προσδιορίζεις τον εαυτό σου; «Είμαι μέλος της Χρυσής Αυγής, από το 1999 και επίσημα. Για εμένα μόνο αυτό μετράει». Ο πατέρας σου ψηφίζει Χρυσή Αυγή; « Ήταν υποψήφιος με τη Χρυσή Αυγή στη Β΄ Πειραιώς. Ήταν πάντα των ιδεών, αλλά μέχρι ένα σημείο, δεν ήταν της δράσης. Εγώ μπήκα στη δράση και από εκεί και πέρα τράβηξα τους υπόλοιπους. Τώρα δεν υπάρχει πορεία της Χρυσής Αυγής που να μη βλέπω τους γονείς μου στην πρώτη γραμμή. Μάλιστα, τους λέω: “Κάντε πιο πίσω, μην πέσει κανένα τσιμέντο τώρα και σας μαζεύουμε”». Η μητέρα σου στο επεισόδιο με τη Λιάνα Κανέλλη, ως γυναίκα, τι σου είπε; Πώς αντέδρασε; «Έπαθε ένα αρχικό σοκ από την εικόνα. Φοβήθηκε για μένα, είδε όμως ότι είχα δίκιο. Κανείς

KASIDIARHS 06/07/2012 12:46 π.μ. Page 133

Xρησιμοποιήσαμε τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Χρησιμοποιούμε κάθε όπλο για να πετύχουμε το στόχο μας

δεν μου ζήτησε το λόγο για την πράξη μου, γιατί όλη η Ελλάδα είδε ότι είχα δίκιο. Αλλά σοκαρίστηκε, είναι γεγονός. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν σου έρχονται με τα αυτοκίνητα της Ασφάλειας έξω από το σπίτι και αναζητούν το παιδί σου, είναι λογικό να τη χαλάει αυτό το πράγμα». Τώρα, πιο ψύχραιμα, εάν σε ξαναέβαζαν στο ίδιο στούντιο με τις ίδιες συνθήκες... «Δεν θα πήγαινα. Ήταν στημένο. Εγώ είχα μιλήσει με τον αρχηγό το προηγούμενο βράδυ και μου είπε επί λέξει: “Σου την έχουν στημένη”. Του απάντησα ότι πρέπει να πάμε, γιατί είναι μια ζώνη υψηλής τηλεθέασης και πρέπει να ακουστεί η φωνή μας, πρέπει να μην αφήσουμε καμία ευκαιρία αναξιοποίητη. Αλλά ο αρχηγός μού είχε πει: “Σου την έχουν στημένη, πρόσεχε”. Και επαληθεύτηκε». Αν όμως για κάποιο λόγο ξαναβρισκόσουν στην ίδια θέση, στην ίδια κατάσταση, και αντιδρούσαν η κυρία Δούρου και η κυρία Κανέλλη με τον ίδιο τρόπο... «Λες αν έρθει κάποιος και με χτυπήσει; Θα απαντήσω. Νόμος. Και ο Κινγκ-Κονγκ να έρθει, και ας τις φάω μετά. Δεν κάνω πίσω. Έχουμε δώσει και έχουμε φάει ξύλο, όλοι. Όλοι. Κι εσύ». Βρέθηκε κάποιος συνάδελφος βουλευτής ο οποίος να σου είπε: «Καλά έκανες»; «Ναι, έχει γίνει αυτό. Δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες, αλλά σε διαδρόμους, παρόλο που αποφεύγουμε τις κοινωνικές επαφές, μου έχουν σφίξει και το χέρι και μου έχουν πει: “Καλά έκανες”. Και βουλευτές». Τη Ρένα Δούρου και τη Λιάνα Κανέλλη τις έχεις δει στη Βουλή; Στους διαδρόμους έχει τύχει να βρεθείτε; «Δεν έχει τύχει».

Θέλω να σε ρωτήσω κάτι αναφορικά με τη θέση σου απέναντι στους ξένους. Θα μπορούσες να ερωτευτείς μια γυναίκα η οποία δεν είναι Ελληνίδα; «Δεν μου έχει συμβεί ποτέ. Στο Διαδίκτυο με προσεγγίζουν και γυναίκες που δεν είναι Ελληνίδες». Απαντάς; «Όχι. Και γενικά δεν απαντάω, όταν με προσεγγίζουν όχι ως εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος αλλά ως άντρα. Είναι αρχή μου να μην απαντάω, να κρατάω χαμηλούς τόνους. Αλλά έχει συμβεί αρκετές φορές και αυτό». Αν έβλεπες έναν άνθρωπο πεινασμένο, ο οποίος είναι αλλοδαπός, και μπορούσες να τον βοηθήσεις, θα το έκανες; «Όχι». Γιατί; «Γιατί υπάρχουν 500 εκατομμύρια πεινασμένοι σε όλη τη Γη και αν προσπαθήσουμε να τους ταΐσουμε όλους, τότε θα είχαμε πρόβλημα ως χώρα. Εμείς ετοιμάζουμε ανθρωπιστικές δράσεις για τους Έλληνες και θέλουμε να ακουστεί, όχι για λόγους επικοινωνιακούς, αλλά για να μάθουν οι πάντες ότι εμείς δεν πήραμε λεφτά για πάρτη μας. Ό,τι λεφτά πάρουμε από εδώ, από τη Βουλή, δεν τα θεωρούμε καθαρά. Εγώ προσωπικά δεν τα θεωρώ καθαρά. Όταν ο άλλος πολεμάει για 600 ευρώ έξω και σου λέει ότι ο βουλευτής θα παίρνει 7.000, αυτό είναι μεγάλη απρέπεια. Είναι ποινικό αδίκημα για εμένα». Τι θα κάνετε δηλαδή με τα λεφτά της βουλευτικής αποζημίωσης; «Μισθός βουλευτή ίσον μισθός αξιωματικού του ελληνικού στρατού. Το τελευταίο πράγμα που θα κοιτάξουμε είναι τι θα πάρουμε. Όταν μας καλέ-

”

σουν, θα πάμε στο λογιστήριο να τα πάρουμε. Θα κρατήσουμε αυτό που μας αντιστοιχεί και τα υπόλοιπα θα πάνε σε κοινωνικό έργο. Και να σου πω και το λόγο που θα γίνει αυτό για να το γράψεις; Όχι μόνο για να βοηθήσουμε τον κόσμο, αλλά γιατί η μόνη περίπτωση να διαφθαρεί μια αγνή προσπάθεια είναι να μπουν μέσα λεφτά. Εμείς δεν θα μοιράσουμε λεφτά για να παραμείνει η προσπάθειά μας αγνή». Θεωρείς ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να μεταλλαχθεί κατά τη διάρκεια που θα παραμείνει μέσα στη Βουλή; «Δεν θα το επιτρέψουμε αυτό, και γι’ αυτόν το λόγο είπε και ο αρχηγός να μην πηγαίνει κανείς στο καφενείο της Βουλής. Γιατί, κοίταξε, δεν υπάρχει θέμα για χαστούκια και για μπουνιές, που λένε. Όλοι όσοι μας συναντάνε εδώ μέσα έρχονται με ένα χαμόγελο μέχρι τ’ αφτιά. Η πλειοψηφία το κάνει πάρα πολύ διακριτικά, κάποιοι άλλοι το κάνουν και εμφανώς, δεν έχουν πρόβλημα. Δεν γίνεται, όμως, από τη μία να κατακρίνουμε ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα και από την άλλη να είμαστε στο καφενείο και να έρχονται οι άλλοι και να μας λένε: “Γεια σας και τι μάγκες που είστε και είστε ωραίοι” και άλλα παρόμοια». Άρα, δεν τίθεται θέμα να πλακωθείτε στη Βουλή ή στο καφενείο... «Δεν θα προκαλέσουμε κάτι τέτοιο, προς Θεού, αλλά δεν μπορούμε τη μία να κατακρίνουμε αυτό το πολιτικό σύστημα εξουσίας που έχει διαλύσει την Ελλάδα και από την άλλη να είμαστε όλο γελάκια και χαρές στο καφενείο της Βουλής με όλους τους υπόλοιπους που τους θεωρούμε συνυπεύθυνους. Και για έναν άλλο βασικό λόγο, γιατί εμείς επιλέγουμε τις παρέες μας». Αυτό τι σημαίνει δηλαδή; «Εγώ δεν θα πάω σε ένα μαγαζί με κόσμο που δεν γουστάρω. Θα πάω σε ένα μαγαζί που θα ξέρω ότι θα έχει καλό κόσμο. Το καφενείο της Βουλής

▲ ▲

Αν βρεθείτε; Αν τύχει;

«Δεν θα παίξουμε ξύλο. Ούτε θα τις μπουγελώσω. Δεν θα γίνει τίποτα. Τίποτα».

Ιούλιος 2012

crash 133

KASIDIARHS 06/07/2012 12:47 π.μ. Page 134

Υπήρξαν γύρω στους 50 βουλευτές από διάφορα κόμματα που μας είπαν ότι «εμείς θα στηρίξουμε την υποψηφιότητα». Δεν το τήρησαν όλοι

”

▲ ▲

απλά δεν έχει καλό κόσμο. Εγώ μεγάλωσα πολιτικά, ανδρώθηκα πολιτικά με το σύνθημα “Αλήτες, προδότες πολιτικοί”. Τώρα θα πηγαίνω στο καφενείο της Βουλής να λέω: “Χαίρετε, πώς είστε;”».

Δεν υπάρχουν ανάμεσα στους 300 κάποιοι τους οποίους να διαχωρίζεις; Τους βάζεις όλους στο ίδιο τσουβάλι; «Ως άνθρωποι μπορεί να υπάρχουν, πολλοί καλοί άνθρωποι, οικογενειάρχες αξιόλογοι, αλλά μπαίνοντας μέσα σε αυτό το σύστημα, διαφθείρεσαι. Γι’ αυτό κι εμείς θα μείνουμε μακριά». Είσαι ο υπαρχηγός του Μιχαλολιάκου; «Όχι, δεν προβλέπεται υπαρχηγός στη Χρυσή Αυγή. Υπάρχει ο αρχηγός και από εκεί και πέρα υπάρχει το Πολιτικό Συμβούλιο, που είναι στην ουσία οι άμεσοι συνεργάτες του αρχηγού, του οποίου μέλος είμαι κι εγώ, όπως και άλλοι».

Θα ήθελες να δεις τον εαυτό σου κάποια στιγμή στη θέση του αρχηγού της Χρυσής Αυγής; «Όχι, δεν έχω τέτοιες βλέψεις». Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου 5 χρόνια μετά; Θα ήθελες να βρεθείς σε υπουργική θέση; Το λέω γιατί κάποιοι λένε ότι στην αντίστοιχη θέση που είσαι εσύ τώρα ήταν ο Μάκης Βορίδης. «Έλεος. Δεν θέλω..., όχι, σε παρακαλώ, τέτοιους παραλληλισμούς όχι. Κοίταξε, όλους αυτούς που ανήκουν στο δήθεν πατριωτικό χώρο, Βορίδη, Γεωργιάδη, τους ξέρουμε από παλιά... Πάντα ήμασταν σε κόντρα με όλους αυτούς. Ρώτησε και τους ίδιους. Είχα μια άποψη από παλιά, ότι το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν το χρήμα και η θέση. Πρωτίστως το χρήμα και μετά η θέση. Και δικαιώθηκα. Τώρα αλλάζουν τα κόμματα σαν τα πουκάμισα». 134 crash Ιούλιος 2012

Έλεγε κάποτε, όμως, ο Καρατζαφέρης και πρόσφατα και ο Ψωμιάδης ότι η Χρυσή Αυγή είναι αδελφό κόμμα... «Ναι, για να κλέψουν ψήφους από τους εθνικιστές, γιατί το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η ψηφοθηρία. Είδαν ότι υπάρχει πλέον τρομερό λαϊκό ρεύμα και άρχισαν αυτές τις ανοησίες. Το κυνήγι που έχουμε φάει από τη Νέα Δημοκρατία δεν συγκρίνεται με τίποτα. Χειρότερα από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτά που μας έχει κάνει η Νέα Δημοκρατία. Ακόμα και αυτό που κάνανε με την αντιπροεδρία της Βουλής από τον κύριο Σαμαρά ξεκίνησε, όχι από αυτόν σαν πρωτοβουλία, από αυτούς που είναι πάνω από αυτόν και του δίνουν πολιτική γραμμή». Ποιους λες; «Αυτά άσε να τα πούμε μέσα στη Βουλή καλύτερα». Θα μιλήσετε για επιχειρηματίες; «Λοιπόν, αυτή είναι η μόνη περίπτωση να κάνω χρήση ασυλίας εγώ προσωπικά, όταν θα λέω ονόματα. Αν κάποιος μου κάνει μήνυση, θα με καλύψει η ασυλία μου εκεί. Σε καμία άλλη περίπτωση δεν θα μεταχειριστώ την ασυλία μου, και τώρα που έχω το δικαστήριο θα ζητήσω άρση. Η μόνη περίπτωση να κάνω χρήση της ασυλίας είναι όταν θα θίγουμε συμφέροντα και θα λέμε ονόματα και θα λέμε ποιοι είναι υπεύθυνοι γι’ αυτή την κλοπή που έχει γίνει στα δημόσια ταμεία». Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου 5-10 χρόνια από σήμερα; Σε ενδιαφέρει η οικογένεια; «Στο μέλλον ναι. Τώρα έχω άλλη προτεραιότητα. Σε 10 χρόνια από τώρα σημαίνει ότι θα είμαι μεγαλύτερος 10 χρόνια από ό,τι είμαι σήμερα. Κι εγώ δεν θέλω να μεγαλώσω».

Ένα μεγάλο κομμάτι που σας ψήφισε είναι νέοι άνθρωποι... Τι τους καλείς να κάνουν; Να βγαίνουν στο δρόμο και να χαστουκίζουν; «Να βγαίνουν στο δρόμο οπωσδήποτε. Οπωσδήποτε. Κι αν έχουν δίκιο, να χαστουκίζουν κιόλας. Αν έχουν δίκιο κι έχουν απέναντί τους αυτούς που τους αδικούσαν τόσα χρόνια και τους έχουν φτάσει στο σημείο να έχουν δύο μεταπτυχιακά και να μην μπορούν να δουλέψουν ούτε στα Goody’s, ναι, αυτούς να τους χαστουκίζουν. Είναι ορθή πράξη σ’ αυτή την περίπτωση ακόμα και η χειροδικία, γιατί υπάρχει ένας πολιτικός κόσμος που έχει ισοπεδώσει τα όνειρα μιας ολόκληρης γενιάς». Υπάρχει περίπτωση η Χρυσή Αυγή μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία να βγει πιο πλούσια σαν κόμμα; Δηλαδή, υπάρχει περίπτωση να δούμε να φεύγετε, να πάτε σε άλλα γραφεία… «Παραμένουμε στη Δεληγιάννη, εκεί, Σταθμό Λαρίσης, δεν ξεκουνάμε από εκεί, είναι το αρχηγείο μας». Ποιος είναι ο επόμενος στόχος της Χρυσής Αυγής; «Στόχος μας είναι η εξουσία. Και ή θα γίνει σύντομα ή δεν θα γίνει ποτέ. Εμείς πάμε με τη νοοτροπία, όλα ή τίποτα. Και είδες, πήραμε το 0,29% και σε λίγα χρόνια μέσα το κάναμε 7%. Δεν απέχει πολύ ο στόχος αυτός που προανέφερα». Άρα, έχετε πλάνο, προετοιμάζεστε για εξουσία... «Ναι, ναι, σαφώς και έχουμε. Νομίζω ότι είναι το πιο απλό και το πιο πρακτικό πλάνο αυτό που έχει η Χρυσή Αυγή, χωρίς να χωρίζουμε τομεάρχες, χωρίς να βάζουμε σκιώδεις κυβερνήσεις και ανοησίες, που το κάνουν μόνο για τα ΜΜΕ. Έχουμε πρόταση η οποία είναι σαφής, απλή, κατανοητή και εφαρμόσιμη».

KASIDIARHS 06/07/2012 12:47 π.μ. Page 135

136_143_BILD 06/07/2012 4:07 π.μ. Page 136

136 crash Ιούλιος 2012

136_143_BILD 06/07/2012 4:07 π.μ. Page 137

Οι κυνικές δηλώσεις και τα υβριστικά δημοσιεύματα που μας παρουσιάζουν σαν το «σκιάχτρο» της Ευρώπης

Γι’ αυτούς είμαστε

ΚΑΤΙ... ΣΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ της Κάτιας Τσιμπλάκη

αποτελεί το 0,3% του παγκόσμιου ΑΕΠ μετατράπηκε σε μια νύχτα στον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για όλο τον πλανήτη. Περισσότερο και από μια εξωγήινη εισβολή. Είναι γεγονός ότι η ελληνική κρίση δεν θα μπορούσε ποτέ να γιγαντωθεί χωρίς τη συμμετοχή των ξένων ΜΜΕ. Η προπαγάνδα των γερμανικών –κυρίως– αλλά και αρκετών ξένων media ξεπέρασε την προηγούμενη τριετία κάθε προηγούμενο. Δεν είναι τυχαίο ότι στα τέλη του 2011 τα ανθελληνικά δημοσιεύματα ξεπέρασαν τις 34.000 (σύμφωνα με τα στοιχεία Μόσιαλου), με τη χώρα μας να γίνεται πρώτο θέμα ακόμα και στην Κίνα!

▲ ▲

ο Μάιο του 2010 ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν έλεγε για τη χώρα μας: «Η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα είναι σαν ένα παιδί χωρίς πιστοποιητικό γέννησης». Λίγες εβδομάδες αργότερα το περιοδικό «Focus» κυκλοφορούσε με ένα εξώφυλλο που έλεγε: «Απατεώνες στην ευρω-οικογένεια». Όλα όσα γνώριζε η διεθνής κοινή γνώμη για τη χώρα μας, όσα αποτελούσαν μέχρι τότε παγκόσμια συνείδηση και παραδοχή, γκρεμίζονταν μεμιάς. Για τα γερμανικά ΜΜΕ πλέον είμαστε «απατεώνες», ενώ ξαφνικά γίναμε «ευρω-οικογένεια» και όχι πια η μητέρα της Ευρώπης. Υποβιβαστήκαμε… Μια χώρα που μετά βίας

Ιούλιος 2012

crash 137

136_143_BILD 06/07/2012 4:07 π.μ. Page 138

crash

ΘΕΜΑ

Χαρακτηριστική γελοιογραφία που ενισχύει τα όσα ανέφερε η «Bild» σε επιστολή προς τους Έλληνες που δημοσίευσε πριν από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου, όπου ανέφερε: «Τα ΑΤΜ σας εξακολουθούν να βγάζουν ευρώ μόνο γιατί τα βάλαμε εμείς, οι Γερμανοί»

▲ ▲

Οι Έλληνες μετατράπηκαν από εκφραστές της δημοκρατίας, του σύγχρονου πνεύματος και του πολιτισμού σε μιάσματα, σε μια κατηγορία υπανθρώπων που ευθύνονται για όλα τα δεινά της σύγχρονης ανθρωπότητας. Με έναν καταιγισμό προπαγάνδας και με την «πολύτιμη» βοήθεια των εγχώριων δωσιλόγων, που δεν έχαναν ευκαιρία να κατηγορούν τους Έλληνες ως τεμπέληδες, λαμόγια, κλέφτες και απατεώνες, μετατραπήκαμε αργά αλλά σταθερά στους σύγχρονους «Εβραίους» του νέου οικονομικού Ολοκαυτώματος. Τα γερμανικά ΜΜΕ πρωτοστάτησαν σε αυτόν τον πόλεμο με τα σύγχρονα όπλα προπαγάνδας και, δυστυχώς, κέρδισαν ακόμα και τον Γκέμπελς, τον επικεφαλής προπαγάνδας του Χίτλερ, που είχε γράψει το 1943 ένα άρθρο στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Das» με τίτλο: «Το έτος 2000». Σε αυτό το άρθρο είχε προβλέψει ότι το έτος 2000 η Γερμανία θα είναι ο πιο ισχυρός στην Ευρώπη. Η εκτίμησή του έπεσε μόνο 10 χρόνια έξω… «Η αυταρχική μητριά Άνγκελα, η ξιπασμένη θεία Κριστίν και ο γερομπισμπίκης Βόλφγκανγκ» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της μαύρης και κακογραμμένης κωμωδίας του θιάσου της συμφοράς που κάνει περιοδεία-παρωδία σε όλη την Ευρώπη και με το στανιό μας αναγκάζει να παρακολουθήσουμε τις φτηνές του παραστάσεις. 138 crash Ιούλιος 2012

Πόσο «κίτρινος» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας Έλληνας δημοσιογράφος εάν αποκαλούσε ως θίασο με το όνομα «Τρόικα της Καταστροφής» τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τη διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; Καθόλου. Το παρεάκι των τριών, τα μέλη του οποίου αυτοαποκαλούνται «εγγυητές για τη σωτηρία της Ελλάδας και του ευρώ» σε δηλώσεις τους λοιδο-

ρούν, ειρωνεύονται τη χώρα μας. Τους δε Έλληνες μας αποκαλούν τεμπέληδες, κλέφτες, μας τραβούν το αφτί με τις αυστηρές προειδοποιήσεις τους και μας υποδεικνύουν ακόμη και τι να ψηφίσουμε. «Άρτο και θέαμα», λαϊκίστικους και αισχρούς τίτλους προσφέρουν απλόχερα στους αχόρταγους αναγνώστες κυρίως τα γερμανικά ΜΜΕ, που τους χαϊδεύουν τα αφτιά μιλώντας για την ανωτερότητα τους έθνους τους και για την κατωτερότητα των Ελλήνων.

136_143_BILD 06/07/2012 4:08 π.μ. Page 139

Τα PIGS του Νότου, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία, τρώνε από τα χρήματα των υπόλοιπων Ευρωπαίων... Κι όμως, η υπερήλικη, αλλά αμφιβόλου ηθικής γερμανική εφημερίδα «Bild» (πριν από λίγες μέρες συμπλήρωσε τα 60 χρόνια έκδοσής της) θίχτηκε εκ νέου για την κριτική που ασκεί ο δημοσιογράφος και εκδότης του «Crash» Γιώργος Τράγκας στην κ. Μέρκελ. Ο κ. Τράγκας, μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα την ημέρα διεξαγωγής του προημιτελικού μεταξύ Ελλάδας - Γερμανίας στο Euro, είπε: «Η ελληνική ομάδα δεν έχει τίποτα εναντίον του γερμανικού λαού, αλλά πολλά εναντίον της πολιτικής της

κ. Μέρκελ. Η Μέρκελ ίσως δεν είναι ένας νέος Χίτλερ, αλλά είναι οι ίδιες μέθοδοι, η ίδια ψυχολογία. Η Μέρκελ θέλει να κυριαρχήσει στην Ευρώπη, όπως η ίδια επιθυμεί. Είναι ασέβεια. Πιστεύω ότι στην Ευρώπη σύντομα θα απαλλαγούμε από την κυρία Μέρκελ... Η Καγκελάριος κάνει έναν οικονομικό πόλεμο εναντίον μας. Πολλοί στην Ελλάδα και στην Ευρώπη θα λιμοκτονήσουν». Η «Βild» πάντως σημειώνει ότι ο κ. Τράγκας είναι ο πιο αμφιλεγόμενος παρουσιαστής στην Ελλάδα,

υπογραμμίζοντας ότι «στην τηλεοπτική του εκπομπή εξαπολύει συνεχώς επιθέσεις εναντίον της κυρίας Μέρκελ και της πολιτικής της Γερμανίας για τον τρόπο που χειρίζεται την οικονομική κρίση και το ευρώ. Αφήνει να παρελαύνουν από την οθόνη στρατιώτες της Βέρμαχτ και ξεκινάει καθημερινά την εκπομπή του με τα εξής λόγια: “Καλώς ήρθατε στη ζώνη της γερμανικής κατοχής, την Ελλάδα”». Πριν από λίγους μήνες μάλιστα σε δημοσίευμά της έλεγε «αυτός είναι ο υβριστής της Μέρκελ», πανηγυρίζοντας για το πρόστιμο που του επέβαλε το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης για τους χαρακτηρισμούς που απέδωσε στη «σιδηρά κυρία» της Ε.Ε.

Η «Κρουέλα ντελ Βιλ» της ευρωπαϊκής οικονομίας

▲ ▲

Αν ξεφυλλίσουμε το λεύκωμα με τις μαύρες σελίδες που φιλοξενεί τις υβριστικές δηλώσεις εναντίον της Ελλάδας, μία από τις πρώτες θέσεις κατέχει η «Κρουέλα ντελ Βιλ» της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Κριστίν Λαγκάρντ, η κυρία με την ασημένια κόμη και τα πανάκριβα ταγεράκια Chanel, που σε συνέντευξή της στη βρετανική εφημερίδα «Τhe Guardian» δήλωσε ότι τρέφει μεγαλύτερη συμπόνια για τα παιδιά της υποσαχάριας Αφρικής που δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή εκπαίδευση, παρά για τα Ελληνόπουλα που μαστίζονται από τη φτώχεια στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, σε ερώτηση για το εάν κάθε φορά που κοιτάζει τα ελληνικά δημοσιονομικά στοιχεία και απαιτεί μέτρα επιλέγει να Ιούλιος 2012

crash 139

136_143_BILD 06/07/2012 4:08 π.μ. Page 140

crash

ΘΕΜΑ

▲ ▲

αγνοήσει το γεγονός ότι κάποιες γυναίκες δεν θα έχουν πρόσβαση σε μαία για να γεννήσουν, ασθενείς δεν έχουν φάρμακα που είναι απαραίτητα για να ζήσουν και ηλικιωμένοι πεθαίνουν μόνοι χωρίς φροντίδα, απαντά ότι σκέφτεται περισσότερο τα παιδιά σε κάποιο χωριό του Νίγηρα που πηγαίνουν σχολείο μόνο 2 ώρες την ημέρα, μοιράζονται 1 καρέκλα ανά 3, την ώρα που θέλουν πολύ να μορφωθούν. «Πιστεύω ότι αυτά τα παιδιά χρειάζονται ακόμα περισσότερη βοήθεια από τους ανθρώπους στην Αθήνα», έχει πει η κ. Λαγκάρντ. Βέβαια, η κ. Λαγκάρντ δεν αποκάλυψε ποτέ εάν είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει στην γκαρνταρόμπα της αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, θυσιάζοντας την αγορά έστω ενός απλού κλασικού ταγέρ, που κοστίζει περισσότερα από 5.000 ευρώ, για να εξασφαλίσει τη σίτιση για ένα χρόνο σε τουλάχιστον 10 παιδιά του Νίγηρα. Μετά τις δηλώσεις που έκανε στον «Guardian» προσπάθησε να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα εναντίον της. Σε νέα συνέντευξή της στην εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung» περιορίστηκε απλώς να εκφράσει το «μεγάλο σεβασμό» της για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό «και τις θυσίες του». Η συντηρητική «Le Figaro» αφιέρωσε το πρωτοσέλιδό της στο θέμα με τίτλο: «Η επίθεση της Κριστίν Λαγκάρντ στους Έλληνες». Ήταν «προβοκάτσια, γκάφα, ξεκάθαρος λόγος, αφέλεια ή προειδοποίηση;» αναρωτιέται ο συντάκτης και θυμίζει ότι «δεν είναι η πρώτη κατακραυγή για δηλώσεις της που δέχεται η Κριστίν Λαγκάρντ στον τομέα της επικοινωνίας». Ο δε εκδότης του «Guardian» της καταλόγισε ευθύνες για τη σημερινή οικονομική κατάσταση, καθώς γνώριζε εδώ και χρόνια ότι πίσω από τη σημερινή κρίση βρίσκονται γαλλικές και γερμανικές τράπεζες.

Η madam Μέρκελ και οι φίλοι της Η madam Μέρκελ, το έτερο μέλος του θιάσου «Τρόικα της Καταστροφής», που δεν φημίζεται όμως για τις στιλιστικές της επιλογές, έφτασε στο σημείο να κάνει ακόμη και πρόταση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια να διεξάγει η Ελλάδα δημοψήφισμα παράλληλα με τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, με το ερώτημα κατά πόσο επιθυμούν οι Έλληνες πολίτες την παραμονή στην Ευρωζώνη. Φυσικά, κάτι τέτοιο ήταν εκτός των αρμοδιοτήτων της υπηρεσιακής κυβέρνησης. Το… αυτοκολλητάκι της, ο υπουργός Εσωτερικών και συνδιευθύνοντας σύμβουλος της Deutsche Bank Χανς-Πέτερ Φρίντριχ δήλωσε στην εφημερίδα «Leipziger Volkszeitung» –λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του Ιουνίου– ότι η Γερμανία δεν θα «ρίξει χρήματα σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο». «Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που, κατά την κρίση μου, μπορούμε να αποκαλέσουμε “αποτυχημένο κράτος”. Είναι ένα διεφθαρμένο κράτος, η πολιτική της ηγεσία είναι διεφθαρμένη», είπε ο Φρίντριχ, ηγέτης της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), βαυαρικό αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Μέρκελ. Δηλητήριο έσταζε το στόμα και του έτερου παλιόφιλου της Μέρκελ, του προέδρου του Οικονομικού 140 crash Ιούλιος 2012

Το δημοσίευμα της «Bild» με τις δηλώσεις του Γιώργου Τράγκα: «Η Μέρκελ ίσως δεν είναι ένας νέος Χίτλερ, αλλά είναι οι ίδιες μέθοδοι, η ίδια ψυχολογία» Συμβουλίου των Χριστιανοδημοκρατών Κουρτ Λάουκ, ο οποίος κατά τη συνεδρίαση του συμβουλίου χαρακτήρισε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα «τζαμπατζή», καθώς, όπως είπε, «θέλει να του χαριστούν τα δανεικά. Τον υποστηρίζουν η γερμανική Αριστερά και “η ηλικιωμένη θεία”, το SPD», πρόσθεσε, ενώ σε άλλο σημείο της ομιλίας του, παρουσία

της Μέρκελ, τάχθηκε υπέρ ενός σεναρίου εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τι να πει κανείς; Έχει γίνει πιο γνωστός για τις ανθελληνικές δηλώσεις του, επιβεβαιώνοντας πανηγυρικά ότι είναι το εξαπτέρυγο της Μέρκελ, παρά για το έργο που επιτελεί ως υπουργός Οικονομικών. Τα ειρω-

136_143_BILD 06/07/2012 4:08 π.μ. Page 141

Ακόμα και στη διαδικτυακή έκδοσή της η «Bild» έκανε εκτενείς αναφορές στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας αλλά και στα εκλογικά αποτελέσματα, σχολιάζοντας τα ποσοστά που σημείωσε η Χρυσή Αυγή νικά σχόλια και οι υποδείξεις του προς την Ελλάδα προκάλεσαν και την οργή του Κάρολου Παπούλια, ο οποίος του είπε: «Όλοι έχουμε χρέος να βάλουμε πλάτη για να περάσουμε την κρίση. Δεν δέχομαι να λοιδορείται η πατρίδα μου από τον κ. Σόιμπλε, δεν το δέχομαι σαν Έλληνας». Μιλώντας ο κ. Σόιμπλε πριν από τις εκλογές της

17ης Ιουνίου σε ομάδα επιχειρηματιών που πρόσκεινται στη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), το κόμμα δηλαδή της Γερμανίδας Καγκελαρίου, είπε ότι θα ήταν μεγάλο λάθος να υιοθετηθούν τα ευρωομόλογα, αν τα κράτη δεν συμφωνήσουν να παραχωρήσουν περισσότερη από τη δημοσιονομική τους κυριαρχία! «Θα ήταν μεγάλο λάθος να γίνουν αμοι-

▲ ▲

βαίες οι εγγυήσεις (χρέους), χωρίς μεγαλύτερη παραχώρηση της κυριαρχίας», είπε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, μιλώντας στην «Die Zeit», έκανε μία ακόμη αποκάλυψη, ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για την Ελλάδα δεν είναι αυστηρά: «Δεν επιβαρύναμε υπερβολικά την Ελλάδα ούτε πρόκειται να το κάνουμε», δήλωσε, απορρίπτοντας τον ισχυρισμό ότι στο ελληνικό πρόγραμμα λιτότητας έχουν διατυπωθεί υπερβολικές απαιτήσεις. Στο περιοδικό «Stern» ο Σόιμπλε έδειξε το… ανθρώπινο πρόσωπό του. Είπε ότι νιώθει συμπόνια για τους φτωχούς Έλληνες που υποφέρουν, σε αντίθεση με τους πλούσιους συμπατριώτες μας, οι οποίοι έχουν εξασφαλίσει το μέλλον τους. Πρόσθεσε πάντως ειρωνικά ότι δεν είναι εύκολη η μείωση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν τόσο πολλοί ιδιοκτήτες θαλαμηγών! Στην εκπομπή «Berlin Direkt», πάλι, εξέφρασε την άποψη ότι η Ελλάδα δεν έχει προσπαθήσει επαρκώς όλο αυτό το διάστημα για να τηρήσει τις πολιτικές του Μνημονίου. «Η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει εάν δεν σημειωθεί επιτυχία στην τήρηση των δεσμεύσεών της», τόνισε χαρακτηριστικά. Ενώ από τα πυρά του δεν γλίτωσε ούτε ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα: «Ο κ. Ομπάμα θα έπρεπε να επικεντρώσει την προσοχή του στη μείωση του αμερικανικού ελλείμματος που είναι υψηλότεΙούλιος 2012

crash 141

136_143_BILD 06/07/2012 4:08 π.μ. Page 142

crash

ΘΕΜΑ

Η ευρωπαϊκή αντίδραση στο ελληνικό χρέος, με τη Μέρκελ-τιμωρό και για τον Έλληνα τσολιά ακόμα και οι... επιγονατίδες να είναι πολυτέλεια που δεν μπορεί να αγοράσει...

▲ ▲

ρο από αυτό της Ευρωζώνης», είπε. Επίσης, κατά τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών, ο κ. Σόιμπλε είπε: «Όταν η Τρόικα πάει την επόμενη φορά στην Αθήνα, θα διαπιστώσει ότι το πρόγραμμα της Ελλάδας δεν εφαρμόζεται. Η κατάσταση εκεί θα είναι κουραστική». Μέσα στη γερμανική ανθελληνική λαίλαπα και ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ύψωσε το δικό του μπαϊράκι για την ελληνική οικονομία: «Μια χώρα που δεν ανακοινώνει με τρόπο υγιή ούτε καν τον πληθυσμό της και προσπαθεί να εμφανίσει υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, δείχνοντας μειωμένο τον πληθυσμό της. Ποια είναι η αγοραστική δύναμη των ανθρώπων αυτών; Πώς μπορεί να γίνει παράδειγμα για την Τουρκία μια χώρα που προσπαθεί να ορθοποδήσει ζητώντας ελεημοσύνη 100 δισ., που πουλάει τα νησιά της;» αναρωτήθηκε ο κ. Ερντογάν.

Υβριστικά δημοσιεύματα Από την πολιτική και τα σκληρά μέτρα που προωθούν η κ. Μέρκελ, η κ. Λαγκάρντ και ο κ. Σόιμπλε οι μόνοι που χάνουν τα ευρώ τους είναι οι Έλληνες, αφού η «Τρόικα της Καταστροφής» αυξάνει το… κύρος της αλλά και αρκετά ευρωπαϊκά ΜΜΕ έχουν ξεπουλήσει με τα λαϊκίστικα πρωτοσέλιδά τους. 142 crash Ιούλιος 2012

Μετά το αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε η χώρα από την εκλογική αναμέτρηση της 6ης Μαΐου το περιοδικό «Der Spiegel» δημοσίευσε «το χειρότερο σενάριο για την Ελλάδα», όπου γινόταν λόγος ακόμα και «για επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας, για επιστροφή στη δραχμή, όπου μισθοί και συντάξεις θα συρρικνώνονταν δραματικά, ενώ τα τρόφιμα, η βενζίνη και το ηλεκτρικό ρεύμα θα ακρίβαιναν πολύ». Το ίδιο περιοδικό σε πρόσφατο δημοσίευμά του πρότεινε «να κάνουμε στην Ελλάδα ό,τι στην Ανατολική Γερμανία». Στο σχέδιο που ετοιμάζει η Γερμανίδα Καγκελάριος περιλαμβάνονται μέτρα και πρακτικές που είχαν χρησιμοποιηθεί για τον εκσυγχρονισμό της Ανατολικής Γερμανίας μετά την πτώση του κομμουνισμού. Επίσης, το «Der Spiegel» στα μέσα του περασμένου Μαΐου είχε πρωτοσέλιδο με τίτλο «Αντίο Ακρόπολη» και υπότιτλο «Γιατί η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την Ευρωζώνη». Την ίδια στιγμή, στη διαδικτυακή έκδοσή του υποστηρίζει, σύμφωνα με επίσημες πηγές από το ομοσπονδιακό υπουργείο Οικονομικών, ότι η Γερμανία θα συνεχίσει να βοηθάει την Ελλάδα σε οικονομικό επίπεδο ακόμα και μετά την έξοδό μας από το ευρώ, με σκοπό να μετριάσει τις συνέπειες που θα έχει η έξοδός μας από το κοινό νόμισμα σε άλλες χώρες. Από τα πυρά του «Der Spiegel» δεν γλίτωσε ούτε

η Μέρκελ, για την οποία γράφει: «Η πολιτική της Μέρκελ θυμίζει περισσότερο έναν ψυχοπαθή που έχει στρέψει το πιστόλι στο κεφάλι του και παράλληλα απειλεί τους υπόλοιπους». Στο ίδιο μήκος κύματος και το βρετανικό περιοδικό «New Statesman», που υποστηρίζει ότι η Άνγκελα Μέρκελ είναι «η πιο επικίνδυνη ηγέτις της Γερμανίας μετά τον Χίτλερ», καθώς «η μανία της για τη λιτότητα καταστρέφει την Ευρώπη». «Η Γερμανίδα Καγκελάριος εξολοθρεύει την ανάπτυξη και μας ωθεί σε μια νέα ύφεση». Στο εξώφυλλο του τεύχους εικονίζεται η Μέρκελ ντυμένη σαν τον «Εξολοθρευτή», το ανθρωπόμορφο ρομπότ του μέλλοντος από την ομώνυμη σειρά ταινιών με τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Τα σκήπτρα της «κίτρινης» δημοσιογραφίας στη Γερμανία κατέχει η «Βild», όπου την εβδομάδα πριν από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου δημοσίευσε μια «φιλική» επιστολή προς τους Έλληνες, γραμμένη στα ελληνικά, όπου μας συμβούλευε μεταξύ άλλων: «Αν δεν θέλατε τα δισεκατομμύρια τα δικά μας, από μας είχατε το ελεύθερο να εκλέγετε τον κάθε αριστερό ή δεξιό καραγκιόζη που θέλετε. Αλλά εδώ και πάνω από 2 χρόνια η κατάσταση έχει ως εξής: τα ΑΤΜ σας εξακολουθούν να βγάζουν ευρώ μόνο γιατί τα βάλαμε εμείς, οι Γερμανοί, και τα υπόλοιπα κράτη που έχουν το ευρώ. Ότι παρ’ όλα αυτά

136_143_BILD 06/07/2012 4:08 π.μ. Page 143

Αμέσως μετά το σχηματισμό κυβέρνησης στην Ελλάδα οι γελοιογραφίες και τα ειρωνικά δημοσιεύματα των ξένων ΜΜΕ συνεχίστηκαν με πρωταγωνιστή τον Αντώνη Σαμαρά στην Ελλάδα μας βρίζουν Ναζί, δεν το βρίσκουμε αστείο». Ρεσιτάλ όμως έδωσε η εφημερίδα την εβδομάδα πριν από τον προημιτελικό του Euro 2012, όπου όχι μόνο είχε στείλει ακόμη και… κατασκόπους στο ξενοδοχείο που διέμενε η ελληνική ομάδα, αλλά ο δημοσιογράφος Φρανς Τζόζεφ Βάγκνερ σε άρθρο του επεσήμανε: «Ωστόσο, η δική μου καρδιά –αν και Γερμανός– χτυπά για τους Έλληνες. Για τους Έλληνες με τα άδεια πορτοφόλια, που δεν έχουν χρήματα να πιουν ένα ποτήρι κρασί, για ένα πακέτο τσιγάρα, να πάνε στον οδοντίατρο ή να πληρώσουν το ενοίκιό τους. Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να κερδίσεις όσους δεν έχουν τίποτα να χάσουν, γιατί το μόνο που έχουν πια είναι μερικά άγονα βουνά, μερικές ξερές ελιές και αδέσποτες γάτες». Η Ελλάδα πάντως βρήκε κι έναν αναπάντεχο σύμμαχο. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γκίντο Βεστερβέλε σε μήνυμά του με αφορμή τα 60ά γενέθλια της εφημερίδας είπε: «Η σύνταξη της “Bild” θα έπρεπε να κάνει, κάποια στιγμή, τέσσερις εβδομάδες διακοπές στην Ελλάδα. Όσον αφορά την Ελλάδα, η εφημερίδα δεν είχε τόσο καλή πυξίδα». Η χώρα μας όμως μπήκε και στο στόχαστρο του «Guardian», η οποία σε ρεπορτάζ της με τίτλο «Η Ελλάδα φεύγει από Ευρωζώνη με 5 βήματα» δημοσίευε λεπτομερή περιγραφή του τρόπου με τον οποίο η Ελ-

λάδα θα αποχωρησει από την Ευρωζώνη. Σύμφωνα με την ανάλυση, το πολιτικό χάος δεν θα είναι η κύρια αιτία κατάρρευσης, καθώς το Βέλγιο κατάφερε να σπάσει το ρεκόρ ακυβερνησίας, με 541 ημέρες χωρίς κυβέρνηση. Αντίθετα, το χάος θα έρθει όταν η ΕΚΤ σταματήσει να χρηματοδοτεί τις ελληνικές τράπεζες και όταν η Ε.Ε. σταματήσει να δανείζει την Ελλάδα. «Οι σκηνές της Αργεντινής με τους ανθρώπους να κοιμούνται έξω από τις τράπεζες για να προλάβουν να κάνουν ανάληψη λίγων χρημάτων ενδέχεται», σύμφωνα με την εφημερίδα, «να επαναληφθούν στην Ελλάδα». «Όλες οι τράπεζες θα κρατικοποιηθούν και θα παγώσουν οι αναλήψεις. (...) Ίσως ακόμα ο ελληνικός στρατός να αναγκαστεί να κλείσει τα σύνορα και να περιπολεί ακόμα και στους δρόμους», έγραφε το δημοσίευμα. Αλλά και η «Le Figaro» με ειρωνικό λογοπαίγνιο αναφέρθηκε στη χώρα μας. «Η Ελλάδα είναι άρρωστη στο κρεβάτι», γράφει αναφερόμενη στην ασθένεια του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του παραιτηθέντα υπουργού Οικονομικών, συνδέοντας αυτό το ατυχές γεγονός με την οικονομική κατάσταση της χώρας μας. «Και οι δύο βρίσκονται στο νοσοκομείο από το Σάββατο, ο πρωθυπουργός για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και ο Βασίλης Ράπανος για αιφνίδια αδιαθεσία, αλλά η κατάσταση της υγείας του παραμένει μυστική», αναφέρει η εφημερίδα. Ιούλιος 2012

crash 143

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 144

”

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Έχουν συντελεστεί πολύ σοβαρές αλλαγές

Σοφία Σακοράφα

ΤΑ ΜΙΖΑΡΙΣΜΕΝΑ κόμματα, ό,τι κι αν κάνουν, ΘΑ ΑΠΟΤΥΧΟΥΝ... στη διαπραγμάτευση του Μνημονίου Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

144 crash Ιούλιος 2012

της και ο τρόπος που κινείται στο χώρο δεν έχουν καμία σχέση με το δήθεν των ανθρώπων που έχουν αλλοτριωθεί από την εξουσία. Την περίμενα κάπως πιο απόμακρη, πιο απρόσιτη, πιο «αυστηρή». Χάρηκα που διαψεύστηκα. Η Σοφία Σακοράφα είναι αφοπλιστικά άμεση. Και εντελώς ανεπιτήδευτη. Από την πρώτη στιγμή που κανονίσαμε τη συνέντευξη ήξερα ότι ήθελα οπωσδήποτε να της κάνω μια ερώτηση. Μετά το εκπληκτικό ρεκόρ της στο ακόντιο, το 1982, με εκείνη την «υπεράνθρωπη» βολή, η Σοφία Σακοράφα έριξε το «ακόντιο» της πολιτικής, και αυτή τη φορά έκανε «ρεκόρ» στα μυαλά και στις καρδιές των ψηφοφόρων: ήρθε πρώτη σε ψήφους από όλους τους υποψήφιους βουλευτές, όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και των άλλων κομμάτων. Πώς αντιμετωπίζει το γεγονός; «Η εμπιστοσύνη αυτή είναι εξαιρετικά τιμητική και ταυτόχρονα δημιουργεί μέγιστη πολιτική ευθύνη, μέσα σε τούτες τις τραγικές στιγμές για την πατρίδα μας και το λαό μας», μου λέει. Την παρατηρώ. Είναι μια φυσιογνωμία επιβλητική, αρχετυπική. Από εκείνες τις γυναίκες που είναι αδύνατον να προσδιορίσει κανείς την ηλικία τους. Που σαν να διασχίζουν το χρόνο ρουφώντας μόνο την ωριμότητα και εκβάλλοντας όλη τη φθορά. Είναι έφηβες. Αλλά και μάνες λέαινες. Είναι οικείες. Αλλά και δυναμικές προστάτιδες. Διαθέτει πολύ καλή ορθοφωνία. Μιλά σταθερά,

”

με σιγουριά. Όπως στάθηκε εξαρχής απέναντι στο Μνημόνιο. Η Σοφία Σακοράφα θεωρεί ότι η πρωτιά στις ψήφους «αποτελεί πολιτική δικαίωση θέσεων, απόψεων και συγκεκριμένης πολιτικής στάσης, από το Μάη του 2010. Η άρνησή μου στην ψήφιση του Μνημονίου, αλλά και η πρωτοβουλία για τη συγκρότηση ενός συμπαγούς αντιμνημονιακού μετώπου, με πυρήνα τις δυνάμεις της Αριστεράς, επιδοκιμάστηκαν σαν θέση και σαν στάση αναγκαίες και απαραίτητες για την έξοδο της χώρας μας από τη λαίλαπα της νεοφιλελεύθερης κρίσης». Ενώ συζητάμε, διακρίνω μια μικρή αμηχανία καθώς την παρακολουθεί ο φωτογραφικός φακός. Ωραίο αυτό. Αδιαμεσολάβητο από επικοινωνιολόγους. Τη ρωτώ για τις εκλογές: « “Θα νικήσετε, αλλά δεν θα πείσετε”, είχε πει στους φρανκιστές ο Μιγκέλ ντε Ουναμούνο. Στις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα οι μνημονιακές δυνάμεις “νίκησαν, αλλά δεν έπεισαν” ή νίκησαν γιατί έπεισαν περισσότερο από τον ΣΥΡΙΖΑ;». «Εάν μιλάμε για νίκη, αυτή σίγουρα πρώτα και κύρια χρεώνεται στο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, που κατέκτησε ένα πρωτοφανές εκλογικό ποσοστό στην ιστορία της Ελλάδας, αλλά και στην Ευρώπη», μου απαντά απερίφραστα. «Εάν, δε, επεξεργαστούμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο κατακτήθηκε αυτή η νίκη, περιβάλλον χυδαίων οικονομικών και πολιτικών εκβιασμών, αποκτά πολλαπλάσια αξία και δυναμική.

▲ ▲

ταν ο ήρωας στην ταινία το «Βλέμμα του Οδυσσέα» προσπαθεί να φωτογραφίσει το Ναό του Απόλλωνα, λουσμένο στο εξαγνιστικό φως της Δήλου, διαπιστώνει ότι το μόνο που τελικά αποτυπώνει είναι μαύρες φωτογραφίες. Τότε ακριβώς συνειδητοποιεί με οδύνη ότι είναι λειτουργικά τυφλός μπροστά στον κόσμο, ότι έχει χάσει το βλέμμα του. Και ξεκινά ένα μεγάλο ταξίδι για να το ανακαλύψει ξανά. «Αυτή ακριβώς είναι η ιστορία μας», είχε πει και η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σοφία Σακοράφα σε ομιλία της σε συνέδριο για το χρέος. «Σήμερα το σύστημα επιδιώκει να ελέγξει κάθε ανεξάρτητο όνειρο. Επιδιώκει να σφραγίσει κάθε χαραμάδα. Για να μη βλέπουμε πια... Δεν υπάρχει υψηλότερη μορφή αντίστασης από την προσπάθεια να ανακτήσουμε το βλέμμα μας». Αυτά τριγυρνάνε στο νου μου καθώς κατηφορίζω τη Σόλωνος, για να συναντήσω τη Σοφία Σακοράφα στο πολιτικό της γραφείο, κοντά στην Κάνιγγος. Ο Ιούνιος εκπνέει, μαζί με τις απαντοχές της πόλης. Ο μήνας αυτός θα έχει ένα δευτερόλεπτο παραπάνω, είπαν οι επιστήμονες. Για να συγχρονιστεί ο άνθρωπος με το σύμπαν… Να ’ταν το ίδιο εύκολο να σωνόμασταν και από την παράνοια των καιρών, προσθέτοντας μονάχα μια στιγμή… Ανεβαίνω στο γραφείο της. Εκείνη έρχεται λίγο μετά. Μια ψηφοφορία στη Βουλή την έχει καθυστερήσει. Νιώθει την ανάγκη να απολογηθεί. Το ύφος

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 145

στην κοινωνία. Περάσαμε από το «ωχ, αδελφέ», στο «βοήθα, αδελφέ»

Έγινε η αρχή σε επίπεδο πολιτικών ανατροπών, οι οποίες δεν θα σταματήσουν εδώ Ιούνιος 2012

crash 145

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 146

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Σε ό,τι αφορά στο συνονθύλευμα των δυνάμεων που συγκροτούν τη σημερινή κυβέρνηση, πρέπει να τονίσω ότι η πολιτική ατζέντα για την οποία ψηφίστηκαν δεν είναι δική τους, αλλά αυτή που επέβαλε ο λαός μας μετά την 6η του Μάη. Με την έννοια αυτή νίκησε εκείνο το πλειοψηφικό κομμάτι του λαού μας που ζητά αλλαγή των όρων του ανθρωποκτόνου Μνημονίου». Δεν είναι καθόλου σίγουρη «εάν πείστηκαν οι μνημονιακές δυνάμεις για την κατεύθυνση αυτή, της αλλαγής των όρων του Μνημονίου, ή περισσότερο την υιοθέτησαν για να μην εκπέσουν από τον παράδεισο της εξουσίας. Η πολιτική μου άποψη είναι ότι ισχύει το δεύτερο και η πολιτική μου εκτίμηση είναι ότι πολύ σύντομα αυτό θα αποδειχθεί». «Κάθε βράδυ στα κεντρικά δελτία ειδήσεων των ελληνικών καναλιών – μπροστά στα οποία η “Ιζβέστια” (σ.σ.: εφημερίδα) της εποχής Μπρέζνιεφ ήταν υπόδειγμα πολυφωνίας– πρωταγωνιστούν όχι ο Σαμαράς, η Μπακογιάννη και ο Βενιζέλος, αλλά η Μέρκελ, ο Ολάντ και ο Ομπάμα. Δεν υπάρχει προηγούμενο, ούτε καν στα πέτρινα μετεμφυλιακά χρόνια, τέτοιας πανστρατιάς όλων των μεγάλων δυνάμεων και των ηγετών τους για να αποτραπεί η επικράτηση της Αριστεράς», έγραφε ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου αναφερόμενος στην περίοδο ιδίως μετά την πρώτη εκλογική αναμέτρηση. Συμφωνείτε; «Η ιστορία της πατρίδας μας είναι τόσο “πλούσια” σε ζητήματα “καταπολέμησης της Αριστεράς”, που δεν χρειάζεται να ανασύρουμε εμπειρίες άλλων χωρών. Είναι πασίγνωστος ο κομμουνιστοφάγος Πιουριφόι, ο οποίος το 1950 οργάνωσε μεθοδικότατα την αντικομμουνιστική υστερία, πυροδότησε το διχασμό με τις γνωστές συνέπειες της βίας, των εγκλημάτων και των εξοριών. Θα συμφωνήσω απόλυτα με τον κ. Παπακωνσταντίνου, λοιπόν, τονίζοντας όμως το εξής: αυτό που συνέβη στην πατρίδα μας τους τελευταίους δύο μήνες δεν αποτελεί απλώς αντιαριστερή πανστρατιά, αλλά απολυταρχική εκτροπή. Γιατί είναι απολυταρχική εκτροπή η απειλή τιμωρίας ενός λαού, στην περίπτωση που αυτός ψηφίσει ως ελεύθερος πολίτης».

Φοβήθηκαν την επικράτηση της Αριστεράς στη μικρή Ελλάδα ή μήπως ότι «το σάπιο μήλο θα κάνει και τα άλλα στο βαρέλι να σαπίσουν»; Είναι βέβαιη. «Ο λόγος», μου λέει, «είναι σαφώς η αποτροπή της επικράτησης της Αριστεράς. Η πατρίδα μας είναι το πειραματόζωο της αντοχής απέναντι στην εξαθλίωση που επιβάλλει η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα. Οποιοδήποτε εκλογικό αποτέλεσμα που θα ανέτρεπε αυτή την πραγματικότητα θα αποτελούσε την απαρχή σημαντικών εξελίξεων για όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς». Ταυτόχρονα, όμως, η κ. Σακοράφα είναι και απόλυτα πεπεισμένη ότι «η αρχή έγινε στην πατρίδα μας, μπορεί όχι στο επίπεδο της διακυβέρνησης, αλλά σίγουρα στο επίπεδο σημαντικών πολιτικών ανατροπών, οι οποίες σαφώς και δεν θα σταματήσουν εδώ». «Ακόμα και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, που πριν από λίγα χρόνια άρχισαν να απελευθερώνονται από τη Συναίνεση της Ουάσινγκτον, τα 146 crash Ιούλιος 2012

περισσότερα ΜΜΕ εξακολουθούν να ανήκουν στην οικονομική ολιγαρχία. Πόσο εφικτό είναι να αλλάξει πορεία πλεύσης η Ελλάδα, ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει στην εξουσία, αν κυρίαρχα παραμείνουν τα ΜΜΕ που ελέγχονται από μια οικονομική ολιγαρχία;» «Σε πολλές χώρες, ειδικότερα όμως στην πατρίδα μας, το πλέγμα ΜΜΕ-εξουσία-δημόσια έργα είναι δεμένο με σχέση “αίματος”», μου απαντά. Εκφράζει τη βεβαιότητα ότι αυτή η στρέβλωση είναι και από τις κυρίαρχες για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ελληνικό κράτος. «Εξουσία άνευ πολιτικού ρόλου από τη μία και κεφάλαιο κρατικοδίαιτο από την άλλη, που μέσω της μιντιακής δύναμης υποτάσσει την εξουσία. Η αποκατάσταση της σχέσης δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με ένα σκληρό επαναπροσδιορισμό των ρόλων: τα πολιτικά κόμματα παράγουν πολιτική, τα ΜΜΕ ελέγχουν. Για να γίνει η αποκατάσταση αυτή, κατ’ αρχήν πρέπει να υπάρχει ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Πρέπει να υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση. Κυρίως όμως πρέπει να υπάρχει αυτό που ποτέ δεν υπήρξε μέχρι σήμερα: Έλεγχος από τα κάτω και ισχυρή κοινωνική λογοδοσία. Αν με ρωτήσει κάποιος γιατί πίστευα και πιστεύω ότι μια αριστερή διακυβέρνηση είναι η μόνη λύση για την Ελλάδα, θα απαντούσα με βεβαιότητα: γιατί είναι η μόνη κυβέρνηση που δεν χρωστά παρά μόνο στο λαό και γιατί υπάρχει είτε ως πολιτικός φορέας είτε ως αξιωματική αντιπολίτευση είτε ως κυβέρνηση αύριο, εξαιτίας του λαού και μόνο».

Ένας «σκληρός επαναπροσδιορισμός» προϋποθέτει μια σύγκρουση. Μέρος ίσως ενός ευρύτερου «πολέμου». Τι ρόλο σε αυτόν τον διαδραματίζουν πλέον η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ; «Πιστεύετε ότι τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα μπορούν να προσφέρουν κάποια λύση, να επαναδιαπραγματευτούν το Μνημόνιο; Γιατί ξαφνικά, μετά τις εκλογές, ακόμα και οι Γερμανοί άρχισαν να μιλάνε για ανάπτυξη…» «Όπως επεσήμανα, αυτή η αλλαγή στάσης της Γερμανίας οφείλεται στην πολιτική βούληση του λαού μας και το φόβο που αυτή προκάλεσε στα πολιτικά διευθυντήρια της Ευρώπης. Η αλλαγή επίσης της στάσης της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ οφείλονται στον ίδιο παράγοντα και τον ίδιο φόβο. Είναι σαφές ότι σε μια διαπραγμάτευση μείζονα ρόλο διαδραματίζει η διαπραγματευτική ισχύς. Δύο αρχηγοί κόμματος που έχουν βάλει πριν από λίγο καιρό υπογραφές υποταγής και απαρέγκλιτης τήρησης των όρων του Μνημονίου είναι απολύτως ανίσχυροι στο πεδίο ακόμη και της μίνιμουμ διαπραγμάτευσης. Ταυτόχρονα, δύο κόμματα, οι κυβερνήσεις των οποίων ενεπλάκησαν σε μίζες, σε μπαταρισμένα υποβρύχια, σε σκάνδαλα τύπου Siemens, σε αγορά αμφίβολων εξοπλιστικών προγραμμάτων, είναι απολύτως αναξιόπιστοι ως αντίπαλο δέος στο γερμανικό άξονα. Εκτιμώ ότι διαπραγμάτευση που θα επιφέρει απτά αποτελέσματα στην καθημερινότητα του εξοντωμένου πολίτη δεν πρόκειται να γίνει. Ακόμη και αν γίνει προσχηματικά, δεν θα έχει θετική κατάληξη».

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 147

επικρατήσει, αλλά περί αρχών και θέσεων που σε αυτό το επίπεδο είναι αδιαπραγμάτευτες».

Ακόμα και η πολιτική ατζέντα για την οποία ψηφίστηκε η σημερινή κυβέρνηση επιβλήθηκε από το λαό στις 6 Μάη και ήταν η αλλαγή των όρων του ανθρωποκτόνου Μνημονίου Τι είδους ανάπτυξη είναι τότε αυτή στην οποία άρχισαν να αναφέρονται; «Το ζήτημα της ανάπτυξης από την παρούσα κυβέρνηση μπαίνει ως ζήτημα μεγέθυνσης του κεφαλαίου, κυρίως του ξένου. Δεν είναι ανάπτυξη το ξεπούλημα του νερού, των δικτύων, της ενέργειας και της γης. Είναι μια μεγέθυνση, μοντέλο που απαντιέται σε χώρεςπροτεκτοράτα, κατά το οποίο ο λαός στενάζει και το κεφάλαιο μεγαλουργεί...» Η θέση της ευθυγραμμίζεται με το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που αναφέρεται σε μια ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο. Θα παραμείνει, όμως, σταθερός στις θέσεις του; Της μεταφέρω έναν προβληματισμό:

Οπότε, πώς μπορεί να διασφαλίσει την ακεραιότητα του πολιτικού του πλαισίου; «Σημασία έχει αυτό το πλειοψηφικό μέτωπο που συγκροτείται και θα διογκώνεται μέρα τη μέρα να έχει διαδικασίες αμεσοδημοκρατικές, διαδικασίες άκρως πολιτικές και ιδεολογικές, ώστε τέτοιες περιπτώσεις να τις ξεβράζει. Δεν πρόκειται λοιπόν περί ζύμωσης του “καλού” και του “κακού”, ώστε να φοβόμαστε ποιος θα

«Ουτοπική» χαρακτηρίζεται συχνά και η φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου... Απαντά συγκεκριμένα: «Προεκλογικά κατηγορήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ότι εάν φορολογήσει το κεφάλαιο, δεν θα προσελκύσει νέες επενδύσεις. Είναι τεράστιο ψέμα. Η απόδειξη; Οι σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των δεικτών ανταγωνιστικότητας, καταφέρνοντας να προσελκύουν σημαντικές παραγωγικές επενδύσεις. Η περίπτωση των χωρών αυτών αποδεικνύει ότι οι παραγωγικές επενδύσεις παραβλέπουν την υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση, καθώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αποτελούν σημαντικό κριτήριο επιλογής του τόπου πραγματοποίησης μιας επένδυσης, όπως η ύπαρξη αποτελεσματικού εκπαιδευτικού συστήματος, το άρτιο επίπεδο των υποδομών και των δημόσιων υπηρεσιών». Η Σοφία Σακοράφα έχει αναλάβει ένα από τα δυσκολότερα «χαρτοφυλάκια» στον ΣΥΡΙΖΑΕΚΜ: της δημόσιας διοίκησης. «Επιτρέψτε μου την αργκό: Πώς θα μπορούσε η εκάστοτε κυβέρνηση να σταματήσει να θεωρεί το κράτος «τσιφλίκι» της» τη ρωτώ. «Ως προς το γκρέμισμα του κράτους-τσιφλικιού, καταθέσαμε προεκλογικά μια σειρά προτάσεων που αφορούν τον έλεγχο, την εμπέδωση της αξιοκρατίας, την ανεξαρτητοποίηση της κρατικής λειτουργίας από τον εκάστοτε κυβερνητικό μηχανισμό. Προμετωπίδα του προγράμματός μας υπήρξε η άρση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, αλλά και ο λογιστικός έλεγχος του χρέους που θα αναδείκνυε ποιος, πότε και γιατί το εκτίναξε. Με λίγα λόγια, για να χρησιμοποιήσω κι εγώ τη δική σας αργκό, μιλάμε για διαδικασίες κοινωνικού ελέγχου που αφενός διαλύουν τα τσιφλίκια, αφετέρου φωτίζουν γιατί και από ποιους δημιουργήθηκαν. Και ως αξιωματική αντιπολίτευση το ίδιο επιδιώκουμε... Ιδού η Ρόδος… Μόνο που το πήδημα δεν θα το κάνουν, γιατί για κάποιους θα ήταν άλμα στο κενό!» Προς το παρόν, σε άλμα στο κενό έχει σπρωχτεί το κοινωνικό κράτος.

▲ ▲

Παρακολουθούμε μια συνολική ανασύνταξη των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Μεταξύ άλλων, κάποια στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έχουν χαρακτηριστεί ως υπεύθυνα για τη νεοφιλελεύθερη στροφή του κόμματος αναζητούν «καταφύγιο» στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοί μάλλον δεν αγάπησαν ξαφνικά τον ΣΥΡΙΖΑ και τις ιδέες του ούτε άλλαξαν νοοτροπία, απλώς αναζητούν να διατηρήσουν το κομμάτι εξουσίας που τώρα χάνουν στο ΠΑΣΟΚ επειδή διαλύεται. Οπότε, είτε αυτές οι «μετεγγραφές» θα διαβρώσουν τον ΣΥΡΙΖΑ είτε ο ΣΥΡΙΖΑ θα τους ενσωματώσει στο δικό του πολιτικό πλαίσιο. Πώς θεωρείτε ότι θα εξελιχθεί η ζύμωση; «Αυτή τη στιγμή κυβέρνηση υπάρχει, και μάλιστα με τη

”

συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ. Η γλυκιά αγκαλιά της εξουσίας είναι έτοιμη να υποδεχθεί με θαλπωρή την επιστροφή των ασώτων. Πραγματικά διακρίνω κι εγώ ότι μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που προεκλογικά βρέθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ σήμερα με συνοπτικές διαδικασίες σχεδιάζουν την επιστροφή, ακριβώς γιατί ο στόχος υπήρξε η εξουσία και όχι η ίδια η πολιτική». Συμπληρώνει όμως ότι υπάρχει ταυτόχρονα και η μεγάλη, η ισχυρή πλειοψηφική βάση προερχόμενη από το ΠΑΣΟΚ, η ψήφος της οποίας στον ΣΥΡΙΖΑ απαντά σε πολιτικότατα χαρακτηριστικά. «Θέλω, όμως, να γίνω πιο ακριβής και σαφής: Στη διαδικασία διεύρυνσης που επιχείρησε και επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ με στόχο τη συγκρότηση ενός πλειοψηφικού μετώπου θα προέκυπταν και τέτοιες περιπτώσεις, όπως αυτές που αναφέρατε. Φανταστείτε ότι τέτοιες περιπτώσεις προκύπτουν πάντα στην ιστορία των ανατροπών, ακόμη και όταν αυτές γίνονται με επαναστατικές διαδικασίες. Αυτό δεν μπορεί να το αποφύγει κανείς βάζοντας μπράβους στις πόρτες».

Η Αριστερά συχνά «απαξιώνεται», κατηγορούμενη ως φορέας ενός ουτοπιστικού προγράμματος. Σήμερα, για παράδειγμα, παρουσιάζεται ως ρεαλιστική η περικοπή μισθών και συντάξεων, η έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης και βιβλίων στα σχολεία και η ταυτόχρονη διάσωση των τραπεζών, αλλά ως «μη ρεαλιστική» η φορολόγηση του πλούτου. Πώς θα αποδείκνυε ο ΣΥΡΙΖΑ ότι η θεωρία μπορεί να γίνει πράξη; «Με ταπεινότητα μεγάλη να προσθέσω ενισχύοντας αυτό που έγραψε ο Ουάιλντ (σ.σ.: “Πρόοδος είναι η υλοποίηση της ουτοπίας”), ότι αυτό που σε μια ιστορική στιγμή εκφράζεται σαν ουτοπία σε μια επόμενη κατοχυρώνεται ως κατάκτηση. Αυτός είναι ο διαλεκτικός τρόπος προόδου της ανθρωπότητας. Όπως πολύ σωστά επισημαίνετε. όμως, σήμερα ο ρεαλισμός δεν ανήκει στις αστικές δυνάμεις, αλλά στην Αριστερά, αφού ο ρεαλισμός του πολιτικού συστήματος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή και την εξόντωση. Οι αποδείξεις για τη δυνατότητα εφαρμογής μιας άλλης πολιτικής υπάρχουν δίπλα μας. Είναι η Ισλανδία».

Ιούλιος 2012

crash 147

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 148

Με τη δημοσιογράφο του «Crash» Δέσποινα Παπαγεωργίου Πώς θα σταθεί ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι σε αυτή την ανθρωπιστική κρίση; «Σε μια άλλη αντίστοιχη ανθρωπιστική κρίση στην πατρίδα μας, στην Κατοχή, τα δίκτυα αλληλεγγύης και ενίσχυσης του πληθυσμού του ΕΑΜ στήριξαν το λαό μας». Εκφράζει τη γνώμη ότι από όποια θέση η Αριστερά, εκ της ταυτότητάς της, είναι υποχρεωμένη για την οργάνωση και εξάπλωση τέτοιων δικτύων. «Στο πολιτικό πεδίο ο ιστορικός και πολιτικός της ρόλος είναι η προάσπιση με κάθε τρόπο του λαού μας και των αγαθών μας». Θα συντασσόσασταν με μια (υποθετική) «ακραία» πρόταση νόμου, σύμφωνα με την οποία όλοι οι κρατικοί λειτουργοί θα ήταν εφεξής υποχρεωμένοι να μετέχουν της δημόσιας υγείας και της δημόσιας παιδείας, με στόχο τη διασφάλιση της ισοπολιτείας; «Η ισοπολιτεία στην οποία εμείς πιστεύουμε δεν βασίζεται σε ακρότητες. Εάν όμως χρειαστεί –και μιλάω για εμένα προσωπικά– θα τις μεταχειριστώ. Γιατί τίποτε πιο ακραίο από τα λιπόθυμα παιδιά στα σχολεία και στους καρκινοπαθείς χωρίς χημειοθεραπεία». Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για ένα μοντέλο λαϊκής διακυβέρνησης, που θα στηρίζεται στον αμεσοδημοκρατικό έλεγχο από ένα ζωντανό κίνημα. Πιστεύετε ότι θα είναι εύκολο τέτοιες αλλαγές να εφαρμοστούν στην Ελλάδα, όπου όλο και περισσότεροι συμμετέχουν στα κοινά, αλλά και πολλοί βρίσκονται ακόμα στο «ωχ, αδερφέ»; «Νομίζω ότι έχουμε περάσει από το “ωχ, αδερφέ” στο “βοήθα, αδερφέ”... Έχουν συντελεστεί πολύ σοβαρές αλλαγές στην κοινωνία μας, τις οποίες αντί να τις παρατηρούμε δύσπιστα, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, ώστε να αποκτήσουν πολιτική και θεσμική έκφραση». Το «βοήθα, αδερφέ» πραγματώνεται και μέσα από τα κινήματα. «Το έχω προσπαθήσει πολύ», μου λέει, 148 crash Ιούλιος 2012

αναφερόμενη σε συνεργασίες με κινήματα από όλο τον κόσμο. Επιμένω λίγο στην απαισιόδοξη οπτική. Της λέω ότι, από την αραβική άνοιξη έως τους Ευρωπαίους Αγανακτισμένους και τα κινήματα Occupy, ασκήθηκε πίεση, αλλά η αλλαγή έρχεται συχνά από «τα πάνω» (κυβερνήσεις Παπαδήμου, Μόντι). Στον ευρωπαϊκό «χορό του θανάτου» προστέθηκαν Ισπανία και Ιταλία, στην Ελλάδα το Μνημόνιο είναι ακόμα εδώ και στην Αίγυπτο η δημοκρατία δεν ήρθε ακόμα. Στοχεύει –και πώς– ο ΣΥΡΙΖΑ να ενισχύσει την προσπάθεια αλλαγής «από τα κάτω»; «Τελικά, στην Αίγυπτο ήρθε η δημοκρατία ή τουλάχιστον αρχίζει να έρχεται. Θέλω όμως να επισημάνω ότι η ανάλυσή σας είναι λίγο σχηματική. Συμφωνώ με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου ήταν κυβέρνηση αντιδημοκρατικής εκτροπής, όπως και κάθε άλλο τέτοιο μόρφωμα στην Ευρώπη. Πρέπει όμως στην ανάλυσή σας να αξιολογήσετε και το λαϊκό παράγοντα. Πιστεύω λοιπόν ακράδαντα ότι τις εκλογές τις επέβαλε ο ίδιος ο ελληνικός λαός Πιστεύω επίσης ότι όλες αυτές οι αμεσοδημοκρατικές κινηματικές διαδικασίες των δύο τελευταίων χρόνων διαμόρφωσαν έναν άλλο τύπο πολίτη. Τον πολίτη καταρχήν που συμμετέχει, δρα και παράγει εξελίξεις. Κυρίως τον πολίτη που δεν βρίσκεται σε καθεστώς ετερονομίας, κατά το οποίο στέκει απλός παρατηρητής αποφάσεων και άνωθεν επιβολών, αλλά σε καθεστώς αυτονομίας, κατά το οποίο αναλαμβάνει ρόλο πολιτικού υποκειμένου. Και αυτό το ποιοτικό άλμα αφορά και τους ευρωπαϊκούς λαούς. Σε ένα τέτοιο λοιπόν περιβάλλον το έδαφος είναι πρόσφορο για συντονισμένες ενέργειες και διεθνείς συμμαχίες». «Ο πόνος γεννάει σοφία, η καταπίεση γεννάει αντίσταση. Ο πόνος και η καταπίεση γεννάνε νέους κόσμους», είχε πει σε ομιλία της. Τη ρωτώ: «Πόσος πόνος και πόση καταπίεση “χρειάζον-

ται” ακόμα ώστε να γεννηθεί ο νέος κόσμος της Ελλάδας; Ώστε –όπως αναφερόταν και στην ταινία “Το βλέμμα του Οδυσσέα”– οι Έλληνες να “ανακτήσουν επιτέλους το βλέμμα τους”; «Χαίρομαι ιδιαίτερα για τη σύνδεση που κάνετε με την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, γιατί κάποια στιγμή θα πρέπει να μιλήσουμε σε αυτή τη χώρα όχι μόνο για τη χυδαιότητα της πολιτικής, αλλά και για την ποιητική της πολιτικής, όταν αυτή γράφεται από τους λαούς. Για να βρούμε λοιπόν εκείνο “το βλέμμα που γυρεύει να βγει απ’ το σκοτάδι”, “κάτι σαν γέννηση”, το περιγράφει ο Αγγελόπουλος, το ταξίδι δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες, υπάρχουν Σειρήνες. Υπάρχει όμως και η ίδια η ιστορία του Οδυσσέα, που δεν είναι σπιτική. Δέκα χρόνια περιπλάνησης. Μια ιστορία αγώνα, πάλης, μια ιστορία με ήττες μικρές και μεγάλες, μια ιστορία πόνου και σοφίας... Έτσι μετά από το αιματοβαμμένο οδοιπορικό του βαλκάνιου δράματος του βλέμματος, ο “αγγελοπουλικός” Οδυσσέας επιμένει πως θα ξαναγυρίσει “με τ’ όνομα και τα ρούχα ενός άλλου”... Και αυτό δεν αργεί...» Αποχαιρετώ τη Σοφία Σακοράφα και προσγειώνομαι στον αμείλικτο ρεαλισμό του χρόνου. Κι ενώ πρέπει να αρχίσω το συντομότερο να επεξεργάζομαι τη συνέντευξη, υποκύπτω στην αναγκαιότητα της «αγγελοπουλικής» επιβράδυνσης: στρίβω στη «λάθος» γωνία και δραπετεύω στα Εξάρχεια. Διασχίζοντας την πλατεία, παρατηρώ ότι, ακόμα και σε αυτή την περιοχή που αναδίδει νιάτα, το απολλώνειο καλοκαιρινό φως δεν μπορεί να διαλύσει τα σκοτάδια μιας κενής απελπισίας. «Δώστε μας πίσω το χαμόγελό μας», έγραφε πέρσι ένα πλακάτ στο Σύνταγμα... Είναι, όμως, και μέσα από αυτές τις στάχτες αυτής της λεηλασίας που γεννήθηκε ο «άλλος πολίτης», στον οποίο αναφέρθηκε η Σοφία Σακοράφα.Ο πολίτης που σαν να ξύπνησε από το τεχνητό κώμα και θυμήθηκε ότι ο προορισμός του είναι να συνδιαμορφώνει τις εξελίξεις. Και με την (ανα)γέννηση αυτού του πολίτη η Ιθάκη μπορεί και ν’ αχνοφαίνεται στον ορίζοντα...

144_149_SAKORAFA 06/07/2012 3:26 π.μ. Page 149

150_151_ARTHRO_PAP 06/07/2012 4:45 π.μ. Page 150

ΑΡΘΡΟ

crash

Τάσος Παπαδόπουλος Ο Tάσος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος

Ο Σαμαράς ή θα φέρει τη ανάκαμψη, ή το ευρώ τελειώνει...

λάδα, σε αντίθεση με την Ιρλανδία, δεν ξεκίνησε από τις τράπεζες, αλλά από την υπερχρέωση του δημοσίου. Οι τράπεζες ήταν εκτεθειμένες σε μεγάλα ποσά ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους, που τα ίναι προφανές ότι στα χέρια του Α. ταρτη χρονιά εκτινάχθηκε σε δυσθεώρητα φορτώθηκαν ύστερα από πιέσεις των εκάστοΣαμαρά και των συν αυτώ βρίσκεται η ύψη, προσεγγίζοντας το 7%, εντούτοις οι τροϊτε υπουργών Οικονομικών, με αποτέλεσμα το τελευταία ευκαιρία διαχείρισης μιας κανοί δεν συγκινούνται και αντιπαραβάλλουν «κούρεμα» σε συνδυασμό με την εκταμίευση πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, άτεγκτα τις υποχρεώσεις που δεν υλοποι90 δισ. τα τελευταία δυόμισι χρόνια να τις καπου προηγούμενό της δεν έχει ζήσει η χώρα ήθηκαν μέχρι σήμερα. ταστήσουν προβληματικές. εδώ και πολλές δεκαετίες. Μια κρίση που στο Πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι και κυρίως Τρίτος λόγος και επίσης σοβαρός για την καπρώτο στάδιο ήταν οικονομική και τώρα εξεόσοι έχουν εργαστεί σε διεθνείς οργανισμούς, τάρρευση των τραπεζών, για τον οποίο βαριές λίχθηκε σε ανθρωπιστική. Ο Α. Σαμαράς έχει όπως ΔΝΤ και ΕΚΤ, που ούτε λίγο ούτε πολύ ευθύνες έχουν οι διοικήσεις των ιδρυμάτων, είμπροστά του να λύσει ένα γόρδιο δεσμό. Από υποστηρίζουν ότι κάποιοι, και κυρίως οι Γερναι οι επισφαλείς δανειοδοτήσεις χωρίς πραγτη μια να υλοποιήσει τα υπεσχημένα προεκλομανοί με τους δορυφόρους τους, μας την ματικές εγγυήσεις. γικά και από την άλλη να βρει τα ισοδύναμα, έχουνε στημένη και θα επιδιώξουν στο άμεσο Πέρα όμως από τις επιδιώξεις των τρίτων, που που θα αποφέρουν έσοδα ανάλογα με αυτά των μέλλον να μας αναγκάσουν να εγκαταλείψουπαίζουν τα δικά τους παιχνίδια, η νέα κυβέρνηπαροχών ανακούφισης που περιλαμβάνονται με το ευρώ. Δεν είναι τυχαίες άλλωστε ούτε οι ση οφείλει να προχωρήσει χωρίς περαιτέρω καστο πρόγραμμα της Ν.Δ. δηλώσεις ανάλογου περιεχομένου Γερμανών θυστερήσεις σε κινήσεις που μπορούν να δημιΟρισμένοι αποτιμούν τα μέτρα ανακούφισης αξιωματούχων, ούτε οι εκτιμήσεις των εντύπων ουργήσουν προϋποθέσεις ανάκαμψης της οικοσε ένα κονδύλι της τάξης των 8 δισ. Και μικρότετους, που προφανώς απηχούν τις σκέψεις πολινομίας. Και αυτές μπορεί να είναι προς την καρο να είναι το ποσό αυτό, για να εγκριθεί από τικών που εκφράζουν τις ίδιες απόψεις μέσω τεύθυνση της αξιοποίησης των κονδυλίων του τους τροϊκανούς, θα πρέπει να βρεθούν ισοδύτου Τύπου και των ΜΜΕ γενικότερα. ΕΣΠΑ, που λιμνάζουν εδώ και χρόνια, και της ναμα από άλλες πηγές εσόδων. Με έναν προΟι ρυθμίσεις που έγιναν πρόσφατα στη Σύέκδοσης ομολόγων ειδικού σκοπού, για τη ϋπολογισμό, που τρέχει με ένα έλλειμμα 1,3 δισ. νοδο Κορυφής των Βρυξελλών, για την Ιταλία χρηματοδότηση των μεγάλων έργων, που σήκαι με μια συμφωνία της τρικομματικής κυβέρκαι την Ισπανία, όπου οι τράπεζες θα δανειμερα έχουν διακοπεί ελλείψει κονδυλίων. νησης να μην υπάρξει καμιά απόλυση στο δημόστούν απευθείας από τους ευρωπαϊκούς μηχαΑπό την άλλη πλευρά, στον εισπρακτικό τοσιο τομέα, ακόμη και στους οργανισμούς που νισμούς στήριξης και όχι μέσω του κράτους, μέα υπάρχουν τα βεβαιωμένα χρέη και όλα όσα πρόκειται να καταργηθούν, προκειμένου να μην προκειμένου ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ μπορούν να βεβαιωθούν από σοβαρούς ελέγαυξηθεί η ανεργία, που έφτασε το 22% και καλνα μην αυξήσει υπέρμετρα το έλλειμμα στο δηχους, που οφείλουν να κάνουν οι φορολογικές πάζει προς το 25%, είναι προφανές αρχές. Τέλος, ένας νέος και δικαιότεότι τα περιθώρια της οποιασδήποτε ρος φορολογικός νόμος, του οποίου η κοινωνικής πολιτικής άμβλυνσης σύνταξη έχει ήδη καθυστερήσει, λόγω Στον Αντώνη Σαμαρά έπεσε των υπαρχουσών αδικιών θα συεκτεταμένης προεκλογικής περιόδου, ναντήσει το απαγορευτικό των δαμπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό το βάρος να διασώσει νειστών. εισπρακτικό εργαλείο στα χέρια της τη χώρα και να την οδηγήσει Ήδη τόσο οι Γερμανοί όσο και οι κυβέρνησης. Αρκεί να μην έχει την τύχη εκπρόσωποι της ΕΚΤ, αλλά και της των προηγούμενων νομοθετικών ρυθμίστην ανάκαμψη ή να είναι Ε.Ε. διαμηνύουν σε όλους τους τόσεων, που άλλαζαν κάθε τρεις και λίγο ο τελευταίος πρωθυπουργός του ευρώ, νους προς την Αθήνα ότι δεν θα δεχσαν τα πουκάμισα, με αποτέλεσμα να θούν οποιαδήποτε παρέκκλιση από με ό,τι αυτό συνεπάγεται υπάρχει σήμερα ένα κομφούζιο γύρω τα συμφωνηθέντα και ευθέως απειαπό τις υποχρεώσεις των πολιτών και, το λούν ότι αν δεν υλοποιηθούν άμεσα κυριότερο, ένα φορολογικό σύστημα, οι δεσμεύσεις, τότε η Ελλάδα θα βρεθεί εκτός μόσιο, αποτελεί για κάποιους σανίδα σωτηρίας, που έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με το ΣύνΕυρωζώνης. που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην πεταγμα, που επιβάλλει τη συμμετοχή όλων στα Μολονότι τα ελληνικά επιχειρήματα είναι ρίπτωση της Ελλάδας. Όμως, τα ποσά, είτε βάρη ανάλογα με τις δυνατότητές τους. αρκετά ισχυρά, με κυριότερα από αυτά την οφείλονται από τις τράπεζες είτε από το κράΣτον Α. Σαμαρά έπεσε το βάρος να διασώσει ανεργία, που σε πραγματικούς αριθμούς ανατος, δεν παύει να είναι χρέος που πρέπει κάτη χώρα και να την οδηγήσει στην ανάκαμψη ή μένεται να φτάσει στο τέλος του χρόνου στο ποτε να εξοφληθεί. να είναι ο τελευταίος πρωθυπουργός του ευρώ, 1.500.000 άνεργους, και την ύφεση, που την τέΕξάλλου, η αλήθεια είναι ότι η κρίση στην Ελμε ό,τι αυτό συνεπάγεται.

“

150 crash Ιούλιος 2012

150_151_ARTHRO_PAP 06/07/2012 2:01 μ.μ. Page 151

Η πιο γλυκιά ομάδα της χώρας είναι εδώ

Sweetblog.gr. «Ζαχαρώνουμε» τα νέα για τον διαβήτη και ανοίγουμε την καρδιά και το μυαλό μας.

Ο ΓιΩρΓΟς ΤρAΓκας σχολιάζει την επικαιρότητα και αποκαλύπτει τι του ανεβάζει το ζάχαρο! Όλες οι ειδήσεις για το διαβήτη αλλά και προτάσεις για προϊόντα που δεν ανεβάζουν το ζάχαρο και βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής σας.

Γιατί, ο διαβήτης αν τον προσέξεις σε προσέχει. sweetblog.gr. Τα πάντα για τον διαβήτη.

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 152

crash

ΔΙΕΘΝΗ

• Όλο το παρασκήνιο

με την κατάρριψη του τουρκικού F-4 και την αυτομόληση του συριακού MIG-21

• Αποκαλύπτουμε

τις περιοχές που φυλάσσονται τα χημικά της Δαμασκού • Σχέδιο μαζικής εκκένωσης περιοχών του Ισραήλ

• Σενάρια «βαλκανοποίησης» ή τριχοτόμησης της χώρας μετά την πτώση του Άσαντ

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 153

του Δημήτρη Ευαγγέλου

▲ ▲

ώρα των όπλων και της μεγάλης στρατιωτικής αναμέτρησης στο πεδίο της Συρίας είναι πλέον πολύ κοντά και όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές παρουσιάζονται έτοιμες ή ετοιμάζονται πυρετωδώς για τη σύγκρουση που μπορεί να τινάξει στον αέρα όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Στο σκηνικό της σύγκρουσης και στα σενάρια και τα σχέδια των πολεμικών επιλογών ΗΠΑ - ΝΑΤΟ προστίθεται και ο τρόμος από τα διάσπαρτα χημικά και τους πυραύλους του καθεστώτος της Δαμασκού.

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 154

crash

ΔΙΕΘΝΗ

▲ ▲

Τα έκθετα χημικά όπλα ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ και Ιράν γνωρίζουν πολύ καλά το οπλοστάσιο μαζικής καταστροφής που διαθέτει η Συρία, ένα οπλοστάσιο που αποτελείται κυρίως από χημικά όπλα και πυραύλους τύπου Scud και μικρότερους. Το χημικό οπλοστάσιο του καθεστώτος της Δαμασκού είναι αυτό που προκαλεί τρόμο, καθώς βρίσκεται έκθετο σε μη καλά φυλασσόμενες περιοχές, τη στιγμή που ο εμφύλιος στη Συρία γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα και οι πάσης φύσεως τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν ήδη διεισδύσει στο συριακό σκηνικό. Οι ΗΠΑ και ο Πρόεδρος Ομπάμα έχουν ήδη προχωρήσει σε κινήσεις διασφάλισης του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, για να αποκλειστεί η πιθανότητα να πέσουν χημικά στα χέρια της Αλ Κάιντα ή άλλων οργανώσεων, με απρόβλεπτες και δραματικές συνέπειες παγκοσμίως. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν στα χέρια τους οι υπηρεσίες των χωρών που προαναφέρθηκαν, στη Συρία βρίσκονται αποθηκευμένα σε υπόγειες αποθήκες χημικοί παράγοντες, όπως Σαρίν, Ταμπούν, VX αέρια νεύρων, τέσσερα είδη αερίων μουστάρδας και ποσότητες άνθρακα. Μόνο τα ονόματα αυτών των χημικών προκαλούν τρόμο στη σκέψη να χρησιμοποιηθούν από τρομοκράτες σε πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, τα υπόγεια σιλό με τα χημικά βρίσκονται στη βάση πυραύλων Αλ Σαφίρ στα βόρεια της Συρίας, στο κέντρο βιολογικών ερευνών Σερίν στα μεσογειακά παράλια, σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις περιοχές της Χαμά και της Χομς, στην περιοχή της Παλμύρας πλησίον του αυτοκινητόδρομου που συνδέει τη Χομς με την Αλέπο, καθώς και στη συριακή ναυτική βάση πλησίον της ρωσικής βάσης στην περιοχή της Λατάκειας. Τα χημικά όπλα βρίσκονται σε απλά βαρέλια και άλλα ανάλογα δοχεία, χωρίς να τηρούνται οι προφυλάξεις που υπάρχουν σε άλλα σημεία που φυλάσσονται κεφαλές πυραύλων και άλλα συναφή υλικά. Διπλωματικές πηγές αποκαλύπτουν ένα σημείο πρόσφατου διαλόγου μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου Ομπάμα και του Ρώσου Προέδρου Πούτιν, με τον πρώτο να λέει στο δεύτερο: «Αν έστω και ένα βαρέλι από αυτούς τους παράγοντες πέσει στα χέρια κάποιας οργάνωσης Καυκάσιων τρομοκρατών, οι Ρώσοι θα έρθουν αντιμέτωποι με τη χειρότερη τρομοκρατική απειλή της ιστορίας τους, καθώς θα κινδυνέψουν εκατομμύρια ζωές». Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να πείσει τη Μόσχα να συνεργαστεί με στόχο να αναπτυχθεί στη Συρία μια δύναμη 5-9.000 ένοπλων στρατιωτικών παρατηρητών, οι οποίοι θα έχουν ως κύριο έργο την προστασία αυτών των εγκαταστάσεων του τρόμου, έτσι ώστε να μην τις αγγίξει ούτε ο εμφύλιος μεταξύ καθεστωτικών και αντικαθεστωτικών ούτε το χέρι κάποιας τρομο154 crash Ιούλιος 2012

O Σύρος πρωθυπουργός Μοχάμεντ Νατζί αλ Οτάρ με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου κρατικής οργάνωσης. Για την απειλή που υπάρχει από το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας ο Μπαράκ Ομπάμα φέρεται να έχει συνομιλήσει ήδη και με τις ηγεσίες του Ισραήλ, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, ενώ επαφή υπήρξε και παρασκηνιακά μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης. Οι τελευταίες διπλωματικές εξελίξεις και ό,τι φάνηκε στη συνάντηση Ομπάμα - Πούτιν στην πρόσφατη σύνοδο του G-20, οδηγούν στο συμπέρασμα πως τελική λύση στο τρομακτικό θέμα των χημικών όπλων της Συρίας δεν βρέθηκε και οι πρωτοφανείς κίνδυνοι παραμένουν.

Ετοιμασίες ΗΠΑ για «no fly zones» Με τον εμφύλιο στη Συρία να εντείνεται, τους κινδύνους γενικότερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή και την αδυναμία εξεύρεσης διπλωματικής λύσης σε επίπεδο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ πλέον έχουν δώσει το «πράσινο φως» στην επιτά-

χυνση της υλοποίησης των σχεδίων για μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία. Μια επέμβαση που θα είναι πιθανότατα σε επίπεδο ΝΑΤΟ και λίγο ως πολύ στα πρότυπα της επέμβασης στη Λιβύη. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί συγκαλυμμένες επιχειρήσεις σε συριακό έδαφος και υπάρχουν εκπαιδευτές και ομάδες που δρουν στις τάξεις των αντικαθεστωτικών που μάχονται εναντίον του καθεστώτος της Δαμασκού. Μάλιστα, ο Πρόεδρος Ομπάμα πρόσφατα διέταξε, σύμφωνα με πληροφορίες, την ηγεσία του πολεμικού ναυτικού και της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ να επιταχύνουν τις προετοιμασίες για μια περιορισμένη πολεμική επιχείρηση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ και τη δημιουργία ζωνών απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία. Η αποστολή των αμερικανικών ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων είναι να θέσουν εκτός μάχης το καθεστώς της Δαμασκού, καταστρέφοντας τα κεντρικά

Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να πείσει τη Μόσχα να συνεργαστεί με στόχο να αναπτυχθεί στη Συρία μια δύναμη 5-9.000 ένοπλων στρατιωτικών παρατηρητών, οι οποίοι θα έχουν ως κύριο έργο την προστασία αυτών των εγκαταστάσεων του τρόμου

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 155

Συρία: Αριθμοί και περιοχές καταφυγής ανθρώπων από τη βία στην ενδοχώρα

23.870 Σύροι αναζητούν καταφύγιο στην Τουρκία (Πηγή: GOT, 24 Απριλίου 2012)

Η κυβέρνηση της Τουρκίας μετακίνησε Σύρους από κάποιους καταυλισμούς στην επαρχία Χατάι σε καταυλισμούς με μεγαλύτερη χωρητικότητα, στις επαρχίες Γκατζιαντέπ, Κιλία και Σανλιούρφα

3.000 εκτοπισμένοι Σύροι στο Ιράκ • Εγγεγραμμένοι στον UNCHR: Σχεδόν 2.330 • Πρόκειται να εγγραφούν: 800 (Πηγή UNCHR, 24 Απριλίου 2012)

300.000 μετατοπισμένοι στο εσωτερικό της Συρίας (Πηγή: Interan Displacement Monitoring Center, Απρίλιος 2012, OHE, 27 Μαρτίου 2012)

22.000 εκτοπισμένοι Σύροι στο Λίβανο Βόρειος Λίβανος: 9.940 Κοιλάδα της Μπεκάα: 8.500 Τρίπολη: 3.000 Περιοχή Βηρυτού: Πάνω από 700 (Πηγή UNHCR, 23 Απριλίου 2012)

Πρόσφυγες και μετανάστες στη Συρία • Παλαιστίνιοι πρόσφυγες: 475.000 στα προάστια της Δαμασκού, την Νταράα, τη Χομς και την Αλεπό • Ιρακινοί πρόσφυγες: 112.000 στα προάστια της Δαμασκού • Άλλοι πρόσφυγες: 8.000 • Μετανάστες από τρίτες χώρες: 150.000 από Ινδονησία, Φιλιππίνες, Σρι Λάνκα, Αιθιοπία και άλλες

Καταυλισμοί και τοποθεσίες 16.000 εκτοπισμένοι Σύροι στην Ιορδανία* • Εγγεγραμένοι στον UNHCR: 11.750 • Πρόκειται να εγγραφούν: Πάνω από 4.250 * Αυτό το νούμερο αφορά εκείνους που εντοπίστηκαν από τον UNHCR. Οι τοπικές οργανώσεις καταγράφουν πάνω από 30.000 Σύρους που έχουν ανάγκη αρωγής στην Ιορδανία. Η κυβέρνηση της Ιορδανίας δίνει μεγαλύτερο νούμερο, δηλώνοντας ότι πολλοί εισήλθαν χωρίς να εγγραφούν στον UNHCR. (Πηγή UNCHR, 24 Απριλίου 2012)

Καταυλισμός σε λειτουργία Κλειστός καταυλισμός Καταυλισμός υπό κατασκευή

Περιοχές συγκρούσεων και μετατοπίσεων Διάσχιση συνόρων (Κάποια σημεία είναι κλειστά ή μη προσβάσιμα) Εθνική πρωτεύουσα

Συγκεντρώσεις Σύρων με οικογένειες που τους φιλοξενούν

Πόλη

Κέντρο υποδοχής

Σύνορα επαρχίας

Διεθνή σύνορα Εθνική οδός Κύριο οδικό δίκτυο Δευτερεύον οδικό δίκτυο

στρατηγεία και το στρατιωτικό σύστημα επικοινωνιών και ελέγχου, καθιστώντας έτσι τις συριακές ένοπλες δυνάμεις ανίκανες να αντιδράσουν οργανωμένα εναντίον των αντικαθεστωτικών ανταρτών και εναντίον μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού των συριακών πόλεων. Ο Αμερικανός Πρόεδρος κατέληξε στην απόφαση της στρατιωτικής επιχείρησης αμέσως μετά την είδηση ότι η Ρωσία συμφωνεί στην απομάκρυνση του Άσαντ από την εξουσία εάν ο λαός της Συρίας το επιθυμεί. Αυτή η θέση της Μόσχας, σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών και στρατιωτικών πηγών σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Μέση Ανατολή, ανοίγει δύο δρόμους δράσης: 1) Να προχωρήσει η επιχείρηση εκδίωξης του καθεστώτος Άσαντ με αύξηση του εφοδιασμού των ανταρτών με οπλισμό βαρύ και ελαφρύ και η οργάνωση των αντάρτικων ομάδων σε επίπεδο τακτικού στρατού, ώστε να επιβληθούν στις στρατιωτικές δυνάμεις του καθε-

στώτος. Αυτή η διαδικασία βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη και φάνηκε από τις επιχειρήσεις που διενήργησε ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός στις 8 Ιουνίου εναντίον ενός τάγματος κυβερνητικών στρατιωτών στην περιοχή της Δαμασκού. 2) Να επιλεγεί ένας αριθμός υψηλόβαθμων αξιωματικών του στρατού της Συρίας, που υπό τη διεθνή πίεση και σχεδόν με πραξικόπημα θα εξαναγκάσει τον Άσαντ και την οικογένειά του να εγκαταλείψουν την εξουσία και να δεχθούν την εξορία. Την εξουσία σε αυτή την περίπτωση απομάκρυνσης του Άσαντ θα αναλάβει η στρατιωτική ηγεσία, εφόσον φυσικά συμφωνήσει και ο ρωσικός παράγοντας. Για τη στρατιωτική επιχείρηση κατά του καθεστώτος της Δαμασκού οι ΗΠΑ αναμένεται να έχουν και τη συνδρομή εκείνων των χωρών του ΝΑΤΟ που πρωτοστάτησαν και στην επέμβαση στη Λιβύη. Ως χρονικό σημείο εκδήλωσης

▲ ▲

Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι δεν παραβίασε τον εναέριο χώρο της Συρίας και η Δαμασκός κάνει λόγο για εχθρική ενέργεια ή προβοκάτσια, προκειμένου να υπάρξει το «πάτημα» για μια στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ

μιας δυτικής επέμβασης στη Συρία εκτιμάται το αμέσως επόμενο διάστημα από τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου. Η αμερικανική επέμβαση στη Συρία λοιπόν έχει πάψει πια να χαρακτηρίζεται από το εάν θα γίνει, αλλά από το πότε θα πραγματοποιηθεί. Στις 15-16 Ιουνίου βρέθηκε στις ΗΠΑ αντιπροσωπεία του λεγόμενου Ελεύθερος Συριακός Στρατός και στις επαφές με Αμερικανούς αξιωματούχους παρουσίασε κατάλογο με τα βαρέα όπλα που χρειάζονται οι αντικαθεστωτικοί προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις του Άσαντ. Επισήμως η Ουάσινγκτον δεν επιβεβαίωσε την πληροφορία για λίστα βαρέων όπλων, αλλά πολύ καλά πληροφορημένες πηγές στη Μέση Ανατολή επισημαίνουν ότι τα περισσότερα από τα βαρέα όπλα που ζητούν οι αντικαθεστωτικοί της Συρίας τα έχουν ήδη προμηθευτεί η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ και σταδιακά τα περνούν στα χέρια των ομάδων που μάχονται κατά του καθεστώτος της Δαμασκού. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία συνεχίζει να εφοδιάζει με ηλεκτρονικά συστήματα τη Δαμασκό, προκειμένου να αντιμετωπίσει έναν αεροπορικό αποκλεισμό ή μια αιφνίδια αεροπορική επίθεση. Η Ρωσία έχει επίσης αποστείλει στη Συρία και ομάδα ειδικών δυνάμεων προκειμένου να διασφαλίσει τα ναυτικά Ιούλιος 2012

crash 155

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 156

crash

ΔΙΕΘΝΗ

▲ ▲

της συμφέροντα σε μια γενικευμένη σύρραξη.

«Μοίρασμα» Συρίας σε ζώνες Η αποτυχία να βρεθεί συμφωνία μεταξύ Ομπάμα και Πούτιν επί της Συρίας στη σύνοδο του G-20 αφήνει στο τραπέζι των πιθανοτήτων τρία σενάρια, τα οποία φαίνεται να έχουν σχεδόν ισοδύναμη ισχύ. Να εξελιχθεί η κατάσταση στη Συρία σε ένα νέο Αφγανιστάν, να «βαλκανοποιηθεί» η χώρα διαιρούμενη σε εδαφικές οντότητες ή να γίνει η Συρία το «γήπεδο» του νέου πολέμου της Αλ Κάιντα και των ισλαμιστών τρομοκρατών εναντίον της Δύσης. Από τη μια πλευρά βρίσκονται οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και οι Άραβες σύμμαχοί τους, από την άλλη η Ρωσία, η Κίνα το Ιράν και η Χεζμπολάχ και από την τρίτη καραδοκούν οι πάσης φύσεως τρομοκράτες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών αναλυτών, τα τρία αυτά σενάρια έχουν ως δεδομένο πως το 40% των Σύριων υποστηρίζει το καθεστώς και ότι το αντάρτικο έχει ακόμα σοβαρά προβλήματα διαχωρισμού ανάμεσα στις ομάδες του. Με το δεδομένο αυτό, οι αναλύσεις προβλέπουν τη διάσπαση της Συρίας σε τρεις ζώνες επιρροής: μια περιοχή στα βόρεια, κεντρικά και ανατολικά της χώρας όπου θα υπερισχύσουν ΗΠΑ, Ευρώπη και κάποιοι Άραβες, μια περιοχή επί των παραλίων της Μεσογείου με ισχυρό τον ρωσικό παράγοντα, καθώς η Μόσχα θα προστατεύσει με όλα τα μέσα τη ναυτική της βάση στην Ταρτούς, και μια τρίτη περιοχή, που θα περιλαμβάνει τη Δαμασκό, όπου το Ιράν και η Χεζμπολάχ θα επιχειρήσουν να ενισχύσουν την επιρροή τους, είτε με το καθεστώς Άσαντ είτε χωρίς αυτό.

Σχέδιο μαζικής εκκένωσης του Τελ Αβίβ Σε όλο αυτό το σκηνικό της «ώρας μηδέν» για τη Συρία, με όλους τους εμπλεκόμενους να ετοιμάζονται για τη μεγάλη σύγκρουση, που πιθανότατα θα αποτελέσει και την πρόβα τζενεράλε για την επόμενη και πιο μεγάλη σύγκρουση, αυτή της Δύσης με το Ιράν, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε μια πληροφορία που είναι άκρως ανησυχητική. Σύμφωνα με αυτή την πληροφόρηση, το καθεστώς της Δαμασκού εδώ και μερικούς μήνες επιχειρεί να μεταφέρει τμήμα του πυραυλικού οπλοστασίου του στο Λίβανο και στη Χεζμπολάχ καθώς και στους Παλαιστίνιους της Χαμάς, με στόχο να ανοίξει νέο μέτωπο εναντίον του Ισραήλ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ποσότητες ρουκετών και πυραύλων μικρού βεληνεκούς πέρασαν ήδη στα χέρια των αντιπάλων του Ισραήλ, ενώ ενδέχεται να έχουν περάσει και πύραυλοι τύπου Scud μεγάλου βεληνεκούς, ενδεχομένως και άλλα όπλα μαζικής καταστροφής. Για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο μιας μαζικής πυραυλικής επίθεσης εναντίον πόλεών του, το Ισραήλ έχει έτοιμο σχέδιο μαζικής εκκένωσής τους το οποίο περιλαμβάνει και το Τελ Αβίβ και όλες τις πόλεις της επαρχίας Νταν, όπως Μπατ 156 crash Ιούλιος 2012

Γιαμ, Χολόν, Πετάκ Τικβά, Ραμάτ Χασαρόν, Ραμάτ Γκαν, Γκιβαταγίμ, Μπέιν Μπρακ, Χερζλίγια, Ορ Γιεχούντα, Γκιβάτ Σμουέλ και Κιριάτ Ονό. Εκτιμάται ότι οι κάτοικοι όλων αυτών των πόλεων και κωμοπόλεων θα μεταφερθούν στο νότιο τμήμα της χώρας, προκειμένου να αποφευχθούν εκατόμβες θυμάτων.

Το παρασκήνιο της κατάρριψης του F-4 Την Παρασκευή 22 Ιουνίου η Συρία κατέρριψε τουρκικό μαχητικό F-4 σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το λιμάνι της Λατάκειας. Το

τουρκικό αεροσκάφος είχε απογειωθεί από τη βάση Ερχάκ και πετούσε παράλληλα με την ακτογραμμή Συρίας - Τουρκίας μαζί με άλλο ένα αεροσκάφος του ίδιου τύπου. Αμφότερα παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Συρίας, πρακτική που είναι γνωστή ως προς τη συμπεριφορά της Άγκυρας έναντι όλων των γειτόνων της. Το ένα αεροπλάνο χτυπήθηκε από τον πύραυλο που εκτόξευσε η συριακή αντιαεροπορική δύναμη, ενώ το άλλο κατάφερε να ξεφύγει. Το γεγονός δημιούργησε τεράστια διμερή και διεθνή ένταση, με την Τουρκία να ισχυρίζε-

Οι αναλύσεις προβλέπουν τη διάσπαση της Συρίας σε τρεις ζώνες επιρροής: μια περιοχή στα βόρεια, κεντρικά και ανατολικά της χώρας, όπου θα υπερισχύσουν ΗΠΑ, Ευρώπη και κάποιοι Άραβες, μια περιοχή επί των παραλίων της Μεσογείου, με ισχυρό το ρωσικό παράγοντα, και μια τρίτη, που θα περιλαμβάνει τη Δαμασκό, όπου το Ιράν και η Χεζμπολάχ θα επιχειρήσουν να ενισχύσουν την επιρροή τους

152_157_SYRIA 06/07/2012 12:07 π.μ. Page 157

Οι ΗΠΑ και ο Πρόεδρος Ομπάμα έχουν ήδη προχωρήσει σε κινήσεις διασφάλισης του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, για να αποκλειστεί η πιθανότητα να πέσουν χημικά στα χέρια της Αλ Κάιντα ή άλλων οργανώσεων, με απρόβλεπτες και δραματικές συνέπειες παγκοσμίως ται ότι δεν παραβίασε τον εναέριο χώρο της Συρίας και τη Δαμασκό να κάνει λόγο για εχθρική ενέργεια ή προβοκάτσια, προκειμένου να υπάρξει το «πάτημα» για μια στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ. Μια πολύ ενδιαφέρουσα εκτίμηση είναι ότι «η πτήση του τουρκικού αεροσκάφους ήταν φυσικά οργανωμένη και είχε στόχο πιθανότατα αεροφωτογραφικό των περιοχών όπου η Συρία διατηρεί βάσεις πυραύλων και αποθήκες χημικών όπλων, τα οποία το ΝΑΤΟ θα επιθυμούσε να καταστραφούν πριν επιχειρήσει μια στρατιωτική επέμβαση εναντίον της Δαμασκού. Για να αναχαιτίσει το τουρκικό F-4 η

Συρία χρησιμοποίησε ρωσικό πύραυλο που είχε πρόσφατα προμηθευτεί. Πρόκειται για τον αντιαεροπορικό πύραυλο PANTSYR-1, ο οποίος είναι ικανός να καταρρίψει αεροσκάφη που πετούν σε ύψος μεγαλύτερο των 12 χιλιομέτρων, καθώς και πυραύλους τύπου Cruise. Σύμφωνα με πληροφορίες από ισραηλινές πηγές που παρακολούθησαν δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο όλο το επεισόδιο, η μονάδα που χειρίστηκε το ρωσικό πύραυλο είναι η 73η ταξιαρχία της 26ης αντιαεροπορικής μεραρχίας των συριακών ενόπλων δυνάμεων. Επειδή η Δαμασκός προμηθεύτηκε τους υπερσύγχρονους πυραύ-

Ο Πρόεδρος Ομπάμα πρόσφατα διέταξε, σύμφωνα με πληροφορίες, την ηγεσία του πολεμικού ναυτικού και της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ να επιταχύνουν τις προετοιμασίες για μια περιορισμένη πολεμική επιχείρηση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ και τη δημιουργία ζωνών απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία

λους λίγες εβδομάδες νωρίτερα από την κατάρριψη, είναι εύλογο να εκτιμηθεί ότι τα συριακά πληρώματα χειρισμού δεν είχαν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους και στην εκτόξευση του πυραύλου βοηθήθηκαν από τους Ρώσους εκπαιδευτές. Το γεγονός της κατάρριψης είναι, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, το πρώτο επεισόδιο την τελευταία πενταετία, στο οποίο εμπλέκονται ρωσικής κατασκευής και δυτικά οπλικά συστήματα. Το προηγούμενο επεισόδιο ήταν το Σεπτέμβριο του 2007, όταν ισραηλινά μαχητικά-βομβαρδιστικά αεροσκάφη βομβάρδισαν και κατέστρεψαν ολοσχερώς τον πυρηνικό αντιδραστήρα που κατασκεύαζαν Συρία και Βόρεια Κορέα στην περιοχή της πόλης Αλ Κιμπάρ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αντιδραστήρας υποστηριζόταν από σύστημα πυραύλων RANTSYR-SI (προγενέστερο του πυραύλου που κατέρριψε το τουρκικό F-4), τα ραντάρ του οποίου είχαν εξουδετερωθεί από τους Ισραηλινούς. «Πέντε χρόνια αργότερα η Τουρκία», τονίζουν με νόημα οι ίδιες στρατιωτικές πηγές, «χάνει το μαχητικό της, το οποίο είχε προγραμματιστεί να αναβαθμιστεί από το Ισραήλ, συμφωνία που η Άγκυρα ακύρωσε λόγω της έντασης των σχέσεων με το Τελ Αβίβ, η οποία κλιμακώθηκε επικίνδυνα. Με την ακύρωση της συμφωνίας αναβάθμισης των τουρκικών Φάντομ, τα αεροσκάφη της Άγκυρας έμειναν ουσιαστικά χωρίς ηλεκτρονικά αντίμετρα για τις μοντέρνες αεράμυνες κι έτσι αποτελούν εύκολη υπόθεση για τους τεχνολογικά εξελιγμένους ρωσικούς πυραύλους».

Το επεισόδιο με το MIG-21 Ο Πρόεδρος της Συρίας το βράδυ της 21ης Ιουνίου με προσωπική εντολή διέταξε να καθηλωθούν στο έδαφος όλα τα μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροπλάνα της χώρας, φοβούμενος κι άλλες αυτομολήσεις, όπως αυτή του συνταγματάρχη Χασάν Μεχρί Αλ Χαμαντέχ, ο οποίος προσγειώθηκε με το MIG-21 που πιλοτάριζε στην Ιορδανία. Αξιωματούχοι της Δαμασκού ισχυρίζονταν ότι η ενέργεια του πιλότου της πολεμικής αεροπορίας της Συρίας σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και μεθοδεύτηκε από πράκτορες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που βρίσκονται στην Τουρκία και συνεργάζονται με τις τουρκικές υπηρεσίες, τόσο προς αρωγή των αντικαθεστωτικών που μάχονται κατά των δυνάμεων του Άσαντ όσο και για στρατιωτικές κρυφές επιχειρήσεις σε συριακό έδαφος. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, το MIG-21 ανήκει στην 73η ταξιαρχία της συριακής αεροπορίας, ενώ ο πιλότος που αυτομόλησε ήταν από τους επιθεωρητές των συγκεκριμένων αεροσκαφών. Αυτή η πληροφορία αιτιολογεί και την άποψη που εκφράστηκε από ορισμένες στρατιωτικές πλευρές ότι η κατάρριψη του τουρκικού Φάντομ πιθανόν να ήταν και αντίποινα από τη Δαμασκό για την αυτομόληση του Σύρου πιλότου. Ιούλιος 2012

crash 157

158_161_ROSSOI 05/07/2012 11:47 μ.μ. Page 158

Συζητούν σοβαρά τη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου νομίσματος

”

«Η Ελλάδα, είτε μείνει στην κοινή ευρωπαϊκή

της Κάτιας Τσιμπλάκη

▲ ▲

την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός νέου νομίσματος που θα εξασφαλίζει τη σταθερότητα στις διεθνείς συναλλαγές και θα αποτελεί το εφαλτήριο εγκαθίδρυσης της παγκοσμιοποίησης κινούνται οι διεθνείς αγορές μετά τους κλυδωνισμούς που υφίσταται το ευρώ. Πριν από μερικά χρόνια η κατάργηση του ευρώ και του δολαρίου και η αντικατάστασή τους από ένα νέο νόμισμα –ακόμη και αν προορίζεται μόνο για τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές– θα έμοιαζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Όμως, ένα από τα πλέον υψηλόβαθμα στελέχη του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, ο αντιπρόεδρος του Κρατικού Οργανισμού Διεθνούς Συνεργασίας, πρέσβης Γκεόργκι Μουράτοφ, μιλώντας αποκλειστικά στο «Crash», αποκάλυψε ότι τώρα είναι κάτι που συζητείται έντονα. Τον κ. Μουράτοφ, όπως και το γενικό διευθυντή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Μόσχας Γιούρι Αζάροφ τους συναντήσαμε στο περιθώριο στου 2ου Ελληνορωσικού Επενδυτικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Ερέτρια από τις 24 έως τις 27 Μαΐου. Συζητήσαμε μαζί τους για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τις δορυφορικές έρευνες της Ρωσίας για την ύπαρξη υδρογονανθράκων στο Αιγαίο, τον αγωγό «South Stream» μέχρι και την ανάγκη επαναπροσέγγισης των δύο χωρών σε στρατηγικούς τομείς συνεργασίας.

Γκεόργκι Μουράτοφ

O αντιπρόεδρος του Κρατικού Οργανισμού Διεθνούς Συνεργασίας του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας 158 crash Ιούλιος 2012

158_161_ROSSOI 05/07/2012 11:48 μ.μ. Page 159

Έχουμε τους επιστήμονες και τις εταιρείες να σας στηρίξουμε στην εξόρυξη των υδρογονανθράκων. Η απόφαση είναι δική σας

”

μονάδα είτε όχι, πρέπει να αναζητήσει νέες πηγές εσόδων»

Η ΕΛΛΑΔΑ έχει τόσο ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ όσο και Ο ΚΟΛΠΟΣ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ Αεροφωτογραφίες το αποδεικνύνουν

”

Γιούρι Αζάροφ

και ο γενικός διευθυντής του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Μόσχας μιλούν αποκλειστικά στο «Crash»

158_161_ROSSOI 05/07/2012 11:48 μ.μ. Page 160

crash

ΔΙΕΘΝΗ

▲ ▲

«Πόσο εφικτό θεωρείτε, κ. Μουράτοφ, το σενάριο να δημιουργηθεί ένα νέο νόμισμα;» τον ρωτήσαμε παραπέμποντας στο σχετικό άρθρο του «Εconomist» το 1988 με τίτλο «Ετοιμαστείτε για ένα παγκόσμιο νόμισμα - Ετοιμαστείτε για τον Φοίνικα», που ουσιαστικά προεξοφλούσε την πτώση του ευρώ (πριν αυτό επιβληθεί ως κοινό νόμισμα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.), μέχρι το 2018. «Ναι, συζητείται έντονα, γιατί και με το δολάριο είχαμε προβλήματα πριν από τρία χρόνια και με το ευρώ έχουμε πρόβλημα. Γι’ αυτό μιλάμε οι χώρες του ΒRΙC (σ.σ.: εννοώντας το διεθνή πολιτικό οργανισμό που πήρε το όνομά του από τα αρχικά των χωρών που τον αποτελούν, δηλαδή τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα) για μια “universal currency union”», εξηγεί ο κ. Μουράτοφ και συνεχίζει: «Αυτό όμως είναι άλλο θέμα με το εάν θα παραμείνει η Ελλάδα ή όχι στην Ευρωζώνη. Πρόκειται για έναν τρόπο συναλλαγών μεταξύ των νομισμάτων διάφορων χωρών, μια ενιαία μονάδα χρηματοοικονομικής συναλλαγής, η οποία μπορεί να δημιουργηθεί για να υπάρχει σταθερότητα στην οικονομική δραστηριότητα στον κόσμο. Αυτό, νωρίτερα ή αργότερα, πιστεύω ότι θα γίνει. Η δημιουργία μιας παγκοσμιοποιημένης μονάδας χρηματοοικονομικών συναλλαγών (universal currency union) είναι μια κατεύθυνση που ακoλουθείται, διότι δεν μπορεί ο κόσμος να εξαρτάται ούτε από ένα συνάλλαγμα ούτε από το ευρώ ούτε από το δολάριο, αλλά πρέπει να υπάρχει κάποια σταθερή βάση για τις συναλλαγές στον οικονομικό τομέα. Το σύνθημα της παγκοσμιοποίησης προς το παρόν είναι μόνο σύνθημα. Παγκοσμιοποίηση θα υπάρχει τότε που οι οικονομίες μας θα είναι ανοιχτές, τα σύνορα θα είναι ελεύθερα για τουρισμό, για επικοινωνία, αλλιώς είναι ή κάτι περιφερειακό –π.χ., παγκοσμιοποίηση μέσω του δυτικού κόσμου– ή κάτι φανταστικό, που δεν υλοποιείται». «Επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς», αναφέρει μια ρωσική παροιμία, που ταιριάζει γάντι στο πώς πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα μας τη βαθιά οικονομική κρίση, δημιουργώντας νέες διακρατικές συμμαχίες, αξιοποιώντας το φυσικό της πλούτο, τον τουρισμό, τις αγροτικές καλλιέργειες, ανασυντάσσοντας παράλληλα τη βαριά της βιομηχανία. Άποψη την οποία στο 2ο Ελληνορωσικό Επενδυτικό Συνέδριο εξέφρασαν μόνο οι απεσταλμένοι της Ρωσικής Ομοσπονδίας, καθώς οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης έκαναν μεροκάματα στο μετερίζι της προεκλογικής περιόδου. Ο θησαυρός των υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και στο Ιόνιο κάθε άλλο παρά… άνθρακας είναι, καθώς πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ελλάδα υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες, ανάλογες με εκείνες του Κόλπου του Μεξικού. Παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης Θεόδωρου Πάγκαλου, ότι δεν υπάρχουν ικανοποιητικά κοιτάσματα, διαστημικές έρευνες της Ρωσίας αποτυπώνουν ότι η Ελλάδα είναι ο παράδεισος των υδρογονανθράκων. Αυτό δηλώνει ο πρέσβης Γκεόργκι Μουράτοφ, υπογραμμίζοντας ότι αυτό που απομένει είναι η 160 crash Ιούλιος 2012

απόφαση της Ελλάδας σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο να τα αξιοποιήσει, δημιουργώντας μια ισχυρή συμμαχία με τη Ρωσία. «Στον ενεργειακό τομέα η Ρωσία παίζει πρωταρχικό ρόλο και μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά την Ελλάδα. Η σημερινή κατάσταση στην ελληνική οικονομία υπαγορεύει πιο δυναμική ανάπτυξη των ελληνορωσικών σχέσεων και στον οικονομικό τομέα και σε πολιτικό επίπεδο», εξηγεί ο κ. Μουράτοφ και διευκρινίζει: «Γνωρίζουμε ότι ιδιαίτερα στη βόρεια Ελλάδα υπάρχει πετρέλαιο. Ρωσικοί οργανισμοί μας έχουν ενημερώσει ότι ακόμη και διαστημικές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο στο βόρειο Αιγαίο, σε μια περιοχή που δεν υπάρχει σύγκρουση με την Τουρκία. Η Ελλάδα, φαίνεται ότι έχει αρκετά κοιτάσματα στον ενεργειακό χώρο. Για να ξεκινήσουν οι έρευνες και να προχωρήσει η εξόρυξή τους, χρειάζονται μελέτες. Σε αυτόν τον τομέα μπορούν οι Ρώσοι επιστήμονες να βοηθήσουν την Ελλάδα ώστε να μπορέσει να εκμεταλλευτεί το φυσικό της πλούτο».

Επενδύσεις δύο ταχυτήτων Η επενδυτική επιλεκτικότητα που προωθεί η Ρωσία στις σχέσεις της με την Ελλάδα εστιάζεται όχι μόνο στον τομέα της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων, αλλά και στην ανάπτυξη της πετρελαιοχημικής βιομηχανίας, δηλώνει από την πλευρά του και ο γενικός διευθυντής του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Μόσχας Γιούρι Αζάροφ. Αυτός άλλωστε ήταν και ένας από τους στόχους του

αγωγού «South Stream», όπου παράλληλα με τη μεταφορά του φυσικού αερίου θα αναπτυσσόταν ραγδαία και ο κλάδος της χημικής και της πετρελαιοχημικής βιομηχανίας, που θα δημιουργούσε επιχειρήσεις παραγωγής των πετρελαϊκών προϊόντων. Γιατί όμως η Ελλάδα δεν προχωρά στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων; Ο κ. Μουράτοφ, που έχει διατελέσει και πρέσβης της Ρωσίας στην Κύπρο, η οποία έχει ήδη προχωρήσει τις έρευνες φυσικού αερίου, εξηγεί: «Είναι πολιτική και οικονομική η απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει στην έρευνα και την επεξεργασία των κοιτασμάτων των υδρογονανθράκων και του ορυκτού της πλούτου. Ας ξεκινήσει από τις περιοχές που δεν είναι αμφισβητούμενες από την Τουρκία, για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Στον ενεργειακό τομέα η Ρωσία παίζει πρωταρχικό ρόλο και μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα, στον τομέα των μελετών, των επενδύσεων και των ερευνών», δηλώνει κατηγορηματικά ο αντιπρόεδρος του Κρατικού Οργανισμού Διεθνούς Συνεργασίας και εκφράζει την εκτίμηση ότι ο αγωγός «South Stream» θα δώσει ώθηση στον κλάδο της πετρελαιοχημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, η οποία είναι σε ραγδαία ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο. Οι υδρογονάνθρακες δεν είναι όμως ανεξάντλητοι, εκτιμά ο κ. Αζάροφ, υπογραμμίζοντας τη βούληση της χώρας του να στραφεί και σε άλλους τομείς ανάπτυξης, όπου πάντα θα έχει χώρο η Ελλάδα και τα προϊόντα της. «Η Ευρώπη φοβάται ότι η Ελλάδα θα φύγει από τη ζώνη του ευρώ. Αυτή όμως είναι

158_161_ROSSOI 05/07/2012 11:48 μ.μ. Page 161

Τα ράφια των σούπερ μάρκετ της Ρωσίας περιμένουν τα ελληνικά προϊόντα, αλλά...

μια απόφαση που μπορεί να τη λάβει μόνο η Ελλάδα. Το βέβαιο είναι, είτε μείνει στο ευρώ είτε όχι, ότι πρέπει να βρει μια καινούργια πηγή οικονομικών εσόδων και να αναπτύξει το εμπόριο. Και στη Ρωσία καταλάβαμε ότι τα πετρέλαια δεν είναι για πάντα, γι’ αυτό και αναζητούμε νέους οικονομικούς πόρους». «Γνωρίζουμε ότι πολλά ελληνικά νησιά αντιμετωπίζουν πρόβλημα αφαλάτωσης. Η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει σε αυτόν τον τομέα δημιουργώντας υδροηλεκτρικούς σταθμούς και μονάδες αφαλάτωσης. Μπορούμε να βοηθήσουμε στην κατασκευή λιμανιών, αεροδρομίων και να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τον τουρισμό. Το 2009 περίπου 700.000 Ρώσοι επισκέφθηκαν την Ελλάδα, νούμερο που ευελπιστούμε να ανέλθει τα επόμενα χρόνια στο 1 εκατομμύριο. Ήδη σε μεγάλο βαθμό έχει λυθεί το πρόβλημα με την έκδοση βίζας, καθώς πλέον σε μόλις δύο μέρες εκδίδεται, ενώ θα πρέπει η Ελλάδα να δημιουργήσει περισσότερα σημεία έκδοσής τους σε όλη τη ρωσική επικράτεια, προκειμένου να διευκολύνει κι εκείνους που ζουν εκτός Μόσχας». Οι Ρώσοι τουρίστες ενδιαφέρονται για την Ελλάδα, αλλά, όπως διαπιστώνουν οι εκπρόσωποι της ρωσικής κυβέρνησης και των επιχειρηματιών, ο τουρισμός στην Ελλάδα πρέπει να γίνει πολύπλευρος. Η εποχή του «Greek souvlaki kai kamaki» έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Πρέπει να προβληθεί η δυνατότητα που έχει ο τουρίστας όταν θα έρθει στην Ελλάδα να ψαρέψει, να κάνει καταδύσεις, ορειβασία, να έρθει με το σκάφος του. Στο ίδιο μήκος κύ-

ματος βρίσκεται η ανάπτυξη του αγροτουρισμού και του προσκυνηματικού τουρισμού.

Ενδιαφέρον για ελληνικά προϊόντα Οι εξαγωγές ελληνικών φρούτων και λαχανικών στη Ρωσία αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα πεδία της εμπορικής συνεργασίας των δύο χωρών. Η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων πρέπει να γίνει μεγαλύτερη, καθώς, όπως διαπιστώνει και ο κ. Μουράτοφ, δεν μπορεί να διοχετεύονται στην ελληνική αγορά λεμόνια από χώρες της Λατινικής Αμερικής παραγκωνίζοντας τα εγχώρια. «Στη Ρωσία», εξηγεί ο κ. Μουράτοφ, «υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τα φρούτα που η Ελλάδα παράγει νωρίτερα, τα εσπεριδοειδή, το λάδι, τις κονσέρβες. Υπάρχει όμως και έλλειψη των ελληνικών υπηρεσιών που παρέχονται. Για παράδειγμα, ενώ στη Μόσχα υπάρχουν εκατοντάδες εστιατόρια με κινέζικο και ιταλικό φαγητό, δεν υπάρχει ούτε ένα ελληνικό». «Το 50% των τροφίμων που εισάγονται από την Ελλάδα διοχετεύονται στην αγορά της Μόσχας. Ως Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Μόσχας σε συνεργασία με τα περιφερειακά επιμελητήρια της Ρωσίας κάνουμε τα αδύνατα δυνατά προκειμένου ελληνικές εταιρείες να βρουν συνεργάτες στη Ρωσία. Αναζητούμε τρόπους ώστε να είναι πιο φθηνή η μεταφορά των προϊόντων και φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε μια ειδική επιτροπή μεταξύ ελληνικών και ρωσικών επιμελητηρίων, ώστε να είναι πιο εύκολη η επικοινωνία των επιχειρηματιών», εκτιμά ο κ. Αζάροφ.

Η Ρωσία, παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως ευρωπαϊκή χώρα αισθάνεται κι εκείνη τους τριγμούς της Ευρωζώνης. «Αντί όμως να μοιρολατρούμε, σε αυτές τις περιόδους της πολιτικής κρίσης πρέπει να υπάρχει αναπτυξιακή πολιτική για το μέλλον», λέει ο κ. Μουράτοφ. «Αυτή είναι μια γενική τοποθέτηση και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Οπωσδήποτε για να προχωρήσει ένα κράτος στην επίλυση των οικονομικών του προβλημάτων πρέπει να δει τους τομείς που έχει πλεονεκτήματα και να διαμορφώσει τη στρατηγική ανάπτυξής τους σε συνεργασία με τις χώρες που υπάρχει κοινή συνισταμένη. Στις ελληνορωσικές σχέσεις υπάρχουν αυτοί οι τομείς συνεργασίας. Δεν είναι μόνο ο ενεργειακός και ο τουριστικός τομέας, αλλά και η συνεργασία στη ναυτιλία, στις κατασκευές, στο γενικό εμπόριο. Παραδοσιακά η Ελλάδα είχε ανεπτυγμένη βιομηχανία, στη μεταλλουργία, στη χαλυβουργία, στις βιομηχανίες αλουμινίου και νικελίου. Εκεί πρέπει να δώσει εκ νέου βαρύτητα, γιατί χωρίς αυτούς τους τομείς δεν μπορεί να αναπτυχθεί κανενός είδους βιομηχανία. Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. Ένα επενδυτικό πρόγραμμα πρέπει να παίξει κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδας». Ο εκτελεστικός γραμματέας της Επιτροπής Εμπορικών και Οικονομικών Σχέσεων με την Ελλάδα του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Μόσχας Βαντίμ Σκριάμπιν, επιχειρηματίας που έχει επενδύσει στο real estate στη χώρα μας, υπογραμμίζει ότι η Ρωσία έχει μεγάλες δυνατότητες προκειμένου να βοηθήσει την Ελλάδα, σε όλους τους τομείς, από τον τουρισμό μέχρι τις κατασκευές και τα αγροτικά προϊόντα. «Το σύνθημα της εκστρατείας που κάνουμε στη Ρωσία για την Ελλάδα είναι: “Ξεκουραστείτε στην Ελλάδα, βοηθήστε την Ελλάδα”. Και στους Έλληνες λέμε: “Ελάτε στη Ρωσία, βοηθήστε τα προϊόντα σας”. Στη Ρωσία υπάρχει ένα road show που δημιούργησαν Ρώσοι δήμαρχοι, οι οποίοι διοργανώνουν ένα σαββατοκύριακο πώλησης ελληνικών προϊόντων. Από αυτό το είδος των λαϊκών αγορών ο στόχος μας είναι τα ελληνικά προϊόντα να καταφέρουν να τοποθετηθούν και στα ράφια των ρωσικών super market». Και αν στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια γινόταν πολύς λόγος για σκηνικό Σιβηρίας που υπήρχε στις σχέσεις των δύο κρατών, ούτε τα ρωσικά ΜΜΕ αλλά ούτε και εκπρόσωποι της ρωσικής κυβέρνησης και των επιχειρηματιών εισέπραξαν αυτή την εκτίμηση. «Η Ρωσία και η Ελλάδα πέρασαν περιόδους προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών και σε τέτοιες περιόδους δίνεται περισσότερη βαρύτητα στα εσωτερικά θέματα, παρά στις διμερείς σχέσεις», είναι η εκτίμηση του κ. Αζάροφ. «Οι δείκτες της ανάπτυξης Ελλάδας - Ρωσίας είναι θετικοί και έχουμε πολλές προοπτικές συνεργασίας. Πρέπει να ανανεωθούν οι θέσεις των πολιτικών μας, μετά τον ορισμό της νέας κυβέρνησης στην Ελλάδα, για τη διμερή συνεργασία. Η βάση για εποικοδομητική συνεργασία υπάρχει», λέει στην περισσότερο πολιτική προσέγγισή του ο κ. Μουράτοφ. Ιούλιος 2012

crash 161

163_165_DAIMONIO 06/07/2012 6:19 π.μ. Page 162

163_165_DAIMONIO 06/07/2012 6:19 π.μ. Page 163

crash

ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

της Κατερίνας Σταυρίδου

ΑΓΑΠΗΣ

στην Μποτσουάνα μερα περίπου 200-300 Έλληνες. Σχεδόν δύο χρόνια μετά ο επίσκοπος Γεννάδιος έχει να επιδείξει σημαντικό έργο, το οποίο δεν έχει να κάνει μόνο με την οργάνωση της ελληνοορθόδοξης εκκλησίας και του σχολείου, αλλά και με την ανακούφιση των θυμάτων του AIDS.

Η πρώτη ορθόδοξη εκκλησία Πριν βρεθεί στην Μποτσουάνα ο επίσκοπος Γεννάδιος υπηρετούσε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ως αρχιγραμματέας. Όλα ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2010, όταν: «Η Ιερά Σύ-

νοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής, με πρόταση του μακαριοτάτου Πατριάρχου κ.κ.Θεοδώρου Β΄, με εξέλεξε ως τον πρώτο ελληνορθόδοξο επίσκοπο της νεοσύστατης Επισκοπής στη φιλόξενη αυτή χώρα. Σήμερα συμπληρώνουμε ήδη δύο χρόνια προσφοράς στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Μποτσουάνας, συνεχίζουμε με ελπίδα και αισιόδοξη ενατένιση, την εκκλησιαστική, κοινωνική, ανθρωπιστική και ιεραποστολική μας οδοιπορία». Όπως εξηγεί: «Σε ολόκληρη την Αφρική, όπου υπάρχουν ορθόδοξες κοινότητες άλλων εθνοτήτων, Σέρβοι, Ρώσοι, Σλάβοι, υπάγονται στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Έτσι, από τον Οκτώβριο του 2010 είμαστε εδώ και μέσα από πολύπλευρο αγώνα, ο οποίος συνεχίζεται, προσπαθούμε να κάνουμε γνωστό κατ’ αρχήν τι θα πει ορθόδοξη εκκλησία. Η χώρα είναι αμιγώς χριστιανική, οπότε δεν μιλούμε για μια ιεραποστολική προσπάθεια, όπως γίνεται σε άλλες χώρες. Οι κάτοικοι είναι ήδη βαφτισμένοι χριστιανοί, καθολικοί και αγγλικανοί, κι έτσι έπρεπε

▲ ▲

ο πρώτο ελληνο-αγγλικό σχολείο λειτουργεί εδώ και λίγο καιρό στη μακρινή Μποτσουάνα, ενώ σύντομα ξεκινά και η ανέγερση της πρώτης ορθόδοξης εκκλησίας. Το θεμέλιο λίθο έβαλε τον προηγούμενο μήνα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄, ενώ ψυχή όλης αυτής της προσπάθειας είναι ο επίσκοπος Γεννάδιος, που επιτελεί σημαντικό έργο στην περιοχή. Και όπως τονίζει στο «Crash»: «Ο κόσμος σήμερα βαρέθηκε να ακούει ακαταλαβίστικα κηρύγματα, φιλοσοφίες και κορόνες φιλολογικές, κουράστηκε να μας βλέπει και να μας ακούει. Ο κόσμος θέλει ένα χαμόγελο ζεστό, μια εγκάρδια “καλημέρα”, να σταθούμε κοντά του με διάθεση φιλίας, να τον ακούσουμε». Τον Οκτώβριο του 2010 εκλέχτηκε ο πρώτος ελληνορθόδοξος επίσκοπος της Μποτσουάνας, όπου ζουν σή-

Ελληνική απόβαση

163_165_DAIMONIO 06/07/2012 6:19 π.μ. Page 164

▲ ▲

να κάνουμε κάτι, ως Ορθόδοξη Εκκλησία. Έτσι, ξεκινήσαμε την ίδρυση του σχολείου, την εφαρμογή ιατρικών προγραμμάτων, πάντα κάτω από την καθοδήγηση των αρμόδιων υπουργείων της Μποτσουάνας, και είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι η ανέγερση της πρώτης ορθόδοξης εκκλησίας. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, σε μια απλή τελετή αγιασμού, την Παρασκευή 1η Ιουνίου, έθεσε το θεμέλιο λίθο στο οικόπεδο που θα ανεγερθεί ο πρώτος ορθόδοξος και συγχρόνως καθεδρικός ιερός ναός στη χώρα».

Η τελετή του αγιασμού στο πρώτο ελληνοαγγλικό σχολείο της Μποτσουάνας

Ελληνικό σχολείο

Ο επίσκοπος Γεννάδιος στο ιατρικό κέντρο με το οποίο συνεργάζεται η Ελληνορθόδοξη Επισκοπή της Μποτσουάνας για την ανακούφιση των παιδιών που πάσχουν από AIDS 164 crash Ιούλιος 2012

Στην Μποτσουάνα ζουν σήμερα περίπου 200-300 Έλληνες και το πρώτο ελληνοαγγλικό σχολείο ξεκίνησε με δειλά βήματα. Όπως εξηγεί ο επίσκοπος Γεννάδιος: «Στη χώρα ακολουθείται το αγγλικό σύστημα παιδείας και τα πιο πολλά σχολεία είναι ιδιωτικά. Ξεκινήσαμε με γνώμονα να διδάξουμε στα παιδιά την ελληνική γλώσσα. Θα πρέπει να ξέρετε ότι τα παιδιά των Ελλήνων που μένουν εδώ είναι ή τρίτης ή τέταρτης γενιάς και μιλούν μόνο αγγλικά. Γι’ αυτό και τελούμε τη Θεία Λειτουργία τις Κυρια-

κές και στην ελληνική και στην αγγλική, για να μας καταλαβαίνουν. Στο δημοτικό σχολείο που λειτουργεί φοιτούν αυτή τη στιγμή περίπου 15 μαθητές, παιδιά Ελλήνων. Έχουμε όμως και 2 μαθήτριες άλλης εθνικότητας, που τους αρέσει απλά και θέλουν να μάθουν την ελληνική γλώσσα. Ξεκίνησαν επίσης να έρχονται και κάποιες κυρίες που είναι παντρεμένες με Έλληνες. Εμείς θα διατηρήσουμε την ελληνική γλώσσα ως υποχρεωτικό μάθημα, την ορθόδοξη κατήχηση για τους γονείς που θέλουν τα παιδιά τους να διδαχτούν την ορθόδοξη διδασκαλία, αλλά θα έχουμε τη δυνατότητα να διδάσκουμε και άλλες ομολογίες, διότι πρέπει να κρατάμε τις ισορροπίες. Πάρα πολλοί Έλληνες είναι παντρεμένοι με γυναίκες που είναι είτε καθολικές είτε αγγλικανές. Ο δικός μας ρόλος είναι να ενώνουμε τις οικογένειες και να κρατάμε τις ισορροπίες».

Σημαντική βοήθεια στα θύματα του AIDS Ένα ακόμη σημαντικό πρόγραμμα έχει ξεκινήσει εδώ και λίγο καιρό στην Μποτσουάνα: «Επειδή στην περιοχή υπάρχει υψηλό ποσοστό AIDS, υπάρχουν και πολλά ερευνητικά αι-

163_165_DAIMONIO 06/07/2012 6:19 π.μ. Page 165

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄ κατά την επίσκεψή του στο νοσοκομείο που φιλοξενεί παιδιά που πάσχουν από AIDS ματολογικά κέντρα, τα οποία συνεργάζονται με πανεπιστήμια της Νοτίου Αφρικής και της Αγγλίας. Κι έτσι είχαμε την ιδέα να συμβάλουμε κι εμείς ως εκκλησία. Ξεκινήσαμε συνεργαζόμενοι με την Αγγλικανική Εκκλησία, η οποία έχει μια κλινική που είναι κάτι σαν τα παιδικά χωριά SOS που έχουμε στην Ελλάδα. Μόνο που στο Νοσοκομείο Παίδων “Princess Marina Hospital” φιλοξενούνται παιδιά που υποφέρουν από το AIDS, δεν είναι απλά φορείς, πάσχουν από την ασθένεια. Λόγω των γνωριμιών που έχω στην Ελλάδα, ξεκίνησα μια προσπάθεια και δημιουργήσαμε το σύνδεσμο “Φίλοι των παιδιών της Μποτσουάνας με AIDS”. Μέσα στους στόχους μας είναι να κάνουμε και

ένα μεγάλο φαρμακείο, το οποίο θα προσφέρει δωρεάν φάρμακα είτε σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα, είτε στα νοσοκομεία που είναι εξειδικευμένα στα αιματολογικά προβλήματα. Μάλιστα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μποτσουάνας διά του υπουργού Υγείας υποσχέθηκε την παραχώρηση οικοπέδου στην πρωτεύουσα, προκειμένου η ορθόδοξη μητρόπολη να ανεγείρει Διεθνές Πολιτιστικό και Πνευματικό Κέντρο, που θα συνδέει την Μποτσουάνα, την Αλεξάνδρεια (έδρα του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου) και την Ελλάδα (με την Ευρώπη), όπου θα ιδρυθεί εν καιρώ “Σχολείο για Παιδιά με Ειδικές Ανάγκες”».

Ο κόσμος βαρέθηκε τα ακαταλαβίστικα κηρύγματα «Ο ρόλος μας είναι να διατηρήσουμε ωραίες ισορροπίες», τονίζει ο επίσκοπος Γεννάδιος και συμπληρώνει: «Η θρησκεία πρέπει να ενώνει τον κόσμο και όχι να τον χωρίζει, και αυτό το αποδεικνύει η Ορθόδοξη Εκκλησία στο εξωτερικό. Ο κόσμος είναι πολύ μεγάλος και οι Έλληνες βρίσκονται παντού. Εμείς πρέπει να τους ενώσουμε, να τους κάνουμε ένα και να δίνουμε και στις παροικίες των άλλων εκκλησιών και θρησκειών το μήνυμα ότι είμαστε άνθρωποι της ενότητας και της συνύπαρξης. Είναι καιρός

να κάνουμε ως Ορθόδοξη Εκκλησία “ανοίγματα” με ανάλογη προετοιμασία και σύνεση. Ο κόσμος σήμερα βαρέθηκε να ακούει ακαταλαβίστικα κηρύγματα, φιλοσοφίες και κορόνες φιλολογικές, κουράστηκε να μας βλέπει και να μας ακούει, πιστέψτε με. Μου έλεγε ένας νέος σε μια συζήτηση που είχαμε, “όταν βλέπω, σεβασμιότατε, τελετή ή κληρικό στην τηλεόραση, αλλάζω κανάλι με δυσφορία”. Αυτό λέει πολλά... Ο κόσμος θέλει ένα χαμόγελο ζεστό, μια εγκάρδια “καλημέρα”, να σταθούμε κοντά του με διάθεση φιλίας, να τον ακούσουμε. Η μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας είναι η πνευματική. Τότε θα μας εμπιστευτεί ο κόσμος και θα μας ακούσει!».

Ιούλιος 2012

crash 165

167_NEA THS AGORAS 06/07/2012 2:07 π.μ. Page 166

167_NEA THS AGORAS 06/07/2012 2:07 π.μ. Page 167

ΝΕΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

crash

Village Cinema: νέο κινηματογραφικό κανάλι αποκλειστικά στην ΟΤΕ TV

Το πρώτο ελληνικό τσάι με φυσικό γλυκαντικό Μια καινούργια πρόταση με λίγες θερμίδες προωθεί η ΕΨΑ. Η σειρά ΕΨΑ λάϊτ συνεχίζει να προσφέρει δροσιά και απόλαυση με ελάχιστες θερμίδες με το νέο ΕΨΑ λάϊτ τσάι. Πρόκειται για το πρώτο ελληνικό κρύο τσάι που αντικαθιστά πλήρως τη ζάχαρη με το φυσικό γλυκαντικό στέβια, το οποίο είναι κατάλληλο και για διαβητικούς. Το ΕΨΑ λάϊτ τσάι βρίσκεται ήδη στα ράφια των super markets και στα ψυγεία επιλεγμένων σημείων πώλησης. Οι τρεις άξονες της φιλοσοφίας της ΕΨΑ στηρίζουν και την ανάπτυξη των λάϊτ προϊόντων της: ελληνικότητα, φυσικότητα, υπέροχη γεύση. Κι όλα αυτά με ελάχιστες θερμίδες.

Η μαγεία του σινεμά έρχεται στη μικρή οθόνη με το νέο κινηματογραφικό κανάλι Village Cinema, που κάνει πρεμιέρα στην ελληνική αγορά αποκλειστικά μέσα από τη συνδρομητική πλατφόρμα της OTE TV. Οι συνδρομητές της OTE TV μπορούν να απολαμβάνουν σε πρώτη τηλεοπτική προβολή κορυφαίες κινηματογραφικές παραγωγές, καθημερινά, 24 ώρες το 24ωρο. Το πρόγραμμα του Village Cinema περιλαμβάνει περισσότερες από 300 νέες ταινίες το χρόνο, εκ των οποίων δεκάδες πρεμιέρες σε αποκλειστικότητα, και ένα καθημερινό κινηματογραφικό υπερθέαμα για όλα τα μέλη της οικογένειας. Επιπλέον, οι συνδρομητές της OTE TV μπορούν να παρακολουθούν ενημερωτικές εκπομπές με ειδήσεις από το χώρο του σινεμά και αποκλειστικό υλικό από νέες κινηματογραφικές παραγωγές, θεματικά αφιερώματα κ.ά. Το Village Cinema έκανε πρεμιέρα στις 11/6 και κάθε Δευτέρα στις 21:00 θα προβάλει μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες και blockbusters σε πρώτη τηλεοπτική προβολή.

Energy Now Τόνωση… άμεσης δράσης!

Η Nestlé Ελλάς κοντά στα Παιδικά Χωριά SOS Την ισορροπημένη διατροφή των παιδιών που μεγαλώνουν στα Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδος φροντίζει από το Μάιο και για διάστημα δώδεκα μηνών η Nestlé Ελλάς, δίνοντας μια διαφορετική διάσταση στο μήνυμα της πολυπροϊοντικής προσφοράς της εταιρείας «Το σπίτι μας κερδίζει». Έτσι, για έναν ολόκληρο χρόνο, τόσο τα Παιδικά Χωριά SOS της Βάρης, του Πλαγιαρίου και της Θράκης όσο και οι Στέγες Νέων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα καλύψουν τις ανάγκες τους σε επιλεγμένα προϊόντα Nestlé, τα οποία συμβάλλουν σε σωστή και ισορροπημένη διατροφή.

Energy Now: Το φυσικό συμπλήρωμα διατροφής… άμεσης δράσης της Power Health –ειδικά μελετημένο από Έλληνες επιστήμονες– αποτελεί έναν εκρηκτικό συνδυασμό ενέργειας, ο οποίος κινητοποιεί τον οργανισμό με φυσικό και αποτελεσματικό τρόπο, χωρίς να προκαλεί παρενέργειες. Χάρη στα συστατικά Guarana, Yerba Mate, βιταμίνες Β6, Β12 και το πολύτιμο Q10,το Energy Now τονώνει σώμα και διάθεση στη στιγμή!

Ιούλιος 2012

crash 167

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:34 π.μ. Page 168

ΑΦΙΕΡΩΜΑ • ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

να μας το πάρουν

168 crash Ιούλιος 2012

Δεν είναι λίγοι, εξάλλου, εκείνοι που προτιμούν και το καλοκαίρι να… παίρνουν τα βουνά, με τα γραφικά χωριά της Αρκαδίας, τα Ζαγοροχώρια και το Πήλιο να περιλαμβάνονται μεταξύ των βασικών τους επιλογών. Από τα νησιά η Κρήτη συστήνεται για οικογένειες και μεγάλες παρέες, με το κόστος διαμονής και διατροφής να είναι σχετικά χαμηλό – μιας και υπάρχει μεγάλη επιλογή καταλυμάτων και εστιατορίων/ταβερνών. Οικονομικές διακοπές «υπόσχονται» τα Επτάνησα (Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά), όπως επίσης τα νησιά του βορείου Αιγαίου (Ικαρία, Μυτιλήνη, Λήμνος, Σάμος, Χίος κ.ά.) αλλά και των Δωδεκανήσων (Ρόδος, Κως, Πάτμος, Αστυπάλαια, Κάρπαθος, Κάσος κ.ά.), με τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια (αλλά και δρομολόγια) να αποτελούν το μεγαλύτερο οικονομικό «αγκάθι» για τους εκδρομείς. Στις Σποράδες η Σκιάθος αποτελεί την πρώτη επιλογή λόγω των υπέροχων παραλιών της αλλά και των υποδομών της, οι οποίες την έχουν καταστήσει ως τη «Μύκονο των Σποράδων», ωστόσο για εκείνους που θέλουν μεγαλύτερη ηρεμία και χαμηλότερο… κόστος, η Σκόπελος κατά κύριο λόγο αλλά και η Σκύρος και η Αλόννησος δεν πρόκειται να τους απογοητεύσουν.

▲ ▲

Ελλάδα μπήκε στον πέμπτο χρόνο ύφεσης, με ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά να μην μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στις απλές καθημερινές τους ανάγκες. Εν μέσω ενός τέτοιου… σκηνικού, οι διακοπές φαντάζουν με… όνειρο για πολλούς Έλληνες. Η επιλογή του εξοχικού ή του πατρικού εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων –εφόσον υπάρχει– ή η φιλοξενία σε σπίτι φίλων αποτελεί «must» και για το φετινό καλοκαίρι, ωστόσο υπάρχουν αρκετές ιδέες για οικονομικές διακοπές. Για όσους επιθυμούν να αποφύγουν τα ακτοπλοϊκά, η Πελοπόννησος (Μάνη, Ναύπλιο, Λεωνίδιο, Κυλλήνη, Σκαφιδιά κ.ά.), ο… νότιος ηπειρωτικός «πόλος» (Ελαφόνησος, Κύθηρα), αλλά και η Εύβοια (Κάρυστος, Κύμη, Μαρμάρι, Πευκί, Ροβιές, Χιλιαδού κ.ά.) θεωρούνται μερικές από τις καλύτερες επιλογές, κυρίως για τους Αθηναίους. Για τους Θεσσαλονικείς υπάρχει η σταθερή αξία της Χαλκιδικής, χωρίς βέβαια να ξεχνάμε συνήθεις καλοκαιρινούς προορισμούς, όπως είναι, π.χ., η Καβάλα (με τη Θάσο), το νότιο Πήλιο, η Πάργα και ο Πλαταμώνας. Η Λευκάδα, την οποία μπορεί να προσεγγίσει κανείς και οδικώς, ικανοποιεί… Βορείους και Νοτίους που αναζητούν παραλίες νησιού.

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:34 π.μ. Page 169

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:34 π.μ. Page 170

crash

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ▲ ▲

Σε ό,τι αφορά τις πλέον δημοφιλείς Κυκλάδες, υπάρχουν επιλογές για όλα τα… γούστα. Πιο οικονομικά πακέτα μπορείτε να βρείτε στη Νάξο, την Τήνο, την Αμοργό, τη Σέριφο, την Ίο και τη Σύρο, ενώ υψηλότερο είναι σε γενικές γραμμές το κόστος για νησιά όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος, η Πάρος, η Μήλος, αλλά και για πιο trendy μικρά, όπως είναι η Φολέγανδρος και τα Κουφονήσια. Σε γενικές γραμμές, όπως προκύπτει από τις εκτιμήσεις των προέδρων των ξενοδοχειακών ενώσεων, αυτή τη στιγμή τα τετράστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία της χώρας προσφέρουν τιμές που μεσοσταθμικά κυμαίνονται γύρω στο 15% χαμηλότερα από πέρυσι. Στα ξενοδοχεία των χαμηλότερων κατηγοριών οι μειώσεις κυμαίνονται μεσοσταθμικά στο 23%. Οι μικρότερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στην Κρήτη και στα Ιόνια νησιά, ενώ οι μεγαλύτερες στα νησιά του βορείου Αιγαίου, στην Αττική και στη Στερεά Ελλάδα. Οι προαναφερόμενες μειώσεις σχετίζονται με τις τιμές διάθεσης δωματίων σε μεμονωμένους πελάτες.

Ελαφόνησος, Πελοπόννησος

Κύθηρα

Κάμπινγκ

Ναύπλιο, Πελοπόννησος

Γύθειο, Πελοπόννησος

Κρουαζιέρα Η κρουαζιέρα αποτελεί μια αρκετά δημοφιλή διέξοδο για χιλιάδες Έλληνες που επιθυμούν να περάσουν όσο το δυνατόν οικονομικότερες διακοπές, επισκεπτόμενοι παράλληλα αρκετά αξιοθέατα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Τα κρουαζιερόπλοια με ελληνική σημαία, που πραγματοποιούν ολιγοήμερες ή πολυήμερες κρουαζιέρες σε ελληνικά λιμάνια και λιμάνια άλλων χωρών της ανατολικής Μεσογείου, είναι άνω των 160.000 κόροι ολικής χωρητικότητας (κ.ο.χ.) και έχουν συνολική δυναμικότητα άνω των 10.000 επιβατών. Όμως, τα ελληνικά λιμάνια επισκέπτονται και κρουαζιερόπλοια με ξένη σημαία, που φέρνουν στα θαλάσσια σύνορα της χώρας περισσότερους από 500.000 επιβάτες, κατ’ έτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κρουαζιέρας, το 2011 η χώρα μας ήταν ο τρίτος πιο δημοφιλής προορισμός κρουαζιέρας στην Ευρώπη, με μερίδιο αγοράς 17%, ενώ σε επίπεδο εσόδων βρέθηκε στην έκτη θέση. Ειδικότερα, πρώτη ευρωπαϊκή χώρα σαν προορισμός είναι η Ιταλία με 6,47 εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας. Δεύτερη είναι η Ισπανία με 5,25 εκατ. επιβάτες και τρίτη η Ελλάδα με 4,78 εκατ., ενώ ακολουθούν η Γαλλία με 2,1 εκατ., η Νορβηγία με 1,94 εκατ. και η Πορτογαλία με 1,06 εκατ. επιβάτες. Παράλληλα, η πρώτη χώρα σε άμεσα έσοδα από την κρουαζιέρα είναι και πάλι η γειτονική μας Ιταλία με 4,45 δισ. ευρώ και μερίδιο 29,8%. Ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με έσοδα 2,83 δισ. ευρώ και μερίδιο αγοράς 18,9% και

▲ ▲

170 crash Ιούνιος 2012

Λόγω της όξυνσης της οικονομικής κρίσης στη χώρα, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες αρχίζουν να σκέφτονται και πάλι τη λύση του… κάμπινγκ. Η φιλοξενία σε ένα κάμπινγκ είναι ακόμη ένας ιδανικός τρόπος για να παραθερίσετε στην Ελλάδα. Είτε προτιμάτε τη δροσερή σκιά των ελληνικών βουνών είτε καταλήξετε στη ζωηρή δράση της παραλίας, θα ζήσετε μοναδικές στιγμές ελευθερίας μέσα στη φύση. Τα κάμπινγκ στην Ελλάδα σας προσφέρουν μια πλειάδα από ποικίλες και ευχάριστες δραστηριότητες. Υπάρχουν 314 οργανωμένοι χώροι κατασκήνωσης σε όλη την Ελλάδα, που λειτουργούν με το ειδικό σήμα του ΕΟΤ. Διαθέτουν θέσεις για σκηνές ή τροχόσπιτα, καθώς και οικίσκους, και οι εγκαταστάσεις τους παρέχουν ευρύ φάσμα υπηρεσιών. Αν λοιπόν προτιμάτε την άνεση ενός κινητού σπιτιού, το dolce far niente δίπλα σε μια πισίνα ή υπέροχες βραδιές σε μια ντισκοτέκ, όλα αυτά θα τα βρείτε στο ίδιο κάμπινγκ. Σήμερα δεκάδες κάμπινγκ, από το βορειότερο άκρο της Ελλάδας μέχρι το νοτιότερο, έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στους πελάτες τους παροχές ανάλογες με αυτές ενός καλού ξενοδοχείου, ενώ πολλά από αυτά είναι διαμορφωμένα σαν μικροί οικισμοί, με εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια και café-bars καθώς και χώρους αναψυχής (πισίνες και παιδικές χαρές, beach bars και γήπεδα beach volley είναι μόνο μερικές από τις διαθέσιμες παροχές). Ενδεικτικά, καλά κάμπινγκ μπορεί να βρει ο επισκέπτης στην Πελοπόννησο (Φοινικούντα, Γύθειο, Πύλος, Ελαφόνησος, Δρέπανο), στο Πήλιο (Κάτω Γατζέα), στη Μακεδονία (Πιερία, Χαλκιδική κ.ά.), στην Ήπειρο (Σύβοτα), στη Θράκη (Φανάρι Κομοτηνής) και φυσικά σε όλα τα τουριστικά θέρετρα Κυκλάδων, Δωδεκανήσων και Επτανήσων.

Ξαναβρείτε την ηρεμία, τη μαγεία και τη διάθεσή σας σε ένα από τα υπέροχα ελληνικά κάμπινγκ. Για να αποφασίσετε ποιο κάμπινγκ θα σας φιλοξενήσει, απευθυνθείτε στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Κάμπινγκ, πάρτε τον κατάλογο ή μπείτε στην ιστοσελίδα (www.panhellenic-camping-union.gr). Πρέπει να θυμίσουμε ότι στην Ελλάδα το ελεύθερο κάμπινγκ απαγορεύεται και δη «η εγκατάσταση σκηνών ή η στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παρυφές δημόσιων δασών, δάση και εν γένει κοινόχρηστους χώρους». Επειδή ο τόπος μας «μαστίζεται» κάθε χρόνο από τεράστιες πυρκαγιές, οι κατασκηνωτές θα πρέπει να προνοήσουν για θέματα που μπορεί να προκαλέσουν περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως, για παράδειγμα, στο άναμμα κάποιας φωτιάς ή στη διαχείριση απορριμμάτων. Παράλληλα, πριν ξεκινήσετε για να βρεθείτε δίπλα σε κάποια παραλία ή πάνω σε ένα βουνό, καλό θα είναι να έχετε προμηθευτεί κάποια βασικά είδη που μπορούν να κάνουν τις διακοπές σας καλύτερες, πιο άνετες και φυσικά ασφαλέστερες (μια καλή σκηνή για 3-4 άτομα, ένα φουσκωτό στρώμα για άνετο ύπνο, πτυσσόμενο τραπέζι και καρέκλες, θερμομονωτικά δοχεία νερού, φορητό ψυγείο, φακός, ομπρέλα και φαρμακείο, με όλα τα απαραίτητα για τις πρώτες βοήθειες).

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:34 π.μ. Page 171

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:34 π.μ. Page 172

crash

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Νότιο Πήλιο, Μαγνησία

τρίτη η Γερμανία με 2,5 δισ. ευρώ. Στην τέταρτη θέση είναι η Ισπανία με 1,29 δισ. ευρώ, στη πέμπτη η Γαλλία με 1,22 δισ. ευρώ και στην έκτη θέση βρίσκεται η Ελλάδα με μόλις 605 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα με διαφορετική πολιτική θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερα έσοδα από τη βιομηχανία κρουαζιέρας. Ειδικότερα, αν και τρίτος πιο δημοφιλής προορισμός στην Ευρώπη, υστερεί σε ό,τι αφορά το home porting, αφού είχε μόλις 313.000 επιβάτες το 2011. Πρώτη και σε αυτή την κατηγορία ήταν η Ιταλία με 1,81 εκατ. επιβάτες, δεύτερη η Ισπανία με 1,38 εκατ., τρίτο το Ηνωμένο Βασίλειο με 878.000 επιβάτες, τέταρτη η Γερμανία με 375.000 και στην έκτη θέση έρχεται η Ελλάδα. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Συμβουλίου, κάθε επιβάτης ξοδεύει στα λιμάνια που επισκέπτεται από 62 ευρώ, στο λιμάνι επιβίβασης 74 ευρώ, ενώ μαζί με τα αεροπορικά φτάνει τα 290 ευρώ. Όμως, το πρόβλημα, όπως φαίνεται από τα στοιχεία, δεν είναι μόνο αυτό, αφού η Γαλλία, η οποία είναι κάτω από την Ελλάδα, τόσο σαν προορισμός όσο και στο home porting, εμφανίζεται να έχει περισσότερα έσοδα από τη χώρα μας. Η αύξηση στα έσοδα της Γαλλίας σε σχέση με πέρσι ήταν 26%. «Οδηγός» ήταν τα ναυπηγεία της, με αύξηση 51% στις ναυπηγήσεις και επισκευές κρουαζιερόπλοιων, ενώ 6% αύξηση σημείωσαν οι υποστηρικτικές προς την κρουαζιέρα υπηρεσίες.

▲ ▲

Νάξος

Θρησκεία και… πανηγύρια

Της Γριάς το πήδημα, Άνδρος

Ερμούπολη, Σύρος

Ο θρησκευτικός τουρισμός δεν αποτελεί κάποια καινούργια έννοια, πρόσφατα επινοημένη. Από τους αρχαίους χρόνους ακόμη, το ταξίδι με θρησκευτικό χαρακτήρα αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο, που οδήγησε Έλληνες και ξένους να κατευθυνθούν σε θρησκευτικά κέντρα ανά την Ελλάδα. Ανέκαθεν οι Έλληνες συνήθιζαν να εκφράζουν το θρησκευτικό τους αίσθημα, τη βαθιά τους πίστη και ευλάβεια προς τον Θεό, βασικό χαρακτη-

ριστικό της ορθοδοξίας εδώ και 2.000 χρόνια. Επιπλέον, η θρησκεία ως πολιτισμικό φαινόμενο συνδέεται άμεσα με τον τουρισμό και συνιστά ειδικό τουριστικό απόθεμα, που βασίζεται σε διακριτό πολιτιστικό υπόβαθρο και παραδόσεις. Έλληνες και ξένοι επισκέπτες συγκλονίζονται από τους μεγαλοπρεπείς βυζαντινούς ναούς, τα αμέτρητα ξωκλήσια, μοναστήρια και μετόχια, ιερά προσκυνήματα και θρησκευτικά κέντρα που προκαλούν το δέος. Ο επισκέπτης κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με θρησκευτικούς ή αμιγώς τουριστικούς σκοπούς θα θαυμάσει τόσο στα νησιά όσο και στην ενδοχώρα ανάριθμητους τόπους λατρείας με σπουδαίες αναφορές ιερότητας. Συχνά ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να συναντήσει, επίσης, κτίσματα και μνημεία λατρείας διαφορετικών δογμάτων και θρησκειών, που συνυπάρχουν σε ένα διαρκή διάλογο, αναδεικνύοντας το σπάνιο ιστορικό και πολιτισμικό παλίμψηστο του ελληνικού χώρου. Ανάμεσα στα μείζονα θρησκευτικά κέντρα της Ελλάδας συγκαταλέγονται η μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους, τα εντυπωσιακά μοναστήρια των Μετεώρων, το Σπήλαιο της Αποκάλυψης και η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο, οι περιοχές όπου κήρυξε ο Απόστολος Παύλος, καθώς και τα προσκυνήματα στην Παναγία της Τήνου, στην Παναγία Σουμελά, στην Παναγία Εκατονταπυλιανή κ.ά. Χιλιάδες είναι οι ταξιδιώτες που ενδιαφέρονται για τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά έργα τέχνης με θρησκευτικό χαρακτήρα, όπως οι εικόνες, οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά, πολιτιστικό καταπίστευμα του παρελθόντος που καταμαρτυρά την αφοσίωση στην παράδοση και τη συνεκτική σχέση μεταξύ τέχνης και θρησκείας. Τα μεγάλα βυζαντινά μουσεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Ιωάννινα, Καστοριά και αλλού θα σας συναρπάσουν με τον πλούτο και την ποιότητα των ανυπέρβλητων εκθεμάτων τους. Τέλος, καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, θρησκευτικές πανηγύρεις με ήθη και έθιμα βαθιά ριζωμένα ανά τους αιώνες, τοπικού ή πανελλήνιου χαρακτήρα, αποτελούν ευκαιρία για εορτασμό. Κορωνίδα όλων των πανηγύρεων είναι ο εορτασμός της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου, εορτή ιδιαίτερα δημοφιλής, βοηθούσης και της εποχής, με πλήθος δρώμενων σε κάθε γωνιά της χώρας. Ακόμη, σημαντικοί άγιοι του ορθόδοξου αγιολογίου, συχνά πολιούχοι πόλεων ή χωριών, τιμώνται με ιδιαίτερη λαμπρότητα την ημέρα της εορτής τους με μικρά ή μεγάλα θρησκευτικά πανηγύρια.

«Καρτ-ποστάλ»

▲ ▲

Στην Ελλάδα η ομορφιά είναι πραγματικά ανεξάντλητη. Η πολυδιάστατη γοητεία της καταφέρνει να μαγεύει τους επισκέπτες, που προσπαθούν να κρατήσουν κάθε στιγμή του ταξιδιού τους αξέχαστη. Γι’ αυτό και είναι μία από τις πλέον φωτογραφημένες χώρες στον κόσμο. Το γλυκό μεσογειακό φως και τα έντονα χρώματα που κυριαρχούν κάθε εποχή την καθιστούν 172 crash Ιούνιος 2012

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:35 π.μ. Page 173

Style Regatta Στα Hondos Center θα βρείτε όλα τα διάσημα ονόματα και για τον άντρα …σε ένδυση, υπόδηση, εσώρουχα, μαγιό αλλά και ό,τι αφορά στην ανδρική περιποίηση.

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:35 π.μ. Page 174

Οία, Σαντορίνη

▲ ▲

Αμοργός

▲ ▲

ιδανικό προορισμό εκείνων που επιθυμούν να αιχμαλωτίσουν με το φωτογραφικό τους φακό την απαράμιλλη ομορφιά της. Όσοι λοιπόν προγραμματίζετε ένα ταξίδι σε αγαπημένους προορισμούς της χώρας μας θα πρέπει οπωσδήποτε να έχετε μαζί σας δύο πράγματα: μια καλή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή προκειμένου να απαθανατίσετε κάθε πτυχή της εκπληκτικής αυτής ομορφιάς αλλά και μια κάρτα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας, ώστε να κρατήσετε όσο περισσότερη Ελλάδα μπορείτε στην ψυχή σας. Τα μέρη που ακολουθούν, ενδεικτικά της εκπληκτικής ομορφιάς που χαρακτηρίζει το ελληνικό τοπίο, είναι μερικά μόνο από το πλήθος των προορισμών όπου μπορεί ο επισκέπτης να αιχμαλωτίσει εικόνες πραγματικά μοναδικές. Σαντορίνη, Κυκλάδες: Το δημοφιλέστερο νησί των Κυκλάδων αλλά και ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς του κόσμου. Εδώ, από τον

παραδοσιακό οικισμό της Οίας, θα έχετε την ευκαιρία να φωτογραφίσετε την εκπληκτικότερη θέα του ηφαιστείου. Περιμένετε τη στιγμή του ηλιοβασιλέματος, όπου οι θερμές αποχρώσεις του ουρανού θα αναμειχθούν με το μπλε της θάλασσας. Αμέσως μόλις ο ήλιος δύσει, είναι η ιδανικότερη ώρα για να δημιουργήσετε τη δική σας καρτ-ποστάλ. Άγιο Όρος, Χαλκιδική: Η εντυπωσιακή μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους χαρακτηρίζεται από ηρεμία και έντονη πνευματικότητα. Τα πανέμορφα μοναστήρια, φύλακες της ορθόδοξης πίστης, στέκουν αγέρωχα μέσα στο εξαίσιο φυσικό τοπίο συνθέτοντας ένα μοναδικό σκηνικό που έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ιδανική φωτογραφική στιγμή το ξημέρωμα, όταν το πρώτο φως της αυγής διαγράφει το τοπίο, ζεσταίνοντας τις ράχες των μοναστηριών. Μπάλος, Κρήτη: Πολλοί τη χαρακτηρίζουν ως μία από τις καλύτερες παραλίες του κόσμου και, ίσως, όχι άδικα. Το τοπίο είναι εκπληκτικό, καθώς κρυστάλλινα νερά και αμμώδεις λωρίδες γης συνθέτουν μια χρωματική παλέτα που περιλαμβάνει όλους του τόνους του μπλε, του πράσινου και του γαλάζιου. Όποια στιγμή της ημέρας και να βρεθείτε εδώ το φαινόμενο είναι μοναδικό. Ιδανικότερες βέβαια στιγμές το πρωί και το μεσημέρι, όταν το λευκό ηλιακό φως τονίζει τα χρώματα του τοπίου. Ναυάγιο, Ζάκυνθος: Μία από τις διασημότερες παραλίες του νησιού, που αγγίζει τα όρια του μυθιστορήματος, αφού το φοβερό βραχώδες τοπίο του Ιονίου σε συνδυασμό με το μισοθαμμένο στην άμμο ναυάγιο μοιάζουν σαν σκηνικό βγαλμένο από παλιά νουβέλα. Φωτογραφήστε ιδανικά την παραλία μεσημέρι και από ψηλά, προτού το πλοίο «βυθιστεί» ξανά στη σκιά του βράχου, τη στιγμή που το δυνατό ηλιακό φως τονίζει τα υπέροχα γαλαζοπράσινα νερά.

Ναυάγιο, Ζάκυνθος 174 crash Ιούνιος 2012

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:35 π.μ. Page 175

«Balux Prive» και «Dreams Αστέρας Γλυφάδας»

ε μια τοποθεσία που θυμίζει απόδραση σε εξωτικό νησί, σε πολύ μικρή απόσταση από την καρδιά της πόλης, θα βρείτε δύο μοναδικούς χώρους, το «Balux Prive» για χειμερινές και καλοκαιρινές αποδράσεις και το«Dreams Αστέρας Γλυφάδας» για εξωτικές καλοκαιρινές στιγμές. Στους μοναδικούς αυτούς χώρους διοργανώνονται τα πιο επιτυχημένα events, τώρα πλέον καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τόσο το «Dreams Αστέρας Γλυφάδας» όσο και το «Balux Prive» συνθέτουν την κατάλληλη εικόνα για κάθε ξεχωριστή περίσταση, προσφέροντάς σας τη δυνατότητα να διοργανώσετε ένα αξέχαστο πάρτι ή δεξίωση γάμου. Παράλληλα, μέσα στο χώρο του «Αστέρα Γλυφάδας» λειτουργούν εστιατόρια και cafe που έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετούν συμπληρωματικά τις ανάγκες μεγάλων εταιρικών εκδηλώσεων, gala, special dinners και κοινωνικών εκδηλώσεων. Ο χώρος του «Balux Prive» είναι χωρητικότητας έως και 2.000 ατόμων, με όμορφη αισθητική, εύκολα προσβάσιμος από όλη την Αττική και φτιαγμένος με ευελιξία, ώστε να έχει τη δυνατότητα να γίνεται ανοιχτός ή κλειστός ανάλογα με τον καιρό και τη διάθεση των καλεσμένων.

Το «Dreams Αστέρας Γλυφάδας» είναι χωρητικότητας έως και 1.500 ατόμων, το ίδιο εύκολα προσβάσιμος και ευέλικτος στις ανάγκες κάθε δεξίωσης, με υψηλή αισθητική. Στο «Balux Prive» και στο «Dreams Αστέρας Γλυφάδας» κάθε επιθυμία σας γίνεται πραγματικότητα. Το επίπεδο των υπηρεσιών και στους δύο χώρους είναι υψηλό και το service μοναδικό. Οι υπεύθυνοι μπορούν να σας βοηθήσουν στην πλήρη διοργάνωση της εκδήλωσής σας, από τη διακόσμηση και το στολισμό του χώρου μέχρι τη μουσική επένδυση και τη φωτογράφηση της δεξίωσης. Το «Balux Prive» & το «Dreams Αστέρας Γλυφάδας» διαθέτουν πλήθος γαστρονομικών επιλογών. Την παρασκευή και επιμέλεια των εδεσμάτων έχει αναλάβει ο γνωστός Γάλλος σεφ Jean Yves Carattoni και η έμπειρη ομάδα του. Δύο ιδιαίτεροι χώροι πάνω στη θάλασσα («Balux Prive» και «Dreams Αστέρας Γλυφάδας») που θα μετατρέψουν τη μέρα της εκδήλωσής σας σε μια αξέχαστη ανάμνηση. Τιμές προσιτές και ευέλικτες. Το parking και η μουσική επένδυση (D.J.) της εκδήλωσης σάς παρέχονται εντελώς δωρεάν.

publi

Με θέα το μοναδικό γαλάζιο της ελληνικής θάλασσας

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:35 π.μ. Page 176

Oι εκδηλώσεις πολιτισμού σε

«Nεφέλες» του Αριστοφάνη

Φεστιβάλ Επιδαύρου 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 13, 14 Εθνικό Θέατρο - Νίκος Μαστοράκης, «Νεφέλες» του Αριστοφάνη (Γ. Μπέζος, Αλ. Μυλωνάς, Μ. Παπαδημητρίου, Γ. Νταλιάνης κ.ά.) 20, 21 ΚΘΒΕ - Σταμάτης Φασουλής, «Ιππής» του Αριστοφάνη (Π. Φιλιππίδης, Γιάννης Ζουγανέλης κ.ά.) 27, 28 Θέατρο του Νέου Κόσμου - Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη (Δ. Λαμπρόγιαννη, Κ. Κόκλας, Γ. Πυρπασόπουλος, Π. Δεντάκης, Ν. Καρδώνης κ.ά.) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 3, 4 Εθνικό Θέατρο - Λευτέρης Βογιατζής, «Αμφιτρύων» του Μολιέρου (Αμ. Μουτούση, Γ. Γάλλος, Ν. Κουρής, Δ. Ήμελλος, Χρ. Λούλης, Ευ. Σαουλίδου, Στ. Γουλιώτη κ.ά.) 10, 11 ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης - Γιάννης Κακλέας, «Όρνιθες» του Αριστοφάνη (Β. Χαραλαμπόπουλος, Οδ. Παπασπηλιόπουλος, Κ. Μπερικόπουλος, Γ. Χρυσοστόμου κ.ά.)

Φεστιβάλ Μικρής Επιδαύρου ΙΟΥΛΙΟΣ 13, 14 Συναυλία με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη 20, 21 Ομάδα ΑΣΙΠΚΑ - Δημήτρης Μπίτος, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή (Ειρ. Δράκου, Ρ. Κυριαζή, Τ. Μόσχος κ.ά.) - Συμμετέχει το σχήμα «Διώνη» 27, 28 Ανέστης Αζάς - Πρόδρομος Τσινικόρης, «Επίδαυρος - Ένα ντοκιμαντέρ» ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 3, 4 Φιόνα Σο / Σάμιουελ Κόλεριτζ «The Rime of the Ancient Mariner» 10, 11 Άλκηστις Πρωτοψάλτη - Στέφανος Κορκολής / Ρεσιτάλ με τραγούδια σε στίχους Οδυσσέα Ελύτη ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Έως 30/9 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗτου Γιάννη Κουνέλλη Έως 19/9 ΕΚΘΕΣΗ του Ούγκο Ροντινόνε

Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου ΙΟΥΛΙΟΣ 12-13 «Αναζητώντας τον Αττίκ» 14-15 «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη από την 5η Εποχή 20-21 «Νεφέλες» του Αριστοφάνη από το Εθνικό Θέατρο 22 Gala Όπερας από την Κρατική

Ορχήστρα Αθηνών 27-28 «Όρνιθες» του Αριστοφάνη από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 3-4-5 «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη από το Θέατρο του Νέου Κόσμου 4-6 «Δον Ζουάν» από τον Γ. Κιμούλη 5 Φίλιππος Πλιάτσικας - Ελεωνόρα Ζουγανέλη 7-8-9 «Οι άθλοι του Ηρακλή» από την Κ. Ρουγγέρη 8 «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» από τον Πέτρο Ζούλια 10 «Αμφιτρύων» του Μολιέρου από το Εθνικό Θέατρο 11-12 «Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ι. Καμπανέλλη από το ΚΘΒΕ 18 «Περικλής» του Σαίξπηρ από το Εθνικό Θέατρο 24-25 «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή από το ΔΗΠΕΘΕ Βόλου

«Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή

Φεστιβάλ Οίτης 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 23 Θέατρο Σκιών Χατζάκη «Ο Καραγκιόζης στο πανηγύρι» 25 Βασίλης Παπακωνσταντίνου Κίτρινα Ποδήλατα 26 Παιδική Σκηνή: «Ντόρα η Εξερευνήτρια» 30 «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού (Σπύρος Παπαδόπουλος, Χρήστος Μπίρος, Νικολέτα Κοτσαηλίδου, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Τάσος Γιαννόπουλος κ.α.) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2 Μπάμπης Στόκας 6 Θέατρο Σκιών Χατζάκη «Ο Καραγκιόζης και η διμοιρία των τρελών» 20 Θέατρο Σκιών Χατζάκη «Ο Καραγκιόζης ψαράς» 22 «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» (Παύλος Χαϊκάλης, Ρένια Λουιζίδου, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Τζόυς Ευείδη, Έρση Μαλικένζου κ.ά.) 23 Κουκλοθέατρο: «Το χρυσό ψαράκι» 24 Ελένη Τσαλιγοπούλου 28 «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη (Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Στέλιος Μάινας, Ιωάννα Παππά, Μηνάς Χατζησάββας, Γιάννης Στάνκογλου, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Ρίτα Αντωνοπούλου κ.ά.) 31 Αφρικανικός χορός και κρουστά με την ομάδα SELI KANOU

«Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη

Φεστιβάλ Κασσάνδρας ΙΟΥΛΙΟΣ 13 «Οιδίπους Τύραννος» (Κ. Μαρκουλάκης, Α. Χειλάκης) 14 «Ιππής» (Π. Φιλιππίδης, Γ. Ζουγανέλης) 21«Ιφιγένεια εν Αυλίδι» (Κ. Καραμπέτη, Σ. Μάινας) 23 «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» (παιδική παράσταση) 25 «Δεν βλέπω, δεν ακούω, δεν μιλάω» (Δ. Στογιάννη, Θ. Βισκαδουράκης) 26 «Το μήλο» (Ν. Δραγούμη, Θ. Τσαλτσαμπάσης) 28 Άλκηστις Πρωτοψάλτη Ευανθία Ρεμπούτσικα ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1 «Όρνιθες» (Β. Χαραλαμπόπουλος) 3 «Δον Ζουάν» (Γ. Κιμούλης) 4 «Αναζητώντας τον Αττίκ» (Ζ. Σαπουτζάκη,Ν. Λοτσάρη) 6 «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» (Π. Χαϊκάλης, Ρ. Λουιζίδου) 7 Φίλιππος Πλιάτσικας - Ελεωνόρα Ζουγανέλη 8«Εκκλησιάζουσες» (Δ. Λαμπρόγιαννη, Κ. Κόκλας) 10 «Οι άθλοι του Ηρακλή» (παιδική παράσταση) 11 Χάρις Αλεξίου - Δήμητρα Γαλάνη 13 «Το μεγάλο μας τσίρκο» (Σ. Ξαρχάκος) 15 Ελευθερία Αρβανιτάκη - Μπάμπης Στόκας 18 Λαυρέντης Μαχαιρίτσας - Τονίνο Καροτόνε Σάκης Μπουλάς - Γιάννης Κούτρας

«Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει»

168_177_AFIERWMA 06/07/2012 12:36 π.μ. Page 177

όλη την ελληνική περιφέρεια EARTH FESTIVAL 2012 (Βλαστή Κοζάνης) ΙΟΥΛΙΟΣ 12 Los Mujeros / Κώστας Παναγιωτίδης - Κώστας Κυριτσάκης 13 Soup / Balkan Colla / Yacine &

The Oriental Grooce (Ισπανία) 14 Koco King Agusevi Orkestar, Celal Agusev (FYROM) / Baildsa / Tarantavirus (Ιταλία) 15 Γλέντι στο Δάσος

Φεστιβάλ των Αγρών 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 13 Χορωδία ΙΩΝΙΑ ΑΗΔΩΝ 21 Χαΐνηδες - Θεοί & Δαίμονες ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1 Βασίλης Σταυρακάκης

3 Μιχάλης Τζουγανάκης 5 Θέατρο Μορφές: «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή 8 Αλκίνοος Ιωαννίδης 11 Ελένη Τσαλιγοπούλου

2ο Φεστιβάλ Τεχνών Κέρκυρας ΙΟΥΛΙΟΣ 14 Anna Fedorova 15 Dionysis Grammenos & Friends

17 Iannis Xenakis 19 4ος Τοίχος: Το φαινόμενο και η δυναμική του Θεάτρου της Κρίσης

7 Σοφία Βόσσου 8 Γιάλα 9 «Γυναίκα της Ζάκυθος» Θεατρική παράσταση

Tzoumerka Art Festival 2012 (Τζουμέρκα, Ιωάννινα) 9 Καλλιτεχνικό Μνημόσυνο στον Γιώργο Κολόζη 10 Ομάδα Κρουστών Drumvoice του Π. Κούρτη

13Νότης Μαυρουδής 17DUO EDAN: Ρεσιτάλ Κλασικής Μουσικής 20Takis Barberis Group 23Point Two (Χρ. Ραφαηλίδης - Π. Κλαμπάνης - Bodek Janke)

Ardas Culture Festival - 18η Συνάντηση Νέων ΙΟΥΛΙΟΣ 25 Θανάσης Παπακωνσταντίνου Ματούλα Ζαμάνη - Γιάννης Χαρούλης - Θάνος Ανεστόπουλος 26 Βασίλης Παπακωνσταντίνου Παύλος Παυλίδης & Β Movies Ρόδες United 27 Ελένη Τσαλιγοπούλου Μπάμπης Στόκας - Κωνσταντίνα Χρήστος Μόραλης - Παραδοσια-

κές μπάντες 28 Ελένη Βιτάλη Θάνος Μικρούτσικος - Γιάννης Κούτρας - Λεωνίδας Μπαλάφας Αργυρώ Καπαρού 29 Locomondo - Baildsa (Σύντομα θα προστεθούν και τα ονόματα των υπόλοιπων καλλιτεχνών που θα ανεβούν στη σκηνή του Άρδα.)

1ο Φεστιβάλ Σερίφου (Σέριφος) ΙΟΥΛΙΟΣ 20 Χρήστος Θηβαίος 21 Κώστας Θωμαΐδης 22 Δημήτρης Προύσαλης 23 Andre Maia Band 24 Νίκη Φραγκούλη 25 Αλιστράτα 26 «Η απολυμένη» θεατρική παράσταση με τη Μαρία Γεωργιάδου 27 Γιώργος Aλτής 28 Άθως Δανέλλης 29 «Τελενίκειος ηχώ» 30 Jazz Messages Quartet 31 Janet Kapuya Band

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1 Dirty Granny Tales 2 «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» Θεατρική παράσταση με τη Μαρία Πρωτόπαππα 3 Φιστικί Σαλόνι «Μουσικό ταξίδι από το νότιο Αιγαίο ως την Ήπειρο« 4 Ηλίας Λιούγκος 5 Διονυσία-Νιόβη Κλαυδιανού Στέφανος Νάσος

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 11 Intravenus Tilemachos Moussas Farm 12 Carbonated Lamonade Yeah

14ο Πολιτιστικό Καλοκαίρι στη Βαρβάρα Χαλκιδικής 2 Γιάννης Αγγελάκας Γιάννης Χαρούλης 3 Χάρις Αλεξίου Δήμητρα Γαλάνη -

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Χαΐνηδες 4 Θανάσης Παπακωνσταντίνου Σωκράτης Μάλαμας

11ο Φεστιβάλ «Ήχοι του Δάσους» (Οροπέδιο Αγ. Τριάδας, Φωκίδα)

Φεστιβάλ Μεγάρου Γκύζη 2012 (Σαντορίνη) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1 Έκθεση Ζωγραφικής-Γλυπτικής «Αναμνήσεις» 4 AXA:One Piano, Six Hands 7 Έλλη Πασπαλά - Τάκης Φαραζής 10Παιδική Παράσταση: «Αλήθεια είναι ή ονειρεύτηκα;»

με τον Νίκο Καλαμό 10 Βαγγέλης Κορακάκης 11 Δημήτρης Μπάσης 12 Ross Daly

20 Θανάσης Παπακωνσταντίνου Ματούλα Ζαμάνη Imam Baildi Dj St. Vassiloudis

ΙΟΥΛΙΟΣ 21 Γιάννης Αγγελάκας Κωστής Μαραβέγιας Koza Mostra 22 Expert Medicine - Sazman

Ireon Music Festival (Σάμος) 7 Κωστής Μαραβέγιας 8 Mikro - Covenant

«Όρνιθες» του Αριστοφάνη

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 9 Γιάννης Αγγελάκας

176_ARTHRO KONSTANTARAS 05/07/2012 11:19 μ.μ. Page 178

crash

ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ

Αισθάνομαι αδύναμος, αδικημένος, απροστάτευτος και εξαπατημένος του Δημήτρη Κωνσταντάρα

ισθάνομαι μια τρομερή χρήσης των συντελεστών ισχύος του απογοήτευση με αυτά που υπέρτερου αντιπάλου». Επίσης, στις συμβαίνουν στην πατρίδα ασύμμετρες απειλές περιλαμβάνονται οι μου εδώ και 2-3 χρόνια και αντάρτικες ή τρομοκρατικές επιθέσεις ή που δεν αποκλείεται να ήταν μέχρι και άλλων οργανωμένων ομάδων. Ιστορικά, προχεδιασμένα εδώ και δεκαετίες, τέτοιες μεθόδους χρησιμοποίησαν από χθόνιες δυνάμεις, εντός και «ασθενέστερες» δυνάμεις εναντίον εκτός Ελλάδας, τις οποίες ουδέποτε πολύ ισχυρότερων αντιπάλων (κυβερθα μπορέσουμε να αποκαλύψουμε. νήσεων κρατών ή οργανισμών άμυνας Αισθάνομαι αδύναμος να αντιδράσω, και ασφάλειας). έστω και κατά τι «συνυπεύθυνος», λόΚαι τέλος: Οι όροι αυτοί προέρχονται γω του ότι θήτευσα στο Κοινοβούλιο από την αγγλική γλώσσα (asymmetric του 2004-2007, χωρίς να μπορέσω να threats, asymmetric warfare) αλλά δεν καταλάβω τι συνέβαινε, αδικημένος, υπάρχουν απόλυτα συμφωνημένοι οριαπροστάτευτος, ανενημέρωτος αν και σμοί διεθνώς και τούτο προκειμένου οι «λειτουργός» της ενημέρωσης, κατ’ σχεδιασμοί να προλαμβάνουν πιθανές ανάγκη αμέτοχος μιας συμμετοχικής Δηδράσεις και μέσα. Κατά τους ειδικούς, «κύριος σκοπός μοκρατίας στην οποία έχουν όλοι δικαιώΑυτό λοιπόν συνέβαινε το 2007 στην ματα και υποχρεώσεις, εξαπατημένος της ασύμμετρης απειλής Ελλάδα και ο Βύρων Πολύδωρας το πακαι, ως εξ όλων αυτών, αφελής. ραδεχόταν, έστω κι αν χρησιμοποιούσε είναι η εξασθένιση/κάμψη Διάβασα το θαυμάσιο βιβλίο του καθημια όχι και τόσο διαδεδομένη ή γνωστή γητή Γιώργου Κοντογιώργη «Κομματο- της αποφασιστικότητας και ορολογία. Ήξερε πολύ καλά τι έλεγε. Δεν κρατία και Δυναστικό Κράτος», ο οποίος της αποτελεσματικής χρήσης θυμάμαι αν την ορολογία αυτή –ή κάτι παμου έκανε την τιμή να μου παραχωρήσει ρόμοιο– είχε χρησιμοποιήσει και ο σημεμια συνέντευξη που ίσως διαβάσατε σ’ των συντελεστών ισχύος ρινός υπουργός Προστασίας του Πολίτη, αυτό το τεύχος, και η θλίψη και η απόγνω- του υπέρτερου αντιπάλου» πρώην αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. Λευτέρης Οισή μου παγιώθηκαν. Διαπίστωσα ότι στον κονόμου πριν από 10 χρόνια, όταν τέλη πρόλογό του μιλάει για «ασύμμετρη καΙουνίου-αρχές Ιουλίου του 2002 ανακοίταστροφή», φέρνοντάς μου στο νου τη φράση του τότε υπουργού Δημόνωνε με φοβισμένο ύφος και διστακτικά την εξάρθρωση της 17 Νοέμβρη σιας Τάξης Βύρωνα Πολύδωρα (Αύγουστος 2007), ο οποίος μιλώντας για ως εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. Αλλά και τότε, περί «ασύμμετρης απειτις τεράστιες, καταστροφικές πυρκαγιές, αναφέρθηκε σε «ασύμμετρη λής» επρόκειτο. Αλλά και πολύ νωρίτερα, όταν δολοφονείτο από τη 17 Νοαπειλή» κατά της Ελλάδας. Τον Αύγουστο του 2007 η υπό αποχώρηση κυέμβρη ο Παύλος Μπακογιάννης, το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου 1989, στην βέρνηση Καραμανλή απέδιδε την τραγωδία σε οργανωμένο σχέδιο. είσοδο της πολυκατοικίας της οδού Ομήρου στην Αθήνα, όπου στεγαζόταν Λέει σημαντικά πράγματα στο βιβλίο του ο κ. Κοντογιώργης, που η τύχη το γραφείο του βουλευτή τότε της Νέας Δημοκρατίας. Και τότε «ασύμμεμας είχε φέρει να καταταγούμε την ίδια ημέρα στο στρατό (μεσούσης διτρη απειλή» ήταν σε εξέλιξη. κτατορίας, στις 13 Απριλίου του 1970, 6ο Σ.Π. στην Κόρινθο) και να συνυΑλήθεια, πόσα χρόνια υπάρχει, δρα, εξελίσσεται, διαφοροποιείται αυπογράψουμε μάλιστα μια αίτηση να μη γίνουμε αξιωματικοί, αλλά να υπητή η καταραμένη «ασύμμετρη απειλή»; Τι θέλει να πετύχει που δεν το πέρετήσουμε ως απλοί στρατιώτες. Αλλά όλα αυτά τα σημαντικά εξηγούνται τυχε ακόμα; Και μέσα σε ποιο πολιτικό περιβάλλον πάμε και ψηφίζουμε για μόνο αν πιστέψουμε ότι –όπως γράφει– «η έξοδος από την τωρινή κρίση να εκλέξουμε κόμματα και πρωθυπουργούς και βουλευτές χωρίς αύριο; συνδυάζεται οργανικά με την απελευθέρωση της ελληνικής κοινωνίας Πόσο… ικανοποιημένοι αισθάνονται σήμερα οι γενναίοι «Αγανακτισμένοι» από τα δεσμά του δυναστικού κράτους». του Συντάγματος και πόσο δικαιωμένοι θα αισθάνονταν οι τόσοι και τόσοι Ίσως για να εξηγήσω λίγο καλύτερα γιατί αισθάνομαι έτσι όπως αισθάτραγικοί αυτόχειρες (αν δεν είχαν χάσει τη ζωή τους στο απονενοημένο τους νομαι και γιατί με επηρέασε όπως με επηρέασε το βιβλίο του, αξίζει να διάβημα), διαπιστώνοντας ότι η οργή, ο θυμός, η αποδοκιμασία και ο δίεξηγήσω με λίγα λόγια –για όσους δεν γνωρίζουν ή δεν συνειδητοποικαιος ξεσηκωμός του ελληνικού λαού το περασμένο καλοκαίρι για τα ούν– τι σημαίνει «ασύμμετρη απειλή». διαπιστωμένα εγκλήματα κατά της χώρας και των ανθρώπων της απλώς: Όσο πιο απλά γίνεται: «Ασύμμετρη απειλή» σημαίνει πόλεμο που γίνεται • έδωσαν τη διακυβέρνηση της χώρας στα ίδια δυο κόμματα που τη… από οργανωμένες αλλά μη συμβατικές ομάδες, βασίζεται στην αναίρεση διακυβερνούσαν αλληλοδιαδόχως επί 40 χρόνια, των κανόνων του δικαίου και του δικαίου του πολέμου κι ενώ χρησιμοποι• επιβεβαίωσαν την πλήρη και πιστή εφαρμογή των όρων του Μνημοεί χαμηλού κόστους «όπλα», προκαλεί δυσανάλογα μεγάλου (ασύμμενίου εναντίον του οποίου έγινε η εξέγερση και τρου) κόστους αποτελέσματα στον υπέρτερο αντίπαλο, τόσο σε ανθρώπι• έβαλαν στο Κοινοβούλιο τη Χρυσή Αυγή; νες ζωές και υλικό όσο και σε ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος. Τι σπατάλη ενέργειας! Κατά τους ειδικούς, «κύριος σκοπός της ασύμμετρης απειλής είναι η Πόση απογοήτευση! εξασθένιση/κάμψη της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικής Πόση εξαπάτηση! 178 crash Ιούλιος 2012

ESWTERIKH OPISTHOFYLOY_BYRA 05/07/2012 5:00 μ.μ. Page 1

OPISTHOF_OPAP 05/07/2012 4:53 μ.μ. Page 2