Τεύχος 20 - Φεβρουάριος 2013

EXOF CRASH TELIKO_Layout 1 01/02/2013 11:38 μ.μ. Page 1

20

κυπρΟσ: το Βερολίνο θέλει τα λεφτά των ρώσων στις τράπεζές του!

τευΧΟσ 20 l ΦεΒρΟυαριΟσ 2013 l τιμΗ 4,50 € l μΗνιαιΟ πΟΛιτικΟ περιΟΔικΟ ΟΛικΗσ ρΗΞΗσ

απΟκαΛυψΗ

τευΧΟσ 20 l ΦεΒρΟυαριΟσ 2013

Οσα μυστικα ψιθυρισε Ο θειΟσ σαμ στΟν τσιπρα

εΞΟπΛιστικα - ερευνα

ποιοι πήραν μέρος στο πάρτι

ενερΓειακΟ

Οι αμερικανοί προειδοποιούν τον σαμαρά:

«θυμήσου τον καραμανλή»

Γ. παπακΩνσταντινΟυ

“Game over” για το alter ego του Γ. παπανδρέου

συνεντευΞεισ: ντι πιετρΟ, α. ΛΟΒερΔΟσ, ευ. στυΛιανιΔΗσ, π. ρΟτσΧαΪμερ, Ζ. κΩνσταντΟπΟυΛΟυ, μ. ΒΟριΔΗσ, μπ. στιΛ, ν. μιΧαΛΟΛιακΟσ, π. μπΟΛαρΗσ, ευ. ΒασιΛακΟσ, Χ. μπρΟντερ, αΛ. κΟΛΛατΟσ

EXOF COSMOTE 01/02/2013 10:17 μ.μ. Page 2

003_EDITORIAL 01/02/2013 11:44 μ.μ. Page 3

edito Η

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΡΑΓΚΑ

Στην πρέσα

ισχυρογνωμοσύνη είναι ίδιον του ηλιθίου, λένε οι ψυχίατροι. Πώς, όμως, να πεις ότι είναι psycho ο κ. Τόμσεν ή η κ. Λαγκάρντ, που αναγνωρίζουν ότι είναι «λάθος» η εφαρμοζόμενη «συνταγή» λιτότητας και υπερφορολόγησης στην Ελλάδα, αλλά επιμένουν ότι πρέπει να συνεχίσουμε στο δρόμο που χαράξαμε, ανεξάρτητα αν πολλαπλασιάζονται οι νεκροί - τα θύματα αυτού του κανιβαλισμού. Τα νούμερα δεν βγαίνουν, ομολογούν όλοι οι αναλυτές του ΔΝΤ. Το χρέος ανεβαίνει καθημερινά, αλλά δεν πρέπει να φωνάζουμε. Πρέπει να είμαστε ήσυχοι κάτοικοι της αποικίας μέχρι να πραγματοποιηθούν οι γερμανικές εκλογές και να ξαναβγεί η κ. Άνγκελα Μέρκελ. Αυτό επισημαίνει και στη συνέντευξη που έδωσε στο «Crash» ο αρχισυντάκτης της «Bild» Πάουλ Ροντσχάιμερ. Από την ηρεμία μας και την προσαρμογή μας εξαρτάται το αναμενόμενο, ομαλό εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία.

σκάρουν και να επανεπενδύσουν στην πατρίδα μας. Φυσικά, στην πυρά της οικονομίας -ας μην κρυβόμαστε- καίγονται η εθνική άμυνα και η διπλωματία μας. Όπως θα διαβάσετε στο «Crash» που κρατάτε στα χέρια σας, κλιμακώνονται οι απειλές των Αμερικανών προς το Μέγαρο Μαξίμου για την περίπτωση που η ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ καταλήξουν στα χέρια των Ρώσων. Ο ενεργειακός πόλεμος Ουάσιγκτον-Μόσχας στην περιοχή μας αναζωπυρώθηκε, με υπενθύμιση της αμερικανικής πλευράς «για όσα συνέβησαν την εποχή Καραμανλή». Δηλαδή, για τις αδιανόητες ανεξάρτητες σχέσεις (για χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ) που επιδίωξε ο τότε πρωθυπουργός με τη Μόσχα. Το Μαξίμου απάντησε με σαφήνεια: «Έχουμε εμπειρία. Δεν θέλουμε να πέσει η κυβέρνηση». Ο Αντώνης Σαμαράς, όμως, συνεχίζει τις επαφές με τους Ρώσους, που δίνουν περισσότερα, ενώ οι Γερμανοί σε αυτή την ιστορία Το Μαξίμου απάντησε τηρούν αιδήμονα σιωπή. με σαφήνεια Έχω την εντύπωση ότι οι βαριές πόρτες της Ουάσιγκτον δεν άνοιξαν τόσο εύκολα για τον πρόεδρο του ΣΥΈως τότε, η οικονομία θα κατεβαίνει στο «σπιράλ του στην Ουάσιγκτον: ΡΙΖΑ. Κάποιοι δούλεψαν πολύ σκληρά και στις δύο θανάτου» που την έριξαν οι αποφάσεις των μοιραίων για «Έχουμε εμπειρία, πλευρές του Ατλαντικού. Παρά το γεγονός ότι έχασε τις το έθνος Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου. από την περίοδο βαλίτσες του, φθάνοντας στις ΗΠΑ, σίγουρα επέστρεΟ πολυταξιδεμένος και επισκέπτης καθηγητής πανεπιστημίων προκαλεί γέλια, πικρόχολα-ειρωνικά σχόλια Καραμανλή. Δεν θέλουμε ψε με γεμάτες τις πολιτικές του… βαλίτσες. Το αποκλειστικό ρεπορτάζ που θα διαβάσετε στο «Crash» του και δίνει τροφή για δεκάδες αρνητικά δημοσιεύματα να πέσει η κυβέρνηση». Φεβρουαρίου δείχνει ότι οι Αμερικανοί παρακολουστο διεθνή τύπο. Ξανα-διασύρει τη χώρα. θούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την πολιτική πορεία του Το alter ego του, ο Παπακωνσταντίνου, ο άνθρωπος που Ο Αντώνης Σαμαράς, αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όσα τον ρώπέρασε μαζί του τη θηλιά του μνημονίου στο λαιμό της Ελόμως, πιέζεται και τησαν ή απέφυγαν να τον ρωτήσουν, και, κυρίως, όσα λάδας, φώναξε στην εκπομπή της Έλλης Στάη: «Το μόνο του ψιθύρισαν στο αφτί ή άφησαν να εννοηθούν στη που με ενδιαφέρει είναι να καθαρίσω το όνομά μου και το από τους Ρώσους... διάρκεια των επαφών, των συνομιλιών και των γευμάτελευταίο είναι η πολιτική. Δεν θα πάω εγώ φυλακή για να των, αποδεικνύουν ότι ποντάρουν σε αυτόν. Χωρίς να μην πέσει η κυβέρνηση»! Πολιτικό ρέκβιεμ ενός ανθρώδίνουν ιδιαίτερη σημασία στην γκρίνια ή τη δυσφορία που προκαλούν οι διεπου που μας διέσυρε διεθνώς… θνείς επαφές του στις αριστερές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε, διαβάΑντίθετα από εμάς, η Ισλανδία κατάφερε να ξεφύγει από την κρίση επειδή ζοντας σήμερα το «Crash», φαίνεται καθαρά ότι «γερές πλάτες» προετοίμαάφησε τις τράπεζές της να χρεοκοπήσουν, όπως θα γινόταν με οποιεσδήποτε σαν το ταξίδι του στην Αμερική, και τώρα προετοιμάζουν ένα δεύτερο, με επαμεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ο πρόεδρος της χώρας, Όλαφουρ Γκρίμσον, φές σε υψηλότερα επίπεδα. είπε στην Deutsche Welle ό,τι δεν τόλμησε να πει, δυστυχώς, κανένας ΈλληΤο «Crash» Φεβρουαρίου φιλοξενεί πολλές σημαντικές συνεντεύξεις. Ανάμενας πολιτικός: «Η Ισλανδία δεν έσωσε τις προβληματικές τράπεζες. Αναρωσά τους, αυτή του Ιταλού εισαγγελέα-θρύλου Αντόνιο ντι Πιέτρο, που πρωταγωνίτηθήκαμε πολλές φορές γιατί να αντιμετωπίζουμε τις τράπεζες σαν να είναι οι στησε στην Επιχείρηση «Καθαρά Χέρια». Άγιοι Τόποι της οικονομίας. Τι είναι αυτό που τις ξεχωρίζει από τις άλλες επιΠιστεύω ότι, διαβάζοντας τη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Crash» ο χειρήσεις; Δεν γίνεται να παίρνουν μεγάλα ρίσκα χωρίς καμία ευθύνη. Δεν γενικός διευθυντής Εξοπλισμών Ευάγγελος Βασιλάκος, θα κατανοήσετε γίνεται, όταν έχουν επιτυχία, να σημειώνουν μεγάλα κέρδη και όταν αποτυγπλήρως πόσο μεγάλο ήταν το «πάρτι» των εξοπλιστικών προγραμμάτων, πόσα χάνουν, να καλούνται οι φορολογούμενοι να πληρώσουν». δισεκατομμύρια πληρώσαμε παραπάνω και πώς κάθε σύμβαση ήταν ένα Αυτά όμως τα είπε ο Ισλανδός πρόεδρος, ο οποίος ενίσχυσε το σύστημα πρό«σκάνδαλο». νοιας της χώρας του κι έδωσε τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετάσχουν Ασφαλώς, καταλήγεις στο συμπέρασμα ότι όλα αυτά συμβαίνουν από… την στις πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Εδώ, στην αποικία του χρέους, Επανάσταση του ’21 έως σήμερα, εδώ, στο βαλκανικό νότο, χωρίς τίποτε να τα παρακολουθούμε καθημερινά έναν ξέφρενο ρυθμό ανακοινώσεων για φοροειανακόπτει ή να τα διορθώνει, αν διαβάσεις σε αυτό το τεύχος την αφήγηση του σπρακτικά μέτρα και για εξοντωτικές ποινές που θα αντιμετωπίσουν όσοι δεν Παρασκευά Μπόλαρη (πρωτοπαλίκαρο του αόρατου δικτάτορα Ιωαννίδη και πληρώσουν ή δεν έχουν να πληρώσουν! επί 20 χρόνια δραπέτη) για το Κυπριακό και τη Μεταπολίτευση. Αφού πρώτα «έβρασαν» ακόμη και τα «οστά» των εισοδηματικά αδύναμων Ελλήνων, επιτίθενται πλέον (με οδηγίες των δυνάμεων κατοχής) εναντίον του Και απ’ αυτόν ακούς ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για πρακτοριλίκια, μυστισυνόλου της αστικής τάξης, με στόχο κυρίως τα ακίνητα και τις καταθέσεις κές υπηρεσίες και πιόνια των ξένων που έριξαν στη διχοτόμηση την Κύπρο. της. Έτσι, οι μεν ξένοι γύπες θα μπορούν σε λίγο να πάρουν τζάμπα ό,τι γουΑν με ρωτάτε πού βρισκόμαστε και πού πάει το πράγμα, σας λέω αυθόρμηστάρουν από τη γη μας, οι δε Έλληνες εύποροι δεν θα έχουν διάθεση να ριτα: Είμαστε στην πρέσα και αυξάνουν την πίεση.

“

Φεβρουάριος 2013 crash

3

004_005_PERIEXOMENA 02/02/2013 12:49 π.μ. Page 6

crash

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

6 ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

24 Παρασκήνιο

Όσα ψιθύρισε ο «ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΑΜ» στον Τσίπρα

ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ:

«Θυμηθείτε τι έπαθε o Καραμανλής...» ΜΑΞΙΜΟΥ:

«Ξέρουμε! Δεν θέλουμε να πέσει η κυβέρνηση».

Γράφει ο Insider

18 Συνέντευξη

του Σπύρου Νάννου

44 Συνέντευξη ΑΝΤΟΝΙΟ ΝΤΙ ΠΙΕΤΡΟ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ

«Θα βγάλω στον αέρα ποιοι σπόνσορες βάζουν λεφτά για το κόμμα μου»

«ΟΙ ΠΟΛIΤΕΣ ΠΛΗΡωΝΟΥΝ ακριβά τη ΦΟΡoΔΙΑΦΥγH και τη ΔΙΑΦΘΟΡa» στον Αργύρη Παναγόπουλο

του Σπύρου Νάννου

Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Ολικής Ρήξης Ιδιοκτησία: ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Διευθυντής: Γιώργος Τράγκας Σύμβουλοι Έκδοσης: Γιώργος Χουδαλάκης, Δημήτρης Κωνσταντάρας Διευθυντής Σύνταξης: Σπύρος Νάννος Αρχισυνταξία: Μαρία Καρρά Οικονομικός Διευθυντής: Γιάννης Τράγκας Εμπορική Διεύθυνση: Μάρθα Τσιατά mtsiata@yahoo.gr Δημιουργικό-Παραγωγή: Κωνσταντίνος Παναγούλιας, Έφη Κοκκόρη Άκης Κουντουράκης Αρθρογράφοι: Λούκα Κατσέλη, Αλέξης Μητρόπουλος, Γιώργος Κοντογιώργης, Γιώργος Κατρούγκαλος Συντακτική ομάδα: Σωτήρης Μπότσαρης, Κάτια Τσιμπλάκη, Γιώργος Διονυσόπουλος, Μαρία Δημητρούκα, Κώστας Αργυρίου Ειδικοί συνεργάτες: Μανώλης Κοττάκης, Γιώργος Ανδρουτσόπουλος, Δέσποινα Παπαγεωργίου, Κωνσταντίνα Ποδαρά, Ανταποκριτές: Λεύκος Χρήστου, Αργύρης Παναγόπουλος, Αλεξάντρ Λιάτσος Αρχείο Φωτογραφιών: EUROKINISSI Α.Ε., AΠΕΙΡΟΝ Α.Ε. Φωτογράφος: STUDIO RASSIAS by Βαγγέλης Ρασσιάς Photo Editor: Μιχάλης Τσίτας Εκτύπωση: ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ Α.Ε.Β.Ε. Διεύθυνση: Κορίνθου 1 και Τατοΐου, Μεταμόρφωση Τηλέφωνο: 210-2839036, FAX: 210-2839038 e-mail: info@crashmag.gr 4 crash Φεβρουάριος 2013

56 Αποκάλυψη Οι γΕΡΜΑΝΟΙ ΘΕΛΟΥΝ να σπρώξουν τα ΡωΣΙΚΑ ΔΙΣ. στις ΤΡΑΠΕΖΕΣ τους Γράφει ο Γιώργος Χουδαλάκης, ανταπόκριση από Ρωσία Αλεξάντρ Λιάτσος, ανταπόκριση από Κύπρο Λεύκος Χρήστου

64 Συνέντευξη Πάουλ Ροντσχάιμερ

«ΚΑΠΟΙΟΙ ΤΙΤΛΟΙ μας για την ΕΛΛΑΔΑ υπήρξαν πράγματι πολύ ΣΚΛΗΡΟΙ» στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

70 Συνέντευξη ΖωΗ ΚωΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Ο... ΘΗΛΥΚΟΣ ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ της Bουλής στoν Δημήτρη Κωνσταντάρα

78 Συνέντευξη ΕYaγγΕΛΟΣ ΒΑΣΙΛaΚΟΣ

«Όλες οι συμβάσεις έχουν πρόβλημα. ΠaΝΤΑ ΠΛΗΡωΝΑΜΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...» στον Γιώργο Χουδαλάκη

114

Αποκλειστικό

Παρασκευάς Μπόλαρης

«Η Mossad ΚΙΝΟΥΣΕ τον ΙωΑΝΝIΔΗ και ΟΡγaΝωΣΕ το ΚΥΠΡΙΑΚo και τη Μεταπολίτευση» Συνέντευξη στους Γιώργο Ανδρουτσόπουλο, Γιώργο Χουδαλάκη

004_005_PERIEXOMENA 02/02/2013 12:49 π.μ. Page 7

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:57 π.μ. Page 6

Mόνο στο CRASH όλο το αποκαλυπτικό παρασκήνιο από το ταξίδι του Αλέξη

«Μας απογοητεύουν κάποιοι που δεν τηρούν όσα έλεγαν»

Για τις ΑΟΖ: «Τρυπήστε όπου θέλετε, αλλά όχι σε διαφιλονικούμενα μέρη. Τι να τους κάνετε τους χάρτες;»

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:57 π.μ. Page 7

Όσα ψιθύρισε ο «ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΑΜ» στον Τσίπρα Ποιοι ξεκλείδωσαν τις βαριές πόρτες της Ουάσιγκτον

Ο

γράφει ο Insider

▲ ▲

ταν ο Αλέξης Τσίπρας έφθασε στις ΗΠΑ, κυριολεκτικά δεν είχε ούτε δεύτερο πουκάμισο. Οι βαλίτσες της αποστολής του ΣΥΡΙΖΑ είχαν χαθεί. Η Αμερική υποδεχόταν ψυχρά -με θερμοκρασία κάτω του μηδενός- την αποστολή, αφού «σου έπεφτε η μύτη από το κρύο». Ο νεαρός ηγέτης της αριστεράς δεν φημίζεται για τα αγγλικά του και μάλλον είχε προβάρει αυτά που ήθελε να πει. Οι Αμερικανοί όμως ήθελαν να ακούσουν πολλά, αν και έδειχναν να γνωρίζουν λεπτομέρειες για τον ίδιο και για όσους τον συνόδευσαν στην Αμερική. Τα κεντρικά γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ είχαν ανταλλάξει από τον περασμένο Οκτώβριο 1.400 e-mail με δικτυωμένους λομπίστες στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον ώστε να προετοιμαστεί καλά η επίσκεψη του Αλέξη. Ποιοι όμως ξεκλείδωσαν τις διπλοκλειδωμένες για έναν αριστερό ριζοσπάστη πόρτες της Ουάσιγκτον; Όποιος παρακολούθησε από κοντά τα όσα συνέβησαν στις ΗΠΑ, μάλλον έβγαλε το συμπέρασμα ότι πίσω από τους δραστήριους λομπίστες υπήρξαν κάποιοι «άλλοι», που φρόντισαν να συναντήσει και να μιλήσει με αυτούς που έπρεπε. Μπορεί στα... χρόνια της φωτιάς, ο 38χρονος σήμερα πρόεδρος να φώναζε αντιαμερικανικά συνθήματα, αλλά αυτοί που τον υποδέχθηκαν ήξεραν ότι αυτά ίσχυαν «last year». This year ο Αλέξης έγινε δεκτός στο κορυφαίο think tank και αυτή η συνάντηση έκανε πολλούς άσπονδους φίλους του Τσίπρα να κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα και τους επίμονους αριστεριστές να βράζουν στο ζουμί τους.

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:58 π.μ. Page 8

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Η κ. Χέδερ Κόνλεϊ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος του CSIS. Το κορυφαίο think tank στον κόσμο άνοιξε τις πύλες του στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ για μια πρώτη γνωριμία εφ’ όλης της ύλης.

▲ ▲

Αρκετοί απορούν πώς κλείστηκε η συνάντηση με το CSIS, κάτι που γνωρίζει μόνον ο Αλέξης και η γραμματέας του. Και να ήταν μόνον αυτό; Διευθυντής μεγάλης παραδοσιακής εφημερίδας της Αθήνας (πρώην ανταποκριτής στην Ουάσιγκτον) με ισχυρές προνομιακές προσβάσεις στο αμερικανικό κατεστημένο επέδειξε έντονο ενδιαφέρον να μάθει γιατί παρατάθηκε η διάρκεια παραμονής του Αλέξη Τσίπρα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τι είπε με τον ισχυρό Έρικ Ρούμπιν, το βοηθό υφυπουργού Εξωτερικών. Ανησύχησε ο δημοσιογράφος, αλλά και το κυβερνητικό στρατόπεδο, που ήθελε να μάθει περισσότερα. Ένα από αυτά (γρίφος) η συνάντηση με τον ισχυρό ομογενή Angelo Tsakopoulo, που είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας της ελληνικής ομογένειας, μέγας χορηγός των Δημοκρατικών, πολυεκατομμυριούχος (μιλούν για εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια) και στενός φίλος της οικογένειας Κλίντον. Ποιος έφερε σε επαφή τον Τσίπρα με τον Τσακόπουλο, που το 2010 δήλωνε ότι δεν επενδύει στην Ελλάδα; Γιατί ξεκίνησε η περιοδεία από το Σαν Φρανσίσκο; Αυτά είναι πολύ «προσωπικά» του Αλέξη. Λεπτομέρεια: Ο Τσακόπουλος λέγεται ότι είναι φίλος του Γ. Παπανδρέου (αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία στην πολιτική και στις μπίζνες). Πάντως στις επαφές με τους ομογενείς φιλτράρισαν και παρέκαμψαν όλους τους νεοδημοκράτες και τους συμπαθούντες τον Σαμαρά. Το ταξίδι ξεκίνησε με «ατύχημα». Έμειναν στην κυριολεξία χωρίς εσώρουχα ο Αλέξης, η Ρένα, ο Μηλιός και οι υπόλοιποι «σύντροφοι», καθώς παρέλαβαν δυο ημέρες μετά την άφιξή τους, τις βαλίτσες. Έτρεχαν στους παγωμένους δρόμους για να αγοράσουν ρούχα, ενώ αφτιά και μύτες είχαν μεταβληθεί από το κρύο σε... κρυστάλλους. Ντύθηκαν ζεστά και ξεκίνησαν προσευχόμενοι στον Άγιο Φραγκίσκο. Τη Δευτέρα 21 Ιανουαρίου ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και η συνοδεία του φθάνουν στο Σαν Φρανσίσκο. Οι εκτός προγράμματος συναντήσεις ξεκι8 crash Φεβρουάριος 2013

νούν. Η ομάδα των ομογενών που τον υποδέχεται δεν αποτελείται από τους συνήθεις παράγοντες του ελληνικού λόμπι. Υπήρξε η κατάλληλη προεπιλογή. Aν και σε αυτή συμπεριλαμβάνονταν οι ελληνικής καταγωγής, πρώην υπουργός Οικονομικών και ο πρώην δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο. Αυτοί δηλαδή που κανόνισαν τις επαφές είχαν φτιάξει μια λίστα, αποφεύγοντας τους Σαμαρικούς. Έτσι, ώστε να μην υπάρξουν εντάσεις και εμπόδια σε αυτή την πρώτη συνάντηση επί αμερικανικού εδάφους. Ο Άγγελος Τσακόπουλος (που ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη στιγμή ) βοήθησε ακόμα και τους πιο δύσπιστους να ξεπεράσουν την αλλεργία και τα εξανθήματα που προκαλεί στους Αμερικανούς ο χαρακτηρισμός του ριζοσπάστη (radical), που συνοδεύει τον Τσίπρα. Έπεσαν αρχικά πολλές διερευνητικές ερωτήσεις. Και κάπου οι ομογενείς έδειξαν ότι είχαν μια εικόνα Βορειοκορεάτη κομμουνιστή ή... κολλητού του Αχμαντινετζάντ. Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποδίδουν αυτή την εικόνα και την προκατάληψη που συνάντησαν στον προπαγανδιστικό μηχανισμό της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Οι ομογενείς ρωτούσαν επίμονα για τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομία, ενώ έκδηλη ήταν η

Το CSIS (Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών) έχει στόχο τη διατήρηση της αμερικανικής ανάδειξης και της ευημερίας για το καλό στον κόσμο

ανησυχία όλων για την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Αφού ο Αλέξης πέρασε face control και crash test, η κουβέντα έφθασε στο αγαπημένο θέμα όλων των Αμερικανών. Money, business, investments. Έτσι λοιπόν, οι επιφυλάξεις για τον αριστερό ριζοσπάστη, ενδεχομένος παλαιοκομμουνιστή, κατέληξαν σε συζήτηση για επενδυτικά προγράμματα. Αυτά που ακούστηκαν ήταν ότι δεν φτάνουν επενδύσεις στην Ελλάδα από την Αμερική γιατί φταίει η δαιδαλώδης γραφειοκρατία του ελληνικού κράτους και η φορολογική αστάθεια, αφού διαρκώς αλλάζει το φορολογικό. «Αυτό μας απομακρύνει από την Ελλάδα» είπαν. Τότε ο Αλέξης έριξε τις πρώτες υποσχέσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ, είπε, «θα καθιερώσει ένα φορολογικό σύστημα που δεν θα υπερφορολογεί, αλλά, απλώς, θα υιοθετεί όσα ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Όλοι χαμογέλασαν ευχαριστημένοι και σε ατμόσφαιρα με γεύση Marlboro... Το επίσημο πρόγραμμα ξεκινούσε την Τρίτη και φυσικά περιελάμβανε επαφές στην Ουάσιγκτον. Ο δημοσιογράφος Ίαν Τάλεϊ στις 08.30 το πρωί θα έπαιρνε συνέντευξη από τον ηγέτη της ελληνικής αριστεράς για λογαριασμό της «Wall Street Journal», της εφημερίδας-«ευαγγέλιο» για όλα τα χρηματιστήρια και τους θιασώτες της παγκοσμιοποίησης. Άλλωστε, ας μην κρυβόμαστε, ο Αλέξης είναι εδώ και καιρό μέσα στη λίστα καλεσμένων της Κριστιάν Αμανπούρ του CNN και φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που φιλοξενούνται οι απόψεις του στα μεγαλύτερα αμερικανικά έντυπα. Το επόμενο ραντεβού του Τσίπρα ήταν κυριολεκτικά καυτό. Είχε προσδιοριστεί για τις 10.30 στο CSIS (Centers of Strategic International Studies), που θεωρείται το κορυφαίο think tank στις ΗΠΑ. Ο κύριος ρόλος του είναι να αναδεικνύει τις ΗΠΑ ως «μια θετική δύναμη για τον κόσμο», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επίσημη ιστοσελίδα του. Το CSIS διαθέτει στο δυναμικό του μερικά από τα κορυφαία ονόματα της πολιτικής και της οικονομίας του πλανήτη. Η πόρτα του CSIS στο παρελθόν είχε ανοίξει και για άλλους κορυφαίους

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:58 π.μ. Page 9

Ποιος είναι ο Άγγελος Τσακόπουλος

Ο πολυεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Άγγελος Τσακόπουλος. Βρήκε χρόνο να συναντήσει τον Αλέξη. Πόσο τον βοήθησε;

Από την ελληνική πλευρά, εκτός του προέδρου, μετείχαν η Ρένα Δούρου, ο Νίκος Παππάς, ο Γιάννης Μηλιός και ο διπλωματικός σύμβουλος του Αλέξη, Γιώργος Αϋφαντής. Σε αυτόν τον τελευταίο, που θεωρείται ο άτυπος υπουργός Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ, κάποιοι αποδίδουν τη συνάντηση στο think tank - και όχι μόνον αυτή. Όσοι γνωρίζουν καλά το διπλωματικό παρασκήνιο θυμούνται ότι ο Αϋφαντής ήταν προσωπική επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου, τον οποίο και «κληροδότησε» στον υιό Γιώργο όταν ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών. Οι διεθνείς επαφές του είναι αδιαμφισβήτητες και ίσως γι’ αυτό και η συγκεκριμένη συνάντηση να έκανε πολλούς στην Αθήνα να υποψιάζονται πως τελικά το ταξίδι του Τσίπρα δεν θα εξελισσόταν σε μια απλή επίσκεψη δημοσίων σχέσεων. Σε όλες τις συζητήσεις, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το CRASH, οι Αμερικανοί άκουγαν περισσότερο και μιλούσαν λιγότερο. Δεν στάθηκαν σχεδόν καθόλου πάνω σε θέματα ευρώ, ευρωζώνης, και γενικότερα πλεύσης της Ελλάδας μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο. Έδειχναν ότι ξέρουν τα πάντα για τους ανθρώπους που είχαν απέναντί τους. Άφησαν με λίγα και σταράτα λόγια να εννοηθεί ότι θέλουν οι συνομιλητές τους (και αυτό πρέπει να το γνωρίζει καλά ο Αλέξης και ο ΣΥΡΙΖΑ) να τηρούν όσα λένε, γιατί «κάποιοι άλλα έλεγαν και άλλα κάνουν». Η επόμενη στάση του Αλέξη Τσίπρα ήταν η ομιλία του στο Ινστιτούτο Brookings, γεγονός που έλαβε ιδιαίτερη δημοσιότητα. Το επίσημο πρόγραμμα τον παρουσίαζε ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης και προσδιόριζε το θέμα: «Greece and the economic challenges ahead» («Η Ελλάδα και οι μελλοντικές οικονομικές προκλήσεις»). Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες εκδηλώσεις, τα σπουδαία συζητήθηκαν μετά την ομιλία σε «κλειστή» συνάντηση με στελέχη του Ινστιτούτου. Εκεί τις εντυπώσεις έκλεψε η πάντα καλά προετοι-

μασμένη υπεύθυνη Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ. Η Ρένα Δούρου, γνωρίζοντας ότι ο πρώην υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας Κενάν Ντερβίς αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για το Brookings, στο οποίο έχει θέση αντιπροέδρου, σε πηγαδάκι που συμμετείχε του μίλησε στα τουρκικά! Όταν η Δούρου ρωτήθηκε από τους άλλους τι κουβέντιασαν στην τουρκική, αποκρίθηκε χαριτολογώντας ότι πρόκειται για top secret. Η αποτίμηση για τη συνάντηση που έγινε από το Ινστιτούτο, σύμφωνα με τον general manager director του Brookings , Γουίλιαμ Ανθόλη, είναι ότι «ο Αλέξης Τσίπρας βρήκε ευήκοα ώτα στα δύο από τα τέσσερα βασικά ζητήματα που έθεσε στην ομιλία του». Όπως γράφει χαρακτηριστικά στο δικό του editorial, πηγή που μίλησε με τον Τσίπρα είπε: «Με τον Αλέξη συμφωνήσαμε περίπου στο 40% με 60% σε όσα ακούσαμε, οπότε ας πούμε ότι μια περίπου 50% συμφωνία είναι η σωστή εκτίμηση». Το ακροατήριο του Brookings, που θεωρείται πολύ απαιτητικό και υψηλού επιπέδου, από την πρώτη αυτή συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα διαμόρφωσε την εικόνα ότι πρόκειται για έναν αυθεντικό ιδεολόγο. Τον χαρακτήρισαν όμως ρεαλιστή και πρόθυμο να ακούσει διαφορετικές προτάσεις αλλά και κριτική, μολονότι δεν τους έπεισε για το οικονομικό όραμα που έχει για τη χώρα. Σύμφωνα με το σημείωμα του εκδότη στην ιστοσελίδα του Brookings, «ο Αλέξης σε προσωπικό επίπεδο κατάφερε να αποβάλει την εικόνα του επιθετικού αντιαμερικανού αριστερού». Το απόγευμα της ίδιας μέρας, το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο παρέθεσε στην αποστολή του ΣΥΡΙΖΑ κάτι ανάμεσα σε γεύμα και δείπνο, στις 6.30 το απόγευμα. Στο χώρο ισχύει καθολική απαγόρευση τσιγάρου και οι καπνιστές δεν είχαν καμία δυνατότητα να φουμάρουν, όμως δόθηκαν πολλές δυνατότητες για γνωριμία με γνωστούς ομογενείς αλλά, κυρίως, για να εξελιχθεί η επιχεί-

▲ ▲

Έλληνες πολιτικούς, σε θέσεις-κλειδιά, όπως η Ντόρα Μπακογιάννη (ως ΥΠΕΞ δύο φορές), ο Λουκάς Παπαδήμος (Απρίλιος 2011), ο Γιώργος Βουλγάρακης (υπουργός Δημόσιας Τάξης λίγο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες), ο Γιάννης Πλακιωτάκης (υφ. Εθνικής Άμυνας) και ο Γιώργος Αλογοσκούφης (επί παντοδυναμίας του, το 2008). Σ’ αυτό το Ινστιτούτο (think tank) δεν βλέπεις φως και... μπαίνεις μέσα. Προηγούνται τηλεφωνήματα και άνωθεν εγκρίσεις. Στην Ελλάδα το CSIS δεν είναι άγνωστο. Ο άλλοτε παντοδύναμος Λαυρέντης Λαυρεντιάδης (κουμπάρος και του Αμερικανού πρέσβη Ντάνιελ Σπέκχαρντ), με αφορμή την επιχορήγηση από τον ίδιο της έδρας Μελετών Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο CSIS, είχε πραγματοποιήσει εκδήλωση στον Αστέρα της Βουλιαγμένης. Σε αυτή είχαν παρεβρεθεί ο Σπέκχαρντ και όλη η αφρόκρεμα της ελληνικής πολιτικής σκηνής, ανάμεσά τους η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Πάνος Παναγιωτόπουλος και πολλοί άλλοι.

Flash back στο πρωινό της Τρίτης. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει συμφωνήσει και προεγκρίνει να πάνε οι Συριζαίοι στο Ινστιτούτο. Όλοι γνωρίζουν στην Ουάσιγκτον ότι η πόρτα του CSIS δεν ανοίγει χωρίς το πράσινο φως του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Πέραν αυτού ο 38χρονος πολιτικός έγινε δεκτός αφού προηγουμένως είχε εξασφαλίσει και την κάρτα εισόδου για το Brookings. Κάτι εξίσου δύσκολο, δεδομένου ότι στο συγκεκριμένο Ινστιτούτο «φιλοξενούνται» κατά παράδοση οι ισχυροί της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Πρέπει να σε θέλουν οι Αμερικανοί ή να σε προαλείφουν για κάποιο ρόλο για να διαβείς το κατώφλι του. Το ραντεβού με την επικεφαλής του ευρωπαϊκού προγράμματος του CSIS, κ. Κόνλεϊ, και τρεις συνεργάτες της τελείωσε μετά τη 1.30.

Η ιστορία του ελληνικής καταγωγής μεγιστάνα μοιάζει με παραμύθι. Ξεκίνησε με 50 σεντς στην τσέπη και αγόρασε με δανεικά το εισιτήριο για το πλοίο που θα τον πήγαινε στην Αμερική. Ήταν 15 ετών όταν αντίκρισε για πρώτη φορά το Άγαλμα της Ελευθερίας. Δούλεψε ως λούστρος και γκαρσόνι και παράλληλα σπούδαζε. Σήμερα έχει μια αυτοκρατορία επιχειρήσεων. Είναι ο άνθρωπος που μιλάει στον ενικό με τους πρώην και νυν πλανητάρχες. Η δύναμη και η εξουσία που έχει τον κατατάσσουν στην ελίτ της ελληνοαμερικανικής κοινότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι από το σπίτι του έχουν παρελάσει όλοι σχεδόν οι πλανητάρχες της Αμερικής. Είναι από τους μεγαλύτερους αιμοδότες της προεκλογικής εκστρατείας της Χίλαρι Κλίντον, ενώ χρηματοδοτούσε και τις προεκλογικές εκστρατείες του Μπιλ Κλίντον, ο οποίος τον είχε φιλοξενήσει στο Λευκό Οίκο, στη σουίτα Λίνκολν. Ο επιχειρηματίας διατηρεί φιλικές σχέσεις με την οικογένεια Μητσοτάκη, και έχει μάλιστα συγχρηματοδοτήσει και έδρα στο όνομα του κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην Αμερική, στο πανεπιστήμιο του Stanford. Στενούς δεσμούς διατηρεί ο ομογενής μας και με τον κ. Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος λέγεται ότι έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές στο παρελθόν το ιδιωτικό του αεροσκάφος στα ταξίδια του στην Αμερική. Τώρα, προς έκπληξη όλων, συνάντησε τον Αλέξη Τσίπρα και αυτό -λένε αυτοί που ξέρουν- δείχνει πολλά!..

Φεβρουάριος 2013

crash 9

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:58 π.μ. Page 10

crash

▲ ▲

ρηση αποδαιμονοποίησης του Αλέξη στα μάτια των παρευρισκομένων.

«Ναι» στην εξόρυξη, ξεχάστε την ΑΟΖ Ο Έρικ Ρούμπιν θεωρείται ο καταλληλότερος άνθρωπος από την πλευρά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για να υποδεχθεί και να τεστάρει το νεαρό πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ρούμπιν είναι «αλεπού», σύμφωνα με κύκλους της Ουάσιγκτον. Βαθύς γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας. Η ατζέντα που είχε προετοιμάσει ήταν μεστή και πλήρης. Η ελληνική πλευρά δεν ερωτήθηκε και δεν πιέστηκε για θέματα όπως οι απόψεις της για την τρομοκρατία. Αυτό αποδεικνύει ότι η ενημέρωση των Αμερικανών διπλωματών, φυσικά, δεν ήταν επιφανειακή και δεν είχε συμπεριλάβει δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων που παρουσίαζαν τον ΣΥΡΙΖΑ περίπου σαν τη «17Ν». Η συζήτηση στόχευε μόνο στην ουσία. Η παρουσία δίπλα στον Ρούμπιν ενός ειδικού απεσταλμένου του Λευκού Οίκου και του αρμόδιου υφυπουργού Οικονομικών για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Κρίστοφερ Σμαρτ, δείχνει ότι οι Αμερικανοί θα αναζητούσαν τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε ζητήματα όπως η ΑΟΖ, το Σκοπιανό, το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά. Ακόμη και οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για το ΝΑΤΟ ήταν πολύ χαμηλά στην ατζέντα. Η οικονομική κρίση μπήκε πρώτο στα υπό συζήτηση θέματα. Από την πλευρά του, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι η οικονομική κρίση παράγει κοινωνική βία και τη συνδύασε με την άνοδο της Χρυσής Αυγής και τον αντισημιτισμό. Θέματα που παραμένουν πάντα καυτά για τους Αμερικανούς. Παρότι το κλίμα χαρακτηρίστηκε καλό -και οι Αμερικανοί κυρίως άκουγαν- είναι σαφές πως δεν υπήρχε συμφωνία σε όλα τα ζητήματα, κάτι που σημείωσε και ο Αλέξης Τσίπρας, λέγοντας ότι «είναι λογικό να μην έχουμε πάντα τα ίδια συμφέροντα και τους ίδιους φίλους». Η εξέλιξη της συζήτησης ήταν τέτοια που το αρχικώς προσδιορισμένο όριο των ενενήντα λεπτών παρατάθηκε κατά σαράντα λεπτά, ξεπερνώντας το δίωρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις λένε ότι τα πράγματα πηγαίνουν ή πολύ καλά ή πολύ άσχημα. Πάντως η παρατεταμένη κουβέντα άναψε... πολλά τσιγάρα σε πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της Αθήνας. Οι Αμερικανοί δεν έκρυψαν τις ανησυχίες τους για την οικονομική κατάσταση και την πιθανή παράταση του προβλήματος της ύφεσης. Φοβούνται μια πιθανή επανεξαγωγή της οικονομικής κρίσης στις ΗΠΑ, που ακόμα παλεύουν να ορθοποδήσουν. Σε σχέση με την ΑΟΖ, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το CRASH, χωρίς η αμερικανική πλευρά να δηλώνει κατηγορηματικά ότι είναι εναντίον της ανακήρυξής της, ήταν σαφές ότι δεν θα έβλεπε με καλό μάτι μια μονομερή κίνηση από την ελληνική πλευρά. Η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ εισέπραξε μια απάντηση που θα μπορούσε να ερμηνευθεί περίπου ως «τρυπήστε όπου θέλετε κοντά στη στεριά και σε μη διαφιλονικούμενα μέρη, και αφήστε τους χάρτες». Η πρώτη συνάντηση μπορεί να ολοκληρώθηκε, 10 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Ερικ Ρούμπιν του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι βοηθός υφυπουργού Εξωτερικών

Ο Κρίστοφερ Σμαρτ είναι υφ. Οικονομικών, αρμόδιος για θέματα Ευρώπης-Ευρασίας

ωστόσο δεν θα είναι και η τελευταία, αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, εκφράστηκε η πρόθεση για νέα συνάντηση -ίσως και στην Αθήνα- χωρίς ωστόσο να προσδιοριστεί χρονικά. Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας είναι σίγουρο ότι θα επιστρέψει στις ΗΠΑ εντός του 2013, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές του CRASH. Αυτή τη φορά θα επιδιώξει ραντεβού και με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, Τίμοθι Γκάιθνερ... Οι Αμερικανοί θεωρούν ότι πηγή του ευρωπαϊκού προβλήματος είναι η πολιτική λιτότητας που επιβάλλει η Γερμανία. Εδώ συμφώνησαν με τον πρόεδρο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς όμως ακραίες τοποθετήσεις που θα προκαλούσαν νέες εντάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Βερολίνου, οι Αμερικανοί δεν έκρυψαν στην ελληνική αποστολή την έκπληξή τους -όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά- για το γεγονός ότι «η Ελλάδα, η Ισπανία και οι άλλες χώρες υπομένουν τόσο στωικά τις επιλογές λιτότητας που επιβάλλει το Βερολίνο». Η ελληνική πλευρά αιτιολόγησε τη στάση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ως στάση αναμονής εν όψει και των γερμανικών εκλογών. Η ελληνοαμερικανική «συντροφιά» ξανάσμιξε το ίδιο βράδυ, αφού όλοι ήταν καλεσμένοι στο δείπνο που είχε οργανώσει ο Γουίλιαμ Ανθόλις (διευθύνων σύμβουλος του Brookings) προς τιμήν του Τσίπρα στο γνωστό ελληνικό εστιατόριο «Κελλάρι». Η ατμόσφαιρα ήταν χαλαρή χωρίς ωστόσο να λείψουν και τα «πηγαδάκια» με άκρως πολιτικό «μενού». Ένα από τα θέματα που έπεσαν στο τραπέζι ήταν και αυτό του ΝΑΤΟ, όπου ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε πως δεν είναι στις προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ η έξοδος της χώρας από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, αλλά ότι σε κάθε περίπτωση υπάρχει θέμα συνολικού επαναπροσδιορισμού του ρόλου του ΝΑΤΟ. Highlight της βραδιάς, ένας αδιάκριτος ωτακουστής -πιθανόν δημοσιογράφος- ο οποίος και εκδιώχθηκε μόλις έγινε αντιληπτός.

μείου, του υποδιευθυντή Ντέιβιντ Λίπτον, αιφνιδίασε: «Καλωσήλθατε στην κοιλιά του κήτους», ήταν η πρώτη κουβέντα που απηύθυνε στην ελληνική αποστολή, για να λάβει την απάντηση διά στόματος Αλέξη Τσίπρα (στα αγγλικά, παρακαλώ): «Είναι πιο ευρύχωρα απ’ ό,τι νόμιζα», προσθέτοντας ότι είναι «καλύτερο να είσαι στην κοιλιά παρά στα δόντια του». Μετά από ένα σύντομο self presentation, η συζήτηση έφθασε πολύ γρήγορα στο ζουμί. Χωρίς περιστροφές και αμφισημίες ο Τσίπρας ξεκαθάρισε, θέλοντας να βάλει τέλος σε αυτή τη συζήτηση, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ, θέση η οποία φαίνεται να τους καθησυχάζει. Όση ώρα εξηγούσε τις θέσεις του, ο Αλέξης Τσίπρας, ο Ντέιβιντ Λίπτον, αλλά και ο Πολ Τόμσεν, που μετείχε της συνάντησης, κρατούσαν στάση ακροατή, χωρίς να εκφράζουν τις εμφανείς όμως αντιρρήσεις τους. Ο Λίπτον ήταν βαρύς, σοβαρός, αλλά για τους γνωρίζοντες είναι ουσιαστικά το επιχειρησιακό μυαλό του Ταμείου και η Κριστίν Λαγκάρντ η «δημόσια εικόνα», περισσότερο, του Ταμείου. Ο πρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης επεσήμανε τα

Ο Αλέξης και το ΚΗΤΟΣ... Η Πέμπτη ήταν η ημέρα του ΔΝΤ. Στην αποστολή του ΣΥΡΙΖΑ είχε προστεθεί ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ταμείο κ. Κατσάμπας. Το καλωσόρισμα του «υπ’ αριθμόν δύο» του Διεθνούς Νομισματικού Τα-

tsipras_usa_new 02/02/2013 12:59 π.μ. Page 11

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στο Ινστιτούτο Brookings, όπου κατά γενική ομολογία τα πήγε πολύ καλά

λάθη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα (δηλώσεις για τον περίφημο συντελεστή), καθώς και το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ να δοθεί λύση στα πρότυπα που αντιμετωπίστηκε το γερμανικό πρόβλημα χρέους με τη Διάσκεψη του Λονδίνου το 1953. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης, ο Τόμσεν παρέμεινε ανέκφραστος ακόμα και όταν πιέστηκε από τη Ρένα Δούρου. Η επικεφαλής του τομέα Εξωτερικών τον ρώτησε κάποια στιγμή: «Γιατί αφήνετε την ελληνική κυβέρνηση να σας δαιμονοποιεί, φορτώνοντάς σας όλες τις αντιλαϊκές επιλογές των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, εφαρμόζοντας έτσι ένα πρόγραμμα που μειώνει την κατανάλωση, εάν δεν αποτελούν δικές σας συστάσεις;» Ο Τόμσεν επέλεξε τη σιωπή, αλλά η αντίδραση ήρθε από τον Λίπτον, που απάντησε στην υπεύθυνη Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ: «Ο κ. Τόμσεν είναι ένας πάρα πολύ καλός άνθρωπος», βάζοντας τελεία στο θέμα. Σαφέστατη ήταν η διάσταση μεταξύ ΔΝΤ και ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα των εργασιακών. Τους χωρίζει ωκεανός και το «κήτος» δεν έδειξε καμία διάθεση να τον διασχίσει. Ασαφές παρέμεινε το ζήτημα της μείωσης του χρέους. Οι του Ταμείου πιστεύουν ότι ναι μεν θα μειωθεί το χρέος το 2020, αλλά αν και θεωρούν ευμετάβλητες τις συνθήκες δεν άνοιξαν κα-

Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντέιβιντ Λίπτον περιορίστηκε να πει για τον σιωπηλό Πολ Τόμσεν: «Είναι ένας πολύ καλός άνθρωπος»

νένα από τα χαρτιά τους για το αν λόγω αυτών των συνθηκών θα μπορούσε να αλλάξει και το πρόγραμμα. Η απόσταση που είχαν διανύσει από την Κουμουνδούρου στο ΔΝΤ ήταν πολύ μεγάλη, αλλά η διαδρομή της ημέρας δεν είχε ολοκληρωθεί. Το τρένο επί τεσσεράμισι ώρες κατάπινε τα χιλιόμετρα μέχρι τη Νέα Υόρκη. Το απόγευμα ήταν προγραμματισμένη εκδήλωση στο Κολούμπια. Ο πρόεδρος Αλέξης, η Ρένα Δούρου και ο Γιάννης Μηλιός έπρεπε να μιλήσουν μπροστά σε ένα ακροατήριο που προφανώς θεωρούσε ότι είχε μια μοναδική ευκαιρία να διαμορφώσει από πρώτο χέρι μια εικόνα για την ανερχόμενη Ελληνική Αριστερά. Το ενδιαφέρον ήταν τέτοιο που για να παρακολουθήσει κανείς έπρεπε να έχει κάνει κράτηση και δεν είναι τυχαίο ότι στην αίθουσα δεν έπεφτε καρφίτσα. Η Παρασκευή βρήκε τον κ. Τσίπρα να φιλοξενείται στο Bloomberg και να απαντά στις ερωτήσεις του γνωστού οικονομικού ειδησεογραφικού δικτύου. Η ημέρα είχε αφιερωθεί στους δημοσιογράφους και η επόμενη συνάντηση ήταν με το επιτελείο των «New York Times» και αμέσως μετά με τη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Nation». Ο Τσίπρας είχε τόση ζήτηση που τελικά αναγκάστηκε να αρνηθεί -λόγω έλλειψης χρόνου- συνέντευξη στο CNN. Υπήρχε και η ανελαστική υποχρέωση της

συνέντευξης τύπου και έτσι η τελευταία ημέρα χώρεσε μονάχα μια εσάνς ακτιβισμού, αφού ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συναντήθηκε με εκπροσώπους του κινήματος Occupy Wall Street. Το ταξίδι στην Αμερική μοιάζει να είναι το πρώτο ημίχρονο ενός ματς που δεν έχει τελειώσει. Η Κουμουνδούρου μπορεί να θεωρεί ότι η επιχείρηση αποδαιμονοποίησης πέτυχε, αλλά σίγουρα ο διαιτητής δεν έχει σφυρίξει λήξη. Οι πρώτες γέφυρες έπεσαν και είναι σίγουρο ότι θα υπάρξει και νέα συνάντηση με τον Έρικ Ρούμπιν, ενδεχομένως και στην Αθήνα. Ταυτόχρονα το επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα εργάζεται εντατικά στο πλάνο «ταξίδι στις ΗΠΑ Νο 2». Οι στόχοι σαφώς θα είναι υψηλότεροι και μια συνάντηση με τον Τιμοθι Γκάιτνερ θα αποδείκνυε ότι ο Τσίπρας κατάφερε να θεωρείται συνομιλητής των Αμερικανών. Εξάλλου, πολιτικοί αναλυτές σχολίαζαν ότι η άλλη πλευρά του Ατλαντικού εκτιμά ότι ο χρόνος κυλά υπέρ του Αλέξη Τσίπρα. Η πολιτική κλεψύδρα φαίνεται να αδειάζει για την κυβέρνηση, με την άμμο να πέφτει στη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ. Η ακρίβεια των πολιτικών εκτιμήσεων των Αμερικανών δεν είναι εύκολο να αμφισβητηθεί και είναι σαφής σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο εκλογών. Το CRASH έχει απόλυτα αξιόπιστες πληροφορίες ότι το 2013 οι Αμερικανοί δεν βλέπουν κάλπες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, αυτή τη χρονιά θα καλλιεργήσει όσο πιο εντατικά γίνεται το διεθνές του προφίλ. Ταξίδια προετοιμάζονται τόσο στη Μόσχα όσο και στο Πεκίνο. Οι προσδοκίες από τους Ρώσους δεν είναι μεγάλες, ίσως γιατί και η εδώ πρεσβεία την οποία επισκέφθηκαν -μπορεί ως και 50 φορές- τα στελέχη της Κουμουνδούρου δεν έδειξε το αναμενόμενο ενδιαφέρον. Χαρακτηριστική ήταν η εκτίμηση κορυφαίου στελέχους της Κουμουνδούρου για τη στάση των Ρώσων: «Είναι... πολύ λάδι και από τηγανίτα τίποτα». Η Κίνα πάλι -θεωρούν οι υπεύθυνοι του ΣΥΡΙΖΑθέλει να βάλει πολύ δυνατά πόδι στην Ελλάδα και πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να αποκτήσουν και εκεί συνομιλητές. Ένα τέτοιο ταξίδι απαιτεί προετοιμασία 6-7 μηνών. Έτσι, και ανεξάρτητα από τα εγχώρια γεγονότα, είναι βέβαιο πως στον ΣΥΡΙΖΑ θα έχουν πολλή δουλειά. Στη διάρκεια αυτής της προετοιμασίας είναι σίγουρο ότι στα αφτιά τους ηχούν τα λόγια που τους ψιθύρισε στο αφτί ο Uncle Sam... Φεβρουάριος 2013

crash 11

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:16 μ.μ. Page 12

crash

CRASH ΨΗ ΑΠΟΚΑΛΥ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ Πρέπει να καλύψουμε το πολιτικό κενό από τις παρυφές της ΝΔ έως τις παρυφές του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό μπορεί να γίνει με τα στελέχη που θα ιδρύσουμε το κόμμα το οποίο θα υπηρετήσει τη νέα Ελλάδα και στη συνέχεια με ένα μετωπικό σχήμα που θα επιδιώξουμε να συγκροτηθεί από εμάς, τη ΔΗΜΑΡ, το ΠΑΣΟΚ και όλους τους ανένταχτους και τα δίκτυα του χώρου.

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:17 μ.μ. Page 13

“

Θα βγάλω στον αέρα ποιοι σπόνσορες βάζουν λεφτά για το κόμμα μου Δεν δραπετεύω από τα προβλήματα της χώρας, είχα σκεφτεί όμως πολλές φορές να φύγω από την πολιτική

”

ο ημερολόγιο δείχνει 3 Δεκεμβρίου του 2012. Το πρωί εκείνης της ημέρας οι ειδησεογραφικές εκπομπές στην τηλεόραση διακόπτουν για να μεταδώσουν την εξής είδηση: «…Ο Ανδρέας Λοβέρδος βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός ΠΑΣΟΚ. Προχώρησε στην ίδρυση της ΡΙΚΣΣΥ (Ριζοσπαστική Κίνηση Σοσιαλδημοκρατικής Συμμαχίας), με την Ιπποκράτους να εκφράζει ήδη τη δυσαρέσκειά της. Θα ακολουθήσει ανακοίνωση». Η ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ έρχεται λίγη ώρα αργότερα. Ο Ανδρέας Λοβέρδος, αν και δεν το… υπέγραψε, του ανακοινώνεται το διαζύγιο μέσα από την τηλεόραση. «Σβήνεται» μέσα σε λίγα λεπτά μια διαδρομή χρόνων στο Κίνημα, αλλά και θερμής φιλίας με τον νυν πρόεδρο, Ευάγγελο Βενιζέλο. Όλα αυτά όταν πριν από ένα χρόνο περίπου, αμφότεροι δήλωναν σε κοινή συνέντευξη Τύπου τη συμπόρευσή τους για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, με το φωτογραφικό στιγμιότυπο του θερμού εναγκαλισμού μπροστά στις κάμερες να σχολιάζεται από το διαδίκτυο με φόντο τη λέξη LO.VE. Την επόμενη ημέρα του «διαζυγίου» λέει ανοιχτά πως στενοχωρήθηκε με την απόφαση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ωστόσο στο περιοδικό CRASH, σε μια εφ΄ όλης της ύλης συζήτηση, ανοίγει τα χαρτιά του και τονίζει τα εξής: «Με τον Ευάγγελο Βενιζέλο θα μπορούσαμε να είχαμε συνδυαστεί αρμονικά. Είχαμε όλες τις δυνατότητες. Η διαφωνία μας, όμως, ήταν στρατηγικής φύσης, για την πορεία της χώρας και της παράταξης. Δεν έχω ευθύνη για όσα έγιναν. Και οι καθαρές λύσεις είναι απολύτως απαραίτητες στις μέρες μας».

▲ ▲

”

T

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΝΑΝΝΟ

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:17 μ.μ. Page 14

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Σήμερα, πάντως, τον πειράζει ιδιαίτερα όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος ασχολείται μαζί του. Είναι χαρακτηριστικό πως στα μέσα Ιανουαρίου, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ άφησε αιχμές για τον πρώην υπουργό, λέγοντας στα όργανα του Κινήματος, εν όψει συνεδρίου, πως δεν μπορεί να ξεκινήσει καριέρα κάποιος που «πιάνει» τα 60, φωτογραφίζοντας τον πρώην υπουργό. Η απάντηση Λοβέρδου; «Δεν είναι ηθικό και έντιμο να μιλώ για το ΠΑΣΟΚ και για την τύχη του, σε περίπτωση αλλαγής της ηγεσίας του. Άλλωστε, μετά τη διαγραφή μου δεν ασχολήθηκα με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, αν και εκείνος ασχολείται μαζί μου, από ό,τι διαβάζουμε» λέει στο περιοδικό, βάζοντας ένα τέλος στη σχέση τους. Σε αυτό το σημείο απαντάει και σε εκείνους που τον κατηγορούν πως από δικούς του χειρισμούς έφυγε από το Κίνημα, καθώς δεν συμμετείχε στα όργανα του κόμματος, όπως και στις συνεδριάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας: «Δεν ισχύει αυτό. Περιόδευσα, βγήκα στα ΜΜΕ, πήγα στην περιφέρεια, ακόμα και όταν το ΠΑΣΟΚ κατέρρεε. Αυτά τα λένε όσοι επαγγέλλονται το διακινητή ψευδοπληροφοριών και ψευδοπαραπολιτικών ειδήσεων. Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ με διέγραψε επειδή δημιουργήσαμε μια πολιτική κίνηση, ενώ ταυτοχρόνως καλούσε τις υπάρχουσες πολιτικές κινήσεις να συμμετάσχουν στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ!».

Made in USA… Ο Ανδρέας Λοβέρδος, πλέον, έχει ριχτεί με τα μούτρα στη δημιουργία του νέου κόμματος, το οποίο θα πάρει σάρκα και οστά σε λίγους μήνες. Αν και τα στερεότυπα, «… τι θέλει τώρα ο Λοβέρδος να πετύχει», «… και αυτός υπέγραψε το μνημόνιο», ακούγονται στους διαδρόμους της Βουλής αλλά και στην πολιτική σκηνή, τουναντίον, εκείνος έχει άλλη άποψη: «Κάθε νέα πολιτική προσπάθεια εμπεριέχει την ελπίδα για κάτι καλύτερο. Αποδείχτηκε πως δεν ανήκω στα “αφρόψαρα" της πολιτικής. Δηλαδή σε εκείνους που ανεβαίνουν ξαφνικά στα ουράνια και μετά χάνονται. Παλεύω τις απόψεις μου για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες. Η πίστη μου σε αυτό που επιχειρούμε είναι ακλόνητη». Ο Ανδρέας Λοβέρδος, έχοντας την άποψη πως «το θέμα των πολιτών σήμερα δεν είναι ποιος λέει τα μεγαλύτερα ψέματα, αλλά ποιος είναι αποτελεσματικός στην εφαρμογή των όσων εξαγγέλλει», φέρεται έτοιμος να φέρει νέα ήθη και έθιμα στο πολιτικό σκηνικό, με τη δημιουργία του δικού του κόμματος, που αναμένεται να συζητηθούν. Το σημαντικότερο είναι πως ο πρώην υπουργός δεν θέλει να… κρυφτεί. Στην προσπάθειά του να προσελκύσει ψηφοφόρους, θα πει -όπως λέει και το επιτελείο τουτην αλήθεια με συγκεκριμένους αριθμούς. Τι θα κάνει; Θα ανακοινώσει -ακολουθώντας πιστά το status στις ΗΠΑ- τους σπόνσορες του νέου κόμματος, κάτι που άλλωστε τονίζει ο ίδιος στο CRASH: «Αυτήν την άποψη την έχω εδώ και 14 crash Φεβρουάριος 2013

31/01/2012. Σε κοινή συνέντευξη τύπου, οι Ανδρέας Λοβέρδος και Ευάγγελος Βενιζέλος δηλώνουν τη συμπόρευσή τους για την ηγεσία του Κινήματος. Η συγκεκριμένη φωτογραφία έκανε το γύρο του διαδικτύου με τον τίτλο «Lo.Ve.». πολλά χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς ποιος χρηματοδοτεί ένα κόμμα. Έτσι θα μπορεί να κρίνει και τις πολιτικές του θέσεις. Στις ΗΠΑ, που δίνεται αυτή η δυνατότητα, τα κόμματα και οι πολιτικοί εξοπλίζονται με μεγαλύτερο ποσοστό διαφάνειας σε σχέση με εμάς εδώ, όπου βασιλεύει η υποκρισία».

Mε τον Ευάγγελο Βενιζέλο θα μπορούσαμε να είχαμε συνδυαστεί αρμονικά. Διαφωνήσαμε για την πορεία της χώρας και του ΠΑΣΟΚ. Δεν έχω ευθύνη για όσα έγιναν.

Βέβαια, η συζήτηση αυτομάτως πηγαίνει στην κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων, την οποία ο ίδιος δεν τη… θέλει! Διαλαλείτε πως εφόσον το νέο κόμμα μπει στη Βουλή, στις επόμενες εκλογές, θα αρνηθείτε την αποδοχή της κρατικής χρηματοδότησης. Επικίνδυνο εγχείρημα σε καιρούς λιτότητας και σε μια περίοδο που ως επί το πλείστον τα κόμματα δεν μπορούν να πληρώσουν τους εργαζομένους τους… «Θα το παλέψουμε. Θέλουμε να ψηφιστεί ο νόμος που θα μας δώσει τη δυνατότητα. Γι’ αυτό θα το προτείνουμε. Κάτι πρέπει να γίνει. Τα υπερχρεωμένα στις τράπεζες πολιτικά κόμματα, με υποθήκη την κρατική χρηματοδότηση, αποτελούν μια αθλιότητα. Τα ερωτήματα των πολιτών για τα χρέη 250 εκατομμυρίων που έχουν τα κόμματα και για το ποσό της αποζημίωσης ενός βουλευτή είναι ταπεινωτικά. Πρέπει να σπάσουμε αυτόν τον κλοιό της αναξιοπιστίας».

Κανένα… σχόλιο για Παπανδρέου Αναπόφευκτα, το όνομα του Γιώργου Παπανδρέου δεν μπορούσε να λείψει από την κουβέντα! Άλλωστε, την ημέρα που έγινε η συζήτηση με τον Ανδρέα Λοβέρδο, ο πρώην υπουργός βρισκόταν στα «κάγκελα» με τον πρώην πρωθυπουργό, όταν αναφέρθηκε στην περίπτωση της προσφυγής της χώρας στο ΔΝΤ, κατονομάζοντας

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:18 μ.μ. Page 15

«Τηρώ πολιτικό ημερολόγιο από το 1999. Καταγράφω σε αυτό όλες τις σημαντικές πολιτικές στιγμές. Tο υλικό αυτό θα δημοσιευθεί μετά θάνατον», επισημαίνει ο Ανδρέας Λοβέρδος, επιβεβαιώνοντας ρεπορτάζ του CRASH. τον ίδιο, αλλά και τους Γιώργο Παπακωνσταντίνου και Λούκα Κατσέλη ως ηθικούς αυτουργούς και ενορχηστρωτές. Τότε, είχε προκαλέσει την έκρηξη του γραφείου Τύπου του Γιώργου Παπανδρέου, όπως και των στελεχών εκείνων που κατονόμαζε ως κηπουρούς, ωστόσο ο Ανδρέας Λοβέρδος τις επόμενες ημέρες προσπάθησε να υποβαθμίσει το συγκεκριμένο θέμα, παρά τις πιέσεις που δέχτηκε από το σύνολο των ΜΜΕ, αλλά και από μια μερίδα στελεχών του. Πάντως, η αναφορά του ξένισε αρκετούς -κυρίως μέσα στο ΠΑΣΟΚ-, καθώς θυμούνταν την ατάκα του πριν από κάποιους μήνες πως όποιος πειράξει τον Γιώργο Παπανδρέου θα γίνει μακελειό, κάτι που είχε αναφέρει σε τηλεοπτική εκπομπή και μάλιστα ζωντανά! Τι λέει σήμερα; «Και οι δύο παρεμβάσεις μου ισχύουν απολύτως, γιατί δεν αντιφάσκουν σε καμία περίπτωση. Μιλώ πολιτικά».

Μετά… θάνατον Πάντως, τα όσα συνέβησαν με την ένταξη της χώρας μας στο ΔΝΤ, αλλά και η εν γένει πορεία του στις εκάστοτε κυβερνήσεις που συμμετείχε, αποτυπώνονται από τον ίδιο σε ένα ημερολόγιο, το οποίο πρώτο το CRASH είχε αποκαλύψει σε εκτενές ρεπορτάζ! Ο ίδιος το επιβεβαίωσε στη συνέντευξη, καθώς, ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε τα εξής: «Τηρώ πολιτικό ημερολόγιο από το 1999. Καταγράφω σε αυτό όλες τις σημαντικές πολιτικές στιγμές. Το υλικό αυτό θα δημοσιευθεί μετά θάνατον» αναφέρει χαρακτηριστικά!

Φυγή από την πολιτική

Απεταξάμην… Με φόντο το κόμμα που θα ανακοινώσει, ο

Δεν ανήκω στα «αφρόψαρα» της πολιτικής, δηλαδή σε εκείνους που ανεβαίνουν ξαφνικά στα ουράνια και μετά χάνονται. Η πίστη μου σε αυτό που επιχειρούμε είναι ακλόνητη.

Ανδρέας Λοβέρδος προσπαθεί μετά βδελυγμίας να βγάλει από πάνω του τη «ρετσινιά» της τρόικας, καθώς, ακόμη και σήμερα, πολλοί τον κατηγορούν πως επί θητείας του στο υπουργείο Υγείας θεωρούνταν το «στρατιωτάκι» των δανειστών. Ο ίδιος νευριάζει, άλλωστε το έχει δείξει ξεκάθαρα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Η άποψή του για τα έργα και τις ημέρες στο υπουργείο παραμένει σταθερή: «Η ενοποίηση του κλάδου της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των ταμείων σε ένα, τον ΕΟΠΥΥ, ήταν αίτημα όλων των κυβερνήσεων από το 1970! Το καταφέραμε. Τα προβλήματά του οφείλονται στην έλλειψη χρηματοδότησης. Η έλλειψη, όμως, αυτή θα υπήρχε και επί των πολλών ταμείων, αφού οφείλεται στη μείωση των εισφορών λόγω ανεργίας και στη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, λόγω έλλειψης ιδίων πόρων, αλλά και της αδυναμίας δανεισμού. Αν τα ταμεία ήταν ενωμένα, τότε οι διοικήσεις θα πλήρωναν κατά προτεραιότητα τις συντάξεις, διότι ταμείο που δεν πλήρωνε πρώτη του μηνός τις συντάξεις θα κατέρρεε και δεν θα έμενε ευρώ για φάρμακα, γιατρούς και νοσοκομεία».

Οικογενειοκρατία… Ο Ανδρέας Λοβέρδος, επίσης, κατηγορείται έντονα πως στο νέο εγχείρημα που επιχειρεί, χρησιμοποιεί στελέχη τα οποία θεωρούνται «οικογένειά» του… Το νέο κόμμα θα έχει τη «μυρωδιά» της οικογενειοκρατίας; Γιατί σας κατηγορούν ότι στο νέο εγχείρημά σας θα συμμετέχουν στελέχη με τα οποία

▲ ▲

Τον Ανδρέα Λοβέρδο συνηθιζόταν να τον αποκαλούν μέσα στο ΠΑΣΟΚ πρωτοκλασάτο στέλε-

χος, το οποίο με αργά και σταθερά βήματα κέρδισε την εμπιστοσύνη του Κώστα Σημίτη και εν συνεχεία του Γιώργου Παπανδρέου. Θεωρεί την πολιτική σημαντικό παράγοντα στη ζωή του, ωστόσο δίνει μια άλλη πτυχή της πολιτικής του ζωής όταν αναφέρει τα εξής: «Να φύγω από την πολιτική, ναι, το σκέφτηκα και μάλιστα πολλές φορές, αλλά δεν το έκανα. Δεν σκέφτομαι να δραπετεύσω από τα προβλήματα της χώρας. Θα δώσω τη μάχη μέχρι τέλους».

Φεβρουάριος 2013

crash 15

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:18 μ.μ. Page 16

Ο Λοβέρδος δεν κρύβει τη συμπάθειά του στον Κώστα Σημίτη, εν αντιθέσει με τον Γιώργο Παπανδρέου και την άποψη που έχει γι’ αυτόν, αναφορικά με την έλευση του ΔΝΤ στη χώρα μας ▲ ▲

έχετε συνεργαστεί στο παρελθόν, π.χ. στο υπουργείο Υγείας. «Δεν έχετε καθόλου δίκιο. Στα ιδρυτικά μέλη και τη Διοικούσα μόνο 2-3 άτομα υπήρξαν συνεργάτες μου. Το προσέξαμε πολύ αυτό. Το κράτος, ο νεποτισμός, οι γραφειοκράτες των κομμάτων βρίσκονται στους αντίποδες των προσπαθειών μας. Τα σημερινά κόμματα ανήκουν στο κράτος, είναι προέκτασή του. Χρηματοδοτούνται από αυτό, τα βασικά τους στελέχη προέρχονται από τη δημοσιοϋπαλληλία ή από τις ΔΕΚΟ. Δεν έχουμε σχέση με όλα αυτά. Γι’ αυτό άλλωστε προτείνουμε τη νομοθέτηση της δυνατότητας να μπορούν να χρηματοδοτούνται τα κόμματα και οι βουλευτές μόνο από ιδιώτες-χρηματοδότες με διαφάνεια και να μπορούν να αρνούνται την κρατική χρηματοδότηση».

Το όνομα του… κόμματος Ο Ανδρέας Λοβέρδος ήδη βρίσκεται σε επαφή με πολλά στελέχη, που κυρίως αποχώρησαν για διάφορους λόγους από το ΠΑΣΟΚ, αλλά και με νυν βουλευτές, που ως γνωστόν ήταν πάντα της επιρροής του. Ραγκούσης, Διαμαντοπούλου και άλλοι συζητούν μαζί του. Το παράδειγμα της ανεξαρτητοποίησης του Χρήστου Αηδόνη θεωρείται τρανταχτό και για πολλούς που γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις εντός ΠΑΣΟΚ, αναμενόμενο, και μάλι16 crash Φεβρουάριος 2013

στα… καθυστερημένο γεγονός, μέσα στη θύελλα των μνημονίων και φυσικά της Λίστας Λαγκάρντ, που αποτέλεσε την αφορμή της φυγής! Πάντως, ο πρώην υπουργός θα ακολουθήσει το μοντέλο του… Γιώργου Παπανδρέου, δηλαδή η εκλογή του νέου προέδρου στο κόμ-

Ο κ. Σημίτης παρεμβαίνει με τις απόψεις του για τα μεγάλα προβλήματα της χώρας και δεν επιτρέπει σε κανέναν να τον αναμειγνύει στην καθημερινή άσκηση πολιτικής

μα που ετοιμάζει θα γίνει από τη βάση, ωστόσο το… διαφορετικό θα είναι στην ανάδειξη της ηγετικής ομάδας, καθώς αυτή θα εκλεγεί από το ιδρυτικό συνέδριο. Ήσασταν πάντα -και το γνωρίζω- εναντίον του αρχηγικού μοντέλου στο ΠΑΣΟΚ. Ποιο θα είναι το μοντέλο που θα ακολουθήσετε εσείς; Και μια διευκρίνιση: Εσείς θα είσαστε ο πρόεδρος; «Ο πρόεδρος πρέπει να εκλεγεί από τη βάση, από τους πολίτες, και η ηγεσία από το ιδρυτικό συνέδριο. Η συλλογική ηγεσία είναι αναπόφευκτη, διότι τα μέτωπα σύγκρουσης που θα ανοίξουμε με τον παρασιτισμό θα είναι πολλά. Πασχίζουμε να ενώσουμε. Τελικός στόχος είναι η επανασυγκρότηση της μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης. Κι έτσι να σημειώσουμε μια μεγάλη επιτυχία στις επόμενες εκλογές. Την επομένη των εκλογών θα διαμορφωθεί ο νέος δικομματισμός, με την αντιπαράθεση ενός κεντροδεξιού κι ενός κεντροαριστερού σχήματος». Για να μιλήσουμε ποδοσφαιρικά: Το νέο κόμμα έχει μπει στη διαδικασία να κλείσει από τώρα «μεταγραφές» από άλλους πολιτικούς χώρους ώστε να τις ανακοινώσει σε λίγους μήνες; Έχει γραφτεί και δεν έχει διαψευστεί πως μιλάτε με στελέχη από

012_017_Loverdos 01/02/2013 7:18 μ.μ. Page 17

σκήνιο συζητείται έντονα πως το κόμμα Λοβέρδου, που θα ανακοινωθεί, δεν θα είναι το… μόνο, καθώς υπάρχουν διαβουλεύσεις στο εκσυγχρονιστικό μπλοκ του Κώστα Σημίτη για τη γέννηση πολιτικού φορέα με άρωμα… τεχνοκρατών! Μάλιστα, στις συζητήσεις που γίνονται, το όνομα του Λουκά Παπαδήμου βρίσκεται ψηλά, καθώς τα δημοσιεύματα τον φέρνουν να είναι θετικός στην προοπτική να βγει μπροστά, έχοντας τη στήριξη του πρώην πρωθυπουργού! Ο Ανδρέας Λοβέρδος, ως γνωστόν, προέρχεται από το εκσυγχρονιστικό μπλοκ. Δεν είναι τυχαίο πως, παραδοσιακά, βρίσκεται στο πλάι του Κώστα Σημίτη, ωστόσο ξεκαθαρίζει πως δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο: «Δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση, εξ όσων γνωρίζω. Ο κ. Σημίτης παρεμβαίνει με τις απόψεις του για τα μεγάλα προβλήματα της χώρας και δεν επιτρέπει σε κανέναν να τον αναμειγνύει στην καθημερινή άσκηση πολιτικής. Τον κ. Παπαδήμο τον χρησιμοποιούν παραπολιτικά ορισμένοι, που δεν μπορούν να βγάλουν τον εαυτό τους μπροστά. Ο ίδιος είναι απολύτως σαφής με τον τρόπο που κινείται» λέει ο πρώην υπουργός.

«Όχι» στον Αντώνη Σαμαρά Ο πρώην υπουργός τονίζει ότι δεν μπορεί να συνεργαστεί το κόμμα που θα ιδρύσει με τον Αντώνη Σαμαρά, καθώς ακολουθεί διαφορετική πολιτική διαδρομή όλα τα μήκη και τα πλάτη της Βουλής… «Πρέπει να καλύψουμε το πολιτικό κενό από τις παρυφές της ΝΔ έως τις παρυφές του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό μπορεί να γίνει με τα στελέχη που θα ιδρύσουμε το κόμμα το οποίο θα υπηρετήσει τη νέα Ελλάδα και στη συνέχεια με ένα μετωπικό σχήμα που θα επιδιώξουμε να συγκροτηθεί από εμάς, τη ΔΗΜΑΡ, το ΠΑΣΟΚ και όλους τους ανένταχτους και τα δίκτυα του χώρου. Θα υπάρξουν πολλές εξελίξεις στο πλαίσιο αυτής της Βουλής κι εμείς πρέπει να ιδρύσουμε το νέο κόμμα έως το Μάιο-Ιούνιο, διότι, μην ξεχνάτε, το Μάιο του 2014 έχουμε ευρωεκλογές και δημοτικές εκλογές». Στελέχη του ΠΑΣΟΚ, που για διάφορους λόγους απομακρύνθηκαν από το ΠΑΣΟΚ, όπως π.χ. η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Γιάννης Ραγκούσης κ.α. είναι πρόσωπα τα οποία θα θέλετε να συμμετάσχουν στο νέο κόμμα; «Πρέπει να πάμε πολλοί μαζί. Γι’ αυτό και γίνονται ζυμώσεις που άλλοτε πυκνώνουν και άλλοτε αραιώνουν. Από την πλευρά μου όμως ξεκαθαρίζω πως συμμετέχω στις συζητήσεις για να υπάρχει τελικό αποτέλεσμα κι όχι για να μην υπάρχει. Άρα, στο τέλος, ό,τι κι αν γίνει, το νέο σχήμα θα προκύψει. Οι αναβολές είναι η πρόφαση του δισταγμού, του φόβου και της έλλειψης πίστης στις δυνάμεις μας. Ήδη συμ-

φωνήσαμε με τη Δυναμική Ελλάδα του Ηλία Μόσιαλου να προχωρήσουμε σε διμερείς συνομιλίες με στόχο την καταγραφή των πολιτικών θέσεων που μας ενώνουν».

Το κόμμα Σημίτη-Παπαδήμου… Το τελευταίο χρονικό διάστημα, στο παρα-

Ο Τσίπρας αλλάζει πολιτική πριν κυβερνήσει, όσο κι αν δεν το παραδέχεται. Άλλα λόγια για τους Έλληνες, δημαγωγικά, που δημιουργούν αυταπάτες, κι άλλα λόγια στο εξωτερικό.

Στη συζήτηση το όνομα του Αντώνη Σαμαρά «ακούστηκε» για πρώτη φορά στην ερώτηση αν ποτέ συνεργαστεί μαζί του. Ο Ανδρέας Λοβέρδος, ήταν ξεκάθαρος: «Όχι. Διότι είναι άλλη η πολιτική διαδρομή μου. Στο σοσιαλδημοκρατικό χώρο θα κινηθώ έως το τέλος της δικής μου πορείας. Δεν πρόκειται να μετακινηθώ. Άλλωστε, όπως ήδη σας είπα, η χώρα έχει ανάγκη από ένα νέο δικομματισμό, με ένα κεντροδεξιό και ένα κόμμα της κεντροαριστεράς, ευρωπαϊκό, ανοικτό, ριζοσπαστικό, σοσιαλδημοκρατικό, με βάση ένα πρόγραμμα άμεσης δράσης για την Ελλάδα, για την οικονομία και για την ίδρυση νέων θέσεων εργασίας». Ο Ανδρέας Λοβέρδος, τέλος, δείχνει να ενδιαφέρεται και για το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι τυχαίο πως θέλει να «αρμέξει» στελέχη από το συγκεκριμένο χώρο, χρησιμοποιώντας σκληρή κριτική απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα, όταν λέει τα εξής: «Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί την πεπατημένη: άλλα λόγια για τους Έλληνες, λόγια δημαγωγικά, που δημιουργούν αυταπάτες, κι άλλα λόγια και κινήσεις στο εξωτερικό της χώρας, λόγια καθησυχαστικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει πολιτική πριν κυβερνήσει με τρόπο οφθαλμοφανή, όσο κι αν δεν το παραδέχεται. Οι πολίτες το αντιλαμβάνονται, γι' αυτό και δεν τον ενισχύουν δημοσκοπικά. Έτσι, δεν θα γίνει πλειοψηφία. Αν παρ' όλα ταύτα πλειοψηφήσει, τότε θα αποτελέσει μια νέα μεγάλη απογοήτευση για τον ελληνικό λαό. Και οι δύσκολοι καιροί στους οποίους ζούμε, δεν επιτρέπουν τέτοιες πολιτικές συμπεριφορές». Φεβρουάριος 2013

crash 17

018_023_kottakis 01/02/2013 7:11 μ.μ. Page 18

CRASήHνιο κ σ α ρ α Π

Σε κινούμενη άμμο το πολιτικό σύστημα

Τα σενAρια διAσΠασησ του σΥριΖα και

οι κινήσεις

σΤοΥρνAρα Ρ

αγδαίες πολιτικές διεργασίες, οι οποίες θα οδηγήσουν εκ νέου σε πλήρη αναδιάταξη του πολιτικού χάρτη αλλά και της διάταξης των κοινοβουλευτικών ομάδων, βρίσκονται σε εξέλιξη στο παρασκήνιο αυτή την εποχή, καθώς η απόφαση Τσίπρα να κινηθεί προς το κέντρο του πολιτικού φάσματος και να υιοθετήσει τη «ρεάλ πολιτίκ» προκαλεί έντονες εσωτερικές αντιδράσεις στο χώρο της Αριστεράς. Αντιδράσεις που ενδεχομένως να φθάσουν μέχρι και τη διάσπαση , όπως επισημαίνουν στο CRASH υψηλόβαθμες κοινοβουλευτικές πηγές. Η έντονη κινητικότητα που παρατηρείται στο χώρο της κεντροαριστεράς επηρεάζει άμεσα το χώρο της κεντροδεξιάς, καθώς, πέραν της αθόρυβης προετοιμασίας που κάνει ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς για να διαλύσει τη ΝΔ και να τη μετεξελίξει σε μια νέα αστική παράταξη, νέα ρεύματα και τάσεις ξεπηδούν στο προσκήνιο.

▲ ▲

Οι συνεχείς επικλήσεις στα προσωπικά του επιτεύγματα, η επίθεση στο καραμανλικό μπλοκ, η επιλογή να προλογίσει ο ίδιος τον Λουκά Παπαδήμο στην εκδήλωση του ΙΟΒΕ είναι γεγονότα που δείχνουν ότι ο Γιάννης Στουρνάρας έχει πάρει το προβάδισμα για να διαδραματίσει μελλοντικά ρόλο στο πολιτικό σκηνικό ως... νόμιμος κληρονόμος των εκσυγχρονιστών

του Μανώλη Κοττάκη

018_023_kottakis 01/02/2013 7:12 μ.μ. Page 19

μετά τη συζήτηση για τη Λίστα Λαγκάρντ Η μετεξέλιξη της Κουμουνδούρου από κόμμα ριζοσπαστικής αριστεράς σε κόμμα συστημικής αριστεράς έχει κάνει τους βασικούς εκπροσώπους του Αριστερού Ρεύματος να νιώθουν άβολα στο νέο σοσιαλδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ που πάει να δημιουργηθεί, γι’ αυτό και λοξοκοιτούν τόσο προς τα αριστερά τους όσο και προς τα δεξιά τους

018_023_kottakis 01/02/2013 7:12 μ.μ. Page 20

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

▲ ▲

Πρωταγωνιστής των νέων τάσεων είναι ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος άνοιξε ξαφνικά περπατησιά και φιλοδοξεί να ηγηθεί εκσυγχρονιστικού φιλελεύθερου κόμματος, το οποίο θα παίζει ρόλο αντίστοιχο του Γκένσερ στις μελλοντικές κυβερνήσεις συνασπισμού. Παράλληλα, η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι το δίλημμα «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» παύει να λειτουργεί στην κοινωνία όσο στο παρελθόν και ότι ο χώρος των κομμάτων διαμαρτυρίας θα αρχίσει να συρρικνώνεται, μικρότερα κόμματα όπως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες του Πάνου Καμμένου ξεκίνησαν την προετοιμασία για τη μετεξέλιξή τους σε αμιγώς «πατριωτικά», γι’ αυτό και ρίχνουν γέφυρες προς παλαιούς εκπροσώπους των ρευμάτων αυτών, τόσο μέσα στο ΠΑΣΟΚ όσο και μέσα στο ΚΚΕ. Ορόσημο για την πλήρη αναδιάταξη του πολιτικού χάρτη θα αποτελέσουν τα συνέδρια των κομμάτων που έχουν προγραμματιστεί για τις αρχές της άνοιξης. Τόσο η Κουμουνδούρου όσο και το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και η Δημοκρατική Αριστερά προγραμματίζουν για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο κατ’ ουσίαν συνέ-

Η τοποθέτηση του Δημήτρη Παπαδημούλη ως κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας από τους λόγους που ο Παναγιώτης Λαφαζάνης έχει βγει στο «αντάρτικο» δρια επανίδρυσης και επαναοριοθέτησης, τα οποία θα σηματοδοτήσουν διασπάσεις, προσχωρήσεις, μετακινήσεις κ.λπ.

Καζάνι που βράζει ο ΣΥΡΙΖΑ Το κόμμα στο οποίο το καζάνι βράζει περισσότερο από κάθε άλλο είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το Αριστερό Ρεύμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη, ο οποίος από καιρό έχει κάκιστες σχέσεις με τον αρχηγό του, Αλέξη Τσίπρα, παρακολουθεί με αμηχανία τη μετεξέλιξη της Κουμουνδούρου από κόμμα ριζοσπαστικής αριστεράς σε κόμμα συστημικής αριστεράς. Η στροφή του Τσίπρα στη «ρεάλ πολιτίκ», η συνάντησή του με τους Σόιμπλε-Φούχτελ στο Βερολίνο, το... προσκύνημα στη Μέκκα του καπιταλισμού, Νέα Υόρκη, οι επισκέψεις Τσίπρα σε Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ΔΝΤ, η δέσμευσή του ότι «δεν θα σκίσει τη δανειακή σύμβαση», η απόπειρα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης να μετεγγράψει ΠΑΣΟΚογενή στελέχη στον ΣΥΡΙΖΑ, η προκλητική κάλυψη που παρέχει στον Γιώργο Παπανδρέου σε όλες τις κοινοβουλευτικές του περιπέτειες και η αποκήρυξη του όρου «Αριστερά» σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (οι όροι κέντρο, δεξιά, κεντροαριστερά είναι «σχετικοί» είπε) έχουν κάνει τους βασικούς εκπροσώπους του Αριστερού Ρεύματος να νιώθουν άβολα στο

νέο σοσιαλδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ που πάει να δημιουργηθεί, γι’ αυτό και λοξοκοιτούν τόσο προς τα αριστερά τους όσο και προς τα δεξιά τους. Ενδεκτικά του πολύ κακού κλίματος στις σχέσεις Λαφαζάνη-Τσίπρα είναι μερικά πρόσφατα γεγονότα: Όταν ο ηγέτης του Αριστερού Ρεύματος προκλήθηκε στη Βουλή από τον Άδωνη Γεωργιάδη με την ατάκα «όπως πάτε, σας βλέπω να φτιάχνετε νέο κόμμα με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τον Αλαβάνο για να συνεργαστείτε με το ΚΚΕ», εκείνος όχι μόνο δεν το διέψευσε, αλλά είπε: «Ιστορικά, τα αριστερά κόμματα στην πορεία τους προς την εξουσία εξουδετερώνουν πάντα τα ριζοσπαστικά τμήματά τους! Ακόμη και με... φυσικό τρόπο». Η ενόχληση του Λαφαζάνη προκλήθηκε από το γεγονός ότι ο αρχηγός του δεν τον διόρισε κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο στη μεγάλη μάχη για τη Λίστα Λαγκάρντ και τον αντικατέστησε με τον Δημήτρη Παπαδημούλη. Γι’ αυτόν το λόγο οι βουλευτές του Αριστερού Ρεύματος προχώρησαν σε... αντίποινα. Οι διαρροές που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ στις κάλπες για την ψηφοφορία Λαγκάρντ κινήθηκαν από 15 στην κάλπη για τον Βενιζέλο έως 26 στην κάλπη για τον Παπαδήμο. Κανονική ανταρσία, λοιπόν !

Το Αριστερό Ρεύμα ενδιάμεσος πόλος στο ΚΚΕ;

Στο «Ρεύμα» είναι ενοχλημένοι για τον παρασκηνιακό ρόλο που παίζει η Λούκα Κατσέλη στην

Ο πρωθυπουργός, αξιοποιώντας το πολιτικό ιμπέριουμ που του έδωσαν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, απηύθυνε πρόσκληση για πολιτικές συμμαχίες προς όλα τα στελέχη που ασπάζονται τις αρχές της παράταξής του, εκτός ΝΔ εννοείται. Αποδέκτες της πρόσκλησης είναι, φυσικά, στελέχη που κινούνται στον παλαιό εκσυγχρονιστικό χώρο αλλά και της ανανεωτικής αριστεράς.

018_023_kottakis 01/02/2013 7:12 μ.μ. Page 21

κοινωνία. Ενοχλείται μάλιστα που η αριστερά δεν ασχολείται με τον πατριωτισμό. Ο ίδιος ο Κοτζιάς σε πρόσφατη συνέντευξή του σημείωσε με απογοήτευση ότι η λέξη «πατρίδα» συναντάται μόνο μία φορά στη νέα προγραμματική διακήρυξη που ενέκρινε η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της Κουμουνδούρου. Η εξέλιξη αυτή έχει σημασία, γιατί όποτε η Κουμουνδούρου έχει πρόβλημα διαρρέει ότι ο Τσίπρας, αν κερδίσει, δεν θα σχηματίσει κυβέρνηση αριστεράς, αλλά κυβέρνηση προσωπικοτήτων, στην οποία θα μετάσχει και ο καθηγητής Κοτζιάς.

Ο Πάνος Καμμένος, αν και προσγειωμένος μετά τη μίνι διάσπαση του κόμματός του, έχει αναθαρρήσει, καθώς πιστεύει ότι το κόμμα του μπορεί να αποτελέσει τον ιδανικό προορισμό για τους «άστεγους» του πατριωτικού χώρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχει αποταθεί στη Λιάνα Κανέλλη, η οποία λέγεται ότι δεν νιώθει βολικά στο ΚΚΕ μετά την οριστικοποίηση της απόφασης για την παραίτηση Παπαρήγα. προσέγγιση του Τσίπρα με το στενό παπανδρεϊκό περιβάλλον και βγάζουν «σπυράκια» όταν βλέπουν να αρθρογραφεί στην «Αυγή» η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, που ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών υπέγραψε όλα τα μνημόνια. Σύμφωνα με πληροφορίες του CRASH, τόσο ο Παναγιώτης Λαφαζάνης όσο και ο Αλέκος Αλαβάνος, που από καιρό είναι μετωπικά αντίθετος στην πολιτική Τσίπρα, παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο ΚΚΕ για τη διαδοχή της Αλέκας Παπαρήγα, η οποία 22 χρόνια μετά την εκλογή της στο αξίωμα της γραμματέως του ΚΚΕ σκέπτεται να παραδώσει τη σκυτάλη. Εάν η νέα ηγεσία είναι συμβατή με τα σχέδιά τους τότε δεν θα πρέπει να αποκλείεται καθόλου είτε η συνεργασία τους με το κόμμα από το οποίο προέρχονται είτε ακόμη και η επαναπροσχώρησή τους (δυσκολότερο). Η ίδια η Αλέκα Παπαρήγα σε μια πρόσφατη συνέντευξή της είπε ότι είναι υπαρκτό σενάριο η δημιουργία ενός ενδιάμεσου πόλου

μεταξύ ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ. Κλειδί για την επιτάχυνση των συνεργασιών αυτού του είδους είναι η ψήφιση ενός νέου εκλογικού νόμου που θα ευνοεί-πριμοδοτεί την κάθοδο συνασπισμών κομμάτων σε αυτήν τη μεταβατική φάση που διανύουμε. Ενδιαφέρον για συνεργασία με την ομάδα Λαφαζάνη δείχνει και ο Πάνος Καμένος, καθώς οι δύο άνδρες διατηρούν άριστη σχέση διαχρονικά, αλλά για την ώρα δεν υπάρχει κάτι που να συνηγορεί υπέρ ενός τόσο ακραίου σεναρίου. Έντονος προβληματισμός για τη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει και στις τάξεις του πάλαι ποτέ πατριωτικού ΠΑΣΟΚ. Η κίνηση «Πράττω» που συνέστησε μαζί με ΠΑΣΟΚοκογενή στελέχη ο προερχόμενος από την αριστερά καθηγητής Νίκος Κοτζιάς παρακολουθεί τελευταία με προβληματισμό τις κινήσεις Τσίπρα στην πολιτική σκακιέρα και δεν ενθουσιάζεται ιδιαίτερα από τις πρωτοβουλίες ενσωμάτωσης του ΣΥΡΙΖΑ στο σύστημα είτε με το άνοιγμα στον ξένο παράγοντα είτε με άνοιγμα σε πρόσωπα με αρνητικό πρόσημο στην ελληνική

Με την τροπή που έχουν λάβει οι εξελίξεις δεν είναι καθόλου απίθανο στο μέλλον ο νέος πολιτικός χάρτης να διαμορφωθεί ως εξής: στο αριστερό του άκρο το ΚΚΕ, στο δεξιό του άκρο η Χρυσή Αυγή, στο κέντρο του τα κόμματα-κορμοί (ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ) και στα πέριξ, δεξιά και αριστερά, τα κόμματακυβερνητικοί δορυφόροι, που θα συνεργάζονται στο πλαίσιο των κυβερνητικών συνασπισμών

Ποιους βολιδοσκοπεί ο Καμμένος Οι υπόγειες για την ώρα εντάσεις που παρατηρούνται στο χώρο της αριστεράς έχουν κάνει τον πρόεδρο των Ανεξαρτήτων Ελλήνων Πάνο Καμμένο να αναθαρρήσει, καθώς πιστεύει ότι το κόμμα του μπορεί να αποτελέσει τον ιδανικό προορισμό για τους άστεγους του πατριωτικού χώρου. Προσγειωμένος μετά τη μίνι διάσπαση του κόμματός του, ο Καμμένος αναγνωρίζει ότι ο αντιμνημονιακός χώρος με τα χαρακτηριστικά που διαθέτει σήμερα μπορεί να συρρικνωθεί περί το 30% συνολικά στις προσεχείς εκλογές, γι’ αυτό και επιχειρεί να αλλάξει προσανατολισμό και ακροατήριο στο κόμμα του. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχει αποταθεί στη Λιάνα Κανέλλη, η οποία λέγεται ότι δεν νιώθει βολικά στο ΚΚΕ μετά την οριστικοποίηση της απόφασης για την παραίτηση Παπαρήγα (αλλά και από τον τρόπο που της συμπεριφέρθηκε το κόμμα μετά την περιπέτεια που είχε με τον Κασιδιάρη), στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, στον Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, ακόμη και στον Παναγιώτη Λαφαζάνη, προκειμένου να ενωθούν διάσπαρτες δυνάμεις του παλαιού πατριωτικού χώρου. Στον Χαραλαμπίδη μάλιστα προσφέρεται και η θέση του επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας για να σηματοδοτηθεί η στροφή του κόμματος στον παπανδρεϊκό πατριωτισμό. Το αν θα ευδοκιμήσουν, βεβαίως, αυτές οι προσπάθειες είναι άγνωστο -δύσκολα η Κανέλλη μπορεί να αποφασίσει τέτοιο βήμα- αλλά εμείς τις καταγράφουμε γιατί δεν ζούμε πλέον στον κόσμο των βεβαιοτήτων.

Η «κεντροδεξιά ελιά» και ο «σκάουτερ» Χρύσανθος Λαζαρίδης

▲ ▲

Στο χώρο της κεντροδεξιάς παρατηρούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο χώρο της αριστεράς και είναι ενδιαφέρον ότι με πρωτοβουλία του στενού συνεργάτη του Αντώνη Σαμαρά, Χρύσανθου Λαζαρίδη, επιχειρείται η ταύτιση της Κουμουνδούρου με τις εξτρεμιστικές αριστερές ομάδες βίας και κατά συνέπεια η ακύρωση της απόπειρας διείσδυσής της στο κέντρο και το μεσαίο χώρο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς χαρακτήρισε τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνέντευξή του «περιθωριακό κόμμα». Η ταύτισή του με τα άκρα αποτελεί στρατηγική επιλογή της ΝΔ. Από την άλλη, ο πρωθυπουργός, αξιοποιώντας το πολιτικό ιμπέριουμ που του έδωσαν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, απηύΦεβρουάριος 2013

crash 21

018_023_kottakis 01/02/2013 7:13 μ.μ. Page 22

Ευάγγελος Βενιζέλος και Φώτης Κουβέλης δεν αποκλείεται στο μέλλον να συνεργαστούν, με τα τελευταία σενάρια να τους στέλνουν αμφότερους σε κοινή κάθοδο στις επόμενες εκλογές

▲ ▲

θυνε πρόσκληση για πολιτικές συμμαχίες προς όλα όσα στελέχη ασπάζονται τις αρχές της παράταξής του, εκτός ΝΔ εννοείται. Αποδέκτες της πρόσκλησης είναι φυσικά στελέχη που κινούνται στον παλαιό εκσυγχρονιστικό χώρο, αλλά και της ανανεωτικής αριστεράς, καθώς τελευταία όλο και περισσότερα στελέχη από το χώρο αυτό αναγνωρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινηθεί μόνο από την εμμονή στις μεταρρυθμίσεις, αλλά και από την ένωση των διάχυτων μεταρρυθμιστικών δυνάμεων. Ο Χρύσανθος Λαζαρίδης είναι μάλιστα σε ανοικτή γραμμή με πολλά από αυτά τα στελέχη. Στόχος του κυρίου Σαμαρά είναι η δημιουργία μιας «κεντροδεξιάς ελιάς», ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα συνεργασίας με τις δυνάμεις αυτές, οι οποίες είτε θα προσχωρήσουν αυτοτελώς ως συνεργαζόμενες στο νέο αστικό κόμμα είτε θα συγκροτήσουν μαζί του συνασπισμό κομμάτων, πριμοδοτούμενο από τον εκλογικό νόμο σε περίπτωση που αυτός αλλάξει.

Το εκσυγχρονιστικό μπλοκ αναδιοργανώνεται

Στον εκσυγχρονιστικό χώρο των παλιών σημιτικών ήδη υπάρχει έντονη κινητικότητα και δεν είναι καθόλου τυχαία η συγκέντρωση στελεχών από αυτόν το χώρο με αφορμή τη βράβευση Παπαδήμου από το ΙΟΒΕ. Μετά τον Ανδρέα Λοβέρδο, ο οποίος συγκέντρωσε όλες του τις δυνάμεις σε μία πολιτική κίνηση για να έχει περιθώρια ελιγμών και διαπραγματεύσεων την ώρα της μεγάλης αλλαγής, στο προσκήνιο βγαίνει και ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος δηλώνει «κεντροαριστερός, με την καρδιά του στον ευρωπαϊκό εκσυγχρονιστικό χώρο». Οι τελευταίες εμφανίσεις του τεχνοκράτη καθηγητή, που μιλά στα μέσα ενημέρωσης σε πρώτο ενικό πρόσωπο για τα επιτεύγματά του, η ανοικτή επίθεσή του στο καραμανλικό 22 crash Φεβρουάριος 2013

μπλοκ, η επιλογή που έγινε να προλογίσει ο ίδιος τον Λουκά Παπαδήμο στην εκδήλωση του ΙΟΒΕ ωσάν να πρόκειται για τον νόμιμο κληρονόμο του εκσυγχρονιστικού ρεύματος- είναι γεγονότα που δείχνουν ότι ο Στουρνάρας έχει πάρει το προβάδισμα να ηγηθεί ώστε να παίξει μελλοντικά ρόλο «Βεστερβέλε του Σαμαρά». Τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν μάλιστα ότι τα σχέδια για νέο κόμμα από τον Αντώνη Σαμαρά ακυρώνονται, καθώς θα έδινε την εντύπωση στους ξένους ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται για εκλογές, κάτι που δεν θέλει ο πρωθυπουργός. Έτσι προκρίνεται το σενάριο του ευρωπαϊκού συνασπισμού δυνάμεων με την προσθήκη σε αυτόν ενός νέου κόμματος υπό τον Γιάννη Στουρνάρα, με τον οποίο ο πρωθυπουργός έχει συνάψει στρατηγική συμμαχία.

Οι κινήσεις των ανεξαρτητοποιημένων Κινητικότητα στο χώρο της κεντροδεξιάς δείχνουν και οι βουλευτές Κώστας Μαρκόπουλος, Γιάννης Κουράκος και Χρήστος Ζώης, που αποχώρησαν από το κόμμα Καμμένου. Από τη μία κινούνται προς την ίδρυση νέου κόμματος, από την άλλη, γνωρίζοντας το στρατηγικό αδιέξοδο του εγχειρήματός τους, λοξοκοιτούν και προς τη ΝΔ, μη τυχόν υπάρξει και κανένα νεύμα από εκεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Μαξίμου έχει διαμηνύσει στους

βουλευτές ότι αν με τη στάση τους στις ψηφοφορίες δείξουν ότι συμπλέουν με την κυβέρνηση τότε θα εξεταστεί το ζήτημα της επανένταξής τους στα ψηφοδέλτια του κόμματος λίγο πριν από τις προσεχείς εκλογές.

Κοινή κάθοδος ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ στις εκλογές;

Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον: οι εξελίξεις σε ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ για την πιθανή κοινή κάθοδο στις εκλογές. Οι μνηστήρες είναι πολλοί. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος άντεξε στις ψηφοφορίες και έμεινε όρθιος, ο Φώτης Κουβέλης παραμένει ο δημοφιλέστερος στο χώρο, ενώ ο Ανδρέας Λοβέρδος με τις αποκαλύψεις του επιδιώκει να αναδειχθεί σε ηγέτη ενός τμήματος των κεντροαριστερών δυνάμεων. Πολλά θα κριθούν από τα συνέδρια των κομμάτων αυτών και την ισχυρή επαναβεβαίωση των ηγεσιών τους... Με την τροπή που έχουν λάβει οι εξελίξεις, δεν είναι καθόλου απίθανο στο μέλλον ο νέος πολιτικός χάρτης να διαμορφωθεί ως εξής: στο αριστερό του άκρο το ΚΚΕ, στο δεξιό του άκρο η Χρυσή Αυγή, στο κέντρο του τα κόμματα-κορμοί (ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ) και στα πέριξ, δεξιά και αριστερά, τα κόμματα-κυβερνητικοί δορυφόροι που θα συνεργάζονται στο πλαίσιο των κυβερνητικών συνασπισμών... Έχουμε μέλλον.

Ιδιαίτερη κινητικότητα παρατηρείται στους κόλπους του πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικού μπλοκ. Ο Κώστας Σημίτης αθόρυβα κινείται στο παρασκήνιο, την ίδια ώρα που ο Λουκάς Παπαδήμος επανεμφανίζεται στο πολιτικό σκηνικό, τροφοδοτώντας τα σενάρια για τη δημιουργία νέου κόμματος με «άρωμα» τεχνοκρατών.

018_023_kottakis 01/02/2013 7:13 μ.μ. Page 23

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:52 μ.μ. Page 24

CRASHνιο ή Παρασκ

ΑΣΦΥΚΤΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:52 μ.μ. Page 25

ΚΑΙ ΜΟΣΧΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑ ΓΙΑ ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ

“ Ξέρουμε! Δεν θέλουμε” “να πέσει η κυβέρνηση. ” Α ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ:

Θυμηθείτε τι έπαθε o Καραμανλής... ΜΑΞΙΜΟΥ:

Γράφει ο Σπύρος Νάννος

ύγουστος 2012. Στο αεροδρόμιο των Σπάτων φθάνει ινκόγκνιτο ο Αμερικανός αναπληρωτής υφυπουργός Οικονομικών, Τσαρλς Κόλινς. Περνάει απαρατήρητος. Χωρίς να έχει ενημερώσει κανέναν, πηγαίνει στην αμερικανική πρεσβεία. Ο πρέσβης Ντάνιελ Μπένετ Σμιθ τον περιμένει. Η συζήτηση αφορά την ελληνική οικονομία, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στα ενεργειακά θέματα. Το κύριο πιάτο στο μενού είναι το ρωσικό ενδιαφέρον για την ελληνική αγορά ενέργειας, ωστόσο αποφάσεις δεν… πάρθηκαν. Το ραντεβού ολοκληρώνεται, όμως εν συνεχεία και κάτω από άκρα μυστικότητα, ο αναπληρωτής υφυπουργός έχει πριβέ συναντήσεις με κυβερνητικά στελέχη. Τονίζει και μάλιστα σε «ξύλινη γλώσσα» πως η εμπλοκή των Ρώσων στα ελληνικά ενεργειακά ζητήματα πρέπει να αποτραπεί. Εξηγεί τη στάση της Αμερικής, υπενθυμίζοντας τα όσα συνέβησαν στην περίοδο Καραμανλή μετά το άνοιγμα των ελληνορωσικών σχέσεων και τη συμφωνία για τη δημιουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, θέλοντας να ασκήσει τη μέγιστη δυνατή πίεση στην ελληνική πλευρά.

▲ ▲

Οι Αμερικανοί προειδοποιούν για άμεσες επιπτώσεις αν ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ καταλήξουν στους Ρώσους. Οι Ρώσοι δίνουν τα περισσότερα και απαιτούν να πάρουν τη δουλειά, αλλιώς ξεκαθαρίζουν ότι θα παγώσουν εντελώς οι σχέσεις με την Αθήνα. Οι Γερμανοί δεν λένε τίποτα μέχρι στιγμής, ενώ ο Σαμαράς τηρεί στάση αναμονής και προγραμματίζει ταξίδια σε Μόσχα και Ουάσιγκτον.

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:53 μ.μ. Page 26

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

Σύμφωνα με απόλυτα εξακριβωμένες πληροφορίες του CRASH, το Μέγαρο Μαξίμου απάντησε ότι «έχουμε αποκτήσει εμπειρία από την κυβέρνηση Καραμανλή. Δεν θέλουμε να πέσει η κυβέρνηση. Πρέπει όμως και εσείς να ανεβάσετε το τίμημα. Πρέπει να πιεστούν οι Αζέροι να ανεβάσουν το τίμημα». Η «ενημέρωση» φθάνει και στα γραφεία του ΤΑΥΠΕΔ. Τα τηλέφωνα παίρνουν φωτιά και η «είδηση» για την αμερικανική παρέμβαση φθάνει στο Παλαιό Ψυχικό, στην έδρα της ρωσικής πρεσβείας. Ο Βλαντιμίρ Τσικβισβίλι, ο Ρώσος πρέσβης, ενημερώνει τη Μόσχα. Η εντολή που παίρνει, όπως φάνηκε και στη συνέχεια, είναι να επιχειρήσει να ξαναβάλει τους Ρώσους στο παιχνίδι και να απαντήσει εμπράκτως στις αμερικανικές πιέσεις. Ο ίδιος ξεκινάει ένα μπαράζ συναντήσεων με κυβερνητικά στελέχη, δείχνοντας ιδιαίτερη προτίμηση στο… ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα στον Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός Περιβάλλοντος, με αρμοδιότητα στα ενεργειακά θέματα. Οι Ρώσοι είναι ξεκάθαροι και εξίσου πιεστικοί. Προειδοποίησαν ότι αν δεν πάρουν τη ΔΕΠΑ οι σχέσεις μας θα περάσουν σε απροσδιόριστης διάρκειας πάγωμα. Με λίγα λόγια, μόλις είχε ξεκινήσει ο -νέος- ψυχρός πόλεμος Αμερικής-Ρωσίας για την ενέργεια στην Ελλάδα. Και οι διαγωνισμοί ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου)-ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου) είναι μόνον η αρχή… Στις τελευταίες εβδομάδες, το ενεργειακό παιχνίδι στην Ελλάδα θεωρείται καυτό. Η ελληνική κυβέρνηση επικεντρώνει την προσοχή της στο ενεργειακό δίδυμο ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ με στόχο, βεβαίως, να πιάσει το στόχο των 2,5 δισ. ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις, τον οποίο έχει θέσει η τρόικα για το 2013. Ο… βραχνάς για τον Αντώνη Σαμαρά είναι μεγάλος, καθώς στο γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου δεσπόζει το τελεσίγραφο που έχουν αποστείλει οι δανειστές, όπου με bold γράμματα σημειώνεται πως μέχρι τον Ιούνιο θα πρέπει να έχουν μπει σε τροχιά υλοποίησης 13 από τα 22 projects που προβλέπονται -συνολικά- για φέτος. Αυτό άλλωστε ανέφερε και η έκθεση του ΔΝΤ -η τελευταία που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο-, δείχνοντας ξεκάθαρα πως οι αποφάσεις για τα ενεργειακά θέματα πρέπει να έχουν ημερομηνία λήξης και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Βεβαίως, υπάρχει και η πιο σημαντική παράμετρος -εδώ που έφτασαν τα πράγματα- για τον Αντώνη Σαμαρά: εφόσον δεν επιτευχθούν οι αποκρατικοποιήσεις, θα ενεργοποιηθεί ο όρος-φωτιά του 3ου Μνημονίου, που προβλέπει επιβολή μέτρων για τους Έλληνες φορολογούμενους. Γι’ αυτό ο διαγωνισμός ΔΕΠΑΔΕΣΦΑ θεωρείται από την αρχή επιβεβλημένος, ωστόσο το μεγαλύτερο αγκάθι για το Μέγαρο Μαξίμου περνάει από το διπλωματικό πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής, όπως φαίνεται ξεκάθαρα τις τελευταίες εβδομάδες. Είναι χαρακτηριστικό πως στο παρασκήνιο εκτυλίσσεται μια γεωστρατηγική μάχη μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ από τη μια πλευρά και Ρωσίας από την άλλη, για να αποτραπεί η είσοδος της τελευταίας στο ευρωπαϊκό χάρτη δικτύων φυσικού αερίου. Το σενάριο περιπλέκεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως ο Αντώνης Σαμαράς δεν έχει 26 crash Φεβρουάριος 2013

Η φιλική σχέση Πούτιν-Καραμανλή πάντα ενοχλούσε την Ουάσιγκτον. Σήμερα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τη θεωρεί παράδειγμα προς αποφυγήν εν όψει του διαγωνισμού ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ. ξεκαθαρίσει τη θέση του και είναι χαρακτηριστικό πως έχει προγραμματίσει ταξίδια σε ΗΠΑ και Ρωσία ώστε να πάρει την κατάλληλη απόφαση, όσο αναίμακτα μπορεί να συμβεί αυτό όταν βρίσκεται ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις…

Έντονο παρασκήνιο σε ΑθήναΟυάσιγκτον-Κρεμλίνο Σύμφωνα με πληροφορίες του CRASH, οι Αμερικανοί έχουν «ενοχλήσει» αρκετές φορές το Μέγαρο Μαξίμου και δεν είναι τυχαίο πως ο Αμερικανός

Οι Αμερικανοί πολλές φορές αναφέρονται στον Κώστα Καραμανλή, θυμίζοντας την αντιμετώπιση που είχε από την Ουάσινγκτον στα ανοίγματα που επιχείρησε η κυβέρνησή του στη Μόσχα...

πρεσβευτής Ντάνιελ Μπένετ Σμιθ έχει επισκεφθεί αρκετές φορές την έδρα του Αντώνη Σαμαρά. Σε όλες τις συναντήσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, τίθεται στο τραπέζι η άρνηση των Αμερικανών στην «εισβολή» των Ρώσων και είναι χαρακτηριστικό πως πολλές φορές έχει ακουστεί το όνομα «Κώστας Καραμανλής», θυμίζοντας την αντιμετώπιση που είχε από την Ουάσιγκτον στα ανοίγματα που επιχείρησε στη Μόσχα και τη μετέπειτα πορεία του ως πρωθυπουργού. Σημειωτέον πως, πρόσφατα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσπάθησε να παρέμβει στο διαγωνισμό που έχει κάνει η χώρα μας για ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ, με την εκπρόσωπο Βικτόρια Νούλαντ να είναι ξεκάθαρη ως προς την άποψη που έχει η Αμερική απέναντι στη… Ρωσία! Πιο συγκεκριμένα και ερωτηθείσα για τις δύο εταιρείες-κολοσσούς (GASPROM και SINTEZ) που ενδιαφέρονται από πλευράς Ρωσίας να αγοράσουν ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ, υποστήριξε (βραδινή ώρα Ελλάδος) πως «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ανοικτές και διαφανείς εμπορικές συζητήσεις και διαπραγματεύσεις στα θέματα της ενέργειας στη Μεσόγειο. Προφανώς, είναι μια κυρίαρχη απόφαση για την Ελλάδα, όπως θα ήταν για οποιαδήποτε χώρα σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για το είδος των ρυθμίσεων στα θέματα ενέργειας που επιθυμεί να κάνει σε εμπορική βάση. Στην περίπτωσή της, η Ελλάδα πρέπει να συμμορφωθεί με τη δική της εθνική νομοθεσία και πρέπει να συμμορφωθεί και με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό που συμβουλεύουμε όλες τις χώρες είναι να έχουν διαφορετικές πηγές εφοδιασμού για τις εθνικές ενεργειακές τους ανάγκες, έτσι ώστε να μην μπορούν να κρατούνται όμηροι»! Όμως δεν στάθηκε μόνον εκεί. Απαντώντας στην ερώτηση αν η αμερικανική κυβέρνηση φοβάται ότι

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:53 μ.μ. Page 27

Πριν από ένα χρόνο, ο Αντώνης Σαμαράς συναντήθηκε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και είχαν συζητήσει τις προοπτικές προώθησης της ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας και Ρωσίας νοκέφαλο» στις Βρυξέλλες, καθώς βασικός στόχος της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής είναι η μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία… Βεβαίως, στο Μέγαρο Μαξίμου δεν αγνοούν το έντονο ενδιαφέρον των Ρώσων. Εξάλλου και ο Ρώσος πρέσβης υπενθύμισε στον πρωθυπουργό ότι στο ταξίδι του στη Ρωσία πριν από έναν χρόνο περίπου, όταν ο Αντώνης Σαμαράς συναντήθηκε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, είχαν συζητήσει τις προοπτικές προώθησης της ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας και Ρωσίας, καθώς και το ρωσικό ενδιαφέρον για διαγωνισμούς ιδιωτικοποιήσεων, ιδιαίτερα σε ση-

Οι Ρώσοι τονίζουν στο Μαξίμου πως επιθυμούν να αποκτήσουν πάλι την προνομιακή πρόσβαση που είχαν στα κέντρα εξουσίας επί πρωθυπουργίας Κ. Καραμανλή, που χάθηκε λόγω του «Ατλαντισμού» του Γ. Παπανδρέου

μαντικές υποδομές, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, πιθανώς και σιδηροδρόμους. Τότε, μάλιστα, ο Αντώνης Σαμαράς συναντήθηκε με τον πρόεδρο του ΔΣ της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, συνάντηση στην οποία συμμετείχε και ο πρώην πρόεδρος της ΔΕΠΑ και αναπληρωτής τομεάρχης Ενέργειας της ΝΔ, Μάκης Παπαγεωργίου... Ο Ρώσος πρέσβης θύμισε ακόμη στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου και το διπλωματικό επεισόδιο που συνέβη πριν από έναν χρόνο περίπου ανάμεσα σε Μόσχα και Αθήνα, όταν και αποκλείστηκε -για το διαγωνισμό ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ- η εταιρεία ENERGY, που ανήκει στον Ιγκόρ Γιουσούποφ, συμβούλου μεταξύ άλλων του Πούτιν για ενεργειακά θέματα και παλαιότερα υπουργού Ενέργειας της Ρωσίας. Τότε, θυμίζουμε, πως ο Έλληνας πρέσβης στη Μόσχα, κ. Σπινέλλης, εκλήθη από το Κρεμλίνο και του κοινοποιήθηκε η δυσαρέσκεια εκ μέρους της ρωσικής πλευράς. Του τονίστηκε δε πως η εταιρεία κατέθεσε την πρότασή της στις 30 Μαρτίου, τελευταία ημέρα της προθεσμίας και ότι η εγγυήτρια Τράπεζά της ήταν η DEUTSCHE BANK, ωστόσο αποκλείστηκε λόγω των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ! Έχει επισημάνει δε στο Μέγαρο Μαξίμου πως οι Ρώσοι επιθυμούν να ανακάμψουν και να αποκτήσουν πάλι την προνομιακή πρόσβαση που είχαν στα κέντρα εξουσίας επί πρωθυπουργίας του Κώστα Καραμανλή. Όλοι άλλωστε γνωρίζουν πως αυτή χάθηκε λόγω του «Ατλαντισμού» του Γιώργου Παπανδρέου… Πρέπει να σημειωθεί δε το εξής: Για τη Μόσχα η απόκτηση τουλάχιστον της ΔΕΠΑ φαίνεται ότι αποτελεί μέρος της συνολικής στρατηγικής της για διατήρηση του κυρίαρχου ρόλου στις πηγές ενέργειας για την Ευρώπη και ένα από τα πρώτα βή-

▲ ▲

η Ελλάδα θα καταστεί όμηρος της Ρωσίας στα θέματα της ενέργειας, απάντησε θυμίζοντας κυβερνητικό εκπρόσωπο: «Είναι ένα γενικό σχόλιο σχετικά με την πολιτική μας οπουδήποτε στον κόσμο». Εξάλλου, ταυτόσημες σχεδόν ήταν οι δηλώσεις των Αμερικανών και όταν έμπαιναν τα θεμέλια της ενεργειακής συνεργασίας της Μόσχας με τη Γερμανία, αλλά αυτό δεν απέτρεψε την κατασκευή του αγωγού Nord Stream, αξίας 7,4 δισ. ευρώ, που θα μεταφέρει, όταν είναι πλήρως λειτουργικός, 55 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο από τη Ρωσία στη Γερμανία και από εκεί στην Ολλανδία, τη Δανία, τη Γαλλία και τη Μ. Βρετανία, παρακάμπτοντας κυρίως την Ουκρανία. Οι Γερμανοί φαίνεται να κρατούν διακριτικές αποστάσεις, κάτι που εξηγείται από το γεγονός ότι δεν θέλουν να συγκρουστούν με τους Ρώσους, με τους οποίους έχουν αναπτύξει προνομιακές εμπορικές σχέσεις, έχουν συνεργαστεί στη δημιουργία του αγωγού, αλλά ταυτόχρονα δεν επιθυμούν να ανοίξουν και μέτωπο με την υπερδύναμη, προκαλώντας με τη θέση τους ζημία στα αμερικανικά συμφέροντα. Το εντυπωσιακό στην όλη υπόθεση είναι πως δεν υπάρχει ούτε μία αμερικανική εταιρεία που να έχει καταθέσει κάποια πρόταση ή να έχει εκφράσει πρόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό. Και αυτό παρότι ο Αντώνης Σαμαράς επισημαίνει προς πάσα κατεύθυνση πως οι ρωσικές εταιρείες προσφέρουν τα περισσότερα χρήματα και πως οι υπόλοιπες που συμμετέχουν, δίνουν αρκετά λιγότερα, που ενδεχομένως να μην είναι ικανά ώστε να «πετύχει» το όλο εγχείρημα με φόντο τα χρήματα από τις συγκεκριμένες αποκρατικοποιήσεις. Γνωρίζει δε ο πρωθυπουργός πως το έντονο ενδιαφέρον των Ρώσων και τα πολλά χρήματα που δίνουν, προκαλεί «πο-

Φεβρουάριος 2013

crash 27

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:53 μ.μ. Page 28

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

ματα για τη διεκδίκηση ρόλου στο νέο ενεργειακό σκηνικό που δημιουργείται με τις ανακαλύψεις νέων πηγών ενέργειας στο μεσογειακό χώρο. Και δεν είναι τυχαίο πως οι Ρώσοι, μετά την επιλογή της αυστραλιανής Woodside από το Ισραήλ για την απόκτηση του 30% του γιγαντιαίου κοιτάσματος Λεβιάθαν, το οποίο διεκδικούσε και η Gazprom, και την απόσυρση τελικά της ρωσικής Novatek από την εκμετάλλευση οικοπέδου στην κυπριακή ΑΟΖ, δεν είναι έτοιμοι να δεχθούν την πλήρη περιθωριοποίησή τους στις ενεργειακές εξελίξεις στη Μεσόγειο, στην οποία θα οδηγούσε η παραίτησή τους από τη συμμετοχή στον έλεγχο της ελληνικής αγοράς. Όλοι πλέον καταλαβαίνουν πως ο Αντώνης Σαμαράς βρίσκεται μπροστά σε συμπληγάδες πέτρες: από τη μια οι Αμερικανοί να θυμίζουν την… πορεία του Κώστα Καραμανλή και από την άλλη οι Ρώσοι να τονίζουν ξεκάθαρα πως εάν ο διαγωνισμός ΔΕΠΑΔΕΣΦΑ δεν καταχωριστεί υπέρ τους (δίνουν τα περισσότερα χρήματα), θα παγώσουν μια και καλή τις σχέσεις τους με την Ελλάδα. Και όταν μέσα σε όλα αυτά εκκρεμεί το ταξίδι του πρωθυπουργού σε Ουάσιγκτον και Μόσχα…

Ο διαγωνισμός Ο διαγωνισμός, πάντως, θεωρείται πολύπλοκος, καθώς η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ αποφάσισε (;) να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στους επενδυτές που είχαν προσέλθει στην πρώτη φάση του διαγωνισμού για την ιδιωτικοποίηση των ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τις δυνατότητες συμμαχιών που φαίνεται να διαμορφώνονται, μετά τις ενδείξεις αναστροφής του οικονομικού κλίματος στη χώρα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Στα μέσα Ιανουαρίου το ΤΑΙΠΕΔ έδωσε ομόφωνα το «πράσινο φως» για υποβολή δεσμευτικών προσφορών σε πέντε υποψήφιους επενδυτές που ακολούθησαν πιστά τη διαδρομή που έπρεπε να διανύσουν. Έτσι, στην τελική φάση του διαγωνισμού κλήθηκαν να υποβάλουν προσφορές: 1. Η εταιρεία Gazprom, που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον μόνο για τη ΔΕΠΑ.

2. Η Negusneft, του ομίλου Sintez, που ανήκει στο Ρώσο μεγιστάνα Λεονίντ Λεμπέντεφ και έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη ΔΕΠΑ και τον ΔΕΣΦΑ.

3. Οι ελληνικές «M&M Gas Co», μεικτή εταιρεία των ομίλων Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη, που έχει υποβάλει πρόταση για τη ΔΕΠΑ.

4. Η τσεχική PPF σε σύμπραξη με τη ΓΕΚ Τέρνα, που ενδιαφέρονται για τον ΔΕΣΦΑ.

5. Η κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar, επίσης για τον ΔΕΣΦΑ. Από τις… διαρροές προκύπτουν πως οι Ρώσοι δίνουν τα περισσότερα χρήματα, καθώς: • Η Negusneft δίνει 1,9 δισ. ευρώ και για τις δύο ελληνικές εταιρείες (όπως προαναφέρθηκε).

• Η Gazprom προσφέρει 900 εκατ. ευρώ μόνο για τη ΔΕΠΑ. Από την πλευρά της, η κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar, που τα δημοσιεύματα τη φέρνουν στη σφαίρα επιρροής των Αμερικανών, 28 crash Φεβρουάριος 2013

Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βικτόρια Νούλαντ, υποστήριξε πως η Ελλάδα πρέπει να συμμορφωθεί και με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να προσφέρει 460 εκατ. ευρώ μόνο για τον ΔΕΣΦΑ. Στην ίδια «κούρσα» με τα ίδια χρήματα τρέχουν επίσης η τσεχική PPF και η ελληνική ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, που υπέβαλαν από κοινού προσφορά για τον ΔΕΣΦΑ καθώς και η ελληνική κοινοπραξία Μ&Μ GasCo (Μυτιληναίος-Motor Oil). Όπως ο καθείς καταλαβαίνει, η ρωσική Gazprom παίζει «γερά», όλοι άλλωστε γνωρίζουν πως είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και προμηθευτής φυσικού αερίου στον κόσμο, ενώ έως σή-

Η μη δεσμευτική πρόταση της Gazprom μόνο για τη ΔΕΠΑ και όχι για τον ΔΕΣΦΑ, πιθανόν να συμφέρει πολιτικά την κυβέρνηση απέναντι στις ενστάσεις ΗΠΑ και Βρυξελλών

μερα τροφοδοτεί την Ελλάδα με το 85% του φυσικού αερίου που καταναλώνει η χώρα μας. Επίσης, είναι ο βασικός τροφοδότης και χρηματοδότης του αγωγού «Νότια Ροή» που θα διασχίζει τα Βαλκάνια και θα βγαίνει στη Βόρεια Ιταλία, με παρακάμψεις σε γειτονικές χώρες. Με λίγα λόγια, αν αποκτήσει τη ΔΕΠΑ θα συμβάλει όσο χρειαστεί στη συγκράτηση των τιμών μέχρι η χώρα να ορθοποδήσει, καθώς άλλωστε οι Ρώσοι καλοβλέπουν και τα κοιτάσματα πετρελαίου, αφού γνωρίζουν πως στη χώρα μας υπάρχει το αντίστοιχο… Λεβιάθαν του Ισραήλ! Και το πιο σημαντικό: Η Gazprom έχει κάνει μία πρόταση που πιθανόν να συμφέρει πολιτικά την κυβέρνηση απέναντι στις ενστάσεις ΗΠΑ και Βρυξελλών. Έχει καταθέσει μη δεσμευτική πρόταση μόνο για τη ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου, και όχι για το Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ Α.Ε.). Θεωρητικά σημαίνει ότι αποφεύγει το σκόπελο του μονοπωλίου, αφού δεν θα ελέγχει την εταιρεία-διαχειριστή του δικτύου. Από την πλευρά της, η Sintez διαθέτει ήδη ένα ηλεκτρικό σταθμό στα Σκόπια, προμηθεύεται αέριο από την Gazprom, χωρίς η ίδια να διαθέτει πρώτη ύλη. Βεβαίως, πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Οι όμιλοι της Sintez και της Gazprom, μπορεί σε ανώτατο επίπεδο να συνδέονται μέσω του Ιγκόρ Γιουσούποφ, πρώην υπουργού Ενέργειας που βρίσκεται και στο ΔΣ της Sintez και της Gazprom, αλλά κάπου εκεί σταματούν οι κοινές διαδρομές, αφού ο γερμανικός παράγων συμμετέχει ενεργά στο παιχνίδι!

024_029_Depa Desfa NEW_1 01/02/2013 9:53 μ.μ. Page 29

Η Gazprom του Αλεξάντερ Μεντβέντεφ και η Sintez του Λεονίντ Λεμπέντεφ έχουν προσφέρει τα περισσότερα χρήματα για το διαγωνισμό ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ Ειδικότερα, η Sintez, θεωρείται αντίπαλος της Gazprom, δεν είναι κρατική εταιρεία και εν προκειμένω στον ελληνικό διαγωνισμό έχει δύο χαρακτηριστικά που την κάνουν να δείχνει ότι προηγείται: ΠΡΩΤΟΝ: Δίνει τα περισσότερα χρήματα ((1,9 δισ. ευρώ), την ίδια ώρα που η Gazprom έχει καταθέσει προσφορά μόνο για τη ΔΕΠΑ. ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Θεωρείται και είναι κολοσσός στο χώρο της ενέργειας, αλλά δεν έχει εμπλοκή μέχρι στιγμής σε διαδικασίες παραγωγής φυσκού αερίου. Είναι πετρελαιοπαραγωγός εταιρεία (90 εκατ. βαρέλια ετήσια παραγωγή σε 254 «πηγάδια» στη Σιβηρία!) και κατασκευάζει μεγάλους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής παγκοσμίως. Άρα δεν έχει πρόβλημα με την ΕΕ, δηλαδή δεν είναι παραγωγός και ταυτοχρόνως διανεμητής φυσικού αερίου. Όμως, όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα, και δεν έχουν διαψευστεί, η Sintez βρίσκεται κοντά στη Γερμανία και μάλιστα το Βερολίνο έχει διαμηνύσει πως στην αναδιοργάνωση των ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ θα εμπλακούν και γερμανικές εταιρείες εφόσον επικρατήσει στο διαγωνισμό. Η στάση των Ρώσων και το υψηλό τίμημα που προσφέρουν δικαιολογούνται από το γεγονός ότι κυριαρχούν στον τομέα της ενέργειας. Ποντάρουν στο ότι τα ελληνικά κοιτάσματα θα αποδειχθούν πολύ πλούσια και σε αυτή την περίπτωση θα βγάλουν τα λεφτά τους στο πολλαπλάσιο. Αν πάλι δεν επιβεβαιωθεί το αισιόδοξο σενάριο και τα αποθέματα υδρογονανθράκων υπολείπονται των εκτιμήσεων, τότε θα έχουν στα χέρια τους κατά αποκλειστικότητα την ελληνική αγορά και θα μπορούν, διαμορφώνοντας την τιμή πώλησης του

αερίου, να αποσβέσουν την επένδυση. Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς ενέργειας, οι Ρώσοι πληρώνουν και για έναν ακόμη λόγο αν δεν πάρουν τη δουλειά, είναι πολύ πιθανόν η Ρεβυθούσα να αναβαθμιστεί σε ένα σημαντικό διακομιστικό κέντρο φυσικού αέριου, μην επιτρέποντας έτσι την απόλυτη κυριαρχία που επιδιώκουν να πετύχουν στην περιοχή. Υπάρχουν και οι Αζέροι. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η ρωσική πλευρά, πέρα από την τιμή που προ-

Οι Γερμανοί κρατούν διακριτικές αποστάσεις, γιατί δεν θέλουν να συγκρουστούν με τους Ρώσους, με τους οποίους έχουν προνομιακές εμπορικές σχέσεις, αλλά δεν επιθυμούν να ανοίξουν μέτωπο και με τους Αμερικανούς

σφέρει η SOCAR (είναι λίγα τα χρήματα), συμβαίνει και το εξής: Μέχρι τώρα οι προμήθειες από το Μπακού ανέρχονται στο 10% περίπου. Κάθε φορά που υπάρχει πρόβλημα κακοκαιρίας, οι προμήθειες κόβονται και η ΔΕΠΑ αναγκάζεται να ζητάει επιπλέον από την... Gazprom (!) για να μην παγώσει η χώρα. Απλώς, η Τουρκία κρατάει ολόκληρη την ποσότητα για την ίδια, αφού το χρειάζεται. Με λίγα λόγια, εν μέρει και όπως υποστηρίζουν οι Ρώσοι, είμαστε όμηροι των... Τούρκων, όταν γίνεται λόγος για μικρές ποσότητες. Άρα, μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα συμβεί αν πουλήσουμε τη ΔΕΠΑ στους Αζέρους… Ειδικότερα, η Socar προμηθεύει με αέριο τη ΔEΠA μέσω της τουρκικής Botas και ενδιαφέρεται για την εξαγωγή του αερίου, από το κοίτασμα Σαχ Nτενίζ 2, αξιοποιώντας τα σχέδια αγωγών του λεγόμενου Νότιου Αξονα. Πρόκειται για την 68η μεγαλύτερη εταιρεία παγκοσμίως με αξία 22 δισ. δολαρίων περίπου, ενώ το 2011 έκλεισε με έσοδα 10,42 δισ. δολάρια και καθαρά κέρδη άνω του 1 δισ. Μαζί με την BP αποτελούν τους μεγαλύτερους μετόχους της κοινοπραξίας που ελέγχει ένα από τα πλουσιότερα κοιτάσματα αερίου στον κόσμο, το Sah Deniz, στην Κασπία. Το ελληνικό ενδιαφέρον εστιάζεται στην κοινοπραξία Μ&Μ (των ομίλων Βαρδινογιάννη και Μυτιληναίου), στην οποία, πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αποκλείεται να προστεθεί και άλλος ισχυρός ενεργειακός «παίκτης» από το εξωτερικό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επικεφαλής της κοινοπραξίας έχει οριστεί η M&M με ποσοστό συμμετοχής 80%, έναντι 10% εκάστου των δύο ομίλων. Η M&M Gas έχει στόχο να καταστεί η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία εμπορίας φυσικού αερίου στην Ελλάδα, με σημαντική διεθνή παρουσία και με βασικό ρόλο στην κομβική, γεωγραφικά, θέση της χώρας στη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Και αυτό γιατί με νεότερη απόφαση (όπως προαναφέρθηκε), το ΤΑΙΠΕΔ ενέκρινε τη δυνατότητα εισόδου στην τελική φάση του διαγωνισμού των επενδυτών που είχαν προσέλθει στην πρώτη φάση, από κοινού με τις εταιρείες που εξακολουθούν να συμμετέχουν στη διαγωνιστική διαδικασία! Μια απόφαση που μπορεί να ανατρέψει τα μέχρι στιγμής δεδομένα της πρωτοκαθεδρίας της ρωσικής Gazprom, καθώς η δυνατότητα συμμαχιών προεξοφλεί σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργία ισχυρού ανταγωνισμού. Είναι δε χαρακτηριστικό πως από τον όμιλο του Μυτιληναίου, την ημέρα που ο διαγωνισμός «άφησε» ανοιχτό το παράθυρο συνεργασιών, τόνιζαν χαρακτηριστικά πως «από αύριο το πρωί ξεκινάμε εντατική δουλειά για συνεργασία», αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχουν ήδη επαφές με μεγάλη ευρωπαϊκή εταιρεία. Πιο συγκεκριμένα, με τη νέα αυτή ρύθμιση το ΤΑΙΠΕΔ ανοίγει ουσιαστικά παράθυρο στις ισπανικές εταιρείες Enagas και Gaz Natural (οι πληροφορίες τις θέλουν να μην συμμετέχουν τελικά), τις ιταλικές ENI και Edison (θέλουν να μπουν εκ νέου στο παιχνίδι) και την ολλανδική Vopak, που είχαν λάβει προέγκριση από το ΤΑΙΠΕΔ, αλλά αποσύρθηκαν στο στάδιο κατάθεσης μη δεσμευτικών προσφορών. Φεβρουάριος 2013

crash 29

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:09 π.μ. Page 30

CRASH

ζ ά τ ρ ο π Ρε

Τον λένε «παρία», «κονφερασιέ» και «χρεοκοπημένο»

Ο βΡΟχΟπΟιOς της ςυμφΟΡAς και του διαςυΡμΟY της ΕλλAδας του Σπύρου Νάννου

Οι ύμνοι για τον πολιτικό που έφερε το ΔΝΤ στην Ελλάδα και την Ευρώπη, έγιναν τώρα καταιγίδα εξευτελιστικών άρθρων για τον «καπετάνιο» του ελληνικού... Τιτανικού

«Α

νθρωπος της χρονιάς το 2011, χρεοκοπημένος το 2012». «Ο παρίας που μετατράπηκε σε κονφερασιέ». «Γόνος μιας ξοφλημένης πολιτικά οικογένειας, που του αρέσει να κάνει διακοπές»… Αυτοί οι τίτλοι δεν γράφτηκαν τυχαία στο εξωτερικό, σε μεγάλες εφημερίδες και περιοδικά. Έπρεπε να υπάρξει και το «κατάλληλο» ερέθισμα, το «αυτογκόλ» ώστε να… δικαιώσει τις αρνητικές προσδοκίες που τον ακολουθούν και, βεβαίως, να επιβεβαιώσει τα «ρεκόρ» αντι-δημοφιλίας όταν έφευ-

γε από την ελληνική κυβέρνηση το 2011. Δύο λέξεις αρκούν για την «περιγραφή»: Γιώργος Παπανδρέου. Ως περιπλανώμενος καβαλάρης, λάτρης των αεροπλάνων και των μεγάλων αποστάσεων, καταπίνοντας χιλιάδες χιλιόμετρα στον αέρα, ο πρώην πρωθυπουργός δεν αρκείται στη γνωστή ατάκα «I have a dream», που αποτέλεσε σήμα κατατεθέν του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Πλέον, το ζει το όνειρό του, με τη διαφορά, όμως, πως η παρουσία του στο εξωτερικό θυμίζει σε όλους μας, στην Ελλάδα, την εποχή του εφιάλτη στον οποίο βρέθηκε η χώρα μας από

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:10 π.μ. Page 31

θα παρεμβαίνω…». Το θέμα είναι πως ο Γιώργος Παπανδρέου έχει τηρήσει την πρώτη του υπόσχεση, καθώς ελεύθερα πετάει προς το εξωτερικό, αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό. Όσον αφορά τη δεύτερη υπόσχεσή του, θυμίζει έντονα τον Κώστα Καραμανλή. Σιγή ιχθύος, ελάχιστες εξαιρέσεις και σπάνιες εμφανίσεις στη Βουλή.

Προκαλεί «γέλωτα» στη Βουλή…

Ταξιδεύει διαρκώς και με την παρουσία του θυμίζει τα δεινά της Ελλάδας από την τσέπη τους. Ευτυχώς, δεν πλήρωναν τις… σαμπάνιες και τα πούρα, αφού ο Γιώργος Παπανδρέου δεν πίνει και δεν καπνίζει! Η φυγή προς το εξωτερικό φάνηκε την ημέρα που ουσιαστικά παρέδωσε το ΠΑΣΟΚ στον Ευάγγελο Βενιζέλο. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά από τον 5ο όροφο της Ιπποκράτους -και όχι με το ασανσέρβρήκε την ευκαιρία να επισκεφθεί το γραφείο όπου εργάζονται οι δημοσιογράφοι. Και όταν τον βομβάρδισαν με ερωτήσεις, τείνοντας η συζήτηση να μετατραπεί σε συνέντευξη Τύπου, τη διέκοψε και ευγενικά είπε το εξής: «Είμαι πιο ελεύθερος πλέον,

Ο… χρεοκοπημένος Για πολλούς Έλληνες, το όνομα Παπανδρέου έγινε το σύμβολο του νεποτισμού μιας πολιτι-

▲ ▲

τότε που μπήκε στο μηχανισμό στήριξης. Όμως, τα ταξίδια τού «ταίριαζαν» πάντα. Και σε μια εποχή που κανείς δεν τον «αγγίζει», όπως συνέβη π.χ. με τη Λίστα Λαγκάρντ, με την ένταξη της Ελλάδας στο ΔΝΤ, λες και ποτέ δεν κυβέρνησε αυτή τη χώρα, προσπαθεί να αποδείξει αυτό που πάντα έλεγαν οι Έλληνες γι’ αυτόν: «Δεν κάνει για την Ελλάδα, είναι για αλλού…». Ακόμα και η «Le Monde» έχει γράψει πως «είναι περισσότερο επιτυχημένος στο εξωτερικό από ό, τι στη χώρα του, όπου όλοι θέλουν να τον ξεχάσουν»… Τα ταξίδια του βέβαια και μάλιστα first class, οι Έλληνες φορολογούμενοι τα πλήρωναν

Το όνομά του, άλλωστε, στο ελληνικό Κοινοβούλιο, αρχίζει να «ξεφτίζει» και να προκαλεί μόνο γέλωτα, κάτι που άλλωστε επιβεβαίωσαν οι ίδιοι οι βουλευτές (όλων των παρατάξεων) στις 28 Σεπτεμβρίου του 2012, όταν από το προεδρείο τους ζητήθηκε να ψηφίσουν εάν δίνουν άδεια στον Γιώργο Παπανδρέου για ταξίδι του στο εξωτερικό! Είναι χαρακτηριστικό πως ο προδρεύων Αθανάσιος Νάκος δεν μπορούσε ούτε εκείνος να συγκρατήσει τα γέλια όταν από τα έδρανα ακούστηκαν και σχόλια του τύπου: «Θα γυρίσει, φαντάζομαι..». Πάντως, ο Γιώργος Παπανδρέου, όπως ανακοινώθηκε από το γραφείο του, είχε στείλει επιστολή στη Βουλή με αποδέκτη τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη, ζητώντας να παρακρατείται κάθε μήνα από τη βουλευτική του αποζημίωση το ποσό που αντιστοιχεί στις ημέρες απουσίας του στο εξωτερικό, προκειμένου να σταματήσει η έντονη κριτική για τις συχνές απουσίες του από τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες… Ωστόσο, η συγκεκριμένη «σκηνή» με το γέλωτα στη Βουλή δεν πέρασε απαρατήρητη από το περιοδικό FOCUS. Σε εκτενές ρεπορτάζ επισημαινόταν πως ««η άδεια εγκρίθηκε, αλλά εν μέσω γέλιων από την πλευρά των βουλευτών, που επεσήμαναν ότι ο Παπανδρέου έτσι και αλλιώς κάνει συνεχώς διακοπές». Δεν ήταν όμως μόνον αυτό! Στο δημοσίευμα, ο Γιώργος Παπανδρέου παρουσιαζόταν ως ένας άνθρωπος που δεν αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει στην Ελλάδα και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να κάνει διακοπές, καθώς γίνονταν αναφορές για τα συνεχή ταξίδια του σε όλη την Ελλάδα αμέσως μετά τις εκλογές. «Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα η οικονομική κρίση αφήνει καθημερινά το στίγμα της, ο πρώην πρωθυπουργός δεν δίνει σημασία και κάνει διακοπές πολυτελείας στα ελληνικά νησιά» τονιζόταν στο δημοσίευμα. Και συνέχιζε ως εξής: «Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα αφήνει τα σημάδια της. Δεν το βλέπουν όμως όλοι αυτό. Για παράδειγμα, ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Ο σοσιαλιστής πολιτικός ήδη από το 2010 είχε εξοργίσει τους Έλληνες, όταν είχε παρακαλέσει το ΔΝΤ και τις χώρες της Ευρωζώνης να βοηθήσουν την Ελλάδα, ο ίδιος όμως έκανε 40ήμερες διακοπές». Το περιοδικό, αφού υπενθύμιζε ότι εκτός από τη χώρα χρέη έχει και το ΠΑΣΟΚ, του καταλόγιζε και το γεγονός πως: «Μετά την παραίτηση από το αξίωμά του, το Νοέμβριο του 2011, δεν ασχολήθηκε καθόλου με τη βουλευτική του έδρα».

Φεβρουάριος 2013

crash 31

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:11 π.μ. Page 32

Οι... διαλέξεις του Γιώργου Παπανδρέου στο εξωτερικό έχουν βρεθεί στο στόχαστρο κορυφαίων εφημερίδων και περιοδικών απ’ όλο τον κόσμο

▲ ▲

κής ελίτ, η οποία θεωρείται υπεύθυνη για την κρίση. Και ο ίδιος το γνωρίζει, ωστόσο αποφεύγει να απαντήσει, έστω και εάν στο γραφείο του, όπου ξενυχτούν στενοί του συνεργάτες που πλέον δραστηριοποιούνται στη Βουλή, του ζητούν να βγει μπροστά και να μιλήσει. Εκείνος είναι αρνητικός. Μάλιστα, οι όποιες ανακοινώσεις του Γραφείου Τύπου του δεν συνοδεύονται από το όνομά του, όταν κρίνεται αναγκαίο να απαντήσει, κυρίως σε δημοσιεύματα του ελληνικού τύπου. Αντίθετα, στον ξένο τύπο δεν απαντά, αφού η νέα του πολιτική καριέρα στο εξωτερικό δεν πρέπει να έχει «στίγματα» στην πορεία της και δεν χρειάζεται να ανοίγει μέτωπα με τα διεθνή ΜΜΕ… Για παράδειγμα, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν μπήκε καν στο κόπο να απαντήσει στο δημοσίευμα του αυστριακού περιοδικού PROFIL όταν επισημαινόταν για εκείνον πως κατάφερε ως πρωθυπουργός της Ελλάδας την περίοδο 20092011 να εκνευρίσει σχεδόν όλους τους αρχηγούς κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο τέλος, κατά την αποχώρησή του, να συμπαρασύρει και το ΠΑΣΟΚ στην άβυσσο. Ο τίτλος δε του περιοδικού ήταν ιδιαίτερα βαρύς: «Απόψεις ενός χρεοκοπημένου». Η ειρωνεία; Το ίδιο περιοδικό, το 2011, τον είχε ανακηρύξει «Άνθρωπο της Χρονιάς». Με απαξιωτικό δε τρόπο, τον θεωρεί «γόνο μιας ξοφλημένης πλέον πολιτικά δυναστείας», τον ειρωνεύεται για τις διαλέξεις στο Χάρβαρντ με τίτλο «Πώς να επανασχεδιάσουμε την Ευρώπη», όπως και το γεγονός πως το Πανεπιστήμιο Κολούμπια θεωρεί πολύ μεγάλη τύχη που τον έχει εξασφαλίσει για ένα σεμινάριο το επόμενο θερινό εξάμηνο… Και το κερασάκι στην τούρτα ήρθε στο τέλος, όταν το δημοσίευμα τονίζει πως ο πρώην πρωθυπουργός «…σε αντίθεση με την Ελλάδα, μπορεί να σταθεί, από οικονομικής άποψης, μόνος στα πόδια του».

Γιώργος προς ενοικίαση… Ο πρώην πρωθυπουργός, εξάλλου, φρόντισε από πολύ νωρίς να μπει στο bazzar με τους πρώην πολιτικούς από όλο τον κόσμο που εξασφαλίζουν χρήματα δίνοντας διαλέξεις όπου αποφασίσει να τους στείλει το… ταξιδιωτικό γραφείο «Harry Walker Agency»! Ειδικότερα, το «Harry Walker Agency» (HWA) είναι μια επιχείρηση που «διαχειρίζεται» εξέχοντες ομιλητές και τους προωθεί σε ανά τον κόσμο σεμινάρια και events. Για να βρει τον κατάλληλο «ομιλητή», που ταιριάζει στις απαιτήσεις του πελάτη, αμείβεται με αστρονομικά ποσά. Το ίδιο αστρονομική είναι και η αμοιβή τού κάθε ομιλητή για μία και μοναδική εμφάνιση. Όπως χαρακτηριστικά σημείωναν οι «New York Times» σε παλαιότερό τους δημοσίευμα, το HWA είναι «το γραφείο που εκπροσωπεί τους πρώην προέδρους Μπιλ Κλίντον και Τζέραλντ Φορντ, καθώς και πολλούς άλλους σελέμπριτι που παίρνουν αμοιβές με πέντε ή έξι ψηφία για κάθε εμφάνιση». Για παράδειγμα, ο κ. Κλίντον, ως εξέχον μέλος του γραφείου, είχε βγάλει 9 εκατομμύρια δολάρια για 59 εμφανίσεις, μέσα σε ένα χρόνο! Με αυτή την κίνηση, ο καθείς λοιπόν καταλαβαίνει πως ο πρώην πρωθυπουργός σκέφτεται τα εισοδήματά του και υλοποιεί το όνειρό του: Αμείβεται για να ταξιδεύει και να εκφωνεί «φλογερούς» λόγους… Όποιος άλλωστε επισκεφθεί τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, θα δει εκτός από εξέχουσες προσωπικότητες και το βιογραφικό του Γιώργου Παπανδρέου, σύμφωνα με το οποίο «ως πρωθυπουργός της Ελλάδας από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι το Νοέμβριο του 2011, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Καθώς έχει συμπεριληφθεί από το περιοδικό “Foreign Policy” στη λίστα με τους "100 κορυφαίους διανοητές" για το 2010 και "κάνοντας το καλύτερο κατά τη διάρκεια

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:12 π.μ. Page 33

Στις 24 Σεπτεμβρίου του 2012 οι φοιτητές του Χάρβαρντ είχαν την τύχη να μάθουν από τον Γιώργο Παπανδρέου τι εστί ελληνική κρίση της χειρότερης χρονιάς της Ελλάδας", μιλά για την παρούσα κατάσταση της Ευρωζώνης και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτούς τους ταραχώδεις καιρούς, λίγοι βρίσκονται σε καλύτερη θέση από τον κ. Παπανδρέου που μπορούν να ρίξουν μια διορατική ματιά στην οικονομική κρίση, χωρίς να ξεχνούν πού πηγαίνουμε». Πόσο κοστίζει μια ομιλία του; Το περιοδικό FOCUS έχει επισημάνει πως μέσω της Harvey Walker Agency, για διάλεξή του στην Κύπρο, εισέπραξε γύρω στα 40.000 ευρώ… Οι συνεργάτες του πάλι, έχουν καταστήσει σαφές πως ο πρώην πρωθυπουργός, από το συγκεκριμένο γραφείο, δεν αμείβεται, εννοώντας φυσικά πως το κάνει… τζάμπα!

Ο… παρίας Στη Γαλλία, ο Γιώργος Παπανδρέου αποδεικνύεται πως δεν είναι και ιδιαίτερα δημοφιλής. Η «Le Monde», άλλωστε, με όσα έχει αναφέρει για εκείνον, έχει φροντίσει να «περάσει» στην κοινή γνώμη το ρόλο που έχει σήμερα ο πρώην πρωθυπουργός, φτάνοντας πρόσφατα να τον χαρακτηρίζει παρία που μετατράπηκε σε κονφερασιέ! Είναι δε χαρακτηριστικό πως η εφημερίδα στηλιτεύει την πρόσφατη ασχολία του Γιώργου Παπανδρέου να δίνει διαλέξεις, τονίζοντας μάλιστα το οξύμωρο της υπόθεσης, ότι ο άνθρωπος που σε με-

γάλο βαθμό είναι υπεύθυνος για την άσχημη κατάσταση της Ελλάδας παραδίδει μαθήματα για την κρίση! Δεν είναι επίσης τυχαίο πως στο άρθρο υπογραμμιζόταν πως ενώ στην Ελλάδα κορυφωνόταν η συζήτηση για τη Λίστα Λαγκάρντ, που η κυβέρνησή του δεν αξιοποίησε στο ελάχιστο, εκείνος έδινε διάλεξη στη Νορβηγία με θέμα την πάταξη της φοροδιαφυγής!

Το παρασκήνιο με το Χάρβαρντ Σεπτέμβριος του 2012. Η είδηση «σκάει» στο διαδίκτυο: Ο Γιώργος Παπανδρέου ετοιμάζει βαλίτσες για το Χάρβαρντ! Στα social media γίνεται πανικός! Η Ελλάδα είναι στα… κάγκελα, ο πρώην πρωθυπουργός ωστόσο αποφασίζει να φύγει από τη χώρα μας και να πάει στις ΗΠΑ για περίπου τρεις μήνες, θέλοντας να πείσει τους σπουδαστές του Χάρβαρντ πως εκείνος δεν φταίει για την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το παρασκήνιο, ωστόσο, είναι έντονο. Ποιος τον πρότεινε στο Χάρβαρντ; Ο Ρίτσαρντ Πάρκερ, καθώς «τυγχάνει» να είναι καθηγητής στο διάσημο πανεπιστήμιο. Μάλιστα, όταν δεν μπορούσε να παραστεί στις διαλέξεις ο πρώην πρωθυπουργός, τον αντικαθιστούσε! Ποιος είναι ο συγκεκριμένος κύριος; Σύμβουλός του στο Μέγαρο Μαξίμου (επί πληρωμή, σύμφωνα με δημοσιεύματα), πολύ καλός του φίλος και ο άνθρωπος τον οποίον κάλεσε ο Γιώργος

▲ ▲

To 2011 το αυστριακό περιοδικό PROFIL είχε αναδείξει τον Γιώργο Παπανδρέου «Άνθρωπο της Χρονιάς». Σήμερα τον θεωρεί «χρεοκοπημένο ηγέτη».

Παπανδρέου στο τηλέφωνο την 28η Οκτωβρίου 2011 για να τον ενημερώσει για την πρόθεσή του για το δημοψήφισμα. Αυτός που έχει δηλώσει σε συνέντευξή του στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ πως «ο Γιώργος Παπανδρέου μπορεί να έκανε εσφαλμένους υπολογισμούς σχετικά με το δημοψήφισμα, αλλά, ακολουθώντας το παράδειγμα του παππού και του πατέρα του, μπορεί να επιστρέψει και πάλι στην πρωθυπουργία». Βεβαίως, η όλη ιστορία ολοκληρώνεται από την είδηση σε sites που ασχολούνται με τους celebrities, πως ο γιος τού Ρίτσαρντ Πάρκερ και η κόρη του Γιώργου Παπανδρέου, Μαργαρίτα, είναι ερωτευμένοι… Έτσι, λοιπόν, ο πρώην πρωθυπουργός ξενιτεύεται σε μια αγαπημένη -για εκείνον- χώρα και ο φωτογραφικός φακός τον «συλλαμβάνει» να κινείται άνετος, χωρίς συνοδεία, στις ΗΠΑ και με την τσάντα στον ώμο, ως μοντέρνο σχολιαρόπαιδο. Στις 24 Σεπτεμβρίου και ώρα 16:00 πραγματοποίησε το πρώτο του μάθημα ως καθηγητής στο Harvard, με το κοινό να έχει προμηθευτεί εγκαίρως τα «εισιτήρια» για να τον ακούσει. Το πρώτο μάθημα που έδωσε είχε τίτλο «Ευρωπαϊκή Οικονομική Κατάσταση», αναλύοντας και το πρόβλημα της Ελλάδας. Μάλιστα, σε ένα από τα μαθήματά του, σπουδαστής τον καταγράφει με κάμερα από το κινητό του. Το video, αυτομάτως, ανεβαίνει στο youtube και γίνεται «ανάρπαστο» στην Ελλάδα, αφού τα ειδησεογραφικά sites το έχουν στην πρώτη τους σελίδα. Γιατί; Γιατί σε αυτό το βίντεο, ο πρώην πρωθυπουργός, ερωτηθείς από μια Ελληνίδα φοιτήτρια για το παρασκήνιο της ένταξης της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με αφορμή όσα υποστηρίζει στο βιβλίο του «Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ», ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης πρώην εκπρόσωπος της χώρας στο ΔΝΤ-, ο Γιώργος Παπανδρέου απάντησε τα εξής: «Όσα γράφει ο κ. Ρουμελιώτης δεν είναι μακριά από την Φεβρουάριος 2013

crash 33

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:13 π.μ. Page 34

Tο «Harry Walker Agency» (HWA) «διαχειρίζεται» εξέχοντες ομιλητές και τους προωθεί σε ανά τον κόσμο σεμινάρια και events. O Γιώργος Παπανδρέου δεν λείπει από τη «λίστα».

▲ ▲

αλήθεια, αλλά δεν μπορούσε να ξέρει όλη την αλήθεια. Είδε μόνο τη μια πλευρά του θέματος. Ζήτησα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, αλλά ξέρετε ποιος είπε όχι; Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Δεν το συζητούσαν καθόλου»… Ο χρόνος περνούσε, ο Γιώργος Παπανδρέου βρήκε χρόνο να επισκεφθεί και την Ελλάδα, ωστόσο του άρεσε το κλίμα στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της REAL NEWS, η αμοιβή του είχε οριστεί στις 20.000 δολάρια για ένα τρίμηνο, ενώ ως βοηθός του ήταν μια νεαρή ασιατικής καταγωγής που του είχε παραχωρήσει το Πανεπιστήμιο. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως αντιδράσεις υπήρχαν και στις ΗΠΑ για τα μαθήματα που παρέδωσε ο Γιώργος Παπανδρέου στο Χάρβαρντ. Είναι χαρακτηριστικό πως μια Ελληνίδα καθηγήτρια στο F.Edward Hébert School of Medicine, η Βασιλική Αρονιάδου, είχε στείλει επιστολή προς το Πανεπιστήμιο ζητώντας να ακυρωθούν τα σεμινάρια, χρησιμοποιώντας σκληρούς χαρακτηρισμούς για τον πρώην πρωθυπουργό: «…Λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία “επιτεύγματά” του, είναι ο Γιώργος Παπανδρέου ένα κατάλληλο πρόσωπο για να εμπνεύσει τους μαθητές να εξετάσουν τη σταδιοδρομία στην πολιτική και τη δημόσια υπηρεσία, η οποία είναι η αποστολή του Ινστιτούτου σας; Καταλαβαίνετε ότι η πρόσκληση σε αυτό το άτομο να οδηγήσει μια ομάδα μελέτης στο ίδρυμά σας (μια πρόσκληση που τιμά τον Γ. Παπανδρέου και δηλώνει ότι έχετε μεγάλο σεβασμό γι' αυτόν και τις απόψεις του) είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο για τον ελληνικό λαό; Παρακαλώ, μην επιτρέψετε σε αυτά τα σεμινάρια να συνεχιστούν. Ακυρώστε αυτά τα σεμινάρια με βάση το ότι θα λάβετε πολλές καταγγελίες από Έλληνες και το αναγνωρισμένου κύρους Ινστιτούτο σας δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά να οργανώσει και να χρηματοδοτήσει προγράμματα υπό αμφισβήτηση…». Πάντως, στην Ελλάδα, οι συνεργάτες του, απαντώντας στην κριτική που δεχόταν ο Γιώργος Παπαν34 crash Φεβρουάριος 2013

δρέου για την παρουσία του στο Χάρβαρντ, τόνιζαν πως «…σε ένα πολιτικό σύστημα απαλλαγμένο από τους σκοτεινούς διαδρόμους των γνωστών υπόγειων διαδρομών, της διακίνησης των συμφερόντων, μια τέτοια πρόσκληση αποτελεί τιμή για κάθε Έλληνα πολιτικό»...

Η… μεταγραφή Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν μένει ποτέ χωρίς… δουλειά! Αφήνοντας πίσω του το Χάρβαρντ, δέχτηκε κρούση από το φημισμένο πανεπιστήμιο Κολούμπια! Και είπε αμέσως το «ναι»! Το διάσημο Πανεπιστήμιο με… τυμπανοκρουσίες ανακοίνωσε επίσημα τη διεξαγωγή σεμιναρίου με αντικείμενο την ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, στο οποίο θα διδάξει ο πρώην πρωθυπουργός. Προφανώς, κρίθηκε ως ο πλέον κατάλληλος για το θέμα, αφού η κατάσταση στη χώρα μας είναι απτή απόδειξη της επιστημονικής του κατάρτισης! Τα «μαθήματα» δεν είναι πολλά. Επτά στον αριθμό. Το θέμα είναι εάν υπάρξει… τιμή στην παράδοση αυτών των μαθημάτων, αν και η εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ έχει γράψει πως θα λάβει το ποσό των 30.000 δολαρίων… Πάντως, ο Ρόμπερτ Λίμπερμαν, κοσμήτορας της SIPA (School of International and Public Affairs), στην οποία θα διδάξει ο Γιώργος Παπανδρέου, δηλώνει πως είναι τιμή και για εκείνον «…να τον έχουμε κοντά μας. Είμαι βέβαιος ότι οι φοιτητές μας αδημονούν να αντλήσουν γνώση

σχετικά με τη διαχείριση και τη λήψη αποφάσεων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο»…

Τα… 500 δολάρια το «κεφάλι» και ο Δαλάι Λάμα Οι διαλέξεις, όμως, δεν σταματούν εδώ. Το Όρεγκον θα είναι ένας από τους επόμενους σταθμούς του, καθώς τον περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες ώστε να εισπράξουν χιλιάδες δολάρια! Η αμοιβή του, πάντως, δεν έχει προσδιοριστεί, ωστόσο τίποτα στη ζωή πλέον δεν γίνεται τζάμπα! Πάντως, εάν θέλετε να τον… απολαύσετε στο World Affairs Council, θα κληθείτε να πληρώσετε μέχρι και 500 δολάρια. Εάν είστε φοιτητής, η τιμή «εκκίνησης» ξεκινάει από τα 70 δολάρια. Αξίζει να σημειωθεί πως στο επίσημο πρόγραμμα του World Affairs Council, στο παράρτημα του Συμβουλίου στο Όρεγκον, ο κύκλος των διαλέξεων περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του την ομιλία τού «λαοφιλούς» πρώην πρωθυπουργού, ο οποίος ως πρώτος ομιλητής θα θίξει το θέμα η «Οικονομική κρίση και η μοίρα της Ευρώπης», ενώ τον κύκλο των διαλέξεων θα κλείσει με διάλεξή του ο Δαλάι Λάμα! Και επειδή πολλοί θα ρωτήσουν εάν «δηλώνει» τα χρήματα που εισπράττει, στο τελευταίο «πόθεν έσχες» δήλωσε εισοδήματα 114.738 ευρώ, ενώ οι καταθέσεις που διατηρούν μαζί με την Άντα Παπανδρέου σε ελληνικές τράπεζες, από κοινού με την κόρη τους, ανέρχονται σε 319.426,82 ευρώ.

O πρώην πρωθυπουργός κινείται στις ΗΠΑ χωρίς συνοδεία, έχοντας πάντα στον ώμο του την αγαπημένη του τσάντα, θυμίζοντας μοντέρνο σχολιαρόπαιδο

030_035_PAPANDREOY 02/02/2013 1:13 π.μ. Page 35

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:00 „.μ. „ Page 36

CRASHτικό υπ λ α κ ο π Α ζ Ρεπορτά

για τον

Ο

Γιώργο Παπακωνσταντίνου της Κωνσταντίνας Ποδαρά

▲ ▲

Γιώργος Παπακωνσταντίνου θεωρούσε και μάλιστα το δήλωνε επιδεικτικά στα διεθνή δίκτυα, ότι η Ελλάδα ήταν ένας... Tιτανικός και αυτός έστριψε το τιμόνι πριν από την πρόσκρουση με το παγόβουνο. Όπως έγραφε και ο Γκαίτε, όμως, «πρέπει να είσαι κάτι, πριν γίνεις κάτι». Ο Γιώργος μπορεί ήταν ένας μέτριος μαθητής, μέτριος πολιτευτής, μέτριο στέλεχος, αλλά με διαβατήριο αυτήν τη μετριότητα και την προίκα που του έδινε το όνομα λόγω του θείου του, Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, αποδείχθηκε εξαιρετικός στην προσκόλληση δίπλα στους ισχυρούς. Αυτή η ικανότητά του τον κατέστησε τιμονιέρη εν μέσω τρικυμίας. Άνθρωπος αρχικά του Σημίτη, ακολούθησε τη μετάβαση του ΠΑΣΟΚ από τους εκσυγχρονιστές στους προεδρικούς και αποτέλεσε το επικοινωνιακό και οικονομικό alter ego του Γιώργου Παπανδρέου. Με καπετάνιο Παπανδρέου και τιμονιέρη Παπακωνσταντίνου δεν πέσαμε, απλώς, πάνω στο παγόβουνο, αλλά μπήκε στην κατάψυξη όλη η χώρα. Ο ίδιος ο υποστηρικτής του «λεφτά υπάρχουν» σήμερα δηλώνει ότι περίπου δεν έχει να φάει. Ο Παπακωνσταντίνου, κορυφαίο άνθος του ΠΑΣΟΚικού αγρού, αναρριχήθηκε με τις πλάτες του αρχικηπουρού Παπανδρέου, ως άλλος κισσός, και δεν σήκωνε κουβέντα για τις πολιτικές του επιλογές. Είναι οι ίδιες επιλογές που οδήγησαν τη χώρα στο να υποβαστάζεται από μνημονιακές πατερίτσες. Ο μέχρι χθες «τσάρος», μόλις υποχώρησαν τα δικά του πολιτικά στηρίγματα, δήλωσε ότι το τελευταίο που τον ενδιαφέρει σήμερα είναι η πολιτική. Αν ισχύει ότι ο χαρακτήρας είναι η μοίρα των ανθρώπων, όπως υποστήριζε ο Ηράκλειτος, ο Παπακωνσταντίνου υπήρξε ένας μοιραίος άνθρωπος για τη μοίρα της χώρας.

Υπήρξε μοιραίος πρωταγωνιστής της ένταξης της χώρας στο μνημόνιο. Ακολούθησε τυφλά τον Παπανδρέου δένοντας μαζί του τη χώρα σε πολύχρονη δουλεία και λιτότητα. Σήμερα δηλώνει με θράσος ότι το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να σώσει το σαρκίο του από τη φυλακή και το τελευταίο (!) είναι η πολιτική...

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:00 „.μ. „ Page 37

Η ξέφρενη άνοδος και η θορυβώδης πτώση του ανθρώπου που έβαλε στη χώρα τη θηλιά του μνημονίου

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:00 „.μ. „ Page 38

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου δήλωσε με ελαφρότητα σε συνέντευξή του στη ΝΕΤ ότι δεν έχει «καμία σκέψη περί πολιτικής», γιατί «είναι το τελευταίο που τον απασχολεί». Είναι ο ίδιος που ως αρμόδιος υπουργός στις 3 Μαΐου του 2010 έκανε αίτηση στην τρόικα και το ΔΝΤ και τους ζητούσε να δέσουν χειροπόδαρα την Ελλάδα έναντι 110 δισεκατομμυρίων ευρώ. «Είναι τόσο απλά τα πράγματα», έλεγε και ξανάλεγε, καταληκτικά, στις προτάσεις του όταν μιλούσε στη Βουλή, που τελικά μάλλον το πίστεψε. Νόμισε ότι τα πράγματα ήταν «τόσο απλά» και με τη Λίστα Λαγκάρντ. Δεν θυμόταν πού έκρυψε το Cd, αλλά απαιτούσε -τόσο απλά- να τον πιστέψουν όλοι. Δεν ήξερε πού ήταν, ούτε ποιος είχε τη Λίστα Λαγκάρντ, αλλά ήθελε -τόσο απλά- να πιστέψουν όλοι ότι δεν την είχε χάσει. Η έπαρσή του τον καιρό της παντοδυναμίας του έδειχνε ότι πίστεψε «τόσο απλά» ότι οι «εν λευκώ» χειρισμοί που του επέτρεπε ο Γιώργος Παπανδρέου θα κρατούσαν για πάντα. Η αρχή και το τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας του Γιώργου Παπακωνσταντίνου έχουν κοινό παρονομαστή την οικογένειά του. Το πρώτο του πολιτικό «φτερούγισμα» έγινε με την ώθηση και την πολιτική προίκα του θείου του, Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, υπουργού της ΝΔ. Τόσο απλά όσο έγινε δεκτός από το ΠΑΣΟΚ άλλο τόσο απλά πέρασε αλώβητος από τα σκάγια που δέχθηκε, στο δάσος της Βραυρώνας, όταν αποκαλύφθηκε το αυθαίρετο της μητέρας του. Απλώς, πίστεψε ότι θα ξέφευγε και από την απόκρυψη των ονομάτων των δυο εξαδέρφων του από τη Λίστα Λαγκάρντ. Τελικά, όμως... απλώς, το όνομα Παπακωνσταντίνου, που τόσο τον είχε βοηθήσει στην πολιτική του τροχοδρόμηση, θα ήταν αυτό που θα του ψαλίδιζε τα φτερά και θα τον οδηγούσε σε μια ανώμαλη πολιτική προσγείωση...

Η παρέα του κολεγίου Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τη δεκαετία του ‘80 ότι το μάλλον χλιαρό κολεγιόπαιδο, ο χαμηλών τόνων νεαρός «Ρηγάς», που δεν έδειχνε και ιδιαίτερη επιμέλεια στα μαθήματά του, θα έφτανε κάποτε να γίνει ο ισχυρός άντρας της οικονομίας επί ΠΑΣΟΚ και να κρατά στα χέρια του, ελέω Παπανδρέου, τη σωτηρία ή το χαμό της Ελλάδας. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961 και αποφοίτησε το 1980 από το Κολέγιο Αθηνών. Οι απόφοιτοι «της τάξης του ‘80» θυμούνται για τον έφηβο Παπακωνσταντίνου ότι «δεν ήταν ο καλύτερος ούτε στην μπάλα ούτε στα μαθήματα… αλλά έπαιζε καλό θέατρο και ήταν στη θεατρική ομάδα», κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνει και ο ίδιος: «Δυσκολεύεσαι πολύ να γράψεις ένα βιογραφικό σημείωμα όταν δεν το βλέπεις ούτε σαν... ευκαιρία παράθεσης κολακευτικών επιθέτων για το άτομό σου» γράφει ο μαθητής Παπακωνσταντίνου στο λεύκωμα των αποφοίτων. Στην «τάξη του ‘80» μια παρέα συμμαθητών του διάβαζε αριστερούς διανοητές και ονειρεύονταν μια Ευρώπη πιο ριζοσπαστική και πιο ανθρώπινη. Μέσα σε αυτή την ανήσυχη παρέα ήταν και ο ντροπαλός -τότε- Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Ποιος να 38 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Κώστας Σημίτης και η σύζυγός του, Δάφνη, έδωσαν το «πράσινο φως» στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου για να επιστρέψει στην Ελλάδα, ύστερα από πρόταση του αείμνηστου Νίκου Θέμελη φανταζόταν εκείνη την εποχή ότι ο έφηβος που ψέλλιζε ανατρεπτικούς στίχους θα γινόταν όταν μεγάλωνε ο πιο σκληρός, ο πιο αδίστακτος, ο πιο ορκισμένος υπερασπιστής του μνημονίου; Πέντε στίχοι του Μανόλη Αναγνωστάκη που τους επέλεξε για να κλείσει το αυτοβιογραφικό του σημείωμα, στο λεύκωμα αποφοίτων του κολεγίου, τον ακολουθούν μέχρι σήμερα: «Το θέμα είναι τώρα τι λες. Καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε. Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ. Μικροζημιές και μικροκέρδη, συμψηφίζοντας. Το θέμα είναι τώρα τι λες». Καλή η ποίηση και το θέατρο, αλλά στο κολέγιο σημαντικότερο πράγμα είναι οι γνωριμίες. Μεταξύ των συμμαθητών του ήταν ο δημοσιογράφος Αλέξης Παπαχελάς, ο Νίκος Στυλιανίδης, που χρημάτισε επί Παπακωνσταντίνου σύμβουλος ευρωπαϊκών θεμάτων στο υπουργείο Οικονομικών, ο βιομήχανος Κώστας Κουτρουμπής και ο Κλέων Παπαδόπουλος. Ο τελευταίος στις 17 Ιανουαρίου παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, μια μέρα πριν από την ανακοίνωση του ναυαγίου για την εξαγορά του. Είχε

O Γιάννος Παπαντωνίου διόρισε το 2000 τον Παπακωνσταντίνου στο υπ. Οικονομικών, σε θέση που δεν υπήρχε και τη δημιούργησε ειδικά γι’ αυτόν

διοριστεί πριν από τρία χρόνια από το συμμαθητή του Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών έκανε συχνά παρέα με τους Τανισκίδη (πρόεδρος της Millennium Bank), Παπαδόπουλο, και Στυλιανίδη. Πρώτος και καλύτερος όμως σε αυτή την παρέα ήταν ο Αντρίκος Παπανδρέου και, βεβαίως, ο Ανδρέας Ρωσσώνης, σημερινός σύζυγος της εξαδέλφης του Μαρίνας και σημαντικός παίκτης στην αγορά όπλων. Για τον Αντρίκο οι φήμες έδιναν και έπαιρναν ότι συμπεριλαμβανόταν στη γνήσια Λίστα Λαγκάρντ. Τελικά ήταν ο Ρωσσώνης που ενώ ήταν στην αρχική λίστα εν τέλει έλειπε από το στικάκι που παρέδωσε ο Διώτης στον Βενιζέλο, περιπλέκοντας τα πράγματα για τον Παπακωνσταντίνου. Ένας άλλος συμμαθητής του πρώην υπουργού που απασχολεί την επικαιρότητα είναι ο Ανδρέας Γεωργίου. Το καλοκαίρι του 2010 ο Παπακωνσταντίνου τον τοποθέτησε πρόεδρο στην ΕΛΣΤΑΤ. Ο Γεωργίου αναφέρει στο βιογραφικό του πως μέχρι 20/7/10 ήταν στέλεχος του ΔΝΤ, όμως στους διαδρόμους του επταόροφου κτιρίου της ΕΛΣΤΑΤ ψιθυρίζεται ότι ποτέ δεν έχει παραιτηθεί από αυτήν τη θέση. Ο Γεωργίου κατηγορήθηκε δημόσια από τους συναδέλφους του στη Στατιστική ότι μαγείρεψε τα στοιχεία εις βάρος των συμφερόντων της χώρας. Ο Παπακωνσταντίνου στήριξε το συμμαθητή του, απειλώντας θεούς και δαίμονες αλλά τελικά στις 22/1/2013 ασκήθηκε εναντίον του Γεωργίου ποινική δίωξη σε βαθμό κακουργήματος, έπειτα από καταγγελίες για σκόπιμη διόγκωση του ελλείμματος με στόχο την ένταξη της χώρας στο αυστηρότερο δημοσιονομικό πρόγραμμα στην ιστορία του πλανήτη.

Τα χρόνια του ΟΟΣΑ και το «ναι» της Δάφνης Ο νεαρός Παπακωνσταντίνου μετά την αποφοίτησή του από το κολέγιο φρόντισε να εμπλουτίσει το βιογραφικό του με οικονομικές σπουδές. Για 8 χρόνια φοιτά σε Αγγλία και Ν. Υόρκη και μετά βρίσκεται στη Γαλλία, όπου εργάζεται για δέκα χρόνια στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το βιογραφικό, βεβαίως, δεν δίνει και πολλές

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:01 „.μ. „ Page 39

Η Αννα Διαμαντοπούλου φρόντισε να μεταγράψει στον Παπανδρέου τον άνθρωπο που ανδρώθηκε δίπλα στον Σημίτη πληροφορίες. Συγκεκριμένα, η αναφορά της γαλλικής περιόδου είναι όλη και όλη μια γραμμή. Αντιθέτως, περιγράφονται αναλυτικά οι δραστηριότητές του από την ημέρα που γύρισε στην Ελλάδα, όπως και ότι το 2007 έχει εκλεγεί πρώτος σε σταυρούς προτίμησης, αλλά κατά παράδοξο τρόπο έχει «ξεχάσει» να αναφέρει την Κοζάνη, που του χάρισε αυτή την πρωτιά. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Εκλέγεται για πρώτη φορά το 2007. Πρώτος σε σταυρούς προτίμησης στο ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ». Πολιτικοί του αντίπαλοι λένε «ότι η Κοζάνη είναι σαν την περίοδο στον ΟΟΣΑ. Τον τοποθετεί χαμηλά και αυτό ο Παπακωνσταντίνου δεν το αντέχει». Για τον τρόπο που μπήκε ο Παπακωνσταντίνου στην πολιτική υπάρχουν τρεις εκδοχές. Γαλάζιοι επικριτές του λένε ότι το 1993 ο θείος του, Μιχάλης Παπακωνσταντίνου, τον πρότεινε στον Έβερτ που μόλις είχε γίνει πρόεδρος της ΝΔ, αλλά ο Έβερτ απέρριψε την πρόταση. Η άλλη εκδοχή είναι πως τον βοήθησε η μητέρα του, Κλεόπα Παπακωνσταντίνου. «Γνώριζε τον Νίκο Θέμελη, στενό συνεργάτη του Κώστα Σημίτη και ζήτησε τη βοήθειά του για να επιστρέψει ο Γιώργος στην Ελλάδα, γιατί δεν άντεχε άλλο στη Γαλλία. Ύστερα από ζυμώσεις ακόμα και με τη Δάφνη Σημίτη», όπως είπαν στο «CRASH» στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου πήρε το «πράσινο φως» και επέστρεψε στην Ελλάδα. Η τελευταία εκδοχή θέλει τον Νίκο Θέμελη να έχει διαβάσει τυχαία ένα άρθρο του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» και να τον προτείνει στον Σημίτη. «Η ζωή του αναστατώθηκε, αλλά σαν να ήταν έτοιμος από καιρό και με τις βαλίτσες στο χέρι… ανταποκρίθηκε στην πρόταση… χθες», μάς λέει πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτήν τη «μετάβαση», όπως και να έγινε, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και ο θείος του, Μιχάλης Παπακωνσταντίνου, που διατηρούσε καλές σχέσεις με τον Κώστα Σημίτη.

Από τα χαμηλά στα ψηλά...

Άνετος στο «crash test» με την πρώτη εξεταστική Το 2002 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου διορίζεται μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, που θεσμικά είναι το ανώτατο συμβουλευτικό όργανο του υπουργού Οικονομικών. Παράλληλα, τοποθετείται ως μέλος και στο διοικητικό συμβούλιο του ΟΤΕ. «Πήγε ως το μάτι και το αφτί του Σημίτη» σχολιάζουν οι αντίπαλοί του. Αυτήν τη θέση στον ΟΤΕ θα τη βρει μπροστά του έξι χρόνια αργότερα, όταν το σκάνδαλο της Siemens «πλακώνει» το 2008

Όλη του η πολιτική διαδρομή οφείλεται σε δύο ανθρώπους: τον Κώστα Σημίτη και τον Γιώργο Παπανδρέου. Και οι δύο τον υπερεκτίμησαν.

Η ευκαιρία διά χειρός… Λαλιώτη Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου -παράλληλα με την ειδική γραμματεία, τον ΟΤΕ και το ΣΟΕ- προσπαθούσε να μπει στην πρώτη γραμμή της πολιτικής και να γίνει βουλευτής. Το 2000 κατεβαίνει υποψήφιος στην Κοζάνη και αποτυγχάνει να εκλεγεί. Το 2003 ο Κώστας Λαλιώτης είναι γραμματέας του Κινήματος, αλλά ο Κώστας Σημίτης οργανώνει ερήμην του το «νέο» ΠΑΣΟΚ. Η μετωπική σύγκρουση Λαλιώτη-Σημίτη είναι αναπόφευκτη και έχει «θύμα» το «Θείον Βρέφος». Το κόμμα περνά στα χέρια του εκσυγχρονιστή Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και οι πόρτες του ΠΑΣΟΚ ανοίγουν για να καλωσορίσουν το νέο διευθυντή του κόμματος, που είναι ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Ήταν η ώρα ο πετυχημένος τεχνοκράτης να αποκτήσει επαφή με τη βάση. Όμως ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, αντί να τρέχει στα όρη και τα λαγκάδια, προτίμησε να μείνει στη Χαριλάου Τρικούπη και να δεθεί στο άρμα της Άννας Διαμαντοπούλου, που είχε εκλογική επιρροή στην Κοζάνη. Σε ηλικία 25 ετών είχε διοριστεί νομάρχης Καστοριάς και το 1996 οι συντοπίτες της την έστειλαν με «τέτοια φόρα» στη Βουλή που στην πρώτη της θητεία ορκίστηκε υφυπουργός Ανάπτυξης. Βεβαίως, η Άννα είχε και άλλα προσόντα: ανήκε στον κύκλο των σκληρών εκσυγχρονιστών. Ο Γιώργος καταλαβαίνει ή τον ενημερώνουν από ψηλά ότι η Διαμαντοπούλου έχει βάλει πλώρη για την Αθήνα και την πλησιάζει.

Και με τον πρώην και με τον επόμενο

Μπορεί με την εκλογή του ως βουλευτής να αντιμετώπισε αρχικά κάποιες δυσκολίες, αλλά κατέκτησε μια μοναδική πρωτιά. Είναι ίσως ο μόνος άνθρωπος που κατάφερε να απολαμβάνει την απεριόριστη εμπιστοσύνη δύο προέδρων... Και του απερχόμενου και του επερχόμενου. Στην εκλογική αναμέτρηση του Μαρτίου του 2004 ο Παπανδρέου ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ όργωνε μόνος του, χωρίς τον πρωθυπουργό Σημίτη, την Ελλάδα, γιατί πίστευε ότι θα του έκανε κακό στις εκλογές. Ο Παπακωνσταντίνου κατάφερε

▲ ▲

Το 1998 το μικρομεσαίο στέλεχος του ΟΟΣΑ προάγεται σε σύμβουλο του πρωθυπουργού Κώστα Ση-

μίτη, για θέματα Κοινωνίας της Πληροφορίας. Έχει αποκτήσει την ισχύ όσων κατοικοεδρεύουν στο Μαξίμου. Μιλά εξ ονόματος του Σημίτη και πολύ σύντομα, το 2000, ο κ. Παπακωνσταντίνου μετακομίζει στο υπουργείο Οικονομικών. Υπουργός είναι ο Γιάννος Παπαντωνίου, που δημιουργεί θέση ειδικά γι’ αυτόν και τον τοποθετεί ειδικό γραμματέα για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Λίγους μήνες αργότερα η κυβέρνηση ανασχηματίζεται. Ο Παπαντωνίου φεύγει, αλλά και ο νέος υπουργός, Νίκος Χριστοδουλάκης, τον διατηρεί στη θέση του μέχρι το 2002.

τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Το Φεβρουάριο του 2010, τρεις μήνες πριν η χώρα μπει στη στενωπό του μνημονίου, η κυβέρνηση Παπανδρέου συστήνει εξεταστική επιτροπή. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι υπουργός Οικονομικών. Σε μια από τις πρώτες συνεδριάσεις της εξεταστικής επιτροπής, στις 9-3-2010, ο Πάνος Καμμένος εμφανίζει και κραδαίνει μια σελίδα από το ημερολόγιο της γραμματέως τού Χριστοφοράκου, με ημερομηνία 9 Δεκεμβρίου 1999 και τη σημείωση για τις 3 το μεσημέρι: «Παπακωνσταντίνου/Μαξίμου». Ο Παπακωνσταντίνου δεν καλείται ποτέ από την επιτροπή να απαντήσει για τη θητεία του στον ΟΤΕ με την αιτιολογία ότι δεν ήταν εκτελεστικό μέλος στο ΔΣ του ΟΤΕ. Εκδίδει ανακοίνωση και παραδέχεται τη συνάντηση, αλλά διευκρινίζει πως έγινε στο πλαίσιο των θεσμικών του καθηκόντων, ως συμβούλου του Κώστα Σημίτη για την Κοινωνία της Πληροφορίας.

Φεβρουάριος 2013

crash 39

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:01 „.μ. „ Page 40

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

το ακατόρθωτο, έχοντας τη βοήθεια της τότε ισχυρής Άννας Διαμαντοπούλου. Ο Παπανδρέου έκανε άνοιγμα στους εκσυγχρονιστές και αξιοποιούσε τα στελέχη τους. Ο Παπακωνσταντίνου ήταν στο δυναμικό της Διαμαντοπούλου και συμπεριλήφθηκε στις προτάσεις της. Ήταν ο άνθρωπος που, παρά την εκλογική μαγιά του θείου του και την εκλογική προίκα που του έδωσε στην Κοζάνη η Διαμαντοπούλου, δεν είχε καταφέρει να εκλεγεί βουλευτής ούτε το 2004. Είχε καταφέρει όμως κάτι καλύτερο από την έδρα στην Κοζάνη. Να φύγει από διευθυντής του ΠΑΣΟΚ και να γίνει σύμβουλος για οικονομικά θέματα του Γιώργου Παπανδρέου. Από κει και πέρα αλλάζουν και πάλι όλα στη ζωή του. Έχει μπει αρχικά στο «στενό» γραφείο του Παπανδρέου και στη συνέχεια στον οικογενειακό του κύκλο. Έχει άριστες σχέσεις και με τον Νίκο Παπανδρέου και «πετάει» από πάνω του τον όρο «εκσυγχρονιστής» για να βαφτιστεί «προεδρικός». Η πορεία προς τα επάνω συνεχίζεται πλέον με ταχύτητα και μοιάζει να έχει πολυετή ορίζοντα. Εκτός από σύμβουλος του Παπανδρέου, αναλαμβάνει το Μάρτιο του 2008 και καθήκοντα εκπροσώπου Τύπου του ΠΑΣΟΚ και για πρώτη φορά βρίσκεται λουσμένος στα φώτα της δημοσιότητας. Ο Παπανδρέου τον εμπιστεύεται απόλυτα και τον τοποθετεί τον Ιούνιο του 2009 επικεφαλής στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ. Οι δημοσιογράφοι τον ρωτούν αν θα παραμείνει εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ και μετά την εκλογή του στην Ευρωβουλή και η απάντηση είναι: «Εκπρόσωπος παραμένω μέχρι τις ευρωεκλογές και μέχρι νεωτέρας. Δεν υπάρχει ασυμβίβαστο». Τελικά έμεινε στην Ευρωβουλή για περίπου τέσσερις μήνες -τέτοια συνέπεια-, από τον Ιούνιο του 2009 έως τις 7 Οκτωβρίου 2009, οπότε και ορκίστηκε εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Οικονομικών.

Λεφτά υπάρχουν... Το ΠΑΣΟΚ είχε κερδίσει τις εκλογές με τη διαβόητη ατάκα Παπανδρέου «λεφτά υπάρχουν» και, αφού υπάρχουν, ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου τα μοιράζει. Ο πρώτος νόμος που πέρασε ως υπουργός Οικονομικών ήταν για το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και την Έκτακτη Εισφορά των μεγάλων επιχειρήσεων. Οι εφημερίδες βοούν την άλλη μέρα της κατάθεσης του νόμου στη Βουλή. 13-11-09 ΤΟ ΒΗΜΑ: «Μέτρα τώρα-αδιαφορήστε για το πολιτικό κόστος». Κάποιοι προειδοποιούσαν για τον... Τιτανικό, αλλά παρ΄ όλα αυτά το επίδομα και η έκτακτη εισφορά γίνονται νόμος του κράτους. Η πρώτη δόση δίνεται στους χιλιάδες δικαιούχους λίγο πριν από τα Χριστούγεννα και γίνεται «το πάρτι του μετανάστη». Στις 27 Νοεμβρίου τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων εκπέμπουν πάλι SOS και περιγράφουν την τραγωδία που έρχεται... ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ: «Ιός Ντουμπάι χτυπάει και Ελλάδα. Κατρακύλα στο χρηματιστήριο, άνοδος του spread των ομολόγων». ΑΥΡΙΑΝΗ: «Καταστροφή για τη χώρα η φοροκαταιγίδα και η ατολμία για διαρθρωτικές αλλαγές, που είναι αναγκαίες για να γλιτώσουμε τη χρεοκοπία»... Ο μόνος που δεν ανησυχεί εκείνη την ημέρα είναι ο 40 crash Φεβρουάριος 2013

Από το βιβλίο του Δημοσθένη Κούκουνα με τίτλο «Η ελληνική οικονομία κατά την Κατοχή»: «Στις 15 Οκτωβρίου 1941 ο πρόεδρος της κατοχικής κυβέρνησης των δωσιλόγων Γεώργιος Τσολάκογλου υπέγραψε απόφαση: “Περί χορηγήσεως απλής αδείας ηλεκτρικής εγκαταστάσεως εν τη πόλει Πτολεμαΐδος εις τον Γεώργιον Παπακωνσταντίνου”, παππού του πρώην υπουργού Οικονομικών, με την οποία το κράτος του παραχωρούσε την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος στην Πτολεμαΐδα για πέντε χρόνια, με δικαίωμα διετούς επέκτασης». Το βιβλίο αναφέρει ότι «ο θείος του Παπακωνσταντίνου και πατέρας των δικηγόρων Ελένης και Μαρίνας, είχε προσληφθεί ως διερμηνέας των Γερμανών» και έφερε το παρατσούκλι «μποτάκιας». υπουργός Οικονομικών, που δηλώνει πως «αυτές οι κινήσεις στις αγορές δεν επηρεάζουν το ελληνικό δημόσιο, το οποίο δεν έχει άμεσες δανειακές ανάγκες. Το δανειακό πρόγραμμα του δημοσίου, για το 2010, θα είναι σημαντικά μικρότερο από αυτό του 2009». Και ήταν, όχι μικρότερο, αλλά μηδενικό, αφού το 2010 η Ελλάδα δεν μπορούσε να δανειστεί γιατί ήταν εκτός αγορών.

Βάσει προγράμματος το «ξήλωμα» της Στατιστικής Η δεύτερη απόφαση που πήρε ως υπουργός Οικονομικών ο Γ. Παπακωνσταντίνου ήταν να «ξηλώσει» με συνοπτικές διαδικασίες τη Στατιστική Υπηρεσία του υπουργείου του και να τη μετατρέψει σε Ανεξάρτητη Αρχή. Η εμπειρία από την απογραφή του Αλογοσκούφη για τη χώρα ήταν εξαιρετικά δυσάρεστη, αλλά ο Παπακωνσταντίνου προχωρούσε ακάθεκτος. Γιατί όμως; Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2009, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Γ. Παπανδρέου παρουσιάζει το σχέδιο των 100 πρώτων ημερών της διακυβέρνησής του στους παραγωγικούς φορείς της χώρας, στη ΔΕΘ. Μέσα στις προτεραιότητές του είναι ότι «μέχρι τον Ιανουάριο η Στατιστική Υπηρεσία θα είναι πραγματικά ανεξάρτητη. Τέρμα στα παιχνίδια με τους αριθμούς, που απαξιώνουν διεθνώς τη χώρα μας» είπε. Όμως τη χρονική στιγμή της ανακοίνωσης δεν υπήρχαν «ψευδή» στοιχεία, ούτε πίεση από τις Βρυξέλλες. Άρα τι είχε συμβεί και άνοιγε ένα θέμα από το πουθενά; Σε ποιον τα έλεγε; Μήπως η μετατροπή της Στατιστικής Υπηρεσίας σε Ανεξάρτητη Αρχή αποτελούσε την τήρηση μιας προεκλογικής δέσμευσης του Γιώργου Παπανδρέου;

Η αφορμή και η εκτέλεση του σχεδίου Στις 19 και 20 Οκτωβρίου του 2009 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι στο Λουξεμβούγο για τις συ-

νεδριάσεις του Eurogroup και του Ecofin. Αμέσως μετά δηλώνει στη συνέντευξη τύπου: «Ενημέρωσα τους ομολόγους μου και τον πρόεδρο του Eurogroup, και, βεβαίως, τον κ. Αλμούνια και τον κ. Τρισέ για τα δημοσιονομικά στοιχεία στη χώρα μας. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δημοσιοποιήσει ένα έλλειμμα της τάξης του 6%. Τους ενημέρωσα ότι το έλλειμμα είναι της τάξης του 12,5%». Εκείνη την εποχή η πιο «πονηρή» σκέψη που μπορούσε να περάσει από το μυαλό των πολιτικών του αντιπάλων ήταν ότι «φούσκωνε» το έλλειμμα για να το «ψαλιδίσει» την επόμενη χρονιά «μαγικά» και να καρπωθεί την επιτυχία. Οι υπόλοιποι, ανυποψίαστοι, δεν φαντάζονταν τότε ότι το θέμα δεν ήταν το έλλειμμα, αλλά η Ελλάδα. Έπειτα από αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις, ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοινώνει το έλλειμμα στο 12,7% του ΑΕΠ, το οποίο ανεβάζει ξανά και τελικά κλείνει στο 15,4%. Ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ακούγοντας τον εξωφρενικό αριθμό στέλνει το θλιβερό τελεσίγραφο: «The game is over» - «το παιχνίδι τελείωσε για την Ελλάδα». Το ίδιο βράδυ ο τελευταίος γενικός γραμματέας της Στατιστικής υποβάλλει παραίτηση και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου την κάνει δεκτή. Επτά ημέρες αργότερα, ύστερα από συνάντηση με το διοικητή της ΤτΕ Γιώργο Προβόπουλο, ανακοινώνει τη σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής «για να καταγραφεί το ακριβές ύψος του ελλείμματος». Δυόμισι χρόνια αργότερα η «Realnews» (18-312) δημοσιεύει αποκαλυπτική συνέντευξη του τελευταίου γενικού γραμματέα της Στατιστικής, ο οποίος λέει ότι τα στοιχεία του ελλείμματος «μαγειρεύτηκαν». «Ο υπουργός μού ανακοίνωσε ότι θα αλλάξει τα στοιχεία. Όταν το είπε αυτό, ήταν υπουργός μιας ώρας, δεν είχε δει τα στοιχεία ακόμα, δεν τα είχα πάει. Έμεινα άφωνος, διότι δεν είχα συναντήσει ποτέ τέτοια συμπεριφορά από κανέναν

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:01 „.μ. „ Page 41

Οι δύο μοιραίοι άνθρωποι της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας. Χάλκευσαν δεσμά δουλείας χωρίς να ρωτήσουν κανένα. υπουργό». δήλωνε ο Μανώλης Κοντοπυράκης. Λίγους μήνες νωρίτερα, το Σεπτέμβριο του 2011, ένα άλλο πρώην μέλος της Αρχής, η Ζωή Γεωργαντά, είχε καταγγείλει με συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» τον Παπακωνσταντίνου «για ανεπίτρεπτες παρεμβάσεις και πιέσεις που ασκούσε στην επιστημονική ομάδα ». Είναι προφανές, επέμενε η καθηγήτρια Πανεπιστημίου, ότι «το έλλειμμα διογκώθηκε σκοπίμως για να δικαιολογηθεί η προσφυγή της χώρας στο μηχανισμό και στο ΔΝΤ». Τελικά, δύο χρόνια αργότερα, στις 22-1-2013, ασκήθηκε ποινική δίωξη από τον Γρηγόρη Πεπόνη εναντίον του προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου (συμμαθητής του Παπακωνσταντίνου) και άλλων δύο μελών της επιτροπής.

Ο προϋπολογισμός της συμφοράς

οδηγούν και σε φιάσκο. Στο πρώτο φορολογικό νομοσχέδιο Παπακωνσταντίνου υπάρχει ρύθμιση που επαναφέρει το μέτρο της συλλογής αποδείξεων με αντάλλαγμα την έκπτωση φόρου. Το μέτρο γυρίζει μπούμεραγκ στο υπουργείο, αφού οι λάθος υπολογισμοί οδηγούν την πλειονότητα των φορολογουμένων να δικαιούται επιστροφή. Ο υπουργός, αμετάπειστος, αφού δηλώνει με έπαρση ότι η φοροδιαφυγή θα παταχθεί και ότι «για πρώτη φορά επί των ημερών του θα μπουν κανόνες» που θα εξασφαλίζουν τη δίκαιη αντιμετώπιση των φορολογουμένων, φέρνει νόμο για περαίωση στη Βουλή. Η αντιπολίτευση τον κατακεραυνώνει και η κοινωνία του γυρίζει την πλάτη. Ένας στους δύο οφειλέτες δεν ανταποκρίνεται και ο Παπακωνσταντίνου οργανώνει τον Απρίλιο του 2011 «τάγματα εφόδου» για να τους ελέγξει. Ένα μήνα νωρίτερα είχε παραιτηθεί ο γενικός γραμματέας του υπουργείου, Δημήτρης Γεωργακόπουλος, ο οποίος είχε διαφωνίες με τη διαχείριση της καθημερινότητας στο υπουργείο και έβλεπε ότι οι προτάσεις του για τη βελτίωση της λειτουργίας των εφοριών και την αύξηση των εσόδων πέφτουν στο κενό. Εκτός της αποτυχίας στους στόχους, από το Φεβρουάριο του 2010 οι καταθέσεις αρχίζουν να ξενιτεύονται, τα σκάφη αναψυχής να αλλάζουν ρότα προς τη Μάλτα, και η «εκστρατεία» κατά των φοροφυγάδων γιατρών του Κολωνακίου να σκοντάφτει στην περαίωση. 8/6/2010 ΤΟ ΒΗΜΑ: «Ύποπτες φήμες χτυπούν την οικονομία. Σε ελεύθερη πτώση το Χρηματιστήριο». 12/6/2010 ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΣ ΤΥΠΟΣ: «Κατεπείγουσα εισαγγελική έρευνα για την ανεξέλεγκτη φημολογία-για τη δήθεν πτώχευσή μας, για την κοπή δραχμών» .

Γονατογραφία και φοροδιαφυγή

Ο πόλεμος με τον Θέμο Αναστασιάδη

Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου έχοντας ελάχιστη σχέση με την πραγματική οικονομία μπαίνει στο υπουργείο Οικονομικών με σηκωμένα τα μανίκια και έτοιμος για πόλεμο με τη φοροδιαφυγή. Όμως η πρώτη κίνηση που κάνει είναι να επιβάλει έκτακτη εισφορά έως 10% στα κέρδη των επιχειρήσεων για να κάνει η κυβέρνηση «κοινωνικό» ντεμπούτο στην εξουσία και να υλοποιήσει μια προεκλογική εξαγγελία για την οποία δεν είχε εξασφαλισμένους πόρους. Η βιασύνη, η αγωνία για έσοδα και η προχειρότητα με την οποία σχεδιάζονται τα μέτρα δεν γεμίζουν τα ταμεία, ενώ συχνά

Το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας ήρθε όταν αποκαλύφθηκε ότι έλειπαν τα ονόματα των συγγενών του από τη Λίστα Λαγκάρντ

Ένα δημοσίευμα υπό τον τίτλο «Ο υπουργός EXPRESS SERVICE, το σκάνδαλο Παπακωνσταντίνου» θα φέρει στα άκρα τις σχέσεις του εκδότη με τον υπουργό. Αναστασιάδης και Παπακωνσταντίνου ανταλλάσσουν εξώδικα, μηνύσεις και αγωγές, αλλά η εφημερίδα επιμένει να ρωτά τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου: «Πώς μπορεί ένας υπουργός να προαναγγέλλει πανηγυρικά επιστροφή ΦΠΑ 27 εκατομμυρίων ευρώ σε μεγαλοοφειλέτη του δημοσίου, ενώ απειλεί τη λοιπή Ελλάδα με φυλακίσεις για μη απόδοση ΦΠΑ ακόμα και ενός ευρώ;». Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου διαψεύδει και επιτίθεται, λέγοντας πως ο εκδότης της εφημερίδας τον χτυπά για «την εκκρεμή έρευνα του ΣΔΟΕ στις υποθέσεις του». Τελικώς, το Νοέμβριο του 2011 ο πρόεδρος της Express Service συλλαμβάνεται για χρέη προς το δημόσιο, ύψους 7.836.000 ευρώ. Η κόντρα συνεχίζεται, με το «Πρώτο Θέμα» να χλευάζει τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου γράφοντας ότι στη χώρα που κινδυνεύει με πτώχευση «ο υπουργός ταξίδεψε για τις ΗΠΑ με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος, δαπανώντας 150 χιλιάδες ευρώ αντί των έξι που θα στοίχιζε το ταξίδι με το αεροπλάνο της γραμμής». Το επόμενο χτύπημα αφορά τη φορολογική αξιοπιστία του υπουργού. Στις 20 Ιουλίου δη-

▲ ▲

Πριν από την τραγωδία των Greek statistics είχε προηγηθεί ο πρώτος προϋπολογισμός που κατέθεσε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου στη Βουλή. Περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, αυξήσεις στα όρια του πληθωρισμού, σε χαμηλούς μισθούς και συντάξεις, ενώ υπολόγιζε αύξηση εσόδων από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Λίγο μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού, τρεις διεθνείς οίκοι, οι Fitch, Standard and Poor's και Moody’s, υποβαθμίζουν την ελληνική οικονομία, κρίνοντας το πρόγραμμα της κυβέρνησης ανεπαρκές. Από τα μέσα Ιανουαρίου του 2010 ξεκινά το ράλι συνεχούς ανόδου των spreadς. Στα τέλη του Ιανουαρίου του 2010, ο Παπανδρέου βρίσκεται στο Νταβός της Ελβετίας και εκεί καταλαβαίνει -ίσως για πρώτη φορά- ότι κανείς άλλος δεν συμμεριζόταν τη δική του προσέγγιση. Η επεισοδιακή συνέντευξη στο δημοσιογράφο των «Financial Times» Ρίτσαρντ Εντγκαρ, ο οποίος κυνηγούσε τον πρωθυπουργό στους διαδρόμους, είναι άκρως αποκαλυπτική. Είχε πει το αμίμητο ότι «το πρόβλημα είναι δικό μας και πρέπει να βάλουμε τάξη στα του οίκου μας».

Τα spreadς συνεχίζουν τη φρενήρη κούρσα προς τα πάνω και τον Απρίλιο του 2010 ξεπερνούν τις 1.000 μονάδες. Η Ελλάδα είχε βγει εκτός τροχιάς. Ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει με διάγγελμά του από το Καστελλόριζο στις 23 Απριλίου την υπαγωγή της χώρας στο μηχανισμό στήριξης. Ο υπουργός Οικονομικών το διάστημα πριν και μετά το Καστελλόριζο δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Οι ατάκες «τελεία… παύλα» και «μη με διακόπτετε, να ολοκληρώσω» πρωταγωνιστούσαν στο λεξιλόγιό του. Κανονικά κάποιος θα έπρεπε να τον «διακόψει» όταν είπε πως «Η προσπάθεια της Ελλάδος να ανακτήσει την αξιοπιστία της είναι ένα εγχείρημα τόσο δύσκολο όσο να αλλάξει ρότα ένα μεγάλο πλοίο όπως ο Τιτανικός». Αλλά ποιος να τον διακόψει; Ο καπετάνιος Παπανδρέου, που στις 4 Μαρτίου του 2010 έπαιζε με τα πιστόλια; Δεν μπορούσε. Ήταν η εποχή που δήθεν «απειλούσε» την Ευρώπη ότι η Ελλάδα «θα πάει στο ΔΝΤ» και ότι «έχει το πιστόλι πάνω στο τραπέζι». Ακόμα και ο επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Πέτρος Χριστοδούλου, που είχε διοριστεί από τον Παπακωνσταντίνου, «φωτογράφισε» στην εξεταστική επιτροπή για τα Greek statistics τους Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου ως απολύτως υπευθύνους για το κλείσιμο των αγορών. «Όταν έχεις να κάνεις με την αγορά, πρέπει να κρατήσεις μία στάση πόκερ. Τότε, ενώ είχαμε βγάλει μία πολύ πετυχημένη έκδοση ομολόγων δεκαετίας, έγιναν κάποια σχόλια ότι εμείς, εάν δεν πάρουμε βοήθεια από τη Γερμανία, θα πάμε στο ΔΝΤ . Ήταν μία ατυχής τοποθέτηση. Οι αγορές φρίκαραν. Ήταν εξαιρετικά ατυχής και η δήλωση για τον “Τιτανικό”» κατέθεσε στην εξεταστική επιτροπή ο Χριστοδούλου.

Φεβρουάριος 2013

crash 41

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:01 „.μ. „ Page 42

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

μοσίευμα εμφανίζει τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου ως φοροφυγά, υποστηρίζοντας πως έχει δηλώσει ως υδατοσυλλέκτη την πισίνα του εξοχικού του στη Σέριφο, το οποίο νοικιάζει -μέσω ξένου μεσιτικού γραφείου - σε τουρίστες έναντι 5.000 ευρώ την εβδομάδα.

Ο υπουργός... Καταστροφής του Περιβάλλοντος Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου έχει ταυτιστεί με την τραγωδία του μνημονίου. Η κοινωνία βράζει, αλλά ο άνθρωπος του προέδρου θα «διασωθεί». Ο ανασχηματισμός που κάνει ο Γιώργος Παπανδρέου τον Ιούνιο δεν τον στέλνει σπίτι του, αλλά στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Με πρωτοφανή ταχύτητα και παραβλέποντας αποφάσεις και περιβαλλοντικές ευαισθησίες κλείνει όλες τις δύσκολες υποθέσεις. Τον Ιούλιο του 2011 υπογράφει την απόφαση έγκρισης της μελέτης των περιβαλλοντικών όρων για τα χρυσωρυχεία της Χαλκιδικής, που είναι συμφερόντων της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός ΑΕ» (Μπόμπολας και Ολλανδοί επιχειρηματίες). Η συγκεκριμένη μελέτη είχε απορριφθεί από την προκάτοχό του, επίσης «προεδρική», Τίνα Μπιρμπίλη. Με στόχους ολοφάνερα οικονομικούς και ελάχιστα περιβαλλοντικούς φέρνει ρυθμίσεις για τους ημιυπαίθριους χώρους και τα αυθαίρετα θεσπίζοντας και εδώ μια ιδιότυπη περαίωση. Οι ιδιοκτήτες φωνάζουν οι οικολόγοι εξεγείρονται αλλά αγνοούνται. Κυρίως όμως, είναι τόσο πρόχειρος ο σχεδιασμός του που μέσα σε ένα χρόνο και έπειτα από τρεις νόμους η ρύθμισή του πέφτει και αυτή στο κενό. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου μοιάζει να μην έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι πια υπουργός Οικονομικών και ξεκινά τα ταξίδια στη Γερμανία. Έχει αρχίσει να «τρέχει» το φιλόδοξο project με την επωνυμία «ΗΛΙΟΣ. » Στις 4 Νοεμβρίου του 2011 το «Βήμα» υπό την τίτλο «Πρόγραμμα Ήλιος. Μακροχρόνια έκλειψη ηλίου στην Ελλάδα» γράφει «Εικοσάχρονη και πλέον έκλειψη Ηλίου στην Ελλάδα. Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ αποχαιρετίστε τα λεφτά σας! Λεφτά του κράτους, χωρίς μεγάλη προοπτική επιστροφής».

Το αυθαίρετο του υπουργού Η κόντρα Παπακωνσταντίνου-Αναστασιάδη υπάρχει πάντα και η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» συχνά «φιλοδωρεί» τον υπουργό με αποκαλύψεις που τον εκθέτουν. Στις 16 Ιουλίου, ένα μήνα μετά τη μετάβαση του στο υπουργείο Περιβάλλοντος, το «Πρώτο Θέμα» κυκλοφορεί με πηχυαίο τίτλο «Κρύβει το οικογενειακό αυθαίρετο ο Παπακωνσταντίνου». Η εφημερίδα με πολύ πλούσιο φωτογραφικό υλικό «αδειάζει» για άλλη μια φορά τον υπουργό, που παραδέχεται πως αυτό το σπίτι υπάρχει και είναι της μητέρας του. Παρ’ όλα αυτά ο «αυθαίρετος» Γιώργος Παπακωνσταντίνου παραμένει στο υπουργείο του ελέω Γιώργου, αλλά διασώζεται και στην επόμενη κυβέρνηση Παπαδήμου, αφού ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος επί Σημίτη είχε γνωρίσει τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου που τότε αποτελούσε ισχυρό πρόσωπο στο Μαξίμου.

42 crash Φεβρουάριος 2013

Η εμπλοκή της οικογένειάς του στη Λίστα Λαγκάρντ αποτέλεσε αφορμή να διαγραφεί από το ΠΑΣΟΚ με εντολή Βενιζέλου

Η σφαλιάρα στην Αττική Στις εκλογές που ακολουθούν, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι υποψήφιος στην Περιφέρεια Αττικής και όχι στην Κοζάνη που την ελέγχει εκλογικά ο Πάρις Κουκουλόπουλος. Είναι πια πολιτικός πρώτης γραμμής και υπουργός πετυχημένος, όπως νομίζει. Έχει καταχωρίσει το μνημόνιο ως επιτυχία που δεν τη βλέπουν τώρα οι ψηφοφόροι λόγω μέτρων, αλλά θα τη δουν και θα την καταγράψουν θετικά οι ιστορικοί του μέλλοντος. Έχει την αβάσιμη αίσθηση ότι επειδή στις εκλογές του 2009 είχε κατεβεί υποψήφιος με το ψηφοδέλτιο Αττικής ο Γιώργος Παπανδρέου και πήρε 138.700 σταυρούς θα μπορούσε λόγω αυτής της επιρροής να γεμίσει το εκλογικό του σακούλι. Δεν αντιλαμβάνεται καν τι συμβαίνει στην Περιφέρεια Αττικής. Το μόνο που βλέπει είναι ότι « σε όποιο σπίτι πάει υπάρχουν πάνω από 50 άτομα». Δεν περνάει από το μυαλό του ότι είναι άλλο η συγκέντρωση και άλλο η συνάντηση στην κάλπη. Αυτό ακριβώς έγινε. Περιφέρεια Αττικής και Παπακωνσταντίνου δεν συναντήθηκαν ποτέ. Τον Ιούνιο του 2012 ήρθε τρίτος μετά τη Χριστοφιλοπούλου και τον Ασπραδάκη και δεν εξελέγη.

Το τελειωτικό χτύπημα

Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι πια πρώην. Δεν διαθέτει υπουργική καρέκλα, δεν έχει έδρα στη Βουλή και για πρώτη φορά δεν είναι άνθρωπος του προέδρου, αφού δεν έχει και ερείσματα στο ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου. Αρχίζει και ξανασκέφτεται το ενδεχόμενο του εξωτερικού, σκέφτεται να γράψει βιβλίο με θέμα την ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση κ.α. Όμως, πριν καταλήξει στο τι τελικά θα κάνει, ξεσπάει η φουρτούνα για τη Λίστα Λαγκάρντ . Έκπληκτοι πληροφορούμαστε την 1-10-2010 από τον ίδιο τον υπουργό “Οικονομίας Γιάννη Στουρνάρα, που δηλώνει σε συνέντευξή του στους «Financial Times», ότι η Ελλάδα έχει χάσει (!) τη Λίστα Λαγκάρντ. Την επόμενη μέρα ο Παπακωνσταντίνου μπαίνει στη δίνη το κυκλώνα. Αποκαλύπτεται ότι κρατούσε για τον εαυτό του τουλάχιστον οχτώ μήνες το Cd με τα ονόματα των μεγαλοκαταθετών του εξωτερικού και ένα μήνα πριν φύγει από το

υπουργείο έδωσε αντίγραφο στον επικεφαλής του ΣΔΟΕ αλλά δεν άφησε το Cd στο διάδοχό του. Ξεσπά πολιτική θύελλα. Ο μόνος που έχει αντίγραφο της λίστας είναι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, που βγάζει τελικά από το «πολιτικό του αρχείο» το άλλο αρχείο με τους μεγαλοκαταθέτες και το στέλνει στον κάθιδρο Σαμαρά. Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας. Στις 19-10-12 ο Γιάννης Στουρνάρας ενημερώνει τους οικονομικούς εισαγγελείς ότι δεν βρέθηκε ούτε πρωτόκολλο καταχώρισης της λίστας στο υπουργείο και ζητεί εκ νέου τη λίστα από τη Γαλλία. Στις 24 Οκτωβρίου του 2012 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου καλείται να καταθέσει στην επιτροπή και οι απαντήσεις του θα μείνουν στην ιστορία. «Το πρωτότυπο είναι στη Γαλλία και ελπίζω να έρθει σύντομα για να σταματήσει όλη αυτή η σπέκουλα» λέει ο πρώην υπουργός και συνεχίζει: «Εγώ δεν ανέχομαι να υπάρχει μια ιστορία που να πλανάται περί αλλοίωσης της λίστας …Γιατί αυτό καταλαβαίνω. Δεν το ανέχομαι αυτό. Το αρχικό cd το έδωσα για φύλαξη, εμπιστευτική ,στο γραφείο μου. Τελεία. Και δεν ξέρω που είναι... Τελεία. Λυπάμαι που το λέω έτσι, αλλά έτσι είναι τα πράγματα». Όμως όσες τελείες και αν έβαζε ο Παπακωνσταντίνου το θέμα δεν έκλεινε. Όταν η λίστα φτάνει στην Ελλάδα η αποκάλυψη είναι πολύ μεγαλύτερη, αφού διαπιστώνεται πως η Λίστα Διώτη έχει τρία ονόματα λιγότερα από τη Λίστα Λαγκάρντ. Ο Παπακωνσταντίνου είναι πλέον στο στόχαστρο, αφού οι τρεις που λείπουν είναι οι ξαδέρφες του και ο γαμπρός του. «Δεν είμαι Ιφιγένεια». «Είναι πολύ βολικό να πέσει όλο αυτό πάνω μου». «Και εγώ θέλω σταθερότητα στην κυβέρνηση, αλλά όχι όμως και να πάω φυλακή για να μην πέσει η κυβέρνηση» είναι οι πιο χαρακτηριστικές δηλώσεις του υπουργού. Ο Παπακωνσταντίνου με μισόλογα που μοιάζουν από απειλές -για ποιους άραγε- μέχρι παρακάλια για επίδειξη οίκτου επιχειρεί να αμυνθεί. Όμως η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει και άσχετα με την κατάληξη της δικαστικής διερεύνησης, ο πολιτικός Τιτανικός του πρώην υπουργού είναι ήδη γεγονός. Τελεία και παύλα.

036_043_PAPAKONSTANTINOY_2_NEW 02/02/2013 12:01 „.μ. „ Page 43

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:35 μ.μ. Page 44

crash

CRASH ξη υ Συνέντε

Ο εισαγγελέας-«θρύλος» της επιχείρησης

ΑΝΤΟΝΙΟ ΝΤΙ ΠΙΕΤΡΟ

ΟΙ ΠΟλIΤΕΣ ΠληΡΩΝΟυΝ ακριβά τη φΟΡOδΙΑφυγH και τη δΙΑφθΟΡA

A

Συνέντευξη στον Αργύρη Παναγόπουλο

▲ ▲

ντόνιο Ντι Πιέτρο. Ένα όνομα που έγινε συνώνυμο του «αδιάφθορου δικαστικού» στην Ιταλία... Ένας αμείλικτος λειτουργός της Δικαιοσύνης, που αναμετρήθηκε με τη «θεσμοθετημένη», όπως τη χαρακτήρισε, διαφθορά των κομμάτων και των πολιτικών στη χώρα του και έστειλε στη φυλακή πολλά «ιερά τέρατα» της πολιτικής και οικονομικής ζωής της Ιταλίας. Είναι ο άνθρωπος που έγραψε τη δική του ιστορία, ρισκάροντας ακόμη και τη ζωή του, αφού, όπως έχει δηλώσει: «Δεν θέλω να γυρίζω την πλάτη στην πραγματικότητα, όσο σκληρή και επικίνδυνη κι αν είναι αυτή» και πως «από το να κάθομαι και να κοιτώ, προτιμώ να βρίσκομαι στην αρένα και να παλεύω».

Ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο, πρωταγωνιστής της επιχείρησης «Καθαρά Χέρια», σε διάστημα δύο μηνών κατέσχεσε κεφάλαια και περιουσιακά στοιχεία αξίας 400 δισ. δραχμών από διεφθαρμένους πολιτικούς και επιχειρηματίες. Έβαλε στη φυλακή μεγαλοπαράγοντες της πολιτικής και οικονομικής ελίτ της Ιταλίας που μέχρι τότε ήταν υπεράνω του νόμου.

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:35 μ.μ. Page 45

«Καθαρά Χέρια» στην Ιταλία τη δεκαετία του ’90 μιλά αποκλειστικά στο CRASH Ακόμη και σήμερα οι πολιτικοί νομίζουν ότι βρίσκονται στο απυρόβλητο και έχουν το θράσος να συνεχίζουν να ασχολούνται με τα κοινά, έστω κι αν υπάρχουν οι ενδείξεις και οι αποδείξεις ότι είναι διεφθαρμένοι

”

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:35 μ.μ. Page 46

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Στην Ιταλία σε λίγες ημέρες οι πολίτες θα κληθούν να αναδείξουν νέα κυβέρνηση. Συνασπισμού κατά πάσα πιθανότητα. Η διαφθορά και η φοροδιαφυγή βρίσκονται ψηλά στην πολιτική ατζέντα, αφού η αδυναμία της κυβέρνησης Μόντι να βρει και να φορολογήσει το «μαύρο χρήμα», η φορολογική ασυλία που απολαμβάνει η οικονομική ελίτ σε διάφορους φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο, καθώς και η ανάπτυξη που ακόμη αργεί να… φανεί, έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα τους μισθούς και τις συντάξεις των Ιταλών πολιτών, με συνεχείς περικοπές και χαράτσια, οδηγώντας και εκεί -όπως και στην Ελλάδα- πολλούς ανθρώπους στην απόγνωση και στην αυτοκτονία. Ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο, ο άνθρωπος που εναντιώθηκε σθεναρά απέναντι στο τέρας της διαφθοράς και κέρδισε τη μάχη με το ιταλικό κατεστημένο, κάνοντας τους Ιταλούς να γράφουν στους τοίχους «Ντι Πιέτρο, σ’ ευχαριστούμε», είναι σήμερα στην Ιταλία περισσότερο επίκαιρος παρά ποτέ. Δεν βρίσκεται πλέον στο δικαστικό σώμα, όμως από το 1998, οπότε και ίδρυσε το κόμμα «Ιταλία των Αξιών», με διακηρυγμένο στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς, εξακολουθεί να κυνηγά όχι το «σάπιο μήλο» -όπως τότε-, αλλά «ένα παράνομο οικονομικοπολιτικό σύστημα διεφθαρμένων, που πρέπει να καταπολεμήσουμε», όπως δήλωσε πρόσφατα. Πριν από λίγες ημέρες μάλιστα, σε επίσκεψή του στο Σασάρι, στο πλαίσιο συσκέψεων με ψηφοφόρους δήλωσε δηκτικά: «Πολλοί από αυτούς που βλέπω γύρω μου σε όλη την Ιταλία, τους είχα ξαναδεί, για την ακρίβεια τους είχα “πιάσει”» ανέφερε ο πρώην δικαστής, ανεβάζοντας το πολιτικό θερμόμετρο στα ύψη στην Ιταλία, που μετρά αντίστροφα το χρόνο για τις εκλογές. Στην Ελλάδα, το όνομα του Αντόνιο Ντι Πιέτρο ακούγεται ολοένα και περισσότερο, κυρίως στο διαδίκτυο και στα social media, καθώς, με τα όσα διαδραματίζονται στη χώρα μας, οι πολίτες φαίνεται να αναζητούν εναγωνίως έναν Έλληνα «Ντι Πιέτρο» που μπορεί να αναμετρηθεί με τα ιερά τέρατα του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου της χώρας και να βγει νικητής. Ο Ιταλός, πρώην εισαγγελέας και νυν πολιτικός, μιλά αποκλειστικά στο CRASH για τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά, αφήνοντας αιχμές για τις κυβερνήσεις των κρατών, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Μπορεί να πιστεύει κανείς ότι στη σημερινή τεχνολογική εποχή δεν μπορεί να ελεγχθεί η φοροδιαφυγή; Απλώς, δεν θέλουν. Δεν εφαρμόζουν τους νόμους που υπάρχουν για την πάταξή της και δεν εκσυγχρονίζουν τους τρόπους καταπολέμησής της». Ο Ντι Πιέτρο υποστηρίζει στη συνέντευξή του ότι στην Ευρώπη σήμερα προωθούνται πολιτικές καταστροφικής λιτότητας, που τελι46 crash Φεβρουάριος 2013

κά ενισχύουν την κοινωνική ανισότητα και τη διαφθορά, ενώ κάνει λόγο για ορισμένες χώρες της Ε.Ε. οι οποίες μαζί με τις αγορές «εκβιάζουν ολόκληρους λαούς να αποδεχθούν άδικες και αντικοινωνικές πολιτικές». Βεβαίως, η συζήτηση μαζί του δεν θα μπορούσε να μην αρχίσει από τις βουλευτικές εκλογές στη γείτονα χώρα και ιδιαίτερα για το πώς έχει διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό σήμερα: «Υπάρχει μια μεγάλη σύγχυση, που οφείλεται, κυρίως, στη λανθασμένη πολιτική που

έχει εφαρμόσει η κυβέρνηση Μόντι. Ο Μπερλουσκόνι προσπαθεί να αντιπολιτευτεί τον Μόντι, ενώ είχε δώσει δεκάδες φορές ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του Μόντι. Ο Μπερσάνι και το Δημοκρατικό Κόμμα ισχυρίζονται ότι θα ακολουθήσουν διαφορετική πολιτική από αυτήν που εφάρμοσε η κυβέρνηση Μόντι, με την ψήφο πάντα του Δημοκρατικού Κόμματος, ενώ την ίδια στιγμή φαίνονται έτοιμοι για μια νέα συγκυβέρνηση με τον Μόντι. Η Αριστερά του Βέντολα λέει ότι δεν θα πάει ποτέ με τον Μόντι, αλλά έχει στρατηγι-

Όταν κάναμε το καθήκον μας ως δικαστές, μας κατηγορούσαν ότι θέλαμε να ανατρέψουμε το σύστημα, ότι ήμασταν ελεγχόμενοι από τους… κομμουνιστές ή ότι παραβιάζαμε τους δικονομικούς κανόνες. Γιατί όταν αποδεικνύαμε ότι ένας υπουργός ήταν διεφθαρμένος έπρεπε να φταίει ο δικαστικός;

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:36 μ.μ. Page 47

Ποιος είναι ο Ντι Πιέτρο Με καταγωγή από φτωχή αγροτική οικογένεια, εργάστηκε σκληρά για να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του στη νομική, για να επιλέξει στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το δικαστικό κλάδο, όπου και σταδιοδρόμησε. Σε συνέντευξή του στο «ΒΗΜΑ» τον Δεκέμβριο του 1997 δηλώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια το κίνητρο που τον έσπρωξε στο δικαστικό κλάδο: «Πίσω από εμένα δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη αποστολή. Υπάρχει ένας φουκαράς που βρισκόταν σε αναζήτηση εργασίας. Πήρα το πτυχίο μου, έψαχνα για δουλειά, για οποιαδήποτε δουλειά, προς πάσα κατεύθυνση. Έδωσα εξετάσεις και έγινα δικαστής. Αν είχα περάσει στις εξετάσεις για τραπεζικούς, θα ήμουν τώρα τραπεζικός». Το 1991, ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο, ως μέλος της ομάδας των δικαστικών που ανέλαβαν την έρευνα «Καθαρά Χέρια», ξεκίνησε να ερευνά το λαβύρινθο των δωροδοκιών στην ιταλική πολιτική σκηνή. Η έρευνα έφτασε πολύ ψηλά , αλλά οι πιέσεις και η λάσπη που δέχθηκε τον οδήγησαν στην παραίτησή του από το σώμα. Κύριος πολέμιός του υπήρξε ο μεγιστάνας των ΜΜΕ και πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ο Ντι Πιέτρο είχε ζητήσει την παραπομπή του Μπερλουσκόνι σε δίκη, παρουσιάζοντας στοιχεία για διαφθορά στελεχών της Οικονομικής Αστυνομίας από την εταιρεία FininInvest που ανήκει στον όμιλο του πρώην πρωθυπουργού, ενώ ο δεύτερος έκανε λόγο για πολιτική πλεκτάνη και αντιγύρισε το κτύπημα, κατηγορώντας τον Ντι Πιέτρο για διαφθορά. Ο Ντι Πιέτρο τελικά παραιτήθηκε και στη συνέχεια σταδιοδρόμησε στην πολιτική ως εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Δημόσιων Έργων στην κυβέρνηση Πρόντι το 1996 και τον επόμενο χρόνο ως γερουσιαστής. Το 1998 ίδρυσε την «Ιταλία των Αξιών» με διακηρυγμένο στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς. Έκτοτε το κόμμα του Ντι Πιέτρο και ο ίδιος έχουν συμμετάσχει σε κεντροαριστερούς συνασπισμούς, επιμένοντας σταθερά σε ζητήματα διαφάνειας. κή συμμαχία με τον Μπερσάνι. Το κακό είναι ότι προσπαθούν να πείσουν εμμέσως τον κόσμο ότι μετά τις εκλογές δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα, καλλιεργώντας ένα κλίμα αδιαφορίας απέναντι σε άδικες και αντικοινωνικές πολιτικές. Ας μας πει ο Μόντι, ο Μπερλουσκόνι και ο Μπερσάνι σε τι θα διαφέρει η ζωή των πολιτών την επομένη των εκλογών; Λιτότητα, ανεργία, φόροι και περιορισμός των δημοκρατικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων μας. Αυτή είναι η “επόμενη μέρα” που σχεδιάζουν όλοι τους. Δεν χρειάζεται να

είναι μάντης κανείς όταν βρίσκεται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ισπανία». Δεν υπάρχει δηλαδή καμία προοπτική αλλαγών; «Μόνο το ενδιαφέρον και η συμμετοχή των πολιτών μπορεί να επιβάλει αλλαγές. Η “Ιταλία των Αξιών” πρωτοστάτησε στη συγκέντρωση τουλάχιστον 1 εκατομμυρίου υπογραφών για να πραγματοποιήσουμε δημοψήφισμα για την ακύρωση της κατάργησης των εργασιακών δικαιωμάτων που υπερασπιζόταν το άρθρο 18

Πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες ότι πληρώνουν πολύ ακριβά τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Δεν μπορεί οι πολίτες να καλούνται να ψηφίσουν και να μην τίθεται το θέμα της ακεραιότητας, της ηθικής, της συνέπειας και της διαφάνειας των πολιτικών.

▲ ▲

του συντάγματος. Δεν θα επιτρέψουμε στον Μόντι να διαγράψει τους αγώνες και τις κατακτήσεις ενός αιώνα. Από την αρχή της κρίσης πληρώνουν μόνο τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα, οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι τίμιοι και αξιοπρεπείς πολίτες. Συγκεντρώσαμε 1,2 εκατομμύριο υπογραφές για την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Δεν έκαναν τίποτα. Η μεγαλύτερη εταιρεία της Ιταλίας, η Fiat, είχε υποσχεθεί ότι θα προχωρήσει σε επενδύσεις 20 δισ. ευρώ εάν οι εργαζόμενοι αποποιούνταν τα δικαιώματά τους, αποδέχονταν ατομικές συμβάσεις εργασίας και εργασιακές σχέσεις μεσαιωνικού τύπου. Το αποδέχθηκαν και τώρα η Fiat απειλεί ότι θα κλείσει εργοστάσια με την κάλυψη του Μπερλουσκόνι και του Μόντι. Έχουν μπλοκάρει τη συνταξιοδότηση 1 εκατομμυρίου ατόμων. Πώς θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας εάν δεν συνταξιοδοτηθούν οι παλαιότεροι εργαζόμενοι; Υποτίμησαν την εργασία, υποστηρίζοντας ότι θα έρθουν ξένες επενδύσεις και πως πρέπει να στηριχθεί η απασχόληση. Δεν είδαμε ούτε ένα ευρώ και ούτε μία νέα θέση εργασίας. Είναι ψεύτες και ανίκανοι, ενδιαφέρονται μόνο για τις τράπεζες και όχι για να δημιουργήΦεβρουάριος 2013

crash 47

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:36 μ.μ. Page 48

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

σουν νέες θέσεις εργασίας και να στηρίξουν την ανάκαμψη». Συμμετέχετε στο συνασπισμό της Πολιτικής Επανάστασης και έχετε για υποψήφιο πρωθυπουργό έναν δικαστικό. «Προσπαθούμε να κάνουμε μια πραγματική πολιτική επανάσταση για να αλλάξουμε τους ανθρώπους και τη χώρα μας. Οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς βολεύονται στη σημερινή κατάσταση, που είναι αποπνικτική για τον κόσμο, και χρησιμοποιούν το φόβο της χρήσιμης ψήφου. Μπορεί να πιστέψει κανείς στη σημερινή Ιταλία ή και στην Ευρώπη ότι αλλάζοντας τις πολυθρόνες που κάθονται κάποιοι θα αλλάξει και η κατάσταση; Η εναλλακτική λύση στην Ιταλία είναι η δημιουργία μιας κυβέρνησης με διαφορετική ατζέντα. Η Πολιτική Επανάσταση με τον Ινγκρόια και ο Μπερσάνι θα μπορούσαν να διαμορφώσουν μια κοινωνική ατζέντα και να ζητήσουν την ψήφο των πολιτών σε αντιπαράθεση με την πολιτική του Μόντι. Η ανεργία αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, θέλουν να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των δημόσιων υπαλλήλων, διευκολύνουν τις επισφαλείς και πρόσκαιρες εργασίες, βάζουν συνεχώς φόρους στα μικρομεσαία στρώματα, χαράτσια ακόμη και στην πρώτη κατοικία. Γιατί δεν φορολογούν τον πλούτο; Πόσο θ’ αντέξει ο απλός κόσμος; Επί 13 μήνες η κεντροαριστερά έδωσε πάνω από πενήντα φορές ψήφο εμπιστοσύνης στον Μόντι για να εφαρμόσει τη δεξιά πολιτική του. Κανείς δεν λέει τι θα γίνει με τη δημόσια υγεία και την παιδεία, τις υπηρεσίες. Στη Λίστα Ινγκρόια-Πολιτική Επανάσταση συμμετέχουν όσοι αντιπολιτεύτηκαν την καταστροφική πολιτική του Μόντι. Οι εταιρείες δημοσκοπήσεων είναι χειρότερες και από τις τηλεοράσεις του Μπερλουσκόνι, γιατί επί εβδομάδες απέφευγαν να δημοσιεύσουν ποσοστά για την Πολιτική Επανάσταση, ενώ, αντίθετα, δημοσίευαν πιθανά ποσοστά για τον Μόντι, ακόμη κι όταν δεν είχε αποφασίσει να συμμετάσχει στις εκλογές. Απλώς, θέλουν να φτιάξουν ένα δικό τους σικέ παιχνίδι. Όταν οι αναποφάσιστοι είναι ακόμη στο 40%, καταλαβαίνει κανείς πως προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν το εκλογικό σώμα».

Εσείς υποστηρίζετε τη Λίστα Ινγκρόια κι εμείς στην Ελλάδα ασχολούμαστε με τη Λίστα Λαγκάρντ και το γεγονός ότι υπουργοί Οικονομικών και υψηλόβαθμα κρατικά στελέχη διέγραψαν πιθανούς φοροφυγάδες και απέκρυψαν την ύπαρξη της λίστας… «Η φοροδιαφυγή αποτελεί συστατικό στοιχείο των οικονομικών συστημάτων στη Νότια Ευρώπη, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία. Αποτελεί μια καλά στημένη μηχανή, που χρεώνεται, δυστυχώς, στην κοινωνία. Η φοροδιαφυγή στην Ιταλία υπολογίζεται σε τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ το έτος.

48 crash Φεβρουάριος 2013

Το ύψος της φθάνει στα επίπεδα των πιο σκληρών περικοπών. Όχι μόνο δεν καταπολεμούν τη φοροδιαφυγή, αλλά δανείζονται με υψηλά επιτόκια για να γεμίσουν τα δημόσια ταμεία, χρεώνοντας τον απλό πολίτη, ενώ την ίδια στιγμή μέσω του σάπιου συστήματος προμηθειών του δημοσίου προσφέρουν μεγάλες δουλειές στους φοροφυγάδες. Μπορεί να πιστεύει κανείς ότι στη σημερινή τεχνολογική εποχή δεν μπορεί να ελεγχθεί η φοροδιαφυγή; Απλώς, δεν θέλουν. Δεν εφαρμόζουν τους νόμους που υπάρχουν για την πάταξή της και δεν εκσυγχρονίζουν τους τρόπους καταπολέμησής της. Όταν ήμουν εισαγγελέας, μέσα στο διάστημα των σχεδόν δύο ετών που διήρκεσε η υπόθεση των “Καθαρών Χεριών” είχα κατασχέσει κεφάλαια και

περιουσιακά στοιχεία αξίας 400 δισ. δραχμών από διεφθαρμένους πολιτικούς και επιχειρηματίες. Η αυτόνομη δικαιοσύνη έχει τα εργαλεία για να στηρίξει τις προσπάθειες καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Οι κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια έχουν το σθένος να στηρίξουν την εξυγίανση του οικονομικού συστήματος και την ισονομία των πολιτών; Δεν μπορεί να βάζουν χαράτσια στον απλό κόσμο και κάποιοι να ζουν σε φορολογικούς παραδείσους ακόμη και μέσα στην ίδια τη χώρα μας. Δεν μπορεί να παραμένουν επιδεικτικά ατιμώρητοι οι μεγαλοφοροφυγάδες. Στην Ιταλία ζήσαμε το φαινόμενο ενός Κοινοβουλίου όπου το μεγαλύτερο τμήμα των βουλευτών κατηγορούνταν για διαφθορά. Τι έχει αλλάξει από τότε; Για το λόγο αυτόν

Όταν σπρώχνεις τεράστιες μάζες στο περιθώριο της κοινωνίας, τις ωθείς στην παραβατικότητα, γιατί η εξαθλίωση και η απόγνωση αποτελούν τις περισσότερες φορές συνώνυμα της διαφθοράς. Στη σημερινή Ευρώπη δεν μπορεί κανείς να επιβάλει πρότυπα.

044_049_DiPietro 01/02/2013 9:37 μ.μ. Page 49

Το σκάνδαλο με τον γιο του Η πορεία του Αντόνιο Ντι Πιέτρο, πάντως, στιγματίστηκε από την πορεία του… γιου του, Κριστιάνο, ο οποίος μετείχε σε σκάνδαλο που έπρεπε να αποτελέσει σημείο «ελέγχου» της επιχείρησης «Καθαρά Χέρια»… Όλα ξεκίνησαν όταν κάποια στιγμή ο Κριστιάνο Ντι Πιέτρο ανακοινώνει στον Τύπο πως παραιτείται –προσωρινά– από το κόμμα Italia dei valori (Ιταλία των Αξιών). Ο κόσμος βοά, τα ΜΜΕ προσπαθούν να βρουν μια άκρη και τελικά γίνεται γνωστό πως ο γιος του Ντι Πιέτρο εμπλέκεται σε οικονομικό σκάνδαλο στη Νάπολι. Αιτία, η δημοσίευση τηλεφωνικών του συνδιαλέξεων με ανώτερο υπάλληλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στη συγκεκριμένη πόλη και του υπουργείου Υποδομών της Ρώμης. Μάλιστα, τα ΜΜΕ υποστήριζαν πως ο Κριστιάνο Ντι Πιέτρο ακούγεται να ζητάει να υπογραφούν συμβάσεις, ώστε να ευνοηθούν γνωστά του πρόσωπα, όπως αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, υπεύθυνοι εταιρειών που συνεργάζονταν με το δημόσιο. Στο άκουσμα της… είδησης, ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο, υποστηρίζω ότι πρέπει να υπάρξει κάθετη ρήξη με αυτό το σύστημα. Για το λόγο αυτόν υποστηρίζω την Πολιτική Επανάσταση. Η εξυγίανση του πολιτικού συστήματος πρέπει να προχωρήσει παράλληλα με την εδραίωση των δικαιωμάτων ισοτιμίας και ισονομίας των πολιτών. Δεν μπορεί με την κρίση οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και -ακόμη χειρότερανα μη φορολογούνται, επιδεικτικά, ραπίζοντας ολόκληρη την κοινωνία που υποφέρει. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες ότι πληρώνουν πολύ ακριβά τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Δεν μπορεί οι πολίτες να καλούνται να ψηφίσουν και να μην τίθεται το θέμα της ακεραιότητας, της ηθικής, της συνέπειας και της διαφάνειας των πολιτικών».

αυτός που παρουσιαζόταν ως το σύμβολο της μάχης κατά της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων, σπεύδει στο πλευρό του Κριστιάνο, βγαίνει και δηλώνει πως «ο γιος μου δεν διέπραξε κανένα αδίκημα, αλλά η συμπεριφορά του δεν ήταν η πρέπουσα, δεν ήταν η πιο ενδεδειγμένη». Επισήμανε δε ότι η υπόθεση πρέπει να διαλευκανθεί πλήρως και ότι κανένας βαθμός συγγενείας δεν μπορεί να παρεμποδίσει τις έρευνες… Η συγκεκριμένη εξέλιξη, όπως αποδείχθηκε, δίχασε τους οπαδούς του κόμματος, με τους υποστηρικτές του να τονίζουν, «βομβαρδίζοντας» το Ίντερνετ, πως έπεσε σε καλοστημένη παγίδα, ενώ κάποιοι άλλοι του γύρισαν την πλάτη, βάζοντας στο… κάδρο τον ίδιο τον Αντόνιο Ντι Πιέτρο! Να σημειωθεί πως τότε δόθηκε η κατάλληλη ευκαιρία στον Σίλβιο Μπερλουσκόνι να απαντήσει σε υψηλούς τόνους, χρησιμοποιώντας όμως ατυχείς… χαρακτηρισμούς, καθώς ενέπλεξε την οικογένεια, στην προσπάθειά του να σπιλώσει το όνομα του Ντι Πιέτρο. Τι είπε; «Ευτυχώς, εγώ είμαι πατέρας των δικών μου παιδιών...»!

Το κατεστημένο όμως αντιδρά… «Όταν κάναμε το καθήκον μας ως δικαστές, μας κατηγορούσαν ότι θέλαμε να ανατρέψουμε το σύστημα, ότι ήμασταν ελεγχόμενοι από τους… κομμουνιστές ή ότι παραβιάζαμε τους δικονομικούς κανόνες. Γιατί όταν αποδεικνύαμε ότι ένας υπουργός ήταν διεφθαρμένος, έπρεπε να φταίει ο δικαστικός; Γιατί οι πολιτικοί νομίζουν ότι βρίσκονται ακόμη και σήμερα στο απυρόβλητο και έχουν το θράσος να συνεχίζουν να ασχολούνται με τα κοινά ακόμη κι όταν υπάρχουν οι ενδείξεις και οι αποδείξεις ότι είναι διεφθαρμένοι; Όταν ήμουν υπουργός της κυβέρνησης Πρόντι με κατηγόρησαν. Παραιτήθηκα την ίδια ημέρα, αθωώθηκα και επέστρεψα στην πολι-

Η φοροδιαφυγή αποτελεί συστατικό στοιχείο των οικονομικών συστημάτων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία. Αποτελεί μια καλά στημένη μηχανή, που χρεώνεται, δυστυχώς, στην κοινωνία. Η φοροδιαφυγή στην Ιταλία υπολογίζεται σε τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ το έτος.

τική. Πρέπει να υπάρχει η αίσθηση δικαίου και όσοι ασχολούνται με την πολιτική και τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος να διασφαλίζουν την πλήρη διαφάνεια. Για το λόγο αυτό χρειάζεται μια ενεργή κοινωνία, ενεργοί πολίτες, ουσιαστικοί δημοκρατικοί θεσμοί». Στην Ευρώπη υπάρχουν χώρες που έχουν πολιτικά και οικονομικά συστήματα με μεγαλύτερη ισοτιμία και ισονομία… «Το πρόβλημα είναι ότι οι χώρες αυτές αντί να ενισχύσουν τις προσπάθειες για τη διαμόρφωση περισσότερο δίκαιων πολιτικών και οικονομικών συστημάτων και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, προωθούν πολιτικές καταστροφικής λιτότητας, που ενισχύουν τις ανισότητες των κοινωνιών μας και τη διαφθορά. Όταν σπρώχνεις τεράστιες μάζες στο περιθώριο της κοινωνίας τις ωθείς στην παραβατικότητα, γιατί η εξαθλίωση και η απόγνωση αποτελούν τις περισσότερες φορές συνώνυμα της διαφθοράς. Στη σημερινή Ευρώπη δεν μπορεί κανείς να επιβάλει πρότυπα. Θα πρέπει να επανασχεδιάσουμε όλοι μαζί ισότιμα το μέλλον της Ευρώπης. Δεν μπορούν ορισμένες χώρες και οι αγορές να εκβιάζουν λαούς ολόκληρους να αποδεχθούν άδικες και αντικοινωνικές πολιτικές». Φεβρουάριος 2013

crash 49

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:29 μ.μ. Page 50

SH CRAΡΕΠΟΡΤΑΖ Τα «Καθαρά Χέρια» μέσα σε δυόμισι χρόνια ερευνών οδήγησαν ζ ά τ ρ ο Ρεπ crash

Το κόστος της «Μιζούπολης» επιβάρυνε ετησίως τους πολίτες με 10.000 δισ. λιρέτες ή 1,8 τρισ. δραχμές, ενώ λίγο πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο των «Καθαρών Χεριών» το δημόσιο χρέος της Ιταλίας είχε εκτιναχθεί στο 105% του ΑEΠ, οδηγώντας σε υποβάθμιση της χώρας από τη Moodys 50 crash Φεβρουάριος 2013

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:29 μ.μ. Page 51

στην καταδίκη 1.300 πολιτικών, κρατικών λειτουργών και επιχειρηματιών

Η «ΜΙΖΟΥΠΟΛΗ» της ΙΤΑΛΙΑΣ και οι...

ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ

Η

του Αργύρη Παναγόπουλου

υπόθεση της «Μιζούπολης» και των «Καθαρών Χεριών» συγκλόνισε την ιταλική πολιτική και κοινωνική σκηνή των αρχών της δεκαετίας του ’90, προκαλώντας και έναν τεράστιο διεθνή αντίκτυπο για τις βρόμικες σχέσεις της πολιτικής με τον επιχειρηματικό κόσμο, τις τράπεζες και τις διάφορες μαφίες. Οι δικαστές των «Καθαρών Χεριών» μέσα σε λίγους μήνες θα ξεσκέπαζαν το πολυπλόκαμο σύστημα διαφθοράς, εκβιασμών και παράνομης χρηματοδότησης των κυβερνητικών κομμάτων στα πιο υψηλά επίπεδα από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας. Υπουργοί, βουλευτές και γερουσιαστές βρέθηκαν στο στόχαστρο των δικαστών. Ακόμη και ο πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ιταλίας Μπετίνο Κράξι, προσωπικός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου, αναγκάστηκε να φύγει με πλαστό διαβατήριο και να πεθάνει φυγόδικος στη χρυσή εξορία του στην πολυτελή βίλα του στην τουριστική Χαμαμέτ της Τυνησία υπό την προστασία του προέδρου φίλου του Μπεν Αλί!

▲ ▲

Μόνο 250 κατάφεραν να αποφύγουν τις καταδίκες μέσω παραγραφής και υποβάθμισης των κατηγοριών σε πλημμελήματα

Φεβρουάριος 2013

crash 51

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:29 μ.μ. Page 52

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

▲ ▲

Το μέγεθος της διαφθοράς οδήγησε σε τριγμούς το ιταλικό πολιτικό σύστημα και στην εξαφάνιση της Χριστιανικής Δημοκρατίας, του Σοσιαλιστικού, του Σοσιαλδημοκρατικού και του Φιλελεύθερου Κόμματος, των τεσσάρων κομμάτων που στήριξαν τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της χώρας. Πώς όμως έφθασε η πολιτική ηγεσία μιας χώρας του G7 να βρεθεί στο εδώλιο; Για κακή τύχη των διεφθαρμένων πολιτικών, υπήρξε μια απλή ομάδα έντιμων δικαστικών που δεν λύγισε στις πιέσεις και δεν φοβήθηκε να εκτελέσει το καθήκον της. Εάν μάλιστα αναλογιστεί κάποιος ότι τα «Καθαρά Χέρια» ξεκίνησαν από μια απλή υπόθεση διαφθοράς στο Μιλάνο, κατανοεί ότι η δικαιοσύνη, όταν είναι ανεξάρτητη, μπορεί πραγματικά να ασκήσει τις ουσιαστικές της λειτουργίες.

Το «Βαθύ Λαρύγγι» Η ιστορία των «Καθαρών Χεριών» ξεκίνησε στις αρχές του 1992, όταν ένας επιχειρηματίας έδωσε μια «μικρή» μίζα 7 εκατ. λιρετών, περίπου 1,2 εκατ. δραχμών της εποχής, στο σοσιαλιστή διευθυντή γηροκομείου του Μιλάνου Μάριο Κιέζα. Η συνολική μίζα που θα εισέπραττε ο επιτήδειος σοσιαλιστής θα έφθανε το 10% της συνολικής προμήθειας υπηρεσιών του γηροκομείου από τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Όταν ο επιχειρηματίας, που είχε μικρόφωνο και τηλεκάμερα, εγκατέλειψε το γραφείο του Κιέζα εισέβαλαν οι καραμπινιέρι. Ο Κιέζα πήρε μια ακόμη μίζα που είχε στο γραφείο του και έτρεξε και κλειδώθηκε στο μπάνιο προσπαθώντας να πετάξει τα χρήματα… στη λεκάνη, τραβώντας το καζανάκι! Οι καραμπινιέρι που συνέλαβαν το σοσιαλιστή Μάριο Κιέζα, το διευθυντή τού «Πιο Αλμπέργκο Τριβούλζιο», παρέδωσαν το φάκελο σε έναν νεαρό ανακριτή του Μιλάνου, τον Αντόνιο ντι Πιέτρο, ενώ ο επίσης σοσιαλιστής πρωθυπουργός της χώρας Μπετίνο Κράξι κατήγγειλε ότι επρόκειτο για ένα απόβρασμα που δεν μπορούσε να αμφισβητήσει την ακεραιότητα του Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο βρισκόταν στη διοίκηση του δήμου του Μιλάνου επί… πέντε δεκαετίες! Ο Κιέζα όμως κάτω από την πίεση του Ντι Πιέτρο αποκάλυψε ότι οι μίζες αποτελούσαν ένα είδος «φόρου» που κατέβαλλαν οι επιχειρηματίες προκειμένου να πάρουν προμήθειες σε όλα τα κόμματα που εξασκούσαν την εξουσία, με άξονα τη Χριστιανική Δημοκρατία και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ο Κιέζα έδωσε μάλιστα και μια σειρά από ονόματα, επιτρέποντας στον Ντι Πιέτρο να αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι της διαφθοράς. Ο φόβος των διεφθαρμένων πολιτικών είχε φθάσει σε τέτοιο βαθμό ώστε όταν δύο καραμπινιέρι χτύπησαν την πόρτα ενός σοσιαλιστή πολιτικού, αυτός άρχισε να ομολογεί μια 52 crash Φεβρουάριος 2013

σειρά από εγκληματικές πράξεις πολιτικής διαφθοράς, παρόλο που οι αστυνομικοί είχαν πάει για να του παραδώσουν ένα πρόστιμο του κώδικα οδικής κυκλοφορίας!

Ο έντιμος Σκάλφαρο Η εκλογή του έντιμου χριστιανοδημοκράτη Όσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτέλεσε πραγματικό σοκ για τους διεφθαρμένους πολιτικούς, γιατί αρνήθηκε να παραχωρήσει πολιτικά αξιώματα σε άτομα που είχαν σχέσεις με όσους είχαν βρεθεί στο στόχαστρο των «Καθαρών Χεριών», πυροδοτώντας την αρχή του τέλους για το σοσιαλιστή Μπετίνο Κράξι, που έχασε την πρωθυπουργία. Το Σεπτέμβριο του 1992 αυτοκτόνησε ο σοσιαλιστής Σέρτζιο Μορόνι, αφήνοντας επιστολή με την οποία υποστήριζε ότι οι παρανομίες του έγιναν για το «καλό του κόμματος» και όχι για προσωπικά οφέλη. «Εάν θέλεις να μετράς στην πολιτική πρέπει να φέρνεις λεφτά στο

κόμμα», σημείωσε ο αυτόχειρας σοσιαλιστής βουλευτής Μορόνι στο τελευταίο του μήνυμα. Ήταν η πρώτη από μια σειρά αυτοκτονίες και μια μεγάλη ευκαιρία για να επιτεθεί το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα εναντίον των «δολοφόνων», δηλαδή εναντίον του Ντι Πιέτρο και των «Καθαρών Χεριών». Το αίσθημα δικαιοσύνης του ιταλικού λαού και οι τεράστιες διαδηλώσεις στήριξης των δικαστών, πρωτίστως από την κοινωνία του Μιλάνου, οδήγησε στην ηθική και πολιτική στήριξη των δικαστών, με τη δημοτικότητα του ντι Πιέτρο να φθάνει στο 80%, γεγονός που οδηγούσε τις ίδιες τις εταιρείες δημοσκοπήσεων να μιλούν για την εμφάνιση ενός πραγματικού… λαϊκού ήρωα! Μόνον ο ταμίας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, Σεβερίνο Κιταρίστι, είδε ένα τσουνάμι 72 εισαγγελικών ειδοποιήσεων για να εξεταστεί για αδικήματα διαφθοράς. Ο «ταμίας» και βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Βιτσέντζο Μπάλσαμο, θα πεθάνει

Ο μπερλουσκονισμός προσπάθησε να ενοχοποιήσει τα «Καθαρά Χέρια» και να πάρει την εκδίκηση του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Όχι μόνον απέτυχε να καταδικάσει οποιοδήποτε μέλος της δικαστικής ομάδας των «Καθαρών Χεριών» στις δίκες-φάρσα που ακολούθησαν, αλλά ενίσχυσε και τις πιέσεις προς τον Ντι Πιέτρο για να ασχοληθεί με την πολιτική.

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:29 μ.μ. Page 53

O πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ιταλίας Μπετίνο Κράξι (προσωπικός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου) διέφυγε με πλαστό διαβατήριο και πέθανε φυγόδικος στη χρυσή εξορία του στην πολυτελή βίλα του στην τουριστική Χαμαμέντ της Τυνησίας υπό την προστασία του προέδρου φίλου του Μπεν Αλί! από έμφραγμα με την άφιξη της εισαγγελικής κλήσης. Την ίδια στιγμή έπεσε κάθε πέπλο συγκάλυψης του πρώην πρωθυπουργού Κράξι, όταν αποδείχθηκε ότι εισέπραττε παχυλές μίζες για να πληρώσει από τους δημοσιογράφους της κομματικής του εφημερίδας έως τα προσωπικά του πολυδάπανα έξοδα και τις… προστατευόμενές του! Τελικά, ο Κράξι θα δεχθεί 11 κλητεύσεις από τις εισαγγελικές αρχές, ενώ ακόμη και ο σωσίας του, Πιέρ Λουίτζι Τζερμπινάτι, κρυβόταν από το φόβο της δημόσιας αποδοκιμασίας. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές τον Ιούνιο του 1993 η Χριστιανική Δημοκρατία έχασε τους μισούς ψήφους της, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα έπειτα από τουλάχιστον έναν αιώνα παρουσίας στην κοινωνική ζωή της χώρας εξαφανίστηκε στην κυριολεξία από τον πολιτικό χάρτη. Αμέσως μετά νεοφασιστικές οργανώσεις και μαφιόζοι άρχισαν να απειλούν τους δικαστικούς των «Καθαρών Χεριών», ενώ το πολι-

τικό κατεστημένο αντέδρασε προωθώντας διάταγμα παραγραφής των αδικημάτων παράνομης χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ιταλικής Δημοκρατίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρνήθηκε να υπογράψει το κυβερνητικό διάταγμα, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματικό.

Η Βουλή των διεφθαρμένων πολιτικών Στις 30 Απριλίου του 1993 η Βουλή αρνήθηκε την εξεταστική επιτροπή εναντίον του Κράξι, πυροδοτώντας μια πραγματική πολιτική εξέγερση στην Ιταλία. Γιατί η Βουλή αρνήθηκε την εξεταστική εναντίον του Κράξι; Απλώς, γιατί τα τρία πέμπτα των βουλευτών είχαν ήδη δεχθεί κλητεύσεις για διαφθορά και βρίσκονταν στη θέση του… Κράξι! Οι δρόμοι της Ρώμης γέμισαν με δεκάδες χιλιάδες μαθητές, στα περισσότερα πανεπιστήμια οι φοιτητές

Ο Μεγάλος Αδελφός «σώζει τους κλέφτες» Τον Απρίλιο του 1994 στο στόχαστρο των «Καθαρών Χεριών» για διαφθορά βρέθηκαν 80 στελέχη της οικονομικής αστυνομίας και 300 βιομήχανοι και μάνατζερ, μεταξύ των οποίων και ο πρώην σύντροφος του Κράξι και καναλάρχης… Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος έφθασε μάλιστα στο σημείο να καταθέσει μήνυση εναντίον του ντι Πιέτρο και των «Καθαρών Χεριών» για… κατάχρηση καθήκοντος! Ο Μεγάλος Αδελφός όμως δεν ήταν σίγουρος. Έτσι, χρησιμοποιώντας το βαρύ πυροβολικό των καναλιών του, κατάφερε να εκλεγεί πρωθυπουργός το 1994, προσφέροντας το υπουργείο Εσωτερικών στον ντι Πιέτρο και το υπουργείο Δικαιοσύνης στο στέλεχος των «Καθαρών Χεριών» Νταβίγκο. Οι δύο δικαστικοί αρνήθηκαν. Μία από τις πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι ήταν να προωθήσει το αποκαλούμενο διάταγμα «Σώσε τους κλέφτες», για να αδειάσει τις φυλακές από τους διεφθαρμένους πολιτικούς, επιχειρηματίες και μάνατζερ, επιτρέποντας τον κατ’ οίκον περιορισμό τους. Οι Ιταλοί προχώρησαν σε μια ιδιότυπη διαμαρτυρία, προάγγελο της κοινωνίας των email και του Facebook που την ακολούθησε. Η εξέγερση του «Λαού των φαξ» πλημμύρισε με εκατοντάδες χιλιάδες φαξ την Προεδρία της Δημοκρατίας,

▲ ▲

Η εκλογή του έντιμου χριστιανοδημοκράτη Όσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτέλεσε πραγματικό σοκ για τους διεφθαρμένους πολιτικούς, γιατί αρνήθηκε να παραχωρήσει πολιτικά αξιώματα σε άτομα που είχαν σχέσεις με όσους είχαν βρεθεί στο στόχαστρο των «Καθαρών Χεριών»

κατέλαβαν τις σχολές, ενώ δεκάδες γραφεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος καταστράφηκαν από οργισμένους πολίτες. Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο «Ραφαέλ», όπου διέμενε στη Ρώμη, ο Κράξι βρέθηκε κάτω από μια βροχή… κερμάτων. Οι νεοφασίστες της «Οπλισμένης Φάλαγγας» απειλούν ότι θα σκοτώσουν το γιο τού Ντι Πιέτρο, ενώ ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ζητεί από τη διεύθυνση της έγκυρης ελεγχόμενης εφημερίδας του «Ιλ Τζιορνάλε» να επιτεθεί εναντίον των «Καθαρών Χεριών». Ο διευθυντής της εφημερίδας και μορφή της ιταλικής δημοσιογραφίας Ίντρο Μοντανέλι αρνήθηκε, με συνέπεια να βρεθεί… εκτός εφημερίδας! Τον Ιούλιο του 1993 αυτοκτόνησε ο πρώην πρόεδρος του ενεργειακού κολοσσού ΕΝΙ, Γκαρμπιέλε Γκαρνίτι, ενώ η σύζυγός του επέστρεψε μίζες 6 δισ. λιρετών, περίπου 1,3 δισ. δραχμών! Λίγες ημέρες αργότερα αυτοκτόνησε και ο Ραούλ Γκαρντίνι, ο πρόεδρος της ενεργειακής Montedison, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση RAI μετέδιδε απευθείας τη δίκη του Σέρτζιο Κουσάζι, του προσωπικού «ταμία» του Κράξι, εκτινάσσοντας τη δημοτικότητα του εισαγγελέα ντι Πιέτρο σε νέα πρωτοφανή ύψη. Μετά τις απειλές της Μαφίας ότι θα δολοφονήσει τον Ντι Πιέτρο, οι αρχές φυγάδευσαν για ένα διάστημα τον εισαγγελέα στην… Κόστα Ρίκα!

Φεβρουάριος 2013

crash 53

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:30 μ.μ. Page 54

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

▲ ▲

τις εφημερίδες και τις τηλεοράσεις, ταρακουνώντας την κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, που απέσυρε βιαστικά το διάταγμα που προώθησε ο υπουργός Δικαιοσύνης και προσωπικός δικηγόρος του Μπερλουσκόνι, Τζέζαρε Πρέβιτι. Στις 28 Ιουλίου συνελήφθη για διαφθορά ο αδελφός του Μπερλουσκόνι, Πάολο, ενώ το Σεπτέμβριο ο υπουργός Σχέσεων με το Κοινοβούλιο μήνυσε τους δικαστές των «Καθαρών Χεριών» για «απόπειρα κατά του συντάγματος»! Στο ίδιο μήκος κύματος, διεφθαρμένοι πολιτικοί και αξιωματούχοι του κράτους πέρασαν στην αντεπίθεση μηνύοντας τους… δικαστικούς των «Καθαρών Χεριών». Οι δικαστικοί αθωώνονται πανηγυρικά, ενώ ο Ντι Πιέτρο φέρνει στην επιφάνεια μίζα 10 δισ. λιρετών, περίπου 1,8 δισ. δραχμών, που είχε δώσει ο Μπερλουκσόνι στο «σύντροφο» και φίλο… Κράξι. Στις 6 Νοεμβρίου, μετά την τελευταία ακρόαση για το σκάνδαλο Enimont, «τη μητέρα όλων των μιζών», ο Ντι Πιέτρο παραιτήθηκε από το δικαστικό σώμα, αφού προηγουμένως είχε συμβουλευθεί και τους υπόλοιπους δικαστικούς των «Καθαρών Χεριών». Η παραίτηση του Ντι Πιέτρο πυροδότησε το επίσημο τέλος των εισαγγελικών ερευνών για τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος

«Όλοι μαζί τα φάγαμε» Στις 9 Ιουλίου του 1992, μιλώντας στο Κοινοβούλιο, ο Κράξι υπογράμμισε ότι όλα τα κόμματα έπαιρναν παράνομες ή άτυπες χρηματοδοτήσεις. Εάν αυτό αποτελεί έγκλημα «τότε ένα μεγάλο μέρος του συστήματος είναι ένα εγκληματικό σύστημα», ενώ «κανένα κόμμα δεν είναι σε θέση να ρίξει την πρώτη πέτρα», τόνισε ο Κράξι, παραφράζοντας την καταδίκη του Χριστού προς αυτούς που λιθοβολούσαν μια πόρνη. Στην ουσία οι σοφιστείες του Κράξι έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τη φιλοσοφία της αυτο-αθώωσης τού «όλοι μαζί τα φάγαμε». Άρα είμαστε όλοι αθώοι. Με τη σύγκληση του νέου Κοινοβουλίου, ο Μπετίνο Κράξι και πολλοί άλλοι διεφθαρμένοι πολιτικοί που δεν επανεκλέγησαν έχασαν τη βουλευτική ασυλία τους με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να… συλληφθούν!

Ο φυγόδικος πρώην πρωθυπουργός Στις 12 Μαΐου του 1994 οι αρχές ζήτησαν από τον Κράξι να επιστρέψει το διαβατήριό του, αλλά ο σοσιαλιστής πολιτικός είχε ήδη δραπετεύσει με πλαστό διαβατήριο στην πολυτελή του βίλα στη Χαμαμέντ της… Τυνησίας. Στις 21 Ιουλίου του 1995 ο αντιπρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, Κράξι, κηρύχθηκε φυγόδικος. Ο «σύντροφος» Κράξι πέθανε φυγόδικος στη Χαμαμέντ στις αρχές του 54 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι με τον «σύντροφό» του Μπετίνο Κράξι σε στιγμές... χαλάρωσης 2000, ενώ είχε καταδικαστεί με συνολικές ποινές 17 ετών και 9 μηνών και πρόστιμο 20 δισ. λιρετών, περίπου 3,6 δισ. δραχμών! Με το θάνατό του βέβαια ακυρώθηκε μια μεγάλη σειρά δικών, που θα οδηγούσαν, πιθανώς, σε νέες ποινές και πρόστιμα.

Η κόντρα Μπερλουσκόνι - Ντι Πιέτρο Ο μπερλουσκονισμός προσπάθησε να ενοχοποιήσει τα «Καθαρά Χέρια» και να πάρει την εκδίκηση του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Όχι μόνον απέτυχε να καταδικάσει οποιοδήποτε μέλος της δικαστικής ομάδας των «Καθαρών Χεριών» στις δίκες-φάρσα που ακολούθησαν, αλλά ενίσχυσε και τις πιέσεις προς τον Ντι Πιέτρο για να ασχοληθεί με την πολιτική. Ο Ντι Πιέτρο ανέλαβε υπουργός Δημόσιων Έρ-

γων στην πρώτη κυβέρνηση της κεντροαριστεράς του Ρομάνο Πρόντι το 1996, ενώ σε επαναληπτικές εκλογές εκλέχθηκε στην περιφέρειά του για τη Γερουσία με το 66% των ψήφων. Τα «Καθαρά Χέρια» μέσα σε δυόμισι χρόνια ερευνών οδήγησαν στην καταδίκη 1.300 πολιτικών, κρατικών λειτουργών, μάνατζερ και επιχειρηματιών, ενώ άλλοι 250 κατάφεραν να αποφύγουν τις καταδίκες μέσω παραγραφών και υποβάθμισής τους σε πλημμελήματα. Ο οικονομολόγος Μάριο Ντεάλιο υπολόγισε ότι το κόστος της «Μιζούπολης» επιβάρυνε ετησίως τους πολίτες με 10.000 δισ. λιρέτες ή 1,8 τρισ. δραχμές, ενώ λίγο πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο των «Καθαρών Χεριών» το δημόσιο χρέος της Ιταλίας είχε εκτιναχθεί στο 105% του ΑEΠ, οδηγώντας σε υποβάθμιση της χώρας από τη Moodys.

Ο φόβος των διεφθαρμένων πολιτικών είχε φθάσει σε τέτοιο βαθμό ώστε όταν δύο καραμπινιέρι χτύπησαν την πόρτα ενός σοσιαλιστή πολιτικού αυτός άρχισε να ομολογεί μια σειρά από εγκληματικές πράξεις πολιτικής διαφθοράς, παρόλο που οι αστυνομικοί είχαν πάει για να του παραδώσουν ένα πρόστιμο του κώδικα οδικής κυκλοφορίας!

050_055_KATHARA XERIA 01/02/2013 9:30 μ.μ. Page 55

Η Ελλάδα δεν μπορούσε να λείψει από το εδώλιο των «Καθαρών Χεριών», αφού η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη είχε προχωρήσει στην πρώτη μεγάλη ιδιωτικοποίηση της ελληνικής ιστορίας, πουλώντας την τσιμεντοβιομηχανία της «ΑΓΕΤ Ηρακλής» στην Calcestruzzi του Παντσαβόλτα

O Μητσοτάκης, ο «Ηρακλής» και η... Κόζα Νόστρα

Η

Ελλάδα δεν μπορούσε να λείψει από το εδώλιο των «Καθαρών Χεριών», αφού η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη είχε προχωρήσει στην πρώτη μεγάλη ιδιωτικοποίηση της ελληνικής ιστορίας, πωλώντας την τσιμεντοβιομηχανία της «ΑΓΕΤ Ηρακλής» στην Calcestruzzi ή μάλλον καλύτερα στη… θυγατρική τής Κόζα Νόστρα! Ο πρόεδρος της Calcestruzzi, Παντσαβόλτα, δεν ήταν μόνον ο άνθρωπος που μοίραζε τις μίζες της Ferruzzi, του ομίλου στον οποίο ανήκει η Calcestruzzi, χωρίς να «γνωρίζει» εάν οι βαλίτσες με το μαύρο χρήμα των μιζών είχαν «σοκολατάκια ή λεφτά», όπως παραδέχθηκε σε ερώτηση του ντι Πιέτρο από το εδώλιο του κατηγορουμένου στο δικαστήριο του Μιλάνου.

Ο Παντσαβόλτα καταδικάστηκε αργότερα μεταξύ των άλλων σε 6ετή φυλάκιση για «σύσταση μαφιόζικης οργάνωσης για την υπόθεση δημοσίων έργων στη Σικελία», στα οποία είχε αναμειχθεί και το περιβάλλον του… αρχιμαφιόζου Τοτό Ριίνα! Στο δικαστήριο έγινε σαφές ότι ο Παντσαβόλτα είχε μετατρέψει την έδρα της Καλτσεστρούτσι στο Μπέργκαμο της Βορείου Ιταλίας σε «στρογγυλό τραπέζι» διακανονισμού των δημόσιων έργων στη Σικελία με εκπροσώπους της… Κόζα Νόστρα! Ο «αρχηγός των αρχηγών» της Μαφίας είχε απαγορεύσει σε όλες τις σικελικές οικογένειες να εκβιάζουν την Calcestruzzi για να της αποσπούν χρηματικά ποσά, γιατί η εταιρεία αυτή ήταν αποκλειστικά δική του υπόθεση. Ο Κ. Μητσοτάκης δεν είχε πουλήσει μόνο

την «ΑΓΕΤ Ηρακλής» σε μια μικρότερη απ’ αυτή «μαφιόζικη» εταιρεία, αλλά την είχε δώσει και σε έναν όμιλο με χρέη που ξεπερνούσαν τα… 20 δισ. δολάρια! Ο επικεφαλής της Ferruzzi, Ραούλ Γκαρντίνι, αυτοκτόνησε στο Μιλάνο όταν τα «Καθαρά Χέρια» χτύπησαν την πόρτα του.

H δίνη των σκανδάλων της CalcestruzziFerruzzi θα οδηγήσει την «ΑΓΕΤ Ηρακλής» στα χέρια της Italcementi του Πεσάντι, ο οποίος είχε καταγγείλει τις σκοτεινές διαδικασίες«εξπρές» της πώλησης της ελληνικής τσιμεντοβιομηχανίας στην Calcestruzzi. Ο Πεσάντι είχε έρθει στην Ελλάδα με μια ομάδα 40 ειδικών και για μια εβδομάδα είχαν κάνει άνω-κάτω την «ΑΓΕΤ Ηρακλής». Η Calcestruzzi είχε στείλει δύο στελέχη της που ασχολήθηκαν με την «ΑΓΕΤ Ηρακλής» μόνο… λίγες ώρες! Η μικρότερη Calcestruzzi πλήρωσε τελικά 335 δισ. δραχμές για το 52% της μεγαλύτερης «ΑΓΕΤ Ηρακλής» σε σχέση με τα 760 δισ. δραχμές για το 70% που προσέφερε ο Πεσάντι. Για την ιστορία,την ιδιωτικοποίηση της «ΑΓΕΤ Ηρακλής» είχε αναλάβει τότε ο διορισμένος από τον Κ. Μητσοτάκη διευθύνων σύμβουλος, Στέλιος Σταυρίδης, που εκτιμούσε ότι η «ΑΓΕΤ Ηρακλής» ήταν ένα διαμάντι και έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί για να προοδεύσει! Παραδίδοντας την «ΑΓΕΤ Ηρακλής» στην Καλτσεστρούτσι του Παντσαβόλτα, ο κ. Σταυρίδης δεν έπεισε τον Ιταλό μάνατζερ να παραμείνει στην εταιρεία. Ο Κ. Μητσοτάκης φρόντισε τότε να τον διορίσει πρόεδρο στα «Ελληνικά Διυλιστήρια Ασπροπύργου», που ήταν σε φάση... ιδιωτικοποίησης. Η περίοδος Μητσοτάκη τελείωσε σχετικά σύντομα και το ΠΑΣΟΚ επιστρέφοντας στην εξουσία απομάκρυνε τον κ. Σταυρίδη για να τον αντικαταστήσει με τον Χρήστο Βερελή! Ο κ. Σταυρίδης αποφάσισε τότε να δημιουργήσει εταιρεία κατασκευής… πισινών. Φεβρουάριος 2013

crash 55

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:18 μ.μ. Page 56

CRASHψη υ λ ά κ ο π α

Οι ΓερμανΟΙ θελΟυν να σπρώξουν τα ρΩΣΙΚα ΔΙΣ. στις τραπεζεΣ τους

E

▲ ▲

ξήντα δισεκατομμύρια δολάρια είναι πολλά λεφτά. Τόσα θεωρεί η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών της Γερμανίας (BND) ότι έχουν διακινήσει οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι μέσω Κύπρου. Με ένα ακόμα επιθετικό δημοσίευμα του «Spiegel», το Βερολίνο αύξησε τις πιέσεις που ασκεί στη Μεγαλόνησο. Κατονομάζοντας έναν έναν τους Ρώσους ολιγάρχες εκφράζει αμφιβολίες για την προέλευση των χρημάτων, εμφανίζοντας το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου ως πλυντήριο μαύρου χρήματος. Το CRASH είχε ενημερώσει εδώ και μήνες τους αναγνώστες του -ακόμα και με δηλώσεις του πρώην προέδρου της Κύπρου Γιώργου Βασιλείου- ότι τα δισεκατομμύρια των ρωσικών καταθέσεων είχαν μπει στο γερμανικό στόχαστρο από την εποχή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η Άνγκελα Μέρκελ στην πρόσφατη επίσκεψή της στο νησί έδειξε ότι δεν αστειεύεται και δήλωσε πως η μικρή Κύπρος μπορεί να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της διεθνούς σκηνής.

Τα μεγάλα γερμανικά συμφέροντα «χτυπούν» ανελέητα την Κύπρο, καθώς θα είχαν πολλά να κερδίσουν με τη «μετανάστευση» των ρωσικών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε άλλες ανατολικές χώρες, εκεί όπου οι γερμανικές τράπεζες έχουν αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο, όπως για παράδειγμα στη Λετονία. Η Μεγαλόνησος, προς το παρόν, αμύνεται…

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:18 μ.μ. Page 57

Γράφει ο Γιώργος Χουδαλάκης Ανταπόκριση από Ρωσία: Αλεξάντρ Λιάτσος Ανταπόκριση από Κύπρο: Λεύκος Χρήστου

Το Βερολίνο κορυφώνει τις πιέσεις προς τη Μεγαλόνησο μέσω του «SPIEGEL»

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:19 μ.μ. Page 58

crash

το ρωσικό τζετ Σετ...

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

▲ ▲

Όσο όμως και αν προσπαθεί η Γερμανία να εμφανιστεί ως ο προτεστάντης τιμωρός που επιδιώκει την οικονομική κάθαρση, οι λόγοι που οδηγούν στη στοχοποίηση των ρωσικών κεφαλαίων δεν είναι διόλου διαφανείς. Η αποκαλυπτική έρευνα του CRASH αποδεικνύει ότι τα μεγάλα γερμανικά συμφέροντα θα είχαν πολλά να κερδίσουν με τη μετανάστευση των ρωσικών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε άλλες ανατολικές χώρες, εκεί που οι γερμανικές τράπεζες έχουν αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο. Η Κύπρος από την πλευρά της αμύνεται στη γερμανική επίθεση, αφού η απώλεια των ρωσικών κεφαλαίων θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στην οικονομία του πολύπαθου κράτους. Με στοιχεία διεθνών οίκων, η Κυπριακή Δημοκρατία καταρρίπτει την εικόνα ενός διεφθαρμένου τραπεζικού συστήματος, επικαλούμενη ότι έχει πετύχει τη μεγαλύτερη προσαρμογή στις διεθνείς απαιτήσεις για την καταπολέμηση ξεπλύματος χρήματος ακόμα και από τους ίδιους τους Γερμανούς. «Να μην δώσει έγκριση στην οικονομική βοήθεια προς την Κύπρο χωρίς αλλαγή στο επιχειρησιακό της μοντέλο» συνιστούσε η Ομοσπονδιακή Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών της Γερμανίας (BND) στη γερμανική Βουλή. Η έκθεση που περιλαμβάνει την παραπάνω συμβουλή δημοσιεύθηκε μέσω του «Der Spiegel» και σύντομα μαθεύθηκε στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Με βάση την έκθεση των γερμανικών υπηρεσιών γράφτηκαν καταγγελτικά εναντίον της Κύπρου άρθρα, ακόμα και στην Τουρκία. Το περιοδικό επανήλθε στο θέμα «μαύρο χρήμα», δημοσιεύοντας όχι τη λίστα του Σίντλερ, αλλά αυτή του «Spiegel». Στοχεύοντας τα πρώτα ονόματα της ρωσικής οικονομικής ολιγαρχίας και με σαφή υπονοούμενα, οι αρθρογράφοι συνέδεσαν ευθέως την ενίσχυση του νησιού με πιθανή ενίσχυση των Ρώσων μεγιστάνων, των οποίων τις περιουσίες θεωρεί έως και παράνομες. Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι το ζήτημα «Ρωσικά κεφάλαια» σχετίζεται με την αναβολή της οριστικής απόφασης του προγράμματος διάσωσης της Κύπρου. Ούτε είναι τυχαίο ότι οι χώρες που πρωτοστάτησαν στην αναβολή είναι η Γερμανία αλλά και οι δορυφόροι της, Ολλανδία και Φινλανδία. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ρωσικές καταθέσεις υπολογίζονται σε 26 δισεκατομμύρια δολάρια και τα συνολικά κεφάλαια που διακινήθηκαν σε 60 δισ. δολάρια. Στη διακίνηση κεφαλαίων φέρεται να εμπλέκονται υπεράκτιες εταιρείες, που καλύπτουν ονόματα που το μέγεθός τους θα επέβαλε να συμπεριλαμβάνονται και σε μια άλλη λίστα: τη λεγόμενη λίστα Forbs με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη.

Η ρωσική ανάγνωση του κυπριακού ζητήματος...

▲ ▲

Οι Ρώσοι δεν είναι, απλώς, εκνευρισμένοι από τα συκοφαντικά -κατά την άποψή τους- δημοσιεύματα. Είναι και ιδιαίτερα καχύποπτοι για τους λόγους της γερμανικής επίθεσης στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Την καχυποψία μεγεθύνουν μια σειρά από παράγοντες. Πρώτος και κύριος παράγων 58 crash Φεβρουάριος 2013

Roman Abramovich Πρώτος πρώτος φιγουράρει ο Roman Abramovich, γνωστός για την αδυναμία του στα θηριώδη γιοτ και ιδιοκτήτης, ανάμεσα σε πολλές άλλες εταιρείες, της Chelsea Football Club του Λονδίνου. Ο Abramovich ελέγχει το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας Evraz μέσω εταιρείας με βάση την Κύπρο (Lanebrook).

Dmitry Rybolovlev Σημαντικός επενδυτής στο νησί είναι και ο Dmitry Rybolovlev, ο οποίος κατέχει το 10% της Τραπέζης Κύπρου και σήμερα θεωρείται ο μεγαλύτερος μέτοχός της. Ο Rybolovlev είναι ο κυρίαρχος στον τομέα των λιπασμάτων και η περιουσία του υπολογίζεται στα 9 δισ. δολάρια.

Vladimir Lisin Ο Vladimir Lisin, με περιουσία 15.9 δισ. δολαρίων, ελέγχει μέσω της κυπριακής εταιρείας Fletcher Holding Ltd τη σημαντικότερη από τις επιχειρήσεις του, ένα χαλυβουργείο στη Novolipetsk, που του ανήκει κατά τα δύο τρίτα.

Mikhail Prokhorov Ο πρώην προεδρικός υποψήφιος Mikhail Prokhorov, που ελέγχει εταιρείες εξόρυξης στη Ρωσία, ενέγραψε την Intergeo Management Ltd στην Κύπρο το 2008.

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:20 μ.μ. Page 59

Το «Spiegel» ολοκληρώνει την παρουσίασή του παραθέτοντας την άποψη του προέδρου της ομάδας εργασίας για τη δωροδοκία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Ο Mark Pieth περιγράφει τη διαδρομή νομιμοποίησης των παράνομων ρωσικών κεφαλαίων. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, πρώτα περνούν μέσω υπεράκτιων εταιρειών, συνήθως της Καραϊβικής, και στη συνέχεια κατατίθενται σε λογαριασμούς στην Κύπρο. Το δημοσίευμα, στοχεύοντας την καρδιά της οικονομικής δραστηριότητας της Μεγαλονήσου, προσθέτει ότι πρόκειται για μια υπερδύναμη στον τομέα τραπεζικών εξυπηρετήσεων, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στο Financial Service Index, μια διεθνή αξιολόγηση φορολογικών παραδείσων και ξεπλύματος χρήματος. Με δεδομένο ότι οι παρεχόμενες διευκολύνσεις είναι δυσανάλογες για το μέγεθος της Κύπρου, αφού στην αγορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών το νησί αγγίζει μόλις το 1% παγκοσμίως, θεωρεί πως είναι εύλογο ότι όποιος ενισχύει οικονομικά την Κύπρο θα προσφέρει ταυτόχρονα στήριξη στους Ρώσους φοροφυγάδες.

Alisher Usmanov Suleyman Kerimov Ο Suleyman Kerimov ($6,5 δισ.), για πολλούς αμφιλεγόμενος, έγινε ευρύτερα γνωστός όταν ενδιαφέρθηκε για την αγορά 3% των μετοχών της Deutsche Bank το 2008.

Alexei Mordashov

Η λίστα περιλαμβάνει και τον επονομαζόμενο τσάρο του Internet Alisher Usmanov, φίλο του νυν πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ και πρώην προέδρου, ο οποίος θεωρείται από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας πέρσι, με περιουσία 18,1 δισ. δολαρίων.

Vladimir Potanin

Yelena Baturina Η πολιτική νομενκλατούρα δηλώνει «παρούσα» και μέσω της συζύγου του πρώην δημάρχου της Μόσχας Yury Luzhkov, Yelena Baturina.

Vagit Alekperov

Στην ίδια λίστα της BND είναι και ο μεγιστάνας Alexei Mordashov (με περιουσία 15,3 δισ. δολαρίων), ο κυρίαρχος της αγοράς νικελίου Vladimir Potanin ($14 δισ.), αλλά και ο βαρόνος του πετρελαίου Vagit Alekperov ($13.500 εκατ.).

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:21 μ.μ. Page 60

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Στη Λετονία κυριαρχούν οι γνωστότερες γερμανικές τράπεζες. Το 2012 καταγράφηκε η μεγαλύτερη μετακίνηση ρωσικών κεφαλαίων από την Κύπρο προς τη... Λετονία!

▲ ▲

είναι η εμπλοκή των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, που δίνουν τα στοιχεία στο «Spiegel» για μια υπόθεση που είναι ευρέως γνωστή. Η BND αναπαράγει φημολογίες δίνοντάς τους ειδικό βάρος, χωρίς όμως να παρουσιάζει αποδείξεις. Οι ρωσικές επενδύσεις και καταθέσεις έχουν ήδη εικοσαετή ιστορία στο νησί. Σε αυτά τα χρόνια το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου έχει αποκτήσει αυστηρότερες διατάξεις και ισχυρότερες άμυνες έναντι υπόπτων κεφαλαίων. Για το ρωσικό παράγοντα λοιπόν, οι στόχοι της ανακίνησης του ζητήματος από τη γερμανική πλευρά είναι πρώτιστα πολιτικοί και σχετίζονται με την πίεση που ασκεί η κυβέρνηση του Βερολίνου στη Λευκωσία. Ο ίδιος ο Σόιμπλε έφθασε εσχάτως να προτρέπει την Κύπρο να δανειστεί από τη Ρωσία, κάνοντας μια επίδειξη για το πώς ασκείται το σύγχρονο πολιτικό καψώνι made in Germany. Και αυτό γιατί ο Γερμανός υπουργός, πρώτα είχε κάνει ό,τι μπορούσε για να διαταράξει τις σχέσεις ΜόσχαςΛευκωσίας, όταν απειλούσε ένα χρόνο πριν ότι αν η κυβέρνηση Χριστόφια έπαιρνε νέο δάνειο 2,5 δισ. ευρώ από τη Ρωσία, η Κύπρος δεν θα έπρεπε να αναλάβει την ευρωπαϊκή προεδρία. Η στάση των Γερμανών, δηλαδή, έχει μεταβληθεί πλέον από το «τι δουλειά έχει μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους Ρώσους», στο «πηγαίνετε στους συμμάχους σας για δανεικά». Για τους Ρώσους όμως, πέραν της ενόχλησης που προκαλεί το ότι η «πατρίδα» της SIEMENS παριστάνει τον αρχάγγελο της κάθαρσης και κατονομάζει τους Ρώσους μπίζνεσμαν ως μαφιόζους, πέραν της επιδιωκόμενης πολιτικής υποταγής της νήσου στο Βερολίνο, οι λόγοι της γερμανικής επίθεσης στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι και οικονομικοί. Κάτι που και στη Γερμανία έχει γίνει αντιληπτό και ήδη οι πιο ρεαλιστικές φωνές ομολογούν ότι παίζεται χοντρό παιχνίδι. «Μια μερίδα του Τύπου αρέσκεται να επιτίθεται στους Ρώσους επιχειρηματίες και να τους κατηγορεί ως πιο βρόμικους από άλλους...» αναφέρει χαρακτηριστικά ο αναλυτής Αλεξάντερ Ραρ. Για να συμπληρώσει πως 60 crash Φεβρουάριος 2013

πολλοί Ρώσοι με αμφιλεγόμενα χρηματικά ποσά έχουν καταθέσεις όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε άλλες χώρες. Ο Γερμανός αναλυτής δεν αναφέρει ποιοι είναι οι προορισμοί του χρήματος και ίσως αυτό να μην είναι τυχαίο.

Γερμανικά «πλυντήρια» στη Λετονία Το CRASH ακολούθησε τη ροή χρήματος και ανακάλυψε μια πολύ «ενδιαφέρουσα» κατάσταση, η οποία διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια στο τραπεζικό τοπίο των χωρών της Βαλτικής. Ένα τοπίο που ίσως μπορεί να βοηθήσει να γίνουν κατανοητά πράγματα που δεν γίνονται αντιληπτά αμέσως και διά γυμνού οφθαλμού. Στη Λετονία π.χ. όπως εξηγεί γνώστης του εκεί τραπεζικού συστήματος, μπορεί κάποιος να καταθέτει μέχρι 500 χιλ. ευρώ, άπαξ, χωρίς παραστατικά που να δικαιολογούν την κατάθεση, αλλά ούτε και την ανάληψη. Αυτού του δικαιώματος γίνεται συχνότατα χρήση και

Η δημοσιοποίηση των πληροφοριών της BND για τα βρόμικα ρωσικά κεφάλαια, ίσως έχουν στόχο να αποκτήσουν δουλειά τα γερμανικά πλυντήρια της Λετονίας

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:22 μ.μ. Page 61

Έντονα αντιδρά ο Τύπος στην Κύπρο για τα συνεχή δημοσιεύματα του «Spiegel» που κάνουν λόγο για ξέπλυμα μαύρου χρήματος στη Μεγαλόνησο, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην αντίδραση της Μόσχας

Ο πρόεδρος Χριστόφιας διέψευσε πως θα μεταβεί στην Κύπρο κλιμάκιο ειδικών, το οποίο θα ελέγξει το θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στη Μεγαλόνησο σε σχέση με την καταπολέμηση ξεπλύματος βρόμικου χρήματος Γερμανοί όπως και όλοι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν τόλμησαν ποτέ να χαρακτηρίσουν το Λονδίνο «πλυντήριο». Αντίθετα, ακόμα και με την έκφραση πρόθεσης επιβολής φόρου τραπεζικών συναλλαγών και διατάξεων που πιθανώς να έθιγαν το CITY, οι Εγγλέζοι δηλώνουν ότι διακατέχονται από την επιθυμία να αποχωρήσουν από την Ε.Ε. Όλοι λοιπόν, των Γερμανών συμπεριλαμβανομένων, επιθυμούν την προσέγγιση των ρωσικών κεφαλαίων. Σε ό,τι αφορά την προέλευση των ρωσικών χρημάτων και εφόσον πρόκειται όντως για παράνομα κεφάλαια, ο κυρίως χαμένος είναι το ρωσικό δημόσιο λόγω έλλειψης φορολόγησης. Αν η Γερμανία πάλι θέλει να επιβάλει τους δικούς της δημοσιονομικούς κανόνες σε μια χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ρωσία, που τυγχάνει να είναι και υπερδύναμη, τότε γεννιούνται ερωτήματα για τις ειλικρινείς προθέσεις των Γερμανών, αφού η Ρωσία αποτελεί σήμερα στρατηγικό οικονομικό εταίρο της Γερμανίας με διαρκώς αυξανόμενες συναλλαγές. Αν αυτά ισχύουν για τους οικονομικά ισχυρούς δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα. Η χώρα μας είναι εξαρτώμενη από τον ευρωπαϊκό δανεισμό και τα ανοίγματα προς το ρωσικό παράγοντα δεν είχαν ευτυχές αποτέλεσμα, όπως κατέδειξε και ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Η ελληνική κυβέρνηση, δυστυχώς, δεν μπορεί να καθορίζει τη στάση της χωρίς να συνυπολογίζει τις αντιδράσεις κυρίως Αμερικανών και Γερμανών σε πιθανή προσέγγιση με τη ρωσική πλευρά. Η Ρωσία, λέει ο Αλ. Ραρ, διαθέτει -μετά την Κίνα- τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά αποθέματα στον κόσμο. Στο εγγύς μέλλον είναι πιθανόν αρκετές χώρες, μεταξύ τους η Ελλάδα και η Κύπρος, να αναγκαστούν να απευθυνθούν στη Μόσχα για χρήματα. Είναι γνωστό ότι τα ευρωπαϊκά κεφάλαια δεν επαρκούν ώστε να χρηματοδοτήσουν επαρκώς τις αιμορραγούσες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου. Με αυτό το δεδομένο είναι απίθανο οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες να αρνούνταν να δεχτούν ρωσικά κεφάλαια στις τράπεζες που ελέγχουν. Αυτό βέβαια δεν τους στερεί τη δυνατότητα να κατακεραυνώ-

▲ ▲

μάλιστα κάποιες φορές αυθημερόν. Κατάθεση μισού εκατομμυρίου το πρωί και ανάληψη το μεσημέρι. Όπως ακριβώς αφήνεις ένα λερωμένο πουκάμισο σε καθαριστήριο και μάλιστα σε καθαριστήριο εξπρές. Το αφήνεις λεκιασμένο το πρωί και το παίρνεις κατάλευκο το μεσημέρι. Στη Λετονία πραγματοποιούνται τραπεζικές πράξεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ την ίδια μέρα, στον ίδιο λογαριασμό, χωρίς δικαιολογητικά των ποσών και χωρίς κανείς να εκφράζει απορία. Αυτόπτης μάρτυς εξηγεί στο CRASH πως στις άλλες «σοβαρές» χώρες της ευρωζώνης ανάλογες τραπεζικές πράξεις μπορεί να γίνουν με ποσά μέχρι 40 χιλ. ευρώ. Στη Λετονία, η οποία στοχεύει στην άμεση ένταξη στην ευρωζώνη, το ποσό υπερ-δεκαπλασιάζεται! Το πλέον εύγλωττο όμως για τα κίνητρα των Γερμανών είναι το γεγονός ότι στη Λετονία κυριαρχούν οι γνωστότερες γερμανικές τράπεζες, όπως επίσης και αυστριακές, δανέζικες κ.α.! Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το 2012 ήταν η χρονιά που καταγράφηκε η μεγαλύτερη μετακίνηση ρωσικών κεφαλαίων από την Κύπρο προς τη... Λετονία! Η ροή του ρωσικού χρήματος από την Κύπρο στη Λετονία υπολογίζεται σε μερικά δισ. ευρώ! Το ότι η μετανάστευση αυτών των κεφαλαίων είναι προς όφελος των υπό γερμανικό έλεγχο τραπεζών της Λετονίας είναι προφανές. Στην Κύπρο το τραπεζικό σύστημα, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη Λετονία, δεν ελέγχεται από γερμανικά συμφέροντα. Η δημοσιοποίηση λοιπόν των πληροφοριών της BND για τα «βρόμικα» ρωσικά κεφάλαια, ίσως έχουν στόχο να αποκτήσουν δουλειά τα γερμανικά «πλυντήρια» της Λετονίας. Η πρακτική εξάλλου δεν είναι πρωτοφανής. Τη δουλειά αυτή κάνουν εδώ και 15 χρόνια οι πρώτοι διδάξαντες... Άγγλοι! Οι πράκτορες «σαΐνια» της BND δεν γίνεται να μη γνωρίζουν αυτό που ο κόσμος έχει τούμπανο... ότι, δηλαδή, στο Λονδίνο έχουν εγκατασταθεί την τελευταία εικοσαετία, περίπου 40 χιλιάδες Ρώσοι νεόπλουτοι -μερικά ονόματα βρίσκονται καθημερινά στην παγκόσμια επικαιρότητα-με περιουσία από μερικές εκατοντάδες εκατ. έως μερικές δεκάδες δισεκατομμύριας! Οι

Φεβρουάριος 2013

crash 61

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:23 μ.μ. Page 62

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Η επικεφαλής της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), Εύα Παπακυριακού

Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Βάσος Σιαρλή

▲ ▲

νουν τη μία τους Έλληνες και την άλλη τους Κυπρίους. Η συγκεκριμένη γερμανική αντιρωσική διάθεση, εξάλλου, δεν επιβεβαιώθηκε όταν η Γερμανία και η Ρωσία κατασκεύαζαν από κοινού τον αγωγό της Βαλτικής με αρχική δυναμικότητα 32 δισ. κυβικά το χρόνο με προοπτική μελλοντικού διπλασιασμού. Την ίδια ώρα για την πιθανότητα ελληνορωσικής συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, οι ενστάσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών εκφράζονται με τη μεγαλύτερη δυνατή ένταση. Ενστάσεις που ακούγονται με μεγάλη προσοχή στα εδώ κέντρα εξουσίας, αφού πολλοί δεν θεωρούν τυχαίο ότι η αντίστροφη μέτρηση για τον Καραμανλή ξεκίνησε μετά την προσέγγιση με τον Πούτιν.

Η Κύπρος καθαρίζει το όνομά της για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος Η Κύπρος γνώριζε εδώ και χρόνια ότι τόσο η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος όσο και οι ίδιες οι ρωσικές καταθέσεις αποτελούσαν ένα αγκάθι στις σχέσεις της με την ΕΕ και κυρίως με τους Γερμανούς. Όμως ουδέποτε η κυπριακή πλευρά είδε ως πραγματική επιλογή την απομάκρυνση του ρωσικού παράγοντα, που αποτελεί έναν από τους κυριότερους αιμοδότες της οικονομίας του νησιού. Αντιθέτως, έβαλε στόχο να αντικρούσει τις κατηγορίες ότι ενεργεί ως χώρα υποδοχής παράνομου ρωσικού χρήματος και η οποία προβαίνει σε ξέπλυμα, θέτοντας ως στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή προσαρμογή στις διεθνείς απαιτήσεις και υιοθετώντας αυστηρούς κανόνες λειτουργίας. Η επικεφαλής της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ) Εύα Παπακυριακού, μιλώντας αποκλειστικά στο CRASH, τόνισε πως η Κύπρος έχει πράξει περισσότερα προς την κατεύθυνση υιοθέτησης διεθνών κανόνων για το ξέπλυμα χρήματος σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, περιλαμβανομένης της Γερμανίας. Η κ. Παπακυριακού επικαλείται μάλιστα τα ευρήματα της εξειδικευμένης διακυβερνητικής ομάδας δράσης του ΟΟΣΑ για το χρηματοοικονομικό τομέα, που έχει ως αποστολή ακριβώς την αντιμε62 crash Φεβρουάριος 2013

τώπιση υποθέσεων που αφορούν ξέπλυμα χρήματος. «Η Κύπρος, με βάση σχετική έκθεση, έχει συμμορφωθεί πλήρως ή μερικώς και με τις 49 υποδείξεις της ομάδας του ΟΟΣΑ» σημειώνει η κ. Παπακυριακού. Η επικεφαλής της ΜΟΚΑΣ, θέλοντας να υπογραμμίσει το γεγονός, συμπληρώνει ότι «η Γερμανία και η Φινλανδία δεν έχουν συμμορφωθεί με πέντε υποδείξεις». Αναλυτικά και σύμφωνα με την κ. Παπακυριακού, η έκθεση δείχνει ότι η Κύπρος συμμορφώνεται «πλήρως» με 12 από τις 49 συστάσεις, σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, που συμμορφώνεται «πλήρως» μόνο σε 5 από τις 49 συστάσεις, την Ολλανδία και την Αυστρία σε 6 συστάσεις και τη Φινλανδία και τη Γαλλία σε 7 και 9 συστάσεις, αντίστοιχα. Η Κύπρος συμμορφώνεται σε «μεγάλο βαθμό» σε 28 από τις 49 συστάσεις και «μερικώς» σε 9 συστάσεις. Η Γερμανία συμμορφώνεται σε «μεγάλο βαθμό» σε 24 συστάσεις και «μερικώς» σε 15, η Φινλανδία σε «μεγάλο βαθμό» σε 13 και «μερικώς» σε 23, το Λουξεμβούργο σε 9 σε «μεγάλο βαθμό» και σε 30 «μερικώς» και το Βέλγιο σε 20 σε «μεγάλο βαθμό» και σε 6 «μερικώς». Η επικεφαλής της ΜΟΚΑΣ ανέφερε ότι την ίδια μεθοδολογία που εφαρμόζει η Ομάδα Οικονομικής Δράσης για αξιολόγηση των χωρών ακολουθεί και η Επιτροπή Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στην κυπριακή αντεπίθεση περιλαμβάνεται και η πρόσφατη διεξοδική παρουσίαση σε όλους τους πρέσβεις των χωρών κρατών μελών της ΕΕ, όλων των ενεργειών στις οποίες προχώρησε η Λευκωσία

επί του επίμαχου θέματος. Τη βαρύτητα που δίνει η Κυπριακή Δημοκρατία στο ζήτημα αποδεικνύει και το γεγονός ότι επικεφαλής της παρουσίασης ήταν ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης δεν εκφράστηκε απολύτως καμία ένσταση από τους παρευρισκομένους ούτε όταν αναφέρθηκε και η σχετική υπέρ της Κύπρου σύγκριση με τη Γερμανία. Όμως, όπως αποδείχθηκε, η σιγή δεν σήμαινε αποδοχή, αφού αντί οι φωνές περί ξεπλύματος να πάψουν, το τελευταίο διάστημα κυρίως από τη γερμανική αντιπολίτευση δυνάμωσαν. Τα γερμανικά δημοσιεύματα επέμειναν ότι ενδέχεται να μεταβεί στην Κύπρο κλιμάκιο ειδικών για να ελέγξουν το θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στην Κύπρο σε σχέση με την καταπολέμηση ξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Την «είδηση» διέψευσε ο πρόεδρος Χριστόφιας, δηλώνοντας ότι δεν έχει υπόψη του μία τέτοια πληροφορία. Οι πιέσεις συμπεριελάμβαναν και ρεπορτάζ των «Financial Times» που αναφέρει ότι «παρά τις κυπριακές προσπάθειες, υπάρχουν ηγέτες της ευρωζώνης που δείχνουν πως δεν έχουν πειστεί. Γίνεται χαρακτηριστικά αναφορά στις δηλώσεις του Φινλανδού πρωθυπουργού την περασμένη εβδομάδα, ο οποίος είχε ζητήσει διευκρινίσεις». Κατά την έγκυρη οικονομική εφημερίδα «οι αξιωματούχοι της Κύπρου και της τρόικας έχουν εκφράσει τον εκνευρισμό τους διότι θεωρούν ότι οι Γερμανοί επικριτές δρουν έχοντας στο μυαλό τους τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου». Υπάρχει

Ο Βάσος Σιαρλή με δηλώσεις του στο CRASH διαβλέπει πίσω από την αναζωπύρωση των ισχυρισμών για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, προεκλογικές σκοπιμότητες

056_063_kypros_rosia_usa 01/02/2013 9:23 μ.μ. Page 63

O κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου επισημαίνει: «H Κυπριακή Δημοκρατία εφαρμόζει ένα υψηλού επιπέδου θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, το οποίο συνάδει πλήρως με το κοινοτικό κεκτημένο» επίσης η άποψη, προσθέτει το δημοσίευμα, ότι ίσως το Βερολίνο με αυτό τον τρόπο πιέζει τη Λευκωσία να εγκαταλείψει το χαμηλό φόρο για τις επιχειρήσεις. Για το καυτό θέμα του ύψους του εταιρικού φόρου, επικριτικές δηλώσεις έκανε και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφαγκ Σόιμπλε. Η Λευκωσία θεωρεί το θέμα του εταιρικού φόρου ζήτημα επιβίωσης για την κυπριακή οικονομία και επικαλείται τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Βάσος Σιαρλή στο CRASH: Η Κύπρος έχει τεκμήρια Προεκλογικές σκοπιμότητες διαβλέπει πίσω από την αναζωπύρωση των ισχυρισμών για ξέπλυμα μαύρου χρήματος ο υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή. Με αποκλειστικές δηλώσεις του στο CRASH, απέδωσε τις εν λόγω αντιδράσεις σε προεκλογικά τεχνάσματα, καθώς η χώρα εισέρχεται σε περίοδο εκλογών. Ο κ. Σιαρλή ανέφερε ότι κατατέθηκαν τεκμήρια που αποδεικνύουν ότι η Κύπρος σε θέματα νομοθεσίας και κανονισμών σε σχέση με την αντιμετώπιση ξεπλύματος χρήματος κι άλλων φορολογικών ζητημάτων είναι ακόμη σε καλύτερη θέση από κάποια κράτη μέλη της ΕΕ. «Έχουμε ξεκαθαρίσει τα θέματα αυτά σε τέτοιο σημείο που είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να τα αμφισβητήσει», σημείωσε ο ΥΠΟΙΚ και πρόσθεσε πως δεν είναι αρκετό να λες ότι εμείς είμαστε εντάξει, αλλά η ουσία είναι να μπορείς να τεκμηριώσεις τις θέσεις σου. «Κι αυτό το έχουμε πράξει». Σύμφωνα με τον υπουργό, η αρμόδια υπηρεσία Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης έδωσε γενικά καλή βαθμολογία στην Κύπρο στην πιο πρόσφατη έκθεσή της, το 2011. Στο κρίσιμο μέτωπο της πάταξης της φοροδιαφυγής, ο κ.Σιαρλή διαβεβαίωσε το CRASH ότι στον τομέα ανταλλαγής πληροφοριών για σκοπούς φορολογίας «είμαστε σε θέση και το κάνουμε, ανταποκρινόμενοι σε όλες τις περιπτώσεις και πολύ γρήγορα».

Στέφανος Στεφάνου: Θέλουν να πλήξουν την Κύπρο Συκοφαντικά θεωρεί και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης Στέφανος Στεφάνου τα δημοσιεύματα που σκοπεύουν να πλήξουν την Κύπρο ως διεθνές επενδυτικό κέντρο. Μιλώντας στο CRASH, υπεραμύνθηκε του θεσμικού πλαισίου το οποίο εφαρμόζει η Κύπρος για την καταπολέμηση του βρόμικου χρήματος, τονίζοντας ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει ένα υψηλού επιπέδου θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, το οποίο συνάδει πλήρως με το κοινοτικό κεκτημένο» και πρόσθεσε ότι «η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου από την Κύπρο έχει αξιολογηθεί από την αρμόδια Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, τη MoneyVal, τον Οκτώβριο του 2011, ως πολύ ικανοποιητική». Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο, «η Κύπρος πήρε τα εύσημα για το επίπεδο του νομικού της πλαισίου για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, αλλά και για την εφαρμογή αυτού του πλαισίου σε σειρά εκθέσεων είτε της MoneyVal είτε της υπηρεσίας Financial Action Task Force, που βρίσκεται κάτω από την αιγίδα των G20, είτε του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου».

Οι επενδυτές μειώνονται... Ο κρίσιμος για την οικονομία του νησιού τομέας των διεθνών υπηρεσιών περιμένει με αγωνία την οριστικοποίηση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, ώστε να μπορέσει να καθησυχάσει τους υφιστάμενους και να πείσει πιθανούς νέους επενδυτές για τις προοπτικές που δημιουργούνται στο νησί. Η παράταση όμως της αβεβαιότητας στο θέμα της οριστικοποίησης του μνημονίου έχει προβληματίσει τους παράγοντες του κλάδου, αφού ήδη η ανησυχία αποτυπώνεται σε κάποιο βαθμό και στα στοιχεία των εγγραφών νέων εταιρειών. Με βάση τα τελευταία στοιχεία του Εφόρου Εταιρειών, οι αιτήσεις για εγγραφές εταιρειών μειώθηκαν την περίο-

δο Ιανουαρίου- Δεκεμβρίου 2012 κατά 7,5% στις 18.044 από 19.509 το 2011. Την αυξανόμενη αβεβαιότητα δείχνουν και τα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2012, όπου η κατάσταση που αποτυπώνεται είναι η χειρότερη, με τις εγγραφές να μειώνονται κατά 16% φθάνοντας τις 1.211 από 1.442 το Δεκέμβριο του 2011. Τη γεωμετρική αύξηση της δυσπιστίας δείχνουν και τα στοιχεία του Νοεμβρίου, καθώς οι αιτήσεις για εγγραφές μειώθηκαν κατά 10,8%. Το σύνολο των εγγεγραμμένων εταιρειών στην Κύπρο το 2012 ανήλθε στις 269.345 από 254.227 το 2011 και 237.372 το 2010. Σύμφωνα με το CEO της Baker Tilly, Μάριο Κλείτου, υπάρχουν ανησυχίες για την κατάσταση της οικονομίας, ωστόσο πρόσθεσε ότι οι ξένοι αντιλαμβάνονται ότι τα δημοσιεύματα στον ξένο τύπο είναι υπερβολικά, ότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι κακοπροαίρετα. «Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ανησυχίες των Ρώσων πελατών μας για τα δημοσιεύματα στο γερμανικό τύπο», αναφέρει στη StockWatch o Managing Partner της Grant Thornton (Cyprus) Ltd), Σταύρος Ιωάννου. Αντίθετα, όντως υπάρχουν ανησυχίες σε σχέση με την κατάσταση της οικονομίας, κάτι που με την υπογραφή του μνημονίου ευελπιστούν ότι θα εκλείψει. Σε αυτό φαίνεται να συνηγορούν και τα στοιχεία για τις καταθέσεις από τρίτες χώρες, που εμφανίζονται αυξημένες ελαφρώς. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, οι καταθέσεις κατοίκων τρίτων χωρών αυξήθηκαν το Νοέμβριο του 2012 στα 21 δισ. ευρώ από 20,5 δισ. ευρώ το Νοέμβριο του 2011. Σύμφωνα με τους επικεφαλής των ελεγκτικών γραφείων της Κύπρου, τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα διασφαλίζουν τον τομέα των διεθνών επιχειρήσεων, αλλά θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για διασφάλιση της θέσης της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου, που περιλαμβάνουν και τη φορολογική σταθερότητα στον τομέα των ακινήτων. Φεβρουάριος 2013

crash 63

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:05 μ.μ. Page 64

CRASH ξη υ Συνέντε

Ο αρχισυντάκτης της γερμανικής «Bild» και ανταποκριτής

Πάουλ Ροντσχάιμερ

”

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:05 μ.μ. Page 65

της στην Ελλάδα αναλύει πώς βλέπει σήμερα την κατάσταση στη χώρα μας

ΚΑΠΟΙΟΙ ΤΙΤΛΟΙ μας για την ΕΛΛΑΔΑ

“

υπήρξαν πράγματι πολύ ΣΚΛΗΡΟΙ

«Περιμένω ένα νέο κούρεμα στο τέλος του χρόνου ή το φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές»

T

Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου σκεται σε ευθεία γραμμή με εκείνη της γερμανικής κυβέρνησης. Πρωτοσέλιδά της έχουν τυπωθεί κατά καιρούς με τίτλους όπως «Η Bild αποκαλύπτει: Το ευρω-ψέμα: Έτσι μας παγίδευσαν οι Έλληνες». Ο Πάουλ Ροντσχάιμερ έγινε γνωστός στην Ελλάδα από τα «επεισοδιακά» ρεπορτάζ του στην Αθήνα. Θα εισέβαλε ακόμα και σε διαδήλωση των απολυμένων της Ασπίς, μπερδεύοντας μέχρι και τον Έλληνα φωτορεπόρτερ, ο οποίος στη λεζάντα της φωτογραφίας που απαθανάτιζε τον «περιπετειώδη» Γερμανό δημοσιογράφο έγραφε ότι πρόκειται για «απολυμένο»... Λίγο πριν από τις τελευταίες ελληνικές εκλογές, ο Ροντσχάιμερ θα υποδυόταν τον εκπρόσωπο του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, όταν επίκειτο συνάντηση του τελευταίου με τον Αλέξη Τσίπρα. Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θα τον αναγνώριζαν και θα τον «πετούσαν έξω» κακήν κακώς, αφού ήταν εκείνος που σε άρθρα του είχε σχεδόν ταυτίσει το κόμμα με την... τρομοκρατία. ▲ ▲

ον Απρίλιο του 2010, πολίτες που περιδιάβαιναν στο κέντρο της Αθήνας θα συναντούσαν μάλλον έκπληκτοι έναν ανοιχτόχρωμο διοπτροφόρο νεαρό, που μοίραζε ελληνικές… δραχμές σε χαρτονομίσματα! Ο νεαρός αυτός θα χρησιμοποιούσε αργότερα το «πείραμα» για να γράψει σε άρθρο του πως οι Έλληνες δεν έλεγαν «όχι» στις δραχμές, φτάνοντας ακόμα και στο σημείο να μιλά για σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος για επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Δεν ήταν άλλος από τον ανταποκριτή στην Ελλάδα και αρχισυντάκτη της γερμανικής ταμπλόιντ εφημερίδας «Bild», Πάουλ Ροντσχάιμερ, που όμως φαίνεται πως τελευταία έχει «γλυκάνει» τα δημοσιεύματά της για την Ελλάδα. Πρόκειται για το έντυπο που, με ημερήσια κυκλοφορία περί τα τρία εκατομμύρια φύλλα και εκατομμύρια επισκέψεις στην ιστοσελίδα του, διατηρεί μεγάλη επιρροή στο γερμανικό κοινό. Μέρος της κοινής γνώμης στην Ελλάδα θεωρεί ότι η «Bild» βρί-

Φεβρουάριος 2013

crash 65

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:06 μ.μ. Page 66

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Από τότε θα κυλούσε αρκετό νερό στο αυλάκι, μέχρι ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος να πάρει συνέντευξη από τον Έλληνα πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Όσοι εντοπίζουν αλλαγή στάσης του εντύπου απέναντι στην Ελλάδα, αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι τον Αύγουστο του 2012 «υποδεχόταν» τον Αντώνη Σαμαρά στο Βερολίνο με μια «εγγυητική επιστολή» σε αρχαιοελληνική γραμματοσειρά, την οποία του ζητούσε να υπογράψει για να δεσμευθεί ότι δεν θα προκληθεί ζημιά στο Γερμανό φορολογούμενο και ότι θα προχωρήσει, αν κριθεί απαραίτητο, ακόμα και στην πώληση ελληνικών νησιών! Μόλις, όμως, στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου, ο Πάουλ Ροντσχάιμερ θα δήλωνε, μεταξύ άλλων, σε μεγάλο ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι ότι «είναι επιτυχία της κυβέρνησης ότι ο Σαμαράς ήρθε εδώ και συνάντησε τη Μέρκελ αρκετές φορές» και ότι «είναι πολύ σημαντικό πρόσωπο για να συζητήσουμε το μέλλον της Ευρώπης». Πολλοί είδαν αυτή τη «λείανση» της στάσης της «Bild» ως σημάδι «σύσφιγξης» των ελληνογερμανικών σχέσεων. Σε προσωπικό επίπεδο, ο Πάουλ Ροντσχάιμερ δήλωσε, όταν τον ρωτήσαμε, πως αγαπά την Ελλάδα και ειδικά τους ανθρώπους της. Κάποιοι αναγνωρίζουν σε αυτόν έναν δαιμόνιο ρεπόρτερ και άλλοι έναν «προβοκάτορα» του Βερολίνου. Ανταποκριτής της εφημερίδας στην Ελλάδα από τα τέλη του 2009, διαπιστώνει ότι «πολλά έχουν αλλάξει έκτοτε. Τότε η ανεργία ήταν στο 10-12% και σε όσους μιλούσα εδώ μου έλεγαν “θα τα καταφέρουμε, πάντα τα καταφέρνουμε”. Δεν περίμεναν τόσο μεγάλη κρίση». Σε ποιο βαθμό προσμείχθηκε με τους Έλληνες; « Έκανα πολλούς φίλους. Και όλοι μου οι φίλοι, οι δέκα πιο στενοί, αντιμετωπίζουν σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Όλοι οι δημοσιογράφοι που γνώριζα έχασαν τη δουλειά τους και με δυσκολία βρίσκουν εξωτερικές συνεργασίες. Οι νεότεροι προσπαθούν να βρουν δουλειά στο Βερολίνο ή στην Ελβετία, γιατί στην Αθήνα στάθηκε αδύνατον και βυθίζονταν στην κατάθλιψη... Τα πάντα χειροτέρευσαν τα τελευταία τρία χρόνια». Αισθάνεται, όμως, δικαιωμένος δημοσιογραφικά, γιατί, όπως ισχυρίζεται, «από τότε που ήρθε το mνημόνιο λέγαμε ότι δεν υπήρχε τρόπος εξόδου από την κρίση. Λέγαμε ότι θα ήταν καλύτερη ιδέα το 2009 να βγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη για κάποια χρόνια, μέχρι να επανέλθει στη σωστή πορεία. Αυτό δεν θα λειτουργούσε τώρα, όμως, αφού έχουν ριχτεί πολλά χρήματα στη χώρα από τους εταίρους... Ούτε το 2009 θα ήταν εύκολο, ήταν όμως εφικτό. Το ζήτημα πήρε άλλο δρόμο και είδαμε την αρνητική έκβαση».

Θυμάμαι εκείνο τον τίτλο της Bild: «Έλληνες, τι κάνατε τα δισεκατομμύριά μας;» Τον ρωτώ: Αλήθεια, πιστεύουν ακόμα οι Γερμανοί πολίτες κι εσείς προσωπικά ότι τα χρήματά σας καταλήγουν στις τσέπες των Ελλήνων; «Ω, όχι», θα μου απαντήσει αμέσως. Οι Γερμανοί πολίτες «γνωρίζουν ακριβώς τι συμβαίνει, γιατί, τόσο εμείς όσο και διάφορα άλλα έντυπα ανέδειξαν το θέμα, ότι αυτά τα χρήματα πηγαίνουν στις τράπεζες, όχι στους πολίτες. Τα αποτελέσματα φαίνονται στους δρόμους: όλο και περισσότεροι πεινούν, κάποιοι κό66 crash Φεβρουάριος 2013

Η «BILD» προκάλεσε κατά καιρούς έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα με τα πρωτοσέλιδά της βουν ξύλα γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν για θέρμανση. Όχι, οι Γερμανοί δεν πιστεύουν κάτι τέτοιο. Πιστεύουν ότι καταλήγουν στις τράπεζες και στο χρεοκοπημένο κράτος και ίσως σε διοικήσεις που δεν μπόρεσαν να τα διαχειριστούν στο παρελθόν». Είναι μια σημαντική εξέλιξη, γιατί αρχικά η ελληνική κρίση αποτυπωνόταν διαφορετικά στα γερμανικά ΜΜΕ. «Δεν νομίζω ότι αποτυπωνόταν εντελώς διαφορετικά. Εμείς, μια εφημερίδα ταμπλόιντ, καταδείξαμε “κακώς κείμενα”, όπως την κατάσταση στο δημόσιο τομέα, ότι δημόσιες εταιρείες πλήρωναν μπόνους πέρα από τη φαντασία κάθε Γερμανού... Θα συμφωνήσω ότι υπήρξαν κάποιες γενικεύσεις από την πλευρά μας στην αρχή της κρίσης. Προβάλαμε ίσως το δημόσιο τομέα περισσότερο από όσο έπρεπε ως παράδειγμα για το τι συνέβαινε σε όλη τη χώρα. Σε αυτό το σημείο θα συμφωνήσω». Στις 14 Ιανουαρίου η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε κάποιο νέο πακέτο νόμων. Μεταξύ των άρθρων υπήρχε και ένα που προέβλεπε ότι οι δανειστές της χώρας θα μπορούν να κατάσχουν οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού κράτους εάν το ελληνικό κράτος δεν μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος του. Συμφωνείτε με αυτή την εξέλιξη; «Νομίζω πως ναι. Γιατί αν χρειάζεστε για περισσότερο από τρία χρόνια χρηματοδότηση από την ευρωπαϊκή πλευρά για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, κράτη και πολίτες σκέφτονται “θέλουμε κάποιο είδος εγγύησης για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα”. Είδαν και την πολιτική αστάθεια πέρσι με τις εκλογές... Οπότε η Ελλάδα πρέπει να δείξει στους δανειστές ότι μπορούν να την εμπιστεύονται». Μολονότι τα χρήματα θα κατέληγαν στις τράπεζες; «Τα χρήματα πηγαίνουν πρώτα στο ελληνικό κράτος, για να αποπληρώσει το χρέος, αλλά και για να συντηρηθεί το ίδιο. Όταν είπα ότι δεν πάει στους πολίτες εννοούσα ότι δεν βοηθά άμεσα τους πολί-

τες, γιατί έχετε το μνημόνιο. Είναι γερμανικά χρήματα που πηγαίνουν στο ελληνικό κράτος και αυτή είναι η διαφορά». Ακόμα, όμως, κι ένας από τους «σοφούς» που συμβουλεύουν τη γερμανική κυβέρνηση, ο Πέτερ Μπόφινγκερ, παραδέχτηκε ότι η Γερμανία κερδίζει πολλά από την κρίση. Θα μου πει ότι ο Μπόφινγκερ είναι ένας αριστερόστροφος, ειδικός στα οικονομικά, «αλλά τώρα μιλάμε για την πλευρά του γερμανικού κράτους». Και θα συμπληρώσει: «Δεν τους υπερασπίζομαι. Απλώς, εξηγώ γιατί χρειάζονται κάποιο είδος εγγύησης ότι θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους... Δεν είναι μόνον η Γερμανία, αλλά και οι ευρωσκεπτικιστές, Ολλανδία και Φινλανδία... Και πρέπει να εξηγήσουν και στους πολίτες... Έλαβαν σοβαρά μέτρα. Πολλά στελέχη του (κυβερνώντος) κόμματος ήταν επικριτικά και νομίζω ότι δεν θα υπερψήφιζαν χωρίς ένα είδος εγγύησης». Θεωρείτε ότι αν οι Γερμανοί βρίσκονταν ποτέ σε παρόμοια κατάσταση θα δέχονταν κάτι τέτοιο; «Νομίζω, ναι», θα μου πει. «Όμως θα είμαι ειλικρινής μαζί σας: οι Γερμανοί γνωρίζουν ότι δεν θα πάρουν πίσω όλα τα χρήματά τους. Γνωρίζουν ότι το κούρεμα που σίγουρα θα χρειαστεί η Ελλάδα θα έρθει μετά τις (γερμανικές) εκλογές. Το διαπιστώσαμε και σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Απλώς, η Άνγκελα Μέρκελ φοβάται να ανακοινώσει το κούρεμα πριν από τις εκλογές. Αν όμως θέλουν να κρατήσουν την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να αποφευχθεί». Στην Ελλάδα μάς επισκέπτονται διαρκώς αξιωματούχοι από τις Βρυξέλλες και τη Γερμανία, οι οποίοι μεταφέρουν υποδείξεις για την πολιτική που θα ακολουθήσει η ελληνική κυβέρνηση. Πολλοί στην Ελλάδα αναφέρονται σε ένα είδος ύπατης αρμοστείας. Πώς θα το σχολιάζατε; «Για ποιο πράγμα μιλάτε; Αυτοί είναι ανεξάρτη-

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:06 μ.μ. Page 67

εκλογές και έντονη συζήτηση για την ελληνική υπόθεση. Βέβαια, δεν γνωρίζω αν το σχέδιό της θα επιτύχει, γιατί υπάρχει αυτή η παρατεταμένη ύφεση και τα διογκούμενα κοινωνικά προβλήματα στην Ελλάδα. Περιμένω μια νέα συζήτηση για την Ελλάδα. Και μια νέα διαδήλωση τον Φεβρουάριο, όταν οι πολίτες θα έχουν νιώσει τις συνέπειες των νέων μέτρων που ψήφισε η Βουλή».

Ο Πάουλ Ροντσχάιμερ καλύπτει από την αρχή της κρίσης τις εξελίξεις στη χώρα μας τοι. Δεν έχει έρθει κανείς από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, κανείς από την καγκελαρία. Είναι εκπρόσωποι της τρόικας». Και συνεχίζει: «Πρέπει να καταλάβετε ότι η Γερμανία έχει κάνει πολλά για να βοηθήσει την Ελλάδα και να τη χρηματοδοτήσει. Συμφωνώ ότι ήταν λανθασμένη η πολιτική, αλλά θα πω επίσης ότι αν η Γερμανία δεν έδινε τα χρήματα τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη. Γνωρίζω ότι είναι δύσκολο να πιστέψουν οι Έλληνες ότι δεν υπάρχει “πιο κάτω”, αλλά υπάρχει. Εάν το καλοκαίρι είχαν αποφασίσει να εγκαταλείψουν την Ευρωζώνη ή οι Γερμανοί δεν είχαν δώσει τα χρήματα, η ανεργία θα ήταν πιο υψηλή και η κατάσταση πιο δραματική». Επισημαίνω το «οξύμωρο» του σκεπτικού του: Μα, από τότε που ξεκίνησε η «βοήθεια» είναι που η ανεργία διπλασιάστηκε, οι αυτοκτονίες χτύπησαν αριθμό-ρεκόρ, το σύστημα υγείας διαλύθηκε... «Ναι, ναι, ναι. Η κατάσταση είναι δραματική. Συμφωνώ απολύτως. Λυπάμαι πολύ γι’ αυτό. Αλλά πιστεύω ότι θα μπορούσε να είναι και χειρότερα». Πιστεύετε λοιπόν ότι το μνημόνιο πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται παρά την κρίση; Θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές: όχι περικοπές στις συντάξεις, αλλά εξευρωπαϊσμός του ελληνικού κράτους. «Γι’ αυτό η Ελλάδα χρειάζεται ακόμα βοήθεια. Συμφωνώ, όμως, ότι πρέπει να αλλάξει η δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας... Η χώρα δεν μπορεί να αντέξει αυτή την κατάσταση πια. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να το αντιληφθούν και νομίζω πως το έχουν αντιληφθεί. Περιμένω ένα νέο κούρε-

μα στο τέλος του χρόνου ή το φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές. Αναμένω και ένα πακέτο ανάπτυξης κάποια στιγμή». Φαίνεται να εκτιμά πολύ τον Αντώνη Σαμαρά: «Νομίζω ότι τα πήγε πολύ καλά τον τελευταίο καιρό και ανέκτησε την εμπιστοσύνη». «Θα προκύψουν τρόποι να βοηθηθεί η Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να προωθήσουμε μεταρρυθμίσεις και να στρώσουμε την οικονομία», μου λέει. Τον ρωτώ πώς «βλέπει» τις αντιδράσεις των Ελλήνων πολιτών. Θεωρεί ότι «ήταν χειρότερες το 2011, αλλά νομίζω σήμερα όλοι επιθυμούν να βγουν με κάποιον τρόπο από αυτό το χάος. Και οι δύο πλευρές κατάλαβαν ότι πρέπει να συνεργαστούν». Κάποιοι συνάδελφοί σας στη Γερμανία αναφέρονται σε μια νέα «συλλογική τιμωρία» για τους Έλληνες. Συμφωνείτε; «Όχι». Έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια μνημονίου στην Ελλάδα, με την ύφεση να μεγαλώνει, ποιος νομίζετε ότι μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος φόβος της Άνγκελα Μέρκελ; «Ότι μπορεί να υπάρξουν νέα προβλήματα πριν από τις εκλογές, που να καταδείξουν ότι η πολιτική της δεν λειτούργησε». Φάνηκε και από τις δημοσκοπήσεις: «Τα νούμερα για εκείνη έπεφταν όταν οι Γερμανοί ανέμεναν κούρεμα και την πρώτη φορά που έδειξε το λογαριασμό που η Γερμανία πρέπει να πληρώσει. Θεωρώ λοιπόν πως κάνει ό,τι μπορεί για να μην υπάρξει νέο πακέτο πριν από τις

Πώς θα σχολιάζατε την πρόσφατη συνάντηση Σόιμπλε-Τσίπρα; Θα μου πει ότι τον παραξένεψε το γεγονός ότι ο Σόιμπλε τελικά δέχτηκε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Από την άλλη πλευρά, όμως, ο Σόιμπλε είδε τις δημοσκοπήσεις του περασμένου μήνα και, ως επαγγελματίας, γνωρίζει πως μπορεί να έρθει η στιγμή που θα καθίσει στο ίδιο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί του. Ο Σόιμπλε είπε στον Τσίπρα με πολύ έντονο τρόπο ότι πρέπει να βοηθήσει την Ελλάδα να βγει από το χάος και την κρίση και ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την ακολουθούμενη πολιτική. Γιατί εξάλλου να μην έλεγε αυτό που υποστηρίζει σταθερά σε μια συνάντηση μαζί του;». Ποια είναι η προσωπική σας άποψη για τον Αλέξη Τσίπρα; Δεν είναι πολύς καιρός που, αναφερόμενος στον ΣΥΡΙΖΑ, υπογράψατε ένα άρθρο με τίτλο «Κομμουνιστές, αντισημίτες και ημιεγκληματίες: Θα κυβερνήσουν αυτοί οι ακραίοι σύντομα την Ελλάδα;»... «Δεν σχολιάζω τίποτε για τον Αλέξη Τσίπρα», θα μου πει. Ίσως γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη καταθέσει αγωγή εναντίον της «Bild» για συκοφαντικά δημοσιεύματα, σκέφτομαι. Θα μου πει, όμως, ότι «από την πλευρά του, ο Τσίπρας είναι ένας ταλαντούχος πολιτικός - οι ομιλίες του, η δράση του όλο αυτό τον καιρό... Φοβάμαι όμως ότι το επόμενο βήμα μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο για την Ελλάδα. Τι θα γίνει αν έρθει ο Τσίπρας στην εξουσία και οι πολίτες διαπιστώσουν ότι η πολιτική του δεν τους βγάζει από το χάος; Πραγματικά, φοβάμαι τι θα γίνει στο

▲ ▲

Οι Γερμανοί γνωρίζουν πλέον ότι τα χρήματά τους καταλήγουν στις τράπεζες, όχι στους πολίτες. Τα αποτελέσματα φαίνονται: Όλο και περισσότεροι Έλληνες πεινούν, κάποιοι κόβουν ξύλα γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν για θέρμανση.

Μπορεί να φοβάται διεξαγωγή πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα πριν από τη διεξαγωγή των γερμανικών εκλογών; Έντυπα στην Ελλάδα ανέφεραν ότι στη συνάντησή της με τον Αντώνη Σαμαρά στο Βερολίνο τού ξεκαθάρισε ότι οι πρόωρες εκλογές πρέπει να αποφευχθούν πάση θυσία μέχρι τις δικές της εκλογές, ώστε να αποτραπεί μια… επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα την καθιστούσε υπόλογη στους ψηφοφόρους της. «Ναι. Νομίζω όμως ότι κι εκείνοι φοβούνται. Φοβούνται τι μπορεί να συμβεί αν ο Τσίπρας αναλάβει την εξουσία, και γι’ αυτό βοηθάει τον Σαμαρά. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Τσίπρας δεν θέλει να έρθει πολύ νωρίς στην εξουσία. Γνωρίζει τα μεγάλα προβλήματα που υπάρχουν και δεν μπορεί να λέει στους Ευρωπαίους “θα αλλάξουμε τα πάντα”, γιατί τότε θα βρεθεί μόνος του στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Και τότε θα πρέπει να εξηγήσει στη χώρα του τι συνέβη. Προσωπικά, θεωρώ ότι ο Τσίπρας θέλει να περιμένει τουλάχιστον έναν χρόνο ακόμα πριν αναλάβει».

Φεβρουάριος 2013

crash 67

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:07 μ.μ. Page 68

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

κέντρο της Αθήνας και πώς θα επηρεάσει τη Χρυσή Αυγή... Πρέπει να προσέχει τι λέει. Δεν είναι εύκολο να βγείτε από την κρίση, όχι τόσο εύκολο όσο λέει στους Έλληνες ψηφοφόρους». Η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» ανακήρυξε τον Αντώνη Σαμαρά «Κορυφαίο Ευρωπαίο πολιτικό για το 2012». Ποια είναι η δική σας άποψη για τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση; «Είναι δύσκολο να πω ποιος είναι ο καλύτερος πολιτικός της Ευρώπης... Τον Σαμαρά τον έχω συναντήσει κάποιες φορές. Θεωρώ ότι έκανε τη δουλειά του πολύ καλά. Στην αρχή, όταν ήταν αξιωματική αντιπολίτευση, οι Γερμανοί πολιτικοί ήταν πολύ επικριτικοί μαζί του, γιατί δήλωνε αντίθετος στα μέτρα. Οπότε εξεπλάγησαν όταν είδαν πόσο επαγγελματικά δουλεύει και πόσο προσπαθεί για τις μεταρρυθμίσεις. Ναι, νομίζω ότι έδειξε αρκετές φορές ότι είναι πραγματικά πρόθυμος να αλλάξει τα πάντα. Νομίζω ότι βρήκε τον τρόπο, θέλει να γραφτεί στην ελληνική ιστορία... Θέλει να δείξει ότι η χώρα του μπορεί να ανακάμψει. Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρει, γιατί δέχεται μεγάλη πίεση. Όμως, επειδή μιλάω με Γερμανούς και Ευρωπαίους πολιτικούς, όλοι λένε πως εργάζεται πολύ πιο επαγγελματικά από ό,τι περίμεναν, ότι πραγματικά προσπαθεί και είναι πρόθυμος... Όταν ανέλαβε, υπήρχε χάος και όλοι φοβούνταν έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Τώρα, κανείς πολιτικός στη Γερμανία δεν μιλά για κάτι τέτοιο και η συζήτηση έχει αλλάξει θετικά και νομίζω ότι αυτό είναι επιτυχία». Θυμάμαι ότι κι ο Ροντσχάιμερ άλλα έγραφε στην «Bild», όταν ο Σαμαράς ήταν αντιπολίτευση. Από τη στιγμή που συναίνεσε στο μνημόνιο, άλλαξε και η δική του γνώμη...

«Η συζήτηση άλλαξε, αλλά η ανθρωπιστική κρίση επιδεινώνεται, όπως λέγαμε νωρίτερα», αντιτείνω. Θεωρεί ότι υπήρχε δυσπιστία προς την Ελλάδα, κάτι που έδιωχνε τους επενδυτές, και πως χρειάζεται κάποιος χρόνος για να φανεί η πρόοδος... Αναρωτιέμαι, ποια πρόοδος θα φανεί αφού οι επιχειρήσεις, η μια μετά την άλλη, υπάγονται στον πτωχευτικό κώδικα... «Είμαι περίεργος να δω πώς θα είναι η κατάσταση στο τέλος του επόμενου χρόνου», μου λέει. Ξέρετε, σύμφωνα με τις εκθέσεις, η Ελλάδα μπήκε στο μνημόνιο γιατί το χρέος ήταν στο 120% του ΑΕΠ και τώρα έχει φθάσει στο 170%. Θα αλλάξει το πρόγραμμα; Ή θα υπάρξει μόνο κούρεμα; Ο Πάουλ Ροτσχάιμερ θα μου πει ότι ακριβώς λόγω της διόγκωσης του χρέους περιμένει ένα νέο κούρεμα και ότι «υπάρχουν ιδέες, αλλά χρειάζεται εμπιστοσύνη και χρειάζεστε κάποιο χρόνο γι’ αυτό». Τον θυμάμαι να εξιστορεί σε μια συζήτησή του για το πόσο τον είχε σοκάρει το περιστατικό με τους τρεις θανάτους στη Marfin και πό68 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Σαμαράς έκανε τη δουλειά του πολύ καλά. Οι Γερμανοί πολιτικοί εξεπλάγησαν όταν είδαν πόσο επαγγελματικά δουλεύει και πόσο προσπαθεί. Βρήκε τον τρόπο, θέλει να γραφτεί στην ελληνική ιστορία... Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρει, γιατί δέχεται μεγάλη πίεση. σο οργισμένος είχε νιώσει που δεν κατάφεραν να τους σώσουν. Τι σκέφτεται για τα πρόσφατα περιστατικά βίας στην Ελλάδα - τις ριπές Καλάσνικοφ στα γραφεία της Ν.Δ., τη μολότοφ στο σπίτι του αδελφού του κυβερνητικού εκπροσώπου; «Θεωρώ ότι ανέκαθεν υπήρχε ο κίνδυνος η διαμαρτυρία να γίνει πιο εκρηκτική. Εξεπλάγην και όταν σκοτώθηκαν εκείνοι οι τρεις άνθρωποι στην τράπεζα. Τότε, όλοι περιμέναμε ότι η βία θα εξαπλωθεί στην Ελλάδα. Κατόπιν, όμως, νομίζω ότι οι άνθρωποι κουράστηκαν με αυτό». Μου λέει ότι θέλει να είναι ειλικρινής: «Όταν έχεις τέτοιο ποσοστό ανεργίας, υπάρχει πάντα ο φόβος τα πράγματα να παρεκτραπούν και οι άνθρωποι να καταφύγουν σε πιο ριζοσπαστικούς τρόπους αντίδρασης. Δεν γνωρίζω αν θα συμβεί, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να συμβεί». Και καθώς η συζήτηση πλησιάζει προς το τέλος της, δεν είναι δυνατόν να μην ρωτήσω αυτόν, που τόσα αρνητικά έχει γράψει για την Ελλάδα, ποια είναι η γενική εντύπωσή του για τη χώρα μας… «Αγαπώ την Ελλάδα και ειδικά τους ανθρώπους της. Έχω κάνει πολλούς φίλους, έκανα διακοπές εδώ». Του άρεσαν όλα τα νησιά που επισκέφθηκε: «Η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Πάτμος κι άλλα, όλα μου άρεσαν». Οι Έλληνες φίλοι του σχολίαζαν τα άρθρα και τα πρωτοσέλιδα που υπέγραφε; «Συζητούσαμε τα προβλήματα και μου ασκούσαν κριτική. Είναι καλό αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε τι αντίκτυπο έχει η δουλειά μας». Κι έρχεται, αναπάντεχα, η αυτοκριτική: «Εάν ανατρέξω σε όλα τα ρεπορτάζ που κάναμε, σίγουρα υπήρξαν κάποιοι τίτλοι που ήταν πολύ σκληροί. Για παράδειγμα, όπως είπα στην αρχή, η πολύ μεγάλη έμφαση στο δημόσιο τομέα». Θα συνεχίσει

λέγοντάς μου ότι «έτσι δουλεύει μια ταμπλόιντ. Όλα τα θέματα με αυτόν τον τρόπο τα αντιμετωπίζουμε. Εστιάζουμε σε ένα πρόβλημα και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να το γενικεύσουμε. Δεν ήταν εναντίον της Ελλάδας και σίγουρα όχι εναντίον των Ελλήνων». Ωστόσο, πρέπει να σας επισημάνω ότι θυμάμαι χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, τον τίτλο της «Bild»: «Πουλήστε τα νησιά σας για να ξεχρεώσετε». Ήταν από εκείνα που είχαν πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα… «Σήμερα βλέπω την ιστορική του διάσταση περισσότερο από ό,τι τότε», θα μου πει. Θα συμπληρώσει, όμως, ότι θεωρεί πως υπάρχει μια αλήθεια σε αυτό, αφού «υπήρχαν και πολιτικοί που είπαν κάτι ανάλογο»... Η κουβέντα θα κλείσει με τον Πάουλ Ροντσχάιμερ να μου λέει: «Αυτή η χώρα έχει μεγάλες δυνατότητες να ανακάμψει. Το εύχομαι και το ελπίζω ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν». Ο άνθρωπος που έγινε γνωστός στη χώρα μας μοιράζοντας δραχμές στους δρόμους και περιγράφοντας την Ελλάδα ως μια χώρα που τρώει και πίνει στο Μοναστηράκι και τα σπάει στα μπουζούκια, δείχνει να έχει αναθεωρήσει εν μέρει. Ή είναι μήπως ότι πια «μπήκε το νερό στ’ αυλάκι» και οι Έλληνες ένιωσαν αρκετά ένοχοι ώστε να ενδυθούν πλήρως το μνημόνιο; Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, κυκλοφορούσαν δημοσιεύματα ότι ο Πάουλ Ροντσχάιμερ είχε ήδη αναλάβει νέα αποστολή: «Όταν πέφτει η νύχτα στην Κύπρο», έγραφε στην εφημερίδα του και περιέγραφε τη ζωή «των πλούσιων και όμορφων σε ένα νησί που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας»… Και η ιστορία μοιάζει ν’ αρχίζει από την αρχή…

Η Μέρκελ φοβάται μην υπάρξουν ανατροπές στην ελληνική υπόθεση πριν από τις γερμανικές εκλογές. Δεν γνωρίζω αν το σχέδιό της θα επιτύχει, γιατί υπάρχει παρατεταμένη ύφεση και διογκούμενα κοινωνικά προβλήματα στην Ελλάδα.

064_069_rotzheimer_bild 01/02/2013 8:07 μ.μ. Page 69

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:54 μ.μ. Page 70

CRASH ξη υ ε τ ν έ ν ςυ

ΖΩη κΩΝςΤΑΝΤΟΠΟυλΟυ

Ο... ΘηλυκΟς ΡΟΒΕςΠΙΕΡΟς της Bουλής

«Δεν είμαι ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ, ούτε ΥΠΟΚΥΠΤΩ στις επιθέσεις της εξουσίας»

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:56 μ.μ. Page 71

«Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απολογείται σε εκείνους που είναι υπόλογοι και θιασώτες του “μπάχαλου”» «Διεκδικούμε την εμπιστοσύνη του λαού, όχι το Μέγαρο Μαξίμου»

«Τζάμπα μάγκας» είναι κι αυτός που κρατά κρυφή και αναξιοποίητη τη Λίστα Λαγκάρντ, χαρίζει πειθήνια στη Siemens δισεκατομμύρια ευρώ, σφυρίζει αδιάφορα για τη Λίστα Χριστοφοράκου και την ίδια ώρα βουτάει το χέρι του στην τσέπη του φτωχού για να του πάρει την τελευταία του δεκάρα

”

Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντάρα

Δ

εν ήμουν ιδιαίτερα «ευγενικός» ρωτώντας τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ αυτά που ήθελα να ρωτήσω. Για πολλούς λόγους. Ο πρώτος, γιατί ούτε η Ζωή Κωνσταντοπούλου θα το ήθελε. Ο δεύτερος, γιατί και η ίδια μιλώντας δεν «χαρίστηκε» σε κανέναν. Και ο τρίτος, γιατί η σύντομη παρουσία της στα έδρανα είναι ιδιαίτερα δυναμική, επιθετική αρκετές φορές, ενοχλητική για πολλούς, ενίοτε «φωνακλάδικη», με λόγο χωρίς περιστροφές. Έδειξε ότι στα «δύσκολα» δεν... κώλωνε. Μόλις που συμπλήρωσε 6 μήνες βουλευτής, αλλά έχει προ πολλού «καταφέρει» να ασχολούνται όλοι μαζί της, να μην τη θέλουν από τ΄άλλα κόμματα δίπλα τους στην τηλεόραση, να εκνευρίζονται όλοι όταν παίρνει το λόγο στις επιτροπές. Περίπου να την… αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι. Γιατί; Γιατί μιλάει και μιλώντας εκνευρίζει τους άλλους, με αποτέλεσμα να κατηγορείται -κυρίως από την «παλιά φρουρά» των κοινοβουλευτικών- ότι ξεπερνά τα όρια, ξεφεύγει από την «κοινοβουλευτική τάξη», δημιουργεί νέα πρότυπα και νέους κανόνες και δεν σέβεται πρόσωπα και «καταστάσεις».

▲ ▲

Γεννημένη στην Αθήνα, το 1976, κόρη ενός σπουδαίου πολιτικού -του Νίκου Κωνσταντόπουλου- και μιας σπουδαίας δημοσιογράφου -της Λίνας Αλεξίου-, η Ζωή είναι δικηγόρος, μέλος των Δ.Σ. Αθηνών και Νέας Υόρκης, ειδικευμένη στο Eθνικό, Ευρωπαϊκό και Διεθνές Ποινικό Δίκαιο και στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Φεβρουάριος 2013

crash 71

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:56 μ.μ. Page 72

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Συχνά μιλάει πολύ, «ξεφεύγει», γίνεται επιθετική και -κυρίως- χρησιμοποιεί «κακά λόγια». Λόγια, που σύμφωνα με τα κοινοβουλευτικά… ήθη, φτάνουν στο σημείο να «χαλάνε τον τραχανά». Διακόπτει , «πετάγεται» μέσα σ΄ όλα, αρνείται να σταματήσει, μιλά ακόμη κι όταν της κλείνουν το μικρόφωνο. Διεκδικεί. Το…παλεύει. Δεν πιστεύει στην «πολιτική ορθότητα». Τον δήθεν «καθωσπρεπισμό». Δεν κάνει πίσω. Τολμά να περάσει πέρα απ΄ τις παραδοσιακές γραμμές. Και σε πάρα πολλούς, αυτό δεν αρέσει. Η συνέχεια της καριέρας της θα δείξει αν είχε δίκιο που επέλεξε αυτή τη γραμμή ή αν απλώς, θα περιθωριοποιηθεί ως… ενοχλητική, γκρινιάρα και «φωνακλού». Η Βουλή έχει τους δικούς της κανόνες χρόνια τώρα. Ήρθε η ώρα να αλλάξει; Θα το δούμε. Ξεκίνησα με «δύσκολη» ερώτηση, που ήξερα ότι θα την... ερέθιζε γιατί θα της θύμιζε μάλλον «κακές» εκφράσεις και σκέψεις αντιπάλων του κόμματός της. Βαριές εκφράσεις ακούσατε από τον κ. Στουρνάρα στη Βουλή. «Η αξιωματική αντιπολίτευση στερείται εποικοδομητικών προτάσεων. Ασκείτε την "πολιτική του ξένοιαστου καβαλάρη". Είστε… "τζάμπα μάγκες". Σύντομα ο αρχηγός σας θα πάει στον Σόιμπλε να δώσει διαπιστευτήρια. ΣΥΡΙΖΑ εσωτερικού και ΣΥΡΙΖΑ εξωτερικού». Πώς απαντάτε; «Στουρνάρας και κυβέρνηση κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια. “Τζάμπα μάγκας” είναι αυτός που εκτονώνεται στους αδύναμους και ανυπεράσπιστους, εξουθενώνοντάς τους με αβάσταχτα μέτρα, ενώ δεν ορθώνει ανάστημα αντίστασης ή έστω αντίδρασης ούτε στις πιο εξωφρενικές απαιτήσεις των δανειστών. “Τζάμπα μάγκας” είναι αυτός που κυνηγά ανηλεώς τον κάθε φτωχοδιάβολο για τρέχουσες φορολογικές παραβάσεις, αλλά δεν κάνει το παραμικρό για τη φοροδιαφυγή μεγάλης κλίμακας και κλείνει το μάτι στα συμφέροντα της διαπλοκής. “Τζάμπα μάγκας” είναι και αυτός που κρατά κρυφή και αναξιοποίητη τη Λίστα Λαγκάρντ, κομπάζει αυτάρεσκα ότι κρατά ακόμη και τα απόρρητα του κράτους στο αρχείο του, χαρίζει πειθήνια στη Siemens δισεκατομμύρια με σκανδαλώδεις συμβιβασμούς, σφυρίζει αδιάφορα για τη Λίστα Χριστοφοράκου και την ίδια ώρα βουτάει το χέρι του στην τσέπη του φτωχού, για να του πάρει την τελευταία του δεκάρα». Κι εσείς; «Εμείς απαντάμε με πράξεις. Ο κ. Τσίπρας έθεσε στον Σόιμπλε αυτό που ο κ. Σαμαράς δεν τόλμησε να εκστομίσει στην κ. Μέρκελ: ότι έχει και η Ελλάδα αξιώσεις και αιτήματα. Δεν είμαστε εντολοδόχοι και εκτελεστές διαταγών. Είμαστε κράτος, είμαστε λαός που δικαιούται να διεκδικεί το σεβασμό στην ακεραιότητα και την αξιοπρέπειά του. Που δικαιούται να διεκδικεί προοπτική για τα παιδιά του. Και που νομιμοποιείται να απαιτεί την ανταποδοτική και αλληλέγγυα συμβολή των εταίρων του στην προώθηση των συμφερόντων του. Διεκδικούμε να μας δώσει η Γερμανία τα στοιχεία που έχει καταθέσει ο κ.

72 crash Φεβρουάριος 2013

Η κυβερνητική «συμμαχία» εφαρμόζει ενισχυμένες μνημονιακές συνταγές λιτότητας και υπογράφει νέα, επαχθέστερα μνημόνια, παρακάμπτοντας τη Βουλή

”

Χριστοφοράκος για την επί δεκαετίες δωροδοκία εκπροσώπων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ από τη Siemens. Λόγω αυτών των δωροδοκιών δόθηκαν προνομιακές συμβάσεις και εκταμιεύθηκαν πακτωλοί δημόσιου χρήματος προς τη Siemens. Ο ελληνικός λαός δικαιούται να ξέρει ποιοι εκπρόσωποί του τον επιβάρυναν». Και οι Γερμανοί; «Οι Γερμανοί οφείλουν να μας συνδράμουν σε αυτήν τη διεκδίκηση αλήθειας, διαφάνειας και απόδοσης δικαιοσύνης, γιατί το “ξέπλυμα” είναι διεθνές έγκλημα. Διεκδικούμε επίσης να αποπληρώσει η Γερμανία το αναγνωρισμένο κατοχικό δάνειο, η αποπληρωμή του οποίου θα επέλυε πλήρως το δημοσιονομικό πρόβλημα» . Υπάρχει «στροφή» της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ; Προσπάθησε ο κ. Τσίπρας να αποτινάξει τη ρετσινιά των «μπαχαλάκηδων» και τα περί «νοικοκυραίων»; «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ούτε ρετσινιές ούτε ενοχές. Πάντοτε θα παλεύουμε για την προστασία των δικαιωμάτων των αδυνάτων και πάντοτε θα διεκδικούμε και θα απαιτούμε η εξουσία να σέβεται τη μειοψηφία. Δημοκρατικές αξίες είναι και η ασφάλεια και η δικαιοσύνη και η ισονομία των πολιτών. Η ενοχοποίηση της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των αδυνάτων, των μειοψηφιών ή των πολιτικώς διαφωνούντων οδηγεί μαθηματικά στο φασισμό και στον εκμηδενισμό των αξιών του ανθρωπισμού. Αν δεν φωνάξεις για τα δικαιώματα των άλλων, όταν παραβιάζονται, δεν θα απομείνει κανείς να φωνάξει για εσένα όταν θα έρθει η δική σου σειρά να σε στοχοποιήσουν και να σου επιτεθούν οι μηχανισμοί εξουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αισθάνεται την ανάγκη να απολογηθεί απέναντι σε εκείνους που είναι υπόλογοι ως οι μεγαλύτεροι θιασώτες του "μπάχαλου", που έχουν μετατρέψει τη χώρα σε ένα απέραντο αποδιοργανωμένο γήπεδο μνημονιακών ασκήσεων επίδειξης δύναμης και επιβολής». Ισχύει η άποψη ότι η ηγετική ομάδα αντιλαμ-

βάνεται ότι εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διεκδικήσει το Μέγαρο Μαξίμου υπάρχουν δύο στοιχεία που επιδέχονται βελτίωσης: το “έλλειμμα ηγετικού προφίλ” του αρχηγού και ο κίνδυνος να γίνει «κόμμα ανάδελφο» τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό». «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διεκδικεί “το Μέγαρο Μαξίμου”, αλλά την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού για να βγούμε από την άβυσσο στην οποία μας έχουν καταβυθίσει οι μόνιμοι χρήστες των κυβερνητικών κτηρίων, που συμπεριφέρονται ως ιδιοκτήτες της εξουσίας, λόγω χρησικτησίας. Ο Αλέξης Τσίπρας νομίζω ότι εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την αγωνία και την ευθύνη της νεότερης γενιάς, αλλά και της αριστεράς, να πάρει τα πράγματα στα χέρια

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:56 μ.μ. Page 73

Έχω δεχθεί χυδαίες προσωπικές επιθέσεις, αλλά δεν κάμπτομαι. Στις επιτροπές δεν πηγαίνω απλώς για την αποζημίωση και με το ρολόι στο χέρι...

”

Πώς αισθάνεστε με σχόλια του τύπου «Είδε κι απόειδε ότι με το να καλύπτει τους κουκουλοφόρους όχι μόνο δεν θα δει εξουσία, αλλά θα επιστρέψει στα “πολικά” ποσοστά που είχε προτού γίνει “ολίγον ΠΑΣΟΚ” και σκέφτηκε ότι με μια κωλοτούμπα θα πείσει τον κόσμο»; «Αυτά πια τα ακούει και τα διαβάζει κανείς μόνον από κατ’ επάγγελμα διερμηνευτές και πρόθυμους υποστηρικτές του μνημονίου, που προσπαθούν να περισώσουν την αντιμισθία τους από το σύστημα διαπλοκής. Θα βρουν και αυτοί τη θέση τους στην Ιστορία». Η Ζωή έκανε το μεταπτυχιακό της στη Σορβόννη, με αντικείμενο το Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο και την Αντεγκληματική Πολιτική στην Ευρώπη. Συμμετείχε στο Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Κρατουμένων στις γαλλικές φυλακές και αρθρογραφούσε στο νομικό περιοδικό της Σορβόννης «Revue L’ Astree». Ανησυχεί, άραγε, από τα τελευταία γεγονότα, τους εκρηκτικούς μηχανισμούς κατά δημοσιογράφων και τις καταλήψεις σε ραδιοφωνικούς σταθμούς; «Οπωσδήποτε. Με προβληματίζει εξίσου η προσπάθεια σύγχυσης και “τσουβαλιάσματος”, αλλά και η προσπάθεια επικοινωνιακής εκμετάλλευσης τέτοιων γεγονότων, προς αποπροσανατολισμό και αντιπερισπασμό. Αλλά και η ρητορική που συντεταγμένα αναπτύχθηκε τις τελευταίες ημέρες και παραπέμπει σε άλλες εποχές: την ημέρα που ψηφιζόταν “κατεπειγόντως” εκχώρηση των τελευταίων ψηγμάτων εθνικής κυριαρχίας και μια σειρά ρυθμίσεων που αποδεκατίζουν ό,τι έχει απομείνει όρθιο στο ελληνικό κράτος και την κοινωνία, οι βουλευτές της ΝΔ ιδιαίτερα προσπαθούσαν να εμφανίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ, που αντιδρούσε, ως… τρομοκράτη. Το μόνο που δεν είπαν είναι ότι πρέπει να συλληφθούν οι βουλευτές μας ως μέλη παράνομης οργάνωσης, ευθυνόμενης για κάθε βίαιη ή έκνομη συμπεριφορά. Τέτοιες ακραίες τοποθετήσεις, όμως, υποκρύπτουν τη βαθιά αντιδημοκρατική και αντιδραστική αντίληψη που θέλει τον πολιτικό αντίπαλο να αντιμετωπίζεται ως εγκληματίας». Καταφέρατε γρήγορα να γίνετε «εκλεκτή» των «τηλεοπτικών παραθύρων» γιατί συγκρούεστε «στον αέρα». Δέχεστε επικρίσεις για τη «συμπεριφορά» σας στη Βουλή. Μιλάτε πολύ, διακόπτετε και δεν συμμορφώνεστε με παρατηρήσεις που σας γίνονται. Είναι θέμα χαρακτήρα σας ή τακτική για να αντιμετωπίσετε ενδεχόμενο «εχθρικό» κλίμα; «Δεν κάνω τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από αυτό που θα έκανε ο καθένας. Δεν ζήτησα την ψήφο των συμπολιτών μου για να παρακολουθώ “σεμινά-

ρια” από εκείνους που κατέστρεψαν τη χώρα και μας οδηγούν στον όλεθρο, γαντζωμένοι στην εξουσία. Δεν θα επέτρεπα στον εαυτό μου να μην ρωτήσω αυτά που πρέπει και να μην αντιδράσω όταν πρέπει, στο όνομα μιας υποκριτικής πολιτικής ορθότητας, που προστατεύει εκείνους που ασύδοτα περιαυτολογούν την ίδια ώρα που κανιβαλίζουν τις ζωές μας. Ο απλός βουλευτής έχει 5 - 7 λεπτά για να τοποθετηθεί για σοβαρά νομοσχέδια. Οι υπουργοί μιλούν 20 λεπτά όποτε θέλουν. Ο προεδρεύων μπορεί να μην ανοίγει καν το μικρόφωνο στο βουλευτή που ζητεί να παρέμβει. Διαστρεβλώνεται εντελώς η εντύπωση για το περιεχόμενο και την ουσία της συζήτησης. Είναι πιο σημαντικό να διεκδικείς να ακουστεί τουλάχιστον η πραγματικότητα, από το να δίνεις την εικόνα του καλού και υπάκουου βουλευτή. Οι καλοί και υπάκουοι καταχειροκροτούσαν Παπακωνσταντίνου, Παπανδρέου, Βενιζέλο όταν κατέστρεφαν τη χώρα. Το ίδιο κάνουν σήμερα με Σαμαρά και Στουρνάρα. Και έτσι, υπάκουα, ψήφισαν σε μια κάλπη, παραβιάζοντας το Σύνταγμα για να προστατεύσουν τον κ. Βενιζέλο από τη διερεύνηση των ποινικών του ευθυνών. Προτιμώ να μην ενσωματωθώ ποτέ σε μια τέτοια κατηγορία βουλευτών». Πώς «σας ήρθε» και πήγατε στην έδρα και πήρατε πίσω την πρόταση για ονομαστική ψηφοφορία για να τη συμπληρώσετε; «Δεν “μου ήρθε”. Είναι κάτι που κατ’ επανάληψη συμβαίνει στην πράξη, ιδίως επειδή η κυβέρνηση συνηθίζει να φέρνει τροποποιήσεις σε νομοσχέδια και νέες διατάξεις, ακόμη και το τελευταίο λεπτό πριν την ψηφοφορία. Έτσι ψηφίζονται άρθρα και τροπολογίες για τα οποία κανείς δεν έχει ενημερωθεί. Κρίναμε ότι έπρεπε να προσθέσουμε 2 άρθρα, ενημερώσαμε τους υπαλλήλους στο προεδρείο και πήραμε το χαρτί της δικής μας αίτησης για να το συμπληρώσουμε. Αυτό που ενόχλησε τον κ. Μαρκογιαννάκη ήταν ότι θα έπρεπε να αλλάξει το χαρτί με τις ενδείξεις των υπό ψήφιση άρθρων και αρνείτο να μου δώσει το λόγο ώστε να καταλάβουν οι βουλευτές τι είχε γίνει. Την ίδια ώρα από μικροφώνου ισχυριζόταν ότι… “υφηρπάγη” έγγραφο, ότι γίνονται… “λαθροχειρίες” και ότι μπορεί να… “πλαστογραφήσω” ή να… “διαρρεύσω” το “έγγραφο”. Δεν μου έδινε το λόγο για να αποκαταστήσω αυτές τις προσβλητικότατες αναφορές του. Μακάρι να επεδείκνυαν τέτοιο ζήλο οι κυβερνώντες για τη Λίστα Λαγκάρντ ». Έχετε ένα εντυπωσιακό βιογραφικό σε συνδυασμό με τα γονίδια που κληρονομήσατε από σπουδαίους γονείς. Θα παραμείνετε στην πολιτική; «Θα παραμείνω όσο αισθάνομαι ότι μπορώ να προσφέρω και ότι πρέπει να καταβάλω όλες μου τις δυνάμεις για το καλό της πατρίδας μου. Αγαπώ πολύ τη δουλειά μου και δεν θεωρώ την πολιτική επάγγελμα ούτε επιδιώκω να κάνω “καριέρα”. Αλλά και δεν θα μπορούσα ποτέ να παραμείνω σε ρόλο παρατηρητή ή θεατή. Το Κοινοβούλιο για μένα είναι κορυφαίος αντιπροσωπευτικός θεσμός δημοκρατίας και θα κάνω ό,τι μπορώ για να συμβάλω στο να αποκτήσουμε μια ζώσα Βουλή, που θα ελέγχει την

▲ ▲

της, χωρίς να επαναλαμβάνει τα κακέκτυπα και τα γκροτέσκα στερεότυπα “ηγετών” που συμπεριφέρονται ως ηγεμόνες, αδιαφορώντας για την τραγωδία ενός ολόκληρου λαού, τον οποίο καλούν να “φάει παντεσπάνι”, ενώ του έχουν στερήσει και το ψωμί. Ηγέτης δεν είναι ο περιφερόμενος και συμπεριφερόμενος ως μονάρχης και περιφρονητής του λαού, αλλά εκείνος που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα, το λαό και την κοινωνία στο ξέφωτο, με αξιοπρέπεια, φρόνημα, αταλάντευτη διεκδίκηση αυτών που δικαιούμαστε, και με ανυποχώρητη προσήλωση στη δημοκρατία, την ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη. Όσο για το “ανάδελφο” κόμμα που μου λέτε, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ μόνον ανάδελφος δεν είναι. Αντίθετα, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρ-

φωση της πολιτικής του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και χαίρει πανευρωπαϊκά της μεγάλης εκτίμησης των αριστερών κομμάτων, που ενισχύονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν ανησυχούμε που δεν μας βλέπουν με αδελφικά αισθήματα τα κόμματα του μνημονίου, γιατί κύριος σύμμαχός μας είναι ο απλός πολίτης και η κοινωνία».

Φεβρουάριος 2013

crash 73

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:57 μ.μ. Page 74

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

εξουσία και θα εκφράζει την κοινωνία και όχι τα κατεστημένα φέουδα εξουσίας». Ως νέα και ανερχόμενη κοινοβουλευτική, πού τοποθετείτε το πολιτικό σας όραμα; Στην άσκηση κυβερνητικής πολιτικής ή στην αναμόρφωση του υπό κατάρρευση πολιτικού σκηνικού; «Στη δημιουργία προοπτικής για προκοπή και κοινωνική ευημερία, με ελευθερία, ισότητα και δημοκρατία. Στην αποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος και της κοινοβουλευτικής λειτουργίας, στην ανάκτηση της εθνικής αλλά και της προσωπικής μας αξιοπρέπειας. Στην αναζωογόνηση της καθημαγμένης μας κοινωνίας, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στη φορολογική ισότητα και στην εξυγίανση του δημόσιου βίου, που στραγγαλίζεται από τα πλοκάμια της διαφθοράς και της διαπλοκής». Οι επιθέσεις σας εναντίον του Βενιζέλου είναι επαναλαμβανόμενες. Όλο και δριμύτερες. Τον θεωρείτε κύριο υπεύθυνο για όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια; «Τον θεωρώ, κατά την προσφιλή του έκφραση, απολύτως υπεύθυνο, χωρίς φυσικά να είναι ο μοναδικός υπεύθυνος. Εντυπωσιάζομαι από την πεισματική του άρνηση να αναλάβει την παραμικρή ευθύνη, πολιτική ή ποινική, σε πλήρη αναντιστοιχία με την πολιτική και προσωπική γενναιότητα και ειλικρίνεια που θα ανέμενε κανείς από ένα άτομο που ασκεί εξουσία τόσα χρόνια , διεκδικώντας μάλιστα το αδιανόητο: να κατέχει δικαιωματικά τα απόρρητα έγγραφα αμυντικών σχεδίων της χώρας! Εντυπωσιάζομαι από την εκβιαστική απαίτηση προς τους βουλευτές του κόμματός του, αλλά και τους λοιπούς κυβερνητικούς βουλευτές, να μην ψηφίσουν για τον έλεγχο ποινικών ευθυνών του για τη σκανδαλώδη διαχείριση της Λίστας Λαγκάρντ».

Πώς σας φάνηκε αυτή η εικόνα της ψηφοφορίας; «Πραγματικά θλιβερή. Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της ΝΔ, να προσέρχονται και επιδεικτικά να ψηφίζουν μόνο στην κάλπη Παπακωνσταντίνου, υπό το εποπτεύον βλέμμα του καθήμενου μπροστά στις κάλπες κ. Βενιζέλου. Εντυπωσιάζομαι και από την τεχνική της αντιστροφής της πραγματικότητας που ο ίδιος επιχείρησε, μιλώντας για εις βάρος του σκευωρία από τον ΣΥΡΙΖΑ, στην υπόθεση της λίστας. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε το στικάκι με τη λίστα στην τσέπη του κ. Βενιζέλου. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ του είπε να “μην πει τσιμουδιά” επί 14 ολόκληρους μήνες για το στοιχείο αυτό, την ώρα που η χώρα αναζητούσε πόρους από τη φορολογία! Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ τον υποχρέωσε να λέει ψέματα ότι δήθεν δεν ξέρει τίποτε κι ότι “δεν υπάρχουν στοιχεία για καταθέσεις Ελλήνων στην Ελβετία”. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ του είπε να πάρει μαζί του το στικάκι με τη λίστα όταν έφυγε από το υπουργείο και να το κρατάει κρυφά επί 7 ακόμη μήνες και επί 2 εκλογικές αναμετρήσεις. Ή λες και ο ΣΥΡΙΖΑ του είπε να αποκρύψει τη συνάντηση μεταξύ του ιδίου, του κ. Διώτη και του τότε πρωθυπουργού Γ.

74 crash Φεβρουάριος 2013

Πάντα με δυναμική φωνή σε όλες τις εμφανίσεις της στο Κοινοβούλιο Παπανδρέου στη Βουλή, στις 8 Ιουλίου 2011, ημερομηνία ενδιαφέρουσα κατά την ποινική δικογραφία. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ του είπε να μην μεριμνήσει για να εισπραχθεί ούτε ένα ευρώ από τη λίστα αυτή και να μην ελεγχθεί ούτε ένας καταθέτης, την ίδια ώρα που άλλες χώρες εισέπραξαν δισεκατομμύρια». Εάν η τριμερής κυβερνητική «συμμαχία» εδραιωθεί στην εξουσία, τι προβλέπετε για την πορεία των Ελλήνων; «Δεν θα εδραιωθεί κι ας το προσπαθεί με κάθε τρόπο. Είναι μια κυβέρνηση έκπτωτη ηθικά και πολιτικά, που κάνει χρήση της παράτασης του χρόνου της. Πολύ σύντομα θα υποχρεωθεί να αναγνωρίσει ότι στερείται δημοκρατικής νομιμοποίησης, γιατί εφαρμόζει μια πολιτική που καταψηφίστηκε και κατέρρευσε. Είχαν εξαγγείλει προεκλογικά αλλαγή, αναδιαπραγμάτευση της μνημονιακής πολιτικής, απαγκίστρωση από το μνημόνιο. Αντ’ αυτού, εφαρμόζουν ενισχυμένες μνημονιακές συνταγές λιτότητας και ύφεσης και υπογράφουν νέα, επαχθέστερα μνημόνια, παρακάμπτοντας τη Βουλή και νομοθετώντας μέσω Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου που συντάσσει το οικονομικό επιτελείο και υπογράφουν διά περιφοράς οι υπουργοί, ο πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας». Και το Υπουργικό Συμβούλιο τι ρόλο παίζει; «Ως συλλογικό όργανο, έχει υποκατασταθεί από την τετραμερή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών και του υπουργού Οικονομικών, που διαμοιράζουν τα ιμάτια της χώρας σε επαγγελματίες παράγοντες και παραγοντίσκους της επιρροής τους. Όλα αυτά αποτελούν συνταγματική εκτροπή. Πιστεύω ότι οι πολίτες δεν θα ανεχθούν άλλο την εξαπάτηση, τη θυματοποίησή τους και την πολιτειακή διολίσθηση. Θα διεκδικήσουν, μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ, εκλογές και δημοκρατική κυβερνητική αλλαγή». Επειδή η εκτίναξη των ποσοστών σας και ο

πολλαπλασιασμός των ευθυνών δημιουργούν ενδεχομένως εσωκομματικές τριβές, υπάρχει σχεδιασμός αντιμετώπισης του φαινομένου της εσωτερικής πολιτικής αστάθειας; «Πολλά ακούγονται για την ανάγκη ομοιογένειας στον πολιτικό λόγο και για την άρση της πολυφωνίας μας. Προσωπικά με ενδιαφέρει περισσότερο η πολιτική ειλικρίνεια και ευθύτητα και όχι μια καλοστημένη επικοινωνιακή πολιτική, που καλύπτει έντεχνα τους σκελετούς στις ντουλάπες των κομμάτων εξουσίας. Οι διαφορετικές απόψεις, αλλά και οι εσωτερικές πολιτικές διαφωνίες είναι στοιχείο υγιούς δημοκρατικής λειτουργίας ενός κόμματος. Είναι παράγοντας σταθερότητας και όχι αστάθειας. Εξάλλου, η αριστερά έχει μάθει στον εσωτερικό και εσωκομματικό διάλογο και στο διάλογο με την κοινωνία, ως στοιχεία της ύπαρξής της. Η πολιτική δεν είναι εμπόρευμα για διαφήμιση ούτε εικονολογία, είναι ζώσα και δρώσα κοινωνική λειτουργία». Με τη συμμετοχή σας στις κοινοβουλευτικές επιτροπές, σας απέδωσαν ως κατηγορία τον χαρακτηρισμό του «εισαγγελέως» που… «βασανίζει» λεκτικά τα «θύματά» του για να «ομολογήσουν». Απαντήσατε ότι είστε «υπερασπίστρια». Θα κάνουν, επιτέλους, τη δουλειά τους οι ειδικές επιτροπές; «Για να κάνουν τη δουλειά τους οι επιτροπές πρέπει να θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους οι βουλευτές που είναι μέλη τους. Να μην πηγαίνουν, απλώς, για την αποζημίωση, με το ρολόι στο χέρι. Και να μην αρκούνται σε σκηνοθετημένες ανταλλαγές φιλοφρονήσεων ή επιφανειακών τοποθετήσεων, για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους. Δεν θα ξεχάσω την ανεκδιήγητη απαίτηση του κ. Μπούρα και του κ. Κεφαλογιάννη στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας να μου κλείσουν το μικρόφωνο, δηλώνοντας ότι “αυτό είναι δημοκρατία”. Όπως δεν θα ξεχάσω τις χυδαίες προσωπικές επιθέσεις του προέδρου της επιτροπής. Επειδή, όμως, στην επιτροπή

070_075_Konstantopoulou zoi 01/02/2013 7:57 μ.μ. Page 75

της Λίστας Λαγκάρντ. Τον έχει ενοχλήσει η δημοσιοποίηση του περιεχομένου, προφανώς επειδή περιλαμβάνει πρόσωπα ευθέως συνδεδεμένα με πολιτικές που ο ίδιος δρομολόγησε, καταθέτες πολλαπλώς συνδεδεμένους με τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και τη σημερινή συγκυβέρνηση, αλλά και με το μιντιακό, τραπεζικό και εργοληπτικό κατεστημένο. Δεν απάντησε ποτέ τι έκανε με τη λίστα στα χέρια του επί 14 μήνες. Ο ισχυρισμός του ότι του δόθηκε (και αυτός την κράτησε) για “πολιτική ενημέρωση” αποτελεί ομολογία “πολιτικής” αξιοποίησης ενός μέσου τεράστιας πίεσης και επιρροής, σε μια καθοριστική, πολιτικά, περίοδο, που περιελάμβανε και 2 εκλογικές αναμετρήσεις. Όσο κι αν ενοχλείται από την αποκάλυψη, η δημοσιευθείσα λίστα ουδέποτε αμφισβητήθηκε. Η αλήθεια δεν μπορεί να βαφτίζεται σκευωρία».

«Ο λαός μας βρίσκεται σε κατάσταση εξουθενώσεως. Έχει υποστεί το σοκ των αλλεπάλληλων επιδρομών με καταιγιστικά εισπρακτικά μέτρα. Είναι το θύμα μιας πολύ μεγάλης αδικίας, ενός εγκλήματος», επισημαίνει η κ. Κωνσταντοπούλου στον Δημήτρη Κωνσταντάρα αυτή εκπροσωπώ τους πολίτες που δικαιούνται να απαιτούν διαφάνεια και αλήθεια, δεν θα επέτρεπα ποτέ να με αποθαρρύνουν τέτοιες πρακτικές και επιθέσεις. Αισθάνομαι σίγουρα υπερασπίστρια των πολιτών και όχι εισαγγελέας. Και ο υπερασπιστής δεν κάμπτεται από τις επιθέσεις της εξουσίας». Τι εξέλιξη προβλέπετε ότι θα έχουν οι εξεταστικές επιτροπές; Θα επιδιώξετε τη διερεύνηση κι άλλων υποθέσεων και σκανδάλων; Ποιες υποθέσεις θεωρείτε ότι έχουν μείνει στο περιθώριο; Και γιατί; «Είναι μακρύς ο κατάλογος των υποθέσεων που επιχειρείται να καταχωνιαστούν και να καταδικαστούν στη λήθη. Η υπόθεση Siemens, το μεγαλύτερο και αποδεδειγμένο σκάνδαλο ξεπλύματος μαύρου πολιτικού χρήματος, επιχειρείται να θαφτεί από όλες τις κυβερνήσεις στις οποίες συμμετέχουν Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, δηλαδή τα κόμματα που δωροδοκούνταν από την εταιρεία-διαφθορέα. Η υπόθεση των CDS, οι απόρρητες δαπάνες του υπουργείου Εξωτερικών, που καθ’ υπέρβαση του κρατικού προϋπολογισμού εκταμιεύονταν κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ επί κυβερνήσεως Παπανδρέου, την ίδια στιγμή που οι πολίτες υφίσταντο σκληρή μνημονιακή πολιτική, οι σκανδαλώδεις μεθοδεύσεις αποκρατικοποιήσεων είναι λίγα μόνο παραδείγματα υποθέσεων που πρέπει να διερευνηθούν». Για την υπόθεση της Λίστας Λαγκάρντ; «Προβλέπω ότι, πέραν της υποβάθμισης που συστηματικά επιχειρήθηκε, θα επιδιωχθεί να ελεγχθεί ακόμη και η έρευνα της κοινοβουλευτικής επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης. Αυτό ήδη φάνηκε από την απόπειρα μονομερούς διεύρυνσης της σύνθεσης της επιτροπής σε 15 βουλευτές, αντί των 12 που προβλέπει ο κανονισμός της Βουλής, προκειμένου να ενισχυθεί η παρουσία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και να επιτευχθούν ευνοϊκότεροι συσχετισμοί, με περιορισμό της εκπροσώπησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Μαρ-

κογιαννάκης επιχείρησε να νομιμοποιήσει την απόφαση ξημερώματα μετά την ψηφοφορία, όταν στην αίθουσα βρίσκονταν μόνον κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Αντιδράσαμε αμέσως, αλλά επέμενε να επαναλαμβάνει ότι “η Βουλή εγκρίνει”, σε μια άδεια αίθουσα, που οι μόνοι παριστάμενοι βουλευτές δεν ενέκριναν αλλά αντέλεγαν. Όλα αυτά είναι ενδείξεις φόβου και πανικού, αλλά και της ακραίας αλαζονείας της εξουσίας». Επειδή κατά καιρούς, όταν «ανεβαίνει» το θερμόμετρο της λαϊκής αντίδρασης, ακούγονται οξύτατα συνθήματα για τιμωρία ενόχων, πόσο… ριζοσπάστες πιστεύετε ότι θα ήσασταν εάν αύριο-μεθαύριο καταλαμβάνατε την εξουσία; «Ο λαός μας βρίσκεται σε κατάσταση εξουθενώσεως. Έχει υποστεί το σοκ των αλλεπάλληλων επιδρομών με καταιγιστικά εισπρακτικά μέτρα. Πλήρη καταρράκωση της ύπαρξης και της αξιοπρέπειάς του. Αμφισβήτηση όλων των μέχρι πρότινος δεδομένων και κεκτημένων. Και προσπαθεί να επιβιώσει για να αντιδράσει και να διεκδικήσει. Είναι το θύμα μιας πολύ μεγάλης αδικίας, ενός εγκλήματος. Και είναι φυσικό να διεκδικεί δικαιοσύνη και λογοδοσία. Η αποκατάσταση των αδικιών και η απόδοση ευθυνών δεν είναι ζήτημα ριζοσπαστισμού, αλλά αισθήματος δικαίου. Επομένως, την ανάγκη για απονομή δικαιοσύνης, μέσα από δίκαιες δικαστικές διαδικασίες, στο πλαίσιο της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος, οφείλουμε να την υποστηρίξουμε και θα την υποστηρίξουμε από κάθε θέση. Η κοινωνική οργή οφείλεται ακριβώς στη χρόνια και καθεστωτική ατιμωρησία των ασκούντων την εξουσία». Γιατί ο κ. Βενιζέλος επιμένει ότι ΣΥΡΙΖΑ και Βαξεβάνης έστησαν σκευωρία εις βάρος του; «Ο κ. Βενιζέλος χαρακτηρίζει “σκευωρία εις βάρος του” τη δημοσίευση από τον Κώστα Βαξεβάνη

Εσείς υπερασπιστήκατε πάντως τον Βαξεβάνη... «Αυτό ήταν το έγκλημά μας; Να υπερασπιστούμε δημόσια τον Κ. Βαξεβάνη στην άδικη και πρωτοφανή πολιτική δίωξή του; Θυμίζω ότι τον υπερασπίστηκαν επίσης οι δημοσιογραφικές ενώσεις παγκοσμίως, άνθρωποι του πνεύματος, των γραμμάτων και των τεχνών, συνάδελφοί του, πλήθος πολιτών. Όλοι είναι μέρος σκευωρίας εις βάρος του κ. Βενιζέλου; Ή μήπως η πολιτική δίωξη κατά Βαξεβάνη ήταν μέσο εξασφάλισης υπερασπιστικών επιχειρημάτων σε ενεχόμενους στη διαχείριση της λίστας; Δεν θέλω να το πιστέψω, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορώ να το αποκλείσω». Τι σημαίνει και τι αποδεικνύει το ότι συναντήθηκαν (αν συναντήθηκαν) Βενιζέλος και Διώτης τη μέρα που «αλλοιώθηκε» το usb; «Το ότι συναντήθηκαν συνομολογήθηκε. Το τι συζήτησαν παραμένει ανομολόγητο. Αποδεικνύεται ότι και οι δύο ψεύδονταν στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας. Επικαλούμενος αυτή την ψευδή αρχική τους εκδοχή, ο κ. Βενιζέλος “πανηγύριζε” ότι η 8η 7.2011 ως ημερομηνία πιθανής αλλοίωσης τον αθωώνει για ένα αδίκημα για το οποίο κανείς δεν τον είχε κατηγορήσει: αυτό της πλαστογραφίας. Αποδεικνύεται ότι είναι ακόμη περισσότερα τα σκοτεινά σημεία της υπόθεσης και ισχυρότατα τα κίνητρα όσων συμπράττουν στη συσκότιση και τη συγκάλυψή της. Εμείς δεν θα σταματήσουμε την αναζήτηση της αλήθειας μέχρι να φωτιστεί και η τελευταία σκοτεινή πτυχή της». Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις σας; «Το αίτημα σύστασης εξεταστικής επιτροπής για τη συνολική εξέταση της υπόθεσης, παράλληλα με την προκαταρκτική επιτροπή. Επίσης, η ανάδειξη όλων των στοιχείων που αποδεικνύουν τις ευθύνες των συγκυβερνώντων και των βουλευτών της τρικομματικής πλειοψηφίας, για την προστασία που παρείχαν στον κ. Βενιζέλο και για την παρεμπόδιση της προκαταρκτικής έρευνας δικών του ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών. Προστασία που παραβιάζει και προδίδει τη λαϊκή εντολή και υποσκάπτει το δημόσιο συμφέρον». Φεβρουάριος 2013

crash 75

076_077_ARTHRO MHTROPOULOS 01/02/2013 7:52 μ.μ. Page 76

ΑΡΘΡΟ

crash

Αλέξης Μητρόπουλος O Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ

H κοινοβουλευτική δημοκρατία σε κίνδυνο

Η

συζήτηση για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής διερεύνησης ενδεχόμενων ευθυνών στην υπόθεση της Λίστας Λαγκάρντ την Πέμπτη 17/1/2013 κατέδειξε τη βαθιά κρίση του μνημονιακού συστήματος. Η πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας περιόρισε το ζήτημα επί ορισμένων λεπτομερειών και επί «αδρανών» πια πολιτικών προσώπων. Η συζήτηση, οι κοινοβουλευτικές μεθοδεύσεις, οι «κάλπικες» παλινωδίες, η συγκρότηση των ψηφοδελτίων, η ψηφοφορία, οι ανούσιες και κατασκευασμένες αντιπαραθέσεις, η κατάρρευση εντέλει της εκλογικής δεοντολογίας, φανέρωσαν ότι οι φορείς του Μνημονίου δεν ορρωδούν προ ουδενός προκειμένου να διεξαγάγουν, για λογαριασμό των δανειστών, τον ανοικτό πόλεμο που έχουν κηρύξει εναντίον του λαού και της κοινωνίας. Ακόμα και η ανάλυση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας και ο επικοινωνιακός χειρισμός από τη μνημονιακή δημοσιολογία του όλου ζητήματος, με την αυθαίρετη «ηρωοποίηση» του καταφανώς ηττημένου κυβερνητικού εταίρου, κατέδειξε ότι το πολιτικό προσωπικό του Μνημονίου κατήλθε σε τέτοια επίπεδα αλλοτρίωσης που προτιμά την πάση θυσία παραμονή του στην εξουσία, ασχέτως αν παραβιάζονται και τα ελάχιστα στερεότυπα της αποδυναμωμένης πλέον και ετοιμόρροπης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Στο κοινωνικό πεδίο οι μνημονιακοί εταίροι βουλιάζουν τον τόπο σε βαθιά ύφεση. Από το 7% περίπου πέρυσι, την υπολογίζουν σε 4,5% φέτος, ποσοστό που δεν ανταποκρίνεται στην ταχύτητα της καταστροφικής πορείας. Η φτώχεια, η ανεργία, η ψευδοαπασχόληση, η υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών, ο υποσιτισμός των κατώτερων εισοδηματικά στρωμάτων και κυρίως των παιδιών, η μετανάστευση των προικισμένων νέων μας και άλλα φαινόμενα μιας χώρας υπό κατάρρευση, η φορολογική επιδρομή σε ό,τι ζει και κινείται επί ελληνικού εδάφους, αποδεκατίζουν το λαό. Οι δανειστές, με τη σύμπραξη των μνημονιακών εταίρων,

ληστεύουν τον διαχρονικό υλικό και άυλο πλούτο της χώρας, χωρίς ευαισθησία και όριο! Το πολιτικό προσωπικό της κρίσης, οι επί πολλές δεκαετίες βουλευτές και υπουργοί, που κυριαρχούν και σήμερα στα κόμματα του Μνημονίου, όχι μόνο δεν αισθάνονται καμία τύψη για την ευθύνη τους και δεν έχουν κανέναν δισταγμό να εφαρμόσουν το τρίτο -και χειρότερο απ’όλα- Μνημόνιο,

“

Η απόδοση όλων των δεινών στη Γερμανία και στην κυρία Μέρκελ δεν πρέπει να αθωώνει τη νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή τεχνοδομή και να αφήνει άθικτες τις καταπλεονεκτικές κατασκευές που έχουν από γενέσεώς του η ΟΝΕ και το Σύμφωνο Σταθερότητας

76 crash Φεβρουάριος 2013

αλλά επιδεικνύουν και περίσσεια αλαζονεία και εκτελούν έναν αρνητικό προϋπολογισμό για το τρέχον έτος με το… φιλόδοξο «στόχο» να μειώσουν το ποσοστό της ύφεσης κατά 2,5%, που μάλλον είναι ανέφικτος! Στο θεσμικό επίπεδο, νομοθετούν με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, αλλοιώνουν τον πυρήνα του πολιτεύματος, ευτελίζουν τον κοινοβουλευτισμό, δανείζονται με ρήτρα αποικίας, παραιτούνται από την εθνική μας κυριαρχία, δεσμευμένοι πανηγυρικά και αμετάκλητα σε μιαν ετερόνομη πορεία. Γι’ αυτό, πέρα από την υποχρέωση διατύπωσης ολοκληρωμένης εναλλακτικής πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής πρότασης (που ασφαλώς θα

προσαρμόζεται με ευελιξία στους ευμετάβολους καιρούς μας), άμεσο καθήκον για όλους είναι η αποτίναξη της ετερόνομης αυτής «θεσμικής δουλείας» που μας επέβαλαν. Η βαθιά συνείδηση του αποικιοκρατικού θεσμικού πλαισίου, που δύσκολα μπορεί να καταργηθεί, και η συνειδητή πολιτική δράση εναντίον του είναι η μόνη διέξοδος για την επιβίωση του λαού και της χώρας. Κι εδώ ανακύπτει το μείζον συνειδησιακό και ιδεολογικό πρόβλημα. Η απόδοση όλων των δεινών στη Γερμανία και στην κυρία Μέρκελ δεν πρέπει να αθωώνει τη νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή τεχνοδομή και να αφήνει άθικτες τις καταπλεονεκτικές κατασκευές που έχουν από γενέσεώς τους η ΟΝΕ και το Σύμφωνο Σταθερότητας. Η αλλοτριωτική αντίληψη του αδυσώπητου και ατέρμονος ανταγωνισμού μεταξύ ανίσων, καθώς και η επιβαλλόμενη μέθοδος της διαρκούς συμπίεσης του εργασιακού κόστους, της κατάργησης του συλλογικού πολιτισμού και της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών (που διατυπώνεται σε ένα ντελίριο ιδιοτελούς και παρωχημένης «μεταρρυθμιστικής υστερίας»), καταργούν την έννοια του συγκροτημένου κράτους και υποβιβάζουν ραγδαία τους αδύναμους στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Προϊούσης της μνημονιακής πολιτικής, το απισχνούμενο αλλά ακόμη κυρίαρχο βρυξελληνικό ρεύμα αδυνατεί να θέσει αυτό το υπαρξιακό πρόβλημα, αφού στερείται κάθε διαλεκτικής σκέψης και κάθε εθνικής, πολιτικής και κοινωνικής ηθικής αναστολής. Η αλλαγή, ως εκ τούτου, της πολιτικής ατζέντας, η ηθική και συνειδησιακή ανασυγκρότηση της πολιτικής δράσης, η νέα χάραξη πατριωτικού και αντι-αποικιοκρατικού προγραμματικού σχεδίου πρέπει να είναι πρώτιστο μέλημα όλων των προοδευτικών αντιμνημονιακών δυνάμεων. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα. Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε και όσο περισσότερο επιταχύνουμε την κοινή, ενωτική πολιτική δράση τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες και ελπίδες επιτυχημένης εξόδου από την κρίση έχουμε. Μόνον έτσι θα απαλλαγούμε κι εμείς, η διαλεκτική Αριστερά, αλλά και οι υπόλοιπες δημοκρατικές και πατριωτικές αντιμνημονιακές δυνάμεις από την αιτίαση ότι είμαστε τμήμα της βαθιάς κρίσης, που -και με δική μας ευθύνη- αδυνατούμε να υπερβούμε!

076_077_ARTHRO MHTROPOULOS 01/02/2013 7:52 μ.μ. Page 77

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:42 μ.μ. Page 78

CRASHΥΞΗ ΣΥΝΕΝΤΕ

crash

Ο πρώην διευθυντής Εξοπλισμών του υπ. Εθνικής

“πAΝΤα πλΗρΩΝαμΕ πΕριΣΣΟΤΕρα... Σ ” Όλες οι συμβάσεις έχουν πρόβλημα

Συνέντευξη στον Γιώργο Χουδαλάκη

▲ ▲

το υπουργείο Εθνικής Άμυνας βάφτισαν τον Ευάγγελο Βασιλάκο, «Τσετσένο». Είναι αλήθεια πως ο πρώην γενικός διευθυντής Εξοπλισμών λόγω κατατομής και με το οστεώδες πρόσωπό του παραπέμπει στους σκληροτράχηλους πολεμιστές της Ανατολής. Όμως το παρατσούκλι του, ο οικονομολόγος και κάποτε στέλεχος της ΝΔ, πρέπει να το οφείλει στη δράση του, τα τεσσεράμισι χρόνια που παρέμεινε στο νευραλγικό -για τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη διαχείριση δημόσιου χρήματος- πόστο. Ήταν ο πρώτος που λειτούργησε ως «αυτονομιστής αντάρτης» και από τους ελάχιστους που κατήγγειλε εκτεταμένη διαφθορά και κυκλώματα που θησαύριζαν από το δημόσιο χρήμα. Ανέλαβε επί Μεϊμαράκη, αλλά ο Βενιζέλος τον διατήρησε στη θέση του και μετά τη νικηφόρα για το ΠΑΣΟΚ εκλογική μάχη του 2009. Τελικά απομακρύνθηκε ένα χρόνο μετά, επειδή δήλωσε ότι εξακολουθούσε να υπάρχει διαφθορά και επί υπουργίας Βενιζέλου. Το τόλμησε σε μια εποχή που ακόμα και οι αναφορές σε υποβρύχια και άρματα προκαλούσαν αγωγές και μηνύσεις εκατομμυρίων και ο Τσοχατζόπουλος απολάμβανε τον καφέ του με θέα την Ακρόπολη από το νεοκλασικό της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Κλήθηκε στη Βουλή και τους εισαγγελείς και μίλησε με ονόματα και διευθύνσεις, χωρίς όμως ικανοποιητικά για την ώρα αποτελέσματα. Επίμονος όπως είναι, ξαναχτυπά με τον «τσετσενικό» τρόπο του μιλώντας στο Crash. Αποκαλύπτει τη λειτουργία μιας ευρείας συνεργασίας στρατιωτικών, πολιτικών, εμπόρων, μεσαζόντων, αλλά και δημοσιογράφων που λυμαίνονται μια πίτα που ακόμα και την εποχή του μνημονίου εξακολουθεί να ανέρχεται σε δισεκατομμύρια.

Έχω καταθέσει ένα κείμενο 10.000 λέξεων που παρουσιάζει όλη την παθογένεια της προμήθειας των πυρομαχικών και αναφέρεται στις αγορές των αρμάτων. Δεν είμαι εισαγγελέας, αλλά σαφέστατα προκύπτουν ποινικές ευθύνες.

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:42 μ.μ. Page 79

Άμυνας αποκαλύπτει και καταγγέλλει: «Tα ίδια γίνονται και σήμερα...»

ΕYAγγΕλΟς ΒαςιλAκΟς

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:42 μ.μ. Page 80

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Ο Βασιλάκος μας υποδέχθηκε στο ισόγειο του πατρικού του σπιτιού -όχι στην Τσετσενία- στους Αγίους Αναργύρους. Εκεί που βρίσκεται το ορμητήριό του και απ’ όπου, όπως φαίνεται, θα εξακολουθήσει να συγκρούεται με την καλή κοινωνία της Αθήνας που έχει στα χέρια της τον έλεγχο των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Η πρώτη ερώτηση που θέλω να σας κάνω, μου γεννήθηκε ως απορία όταν άκουσα τον Βενιζέλο να λέει ότι σας κράτησε στη θέση του διευθυντή Εξοπλισμών γιατί όλοι οι άλλοι ήθελαν να φύγετε. Γιατί δεν σας ήθελε κανείς; «Είναι δύσκολο να απαντάς εκ μέρους άλλων, αλλά φαντάζομαι ότι δεν με ήθελαν γιατί έκανα τη δουλειά μου». Λέτε ότι δεν ήσασταν εσείς ανεπιθύμητος, ανεπιθύμητο ήταν αυτό που κάνατε. «Ανεπιθύμητος μπορείς να είσαι για δύο λόγους: είτε γιατί δεν κάνεις σωστά αυτό που πρέπει να κάνεις είτε γιατί κάνεις σωστά αυτό που πρέπει να κάνεις. Εγώ εκτιμώ ότι ήμουν ανεπιθύμητος γιατί έκανα σωστά αυτό που έπρεπε να κάνω, κατά συνέπεια άλλοι, οι οποίοι δεν έκαναν σωστά αυτό που έπρεπε να κάνουν, δεν με ήθελαν. Όπως είπατε, και ο Βενιζέλος είχε ομολογήσει ότι από τις εταιρείες μέχρι τα επιτελεία δεν ήθελαν να ήμουν εκεί. Αυτό όμως λέει κάτι τόσο για το ποιος ήμουν και ποια ήταν η θητεία μου τεσσεράμισι χρόνια όσο και το πώς λειτουργούσε αυτή η Γενική Διεύθυνση πριν από εμένα, αλλά και μετά από εμένα. Η δική μου η άποψη είναι ότι προφανώς έκανα καλά τη δουλειά μου, σωστά και με υπευθυνότητα και, βεβαίως, με αίσθηση καθήκοντος απέναντι σε αυτό που είχα να αντιμετωπίσω».

έπρεπε να τη βάζω. Δεν φοβάμαι να υπογράψω ή να αναλάβω τις ευθύνες μου, αλλά αν ορισμένοι περίμεναν να υπογράφω υποθέσεις οι οποίες κατ’ αντικειμενικό κριτήριο παρουσίαζαν ψήγματα διαφθοράς, νομίζω ότι χτυπούσαν λάθος πόρτα. Σε ό,τι με αφορά, αυτό που λένε ότι δεν υπέγραφα ήταν απλώς και μόνο ένα μέσο πίεσης για να υπογράφω ή να προχωράω υποθέσεις, οι οποίες είχαν, κατ’ ελάχιστον σας λέω, ψήγματα διαφθοράς».

φους... Σας έχουν κατηγορήσει ότι λέγατε πράγματα. αλλά ποτέ δεν κατονομάζατε... «Δεν πρόκειται να κατονομάσω κάτι σε ένα μέσο ενημέρωσης ή κάποιον, για έναν πάρα πολύ απλό λόγο: Δεν πρόκειται να αναγάγω κανέναν, όποιος και αν είναι αυτός, όση δύναμη και να διαθέτει, επιχειρηματική ή πολιτική ή δεν ξέρω τι, στο επίπεδο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Εκεί δεν ήμουν ως πρόσωπο, εκεί εκπροσωπούσα έναν θεσμό».

Επειδή αναφερθήκατε και σε συναδέλΤι είχατε να αντιμετωπίσετε; «Η πατρίδα πρέπει να έχει τα μέσα για να προστατεύεται από τις εχθρικές επιβουλές. Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις και το φαινόμενο της διαφθοράς τα πράγματα γίνονται λίγο πιο σύνθετα». Σε αυτά τα τεσσεράμισι χρόνια με ποιους αναλώσατε περισσότερο χρόνο; Με τους εσωτερικούς εχθρούς ή τους εξωτερικούς; «Το πλέγμα των αμυντικών εξοπλισμών είναι μεγάλο και πολυσύνθετο, όχι απλώς σύνθετο, πολυσύνθετο. Εκείνο που έκανα ήταν να προσπαθήσω να βάλω τις θεσμικές βάσεις για να ξεφύγουμε πια από αυτήν την έννοια, τη συνυφασμένη μεταξύ των εξοπλισμών και της διαφθοράς». Σας είχαν κατηγορήσει επανειλημμένως ότι διαρκώς αρνιόσασταν να υπογράψετε. Έτσι κάνατε τη δουλειά; «Την υπογραφή μου την έβαζα εκεί που 80 crash Φεβρουάριος 2013

Στη Βουλή έχω πει πολύ σοβαρά πράγματα και ονόματα. Όταν η ίδια η Βουλή δεν αντιδρά, εσείς περιμένετε να γίνει κάτι σε αυτόν τον τομέα;

Να ρωτήσω λοιπόν το εξής: Σε θεσμικό επίπεδο, έχετε κληθεί στη Βουλή, έχετε κληθεί από εισαγγελείς, ονόματα έχετε πει; «Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις μου στην Εισαγγελία δεν θα σας πω τίποτε, όμως σε ό,τι αφορά τη Βουλή έχω πει πολύ σοβαρά πράγματα και ονόματα. Όταν η ίδια η Βουλή δεν αντιδρά, εσείς περιμένετε να γίνει κάτι σε αυτόν τον τομέα;». Υπήρξε στοιχειοθέτηση αυτών που ισχυρίζεστε; Γιατί εδώ μιλάμε για διαφθορά... «Εάν υπάρχει διαφθορά το ξέρουν μόνο δύο, αυτός που δίνει και αυτός που παίρνει, κανένας άλλος δεν το ξέρει. Εκείνο που μπορείτε να κρίνετε είναι αν οι συμβάσεις ήταν αυτές που έπρεπε να είναι και αν, τελικά, ωφελήθηκε ή ζημιώθηκε το δημόσιο. Αυτή είναι η πρώτη παράμετρος. Το δεύτερο στάδιο είναι ποιος είναι τελικά αυτός που πρέπει να αναλάβει το μεγαλύτερο βάρος σε αυτήν την ιστορία της διαφθοράς. Είναι ο επιχειρηματίας ή είναι αυτός που

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:43 μ.μ. Page 81

O Ευάγγελος Βασιλάκος έχει συνεργαστεί στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας με τους Ευάγγελο Μεϊμαράκη, Σπήλιο Σπηλιωτόπουλο και Ευάγγελο Βενιζέλο. Για τον τελευταίο δηλώνει πως είχε καλές σχέσεις και πως αποχώρησε από το υπουργείο με φιλικές σχέσεις. έχει τη δύναμη της υπογραφής, δηλαδή ο πολιτικός; Εάν ο επιχειρηματίας χτυπάει κλειστές πόρτες δεν πρόκειται να υπάρχει διαφθορά. Άρα θα πρέπει κανείς να εστιάσει στους πολιτικούς. Στους πολιτικούς, λοιπόν, με ρωτάτε αν στοιχειοθετείται το αδίκημα. Το αδίκημα μπορεί να στοιχειοθετηθεί αν έχουν λογαριασμούς στο εξωτερικό και τους βρείτε, που είναι πολύ δύσκολο, ή εάν έχει επέλθει ζημία στο ελληνικό δημόσιο από τις υπογραφές για συμβάσεις. Με βάση το νόμο περί ευθύνης υπουργών, ακόμη και αν έχει διαπράξει το αδίκημα της απιστίας και της παράβασης καθήκοντος δεν μπορεί να διωχθεί». Άρα κατά κανόνα βγαίνει λάδι. Η ερώτηση που προκύπτει όμως είναι αν σε αυτά τα τεσσεράμισι χρόνια που ήσασταν εσείς, διαπιστώσατε να υπάρχουν συμβάσεις που δεν ήταν αυτές που έπρεπε να είναι... «Ναι, σας λέω ξεκάθαρα –και το έχω πει και στη Βουλή– ότι όλες οι συμβάσεις των εξοπλιστικών προγραμμάτων παρουσιάζουν προβλήματα... Όλες. Δεν υπάρχει μία που να μην παρουσιάζει προβλήματα». Προβλήματα που είχαν ως συνέπεια ότι πληρώναμε περισσότερα χρήματα από αυτά που έπρεπε; «Με διάφορα προβλήματα. Τελικά, όμως, θα δείτε ότι πληρώναμε πάντα περισσότερα χρήματα από όσα έπρεπε, άρα επήλθε βλάβη στο δημόσιο συμφέρον».

Πόσο συμμετείχε στο πρόβλημα ο στρατιωτικός τομέας, το Επιτελείο, που εισηγείται εξάλλου τις αγορές; «Εισηγείται, ναι... Κοιτάξτε, το ένα κομμάτι των εξοπλισμών είναι η διαφθορά, το άλλο κομμάτι των εξοπλισμών είναι πώς ξεκινούν οι εξοπλιστικές ανάγκες και πώς υλοποιούνται».

λείο και άλλα αγοράσαμε; «Το 2000 έγινε μία αξιολόγηση από μία επιτροπή στη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, όπου αξιολόγησαν τέσσερα ή πέντε αεροσκάφη... Η εισήγηση αυτής της επιτροπής ήταν διαφορετική από την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, την τελική απόφαση του ΚΥΣΕΑ».

Θυμάμαι το 2000 επί Σημίτη, υπήρχαν τρεις-τέσσερις διαφορετικές προτάσεις για να αγοράσουμε αεροσκάφη. Αληθεύει ότι άλλα είχε εισηγηθεί το Επιτε-

Μπορούσαν, λοιπόν, οι πολιτικοί να επιλέξουν τι θα αγοράσουν, άρα είχαν και τη δυνατότητα να επιλέξουν και σε ποιον θα δώσουν τα λεφτά. «Αυτή ήταν η πρακτική για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, από το 1996 μέχρι και το 2006. Γι’ αυτό σας είπα ότι προσπάθησα να βάλω θεσμικούς κανόνες»...

Θα δείτε ότι πληρώναμε πάντα περισσότερα χρήματα από όσα έπρεπε, άρα επήλθε βλάβη στο δημόσιο συμφέρον

Θέλω να επιμείνω στο ρόλο των στρατιωτικών, για να καταλάβουμε αν οι όποιες αγορές ήταν αυθαίρετες και γίνονταν από πλευράς πολιτικού προϊσταμένου. «Συνήθως δεν θα βρείτε διαφωνίες μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής αναφοράς, να το πω έτσι γενικά, δεν θα βρείτε διαφωνίες».

▲ ▲

Οι πολιτικοί είχαν τρόπους να παρέμβουν σε δευτερεύοντα ζητήματα; Για παράδειγμα, ένα αεροπλάνο ή ένα τεθωρακισμένο αποτελεί μία βασική αγορά η οποία συνοδεύεται από δεκάδες αγορές εξοπλισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, βλημάτων, όπλων... «Όσο και να ψάξετε είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρείτε την αλήθεια. Σας λέω ότι ένα οπλικό σύστημα, κύριο οπλικό σύστημα, μεΦεβρουάριος 2013

crash 81

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:43 μ.μ. Page 82

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

γάλο οπλικό σύστημα, ένα αεροσκάφος, ένα πλοίο, ένα άρμα μάχης κοστίζει πάρα πολλά χρήματα. Θα σας έλεγα ότι ο μέσος όρος είναι από 10 έως 50 εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα προϊόντος. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πάρα πολλά χρήματα για να παραχθεί μία αυτοτελής μονάδα οπλικού συστήματος». Αγοράζει π.χ. κάποιος μερικά άρματα. Όταν έρχεται να τα εξοπλίσει δημιουργεί μία άλλη τεράστια δαπάνη; Υπάρχει πολύ χρήμα και στις δευτερεύουσες αγορές; «Ναι, προφανώς, υπάρχει πολύ χρήμα. Κοιτάξτε, και η αμυντική βιομηχανία έχει τη διάρθρωση μιας αγοράς προϊόντων, όπως είναι όλες, όπως είναι η βιομηχανία των αυτοκινήτων, ας πούμε. Έχει υποκατασκευαστές που κατασκευάζουν κομμάτια, τα οποία τα βάζουν μέσα στο αυτοκίνητο. Έτσι είναι και τα οπλικά συστήματα. Στην αμυντική βιομηχανία το αντίστοιχο είναι ο θεσμός των αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Δηλαδή αγόραζες ένα αεροσκάφος και σου μετέδιδε η ξένη βιομηχανία τεχνογνωσία στην Ελλάδα, να κατασκευάζεις κάποια κομμάτια του αεροσκάφους. Αυτά τα αναλάμβαναν ελληνικές βιομηχανίες. Το ερώτημα λοιπόν που ανακύπτει είναι, ποιος θα επέλεγε την ελληνική βιομηχανία που θα συμμετείχε». Δεν γινόταν πάλι με μία απόφαση του ΚΥΣΕΑ; «Όχι, δεν υπήρχε απόφαση ΚΥΣΕΑ, αυτό ήταν εσωτερική υπόθεση του υπουργείου Άμυνας. Όμως η επιλογή δεν γινόταν κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Θεωρητικά επέλεγε η ξένη εταιρεία, πρακτικά αυτό δεν γινόταν ποτέ». Στην πράξη πώς συνέβαινε; «Στην πράξη δεν γινόταν έτσι. Οι αμερικανικές εταιρείες π.χ. δεν είχαν τόσο μεγάλο πρόβλημα, γιατί δεν πηγαίνουν στον κολλητό. Κάνουν έναν διαγωνισμό και παίρνουν υποκατασκευαστή. Στην Ελλάδα λοιπόν δεν γινόταν έτσι. Κατά κάποιο μαγικό τρόπο έρχονταν συστημένοι οι Έλληνες συμπαραγωγοί, ας το πούμε».

Οι Έλληνες συμπαραγωγοί προφανώς ακολουθούν το Greek way και όχι τον αμερικανικό τρόπο που λέτε. Ποιοι άνοιγαν δρόμο; Είναι οι διάφοροι αντιπρόσωποι; «Με μαγικό τρόπο, είναι σαν το “σουσάμι άνοιξε”! Αυτή είναι η απάντηση, με μαγικό τρόπο βρίσκονταν οι Έλληνες συμπαραγωγοί. Δεν υπήρχε μία διαγωνιστική διαδικασία από την οποία θα μπορούσε να προκύψει και μία υγιής αμυντική βιομηχανία». Στο δικό σας γραφείο τα χρόνια που διατελέσατε γενικός διευθυντής Εξοπλισμών έρχονταν «μάγοι» και έρχονταν με «δώρα»; «Όχι. Ούτε...μάγοι ούτε... δώρα. Πιέσεις 82 crash Φεβρουάριος 2013

Άκης Τσοχατζόπουλος

Γιάννος Παπαντωνίου υπήρχαν... Πάρε αυτόν, πάρε εκείνον, πάρε τον άλλον, λες και ήταν δική μου η απόφαση». Η πίεση υπήρχε επάνω σας από πολιτικούς προϊσταμένους; «Νομίζω ότι ήταν σαφές αυτό που σας είπα, δεν θα ήθελα να εκτεθώ». Θα επιμείνω, και εσείς αν δεν θέλετε μην απαντάτε. Εσείς πήγατε επί Μεϊμαράκη. Σας ρώτησε ποτέ ο υπουργός: Βαγγέλη, σε πήρε ο τάδε;

Μπορούσε ένας υπουργός βάζοντας μία υπογραφή να βγάλει 100, 200 εκατομμύρια ευρώ; -Όχι, είναι ξεκάθαρο αυτό. Όχι, δεν μπορούσε μόνος του. Ήταν πολύ περισσότεροι. Τα ποσά είναι δυσθεώρητα.

Η πρακτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα, ήταν απευθείας αναθέσεις. Ελάχιστες διαγωνιστικές διαδικασίες.

”

«Δεn θα ήθελα να σας απαντήσω».

Πάντως πιέσεις ασκήθηκαν; -Ναι, και όχι μόνο... Κοιτάξτε, σας είπα είναι ένα πλέγμα οι εξοπλισμοί. Πιέσεις ασκούνται και μέσω του Τύπου και υπήρξαν δημοσιεύματα κατ’ επανάληψη στοχευμένα και σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι προσπαθούσαν να επηρεάσουν μία απόφαση».

Η πιο δημοσιοποιημένη και ίσως η μόνη που είχε κατάληξη είναι η υπόθεση των υποβρυχίων. Πολλοί υποθέτουμε ότι ο Τσοχατζόπουλος κατάφερε να έχει σπίτι απέναντι στην Ακρόπολη, ακριβώς γιατί οι λογαριασμοί του γέμισαν κυρίως την περίοδο που ήταν στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Θέλω να ρωτήσω, αν μπορούσε κάποιος να κάνει τη δουλειά μόνος του; Μπορούσε ένας υπουργός βάζοντας μία υπογραφή να βγάλει 100, 200 εκατομμύρια ευρώ; «Όχι, είναι ξεκάθαρο αυτό. Όχι, δεν μπορούσε μόνος του». Έφθανε να συνεργαστεί ο Σμπώκος, που ήταν ο γραμματέας στο υπουργείο όσο καιρό ήταν ο Τσοχατζόπουλος ή έπρεπε να υπάρξουν και επιτελείς να αποδεχθούν μία σύμβαση που δεν ήταν αυτή που έπρεπε; «Είναι αφέλεια νομίζω, ότι αυτό ήταν θέμα ενός ή δύο ανθρώπων. Ήταν πολύ περισσότεροι. Τα ποσά είναι δυσθεώρητα. Εάν υποτεθεί

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:43 μ.μ. Page 83

«Ναι... Δεν έβλεπε κάποιος ότι δεν είχε προχωρήσει ούτε το ελάχιστο η πρώτη σύμβαση. Πέρασαν λοιπόν δύο χρόνια, δεν υλοποιείτο η σύμβαση που υπογράφηκε και έρχεται η υπογραφή μιας δεύτερης σύμβασης, η οποία ήταν προαπαιτούμενο από τη γερμανική εταιρεία για να ιδιωτικοποιηθούν τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Άρα δεν είχε κανείς ευθύνη για το ότι δεν κοίταξε την πρώτη σύμβαση που δεν εκτελείτο; Η δεύτερη όμως σύμβαση των υποβρυχίων επέφερε ζημιά στο ελληνικό δημόσιο, καταγεγραμμένη».

«Την υπογραφή μου την έβαζα εκεί που έπρεπε να τη βάζω. Δεν φοβάμαι να υπογράψω ή να αναλάβω τις ευθύνες μου, αλλά αν ορισμένοι περίμεναν να υπογράφω υποθέσεις οι οποίες κατ’ αντικειμενικό κριτήριο παρουσίαζαν ψήγματα διαφθοράς, νομίζω ότι χτυπούσαν λάθος πόρτα», τονίζει ο Ευάγγελος Βασιλάκος. ότι έχετε μία προμήθεια της τάξης των 2 δισεκατομμυρίων -το σενάριο, προς αποφυγή και άρση κάθε παρεξηγήσεως, είναι εντελώς υποθετικό-, εάν έχετε μία προμήθεια 2 δισεκατομμυρίων και υποτιθέμενα υπάρχει μία μίζα, να το πούμε έτσι, της τάξης του 5%, κάντε τον πολλαπλασιασμό». Είναι 100 εκατομμύρια. «Μάλιστα. Πρώτον, θεωρείτε ότι αυτά τα χρήματα μπορεί να είναι απολαβή ενός ή δύο προσώπων; Δεύτερον, και με βάση τις διαδικασίες δεν μπορούσε να γίνει έτσι. Υπήρχαν επιτροπές, οι γνωστές επιτροπές του ελληνικού δημοσίου. Στις περισσότερες προμήθειες θα δείτε μία ομόφωνη απόφαση. Όχι μόνο στο ΚΥΣΕΑ. Από τις επιτροπές, από το γενικό γραμματέα, τον υπουργό, το ΚΥΣΕΑ, όλα ήταν»...

Με άλλον υπουργό πια, τον Παπαντωνίου...

Πιέσεις ασκούνται και μέσω του Τύπου και υπήρξαν δημοσιεύματα κατ’ επανάληψη, στοχευμένα, και σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες

Να έρθω και στο ζήτημα των τροποποιήσεων. Μπορούσε να τροποποιείται μία εισήγηση του Επιτελείου με τρόπο ώστε να αποβαίνει εις βάρος του ελληνικού δημοσίου και να πηγαίνουν το πράγμα εκεί που θέλουν; Στην περίπτωση των αρμάτων Leopard οι πληροφορίες μου είναι ότι έγιναν αλλαγές που προκάλεσαν σημαντική ζημιά... «Στην υπόθεση των νέων αρμάτων του Ελληνικού Στρατού, των Leopard, ο προϋπολογισμός του υπουργείου Άμυνας, του αρμόδιου Επιτελείου, του Γενικού Επιτελείου Στρατού ήταν 2,2 δισεκατομμύρια δραχμές για 243 άρματα μαζί με τα πυρομαχικά τους και μαζί με κάποια άρματα τα οποία τα ήθελαν ως ενδιάμεση λύση μέχρι να παραλάβουν τα καινούργια. Αυτό ήταν το πακέτο. Αυτό έβγαλαν σε διαγωνισμό και αυτό προσέφεραν οι διαγωνιζόμενες εταιρείες. Άρα η διαγωνιζόμενη εταιρεία, τελικά η γερμανική εταιρεία που κέρδισε το διαγωνισμό, είχε προσφέρει 2,2 δισεκατομμύρια. Το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε να κατακυρώσει το διαγωνισμό στη γερμανική εταιρεία για 170 άρματα έναντι 1,7 δισεκατομμυρίων».

▲ ▲

Έχω διαβάσει σε δηλώσεις σας ότι πολλές φορές χρησιμοποιούνταν και ως επιχείρημα ότι κάποιες σημαντικές αγορές έπρεπε να γίνουν επειγόντως. Στα υποβρύχια του Τσοχατζόπουλου, το επείγον είναι μία δεκαετία. Δηλαδή το 2000 αποφασίζουμε, το 2010 δεν έχουμε παραλάβει το σύνολο της παραγγελίας. «Η εύκολη απάντηση είναι ότι το κατεπείγον εξασφάλιζε μία συγκεκριμένη διαδρομή βάσει του τότε ισχύοντος νομικού πλαισίου. Αν η προμήθεια ήταν κατεπείγουσα, τότε θα μπορούσες να παρακάμψεις τη διαγωνιστική διαδικασία. Άρα δεν συνέτρεχε ποινική, ας πούμε, ευθύνη γιατί έκανες απευθείας ανάθεση. Η πρακτική λοιπόν των κυβερνήσεων του ΠΑ-

ΣΟΚ, ιδιαίτερα, ήταν απευθείας αναθέσεις. Ελάχιστες διαγωνιστικές διαδικασίες. Επειδή μου αναφέρετε το παράδειγμα των υποβρυχίων, έχω πει στην Επιτροπή της Βουλής, ότι το 1999, το 2000, που υπογράφηκε η πρώτη σύμβαση για τα υποβρύχια υπήρξε μία πλάνη... Ας υποθέσουμε ότι δεν υπήρξε καμία διαφθορά και ότι υπήρξε μία πλάνη. Το 2002 που υπογράφεται η δεύτερη σύμβαση των υποβρυχίων»...

Ζημιά ποίου μεγέθους; «Είναι δύσκολο να το ποσοστικοποιήσεις, αλλά, για παράδειγμα, περιείχε μία πρόβλεψη η δεύτερη σύμβαση. Ήταν ο εκσυγχρονισμός τριών συν ενός παλιών υποβρυχίων. Δεν εκσυγχρονίσαμε το τέταρτο και γι’ αυτό το συμβατικό τίμημα ανέβηκε κατά 30 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή, επειδή δεν εκσυγχρονίζαμε το τέταρτο υποβρύχιο πληρώσαμε 30 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό λοιπόν οποιοσδήποτε έχων σώας τας φρένας δεν το υπογράφει. Ή το Ναυτικό ήθελε τέσσερα υποβρύχια να εκσυγχρονιστούν ή ήθελε τρία. Τρία συν ένα που δεν υπογράφω το τέταρτο, δεν ασκώ την προαίρεση και πληρώνω και 30 εκατομμύρια ευρώ, πώς να το χαρακτηρίσω... Το άλλο που είναι σημαντικό είναι ότι η προμήθεια των υποβρυχίων χαρακτηρίστηκε ως κατεπείγουσα, όχι απλώς επείγουσα. Κατεπείγουσα. Ξεκίνησαν οι διαδικασίες το 1996, υπογράφονται το 2000 και σήμερα είναι 2012 και έχει παραληφθεί μόνο το ένα. Λοιπόν, ποιο είναι το κατεπείγον;».

Φεβρουάριος 2013

crash 83

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:43 μ.μ. Page 84

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Κόβοντας δηλαδή 73 άρματα και μισό δισ. ευρώ. «Σωστά, κόβοντας 73 άρματα, αλλά και τα πυρομαχικά. Και μέχρι σήμερα τα άρματα δεν έχουν πυρομαχικά. Κάποιοι συνάδελφοί σας έχουν βγάλει και την ατάκα ότι είναι άρματα μόνο για παρελάσεις. Γιατί δεν έχουμε πάρει τα πυρομαχικά; Δεν τα έχουμε πάρει τα πυρομαχικά διότι υπάρχει ένας πόλεμος Ελλήνων αντιπροσώπων». Στη τιμή του 1,7 δεν ήταν να τα πάρουμε τα πυρομαχικά; «Δεν υπήρχαν πυρομαχικά». Άρα εμείς ανεβάσαμε, καταρχήν, το κόστος του κάθε άρματος ξεχωριστά, από τα περίπου 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ, αν τα υπολογίζω σωστά, το πήγαμε στα 10 και αφαιρέσαμε και τα πυρομαχικά και την ενδιάμεση λύση. «Τώρα, μιλάτε για ένα κόστος υπερβάλλον κατά 2 εκατομμύρια περίπου ανά μονάδα προϊόντος. Η ουσία του πράγματος είναι ότι ό,τι πυρομαχικά και να πάρουμε σήμερα, θα πρέπει να πληρώσουμε παραπάνω για να μπουν τα καινούργια δεδομένα στο βλητικό υπολογιστή του άρματος, άρα λοιπόν...». Ποια είναι σήμερα η κατάσταση; «Όταν έφυγα από το υπουργείο είχα πει ότι, δυστυχώς, γίνονται και σήμερα τα ίδια πράγματα, τότε δηλαδή, το 2010, και το θεώρησε προσβλητικό ο κύριος Βενιζέλος και συγκάλεσε την Επιτροπή της Βουλής, όπου εκλήθην να πω τι εννοώ όταν λέω ότι γίνονται τα ίδια. Εγώ θα σας πω ότι και σήμερα γίνονται τα ίδια, και σήμερα, το 2013, γίνονται τα ίδια. Τι εννοώ, λοιπόν; Αν δείτε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, αυτό που επιβάλλει όλες τις περικοπές στους Έλληνες πολίτες, θα δείτε ότι η πληρωμή των εξοπλιστικών προγραμμάτων είναι 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ για τέσσερα χρόνια, που ήταν 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ πριν τα περικόψει η τρόικα. Θεωρώ ότι για λόγους αντικειμενικότητας και διαφάνειας εδώ που έχει φθάσει η χώρα θα έπρεπε αυτά τα προγράμματα που είναι να αποπληρωθούν να είναι γνωστά στον ελληνικό λαό».

Να σας πάω στο μεγάλο κεφάλαιο: Έλληνες προμηθευτές... «Δεν υπάρχουν Έλληνες προμηθευτές όπως το αναφέρετε, μόνο κρατικές βιομηχανίες. Υπάρχουν Έλληνες αντιπρόσωποι και κάποιες βιομηχανίες, κατά τεκμήριο σοβαρές θα σας έλεγα, αλλά δεν στηρίζονται σε υγιείς επιχειρηματικές βάσεις». Άρα, να υποθέσω ότι οι εδώ αντιπρόσωποι λειτουργούν ως λομπίστες, ως dealer; «Θα μπορούσατε να το πείτε και έτσι».

84 crash Φεβρουάριος 2013

«Το 2000 έγινε μία αξιολόγηση από μία Επιτροπή στη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, για τέσσερα ή πέντε αεροσκάφη... Η εισήγηση της Επιτροπής ήταν διαφορετική από την τελική απόφαση του ΚΥΣΕΑ», επισημαίνει ο πρώην διευθυντής εξοπλισμών. Και με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται η διείσδυσή τους σε προγράμματα; Μου λέτε ότι έχουμε Leopard, άρματα έχουμε, βλήματα δεν έχουμε, και το αποδίδετε στους Έλληνες, εντός εισαγωγικών, προμηθευτές-αντιπροσώπους. «Αυτή είναι η αλήθεια, τώρα, τι να σας πω; Αν δεν ήταν αυτή η αλήθεια, θα είχαμε πυρομαχικά. Είναι πρώτη φορά που το λέω, αλλά, εν πάση περιπτώσει, βλέπω όλους τους εθνικόφρονες πατριώτες, εντός εισαγωγικών, επι-

Δεν έχουμε πάρει τα πυρομαχικά για τα άρματα έπειτα από τόσα χρόνια διότι υπάρχει ένας πόλεμος μεταξύ Ελλήνων αντιπροσώπων

τρέψτε μου όμως να τους χαρακτηρίσω έτσι, να κραυγάζουν ότι δεν έχουν πυρομαχικά τα άρματα και δεν λένε γιατί δεν έχουν πυρομαχικά τα άρματα... Είναι ξεκάθαρο, κύριε Χουδαλάκη, εγώ σας λέω, βρήκαμε τεράστιο πρόβλημα με τα πυρομαχικά. Εγώ, λοιπόν, το 2008, κόντρα σε αντιπροσώπους, κόντρα σε πολιτικές πιέσεις, πρότεινα να γίνει διακρατική συμφωνία και να πάρουμε πυρομαχικά από τη Γερμανία και από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, γιατί ρώτησα τους αξιωματικούς του στρατού και μου είπαν ότι, όντως, αυτά ήταν τα καλύτερα πυρομαχικά, τα οποία θα μπορούσαν να τους εξυπηρετήσουν, για συγκεκριμένους λόγους, οι οποίοι είναι καταγεγραμμένοι. Αυτή η διακρατική δεν προχώρησε για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έδιναν συμπαραγωγή, ούτε οι Γερμανοί ούτε οι Αμερικανοί, στα ελληνικά αμυντικά συστήματα, την πρώην ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ. Υπήρχε τότε πολύ ισχυρή πολιτική πίεση στην πολιτική ηγεσία, στον κύριο Μεϊμαράκη, από την πρώην ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ για να πάρουν»… Αναφέρεστε σε συγκεκριμένα πρόσωπα; «Δεν έχει σημασία, κύριε Χουδαλάκη, δεν μιλάμε για πρόσωπα, θα τα…». Πάντα έχουν σημασία τα πρόσωπα.. «Εν πάση περιπτώσει, επειδή δεν υπήρχε αυτή η συμπαραγωγή και θα ήταν καλό να έχει η χώρα τη δυνατότητα μέσω της ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ να κατασκευάζει πυρομαχικά, για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους εισηγηθή-

078_085_Basilakos 01/02/2013 7:43 μ.μ. Page 85

Ο Ευάγγελος Βασιλάκος ανοίγει τα χαρτιά του στον Γιώργο Χουδαλάκη καμε στο ΚΥΣΕΑ να απορριφθεί η λύση της διακρατικής και να πάμε σε έναν διαγωνισμό. Γι’ αυτήν την επιλογή έγινα στόχος χυδαίων επιθέσεων... Χυδαίων επιθέσεων. Υπάρχει συγκεκριμένος αντιπρόσωπος, για να το συνδέσουμε με την κύρια ερώτησή σας, που κυκλοφορούσε στη γνωστή Πλατεία Κολωνακίου και έλεγε ότι, μια χαρά, εγώ την έκανα την μπάζα μου». Είχατε ενημερώσει για το πρόβλημα; «Aρκεί να σας πω ότι έχω καταγράψει τις απόψεις μου σε ένα κείμενο 10.000 λέξεων, το οποίο παρουσιάζει όλη την παθογένεια της προμήθειας των πυρομαχικών και αναφέρεται, βεβαίως, και στις αγορές των αρμάτων. Αν με ρωτάτε, δεν είμαι εισαγγελέας, σαφέστατα προκύπτουν ποινικές ευθύνες». Μου περιγράφετε κάποιον Κολωνακιώτη, μεγαλέμπορο, ο οποίος έχει οικονομήσει… «Δεν είναι κατ’ ανάγκη Κολωνακιώτης, εκεί γίνονται οι επαφές». Για ποιους μιλάμε; «Μιλάμε γι’ αυτό που λέγαμε μικροί, “καλή κοινωνία”». Η καλή κοινωνία έχει στα χέρια της και το εμπόριο όπλων, δηλαδή; «Θα σας έλεγα πως ναι. Εσείς, κύριε Χουδαλάκη, δεν ξέρω την περιουσιακή σας κατάσταση, αλλά φαντάζομαι ότι δεν θα μπορούσατε να γίνετε αντιπρόσωπος οπλικών συστημάτων, δεν

έχετε την οικονομική επιφάνεια». Η προϋπόθεση για να είσαι αντιπρόσωπος οπλικών συστημάτων είναι μόνο τα λεφτά; «Σε μεγάλο βαθμό, ναι». Οι πολιτικές διασυνδέσεις; «Η επιχειρηματική δύναμη και η πολιτική δύναμη κάπου έχασαν τον προσανατολισμό τους και μπλέχτηκαν. Άρα, λοιπόν, αν έχεις μία

Υπάρχει συγκεκριμένος αντιπρόσωπος, ο οποίος κυκλοφορούσε στη γνωστή Πλατεία Κολωνακίου και έλεγε ότι, μία χαρά, εγώ την έκανα την μπάζα μου

οικονομική επιφάνεια, έχεις και πολιτικές διασυνδέσεις». Να ρωτήσω κάτι, είναι λίγο πιο προσωπικό το ερώτημα. Η σχέση σας σήμερα με τη Νέα Δημοκρατία ποια είναι; «Δεν θα ήθελα να σας απαντήσω σε αυτή την ερώτηση». Υπάρχει τέτοια σχέση; «Δεν θα ήθελα να σας απαντήσω». Όταν επί Βενιζέλου ισχυριστήκατε δημόσια ότι εξακολουθούσε η διαφθορά, φύγατε από το υπουργείο. Προηγήθηκε σύγκρουση; -Όχι, κάθε άλλο, και ούτε πρόκειται να σας αποκαλύψω γιατί έφυγα από το υπουργείο. Έφυγα με καλούς όρους και με καλές σχέσεις από το υπουργείο, με τον κύριο Βενιζέλο συγκεκριμένα, όπως λέτε». Στους Αγίους Αναργύρους βρίσκεστε από αγάπη για τη γειτονιά την παιδική; «Είναι το πατρικό μου σπίτι και οι ανάγκες της ζωής είναι μεγάλες, άρα δεν έχω τη δυνατότητα να ζήσω κάπου αλλού. Προφανώς όλοι θα ήθελαν να ζουν»… Στην Εκάλη... «Αν έχεις τη δυνατότητα... Εγώ δεν έχω, κύριε Χουδαλάκη, αλλά ούτε παραπονιέμαι ούτε πικρία εκφράζω. Μου αρέσει εδώ, είναι το πατρικό μου σπίτι, πολύ ωραία είναι». Φεβρουάριος 2013

crash 85

086_087_ARTHRO KONTOGIORGHS 01/02/2013 7:32 μ.μ. Page 86

ΑΡΘΡΟ

crash

Γιώργος Κοντογιώργης Ο Γιώργος Κοντογιώργης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η ελληνική κρίση είναι μονοσήμαντα πολιτική

Η

πρωτοφανής κρίση που διέρχεται η χώρα είναι πρωτογενώς πολιτική. Την προκάλεσε εξ ολοκλήρου το πολιτικό σύστημα και, στο πλαίσιο αυτό, το πολιτικό προσωπικό που αυτό «παράγει». Ένα προσωπικό που λειτουργεί, έναντι του κράτους, με τους όρους του υποκόσμου: ιδιοποιείται απροκάλυπτα το δημόσιο αγαθό που προόρισται να υπηρετήσει. Ασκεί πολιτικές που εξυπηρετούν εν τέλει τους ιδίους και τους συγκατανευσιφάγους που διαπλέκονται μαζί τους, με διακύβευμα τη νομή της κοινωνίας. Έχει αποσυνθέσει και αναδομήσει το κράτος, από την τελευταία του βαθμίδα, με μέτρο την αρχή των ολιγαρχικών συμμοριών, τις οποίες ενορχηστρώνει η κομματική νομενκλατούρα. Τέλος, χρησιμοποιεί τη Βουλή ως νομοθετικό όχημα και ως καθαρτήριο της ανομίας. Τα αναχώματα που η πολιτική τάξη έχει ορθώσει, προκειμένου να παραμένει υπεράνω του νόμου και να κατοχυρώσει το λεηλατικό της έργο, υπερβαίνουν τη φαντασία, ακόμη και του πιο ευφάνταστου κακοποιού. Ένα ολόκληρο οπλοστάσιο -το Σύνταγμα, ο Κανονισμός της Βουλής και οι νόμοι για την (μη) ευθύνη τους- συμπληρώνει η κατά συρροήν καταχρηστική εφαρμογή τους, με κορυφαία την επένδυση της Βουλής με δικαστικές αρμοδιότητες, ώστε να αποκλεισθεί κάθε δικλείδα διαφυγής προς τη δικαιοσύνη, ακόμη και των ιδιωτικών κακουργιών των μελών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Δυτική κρίση, απλώς εξέθεσε την πολιτική τάξη, δεν παρήγαγε την ελληνική κρίση. Στο κλίμα αυτό, η επένδυση στην ασυδοσία και στην ατιμωρησία για τη λεηλασία, τη διαπλοκή, τη διαφθορά, την αποδόμηση της δημόσιας διοίκησης και της κοινωνικής συλλογικότητας, την πελατειακή εκτροπή των δημόσιων πολιτικών, καλύφθηκε με το πρόσχημα (την ανάληψη) της «πολιτικής ευ-

θύνης». Η έννοια του «πολιτικού κόστους», στο πλαίσιο αυτό, εστιάσθηκε μονοσήμαντα στις αντιδράσεις των διαπλεκομένων συμφερόντων, που λυμαίνονταν, μαζί με το πολιτικό προσωπικό, το κράτος, όχι στις προσδοκίες της κοινωνίας και στο κοινό συμφέρον. Το κομματικό σύστημα, από διαμεσολαβητής της κοινωνίας και λειτουργός της πολιτείας, μεταλλάχθηκε σε κατοχικό ιδιοκτήτη του πολιτικού συστήματος, μεταβάλλοντας ουσιαστικά τον δημόσιο σε ιδιωτικό

“

86 crash Φεβρουάριος 2013

Κομματοκρατία, δυναστικό έναντι του πολίτη κράτος, λεηλατική διαχείριση του δημόσιου αγαθού, συγκροτούν το «σώμα» της μεταπολίτευσης, η οποία μπορεί αβιάστως να ορισθεί ως η ολοκληρωτική επιστροφή στο καθεστώς της πλέον απεχθούς φαυλοκρατίας του 19ου αιώνα στην Ελλάδα χώρο. Κομματοκρατία, δυναστικό έναντι του πολίτη, κράτος, λεηλατική διαχείριση του δημόσιου αγαθού, συγκροτούν το «σώμα» της μεταπολίτευσης, η οποία μπορεί αβιάστως να ορισθεί ως η ολοκληρωτική επιστροφή στο καθεστώς της πλέον απεχθούς φαυλοκρατίας του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Η καταχρέωση της χώρας, ιδίως από τη δεκαετία του 1980, δεν έγινε με γνώμονα την ανάπτυξη της οικονομίας και τις ανάγκες της κοινωνίας. Οφείλεται στην ακατάσχετη «λαιμαργία», που ανέπτυξε συν τω χρόνω η πολιτική τάξη, στη συνάρμοση των

πολιτικών της με τη διαπλοκή και τη διαφθορά, που ανεδείχθη σε θεμέλιο του συστήματος. Δεν είναι τυχαίο ότι η άνοδος και η διασφάλιση της πολιτικής σταδιοδρομίας των μελών της συνεπήγετο τη διέλευσή τους από τους «μηχανισμούς» των συγκατανευσιφάγων, δηλαδή από τη διαβεβαίωσή τους ότι θα εργασθούν συνεπώς ως εντολοδόχοι τους. Η γιγάντωση της φοροδιαφυγής, η πύκνωση των αγκυλώσεων σε βάρος των υγιών δυνάμεων της κοινωνίας, η υποχώρηση των δημοσίων πολιτικών υπέρ της πελατειακής αποδόμησης της κοινωνικής συλλογικότητας, η επιστράτευση της διανόησης για την ενοχοποίηση της κοινωνίας και, προφανώς, η εκλεκτική επιλογή υπέρ μιας παρασιτικής στο κράτος αστικής τάξης, αποτελούν σημεία της στρατηγικής τής καταστροφής. Ήταν φυσικό, αυτό το πολιτικό σύστημα, εκτός από «νεκρόφιλο», να παράγει βασικά «ηγέτες σκουπίδια», χωρίς καμία «φιλοδοξία» υστεροφημίας. Ο κομματικός σωλήνας και οι «παρατάξεις» αποτέλεσαν το εκκολαπτήριο και, συγχρόνως, το θερμοκήπιο μέσα στο οποίο δοκιμαζόταν η προσήνειά τους στο σύστημα. Ώστε, η υπερχρέωση της χώρας δεν έγινε γιατί δεν επαρκούσε ο παραγόμενος πλούτος για τις ανάγκες της κοινωνίας ή λόγω μιας υπέρμετρης αναπτυξιακής προσπάθειας, αλλά για λόγους λεηλασίας. Έχει υπολογισθεί ότι εάν ο παραχθείς, στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, πλούτος και ο εισαχθείς από την Ευρωπαϊκή 'Ένωση, είχαν επενδυθεί παραγωγικά, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ελλήνων θα ήταν εφάμιλλο τουλάχιστον εκείνου της Σκανδιναβίας. Σε κάθε περίπτωση, είναι απολύτως ψευδές ότι οι Έλληνες ζούσαν υπεράνω των δυνατοτήτων τους, ή ότι το χρέος δεν ήταν διαχειρίσιμο. Όμως, παρ’ όλα αυτά, εάν κατά την περίοδο του 2008-2009 λαμβάνονταν στοιχειώδη μέτρα ανάταξης της οικονομίας, ανασυγκρότησης του κράτους και περιστολής της λεηλατικής διαχείρισης του δημοσίου χώρου, η προσφυγή στην τρόικα, δηλαδή η καθυπόταξη της χώρας στη διεθνή των αγορών

086_087_ARTHRO KONTOGIORGHS 01/02/2013 7:33 μ.μ. Page 87

“ “ “ Eάν κατά την περίοδο του 2008-2009 λαμβάνονταν στοιχειώδη μέτρα ανάταξης της οικονομίας, η προσφυγή στην τρόικα, δηλαδή η καθυπόταξη της χώρας στη διεθνή των αγορών και των στρατηγικών σχεδιασμών της Γερμανίας, δεν θα χρειαζόταν

και των στρατηγικών σχεδιασμών της Γερμανίας, δεν θα χρειαζόταν. Από τη μία, η πολιτική τού «άσ’ το για αργότερα» και από την άλλη η λογική του «πολιτικού κόστους» (να μην θιγούν οι φίλιες ομάδες συμφερόντων) και, για όλους, η εμμονή στο «παλαιό καθεστώς», σε συνδυασμό με την καθολική στοχοποίηση του πολιτικού προσωπικού ως υπευθύνου από την κοινωνία, οδήγησαν τη χώρα αύτανδρη στην αγκαλιά της τρόικας. Με τον τρόπο αυτόν, μετακύλιαν το ελληνικό πρόβλημα στην Ευρώπη, από όπου ανέμεναν, όπως δήλωναν, τη διάσωση της χώρας. Νόμιζαν ότι έτσι θα διέφευγαν από τη δική τους ευθύνη και θα αντλούσαν συμπληρωματική νομιμοποίηση, δηλαδή ασφάλεια, ώστε να αντισταθμίσουν την εχθρότητα του μείζονος αντιπάλου, που ήταν εφεξής η κοινωνία των πολιτών. Με διαφορετική διατύπωση, υπέβαλαν τη χώρα σε μια απεχθή εξωτερική κατοχή, για να διατηρήσουν οι ίδιοι τη δική τους επί της ελληνικής κοινωνίας. Προφανώς, δεν γνώριζαν τι συνέβη με τους Έλληνες ολιγαρχικούς, οι οποίοι συμμάχησαν με τους Ρωμαίους για την καθυπόταξη της Ελλάδας, ευελπιστώντας ότι έτσι θα μοιράζονταν μαζί τους την ηγεμονία επί των ελληνικών κοινωνιών. Δεν άργησε, όμως, να έρθει η σειρά τους, καταβάλλοντας εντέλει δυσανάλογο τίμημα. Η διαχείριση της κρίσης, στο πλαίσιο του Μνημονίου, αναδεικνύει με τον πλέον εύγλωττο τρόπο την πολιτική διάσταση της κρίσης. Δεν προσχώρησαν, απλώς, στην πολιτική επιλογή των αγορών -και στο εσωτερικό της Ε.Ε., της Γερμανίας-, δηλαδή στην «κινεζοποίηση» της ελληνικής κοινωνίας, στην αποδόμηση του οικονομικού ιστού και του κοινωνικού χάρτη της χώρας, καθώς και στην απαξίωση του ιδιωτικού και του δημόσιου πλούτου. Προχώρησαν ακόμη περισσότερο, εφαρμόζοντας επιλεκτικά τις πρόνοιες του Μνημονίου εις βάρος της κοινωνίας της εργασίας και του παραγωγικού ιστού της χώρας. Απέφυγαν όμως πεισματικά να αγγίξουν τους πυλώνες της καταστροφής: το πολιτικό σύστημα, τη δημόσια διοίκηση

Απαιτείται η εκ βάθρων ανασυγκρότηση του κράτους. Για να γίνει όμως αυτό προϋποτίθεται η υποβολή του πολιτικού προσωπικού στη δικαιοσύνη για τα πολιτικά του πεπραγμένα, και όχι μόνο για τις εκνομίες του.

και τη νομοθεσία που οικοδομεί τη διαπλοκή και τη διαφθορά. Εξ ου και τα αλλεπάλληλα μνημόνια, αφού η τακτική της διαχείρισης προσομοιάζει με εκείνη του ναρκομανούς: αποβλέπει στη δόση, όχι στην ανάταξη του ασθενούς, προετοιμάζοντας έτσι τον αργό του θάνατο. Με απόλυτο τρόπο, εννοούν να αμνηστεύσουν το δύσοσμο πολιτικό τους παρελθόν (όλα ανεξαιρέτως τα σκάνδαλα κ.λπ.) και τη φοροδιαφυγή, καθώς και να διατηρήσουν αλώβητα τα σκανδαλώδη τους προνόμια, τη δημόσια διοίκηση και τη νομοθεσία της διαπλοκής. Με αναπόφευκτη συνέπεια, τα βάρη να μετακυλίονται στους καθ’ έξιν φορολογουμένους, καθ'υπέρβαση ακόμη και των προβλέψεων της τρόικας.

την αιτιολογία της ιδιαιτερότητας του φαινομένου στην ελληνική περίπτωση. Οι έκτακτες περιστάσεις που διανύει η χώρα, η άμεση απειλή να μεταβληθεί σε «μη χώρα» και, μάλιστα, να «ιμιοποιηθεί», επιβάλλουν μόνο έκτακτα μέτρα. Απομένει να διερωτηθούμε πώς, αφού, δυνάμει των μέχρι τώρα πεπραγμένων της πολιτικής τάξης, δεν αναμένεται η μεταβολή αυτή να προέλθει από τους κόλπους της. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι είτε η κοινωνία θα εξαναγκάσει στην κατάρρευση της κομματοκρατίας, είτε η τελευταία θα βρεθεί αντιμέτωπη με εξεγερτικές ή ανεξέλεγκτα ακραίες ή και βίαιες καταστάσεις, είτε οι φορείς της εξωτερικής κατοχής θα αναλάβουν τελικά την επίλυση του γρίφου δι' ίδιον όφελος. Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις οι συνέπειες για τη χώρα θα είναι απρόβλεπτες. Απομένει να διερωτηθούμε, στο πλαίσιο αυτό, εάν θα ήταν εφικτή η ανάδυση μιας κοινωνικής δυναμικής και, κατ'επέκταση, πολιτικής δύναμης, που θα οδηγούσε στην υπέρβαση του κομματοκρατικού και, συνακόλουθα, λεηλατικού καθεστώτος, με διακύβευμα την ολική κατάλυση του δυναστικού κράτους. Στο πλαίσιο αυτό, ο εναγκαλισμός του συμφέροντος της χώρας, διέρχεται χωρίς άλλο από την αναγκαστική καθαίρεση και, περαιτέρω, την κάθαρση της πολιτείας από τους φορείς της καθεστωτικής κομματοκρατίας: οφείλει πριν απ'όλα να «ματώσει» παραδειγματικά το πολιτικό προσωπικό, με την υποδειγματική τιμωρία -κατ' ελάχιστοντων τριών πρωθυπουργών του ευρώ και να ανακληθεί, στο σύνολό της, η συνταγματική εγγύηση της φαυλοκρατίας. Τώρα και όχι αύριο. Το ερώτημα, με διαφορετική διατύπωση, είναι εάν απομένει άλλος χρόνος για τη χώρα, πριν από την παγίωση της ολικής της καταστροφής. Διότι, εν προκειμένω, όπως διαμορφώνονται τα πράγματα, η Ελλάδα της μετά την κρίση εποχής, σε βάθος δεκαετιών, θα είναι, δυστυχώς, ένα απλό ομοίωμα της σημερινής Ελλάδας.

Το κομματικό σύστημα, από διαμεσολαβητής της κοινωνίας και λειτουργός της πολιτείας, μεταλλάχθηκε σε κατοχικό ιδιοκτήτη του πολιτικού συστήματος, μεταβάλλοντας ουσιαστικά τον δημόσιο σε ιδιωτικό χώρο Η διαπίστωση της αιτίας της κρίσης υποδεικνύει προφανώς τη λύση. Απαιτείται η εκ βάθρων ανασυγκρότηση του κράτους και στους τρεις πυλώνες του. Για να γίνει όμως αυτό προϋποτίθεται η υποβολή του πολιτικού προσωπικού στη δικαιοσύνη για τα πολιτικά του πεπραγμένα, και όχι μόνο για τις εκνομίες του. Επιβάλλεται, επίσης, η υποχρεωτική ανασύνδεση των πολιτικών του κράτους με την κοινωνική συλλογικότητα. Έχω υποδείξει αλλού τρόπους για την αναγκαστική συνεκτίμηση της κοινωνικής βούλησης στις δημόσιες πολιτικές, όπως και

Φεβρουάριος 2013

crash 87

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 88

CRASHικά τ σ ι λ π ο ξ Ε

Η οικονομική κρίση προκαλεί «δυσπεψία»

Πώς αγοράστηκαν από τη χώρα μας μαχητικά και μεταφορικά αεροσκάφη, φρεγάτες, ελικόπτερα, κάθε είδους πύραυλοι, άρματα μάχης, υποβρύχια και δεκάδες ακόμη μικρότερου επιχειρησιακού μεγέθους οπλικά συστήματα, σε τιμές… «βαπορίσιες» 88 crash Φεβρουάριος 2013

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 89

στο φαγοπότι των μεγαλύτερων εμπόρων όπλων στην Ελλάδα

Από τις γκριζΕς ζωνΕς των ιμιων στο πΑρτι των Εξοπλιςμων

Η

χλιδή και η πολυτέλεια έρχονταν σε τρομερή αντίθεση με τη θλιβερή πραγματικότητα που επικρατούσε σε έναν από τους μεγαλύτερους και πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας, ακριβώς από κάτω. Το λευκό μάρμαρο δέσποζε παντού. Τα χρώματα του χρυσού και του ασημιού τα συναντούσες οπουδήποτε κι εάν γυρνούσες το βλέμμα σου. Όλα τακτοποιημένα και προσεγμένα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, δίνοντας στην τεράστια αίθουσα με το ακόμη μεγαλύτερο μπαλκόνι και την υπέροχη θέα μια αίσθηση τσαρικής μεγαλοπρέπειας.

▲ ▲

ταν αρχές της δεκαετίας του 2000. Η φθαρμένη από το χρόνο και την ασχήμια των γκράφιτι εξωτερική όψη του κτηρίου στη Λεωφόρο Πανεπιστημίου, στο ύψος περίπου της Οδού Ομήρου, πολύ δύσκολα θα μπορούσε να σε προδιαθέσει θετικά για το εσωτερικό του. Σε αρκετά καλύτερη κατάσταση ο εσωτερικός του διάδρομο, αλλά και ο ανελκυστήρας που σε οδηγούσε στους επάνω ορόφους και πιο συγκεκριμένα στον τεράστιο χώρο του ρετιρέ. Εκεί όπου η

Φεβρουάριος 2013

crash 89

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 90

crash

ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ

▲ ▲

Και πώς θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά άλλωστε, από τη στιγμή που το συγκεκριμένο ρετιρέ ανήκε σ’ έναν από τους μεγαλύτερους αντιπροσώπους ρωσικών αμυντικών συστημάτων στη χώρα μας, με σημαντικές προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων στο ενεργητικό του και αρκετές άλλες ακόμη σε αναμονή; Και δεν ήταν, βεβαίως, ο μόνος. Η κρίση των Ιμίων, άλλωστε, μερικά χρόνια νωρίτερα, είχε κάνει το «θαύμα» της. Δίπλα στους Έλληνες εφοπλιστές και βιομηχάνους που μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και την οικονομία του τόπου, ήρθε να προστεθεί μία ακόμη «τάξη», χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η γρήγορη ανέλιξη, η διαπλοκή με το κράτος και ο γρήγορος πλούτος. Καταλυτικός παράγοντας για την ανέλιξη αυτής της νέας τάξης θα ήταν η άμεση ανάγκη για ενίσχυση του αμυντικού οπλοστασίου της χώρας έπειτα από εκείνο το ολέθριο βράδυ στα Ίμια, όταν κι έγινε φανερό προς κάθε κατεύθυνση πως ο «βασιλιάς είναι γυμνός» από όπλα… Η χώρα, έχοντας τον Κώστα Σημίτη στο τιμόνι της πολιτικής της ηγεσίας και τον Άκη Τσοχατζόπουλο στο θώκο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, θα ξεκινήσει το μεγαλύτερο ράλι εξοπλισμών που έχει γίνει ποτέ στην ελληνική ιστορία. Μέσα στην επόμενη πενταετία και πιο συγκεκριμένα από το 1998 έως και το 2003, υπό το φόβο του «τουρκικού μπαμπούλα» οι Έλληνες φορολογούμενοι θα αναγκαστούν να βάλουν πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη, εξαγοράζοντας λίγη παραπάνω ησυχία σε μία από τις πλέον «θερμές» περιοχές του δυτικού ανεπτυγμένου κόσμου. Μόνο κατά την παραπάνω «χρυσή πενταετία» θα δοθούν περισσότερα από 20 δισ. δολάρια για οπλικά συστήματα που αγοράστηκαν συχνά με αδιαφανείς διαδικασίες και χαρακτηρίζονταν από ένα δαιδαλώδες παρασκήνιο με πρωταγωνιστές ταγούς της πολιτικής ζωής του τόπου, εμπόρους και μεσάζοντες όπλων, απόστρατους, αλλά και εν ενεργεία αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων. Και τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, όμως, η χώρα μας δεν δείχνει να φείδεται χρημάτων προκειμένου να ενισχύσει την άμυνά της και, βεβαίως, μέσω αυτής και τις τσέπες των κάθε είδους μεσαζόντων. Έπειτα από 8 χρόνια διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και αφού από το Πεντάγωνο θα περάσει ως υπουργός, πέραν του κ. Τσοχατζόπουλου, και ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου, η χώρα θα δαπανήσει για εξοπλισμούς περισσότερα από 50 δισ. ευρώ, όπως τουλάχιστον προκύπτει από σχετική συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στα μέσα του 2004 ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος. Πρόκειται για ποσό το οποίο γίνεται ακόμη μεγαλύτερο εάν σ’ αυτό συνυπολογιστούν οι κάθε είδους πιστώσεις τύπου FMS, οι απολογιστικές εγγραφές συμπληρωματικών και εμβόλιμων προγραμμάτων (καύσιμα, πυρομαχικά, συντήρηση συστημάτων και μέσων), που πολλές φορές ακολούθησαν τις κύριες συμβάσεις, καθώς και τα δικαιώματα προαίρεσης (option) που ασκήθηκαν μετά τις πρώτες υπογραφές συμβάσεων. Χρήματα που παρά την οικονομική κρίση εξακολουθεί μέχρι κεραίας να καταβάλλει ο ελληνικός λαός προς τις αμυντικές βιομηχανίες των δανειστών μας.

90 crash Φεβρουάριος 2013

Άκης Τσοχατζόπουλος και Γιάννης Σμπώκος στο 13ο Συνέδριο για εξοπλισμούς, στην Κρήτη, στις 7/10/99

Μαχητικά και μεταφορικά αεροσκάφη, φρεγάτες, ελικόπτερα, κάθε είδους πύραυλοι, άρματα μάχης, υποβρύχια και δεκάδες ακόμη μικρότερου επιχειρησιακού μεγέθους οπλικά συστήματα θα αγοραστούν από τη χώρα μας σε τιμές… «βαπορίσιες». Πρόκειται για οπλικά συστήματα η αξιοπιστία των οποίων θα αμφισβητηθεί έντονα τα επόμενα χρόνια, έως και τις μέρες μας. Με συμβάσεις ετεροβαρείς για τη χώρα μας. Με πολλά προβλήματα, καθώς αρκετά από αυτά, παρά το γεγονός ότι από την ημέρα της παραγγελίας τους έχουν περάσει 10 και πλέον χρόνια, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν τα έχει ακόμη παραλάβει, ή αρνούνταν επί σειρά ετών να τα παραλάβει λόγω προβλημάτων στη λειτουργία τους, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τα μεταφορικά ελικόπτερα NH-90 και την πρόσφατη περίπτωση του υποβρυχίου «Παπανικολής».

Το μεγάλο πάρτι Έπειτα από 8 χρόνια συνεχών αγορών, το «καλάθι» της χώρας μας αρχίζει σιγά σιγά να γεμίζει με

όπλα, εν αντιθέσει με τα ταμειακά της αποθέματα που προσέγγιζαν με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς το απόλυτο μηδέν. Η άνοδος της κυβέρνησης Καραμανλή στην εξουσία το 2004 σε συνδυασμό με τον πακτωλό χρημάτων που ξοδεύτηκε τότε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες -σε σημείο που να μην περισσεύει ευρώ για τίποτα παραπέρα- θα αποτελέσουν την αρχή του τέλους της περιόδου των παχιών αγελάδων για τους εγχώριους και αλλοδαπούς αντιπροσώπους όπλων στην Αθήνα. Όπως στη Βίβλο, έτσι και στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας θα άρχιζε μια νέα περίοδος: αυτή των ισχνών αγελάδων, χαρακτηριστικό της οποίας θα ήταν η σταδιακή μετάβαση της χώρας μας σε κατάσταση κρίσης, με αποκορύφωμα την υπαγωγή της στο μνημόνιο και τη μετατροπή της σε προτεκτοράτο υπό τη διεύθυνση των δανειστών μας σε Ε.Ε. και ΔΝΤ. Άλλωστε δεν είναι κρυφό πως το χρήμα που ασύστολα ξόδεψαν δεξιά κι αριστερά οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις, και ιδιαίτερα επί Κώστα Σημίτη, για αγορά εξοπλισμών αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντι-

Απαραίτητη προϋπόθεση για να αγοραστεί ένα οπλικό σύστημα είναι να υπάρχουν ένας αγοραστής και ένας πωλητής. Για να κλείσει, όμως, το κύκλωμα χρειάζεται απαραίτητα κι έναν τρίτο. Αυτόν δηλαδή που θα μεσολαβήσει μεταξύ των παραπάνω δύο, αυξάνοντας την τιμή για λογαριασμό του και διευκολύνοντας ταυτόχρονα το «σύστημα» να κρύψει τα ίχνη του.

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 91

Η χώρα, έχοντας τον Κώστα Σημίτη στο τιμόνι της πολιτικής ηγεσίας και τον Άκη Τσοχατζόπουλο στο θώκο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, θα ξεκινήσει το μεγαλύτερο ράλι εξοπλισμών που έχει γίνει ποτέ στην ελληνική ιστορία κούς παράγοντες εκτόξευσης του δημόσιου χρέους σε δυσθεώρητα ύψη. Σύμφωνα άλλωστε με επίσημα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στο διάστημα 1997-2003 η Ελλάδα δανείστηκε 15 δισ. ευρώ προκειμένου να αγοράσει οπλικά συστήματα. Εξ αυτών, όπως μαρτυρούν οι ίδιες πηγές, στα «επίσημα βιβλία» γράφτηκαν μόνο τα 6 δισ., ενώ τα υπόλοιπα 9 δισ. εξαφανίστηκαν μέσω της λεγόμενης «δημιουργικής λογιστικής», για να εμφανιστούν και πάλι ως «διά μαγείας» μετά το 2010, αυξάνοντας περαιτέρω το ελληνικό δημόσιο χρέος. Οι αμυντικοί προϋπολογισμοί χρόνο με το χρόνο θα αρχίσουν -ιδιαίτερα από το 2006 και μετά- να περικόπτονται δραματικά. Αντίστοιχα και οι αγορές όπλων ελαχιστοποιούνται στις απολύτως απαραίτητες, με την πλειονότητά τους να αφορά κυρίως προμήθειες ανταλλακτικών και παραλαβές από παλαιότερα εξοπλιστικά προγράμματα. Τα σχέδια για απόκτηση αεροσκαφών, φρεγατών, ελικοπτέρων, τεθωρακισμένων και άλλων οπλικών συστημάτων θα μείνουν στα χαρτιά του πενταετούς ΕΜΠΑΕ 2004-09. Πριν από τέσσερα άλλωστε χρόνια η Ελλάδα τέθηκε υπό επιτήρηση, για να φτάσουμε στη σημερινή βεβαίως πραγματικότητα, όπου τα χρήματα που προβλέπει ο αμυντικός προϋπολογισμός μόλις και μετά βίας φτάνουν να καλύψουν τις βασικές λειτουργικές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων, πόσω μάλλον να επιτρέψουν την ενίσχυσή τους με νέα οπλικά συστήματα.

Στον καιρό των μεσαζόντων

Αυτόν δηλαδή που θα μεσολαβήσει μεταξύ των παραπάνω δύο, αυξάνοντας την τιμή για λογαριασμό του και διευκολύνοντας ταυτόχρονα το «σύστημα» να κρύψει τα ίχνη του. Η τριγωνική σχέση off shore εταιρείας, αντιπροσώπου και πελάτη είναι αυτό που κυρίως θα χαρακτηρίσει τις συναλλαγές στις προμήθειες των ελληνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων, όπως τουλάχιστον προκύπτει με βάση τις έρευνες γύρω από ορισμένες από τις συμβάσεις που υπέγραψε ο πρώην ΥΠΕΘΑ Άκης Τσοχατζόπουλος. Πρόκειται για μια σχέση κατά την οποία, όπως και σε τόσες άλλες οικονομικές δραστηριότητες, εκείνος που δεν χάνει ποτέ είναι ο μεσάζοντας. Και αυτό είτε η συμφωνία μεταξύ αγοραστή-πωλητή γίνει μέσω διακρατικής συμφωνίας είτε μέσω διεθνούς διαγωνισμού. Και εάν πιστεύετε ότι στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή όταν υπάρχει διακρατική συμφωνία, δεν υφίσταται μεσάζοντας, στην πραγματικότητα κάνετε λάθος. Απλώς, ο μεσάζοντας, όπως και «ο διάβολος» στη γνωστή εγγλέζικη παροιμία, «κρύβεται στις λεπτομέρειες». Όπερ δηλαδή στα «ψιλά γράμματα» των συμβάσεων. Εξάλλου κάποιος θα πρέπει να αναλάβει την υλοποίηση των -λεγόμενων και «αμαρτωλών»- αντισταθμιστικών ωφελημάτων ή την ανάπτυξη και παροχή κάποιου λογισμικού (software), συστατικά απαραίτητα για την ολοκλήρωση και εφαρμογή της συμφωνίας. Στους μεσάζοντες βεβαίως δεν συμπεριλαμβάνονται μόνον οι εν Αθήναις αντιπρόσωποι των μεγάλων αμυντικών βιομηχανιών του πλανήτη. Δίπλα σε όλους αυτούς θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στο ρόλο που διαδραματίζουν και πρώην ή, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμη και εν ενεργεία στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, που έχοντας καίρια πόστα στο στράτευμα είναι σε θέση να προσφέ-

ρουν τις «καλές υπηρεσίες τους» προς όποιον έχει την πρόσβαση να τις ζητήσει. Να είναι άραγε τυχαίο που αξιωματικοί ενόσω ήταν εν ενεργεία και υπηρετούσαν σε πόστα που με κάποιο τρόπο συνδέονταν με επιτροπές προμηθειών των Ε.Δ., με την αποστρατεία τους βρέθηκαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, με το αζημίωτο βεβαίως, σε εταιρείες οπλικών συστημάτων; Δίπλα σε όλα τα παραπάνω θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφέρουμε και τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν στην υπόθεση των εξοπλισμών οι off shore εταιρείες. Όπου άλλωστε δεν υπάρχει ένας ξεκάθαρος μεσάζοντας με διεύθυνση και ονοματεπώνυμο, το κενό καλύπτουν μία ή περισσότερες υπεράκτιες εταιρείες, ο ρόλος των οποίων είναι παρόμοιος με το ρόλο της μπίλιας στη ρουλέτα. Είναι η εταιρεία που θα αναλάβει, στο ενδεχόμενο που στην υπόθεση υπάρχει μίζα ή μαύρο χρήμα, να κάνει το απαραίτητο ξέπλυμα. Ο τρόπος είναι απλός. Τα χρήματα, αφού κάνουν κάμποσες φορές το γύρο του πλανήτη, μπαίνοντας και βγαίνοντας στα ταμεία διαφόρων off shore εταιρειών, που εν ριπή οφθαλμού ανοίγουν και κλείνουν σε διάφορους φορολογικούς παραδείσους ανά την υφήλιο, προκειμένου να χαθούν τα ίχνη τους, θα «καθήσουν» σε κάποιο λογαριασμό πίσω από τον οποίο κρύβεται ο πραγματικός τους δικαιούχος. Μέχρι η πολιτεία να φτάσει σ’ αυτόν, ανάλογα με τη διαδρομή που έχει ακολουθήσει το χρήμα και ανάλογα με το πόσες εταιρείες και σε ποιον προορισμό έχουν ανοίξει κι έχουν κλείσει, μπορεί να περάσουν και πάνω από 100 χρόνια…

Οι κυρίαρχοι των όπλων Στα χρόνια των παχιών αγελάδων, στους Φεβρουάριος 2013

▲ ▲

Απαραίτητη προϋπόθεση για να αγοραστεί ένα οπλικό σύστημα είναι να υπάρχουν δύο μέρη: ένας αγοραστής και ένας πωλητής. Για να κλείσει όμως το κύκλωμα χρειάζεται απαραίτητα κι έναν τρίτο.

Από το 1996 έως το 2004 η χώρα θα δαπανήσει για εξοπλισμούς περισσότερα από 50 δισ. ευρώ, όπως ανέφερε σε συνέντευξή του στα μέσα του 2004 ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος

crash 91

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 92

crash

ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ

ΘΩΜΑΣ ΛΙΑΚΟΥΝΑΚΟΣ: Tα τελευταία χρόνια μετατράπηκε σε «έκπτωτο βασιλιά», ακολουθώντας την οικονομική πορεία του ελληνικού κράτους. Μια μοίρα με την οποία άλλωστε ήταν στενά δεμένη και η επιχειρηματική του ύπαρξη. Ήταν ο βασικότερος, ίσως, προμηθευτής του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

▲ ▲

εξοπλισμούς των Ε.Δ. δραστηριοποιούνταν ένα πλήθος εταιρειών, επιχειρήσεων, εμπορικών αντιπροσώπων, επιχειρηματιών, βιομηχάνων, εφοπλιστών και, βεβαίως, κάθε είδους μεσάζοντες, οι οποίοι, ανάλογα με το βεληνεκές τους και τις «άκρες» τους στον κρατικό μηχανισμό, νέμονταν τις αμυντικές δαπάνες της χώρας. Εκπροσωπώντας ή έχοντας επαφές με μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας πολεμικής βιομηχανίας, κυρίως σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Μεγ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και Ισραήλ, οι παραπάνω διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και εν μέρει από την πλευρά τους καθόρισαν το υπάρχον ελληνικό οπλοστάσιο. Οι πλέον σημαντικοί από αυτούς είναι: Θωμάς Λιακουνάκος: Παρά το γεγονός ότι ήταν ένας από τους πιο παλιούς και μεγαλύτερους επιχειρηματίες στον τομέα των εξοπλισμών, εν τούτοις δεν κατάφερε να αντεπεξέλθει στο χτύπημα της οικονομικής κρίσης. Ο πάλαι ποτέ «πατριάρχης των εξοπλιστικών» τα τελευταία χρόνια μετατράπηκε σε έκπτωτο βασιλιά, ακολουθώντας τη μοίρα του ελληνικού κράτους. Μια μοίρα με την οποία άλλωστε ήταν στενά συνυφασμένη και η δική του επιχειρηματική ύπαρξη, με δεδομένο ότι ήταν ο βασικότερος, ίσως, προμηθευτής του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για μία τουλάχιστον δεκαπενταετία. Αντιμέτωπος σήμερα με ένα ευρύ φάσμα χρεών και με αρκετές από τις εταιρείες του να βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, ο Θωμάς Λιακουνάκος μοιάζει κι ο ίδιος πλέον να ακροβατεί πάνω σε τεντωμένο σκοινί. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Μέσω της εταιρείας AXON αλλά και ορισμένων στενών συνεργατών του, ο κ. Λιακουνάκος ήλεγχε πάνω από 20 εταιρείες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονταν με τον αμυντικό χώρο. Επίσημος αντιπρόσωπος, μεταξύ άλλων, των εταιρειών Raytheon, Boeing, United Defence της BAE (οχήματα), SCI System, Vosper, Alien, ο κ. Λιακουνάκος έχει στο ενεργητικό του μερικά από τα μεγαλύτερα προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων, με κυριότερα ίσως τα άρματα μάχης LEO2HEL, τα ραντάρ αντιπυροβολικού TPQ-37, τα αυτοκινούμενα πυροβόλα M-109A5, τις τορπιλάκατους Super Vita, τα ιπτάμενα ραντάρ Erieye, τα ελικόπτερα AH-64A/D Apache, τα μεταφορικά ελικόπτερα CH-47D Chinook, το σύστημα αυτοπροστασίας F16 ASPIS I/II, τα μεταφορικά ελικόπτερα NH-90, το αντιαεροπορικό σύστημα Patriot PAC-3, τον εκσυγχρονισμό των αντιαεροπορικών συστημάτων Improved Hawk, το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου του Ε.Σ. της δικής του εταιρείας SONAK, τη διαχείριση των αντισταθμιστικών των παραπάνω προγραμμάτων και αρκετά ακόμη, μικρότερου ίσως βεληνεκούς. Σωκράτης Κόκκαλης: Αναμφισβήτητα ένας από τους μεγαλύτερους και -παρά την υπάρχουσα οικονομική κρίση- πιο κραταιούς παίκτες της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Εικάζεται πως μπήκε στο παιχνίδι των εξοπλισμών κατόπιν σχετικής υπόδειξης του Θωμά Λιακουνάκου, με τον οποίο άλλωστε συνεργάστηκε σε αρκετά εξοπλιστικά προγράμματα, ιδιαίτερα τα χρόνια των μεγάλων ΕΜΠΑΕ των Ενόπλων Δυνάμεων την περίοδο 92 crash Φεβρουάριος 2013

1996-2006. Μέσω της Intracom Defence ανέλαβε μια πληθώρα προγραμμάτων των Ε.Δ., η πλειονότητα των οποίων αφορούσε τον τομέα των επικοινωνιών και της ηλεκτρονικής υποστήριξης. Χρήστος και Κωνσταντίνος Χούμπαυλης: Παρά το γεγονός ότι τα δύο αδέλφια προέρχονται από το χώρο του real estate, εν τούτοις σταδιακά και μέσω των κατάλληλων διασυνδέσεων δεν άργησαν να επεκταθούν και στα αμυντικά προγράμματα του Πενταγώνου, καταλαμβάνοντας επάξια μια αξιόλογη θέση δίπλα στους επιχειρηματίες του είδους. Τα δύο αδέλφια, είτε κατά μόνας είτε σε συνέργεια, έχουν ιδρύσει αρκετές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον αμυντικό χώρο, όπως η C&C Engineering, η IDS Αμυντικά Συστήματα, η Engineering Partners κ.ά., ενώ εμφανίζονται και ως μεγαλομέτοχοι της εταιρείας Miltech Hellas, η οποία κατασκευάζει τμήματα ηλεκτρονικών συστημάτων ελικοπτέρων, μαχητικών, αρμάτων, πυραύλων κ.λπ., έχοντας αναλάβει δουλειές κυρίως

Ο πίνακας απεικονίζει το ράλι των εξοπλισμών στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας το διάστημα 1998-2003 με ονόματα, διευθύνσεις και... πολλά δισεκατομμύρια ευρώ

για τις γαλλικές εταιρείες Dassault, Thales, Thomson και Eurocopter. Ντένης Πλέσσας: Ο περιφερειακός αντιπρόεδρος και υπεύθυνος για τις πωλήσεις σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ινδία και Αφρική της αμερικανικής εταιρείας Lockheed Martin ήταν ένας από εκείνους που κατάφεραν να αναλάβουν -και μάλιστα με απευθείας ανάθεση- την τελευταία μεγάλη προμήθεια που έκανε το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο λόγος για τα 30 μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-16 που προμηθεύτηκε η χώρα μας τον Δεκέμβριο του 2005, τα οποία ήρθαν να προστεθούν στα

088_093_exoplistika 01/02/2013 7:24 μ.μ. Page 93

Σωκράτης Κόκκαλης υπόλοιπα 60 που λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1999, είχε προμηθευτεί η Πολεμική μας Αεροπορία, νικώντας τότε στην κυριολεξία πάνω στο νήμα τον Θωμά Λιακουνάκο που εκπροσωπούσε την Boeing και το F-15. Το ΚΥΣΕΑ που είχε αποφασίσει την παραπάνω προμήθεια το 1999 ήταν ίσως ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα των τελευταίων 20 ετών, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπήρχαν γύρω από τις σχετικές εισηγήσεις των Γενικών Επιτελείων, ο τότε υπουργός Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος είχε καταλήξει υπέρ της υποψηφιότητας του F-15. Διαφορετική ήταν όμως η άποψη του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, ο οποίος, έχοντας και τον τελευταίο λόγο, έκλινε υπέρ της υποψηφιότητας του F-16. Δημήτρης Μανωλόπουλος: Αν και αποτελεί παραδοσιακή δύναμη στο χώρο των αμυντικών προμηθειών, ο κ. Μανωλόπουλος δεν κατάφερε να περάσει την κρίση αλώβητος. Ίσως σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση να έπαιξε το γεγονός πως πριν από μερικά χρόνια έχασε όλες τις αμερικανικές εταιρείες των οποίων είχε τις αντιπροσωπείες, λόγω ενός σκανδάλου με την εταιρεία Litton. Στο ζενίθ του ο Δ. Μανωλόπουλος εκ-

Ντένης Πλέσσας προσωπούσε περισσότερες από 10 μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες του εξωτερικού στη χώρα μας, όπως η Essex Industries, η EDD Corp, η ΒΑΕ Systems, η Armetec κ.ά. Παράλληλα είχε δραστηριοποιηθεί έντονα και στον τομέα παροχής εξειδικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών, αλλά και προϊόντων στον ευρύτερο αμυντικό τομέα, καθώς επίσης και στα αντισταθμιστικά ωφελήματα.

Kestrel: Πρόκειται για μια εταιρεία που ελέγχεται από τους Αλέξανδρο Τσάτσο και Σταύρο Κομνόπουλο. Παλαιότερα αντιπροσώπευε τους πυραύλους Mika, Exoset, Scalp (γαλλικής κατασκευής), σήμερα εξακολουθεί να διατηρεί την αντιπροσωπεία των πυροσβεστικών αεροσκαφών τύπου Canantair. Λάμπρος Μπαρτζώκας: Είναι ίσως ένας από τους Έλληνες με τις καλύτερες διασυνδέσεις στη Μόσχα, αποτελώντας τακτικό συνομιλητή ανώτατων Ρώσων αξιωματούχων στην Αθήνα. Η θέση του εξάλλου ως διευθύνοντος συμβούλου της Rosoboronservice Hellas Α.Ε., θυγατρικής της μεγάλης ρωσικής εταιρείας Rosoboronexport, του επιτρέπει να διεκδικεί τη συμμετοχή του σε όλους σχεδόν τους διαγωνι-

Ένα πλήθος εταιρειών, επιχειρήσεων, εμπορικών αντιπροσώπων, επιχειρηματιών, βιομηχάνων, εφοπλιστών και, βεβαίως, κάθε είδους μεσάζοντες, έχοντας επαφές με μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας πολεμικής βιομηχανίας, κυρίως σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και Ισραήλ, καθόρισαν το υπάρχον ελληνικό οπλοστάσιο

σμούς που κατά καιρούς διεξάγει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Έχοντας ως παρακαταθήκη τα σημαντικά ρωσικά οπλικά συστήματα που αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε υπηρεσία στις Ε.Δ., όπως οι πύραυλοι S-300 και TOR M1, αλλά και τα αερόστρωμνα Zubr και τα αντιαρματικά Kornet, ο κ. Μπαρτζώκας όχι άδικα θεωρείται ο άνθρωπος των Ρώσων στη χώρα μας. Γιώργος Πατεράκης: Για μία εποχή μέχρι και λίγο μετά τα μέσα της περασμένης δεκαετίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στα εξοπλιστικά δρώμενα της χώρας. Αεροναυπηγός στο επάγγελμα, επί σειρά ετών ο κ. Πατεράκης ήταν ο άνθρωπος των Γερμανών στην Ελλάδα. Ξεκίνησε ως διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Aerospace Hellas AG πριν από περίπου 20 χρόνια, για να αναλάβει μετέπειτα να τρέξει τα συμφέροντα της EADS στη χώρα μας προωθώντας το μαχητικό Eurofighter στην Πολεμική Αεροπορία μας. Επί σειρά ετών ήταν κεντρικό πρόσωπο στον τομέα των εξοπλισμών, εν συνεχεία όμως οι Γερμανοί τον παρόπλισαν, καταλογίζοντάς του ως αποτυχία το γεγονός ότι αν και το ΚΥΣΕΑ του 2002 είχε επιλέξει το παραπάνω μαχητικό, η επιλογή δεν προχώρησε. Βαγγέλης Μυτιληναίος: Αν και ο κ. Μυτιληναίος μπήκε σχετικά αργά στον τομέα των αμυντικών προμηθειών, εν τούτοις δεν άργησε να αφήσει το στίγμα του στο χώρο μέσω κυρίως της εξαγοράς του 43% της ΕΛΒΟ, απ’ την οποία τελικά αποχώρησε πριν από δύο περίπου χρόνια. Ο κ. Μυτιληναίος πάντως παραμένει ένας από τους δυνατούς παίκτες στις προμήθειες των Ε.Δ., κυρίως μέσω της εταιρείας ΜΕΤΚΑ, η οποία στο παρελθόν είχε εμπλακεί στην κατασκευή των τεθωρακισμένων οχημάτων «Λεωνίδας», στην αναβάθμιση των υποβρυχίων τύπου Neptune, ενώ είχε συμμετοχή και σε προγράμματα των αρμάτων μάχης Leopard. Φεβρουάριος 2013

crash 93

094_095_katselh 01/02/2013 7:29 μ.μ. Page 94

ΑΡΘΡΟ

crash

Λούκα Κατσέλη Η Λούκα Τ. Κατσέλη είναι πρόεδρος της Κοινωνικής Συμφωνίας

Υπάρχει εναλλακτική λύση

Η

ελληνική κοινωνία βιώνει μια πρωτόγνωρη και βίαιη προσαρμογή των όρων διαβίωσής της. Η αδυναμία των κυβερνήσεων να αποκαταστήσουν συνθήκες σταθερότητας, ασφάλειας και χρηστής διακυβέρνησης έχει διαρρήξει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα της χώρας, δημιουργώντας εστίες μεγάλης και επικίνδυνης ρευστότητας και αστάθειας. Η απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2012 στο Eurogroup ήταν, για άλλη μια φορά, κατώτερη των περιστάσεων. Το ελληνικό πρόβλημα αντιμετωπίστηκε και πάλι, δυστυχώς, ως ιδιαίτερο δημοσιονομικό πρόβλημα ενός αφερέγγυου εταίρου παρά ως πρόβλημα υπερχρέωσης ενός κράτους μέλους της Ευρωζώνης. Παρόλο που επιχειρείται να παρουσιασθεί ως νίκη, η απόφαση για μετακύλιση των απαιτήσεων των δανειστών για το απώτερο μέλλον και η επιμήκυνση της δανειακής εξάρτησης της Ελλάδας δεν διασφαλίζει τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανειακών μας υποχρεώσεων από τα αναμενόμενα έσοδα. Η δυνατότητα εξυπηρέτησης του χρέους καθίσταται ακόμα πιο δυσχερής λόγω των μέτρων λιτότητας που εντάχθηκαν στο 3ο Μνημόνιο και τα οποία οδηγούν την οικονομία σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις αδυνατούν να πληρώσουν φόρους, ασφαλιστικές εισφορές και τραπεζικές οφειλές. Με συντηρητικούς υπολογισμούς, η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας το 2013 είναι πολύ πιθανό να ξεπεράσει το -7% αντί του -4,5% που υπολογίζουν η κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι διεθνείς Οργανισμοί . Η κοντόφθαλμη αυτή πολιτική των ηγεσιών της Ευρώπης και η συνακόλουθη αναβλητικότητα στη λήψη αναγκαίων πολιτικών αποφάσεων προοιωνίζονται ένα μέλλον με μεγαλύτερη αβεβαιότητα, περαιτέρω κίνδυνο εξάπλωσης της κρίσης και ενίσχυση των κερδοσκοπικών πιέσεων στο ευρώ και τις αγορές κρατικών ομολόγων. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο η αγορά όσο και οι περισσότεροι αναλυτές προεξοφλούν ότι «το πρόγραμμα δεν βγαίνει» και ότι γρήγορα ή αργά θα απαιτηθούν είτε νέα επώδυνα μέτρα είτε ριζική αναδιάρθρωση του χρέους και ανατροπή της ασκούμενης πολιτικής.

Η λογική του μονόδρομου της λιτότητας που ακολουθείται από την τρικομματική κυβέρνηση, παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες για επαναδιαπραγμάτευση βασικών όρων του δεύτερου Μνημονίου, έχει εγκλωβίσει την ελληνική οικονομία σ΄ έναν φαύλο κύκλο ύφεσης, υπερχρέωσης και λιτότητας. Τόσο οι δανειστές μας όσο και η κυβέρνηση εξακολουθούν να εμμένουν σε μονοδιάστατες προσεγγίσεις που είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Υπάρχει όμως εναλλακτική πρόταση. Η έξοδος από την κρίση μπορεί να επιτευχθεί με τον ταυτόχρονο απεγκλωβισμό της ελληνικής οικονομίας από τρεις μείζονες παγίδες, δηλαδή την παγίδα χρεοκο-

“

του χρέους, έτσι ώστε οι μελλοντικές πληρωμές στους δανειστές μας να είναι λογικές και συμβατές με την πορεία της οικονομίας και την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας. Η περαιτέρω μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος μπορεί να γίνει μόνο αν διευρυνθεί η φορολογική βάση και, επιτέλους, παταχθεί η φοροδιαφυγή, μέσω ηλεκτρονικής παρακολούθησης και διασταύρωσης βάσεων δεδομένων, ενίσχυσης των ελεγκτικών εργαλείων και μεθόδων και αναμόρφωσης της φορολογικής διοίκησης. Η υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων και η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν θα πραγματοποιηθούν αν δεν στηριχθούν οι υπάρχουσες βιώσιμες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα με διοχέτευση ρευστότητας στην αγορά μέσα από έναν τραπεζικό πυλώνα δημοσίου συμφέροντος και αν δεν προχωρήσει η θεσμοθέτηση ενός σταθερού και απλού φορολογικού και εργασιακού καθεστώτος για μια δεκαετία. Η ριζική απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης, αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων, αλλά και η δραστική μείωση του χρόνου δικαστικής επίλυσης των υποθέσεων αποτελούν πολύ πιο σημαντικές προϋποθέσεις για την αύξηση των επενδύσεων από τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στα νομικά πρόσωπα. Τέλος, η στήριξη της αγοραστικής δύναμης και της αγοράς είναι εφικτή αν μειωθούν σε λογικά επίπεδα ο ΦΠΑ και η υπερβολική φορολογία στα ακίνητα, αν υπάρξουν σημαντικές ρυθμίσεις στα τραπεζικά δάνεια και αν οι αναπορρόφητοι πόροι του ΕΣΠΑ δεν σπαταληθούν σε προγράμματα αμφίβολης αποτελεσματικότητας, αλλά για τη δημιουργία 200.000 θέσεων εργασίας που θα αποφέρουν εισόδημα στους δικαιούχους, καθαρά έσοδα στο κράτος και τζίρο στην αγορά. Η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου επιβάλλει την επαναδιαπραγμάτευση του υπάρχοντος προγράμματος με τους δανειστές μας. Γι΄ αυτό όμως απαιτείται να υπάρξει εκ μέρους της κυβέρνησης σχέδιο, σωστή προετοιμασία και βούληση για διαπραγμάτευση. Πάνω απ΄ όλα, θα πρέπει να αποβάλουμε το φοβικό σύνδρομο ενός ηττημένου λαού που υποχωρεί μπροστά σε απειλές και εκβιαστικά διλήμματα πριν ακόμα κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μόνο τότε οι πολίτες θα ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους απέναντι στο πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς και θα μπορέσουν να δουν το μέλλον με αισιοδοξία.

Η έξοδος από την κρίση μπορεί να επιτευχθεί με τον ταυτόχρονο απεγκλωβισμό της ελληνικής οικονομίας από την παγίδα χρεοκοπίας, παραγωγικής αποσάθρωσης και λιτότητας

94 crash Φεβρουάριος 2013

πίας, παραγωγικής αποσάθρωσης και λιτότητας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνον εάν τεθεί ως βάση διαπραγμάτευσης ένα Εθνικό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης με χρονικό ορίζοντα δεκαετίας. Ένα πρόγραμμα όμως, που θα αλλάζει ριζικά το σημερινό ακολουθούμενο μείγμα οικονομικής πολιτικής και δεν θα επιχειρεί, απλώς, να διαχειρισθεί τη μιζέρια, τη δυστυχία και την κοινωνική εξαθλίωση που η εφαρμοζόμενη πολιτική του Μνημονίου παράγει. Βασικοί στόχοι του προγράμματος αυτού αποτελούν η μείωση του χρέους, η διεύρυνση και αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης και η επανεκκίνηση της οικονομίας. Κάθε μία από αυτές τις προτεραιότητες εξειδικεύεται με συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές. Η δημιουργία πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος πρέπει και μπορεί να συνδυασθεί με την εισαγωγή «ρήτρας ανάπτυξης» για την αποπληρωμή

094_095_katselh 01/02/2013 7:30 μ.μ. Page 95

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:57 μ.μ. Page 96

CRASεHυξη Συνέντ

Νίκος Μιχαλολιάκος Συνέντευξη στον Σωτήρη Μπότσαρη

O

σοι περνούν σήμερα από τη Λεωφόρο Μεσογείων, σχεδόν ασυναίσθητα γυρνούν το κεφάλι τους και «καρφώνουν» το βλέμμα τους πάνω σε ένα πολυώροφο, μικρό σε πλάτος, κτήριο, στο οποίο ανεμίζουν πολλές γαλάζιες σημαίες. Η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κάποιος είναι ότι πρόκειται για κάποια νέα κρατική υπηρεσία, καθώς ακριβώς απέναντι κυριαρχεί το επιβλητικό κτήριο του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Κοιτώντας όμως καλύτερα, βλέπεις ότι οι γαλάζιες σημαίες έχουν επάνω τους τον χαρακτηριστικό μαίανδρο, το σύμβολο της Χρυσής Αυγής. Ναι… Πρόκειται για το νέο στρατηγείο του τρίτου -σύμφωνα με τις τε96 crash Φεβρουάριος 2013

λευταίες δημοσκοπήσεις- κόμματος, το νέο «φρούριο», όπως το χαρακτηρίζουν, εξαιτίας κυρίως των ισχυρών μέτρων ασφαλείας που έχουν εγκαταστήσει. Εκεί δόθηκε το ραντεβού μας, πριν από λίγες ημέρες, με τον Νίκο Μιχαλολιάκο, το γενικό γραμματέα της Χρυσής Αυγής. Τα νέα γραφεία του κόμματος δεν θυμίζουν σε τίποτα το κτήριο του κόμματος στην οδό Δεληγιάννη. Μία επιβλητική ατσάλινη κεντρική πόρτα, με ένα παραθυράκι για να «βλέπουν» τον επισκέπτη οι φύλακες από μέσα, αλλά και κάμερες παρακολούθησης, διασκορπισμένες παντού, για να καταγράφουν κάθε τι τριγύρω, είναι τα νέα δεδομένα του στρατηγείου του κόμματος. Ένα «φρούριο». Χτύπησα το κουδούνι. Μου άνοιξαν και μαζί με το φωτογράφο μάς υποδέχτηκαν τρία στελέχη της Χρυσής Αυγής.

Στον προθάλαμο του ισογείου περνάς από έναν πρώτο έλεγχο και κατευθύνεσαι στο ασανσέρ. Εκεί δίνεις το όνομά σου, ενώ συνοδεύεσαι συνεχώς από μέλη του κόμματος. Ύστερα από ενδοσυνεννόηση των μελών της ομάδας ασφαλείας, που βρίσκονται σε άλλα σημεία του κτηρίου, παίρνεις το «πράσινο φως» για να ανέβεις στους πάνω ορόφους, πάντα με συνοδεία και σε καμία περίπτωση μόνος. Μόλις πάρεις έγκριση για να μετακινηθείς από το ισόγειο, φοράς πάνω σου ένα ειδικό καρτελάκι, που δείχνει σε όλους ότι είσαι επισκέπτης. Φτάνω τελικά στο γραφείο του κ. Μιχαλολιάκου. Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά είναι πολύ προσεγμένο. Μπήκαμε μαζί με το φωτογράφο για να ξεκινήσουμε μαζί τη συνέντευξη αλλά και τη φωτογράφηση. «Η μετεγκατάσταση των γραφείων του κόμματος έγινε για πρακτικούς λόγους», μου εξηγεί ο κ. Μι-

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:57 μ.μ. Page 97

“όλοι οι ΙΣΧΥΡΟΙ ” Mε ΠΛΗΣΙΑΣΑΝ «Όσοι έρχονται τώρα κοντά μας ελέγχονται... διπλά!»

χαλολιάκος, απαντώντας, κατ’ αρχάς, στα σχόλια που πυροδότησε η αλλαγή των γραφείων, ότι «μεγαλώνοντας τα ποσοστά του κόμματος, κάτι αλλάζει στη Χρυσή Αυγή». «Είναι απλό… Στο κτήριο της Δεληγιάννη δεν θα μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε τους εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους που μας επισκέπτονται. Εκεί θα λειτουργούν πλέον τα γραφεία του Μετώπου Νεολαίας και της Τοπικής Οργάνωσης Αθηνών».

Ομάδες ελέγχου βρίσκονται σε όλους τους ορόφους, οι κάμερες παρακολουθούν και καταγράφουν τα πάντα και μεταφέρουν την εικόνα στην ειδική αίθουσα ελέγχου. Το κτήριο διαθέτει και ένα κυλικείο, έναν πολύ περιποιημένο και προσεγμένο χώρο, σε κεντρικό σημείο του οποίου δεσπόζει η φωτογραφία του Νίκου Μιχαλολιάκου. Ακόμη και ο ίδιος πληρώνει για ό,τι καταναλώσει, μας λέει. Στην ξενάγηση που μας έκαναν, μας έδειξαν και την αίθουσα εκδηλώσεων. Και εκεί μία μεγάλη ελληνική σημαία, σε κεντρικό σημείο, που γράφει: «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΕΝΩΣΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΩΝ ΟΠΛΙΤΩΝ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ». Εξάλλου, όπως μας είπε και ο κ. Μιχαλολιάκος, «η Χρυσή Αυγή έχει πολλούς φίλους τόσο στην αστυνομία όσο και στο στρατό, οι οποίοι αυξάνονται θεαματικά με το πέρασμα του χρόνου».

▲ ▲

Μήπως όμως αυτή η αλλαγή των γραφείων σηματοδοτεί και μια αλλαγή πλεύσης, μια φυγή από το περιθώριο; «Δεν υπάρχει καμία φυγή από το περιθώριο, καθώς δεν αισθανόμασταν ποτέ ότι ήμασταν στο περιθώριο. Περιθώριο, από πλευράς ηθικής και αξιοπρέπειας, είναι αυτό που εξουσιάζει την πατρίδα μας εδώ και πολλές δεκαετίες. Το περιθώριο κυ-

βερνά την Ελλάδα. Επί της ουσίας, σε ό,τι αφορά την αλλαγή των γραφείων μας, χρειαζόμασταν κάποια γραφεία ως διοικητικό κέντρο, διότι πλέον έχουμε να κάνουμε με 500.000 Έλληνες πολίτες, κάποιοι πλέον λένε με ένα εκατομμύριο πολίτες. Καμία αλλαγή πολιτικής δεν υπάρχει». Όση ώρα μου μιλούσε, παρατήρησα ότι απέναντι από το γραφείο του υπήρχε μία μεγάλη σημαία με τον Ήλιο της Βεργίνας, ενώ δεξιά του είχε τοποθετήσει την ελληνική σημαία και τη σημαία του κόμματος. Ανάλογο το σκηνικό σχεδόν σε όλους τους χώρους του κτηρίου, όπως διαπίστωσα, καθώς και φωτογραφίες από εκδηλώσεις της Χρυσής Αυγής σε όλη τη χώρα. «Τα μέτρα ασφαλείας που έχετε πάρει εδώ, στα νέα σας γραφεία, είναι πολύ ισχυρά», του επισημαίνω. «Είναι αλήθεια, μόνο ένα φάντασμα θα μπορούσε να μπει χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι», μου απαντά.

Ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής μιλάει για πρώτη φορά για τα συμφέροντα και τους οικονομικά ισχυρούς (εσωτερικού και εξωτερικού) που πλησιάζουν το κόμμα μετά τις τελευταίες δημοσκοπήσεις

Φεβρουάριος 2013

crash 97

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:57 μ.μ. Page 98

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Ξεκινώ την κουβέντα μας, ζητώντας του να σχολιάσει τα αυξημένα ποσοστά που καταγράφει στις δημοσκοπήσεις η Χρυσή Αυγή. Τον ρωτώ, εάν πλέον νιώθει μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στον κόσμο. «Εμείς θα λειτουργούμε πάντα σαν να παίρναμε μισό τοις εκατό. Σαν να ήμασταν μόνοι μας απέναντι στον καθρέπτη και τη συνείδησή μας. Πάντως, μας ευχαριστεί να βλέπουμε ότι έρχεται κοντά μας ολοένα και περισσότερος κόσμος και πιστεύουμε ότι τα ποσοστά μας είναι ακόμη υψηλότερα από αυτά που μας δίνουν. Επίσης, πιστεύουμε ότι και η γνώμη του λαού αύριο μπορεί να αλλάξει». Εσείς, ως κόμμα, έχετε κάνει τις δικές σας «μυστικές» δημοσκοπήσεις για να δείτε πού βρίσκονται τα ποσοστά του κόμματός σας; «Όχι, κάποια μυστική έρευνα δεν έχουμε κάνει, δεν έχουμε πληρώσει ούτε μία δεκάρα για δημοσκόπηση. Αλλά έχουμε πολύ καλούς φίλους, οι οποίοι μας ενημερώνουν. Ξέρετε, δημοσκοπήσεις δεν κάνουν μόνον οι εταιρείες δημοσκοπήσεων και οι εφημερίδες. Κάνουν και οι τράπεζες, κάνουν και μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι. Παντού υπάρχει ένας φίλος της Χρυσής Αυγής. Εκεί που δεν φαντάζεστε υπάρχει ένας φίλος της Χρυσής Αυγής. Και έτσι ενημερωνόμαστε»… Αλήθεια, μια και αναφερθήκατε σε φίλους σας που υπάρχουν παντού και σε υψηλές θέσεις, σας έχουν προσεγγίσει ποτέ μεγαλοπαράγοντες, μεγαλοεπιχειρηματίες, για να «ρίξουν γέφυρες επικοινωνίας» μαζί σας; «Έχουν επιδιώξει κάποιοι με πλάγιους τρόπους να με προσεγγίσουν, αλλά δεν έχω δει κανέναν». Δηλαδή, έχετε δεχθεί προτάσεις για γεύμα, για έναν καφέ, με ισχυρά ονόματα του τόπου; «Βέβαια, από πανίσχυρα ονόματα του τόπου, αλλά είπα όχι»…

Είναι γνωστό ότι με την κυβέρνηση σήμερα, σε μία σειρά θεμάτων είστε αντίθετοι, απέναντι. Αν σας ζητούσαν να τους στηρίξετε σε κάποιο νομοσχέδιο, ποια θα ήταν η θέση σας; Ή στο μέλλον, εάν στις επόμενες εκλογές η ΝΔ έρθει πρώτο κόμμα, χωρίς αυτοδυναμία, και σας ζητήσει στήριξη, θα το σκεφτείτε; «Εάν υπάρξει κάποια πραγματικά ειλικρινής διάθεση να λυθούν κάποια σημαντικά προβλήματα του ελληνικού λαού, όπως να φύγουν οι λαθρομετανάστες κ.λπ., θα το έβλεπα… Όχι όμως με τα ίδια πρόσωπα που είναι σήμερα στη ΝΔ, που έχουν υπογράψει το μνημόνιο». Το τελευταίο χρονικό διάστημα διαπιστώνουμε ότι κρατάτε πιο χαμηλούς τόνους ή, τουλάχιστον, αυτό φαίνεται προς τα έξω. Έχετε επιλέξει μια πιο ήπια στρατηγική αντιπαράθεσης για να αποφύγετε στο μέλλον έντονα επεισόδια; «Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αν βρισκόταν κοντά μας ένας ουδέτερος παρατηρητής θα έβλεπε από πρώτο χέρι πως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Απλώς, αυτό 98 crash Φεβρουάριος 2013

Το νέο αρχηγείο της Χρυσής Αυγής στη Λ. Μεσογείων, μια ανάσα από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη που γίνεται είναι πως κάποιοι έχουν δώσει εντολή να μην ακουγόμαστε από τα Μέσα Ενημέρωσης. Εξάλλου, ο λαός λέει “σκυλί που γαβγίζει δεν δαγκώνει” και εμείς θέλουμε να “δαγκώσουμε”, με την καλή έννοια του όρου». Σε ποιους αναφέρεστε; Ποιοι είναι εκείνοι που, όπως λέτε, έχουν δώσει εντολή να μην ακούγεστε; «Είναι ο κ. Τρίμης, ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, που πηγαίνει σε όλα τα μέσα ενημέρωσης και λέει να μην αφιερώνεται ούτε ελάχιστος χρόνος σ’ εμάς. Βέβαια, κάποιοι μέσα στην αγωνία τους, ρίχνουν χολή και λάσπη. Πάντως, μια και μιλάμε για ενημέρωση, την ίδια ώρα έχουμε και το μεγαλύτερο υποτίθεται- κανάλι, το MEGA, στο οποίο ο διευθυντής ειδήσεων, κ. Παναγόπουλος, με περισσό κυνισμό είπε ότι “εμείς, κατά παράβαση του ΕΣΡ, δεν προβάλλουμε τη Χρυσή Αυγή”! Και δεν έγινε τίποτε από την πλευρά του ΕΣΡ και των άλλων αρμοδίων. Έχουμε στείλει εξώδικο στο ΕΣΡ και έχουμε κάνει όλες τις νομικές ενέργειες που μπορούσαμε. Αλλά δεν έγινε τίποτε ουσιαστικό». Επανέρχομαι στα πολιτικά. Πώς βλέπετε τον Τσίπρα; «Ο κ. Τσίπρας δεν καταγγέλλει πλέον το μνημόνιο. Άλλα έλεγε πριν από μερικούς μήνες και άλλα λέει τώρα»… Πώς σχολιάζετε τις δηλώσεις του κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στις ΗΠΑ, όπου είπε μεταξύ άλλων ότι «στην Ελλάδα υπάρχει ένας μεγάλος κίνδυνος, η Χρυσή

Αυγή, που είναι ένα κόμμα νεοναζιστών και αντισημιτών»; «Ο κ. Τσίπρας πέρασε ωκεανούς, αλλά τη Χρυσή Αυγή δεν την ξέχασε. Ίσως αυτό να οφείλεται και σε μικροπολιτικό κίνητρο, καθώς σε πρόσφατη δημοσκόπηση προέκυψε ότι τη μεγαλύτερη διαρροή ψηφοφόρων του την έχει προς τη Χρυσή Αυγή. Συγκεκριμένα, 7,5%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ποσοστό που πήρε στις εκλογές δεν προέρχεται από αριστερούς. Ο κόσμος βλέπει πλέον ότι ο Τσίπρας είναι “μαϊμού αντιμνημονιακός” και ασφαλώς τον εγκαταλείπουν. Και εμείς βλέπουμε έναν κίνδυνο που προέρχεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς είναι μετεξέλιξη του ΚΚΕ Εσωτερικού, που ήθελε αυτονόμηση της Μακεδονίας και της Θράκης και ξεπουλούσε κομμάτια της πατρίδας. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι οι ληστές με τα μαύρα σχετίζονταν με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ». Πώς είδατε τη συνάντηση Τσίπρα-Σόιμπλε; «Κοιτάξτε, “τα βρήκαν” οι άνθρωποι, όλα κύλησαν ομαλά μεταξύ τους και βρήκαν μάλιστα και ένα απόλυτα κοινό σημείο επαφής: και οι δύο αγωνιούν για την άνοδο της Χρυσής Αυγής». Εσείς θα επιδιώξετε συναντήσεις με πολιτικούς ή άλλους ισχυρούς παράγοντες της πολιτικής στο εξωτερικό; Αλήθεια, εκτός Ελλάδας έχετε φίλους; « Έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Χρυσή Αυγή παράγοντες από ένα μεγάλο κράτος, αλλά δεν νομίζω ότι σήμερα η Χρυσή Αυγή είναι σε θέση να συζητάει με αυτούς. Θα συζητήσουμε με παράγοντες εκτός Ελλάδας όταν θα είμαστε

Είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε όλους τους ξένους παράγοντες που μας πλησιάζουν. Δεν θέλω να υπογράψω κανένα γραμμάτιο, που να με κρατάει μελλοντικά.

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:58 μ.μ. Page 99

κ. Καμμένος είναι ο μόνος κατά τεκμήριο συνεργάτης των ναζιστών στην Ελλάδα..».

«Δεν υπάρχει νούμερο δύο στη Χρυσή Αυγή. Και σε καμία περίπτωση δεν είναι η σύζυγός μου. Η σύζυγός μου δεν είναι καν μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου», λέει στον Σωτήρη Μπότσαρη ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής. αρκετά δυνατοί για να έχουμε λόγο στα δημόσια πράγματα της χώρας». Αυτό το λέτε για πρώτη φορά. Πώς έγινε αυτή η προσέγγιση που μας αναφέρετε; «Ναι. Το λέω για πρώτη φορά. Η κρούση έγινε μέσω εκκλησιαστικών παραγόντων»... Τον πιέζω να μου αποκαλύψει ποια είναι η μεγάλη χώρα που προσέγγισε τη Χρυσή Αυγή, αλλά ο κ. Μιχαλολιάκος δεν επιθυμεί να αποκαλύψει περισσότερα προς το παρόν. Το μυαλό μου πηγαίνει προς διάφορες κατευθύνσεις, αλλά είναι ανένδοτος: «Δεν μπορώ να σας πω, βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει…». Τον ρωτώ εάν, παρ’ όλα αυτά, βλέπει με θετικό μάτι αυτή την προσέγγιση. «Δεν βλέπουμε τίποτα θετικά ακόμη. Περιμένουμε και βλέπουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε όλους τους ξένους. Τώρα που ανεβαίνουμε δεν θέλουμε καμία βοήθεια. Όταν ανέβουμε το ξανασυζητάμε. Δεν θέλω να υπογράψω κανένα γραμμάτιο που να με κρατάει μελλοντικά…». Ο Νίκος Μιχαλολιάκος μου εκμυστηρεύεται ότι βλέπει με συμπάθεια τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος «κοντράρει γερά τους μνημονιακούς κύκλους της Ευρώπης και λέει τα πράγματα με το όνομά τους». Του επισημαίνω, όμως, ότι ο Μπερλουσκόνι εκπροσωπεί το μεγάλο κεφάλαιο στην Ιταλία, είναι καναλάρχης, και σίγουρα δεν είναι φανατικός εθνικιστής… «Αυτό είναι αλήθεια και μας ενοχλεί η πορεία του, αλλά στα οικονομικά και πολιτικά θέματα της Ευρώπης σήμερα, ο Μπερλουσκόνι είναι ο μόνος που λέει κάποιες αλήθειες».

Με εθνικιστικά κόμματα του εξωτερικού έχετε επαφές; «Όχι, δεν έχουμε καμία επαφή με κόμματα. Επικοινωνούμε μόνο με μεμονωμένα πρόσωπα, τα οποία έχουν δει με πολύ μεγάλη χαρά την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Για παράδειγμα, το εθνικιστικό κόμμα της Γερμανίας λέει ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες… Θα μπορούσαμε να είχαμε καμία επαφή μαζί τους; Φυσικά και όχι». Πρόσφατα, στην εκπομπή «Χωρίς Αναισθητικό» του Γιώργου Τράγκα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Καραγιαννίδης τόνισε ότι αποτελεί πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ η έξοδος της χώρας μας από το ΝΑΤΟ. Η δική σας θέση ποια είναι; «Η αλήθεια είναι ότι σήμερα το ΝΑΤΟ δεν προσφέρει τίποτα στην Ελλάδα. Ουσιαστικά, το ΝΑΤΟ δεν υφίσταται. Εμείς θα διαπραγματευόμασταν τη θέση και τη στάση της χώρας μας. Είναι ένα πολύ λεπτό θέμα». Υπογράφοντας την πρόταση Καμμένου για τη σύσταση προανακριτικής, μήπως με αυτόν τον τρόπο δείχνετε ότι «συμπορεύεστε» σε κάποια θέματα, ή αφήνετε ένα ανοιχτό παράθυρο μελλοντικής συνεργασίας μεταξύ των δύο κομμάτων; «Φυσικά και όχι. Εμείς υπογράψαμε την πρόταση του κ. Καμμένου για την παραπομπή των κυρίων Παπαδήμου και Παπανδρέου, για να γίνει προανακριτική και τίποτε περισσότερο. Όμως, ο πρόεδρος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων συμπεριφέρεται κάπως περίεργα πολιτικά. Βγήκε σε εκπομπή του κ. Πρετεντέρη και είπε ότι η Χρυσή Αυγή είναι κόμμα ναζιστικό. Συνεπώς, προκύπτει ότι καθ’ ομολογίαν του, ο

Πάμε στην πολιτική σκηνή. Ανησυχείτε ότι η άνοδος της Χρυσής Αυγής μπορεί να είναι πρόσκαιρη, να πρόκειται για μια «φωτοβολίδα», για μια μόδα που γρήγορα θα περάσει; «Είναι μόδα η Χρυσή Αυγή αυτήν τη στιγμή που μιλάμε. Το αν θα είναι φωτοβολίδα ή όχι θα εξαρτηθεί από εμάς. Εάν εμείς θα φανούμε αντάξιοι των περιστάσεων θα το δούμε στο μέλλον. Αυτό που θέλω εγώ, είναι η Χρυσή Αυγή να αντέξει στο χρόνο, να υπάρχει ένα σταθερό εθνικιστικό κίνημα στην Ελλάδα, διότι ο εθνικισμός έχει πολιτικές βάσεις σε αυτήν τη χώρα». Πολλοί είναι εκείνοι που λένε πως η Χρυσή Αυγή δεν προβαίνει σε δυναμικές κινητοποιήσεις κατά των Γερμανών στην Ελλάδα. Εσείς θεωρείτε π.χ. ότι η Ελλάδα βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό γερμανική κατοχή; «Εμείς επανειλημμένα έχουμε διαμαρτυρηθεί κατά της γερμανικής πολιτικής. Σήμερα η Ελλάδα δεν βρίσκεται υπό στρατιωτική κατοχή, αλλά υπό οικονομική κατοχή και θα έλεγα ότι αυτό είναι χειρότερο. Διότι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

▲ ▲

Η Λίστα Λαγκάρντ έχει αλλοιωθεί έξι φορές. Είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο, που είναι άμεσα συνδεδεμένο και με το μνημόνιο. Κρατάμε τα χαρτιά μας κλειστά.

Πώς σκοπεύετε τώρα να κινηθείτε στο θέμα της Προανακριτικής Επιτροπής αναφορικά με τη Λίστα Λαγκάρντ; «Κρύβουμε πάρα πολλές εκπλήξεις. Ένα θα σας πω μόνο: η Λίστα Λαγκάρντ έχει αλλοιωθεί έξι φορές. Κρατάμε τα χαρτιά μας κλειστά. Είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο, που είναι άμεσα συνδεδεμένο και με το μνημόνιο και με πολλά από τα εσωκομματικά θέματα του ΠΑΣΟΚ. Είναι ντροπή που ο ΣΥΡΙΖΑ κάλυψε τον Παπανδρέου και η ΝΔ τον Βενιζέλο». Αλλάζω την κουβέντα και περνάω στα οικονομικά. Όχι της χώρας, αλλά των κομμάτων. Άλλωστε τον τελευταίο καιρό, πολλές φορές έχει γίνει θέμα συζήτησης η χρηματοδότηση των κομμάτων, η ανάγκη διαφάνειας των πηγών χρηματοδότησης ενός κόμματος, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που πολιτικοί αντίπαλοι της Χρυσής Αυγής έχουν αφήσει υπόνοιες για «κρυφούς χρηματοδότες» του κόμματός του. «Δεν έχουμε κανέναν “κρυφό” χρηματοδότη. Το λέω κατηγορηματικά. Το μόνο που πήραμε ήταν η εκλογική επιδότηση, που δόθηκε σε όλα τα κόμματα. Εμείς πήραμε περίπου 600.000 ευρώ και από αυτά δεν έχουμε ξοδέψει ούτε τα μισά. Έχουμε ελάχιστα επαγγελματικά στελέχη, γιατί λειτουργούμε κατά βάση με εθελοντές σε όλη τη χώρα. Κανένα γραφείο μας στην Ελλάδα δεν έχει υπάλληλο». Ο Νίκος Μιχαλολιάκος αποκαλύπτει μάλιστα ότι πρόσφατα πέρασε και από φορολογικό έλεγχο από δύο ορκωτούς λογιστές που τον ήλεγχαν για πέντε ώρες και δεν βρήκαν τίποτε. «Λένε για μένα ότι είμαι ένας εύπορος άνθρωπος, λένε ότι έχω στην κατοχή μου οκτώ ακίνητα, μεταξύ των οποίων μια παλαιά μονοκατοικία με καταστήματα στην οδό Φιλολάου, που έχω μαζί με τα αδέλφια και τη μητέρα μου. Τα όσα λέγονται δεν έχουν ίχνος αληθείας».

Φεβρουάριος 2013

crash 99

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:58 μ.μ. Page 100

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

πολεμήσαμε τον εχθρό, ενώ σήμερα είμαστε εθελοντές υπό κατοχή». Εσείς θα συναντούσατε κάποιον Γερμανό επίτροπο, όπως τον κ. Ράιχενμπαχ ή τον κ. Φούχτελ; «Δεν έχω κανένα λόγο να συναντήσω κάποιον στην πατρίδα μου, ο οποίος θέλει να είναι επίτροπος και να επιβάλει τις απόψεις του».

«Είναι αλήθεια, στα νέα γραφεία μας μόνο ένα φάντασμα θα μπορούσε να μπει χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι», λέει ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής

Κάνω μια παρένθεση. Ακούγεται έντονα η θεωρία περί «προσπάθειας αποπροσανατολισμού των Ελλήνων από το μνημόνιο», ή ακόμη και για «αποσταθεροποίηση της χώρας», μέσω πράξεων βίας, όπως π.χ. αυτές που έγιναν τελευταία με τις επιθέσεις σε σπίτια δημοσιογράφων, συγγενών πολιτικών, αλλά και με σφαίρες στα γραφεία της ΝΔ. Πώς το σχολιάζετε; «Η αποσταθεροποίηση ξεκίνησε από το 2008, τότε που τα γεγονότα δημιουργήθηκαν και υποκινήθηκαν από κάποιους που ήθελαν την πλήρη αποσταθεροποίηση της Ελλάδας. Το γνώριζαν οι πάντες και φυσικά η ΝΔ, που ήταν στα ηνία της χώρας. Μάλιστα, τότε, το γνωρίζω πολύ καλά, υπήρχε σκέψη για άμεση καταστολή των επεισοδίων, γεγονός που προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις μέσα στον ίδιο τον κρατικό μηχανισμό. Ανυπακοή από τον κρατικό μηχανισμό. Πιο συγκεκριμένα, αντέδρασαν αξιωματικοί του στρατού και είπαν όχι στην πρόταση να κατέβει ο στρατός στους δρόμους».

βάσει του σχετικού νόμου που τους επιτρέπει την οπλοφορία».

ψίας. Ακόμη και με αριστερούς. Δεν θέλω βέβαια να πω τα ονόματα, μην κάψω τους ανθρώπους».

Πολιτικοί σας αντίπαλοι λένε ότι με την ΕΛ.ΑΣ. διατηρείτε πολύ καλές σχέσεις. Ότι πολλοί αστυνομικοί, δηλαδή, σήμερα είναι υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής… «Φίλους μπορεί να έχουμε, αλλά μόνο με αυτήν την έννοια. Κοιτάξτε να δείτε... Στην αστυνομία υπάρχουν πάρα πολύ άνθρωποι που υποστηρίζουν και ψηφίζουν τη Χρυσή Αυγή, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά δεν υπάρχει κάποια οργάνωση ή κάποιο συνδικαλιστικό όργανο της Χρυσής Αυγής».

Χαιρετιόσαστε και με τους βουλευτές του ΚΚΕ; «Με βουλευτές του ΚΚΕ δεν έχει τύχει να χαιρετηθούμε. Είναι τόσο λίγοι εξάλλου… Αυτό που έχω δει, όμως, είναι να είναι μέσα στο χαμόγελο και τη γλύκα βουλευτές του ΚΚΕ με τον υπουργό Οικονομικών, τον κ. Στουρνάρα. Και το θεωρώ φυσιολογικό, διότι ο κ. Στουρνάρας από Κνίτης έγινε τραπεζίτης».

Πιστεύετε ότι και σήμερα υπάρχουν κάποιοι που θα επεδίωκαν μία ανάλογη κατάσταση; «Υπάρχει φόβος για κάτι τέτοιο, καθώς οι επιθέσεις είναι πολλές και ανεξέλεγκτες και είμαστε σε ετοιμότητα».

Ιδεολογικά, είστε πιο κοντά με τον πρώην δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο ή με τον έτερο χουντικό, Ιωαννίδη; «Με κανέναν από τους δύο. Είναι παρελθόν».

Φοβάστε ότι εσείς προσωπικά και γενικά τα στελέχη της Χρυσής Αυγής αποτελείτε στόχους τρομοκρατών και άλλων που θέλουν να δημιουργήσουν αποσταθεροποιητικές τάσεις στη χώρα; «Το ότι είμαστε στόχος είναι γεγονός». Έχετε λάβει μέτρα προστασίας; «Φυσικά, όσο μπορούμε. Έχουμε όλα τα προβλεπόμενα από το νόμο. Έχουμε κάποιους αστυνομικούς για προστασία. Δυστυχώς, όμως, έχω μόνον εγώ πέντε αστυνομικούς. Κανένας βουλευτής μας ή άλλο στέλεχος, ενώ είναι στόχοι, δεν έχουν αστυνομικούς. Επίσης, φυλάσσεται το σπίτι μου». Έχετε ένοπλες ομάδες; «Όχι βέβαια, σε καμία περίπτωση». Οπλοφορείτε, κ. Μιχαλολιάκο; «Όχι, δεν οπλοφορώ, ούτε έχω άδεια οπλοφορίας». Οι βουλευτές σας οπλοφορούν; «Ναι, κάποιοι βουλευτές μας έχουν πάρει όπλα, 100 crash Φεβρουάριος 2013

Και στο στρατό έχετε πολλούς φίλους; «Φυσικά και έχουμε. Έχουμε υποστηρίξει τα συμφέροντα των στρατιωτικών και συνεχώς αυξάνονται τα στελέχη του στρατού που έρχονται κοντά μας. Όσο πιο χαμηλοί είναι οι βαθμοί τόσο πιο πολλοί είναι οι Χρυσαυγίτες μέσα στο στράτευμα και είναι λογικό, διότι για τα γαλόνια κάποιοι πουλάνε και την ψυχή τους».

Πώς βλέπετε το καθεστώς του Ι. Μεταξά; «Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε πολλά θετικά στοιχεία, αλλά με κάποιες κινήσεις του σε εξωτερικά θέματα δεν συμφωνώ. Όπως, για παράδειγμα, ήταν υπέρ της ελληνοτουρκικής φιλίας, όπως και ο Βενιζέλος. Με αυτό δεν συμφωνώ. Και αποδείχθηκε ότι ήταν και λάθος πολιτική». Μπορεί στην αστυνομία και στο στρατό -όπως υποστηρίζει ο ίδιος ο κ. Μιχαλολιάκος- να έχει πολλούς φίλους η Χρυσή Αυγή, στην ελληνική κοινωνία επίσης -σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- αλλά στη Βουλή τι γίνεται; Εκεί έχουν φίλους; «Κοιτάξτε… Εμείς δεν πάμε στο καφενείο της Βουλής. Έχει απαγορευτεί στους βουλευτές της Χρυσής Αυγής να πηγαίνουν στο καφενείο και στο εστιατόριο της Βουλής. Εμείς τρώμε σε ταπεράκια… Όμως στους διαδρόμους της Βουλής μιλάμε με πολλούς βουλευτές, χαιρετιόμαστε διά χειρα-

Με τον κ. Τατσόπουλο του ΣΥΡΙΖΑ έχετε μιλήσει ποτέ στους διαδρόμους της Βουλής; Σας ρωτώ γιατί είναι ένας από τους πλέον επικριτικούς απέναντι στη Χρυσή Αυγή… «Δεν τον ξέρω τον άνθρωπο. Αυτός μέσω του Ίντερνετ μας υβρίζει, εμείς δεν του απαντάμε. Εμείς δεν είχαμε πει ποτέ ότι είναι ομοφυλόφιλος ο άνθρωπος. Από εκεί και πέρα είναι γενικά προκλητικός. Μπορεί να έχει επιλέξει την πρόκληση για την προβολή του. Μάλιστα, κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ έλεγε σε βουλευτή της Χρυσής Αυγής ότι ο κ. Τατσόπουλος δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας ότι φέρνει σε δύσκολη θέση ολόκληρο το κόμμα». Πολλοί είναι εκείνοι που λένε ότι νούμερο δύο του κόμματός σας είναι η σύζυγός σας. Ισχύει κάτι τέτοιο; «Δεν υπάρχει νούμερο δύο στη Χρυσή Αυγή. Και σε καμία περίπτωση δεν είναι η σύζυγός μου. Η σύζυγός μου δεν είναι καν μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του Λαϊκού Συνδέσμου». Στο σπίτι όταν είστε οι δυο σας, σας συμβουλεύει σε κάποιες κινήσεις σας; «Είμαι παντρεμένος 25 χρόνια. Την άποψή της μου τη λέει, αλλά δεν την ακούω πάντα. Δεν τη συμβουλεύομαι, αλλά, απλώς, ακούω την άποψή της. Προσπαθώ να μην επηρεάζομαι από κανέναν». Σκέπτεστε με το πέρασμα του χρόνου η Χρυσή Αυγή να «ανοίξει» προς το ευρύ κοινό, να μην δέχεται αυστηρώς και μόνον εθνικιστές; «Στην εκκλησία πηγαίνουν πολλοί, στο Ιερό, όμως, μπαίνουν λίγοι».

Όσο πιο χαμηλοί είναι οι βαθμοί τόσο πιο πολλοί είναι οι Χρυσαυγίτες μέσα στο στράτευμα και είναι λογικό, διότι για τα γαλόνια κάποιοι πουλάνε και την ψυχή τους

096_101_Mixaloliakos 01/02/2013 6:58 μ.μ. Page 101

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:47 μ.μ. Page 102

CRASHάζ Ρεπορτ

Στελέχη της Κουμουνδούρου

Οι «ΣχEΣειΣ ΣτΟΡγHΣ»

του ΣYΡιζα με τα ΣΚOπια

O

του Κώστα Αργυρίου κη, μειονότητες- φαίνεται ότι εξακολουθεί να φορά το αμπέχονο του διαδηλωτή και στα χέρια τους τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ κρατούν τα στειλιάρια των πανό, που διαδηλώνουν την αλληλεγγύη στους όποιους αδικημένους, και όχι τη γαλανόλευκη. Στελέχη που βρέθηκαν από τους δρόμους στη Βουλή και έτσι οι απόψεις τους απέκτησαν βαρύτητα πολλαπλάσια από αυτή που είχαν μέχρι χθες. Αγνοώντας ότι η διαχείριση της νέας τους θέσης απαιτεί σοβαρότητα και επιβάλλει προσοχή, κάνουν δηλώσεις ακόμα και σε ξένα μέσα ενημέρωσης, προσφέροντας όπλα σε άσπονδους γείτονες και δεδηλωμένους εχθρούς. Με το Σκοπιανό να βρίσκεται σε πραγματικά κρίσιμο σημείο, την Ελλάδα αποδυναμωμένη από διεθνή ερείσματα και με μεγάλα συμφέροντα να θεωρούν ότι μπορούν να επιβάλουν στη χώρα μας αποφάσεις ενάντια στις εθνικές μας θέσεις, οι μέχρι χθες «Σχέσεις Στοργής» του ΣΥΡΙΖΑ με τους Σκοπιανούς μπορεί να οδηγήσουν σε «Ολέθρια Σχέση» .

▲ ▲

ι σκελετοί στην ντουλάπα της ελληνικής πολιτικής είναι πολλοί. Στην γκαρνταρόμπα του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να υπάρχουν ρούχα και αξεσουάρ που έχουν ξεμείνει από την εποχή που το μέγεθος που του ταίριαζε ήταν το small. Στη νέα εποχή, που το κόμμα φορά το casual sic κοστούμι της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τα μεγέθη είναι large, με δυσκολία χωρούν στις υπάρχουσες ντουλάπες και σε πολλούς το νέο, μεγαλύτερο νούμερο δεν «πέφτει» καθόλου καλά. Τα κασκόλ και οι κουκούλες της νεανικής περιόδου εμφανίζονται όλο και συχνότερα, δημιουργώντας ζητήματα που ξεπερνούν κατά πολύ την ενδυματολογική εικόνα που εμφανίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Πίσω από το «φαίνεσθαι» υπάρχει το «είναι», που δεν ταιριάζει σε κόμμα που θέλει να εκφράσει όχι πια μειονοτικές ομάδες και αριστερές φράξιες αλλά ένα ολόκληρο έθνος. Η θέση του κόμματος στα εθνικά -Σκοπιανό, Θρά-

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:47 μ.μ. Page 103

τορπιλίζουν τις ελληνικές θέσεις στο Σκοπιανό

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:47 μ.μ. Page 104

«Αιτία γι’ αυτό που συμβαίνει με το όνομα είναι τα συμφέροντα των Ελλήνων καπιταλιστών στη Μακεδονία. Το όνομα συνιστά απλώς άλλοθι και χρησιμοποιείται ως προκάλυμμα» έχει αναφέρει πρόσφατα η κ. Ιωάννα Γαϊτάκη. ▲ ▲

Όταν πριν από περίπου 2 μήνες η βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ Ιωάννα Γαϊτάνη με συνέντευξή της στην εφημερίδα «Nova Makedonija» επέρριπτε ολοκληρωτικά τις ευθύνες στην ελληνική πλευρά για το αδιέξοδο στο Σκοπιανό, δεν ήταν λίγα τα στελέχη στην Πλατεία Κουμουνδούρου που από τη μια στιγμή στην άλλη «ένιωσαν το βάρος του παρελθόντος να τους συνθλίβει την πλάτη». Τι και αν ο ΣΥΡΙΖΑ, στο επίσημο προεκλογικό του πρόγραμμα, τασσόταν υπέρ μιας «αμοιβαία αποδεκτής λύσης στη διαφορά για το όνομα της ΠΓΔΜ στο πλαίσιο του ΟΗΕ, λύση σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις», αποφεύγοντας «όπως ο διάβολος το λιβάνι» οποιαδήποτε αναφορά στη λέξη «Μακεδονία»... Οι σχέσεις στοργής και αλληλεγγύης ορισμένων συνιστωσών του αλλά και κάμποσων ακόμη κομματικών του παραγόντων με τη σκοπιανή προπαγάνδα δύσκολα θα μπορούσαν να κρατηθούν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Πόσω μάλλον όταν μέσα σε μία μόλις τριετία ο ΣΥΡΙΖΑ εκτινάχθηκε από το 4% στο 27%, αναγκάζοντας τις κάθε λογής πολιτικές φράξιες και ομάδες που κινούνται εντός του, αρχικά να βγουν από το «καβούκι» τους και εν συνεχεία να εξωτερικεύσουν τις θέσεις και τις απόψεις τους. Μία διαδικασία που όχι μόνο τραυμάτισε το πολιτικό προφίλ του κόμματος της αξιωματικής, πλέον, αντιπολίτευσης, αλλά είχε και σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία εντυπώσεων σε μια σειρά από θέματα που άπτονται της εξωτερικής μας πολιτικής και των εθνικών μας συμφερόντων.

104 crash Φεβρουάριος 2013

Στην πρώτη σελίδα της σκοπιανής εφημερίδας «πρωταγωνίστησε» η κυρία Ιωάννα Γαϊτάκη Η αναγνώριση «ξένων μειονοτήτων στην Ελλάδα», η άμεση και χωρίς όρους και προϋποθέσεις νομιμοποίηση του συνόλου των παράνομων μεταναστών στη χώρα μας, η περαιτέρω περικοπή των ήδη πενιχρών αμυντικών δαπανών, το άνοιγμα σε μουσουλμανικές εθνικιστικές οργανώσεις που δρουν στη Βόρεια Ελλάδα και ευαγγελίζονται την ανεξαρτησία της Δυτ. Θράκης ή ακόμη και την ένωσή της με την Τουρκία, είναι μερικές μόνον από τις απόψεις που υιοθετούν στελέχη αλλά και πολιτικές συνιστώσες που συναποτελούν τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί όμως που το τελευταίο χρονικό διάστημα φαίνεται να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον όλων αυτών των πολιτικών ομάδων είναι αδιαμφισβήτητα το Σκοπιανό και η αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα «Μακεδονία». Το γεγονός εξάλλου ότι την ίδια χρονική περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη μία ακόμη

πρωτοβουλία του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για το Σκοπιανό, Μάθιου Νίμιτς, έχει σαν αποτέλεσμα ορισμένα από τα παραπάνω στελέχη να «απασφαλίσουν», τορπιλίζοντας όχι μόνο με δηλώσεις τους, αλλά και με συγκεκριμένες ενέργειες τις ελληνικές προσπάθειες για την εξεύρεση μόνιμης λύσης στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, που θα «φρενάρει» όμως ταυτόχρονα και τις αλυτρωτικές διαθέσεις των βόρειων γειτόνων μας. Αλυτρωτικές διαθέσεις ωστόσο τις οποίες φαίνεται πως για ορισμένους που δρουν μέσα στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ είναι απόλυτα δικαιολογημένες επιδιώξεις, αν κρίνουμε από το γεγονός πως, προχωρώντας ένα ακόμη βήμα παραπέρα, δεν διστάζουν να κατηγορήσουν δημόσια και με δηλώσεις σε εφημερίδες και ΜΜΕ τη χώρα μας για εθνικισμό και επιθετικότητα. Τώρα, βεβαίως, πώς είναι δυνατόν μία χώ-

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:48 μ.μ. Page 105

«Όταν επικρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα υιοθετηθεί άλλη εξωτερική πολιτική, η οποία δεν θα έχει καμία σχέση με την εθνικιστική που επικρατεί έως και σήμερα» έχει πει ο Νάσος Θεοδωρίδης, στέλεχος του κόμματος, στο κρατικό κανάλι των Σκοπίων

ρα που δεν διεκδικεί τίποτα και από κανέναν να κατηγορείται για εθνικισμό και επεκτατικότητα και μία άλλη, της οποίας η πολιτική ηγεσία κυκλοφορεί επίσημα μέχρι και χάρτες που δείχνουν τα σύνορα των Σκοπίων στα Τέμπη, να απολαμβάνει τη στήριξη όλων αυτών των, υποτίθεται, αντι-ιμπεριαλιστών και διεθνιστών, μάλλον μόνον οι ίδιοι είναι σε θέση να το απαντήσουν. «Το πρόβλημα δεν έγκειται μόνο στην ονομασία. Εάν τα πράγματα είχαν έτσι και εάν ήταν τόσο απλά, τότε δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Πίσω από το ζήτημα της ονομασίας υπάρχει η επέκταση της οικονομίας της Ελλάδας. Η Ελλάδα επιχειρεί να καταστεί υπερδύναμη στα Βαλκάνια και να επεκταθεί σε όλη την περιοχή της Βαλκανικής Χερσονήσου. »Αιτία γι’ αυτό που συμβαίνει με το όνομα είναι τα συμφέροντα των Ελλήνων καπιταλιστών στη Μακεδονία. Το όνομα συνιστά

απλώς άλλοθι και χρησιμοποιείται ως προκάλυμμα προκειμένου να καλυφθούν άλλα πράγματα που συμβαίνουν» ανέφερε χαρακτηριστικά στις πρόσφατες δηλώσεις της η κ. Ιωάννα Γαϊτάκη, εκ της τροτσκιστικής συνιστώσας Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ) ορμώμενη. Πρόκειται για τη συνιστώσα εκείνη που σε πρόσφατο άρθρο της είχε φθάσει μέχρι του σημείου να κατηγορεί την πολιτική της χώρας μας στο θέμα του ονόματος των Σκοπίων, ως απόρροια της «επιθετικότητας του ελληνικού εθνικισμού».

Το Σκοπιανό α λα ΣΥΡΙΖΑ Τον ίδιο «ελληνικό εθνικισμό», αλλά και διακρίσεις εις βάρος «Μακεδόνων προσφύγων» εντόπισε άλλωστε κατά τον περασμένο Οκτώβριο και ένα άλλο, επίσης σχετικά προβεβλημένο, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο λόγος για το στέλεχος της Επιτροπής Δι-

▲ ▲

Οι σχέσεις αλληλεγγύης ορισμένων συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ με τη σκοπιανή προπαγάνδα ναρκοθετούν τις ελληνικές προσπάθειες για την εξεύρεση μιας μόνιμης λύσης στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων

καιωμάτων Νάσο Θεοδωρίδη, ο οποίος, επιλέγοντας το κρατικό κανάλι των Σκοπίων για να εξωτερικεύσει τις απόψεις του, προκάλεσε την ευχάριστη έκπληξη της δημοσιογράφου, ανακοινώνοντας πως όταν «επικρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ θα υιοθετηθεί άλλη εξωτερική πολιτική, η οποία δεν θα έχει καμία σχέση με την εθνικιστική που επικρατεί έως και σήμερα». Όσο για τους… «Μακεδόνες πρόσφυγες», ο κ. Θεοδωρίδης καθησύχασε τους πάντες στη γείτονα χώρα, προαναγγέλλοντας πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα βάλει ένα τέλος στη διάκριση που υφίστανται όλοι αυτοί «που θέλουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα και δεν τους αφήνει το κράτος». Δεν παρέλειψε μάλιστα στο ζήτημα του ονόματος να εκφράσει την πίστη του ότι κάποια στιγμή «θα βρεθεί λύση που θα ικανοποιεί και τους πολίτες της Μακεδονίας», όπως χωρίς σεβασμό στην εθνική θέση για την ονομασία αποκάλεσε τη FYROM. Οι αβάντες στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης προς τους Σκοπιανούς όμως δεν εξαντλούνται μόνο σε λεκτικό επίπεδο, αλλά προχώρησαν και σε επίδειξη έμπρακτης συμπαράστασης στους Σκοπιανούς, υιοθετώντας βέβαια και τα αιτήματά τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, τα τελευταία χρόνια στελέχη της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ έχουν λάβει μέρος ακόμη και σε πορείες που έχουν γίνει στα Σκόπια για το «δικαίωμα της ΠΓΔΜ να χρησιμοποιεί την ονομασία Μακεδονία». Προαναγγέλλοντας παλαιότερα μία από αυτές τις δράσεις, η εφημερίδα «Εποχή», επίσημο όργανο της συνιστώσας του ΣΥΡΙΦεβρουάριος 2013

crash 105

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:48 μ.μ. Page 106

crash

▲ ▲

ΖΑ, Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ) ενημέρωνε τους αναγνώστες της για τη συγκέντρωση και διαδήλωση -πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαΐου μέσα στην πόλη των Σκοπίων- «αντιεθνικιστικών και αντιμιλιταριστικών κινημάτων από Ελλάδα και Μακεδονία», μεταξύ των οποίων υπήρχαν συμμετέχοντες από την Ελλάδα αλλά και από τη νεολαία του Συνασπισμού… Σε ανάλογη εκδήλωση που είχε πραγματοποιηθεί αρκετά χρόνια νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα την ίδια ακριβώς ημερομηνία το 2008, επίσης στην πόλη των Σκοπίων και ειδικότερα στο ξενοδοχείο «Continental», οι νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ και άλλες όμορες οργανώσεις έκαναν κοινή πορεία από το ξενοδοχείο «στο Μέγαρο του Στρατού και το Μνημείο των Παιδιών Προσφύγων στο πάρκο της Γυναίκας Αγωνίστριας». Επρόκειτο για μία εκδήλωση μεταξύ των βασικών διοργανωτών, της οποίας συμπεριλαμβανόταν και η συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ «στο Κόκκινο», η οποία σκοπό είχε να εκφράσει την αντίθεσή της «στην πρόσφατη αύξηση του εθνικισμού και μιλιταρισμού στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Μακεδονίας». Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης εκδήλωσης οι νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ απαίτησαν, μεταξύ άλλων, «την αναγνώριση και την προστασία των γλωσσών των δύο χωρών, των επίσημων και των μειονοτικών», καθώς επίσης και την «ελευθερία μετακίνησης των ανθρώπων, που αφορά τόσο το άνοιγμα των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών όσο και την ελευθερία επιστροφής των πολιτικών προσφύγων στην Ελλάδα, που προς το παρόν ζουν στη Δημοκρατία της Μακεδονίας ή αλλού, ώστε να μπορούν να γυρίσουν στη χώρα απ’ όπου κατάγονται». Από τη χώρα μας στη συγκεκριμένη εκδήλωση συμμετείχαν η Αντιεθνικιστική-Αντιμιλιταριστική Πρωτοβουλία, ο Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης, Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, Μέλη της πρώην Αντιπολεμικής Αντιεθνικιστικής Συσπείρωσης, Νεολαία Συνασπισμού, ΟΚΔΕ (Σπάρτακος), Πολιτική Οργάνωση ΚΟΚΚΙΝΟ, Αυτονομία ή Βαρβαρότητα, Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, Ελευθεριακή Πρωτοβουλία Φιλοσοφικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Ανένταχτοι/τες πολίτες εναντίον του εθνικισμού. Αρκετές από τις παραπάνω φράξιες έχουν ενταχθεί υπό την ομπρέλα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η Θράκη α λα Κουμουνδούρου Να σημειώσουμε πάντως πως εκτός από το θέμα των Σκοπίων, «στην κόψη του ξυραφι106 crash Φεβρουάριος 2013

Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επισκέφθηκαν και τα γραφεία της λεγόμενης «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης», σωματείου που λειτουργεί υπό την ομπρέλα του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής, χωρίς να έχει λάβει έγκριση λειτουργίας από το επίσημο ελληνικό κράτος ού» κινούνται οι θέσεις που διατυπώνουν παράγοντες του ΣΥΡΙΖΑ και για τη Θράκη. Πρόκειται για κομματικά στελέχη και πρώην πολιτευτές που εδώ και πολλά χρόνια έχουν αναπτύξει ένα ιδιότυπο φλερτ με ακραίους εθνικιστικούς κύκλους της μουσουλμανικής μειονότητας στην Ξάνθη και την Κομοτηνή, οι οποίοι ελέγχονται από το τουρκικό προξενείο και προάγουν την τουρκική προπαγάνδα. Ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η επίσκεψη που έκαναν πριν από έναν ακριβώς χρόνο και πιο συγκεκριμένα στις 7 Ιανουαρίου 2012 στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ξάνθη εκπρόσωποι του εθνικιστικού κόμματος DEB, το οποίο ιδρύθηκε από τον Αχμέτ Σαδίκ με σκοπό να προωθήσει την ανάπτυξη τουρκικής εθνικής συνείδησης στα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, σε αγαστή συνεργασία με το τουρκικό κράτος. Από την άλλη πλευρά ωστόσο δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε και στις επισκέψεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο μειονοτικών αλλά και άλλων, στα γραφεία της λεγόμενης «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης», ενός σωματείου που χαλιναγωγείται και λειτουργεί υπό την ομπρέλα του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής, χωρίς να έχει λάβει έγκριση λειτουργίας από το επίσημο ελληνικό κράτος. Χαρακτηριστικές εξάλλου ως προς το πώς αντιλαμβάνονται την επίσημη εθνική μας πολιτική, αποτελούν οι προεκλογικές δηλώσεις

των μουσουλμάνων υποψήφιων βουλευτών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά τις πρόσφατες εκλογές. «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα που απέκτησε τη μεγαλύτερη επιτυχία. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι πια ένα μικρό κόμμα που παίρνει μέρος στην αντιπολίτευση. Είμαστε τώρα ένα κόμμα που ετοιμάζεται να σχηματίσει κυβέρνηση και που είναι έτοιμο να αλλάξει ορισμένα πράγματα στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, νομίζω ότι η άνοδος του κόμματος σε όλη την Ελλάδα θα συνεχιστεί και στην περιφέρεια της "τουρκικής" μειονότητας» σχολίαζε τότε ο υποψήφιος βουλευτής του κόμματος στο Νομό Ροδόπης, Αϊχάν Καραγιουσούφ. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ στο Νομό Ξάνθης, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, ο οποίος σε δηλώσεις του σε τουρκικά μέσα εξέφραζε την πίστη του ότι η ύπαρξη βουλευτών που προέρχονται από τη μειονότητα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «θα είναι πιο ωφέλιμη για την "τουρκική μειονότητα"». Παράλληλα, δεν παρέλειψε, καταλήγοντας, να εκφράσει και την ελπίδα του να ζήσει «την επανάληψη των εκλογών της 6ης Μαΐου, και οι τρεις φίλοι να μπούμε στην ελληνική Βουλή (σ.σ. οι υπόλοιποι μειονοτικοί βουλευτές). Οι οικονομικές δυσκολίες αποτελούν το κύριο θέμα στην ατζέντα της "τουρκικής μειονότητας"».

102-107_SYRIZA SKOPIA 01/02/2013 6:48 μ.μ. Page 107

108_113_Boridis 01/02/2013 6:38 μ.μ. Page 108

CRASHυξη Συνέντε crash

Αιχμηρά σχόλια για τον Γ. Καρατζαφέρη και το περιπετειώδες διαζύγιό

Θα ΕρΘΕι και η ΣΕιρα

ΠαΠανδρΕου να λογοδοτHΣΕι… του

Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

«Ζήτημα ηγεσίας στη Νέα Δημοκρατία προφανώς δεν τίθεται και επομένως τέτοιου είδους συζήτηση δεν υπάρχει», ξεκαθαρίζει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της γαλάζιας παράταξης με αφορμή τα δημοσιεύματα που τον θέλουν να είναι από τους πρωταγωνιστές στη μετα-Σαμαρά εποχή

108_113_Boridis 01/02/2013 6:38 μ.μ. Page 109

Η

ομιλία του στη Βουλή για τη Λίστα Λαγκάρντ επιβεβαίωσε πλήρως την επιλογή του Αντώνη Σαμαρά να τον ορίσει κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο, καθώς προσπάθησε μέσα σε λίγα λεπτά να αποδομήσει την επιχειρηματολογία του ΣΥΡΙΖΑ, με τη Βουλή τελικά να δίνει εντολή έρευνας για την ύπαρξη τυχόν ποινικών ευθυνών, μόνο για τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Με λίγα λόγια, με την παρουσία του βοήθησε να μην ποινικοποιηθεί περαιτέρω η πολιτική ζωή, κάτι βέβαια που αναγνωρίστηκε και από τον ίδιο τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Η συγκεκριμένη στάση του δεν… ξένισε κανέναν. Με προσεκτικά βήματα, που δεν έχουν καμία σχέση με το παρελθόν, κατάφερε -ειδικά μετά τη «μεταγραφή» του στη ΝΔ από τον ΛΑΟΣ- να στρέψει το ενδιαφέρον των ΜΜΕ πάνω του και ήδη το όνομά του φιγουράρει σε διάφορα δημοσιεύματα που τον θέλουν να διαδραματίζει ρόλο τα επόμενα χρόνια είτε μέσα στους κόλπους της ΝΔ είτε μέσω ενός συνασπισμού δυνάμεων, τύπου ΕΛΙΑ.

του με τον ΛΑΟΣ

ΜαΚΗΣ ΒοριδΗΣ

▲ ▲

Δηλώνει αντίθετος στην προοπτική να είναι υποψήφιος περιφερειάρχης Αττικής, αλλά και υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων

Ο Μάκης Βορίδης έγινε γνωστός όταν αποφάσισε ο Γιώργος Καρατζαφέρης να τον πάρει κοντά του. Μέχρι τότε το όνομά του στο διαδίκτυο ήταν σχεδόν… άγνωστο. Τα επόμενα όμως χρόνια, το παρελθόν του ήρθε στην «επιφάνεια» και μάλιστα αποτέλεσε σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά και «στιχομυθιών» στα social media, ειδικά όταν φωτογραφήθηκε πλάι στον Αντώνη Σαμαρά στα γραφεία της ΝΔ στη Συγγρού, σε μια εποχή που το πολιτικό σύστημα έβραζε! Ο ίδιος δεν πτοήθηκε, αφού είχε φροντίσει να χτίσει με περίτεχνο επικοινωνιακό τρόπο ένα πιο μετριοπαθές προφίλ. Οι… εθνικιστικές κορώνες έμειναν πίσω, οι ακραίες αντιλήψεις «απομονώθηκαν», ο ίδιος δε, προσπαθούσε να αποβάλει τον όρο «ακτιβιστής της δεξιάς», κάτι που άλλωστε είχε παραδεχτεί σε συνέντευξή του. Σήμερα, αργά και μεθοδικά, δίνει τον δικό του αγώνα μέσα στη Βουλή, ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, αγνοώντας -προς το παρόνόσα θετικά ή αρνητικά γράφονται για εκείνον. Ειδικά, το τελευταίο χρονικό διάστημα, εφημερίδες, ακόμη και του εξωτερικού, επισημαίνουν πως μπορεί να είναι ο «εκλεκτός» του Αντώνη Σαμαρά για την Περιφέρεια Αττικής, ακόμη και για το δημαρχιακό θώκο της Αθήνας. Και την απάντηση τη δίνει στο CRASH, ξεκαθαρίζοντας πως «δεν έχω βλέψεις ούτε για περιφερειάρχης Αττικής ούτε για δήμαρχος Αθηναίων…». Απαντώντας δε στο σενάριο πως απώτερος στόχος του είναι η ηγεσία της ΝΔ, χρησιμοποιεί το κλασικό του χαμόγελο και τονίζει: «Ζήτημα ηγεσίας στη Νέα Δημοκρατία προφανώς δεν τίθεται και επομένως τέτοιου είδους συζήτηση δεν υπάρχει…». Η συνέντευξη δόθηκε στο δικηγορικό του

108_113_Boridis 01/02/2013 6:38 μ.μ. Page 110

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

γραφείο, ημέρα που η κίνηση στο κέντρο της Αθήνας ήταν ανυπόφορη λόγω της απεργίας στο Μετρό. Ο Μάκης Βορίδης, «Άγγλος» στο ραντεβού του, δεν μάσησε τα λόγια του όταν ρωτήθηκε για τη σχέση του με τη Siemens, ειδικά με την υπογραφή του που αφορούσε τη σηματοδότηση στους σταθμούς του Μετρό: «Έπραξα σωστά. Υπήρχε ο κίνδυνος να καταγγελθεί το έργο και να είναι υποχρεωμένο το δημόσιο να επιστρέψει 425 εκατ. ευρώ, για τα οποία είχε ήδη χρηματοδοτηθεί. Πήρα την πολιτική ευθύνη όταν κάποιοι άλλοι δεν το έκαναν». Με ιδιαίτερη ευκολία αναφέρθηκε στη σχέση του με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και την αντιμετώπιση των παραδοσιακών στελεχών της ΝΔ απέναντί του, απέκρουσε τις επιθέσεις που δέχεται από τη νεολαία της γαλάζιας παράταξης, ενώ αίσθηση προκαλεί η τοποθέτησή του για το μέλλον του Γιώργου Παπανδρέου, λέγοντας πως κάποια στιγμή θα έρθει και η σειρά του να λογοδοτήσει. Ο Μάκης Βορίδης απάντησε και στις κατηγορίες του πρώην αρχηγού του, Γιώργου Καρατζαφέρη, ότι είναι για τον ΛΑΟΣ «Ιούδας, Βρούτος και Εφιάλτης», με την τοποθέτηση ότι ο «άλλος θα πρέπει να περνά τον εαυτό του για Χριστό, Καίσαρα ή Λεωνίδα», αφήνοντας να εννοηθούν πάρα πολλά. Πάντως, με τον Γιώργο Καρατζαφέρη δεν έχουν ανταλλάξει κουβέντα από την ημέρα που πήγε στη ΝΔ… Παλιότερα, η αναζήτηση του ονόματος Βορίδης στο διαδίκτυο έδειχνε φωτογραφίες από τη δράση του παρελθόντος. Σήμερα εμφανίζει έναν Ευρωπαίο Βορίδη πολιτικό να συνεντευξιάζεται σε μεγάλα δίκτυα. Άλλαξε ο Βορίδης ή άλλαξε η στάση συγκεκριμένων ΜΜΕ απέναντί του; «Νομίζω πως η έμφαση δινόταν τότε από ένα μείγμα ακτιβιστών της αριστεράς και της άκρας αριστεράς στο διαδίκτυο, που τους ενδιέφερε να τονίζουν μια συγκεκριμένη πτυχή του παρελθόντος και να μην δίνουν σημασία στο πώς κανείς εξελίσσεται και το τι λέει πολιτικά σήμερα, αλλά προτιμούσαν να συζητούν για το τι γινόταν 30 χρόνια πίσω. Σταδιακά, φαντάζομαι και εξαιτίας του γεγονότος της βουλευτικής μου εκλογής, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος πως τώρα είμαι στη ΝΔ και κοινοβουλευτικός της, μάλιστα, εκπρόσωπος, μοιραία, εκ των πραγμάτων, δίνουν πολύ μεγαλύτερη σημασία στο τι είναι εκείνο που λέω και κάνω σήμερα από το τι γινόταν όταν ήμουν φοιτητής». Διαβάζεις στο Internet; «Όχι πολύ».

Δηλαδή, διαβάζεις εφημερίδες μόνο, ή… «Να πω την αλήθεια... Διαβάζω ό,τι προφταίνω να διαβάσω, γιατί δεν ασχολούμαι με το μιντιακό περιβάλλον. Κυρίως διαβάζω νομοσχέδια το τελευταίο χρονικό διάστημα…». Αν κάποιος σου πει «Μάκη, σε είδαμε εκεί…» ή «αυτό γράφει για σένα ο τάδε εκδότης»; «Θεωρώ ότι από κάποιο σημείο δημόσιας εκθέσεως και μετά, που σε έναν ορισμένο βαθμό είναι 110 crash Φεβρουάριος 2013

αναπόφευκτο, δεν εκτίθεμαι στο δημόσιο χώρο παρά μόνο στο βαθμό που είναι αναγκαίο για να κάνω πολιτική εκπροσώπηση. Δηλαδή, είτε μιλώ στη Βουλή είτε σε πολιτικές εκπομπές αυτό είναι και δεν υπάρχει τίποτε άλλο, αλλά, όταν έχεις μιας τέτοιας έντασης δημόσια έκθεση, κάποιος θα γράψει κάτι και δεν μπορείς να το σταματήσεις και θεωρώ ότι ο πολιτικός θα πρέπει να είναι και εξοικειωμένος με αυτό. Δηλαδή, δεν μπορεί ούτε να στενοχωριέσαι πολύ ούτε και να χαίρεσαι πολύ. Όλα τα λαμβάνεις υπόψη σου, αλλά, κυρίως, το σημαντικό είναι να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου, με τις ιδέες σου και με το πώς αυτές προχωρούν». Ναι, αλλά ορισμένοι, μετά τη θητεία σου ως υπουργός Υποδομών και Δικτύων, σε αναφέρουν σαν «άνθρωπο των εργολάβων», ερμηνεύοντας έτσι και την ευνοϊκή μεταχείριση από τα ΜΜΕ. Εσύ, πώς την ερμηνεύεις; «Αυτός ο κίνδυνος ελλοχεύει για κάθε υπουργό Υποδομών, υπό την έννοια ότι εκ των καθηκόντων του έχει ως αντισυμβαλλομένους του μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες, γιατί αυτές αναλαμβάνουν να κάνουν τα δημόσια έργα. Επομένως, η θέση του είναι τέτοια που του επιβάλλει να ομιλεί με τους αντισυμβαλλομένους του ελληνικού δημοσίου, προφανώς, από μια σκοπιά προάσπισης των συμφερόντων του. Τώρα, αυτό σε καθιστά εύκολο στόχο, γιατί, αφού μιλάς με τις εργοληπτικές εταιρείες…». Ναι, αλλά είπαν ότι για τις επεκτάσεις του Μετρό που επρόκειτο να γίνουν, επέλεξες τη Siemens, την οποία είχες χτυπήσει άγρια. «Λοιπόν, η σύμβαση αυτή ήταν υπογεγραμμένη πολλά χρόνια πριν, είχε ήδη χρηματοδοτηθεί, είχε περάσει από το Ελεγκτικό Συνέδριο, είχε περάσει από ελέγχους δύο ανεξάρτητων οίκων εκτιμητών, πέρασε από την Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, χωρίς ουσιαστικές παρατηρήσεις ως προς το αν ήταν καλή ή κακή, πέρασε από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, χωρίς και πάλι παρατηρήσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, οπότε δεν καταλαβαίνω πώς θα μπορούσε να γίνει οτιδήποτε διαφορετικό, εκτός από το να προωθήσουμε την εκτέλεσή της. Γιατί, αν δεν προωθούσαμε την εκτέλεσή της -τονίζω ότι αυτή ήταν μια σύμβαση για το μηχανολογικό εξοπλισμό και τη σηματοδότηση του Μετρό, με ένα σύστημα και μια τεχνολογία που, υποχρεωτικά, είναι συμβατή με την τεχνολογία της Siemens- θα υπήρχε καθυστέρηση για λόγους πολιτικούς και όχι νομικούς ή τεχνικούς. Δηλαδή, δεν υπήρχε ελάττωμα στη σύμβαση και δεν υπήρχε δυνατότητα για άλλη λύση».

Οι σχέσεις του Μάκη Βορίδη με τον Γιάννη Στουρνάρα θεωρούνται καλές. Ο ίδιος λέει: «Αν κάνουμε αυτά που πρέπει, δεν θα ληφθούν νέα μέτρα».

Και γιατί καθυστέρησε δύο χρόνια, μέχρι να έρθει στα χέρια σου το θέμα; «Για λόγους καθαρά πολιτικούς. Γιατί υπήρχαν κάποιοι που ανησυχούσαν ότι, αν δώσουν την εντολή υπογραφής με τη Siemens, θα εκτεθούν πολιτικά. Θεωρώ, όμως, ότι ο υπουργός βρίσκεται σε μια θέση ευθύνης για να παίρνει ευθύνη, γιατί αλλιώς δεν κάνει τη δουλειά του. Καθυστερούσε, λοιπόν, το έργο και άνθρωποι -μιλάμε για εκατομμύρια άτομα- που περιμένουν να εξυπηρετηθούν απ’ αυτούς τους σταθμούς του Μετρό, όλα τα δυτικά προάστια λαϊκές γειτονιές, τονίζω- με τεράστιες οικονομικές συνέπειες για την πόλη, με μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις γιατί τώρα χρησιμοποιούν τα λεωφορεία, με κίνδυνο να καταγγελθεί το έργο και να είναι υποχρεωμένο το δημόσιο να επιστρέψει 425 εκατ. ευρώ, για τα οποία είχε ήδη χρηματοδοτηθεί. Με συγχωρείτε, αλλά πιστεύω ότι έπραξα πάρα πολύ καλά, γι’ αυτό και γι’ αυτήν τη σύμβαση δεν έχω ακούσει και κουβέντα».

Προσωπικά, δεν έχω καμιά σκέψη για την Περιφέρεια Αττικής, ούτε για το δήμο της Αθήνας. Είμαι απόλυτα αφοσιωμένος στο κοινοβουλευτικό έργο που έχω, γι’ αυτό και δεν έχω διατυπώσει κανένα τέτοιο αίτημα.

108_113_Boridis 01/02/2013 6:39 μ.μ. Page 111

Εντάξει, αν δεν έχεις υποστήριξη από τα ΜΜΕ κι αν δεν θέλεις τη θέση δημάρχου ή περιφερειάρχη, τότε μήπως δημιουργούν κάποιοι εντυπώσεις, επειδή δεν θέλουν να σε δουν, μελλοντικά, στο ψηλότερο σκαλί της κομματικής κλίμακας της ΝΔ; «Εκείνο το οποίο κάνω κάθε φορά είναι να προσπαθώ, απ’ όποια θέση ευθύνης έχω, να κάνω καλά τη δουλειά μου ως βουλευτής στην εκλογική μου περιφέρεια και η φωνή της Αττικής να ακούγεται δυνατά στα ζητήματα που ενδιαφέρουν την περιφέρεια. Και είμαι, ταυτόχρονα, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ και προσπαθώ να εκπληρώνω τα καθήκοντά μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σταματώ εκεί, γιατί τα υπόλοιπα είναι συζητήσεις που θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι είναι πολύ θεωρητικές».

Τα δημοσιεύματα σας θέλουν ακόμη και περιφερειάρχη Αττικής. Κάποιοι πιστεύουν, επίσης, ότι αποτελείτε και το αντίβαρο στον υποψήφιο της Χρυσής Αυγής για το Δήμο Αθηναίων. Κατά πόσο σας «τραβούν» αυτοί οι θώκοι; «Δεν έχω κάνει καμιά συζήτηση γι’ αυτό με κανέναν. Διαβάζω τα δημοσιεύματα, όπως κι εσείς, αποτελούν μόνον εκτιμήσεις των συντακτών τους, γι’ αυτό και δεν έχω πει για το συγκεκριμένο ζήτημα απολύτως τίποτα. Ξέρω ότι δεν έχει υπάρξει καμιά συζήτηση στο εσωτερικό του κόμματος για τα ζητήματα αυτά. Πρόσθετα, μάλιστα, πως δεν έχω, προσωπικά, καμιά σκέψη και είμαι απόλυτα αφοσιωμένος στο κοινοβουλευτικό έργο που έχω, γι’ αυτό και δεν έχω διατυπώσει κανένα τέτοιο αίτημα». Για δήμαρχος; «Είμαι κατηγορηματικός. Δεν έχω διατυπώσει κανένα τέτοιο αίτημα».

Θεωρητικές, αλλά έχουν ζυμώσεις στη βάση και σε ρωτώ επειδή γράφουν οι εφημερίδες πως ο Μάκης Βορίδης «ψήνεται» στα κοινοβουλευτικά έδρανα και με τις τελευταίες εμφανίσεις του δείχνει μια δυναμική, η οποία, ενδεχομένως, να έχει κορυφή την ηγεσία της ΝΔ, όταν ο Αντώνης Σαμαράς αποφασίσει να ορίσει διάδοχο. Είναι έτσι ή αυτή η δυναμική αποτελεί το νέο σου ρόλο στη Βουλή; «Μα, ουσιαστικά, στη ΝΔ είμαι μόλις ένα χρόνο. Για μένα το σημαντικό είναι να συμβάλω και να υπηρετήσω την προσπάθεια που κάνει η χώρα και η κυβέρνηση. Τώρα, απ’ εκεί και πέρα, ζήτημα ηγεσίας στη ΝΔ προφανώς δεν τίθεται και επομένως τέτοιου είδους συζήτηση δεν υπάρχει. Και θα πω και την εκτίμησή μου: αν η κυβέρνηση πετύχει, όπως φαντάζομαι πως θέλουν και όλοι οι Έλληνες, γιατί αυτό είναι για το καλό του τόπου, είναι προφανές ότι ο Αντώνης Σαμαράς θα παραμείνει στην ηγεσία και της ΝΔ και του τόπου για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα». Πάντως, είσαι από τους ελάχιστους, σε αντίθεση ακόμη και με κυβερνητικά στελέχη, που δεν απέκλεισε και νέα μέτρα. Γιατί αυτό; «Πιστεύω πως η συζήτηση πρέπει να φύγει από το μνημόνιο και την τρόικα, γιατί η χώρα μας έχει ένα μεγάλο πρόβλημα, που λέγεται “δημοσιονομικά ελλείμματα”. Και το πρόβλημα αυτό το έχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τώρα, λοιπόν, πρέπει κανείς να δει πώς θα το αντιμετωπίσει. Προφανώς, κανείς δεν θέλει τον “φαύλο κύκλο” των μέτρων, γιατί και ύφεση φέρνουν και δυσκολίες στον κόσμο και στερεύουν την αγορά κ.λπ. Αλλά αυτό, σε απόλυτο βαθμό, εξαρτάται από την εκπλήρωση των στόχων του προγράμματος, οι οποίοι και δεν είναι αφηρημένοι,

Αλήθεια, πώς θα αντικρίσεις τους ψηφοφόρους σου, αφού δεν παραπέμψατε τον Γιώργο Παπανδρέου για το μνημόνιο, όπως επέμενες προ μηνών; «Η συζήτηση για το τι οδήγησε στο μηχανισμό στήριξης και κάτω από ποιες συνθήκες, το έχουμε πει πως απαιτεί μια διερεύνηση των αιτίων αυτών και προφανώς θα γινόταν και μια συζήτηση για τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας εκείνης της εποχής. Αλλά, αυτό θα γίνει εν ευθέτω χρόνω. Θα έρθει και η σειρά του κ. Παπανδρέου!». Οι νεολαίοι της ΝΔ σε «κυνηγούν» επειδή τάχθηκες κατά της τροπολογίας για τη συμμετοχή φοιτητών στα συμβούλια διοίκησης των ΑΕΙ. Δεν πρέπει να τα έχεις καλά με τη νεολαία ή το σωστό για σένα υπερέχει των εντυπώσεων; «Εκείνο που είπα είναι ότι ο τρόπος εκλογής του εκπροσώπου των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ θα πρέπει να γίνεται με ενιαία καθολική ψηφοφορία και με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Δηλαδή, όχι παραταξιακά. Δεν είπα τίποτε για τους φοιτητικούς συλλόγους και για τις φοιτητικές παρατάξεις. Μπορεί, λοιπόν, μια ορισμένη μερίδα φοιτητών της ΔΑΠ να έχει διαφορετική αντίληψη απ’ αυτό που πιστεύω. Δικαίωμά τους. Εκείνο, όμως, που πρέπει να κάνουμε στο διάλογό μας είναι να συζητήσουμε για το ποιος τρόπος διασφαλίζει την αποτελεσματική, καθολική, πλήρως δημοκρατική και αξιοκρατική επιλογή του εκπροσώπου των φοιτητών, γιατί είναι στοιχείο της αναβάθμισης της λειτουργίας των ΑΕΙ. Αυτό πρέπει να συζητήσουμε κι όχι αν μας συμφέρει παραταξιακά, γιατί δεν είναι στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη σ’ αυτόν που νομοθετεί για τον τρόπο που πρέπει να λειτουργήσουν τα

▲ ▲

Επραξα πολύ καλά που υπέγραψα ως υπουργός Υποδομών τη σύμβαση για τη σηματοδότηση των σταθμών του Μετρό με τη Siemens. Πήρα την πολιτική ευθύνη όταν οι προκάτοχοί μου κρύφτηκαν.

αλλά είναι οι στόχοι της αντιμετώπισης των ελλειμμάτων. Έκλεισε ο προϋπολογισμός και είμαστε πάνω από τους στόχους και έχουμε, εξαιτίας της μείωσης των επιτοκίων, φτιάξει και ένα απόθεμα 4,1 δισ. ευρώ, το οποίο, προφανώς, θα πάει στην απόσβεση του χρέους ή θα δούμε πού αλλού μπορεί να πάει. Εάν, λοιπόν, συνεχίσουμε αυτό τον καλό δρόμο της καλής εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τότε δεν υπάρχει καμιά συζήτηση για λήψη νέων μέτρων. Αν δούμε ότι το πρόγραμμα αποκλίνει, δεν είναι το ζήτημα τι θα πει η τρόικα, αλλά εμείς τι θα κάνουμε. Θα αφήσουμε να τρέχει το δημόσιο χρέος; Εκεί, θα πρέπει να υπάρξει μια απάντηση. Και δεν έχω ακούσει ποια είναι η άλλη πολιτική. Ζητώ από τον ΣΥΡΙΖΑ να ακούσω την άλλη πολιτική. Να μου πει πώς θα αντιμετωπίσει τα ελλείμματα. Διότι κανείς δεν θέλει να κάνει μείωση μισθών και συντάξεων. Κανείς δεν θέλει να κάνει μείωση του κοινωνικού κράτους. Αλλά από πού θα βρεθούν χρήματα, αν είναι ελλειμματικός ο προϋπολογισμός, ανεξαρτήτως απ’ αυτά που μας δίνει ο χρηματοδοτικός μηχανισμός, που στην ουσία είναι οι δανειστές μας. Γιατί, δεν μπορείς να υποθέτεις ότι από κάπου θα βρέξει χρήματα! Διότι τότε λες ψέματα και κοροϊδεύεις τους ανθρώπους. Κι αυτό είναι που κάνει σήμερα η αριστερά».

Φεβρουάριος 2013

crash 111

108_113_Boridis 01/02/2013 6:39 μ.μ. Page 112

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

πράγματα. Γιατί αυτό που γινόταν τόσα χρόνια τώρα οδήγησε στη θεσμική απαξίωση, κάτι που πρέπει πλέον να τελειώσει. Οι μηχανισμοί σήμερα έχουν πολύ μικρότερη δύναμη απ’ όση ισχυρίζονται οι ίδιοι ότι έχουν, γιατί σήμερα μπορείς και μιλάς με την κοινωνία. Σέβομαι όλους όσους αγωνίζονται στο πλαίσιο μιας παράταξης, αρκεί να μην χάνουμε τη μεγάλη εικόνα από μπροστά μας. Και οι βουλευτές και οι υπουργοί και τα συνδικαλιστικά στελέχη βρισκόμαστε για να υπηρετήσουμε την κοινωνία και όχι την παράταξή μας και το κόμμα μας, γιατί κι αυτό πρέπει να υπηρετεί την κοινωνία. Αν το ξεχάσουμε αυτό και αρχίσουμε να αναπτύσσουμε κομματοκρατικές λογικές, τότε θα εξελιχθούμε -και για τη ΝΔ το αναφέρω αυτό- σε ένα ΠΑΣΟΚ που, απλώς, θα είναι στα δεξιά». Πώς σχολιάζεις το γεγονός ότι η ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ συγκυβερνούν με τη ΝΔ, ενώ άσκησαν veto στην πιθανότητα υπουργοποίησής σου από τον κ. Σαμαρά; «Και αυτό είναι δημοσιογραφική πληροφορία, που δεν έχει επιβεβαιωθεί ούτε από την πλευρά της ΔΗΜΑΡ ούτε από την πλευρά της ΝΔ. Η πραγματικότητα είναι ότι ο πρωθυπουργός κάνει την επιλογή του Υπουργικού Συμβουλίου και οι αποφάσεις του είναι σεβαστές. Ο πρωθυπουργός επέλεξε τους υπουργούς κι εγώ σταματώ σ’ αυτό το σημείο».

«Ο κίνδυνος να σε χαρακτηρίσουν άνθρωπο των εργολάβων ελλοχεύει για κάθε υπουργό Υποδομών, υπό την έννοια ότι εκ των καθηκόντων του έχει ως αντισυμβαλλομένους του μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες, γιατί αυτές αναλαμβάνουν να κάνουν τα δημόσια έργα», λέει στο CRASH ο Μάκης Βορίδης

Εσένα, πάντως, δεν σε πήρε τηλέφωνο να σε ρωτήσει αν θέλεις… «Όχι». Σε ενδιαφέρει να είσαι στο κυβερνητικό σχήμα, αν γίνει κάποιος ανασχηματισμός; «Επειδή είμαι και πειθαρχημένος άνθρωπος και πιστεύω στην αντίληψη της πειθαρχημένης ελευθερίας, το μόνο που σας λέω είναι ότι αυτά τα πράγματα τα κανονίζει μόνον ο πρωθυπουργός. Για το λόγο αυτόν, αφήνω τα πάντα στην κρίση του». Έχεις ακούσει ότι ο Αντώνης Σαμαράς θέλει να φτιάξει ένα νέο κόμμα με την ένωση των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, παίρνοντας στελέχη και από άλλους πολιτικούς χώρους, σαν αντίβαρο απέναντι στην αριστερά και ιδιαίτερα στον Αλέξη Τσίπρα; «Δύο σχόλια μόνο γι’ αυτό. Κανένας πολιτικός δεν είναι υποχρεωμένος να σχολιάζει δημοσιεύματα, διότι έτσι ανοίγονται συζητήσεις σε θέματα που σκέφτονται μόνον οι συντάκτες. Ο πολιτικός έχει συγκεκριμένα προβλήματα πάνω στα οποία πρέπει να τοποθετείται. Πόσω μάλλον όταν είναι πρωθυπουργός. Λοιπόν, τέτοιο ζήτημα δεν τίθεται, διότι εκείνο που νομίζω πως αποτελεί την απόλυτη προσπάθεια και προσοχή του πρωθυπουργού δεν είναι οι μελλοντικοί κομματικοί σχεδιασμοί, αλλά η προσπάθεια να πετύχει η χώρα. Και αυτό είναι σήμερα η πραγματικότητα. Και τέτοιου είδους σεναριολογίες σήμερα δεν έχει κανείς χρόνο ούτε να τις σκεφτεί, γιατί η καθημερινότητα είναι προσανατολισμένη στην αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων».

112 crash Φεβρουάριος 2013

Την αλλαγή της στάσης του Αλέξη Τσίπρα πώς τη βλέπεις; «Θεωρώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα που δεν έχει αποκρυσταλλώσει την ταυτότητά του και το τι θέλει να κάνει και το τι ρόλο θέλει να παίξει και κινείται μεταξύ της άκρας αριστεράς -του αριστερισμού- και ενός κόμματος που θέλει να εξελιχθεί περίπου σε ένα είδος σοσιαλδημοκρατίας ή μιας αριστερής σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό, όμως, είναι ένα ζήτημα που πρέπει να το λύσει ο κ. Τσίπρας και θα το λύσει στο εσωτερικό του κόμματός του. Δεν γίνεται από τη μια να είσαι στην Αργεντινή και τη Βραζιλία και να λες ότι “πάω εκεί γιατί θέλω να συμβολίσω το μεγάλο δρόμο ανάπτυξης”, που παρεμπιπτόντως αυτός είναι μέσα στις φαβέλες, στην εξαθλίωση και τη φτώχεια, και να καταλήγει μετά η Βραζιλία να ψηφίζει εναντίον της Ελλάδας στο ΔΝΤ, ενώ από την άλλη, να συνομιλεί με τον Σόιμπλε για να τον πείσει ότι είναι αξιόπιστος συνομιλητής και μπορείς να βρεις έναν κοινό τόπο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου. Δεν γίνονται και τα δύο, διότι είναι δύο τελείως διαφορετικές και αντιθετικές λογικές. Ας αποφασίσει. Δεν γίνεται, από τη μια μεριά, να λες ότι “καταδικάζω απερίφραστα τη βία” και ότι “δεν θέλω να έχω καμιά σχέση με την τρομοκρατία” και από τη άλλη να βγαίνουν οι βουλευτές σου και να λένε ότι “είμαστε αναρχικοί”, ότι “η Βίλα Αμαλία είναι ελεύθερος κοινωνικός χώρος που γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις και μην τους πειράζετε”, ότι “και τι έγινε; Κι

εγώ έχω μπουκάλια στο σπίτι μου και ρόπαλα και μάσκες” και να κοροϊδευόμαστε, λες και δεν ξέρουμε σε τι χρησιμοποιούνται στη Βίλα Αμαλία τα ρόπαλα και οι μάσκες. Δεν γίνεται, λοιπόν, να βγαίνει βουλευτής και να λέει “να λιντσαριστεί το Κοινοβούλιο”, αλλά, από την άλλη μεριά, να λες ότι είσαι εγγυητής και εκφραστής της θεσμικής δημοκρατικής ομαλότητας. Πρέπει να αποφασίσεις τι από τα δύο είσαι. Η ραγδαία πολιτική εξέλιξη του κ. Τσίπρα του έχει δώσει έναν ρόλο που είναι τελείως διαφορετικός από το ρόλο του 4,5%. Αλλά τώρα είναι η στιγμή που επιλέγει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει! Ή θα προσπαθήσει να δώσει κεντρική φωνή στο 4,5% -αλλά εκεί δεν είμαι βέβαιος ότι οι πολίτες που τον ψηφίζουν είναι στην πλατφόρμα και στην ατζέντα της άκρας αριστεράςή, απ’ εκεί και πέρα, πρέπει ν’ αφήσει την άκρα αριστερά και να προσπαθήσει να εκφράσει κεντρικότερους χώρους και να κάνει και μια δημιουργικότερη αντιπολίτευση και όχι τη μηδενιστική, ισοπεδωτική και λαϊκιστική αντιπολίτευση που οδηγεί στο πουθενά». Πιστεύεις ότι το ΠΑΣΟΚ ή η ΔΗΜΑΡ ή όπως, ενδεχομένως, μετεξελιχθούν, μπορεί να συγκυβερνήσουν με τον Αλέξη Τσίπρα; «Δεν θέλω να είμαι κατηγορηματικός σε τίποτα, γιατί όλα σχεδόν τα έχουμε δει σ’ αυτήν τη ζωή, αλλά μου φαίνεται δύσκολο, κυρίως για το ΠΑΣΟΚ. Για τη ΔΗΜΑΡ νομίζω ότι ένα μικρό κομμάτι της

108_113_Boridis 01/02/2013 6:39 μ.μ. Page 113

Η συνεργασία του με τον Αντώνη Σαμαρά είναι άριστη, λέει στο CRASH, όπως άριστες είναι και οι σχέσεις του με τα παραδοσιακά στελέχη της ΝΔ μπορεί να πάει. Αλλά και πάλι, σ’ ένα μεγάλο βαθμό, αυτό εξαρτάται από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν εξακολουθεί να είναι στη λογική του “εμείς θα καταγγείλουμε το μνημόνιο με ένα νόμο”, αυτό που ψήφισε μαζί με το ΚΚΕ, τότε δεν μπορεί να συγκυβερνήσει με κανέναν απ’ αυτούς, αφού έχουν μιαν άλλη ευρωπαϊκή λογική, μια λογική που δένει την Ελλάδα μέσα από το ευρώ και δεν θέλουν να διαταράσσεται η πορεία της μέσα σ’ αυτό, με μια λογική που πιστεύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποδέχονται τη βασική της αρχιτεκτονική, με διαφωνίες ενδεχομένως, οπότε, αν συνεχίσει ο ΣΥΡΙΖΑ να λέει ότι “τα καταγγέλλω όλα”, δεν βλέπω να συμπράττει μαζί του κανένας απ’ τους δύο. Αν, όμως, τα γυρίσουμε, όπως ενδεχομένως διέκρινα -δεν είμαι και βέβαιος- μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Σόιμπλε, να λέμε “να ξανασυζητήσουμε το μνημόνιο”, κάτι που δεν ξέρω τι εννοεί ο κ. Τσίπρας μ’ αυτό, αφού το μνημόνιο συζητείται και αναθεωρείται ανά τρίμηνο πλέον, που παίρνουμε τη δόση. Γιατί, αν αυτό σημαίνει πως αλλάζει θέση, τότε είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει να το χαιρετίσουμε όλοι. Αν, όμως, επιμένει στα παλιά του, τότε δεν βλέπω κανένα περιθώριο συνεργασίας». Τώρα που μιλήσαμε γι’ αυτά, πώς εξηγείς τη μεγάλη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ; «Νομίζω ότι το ΠΑΣΟΚ δέχεται μια διπλή πίεση. Αφενός, ο κοινωνικός συσχετισμός που το στήριζε, που οικοδομήθηκε μέσα σε μια κυβερνητική δια-

δρομή 20 ετών και είχε να κάνει με κυβερνητικά στελέχη, με ομάδες κοντά στο δημόσιο, που ευνοήθηκαν από μια σειρά από πράγματα και που, ουσιαστικά, αποτελούσαν την κατ’ εξοχήν βάση και πελατεία του ΠΑΣΟΚ, σε συνθήκες δημοσιονομικής πίεσης ήταν οι ομάδες που επλήγησαν πρώτες και αισθάνθηκαν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν τους υπερασπίστηκε, οπότε ψάχνουν να βρουν τον καινούργιο κοινωνικό πολιτικό συσχετισμό, για να τους υπερασπιστεί. Κι αυτός είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή, αυτό που ονομάζουμε το “βαθύ ΠΑΣΟΚ” στην πραγματικότητα έχει μετακινηθεί και αποτελεί σήμερα την εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό είναι το ένα. Ο άλλος λόγος συρρίκνωσης είναι ότι το εναπομείναν εκσυγχρονιστικό και μεταρρυθμιστικό ΠΑΣΟΚ μπορεί να αισθάνεται ότι πλέον σ’ αυτό το κόμμα δεν βρίσκει τα στοιχεία και τα πρόσωπα, ενδεχομένως, που θέλει για μια μεταρρυθμιστική σοσιαλδημοκρατία και επομένως ψάχνει και αναζητεί καινούργια σχήματα, γι’ αυτό και γίνεται αυτή η συζήτηση για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς. Θα σας κάνω και μια εκτίμηση: κάτω από ορισμένες πολιτικές προϋποθέσεις, που μάλλον πρέπει να τις σκεφτεί το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, μπορεί κανείς να δει όρους για την ανασύνταξη του ίδιου του ΠΑΣΟΚ». Πώς θα έβλεπες τον Κώστα Καραμανλή ως αυριανό Πρόεδρο Δημοκρατίας; «Θεωρώ ότι η συνεισφορά του πρώην πρωθυπουργού ήταν γενικότερα σημαντική. Θεωρώ ότι

Αν η κυβέρνηση πετύχει, όπως φαντάζομαι πως θέλουν και όλοι οι Έλληνες, είναι προφανές ότι ο Αντώνης Σαμαράς θα παραμείνει στην ηγεσία και της ΝΔ και του τόπου για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ήταν από τους πολιτικούς που έδωσαν μια πολύ συγκεκριμένη ελπίδα και δυνατότητα στον ελληνικό λαό να αποφύγει τα χειρότερα, την οποία τελικά ο λαός δεν την επέλεξε. Έχει σταθεί υπεύθυνα απέναντι σε ορισμένα πράγματα, έχει μια θετική πρωθυπουργική θητεία μέσα από αντινομίες και συσχετισμούς που δεν επέτρεπαν και πολλά, οπότε και αποτελεί έναν από τους πολύ σημαντικούς πολιτικούς παράγοντες της παράταξής μας. Δεν ξέρω ποιες είναι οι δικές του προθέσεις, αν θέλει να γίνει Πρόεδρος Δημοκρατίας ή κάτι άλλο, αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα καθαρά δικό του». Δηλαδή, αν σε έβαζαν να επιλέξεις μεταξύ Κώστα Καραμανλή και Κώστα Σημίτη; «Ε, σαφώς και δεν έχω τέτοια διλήμματα». Τέλος, είσαι Ιούδας, Βρούτος, Εφιάλτης, όπως σε αποκάλεσε ο κ. Καρατζαφέρης ή, απλώς, ρεαλιστής, θεωρώντας ότι ο ΛΑΟΣ αποτελεί πλέον ένα φθαρμένο προϊόν χωρίς μέλλον; «Τη στιγμή που έκανα την επιλογή που έκανα, ο ΛΑΟΣ δεν ήταν φθαρμένο προϊόν. Ήταν ένα κόμμα που συμμετείχε στη Βουλή και στην τότε κυβέρνηση. Έκανα την επιλογή μου επειδή είχα μια μεγάλη πολιτική διαφωνία, καθώς ο κ. Καρατζαφέρης επέλεξε να μην ψηφίσει το πρόγραμμα το οποίο, ουσιαστικά, και ο ίδιος, ως πολιτικός αρχηγός τότε, είχε διαπραγματευτεί. Αυτή η μεγάλη πολιτική διαφωνία ήταν εκείνη που με οδήγησε στο να ψηφίσω το 2ο Μνημόνιο, με συνέπεια ν’ αποχωρήσω από τον ΛΑΟΣ. Τώρα, σαφώς και δεν αισθάνομαι ότι πρόδωσα κανέναν. Έτσι, το αν είμαι Ιούδας, Βρούτος ή Εφιάλτης, αυτό προϋποθέτει ότι κάποιος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σαν Ιησού, Ιούλιο Καίσαρα ή Λεωνίδα και φαντάζομαι ότι κανένας μας δεν πρέπει να διεκδικεί τέτοιους τίτλους, γιατί όλοι αυτοί ήταν πολύ σημαντικοί άνθρωποι». Φεβρουάριος 2013

crash 113

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:28 μ.μ. Page 114

CRASHτική ισ ε λ κ ο π Α υξη ε τ ν έ ν υ Σ

Ο πρωτεργάτης του «κινήματος της πιτζάμας», που Μία φορά η CIA και άλλη μία οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Μπόλαρη για να μην μιλήσει για την εισβολή στη Μεγαλόνησο, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:28 μ.μ. Page 115

συνελήφθη κοιμώμενος, αλλά δραπέτευσε και έμεινε ασύλληπτος για μια εικοσαετία

Η MoSSAd ΚΙΝΟΥΣΕ τον ΙωΑΝΝIδΗ και ΟργAΝωΣΕ το ΚΥπρΙΑΚo

και τη Μεταπολίτευση Συνέντευξη: Γιώργος Ανδρουτσόπουλος Γιώργος Χουδαλάκης

Ε

▲ ▲

παρασκευάς Μπόλαρης

ίναι χωρίς αμφιβολία ένα ιστορικό και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενο πρόσωπο. Τέτοιες μέρες -το Φεβρουάριο του 1975- ο Παρασκευάς Μπόλαρης συνελήφθη για την ενεργό συμμετοχή του στο επονομαζόμενο «κίνημα της πιτζάμας». Ο ταγματάρχης των καταδρομών ήταν από τους αμετανόητους υπερασπιστές της χούντας ή της «επανάστασης», όπως εξακολουθεί να την αποκαλεί, ακόμα και στη δίκη που ακολούθησε. Ένας αξιωματικός που θεωρήθηκε άνθρωπος του Ιωαννίδη και έγινε πρωτοσέλιδο όταν συνόδευσε το δικτάτορα στα δικαστήρια, οπλοφορώντας. Απέκτησε διαστάσεις θρύλου όταν δραπέτευσε τον Αύγουστο του 1977. Ένα κέικ που έκρυβε μυστικά, συνεργάτες που έκαναν τα στραβά μάτια, ξένες μυστικές υπηρεσίες και η τελική φυγάδευση στο Λονδίνο δεν αποτελούν παρά μερικά καρέ από μια ζωή που θα μπορούσε να γυριστεί ταινία. Μια ζωή που ξεπερνά τη φαντασία. Το CRASH σε μια σπάνια «αποκλειστικότητα» παρουσιάζει τη δική του αφήγηση για το πώς γράφτηκαν τα κεφάλαια μιας περιπετειώδους ζωής, που για τα είκοσι χρόνια που παρέμεινε ασύλληπτος, εκτός από τον διαρκή αγώνα για επιβίωση, περιλαμβάνουν και δύο απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Ο Μπόλαρης έζησε μια ζωή στη σκιά, αναπνέοντας σκοτεινή δράση πρακτόρων και μυστικών υπηρεσιών. Ακόμα και σήμερα προσέχει τι δεν πρέπει να πει και πώς θα εκφράσει αυτό που θέλει να πει. Η μοναδική αυτή συνέντευξη ρίχνει φως σε κάποιες από αυτές τις σκοτεινές πλευρές και βοηθά να κατανοήσουμε πώς γράφτηκε η σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας... Το Φεβρουάριο του 1975, τριάντα επτά αξιωματικοί συλλαμβάνονταν κυριολεκτικά στον ύπνο. Οργάνωναν πραξικόπημα σε βάρος του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Φεβρουάριος 2013

crash 115

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 116

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η απόδραση του Μπόλαρη πρωταγωνίστησε στα πρωτοσέλιδα του Τύπου τον Αύγουστο του 1977 με πηχυαίους τίτλους

▲ ▲

τρόπος της σύλληψής τους οδήγησε στην ονομασία το «κίνημα της πιτζάμας». Στους πρωτεργάτες ανήκε ο Παρασκευάς Μπόλαρης, ταγματάρχης τότε των καταδρομών, ο οποίος από την πρώτη στιγμή της σύλληψης οργάνωνε σχέδια απόδρασης. Στο δικαστήριο κράτησε την πιο σκληρή στάση και καταδικάστηκε σε 8,5 χρόνια κάθειρξη. Ο ίδιος περιγράφει τις πρώτες του στιγμές ως κρατούμενος...

Στη φυλακή «Αμέσως μετά την απόφαση του Αναθεωρητικού, από το δικαστήριο πήγαμε στις φυλακές στο Μπογιάτι. Πήρα τα πράγματά μου και πήγα στην Κέρκυρα, σε ένα κελί, μου έδωσαν ένα κρεβάτι, μια κουβέρτα, αθλία η κατάσταση, από την οποία δεν μπορούσες να σκεφτείς τρόπο να αποδράσεις»… Δηλαδή, από την πρώτη μέρα ο νους σας ήταν στην απόδραση; «Καταρχήν, είναι καθήκον στον αξιωματικό, όπως λέμε και στους Κανονισμούς μας, όταν συλλαμβάνεσαι από τον εχθρό, πρέπει να βρεις τρόπο να δραπετεύσεις. Λίγες ημέρες αργότερα ήρθε στην Κέρκυρα ο Γιώργος Αλφαντάκης, ο δικηγόρος μου, και σε ένα τραπέζι, παρουσία και των φυλάκων, ενώ μου έδειχνε κάτι χαρτιά, του πάσαρα ένα σημείωμα που είχα ετοιμάσει: “Οι συνθήκες εδώ είναι άθλιες, κάνε κάτι”. Και έκανε. Σε λίγες μέρες μάζεψαν μερικούς και μας πήγαν στην Κασσαβέτεια του Βόλου, όπου ήταν και ο αδελφός τού Παπαδόπουλου, ο Κώστας, δυο-τρεις άλλοι, ο Κωνσταντόπουλος βέβαια, ο Λυμπέρης, ο ανθυπολοχαγός κ.λπ. Εν πάση περιπτώσει, ήμασταν, θα έλεγα, ένας θάλαμος περίπου 15-20 άτομα εκεί». Εκεί ξεκινάτε εσείς να σχεδιάζετε την απόδραση; «Βέβαια. Από εκεί ήταν εύκολο. Είχαμε γνωστούς, επικοινωνήσαμε απ’ έξω, το ετοίμαζαν οι άλλοι, αλλά πώς συνέβαινε και όποτε σχεδιάζαμε απόδραση, επροδίδετο... Σε κάποια στιγμή μας διέλυσαν όλους. Εμένα και τον Λυμπέρη μας έστειλαν στην Αίγινα». Εκεί, όμως, είχατε την ευκαιρία να προετοιμαστείτε καλύτερα; 116 crash Φεβρουάριος 2013

«Ναι. Σαν καταδρομείς εμείς, είχαμε εκρηκτικά. Είχα σπίτι μου 3-4 κομμάτια πλαστική εκρηκτική ύλη, C4 τη λένε, με πυροκροτητές, με καλώδια κ.λπ. Αυτά, λίγες ημέρες πριν συλληφθώ, τα πήγα στα πεθερικά μου στην Ασωπία της Θήβας, όπου είχα σκάψει έναν λάκκο και τα είχα κρύψει μέσα. Αυτό το ήξερε η γυναίκα μου και σε κάποιο επισκεπτήριο της είπα να πει σε κάποιον εκεί, στον μπατζανάκη μου -καλό παιδί, τραπεζικός- να μου φέρει δύο μπλοκ πλαστικής ύλης σε ένα πακέτο τσιγάρα, αλλά θα βάλει τα φίλτρα από πάνω ώστε να φαίνεται κανονικό πακέτο, ενώ τα καλώδια και τους πυροκροτητές θα τα βάλεις σε ένα κέικ που θα φτιάξεις. Ένα μεγάλο κέικ που δεν το είχε αγγίξει κανένας, ήταν δικό μου, στο κομοδίνο μου και είχα βάλει και ένα χαρτί επάνω που έγραφε: “Το κέικ είναι δικό μου, μην το αγγίξει κανένας”»! Καλά, το πήρατε μαζί σας στην Αίγινα; «Φυσικά, το πήρα μαζί μου το κέικ με τα εκρηκτικά. Οι φύλακες και στο Βόλο ήταν φιλικά προσκείμενοι, διότι δεν μου έκαναν έλεγχο. “Τι είναι αυτό;” με ρώτησαν. ¨Είναι ένα κέικ, εντάξει; Μου το έφερε η γυναίκα μου” τους απάντησα κι αυτό ήταν όλο. Για μήνες είχα το κέικ [γέλια]». Δηλαδή, δεν «πονηρεύτηκαν» ή μήπως έκαναν τα στραβά μάτια; «Να έχεις υπόψη σου ότι το διοικητή των φυλακών στην Αίγινα τον είχε διορίσει ο Ιωάννης Λαδάς, ο υπουργός Δημόσιας Τάξης επί Παπαδόπουλου, γι’ αυτό και είχαν βελτιωθεί οι συνθήκες. Δηλαδή και μόνο ότι μας είχαν σε χωριστή πτέρυγα, όχι μαζί με

Απέδρασα φορώντας ποδιά γιατρού και περούκα. Μου τα είχε φέρει η γυναίκα μου. Ήξερε όταν της τα ζήτησα τι ακριβώς θα έκανα.

τους άλλους, ήταν κάποια βελτίωση». Εσείς, πάντως, παρά τη βελτίωση, θέλατε να φύγετε. «Φυσικά, πάλι οργάνωνα σχεδιασμό δραπέτευσης, αλλά τώρα ήταν με ένα πλωτό, επειδή η Αίγινα είναι νησί. Άρα, ήθελα πλωτό με δύο-τρεις, εκεί, να έχω υποστήριξη, ήθελα λεφτά, ήθελα τούτο και το άλλο»… Οπότε και πάλι θέλατε υποστήριξη από συναδέλφους; «Ναι. Μάλιστα έρχονταν πρώην συνάδελφοι και συζητούσαμε τις λεπτομέρειες, όμως τα μάτια μού τα άνοιξε ο Λαδάς, που ήξερε τα πάντα, εντάξει; Ιδιαίτερα στην περίπτωση των συχνών επισκέψεων ενός λοχαγού, του Κώστα Μπαμπάκου, δύο τάξεις νωρίτερα από εμένα, με τον οποίο είχαμε και φιλικές σχέσεις, που ήταν μέσα στο κόλπο και αυτός, αλλά κατά κάποιον τρόπο ήταν και φιλαράκι με τον Θανόπουλο, τον υπασπιστή του Ιωαννίδη. Ερχόταν επισκεπτήριο μεσοβδόμαδα μόνος του, για να δει τι κάνω, μου έφερνε τσιγάρα, τέτοια πράγματα. Σε κάποια στιγμή, ο Λαδάς μου λέει: “κοίταξε, έρχεται ο Μπαμπάκος. Να έχεις υπόψη σου ότι αυτού του έχουν δώσει άδεια άλλοι. Δεν πονηρεύεσαι;”. Κι αυτό, γιατί ο Λαδάς είχε μάθει από το διευθυντή των φυλακών ότι του τηλεφωνούν από το υπουργείο να αφήνει το λοχαγό Μπαμπάκο όποτε έρχεται να μπαίνει μέσα. Καταλαβαίνεις τώρα το τι γινόταν»… Τελικά, πώς φύγατε από την Αίγινα; «Στην Αίγινα, λοιπόν, μετά το επεισόδιο με τον Μπαμπάκο, αποφάσισα να ενεργήσω μόνος μου. Σκέφτηκα ότι ο μόνος τρόπος για να βγω από το νησί ήταν να μεταφερθώ σε νοσοκομείο στην Αθήνα. Άρχισα έτσι να πηγαίνω συχνά στο γιατρό και παραπονιόμουν για πόνους από εδώ τη μία, από εκεί την άλλη, οπότε σε κάποια στιγμή μου λέει ότι θα κανονίσει να πάω για εξετάσεις στο νοσοκομείο. Το είπε στο διευθυντή των φυλακών πολλές φορές, αυτός έπρεπε να πάρει άδεια από το αρμόδιο υπουργείο, αυτοί του έλεγαν “όχι”, αλλά μετά από αρκετούς μήνες ήρθε η έγκριση και με έστειλαν στο τότε Λαϊκό Νοσοκομείο,

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 117

Δεν υπήρξε καμία συνεργασία, δεν ήταν κανείς στο κόλπο, ήταν μία τελείως ατομική ενέργεια; «Απόλυτα. Γιατί σας είπα ότι σχεδιασμοί για δραπέτευση με βοήθεια απ’ έξω υπήρξαν πολλοί, αλλά σε αυτή την περίπτωση είχα αποφασίσει να το κάνω μόνος μου και εκ των ενόντων και ξαφνικά και φάνηκα τυχερός». Βγήκατε, λοιπόν, έξω και πού πήγατε; «Είχα ενημερώσει μόνο τον Θεοφιλογιαννάκο δύο ημέρες πριν και αυτός φρόντισε, γιατί το πρόβλημά μου ήταν ότι δεν μπορώ να πάω σε συγγενικό σπίτι, ούτε στο δικό μου ούτε αλλού. Μου λέει “θα το κανονίσω εγώ” και θυμάμαι πως είχε έρθει την παραμονή στο νοσοκομείο ένας νεαρός, έφερε κάτι κλειδιά, τα έδωσε στον Θεοφιλογιαννάκο, είχε και ένα σημείωμα με τη διεύθυνση και πήγα σε ένα υπόγειο και έμεινα δύο-τρεις ημέρες, αλλά μου είχε και εναλλακτική λύση άλλο ένα διαμέρισμα και έτσι έμαθα να αλλάζω μέρη και περίμενα να επικοινωνήσω με τον στρατηγό Αλέξανδρο Γιάννακα, τον πρώην διοικητή μου στη Διοίκηση Καταδρομών του ΓΕΣ, οπότε και αυτός μου βρήκε άλλα δύο μέρη δικά του, για να μένω».

Ο Παρασκευάς Μπόλαρης υπηρέτησε ως καταδρομέας στην 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών που ονομάζεται τώρα Γεννηματάς. Αυτό ήθελα εγώ, δηλαδή εκ των ενόντων». Και το κέικ με τα εκρηκτικά τι έγινε; «Α, ναι, είχα και το κέικ! Πριν να φύγω, λοιπόν, είπα στο “συγκάτοικό” μου στο θάλαμο, έφεδρο ανθυπολοχαγό Ιωάννη Λυμπέρη: “κράτησε όλα τα πράγματά μου και αυτό το κέικ, που είναι γεμάτο εκρηκτικά, να το ρίξεις στα αφοδευτήρια, για να πάνε στη θάλασσα”. Ο Γιαννάκης άρχισε να τρέμει από το φόβο του και να μου λέει “αν εκραγούν στα χέρια μου, τι θα γίνει;”. Τον έπεισα ότι δεν πρόκειται να πάθει τίποτα και, αφού έφυγα, το έριξε στην τουαλέτα, που ήταν “τούρκικη”, οπότε διαλύθηκε και χάθηκε στη θάλασσα».

Η απόδραση Μάλιστα... Φτάνετε τελικά στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Αρχίσατε εξετάσεις; «Άρχισαν να κάνουν εξετάσεις, αλλά δεν μπορούσαν να βρουν τίποτα, γιατί δεν είχα τίποτα. Με κράτησαν μία εβδομάδα εκεί πέρα, αλλά μου ήταν αρκετό».

σπαθούσα να βρω τις συνήθειες των αστυνομικών». Παρακολουθούσατε να δείτε πού ήταν το «αδύνατο» σημείο τους; «Ακριβώς αυτό και αυτό εκμεταλλεύτηκα. Στην αρχή, με συνόδευαν, αντί για δύο ή τρεις, όπως έκαναν με τον Θεοφιλογιαννάκο, ερχόταν και ο επικεφαλής, γιατί φοβόντουσαν πάντοτε ότι εγώ δεν αποκλείεται να δραπετεύσω, αλλά τους καθησύχαζα και με την πάροδο των ημερών αλλοιώθηκε αυτό, σε σημείο που στο τέλος δεν με συνόδευε κανείς! Υπόψη ότι η σύζυγός μου ερχόταν επισκεπτήριο και της ζήτησα να μου φέρει μια ποδιά ιατρού και μια περούκα. Αυτή κατάλαβε περί τίνος πρόκειται. Μου λέει “αυτό είναι επικίνδυνο”, αλλά μου τα έφερε. Και τι έκανα λοιπόν; Αποφάσισα ένα βράδυ και τους λέω “εγώ πάω να κοιμηθώ, κουράστηκα”. 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα τώρα. Μπήκα μέσα στο δωματιάκι, έβγαλα από τον Θεοφιλογιαννάκο τα μαξιλάρια και τις κουβέρτες, τα έβαλα από κάτω από τη δική μου κουβέρτα, διότι οι αστυνομικοί, όταν κοιμόμασταν, άνοιγαν λίγο κουφωτά την πόρτα να δουν αν ήμαστε μέσα. Έτσι, βρήκα κάποια στιγμή, κοντά στο ξημέρωμα, για να μην βγω έξω και δεν υπάρχουν συγκοινωνίες, έβαλα την ποδιά, όπως το είχα σκηνοθετήσει, πήρα και ένα τσαντάκι που είχα τα ξυριστικά μου μέσα εκεί, έβαλα και την περούκα και την ώρα που άλλαζε και η βάρδια των γιατρών, βγήκα έξω από την είσοδο, αλλά δεν πήγα απευθείας από το φυλάκιο, εκεί που άνοιγε μία μπάρα, αλλά πήγα από την απέναντι μεριά, χαιρέτησα από μακριά το θυρωρό και έφυγα. Αυτό ήταν. Αρχές Αυγούστου του 1977».

Και από ό,τι καταλαβαίνω, αλλάζατε κρησφύγετο κάθε εβδομάδα; «Έτσι ακριβώς, ιδίως στην Αθήνα, κάθε εβδομάδα και διαφορετικό. Άλλαξα, τουλάχιστον έξι με επτά, που μου τα έβρισκαν. Ήρθε σε επαφή ο Γιάννακας και με άλλους αξιωματικούς των Καταδρομών, πρώην συναδέλφους, γιατί ήταν προσκείμενοι, οπότε υπήρχε αυτή η βοήθεια. Δεν λέω ότι δεν υπήρξε βοήθεια». Στην Κρήτη πώς πήγατε, πώς φτάσατε; «Με το καράβι, μεταμφιεσμένος. Όχι με την ποδιά του γιατρού, αλλά την ίδια περούκα όμως την είχα. Ήταν με καστανά μαλλιά, σγουρά. Με περνούσαν για Αφρικανό ή απόγονο Αφρικανών». Θεωρείτε την εμφάνιση πετυχημένη; Σ’ αυτό αποδίδετε ότι δεν σας έπιασαν, ή έκαναν τα στραβά μάτια; «Υπήρξε μία περίπτωση στην Αθήνα που έγιναν στραβά μάτια. Είχα κλείσει ραντεβού σε ένα στενό πίσω από τη ρωσική εκκλησία, απέναντι από τον Εθνικό Κήπο, όπου υπήρχε ένα καφενείο, που έβαζε και κάτι τραπεζάκια το καλοκαίρι στο απέναντι πεζοδρόμιο. Έκανα πολλά ραντεβού εκείνες τις ημέρες. Οι κινήσεις μου ήταν μετά τις 2 τα μεσάνυχτα, που δεν υπήρχε μεγάλη κίνηση». Και πώς κυκλοφορούσατε; «Με έναν ταξιτζή, κομάντο στην 5η Μοίρα Καταδρομών, αλλά δεν θα πω το όνομά του. Επικοινώνησα μαζί του. Από τη φωνή κατάλαβε ότι είμαι

▲ ▲

Ήσασταν μόνος σας; «Όχι. Στο δωμάτιο βρήκα τον Θεόδωρο Θεοφιλογιαννάκο, που ήταν εκεί ήδη περίπου μία εβδομάδα, αλλά υπήρχε και η Ασφάλεια. Ήταν περίπου δέκα αστυνομικοί στην αρχή, με επικεφαλής έναν αστυνόμο. Σε κάποια στιγμή, ο Θεοφιλογιαννάκος πήγαινε για τηλέφωνα, αλλά τον συνόδευαν δύο ή τρία άτομα, οπότε σκέφτομαι: “δεν αρχίζω να κάνω τηλέφωνα να δω πώς είναι;”. Δηλαδή, η ουσία ήταν ότι εγώ προ-

Δηλαδή, ο Γιάννακας είχε τόση ελευθερία κινήσεων που μπορούσε να κανονίσει; «Βεβαίως, ήταν εν ενεργεία στρατηγός. Έτσι, περιπλανήθηκα για μερικούς μήνες, από εδώ και από εκεί, ήρθα σε επικοινωνία με διάφορους, οι διάφοροι μου έβρισκαν κάποιες άλλες "κρυψώνες”, ακόμη και στην Κρήτη, όπου με έκρυβαν άνθρωποι».

Φεβρουάριος 2013

crash 117

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 118

«Ήμουν άνθρωπος του Ιωαννίδη», λέει ο Π. Μπόλαρης, «όχι όμως άμεσα, αλλά μέσω των “κολλητών” μου από τη Σχολή Ευελπίδων και κυρίως των Παλαΐνη, Σταυραδάκη και Αποστόλου»

▲ ▲

εγώ και έκλεινε το ταξί του μετά τα μεσάνυχτα και με περίμενε εκεί που του έλεγα. Με έπαιρνε, λοιπόν, εγώ στο πίσω κάθισμα σαν επιβάτης, και έκανα τα ραντεβού μου, καθορισμένα όμως ραντεβού». Και με το ραντεβού στη ρωσική εκκλησία τι έγινε; «Το ραντεβού μου ήταν εκεί, αλλά πριν πάω έκανα αναγνώριση να δω πώς είναι τα πράγματα, τι είναι, και απέναντι από τον Εθνικό Κήπο, στο πεζοδρόμιο, εκεί περιφερόμουν, έκανα και γύρω γύρω εκεί, πέρασα μία-δύο φορές, τον είδα αυτόν που καθόταν και περίμενε, αλλά ήθελα να βεβαιωθώ 100% ότι δεν παρακολουθείται. Όμως, σε κάποια στιγμή, ενώ ήμουν στο απέναντι πεζοδρόμιο, έξω από τον Κήπο, με πλησίασε ένας αστυνομικός με πολιτικά και μου λέει: “Είσαι ο Μπόλαρης; Φύγε, διότι είμαστε εδώ, γιατί έχουμε την πληροφορία ότι θα συναντηθείς με κάποιον”». Πιθανολογείτε ότι σας είχε καρφώσει αυτός με τον οποίο είχατε ραντεβού; «Ναι, είχα βρεθεί πριν από δύο εβδομάδες μαζί του. Αυτός επικοινώνησε μαζί μου. Εν πάση περιπτώσει, είχαν πάρει εντολή από την εβραιοκρατούμενη ΚΥΠ τότε -και το εννοώ αυτό- ότι έχουν πληροφορία πως ο Μπόλαρης έχει αυτό το ραντεβού εκεί και πηγαίνετε να τον συλλάβετε». Φεύγετε από την Αθήνα και πηγαίνετε στην Κρήτη... Εκεί ακολουθεί άλλη σειρά κρησφύγετων; «Πήγα στα Ανώγια, όπου δεν υπήρχε κίνδυνος για να συλληφθώ. Έμεινα ενάμιση μήνα. Την όλη “επιχείρηση” την είχε αναλάβει ο Μανουράς. Είναι και αυτός από τις περιπτώσεις τις φιλικές μέσα στη Σχολή Ευελπίδων. Αυτός είχε φροντίσει με άλλους και με δέχτηκαν με μεγάλη προθυμία να με κρύβουν. Το θεώρησαν σαν πατριωτικό καθήκον, πώς να το πω; 118 crash Φεβρουάριος 2013

Αλλά ήταν έμπιστοι άνθρωποι, πολύ έμπιστοι. Θα πας εκεί, θα κοιμηθείς εκεί.

Η διαφυγή »Ξαναγύρισα στην Αθήνα, γιατί έπρεπε να φύγω από την Ελλάδα, καθώς πίστευα ότι κάποτε θα με καρφώσει κάποιος, για να φύγω στο εξωτερικό. Επικοινώνησα με τον Γιάννακα, ο οποίος με εκτιμούσε από τότε που ήμουν μαζί του στο Επιτελείο. Αυτός μου έδωσε και χρήματα για να κυκλοφορώ». Πόσο καιρό προετοιμάζεστε στην Αθήνα για τη διαφυγή στο εξωτερικό; «Περίπου τρεις με τέσσερις εβδομάδες, γιατί εγώ χρειαζόμουν διαβατήριο νόμιμο, όχι από αυτά τα πλαστά. Κι αυτό το ανέλαβε ο Γιάννακας, που είχε και διασυνδέσεις, γνώριζε τον Μαυράκο, είχε κάνει στη Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων (ΔΕΕ), που τη χρησιμοποιούσε η αμερικανική πρεσβεία για να μπαίνουν μέσα πράκτορες της CIA στην Ελλάδα, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί. Η ΔΕΕ ήταν μία υπηρεσία η οποία μας έδινε στρατιωτικό υλικό, από όπλα, πυ-

Στην Αθήνα με πλησίασε ένας αστυνομικός με πολιτικά και μου λέει: «Είσαι ο Μπόλαρης; Φύγε, διότι είμαστε εδώ, γιατί έχουμε την πληροφορία ότι θα συναντηθείς με κάποιον»

ρομαχικά, εκρηκτικά, φαγητά, κονσέρβες κ.λπ., τα οποία τα βάζαμε στις κρύπτες». Ο Αβρακώτος φαινόταν ως εντεταλμένος της CIA στο Πεντάγωνο. Ο Γιάννακας είχε απευθείας επικοινωνία μαζί του; «Μάλιστα». Με τον «πράκτορα» Αβρακώτο είχε απευθείας επικοινωνία ο Γιάννακας; «Ναι. Δεν ήταν, όμως, μόνον αυτός. Ήταν και άλλοι. Διαχρονικά, δηλαδή, έμπαιναν κι άλλοι μέσα και τα ήξεραν, όπως το ήξερε και η ΚΥΠ, αλλά υπήρχε ανοχή. Λοιπόν, ο Γιάννακας είχε διασυνδέσεις με μερικούς από αυτούς και μου είπε ότι μπορεί να μου βγάλει νόμιμο διαβατήριο». Και πώς έγινε; «Ο Γιάννακας έμενε στους Αμπελοκήπους. Πήγα σε ένα φωτογραφείο εκεί κοντά, μεταμφιεσμένος με την περούκα, αλλά ευπρεπώς ενδεδυμένος, έβγαλα τις φωτογραφίες, τις οποίες παρέλαβε ο Γιάννακας για ευνόητους λόγους. Όσο για το πιστοποιητικό γέννησης, αυτό είχε μια “περιπέτεια” για να είναι νόμιμο. Στην πολυκατοικία που έμενε υπήρχε ένα ψιλικατζίδικο και είπε στον ψιλικατζή να βγάλει ένα πιστοποιητικό και αυτό χρησιμοποίησε. Δεν θυμάμαι και καλά το όνομα, Καυκιτζίδης, κάπως έτσι, σε -ίδης πάντως ήταν». Το μικρό όνομα Παρασκευάς; «Όχι, ήταν Γιώργος, το οποίο και διατήρησα». Με το διαβατήριο στο χέρι, λοιπόν… «Έτσι... Λοιπόν, μου έβγαλε το διαβατήριο ο Γιάννακας και μου έδωσε χρήματα και κάποιες διευθύνσεις να πάω στον Καναδά, αλλά δεν του είπα ακριβώς πότε θα φύγω. Περίμενα μερικές ημέρες, ειδοποίησα τον ταξιτζή, το παλιό κομάντο, και με πήγε

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 119

Αυτό το είχατε σκεφτεί από πριν; «Όχι, μου ήρθε η σκέψη εκεί, επιτόπου. Αυτοσχεδίασα». Τελικά, γιατί επιλέξατε το Λονδίνο; «Κατέληξα στο Λονδίνο, επειδή ο αδελφός ενός πρώην συναδέλφου μου από τη Σχολή Ευελπίδων, του Δημήτρη Φαραώνη, ο Περικλής, ήταν για μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Είχα πάρει, πριν φύγω από Αθήνα, τηλέφωνο τον Δημήτρη, κατάλαβε αμέσως από τη φωνή ποιος είμαι, αρχίσαμε να μιλάμε… συνθηματικά, κατάλαβε, και στο τέλος μου είπε ότι ο Περικλής είναι στο Λονδίνο και μου έδωσε το τηλέφωνό του. Από τότε έβαλα στόχο το Λονδίνο, γιατί υπήρχε κάποιος να με φιλοξενήσει όσο μπορεί περισσότερο, μέχρι να εγκλιματιστώ, να βρει ένα δωμάτιο και σε εμένα κ.λπ. Το οποίο και έγινε. Όταν έφτασα στο σιδηροδρομικό σταθμό του Λονδίνου, τον πήρα τηλέφωνο. Ήρθε στο σταθμό, με πήρε και με φιλοξένησε περίπου τρεις εβδομάδες. Πήρε το πτυχίο του ο Περικλής Φαραώνης και έπρεπε να φύγει. Ήξερα πότε θα φύγει, τον πήγα μέχρι το σταθμό των πούλμαν και μόλις έφυγε, χωρίς να του πω τίποτα, μετακόμισα σε ένα bedsit στο Δυτικό Λονδίνο, πολύ μακριά από το σπίτι του Περικλή, χωρίς να ξέρω ότι κοντά εκεί ήταν και η ελληνική πρεσβεία».

O Ζακ Aλαζράκης, γαμπρός του Ιωαννίδη, εκτελούσε, σύμφωνα με τον Μπόλαρη, καθήκοντα αγγελιοφόρου της Μοσάντ προς το δικτάτορα. Στη φωτογραφία το ζεύγος Αλαζράκη έξω από τον Κορυδαλλό σε ένα από τα επισκεπτήρια μετά τη σύλληψη των πραξικοπηματιών.

στην Ηγουμενίτσα να πάρω το ferry boat για Ιταλία στις 4 η ώρα τα χαράματα. Στο καφενείο ήταν και ο χωροφύλακας που ήλεγχε τα διαβατήρια. Μάλιστα, πήγα δίπλα του, σκόπιμα, για να μην προκαλέσω υποψίες, παρήγγειλα και έναν καφέ και πιάσαμε κουβέντα για τον καιρό, για να αποκτήσω οικειότητα, το οποίο και έπιασε. Μπήκα στο ferry, πέρασα απέναντι και έφτασα στη Ρώμη.. Έμεινα στη Ρώμη δύοτρεις ημέρες»…

Στο Λονδίνο

Με το σύνδεσμο στο Λονδίνο πόσες φορές βρεθήκατε; «Τρεις φορές, που μου έφερε χρήματα. Μετά άλλαξε το σύστημα, γιατί έπρεπε να γίνω ανεξάρτητος».

»Μόλις βγήκα από το ferry, όπως με είδαν με την περούκα οι Βρετανοί ίσως να με πέρασαν για τρομοκράτη και μου έκαναν έλεγχο. Είδαν το διαβατήριο, ήταν νόμιμο, αλλά είχαν υποψίες. Με τα λίγα αγγλικά που ήξερα, δεν έβγαζα άκρη και γι’ αυτό άρχισα να τους μιλώ ελληνικά, σκόπιμα, και ζήτησα διερμηνέα. Μου έφεραν ως διερμηνέα έναν Κύπριο. Αφού διαμαρτυρήθηκα, του είπα πως πήγα στην Αγγλία για… θεραπεία. “Α, γι’ αυτό φοράτε αυτή την περούκα;” μου λέει ο Κύπριος. “Ναι, έχω πρόβλημα, έχω τριχόπτωση” του είπα! Πήγε ο Κύπριος, τους τα είπε και μετά αρκετή ώρα έρχεται και μου λέει: “Πείστηκαν ότι είσαι πράγματι, δηλαδή ήρθες για γιατρούς”».

Και ψάξατε για δουλειά; «Ναι. Οι πρώτες μου δουλειές ήταν αυτές, σε bed and breakfast, που με δεχόντουσαν εκεί και έκανα, ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, νυχτερινός στη ρεσεψιόν. Λίγο μετά άρχισα να κάνω μεταφράσεις σε ένα μικρό ελληνικό-κυπριακό βιβλιοπωλείο. Είχαν μεγάλη ζήτηση οι μεταφράσεις, αλλά οι μεταφράσεις δεν γίνονταν δεκτές αν ήταν χειρόγραφες. Μάλιστα, αυτό εξελίχτηκε αργότερα σε κύρια απασχόληση. Μετά είδα μία αγγελία, που ζητούσαν Έλληνες για κάποιο έργο που θα γινόταν εκεί από μια κατασκευαστική εταιρεία που ονομαζόταν

▲ ▲

Φτάνουμε στη Ρώμη... Ξένος μεταξύ ξένων και χαρτζιλίκι από τον Γιάννακα; «Ναι, και γι’ αυτό και ήμουν και φειδωλός στο ξενοδοχείο. Αλλά με διαβεβαίωσε ότι θα βρει τρόπο να μου στείλει κι άλλα. Τη δεύτερη ημέρα επικοινώνησα μαζί του τηλεφωνικώς, “Ξαναπάρε με μεθαύριο”. Όταν επικοινώνησα τη δεύτερη φορά, μου είπε: “Θα πας στη Γενεύη και θα με ξαναπάρεις τηλέφωνο, θα σου πω εγώ πού θα είναι ο σύνδεσμός σου, ένας εν ενεργεία υπολοχαγός των Καταδρομών”. Δεν θέλω να το πω ακόμη το όνομά του». Ο σύνδεσμός σας ήταν στη Γενεύη; «Όχι, ήρθε από την Αθήνα. Ήταν εν ενεργεία, υπηρετούσε στην 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών. Τον χρησιμοποίησε ο Γιάννακας, ενήργησε και να πάρει μία

εβδομάδα άδεια και μου είπε: “Πάρε με τηλέφωνο, να σου πω σε ποιο ξενοδοχείο θα είναι”. Αυτό έγινε. Μου έστειλε μερικές χιλιάδες, πολλά, διότι, όπως μου είπε με νόημα, “είναι ο μισθός σου. Αφού έπαιρνε και ο Τριανταφυλλίδης (το ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Καραμανλή) το μισθό του, γιατί να μην τον παίρνεις και εσύ;”. Τα πήρα, έφυγε και έφυγα. Στη Ρώμη έμεινα δύο ημέρες και στη Γενεύη μία. Αμέσως μετά πήρα το τρένο για Γαλλία, Καλαί και από εκεί στο Ντόβερ, απέναντι».

Και τόσο καιρό από χρήματα τι κάνατε; «Μου έφερνε ο ίδιος σύνδεσμος, γιατί τον ξαναέστειλαν άλλη μία φορά στο Λονδίνο και μου έφερε λεφτά, χωρίς όμως “πού είσαι, σε ποιο ξενοδοχείο;”. Λοιπόν, μου τέλειωναν τα χρήματα»… Δηλαδή, είχατε επικοινωνία με τον Γιάννακα για το σύνδεσμο; «Ναι, πάντοτε είχα επικοινωνία με τον Γιάννακα. Τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, όπως και με άλλους, έτσι; Λοιπόν, ο Γιάννακας μου έλεγε “έχεις ανάγκη λεφτά; Θα το κανονίσουμε” και κανόνιζε. Λοιπόν, τώρα, όταν τελείωναν τα λεφτά, άρχισα να βρίσκω, με αγγελίες, δουλειά. Η πρώτη δουλειά που βρήκα ήταν σε ένα μικρό ξενοδοχείο, bed and breakfast που το λένε, ως νυχτερινός ρεσεψιονίστας, γιατί, απλώς, μου ήταν πιο εύκολο. Είχα βελτιώσει λίγο τα αγγλικά μου».

Φεβρουάριος 2012

crash 119

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 120

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Taylor Woodrow και έφτιαχνε έργα σε όλο τον κόσμο. Αυτή την αγγελία μόλις την είδα, πήγα για συνέντευξη και με προσέλαβαν να γράφω επιστολές και λίγο αργότερα να συντονίζω το γραφείο αλληλογραφίας. Τότε μου χαμογέλασε η τύχη στο πρόσωπο του γέρου Λάτση».

Πώς έγινε αυτό; «Ο διευθυντής ασφαλείας του γέρου Λάτση ήταν ο απόστρατος ταγματάρχης Παπαδάτος, που ήταν πρώην καταδρομέας. Από τον Τύπο, λοιπόν, ο γέρος Λάτσης μάθαινε για εμένα και έλεγε στον Παπαδάτο “τι κάνει αυτό το παιδί; Πώς μπορούμε να τον βρούμε να τον βοηθήσουμε;”. Ο Παπαδάτος του έλεγε “θα προσπαθήσω να μάθω”, αλλά δεν είχε τις διασυνδέσεις να πάει στον Γιάννακα ή να μάθει από αλλού. Κάποτε έμαθε και πάει στο γέρο Λάτση και του λέει: “ Έμαθα ότι είναι στο Λονδίνο”. Ο Λάτσης είχε νοικιάσει ένα μικρό παλατάκι, κοντά στο Buckingham Palace, για 99 χρόνια. Δούλεψα και εκεί, αφού επισκευαζόταν, 4-5 χρόνια, σαν επιστάτης. Ο Λάτσης άρχισε να μου δίνει μηνιαίο μισθό είτε εργαζόμουν στην επισκευή είτε όχι, κάτι που διήρκεσε για πολλά χρόνια και βελτιώθηκαν τα οικονομικά μου. Πέρασαν, όμως, περίπου 5,5 χρόνια που είχα οικονομικές δυσκολίες. Είχα την ενίσχυση από την Ελλάδα, αλλά δεν ήταν αρκετή για να πληρώνω ενοίκιο και συντήρηση». Όταν λέτε ενίσχυση; «Η ενίσχυση από την Ελλάδα, που εξακολουθούσε να έρχεται με τον ίδιο σύνδεσμο»… Τότε, γιατί μου είπατε ότι ήρθε τρεις φορές ο σύνδεσμος στο Λονδίνο; «Ναι, οι πρώτες τρεις ήταν από τον Γιάννακα. Εν συνεχεία επικοινώνησαν, βρήκαν τρόπο Γιάννακας με Λάτση και ο Λάτσης του έδινε και τα έφερνε εδώ. Γιατί, τη δεύτερη φορά που ήρθε ο σύνδεσμος μού λέει: “Δεν θα ξαναέρθω εδώ, γιατί μου είπαν να πηγαίνεις σ’ αυτή τη διεύθυνση να πληρώνεσαι. Έχει πάρει εντολή, κάθε μήνα θα σου δίνει, είτε δουλεύεις είτε δεν δουλεύεις, ένα μηνιάτικο”. Δεν ήταν μεγάλο ποσό, αλλά ήταν αρκετό για τη συντήρησή μου, όχι κάτι παραπάνω. Λοιπόν, ήμουν τυχερός, γιατί τα λεφτά αυτά που μάζευα από το μηνιάτικο του Λάτση δεν τα ξόδευα και τα έβαζα στην τράπεζα. Με τα λεφτά αυτά που μάζεψα, αγόρασα ένα one bedroom flat από έναν Ισπανό και μάλιστα με δύο δόσεις. Σημειωτέον, ότι το μισθό από τον Λάτση τον έπαιρνα μέχρι που γύρισα στην Ελλάδα»… Να ρωτήσω κάτι, σε προσωπικό επίπεδο τι συμβαίνει; Δηλαδή επικοινωνία με τους δικούς σας ή κάποια σύντροφο, φίλους; «Ναι, άρχισα να έχω. Μετά από 2 χρόνια άρχισα να επικοινωνώ με την πρώην σύζυγό μου, γιατί τα παιδιά ήταν ακόμα μικρά».

Οι απόπειρες Να έρθουμε τώρα στο κομμάτι που αφορά τις απόπειρες εναντίον σας; «Πάντοτε υπήρχαν άνθρωποι, αξιωματικοί, πρά120 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Ιωαννίδης έξω από το γραφείο του εισαγγελέα κ. Τσεβά. Ο Μπόλαρης (με την πλάτη γυρισμένη) τον συνόδευε και, όπως παραδέχθηκε, είχε όπλο στο τσαντάκι του. κτορες μυστικών υπηρεσιών, που προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να μάθουν πού βρίσκομαι, αφού έπρεπε να συλληφθώ. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Ιωάννης Γκόρος, γιος του ταγματάρχη Πέτρου Γκόρου, βορειοηπειρωτικής καταγωγής, που ήταν καταδρομέας και είχε υπηρετήσει, υπό τον Γιάννακα, στη Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων, όπου είχε γνωριστεί με διάφορους πράκτορες που έμπαιναν στη χώρα. Ο γιος του είχε μπει Σχολή Ικάρων, αλλά στο δεύτερο έτος διώχθηκε σαν ακατάλληλος να πετάξει αεροπλάνο. Δεν τον πήρε και η Σχολή Ευελπίδων, όπως συνηθιζόταν τότε, οπότε ο πατέρας του, με τις διασυνδέσεις που είχε με τους πράκτορες της CIA, τον έστειλε στην Αμερική και έγινε “εκτελεστής” της CIA. Έτσι, σε κάποια επικοινωνία μου με τον Γιάννακα, γύρω στο 1985, οκτώ χρόνια αφότου έφτασα στο Λονδίνο, μου λέει: “Κοίταξε, επικοινώνησε ο γιος του Γκόρου και μου είπε πως θέλει να σε βοηθήσει”. Δεν έδωσα σημασία, αλλά μου το επανέλαβε στην επόμενη επικοινωνία μας, οπότε κάποια στιγμή αποφάσισα να επικοινωνήσω μαζί του και ζήτησα τα τηλέφωνά του, αλλά ο Γιάννακας μου είπε: “Να προσέξεις. Σου δίνω τα τηλέφωνά του, αλλά να τον προσέξεις, είναι και λίγο επιπόλαιος”». Και επικοινωνήσατε; «Ναι. Όταν πήγαινα, λοιπόν, με τη φίλη μου, την Ισπανίδα, επίσκεψη σε μια πλούσια φιλενάδα της,

Πήγα στο Λονδίνο και δεν επικοινώνησα με κανέναν από τον οικογενειακό μου κύκλο. Μετά από δύο χρόνια άρχισα να επικοινωνώ με την πρώην σύζυγό μου, γιατί τα παιδιά ήταν ακόμα μικρά.

Ισπανίδα κι αυτή, εκμεταλλευόμουν την ευκαιρία και έπαιρνα τηλέφωνα και μάλιστα στο σπίτι του τον Γκόρο από το σπίτι της. Στις επικοινωνίες αυτές, ο Γκόρος επέμενε να πάω στην Αμερική, αλλά εγώ προφασιζόμουν πάντα την έλλειψη διαβατηρίου. Κάποια φορά , όμως, μου λέει: “Κοίταξε, τι να το κάνεις το διαβατήριο; Θα έρθω εγώ από εκεί να σε πάρω. Θα έρθω εγώ εκεί”. Τότε υποψιάστηκα. Επικοινωνώ με τον Γιάννακα, του το λέω και μου απαντά: “Στο είπα ότι πρέπει να τον προσέχεις. Δεν ξέρω κι εγώ ακριβώς τι κάνει εκεί. Έχω την υποψία ότι έχει κάποιες διασυνδέσεις με τη CIA”». Τελικά, τι έγινε; «Αυτός, πράγματι, είχε διασυνδέσεις με τη CIA και παρακολουθούσε από ποιο τηλέφωνο τον καλούσα. Του έδωσε η CIA ένα αεροσκάφος και ήρθε μόνος του στο Λονδίνο. Επικοινώνησε με την Intelligence Service, η οποία δέχτηκε να τον βοηθήσει, όπως εκτιμώ εκ των υστέρων, δηλαδή. Πήγε, λοιπόν, στο σπίτι απ’ όπου έπαιρνα εγώ τηλεφωνήματα και μπούκαρε μέσα. Υπήρχε μονάχα η κοπέλα μέσα, τρομοκρατήθηκε. Τη ρώτησε για κάποιον Μπόλαρη, που είναι φυγόποινος και ήρθα να τον συλλάβω. Αυτή δεν ήξερε, φυσικά, κανέναν Μπόλαρη, γιατί ήξερε μόνον έναν Γιώργο, αλλά τρομοκρατημένη, μόλις ο πράκτορας της Intelligence Service τον πήρε και έφυγαν, πήρε τηλέφωνο στη φίλη μου να της πει τα καθέκαστα, αυτή μου το είπε, χωρίς ούτε κι αυτή να γνωρίζει τίποτε περί Μπόλαρη, οπότε γίνομαι λαγός. Έμεινα σε ένα ξενοδοχείο από αυτά που είχα δουλέψει, τρεις μέρες περίπου, αλλά επικοινώνησα με την αδελφή του Γκόρου στο τηλέφωνο, στην Αμερική, και μου είπε: “Του έχουν δώσει αεροπλάνο και ήρθε για να σε πάρει, να σε φέρει εδώ”. Της λέω: “Καλά, πες μου πού μένει, πού είναι τώρα; Γιατί πήγε και με έψαχνε κι εγώ έχω φύγει από τη διεύθυνση αυτή” και μου είπε ένα ξενοδοχείο. Τον παίρνω τηλέφωνο στο ξενοδοχείο που μου είπε η αδελφή του, και του είπα: “Ρε καθίκι, τι ήρθες εδώ να κάνεις;” και μου λέει: “Εσύ είσαι το καθίκι, εγώ θα σε βρω όπου και να πας και θα σε ρίξω κάτω, όπου και να πας...”»! Αυτό θα το λέγατε απόπειρα δολοφονίας ή σύλληψη; «Όχι, ήθελε να με συλλάβει για να με εκτελέσει. Εκτελεστής ήταν το επάγγελμά του. Θα με πήγαινε

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:29 μ.μ. Page 121

Ο Μπόλαρης έζησε μια ζωή στη σκιά, αναπνέοντας σκοτεινή δράση πρακτόρων και μυστικών υπηρεσιών. Η φωτογραφία είναι από την περίοδο που ο Παρασκευάς Μπόλαρης ζούσε στο Λονδίνο.

δίπλα στον Μπαμπάκο. Μόλις με είδε τα έχασε κυριολεκτικά. Έψαχνε μία σακούλα που την είχε δίπλα στο κάθισμα και μου λέει: “Να, σου έφερα εδώ ένα σακάκι από τον Jacques”. Ο Jacques ήταν ο γαμπρός του Ιωαννίδη. Του λέω “εσύ τι δουλειά είχες με τον Jacques;” και μου λέει: “Μα, αυτός μου έκανε τα έξοδα να έρθω εδώ”. Όταν φτάσαμε στο Λονδίνο προφασίστηκα να τον συνοδεύσω με τα πόδια στο ξενοδοχείο που ήταν κοντά και παρατήρησα ότι αυτοί οι τύποι ήταν πίσω μας και ο Μπαμπάκος κάπου κάπου έριχνε καμιά ματιά προς τα πίσω να δει αν μας ακολουθούσαν. Όταν είδα, λοιπόν, ότι συνεχώς περπατάμε, περπατάμε, και οι δύο τύποι συνέχεια έρχονται από πίσω και δεν μας προσπερνούν αν και πιο νέοι στην ηλικία, μόλις μπήκαμε μέσα στην πλατεία, όπου υπήρχε αρκετός κόσμος, αυτοί οι δύο μπήκαν και αυτοί στην πλατεία από πίσω. Σταματήσαμε σε κάποιο σημείο και του λέω: “Δεν μου λες, αυτοί οι δύο που έρχονται είναι γνωστοί σου;”, αλλά τότε αυτοί τάχυναν το βήμα τους και πλησίαζαν. Του φωνάζω “αυτοί τι είναι τώρα, πες μου τι είναι;» και όταν τον είδα να κοιτάζει πίσω με αγωνία, το έβαλα στα πόδια. Έτρεξαν και αυτοί από πίσω μου για ένα διάστημα, αλλά επειδή ήταν πολύς κόσμος, με έχασαν σε κάποιο σημείο. Λοιπόν, αυτή ήταν η δεύτερη απόπειρα και μετά από αρκετές ημέρες που γύρισε ο Μπαμπάκος στην Ελλάδα τον πήρα τηλέφωνο και του είπα: “Ξέρω ότι σου έκανα αυτή τη… χαλάστρα. Ψέματα σου είπα για να ξεκαθαρίσω ό,τι μου έκανες και στην Αίγινα”»!

Η καταδίκη

Του είχα βγάλει και εισιτήρια στο hovercraft από Καλαί για Ντόβερ, οπότε ήξερα και πότε θα έρθει».

Υπήρξε και δεύτερη απόπειρα; «Υπήρξε με τον Κώστα Μπαμπάκο, αυτόν το λοχαγό που ερχόταν στην Αίγινα, στη φυλακή, πολλά χρόνια μετά, περίπου ένα χρόνο πριν να γίνει η παραγραφή και να γυρίσω πίσω. Γύρω στο 1995. Φυσικά, είχα συναντήσει πριν χρόνια τυχαία στο Λονδίνο την πρώην γυναίκα του, τη Χαρούλα, και από τότε της τηλεφωνούσα αραιά και πού, αλλά σε κάποιο τηλεφώνημα μου λέει: “Ο Κώστας ξέρει ότι επικοινωνείς μαζί μου, του το έχω πει, και θέλει να μιλήσει μαζί σου”. Της λέω: “Ωραία, δώσε μου το τηλέφωνό του να μιλήσω εγώ μαζί του”. Μου έδωσε το τηλέφωνό του, μίλησα μαζί του και μου λέει: “Θέλω να σου φέρω λεφτά. Έχω μαζέψει από διάφορες πηγές για να σου φέρω λεφτά, που έχεις ανάγκη”. Μετά από μέρες ήρθα σε επαφή μαζί του και του λέω: “Δεν είμαι στο Λονδίνο, είμαι στη Γενεύη. Πήγαινε στη Γενεύη, μείνε σε κάποιο ξενοδοχείο κι εγώ θα επικοινωνήσω μαζί σου. Πες στη Χαρούλα όμως σε ποιο ξενοδοχείο θα πας και θα επικοινωνήσω εγώ με τη Χαρούλα να μου πει. Για λόγους ασφαλείας, καταλαβαίνεις”. Εγώ, όμως, είχα κλείσει ένα ξενοδοχείο στο Σόχο, πάλι στο Λονδίνο, χωρίς να το πω. Πήγε αυτός στη Γενεύη, τον πήρα τηλέφωνο στο ξενοδοχείο και του λέω: “Κοίταξε, κάτι μου έτυχε και έφυγα από τη Γενεύη, ξαναγύρισα πίσω στο Λονδίνο και σου έχω κλείσει εισιτήρια και δωμάτιο στο τάδε ξενοδοχείο, για την τάδε ημέρα”.

Και πώς εξελίχθηκε η υπόθεση; «Τι έκανα, λοιπόν; Πήγα στο Ντόβερ και, αφού ήρθε το hovercraft, τον είδα εκεί που μιλούσε με δύο άτομα, που φορούσαν αυτό το στρατιωτικό χακί anorak. Λοιπόν, όταν ο Μπαμπάκος και οι δυο τύποι μπήκαν στο πούλμαν που θα τους μετέφερε από το Ντόβερ στο πρακτορείο στο Λονδίνο, λίγο πριν ξεκινήσει το πούλμαν, μπαίνω μέσα και πάω και κάθομαι

Γιατί, όμως, τον κυνηγούσε ακόμη η CIA; Γιατί του έστειλε «εκτελεστή» το 1985 και γιατί, δέκα χρόνια μετά, άλλοι πράκτορες προσπάθησαν να τον συλλάβουν. Όπως εξηγεί ο ίδιος ο κ. Μπόλαρης, δεν ήθελαν να μιλήσει για την προδοσία της Κύπρου και για την πτώση του Παπαδόπουλου, καθώς πίστευε και πιστεύει ακόμη πως ήταν έργο της Mossad. Αυτός, για τον ίδιο, ήταν ο βασικός λόγος και όχι επειδή είχε αποδράσει από τη φυλακή όπου εξέτιε ποινή κάθειρξης 8,5 ετών για τη συμμετοχή του στο λεγόμενο «πραξικόπημα της πιτζάμας» κατά του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Πάντοτε υπήρχαν άνθρωποι, αξιωματικοί, πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, που προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να μάθουν πού βρίσκομαι, αφού έπρεπε να συλληφθώ. Ακόμα και να με εκτελέσουν

Πότε και γιατί οργανώσατε το «κίνημα της πιτζάμας»; «Το 1975, αφού είχε γίνει η Μεταπολίτευση και εμείς θεωρούσαμε ότι κακώς ρίξαμε τον Παπαδόπουλο και μπήκε φυλακή και υπήρξε αυτός ο διασυρμός τόσων πολλών αξιωματικών που κυβέρνησαν την Ελλάδα επί επταετία, γιατί εδώ υπάρχει προδοσία. Όλα αυτά τα είχαμε συνεκτιμήσει και όποιος συμφωνούσε, αρχίζαμε να κάναμε μία κίνηση να ανατρέψουμε αυτήν την κατάσταση». Όταν λέτε «εμείς», μπορείτε να μου προσδιορίσετε; «Ήσαν και Ιωαννιδικοί και Παπαδοπουλικοί. Δηλαδή, κακώς σταμάτησε η επανάσταση και ήταν στις εκτιμήσεις μας ότι εδώ υπάρχει ξένος δάκτυλος. Εγώ τους έλεγα, επειδή έτυχα να είμαι στο Επιτελείο και έζησα αυτήν την κατάσταση τότε με τις ενέργειες του Ιωαννίδη, οι οποίες ήταν τελείως αστή-

▲ ▲

στην Αμερική κάπου και μετά θα με έβρισκαν σε κανένα δασύλλιο»…

Φεβρουάριος 2013

crash 121

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:30 μ.μ. Page 122

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

ρικτες -εκ των υστέρων, βέβαια- το να κάνει το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, να δώσει αφορμή εκεί και να γίνει όλη αυτή, ήταν σκόπιμo, αυτά ήταν σχεδιασμένα. Ήταν φανερό για εμάς ότι εδώ υπάρχει προδοσία και αυτή η προδοσία είναι εις βάρος του έθνους». Ποιος κινούσε αυτήν τη διαδικασία, με ποίου πρωτοβουλία; «Η Mossad. Δηλαδή, μας έλεγαν, εκεί θα γίνει την τάδε ώρα η συνέλευση, στο τάδε σπίτι... Πηγαίναμε λοιπόν στα σπίτια, κάναμε συνελεύσεις να πάρουμε αποφάσεις κ.λπ., σε ένα-δύο βρέθηκα, σε άλλες δύο-τρεις έπεφτε σύρμα, να το πούμε στην καθομιλουμένη, μας παρακολουθούν, το βάζαμε στα πόδια, όλοι το βάζαμε. Ένα λεπτό, λέγαμε, τι συμβαίνει, ποιος μας καρφώνει, κάποιος μας καρφώνει». Ποιος φαινόταν ως επικεφαλής σε αυτήν την ιστορία ή, έστω, ποιοι ήταν μπροστά, στη βιτρίνα; «Ήταν καταρχήν ο πρώην διοικητής μου, που εγώ του είχα απόλυτη εμπιστοσύνη, ο Δημήτριος Παπαποστόλου, διοικητής μου στην 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών». Υπήρχαν λοιπόν και επιφανείς αξιωματικοί... «Πατριώτες, ναι, και ένας ταξίαρχος στη Λάρισα, ο οποίος και αυτός φιλοδοξούσε να γίνει ο επικεφαλής αυτού του “πραξικοπήματος της πιτζάμας”, όπως ονομάστηκε, αλλά»...

Τι σας ανησυχούσε σε σχέση με τη δημοκρατία; «Δεν πιστεύω να εννοείς ότι ήταν δημοκρατία. Ήδη ξέραμε αυτό που λέω εγώ τώρα, ότι δεν έκανε τη Μεταπολίτευση ο ελληνικός λαός. Την έκανε η Mossad. Έτσι, το “πραξικόπημα της πιτζάμας” ήταν αναπόφευκτο, διότι είχε πλέον διαπιστωθεί ότι υπήρχε προδοσία κατά της Κύπρου, κυρίως, αλλά και για την Ελλάδα. Εξάλλου, η Μεταπολίτευση είχε δρομολογηθεί από τον Παπαδόπουλο με τον Μαρκεζίνη. Το μεγαλύτερο σφάλμα, επομένως, το οποίον κάναμε την εποχή εκείνη ήταν το να ρίξουμε τον Παπαδόπουλο. Υπόψη ότι εμείς ειδοποιηθήκαμε για να ρίξουμε τον Παπαδόπουλο μία εβδομάδα πριν. Και γιατί; Διότι η Mossad είχε ήδη δρομολογήσει πριν από αρκετά χρόνια να ρίξει τον Παπαδόπουλο, αλλά ήταν δύσκολο διότι ήταν πολύ δημοφιλής και από τον ελληνικό λαό και, κυρίως, από το στρατό. Λοιπόν, αυτοί το είχαν σχεδιάσει. Κι αυτό, γιατί η Mossad είχε πλησιάσει τους Τούρκους στρατηγούς από το 1968-69, επειδή ο τουρκικός στρατός είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ, ήταν μία πολύ καλή αγορά για να πουλάνε τα προϊόντα τους, το marketing στο Ισραήλ. Πλησίασαν τους στρατηγούς, τους είπαν “ποιο είναι το πρόβλημά σας με την Ελλάδα;”. Η Κύπρος... Λοιπόν, εφόσον αυτό είναι το πρόβλημά σας, το Ισραήλ, μέσω της Mossad, θα σας το λύσουμε. Εσείς ετοιμαστείτε και, όταν είμαστε έτοιμοι, θα σας πούμε να καταλάβετε την Κύπρο και θα δούμε τα υπόλοιπα. Αυτό ήταν το σχέδιό τους. Το σχέδιό τους καθυστέρησε, διότι δεν ήταν εύκολο, έπρεπε 122 crash Φεβρουάριος 2013

Κατά τον Π. Μπόλαρη, η Mossad οργάνωσε την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο να γίνει προετοιμασία και η προετοιμασία άρχισε να γίνεται από τότε». Οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες δεν είχαν πάρει χαμπάρι τι γινόταν; «Βεβαίως και είχαν πάρει χαμπάρι, αναμφισβήτητα, αλλά υπήρχε διάβρωση και στις μυστικές υπηρεσίες. Είχαν καταφέρει να έχουν και τους δικούς τους ανθρώπους μέσα εκεί στις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, στην τότε ΚΥΠ, στη σημερινή ΕΥΠ». Με άλλα λόγια, μου λέτε ότι ξένες δυνάμεις δημιούργησαν το πρόβλημα και έφεραν τη Μεταπολίτευση; «Όχι άλλες ξένες δυνάμεις, εννοώ αποκλειστικά η Mossad και να το δικαιολογήσω γιατί, υπάρχει και το τεκμήριο. Η εποχή εκείνη ήταν επί προέδρου Nixon, αλλά κυβερνούσε αποκλειστικά ο Henry Kissinger. Αυτός εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία αυτή ότι η Αμερική ήταν τελείως ακυβέρνητη και υλοποίησε το δικό του σχέδιο. Το είχε προαναγγείλει, για τον πόλεμο των έξι ημερών, εν συνεχεία τη σταθεροποίηση, εν συνεχεία αυτό και το άλλο. Αυτό έκανε ο εβραϊκής καταγωγής Kissinger, με τη βοήθεια του υφυπουργού του Sisco, εβραϊκής καταγωγής επίσης, γι’ αυτό και ο Ιωαννίδης είχε πει, μετά τα γεγονότα, ότι “ο Sisco με εξαπάτησε”. Βρε στρατηγέ, σε εξαπάτησε ο Sisco; Τότε, γιατί δεν έβαλες ένα πιστόλι και να αυτοκτονήσεις; Αλλά ήταν μέσα στο κόλπο κι αυτός, όπως

Το «πραξικόπημα της πιτζάμας» ήταν αναπόφευκτο, διότι είχε πλέον διαπιστωθεί ότι υπήρχε προδοσία κατά της Κύπρου και της Ελλάδας

ήταν και οι άλλοι στρατηγοί εκείνης της εποχής, οι Ντάβος, Σταθόπουλος, Αραπάκης, Παπανικολάου, που βρέθηκαν στην Κύπρο το 1963 και, κατά τη δική μου εκτίμηση, είχαν στρατολογηθεί από τη CIA, για να κάνουν αυτή την προδοσία, μετά, το ΄73. Αυτοί, ως στρατηγοί, ήσαν ενημερωμένοι, τους είχε πλησιάσει η Mossad και έκαναν αυτό που έκαναν. Και ποιο ήταν; Καθυστέρησαν την ελληνική στρατιωτική βοήθεια στην Κύπρο». Είσαστε λοιπόν στη φάση της προεργασίας... «Του σχεδιασμού.. Μία πρώτη στρατολόγηση, ας πούμε, πιθανών στελεχών. Ονομάστηκε πραξικόπημα, αλλά ήταν απόπειρα. Μάλιστα, όταν στις 8 η ώρα το βράδυ πήγα σπίτι, είπα: “πάμε για ύπνο, διότι θα έρθουν να με συλλάβουν τα ξημερώματα”. Τόσο πολύ, δηλαδή, είχα πειστεί ότι εδώ τελείωσε. Γι’ αυτό έπεφτε σύρμα, διαλυθείτε, και έβλεπα αυτό το πράγμα, λέω, εδώ τελείωσε, είναι ξένος δάκτυλος εδώ».

Με τον Ιωαννίδη Μα και ο γαμπρός του Ιωαννίδη ήταν Εβραίος και λέγανε τότε ότι ήταν και πράκτορας της Mossad εδώ… «Υπήρχε υποστράτηγος, υποδιοικητής της Mossad, στην Αθήνα, ο οποίος οργάνωνε τα πάντα, αλλά είχε τον Αλαζράκη για μεσολαβητή με τον Ιωαννίδη, για να μην υπάρχει φανερή επαφή. Στην ουσία, χρησιμοποιήθηκε ο Ιωαννίδης, μέσω του Αλαζράκη, που ήταν ένας σύνδεσμος της Mossad. Ο Αλαζράκης ήταν ο αγγελιοφόρος, ήταν ο μεταδότης, του έδιναν εντολές, πήγαινε πες του Ιωαννίδη τάδε κ.λπ. και με την “πιτζάμα”, λοιπόν, είχε πλήρως επικρατήσει ο σχεδιασμός της Mossad». Είχε πέσει στην αντίληψή σας επικοινωνία του Ιωαννίδη με ύποπτους ανθρώπους, πιθανόν πράκτορες; Είχατε προσωπική αίσθηση για κάτι τέτοιο; «Όχι. Υπάρχει, όμως, μία φάση τις ημέρες της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, που όλα συνηγορούν ότι πρέπει να είχε σχέση. Ήταν η φάση που τα σχέδια για τις μονάδες Καταδρομών έλεγαν ότι, μόλις έχουμε τις πρώτες πληροφορίες από την ΚΥΠ πως οι Τούρκοι κάτι ετοιμάζουν από απέναντι, οι δύο

114_123_BOLARHS 01/02/2013 6:30 μ.μ. Page 123

Ο Π. Μπόλαρης, μιλώντας για πρώτη φορά στους Γ. Ανδρουτσόπουλο και Γ. Χουδαλάκη, εξομολογείται τη ζωή του στο CRASH Μοίρες Αλεξιπτωτιστών να πέσουν στην Κερύνεια για να κάνουν ένα μικρό θύλακα μέχρι να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες μονάδες των Καταδρομών και όχι μόνο. Αυτά όμως τα σχέδια δεν υλοποιούνταν και αναγκαστήκαμε κάποιοι επιτελείς να απειλήσουμε το διοικητή μας, το στρατηγό Γιάννακα, να κινήσει τις διαδικασίες, αλλά ήταν πλέον αργά». Ο Γιάννακας ήταν άνθρωπος του Ιωαννίδη; «Ναι, ήταν αναμφισβήτητα». Να σας φέρω λίγο στη σχέση σας με τους αρχηγούς του καθεστώτος... Χρεώνεστε ως άνθρωπος του Παπαδόπουλου ή του Ιωαννίδη; «Του Ιωαννίδη, όχι όμως άμεσα, αλλά μέσω των “κολλητών” μου από τη Σχολή Ευελπίδων και κυρίως των Παλαΐνη, Σταυραδάκη και Αποστόλου, που χρημάτισε και υπασπιστής του Ιωαννίδη». Πολλοί πιστεύουν ότι είχατε στενές σχέσεις με τον Ιωαννίδη. «Λάθος ήταν. Μία φορά τον είδα στην Κύπρο, που ήταν στην ΕΛΔΥΚ, το 1963, όταν πήγα κι εγώ, και άλλη μια φορά όταν τον συνόδευσα στον ανακριτή Τσεβά». Και γιατί επέλεξε εσάς ως «συνοδό»; «Διότι ο Ιωαννίδης συγκάλεσε μία συνέλευση στο σπίτι του, στο Γαλάτσι, με τα πρωτοκλασάτα στελέχη του, για να τους ρωτήσει αν θα πάει να καταθέσει στον Τσεβά. Όλοι του είπαν “όχι, να μην πας”. Εγώ όμως κάποια άλλη στιγμή, είχα πει σε κάποιο “πηγαδάκι” ότι “ακόμα και ένας πρωτοετής φοιτητής ξέρει ότι κανένας δεν απαλλάσσεται από τη Δικαιοσύνη. Ούτε Πρόεδροι Δημοκρατίας ούτε πρωθυπουργοί. Να πάει να απολογηθεί”. Αυτό το έμαθε εκ των υστέρων ο Ιωαννίδης, με παίρνει τηλέφωνο δύο ημέρες πριν να πάει στον Τσεβά και μου λέει “πάρε τέσσερις μικρούς των Καταδρομών εκεί, διότι μαθαίνω ότι θα γίνουν διαδηλώσεις κ.λπ., για να αισθάνομαι ότι είμαι ασφαλής”. Του είπα: “Ναι, θα έρθω, θα το κάνω”. Και το έκανα. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που μίλησα με τον Ιωαννίδη, μετά την πρώτη “καλημέρα” που ανταλλά-

ξαμε στην Κύπρο, το 1963. Την παραμονή, όμως, ήρθε ο Αριστείδης ο Παλαΐνης στο σπίτι μου και μου λέει “να μην πας”». Τελικά, πήγατε… «Όταν πρωτοπήγαμε στον Τσεβά, ηρεμία. Μέσα σε μισή ώρα, όμως, γέμισε κόσμος. Εγώ, με πολιτικά βέβαια είχα πάει, και έγινε αυτό που έγινε με τους δημοσιογράφους. “ Έχεις πιστόλι στο τσαντάκι;” με ρώτησαν. “Ναι” τους απάντησα και βγάζω το πιστόλι κι έχασαν το χρώμα από την τρομάρα τους. Έτσι, κατέληξα σε Στρατοδικείο, με τιμώρησαν τρεις μήνες, και δεν θα επικαλεστώ σαν επιχείρημα ότι ο Ιωαννίδης δεν είπε: “ Ένα λεπτό, εγώ τον διέταξα”! Τίποτα, σιγή ασυρμάτου, κι αυτό μου έκανε κακή εντύπωση… Εντάξει, με τη μεσολάβηση του Γιάννακα η ποινή έγινε 20 ημέρες και παρέμεινε στα χαρτιά»…

Η επιστροφή Για πείτε μας πώς έγινε και γυρίσατε, πότε γυρίσατε; «Επέστρεψα το 2000, γιατί το 1996 πέρασε η εικοσαετία και παραγράφηκε το αδίκημα. Είχα επικοινωνήσει με διάφορους γνωστούς μου, όπως τον Δημήτρη Φαραώνη, τον Αριστείδη Παλαΐνη, που βρήκε τον καθηγητή του στη Νομική, ο οποίος και γνωμάτευσε εγγράφως ότι το αδίκημα παραγράφεται. Έτσι, όταν ήρθε ο δικηγόρος μου, Γιώργος Αλφαντάκης, να επισκεφθεί τους αδελφούς του στην Αγγλία, τον συνάντησα, του μίλησα για την άποψη του καθηγητή, με διαβεβαίωσε πως “θα το ψάξω, αλλά είμαι βέβαιος ότι ισχύει αυτό”, μου υποσχέθηκε ότι θα το φροντίσει και το έκανε. Μόνο που εγώ καθυστέρησα να έρθω, διότι έπρεπε να πουλήσω το σπίτι, αλλά να βγάλω και διαβατήριο». Και πώς το βγάλατε; »Πήγα σε ένα αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς μου και τους είπα: “Είμαι φιλοξενούμενος εδώ, ήρθα για διακοπές και έχασα το διαβατήριό μου”. Μου είπαν να συμπληρώσω ένα έντυπο και θα μου έδιναν μια βεβαίωση να την πάω στην πρεσβεία για τα περαιτέρω. Μου έδωσαν, λοιπόν, αυτό το χαρτί, πήγα στην

πρεσβεία μας, ακούει μία κυρία κάποιας ηλικίας το όνομά μου, γιατί με ρώτησαν ποιος είμαι και τους είπα το πραγματικό μου όνομα, με αγκαλιάζει, με φιλάει, κλειδώνει την πόρτα, πάει μέσα στον πρόξενο, του λέει έτσι κι έτσι, είναι ο τάδε, έχει κάνει αυτό και θα του δώσουμε ένα χαρτί να γυρίσει στην Ελλάδα. Πήρα το χαρτί και γύρισα στην Ελλάδα. Αλλά, η ελληνική προχειρότητα άφησε το χαρτί “καταζητούμενος” της Αστυνομίας στο αεροδρόμιο των Σπάτων, οπότε μόλις με είδαν εκεί οι αστυνομικοί, τηλεφωνούν στο αστυνομικό τμήμα, έρχεται ο ίδιος ο διοικητής, με μετέφεραν στο τμήμα, με κέρασε καφέ και, αφού επικοινώνησε με το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, μου έδωσε και ένα περιπολικό και με πήγαν στην Αθήνα, ελεύθερο». Και για 12 χρόνια είστε εδώ; «Ναι. Μάλιστα, βρήκα και δουλειά αμέσως μόλις ήρθα, γιατί πήγα στην κηδεία του Παπαδόπουλου και εκεί ήταν πολύς κόσμος, μεταξύ των οποίων και κάποιος Σταυρόπουλος, επιχειρηματίας ηλεκτρολογικού υλικού, ο οποίος μόλις έμαθε ότι είμαι εκεί, με βρήκε, με αγκάλιασε και μου λέει: “Σε θέλω, θα έρθεις στη δουλειά μου, γιατί ξέρω ότι είσαι ο κατάλληλος άνθρωπος για εμένα”. Πήγα και με έκανε αντιπρόεδρο. Η πρώτη μου δουλειά ήταν εκεί και με πλήρωνε και καλά». Το ελληνικό δημόσιο σας πληρώνει τίποτα; «Ναι, διότι αμέσως μετά που έβγαλα εγώ την ταυτότητα και το διαβατήριο, κατέθεσα τα χαρτιά μου να πάρω τη σύνταξή μου. Τη σύνταξή μου την έπαιρνε η σύζυγος, όπως ισχύει από τη νομοθεσία. Αλλά εγώ αμέσως κατέθεσα τα χαρτιά για να έρθει η σύνταξη σε εμένα». Όταν λείπατε, το ελληνικό δημόσιο συντήρησε την οικογένειά σας; «Έπαιρνε κανονικά το 25% της σύνταξής μου, που είναι σύνταξη αντισυνταγματάρχη, γιατί δεν με είχαν αποτάξει. Απλώς, μετά την απόφαση του δικαστηρίου, με αποστράτευσαν». Φεβρουάριος 2013

crash 123

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:06 μ.μ. Page 124

CRASHτική ισ ε λ κ ο π Α ξη υ ε τ ν έ ν Συ

Ο διάσημος ερευνητής αποκαλύπτει πως το πρόβλημα του χρέους

Μπιλ Στιλ

“

ΣΚΟΤΩΣΤΕ ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ

Η Ελλάδα πρέπει να πάρει πίσω τη δημοκρατία της

Σ

συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

”

Αυτοκρατορίας και ξετυλίγοντάς το μέχρι τις μέρες μας, θα ανακάλυπτε μεταξύ άλλων ότι το «μυστικό» ήταν γνωστό στους πρώτους προέδρους των ΗΠΑ. Κάποιοι εξ αυτών είχαν ρισκάρει τη ζωή τους για να εφαρμόσουν όσα υποδείκνυε ως λύση. Σήμερα, όπως θα μου πει ο Μπιλ Στιλ, αυτό έχει «αποτελεσματικά διαγραφεί από τα βιβλία ιστορίας». Το «μυστικό» είναι ότι το χρέος δημιουργείται σήμερα μαζί με το χρήμα, γιατί η έκδοση και η κυκλοφορία του χρήματος βρίσκεται στα χέρια των τραπεζών. Η δημοκρατία έτσι καταστρέφεται, γιατί το κράτος δανείζεται όλο το χρήμα που χρειάζεται. Από το χρέος, υποστηρίζει ο Μπιλ Στιλ, υπάρχει ένας απλός τρόπος να απαλλαγούμε, μια λύση που δεν είναι ούτε νέα ούτε ριζοσπαστική: αν το κράτος αναλάβει κατ’ αποκλειστικότητα τη δημιουργία χρήματος και άρα και τον έλεγχο της ποσότητάς του που κυκλοφορεί στην αγορά. Κι αν νομίζατε ότι το κράτος επιτελεί σήμερα τέτοιο ρόλο, κάνετε ένα πολύ μεγάλο, αλλά ιδιαίτερα συνηθισμένο λάθος...

▲ ▲

τα γραφεία της εφημερίδας επικρατούσε πανικός - ως συνήθως όταν η προθεσμία τρέχει και το φύλλο κλείνει ύλη. Τα τηλέφωνα χτυπούσαν ασταμάτητα. Ο εκδότης σήκωσε ένα από αυτά: «Σου έχω τρομερό θέμα: δεν έχει μείνει καθόλου χρυσός στο Φορτ Νοξ». «Καταπληκτικά, στείλε μου υλικό στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο», θα έλεγε και θα τον έκλεινε αμέσως. Έτσι συνήθιζε να ξεφορτώνεται όλους τους τρελούς που επικοινωνούσαν μαζί του καθημερινά. Αυτή τη φορά, όμως, το υλικό θα ερχόταν. Και ο Αμερικανός δημοσιογράφος Μπιλ Στιλ θα έμπαινε σε μια περιπέτεια για την ανακάλυψη της αλήθειας, που μετρά ήδη 30 χρόνια. Οι πολίτες έπρεπε να μάθουν ότι το πρόβλημα του χρέους δεν θα λυθεί ποτέ εάν το χρηματοπιστωτικό σύστημα εξακολουθήσει να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο…. Στο μακρύ ταξίδι που ο ερευνητής και συγγραφέας, πλέον, Μπιλ Στιλ θα ξεκινούσε μέσα στη νύχτα της ιστορίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, πιάνοντας το νήμα από την εποχή της Ρωμαϊκής

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:08 μ.μ. Page 125

δεν θα λυθεί αν δεν αλλάξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα O Αμερικανός συγγραφέας και δημιουργός των ντοκιμαντέρ «Money Masters» και «Secret of Oz» υποστηρίζει: «Το να προσπαθείς να μειώσεις το χρέος με δάνεια είναι σαν να προσπαθείς να θεραπεύσεις τον αλκοολισμό με αλκοόλ!»

Η ΕΚΤ ρίχνει χρήμα στην Ελλάδα για να «σώσει» την ΕΕ μέχρι τις γερμανικές εκλογές. Αν η Ελλάδα κατέρρεε τώρα, οι Γερμανοί θα ψήφιζαν ευρωσκεπτικιστικά και η ΕΕ θα καταστρεφόταν.

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:08 μ.μ. Page 126

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

«Ειλικρινά, πιστεύω ότι τα τραπεζικά ιδρύματα είναι πιο επικίνδυνα για τις ελευθερίες μας από τους μόνιμους στρατούς. Η δύναμη έκδοσης (χρήματος) πρέπει να αφαιρεθεί από τις τράπεζες και να δοθεί ξανά στους λαούς, στους οποίους και ανήκει κανονικά»: Όχι, η ρήση δεν ανήκει σε κάποιον επαναστάτη ή ριζοσπάστη θεωρητικό, αλλά στον Τόμας Τζέφερσον, τον τρίτο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και βασικό συντάκτη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Κομμάτι κομμάτι ο Μπιλ Στιλ συναρμολογεί με τη δουλειά του το παζλ του προβλήματος, αναδεικνύοντας την πρότασή του για έξοδο από το φαύλο κύκλο του χρέους. Δεν είναι τυχαίο ότι το ντοκιμαντέρ του «The Money Masters» («Οι Άρχοντες του Χρήματος») συγκαταλέγεται στα δεκαπέντε πιο δημοφιλή στην ιστορία του Διαδικτύου (πράγμα ασυνήθιστο για ένα οικονομικό ντοκιμαντέρ, διάρκειας τρεισήμισι ωρών), ενώ το «Secret of Oz» («Το Μυστικό του Οζ») έχει πάρει το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Beloit. Το τελευταίο από τα είκοσι βιβλία που έχει συγγράψει τιτλοφορείται «Όχι Άλλο Εθνικό Χρέος». Στις 10 το πρωί μιας Τετάρτης του Ιανουαρίου βρέθηκα στο λόμπι του ξενοδοχείου «Παρκ». Εκεί ήταν το ραντεβού μου με τον Μπιλ Στιλ. Ο Αμερικανός ερευνητής είχε προσγειωθεί στη χώρα μας μόλις το προηγούμενο βράδυ, προσκεκλημένος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προκειμένου να συμμετάσχει στην ημερίδα των προγραμμάτων Executive MBA και Διεθνές MBA με θέμα «Ιστορία του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος και το Μέλλον του Χρήματος: Μια εναλλακτική προσέγγιση». «Πόσο καιρό είσαι δημοσιογράφος;» θα ήταν από τα πρώτα πράγματα που θα με ρωτούσε. Για να αναφωνήσει σχεδόν αμέσως: «Θεέ μου, πόσο μου λείπει»... «Η μεγαλύτερη απορία που μου δημιουργήθηκε, παρακολουθώντας τη δουλειά σας», θα του πω, «είναι πώς μπορεί κάτι για το οποίο είχαν αγωνιστεί ακόμα και οι “πατέρες” της γένεσης του αμερικανικού έθνους, να μην είναι σήμερα γνωστό στο ευρύτερο κοινό;». «Άνοιξε τα κασετοφωνάκια σου... Λοιπόν, αν “έγδυνες” την ανθρωπότητα κατά πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια, θα μπορούσες να ξοδέψεις μερικά ακόμα δισεκατομμύρια για να κρατάς τους ανθρώπους σε σύγχυση. Και εδώ βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος. Ο κόσμος είναι μπερδεμένος. Και αυτό, αυτόματα, αφήνει την “κατανόηση” του προβλήματος σε ελάχιστους»... Ο Κέινς δεν έλεγε ότι γνωρίζει «μόνο τρεις ανθρώπους που πραγματικά αντιλαμβάνονται το χρήμα: έναν καθηγητή σε άλλο πανεπιστήμιο, έναν από τους μαθητές του και έναν μάλλον χαμηλόβαθμο υπάλληλο στην Τράπεζα της Αγγλίας»; Γι’ αυτό ο Αμερικανός βιομήχανος Χένρι Φορντ φοβόταν ότι «αν οι πολίτες αντιλαμβάνονταν πώς λειτουργεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα γινόταν επανάσταση σήμερα κιόλας»; «Δεν είναι δύσκολο για τον μέσο πολίτη να καταλάβει. Πρέπει να επικεντρωθεί σε δύο βασικά σημεία: πρώτον, οι κυβερνήσεις πρέπει να απαγορεύεται να δανείζονται. Γιατί μια κυβέρνηση να δα126 crash Φεβρουάριος 2013

«Απλώς, σας απειλούν όταν σας λένε ότι θα πεινάσετε αν δεν δανειστείτε. Οι πολιτικοί ακολουθούν το σίγουρο δρόμο, δεν θα πάρουν την ευθύνη να απορρίψουν το δανεισμό. Η αλλαγή πρέπει να έρθει από κάτω προς τα επάνω». Στη φωτογραφία, στην ομιλία του στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. νείζεται όταν μπορεί να δημιουργήσει; Εσείς θα δανειζόσασταν αν μπορούσατε να δημιουργήσετε; Όχι. Είναι παρανοϊκό, όχι μόνο γιατί η κυβέρνηση πρέπει να πληρώνει επιτόκια επί των δανείων, αλλά γιατί προκύπτει και ένα πολύ πιο σημαντικό πρόβλημα: η επιρροή που ο δανειστής έχει στον δανειζόμενο. Κάθε φορά, λοιπόν, που η κυβέρνηση θα προσπαθεί να νομοθετήσει για να λύσει το πρόβλημα, τους νόμους θα τους γράφουν οι λομπίστες των τραπεζών. Και θα δώσουν και το λογαριασμό στο βουλευτή. Αυτό συμβαίνει στις ΗΠΑ. Γι’ αυτό δεν θα ψηφιστεί ποτέ νομοθεσία που να επιλύει το πρόβλημα και θα κάνει το χρήμα να λειτουργεί υπέρ “ημών, του λαού”, που είναι το δέον γενέσθαι». Ισχυρίζεστε ότι το πρόβλημα με το παρόν χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πως το χρήμα παράγεται μαζί με χρέος. Και ότι υπάρχει μια απλή λύση. Ποια είναι αυτή; «Όπως προείπα, οι κυβερνήσεις πρέπει να απαγορεύεται να δανείζονται. Το δεύτερο είναι ότι: οι τράπεζες δεν πρέπει να μπορούν να δημιουργούν χρήματα τα οποία δεν έχουν! Αυτές οι δύο προϋποθέσεις δεν πληρούνται σήμερα πουθενά στον πλανήτη. Οι τράπεζες επιδίδονται στο fractional reserve lending (κλασματικό αποθεματικό τραπεζικό σύστημα), που είναι ουσιαστικά ένα σύστημα άσκησης επιρροής. Οι τράπεζες δεν πρέπει να μπορούν να επηρεάζουν την ποσότητα του χρήματος που διαθέτουν. Γιατί, όταν το κάνουν, δημιουργούν όλο το χρήμα στη χώρα. Ακούμε κάθε μέρα στην αμερικανική τηλεόραση: “Η κυβέρνηση τυπώνει πάρα πολύ χρήμα”. Δεν υπάρχει ίχνος αλήθειας σε αυτό. Η κυβέρνηση δανείζεται και την τελευταία δεκάρα - και εκεί είναι το πρόβλημα. Δεν είναι μόνον ο τόκος του χρέους που αθροίζεται μακρορυθμικά. Οι τράπεζες και οι πλουσιότεροι του κόσμου δεν ενδιαφέρονται τόσο για τη μεγιστοποίηση του πλούτου τους όσο για την επιρροή». Τι είναι το «κλασματικό αποθεματικό τραπεζικό σύστημα»; Ότι για κάθε 1.000 δολάρια αποθεματι-

κών κεφαλαίων μιας τράπεζας, το τραπεζικό σύστημα δημιουργεί από το «τίποτα» 100.000 δολάρια χρήμα! Τα ομόλογα είναι ουσιαστικά υποσχέσεις για πληρωμή. Για παράδειγμα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) εγκρίνει την αγορά αριθμού ομολόγων και τα αγοράζει. Πληρώνει με ηλεκτρονικές πιστώσεις στην τράπεζα από την οποία τα αγόρασε - πιστώσεις που δεν έχουν κανένα πραγματικό αντίκρισμα. Έπειτα, οι τράπεζες χρησιμοποιούν αυτές τις πιστώσεις σαν αποθεματικά. Και δανείζουν δεκαπλάσια ποσά από τα αποθεματικά τους σε νέους δανειολήπτες - πάντα με τόκο! Τι σημαίνει αυτή η επιρροή των τραπεζών στη σύγχρονη κοινωνία; «Σημαίνει ότι πρέπει να πάρουμε πίσω τις δημοκρατικές μας κοινωνίες σε ολόκληρο τον κόσμο εάν, δηλαδή, θέλουμε να επιβιώσει η δημοκρατία και η ανθρωπότητα να συνεχίσει την πορεία της έξω από

Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να δανείζονται. Αν δανείζονται, τότε την πολιτική θα υπαγορεύουν οι λομπίστες των τραπεζών. Απαγορεύστε στις τράπεζες να δημιουργούν χρήματα που δεν έχουν.

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:08 μ.μ. Page 127

νέβη τρεις μήνες αργότερα; Το ΔΝΤ άρχισε να χτυπά ξανά την πόρτα της χώρας, λέγοντας: ¨Σας παρακαλούμε, δανειστείτε ξανά από εμάς¨».

Το ΔΝΤ απειλούσε τους Ισλανδούς βουλευτές ότι η χώρα έχει φαγητό για τρεις εβδομάδες αν δεν υπακούσουν. Ήταν ο λαός που πίεσε για την ανυπακοή. τα σύστημα της δουλοπαροικίας και τη σκλαβιά, μια πορεία που ξεκίνησε πριν από 2.500 χρόνια. Ξεφύγαμε από τη σκλαβιά, συγκεντρώνοντας οι πολλοί τις δυνάμεις μας και επινοώντας την έννοια μιας κυβέρνησης που εκπορεύεται από εμάς και εργάζεται για εμάς. Η επίθεση μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος ωθεί την κυβέρνηση να δανείζεται κυρίως από τις τράπεζες, καταστρέφοντας τη δημοκρατική διαδικασία. Λιγότερα χρήματα για εμάς και περισσότερα γι’ αυτό το 1% σημαίνει επιστροφή της ανθρωπότητας στη δουλεία, και, τελικά, στην καταστροφή». Το έκανε ο Λίνκολν και ο Φράνκλιν, ενώ ο Τζέφερσον ήθελε να το κάνει: πολέμησαν τους τραπεζίτες για να αποκτήσει η κυβέρνηση τον έλεγχο του χρήματος. Πώς μπορεί να υπάρξει σήμερα ανάλογη πολιτική βούληση όταν η σύγχρονη πολιτική σκηνή είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με την οικονομική ελίτ; Όταν διορίζονται πλέον ως πρωθυπουργοί, πρώην υπάλληλοι της Goldman Sachs; «Είναι πολύ δύσκολο», θα μου πει ο Μπιλ Στιλ σκεπτικός. «Η έρευνά μου μετρά ήδη 30 χρόνια. Και η λύση της μεταρρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος έχει κρατηθεί πλήρως στο σκοτάδι όλο αυτό το διάστημα». Συμπληρώνει ότι η ιστορία έχει αποδείξει ότι ο χρυσός δεν είναι λύση. Το προτιμούσε όμως η οικονομική ελίτ, γιατί, ως πιο σπάνιο, η αγορά του ελεγχόταν από λιγότερους . Πιστεύει, όμως, ότι ο κόσμος έχει αρχίσει και ξυπνάει: «Οι πολίτες δεν γνωρίζουν ποια είναι η λύση, δεν γνωρίζουν ποιο είναι το πρόβλημα, αλλά όλοι πλέον αντιλαμβάνονται ότι οι λύσεις που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα απλώς δεν λειτουργούν».

Μας λένε, όμως, ότι αν δεν πάρουμε το επόμενο δάνειο, δεν θα έχουμε να φάμε... Χαμογελά. Το έχει ξαναδεί το έργο. «Το ξέρω», μου λέει. «Και στην Ισλανδία το ίδιο έλεγαν». Γιατί, όμως, ο πλανήτης ακολουθεί το παράδειγμα της Ελλάδας, που υπακούει στους τραπεζίτες, και όχι της Ισλανδίας, που τους αψήφησε; Η φίλη του, η Ισλανδή βουλευτής Μπιργκίτε Γιοχανσντότιρ, του μετέφερε επακριβώς τι είπε το ΔΝΤ στους Ισλανδούς βουλευτές όταν η κρίση ήταν στο ζενίθ της: «Τους είπε: ¨Έχετε φαγητό για τρεις εβδομάδες σε αυτό το νησί. Εάν δεν κάνετε αυτό που σας λέμε, θα πεινάσετε¨. Μπορεί η Ισλανδία να διαθέτει αλιεία και κάποιες πρώτες ύλες, αλλά, εάν ήσασταν βουλευτής, θα θέλατε να καταγραφείτε στην Ιστορία ως υπεύθυνη για το ότι η χώρα βούλιαξε και όλοι πέθαναν; Όχι. Φοβήθηκαν, λοιπόν, και έτειναν να συμμορφωθούν: η Βουλή υπερψήφισε την πρώτη πρόταση του ΔΝΤ. Τότε όμως οι πολίτες ¨τρελάθηκαν¨ και περικύκλωσαν την προεδρική κατοικία. Δέκα χιλιάδες άνθρωποι! Έτσι, ο πρόεδρος έθεσε το ζήτημα σε δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα ήταν 92 προς 8 “όχι”! Έτσι, δεν εφάρμοσαν το πρόγραμμα. Ένα χρόνο μετά επανέλαβαν το δημοψήφισμα. Το ποσοστό του “όχι” μειώθηκε, αλλά επικράτησε με 60-40. Και παρά το γεγονός ότι την προηγούμενη μέρα η ¨Wall Street Journal¨ έγραφε ότι ¨αν η Ισλανδία δεν υπακούσει, δεν θα μπορέσει να δανειστεί ποτέ ξανά. Θα καταστραφεί¨. Τι συ-

Πώς όμως θα το πράξει η Ελλάδα αυτό όταν είναι μέλος της Ευρωζώνης; «Η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη και να επιστρέψει στη δραχμή. Η δραχμή θα υποτιμηθεί. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορείτε να εισάγετε πια BMW από τη Γερμανία. Θεωρείτε μεγάλο το τίμημα για την ελευθερία σας;» Στην ομιλία του στην ημερίδα, θα πρότεινε ή να το αποκηρύξουμε ή να το αποπληρώσουμε σε δραχμές ή να το «κουρέψουμε». Μα, θα δέχονταν οι διεθνείς πιστωτές αποπληρωμή σε δραχμή; Ναι, αν η Ελλάδα έλεγε: «Ή παίρνετε τη δραχμή μας ή δεν παίρνετε τίποτα»...

Στα ντοκιμαντέρ του, ο Μπιλ Στιλ δείχνει πώς οι υφέσεις και οι οικονομικές κρίσεις, αποκαλούμενες ευφημιστικά «επιχειρηματικοί κύκλοι», δημιουργούνταν ανέκαθεν σκόπιμα από τους τραπεζίτες που χειραγωγούσαν την ποσότητα του χρήματος στην αγορά για να επιτύχουν πολιτικούς στόχους. Θεωρείτε ότι η σημερινή κρίση είναι στην πραγματικότητα μέρος ενός «επιχειρηματικού κύκλου» - με άλλα λόγια, ότι είναι σχεδιασμένη από την πλουτοκρατία; Χρησιμοποιεί πολύ τον όρο «πλουτοκρατία». «Καλή ερώτηση. Η εύκολη απάντηση θα ήταν ¨ναι¨, αλλά η καλύτερη, ότι έχει ξεφύγει από τον έλεγχό τους σε έναν βαθμό, με την έννοια πως, μέσα στον εγωκεντρισμό τους, οι πλουτοκράτες θεωρούν ότι είναι οι άρχοντες του σύμπαντος και μπορούν να ελέγχουν τα πάντα. Όμως, υπάρχουν σίγουρα δυνάμεις που θέλουν να κρατήσουν την Ελλάδα στην ΕΕ, γιατί πιθανή έξοδός της θα τους κατέστρεφε. Επιδιώκουν να εκμηδενίσουν την εθνική κυριαρχία και η κυβέρνησή σας να μην έχει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης… Είναι μια σημαντική μάχη στην ιστορία της ανθρωπότητας». Στην ομιλία του, θα υποστήριζε ότι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν υπηρετεί τη δημοκρατία, αλλά την πλουτοκρατία. Πιστεύετε ότι υπάρχουν και πολιτικοί που αγνοούν τι είναι πραγματικά το χρέος; «Οπωσδήποτε. Το μέγεθος της άγνοιας

▲ ▲

Και στην Ελλάδα το έχουμε αντιληφθεί αυτό... «Η ΕΚΤ μπορεί να ρίχνει αρκετό χρήμα στην Ελλάδα για μερικούς ακόμα μήνες, για να πείθει ότι δεν πρόκειται να καταρρεύσει. Στην πραγματικότητα, προσπαθούν να κρατήσουν αλώβητη την ΕΕ μέχρι τις επερχόμενες γερμανικές εκλογές. Θα ήταν καταστροφή για τις γερμανικές εκλογές αν η Ελλά-

δα κατέρρεε τώρα και έβγαινε από την Ευρωζώνη: οι Γερμανοί πολίτες θα εξέλεγαν αμέσως ένα κόμμα σκεπτικιστικό απέναντι στην ΕΕ και η ΕΕ θα καταστρεφόταν. Πρόκειται για μια μάχη, και η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην πρώτη γραμμή». Άρα, η όλη συζήτηση περί χρέους είναι σε λανθασμένη βάση. Και όσο ενδυναμώνονται αυτοί που θεωρούν ότι μπορούν να μικρομανατζάρουν την οικονομία του κάθε έθνους, «η αστάθεια μεγαλώνει και αυτό σημαίνει ότι αποτυγχάνουν».

Μας οδηγεί αυτό σε κάποιο συμπέρασμα για την ελληνική υπόθεση; «Ότι αυτά που σας λένε είναι, απλώς, απειλές. Προσπαθούν να τρομάξουν την Ελλάδα. Όσο για τους πολιτικούς, είναι προς το δικό τους συμφέρον να συμμορφωθείτε με τις επιταγές της ΕΕ και του ΔΝΤ. Οι πολιτικοί τείνουν να ακολουθούν το σίγουρο δρόμο. Είναι πολύ δύσκολο να πάρουν την ευθύνη επάνω τους. Οι πολίτες είναι που πρέπει να το κάνουν αυτό. Πρέπει να επιβληθεί από κάτω προς τα πάνω. Και τα ΜΜΕ, όπως εσείς, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά σε αυτή την κατεύθυνση, αποσαφηνίζοντας ποιο είναι το πρόβλημα και ότι υπάρχει μία λύση: η δύναμη του χρήματος να περάσει πάλι στα χέρια ημών, του λαού».

Φεβρουάριος 2013

crash 127

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:08 μ.μ. Page 128

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

είναι εκπληκτικό». Αργότερα θα έλεγε: «Δεν μπορείς να θεραπεύσεις το πρόβλημα του χρέους με δάνεια, δηλαδή με μεγαλύτερο χρέος. Είναι σαν να προσπαθείς να θεραπεύσεις τον αλκοολισμό με περισσότερο αλκοόλ». Οι «πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν» τράπεζες πρέπει να σώζονται; «Η εύκολη απάντηση θα ήταν ¨όχι, οι τράπεζες πρέπει να αφεθούν να καταρρεύσουν¨. Αλλά θα ήταν ανόητο να τη δώσω. Γενικά, θεωρώ ότι οι τράπεζες δεν πρέπει να σώζονται. Ίσως με μερικές εξαιρέσεις, που ενδεχομένως θα ενίσχυαν τον ανταγωνισμό. Κάποιοι έλεγαν ότι ίσως η Lehman Brothers έπρεπε να έχει σωθεί, γιατί η κατάρρευσή της ωφέλησε την JP Morgan. Θα τασσόμουν με όποια λύση ευνοούσε τη διάχυση της εξουσίας». Θα ήταν μια λύση οι Κοινοτικές Τράπεζες (σ.σ.: τράπεζες που δανείζουν μόνο χρήματα που διαθέτουν στην τοπική κοινωνία); «Η Σουηδία έχει την τράπεζα JAK, που εφαρμόζει μια μορφή δανεισμού άνευ επιτοκίου, τάση που ενισχύεται στη Σουηδία. Αλλο παράδειγμα είναι η WIR στην Ελβετία, που διαθέτει περιουσιακά στοιχεία περίπου δύο δισ. δολαρίων, Το συμπληρωματικό νόμισμα είναι μια επίσης καλή λύση. Όλες αυτές οι λύσεις διαχέουν την εξουσία του χρήματος στα χέρια των πολλών».

Οι περισσότερες, όμως, Κεντρικές Τράπεζες είναι ιδιωτικές, «καμουφλαρισμένες» με όνομα που αποπροσανατολίζει τους πολίτες ώστε να πιστεύουν ότι είναι κρατικές. Το μόνο εθνικό είναι το χρέος; «Πιθανόν το μόνο εθνικό να είναι το χρέος. Όσο για τις Κεντρικές Τράπεζες, είναι όλες ιδιωτικές. Αυτό είναι το πρόβλημα και με τη FED. Από ιδρύσεώς της ήταν ιδιωτική, αλλά τη ¨μεταμφίεσαν¨ ώστε να ¨φαίνεται¨ κρατική. Ακόμα και σήμερα αυτοαποκαλούνται ¨ημι-κρατικός¨ οργανισμός. H Ιδρυτική Πράξη της FED του 1913 και αποφάσεις του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου με σαφήνεια ορίζουν ότι είναι ιδιωτική επιχείρηση. Οι Κεντρικές Τράπεζες, λοιπόν, είναι ξεκάθαρα ιδιωτικές επιχειρήσεις, που δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο παρά να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μεγαλύτερων εμπορικών τραπεζών. Δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα ημών, του λαού. Αυτή είναι η καρδιά του προβλήματος. Η Τράπεζα της Ελλάδος, για παράδειγμα, είναι ιδιωτική επιχείρηση, εισηγμένη μάλιστα στο Χρηματιστήριο». Στην Ελλάδα μάς παρουσιάζουν το παράδειγμα της FED, που «κόβει χρήμα», σαν θετικό στην επίλυση της κρίσης. «Στην Ευρώπη δεν υπάρχει κάτι ανάλογο, γιατί είστε μέλος της ΕΕ. Αυτό πρέπει να καταστραφεί. Η ΕΕ είναι το Τέρας των Βρυξελλών. Πρέπει να βγείτε. Επιδιώκουν να ελαττώσουν την εθνική κυριαρχία, ο Έλληνας πολίτης να νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει το βουλευτή, αφού ο βουλευτής δεν μπορεί να ελέγξει τη μοίρα της Ελλάδας. Η Ελλάδα από όλες 128 crash Φεβρουάριος 2013

«Νομίζετε ότι η αμερικανική κυβέρνηση τυπώνει χρήμα; Λάθος! Δανείζεται μέχρι και την τελευταία δεκάρα. Εκεί είναι το πρόβλημα! To ίδιο συμβαίνει με όλες τις κεντρικές τράπεζες», λέει στη δημοσιογράφο του CRASH Δέσποινα Παπαγεωργίου. τις χώρες πρέπει να πάρει πίσω τη δημοκρατία της. Εδώ είναι το σπίτι της δημοκρατίας». Πιστεύετε ότι ο καπιταλισμός θα συνεχίσει να υπάρχει χωρίς το παρόν χρηματοπιστωτικό σύστημα που λειτουργεί προς όφελος της πλουτοκρατίας; «Ναι. Ο καπιταλισμός του laissez faire (ελεύθερη κίνηση αγαθών)». Θα σχολιάσει με έμφαση: «Λατρεύω το γεγονός ότι χρησιμοποιείτε τον όρο ¨πλουτοκρατία¨. Είναι ο μόνος όρος που πραγματικά περιγράφει την κατάσταση». Και τώρα, όμως, δεν ισχυρίζονται πως έχουμε καπιταλισμό laissez faire; «Έχει ξεφύγει από τον έλεγχο. Υπάρχει σοβαρή υπερσυγκέντρωση εξουσίας για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Η μεσαία τάξη πρέπει να ενδυναμωθεί οικονομικά, αλλά σήμερα συμβαίνει το αντίθετο: ρουφάνε τον πλούτο από τη μεσαία τάξη και τη μετατρέπουν σε κατώτερη». Θα συμπληρώσει ότι «στο σύστημα που δημιουργεί χρέος, χρειάζεται μια φορολογία που ολοένα και αυξάνεται, γιατί αυξάνεται διαρκώς το επιτόκιο στο χρέος! Είναι εισιτήριο χωρίς επιστροφή για την κόλαση».

Η δουλειά του Μπιλ Στιλ έχει αγκαλιαστεί με θέρμη από το ευρύ κοινό. Αναρωτιέμαι πώς τον αντιμετώπισε η πολιτική και οικονομική ελίτ: «Νομίζω ότι είμαι ακόμα πολύ ασήμαντος για να ασχοληθούν μαζί μου»... Η ανατροπή, υποστηρίζει, θα έρθει ξαφνικά, όταν όλοι θα αντιδράσουν επειδή θα γνωρίζουν! «Η μόνη εναλλακτική σε αυτό είναι η επιστροφή σε μια τρομακτική μορφή σκλαβιάς». Και στην Ελλάδα; «Θα υπάρξουν περισσότερες διαδηλώσεις, θα στείλουν περισσότερες δυνάμεις καταστολής στους δρόμους της Αθήνας, αλλά δεν θα έχει σημασία - γιατί και οι αστυνομικοί είναι άνθρωποι». Θα συμβουλεύσει: «Να επιμείνετε στην αλήθεια, ώστε να την αντιληφθούν όλοι. Έτσι, η ελίτ θα συρρικνωθεί κι άλλο και, τελικά, δεν θα μπορέσει να κρατηθεί στην εξουσία. Η ανατροπή θα έχει επιτευχθεί. Όλα θα συμβούν πολύ γρήγορα». Επισημαίνω ότι το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα έχει ήδη καταρρεύσει. «Και οι ΗΠΑ στον ίδιο

δρόμο βρίσκονται», μου λέει. Κι ο Ομπάμα τι κάνει; Τι γνώμη έχει για την πολιτική του; «Τίποτε δεν κάνει. Ποιοι ήταν οι δώδεκα κορυφαίοι χορηγοί της προεκλογικής του καμπάνιας; Ψάξτε το. Η Goldman Sachs, η JP Morgan...».

Ο κύκλος της συζήτησης αρχίζει να κλείνει. Αναρωτιέμαι πώς αντιμετωπίζουν τα αμερικανικά ΜΜΕ την έρευνά του . «Δεν μπορούσα να κινήσω το ενδιαφέρον κανενός μεγάλου μέσου. Όταν έστειλα το DVD ¨To Μυστικό του Οζ¨ σε έναν φίλο μου στο ενημερωτικό ραδιόφωνο του ABC, με πήρε αμέσως τηλέφωνο: ¨Είναι εκπληκτικό! Σιχαινόμαστε τους μπάσταρδους της JP Morgan¨, μου είπε. ¨Τι;¨ ρώτησα ξαφνιασμένος. ¨Για ποιο πράγμα μιλάμε;¨ Έμαθα τότε, λοιπόν, από εκείνον ότι το ABC και όλα τα μεγάλα ΜΜΕ στις ΗΠΑ έχουν τόσο μεγάλο χρέος προς τις τράπεζες, που δεν μπορούν καν να πληρώσουν τον τόκο των δανείων τους. Όταν τα δάνεια γίνονται ληξιπρόθεσμα, τα ΜΜΕ αιτούνται ρύθμιση και η JP Morgan στέλνει κλιμάκιο, το οποίο λαμβάνει όλες τις αποφάσεις. Στην κυριολεξία, λοιπόν, το κανάλι διοικείται από μια τράπεζα. Γι’ αυτό δεν θα δείτε ποτέ κάποιον σοβαρό επικριτή του ιδιωτικού κεντρικού τραπεζικού συστήματος και της JP Morgan, όπως εμένα, σε αυτά τα τεράστια ενημερωτικά δίκτυα - τα οποία τυπικά δεν ανήκουν στις τράπεζες, αλλά ουσιαστικά ανήκουν σε αυτές. Εξαιτίας των δανείων! Γι’ αυτό επαναλαμβάνω πόσο σημαντικό είναι οι κυβερνήσεις να μη δανείζονται». Και θα καταλήξει: «Εμπρός, λοιπόν, Ελλάδα, προχώρα! Είμαι εδώ... Πώς μπορώ να βοηθήσω;» Η προτροπή και η διάθεση προσφοράς στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα ενθουσιώδης. Κοιτά έξω από το παράθυρο του ξενοδοχείου: στο Πεδίον του Άρεως, συνεργείο τοποθετεί κάτι σαν μεταλλικό φράγμα γύρω από το άγαλμα του Κωνσταντίνου. Κάτι τον ανησυχεί στην εικόνα αυτή. Το άγαλμα του θυμίζει εκείνο ενός Σουηδού βασιλιά, που δολοφονήθηκε γιατί είχε προσπαθήσει να μεταρρυθμίσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα. «Όποιος, λοιπόν, επιχειρήσει κάτι τέτοιο, ενδέχεται να βρεθεί δολοφονημένος;» θα ρωτήσω. Στο πρόσωπό του σχηματίζεται ένα αδιόρατο χαμόγελο. Θα ψιθυρίσει κάτι που δεν θα μπορέσω να ακούσω καθαρά...

124_128_BILL STILL 01/02/2013 6:09 μ.μ. Page 129

ΑΡΘΡΟ

crash

Γιώργος Κατρούγκαλος O Γιώργος Κατρούγκαλος είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου

Κρίση και Διέξοδος

Κ

άθε μέρα που περνά γίνεται φανερό πια σε όλους ότι το φάρμακο του μνημονίου είναι πιο θανατηφόρο από την ασθένεια της κρίσης. Γι’ αυτόν το λόγο και οι αυτουργοί των πολιτικών αυτών προσπαθούν, πάση θυσία, αφενός να θωρακίσουν νομικά τις επιλογές τους και αφετέρου να εξασφαλίσουν αμνηστία για τον εαυτό τους. Δύο μόνο παραδείγματα: Ως γνωστόν, έχουν υπογραφεί χωρίς καμιά ποτέ τους να κυρωθεί- ήδη τρεις δανειακές συμβάσεις με τους δανειστές μας, μία για κάθε μνημόνιο. Η πρόβλεψη ότι οι δανειακές αυτές συμβάσεις θα ισχύουν από την υπογραφή τους, χωρίς κύρωση από τη Βουλή, παραβιάζει τα άρθρα 28 παρ. 2 και 36 παρ. 2 του Συντάγματος, καθώς και το διεθνές δίκαιο. Είναι, επίσης, γνωστό ότι και οι τρεις συμβάσεις περιλαμβάνουν ρήτρα παραίτησης από την ασυλία της εθνικής κυριαρχίας. Η πρόβλεψη αυτή, που δεν έχει προηγούμενο στη συνταγματική μας ιστορία, συνιστά de facto εκχώρηση της εξωτερικής οικονομικής κυριαρχίας κατά κατάφωρη παραβίαση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Δεν είναι, αντιθέτως, ιδιαίτερα γνωστό ότι οι συμβάσεις αυτές έχουν και διαφορές, πάντα προς το χειρότερο. Για παράδειγμα, η δεύτερη σύμβαση περιλαμβάνει ακόμη πιο δρακόντειες διατάξεις και από την πρώτη ως προς τις δυνατότητες ευθείας επέμβασης των δανειστών στα εσωτερικά της χώρας μας. Εντελώς ενδεικτικά, αυτή δεν επαναλαμβάνει απλώς, όπως και η πρώτη και η παρούσα, τη ρήτρα παραίτησης από τις ασυλίες της εθνικής κυριαρχίας και την απαγόρευση κάθε μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους με όρους που να συμφέρουν τη χώρα μας, αλλά προβλέπει και ρητές «υποχρεώσεις για επιθεωρήσεις, πρόληψη απάτης και ελέγχους». Με την προκλητική αυτή διατύπωση, για να προφυλαχθούν οι εταίροι μας από «απάτη» σε βάρος τους από το ελληνικό δημόσιο, θα πρέπει να ανεχόμαστε την άμεση παρέμβαση γκαουλάιτερ που θα έχουν πρόσβαση (στην πραγματικότητα έλεγχο, καθοδήγηση και εντολή) σε κάθε πτυχή άσκησης δημόσιας εξουσίας στον τόπο μας. Το πιο ωραίο είναι ότι, επειδή έχουν αντιληφθεί την πλήρη νομική

αβασιμότητα και επισφάλεια των γνωμοδοτήσεων του Νομικού Συμβουλίου που ζητούν και λαμβάνουν υπέρ της συνταγματικότητας των τερατωδιών αυτών, ως αναπόσπαστο τμήμα των συμβάσεων, έχουν περιλάβει όρο κατά τον οποίο εάν αυτές αποδειχθούν ανακριβείς και η σύμβαση αντισυνταγματική, αυτό θα συνιστά απάτη σε βάρος τους εκ μέρους της Ελλάδας! Οι εγχώριοι εφαρμοστές αυτών των πολιτικών δεν στερούνται εφευρετικότητας: Με το άρθρο 3 του νόμου 4046/2012 επεδίωξαν να απαλλάξουν εκ προοιμίου τα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος που θα εμπλέκονταν στην εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου και του διαβόητου PSI, επί λέξει, από

“

πούλημα της δημόσιας περιουσίας με χαριστικούς ή αντισυνταγματικούς όρους. Προφανώς δεν αποτελεί παρηγοριά ότι αυτοί που θα στερήσουν, π.χ. με αντισυνταγματικές ιδιωτικοποιήσεις, τη χώρα από το νερό, τις επικοινωνίες και την ενέργεια θα χάσουν και οι ίδιοι το σπίτι τους, ως συνέπεια των ενεργειών τους. Θα είναι, όμως, μια ελάχιστη πράξη δικαιοσύνης. Θα πρέπει να είναι φανερό ότι για τη νέα πορεία της χώρας δεν αρκεί η απεμπλοκή από τα δεσμά του μνημονίου. Απαιτείται ένα συνολικό πρόγραμμα οικονομικής και πολιτικής ανασυγκρότησης. Δεν θα μας ωφελήσει να μην πληρώνουμε τα δανεικά, εάν παράγουμε λιγότερα από όσα καταναλώνουμε. Και για να παράγουμε, χρειάζεται να μεταρρυθμίσουμε όχι μόνον την οικονομία, αλλά και τις διοικητικές δομές. Ο μετασχηματισμός του κράτους δεν μπορεί να γίνει από τα πάνω μόνον, ως προϊόν κοινωνικής μηχανικής φωτισμένων ελίτ, έστω αριστερόστροφης έμπνευσης. Χρειάζεται άμεση λαϊκή συμμετοχή. Θα πρέπει από την πρώτη μέρα να προωθηθούν μορφές άμεσης δημοκρατίας, όπως τα τοπικά δημοψηφίσματα και προοπτικά, στο πλαίσιο συνταγματικής τομής, θεσμοί ανακλητότητας και λογοδοσίας όλων των εκλεγμένων οργάνων του κράτους. Με άλλα λόγια, χρειάζεται ένα εντελώς νέο ξεκίνημα. Και για το λόγο αυτόν, η νέα διακυβέρνηση θα πρέπει να αναγγείλει όχι απλώς την αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά ότι η επόμενη Βουλή θα είναι Συντακτική. Θυμίζω ότι με ανάλογο τρόπο έγινε το πέρασμα από την Τέταρτη στην Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία, στο αποκορύφωμα της κρίσης της Αλγερίας, πολύ λιγότερο δραματικής από αυτή που δοκιμάζει η δική μας χώρα. Με το δημοψήφισμα του 1958, ο στρατηγός Ντε Γκωλ υπέβαλε στη λαϊκή ετυμηγορία ένα εντελώς νέο Σύνταγμα, χωρίς να ακολουθήσει τη διαδικασία που προέβλεπε το άρθρο 89 για την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1946 . Οι αγώνες για την απόκρουση των μνημονιακών πολιτικών, αναγκαστικά αμυντικοί στην αρχή και με στόχο τη διαφύλαξη των κοινωνικών κατακτήσεων των προηγούμενων δεκαετιών, μπορεί να αποτελέσουν έναυσμα για βαθύτερες αλλαγές και ποιοτικά διαφορετικές αμφισβητήσεις του συστήματος και των αξιών του. Από εμάς (και τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς) εξαρτάται.

Ο μετασχηματισμός του κράτους δεν μπορεί να γίνει από τα πάνω μόνον, ως προϊόν κοινωνικής μηχανικής φωτισμένων ελίτ, έστω αριστερόστροφης έμπνευσης. Χρειάζεται άμεση λαϊκή συμμετοχή. «κάθε ευθύνη, ποινική, αστική, διοικητική ή άλλη» (λες και υπάρχει και άλλη ευθύνη, πέραν της ποινικής, αστικής και διοικητικής!). Η διάταξη αυτή είναι πρωτοφανής από πολλές απόψεις. Πρώτα πρώτα δεν είναι συμβατή με την αρχή του κράτους δικαίου η εκ των προτέρων απαλλαγή από κάθε ευθύνη για μελλοντικές πράξεις. Δεύτερον, συνιστά, ουσιαστικά, ομολογία ότι ήταν σε γνώση του νομοθέτη ότι επίκειται η διενέργεια εγκλήματος και αντί για την πρόληψη ή την τιμωρία επιδιώκεται η ατιμωρησία! Οι συνεργοί του εγκλήματος, όμως, δεν πρέπει να κοιμούνται ήσυχοι. Όπου υπάρξουν ποινικές και αστικές ευθύνες αυτές θα αναζητηθούν και θα καταλογισθούν. Παρόμοιες αντισυνταγματικές ρυθμίσεις δεν θα τους προστατέψουν. Για παράδειγμα, το άρθρο 256 του Ποινικού Κώδικα (Απιστία σχετική με την υπηρεσία) ρητά ορίζει ότι διαπράττει κακούργημα όποιος ελαττώνει εν γνώσει του τη δημόσια περιουσία, της οποίας η διαχείριση του είναι εμπιστευμένη. Και, φυσικά, το δημόσιο θα έχει απαίτηση να αποζημιωθεί για τη ζημία που θα υποστεί και από την προσωπική περιουσία των υπευθύνων, για παράδειγμα όσων θα συνεργήσουν για το ξε-

Φεβρουάριος 2013

crash 129

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:14 μ.μ. Page 130

CRASH

η ξ υ ε τ ν έ Συν

Ο υπ. Εσωτερικών μιλά για πρώτη φορά ανοιχτά για το σκοτεινό

”

Ευριπίδης Στυλιανίδης

ΟΤΑΝ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ ΦΤΥΝΕΙ τους ανθρώπους που εκλέγει, είναι σαν να ΦΤΥΝΕΙ ΤΑ ΜΟΥΤΡΑ ΤΟΥ Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Ποδαρά

Σ

▲ ▲

τη θέσπιση «επενδυτικής ιθαγένειας» η οποία θα χορηγείται ως επιβράβευση στους ξένους επιχειρηματίες που θα επενδύσουν σημαντικά ποσά στη χώρα μας προσανατολίζεται ο Ευριπίδης Στυλιανίδης στο πλαίσιο των αλλαγών που προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών στο νόμο Ραγκούση. Με την κίνηση αυτή επιχειρηματίες από τη Ρωσία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και τις Αραβικές χώρες θα μπορούν να εξάγουν πιο εύκολα στις χώρες της ΕΕ τα προϊόντα που θα παράγουν στην Ελλάδα, δημιουργώντας θέσεις εργασίας. Ο υπουργός Εσωτερικών σε μια εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη στο CRASH, σχολιάζει για το ενδεχόμενο παγίωσης των κυβερνήσεων συνεργασίας ότι «όπου λαλούν πολλά κοκόρια αργεί να ξημερώσει». Μιλά για το μέλλον των «χάρτινων» πολιτικών και των «επιχειρηματιών της πολιτικής» και προειδοποιεί ότι «αν επικρατήσουν οι τεχνοκράτες στην πολιτική το σύστημα θα τελειώσει». Χαρακτηρίζει εποικοδομητική και θετική τη συνεργασία του με τους κυρίους Φούχτελ και Ράιχενμπαχ και αποκαλύπτει ότι γνωρίζει όλους τους πρωταγωνιστές της γερμανικής πολιτικής σκηνής από τα πρώτα τους βήματα.

130 crash Φεβρουάριος 2013

Έχουμε μπροστά μας το πιο κρίσιμο στάδιο. Η εφαρμογή των μέτρων σε ανθρώπους που ήταν στο όριο της επιβίωσής τους οδηγεί στον πάτο. Εκεί πρέπει τώρα να σκύψουμε.

”

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:14 μ.μ. Page 131

και επικίνδυνο ρόλο του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή

“

Τα ποσοστά αυτοδυναμίας έπρεπε να τα είχε καταγράψει τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί αργότερα δεν θα μπορέσει. Ήδη η δυναμική του έχει φρενάρει...

Φεβρουάριος 2013

crash 131

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:15 μ.μ. Page 132

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Η αίσθηση που υπάρχει γι’ αυτή την κυβέρνηση είναι ότι είναι εγκλωβισμένη, ότι πολλές φορές κρέμεται από μια κλωστή έτοιμη να σπάσει. «Δεν είναι έτσι. Η αναμέτρηση με τα προβλήματα είναι αυτό που αναδεικνύει τους ηγέτες και η αναμέτρηση με τα προβλήματα καταρρακώνει τις κυβερνήσεις. Αυτή η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός όταν ξεκίνησαν τον Ιούνιο είχαν μπροστά τους ένα βουνό. Η Ελλάδα είχε διανύσει τρία χρόνια αναποτελεσματικότητας και αναξιοπιστίας, είχε μπει σε μια περιδίνηση. Αποκαταστήσαμε τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας και τις ιστορικές σχέσεις που είχαμε με το σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα. Ολοκληρώσαμε μια πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για τις διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτό είχε σημαντικό πολιτικό κόστος, αλλά ο στόχος επετεύχθη με τις ελάχιστες δυνατές κοινοβουλευτικές απώλειες. Τώρα έχουμε μπροστά μας το πιο κρίσιμο και το πιο δύσκολο στάδιο και αναφέρομαι στην κοινωνία που βρίσκεται σε απόγνωση. Η εφαρμογή όλων αυτών των μέτρων σε ανθρώπους που ήταν στο όριο της επιβίωσης τους οδηγεί στον πάτο. Εκεί πρέπει τώρα να σκύψουμε, στους ανθρώπους που υποφέρουν και πραγματικά έχουν ανάγκη. Πιστεύω ότι με τα υφιστάμενα μέσα και τις παρούσες συνθήκες το κάνουμε όσο μπορούμε καλύτερα». Θα αντέξει η κυβέρνηση, δηλαδή; «Πιστεύω ότι εάν η απτή ελπίδα και τα πρώτα μετρήσιμα αποτελέσματα αρχίσουν να φαίνονται στον ορίζοντα πριν από την απόγνωση και την εξαθλίωση, όχι μόνο θα αντέξει, αλλά θα αιφνιδιάσει και θετικά το διεθνή περίγυρο από την τόσο μεγάλη ταχύτητα ανάκαμψης».

Όμως η εύθραυστη κυβερνητική ισορροπία κλυδωνίζεται κατά καιρούς επικίνδυνα. Μιλώ για τις παλινωδίες που είδαμε στην ψηφοφορία στη Βουλή για τους χειρισμούς της Λίστας Λαγκάρντ. Έτσι, με αυτούς τους όρους, θα αντέξει η κυβέρνηση; «Η προχθεσινή κοινοβουλευτική διαδικασία υπήρξε ιδιαίτερα ευαίσθητη. Ο κάθε βουλευτής κλήθηκε με βάση τη συνείδησή του να αξιολογήσει ένα συγκεκριμένο γεγονός και την ευθύνη που βαρύνει τα πρόσωπα σε σχέση μ’ αυτό. Η ΝΔ σεβάστηκε την ελεύθερη επιλογή των βουλευτών της, δεν έδωσε γραμμή κομματικής πειθαρχίας προς καμία κατεύθυνση. Δεν λειτούργησε όπως οι κυβερνήσεις του παρελθόντος, μικροκομματικά, μετατρέποντας το ελληνικό Κοινοβούλιο σε μια απέραντη εξεταστική επιτροπή, όπως έκαναν άλλοι τα τελευταία 3 χρόνια. Προστατέψαμε, στο μέτρο που μας αντιστοιχούσε, το κύρος της διαδικασίας και την ελευθερία συνείδησης του βουλευτή». Ο Αντώνης Σαμαράς είχε δεσμευθεί ότι θα κάνει μία και μόνη εξεταστική, για τις συνθήκες υπό τις οποίες μπήκε η Ελλάδα στο μνημόνιο. Τι θα κάνετε τελικά; «Η ιστορία και η πολιτική είναι σαν το ποδήλατο: όταν σταματήσεις να κάνεις πετάλι πέφτεις. Ενδεχο132 crash Φεβρουάριος 2013

Η Ελλάδα επί Καραμανλή είχε περηφάνια. Πάτησε γερά στην Ευρώπη και άπλωσε για πρώτη φορά με τόλμη τα χέρια της σε Αμερική, Ρωσία και Κίνα. Έδωσε μάχη να αλλάξει τα πράγματα κόντρα στο κατεστημένο.

”

μένως κάποια στιγμή να διερευνηθούν αυτά, αλλά σίγουρα δεν είναι τώρα αυτή η στιγμή. Η ρευστότητα μόλις τώρα άρχισε να επανακάμπτει μέσα από τις μεγάλες δόσεις που άρχισαν να εκταμιεύονται και η προτεραιότητά μας τώρα είναι να αποδώσει αυτή η σημαντική προσπάθεια. Όταν πατήσουμε στα πόδια μας, τότε μπορούμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να αξιολογήσουμε γεγονότα και συμπεριφορές. Μέχρι τότε νομίζω θα ήταν λάθος να ενδοσκοπήσουμε, διότι η ζημιά που θα παθαίναμε στην εθνική προσπάθεια θα ήταν τεράστια». Το κεφάλαιο αυτοδύναμη-μονοκομματική κυβέρνηση έχει μέλλον στην Ελλάδα ή αποτελεί πια παρελθόν; «Η κυβέρνηση πρωταγωνιστεί σε ένα πρωτόγνωρο πείραμα για τα ελληνικά δεδομένα. Δεν έχει η Ελλάδα κουλτούρα πολιτικής συνεργασίας. Την αποκτά τώρα. Αυτό είναι θετικό και πολύ χρήσιμο για να ξεπεράσουμε τα σημερινά προβλήματα. Όμως δεν σημαίνει ότι πάντα σε όλες τις συγκυρίες οι κυβερνήσεις συνεργασίας είναι και οι περισσότερο αποτελεσματικές κυβερνήσεις, γιατί έχουν και πολλές εξαρτήσεις, και όπως σωστά λέει ο λαός “όπου λαλούν πολλά κοκόρια αργεί να ξημερώσει”. Όποιο κόμμα πείσει για τη δυναμική του και πετύχει ένα ποσοστό της τάξης του 33-34% είναι ενδεχόμενο να μπορέσει να πετύχει και αυτοδύναμη κυβέρνηση». Τον ΣΥΡΙΖΑ πώς τον αξιολογείτε; Μπορεί να σκαρφαλώσει σε ποσοστά αυτοδυναμίας; «Το ξεκίνημά του και, κυρίως, το ξεκίνημα του Αλέξη Τσίπρα -γιατί είναι προσωποποιημένος ο ΣΥΡΙΖΑ πια- υπήρξε πολύ δυναμικό έως εκρηκτικό. Αυτή την περίοδο όμως έχει “φρενάρει” επικίνδυνα για τον ίδιο τον πρόεδρό του. Στο υψηλότερο σημείο της κοινωνικής αγωνίας και της αγανάκτησης αντί να

ενισχύεται η δυναμική του, έχει καθηλωθεί. Τα ποσοστά αυτοδυναμίας θα έπρεπε να τα έχει καταγράψει τώρα. Το γεγονός ότι δεν τα καταγράφει τώρα σημαίνει ότι δεν πείθει τη μετριοπαθή ελληνική κοινωνία ότι έχει εναλλακτική λύση η οποία μπορεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο». Τα δικά σας ποσοστά στις δημοσκοπήσεις πώς τα βλέπετε; Θα ανακάμψει η ΝΔ; «Εμείς είχαμε μία ξεκάθαρη επιλογή από την αρχή. Είπαμε ότι επιλέγουμε το σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα και μπαίνουμε στη δοκιμασία, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος, να εφαρμόσουμε όλες αυτές τις μεταρρυθμιστικές απαιτήσεις και το κάναμε. Τώρα προσπαθούμε με ό,τι περισσεύματα δύναμης έχουμε να προστατέψουμε την κοινωνική συνοχή. Πιστεύω ότι εάν καταφέρουμε να βγάλουμε αυτή την ανηφοριά και αρχίσει να φαίνεται ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον, μια νέα ελπίδα, τα πράγματα για τη ΝΔ θα ανακάμψουν. Το γεγονός ότι η ΝΔ σήμερα με την αξιόπιστη και συνεπή στάση που έχει δείξει ισοφαρίζει δημοσκοπικά το ΣΥΡΙΖΑ κάτι δείχνει». Πιστεύετε δηλαδή ότι έχουμε απομακρυνθεί οριστικά από το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών; «Νομίζω ότι πρέπει να μιλήσουμε επιτέλους για την οριζόντια διάκριση των εξουσιών. Να ξεκαθαρίσουμε και να οριοθετήσουμε τη σχέση της αγοράς, της τεχνοκρατίας και της πολιτικής. Αν κυριαρχήσει η τεχνοκρατία επί της πολιτικής, τότε έχουμε φαινόμενα των οποίων τη γεύση παίρνουμε λίγο και σήμερα. Οι τεχνοκράτες όταν υπολογίζουν δεν σκέφτονται ότι πίσω από τα νούμερα υπάρχουν ανθρώπινες ψυχές. Αυτό είναι υποχρεωμένοι να το σκεφτούν οι πολιτικοί που εκλέγονται, οι οποίοι οφείλουν να μετριάσουν τον απόλυτο ορθολογισμό των τεχνοκρατών,

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:15 μ.μ. Page 133

να λες ότι φταίνε όλοι, γιατί τότε γίνεσαι άδικος με την κοινωνία. Είναι φασισμός αυτή η ισοπέδωση. Όσους κι αν κρεμάσουμε στην Πλατεία Συντάγματος δεν θα λύσουμε το πρόβλημα της Ελλάδος. Χρειάζονται κανόνες που να τηρούνται στην πράξη, χρειάζεται ανάδειξη θετικών προτύπων και αξιολόγηση όλων με κριτήριο όχι μόνο την εργατικότητά τους αλλά και την αποτελεσματικότητά τους. Όχι μόνο τις προθέσεις τους, αλλά και τα μετρήσιμα αποτελέσματα που παρήγαγαν». Αυτή τη στιγμή, όμως, η δίκαιη ή άδικη αποστροφή του κόσμου στους πολιτικούς φαίνεται ότι ενισχύει τη Χρυσή Αυγή, που δημοσκοπικά κινείται γύρω στο 10%. Πώς το σχολιάζετε; «Παρά την απογοήτευση, ο ελληνικός λαός δεν θα παρασυρθεί ούτε θα εγκαταλείψει αρχές και αξίες που είναι ταυτισμένες με την ιστορία και τον πολιτισμό του. Έχει τέτοια ρίζα η δημοκρατική και η φιλελεύθερη ταυτότητα στην Ελλάδα, που δύσκολα θα μπορέσουν τυχοδιώκτες της πολιτικής να τη ξεριζώσουν».

Εδώ που φτάσαμε, όμως, έχει περιεχόμενο αυτό που λέτε; Έχουν ισοπεδωθεί και απομυθοποιηθεί τα πάντα. Μόνον οι αριθμοί μετράνε. «Μέσα από τη ζύμωση που γίνεται κάθε φορά προκύπτουν αποτελέσματα. Μπορεί να είναι μικρά, αλλά υπάρχουν. Ό,τι αποτέλεσμα φαίνεται ότι αρχίζει να παράγεται είναι προϊόν της ισορροπίας που προκύπτει. Εγώ φωνάζω γιατί δεν θέλω να εγκαταλείψουμε τη διάσταση της πολιτικής που την έχουμε χλευάσει και συκοφαντήσει πάρα πολύ. Ξέρετε, όμως, όταν ένας λαός φτύνει τους ανθρώπους που εκλέγει, είναι σαν να φτύνει στα μούτρα του. Δεν είναι όλοι ίδιοι. Σε όλους τους χώρους υπάρχουν καλοί και κακοί. Αποδείχθηκες λαμόγιο; Σπίτι σου. Ο επόμενος. Δεν μπορείς όμως να λες “τέρμα όλοι”. Σε ποιον θα παραδώσεις μετά; Στο στρατό; Στη μιντιοκρατία; Στο κεφάλαιο; Ποιος θα διοικήσει την κοινωνία και τη χώρα; Αν θέλουμε δημοκρατία θα πρέπει να κάνουμε εσωτερική ανανέωση και εξυγίανση. Δεν μπορείς

Ο λαός όμως έχει μπερδευτεί, έχει αγανακτήσει με το πολιτικό σύστημα και σας στρέφει την πλάτη. Υπάρχει περίπτωση η ΝΔ να συνεργαστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ για να αντιμετωπιστεί από κοινού το φαινόμενο των άκρων; «Ο λαός μας πάντοτε καθοδηγούνταν και εμπνεόταν από τις αρχές και τις αξίες της δημοκρατίας, της μετριοπάθειας, της αλληλεγγύης, της φιλοξενίας και της αγάπης. Αυτός ο λαός πρέπει να εμπνευστεί από άλλου είδους πρότυπα. Εάν τα νέα μοντέλα της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς μπορούν να περιγράψουν ρεαλιστικά και να οριοθετήσουν αυτό το πρότυπο, πιστεύω ότι θα μπορέσουν να συνεργαστούν κιόλας, αν χρειαστεί. Πιστεύω ότι πρέπει να συνεργαστούν όταν κληθούν από την Ιστορία να απομονώσουν ακροαριστερά και ακροδεξιά στοιχεία. Αν χρειαστεί, αν το εθνικό συμφέρον το απαιτήσει για να απομονωθούν οι εξτρεμιστικές και ακραίες συμπεριφορές της άκρας αριστεράς ή της άκρας δεξιάς,

που μπορεί να βγάζουν νούμερα για μια οικονομία η οποία για να λειτουργήσει θα πρέπει να μην υπάρχει κοινωνία. Δεν απορρίπτω τον ορθολογισμό των τεχνοκρατών, θεωρώ όμως ότι ένα έθνος και μια κοινωνία δεν μπορούν να διοικούνται μόνον από τεχνοκράτες».

Με την ιθαγένεια τι θα κάνετε; «Υπάρχουν σκέψεις να αυστηροποιηθεί το χρονοδιάγραμμα απόκτησης ιθαγένειας, αλλά εγώ θα έβαζα και μια άλλη διάσταση, η οποία προκύπτει από την κρίση. Θα πρέπει να είμαστε πιο ευέλικτοι στην απονομή καθεστώτος επί μακρόν διαμενόντων και καθεστώτος ιθαγένειας σε ανθρώπους που αποφασίζουν, ρισκάροντας, να επενδύσουν στη χώρα μας. Κάτι σαν επενδυτική ιθαγένεια, για να μπορεί κάποιος που φέρνει εδώ 5-10 εκατομμύρια επένδυση και ανοίγει θέσεις εργασίας να επιβραβεύεται με την ελληνική ιθαγένεια για να μπορεί, αν είναι Ρώσος, Κινέζος, Ουκρανός, Άραβας, Ισραηλινός, Αμερικανός, να κινηθεί με ευελιξία στην ευρωπαϊκή αγορά και να διοχετεύσει το προϊόν που θα παράγει στην Ελλάδα». Τι γίνεται με τα τεράστια οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι; «Μετά τον περσινό Γολγοθά, τώρα μπορώ να πω ότι αποφύγαμε την κατάρρευση 72 χρεοκοπημένων δήμων, που θα δημιουργούσε μεγαλύτερο και ισχυρότερο πιστωτικό γεγονός και από την κατάρρευση τράπεζας, με βάση τον κύκλο εργασιών αυτών των δήμων. Αυτό αντιμετωπίστηκε με ρυθμίσεις χρεών που κάναμε με το Παρακαταθηκών και Δανείων. Επιπλέον, 31 δήμοι έκαναν συμψηφισμό με το δημόσιο και θα έλεγα ότι αυτό είναι ένα ωραίο μοντέλο που πρέπει να υιοθετηθεί και στη σχέση δημοσίου με χρέη προς ιδιώτες». Με τη διαθεσιμότητα τι γίνεται, κύριε υπουργέ; «Η διαθεσιμότητα αφορά σε πρώτη φάση 2.000 ανθρώπους και δεν σημαίνει απόλυση. Σημαίνει ότι παίρνω έναν υπάλληλο από ‘κει που δεν χρειάζεται και για να μην τον απολύσω τον πάω σε μια άλλη θέση που χρειάζεται, προκειμένου να μην προσλάβω. Φέτος θα πρέπει να μειώσουμε 15-20% τις προσλήψεις έκτακτου προσωπικού και θα πρέπει να παγώσουμε μέχρι το ’16 τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού». Δεν θα κάνετε απολύσεις; «Αυτήν τη στιγμή όχι. Δεν νομίζω ότι προκύπτει τέτοιο ζήτημα από πουθενά». Ποιος είναι ο στόχος του υπουργείου για τη φετινή χρονιά; «Εμείς έχουμε πει από την αρχή ότι κηρύσσουμε τον πόλεμο κατά της φτώχειας. Οι δήμοι είναι τα τελευταία οχυρά κοινωνικής προστασίας, τα τελευταία συγκροτημένα και αποτελεσματικά δίκτυα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών στις οικονομικά αδύνατες ομάδες». Με ποια χρήματα θα κάνουν οι δήμοι κοινωνική πολιτική; Με την τοπική φορολογία; «Δεν είναι έτσι. Θεσπίσαμε, και ισχύει από τον Ιανουάριο, το Παρατηρητήριο Αυτοτέλειας των Δήμων, που είναι κάτι πρωτοποριακό. Κάθε μήνα

▲ ▲

Αυτά τα έχετε πει στην κυβέρνηση; «Πάντοτε λέω ότι εμείς είμαστε εκλεγμένοι πολιτικοί της ζώσας ελληνικής κοινωνίας και είμαστε υποχρεωμένοι να συνομιλούμε με την τρόικα, να διαπραγματευόμαστε μαζί της, αλλά στο τραπέζι θα φέρνουμε τη φωνή της κοινωνίας και θα προσπαθούμε να αποκαλύψουμε ποιες ψυχές και ποια προβλήματα βρίσκονται πίσω από τους αριθμούς. Έτσι καταφέραμε εμείς εδώ στο υπουργείο να κρατήσουμε όρθιους τους δήμους και τα κοινωνικά δίκτυα».

Πώς θα απομονώσετε τα δεξιά άκρα που κάνουν συσσίτια, που εμφανίζονται ως οι μόνοι εκπρόσωποι της καθαρότητας και της διαφάνειας και γίνονται αποδεκτά από τους πολίτες; «Πρώτα απ’ όλα, η κοινωνική ευαισθησία δεν είναι μονοπώλιο κανενός και ο ανθρωπισμός ακόμη περισσότερο. Ο ανθρωπισμός πάντοτε και η αλληλεγγύη υπήρξαν τα κύρια χαρακτηριστικά των μετριοπαθών δυνάμεων της χώρας, όχι των ακραίων. Δεν χρειάζεται να βγουν τα κόμματα και να μοιράσουν τρόφιμα, βγαίνει η πολιτεία, βγαίνει η αυτοδιοίκηση. Είναι πολύ καιροσκοπικό και λαϊκίστικο αυτό. Τα άκρα τα οποία δέρνουν, τα άκρα που αμαυρώνουν ή προβοκάρουν χρησιμοποιώντας εθνικά σύμβολα, τα άκρα που καίνε τα μικρομάγαζα των Ελλήνων βιοπαλαιστών, τα άκρα που σπάνε σχολεία και καίνε πανεπιστήμια, και μιλώ για τα άκρα και της δεξιάς και της αριστεράς, δεν είναι δυνατόν να δώσουν λύση σε αυτόν το λαό».

πρέπει να είναι έτοιμη να συνεργαστεί η μετριοπαθής κεντροδεξιά με τη μετριοπαθή κεντροαριστερά, όποιο σχήμα κι όποιο χρώμα κι αν έχει αυτή».

Φεβρουάριος 2013

crash 133

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:15 μ.μ. Page 134

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

ελέγχουμε τη σωστή εκτέλεση του προϋπολογισμού. Όταν δούμε ότι υπάρχουν αποκλίσεις παρεμβαίνουμε συμβουλευτικά και ελεγκτικά και τους δίνουμε εργαλεία για να δημιουργήσουν μόνοι τους πόρους από εξορθολογισμό και ανάπτυξη. Αν αποτύχουν ή αδιαφορήσουν, τότε αναλαμβάνουν την υποχρέωση να καλύψουν τη μαύρη τρύπα που δημιουργούν ετησίως με αύξηση των δημοτικών τελών. Τώρα που ο δήμαρχος γνωρίζει ότι αν αποτύχει στη διαχείρισή του θα πρέπει ο ίδιος να επιβάλει τοπικούς φόρους για να τα βγάλει πέρα γιατί δεν θα μπορεί να δανειστεί, θα είναι πιο προσεκτικός στη διαχείριση». Άρα είστε αισιόδοξος; «Εγώ ναι, είμαι αισιόδοξος. Η αισιοδοξία όμως από πού πηγάζει; Θεωρώ ότι κουράστηκε πια η κοινωνία από τους κατασκευασμένους, τους χάρτινους πολιτικούς. Δεν έχουν πια μέλλον οι επιχειρηματίες της πολιτικής που έχουν στόχο να πολλαπλασιάσουν τον πλούτο, τη δύναμη και την προβολή τους και είναι προϊόντα των δημόσιων σχέσεων ή κατασκευές των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ανατρέξτε λίγο στην Ιστορία και δείτε πόσους από τους Έλληνες πρωθυπουργούς θυμάστε. Θυμάστε έναν Βενιζέλο και έναν Καραμανλή. Γιατί; Γιατί αυτοί ξεκίνησαν από τα χαμηλά και έφτασαν ψηλά, αλλά δεν ξέχασαν από πού ξεκίνησαν και δεν είχαν βγάλει ποτέ από το μυαλό τους πού θέλουν να πάνε τη χώρα τους». Θυμάμαι και έναν δεύτερο Καραμανλή, που ξεκίνησε δυναμικά το 2004... «Ιστορική αποτίμηση αυτής της περιόδου δεν μπορούμε να κάνουμε γιατί είναι νωπή. Επειδή όμως υπήρξα συμπρωταγωνιστής αυτή την περίοδο, θα σας πω ότι παρά τα λάθη η Ελλάδα είχε περηφάνια. Η Ελλάδα όταν χρειάστηκε για το Σκοπιανό και για το σχέδιο Ανάν αντιστάθηκε με έξυπνους και δόκιμους τρόπους. Η Ελλάδα πάτησε γερά στην Ευρώπη και στη δύση, στο ΝΑΤΟ, αλλά άπλωσε για πρώτη φορά με τόλμη τα χέρια της και προς τη Ρωσία και την Κίνα. Η Ελλάδα πολιτικά έδωσε μια μάχη να αλλάξει τα πράγματα κόντρα σε ένα κατεστημένο το οποίο εκπροσωπούσε τη δύναμη της αδράνειας στη χώρα μας».

Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; «Αυτό το κατεστημένο ενδεχομένως πέτυχε μια τακτική νίκη και τότε μας έστειλε στην αντιπολίτευση, επενδύοντας πάνω στα δικά μας λάθη και στις δικές μας παραλείψεις. Αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται και σήμερα, κινούμαστε στην κατεύθυνση να συμπληρώσουμε όλη εκείνη τη μάχη που ξεκίνησε από την περίοδο του Κώστα του Καραμανλή. Εκτιμώ ότι η ταχύτητα με την οποία επανέκαμψε η ΝΔ στα πράγματα και ο προσανατολισμός που σήμερα ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς προσπαθεί να δώσει στην προσπάθειά του επιβεβαιώνει εκείνες τις στρατηγικές επιλογές, διότι θέλουμε να μείνουμε στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωατλαντικής συμμαχίας, αλλά κάνουμε το αντίστοιχο οικονομικό, εμπορικό, ενεργειακό άνοιγμα στη Ρωσία, την Κίνα και τον αραβικό κόσμο».

134 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Ευριπίδης Στυλιανίδης γνωρίζει καλά από την περίοδο των σπουδών του στο Αμβούργο όλους τους πρωταγωνιστές της γερμανικής πολιτικής σκηνής και έχει βρει φόρμουλα συνεννόησης μαζί τους. Εξαιρετική είναι και η συνεργασία του με τον επικεφαλής της Task Force, Χορστ Ράιχενμπαχ.

Θα επανακινηθεί, δηλαδή, αυτή η ιστορία; « Έτσι πρέπει να γίνει, για να μπορεί η Ελλάδα πραγματικά να είναι στο κέντρο των εξελίξεων. Δεν απορρίπτουμε τους παραδοσιακούς μας φίλους και συμμάχους, αλλά όπως αυτοί έχουν δικαίωμα να συνεταιρίζονται, να εξάγουν, να ανταλλάσσουν τεχνογνωσία με την Ανατολή, το ίδιο δικαίωμα έχουμε κι εμείς. Είμαστε μια ανεξάρτητη χώρα και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ούτε ένα λεπτό». Είμαστε; «Είμαστε. Είμαστε ένα ανεξάρτητο έθνος, το οποίο προσπαθεί κάθε φορά να αυξάνει συνεχώς το βαθμό της ανεξαρτησίας του». Συμμερίζεστε τα σενάρια που λένε ότι η χώρα χρεοκόπησε τώρα που έκανε κινήσεις για να εκμεταλλευτεί τον ορυκτό της πλούτο; Τη χρεοκόπησαν, δηλαδή, για να ελέγξουν και να καρπωθούν τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει. «Δεν μπορώ να προσχωρήσω σε τέτοιου είδους συνωμοσιολογικά σενάρια και επ’ ουδενί δεν μπορώ να πετάξω από πάνω μας την ευθύνη που έχουμε για το ότι Ελλάδα έφτασε σε αυτό το έσχατο σημείο. Την ίδια ώρα όμως που το λέω αυτό, λέω -με απόλυτη πεποίθησή του τι λέω- ότι η ελλάδα έχει απίστευτες δυνάμεις και εντός και εκτός κράτους και δεν αναφέρο-

Αν κυριαρχήσουν οι τεχνοκράτες θα έχουμε φαινόμενα των οποίων τη γεύση παίρνουμε και σήμερα. Αυτοί βλέπουν μόνο τα νούμερα και αδιαφορούν για τους ανθρώπους.

μαι μόνο στο φυσικό πλούτο. Αναφέρομαι στην πνευματική δύναμη που διαθέτει ο ελληνισμός». Με τους Γερμανούς και την τρόικα πώς τα πάτε; «Τους πρωταγωνιστές της γερμανικής πολιτικής σκηνής τους ξέρω καλά από την περίοδο των σπουδών μου εκεί. Επέλεξα να συμπληρώσω τις σπουδές μου στη Γερμανία γιατί έβλεπα ότι οι ευρωπαϊκές εξελίξεις θα περάσουν μέσα από αυτή τη χώρα. Οφείλω να πω ότι ήταν ένα πολύτιμο σχολείο για μένα η Γερμανία, γιατί είναι το ακριβώς άλλο άκρο από αυτό που εκπροσωπεί η Ελλάδα πολιτισμικά στον ευρωπαϊκό χώρο. Όταν αυτά τα άκρα λειτουργούν συμπληρωματικά έχουμε το αποτέλεσμα που πέτυχε ο Ότο Ρεχάγκελ το 2004. Ο ελληνικός ενθουσιασμός με το ελληνικό χάος σε συνδυασμό με τη γερμανική πειθαρχία και τη γερμανική δύναμη έφεραν το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτό πρέπει να γίνει και στην πολιτική». Δηλαδή ο συνδυασμός Σαμαρά και Μέρκελ θα φέρει λάμψη και αναγνώριση στην Ελλάδα; Αυτό μου λέτε; «Ναι, μπορεί να φέρει πολύ θετικά αποτελέσματα. Μπορεί να φέρει κατ’ αρχήν θετικά αποτελέσματα στην Ευρώπη, που δεν είναι μονοδιάστατη. Η Ευρώπη δεν είναι μόνον οι δυνατοί και οι πλούσιοι. Είναι και οι μεσαίοι και οι αδύνατοι, είναι ο βορράς είναι και ο νότος. Η Ευρώπη έχτισε αυτή την ένωση γιατί βρήκε ένα τέτοιο σύστημα διαμόρφωσης των αποφάσεων που να συνδυάζει το μικρό με το μεγάλο. Όλοι οι μεγάλοι μαζί δεν μπορούν να πάρουν απόφαση στην Ευρώπη αν δεν έχουν και κάποιους μικρούς». Η κ. Μέρκελ είναι φίλη σας; «Εγώ την κ. Μέρκελ την έχω παρακολουθήσει από κοντά από τότε που ξεκίνησε. Από τότε που ήρθε από την Ανατολική Γερμανία, μπήκε στην πολιτική και άρχισε να ανεβαίνει το αστέρι της στη Γερμανία. Όπως και τον κ. Σόιμπλε». Τι εννοείτε όταν λέτε ότι την έχετε παρακολου-

130_135_STYLIANIDHS 01/02/2013 6:16 μ.μ. Page 135

εκατομμύρια, γιατί διαφορετικά θα καταρρεύσουν οι δήμοι. Με ρώτησαν πώς θα αναπληρώσω τη διαφορά και δεσμεύτηκα να κάνω εξορθολογισμό στα οικονομικά και επενδυτικές πολιτικές».

«Αντιμετωπίζω την οργανωμένη δράση του τουρκικού κράτους στη Ροδόπη, η οποία με άφησε εκτός Κοινοβουλίου. Στις τελευταίες εκλογές κινήθηκε ένας ολόκληρος μηχανισμός από ισχυρά κέντρα που βλέπουν την περιοχή ως προτεκτοράτο». θήσει από κοντά και αυτή και τον Σόιμπλε. Είναι φίλοι σας; «Είχα την ευκαιρία να τη συναντήσω στη διαδρομή μου τέσσερις φορές και μάλιστα την πρώτη φορά μιλήσαμε και πάρα πολύ σκληρά. Την πρώτη φορά όταν οι σχέσεις ήταν τεταμένες. Αλλά με μεγάλο ρεαλισμό. Και αυτό εκτιμήθηκε. Και εκεί μπήκαν τα θεμέλια για μια πολύ θετική επικοινωνία. Προσπάθησα να συμβάλω στη βελτίωση των διμερών σχέσεων, έχοντας υπόψη μου πάντοτε ότι στην εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν εχθροί και φίλοι». Τι υπάρχει; «Υπάρχουν συμφέροντα, τα οποία είτε συγκρούονται είτε συνασπίζονται. Για να μπορέσουμε να υπηρετήσουμε τα συμφέροντα της δικής μας χώρας θα πρέπει με έξυπνο τρόπο, όπως ο Οδυσσέας, να βρίσκουμε πώς και γιατί σε μια μεγάλη δύναμη συμφέρει να επενδύσει στην Ελλάδα. Εγώ είχα την ευκαιρία να συναντηθώ στη Γερμανία με όλους το προηγούμενο διάστημα, δουλεύοντας για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Με την εντολή και την εμπιστοσύνη του Αντώνη Σαμαρά, είχα πολυεπίπεδες συναντήσεις από την καγκελάριο μέχρι τους κορυφαίους υπουργούς. Η προσπάθειά μου ήταν να κεφαλαιοποιήσω προς όφελος της δικής μου χώρας και του δικού μου λαού, τη γνώση που είχα αποκτήσει από τη γερμανική νοοτροπία και το γερμανικό τρόπο σκέψης. Θεωρώ ότι συνέβαλα σε αυτό που ζούμε σήμερα. Στο να ξεπαγώσουν οι σχέσεις, να έρθουν κοντύτερα οι δυο ηγεσίες, να μπορέσουν να βρουν ένα Modus vivendi και αυτή τη στιγμή να συνομιλούν ισότιμα για μια καινούργια Ευρώπη. Από αυτή την ιστορία η Ελλάδα πέτυχε να μείνει γαντζωμένη στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, να πάρει χρήματα για να μπορέσει να κρατηθεί για να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες και να πάρει τεχνογνωσία και ενθάρρυνση για να προχωρήσει πιο τολμηρά τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, διορθώνοντας λάθη και παραλείψεις που όλοι μας είχαμε κάνει στο παρελθόν». Άρα η εμπειρία σας με τους Γερμανούς είναι θετική;

«Ναι, η εμπειρία μου με τους Γερμανούς είναι θετική. Απλώς, θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι Γερμανοί είναι Γερμανοί και οι Έλληνες είναι Έλληνες και ότι ο καθένας μας εκπροσωπεί κάτι το οποίο δεν μπορεί να απαρνηθεί. Απλώς, πρέπει να βρίσκουμε τρόπους αυτά τα δυο διαφορετικά πράγματα που εκπροσωπούν πολιτισμικά, εθνικά και πολιτικά, πολλές φορές να συνδυάζονται και να συνεργάζονται». Με τον κ Φούχτελ πώς τα πάτε; «Με βοήθησε απόλυτα η γνώση της φιλοσοφίας των Γερμανών που απέκτησα σπουδάζοντας εκεί. Είχα και έχω μια εξαιρετική συνεργασία και με τον κ. Ράιχενμπαχ και με τον κ. Φούχτελ διότι μιλούμε με κανόνες, με κώδικες και με αποτελέσματα και μπορούμε να συνεννοηθούμε. Ζητούν αυτοί, αντιπροτείνω εγώ. Όταν μιλάς με τους Γερμανούς και απορρίπτεις μια πρόταση που σου κάνουν πρέπει να αντιπροτείνεις, γιατί αυτό ταιριάζει και με την καλβινιστική τους λογική. Δεν πάω μόνο αρνητικά πάντα έχω πρόταση. Αυτό μου επιτρέπει στη διαπραγμάτευση να κερδίζω πόντους για την Ελλάδα». Τι έχετε κερδίσει δηλαδή; Μου ζήτησαν, για παράδειγμα, από τα 2,4 δισ. κρατικής χρηματοδότησης προς τους δήμους να κόψω το 1,1. Τους είπα ότι εγώ θα κόψω μόνο 250

Με ό,τι περισσεύματα δύναμης έχουμε, προστατεύουμε την κοινωνική συνοχή. Αν καταφέρουμε να βγάλουμε αυτή την ανηφοριά, τα πράγματα θα ανακάμψουν για τη ΝΔ.

Είστε βουλευτής της ακριτικής Θράκης. Υπάρχει μεγάλη αναστάτωση στην περιοχή για την ελεύθερη οικονομική ζώνη. Υπάρχουν γκρίζα σημεία στον υπάρχοντα σχεδιασμό. Τι γνώμη έχετε; «Αυτό μπορεί να προχωρήσει μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Είναι σκόπιμο και βοηθητικό να δημιουργηθούν ειδικές οικονομικές ζώνες, οι οποίες θα έχουν χαμηλό φορολογικό συντελεστή, αλλά δεν θα αγγίζουν καθόλου τα εργασιακά δικαιώματα. Η Θράκη δεν είναι τριτοκοσμική χώρα για να παίρνει φτηνούς εργαζόμενους και δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτά αυτά που ακούγονται για υποαμειβόμενους εργαζομένους. Άλλωστε δεν έχουν τεθεί τέτοια ζητήματα. Επίσης, ρόλο στην επιτροπή έγκρισης των ξένων επενδύσεων στην παραμεθόρια περιοχή εκτός από τα οικονομικά υπουργεία θα έχουν, όπως προβλέπει η ελληνική νομοθεσία, και τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας. Αυτός είναι απαράβατος όρος». Στο προηγούμενο τεύχος του CRASH φιλοξενήσαμε εκτενέστατο ρεπορτάζ για την εκλογική σας περιφέρεια και για τον ύποπτο και υπόγειο ρόλο του τουρκικού προξενείου. Ποια είναι η εμπειρία σας; «Οι διπλωματικές αρχές υποχρεούνται να προωθούν τη διμερή συνεργασία και φιλία και όχι να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά του φιλοξενούντος κράτους, προκαλώντας εντάσεις στην τοπική κοινωνία. Εκλέγομαι πρώτος βουλευτής Ροδόπης από το 2000. Από το 1996 που πολιτεύτηκα για πρώτη φορά αντιμετώπισα την οργανωμένη δράση κύκλων που τότε πέτυχαν να με αφήσουν εκτός Κοινοβουλίου. Αυτή η προσπάθεια χειραγώγησης της μειονότητας εκδηλώνεται σε κάθε αναμέτρηση. Κορυφώθηκε όμως στην εκλογική μάχη του 2012. Ο Νομός Ροδόπης κινδύνευσε να εκπροσωπηθεί μονομερώς από τρεις μειονοτικούς και να μείνει χωρίς εκπροσώπηση το χριστιανικό στοιχείο. Από τους καλοπροαίρετους μειονοτικούς και από τις ελεύθερες συνειδήσεις πάντα η πολιτική μας για μια ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία στη Θράκη έβρισκε ανταπόκριση. Στις εκλογικές αναμετρήσεις, όμως, το πρόβλημα ξεκινά όταν σκληροπυρηνικοί κύκλοι της τουρκικής πολιτικής επιδιώκουν πιεστικά τη χειραγώγηση της μειονότητας και τη στρέβλωση του εκλογικού αποτελέσματος στην περιοχή, υπονομεύοντας τη δίκαιη και ισόρροπη εκπροσώπηση όλων των στοιχείων της περιοχής. Στις τελευταίες εκλογές κινήθηκε ένας ολόκληρος μηχανισμός από ισχυρά κέντρα που λειτουργούν πάντοτε ιμπεριαλιστικά και θέλουν να βλέπουν την περιοχή ως προτεκτοράτο. Ασκήθηκε αφόρητη ψυχολογική πίεση στους κατοίκους και όλο αυτό υποκινήθηκε ουσιαστικά και από συγκεκριμένα κέντρα της γείτονος, αλλά κατάφερα να το ξεπεράσω». Φεβρουάριος 2013

crash 135

PAPANDREOY_theatro 01/02/2013 5:57 μ.μ. Page 136

PAPANDREOY_theatro 01/02/2013 5:57 μ.μ. Page 137

Γελούν οι Γάλλοι με τον Παπανδρέου

«ΝΟΥΜΕΡΟ»

σε σατιρική παράσταση

έγινε ο ΓΙΩΡΓΟΣ στο Παρίσι

Τ

της Μαρίας Β. Δημητρούκα θέατρο. Ναι! Ο Γιώργος Παπανδρέου έγινε από φέτος το κεντρικό θέμα στη σατιρική παράσταση με τον τίτλο «Ζήτω η κρίση» που ανεβαίνει αυτή τη σεζόν στο Παρίσι. Η προηγούμενη παράσταση που επίσης πρωταγωνιστούσε ήταν η τραγωδία του διασυρμού της χώρας. Τα πάει καλά με όλα τα θεατρικά είδη. Η πολιτική του οπερέτα κράτησε δύο χρόνια, αλλά ο Γιώργος Παπανδρέου, δυστυχώς, δεν έχει καταλάβει ακόμα πόσο δυσδιάκριτα είναι τα όρια ανάμεσα στην τραγωδία και στην κωμωδία. Έχει το εκκεντρικό και ασυμβίβαστο DNA του πατέρα του. Ακολουθεί τα ίδια ακριβώς καλλιτεχνικά χνάρια με αυτόν … αλλά όχι στην Ελλάδα. Είναι αντιεξουσιαστής, η τέχνη του ανατρεπτική, ο λόγος του καυστικός και η ψυχή του γεμάτη θυμό. Έχει όλα τα συστατικά που απαιτούνται για ένα εκρηκτικό θεατρικό ξέσπασμα με θέμα την Ελλάδα του 2013 και αδιαμφισβήτητο πρωταγωνιστή τον Γιώργο Παπανδρέου. Μιλά για την Ελλάδα του μνημονίου και των υποχωρήσε-

ων. Την Ελλάδα που ως άλλος Κρόνος «τρώει τα παιδιά της. Μιλάμε με τον καλό μου φίλο, το σκηνοθέτη και ηθοποιό Αλέξανδρο Κολλάτο, που τον γνωρίζω από την κοιλιά της μάνας του. Είναι η προτελευταία ημέρα του Γενάρη και απόψε έχει πρεμιέρα. Ανεβάζει για δεύτερη χρονιά στο Παρίσι τη θεατρική κωμωδία «Vive la Crise», δηλαδή «Ζήτω η κρίση». Οι πρωταγωνιστές που έχει διαλέξει είναι σε όλους μας γνωστοί. Ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ κ.α. Σύμφωνα με το σενάριο, το έργο ξεκινά παρουσιάζοντας την εικόνα μιας χώρας που βρίσκεται σε αποσύνθεση από τις διαδηλώσεις, τις αυτοκτονίες και τη μεγάλη φτώχεια. Η δεύτερη σκηνή μεταφέρει το θεατή στο θάλαμο μιας ψυχιατρικής κλινικής, όπου έχουν καταλήξει να νοσηλεύονται οι Μέρκελ, Σαρκοζί και Λαγκάρντ μετά τις πλείστες αποτυχημένες προσπάθειες να διαχειριστούν την κρίση στην Ελλάδα. Σε αυτό το τρελάδικο τους έχει οδηγήσει ο Γιώργος Παπανδρέου με τις παλινωδίες και τα λάθη του.

▲ ▲

α στερνά τιμούν τα πρώτα, λέει πολύ σοφά ο λαός μας και έχει δίκιο, γιατί τελικά αυτά μένουν και σκιάζουν ή φωτίζουν το αποτύπωμά μας σε αυτήν τη ζωή. Όσο ψηλά και να φτάσει κάποιος, η τελική αξιολόγηση της πορείας του αναγκαστικά γίνεται πάντα στο τέλος της διαδρομής. Και αλίμονο! Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από ένα ατιμωτικό τέλος. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου. Έγινε ανέκδοτο όταν εκστόμιζε ότι είναι αντιεξουσιαστής στην εξουσία. Γέλασαν και οι πέτρες όταν ο άνθρωπος που είπε το αμίμητο «στις κάλτσες… όλοι την Κυριακή στις κάλτσες», πήγε να διδάξει στο Χάρβαρντ. Είδαμε με έκπληξη τον επισκέπτη πρωθυπουργό να μεταμορφώνεται εν μιά νυκτί σε επισκέπτη καθηγητή. Αυτό και αν δεν είναι ατιμωτικό τέλος. Όμως, δυστυχώς, όταν σε πάρει ο κατήφορος δεν υπάρχει σταματημός. Μετά την κατακραυγή των μεγαλύτερων εφημερίδων και περιοδικών του κόσμου, τώρα στη ζωή του μπήκε και το

PAPANDREOY_theatro 01/02/2013 5:57 μ.μ. Page 138

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

«Θεατρικός τύπος ο Παπανδρέου» 30 Ιανουαρίου 2012. Η ώρα είναι δέκα το πρωί στην Αθήνα και η ατμόσφαιρα είναι περίεργη και βαριά. Η μέρα δεν έχει φτάσει ούτε στη μέση της και οι τηλεοράσεις δείχνουν τον πόλεμο έξω από το υπουργείο Εργασίας ανάμεσα στους αστυνομικούς και τα μέλη του ΠΑΜΕ που εισέβαλαν στο υπουργείο και απαιτούν συνάντηση με τον υπουργό. Παίρνω τηλέφωνο τον Αλέξανδρο στο Παρίσι για να του ευχηθώ καλή επιτυχία, αλλά στην ουσία θέλω να με πάρει από ‘δω, να φρεσκάρει λίγο τον αέρα που αναπνέω. Είναι απίστευτος ο τύπος. Είναι εννέα το πρωί στο Παρίσι και ακόμα κοιμάται, ενώ το βράδυ έχει πρεμιέρα. Γελάει που τον μαλώνω και είναι τόσο καθαρό αυτό το γέλιο που πέρασε πάνω από σύνορα, που με κάνει να θυμηθώ ότι εμείς πλέον εδώ στην Ελλάδα θυμόμαστε σχεδόν αμυδρά αυτόν τον ήχο. Διαβάζει τη σκέψη μου και μου λέει ανάμεσα σε ρουφηξιές καπνού: «Αυτό ακριβώς λέω μέσα από το καυστικό χιούμορ της σάτιρας, που ανεβαίνει απόψε. Για το απολεσθέν γέλιο των Ελλήνων μιλάω ή νόμιζες ότι είμαι ξεκομμένος από την ελληνική πραγματικότητα επειδή ζω εδώ»; Ο Παπανδρέου πώς σου προέκυψε σε πρωταγωνιστικό ρόλο τον ρωτάω. « Α! Είναι ό,τι πρέπει για θεατρική σάτιρα… Είναι ο κατεξοχήν θεατρικός τύπος, αλλά, δυστυχώς, αυτό είχε τραγικές συνέπειες για τον τόπο. Αυτή είναι η δύναμή μας στο θέατρο, να φωτίζουμε, να καταγγέλλουμε, να ρωτάμε και να παραδίδουμε, τελικώς, στη χλεύη κάθε κατεργάρη, κάθε κλέφτη, κάθε ψεύτη και κάθε άπατρι». Μα στο εξωτερικό έχει καλή εικόνα, του αντιτείνω. Δεν φοβήθηκες μήπως αποτύχει η παράσταση; «Ναι, μέχρι ενός σημείου έτσι ήταν. Τους είχε ξεγελάσει και εδώ. Τώρα τα σχόλια των Γάλλων είναι αρνητικά για τον Παπανδρέου. Γελάνε μαζί του. Θεωρούν προκλητικό και σκανδαλώδες το γεγονός ότι παραμένει πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Ακόμα και ο Σαρκοζί, που τον στήριζε, θυμάσαι πως τον αποκάλεσε...».

Μεγάλη υποδοχή από τους Γάλλους… Όσο περνά η ώρα και όσο η συζήτηση εξελίσσεται, ο Αλέξανδρος θυμώνει περισσότερο. Ξέρει τη μεγάλη δύναμη που έχει η καταγγελία όταν συνοδεύεται από καυστικό χιούμορ, πιστεύει ακράδαντα ότι το γέλιο είναι σκληρός αντίπαλος για τον καταγγελλόμενο, αλλά θεωρεί ότι στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα δεν αρκεί. Η Ελλάδα, λέει, έχει μόνο μια έξοδο κινδύνου και δεν έχει πλέον περιθώρια να κάνει πως δεν τη βλέπει . «Πρέπει να γίνει σκληρή, αλλά δίκαιη. Να τους δικάσει για εσχάτη προδοσία και να τους στείλει όλους στη φυλακή. Από τον Σημίτη και τον Παπανδρέου μέχρι τον τελευταίο υπουργό που δεν σεβάστηκε την πατρίδα του. Μόνον έτσι θα κλείσει το θέμα και θα πάμε παραπέρα. Έτσι έγινε και στην Ισλανδία. Έβαλαν τον πρωθυπουργό, που δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, στη φυλακή, και τώρα ζούνε το ισλανδικό θαύμα».

138 crash Φεβρουάριος 2013

Ο ηθοποιός που υποδύεται το ρόλο του Γιώργου Παπανδρέου μοιάζει σχεδόν σαν σωσίας του. Αντιγράφει την κίνηση, τη φωνή και την έκφραση του προσώπου του. Κάνει ακριβώς τα ίδια λάθη με το πρώην πρωθυπουργό Αρέσει στους Γάλλους η παράσταση, τον ρωτάω; Η απάντηση είναι ενθουσιωδώς θετική. Πέρσι είχε μεγάλη αποδοχή. Συμμετείχε στο φεστιβάλ της Αβινιόν και παίχτηκε όλο το καλοκαίρι. Τώρα τα κείμενα έχουν ανανεωθεί και η θεματολογία έχει επεκταθεί και χτιστεί πάνω στο κεντρικό πρόσωπο, που είναι ο Γιώργος Παπανδρέου». Γιατί έκανες φέτος αυτή την αλλαγή, τον ρωτάω. Όμως ο Αλέξανδρος είναι φανερό ότι έχει πολύ θυμό μέσα του και αυτόν τον βγάζει και στην παράσταση. Ακροβατεί ανάμεσα στην απελπισία και το θυμό και στοχεύει στην απογύμνωση και τη γελοιοποίηση του ενορχηστρωτή -όπως λέει- «του ηθικού αυτουργού, που έσπρωξε με δύναμη στην καταστροφή αυτή τη μικρή, αλλά τόσο σημαντική χώρα». Κάνει Focus στον Γεώργιο Ανδρέα Παπανδρέου και τα έχει σχεδιάσει όλα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Ο ηθοποιός που υποδύεται το ρόλο του Γιώργου Παπανδρέου μοιάζει σχεδόν σαν σωσίας του. Αντιγράφει την κίνηση, τη φωνή και την έκφραση του προσώπου του. Κάνει ακριβώς τα ίδια λάθη με τον δικό μας Γιώργο. Ακόμα και ο χώρος που έχει επιλέξει για να ανεβάσει το έργο έχει τη δική του σημαντική σημειολογία. «Η παράσταση ανεβαίνει στο San mishel γιατί εκεί ζούσαν όλοι οι διωχθέντες και αυτοεξόριστοι Έλληνες επί χούντας. Επέλεξα το ίδιο σημείο για να μπορούν οι Έλληνες του 2013 να δουν και να ακούσουν σκληρές αλήθειες χωρίς να φακελωθούν».

Η παράσταση στην Ελλάδα… Θα έρθει το έργο στην Ελλάδα τον ρωτάω; «Α πα πα πα!.. Θα κατέβαζαν την παράσταση την ίδια μέρα. Λογοκρίνονται τα πάντα εκεί. Προχθές απαγορεύτηκε να προβάλλονται εικόνες αστέγων για να μην πέφτει το ηθικό των Ελλήνων! Τι να πω: Δεν είναι πια ελεύθερη η χώρα και απορώ πώς μπορούν και ζουν σε τέτοιο καθεστώς ελεύθεροι άνθρωποι». Από τα λόγια του καταλαβαίνει κανείς ότι στα σχέδιά του δεν υπάρχει προγραμματισμός για άμεση επιστροφή στην Ελλάδα, αλλά, όταν τον ρωτάμε, καταλαβαίνουμε ότι έχει αποκλείσει οριστικά το ενδεχόμενο αυτό. Μιλά για τους συνομηλίκους του που ζουν στη χώρα των ανύπαρκτων ευκαιριών και αναγκάζονται ή να ξενιτευτούν ή να κρεμάσουν τα πτυχία τους στον τοίχο και να γίνουν γκαρσόνια. Απορεί που οι Έλληνες δεν αντιδρούν. Που αφήνουν μια χούφτα ανθρώπους -όπως λέει- να ξεπουλάνε τη χώρα, να θυσιάζουν τους νέους και να φορολογούν τα παιδιά. «Τι μακελάρηδες είναι αυτοί;» αναρωτιέται. «Είμαι πολύ θυμωμένος! Οι Έλληνες γιατί κάθεστε και τους κοιτάτε με σταυρωμένα τα χέρια; Γιατί δεν αντιδράτε»; Γιατί ειδικά τον Παπανδρέου, τον ξαναρωτάω. Γιατί διάλεξες αυτόν ειδικά. Πέρσι η διανομή ήταν διαφορετική. «Ο Παπανδρέου ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας και αυτός ξεπούλησε τη χώρα. Πώς στράγγιξε η Ελλάδα από ρευστό; Μήπως ήταν συ-

PAPANDREOY_theatro 01/02/2013 5:57 μ.μ. Page 139

«Κάνω την Μέρκελ. Δεν μπορώ να σταθώ πουθενά στην Ευρώπη. Οι Γάλλοι να δεις πόσο με μισούν» επισημαίνει στο CRASH η Δήμητρα Χαριτοπούλου που «παίζει» την γερμανίδα καγκελάριο στην παράσταση

Η θεατρική παράσταση έχει συμμετάσχει στο φεστιβάλ της Αβινιόν και παίχτηκε όλο το προηγούμενο καλοκαίρι. Τώρα τα κείμενα έχουν ανανεωθεί και η θεματολογία έχει επεκταθεί και χτιστεί πάνω στο κεντρικό πρόσωπο που είναι ο πρώην πρωθυπουργός» νεννοημένοι; Ποιοι τρομοκρατούσαν τις αγορές; Ποιοι φώναζαν πίσω από τις λέξεις “πάρτε τα λεφτά σας και βγάλτε τα έξω;”. Και εν τέλει ποιοι είναι αυτοί που έβγαλαν έξω όλα αυτά τα τεράστια κεφάλαια; Εσύ και ‘γω»; Άσ’ τα να πάνε... Τι να θυμηθώ και τι να ξεχάσω, μου λέει. Πώς να ξεπλυθεί το Καστελλόριζο από τη ρετσινιά που του κόλλησε όταν αποφάσισε να κάνει από εκεί το διάγγελμα; Ποιος μπορεί να ξεχάσει το ανήθικο σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν»; Ναι, υπάρχουν λεφτά, αυτά που τον νοικιάζουν τον... γίγαντα για να κάνει διαλέξεις στο εξωτερικό. Γι’ αυτά μιλάει το έργο, για την παράδοση, τις αγωνίες και τους αγώνες του λαού μας. Τον ρωτώ για το βάθος της κρίσης στη Γαλλία, που φαίνεται να αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα. Όχι, είναι η κοφτή απάντηση που μου δίνει. «Σας λένε ψέματα. Εδώ ούτε μειώσεις μισθών έχουμε ούτε τέτοιας κλίμακας απολύσεις ούτε στα σκουπίδια ψάχνουν οι Γάλλοι για τροφή. Οι νέοι εδώ δεν είναι άνεργοι και, φυσικά, δεν αναγκάζονται να μεταναστεύουν, όπως γίνεται στην Ελλάδα». Δεν μιλάω. Σκέφτομαι ότι πήρα αυτό το τηλέφωνο για να ξεφύγει λίγο το μυαλό μου από όλα αυτά και τελικά έγινε ακριβώς το αντίθετο. «Παπανδρέου» περιέχει για κύριο πιάτο το μενού που θέλω να ξεχάσω στην Αθήνα. «Παπανδρέου» είναι και το πιάτο που μου σερβίρει αυτή την εποχή το Παρίσι. Το παράδοξο βέβαια είναι ότι έχει επιτυ-

χία! Η φωνή στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής συνεχίζει ακατάπαυστα! «Η Ελλάδα βρίσκεται υπό κατοχή. Μην κοιτάς που δεν κυκλοφορούν στο δρόμο τα τανκ. Τι να τους κάνουν τώρα τους συνταγματάρχες; Ας είναι καλά οι τράπεζες και η κυβέρνηση που τους λέει τι να κάνουν». Δεν μπορώ άλλο. Δεν γίνεται αυτό το πράγμα. Αυτοκτονίες, τον ρωτάω, δεν έχετε αυτοκτονίες στη Γαλλία; «Ναι, βέβαια έχουμε, αλλά κι αυτές είναι στα ίδια ποσοστά που πάντοτε υπήρχαν. Οι λόγοι δεν είναι ίδιοι μ΄ αυτούς της Ελλάδας. Εδώ, ναι, υπάρχουν άνθρωποι που αυτοκτονούν, αλλά κάνουν το απονενοημένο διάβημα από μελαγχολία ή υπερφόρτωση στη δουλειά τους. Δεν αυτοκτονούν επειδή τους παίρνουν το σπίτι ή επειδή δεν έχουν να ταΐσουν τα παιδιά τους».

Χαριτοπούλου: «Με μισούν ως… Μέρκελ» Στην παράσταση «Ζήτω η κρίση», που σκηνοθετεί ο εκρηκτικός Αλέξανδρος Κολλάτος, παίρνουν μέρος και δυο Ελληνίδες ηθοποιοί. Η Δήμητρα Χαριτοπούλου και η Ηλέκτρα Παροίκου. Μιλήσαμε με τη Δήμητρα γιατί ο ρόλος που υποδύεται είναι για εμάς εδώ στο CRASH άκρως γαργαλιστικός. Μεταμορφώνεται για τις ανάγκες του έργου στο ρόλο της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.

«Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ότι πρέπει για θεατρική σάτιρα… Είναι ο κατεξοχήν θεατρικός τύπος αλλά δυστυχώς αυτό είχε τραγικές συνέπειες για τον τόπο» λέει ο Αλέξανδρος Κολλάτος Φαντάζομαι να ξέρεις ότι στην Ελλάδα είσαι από τα πλέον μισητά πρόσωπα, της λέω. Γελάει ξεκαρδιστικά και απαντά: «Αν ήταν μόνο στην Ελλάδα, αυτό… καλά θα ήτανε. Δεν μπορώ να σταθώ πουθενά στην Ευρώπη… Ακόμα και στη Γερμανία έχω προβλήματα. Οι Γάλλοι να δεις πόσο με μισούνε… Πιστεύω πως στο βάθος κι αυτοί που είναι όργανά μου και αυτοί με μισούν. Σκέψου με, λοιπόν, σ΄ ένα ψυχιατρείο με τον Σαρκοζί και τον Παπανδρέου τρεις τρελοί, δηλαδή- να ψάχνουμε να βρούμε λύση για να σώσουμε την Ελλάδα... Χα χα χα»!..

Δημήτρης Κολλάτος: Ο Αλέξανδρος δεν φοβάται τον… Μιχαλολιάκο Την ημέρα της πρεμιέρας (30-01-2012) φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει ο αγαπημένος μου φίλος, Κολλάτος ο πρεσβύτερος. Πετάει στα σύννεφα από τη χαρά του που, επιτέλους -όπως λέει-, κάποιος από την οικογένεια μπορεί να δουλεύει ελεύθερα, χωρίς λογοκρισία. « Είμαι ευτυχισμένος, Μαράκι μου... Ο Αλέξανδρος συνεχίζει τον δικό μου αγώνα χωρίς φίμωτρο... Χωρίς να φοβάται τον Μιχαλολιάκο. Χαίρομαι πολύ για τον Αλέξανδρο, γιατί εδώ που διάλεξε να εκφραστεί, καλλιτεχνικά, θα είναι ελεύθερος κι, όπως ξέρεις, συλλογάται καλά όποιος ελεύθερα συλλογάται». Του ευχήθηκα να πάει καλά και μέχρι το τέλος Μαΐου να κρέμονται Έλληνες και Γάλλοι σαν τα τσαμπιά του σταφυλιού στο θέατρο… Φεβρουάριος 2013

crash 139

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:49 μ.μ. Page 140

”

CRASH ξη υ ςυνέντε

Ο δημοσιογράφος της «Welt» που θύμισε

Χένρικ μπρόντερ

Η ελλάδα έχει πρΟβλΗμα δΗμΟκρατιας γιατί εκλέγει διεφθαρμενες κυβερνΗςεις

Τ

συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

”

ναι σκηνοθετημένη» ήταν ο τίτλος. Σε αυτό αναφερόταν ανοιχτά ότι η Γερμανία είναι συνυπεύθυνη για τα δεινά των Ελλήνων και ότι η χώρα μας μέσα από την πολιτική της ασφυκτικής λιτότητας και με την επιβολή ενός είδους συλλογικής τιμωρίας οδηγείται στην εξόντωση. Η πένα του γνωστού Γερμανού δημοσιογράφου και συγγραφέα Χένρικ Μπρόντερ απέδιδε επίσης ευθύνες στο Βερολίνο για την πώληση κοστοβόρων αμυντικών συστημάτων στην Ελλάδα, ανέφερε ότι η «οικονομική βοήθεια» δεν καταλήγει τελικά στην Ελλάδα, αλλά ανακυκλώνεται στις τράπεζες και εξυπηρετεί μόνον αυτές και κατέληγε ότι δεν είναι μόνον ο Νότος που επαναστατεί εναντίον του Βορρά, είναι «η εξέγερση του “όχλου” εναντίον της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας, η οποία έχει δημιουργήσει στις Βρυξέλλες το νέο της ανάκτορο». Καλούσε δε τους συμπατριώτες του να δείξουν ευσπλαχνία στην Ελλάδα.

▲ ▲

ο 2013 είχε μόλις ξημερώσει. Για μια στιγμή, εκείνη της αλλαγής του χρόνου, εκείνα τα λίγα λεπτά που η ανθρωπότητα περνά τα τεχνητά «σύνορα», που η ίδια έχει δημιουργήσει, από το ένα έτος στο άλλο, κυριαρχούν συνήθως οι αισιόδοξες σκέψεις, παρόλο που ο πλανήτης φαίνεται να κινείται σε φρενήρεις ρυθμούς αυτοκαταστροφής. Την πρώτη μέρα του χρόνου, λοιπόν, οι Γερμανοί πολίτες που θα άνοιγαν την καθημερινή εφημερίδα «Welt» θα έπεφταν πάνω σε ένα ασυνήθιστο γι’ αυτούς επεισόδιο στο σίριαλ διάσωσης της Ελλάδας. Εάν σκεφτεί κανείς ότι το Βερολίνο παρομοιάζει την Ελλάδα με ένα βαρέλι χωρίς πάτο, στο οποίο η καγκελαρία ρίχνει συνεχώς χρήματα, τότε σίγουρα ένα άρθρο στην πρωτοχρονιάτικη «Welt» θα τάραζε τα νερά της σκέψης του μέσου Γερμανού πολίτη. «Η διάσωση της Ελλάδας εί-

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:50 μ.μ. Page 141

στους Γερμανούς ότι είναι συνυπεύθυνοι για την ελλάδα Ο μεγαλύτερος κίνδυνος έρχεται από την ΕΕ, που χτίζει ένα ημι-ολοκληρωτικό σύστημα πολιτικής διοίκησης και δημόσιου ελέγχου. Τώρα ο κίνδυνος έρχεται από τις Βρυξέλλες, όχι από το Βερολίνο.

”

Tο άρθρο του Μπρόντερ με τίτλο «Η διάσωση της Ελλάδας είναι σκηνοθετημένη», που έκανε το γύρο και του ελληνικού διαδικτύου

Σε άρθρο του επισημαίνει ότι η Γερμανία επιβάλλει μια πολιτική συλλογικής ευθύνης απέναντι στους Έλληνες Φεβρουάριος 2013

crash 141

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:50 μ.μ. Page 142

Η μόνη συμφωνία στην Ελλάδα επιβάλλεται από την τρόικα, από τις τράπεζες και, δυστυχώς, οι Έλληνες πολίτες δεν έχουν λόγο σε αυτό. Δεν πρόκειται ουσιαστικά για συμφωνία, αλλά για ένα είδος υπαγόρευσης.

”

▲ ▲

Ο Χένρικ Μπρόντερ έχει τη φήμη του «προβοκάτορα» στην πατρίδα του. Με την έννοια προφανώς ότι προκαλεί αυτό που αποκαλείται «κοινή γνώμη» και που κάποτε χρησιμοποιείται ως βολικό ευφυολόγημα για την προώθηση συγκεκριμένης πολιτικής. Επικοινωνήσαμε με αυτόν το Γερμανό «αιρετικό», για να γνωρίσουμε καλύτερα τις απόψεις του. Εξεπλάγη ευχάριστα όταν τον ενημέρωσα ότι το άρθρο του μεταφράστηκε και αναπαρήχθη από τις περισσότερες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες στην Ελλάδα, γιατί προκάλεσε αίσθηση. «Συνάδελφοί μου στη γερμανική τηλεόραση ετοιμάζουν επίσης ρεπορτάζ για την κατάσταση στην Ελλάδα. Έχουν πάει στα νοσοκομεία, να καταγράψουν πόσο δραματικές είναι οι συνθήκες εκεί», θα μου πει.

Τι συνέβη και υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό αυτή η μεταστροφή στο γερμανικό Τύπο; «Στην αρχή ήταν ξεκάθαρο ότι όχι μόνον η τότε ελληνική κυβέρνηση, αλλά και όλες οι προηγούμενες ήταν υπεύθυνες για την κατάσταση», μου απαντά. Οπότε «είναι λογικό να λες “αν προκάλεσες το χάος, δες πώς μπορείς να ξεμπλέξεις από αυτό”. Στην πορεία, όμως, μάθαμε για τη δυστυχία που αλώνει την Ελλάδα, για την κατάσταση στα σχολεία, για την αύξηση του αριθμού των ανέργων, για τη δραματική κατάσταση στα νοσοκομεία. Θεωρώ ότι τώρα οι Γερμανοί διακρίνουν μεταξύ των αμαρτιών μιας κυβέρνησης και της κατάστασης του πληθυσμού. Νομίζω ότι η κατάσταση είναι δυσβάσταχτη. Με την επιβολή αυτών των κυρώσεων στην Ελλάδα δεν τιμωρείται η κυβέρνηση, αλλά ο πληθυσμός. Μπορεί ένα τμήμα του πληθυσμού να επωφελούνταν από το παλιό σύστημα, τώρα όμως παρακολουθούμε μια ολόκληρη πολιτική κουλτούρα, ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα να βυθίζεται. Νο142 crash Φεβρουάριος 2013

μίζω πως πολλοί Γερμανοί νιώθουν όπως κι εγώ, ένα είδος ενσυναίσθησης. Και λένε “δεν μπορεί να συμβαίνει έτσι”. Για απλούς, ανθρωπιστικούς λόγους. Αυτήν τη φορά δεν συζητάμε ποιος είναι υπεύθυνος για την κατάσταση, αλλά θεωρούμε ότι δεν γίνεται να παρακολουθούμε μια ολόκληρη χώρα, μια ολόκληρη κοινωνία να βουλιάζει. Το κέντρο βάρους μετατοπίστηκε από την πολιτική ευθύνη στην καθημερινότητα των Ελλήνων». Όταν τον ρωτώ για την πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης στο ελληνικό ζήτημα, δείχνει να υπερασπίζεται την καγκελάριο Μέρκελ από τις «επιθέσεις» που έχει δεχθεί από τον ελληνικό Τύπο: «Νομίζω ότι τα ελληνικά ΜΜΕ δεν ήταν πολύ δίκαια με την κ. Μέρκελ. Η κ. Μέρκελ δεν αντιπαθεί τους Έλληνες, αλλά είναι πολιτικό πρόσωπο και ως τέτοιο πρέπει να ασχολείται με τις πολιτικές μπίζνες. Δεν ήταν στις προθέσεις της να καταστρέψει την Ελλάδα ή να κάνει τους Έλληνες να υποφέρουν. Οπότε, υπό αυτή την έννοια, τα ελληνικά ΜΜΕ δαιμονοποίησαν την κ. Μέρκελ σε ένα βαθμό που δεν δικαιολογείται... Δεν είναι κακός άνθρωπος, ξέρετε, και θα έπραττε το ίδιο σε κάθε ανάλογη περίπτωση». Σαφώς, για την κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι υπαίτιο μόνον ένα πρόσωπο, αλλά δεδομένου ότι η Γερμανία έχει τον πρώτο λόγο στη διαμόρφωση των εξελίξεων, η καγκελάριος προσελκύει την κριτική ως ο βασικός εκφραστής αυτής της πολιτικής. Θα μου πει ότι το πρόβλημα δεν συνδέεται μόνο με τη Μέρκελ, γιατί εκείνη είναι στην καγκελαρία μόνον επτά χρόνια, ενώ «το δράμα μεταξύ της Γερμανίας, ή της ΕΕ και της Ελλάδας ξεκίνησε νωρίτερα». Ο ίδιος, όμως, έγραφε για «συνυπευθυνότητα» της Γερμανίας στο άρθρο του. Δηλαδή; «Αν πουλάμε άρματα μάχης στην Ελλάδα και κερδίζουμε από αυτό, δεν μπορούμε, απλώς, να κατηγορούμε τους

Έλληνες για σπατάλη ή για υπέρβαση του προϋπολογισμού τους. Οπότε, φυσικά επωφελούμαστε από την κατάσταση – όχι εγώ προσωπικά, αλλά η γερμανική οικονομία». Όταν ανέλαβε η Μέρκελ την εξουσία, συνεχίζει, δεν υπήρχε κρίση, αλλά όλες οι προϋποθέσεις για το ξέσπασμά της ήταν εκεί: «Η σπατάλη της Ελλάδας, τα χαμηλά έσοδα από τη φορολογία, η απίστευτη γραφειοκρατία... Απλώς, η “ασθένεια” δεν είχε εκδηλωθεί ακόμα. Τώρα, δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί. Η Μέρκελ δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για ό,τι αρνητικό συμβαίνει σήμερα». Επαναλαμβάνει ότι «κοιτά την πολιτική της δουλειά, το κάνει με σχετικά δίκαιο τρόπο και δεν έχει προσωπικά με τους Έλληνες πολίτες ή την ελληνική κυβέρνηση». Αλήθεια, τον ρωτώ, τώρα που η Ελλάδα καλείται να έχει εισπράξεις από τους φόρους, γνωρίζουν στη Γερμανία ότι η γερμανική εταιρεία Hochtief χρωστάει περί τα 500 εκατ. ευρώ ΦΠΑ στο ελληνικό δημόσιο, μόνον από την τριετία 2000-2003; «Όχι, δεν το γνωρίζουν. Οι Γερμανοί ενδιαφέρονται κυρίως να έχουν μια σταθερή οικονομική κατάσταση, χωρίς ανεργία, χωρίς πληθωρισμό. Και οι Έλληνες δεν φρόντισαν να γίνουν γνωστά αυτά στο εξωτερικό. Δεν θα ήταν κακό αν ανοίγατε τους διαύλους επικοινωνίας σας με τις άλλες χώρες. Δεν μπορώ να κατηγορήσω τους Γερμανούς για την έλλειψη επινοητικότητας των Ελλήνων». Δεν έχει άδικο. Αφού, λοιπόν, υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης από την ελληνική πλευρά, ποια άποψη επικρατεί στη Γερμανία για το χορό του χρήματος που έχει στηθεί γύρω από το ελληνικό ζήτημα; «Οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις ξοδεύουν δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων για τους Έλλη-

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:50 μ.μ. Page 143

Δεν γίνεται να παρακολουθούμε μια ολόκληρη χώρα, μια ολόκληρη κοινωνία να βουλιάζει. Οι Γερμανοί εστιάζουμε πλέον όχι στην πολιτική ευθύνη, αλλά στην καθημερινότητα των Ελλήνων.

”

νες. Κι έρχονται κάποιοι σαν κι εμένα και λένε [στους Γερμανούς] ότι δεν επωφελείται ο ελληνικός πληθυσμός από αυτά τα δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων. Ότι πρόκειται, απλώς, για μπίζνες μεταξύ των τραπεζών», θα μου πει. Του επισημαίνω ότι αυτό είναι ένα καίριο σημείο γύρω από την ελληνική υπόθεση, που δεν θίγεται συχνά. Και ο ίδιος, όπως θα μου αποκαλύψει, αρχικά πίστευε ότι όλα αυτά τα χρήματα κατέληγαν στην Ελλάδα. Ήταν, όμως, μόνον η σχετική έρευνα που έκανε, η οποία, όπως λέει, «ξαφνικά κατέστησε απολύτως ξεκάθαρο στα μάτια μου ότι δεν είναι η ελληνική οικονομία που επωφελείται από αυτή την μπίζνα και τη μεταφορά χρήματος, αλλά οι τράπεζες, που δίνουν η μία στην άλλη χρήματα για να σώσουν τις επενδύσεις».

Αναφερθήκατε σε κακή διακυβέρνηση και αδυναμία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Έχετε υπόψη το ρεπορτάζ του «Stern» για τους Έλληνες ολιγάρχες, που απολαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση εις βάρος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας… Δεν το γνωρίζει. Του αναφέρω ότι το άρθρο ουσιαστικά περιγράφει ένα μεγάλο κομμάτι στο παζλ της διαφθοράς που ενδημεί στην Ελλάδα. «Ναι, ενδημεί», θα επαναλάβει. «Δεν δημιουργήθηκε από τα ΜΜΕ, είναι η πραγματικότητα». Είναι, αλλά δεν αποτελεί ελληνική αποκλειστικότητα. Η διεθνής ελίτ έκανε μπίζνες εδώ για καιρό με την εγχώρια, με όρους που συχνά κάθε άλλο παρά διαφανείς ήταν…

Μια και ο Χένρικ Μπρόντερ γύρισε το ρολόι πίσω στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το Σχέδιο Μάρσαλ, θα αφήσω τους δείκτες σκοπίμως εκεί: Αφού αναφερθήκατε στο πώς ανοικοδομήθηκε η Γερμανία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα γνωρίζετε ότι ο τρόπος που έγινε αυτό διαφέρει πολύ από όσα εφαρμόζονται σήμερα στην Ελλάδα: διεγράφη το 60% του χρέους και επιβλήθηκε μορατόριουμ στην αποπληρωμή του. «Ναι, οι όροι ήταν πολύ πιο ευνοϊκοί, αλλά η Γερμανία ήταν εντελώς κατεστραμμένη. Η Ελλάδα δεν είναι ερείπια. Το οικονομικό σύστημα είναι κατεστραμμένο, όχι η χώρα. Η κατάσταση διαφέρει». Στην Ελλάδα γίνεται συχνά συζήτηση και για τις γερμανικές επανορθώσεις, τις

▲ ▲

Πιστεύετε ότι ο πόλεμος είναι ταξικός, όπως έγραφαν και οι «New York Times»; Στο άρθρο του, γράφει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται απλώς για μια υπόθεση Νότου εναντίον Βορρά, αλλά για την εξέγερση των λαών εναντίον της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας, όπως την ονομάζει.

«Ναι, σωστά. Αλλά πρέπει να επισημάνω ότι υπήρξε πολύ ολιγωρία από την ελληνική πλευρά. Πρέπει να το παραδεχτείτε. Έχετε κακή διακυβέρνηση, είστε υπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει, αλλά, όπως προείπα, δεν μπορεί γι’ αυτό να υποφέρει ένας ολόκληρος πληθυσμός».

«Ναι, φυσικά. Και μέρος της ΕΕ είναι επίσης διεφθαρμένο». Πιστεύετε ότι οι γερμανικές, οι γαλλικές και άλλες τράπεζες που δάνειζαν στην Ελλάδα δεν γνώριζαν ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αποπληρώσει; «Φυσικά και το γνώριζαν», θα μου πει με έμφαση. «Όπως και οι αμερικανικές τράπεζες γνώριζαν ότι οι άνθρωποι στους οποίους δάνειζαν δεν θα μπορούσαν να αποπληρώσουν εφόσον θα αγόραζαν το σπίτι. Οπότε, υπήρχε ένα είδος συνενοχής». Και συνεχίζει: «Οι τράπεζες ήταν απόλυτα υπεύθυνες, γνώριζαν ότι δάνειζαν χρήματα σε κάποιον που δεν μπορούσε να αποπληρώσει, αλλά με αυτόν τον τρόπο εμφάνιζαν καλούς ισολογισμούς. Έως έναν βαθμό αυτό το σύστημα βελτίωνε τον εσωτερικό ισολογισμό τους. Σχεδίαζαν “βλέποντας” μόνο έναν, δύο, τρεις μήνες μπροστά. Με αυτή την έννοια, οι τράπεζες είναι φυσικά υπεύθυνες για το χάος και τη δυστυχία». Μέχρι τώρα, ο Μπρόντερ έχει υποστηρίξει ότι η όποια λύση για την Ελλάδα δεν μπορεί να συνεπάγεται ανθρωπιστική κρίση. Τι προτείνει, λοιπόν; «Δεν είναι η δουλειά μου να κάνω προτάσεις», θα πει κοφτά. Πιστεύει, όμως, πως πρέπει να αναληφθεί μια δράση από την ΕΕ που να στοχεύει όχι μόνο στη διάσωση των τραπεζών, αλλά και στη στήριξη των πολιτών. «Αυτό δεν μπορεί να το κάνει μόνη της η Γερμανία. Πρέπει να είναι κάτι σαν κι αυτό που έκαναν οι Αμερικανοί για τους Γερμανούς μετά τον πόλεμο, βοηθώντας τους με το Σχέδιο Μάρσαλ». Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το Σχέδιο Μάρσαλ, σκέφτομαι… Για το οποίο διανοούμενοι όπως ο Νόαμ Τσόμσκι υποστηρίζουν ότι δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια έμμεση χρηματοδότηση των ΗΠΑ στη δική τους βιομηχανία, με τα χρήματα να κάνουν, απλώς, μια βόλτα επάνω από την Ευρώπη. «Από την άλλη», θα μου πει ο Μπρόντερ, «κανείς δεν γνωρίζει τα χρήματα που ξεκινούν με προορισμό την Ελλάδα πού καταλήγουν. Καταλήγουν σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη ή θα εξαφανιστούν όπου πάντα εξαφανίζονται στην Ελλάδα – στο σύστημα της διαφθοράς;».

Φεβρουάριος 2013

crash 143

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:51 μ.μ. Page 144

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

οποίες η Γερμανία ουδέποτε έδωσε στην Ελλάδα. Κάτι που, αν το έπραττε, θα ανακούφιζε από το δυσβάσταχτο χρέος… «Δεν νομίζω ότι η δυστυχία σας είναι αποτέλεσμα της γερμανικής Κατοχής. Ο κύριος λόγος είναι η κακοδιαχείριση της ελληνικής κυβέρνησης, η διαφθορά και η έλλειψη βούλησης για αντιμετώπιση της διαφθοράς. Είναι λίγο αργά για να μιλάμε για τις επανορθώσεις»… Επανέρχομαι στο άρθρο του. Θα του πω ότι εκφράζει αυτό που νιώθουν πολλοί Έλληνες όταν αναφέρει ότι στο λαό μας έχει επιβληθεί μια μορφή «συλλογικής τιμωρίας» και υπενθυμίζει στους Γερμανούς πόσα δεινά έχει επιφέρει αυτή η μέθοδος: Φοβάστε ότι η Γερμανία αναβιώνει κάτι από το πιο σκοτεινό κομμάτι της ιστορίας της; Είναι κατηγορηματικός: «Όχι. Δεν υπάρχει κίνδυνος αναβίωσης του ναζισμού. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος έρχεται από την ΕΕ, που χτίζει ένα ημιολοκληρωτικό σύστημα πολιτικής διοίκησης και δημόσιου ελέγχου. Τώρα ο κίνδυνος έρχεται από τις Βρυξέλλες, όχι από το Βερολίνο». Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Γερμανία σήμερα οικοδομεί επάνω στα ερείπια της κρίσης για να επιτύχει ό,τι δεν πέτυχε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: να γίνει ηγεμόνας της Ευρώπης. Η Γερμανία έχει σήμερα το πρόσταγμα, λέγεται ευρέως…

Ο Μπρόντερ δεν θεωρεί την ηγεμονική συμπεριφορά της Γερμανίας κάτι αρνητικό: «Η Γερμανία έχει το πρόσταγμα, γιατί οι Γερμανοί φροντίζουν την οικονομία τους: συλλέγουν φόρους και υπάρχει πολύ χαμηλή ανεργία, γιατί δεν γίνονται απεργίες. Οι Γερμανοί έχουν περισσότερη πειθαρχία, καλύτερο εργασιακό ήθος... Η Γερμανία συμπεριφέρεται ηγεμονικά γιατί μπορεί και λόγω της ισχυρής γερμανικής οικονομίας. Και η καλή γερμανική οικονομία είναι αποτέλεσμα της καλής γερμανικής πολιτικής. Αν η Ελλάδα είχε καλύτερη διακυβέρνηση και πολιτική, θα μπορούσε να είναι ένας μικρότερος ηγεμόνας. Οπότε, δεν επωφελείται λόγω του ότι έχασε τον πόλεμο… Εδώ, διαφωνώ πλήρως μαζί σας». Θεωρεί ότι η σημερινή γερμανική ηγεμονία «δεν οφείλεται στην καταπίεση, αλλά στην καλύτερη διακυβέρνηση». Θα συμπληρώσει ότι και η Βρετανία θα μπορούσε να το επιτύχει αυτό «εάν οι Βρετανοί εργάζονταν σκληρότερα και δεν είχαν καταστρέψει την οικονομία τους»… Αν, όμως, η Γερμανία δίνει το πρόσταγμα, πώς θα λειτουργήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Η Ένωση δεν έχει την έννοια ότι οι κανόνες πρέπει να είναι ίδιοι για όλες τις χώρες; «Όχι», θα μου πει, σε μια μάλλον κυνική παραδοχή. «Δεν μπορούν να υπάρχουν ίδιοι κανόνες για τις χώρες που λειτουργούν σωστά και για εκείνες που δεν λειτουργούν σωστά. Εάν ο Σουμάχερ κερδίζει τη Formula 1, δεν μπορεί να περιμένει τον τελευταίο, γιατί έχει καλύτερη μηχανή. Φυσικά η Γερμανία είναι ηγέτιδα, λόγω όμως της οικονομίας της, 144 crash Φεβρουάριος 2013

«Δεν ήταν στις προθέσεις της Μέρκελ να καταστρέψει την Ελλάδα ή να κάνει τους Έλληνες να υποφέρουν. Τα ελληνικά ΜΜΕ τη δαιμονοποίησαν», υπογραμμίζει ο δημοσιογράφος της «WELT». όχι κάποιας δικτατορικής συμπεριφοράς». Η γερμανική οικονομία δεν ενισχύθηκε και λόγω της συμμετοχής της στην ΕΕ; «Ας είχαν οι Έλληνες καλύτερη διακυβέρνηση και θα είχαν κι εκείνοι πιο ισχυρό νόμισμα». Η ηγετική συμπεριφορά της Γερμανίας προκαλεί όμως κάποτε δυσφορία στους εταίρους της. Θεωρείτε ότι μπορεί κάποια στιγμή να της γυρίσει μπούμερανγκ; «Δεν γνωρίζω, αλλά δεν νομίζω. Αντιθέτως, έρχονται πολλοί στο Βερολίνο ικετεύοντας για βοήθεια. Οπότε, πώς μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ;» Η συμφωνία της τρόικας με την Ελλάδα είναι δίκαιη; «Όχι, βέβαια». Άρα, δεν θα υπάρχει αντίδραση; «Δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία συμφωνία με την Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη και δεν είναι σε θέση να διαπραγματευτεί. Η μόνη συμφωνία επιβάλλεται από την ΕΕ, από την τρόικα, από τις τρά-

Αν πουλάμε άρματα μάχης στην Ελλάδα, δεν μπορούμε να κατηγορούμε, απλώς, τους Έλληνες για σπατάλη. Φυσικά, η Γερμανία επωφελείται από την κατάσταση.

πεζες και, δυστυχώς, οι Έλληνες πολίτες δεν έχουν λόγο σε αυτή. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα είδος υπαγόρευσης. Όχι, βέβαια, από τους κακεντρεχείς Ευρωπαίους, αλλά ως συνέπεια της ελληνικής πολιτικής. Πρέπει να αναγνωρίσετε ότι είστε κι εσείς υπεύθυνοι για την κατάστασή σας». Και πού χωράει η δημοκρατία σε όλο αυτό; «Δεν γνωρίζω. Μπορώ να προτείνω κάτι που μπορεί να λειτουργήσει, αλλά δεν μπορώ να σας δώσω τη μεγάλη εικόνα της Ευρώπης. Πρόκειται για φιλοσοφικό ερώτημα και δεν με απασχολεί». Είπατε ότι είναι λογικό να επιβάλλεται η συμφωνία, γιατί η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη… «Ναι, αλλά όχι εις βάρος των ανθρώπων που δεν μπορούν να αγοράσουν τρόφιμα ή φάρμακα». Άρα το θέμα της δημοκρατίας, πέρα από φιλοσοφικό, δεν είναι και πραγματικό; Δημοκρατία δεν σημαίνει και ίσες ευκαιρίες για όλους, π.χ. για πρόσβαση στην τροφή, τα φάρμακα και την εκπαίδευση; «Όχι. Ζήτημα δημοκρατίας είναι να μην εκλέγετε διεφθαρμένες κυβερνήσεις». Θεωρείτε ότι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση είναι διεφθαρμένη; Μου λέει ότι δεν την έχει παρακολουθήσει γιατί αλλάζουμε κυβερνήσεις πολύ γρήγορα. «Ελπίζω, όχι. Οι προηγούμενες πάντως ήταν αναμφισβήτητα διεφθαρμένες»… Η συνομιλία τελειώνει κάπου εδώ. Πρέπει να προλάβει κάποια προθεσμία. Εκείνες τις μέρες, τη Γερμανία επισκεπτόταν ο Κάρολος Παπούλιας, αλλά και ο Αντώνης Σαμαράς, που θα μιλούσε σε συνέδριο που χρηματοδοτούσε ο όμιλος Axel Springer AG, στον οποίο ανήκουν μεταξύ άλλων οι εφημερίδες «Bild» και «Welt». Την ίδια ώρα δημοσιοποιούνταν από την «Deutsche Welle» έρευνα, σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των Ελλήνων εργαζομένων στη Γερμανία αυξήθηκε το 2012 κατά 11% στους 123.000, ενώ ο αριθμός των Ισπανών κατά 16%, αγγίζοντας τις 50.000. Οι νέοι Gastarbeiter είναι πια γεγονός…

140_145_Henryk Broder 01/02/2013 5:51 μ.μ. Page 145

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:42 μ.μ. Page 146

CRASHORY T COVER S

ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ιδρυτής των Αττικών Εκδόσεων

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:42 μ.μ. Page 147

που έφερε στην Ελλάδα το «Playboy» και είναι συνέταιρος με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι

Ένας εκδότης

ΧΩΡΙΣ οικονομικά

ΠΡΟβΛHμΑτΑ Γράφουν οι Δημήτρης Κωνσταντάρας και Κωνσταντίνα Ποδαρά

Μ

Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς

▲ ▲

ια αναπάντεχη απώλεια, ένα «χρέος», πολύ συναίσθημα και μεγάλο πείσμα μαζί με αποφασιστικότητα είναι τα «μυστικά» που σημάδεψαν τα πρώτα του βήματα. Ξεκίνησε το 1991 με μόνο στόχο να διασώσει τη μικρή «οικογενειακή» επιχείρηση Τύπου του πατέρα του. Εξελίχθηκε σε επιθετικό παίκτη του χώρου και τώρα μοιάζει να είναι ο μόνος κυρίαρχος στις εκδόσεις περιοδικών. Δημιούργησε ισχυρές συμμαχίες, με βαριά ονόματα, όπως των ομίλων Βαρδινογιάννη και Μπερλουσκόνι, και παρά την οικονομική κρίση έχει τη δυνατότητα να ελίσσεται και να επεκτείνεται. Είναι ίσως ο μοναδικός (εναπομείνας) «βιώσιμος» εκδότης που απέμεινε στο χώρο των περιοδικών και που δηλώνει μάλιστα «δεν έχω οικονομικά προβλήματα». Ο 49χρονος Θεοχάρης Φιλιππόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου «Αττικές Εκδόσεις», είναι ένας άντρας με προσεγμένη εμφάνιση, αμεσότητα στο λόγο, πολύ φιλόδοξος και… σφιχτός στη διαχείριση (γι’ αυτό άλλωστε στην «πιάτσα» τον λένε μισο-αστεία, μισο-σοβαρά, τσιγγούνη). Παρότι εκδίδει life style περιοδικά «κρύβει» επιμελώς και από επιλογή το πρόσωπό του, κρατώντας την προσωπική του ζωή αυστηρά εκτός των φλας της δημοσιότητας. Το μόνο που τον ενδιαφέρει να είναι θεατό και απολύτως αισθητό είναι η επιχειρηματική του δραστηριότητα. Σε αυτό το πεδίο δεν διστάζει, όταν χρειάζεται, να προκαλεί «θόρυβο».

Ίσως ο μοναδικός «βιώσιμος» επιχειρηματίας που απέμεινε στο χώρο των περιοδικών

147 crash Δεκέμβριος

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:43 μ.μ. Page 148

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

▲ ▲

Η τελευταία του εκρηκτική κίνηση ήταν τον περασμένο Δεκέμβριο και δεν ήταν η εξαγορά κάποιου εντύπου. Ήταν το εξώδικο προς τη Μάνια Τεγοπούλου, με το οποίο αξίωνε να του «επιστρέψει» τον τίτλο της ιστορικής εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» με το επιχείρημα ότι του ανήκει. «Στις επιχειρήσεις και στη ζωή μην ακολουθείς το συρμό από πολύ κοντά» είναι η φράση που δείχνει να του ταιριάζει. Βλέπει τον ορίζοντα από μακριά, «χτυπάει» την κατάλληλη στιγμή και έχει ήδη φύγει όταν οι άλλοι έρχονται. Είναι ο άνθρωπος που από τα επτά χιλιάδες τεύχη κυκλοφορίας που είχε το μηνιαίο οικονομικό περιοδικό «Κεφάλαιο» έφτασε μέσα σε λίγα χρόνια να μπαίνει σε εκατομμύρια σπίτια μέσω των περιοδικών, των ραδιοφώνων και των ιστοσελίδων που διαθέτει. Είναι γιος του «θρύλου» της δημοσιογραφίας Αλέκου Φιλιππόπουλου. Ο πατέρας του με τις καινοτομίες και την ευρηματικότητά του ανέτρεψε τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80 τα δεδομένα στις εφημερίδες. Υπήρξε ο πνευματικός πατέρας και ο πρώτος διευθυντής της ιστορικής εφημερίδας «Ελευθεροτυπία». Ο γιος εγκατέλειψε, πριν καν αρχίσει, τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο πανεπιστήμιο Coloumbia της Ν. Υόρκης. Άνοιξε νέο «Κεφάλαιο» στη ζωή του και αφού γοήτευσε τη Madame Figaro, «ξεμυάλισε» τις αναγνώστριες με την ελληνική παρουσία του διεθνούς περιοδικού. Όταν η «Madame» του παραδόθηκε και τον ακολούθησε στην Ελλάδα, ως γνήσιος Playboy την εκμεταλλεύτηκε εμπορικά. Την «κρέμασε» αρχικά στα περίπτερα και στη συνέχεια μέσω του «Τηλεθεατή» την έβγαλε στην τηλεόραση. Αργότερα ήρθε άλλη «Προοπτική» στη ζωή τους και τους άνοιξε και τις πόρτες του κινηματογράφου. Πατέρας και γιος έχουν κοινό σημείο αναφοράς τη διεκδίκηση του ελέγχου της «Ελευθεροτυπίας» από την οικογένεια του Τεγόπουλου . Ο πρώτος συγκρούστηκε μετωπικά με τον Κίτσο Τεγόπουλο, του πούλησε τον τίτλο της εφημερίδας και αποχώρησε με πολλές πικρίες, αλλά... και ένα «κρυφό» συμβόλαιο. Ο γιος, επικαλούμενος έναν άγνωστο και ξεχασμένο όρο εκείνου του συμβολαίου-φωτιά, που υπογράφτηκε το 1975, διεκδικεί πίσω τον τίτλο. Δύο οικογένειες, δύο γενιές και δύο κόντρες. Η οικογένεια Τεγόπουλου και η οικογένεια Φιλιππόπουλου συγκρούονται για δεύτερη φορά για την «Ελευθεροτυπία». Την πρώτη φορά έφυγε με αθόρυβο συμβιβασμό ο Αλέκος Φιλιππόπουλος. Σήμερα, έπειτα από μια αλληλουχία απροσδόκητων γεγονότων, ο γιος του Θεοχάρης δείχνει την πόρτα της εξόδου στη Μάνια Τεγοπούλου. Αυτή τη φορά οι πρωταγωνιστές είναι απόλυτοι και δεν αφήνουν περιθώρια για συνεννόηση. Η διαφορά έχει οδηγηθεί ήδη στα δικαστήρια, όπου και θα λυθεί άγνωστον πότε... Αυτού του είδους οι δικαστικές διενέξεις, ενίοτε διαρκούν πολύ. Κι όμως... Μεταξύ των δύο οικογενειών υπήρξε ένα μεσοδιάστημα ανακωχής, φιλίας και συνεργασίας. Θεοχάρης Φιλιππόπουλος και Κίτσος Τεγόπουλος συναντήθηκαν δυο δεκαετίες μετά τη ρήξη και έλυσαν τις διαφορές τους. «Βρέθηκα τυχαία στο 148 crash Φεβρουάριος 2013

Ο Θεοχάρης Φιλιππόπουλος ξεκίνησε την καριέρα του από το περιοδικό «Κεφάλαιο», το οποίο πουλούσε 6-7 χιλιάδες τεύχη το μήνα, και έφτασε να κατέχει 18 περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς και οικονομικό site σπίτι του Κίτσου. Με έκλεισε στο γραφείο του και άρχισε να μου εξιστορεί, με όλες τις λεπτομέρειες, τα γεγονότα με τον πατέρα μου, για να μου αποδείξει ότι δεν τον αδίκησε. Η πόρτα του γραφείου άνοιξε στις πέντε τα ξημερώματα και όταν βγήκαμε υπήρχε πλήρης αποκατάσταση των σχέσεών μας». Ο νεαρός Φιλιππόπουλος έκτοτε επισκεπτόταν τον Τεγόπουλο στο σπίτι του «γιατί έλεγε ωραίες ιστορίες» και του άρεσε. Ώσπου ένα βράδυ η χαλαρή συντροφιά μεταμορφώθηκε σε επιχειρηματική συμφωνία. Ο Τεγόπουλος είχε αποφασίσει να κλείσει το γυναικείο περιοδικό «Mirror», γιατί μέσα σε ένα χρόνο κυκλοφορίας είχε χάσει ένα δισεκατομμύριο δραχμές. Ο νέος εκδότης δεν δίστασε. Άρπαξε την ευκαιρία και του πρότεινε να αναλάβει αυτός τη διαχείριση υπό τον όρο ο Τεγόπουλος να του μεταβιβά-

Δεν γνώριζε κανένας ούτε πώς ζούσα ούτε τι έκανα. Μπορεί να με έβλεπαν να διασκεδάζω, αλλά δεν ήξεραν ποιος είμαι. Αυτό είναι η μεγαλύτερη απόλαυση.

σει το 50% της εταιρείας έναντι μιας δραχμής. Η συμφωνία ήταν πολύ καλή για τον Τεγόπουλο και είχε αρκετό ρίσκο για τον Φιλιππόπουλο: Αν το περιοδικό έβγαζε κέρδη θα τα μοιράζονταν. Αν έγραφε ζημιές , θα τις πλήρωνε ο Φιλιππόπουλος. Ήταν μια πολύ τολμηρή απόφαση. Και η τύχη βοηθά τους τολμηρούς. Ο νεαρός, που ο Τεγόπουλος αγαπούσε από μικρό γιατί τριγύριζε τα περίπτερα, ρωτούσε πόσα φύλλα είχε πουλήσει η «Ελευθεροτυπία» και γύριζε στο γραφείο για να του δώσει …αναφορά, «έπιασε την καλή». Την επόμενη χρονιά το περιοδικό «έκλεισε» με κερδοφορία ένα εκατομμύριο ευρώ και μέχρι σήμερα συνεχίζει να είναι κερδοφόρο. Μετά το θάνατο του Τεγόπουλου ο πρόεδρος των Αττικών Εκδόσεων εξαγόρασε το υπόλοιπο 50% των μεριδίων. Σήμερα ο Θεοχάρης Φιλιππόπουλος είναι αποφασισμένος να διεκδικήσει μέχρι τέλους τον τίτλο της εφημερίδας, εν μέρει γιατί το θεωρεί και χρέος προς τον πατέρα του. Αν όμως ζούσε ο Κίτσος Τεγόπουλος; «Τότε δεν θα το έκανα. Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Ο Κίτσος ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα και ο ιδρυτής της εφημερίδας» λέει. Τα όπλα που έχει σε αυτή τη διεκδίκηση φαίνονται «λίγα», αλλά είναι μάλλον ισχυρά: Μιλάμε για ένα χειρόγραφο ιδιωτικό συμφωνητικό, που, όπως ο ίδιος λέει, μόνο και μόνο η... παλαιότητα του χαρτιού πάνω στο οποίο είναι αποτυπωμένη η συμφωνία «αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της χρονολογίας που έχει γραφτεί». Εκείνο το συμφωνητικό προέβλεπε ότι αν η εφημερίδα κλείσει και παραμείνει κλειστή επί ένα χρόνο ο τίτλος της θα επιστρέψει στον Φιλιππόπουλο. Είχαν υπογράψει οι Κίτσος Τε-

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:43 μ.μ. Page 149

1982: Πηγαδάκι εκδοτών και δημοσιογράφων της εποχής. Αλέκος Φιλιππόπουλος, διευθυντής της εφημερίδας «Έθνος», Γιώργος Μπόμπολας, εκδότης της εφημερίδας «Έθνος», Γιώργος Βότσης, αρθρογράφος της «Ελευθεροτυπίας» και Κίτσος Τεγόπουλος, εκδότης της «Ελευθεροτυπίας». του είναι ότι αν δεν πέθαινε ο πατέρας του το ‘91, δεν θα ασχολούνταν με αυτό το αντικείμενο. Είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και, παράλληλα με το στρατιωτικό του, βοηθούσε τον πατέρα του στην έκδοση του μηνιαίου περιοδικού «Κεφάλαιο». Εκείνη τη χρονιά προετοιμαζόταν για μάστερ στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Ν. Υόρκης, για σπουδές σε Business Administration. Θα έφευγε για την Αμερική τον Αύγουστο του ‘91, αλλά ένα μήνα νωρίτερα έχασε τον πατέρα του από εγκεφαλικό. Θυμάται πως τότε «οι περισσότεροι νόμιζαν ότι το περιοδικό θα έκλεινε αμέσως. Δεν υπήρχε περίπτωση να το αφήσω στην τύχη του, παρόλο που η ενασχόλησή μου θα ήταν διαφορετική. Δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ με τα εκδοτικά θέματα, εξ ανάγκης ασχολήθηκα». Σιγά σιγά τα σχέδιά του άλλαξαν. Αποφάσισε να εγκαταλείψει τα μεταπτυχιακά και να ασχοληθεί με το νέο του αντικείμενο. Στον πρώτο χρόνο αυτής της «συμβίωσης», η ανάγκη μετατράπηκε σε ενδιαφέρον και αργότερα σε αγάπη. Ένα χρόνο μετά, το 1992, προχώρησε στο πρώτο

Είμαι απογοητευμένος από την πολιτική. Η αλήθεια είναι ότι ο Σαμαράς αποδείχθηκε θετική έκπληξη. Τον περίμενα πολύ χειρότερο.

του επιχειρηματικό εγχείρημα, άσχετο με τις εκδόσεις. Δημιούργησε την εταιρεία «Κεφάλαιο Εκθεσιακή» και έφερε για πρώτη φορά στην Ελλάδα την πιο αστραφτερή «πασαρέλα» πολυτελών αυτοκινήτων. Η γνωστή έκθεση «Executive Cars» άνοιξε τις πύλες της στα σαλόνια του Χίλτον και υποδέχτηκε μόνο τους καλεσμένους που θα μπορούσαν να είναι εν δυνάμει αγοραστές τέτοιων αυτοκινήτων. Η επιτυχία ήταν προδιαγεγραμμένη και τα κέρδη πολλά. Στην επιχειρηματική αυτή δραστηριότητα έμεινε τέσσερα χρόνια, μέχρι που η εταιρεία να πάρει την αίγλη από την αιγίδα του σαλονιού της Γενεύης. Μόλις αυτό συνέβη και τη στιγμή που η εμπορική αξία της εταιρείας ήταν στο ζενίθ, ο Φιλιππόπουλος πούλησε το μερίδιό του και αφοσιώθηκε στα περιοδικά. Έχοντας ήδη ιδρύσει στο μεσοδιάστημα τις Αττικές Εκδόσεις για να μπορέσει να κυκλοφορήσει το «Madame Figaro», δυο χρόνια μετά πήρε τα δικαιώματα και του «Maison Figaro», περιοδικού διακόσμησης του ιδίου ομίλου . Τότε αρχίζει να κυνηγάει τα δικαιώματα του «Playboy». Και στάθηκε από την αρχή τυχερός. Είχε γνωρίσει την κόρη του Χιού Χέφνερ, ενώ επιπλέον το «Playboy» δεν πήγαινε καλά. Ήταν η ιδανική συνθήκη γι΄ αυτόν, η μεγάλη του ευκαιρία να πάρει τα δικαιώματα με τους πιο συμφέροντες όρους. Έφερε το «Playboy» στην Ελλάδα, προκαλώντας ενθουσιασμό στον ανδρικό πληθυσμό. Έφτιαξε ένα εργαλείο ψυχαγωγίας για τον άντρα, με ένα προϊόν που -όπως είχε ήδη συζητήσει με τον Χέφνερ- δεν είχε απροκάλυπτο γυμνό. Ήταν απλώς… αισθησιακό. Τα ταμεία των Αττικών Εκδόσεων πλημμύρισαν από κέρδη. Η κυκλοφορία του περιοδικού τριπλασιάστηκε και τα έσοδα από διαφημίσεις πενταπλασιάστηκαν. Είχε ανοίξει πια ο δρόμος για τις Αττικές Εκδόσεις, αφού τα περιοδικά άρχισαν να φιλοξενούν στις σελίδες τους τις πιο επώνυμες φίρμες ρούχων, ρολογιών, αυτοκινήτων και άλλων προϊόντων. Τα χρήματα επενδύθηκαν και ο όμιλος απέκτησε με εξαγορά το 1997 το εβδομαδιαίο περιοδικό «Τηλεθεατής». Αυτό το βήμα βελτίωσε περαιτέρω την τάξη με-

▲ ▲

γόπουλος, Χρήστος Σιαμαντάς και Αλέκος Φιλιππόπουλος. Το ανακάλυψε η κόρη Φιλιππόπουλου και ο αδελφός της, πέρα από τις νομικές κινήσεις που έκανε, έψαξε και βρήκε τον Σιαμαντά, ο οποίος και αναγνώρισε την υπογραφή του. «Υπάρχει μάρτυρας που είναι ο μόνος εν ζωή και που το έχει υπογράψει. Τελεία και παύλα» λέει. Τι θα την έκανε την «Ελευθεροτυπία», αν την είχε; Η απάντησή του είναι κοφτή, αλλά και σκληρή: «Θα την έβγαζα την εφημερίδα αν έπαιρνα σήμερα τον τίτλο. Όταν θα την πάρω όμως δεν ξέρω τι θα κάνω. Εξαρτάται από τις συνθήκες που θα επικρατούν τότε. Από το πόσο θα έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά ο τίτλος της και από το πόσο θα είναι αναστρέψιμη η κατάσταση». Η οικονομική κρίση που έχει ρίξει βαρύ το πέπλο της στις επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα δεν θα μπορούσε να αφήσει αλώβητο το χώρο των ΜΜΕ. Τα περισσότερα παραδοσιακά συγκροτήματα Τύπου αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, ενώ άλλα έχουν σταματήσει τις εργασίες τους. Πέρσι το Φεβρουάριο έκλεισε η ΙΜΑΚΟ του Πέτρου Κωστόπουλου και το Νοέμβριο έγραψαν τους τίτλους τέλους οι Εκδόσεις Λυμπέρη. Ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές των «Αττικών Εκδόσεων». Οι Θεοχάρης Φιλιππόπουλος και Δημήτρης Κοντομηνάς -εν μέσω κρίσης- τόλμησαν να εξαγοράσουν τέσσερα έντυπα του Ομίλου Λυμπέρη δημιουργώντας μια εταιρεία που ελέγχεται κατά 95% από τον κ. Κοντομηνά και κατά 5% από τις «Αττικές Εκδόσεις». Ο Θεοχάρης Φιλιππόπουλος πήρε και εδώ το management της εταιρείας. Οι Αττικές Εκδόσεις ξεκίνησαν το 1994 με την έκδοση του γυναικείου περιοδικού «Madame Figaro» και σήμερα «μετρούν» 18 τίτλους περιοδικών, δύο ραδιοφωνικούς σταθμούς και την οικονομική ιστοσελίδα Capital gr. Αρκετά μεγάλο…πλοίο. Με αρκετά μεγάλες -πιθανές- φουρτούνες. Η προσωπική ιστορία του προέδρου των Αττικών Εκδόσεων εκτός από τη σκληρή δουλειά και το σχεδιασμό έχει και πολλές ενδιαφέρουσες συμπτώσεις. Το εκπληκτικό και παράλληλα τραγικό της ιστορίας

Φεβρουάριος 2013

crash 149

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:44 μ.μ. Page 150

Ο Κίτσος Τεγόπουλος είχε διαφορετική προσέγγιση στα πράγματα. Είχα ιδιαίτερα καλή σχέση μαζί του. Ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα και ο ιδρυτής της «Ελευθεροτυπίας».

”

▲ ▲

γέθους της εταιρείας και διεύρυνε τον κύκλο εργασιών της. Ήταν ίσως το σημαντικότερο βήμα για το πέρασμα στη νέα εποχή. Οι Αττικές Εκδόσεις μπαίνουν το 1999 στο Χρηματιστήριο. Και πάλι οι συνθήκες ευνοούν τον Θεοχάρη Φιλιππόπουλο. Η Σοφοκλέους είναι στο υψηλότερο σημείο της και τα χρήματα που αποκομίζει είναι και πάλι πάρα πολλά. Από κει και πέρα η εταιρεία εκτοξεύεται. Ο Φιλιππόπουλος δεν ξεμυαλίζεται από τα υπερκέρδη και δεν κάνει σπατάλες. Εξακολουθεί τη σφιχτή διαχείριση και επενδύει, χωρίς όμως να ξοδεύει πολλά χρήματα. Έχει ζεστό χρήμα και ψάχνει μόνο για ευκαιρίες. Ξεκινά δεύτερο κύκλο εξαγορών και αποκτά ένα σημαντικό μερίδιο στις Εκδόσεις Δραγούνη, που την εποχή εκείνη αντιμετώπιζαν προβλήματα. Αποκτά τα περιοδικά «Είναι», «Ιδέες και Λύσεις για το Σπίτι» και «Κουζίνα και Ποιότητα Ζωής». Ο νεαρός τεχνοκράτης δεν επαναπαύεται όμως. Κάνει και νέο μεγάλο άνοιγμα το 2001. Αγοράζει το 50% της εταιρείας διανομής ταινιών «Προοπτική». Η εταιρεία ήταν εκείνη την εποχή η μεγαλύτερη στο χώρο. Ήταν ο κύριος αντιπρόσωπος των μεγαλύτερων εταιρειών παραγωγής ταινιών, όπως η Disney, η Sony, η Columbia. Και εδώ τα κέρδη είναι πολλά, αλλά τον Φιλιππόπουλο δεν τον νοιάζει πια, τα βλέπει μόνον ως αριθμούς που πρέπει συνέχεια να ανεβαίνουν. Έχει πια απλωθεί και δραστηριοποιείται στα περιοδικά, το ραδιόφωνο και τη διανομή ταινιών. Έτσι το 2003 δέχεται πρόταση συνεργασίας από τον Όμιλο Μπερλουσκόνι μέσω της εταιρείας «Mondadori». Η συμφωνία έκλεισε και εδώ με τους καλύτερους όρους για τον Έλληνα επιχειρηματία. Τα συμβόλαια με τη «Mondadori» υπεγράφησαν την εποχή της πιο υψηλής κερδοφορίας των Αττικών Εκδόσεων, με αποτέλεσμα και εδώ η αποτίμηση των κερδών να είναι πολύ μεγάλη. Έκτοτε οι Αττικές Εκ150 crash Φεβρουάριος 2013

Το εξώδικο που έστειλαν οι κληρονόμοι του Αλέκου Φιλιππόπουλου στη Χ.Κ. ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. με το οποίο ζητούν να επιστρέψει ο τίτλος στην οικογένειά τους

δόσεις εκτός από τον Όμιλο Βαρδινογιάννη, που μετέχει από την πρώτη στιγμή στην εταιρεία, έχουν και συνέταιρο με 40% τον Μπερλουσκόνι. Δεν γκρινιάζει για την οικονομική κρίση και πώς θα μπορούσε άλλωστε, αλλά δεν έχει αποφύγει εντελώς τις απολύσεις και κάποιες μικρές περικοπές στους μισθούς των εργαζομένων. «Δεν είμαστε χαρούμενοι με την κρίση, αλλά είναι θετικό ότι έχουμε κρατηθεί ζωντανοί. Μέσα στη μεγαλύτερη κρίση που έζησε η χώρα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εμείς δεν χάνουμε χρήματα. Το γεγονός ότι έχουμε μείνει ισχυροί στην αγορά, μας δημιουργεί πολύ σημαντικές ευκαιρίες» . Ο δυναμικός επιχειρηματίας δείχνει ακόμα… πεινασμένος και, προφανώς, έχει και νέα σχέδια. Τελικά, ποιος είναι ο άνθρωπος που έχτισε περίπου από το πουθενά και μάλιστα μέσα σε λίγα χρόνια μια ολόκληρη αυτοκρατορία; «Δεν είναι αυτοκρατορία, είναι μια δουλειά όπως όλες τις άλλες. Είναι βιομηχανία και εγώ ως τέτοια τη χειρίζομαι. Δεν κάνουμε αυτή τη δουλειά για να κάνουμε τους ωραίους, αλλά για να κερδίζουμε» απαντά στερεότυπα όταν τον ρωτάμε πώς είναι δυνατόν να είναι ιδιοκτήτης περιοδικών life style και ο ίδιος να αποστασιοποιείται από αυτό. Νιώθει μεγάλη απόλαυση που μπορεί να διασκεδάζει «εν κρυπτώ», γιατί, όπως λέει χαμογελώντας, «μπορεί να με βλέπουν ότι διασκεδάζω, αλλά δεν ξέρουν ποιος είμαι. Αυτή είναι η μεγαλύτερη απόλαυση». Είναι ορκισμένος εργένης και ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται ποτέ και σε καμία περίπτωση να δώσει τον όρκο της ισόβιας συμβίωσης. Έχει σταθερή σχέση, αλλά δεν θέλει ούτε η σύντροφός του να του δώσει τέτοιον όρκο. Ως άνθρωπος είναι κοινωνικός, με ευρύ κύκλο γνωριμιών, αλλά οι φίλοι του είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού και τους διατηρεί από τότε που ήταν 18 χρόνων.

«Μπορεί να έχω κοινωνικές συναναστροφές με πολύ κόσμο, αλλά ξέρω ότι αυτοί δεν είναι φίλοι μου. Ξέρω ότι αν πεινάσω δεν θα μου δώσουν να φάω ένα πιάτο φαΐ» συνηθίζει να λέει και αμέσως μετά συμπληρώνει: «Βέβαια, δεν έχω φοβηθεί ποτέ ότι μπορεί να πεινάσω». Είναι πράγματι «καλό χιούμορ» αυτό που κάνει όταν τον ρωτάμε γιατί διατηρεί τόσο χαμηλό προφίλ, ενώ ο κόσμος ενδιαφέρεται τόσο για τους επώνυμους: «Οι αναγνώστες δεν ενδιαφέρονται ποιος είναι από πίσω. Αυτό που τους νοιάζει είναι όταν παίρνουν στα χέρια τους το αγαπημένο τους περιοδικό, να τους αρέσει και να τους καλύπτει. Εμείς κάνουμε μια δουλειά σαν όλες τις άλλες. Δεν πιστεύω ότι κάποιος αγοράζει ένα γιαούρτι επειδή συμπαθεί τον Φιλίππου». Εκτός από την εταιρεία είναι συγκρατημένος και με χρήματα που ξοδεύει για τον εαυτό του. Κάνει δυο-τρία ταξίδια στο εξωτερικό το χρόνο και στην Ελλάδα λατρεμένος προορισμός του είναι η Σαντορίνη. Αγαπάει το διάβασμα, τον κινηματογράφο και τις μικρές κλειστές συναυλίες. Αθλείται καθημερινά και κάνει σκι από μικρό παιδί. Δηλώνει απογοητευμένος από την πολιτική, αλλά εξομολογείται πως ο Αντώνης Σαμαράς ήταν γι’ αυτόν θετική έκπληξη, γιατί «εγώ τον περίμενα πολύ χειρότερο. Έβλεπα έναν άνθρωπο που δεν έδειχνε να έχει πλήρη συναίσθηση για την πραγματικότητα, αλλά μετά με εξέπληξε θετικά». Θεωρεί τον Αλέξη Τσίπρα « επικίνδυνο» και δεν του αρέσει γιατί «δεν έχει παιδεία. Δεν μπορώ να δεχθώ ότι ένας άνθρωπος αυτής της ηλικίας, που θέλει να γίνει πρωθυπουργός, δεν μιλάει αγγλικά. Πώς θα επικοινωνήσει με τον υπόλοιπο κόσμο»; Τέλος εκτιμά, όπως δηλώνει, «περισσότερο την Αλέκα Παπαρήγα, ασχέτως αν συμφωνώ ή όχι μαζί της. Έχει καθαρή θέση, λέει ξεκάθαρα ότι πρέπει να φύγουμε από το ευρώ και δεν κοροϊδεύει τον κόσμο».

146_151_Filipopoulos 01/02/2013 5:44 μ.μ. Page 151

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:31 μ.μ. Page 152

CRasHτικό υπ λ α κ ο π α ζ ά τ ρ ο π ε Ρ

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Casus Belli για πεκινο και τοκιο

σκηνικο πολεμου «ιμια τησ απω ανατολησ» μεταξύ

κίνας και ιαπωνίας

120 crash Φεβρουάριος 2013

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:31 μ.μ. Page 153

τα διαφιλονικοYμενα νησιa ντιαOγιου-σενκaκου

Πώς οι γκρίζες ζώνες ευνοούν ΗΠΑ και Ρωσία, οι οποίεςυπέγραψαν συμβόλαια δισ. δολαρίων για εξοπλιστικά προγράμματα με το Τόκιο και το Πεκίνο, αντίστοιχα της Κάτιας Τσιμπλάκη

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:32 μ.μ. Page 154

Η Ιαπωνία διαχειρίζεται τα διαφιλονικούμενα νησιά, τρία από τα οποία αγόρασε τον περασμένο Σεπτέμβριο από τον ιδιώτη ιδιοκτήτη τους. Οι Κινέζοι από την πλευρά τους διεκδικούν την κατοχή τους, υποστηρίζοντας πως αποτελούν μέρος του ηπειρωτικού εδάφους τους.

Σ

κηνικό Ιμίων με αποβάσεις, ακταιωρούς να πλέουν σε διαφιλονικούμενα ύδατα και αναχαιτίσεις πολεμικών αεροσκαφών στήνεται στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Κίνας. «Μήλον της Έριδος» τα ακατοίκητα ηφαιστειογενή νησιά Ντιαόγιου, όπως τα λένε οι Κινέζοι, ή Σενκάκου, όπωςτα αποκαλούν οι Ιάπωνες, την κυριαρχία των οποίων διεκδικούν αμφότερες οι χώρες για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που ενδεχομένως υπάρχουν στο θαλάσσιο υπέδαφός τους και για τα πλούσια αλιεύματα. Η διένεξη ανάμεσα στο Τόκιο και το Πεκίνο για τα «Ίμια της Άπω Ανατολής» οδηγεί τις δύο χώρες σε ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών, υπογράφοντας με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, αντίστοιχα, συμφωνίες μαμούθ. Στα μεγαλεπήβολα σχέδια Ιαπωνίας- Κίνας για την περεταίρω θωράκισή τους εντάσσεται και η δημιουργία/απόκτηση πολεμικών αεροσκαφών τύπου drones, που δεν είναι επανδρωμένα, για κατασκοπευτικούς λόγους και για μεταφορά όπλων (παρά το γεγονός ότι δημόσια οι δύο χώρες έχουν αποκλείσει το δεύτερο σενάριο). Αναλυτικότερα, η Ιαπωνία προσανατολίζεται να αυξήσει, ύστερα από έντεκα χρόνια, τις αμυντικές της δαπάνες και να υπογράψει με τις ΗΠΑ συμφωνίες για την αγορά αεροσκαφών. Ο νεοεκλεγείς, συντηρητικός με τάσεις εθνικισμού, πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίνζο Άμπε, σχεδιάζει να δημιουργήσει το αντίπαλον δέος στη χώρα του κατά της αυξανόμενης στρατιωτικής δύναμης του Πεκίνου, ώστε να προστατέψει 154 crash Φεβρουάριος 2013

τα διαφιλονικούμενα νησιά. Πριν ακόμη εκλεγεί, είχε διαμηνύσει ότι δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγματεύσεων με την Κίνα και αυτό που μένει είναι η υπεράσπιση της κυριαρχίας τους. Το πρώτο σκέλος του αμυντικού προγράμματος του Σίνζο Άμπε αφορά την αύξηση κατά 2% των δαπανών για την άμυνα, ξεπερνώντας τα 4,7 τρισ. γεν (53,4 δισ. δολάρια) από το επόμενο οικονομικό έτος, που ξεκινά τον Απρίλιο. Τα χρήματα θα διατεθούν για την αύξηση του προσωπικού του στρατού ξηράς και για την αναβάθμιση του εξοπλισμού και για τα τρία όπλα. Ένα από τα ενδεχόμενα που εξέταζε ο Ιάπωνας πρωθυπουργός είναι να καλέσει στα όπλα τους απόστρατους στρατιωτικούς για την προστασία των νησιών. Επίσης, η Ιαπωνία συγκροτεί ειδική ναυτική δύναμη για την προστασία των νησιών ΣενκάκουΝτιαόγιου, η οποία θα αντιδρά στα περιπολικά πλοία της Κίνας, που πλέουν τακτικά κοντά στα νησιά. Το δεύτερο σκέλος του αμυντικού προγράμμα-

τος του Ιάπωνα πρωθυπουργού αφορά την επανεξέταση των αμυντικών συμφωνιών με την Ουάσιγκτον και την αγορά αεροσκαφών από τις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, η Ιαπωνία προσανατολίζεται να αγοράσει αεροσκάφος απευθείας από τις ΗΠΑ, τύπου drones. Ανάλογα αεροσκάφη χρησιμοποιούν οι Ηνωμένες Πολιτείες για κατασκοπεία και βομβαρδισμούς στο μέτωπο Αφγανιστάν/Πακιστάν. Μεσούσης της κρίσης στις κινεζο-ιαπωνικές σχέσεις (και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της Κίνας) οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας πραγματοποίησαν τον περασμένο φθινόπωρο ασκήσεις κοντά στα διαφιλονικούμενα νησιά, στις οποίες συμμετείχαν 37 χιλιάδες Ιάπωνες και 10 χιλιάδες Αμερικανοί στρατιωτικοί. Η δε Κίνα, από την πλευρά της, επιταχύνει την οικοδόμηση του στόλου της με νέας γενιάς υποβρύχια, υπογράφοντας με τη Ρωσία συμβόλαιο για την προμήθεια τεσσάρων ντίζελ-ηλεκτρικών υποβρυχίων του σχεδίου 1650 «Amur», που, κα-

Η Ιαπωνία προσανατολίζεται να αγοράσει αεροσκάφος από τις ΗΠΑ, τύπου drones. Ανάλογα χρησιμοποιούν οι Ηνωμένες Πολιτείες για κατασκοπεία και βομβαρδισμούς στο μέτωπο Αφγανιστάν-Πακιστάν.

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:32 μ.μ. Page 155

τά του ειδικούς, αναμένεται να ανέλθει στα 2 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα δύο πρώτα υποβρύχια θα έλθουν απευθείας από τη Ρωσία, ενώ άλλα δύο θα συναρμολογηθούν σε κινεζικά ναυπηγεία, όπου θα συμμετέχουν Ρώσοι προμηθευτές και θα χρησιμοποιηθούν κατά 30% κινεζικά εξαρτήματα. Στα νέα αυτά ντίζελ-ηλεκτρικά υποβρύχια θα εφαρμοστούν προηγμένες κινεζικές τεχνολογίες, όπως ανεξάρτητες από τον ατμοσφαιρικό αέρα γεννήτριες στη βάση των κινητήρων Stirling που θα παράγουν λιγότερο θόρυβο. Με ιλιγγιώδεις ρυθμούς προχωράει ο εξοπλισμός της Κίνας και με πολεμικά αεροσκάφη. Πριν από λίγες εβδομάδες η Κινεζική Αεροπορία παρουσίασε ένα νέο μαχητικό stealth. Το αεροσκάφος J-31 είναι κινεζικής κατασκευής (εξαίρεση πιθανόν να αποτελεί ο κινητήρας) και είναι το δεύτερο μαχητικό stealth που κατασκευάστηκε στην Κίνα μέσα σε δύο χρόνια.

Σε ό,τι αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός ανακοίνωσε πριν από ένα μήνα ότι σύντομα θα κάνει δοκιμαστικές πτήσεις ένα αεροσκάφος κινεζικής κατασκευής. Το νέο όπλο των Κινέζων θα μπορεί να πετάξει μέχρι το Γκουάμ, όπου οι Αμερικανοί κατασκευάζουν στρατιωτική βάση στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής τους για αυξημένη παρουσία στην Ασία και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Η Κίνα, ταυτόχρονα με την παραγωγή πολεμικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς, υλοποιεί πρόγραμμα κατασκευής αεροσκάφους έκτης γενιάς. Παρά το ότι δεν έχουν καθοριστεί τα κριτήρια των πολεμικών αεροσκαφών έκτης γενιάς, πληροφορίες αναφέρουν ότι η Κίνα εξετάζει το ενδεχόμενο να μην είναι επανδρωμένο. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αναμένεται να είναι εξοπλισμένο με όπλα νέας κατηγορίας, όπως ηλεκτρομαγνητικά λέιζερ, θα αναπτύσσει μεγαλύτερη καταδρομική ταχύτητα και θα διαθέτει ευρύτερη ακτίνα πτήσης σε σχέση με τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς.

▲ ▲

Η Κίνα επιταχύνει την οικοδόμηση του στόλου της με νέας γενιάς υποβρύχια, υπογράφοντας με τη Ρωσία συμβόλαιο για την προμήθεια τεσσάρων ντίζεληλεκτρικών υποβρυχίων του σχεδίου 1650 «Amur», αξίας 2 δισ. δολαρίων

Βεβαίως, το εάν θα προχωρήσει η Κίνα στην κατασκευή αεροσκάφους έκτης γενιάς, με στόχο να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ (η οποία πραγματοποιεί προκαταρκτικές έρευνες) θα εξαρτηθεί κυρίως από το εάν η πολιτική ηγεσία θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις θεμελιώδεις φυσικές επιστήμες, θα ενισχύσει την ηλεκτρονική και τη βιομηχανία παραγωγής αεροπορικών ανταλλακτικών και έναν σωρό άλλους συναφείς κλάδους. Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, οι εργασίες για τη ναυπήγηση της έκτης γενιάς μαχητικών αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε ευρεία κλίμακα μετά το 2020. Γιατί όμως αποτελούν τα νησιά Ντιαόγιου / Σενκάκου γκρίζες ζώνες στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας; Η Ιαπωνία διαχειρίζεται τα διαφιλονικούμενα νησιά, τρία από τα οποία αγόρασε τον περασμένο Σεπτέμβριο από τον ιδιώτη ιδιοκτήτη τους. Οι Κινέζοι από την πλευρά τους διεκδικούν την κατοχή τους, υποστηρίζοντας πως αποτελούν μέρος του ηπειρωτικού εδάφους τους. Ήταν όμως η κίνηση αυτή της ιαπωνικής κυβέρνησης ικανή να δημιουργήσει «casus belli» στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας; Όπως συμβαίνει και με άλλα νησιωτικά συμπλέγματα, που είναι επίσης διαφιλονικούμενα, η Κίνα επωφελήθηκε και από αυτό το επεισόδιο στα σύνορά της για να προβεί σε μια επίδειξη δύναμης. Στόχος της είναι άλλωστε να μεταβάλει προς όφελός της το status quo των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην περιοχή. Βίαιες αντι-ιαπωνικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν σε περισσότερες από 1.000 πόλεις σε Φεβρουάριος 2013

crash 155

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:32 μ.μ. Page 156

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Τα νησιά Ντιαόγιου-Σενκάκου είχαν βρεθεί στο επίκεντρο έντονης διαμάχης ανάμεσα στο Τόκιο και το Πεκίνο και το 2010, έπειτα από τη σύγκρουση ενός κινεζικού αλιευτικού και δύο πλοίων της ιαπωνικής ακτοφυλακής στην περιοχή

▲ ▲

ολόκληρη την Κίνα. Διαδηλωτές στην πόλη Σενγιάνγκ, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της κινεζικής επικράτειας, εκσφενδόνισαν πέτρες και τούβλα εναντίον τού εκεί ιαπωνικού προξενείου. Ιαπωνικές εταιρείες όπως οι Toyota, Honda, Mazda, Mitsubishi και Panasonic μείωσαν ή και ανέστειλαν εξ ολοκλήρου τις εργασίες τους σε μονάδες που βρίσκονται σε κινεζικό έδαφος, γεγονός που οδήγησε τον οίκο αξιολόγησης Fitch να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, εξετάζοντας το ενδεχόμενο ακόμη και να ρίξει την πιστοληπτική τους αξιολόγηση. Οι μετοχές των ιαπωνικών εταιρειών πέφτουν στο ναδίρ. Οι σχέσεις Κίνας-Ιαπωνίας ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί. Σύμφωνα με την ιαπωνική ακτοφυλακή, η Κίνα έστειλε μέσα σε λίγες μέρες συνολικά έντεκα ακταιωρούς στη διαφιλονικούμενη ζώνη . Δύο Ιάπωνες έφτασαν με φουσκωτό σε ένα από τα νησιά του συμπλέγματος και κολύμπησαν μέχρι τις ακτές, όπου παρέμειναν για λίγη ώρα. Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε αμέσως, καταδικάζοντας την «απόβαση», χαρακτηρίζοντάς την «προκλητική πράξη, που παραβιάζει την κινεζική εδαφική κυριαρχία. Καλούμε την Ιαπωνία να προχωρήσει σε αποτελεσματικά μέτρα για την παύση δράσεων που κλιμακώνουν την κατάσταση. Η Κίνα διατηρεί το δικαίωμα να προχωρήσει σε περαιτέρω βήματα». Στο παιχνίδι των εδαφικών διεκδικήσεων μπήκαν και δεκάδες αλιευτικά που έπλεαν στη θαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά. Πληροφορίες ιαπωνικών ΜΜΕ αναφέρουν ότι μάλλον επρόκειτο για κινεζικά, ενώ ορισμένοι δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να προέρχονταν από την Ταϊβάν. Σύμφωνα με πληροφορίες από την ιαπωνική 156 crash Φεβρουάριος 2013

κυβέρνηση, ένα από τα αλιευτικά εξέπεμψε μέσω ασυρμάτου μήνυμα με το οποίο «ανακήρυσσε» κινεζικά τα ύδατα και καλούσε την ιαπωνική ακτοφυλακή να απομακρυνθεί. Αλλά και στον εναέριο χώρο πάνω από τη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Κίνας υπήρχε έντονη κινητικότητα, καθώς Κίνα και Ιαπωνία έστελναν κατασκοπευτικά αεροσκάφη για περιπολίες. Η μία χώρα κατηγορούσε την άλλη για παραβιάσεις. Την αρχή έκανε η ιαπωνική κυβέρνηση, η οποία καταδίκασε την παραβίαση του εναέριου χώρου της από την Κίνα, την πρώτη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. «Είναι η πρώτη παραβίαση του εναέριου χώρου μας από κινεζικό αεροσκάφος από όσο μπορώ να θυμηθώ», είπε ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Άμυνας. Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών πήρε τη σκυτάλη των δηλώσεων και των καταγγελιών, καλώντας την Ιαπωνία να σταματήσει τις παραβιάσεις του θαλάσσιου και του εναέριου χώρου κοντά στα διαφιλονικούμενα νησιά της Θάλασσας της Ανατολικής Κίνας. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου

Εξωτερικών, Χονγκ Λέι, υποστήριξε ότι ήταν «απολύτως φυσιολογική» η πτήση του κινεζικού αεροσκάφους, για την αναχαίτιση του οποίου απογειώθηκαν οκτώ ιαπωνικά αεροσκάφη F-15. Υπενθυμίζεται ότι τα νησιά Ντιαόγιου-Σενκάκου είχαν βρεθεί στο επίκεντρο έντονης διαμάχης ανάμεσα στο Τόκιο και στο Πεκίνο και το 2010, έπειτα από τη σύγκρουση ενός κινεζικού αλιευτικού και δύο πλοίων της ιαπωνικής ακτοφυλακής στην περιοχή. Τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία έχουν ανοιχτά θέματα με νησιωτικά συμπλέγματα και γκρίζες ζώνες στα θαλάσσια ύδατα με τις γειτονικές τους χώρες. Η Ιαπωνία με τη Νότια Κορέα διεκδικούν αμφότερες τη συστάδα νησιών Τακεσίμα και Ντόκντο. Μάλιστα οι σχέσεις της Ιαπωνίας με τη Νότια Κορέα οξύνθηκαν τον περασμένο Αύγουστο, όταν ο Κορεάτης απερχόμενος πρόεδρος τα επισκέφθηκε. Η Κίνα από την πλευρά της έχει ανοικτό μέτωπο με τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ, το Μπρουνέι και την Ταϊβάν για τα νησιά Σπράντλι και Πάρασελ, τα οποία θεωρούνται πλούσια σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

152_157_CHINA-JAPAN 01/02/2013 5:32 μ.μ. Page 157

158_161_DAIMONIO 01/02/2013 5:26 μ.μ. Page 158

crash

ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

της Κωνσταντίνας Ποδαρά

E

ίναι Έλληνας, επιστήμονας και διαπρέπει στο εξωτερικό. Το όνομά του είναι Κώστας Σκενδέρης και διδάσκει μαθηματική φυσική στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον της Βρετανίας. Ερευνά την αρχή του χωροχρόνου και βραβεύθηκε σε διεθνή διαγωνισμό για τα «Νέα Σύνορα στην Αστρονομία και την Κοσμολογία». Ο Έλληνας φυσικομαθηματικός, που ψάχνει να βρει την αρχή του χωροχρόνου, βάσισε τις έρευνες και τη θεωρία του στις επιστημονικές ανακαλύψεις του αξεπέραστου Αϊνστάιν, αλλά φιλοδοξεί να τις επεκτείνει και να βρει την αλήθεια που θα ξετυλίξει ακόμα περισσότερο το κουβάρι του χρόνου και του χώρου και θα φτάσει στην αρχή του... Πριν ακόμα δημιουργηθεί το σύμπαν. Είναι ένας από τους 20 πιο διακεκριμένους ερευνητές σ’ όλο τον κόσμο και ο ένας εκ των δύο Ευρωπαίων που βραβεύθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού. Η έρευνά του θα επιχορηγηθεί με 175.000 δολάρια. Τα συγκεκριμένα βραβεία απονέμονται από το Ίδρυμα Τέμπλετον προς τιμήν του ιδρυτή του, του Αμερικανού πολυεκατομμυριούχου επενδυτή σερ Τζον Τέμπλετον, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Σικάγου. Το ίδρυμα ενισχύει κάθε επιστημονική προσπάθεια που αναζητεί απαντήσεις στα θεμελιώδη κοσμικά ερωτήματα και θεωρείται από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα παγκοσμίως για τη δραστηριότητά του. Χρηματοδοτεί με σημαντικά ποσά επιστημονικά προγράμματα και έρευνες, ενώ έχει αναπτύξει σημαντικές δράσεις και για την καταπολέμηση της φτώχειας σε ολόκληρο τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1973 βράβευσε τη Μητέρα Τερέζα για την αυταπάρνηση και το φιλανθρωπικό της έργο.

Ο επιστήμονας που ψάχνει την αρχή του σύμπαντος Ο Έλληνας επιστήμονας Κώστας Σκενδέρης και μια ομάδα από κορυφαίους επιστήμονες ανέλαβαν να δουλέψουν ανεξάρτητα και να απαντήσουν στο θεμελιώδες ερώτημα «ποια ήταν η πρωταρχική κατάσταση στο σύμπαν» και «αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο». Τα επόμενα δύο χρόνια ο Κώστας Σκενδέρης και η σύζυγός του, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, Μαρίκα Τέιλορ, θα αφιερωθούν στην έρευνα για το αρχέγονο σύμπαν. Ο Έλληνας επιστήμονας εμφανίζεται σε δηλώσεις του ιδιαίτερα αισιόδοξος, καθώς πιστεύει πως «υπάρχουν πλέον αρκετά στοιχεία ότι το σύμπαν επεκτάθηκε από μια υπερβολικά καυτή και πυκνή αρχική κατάσταση». Η αποκωδικοποίηση του σύμπαντος και τα θεμελιώδη ερωτήματα για την αρχή του πάνε την έρευνα του καθηγητή πιο βαθιά και πιο πίσω ακό158 crash Φεβρουάριος 2013

Μεγάλο βραβείο Κοσμολογίας για τον κορυφαίο Έλληνα φυσικό μα και από την ανακάλυψη του Αϊνστάιν για τη θεωρία της βαρύτητας, αφού δηλώνει πως «η θεωρία βαρύτητας του Αϊνστάιν εξηγεί πολύ καλά το σύμπαν αφότου είχε γίνει πια αρκετά μεγάλο, όμως δεν ξέρουμε τι συνέβη προηγουμένως». Αυτό ακριβώς ψάχνει να βρει ο Έλληνας ερευνητής. Τι συνέβη προηγουμένως και αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο. Τις απαντήσεις αναζητεί ερευνώντας με αφοσίωση μια ριζοσπαστική ιδέα για την κβαντική βαρύτητα που ονομά-

ζεται «ολογραφία». Ο Κώστας Σκενδέρης αναπτύσσει μια νέα θεωρία και, όπως λέει, σύμφωνα με την ολογραφία: «Πιστεύουμε ότι, σε ένα θεμελιώδες επίπεδο, το σύμπαν έχει μία λιγότερη διάσταση απ’ αυτές που αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινή ζωή και διέπεται από νόμους παρόμοιους με τον ηλεκτρομαγνητισμό». Βρήκαμε τον Έλληνα επιστήμονα στο Σαουθάμπτον και τον ρωτήσαμε για την έρευνά του, το βραβείο που πήρε και τη σχέση του με την Ελλάδα .

158_161_DAIMONIO 01/02/2013 5:26 μ.μ. Page 159

ΚΩΣΤΑΣ ΣΚΕΝΔΕΡΗΣ

Ο Έλληνας επιστήμονας που ερευνά την αρχή του χωροχρόνου Είναι ένας από τους 20 πιο διακεκριμένους ερευνητές σε όλο τον κόσμο και φιλοδοξεί να επεκτείνει τις επιστημονικές ανακαλύψεις του αξεπέραστου Αϊνστάιν και να βρει την αλήθεια που θα ξετυλίξει ακόμα περισσότερο το κουβάρι του χώρου και του χρόνου ώστε να φτάσει στην αρχή του... Πριν ακόμα δημιουργηθεί το σύμπαν! Ποιο ήταν το θέμα του διαγωνισμού;

Ποιο ακριβώς είναι το πεδίο των ερευνών σας; Είναι σχετικό με το ερώτημα που τέθηκε στο διαγωνισμό; Το ερευνούσατε δηλαδή έτσι κι αλλιώς ή σας προέκυψε;

«Το γενικό πεδίο με το οποίο ασχολούμαι είναι η θεωρία των υπερχορδών και η θεωρία της ολογραφίας. Το θέμα με το οποίο θα ασχοληθώ -και σχετίζεται με το βραβείο- είναι να φωτίσουμε τους νόμους της φύσης στην αρχή του χώρου και του χρόνου. Ψάχνουμε να βρούμε ποιοι ήταν οι νόμοι της φύσης στο αρχέγονο σύμπαν. Αυτό είναι το θέμα και θα χρησιμοποιήσω καινούργιες ιδέες για να το μελετήσω».

▲ ▲

«Ο διαγωνισμός είχε τέσσερα θέματα. Εγώ προσπαθώ να απαντήσω στο ερώτημα που αφορά την κατάσταση του κόσμου πριν υπάρξει ο χώρος και ο χρόνος. Υπάρχει η έννοια του σύμπαντος προτού υπάρξουν ο χώρος και ο χρόνος όπως τα αντιλαμβανόμαστε τώρα; Η δική μου θέση είναι ότι υπάρχει η έννοια του σύμπαντος προτού αυτό που ονομάζουμε στην καθημερινή ζωή “χώρος”

και “χρόνος” υπάρξει. Η θεωρία της ολογραφίας μάς επιτρέπει να περιγράψουμε το σύμπαν και τους νόμους της φύσης σε αυτή την αρχέγονη περίοδο. Ο χώρος και ο χρόνος ουσιαστικά δημιουργούνται από την εξέλιξη του σύμπαντος».

Φεβρουάριος 2013

crash 159

158_161_DAIMONIO 01/02/2013 5:27 μ.μ. Page 160

crash

ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

▲ ▲

Έχει συνάφεια η έρευνά σας με τη μεγάλη έκρηξη από την οποία προέκυψε το σύμπαν; Είναι ταυτόσημη δηλαδή με το γνωστό Big Bang;

«Ναι, η έρευνα που κάνω έχει σχέση με το Big Bang στην αρχική στιγμή, απλώς χρησιμοποιώ καινούργιες θεωρίες. Προσπαθούμε να ερευνήσουμε τι γινόταν στην αρχική στιγμή της δημιουργίας του σύμπαντος και τι γινόταν πριν από αυτή την αρχική στιγμή. Είδαμε ότι η θεωρία του Αϊνστάιν για τη βαρύτητα φτάνει μέχρι ένα ορισμένο σημείο, από κει και πέρα δεν ισχύει. Χρειάζεται μια καινούργια θεωρία, η οποία θα συμπεριλαμβάνει τη θεωρία της σχετικότητας, αλλά θα την επεκτείνει και θα σου επιτρέπει να μελετήσεις και φαινόμενα που δεν μπορείς να μελετήσεις με τη θεωρία της σχετικότητας, γιατί δεν ισχύει πλέον». Μας λέτε ότι έχετε βρει τρόπο να πάτε πιο πίσω και από τις ανακαλύψεις του Αϊνστάιν; «Ακριβώς αυτό σας λέω. Η καινούργια θεωρία συμπεριλαμβάνει τη θεωρία του Αϊνστάιν, αλλά την επεκτείνει. Όπου ίσχυε η θεωρία του Αϊνστάιν ισχύει και η καινούργια, αλλά η καινούργια θεωρία μας επιτρέπει να πηγαίνουμε πιο πίσω στο χρόνο και να μελετήσουμε φαινόμενα που δεν θα μπορούσαμε να τα μελετήσουμε αν χρησιμοποιούσαμε μόνο τη θεωρία του Αϊνστάιν». Αυτή η καινούργια θεωρία είναι επιστημονικά αποδεκτή ή είναι μια προσπάθεια που ακόμα δεν έχετε ολοκληρώσει; Έχετε δημοσιεύσει τις μελέτες σας; «Η έρευνα είναι και τα δύο. Φυσικά και έχω δημοσιεύσει πολλές εργασίες. Μόνο για το θέμα της κοσμολογίας έχω δημοσιεύσει γύρω στις δέκα εργασίες». Ρωτώ αν η μέθοδος που ακολουθείτε είναι επιστημονικά αποδεκτή ή αν υπάρχουν κι εδώ ανατροπές. «Ναι, κι εδώ έχουμε μια ανατροπή. Χρησιμοποιώ μεθόδους που έχουν χρησιμοποιηθεί πριν σε διαφορετικούς τομείς, αλλά η εφαρμογή τους στην κοσμολογία είναι ένα καινούργιο πεδίο, που τώρα δημιουργείται. Δημιουργούμε δηλαδή συγχρόνως και τη μέθοδο και τις εφαρμογές της σε αυτή την έρευνα που κάνουμε». Μας είπατε ότι επιχειρείτε να επεκτείνετε τη θεωρία του Αϊνστάιν κι αυτό ας πούμε ότι είναι κατανοητό. Πώς και γιατί τη συνδυάζετε με τη θεωρία της ολογραφίας; «Η θεωρία της ολογραφίας αναπτύχθηκε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Ασχολείται μ’ αυτήν το μεγαλύτερο κομμάτι του επιστημονικού κόσμου που κάνει θεωρητικές μελέτες. Έχει προκύψει μέσα από τις θεωρίες των υπερχορδών και τη φυσική των μαύρων τρυπών και ήδη έχει δώσει πάρα πολλά αποτελέσματα. Η εφαρμογή της θεωρίας της ολογραφίας στην κοσμολογία είναι ένα καινούργιο αντικείμενο. Αυτό είναι το καινούργιο στοιχείο που 160 crash Φεβρουάριος 2013

Ο καθηγητής Κώστας Σκενδέρης με τη σύζυγό του και τα δυο τους παιδιά βάζω εγώ. Παίρνω τη θεωρία της ολογραφίας που είναι επιστημονική θεωρία και κάνω εφαρμογή της στην κοσμολογία». Πόσο αισιόδοξος είστε; Πόσο κοντά ή πόσο μακριά είστε από το στόχο σας; «Είμαι αισιόδοξος γιατί υπάρχουν πολλά δεδομένα. Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ασχολήθηκα μ’ αυτό το θέμα είναι γιατί υπάρχουν και πειραματικά δεδομένα. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δορυφόροι που συλλέγουν πληροφορίες για την αρχέγονη ακτινοβολία που ξεκίνησε μετά το big bang και εξετάζουν τις ιδιότητές της. Τα καινούργια μοντέλα στα οποία εργαζόμαστε με την ομάδα μου θα επιβεβαιωθούν ή θα απορριφθούν από τις παρατηρήσεις, από τα δεδομένα και τις ιδιότητες που καταγράφουν οι δορυφόροι. Αυτό δεν είναι κάτι που θα το ξέρουμε σε δέκα χρόνια. Θα το γνωρίζουμε πάρα πολύ σύντομα. Θα το ξέρουμε στους επόμενους πέντε με έξι μήνες. Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Planck αυτή τη στιγμή μαζεύει δεδομένα. Οι θεωρίες που έχω γράψει εγώ περιέχουν συγκεκριμένες διαπιστώσεις και προβλέψεις για τις ιδιότητες αυτής της αρχέγονης ακτινοβολίας. Αν αυτές επιβεβαιωθούν, η θεωρία μου θα στηρίζεται και σε παρατηρήσεις». Δηλαδή σε έξι μήνες θα έχουμε απαντήσεις για τους κανόνες της φύσης στο χώρο και το χρόνο την αρχική στιγμή της δημιουργίας του σύμπαντος; «Ναι, ναι, έτσι είναι. Αν ο δορυφόρος Planck βγάλει τα αποτελέσματα τον Μάρτιο και αν οι ιδιότητες της ακτινοβολίας που θα έχουν αποτυπωθεί είναι ίδιες μ’ αυτές που προκύπτουν από το δικό μας μοντέλο, όντως θα είναι η αρχή μιας καινούργιας εποχής. Από την άλλη, βέβαια, μπορεί και να απορρίψουν τη θεωρία μας, οπότε θα συνεχίσουμε την έρευνα. Μπορεί η έρευνά μας από μαθηματικής πλευράς να είναι σωστή, αλλά να μην περιγράφει τον κόσμο στον οποίο ζούμε».

Ας υποθέσουμε ότι έχετε πετύχει και ισχύει η θεωρία σας. Θα ωφεληθεί σε κάτι πρακτικά ο κόσμος από την ανακάλυψή σας ή θα είναι μια ακόμα επιστημονική θεωρία, δίχως πρακτική εφαρμογή; «Άμεσες εφαρμογές δεν νομίζω να υπάρξουν. Από την άλλη, βέβαια, το γεγονός ότι έχουμε τη θεωρία της σχετικότητας ή ότι έχουμε την κβαντομηχανική δεν είναι σημαντικά για τον κόσμο; Είναι σημαντικά».

Η Ελλάδα και η Ευρώπη της κρίσης Έχοντας ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο εξωτερικό, ο Κώστας Σκενδέρης αναπολεί όπως οι περισσότεροι Έλληνες του εξωτερικούτην πατρίδα και έχει συχνή επαφή με την οικογένειά του στην Κρηνίδα Σερρών, όπου είναι το πατρικό του, οι συγγενείς του, αλλά και ο μεγαλύτερος αδερφός του, ο Λεωνίδας, που ζει στη Θεσσαλονίκη και είναι μηχανολόγος. Είναι υπερήφανος για την καταγωγή του και πιστεύει ότι η ελληνικότητα είναι αίσθημα και συνείδηση μαζί, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολίτης του κόσμου. Όπως δήλωσε: «Οι αδιαπραγμάτευτες αλήθειες δεν έχουν εθνότητα, είναι υπεράνω των εθνών». Κρατά από τη χώρα μας τη ζεστασιά της ελληνικής οικογένειας και του λείπουν η θάλασσα και τα ηλιόλουστα πρωινά, αλλά δεν είναι στα σχέδιά του να επιστρέψει στην Ελλάδα παρόλο που του δόθηκε η ευκαιρία. Τον Οκτώβριο του 2008 εκλέχθηκε καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά αποφάσισε να απορρίψει τη θέση και να μείνει στην Ολλανδία, όπου δίδασκε στα Ινστιτούτα Θεωρητικής Φυσικής και Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. «Έτσι κι αλλιώς υπάρχει σοβαρό πρόβλημα δομών στη χώρα μας και υπήρχε πάντα πρόβλημα στη χρηματοδότηση του ερευνητικού έργου, το οποίο έχει γίνει πολύ χειρότερο τώρα με

158_161_DAIMONIO 01/02/2013 5:27 μ.μ. Page 161

Ποιος είναι... Ο Κώστας Σκενδέρης γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1970 στην Κρηνίδα Σερρών, όπου παρέμεινε μέχρι τα 17 του χρόνια και τελείωσε το σχολείο. Πέρασε στο Φυσικό του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο το 1991. Στη συνέχεια έφυγε για την Αμερική όπου έκανε το διδακτορικό του στη θεωρητική σωματιδιακή φυσική στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (SUNY). Το 1996 τελειώνει το διδακτορικό του και φεύγει από την Αμερική για το Βέλγιο, όπου εργάζεται για δύο χρόνια ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής στη Λουβέν του Βελγίου. Το 1998 μετακομίζει στην Ολλανδία και εργάζεται για ένα χρόνο στο Ινστιτούτο Σπινόζα στην Ουτρέχτη. Το 1999 επιστρέφει στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Πρίνστον, όπου εργάζεται για δύο χρόνια ως ερευνητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Πρίνστον. Το 2001 γίνεται βοηθός καθηγητής και μένει δύο χρόνια ακόμα στο ίδιο πανεπιστήμιο. Τα επόμενα 9 χρόνια (2003-2012) θα βρουν τον καθηγητή Κώστα Σκενδέρη να διδάσκει στα Ινστιτούτα Θεωρητικής Φυσικής και Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ στην Ολλανδία. Τον Οκτώβριο του 2008 εκλέγεται καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά αποφασίζει να μείνει στην Ολλανδία. Φέτος μετακόμισε για άλλη μια φορά. Είναι πια καθηγητής στη Σχολή Μαθηματικών και αναπληρωτής διευθυντής στο καινούργιο Ερευνητικό Κέντρο Θεωρητικής Φυσικής, Αστροφυσικής και Βαρύτητας (Southampton Theory Astrophysics and Gravity research centre) του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανία. Ο Κώστας Σκενδέρης είναι παντρεμένος με τη Βρετανίδα συνάδελφό του αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον Μαρίκα Τέιλορ, με την οποία έχει αποκτήσει δύο κοριτσάκια. την κρίση», αιτιολογεί την απόφασή του να μείνει στο εξωτερικό. Εκνευρίζεται και απογοητεύεται από το ρουσφέτι, το «μέσον», την αναβλητικότητα, τη λούφα και τις καταλήψεις στα πανεπιστήμια, όταν γίνονται για λάθος λόγους. Πιστεύει ότι η Ευρώπη θα αλλάξει μετά την κρίση και πως θα γίνουμε όλοι «πιο υπεύθυνοι Ευρωπαίοι». Αποδίδει τα αίτια της ελληνικής κρίσης στην αναξιοκρατία και την εσωστρέφεια της χώρας, που είναι αποτέλεσμα, όπως λέει, των χειρισμών της πολιτικής ηγεσίας, αλλά και της κοινωνίας. Είναι υπέρ της «ενιαίας Ευρώπης», γιατί μόνον έτσι -υποστηρίζει- έχει νόημα το «εγχείρημα του ευρώ», αλλά διαπιστώνει πως στην κρίση που ζούμε τα δύο τελευταία χρόνια υπάρχει «απουσία» ευρωπαϊκής ηγεσίας. Για το μέλλον της Ελλάδας και των Ελλήνων πιστεύει ότι η «οδός των Ελλήνων στο σύγχρονο κόσμο δεν ορίζεται από το ένδοξο παρελθόν, αλλά από το παρόν. Βρισκόμαστε σ' ένα σταυ-

ροδρόμι και πρέπει να επιλέξουμε αν θα είμαστε ουραγοί της Ευρώπης ή θα κάνουμε την υπέρβαση, αλλάζοντας πρακτικές και συνήθειες, βασιζόμενοι στις διαχρονικές αρετές του Έλληνα και οριοθετώντας μια νέα θέση για την Ελλάδα». Τα κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν δεκαετίες τώρα τη σύγχρονη κοσμολογία είναι εάν το σύμπαν είναι ανοιχτό ή κλειστό σύστημα, αν είναι στατικό ή σταθερό, αν διαστέλλεται ή συστέλλεται. Έχει αρχή ή όχι; Θα έχει τέλος ή όχι; Η απάντηση του Κώστα Σκενδέρη είναι ότι η έννοια του σύμπαντος υπάρχει προτού ο χώρος και ο χρόνος μετρηθούν. Πιστεύει πως ο χώρος και ο χρόνος ουσιαστικά δημιουργούνται από την εξέλιξη του σύμπαντος. Αν οι υπολογισμοί του επιβεβαιωθούν θα έχει γίνει ένα άλμα στην επιστημονική γνώση, αφού όλοι οι κοσμολόγοι που υποστηρίζουν ότι το σύμπαν είχε στιγμή δημιουργίας, μέχρι σήμερα δεν μπόρεσαν ποτέ να εξηγήσουν τον τρόπο δη-

μιουργίας του επειδή τους ήταν αδύνατο να εξηγήσουν τι υπήρχε πριν από τη δημιουργία του. Έτσι έφτασαν στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να δεχτούν τη δημιουργία του σύμπαντος ως δεδομένη. Άποψη που δεν συνιστά καθαρά επιστημονική προσέγγιση, αλλά περισσότερο μεταφυσική και θρησκευτική προσέγγιση. Αποφάσισαν λοιπόν να θεωρήσουν τη δημιουργία του σύμπαντος αξίωμα που δεν χρειάζεται απόδειξη και να επικεντρώσουν την προσοχή τους σε αυτό που ακολούθησε μετά τη δημιουργία και όχι σε αυτό που υπήρχε πριν απ’ αυτήν. Αυτό ακριβώς το τεράστιο κενό φιλοδοξεί να καλύψει με τη θεωρία του ο Έλληνας καθηγητής Κώστας Σκενδέρης. Ένα κενό που οι κοσμολόγοι μέχρι σήμερα αποφεύγουν όπως «ο διάβολος το λιβάνι», γιατί δεν μπορούν να εξηγήσουν επαρκώς πώς και γιατί συνέβη η Μεγάλη Έκρηξη. Αν ο Έλληνας επιστήμονας τα καταφέρει, το όνομά του θα μείνει για πάντα στην ιστορία.

Φεβρουάριος 2013

crash 161

162_ARTHRO KONSTANTARAS 01/02/2013 5:34 μ.μ. Page 178

crash

ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ

Ακόμα κι αν τα «φάγαμε μαζί», τα λίγα «φάγαμε»... Τα πολλά τα ’χαν φάει μόνοι τους. του Δημήτρη Κωνσταντάρα

Ο

λη αυτή η γελοία φαρσοκωτούμενα για την εκταμίευση της δόσης, μωδία που ζήσαμε την και τα της «Λίστας Λαγκάρντ», αναρωτήεβδομάδα 14-18 Ιανουαρίου θηκα ως απλός πολίτης: «Μα όλοι αυτοί μέσα κι έξω από το ΚοινοΔΕΝ μιλάνε με κόσμο; ΔΕΝ διαβάζουν βούλιο, όπου παιζόταν η τελευταία εφημερίδες; ΔΕΝ κυκλοφορούν στο πράξη της σύγχρονης Ελληνικής Τραδρόμο; ΔΕΝ έχουν γνωστούς με προγωδίας, μιας δημιουργίας που σίγουβλήματα; ΔΕΝ ξέρουν πώς είναι η Ελρα θα ζήλευαν ο Σοφοκλής κι ο Ευριλάδα του σήμερα;» πίδης, μου έφερε έντονα στο μυαλό Και επειδή κατέληξα στο συμπέρασμα την πρώτη μέρα που έμπαινα στη Βουότι μάλλον ΔΕΝ τους ενδιαφέρει, προλή, τον Μάρτιο του 2004, πιστεύοντας φανώς γιατί οι ίδιοι δεν σκοπεύουν να ακράδαντα ότι κάτι πολύ σπουδαίο συνεχίσουν να ζουν στη «Νέα Ελλάδα» μου είχε συμβεί. τα επόμενα χρόνια και έχουν, προφαΚαι ήταν πάνω από 100 οι άνθρωποι νώς, λύσει τα προβλήματά τους και τα που έμπαιναν για πρώτη φορά στη Βουπροβλήματα της οικογένειάς τους εις το λή, αντιμετωπίζοντας με δέος το περιδιηνεκές, τους αφιερώνω το παρακάτω βάλλον, τα πρόσωπα, αλλά και το μέλλον. Την εβδομάδα 14-18 Ιανουαρίου 2013 κείμενο, ένα από τα πολλά δημοσιογραφιΏριμοι πολίτες οι περισσότεροι, επαγ- παίχτηκε η τελευταία πράξη του κά κείμενα που τους τελευταίους μήνες γελματίες, επιστήμονες, επιχειρηματίες, δράματος. Η πρώτη πράξη πότε είχε απεικονίζουν με γλαφυρό τρόπο την που κατεβαίνοντας στην πολιτική και πεπραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας. τυχαίνοντας την εκλογή τους με την πρώ- παιχτεί; Πότε είχε αρχίσει το πανηγύρι Με την υπόμνηση ότι ακόμα κι αν τα «φάτη νόμιζαν ότι είχαν αγγίξει την καταξίω- που μας οδήγησε εδώ; Το βέβαιο είναι ότι γαμε μαζί», ήταν τα λίγα αυτά που «φάση. Πίστευαν βαθιά μέσα τους ότι –κατά η σημερινή πολιτική ηγεσία υπέγραψε γαμε». Γιατί τα πολλά είχαν πάει αλλού. κάποιον τρόπο– έπαιρναν τις τύχες της Τα ’χαν φάει μόνοι τους: τη Συνθήκη Παράδοσης, αθωώνοντας χώρας στα χέρια τους. «Μια ακόμα καλή πρακτική –πράξη αλΑηδίες. Όλα αποδείχτηκαν όνειρο μάλιστα και τους τελευταίους ενόχους. ληλεγγύης προς τους άστεγους αλλά και απατηλό. Και δεν χρειάστηκε πολύ για τους αδύναμους οικονομικά συμπολίτες να το καταλάβουν. Δύο, δυόμισι χρόνια έφταναν για να μηδενίσουν το μας– έχουν υιοθετήσει τα νοικοκυριά στη χώρα μας (ο αριθμός τους μέρα όνειρο και να μετατρέψουν το δέος σε αμφισβήτηση, τη χαρά σε απομε την ημέρα μεγαλώνει): συσκευάζουν το φαγητό που περισσεύει από τα γοήτευση, το αίσθημα της καταξίωσης σε αίσθημα πλήρους απαξίωγεύματα (ψωμί, μακαρόνια, όσπρια, μερίδες μαγειρεμένου φαγητού σης. Αυτή ήταν η άμεση κοινοβουλευτική δημοκρατία; Πέντε-δέκα άνκ.λπ.) και το κρεμούν στα “αυτιά” των κάδων απορριμμάτων προκειμένου θρωποι από εδω και δέκα-είκοσι άνθρωποι από ‘κει έκαναν ό,τι ήθελαν, να το βρει κάποιος που το έχει ανάγκη. Τα περιστατικά είναι πολλά, ειδιαποφάσιζαν όπως γουστάριζαν, δεν έδιναν δεκάρα για τις αντίθετες κά στο Δήμο Αθηναίων, όπως αποκαλύπτει ο προϊστάμενος του τμήμαγνώμες και απόψεις, αρνούνταν το διάλογο, οδηγούσαν το πλοίο κατευτος Αποκομιδής και Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων, Δ. Κοσμάτος. θείαν στην ξέρα, ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι δεν έπαιρναν τις σωστές αποφά“Οι νοικοκυρές αφήνουν κανονικά γεύματα, περιποιημένα και καθασεις; Κι όταν κάποιος προσπαθούσε να αντιδράσει, άκουγε τη νουθερά”. Φέρνει μάλιστα ως παράδειγμα μια μερίδα με λαχανοντολμάδες και σία: «Πρόσεχε. Δεν σε βλέπω καλά. Κληρονομήσαμε καμένη γη. Δεν μια φέτα ψωμί που βρέθηκε κρεμασμένη σε κάδο απορριμμάτων στην βλέπεις τι είχαν κάνει οι προηγούμενοι;» οδό Φαιδριάδων στην Κυψέλη. Ανάλογα περιστατικά έχουν καταγραφεί Ήταν μια λογική κι αυτή. Και ήταν γεγονός ότι «οι προηγούμενοι» τα είστου Γκύζη, στο Νέο Κόσμο και σε άλλες περιοχές της Αθήνας κι ολόκληχαν κάνει μαντάρα. Αλλά και οι προ-προηγούμενοι το ίδιο. Και οι προρης της Ελλάδας. προ-προηγούμενοι επίσης. Τι στο διάολο γινόταν τέλος πάντων εν κρυπτώ • Την ίδια ώρα, άποροι περιμένουν το κλείσιμο των σούπερ μάρκετ προκαι παραβύστω, πίσω από κλειστές πόρτες, και στη συνέχεια νομιμοποικειμένου να πάρουν κάποια από τα ληγμένα τρόφιμα που προορίζονται ούνταν στο «Ναό της Δημοκρατίας» σε δημόσιες συνεδριάσεις; για τα σκουπίδια. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η χώρα μας μετρά Την εβδομάδα 14-18 Ιανουαρίου 2013, λοιπόν, παίχτηκε η τελευταία 1,5 εκατ. ανέργους και 2 εκατ. φτωχούς. πράξη του δράματος. Η πρώτη πράξη πότε είχε παιχτεί; Το 2000; Το • Την ίδια στιγμή, οι 20 χιλιάδες άστεγοι, όπως καταγράφηκαν από τα τε1996; Νωρίτερα; Πότε είχε αρχίσει το πανηγύρι που μας οδήγησε εδώ; λευταία στοιχεία, μέχρι το 2012 σχεδόν διπλασιάστηκαν! Άτομα με υψηΤο βέβαιο είναι ότι η σημερινή πολιτική ηγεσία υπέγραψε τη Συνθήκη λό μορφωτικό επίπεδο που μένουν άνεργα, άνθρωποι πνιγμένοι στα χρέη Παράδοσης, αθωώνοντας μάλιστα και τους τελευταίους ενόχους. Τέλος που έμειναν στο δρόμο, χιλιάδες Έλληνες που κοιμούνται σε παγκάκια, καλό, όλα καλά. γέφυρες, πλατείες, στοές. Αυτή είναι η θλιβερή εικόνα της χώρας μας σήΚαι φυσιολογικά, έχοντας παρακολουθήσει λεπτό προς λεπτό τις εξελίμερα». ξεις, με αποκορύφωμα τα του νέου φορολογικού, τα της νομιμοποίησης μέσω νομοσχεδίου των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, που όριζαν Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα αναστενάζει. Αλλά τον αναστεναγμό τον σειρά από δημοσιονομικά, μισθολογικά και άλλα θέματα, όλα προαπαιακούν ΜΟΝΟΝ όσοι αναστενάζουν και οι ίδιοι.

162 crash Φεβρουάριος 2013

OPISTHOFYLOY_ESWTERIKH _AMSTEL 01/02/2013 10:11 μ.μ. Page 1

OPISTHOF_PATSEAS 01/02/2013 10:14 μ.μ. Page 2