Τεύχος 3 - Μάρτιος 2011 by CrashOnlineGR

CMYK

Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Ολικής Ρήξης

ΤΕΥΧΟΣ 3 l ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 l ΤΙΜΗ 4,50 €

O εκδότης του περιοδικού συνάντησε τον «στρατηγό» και ξεφυλλίζει τις αναμνήσεις του

Πρωινός καφές με τον Τσουκάτο Σημίτης, SIEMENS, μεταφορές χρημάτων, σπόνσορες, Xρηματιστήριο, εκλογές 2000, ίντριγκες στο Μαξίμου

ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ:

Το υπουργικό συμβούλιο δεν ήξερε για τα 50 δισ. ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ:

ΤΕΥΧΟΣ 3 l ΜΑΡΤΙΟΣ 2011

Παπακωνσταντίνου, o τελευταίος των «τροϊκανών» Όσα δεν είπε ποτέ για την πολιτική και τη ζωή της

Ντόρα - Τράγκας κεκλεισμένων των θυρών

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Όλες οι επαφές Σημίτη - Γιώργου με την Goldman Sachs

CMYK

03_EDITORIAL 2/17/11 4:14 PM Page 3

edito

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΡΑΓΚΑ

Στο φουλ τα πλυντήρια!

δώ και δεκαετίες ρέει το μαύρο χρήμα στα ταμεία των κομμάτων. Πολύ μαύρο χρήμα. Νιαγάρας! Ατέλειωτο μαύρο χρήμα. Αμαζόνιος! Αφορολόγητο, που δεν μπορεί να «δει» ούτε να ψηλαφήσει ουδεμία επιτροπή διαφάνειας. Καμία Αρχή που ερευνά και αναζητεί το «black money» και τα γνωστά «πλυντήρια». Κάθε τόσο σκάνε σκάνδαλα, κάθε τρεις και λίγο βγαίνουν στον αέρα έγγραφα, μαρτυρίες και ντοκουμέντα, αλλά δεν ιδρώνει τ’αυτί κανενός!

Μην γελιέστε. Επειδή μπήκε το Μνημόνιο στη ζωή μας, το αλισβερίσι δεν σταμάτησε, ούτε η συγκάλυψη

“

Όταν είσαι όμιλος, γκρουπ, πολυεθνική, τράπεζα, ή βαρόνος - μεγαλοεπιχειρηματίας, πρέπει να κοιμάσαι ήρεμα. Πρέπει να είσαι βέβαιος ότι είτε με πράσινους, είτε με γαλάζιους, θα πάρεις μέρος στις χοντρές δουλειές του κράτους, θα τσιμπήσεις «δωράκια» κάποια νομοσχέδια και κάποιες φωτογραφικές διατάξεις και θα έχεις τις διευκολύνσεις σου από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες. Έτσι ακουμπάς «τα δέοντα», παραμονές εκλογών και όχι μόνο, είτε στους γαλάζιους, είτε στους πράσινους. Τώρα εάν είσαι πολύ γενναιόδωρος πρέπει να δίνεις και το κατιτίς σου στους μικρότερους για να μην σκούζουν νηστικοί και χαλάνε τις δουλειές.

Αυτό πρέπει να το κάνεις είτε υπάρχει το μνημόνιο είτε δεν υπάρχει. Εάν είσαι σωστός και στην ώρα σου θα σε φροντίσουν, θα σε κατανοήσουν και θα σε περιποιηθούν με Φισσάν και Προδέρμ. Ξέρουν ότι εάν εσύ δεν υπάρχεις και δεν λειτουργήσεις ή δεν τους στηρίξεις με τις εφημερίδες σου, με τα ΜΜΕ σου και τις «ανατρεπτικές» εκπομπές σου, έχοντας ως αιχμή τους opinion leaders δημοσιογράφους, δεν μπορούν να στηρίξουν την παραμυθένια πολιτική τους, την επιβίωσή τους και τα ταμεία τους. Έχουμε να κάνουμε με μία σχέση στοργής και αέναης αλληλεξάρτησης. Δίνεις και παίρνεις. Είσαι ο νταβατζής και μαζί η «κοπέλα». Το κόκκινο φωτάκι είναι αναμμένο όλο το 24ωρο. Άσε τον κόσμο να μιλάει για σκάνδαλα, μαύρους λογαριασμούς, αλισβερίσια με υποβρύχια, προμήθειες, ομόλογα και Βατοπαίδια. Στη ζωή εάν δεν δώσεις, πώς θα πάρεις; Εμείς θα του λέμε επίμονα ότι «αγωνιζόμεθα», «πεθαίνουμε» για το «καλό» Μάρτιος 2011

του. Είμαστε «σωτήρες», «ναυαγωσώστες», «πυροσβέστες», «Καλοί Σαμαρείτες», οι «Άγγελοι του Τσάρλι». Μόνο εμείς έχουμε το φάρμακο που θα σώσει την πατρίδα. Μόνο εμείς είμαστε ικανοί για να βγει ζωντανός ο ασθενής από το χειρουργείο. Εσείς βούβα. Είστε αδαείς, αφελείς και εκτός συστήματος. Τι ξέρετε βρε εσείς, ξύλα απελέκητα, από Αγορές, από CDS, από Σόρος ή Πόλσον; Εσείς πρέπει να μείνετε στην ίδια τάξη για να μάθετε Ιστορία. Να διαβάσετε το έπος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το πόσο καλά περνούσαμε 400 χρόνια με τους Τούρκους. Και επειδή είστε διεφθαρμένοι, κλέφτες, απατεώνες και φοροφυγάδες και ασφαλώς δεν αντιλαμβάνεστε την ευτυχία του μνημονίου, διαβάζοντας το «CRASH» του Μαρτίου μην πάρετε τα πάνω σας, (κωλοραγιάδες του κερατά) και αρχίσετε να μιλάτε πάλι για μαύρο χρήμα, τιμωρία των ενόχων, το μαχαίρι στο κόκαλο, κάποιοι να πάνε φυλακή, και άλλες τέτοιες παπαρολογίες.

Κλείνοντας, θέλω να σας υπενθυμίσω ότι 29 κατασκευαστές πλυντηρίων συνιστούν τα ταμεία των κομμάτων για το καλύτερο πλύσιμο με πράσινους και μπλε κόκκους. Πρέπει να κοκκινίζετε από ντροπή όσοι θέλετε να βγάλετε στη σέντρα, πολιτικούς που θυσίασαν τη ζωή τους για να αποκτήσουν, ως υπηρέτες του δημοσίου συμφέροντος, κάποια ασήμαντα ακίνητα απέναντι από τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως. Τόσους αγώνες έκαναν για να ενισχύσουν την άμυνα της χώρας με τα καλύτερα υποβρύχια (εντάξει, έγερναν λίγο) και με τους πλέον σύγχρονους εξοπλισμούς, έστω και εάν αυτοί αγοράστηκαν κάποια δις παραπάνω. Ό,τι πληρώσεις, παίρνεις…. Πάντως, για να το σοβαρέψουμε, έχω την αίσθηση ότι το «CRASH» που κρατάτε στα χέρια σας δίνει πολλές απαντήσεις για όσα συνέβησαν γύρω μας τα τελευταία χρόνια. Για το μαύρο χρήμα που, κατά τη γνώμη μου, εξακολουθεί να ρέει ως ποταμός στα ταμεία των κομμάτων. Μην γελιέστε. Επειδή μπήκε το μνημόνιο στη ζωή μας, το αλισβερίσι δεν σταμάτησε, ούτε η συγκάλυψη. Οι 29 κατασκευαστές πλυντηρίων, όπως και έλεγε η παλαιά επιτυχημένη διαφήμιση, συνιστούν πάντα πράσινους και γαλάζιους κόκκους. 3

04_05_PERIEXOMENA 2/17/11 4:22 PM Page 4

crash

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ο Γιώργος Τράγκας συνάντησε τον «στρατηγό» του ΠΑΣΟΚ Θ. Τσουκάτο και ξεφυλλίζει τις αναμνήσεις του

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Κill or Die Όλες οι μυστικές επαφές

«Τα χρήματα που έδιναν οι “του εξωτερικού” ήταν ελάχιστα σε σχέση με εκείνα που έδιναν οι επιχειρηματίες “του εσωτερικού”»

«Έχω ένα μεγάλο κομμάτι του εκρηκτικού χαρακτήρα της μητέρας μου. Μιλάω πιο γρήγορα απ’ ό,τι θα έπρεπε και σε μεγαλύτερη ένταση»

με Σημίτη - Παπανδρέου

Είτε χρεοκοπήσει η Ελλάδα είτε όχι, η Goldman sachs θα βγει κερδισμένη!

απολυτως

εμπιστευτικο H συμφωνία συμβιβασμού του Μιχάλη Χριστοφοράκου l Ποιοι «μαύροι» λογαριασμοί εξακολουθούν να μένουν «ορφανοί» l

H nτόρα Μπακογιάννη εξομολογείται στον εκδότη του «crash»

Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Ολικής Ρήξης Εκδότης: Σύμβουλος Έκδοσης: Διευθυντής Σύνταξης: Αρχισυνταξία: Εμπορική Διεύθυνση: Δημόσιες Σχέσεις:

του Νίκου Παπανικολάου

Γιώργος Τράγκας Δημήτρης Κωνσταντάρας Νίκος Παπανικολάου Μαρία Καρρά Ευθύμιος I. Κτενίδης e_ktenidis@yahoo.gr Μάρθα Τσιατά

60 Τους ετοιμάζω χουνέρι στη Βουλή Xρήστος Μαρκογιαννάκης:

«Moυ έφεραν να υπογράψω έτοιμο πόρισμα για το Βατοπαίδι»

Αρθρογράφοι Τεύχους: Μανώλης Δράκος, Παναγιώτης Γεννηματάς, Γιάννης Μήτσιος, Γιάννης Μανιάτης, Δαμιανός Βασιλειάδης Ειδικοί Συνεργάτες: Δέσποινα Παπαγεωργίου, Στάσα Κατσιέρη Γράφουν: Γιώργος Ανδρουτσόπουλος, Στέλλα Νοβάκη, Λώρα Ιωάννου, Βασίλης Μούρτης, Iωάννα Ηλιάδη, Σοφία Κωτσέλη Διόρθωση Κειμένων: Βάσια Τζαβέλλα Διεύθυνση Ατελιέ: Art Director: Αρχείο Φωτογραφιών: Φωτογράφος: Photo Editor: Εκτύπωση: Επωνυμία Eταιρείας: Διεύθυνση: Τηλέφωνο: FAX: e-mail:

sieMens

του Γιώργου Ανδρουτσόπουλου

66 Ξεσηκωμός Βόρεια Αφρική- Μέση Ανατολή

Ευτυχία Κόλβερη Θάνος Χήνης EUROKINISSI Α.Ε, AΠΕΙΡΟΝ Α.Ε STUDIO RASSIAS ΒΥ Βαγγέλης Ρασσιάς Μιχάλης Τσίτας NASMANIA ΑΕΒΕ EFP EURO FREE PRESS Α.Ε Κορίνθου 1 και Τατοΐου, Μεταμόρφωση 210 2839036 210 2839035 info@crashmag.gr Μάρτιος 2011

εκατομμυρίων Αράβων Διώχνουν τα καταπιεστικά καθεστώτα

της Δέσποινας Παπαγεωργίου 4

04_05_PERIEXOMENA 2/17/11 4:25 PM Page 5

crash

ΑΙΓΥΠΤΟΣ - ΤΥΝΗΣΙΑ

Λεϊλά και Σουζάνα: οι «Αντουανέτες» της Βόρειας Αφρικής

104 Από το "Εκάλη-γκέιτ" ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

και 134 Δικτατορίες διεφθαρμένοι

Ποιος είναι ο ρόλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς;

στο "Μαξίμου-γκέιτ"

Πού βρίσκει πόρους το «καμάρι» του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κατεστημένου; Δυο «χρυσές» γυναίκες, μια πρώην κομμώτρια που ξεμυάλισε έναν στρατηγό και μια φιλάνθρωπη μισοδυτική, πήραν ήδη τον δρόμο για μια ονειρεμένη, πλουσιοπάροχη εξορία της Σπυριδούλας Τριάντου

...και μιa αυτοκτονία που δεν την πίστεψε κανείς

86 ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ - ΦΩΤΙΑ Λ. ΚΑΤΣΕΛΗ: Kανείς δεν είπε στο Υπουργικό για τα 50 δισ.

...και ποιες είναι οι στοές του ΠΑΣΟΚ

Οι σκοτεινές διαδρομές παρακολούθησης της πολιτικής ηγεσίας από τον Ανδρέα Παπανδρέου έως τον Κώστα Καραμανλή

120

τoυ Βασίλη Μούρτη

αρχή ενός Κινήματος απλώνεται παντού 148 Hπου O Ιρλανδός ιδρυτής του «ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ»

Oι φόβοι του Πάνου Καμμένου w Ποια

είναι τα πραγματικά αφεντικά w «Σύννεφα» στα εθνικά θέματα

του Βασίλη Μούρτη

KeΡΑΤΕΑ: Γιατί οι κάτοικοι έγιναν αντάρτες

τoυ Δημήτρη Κωνσταντάρα

152

«Επενδυτικά όρνεα»

του Γιώργου Ανδρουτσόπουλου

Ο πόλεμος των σκουπιδιών της Στάσας Κατσιέρη

Κ. Χατζηδάκης «Αντιπαθώ τα μεγαλεία και δεν με κάνουν ευτυχή όλα όσα εντυπωσιάζουν άλλους» eίναι απαραίτητο να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στην πολιτική και την κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ώστε να μπορούμε όλοι να ξαναγυρίσουμε στους ρυθμούς που είχαμε συνηθίσει

126

Γονατίζουν και αποτελειώνουν τις ετοιμοθάνατες οικονομίες

Ίμια 1996 - 2011 Πώς συνδέονται με την εκμετάλλευση κοιτασμάτων και τον έλεγχο του Αιγαίου Tα θανάσιμα σενάρια και πού βρίσκονται τώρα οι «πρωταγωνιστές» τoυ Δημήτρη Κωνσταντάρα Μάρτιος 2011

158

NTOKOYMENTO Ο ανδρικός άμαχος πληθυσμός ενός ολόκληρου χωριού στην Κρήτη ξεκληρίζεται από τους Γερμανούς

1941

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 6

Οι αναμνήσεις ενός

«στρατηγού» Γ. Τράγκας: Ένας «πρωϊνός καφές» και καυτή κουβέντα με τον

Θεόδωρο Τσουκάτο

«Δεν έχεις δίκιο σε όσα λες για τον Σημίτη. Ήταν φοβικός. Στρουθοκάμηλος. Επηρεαζόταν από τα τηλεφωνήματα των “βαρόνων”, των καναλαρχών, από τα δημοσιεύματα» «Τα χρήματα που έδιναν οι “του εξωτερικού” ήταν ελάχιστα σε σχέση με εκείνα που έδιναν οι επιχειρηματίες “του εσωτερικού”»

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 7

«Εγώ παρέλαβα μια καθιερωμένη πρακτική. Δεν την καθιέρωσα». «Υπήρχε ιδιαίτερη προσοχή στη μεταφορά των χρημάτων. Δεν μπορούσε να γίνει εύκολα από τράπεζες. Γινόταν με άμεσες παραλαβές από τους χορηγούς. Ορισμένες φορές αποφάσιζαν τη μεταφορά την ώρα των μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων, για να ελαχιστοποιηθεί το ενδεχόμενο να πέσουν οι μεταφορείς στα μάτια γνωστών στελεχών! Μην έχεις αμφιβολία, έτσι δούλευε και η Νέα Δημοκρατία»

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 8

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Με τον Κώστα Σημίτη την εποχή που ήταν η σκιά του

ετάρτη 2 Φεβρουαρίου, ώρα 11:20. Αφόρητη κίνηση στο κέντρο της Αθήνας. Καμιά 20αριά μοτοσικλετιστές με ελληνικές σημαίες κατηφορίζουν την Πανεπιστημίου. Αναρωτιέμαι ποια οργάνωση είναι, αλλά είμαι βιαστικός και τακτοποιώ ερωτήματα στο μυαλό μου. Ένας «πρωινός καφές» με τον άνθρωπο που τίναξε το πολιτικό σκηνικό στον αέρα και επιβεβαίωσε όσα υποπτεύονταν επί δεκαετίες οι Έλληνες, απαιτούσε καθαρό μυαλό και διέγερση της μνήμης. Ο 60άρης θυρωρός είναι αραχτός, σκυμμένος, κάτι διαβάζει με προσοχή,

αλλά μόλις με βλέπει δεν χρειάζεται να ρωτήσει: «Στον έβδομο θα πάτε». Σκάει χαμόγελο πονηρό σαν να λέει «ξέρω ποιον θέλεις και γιατί ήρθες». Μόλις ανοίγει η πόρτα του ασανσέρ, ένας άλλος ένοικος των γραφείων του ορόφου πέφτει πάνω μου, κουνάει το κεφάλι και με το χέρι μού δείχνει: «Δεξιά στην τελευταία πόρτα». Μια μικρή κομψή πινακίδα γράφει «profit accounts- Οικονομικοί Σύμβουλοι Επιχειρήσεων». Αριστερά μια άλλη: «Θεόδωρος Τσουκάτος». Τρία ή τέσσερα απ’ όσο πρόσεξα (γιατί μπήκα γρήγορα στο γραφείο του) δωμάτια στεγάζουν την επιχείρηση, τη σημερινή δραστηριότητα του «Στρατηγού» που «ξεφυλλίζει» τις

αναμνήσεις του, σετάρει με λεπτομέρειες όσα έζησε στο παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα είναι αναγκασμένος να κάνει «μεροκάματο» και να δώσει «μάχες» για να μείνει όρθιος, αφού ένα ωραίο πρωί, τον Ιούνιο του 2008, πήγε στη Δικαιοσύνη και αμόλησε βόμβα πολλών μεγατόνων! Για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία του τόπου βρέθηκε πολιτικός, «δεξί χέρι» επί σειρά ετών πρωθυπουργού και μέλος της επιτροπής συγκέντρωσης χρημάτων για τις προεκλογικές εκστρατείες (κ.ά.) μεγάλου κόμματος εξουσίας, να ομολογεί και να πιστοποιεί μεταφορά «μαύρου» χρήματος στα ταμεία του από πολυεθνική εταιρεία. Και μάλιστα τη διαβόητη Siemens που με τις μίζες της και τα

«Δεν μπορούσα να αντέξω ότι θα την πληρώσουν έξι άνθρωποι, που δεν έφταιγαν απολύτως σε τίποτα! Άλλωστε εγώ, μην έχεις αμφιβολίες, κληρονόμησα μια καθιερωμένη πρακτική, δεν την καθιέρωσα» Μάρτιος 2011

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 9

crash

σκάνδαλά της ταλαιπωρεί εδώ και πολλά χρόνια τον δημόσιο βίο.

Ο γιος του μπακάλη Είχα να συναντήσω καιρό τον «Κινέζο» – έτσι τον έλεγαν στο ΕΚΚΕ τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Έναν δυναμικό, αεικίνητο και πολύ έξυπνο νέο που συνήθως τον έβρισκες να διαδηλώνει στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας και έξω από την αμερικανική πρεσβεία. Ένα παιδί φτωχής οικογένειας, «ο γιος του μπακάλη από το Λεωνίδιο», που σπούδασε και ακολούθησε τους δρόμους της πολιτικής, μέχρι που συνάντησε τον «μεγαλοαστό της οδού Αναγνωστοπούλου» και τον βοήθησε με όλες του τις δυνάμεις να γίνει πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός. Γνωριστήκαμε, κάποια στιγμή, την εποχή της παντοδυναμίας του, τότε που τον έκαναν παρέα όλοι οι καναλάρχες και οι βαρόνοι των εκδοτικών συγκροτημάτων. Τότε που έβλεπε «έγκυρους», «έγκριτους» και «σαλονάτους» μεγαλοδημοσιογράφους (που υπερηφανεύον-

Με τον Γιώργο Παπανδρέου και τη Μιλένα Αποστολάκη

«Είναι πολλές οι στιγμές που έζησα με τον Σημίτη. Αυτό που θυμάμαι όμως περισσότερο, είναι η έκφρασή του τη στιγμή που μου είπε να φύγω. “Με διώχνεις;” του είπα. Και τον κοίταξα με νόημα. Οι φωνές μας ακούγονταν σίγουρα έξω από το Μαξίμου. Ειπώθηκαν πολλά. Αυτό μου έμεινε για όλη μου τη ζωή, απ’ όλη την πολιτική καριέρα μου. Το πρόσωπό του. Η έκφρασή του. Ήθελα να μάθω το γιατί. Ποιοι τον πίεσαν για μένα; Γιατί αποφάσισε κάτι τέτοιο; Εγώ τον προειδοποιούσα συνεχώς. Έβλεπα ότι το ευρώ θα φέρει αναστάτωση. Ότι θα πλήξει τα εισοδήματα. Γι’ αυτό μίλησα για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Δεν ξέρω τι φοβήθηκε. Ήταν η σκηνή που μου έμεινε». ταν, ως πολύχρωμοι φασιανοί, ότι παίρνουν μέρος στον «πρωινό καφέ») να μπαινοβγαίνουν στο γραφείο του Θέμελη, για να πάρουν «γραμμή» και να επιζητούν την επαφή μαζί του και την εύνοιά του. Μάλιστα, τον Δεκέμβριο του 1996, ο «στρατηγός» είχε δώσει συνέντευξη στο CRASH, για την οποία τον επέπληξε με σφοδρότητα ο Σημίτης: «Πώς είναι δυνατόν να μιλάς, να δίνεις συνέντευξη στο περιοδικό του Τράγκα, που ασκεί τέτοια κριτική στην κυβέρνηση;». Ο Τσουκάτος, βέβαια, είχε διαφορετική αντίληψη για το πώς «ζυμώνουν» σχέσεις με «πολιτικούς αντιπάλους» ή «δημοσιογράφους που παίζουν μπάλα». Έτσι, διατηρήσαμε μια κοινωνική γνωριμία για πολλά χρόνια, όταν ήταν στα πάνω του κι όταν προσγειώθηκε στην οδυνηρή πραγματικότητα της «αφιλίας» και της αγνωμοσύνης του τζετ σετ της πολιτικής σκηνής και των πρώην συντρόφων του. Όταν τον πήρα τηλέφωνο τον περασμένο μήνα για να βρεθούμε μου είπε: «Τι θέλεις από μένα, εσύ παίρνεις εκμυστηρεύσεις από πολιτικούς μεγάλου διαμετρήματος». Γελάσαμε και δώσαμε

Με τον Κώστα Σκανδαλίδη

Μάρτιος 2011

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 10

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ραντεβού στο γραφείο του για πρωινό καφέ.

Απασφαλισμένη χειροβομβίδα

Με τον Ευάγγελο Βενιζέλο

Έχω αργήσει λόγω κίνησης 20 λεπτά στο ραντεβού. Η γραμματέας του με ρωτάει πώς πίνω τον καφέ και καθώς, μετά από καιρό, βλέπω τον Θόδωρο Τσουκάτο, σκέπτομαι ότι είναι πολύ δύσκολο (κάτι σαν να παίζεις με μια απασφαλισμένη χειροβομβίδα) να στριμώξεις έναν άνθρωπο που ήταν –στην κυριολεξία– σκιά ενός πρωθυπουργού. Ας μην ξεχνάμε ότι δούλευε γι’ αυτόν νύχταμέρα και κάποιοι, όταν τον έβλεπαν στα συνέδρια και στις κομματικές συγκεντρώσεις, του φώναζαν προβοκατόρικα «είσαι, είσαι ο πρωθυπουργός». Πώς να πιέσεις, να αμφισβητήσεις ή να διαψεύσεις έναν «τύπο» (μεγαλωμένο στο πεζοδρόμιο της πολιτικής και μπασμένο από νεαρή ηλικία στην ίντριγκα), που «έστησε» όλη την άνοδο του Σημίτη στην εξουσία και γνωρίζει πολλά μυστικά του ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου. Όλοι οι πρώην σύντροφοι (και πρώτος ο κάτοικος της οδού Αναγνωστοπούλου) ξέρουν πόσο δούλεψε για να κερδίσει το Κίνημα εκείνες τις κρίσιμες και πολύ «περίεργες» στην έκβασή τους εκλογές του 2000. Μια

«Κανείς από το ΠΑΣΟΚ δεν με έχει πάρει για συμπαράσταση, ούτε από το εκσυγχρονιστικό ούτε από το πατριωτικό. Δυο - τρεις μόνο, ανάμεσά τους μια φίλη δικηγόρος, μου είπαν: «Τι ήθελες, ρε αδελφέ, και βγήκες μπροστά; Γιατί πήγες μόνος σου και τα είπες; Δεν θα υπήρχε τίποτα σήμερα αν δεν μίλαγες…» «επιχείρηση» που κατέληξε σε νίκη με διαφορά περίπου 50 χιλιάδων ψήφων –μια διαδικασία που χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως νοθεία, λόγω των «ελληνοποιήσεων» και άλλων εκλογικών ανατροπών που συνέβησαν εκείνη τη δραματική νύχτα του Απρίλη...

Το alter ego του Σημίτη Καθόμαστε σε ένα στρογγυλό τραπέζι που είναι αριστερά στο γραφείο του. Μην πάει το μυαλό κανενός σε πολυτελή γραφεία. Μικροί οι χώροι. Θα έλεγα ελαφρύς οικονομικός εξοπλισμός. Ένας νεαρός στο διπλανό γραφείο δουλεύει σε κομπιούτερ. Μια εταιρεία που παρέχει συμβουλές σε επιχειρήσεις. Ζόρικα τα πράγματα αυτή την εποχή ακόμη και για «στρατηγούς». Ακόμη και για κάποιον που όλοι ήθελαν να γνωρίσουν ή να κάνουν παρέα την εποχή του εκσυγχρονισμού. Τότε που ήταν το alter ego του Σημίτη. Ενός πρωθυπουργού που όλοι έλεγαν ότι τον έβλεπε «σαν πατέρα του», σαν τον «δικό του» άνθρωπο. Όλα αυτά βέβαια, έως την ημέρα που ο Τσουκάτος κατάλαβε πλήρως ότι άλλο «λαός» κι άλλο «Κολωνάκι». Κάποιοι σήμερα εξακολουθούν να του δί-

Με τον Θόδωρο Πάγκαλο

Μάρτιος 2011

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 11

crash

Πέφτοντας από τα σύννεφα (φωτό μετά την απόμακρυνσή του από το Μαξίμου)

νουν δουλειά. Μερικοί άλλοι φοβήθηκαν μετά τις αποκαλύψεις του! «Ένας με φώναξε», λέει ο Τσουκάτος, «και μου είπε ότι κόβεται η συνεργασία. Πρέπει να δείξεις κατανόηση! Υπάρχουν όμως άλλοι που με στηρίζουν». Εδώ που τα λέμε, δεν είναι και μικρό πράγμα (ούτε έχει ξαναγίνει ποτέ) να μάθεις πως ξαφνικά ένα τέτοιου μεγέθους πολιτικό στέλεχος έβαλε φωτιά καταθέτοντας: «Πήρα από τη Siemens, μετά από συνεννόηση με τον Χριστοφοράκο, ένα εκατομμύριο μάρκα και τα πήγα στο ταμείο του ΠΑΣΟΚ»! «Τρελάθηκε; Γιατί έβαλε το κεφάλι του στον ντορβά;», αναρωτήθηκαν πολλοί. Μπορούσε να κάνει την «πάπια». Ο Τσουκάτος ήταν μέλος της Επιτροπής Συγκέντρωσης Χρημάτων για τις προεκλογικές εκστρατείες του κόμματος. Ξέρει τους «χορηγούς». Ξέρει τις διευθύνσεις. Έχει στο ημερολόγιό του ημερομηνίες, πρόσωπα, ταχυδρόμους, παραλήπτες, «σπόνσορες». Μια πρακτική και μια διαδικασία, που την παρέλαβε «καθιερωμένη» κι αυτό το ξεκαθάρισε ενώπιον της Εξεταστικής επιτροπής, χωρίς να θίξει περισσότερο τον πολιτικό χώρο του. Απλά, είπε

ότι κάποιοι θέλουν να κρυφτούν, βάζοντας το κεφάλι τους στην άμμο. Έμεινε μέχρι στιγμής εκεί. Αλλά αυτό δεν μειώνει ότι είναι μοναδικός «γνώστης» του τι συνέβαινε την περίοδο που ήταν η σκιά του Σημίτη. Γιατί επιβεβαίωσε όμως, με τον πιο τρανταχτό τρόπο, όσα υποπτεύονταν εδώ και πολλά χρόνια εκατομμύρια Έλληνες; Δηλαδή, το ατέλειωτο «μαύρο» χρήμα που ρέει στα ταμεία των κομμάτων και το ξέπλυμα που γίνεται διαχρονικά στην πολιτική σκηνή, η οποία εμφανίζεται σήμερα ως μετανοούσα και με… ισλαμικό φανατισμό «επιχειρεί» την «κάθαρση» όλων των «διεφθαρμένων». «Δεν μπορούσα να αντέξω», μου λέει οΤσουκάτος, «ότι θα την πληρώσουν έξι άνθρωποι, που δεν έφταιγαν απολύτως σε τίποτα! Άλλωστε εγώ, μην έχεις αμφιβολίες, κληρονόμησα μια καθιερωμένη πρακτική, δεν την καθιέρωσα. Υποτίθεται ότι κάθονται και ερευνούν. Αν ψάξουν μέχρι το 1998 στις φορολογικές δηλώσεις της Siemens, θα βρούνε με λεπτομέρειες το 2% που πήγαινε στα μεγάλα κόμματα, ως έξοδα δημοσίων σχέσεων. Γι’ αυτό επιμένει και σήμερα ο Μάρτιος 2011

Πάγκαλος ότι ήταν “κονδύλια δημοσίων σχέσεων”. Το 1999 άλλαξε ο νόμος και απαγορεύτηκε. Έτσι άρχισε η διαφορετική κίνηση των χρημάτων. Αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε! Αυτά του εξωτερικού ήταν ελάχιστα σε σχέση με εκείνα που έδιναν οι γνωστοί επιχειρηματίες του εσωτερικού. Οι μόνιμοι σπόνσορες…». Αν και είναι ιδιαίτερα πικραμένος με τη συμπεριφορά και την απύθμενη υποκρισία πολλών πρώην συντρόφων του, δεν αποδίδει άμεσα, με όποιον κουβεντιάζει, γνώση του όλου θέματος στον Σημίτη. Δεν τον μπλέκει καθόλου στην υπόθεση της μεταφοράς τού ενός εκατομμυρίου μάρκων, αν και καταλαβαίνω ότι αισθάνεται πικρία για την έλλειψη πολιτικού θάρρους και κυρίως για το πώς τον απομάκρυνε, τη στιγμή που έκρινε ότι δεν είναι «χρήσιμος» όσο πρώτα. Είναι διακριτικός και «φιλτράρει» τα λόγια του, χωρίς όμως να μπορεί να κρύψει τη στυφή γεύση και την απογοήτευση που του έφερε η αγνωμοσύνη. Δεν συμφωνεί μαζί μου για την οξύτατη κριτική που ασκώ εδώ και πολλά χρόνια στον πρώην πρωθυπουργό. Αν και του εξη-

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 12

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Με τον Λαλιώτη και τον Άκη

γώ ότι αυτή οφείλεται στη θέα των αποτελεσμάτων που έφερε και στα δεινά που συσσώρευσε στη χώρα. «Ο Σημίτης», λέει, «ήταν ένα φοβικό άτομο. Έμοιαζε με στρουθοκάμηλο. Κρυβόταν στην άμμο. Εγώ τον ειδοποιούσα ακόμη και μέσα στη νύχτα. Προσπαθούσα να τον ενεργοποιήσω. Επηρεαζόταν πολύ από βαρόνους και καναλάρχες. Από ένα τηλεφώνημα. Κοιτούσε κάθε μέρα τι έγραφε η μία εφημερίδα ή η άλλη. Τι ήθελε και τι απαιτούσε το τάδε εκδοτικό συγκρότημα. Μην ακούς για πρωινούς καφέδες και άλλα παραμύθια που λέγονται. Κάποιοι γνωστοί δημοσιογράφοι έβλεπαν τον Θέμελη και έπαιρναν γραμμή. Πολύ νωρίς το πρωί μιλούσα πάντα με τον πρώην πρωθυπουργό. Τα υπόλοιπα για καφέδες, εσπρέσο και καπουτσίνο ήταν παραμύθια προς τα έξω».

Η οικογένειά μου τραβάει το ζόρι Φέρνει τασάκι για μένα. Αυτός δεν κάπνισε ποτέ στη ζωή του. «Η Πόπη ξέρεις, (η γυναίκα του) είχε κόψει το τσιγάρο, αλλά μετά τα γεγονότα το ξανάρχισε. Περίπου σαράντα τσιγάρα κάνει την ημέρα. Εγώ είμαι σχετικά ψύχραιμος, αλλά η οικογένειά μου τραβάει όλο το ζό-

«Οι υπογραφές των υπουργών, στο όλο σύστημα ήταν μια άλλη ιστορία… Εντελώς διαφορετική από τα χρήματα που διακινούνταν προς τα ταμεία των κομμάτων. Τα περισσότερα λεφτά στα κόμματα ήταν από ημεδαπούς επιχειρηματίες»

ρι. Πήρα δάνειο για να πληρώσω την εγγύηση 100.000. ευρώ για να κυκλοφορώ ελεύθερος και χρωστάω αυτό το γραφείο που στεγάζεται η εταιρεία μου». Σκέφτομαι ότι ο εισαγγελέας, αν και η κατηγορία υποστηρίζει ότι παρέλαβε τα χρήματα από τον Χριστοφοράκο (και τα διέμεινε σε έξι υπαλλήλους του ΟΤΕ), αποδέχεται και υπογραμμίζει ότι κατέληξαν στα ταμεία του ΠΑΣΟΚ «είτε θυμούνται είτε δεν θυμούνται οι υπάλληλοι του λογιστηρίου της Χαριλάου Τρικούπη». Πώς να απορρίψεις τα στοιχεία και τους ισχυρισμούς που παραθέτει ο «στρατηγός», χωρίς να προχωρήσει σε περαιτέρω αποκαλύψεις; Έλα που ήταν στην Επιτροπή Συγκέντρωσης Χρημάτων στις προεκλογικές εκστρατείες. Ξέρει όλα τα ονόματα των μεγάλων χορηγών. Όλες τις «διευθύνσεις» που μοίραζαν μεταξύ τους τα μέλη της Επιτροπής. Ποιους αναλάμβανε ο καθένας. Πόσα έδινε ο «σπόνσορας» και στις περισσότερες περιπτώσεις πόσα έδινε και στο άλλο κόμμα. Πώς λειτουργούσε όλο το σύστημα. «Ξέραμε», λέει, «ότι ένας τραπεζίτης κάθε φορά δίνει ένα δισεκατομμύριο δραχμές στο ΠΑΣΟΚ κι ένα στη Ν.Δ.».

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:43 PM Page 13

crash

Ο Χριστοφοράκος δεν κατέβηκε από τον ουρανό! Ούτε τον ανακάλυψε ξαφνικά δίπλα στο Σημίτη. Η Siemens ήταν στα πράγματα και πριν γίνει «στρατηγός» στο Μαξίμου. Είναι και τώρα ουσιαστικά αλώβητη και στο απυρόβλητο. Σήμερα που αυτός τακτοποιεί τις αναμνήσεις του με λεπτομέρειες νιώθει ασφαλώς στραπατσαρισμένος και ξεχασμένος από φίλους και παλιούς συναγωνιστές. Όλοι, όμως, ξέρουμε ότι αυτό το συναίσθημα χαλυβδώνει τους αμυντικούς μηχανισμούς κάθε ανθρώπου και δημιουργεί εκρηκτικές τάσεις. «Πρέπει να ξέρεις - μου λέει- ότι εγώ τρεις φορές τον συνάντησα και τις τρεις του έδωσα ραντεβού στη Χαριλάου Τρικούπη. Ουδέποτε είχα ραντεβού μαζί του έξω ή στο γραφείο του και αντιλαμβάνεσαι γιατί έκλεινα πάντα τα ραντεβού στη Χαριλάου Τρικούπη». Τον ρωτάω αν χτυπάει το τηλέφωνο κι αν ακούγεται η φωνή κάποιου παλαιού συντρόφου στο Κίνημα. «Κανείς από το ΠΑΣΟΚ δεν με έχει πάρει για συμπαράσταση ούτε από το εκσυγχρονιστικό ούτε από το πατριωτικό. Δυο- τρεις μόνο, ανάμεσά τους μια φίλη δικηγόρος, μου είπαν: “Τι ήθελες, ρε αδελφέ, και βγήκες μπροστά; Γιατί πήγες μόνος σου και τα είπες; Δεν θα υπήρχε τίποτα σήμερα αν δεν μίλαγες…”».

«Ψεύδονται συνειδητά» Πίνω μια γουλιά καφέ, ανάβω τσιγάρο και επιμένω στο θέμα των «χορηγιών» προς τα δύο μεγάλα κόμματα. Μου έχει κάνει εντύπωση η κατάθεσή του στην Εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τη Siemens. Εκεί ήταν κατηγορηματικός: «Ψεύδονται συνειδητά εκείνοι που βεβαιώνουν πως το δικό τους κόμμα και μιλώ για τα μεγάλα – δεν έχει χρηματοδοτηθεί από ιδιώτες και μάλιστα σε προεκλογικές περιόδους, με αντίστοιχα ψηλές χορηγίες που ξεπερνούν κατά πολύ το επιτρεπόμενο ανώτατο όριο οικονομικών ενισχύσεων του σχετικού νόμου». Μάλιστα, ο Τσουκάτος έκανε ονομαστική αναφορά στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, όταν εκτελούσε χρέη εκπροσώπου Τύπου του ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζοντας πως είπε ψέματα ότι «δεν μπήκαν γερμανικά μάρκα από τη Siemens στα κομματικά ταμεία». Ακόμη, δήλωσε ότι ήταν «συναρμόδιος» για την οικονομική καμπάνια εν όψει των ευρωεκλογών του ΄99 και άφησε αιχμές για τους υπουργούς που χειρίστηκαν τις προγραμματικές συμβάσεις. «Οι υπογραφές των υπουργών», λέει, «στο όλο σύστημα ήταν μια άλλη ιστορία… Εντελώς διαφορετική από τα χρήματα που διακινούνταν προς τα ταμεία των κομμάτων. Τα περισσότερα λεφτά στα κόμματα ήταν από ημεδαπούς επιχειρηματίες. Για παράδειγμα, παραμονές εκλογών και τα δύο κόμματα ήξεραν ότι θα πάρουν συγκεκριμένα λεφτά από μεγαλοτραπεζίτες ή επιχειρηματίες. Στη

Με τη Βάσω Παπανδρέου

«Ξέραμε ότι ένας τραπεζίτης κάθε φορά στις εκλογές δίνει ένα δισ. δραχμές στο ΠΑΣΟΚ κι ένα στη Ν.Δ.» Με τον Ευάγγελο Βενιζέλο

Μάρτιος 2011

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 14

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Με τον Νίκο Κακαουνάκη σε συνέδριο του ΠΑΣΟΚ

Βουλή κάθε χρόνο πάνε τα οικονομικά, τα έσοδα των κομμάτων και σφραγίζονται. Όταν, όμως, ο εκλογικός νόμος επιτρέπει 3 δισ. δραχμές κι εσύ θέλεις 5 για να κάνεις εκλογές; Στο ΠΑΣΟΚ υπήρχε μια Επιτροπή (μην έχεις καμία αμφιβολία το ίδιο γινόταν στη Ν.Δ.) που μοίραζε διευθύνσεις και αναμενόμενες εισπράξεις. Ο Σημίτης είχε τοποτηρητή τον κολλητό φίλο του, τον Σουμάκη. Στην Επιτροπή ήμουν εγώ, ο διαχρονικός ταμίας του κόμματος, ο Πέτρος Λάμπρου, ο Αυγερινός, ο Σκανδαλίδης. Φυσικά, ο Σημίτης δεν έπαιρνε μέρος. Ήξερε ότι με αυτά ασχολείται η Επιτροπή. Υπήρχε μια ιδιαίτερη προσοχή στη μεταφορά των χρημάτων. Δεν μπορούσε να γίνει εύκολα από τράπεζες. Γινόταν με άμεσες παραλαβές από τους χορηγούς. Ορισμένες φορές αποφασίζαμε τη μεταφορά την ώρα των μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων, για να ελαχιστοποιηθεί το ενδεχόμενο να πέσουν οι μεταφορείς στα μάτια γνωστών στελεχών! Μην έχεις αμφιβολία έτσι δούλευε και η άλλη πλευρά. Ο νόμος ήταν συγκεκριμένος, ωστόσο τα ποσά που απαιτούντο έπρεπε να καλυφθούν…». Μου ανεβαίνει το ζάχαρο και επειδή είμαι πολύ νοσηρός τύπος, σκέφτομαι το πλήθος να πάλλεται και να δονείται, κρατώντας πράσινες και γαλάζιες σημαίες στο κέντρο του Συντάγματος, ενώ λίγο μακρύτερα, πέριξ του Κέντρου, σκιές μέσα στη νύχτα μετέφεραν όχι μία, όχι δύο αλλά πολλές βαλίτσες από μεγαλοεπιχειρηματίες προκειμένου να καλυφτούν τα έξοδα των δύο «μεγάλων» που αγωνίζονται για το καλό του λαού και τον εξαγνισμό του.

«Όπως πρέπει να ξέρεις, ο Σημίτης δεν ήθελε τους Ολυμπιακούς Αγώνες ή, για την ακρίβεια, δεν περίμενε ότι θα τους πάρουμε» Με τον Παναγιώτη Φασούλα σε αγώνα του Ολυμπιακού

Σκέφτομαι ακόμη, προσπαθώντας να μην γυρίσει η καρέκλα προς τα πίσω, ότι αν ο «στρατηγός» αποφασίσει να κάνει περαιτέρω αποκαλύψεις θα περάσει… στην ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία, γιατί τόσο στην κατάθεσή του στην Εξεταστική, όσο και σε όσα λέει σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις του, αποδεικνύουν ότι όλα αυτά που ακούμε περί Εξεταστικών κι όλη αυτή η επιχείρηση κάθαρσης είναι ένα ακόμη θέατρο του παραλόγου, το κορυφαίο σε υποκριτική τέχνη στη μεταπολίτευση. Παραμένει ήρεμος, όταν του «κολλάω» γι’ αυτά που ενδεχομένως και αυτός κέρδισε στη διάρκεια της παντοδυναμίας του. Δεν τσακίζει βλέφαρο. Δείχνει απόλυτα ψύχραιμος και σίγουρος. Τονίζει ότι παρέδωσε στην Εξεταστι-

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 15

crash

Με τον Σωκράτη Κόκκαλη την εποχή που κατηγορήθηκε για τις επαφές με τον επιχειρηματία

κή επιτροπή συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο να ψάξουν όλους τους τραπεζικούς του λογαριασμούς τόσο τους προσωπικούς όσο και των μελών της οικογενείας του. Δεν κράτησε –μου λέει– ούτε ένα ευρώ από τα χρήματα που παρέλαβε από τη Siemens για λογαριασμό του ΠΑΣΟΚ. «Με έχουν ξετινάξει», λέει, «όλες οι υπηρεσίες του κράτους. Κι όλοι οι δημοσιογράφοι. Η έρευνα προς τη δική μου πλευρά ήταν εξονυχιστική και πλήρης. Είπα στη Συμβολαιογράφο που έκανε τα χαρτιά για το σπίτι μου, στην οδό Αρματολών και Κλεφτών, να βγάλει πολλά αντίγραφα και να τα δίνει σε όποια υπηρεσία και σε όποιον δημοσιογράφο περνάει από εκεί και ζητάει πληροφορίες».

«Σου ορκίζομαι στο παιδί μου. Δεν έχω τίποτα πιο ιερό! Εγώ με τον Κόκκαλη δεν έκανα καμία δουλειά. Ούτε του προσέφερα καμία εξυπηρέτηση. Έβλεπε τακτικά τον Σημίτη...»

Δεν κρατιέμαι και του θυμίζω καπάκι όσα έγραφαν οι εφημερίδες για τις κρουαζιέρες του στις Κυκλάδες με τον Κόκκαλη. Τότε που διασκέδαζε στο Sea Satin με τον πρόεδρο της Ιντρακόμ. Όπως και για εκείνη την άφιξη της θαλαμηγού του Σωκράτη στη Τζια, που είχε ως αποτέλεσμα να κληθεί ο Πάγκαλος από τους αμπελώνες του και να φάνε και οι τρεις μαζί, με τελικό αποτέλεσμα να καταγγείλει ο σημερινός αντιπρόεδρος τη «συνύπαρξη» στελεχών και επιχειρηματιών σε κότερα. Βέβαια, ο Πάγκαλος, αργότερα έστειλε επιστολή διάψευσης που φιλοξενήθηκε σκόπιμα, όπως πιστεύει ο «στρατηγός», στις τελευταίες σελίδες των Νέων. Siemens, Ιντρακόμ, Κόκκαλης, όλα ξεχωριστά κι όλα παραμένουν μπερδεμένα.

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 16

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πώς αυτός, «δεξί χέρι» του Σημίτη, έκανε παρέα με τον άνθρωπο που κατέβαινε σε όλους τους διαγωνισμούς μαζί με τη Siemens; Αν θυμάμαι καλά είχε βγει τότε και ο συγχωρεμένος ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος (συγγενής του Τεγόπουλου, επικριτή των δραστηριοτήτων Κόκκαλη) και είχε στηλιτεύσει τον Θόδωρο Τσουκάτο. Ο «στρατηγός» απαντάει άμεσα και ελαφρώς θυμωμένα! Είναι πειστικός και κατηγορηματικός, γιατί μου «ξύνει» τη μνήμη με κάποια πράγματα εκείνης της περιόδου που ξέρω πολύ καλά. «Σου ορκίζομαι στο παιδί μου. Δεν έχω τίποτα πιο ιερό. Εγώ με τον Κόκκαλη δεν έκανα καμία δουλειά. Ούτε του προσέφερα καμία εξυπηρέτηση. Δεν με είχε καμία ανάγκη ο Κόκκαλης. Ήταν “δικός” του και ο τελευταίος, που λέει ο λόγος, υπάλληλος του ΟΤΕ. Δεν με είχε καμία ανάγκη. Συναντούσε τακτικότατα τον Σημίτη. Είχαν ρίζες πολύχρονης φιλίας». Εκείνη τη στιγμή μου έρχεται φλασιά στο μυαλό, ένα τετ-α-τετ δικό μου με τον Πρόεδρο της Ιντρακόμ στο γραφείο του (Αδριανίου), όπου μου είχε πει εν τη ρήμη του λόγου του ότι «ο Σημίτης είναι ένας άνθρωπος για σοβαρές δουλειές». Αν μετράω καλά, ο Θόδωρος Τσουκάτος και ο Κώστας Σημίτης πέρασαν μαζί από την εποχή που γνωρίστηκαν, μέχρι που τον έδιωξε «κακήν κακώς» από την Εκτελεστική Γραμματεία του κόμματος, περίπου 3.250 μέρες. Γνωρίστηκαν το 1990, όταν ο πρώην πρωθυπουργός διέκρινε ικανότητες στον αεικίνητο γραμματέα της Α’ Αθήνας που είχε αντιηγετικές θέσεις και προτάσεις. Αλλά και ο Τσουκάτος είχε εξομολογηθεί: «Μου πήγαινε ο Σημίτης, γιατί ήταν σοβαρός, ειλικρινής και συνεπής με αυτά που έλεγε». Από τότε άρχισε να επισκέπτεται το γραφείο του Σημίτη, στην οδό Ακαδημίας, όπου ο μοναδικός θαμώνας ήταν ο Νίκος Θέμελης. Έχει γραφτεί μάλιστα, ότι η είσοδός του στον κόσμο του Σημίτη, άνοιξε τα κλειστά παράθυρα του γραφείου του και έφερε ακαταστασία στο πρόγραμμά του. Του έστησε μηχανισμό και κατάφερε να συνεδριάσει για πρώτη φορά η «ομάδα Σημίτη» την 1η Δεκεμβρίου του 1993. «Όσο γνωρίζεις κόσμο, κερδίζεις», επέμενε ο παθιασμένος Θόδωρος Τσουκάτος. Κάποιοι στη Χαριλάου Τρικούπη λοιδορούσαν τον «στρατηγό» και υποστήριζαν ότι δεν πρόκειται

Ο «στρατηγός» στη Βουλή με τον Κώστα Λαλιώτη

ποτέ να του φτιάξει μηχανισμό. Το 1994 ο «στρατηγός» δημιούργησε «ημιπαράνομο» μηχανισμό στελεχών, το περίφημο «δίκτυο επικοινωνίας», στο οποίο στηρίχθηκε η επι-

Ο «στρατηγός» εκτιμά ότι ο Γιώργος Παπανδρέου θα συνεχίσει πάνω στην πολιτική που έχει χαράξει, γιατί «λίγο πολύ, όλοι οι Έλληνες ήθελαν εδώ και χρόνια μια σειρά από αλλαγές, αλλά αντιδρούν τώρα, όταν αυτές αγγίζουν τη δική τους πλευρά» Μάρτιος 2011

κράτηση Σημίτη τόσο έναντι των εσωκομματικών αντιπάλων του όσο και απέναντι στην ομάδα των «τεσσάρων». Ενώ ο Τσουκάτος (συναγωνιστής με τον Πέτρο Τατούλη στο ΕΚΚΕ), έκανε τα πάντα για τον πρώην πρωθυπουργό, εκείνος ήθελε πάντα να δείχνει μια ταξική ανωτερότητα, απέναντι στον γιο του μπακάλη που ξεκίνησε από το Λεωνίδιο Αρκαδίας, μπήκε στη φαρμακευτική σχολή, μετά στη φοιτητική παράταξη του ΕΚΚΕ και στο τέλος στρατολογήθηκε το 1980 από το ΠΑΣΟΚ. Ενδεχομένως, όπως λένε παλιοί συνάδελφοι που κάνουν ρεπορτάζ ΠΑΣΟΚ, μόνο ο Θ. Καπετανά-

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 17

crash

κης που τον στρατολόγησε και ο Πέτρος Λάμπρου μπορούσαν να κατανοήσουν τι τελικά είναι αυτό που συνδέει τον Τσουκάτο με το Σημίτη. Και είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και σήμερα, παρά την εμφανή πικρία του, δεν έχει πει ούτε μια βαριά κουβέντα εναντίον του πρώην πρωθυπουργού. Καλά, τον ρωτάω, εσύ δεν μπλέκεις ουσιαστικά τον Σημίτη στην υπόθεση, τον προσπερνάς. Αυτός σ’ έχει πάρει ένα τηλέφωνο να σ’ ευχαριστήσει ή να κουβεντιάσει μαζί σου το θέμα; Ομολογώ ότι με εκπλήσσει η απάντησή του:

«Στις εκλογές του 2000 ξέραμε ότι είχαμε πιάσει πάτο. Στην περιφέρεια γνωρίζαμε ότι σε ορισμένες περιοχές ήμασταν πίσω ακόμη και 18 μονάδες από τη Ν.Δ.»

«Από την ημέρα που με έδιωξε ο Σημίτης (28 Δεκεμβρίου 2000) ποτέ δεν με πήρε ένα τηλέφωνο! Ούτε για χρόνια πολλά! Μια φορά μόνο, μετά από εκπομπή του Παύλου Τσίμα, στην οποία είχα μιλήσει με καλά λόγια, με πήρε για δευτερόλεπτα και μου είπε «ευχαριστώ για όσα είπες». Δυό φορές εντελώς τυχαία – συνεχίζει– συναντηθήκαμε στο πάρκο Ελευθερίας και με προσπέρασε ψυχρά- τυπικά, λέγοντας «καλημέρα σας!». Ούτε μια κουβέντα παραπάνω! Ξέρεις, ήταν πάντα φοβικός. Στρουθοκάμηλος. Υπολόγιζε μόνο τι γράφει η μία εφημερίδα ή η άλλη και επηρεαζόταν πάρα πολύ από τα τηλεφωνήματα των εκδοτών και γενικά εκείνων που φοβόταν ή τον υποστήριζαν». Θέλω να μάθω περισσότερα για τον Σημίτη. Για το πώς λειτουργούσε. Θέλω να μάθω για την παρέα του, τον Θ. Καρατζά, τον Χρ. Ροζάκη και ορισμένους άλλους, που δεν τους έφερε ποτέ σε επαφή με τον Τσουκάτο. Το ζεύγος Σημίτη ήταν απρόσιτο. Κρατούσε πάντα τους τύπους. Τρεις φορές σε τρία χρόνια επισκέφθηκαν την οικεία Τσουκάτου, στη γιορτή του Θόδωρου. Μια φορά πήραν τηλέφωνο από την Αγγλία για χρόνια πολλά. Ποτέ η Δάφνη Σημίτη δεν κάλεσε την Πόπη Τσουκάτου για καφέ. Το τηλέφωνο χτυπούσε όλο το 24ωρο από το ένα σπίτι στο άλλο, αλλά ποτέ οι «Κολωνακιώτες» δεν «κόλλησαν» με τον «παρακατιανό» από το Λεωνίδιο Αρκαδίας που τους έκανε όλες τις «δουλειές». Για πρώτη φορά έφαγαν μαζί οικογενειακώς έξι χρόνια μετά τη γνωριμία τους. Την επομένη του συνεδρίου του 1996, οι «Κολωνακιώτες» κάλεσαν τους «Τσουκάτους» σε κοσμικό εστιατόριο, με καλό μακαρόνι, κοντά στον Ευαγγελισμό. Η δεύτερη, ήταν μετά το πολιτικό μνημόσυνο του Ανδρέα Παπανδρέου στο Μέγαρο Μουσικής, ένα χρόνο αργότερα. Μια φορά ο Σημίτης, επίσης, πέρασε από το πατρικό του Θόδωρου στο Λεωνίδιο και ένα άλλο βράδυ οι «ταπεινοί επιστάτες από το Λεωνίδιο» επισκέφθηκαν το εξοχικό του πρώην πρωθυπουργού στους Αγίους Θεοδώρους, παρέα με τους Θέμελη, Αγγελίδη, Μπαλτά, Κοτσώνη, Χριστοδουλάκη κ.ά. «Στις εκλογές του 2000», θυμάται ο Τσουκάτος, «ξέραμε ότι είχαμε πιάσει πάτο. Στην περιφέρεια γνωρίζαμε ότι σε ορισμένες περιοχές ήμασταν πίσω ακόμη και 18 μονάδες από τη Ν.Δ.! Το σύστημα Σημίτη είχε φτάσει στα όριά του. Τον ενημέρωσα. Τα έδωσα όλα. Κινητοποίησα όλο τον μηχανισμό για να μην χαθεί ούτε μία ψήφος. Ακόμη και με αερογέφυρες, για να ψηφίσουν όσοι δικαιούνταν. Πολλοί εκείνη την ημέρα έκαναν πλάκα περιμένοντας το χειρότερο. Ο Λαλιώτης σκεφτόταν εάν θα πάει στη Χαριλάου Τρικούπη. Ο Αυγερινός ήταν απαισιόδοξος. Ο Ψυχάρης έπαιρνε τηλέφωνο κι έλεγε αστειευόμενος αν πρέπει την επομένη να φύγουμε στο εξω-

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 18

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

τερικό. Εγώ είχα ένα κρυφό γκάλοπ, που έλεγε ότι κερδίζουμε στον πόντο με 50.000 ψήφους διαφορά, αρκεί να ψηφίσουν όσοι υπολογίζαμε. Το είχε ο Φαναράς στον ΑΝΤ1 και βγήκε στον πόντο, αργά τη νύχτα. Το άλλο πρωί πήγα στον Σημίτη και με ευχαρίστησε τυπικά για όσα είχα κάνει…».

«Τον είχα προειδοποιήσει» Πάω στο θέμα του Χρηματιστηρίου. Εκεί που έχασαν τα λεφτά τους οι περισσότεροι Έλληνες, πριν έρθει τώρα να τους πάρει τα ρέστα το ΔΝΤ και η τρόικα. Θέλω να μάθω την άποψή του για μια περίοδο που υπήρχε «εσωτερική πληροφόρηση» για ορισμένους «εκλεκτούς» της παρέας Σημίτη. Και για ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έγραψαν οι εφημερίδες ότι έπαιζαν (και κέρδιζαν) δισεκατομμύρια στη Σοφοκλέους. Σίγουρα, ο «στρατηγός» ξέρει πολλά, αλλά προσπαθεί πάλι να κρατήσει σε «απόσταση» τον πρώην πρωθυπουργό. «Τον είχα προειδοποιήσει για το χρηματιστήριο. Προσπάθησα να τον διαφυλάξω. Του ανέλυσα σε μια συνομιλία μας ότι όλο το παιχνίδι το έπαιζε ο Καρατζάς και μερικοί άλλοι. Στενός φίλος του (σ.σ. είχαν μαζί δικηγορικό γραφείο). Πήγα, άλλη στιγμή, με περισσότερες λεπτομέρειες και του είπα ότι ο Καραμανλής θα καταθέσει φάκελο στη Βουλή, την επομένη της Καθαράς Δευτέρας. Όμως, εκείνη την ημέρα, την Τρίτη δηλαδή, ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Καρατζά, είπε τα καλύτερα λόγια για την

«Πήρα δάνειο για να πληρώσω την εγγύηση 100.000 ευρώ, για να κυκλοφορώ ελεύθερος, και χρωστάω αυτό το γραφείο που στεγάζεται η εταιρεία μου»

Εθνική, τον Διοικητή και την όλη κατάσταση και ο φάκελος δεν κατατέθηκε από τον Καραμανλή!» (σ.σ. Αν θυμάμαι καλά, εκείνη την περίοδο διορίστηκε για ένα διάστημα σύμβουλος της «Εθνικής» ο Κυριάκος Μητσοτάκης). «Όπως πρέπει να ξέρεις», συνεχίζει ο Τσουκάτος, «ο Σημίτης δεν ήθελε τους Ολυμπιακούς ή για την ακρίβεια δεν περίμενε ότι θα τους πάρουμε. Δηλαδή, ότι όλοι αυτοί, οι περίφημοι «αθάνατοι», που τους υποδέχονταν με λουλούδια και διέμεναν σε πολυτελείς σουίτες, θα έλεγαν τελικά “ναι” στην Αθήνα». Ο «στρατηγός» εκτιμά ότι ο Γιώργος Παπανδρέου θα συνεχίσει πάνω στην πολιτική που έχει χαράξει, γιατί «λίγο πολύ, όλοι οι Έλληνες ήθελαν εδώ και χρόνια μια σειρά από αλλαγές, αλλά αντιδρούν τώρα, όταν αυτές αγγίζουν τη δική τους πλευρά». Ο Σημίτης ποτέ δεν είχε, όπως θυμάται, σε ιδιαίτερη εκτίμηση την παραγωγικότητα και την αποτελεσματικότητα του σημερινού πρωθυπουργού. Άλλωστε, τότε ταξίδευε συνεχώς. Ήταν κάτι σαν ένας πρίγκιπας, που περίμενε την αναπόφευκτη ώρα της διαδοχής. Διορατικός ο Τσουκάτος είχε δει εγκαίρως πού θα πάει η οικονομική κατάσταση, το μέσο εισόδημα του Έλληνα μετά την είσοδο στη ζώνη του ευρώ. Είχε εισηγηθεί στο Σημίτη, ότι πρέπει να ληφθούν μια σειρά από απαραίτητα μέτρα, γιατί η ακρίβεια θα ροκάνιζε το βιοτικό επίπεδο και το ευρώ θα μείωνε την αγοραστική δύναμη εκατομμυρίων

Πάντα ερωτευμένος με τη γυναίκα του Πόπη, που τραβάει, όπως λέει, όλο το ζόρι

06_19_TSOYKATOS 2/17/11 4:44 PM Page 19

Ελλήνων. Έτσι, άρχισε να μιλάει για το περίφημο εκείνη την εποχή «εγγυημένο εισόδημα» των Ελλήνων. Μια πρόταση που έφερε στη Βουλή και την υποστήριζαν 70 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Προφανώς, αυτό αναστάτωσε τον πρώην πρωθυπουργό. Πρέπει να είχαν πέσει κι άλλα τηλέφωνα, από διάφορους καλοθελητές της «ελίτ» των Αθηνών. Υπάρχει πολύ παρασκήνιο.

Η απομάκρυνσή του Τον ρωτάω τόσα χρόνια στην πολιτική, στο ΕΚΚΕ, στο ΠΑΣΟΚ, στο Μαξίμου, τι του έχει μείνει περισσότερο στη μνήμη; «Είναι πολλές οι στιγμές που έζησα μαζί του. Αυτό που θυμάμαι όμως περισσότερο, είναι η έκφρασή του τη στιγμή που μου είπε να φύγω. Με διώχνεις, του είπα; Και τον κοίταξα με νόημα. Οι φωνές μας ακούγονταν σίγουρα έξω από το Μαξίμου. Ειπώθηκαν πολλά. Αυτό μου έμεινε για όλη μου τη ζωή, απ’ όλη την πολιτική καριέρα μου. Το πρόσωπό του. Η έκφρασή του. Ήθελα να μάθω το γιατί. Ποιοι τον πίεσαν για μένα; Γιατί αποφάσισε κάτι τέτοιο; Εγώ τον προειδοποιούσα συνεχώς. Έβλεπα ότι το ευρώ θα φέρει αναστάτωση. Ότι θα πλήξει τα εισοδήματα. Γι’ αυτό μίλησα τότε για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Δεν ξέρω τι φοβήθηκε. Ήταν η σκηνή που μου έμεινε». Καλά, τον ρωτάω, τον Πανταγιά, γιατί τον απομάκρυνε; Τι του έκανε; «Τον Γιώργο τον είχα πάρει μαζί μας από το περιβάλλον του Άκη. Πιστεύεις εσύ ότι ήταν βαρύ αμάρτημα για να απομακρυνθεί, με το επιχείρημα ότι έκανε ένα τηλεφώνημα στην εφορία για τα φορολογικά του ζεύγους Νταλάρα;». Δεν θέλει να πει τίποτα άλλο. Ο Μαντέλης είχε αναφέρει ποτέ τίποτα; «Όχι. Οι υπουργοί ήταν μια άλλη ιστορία στο σύστημα». Γύρω στις 2:00 το μεσημέρι, πριν φύγω από το γραφείο του, τον ρωτάω για την κόρη του, τη μεγάλη αγάπη του, που σπούδασε marketing μόδας και εργάζεται σε διάφορα περιοδικά. Πώς της φέρονται οι συνάδελφοί της; «Πολύ καλά», μου λέει, «οι περισσότεροι δείχνουν να έχουν καταλάβει, γιατί μίλησα και δικαιολογούν, αυτό που έκανα». Εδώ που τα λέμε, μάλλον έχει δίκιο. Δεν είδαμε κανέναν άλλον να σπεύδει να πάρει την ευθύνη συγκεκριμένων πράξεων, που οδήγησαν την πολιτική σκηνή σε αυτήν την απαξίωση, το πολιτικό σύστημα σε διάλυση και τη χώρα σ’ αυτή την κατάντια. Τουλάχιστον, αυτός λέει: «Δεν μπορούσα να αντέξω να την πληρώσουν άλλοι, για κάτι που έκανα εγώ ως καθιερωμένη πρακτική».

ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΕΠΟΧΕΣ

crash

Οι φωτό είναι από τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο κ. Τσουκάτος στο δεύτερο τεύχος του παλαιού craSh τον Δεκέμβριο του 1996, για την οποία τον επέπληξε ο Κώστας Σημίτης.

20_21_GENNHMATAS_R_EURO 2/17/11 4:49 PM Page 20

crash

ΑΡΘΡΟ

Το πολιτικό έλλειμμα εμπόδιο στην ανασύνταξη του Παναγιώτη Γεννηματά, επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Η χώρα, παγιδευμένη στη μονοσήμαντη και δυβαση επαρκούν για να βγάλουν την Ελλάδα από το στυχώς ευρισκόμενη σε μονόδρομο κυβερνητική αδιέξοδο και να την επαναφέρουν στον δύσκολο προσπάθεια να επιτύχει τους ποσοτικούς περιοριδρόμο της ανάπτυξης και της διαχειριστικής αρετής. στικούς στόχους που έχει επιβάλει το Μνημόνιο, Χρειάζεται κάτι περισσότερο. Κάτι που δεν μπορεί να συνεχίζει να γίνεται όλο και φτωχότερη. Το 2011 αναζητηθεί έξω από την Ελλάδα. Και αυτό είναι η ποαναμένεται να κυλήσει με ελαφρά −στην καλύτερη λιτική βούληση, η τόλμη και η δημιουργική φαντασία περίπτωση− μειωμένο ρυθμό ύφεσης σε σχέση με στο εσωτερικό. Χρειάζεται η εντόπια ικανότητα και το 2010, κατά το οποίο η εκπτώχευση του τόπου κιπολιτική αρετή, για να μετατραπεί το Μνημόνιο από νήθηκε με ρυθμούς άνω του 5%. Αν υποθέσουμε, με όργανο ισοπέδωσης της ελληνικής οικονομίας και αισιοδοξία που συνήθως δεν μας χαρακτηρίζει, ότι κοινωνίας στα χέρια των ανίκανων εμπειρικών διαη ύφεση της οικονομίας μέσα στο 2011 θα κινηθεί χειριστών, σε εργαλείο εθνικής ανασύνταξης και πεστο επίπεδο μόνο του 3%, η Ελλάδα θα έχει από το ρισυλλογής. Το πολιτικό αυτό έλλειμμα κανένα Μνη2008 σημειώσει συνολική οικονομική ολίσθηση μόνιο δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει. Γιατί κανένα της τάξης τουλάχιστον του 12%! Και τίποτε μέχρι Μνημόνιο δεν μπορεί να κατασκευάσει τις νέες πολιστιγμής δεν προσφέρεται προς παρηγοριά. τικές δυνάμεις που χρειάζεται ο τόπος και η περίΗ θέση μας ήταν και παραμένει ξεκάθαρη: το λεσταση, ώστε να ακολουθήσει η Ελλάδα μια ριζικά γόμενο Μνημόνιο αποτελεί την αναπόφευκτη ιστοδιαφορετική πορεία. Ο ελληνικός λαός καλείται σήρική συνέπεια πολιτικών παραλείψεων και διαχειριστικής κραιπάλης μιας μερα σε τεράστιες και αιματηρές θυσίες, προκειμένου να επιτευχθούν οι ολόκληρης τριακονταετίας. Η ευθύνη γι’ αυτό βαραίνει συνολικά το πολιτιποσοτικοί στόχοι του Μνημονίου και να ξαναγίνει η κατάσταση διαχειρίσικό σύστημα της Μεταπολίτευσης, το οποίο λειτούργησε με εξαχρειωμένη μη. Ο κύριος στόχος συνίσταται στην εξάλειψη βεβαίως του ελλείμματος, προσήλωση στην πελατειακή παράδοση ενάμιση αιώνα άσωτου πρότερου ώστε να μηδενιστούν οι νέες καθαρές δανειακές ανάγκες και να ανακοπεί εθνικού βίου. Η μεταπολίτευση του ’74 έφερε στην Ελλάδα απλόχερη ανοη περαιτέρω αύξηση του δανεισμού, καθώς και στην ανάκτηση ενός σημική δημοκρατία και παρασιτική ένταξη στο ευρωπαϊκό οικονομικό και μαντικού ποσοστού χαμένης ανταγωνιστικότητας. πολιτικό γίγνεσθαι. Στάθηκε, όμως, παντελώς ανίκανη να εμφυσήσει στην Αλλά, και αν ακόμη οι φιλόδοξοι αυτοί στόχοι επιτευχθούν, με τεράστιο ελληνική κοινωνία κουλτούρα εθνικής αξιοπρέπειας και περισυλλογής. κόστος και θυσίες, μέσα στις τεταγμένες προθεσμίες, ποιες εσωτερικές Δεν πρέπει επομένως να διαμαρτυρόμαστε γιατί η φυσιολογική κατάπολιτικές εγγυήσεις παρέχονται στον ελληνικό λαό ότι τα αιματηρά αυτά ληξη ενός δημοσιονομικού κατήφορου μας οδήγησε για μία ακόμη φορά κεκτημένα θα διατηρηθούν και ότι η χώρα δεν θα ξαναγυρίσει σύντομα στην ιστορία μας, την τέταρτη συνολικά ή την πέμπτη, σε καθεστώς Διεστην παραδοσιακή διαχειριστική ασωτία; Έως πότε η Ευρώπη θα αντέχει θνούς Οικονομικού Ελέγχου, που εκφράζεται με τους αυστηρούς όρους να αστυνομεύει την Ελλάδα από τους ίδιους τους εσωτερικούς της εχτου Μνημονίου. Ο ΔΟΕ και το μνημόνιο επιβλήθηκαν από τους δανειστές, θρούς και, σε τελευταία ανάλυση, γιατί θα πρέπει να το κάνει; πρώτον, για να ανακοπεί η διολίσθηση προς το χάος μιας ακυβέρνητης Έχει κατά κόρον ειπωθεί ότι το Μνημόνιο δεν έχει αναπτυξιακή διάσταεδώ και τέσσερα χρόνια οικονομίας, και, δεύτερον, για να καλυφθεί το κυση. Είναι αλήθεια. Εμμέσως στοχεύει την ανάπτυξη, διαμέσου των προτειβερνητικό κενό στο οποίο είχε περιέλθει η χώρα από το 2008 μέχρι τον νομένων διαρθρωτικών μεταβολών στη λειτουργία του κράτους και της Μάιο του 2010. Οι Έλληνες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η χώρα τον οικονομίας. Ποιοι, όμως, μέσα στη χώρα προβληματίζονται για την ανάπερασμένο Μάιο επιβαρύνθηκε με 110 δισ. ευρώ πρόσθετο δανεισμό, για πτυξη, και για ποια άραγε ανάπτυξη; Ο κ. Χρυσοχοΐδης με την αντιτρομονα μισθώσει υποκατάστατο κυβέρνησης εκ του εξωτερικού και κυβερνηκρατική εμπειρία; Ποιο είναι το παραγωγικό μοντέλο στο οποίο προσανατικό σχέδιο εξόδου από μια δεκαετή εγγενή δημοτολίζεται η προσπάθεια; Ποιος το σχεδιάζει και ποισιονομική κρίση. ος θα το υλοποιήσει, όταν και αυτά ακόμη τα επείΧρειάζεται Με το Μνημόνιο ως τυφλοσούρτη, και χωρίς γοντα που επιτάσσει το Μνημόνιο συντελούνται με ικανότητα και πραγματικά υπεύθυνη και στο ύψος των ιστορικών ερασιτεχνισμό και δυσαρέσκεια, υπό την πίεση της πολιτική αρετή, για περιστάσεων κυβέρνηση, η χώρα παραπαίει μεταξύ τρόικας και με τη συντριπτική πλειονότητα των πολιανεξέλεγκτης ύφεσης και παθητικής προσμονής τικών δυνάμεων του φαύλου παρελθόντος ενάντια να μετατραπεί το της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Μιας αλληλεγγύης η στην προσπάθεια για την ευρωπαϊκή εκ νέου καταΜνημόνιο από οποία ασφαλώς είναι δεδομένη και υπαρκτή. Αλλά, ξίωση του τόπου; στην πραγματικότητα, διερευνά επίπονα πριν καταΟι λαοί δεν σώζονται με το ζόρι. Η εθνική αναγένόργανο ισοπέδωσης λήξει σε μορφές αποτελεσματικής οικονομικής πανηση δεν εισάγεται εκ του εξωτερικού σε πείσμα των της ελληνικής ρέμβασης, που όμως δεν θα θέτουν σε κίνδυνο το «αυτοχθόνων». Ο τόπος πρέπει ο ίδιος να γεννήσει σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. την αναγέννησή του. Και κάθε γέννηση είναι σαφώς οικονομίας σε Δυστυχώς, βέβαια, ούτε το λεγόμενο Μνημόνιο οδυνηρή. Οδύνη και πόνος παράγονται καθημερινά. εργαλείο εθνικής καθαυτό, ως οικονομικό πρόγραμμα απελπισίας, Ακόμη, όμως, δεν έχει διαγνωστεί η επιθυμητή εγούτε η εναγωνίως αναμενόμενη ευρωπαϊκή παρέμκυμοσύνη. αναγέννησης Μάρτιος 2011

20_21_GENNHMATAS_R_EURO 2/17/11 4:49 PM Page 21

22_25_PAPAKON_R_MINETTA 2/17/11 4:51 PM Page 22

crash

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ Ο υπουργός Οικονομικών μοιάζει να έχει αναγάγει την απρόσκοπτη συνεργασία με την τρόικα σε πολιτικό δόγμα

Γιώργος Παπακωνσταντίνου

Ο τελευταίος των τροϊκανών της Κατερίνας Παλαιολόγου

Μάρτιος 2011

22_25_PAPAKON_R_MINETTA 2/17/11 4:51 PM Page 23

crash

ο καλοκαίρι του 2010, η τρόικα είχε πολλούς θιασώτες στην Ελλάδα και το Μνημόνιο πλήθος υπερασπιστών στην κυβέρνηση. Χωρίς απαραίτητα να έχουν αλλάξει γνώμη, οι ίδιοι άνθρωποι, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, χαμήλωσαν τους τόνους, ώστε να πάψουν να εκτίθενται, μετά την όλο και μεγαλύτερη δυσφορία που έκφραζαν οι Έλληνες πολίτες. Με μια μόνον εξαίρεση: τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Ο υπουργός Οικονομικών μοιάζει σαν να έχει αναγάγει την απρόσκοπτη συνεργασία με την τρόικα σε πολιτικό δόγμα. Γι’ αυτό και οι άσπονδοι φίλοι του στην κυβέρνηση τον αποκαλούν «ο τελευταίος των τροϊκανών». Η διαχείριση της θύελλας που ξέσπασε πριν από μερικές ημέρες, με αφορμή τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι εκπρόσωποι της τρόικας στην Ελλάδα, ήταν άλλη μια απόδειξη για το πώς αντιλαμβάνεται τη σχέση του μαζί τους ο υπουργός Οικονομικών. Τους άκουσε απαθής, να νουθετούν πολιτικά κόμματα και συνδικάτα και επέλεξε να αγνοήσει την αναταραχή που προκάλεσαν οι ανακοινώσεις τους στην κυβέρνηση. Το αντιμετώπισε περίπου σαν ρουτίνα… Το Μέγαρο Μαξίμου και συγκεκριμένα το πρωθυπουργικό alter ego, η Ρεγγίνα Βάρτζελη, που έγινε πολύ γρήγορα αποδέκτης του αναβρασμού, ενημέρωσε τον Γιώργο Παπανδρέου στις οχτώ το βράδυ. Είκοσι λεπτά αργότερα, εκείνος έστειλε ένα σχέδιο απάντησης που ξεχείλιζε από οργή! Το ότι, εν τέλει, η περίφημη ανακοίνωση εξεδόθη στις 2 τα ξημερώματα, οφείλεται στο γεγονός πως ο υπουργός Οικονομικών προέβαλλε ενστάσεις και αντιρρήσεις. Τον κ. Παπακωνσταντίνου τον ανησυχούσε περισσότερο η όποια αντίδραση της τρόικας και των αγορών, από το να κολλήσει στην κυβέρνηση το στίγμα του εντολοδόχου των εκπροσώπων της. Μετά από μια μάχη που διήρκησε αρκετές ώρες, με τον Γιάννη Ραγκούση να πρωτοστατεί στην αναγκαιότητα του κυβερνητικού «αντάρτικου» και τον Παπακωνσταντίνου να αντιπροβάλλει την αναγκαιότητα του απρόσκοπτου δανεισμού, τελικά εξεδόθη η ανακοίνωση. Ο «τσάρος» έχασε αυτή τη μάχη…

Πώς εξηγούν τη στάση του Πολλοί στο ΠΑΣΟΚ αποδίδουν τη στάση του κ. Παπακωνσταντίνου σε δύο παράγοντες: δεν έχει, λένε, πολιτικό κριτήριο, δεν καταλαβαίνει τις επιπτώσεις αυτών που αποφασίζονται στο κόμμα και την Κοινοβουλευτική Ομάδα. Όπως επισημαίνουν, στη θύελλα με τη συνέντευξη Τύπου της τρόικας, ο υπουργός Οικονομικών δεν έδειξε να αντιλαμβάνεται το μέγεθος της αναταραχής, ούτε την κατάπληξη που προκάλεσε η ανακοίνωση από τους δανειστές αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ. Δεν έκρινε σκόπιμο να ενημερώσει εκ των προτέρων τους άλλους υπουργούς, οι οποίοι έμαθαν

Δεν έχει αναζητήσει ποτέ την εσωκομματική συναίνεση, όπως δεν έχει καλέσει ούτε μία φορά στο γραφείο του την πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων Βάσω Παπανδρέου, με αποτέλεσμα, κάθε νομοθετική πρωτοβουλία του να καταγράφεται ως… κυβερνητική κρίση τι είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στην τρόικα και την κυβέρνηση από δημοσιογράφους του πολιτικού ρεπορτάζ ή –ακόμα χειρότερα– από τα δελτία των οκτώ. Και δεν σκέφτηκε να περιορίσει τη ζημιά, είτε ανακοινώνοντας τις αποκρατικοποιήσεις ο ίδιος, είτε παραχωρώντας συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά, ώστε να εξηγήσει στην κοινή γνώμη τι σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση –και όχι η τρόικα– για τις αποκρατικοποιήσεις. Το δεύτερο που του καταλογίζουν είναι η απροθυμία του να ακούσει άλλες απόψεις. Ο κ. Παπακωνσταντίνου, λένε, δεν συμβουλεύτηκε κανέναν ούτε για τις αποκρατικοποιήσεις ούτε για τον χειρισμό του θέματος. Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που ο υπουργός Οικονομικών επέμενε να φέρνει την κυβέρνηση, και κυρίως την Κοινοβουλευτική Ομάδα, προ τετελεΜάρτιος 2011

Tο «alter ego» του πρωθυπουργού Ρεγγίνα Βάρτζελη

22_25_PAPAKON_R_MINETTA 2/17/11 4:51 PM Page 24

crash

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

σμένων γεγονότων. Οι επικριτές του αντιδιαστέλλουν τους χειρισμούς του στα ζητήματα που προκαλούν αναταραχή, με εκείνους του έτερου υπουργού που έχει τραβήξει το «ζόρι» της εφαρμογής του Μνημονίου, του Ανδρέα Λοβέρδου. Στο ασφαλιστικό, ο τότε υπουργός Εργασίας είχε φροντίσει να συναντήσει και να ενημερώσει εκ των προτέρων όλους τους βουλευτές της αρμόδιας επιτροπής.

Προκαλεί κυβερνητικές κρίσεις Ο κ. Παπακωνσταντίνου δεν έχει αναζητήσει ποτέ την εσωκομματική συναίνεση, όπως δεν έχει καλέσει ούτε μια φορά στο γραφείο του την πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων κ. Βάσω Παπανδρέου, με αποτέλεσμα, κάθε νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου του να καταγράφεται στα χρονικά ως μια μικρότερη ή μεγαλύτερη κυβερνητική κρίση. Η πραγματικότητα είναι πάντως πως στην υπόθεση των αποκρατικοποιήσεων τα βρήκε σκούρα. Κι έτσι, μετά την οργισμένη αντίδραση του κ. Παπανδρέου και τους μύδρους που εξαπέλυσαν οι κ. Γ. Ραγκούσης, Ευ. Βενιζέλος και Κ. Σκανδαλίδης κατά της τρόικας, μπήκε κι εκείνος απρόθυμα στον χορό, επικρίνοντας με ανακοίνωσή του συνέντευξη του κ. Ντερούζ, στην οποία και πρότεινε να ξεπουλήσουμε τα πάντα! Δεν είχε άλλη επιλογή: στελέχη που γνωρίζουν λεπτομέρειες και παρασκήνιο, λένε πως το κλίμα στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν ιδιαίτερα βαρύ για τον υπουργό Οικονομικών. Τόσο ώστε είχαν αποφασίσει για ένα διάστημα να τον «αποσύρουν από την κυκλοφορία», επειδή ήθελαν να περάσουν το μήνυμα ότι η κυβέρνηση αντιστάθηκε στην τρόικα και θεωρούσαν ότι ο Γ. Παπακωνσταντίνου δεν ήταν αυτός που θα υπηρετούσε μια τέτοια «ιδέα» πειστικά. Η πραγματικότητα είναι ότι στο περιβάλλον του κ. Παπανδρέου υπήρχαν άνθρωποι που σκέφτηκαν φωναχτά εκείνο το βράδυ, της Παρασκευής 11 Φεβρουαρίου, ότι ο κ. Παπακωνσταντίνου είχε γίνει «βάρος» για την κυβέρνηση. Τον έσωσε, όμως, ότι είναι αναντικατάστατος και με την καλή και με την κακή έννοια: αφ’ ενός πολύ δύσκολα θα βρει ο κ. Παπανδρέου κάποιο άλλο στέλεχος που να θέλει αυτή τη δουλειά, αφ’ ετέρου, ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει οικοδομήσει, όλους αυτούς τους μήνες, μια σχέση εμπιστοσύνης με την τρόικα και τους διεθνείς οικονομικούς παράγοντες, σε βαθμό που η απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση να απειλεί να κλονίσει και την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία. Το να είσαι «τροϊκανός» λοιπόν ενίοτε αποδίδει. Κι αυτός είναι ο λόγος που ορισμένοι κακοπροαίρετοι σύντροφοι του υπουργού Οικονομικών απορρίπτουν τα περί έλλειψης πολιτικού κριτηρίου ως αβάσιμα. Ο κ. Παπακωνσταντίνου, λένε, είναι ένας άνθρωπος του οποίου την εξυπνάδα δύσκολα μπορεί να αμφισβητήσει κάποιος: όχι μόνον ήταν ο καλύτερος εκπρόσωπος

Μετά από μια μάχη που διήρκησε αρκετές ώρες, με τον Ραγκούση να πρωτοστατεί στην αναγκαιότητα του κυβερνητικού «αντάρτικου» και τον Παπακωνσταντίνου να αντιπροβάλλει την αναγκαιότητα του απρόσκοπτου δανεισμού, τελικά εξεδόθη η ανακοίνωση. Ο «τσάρος» έχασε τη μάχη που είχε ποτέ ο κ. Παπανδρέου, μια θέση στην οποία είναι αδύνατον να διαπρέψεις χωρίς πολιτικό κριτήριο, αλλά είχε αποδείξει στον «πρωινό καφέ» και το επικοινωνιακό επιτελείο ότι ήταν σε θέση να λειτουργήσει ομαδικά. Υποστηρίζουν, λοιπόν, ότι ο «τροϊκανισμός» του κ. Παπακωνσταντίνου και η φροντίδα με την οποία καλλιεργεί τις σχέσεις του στα συμβούλια Ecofin και τα διεθνή ΜΜΕ έχει μέθοδο. Η στήριξη του διεθνούς παράγοντα και της τρόικας αποτελούν πολύ… ισχυρές πλάτες, σε μια χώρα που θα εξαρτάται από τους δανειστές της το λιγότερο ως το 2013, δηλαδή μέχρι τις επόμενες εκλογές. Πλάτες που ενδεχομένως να του εξασφαλίζουν ότι δεν θα γίνει σε κάποια ανύποπτη στιγμή το εξιλαστήριο θύμα, ώστε να εκτονωθεί η λαϊκή πίεση στην κυβέρνηση. Αν μάλιστα καταφέρει, μέσα σε αυτό το διάστημα, να βγάλει τη χώρα από την επικίνδυνη ζώνη, τότε θα έχει κερδίσει το προσωπικό πολιτικό του στοίχημα. Αυτή η ανάγνωση έχει μια δόση αληθείας. Ο Μάρτιος 2011

κ. Παπακωνσταντίνου ήταν αρκετά χρόνια στην Ελλάδα, ώστε να δει ότι οι πολιτικές σταδιοδρομίες των προκατόχων του στην οδό Νίκης τελείωσαν άδοξα, μόλις σηκώθηκαν από την καρέκλα του υπουργείου, και μάλιστα σε απείρως πιο ευνοϊκές συνθήκες. Αισθάνεται νέος, είναι εγωιστής και φιλόδοξος. Η υπογραφή του στο Μνημόνιο δεν σήμανε, όπως ενδεχομένως φοβόταν, το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας, αλλά μια πιο ισχυρή θέση στην ελληνική κυβέρνηση. Το εφαρμόζει απαρέγκλιτα και δέχεται αδιαμαρτύρητα όλες τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και των Βρυξελλών, ακόμα και την εγγραφή του χρέους των ΔΕΚΟ στους δημόσιους λογαριασμούς, κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά σε χώρα της Ένωσης (και κάτι που παρεπιπτόντως ήξερε πολύ καιρό πριν γίνει, χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν). Ίσως να είναι αλήθεια αυτό που υποπτεύονται οι κακοπροαίρετοι φίλοι του. Ότι ο κ. Παπακωνσταντίνου αντιλαμβάνεται την εύνοια της τρόικας ως την προσωπική πολιτική του ασφάλεια.

22_25_PAPAKON_R_MINETTA 2/17/11 4:51 PM Page 25

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 26

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Ο οικονομικός

κολοσσός… βρυχάται

Κill or Die

«Εκείνος, ηγέτης μιας χώρας πνιγμένης στη διαφθορά, τη διαπλοκή, τα χρέη και την απύθμενη ακαταστασία των δημοσιονομικών της. Εκείνη, που παρουσιάστηκε ξαφνικά στη ζωή του, του έδωσε το εισιτήριο να περάσει τη χώρα του στη ζώνη του ευρώ. Κάπως έτσι, ο Κώστας Σημίτης και η Goldman Sachs γνωρίστηκαν για πρώτη τους φορά»

Όλες οι μυστικές επαφές με Σημίτη - Παπανδρέου της Στέλλας Νοβάκη

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 27

crash

σχέση του Κώστα Σημίτη με τη Goldman Sachs θα μπορούσε να είναι μια πραγματική ερωτική ιστορία που θα έμοιαζε κάπως στο Σαιξπηρικό «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Ρωμαίος ο Σημίτης, Ιουλιέτα η Goldman Sachs, ξαφνικός και σφοδρός ο έρωτας ανάμεσα σε δυο ήρωες που προέρχονταν από δύο διαφορετικούς κόσμους, που αλληλομισούνταν, όπως οι Καπουλέτοι και οι Μοντέγοι. Εκείνος, ηγέτης μιας χώρας πνιγμένης στη διαφθορά, τη διαπλοκή, τα χρέη και την απύθμενη ακαταστασία των δημοσιονομικών της, στον οποίο η Ευρώπη είχε δείξει κόκκινη κάρτα και αναζητούσε απεγνωσμένα μια ευκαιρία να «ξαναμπεί στο παιχνίδι». Εκείνη, που παρουσιάστηκε ξαφνικά στη ζωή του, θα του έδινε το εισιτήριο να ξαναπεράσει στο γήπεδο, αγνοώντας το πατροπαράδοτο μίσος των οικογενειών τους –του αμερικάνικου κεφαλαίου από τη μία πλευρά και του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου από την άλλη– και εκμεταλλευόμενη τον κεραυνοβόλο έρωτά τους, θα βάδιζε προς την ανεξαρτησία. Το πώς γνωρίστηκαν ο Κώστας Σημίτης και η Goldman Sachs δεν είναι απολύτως γνωστό, πάντως το «πρώτο ραντεβού» σίγουρα το «έκλεισαν» ο Γερμανικο- ιταλικός «άξονας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι Αμερικανοί με τη… συμβολή της Τουρκίας. Ο γερμανοτραφής Σημίτης ζήτησε την «πράσινη κάρτα» για να μεταναστεύσει μονίμως και νομίμως στην Ευρώπη. Η Goldman Sachs τον «έχωσε» βαθιά μέσα, πείθοντας την Ευρωπαική Ένωση ότι μόνο εκείνη μπορεί να κάνει πραγματικά θαύματα στο «μακιγιάρισμα» των… προβλημάτων ακμής του ελληνικού προσώπου. Οι Αμερικανοί τού εγγυήθηκαν την

ασφάλεια των συνόρων του ακόμα κι αν χρειαζόταν να λέει ότι θα μείωνε τις στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας και οι Τούρκοι παρακολουθούσαν ικανοποιημένοι την πολυμέτωπη προσέγγιση, προσφέροντας συναίνεση στη θυμωμένη γείτονα και προσδοκώντας παράπλευρα οφέλη. Το όραμα της Ευρωπαικής της «καριέρας» εμφανιζόταν ενισχυμένο.

To «easy money system» Για την Goldman Sachs η Ελλάδα εντασσόταν τότε στο λεγόμενο easy money system. ΄Εμαθε στον Σημίτη μεθόδους ώστε να αλλοιώνει τα στοιχεία που έπρεπε να επιδείξει στη «μιλημένη» από τον άξονα Eurostat. Έπρεπε, άλλωστε, να αποδείξει στους ανταγωνιστές της ότι ήταν τόσο ισχυρή, που μπορούσε να εξυπηρετήσει και τον πιο δύσκολο πελάτη. Οι «συνεργάτες» ήξεραν ότι η Goldman Sachs θα πετύχαινε την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Έτσι, την Πρωτοχρονιά του 2002, με τα χιλιάδες φλας των φωτογράφων να αστράφτουν μπροστά από τα μικρά σχιστά μάτια του, ο Κώστας Σημίτης, χαμογελαστός, έβγαζε από το ΑΤΜ της Εθνικής Τράπεζας το πρώτο ευρώ! Για τον Σημίτη, την ελληνική κυβέρνηση, για τους Ευρωπαίους ηγέτες μια μόνο σκέψη περνούσε τότε από το μυαλό τους: «Αν η Goldman Sachs δεν υπήρχε, θα έπρεπε να την επινοήσουμε». Λίγους μήνες πριν, είχε εκτυλιχθεί ένα απίστευτο οικονομικό θρίλερ, με παρασκήνιο που σήμερα βγαίνει κομμάτι- κομμάτι στη δημοσιότητα. Θα το ζήλευε κάθε σεναριογράφος του Χόλυγουντ και θα το λάτρευαν οι σινεφίλ των σεναρίων συνωμοσίας. Το γεγονός που τότε οδήγησε την Ελλάδα στην αγκαλιά της Goldman Sachs, έμελλε να την οδηγήσει σήμερα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Την ίδια ώρα και το ευρώ βρίσκεται ένα

βήμα πριν από την κατάρρευση και οι ελληνικοί αμυντικοί εξοπλισμοί έχουν «κλειδώσει» στον ευρωπαϊκό άξονα και η Τουρκία δείχνει αρκετά απομακρυσμένη από το ευρωπαϊκό όνειρο. Πώς τα έφερε η μοίρα!

Oικονομικός δολοφόνος Η τράπεζα, ο Νο1 παγκοσμίως οικονομικός κολοσσός, το «θηρίο» όπως την αποκαλούν στη Γουόλ Στριτ, ήταν ο κύριος πρωταγωνιστής που οργάνωσε την επιχείρηση «ελληνική χρεοκοπία», συνεργαζόμενη με την τότε ελληνική κυβέρνηση. Η τελευταία προτίμησε να κλείσει τα μάτια και να παραδοθεί άνευ όρων, ώστε με αλλοιωμένα στοιχεία να περάσει στη ζώνη του ευρώ. Στην ελληνική περίπτωση, η Goldman Sachs παίζει τον ρόλο του σύγχρονου οικονομικού δολοφόνου. Από την πρώτη «συνεργασία» μέχρι σήμερα, εμπλέκεται σε διπλό παιχνίδι. Από τη μία υποτίθεται ότι συμβουλεύει την ελληνική κυβέρνηση και, από την άλλη, από το καλοκαίρι του 2009, συμβουλεύει τους πελάτες της να στοιχηματίσουν στη χρεοκοπία της Ελλάδας. Ο αντιπρόεδρός της ήρθε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2009, συναντήθηκε δύο φορές με τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου και του πρότεινε ένα σχήμα α π ό κρυψης

Είτε χρεοκοπήσει η Ελλάδα είτε όχι, η Goldman θα βγει κερδισμένη!

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 28

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Η παράδοση επιρροής της Goldman Sachs στις ελληνικές κυβερνήσεις έχει μια προϊστορία σχεδόν 15 χρόνων. Kαι ο Κώστας Σημίτης την τίμησε

του χρέους. Ο Παπανδρέου δεν το δέχτηκε. Μάλλον δεν κατάλαβε… Η Goldman Sachs αφήνει να διαρρεύσει μια «είδηση», τον Ιανουάριο του 2010, που παίζει καταλυτικό ρόλο στην κρίση: ότι η Ελλάδα πήγε να δανειστεί 20 δισ. ευρώ από την Κίνα, η οποία δεν της τα έδωσε. Κάτι τέτοιο είναι ψευδές. Όσοι ξέρουν από οικονομικά, λένε ότι τα πράγματα δεν γίνονται έτσι. Η είδηση όμως δημοσιεύεται στους «Financial Times», τη «Βίβλο των αγορών», αναπαράγεται από τα διεθνή Μέσα και για την Ελλάδα ξεκινά η κατρακύλα… Οι εμπλεκόμενοι και οι υπεύθυνοι της πρόσφατης οικονομικής κρίσης είναι όλοι συνδεδεμένοι άμεσα ή έμμεσα με την Goldman Sachs. Όσο… αθώα, όμως, είναι η Goldman Sachs τόσο «αθώα» είναι και η Ελλάδα. Ένα μόνο μέρος του ανατριχιαστικού παρασκηνίου για το πώς στήθηκε η «μεγάλη απάτη» παρουσιάζεται στις σελίδες του νέου βιβλίου του Marc Roche, με τίτλο «Η Τράπεζα: Πώς η Goldman Sachs κυβερνά τον κόσμο». Ο συγγραφέας του, έμπειρος δημοσιογράφος με εξειδίκευ-

Το 2002, με τα χιλιάδες φλας των φωτογράφων να αστράφτουν στα σχιστά μάτια του, ο Σημίτης έβγαζε από το ΑΤΜ της Εθνικής Τράπεζας το πρώτο χαρτονόμισμα του ευρώ! Από το μυαλό όλων μια μόνο σκέψη περνούσε: «Αν η Goldman Sachs δεν υπήρχε, θα έπρεπε να την επινοήσουμε»

ση σε χρηματοοικονομικά θέματα, εργάζεται εδώ και είκοσι χρόνια ως ανταποκριτής της εφημερίδας «Le Μοnde» στο Σίτι του Λονδίνου. Ο Marc Roche μάς εισάγει στα παρασκήνια αυτού του ναού του χρήματος. Επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πορτρέτο του γνωστού τραπεζικού κολοσσού, αποκαλύπτοντας τις κρυφές σχέσεις του με πολυεθνικές εταιρείες και κράτη. Έχοντας ξεπεράσει το κραχ του 2008, η τράπεζα βγαίνει δυναμωμένη στη σκηνή της παγκόσμιας οικονομίας και, σύμφωνα με τον συγγραφέα, χαρακτηρίζεται πλέον από έπαρση. Η στρατηγική της είναι επιθετική και οι κινήσεις της νόμιμες αλλά αμφιβόλου ηθικής. Αυτό, όμως, που θα ανακαλύψει κανείς ξεφυλλίζοντας το βιβλίο, είναι η επιχείρηση «χρεοκοπίας της χώρας μας» και πώς στήθηκε το μεγάλο κόλπο. Πρωταγωνιστές και παρασκήνιο. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει με ποιες μεθόδους η τράπεζα συνδυάζει τα κερδοσκοπικά παιχνίδια με την προσφορά βοήθειας σε κράτη όπως η Ελλάδα, για να καλύψουν τα χρέη τους. Ξεκινώντας από την Ελλάδα, η τεκμηριωμέ-

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 29

crash νη αυτή έρευνα στρέφει τα φώτα σε έναν από τους στυλοβάτες του καπιταλισμού, μια τράπεζα που αποτελεί τον φόβο και τρόμο των περισσότερων κυβερνήσεων.

Επιχείρηση «ελληνική χρεοκοπία» «Η ελληνική κυβέρνηση ήταν αυτή που απαιτούσε οικονομικά τεχνάσματα, ώστε να εξασφαλίσει την είσοδό της στη ζώνη του ευρώ. Η Goldman Sachs ήταν η τράπεζα- εκτελεστής των εντολών της. Και τελικά, όπως γνωρίζουμε τώρα, εκτέλεσε, όντως την ελληνική οικονομία…»: ο Marc Roche είναι απόλυτα κατηγορηματικός σε αυτό. Η Goldman Sachs πήρε την αμοιβή της ως τραπεζίτης-σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης και από την άλλη κερδοσκόπησε με το χρέος της χώρας. «… Η ελληνική κρίση αποδείχθηκε θείο δώρο για τα “δαιμόνια” της Νέας Υόρκης. Η τράπεζα εισέπραξε προμήθειες για τη βοήθεια που προσέφερε στην ελληνική κυβέρνηση. Κερδοσκόπησε αναίσχυντα με τις δυσχέρειες της Ελλάδας και σε βάρος του ευρώ. Κέρδισε σε όλα τα μέτωπα». Ο μεγαλύτερος κερδισμένος της οικονομικής κρίσης, η Goldman Sachs, έπλεξε ένα μοναδικό δίκτυο εξουσίας στους κύκλους εκείνων που κυβερνούν τον κόσμο. Έναν ιστό αράχνης για όσους λαμβάνουν τις αποφάσεις στην Ουάσιγκτον, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες ή το Πεκίνο. Όταν ανακάλυψε την αδυναμία της Ελλάδας… όρμησε! Ο Marc Roche αναφέρει: «…Το 1999, όταν αποφασίζεται η δημιουργία του ευρώ, η Ελλάδα δεν μπορεί να προσχωρήσει στο κοινό νόμισμα. Στα χαρτιά, οι όροι συμμετοχής στον μηχανισμό είναι τα πολύ αυστηρά κριτήρια που διατυπώθηκαν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ: χρέος κάτω από το 60% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος και έλλειμμα προ-

Για την Goldman Sachs η Ελλάδα έγινε ξαφνικά μάννα εξ ουρανού. Πώς να μην δουν ότι μια μικρή χώρα, με αδύναμη τραπεζική υποδομή, στοιχειώδεις στατιστικές των δημοσιοοικονομικών και με ανθούσα παραοικονομία, αποτελεί κελεπούρι;

ϋπολογισμού κάτω από το 3%. Η Ελλάδα απέχει πολύ. Την εποχή εκείνη, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί ιθύνοντες καθώς ήταν αποφασισμένοι να εδραιώσουν την καλή φήμη του κοινού νομίσματος με την εισαγωγή όσο το δυνατόν περισσότερων χωρών στον μηχανισμό, προκειμένου να αποτρέψουν τους κερδοσκόπους να επιτεθούν, πιέζουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει δεκτή την Ελλάδα. Το Σίτι και η Γουόλ Στριτ πρέπει να πειστούν. Οι δύο χρηματαγορές βλέπουν πράγματι με “κακό μάτι” την έλευση ενός εν δυνάμει ανταγωνιστή, της Φρανκφούρτης. Γοητευμένος, όπως όλοι οι Ιταλοί, από τους αγγλοσάξονες τραπεζίτες, ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, αντιστέκεται στη διεύρυνση της ζώνης του ευρώ. Δεν έχει όμως σημασία. Ο Επίτροπος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις, ο Γάλλος Ιβ Τιμπό ντε Σιγλί, ένας από τους αρχιτέκτονες της μετάβασης στο ευρώ, ανάγει το όραμα της διεύρυνσης σε

Όσο… αθώα όμως είναι η Goldman Sachs, τόσο «αθώα» είναι και η Ελλάδα. Ένα μόνο μέρος του ανατριχιαστικού παρασκηνίου για το πώς στήθηκε η «μεγάλη απάτη» παρουσιάζεται στις σελίδες του νέου βιβλίου του Marc Roche, με τίτλο «Η Τράπεζα: Πώς η Goldman Sachs κυβερνά τον κόσμο».

Μάρτιος 2011

προσωπική υπόθεση. Άλλωστε, όλες οι χώρες του νέου κλαμπ δεν τακτοποίησαν κάπως τα λογιστικά τους, ώστε να πληρούν τα κριτήρια του Μάαστριχτ, ελαττώνοντας τα χρέη τους; Μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνεια. Η ελληνική κυβέρνηση ζητά από την Goldman να τη βοηθήσει να βρει τεχνάσματα, για να μπει στη ζώνη του ευρώ λίγο μετά τη δημιουργία του νέου νομίσματος. Η Αθήνα θέλει κυρίως να κρύψει την έκταση των ελλειμμάτων της. Για να γίνει αυτό, οι Σοσιαλιστές, με ηγέτη τον Κώστα Σημίτη, έχουν την πρόθεση να απαλλαγούν από το βάρος των στρατιωτικών δαπανών –σημαντικών λόγω της υποβόσκουσας διαμάχης με την Τουρκία– ώστε αυτές να μην συμπεριλαμβάνονται στις δημόσιες δαπάνες. Γιατί η Goldman Sachs να αρνηθεί μια τέτοια εντολή, με υψηλή αμοιβή και να μην κάνει ένα νομότυπο φτιασίδωμα»; Άλλωστε, ήταν γνωστή τακτική. Κι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσέφυγαν στην τεχνογνωσία των μεγάλων χρηματοοικονομικών οργανισμών για να «βελτιστοποιήσουν» την εικόνα των εθνικών τους λογαριασμών. Η Ιταλία έκανε ακριβώς το ίδιο, όπως αναφέρει ο Roche, με την αμερικανική τράπεζα JP Morgan. Και ο συγγραφέας συνεχίζει τις αποκαλύψεις του: «Για την Goldman Sachs, η Ελλάδα γίνεται ξαφνικά μάννα εξ ουρανού. Γι’ αυτούς μια μικρή χώρα, με αδύναμη τραπεζική υποδομή, στοιχειώδεις στατιστικές των δημοσιοοικονομικών και με ανθούσα παραοικονομία, που καθιστά προβληματική την είσπραξη φόρων και δασμών, αποτελεί κελεπούρι». Η Ελλάδα άλλωστε έχει ένα ακόμη… πλεονέκτημα που ανοίγει την όρεξη της Goldman Sachs. Το Χρηματιστήριο στην Ελλάδα δεν διαθέτει αποτρεπτικούς κανόνες, το κράτος θολώ-

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 30

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

νει το οικονομικό παιχνίδι και οι δαιδαλώδεις συμφωνίες μετόχων είναι ο κανόνας. «Η αυτοκρατορία Goldman ενδιαφέρεται ειδικότερα για την Ελλάδα για έναν επιπλέον λόγο: τη φύση του χρέους της. Πρόκειται για σύνθετα ομόλογα, αποτιμημένα με ασαφή κριτήρια και απροσδιόριστη δυνατότητα προεξόφλησης, τα οποία προδιαθέτουν για κερδοσκοπία». Ο Roche υπογραμμίζει κι ένα κομμάτι του παζλ που συνέβαλλε στην τότε συμφωνία. Την αποδιοργάνωση της Eurostat, η οποία είχε αναλάβει να εναρμονίσει τις στατιστικές των χωρώνμελών, ώστε να συλλάβει τα μεγέθη σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Εκείνη την περίοδο, το τμήμα της Eurostat που παρακολουθούσε την ελληνική υπόθεση είχε κυριολεκτικά παραλύσει, γι’ αυτό οι ιθύνοντες, χωρίς να πουν τίποτα, δέχονται τους λογαριασμούς που τους παρουσιάζει η τότε ελληνική κυβέρνηση. «Στην περίπτωση των ελληνικών ομολόγων, η συναλλαγματική ισοτιμία που επιλέχθηκε ήταν πολύ ευνοϊκή… για την Goldmans Sachs. Εξάλλου, το ποσό που καλύφθηκε από τα CDS ξεπερνά εκείνο του ελληνικού δημόσιου χρέους! Αλλάζοντας την προθεσμία εξόφλησης της απαίτησης, η Ελλάδα δεσμεύεται να πληρώσει στην τράπεζα μεγάλα ποσά έως το 2010 και με επαχθείς όρους, γεγονός που οξύνει ακόμη περισσότερο τις οικονομικές δυσκολίες». Η τράπεζα εκτιμά ότι οι σχεδόν τοκογλυφι-

Ο αντιπρόεδρός της ήρθε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2009, συναντήθηκε δύο φορές με τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου και του πρότεινε ένα σχήμα απόκρυψης του χρέους. Ο Παπανδρέου δεν το δέχτηκε. Μάλλον δεν κατάλαβε… κού χαρακτήρα όροι δεν έχουν τίποτα το σοκαριστικό. «H Goldman Sachs δεν είναι η Μητέρα Τερέζα και ο πελάτης που πήγε “παρακαλετά” δεν είναι σε θέση ισχύος». Οι αποκαλύψεις για τις μηχανορραφίες της Goldman Sachs στην Ελλάδα ξεσηκώνουν διαμαρτυρίες. Η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ βρίσκει «σκανδαλώδες» ότι ορισμένες τράπεζες μπόρεσαν να προκαλέσουν την κρίση του ευρώ, βοηθώντας την Ελλάδα να νοθεύσει τους λογαριασμούς της. Ο Γιώργος Παπανδρέου επιρρίπτει το σφάλμα στην «απροσεξία» της προηγούμενης συντηρητικής κυβέρνησης Καραμανλή και στην Goldman Sachs.

Εντιμότατοι φίλοι Σήμα κατατεθέν της Goldman Sachs είναι η απόλυτη μυστικότητα που καλύπτει τις σημαντικότερες δραστηριότητές της. Επί σειρά ετών είναι ο κύριος σύμβουλος των ελληνικών κυβερνήσεων σε θέματα χρέους και ιδιωτικοποιήσεων, προνομιακός συνομιλητής των πρωθυ-

Ο Γ. Παπανδρέου, που κέρδισε θριαμβευτικά τις εκλογές του 2009, συμμετείχε σύμφωνα με δημοσιεύματα σε δείπνο με τον τότε πρόεδρο της Goldman Sachs Γκάρι Κον

Μάρτιος 2011

πουργών και από τους κύριους διαχειριστές του δημόσιου χρέους μας. Είναι ταυτόχρονα εκείνη που είτε χρεοκοπήσει η Ελλάδα είτε όχι, θα βγει κερδισμένη. Στην πρώτη περίπτωση, από τα αυξημένα επιτόκια και στη δεύτερη, από τη χρεοκοπία. Η Goldman γιγαντώνεται απομυζώντας τους πελάτες- θύματα, γι’ αυτό η Λιμπερασιόν την ονόμασε «βαμπίρ». Η παράδοση επιρροής της Goldman Sachs στις ελληνικές κυβερνήσεις έχει μια προϊστορία σχεδόν 15 χρόνων. Η ειδική της σχέση με το ΠΑΣΟΚ ανάγεται στο 1998, όταν η αμερικανική επενδυτική τράπεζα άρχισε να «προπονεί» την Ελλάδα για ένταξη στην ΟΝΕ με το ανάλογο «μασάζ» στη διαχείριση του χρέους. Το 2009, κι ενώ η δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα είναι πρωταγωνίστρια σε όλη την Ευρώπη, ο Γ. Παπανδρέου, που κέρδισε θριαμβευτικά τις εκλογές, συμμετείχε σε δείπνο με τον πρόεδρο της Goldman Sachs Γκάρι Κον, τον επικεφαλής οικονομικών ερευνών της επενδυτικής

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 31

crash τράπεζας Τζιμ Ο’ Νιλ, τον αντιπρόσωπό της στην Ελλάδα Χάρη Ηλιάδη, και τους υπουργούς Παπακωνσταντίνου, Κατσέλη και Δρούτσα. Η συνάντηση αυτή δεν ανακοινώθηκε, βεβαίως, αλλά διέρρευσε περίπου ως επιτυχία της νέας κυβέρνησης στον πόλεμο κατά των ελλειμμάτων και του χρέους. Και δεν ήταν η μόνη. Ο Γ. Παπανδρέου είχε μια ακόμη συνάντηση (στο υπουργείο Οικονομικών) με το «αφεντικό» της διαβόητης πλέον τράπεζας, τον ταλαντούχο κ. Κον, που το 2007 απέσπασε για τις υπηρεσίες του σε εταιρείες, επενδυτές και χώρες, τη σεμνή αμοιβή των 72.511.400 δολαρίων! Οι συναντήσεις αυτές, πραγματοποιήθηκαν δύο μήνες πριν κορυφωθεί ο παγκόσμιος σάλος για τον διαχρονικό ρόλο της Goldman Sachs στη διαχείριση του ελληνικού χρέους, αποκαλύπτοντας ότι το «βαμπίρ των αγορών» είχε ήδη διαμορφώσει εκλεκτικές συγγένειες με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου, ο Κον αλλά και ο Πόλσον προτείνουν στη νέα κυβέρνηση να κάνει κάτι ανάλογο για τις δαπάνες της Υγείας στον πρϋπολογισμό με αυτό που έκανε ο Κώστας Σημίτης στις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο οι τραπεζίτες φεύγουν με άδεια χέρια. Η παγίδα τους αυτή τη φορά δεν έπιασε. «Η ήρεμη και γαλήνια φυσιογνωμία του Γιώργου Παπανδρέου τους έδειχνε έναν άνθρωπο σοφό. Εντύπωση, όμως, την οποία αναιρούσαν τα πονηρά σπινθηροβόλα γαλάζια μάτια του, που φώτιζαν το ατάραχο πρόσωπό του. Ήταν προσεκτικός, έως δύσπιστος, στην πρότασή του κι αυτό δεν άρεσε στους τραπεζίτες».

Goldman… sharks Αν ήταν αυτοκρατορία, ο Χίτλερ θα τη ζήλευε! Αν ήταν στρατός, η Αμερική θα προσκυνούσε. Αν ήταν αίρεση, θα είχε νικήσει κάθε Θεό. Η Goldman Sachs είναι όλα αυτά μαζί. Αν η θεωρία του Μαρξ απέτυχε λοιπόν, γιατί δεν κατάφερε να προβλέψει τον ανθρώπινο παράγοντα, τότε ο δημοκρατικός καπιταλισμός απέτυχε γιατί δεν μπόρεσε να προβλέψει ότι η οργανωμένη πλεονεξία πάντα θα υπερτερεί απέναντι στην ανοργάνωτη δημοκρατία. Κι αυτό το αποδεικνύει περίτρανα η περίπτωση της Goldman Sachs. Κάποιοι δικαίως την αποκαλούν «Goldman Sharks». Η «Βίβλος» της άλλωστε επιβάλλει στα στελέχη της να ακολουθούν πιστά το μότο «Kill or Die» και να μην έχουν ηθικούς φραγμούς όπου μυρίζονται… αίμα. Ισχυροποιείται με βίαιες τακτικές, στραγγαλίζοντας οικονομικά μια χώρα με στόχο την υφαρπαγή του πλούτου της. Ο πόλεμος πλέον είναι οικονομικός, αλλά με τα ίδια θύματα. Παλιά, οι νέοι σκοτώνονταν στα πεδία των μαχών, τώρα «σκοτώνονται» μέσα στις κοινωνίες, αφού δεν έχουν μέλλον και ο πλούτος συγκεντρώνεται σε ακόμα λιγότερους. Τα ίχνη της εντοπίζονται πίσω από όλες τις φούσκες και τις οικονομικές καταΜάρτιος 2011

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:54 PM Page 32

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ Τα Goldman boys and girls είναι σκληρά εργαζόμενοι. Τρώνε, κοιμούνται και κάνουν έρωτα δίπλα στο κινητό τους.

στροφές (κερδοσκοπία πετρελαίου, μετοχών υψηλής τεχνολογίας κ.ο.κ.). Η Goldman Sachs πρωταγωνίστησε στα σάπια στεγαστικά δάνεια, οδηγώντας στην καταστροφή του 2008. Τότε, οι τραπεζίτες ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να ξοδέψουν 11.400 δισ. δολάρια για να καλύψουν τις νομότυπες ή μη απάτες των τραπεζών. Αφού σώθηκαν από τη χρεοκοπία, επανήλθαν στα ίδια, βάζοντας στο στόχαστρο ευάλωτα κράτη. Βγήκε αλώβητη από τη «Μαύρη Δευτέρα», τον Σεπτέμβριο του 2008, αλλά ταυτόχρονα κατάφερε να εξοντώσει τους ανταγωνιστές της και να πολλαπλασιάσει τα κέρδη της με την κρατική βοήθεια που μοιράστηκε αφειδώς στις τράπεζες μέσα στον πανικό των ημερών. Αναφέρει σχετικά ο Roche: «Δεν οφείλει την ισχύ της μόνο στο γεγονός ότι είναι ένα σούπερ μάρκετ για τραπεζικές υπηρεσίες, αλλά κυρίως στη μακρόχρονη εμπειρία της, στο δίκτυο επιρροών που της εξασφαλίζουν τα πρώην στελέχη της και, φυσικά, στο προσωπικό της». Άλλωστε, κάθε αυτοκρατορία χρειάζεται έναν ισχυρό στρατό. Και η Goldman Sachs έχει τους δικούς της αφοσιωμένους μαχητές. Με κύριο προσόν τη μεγάλη φιλοδοξία, τα στελέχη ρίχνονται στον αγώνα. Ο μέσος όρος παραμονής τους στην τράπεζα είναι περίπου μία δεκαετία. Και, όταν αποστρατεύονται, έχουν ήδη εξασφαλίσει μια μικρή περιουσία χάρη στους υψηλούς μισθούς και τα τεράστια μπόνους. Τότε μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην πολιτική, την ακαδημαϊκή κοινότητα ή να αναλάβουν θέσεις σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. Όταν τα Goldman boys γίνονται good dogs

Η ειδική σχέση της Goldman Sachs με το ΠΑΣΟΚ ξεκινάει στο 1998, όταν η αμερικανική επενδυτική τράπεζα άρχισε να «προπονεί» την Ελλάδα για ένταξη στην ΟΝΕ με το ανάλογο «μασάζ» στη διαχείριση του χρέους μπορούν να λοξοδρομήσουν και, με τις ευλογίες της να περάσουν στην πολιτική. Όταν γίνονται υπουργοί, βουλευτές ή καταλαμβάνουν υψηλές θέσεις, βρίσκονται στην κατάλληλη θέση. «Απόψε τα αστεία έχουν για σπόνσορα την Goldman Sachs. Και μην σας νοιάζει γι’ αυτήν: είτε γελάσετε είτε όχι, εκείνη θα κερδίσει χρήματα». Αυτό ήταν το αστείο του Μπάρακ Ομπάμα στο παραδοσιακό γεύμα του προέδρου με τους δημοσιογράφους, στις 2 Μαΐου του 2010. Ο σαρκαστικός υπαινιγμός του δεν ήταν τυχαίος. Η Goldman Sachs –πλουσιοπάροχος χρηματοδότης των Δημοκρατικών– ήταν η τράπεζα που εφάρμοσε τη ρήση του Τζον Κένεντι ότι «κάθε κρίση είναι μια νέα ευκαιρία». Το όνομά της άρχισε να εμφανίζεται συχνά στα Μέσα Ενημέρωσης, μόνο όταν η Επιτροπή Ελέγχου Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ κατέθεσε Μάρτιος 2011

αγωγή για απάτη κατά της τράπεζας, τον Απρίλιο του 2010. Σήμερα, όλος ο κόσμος, αλλά κυρίως οι κυβερνήσεις, μιλούν γι’ αυτήν. Και μιλούν με φόβο: τώρα πια θεωρείται ο «υπ’ αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος». Για τον συγγραφέα του βιβλίου «Η Τράπεζα» Roche, η Goldman Sachs εφάρμοζε σε κάθε εποχή το δόγμα της προσαρμογής στις επιταγές των καιρών. Λειτουργούσε μέσα σε μια συμφωνία σιωπής και κάθε συναλλαγή πραγματοποιείτο με απόλυτη εχεμύθεια. Την ίδια σιωπή κράτησε και για την έρευνα του Roche. «Είναι η μόνη μη εγκεκριμένη βιογραφία της τράπεζας», αναφέρει ο ίδιος. Από το 2008 και μετά ορισμένα οικονομικά blogs άρχισαν να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τον κυρίαρχο ρόλο της στην Κρίση. Τη σκυτάλη πήρε ο αμερικανικος Τύπος και η Goldman Sachs βρέθηκε εκτεθειμένη να απολογείται για τη «λασπολογία εναντίον της». Μέχρι τώρα, υπήρχαν μόνο 2 αγιογραφίες της Goldman Sachs. Τα ερωτήματα που έχουν τεθεί για τη δράση της δεν έχουν αποσπάσει ουσιαστικές απαντήσεις. Η Τράπεζα δεν κάνει ποτέ διαφήμιση. Πουθενά δεν θα δει κανείς σποτάκι της.Τίποτα δεν μπορεί να βγει προς τα έξω. Ό,τι μαγειρεύεται στην κορυφή, αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό. Οι συνεντεύξεις στελεχών είναι απαγορευμένες. Η μόνη της υποχρέωση είναι να φέρει κέρδη στους επενδυτές της, χωρίς να αποκαλύπτει τις μεθόδους της.

Η μύηση των Goldman boys Οι «μυημένοι» λένε ότι το να μπει κανείς στην GS μοιάζει σαν να πρόκειται να ασπαστεί κάποιο θρησκευτικό σχήμα. Tα Goldman boys

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:55 PM Page 33

crash πρέπει να είναι πάντα έτοιμα να ορμήσουν πάνω στους βατήρες εκκίνησης και να εκτοξευτούν με την ακλόνητη πεποίθηση ότι θα κερδίσουν, αλλά και την απαραίτητη ψυχραιμία, για να τα καταφέρουν τελικά. Σκούρο κοστούμι, άσπρο πουκάμισο, με φαρδύ άσπρο γιακά. Γραβάτα ουδέτερη. Κοντοκουρεμένα μαλλιά και φρέσκο ξύρισμα. Αυτό είναι το επίσημο πορτρέτο των επαγγελματιών του ισχυρότερου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στον πλανήτη. Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι πιο φιλόδοξοι πτυχιούχοι ονειρεύονται να μπουν στην Goldman Sachs. Στον τραπεζικό κλάδο οι Αμερικανοί την αποκαλούν «αίρεση». Άλλοι, τη λένε «η φίρμα» κι άλλοι «το θηρίο». Τα Goldman boys and girls είναι σκληρά εργαζόμενοι. Τρώνε, κοιμούνται και κάνουν έρωτα δίπλα στο κινητό τους. Για να μην χάνουν χρόνο σε οικογενειακές υποχρεώσεις, η εταιρεία διαθέτει στούντιο στο ξενοδοχείο Embassy Suites. Εκεί υπάρχουν όλα τα απαραίτητα, για να συνεχίσουν να δουλεύουν. Φροντίζουν για την εμφάνιση και την σωματική τους κατάσταση, απαγορεύεται όμως το μαύρισμα. Η εταιρεία θεωρεί ότι είναι δείγμα «παιγνιώδους διάθεσης», που δεν έχει θέση μέσα σε αυτή την «αίρεση», όπου κυριαρχεί η τάξη, η υγιεινή ζωή και η αποτελεσματικότητα. Το να μην νοιάζεσαι άλλωστε για διακοπές, θεωρείται καλή ένδειξη. Τα «ροζ» σκάνδαλα δεν έλειψαν ούτε από την Goldman Sachs. Υψηλά διευθυντικά στελέχη της, ενέδωσαν και μάλιστα με πολύ θόρυβο στις αδυναμίες τους. Κάτι που απεχθάνεται η τράπε-

«H Goldman Sachs δεν είναι η Μητέρα Τερέζα. Ο πελάτης που πήγε “παρακαλετά” δεν είναι σε θέση ισχύος» ζα. Ο Marc Roche αναφέρει «πιπεράτες» λεπτομέρειες για πολλά στελέχη που… παραστράτησαν. Ένα από τα ισχυρά στελέχη της θυγατρικής στο Λονδίνο πρόσφερε μισό εκατομμύριο ευρώ στη Σλοβάκα ερωμένη του ώστε να εγκαταλείψει τον 70χρονο σύζυγό της. Ο 35χρονος Godlman boy ξέφυγε από το αυστηρό πρόγραμμα της τράπεζας και ανακάλυψε, πέρα από την ηδονή της επιτυχίας, και την ηδονή του σεξ. Τρελά ερωτευμένος, απείλησε να αυτοκτονήσει εάν η ερωμένη του αρνιόταν την πρότασή του. Όταν η υπόθεση έκανε τον γύρο του κόσμου –κι ακολούθησαν κι άλλα περιστατικά– ο πρόεδρος της Goldman Sachs σύστησε στα στελέχη της να ξοδεύουν με… διακριτικότητα τις γενναίες απολαβές τους. «Αν και πολύ επιεικής, όσον αφορά τις συγκρούσεις συμφερόντων, η Goldman Sachs, σε θέματα ηθικής, αντίθετα, δεν ήταν ποτέ ανεκτική. Η τράπεζα δεν παίζει με την

απιστία», αναφέρει ο Marc Roche. «Η Goldman Sachs δεν είναι μόνο μια μηχανή που παράγει κέρδη, είναι και ένας τρόπος ζωής», γράφει στο βιβλίο του. «Επικρατούν κανόνες ηθικής, μυστικοπάθειας και τακτική μυστικών υπηρεσιών. Όχι πια σεξ… μόνο μπίζνες, αυτός είναι ο κανόνας που πρέπει να ακολουθήσουν, αν θέλουν να πετύχουν». Από την Goldman… δεν είναι εύκολο να κρυφτεί κανείς. Όλα και όλοι είναι υπό έλεγχο.

«Ελέγχουν» τους εργαζόμενους Ο Ρόμπερτ Πέστον, οικονομικός σχολιαστής στο BBC είχε γράψει στο βιβλίο του: «Η αστυνόμευση της σκέψης, η νέα γλώσσα, η προτεραιότητα του συλλογικού έναντι των προσωπικών προτιμήσεων, όλα αυτά τα βρίσκουμε κι εδώ. Οι εργαζόμενοι παρακολουθούνται σε ό,τι κι αν κάνουν. Σε προτρέπουν να φας στην καφετέρια της εταιρείας, όπου οι αγορές εξοφλούνται με ηλεκτρονική κάρτα, σούσι και σαλάτα κι έτσι μπορούν να ελέγχουν τη διατροφική ισορροπία των γευμάτων σου! Αν πηγαίνεις συχνά σε ένα από τα άλλα εστιατόρια της Γουόλ Στριτ, ένας διατροφολόγος θα έρθει σε επικοινωνία μαζί σου και θα σου προσφέρει τις υπηρεσίες του, ώστε να μπεις στον σωστό δρόμο και να επανέλθεις στην καφετέρια του εστιατορίου. Η μυστικοπάθεια είναι μακρά παράδοση. Εμφυσούν σε όλους τις αρετές της διακριτικότητας και τον φόβο της φλυαρίας, ιδιαίτερα στα αεροπλάνα και στα μπαρ των ξενοδοχείων. Απαγορεύεται επίσης να μιλήσεις στη γυναίκα σου για κάποιον φάκελο».

Goldman girls and boys by Greece Το όνομά της είναι Αντιγόνη Λουδιάδη και είναι υπερήφανη για την ελληνική καταγωγή της. «Λένε ότι η κυρία αυτή είναι πολύ ευφυής, λίγο υστερική και τυραννική με τους συνεργάτες της. Φημίζεται ότι της αρέσει το ρίσκο κι ότι ξέρει να πουλάει». Τη φωνάζουν Άντι, και είναι τραπεζίτης στην Goldman Sachs στο Λονδίνο. «Γεννήθηκε στη Νιγηρία και μεγάλωσε στη Βρετανία. Βγάζει 12 εκατ. δολάρια τον χρόνο, είναι εργασιομανής και φανατική καπνίστρια, καταφεύγει στη γιόγκα για να χειριστεί τα άγχη της και προκαλεί τρόμο στους υφισταμένους της, καθώς φαίνεται ότι είναι εξαιρετικά απαιτητική...». Ο Roche μας τη συστήνει στο βιβλίο του ως την Ελληνίδα που εμπνεύστηκε τα τεχνάσματα, ώστε η Ελλάδα να μπει στη ζώνη του Ευρώ με παραποιημένα στοιχεία. Η επιτυχία καταγράφθηκε για εκείνη και για την εταιρεία της με ένα αστρονομικό ποσό ως μπόνους. Το αναγνωρίζουν και οι πιο σκληρoί ανταγωνιστές της. Κατάφερε να βάλει μια χώρα στην ΟΝΕ, παρ’ ότι είχε αποκλειστεί και μάλιστα όχι από την πίσω πόρτα. Σήμερα, η «Άντι» αποτελεί το μήλον της Έριδος για

τράπεζες και δημοσιογράφους, καθώς, εννέα χρόνια μετά το «παιχνίδι» της Ελλάδας, προκάλεσε την πιο σοβαρή κρίση στη ζώνη του Ευρώ. Η αδίστακτη Άντι, φαίνεται ότι εκείνη την εποχή είχε πολύ μεγάλη ανάγκη μια περίπτωση όπως αυτή της Ελλάδας. Και η ευκαιρία παρουσιάστηκε μπροστά της. Το συμβόλαιο με την Αθήνα θα της δώσει τη δυνατότητα να κλείσει τα στόματα ανταγωνιστών της, καθώς η προαγωγή που είχε πάρει το 2000, για κάποιους δεν ήταν εντελώς… καθαρή. Οφείλονταν στην πολιτική «θετικής διάθεσης» των ΗΠΑ απέναντι στο λεγόμενο ασθενές φύλο. Στα θέματα ηθικής η Goldman Sachs δεν συγχωρεί τίποτα. Είναι αδίστακτη, όπως και η Αντιγόνη. «Τα γυαλισμένα της τακούνια με το αποφασιστικό χτύπημα δεν καταδέχονται να χωθούν μέσα σε τέτοιου τύπου ασυναρτησίες», υπογραμμίζει ο Roche. Η Ελληνίδα της Goldman Sachs παραμένει ένα μυστήριο για όσους προσπάθησαν να μάθουν κάτι για τη ζωή της, από τη στιγμή που αποκαλύφθηκε ο ρόλος της. Είναι 47 ετών, αμείβεται με 2 εκατ. δολάρια τον μήνα και μέχρι στιγμής δεν έχει μιλήσει ποτέ σε δημοσιογράφους για ό,τι σχετίζεται με τη δουλειά της. Μάρτιος 2011

Η Αντιγόνη Λουδιάδη Σύμφωνα με δημοσίευμα της ηλεκτρονικής έκδοσης της εφημερίδας «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ», η Αντιγόνη Λουδιάδη, που είναι σήμερα διευθύνουσα σύμβουλος στη Rothesay Life –ασφαλιστικής εταιρεία που ανήκει στην Goldman Sachs– φέρεται να είχε καλές διασυνδέσεις στην Αθήνα και θεωρείται εξπέρ σε θέματα χρηματιστηριακών παραγώγων, που έχουν σχέση με ομόλογα. Το δημοσίευμα κατονομάζει έναν ακόμη Ελληνα, τον Χάρη Ηλιάδη, διευθυντικό στέλεχος της Goldman Sachs, στον οποίο η Λουδιάδη είχε αναθέσει την εποπτεία των σχέσεων με την ελληνική κυβέρνηση.

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:55 PM Page 34

crash

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

«Σήμερα ο πρώην χρηματιστής της Goldman Sachs του Λονδίνου, Πέτρος Χριστοδούλου, ο Νο2 της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, είναι υπεύθυνος της διαχείρισης του ελληνικού χρέους»

«Δεν υπάρχει χώρος για συναίσθημα» Το 2006, η Goldman Sachs έχει ήδη «θάψει» το θέμα της Ελλάδας στα πίσω- πίσω ράφια του αρχείου της. Ο Roche, ωστόσο, αποκαλύπτει ότι η Τράπεζα, για να έχει κάποια πρόσβαση, γίνεται σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Ο τοποτηρητής της είναι ο Πέτρος Χριστοδούλου, ειδικός των παράγωγων προϊόντων, που μέχρι να έρθει στην Ελλάδα και να αναλάβει το 1998 διευθυντική θέση στην Εθνική Τράπεζα, εργαζόταν ως χρηματιστής στην Goldman Sachs στο Λονδίνο. Ο συγγραφέας σημειώνει: «Σήμερα ο πρώην χρηματιστής της Goldman Sachs του Λονδίνου, ο Νο2 της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, είναι υπεύθυνος της διαχείρισης του ελληνικού χρέους». Ούτε την τοποθέτηση στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους της Ελλάδας ούτε πληροφορίες για τον Πέτρο Χριστουδούλου μάθαμε, ως συνηθίζεται, από την ελληνική πλευρά. Τα όσα γνωρίζουμε είναι από τη δημοσίευση του «Spiegel Online». Το άρθρο είναι «θετικό», όπως είναι σαφές και από τον τίτλο: «Σωτήρας της Ελλάδας ο άνθρωπος των 300 δισ. ευρώ». Είναι όμως και γεμάτο… κατανόηση. Με την ερώτηση «ποια είναι η πιο άχαρη δουλειά στην Ελλάδα αυτές τις μέρες;», ξεκινάει το άρθρο του Μάνφρεντ Ερτέλ, ο οποίος κατόπιν συστήνει στους Γερμανούς αναγνώστες τον Πέτρο Χριστοδούλου, επιφορτισμένο με το βαρύ καθήκον της καθοδήγησης της χώρας αναφορικά με τη διαχείριση του χρέους.

«Δεν υπάρχει χώρος για συναίσθημα», είναι τα λόγια του ίδιου του Πέτρου Χριστοδούλου στο «Spiegel Online». Σύμφωνα με το «Spiegel», λοιπόν, ο Π. Χριστοδούλου είναι αυτός που συγκεντρώνει τα βλέμματα, καθώς δική του δουλειά είναι να φροντίζει ώστε η χώρα να προμηθεύεται ευνοϊκά δάνεια από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για να εξοφλήσει τα παλιά της χρέη και να εξευμενίσει τους πιστωτές της Ελλάδας που υπογραμμίζεται ως το δυσκολότερο έργο. O Πέτρος Χριστοδούλου σπούδασε Οικονομικά στην Αθήνα και στο Columbia της Νέας Υόρκης, κατείχε ανώτερες διευθυντικές θέσεις σε μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της Credit Suisse, Goldman Sachs, JP Morgan και, πιο πρόσφατα, της Εθνικής Τράπεζας, πριν επιλεγεί σαν

Ο Π. Χριστοδούλου έπαιξε μάλλον καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό και την εκτέλεση του swap του 2009, με το οποίο η Εθνική και η Goldman Sachs «διέγραψαν» το χρέος των 5,5 δισ. ευρώ

«σωτήρας» της χώρας. «Ανέβηκα ψηλά και έπεσα με αλεξίπτωτο σε άγνωστο έδαφος», υποστηρίζει ο ίδιος, ενώ δηλώνει πως η αποστολή που έχει αναλάβει είναι εφικτή. Το αμερικανικό επιχειρηματικό περιοδικό «Forbes» εκτιμά ότι στην τελευταία του δουλειά πρέπει να αμείφθηκε ετησίως με περίπου 300.000 ευρώ, ενώ η τρέχουσα αμοιβή του υπολογίζεται πως είναι σημαντικά χαμηλότερη. Ο Π. Χριστοδούλου, ειδικός στις αγοραπωλησίες ομολόγων, παραγώγων και στο private banking, φαίνεται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό και την εκτέλεση του τελευταίου swap του 2009, με το οποίο η Εθνική Τράπεζα και η Goldman Sachs «διέγραψαν» ελληνικό χρέος ύψους 5,5 δισ. ευρώ. Το swap αυτό είναι που μπήκε στο στόχαστρο των ανταγωνιστών της Goldman Sachs στις ΗΠΑ και τροφοδότησε τον τελευταίο γύρο «επιθέσεων» στα ελληνικά ομόλογα. Πρόσφατα η «Μοnde» με δημοσίευμα της μας … ξάφνιασε! Αναφέρει ότι στο επίκεντρο της έρευνας που διατάχθηκε από την FED, για τις συμβάσεις που υπογράφηκαν μεταξύ ελληνικού Δημοσίου και Goldman Sachs, βρίσκεται ο νέος επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ, κ. Πέτρος Χριστοδούλου: «Στην Ευρώπη, η Goldman Sachs προσλαμβάνει ισχυρούς για να εδραιώσουν την εξουσία της. Ο Πέτρος Χριστοδούλου δεν ενδιαφέρεται για τα κομπλιμέντα, απ’ όπου κι αν προέρχονται. Από τότε που ήταν έφηβος, πρώτος μαθητής της τάξης, άκουγε τα καλύτερα».

26_35_GOLDMAN_R_LIPTON_neo 2/17/11 4:55 PM Page 35

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 36

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

«Όχι, τελικά δεν “αναποδογύρισε ο κόσμος” από μία ήττα»

ΝΤΟΡΑ-ΤΡΑΓΚΑΣ «κεκλεισμένων των θυρών»

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 37

crash

Εξομολόγηση και σκληρή αυτοκριτική που θυμίζει μέλος της «Όπους Ντέι» από την πρόεδρο της «Δημοκρατικής Συμμαχίας»

χι, στο στρατηγείο της «Δημοκρατικής Συμμαχίας», δεν υπάρχει φωτογραφία μου, Στόχος στον οποίο να πετάνε επάνω βελάκια η Ντόρα και οι συνεργάτες της. Συνήθως, οι πολιτικοί αποφεύγουν να δίνουν συνεντεύξεις σε δημοσιογράφους που έχουν ασκήσει επί χρόνια σφοδρή κριτική στην πολιτική τους ή τους έχουν επιτεθεί, αγγίζοντας ή ξεπερνώντας τα «κόκκινα», σε προσωπικές μάχες που έδιναν για να κερδίσουν αρχηγικές καρέκλες ή εκλογές. Με την οικογένεια Μητσοτάκη φαίνεται ότι δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο.

Σίγουρα, ως γνήσιοι Κρητικοί, έχουν στο DNA τους το γονίδιο της «βεντέτας» και την αποθήκευση του θυμού στη μνήμη, αλλά ταυτόχρονα, ως παλαιοί βενιζελικοί, επιμένουν στον δημοκρατικό διάλογο, στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών και σε ανοιχτές συγκρούσεις, όποτε το κρίνουν αναγκαίο ή σκόπιμο. Επιδεικνύουν, θα έλεγα, έναν αέρα «πολιτικής υπεροχής» και κυρίως «πολιτικής αντοχής», ακόμη κι όταν χάνουν μάχες ή κάποιοι θεωρούν ότι είναι στα «κάτω» τους. Ό,τι θες μπορείς να τους προσάψεις με επιχειρήματα ή αυθαίρετα. Εκείνο που δεν μπορείς να πεις είναι ότι δεν έχουν τεράστιο πολιτικό βάρος σε αυτή την περιοχή ή ότι δεν θα «πρωταγωνιστήσουν» ξανά στην κεντρική πολιτική σκηνή. Θα πέσεις έξω! Αν σκεφτείς ότι ο πατέρας (πάνω από τα 90) δίνει «τρελή» AGB με όσα λέει, όποτε καλείται στα κεντρικά δελτία ειδήσεων (και το ίδιο και η κόρη του, η Ντόρα Μπακογιάννη), διαισθάνεσαι ότι η υπόθεση της «Δημοκρατικής Συμμαχίας» δεν θα μείνει στα σκαριά, ούτε θα περιθωριοποιηθεί όπως φοβούνται, εκτιμούν φίλοι ή εχθροί της Μπακογιάννη. Επί δεκαετίες, αποδεικνύεται στην πράξη ότι υπάρχει ένας «στρατός» σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα, που ακολουθεί την οικογένεια Μητσοτάκη. Ούτε τυχαίο είναι ότι κάνοντας (κατά τη γνώμη μου) σοβαρά επικοινωνιακά λάθη και αντιμετωπίζοντας μια γενικευμένη αντίδραση εναντίον όλων των «πολιτικών τζακιών», η Ντόρα πήρε 40% στην εσωκομματική σύγκρουση με τον Σαμαρά και μέχρι τότε δεν είχε χάσει ποτέ εκλογική μάχη. Το «στρατηγείο» της Δημοκρατικής Συμμαχίας (στην οδό Συγγρού) είναι ένα κτίριο μαζεμένο, οικονομικό (ενοίκιο 10.000 ευρώ), με λειτουργικούς φωτεινούς χώρους, κομψές μικρές πινακίδες που σε κατευθύνουν στις διευθύν-

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 38

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

σεις και στα τμήματα του κόμματος. Το προσωπικό αποτελείται από παλιούς συνεργάτες και φίλους της Ντόρας (όχι απαραίτητα Κρητικούς), που αν μιλήσεις για δύο λεπτά μαζί τους, αντιλαμβάνεσαι ότι όχι μόνο την αγαπούν αλλά είναι «μουτζαχεντίν» της νέας πολιτικής προσπάθειάς της. Το γραφείο της Ντόρας, που επικοινωνεί με ένα meeting room, είναι ιδιαίτερα φωτεινό, πολύ μοντέρνο και η διακόσμηση έγινε από την Αλεξία, την κόρη της. Μπαίνοντας, βλέπεις σε όλο τον τοίχο πίσω από την καρέκλα της προέδρου, μαυρόασπρες φωτογραφίες προσωπικοτήτων που προσέφεραν πολλά στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στα γράμματα και τις τέχνες. Είναι ο Βενιζέλος, ο Καζαντζάκης, ο Γκάντι, ο Γούντι Άλεν και άλλοι. Εγώ και η Ντόρα, λοιπόν, οι δυο μας μετά από καιρό μεγάλης έντασης, κεκλεισμένων των θυρών… Δύο μαγνητόφωνα μπροστά μας, έτσι για να ξέρουμε τι είπαμε… Καφέδες, τσιγάρα. Σέβεται απόλυτα τον αντικαπνιστικό νόμο, είναι όπως δηλώνει πολέμιος της ανομίας. Δεν κατάφερε να κόψει ποτέ το τσιγάρο. Καπνίζει όπου επιτρέπεται και συχνά βγαίνει έξω από ένα ρεστοράν, για να μην παραβεί τον νόμο ή ενοχλήσει τους μη καπνιστές. Είναι απλά ντυμένη, με τα γνωστά παντελόνια της και μια ζακέτα. Νιώθω ότι δεν είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική μαζί μου, έχει διάθεση να απαντήσει σε όλα και σε πράγματα έξω από τα πολιτικά στερεότυπα, οπότε δεν χάνω την ευκαιρία. Ποια θεωρείς ότι είναι τα ελαττώματά σου τόσο ως άνθρωπος όσο και ως πολιτικός; «Εξακολουθώ να μην μπορώ να ελέγξω πλήρως την ψυχραιμία μου. Έχω ένα μεγάλο κομμάτι εκρηκτικού χαρακτήρα της μητέρας μου, που σημαίνει ότι πολλές φορές μιλάω πιο γρήγορα απ’ ότι θα έπρεπε και σε μεγαλύτερη ένταση. Ακόμη, επίσης, παλεύω με το τσιγάρο και το φαγητό». Καλά, εσύ, κόρη του Μητσοτάκη, ενός ανθρώπου με απίθανη ψυχραιμία δεν έχεις πάρει ένα κομμάτι της; «Προσπαθώ. Σε όλη μου τη ζωή προσπαθώ (…γελάει»). Τη ρωτάω, αν αυτή η τάση για φαγητό οφείλεται στο καλό μαγείρεμα που έκανε πάντα η μητέρα της. Αν η κουζίνα της Μαρίκας θυμίζει τα εδέσματα του master chef και των άλλων εκπομπών gourmet. «Όχι, καμία σχέση! Είμαστε της παραδοσιακής σχολής με τα βούτυρα, με τα διάφορα κρητικά προϊόντα. Δεν έχουμε φάει ποτέ fast food. Τιμάμε μόνο το σουβλάκι. Η μαμά δεν έχει επηρεαστεί από την τηλεόραση. Θα έλεγα ότι είναι μόνο μεγάλη οπαδός του Μαμαλάκη. Πάντως, ελέγχω καλύτερα τον τελευταίο καιρό τη σχέση μου με το φαγητό». Από τα πρώτα λεπτά της κουβέντας διαπι-

«Έχω ένα μεγάλο κομμάτι του εκρηκτικού χαρακτήρα της μητέρας μου. Μιλάω πιο γρήγορα απ’ ό,τι θα έπρεπε και σε μεγαλύτερη ένταση» στώνω ότι έχω να κάνω με μια διαφορετική Ντόρα από εκείνη που ήξερα. Όχι, δεν αναποδογύρισε ο κόσμος μέσα της, επειδή έχασε την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας. Κι αν συνέβη για λίγο, επανήλθε στον κανονικό του άξονα, με τη συμπαράσταση των γονιών της, των παιδιών και του άντρα της, που ξέρει να τη στηρίζει στα δύσκολα. Πιστεύει ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια συνωμοσία εναντίον της, πριν πέσει η Νέα Δημοκρατία, ένα κύκλωμα που διοχέτευε σε διάφορα έντυπα πληροφορίες ότι είναι «άνθρωπος των Αμερικανών» ή της CIA ή «μπλεγμένη μέχρι τον λαιμό» με τον Χριστοφοράκο και τη Siemens, αλλά ταυτόχρονα δέχεται ότι υπήρξαν και δικά της λάθη. Απορροφημένη, όπως λέει, στις επαφές που είχε ως υπουργός Εξωτερικών με το διεθνές πολιτικό τζετ σετ και με τα εθνικά θέματα, έβλεπε «αφ’ υψηλού» έναν ολόκληρο κόσμο που είχε τιμήσει την ίδια, τον Καραμανλή και τη Νέα Δημοκρατία. «Δεν ήμουν –μου λέει– καχύποπτη και κακώς στη ζωή μου. Έτσι το σχέδιο που υπήρξε εναντίον μου, τα τρία τελευταία χρόνια της Νέας Μάρτιος 2011

Δημοκρατίας, δεν το αντιλήφθηκα εγκαίρως. Όταν το κατάλαβα ήταν αργά! Ναι, ήμουν αφελής! Ήταν καλά προετοιμασμένο σχέδιο, στο οποίο συμμετείχαν πολλοί. Γιατί, με κανέναν τρόπο, δεν ήθελαν να βρεθώ εγώ στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Επιχείρησαν να με μειώσουν ηθικά με τη Siemens κι άλλες ιστορίες. Αμφισβήτησαν τον πατριωτισμό μου. Μίλησαν για τοστιέρες και καφετιέρες…Τώρα, αποδείχθηκαν όλα. Τώρα, όλοι ξέρουν την πραγματικότητα, αλλά για δύο χρόνια έφαγα τη λάσπη του αιώνα. Την ώρα που εγώ έδινα μάχη για το Βουκουρέστι, που δεν ήξερα αν κοιμάμαι ή αν ξυπνάω στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες, στην Αμερική ή στην Κίνα, εδώ στην Ελλάδα δινόταν η εντύπωση ότι έχω προδώσει τα όσια των οσίων. Τώρα, βέβαια, επειδή η εξωτερική μας πολιτική έχει συνέχεια, ξέρουμε πού βρισκόμαστε. Τότε, όμως, διαμορφώθηκε η εικόνα ενός ανθρώπου που ηθικά και πολιτικά αμφισβητείται. Εσύ πιστεύεις ότι όλοι αυτοί ξύπνησαν κάποια μέρα και αποφάσισαν να με αμφισβητούν»; Την ρωτώ ποιους υποψιάζεται. Μήπως και τον Καραμανλή;

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 39

crash

«Υπήρξε μια συνωμοσία εναντίον μου τα τελευταία χρόνια. Ένα κύκλωμα που διοχέτευε σε διάφορα έντυπα ότι είμαι πιόνι των Αμερικανών ή “μπλεγμένη στη SIEMENS”» «Για τον Καραμανλή δεν έχω να πω απολύτως τίποτα. Όχι. Ήταν ένα κομμάτι του παλαιού κατεστημένου της Νέας Δημοκρατίας, που έλεγε ότι “αυτή έχει δύο μεγάλα ελαττώματα”. Πρώτον, είναι κόρη του Μητσοτάκη και δεύτερον είναι γυναίκα. Και τα δύο δεν αντέχονται». Ναι, αλλά και τα τζάκια; Αναρωτιέμαι εάν θεωρεί μέρος της ήττας της το γεγονός ότι μετά και την πανωλεθρία της Νέας Δημοκρατίας ο κόσμος θα στρέφονταν εναντίον των μεγάλων οικογενειών, των «τζακιών». «Δεν νομίζω πως το θέμα είναι οι οικογένειες. Γιατί αν μιλάμε για τζάκια, για παράδειγμα ο Σαμαράς είναι 13 χρόνια περισσότερα βουλευτής από μένα». Τον θεωρείς τζάκι; «Ε, τι είναι; Αν δεν είναι ο Σαμαράς «τζάκι», τι είναι; Είναι κατ’ εξοχήν κατεστημένο. Μετά το Κολέγιο «κατέβηκε» ως ανιψιός του Γιώργου Σαμαρά στη Μεσσηνία. Δεν τον ήξερε κανείς εκείνη την εποχή. Ως ανιψιό τον γνωρίσαμε. Δηλαδή, «οικογένεια». Σε επίπεδο Μεσσηνιακό, αλλά εν πάση περιπτώσει, ως οικογένεια τον γνωρίσαμε. Ο Γιώργος Παπανδρέου, 16 χρόνια βουλευτής περισσότερο από μένα, επίσης «οικογένεια». Άρα, όλα αυτά νομίζω πως

Θερμή χειραψία με τον πλανητάρχη Μπάρακ Ομπάμα

Με την πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις

είναι πολύ σχετικά. Εγώ βέβαια είχα πρόσθετα ένα θέμα το ότι ήμουν γυναίκα. Κι όπως είπαμε ένας χαρακτήρας όχι πολύ εύκολος, με την έννοια ότι δεν νομίζω να έχει βρεθεί κανείς να μπορεί να πει ότι με έχει στο τσεπάκι του…» Μήπως φταίει και το γεγονός ότι είχες

πάρει κάποιες θέσεις αφ’ υψηλού στο σύνολο της πολιτικής; Δηλαδή, δεν ήσουν, να το πω έτσι, τόσο “λαϊκιά” όσο έπρεπε; «Σίγουρα». Φταίει και το αφ’ υψηλού; «Φταίει…» Νιώθω ότι είναι διατεθειμένη να πει πολλά. Μιλάει γρήγορα, απαντάει αυθόρμητα και αισθάνομαι ότι δεν την ενοχλεί καθόλου να εξομολογείται τα λάθη της, τις πικρίες της και όσα της έγιναν μαθήματα. Ομολογεί ότι για ένα διάστημα είχε πάψει να στριφογυρίζει ανάμεσα στον κόσμο. Να περπατάει στην αγορά, να βλέπει τους πολυάριθμους φίλους της οικογένειας στην Κρήτη, να πηγαίνει στην Ευρυτανία, όπου κέρδιζε με διαφορά τη μονοεδρική. Δεν κρύβεται. «Νομίζω ότι είμαι η μόνη –μου λέει– που έχω κάνει ευθεία και ανοιχτή αυτοκριτική, παρουσία 3.500 χιλιάδων ανθρώπων, όταν ιδρύσαμε τη “Συμμαχία”. Μου κόστισε στην επαφή μου με τον κόσμο η διαχείριση επί 3,5 χρόνια του υπουργείου Εξωτερικών. Όταν ήμουν στον δήμο Αθηναίων, ήμουν κάθε μέρα μέσα στην καθημερινότητα, τα προβλήματα των ανθρώπων. Άκουγα. Έβλεπα. Ήξερα. Όταν είσαι 3,5 χρόνια στο Εξωτερικών είναι τιμή, είναι ευθύνη. Είσαι πίσω από μια σημαία, αλλά βλέπεις τα

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 40

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

«Ο Καραμανλής ήταν έξυπνος άνθρωπος. Δεν είχε ανάγκη να του πω εγώ να πάει σε πρόωρες εκλογές...»

πράγματα σε πολύ διαφορετικό επίπεδο, που σου δίνει ένα ύφος αλαζονείας, υπεροψίας πολιτικής. Κι αυτό έχει κόστος. Έστω κι αν μιλάς μέρα νύχτα για τα Σκόπια. Τώρα, όμως βήμαβήμα ξανακερδίζω την επαφή που έχασα. Ένα χρόνο τώρα βλέπω πολύ κόσμο, κουβεντιάζω μαζί του». Μου δίνει την αίσθηση, και αργότερα με επιβεβαιώνει, ότι είναι μια πολύ δεμένη οικογένεια. Απ’ αυτές που στηρίζουν ο ένας τον άλλον στα δύσκολα και είναι μια γροθιά. Αναρωτιέμαι πώς στην απόφασή της να δημιουργήσει ένα δικό της κόμμα δεν την ακολουθεί ο αδερφός της, ο Κυριάκος. Πώς νιώθει άραγε που τον έχει «απέναντί» της στα έδρανα της Βουλής; «Ποτέ δεν θεώρησα τον Κυριάκο εξάρτημά μου. Στην οικογένειά μας υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Είμαστε πολύ δεμένοι μεταξύ μας, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι έχουμε κοινές πορείες. Ίσως η μεγάλη μας δύναμη είναι ότι είμαστε μια πολύ αγαπημένη οικογένεια, παραδοσιακή. Έχουμε παιδιά, έχουμε εγγόνια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε κοινή πολιτική πορεία ή ταύτιση απόψεων σε όλα». Άλλωστε, μου εξηγεί ότι δεν μπερδεύει τα οικογενειακά με την πολιτική, αφού έχει μια πρώτη ξαδέλφη που αγαπά και στηρίζει, που όμως είναι αριστερή. Αυτό δεν φαίνεται να δημιουργεί κανένα πρόβλημα για εκείνη. Παρά τη συνωμοσία που μου λες, που σου «κόστισε» την αρχηγία της Ν.Δ. πήρες ένα 40% στις εσωκομματικές εκλογές. Αυτό πιστεύεις ότι θα σε ακολουθήσει; -Κοίταξε. Συνωμότησαν κάποιοι άνθρωποι κι αυτούς αναμφισβήτητα, πέρα όλων των υπο-

λοίπων, τους υποτίμησα και εγώ. Έχω κι εγώ μερίδιο της ευθύνης. Τώρα για το αν θα με ακολουθήσουν... Αυτό θα το δείξει ο χρόνος. Εκείνο που μετά βεβαιότητας καταγράφεται δημοσκοπικά, γιατί δεν μπορούμε να πούμε τίποτα άλλο, είναι ότι έχουμε μια συνεχή πτωτική πορεία της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αν και είναι στην αντιπολίτευση, αν και γίνονται όλα αυτά στην ελληνική πολιτική ζωή, που φέρνουνε τα πάνω κάτω στις ζωές των ανθρώπων, αν και έχουμε μια κοινωνία εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων, παρά ταύτα η Ν.Δ. πέφτει μαζί με την κυβέρνηση. Αυτό δείχνει ότι η έλλειψη στρατηγικής, το «ναι μεν αλλά», η διγλωσσία που υπάρχει σε κάθε θέση της Ν. Δ. η προσπάθεια να είσαι και με τον αστυφύλακα και με τον χωροφύλακα και τους άλλους ευχαριστημένος, δεν πείθει. Σε ικανοποιούν οι δημοσκοπήσεις; το 3 ή 2,9% που σου δίνουν; «Το 2,9 με αναλογία είναι 4,4 περίπου. Κατ’ αρχάς, σήμερα, κανείς δεν αμφισβητεί ότι η «Συμμαχία» μπαίνει στη Βουλή. Και δεύτερον ότι πρόκειται για ένα κόμμα 2,5 μηνών, που ακόμη μπερδεύουν το όνομά του. θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή βάση για να πατήσουμε. Να πάρουμε το παραπάνω, το οποίο θέλουμε. Τώρα, αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να περάσεις το μήνυμά σου μέσα από κατεστημένες καταστάσεις και στον χώρο των media». Εκπλήσσομαι! Ένα από τα «αγαπημένα παιδιά» των παραθύρων, η Μπακογιάννη, καταγγέλλει το σύστημα που υπάρχει σήμερα στα ΜΜΕ. Και με ονοματεπώνυμο. «Εγώ η ίδια προσωπικώς ναι, είμαι αγαπημένο παιδί των Μάρτιος 2011

ΜΜΕ. Είπα, ότι η κατεστημένη αντίληψη των media είναι για παράδειγμα να βγάζουν κάποιον για να κάνουν νούμερα. Είναι εύκολο να βγάλεις την Ντόρα και να κάνεις τηλεθέαση. Το έλεγα, πάντα, ότι εμείς οι πολιτικοί είμαστε το πιο φθηνό προϊόν, το οποίο «πουλάει» στην τηλεόραση. Από την άλλη μεριά, εάν τους πεις βγάλτε έναν νέο άνθρωπο, από αυτούς που ψάχνονται στην πολιτική, δεν τον βγάζουν». Γιατί, έχεις δώσει κάποιον κατάλογο συνεργατών σου που δεν τους περνάνε στα κανάλια και στις εφημερίδες; «Πολλοί δικοί μου, σύμφωνα με το σύστημα δεν “πουλάνε” ακόμη. Πρέπει να γίνουν γνωστοί κι αφού δεν είναι, δεν “πουλάνε” και έτσι μένουν στο καβούκι τους. Άλλωστε, πρέπει να ξέρεις ότι ένα κανάλι με έχει “κομμένηω τελείως». Ποιο; «Ο ΑΝΤ1. Λόγω του Ισίδωρου. Έκανε συκοφαντικές αναφορές και έφαγε αγωγές. Έτσι, τώρα, στις ειδήσεις τους δεν περνάνε οι ανακοινώσεις της «Δημοκρατικής Συμμαχίας». Με εξαίρεση τον Μίνωα, πώς είναι η σχέση σου με τους βαρόνους, τους μεγαλοκαναλάρχες και τους εκδότες; Eξακολουθούν να έχουν στενές σχέσεις μαζί σου; «Κοίταξε Γιώργο, εγώ έχω πολλά χρόνια στην πολιτική. Είχα πει σε μια συνέντευξή μου ότι η πολιτική είναι ασανσέρ που ανεβοκατεβαίνει. Έτσι, ανάλογα κινείται κι ένας ολόκληρος κόσμος. Υπάρχουν άνθρωποι που απομακρύνονται όταν δεν έχεις εξουσία και άνθρωποι που σου στέκονται. Οι πολλοί είναι οι πρώτοι, οι λιγότεροι είναι οι δεύτεροι. Είναι

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 41

πολύ σημαντικό να έχεις από τους δεύτερους. Είναι σημαντικό, μετά από μια θυελλώδη πολιτική σταδιοδρομία, να μένουν φίλοι σου. Αυτοί συνήθως δεν είναι οι «μεγάλοι» είναι οι «μεσαίοι» και οι ειλικρινείς». Τον Καρατζαφέρη και η ομάδα του τον παίζουν τα media. Βγαίνουν παντού... «Κοίταξε, δεν υπάρχει σκοπιμότητα. Τα στελέχη του Καρατζαφέρη είναι πλέον βουλευτές. Είναι αναγνωρίσιμοι. Έχουν γίνει κατεστημένο». Εξακολουθείς να πιστεύεις ότι ο Γιώργος Καρατζαφέρης είναι ακραίος; «Νομίζω, ότι έχει βάλει πάρα πολύ νερό στο κρασί του». Σε ποια θέματα; Μόνο για το Μνημόνιο; «Όχι, σε πολλά. Δηλαδή, κάνει μια ηρωική προσπάθεια να αποβάλει, το λέει και ο ίδιος, τα χαρακτηριστικά τα οποία του έχουν προσδώσει. Κι έτσι προσαρμόζεται ανάλογα με τις καταστάσεις». Γυρίζω την κουβέντα στη διαχρονική αντιπαλότητα της οικογένειας Μητσοτάκη με τον Αντώνη Σαμαρά. Τη ρωτάω αν υπάρχει μόνο πολιτική αντιπαράθεση ή ένα «μίσος» που γεννήθηκε το ΄93 και κορυφώθηκε με την ήττα της στην πρόσφατη εσωκομματική αναμέτρηση. «Υπάρχει βαθιά πολιτική διαφορά στα πάντα», μου λέει. Ναι, αλλά κι ο Σαμαράς, όπως κι εσύ, ψηφίζει αρκετά πράγματα που επιβάλλει και λέει το Μνημόνιο, της αντιτείνω. «Σώπα βρε…Το έχει ψηφίσει… διαψεύδοντάς το… Ύποπτες κινήσεις… Το «ύποπτες» που είπες, πού πάει; Σου ξέφυγε; «Όχι, όχι! Υποπτευόμαστε την πολιτική Σαμαρά. Δηλαδή, την ψάχνουμε να την καταλάβουμε. Σήμερα η χώρα δεν έχει περιθώρια. Σήμερα στη χώρα πρέπει να υπάρξουν σαφείς θέσεις. Εκτιμώ ότι ο Σαμαράς θέλει να “ψαρέψει” στα θολά νερά της παλιάς πολιτικής αντίληψης, αλλά δεν του βγαίνει στις δημοσκοπήσεις». Η συζήτηση με την Ντόρα πάει στο «καυτό» θέμα της Siemens, των σκανδάλων και του μαύρου χρήματος που μπαίνει στα ταμεία των κομμάτων. Κάθε εβδομάδα διαβάζουμε δημοσιεύματα εδώ και έξω που αναφέρονται σε μίζες που κατέληξαν στις τσέπες Ελλήνων πολιτικών. «Εσύ τι πιστεύεις»; τη ρωτάω. «Με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών που έχετε ψηφίσει, μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει τους “κλέφτες”». «Πιστεύω ότι έχει ένα μεγάλο μέρος αλήθειας αυτή η ιστορία. Δεν πιστεύω ότι βγαίνει η γερμανική Δικαιοσύνη στα καλά καθούμενα, να μιλήσει για ανθρώπους με ονοματεπώνυμο.

Λίγο πριν χάσει τη μεγάλη μάχη για την αρχηγία της Ν.Δ. με τον Αντώνη Σαμαρά και τον Παναγιώτη Ψωμιάδη

Δεν έχω στοιχεία για κανέναν προσωπικά, για να είμαι ξεκάθαρη, αλλά έχω ακούσει πολλά. Επειδή, όμως, πολλά μπορεί να λέγονται στον αέρα, είναι υποχρέωση του ελληνικού πολιτικού συστήματος να αλλάξει τους νόμους του. Νομίζω ότι σε αυτό, πλέον, είμαστε όλοι σύμφωνοι. Κάποτε ήμασταν μια θλιβερή μειοψηφία, που λέγαμε ότι ο νόμος περί ευθύνης υπουργών θα καταντήσει να εκθέσει το πολιτικό σύστημα κι όχι να το προστατέψει. Σήμερα, δικαιωνόμαστε εμείς που τα λέγαμε αυτά. Κατόπιν εορτής όμως! Η ζημιά στο σύνολο του πολιτικού συστήματος έχει γίνει και ο κόσμος ακούει πολιτικούς και σου λέει «άντε βρε, όλοι κλέφτες είναι». Άρα, δεν προστατέψαμε ούτε εαυτόν. Δεύτερον, δεν ψάξαμε, δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να ερευνήσουμε, λόγω του συστήματος αυτού, σοβαρά αυτούς που μπορεί ή ενδεχομένως να είναι μπλεγμένοι. Κατά τη γνώμη σου είναι πολλοί οι κλέφτες; Εσύ έχεις τις καλύτερες σχέσεις με τους Γερμανούς πολιτικούς. Εσένα δεν σου έχουνε πει τίποτα στο αυτί ή σε ένα τραπέζι, για ό,τι συμβαίνει στον τόπο μας; «Όχι. Ούτε θα στο πει ποτέ κανένας αυτό.

«Ο ΑΝΤ-1 με έχει κόψει εντελώς λόγω Ισίδωρου. Εκεί δεν περνάνει ούτε οι ανακοινώσεις της “Συμμαχίας”» Μάρτιος 2011

Διότι κανένας δεν κρεμάει στα μανταλάκια ότι λαδώνει. Ούτε αυτός που λαδώνει, ούτε αυτός που λαδώνεται». Έγραψαν πολλά για τις κοινωνικές συναναστροφές σου με τον Χριστοφοράκο. Βγήκανε φωτογραφίες σου μαζί του. Ποτέ δεν σου μίλησε για τις «προσπάθειες» που κατέβαλε να πλησιάσει υπουργούς και να πάρει υπογραφές τους για να πουλήσει η Siemens; «Αυτή ήταν η δουλειά του, να πουλάει. Δεν ήρθε ποτέ σε μένα να μου προτείνει κάποια δουλειά κάτω από το τραπέζι. Γι’ αυτό ο δήμος Αθηναίων δεν είχε κάνει ποτέ δουλειά με τη Siemens. Η μόνη δουλειά που είχε κάνει (γέλια) είναι να πάρουμε χορηγία γι’ αυτές τις περίφημες καφετιέρες, τοστιέρες, για τις οποίες με κράξανε και με κρεμάσανε στα μανταλάκια. Τοστιέρες και καφετιέρες που είναι στις λέσχες φιλίας στον δήμο Αθηναίων ως χορηγία. Αυτό ήταν το… νταλαβέρι, ας πούμε. Από εκεί και πέρα το «κοινωνικό»… όταν θες να κάνεις ζημιά, Γιώργο, και ξέρεις πολύ καλά τι εννοώ, δεν είσαι αρχάριος, όταν έχω φωτογραφία μου με δύο υπουργούς Εξωτερικών και δύο προέδρους Επιμελητήριων να στέκονται και οι τέσσερις και να χαμογελάνε σε μια κάμερα και η φωτογραφία που δημοσιεύεται στην Ελλάδα «κόβει» τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας και τον άλλον, αντιλαμβάνεσαι τι γίνεται. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στην ομιλία της κας

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 42

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ «Τρεισίμισι χρόνια στο υπουργείο των Εξωτερικών ταξίδευα συνεχώς. Έχασα την επαφή με τον κόσμο και αυτό ήταν τιμή, αλλά και μεγάλο κόστος»

Μέρκελ στην Ελλάδα και ο Χριστοφοράκος ήταν πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου. Μας είχε καλέσει ως οικοδεσπότης της εκδήλωσης και καθόμαστε στη σειρά μπροστά στις κάμερες και κόβεται η φωτογραφία για να με δείξει μόνο με τον Χριστοφοράκο… Ε, με συγχωρείς, εάν αυτό δεν είναι σκόπιμη διαστρέβλωση τότε, τι είναι»; Της λέω ότι στην πρόσφατη συνάντηση που είχα με τον Καραμανλή, εκείνος μου είχε πει ότι ήταν «σπαθί» στο υπουργείο Εξωτερικών. Από την άλλη, τα τηλεγραφήματα του WikiLeaks έλεγαν ότι ήταν «πιόνι» των Αμερικανών και «κάρφωνε» τον Μολυβιάτη ή τα μυστικά ραντεβού του Καραμανλή με τον Πούτιν. «Δεν μπορώ να σου πω τη λέξη. Ίσως τη λέξη που δεν μπορείς να γράψεις. Όλα αυτά είναι… μαλακίες. Πρώτον, ο Καραμανλής ήξερε τα πάντα. Δεύτερον, τη μάχη με τους Αμερικανούς εγώ την έδωσα και το ξέρει αυτό καλά. Ξέρει πολύ καλά τις συζητήσεις που είχα μαζί τους. Γι’ αυτό δεν σου κρύβω ότι περιμένω να βγάλει κι άλλα το wikiLeaks. Αυτά που εγώ δεν μπορώ να πω (γέλια). Γιώργο, όταν εγώ πήγα στο υπουργείο Εξωτερικών, ήταν μεγάλη τιμή και μεγάλη ευθύνη. Είχα το δέος της βενιζελικής ιστορίας. Στο σπίτι μας ο Βενιζέλος ήταν κομμάτι της ζωής μας. Όταν είσαι η πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών, νιώθεις ένα δέος. Άρα, δεν είσαι πράκτορας της CIA; Δεν φοβάσαι μήπως βγούνε τίποτα αρχεία πάλι από το WikiLeaks; «Δεν θα είχα καμία αντίρρηση να τα δημοσιεύσουν όλα». Ξαναγυρίζω στο «μαύρο» χρήμα που καταλήγει στα ταμεία των κομμάτων. Βλέπω ότι έχει διάθεση να μιλήσει.

«Δεν θεώρησα ποτέ τον Κυριάκο εξάρτημά μου. Ο καθένας τραβάει τον δικό του δρόμο» Τι γίνεται, πέφτει πολύ «μαύρο» χρήμα στα μεγάλα κόμματα; Σε ρωτάω τώρα που δεν είσαι μεγάλο κόμμα. «Μικρό και καθαρό». Πέφτει σύννεφο το «μαύρο» χρήμα τελικά; «Κοίτα να δεις, αυτό που εσείς ονομάζετε “μαύρο” χρήμα είναι αυτά τα οποία τα κόμματα λένε “επιχορηγήσεις”. Είναι απολύτως βέβαιο ότι τα κόμματα έπαιρναν “επιχορηγήσεις”». «Επιχορηγήσεις» από «φίλους»; «Από φίλους…»

Αυτός όμως που δίνει τα πολλά λεφτά σε ένα κόμμα, κάποιο αντάλλαγμα γυρεύει… «Μην είσαι τόσο βέβαιος. Τα ύποπτα λεφτά, κατά την γνώμη μου, δεν είναι τα λεφτά των εκλογών. Τα ύποπτα λεφτά είναι αυτά που μεταφέρονται στη μέση του τίποτα». Δηλαδή οι μεταφορές που γίνονται στη μέση της τετραετίας, έτσι; «Αυτά κατά τη γνώμη μου είναι ύποπτα». Τα μεγάλα κόμματα έχουν και λίστες μόνιμων χορηγών; «Βεβαίως».

Ναι, αλλά αυτά δεν καταγράφονται, δεν μπαίνουν ας πούμε σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Γίνεται «κουβάλημα», «μεταφορά», «μέτρημα» από τον εκάστοτε «χορηγό»… «Πρέπει να ξέρεις ότι υπάρχουν τα λογιστήρια των κομμάτων, τα οποία καταγράφουν τις δωρεές. Τώρα, στην Ελλάδα, υπάρχει ένας απόλυτος παραλογισμός, ο οποίος είναι ότι με το να βγαίνεις και να λες ότι επιτρέπεται η χορηγία μέχρι 1.000 ευρώ το μήνα ή μέχρι 1.500 ευρώ, κοροϊδεύεις και με αυτό. Εγώ, λοιπόν, έχω πει από την αρχή, όλα αυτά είναι πάλι φαρισαϊσμός, πάλι ψέματα! Γιατί πρέπει να πούμε ψέματα στον κόσμο; Θέλεις κύριε Τράγκα μου να βοηθήσεις τη «Συμμαχία»; Έλα σε παρακαΜάρτιος 2011

λώ πάρα πολύ, δώσε μου όσα θέλεις… και ελπίζω να μου δώσεις πολλά (γέλια). Να το γράψω στο site, να πω ότι ο κ. Γιώργος Τράγκας έδωσε στη «Συμμαχία» τόσα χρήματα, γιατί πιστεύει στις αρχές και στις ιδέες της. Όπως γίνεται στην Αμερική και σε άλλα κράτη.

Κρατάνε και μια… δικαιοσύνη στη διανομή; Όσα δίνουν στο ένα κόμμα, δίνουν και στο άλλο; «Μα σου είπα, μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να στηρίξουν όλα τα κόμματα». Εσείς, ένα μικρό κόμμα όπως η «Δημοκρατική Συμμαχία» μπορείτε να κινείστε πιο ελεύθερα, αλλά έχετε και ανάγκες, έξοδα. Εσύ αύριο είσαι διατεθειμένη να βγάλεις τη λίστα των επιχειρηματιών που θα «ακουμπήσουν» λεφτά στο ταμείο σου; «Εμείς βγάλαμε ήδη. Εμείς θα εφαρμόσουμε τον νόμο. Αν δώσεις πάνω από 500 ευρώ, βγαίνει το όνομά σου στον αέρα. Αν δώσεις κάτω

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:11 PM Page 43

από 500 ευρώ, μπορεί να μην ανακοινωθεί το όνομά σου. Ρωτάμε τους ανθρώπους τι θέλουν. Στα δικά μας βιβλία είναι όλα γραμμένα, για την περίπτωση ελέγχου». Ο Μητσοτάκης είπε ότι εκτός από τα δύο μεγάλα κόμματα, υπήρχε και τρίτο που έπαιρνε από το 2% της Siemens… «Εγώ ξέρω ότι ο Χριστοφοράκος το είπε. Από εκεί και πέρα, η άποψή μου είναι ότι πρέπει να κάνουμε μια σοβαρή έρευνα για τα τελευταία 15 χρόνια στην Ελλάδα. Να δούμε πού πήγαν τα λεφτά που δόθηκαν από τον κρατικό κορβανά, ώστε να κλείσει η υπόθεση». Μου δίνει την εντύπωση ότι ξέρει πολλά. Άλλωστε και ο κόσμος, μην κρυβόμαστε, γνωρίζει ότι τα κόμματα χρηματοδοτούνται όχι μόνο από το κράτος, αλλά και από ιδιώτες. Μόνο που δυστυχώς από τα επίσημα στοιχεία που κατατίθενται στην Επιτροπή Διαφάνειας της Βουλής δεν βγαίνει ο... λογαριασμός! «Αισθάνομαι ότι πρέπει να δώσουμε λογαριασμό στους Έλληνες. Αισθάνομαι έντονα ότι πρέπει να ξανακερδίσουμε τη χαμένη τιμή μας, οφείλουμε να βγούμε και να καθαρίσουμε τους λογαριασμούς μας. Πρέπει να γίνει έλεγχος σε όλα τα κόμματα και να υπάρξει νέος νόμος περί χρηματοδότησης, ο οποίος θα είναι ξεκάθαρος και δρακόντειος. Πόθεν έσχες για όλους στη δημοσιότητα και ισολογισμοί καθαροί. Δεν μπορεί τα κόμματα να είναι κύτταρα παρανομίας. Δεν υπάρχει οργανισμός που να εμφανίζει, όπως τα κόμματα στην Ελλάδα, μόνο έξοδα, αλλά να μην δίνει κανένα λογαριασμό για τα έσοδά του».

Με τον Μπους Τζούνιορ στην Ουάσινγκτον. Ο πατέρας της διατηρεί πάντα καλές σχέσεις με την οικογένεια Μπους

«Αυτό που ονομάζετε εσείς μαύρο χρήμα είναι αυτό που τα κόμματα λένε “επιχορηγήσεις”»

Ξέρεις όμως; Όλα αυτά τα εκατομμύρια των κρατικών επιχορηγήσεων προς τα κόμματα δεν είναι πρόκληση εν μέσω Μνημονίου;

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει - λένε οι φίλοι της - ότι δούλεψε σκληρά στο υπουργείο Εξωτερικών

«Σίγουρα! Τα κόμματα παίρνουν πάρα πολλά λεφτά. Συνολικά 77 εκατομμύρια τον χρόνο. Ξέρεις, είναι εντυπωσιακό να μην δέχονται κάτι που πρότεινα εγώ. Τα 77 να γίνουν 57. Είναι δυνατόν να “κουρεύεις” μισθούς και συντάξεις. Να κόβεις 150 εκατομμύρια από το ΕΚΑΣ και να μην δέχεσαι, για λόγους συμβολικούς και αξιοπρέπειας, να κοπούν 120 εκατομμύρια από τα κόμματα»; Ακούγεται οργισμένη. Και είναι απόλυτη. Σίγουρα τα 20 εκατομμύρια που θα εξοικονομηθούν δεν θα σώσουν τους συνταξιούχους - το γνωρίζει αυτό - αλλά το προτείνει, έστω και συμβολικά, ως δείγμα ευαισθησίας προς τους ανθρώπους αυτούς. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, πολλές φορές αισθάνθηκα ότι εκτός από το δυναμικό και μερικές φορές αφ’ υψηλού (όπως η ίδια παραδέχεται) πρόσωπο που βγάζει προς τα έξω, έχει και ευαισθησίες. Είχα ακούσει, άλλωστε, ότι το βράδυ που έχασε την εσωκομματική μάχη για την αρχηγία της Ν.Δ. έκλαψε και λίγο αργότερα βρέθηκε σε ένα οικογενειακό τετ-α-τετ με τον πατέρα της. «Τι σου είπε»; τη ρωτάω. «Είναι πολύ δυνατός ο Μητσοτάκης. Σου δίνει δύναμη. Από αυτή την άποψη ήμουν πολύ τυχερή. Και τα παιδιά μου και ο Ισίδωρος και ο πατέρας μου, ήταν βασικοί μοχλοί για να ξεπεράσω πολύ γρήγορα ένα σοκ. Πρέπει να ξέρεις ότι όταν έχεις πατέρα τον Κώστα και μητέρα τη Μαρίκα έχεις πάντα ένα αίσθημα ασφάλειας». Κάποιοι μου είπαν ότι τα έβαλες με τους συνεργάτες σου γιατί δεν σε είχαν ενημερώσει σωστά, δεν είχαν «δει» το αποτέλεσμα. «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν χρεώνει ποτέ σε άλλους τις δικές του ευθύνες. Το τελευταίο

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:12 PM Page 44

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ γους. Αυτούς τους έχει κλείσει πλέον».

Με τον Κινέζο πρόεδρο. Ένα «άνοιγμα» της εξωτερικής πολιτικής μας που το θεωρεί δικό της επίτευγμα

Ο Μητσοτάκης μιλάει ακόμη με την οικογένεια Μπους; «Ναι, έχει πολύ καλές σχέσεις. Με τον πατέρα Μπους που είχε έρθει στο σπίτι μας στα Χανιά και του στέλναμε το περίφημο λάδι μας». Είχες τσακωμούς με τον Μητσοτάκη για τα πολιτικά; «Είναι δύσκολο να τσακωθείς με τον Μητσοτάκη. Διότι απλώς σε εξοντώνει στον διάλογο, πράγμα το οποίο ήταν η τακτική του. Εκείνη την εποχή και για καιρό ήταν εξόριστος, οπότε σε εξόντωνε στον διάλογο κι εκεί που ανέβαζες τόνους μετά από δυο ώρες, είχε βαρεθεί να προσπαθείς να κερδίσεις το επιχείρημα». Τι αγαπάει πιο πολύ σε σένα ο Μητσοτάκης; Ότι ακολούθησες τα πολιτικά του βήματα;

«Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος από όσα γράφονται για μίζες, είναι αλήθεια. Δεν πιστεύω ότι η γερμανική Δικαιοσύνη βγαίνει στα καλά καθούμενα και μιλάει για ανθρώπους με ονοματεπώνυμο» πράγμα που θα έκανα, ήταν να τα βάλω με τους συνεργάτες μου. Δεν είσαι ευχαριστημένος όταν χάνεις! Εγώ δεν είχα χάσει ποτέ. Κι αυτό δημιουργεί μια υπεροψία. Ξέρεις όμως, ένας μεγάλος πολιτικός είχε, κάποτε, πει ότι τελικά στη ζωή πρέπει να χάνεις κιόλας. Αν δεν χάσεις, ενδεχομένως, δεν είσαι μακροπρόθεσμα χρήσιμος. Οπότε ήταν και για μένα ένα καλό μάθημα το να χάσω».

Η οικογένειά σου ενοχλήθηκε περισσότερο γιατί έχασες από τον Σαμαρά και όχι από κάποιον άλλον; Αν ήταν οποιοσδήποτε άλλος, η πικρία θα ήταν λιγότερη; «Η αλήθεια είναι ότι ο Μητσοτάκης ήταν και είναι πεπεισμένος ότι ο άνθρωπος αυτός δεν θα μπορούσε ποτέ να οδηγήσει τη Ν.Δ. στην εξουσία, ενώνοντας και διευρύνοντας την παράταξη. Κι αυτό το πιστεύει όχι για προσωπικούς λό-

«Ότι είμαι τσαμπουκάς! Κοίταξε, είναι πολλά πράγματα που με τον Μητσοτάκη έχουμε κοινά. Σε πολλά διαφωνούμε, αλλά είσαι πολύ τυχερός αν έχει τον Μητσοτάκη πατέρα και τη Μαρίκα μάνα. Κι ας λένε ό,τι θέλουν. Είναι μεγάλη ιστορία να μεγαλώνεις σε ένα σπίτι, στο οποίο σου δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας, ακόμη κι όταν είσαι στην εξορία ή ο Μητσοτάκης στη φυλακή. Υπάρχει η περίφημη ρήση της μητέρας μου ότι από πολύ αγάπη δεν έπαθε κανείς τίποτα. Πώς πιάνεις τον εαυτό σου τώρα; Είσαι πιο συντηρητική από πριν, υπήρξες αναρχοαυτόνομη; «Σίγουρα πέρασα σε πιο συντηρητικά επίπεδα». Η Ντόρα μετά από τόσα χρόνια στην πολιτική και σε νέες περιπέτειες, έχει κάποιες ώρες να κοιτάξει τον εαυτό της, τη γυναίκα; «Και βέβαια έχω. Πώς, πώς! Και στις γιορτές θα πάμε έξω και σε κάποια ταβερνάκια. Έχει τίμημα η πολιτική, ας μην κρυβόμαστε…». Αξίζει το τίμημα τελικά;

Με τον Ερντογάν και τον Καραμανλή . Τώρα πιστεύει ότι δεν κινείται τίποτα σοβαρό στο Αιγαίο και το Κυπριακό

«Εξαρτάται πόσο πολιτικό ζώον είσαι. Η πολιτική έχει περισσότερα προβλήματα και λιγότερες χαρές, όπως έχουν πει όλοι, αλλά είναι και μικρόβιο, το οποίο άμα το έχεις … Εγώ θυμάμαι από την πρώτη απεργία στη γερμανική σχολή, σε ηλικία ας πούμε 16 ετών στο Παρίσι, την έκανα εγώ. «Ξέρεις –μου λέει– η δολοφονία του Παύλου ήταν η χειρότερη στιγμή της ζωής μου». Θυμάται με λεπτομέρειες όσα έχει ζήσει εκείνες τις δραματικές ώρες. Γέρνει περισσότερο στην καρέκλα και δείχνει φορτισμένη. Έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα της τρομοκρατίας. «Για μένα –συνεχίζει–είναι ο απόλυτος παραλογισμός. Με αυτό δεν μπορείς να συμβιβαστείς ποτέ. Τι να πω; Ότι δεν είμαι ευαίσθητη στο θέμα; Και ποιος θα με πιστέψει εάν το πω»; Από εκείνες τις δύσκολες στιγμές έως και

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:12 PM Page 45

σήμερα, η Ντόρα και τα παιδιά της έγιναν ένα τρίο αδιάσπαστο. « Έχω τα καλυτερότερα παιδιά» λέει και χαμογελάει με νόημα. Τη ρωτάω για τη ζωή της με τον Ισίδωρο. Όταν έχασε την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας έφυγε μαζί του λίγες μέρες στο Παρίσι. Για να ξεκουραστεί να τακτοποιήσει τις σκέψεις της. «Είναι μεγάλη ιστορία Γιώργο, να έχεις δεύτερη ευκαιρία στη ζωή σου. Μεγάλη ιστορία». Είναι καλός σύντροφος ο Ισίδωρος; «Ο καλυτερότερος». -Είναι ομιλητικός, όταν σε βλέπει στεναχωρημένη; «Όχι, πολύ. Αλλά παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στους ανθρώπους να έχεις έναν βράχο δίπλα σου».

Με τον Ισίδωρο, που ξέρει να την στηρίζει...

Τι σου έλεγε στο Παρίσι τις ημέρες που ήσουν στεναχωρημένη; «Ο Ισίδωρος δεν θα πει ποτέ πράγματα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Είναι αν θες πάντοτε η φωνή της κοινής λογικής. Δεν έχει μπει ποτέ στην πολιτική και δεν έχει τις διαστροφές που έχουμε εμείς». Δεν ξέρω αν θα χαρακτήριζε και η ίδια «πολιτική διαστροφή» το όραμά της να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ελλάδας, αλλά χάνοντας την καρέκλα της αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, άραγε αισθάνεται ότι έχασε οριστικά το τρένο και για την πρωθυπουργία; «Το πρόβλημα, ξέρεις, στη φιλοδοξία του καθενός δεν είναι μόνο η πολιτική φιλοδοξία. Άλλωστε, προσγειωθήκαμε όλοι στην πραγματικότητα. Η χώρα είναι σε μια τραγωδία. Εκατό άνθρωποι περνάνε κάθε μέρα από το

«Τα μεγάλα κόμματα έχουν λίστες μόνιμων χορηγών. Τα ύποπτα λεφτά δεν είναι τα λεφτά των εκλογών. Είναι εκείνα που μεταφέρονται στη μέση του τίποτα...»

γραφείο μου. Απελπισμένοι ή φοβισμένοι. Εκείνη την ώρα παύει η φιλοδοξία σου να είναι προσωπικό στοίχημα. Γίνεται συλλογικό. Εάν δεν κερδίσουμε το συλλογικό στοίχημα δεν έχει νόημα να γίνεις πρωθυπουργός μιας διαλυμένης χώρας. Εγώ ποτέ δεν επένδυσα στη χρεοκοπία της χώρας. Ποτέ». Η απάντησή της μου δίνει την αφορμή να τη ρωτήσω εάν πιστεύει ότι ο Γιώργος Παπανδρέου χειρίστηκε σωστά το δίλημμα «διάσωσης» ή «χρεοκοπίας» της χώρας. «Του πήρε ένα εξάμηνο για να καταλάβει πού βρισκόμαστε. Ένα πολύτιμο εξάμηνο για την οικονομία. Επιδεινώθηκε η κατάσταση, το αποτέλεσμα Γιώργο είναι ότι σήμερα ένας άνθρωπος αποφασισμένος πλέον, έχει επιλέξει να κάνει αυτή την πολιτική –με τις αδυναμίες που έχει ο καθένας– αλλά χωρίς συνεργάτες». Δεν έχει επιτελείο πιστεύεις; «Νομίζω ότι δυόμιση άνθρωποι πιστεύουν σε αυτή την πολιτική, άντε να τους κάνεις τρεις. Οι υπόλοιποι είναι διχασμένες προσωπικότητες. Δεν υπάρχει όραμα. Εγώ βαθύτατα πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να ανακάμψει. Έχει τη δυνατότητα να γίνει, για παράδειγμα, πανευρωπαϊκή πρωτεύουσα ενέργειας. Η ναυτιλία μας έχει τεράστια δυναμική. Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν τα αξιοποιούμε». Θα συνεργαζόσουν με τον Παπανδρέου σε μια συμμαχική κυβέρνηση; Τώρα μάλιστα που ακούγεται ότι πάμε για εκλογές;

Τρίο αδιάσπαστο με τα παιδιά της

«Μόνο σε μια προγραμματική βάση, που θα με έπειθε ότι αυτό που εγώ ονειρεύομαι για την πολιτική που θα ασκηθεί, θα υλοποιηθεί. Ότι θα εξαφανιστεί η απίστευτη αυτή λογική της καθημερινής διαχείρισης, αυτή η μικροπολιτική που εξοντώνει όλο τον κόσμο κι εμένα που είμαι μέσα στο σύστημα».

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:12 PM Page 46

crash

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Έχεις κουβεντιάσει καθόλου με τον Παπανδρέου;

Η οικογένεια Μητσοτάκη σε απαρτία. Ο Κώστας, η Μαρίκα, η Ντόρα, ο Ισίδωρος η Αλεξία και ο Κώστας

«Όχι». Στην περίπτωση μιας συμμαχικής κυβέρνησης, αν έβλεπες ότι μετέχει ο Καρατζαφέρης θα αντιδρούσες; «Εγώ; Κοίταξε Γιώργο, στη φάση αυτή το πρόβλημα δεν είναι ποιος θα μπει, ούτε οι καρέκλες θα παίξουνε ρόλο. Εγώ, άλλωστε, είμαι πολλή χορτάτη από καρέκλες. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου! Αυτό που με ενδιαφέρει είναι ποια θα είναι η πολιτική που θα ακολουθηθεί. Δεν μπορώ να ακούω, να λέει η Νέα Δημοκρατία ότι “θα στηρίξει τους γιατρούς κατ’ επιλογήν και κατά περίπτωση”. Εδώ τους είχα τους γιατρούς, στο γραφείο μου. Ας μην τους κοροϊδεύουν! Πες «καθίστε κάτω ρε παιδιά, τόσα έχουμε. Ας κόψουμε κατ’ αρχήν τη μίζα και τη ρεμούλα στην υγεία». Τα «χώνεις» στον Αβραμόπουλο, επειδή στάθηκε δίπλα στον Σαμαρά; « Έλα μωρέ… αηδίες! Εγώ έχω ένα βασικό πρόβλημα: ότι κάθε φορά που λέω κάτι, δεν ακούνε τι λέω, αλλά προσπαθούν να πουν ότι το λέω για τον άλφα ή τον βήτα λόγο κι αυτό, αν θες, με κάνει και μένα να βγαίνω από τα ρούχα μου! Διότι, δεν το λέω για κανέναν Αβραμόπουλο, δεν με ενδιαφέρει ποσώς ο Αβραμόπουλος, δεν με ενδιαφέρει ποσώς κανένας γενικώς πολιτικός. Με ενδιαφέρει όμως να κοπεί το πάρτι. Και το πάρτι είναι μεγάλο. Ενώ τα γεροντάκια δεν έχουν ουσιαστική περίθαλψη. Κι εκεί διαφωνώ με τον Λοβέρδο. Είναι η εύκολη λύση να κόψεις τα λεφτά από τους μισθωτούς. Η δύσκολη είναι να πιάσεις το πλιάτσικο». Πρωθυπουργό βλέπεις τον Σαμαρά; «Ειλικρινώς, δύσκολα». Δεν το αποκλείεις; «Όχι, βέβαια, γιατί να το αποκλείσω»; Πες μου τώρα, ετεροχρονισμένα, είχες προειδοποιήσει τον Καραμανλή ότι έρχεται συντριβή; Τον έσπρωξες σε πρόωρες, όπως λένε, για να πάρεις μετά την καρέκλα; «Πιστεύεις ότι είχε ανάγκη από εμένα ο Καραμανλής; Ο Καραμανλής είναι ένας έξυπνος άνθρωπος». Η ώρα κοντεύει δύο, ώρα μεσημεριανού σκέφτομαι, και πρέπει σιγά σιγά να φύγω. Λίγο πριν τελειώσουμε τη συνάντησή μας, θέλω να μάθω πώς πάει το κόμμα. Πολλαπλασιάζονται τα μέλη; Στενοχωρήθηκε για κάποιους φίλους της από τη Ν.Δ. που δεν ήρθαν στο κόμμα της; Κι ύστερα, τι γίνεται με τους «στρατούς», τις «λεγεώνες», που λέγεται ότι ακολουθούν πάντα την οικογένεια Μητσοτάκη; «Γιώργο, εμείς έχουμε φίλους που μας πιστεύουν. Δεν είναι “στρατός” αυτό. Είναι απλώς φίλοι. Μην ξεχνάς ότι στην Κρήτη είμαστε Βενιζελικοί. Κρητικοί είμαστε, πώς να το κάνουμε; Έχουμε άλλου είδους λογική σε μερικά πράγματα. Πάντως, για να ξέρεις, η δύναμή μας είναι

μεγάλη και στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο και στα νησιά και στην Αττική. Καθημερινά αυξάνονται τα μέλη της “Συμμαχίας”. Η Κρήτη, αναμφίβολα, είναι τεράστιο ορμητήριο, αλλά έδειξε κιόλας ότι όταν παίρνεις ρίσκο στην πολιτική, μπορείς να χάσεις, αλλά και να κερδίσεις». Πιστεύεις ότι σε πούλησαν οι «ντορικοί» που παρέμειναν κοντά στο Σαμαρά; «Στενοχωρήθηκα για κάνα δύο. Για κάποιους άλλους, που ξέρεις τις διαδρομές και τους χαρακτήρες τους, λες καλύτερα. Η «Δημοκρατική Συμμαχία» θέλουμε να στηθεί και να λειτουργήσει από ανθρώπους που έχουν πάθος και ειλικρίνεια». Παρεπιπτόντως, πώς βλέπεις το Κίνημα «Δεν Πληρώνω»; «Είμαι κάθετη σε όλες τις μορφές ανομίας. Όμως, δεν είναι δυνατόν να πληρώνουν οι κάτοικοι της Αττικής διόδια για να πάνε από το ένα μέρος στο άλλο. Όπως δεν είναι δυνατόν να πληρώνουν οι Έλληνες διόδια για δρόμους που δεν έχουν κατασκευαστεί και αποτελούν καρμανιόλες για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Αυτά τα θέματα πρέπει να τα εξετάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή». Νομίζεις ότι θα έχουμε εξελίξεις στο Αιγαίο ή στην Κύπρο; «Έχεις μια εκρηκτική κατάσταση στην ΑλβαΜάρτιος 2011

νία, που προχωράει και στα Σκόπια. Και κακώς δεν το παίζουν τα ΜΜΕ. Έχεις για πρώτη φορά έντονες αντιδράσεις. Πολύ ευαίσθητες χώρες που σήμερα έχουν χάσει κάθε ελπίδα να μπουν στην Ευρώπη, που ήταν πάντα σταθεροποιητικός παράγοντας. Τόσα χρόνια που ήμασταν στο υπουργείο Εξωτερικών, οι δραστηριότητες στα Βαλκάνια ήταν πάρα πολύ έντονες. Σήμερα, λίγο πολύ, η εντύπωση είναι ότι τους έχουν αφήσει στη μοίρα τους. Κι αυτό δημιουργεί –και συν την κρίση κι όλα αυτά– μια άσχημη ατμόσφαιρα. Ο νότος της Μεσογείου δεν ξέρω τι θα μας βγάλει. Και στο Κυπριακό, δεν βλέπω τους Τούρκους διατεθειμένους να κάνουν ούτε ένα βήμα». Πάντως, βλέπει με θετικό μάτι την ανάπτυξη των σχέσεών μας με το Ισραήλ και με υπερηφάνεια λέει ότι ήταν η πρώτη που έφερε τον Κινέζο πρόεδρο στην Ελλάδα. Έφυγα από το στρατηγείο της «Δημοκρατικής Συμμαχίας» με την αίσθηση ότι η Ντόρα έχει χωθεί για τα καλά σε μια νέα περιπέτεια. Να ανεβάσει ψηλά το κόμμα της και να πρωταγωνιστήσει πάλι στην κεντρική πολιτική σκηνή. Όπως και να το κάνουμε είναι κόρη του Μητσοτάκη. Έχει τεράστια προσωπική εμπειρία που απέκτησε σε καίρια πόστα. Έχει ζήσει όσο λίγοι τα παρασκήνια της πολιτικής ζωής του τόπου. Και ίσως τώρα είναι πιο αποφασισμένη από ποτέ. Ο χρόνος θα δείξει.

36_47_NTORA_R_HONDOS 2/17/11 5:12 PM Page 47

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 48

crash

ΔΙΑΦΘΟΡΑ

siemens

απολυτως

εμπιστευτικο

Η συμφωνία συμβιβασμού με τον Χριστοφοράκο

του Νίκου Παπανικολάου

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 49

crash

εν είναι τυχαίο που ο σύγχρονος τραγουδοποιός επέμενε ότι την «ιστορία την γράφουν οι παρέες». Σε κάποιο σπίτι, σε μια ταβέρνα, σ’ ένα ουζερί των Χανίων, σε μια μπυραρία του Μονάχου, πέντε φίλοι κουβεντιάζουν, ψιλοτρώνε, πίνουν, τραγουδούν, γελάνε. Και στη διάρκεια της κουβέντας λένε τα πιο σοβαρά πράγματα. Στη συνέχεια, κάποιοι τα ξεχνούν, κάποια τα μισοθυμούνται και κάποιοι άλλοι «χτίζουν» ολόκληρες υποθέσεις πάνω στις ιστορίες της παρέας. Κι όταν αυτή είναι ανάμικτη, «μισοελληνική» και «μισογερμανική», όταν ανάμεσα στους συνδαιτημόνες βρίσκεται –σε τσακίρ κέφι– ο Μιχάλης Χριστοφοράκος κι ένα δυο συνάδελφοί του «από τη δουλειά». Όταν η κουβέντα γίνεται πάνω από μεγάλα, παγωμένα ποτήρια μπύρας –ιδίως αν η μπυραρία βρίσκεται στο Μόναχο– τότε πολύ πιθανόν να μας προκύψει –τι άλλο;– μια ακόμα συνέχεια της… Siemens! Κάπως έτσι κάποιοι επιμένουν πως υπάρχει ένα «ορφανό» ποσόν της τάξεως του 1 εκατ. ευρώ. Ποσόν που αναφέρεται στο εμπιστευτικό έγγραφο (confidential) –το οποίο υπογράφηκε από τον Μ. Χριστοφοράκο, τη γερμανική Siemens AG και τη Siemens A.E.– συμφωνία συμβιβασμού και υπάρχει σε δύο ελβετικούς λογαριασμούς, με άγνωστους τους τροφοδότες λογαριασμούς. Στοιχείο που, αν και αποτελεί ένα εξαιρετικό «μέσον» για να αποκαλυφθούν πιθανώς και άλλα ποσά που δεν ανακαλύφθηκαν ποτέ, πέρασε στα… ψιλά. Το «Crash» δεν βρισκόταν στην μπυραρία του Μονάχου, έχει όμως στη διάθεσή του το εμπιστευτικό έγγραφο που αποκαλύπτει την ύπαρξη των δύο λογαριασμών, στους οποίους υπάρχουν 820.000 ευρώ και τα οποία είχε δεσμευτεί να επιστρέψει ο Μ. Χριστοφοράκος στη γερμανική Siemens. Διαθέτει, ακόμη, την απολογία του πρώην ισχυρού άνδρα της γερμανικής εταιρίας –στην οποία αναφέρεται στους πιθανούς διαχειριστές του ποσού– στην εισαγγελία του Μονάχου. Το CRASH παραθέτει επίσης το πόρισμα του βουλευτή της Ν.Δ. Πάνου Καμμένου (που δημοσιοποίησε παράλληλα με εκείνο της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής) το οποίο αποκτά ξεχωριστή σημασία μετά τη… βεντέτα που έχει ανοίξει ανάμεσα σε αυτόν και τον Θ. Τσουκάτο. Ο βουλευτής, σύμφωνα με δηλώσεις του στο περιοδικό, αναμένεται να καταθέσει νέα αγωγή εναντίον του κ. Τσουκάτου, ώστε να είναι πολιτικός ενάγων στη δίκη του τελευταίου. Η βαρύτητα τόσο του εμπιστευτικού εγγράφου όσο και της δικαστικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στους δύο άνδρες, ενδέχεται να «σπρώξει» τα δύο μεγάλα κόμματα στο… άνοιγμα των ταμείων τους, αφού είναι αυτά που αναφέρονται ως αποδέκτες των συγκεκριμένων ποσών!

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 50

crash

ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Εμπιστευτικό έγγραφο (Confidential) Όλα όσα εμπεριέχονται στη συμφωνία συμβιβασμού με τον χαρακτηρισμό «confidential» («εμπιστευτικό») μεταξύ της Siemens Α.G και Siemens Α.Ε. και του πρώην ισχυρού άνδρα της γερμανικής εταιρίας, την οποία παρουσιάζει για πρώτη φορά το CRASH, ξεκαθαρίζουν με τρόπο απόλυτο πως τα δύο μεγάλα κόμματα δέχονταν μεγάλα χρηματικά ποσά με τη μορφή χορηγιών από τη γερμανική εταιρία από το 1998 έως το 2006. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο έγγραφο που έχει ενσωματωθεί στο πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής αλλά πέρασε… απαρατήρητο, ο ίδιος ο Μ. Χριστοφοράκος ενημέρωσε στις 15/7/2009 με επιστολή του τη SAG (στην οποία εργαζόταν και ήταν εταιρία του ομίλου της Siemens Α.Ε. στο εξωτερικό και από την οποία αποσπάστηκε την 1η Οκτωβρίου 1996 και ανέλαβε διευθύνων σύμβουλός της) για ένα… άγνωστο ποσό. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι από τα χρήματα που του είχαν παραχωρηθεί διατηρεί (μέχρι και τον Μάρτιο του 2010) ένα υπόλοιπο ποσό σε δύο λογαριασμούς στην Ελβετία ύψους 820.000 ευρώ. Μάλιστα, ο κ. Χριστοφοράκος δήλωνε πως είναι διατεθειμένος να επιστρέψει στη SAG το συγκεκριμένο ποσό και πως δεν ήταν σε θέση, εκείνον τον καιρό, να αναφέρει στοιχεία των λογαριασμών και να κατονομάσει τους κατόχους αυτών (στην απολογία του όμως, στην οποία αναφερόμαστε αναλυτικά πιο κάτω, στην Εισαγγελία του Μονάχου αναφέρει πως δεν θυμόταν ποιοι ήταν οι διαχειριστές, αλλά πως πιστεύει ότι ήταν ο κ. Τσουκάτος). Για τα 820.000 ευρώ δεν έχει γίνει ιδιαίτερος ντόρος και κυρίως για τους τροφοδότες λογαριασμούς. Κάποιοι από αυτούς αποκαλύφθηκαν από τη γερμανική δικαιοσύνη, κάποιοι στο Μόντε Κάρλο και αλλού, υπάρχουν κι άλλοι όμως, που ακόμη δεν έχουν ανοιχτεί και πιθανώς να κρύβουν και τα υπόλοιπα ποσά που έχουν διακινηθεί με τη μορφή «μαύρου» χρήματος. Στο εμπιστευτικό έγγραφο, σε παράγραφο με υπότιτλο «Υποχρέωση πληρωμής», αναφέρεται επί λέξει: «Το ποσό που αντιστοιχεί στα περιουσιακά στοιχεία της SAG, τα οποία διαχειρίζεται ο κ. Χριστοφοράκος μέσω τρίτων σε δύο λογαριασμούς στην Ελβετία. Συμφωνείται ότι εάν ο έλεγχος σύμφωνα με την κατωτέρω παρ. 5 εδ. Β της παρούσης συμφωνίας συμβιβασμού οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι τυχόν ποσό που υπερβαίνει το προβλεπόμενο των 820.000 ευρώ, συσχετίζεται οικονομικά με τη SAG, θα οφείλεται και αυτό το υπερβάλλον ποσό από τον κ. Χριστοφοράκο κατά την παρ. 2 υποπαρ. 2 φράση 1 της παρούσης και θα πρέπει να επιστραφεί στη SAG, σύμφωνα με την παρ. 3 της παρούσης».

Γιατί άραγε προέβλεψε αυτή την παράγραφο η Siemens; Μήπως επειδή γνωρίζει πολύ καλά πως από τα 100 εκατ. ευρώ που υπολογίζεται πως έχουν δοθεί για μίζες στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό λείπει από τους καταγεγραμμένους λογαριασμούς; Γι’ αυτούς, μάλιστα, ο κ. Χριστοφοράκος είχε παραχωρήσει τη δυνατότητα ελέγχου των δύο αυτών λογαριασμών στον δικηγόρο Φρανκφούρτης Μάιν Δρα Σίλερ (Shiller), ώστε το περιεχόμενό τους να γίνει γνωστό και στις εταιρίες SAG και Siemens. O κ. Σίλλερ, με βάση το confidential (εμπιστευτικό) έγγραφο

«Δεν είναι νοητή η σύναψη συμβάσεων τέτοιας σπουδαιότητας και τέτοιου ύψους, όπως αυτές της Siemens με τον ΟΤΕ, για το C4i ή για τον ΟΣΕ, χωρίς τη βούληση, σύμπραξη και συναίνεση των πολιτικών προσώπων τα οποία προΐστανται στους αντίστοιχους αντισυμβαλλόμενους οργανισμούς»

συμφωνίας, θα έλεγχε αν υπήρχαν πράγματι τα 820.000 ευρώ και «εάν ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι ένα ποσό ύψους 180.000 ευρώ εξαντλήθηκε λόγω απωλειών επενδύσεων»…

Αγωγές εκατέρωθεν Η εξέλιξη στην «κόντρα» Καμμένου - Τσουκάτου δημιουργεί νέα δεδομένα. Ο Π. Καμμένος, που είναι μέλος της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για το σκάνδαλο της SIEMENS, κατήγγειλε τον Θ. Τσουκάτο ότι εκτός από το 1 εκατ. μάρκα που έχει παραδεχθεί πως παρέλαβε και παρέδωσε στο ΠΑΣΟΚ (κάτι που το ίδιο αρνείται) ήταν διαχειριστής και ενός άλλου. Ενός δεύτερου ποσού που ήταν σε ευρώ κατατεθημένο σε ελβετική τράπεζα και αναφέρεται στο εμπιστευτικό (Confidential) έγγραφο που παραθέτουμε. Σε αυτή την αναφορά, αντέδρασε ο κ. Τσουκάτος με αγωγή. Ο κ. Καμμένος υποστήριξε σε ραδιοφωνική εκπομπή του τα εξής: «Όσον αφορά το θέμα Τσουκάτου, εδώ έχουμε μια αποδοχή όχι για βαλίτσα, αλλά για transfer το οποίο έγινε στον κ. Τσουκάτο και υπάρχουν κι άλλα χρήματα στον κ. Τσουκάτο απ’ ό,τι φαίνεται στην Ελβετία… Υπάρχει μια κατάθεση, η οποία πέραν

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 51

crash

Απολογία Χριστοφοράκου

(6/7/2009, Μόναχο)

Η Εξεταστική Επιτροπή κατηγορήθηκε ότι «μαγείρεψε» τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της

του ενός εκατομμυρίου μάρκων που φέρεται να αποδέχεται ο κ. Τσουκάτος ότι πήρε, υπάρχει άλλο ένα εκατομμύριο ευρώ, κατατεθειμένο σε έναν λογαριασμό. Σύμφωνα με μαρτυρίες, αυτό το ποσό το διαχειρίζεται ο κ. Τσουκάτος ή κάποιος άλλος». Ο κ. Τσουκάτος υποστηρίζει πως όλα αυτά είναι «καθ’ ολοκληρίαν ψευδή και συκοφαντικά» και πως ο κ. Καμμένος είχε «πλήρη γνώση της αναλήθειας των ισχυρισμών του». Ο βουλευτής της Ν.Δ. απάντησε με τη σειρά του με αγωγή εναντίον του πρώτου, που όμως τέθηκε στο αρχείο από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Α. Κατσιρόδη. Σύμφωνα με τον ίδιο τον κ. Π. Καμμένο, το γεγονός πως μπήκε στο αρχείο η μήνυσή του κατά του κ. Τσουκάτου, αποδεικνύει πως υιοθετήθηκαν οι ισχυρισμοί του τελευταίου, ότι το 1 εκατ. γερμανικά μάρκα που παρέλαβε από τα «μαύρα» ταμεία της Siemens πήγαν στο ΠΑΣΟΚ, του οποίου αρχηγός ήταν ο Κώστας Σημίτης. Ο βουλευτής δήλωσε στο CRASH πως θα προσφύγει και πάλι στη Δικαιοσύνη, καταθέτοντας εκ νέου αγωγή κατά του κ. Τσουκάτου, ώστε στη δίκη του να παρευρεθεί ως πολιτικός ενάγων.

Απ’ όσα αναφέρει ο πρώην ισχυρός άνδρας της Siemens κατά την απολογία του στη Εισαγγελία Μονάχου σταχυολογούμε και επισημαίνουμε: l Τις αναφορές του σε απειλές κατά της ζωής του και τη δήλωση του δικηγόρου του κ. Kursawe, για ανώνυμες απειλές εναντίον του και την κατάθεση δύο σχετικών e mail. l Τις κατηγορίες κατά της Ελλάδας για επιλεκτική διαρροή πληροφοριών και για σύστημα άσκησης επιρροής σε σχέση με τις χορηγίες στα κόμματα. l Για «ανθρώπους εμπιστοσύνης» που τοποθετούν οι κυβερνήσεις στον κρατικό μηχανισμό, ώστε να ελέγχουν τα «πάρε δώσε». Για τον μηχανισμό διακίνησης: Για την αναζήτηση μιας «γενικής λύσης», «η οποία συνίσταται στο να βρεθεί το “κεφάλι” και επομένως να πληρωθεί ο φορέας λήψης της απόφασης στη χώρα. Τα κόμματα διέθεταν τον σχετικό μηχανισμό και γνώριζαν πού και ποιος μοχλός θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί. Το κόμμα ξέρει πώς ασκείται η επιρροή». Ακόμη, «οι υπάλληλοι γνωρίζουν ακριβώς τι απόφαση πρέπει να πάρουν, όταν τους τηλεφωνήσουν πολιτικοί του κόμματος». Για την προστασία από τα κόμματα: Μιλά για ασπίδα προστασίας που είχαν στήσει τα κόμματα ώστε να καλύπτουν τη διακίνηση του «μαύρου» χρήματος. Για τα ποσά που διακίνησε: Αναφέρεται στα ποσά που πήρε στα χέρια του από το 2003 και έως το 2006 και που δόθηκαν «στα ελληνικά κόμματα». Για τους δύο άγνωστους λογαριασμούς: «Στην Ελβετία εξακολουθούν να υπάρχουν χρήματα της Siemens σε δύο ιδιωτικούς λογαριασμούς. Οι ιδιώτες αυτοί είναι καθαρά αχυράνθρωποι, δεν τους είχα πει τίποτα σχετικά με τον λόγο για τον οποίο γίνονταν οι πληρωμές… Στον έναν λογαριασμό υπάρχουν ακόμη, περίπου 400.000 ευρώ, στον άλλο περίπου 600.000. Τα χρήματα βρίσκονται εκεί εδώ και έξι τουλάχιστον χρόνια. Απ’ όσο μπορώ να θυμηθώ σήμερα, τα χρήματα μεταφέρθηκαν εκεί από έναν λογαριασμό του Καλδή, δηλαδή, ή από τον λογαριασμό της εταιρίας Placid Blue Corporation ή από τον λογαριασμό της εταιρίας Sandybury». Για το ΠΑΣΟΚ: «Μέλη του ΠΑΣΟΚ ζήτησαν να μην μεταφερθούν τα χρήματα στην Ελλάδα, αλλά να κατατεθούν στην Ελβετία. Δεν θυμάμαι σήμερα ποιος ακριβώς ήταν, πιστεύω ότι ήταν ο Τσουκάτος. Πάντως ο κ. Τσουκάτος ήταν την εποχή εκείνη το αρμόδιο άτομο, με το οποίο συνομιλούσα». Για Σίχατσεκ και C4I: Του είπα ότι χρειάζομαι τα χρήματα ως προκαταβολή για την επόμενη “ανοιξιάτικη δόση” του «σχεδίου του 2%”. ΄Αλλωστε, το ύψος του ποσού ήταν πάντοτε σχετικά το ίδιο και κυμαινόταν μεταξύ 1,2 και 1,8 εκατ. ευρώ ετησίως… Οι πολιτικοί των κομμάτων ζητούσαν συνεχώς χρήματα μέχρι το 2007, κάτι που προσωπικά έβρισκα απίστευτο, καθώς το διάστημα αυτό το σκάνδαλο της διαφθοράς στη Siemens ήταν ήδη τεράστιο σκάνδαλο στην Ελλάδα». Να σημειώσουμε πως υπήρξαν αποδείξεις πως δόθηκαν μίζες για τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ. Η Siemens ήταν βασικός υποπρομηθευτής και υποκατασκευαστής του έργου, που, όπως φαίνεται, «εκπροσωπούσε» και την ανάδοχο κοινοπραξία, επικεφαλής της οποίας ήταν η αμερικανική SAIC. Σε ό,τι αφορά το C4I, υπήρξαν πληρωμές όχι μόνο το 2002, αλλά και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες (στο τέλος και μετά το 2004) προς τα υπουργεία Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, ώστε να παραληφθεί το σύστημα και να εξοφληθεί! Από τα πιθανά αδικήματα που έχουν γίνει προ του 2007 και έχουν ήδη παραγραφεί εξαιρούνται οι Πρ. Παυλόπουλος και Χρ. Μαρκογιαννάκης για το σύστημα ασφαλείας C4Ι.

Μάρτιος 2011

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 52

crash

ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Λείπουν οι... συνειρμοί Το σκάνδαλο της Siemens, παρά την εντεκάμηνη προσπάθεια της Εξεταστικής επιτροπής της Βουλής να ρίξει φως στη δαιδαλώδη πορεία του «μαύρου χρήματος» που διακινήθηκε προς κάποιους τελικά άγνωστους αποδέκτες, δεν οδήγησε σε συγκεκριμένα ονόματα και στην απαγγελία αυταπόδεικτων κατηγοριών. Υπάρχει η λογική, υπάρχουν και τα στοιχεία. Έλειψαν όμως οι συνειρμοί από τους βουλευτές που συμμετείχαν στην Εξεταστική Επιτροπή, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Έλειπε και η πολιτική βούληση να αποκαλυφτούν και να οδηγηθούν στον εισαγγελέα και τη φυλακή πρώην υπουργοί και των δύο κομμάτων, με δεδομένο πως τόσο οι μαρτυρίες του «στρατηγού» Τσουκάτου όσο και του Μιχάλη Χριστοφοράκου αποτελούν μάλλον τεκμήριο… ενοχής του πολιτικού συστήματος. Πέραν αυτών όμως, εκτιμάται ότι δεν είναι μόνο τα στοιχεία που βρέθηκαν ή θα μπορούσαν να βρεθούν, αλλά και η εντύπωση ή οι απόψεις που εκφράζονται, κατ’ ίδίαν, ανάμεσα σε κομματικά στελέχη, που πιστοποιούν πως χρήματα έτσι κι αλλιώς δίνονταν στα κόμματα ως χορηγίες, και όχι μόνο από τη Siemens, και πως αυτό είναι γνωστό σε όλους. Από το 1998 μέχρι το 2001 η πολιτική της «μίζας» είναι η ίδια. Με βαλίτσες, εικονικές συμβάσεις και μέσω θυρίδων διακινούνται χρήματα, μέθοδος που εγκαταλείπεται αμέσως μετά, επειδή το όλο σύστημα… μπάζει (ο Π. Μαυρίδης είναι ο γενικός διευθυντής της Siemens Hellas μέχρι τις 6/4/2006, και αναφέρεται αρχικά ως

παραλήπτης «μυστικών πληρωμών»). Η ομολογία όμως του ίδιου του κ. Τσουκάτου, προϊδεάζει και για την προηγούμενη περίοδο. Ζητά να ερευνηθούν μέχρι το 1998 οι φορολογικές δηλώσεις της Siemens, όπου εμφανίζεται ένα 2% να πηγαίνει στα μεγάλα κόμματα, ως έξοδα δημοσίων σχέσεων, που ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλος ονομάζει «κονδύλια δημοσίων σχέσεων». Μάρτιος 2011

Από το 1999, όμως, οπότε έχει ήδη αρχίσει η δράση της Siemens, που είχε αλλάξει ο νόμος και δεν δικαιολογούνταν τα έξοδα δημοσίων σχέσεων, οι κινήσεις συνεχίστηκαν με τρόπους πολύ πιο πολύπλοκους. Με λίγα λόγια, για χρόνια η τροφοδοσία των κομμάτων με «ζεστό» χρήμα θεωρείτο δεδομένη και η εντύπωση πως όλοι γνώριζαν αλλά σιωπούσαν είναι αρκετά ισχυρή. (Τα έγγραφα που φανερώνουν πληρωμές

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:01 PM Page 53

crash από τα «μαύρα» ταμεία της Siemens για τις χρονιές 1998-1999, βρίσκονται στα ντοσιέ που παραδόθηκαν στην Εξεταστική, με αριθμούς 10300-3-40-37 έως 10300-3-53-9, φύλλα 308-402 και 278-307). Τόσο η μηνυτήρια αναφορά του Π. Καμμένου κατά του Θ. Τσουκάτου, όσο και οι δηλώσεις των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ (έστω κι αν υπάρχουν οι αναφορές Μητσοτάκη που στοχοποιούν και τα δύο κόμματα της Αριστεράς), αποτελούν σημαντικές ενδείξεις πως τα δύο τουλάχιστον κόμματα ενοχοποιούνται ολοκληρωτικά. Η δε επιχειρηματολογία των βουλευτών της ελάσσονος αντιπολίτευσης μοιάζει απολύτως λογική: «Δεν είναι νοητή η σύναψη συμβάσεων τέτοιας σπουδαιότητας και τέτοιου ύψους, όπως αυτές της Siemens με τον ΟΤΕ, για το C4i ή για τον ΟΣΕ, χωρίς τη βούληση, σύμπραξη και συναίνεση των πολιτικών προσώπων τα οποία προΐστανται στους αντίστοιχους αντισυμβαλλόμενους οργανισμούς». Η αιτιολογία είναι σαφής: αφού οι κρίσιμες αποφάσεις εκπορεύονταν από την πολιτική ηγεσία και αποτελούσαν υλοποίηση των κεντρικών επιλογών της, ήταν λογικό να ήξεραν όλοι, κάτι στο οποίο «συμφωνεί» και ο Χριστοφοράκος (υπάρχουν, ασφαλώς και οι σχετικές δηλώσεις και του Ρ. Σίκατσεκ, ανώτατου στελέχους της Siemens, που ήταν επιφορτισμένος με την ειδική αποστολή διαχείρισης των δωροδοκιών). Σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., το πρώτο κατηγόρησε και δικούς του –μόνο

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΕΤΟΣ 1999 Γεωργίου - Μάρκου 11/01/1999 - Μεταφορά 800.000 € σε ΓΕΩΡΓΙΟΥ ERGOBANK LONDON 12/01/1999 - Μεταφορά 196.000 15/01/1999 - Μεταφορά 100.213,21 26/01/1999 - Μεταφορά 400.000 ΓΜ σε PLEXUS 4/02/1999 - Μεταφορά 45.000 ΓΜ (Α. & Ν. Σπυρόπουλος)

που τα αδικήματά τους έχουν παραγραφεί– και η δεύτερη δεν στοχοποίησε κανέναν υπουργό της, αφού «δεν προέκυψαν στοιχεία».

Οκτώ παραλείψεις-ερωτήματα Αν όσοι ενεπλάκησαν στην υπόθεση της διερεύνησης του σκανδάλου της Siemens, έσκυβαν με περισσότερη ευλάβεια επάνω στα στοιχεία, θα είχαν καταλήξει σε κάποια απολύτως συγκεκριμένα συμπεράσματα. Οι πηγές ήταν πολλές. Υπήρξε το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής και εκείνο του βουλευτή της Ν.Δ. Πάνου Καμμένου, που επιχείρησαν να συγκεράσουν απόψεις και να συνοψίσουν όλα όσα έμαθαν μέσα σε έντεκα μήνες. Υπήρξαν οι δηλώσεις των κομμάτων της ελάσσονος αντιπολίτευσης. Τα στοιχεία που διεύρρευσαν ή δημοσιοποιήθηκαν από την Εισαγγελία Μονάχου, την Υπηρεσία Δίωξης Εγκλήματος Βαυαρίας και την Ομοσπονδιακή Εισαγγελία Βέρνης. Τέλος, υπήρξαν μαρτυρίες και απολογίες, αλλά κυρίως η άρση του τραπεζικού απορρήτου για κάποιους από τους ύποπτους λογαριασμούς, εμβάσματα, τιμολόγια, δικαστικά έγγραφα και «μαύρες» εταιρείες. ΄Ομως, διαβάζοντας κάποιος τα συμπεράσματα της Εξεταστικής δεν θα μπορούσε παρά να καταγράψει μερικές παραλείψειςερωτήματα. 1. Προφανώς, αγνοήθηκε η σημασία όλων όσων αποκαλυπτικών αναφέρονται στο εμπιστευτικό (confidential) έγγραφο, που υπογρά-

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΑΚΟΥ 01/1999- Μαντέλης, Παπαντωνίου 02/1999 - Τσουκάτος, Μαντέλης

Ο πρώην υπουργός Τ. Μαντέλης ενώ προσέρχεται στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εφετών για την απαγόρευση εξόδου του από τη χώρα

ΣΥΜΒΑΣΗ ΟΤΕ: 4/06/1999 - 2η Συνεδρίαση Επιτροπής Αξιολ. της 8002

04/1999 - Μαντέλης, Συμεωνίδης

28/09/1999 - ΔΣ ΟΤΕ Έγκριση Επενδυτικού Προγράμ. 2000 - 2002

05/1999 - Μαντέλης (x3)

27/10/1999 - Αποφ. Συμβ. Διευθ. για Β’ ΕΠ

03/1999 - «Άκης», Τσουκάτος

15/11/1999 - Υπογραφή Β’ ΕΠ

Βενιζέλος, Γείτονας

- Έγκριση κειμένου Β’ ΕΠ από Επιτρ. Αξιολόγησης 8002

Παπακωνσταντίνου

11/02/1999 - Μεταφορά - 122.000 € - 127.000 € - 80.000 € - 450.000 ΓΜ σε PLEXUS

06/1999 - ΟΤΕ - ΠΣ 13ος όροφ. Συνεδρίαση Επιτρ. Αξιολόγησης

15/02/1999 - Mεταφορά 129.711,94 ΓΜ σε Gordon Dadds 0108034 Lloyds Bank GBP 45500

20/01/1999 - (σημείωση από ημερολόγιο) «Οι Καλουπτσίδης και Παρασκευόπουλος ΟΤΕ αντικαταστάθηκαν από Σκαρπέλη κ κ. .... (δυσανάγνωστο)» (σημ. από ημερολόγιο) - Υπογραφή ΠΣ ΟΣΕ για αμαξοστοιχίες (mail Δενδρινού για απόκλιση από το αρχικό προβάδισμα υπεροχής της Siemens, τελικό mail επιβεβαιώνει επιτυχία) (Πρόεδρος ΟΣΕ τότε Λεμπιδάκης)

16/03/1999 - Μεταφορά 245.000 ΓΜ Τρύφων Αποστολόπουλος

Κάναμε μία ενδεικτική παράθεση κάποιων στοιχείων, λογαριασμών που έχουν καταγραφεί, αναφορές στο ημερολόγιο του Μ. Χριστοφοράκου και συμβάσεις που έγιναν την ίδια χρονική περίοδο. Σίγουρα δεν αποδεικνύει τίποτα. Απλώς θα μπορούσε να διευκολύνει σε κάποιους συνειρμούς... Μάρτιος 2011

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:02 PM Page 54

crash

ΔΙΑΦΘΟΡΑ

φεται από τον Μιχάλη Χριστοφοράκο, τη Siemens Α.Ε. και τη Siemens A.G. του Μονάχου. 2. Κανείς δεν αναφέρθηκε με ζήλο στο ένα εκατομμύριο ευρώ που αναφέρεται στο ίδιο έγγραφο, ως «ορφανό» που ανέμενε τον πατριό του και που παρέμενε μέχρι πέρυσι σε δύο λογαριασμούς στην Ελβετία, που παραπέμπουν στους τροφοδότες λογαριασμούς που δεν έχουν ελεγχτεί όλοι! 3. Οι βουλευτές συνεχίζουν να κρατούν μυστικά τα τηλεφωνήματα από τα κινητά και τα sms που έστελναν οι πρωταγωνιστές του σκανδάλου Siemens, που δεν αποδεικνύουν ενοχή, αλλά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω έρευνα και αποκαλύψεις.

Ο Π. Μαυρίδης ήταν ο γενικός διευθυντής της Siemens Hellas μέχρι τις 6/4/2006, και αναφερόταν ως παραλήπτης «μυστικών πληρωμών»

4. Έγινε προσπάθεια να αποσιωπηθούν αποσπάσματα της δικογραφίας ή δεν συμπεριελήφθησαν κάποια συγκεκριμένα στοιχεία στο τελικό πόρισμα. Αποσιωπήθηκαν κρίσιμα γεγονότα και μαρτυρίες που κατατέθηκαν στην Εξεταστική, αγνοήθηκε και παρακάμφτηκε υλικό. 5. Υπήρξε, και πάλι σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, έντονος φόβος ανάμεσα στους βουλευτές και επιφυλάξεις για πιθανές μηνύσεις εναντίον τους από θιγόμενους πρώην υπουργούς. 6. Νομικά, η Εξεταστική Επιτροπή θα μπορούσε να στηριχθεί στο «ξέπλυμα βρόμικου χρήματος» ή στη σύσταση διεθνούς εγκληματικής οργάνωσης. Το «ξέπλυμα» βασίζεται στο αδίκημα που έχει παραγραφεί, εκτός αν υπάρχει (που υπήρξε) νεότερη διακίνηση του «μαύρου» χρήματος ή αν από αυτό υπάρχει παραγωγή χρήματος. Σύμφωνα με το πόρισμα του Π. Καμμένου, ο νόμος 3424/2005, που τροποποιήθηκε με τον 3691/2008, ενσωματώνει την οδηγία 2001/97 για έσοδα από εγκληματικές δραστηριότητες που τροποποιεί τον νόμο

Ο Ρ. Σίκατσεκ, ανώτατο στέλεχος της Siemens, ήταν επιφορτισμένος με την ειδική αποστολή διαχείρισης των δωροδοκιών

2321/95 δεν δεσμεύεται με την παραγραφή του νόμου περί ευθύνης υπουργών. 7. Τα κόμματα με εκπροσώπους «ζητούσαν συνεχώς χρήματα μέχρι το 2007» (μαρτυρία Χριστοφοράκου), δηλαδή ακόμη και μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου Siemens στην Ελλάδα. 8. Δεν γίνονται στοιχειώδεις συνειρμοί. Τι συμπεράσματα θα μπορούσε να βγάλει κάποιος, από την παράθεση των λογαριασμών διακίνησης «μαύρου» χρήματος που έχει καταγραφεί, όλων όσων αναφέρονται, στο ημερολόγιο Χριστοφοράκου και των συμβάσεων που υπογράφηκαν την ίδια χρονική περίοδο; Τα ονόματα που έχουν αναφερθεί για το

σκάνδαλο Siemens είναι ιδιαίτερα πολλά. Κάποια από αυτά εμπλέκονται ή αναμειγνύονται με υπογραφές και διαχείριση συμβάσεων. Άλλα αναφέρονται στο ημερολόγιο Χριστοφοράκου, ενώ για άλλους αναφέρεται πως έκαναν αγορές, είχαν κοινωνικές επαφές ή παρείχαν δημόσιες σχέσεις. Πώς θα μπορούσε να ξετυλιχτεί το κουβάρι γύρω από αυτά τα πρόσωπα; Μπορούσαν να συνδεθούν με συγκεκριμένες πράξεις, να καταγραφούν παραλείψεις τους στην άσκηση των καθηκόντων τους που ευνόησαν τη Siemens σε επίμαχες συμβάσεις; Στην ουσία δεν έγινε καμία αξιολόγηση από την Εξεταστική Επιτροπή.

48_55_SIEMENS_R_NOVARTIS 2/17/11 5:02 PM Page 55

56_59_NEADHMOKRATIA 2/17/11 5:06 PM Page 56

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Στη Συγγρού

ψηφίζουν…

εκλογές! Τ

ο στενό επιτελείο Σαμαρά κάνει ασκήσεις επί κάλπης, εκτιμώντας πως η προσφυγή στη λαϊκή εντολή μέσα στο 2011 είναι σχεδόν βέβαιη. Στη Συγγρού ελάχιστοι είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου θα μπορέσει ή θα θελήσει να εξαντλήσει την τετραετία. Η όποια διαφορά στις εκτιμήσεις αφορά στον χρόνο προσφυγής στις κάλπες και στην ύπαρξη ή όχι σχεδίου διαφυγής του πρωθυπουργού σε κάποια σημαντική διεθνή θέση. «Η κυβέρνηση πολύ δύσκολα θα αντέξει πολιτικά τα πρόσθετα μέτρα που θα χρειαστεί να πάρει λόγω αποτυχίας της μνημονιακής πολιτικής». Αυτή είναι η εκτίμηση των «μετριοπαθών» της ηγετικής ομάδας της Ν.Δ. αλλά και πολλών βουλευτών οι οποίοι ζουν κι αναπνέουν την ολοένα και πιο βαριά ατμόσφαιρα για το κυβερνών κόμμα μέσα στη Βουλή. «Το θέμα είναι ποια θα είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Ότι θα έρθει αυτή η στιγμή και μάλιστα νωρίτερα απ’ ό,τι πίστευα κι εγώ ο ίδιος, δεν το συζητώ καν. Το πιάνει κανείς στον αέρα… Αυτό που έγινε το τριήμερο με τα 50 δισ. και τους τροϊκανούς, είναι ένα δείγμα», έλεγε έμπειρος βουλευτής, εκτιμώντας ότι ο πρωθυπουργός ακόμη κι αν θέλει, δεν μπορεί να πάει άμεσα σε εκλογές, καθώς «δεν θα του επιτρέ-

ψουν οι δανειστές μας και η τρόικα». Σε μια παραλλαγή αυτής της άποψης, κάποιοι άλλοι στέκονται στο τι έχει να κερδίσει ο Γ. Παπανδρέου προκηρύσσοντας εκλογές τον Απρίλιο με λίστα ή κάποια στιγμή αργότερα μέχρι τον Ιούνιο. «Όσοι λένε ότι το ΠΑΣΟΚ θα κάνει εκλογές τώρα που ακόμη προηγείται στις δημοσκοπήσεις κι εμείς δεν έχουμε ακόμη ανακάμψει, εκμεταλλευόμενο και τον νόμο Παυλόπουλου που δίνει 10 έδρες μπόνους στο πρώτο κόμμα, ξεχνούν κάτι: ο κόσμος το τελευταίο που θέλει είναι νέες πρόωρες εκλογές στη μέση της κρίσης και θα αντιδράσει άσχημα αν νιώσει ότι η κυβέρνηση πάει να εκβιάσει την ψήφο του. Τι θα του πουν; Πάμε σε εκλογές επειδή δεν βγαίνει το μνημόνιο και πρέπει να πάρουμε κι άλλα πιο σκληρά μέτρα;». Από την άλλη πλευρά, οι θιασώτες του σεναρίου «όλα γίνονται βάσει σχεδίου», αναλύουν το σκηνικό παίρνοντας σαν δεδομένο ότι ο Γ. Παπανδρέου έχει ένα συγκεκριμένο πλάνο. Να περάσει μέχρι την Άνοιξη όλα τα μέτρα –εξ ου και το σκηνικό με την τρόϊκα που θεωρούν προσυμφωνημένο– να πετύχει και την επιμήκυνση της αποπληρωμής του χρέους, να βάλει δηλαδή σε μια οριστική τροχιά την πορεία εκτέλεσης του μνημονίου, δεσμευόμενος και για δράσεις μέχρι το 2015, και μετά να κινηθεί πολιτικά.

Κι εδώ υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι στόχος του πρωθυπουργού είναι μια κορυφαία διεθνής θέση όπως Γ.Γ. του ΟΗΕ διαδεχόμενος τον Κορεάτη Μπαν Κι Μουν. Βέβαια, η θητεία του νυν Γραμματέα λήγει μεν τον Σεπτέμβριο, αλλά οι διαδικασίες διαδοχής του θα γίνουν τον Μάρτιο και παρόλο που είναι σειρά ενός Ευρωπαίου πολιτικού να πάρει τη σκυτάλη, φαντάζει κάπως «αλλόκοτο» αυτός να είναι ο εν ενεργεία πρωθυπουργός μιας χώρας που είναι στο ΔΝΤ. Κάποιοι άλλοι εκτιμούν ότι ο Γ. Παπανδρέου θα παραμείνει μεν… εν Ελλάδι, αλλά ότι θα θελήσει να προσφύγει στις κάλπες αν το επιτρέψουν οι συγκυρίες, για να «κερδίσει» τα σχεδόν δύο πια χρόνια από τον Οκτώβριο του 2009 και με νωπή εντολή να επιχειρήσει να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2015. Κοντολογίς όλοι στη Συγγρού αναλύουν σενάρια εκλογών με δυσκολότερο όλων την προσφυγή τον Απρίλιο και πιο ευοίωνο το σενάριο για κάλπες μετά το καλοκαίρι, κάτω από μεγάλη κοινωνική και πολιτική πίεση. Γι’ αυτό και στη Ν.Δ. έχουν ξεκινήσει διεργασίες με σήμα κατατεθέν το προεκλογικό «έσω έτοιμος».

Πρόσωπα, πρόγραμμα, επικοινωνία Το κρίσιμο τρίπτυχο σε σχέση με την κοινή γνώμη και τους ψηφοφόρους: ποιος

Νέα σενάρια για κάλπες, «έσω έτοιμος» ο κομματικός μηχανισμός της Σοφίας Κωτσέλη

56_59_NEADHMOKRATIA 2/17/11 5:06 PM Page 57

crash

Ο Σαμαράς πιστεύει ότι είναι σφηνωμένες στο μυαλό του Γιώργου «εκλογές με λίστα». Είτε τον Απρίλιο, είτε λίγο αργότερα, το καλοκαίρι. Υπό την πίεση μιας «εξεγερμένης» κοινωνίας λέει τι και με ποια πειστικότητα… Για ενάμιση χρόνο ό,τι και να έλεγαν, όποιοι και να το έλεγαν από τη Ν.Δ., δεν μπορούσε να κάνει τη διαφορά, καθώς τα αυτιά του κόσμου – πλην ίσως της λεγόμενης «σκληρής» εκλογικής βάσης– ήταν κυριολεκτικά «βουλωμένα». Η απόφαση του Αντώνη Σαμαρά να σκληρύνει και να εντείνει την αντιπολιτευτική τακτική της Ν.Δ. τώρα, είναι συνέχεια των αλλαγών που έκανε στο κόμμα, τοποθετώντας πρόσωπα που μπορούν να κάνουν «γωνίες» σε θέσεις- κλειδιά και πρόσωπα που μπορούν να καινοτομήσουν σε κομβικά σημεία του κομματικού μηχανισμού. Το πρόγραμμα ανέλαβε να εκπονήσει ο Ευριπίδης Στυλιανίδης, που έχει ζητήσει μέχρι τα τέλη του μήνα- αρχές Μαρτίου τις προτάσεις όλων των Τομέων και των Γραμματειών, ενώ παράλληλα ομάδες εργασίας επεξεργάζονται θέσεις και ιδέες πιο προωθημένες. Η τελική επεξεργασία θα γίνει, στη συνέχεια, με στόχο να υπάρχει σαφής πια «κορμός» την Άνοιξη. Ο Γιάννης Μιχελάκης ανέλαβε το δύσκολο κομμάτι όχι μόνο της εκπροσώπησης αλλά και της ενδυνάμωσης του επικοινωνιακού επιτελείου, καθώς οι απαιτήσεις ανεβαίνουν κατακόρυφα. Η δημοσιογραφική «γλώσσα» τόσο των δηλώσεών του όσο και της καθημερινής ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών έκανε ήδη τη διαφορά.

56_59_NEADHMOKRATIA 2/17/11 5:06 PM Page 58

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Παράλληλα η δημιουργία του διαδραστικού portal δείχνει ότι διευρύνονται οι επικοινωνιακοί δίαυλοι στους οποίους μπήκαν και τα blogs με ευθύνη της Βασιλικής Τζότζολα. Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος στον πολιτικό σχεδιασμό με τον Πάνο Λειβαδά, είναι ένα πολύ δυνατό δίδυμο που από τη Λυκίου συνεχίζει στη Συγγρού έχοντας πια τη δυνατότητα της άμεσης, δια ζώσης, συνεργασίας με άλλα τμήματα. Γενικά, η έννοια της συνεργασίας αποδεικνύεται το πρώτο μεγάλο «ατού» της χωροταξικής αλλαγής στο νέο κτίριο. Το δεύτερο είναι οι οικονομίες κλίμακας, αλλά με αυτές ασχολείται προσωπικά ο γενικός διευθυντής Θανάσης Σκορδάς, ο οποίος έκανε σαφές προς όλους ότι η κρίση αφορά και στα κόμματα. Η οικονομική εξόρμηση, που ήδη ξεκίνησε, με πρώτους αποδέκτες κουπονιών –αξίας 10.000 ευρώ έκαστος– τους βουλευτές, δεν θα λύσει το πρόβλημα, αλλά σχεδόν όλοι τη συνδύασαν με τα εκλογικά σενάρια. Εκλογές με άδεια ταμεία δεν γίνονται!

Ποιος θα κατέβει, πού Εκλογές όμως δεν γίνονται και χωρίς σχεδόν έτοιμα ψηφοδέλτια. Αν γίνουν με λίστα μέχρι τον Απρίλιο, τότε όσο κι αν το στενό επιτελείο Σαμαρά επιμένει στην ανανέωση, τα πραγματικά περιθώρια είναι πολύ μικρά, ειδικά αν η Ν.Δ. είναι δεύτερο κόμμα. Αν είναι πρώτο, τότε τα χαμόγελα θα περισσεύουν, όπως και οι έδρες σε σχέση με το 2009! Το σχετικά εύκολο είναι το ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Οι νυν βουλευτές Δημήτρης Σιούφας, Ευάγγελος Αντώναρος και οι δύο κυρίες Διονυσία Αυγερινοπούλου, Ευγενία Τσουμάνη, όπως όλα δείχνουν, δεν θα είναι για δεύτερη φορά στο Επικρατείας.

Ο Παπανδρέου θέλει, αλλά πρέπει να του επιτρέψουν και οι δανειστές μας να πάει σε εκλογές. Αν, όμως, τα πράγματα επιδεινωθούν, οι τροϊκανοί μάλλον θα πουν το ναι

Ο Πάνος Λειβαδάς με τον Μάξιμο Χαρακόπουλο αποτελούν ένα δυνατό δίδυμο Με τη λίστα θα υπάρξουν τριβές για τους δύο «Καραμανλικούς» πυλώνες, για τον Δ. Σιούφα που θα πρέπει να είναι στην πρώτη θέση στην Καρδίτσα –η Ν.Δ. έχει 2 έδρες– αλλά και τον Ε. Αντώναρο που δεν έχει εκλογική περιφέρεια. Με σταυρό το μπαλάκι πάει στους ψηφοφόρους. Ποιοι θα είναι στο Επικρατείας; Ο πρώην Πρόεδρος Κώστας Καραμανλής θα παραμείνει πιστός στην Α. Θεσσαλονίκης. Οι δύο αντιπρόεδροι Δημήτρης Αβραμόπουλος και Σταύρος Δήμας δεν ενδιαφέρονται, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Ο πρώτος δεν αφήνει τον σταυρό της Α΄ Αθήνας και ο δεύτερος θέλει να δώσει την ευκαιρία στον γιό του, Χρήστο Δήμα, να εκτεθεί στον νομό Κορίνθου. Αν πάμε με λίστα, με μια έδρα για τη Ν.Δ., στις τελευταίες θέσεις ο Κώστας Κόλλιας ως εν ενεργεία βουλευτής θα είναι επώδυνο να παρακαμφθεί. Μία θέση, λογικά, θα έχει ο καθηγητής και διευθυντής του πολιτικού γραφείου του προέδρου Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος και μία ακόμη συζητείται για τον Γιάννη Μιχελάκη. Οι υπόλοιπες και ειδικά ο επικεφαλής, είναι οι άσοι στο μανίκι του Α. Σαμαρά ο οποίος εξετάζει ονόματα με ειδικό πολιτικό βάρος και τους αναζητά στους έχοντες σχέση με… την Οικονομία! Πάντως, η λίστα στην παρούσα συγκυρία δεν επιτρέπει πολλές και δραματικές αλλαγές, με δεδομένο ότι αρκετοί στην Κ.Ο. της Ν.Δ. κοιτάζουν και πιο ψηλά, στην άνοδο της Συγγρού στα

Ως εκπρόσωπος Τύπου ο Γιάννης Μιχελάκης έχει στόχο να δώσει μια νέα διάσταση στην επικοινωνία της Νέας Δημοκρατίας

56_59_NEADHMOKRATIA 2/17/11 5:06 PM Page 59

crash γραφεία της Ντόρας Μπακογιάννη. Εκτιμούν ότι αν βρεθούν σε μη εκλόγιμη θέση –όπως η Έλσα Παπαδημητρίου αν δει μπροστά της στην Αργολίδα και τον Γιάννη Μανώλη και τον Γιάννη Αδριανό– η ΔΗΣΥ, με τη βοήθειά τους, θα περάσει το 3% και πιθανόν οι ίδιοι να βρεθούν ξανά στα έδρανα με άλλο κόμμα. Αντίθετα με τον σταυρό προτίμησης, ο Α. Σαμαράς μπορεί να ανοίξει θεαματικά τα ψηφοδέλτια προς κάθε κατεύθυνση. Ήδη το έκανε με μια… απόσπαση, φέρνοντας επίσημα την Κρητικιά ΄Ολγα Κεφαλογιάννη στην Α΄ Αθήνας. Μια θέση υπάρχει «ανοιχτή» πάντα και για την Αλεξία ΄Εβερτ, η οποία δεν δέχτηκε να πολιτευθεί το 2009. Η περιφέρεια θα έχει ακόμη τον Βασίλη Κικίλια, αλλά όπως λέγεται και τον Νότη Μηταράκη. Στη Β΄ Αθήνας πολύ πιθανόν να δούμε τη Β. Τζότζολα, τον Γ. Μανώλη, αν δεν κατέβει στην Αργολίδα, αλλά και τον Θανάση Γιαννόπουλο που δεν θέλει να κατέβει ξανά στη Φθιώτιδα. Θέσεις στα ψηφοδέλτια Αθήνας και Πειραιά θα έχουν και οι εκπρόσωποι του εμπορικούβιοτεχνικού χώρου, Παναγής Καρελάς και Βασίλης Κορκίδης. Για τον Πειραιά, πάντως, τόσο στην Α΄ όσο και στη δύσκολη Β΄ εκλογική περιφέρεια, ακούγονται πολύ γνωστά ονόματα, όπως του δημοσιογράφου Γιώργου Αυτιά, του δικηγόρου Φαήλου Κρανιδιώτη, του πρ. Γραμματέα Πολιτικού Σχεδιασμού Νίκου Καραχάλιου αλλά και πασίγνωστου ερυθρόλευκου παλιού παίκτη. Στις εκλογές αυτές, θέση στα ψηφοδέλτια θα έχουν και ισχυρά κομματικά στελέχη της πρώην Ρηγίλλης που στήριξαν τον Σαμαρά, όπως οι Π. Λειβαδάς, Μενέλαος Δασκαλάκης, Δημήτρης Πανοζάχος, πρώην βουλευτές όπως ο Δημήτρης Σταμάτης, με την προϋπόθεση ότι θα το θελήσει ο ίδιος, αλλά και οι Μανούσος Βολουδάκης, Ζέτα Μακρή, Νατάσα Ράγιου, Σπήλιος Λιβανός, ΄Ελενα Κουντουρά και ονόματα από την τοπική αυτοδιοίκηση, όπως οι Παύλος Βογιατζής, Ηλίας Βλαχογιάννης Κώστας Παπαθανασίου κ.ά

Η σκλήρυνση της στάσης του Α. Σαμαρά αποτελεί συνέχεια των αλλαγών που έκανε. Επέλεξε πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά, ικανά να λειτουργήσουν αποτελεσματικά τον κομματικό μηχανισμό

Με ένα νέο πρόγραμμα που έχει αναλάβει να εκπονήσει ο Ευρ. Στυλιανίδης, ο Αν. Σαμαράς επιδιώκει να κάνει ένα δυναμικό come back τους περιφέρειες πληθαίνουν και είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι το πρόγραμμα του Α. Σαμαρά θα μοιραστεί το επόμενο διάστημα: την επιτελική Συγγρού και τη στρατηγική δουλειά. Το εξωτερικό, καθώς μετά την Ισπανία και τη συνάντησή του με τον Μαριάνο Ραχόι ακολουθούν νέα ταξίδια σε Ευρώπη και Μ. Ανατολή και τέλος την επαρχία, με στοχευμένες περιοδείες ώστε να έχει και ο ίδιος επαφή με τους πολίτες της περιφέρειας.

Ετοιμότητα στο κόκκινο Σε κάθε περίπτωση, η εκλογική ετοιμότητα της Ν.Δ. θα πρέπει να παραμείνει στο κόκκινο για άγνωστο χρονικό διάστημα ή για την ακρίβεια μέχρι να προκηρυχθούν εκλογές. Σε αυτό δεν υπάρχει καμία απολύτως διαφωνία ανεξαρτήτως του πότε και με ποιο σκεπτικό ο καθένας τοποθετεί τις εκλογές. Είναι ενδεικτικό ότι ο αντιπρόεδρος, Δημήτρης Αβραμόπουλος, είναι ο πρώτος που ξεκίνησε στη Συγγρού τακτικές συσκέψεις με τους τομείς και τις γραμματείες ευθύνης του, ενώ δίνεται πολύ μεγάλη έμφαση από τον Ανδρέα Λυκουρέντζο στον συντονισμό και τις κοινές δράσεις των γραμματειών, ώστε να «σαρωθούν» νομοί αλλά και περιφέρειες βάσει κοινού προγραμματισμού. Οι επισκέψεις βουλευτών στις εκλογικές

Τζότζολα Βασιλική Μάρτιος 2011

Σκορδάς Θανάσης

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:17 PM Page 60

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

«Τους ετοιμάζω τέτοιο χουνέρι στη Βουλή, που δεν θα πιστεύουν στα μάτια τους»

Xρήστος Μαρκογιαννάκης Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:18 PM Page 61

crash

Για το Βατοπαίδι έφεραν από τη Ν.Δ.

έτοιμο πόρισμα για να το υπογράψω... Ξ

εκίνησε αμέσως με τη φράση ότι «το C4I θα φέρει… συμφορά» στον Βαλυράκη και τα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για το σκάνδαλο της Siemens, γιατί «δεν θα τους αφήσω έτσι. Θα μιλήσω και θα πάθουν μεγάλη πλάκα», οπότε κατάλαβα με μιας ότι επρόκειτο να περάσω «δύσκολες ώρες» για να στήσω το τελικό κείμενο της συνέντευξης αυτής.

Εξάλλου, δεν είναι λίγες οι φορές που βρέθηκε στην κορυφή της επικαιρότητας. Πότε ως ο άνθρωπος που «έσωσε» την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, πότε ως ο άνθρωπος που τα λέει έξω από τα δόντια, πότε ως κατά λάθος «υβριστής» που του στοίχισε την παραίτησή του από τη θέση του υφυπουργού Δημόσιας Τάξης, πότε με την «επίθεση»| κατά του Σαμαρά για το θέμα της επιλογής του υποψήφιου περιφερειάρχη Κρήτης, πότε με τη διαγραφή του από τη ΝΔ και πότε με την προσχώρησή του στο κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη. Έτσι και τώρα βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα με το θέμα της Siemens, αφού συνάδελφοί του στη Βουλή αφήνουν «σκιές» σε βάρος του, αν και ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης δεν είναι από εκείνους που το βάζουν κάτω, επισημαίνοντας ότι «τους ετοιμάζω τέτοια επίθεση στη Βουλή, που δεν θα πιστεύουν στα μάτια τους»! Αλλά, μπορεί, όμως, ο Χανιώτης, ως Κρητικός, να φαντάζει… τρομερός, αλλά κι εγώ, ο Αχαιός, ως Πελοποννήσιος, είμαι… πονηρός, οπότε κάναμε μια συμφωνία: εγώ να γράψω όσα ακριβώς μου πει και για όσους τα πει κι αυτός να με αφήσει να τον ρίξω στα βαθιά. Κάτι που έγινε αμέσως… Να μπούμε αμέσως στα βαθιά: σκάνδαλο Siemens. Πολλά έχουν ακουστεί, πολλά έχουν ειπωθεί, τα περισσότερα έχουν… υπονοηθεί, αλλά κανένας δεν παίρνει ευθέως την ευθύνη. Ποια είναι η τοποθέτησή σας;

Αναμφισβήτητα, πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο σκάνδαλο, το μέγεθος του οποίου είναι ανάλογο με το μέγεθος της αθλιότητας που βγαίνει από το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής. Ναι. Επιμένω. Τόσο μεγάλο είναι το σκάνδαλο όσο μεγάλη είναι και η αθλιότητα που φαίνεται μέσα από το πόρισμα της Εξεταστικής… Αθλιότητα που έχει να κάνει με συγκάλυψη! Συγκάλυψη εγκλημάτων, συγκάλυψη εγκληματιών, συγκάλυψη κομμάτων και, επί πλέον, έχει να κάνει και με την προσπάθεια να εκθέσει κάποιους –και δεν θέλω να αναφερθώ σε οποιονδήποτε άλλον, εκτός από τον εαυτό μου, φυσικά– οι οποίοι δεν είναι, ενδεχομένως, αρεστοί σε κάποιους άλλους. Αυτός ο συνδυασμός, από τη μια μεριά, δηλαδή, να καλύπτουμε και, από την άλλη, να εκθέτουμε, εκτιμώ πως είναι ένα κράμα που μου δίνει τη δυνατότητα να ισχυριστώ πως πρόκειται για αθλιότητα πρώτου μεγέθους… Η αλήθεια ποια είναι; Η σύμβαση προέβλεπε ότι μέχρι την ώρα της οριστικής παραλαβής του συστήματος, θα γίνουν κάποιες πληρωμές με τη μορφή προκαταβολών, οι οποίες θα συνοδεύονται από αντίστοιχες εγγυητικές επιστολές «καλής εκτέλεσης». Δηλαδή, κι αν ακόμη κάποια χρήματα καταβάλλονταν προπετώς, με την έννοια ότι υπήρχε κάποιο λάθος και δεν έπρεπε να καταβληθούν τη στιγμή εκείνη, σε κάθε περίπτωση υπήρξε η εξασφάλιση του Δη-

«Λέω προς όλους: ας παρακολουθήσουν την ομιλία μου στη Βουλή, γιατί θα τους κάνω να ντρέπονται!»

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:18 PM Page 62

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

μοσίου, με τη μορφή της παράδοσης εγγυητικών επιστολών. Αν το έργο δεν εκτελούνταν σωστά, θα μπορούσε το Κράτος να πάρει πίσω τα χρήματά του, μέσω των εγγυητικών επιστολών.Αυτά τα 30 εκατ. ευρώ που λέτε δεν ήταν τα τελευταία που δόθηκαν, καθώς δόθηκαν και άλλα επί Πολύδωρα και άλλα επί Χρυσοχοΐδη, τα οποία καλώς δόθηκαν. Τον Μάρτιο του 2004, που πήγα ως υφυπουργός στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, βάσει μιας απόφασης της ΔΕΣΟΠ από το 2002, είχα την εποπτεία της εκτέλεσης της σύμβασης. Δεν είχα δικαίωμα ούτε να υπογράψω ούτε και η οποιαδήποτε εισήγησή μου ήταν απαραίτητη για να αποφασιστεί κάτι ούτε καν χρειάζονταν η δική μου σύμφωνη γνώμη. Απλώς, παρακολουθούσα το έργο και, επειδή μ’ αρέσει να κάνω πάντα συνειδητά τη δουλειά μου, διαπιστώνω ότι υπήρξε μια τραγική καθυστέρηση. Ήδη, δηλαδή, ήμασταν κατά πολύ έξω από τα χρονικά περιθώρια. Άρχισε τότε να μου μιλά για… ώρες και να απαριθμεί χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς ήμασταν τρεις μήνες πριν τους Ο.Α. έξω από τα χρονικά περιθώρια, για την έγγραφη ενημέρωση της ΔΑΟΑ (Διεύθυνση Ασφαλείας Ολυμπιακών Αγώνων) την οποία και κατέθεσα στην Επιτροπή, αλλά δεν την έλαβαν οι συνάδελφοι υπόψη τους και ιδιαίτερα οι συνάδελφοι της ΝΔ και λυπάμαι γι’ αυτό περισσότερο– όπου με ενημέρωσε ότι ήμασταν, ως Δημόσιο, δεινώς εκτεθειμένοι. Μου μίλησε για την αναφορά του διευθύνοντος συμβούλου του «ΑΘΗΝΑ 2004» κ. Σπανουδάκη (σήμερα διευθύνων σύμβουλος του ΟΠΑΠ) –και θλίβομαι βαθύτατα γιατί κι αυτή δεν την αναφέρουν στο πόρισμα της Επιτροπής ούτε η πλειοψηφία ούτε οι βουλευτές της ΝΔ– που εισηγήθηκε να πάρουμε είτε ορισμένα υποσυστήματα εκτός σύμβασης είτε να παραλάβουμε για προσωρινή μόνο χρήση το σύστημα για δυο μήνες και μετά βλέπουμε. Μου μίλησε για την ενημέρωση που έκανε στον Βουλγαράκη (τότε υπουργό Δημόσιας Τά-

«Δεν ασχολήθηκε κανένας για την εταιρεία που έκανε τις προδιαγραφές, η οποία πήρε κατ’ ανάθεση, τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ, από την κυβέρνηση Σημίτη»

ξης), ο οποίος και του είπε ότι «για να είμαστε κατοχυρωμένοι, γιατί θα δεις ότι στο μέλλον θα προσπαθήσουν να μας ρίξουν λάσπη» –σαν να το ήξερε, δηλαδή– «δεν μου στέλνεις μιαν επιστολή που να μου λες όλα αυτά, να την πάω στον Καραμανλή κι ό,τι μας πει;». Έτσι κι έγινε, για να καταλήξει: «Θεωρώ πως είμαι πολύ τυχερός που έστειλα εκείνη την επιστολή στον Καραμανλή, διότι εκεί του αποτυπώνω το πρόβλημα, καθώς, αν είσαι κλέφτης και απατεώνας, δεν προχωρείς με επιστολές και πρωτόκολλα… ». Και στην επιστολή αυτή τους εξηγούσε τι πρέπει να γίνει, αν και κανένας δεν είχε καμιά νομική υποχρέωση να το αποδεχτεί, «το αποδέχτηκε ο Βουλγαράκης, ο Καραμανλής, ο Σπηλιωτόπουλος…» Όλους αυτούς (το ΚΥΣΕΑ, τον Σπηλιωτόπουλο κ. ά.) τους αφήνουν απ’ έξω και αρπάζουν εμένα και με κατασυκοφαντούν… Ο Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος, έτσι; Για να μην μπερδευόμαστε… Ναι, ο Σπήλιος, ο τότε υπουργός Άμυνας, που αυτός ήταν και ο κύριος αρμόδιος να καταγγείλει ή όχι τη σύμβαση, διότι κάποιοι «λεβέντες» του Σημίτη που υπέγραψαν τη σύμβαση, επειδή ήθελαν να γίνουν όλα με ταχύτατες διαδικασίες, το είχαν υπαγάγει στις «εξοπλιστικές δαπάνες» και Με τον συνεργάτη του CRASH Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:18 PM Page 63

crash το είχαν ονομάσει –προσέξτε καλά– «προμήθεια» και όχι «έργο». Εκείνο, επίσης, που είχαν κάνει αυτοί οι «λεβέντες» και το οποίο έφερε και την υπέρμετρη καθυστέρηση ήταν ότι, δυο μήνες μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης του 2003, έκαναν δεκτή μια τροποποίηση, που αποδείχθηκε καταστροφική, καθώς, ενώ το όλο σύστημα είχε υποδομή Nokia δέχτηκαν να μετατραπεί, για λόγους που ακόμη δεν ξέρω γιατί, σε υποδομή Motorola, αλλά αφήνοντας τα τερματικά των αστυνομικών σε Nokia, με αποτέλεσμα να μην είναι συμβατά με το όλο σύστημα! Στην καταβολή των χρημάτων; Τώρα, ερχόμαστε κι εδώ. Τί είχε γίνει, λοιπόν; Υπήρξε μια «άσκηση», η «Άσκηση 3», την οποία είχε τρεις φορές επιχειρήσει να την πετύχει η SAIC και δεν είχε καταφέρει κάποιους επί μέρους στόχους της. Αν τα κατάφερνε, τότε θα έπαιρνε την 3η προκαταβολή των 31 εκατ. ευρώ. Το πρόβλημα ήταν ότι η SAIC έλεγε ότι «να σας δώσω για προσωρινή χρήση το σύστημα, αλλά ή θα μου πληρώσετε νοίκι 30 εκατ. ευρώ περίπου ή θα μου δώσετε την 3η δόση της προκαταβολής, αφού θεωρώ ότι το σύστημα το έφτιαξα κι εσείς κακόπιστα λέτε πως δεν το πέτυχα»! Τότε, λοιπόν, από την ώρα που βρισκόμασταν σ’ αυτή τη θέση, ήμασταν αντιμέτωποι με έναν ωμό εκβιασμό. Και το αναφέρω αυτό στην εισήγησή μου προς τον Καραμανλή. Του λέω ότι «αυτή τη στιγμή η SAIC μας εκβιάζει» και θέλει ή αυτό ή εκείνο… Δηλαδή, ήθελε το ίδιο ποσό με άλλα λόγια; Ναι, αλλά, αν δίναμε τα 30 εκατ. ευρώ για ενοίκιο, θα δίναμε μετά και τα 31 εκατ. ευρώ της προκαταβολής, ενώ έτσι, τουλάχιστον, γλιτώναμε το ενοίκιο. Οπότε εισηγήθηκα ότι, κατά παρέκκλιση, κατά διασταλτική ερμηνεία –όπως θέλετε πείτε το– ενόψει του προβλήματος, να πάρουμε προσωρινά το σύστημα για χρήση, να θεωρηθούν επουσιώδεις οι στόχοι που δεν είχαν επιτευχθεί, να μεταφερθούν στην επόμενη «άσκηση» γιατί μπορούσε αυτό να γίνει, να πάρει τα 31 εκατ. ευρώ η SAIC, να μας δώσει εγγυητική επιστολή «καλής κατασκευής», πράγματα που έγιναν, αλλά όχι από μένα. Έγιναν από το ΚΥΣΕΑ και τον κ. Σπηλιωτόπουλο. Αυτή είναι η όλη «ιστορία» των 31 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, εκείνη την ώρα, γνώριζα εγώ, όπως γνώριζε κι ο Βουλγαράκης και το ΚΥΣΕΑ και ο Σπηλιωτόπουλος και ο Καραμανλής, οι πάντες, ότι ήμασταν ήδη εκτός σύμβασης από τον Αύγουστο του 2003. Όλες αυτές οι εκκρεμότητες, που ήταν εκατοντάδες, ήταν όλες έξω από τη σύμβαση, αλλά μπήκαν στην μπάντα, κάναμε τους Ο.Α. άψογα. Κανείς δεν πήρε είδηση το πρόβλημα, επειδή δούλεψαν τα 30 υποσυστήματα. Τα υποσυστήματα; Όχι το σύστημα; Ναι. Κι εδώ είναι το τεράστιο λάθος πού κάνει ο πρόεδρος της Εξεταστικής, Σήφης Βαλυράκης, γιατί έλεγε μονίμως στους μάρτυρες: «εμείς, δηλαδή, κύριε μάρτυς, είχαμε παραγγείλει ένα αυ-

Την ώρα που δίνει οδηγίες στα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., όταν ήταν υφυπουργός Δημόσιας Τάξης τοκίνητο και μας έφεραν ρόδες, πόρτες και καθίσματα και τα πήραμε και πληρώσαμε». Δεν είναι, όμως, αυτό. Κάθε υποσύστημα, όπως το Zeppelin, οι κάμερες, τα ελικόπτερα, το TETRA, λειτουργούσε αυτόνομα. Κι έρχονται τώρα αυτοί της Επιτροπής και με εκθέτουν! Μιλήσατε για σκευωρία. Ποιος είναι ο λόγος που πιστεύετε ότι όλοι έπεσαν επάνω σας; Κατ’ αρχήν, αναφέρομαι μόνο στο C4I και μόνο στον Μαρκογιαννάκη. Το μεν ΠΑΣΟΚ, για τους δικούς του λόγους, περιόρισε την έρευνα μόνο στην εκτέλεση της σύμβασης. Δεν έχει γίνει καμιά έρευνα και δεν απασχολήθηκε κανένας γύρω

«Μ’ αυτούς της Επιτροπής δεν θέλω να έχω καμιά σχέση, παρά μόνο η σχέση μας θα είναι μέσω εισαγγελέα, διότι θα πάω στον εισαγγελέα. Δεν θα το αφήσω το θέμα έτσι» Μάρτιος 2011

από τη σύμβαση, καθώς εκεί δόθηκαν –αν δόθηκαν– οι μίζες! Δεν ασχολήθηκε κανένας ούτε από τη ΝΔ ούτε και από τα άλλα κόμματα ούτε και από την πλειοψηφία της Επιτροπής για την εταιρεία που έκανε τις προδιαγραφές, την PORTES, η οποία πήρε, τουλάχιστον, 40 εκατ. ευρώ και τα πήρε όλα «κατ’ ανάθεση» από την κυβέρνηση Σημίτη. Και τελικά το μεγάλο πρόβλημα ήταν οι προδιαγραφές, που ήταν τελείως ασαφείς και τις ερμήνευε ο καθένας κατά το δοκούν και όπως τον βόλευε! Και τους το είπα στην Επιτροπή: δείτε ποια είναι αυτή η εταιρεία. Μια off shore, με έδρα τη Λευκωσία. Δείτε ποιοί είναι οι μέτοχοι, διότι μπορείτε να βγάλετε κάποια συμπεράσματα. Όπως, επίσης, και μια άλλη, που λεγόταν ARMOR GROUΡ, όπως και μια ελληνική, η ΜΕΤΡΟΤΕΚ Α.Ε., που έχει, απ’ ό,τι πληροφορούμαι, «προβλήματα» και για άλλες αναθέσεις έργων που είχαν πάλι επί ΠΑΣΟΚ. Εγώ, λοιπόν, τους είπα: πρέπει να ερευνήσετε αυτές τις εταιρείες, όπως και την PLANET, μέχρι και στο ποιοι είναι οι μέτοχοι, διότι οι συμβάσεις είναι «ληστρικές»! Εξάλλου, υπάρχουν τόσες συμβάσεις που έγιναν τότε… Ναι, γιατί δεν είναι μόνο το κόστος της ασφά-

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:18 PM Page 64

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

λειας. Είναι και τα κτίρια, οι υποδομές, όλα αυτά για τα οποία κατασπαταλήθηκαν δέκα φορές περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι χρειάζονταν… Το μεγαλύτερο έγκλημα που έγινε σ’ αυτή την υπόθεση, που λέγεται C4I, είναι το εξής: ένα αρρωστημένο μυαλό, εκτός κι αν εκβιάστηκε, συνέλαβε την ιδέα να εφοδιαστεί η ελληνική Δημόσια Διοίκηση με ένα σύστημα, που είναι εκατό χρόνια μπροστά από τις δυνατότητές της! Το έμψυχο υλικό της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής και του Λιμενικού αδυνατεί να το κοιτάξει, όχι να το χρησιμοποιήσει. Δυστυχώς, αυτή είναι η μαύρη αλήθεια: «Μεγαλοπιαστήκαμε»! Όταν πήγα στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, φώναξα τους επιτελείς και τους ρώτησα: «πείτε μου, στον Θεό σας, πώς στο διάολο καταλήξατε σ’ αυτό το τέρας, το C4I, και βασανιζόμαστε τώρα όλοι μας;» και μου απαντούν ότι: «κύριε υπουργέ, εμείς δεν το ζητήσαμε. Εμείς ζητήσαμε ένα συστηματάκι» –ακριβώς, αυτή ήταν η φράση τους– «το οποίο έχουμε προϋπολογίσει γύρω στα 50 εκατ. ευρώ. Τώρα, πώς προέκυψε αυτό το 50 εκατ. ευρώ και έγινε 300 εκατ. ευρώ, εμείς δεν ξέρουμε»! Αλλά, τι προέκυψε; Μετά από αυτά, μπήκε –ή την έβαλαν κάποιοι– η Siemens στο «παιχνίδι» και η οποία τα 50 εκατ. ευρώ τα έκανε 300 εκατ. και εκεί έπεσαν οι υπογραφές. Εκεί έπεσαν και οι μίζες! Και τους το είπα στην Επιτροπή: ερευνήστε γιατί τα 50 εκατ. ευρώ που ζήτησαν οι στρατηγοί, έγιναν 300; Μιλήσατε και για τεχνικούς συμβούλους… Ναι. Εκτός από τις προδιαγραφές του συστήματος, που έκανε η PORTES, διέθετε στο Δημόσιο, όπως και άλλες εταιρείες, και τεχνικούς συμβούλους για να παρακολουθούν την πρόοδο του έργου. Διαπίστωσα, λοιπόν, όταν έληξαν οι αρχικές συμβάσεις και έπρεπε να ανανεωθούν, καθώς δεν είχε τελειώσει το έργο, ότι ο κάθε τεχνικός σύμβουλος κόστιζε στο Δημόσιο κάθε μήνα από 15.000 έως και 45.000 ευρώ και, όταν το άκουσα, μου «σηκώθηκαν οι τρίχες κάγκελο»! Έφερα, λοιπόν, μια τροπολογία στη Βουλή, όπου έδινα το δικαίωμα στον υπουργό να κάνει απ’ ευθείας σύμβαση με τον εργαζόμενο. Θέλετε να μάθετε το αποτέλεσμα; Κάτω από 5.000 ευρώ το μήνα ο καθένας! Είπα στην Επιτροπή ότι «αυτές τις ληστρικές συμβάσεις να τις ελέγξετε, γιατί εδώ πήγαν τα χρήματα». Οι 60 σύμβουλοι που ήσαν μ’ αυτές τις εξωφρενικές αμοιβές, που το κόστος το «τσέπωναν» οι εταιρείες των ημετέρων, προφανώς, και δεν τις ερεύνησαν καθόλου. Τελικά έμειναν 20, επειδή δεν χρειάζονταν και παραπάνω, με το πολύ 5.000 ευρώ το μήνα. Και ερωτώ: δεν έπρεπε η Επιτροπή να εξετάσει ποιοι ήσαν πίσω απ’ αυτές τις εταιρείες; Γι’ αυτό και μιλώ για «συγκάλυψη»! Το TETRA, κόστισε, για δέκα χρόνια παροχής υπηρεσιών, περίπου 115 εκατ. ευρώ, και τον Ιούλιο του 2009, όταν ήμουν αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για τη Δημόσια Τάξη, ήρθε μια σο-

Η υπόθεση Siemens είναι τόσο μεγάλο σκάνδαλο όσο μεγάλη είναι και η αθλιότητα που αναδύεται μέσα από το πόρισμα της Εξεταστικής... βαρή σουηδική εταιρεία και μου πρότεινε για τον Νομό Θεσσαλονίκης, ανάλογης έκτασης με αυτόν της Αττικής και ίσως πιο δύσβατο,την κατασκευή «δικού» μας TETRA με κόστος μόλις 11 εκατ. ευρώ. Κατέθεσα την προσφορά των Σουηδών στην Επιτροπή και δεν βρέθηκε κανείς να ελέγξει και να δει το πώς η Siemens πήρε 115 εκατ. ευρώ μόνο για παροχή δέκα ετών και δεν έκαναν «παζάρια» και δεν προβληματίστηκαν για το πώς τα 11 εκατ. έγιναν 115 εκατ. ευρώ; Και τώρα έρχονται και με εκθέτουν. Γι’ αυτό και στη Βουλή όλα αυτά θα τα πω και με ένταση, διότι δεν με ενδιαφέρει να τελειώσει το ζήτημα στη Βουλή, αλλά θέλω να πάω να δικαστώ από τον φυσικό μου δικαστή. Θέλω να πάω στο Δικαστήριο. Σε βάρος μου διαπράχθηκε συκοφαντική δυσφήμιση και κατάχρηση εξουσίας. Δεν εμπιστεύομαι την αντικειμενικότητα και γενικά την κρίση των διαφόρων Επιτροπών. Γι’ αυτό και για κάθε τι, που στο μέλλον θα με θίγει, θα Μάρτιος 2011

Παρακολουθώντας την κίνηση της Άμεσης Δράσης του Πυροσβεστικού Σώματος προσφεύγω στη Δικαιοσύνη. Πιστεύω ότι μόνο με τον εισαγγελέα καταλαβαίνουν. Ο λόγος ποιος είναι, τελικά; Το μεν ΠΑΣΟΚ ήθελε να εξισορροπήσει λίγο τα πράγματα, γιατί αν έβγαινε ο Τσοχατζόπουλος, ο Μαντέλης, ο Τσουκάτος και όλοι αυτοί, καταλαβαίνετε πως θα είχαν πολιτικό κόστος και είχαν κάθε λόγο να «σεντράρουν» και κάποιους από τη ΝΔ. Από την ώρα, λοιπόν, που εγώ ασχολήθηκα με το ζήτημα, έβαλαν το όνομά μου μέσα, όπως και του Πολύδωρα, του Βουλγαράκη, του Λιάπη και του Παυλόπουλου. Κοιτάξτε, έτσι όπως έχει γίνει ο θεσμός των Εξεταστικών Επιτροπών –λυπάμαι πάρα πολύ που το λέω– είναι «εργαλεία» πολιτικών σκοπιμοτήτων. Δεν είναι «εργαλεία» απόδοσης δικαιοσύνης και απόδειξης της αλήθειας. Ναι, αυτό το ξέρετε πολύ καλά, μιας και υπήρξατε πρόεδρος της Επιτροπής για το Βατοπαίδι, αλλά αυτό θα το πούμε μετά… Όχι, θα το πω τώρα, για να μην το ξεχάσω! Στο Βατοπαίδι θέλησαν και εμένα να μου φέρουν έτοιμο πόρισμα από τη ΝΔ για να το υπογράψουν οι βουλευτές. Και τους είπα «όχι»! Και πήγα στον Καραμανλή και του είπα «πρόεδρε, εγώ, όταν κυκλοφορώ στον δρόμο, θέλω να κοιτάζω τους ανθρώπους στα μάτια και να με κοιτάζουν

60_65_MARKOGIANNAKHS 2/17/11 5:19 PM Page 65

crash κι αυτοί και όχι να φοράω… κράνος ή να κρατώ… ομπρέλα. Τα πράγματα δεν είναι έτσι, όπως σου τα λένε». Και, πράγματι, κατάλαβε ο άνθρωπος πως δεν ήταν έτσι, αλλά κατάλαβα κι εγώ ότι τον είχαν ενημερώσει λάθος. Καθίσαμε τότε και κουβεντιάσαμε. Γι’ αυτό και το πόρισμα ήταν τελικά αυτό που έβγαλε η Επιτροπή. Για πρώτη φορά εκθέταμε τρεις συναδέλφους της ΝΔ, κάτι εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον που κάθεται στα έδρανα μαζί τους τόσα πολλά χρόνια. Το αποκαλύπτω για πρώτη φορά σε σένα και θέλω να το τονίσεις: Για το Βατοπαίδι μου έφεραν από τη ΝΔ έτοιμο πόρισμα να υπογράψω. Όπως είμαι βέβαιος ότι το ίδιο έχει γίνει με την περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, φυσικά, διότι του Σήφη Βαλυράκη οι νομικές γνώσεις –επιτρέψτε μου να το ξέρω καλά– είναι μηδενικές και ως εκ τούτου κάποιο άλλο «γραφείο» είναι πίσω απ’ αυτόν που συνέταξε το πόρισμα.

«Τον Καραμανλή δεν τον πείραξε που στήριξα Σουφλιά και με έκανε δυο φορές υπουργό. Ο Σαμαράς, δεν μπορούσε να συγχωρέσει που στήριξα την Ντόρα…»

Εντάξει με το ΠΑΣΟΚ, αλλά από την άλλη πλευρά; Από την άλλη πλευρά, είχαμε τη ΝΔ, που ναι μεν δεν αναφέρει το όνομά μου, όμως αφήνουν να ακούγονται διάφορα και, μάλιστα, μου έκανε εντύπωση ότι κάποια ουσιώδη, βασικά πράγματα που προέκυψαν, τα οποία θα κονιορτοποιούσαν την όποια κατηγορία αν αναφέρονταν μέσα στο πόρισμα, δεν αναφέρονται ούτε από τους μεν ούτε από τους δε. Δεν τους βάζω, όμως, όλους τους συναδέλφους της ΝΔ στον ίδιο τορβά. Eκείνος που ήταν ο μαέστρος της ορχήστρας από μέρους της ΝΔ ήταν ο Κώστας Τζαβάρας. Από τη ΝΔ, λοιπόν, συνέβη το εξής: 20 Μαΐου 2010, πριν με διαγράψει ο κ. Σαμαράς, τον είχα επισκεφθεί και του έδωσα μιαν επιστολή. Στην προσπάθειά μου να εξομαλύνω τις σχέσεις μας – διότι μετά από τόσα χρόνια ούτε ήθελα να κάνω τον «επαναστάτη» ούτε είναι και η φύση μου τέτοια, αλλά αυτοί με οδηγούν καμιά φορά σε «ακραίες εκρήξεις», που δεν μ’ αρέσει αλλά το κάνω για να προστατέψω τον εαυτό μου– του έλεγα ότι, κατά την άποψή μου, οι Ο.Α. και το κόστος τους, αυτό το «μεγάλο φαγοπότι» στην ουσία, θα μπορούσε να είναι για τη ΝΔ ένα πολύ σοβαρό «όπλο» για να καταθέσει μια πρόταση για σύσταση Εξεταστικής, που το ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορούσε να αρνηθεί. Του παρέθεσα επιχειρήματα και όταν τελειώσαμε ο κ. Σαμαράς με φίλησε σταυρωτά, με ευχαρίστησε, διότι κανείς δεν είχε σκεφτεί ένα τέτοιο πράγμα, αλλά στη συνέχεια δεν έκανε τίποτα. Από εκεί και πέρα, έγιναν κάποια γεγονότα που οδήγησαν στη διαγραφή μου, αλλά έχω κι ένα «κακό», που δεν μπορώ να το αποβάλλω: Μπορεί να μην έχω γίνει ακόμη «πολιτικός» παρ’ ότι πολιτεύομαι κοντά 30 χρόνια. Ίσως να είναι κατάλοιπο της εισαγγελικής μου ιδιότητας ή ότι παραμένω… χωριατάκι… Δεν πειράζει! Η ΝΔ με τίμησε. Ο κ. Σαμαράς, όμως, δεν μπόρεσε να καταλάβει τον χαρακτήρα μου. Τον Κώστα Καραμανλή δεν τον πείραξε που στήριξα τον Γιώργο Σουφλιά και με έκανε δυο φο-

ρές υπουργό. Ο κ. Σαμαράς, ίσως, επειδή ήμουν απόλυτος στη στήριξή μου προς την κα Μπακογιάννη, δεν μπορούσε να το συγχωρέσει… Να καταλήξουμε κάπου; Σωστά. Επομένως, από τη μια μεριά, έχουμε το ΠΑΣΟΚ, που είχε αυτή τη συμπεριφορά. Από την άλλη, η ΝΔ, που σου λέει ότι ο Μαρκογιαννάκης, ένα στέλεχος πρώτης γραμμής βρίσκεται στην Μπακογιάννη, ας τον αμαυρώσουμε, να μην έχει τη λάμψη που, ενδεχομένως, έχει στην κοινωνία και θα είναι δίπλα στην αρχηγό ενός άλλου κόμματος. Σας διαβεβαιώνω για ένα πράγμα και προκαλώ και τους αναγνώστες του περιοδικού σας: ας παρακολουθήσουν την ομιλία μου στη Βουλή, γιατί θα τους κάνω να ντρέπονται! Όταν έρθει, φυσικά, το πόρισμα,, έτσι; Ναι, αλλά κοιτάξτε το πρόβλημα που αντιμετωπίζω. Έχω μιαν αόριστη διαίσθηση ότι το πόρισμα δεν θα το φέρουν στη Βουλή. Θα το θάψουν! Επειδή σήμερα που μιλάμε εξεδόθη το βούλευμα του Α.Π. για το θέμα της παραγραφής, οπότε παραγεγραμμένα είναι ουσιαστικά όλα, ακόμη κι αυτό που μιλούσαμε προηγουμένως, παραγεγραμμένα είναι και όλα όσα αποδίδονται στο ΠΑΣΟΚ και απομένουμε εγώ και ο Παυλόπουλος, για κάποια ελάχιστα «ψίχουλα» του 2008 και 2009. Έτσι, πολύ φοβάμαι ότι θα πουν «να το βάλουμε στην άκρη», αλλά δεν θα τους αφήσω. Είπα στον πρόεδρο της Βουλής προχθές: «να μην με Μάρτιος 2011

αναγκάσετε να γίνω γραφικός»! Τελικά, δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για την αλήθεια; Όχι, δεν υπάρχει. Και θα αποκαλυφθεί στη Βουλή αυτό, αλλά στο λέω εσένα τώρα να το γράψεις πιο μπροστά: «Θα τους κάνω χουνέρια στη Βουλή, που θα είναι απίστευτα»! Γιατί, αναμφισβήτητα, έπαιρναν χρήματα από τη Siemens το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, πολύ δε πιθανόν το «μικρό δεξιό κόμμα» να ήταν η ΠΟΛΑΝ. Εξάλλου, αν υπήρχε πολιτική βούληση, θα έπρεπε να βγουν στον αέρα και ονόματα. Τα έπαιρνε για το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. ο τάδε και ο δείνα. Και ξέρετε ότι τα «μαύρα ταμεία» έχουν και «μαύρη διαχείριση». Δίνουν δυνατότητα και «τσεπώματος», διότι όταν διαχειρίζεσαι ποσά χωρίς επίσημες αποδείξεις, φαντάζεστε το τι μπορεί να γίνει. Τι «μάσες»! Λοιπόν, γιατί δεν υπάρχει πολιτική βούληση; Επειδή, αν υπήρχε, θα πήγαιναν αρκετοί στη φυλακή. Και δεν υπάρχει πολιτική βούληση για δυο λόγους, πέρα από το γεγονός ότι, γενικότερα, η διαφθορά είναι σε υψηλά επίπεδα και δεν χτυπιέται στην Ελλάδα. Ο ένας είναι ότι θα αποκαλυφθούν ονόματα, που γράφονται στις εφημερίδες με χοντρά γράμματα ή ημέτεροι και ο άλλος είναι ότι οι μεγαλοεργολάβοι, που έχουν πάρει τα πολλά κι έχουν βγάλει περισσότερα, είναι εκείνοι που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και ανεβάζουν ή κατεβάζουν κυβερνήσεις. Αυτή είναι η τραγωδία της Δημοκρατίας στη χώρα μας.

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:22 PM Page 66

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Βόρεια Αφρική- Μέση Ανατολή

Καλπάζοντας

προς τη δημοκρατία

Εκατομμύρια Άραβες ξεσηκώνονται, ζητώντας να φύγουν τα καταπιεστικά καθεστώτα Ανάλυση της Δέσποινας Παπαγεωργίου

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:22 PM Page 67

crash

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΚΡΗΞΗ ΣΤΟΝ ΑΡΑΒΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

θρυαλλίδα της εξέγερσης που άναψε στην Τυνησία με μια πράξη απελπισίας, την αυτοπυρπόληση ενός άνεργου νέου, έγινε πυρκαγιά που απλώθηκε απ’ άκρη σ’ άκρη στον αραβικό κόσμο, ρίχνοντας από τον φιλντισένιο θρόνο τους δύο διεφθαρμένους δικτάτορες: τον Μπεν Αλί της Τυνησίας και τον Χόσνι Μουμπάρακ της Αιγύπτου. Ταυτόχρονα, το αιφνιδιαστικό και καταλυτικό αυτό ξέσπασμα των αραβικών λαών και η ενθουσιώδης υποδοχή του από τη διεθνή κοινή γνώμη σήμαναν συναγερμό στις όποιες διεφθαρμένες και καταπιεστικές ηγεσίες σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Γιατί η αραβική εξέγερση έμοιαζε με κραυγή που ακούστηκε σε όλο τον κόσμο, ότι δεν υπάρχουν πολιτικοί μονόδρομοι και ακατάλυτα δεδομένα στους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς. Η αραβική εξέγερση έδειξε το διαφορετικό πρόσωπο του παναραβισμού. Το πιο σημαντικό είναι ότι, αν δεν καταλύθηκε ακόμα, σίγουρα κλονίστηκε το στερεότυπο του «δαιμονοποιημένου» Άραβα- μουσουλμάνου, που πολύ επιτυχημένα είχε καταφέρει να καθιερώσει η Αμερική από την εποχή της διακυβέρνησης Μπους και την 11η Σεπτεμβρίου. Οι εικόνες των εξεγερμένων Τυνήσιων, Αιγύπτιων, Αλγερινών και άλλων Αράβων έκαναν τον γύρο του κόσμου, συνοδευόμενες από τον εκκωφαντικό ήχο των αιτημάτων τους. Πρόκειται για μια κατά βάση κοινωνική εξέγερση ενάντια στη διαφθορά, την εκμετάλλευση και την καταπίεση. Οι Άραβες διεκδικούν δικαιοσύνη, ψωμί κι ελευθερία. Γι’ αυτό η διεθνής κοινή γνώμη ταυτίστηκε με τις εξεγέρσεις και εμπνεύστηκε από αυτές.

Το αιγυπτιακό «Τείχος του Βερολίνου»; Τα αποτελέσματα των εξελίξεων στη Βόρεια Αφρική και την ευρύτερη Μέση Ανατολή δεν έχουν ακόμα αποκρυσταλλωθεί. Ό,τι είδαμε αποτελεί μόνο την αρχή. Πρόκειται, όμως, για συγκλονιστικά γεγονότα, αφού οδηγούν σε πολιτικό μετασχηματισμό και σε αλλαγή των αντιλήψεών μας για τον κόσμο. Ο γνωστός αναλυτής Ρίτσαρντ Φολκ θεωρεί, μάλιστα, ότι πρόκειται για την τέταρτη εξέλιξη- σταθμό στη σύγχρονη ιστορία: το πρώτο θεωρεί ότι είναι η πτώση της ΕΣΣΔ το 1989, το δεύτερο τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου και το τρίτο η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008. Και τα τρία αυτά γεγονότα οδήγησαν σε ριζικό πολιτικό μετασχηματισμό. Όσο ισχυρή όμως και αν είναι η δυναμική των εξελίξεων στον αραβικό κόσμο, δεν είναι καθόλου σίγουρο ακόμα ότι οι εξεγέρσεις θα μετεξελιχθούν σε επαναστάσεις. Γιατί τα καθε-

στώτα σε αυτές τις χώρες, όσο προσωποπαγή και αν φαίνονται, είναι βαθιά ριζωμένα σε όλες τις δομές της κοινωνίας, της πολιτικής, της οικονομίας και των σωμάτων ασφαλείας των συγκεκριμένων χωρών – είναι δηλαδή σύμφυτα με το σύστημα. Δεν αρκεί η πτώση ενός Μπεν Αλή ή ενός Μουμπάρακ για να συντελεστεί πολιτικός μετασχηματισμός στις αραβικές χώρες. Εξάλλου, τα καθεστώτα αυτά έχουν επιβιώσει από πολύ δυναμικές διαδηλώσεις στο παρελθόν. Και είναι σίγουρο ότι η «παλιά φρουρά», δηλαδή όσοι έχουν συμφέροντα στο παλαιό καθεστώς, θα προσπαθήσουν να το διατηρήσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό ή, τουλάχιστον, να σώσουν ό,τι μπορούν. Για του λόγου το αληθές, την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο στρατός, που είναι εγγυητής της σταθερότητας του καθεστώτος στην Αίγυπτο από το 1952, διατηρούσε τον έλεγχο. Ο αιγυπτιακός λαός διάκειται φιλικά απέναντι στο στράτευμα, επειδή σε αυτό χρωστά την αποτίναξη του αποικιοκρατικού ζυγού. Το 1952, ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ με το κίνημα των Ελεύθερων Αξιωματικών έριξε τον βασιλιά Φαρούκ και αποτίναξε το βρετανικό αποικιακό καρκίνωμα. Όλοι οι πρόεδροι της Αιγύπτου, από το 1952 και μετά, προέρχονται από τις τάξεις του στρατού. Όπως όμως μας είπε η αραβολόγος Αντωνία Δήμου, «πέραν του θεσμικού του ρόλου, ο στρατός αναπτύσσει και παράπλευρες δραστηριότητες, κυρίως οικονομικού και επιχειρηματικού χαρακτήρα». «Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του αιγυπτιακού στρατού στους τομείς του τουρισμού, του εμπορίου και των κατασκευών», συμπλήρωσε η κ. Δήμου, «του επιτρέπουν τον έλεγχο σημαντικού ποσοστού της αιγυπτιακής οικονομίας, με ετήσια έσοδα μερικά δισεκατομμύρια δολάρια και τον έχουν μεταμορφώσει σε οργανωμένη ομάδα συμφέροντος, τους περίφημους “εθνικούς καπιταλιστές”, οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, επιδιώκουν την καθεστωτική σταθερότητα ανεξαρτήτως πολιτικού προσώπου». Διευκρίνησε, όμως, πως αυτό δεν σημαίνει ότι ο στρατός δεν στηρίζει τα λαϊκά αιτήματα για δημοκρατική διακυβέρνηση και μεταρρυθμίσεις, ενώ σίγουρα δεν επιθυμεί κατάσταση ανάλογη με εκείνη της ιρανικής επανάστασης του 1979, όταν εκθρονίστηκε ο Σάχης και εγκαθιδρύθηκε το σημερινό θεοκρατικό καθεστώς.

Από τον Νάσερ στον Μουμπάρακ Η τελευταία φορά που η Αίγυπτος βίωσε μεγάλη αλλαγή, ήταν την εποχή του Νάσερ. Από τον Νάσερ, όμως, που έδωσε στους Αιγύπτιους υπόσταση ανθρώπων, μέχρι τον Μουμπάρακ, που έστρεψε δυτικά τη χώρα, η απόσταση που έχει διανύσει η Αίγυπτος –προς τα πίσω– είναι

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:22 PM Page 68

crash

ΔΙΕΘΝΗ

τεράστια. Ο Νάσερ είχε επιβάλει μέτρα που έθιγαν το ξένο κεφάλαιο: προχώρησε σε αναδασμό της γης, επέβαλε κατάσχεση τμήματος των μεγάλων περιουσιών και ποσόστωση υπέρ των Αιγυπτίων στις επιχειρήσεις, εθνικοποίησε τράπεζες και οργανισμούς. Η Έκθεση του Ινστιτούτου Ροκφέλερ, για τη χρονιά που η Αίγυπτος αποτίναξε τον βρετανικό ζυγό, είναι συγκλονιστική: οι αρρώστιες μάστιζαν όλο τον αιγυπτιακό πληθυσμό ενώ η παιδική θνησιμότητα άγγιζε το 50%. Επί Νάσερ, οι μισθοί των Αιγυπτίων διπλασιάστηκαν. Παρέμειναν, όμως, στάσιμοι από το 1970, που ανέλαβε την εξουσία ο Σαντάτ –στρέφοντας αποφασιστικά το τιμόνι της χώρας προς τη Δύση και την οικονομία προς τον φιλελευθερισμό– έως το 2000! Μετά τη δολοφονία του Σαντάτ, το 1981, τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε ο Μουμπάρακ, ο οποίος έδωσε το ακλόνητα φιλοδυτικό στίγμα του. Υπέγραψε τη Συνθήκη Ειρήνης με το Ισραήλ καθιστώντας την Αίγυπτο την πρώτη αραβική χώρα που το αναγνώριζε και προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στον αραβικό κόσμο. Ο Μουμπάρακ, που όπως ο ίδιος έχει επιβεβαιώσει, ήθελε απλώς να γίνει… πρέσβης, έχει παρ’ όλα αυτά υπάρξει ιστορικό πρόσωπο της Αιγύπτου. Ενεπλάκη στην κρίση του Σουέζ, κατά την οποία βρετανικές, γαλλικές και ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν στην Αίγυπτο όταν ο Νάσερ προσπάθησε να εθνικοποιήσει το Κανάλι. Πρώην αξιωματικός της αεροπορίας, διακρίθηκε στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ 1973.

Επαγρυπνεί το Ισραήλ «Δεν υποστηρίζετε όσο πρέπει τον Μουμπάρακ», φέρεται να διεμήνυσε η ισραηλινή ηγεσία

Με τις εξεγέρσεις κλονίστηκε το στερεότυπο του δαιμονοποιημένου μουσουλμάνου, αφού ήρθαν στην επιφάνεια Άραβες πολίτες, δυστυχείς και καταπιεσμένοι

Η οργή περισσεύει στην Αίγυπτο, μετά από 30 συναπτά χρόνια διακυβέρνησης Μουμπάρακ στις ΗΠΑ, όταν ακόμα κι αυτές, μάλλον αιφνιδιασμένες από την τροπή των πραγμάτων, άρχιζαν να αποσύρουν τη στήριξή τους στον Αιγύπτιο δικτάτορα, που την απολάμβανε τόσα χρόνια, ροκανίζοντας ταυτόχρονα τη δυσθεώρητη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια προς τη χώρα του που ανέρχεται στα 1,3 δισ. δολάρια ετησίως. Αν και ο αιγυπτιακός στρατός επιβεβαίωσε ότι η χώρα θα τηρήσει στο ακέραιο όλες τις συμφωνίες της, η ηγεσία του Ισραήλ δεν πρόκειται να «κλείσει μάτι», μέχρι να βεβαιωθεί ότι το αιγυπτιακό καθεστώς διατηρείται και μόνο τα πρόσωπα αλλάζουν. Σύμφωνα, πάντως, με την εκτίμηση της Αντωνίας Δήμου, η όποια αιγυπτιακή κυβέρνηση δεν αναμένεται να ακυρώσει την ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ, διακινδυνεύοντας τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, αλλά κυρίως το πακέτο ετήσιας στρατιωτικής βοήθειας που απορρέει από αυτή την ειδική σχέση. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με την κα Δήμου, «η συμφωνία ειρήνης του 1979 στηρίζει τέσσερις βασικές πηγές εσόδων για την αιγυπτιακή οικονομία: τον τουρισμό, την ελεύθερη διέλευση από τη διώρυγα του Σουέζ, τις εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται κοντά στη διώρυγα, καθώς και την αμερικανική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια αλλά και τις θέσεις εργασίας σε αμυντικές βιομηχανίες που έχουν δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της αμερικανικής βοήθειας». Ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία, όμως, εμπνέει στο Ισραήλ το φαινόμενο ντόμινο, που δημιουργήθηκε με τις εξεγέρσεις στις αραβικές χώρες, καθώς αντιμετωπίζει την Πλατεία Ταχρίρ. Διαδηλωτής προσεύχεται στον Θεό να του δίνει δύναμη, μπροστά σε άρμα μάχης

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:22 PM Page 69

εφιαλτική προοπτική να βρεθεί κάποια στιγμή περικυκλωμένο από «εχθρικές» αραβικές κυβερνήσεις. Δεδομένης της πολιτικής που ακολουθεί στο Παλαιστινιακό αλλά και του συνδρόμου καταδίωξης που συνοδεύει το έθνος από το Ολοκαύτωμα, γίνεται εμφανές γιατί «κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα»…

Οι διάδοχοι Παρόλο που φάνηκαν να αιφνιδιάζονται από τις καταιγιστικές εξελίξεις, οι ΗΠΑ, όπως αποκάλυψε το Wikileaks, είχαν προ καιρού εντοπίσει στην Αίγυπτο αυτό το «εκρηκτικό μείγμα» φτώχειας και καταπίεσης, το οποίο εκτιμούσαν ότι μπορεί να οδηγούσε κάποια στιγμή σε εξέ-

Ως το τέταρτο γεγονόςσταθμό στη νεότερη ιστορία –μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την 11η Σεπτεμβρίου και την οικονομική κρίση του 2008– θεωρεί την εξέγερση στον αραβικό κόσμο ο Ρ. Φολκ

Εύγλωττα τα συνθήματα στους τοίχους της Τυνησίας υποδηλώνουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της εξέγερσης: «Επανάσταση» και «Ζήτω ο λαός» γερση. Η αμερικανική πρεσβεία στην περιοχή, ήδη από το 2008, είχε στείλει τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον, στο οποίο ανέφερε πως υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ότι στη χώρα έχει διαρρηχθεί το «κοινωνικό συμβόλαιο» και ότι όλες σχεδόν οι συζητήσεις που άκουγε κανείς στους δρόμους και τα καφενεία, αναφέρονταν στα οικονομικά προβλήματα και την πουλημένη στους Αμερικανούς κυβέρνηση… Επιπλέον, οι «μάρτυρες» του καθεστώτος, εκείνοι που σκοτώθηκαν εξαιτίας των φτωχών υποδομών (από καταρρεύσεις κτιρίων, αρρώστιες κ.λπ.)-απόρροια της διαφθοράς, ήταν περισσότεροι από τους νεκρούς στους αιγυπτιοϊσραηλινούς πολέμους, έγραφε χαρακτηριστικά η «Dastour». Εάν σε αυτό προστεθούν και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κατάσταση αναδεικνύεται πολύ ζοφερή. Οι ΗΠΑ, όμως, περίμεναν μέχρι την τελευταία στιγμή, πριν αποδεχθούν ότι ο Μουμπάρακ δεν μπορεί να παραμείνει άλλο στην εξουσία. Όπως υποστηρίζει ο διεθνούς φήμης φιλόσοφος και αναλυτής Νόαμ Τσόμσκι, ακολούθησαν τη γνωστή τους τακτική, αυτή που εφάρμοσαν και με τον Μαρκος, τον Ντιβαλιέ, τον Τσαουσέσκου και τον Σουχάρτο. «Αν οι δικτάτορες χάσουν την υποστήριξη του στρατού, τότε οι ΗΠΑ κάνουν στροφή 180 μοιρών και λένε ότι υποστήριζαν τον λαό. Μετά κάνουν ό,τι μπορούν για να επαναφέρουν το σύστημα με άλλα πρόσωπα», λέει ο Νόαμ Τσόμσκι… Γι΄αυτό το λόγο φέρεται να προωθείται ως διάδοχος του Μουμπάρακ και ο αρ-

Τυνησία. Στρατός και λαός γίνονται σιγά σιγά ένα

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:22 PM Page 70

crash

ΔΙΕΘΝΗ

χηγός των υπηρεσιών πληροφοριών της χώρας και συνδεόμενος με τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς Ομάρ Σουλεϊμάν. «Εμείς είμαστε τόσες ημέρες στους δρόμους κι εσείς μας δίνετε τον Σουλεϊμάν», θα αναρωτηθεί αγανακτισμένος ένας διαδηλωτής. Ως υποψήφιος για τη διαδοχή εμφανίζεται και ο Ελ Μπαραντέι, πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Με το προφίλ της διεθνώς αναγνωρισμένης προσωπικότητας, έχει απήχηση κυρίως στους μορφωμένους νέους, που όμως δεν πρέπει να αριθμούν πάνω από δέκα εκατομμύρια, σε μια χώρα 84 εκατομμυρίων. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα δεν διατηρεί μεγάλα ποσοστά δημοφιλίας (περίπου 15%). Θα αποτελούσε τη «χειρότερη επιλογή» για τις ΗΠΑ, παρόλο που, όπως είπε στο «Crash» η Α. Δήμου, έχει αποδείξει ότι επιθυμεί την ομαλή μετάβαση: «Όταν, το 2005, είχε αποσπάσει το 20% στις κοινοβουλευτικές εκλογές, έθεσε ένα δημοκρατικό πολιτικό και όχι θεολογικό δίλημμα στο καθεστώς Μουμπάρακ, προσπαθώντας να μετατρέψει το αιγυπτιακό κοινοβούλιο σε πραγματικό νομοθετικό σώμα, σε θεσμό που εκπροσωπεί τους πολίτες αλλά και καθιστά την κυβέρνηση υπόλογη. Επί παραδείγματι, οι προσκείμενοι στην αδελφότητα σημείωσαν ρεκόρ προσέλευσης στις συνεδριάσεις, ενώ δημιούργησαν συνασπισμό με μέλη του κυβερνώντος κόμματος και λοιπών αντιπολιτευόμενων ομάδων, ώστε να τερματιστεί η ανανέωση του Νόμου Έκτακτης Ανάγκης. Ένα νόμο που ο στρατός δεσμεύτηκε να παύσει και που επιτρέπει την σύλληψη πολιτών

Τα καθεστώτα «αποκεφαλίστηκαν» αλλά δεν έπεσαν ακόμη. Ενδεχόμενη κατάρρευσή τους θα σημάνει ότι η εξέγερση έγινε επανάσταση

Ξεχύνονται στους δρόμους, αψηφώντας τα όπλα, την ωμή βία και τον θάνατο χωρίς προηγούμενη απαγγελία κατηγοριών, τον περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης και τη λειτουργία ειδικού στρατιωτικού δικαστηρίου», είπε. Οι διαδηλώσεις, πάντως, δεν υποκινούνταν από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, γι’ αυτό και δεν ενεπλάκησαν άμεσα σε αυτές. Προϋπέθετε σχεδιασμό πριν εμπλακούν σε ένα κίνημα που δεν ήλεγχαν…

Ένα διαφορετικό «ντόμινο» Ο άνεμος της αλλαγής που έπνευσε από την Τυνησία και την Αίγυπτο, απλώθηκε σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Από τη Μαυριτανία και την Υεμένη μέχρι το Σουδάν και τη Συρία, οι πληθυσμοί αναμένεται να αποδειχθούν πολύ λιγότερο ανεκτικοί στη στέρηση της αξιοπρέπειάς τους (φτώχεια, ανεργία, καταπίεση) από τα καθεστώτα των χωρών τους. Η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» για τους αραβικούς πληθυσμούς ήταν η άυξηση στις τιμές των τροφίμων στις αρχές του χρόνου. «Η χώρα κάθεται πάνω σε ένα ηφαίστειο», έλεγε για την Αλγερία, όπου πρόσφατα ξέσπασαν παρόμοιες ταραχές, η εκεί αμερικανική πρεσβεία σε τηλεγράφημά της προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που δημοσίευσε το Wikileaks. Η αλγερική κυβέρνηση χαρακτηριζόταν «εύθραυστη» και «διαφθαρμένη άνευ προηγουμένου». Οι άνεργοι και συνήθως μορφωμένοι νέοι της χώρας είναι τόσο απελπισμένοι, που έχουν να επιλέξουν «μεταξύ του να πεθάνουν στη θάλασσα ή να πεθάνουν αργά και βασανιστικά στο σπίτι τους!». Μπαίνουν λοιπόν σε βάρκες, αναζηΦιλάει τον φαντάρο στο Κάιρο, που τα μάτια του δείχνουν βουρκωμένα

66_71_AIGYPTOS 2/17/11 5:23 PM Page 71

crash τώντας καλύτερο μέλλον στην άλλη πλευρά της Μεσογείου. Ανάλογες αναφορές υπάρχουν για το Μαρόκο, που έγινε πιο «διεφθαρμένο» υπό τον βασιλιά Μοχάμεντ τον ΣΤ΄. Χιλιάδες διαδήλωσαν στην Ιορδανία, την Υεμένη και τον Λίβανο. Παράλληλα, ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία παρακολουθούν με ανησυχία τις εξελίξεις στο Μπαχρέιν όπου εδρεύει ο αμερικανικός 5ος στόλος. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αυταρχικά διεφθαρμένα καθεστώτα άρχισαν πανικόβλητα να μοιράζουν δεξιά και αριστερά πετροδολάρια για να κατευνάσουν τους πληθυσμούς τους μήπως και σωθούν: στο Κουβέιτ η κυβέρνηση έστειλε σε κάθε πολίτη 3.500 δολάρια, ενώ οι μονάρχες του Κόλπου, συνήλθαν ήδη τον Ιανουάριο στο Σαρμ Ελ Σεΐχ και αποφάσισαν να στείλουν βοήθεια 2 δισ. δολαρίων σε αραβικές κυβερνήσεις για να δημιουργήσουν υποδομές και θέσεις εργασίας. Η «αραβική άνοιξη», λοιπόν, που προωθούσε η αμερικανική κυβέρνηση, πιέζοντας για κάποιες ελάχιστες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις καθεστώτα όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας, με σκοπό, ουσιαστικά, «να σώσει τους δικούς της δικτάτορες», δεν έμελλε ποτέ να έρθει. Φαίνεται πως οι λαϊκές μάζες στις αραβικές χώρες προτίμησαν να δημιουργήσουν τη δική τους εποχή! Κι εκεί έγκειται η διαφορά με τις «πολύχρωμες επαναστάσεις» της Ανατολικής Ευρώπης, μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού: εκεί εγκαθιδρύονταν σύμμαχοι των ΗΠΑ, εδώ «εκθρονίζονται» οι σύμμαχοι των

Τρέμοντας και τη σκιά τους πλέον τα αυταρχικά αραβικά καθεστώτα, μοιράζουν πετροδολάρια, για να κατευνάσουν τους πληθυσμούς τους ΗΠΑ… γεγονός που δημιουργεί τουλάχιστον εκνευρισμό στη Δύση. «Για πρώτη φορά οι Άραβες ζητούν τη δημοκρατία και η Δύση τους την αρνείται. Οι Άραβες ζητούν να αγοράσουν μια μεγάλη συσκευασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα σουπερμάρκετ της Δύσης, αλλά να απελευθερωθούν κυρίως από εμάς», δήλωσε χαρακτηριστικά ο βετεράνος Βρετανός δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φισκ. Εξάλλου, οι αραβικές χώρες δέχθηκαν αντίποινα, όταν οι δημοκρατικές εκλογές δεν έφεραν αρεστό αποτέλεσμα για τους δυτικούς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το εμπάργκο στη Γάζα μετά την εκλογή της Χαμάς. Ειρωνεία της ιστορίας, και η μετάδοση του «ιού» της εξέγερσης στο μη αραβικό Ιράν. Ο πρόεδρός του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ορκισμένος εχθρός των Αμερικανών και των συμμάχων τους, είχε σπεύσει να χαιρετίσει τις διαδηλώσεις. Δεν είχε όμως υπολογίσει ότι το αίτημα των εξεγερμένων για ελευθερία αφορούσε και στη χώρα του, στην οποία ξέσπασαν ανάλογες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις...

Η σειρά του Καντάφι; Μάλλον είχε τους λόγους του ο ηγέτης της Λιβύης Μουάμαρ Καντάφι όταν χαρακτήρισε τον Μουμπάρακ «φτωχό», συμπληρώνοντας ότι «δεν του ανήκουν ούτε τα ρούχα που φορά» και όταν κατηγόρησε την ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών Μοσάντ ως υπεύθυνη για τις ταραχές στην Αίγυπτο (!) Συμπαρατάχθηκε ακόμα και με αυτόν τον Μπεν Αλί, λέγοντας ότι «δεν υπάρχει κανένας καλύτερος για τη χώρα»… Διαισθανόταν ότι έρχεται η σειρά του... Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το Εθνικό Συμβούλιο για την Αντιπολίτευση στη Λιβύη και Λίβυοι ακτιβιστές οργάνωναν την «Ημέρα Οργής» στη χώρα, για τις 17 Φεβρουαρίου. Τελικά, οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν μία ημέρα νωρίτερα με αφορμή τη σύλληψη του εκπροσώπου συγγενών φυλακισμένων που φέρονται να σφαγιάστηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας σε φυλακή της Τρίπολης το 1996... Θυμίζοντας τον άλλοτε «λυσσασμένο σκύλο», όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Ρ. Ρέιγκαν, ο Καντάφι είχε εκδώσει αυστηρή προειδοποίηση, εναντίον των διαδηλώσεων. Οι ακτιβιστές κατήγγειλαν ότι οι λιβυκές μυστικές υπηρεσίες προσπαθούν να «κατεβάσουν» ιστοσελίδες. Οι Λίβυοι εξακολουθούν να έχουν ένα υποβαθμισμένο επίπεδο ζωής, παρά τον μεγάλο ενεργειακό πλούτο της χώρας, αλλά και περιορισμένες ελευθερίες. Ο Καντάφι πρόλαβε να γιορτάσει πέρσι τα 40χρονά του στην εξουσία. Τώρα, ίσως έχει αρχίσει και γι΄αυτόν- η αντίστροφη μέτρηση...

72_74_PERIOYSIA 2/17/11 5:30 PM Page 72

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Σύγχρονοι Φαραώ οι Άραβες ηγέτες που κλυδωνίζονται

Κολυμπούν στο χρυσάφι

της Δέσποινας Παπαγεωργίου Μάρτιος 2011

72_74_PERIOYSIA 2/17/11 5:30 PM Page 73

crash

ια παλιά αραβική παροιμία λέει «ράγισε μου την καρδιά, αλλά μην πλησιάσεις το ψωμί μου». Οι ηγέτες των αυταρχικών και διεφθαρμένων καθεστώτων της ευρύτερης Μέσης Ανατολής φαίνεται, όμως, πως έχουν απομακρυνθεί τόσο από τον λαό όσο και από τα διδάγματα της λαϊκής σοφίας… Κρατούν τους πληθυσμούς τους στην εξαθλίωση, ενώ εκείνοι κολυμπούν, σαν άλλοι Φαραώ, στο χρυσάφι των αμύθητων περιουσιών τους. Αν οι εκδιωχθέντες δικτάτορες είχαν διδαχθεί κάτι από τις εξεγέρσεις των τροφίμων το 1977, στην Αίγυπτο -όπου ο Σαντάτ είχε καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση με συλλήψεις και βασανιστήρια και χαμηλώνοντας τις τιμέςτο 1981 στο Μαρόκο, το 1984 στην Τυνησία και το 1989 στην Ιορδανία, ίσως είχαν αποφύγει την πτώση τους...

Χόσνι Μουμπάρακ - Αίγυπτος Σε ποσό αντίστοιχο με το… 37% του αιγυπτιακού ΑΕΠ υπολογίζεται η περιουσία του εκπεσόντα δικτάτορα της χώρας, ενώ θεωρείται συγκρίσιμη με εκείνη των ζάμπλουτων ηγετών των χωρών του Περσικού Κόλπου. Αιγύπτιοι ειδικοί εκτιμούν ότι η περιουσία του ανέρχεται μεταξύ 40 και 70 δισ. δολαρίων σε καταθέσεις στο εξωτερικό και σε ακίνητη περιουσία στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες. «Μετά από 30 χρόνια στην προεδρία και πολλά περισσότερα ως αξιωματικός του στρατού, ο Μουμπάρακ είχε πρόσβαση σε συμφωνίες εκατοντάδων εκατομμυρίων στερλίνων σε κέρδη», αναφέρει η εφημερίδα. Οι γιοι του, Γκαμάλ και Αλάα, είναι επίσης δισεκατομμυριούχοι. Ο πρώτος είναι ιδιοκτήτης επενδυτικής εταιρείας και έχει διαμέρισμα στην πολυτελή συνοικία Νάιτσμπριτζ του Λονδίνου. «Γκαμάλ, πες στον πατέρα σου ότι οι Αιγύπτιοι σε μισούν», φώναζαν οι διαδηλωτές σκίζοντας φωτογραφίες του. Ο Γκαμάλ, που φερόταν ως επίδοξος διάδοχος του Μουμπάρακ, ενεπλάκη βαθιά στη φιλελευθεροποίηση της αιγυπτιακής οικονομίας. Αυτό ευχαρίστησε τους επενδυτές, όχι όμως και τον λαό της Αιγύπτου, που θεωρεί ότι αυτή η πολιτική τον καθήλωσε στη φτώχεια. Γι’ αυτό και απευχόταν την ανέλιξή του στην αιγυπτιακή προεδρία. Η γυναίκα του Μουμπάρακ, Σούζαν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έγινε μέλος του συνδέσμου των δισεκατομμυριούχων το 2000, αφού η προσωπική της περιουσία, που βρίσκεται κυρίως σε αμερικανικές και άλλες ξένες τράπεζες, κυμαίνεται μεταξύ 3 και 5 δισ. δολαρίων! Σύμφωνα με απόρρητη αναφορά που δημοσίευσε η αλγερική εφημερίδα «Alkhabar», η περιουσία δημιουργήθηκε κυρίως από προμήθειες συνδεόμενες με συμφωνίες για όπλα και ακίνητα στο Κάιρο και σε τουριστικές περιοχές, όπως

O Μουμπάρακ έχει περιουσία 40 με 70 δισ. δολάρια, τη στιγμή που το 40% του αιγυπτιακού πληθυσμού ζει με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα η Χουργκάντα και το Σαρμ ελ Σεΐχ. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες της εφημερίδας αναφέρουν ότι οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες έδιναν ποσοστό έως και 50% από τα ετήσια κέρδη τους σε κάποιο μέλος της οικογένειας Μουμπάρακ. Η Αίγυπτος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα των οικονομιών που παίρνουν το χάπι του ΔΝΤ (βρίσκεται στη χώρα από το 1976): η οικονομία μεγάλωσε σε αριθμούς τα τελευταία χρόνια και οι τιμές στο χρηματιστήριο –που έπεσαν κατά 17% αυτές τις ημέρες– σχεδόν τριπλασιάστηκαν από το 2005. Παρά την «ανάπτυξη», όμως, το 40% του αιγυπτιακού πληθυσμού ζει σήμερα με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα, με την επίσημη ανεργία να φθάνει στο 20%. Ο δικτάτοράς της, όμως, διέθετε τουλάχιστον «τρία παλάτια και μια σουίτα στο ξενοδοχείο “Four Seasons” και ζει σε έναν διαρκή μήνα του μέλιτος», έγραφε χαρακτηριστικά η εφημερίδα «el Fagr».

Ζινέ ελ Αμπιντίν Μπεν Αλί - Τυνησία Λίγο μετά την φυγή του δικτάτορα Μπεν Αλί

Μάρτιος 2011

από την Τυνησία, κυκλοφόρησε –μόνο εκεί– το βιβλίο- έρευνα δύο Γάλλων δημοσιογράφων, με τον εύγλωττο τίτλο «Ο Βασιλιάς της Καρχηδόνας: η Λεηλασία της Τυνησίας». Σε αυτό περιγράφεται πώς ο Μπεν Αλί και η φυλή του, των Τραμπέλσι, «συστηματικά μάτωναν τη χώρα», όπως είπε ένας εκ των συγγραφέων, ο Νικολά Μπο. Πώς είχαν φροντίσει να καλλιεργήσουν κλίμα εκφοβισμού και τρομοκρατίας, το οποίο έκανε τους πολίτες να παραδίδουν αδιαμαρτύρητα στη φυλή ό,τι αυτή τους ζητούσε, σπίτια, γη κ.λπ. Είναι ενδεικτικό ότι άρπαξαν κάποτε κι ένα γιοτ από τη μαρίνα, αλλά δεν ήξεραν ότι αυτό ανήκε στον ισχυρό Μπρούνο Ρότζερ, της Lazard France! Ήταν, μάλιστα, τόσο μεγάλη η περιουσία των Τραμπέλσι, που οι αναλυτές δυσκολεύονται να την υπολογίσουν. Πρώιμες εκτιμήσεις της διεθνούς έρευνας που βρίσκεται σε εξέλιξη την τοποθετούν στα 10 δισ. δολάρια, ενώ ο Ντανιέλ Λεμπέγκ της Transparency Interrnational υπολογίζει ότι το περιβάλλον του Μπεν Αλί ήλεγχε περίπου το 30 με 40% της τυνησιακής οικονομίας! Εξ ου και η «άμεση αναχώρηση 30 και περισσότερων μελών της οικογένειας του Μπεν Αλί και της φυλής των Τραμπέλσι γονάτισε την οικονομία της Τυνησίας –43 τράπεζες, 66 καταστήματα και 11 βιομηχανικές μονάδες καταστράφηκαν από τότε που έφυγε ο Μπεν Αλί», όπως έγραφε η βρετανική «Daily Telegraph». Κι αυτό γιατί οι άπληστοι Τραμπέλσι είχαν απλώσει τα μακριά πλοκάμια τους σε κάθε είδος επιχείρησης στη χώρα. Ενδεικτικό της ματαιοδοξίας της οικογένειας Μπεν Αλί, αποτελεί το εξής περιστατικό, που

72_74_PERIOYSIA 2/17/11 5:30 PM Page 74

crash

ΔΙΕΘΝΗ

αποκαλύφθηκε από διαρροή του Wikileaks: μια από τις κόρες του δικτάτορα, η Νεσρίν και ο άντρας της Σακρ ελ Ματέρι, σέρβιραν στον Αμερικανό πρέσβη δείπνο δώδεκα πιάτων, δυσεύρετο στη χώρα χυμό ακτινίδιου και παγωμένο γιαούρτι που είχε έρθει αεροπορικά από το Σεν Τροπέ, ενώ τάιζαν μια τίγρη-κατοικίδιο σε κλουβί με τέσσερα κοτόπουλα την ημέρα! Η γυναίκα του δικτάτορα, Λεϊλά Τραμπέλσκι, που φέρεται να πέταξε παίρνοντας μαζί της 1,5 τόνο χρυσού από την Κεντρική Τράπεζα, φημιζόταν για τα ακριβά της γούστα, από πολυτελή αυτοκίνητα μέχρι πανάκριβα ρούχα. Σε αντίθεση, οι Τυνήσιοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, η χώρα μαστίζεται από ανεργία και οι τιμές των τροφίμων είχαν ανέβει κατά 25% τον Ιανουάριο, γεγονός που συνετέλεσε καταλυτικά στο ξέσπασμα της εξέγερσης. Το ένα από τα δέκα «αφρικανικά λιοντάρια» (δυνατές οικονομίες), όπως είχε χαρακτηρίσει την Τυνησία, μόλις τον Ιούλιο του 2010, το Boston Consulting Group δεν διένεμε τον πλούτο και πολύ δίκαια! Ήταν τόσο μεγάλη η οργή των Τυνήσιων για την αυθαιρεσία και την προκλητική επίδειξη πλούτου των Τραμπέλσι, που, μετά την αποχώρησή τους, λεηλάτησαν πολλές βίλες του «φαραώ», ενώ έκαψαν ακόμα και τα αυτοκίνητα που εισάγονταν από την επιχείρηση του γαμπρού του. Αξιωματούχοι της χώρας ισχυρίζονται ότι θα πάρουν πίσω όλη την περιουσία που απέκτησε ο Μπεν Αλί, καταληστεύοντας την Τυνησία, αλλά μεγάλο μέρος της λέγεται ότι βρίσκεται έξω από τη χώρα, στη Γαλλία, την Ελβετία, την Αργεντινή και τα ΗΑΕ. Τυνήσιοι οργάνωσαν διαδηλώσεις έξω από ξένες τράπεζες, διεκδικώντας το πάγωμα των σχετικών λογαριασμών. «Θέλουμε νερό, ψωμί και να φύγει ο Μπεν Αλί», φώναζαν μαινόμενοι οι διαδηλωτές. Ο Μπεν Αλί έφυγε. Η δικαιοσύνη αναμένεται ακόμα να αποκατασταθεί.

Μουαμάρ Καντάφι - Λιβύη Πολύ πιο έξυπνος από τους εκπεσόντες Μουμπάρακ και Μπεν Αλί αποδεικνύεται ο Λίβυος ηγέτης Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος φροντίζει να μην επιδεικνύει τον πλούτο του. «Οι Λί-

Με βία και εκφοβισμό, ο Μπεν Αλί και η φυλή του λεηλάτησαν τον πλούτο μιας ολόκληρης χώρας. Φεύγοντας, άφησαν την οικονομία της συντρίμμια βυοι δεν βλέπουν πολλά, ώστε να διαμαρτυρηθούν για το στιλ ζωής του ηγέτη τους», παραδέχονται οι Αμερικανοί, όπως αποκαλύπτεται από το Wikileaks. Πόσο μάλλον που ο Καντάφι ελέγχει τα ΜΜΕ και οι γιοι του ξοδεύουν υπέρογκα ποσά έξω από τη χώρα. Η γυναίκα του μπορεί να μετακινείται με τζετ και με κομβόι από Μερσεντές, αλλά είναι διακριτική. Εξάλλου, όταν οι Λίβυοι παραπονιούνται, λένε τα τηλεγραφήματα, χάνουν οικονομικά προνόμια… Ωστόσο, η προσωπική περιουσία του Καντάφι, για την οποία υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία δημοσιευμένα, εκτιμάται ότι είναι μεγάλη. Η οικογένεια Καντάφι φέρεται να διατηρεί συμφέροντα στον ενεργειακό τομέα της χώρας, στις υποδομές, σε ξενοδοχεία, ΜΜΕ και εμπόριο,

όπως αποκαλύπτει το Wikileaks. Φέρονται να έχουν έσοδα από την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου και τις θυγατρικές της. Ο Λίβυος ηγέτης φημίζεται, βέβαια, για το φλερτ του με την αλαζονεία, καθώς, σύμφωνα με τον Ίαν Μπάρελ της «Independent», «έχει ξοδέψει μια περιουσία –κάποιοι λένε 250 δισ., άλλοι 1 τρισ. πετροδολάρια- στη δημιουργία υποδομών-μνημείων ματαιοδοξίας». Την ίδια στιγμή, στη Λιβύη, που εκτιμάται ότι έχει τα μεγαλύτερα ενεργειακά κοιτάσματα στον κόσμο, ο πληθυσμός των μόλις έξι εκατομμυρίων, έχει άλλα προβλήματα: οι υποδομές είναι ελλιπείς, οι μισθοί χαμηλοί, η ανεργία στα ύψη και οι διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος είναι ενταγμένες στην καθημερινότητα των πολιτών. Χαρακτηριστικό της ματαιοδοξίας του Καντάφι είναι ότι πέρσι, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 40 χρόνια του στην εξουσία, κι ενώ στρατιές εργατών καθάριζαν τους δρόμους και φύτευαν φοίνικες στις κεντρικές λεωφόρους της Τρίπολης, εκείνος έδινε παραγγελία για 250 πολυτελή ρολόγια περιορισμένου αριθμού, με τη «σφραγίδα» του στη γνωστή φίρμα Chopard, παραγγελία συνολικού κόστους 7,5 εκατ. δολαρίων! Παλαιότερα, είχε χαρίσει μια Λαμποργκίνι στον γιο του Σαντάμ Χουσέιν Ούντα. Τον Καντάφι, όμως, φαίνεται ότι εκθέτουν περισσότερο οι γιοι του, ο ένας εκ των οποίων έχει στην κατοχή του οικία σε πολυτελή συνοικία του Λονδίνου, την οποία αγόρασε για 10 εκατ. στερλίνες, ενώ φέρεται να πλήρωσε τη γνωστή σταρ Μπιγιονσέ δύο εκατ. δολάρια για ένα σόου!

Μπορεί να μην επιδεικνύει προκλητικά τον πλούτο του ο Καντάφι, όμως τον εκθέτουν οι υπερβολές των γιων του

75_MITSIOS 2/17/11 5:33 PM Page 75

ΑΡΘΡΟ

crash

Η Μέση Ανατολή δεν είναι Ανατολική Ευρώπη

Φόβοι για αιματηρές εξελίξεις του Γιάννη Μήτσιου πολιτικού επιστήμονα/διεθνολόγου

ι κοσμογονικές εξελίξεις τις τελευταίες εβδομάδες στη Βόρειο Αφρική, με επίκεντρο την Αίγυπτο, ισοδυναμούν – σύμφωνα με πολλούς– με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και του πρώην ανατολικού μπλοκ. Μόνο που ο χώρος που εξελίσσονται είναι η Μέση Ανατολή. Από το 1923, ο αραβικός κόσμος βρίσκεται σε διαρκή ιδεολογική ζύμωση μεταξύ των ιδεών αφενός της δυτικότροπης φιλελεύθερης δημοκρατίας και εκκοσμικευμένης κοινωνίας και αφετέρου της παραδοσιακής ισλαμικής πολιτικής σκέψης.

μονωμένο και περικυκλωμένο από τις ανερχόμενες δυνάμεις του πολιτικού Ισλάμ. Έχοντας το Ιράν, το Λίβανο, την Αίγυπτο, τη Συρία και την Τουρκία απέναντί του ή περικυκλωμένο αντιμετωπίζει πρόβλημα ασφάλειας. Σε πρόσφατό τους άρθρο οι Νιού Γιορκ Ταιμς επισήμαιναν ότι η κρίση στην Αίγυπτο δοκιμάζει τις σχέσεις των ΗΠΑ με το Ισραήλ ( Helen Cooper & Mark Landler). Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, στη χρονική συγκυρία υπάρχουν ανοιχτά τα φλέγοντα ζητήματα της Αμερικής που είναι το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, οι κόντρες μεταξύ των υπηρεσιών και τα παράπονα του προέδρου ότι δεν προέβλεψαν την κρίση. Η εσωτερική πολιτική διαμάχη των Δημοκρατικών σε όλα τα μέτωπα με τους Ρεμπουμπλικάνους και το «Κίνημα του τσαγιού» που με την αντιπολιτευτική, ξενοφοβική τακτική μπορεί να φέρουν τις ΗΠΑ μια ώρα αρχύτερα σε φάση απώλειας των χειρισμών και ολοκληρωτική απώλεια κάθε πρόσβασης στον αραβικό κόσμο. Αν ένα τέτοιο σενάριο πραγματοποιηθεί, είναι απίθανο να συμβεί αναίμακτα χωρίς μια ευρύτερη στρατιωτική σύγκρουση. Το διακύβευμα, βεβαίως, δεν είναι μόνο των ΗΠΑ αλλά ευρύτερα της Δύσης αναφορικά με τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και τον έλεγχο των στενών του Σουέζ του Βοσπόρου και του Ορμούζ. Τι θα συμβεί, για παράδειγμα, αν αρχίζουν να εφαρμόζονται τα σενάρια περί νέας Μέσης Ανατολής που θέλουν αλλαγή συνόρων υπαρχόντων κρατών με τη δημιουργία νέων, για παράδειγμα Κουρδιστάν, Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Σουδάν (ήδη έγινε). Στη Μέση Ανατολή του σήμερα διακυβεύονται οι αυριανές δυνάμεις του πλανήτη.

Μπορεί τα καθεστώτα να αρχίζουν να πέφτουν το ένα μετά το άλλο, όπως έγινε στις πρώην κομμουνιστικές χώρες, αλλά οι τριγμοί εδώ θα είναι πολύ εντονότεροι. Μόλις πριν από λίγες ημέρες στο Μόναχο, στο ετήσιο συνέδριο για την παγκόσμια ασφάλεια, ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Ρασμούσεν είπε μεταξύ άλλων στην ομιλία του: «Ταχύτατα γεγονότα εξελίσσονται στην Αίγυπτο, την Τυνησία και αλλού στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Το αποτέλεσμα αυτής της αναταραχής παραμένει θολό και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες απρόβλεπτες. Ένα όμως είναι σίγουρο και το γνωρίζουμε: οι παλιές σταθερές δεν υπάρχουν πλέον και οι τεκτονικές πλάκες άρχισαν να μετακινούνται. Σε κίνδυνο δεν είναι μόνον σήμερα η παγκόσμια οικονομία αλλά η παγκόσμια τάξη…» . Αυτά είναι τα λόγια του επικεφαλής του μεγαλύτερου οργανισμού ασφαλείας του πλανήτη. Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι σταθερές που έπαψαν να υφίστανται; Ποιες είναι οι τεκτονικές πλάκες που αρχίζουν να μετακινούνται; Γιατί η παγκόσμια τάξη είναι σε κίνδυνο; Δυστυχώς, σήμερα, οι παίκτες του διεθνούς συστήματος, οι συσχετιΗ Ελλάδα μπροστά στις εξελίξεις σμοί δυνάμεων και η πολυπλοκότητα της περιοχής δεν ευνοούν ομαλές μεταβατικές εξελίξεις. Οι λεπτές ισορροπίες, τα στρατηγικά συμφέροντα Η Ελλάδα βρίσκεται στρατηγικά στη μέση του κυκλώνα. Είμαστε μια της Δύσης και η αυτοπεποίθηση που αντλεί καθημερινά ο μουσουλμανιχώρα που γειτονεύει με την εύφλεκτη περιοχή και μαζί με την Τουρκία οι κός κόσμος από το Μαρόκο έως το Αφγανιστάν –ότι μπορεί να τα καταφέεγγύτερες γεωγραφικά χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ. Παρ’ όλη την παραδοσιαρει διώχνοντας όσους τον καταπιέζουν– συνιστούν ένα γεωπολιτικό παική φιλοαραβική πολιτική της Ελλάδας και τις εξαίρετες σχέσεις με την Αίχνίδι για γερά νεύρα, κινήσεις υπολογισμένες και προπάντων υπομονή γυπτο του Μουμπάρακ, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. στη διαχείριση των γεγονότων. Η Μέση Ανατολή έχει τους δικούς της χρόΗ στρατηγική συμμαχία που αναπτύσσεται με το Ισραήλ. Η δυναμική νους και τη δική της φιλοσοφία. εμφάνιση της Τουρκίας στη Μ. Ανατολή. Τα ανοιχτά ενεργειακά μας θέμαΟι εξελίξεις στην Αίγυπτο είναι άμεσα συνυφασμένες με τις γεωποτα με τη θαλάσσια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη λιτικές ισορροπίες στην περιοχή και κυρίως με μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, που θα πρέπει να τον πρωταγωνιστικό ρόλο των ΗΠΑ. Ο Μουμπάσυμφωνήσει και η κυβέρνηση της δεύτερης. Η «Αν χαθεί ο έλεγχος ρακ, για τριάντα χρόνια, εκπροσωπούσε τα δυτικά ύπαρξη του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, όλα αυτά συμφέροντα στην περιοχή, είχε ειρήνη και συνερτων εξελίξεων στην μαζί αποτελούν ζητήματα που θα πρέπει να προσεγγασία με το Ισραήλ και σε γενικές γραμμές μια βαγιστούν με λεπτούς χειρισμούς και κυρίως με εθνική Αίγυπτο και στις ρύνουσα παρουσία στον αραβικό κόσμο. Όλα αυτά, συνεννόηση. άλλες αραβικές όμως, αλλάζουν άρδην με απρόβλεπτες εξελίξεις. Μπορεί η οικονομική κατάσταση της χώρας να Οι ΗΠΑ του Ομπάμα προσβλέπουν σε μια πιο δημην μας επιτρέπει μεγάλες διπλωματικές κινήχώρες, η μοκρατική και φιλελεύθερη, μια Μέση Ανατολή της σεις, μπορούμε όμως να χαράξουμε τις δικές μας ανθρωπότητα θα ανοχής, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και σε στρατηγικές κινήσεις, διατηρώντας, για όσο θα ένα εποικοδομητικό ρόλο του Ισλάμ στις διεθνείς μας αφήσουν τα γεγονότα και οι συσχετισμοί των βρεθεί στο χείλος σχέσεις. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να εγγυηάλλων δυνάμεων της περιοχής, μια πολιτική που παγκόσμιων θούν και την ασφάλεια του Ισραήλ, το οποίο, χάνονδεν θα θέσει σε κίνδυνο τον ελληνισμό και την ειτας τον Μουμπάρακ, αισθάνεται περισσότερο αποανακατατάξεων» ρηνική διαβίωση του ελληνικού λαού. Μάρτιος 2011

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:35 PM Page 76

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Η κομμώτρια που ξεμυάλισε τον στρατηγό και η κομψή Ουαλή «διαβολογυναίκα»

της Σπυριδούλας Τριάντου

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:35 PM Page 77

crash

Λεϊλά και Σουζάνα: οι «Αντουανέτες» της Βόρειας Αφρικής Δυο «χρυσές» γυναίκες, η Λεϊλά Mπεν Άλι, μια πρώην κομμώτρια που ξεμυάλισε ένα στρατηγό και η Σουζάνα Μουμπάρακ, μια φιλάνθρωπη μισοδυτική, πήραν ήδη τον δρόμο για μια ονειρεμένη, χλιδάτη εξορία

ένε πως πίσω από κάθε επιτυχημένο άνδρα βρίσκεται μια δυναμική γυναίκα. Πως πίσω από κάθε σημαντική απόφαση υπάρχει… «άρωμα γυναίκας». Οι γυναίκες βλέπετε έχουν αυτό που λέμε έκτη αίσθηση. Ωστόσο, οι δυο πρώην «πρώτες κυρίες» της Αιγύπτου και της Τυνησίας, όχι μόνο δεν βοήθησαν τους συζύγους τους, αλλά τους χρησιμοποίησαν για προσωπικό όφελος. Και τα κατάφεραν μια χαρά κερδίζοντας τεράστια εξουσία, αμύθητα πλούτη και αιώνια φήμη, έστω κι αν τις μίσησαν και οι δυο λαοί, γεγονός όμως που τις αφήνει παγερά αδιάφορες… Η ιστορία, πάντως, αποδεικνύει ότι δίπλα σε δικτάτορες, άρπαγες της εξουσίας, καταπιεστές και εκμεταλλευτές του λαού της χώρας τους, που παράλληλα λεηλάτησαν, άρπαξαν και πλούτισαν σε εξοργιστικό βαθμό και παράνομα, βρίσκονται γυναίκες που είχαν παρόμοια χαρακτηριστικά… Συνήθως, αργούν να γίνουν γνωστές, κυρίως έξω από τη χώρα τους, επειδή φροντίζουν να «μακιγιάρουν» τις ακραίες συμπεριφορές τους συνήθως με αγαθοεργίες και φιλανθρωπία. Αλλά όταν το τέλος φτάνει, όλα αποκαλύπτονται!

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:36 PM Page 78

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις δικτατορικών ζευγαριών, που εισέπρατταν το μίσος και την περιφρόνηση πολύ πριν από την πτώση. Οι Φέρντιναντ και Ιμέλντα Μάρκος στις Φιλιππίνες και Νικολάε και Έλενα Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις ζευγαριών που μισήθηκαν από τον λαό της χώρας τους τον οποίο πρόδωσαν, αδίκησαν και ταλαιπώρησαν. Δεδομένου ότι τα δυο «ισάξια» ζευγάρια Μπεν Άλι και Μουμπάρακ έδρασαν στην Αφρική, ας σημειώσουμε ότι υπάρχουν πολλές παρόμοιες δικτατορίες διαφθοράς στην Αφρική. Ακόμη, όμως, στην Αγκόλα, στο Μαλί και στην Ακτή Ελεφαντοστού. Ωστόσο, η Κοινή Γνώμη αγνοεί ακόμα τα ονόματα και τη «δραστηριότητα» των συζύγων τους! Η κα Μπεν Άλι και η κα Μουμπάρακ «έσπασαν» ίσως πολύ πρόσφατα τα τείχη της ανωνυμίας. Αλλά οι λαοί της Τυνησίας και της Αιγύπτου τις ήξεραν πολύ καλά για πολλά χρόνια.

Λεϊλά Τραμπελσί: η πρώην κομμώτρια που λεηλάτησε την Τυνησία Κάθε «επανάσταση» –λένε– έχει τη femme fatale της, που άλλες φορές ηρωοποιείται, όπως η Εβίτα Περόν, και άλλες δαιμονοποιείται άλλοτε δικαίως και άλλοτε αδίκως. Στην περίπτωση της «Επανάστασης του Γιασεμιού» στο στόχαστρο είναι η Λεϊλά Τραμπελσί, όχι επειδή απολάμβανε απίστευτου πλούτου και χλιδής σε βάρος του τυνησιακού λαού, αλλά επειδή είχε το θράσος να διαχειρίζεται όλον τον προϋπολογισμό της χώρας σαν να ήταν του… σπιτιού της. Οι Τυνήσιοι τη μισούσαν περισσότερο και από τον σύζυγό της. Τη μισούσαν τόσο που αναρωτιέται κανείς, ποιος παρέσυρε ποιον στην πτώση. Ο πρόεδρος Ζιν Ελ Αμπιντίν Μπεν Αλι την «κομμώτρια που έγινε αντιβασιλέας» Λέιλα Τραμπελσί ή το ανάποδο; Ποιος ήταν πιο μισητός; Ο δικτάτορας ή η γυναίκα που ξεκίνησε ως ερωμένη και στη συνέχεια έγινε σύζυγος και δυνάστης; Η Λεϊλά γεννήθηκε το 1957, σε ένα φτωχό και ταπεινό οικογενειακό περιβάλλον, το πέμπτο κατά σειρά από τα έντεκα παιδιά που απέκτησαν ένας μικροπωλητής αποξηραμένων φρούτων και μια νοικοκυρά. Ήταν το μόνο κορίτσι της οικογένειας, αλλά όπως φαίνεται μόνο κοριτσίστικες συνήθειες δεν ανέπτυξε! Η πολυμελής φαμίλια της πρώτης κυρίας, είναι πρώτο όνομα στα τηλεγραφήματα με αποστολέα την αμερικανική πρεσβεία στην Τύνιδα, που διέρρευσαν από το Wikileaks αρχές Δεκεμβρίου. Όχι ότι η οικογένεια του Μπεν Αλί ήταν αγία, κάθε άλλο! Απλώς, μπροστά στους Τραμπελσί έδειχνε τουλάχιστον ερασιτέχνης! Μικρή δούλεψε ως κομμώτρια, παντρεύτηκε νέα, ενώ πήρε διαζύγιο τρία χρόνια αργότερα. Τον στρατηγό Μπεν Αλί τον συνάντησε τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν αυτός ήταν επικεφαλής της Γενικής Ασφάλειας –και παν-

Το προεδρικό ζεύγος της Τυνησίας χαμογελά στο φωτογραφικό φακό τότε που τα πράγματα τούς πήγαιναν πρίμα τρεμένος ακόμα με την πρώτη του γυναίκα, μια κόρη στρατηγού με την οποία είχε αποκτήσει τρεις θυγατέρες. Ορισμένοι λένε πως τον γνώρισε σε ένα καμπαρέ στο Παρίσι, άλλοι σε κουρείο, κάποιοι τρίτοι πως τους σύστησε κοινός γνωστός. Η Λεϊλά έγινε πρώτα ερωμένη του και αυτό δεν την πείραζε καθόλου. Είχε από μικρή «στόχους», που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να πραγματοποιεί, έστω προοδευτικά. Το 1986 γέννησε στις Βρυξέλλες την πρώτη τους κόρη. Ακόμα και τότε δεν προχώρησαν σε γάμο. Έναν χρόνο αργότερα, ο Μπεν Αλί ανέτρεψε τον Χαμπίμπ Μπουργκίμπα, τον «πατέρα της ανεξαρτησίας» της χώρας. Έπρεπε να περάσει ένας ακόμα χρόνος για να χωρίσει ο Μπεν Αλί την πρώτη του γυναίκα και να παντρευτεί τη Λεϊλά. Ήταν το 1992, τότε που γεννήθηκε η δεύτερη κόρη τους.

Εκείνη κρατούσε τα ηνία Η πρώην κομμώτρια που εξελίχθηκε σε μισητή πρώτη κυρία της Τυνησίας, αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση στα χρονικά των απανταχού δικτατοριών, αφού από το «τίποτε», κατάφερε να συγκεντρώσει στα χέρια της αμύθητα πλούτη, αλλά και να ασκήσει πραγματική εξουσία για σχεδόν 20 χρόνια. Το ποιος έκανε κουμάντο στην Τυνησία, το παραδέχθηκε άλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας από το 1999, ο Μοχάμεντ Γκανούσι. Ο τελευταίος δήλωσε –στην πρώτη του συνέντευξη μετά τη φυγή του Μπεν Αλί– ότι είχε τη βεβαιότητα πως «η δεύτερη σύζυγος του προέδρου ήταν αυτή που διοικούσε πραγματικά τη χώρα» τα τελευταία χρόνια... Έξυπνη, αδίστακτη, αχόρταγη, τραβώντας τα νήματα στη σκιά του πανίσχυρου συζύγου της, η πρώτη κυρία άρχισε να τοποθετεί τα μέλη της Μάρτιος 2011

Οι Τυνήσιοι τη μισούσαν περισσότερο και από τον σύζυγό της. Τόσο που αναρωτιέται κανείς ποιος παρέσυρε ποιον στην πτώση. Ο πρόεδρος Μπεν Αλί τη Λέιλα Τραμπελσί ή το αντίστροφο;

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:36 PM Page 79

crash οικογένειάς της σε θέσεις- κλειδιά, σε ένα αληθινό ρεσιτάλ διαφθοράς και νεποτισμού. Μια τυνησιακή «Οικογένεια Κορλεόνε», με πραγματικό «Δον»… μια γυναίκα. Τις «μπίζνες» τις φρόντιζαν κυρίως τα αδέλφια της, ιδίως ο «Σόνι Κορλεόνε» της οικογένειας, ο Μπελάσεν, ο φόβος και ο τρόμος της Τύνιδας! Όπως κάνουν όλες οι σωστές οικογένειες μαφιόζων, οι Μπεν Αλι και οι Τραμπελσί χώρισαν τα «τσανάκια» τους, μοιράζοντας τις σφαίρες επιρροής και δράσης τους. Οι πρώτοι περιορίστηκαν στην κεντρική παράκτια περιοχή της χώρας, απ’ όπου και κατάγονται, οι δεύτεροι ανέλαβαν την ευρύτερη περιοχή της Τύνιδας. Και οι δύο περιελάμβαναν στις τάξεις τους κοινούς εγκληματίες… Ο μεγαλύτερος αδελφός του Μπεν Αλι είχε καταδικαστεί ερήμην στη Γαλλία για εμπόριο ναρκωτικών. Δυο ανίψια της Λέιλα κατηγορήθηκαν επισήμως από τις γαλλικές αρχές για την κλοπή του γιοτ ενός Γάλλου επιχειρηματία. Φυσικά, κανείς δεν λογοδότησε, ούτε γι’ αυτά ούτε για το λαθρεμπόριο, τους εκβιασμούς, τις παράνομες απαλλοτριώσεις γης και γενικότερα τις «σκοτεινές» μπίζνες στις οποίες διέπρεψαν λιγότερο οι Μπεν Αλί και περισσότερο οι Τραμπελσί. Το παρελθόν την ακολουθούσε παντού και ήταν «όπλο» για τους Τυνήσιους, που δεν ξεχνούσαν το χαμηλό κοινωνικό της υπόβαθρο. Άλλωστε, πάντα φρόντιζαν κάποιοι να της θυμίζουν πως ήταν μια αμόρφωτη κομμώτρια, πριν γίνει η κυρία του Μπεν Αλί. Όλα αυτά τα ειρωνικά σχόλια δεν τα άντεξε! Άλλωστε, ακόμα και η ίδια φαίνεται να είχε ένα κόμπλεξ για την καταγωγή της… Έτσι φρόντισε να πάρει διά αλληλογραφίας το γαλλικό απολυτήριο, το baccalaureat, και να εγγραφεί κατόπιν στη Νομική Σχολή της Τουλούζης, απ’ όπου και κατάφερε να πάρει πτυχίο σε δύο χρόνια. Εκείνη την περίοδο είχε πια φτάσει να διορί-

Άρματα μάχης στο κέντρο της Τύνιδας σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής και την απαρχή μιας άλλης

Η Λεϊλά και ο πρόεδρος ψηφίζουν ταυτόχρονα σε κάποια από τις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις με... γνωστό το αποτέλεσμα

ζει και να αποπέμπει ανώτερους αξιωματούχους, προεδρικούς συμβούλους, υπουργούς. Η εξουσία ήταν ανέκαθεν η μεγάλη της αδυναμία! Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούσε έντονα η φήμη πως ο Μπεν Αλί είναι άρρωστος, πάσχει από καρκίνο του προστάτη, πως τα νήματα τα κινούσε σχεδόν αποκλειστικά εκείνη, πως είχε βάλει στόχο να τον διαδεχθεί.

Έφυγε με ενάμιση τόνο χρυσού! Υπάρχουν πάμπολλες πληροφορίες, με στοιχεία μάλιστα ξένων μυστικών υπηρεσιών αλλά και αποκαλύψεις του Wikileaks, ότι η Λειλά κατάφερε να εγκαταλείψει τη χώρα, έχοντας στις «αποσκευές» της ενάμιση τόνο χρυσού, αξίας μεγαλύτερης των 45 εκατομμυρίων ευρώ! Αν και η κεντρική τράπεζα της Τυνησίας δεν επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο, όλα δείχνουν ότι το έκανε πράγματι. Πληροφορία που επιβεβαιώθηκε άλλωστε και από την έγκυρη γαλλική εφημερίδα «Le Μonde», που με τη σειρά της επικαλείται πηγές από το Μέγαρο των Ηλυσίων και τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες. Σε τι ποσό, όμως, ανέρχεται η περιουσία της οικογένειας Τραμπελσί; Από πολλές και διάφορες πηγές γίνεται λόγος για εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που βρίσκονται, κυρίως, σε τράπεζες του Ντουμπάι και της Μάλτας, ενώ λέγεται ότι η Λεϊλά «πετάχτηκε» στα τέλη Δεκεμβρίου –γνωρίζοντας προφανώς ότι «κάτι γίνεται»– στο Ντουμπάι, μεταφέροντας ένα τόνο χρυσού από την κεντρική τράπεζα της Τυνησίας Ο γαλλικός Τύπος βρίθει πληροφοριών και στοιχείων για ακίνητα της οικογένειας στην Αργεντινή, για σπίτια στο Παρίσι, για σαλέ στην Κουρσεβέλ, για βίλες στην Κυανή Ακτή και για τραπεζικούς λογαριασμούς στη Γαλλία. Οι γαλλικές Αρχές έχουν αρχίσει έρευνες για να εξακριβώσουν τι απ’ όλα αυτά είναι αληθινό. Μάρτιος 2011

Ό, τι κι αν προκύψει ως τελικός απολογισμός, είναι βέβαιο ότι το ζεύγος Μπεν Αλί δεν θα πεινάσει! Εκτός κι αν η εθνική κομμώτρια της Τυνησίας προετοιμάζει τη δική της ατομική «έξοδο», αφήνοντας τον πρόεδρο με τις δάφνες του παρελθόντος, τις τύψεις και τους διώκτες του. Με μια περιουσία, που σύμφωνα με εκτιμήσεις γαλλικών και γερμανικών πηγών, ξεπερνά τα 70 δις., με πολιτικές φιλοδοξίες που ίσως να ξεπερνούν κι αυτές του συζύγου της, η Σουζάνα Μουμπάρακ ήταν εκείνη που έκανε από καιρό «κουμάντο» στην Αίγυπτο. «Κρυμμένη» πίσω από αμέτρητες φιλανθρωπίες της και με βραβεία που τιμούν τις ευαισθησίες της, η κα Μουμπάρακ δρούσε σχεδόν πάντα σιωπηλά, έχοντας ως απλό εκτελεστικό όργανο τον σύζυγό της. Άλλωστε, πάντα δεν λένε πως πίσω από έναν «ισχυρό» άντρα κρύβεται μια δυναμική γυναίκα; Την παρομοιάζουν με τη Χίλαρι Κλίντον, ενώ δεν λείπουν και οι χαρακτηρισμοί της «διαβολογυναίκας», καθώς τα ευγενικά χαρακτηριστικά της, οι εκατοντάδες αγαθοεργίες της και η αμέριστη βοήθεια της στους φτωχούς, δεν έπεισαν ποτέ τον αραβικό κόσμο, πως επρόκειτο απλά για μια «πρώτη κυρία» που αγαπάει τον λαό της!

Πλούσιο φιλανθρωπικό έργο Όνειρο της Σουζάνας Μουμπάρακ ήταν να μπολιάσει τον αραβικό πολιτισμό με εκείνον της Δύσης. Και το κατάφερε σε κάποιον βαθμό, έχοντας στο ενεργητικό της πλούσιο φιλανθρωπικό και πολιτιστικό έργο. Άλλωστε, η συμπάθεια που έδειχνε ο σύζυγός της για τη Δύση, θα μπορούσε να εξηγηθεί και από το γεγονός ότι η κυρία Μουμπάρακ ήταν καρπός του έρωτα της Ουαλής νοσοκόμας Λίλι Μέι Πάλμερ και του Αιγύπτιου παιδιάτρου Σαλέχ Ταμπέτ. «Μι-

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:36 PM Page 80

crash

ΔΙΕΘΝΗ

σοδυτική» εν ολίγοις. « Έχω ακόμη ξαδέλφια στη Βρετανία. Αισθάνομαι άνετα και με τις δυο κουλτούρες και με τις δύο γλώσσες και με τους δύο κόσμους. Κι αυτό θα ήθελα για τον αραβικό κόσμο», είχε δηλώσει σε συνέντευξή της πριν από δύο χρόνια. Αν ως Αιγύπτια η κα Μουμπάρακ έκλεινε τα μάτια στις ωμές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα που κυβερνούσε ο σύζυγός της, ως Δυτική άφηνε τις ευαισθησίες της να εκδηλωθούν με τη δημιουργία της Διεθνούς Κίνησης Γυναικών για την Ειρήνη με το όνομά της. Η Κίνηση διοργάνωσε διαλέξεις της στην Ελλάδα, τον Μάιο του 2005 και τον Ιούλιο του 2007. Η οργάνωση φέρει το όνομά της και το 2007 της απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικος. Η προσφορά της σε παγκόσμιο επίπεδο αναγνωρίστηκε και από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού που την τίμησε. Το παλμαρέ της δεν έχει μόνο ελληνικές διακρίσεις αλλά και πολλές διεθνείς: περιλαμβάνει καμιά εικοσαριά βραβεία, μεταξύ των οποίων της UNICEF και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.

Η Σουζάνα και ο Χόσνι Μουμπάρακ σε καλύτερες ώρες πριν από αρκετά χρόνια

Πίσω από τη «μάσκα» Ποια είναι όμως στα αλήθεια η Σουζάνα Μουμπάρακ; Ποιο είναι το πρόσωπο που κρυβόταν πίσω από τις φιλανθρωπίες; Μέχρι πού μπορούσαν να φτάσουν οι προσωπικές της πολιτικές φιλοδοξίες; Είναι γεγονός ότι ποτέ και από κανέναν δεν ακούστηκε μια λέξη κριτικής για το σκληρό δικτατορικό καθεστώς της οικογενείας Μουμπα-

To εξωτερικό ενός από τα προεδρικά ανάκτορα του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο

ρακ, χειρότερο και από τις λατινοαμερικάνικες χούντες και ποτέ κανείς δεν είπε στη «φιλάνθρωπο» κυρία προέδρου να δείξει πρώτα φιλανθρωπία στην ίδια της τη χώρα και μετά στον υπόλοιπο πλανήτη. Η Σούζαν ήταν πρόεδρος σε πολλά ιδρύματα και κοινωνικά προγράμματα και διοργάνωνε φιλανθρωπικά γκαλά και συμπόσια με θέμα την επίλυση διαφόρων κοινωνι-

κών προβλημάτων, ενώ έδειχνε πάντα ευαισθητοποιημένη για την παιδική φτώχεια σε όλο τον κόσμο. «Αφού έχει κάνει τόσα για τα κοινωνικά θέματα που αφορούν τον πλανήτη, δεν θα έπρεπε να κοιμάται ανησυχώντας για τα δεινά της παιδικής φτώχειας της δικής της χώρας;», αναρωτιούνται αρκετοί μέσα από το διαδίκτυο. «Δεν θα έπρεπε να αναρωτιέται γιατί η Αίγυπτος συνεχίζει να αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, από τη στιγμή που η ίδια φροντίζει τόσο γι’ αυτά;». Η ανέχεια, ο αναλφαβητισμός, οι φτωχές δυνατότητες εκμάθησης, η έλλειψη ιατρικής περίθαλψης και η λίστα με τις ελλείψεις στην Αίγυπτο, δεν έχει τελειωμό! Ο σύζυγός της θα μπορούσε να κάνει πολλά εδώ και 30 χρόνια, αλλά δεν έκανε! Η μόνη, λοιπόν, που φαινόταν στον αραβικό λαό πως είχε τη δυνατότητα αλλά και τη θέληση να αλλάξει τα πράγματα και να εξαλείψει κάποια από τα προβλήματα, όπως έδειχναν οι ευαισθησίες και οι πράξεις της, φαινόταν ότι ήταν η κα Μουμπάρακ. Αντ’ αυτού ο «κίτρινος Τύπος» της Αιγύπτου έκανε λόγο για «διαβολογυναίκα», που εκμεταλλευόταν ακόμα και τον σύζυγό της. Σε ό,τι αφορά την εμφάνισή της, ήταν η πρώτη που ακολουθούσε πιστά πάντα τη μόδα και την επιδείκνυε με τον καλύτερο τρόπο! Κυκλοφορούσε δημόσια και πολύ συχνά με τα πιο ακριβά αξεσουάρ, την ώρα που ο μισός πληθυσμός της Αιγύπτου τα έβγαζε πέρα με 2 δολάρια την ημέρα. Άνθρωποι που την ήξεραν και δεν τολμούσαν να μιλήσουν, τώρα έχουν ανοίξει το στόμα τους: «Ήταν φιλοχρήματη, λάτρευε τον πλούτο,

76_81_GYNAIKES 2/17/11 5:36 PM Page 81

crash

Τα τανκς του αιγυπτιακού στρατού δεν χρησιμοποιούνται μόνο για να διαλύσουν τους διαδηλωτές στην πλατεία Ταχρίρ, αλλά και για να τους προσφέρουν καταφύγιο

κάτι που έμαθε και στα παιδιά της, όμως αυτό που περισσότερο την ενδιέφερε, ήταν η αρχηγία. Όχι αναγκαστικά η “άμεση εξουσία” αλλά η πεποίθηση και η ικανοποίηση πως ο λόγος της μετράει, η γνώμη της ακούγεται και το θέλημά της στο τέλος γίνεται νόμος».

Ο μεγάλος της πόθος Η «πρώτη κυρία» με το αγγελικό πρόσωπο, είχε έναν μεγάλο πόθο, εδώ και πολλά χρόνια: να δει τον μεγάλο της γιο, Γκαμάλ, να αναλαμβάνει την εξουσία! Μάλιστα, στον αραβικό κόσμο πιστεύεται πως ο κύριος εμπνευστής για την ένταξη του Γκαμάλ στην πολιτική ήταν η μητέρα του. Η ίδια ήξερε καλά να χειρίζεται τις πολιτικές «αλλαγές» αλλά και τις δημόσιες σχέσεις. Δεν ήταν λίγες οι φορές που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μοίραζαν τον χρόνο τους στην αναφορά των ονομάτων Χόσνι και Σουζάν, αφού ακούγονται σχεδόν το ίδιο! Τι κι αν ο ένας είναι ο πρωθυπουργός και η άλλη απλά η «κυρία του». Το 2005, η Σουζάνα σκέφτηκε πως ήταν η κατάλληλη στιγμή ο γιος της Γκαμάλ να διαδεχθεί τον πατέρα, ώστε να είναι εκείνος ο επόμενος πρόεδρος της Αιγύπτου. Φυσικά, αυτή ήταν μια σκέψη που δεν είχε συζητήσει με τον σύζυγό της. Άλλωστε, δεν ήταν η πρώτη φορά που αποφάσιζε κάτι μόνη της. Μόνο που ο Μουμπάρακ ήταν αντίθετος! Έτσι, θυμήθηκε τα δημοκρατικά του φρονήματα και απάντησε σε ομιλία του: «Ο λαός της Αιγύπτου είναι δημοκρατικός και έτσι δεν θα γίνει η παράδοση εξουσίας με κληρονομική διαδοχή». Ήταν μια δραματική ανατροπή των

σχεδιασμών της Σουζάνας. Ποτέ της δεν συγχώρεσε τον άντρα της γι’ αυτό. Και μέχρι τις τελευταίες στιγμές ισχύος της οικογένειας, οι μισές «πηγές» τροφοδοτούσαν τα ΜΜΕ με ειδήσεις περί «παραίτησης του Μουμπάρακ» και οι άλλες μισές με το ότι «ο γιος του Γκαμάλ θα είναι μάλλον ο διάδοχός του». Πάντως, ο Γκαμάλ δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα αγαπητός στην Αίγυπτο. Όταν παντρεύτηκε την κατά πολύ μικρότερη του Καντίτζα, κόρη ενός εκ των πλουσιοτέρων ανθρώπων στην Αίγυπτο, την ώρα που περίπου οι εκλεκτοί καλεσμένοι τσούγκριζαν τα ποτήρια με τις σαμπάνιες, 5.000 διαδηλωτές περπατούσαν στους δρόμους του Καΐρου κρατώντας πανό που έγραφαν «παντρέψου αυτήν και όχι τη χώρα μας».

Η επιρροή της στην Αίγυπτο Πολλοί είναι εκείνοι που δυσκολεύονται να εξηγήσουν κάποιες επιλογές αλλά και αποφά-

Η «πρώτη κυρία» με το αγγελικό πρόσωπο, είχε έναν διακαή πόθο εδώ και πολλά χρόνια: να δει τον μεγάλο της γιο, Γκαμάλ, να αναλαμβάνει την εξουσία!

σεις της Σουζάν Μουμπάρακ. Ίσως να ευθύνονται γι’ αυτό οι πολιτικές της φιλοδοξίες που ήταν αρκετά μεγαλύτερες απ’ ό,τι φαντάζονται κάποιοι! Η Σουζάν είχε μεγάλη επιρροή στην Αίγυπτο, ενώ έπαιρνε ανοιχτά μέρος και στη διαμόρφωση της πολιτικής της κυβέρνησης. Όταν πριν από μερικά χρόνια ο Χόσνι Μουμπάρακ λιποθύμησε στη διάρκεια μιας ομιλίας του και χρειάστηκε να παραμείνει μια εβδομάδα στο νοσοκομείο, η σύζυγός του ανέλαβε ουσιαστικά την ηγεσία της χώρας. Η αλήθεια είναι πως τα κατάφερνε μια χαρά και χωρίς τον σύζυγό της, όπως έγραφε ο απόλυτα ελεγχόμενος από αυτήν αιγυπτιακός Τύπος. Οι εξελίξεις ήταν δραματικές και την ξεπέρασαν! Η Αίγυπτος πήρε φωτιά, οι διαδηλώσεις διαδέχονταν η μια την άλλη, η μόνη απαίτηση του λαού ήταν να παραιτηθεί και να φύγει ο Μουμπάρακ. Η Σουζάνα έμεινε στο πλευρό του. Τον συμβούλευε να δείχνει δυνατός. Αρκετοί υποστηρίζουν πως εκείνη βρισκόταν πίσω από τη δήλωσή του ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Αλλά και πίσω από την επιμονή του να μην φύγει από τη χώρα». «Θα πεθάνω στη χώρα μου», δήλωσε ο Μουμπάρακ. Όσο για τη Σουζάνα, δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη. Αν την αφήσουν βέβαια! Ας μην ξεχνάμε ότι με την αμύθητή της περιουσία, ακόμη και η εξορία θα είναι τουλάχιστον… πλουσιοπάροχη. Άσε βέβαια και που είναι μισή Ουαλή. Με τόσα δισεκατομμύρια ευρώ περιουσία, μέχρι και η «δύστροπη» Ουαλία κάπου θα της βρει μια γωνιά.

82_83_R_ETHNIKI 2/17/11 5:39 PM Page 82

82_83_R_ETHNIKI 2/17/11 5:39 PM Page 83

84_85_PILOS 2/17/11 5:41 PM Page 84

crash

ΑΝΑΛΥΣΗ

84_85_PILOS 2/17/11 5:41 PM Page 85

crash

86_89_katseli 2/17/11 5:49 PM Page 86

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Το μίγμα πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση, μετά το δάνειο των 110 δισ., «αφαίρεσε από την οικονομία 30 δισ. ευρώ»

«Όταν έχεις ένα απότομο σοκ στην οικονομία, το πικρό τίμημα είναι ένα βάθεμα της ύφεσης, η ανεργία, να επωμίζονται τα περισσότερα βάρη εργαζόμενοι και μικροεπιχειρηματίες, να υπάρχει διατάραξη της κοινωνικής συνοχής»

του Βασίλη Μούρτη

86_89_katseli 2/17/11 5:49 PM Page 87

crash

Ποτέ δεν μας είπαν για τα 50 δισ. στο Υπουργικό H

ταν ελάχιστες ημέρες μετά την ανακοίνωση από την τρόικα για την αξιοποίηση ή το ξεπούλημα κατ’ άλλους της δημόσιας περιουσίας, όταν συναντήσαμε την υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Λούκα Κατσέλη. Ήταν το απόγευμα που η Βουλή ψήφιζε τον νόμο για τις αστικές συγκοινωνίες και οι εργαζόμενοι έκαναν πορεία από την οδό Σταδίου. Το γραφείο της υπουργού, κοντά στην πλατεία Κλαυθμώνος, δεν προσφερόταν για συναντήσεις, καθώς ο κίνδυνος αποκλεισμού ήταν ευδιάκριτος. Έτσι, μας δέχθηκε στο βουλευτικό της γραφείο, το οποίο μοιράζεται με τον σύζυγό της Γεράσιμο Αρσένη. Η συζήτηση ξεκίνησε, φυσιολογικά, από το πακέτο των 50 δισ. Όποιος έβλεπε το βλέμμα της υπουργού, θα καταλάβαινε αμέσως ότι τηρεί αποστάσεις από αυτή την υπόθεση, για την οποία φαίνεται ότι έχει πολλές ενστάσεις, καθώς επισημαίνει συνέχεια ότι «αν δεν υπάρχει η κατάλληλη τεκμηρίωση, μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ». Η απόφαση την αιφνιδίασε, όπως αιφνιδίασε και όλα τα μέλη της κυβέρνησης. «Δεν ξέρω πώς προέκυψε η ανακοίνωση», λέει και προσθέτει: «Προσωπικά θα ήθελα να δω την τεκμηρίωση και το επιχειρησιακό σχέδιο για την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου και μετά να προσδιορίσουμε το εφι-

κτό ύψος εντός της πενταετίας». Θεωρεί πολύ υψηλό το ποσό των 50 δισ. και θα ήθελε να δει «για ποια περιουσιακά στοιχεία μιλάμε, για ποιο χρονοδιάγραμμα και τις τεχνικές προδιαγραφές ενός τέτοιου σύνθετου εγχειρήματος». Το χρονοδιάγραμμα που έθεσε η τρόικα είναι πέντε έτη, αλλά εκείνη θυμάται ότι πριν δύο μήνες, στο Υπουργικό Συμβούλιο, είχε συζητηθεί ένα παρόμοιο σχέδιο, το οποίο, όμως, έφθανε τα 7 δισ. εντός τριετίας. Επισημαίνει τον κίνδυνο η χώρα να εμφανιστεί αναξιόπιστη στις αγορές, αν το σχέδιο αυτό δεν θεωρηθεί εφικτό. Η υπουργός Εργασίας δεν αρνείται την ανάγκη αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, καθώς, όπως αναφέρει, «η μείωση του ελληνικού χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι εθνικό στοίχημα». Ωστόσο, εκτιμά ότι η αξιοποίηση της περιουσίας είναι ένα εργαλείο, ενώ, όπως λέει, «υπάρχουν και άλλα που είναι ακόμα πιο σημαντικά, όπως η αύξηση του ΑΕΠ, διότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ είναι

άμεσα συνδεδεμένος με την οικονομική δραστηριότητα και τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας. Επίσης, έχει άμεση σχέση με τα επιτόκια, με τα οποία έχουμε δανειστεί και το συνολικό πακέτο των διαπραγματεύσεων για τον χρόνο και την πιθανή επιμήκυνση του δανείου που πήραμε. Παρά τις επιφυλάξεις της, εξηγεί ότι η κυβέρνηση προσπάθησε να κάνει «κάτι εμπροσθοβαρές, θετικό, για να μειωθεί άμεσα ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ κατά 20 περίπου ποσοστιαίες μονάδες», θεωρώντας, πάντως, «υπερβολικά φιλόδοξο» τον στόχο. Παρά τις συνεχείς επικαιροποιήσεις του Μνημονίου, η κα Κατσέλη επιμένει ότι οι στόχοι της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης παραμένουν οι αρχικοί και είναι τρεις. Η δημοσιονομική εξυγίανση, η παραγωγική αναδιάρθρωση (ανάπτυξη) της χώρας σε ανταγωνιστική βάση και η κοινωνική συνοχή.

86_89_katseli 2/17/11 5:49 PM Page 88

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Δίνει έμφαση στην κοινωνική συνοχή λέγοντας πως «κακά τα ψέματα, αν δεν υπάρξει κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη, δεν θα υπάρξει ούτε δημοσιονομική εξυγίανση». Για την εξυγίανση είπε ότι «έχει δύο σκέλη. Το ένα αφορά στη μείωση του ελλείμματος και τη μετατροπή του σε πρωτογενές πλεόνασμα και το δεύτερο τη διαχείριση του συνολικού χρέους, ώστε, σιγά- σιγά να αρχίσει να γίνεται και η αποκλιμάκωσή του». Η υπουργός Εργασίας δεν διστάζει να πει ότι το μίγμα πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση, μετά το δάνειο των 110 δισ. «αφαιρέθηκαν από την οικονομία 30 δισ. ευρώ», αλλά επρόκειτο για κίνηση άμεσης δημοσιονομικής απόδοσης, έχοντας, βέβαια ως συνέπεια τη μείωση της αγοραστικής δύναμης και το βάθεμα της ύφεσης. Προσθέτει δε πως «όταν έχεις ένα απότομο σοκ στην οικονομία με επιδείνωση της ύφεσης, η ανεργία αυξάνεται. Επωμίζονται περισσότερα βάρη οι εργαζόμενοι και μικροεπιχειρηματίες και υπάρχει διατάραξη της κοινωνικής συνοχής». Όλα αυτά τα χαρακτηρίζει ως «το πικρό τίμημα της πορείας των τελευταίων ετών που οδήγησε τη χώρα στα πρόθυρα της χρεωκοπίας».

Με αδυναμία στις… τράπεζες Το θέμα και το στοίχημα είναι πώς θα βγούμε από την κρίση. Η κα Κατσέλη υποστηρίζει ότι αυτό «θα εξαρτηθεί από την υλοποίηση των διαρθρωτικών μέτρων που έχουν δρομολογηθεί για την παραγωγική αναδιάρθρωση της χώρας, την αποτελεσματική υλοποίηση των κοινοτικών πόρων για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, τη στήριξη των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και τη διοχέτευση ρευστότητας στην αγορά, πράγμα που θεωρώ απόλυτη προτεραιότητα για το 2011». Εντοπίζει και ένα σημαντικό πρόβλημα στις τράπεζες, οι οποίες δεν διαθέτουν ικανή ρευστότητα, παρά το γεγονός ότι ενώ δεν είχαν τοξικά ομόλογα, «μπήκαν στη δίνη της κρίσης», με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να μην μπορούν να αντλήσουν πόρους από το τραπεζικό σύστημα, παρά τα τρία πακέτα που δόθηκαν από το κράτος για την ενίσχυσή τους. Η κα Κατσέλη έχει μια… αδυναμία στις τράπεζες και το αποδεικνύει, λέγοντας ότι τα αντανακλαστικά τους είναι πολύ συγκρατημένα ως προς τη διοχέτευση πόρων στην αγορά και χαρακτηρίζει «μη σώφρονες» παλαιότερες πρακτικές τους, όταν, την περίοδο υψηλής ρευστότητας, δανειοδοτούσαν καταναλωτές και επιχειρήσεις χωρίς τα απαραίτητα εχέγγυα. Η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι ένα άλλο «πονεμένο» ζήτημα! Η υπουργός Εργασίας θεωρεί πως «όσο διαρκεί η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη και όσο υπάρχει αναταραχή γύρω από το ευρώ, οι ηγεσίες της Ευρώπης αναβάλουν τη λήψη αποφάσεων για την επίλυση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, που ελπίζω να πάρουν τον Μάρτιο, τόσο γίνεται

πιο δύσκολη η πρόσβαση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές». Δεν διστάζει να πει ότι υπάρχει πρόβλημα ηγεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λέγοντας ότι «η σύνθεση των ηγεσιών είναι τέτοια που δεν διευκολύνει τη λήψη τέτοιων αποφάσεων».

Έχουμε διαφορές, λέει, με τον Γ. Παπακωνσταντίνου, όμως οι προβληματικές σχέσεις είναι ένας μύθος

Δεσμεύει και την επόμενη κυβέρνηση Για το νέο τριετές πρόγραμμα 2012- 2015, το οποίο τροφοδότησε συζητήσεις και στο πλαίσιο του Υπουργικού Συμβουλίου, η κα Κατσέλη υποστηρίζει ότι το μίγμα πολιτικής αλλάζει μετά το 2010, «όσο προχωρά η δημοσιονομική εξυγίανση». Επισημαίνει ότι «το πρόγραμμα προσαρμογής, όπως έχει πει η κυβέρνηση, δεν θα περιλαμβάνει περαιτέρω μειώσεις μισθώνσυντάξεων και αύξηση φόρων. Ρίχνει το βάρος στη φοροδιαφυγή, στον εξορθολογισμό των δαπανών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, σε τομές όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η συνένωση φορέων και σε διαρθρωτικά μέτρα και τομές. Άρα δεν μιλάμε για το ίδιο μίγμα πολιτικής, όπως το 2010». Επιμένει ότι το νέο τριετές πρόγραμμα «δεν είναι Μνημόνιο» και εξηγεί ότι «μιλάμε για την εκπόνηση τριετούς προϋπολογισμού που θα συντάσσεται από δω και πέρα. Πρέπει να συνηθίσουμε ότι στο εξής θα έχουμε έναν κυλιόμενο τριετή προγραμματισμό». Και τι γίνεται όταν το πρόγραμμα που εφαρμόζει μια κυβέρνηση, ξεπερνάει τον χρόνο της θητείας της; Η υπουργός Εργασίας υποστηρίζει ότι «εφόσον αυτό περνά τον τετραετή κύκλο, είναι φυσικό να συζητείται στη Βουλή και ουσιαστικά να δεσμεύει την επόμενη Βουλή και την επόμενη κυβέρνηση». Άλλωστε, όπως λέει, «δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο». Υπενθυμίζει δε ότι «ο νόμος για τα διαρθρωτικά ταμεία καλύπτει την περίοδο από το 2007 μέχρι το 2013, δηλαδή περισσότερες από μια κοινοβουλευτικές περιόδους. Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα μεσοπρόθεσμα προγράμματα». Και δεν βλέπει να υπάρχει «κάποιο πολιτικό θέμα».

Προσφυγή στις κάλπες Σε συζήτηση που έγινε στο Υπουργικό Συμβούλιο, ορισμένα μέλη, ο Β. Βενιζέλος, ο Χ. Καστανίδης και η Α. Διαμαντοπούλου, έθεσαν, έστω και έμμεσα, θέμα νομιμοποίησης της κυβέρνησης να δεσμεύσει χρόνο και μετά τις επόμενες εκλογές και ότι ενδεχομένως έπρεπε να πάμε τώρα σε πρόωρες εκλογές. Η κα Κατσέλη απορρίπτει αυτό το ενδεχόμενο. «Δεν υπάρχει», λέει, «λόγος προσφυγής σε εκλογές. Ούτε βλέπω αυτή τη στιγμή ότι θα υπάρξει όφελος από τη διενέργεια εκλογών, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στην πρώτη φάση εφαρμογής ενός πολύ δύσκολου προγράμματος, αν και τα πιο δύσκολα είναι πίσω μας». Προσθέτει μάλιστα ότι «έχουμε μπροστά μας Μάρτιος 2011

«Υπάρχει οργή, αγανάκτηση και απελπισία σε ορισμένες οικογένειες. Υπάρχουν οι άνεργοι και ο κίνδυνος της φτώχιας. Σε αυτές τις συνθήκες ένα “ατόπημα” εύκολα δημιουργεί μια εκρηκτική κατάσταση» έναν ορίζοντα διετίας και το βασικό μας μέλημα πρέπει να είναι να υλοποιήσουμε τα αναπτυξιακά μέτρα που έχουμε δρομολογήσει. Αυτό είναι το εθνικό στοίχημα. Να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να ενισχυθούν οι επενδύσεις και οι εξαγωγές. Μόνο τότε θα βγούμε από την κρίση. Και τότε θα λύσουμε και το πρόβλημα του χρέους και το δημοσιονομικό μας πρόβλημα». Αδυνατεί, όπως λέει, να εξηγήσει την προέλευση της φημολογίας για πρόωρες εκλογές, αλλά πιστεύει ότι «όπως συνήθως συμβαίνει, κάποιοι το θέλουν ή το επιδιώκουν», αποφεύγοντας, πάντως να πει ποιοι μπορεί να είναι αυτοί. Η Λούκα Κατσέλη δεν ξεχνά τη θητεία της στο υπουργείο Οικονομίας και την προσπάθειά της να στηρίξει επενδύσεις. Για την ακρίβεια, να «ξεμπλοκάρει» επενδύσεις, οι οποίες ήταν ενταγμένες στον αναπτυξιακό νόμο της Ν.Δ.

86_89_katseli 2/17/11 5:49 PM Page 89

crash

«Ξεκινήσαμε», λέει «να ξεμπλοκάρουμε παλιά σχέδια 25 δισ.». Μέχρι να αλλάξει υπουργείο, χρηματοδοτήθηκαν επενδύσεις 1 δισ. ευρώ περίπου από τον παλιό αναπτυξιακό νόμο, ενώ δρομολογήθηκαν επενδύσεις ύψους 3 δισ. από τον κατάλογο των έργων που είχαν κολλήσει στη γραφειοκρατία. Η σχετική εμπειρία της λέει ότι η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί «αλλά με άλλη οργάνωση του κράτους». Τι να θα μπορούσε να γίνει; «Πρέπει για κάθε επένδυση να υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων η οποία δεν θα κάνει τίποτε άλλο από το να ξεμπλοκάρει την επένδυση σε κάθε βήμα που συναντάει εμπόδια από τη γραφειοκρατία». Μπορεί το «φαστ τρακ» να μην έχει αποδώσει ακόμα, αλλά η υπουργός Εργασίας πιστεύει ότι «θα λειτουργήσει σύντομα». Αλλά πρέπει, όπως λέει, να εφαρμοστεί και σε μικρές επιχειρήσεις. Το «φαστ τρακ έχει συνδεθεί και με την αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας. Η υπουργός Εργασίας υπενθυμίζει τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι «δεν θα πουλήσουμε γη» και θεωρεί ότι «είναι μια δέσμευση που συμβολίζει ότι δεν θα πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε τις εύκολες λύσεις ξεπουλώντας δημόσιες εκτάσεις, οι οποίες θα χαθούν οριστικά. Είναι πολύ καλύτερο να προωθηθεί η αξιοποίηση με μακροχρόνια μίσθωση. Η γη μας και το περιβάλλον μας είναι ο πλούτος μας».

Προσοχή στις πωλήσεις Η ερώτηση που τίθεται είναι τι θα πάθει η Ελλάδα, αν πουλήσει ένα ακατοίκητο νησάκι.

Αντιτίθεται σε αυτή τη λογική και επιμένει στη μακροχρόνια μίσθωση, διότι, όπως λέει η πώληση δεν αντιστρέφεται. Στην παρατήρηση ότι η τρόικα ζήτησε πώληση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου, απαντάει ότι «στο Μνημόνιο υπήρχαν και άλλες διατάξεις για τα εργασιακά, που αναμορφώθηκαν στην πορεία». Για το ζήτημα αυτό η ίδια έδωσε σκληρή μάχη, αλλά δεν θεωρεί ότι έχει μπει στο στόχαστρο της τρόικας, με την οποία «ίσα- ίσα έχουμε μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση». Έχει πίσω της 30 χρόνια καριέρας με συνεχή διαπραγμάτευση. «Όλη μου η διεθνής επαγγελματική καριέρα είχε να κάνει με διαπραγματεύσεις. Όταν ξεκινά μία διαπραγμάτευση, πρέπει να ξέρεις τι θέλεις να πετύχεις, πώς μπορείς να υλοποιήσεις μια δέσμευση με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς να καταλήξεις να κάνεις πράγματα που δεν θέλεις. Και ο ελληνικός λαός περιμένει από την υπουργό Εργασίας να προστατεύσει και τα δικαιώματά του και την ίδια στιγμή να προάγει την ανταγωνιστικότητα. Είχαμε έντονες συζητήσεις, διαφορετικές αρχικές απόψεις με την τρόικα, αλλά πετύχαμε μια σύγκλιση απόψεων και οι λύσεις που δώσαμε προάγουν και τα δύο». Η κα Κατσέλη απορρίπτει την εκδοχή που είχε δοθεί την ημέρα της συνέντευξης της τρόικας ότι ευθυνόταν εκείνη για την καθυστέρηση, λόγω της άρνησής της να δεχθεί να υπερισχύουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις των κλαδικών. «Στο υπουργείο Εργασίας», λέει, «είχαμε κλείσει τα θέματα από τη Δευτέρα» και η συνέντευξη δόθηκε ημέρες αργότερα. Μάλιστα, η συζήτηση στο υπουργείο Εργασίας ήταν πολύ σύντομη και όλοι συμφώνησαν στην παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου που έχει ψηφιστεί για τις Ειδικές Συλλογικές Επιχειρησιακές Συμβάσεις. Τότε πως κυκλοφόρησε η φήμη; Δεν παραδέχεται ότι προήλθε από το υπουργείο Οικονομικών. Έσπευσε, πάντως, να πει ότι τα περί προβληματικών της σχέσεων με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, «είναι ένας άλλος μύθος» και ότι έχουν μια «πολύ ειλικρινή και εποικοδομητική συνεργασία. Με τις διαφορές μας βεβαίως, οι οποίες συζητούνται, ώστε να υπάρχει σύνθεση απόψεων». Σε ότι αφορά στο υπουργείο Εργασίας, αναφέρει ότι υπάρχουν ακόμα ανοιχτά θέματα με την τρόικα, επειδή, όπως λέει, «το Μνημόνιο είναι τριετές». Αναγνωρίζει, τέλος, ότι η τρόικα έχει να δώσει «χρήσιμες συμβουλές». Πάντως, «οι ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις έχουν κλείσει» και η «βαβούρα» που γίνεται κάθε φορά που τίθεται τέτοιο θέμα, κάνει κακό στη διαπραγμάτευση.

«Είναι “μη σώφρονες” οι παλαιότερες πρακτικές των τραπεζών

Για τις ατομικές συμβάσεις, αναφέρει ότι ισχύουν στην αγορά «αλλά δεν είναι κομμάτι των συλλογικών συμβάσεων» και διευκρινίζει ότι «η τρόικα δεν έθεσε ποτέ θέμα επικράτησης των ατομικών συμβάσεων». Ήταν πάντα υπέρ των συλλογικών συμβάσεων, αλλά ήθελε να υπερισχύουν οι επιχειρησιακές έναντι των κλαδικών, μία άποψη η οποία δεν εισακούσθηκε.

Φοβάται τις αντιδράσεις Μια ημέρα πριν τη συζήτησή μας με την κα Κατσέλη, ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε στο Eurogroup ότι συμφωνεί με την πρόταση Μέρκελ για το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, το θέμα δεν είχε τεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ρωτώ την υπουργό, αλλά η απάντηση που παίρνω είναι πως το όλο ζήτημα θα συζητηθεί. Όσο για τη λεγόμενη αναδιάρθρωση του χρέους, πιστεύει ότι αυτό που θα επιδιωχθεί είναι το εξής: «Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα κληθεί να αντλήσει πόρους από την αγορά, κάτι που έχει αρχίσει ήδη να το κάνει με την έκδοση γραμματίων. Δεύτερο, θα πρέπει να μπορεί να παρεμβαίνει στη δευτερογενή αγορά, αγοράζοντας τίτλους από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μάλιστα ελληνικούς τίτλους, καθώς και άλλων χωρών και να προβαίνει σε ανταλλαγές τίτλων, για παράδειγμα της Ελλάδας, έναντι τίτλων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας υψηλότερης πιστοληπτικής αξιολόγησης. Ακολούθως, θα μπορούσε να γίνει συμφωνία μεταξύ του Ταμείου Χ.Σ και των κρατών- μελών, για εξαγορά σε βάθος χρόνου αυτών των τίτλων. Η ανταλλαγή τίτλων είναι μια από τις λύσεις που μπορεί να προάγουν τη στήριξη του ευρώ και την απομείωση του χρέους για χώρες όπως η Ελλάδα». Και η ίδια αν είχε την ευθύνη της οικονομίας, όπως λέει, θα κινούνταν προς την κατεύθυνση παρόμοιων λύσεων. Αλλά για το χρέος προβλέπει αποκλιμάκωση σε 5-7 χρόνια. Όσο για τα «Κινήματα» που αναπτύσσονται το τελευταίο διάστημα, για παράδειγμα το Κίνημα «δεν πληρώνω», σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις εργαζομένων, εκμυστηρεύεται ότι «φοβάμαι τέτοιες αντιδράσεις» και εξηγεί: «Ο κόσμος πιέζεται. Υπάρχει οργή και αγανάκτηση, ανατροπή των οικογενειακών προϋπολογισμών και απελπισία σε ορισμένες οικογένειες. Πρέπει να έχουμε πλήρη συναίσθηση του τι συμβαίνει. Ως βουλευτής της Β΄ Αθήνας βιώνω το δράμα πολλών οικογενειών, που μειώθηκε το εισόδημά τους και έχουν υποχρεώσεις στις οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Και βέβαια υπάρχουν οι άνεργοι, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος της φτώχειας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ένα “ατόπημα” είναι πάρα πολύ εύκολο να δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση. Χρειάζεται πολύ προσεκτική διαχείριση και κυρίως να αισθανθεί ο κόσμος ότι η κυβέρνηση είναι δίπλα του, ότι πασχίζει και τον στηρίζει με όποιον τρόπο γίνεται».

90_93_KERATEA 2/17/11 5:52 PM Page 90

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Πώς οι κάτοικοι έγιναν αντάρτες

Νύχτες με φλόγες στην Κερατέα Ο πόλεμος των σκουπιδιών

της Στάσας Κατσιέρη

90_93_KERATEA 2/17/11 5:52 PM Page 91

crash

ημέρωσε μια ακόμα μέρα στην Κερατέα. Παρά τη γλυκιά λιακάδα, τίποτα δεν θυμίζει το γνώριμο όμορφο χωριουδάκι της Αττικής με τα αρχοντικά του, τα πανέμορφα ακροκέραμα, τους ασπρισμένους κήπους και τις αυλές. Το τοπίο είναι θλιμμένο, βρώμικο και ταλαιπωρημένο από τη μαύρη νύχτα που προηγήθηκε. Καμένοι κάδοι και λάστιχα, σπασμένα τζάμια, πέτρες παντού. Πανό και μαύρες σημαίες ανεμίζουν στις κολώνες. Τα σχολεία, κλειστά. Πρόσωπα νυσταγμένα, σημαδεμένα από την αγριάδα των συγκρούσεων. Η πλατεία του Αη Δημήτρη δεν είναι πια μια τυπική πλατεία χωριού, αλλά σημείο συγκέντρωσης. Γιατί η πόλη της Κερατέας έχει γίνει εδώ και 60 ημέρες πεδίο μάχης. Οι φιλήσυχοι κάτοικοι έχουν μετατραπεί σε στρατιώτες που μάχονται στον πόλεμο των σκουπιδιών. Και τα οχήματα του Δήμου, άρματα του αγώνα. Γυναίκες που δεν είχαν βγει από τα σπίτια τους, μεταμορφώθηκαν σε σύγχρονες Μπουμπουλίνες για να προστατεύσουν την πόλη τους. Παππούδες και γιαγιάδες τρωνε κάθε μέρα ξύλο, κι όμως αντιστέκονται. Και το χειρότερο είναι ότι έχουν αρχίσει να το συνηθίζουν και να γίνονται ακόμα πιο σκληροί. Τις πρώτες μέρες έβλεπε κανείς το φόβο στα πρόσωπά τους. Σήμερα, βλέπεις μόνο τον φθόνο και την οργή. Σκλήρυναν οι άνθρωποι, γιατί τώρα έμαθαν. Οι παπάδες από τις ενορίες, οι μοναχοί από τα γύρω μοναστήρια, οι γιαγιάδες, οι παππούδες αλλά, κυρίως, τα παιδιά της

Κερατέας έμαθαν πια τα πάντα: τα δακρυγόνα, την αύρα, τη μολότοφ, την πλαστική σφαίρα, τα καμένα λάστιχα, τον πετροπόλεμο... Η ήσυχη πόλη που έβγαζε μέλι, λάδι και κρασί έγινε η ελληνική Βαγδάτη, με επιθέσεις, οπισθοχωρήσεις, συλλήψεις, εισβολές σε σπίτια, καμένα αστυνομικά τμήματα. Και οι κάτοικοί της μετατράπηκαν σε επαναστάτες και «αναρχικούς»... Και όλα αυτά επειδή δεν θέλουν να επιτρέψουν την κατασκευή μιας ακόμα χωματερής στον τόπο που τους γέννησε, με την πλούσια πολιτιστική κληρονομία, στη φύση που τους ανάστησε. Γιατί αυτό είναι για όλη την Ανατολική Αττική η περιοχή του Οβριοκάστρου που προωθείται για χωματερή: ένα μαγικό σημείο

της φύσης, αναγνωρισμένο ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, προστατευόμενο, με αρχαιολογικά ευρήματα από την εποχή του 5ου π.Χ. αιώνα. Και ό,τι κι αν λένε οι κυβερνήσεις ότι δεν θα κάνουν ΧΥΤΑ (Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) αλλά ΧΥΤΥ (Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), πώς μπορεί να πείσει κανείς τη γιαγιά που μεγάλωσε δίπλα στα αρχαία και που τόσα χρόνια δεν την αφήσανε να χτίσει το σπιτάκι της εκεί γιατί υπήρχαν τα αρχαία, ότι τώρα δεν υπάρχουν πια; Και πώς θα πείσει κανείς τον παππού που πήγε στη Φυλή και είδε το «σύγχρονο» ελληνικό ΧΥΤΥ ότι δεν πρόκειται για μια ακόμα «ελληνική» χωματερή;

90_93_KERATEA 2/17/11 5:52 PM Page 92

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τα σκουπίδια, που σε όλα τα προηγμένα κράτη αποτελούν πλούτο για το κράτος που τα διαχειρίζεται, στη χώρα αυτή σημαίνουν βρωμιά, δυσωδία και υποβαθμισμένη περιοχή. Και κανένας Έλληνας δεν μπορεί αυτό να το δεχθεί στην αυλή του, στην πόλη του, στη χώρα όπου ζει. Οι ελληνικές κυβερνήσεις και τα αρμόδια υπουργεία εδώ και 25 χρόνια κάνουν μάταιες προσπάθειες να λύσουν το ζήτημα, ξεκινώντας από λάθος βάση, με αποτέλεσμα όπου προσπαθούν να κατασκευάσουν αυτό τον οχετό, να γίνεται μακελειό. Ακόμα και σήμερα, εμφανίζουν έναν απαρχαιωμένο Περιφερειακό Σχεδιασμό, και πάνε νύχτα στο βουνό για να τον εφαρμόσουν. Περιμένοντας να μη βρουν απέναντί τους τον δήμαρχο, τον κάτοικο, τον κυνηγό. Περιμένουν ότι, επειδή εκείνοι αποφάσισαν τα σημεία στον χάρτη, χωρίς να έχουν ιδέα τι είναι εκεί που πάνε να φτιάξουν τη χωματερή, να συμφωνήσουν όλοι μαζί τους. Μα δεν διαφωνούν μόνο οι κάτοικοι. Διαφωνούν και οι αρχαιολόγοι, διαφωνούν και οι σεισμολόγοι, διαφωνούν όλοι οι επιστήμονες που ασχολήθηκαν με το έδαφος και το υπέδαφος της περιοχής. Διαφωνούν τα ελληνικά Πανεπιστήμια και οι καθηγητές. Αποδεικνύουν γιατί όλος αυτός ο σχεδιασμός είναι λανθασμένος. Όμως ούτε αυτούς τους ακούει κανείς. Και ας βγαίνουν οι καθηγητές και ας λένε ότι, τα σκουπίδια δε μπορούν να μείνουν στην Αττική. Και ας βροντοφωνάζουν ότι οι μέθοδοι πια έχουν εξελιχθεί και δεν πρέπει να θάβουμε όλο αυτό τον πλούτο αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε εναλλακτικές μορφές αξιοποίησής του. Και ας δείχνουν οι μελέτες ότι, αν γίνει ορθή εφαρμογή των προγραμμάτων ανακύκλωσης, δεν θα χρειαστεί άλλη χωματερή από τη Φυλή. Οι υπουργοί δεν ξέρουν, δεν ακούν, δεν σταματούν. Ο παππούς στην Κερατέα όμως ξέρει γιατί άκουσε, διάβασε και εφάρμοσε. Τον μάθανε οι γείτονες για την ανακύκλωση. Και στο σπιτικό του έβαλε τη γιαγιά να χωρίζει τα σκουπίδια. Και είδε και ο ίδιος ότι αυτό που μένει για τη χωματερή είναι το ένα τέταρτο από τα παλιά του απορρίμματα. Και χάρηκε ο παππούς και κουβάλαγε μέχρι να βρει τον μπλε κάδο! Όμως, μετά του είπαν να μην το κάνει πια αυτό, γιατί και οι

μπλε κάδοι πάνε στη χωματερή στα Λιόσια, αφού δεν διαθέτει το κράτος μηχανισμό για να απορροφήσει σωστά τα ανακυκλώσιμα υλικά. Μα, δεν θα πάρει ο παππούς τη καραμπίνα μετά από όλα αυτά; Τον τρέλαναν όλοι, και τώρα πάνε να τον βάλουν στο εδώλιο γιατί δεν ακούει και δεν πιστεύει κανέναν. Ούτε αυτός ούτε κανένας από τους κατοίκους. Γιατί όλοι πραγματικά ξέρουν πως το κράτος παρανομεί.

«Θα φυλάνε και το δικό μου μηχανάκι χωρίς πινακίδες;» Έχουν στείλει τα ΜΑΤ στην είσοδο του Αρχαιολογικού Χώρου για να φυλάνε τρία εξαθλιωμένα μηχανήματα των εργολάβων χωρίς μάλιστα πινακίδες. Και το πιο άπειρο μάτι μπορεί να αντιληφθεί ότι αυτά δεν είναι δυνατόν να

Οι κάτοικοι της Κερατέας νιώθουν στο πετσί τους την πολιτική βία.Στη φωτογραφία ο πρώην δήμαρχος Κερατέας στο έδαφος

Στην Κερατέα, κάθε νύχτα είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Οι τραυματίες και οι συλληφθέντες αυξάνονται. Κανείς δεν ξέρει για πόσο ακόμα θα είναι εκτός ελέγχου η κατάσταση

90_93_KERATEA 2/17/11 5:53 PM Page 93

crash

μπορέσουν να πάρουν ποτέ μπροστά. Και ρωτάει ο πιτσιρικάς πριν συλληφθεί: «Θα φυλάνε και το δικό μου μηχανάκι χωρίς πινακίδες άμα το πάω εκεί πάνω ή θα με συλλάβουν ως παράνομο εξτρεμιστή»; Παρόμοιες απορίες, βέβαια, έχει και ο διπλανός του, που δεν μπορούσε να φυτέψει τίποτα στο κτηματάκι του, γιατί η περιοχή είναι αναδασωτέα και ποτέ δεν έγινε άρση αυτής της κατάστασης, και ο άλλος που για να ρίξει δυο μέτρα μπετόν έφερε την αρχαιολογία να κάνει αυτοψία, το δασαρχείο κ.λπ., κ.λπ. Όλα αυτά τα παράλογα συμβαίνουν καθημερινά στην Κερατέα και έχουν κάνει τον κόσμο να εξεγερθεί. Κάθε νύχτα είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Οι τραυματίες αυξάνονται, οι συλληφθέντες αυξάνονται. Όμως, και το πλήθος του κόσμου συσπειρώνεται και αυξάνεται. Γίνονται πορείες 6-7 χιλιάδων ανθρώπων, οι ομάδες κρούσης κάθε μέρα ανακαλύπτουν νέα πολεμοφόδια, και κανείς δεν ξέρει για πόσο ακόμα η κατάσταση θα βρίσκεται εκτός ελέγχου. Στιγμές-στιγμές, βλέπεις στα πρόσωπα των ΜΑΤ την απόγνωση μπροστά στην προοπτική του τι μπορεί να διαδραματιστεί. Κάποιοι από τους επικεφαλής είναι πολύ σκληροί. Κάποιοι άλλοι όμως προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο να φύγει. Να φύγει όμως από πού; Από τον τόπο του; Από τη γη των γονιών του; Η απάντηση όλων είναι απλή: Εσείς να φύγετε. Δεν έχετε καμία δουλειά εδώ. Τι ακριβώς φυλάτε; Το ειρηνοδικείο Λαυρίου έχει κάνει αναστολή των εργασιών. Γιατί είστε ακόμα εδώ; Όμως όλοι ξέρουν: Είναι εκεί για να φαίνεται ότι γίνεται προσπάθεια να ξεκινήσουν τα έργα,

ώστε να διασφαλισθεί η σύμβαση που έχει υπογράψει ο συγκεκριμένος εργολάβος, ο οποίος θα εισπράξει, όχι μόνο τα έσοδα της κατασκευής, αλλά και εκείνα από την κατασκευή του οδικού άξονα, που θα χρειαστεί για να φτάνει κανείς στη χωματερή. Είναι επίσης εκεί για να σιγουρέψει ο ΕΣΔΚΝΑ (Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής) ότι θα περάσει αυτός ο συγκεκριμένος σχεδιασμός, τα σκουπίδια δεν θα φύγουν από την Αττική, κι έτσι το χρήμα όλο θα μείνει στη δική του διαχείριση. Είναι εκεί, τέλος, για να μπορεί η υπουργός να μιλά για τις αντιδράσεις, να ρίχνει τις ευθύνες στους Κερατιώτες και να δικαιολογεί τα πρόστιμα που θα πέσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, τα πρόστιμα δεν θα πέσουν για τη ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ. Τα πρόστιμα θα πέσουν για την ύπαρξη ΧΑΔΑ, δηλαδή Ανεξέλεγκτων Χωματερών που κατά περιοχές υπάρχουν και δεν μπορούν οι δήμαρχοι να τις κλείσουν, αφού ο ΕΣΔΚΝΑ δεν τους επιτρέπει να πάνε τα σκουπίδια τους στη Φυλή, θέλοντας να τους εκβιάσει να αποδεχθούν αυτό τον οικτρό Περιφερειακό Σχεδιασμό. Έτσι, η κατάσταση δεν φαίνεται να εκτονώνεται. Περιμένουν τα δικαστήρια που εκκρεμούν στο ΣτΕ για την άρση της αναδάσωσης και τη διαδικασία απαλλοτρίωσης, καθώς και την εξέλιξη της κύριας προσφυγής κατά της ανανέωσης των περιβαλλοντικών όρων που έχει οριστεί να συζητηθεί για Κερατέα και Γραμματικό στις 9 Μαρτίου 2011. Και όλοι ελπίζουν να δικαιωθούν, ελπίζουν να μη φάνε άλλο ξύλο, ελπίζουν να μη συλληφθούν, ελπίζουν να μη δουν τα χειρότερα. Επειδή όμως κάθε μέρα που περνάει στον... πόλεμο, τα πράγματα χειροτερεύουν, θα πρέπει άμεσα οι αρμόδιοι να αναλογιστούν τις ευθύνες τους, και να σταματήσουν. Επειδή θα υπάρξει θύμα και τότε τα πράγματα δεν θα έχουν επιστροφή. Ήδη με τις κατηγορίες που απαγγέλλονται κλείνουν σπίτια. Γίνονται εγκληματίες και στιγματίζονται παιδιά, άγουρα παλικαράκια. Ήδη ένας δήμαρχος είναι υπόδικος για... ρίψη μολότοφ. Και ήδη οι τραυματίες είναι πολλοί, και από τις δυο πλευρές. Εξήντα ημέρες μάχης είναι πάρα πολλές. Ας σκεφτούν όλοι σοβαρά και ας συμφωνήσουν πως πρέπει αυτές οι μανάδες να γυρίσουν στα σπίτια τους και στα παιδιά τους. Πρέπει τα παιδιά να πάνε κανονικά στα σχολειά τους, πρέπει οι άντρες της Κερατέας να γυρίσουν στις δουλειές τους. Και, τέλος, πρέπει και η Ελληνική Αστυνομία να ασχοληθεί με πιο σοβαρά ζητήματα και να πάψει να δέρνει τους πολίτες της. Ας μη δημιουργήσουν στην Κερατέα εγκληματίες. Ας μην κάνουν τις μανάδες να κλαίνε. Αυτός ο Περιφερειακός Σχεδιασμός δεν θα λύσει κανένα ζήτημα. Αντίθετα, θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερο. Και είναι η ώρα αυτής της κυβέρνησης που θέλει την πράσινη ανάπτυξη, να αναθέσει το ζήτημα στους επιστήμονες που ξέρουν και μπορούν να το λύσουν μακριά από ιδιωτικά ή συντεχνιακά συμφέροντα. Μάρτιος 2011

94_98_XATZHDAKIS 2/17/11 6:01 PM Page 94

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κωστής Χατζηδάκης Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

94_98_XATZHDAKIS 2/17/11 6:01 PM Page 95

crash

Δεν θέλω

να παραστήσω

τον αναμάρτητο» «Αντιπαθώ τα μεγαλεία και δεν με κάνουν ευτυχή όλα όσα εντυπωσιάζουν άλλους»

νας άνθρωπος ήπιων τόνων δέχτηκε επίθεση από εξαγριωμένους διαδηλωτές. Ακούσιο θύμα της απαξίωσης του πολιτικού συστήματος και μιας γενικευμένης αντιπάθειας προς τους πολιτικούς; Ο Κωστής Χατζιδάκης δηλώνει ότι με τη βία και τους νόμους της ζούγκλας δεν επιλύεται κανένα πρόβλημα και εκμυστηρεύεται στο «Crash» ότι απελευθερώθηκε από τα… πολυτελή αυτοκίνητα και τις συνοδείες αστυνομικών, όταν έπαψε να είναι υπουργός.

Δεν θα ήμουν, νομίζω, υπερβολικός αν έλεγα ότι όλοι μας εκπλαγήκαμε με την είδηση ότι διαδηλωτές επιτέθηκαν και χτύπησαν τον Κωστή Χατζηδάκη! Κι ακόμη δεν θα ήμουν υπερβολικός αν έλεγα ότι σκεφτήκαμε, πως αν διαδηλωτές προπηλακίζουν έναν εκπρόσωπο του κοινοβουλίου που χαρακτηρίζεται από τους ήπιους τόνους του, αύριο πώς μπορούν να συμπεριφερθούν σε κάποιον άλλον λιγότερο συγκρατημένο. Ο Κωστής Χατζηδάκης, ακόμα και στη διάρκεια της άσκησης των υπουργικών του καθηκόντων στο υπουργείο Μεταφορών (200729009) και στο υπουργείο Ανάπτυξης (2009), ήταν φύση και θέση ήπιος στις συνεννοήσεις και επαφές του, σε βαθμό να θεωρείται υπερβολικά διαλακτικός. Εξάλλου, τόσα χρόνια (από το 1994 μέχρι και το 2007) στην ευρωβουλή έχει άλλες «παραστάσεις», οι οποίες μάλλον «ξεφεύγουν» από την ελληνική πραγματικότητα. Αν και σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «για να κάνω το χατίρι του πατέρα μου», όπως λέει, ειδικεύτηκε μετά στην Πολιτική Επικοινωνία, στο Κέντ της Αγγλίας, κάνοντας το δικό του το κέφι, όπως μου τόνισε χαμογελώντας. Το ίδιο ήπιος ήταν και όταν τον συνάντησα στο

γραφείο του και άκρως προσεκτικός στο τι θα μου απαντήσει, ώστε, κάποιες στιγμές, να αισθάνομαι πως του έβγαζα τις λέξεις με το… τσιγκέλι. Μάλιστα, ούτε καν για την επίθεση διαδηλωτών εναντίον του δεν ήθελε να μου μιλήσει, αν και γι’ αυτόν κυρίως τον λόγο έσπευσα να τον συναντήσω, αρκούμενος μόνο στο να μου πει πως απεχθάνεται τόσο πολύ τη βία! Εγώ επέμενα… Κατ’ αρχάς, πώς νιώσατε με τη σε βάρος σας ενέργεια; Ακόμη μια φορά επαναλαμβάνω ότι δεν αισθάνομαι κανένα μίσος απέναντι σε αυτούς που μου επιτέθηκαν. Από την άλλη πλευρά, θεωρώ ότι με τη βία και με τους νόμους της ζούγκλας δεν επιλύεται κανένα πρόβλημα. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, γίνονται ακόμη δυσκολότερα ή και οξύτερα. Σίγουρα, τόσο η επίθεση που έγινε σ’ εμένα όσο και άλλες κινήσεις εναντίον πολιτικών και η γενικότερη κοινωνική ένταση δείχνει ότι το πολιτικό σύστημα πρέπει να βάλει τα δυνατά του και να δώσει τον καλύτερό του εαυτό, δίνοντας έμφαση σε δύο πράγματα… Περιμένατε ποτέ να σας φερθούν με αυτόν τον τρόπο, έστω κι αν θεωρήστε άνθρωπος ήπιων τόνων; Εγώ «απελευθερώθηκα» από τα πολυτελή αυτοκίνητα και τις συνοδείες αστυνομικών, όταν έπαψα να είμαι υπουργός. Και χρησιμοποίησα συνειδητά τη λέξη «απελευθερώθηκα», διότι αντιπαθώ τα μεγαλεία και δεν με κάνουν ευτυχή όλα αυτά, τα οποία, ενδεχομένως, να εντυπωσιάζουν άλλους. Έτσι ξεκίνησα και πάλι να περπατώ στους δρόμους της Αθήνας, να μιλώ με πολίτες, να πηγαίνω με τα πόδια από το γραφείο μου στη Βουλή, χωρίς ποτέ να έχω κάποιο πρόβλημα.

94_98_XATZHDAKIS 2/17/11 6:01 PM Page 96

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι και το καλοκαίρι στη συγκέντρωση για το ασφαλιστικό είχα περάσει ανάμεσα σε διαδηλωτές και είχα διασχίσει πορεία φοιτητών. Μάλιστα, την προηγούμενη ημέρα του επεισοδίου είχα περάσει πίσω από συγκεντρωμένους για να πάω στη «Μεγάλη Βρετανία», όπου είχα μια συνάντηση. Αυτός ήταν και ο λόγος που, υπερεκτιμώντας –αν θέλετε– ή εκτιμώντας διαφορετικά την κατάσταση, τελικά, μου συνέβη αυτό που μου συνέβη. Πού το αποδίδετε; Το αποδίδω στην κοινωνική ένταση και στην ενοχοποίηση της πολιτικής. Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι θεωρώ πως δεν υπάρχουν ευθύνες του πολιτικού συστήματος, ούτε θέλω να παραστήσω τον «αναμάρτητο», ούτε, φυσικά, με ενδιαφέρει να αρχίσω να δείχνω με το δάχτυλο τους άλλους. Εξάλλου, δεν θα είχε και κανένα νόημα. Νομίζω ότι, στην παρούσα φάση, αυτό που έχει νόημα είναι πως όλοι πρέπει να δώσουμε τον «καλύτερό μας εαυτό», δίνοντας έμφαση σε δυο πράγματα: στους κοινωνικά ασθενέστερους, με κοινωνικά δίκαιες λύσεις για να είναι και πειστικές, και στην αυτοκάθαρση του πολιτικού συστήματος, διότι η οργή δεν γνωρίζει όρια… Είναι δυνατόν να γίνει σήμερα αυτοκάθαρση; Εύκολο μπορεί να μην είναι, με την έννοια ότι έχει και ένα πολιτικό κόστος, ενδεχομένως προσωπικό για κάποιους. Νομίζω πως είναι πλέον αναγκαίο να γίνει, πέρα από τις όποιες αποφάσεις που θα πάρει ή δεν θα πάρει η Δικαιοσύνη, καθώς αυτή κινείται με τους δικούς της ρυθμούς. Δηλαδή, είναι απαραίτητο να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στην πολιτική και την κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ώστε να μπορούμε όλοι να ξαναγυρίσουμε στους ρυθμούς που είχαμε συνηθίσει. Η «κρυπτόμενη» Δημοκρατία είναι ανάπηρη Δημοκρατία! Υπάρχει περίπτωση να διορθωθεί αυτή η διάσταση μεταξύ πολιτικών και πολιτών, η οποία πλέον φαίνεται σε κάθε βήμα; Δεν υπάρχει φόβος αυτές οι εντάσεις να έχουν και άλλους αποδέκτες; Αυτό που βιώνουμε έχει μέσα του κάποιο στοιχείο αντίφασης. Το πολιτικό σύστημα, το οποίο σε ένα βαθμό προκάλεσε την κρίση, είναι αυτό που πρέπει να τη γιατρέψει. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δεν μπορεί να μας δώσει τη λύση ούτε ένας μάγος ούτε ένας λοχίας! Δεν γίνεται. Άρα, έχει πολύ μεγάλη σημασία η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος, η αξιοπιστία των πολιτικών, η ταύτιση στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό των λόγων και των έργων, προκειμένου να υπάρξει και πάλι το στοιχείο της έμπνευσης και της ελπίδας. Γιατί η ελπίδα δεν θα γεννηθεί στο κενό. Θα γεννηθεί όταν οι πολίτες πιστέψουν ξανά σε πρόσωπα και σε πολιτικές.

«Έχουμε μείνει πίσω είτε επειδή υπάρχουν κατεστημένα συμφέροντα που εμποδίζουν την αναπτυξιακή μας πορεία, είτε, απλώς, επειδή έχουμε λανθασμένη νοοτροπία» Με τα σημερινά δεδομένα υπάρχει περίπτωση να ευοδωθούν τέτοιες σκέψεις; Αν δεν γίνει, τότε αλίμονο! Η Ελλάδα είναι καταδικασμένη να πετύχει. Δεν γίνεται αλλιώς! Αν αποτύχουμε, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα κατρακυλήσουμε κι άλλα σκαλιά παρακάτω στου «κακού τη σκάλα»! Υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις για να πετύχει η Ελλάδα στην προσπάθεια σε αυτή τη δύσκολη ουσιαστικά μάχη που δίνει. Πρώτη προϋπόθεση είναι αυτή που ήδη συζητήσαμε, να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος. Η δεύτερη είναι η κυβέρνηση να εφαρμόσει αυτά τα οποία υποσχέθηκε ότι θα εφαρμόσει, αλλά εδώ υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ λόγων Μάρτιος 2011

και πράξεων. Και τρίτη προϋπόθεση είναι, φυσικά, να μην υπάρξει μια γενικευμένη κοινωνική έκρηξη, η οποία όσο κατανοητή κι αν είναι, θα οδηγήσει τη χώρα πιο κάτω… Μιλάτε για την αξιοπιστία των πολιτικών η οποία έχει χαθεί. Η σύσταση Εξεταστικών επιτροπών, που από πολλούς κρίθηκε ως κίνηση εντυπωσιασμού, πιστεύετε ότι αποτελεί λύση στο πρόβλημα της αναξιοπιστίας στην πολιτική ζωή του τόπου; Έχετε απόλυτο δίκιο! Εμείς συναινέσαμε, επειδή δεν θέλαμε να φανεί πως κάτι πάμε να κρύψουμε. Ωστόσο, η «βιομηχανία» των Επιτροπών δεν οδηγεί πουθενά, πολύ δε περισσότερο που αμφισβητείται και το αποτέλεσμα των ενεργειών τους. Ίσως και εξ αρχής, πριν καλά να συσταθούν… Να σας πω ότι ίδια είναι η εμπειρία μου και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ακριβώς, επειδή πολιτικοί κρίνουν πολιτικούς σε αυτές τις Επιτροπές, υπάρχει πάντα το σπέρμα της αμφισβήτησης. Και γι’ αυτό, βλέποντας εκ των υστέρων τα πράγματα, νομίζω ότι, λαμβάνοντας υπόψη και ποιο είναι το Σύνταγμα και ποιος είναι σήμερα ο νόμος «περί ευθύνης υπουργών», θα έπρεπε να βρεθεί μια «άτυπη» διαδικασία με τη συναίνεση των κομμάτων. Να μετατεθεί η διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων σε δικαστικούς –τέως δικαστικούς ίσως– και νομομαθείς υψηλού κύρους και διακομματικής αποδοχής, με

94_98_XATZHDAKIS 2/17/11 6:02 PM Page 97

crash δέσμευση των κομμάτων να δεχτούν το αποτέλεσμα αυτής της διερεύνησης και να στείλουν μετά τις υποθέσεις στη δικαιοσύνη προς τελική κρίση. Σας είπα ότι χρειάζεται να φύγουμε από το σημερινό πλαίσιο, γι’ αυτό και πέρα των προτάσεων, που είναι εξαιρετικά χρήσιμες, τις οποίες κατέθεσε η Ν.Δ. για τη λειτουργία των Εξεταστικών επιτροπών, θα έπρεπε να δει κάποιος και την πρόταση που σας προανέφερα. Διότι, νομίζω πως δημιουργούνται μεγαλύτερα προβλήματα για την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος. Δεν βλέπετε τις δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ότι σε ένα ποσοστό 90- 95% η κοινή γνώμη αμφισβητεί τα αποτελέσματα αυτών των Επιτροπών, παρά την καλή διάθεση που έχουν τα μέλη τους; Δεν θέλω να κατηγορήσω κανένα, αλλά το θέμα είναι ότι το αποτέλεσμα αμφισβητείται από την κοινή γνώμη. Είπατε ότι, αν δεν γίνουν αυτά τα μέτρα πράξη, θα κατρακυλήσουμε ακόμη περισσότερο. Είναι, όμως, εφικτό να γίνει κάτι τέτοιο; Να σας πω κάτι. Εμείς διαφωνούμε με το «μίγμα» της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης και πιστεύουμε πως θα έπρεπε να υπάρχουν και κάποια άλλα μέτρα, τα οποία σήμερα απουσιάζουν. Ας δούμε, όμως, τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η ίδια η κυβέρνηση. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, οι επικεφαλίδες δεν ταιριάζουν με το κείμενο! Για να μην πω ότι το κείμενο είναι κενό. Παράδειγμα; Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας: είμαστε στο επίπεδο της έκθεσης ιδεών! Τα έργα ΣΔΙΤ καρκινοβατούν. Το ΤΕΜΠΜΕ έχει πέσει σε «χειμερία νάρκη», καθώς έχει πέσει η δραστηριότητά του κατά 13 φορές. Στο ΕΣΠΑ ήμασταν πέμπτοι στις απορροφήσεις τον Οκτώβριο του 2009 και τώρα είμαστε 17οι στην Ε.Ε. των 27. Συγχώνευση εφοριών: βάση του «Μνημονίου» έπρεπε να είχαν γίνει μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο και δεν έχει ακόμη προχωρήσει απολύτως τίποτα. Υπάρχει, λοιπόν, μεγάλη απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης…» Επαναλάμβανε τα ίδια… Τον άφησα να ολοκληρώσει, κρατώντας όμως την τελευταία του ατάκα, καθώς νομίζω πως δίνει και το νόημα της κυβερνητικής πολιτικής: «Λένε ότι η πολιτι-

«Λένε ότι η πολιτική είναι μάνατζμεντ με πειθώ! Πιστεύω, όμως, ότι στη σημερινή κυβέρνηση έχει δοθεί έμφαση στην πειθώ, στην επικοινωνία δηλαδή, αλλά απουσιάζει παντελώς

κή είναι management με πειθώ! Πιστεύω, όμως, ότι στη σημερινή κυβέρνηση έχει δοθεί έμφαση στην πειθώ, στην επικοινωνία δηλαδή, αλλά απουσιάζει παντελώς το management». Να έρθουμε και στα «δικά» σας θέματα, μια και διετελέσατε υπουργός Ανάπτυξης. Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, αλλά ανάπτυξη δεν βλέπουμε. Όλα τα αυτά τα οικονομικά μέτρα πώς θα σταθούν χωρίς κίνητρα; Αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο. Για να είμαστε ειλικρινείς, ακόμη και όλα τα θετικά σενάρια να ευοδωθούν στις Βρυξέλλες και να έχουμε επιμήκυνση του δανεισμού, ελάττωση του επιτοκίου κ.λπ., ο γκρίζος ορίζοντας

94_98_XATZHDAKIS 2/17/11 6:02 PM Page 98

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

θα παραμείνει. Και γι’ αυτό θα έλεγα πως δεν χρειαζόμαστε ανάπτυξη αλλά «αναπτυξιακή επανάσταση». Μόνο που αυτό δεν διατάσσεται! Χρειαζόμαστε συγκεκριμένη πολιτική. Δηλαδή, έτσι, για να σας δώσω δυο- τρία παραδείγματα, να μην είναι στο επίπεδο της θεωρίας η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Να μην παραμένουν οι αποκρατικοποιήσεις, που συμβάλλουν και στον περιορισμό του δημόσιου χρέους, στο επίπεδο των διακηρύξεων. Διότι σταμάτησαν πέντε δικές μας, «ανάλγητες» γι’ αυτούς, αποκρατικοποιήσεις, όπως ήταν η ΔΕΠΑ, η ΕΥΑΘ, η ΛΑΡΚΟ, οι ΑΛΥΚΕΣ και τα Τουριστικά Ακίνητα, τις αντικατέστησαν με «καλές» δικές τους «σοσιαλιστικές» και στη συνέχεια δεν προχώρησε τίποτα! Μετά έχουμε τον Τουρισμό. Είναι βέβαιο ότι είναι συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει ένα ειδικό πρόγραμμα, που να το χειρίζεται ένας πολύ καλός manager, για τη θερινή κατοικία; Πρόγραμμα το οποίο θα τονώσει τον κατασκευαστικό τομέα, θα φέρει συνάλλαγμα απ’ έξω και θα ενισχύσει, προφανώς, τον τομέα του Τουρισμού, στέλνοντας και ένα αναπτυξιακό «σινιάλο» ότι η χώρα μας κάνει προσπάθεια στον τομέα της ανάπτυξης;

«Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την… πυρίτιδα, αρκεί να πάμε 2 με 3 ώρες με το αεροπλάνο να δούμε τι γίνεται σε άλλες χώρες»

δελφό μου στη Βουλή, που μου έλεγε ότι είναι αρνητικό για τους πολιτικούς να μην έχουν διεθνείς παραστάσεις και εμπειρία από το εξωτερικό. Του απάντησα ότι δεν ξέρω αν αυτό είναι τόσο άσχημο, τελικά, ή είναι άσχημο το να έχεις διεθνείς παραστάσεις, διότι συγκρίνεις το τι γίνεται σε άλλες χώρες, βλέπεις πως έχουν προχωρήσει και διαπιστώνεις πόσο πίσω έχουμε μείνει εμείς. Είτε επειδή υπάρχουν κατεστημένα συμφέροντα που εμποδίζουν την αναπτυξιακή μας πορεία, είτε, απλώς, επειδή έχουμε λάθος νοοτροπία. Και ψάχνουμε να ανακαλύψουμε την… πυρίτιδα, ενώ δεν χρειάζεται να πάμε μακριά –2 με 3 ώρες με το αεροπλάνο– για να δούμε τι έχει γίνει στην Ολλανδία, την Αυστρία, τη Σουηδία, να πάρουμε παραδείγματα επιτυχίας και να τα εφαρμόσουμε κι εδώ, από την οικονομία μέχρι και τη διαχείριση των σκουπιδιών! Τι σας έκανε να μπείτε στην ελληνική Βουλή; Να φύγετε από την ευρωβουλή και να ασχοληθείτε με την Β΄ Αθηνών; Το γεγονός ότι είχα μείνει πολλά χρόνια έξω. Αισθάνθηκα πως είχα ολοκληρώσει έναν κύκλο και ότι μπορούσα να μεταφέρω μια κάποια τεχνογνωσία στη χώρα μου… Τη μεταφέρατε;

Ποιο προχωρεί σήμερα από όλα αυτά; Δεν θα έπρεπε να σκεφτούμε πως θα κάνουμε την Ελλάδα εκπαιδευτικό κέντρο των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, αναδιατάσσοντας το εκπαιδευτικό μας σύστημα, προκειμένου να προσελκύσουμε φοιτητές από όλες αυτές τις χώρες, φέροντας συνάλλαγμα; Πριν ολοκληρωθούν τα μέτρα που μας έχουν ήδη φορτώσει, ετοιμάζουν τώρα ένα νέο «πακέτο» για το 2012- ΄15, που ξεπερνά ακόμη και τα όρια της θητείας τους… Έχετε απόλυτο δίκιο! Είναι τα λεγόμενα «μη προσδιορισμένα μέτρα» του Μνημονίου, το οποίο, επειδή φτιάχτηκε βιαστικά, έχει και πάρα

πολλά κενά. Γι’ αυτό και τροποποιήθηκε μέχρι τώρα τρεις φορές και τώρα βαδίζουμε για το 4ο Μνημόνιο, καθώς το υπουργείο Οικονομικών ακόμη ψάχνει να βρει ποια είναι αυτά τα «μη προσδιορισμένα μέτρα» για να τα «προσδιορίσει»! Σίγουρα, μας περιμένουν ακόμη διάφορες αρνητικές εκπλήξεις. Κι όσο η κυβέρνηση αποκλίνει από τους στόχους της, έχοντας αυτή την απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης, τόσο οι δυσάρεστες εκπλήξεις θα αυξάνονται». Άφησα κατά μέρος τα «δύσκολα» και τον γύρισα λίγα χρόνια πίσω… Να θυμηθούμε τα χρόνια που ήσασταν ευρωβουλευτής; Τι εμπειρίες αποκομίσατε; Είχα μια συζήτηση πρόσφατα με έναν συνάΜάρτιος 2011

Η δουλειά του πολιτικού στην Ελλάδα είναι διπλά δύσκολη απ’ ό,τι στη Σουηδία ή την Ολλανδία. Πρώτον, επειδή έχεις μια δημόσια διοίκηση που, έτσι όπως έχει φτιαχτεί, δεν μπορεί να σε στηρίξει, όπως στηρίζει τον αντίστοιχο πολιτικό η ολλανδική ή η αυστριακή. Δεύτερον, επειδή εδώ έχεις να παλέψεις με αντιλήψεις, οι οποίες δεν είναι επίσης αντίστοιχες με αυτές που υπάρχουν σε άλλες χώρες και τις οποίες καλλιέργησε το πολιτικό μας σύστημα. Ναι, επειδή εδώ έχετε να κάνετε διπλό έργο: το κοινοβουλευτικό και το… πελατειακό! Ακριβώς! Το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα έπεσε, τελικά, σε ένα λάκκο που έσκαψε το ίδιο.

99_R_REVOIL 2/17/11 6:07 PM Page 99

REVOIL: Κάθε σταγόνα μετράει Η

εταιρεία ιδρύθηκε το 1982 με κύρια δραστηριότητα την εμπορία πετρελαιοειδών προϊόντων, με αρωγό στο ξεκίνημά της τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων, τις οποίες διέθετε στη νήσο Χίο.

Έως το 1995 τα έσοδα της εταιρείας προέρχονται κυρίως από παροχή υπηρεσιών αποθήκευσης υγρών καυσίμων, ιδιοκτησίας τρίτων εταιρειών, στις εγκαταστάσεις της στο νησί. Έτος σταθμός για την πορεία και την εξέλιξή της αποτελεί το 1995, χρονιά κατά την οποία εξαγοράζεται από τους κ.κ. Ευάγγελο, Γεώργιο και Ιωάννη Ρούσσο. Με την εξαγορά, τον Μάιο του 1995, οι νέοι μέτοχοι θέτουν ως κυριότερους στόχους την ενδυνάμωσή της στον κλάδο εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων μέσω της ανάπτυξης δικτύου πρατηρίων και την αύξηση του μεριδίου αγοράς. Ακόμη, την επέκταση και εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διανομής υγρών καυσίμων στη νήσο Χίο, την αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό του συνόλου των διοικητικών υπηρεσιών, καθώς επίσης και τη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας. Η πολιτική προσέλκυσης νέων πρατηρίων, στον ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κλάδο εμπορίας πετρελαιοειδών, αποδείχθηκε αρκετά αποτελεσματική, καθώς η εταιρεία σήμερα έχει αποκτήσει ένα ευρύ δίκτυο 470 πρατηρίων, τα οποία φέρουν τα χρώματα και τα σήματά της και το οποίο εκτείνεται στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Επιπρόσθετα, συνεργάζεται με 150 πρατήρια με το σήμα «Α.Π.» («Ανεξάρτητο Πρατήριο»). Η εταιρεία εμπορεύεται όλους τους τύπους βενζινών (βενζίνη αμόλυβδη 95 και 100 οκτανίων, βενζίνη αμόλυβδη LRP –Lead Replacement Petrol– 96 οκτανίων) και πετρελαίων (πετρέλαιο κίνησης- Diesel, πετρέλαιο θέρμανσης, φωτιστικό πετρέλαιο και μαζούτ). Επίσης, η εταιρεία εμπορεύεται πλήρη σειρά λιπαντικών, τα οποία φέρουν το σήμα REVOIL. Η REVOIL λειτουργεί δύο (2) υπερσύγχρονες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων στη νήσο Χίο και στη Ν. Καρβάλη Καβάλας, χωρητικότητας 7.048 και 37.300 κυβικών μέτρων αντίστοιχα. Η εγκατάσταση στην Καβάλα είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εγκατάσταση αποθήκευσης πετρελαιοειδών στην Ελλάδα εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης. Οι εγκαταστάσεις είναι πλήρως αυτοματοποιημένες και απόλυτα εναρμονισμένες με τις προδιαγραφές τις οποίες θέτει η Ε.Ε. για την προστασία του περιβάλλοντος. Η εταιρεία δείχνοντας την ευαισθησία της στο περιβάλλον απέκτησε από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) πιστοποιητικό συμμόρφωσης συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης ISO 14001 για τις διαδικασίες παραλαβής-αποθήκευσης- διακίνησης υγρών καυσίμων. Ακόμη, η εταιρεία λειτουργεί τρία υποκαταστήματα στην Αττική (Ασπρόπυργος- Ελευσίνα), δύο στη Θεσσαλονίκη (Καλοχώρι- Ιωνία) και ένα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Η REVOIL, από τις αρχές του 2005, ξεκίνησε

εγκεκριμένη μονάδα μέτρησης βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, με τη λήψη δείγματος από την αντλία και με τη μέθοδο της λιτρομέτρησης. Στα τέλη του 2009 η REVOIL προχώρησε σε νέα εταιρική εικόνα, σηματοδοτώντας μια νέα σελίδα στην αναπτυξιακή της πορεία. Νέο λογότυπο, νέα χρώματα, νέα εξωτερική και εσωτερική εμφάνιση των πρατηρίων, σύγχρονη αισθητική και σεβασμός στο περιβάλλον και τη φιλοσοφία της εταιρείας, ότι κάθε σταγόνα μετράει. H δυναμική εμπορική πολιτική της εταιρείας την έχει οδηγήσει στην 7η θέση στην κατάταξη των εταιριών εμπο-

συνεργασία με το Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών του ΕΜΠ με σκοπό τον έλεγχο και την πιστοποίηση της άριστης ποιότητας των καυσίμων που διαθέτει από τα πρατήρια και τις εγκαταστάσεις της. Οι έλεγχοι που διεξάγονται είναι αιφνιδιαστικοί και στατιστικά τεκμηριωμένοι, με πλήρη ανεξαρτησία από τη REVOIL, σε χρόνους και τοποθεσίες που επιλέγει το Πολυτεχνείο. Από τον Φεβρουάριο του 2008, η συνεργασία με το Πολυτεχνείο επεκτάθηκε και στους ποσοτικούς ελέγχους, που διενεργούνται με την

ρίας Πετρελαιοειδών, με μερίδιο αγοράς 7,43%, καθιστώντας την μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές ελληνικές εταιρείες στον χώρο. Τον Ιούνιο του 2010, η REVOIL αποκτά έναν δεύτερο μεγάλο τομέα δραστηριότητας, διαφορετικό από την εγχώρια εμπορία πετρελαιοειδών. Εισέρχεται στην ποντοπόρο ναυτιλία με την ίδρυση θυγατρικής εταιρείας επενδύσεων στην ποντοπόρο ναυτιλία, με την επωνυμία ΑΡΙΣΤΟΝ Ε.Ε.Π.Ν. και μετοχικό κεφάλαιο 29,35 εκατ. ευρώ. Σκοπός της ΑΡΙΣΤΟΝ είναι να προσφέρει υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών, μέσω της εκμετάλλευσης φορτηγών πλοίων ξηρού φορτίου. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία έχει αποκτήσει ήδη δύο φορτηγά πλοία τύπου Handymax κατασκευής 1994 και χωρητικότητας 45 χιλιάδων τόνων περίπου το καθένα. Η είσοδος της REVOIL στην ποντοπόρο ναυτιλία, μέσω της 100% θυγατρικής της ΑΡΙΣΤΟΝ, προσδίδει στον Όμιλο νέα δυναμική και προοπτική ανάπτυξης.

100_103_WIKI 2/17/11 6:12 PM Page 100

crash

ΔΙΕΘΝΗ

των Νίκου Παπανικολάου και Βάσιας Τζαβέλλα

Μάρτιος 2011

100

100_103_WIKI 2/17/11 6:12 PM Page 101

crash

ρατούσαν τον κατηγορούμενο σε απομόνωση. Κανείς άλλος έκτος από τα όργανα της Ιεράς Εξέτασης δεν επιτρεπόταν να του μιλήσει ή να τον επισκεφθεί. Κρατείτο σιδηροδέσμιος. Σε πολλές περιπτώσεις υποβαλλόταν σε βασανιστήρια για να του αποσπαστεί η ομολογία. Συνήθως, άφηναν μία υπόθεση να αναβάλλεται επί μήνες και η απομόνωση ήταν συχνά αρκετή για να εξασφαλίσει οιανδήποτε επιθυμητή ομολογία… (Οι μέθοδοι της Ιεράς Εξέτασης- Απόσπασμα από το «The story of civilization, will rurant- New York 1959»).

Ο φαντάρος που φέρεται ότι έδωσε το βίντεο με τις δολοφονίες αμάχων στο Ιράκ

Μπράντλεϊ Μάνινγκ σε απάνθρωπη απομόνωση για 8 μήνες

Βασανίζουν

το «βαθύ λαρύγγι»

του Wikileaks Μάρτιος 2011

101

Βαρβαρότητες μιας άλλης εποχής; Μέγα λάθος! Ανάλογη συμπεριφορά συναντούμε απέναντι στον 23χρονο στρατιώτη Μπράντλεϊ Μάνινγκ, που κατηγορείται πως «διέρρευσε» στρατιωτικά έγγραφα στη WikiLeaks, που κρατείται στη στρατιωτική βάση του Κουάντικο, στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, σε απομόνωση υπό εξοντωτικές συνθήκες, γεγονός που περνά στα «ψιλά» των ελληνικών ΜΜΕ. … Ημίγυμνος κάτω από το αμυδρό φως της λάμπας του κελιού, με την υγρασία να του συνθλίβει τα κόκαλα, χωρίς να έχει κοντά του ούτε ένα δικό του αντικείμενο, ένιωθε να χάνει και την τελευταία του ελπίδα. Γιατί πράγμα είχε αγωνιστεί; Για ποιο λόγο είχε αποφασίσει να υπερασπιστεί τη δράση της WikiLeaks; Άξιζε τόση περιφρόνηση, εξευτελισμό, ταπείνωση, κακουχία; Ο Μπράντλεϊ Μάνινγκ ένιωθε να τον παιδεύει περισσότερο από καθετί άλλο ο χρόνος που δεν κυλούσε. Από την ώρα που άνοιγε τα μάτια του –χωρίς ποτέ να πολύ-αντιλαμβάνεται αν ήταν πρωί, μεσημέρι ή και βράδυ– μέχρι την ώρα που δεν άντεχε άλλο από τα ανά πέντε λεπτά χτυπήματα στην πόρτα του κελιού του, στα οποία όφειλε να απαντά, εντελώς εξαντλημένος, ένα πράγμα σκεφτόταν: αν θα κατάφερνε ποτέ να ξεπεράσει αυτόν τον εφιάλτη. Του είχαν υποσχεθεί πως θα τον βοηθούσαν, πως το μαρτύριό του θα τέλειωνε από στιγμή σε στιγμή κι όμως, από τότε είχαν περάσει αιώνες! Τώρα, ένιωθε σαν να ζούσε έτσι μια ζωή και σαν να μην επρόκειτο να ξεφύγει ποτέ από εκείνο το 2Χ2 κελί, στο οποίο δεν είχε ούτε καν ένα μαξιλάρι να γείρει το κεφάλι του ή ένα σεντόνι να σκεπάσει το ταλαιπωρημένο του κορμί. Τον βασάνιζαν όμως και άλλοι εφιάλτες! Το λάθος του να μιλήσει στον φίλο του ΄Αντριαν Λέιμο, δημοσιογράφο και πρώην χάκερ, που τελικά τον «κάρφωσε» στους ανακριτές του Πεντάγωνου. Το γεγονός πως είχε νιώσει την ανάγκη να πει σε κάποιον τι έκανε ή πώς το έκανε, αφού ήταν υπερήφανος γι’ αυτό (σύμφωνα με τη μαρτυρία του ΄Αντριαν). Πως έστελνε ηλεκτρονικά μηνύματα αποκαλύπτοντας το μυστικό του: αποθήκευε απόρρητο υλικό σε ψηφιακούς δίσκους, χρησιμοποιώντας ειδικό λογισμικό παραπλάνησης, ενώ την ώρα εκείνη, προσποιούνταν ότι άκουγε μουσική της Lady Gaga!

100_103_WIKI 2/17/11 6:13 PM Page 102

crash

ΔΙΕΘΝΗ

Σκεφτόταν και ξανασκεφτόταν τους λόγους που τον είχαν κάνει να αμφισβητήσει την «τάξη» του στρατού. Αυτά που πίστευε, την ιδεολογία του, το μίσος του για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και τους πολέμους της μακριά από την πατρίδα. Θυμόταν ακόμη τα λόγια που είχε γράψει στον Λέιμο: «Η Χίλαρι Κλίντον και χιλιάδες διπλωμάτες σε όλον τον κόσμο θα πάθουν καρδιακή προσβολή, όταν ξυπνήσουν ένα πρωί και δουν έναν τεράστιο όγκο απόρρητων εγγράφων για την εξωτερική πολιτική διαθέσιμο στο δίκτυο». Ή ακόμη ότι τα διπλωματικά έγγραφα εξηγούν λεπτομερώς «πώς ο Πρώτος Κόσμος εκμεταλλεύεται τον Τρίτο» και πως θα προκαλέσουν «παγκόσμια συζήτηση» . Η είδηση πως ο ιδρυτής της WikiLeaks, o 39χρονος ακτιβιστής Τζούλιαν Ασάντζι χαίρεται την ελευθερία του στο σαλέ στο Νόρφολκ, είχε συνοδευτεί από εκείνη πως ο 23χρονος Αμερικανός στρατιωτικός αναλυτής Μπράντλεϊ Μάνινγκ κινδυνεύει… να γίνει φυτό. Και ήταν μια οδυνηρή αλήθεια. Στο κελί του, του απαγορεύουν να δει τηλεόραση, προαυλίζεται για μία μόνο ώρα την ημέρα. Ένας από τους φίλους του, ο Ντέιβιντ Χάους, ειδικός πληροφορικής από τη Βοστόνη, στον οποίο έχει επιτραπεί να τον επισκέπτεται δύο φορές το μήνα, αναφέρει ότι ο Μάνινγκ «κατά τις τελευταίες εβδομάδες εμφανίζει μια σταθερή χειροτέρευση στη φυσική και ψυχολογική του κατάσταση». Τι ειρωνεία! Αυτός που, σύμφωνα με όσα τον κατηγορούν, είχε παραδώσει έναν εκπληκτικό «οπλισμό» στα χέρια του Τζούλιαν, για να ξεσκεπάσει την αμερικανική διπλωματία, τώρα κινδύνευε όχι απλώς με μια πιθανή καταδίκη 52 ετών, αλλά με μια μόνιμη ψυχολογική ή και σωματική βλάβη, όταν ο αποδέκτης των «τεκμηρίων» αναδεικνυόταν σε αληθινό και μάλιστα παγκόσμια ήρωα! Λένε πως στόχος των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων είναι να τον εξοντώσει ψυχολογικά, να του δώσει ένα γερό μάθημα, αλλά και να στείλει πεντακάθαρα μηνύματα σε όσους φιλοδοξούν να επιφέρουν χτυπήματα στη μυστική διπλωματία των ΗΠΑ. Και άλλοι φίλοι του Μάνινγκ αλλά και υποστηρικτές του, λένε ότι ο 23χρονος κινδυνεύει να γίνει φυτό και ότι ακόμη και οι ίδιοι έχουν γίνει στόχος εξωδικαστικών παρενοχλήσεων, προσβλητικής συμπεριφοράς ακόμη και απόπειρας δωροδοκίας από πράκτορες της κυβέρνησης.

Με τάσεις αυτοκτονίας; Ξαφνικά, κι ενώ ο νεαρός Μάνινγκ ήταν ήδη κλεισμένος σε απομόνωση σε συνθήκες απάνθρωπες, κάποιοι είχαν κρίνει πως έχει τάσεις αυτοκτονίας (τέθηκε επί δύο ημέρες σε ειδική επιτήρηση). Και για να προλάβουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο είχαν αποφασίσει να του αφαιρέσουν όλα του τα ρούχα, ακόμη και τα μυωπικά γυαλιά του, με αποτέλεσμα να χάσει ακόμη και αυτό το ελάχιστο. ΄Ενα κομμάτι δικό του. Μερικά μέτρα ύφασμα που είχε φέρει μαζί του από τον έξω κόσμο. Χωρίς τα γυαλιά του έχανε την αίσθηση της όρασης, αδυνατούσε να ξεχωρίσει τις γωνίες, τις κορυφές, έχανε στην ουσία την οπτική επαφή του με τα πράγματα.

O θεωρούμενος κρυφός τροφοδότης πίσω από τη μεγαλύτερη διαρροή στρατιωτικών μυστικών στην ιστορία του Πενταγώνου, κινδυνεύει να γίνει φυτό Ήταν ένα συμβολικός ευνουχισμός! Μάλιστα, οι αμερικανικές Αρχές ψάχνοντας να βρουν απαντήσεις στην «αδυναμία» τους να ελέγξουν τις πληροφορίες, στράφηκαν στην ψυχιατρική: «Μία ειδική ψυχιατρική γνωμάτευση συμβούλευε να μην μεταθέσουν στο Κουβέιτ, όπου και συνελήφθη, τον Μπράντλεϊ Μάνινγκ, όμως οι άμεσοι ανώτεροί του τον έστειλαν παρά ταύτα». Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον Ποστ, οι γιατροί διαπιστώνουν στον στρατιώτη «προβλήματα συμπεριφοράς»: «Η έρευνα που έκανε ο στρατός αποδεικνύει πως η ανυπακοή στις ιατρικές συμβουλές ενδεχομένως να είχε συμβάλει στη διαρροή των εμπιστευτικών εγγράφων»… Η Διεθνής Αμνηστία αντέδρασε. Έστειλε επιστολή της προς τον Αμερικάνο υπουργό Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, ζητώντας να επανεξεταστούν οι συνθήκες κράτησης του στρατιώτη (μιλήσαμε με την Angela Wrigth της Διεθνούς Αμνηστίας στο Λονδίνο και όσα μας είπε αναγράφονται σε ξεχωριστή στήλη). Αντέδρασαν όμως και οι δικηγόροι του, αναγκάζοντας τις φυλακές να του επιστρέψουν τα απαραίτητα. Όμως, γνώριζαν πως η δουλειά τους είχε ήδη γίνει. Ο Μπράντλεϊ Μάνινγκ συνελήφθη στο Ιράκ, όπου εργαζόταν ως αναλυτής δεδομένων, τον Μάιο του 2010 για «διαΜάρτιος 2011

102

βίβαση διαβαθμισμένων εγγράφων» προς «μια μη εγκεκριμένη πηγή». Γνωρίζοντας πολύ καλά η αμερικανική Δικαιοσύνη πως δεν μπορεί να έχει ένοχο χωρίς αποδεικτικά στοιχεία –ο Μπράντλεϊ θα περάσει στρατοδικείο με την κατηγορία για «σκόπιμη διαρροή απόρρητων δεδομένων που αφορούν την κρατική ασφάλεια των ΗΠΑ»– επιχειρεί με κάθε τρόπο να καθυστερήσει τη δίκη, ώστε να τον έχει ήδη αναγκάσει να εκτίσει την ποινή του. Του έχει κηρυχτεί ψυχολογικός πόλεμος απέναντι στον οποίο μοιάζει ανίσχυρος. «Ανησυχούμε για τις συνθήκες που επιβάλλονται στον Μπράντλεϊ Μάνινγκ, οι οποίες είναι αυστηρές χωρίς να χρειάζεται και αντιστοιχούν σε απάνθρωπη μεταχείριση εκ μέρους των αμερικανικών αρχών», δήλωσε η Σούζαν Λι της Διεθνούς Αμνηστίας, επιμένοντας πως με τη μεταχείριση αυτή επιδιώκεται η «τιμωρία» του κατηγορουμένου πριν από τη δίκη του και αυτό αντιβαίνει στην αρχή του τεκμηρίου της αθωότητας.

Μίσος για τον εξευτελισμό Γιατί τόσο μίσος απέναντι σε έναν 23χρονο στρατιώτη; Αυτό που πάνω απ’ όλα ενόχλησε τις ΗΠΑ δεν ήταν τόσο η διαρροή εγγράφων που αποκάλυπταν την υποκρισία του σώματος των διπλωματών, όσο ο εξευτελισμός για την αδυναμία της να περιφρουρήσει τα μυστικά της και να κρύψει την ανηθικότητα των Αμερικανών στρατιωτών. Μα πώς ήταν δυνατόν ένας απλός στρατιώτης να έχει πρόσβαση σε τόσα εκατομμύρια απόρρητα ή διαβαθμισμένα έγγραφα (έστω κι αν λένε πως «έσπασε» τους κωδικούς του υπουργείου); Το βίντεο που «διέρρευσε» τον Απρίλιο, είναι τραβηγμένο μέσα από το ελικόπτερο του αμερικανικού στρατού, που το 2007 προκάλεσε τον θάνατο δύο υπαλλήλων του πρακτορείου Ρόιτερ και άγνωστου αριθμού αμάχων σε υποτιθέμενη «οδομαχία» στη Βαγδάτη. Η μεταφορά του κρατούμενου από αμερικανική φυλακή στο Κουβέιτ, όπου

100_103_WIKI 2/17/11 6:13 PM Page 103

crash υπηρετούσε και όπου συνελήφθη, στη στρατιωτική βάση του Κουάντικο, στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, έπρεπε να γίνει «εξαιτίας της πιθανώς μακράς κράτησής του πριν τη διεξαγωγή της δίκης λόγω της πολυπλοκότητας των κατηγοριών και της έρευνας που διεξάγεται», ανακοίνωσε το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας. … «Η Ιερά Εξέταση ισχυριζόταν ότι αυτή η ίδια ουδέποτε θανάτωνε, αλλά απλώς παρέδιδε τον καταδικασθέντα στις κοσμικές αρχές. Η διαδικασία ήταν απλή: οι κατάδικοι σε θάνατο οδηγούνταν στη δημοσία πλατεία, προσδένονταν σε έναν πάσσαλο στην πυρά, οι Ιεροεξεταστές κάθονταν επισήμως σε μία εξέδρα απέναντί της, γινόταν μία τελευταία έκκληση προς ομολογία, διαβαζόταν η καταδικαστική απόφαση, άναβαν το πυρ και η αγωνία συμπληρωνόταν. Με τον καιρό, η τελετή έγινε πλέον πολύπλοκος και φρικαλέα και σκηνοθετημένη με όλη την επιμέλεια και τη δαπάνη μιας μεγάλης θεατρικής παράστασης» («Οι μέθοδοι της Ιεράς Εξέτασης»). Το θέμα είναι πως, σύμφωνα με πληροφορίες, οι αμερικανικές Αρχές δεν μπορούν να τεκμηριώσουν τις υποψίες τους. Πώς, δηλαδή, ο Μάνινγκ έστειλε στο WiKiLeaks 150.000 διπλωματικά τηλεγραφήματα, για την περίοδο από το 2004 έως το 2009, 50 από τα οποία αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. «Αυτή είναι η αλήθεια για τα εγκλήματα πολέμου στο Αφγανιστάν» δήλωσε ο Τζούλιαν Ασάντζι. Ακόμη, 251.287 διπλωματικών τηλεγραφημάτων του Cablegate (από τα οποία μέχρι χθες είχαν δημοσιοποιηθεί μόλις λίγα περισσότερα από 1.600), αλλά και τα στρατιωτικά ντοκουμέντα των δύο προηγούμενων διαρροών για Ιράκ και Αφγανιστάν. Από τη μεριά της η WikiLeaks αρνήθηκε να επιβεβαιώσει αν ο Μάνινγκ είναι η πηγή των διαρροών, τονίζοντας απλώς πως «αν είναι όντως, τότε πρέπει να αναγνωριστεί ως εθνικός ήρωας». Μάλιστα, σύμφωνα με τον Ασάντζ, ο ιστότοπος λειτουργεί έτσι ώστε να αποφευχθεί η οποιαδήποτε επαφή ή γνωριμία μεταξύ των μελών του και των πληροφοδιοτών του... Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Τhe Guardian», οι υπεύθυνοι της ιστοσελίδας έχουν ήδη προσλάβει τρεις Αμερικανούς δικηγόρους για την υπεράσπιση του νεαρού και ο Ασάντζ διέθεσε 15 χιλιάδες δολάρια.

Απειλές και ψάξιμο στα «τυφλά» Για να «δέσουν» τον Μάνινγκ με τις υποψίες τους, οι αμερικανικές Αρχές δεν διστάζουν να δώσουν προεκτάσεις στις αναζητήσεις τους, αλλά και να «απειλήσουν» τους υποστηρικτές του. Ζητούν από το Twitter, την Google και το Facebook προσωπικά στοιχεία (για τους υποστηρικτές του Μάνινγκ Τζέικομπ Απελμπάουμ, Ροπ Γκονγκρίιπ, διευθύνσεις, αρχείο συνδέσεων, τηλεφωνικούς αριθμούς και πληροφορίες πληρωμών) για ανθρώπους που συνδέονται με το WikiLeaks. Ανάμεσα στα πρόσωπα που «ψέγουν» οι Αμερικανοί είναι και μια νεαρή Ισλανδή βουλευτής (από τον λογαριασμό της στο Twitter δήλωνε πρόθυμη να βοηθήσει τον Τζούλιαν ΄Ασαντζ). «Δεν έχω τίποτα να κρύψω και δεν έκανα τίποτα κακό, δεν έχω καμία πρόθεση να παραδώσω τις πληροφορίες μου εκουσίως στο υπουργείο Δικαιοσύνης», έγραψε η Μπριγκίτα Γιονσντότιρ στο social network. Η επαφή του Μάνινγκ με τo Wikileaks έγινε τον Νοέμβριο του 2009, ενώ λέγεται ότι η επεξεργασία του υλικού έγινε στην Ισλανδία. Γιατί; Επειδή τον περασμένο Ιούνιο, το κοινοβούλιο της Ισλανδίας αποφάσισε πρωτοβουλία για την προστασία της ερευνητικής δραστηριότητας και των δημοσιογραφικών πηγών, υιοθετώντας ό,τι πιο «προχωρημένο» από πλευράς νόμων υπήρξε σε όλο τον κόσμο για την ελευθερία της πληροφόρησης. Η ευνοϊκή νομοθεσία της Ισλανδίας είχε οδηγήσει τον ιδρυτή του Wikileaks να κάνει τη χώρα βάση του, αφού ζούσε εκεί μεγάλα διαστήματα. Στις 14 Δεκεμβρίου, το δικαστήριο έδωσε εντολή στο Twitter να δώσει πληροφορίες για τους λογαριασμούς του ιδρυτή του Wikileaks Τζούλιαν Ασάνζ και του Μπράντλεϊ Μάνινγκ. Αυτοί όμως που στηρίζουν όπως μπορούν τον αγώνα του 23χρονου αυξάνονται, έστω κι αν η προσπάθειά τους φαίνεται να θάβεται από τα διεθνή ΜΜΕ. Ήδη, στην επιτροπή υποστήριξης συμμετέχουν προσωπικότητες, όπως ο σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ ή ο δημοσιογράφος Ντάνιελ Έλσμπερτζ. «Κύριοι, στην καλύτερη περίπτωση τους μαυρίσαμε το ένα μάτι. Το παιχνίδι άλλαξε. Φοβούνται την έκθεση. Η διασκέδαση αρχίζει…», έγραψαν σε μήνυμά τους σε πόστερ, που δημοσίευσε η ομάδα χακτιβιστών, οι «Ανώνυμοι», ανοίγοντας μια νέα σελίδα αντιπαράθεσης με τις αμερικανικές Αρχές.

«Ευαίσθητες» πληροφορίες « Ήμουν σε επαφή με τους εκπροσώπους του δικηγόρου του Μάνινγκ την περασμένη Παρασκευή και η κατάστασή του, αυτή τη στιγμή, παραμένει αμετάβλητη. Η Διεθνής Αμνηστία δεν έχει στη διάθεσή της συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με την ψυχολογική του κατάσταση, καθώς πρόκειται για “ευαίσθητες” πληροφορίες. Πάντως, μας πληροφόρησαν ότι οι συνθήκες κράτησής του τον “επηρεάζουν”. Επίσης, έμαθα από τους δικηγόρους του ότι τρεις ανεξάρτητοι στρατιωτικοί ψυχίατροι που τον συνάντησαν στην απομόνωση, συνέστησαν να τον βγάλουν από την κατάσταση “πρόληψη τραυματισμού” (Prevention of Injury). Η κατάσταση αυτή αποτελεί μια επιπλέον περιοριστική συνθήκη που έχει επιβληθεί στον Μάνινγκ, στο πλαίσιο της οποίας δεν του επιτρέπεται να έχει σεντόνι ή μαξιλάρι και τον ελέγχουν κάθε πέντε λεπτά στη διάρκεια της ημέρας από τις πολύ πρωινές ώρες και μετά. Κάθε φορά πρέπει να ανταποκρίνεται, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να κοιμάται σε αυτό το χρονικό διάστημα (δεν απαιτείται από αυτόν να απαντά κατά τη διάρκεια της νύχτας, εκτός κι αν δεν φαίνεται κάτω από την κουβέρτα). Διαπιστωμένα είναι ο μόνος κρατούμενος που κρατείται υπό αυτές τις συνθήκες στο Quantico brig (στρατιωτικές φυλακές όπου κρατούνται υπόδικοι), ενώ επιπλέον είναι περιορισμένος στο κελί του 23 ώρες το 24ωρο. Ο δικηγόρος του προσπαθεί συνεχώς να πετύχει βελτίωση των συνθηκών κράτησής του (δεν γνωρίζω σε ποιες ενέργειες έχει σκοπό να προβεί στο εξής –έχει ζητήσει από τις στρατιωτικές αρχές να τον βγάλουν από την κατάσταση της μέγιστης απομόνωσης κα της πρόληψης τραυματισμού). Δεν γνωρίζω ποιες είναι οι προοπτικές για την απελευθέρωσή του, δεν προβλέπεται εγγύηση στο στρατιωτικό σύστημα πριν τη δίκη, αλλά, ωστόσο, θα μπορούσε να περιοριστεί σε στρατώνα». Angela Wright, Διεθνής Αμνηστία. Λονδίνο

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 104

crash

ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

Από το "Εκάλη-γκέιτ" στο "Μαξίμου-γκέιτ" Σε χρόνια παλιά… κοριούς πιάνανε μόνον οι σουμιέδες των παλιών κρεβατιών. Και οι καλές νοικοκυρές τους περνούσαν με πετρέλαιο, για να απαλλαγούν από τα αιμοβόρα έντομα. H εξέλιξη όμως των τηλεπικοινωνιών έφερε και τους ηλεκτρονικούς «κοριούς», την παγίδευση και την παρακολούθηση των τηλεφώνων.

Πώς παρακολουθούσαν οι ξένες μυστικές υπηρεσίες τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Καραμανλή

Φως στις υποθέσεις που κατέληξαν στο αρχείο Έρευνα: Γιώργος Τράγκας

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 105

crash

Ελλάδα πια μπορεί να διεκδικήσει μια θέση στο βιβλίο Γκίνες για τις επιδόσεις της σε αυτόν τον τομέα. Σίγουρα, δεν υπάρχει άλλη χώρα στην οποία, μέσα σε μια δεκαετία, να παγιδεύτηκαν τα τηλέφωνα δύο εν ενεργεία πρωθυπουργών της, να καταγράφονταν οι συνδιαλέξεις τους και –στην πρώτη περίπτωση, του Ανδρέα Παπανδρέου– να κυκλοφορούσαν σε… κασέτες και να γινόταν «βούκινο» το περιεχόμενό τους στον Τύπο και τα κανάλια. Τουλάχιστον όχι στην Ευρώπη! Και μάλιστα αυτί να μην ιδρώνει! Σαν να μην αποτελούσαν οι υποκλοπές αυτές καίριο πλήγμα για την πολύπαθη Δημοκρατία μας και σοβαρή αιτία διασυρμού της χώρας, μαζί με τη διαφθορά, τη διαπλοκή και τις μίζες. Ούτε το «Εκάλη-γκειτ» ούτε το «Μαξίμουγκέιτ» –oι παρακολουθήσεις και υποκλοπές στα κινητά τηλέφωνα του Κώστα Καραμανλή μελών της κυβέρνησής του και ηγετικών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων–διαλευκάνθηκαν. Οι δυο μείζονες υποθέσεις υποκλοπών παραμένουν φάκελοι ανοιχτοί, που πιάνουν αράχνες σε κάποιο χρονοντούλαπο. Κι απλώς εκκρεμεί μια ακόμη Εξεταστική Επιτροπή, η οποία θα καταλήξει σε αδιέξοδο, όπως και όλες οι άλλες με την πλήρη ασυμφωνία των κομμάτων.

Οι «κοριοί» της «Αγράμπελης» Πάω να πιστέψω ότι είχε δίκιο ο αείμνηστος Βαγγέλης Γιαννόπουλος, που είχε αποκαλέσει «κ…σπιτο» τη «σομόν» βίλα της «Αγράμπελης», για να ελαχιστοποιήσει το μέγεθος του πολιτικού σκανδάλου, το οποίο καταλόγιζαν «εχθροί και φίλοι» στον Ανδρέα Παπανδρέου. Με τόσους «κοριούς» που κυκλοφορούσαν στα σταθερά και κινητά τηλέφωνα του πρωθυπουργικού ζεύγους, θα μπορούσες να το πεις και έτσι. Η περιβόητη «υπόθεση Κοσκωτά» λίγο έλειψε να σταθεί μοιραία για τον λιτοδίαιτο ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, με την ξένη καρδιά που του μεταμόσχευσε ο Γιακούμπ στο Χέρφιλντ. Δεν είχε ξεπεράσει τη δοκιμασία εκείνη και η επιθυμία της Δήμητρας να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι, προμήθευσε άφθονο υλικό και επιχειρήματα σε όσους είχαν αρχίσει να προαλείφονται για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Όσοι ήθελαν να τον πλήξουν και να επισπεύσουν την έξοδό του από την πρωθυπουργία και την προεδρία του Κινήματος, ανεφοδίαζαν το οπλοστάσιο από τα όσα συνέβαιναν ή δεν συνέβαιναν στην «αυλή της Εκάλης» με κύριο στόχο την κα Λιάνη- Παπανδρέου και βέβαιη καραμπόλα στον Ανδρέα, που καταλάβαινε, βέβαια, ότι αυτόν σημάδευαν και διέσυραν. Μάλιστα, σε ένα ξέσπασμά του στην Κεντρική Επιτροπή, τους είχε πει φανερά συγκινημένος, να πάψουν να «χτυπούν τη Δήμητρα» και να συγκεντρώσουν τα πυρά τους σε εκείνον. Η έκκλησή του αυτή αγνοήθηκε. Και στις

Aνδρέας και Δήμητρα. Τους παρακολουθούσαν συνεχώς. Και τα σταθερά και τα κινητά τους

αποκαλύψεις για την «Αγράμπελη» ήρθαν να προστεθούν και οι κασέτες από τις υποκλοπές στα σταθερά και κινητά τηλέφωνα της Μιμής και του Παπανδρέου. Κασέτες που διοχέτευε το δίκτυο των «κοριών», οι οποίες κατέληγαν σε δημοσιογραφικά γραφεία για «να βγει στον αέρα» το περιεχόμενό τους.

Τι μου είπε η Δήμητρα Λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Παπανδρέου, το 1996, η Δήμητρα Λιάνη - Παπανδρέου, εγκαταλειμμένη από όλους εκείνους που διαγκωνίζονταν άλλοτε στην «αυλή της Εκάλης» και αφού ξεπεράστηκαν κάποιες εντάσεις κατά το παρελθόν, μου άνοιξε την καρδιά της και μου αποκάλυψε ποιοι παρακολουθούσαν

Κανένα τηλέφωνο του Ανδρέα Παπανδρέου δεν ήταν ασφαλές. Ο ίδιος δεν είχε καμία εμπιστοσύνη στην ΕΥΠ

τα τηλέφωνα του Ανδρέα και τα δικά της. Η συνάντηση εκείνη έγινε με ιδιαίτερες προφυλάξεις, αρχικά στην ύπαιθρο, σε χωράφια στα βόρεια προάστια και στη συνέχεια στο σπίτι εκδότη εφημερίδας προσκείμενης στο ΠΑΣΟΚ, ο οποίος μας παραχώρησε το καθιστικό του με το τζάκι και αποχώρησε διακριτικά. Ήταν σίγουρη ότι ένα ολόκληρο δίκτυο υποκλοπέων είχε παγιδεύσει όλα τα τηλέφωνα στη βίλα της «Αγράμπελης» αλλά και στο προηγούμενο σπίτι τους! Ακόμη και το τριψήφιο πορτοκαλί τηλέφωνο για τις απόρρητες συνδιαλέξεις του πρωθυπουργού είχε «κοριό»! Δεν ήταν υπερβολική στα όσα υποστήριζε. Σύμφωνα με πληροφορίες, την παρακολούθηση των τηλεφώνων είχε διαπιστώσει η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών αρκετό διάστημα πριν εισαχθεί κατεπειγόντως στο «Ωνάσειο» ο Ανδρέας. Και ο τότε διοικητής της ΕΥΠ ναύαρχος Λεωνίδας Βασιλικόπουλος, έμπιστος «παπανδρεϊκός», είχε εισηγηθεί στον πρωθυπουργό να ανατεθεί η προστασία του απορρήτου των τηλεφωνικών συνδιαλέξεών του στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Ήταν πρόταση του ναυάρχου, όπως έλεγαν στελέχη της ΕΥΠ, να αντικατασταθεί όλο το δίκτυο των πορτοκαλί τηλεφώνων με αμερικανικά τηλέφωνα ασφαλείας, με αλγόριθμους.

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 106

crash

ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

Τα συγκεκριμένα τηλέφωνα διέθεταν κλείδα ασφαλείας και μπορούσαν να αλλάζουν κάθε μέρα και κάθε μήνα τον κωδικό αριθμό τους. Ακόμη κι αν είχαν την τεχνολογική δυνατότητα στο Λάνγκλεϊ να «μπαίνουν μέσα» και να παρακολουθούν τις συνδιαλέξεις, δεν θα μπορούσαν να «κρυφακούνε» οι Τούρκοι! Ήταν τέτοια η ανησυχία του ναυάρχου για τις υποκλοπές, που φέρεται να είπε στον Ανδρέα να αποφεύγει να συζητάει εμπιστευτικά πολιτικά θέματα στο τηλέφωνο. Αλλά ο Παπανδρέου φοβούμενος πιθανόν την ύπαρξη ομάδων και «θυλάκων» στην ΕΥΠ μη φίλα προσκείμενων, δεν έκανε αποδεκτή την εισήγηση του Βασιλικόπουλου. Επέμεινε να διατηρήσει την ευθύνη του ελέγχου και της προστασίας των τηλεφώνων του η Υπηρεσία Ειδικών Συνδέσεων Διαφύλαξης Απορρήτου (ΥΕΣΔΑ) και να συνεννοείται ο ίδιος με τον διοικητή του ΟΤΕ Πέτρο Λάμπρου, άνθρωπο της απόλυτης εμπιστοσύνης του, που ήταν και ταμίας του ΠΑΣΟΚ. Ακόμη κι όταν δημοσιεύτηκε, για πρώτη φορά, το περιεχόμενο κασετών με συνομιλίες που

Η Δήμητρα έβλεπε τα δημοσιεύματα και δεν πίστευε στα μάτια της. Όσα έλεγε στο τηλέφωνο ήταν όλα γραμμένα με κόμματα και τελείες. Απομαγνητοφώνηση πλήρης

είχαν υποκλαπεί, ο Ανδρέας δεν θέλησε να ζητήσει τη συνδρομή. Το ίδιο είχε κάνει κι όταν κάποιοι προώθησαν στην «Αυριανή» και σε άλλα έντυπα γυμνές φωτογραφίες της Δήμητρας.

Καταιγισμός κασετών

Σωκράτης Κόκκαλης

Μετά τον θάνατο του Παπανδρέου, ακολουθεί ένας καταιγισμός κασετών με παλαιότερες συνομιλίες της Δήμητρας με ξεματιάστρες, μέντιουμ, τον αστρολόγο της Μάνο Θωμαδάκη και ομοιοπαθητικούς γιατρούς. Η αγωνία της για την κατάσταση της υγείας του Ανδρέα που χειροτέρευε, την έκανε να αναζητά αρωγή απ’ όπου μπορούσε. Και το πολιτικοοικονομικό κέντρο εξουσίας που κινεί εκ του αφανούς την ομάδα των υποκλοπέων, επείγεται να «ξεμπερδεύει» και με τη χήρα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ αλλά και με τη ζωντανή μνήμη του. Το σύνθημα «Ανδρέα ζεις, εσύ μας οδηγείς», συσπειρώνει τους «παλαιοπαπανδρεϊκούς» και τις λαϊκές μάζες και τους χαλάει τα σχέδια. Τηλεφωνικές συνομιλίες της Δήμητρας, προϊόντα υποκλοπής, διοχετεύονται στον φίλο μου Θέμο Αναστασιάδη, με τη βεβαιότητα ότι το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν θα οδηγήσει στη δημοσίευσή τους. Εκείνη την περίοδο, τις τελευταίες εβδομάδες του 1996, είχα δυο τηλεφωνικές συνομιλίες με τη Δήμητρα. Ήταν οργισμένη και σοκαρισμένη από εκείνο το μπαράζ κασετών και τα όσα έγραφαν οι εφημερίδες, μετέδιδαν τα ραδιόφωνα και τα κανάλια στις ειδήσεις τους για εκείνη και το τελευταίο διάστημα της ζωής του Ανδρέα. Σ’ ένα ξέσπασμά της μου είχε πει: « Ήταν κακό που κάναμε ένα ξεμάτιασμα; Αυτό τον έβλαψε ή τον σκότωσε; Δεν ντρέπονται να λένε τέτοια;». Μάλιστα με είχε διαβεβαιώσει ότι πότε δεν του έδωσε ομοιοπαθητικό φάρμακο χωρίς τη Μάρτιος 2011

106

συγκατάθεση των γιατρών του. Ο νεφρολόγος κ. Αντ. Λαγκουράνης, που έκανε στον Ανδρέα κατ’ οίκον αιμοκάθαρση μετά την έξοδό του από το «Ωνάσειο», είχε δηλώσει στο CRASH, ότι η Δήμητρα τον ρωτούσε συχνά για ομοιοπαθητικά φάρμακα και τονωτικά βιταμινούχα σκευάσματα και ότι «έκανε ό,τι μπορούσε για να τονώσει τον οργανισμό του». Ακόμη, ότι όσο την έζησε ήταν άψογη, στεκόταν συνεχώς στο πλάι του Ανδρέα και τον τάιζε, ενώ υπήρχε πάντα και ένας φυσιοθεραπευτής έτοιμος να ανακουφίσει τον ασθενή. Για όσα λεγόντουσαν για τα φυλαχτά, τα κομποσχοίνια και τα ξεματιάσματα της Δήμητρας, όταν τον ρώτησα, μου είχε πει ότι έχει μια έντονη θρησκευτική συνείδηση και πήγαινε συχνά στο παρεκκλήσι να προσευχηθεί για τον Ανδρέα. Δεν ξεχνώ τη φράση «ο απελπισμένος πιάνεται από τα μαλλιά του»! Ο ίδιος, γοητευμένος από την ευγενική φυσιογνωμία του Ανδρέα, θυμόταν ότι του ζητούσε συγγνώμη όταν πονούσε και τον δυσκόλευε κατά την αιμοκάθαρση. Θα πρέπει να σημειώσω εδώ, ότι ο καρδιολόγος του Ανδρέα, Δημήτρης Κρεμαστινός, σε κατ’ ιδίαν συνομιλία με δημοσιογράφο είχε χαρακτηρίσει ορθά- κοφτά «γελοιότητες που έχουν σκοπό να αμαυρώσουν τη φήμη του Ανδρέα», τα όσα λεγόντουσαν τότε περί ομοιοπαθητικής. Δεν ήθελε να γίνει άθελά του ακόμη και με μια τεκμηριωμένη επιστημονική γνώμη, που θα μπορούσε κάλλιστα να παρερμηνευτεί, να συμπράξει στο βρώμικο σχέδιο.

Τα δώρα του Κόκκαλη Ήταν γραφτό να ασχοληθώ ξανά, πολύ σύντομα, τον Ιανουάριο του 1997, με το «Εκάληγκέιτ», καθώς η Δήμητρα Παπανδρέου κατέθεσε, στον τότε προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πλημμελειοδικών κ. Αν. Κανελλόπουλο, ότι συνομιλία της με τον Ανδρέα Παπανδρέου, που είχε δημοσιεύσει το περιοδικό «ΝΙΤΡΟ», ήταν προϊόν υποκλοπής από τα κινητά τηλέφωνα του ζεύγους. Τα δύο τηλέφωνα, παλαιότερα μοντέλα της ERICSSON, από τα λεγόμενα «παντόφλες», συνδεδεμένα στο δίκτυο της PANAFON, τα είχε χαρίσει στο ζεύγος Παπανδρέου, σαν χειρονομία αβροφροσύνης, ο κ. Σωκράτης Κόκκαλης, όταν το είχε επισκεφθεί στο σπίτι του επί της οδού Έλλης, πριν εγκατασταθεί στη βίλα της «Αγράμπελης». Η συνομιλία της Δήμητρας και του Ανδρέα είχε γίνει στη Θεσσαλονίκη, τον Σεπτέμβριο του 1995, κατά την καθιερωμένη επίσκεψη στη ΔΕΘ. Η Δήμητρα, δυο μέρες πριν από την κατάθεσή της στον προϊστάμενο της Εισαγγελίας, τηλεφώνησε στον Σωκράτη Κόκκαλη και του ζήτησε να της εξηγήσει πώς ήταν δυνατόν να είναι «παγιδευμένα» τα κινητά τηλέφωνα που τους είχε χαρίσει. Εκείνος αιφνιδιάστηκε! Αρχικά, όταν τον ενημέρωσε η γραμματέας του ότι θέλει να του μιλήσει η κα Παπανδρέου, νόμισε ότι του τηλεφωνούσε η υπουργός Ανάπτυξης Βά-

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 107

crash υποκλαπείσες συνδιαλέξεις!

Το «Μαξίμου- γκέιτ»

Πέτρος Λάμπρου

Λεωνίδας Βασιλακόπουλος

σω Παπανδρέου. Οι εξηγήσεις που του ζήτησε επιτακτικά η χήρα του Ανδρέα, τον πάγωσαν και προσπάθησε να την καλμάρει. «Δεν είναι δυνατόν», της είπε τότε. «Μην λες τέτοια πράγματα. Παρακολούθηση κινητού είναι αδύνατον να γίνει. Μόνον κατόπιν εισαγγελικής παρεμβάσεως μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο». Οι υποψίες της Δήμητρας είχαν ενισχυθεί από πληροφορίες που της μετέφεραν, σύμφωνα με τις οποίες οι σχέσεις του Κόκκαλη με τον Θέμο Αναστασιάδη ήταν πλέον στενές και ότι τους είχαν δει πρόσφατα να γευματίζουν με τον εξάδελφό της Γιώργο Λιάνη, σε κοσμικό εστιατόριο της οδού Ερμού. Δεν ήθελε τίποτε περισσότερο για να πάρει φωτιά! Ο επιστήθιος εξάδελφος, που ήταν συνεχώς κοντά της στις μέρες της παντοδυναμίας της, με τον θάνατο του Ανδρέα της γύρισε τις πλάτες. Ο Αναστασιάδης είχε αυτοσχεδιάσει αποκαλύπτοντας συνομιλίες με ξεματιάστρες, μέντιουμ με τον γνωστό του τρόπο. Κι ο Κόκκαλης είχε θεαθεί να συντρώγει μαζί τους, ενώ το «ΝΙΤΡΟ» του Κωστόπουλου είχε δημοσιεύσει τη συνομιλία της με τον Ανδρέα από τα κινητά που τους είχε χαρίσει. Ήταν η περίοδος των μεγάλων αλλαγών και μεταστροφών στο ΠΑΣΟΚ. Οι περισσότεροι πρόσφεραν γη και ύδωρ στον Σημίτη, για να τους συμπεριλάβει στην κυβέρνησή του ή έστω να παραμείνουν στους προθαλάμους της εξουσίας. Οι κρατικοδίαιτοι μεγαλοεπιχειρηματίες και μεγαλοεργολάβοι προσέβλεπαν σε μια πιο παραγωγική συνεργασία με τον Σημίτη, που μετά την πρωθυπουργία «κληρονόμησε» και το ΠΑΣΟΚ, παρά την αποστροφή του ιδρυτού του με τη στήριξη των «λοχαγών» του Λαλιώτη, που προήχθησαν σε υπουργούς και υφυπουργούς «επ’ ανδραγαθία». Οι πρώην «Μιμικοί», που ξημεροβραδιάζονταν άλλοτε στην «αυλή» της Εκάλης είχαν μετεξελιχθεί σε λάβρους «Αντιμιμικούς», που έδιναν εξετάσεις στο… φτύσιμο. Αυτούς «έδειξε», άλλωστε, ο άλλοτε γαμπρός του Ανδρέα, ο Θόδωρος Κατσανέβας, όταν κάποιοι επεχείρησαν

να τον παρουσιάσουν ως «διακινητή» και… μεσολαβητή στις κασέτες με τις υποκλοπές του Εκάλη- γκέιτ. Ωστόσο, κάποιοι δημοσιογράφοι του ΑΝΤ1 είχαν υποστηρίξει ότι ο ψηλός και «μουσάτος» κούριερ που παρέδωσε στον σταθμό την κασέτα με τη συνομιλία της Μιμής με την ξεματιάστρα Μάρθα, δεν ήταν άλλος από γνωστό συνεργάτη του πρώην γαμπρού του Ανδρέα, που τον αποκαλούσαν… baby sitter. Aυτό το παρατσούκλι χρησιμοποιήθηκε και σαν διάδοχος κωδικός, μετά το «Μιμίκοι», για την επιχείρηση των κασετών του «Εκάλη- γκέιτ». Δεκαπέντε χρόνια μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, όλο το «Εκάλη- γκέιτ» παραμένει μια πρωτοφανής υπόθεση υποκλοπών των συνδιαλέξεων ενός εν ενεργεία πρωθυπουργού, που η Πολιτεία δεν θέλησε να τη διερευνήσει και να οδηγήσει τους ενόχους ενώπιον της Δικαιοσύνης. Φαίνεται ότι είχαν πολλοί λόγους να ενταφιασθεί ο φάκελος σε κάποιο χρονοντούλαπο και να αφήσουν την υπόθεση να ξεχαστεί. Κι όμως είχαν ληφθεί καταθέσεις μαρτύρων κατά την προανάκριση και υπήρχαν και τα τεκμήρια των υποκλοπών, τα δημοσιεύματα στον Τύπο με τις

Η Δήμητρα με συναντούσε νύχτα σε χωράφια, έκπληκτη γι’ αυτό που συνέβαινε στα... τηλέφωνά της. Ο Ανδρέας, όσο έσβηνε, ήταν υπό πλήρη παρακολούθηση

Αν το «Εκάλη- γκέιτ» ήταν εσωτερική υπόθεση, οι υποκλοπές στα κινητά του Κώστα Καραμανλή, στελεχών της κυβέρνησής του και μελών της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων ξεπερνούσαν, όπως φάνηκε από την προσεκτική ανάγνωση των πρώτων κυβερνητικών ανακοινώσεων, τα εθνικά όρια. Υπήρχε «ξένος δάκτυλος», που σχετικά δημοσιεύματα τον αναζητούσαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σχεδόν ένα χρόνο κράτησε στο συρτάρι ο Καραμανλής την υπόθεση των υποκλοπών, το «Μαξίμου- γκέιτ». Η επίσημη εξήγηση ήταν ότι περίμενε να ολοκληρωθεί πρώτα η δικαστική έρευνα, αλλά από τα όσα μου είπε στο πρόσφατο τετ – α – τετ, κατάλαβα ότι δεν ήθελε να προκαλέσει διαταραχή σε ευαίσθητες διεθνείς σχέσεις. Για δεύτερη φορά, μέσα σε μια δεκαετία, η ελληνική κοινή γνώμη μάθαινε, κατά τον πλέον επίσημο τρόπο, ότι κάποιοι με ένα παράνομο δίκτυο κρυφάκουγαν και κατέγραφαν τις συνομιλίες του πρωθυπουργού της χώρας. Ένας περίεργος θάνατος τεχνικού στελέχους της Vodafon, του Κώστα Τσαλικίδη, o oποίος βρέθηκε απαγχονισμένος στο σπίτι του, μια μέρα πριν από την ενημέρωση του Μαξίμου, από τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρίας Γ. Κορωνιά, για την ανακάλυψη του παρανόμου («παρείσακτου») λογισμικού, από το οποίο γινόντουσαν οι υποκλοπές, δίνει εφιαλτικές προεκτάσεις στην υπόθεση, καθώς η οικογένειά του υποστηρίζει, ότι οφείλεται σε εγκληματική ενέργεια. Ήμουν στο γραφείο του Γ. Κορωνιά, στις 2 Φεβρουαρίου 2006, λίγο πριν οι υπουργοί Δημόσιας Τάξης, Γ. Βουλγαράκης, Δικαιοσύνης Αν. Παπαληγούρας και Επικρατείας Θ. Ρουσόπουλος, ξεκινήσουν την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών για το σκάνδαλο των υποκλοπών, για το οποίο η κυβέρνηση Καραμανλή είχε τηρήσει «σιγή ασφαλείας» επί ένδεκα μήνες! Ο Γ. Κορωνιάς μου εξιστόρησε πως ενημέρωσε –στις αρχές Μαρτίου του 2005!– το Γραφείο του πρωθυπουργού και συγκεκριμένα τον διευθυντή του κ. Αγγέλου, για το παράνομο δίκτυο υποκλοπών, που παρακολουθούσε το κινητό τηλέφωνο του Καραμανλή και τα κινητά υπουργών και στελεχών των υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, του ΓΕΝ και του ΓΕΑ, ενός στελέχους του ΠΑΣΟΚ και άλλων. Αν ήταν ένας Βέλγος, ένας Άγγλος ή άλλης εθνικότητας άνθρωπος στη θέση του Γ. Κορωνιά, μπορεί να μην μάθαινε η κυβέρνηση την αποκάλυψη του παράνομου δικτύου υποκλοπών. Είναι μια υπόθεση λογική, που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η συγκάλυψη θα μπορούσε να γίνει αμέσως μετά την αποκάλυψη του «παρείσακτου λογισμικού», για να μην υπάρξει σκάνδαλο που θα έπληττε το κύρος της εταιρίας και

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 108

crash

ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

θα είχε ως συνέπεια να κατρακυλήσει η μετοχή της και να μειωθεί η πελατεία της. Η επίσημη αποκάλυψη του σκανδάλου προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη! Η Ελλάδα ήταν, πράγματι, αμπέλι ξέφραγο, αφού κάποιοι μπορούσαν να παρακολουθούν τα τηλεφωνήματα του πρωθυπουργού, υπουργών και στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των υπηρεσιών ασφαλείας! Με κάθε μέρα που περνούσε, τα αναπάντητα ερωτήματα πλήθαιναν. Ο περίεργος θάνατος του Κ. Τσαλικίδη, πρώην προϊσταμένου του Τμήματος Σχεδιασμού Δικτύου της Vodafon (είχε βρεθεί απαγχονισμένος στο διαμέρισμά του, στις 9 Μαρτίου 2005) συσχετιζόταν σε δημοσιεύματα του Τύπου με το σκάνδαλο των υποκλοπών. Οι πολίτες, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, υιοθετούσαν τα ερωτήματα που έθεταν οι δημοσιογράφοι και την υπόθεση ότι κάποιοι «του έκλεισαν το στόμα» για να μην μιλήσει…

Παρακολουθούσαν τον Καραμανλή Σε ανύποπτο χρόνο, το Φθινόπωρο του 2004, είχα γράψει στη «Χώρα», ότι «σκιές» παρακολουθούσαν τον Καραμανλή και έδιναν αναφορά σε εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας για τις κινήσεις του! Ακόμη και στην ιδιωτική ζωή του. Το επιβεβαίωναν διαρροές στον αντιπολιτευόμενο Τύπο, που ήταν φανερό ότι στόχευαν να αμαυρώσουν το προφίλ του. Και ενάμιση χρόνο μετά, με τις επίσημες ανακοινώσεις για το σκάνδαλο των υποκλοπών, η εικόνα συμπληρώθηκε με τα κινητά- «σκιές» του «παρείσακτου» λογισμικού, που κρυφάκουγαν και κατέγραφαν τα τηλεφωνήματά του. Πολύ γρήγορα έγινε φανερό ότι η κυβέρνηση είχε πειστεί, πως το δίκτυο των υποκλοπών δεν ήταν έργο ντόπιων συμφερόντων. Αυτό είχε διαφανεί, άλλωστε, και από τις εκτενείς ανακοινώσεις του Γ. Βουλγαράκη, κατά την κοινή συνέντευξη των τριών υπουργών στις 2 Φεβρουαρίου 2006. Ένα μήνα αργότερα, ο πρώην Αμερικανός διπλωμάτης Μπρέιντι Κίσλινγκ, σε άρθρο του στο περιοδικό «The Nation», υποστήριζε ότι για τις παρακολουθήσεις και τις υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων Ελλήνων πολιτικών και πολιτών, ευθύνονται οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του. Μάλιστα, διατεινόταν ότι ήταν ενήμερος και ο πρώην πρεσβευτής Τόμας Μίλερ. Αναφορά στο συγκεκριμένο άρθρο, όπως ήταν επόμενο, είχε γίνει στον ελληνικό Τύπο, πολύ πριν αρχίσει να ασχολείται με τη Φράνσις Τάουσεντ, σύμβουλο σε θέματα ασφάλειας και τρομοκρατίας του προέδρου Τζορτζ Μπους και του τότε διευθυντή της CIA Μάικλ Χέιντεν και του ρόλου που διαδραμάτισαν στον έλεγχο της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας και την επιτήρηση των τηλεφωνικών κλήσεων. Στις 25 Ιουνίου 2004, ένα τηλεγράφημα του Associated Press από την Αθήνα, μετέδιδε την είδηση ότι «ξεκίνησε η άσκηση οκτώ κρατών,

Οι τρεις υπουργοί που έκαναν την ανακοίνωση για τις υποκλοπές. Όλοι στο Μαξίμου είχαν καταλάβει ποιοι τις έκαναν. Είχαν αποκλείσει ντόπιο παράγοντα. Τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμύδια;

προκειμένου να ελεγχθεί η ασφάλεια των Αγώνων της Αθήνας» και ότι η κυβέρνηση επιθυμεί να επεκτείνει τις αρμοδιότητες επιτήρησης στον έλεγχο των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων. Το τηλεγράφημα ανέφερε ακόμη, ότι ο υπουργός Δημόσιας Τάξης είχε συναντηθεί με τη Φράνσις Τάουσεντ και τον Φρ. Τέιλορ, επικεφαλής του Γραφείου Ασφάλειας Διπλωματών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρόντες στη συνάντηση ήταν ο επικεφαλής του Γραφείου Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ο τότε διοικητής της ΕΥΠ, Π. Αποστολίδης. Τρέχει και ελληνικό αίμα στις φλέβες της Τάουσεντ, καθώς είναι κόρη Ελληνοαμερικανού και Ιρλανδής. Η Τάουσεντ έχει να επιδείξει μια εντυπωσιακή σταδιοδρομία σε κρίσιμα πόστα της αμερικανικής διοίκησης, που την έφερε μέχρι τον Λευκό Οίκο και θεωρείται πρόσωποκλειδί σε ό,τι αφορά στην «ενίσχυση» του ελέγχου παρακολούθησης των τηλεφώνων, στη Μάρτιος 2011

108

διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, εν ονόματι της ασφάλειάς τους. Πράγματι, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 διεξήχθησαν κατά τον πλέον άψογο τρόπο. Πήραμε εύσημα απ’ όλους. Ακόμη και από αυτούς που ελεεινολογούσαν την Ελλάδα και έφτασαν μέχρι το σημείο να υποδεικνύουν να μην διεξαχθούν οι Αγώνες στην Αθήνα, επειδή δεν εγγυόμαστε την ασφαλή διεξαγωγή τους. Έτσι, δημιουργήθηκε και το… «Διευθυντήριο» των οκτώ χωρών για την ασφάλεια των Ολυμπιακών του 2004, που ουσιαστικά ισοδυναμούσε με την προσωρινή παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων μας! Ωστόσο, ούτε οι ΗΠΑ ούτε οι άλλες εγγυήτριες δυνάμεις για την ασφάλεια των Ολυμπιακών του 2004 έκαναν την παραμικρή αναφορά για το περιβόητο σύστημα ασφαλείας C4I της Siemens, τις δυσλειτουργίες που παρουσίαζε και του γεγονότος ότι εξ αιτίας αυτών δεν το είχε παραλάβει επίσημα η Ελλάδα ούτε μετά την διεξαγωγή των Αγώνων. Και ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του σκανδάλου Siemens.

Στο πλευρό της Κοντολίζα Ράις Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Φράνσις Φράγκος Τάουσεντ, που ξεκίνησε την σταδιοδρομία της από την Εισαγγελία του Μπρούκλιν, πέρα από τα προσόντα της διέθετε και ισχυρές γνωριμίες, που την υποστήριξαν και την προώθησαν μέχρι τον Λευκό Οίκο. Η υπουργός Δικαιοσύνης του Μπιλ Κλίντον Τζάνετ Πίνο, με την οποία συνδεόταν με φιλία, εισηγήθηκε την τοποθέτησή της επικεφαλής του Γραφείου Πολιτικής και Ελέγχου Πληροφοριών (OIPR), το οποίο κάνει εισηγήσεις για τη χορήγηση αδειών παρακολούθησης υπόπτων για κατασκοπία και τρομοκρατία στο FBI και τις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες από το ειδικό

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:15 PM Page 109

crash δικαστήριο της FISA (του νόμου για τις υποκλοπές). Αλλά γρήγορα ήρθε σε σύγκρουση με τον δικαστή Λάμπερτ και αποχώρησε λόγω διαφοράς αντιλήψεων. Μετά από δυο χρόνια παροπλισμού στη θέση υποδιοικητή της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ακτοφυλακής, η Τάουσεντ βρέθηκε στο πλευρό της περιβόητης Κοντολίζα Ράις, της συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπους –που την γνωρίσαμε από την καλή και από την ανάποδη, όταν τοποθετήθηκε επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Έχει προηγηθεί το φοβερό τρομοκρατικό πλήγμα στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης και μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 επικρατούσε ένα κλίμα ζόφου. Ο φόβος νέων επιθέσεων οδηγεί στη λήψη πρόσθετων μέτρων ασφαλείας, με επιπτώσεις στη ζωή των απλών Αμερικανών. Οι ικανότητες και η πείρα της Τάουσεντ εκτιμήθηκαν δεόντως και έτσι βρέθηκε στο πλευρό της Κοντολίζα Ράις ως σύμβουλος σε θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Από αυτή τη θέση διαδραματίζει ρόλοκλειδί στην ασφάλεια των Ολυμπιακών της Αθήνας και έχει αλλεπάλληλες συναντήσεις με εκπροσώπους της κυβέρνησης και τον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης.

Το… «παρείσακτο» Με τον όρο «παρείσακτο λογισμικό» προσδιορίστηκε το παράνομο δίκτυο υποκλοπών, που παρακολουθούσε τα τηλεφωνήματα του Καραμανλή και υπουργών του, στελεχών των υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Δημοσίας Τάξεως, αλλά και άγνωστου αριθμού πολιτών. Αρχικά, δόθηκε μια λίστα από δέκα ονόματα, με πρώτο το όνομα του τότε πρωθυπουργού. Επακολούθησε και δεύτερη δεκάδα. Και στη συνέχεια υπήρξε λίστα με πάνω από εκατό τηλέφωνα! Ανάμεσά τους και το τηλέφωνο της δικηγόρου Ιωάννας Κούρτοβικ, που ήταν συνήγορος υπεράσπισης στην πολύκροτη δίκη της 17 Νοέμβρη. Το παράνομο δίκτυο υποκλοπών που λειτούργησε με ένα λογισμικό παράλληλο προς το λογισμικό των «νομίμων συνακροάσεων» της Ericsson στις εγκαταστάσεις της Vodafon – τουλάχιστον σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις και τα πορίσματα της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών– από τις αρχές Αυγούστου του 2004 μέχρι τις αρχές Μαρτίου του 2005, αποκλήθηκε «παρείσακτο», σε αντιδιαστολή προς το «νόμιμο» που δεν ενεργοποιήθηκε. Παραμένει σκοτεινό μυστήριο ποιοι και πότε «έστησαν» το «παρείσακτο λογισμικό», του οποίου η ύπαρξη αποδόθηκε σε σφάλματα στο ψηφιακό κέντρο της εταιρίας στην Παιανία (MEAPA) από την αποτυχημένη προσπάθεια μετάδοσης γραπτών μηνυμάτων συνδρομητών της Q- Telecom, μέσω του δικτύου της Vodafon. Στο δεύτερο ενδιάμεσο πόρισμα της ΑΔΑΕ που κατατέθηκε στον πρόεδρο

της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, Αν. Καραμάριο, αναφέρεται ότι χωρίς φυσικό αυτουργό, μέσα από την εταιρία δεν θα μπορούσαν να γίνονται παρεμβάσεις στο παράνομο λογισμικό των υποκλοπών. Αυτά συμβαίνουν στις 10 Απριλίου 2006.

Το πόρισμα Στις 12 Ιουλίου η ΑΔΑΕ παρέδωσε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας τα στοιχεία με τα τηλεφωνικά νούμερα και τα ονόματα όσων επικοινωνούσαν με τα κινητά- «σκιές» του παρείσακτου λογισμικού, αλλά και των τεχνικών που είχαν πρόσβαση σε αυτό. Δεκαπέντε μέρες αργότερα, οι βουλευτές της Ν.Δ. αποφασίζουν την παύση των ακροάσεων ενώπιον της Επιτροπής, ενώ οι βουλευτές της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν την απόφασή τους. Κατά δήλωση του τότε κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της Ν.Δ. Β. Μαγγίνα, η υπόθεση έχει διερευνηθεί πλήρως από την Επιτροπή και έχει κλείσει.Το πόρισμα της Επιτροπής δίνεται στην δημοσιότητα στις 22 Νοεμβρίου. Θα υπερψηφιστεί οκτώ μέρες αργότερα από τους βουλευτές της Ν.Δ. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης αποχώρησαν από τη συνεδρίαση. Για άλλη μια φορά τα κόμματα δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν και να καταλήξουν σε ένα κοινό πόρισμα σε μια τόσο σημαντική υπόθεση, όπως οι υποκλοπές των τηλεφωνημάτων του πρωθυπουργού της χώρας! Όπως σημειώνεται στο πόρισμα, θα διαβιβαστεί στις αρμόδιες δικαστικές αρχές, ώστε να εντοπίσουν τους υπαίτιους και δράστες των εν λόγω εγκληματικών ενεργειών και τις ποινικές ευθύνες εκείνων που έχουν εμπλοκή στην όλη υπόθεση των υποκλοπών, μέσα από τα ψηφιακά κέντρα της Vodafon, με την συνεργασία υπαλλήλων της Ericsson ή οιωνδήποτε άλλων τρίτων προσώπων. Ακόμη πιο εύγλωττη είναι η αναφορά σε «ξένο δάκτυλο». Σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι «η εμπλοκή ενδεχομένως και άλλων τρίτων προσώπων, είτε από τη χώρα μας είτε και άλλων χωρών, γεγονός που δεν μπορεί να αποκλεισθεί, δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί, πέραν εκείνων των περιπτώσεων νόμιμης συνακρόασης που έγιναν πριν και κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004…». Το Μαξίμου- γκέιτ παραμένει ανοικτό. Η υπόθεση δεν έχει κλείσει αφού δεν έχει αποφανθεί ακόμη η Δικαιοσύνη. Το βαρύ πρόστιμο των 76 εκατομμυρίων ευρώ που επέβαλε η ΑΔΑΕ στη Vodafon, στην οποία επέρριψε ευθύνες για το «παρείσακτο λογισμικό», φυλλορρόησε, σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι τελικής έκπτωσης, προφανώς κατόπιν προσφυγών της εταιρίας κατά του σκεπτικού της Αρχής. Να υποθέσουμε, ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι λόγοι της μη διατάραξης ευαίσθητων διεθνών σχέσεων, που επέβαλε στην κυβέρνηση Καραμανλή την ενδεκάμηνη σιγή ασφαλείας… Μάρτιος 2011

109

«Δεν ήθελα να προκαλέσω διαταραχή» λέει ο Καραμανλής και το εννοεί. Ξέρει πολύ καλά ποιοι «άκουγαν» όλα τα προσωπικά του τηλεφωνήματα

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:16 PM Page 110

crash

ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

Μια

αυτοκτονία που δεν πίστεψε κανείς

Mπορεί ένας νέος άνθρωπος, υγιής, επαγγελματικά επιτυχημένος, που αγαπάει τη ζωή, είναι ερωτευμένος και ετοιμάζεται να παντρευτεί, μάλιστα, και που οι φίλοι του τον θυμούνται πάντα καλοδιάθετο και γελαστό, να αποφασίσει ξαφνικά να κρεμαστεί βυθίζοντας στο πένθος την οικογένειά του και την μνηστή του;

ο ερώτημα αυτό το έθεσα ξανά καθώς προσπαθούσα να ανασυνθέσω τις δυο μεγάλες υποθέσεις υποκλοπών, τις παρακολουθήσεις και καταγραφές των τηλεφωνημάτων δύο πρωθυπουργών, του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Καραμανλή, το «Εκάληγκεητ» και το «Μαξίμουγκεητ». Θυμάμαι τι εντύπωση είχε προκαλέσει στην κοινή γνώμη ο τραγικός θάνατος του Κώστα Τσαλικίδη, προϊσταμένου του Τμήματος Σχεδιασμού Δικτύου της Vodafon, που βρέθηκε στο διαμέρισμά του από τον αδελφό του Παναγιώτη, απαγχονισμένος, μια μέρα πριν ενημερωθεί το Μαξίμου για την παρακολούθηση των τηλεφωνημάτων του Καραμανλή. Είχε την πρόνοια, αλλά και το κουράγιο ο Παναγιώτης Τσαλικίδης να τραβήξει με το κινητό του φωτογραφίες του νεκρού αδελφού του. Και σε μια από αυτές φαίνονται καθαρά τα ίχνη του σχοινιού στο λαιμό του. Το άψυχο σώμα ήταν ξαπλωμένο στο δάπεδο… Μίλησα με τον Θεμιστοκλή Σοφό, τον πρώτο δικηγόρο στον οποίο ανέθεσε την υπόθεση η οικογένεια του Κ. Τσαλικίδη, η οποία από την αρχή δεν δέχθηκε την εκδοχή της αυτοκτονίας και υποστήριξε, ότι τον δολοφόνησαν. Τρίτης γενιάς δικηγόρος, με παππού και πατέρα έγκριτους νομικούς, με ενημέρωσε εκτενέστατα για την υπόθεση. Και σταθήκαμε πρώτα απ’ όλα στην συγκεκριμένη φωτογραφία, όπου φαίνονται τα ίχνη από τη θηλιά του σχοινιού. Κανονικά θα έπρεπε να ακολουθούν ανοδική πορεία πάνω από τον τράχηλο στο τριχωτό της κεφαλής, όπως συμβαίνει με όλους τους απαγχονισμένους. Αλλά στον λαιμό του Τσαλικίδη τα ίχνη είναι οριζόντια, σαν να στραγγαλίστηκε όρθιος στο πάτωμα. Τον ρώτησα τι έδειξαν η νεκροψία και η νεκροτομή και άκουσα κατάπληκτος τον Σοφό να μου λέει «νεκροτομή δεν έγινε»! Τόσα χρόνια που έκανα αστυνομικό ρεπορτάζ, αλλά κι από τότε που είμαι δημοσιογράφος δεν μπορώ να θυμηθώ ανάλογη περίπτωση – να μη γίνει νεκροτομή σε περίπτωση βίαιου θανάτου.

Η εκταφή που δεν έγινε Συνολικά 17 φορές ζητήθηκε να δοθεί άδεια εκταφής για να διενεργηθεί νέα νεκροψία, αλ-

Μόλις έχουν κατεβάσει τον Τσαλικίδη και έχουν βγάλει το σχοινί από τον λαιμό του. Κανείς δεν θέλησε να γίνει η εκταφή του. Και όλα έδειχναν ότι οι ενδείξεις δολοφονίας ήταν περισσότερες από εκείνες της αυτοκτονίας. Ένας χαρούμενος άνθρωπος που δεν ξέρει από ναυτικούς κόμπους πώς κρεμιέται μόνος του με... ναυτικούς κόμπους

O T N E M Y O K NTO

104_111_YPOKLOPES 2/17/11 6:16 PM Page 111

crash λά και νεκροτομή προκειμένου να ανιχνευθούν τυχόν ευρήματα στο πτώμα του Τσαλικίδη. Ο Σοφός υπολογίζει, ότι τόσες φορές διατυπώθηκε το αίτημα στον αρμόδιο εισαγγελέα, γραπτά και προφορικά. Κι η απάντηση ήταν πάντα μια υπεκφυγή του τύπου «θα δούμε». Για λογαριασμό της οικογένειας ο Σοφός απευθύνθηκε σε γραφείο ιδιωτικών ιατροδικαστών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην απάντηση που του έστειλε με e- mail ο δρ Μάικλ Μπάντεν ανέφερε: «Έχοντας εξετάσει το υλικό το οποίο μου στείλατε, πιστεύω κι εγώ, ότι μια εκταφή και αυτοψία θα βοηθούσε την οικογένεια να εξηγήσει καλύτερα πώς πέθανε ο αγαπημένος τους». Ακολουθούσε αναφορά στον προσδιορισμό της ημερομηνίας και πληροφορίες για την αμοιβή του. Από τις 3 Φεβρουαρίου, μια μέρα μετά την επίσημη αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών από τους τρεις υπουργούς, δημοσιεύματα στον Τύπο συσχέτιζαν το «Μαξίμουγκεητ» με τον θάνατο του Κ. Τσαλικίδη. Λίγες μέρες μετά ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Δ. Λινός παρήγγειλε στον ανακριτή Ι. Ακτύπη και στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Ι. Διώτη τη διερεύνηση της υπόθεσης των υποκλοπών και του θανάτου του Κ. Τσαλικίδη κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Στις 13 Απριλίου ο κ. Σοφός υπέβαλε στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών το προσωρινό τεχνικό πόρισμα των ειδικών τεχνικών συμβούλων με τα συμπεράσματά τους από την ανάγνωση των τεχνικών σημειώσεων (τετραδίων) του Τσαλικίδη. Στο πόρισμα υποδεικνύονταν μια σειρά από τεχνικούς ελέγχους που έπρεπε να γίνουν στα κέντρα όπου είχε εγκατασταθεί το «παρείσακτο λογισμικό» και αναδεικνυόταν ως «πιθανότερη εκδοχή αυτή του τυχαίου εντοπισμού στοιχείων γύρω από τις υποκλοπές». Επίσης υπογραμμιζόταν ότι «είναι σημαντική η δυνατότητα πρόσβασης στα e-mail και το περιεχόμενο του σκληρού δίσκου

του ηλεκτρονικού υπολογιστή του Κ. Τσαλικίδη στη Vodafon». Aλλά, ενώ η ΑΔΑΕ δεν είχε παραδώσει ακόμη όλα τα στοιχεία που συγκέντρωσε από τους ελέγχους της στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ο εισαγγελέας κ. Διώτης εξέδωσε το πόρισμά του στις 21 Ιουνίου, στο οποίο αναφέρεται, ότι ο θάνατος του Κ.Τσαλικίδη οφείλεται σε αυτοκτονία και ότι δεν θα είχε αυτοκτονήσει εάν δεν υπήρχε η υπόθεση των υποκλοπών, καθώς και ότι είχε γνώση της εγκατάστασης του παράνομου λογισμικού στη Vodafon. O Σοφός κατέθεσε προσφυγή κατά της διάταξης του εισαγγελέα Ι. Διώτη στις 5 Ιουλίου, η οποία απερρίφθη από τον εισαγγελέα Εφετών κ. Μ. Ανδριοτέλη. Τα ερωτήματα και οι επισημάνσεις κενών και αντιφάσεων γύρω από τον θάνατο του Κ. Τσαλικίδη, που είχε διατυπώσει τότε εξακολουθούν να απασχολούν και σήμερα τον Θεμιστοκλή Σοφό, παρά το γεγονός ότι στην πορεία η οικογένεια ανέθεσε την υπόθεση σε τρεις άλλους δικηγόρους. Πώς είναι δυνατόν ο Τσαλικίδης να στέλνει e-mail σε δυο συναδέλφους του και να τους ενημερώνει για επαγγελματικές εκκρεμότητες στις 4 και 20’ τα ξημερώματα της 9ης Μαρτίου 2005 –λίγο πριν κρεμαστεί!– και να μην αφήνει ούτε δυο λόγια στους οικείους τους για τους λόγους που τον οδήγησαν στον θάνατο; Από αυτό το τελευταίο μήνυμα του Τσαλικίδη παραδόθηκαν οι δυο πρώτες σελίδες, ενώ, σύμφωνα με την αυτόματη σήμανση, το σύνολο ήταν τρεις. Και το σύστημα δεν μετράει και τις λευκές… Όσο για τις δυο παραιτήσεις του Τσαλικίδη (η πρώτη υπεβλήθη έναν μήνα πριν από τον θάνατό του και πείστηκε να την ανακαλέσει και η δεύτερη τεκμαίρεται από το τελευταίο e-mail) μπορούν να συνδυαστούν με την υπόθεση των υποκλοπών, αλλά δεν συνιστούν αποδεικτικό στοιχείο της εμπλοκής ή ενοχής του.

112_115_ALBANIA 2/17/11 6:20 PM Page 112

crash

ΔΙΕΘΝΗ

ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Οι διεθνείς εξελίξεις εμπνέουν τους λαούς των Βαλκανίων και ενισχύουν το όραμά τους για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις της Δέσποινας Παπαγεωργίου

112_115_ALBANIA 2/17/11 6:20 PM Page 113

crash

Μυρίζει

μπαρούτι φόβοι για ντόμινο Τ

ραχές στα Τίρανα, αναβρασμός στο Κόσοβο και την ΠΓΔΜ, διαδηλώσεις στη Σερβία: η ένταση στα Δυτικά Βαλκάνια «μυρίζει» Αίγυπτο και Τυνησία και την τροφοδοτεί η πολιτική διαφθορά. Πληγές του πρόσφατου αιματηρού παρελθόντος της περιοχής, που δεν έχουν ακόμα επουλωθεί, καθιστούν τις ισορροπίες της περιοχής εύθραυστες και εντείνουν τον διεθνή προβληματισμό για το μέλλον της. Μπορεί οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή να μην συνδέονται με τις ταραχές στην Αλβανία, μοιάζει όμως πολύ πιθανό να τις ενέπνευσαν. Ενώ λοιπόν τα δυτικά ΜΜΕ αναπαρήγαν την «είδηση» που φέρει τον «πρωθυπουργό» του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι να εμπλέκεται με το οργανωμένο έγκλημα, οι διαδηλώσεις της σοσιαλιστικής αντιπολίτευσης στη γειτονική Αλβανία, βάφονταν με το αίμα τεσσάρων ανθρώπων. Τα πολιτικά πάθη στη γειτονική χώρα μοιάζουν τόσο οξυμένα, που οι αναλυτές, γνωρίζοντας και το πόσο εύκολο είναι μια ταραχή στην Αλβανία να μετατραπεί σε ένοπλη σύγκρουση, δεν αποκλείουν οποιαδήποτε εξέλιξη. Οι ισορροπίες γίνονται ολοένα και πιο εύθραυστες, καθώς η αλβανική αντιπολίτευση με επικεφαλής τον Έντι Ράμα, δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει, εάν δεν προκηρυχθούν εκλογές και δεν παραιτηθεί ο σημερινός πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα. Ο τελευταίος με τη σειρά του εκτόξευσε κατηγορίες ότι προσπαθούν να τον ανατρέψουν με πραξικόπημα, φθάνοντας να κατηγορήσει μέχρι και τον ίδιο τον πρόεδρο της χώρας Μπαμίρ Τόπι –ο οποίος προτάθηκε για πρόεδρος από το κόμμα του Μπερίσα!– ότι εμπλέκεται στη διαδικασία… Διατηρώντας ανεβασμένους τους τόνους, ο Ράμα δηλώνει ότι ο Μπερίσα θα βρεθεί «προ των ιστορικών και πολιτικών του ευθυνών» για

τον θάνατο διαδηλωτών και κάνει συνεχείς αναφορές σε «απαράδεκτα καθεστώτα ληστών». Από την άλλη πλευρά, ο Μπερίσα προειδοποίησε ότι ο Ράμα και οι υποστηρικτές του θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον νόμο, εάν τολμήσουν να παρεκτραπούν κατά των κυβερνητικών θεσμών και θα συλληφθούν εάν συνεχίσουν να διαδηλώνουν! Η αντιπαράθεση έχει ξεκινήσει ήδη από τις εκλογές του 2009, στις οποίες η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι υπήρξε νοθεία. Η αντιπαράθεση Μπερίσα-Ράμα, εκτός από πολιτική, αντικατοπτρίζει και τις «πολιτισμικές» διαφορές μεταξύ Βόρειων ΑλβανώνΓκέγκηδων και Νότιων Αλβανών-Τόσκηδων, η οποία ανιχνεύεται σε ιστορικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Το προπύργιο του κόμματος του Μπερίσα είναι στον Βορρά, ενώ του Ράμα στον Νότο. Ο Βορράς συνδέεται στενότερα με τους Αλβανούς του Κοσόβου και είναι θερμότερος θιασώτης της ιδέας της «εθνικής ολοκλήρωσης» από τον Νότο, που διαφαίνεται ως μετριοπαθέστερος υποστηρικτής της. Σίγουρα στην όξυνση των εσωτερικών εντάσεων στην Αλβανία σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και ο παράγοντας φτώχεια, καθώς και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας στη χώρα. Η ανέχεια ήταν, εξάλλου, που είχε οδηγήσει πολλούς νεαρούς να στρατολογηθούν παλαιότερα στον Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσόβου (UCK).

Η παλαιότερη εποχή Μπερίσα Εκπρόσωπος της πρώτης γενιάς μετακομ-

Την ένταση στην Αλβανία πυροδοτεί η εκτεταμένη πολιτική διαφθορά αλλά και η υψηλή ανεργία

μουνιστικών ηγετών, ο Σαλί Μπερίσα πιθανόν να συγκαταλέγεται στους ηγέτες που η Ευρώπη θα ήθελε να δει να αντικαθίστανται, ειδικά τώρα που η Αλβανία βρίσκεται ενώπιον της προοπτικής ένταξης στην Ε.Ε. Προς το παρόν, ο ειδικός μεσολαβητής της Ένωσης, Μίροσλαβ Λάιτσακ, δήλωσε ότι απειλείται το «ευρωπαϊκό μέλλον των Τιράνων» εάν κυβέρνηση και αντιπολίτευση δεν ρίξουν τους τόνους και «δεν κάνουν αυτό που εμείς [σσ: η Ε.Ε.] τους πούμε να κάνουν»… Ο Μπερίσα ήταν πρόεδρος της Αλβανίας και την περίοδο από το 1992 έως το 1997, οπότε και παραιτήθηκε, γιατί στη χώρα επικρατούσε η αναρχία που προκλήθηκε από την κατάρρευση των λεγόμενων πυραμίδων «ponzi». Με τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων της χώρας -που εφαρμόστηκαν με την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων συνταγών της Δύσης από το 1992– «ξεπλύθηκε» πακτωλός ναρκωδολαρίων. Χρήματα ξεπλένονταν μέσω των περίφημων «πυραμιδών ponzi», που φέρονται να ανθούσαν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπερίσα. Εν μία νυκτί, το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων στην Αλβανία γέννησε μια νέα τάξη που ήταν πιστή στην «ελεύθερη αγορά». Στη Βόρεια Αλβανία, αυτή συνδέεται με τις «φάρες» των Γκέγκηδων, οι περισσότερες από τις οποίες είναι φίλα προσκείμενες στο Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερίσα. Οι «φάρες» των Γκέγκηδων, με την υποστήριξη δυτικών τραπεζικών συμφερόντων, υποστηρίζεται ότι έστησαν τη μεγαλύτερη οικονομική πυραμίδα της Αλβανίας, τη VEFA Holdings, η οποία ελεγχόταν από το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερίσα. Η VEFA ήταν αντικείμενο έρευνας στην Ιταλία το 1997 για πιθανές διασυνδέσεις με τη μαφία, η οποία φέρεται να τη χρησιμοποιούσε για να ξεπλένει χρήμα, όπως ανέφερε η βρετανική εφημερίδα «Indepen-

112_115_ALBANIA 2/17/11 6:20 PM Page 114

crash

ΔΙΕΘΝΗ

dent» (14/2/1997). Ακόμα και σήμερα, η Αλβανία φέρεται να αποτελεί βάση για μια από τις σκληρότερες μαφίες του κόσμου. Σύμφωνα με ειδικούς, η νεοφιλελεύθερη στροφή της Αλβανίας συνέβαλε και στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας της χώρας. Το χάος που ακολούθησε φέρεται να επέτρεψε στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές πολυεθνικές να αποκτήσουν πρόσβαση στον πλούτο της χώρας. Σύμφωνα με τον αναλυτή Μισέλ Σοσουντόφσκι, οι πετρελαϊκές Shell, Occidental και British Petroleum εποφθαλμιούσαν τα άφθονα και ανεξερεύνητα κοιτάσματα πετρελαίου, ενώ διεθνείς επενδυτές προσέβλεπαν στα κοιτάσματα χρωμίου, χαλκού, χρυσού, νικελίου και πλατίνας.

Κόσοβο: περιπλοκές Στο Κόσοβο η κατάσταση μοιάζει να περιπλέκεται ολοένα και περισσότερο. Οι όποιες ισορροπίες μπορεί να ανατραπούν ανά πάσα στιγμή, καθώς μάλιστα οικονομολόγοι προβλέπουν ότι η οικονομική κατάσταση των κατοίκων της αποσχισθείσας σερβικής επαρχίας θα επιδεινωθεί το 2011. Οι τιμές σε βασικά αγαθά εκτοξεύτηκαν στα ύψη, κατά τη διάρκεια των γιορτών, με αποτέλεσμα το αποκαλούμενο «καλάθι της νοικοκυράς» να κοστίζει κατά 30-50% ακριβότερα. Η κρίση στην Αλβανία επηρεάζει το Κόσοβο, αφού ο Μπερίσα αποτελεί στενό σύμμαχο του «πρωθυπουργού» της πρώην σερβικής επαρχίας Χασίμ Θάτσι. Τώρα μάλιστα που ο Θάτσι βρίσκεται υπό το άγρυπνο μάτι της Ε.Ε., γιατί φέρεται να εμπλέκεται στο οργανωμένο έγκλημα, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το πώς θα αντιδράσει απέναντι στις αλβανικές εξελίξεις. Εάν ισχύει το σενάριο που θέλει την Ε.Ε. να επιδιώκει την ανανέωση στις ηγεσίες αυτών των χωρών, ώστε να εισέλθουν αναβαπτισμένες στην

Ο ηγέτης της αλβανικής σοσιαλιστικής αντιπολίτευσης και δήμαρχος των Τιράνων Έντι Ράμα Ένωση, τότε δεν είναι τυχαίο ότι τα «άπλυτα» του Θάτσι βγήκαν στη χώρα ταυτόχρονα με το ξέσπασμα των ταραχών στην Αλβανία.

ΠΓΔΜ: φίμωση Το γεγονός που δεν έλαβε μεγάλη δημοσιότητα στα ΜΜΕ, είναι ότι, ακολουθώντας το παράδειγμα του Έντι Ράμα στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ, η σοσιαλιστική αντιπολίτευση του Μπράνκο Τσερβενκόφσκι εγκατέλειψε το Κοινοβούλιο, με τον επικεφαλής του κόμματος να δηλώνει ότι «οι σοσιαλιστές βρίσκονται πλέον στα οδοφράγματα» και ότι «με την κυβέρνηση Γκρούεφσκι η δημοκρατία δεν υπάρχει εδώ και καιρό στη χώρα». Ο ισχυρισμός του Τσερβενόφσκι έχει βάση, καθώς ο Γκρούεφσκι φέρεται να επιδιώ-

κει τη φίμωση των αντιπολιτευόμενων φωνών. Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο ήταν που φυλάκισε τον επιχειρηματία των ΜΜΕ Βελίγια Ράμκοφσκι μαζί με δεκατρείς συνεργάτες και συγγενείς του. Στόχος του είναι να κλείσει την επιχείρησή του, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και το τηλεοπτικό κανάλι Α1, επικαλούμενος φορολογικές ατασθαλίες. Η ΠΓΔΜ έλαβε το χρίσμα της υποψήφιας προς ένταξη χώρας το 2005, καθώς μερικοί είδαν το ευρωπαϊκό μονοπάτι ως «λύση» για να μην διαλυθεί η χώρα. Ο Γκρούεφσκι είναι υπέρ της ένταξης και «αμόλυντος» από τις συγκρούσεις της δεκαετίας του ’90.

Σερβία: μετριοπάθεια Ο αλβανικός παράγοντας, ενθαρρυμένος από τη μέχρι στιγμής θετική στάση της Δύσης απέναντί του (αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου ως ανεξάρτητου κράτους από Ευρώπη και ΗΠΑ) και όντας οπλισμένος, ενδέχεται να θεωρεί ότι μπορεί να επιτύχει αυτό που ονομάζει «εθνική ολοκλήρωση», ακόμα και αν παραβιάσει την αρχή του απαραβίαστου των συνόρων. Η Σερβία, εμπρός σε μια τέτοια προοπτική, φέρεται να τηρεί στάση αναμονής, ευελπιστώντας ότι το Κόσοβο θα καταρρεύσει, εξαιτίας των αδιεξόδων που έχουν δημιουργήσει οι ηγέτες του. Είναι βέβαια άξιο απορίας γιατί το Βελιγράδι επέλεξε να τηρήσει μια τόσο μετριοπαθή στάση. Αν και επισήμως η Σερβία δεν εμπλέκεται, ωστόσο δεν μπορεί παρά να ερμηνευτεί ως κίνηση καλής θέλησης από μέρους της χώρας, η Τα επεισόδια στη Σερβία από ακροδεξιές ομάδες κατά τη διάρκεια της γιορτής των ομοφυλόφιλων Gay Pride Parade, τον Οκτώβριο του 2010, καταδεικνύουν ότι ο επιδιωκόμενος «εκδυτικισμός» της χώρας συναντά αντιδράσεις

Μάρτιος 2011

114

112_115_ALBANIA 2/17/11 6:20 PM Page 115

crash δήλωση του Σλόμπονταν Πέτροβιτς, ηγέτη του σερβικού ανεξάρτητου φιλελεύθερου κόμματος (SLS), ότι προτίθεται να συμμετάσχει σε κυβερνητικό συνασπισμό στο Κόσοβο με το κόμμα του Θάτσι! Έχοντας κερδίσει εννέα έδρες, το SLS αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα, δεδομένου ότι ο Θάτσι κέρδισε οριακά τις εκλογές και δεν μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μάλλον, το Βελιγράδι προσπαθεί να αποφύγει να κατηγορηθεί για προσπάθεια αποσταθεροποίησης του Κοσόβου, ειδικά τώρα που βρίσκεται σε πορεία ένταξης στην Ε.Ε. Ας μην ξεχνάμε ότι, από τους βομβαρδισμούς του 1999, οι Σέρβοι πιθανότατα κατατρύχονται από φοβικό σύνδρομο απέναντι στη Δύση… Ο σημερινός πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς και το Δημοκρατικό Κόμμα (DS) έχει προσανατολίσει σταδιακά τη χώρα προς τη Δύση. Παλαιότερα επιδιωκόταν να ακολουθείται μια «μεσαία οδός», που άφηνε πρόσβαση και στην Ανατολή, κυρίως τη Ρωσία και την Κίνα, σε μια πολιτική που παρέπεμπε στην ουδετερότητα που είχε τηρήσει η πρώην Γιουγκοσλαβία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μια ουδετερότητα που αργότερα πλήρωσε ακριβά... Παρά τη φιλοδυτική στροφή της Σερβίας, υπάρχουν ακόμα πολίτες στη χώρα που διαφωνούν με αυτή, ενώ δυνατή εξακολουθεί να είναι η φωνή των ακροδεξιών ομάδων. Οι περσινές (Οκτώβριος 2010) διαδηλώσεις στο Βελιγράδι, με αφορμή το Gay Pride Parade (γιορτή-παρέλαση των ομοφυλόφιλων), αλλά και οι διαδηλώσεις στην Τζένοα κατέδειξαν πόσο ισχυρές παραμένουν αυτές οι ομάδες.

Η Ευρώπη προωθεί αλλαγές; Σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν εστιάσει την προσοχή τους στη Μέση Ανατολή λόγω των τελευταίων

Ο πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς τηρεί χαμηλούς τόνους σχετικά με τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο, περιμένοντας ίσως η πρώην σερβική επαρχία να καταρρεύσει από τα λάθη των ηγετών της

καταιγιστικών εξελίξεων στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη κλυδωνίζεται από την οικονομική κρίση με κάποιες από τις χώρες της να κινδυνεύουν ακόμα και με χρεοκοπία. Επιτακτική λοιπόν εμφανίζεται η ανάγκη για την ΕΕ να εστιάσει τις δυνάμεις της στην εσωτερική της ανασύνταξη. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν εξαιρετικά ευνοϊκό για την Ένωση, εάν οι βαλκανικές χώρες -που έχουν ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουν ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στην Ε.Ε.- διοικούνταν από φιλοευρωπαϊκές ηγεσίες, ώστε να μην χρειάζεται να σπαταλά δυνάμεις με ηγεσίες που δεν έχουν πειστεί ότι η Ε.Ε. είναι η καλύτερη προοπτική για τις χώρες τους.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι είναι εξαιρετικά πιθανό οι Ευρωπαίοι να ωθούν τις εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση, πράγμα που αναμένεται να διαπιστωθεί. Η Γερμανία, βέβαια, που έχει αναλάβει αυτή τη στιγμή τα ηνία της Ε.Ε, δεν έχει δώσει και τα καλύτερα διαπιστευτήρια όσον αφορά την ικανότητά της να εκτονώνει εντάσεις και να διευθετεί διενέξεις στα Βαλκάνια. Και αυτό, όχι μόνο του ναζιστικού της παρελθόντος, που και η ίδια προσπαθεί α ξεχάσει, αλλά και εξαιτίας των χειρισμών της που, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, υποβοήθησαν τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του ’90.

Η σοσιαλιστική αντιπολίτευση στην ΠΓΔΜ, ακολουθώντας το παράδειγμα των Αλβανών σοσιαλιστών, οργάνωσε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης Γκρούεφσκι, που κατηγορείται και για φίμωση του Τύπου

116_119_THACHI_R_real 2/17/11 6:24 PM Page 116

crash

ΔΙΕΘΝΗ

O πρωθυπουργούς του Κοσόβου, το άλλοτε «φίδι» του UCK (όπως τον έλεγαν) και αγαπημένο παιδί της Δύσης, φέρεται βαθιά βουτηγμένος στο άγριο έγκλημα και τη διαφθορά

Χασίμ Θάτσι της Δέσποινας Παπαγεωργίου

116_119_THACHI_R_real 2/17/11 6:24 PM Page 117

crash

Εγκλήματα

με τις «πλάτες»

της Δύσης

ιάλεγε προσεκτικά τη «λεία» του, τους Σέρβους αμάχους. Μαζί με συμπολεμιστές του, τους απήγαγαν, τους δολοφονούσαν και, μέσω των σκοτεινών διαδρόμων του οργανωμένου εγκλήματος, πωλούσαν έναντι αδρού αντιτίμου τα όργανά τους σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο ίδιος είχε επίσης βίαια κατακτήσει τον έλεγχο του λαθρεμπορίου ηρωίνης. Τουλάχιστον γι’ αυτά κατηγορείται. Ποιος θα το ’λεγε ότι ο κάποτε επονομαζόμενος και «φίδι» Χασίμ Θάτσι του Κοσόβου, θα έφτανε να γίνει πρωθυπουργός κράτους; Είχε δώσει το στίγμα του ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια, όταν σπούδαζε φιλοσοφία και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Πρίστινα. Ο νεαρός με το βλέμμα που έδειχνε άνθρωπο αποφασισμένο για όλα ήταν ο πρώτος πρόεδρος των Αλβανών φοιτητών και ο πρώτος πρόεδρος φοιτητών στο παράλληλο «Αλβανικό Πανεπιστήμιο» της Πρίστινα, που δημιουργήθηκε μετά από απόσχιση με την επίσημη σχολή στο πλαίσιο του τότε νεογέννητου κινήματος ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Ο ίδιος νεαρός έμελλε να γίνει αργότερα ηγέτης του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK) και χαϊδεμένο παιδί των Αμερικανών κατά τη διάρκεια της αμερικανικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία το 1999. Η Αμερικανίδα πρώην υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ μάλιστα του είχε ιδιαίτερη αδυναμία. Γνωστός και με το προσωνύμιο «το φίδι», ο σημερινός πρωθυπουργός του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι έχει αφήσει και αυτός με αίμα το αποτύπωμά του στην ιστορία του διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας. Μόνο που πρόσφατα, δύο δημοσιεύματα κατάφεραν ανεπανόρθωτο πλήγμα στη διεθνή εικόνα που με πολύ κόπο έχτιζε από συστάσεως του «κράτους» του Κοσόβου, προσπαθώντας ουσιαστικά να αποτινάξει από πάνω του τη «ρετσινιά» του πρώην αρχηγού του UCK. Το πρώτο χτύπημα ήρθε από τον Ελβετό

πρώην εισαγγελέα και πολιτικό Ντικ Μάρτι. Σε αναφορά που εκπόνησε για το Συμβούλιο της Ευρώπης, υποστηρίζεται ότι ο Θάτσι εμπλεκόταν σε λαθρεμπόριο οργάνων που διεξήγε ο UCK δολοφονώντας Σέρβους αμάχους για τα όργανά τους, ότι απέκτησε βίαια τον έλεγχο του λαθρεμπορίου ηρωίνης και ότι είναι επικεφαλής συνδικάτων οργανωμένου εγκλήματος στο Κόσοβο.

Κάν’ το όπως οι Ναζί… Όλα αυτά βέβαια φέρονται να τα γνώριζαν και η Ιντερπόλ και το αμερικανικό Κογκρέσο πριν ακόμα την έναρξη των βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία το 1999, όταν κατέληγαν σε συμμαχίες με εγχώριους παράγοντες για να κατακρημνίσουν από τον προεδρικό θώκο τον δαιμονοποιημένο από τους ίδιους Σλόμπονταν

Μιλόσεβιτς της Σερβίας... Για να πετύχουν το στόχο τους δεν θα δίσταζαν, όπως φαίνεται, να συμμαχήσουν και με τον διάβολο… Το BBC αποκάλυψε ότι οι πολίτες που «εξαφάνιζε» το κύκλωμα λαθρεμπορίου οργάνων ήταν «Σέρβοι και Ρομά που απάγονταν από τον UCK κρυφά από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ». «Στέλνονταν στην Αλβανία και εκεί δολοφονούνταν» με μεθόδους που παραπέμπουν σε εκείνες των Ναζί: τα θύματα επιλέγονταν με βάση το φύλο, την ηλικία, την κατάσταση της υγείας τους και την εθνικότητά τους, αναφέρουν οι «New York Times». Έπρεπε να είναι κατάλληλα για «δότες οργάνων»… Εφόσον αφαιρούνταν, τα όργανα πωλούνταν στον «υψηλότερο δημοπράτη» και διακινούνταν μέσω διεθνούς δικτύου που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Οι «αποδέκτες» πλήρωναν έως και 90.000 ευρώ.

Την εποχή των αμερικανικών βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία (1999) ο Χασίμ Θάτσι ήταν ο «προστατευόμενος» της Αμερικανίδας τότε υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, καθώς ο UCK εξυπηρετούσε τους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ στην περιοχή Μάρτιος 2011

117

116_119_THACHI_R_real 2/17/11 6:24 PM Page 118

crash

ΔΙΕΘΝΗ

«Το μεγαλύτερο ψάρι» Και σαν να μην έφταναν αυτές οι αποκαλύψεις-κόλαφος για τον Θάτσι, για την πιστοποίηση της ορθότητας των οποίων η ΕΕ έχει διατάξει περαιτέρω έρευνα, η βρετανική εφημερίδα «Guardian» δημοσίευσε έγγραφα του 2004 που φέρονται να διέρρευσαν από τη δύναμη του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο (KFOR). Σε αυτά, ο Θάτσι εμφανίζεται ως το «μεγαλύτερο ψάρι» του οργανωμένου εγκλήματος στο Κόσοβο την εποχή που ήταν ηγέτης του UCK. Σύμφωνα με τα έγγραφα, ο Ξαβίτ Χαλίτι, που φέρεται να ανήκει στο στενό περιβάλλον του Θάτσι, ήταν το πρόσωπο πίσω από τον σημερινό «πρωθυπουργό» του Κοσόβου, και εμπλεκόταν σε λαθρεμπόριο λευκής σαρκός, όπλων και ναρκωτικών. Επιπλέον, ο Χαλίτι είχε συνδεθεί το 1997 με τη δολοφονία του δημοσιογράφου Αλί Γιούκα, ο οποίος είχε υπάρξει σφοδρός επικριτής της δράσης του UCK. Σύμφωνα με τα διαρρεύσαντα έγγραφα, ο Γιούτα βρέθηκε φρικτά παραμορφωμένος με μπουκάλι και κατσαβίδι στο δωμάτιό του, όταν συγκάτοικός του ήταν ο Θάτσι…

Γιατί τώρα; Το περίεργο στην υπόθεση με τις αποκαλύψεις για τον Θάτσι είναι ότι σήμερα τα δυτικά ΜΜΕ αναπαράγουν ενθουσιωδώς την «είδηση» για το ποιόν του Κοσοβάρου πρωθυπουργού, όταν παλαιότερα τηρούσαν εκκωφαντική σιωπή, ενώ όλοι γνώριζαν… «Κάποια μέλη του UCK, που χρηματοδότησε τον πόλεμό του μέσω πωλήσεων ηρωίνης, εκπαιδεύτηκαν σε στρατόπεδα τρομοκρατών που διοικούνταν από τον καταζητούμενο Οσάμα Μπιν Λάντεν (…)», έγραφαν οι «Washington Times» (4/5/1999), συμπληρώνοντας ότι η κυβέρνηση Κλίντον έχει «αγκαλιάσει» την οργάνωση… Το «Christian Science Monitor» (14/8/2000) έγραφε ότι «η αστυνομία του ΟΗΕ υποπτεύεται ότι η περισσότερη βία έχει προέλθει από πρώην μέλη του UCK και ιδιαίτερα αυτά που συνδέονται με τον Χασίμ Θάτσι», για να συμπληρώσει ότι οι δραστηριότητες που συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα είναι πιο έντονες στην Ντρένιτσα του Κοσόβου, προπύργιο του Δημοκρατικού Κόμματος του Θάτσι. Το «Heritage Foundation» (αναφορά του Μαΐου 1999) αναρωτιόταν αν «πρέπει η ΗΠΑ να υποθάλπει τη στρατιωτική δυνατότητα του UCK ενάντια στο βίαιο καθεστώς του Μιλόσεβιτς, παρ’ όλες τις ασυνήθιστες ιδεολογικές ρίζες του UCK και τις προφανείς διασυνδέσεις του με το οργανωμένο έγκλημα». Και οι «Times» έγραφαν (24 Μαρτίου 1999): «Η χρηματοδότηση του αντάρτικου του UCK θέτει ηθικά διλήμματα (…) Πρέπει η Δύση να στηρίζει έναν στρατό ανταρτών που φέρεται να χρηματοδοτείται εν μέρει από το οργανωμένο έγκλημα;»Εκθέσεις από υπηρεσίες πληροφοριών πολλών κρατών φέρονται να ανέφεραν ότι μέλη της Ομάδας Ντρένιτσα «συνεχώς αναφέρονται ως “παίκτες-κλει-

Τώρα ο Θάτσι «κινδυνεύει» να μετατραπεί σε εχθρό της Δύσης, αφού δεν θα είναι πια «χρήσιμος» διά” στις αναφορές των υπηρεσιών πληροφοριών στις κοσοβαρικές δομές οργανωμένου εγκλήματος που προσομοιάζουν στη μαφία».

Ως άλλος… Τζορτζ Ουάσιγκτον Όλες αυτές τις πληροφορίες ήταν μάλλον δύσκολο να μην τις γνωρίζει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ομπάμα Τζο Μπάιντεν, όταν, τον Ιούλιο του 2010, από την Ουάσιγκτον, παρομοίαζε τον Θάτσι με τον… Τζορτζ Ουάσιγκτον. Προφανώς, ο Μπάιντεν θεώρησε σκόπιμο τον παραλληλισμό καθώς και ο Ουάσιγκτον, πριν γίνει ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ, θεωρούνταν τρομοκράτης από τους Βρετανούς αποικιοκράτες κατά τη διάρκεια του αμερικανικού αγώνα ανεξαρτησίας. Μάλλον όμως εκείνος δεν φερόταν να εμπλέκεται στο οργανωμένο έγκλημα ούτε φυλάκισε τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης, όπως έκανε ο Θάτσι με τον Ραμούς Χαραντινάι, την ίδια ακριβώς ημέρα που ο Μπάιντεν τον παρομοίασε με τον μεγάλο ηγέτη της αμερικανικής Δημοκρατίας… Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι «αποκαλύψεις» για το Θάτσι, λίγο εφόσον αυτός κέρδισε οριακά τις εκλογές στο Κόσοβο, είναι τυχαίες. Η απόφαση γι’ αυτές είναι πιθανόν να έχει ληφθεί στους διαδρόμους των Βρυξελλών. Ίσως, η ΕΕ θέλει να πιέσει την κοσοβαρική ηγεσία για εκδημοκρατισμό το κράτους ή και να δηΜάρτιος 2011

118

μιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αλλαγή της. Το 2008, δύο Γερμανοί μυστικοί πράκτορες είχαν συλληφθεί από του Κοσοβάρους, στέλνοντας προφανώς μήνυμα στο Βερολίνο ότι δεν θα αφήσουν τους Ευρωπαίους να ερευνήσουν τις συνθήκες διαφθοράς στην περιοχή. Το μήνυμα προφανώς δεν άρεσε καθόλου... Δεν είναι καθόλου απίθανο η Ευρώπη να προωθεί μια νέα ηγεσία για το Κόσοβο. Αναλυτές αναφέρουν μάλιστα ότι έχει ήδη έτοιμους πιθανούς αντικαταστάτες του Θάτσι, όπως τον εκατομμυριούχο Ελβετοκοσοβάρο Μπεγκτζέτ Πακολί. Άραγε, τώρα που η Δύση «ανακάλυψε την πυρίτιδα» σε σχέση με το παρελθόν του Θάτσι, προτίθεται να ζητήσει ευθύνες και από τους διεθνείς «σπόνσορές» του, όπως την Μαντλιν Ολμπράιτ και τον ανώτατο διοικητή του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη (SACEUR) στρατηγό Γουέσλι Κλαρκ; Λίγο απίθανο φαντάζει σαν σενάριο, καθώς καθίσταται εμφανές πως κυρίως οι ΗΠΑ και δευτερευόντως την ΕΕ χρησιμοποίησαν τον UCK και τα στελέχη του όταν αυτό εξυπηρετούσε τις γεωστρατηγικές και οικονομικές τους επιδιώξεις - δηλαδή τον διαμελισμό της «παλιάς» Γιουγκοσλαβίας και την επανοικοδόμησή της με βάση τη «συναίνεση της Ουάσιγκτον». Τώρα, που φαίνεται να έχει τεθεί ένας νέος στόχος, ο οποίος αναμένεται να διαγραφεί πιο καθαρά από την εξέλιξη των γεγονότων, οι παλιοί σύμμαχοι μπορεί να μετατραπούν, αν χρειαστεί, σε αντιπάλους. Αρκεί κανείς να θυμηθεί την περίπτωση του Σαντάμ Χουσέιν του Ιράκ, που, από αγαπημένο παιδί της Δύσης, έγινε εν μια νυκτί εχθρός της, όταν εισέβαλε στο Κουβέιτ απειλώντας τα δυτικά οικονομικά συμφέροντα…

116_119_THACHI_R_real 2/17/11 6:24 PM Page 119

120_124_KAMMENOS 2/17/11 6:31 PM Page 120

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πάνος Καμμένος Φοβάμαι για τα

εθνικά μας θέματα Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

120_124_KAMMENOS 2/17/11 6:31 PM Page 121

crash

«Η Βουλή φιλτράρει την οργή απέναντι στα πραγματικά αφεντικά» Η άποψη ότι σήμερα «η Βουλή χρησιμοποιείται σαν… κάδος απορριμμάτων για τη διοχέτευση της λαϊκής οργής, ώστε να μην φτάσει σε εκείνους που, πράγματι, ασκούν εξουσία», μάλλον στην αρχή με ξάφνιασε, άσχετα αν λίγο αργότερα άρχισα κι εγώ να την πιστεύω.

Ιδιαίτερα τώρα που όλοι «τα έχουμε» με τους «τριακόσιους» και δεν κοιτάμε «τον βίο και την πολιτεία» όλων εκείνων που, στην ουσία, μας κάνουν «μαύρη τη ζωή», κρυπτόμενοι καλά πίσω από «επιλογές» ή και «προτιμήσεις» της εκτελεστικής εξουσίας. Και ο Πάνος Καμμένος με έβαλε κατ’ ευθείαν στο «ρεζουμέ» της όλης υπόθεσης. Από την άλλη όμως, οι απόψεις του για τους «σκανδαλιάρηδες» συναδέλφους του στη Βουλή, αλλά και η θέση του ότι η οικονομική κρίση είναι «φτιαχτή», προκειμένου να παραχωρηθεί «γη και ύδωρ» ελληνικό, καθώς και οι τοποθετήσεις του στο μεταναστευτικό και την τρομοκρατία, δεν μπορούσαν να σε κρατήσουν… νυσταγμένο, παρά το γεγονός ότι η συνέντευξη έγινε λίγο μετά το χάραμα της μέρας… Mπορεί ο Πάνος Καμμένος να είναι πατέρας τεσσάρων αγοριών, είναι όμως από νέος μπλεγμένος στην πολιτική. Σε αυτήν «μπήκε» ορμητικός, αμέσως μετά τις σπουδές στα Οικονομικά και την Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο της Λυών της Γαλλίας και αργότερα στην Ελβετία, όπου σπούδασε Management, καθώς δεν αντιμετώπιζε ιδιαίτερο οικονομικό πρόβλημα, με τις επιχειρήσεις του πατέρα του καλά να κρατούν. Το 1993, 28 χρόνων, βγήκατε βουλευτής και έκτοτε εκλέγεστε συνέχεια. Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με την πολιτική από τόσο νέος; Κατ’ αρχάς, όπως επισημάνατε, εκλέγομαι συνεχώς από το 1993 και θεωρώ πως είναι κάτι

το σημαντικό, καθώς στην εποχή μας έχει χαθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους πολιτικούς. Μάλιστα, είναι και πολύ σημαντικό να δούμε και τη «διαφορά» μεταξύ των εκλεγμένων εκπροσώπων του ελληνικού λαού και των διορισμένων… Δεν μου εξηγείτε το εννοείτε με το «διορισμένοι»;

Είναι αυτοί τους οποίους συντηρεί το σύστημα δίπλα από τα γραφεία των εκάστοτε πρωθυπουργών και αρχηγών κομμάτων, οι οποίοι «διορίζονται» στην πολιτική μέσω του ψηφοδελτίου Επικρατείας ή του ευρωψηφοδελτίου. Μάλιστα, οι περισσότεροι από εκείνους που εμπλέκονται σε σκάνδαλα, απ’ όλες τις παρατάξεις, ή που ακούγεται το όνομά τους σε αυτά, αν καθίσει κάποιος και ψάξει την πολιτική τους «καταγωγή», θα διαπιστώσει ότι σε μια συντριπτική πλειοψηφία, γύρω στο 70%, προέρχονται από τους διορισμένους στην πολιτική. Εγώ, λοιπόν, μπήκα στην πολιτική σε ηλικία 27 χρονών, διότι πίστευα ότι θα πρέπει να αλλάξει κάτι στον τόπο και ότι θα πρέπει, κάποια στιγμή, να ακούγεται η φωνή των πολιτών και όχι μόνο εκείνων που χρησιμοποιούν την πολιτική για να κάνουν business. Ναι, αλλά πέρασαν 18 χρόνια από τότε. Είδατε κάποια αλλαγή στην πολιτική ζωή της χώρας; Αυτήν τη στιγμή, το πρόβλημα είναι ότι αρχίζει να χάνεται το όνειρο, δεν υπάρχει όραμα. Από τη διακυβέρνηση της εποχής Σημίτη, όπου η πολιτική έγινε «διαχείριση», άρχισε να καταστρέφεται και η σχέση των πολιτικών με τους πολίτες. Όταν στην πολιτική δεν υπάρχει όραμα, τότε υπάρχει απόσταση μεταξύ της κοινωνίας και των εκπροσώπων της στο Κοινοβούλιο.

120_124_KAMMENOS 2/17/11 6:31 PM Page 122

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Έτσι, χρησιμοποιείται το Κοινοβούλιο σαν «κάδος» για τη διοχέτευση της λαϊκής οργής εναντίον και των 300, προκειμένου να μην φτάσει σε εκείνους που, πράγματι, ασκούν εξουσία. Κι αυτοί είναι όσοι βλέπουμε να παραμένουν και να κατέχουν εξουσία σε δημόσιους οργανισμούς. Όπως ο τέως πρόεδρος του ΟΤΕ κ. Βουρλούμης, κλασικό παράδειγμα, ο οποίος διορίστηκε από συγκεκριμένους υπουργούς προερχόμενους από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Βλέπουμε ότι, αν και διώκεται για απιστία σε βάρος του ελληνικού δημοσίου, διατηρήθηκε και από το ΠΑΣΟΚ στη θέση του και από τον σημερινό υπουργό κ. Παπακωνσταντίνου, με προσόν ότι ανήκει στη λέσχη Bilderberg και στην «Τριμερή». Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ξεκάθαρα ότι κάποιοι προσπαθούν να κρατούν το Κοινοβούλιο «ασπίδα», που θα αποκρούει τις επιθέσεις που δέχεται. Στη συνέχεια, θα πραγματοποιηθεί αυτό που εκφράζεται από τον ελληνικό λαό με το σύνθημα «να καεί, να καεί, το μπορντέλο η Βουλή», προκειμένου να προστατευτούν οι πραγματικοί ασκούντες την εξουσία, οι διαμεσολαβητές και τα «αφεντικά» τους που είναι επιχειρηματίες και κάνουν business με το ελληνικό Δημόσιο. Και αυτό το βλέπουμε ακόμη και στη διαμόρφωση των εκλογικών λιστών. Θα προσέξατε ότι ο κ. Μαντέλης, ο οποίος ομολόγησε, ουσιαστικά, ότι χρηματίστηκε από τη Siemens, ήταν που στο

«Οι περισσότεροι από εκείνους, απ’ όλες τις παρατάξεις, που εμπλέκονται σε σκάνδαλα ή που ακούγεται το όνομά τους… προέρχονται από τους διορισμένους στην πολιτική»

κών ταμείων και των χρημάτων των Ελλήνων. Πέρασε στη δεύτερη φάση με τη μετατροπή της Ελλάδας σε «χωματερή» τοξικών ομολόγων, με τα ομόλογα της Goldman Sacks, μέσω των οποίων η κυβέρνηση Σημίτη, ουσιαστικά, πούλησε όσα χρήματα είχαν μείνει στα ασφαλιστικά ταμεία σε τοξικά ομόλογα εν γνώσει της – δυστυχώς, η κυβέρνηση Καραμανλή ενώ τα κατάγγειλε, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων δεν προχώρησε σε διώξεις, όπως και για τα σκάνδαλα στα εξοπλιστικά. Έτσι, φτάσαμε τώρα στην τρίτη φάση με την οικονομική κρίση, που έχει στόχο να φοβίσει τον ελληνικό λαό. Να φοβίσει γιατί;

πλευρό του Σημίτη «καθάρισε» τις λίστες του ΠΑΣΟΚ από βουλευτές που υπηρετούσαν το όραμα. Δεν έπρεπε να βρίσκεται στη Βουλή ο Δημήτρης Βουνάτσος, επειδή μιλούσε για την Ίμβρο και την Τένεδο! Δεν έπρεπε να βρίσκεται ο Κώστας Μπαντουβάς, επειδή μιλούσε για την Κύπρο, για τον αγώνα του κουρδικού λαού, γιατί αγωνιζόταν για εθνικά δίκαια, όπως τα οραματίστηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ίδιο έπαθαν και πολλοί άλλοι, αντίστοιχα, από τη Ν.Δ. Εκεί, λοιπόν, βλέπουμε ότι αυτό που τώρα σχεδιάζεται είναι η επίθεση προς το Κοινοβούλιο για να προστατευτούν οι υπόλοιποι.

Είναι μια άποψη κι αυτή, που ίσως θα πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα, καθώς «οδηγεί» σε μια σειρά συλλογισμών που καταλήγουν στην παραχώρηση εθνικών δικαιωμάτων σε άλλες χώρες, οπότε… Μια και μιλήσατε για εθνικά δίκαια –γνωρίζουμε την ευαισθησία σας– σε ποιο σημείο βρίσκονται σήμερα; Θεωρώ ότι η οικονομική κρίση είναι η τρίτη φάση ενός ευρύτερου σχεδίου, το οποίο ξεκίνησε από το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου, όπου έγινε η «μεγάλη ληστεία» των ασφαλιστιΜάρτιος 2011

122

«Χτυπιέται» η ελληνική οικογένεια, ο εργαζόμενος, ο συνταξιούχος, σε μια «κρίση» που δημιούργησε ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου –και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τη διαφορά που υπάρχει στα επιτόκια. Μας οδήγησε στο ΔΝΤ και στην υπογραφή ενός Μνημονίου που είναι αντισυνταγματικό και παράνομο, γιατί δεν έχει την πλειοψηφία των 3/5 της Βουλής, των 180 βουλευτών και άρα είναι άκυρο κι αυτό το λέω ξεκάθαρα. Το Μνημόνιο, όπως κατάγγειλε και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών και η Εκκλησία της Ελλάδος αλλά και επώνυμοι οικονομολόγοι και νομικοί, παραχωρεί εθνική κυριαρχία. Η παραχώρηση, λοιπόν, εθνικής κυριαρχίας είναι η φάση του τελικού σχεδίου που, αυτή τη στιγμή, προωθεί ο κ. Παπανδρέου –και δεν λέω το ΠΑΣΟΚ όλο, γιατί μέσα σε αυτό υπάρχουν δυνάμεις που αντιτίθενται, όπως οι τρεις βουλευτές που δεν το ψήφισαν, παρ’ όλες τις πιέσεις. Θεωρείτε δεδομένες τις παραχωρήσεις; Θα σας πω. Την ίδια στιγμή που προχωρεί το Μνημόνιο και, ουσιαστικά, παραχωρείται η εθνική μας κυριαρχία, βάζοντας εμπράγματες ασφάλειες για τη χώρα, που σημαίνει ότι «καίει» την περιουσία του Δημοσίου αλλά και των ιδιωτών, την ίδια στιγμή έχουμε δημιουργία αυτονομιστικών κινημάτων στη Θράκη, ακόμη και αναγνώριση ΜΚΟ από το ευρωκοινοβούλιο,

120_124_KAMMENOS 2/17/11 6:32 PM Page 123

crash όπως αυτής της περίφημης «Ομάδας των Τούρκων» της Δυτικής Θράκης. Με αυτόν τον τρόπο ανατρέπεται η συνθήκη της Λοζάννης, καθώς αναγνωρίζεται ως εθνική μια θρησκευτική μειονότητα, με σκοπό να δημιουργηθεί «κλίμα Κοσόβου» στη Βόρεια Μακεδονία. Το είπαν «Δημοκρατία της Δυτικής Θράκης» και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ακόμη ψάχνει να βρει το πώς θα αντιδράσει… Ακριβώς! Υπάρχει όμως και άλλη οργάνωση, η οποία αναγνωρίστηκε από την Ε.Ε. και ανοίγει γραφείο στις Βρυξέλλες, που μιλάει για μειονοτικό θέμα στους Τσάμηδες. Η ίδια η κυβέρνηση άρει τη βίζα τους, με αποτέλεσμα να έχουμε και απειλή. Στις 24 Ιουνίου, γιορτάζουν τη δήθεν «γενοκτονία» των Τσάμηδων –σφαγέων και βιαστών των Ηπειρωτών, μια «γιορτή μίσους» στη Βόρεια Ήπειρο, δημιουργώντας φασαρίες σε βάρος των Ομογενών μας. Τώρα θέλουν να δημιουργήσουν θέμα στην Ήπειρο. Αυτά δεν είναι καθόλου τυχαία. Και δεν είναι τυχαία διότι, κατ’ αρχάς, η Θράκη έχει δυο ιδιαιτερότητες: η μια είναι ότι στο υπέδαφός της βρίσκεται η μεγαλύτερη ποσότητα ουρανίου και χρυσού που υπάρχει στην Ελλάδα. Η άλλη είναι ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. προώθησε την περιοχή ως «ενεργειακό κέντρο». Μάλιστα, από εκεί άρχισε η κατηφόρα για την τότε κυβέρνηση και οι προσωπικές επιθέσεις στον Κώστα Καραμανλή. Η συμφωνία, δηλαδή, του Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ήταν η βάση προκειμένου η Θράκη να γίνει ενεργειακό κέντρο κι αυτό φαίνεται πως κάποιοι δεν το θέλουν. Λέτε ότι όλο αυτό το «σχέδιο» μελετήθηκε για την εκμετάλλευση του υπεδάφους; Ναι. Εξάλλου, το άλλο θέμα που ανοίγει, χρησιμοποιώντας σαν προπέτασμα καπνού την οικονομική κρίση, είναι το θέμα της εκμετάλλευσης του υπεδάφους της χώρας μας. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι στις 7 Δεκεμβρίου, μια ημέρα μετά την ανακοίνωση των περίφημων «Τούρκων της Δυτικής Θράκης», έχουμε μια μικρή ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, που πέρασε στα «ψιλά» των εφημερίδων, που κάνει λόγο για τη συνάντηση της «Ομάδας 48», δηλαδή, της «χαμηλής πολιτικής», για να συζητήσουν με τους Τούρκους τον «χάρτηχτένι» στην περιοχή του Καστελόριζου! Δηλαδή, ουσιαστικά, μπαίνουν σε διαπραγμάτευση, αντί να καθορίσουν την ΑΟΖ, όπως πολύ σωστά είπε στη Βουλή ο Αντώνης Σαμαράς. Με άλλα λόγια, απέφυγαν την επίσημη πολιτική και προχώρησαν σε πολιτική «κάτω από το τραπέζι». Έτσι, η κυβέρνηση παραιτήθηκε των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων μας στη θάλασσα. Και γιατί αυτό; Για να οδηγήσει, όπως πιστεύω, σε μια «λύΜε τον συνεργάτη του CRASH Γιώργο Ανδρουτσόπουλο

«Κάποιοι προσπαθούν να κρατούν το Κοινοβούλιο ασπίδα, ώστε να προστατευτούν οι διαμεσολαβητές και τα “αφεντικά” τους, που κάνουν business με το ελληνικό Δημόσιο» ση» στη λογική «αφού σας φτάσαμε μέχρι εδώ, διαλύσαμε τη μεσαία εθνική τάξη, οδηγήσαμε 4 εκατ. Έλληνες στα όρια της φτώχειας, βάλαμε 1,5 εκατ. Ελληνόπουλα στην ανεργία, τώρα η λύση να συνεκμεταλλευτούμε το Αιγαίο θα σώσει την Ελλάδα! Επιβεβαιώνονται με άλλα λόγια όλες οι υποθέσεις περί «μυστικής διπλωματίας». Μα αυτό είναι ξεκάθαρο! Την ώρα που ο Ερντογάν απορρίπτεται από τη διεθνή κοινότητα για τη στήριξη που δίνει στους ισλαμιστές της Αιγύπτου, ο κ. Παπανδρέου, επιχειρώντας μια αποτυχημένη προσπάθεια διαμεσολάβησης ως δήθεν απεσταλμένος της Ε.Ε. –χωρίς αυτό να το γνωρίζει η ίδια– τηλεφωνεί στον Ερντογάν! Εκείνον, δηλαδή, που απέρριψε και καταδίκασε η διεθνής κοινότητα για τις θέσεις που πήρε στο θέμα της Αιγύπτου. Βλέπουμε ότι το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την ομιλία του προς τους Τούρκους πρέσβεις στο Ερζερούμ… Στον τόπο εξορίας χιλιάδων Ποντίων… Ακριβώς. Φορώντας, μάλιστα και τουρκουάζ μαντίλι! Αυτά όλα είναι σημαδιακά. Όπως σημαδιακή είναι και η ανακοίνωση εισόδου της χώρας στο Μνημόνιο που έγινε από το Καστελόριζο. Θεωρώ, λοιπόν, ότι εδώ πλέον υπάρχει ένας αγώνας που δεν είναι πολιτικός ούτε μικροπολιτικός αλλά καθαρά εθνικός. Έχουμε χωριστεί πια σε αυτούς που ακολουθούν τα σχέδια της

υποταγής του ελληνικού λαού, μέσω του αντισυνταγματικού και παράνομου Μνημονίου, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ, η κα Μπακογιάννη και ο ΛΑΟΣ, που υπέγραψαν και ψήφισαν υπέρ. Αλλά και σε εκείνους που ανήκουν σε δυνάμεις που πιστεύω ότι θα ενισχυθούν με βουλευτές που ανήκουν τώρα στην πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για ανθρώπους που θα αποδεσμευτούν από αυτόν τον σχεδιασμό, καθώς κρατούν μέσα τους άσβεστη μια φλόγα, που προέρχεται από το λεγόμενο «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ». Για το Σκοπιανό; Έχει τελματώσει η όλη ιστορία; Κι εκεί γίνεται ακριβώς το ίδιο! Βλέπουμε και από τα έγγραφα που «διαρρέονται» στο «Wikileaks», ότι εδώ μιλάμε για «μυστική» διπλωματία που εξελίσσεται. Επίσης, πρέπει κανείς να δει και τις επιχειρηματικές κινήσεις που γίνονται. Η αύξηση της φορολογίας στο 45% των ελληνικών επιχειρήσεων με έδρα την Ελλάδα, αλλά και η παράλληλη μείωση που γίνεται σε χώρες, όπως η FYROM, οδηγεί τους Έλληνες επιχειρηματίες στα Σκόπια. Κι αυτές είναι κινήσεις που δεν είναι διόλου τυχαίες! Ένα άλλο δείγμα αυτής της πολιτικής και της αποδυνάμωσης του εθνικού μας κορμού είναι –θέμα που φαίνεται απλό και λογικό– η άρση της αποκλειστικότητας του επαγγέλματος των φορτηγών Δ.Χ. Αντιλαμβάνομαι πως πρέπει ν’ ανοίξει το επάγγελμα, αλλά αυτό θα άνοιγε στα μέλη της Ε.Ε. Εδώ ανοίγει για όλες τις χώρες! Αυτό σημαίνει ότι ένας φορτηγατζής από τη Σμύρνη, με τουρκικές πινακίδες, θα μπορεί να εκτελεί μεταφορές στη Μυτιλήνη και να φορολογείται με 10%, τον οποίο όμως θα πρέπει να ανταγωνιστεί η ελληνική μεταφορική εταιρεία που πληρώνει 45% φόροι και άλλο ένα 23% ΦΠΑ. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι όλοι αυτοί οι «σχεδιασμοί» που γίνονται έχουν ως αποτέλεσμα –και εκ του αποτελέσματος θα πρέπει να τους κρίνουμε– την πλήρη αποδυνάμωση της χώρας μας». Το να συζητάς με τον Πάνο Καμμένο για τα εθνικά θέματα μπορεί να σου πάρει ώρες… Θε-

120_124_KAMMENOS 2/17/11 6:32 PM Page 124

crash

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ώρησα ότι έπρεπε να αλλάξω θέμα. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας σήμερα είναι η «εισβολή» των λαθρομεταναστών. Να έρθουμε τώρα στο μεγάλο πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης. Βλέπουμε ένα τεράστιο κύμα της που αυξάνει τις φωνές που μιλούν πλέον για ένα «ενορχηστρωμένο» σχέδιο για αλλοίωση της ελληνικής κοινωνίας. Κατά πόσο συμμερίζεστε αυτήν την άποψη; Αν δούμε, επειδή χειρίστηκα ως υφυπουργός Ναυτιλίας το θέμα της λαθρομετανάστευσης ιδιαίτερα από τα θαλάσσια σύνορά μας, το θέμα στη γενικότητά του, δεν έχουν άδικο. Τότε, μάλιστα, με το Λιμενικό Σώμα, παρά τις λίγες δυνάμεις που είχε, καταφέραμε να κλείσουμε τον δρόμο προς τα νησιά μας. Δηλαδή, ενώ είχαμε καθημερινά 500- 600 λαθρομετανάστες που περνούσαν στην Ελλάδα από τα νησιά, φτάσαμε σε ένα σημείο να μην μπαίνουν ούτε 20 την εβδομάδα από τα θαλάσσια σύνορα. Αυτό ήταν ένα σημαντικό χτύπημα στην παράνομη μετανάστευση, την οποία και γνώριζαν όλες οι κυβερνήσεις από τα στοιχεία του ΟΗΕ. Εξάλλου, είναι πασιφανές ότι όσο υπάρχει πίεση στις χώρες της Κεντρικής Ασίας και της Αφρικής θα υπάρχει μετανάστευση. Όσο για τη λαθρομετανάστευση από την Τουρκία, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι επικουρείτε. Και θα σας πω το εξής: επανειλημμένα στο Αιγαίο –και μάλιστα τα στοιχεία τα έδωσα στη δημοσιότητα ως υφυπουργός Ναυτιλίας– βλέπαμε τις βάρκες των λαθρομεταναστών να συνοδεύονται από ακταιωρούς της τουρκικής Ακτοφυλακής μέχρι τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο δεν εφαρμόζουν τη Συνθήκη για επαναπροώθηση που έχουν υπογράψει. Όχι μόνο δεν σταματούν στα σύνορά τους τούς λαθρομετανάστες, αλλά και την ενισχύουν. Κι αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι πρόκειται περί ενός σχεδίου αποδυνάμωσης της ελληνικής κοινωνίας. Πιστεύετε κι εσείς ότι πρόκειται για ένα σχέδιο εξάπλωσης του μουσουλμανικού στοιχείου στην Ελλάδα και ίσως από εδώ στην υπόλοιπη Ευρώπη; Σαφώς. Μέσα στο 1,5 εκατ. λαθρομεταναστών, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Αστυνομίας, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι υπάρχουν αρκετοί οικονομικοί μετανάστες, που ζητούν καλύτερη τύχη προς τη Δύση, στην οποία όμως δεν μπορούν να τη βρουν. Γιατί; Τα σύνορα από την Ελλάδα και πέρα είναι ερμητικά κλειστά, αλλά υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό εξτρεμιστών που έχει ως σκοπό την ενίσχυση του Ισλάμ στην Ευρώπη. Κι αυτό γίνεται μέσω της χώρας μας. Θα σας πω χαρακτηριστικά ότι μόνο τα δύο χρόνια που είχα την ευθύνη και γνώριζα το τι γινόταν, πάνω από 40 λαθρομετανάστες «ταυτοποιήθηκαν», από στοιχεία που είχαμε σε συ-

«Κάποιοι από τους λαθρομετανάστες θα είναι η δεύτερη γενιά τρομοκρατών, που θα χτυπήσει σε καίρια σημεία τη Δύση, μέσω ακραίων ισλαμικών οργανώσεων» νεργασία με τη Διεθνή Κοινότητα, ότι αποτελούσαν εξτρεμιστικά στοιχεία και μάλιστα ήσαν μέλη της Αλ Κάιντα, που περνούσαν σε ελληνικό έδαφος. Πολλοί από αυτούς ήσαν ακραίοι ισλαμιστές, οι οποίοι, εν συνεχεία, δημιούργησαν τις περίφημες παράνομες «συνάξεις» στα υπόγεια του κέντρου της Αθήνας, όπου εκπαίδευαν νεαρούς μουσουλμάνους στο να εφαρμόσουν ρήσεις του κορανίου περί συμμετοχής σε «χτυπήματα» κατά του χριστιανισμού! Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι κάποιοι από αυτούς θα είναι η δεύτερη γενιά τρομοκρατών, που θα χτυπήσουν σε καίρια σημεία τη Δύση μέσω των ακραίων ισλαμικών οργανώσεων. Μας λέτε πως η Ελλάδα διατρέχει κίνδυνο να γίνει «στόχος» τρομοκρατικού χτυπήματος; Και η Ελλάδα σίγουρα δεν βρίσκεται στο απυρόβλητο! Αποτελεί πλέον στόχο. Και όσο αλλάζει το δόγμα στην ευρύτερη περιοχή και υπάρχουν πια συμφωνίες και στον ενεργειακό τομέα με το Ισραήλ –και σωστά γίνονται– και την Κύπρο (ο γνωστός πια «άξονας» ΕλλάδαΙσραήλ- Κύπρος) θα υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος χτυπήματος από ακραίους ισλαμιστές. Οι τελευταίοι επιχειρούν να κάνουν το ίδιο χρησιΜάρτιος 2011

124

μοποιώντας τα απολυταρχικά καθεστώτα της Τυνησίας και της Αιγύπτου και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου». Μιλήσατε για τρομοκρατία, οπότε είναι μάλλον ευκαιρία να έρθουμε και στα «δικά» σας, μιας και είχατε εκδώσει σχετικό βιβλίο. Ναι, μόνο που τώρα χρειάζονται να γραφούν άλλα βιβλία, καθώς η τρομοκρατία πλέον δεν είναι η ίδια. Δεν υπάρχουν πια οι παλιές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα η «Action Direct», οι «Ερυθρές Ταξιαρχίες» στην Ιταλία, η «Baader Meinhoff» στη Γερμανία, που ξεκίνησαν με βάση τον Μάη του ΄68 ή από αναρχικούς. Η νέα τρομοκρατία έχει δυο στοιχεία, τα οποία πρέπει να τα δούμε με μεγάλη προσοχή. Το πρώτο στοιχείο είναι οι διεθνείς διασυνδέσεις της, οι οποίες θα εξελιχθούν, όπως ακριβώς έγινε με τις τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής. Το δεύτερο στοιχείο είναι η σύνδεση που υπάρχει πλέον μεταξύ των τρομοκρατικών οργανώσεων και του οργανωμένου εγκλήματος. Στο παρελθόν ενισχύονταν από ομάδες της Μέσης Ανατολής αλλά και πρώην μυστικές υπηρεσίες του ανατολικού μπλοκ, μέσω τριγωνικής χρηματοδότησης –είχαμε τότε το περίφημο τρίγωνο Βουλγαρία-Κοιλάδα ΜπεκάΔύση– με εμπόριο όπλων, ναρκωτικών κ.λπ. Τώρα πια οι τρομοκρατικές οργανώσεις ενισχύονται από το κοινό έγκλημα. Υπάρχουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι κάνουν «επανάσταση», αλλά χρησιμοποιούνται από τους επαγγελματίες της τρομοκρατίας. Το θέμα είναι ότι εδώ γνωρίζαμε τους παλιούς «στρατολόγους», οι οποίοι, ενώ παραδέχτηκαν τη συμμετοχή τους, όπως λόγου χάρη στον ΕΛΑ, με διάφορες μεθοδεύσεις βρίσκονται ελεύθεροι. Όλοι! Έχουμε τους νέους «στρατολόγους», που φαίνεται να υπηρετούν άλλους σκοπούς.

125_DRAKOS 2/17/11 6:37 PM Page 125

crash

Νταβατζήδες για πάντα… του Μανώλη Δράκου

ρήκαμε ξανά τη «λύση». Θα ξεπουλήσουμε μέρος της ακίνητης περιουσίας για να εξοικονομήσουμε τα 50 δισεκατομμύρια και να μειώσουμε το δημόσιο χρέος, όπως αξιώνουν οι δανειστές μας, που ανέλαβαν και να «εξυγιάνουν» τα δημόσια οικονομικά μας. Η συμπεριφορά τους παραπέμπει, πλέον, απροκάλυπτα σε πρακτικές «νταβατζήδων». Και τα παίρνουν και βαράνε!

Κόπτεται η κυβέρνηση ότι τάχα δεν είναι «μνημονιακή υποχρέωση» (δανείζομαι από τα όσα είπε στη Βουλή ο Γ. Παπακωνσταντίνου), αλλά εκείνη το αποφάσισε. Και ο πρωθυπουργός πήρε στο τηλέφωνο τον επικεφαλής του ΔΝΤ, για να στιγματίσει την απαράδεκτη συμπεριφορά των τριών επιτηρητών μας, των «τροϊκανών» Πόουλ Τόμσεν, Σερβάν Ντερούζ και Κλάους Μαζούχ, που εννοούν να μας θυμίζουν ότι υποκαθιστούν την κυβέρνηση και έχουν εκείνοι «το πάνω χέρι»! Πήγαν να το διασκεδάσουν το πράγμα «τροϊκανοί» και κυβέρνηση και μας είπαν οι πρώτοι ότι τάχα τους παρεξηγήσαμε και παρερμηνεύτηκαν οι δηλώσεις τους στον Τύπο. Πάντα, σε τέτοιες περιπτώσεις, έτσι γίνεται. Ακολουθούν ανακοινώσεις που… ανασκευάζουν και λένε στους πολίτες ότι οι κρατούντες τους θεωρούν ευήθεις και κρετίνους και ότι έπεσαν θύματα της άγνοιας ή κακοβουλίας των δημοσιογράφων. Κάτι ξέρουν από αυτά τα τερτίπια οι πολιτικοί μας… Τώρα, πώς γίνεται μια εβδομάδα αργότερα, να δηλώνει η υπουργός κα Κατσέλη «δεν μας είπαν τίποτε στο Υπουργικό Συμβούλιο», αυτό είναι ένα ακόμη σύνηθες μυστήριο, για το πώς λαμβάνονται οι κυβερνητικές αποφάσεις!

Μπήκαμε στην ΟΝΕ περίπου σαν «φούσκα» του Χρηματιστηρίου! Όχι ότι δεν γνώριζαν τις συναλλαγές της κυβέρνησης Σημίτη με την «Goldman Sachs» οι εταίροι μας, που μας έχουν στήσει τώρα στον τοίχο. Ήξεραν και παραήξεραν! Το είχαν κάνει και άλλοι, να βελτιώσουν τα δημόσια οικονομικά τους με τεχνάσματα της δημιουργικής λογιστικής. Ήθελαν, όμως, να εδραιώσουν την επικυριαρχία τους στην Ευρώπη, στους φτωχούς συγγενείς, για να μπορούν να πωλούν και να δανείζουν περισσότερα οι τράπεζές τους. Το είπε και στη «Zeit»ο πρώην Καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ, που δεν είχε βλέψεις… οικονομικής επικυριαρχίας, όπως η Μέρκελ, ότι οι προσπάθειες αποτροπής της πτώχευσης της Ελλάδας υπαγορεύονται από τα συμφέροντα ευρωπαϊκών τραπεζών, γερμανικών, αγγλικών και γαλλικών. Αλλά δεν είναι μόνον τα συμφέροντα των δανειστών μας και των σύγχρονων Σάυλοκ. Είναι και η ακόρεστη βουλιμία ενός διεθνούς τζετ σετ νταβατζήδων, που επωφελούνται από την ασυδοσία των χρηματαγορών και την πολιτικοοικονομική συναλλαγή, τη διαπλοκή, που την κατακεραυνώνουν και ταυτόχρονα την προσκυνούν όσοι θέλουν να εξουσιάζουν με γνώμονα την ευημερία των αριθμών, από την οποία εξαρτούν και τη δική τους. Πέσαμε στα νύχια τοκογλύφων και νταβατζήδων. Κι αν εννοεί αυτό ο Πάγκαλος με το περιβόητο «μαζί τα φάγαμε», ε τότε έχει δίκιο. Με μια κεφαλαιώδη διαφορά: οι ταγοί έχουν πρώτιστο καθήκον να προστατεύουν τους πολίτες και να παραδειγματίζουν με τη συμπεριφορά τους. Όχι να εκμαυλίζουν, εξαγοράζοντας ψήφους με ανταλλάγματα και διαιωνιζόμενες ομηρίες. Οι «χλιδάτοι», οι «τζιπάτοι» και οι πάσης φύσεως «μουράτοι» του ιθαγενούς τζετ σετ, χάρη στα κανάλια, σέρνουν πίσω τους στρατιές υπερχρεωμένων (για το θεαθήναι και την κούφια επίδειξη) που θαμπώθηκαν από τις χάνδρες! Αλλά τι έπραξαν οι κυβερνήσεις για να αναχαιτίσουν αυτόν την κατρακύλα προς την πτώχευση; Όταν δεν τζογάριζαν πολιτικά στο Χρηματιστήριο, έπαιρναν και άλλα δάνεια και άφηναν αλώβητους τους μεγαλο-φοροφυγάδες, με την βεβαιότητα ότι μπορούν να βάλουν κι άλλους φόρους και να στύψουν κι άλλο τα γνωστά υποζύγια του φορολογικού συστήματός μας, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.

Στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαίωνε ότι η κυβέρνηση, δεν ξεκινάει κακόπιστα για να κινηθεί στη «γραμμή» που δημοσιοποίησε πρώτος ο Πάγκαλος, ότι τάχα δεν υπάρχουν στο θέμα των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ διαφορές με τη Ν.Δ. και ότι περίπου ο Σαμαράς έκανε τη σχετική υπόδειξη το καλοκαίρι που μας πέρασε. Μόνο που η κυβέρνηση θα υλοποιήσει καλύτερα το σχέδιο και δεν θα «ξεπουληθεί» μεγάλο τμήμα της ακίνητης δημόσιας περιουσίας. Λες και δεν ξέρουν πια οι πολίτες, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, τι σημαίνει «αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας» και «πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων»! Υπάρχει έστω και μια περίπτωση, το ελληνικό Δημόσιο να πήρε πίΣτο σημείο που μας έχουν καταντήσει σήμερα, πολύ φοβούμαι ότι είσω έστω κι ένα μαχαιροπίρουνο από τα μαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε για πάντα «ασημικά» που έβγαλε κατά καιρούς με τους νταβατζήδες, που θα διεκδικούν Κι όταν το δημόσιο χρέος θα στο σφυρί, για να βουλώσει «μαύρες κομμάτια «ζωντανής σάρκας» από την Ελλάέχει ξεπεράσει τα 450 δισ. τρύπες» που δεν είχαν πάτο; δα, την αξιοπρέπεια και την εθνική ακεραιευρώ, στο τέλος του ότητά της. Αυτά τα 50 δισεκατομμύρια που Είναι της μοίρας γραφτό, φαίνεται, να πέφτουμε συνεχώς στα νύχια τοκογλύΜνημονίου, τότε θα έρθουν οι γυρεύει η κυβέρνηση, αντιπροσωπεύουν σήμερα το ένα έκτο (1/6) της ακίνητης δημόσιας φων και νταβατζήδων. Με τοκογλυφικά πάσης φύσεως «τροϊκανοί» περιουσίας, που ορισμένοι την αποτιμούν σε δάνεια χρηματοδοτήθηκε ο Αγώνας του 300 δισεκατομμύρια, όλα και όλα! Κι όταν το και θα εγείρουν απαιτήσεις ΄21. Με δανεικά προσπάθησε να σταθεί δημόσιο χρέος θα έχει ξεπεράσει τα 450 δισ. στα πόδια της η «πτωχή πλην έντιμος επί του Παρθενώνα και των ευρώ, στο τέλος του Μνημονίου, τότε θα έρΕλλάς», που γνώρισε τη χρεοκοπία. Και νησιών μας. Ακριβώς ότι θουν οι πάσης φύσεως «τροϊκανοί» και θα οι πολιτικοί μας σχεδόν, σε όλη τη διάρεγείρουν απαιτήσεις επί του Παρθενώνα και κεια της Μεταπολίτευσης, μας προειδοείχαν πει στην «Βild» κάποια των νησιών μας. Ακριβώς ότι είχαν πει στην ποιούσαν υποκριτικά ότι με «δανεικά καλά παλικάρια από την «Βild» κάποια καλά παλικάρια από την παδεν γίνεται ανάπτυξη» και δανειζόντουπαρέα της Merkel… ρέα της Merkel… σαν ολοένα περισσότερα! Μάρτιος 2011

125

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 126

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Πώς συνδέονται τα Ίμια με την εκμετάλλευση κοιτασμάτων και τον έλεγχο του

Αιγαίου

Θανάσιμα σενάρια

για το Αιγαίο

του Δημήτρη Κωνσταντάρα

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 127

crash

Προκατασκευασμένα παραμύθια ή σιωπή, τεράστια ψέματα, «άκρως απόρρητα» «πρακτικά» και η σύνδεση του Αιγαίου με τη βραχονησίδα. l Sir Β. Μαρκεζίνης: «Η κυβέρνηση πιστεύει ότι το σωστό είναι να μας αφήνει όλους στο σκοτάδι»

ανείς δεν ξέρει τίποτε επίσημα αλλά όλοι ξέρουν τα πάντα ανεπίσημα. Kρυφές και φανερές διεργασίες για τον «φυσικό υποθαλάσσιο πλούτο» στο Αιγαίο, η σχέση της Ελλάδας με το Ισραήλ, τρία «θανάσιμα» σενάρια για τις αντιδράσεις της Τουρκίας και «παραπολιτικές» πηγές ή πληροφορίες που δίνουν, χωρίς να διαψεύδονται ή να αναπαράγονται, νέα ερεθίσματα και διαφορετικό νόημα σε ό,τι συνέβη τη νύχτα των Ιμίων Eχουν περάσει 15 χρόνια από εκείνες τις φοβερές μέρες, στα τέλη Ιανουαρίου- αρχές Φεβρουαρίου του 1996 από τη λεγόμενη «Κρίση των Ιμίων» –της συστάδας των δυο ακατοίκητων ελληνικών βραχονησίδων στα ανατολικά της Καλύμνου– κι ακόμα είναι πολύ νωρίς για να ισχυριστούμε ότι μάθαμε την αλήθεια. Είναι νωρίς για να μπορούμε να πούμε για όσα έγιναν, αλλά και για όσα δεν έγιναν. Για τους πραγματικούς λόγους που φτάσαμε στα συγκλονιστικά εκείνα γεγονότα, τα οποία έχουν άμεση και απόλυτη σχέση με όσα εξελίσσονται σε «κλειστά δωμάτια», όπου ασκείται μυστική διπλωματία. Έγκριτοι –και λιγότερο έγκριτοι– δημοσιογράφοι έχουν γράψει άρθρα και έχουν κάνει ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Έχουμε διαβάσει τα βιβλία δύο πρωταγωνιστών του χειρισμού της κρίσης του Κ. Σημίτη και του Χ. Λυμπέρη. Σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο των δημοσιογράφων Έλλις και Ιγνατίου για τα «απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών». Την ημέρα της «επετείου» σε εφημερίδα δημοσιοποιήθηκε «η αλληλογραφία μεταξύ Αθήνας, Ουάσινγκτον και Άγκυρας. Ελλάδα και Τουρκία, με εγγυητή τις ΗΠΑ». Έχουν μιλήσει, λίγο ή πολύ, οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές εκείνων των γεγονότων. Ελάχιστοι έχουμε πειστεί ότι γνωρίζουμε την πλήρη και καθαρή αλήθεια. Τον τελευταίο χρόνο, πληθαίνουν τα στοιχεία που μας οδηγούν να σκεφτούμε ότι «κάτι μαγειρεύεται»! Κατ’ αρχάς, εδώ και καιρό, υπάρχει μια έντονη αλλά και υπόγεια «ενημερωτική» δραστηριότητα, κυρίως μέσω παραπολιτικών και διπλωματικής σημειολογίας, με επίκεντρο τις πολυσυζητούμενες συνεχείς επαφές Ελλάδος- Τουρκίας- Ηνωμένων ΠολιτειώνΚύπρου και Ισραήλ, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας μυστικής διπλωματίας. Ακόμη, υπάρχει η επιλογή του πρωθυπουργού να μιλήσει για την εξωτερική και διπλωματική μας πολιτική από το Καστελόριζο αλλά και οι συγκεχυμένες πληροφορίες για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Ελλάδος, της Τουρκίας, της Κύπρου και του Ισραήλ.

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 128

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Όλα είναι στοιχεία που παραπέμπουν τον προσεκτικό παρατηρητή στον «φυσικό υποθαλάσσιο πλούτο» της ανατολικής «λεκάνης» της Μεσογείου, γύρω από τον οποίο δημοσιεύονται –κυρίως στο διαδίκτυο– όλο και περισσότερες επιστημονικές πληροφορίες. Αυτές αν και δεν διαψεύδονται, ουδέποτε αναπαράγονται. Ούτε τους δίνεται η πραγματική τους διάσταση. Ωστόσο, η προσεκτική μελέτη και αναζήτηση στοιχείων τείνει όλο και περισσότερο στο συμπέρασμα ότι όλα έγιναν για το πετρέλαιο: ο «παραλίγο» πόλεμος με την Τουρκία το 1996, ο τραγικός θάνατος των Καραθανάση, Βλαχάκου και Γιαλοψού, το περίφημο «ευχαριστούμε τους Αμερικανούς» του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, η σκηνοθετημένη «κατάληψη» των Ιμίων από Τούρκους δημοσιογράφους, οι αγωνιώδεις για όλη την Ελλάδα ώρες και ημέρες από τις 31 Ιανουαρίου ως και τις 3 Φεβρουαρίου. Το πετρέλαιο - που τελικά είναι, κυρίως, φυσικό αέριο και το οποίο το θέλουμε εμείς, οι Τούρκοι, οι Αμερικάνοι, οι Κύπριοι, οι Ισραηλινοί και ποιος ξέρει ποιος άλλος. Πόσο; Άγνωστο, πάντως αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες όλων των ενδιαφερομένων «μερών» για πάρα πολλά χρόνια. Το πετρέλαιο –και μέσω αυτού η κυριαρχία στο Αιγαίο– ήταν ο κύριος «συγγραφέας» αυτού του τραγικού μυθιστορήματος, οι κυβερνήσεις των εμπλεκομένων μερών ήταν οι σκηνοθέτες, οι Τούρκοι δημοσιογράφοι, οι Έλληνες αεροπόροι και οι Έλληνες και Τούρκοι βατραχάνθρωποι ήταν οι ηθοποιοί, οι δυο λαοί ήταν οι κομπάρσοι και τα ΜΜΕ οι αφηγητές. Κι αν δεν μάθαμε την αλήθεια, πότε τη μάθαμε; Τι μάθαμε για την προσσελήνωση του «Απόλλων 11»; Για τη δολοφονία του Κέννεντυ; Για τον πόλεμο στα Φόκλαντς; Για τον πόλεμο του Κόλπου; Για όλα, υπήρχε και υπάρχει «φραγή εισερχομένων». Οι πρωταγωνιστές ή μιλούν λέγοντας προκατασκευασμένα παραμύθια ή σιωπούν και κάποτε πεθαίνουν, οι σκηνοθέτες το

Το πετρέλαιο ήταν ο «συγγραφέας» του τραγικού μυθιστορήματος των Ιμίων, οι κυβερνήσεις ήταν οι σκηνοθέτες, οι Τούρκοι δημοσιογράφοι τα θύματα, οι αεροπόροι και οι βατραχάνθρωποι ήταν οι ηθοποιοί, οι δυο λαοί ήταν οι κομπάρσοι και τα ΜΜΕ… οι αφηγητές

Αϊκούτ Φιράτ (αριστερά) και Τζεσούρ Σερτ (δεξιά) στην πρώτη φωτογραφία της τουρκικής σημαίας στα Ίμια με φόντο το ελικόπτερο, που πήγε τους Τούρκους δημοσιογράφους στη βραχονησίδα. Ποιος είναι ο μεσαίος στη φωτογραφία, ποτέ δεν μάθαμε... ίδιο αφού έχουν πει τεράστια ψέματα, τα «πρακτικά» παραμένουν για πάντα «άκρως απόρρητα» και δεν αποκαλύπτονται ποτέ… Τα θύματα είναι άνθρωποι. Και η ανθρώπινη ζωή είναι πάντα «αναλώσιμη». Και απομένουν οι συγγραφείς και οι δημοσιογράφοι που αγωνίζονται να βρουν επί χρόνια την αλήθεια, στην ουσία αναζητώντας νερό στη Σαχάρα. Με βασικές «πηγές» μια «καταγραφή» του σημαιοφόρου (HN/PE) ε.α. K. Kορομπίλη, που υπηρετούσε τότε στη Διοίκηση των Eλικοπτέρων, τα δημοσιεύματα του Μυτιληνιού δημοσιογράφου Στρατή Μπαλάσκα, άρθρα του Ακαδημαϊκού Βασίλη Μαρκεζίνη και του καθηγητή Θεόδωρου Καρυώτη και αρκετή έρευνα επιχειρούμε να συμβάλουμε κι εμείς. Με το CRASH επιχειρούμε να διαμορφώσουμε μια εικόνα όσο γίνεται πιο κοντά στην πραγματική.

Τι συζητά και επιδιώκει η «κρυφή διπλωματία»; Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα όσο και αποκαλυπτικά για την κατάσταση που φαίνεται και γι’ αυτήν που κρύβεται γύρω από τις ελληνοτουρκικές επαφές «κρυφής διπλωματίας» για το Αιγαίο και τον υποθαλάσσιο φυσικό του πλούτο, είναι αρκετά από τα στοιχεία που «μισοαποκαλύπτονται» και… «μισοκρύπτονται» σε πρόσφατο άρθρο του Ακαδημαϊκού Βασίλη Μαρκεζίνη Ο Τζεσούρ Σερτ (εδώ με τον Στρατή Μπαλάσκα), όπως επιβεβαιώθηκε από την πρωταγωνίστρια του γεγονότος, είχε πραγματικά φάει ξύλο από μια Ελληνίδα αθλήτρια πριν από οκτώ χρόνια μέσα στη Σμύρνη

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 129

crash και του καθηγητή Θεόδωρου Καρυώτη, από αυτά που δεν τυγχάνουν και ιδιαίτερης «αναπαραγωγής» από τα ελληνικά ΜΜΕ. Γραμμένο στις 27 Ιανουαρίου, το άρθρο περιστρέφεται γύρω από τον συλλογισμό ότι «η ομίχλη και ασάφεια που καλύπτει τις κυβερνητικές προθέσεις για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αρχίζει να διαλύεται». Δεν γράφτηκε τυχαία, αλλά για να σχολιάσει τα γραφόμενα «νεαρού καθηγητή και επιστημονικού συνεργάτη του ΕΛΙΑΜΕΠ». Διευκρινίζει ότι τα συζητούμενα για το Καστελόριζο δεν συνέβησαν ξαφνικά και «δείχνει» κυρίως στη σημειολογία της παρουσίας Παπανδρέου, προ μηνών, στο νησί αυτό: «Aπολύτως κρίσιμη σημασία έχει το Καστελόριζο στο θέμα της ελληνικής ΑΟΖ και την επαφή της με την αντίστοιχη της Κύπρου». Για το θέμα του γιατί «δεν υπάρχει ενδιαφέρον εταιρειών στην περιοχή εάν, όντως, υπάρχει αέριο σε μεγάλες ποσότητες», οι κ.κ. Μαρκεζίνης και Καρυώτης απαντούν: «Οι Τούρκοι είναι αυτοί που επιθυμούν να αφήσουν έξω από τις διαπραγματεύσεις τη συγκεκριμένη περιοχή κι εμείς τουλάχιστον γνωρίζουμε ήδη μια μεγάλη, τεχνικώς και οικονομικώς ικανή, βορειοαμερικανική εταιρεία που έχει δείξει εσπευσμένο ενδιαφέρον» δίνοντας μάλιστα και την είδηση ότι «τούτο έχει ήδη φτάσει στο υπουργείο μας, αλλά, βεβαίως, ουδέν έχει ανακοινωθεί». Οι κ.κ. Μαρκεζίνης και Καρυώτης αναφέρουν ότι η «Ανατολική Μεσόγειος θα γίνει εστία προστριβών, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σ’ έναν δεύτερο Περσικό Κόλπο». Στη συνέχεια, δίνουν απαντήσεις σε θεωρητικά ερωτήματα που, ωστόσο, «διαρρέουν» εξακολουθητικά ότι «στην ομιλία του στο Ερζερούμ, ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε το διλημματικό ερώτημα ειρήνη ή σύγκρουση, για να διευκρινίσει αμέσως ότι «εμείς επιλέγουμε την ειρήνη». Οι συγγραφείς του άρθρου αναφέρουν ότι «η προφανής πρόκριση της ειρήνης έναντι ενδεχόμενου θερμού επεισοδίου δεν αποκλείει, ούτε ιστορικά ούτε λογικά, την ανάγκη προετοιμασίας για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Έτσι, στις πιθανές απαντήσεις περιλαμβάνεται η καλλιέργεια πρόσθετων συμμαχιών, εάν η παραδοσιακή στήριξής μας στις ΗΠΑ δεν θεωρείται ως επαρκής». Και αναφερόμενοι στις «μισοκρυμμένες» επαφές και συζητήσεις με το Ισραήλ για την ελληνική Α.Ο.Ζ., τα λένε όλα «φόρα παρτίδα» έστω και με… ευγενικό τρόπο: «Η πρόσφατη ελληνοϊσραηλινή προσέγγιση μπορεί κάλλιστα να εκληφθεί ως το είδος τέτοιας κίνησης που θα βοηθούσε ουσιαστικά την Ελλάδα, ιδίως εάν χρησιμοποιούνταν η (ακόμη) ανεπιβεβαίωτη αλλά δελεαστική ισραηλινή πρόταση χαρτογράφησης της ελληνικής ΑΟΖ (στο πλαίσιο της πρόσφατης οριοθέτησης των ΑΟΖ Ισραήλ και Κύπρου), για να δείξει πού ακριβώς τοποθετούνται τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ – εφόσον,

Γερασμένος, με λίγα άσπρα μαλλιά, μεροκαματιάρης φωτογράφος, ο περίφημος Αϊκούτ Φιράτ, ο ένας από τους τρεις που ανέβασαν την τουρκική σημαία στα Ίμια

βεβαίως, είχαμε το θάρρος να επιλύσουμε το όλο ζήτημα απευθείας με την Κύπρο. Ακόμη πιο σημαντική είναι η ισραηλινή πρόταση, να ανατεθεί στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy η κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού που θα μετέφερε το φυσικό αέριο από το κοίτασμα “Λεβιάθαν” στα νότια της Κρήτης. Το ότι ο υπουργός Επικρατείας φέρεται να μελετά τέτοια σχέδια, συνάδει προς τις ιδέες μας και είναι ενθαρρυντικό». Προς το τέλος, επιβεβαιώνουν ότι σε πολλούς διαδικτυακούς τόπους γράφονται πολλά για τη φημολογούμενη πρόταση του Ισραήλ προς Ελλάδα. «H μόνη έμμεση νύξη που έχουμε, είναι οι επαφές του Έλληνα υπουργού που όλοι προφανώς θα ευνοούν. Ελπίζουμε να μην συζητείται ενδεχόμενη προσθήκη τουρκικής εταιρείας ή κεφαλαίου σε κάποιο τέτοιο σχέδιο, δίδοντας έτσι στη γείτονα μερίδιο στο δικό μας εθνικό πλούτο». Τι δείχνουν να γνωρίζουν καλά οι συγγραφείς; Κυρίως ότι «η κυβέρνηση πιστεύει ένθερμα ότι το σωστό είναι να μας αφήνει όλους στο σκοτάδι».

Tρομακτικά σενάρια Μέσα σε αυτό το κλίμα, όπου κανείς δεν ξέρει τίποτε επίσημα αλλά όλοι ξέρουν τα πάντα

Οι ΜαρκεζίνηςΚαρυώτης εκθέτουν την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ, θέτοντας τρία εναλλακτικά «σενάρια», το τρίτο των οποίων συνδέει άμεσα τα σημερινά γεγονότα με τα γεγονότα του 1996 στα ΄Ιμια Μάρτιος 2011

129

ανεπίσημα, σύμφωνα με «παραπολιτικές» πηγές, οι κ.κ. Μαρκεζίνης και Καρυώτης εκθέτουν ανεπανόρθωτα την κυβέρνηση και τα κάθε λογής «παπαγαλάκια» της, θέτοντας τρία εναλλακτικά «σενάρια», το τρίτο των οποίων συνδέει άμεσα τα σημερινά γεγονότα με τα γεγονότα του 1996 στα ΄Ιμια: 1. H Ελλάδα κατασκευάζει πλατφόρμες και ξεκινά διερευνητικές γεωτρήσεις στην περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ. Θα μπορούσε η Τουρκία να αποφασίσει να επιτεθεί στις πλατφόρμες, στις οποίες έχει (έμμεσο) συμφέρον το Ισραήλ και οι οποίες ανήκουν σε αμερικανική εταιρεία; 2. Οι Τούρκοι αρχίζουν αυτοί προληπτικά –κι ας μην ξεχνάμε ότι μάλλον το έχουν ήδη κάνει– γεωτρήσεις στην ελληνική ΑΟΖ, δίνοντας την ευκαιρία στις συνεργαζόμενες χώρες Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα την τέλεια αφορμή για να επικαλεστούν το Διεθνές Δίκαιο και να κατεδαφίσουν την τουρκική συνθηματολογία, ότι δηλαδή η Τουρκία είναι «φιλειρηνική» χώρα που «σέβεται το Διεθνές Δίκαιο». 3. Εκδηλώνεται μια πιο «βίαιη» τουρκική αντίδραση, ίσως ένα νέο επεισόδιο σαν τα «Ίμια». Αυτή τη φορά, η Τουρκία θα επιδίωκε να «απομονώσει» –υποθέτουμε, παρά να καταλάβει– το Καστελόριζο από την υπόλοιπη ελληνική επικράτεια, με απώτερο στόχο να μας επιβάλει ένα συμβιβασμό ως προς τη συνεκμετάλλευση της ΑΟΖ μας. Ασφαλώς, θα μπορούσαμε να προετοιμαστούμε για προληπτική δράση στην περιοχή, η οποία δεν θα ήταν απαραιτήτως στρατιωτικής φύσεως, αυτό όμως προϋποθέτει φαντασία, θάρρος και ισχυρή θέληση δράσης: αυτό που εμείς θα ονομάζαμε «ηγεσία». Οι έγκριτοι συντάκτες του άρθρου καταλήγουν τοποθετώντας τα πράγματα στην πραγματική τους θέση: «Η τελική απόφαση, βεβαίως, το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση, ανήκει στον ελληνικό λαό. Ωστόσο, όσο περισσότερο βοηθηθεί να βγει από την καλλιεργούμενη από την κυβέρνηση κατάσταση θλίψης και άγνοιας, τόσο πιο σύντομα θα μπορέσει αυτός να επηρεάσει το μέλλον της χώρας του».

Τι απέγιναν οι Τούρκοι «επιδρομείς»; Ο γνωστός Μυτιληνιός δημοσιογράφος Στρατής Μπαλάσκας, παρακολουθούσε –και παρακολουθεί– όλα όσα έχουν σχέση με την ελληνο-τουρκική ρήξη και διαμάχη, τις επαφές

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 130

crash

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

και τις συναντήσεις, τις συζητήσεις και τις εξελίξεις. Είχε παρακολουθήσει και τα γεγονότα στα ΄Ιμια, νεαρός τότε δημοσιογράφος σε μια περιοχή «μιαν ανάσα» από την Τουρκία. Γνώρισε τους δυο –επίσης νεαρούς τότε– Τούρκους, που κατέβασαν την ελληνική και ύψωσαν την τουρκική σημαία στην ελληνική βραχονησίδα. Τους μίλησε, τους ξαναείδε ύστερα από χρόνια, τους ξαναμίλησε, έγραψε γι’ αυτούς, τους «παρακολουθεί». Μας έστειλε αξιόλογο υλικό. Τον ευχαριστούμε. «Τον Δεκέμβριο του 1998 –γράφει ο Στρατής– δυο ακριβώς χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων, βρέθηκα πρόσωπο με πρόσωπο με τον Τζεσούρ Σερτ. Τον έναν από τους τρεις δημοσιογράφους της εφημερίδας “Χουριέτ” που πριν από 15 χρόνια έφεραν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο “σημείο έκρηξης”. Πήρα από τον Τζεσούρ μια συνέντευξη, την πρώτη και μόνη που δόθηκε 15 χρόνια τώρα από τους πρωταγωνιστές της κρίσης σε ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην “Ελευθεροτυπία”, αλλά για κάποιο λόγο, το φύλλο της εφημερίδας δεν έφτασε ποτέ στη Μυτιλήνη! Τον ξανασυνάντησα, εργαζόμενο σε Mέσα Eνημέρωσης, πάντα όμως να “πλαγιοκοπεί” θέματα ελληνοτουρκικών σχέσεων. Λίγοι ξέρουν ότι ο “σκληρός” των Ιμίων βρέθηκε στη Σάμο, με βίζα που του δόθηκε από την πρεσβεία της Ελλάδας στην Άγκυρα, με Πρέσβη, τότε, τον σημερινό βουλευτή του ΛΑΟΣ τον κ. Γιάννη Κοραντή, για να καλύψει την πολυσυζητημένη συνάντηση Παπανδρέου- Τζεμ. Ακόμα πιο λίγοι ξέρουν ότι ήταν αυτός που τράβηξε τη φωτογραφία εκείνου του «θρυλικού» πια ζεϊμπέκικου του Γιώργου Παπανδρέου, υπό το βλέμμα –και το ρυθμικό χειροκρότημα– του Ισμαήλ Τζεμ. «Θέλω μόνο να κάνω τη δουλειά μου –μου είπε– και νιώθω πολύ περίεργα που μου επέτρεψαν την είσοδο. Μέχρι που πέρασα από το τελωνείο στη Σάμο, ένιωθα ότι με το που θα πατούσα το πόδι μου στην Ελλάδα θα με συνελάμβαναν». Ως γνωστόν βέβαια ουδέποτε... συνελήφθη. Αντίθετα, είχε απλωθεί γύρω του ένας

Sir Βασίλειος Μαρκεζίνης: «Είναι σημαντική η ισραηλινή πρόταση να ανατεθεί στην αμερικανική Noble Energy η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς του φυσικού αερίου από το κοίτασμα στα νότια της Κρήτης. Το ότι ο υπουργός Επικρατείας φέρεται να μελετά τέτοια σχέδια, είναι ενθαρρυντικό»

Το περίφημο «ζεϊμπέκικο του Γιώργου», φωτογραφημένο από τον Τζεσούρ Σερτ, τον «πορθητή» των Ίμια, που είναι άγνωστον πώς πήρε βίζα για να πάει στη Σάμο και να καλύψει τη συνάντηση Παπανδρέου - Τζεμ διακριτικός προστατευτικός ιστός, τέτοιος που θα του επέτρεπε να εργασθεί χωρίς κανένα πρόβλημα. «Πάντως, για να πούμε την αλήθεια» –λέει ο Στρατής Μπαλάσκας– «ο Τζεσούρ ήταν πραγματικά αδύνατον να αναγνωρισθεί. Από τον παχουλό νεαρό με την κοτσίδα των Ιμίων του '96 δεν είχε μείνει παρά ένας αδύνατος κοντοκουρεμένος τριαντάρης και βάλε, με γκρίζους κροτάφους και μια μεγάλη άσπρη τούφα πάνω από το μέτωπό του. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα μέλη της δημοσιογραφικής αποστολής, με το που τέλειωνε τη δουλειά του, αρνιόταν να βγει στους δρόμους του Πυθαγόρειου. Επέστρεφε στο ξενοδοχείο».

Μια συνάντηση με τον Αϊκούτ Φιράτ Πριν από 2-3 χρόνια, ο Μπαλάσκας συνάντησε στη Σμύρνη και τον Αϊκούτ Φιράτ. «Τον δεύτερο της παρέας των Ιμίων –μας λέει– με άσπρα αραιά μαλλιά, φωτογράφιζε στα “Θεοδωράκεια” τον δήμαρχο Σμύρνης για… ένα κομμάτι ψωμί! Ο σκληρός, ο «χοντρός» όπως το έλεγαν, με ένα τριμμένο πουκάμισο κι ένα παΠερίεργες συμπτώσεις. Ο σημερινός πρωθυπουργός, λίγα χρόνια μετά την κρίση στα Ίμια, επισκέπτεται τη Σάμο και στη φωτογραφία, «συνοδεύεται» από τον Γιάννη Κοραντή, τότε πρέσβη μας στην Άγκυρα και σήμερα βουλευτή του ΛΑΟΣ και τον Τζεσούρ Σερτ, σε ρόλο εικονολήπτη του «Κανάλ Ντε» Μάρτιος 2011

130

126_131_IMIA 2/17/11 6:40 PM Page 131

crash πέντε χιλιάδες θεατές του τελικού αγώνα στο παγκόσμιο πρωτάθλημα σχολικών ομάδων μπάσκετ. Αντίπαλοι η ομάδα της Ελλάδας και η ομάδα της Σουηδίας από την οποία οι Ελληνίδες έχασαν με ένα καλάθι διαφορά. «Για μένα», λέει ο Σερτ, «η ιστορία των Ιμίων ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1991. Δεν έχει να κάνει με κάτι σημαντικό για την ελληνική πλευρά αλλά με ένα γεγονός πολύ σημαντικό για μένα. Τότε ήμουν αθλητικογράφος στη “Χουριέτ”, 21 ετών και μόλις δυο σχεδόν χρόνια στη δουλειά. Έπρεπε να φωτογραφίσω τις ηττημένες κι αυτές, όταν ο αγώνας έληξε, έτυχε να είναι οι Ελληνίδες. Είδα ότι μια Ελληνίδα παίκτρια έκλαιγε. Την πλησίασα να τη φωτογραφίσω. Την έλεγαν Δελή. Αυτή, όμως, όταν με είδε να τη φωτογραφίζω, με έδιωξε και με χτύπησε μπροστά σε πέντε χιλιάδες ανθρώπους! Δεν αντέδρασα, τι να έκαναν κιόλας, ήταν γυναίκα... Οι άλλοι, όμως, Τούρκοι συνάδελφοι φωτογράφισαν το γεγονός. Και την επόμενη μέρα όλες οι εφημερίδες της Τουρκίας έδειχναν τη Δελή να με χτυπάει...». Στο τέλος της συνέντευξης του Σερτ τον ξαναρωτάμε αν σκεφτόταν τη Δελή να τον δέρνει την ώρα που κατέβαζε τη σημαία των Ίμια. Μας το ξαναλέει: «Έχεις φάει ποτέ ξύλο μπροστά σε πέντε χιλιάδες κόσμο;».

λιό δερμάτινο, χωρίς γραβάτα. Κάτι που δεν είχε στερηθεί ούτε πάνω στον βράχο των Ιμίων. Η λαμπερή καριέρα που νόμισε πως του επιφύλασσε η προβοκατόρικη πρακτική του δεν ήρθε ποτέ… Τον πλησίασα, τον ρώτησα για «τότε». “΄Aλλαξε χρώμα”, πανικόβλητος ψέλλισε κάτι σαν “δεν θέλω να θυμάμαι, δεν θέλω να πω τίποτα!”. Άλλαξε τραπέζι και καρέκλα να μην τον βλέπουμε και κάποια στιγμή έφυγε τρέχοντας. “Στυμμένος σαν λεμονόκουπα”, χωρίς δουλειά, στην άκρη της ζωής που τον πέταξαν όσοι τον χρησιμοποίησαν τότε. Μάθημα ζωής για όλους τους υπόλοιπους στην Τουρκία, αλλά και γιατί όχι, στην Ελλάδα! Οι άνθρωποι περνούν και φεύγουν… Το Αιγαίο μένει κι οι καταγραφές κύκλων ζωής πρωταγωνιστών μιας ιστορίας που κινδύνευσε να γεμίσει τη θάλασσα με πτώματα… Κι όλα ετούτα σε 15 μόλις χρόνια». Ο Στρατής Μπαλάσκας μου έστειλε και ένα σημαντικό κομμάτι της συγκλονιστικής εκείνης συνέντευξης του 1998, που, ωστόσο, ως δημοσιευμένο και αρκετά σχολιασμένο, δεν θέλω να χρησιμοποιήσω. Μου έστειλε όμως κι άλλο ένα κείμενο. Που το παραθέτω αυτολεξί…

Πίσω από την ενέργεια του Τούρκου δημοσιογράφου

Τι έγινε η σημαία;

Τι σκεφτόταν ο Τζεσούρ Σερτ την ώρα της αποβίβασής του στα Ίμια, την ώρα που κατέβαζε την ελληνική κι ανέβαζε στον βράχο την τουρκική σημαία; « Έχεις φάει ποτέ ξύλο από γυναίκα μπροστά σε πέντε χιλιάδες κόσμο και έχει δει το γεγονός όλη η Τουρκία, σε φωτογραφίες που δημοσίευσαν οι εφημερίδες;», ρωτά. Ο Τζεσούρ Σερτ, όπως επιβεβαιώθηκε από την πρωταγωνίστρια του γεγονότος, είχε πραγματικά φάει ξύλο από μια Ελληνίδα πριν από οκτώ χρόνια μέσα στη Σμύρνη, μπροστά σε

Όπως δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή ο ναύαρχος ε.α., διοικητής των ΟΥΚ κ. Κολιτσόπουλος, οι Έλληνες καταδρομείς που βρίσκονταν πάνω στα Ίμια, πήραν εντολή από την Αθήνα, για να αντιμετωπίσουν πιθανή τουρκική απόβαση, να μαζέψουν και να κάψουν την ελληνική σημαία κατ’ απαίτηση των Τούρκων. Σύμφωνα με τον κ. Κολιτσόπουλο, η απάντηση των καταδρομέων στην «κατάπτυστη αυτή εντολή της Αθήνας», όπως είπε, ήταν να μαζέψουν τη σημαία, να την τυλίξουν και να την πάρουν μαζί τους κρυφά από την τότε στρατιωτική ηγεσία. Η σημαία αυτή βρίσκεται στα χέρια του τότε διοικητή της ομάδας των ΟΥΚ που ήταν στα Ίμια και φυλάσσεται σε ένα μέρος μυστικό, που είναι κάτι σαν ιερός χώρος των βατραχανθρώπων. Ο Τούρκος φωτογράφος- δημοσιογράφος Τζεσούρ Σέρτ έχει πει στον δημοσιογράφο της Λέσβου και ανταποκριτή αθηναϊκής εφημερίδας Στρατή Μπαλάσκα: «Τη σημαία την έφερα μαζί μου εγώ. Μου την πήραν, την έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη για τις ανάγκες του ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού “Κανάλ ντε” και μετά μου επιστράφηκε. Είχα πάντως, από την πρώτη στιγμή, την άποψη πως δεν πρέπει να κάνουμε λάθος με τη σημαία. Είπαμε να την πάμε πίσω στον Έλληνα πρόξενο της Σμύρνης, αλλά δεν τη δέχτηκαν! Υπάρχει, είπαν, κάποια ιδιαίτερη διαδικασία σε τέτοιες περιπτώσεις, εμείς πήγαμε, με τις κάμερες κιόλας, να τη δώσουμε πίσω... Η σημαία, τελικά, στάλθηκε πίσω στο κανάλι και πιστεύω πως τώρα πρέπει βρίσκεται εκεί». Μάρτιος 2011

131

132_133_JEM 2/17/11 6:43 PM Page 132

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ρόλος της Ιπέκ Νουρ Τζεμ Ταχά, κόρης του Ισμαήλ Τζεμ, πλάι στον Γ. Παπανδρέου

«Ασημένια φεγγάρια»

στο

Μαξίμου Γιατί έχει τόση σημασία η απασχόληση της όμορφης Τουρκάλας από τον Έλληνα πρωθυπουργό; Σύμφωνα με αυτά που λέγονται, το όνομα «Τζεμ» συνεχίζει να αποτελεί «μεγάλο κεφάλαιο» για το στρατιωτικό καθεστώς της Άγκυρας

του Γιώργου Δημητρίου

132_133_JEM 2/17/11 6:43 PM Page 133

crash

ι διασυνδέσεις της στα ανώτερα κλιμάκια της ελληνικής πολιτικής σκηνής είναι εξαιρετικές και οι δουλειές που αναλαμβάνει της δίνουν τη δυνατότητα να κρατά επαφές, αλλά να έχει και γνώση όλων όσων αποφασίζονται και αφορούν πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής. «Μια Τουρκάλα στο Μαξίμου»; Και η ερώτηση, που αφορά στην κόρη του Ισμαήλ Τζεμ και τη σχέση της με τον Γιώργο Παπανδρέου, δεν είναι μόνο ρητορική. Κάλλιστα δε, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος ελληνοτουρκικής τηλεοπτικής παραγωγής με πρωταγωνίστριες την Ipek Nur Cem Taha και τη δημοσιογράφο Nur Batur. Η Ιπέκ Νουρ Τζεμ Ταχά είναι, λοιπόν, η κόρη ενός φίλου του Γ. Παπανδρέου και, σύμφωνα με πληροφορίες, απασχολείται ως σύμβουλός του. Καλοκαίρι 2001: ο Ισμαήλ Τζεμ κρατά τον ρυθμό σε εκείνο το αλήστου μνήμης μακρύ ζεϊμπέκικο του κ. Παπανδρέου στη Σάμο. Χειμώνας 2011: δέκα χρόνια μετά, μπορεί ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας να μην βρίσκεται πλέον στη ζωή, ένα στενό συγγενικό του πρόσωπο όμως συνεχίζει, σύμφωνα με όσα ακούγονται παρασκηνιακά, να κρατά τον «ρυθμό» στις… φιγούρες του πρωθυπουργού και να επηρεάζει ακόμη και την… εξωτερική πολιτική της χώρας. Η είδηση έχει κυκλοφορήσει εδώ και μήνες, αλλά δεν έχει διαψευσθεί από επίσημα χείλη –παρόλο που έχει ήδη κάνει τον γύρο: η Ιπέκ Νουρ έχει προσληφθεί ως «ειδική σύμβουλος» στο πρωθυπουργικό γραφείο! Μάλιστα, πληροφορίες που δεν επιβεβαιώνονται, λένε πως πληρώνεται αδρά με αντικείμενο την «πράσινη ανάπτυξη». Ωστόσο, οι δοσοληψίες της Ιπέκ Νουρ με το ελληνικό δημόσιο, φαίνεται πως δεν σταματούν εδώ.

MKO και Ergenekon Λέγεται πως εκτός από τα χρήματα που εισπράττει για την προσφορά της στην ανάπτυξη της ελληνικής οικολογικής οικονομίας, έχει αρκετά ακόμη έσοδα ως επίσημη σύμβουλος σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), με πρώτη και καλύτερη την «I4cense». Η Οργάνωση «Institute for Climate and Energy Security» («Ινστιτούτο για την Κλιματική και Ενεργειακή Ασφάλεια»), ίδρυσε και θεσμοθέτησε ο Αντρίκος Παπανδρέου. Πρόκειται, στην ουσία, για τη δεξαμενή σκέψης πάνω στην οποία «πάτησε» ολόκληρη η φιλολογία περί «πράσινης ανάπτυξης» στις προεκλογικές εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ. Το σημαντικότερο σημείο στο βιογραφικό της 40άρας πλέον και μητέρας 3 παιδιών Ιπέκ Νουρ Τζεμ Ταχά, είναι το πτυχίο Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Amherst της Μασαχουσέτης από το οποίο αποφοίτησαν οι Παπανδρέου, Σαμαράς. Οι δραστηριότητές της πολλές. Εκτός των άλλων είναι υπεύθυνη της εκπομπής «Global Leaders» του τουρκικού NTV, στο οποίο παρουσιάζονται τα πορτραίτα «πρωτοκλασάτων» της Παγκοσμιοποίησης από τη Μ. Ολμπράιτ και τον Χ. Σολάνα μέχρι τους «δικούς μας» Παπανδρέου- Μπακογιάννη. Για τον τούρκικο Τύπο πρόκειται για μια γυναίκα που πρωταγωνιστεί στην κοσμική ζωή του τόπου και συνεργάζεται με τις εφημερίδες «Milliyet», «S-

Η «μυστική» διπλωματία για την Αν. Μεσόγειο πίσω από τη σύσφιγξη των σχέσεων των οικογενειών Παπανδρέου- Τζεμ abah» και «Yeni Yuzyil». Στην ουσία αποτελεί έναν από τους βασικούς διαμορφωτές της κοινής γνώμης στην Τουρκία. Βέβαια, ο Γ. Παπανδρέου δεν είναι η πρώτη φορά που απασχολεί μια Τουρκάλα δημοσιογράφο, αφού ως υπουργός Εξωτερικών είχε προσλάβει –επίσης με υπέρογκο μισθό, λένε– τη Nur Batur. Η Τουρκάλα ήταν ανταποκρίτρια της εφημερίδας «Ηurriyet» στην Αθήνα και έχει ιδρύσει τον περίφημο «Ελληνοτουρκικό Σύνδεσμο Δημοσιογράφων». Πολύς μεγάλος ντόρος γύρω από το όνομα της δημοσιογράφου Nur Batur προκλήθηκε το καλοκαίρι του 2000, οπότε και δημοσίευσε στη «Hurriyet» το περίφημο άρθρο με τίτλο «Σκάνδαλο ομοφυλοφιλίας στην ελληνική πολιτική», στο οποίο αφηγούταν με μυθιστορηματικό τρόπο την… κρυφή ερωτική ζωή του υψηλά ιστάμενου πολιτικού προσώπου. Γιατί έχει τόση σημασία η απασχόληση της Ιπέκ Νουρ Τζεμ Ταχά από τον Έλληνα πρωθυπουργό; Υπάρχει μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια που αποδεικνύει πως το όνομα Τζεμ συνεχίζει να αποτελεί «μεγάλο κεφάλαιο» για το στρατιωτικό καθεστώς της Άγκυρας. Σύμφωνα με απόρρητα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, μετά την εξάρθρωση του δικτύου Ergenekon, ο Ισμαήλ Τζεμ προοριζόταν να αναλάβει σημαντική θέση στη νέα κυβέρνηση μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα. Συγκεκριμένα, οι Τούρκοι στρατηγοί είχαν σκηνοθετήσει ένα «θερμό» επεισόδιο σε βάρος της Ελλάδας, το οποίο θα ξεκινούσε με την κατάρριψη ενός τουρκικού μαχητικού στο Αιγαίο! Αργότερα, ακολούθησε κύμα ραγδαίων εξελίξεων. Στην ουσία επήλθε άμεση μεταστροφή της τουρκικής εξωτερικής ποΜάρτιος 2011

133

λιτικής, με το δόγμα Νταβούτογλου να στρέφει το ενδιαφέρον προς τον ισλαμικό κόσμο και να διαρρηγνύει την πολυετή συμμαχία Τουρκίας- Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο πως ο Ισμαήλ Τζεμ Ιπεκτσί –εξισλαμισθείς ισραηλίτης, σύμφωνα με πολλές πηγές– καθώς και όλοι οι Τούρκοι Στρατηγοί έθεταν ως πρωταρχικό στοιχείο της πολιτικής τους την παραπάνω συμμαχία. Σήμερα, που οι νέοι δρόμοι της ενέργειας έχουν ανατρέψει το υπάρχον status quo σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, οι γεωπολιτικές ισορροπίες και το δόγμα της «ελληνοτουρκικής φιλίας», που επιμένει να προωθεί ο Γ. Παπανδρέου, αποκτούν πλέον τεράστιο ενδιαφέρον.

Περίεργη σιωπή Η αποσιώπηση της παρουσίας ενός τόσο σημαντικού προσώπου στο πρωθυπουργικό γραφείο είναι ένα ακόμη στοιχείο που έρχεται να επιβεβαιώσει τα σενάρια περί «μυστικής διπλωματίας». Τα σενάρια αυτά, που φούντωσαν μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις για τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου στον υποθαλάσσιο χώρο μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, φαίνεται πως δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Η ελληνική κυβέρνηση διστάζει να εφαρμόσει όσα προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο και να ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη (ΑΟΖ), η οποία της εξασφαλίζει de facto τη δυνατότητα για έρευνα και εξόρυξη των υπαρχόντων ενεργειακών κοιτασμάτων. Οι ειδήμονες αναφέρουν πως η συγκεκριμένη ατολμία οφείλεται σε μία σειρά μυστικών ελληνοτουρκικών συμφωνιών από το 1974. Φυσικά, οι συγκεκριμένες συμφωνίες είναι αδύνατο να δουν το φως της δημοσιότητας, αφού αντιτίθενται σε βασικά άρθρα του Συντάγματος της Ελλάδας και παραχωρούν στην ουσία τμήμα της εθνικής μας κυριαρχίας. Σε μία τόσο κρίσιμη διεθνή συγκυρία, μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η συνεργασία του κ. Παπανδρέου με την κόρη του «παλιόφιλου» Ισμαήλ Τζεμ, με τον οποίο επανακαθόρισαν από κοινού το δόγμα της ελληνοτουρκικής φιλίας.

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:45 PM Page 134

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μετά τα γεγονότα στην Τυνησία (Μπεν Αλί) και την Αίγυπτο (Μουμπάρακ) εκφράζονται αμφιβολίες για τον ρόλο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο σύγχρονο πολιτικό προσκήνιο και παρασκήνιο

Σοσιαλιστική Διεθνής

του Νίκου Παπανικολάου, ρεπορτάζ: Μαριάννα Σπανού

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:46 PM Page 135

crash

Δικτάτορες και

πράκτορες απειλούν

την αξιοπιστία του Κινήματος

Σοσιαλιστική Διεθνής, που φιλοξένησε στους κόλπους της και σε ύψιστα αξιώματα, προσωπικότητες και φυσιογνωμίες όπως ο Γερμανός Βίλυ Μπραντ, ο Γάλλος Πιέρ Μωρουά, ο Πορτογάλος Αντόνιο Γκουτιέρες (1999-2003), ο Σουηδός Ούλαφ Πάλμε, ο Ιταλός Μπετίνο Κράξι και ο Πορτογάλος Μάριο Σοάρες, έφτασε σήμερα, ύστερα από τις συγκλονιστικές εξελίξεις και ανατροπές σε Τυνησία και Αίγυπτο και τις αποκαλύψεις για τους προέδρουςκροίσους Μπεν Αλί και Μουμπάρακ να θεωρείται ακόμη και… ύποπτη.

Το «καμάρι» του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κατεστημένου, το Κίνημα πάνω στο οποίο βασίστηκε η οικοδόμηση μιας νέας τάξης πραγμάτων στον κόσμο, με την ισχυρή παρουσία δεκάδων σοσιαλιστικών κομμάτων, μεταξύ των οποίων και το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, η Σοσιαλιστική Διεθνής έχει πια μέγα πρόβλημα.Μια διεθνής οργάνωση, στην οποία συμμετέχουν σοσιαλιστικά, εργατικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα από ολόκληρο τον κόσμο και ιδρύθηκε το 1951 ως συνέχεια της Διεθνούς των Εργατικών και Σοσιαλιστικών Κομμάτων, βρίσκεται αυτή τη στιγμή «υπό έρευνα». Και μάλιστα μια έρευνα που αφορά την αληθινή ταυτότητα που ενδεχομένως «κρύβεται» καλά πίσω από τη ρομαντική «μάσκα» του σοσιαλισμού. Ποια είναι στην πραγματικότητα η Σοσιαλιστική Διεθνής; Είναι όντως ένας οργανισμός που μάχεται για την ειρήνη και τη Δημοκρατία στον κόσμο ή μήπως ένα «συνοθύλευμα» που χρησιμοποιεί «φθαρμένες» αξίες ως τεχνάσματα, για να επιτύχει στόχους όχι και τόσο δίκαιους και να επιβάλλει «άγρια» συμφέροντα;

Πόροι της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Βασική απορία των περισσότερων ανθρώπων, που παρακολουθούν τις εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό και στα θέματα που εμπλέκεται η Σοσιαλιστική Διεθνής, είναι από πού προέρ-

Η σημερινή ηγεσία της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ο πρόεδρος Γ. Παπανδρέου και ο γ.γ. Λ. Αγιάλα χονται οι πόροι της. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ο προϋπολογισμός της οργάνωσης για το 2008 ήταν περίπου 1.7 εκ. λίρες. Ωστόσο, το «Crash» επικοινώνησε με τη γραμματέα Διεθνών Σχέσεων του ΠΑΣΟΚ, κα Πωλίνα Λάμψα, η οποία σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό της Διεθνούς, απάντησε πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Επεσήμανε δε πως το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων της

Πωλίνα Λάμψα, γραμματέας Διεθνών Σχέσεων του ΠΑΣΟΚ: «Η Σοσιαλιστική Διεθνής δεν είναι οργάνωση human rights»

οργάνωσης προέρχεται από τα μέλη της και ότι το κάθε κόμμα καταβάλλει ένα ποσόν ως ένα είδος συνδρομής. Γνωστή σε πολλούς και στερεότυπη η απάντηση, γι’ αυτό και είναι μάλλον λογικό το ερώτημα: «Μήπως το ποσό που δίνει κάθε κόμμα, εξαρτάται και από την επιρροή που θέλει να ασκήσει στις αποφάσεις;». Πώς μπορούμε, άλλωστε, να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχουν μεροληπτικές τάσεις, όταν ένα κόμμα προτείνει την προσφορά περισσότερων χρημάτων με στόχο την εξυπηρέτηση κάποιων συμφερόντων του; Η κα Λάμψα απαντά ότι «δεν τίθεται τέτοιο θέμα, εφόσον υπάρχει καταστατικό που ορίζει τους εκάστοτε πόρους της οργάνωσης, όλα τα κόμματα- μέλη έχουν πρόσβαση στον προϋπολογισμό και επιπλέον, κάθε χρόνο ορίζονται ορκωτοί λογιστές που ελέγχουν την οικονομική κατάσταση της ομοσπονδίας».

Εξελίξεις και… αποκαθήλωση Στη λίστα των ηγετών που μετέχουν ως αρχηγοί κομμάτων στη Σοσιαλιστική Διεθνή, θεσμό που πρεσβεύει την ειρήνη, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την ισότητα, μπορούσαμε να

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:46 PM Page 136

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

βρούμε μέχρι πολύ πρόσφατα και τα ονόματα του Χόσνι Μουμπάρακ και του Ζιν Μπεν Άλι, των προέδρων, δηλαδή, της Αιγύπτου και της Τυνησίας. Δύο ανθρώπων που από την αρχή της προεδρίας τους στις χώρες της βόρειας Αφρικής έχουν καταλύσει κάθε έννοια δικαίου, σύμφωνα τουλάχιστον με τις εγκυρότερες δημοσιογραφικές και διπλωματικές πηγές, αλλά και εκατοντάδες καταγγελίες ομάδων, οργανώσεων, κινήσεων και «δυνάμεων αντίστασης». Δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν απορίας άξιον, το πώς οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, δικτάτορες στην ουσία και, όπως αποδείχτηκε στα πρόσφατα γεγονότα, «τρωκτικά» που ροκάνισαν κάθε είδους πλούτο της χώρας τους, παρέμειναν τόσα χρόνια μέλη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Ο Μουμπάρακ, βέβαια, ήταν στην πραγματικότητα ο «παίκτης- κλειδί» για τους Αμερικάνους, αυτός που θα διαφύλαττε την άμυνα και την ασφάλεια του Ισραήλ. Είναι ένα δημιούργημα, ένας καλός υπάλληλος των ΗΠΑ και της CIA, των οποίων το τελικό σχέδιο είναι η καθολική και απόλυτη αναγνώριση του Ισραήλ ως νόμιμης οντότητας. Ο Μπεν Άλι από την άλλη πλευρά, ήταν ένας πολιτικός που είχε εμπλακεί σε κάθε είδους σκάνδαλα, από εμπόριο ναρκωτικών μέχρι υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος. Πώς είναι άραγε δυνατόν μια τέτοια ομοσπονδία, με διασυνδέσεις και επαφές σε όλο τον κόσμο, να μην ξέρει για τη δράση των μελών της, τόσο στην εσωτερική πολιτική της χώρας τους όσο και στην εξωτερική; Και όταν αυτή η παράνομη, σχεδόν εγκληματική δράση, γίνεται γνωστή, ποιες είναι οι μετέπειτα ενέργειες; Το πλέον φυσιολογικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις τελευταίες εξελίξεις, είναι ότι η Σοσιαλιστι-

Βασική απορία των περισσότερων ερευνητών των εξελίξεων στο πολιτικό σκηνικό και στα θέματα που εμπλέκεται η Σοσιαλιστική Διεθνής είναι «από πού προέρχονται οι πόροι της» κή Διεθνής «ήξερε, αλλά δεν μιλούσε»! Κάτι που –στην πιο ακραία έκφρασή του– παραπέμπει απ’ ευθείας στις πρακτικές της Μαφίας και της «Καμόρα». Τι σχέση έχει η Σοσιαλιστική Διεθνής με όλα αυτά; Για τη δράση της οργάνωσης, κυρίως στις χώρες της Αφρικής, όπου η έννοια της Δημοκρατίας είναι κάπως διαστρεβλωμένη, η κα Λάμψα υποστήριξε ότι η Διεθνής έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον εκδημοκρατισμό τους. Με τη συμμετοχή των εκπροσώπων του αραβικού κόσμου στην οργάνωση, έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε πολλούς τομείς των εκεί κοινωνιών, όπως για παράδειγμα στη Δημοκρατία, στη θέση των γυναικών και στο αιγυπτιακό ζήτημα. Ωστόσο, όπως επεσήμανε, τα γεγονότα αυτά από μόνα τους δεν σημαίνουν και ότι όλα όσα επιχειρήθηκαν, μπόρεσαν να γίνουν πραγματικότητα, εφόσον υπάρχει διαφορά νοοτροπίας σε σχέση με τον δυτικό τρόπο αντίληψης. Όσον αφορά στα γεγονότα σε Αίγυπτο και Τυνησία, η κα Λάμψα έδωσε τη δική της εκδοχή, λέγοντας ότι η Σοσιαλιστική Διεθνής είχε ήδη

Οι τέσσερις ισχυρές κυρίες του ΠΑΣΟΚ (Γκερέκου, Διαμαντοπούλου, Ξενογιαννακοπούλου, Χριστοφιλοπούλου) σε διάσκεψη της Σ.Δ. πριν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση και εκείνες υπουργοί Μάρτιος 2011

136

Η κυρία Πωλίνα Λάμψα (δεξιά) με την κ. Σουζάνα Μουμπάρακ σε εκδήλωση της Σ.Δ. ασκήσει πιέσεις στα κυβερνώντα κόμματα των χωρών αυτών για αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης. Μια εσωτερική διαδικασία που περιλάμβανε συνεχή διάλογο, επιπλήξεις σύμφωνα με τις αρχές της οργάνωσης, αλλά και σαφείς προειδοποιήσεις, ενέργειες που έγιναν πριν την τελική διαγραφή των δύο κομμάτων. Την ευθύνη, μάλιστα, για τη διαγραφή του κόμματος του Μπεν Άλι της Τυνησίας, αναγκάστηκε να πάρει αποκλειστικά πάνω του ο Γιώργος Παπανδρέου, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών και την αδυναμία πραγματοποίησης διαλόγου, όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Στην ερώτηση «γιατί η Σοσιαλιστική Διεθνής δεν φρόντισε να δράσει νωρίτερα και πιο δραστικά, ώστε να αποφευχθούν τα ακραία γεγονότα που συνέβησαν στις χώρες αυτές», η κα Λάμψα απάντησε ότι η λειτουργία της Διεθνούς δεν είναι σαν αυτή της οργάνωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «δεν μπορούμε να ελέγχουμε κάθε στιγμή τι γίνεται και στα 56 κόμματα- μέλη που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση. Σκοπός της οργάνωσης είναι κυρίως να βοηθάει να γίνονται πιο δημοκρατικά τα κόμματα- μέλη της, να μπορεί να παρεμβαίνει επί τόπου για τη βελτίωση των συνθηκών όπου παρίσταται ανάγκη και να εμπνεύσει τα μέλη της να ενδιαφέρονται περισσότερο για ζητήματα παγκόσμιου χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή». Αν, όμως, είναι όντως έτσι τα πράγματα, η Σοσιαλιστική Διεθνής τείνει περισσότερο προς μια οργάνωση με εθελοντικό χαρακτήρα και γενική βάση, παρά προς έναν παγκόσμιο οργα-

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:46 PM Page 137

crash

Τι ρόλο έπαιξαν στις δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς «φυσιογνωμίες» όπως ο Μπεν Αλί (αριστερά) και ο Χόσνι Μουμπάρακ, με τους οποίους, ως πρόεδρος, ο κ. Παπανδρέου ήταν αναγκασμένος να συνεργάζεται; νισμό πολιτικού- σοσιαλιστικού περιεχομένου με παρεμβατικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις.

Οι σοσιαλιστές της CIA O Μουμπάρακ και ο Μπεν Άλι, πρώην –πλέον– πρόεδροι Αιγύπτου και Τυνησίας, είναι δύο μόνο περιπτώσεις αρχηγών κομμάτων- μελών της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, που έχουν συνδεθεί τόσο με καταστρατήγηση των δημοκρατι-

κών θεσμών όσο και με κρυφές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Ποια από τις δύο κατηγορίες είναι σοβαρότερη για μέλη μιας οργάνωσης που πρεσβεύει την ειρήνη, τη δημοκρατία και τη διαφάνεια, έγκειται στη διακριτική ευχέρεια του καθενός μας. Εκτός, όμως, από τους προαναφερόμενους δύο, οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί για σωρεία παραβιάσεων του καταστατικού της Σοσιαλι-

Πόσο σίγουρος μπορεί να είναι κάποιος για έναν διεθνή «οργανισμό» στον οποίο εμπλέκονται εκατοντάδες άνθρωποι διαφορετικής φιλοσοφίας και νοοτροπίας, διαφορετικών χαρακτηριστικών και επιδιώξεων;

Μάσκα - καρικατούρα του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, τα χρόνια της εμπλοκής στον πόλεμο του Ιράκ

Μάρτιος 2011

137

στικής Διεθνούς, στη λίστα υπάρχουν και άλλοι διεθνείς ηγέτες με ύποπτες επαφές με τις ΗΠΑ και τη CIA. Πρώτος και καλύτερος ο πρώην πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας και μέλος της Σ.Δ. , Τόνι Μπλερ, ο οποίος είχε πολλάκις μεμφθεί για τις στενές του σχέσεις τόσο με τον Μ. Κλίντον, όσο και μετέπειτα με τον Τ. Μπους. Μεγάλη δυσφορία είχε μάλιστα προκαλέσει για τη φιλοαμερικανική πολιτική που υιοθέτησε στη διάρκεια της διακυβέρνησής του. Όμως, γιατί άραγε ένας σοσιαλιστής ηγέτης μιας αρκετά ισχυρής ευρωπαϊκής χώρας υπακούει στα «καπρίτσια» των Αμερικανών; Το κάνει προκειμένου να προσδώσει στη χώρα του κάποια «ατού» στα γεωπολιτικά παιχνίδια ή μήπως επειδή προσδοκά προσωπικά οφέλη; Ο κατάλογος δεν σταματάει εδώ… Ακόμα ένα αμφιλεγόμενο μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς είναι και ο σημερινός πρωθυπουργός της Ισπανίας, Λουίς Θαπατέρο. Το 2005 βγήκε στο φως της δημοσιότητας ένα ζήτημα που έπληξε σε μεγάλο βαθμό τον δημοφιλή μέχρι τότε πολιτικό αρχηγό. Μέρος του Τύπου κατηγόρησε τον Θαπατέρο για μυστική συνεργασία με τη CIA. Η κατηγορία ήταν ότι η ισπανική κυβέρνηση επέτρεψε σε αεροσκάφη της CIA που μετέφεραν από την Παλαιστίνη στο Γκουαντάναμο, ισλαμιστές υπόπτους για σχέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις, να προσγειωθούν σε εθνικά αεροδρόμια για ανεφοδιασμό. Ο Θαπατέρο τότε διέψευσε κατηγορηματικά αυτούς τους ισχυρισμούς, λέγοντας πως η ισπανική κυβέρνηση δεν θα επέτρεπε ποτέ την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδα-

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:46 PM Page 138

crash

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

φος, τη θάλασσα ή τον αέρα της Ισπανίας. Εμείς απλά λέμε, δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά! Υπάρχει όμως και άλλος ένας αμφιλεγόμενος ηγέτης της Σοσιαλιστικής Διεθνούς: ο Λοράν Γκμπάγκμπο, απερχό μενος πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού. Ο τελευταίος, δεν δέχτηκε να παραδώσει την εξουσία στο νικητήριο, με βάση την Ανεξάρτητη Εκλογική Επιτροπή της χώρας, κόμμα των εκλογών του Δεκεμβρίου 2010. Οι σκηνές που ακολούθησαν στη χώρα, αγγίζουν τα όρια του παραλόγου, με χιλιάδες ανθρώπους να μεταβαίνουν στη γειτονική Λιβερία, για να γλιτώσουν από τη μετεκλογική βία. Η Σοσιαλιστική Διεθνής, σε σχέση με τον Γκμπάγκμπο και το σοσιαλιστικό κόμμα του, αποφάσισε την προσωρινή παύση του, μέχρι να πραγματοποιηθεί ο διάλογος μεταξύ των χωρών της Αφρικής για την πολιτική και οικονομική κατάσταση στη «μαύρη» ήπειρο. Τελευταίος, μα όχι αμελητέος, εμφανίζεται στη λίστα ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός και ηγέτης του Εργατικού Κόμματος του Ισραήλ. Αναμενόμενο θα λέγαμε, με βάση την πρόσφατη ιστορία, να υπάρχει κάποια παραπάνω «συμπάθεια» μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ. Εδώ και πολλά χρόνια, οι δύο χώρες συνεργάζονται άψογα και κινούνται στον παγκόσμιο πολιτικοοικονομικό χώρο με βάση τα από κοινού συμφέροντα. Ο Νετανιάχου, μάλιστα, έχει κάθε λόγο να είναι στην ίδια ομάδα με τις ΗΠΑ στα παιχνίδια εξουσίας, καθώς από τα 14 χρόνια του έζησε στην Αμερική, σπούδασε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, στο ΜΙΤ και στο Χάρβαρντ, και εργάστηκε και ως σύμβουλος στη Βοστώνη. Το πρόβλημα είναι ότι ο ίδιος άνθρωπος είναι αυτός που, με τη συμμετοχή του κόμματός του στη Σοσιαλιστική Διεθνή, υπερασπίζεται τη Δημοκρατία, την παγκόσμια ειρήνη και την ισότητα. Οπότε ή οι Αμερικάνοι έχουν κάνει ένα μικρό σφάλμα στην επιλογή του συμμάχου τους, ή η Σοσιαλιστική Διεθνής φιλοξενεί εν γνώσει της στους κόλπους της ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν για μάσκα.

Ο Γιώργος Παπανδρέου με την ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος στη Γαλλία, Σεγκολέν, Ρουαγιάλ στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη

Είναι φυσιολογικό το συμπέρασμα ότι η Σοσιαλιστική Διεθνής «ήξερε αλλά δεν μιλούσε». Κάτι που – στην πιο ακραία έκφρασή του- παραπέμπει στις πρακτικές της Μαφίας και της «Καμόρα». Τι σχέση έχει η Σ.Δ. με όλα αυτά;

Το εγχώριο προϊόν: Ανδρέας Παπανδρέου Ας μην πάμε μακριά όμως! Θα μπορούσαμε, σήμερα πλέον, να πούμε ότι το πιο λαμπρό παράδειγμα διπλής πολιτικής ταυτότητας είναι εγχώριο και ακούει στο όνομα Ανδρέας Παπανδρέου. Ο κ. Παπανδρέου ήταν αυτός που το 1992, ως αρχηγός του μεγαλύτερου σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, εντάχθηκε με το ΠΑΣΟΚ στη Σοσιαλιστική Διεθνή, για να υποστηρίξει και αυτός με τη σειρά του τις αρχές της οργάνωσης. Τα τελευταία χρόνια όμως, η προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου έχει προκαλέσει διάφορες και αντιφατικές αντιδράσεις. Στοιχεία που έχουν ανακύψει, τον παρουσιάζουν ως πρωταρχικά υπεύθυνο για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήμερα η χώρα και βάζουν νέες πινελιές στο μέχρι χθες άτρωτο πορτρέτο του. Ο Ανδρέας, όντως, πρόσφερε στον ελληνικό λαό. Απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, σύμφωνα με σχόλια αρθρογράφων ή και πολιτικών αντιπάλων του Α. Παπανδρέου στην Ελλάδα και εξωτερικό, τα χρήματα αυτά ήταν δανεικά από τους Αμερικανούς, ώστε η χώρα να κυβερνάται ανάλογα με τα δικά τους συμφέροντα. Τους τελευταίους 2 μήνες του 2010, κυκλοφόρησαν ένα απόρρητο έγγραφο του 1974 με υπογραφή του Α. Παπανδρέου, το οποίο ουσιαΚώστας Σημίτης και Άκης Τσοχατζόπουλος, τα χρόνια της παντοδυναμίας τους, στο πλαίσιο διάσκεψης της Σ.Δ.

134_139_SOSIAL.DIETHNI 2/17/11 6:46 PM Page 139

crash στικά πραγματεύεται μια μυστική συμφωνία του με τη CIA. Σε αυτό αναφέρεται η χρηματοδότηση του Παπανδρέου με 100.000.000 δολάρια από την τράπεζα Chase Manhattan Bank των Ροκφέλερ, για τη δημιουργία και τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ. Ως αντάλλαγμα οι Αμερικάνοι ζήτησαν – σύμφωνα με αναλύσεις και σειρά δημοσιευμάτων αλλά και δηλώσεις Ελλήνων πολιτικών– μεταξύ άλλων «πάγωμα» στο Κυπριακό, την αποδυνάμωση του ΚΚΕ και την ελαχιστοποίηση της τρομοκρατίας. Μετά από όλα αυτά, λοιπόν, δεν μένει παρά να αναρωτηθούμε ποιος είναι πραγματικά ο ρόλος αυτής της οργάνωσης. Γιατί αν όντως είναι αυτός που παρουσιάζεται, θα υπήρχε κάποιος έλεγχος πριν ένα κόμμα γίνει μέλος σε αυτή. Έλεγχος τόσο στις αξίες και τις πεποιθήσεις του, όσο και στους ανθρώπους που το εκπροσωπούν. Υπό αυτή την έννοια, πολλοί από τους σημερινούς αρχηγούς κομμάτων- μελών της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, δεν θα έπρεπε υπό καμία συνθήκη να συμμετέχουν σε ένα τέτοιο οργανισμό. Η Σοσιαλιστική Διεθνής, στην αρχή της σύστασής της, αποτελούσε μια οργάνωση κατεξοχήν σοσιαλιστική, με πρωταρχικό στόχο την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των λαών του κόσμου. Πότε και γιατί άλλαξε ριζικά χαρακτήρα και εξελίχθηκε σε προσωπείο για τη διασφάλιση υποκινούμενων πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων; Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα στοιχεία αποκαλύπτονται για την παράπλευρη δραστηριότητα διεθνών οργανισμών, που πιθανώς

Θερμή χειραψία του Γιώργου Παπανδρέου με τον πρώην πρωθυπουργό Σουηδίας Γκ. Πέρσον, επιφανές μέλος της Σ.Δ., έξω από το «10» της Ντάουνινγκ Στριτ στο Λονδίνο, μετά τη συνάντησή τους με τον τότε πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ πιστοποιούν ότι, τελικά, δεν είναι ούτε τόσο αθώοι αλλά ούτε και τόσο έμπιστοι όσο θα θέλαμε. Επειδή οι πρωταγωνιστές της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, αυτοί που καθορίζουν τη φυσιογνωμία και τη στρατηγική της, είναι πολιτικοί, δύσκολα θα δώσουν μια σαφή απάντη-

Η Σοσιαλιστική Διεθνής δημιουργήθηκε το 1951 ως συνέχεια της Διεθνούς των Εργατικών και Σοσιαλιστικών Κομμάτων, η οποία αποτελούσε εξέλιξη της Β’ Διεθνούς (1889). Σήμερα, είναι μια παγκόσμια οργάνωση στην οποία συμμετέχουν σοσιαλιστικά, εργατικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα από όλο τον κόσμο. Αποτελείται από 159 μέλη, ενώ συμμετέχουν σε αυτήν 3 συνδεδεμένες οργανώσεις (Σοσιαλιστική Εκπαιδευτική Διεθνής, Σοσιαλιστική Διεθνής Νεολαία και Σοσιαλιστική Διεθνής Γυναικών) και 10 ανεξάρτητοι διεθνείς οργανισμοί (όπως το Διεθνές Συνδικάτο Εκπαιδευτικών και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα). Πενήντα οκτώ από τα εθνικά κόμματα- μέλη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση είτε αυτόνομα είτε ως μέλη κυβερνητικών συνασπισμών. Ο ρόλος τους είναι αισθητός σε όλες τις Ηπείρους, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κόμματα- μέλη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς βρίσκονται στην εξουσία σε 12 από τα 27 κράτη- μέλη, ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα. Στα υπόλοιπα 15, τα κόμματα που συμμετέχουν είναι Αξιωματική αντιπολίτευση. Στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο, τα μέλη της έχουν αξιοσημείωτη παρουσία και συμμετέχουν στον κυβερνητικό σχεδιασμό. Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς από το 2006 μέχρι και σήμερα είναι ο Γιώργος Παπανδρέου και γενικός γραμματέας ο Λουίς Αγιάλα από τη Χιλή. Μάρτιος 2011

139

ση στα ερωτήματα που τίθενται κατά καιρούς. Έτσι κι αλλιώς, η σωστή ιεράρχηση και αξιολόγηση των υπαρχόντων δεδομένων από τον κοινό νου, θα μπορούσε να δώσει κάποιες πειστικές εξηγήσεις για το παράδοξο να φιλοξενεί στους κόλπουςτης ακόμη και δικτάτορες.

140_143_PASOK 2/17/11 6:51 PM Page 140

crash

ΕΡΕΥΝΑ

Από το 1975 έως τις ημέρες του Μνημονίου, το κυβερνητικό κόμμα σπαρασσόταν από ομαδοποιήσεις και… διαγραφές

Οι στοές του ΠΑΣΟΚ

του Βασίλη Μούρτη

140_143_PASOK 2/17/11 6:51 PM Page 141

crash

γεννήθη παρ’ ημίν το… Π-80. Η ονομασία παραπέμπει στις περίφημες ιταλικές στοές που απασχόλησαν έντονα τον δημόσιο διάλογο τη δεκαετία του 1980, αλλά, εν προκειμένω, δεν πρόκειται γι’ αυτό. Ίσως οι εμπνευστές της, «διαβολικά» σκεπτόμενοι, να θεώρησαν ότι χρησιμοποιώντας μια τέτοια ονομασία θα έπαιρναν λίγη παραπάνω δημοσιότητα. Και δεν είχαν άδικο! «Π-80» ονόμασαν την κίνησή τους στελέχη της ΠΑΣΠ, της φοιτητικής παράταξης του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του 1980, από τις τάξεις της οποίας πέρασαν αρκετά επιφανή σήμερα, στελέχη του Κινήματος και της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης, ο Γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Καρχιμάκης, ο αναπληρωτής υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης Σωκράτης Ξυνίδης, ο Γιάννης Στουρνάρας και πολλοί άλλοι. Η «κίνηση» έκανε την εμφάνισή της πριν από αρκετούς μήνες, αλλά, τότε, κανείς δεν την είχε πάρει στα σοβαρά! Τώρα, τα πράγματα άλλαξαν. Και τα άλλαξε η παρουσία του Γ. Ραγκούση και του Μ. Καρχιμάκη. Γιατί όλα τα άλλα παραμένουν ίδια. Όπως, για παράδειγμα ο στόχος, που είναι το πέρασμα στην «4η ελληνική Δημοκρατία» ή η αναζήτηση πολιτικού ρόλου για τα φιλόδοξα στελέχη της. Κάποια από τα παλαιά στελέχη του ΠΑΣΟΚ βλέπουν πως υπάρχει μια προσπάθεια να συγκροτηθεί ομάδα, η οποία θα παίξει ρόλο στις εσωτερικές εξελίξεις του ΠΑΣΟΚ, αλλά και στο ζήτημα της διαδοχής του Γιώργου Παπανδρέου, όταν έρθει η ώρα. Επί του παρόντος, πάντως, το «νεογέννητο» πρέπει να μεγαλώσει με τη φροντίδα των γονέων του, που έχουν και τις μεγάλες φιλοδοξίες.

Βρίθει… ομάδων Η πολιτική διαδρομή του ΠΑΣΟΚ, από την ίδρυσή του, βρίθει ιστοριών συγκρότησης ομάδων, οι οποίες είχαν ή έχουν φιλοδοξίες ή ήθελαν απλώς να υπηρετήσουν στόχους και φιλο-

Τα παρατράγουδα άρχισαν πολύ νωρίς και το νεοσύστατο Κίνημα απειλήθηκε με διάσπαση, τον Φεβρουάριο του 1975, όταν η Δημοκρατική Άμυνα κυκλοφόρησε λίστα υποψηφίων, επιδιώκοντας την πλειοψηφία στην Κ.Ε.

δοξίες κάποιων στελεχών. Δεν υπάρχει άλλο κόμμα, στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας, στο οποίο να έχουν δημιουργηθεί τόσες «ομάδες» και «τάσεις». Ίσως, όσες έχουν δημιουργηθεί μόνο στο κυβερνών κόμμα, να έχουν υπάρξει σε όλα τα άλλα κόμματα μαζί. Μάλιστα, οι «ομάδες» και οι «τάσεις» περιλαμβάνονται στην ιδρυτική διακήρυξη του Κινήματος. Στην ίδρυσή του συνέπραξαν, κατά βάση, δύο κορυφαίες αντιστασιακές οργανώσεις. Πρόκειται για το ΠΑΚ (Πανελλήνιο Αγωνιστικό Κίνημα) που ήταν και το πολυπληθέστερο και τη Δημοκρατική Άμυνα στις τάξεις της οποίας ανήκαν κάποιοι από τους πιο γνωστούς Έλληνες πολιτικούς. Μεταξύ αυτών ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο πρώην Πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος αλλά και ο σημερινός κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Πέτρος Ευθυμίου. Τα παρατράγουδα άρχισαν πολύ νωρίς και το νεοσύστατο Κίνημα απειλήθηκε με διάσπαση, τον Φεβρουάριο του 1975, λίγους μόλις μήνες μετά την ίδρυσή του, όταν στο προσυνέδριο η Δημοκρατική Άμυνα κυκλοφόρησε λίστα υποψηφίων για να ψηφιστούν στην Κ.Ε., επιδιώκοντας να έχει την πλειοψηφία του οργάνου. Ό,τι αποφεύχθηκε τον Φεβρουάριο, συνέβη τον Ιούνιο, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσισε να διαγράψει τουλάχιστον 50 στελέχη της Δ.Α.. Ο Κώστας Σημίτης, πάντως, δεν ήταν μεταξύ αυτών, καθώς είχε διαφοροποιήσει τη στάση του. Ίσως προτίμησε να είναι δεύτερος, μετά τον Ανδρέα, αντί υπό τον Σάκη Καράγιωργα. Θα είχε μόνο να αντιμετωπίσει τον πολύ φιλόδοξο Νίκο Κωνσταντόπουλο, για τον οποίο λεγόταν ότι θεωρούσε πως έπρεπε εκείνος να είναι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και όχι ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο Ανδρέας μπορεί να κράτησε τον Σημίτη αλλά όχι και τη Μελίνα Μερκούρη, η οποία αποχώρησε σε ένδειξη διαμαρτυρίας, θεωρώντας ότι οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν δεν ήταν δημοκρατικές.

Η διαγραφή των «τροτσκιστών» Το επόμενο καλοκαίρι, το 1976, εξαπολύθηκε πογκρόμ διαγραφών, των λεγόμενων «τροτσκιστών». Επρόκειτο για μια ομάδα μεσαίων στελεχών, τα οποία συνεργάζονταν με αντίστοιχα στελέχη του Εργατικού Κόμματος της Μ. Βρετανίας, επιχειρώντας τον πασίγνωστο στην Αριστερά «εισοδισμό». Επικεφαλής της επιχείρησης είχε τοποθετηθεί από τον ίδιο τον Ανδρέα ο Στέφανος Τζουμάκας. Ωστόσο, το τοπίο δεν είχε ξεκαθαρίσει, καθώς στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ λειτουργούσε, στη σκιά των άλλων ομάδων, μια ομάδα στελεχών προερχόμενη από το ΠΑΚ, επικεφαλής της οποίας ήταν ο μετέπειτα βουλευτής Πρέβεζας του Κινήματος Γιάννης Τσεκούρας, με υπαρχηγό τον Στέλιο Πανταζόπουλο.

140_143_PASOK 2/17/11 6:51 PM Page 142

crash

ΕΡΕΥΝΑ

Η ομάδα αυτή διακρινόταν για τις πιο σκληρές θέσεις της και θεωρούσε ότι η Μεταπολίτευση ήταν συνέχεια της χούντας και στράτευε στελέχη και μέλη, μέσω της «οριζόντιας διασύνδεσης». Πίστευε ότι οι αντιδράσεις του λαϊκού κινήματος θα έπρεπε να είναι έντονες και δεν απέκλειε ακόμα και την «ένοπλη δράση», με αποτέλεσμα ακόμα και το ΚΚΕ να τους θεωρεί «εξτρεμιστές». Κατόρθωσε να συγκεντρώσει στις τάξεις της πολύ μεγάλο τμήμα της πολύ ισχυρής, τότε, νεολαίας ΠΑΣΟΚ και η επιχείρηση εκκαθάρισης στοίχισε ακριβά στη φοιτητική παράταξη ΠΑΣΠ, η οποία έχασε την πρωτιά στα ΑΕΙ και τα ΚΑΤΕΕ, όπου κυριαρχούσε απόλυτα και δεν την ξανακέρδισε ποτέ! Μεταξύ των διαγραφέντων της ΠΑΣΠ ήταν ο τότε Γραμματέας της νεολαίας ΠΑΣΟΚ Γιώργος Τζάθας και η, τότε, φοιτήτρια Άντα Παπαπάνου, σημερινή σύζυγος του πρωθυπουργού και Προέδρου του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Παπανδρέου. Η διαδικασία «αποβολής» της ομάδας από το ΠΑΣΟΚ εξελίχθηκε σε μια θυελλώδη συνεδρίαση στον πρώτο όροφο της Χαριλάου Τρικούπη, τον Οκτώβριο του 1976, παρουσία και με τη συμμετοχή του ίδιου του Ανδρέα Παπανδρέου. Η ομάδα είχε καταλάβει τα γραφεία της ΠΑΣΠ στην οδό Σόλωνος, όπου και είχε οχυρωθεί (οι επικεφαλής, πάντως, ήταν απόντες). Στην όλη υπόθεση πήραν μέρος, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μερικά από τα πιο γνωστά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Κώστας Λαλιώτης, ο Στέφανος Τζουμάκας, ο Χρήστος Παπουτσής, ο Πέτρος Λάμπρου και άλλοι. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε κάνει τότε μια σοβαρή καταγγελία, κατηγορώντας την ομάδα ότι συγκέντρωνε όπλα. Από την καταγγελία θορυβήθηκε ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο

Την Άντα Παπαπάνου σύζυγο του πρωθυπουργού διέγραψε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1976

Το 1976, εξαπολύθηκε πογκρόμ διαγραφών, των λεγόμενων «τροτσκιστών», επικεφαλής των οποίων είχε τοποθετηθεί από τον ίδιο τον Ανδρέα, ο Στέφανος Τζουμάκας

Στην επιχείρηση κατά των «τροτσκιστών» επικεφαλής είχε τεθεί ο Στέφανος Τζουμάκας Μάρτιος 2011

142

οποίος τηλεφώνησε στον Ανδρέα και τον ρώτησε αν χρειάζεται κάποια βοήθεια. Αργότερα ο Α. Παπανδρέου, ευρισκόμενος στο Πεκίνο, ως πρωθυπουργός, «φωτογράφισε» τον Γ. Τσεκούρα ως αρχηγό της «17Ν». Ύστερα από πολλά χρόνια και μετά τον θάνατο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, ο μικρότερος γιος του Αντρίκος, πήγε στην Πρέβεζα και ζήτησε συγνώμη για λογαριασμό του πατέρα του και έτσι ο Γιάννης Τσεκούρας εξελέγη βουλευτής.

Η ομάδα των «λενινιστών» Δύο χρόνια αργότερα διαγράφηκε η ομάδα των «λενινιστών», η οποία είχε ως επικεφαλής τους Δημήτρη Τζουβάνο, Λευτέρη Τζιόλα και Θανάση Αθανασούλη. Τότε ήταν που διαγράφηκε και ο σημερινός υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου του Μεγάρου Μαξίμου, Γιώργος Ελενόπουλος. Την εκκαθάριση της κατάστασης είχε αναλάβει ο Γιώργος Γεννηματάς, το άστρο του οποίου είχε αρχίσει να ανατέλλει. Κάπως έτσι το ΠΑΣΟΚ έφθασε στις εκλογές 18ης Οκτωβρίου του 1981, τις οποίες, ανεπηρέαστο από τις εκκαθαρίσεις, κέρδισε πανηγυρικά. Από την ανάληψη της εξουσίας τα πράγματα άλλαξαν. Η πρώτη «ομάδα» που εμφανίσθηκε μετά τις εκλογές ήταν αυτή των «λοχαγών». Επρόκειτο για μια ομάδα επτά, αρχικά, στελεχών, η οποία θεωρήθηκε ότι αναφερόταν στον Κ. Λαλιώτη (ίσως επειδή είχε αρκετούς οδοντίατρους). Η συγκεκριμένη ομάδα ποτέ δεν «μαζικοποιήθηκε», αλλά ήταν ένα από τα πολύ ισχυρά πολιτικά στηρίγματα του Κώστα Σημίτη και των «εκσυγχρονιστών» του, στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Παράλληλα με την ομάδα των «εκσυγχρονιστών» είχε αρχίσει να συγκροτείται και η λεγόμενη «ομάδα Άκη», χωρίς μεγάλες φιλοδοξίες. Κι αυτό, κυρίως, λόγω της παρουσίας του Γιώργου Γεννηματά, ο οποίος είχε δημιουργήσει την ομάδα των λεγόμενων «γεννηματικών», που απαρτίζονταν κατά κύριο λόγο από αυτοδιοικητικά στελέχη. Η πρώτη σύγκρουση με τους «εκσυγχρονι-

140_143_PASOK 2/17/11 6:52 PM Page 143

crash στές» έγινε το 1990, στο «Πεντελικόν», με αφορμή την εκλογή του πρώτου Γραμματέα της Κ.Ε. του Κινήματος. Ο Α. Παπανδρέου επέβαλε τον Άκη Τσοχατζόπουλο, έχοντας απέναντι την υποψηφιότητα του Παρασκευά Αυγερινού, τον οποίο στήριζαν ο Κώστας Σημίτης, και στην αρχή οι Γιώργος Γεννηματάς και Κώστας Λαλιώτης. Η δεύτερη και καθοριστική σύγκρουση έγινε το 1996. Τον Ιανουάριο, με τον Α. Παπανδρέου στο Ωνάσειο, ο Κ. Σημίτης κέρδισε τον Α. Τσοχατζόπουλο στη μάχη για την πρωθυπουργία και τον Ιούνιο (μετά το θάνατο του Ανδρέα) κέρδισε και το Συνέδριο και εξελέγη Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Την ίδια στιγμή άρχιζε και η κυριαρχία της ομάδας των «εκσυγχρονιστών» στο ΠΑΣΟΚ που κράτησε οκτώ ολόκληρα χρόνια. Σήμερα η ομάδα δεν είναι συγκροτημένη, αλλά εκφράζεται πολιτικά από στελέχη όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Ανδρέας Λοβέρδος. Η «ομάδα Άκη», είχε δύο πυρήνες. Τον έναν τον αποτελούσαν οι ακραιφνείς φίλους του, που συγκρότησαν την «Κοινωνική Αριστερά», με επικεφαλής τον Αντώνη Κοτσακά. Η τελευταία αποχώρησε από την «Αριστερή Πρωτοβουλία», της οποίας επικεφαλής είναι ο Γιώργος Παναγιωτακόπουλος. Τον άλλον πυρήνα τον συγκρότησε η ευρύτερη συμμαχία που στήριξε τον Α. Τσοχατζόπουλο, οι « Έλληνες Σοσιαλιστές» με επικεφαλής τον Παντελή Οικονόμου.

Απόρροια του Μνημονίου Εσχάτως και μετά την υπογραφή του Μνημονίου, έκανε την εμφάνισή της μια νέα ομάδα, η οποία κινείται σε επίπεδο μεσαίων, κυρίως, στελεχών, η «Κίνηση για μια Προοδευτική Διακυβέρνηση». Αυτή διαθέτει περί τα 20 μέλη στο

«Π-80» ονόμασαν την κίνησή τους στελέχη της ΠΑΣΠ, τη δεκαετία του 1980, από τις τάξεις της οποίας πέρασαν οι: Γιάννης Ραγκούσης, Μιχάλης Καρχιμάκης, Σωκράτης Ξυνίδης και Γιάννης Στουρνάρας

Εθνικό Συμβούλιο και τη συντονίζει ο Στέφανος Τζουμάκας, από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Γιώργου Παπανδρέου στην αναμέτρησή του με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Νοέμβριο του 2007. Σήμερα, πάντως, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι δεν υπάρχουν μεγάλες ομάδες στο ΠΑΣΟΚ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες συσπειρώσεις. Η πρώτη απαρτίζεται από όσους είναι κοντά στον σημερινό Πρόεδρο του Κινήματος και πρωθυπουργό και είναι είτε οι προσωπικοί του φίλοι είτε πρόσωπα με αναφορές στο «ανδρεοπαπανδρεϊκό» ΠΑΣΟΚ. Η δεύτερη είναι αυτή των «εκσυγχρονιστών», η οποία δεν έχει διαλυθεί. Αντίθετα, δείχνει να αναζητά νέα πολιτική έκφραση στο πρόσωπο του υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου.

Στην ομάδα των «λενινιστών» ανήκε ο σημερινός υπεύθυνος του γραφείου Τύπου του Μαξίμου Γ. Ελενόπουλος (φωτό αριστερά), ενώ ο Κώστας Λαλιώτης πρωταγωνιστούσε στην ομάδα των «λοχαγών» Μάρτιος 2011

143

144_147_FYLAKES_R_REAL1 2/17/11 6:57 PM Page 144

crash

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Κρατούμενοι για βαριά αδικήματα πληρώνουν και αποκτούν την ελευθερία τους

Οι «έχοντες» μπορούν να βγουν από τη φυλακή της Ιωάννας Ηλιάδη

144_147_FYLAKES_R_REAL1 2/17/11 6:57 PM Page 145

crash

την άλλη πλευρά της γραμμής ακούγεται αγανακτισμένος. Με χειμαρρώδη λόγο, χωρίς ανάσα, εισαγγελέας μας μεταφέρει την αγανάκτηση δικαστικών που αρνούνται να αποδεχτούν την αποφυλάκιση κρατουμένων ακόμα και ποινικών… Εκμεταλλεύονται έναν νέο νόμο, αυτόν του υπουργού Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη για την αποσυμφόρηση των φυλακών, πληρώνουν και απολαμβάνουν την ελευθερία τους.

«Εμείς τους βάζουμε μέσα κι αυτοί βγαίνουν με τον νόμο Καστανίδη», μου λέει και αρχίζει να μου παραθέτει ένα προς ένα τα προβλήματα που γεννά η εμμονή σε μια αντίληψη που δεν κάνει διαχωρισμούς, δεν προβλέπει. Μπορεί να είναι απαραίτητο να βγουν έξω από τη φυλακή άνθρωποι με ασήμαντα παραπτώματα, όχι όμως και κάποιοι γνωστοί παραβάτες με ροπή προς την… παρανομία. Από την άλλη πλευρά, για να ευνοηθούν από τον νόμο Ν.3904/2010 («Εξορθολογισμός και βελτίωση στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις»), που ψηφίστηκε παραμονές Χριστουγέννων, χρειάζονται χρήματα. Και οι μικροπαραβάτες δεν τα έχουν! Ο νέος νόμος προβλέπει την –εκ νέου– ρύθμιση των θεμάτων μετατροπής σε χρηματική ποινή των περιοριστικών της ελευθερίας ποινών, με τον γενικό κανόνα ότι περιοριστική ποινή μεγαλύτερη των δύο ετών που δεν υπερβαίνει τα τρία, μετατρέπεται εφεξής σε χρηματική υπό προϋποθέσεις. Προβλέπεται, επίσης, ότι για τις ποινές που δεν έχουν μετατραπεί, εφόσον έχει εκτιθεί το 1/5 αυτών, μετατρέπονται από το δικαστήριο σε χρηματική ποινή και διατάσσεται η απόλυση του κρατουμένου. «Προκειμένου να εισπράξουν χρήματα δεν διστάζουν να αφήσουν ανθρώπους που διέπραξαν ποινικά αδικήματα. Ο νόμος έχει ατέλειες. Ψάξε το», επέμενε ο εισαγγελέας.

Ελεύθερος, ένοχος για ασέλγεια ανηλίκου Χαρακτηριστική περίπτωση που προκάλεσε αντιδράσεις είναι η περίπτωση 66χρονου Ηρακλειώτη, ο οποίος κατηγορείται ότι ασελγούσε σε βάρος 12χρονης με τις «ευλογίες» της 46χρονης μητέρας της. Ο 66χρονος συνελήφθη επ’ αυτοφώρω να ασελγεί στη 12χρονη χάρη στην παρατηρητικότητα ενός αστυνομικού και την ευαισθησία κάποιων γειτόνων. Η αστυνομία –μετά από σχετικές πληροφορίες– τον εντόπισε σε σκοτεινό και απομονωμένο σημείο του Ηρακλείου, στις 31 Δεκεμβρίου 2010, στο αυτοκίνητό του μαζί με την 12χρονη. Στην κατοχή της μικρής βρέθηκαν τσιγάρα, μία πορτοκαλάδα και ένα μπουκάλι βότκα, «πληρωμή» για ένα μαρτύριο στο οποίο την υπέβαλαν, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει. Ο 66χρονος κακοποιούσε το παιδί μέσα στο αυτοκίνητό του για 40 ευρώ και μετά το έφερνε πίσω στο σπίτι! Η υπόθεση οδηγήθηκε τον Ιανουάριο στα δικαστήρια, μετά την κατάθεση στην ανακρίτρια

του 12χρονου κοριτσιού από τη Βουλγαρία. Οι λεπτομέρειες και ο τρόπος με τον οποίο περιέγραφε το μικρό κορίτσι τα όσα βίωσε σόκαραν τη δικαστική λειτουργό! Ωστόσο, ο 66χρονος εκμεταλλευόμενος τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου, που ορίζει ότι αν διαταχθεί η προφυλάκιση ατόμου που πληροί τις προϋποθέσεις έχει δικαίωμα να προσφύγει στο Δικαστικό Συμβούλιο και να αποφυλακιστεί, απέφυγε τον εγκλεισμό του στη φυλακή και του επιβλήθηκε χρηματική εγγύηση ύψους 10.000 ευρώ και η υποχρέωση εμφάνισής του στο αστυνομικό τμήμα κάθε μήνα. Δικαστικοί εξηγούν ότι για τα αδικήματα σε βαθμό κακουργήματος που επισύρουν ποινή κάθειρξης από πέντε έως δέκα έτη, οι κατηγορούμενοι πλέον, στην πλειονότητά τους δεν προφυλακίζονται. Για να οδηγηθεί κάποιος στη φυλακή, θα πρέπει να έχει αμετάκλητη καταδι-

Έμποροι ναρκωτικών, εγκληματίες, άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί για βαριά αδικήματα, έχουν βρει έναν νόμιμο τρόπο για να ανοίξουν τις πόρτες των φυλακών. Με μια βασική προϋπόθεση: να διαθέτουν το απαιτούμενο χρηματικό αντίτιμο…

καστική απόφαση για ομοειδές αδίκημα. Επίσης, θα πρέπει να θεωρείται ότι έχει σκοπό φυγής ή δεν έχει μόνιμη διεύθυνση κατοικίας. Έντονες είναι και οι αντιδράσεις των αστυνομικών, οι οποίοι όμως σηκώνουν τα χέρια ψηλά, καθώς ομολογούν ότι δεν μπορούν να τα «βάλουν με τον νόμο». Τη μία μέρα εξαρθρώνουν σπείρες διαρρηκτών και την επομένη βλέπουν τους δράστες να κυκλοφορούν ελεύθεροι, εκμεταλλευόμενοι τον νέο νόμο. Είναι μάλιστα τόσο «διαβασμένοι» που φθάνουν στο σημείο ακόμα και να ειρωνεύονται τους αστυνομικούς, βέβαιοι ότι θα αφεθούν ελεύθεροι. «Δυστυχώς έτσι είναι», έλεγε χαρακτηριστικά ανώτατο στέλεχος της Αστυνομίας, παραπέμποντας στις αιτήσεις αποφυλάκισης που έχουν υποβληθεί στις φυλακές Αλικαρνασσού, οι οποίες, όπως είναι γνωστό, φιλοξενούν κρατούμενους για βαριά αδικήματα. Πρόκειται μεταξύ άλλων για εγκλείστους που έχουν διαπράξει κακουργηματικά αδικήματα, όπως ληστείες, φόνους, εμπορία ναρκωτικών κ.λπ.

Ελεύθερη, σπείρα Αλβανών κακοποιών Ενδεικτική είναι η πρόσφατη περίπτωση σπείρας Αλβανών που είχε «ρημάξει» σπίτια και καταστήματα στην πόλη του Ηρακλείου. Στους χώρους όπου διέμεναν, αστυνομικοί της υπηρεσίας εντόπισαν πλήθος κλοπιμαίων, από ηλεκτρικές συσκευές μέχρι κινητά τηλέφωνα και κοσμήματα. Η αξία των κλοπιμαίων, σύμφωνα με την Αστυνομία, υπολογίζεται περίπου στα 130.000 ευρώ. Πολλοί από τους παθόντες που κλήθηκαν στην Ασφάλεια, αναγνώρισαν ως δικά τους, αντικείμενα που βρέθηκαν στην κατοχή των συλληφθέντων, οι οποίοι τελικώς παραπέμφθηκαν στην ανάκριση.

144_147_FYLAKES_R_REAL1 2/17/11 6:57 PM Page 146

crash

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

«Η υπόθεση ήταν “δεμένη”, με τους παθόντες να αναγνωρίζουν τα πράγματα που βρέθηκαν στην κατοχή των Αλβανών. Το αποτέλεσμα ήταν να αφεθούν ελεύθεροι με μία εγγύηση», ανέφερε αστυνομικός, εμφανώς εξοργισμένος. «Ο νόμος τους έδειξε την πόρτα εξόδου. Πιστεύετε ότι θα συμμορφωθούν και θα γίνουν νομοταγείς; Είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα συνεχίσουν τις διαρρήξεις και τις κλοπές, γιατί αυτό έχουν μάθει να κάνουν. Και εμείς θα πρέπει να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή», συμπλήρωσε στον ίδιο τόνο.

Η περίπτωση Γιαννακοπούλου Μια ακόμα περίπτωση που έχει τη δυνατότητα να ευεργετηθεί από τον νέο νόμο και ήδη έχει καταθέσει αίτηση αποφυλάκισης είναι η Κάτια Γιαννακοπούλου, η οποία στις 22 Ιουλίου 1997 είχε δολοφονήσει με οκτώ σφαίρες τον αρχιμανδρίτη Άνθιμο Ελευθεριάδη στη Νέα Σμύρνη. Σε πρώτο βαθμό είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 20 ετών, καθώς τότε με οριακή πλειοψηφία δύο ενόρκων τής είχαν αναγνωριστεί τα ελαφρυντικά του πρότερου έντιμου βίου και της ανάρμοστης συμπεριφοράς του θύματος. Όμως, λίγες ημέρες μετά την έκδοση της απόφασης, ο εισαγγελέας εφετών άσκησε έφεση υπέρ του νόμου, θεωρώντας ότι κακώς «έσπασαν» τα ισόβια με την αναγνώριση ελαφρυντικών. Τον Νοέμβριο του 2001 το Εφετείο, παρά την πρόταση του εισαγγελέα της έδρας που είχε διαγνώσει «βρασμό ψυχικής ορμής» στη δολοφονία του αρχιμανδρίτη, ομόφωνα την καταδίκασε σε ισόβια. Το 2009, η κρατούμενη είχε καταθέσει αίτημα για απονομή χάριτος από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο αδελφός του θύματος, Υψηλάντης Ελευθεριάδης, έχει δηλώσει πως θεωρεί πρόκληση το να βγει από τη φυλακή η ισοβίτισσα. «Θέλουν να με κάνουν φονιά; Αν τη βγάλουν έξω είναι πρόκληση. Εγώ βέβαια μπορεί να αγανακτώ στην ιδέα αυτή και να μην της κάνω κακό. Αλλά δεν ξέρω πώς μπορεί να αντιδράσει κάποιος από τους ένθερμους υποστηρικτές του», ήταν τα λόγια που χρησιμοποίησε.

Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους… φτωχούς Όμως και ο προηγούμενος «νόμος Καστανίδη» οδήγησε σε ανάλογα παραδείγματα… Αστυνομικοί της Άμεσης Δράσης είχαν συλλάβει τέσσερις Αλβανούς (δύο 24χρονους, έναν 21χρονο και ένα 18χρονο), οι οποίοι είχαν διαπράξει ληστεία σε σουπερμάρκετ στην Πετρούπολη. Η συμμορία εξαρθρώθηκε μετά από άγρια καταδίωξη και πυροβολισμούς εναντίον αστυνομικών. Από την έρευνα της ασφάλειας προέκυψε ότι οι τέσσερις συλληφθέντες, μαζί με δύο ακόμα συνεργούς τους που διαφεύγουν, είχαν συστήσει συμμορία που διέπραττε ληστείες σε καταστήματα, σουπερμάρκετ, πρακτορεία ΠροΠο και σπίτια. Μέχρι στιγμής

«Εμείς τους βάζουμε μέσα», λένε οι εισαγγελείς, αλλά αυτοί αξιοποιούν τον πρόσφατο νόμο και βγαίνουν έξω. Όσοι δεν έχουν, μένουν πίσω από τα κάγκελα. Ακόμη και με πιο ελαφριά αδικήματα έχουν εξιχνιαστεί οκτώ ένοπλες ληστείες. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης, βέβαια, που συνδέεται με τα «ευεργετικά» αποτελέσματα του «νόμου Καστανίδη», είναι πως ο 18χρονος εκ των τεσσάρων συλληφθέντων είχε πιαστεί και τον περασμένο Μάιο μαζί με άλλους συνεργούς του, για τη ληστεία μετά φόνου σε πρακτορείο ΠΡΟΠΟ στα Πατήσια, ενώ κατηγορείται και για άλλες ληστείες, απόπειρες ανθρωποκτονιών και λοιπά αδικήματα. Μετά τη σύλληψή του προφυλακίστηκε, αλλά στις 10 Νοεμβρίου αφέθηκε ελεύθερος με «περιοριστικούς» όρους: απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και υποχρέωση να παρουσιάζεται στο τμήμα της περιοχής του δύο φορές το μήνα. Ο κρατούμενος, «αναγνωρίζοντας» την προσπάθεια του υπουργείου για την αποσυμφόρηση των φυλακών, επέστρεψε το ταχύτερο δυνατό… στις εγκληματικές πράξεις. Έτσι, ένας εγκληματίας ο οποίος είχε μετάΜάρτιος 2011

146

σχει σε φόνο, ήταν ελεύθερος, με το υπουργείο Δικαιοσύνης –εκ των πραγμάτων– να «επικροτεί» τις πράξεις του αφήνοντάς τον ελεύθερο για να τις επαναλάβει. Προφανώς, το ίδιο θα ξανασυμβεί και τώρα, εκτιμά το defencenet.gr, καθώς το υπουργείο θα φροντίσει να τους αφήσει και πάλι ελεύθερους μέχρι τον ορισμό τακτικής δικάσιμου, αλλά με αυστηρότατους περιοριστικούς όρους, όπως αυτούς που είχε επιβάλλει στην πρώτη αποφυλάκιση. Δηλαδή, απαγόρευση εξόδου από τη χώρα παρουσίαση στο αστυνομικό τμήμα κάποιες φορές το μήνα και άλλα τέτοια συναφή «δρακόντεια μέτρα»... Πάντως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, με τον νόμο αναμένεται να αποφυλακιστεί το 10% των ανθρώπων που κρατούνται σήμερα στις φυλακές και έχουν τη δυνατότητα εξαγοράς ποινών έως πέντε έτη. Τουλάχιστον 1.230 κρατούμενοι υπολογίζεται ότι θα αποφυλακισθούν άμεσα από τους 12.400 που κρατούνται σήμερα. Επίσης, 1.100 άτομα θα ευεργετηθούν από τις διατάξεις, καθώς, μολονότι οι ποινές τους έχουν μετατραπεί σε χρηματικές, δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν και γι’ αυτό εξακολουθούν να παραμένουν κρατούμενοι. Για όσους το δικαστήριο κρίνει ότι έχουν την οικονομική δυνατότητα, το κατώτατο όριο ημερήσιας αποζημίωσης για την εξαγορά της ποινής από 60 ανεβαίνει στα 100 ευρώ. Αντίθετα, για όσους κρίνεται από τα δικαστήρια ότι δεν έχουν την οικονομική αυτή δυνατότητα, το ποσό μειώνεται από τα 10 στα 5 ευρώ. Όσοι δεν έχουν χρήματα, μπορούν να καταβάλουν τμηματικά μέσα σε δύο- τρία χρόνια το συνολικό ποσό που απαιτείται για την εξαγορά των ποινών.

144_147_FYLAKES_R_REAL1 2/17/11 6:57 PM Page 147

148_151_DIODIA 2/17/11 6:59 PM Page 148

crash

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

«Δεν πληρΩνΩ»

Το Κίνημα βασίζεται στις «επαναστατικές» ιδέες ενός Ιρλανδού οικονομολόγου

Ο ιδεολόγος Μπόιλ και οι Έλληνες…

τζαμπατζήδες του Δημήτρη Κωνσταντάρα Μάρτιος 2011

148

148_151_DIODIA 2/17/11 6:59 PM Page 149

crash

νας νεαρός Ιρλανδός οικονομολόγος, ο Μαρκ Μπόιλ, απογοητευμένος από τον άκρατο καταναλωτισμό, αποφάσισε, πριν από περίπου 2 χρόνια, να κάνει τη δική του επανάσταση: αποκήρυξε τα χρήματα και… επέστρεψε στα «βασικά» της ζωής. Πρώην στέλεχος επιχειρήσεων ζει πλέον χωρίς χρήματα σε ένα μισοδιαλυμένο τροχόσπιτο λίγο έξω από το Μπρίστολ, στο νοτιοδυτικό άκρο της Βρετανίας, καλλιεργώντας τη δική του τροφή και κατασκευάζοντας μόνος του ό, τι χρειάζεται. Ταυτόχρονα, χωρίς να το επιδιώξει, ώθησε χιλιάδες άλλους ανθρώπους στη Βρετανία, σε πολλές άλλες χώρες αλλά και στην Ελλάδα, να γυρίσουν την πλάτη στην έννοια αλλά και στην ουσία του χρήματος. Το αποτέλεσμα ήταν να σχηματιστούν ομάδες, κινήματα και οργανώσεις που στρέφονταν ολοένα και περισσότερο κατά της εξάρτησής τους από τα χρήματα, δημιουργώντας νέες «αξίες». Παράλληλα, εξέφραζαν την αντίθεσή τους στην έλλειψη ανταποδοτικότητας στην – άδικη όπως πιστεύουν– επιβολή φόρων και αναγκαστικής πληρωμής για αγαθά και υπηρεσίες που πρέπει να είναι ελεύθερα και «απεξαρτημένα».

Κίνηση στην ελλάδα Η «Κίνηση κατά της πληρωμής διοδίων» στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε εδώ κι περίπου ένα χρόνο και από τότε εξαπλώνεται και διευρύνεται, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος πληρωμής διοδίων στις Εθνικές Οδούς και πρόσφατα και σε άλλα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Τα μέλη και οι υποστηρικτές της Κίνησης δεν δέχονται να πληρώσουν διόδια και «σηκώνουν τις μπάρες» στους σταθμούς διοδίων. Ακόμη, άρχισαν να αρνούνται να πληρώσουν και εισιτήριο στα λεωφορεία, το μετρό και τον ηλεκτρικό, θεωρώντας ότι είτε οι τιμές είναι υψηλές, είτε οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι –λόγω κακής κατάστασης του οδικού δικτύου, συνεχών απεργιακών κινητοποιήσεων και «άδικων» αυξήσεων– ελλιπείς. Τι υποστηρίζουν; Ότι οι συγκοινωνίες είναι κοινωνικό αγαθό και η τιμή των διοδίων και εισιτηρίων θα έπρεπε να είναι πολύ χαμηλότερη.

Δεν πληρώνω ερΤ Ανάλογο κίνημα έχει δημιουργηθεί και για την ΕΡΤ, μάλιστα υπάρχει και αντίστοιχη σελίδα στο facebook. Όπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη σελίδα, «η διαδικασία που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει για να μην πληρώνει την ΕΡΤ μέσω λογαριασμού της ΔΕΗ, έχει να κάνει με την άρνηση αναγνώρισης χρέους. Δηλαδή: εάν κάποιος σου χρεώνει μια υπηρεσία ή ένα προϊόν που εσύ δεν θέλεις να χρησιμοποιήσεις (π.χ. τηλεοπτικό πρόγραμμα) μαζί με μια υπη-

O Μαρκ Μπόιλ έκανε την έκπληξη: εγκατέλειψε τα εγκόσμια και τον καταναλωτισμό και ζει σε ένα τροχόσπιτο χωρίς χρήματα ρεσία που αποδέχεσαι και χρησιμοποιείς (π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα) με ένα ενιαίο τιμολόγιο, λογαριασμό ή οτιδήποτε, μπορείς να απαιτήσεις να πληρώσεις μόνο το δεύτερο. Σε περίπτωση που ο πιστωτής δεν δεχτεί την πληρωμή, πηγαίνεις στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και καταθέτεις μόνο το ποσό της υπηρεσίας που αποδέχεσαι (ηλεκτρικό ρεύμα) και όχι το υπόλοιπο».

Τι πιστεύει ο Μπόιλ: «Πιστεύω ότι τα χρήματα είναι το μαγικό πέπλο που καλύπτει τις καταστρεπτικές συνέπειες των πράξεών μας. Αν καλλιεργούσαμε μόνοι μας την τροφή μας, δεν θα πετούσαμε στα σκουπίδια το ένα τρίτο, όπως κάνουμε σήμερα. Αν κατασκευάζαμε τα έπιπλα μόνοι μας, δεν θα τα πετούσαμε μόλις αλλάζαμε τη διακόσμηση. Κι αν έπρεπε να καθαρίσουμε μόνοι μας το νερό που πίνουμε, δεν θα το ξοδεύαμε αλόγιστα», αναφέρει ο Μαρκ Μπόιλ. Εκεί στηρίζονται και οι τρεις βασικές αρχές του δικού του συστήματος: «Όχι στα χρήματα, όχι στην άμεση ανταλλαγή προϊόντων, ναι στην ελεύθερη προσφορά». Έτσι, στη διαδικασία αυτή δεν άλλαξε μόνο η σχέση του με το χρήμα, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο βλέπει τη ζωή. Όλος ο κόσμος του Μαρκ Μπόιλ άλλαξε την ημέρα που αποφάσισε να σταματήσει να κάνει χρηματικές συναλλαγές. Ένα ποτάμι κοντά στη φάρμα μετατράπηκε στο «μπάνιο» του Μαρκ, ενώ μια μαύρη σακούλα γεμάτη νερό κρεμασμένη σ’ ένα δέντρο έγινε ο αυτοσχέδιος θερμοσίφωνάς του για τις ημέρες που έχει ήλιο, δηλαδή σπάνια. «Σαπούνι δεν χρησιμοποιώ, εκτός αν μου χαρίσει κάποιος χειροποίητο. Για οδοντόκρεμα χρησιμοποιώ ένα μείγμα από σπόρους άγριου μάραθου και κόκαλο σουπιάς ξεπλυμένο από

Μάρτιος 2011

149

το θαλασσινό κύμα», αναφέρει. Το μεταφορικό του μέσο είναι ένα ποδήλατο με φωτάκι, που λειτουργεί με δυναμό και η κουζίνα του είναι ένα κατασκεύασμα από τέσσερις τενεκέδες λαδιού, στοιβαγμένοι σε στήλη και τρυπημένοι από έναν σωλήνα που τους διαπερνά. «Στο κάτω άκρο του σωλήνα τοποθετώ κούτσουρα και με την καύση τους η θερμότητα φτάνει στο πάνω άκρο και ζεσταίνει το φαγητό», εξηγεί ο Μαρκ. Στην… υπερβολή της, η θεωρία αυτή του Μπόιλ, εμφανίστηκε ως «Κίνημα» και στην Ελλάδα, εκφράζοντας χιλιάδες πολίτες που κινούνται καθημερινά με τις δημόσιες συγκοινωνίες ή χρησιμοποιούν συνεχώς το αυτοκίνητό τους και συνεπώς πρέπει να πληρώνουν εισιτήρια που αναπροσαρμόζονται συνεχώς και δυσμενώς γι’ αυτούς. Ή ακόμη που υποχρεώνονται να πληρώσουν διόδια για αυτονόητες διαδρομές και πάνω σε κακό και επικίνδυνο οδικό δίκτυο, για τη χρησιμοποίηση του οποίου δεν θα έπρεπε να υπάρχει οικονομική επιβάρυνση.

«Ο άνδρας χωρίς χρήματα» Ο Μαρκ ήδη έχει θέσει σε εφαρμογή το μοντέλο κοινωνίας που οραματίζεται: μία φορά την εβδομάδα οργανώνει τα λεγόμενα «Freeskilling», στα οποία κάθε μέλος της τοπικής κοινότητας διδάσκει δωρεάν μια «ικανότητά» του (στα αγγλικά «skill»), δηλαδή «κάτι που ξέρει να κάνει καλά».

η ανάπτυξη ενός Κινήματος άρνησης πληρωμής διοδίων, εισιτηρίων, ερΤ κ.λπ. τρομάζει την κυβέρνηση

148_151_DIODIA 2/17/11 6:59 PM Page 150

crash

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

«Ένας διδάσκει πρώτες βοήθειες, άλλος πώς να φτιάχνεις ψωμί ή πώς να φτιάχνεις έπιπλα. Το μοντέλο στηρίζεται στην προσφορά όχι για το αντάλλαγμα αλλά για την αλληλοβοήθεια» εξηγεί. Και φυσικά ο ίδιος εφαρμόζει στην πράξη όσα ευαγγελίζεται: με το βιβλίο του «Τhe moneyless man» («Ο άνδρας χωρίς χρήματα») διδάσκει στους ανθρώπους τη δική του «ικανότητα»: το πώς να ζει κάποιος καλά χωρίς λεφτά! «Φυσικά και έχω ήδη παραιτηθεί από τα έσοδα του βιβλίου, τα οποία θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς», διευκρινίζει, αν και δεν χρειαζόταν. Δεν περιμέναμε κάτι λιγότερο από αυτόν... Το βιβλίο «Τhe moneyless man» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οneworld, ενώ εξετάζεται η έκδοσή του και στην Ελλάδα. (Περισσότερες πληροφορίες για τον Μark Βoyle στην ιστοσελίδα του: www.justfortheloveofit.org)

ντάριο Φο και Κίνηση Όπως έγραφε προ εβδομάδων μεγάλη αθηναϊκή εφημερίδα, «δανειζόμενες τον τίτλο από το έργο του Ντάριο Φο “Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω”, όλο και περισσότερες ομάδες πολιτών αντιδρούν στις οικονομικές εξελίξεις και δεν πληρώνουν διόδια, εισιτήρια κ.λπ. Παράλληλα, ενώ έρευνα δείχνει ότι πλέον επτά στους δέκα Έλληνες διαχειρίζονται σήμερα τα οικονομικά τους με φειδώ και σωφροσύνη, οι υποστηρικτές του Μπόιλ, ιδρυτή της κοινότητας Freeconomy, ισχυρίζονται ότι συνεχίζει να αποκτά νέους οπαδούς, εξηγώντας πώς κατάφερε να ζήσει χωρίς χρήματα τους τελευταίους 18 μήνες». Το Κίνημα πολιτών που είπε «όχι» στα διόδια, ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια και αρχικά είχε στόχο τα διόδια Κορίνθου-Πατρών. Γρήγορα δημιουργήθηκε το Πανελλήνιο Συντονιστικό Μέτωπο Ενάντια στα Διόδια και οι Επι-

Το κίνημα «Δεν πληρώνω» με τη δράση του έγινε γνωστό σε όλη την επικράτεια, όχι όμως και το γεγονός ότι «πατούσε» πάνω στις ιδέες... ενός Ιρλανδού τροπές Κατοίκων, Πολιτών και Εργαζομένων ενάντια στα διόδια σε όλη τη χώρα. Οι επιτροπές έχουν προχωρήσει σε πολυάριθμες κινητοποιήσεις, «ανοίγοντας» διόδια σε διάφορες περιοχές. H μη πληρωμή των διοδίων δεν αποτελεί παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ωστόσο η εταιρεία μπορεί να διεκδικήσει κάποια στιγμή δικαστικά από τον κάθε οδηγό, να της καταβάλει το ποσό που κατά την διέλευση του δεν πλήρωσε.

Όλα άρχισαν από ένα διαδικτυακό forum Σύμφωνα με τον 28χρονο Παναγιώτη Κάντα, «όλα άρχισαν από ένα διαδικτυακό φόρουμ για το περιβάλλον. Εκεί συναντηθήκαμε το 2009.

Το Κίνημα δεν είναι μόδα Αντικρούοντας όσα είπε ο υπουργός κ. Ρέππας αλλά και άλλοι συνάδελφοί του στην κυβέρνηση, υποστηρικτές της Κίνησης, θεωρούν –και προβάλλουν με θέρμη τις ιδέες τους– ότι το Κίνημα κατά των διοδίων δεν είναι μόδα, ούτε επιλογή κάποιων «τζαμπατζήδων». Το «δεν πληρώνουμε» είναι μια άκρως πολιτική πράξη, είναι μια συνειδητή επιλογή ενεργών πολιτών. Είναι μια φυσιολογική αντίδραση, ένα ξέσπασμα οργής και αποτέλεσμα μιας πρωτοφανούς κοινωνικής αδικίας. Οι πολίτες αντιδρούν με αυτό τον τρόπο, διότι δεν έχουν άλλη επιλογή! Επέλεξαν να «σπρώξουν την μπάρα», επειδή κανείς ποτέ δεν τους άκουσε! Αντιδρούν γιατί βλέπουν, πόσο εύκολα και μεθοδευμένα, μεταφέρεται ο εθνικός πλούτος στα χέρια ιδιωτών, τη στιγμή που τα δικά τους εισοδήματα συρρικνώνονται δραματικά και οι οικογένειές τους βυθίζονται στη φτώχεια. Πρόσφατα, οι υποστηρικτές της Κίνησης, άρχισαν να «εμπλέκουν» και το όνομα του προέδρου της Δημοκρατίας, δημοσιοποιώντας εορταστικό μήνυμά του προ διετίας όπου έλεγε: «Η κοινωνική στράτευση θα φέρει πολιτική δράση και πίεση σε κάθε φορέα εξουσίας, να πράξει το καθήκον του, να παρέμβει, να αλλάξει νόμους αν χρειαστεί. Η πείρα έχει δείξει ότι όταν οι πολίτες μιας τοπικής κοινωνίας που απειλείται η υγεία της, η οικονομική της δραστηριότητα ή η καθημερινή ποιότητα της ζωής της αντιστέκονται, η τοπική και η κεντρική εξουσία υποχωρούν». Μάρτιος 2011

150

Φέτος τον Απρίλιο ανακαλύψαμε τον Μαρκ Μπόιλ, τον Άγγλο ακτιβιστή από το Μπρίστολ, ο οποίος έχει καταφέρει να ζήσει χωρίς χρήματα για 18 μήνες και έφερε στο προσκήνιο κάτι που εμείς κάναμε εδώ και χρόνια», λέει. Όλοι τους βοηθούσαν εθελοντικά όπου χρειαζόταν, πολύ πριν συνδέσουν την ομάδα τους με τη φιλοσοφία του Μπόιλ, λέει ο Παναγιώτης. Mπέιμπι σίτινγκ, καλλιέργεια λαχανικών σε κήπο στα Μελίσσια, μαθήματα Ισπανικών, θεραπείες ρεφλεξολογίας ή και η δωρεάν διάθεση εξοχικού στη Ζάκυνθο για διακοπές είναι μερικές από τις υπηρεσίες που προσφέρουν τα μέλη της αθηναϊκής κοινότητας. Η οικονομική κρίση, λένε, «μας ώθησε να προσφέρουμε το μεράκι μας δωρεάν». Διαφημίζουν τις ικανότη-

148_151_DIODIA 2/17/11 7:00 PM Page 151

crash τές τους (skills) στην επίσημη ιστοσελίδα του Μαρκ Μπόιλ (www. justfortheloveofit. org), όπου άλλοι Έλληνες χρήστες μπορούν, αφού εγγραφούν, να κάνουν μια απλή αναζήτηση και να βρουν ποιος freeconomist βρίσκεται πιο κοντά στο σπίτι τους. Οι «Ρομπέν των εισιτηρίων» στο Μετρό έχουν προκαλέσει πτώση στα έσοδα της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ 3%. «Αφού το εισιτήριο έφτασε το 1.40 ευρώ, ας εκμεταλλευτούμε τη διάρκεια της μιάμισης ώρας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά», υποστηρίζουν και ανταλλάσσουν τα εισιτήριά τους. Η εταιρία τονίζει ότι πρόκειται για παράνομη πράξη που επιφέρει μέχρι και φυλάκιση 3 μηνών. Το νομικό πλαίσιο σχετικά με την παραχώρηση επικυρωμένου εισιτηρίου στο μετρό αναλύεται σε προηγούμενο άρθρο του e-lawyer στο tvxs. Στο μεταξύ, στη Θεσσαλονίκη, μέλη των Επιτροπών «Ακρίβεια- STOP» πραγματοποίησαν σειρά εκδηλώσεων στην πόλη, αντιδρώντας στις πρόσφατες αυξήσεις στα εισιτήρια που πραγματοποίησε ο ΟΑΣΘ και τον ανάγκασαν να πάρει πίσω τις αυξήσεις.

Διχασμένη η κυβέρνηση Σύμφωνα με σχόλια, δημοσιεύματα αλλά και κυβερνητικές πηγές, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει «μουδιασμένη» και –εξ ανάγκης– «συμβιβασμένη» με τα συνεχώς ογκούμενα φαινόμενα «ανομίας», όπως άλλωστε δείχνει η παθητική στάση της έναντι του Κινήματος «Δεν πληρώνω», αλλά και η απροθυμία να αντιμετωπίσει με αποφασιστικό τρόπο κινητοποιήσεις που έμμεσα πλήττουν και το κοινωνικό σύνολο, με τελευταίο παράδειγμα τις απεργίες στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (συνδικαλιστές εμφανίστηκαν να αγνοούν δικαστικές αποφάσεις!). Ο πρωθυπουργός έχει δεχθεί εισηγήσεις για αυστηρή τήρηση του νόμου, άσχετο αν αυτές οι εισηγήσεις είχαν μάλλον ως στόχο το απεργιακό «κύμα». Ωστόσο, πολλοί ισχυρίζονται ότι σε γενικές γραμμές έχουν υπερισχύσει απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση θα πρέπει να τηρήσει «ελαστική» στάση, καθώς, λόγω της γενικευμένης λαϊκής δυσφορίας από τα επώδυνα οικονομικά μέτρα, εκφράζονται φόβοι ότι η χώρα μπορεί να περιέλθει σε καθεστώς γενικευμένης έντασης, ακόμη και από κάποιο τυχαίο γεγονός. Με αποτέλεσμα, για να μην κατηγορηθεί για «αντιλαϊκή συμπεριφορά» ή για «υπονόμευση συνδικαλιστικών δικαιωμάτων», η κυβέρνηση να μην «αντιμετωπίζει» και τις δράσεις του «Δεν πληρώνω». Πάντως, η κυβέρνηση φέρεται έτοιμη να αναλάβει άμεσα δράση για την ανακοπή του Κινήματος, σημειώνοντας ότι αν δεν σταματήσουν τα φαινόμενα ανυπακοής στα διόδια και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τότε θα δημιουργηθούν σύντομα συνθήκες αναρχίας στη χώρα. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το σχέδιο θα ξεκινήσει πιθανότατα από τα διόδια,

Στον καθ’ ύλη αρμόδιο υπουργό Δημήτρη ρέππα ανήκει ο χαρακτηρισμός «τζαμπατζήδες» που αποδόθηκε στα μέλη της Κίνησης «Δεν πληρώνω» όπου τις επόμενες ημέρες θα εγκατασταθούν εισαγγελείς, ώστε η αστυνομία με εντολή τους να μπορεί να συλλαμβάνει τους παραβάτες που θα αρνούνται να πληρώσουν διόδια. Θα πρέπει, όμως, προηγουμένως να αποσαφηνιστεί και νομικά τι είδους αδίκημα διαπράττουν αυτού του είδους οι παραβάτες, πριν ξεκινήσουν οι διαδικασίες ποινικών διώξεων.

Δυστυχώς… προχωρήσαμε και σε ζημιές Συμφωνεί δεν συμφωνεί κάποιος με τα Κίνημα «Δεν πληρώνω», τα αποτελέσματα όμως μερικών κινητοποιήσεων ήταν άκρως οδυνηρά, αφού άφησαν πίσω τους «λυπητερή» που μπορεί να φθάσει έως και τις 160.000 ευρώ. Η πρώτη αποτίμηση που έκαναν οι συγκοινωνιακές εταιρείες των Αθηνών έδειξαν τη μερική ή πλήρη καταστροφή 341 ακυρωτικών και εκδοτικών μηχανημάτων. Στο μετρό «χτυπήθηκαν» 38 ακυρωτικά και 24 εκδοτικά μηχανήματα, τέσσερις κάμερες

και ένα ΑΜΤ τραπέζης, με τα περισσότερα εξ αυτών να είναι επισκευάσιμα. Στο τραμ επλήγησαν 29 μηχανήματα, ενώ τις μεγαλύτερες επιπτώσεις υπέστη η ΕΘΕΛ, καθώς «χτυπήθηκαν» 250 ακυρωτικά μηχανήματα, εκ των οποίων τα 60 είναι πλέον παντελώς κατεστραμμένα. Αντίθετα, στον ΗΛΠΑΛ απλώς τοποθετήθηκαν ταινίες σε ακυρωτικά μηχανήματα της γραμμής 16, ενώ ο Ηλεκτρικός δεν είχε ζημιές. Για το μετρό στελέχη της ΑΜΕΛ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς, όπως τονίζουν, η αντικατάσταση του εξοπλισμού θα καταστεί ιδιαίτερα δαπανηρή για το δημόσιο ταμείο. Κάθε ακυρωτικό μηχάνημα του μετρό κοστίζει σχεδόν 3.000 ευρώ, αλλά κι αυτό θεωρητικά, διότι όλοι οι σταθμοί του παραδόθηκαν από τους κατασκευαστές με το «κλειδί στο χέρι», οι οποίοι ενσωμάτωσαν στο τελικό κόστος την αξία του εξοπλισμού, που συνδέεται με την αγορά και ακύρωση εισιτηρίων. Σύμφωνα με υπολογισμούς των ίδιων πηγών, εν μέσω μιας εμφανούς κινδυνολογίας, προφανώς για την αποτροπή νέων ανάλογων πράξεων, «η χαρά των εταιρειών που προμηθεύουν τέτοιο εξοπλισμό είναι να μην έχεις μακροχρόνια σύμβαση συντήρησης μαζί τους, διότι αυτό τους επιτρέπει να σε … γδάρουν. Αυτό θα πάθουμε εάν συνεχιστούν τα περιστατικά», λένε και επισημαίνουν, ως παράδειγμα, ότι η αξία του σετ των εκδοτικών μηχανημάτων του μετρό φθάνει έως και τις 400.000 ευρώ ανά σταθμό, λόγω του προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, αλλά και των υψηλών μέτρων ασφαλείας που διαθέτει. Η πρώτη πρόχειρη αποτίμηση που έγινε χθες, έδειξε ότι η αντικατάσταση των 60 ακυρωτικών μηχανημάτων στα λεωφορεία θα μπορούσε να κοστίσει έως και 80.000 ευρώ για την αγορά νέου εξοπλισμού (το καθένα στοιχίζει 1.300 ευρώ), αλλά και ένα ποσό που μπορεί να φθάσει έως και τις 85.000 ευρώ για την επισκευή των 280 ακυρωτικών μηχανημάτων που «μπλοκαρίστηκαν (κοστίζει περί τα 300 ευρώ ανά μηχάνημα). Στον δε ΗΣΑΠ, όπως λένε, «κάνουμε τον σταυρό μας που δεν έγινε τίποτα, αφού κάθε εκδοτικό σύστημα στοιχίζει πάνω από 30.000 ευρώ». Συνολικά, δηλαδή, ενδέχεται να προκύψει ένα κόστος που θα ξεπεράσει τις 160.000 ευρώ από το πουθενά!

152_156_VULTURE_FUNDS 2/17/11 7:03 PM Page 152

crash

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

«Επενδυτικά όρνεα»:

Αποτελειώνουν τις

ετοιμοθάνατες

οικονομίες

της Δέσποινας Παπαγεωργίου

152_156_VULTURE_FUNDS 2/17/11 7:03 PM Page 153

crash

ταν το 1979 ο δικτάτορας της Ζάμπια Κένεθ Κάουντα δανειζόταν από τον δικτάτορα της Ρουμανίας 15 εκατ. δολάρια για να αγοράσει αγροτικά μηχανήματα, σίγουρα δεν ενδιαφερόταν, εάν αυτό το μικρό δάνειο θα υποθήκευε το μέλλον της χώρας. Ήδη το καθεστώς του ήταν διεφθαρμένο! Το δάνειο αυτό, όμως, έμελλε να εξελιχθεί σε εφιάλτη για τη μετέπειτα δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Ζάμπια. Το 1998, η χώρα δήλωσε αδυναμία να αποπληρώσει το ποσό. Πριν προλάβει να υπάρξει διευθέτηση με τη Ρουμανία, μπήκε στο παιχνίδι ένα «επενδυτικό ταμείο» η Donegal International, που αγόρασε το χρέος για 3 εκατ. δολάρια! Έπειτα, η εταιρεία μήνυσε τη Ζάμπια, διεκδικώντας όχι τα 3 εκατ. που πλήρωσε, αλλά τα αρχικά 15 εκατ. συν τους τόκους, με το τελικό ποσό να εκτοξεύεται στα 55 εκατ. δολάρια. Βρετανικό δικαστήριο, τελικά, εκδίκασε για την Donegal Int. το ποσό των 15,5 εκατ. δολαρίων… Η Donegal Int. δεν είναι παρά ένα μόνο από τα επενδυτικά ταμεία που αποκαλούνται «όρνεα» ή εκβιαστικά κεφάλαια («vulture funds»), ένα είδος hedge fund, και επιδίδονται σε ανελέητο κυνήγι κερδοσκοπίας με στόχο τις υπερχρεωμένες χώρες. Τα ταμεία αυτά αγοράζουν το χρέος υπερχρεωμένων χωρών ή χωρών που έχουν κηρύξει πτώχευση, σε εξευτελιστική τιμή και έπειτα επιδιώκουν να τους επιστραφεί άμεσα ποσό που αντιστοιχεί στην αρχική (ονομαστική) αξία του χρέους συν τους τόκους, σύροντας τη χρεωμένη χώρα στα δικαστήρια! Έτσι, χώρες που δεν έχουν ακόμα προλάβει να επουλώσουν τις πληγές τους από πολέμους, που έχουν υψηλά ποσοστά ασιτίας και θνησιμότητας, δέχονται ισχυρές πιέσεις από τα εκβιαστικά αυτά κεφάλαια για να πληρώσουν ένα χρέος πραγματικά πολύ ακριβά. Εφόσον το δικαστήριο επιδικάσει τη «λεία» που αναλογεί στους «γύπες», η χώρα είναι υποχρεωμένη να τους την επιδώσει άμεσα, δεσμεύοντας μέρος του προϋπολογισμού της ή και καταθέτοντας στους λογαριασμούς των ακόρεστων αυτών εκβιαστικών κεφαλαίων -που συνήθως βρίσκονται σε κάποιους απομακρυσμένους φορολογικούς παραδείσους- την αναπτυξιακή βοήθεια που προορίζεται γι’ αυτές. Κάποτε, μάλιστα, φθάνουν και να κατάσχουν περιουσιακά στοιχεία του κράτους. Γι’ αυτό κι ενώ η διεθνής προσπάθεια για τη διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου είχε αρχίσει να αποφέρει καρπούς, η εμπλοκή των εκβιαστικών κεφαλαίων στην υπόθεση ακύρωσε μεγάλο μέρος της. Μάλιστα, πολλοί ιδιώτες πιστωτές, που αντιδρούσαν στη διαγραφή του,

μετέφεραν τις διεκδικήσεις τους στα επενδυτικά ταμεία-«όρνεα», γνωρίζοντας ότι αυτά μπορούν να ασκήσουν μεγάλη πίεση... Τουλάχιστον σε 54 ανέρχονται οι εταιρείες που έχουν σύρει στα δικαστήρια δώδεκα από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, διεκδικώντας συνολικά περίπου 1,8 δισ. δολάρια… Υποθέσεις που «τρέχουν» ακόμα, αφορούν στη Νικαράγουα, την Ονδούρα, την Ουγκάντα, την Αιθιοπία, το Σουδάν και το Καμερούν. Όσο για το τι σημαίνει πρακτικά η υποχρέωση καταβολής τέτοιων ποσών από πάμφτωχες χώρες, χαρακτηριστική είναι η δήλωση του συμβούλου του προέδρου της Ζάμπια Καλούγκα Μπάντα: «Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που θα μπορούσε να παρασχεθεί για 100.000 ανθρώπους στη χώρα καταργείται», είχε δηλώσει. Στο αφρικανικό αυτό κράτος το 20% του πληθυσμού πάσχει από AIDS, υπάρχουν μόνο 600 γιατροί για 12 εκατομμύρια ανθρώπους, οι περισσότεροι πεθαίνουν πριν συμπληρώσουν τα 38 τους χρόνια και το 80% ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Σχεδόν όλο το ποσό (60%) από τη διεθνή βοήθεια που έλαβε η χώρα κατέληξε στα χέρια των «γερακιών» για την αποπληρωμή του χρέους.

Δημοκρατία του Κονγκό: μετά τον πόλεμο, οι γύπες Χαρακτηρίστηκε ως ο μεγαλύτερος πόλεμος της ιστορίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο. Ο πόλεμος του Κονγκό και ο απόηχός του σε πείνα και ασθένειες που θερίζουν τον πληθυσμό, είχε μέχρι το 2008 στοιχίσει τη ζωή σε 5,4 εκατ. ανθρώπους. Κι όμως! Αδίστακτα τα «όρνεα»

Τις έχουν γονατίσει οι πολεμικές συρράξεις, τις έχουν λεηλατήσει εμφύλιοι και ασθένειες... Aδίστακτοι επενδυτές, ως όρνεα, επιμένουν να επιτίθενται κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, καλοβλέποντας τώρα και την Ευρώπη. Ανελέητο παιχνίδι κερδοσκοπίας

έσπευσαν να κατασπαράξουν την όποια σάρκα είχε απομείνει επάνω στην καθημαγμένη αφρικανική χώρα, για ένα δάνειο 30 εκατ. που η διεφθαρμένη κυβέρνηση του πρώην δικτάτορα Μομπούτου Σέσε Σέκο είχε λάβει από τη Γιουγκοσλαβία επί προεδρίας Τίτο το ’80. Το νεοϋορκέζικο FG Hemisphere Fund έσυρε για το δάνειο αυτό το Κονγκό στα δικαστήρια, διεκδικώντας 100 εκατ. δολάρια. Όταν αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα για άμεση αποπληρωμή του, άρχισαν να επιδικάζονται αλλεπάλληλα πρόστιμα των 80.000 δολαρίων.

«Αμερικανική Ομάδα Κρούσης για την Αργεντινή» Σε επίμονο κυνήγι της Αργεντινής έχουν επιδοθεί τα «όρνεα» από την εποχή της πολύκροτης χρεοκοπίας της. Αυτή η υπόθεση έφθασε τόσο μακριά, που επηρέασε τις αργεντινοαμερικανικές σχέσεις. Το 2001 η Αργεντινή χρεοκόπησε. Μέχρι το 2005 η χώρα είχε έρθει σε συμφωνία με το 75% των κατόχων ομολόγων της χώρας, ώστε να τους πληρώσει το 30% της αξίας του. Το υπόλοιπο όμως ποσοστό των ομολόγων βρέθηκε στα χέρια των αδίστακτων εκβιαστικών κεφαλαίων, που συνέχισαν να πιέζουν αδιαλείπτως τη χώρα να πληρώσει, με αποτέλεσμα αυτή να χρειαστεί να καταφύγει πρόσφατα πάλι στον διεθνή δανεισμό. Μάλιστα, έφθασε να δημιουργηθεί και σχετικό λόμπι στην Ουάσιγκτον, η «Αμερικανική Ομάδα Κρούσης για την Αργεντινή» (American Task Force Argentina/ATFA) με επικεφαλής αξιωματούχους της πρώην κυβέρνησης Κλίντον και συμμετοχή επενδυτικών ταμείων-«όρνεων». Από τους 15 κατόχους ομολόγων της Αργεντινής συνολικής αξίας 375 εκατ. δολαρίων, οι εννέα δηλώνουν διευθύνσεις στο φορολογικό παράδεισο των Νησιών Κέιμαν. Ένα από τα εκβιαστικά κεφάλαια που εμπλέκονται στην υπόθεση είναι το NML Capital Ltd. Αυτό συνδέεται με το hedge fund Elliot Associates (μέλος επίσης της «ομάδας Κρούσης»), το οποίο διευθύνει ο ιδρυτής του, Πολ Σίνγκερ. Σύμφωνα με το Bloomberg News, το NML Capital Ltd αγόρασε τουλάχιστον 182 εκατ. δολ. αργεντινικού χρέους προς 15- 30 λεπτά το ευρώ.

152_156_VULTURE_FUNDS 2/17/11 7:03 PM Page 154

crash Στην περίπτωση της Αργεντινής, τα εκβιαστικά κεφάλαια έχουν φύγει προς το παρόν με σχετικά άδεια χέρια. Πρόσφατα αμερικανικό δικαστήριο εξέδωσε απόφαση κατά επενδυτικού ταμείου-«όρνεου» και υπέρ της Αργεντινής. Οι «γύπες» δεν φαίνεται όμως να έχουν πει ακόμα την τελευταία τους λέξη…

Ένας «φιλάνθρωπος» επιχειρηματίας Κάθε άλλο παρά τυχαίο πρόσωπο είναι ο επικεφαλής του Elliott Associates Πολ Σινγκερ. Αυτός είναι ο άνθρωπος που συνέλαβε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 την ιδέα για τον νέο τύπο hedge fund, το επενδυτικό ταμείο-«όρνεο». Στο ενεργητικό του, ο Σίνγκερ έχει αρκετές υποθέσεις απομύζησης χωρών με προβληματικές οικονομίες. Περίφημη είναι η υπόθεση κατά την οποία κατάφερε να βγάλει 400% κέρδος από την κυβέρνηση του Περού με μηνύσεις… Έλαβε από το Περού –όπου το 38% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και ο παιδικός υποσιτισμός είναι στο 18,3%– 58 εκατ. δολάρια για χρέος που είχε πληρώσει 20… Στην πρωτεύουσα της χώρας οι φτωχοί εξακολουθούν να ζουν σε παραγκουπόλεις, κατασκευασμένες σε άγονους αμμόλοφους ή στους βραχώδεις πρόποδες των Άνδεων. Τι κάνει τα χρήματα που βγάζει ο Πολ Σίνγκερ επιτιθέμενος στις φτωχές χώρες; Τα έβαλε στον κορβανά για τον προεκλογικό αγώνα του Τζορτζ Μπους του νεότερου, καθότι πιστός ρεπουμπλικανός, ενώ χρηματοδότησε και τον πρώην δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ρούντολφ Τζουλιάνι. Είναι εξαιρετικά ειρωνικό ότι στο Wikipedia ο Πολ Σίνγκερ φιγουράρει όχι μόνο ως επιχειρηματίας αλλά και ως… «φιλάνθρωπος». Χρηματοδοτεί, μεταξύ άλλων, το «Βραβείο Σίνγκερ

Τα εκβιαστικά κεφάλαια δεν δίστασαν στιγμή να διεκδικήσουν 55 εκάτ. δολάρια από τη Ζάμπια, με πληθυσμό που έχει μέσο όρο ζωής τα 38 χρόνια, το 20% του μαστίζεται από AIDS και το 80% ζει με λιγότερα από ένα δολάριο την ημέρα

Η διεθνής προσπάθεια για τη διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου είχε αρχίσει να αποφέρει καρπούς, όταν η εμπλοκή των εκβιαστικών κεφαλαίων ακύρωσε μεγάλο μέρος της

για Αριστεία στη Διδασκαλεία της Παιδαγωγικής Σχολής του Χάρβαρντ» και το Ίδρυμα της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης…

Βρετανικός νόμος- σταθμός Καθιστώντας το μη ηθικό και μη νόμιμο, μόλις στις 8 Απριλίου 2010, η βρετανική κυβέρνηση ψήφισε νόμο ο οποίος περιορίζει κατά πολύ τα περιθώρια δράσης των εκβιαστικών κεφαλαίων. Τα «όρνεα» χρησιμοποιούσαν για τις μηνύσεις τους κυρίως τα δικαστήρια των ΗΠΑ και της Βρετανίας, γιατί το νομικό πλαίσιο στις χώ-

Από τη χώρα που βίωσε τον μεγαλύτερο πόλεμο της ιστορίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο, το Κονγκό, τα επενδυτικά «όρνεα» διεκδίκησαν 100 εκάτ. δολάρια

152_156_VULTURE_FUNDS 2/17/11 7:03 PM Page 155

crash Βέλγιο έχει περάσει νομοθεσία εναντίον των εκβιαστικών κεφαλαίων. Καθώς, όμως, τα γεράκια έχουν ήδη φθάσει πάνω από την ασθμαίνουσα οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου και καραδοκούν, φαίνεται ότι και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να προνοήσουν σύντομα…

Τα «όρνεα» κυκλώνουν την Ευρώπη

Η εμπλοκή των «όρνεων» στην Αργεντινή μετά τη χρεοκοπία επηρέασε ακόμα και τις αργεντινοαμερικανικές σχέσεις (στη φωτό, η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ με την πρόεδρο της Αργεντινής Κριστίνα Κίρχνερ)

ρες αυτές άφηνε το περιθώριο να δικαιωθούν. Κάποιες φορές, βέβαια, κατέφευγαν για τις υποθέσεις τους σε ντόπια δικαστήρια –όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Ουγκάντα– όταν βέβαια θεωρούν ότι οι συνθήκες ευνοούν την υπόθεσή τους. Η ανομία και η εκτεταμένη διαφθορά που υπάρχει σε αυτές τις χώρες συχνά διευκολύνουν τη δράση των «όρνεων», τα οποία φέρονται να χρηματίζουν κρατικούς αξιωματούχους για να επιτύχουν το στόχο τους. Από τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες μόνο το

Περίπου 1,8 δισ. δολάρια έχουν διεκδικήσει από τουλάχιστον 12 πάμφτωχες χώρες 54 επενδυτικοί «γύπες»

«Τα επενδυτικά ταμεία-όρνεα κατευθύνονται στην Ευρώπη», τιτλοφορούνταν άρθρο του «Business Week», ήδη από τον Αύγουστο του 2008, με το ξέσπασμα της κρίσης. Η προειδοποίηση πρέπει να έκανε όσους γνωρίζουν το «μητρώο» των εκβιαστικών κεφαλαίων να αναπηδήσουν κάθιδροι από φόβο. Σχεδόν δύο χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 2010, ο Στιβ Μέτζορ, στέλεχος της τράπεζας HSBC, δήλωνε στο «Business Week» ότι οι «γύπες» περιτριγυρίζουν την Ελλάδα. «Τα όρνεα καταφθάνουν», δήλωνε, διευκρινίζοντας ότι δέχεται πολλά τηλεφωνήματα από επενδυτές τέτοιου είδους. Οι εκτιμήσεις αφορούν κυρίως στην εξαγορά ετοιμοθάνατων επιχειρήσεων, δραστηριότητα στην οποία επίσης επιδίδονται τα εκβιαστικά κεφάλαια: αγοράζουν για «ψίχουλα» επιχειρήσεις στα πρόθυρα της κατάρρευσης, με την προοπτική να τις αναστήσουν. Όμως, καθώς οι οικονομίες κάποιων ευρωπαϊκών χωρών έχουν δεχθεί ισχυρούς κλυδωνισμούς, οι «γύπες» οσμίζονται τη λεία που θα μπορούν να υφαρπάξουν, εάν αυτές τελικά καταρρεύσουν. Γι’ αυτό και ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων, όταν η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκέλα Μέρκελ πρότεινε να συμμετέχουν στην αγορά του χρέους των προβληματικών χωρών της Ευρώπης «ιδιώτες επενδυτές», γιατί δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναγνώρισαν

Αφού αφαίμαξε το Περού ο «πατέρας» των επενδυτικών ταμείων-«όρνεων», επιδόθηκε σε… φιλανθρωπίες

152_156_VULTURE_FUNDS 2/17/11 7:03 PM Page 156

crash

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

τον κίνδυνο σε αυτούς να παρεισφρήσουν τα εκβιαστικά κεφάλαια. Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, στις περιόδους μεγάλης αύξησης των επιτοκίων, όπως συμβαίνει σήμερα σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία, η αξία των αντίστοιχων ομολόγων στα χρηματιστήρια ομολόγων μειώνεται σημαντικά. Αυτό σημαίνει πως ένα ομόλογο που αγοραζόταν 100 ευρώ μπορεί να φθάσει να αγοράζεται σε πολύ χαμηλότερη τιμή. Εκεί αναλαμβάνουν δράση οι «γύπες», αγοράζοντας φθηνά, πόσο μάλλον όταν οι υπόλοιποι επενδυτές πωλούν πανικόβλητοι «όσο όσο», ευελπιστώντας ότι, εάν η χώρα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση χρέους, θα μπορέσουν μετά να διεκδικήσουν την αποπληρωμή τους με βάση την αρχική (ονομαστική) αξία των ομολόγων.

Τα «όρνεα», μετά τον Τρίτο Κόσμο, καταφθάνουν και στην Ελλάδα, αφού οσμίζονται φρέσκια λεία Στην περίπτωση αναδιάρθρωσης χρέους μιας χώρας, ακολουθεί συμφωνία για μείωση της τιμής των ομολόγων της («κούρεμα»), ώστε η χώρα να μπορεί να αγοράσει τα ομόλογα πίσω από τους ξένους επενδυτές, τους δανειστές της, δηλαδή. Κάποιοι επενδυτές, όμως, κυρίως τα «όρνεα», δεν συμφωνούν σε στη μείωση και διεκδικούν ολόκληρη την αξία τους.

Παρόλο που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σήμερα την ακριβή σύνθεση ιδιωτών δανειστών- κατόχων ομολόγων, αναλυτές εκτιμούν ότι από το περίπου 75% του ποσοστού των ελληνικών ομολόγων που βρίσκεται στα χέρια ξένων επενδυτών, ένα ποσοστό έχουν κατοχυρώσει οι «γύπες»… Για να αποφευχθεί η δράση των εκβιαστικά κεφάλαια, εξετάζεται μια ρήτρα συλλογικής δράσης για τα ευρωπαϊκά ομόλογα, που θα ισχύσει μετά το 2013 και προβλέπεται να καθιστά υποχρεωτικό το «κούρεμα» για όλους τους επενδυτές εφόσον συμφωνήσει η πλειοψηφία τους. Μέχρι τότε, οι «γύπες» θα απλώνουν όλο και πιο βαριά τη σκιά τους επάνω από τη Γηραιά Ήπειρο.

Οι «γύπες» φέρονται να βρίσκονται ήδη στην Ευρώπη, καραδοκώντας τα θύματά τους: τις υπό κατάρρευση οικονομίες

Μάρτιος 2011

156

157_BASILEIADHS 2/17/11 7:07 PM Page 157

ΑΡΘΡΟ

crash

Ψέματα… ψέματα του Δαμιανού Βασιλειάδη, μέλους του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών

πάρχει σύγχυση γύρω από το γνωστό πρόβλημα των γερμανικών επανορθώσεων και μέσω αυτής της σύγχυσης παραπλάνηση του Έλληνα πολίτη. Παρουσιάζεται, ξαφνικά, η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου να επαίρεται ότι ενδιαφέρεται τα μάλα για το ύψιστο αυτό εθνικό θέμα, επιδεικνύοντας θριαμβευτικά την ευαισθησία της, δείχνοντας ότι παρεμβαίνει αποφασιστικά και εγκαίρως στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, για να στηρίξει τον αντίστοιχο Άρειο Πάγο της Ιταλίας στο θέμα της ετεροδικίας. Διάφοροι στα ΜΜΕ επαινούν την επιτέλους «ακαριαία» και αποφασιστική αντίδραση της κυβέρνησης. Γιατί; Για να προλάβουν την «καταληκτική» ημερομηνία της 15ης Ιανουαρίου, πέραν της οποίας δεν θα υπήρχε δυνατότητα παρέμβασης.

Ουδέν ψευδέστερον Το θέμα ανακινήθηκε από μία συνοπτική έκθεση που προσωπικά δημοσιοποίησα παραμονή Χριστουγέννων, αφού φίλοι μου με παρακάλεσαν να τη γράψω, για να μην στέλνω πολυσέλιδες αναλύσεις. Την απέστειλα στα μέλη της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου και σε 400 περίπου αποδέκτες μου, σε όλα τα έντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στα διάφορα blogs αλλά και στους βουλευτές. Το κείμενο αναπαράχθηκε μέσω του διαδικτύου και κυκλοφόρησε σε ολόκληρο τον κόσμο. Η γνωστοποίησή του προκάλεσε την αντίδραση ορισμένων βουλευτών από περιοχές των μαρτυρικών πόλεων και χωριών και της κυβέρνησης, η οποία σκέφτηκε πώς θα εκμεταλλευτεί το θέμα. Οι ενέργειές της, όμως, βασίστηκαν μόνο στα στοιχεία και τις ημερομηνίες που είχα γράψει στο κείμενο που τους απέστειλα. Η κυβέρνηση, λοιπόν, πρόλαβε δήθεν να παρέμβει πριν από τις 15 Ιανουαρίου και ο υπουργός Οικονομικών επιβεβαίωσε στη Βουλή το ποσό που είχα αναγράψει, προσθέτοντας και 2 δισεκατομμύρια ευρώ παραπάνω, δηλαδή 164 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς να εξετάσει το θέμα. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται η απάτη της κυβέρνησης. Γιατί; Στο κείμενο που συνέταξα έβαλα δύο ημερομηνίες, την 15η Ιανουαρίου, που υποτίθεται ότι έληγε η ημερομηνία παρέμβασης και την άλλη, που αφορούσε στην έκδοση της απόφασης που την υπολόγιζα γύρω στο καλοκαίρι. Τις έβαλα αυθαίρετα. Ο Γενικός Γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ευάγγελος Μαχαίρας με ρώτησε αν η ημερομηνία της 15ης Ιανουαρίου ευσταθούσε. Του απάντησα ότι η ημερομηνία αυτή είναι αυθαίρετη και την έβαλα επίτηδες. Είχε όμως ένα νόημα: πριν από την ημερομηνία αυτή δεν θα ξεκινούσε καμία διαδικασία σχηματισμού του σώματος, το οποίο θα ξεκινούσε τη διαδικασία εκδίκασης του γνωστού θέματος της ετεροδικίας.

Τρέχουν και δεν προλαβαίνουν Το τελικό κείμενο έδωσε αφορμή να αφυπνιστούν οι πάντες και να τρέχουν και να μην προλαβαίνουν! Η κυβέρνηση έκρινε ότι το θέμα ήταν πρόσφορο για εκμετάλλευση, δείχνοντας τάχα την εθνική της ευαισθησία στους «ιθαγενείς» ραγιάδες και αφού διέρρηξε τα «ιμάτιά της» ισχυρίΜάρτιος 2011

στηκε ότι έδειξε αποφασιστικότητα και παρενέβη πριν από τις 14 Ιανουαρίου. Χαράς ευαγγέλια για τους αφελείς που επιτέλους μια κυβέρνηση ξέφυγε από την υποτέλεια και πρόβαλε περήφανα το ανάστημά της απέναντι στην «ιταμότητα» της Γερμανίας. Στην πραγματικότητα, όλο αυτό το θέατρο ξεκίνησε από τη δική μου έκθεση και τις ημερομηνίες που έβαλα, όχι φυσικά τόσο αυθαίρετα και εξηγούμαι. Ρώτησα τους φίλους μου στη Γερμανία, μέλη του Δικτύου που δημιούργησα στη χώρα, πότε θα συσταθεί το σώμα που θα εκδικάσει την ετεροδικία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και πότε υπολόγιζαν ότι θα έβγαινε η απόφαση. Η πλειονότητα με διαβεβαίωσε ότι πριν από τις 15 Ιανουαρίου δεν επρόκειτο να συμβεί τίποτε. Πότε ακριβώς δεν γνώριζαν και οι ίδιοι και ο καθένας μπορούσε να κάνει τις «αυθαίρετες» υποθέσεις του. Θα ήταν στις 16 Ιανουαρίου, στα τέλη Ιανουαρίου, στις αρχές Φεβρουαρίου ή αργότερα, δεν μπορούσε κανείς να το ξέρει, εκτός ίσως αν έπαιρνε υπεύθυνα η ελληνική κυβέρνηση ή ο υπουργός Δικαιοσύνης τηλέφωνο (ή με έγγραφο) στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και μάθαινε πιθανόν κάτι σχετικό. Αντ’ αυτού η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, καθώς και άλλα πρόσωπα, πήραν ως δεδομένη την ημερομηνία που είχα βάλει στην έκθεσή μου και με βάση αυτήν κινήθηκαν. Τι δείχνει αυτό; Τη μεγάλη απάτη της κυβέρνησης και την εξαπάτηση του ελληνικού λαού, που αντί να πράξει αυτά που όφειλε να πράξει, για το Δίστομο τουλάχιστον, πήγαινε δήθεν να το υπερασπιστεί μέσω Ιταλίας. Για να πούμε όμως και του στραβού το Δίκαιο: η κυβέρνηση έδωσε αφορμή να αναδειχτεί το θέμα, επιτρέποντας στα κανάλια να προβάλουν την υπόθεση ως δική της εθνική ενέργεια. Αυτό ήταν το θετικό της παρέμβασής της. Μας περνάει για κάφρους! Προσωπικά δεν θεωρώ τον εαυτό μου ούτε κάφρο ούτε υποτελή, αλλά ούτε και αφελή για να παραμυθιαστώ με τα μυθεύματα της κυβέρνησης, τη στιγμή που γνωρίζω την πάσα αλήθεια. Στις 20 Ιανουαρίου, μια αντιπροσωπεία του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Παπούλια. Στην προσφώνησή του παινεύτηκε ότι είχε δώσει το 1995 εντολή στον τότε πρέσβη της Ελλάδας στο Βερολίνο Ι. Μπουρλογιάννη να επιδώσει στη γερμανική κυβέρνηση ρηματική νότα που έλεγε, όπως αναφέρει και ο ίδιος «να κάνει ρηματική διακοίνωση ότι απαιτούμε όλες τις αποζημιώσεις και ιδιαίτερα των μαρτυρικών τόπων». Τι έγινε μετά τη ρηματική αυτή διακοίνωση; Τίποτε απολύτως! Η γερμανική κυβέρνηση διαψεύδει επανειλημμένα ότι της έγιναν ποτέ επίσημα διαβήματα για τα θέματα των γερμανικών αποζημιώσεων. Αλλά αφού δείχνει τέτοια ευαισθησία γιατί δεν δέχτηκε ποτέ αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου, που επιμόνως το επεδίωξε; Και γιατί δεν ενίσχυσε ποτέ το Εθνικό Συμβούλιο και το έργο του; Ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών μοίρασε από τα λεφτά του φορολογούμενου πολίτη 68.971.978 ευρώ. Μόνο για τις οργανώσεις που απεργάζονται το κακό της πατρίδας μας υπάρχουν και διατίθενται χρήματα; 157

158_161_KONTOMARI_HUMMOR 2/17/11 7:11 PM Page 158

crash

ΙΣΤΟΡΙΑ

NTOKOYMENTO Λίγα δευτερόλεπτα πριν από το «πυρ»

Τι αξία έχει η ανθρώπινη ζωή κυρία Μέρκελ;

Συγκλονιστικές φωτογραφίες από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Αρχείο

του Δημήτρη Κωνσταντάρα

κόμα, όταν μιλάω γι' αυτό, παθαίνω. Δεν αντέχω να το σκέφτομαι. Ήτανε μια γυναίκα που κρατούσε ένα βρέφος. Άφησαν τον πατέρα να φιλήσει το παιδί του και ύστερα τον έβαλαν και αυτόν στη γραμμή για την εκτέλεση. Ήταν και οι Βλαζάκηδες, τρία αδέλφια. Ήταν κι ένας που βρέθηκε εδώ, από τα Χανιά. Τον σκότωσαν και αυτόν. Θυμάμαι έναν γέροντα πατέρα που πήγε μετά την εκτέλεση και σήκωσε στα χέρια το νεκρό γιο του. Τον έθαψε ο ίδιος, με τα χέρια του...” Μια γραπτή μαρτυρία…από τις ελάχιστες που υπάρχουν, από απόγονο των θυμάτων. Στις 2 Ιουνίου του 1941, στο χωριό Κοντομαρί, 17 χιλιόμετρα απ΄ τα Χανιά Χανίων, οι Γερμανοί κα-

τακτητές εκτέλεσαν μαζικά, ως « πράξη αντιποίνων» 25 άνδρες, ηλικίας από 18 έως 50 ετών και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ, αφήνοντας να ζήσουν μονάχα οι ηλικιωμένοι. Αυτή ήταν μια από τις βεβαιωμένες 89 «σφαγές» των Ναζί στην Ελλάδα τα χρόνια της Κατοχής. Όλα αυτά, ξεχάστηκαν και σβήστηκαν χωρίς ούτε μία συγγνώμη, για να μη μιλήσουμε και για τις οφειλόμενες πολεμικές αποζημιώσεις. Βεβαίως, η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να αποτιμηθεί ούτε σε δραχμές, ούτε σε μάρκα, ούτε σε ευρώ. Για μια υπερδύναμη, ωστόσο, που επιβάλλει τους όρους της σε ολόκληρη την Ευρώπη, ακόμη και η χρηματική αποζημίωση είναι κάποιου είδους «συγγνώμη», την οποία χρωστάει ακόμη η κ. Μέρκελ...

Οδηγούνται στο απόσπασμα

Περιμένουν να πεθάνουν

Μάρτιος 2011

158

158_161_KONTOMARI_HUMMOR 2/17/11 7:12 PM Page 159

crash

Μάιος 1941 – 15 μέρες πριν τη σφαγή Το πρωί τnς 20ης Μαΐου 1941, οι αλεξιπτωτιστές του Γερμανικού 3ου Τάγματος Εφόδου έπεσαν στα ανατολικά του αεροδρομίου του Μάλεμε, μέχρι τον Πλατανιά, όπου δέχτηκαν τα πυρά των Νεοζηλανδών, ενώ ταυτόχρονα είχαν να αντιμετωπίσουν και τους περιοίκους «παντός φύλου και ηλικίας, επιτιθέμενους εναντίον των δια πρωτογόνων μέσων», με αποτέλεσμα μέχρι το τέλος της ημέρας σχεδόν να εκμηδενιστούν: επί 600 ανδρών σκοτώθηκαν περίπου οι 400, συμπεριλαμβανομένων του διοικητού και του υποδιοικητού του τάγματος, καθώς και τριών από τους τέσσερις διοικητές λόχων. Ο υποσμηναγός Horst Trebes ήταν ο μόνος αξιωματικός που γλίτωσε χωρίς να

χτυπηθεί. Οι δραματικές ώρες που έζησε εκείνη την ημέρα επρόκειτο να σφραγίσουν τη μοίρα του γειτονικού χωριού Κοντομαρί. Μετά το πέρας της μάχης και την οριστική κατάληψη της Kρήτης, απόσπασμα του ΙΙΙ Τάγματος, με επικεφαλής τον ίδιο, εισήλθε στο χωριό το πρωί της 3ης Ιουνίου και με συνοπτικές διαδικασίες συγκέντρωσε και εκτέλεσε σε γειτονικό λιόφυτο 23 άνδρεs που βρέθηκαν επί τόπου. Οι σκηνές των γεγονότων φωτoγραφήθηκαν σχεδόν καρέ - καρέ από ένα Γερμανό φωτογράφο που συνόδευε τους αλεξιπτωτιστές και οι σχετικές φωτογραφίες ανακαλύφθηκαν σαράντα χρόνια αργότερα, στα Γερμανικά αρχεία, από τον δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο.

Πώς εξοντώθηκε ο ανδρικός άμαχος πληθυσμός ενός ολόκληρου χωριού, επειδή πολέμησε για την ελευθερία του και για την ελευθερία της πατρίδας του Όταν η επίσημη Ελλάδα μιλά – διστακτικά και χωρίς αποφασιστικότητα- για τις οφειλόμενες αποζημιώσεις, οι Γερμανοί «σφυρίζουν αδιάφορα». Όταν η γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ρωτήθηκε για τις από ζημιώσεις που δικαιούται η Ελλάδα, πριν από ένα χρόνο, η ψυχρότητά της ήταν …αξιοθαύμαστη: «Μα τα θύματα του Εμφύλιου στην Ελλάδα ήταν περισσότερα από τα θύματα της Κατοχής στην Ελλάδα»! Στο Κοντομαρί Χανίων διαπράχτηκε η πρώτη μαζική εκτέλεση αμάχων στην κατεχόμενη Ευ-

ρώπη. Την επόμενη μέρα μετά την τελική επικράτηση των δυνάμεων του Άξονα στη Μάχη της Κρήτης, οι στρατιώτες της ναζιστικής Γερμανίας προχωρούν, για αντίποινα στην πρωτοφανή αντίσταση που αντιμετώπισαν από τις δυνάμεις Ελλήνων και Συμμάχων, στην εκτέλεση όλων των ανδρών του χωριού Κοντομαρί Χανίων. Το έγκλημα πολέμου στο Κοντομαρτί κατέγραψε με το φωτογραφικό φακό του ο Γερμανός υπολοχαγός Franz-Peter Weixler, ο οποίος υπηρετούσε ως ανταποκριτής προπαγάνδας για τη Wehrmacht – αργότερα το ίδιο

Από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες του χωριού, ο αγέρωχος Δρακομανώλης, του οποίου τη ζωή χάρισαν οι Γερμανοί, λόγω ηλικίας

Μοναδική φωτογραφία: Οι χωρικοί σκάβουν μόνοι τούς τάφους τους. Σε λίγα λεπτά θα είναι νεκροί

Τότε με σφαίρες εν ψυχρώ...

Φωτό από τα αρχεία

Μάρτιος 2011

159

158_161_KONTOMARI_HUMMOR 2/17/11 7:12 PM Page 160

crash

ΙΣΤΟΡΙΑ

έτος απομακρύνθηκε από τη θέση του για «πολιτικούς λόγους» και μάλιστα κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία, λόγω διαρροής των συγκεκριμένων φωτογραφιών. Η Μάχη της Κρήτης υπήρξε ανελέητη και καταστροφική για τους Γερμανούς, οι οποίοι είχαν βαριές απώλειες, με σημαντικότερη συνέπεια την αχρήστευση ενός σημαντικού όπλου της ναζιστικής πολεμικής μηχανής: τους αλεξιπτωτιστές, οι οποίοι αν και είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στην ναζιστική επιτυχία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, στη μάχη της Κρήτης είχαν τέτοιες απώλειες που πλέον δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Γερμανοί αποφάσισαν σκληρά αντίποινα στον τοπικό πληθυσμό και από την επομένη της λήξης της μάχης, επιδόθηκαν στην φρικιαστική εκδίκησή τους. Την επομένη της ήττας των Ελλήνων και Συμμάχων, μια μονάδα αλεξιπτωτιστών υπό τον υπολοχαγό Horst Trebes, εισέβαλλε στο χωριό . Μετά το τέλος του Πολέμου ειπώθηκε πως την εντολή για τη σφαγή έδωσε ο στρατηγός Kurt Student ο οποίος αποκάλυψε στη δίκη της Νυρεμβέργης ότι διατάχθηκε από τον ίδιο τον Hermann Göring.

Οι ναζιστικές δυνάμεις συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους, συνέλαβαν 25 άνδρες, ηλικίας από 18 έως 50 ετών και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ, αφήνοντας να ζήσουν μονάχα οι ηλικιωμένοι. Την επόμενη μέρα, οι ναζιστικές δυνάμεις προχώρησαν σε ακόμα ένα έγκλημα πολέμου: το Ολοκαύτωμα της Καντάνου. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους περίπου 180 κατοίκους του χωριού, έσφαξαν ακόμα και τα ζώα τους ενώ πυρπόλησαν όλα τα σπίτια. Ο επικεφαλής της μονάδας των εκτελεστών – αλεξιπτωτιστών Horst Trebes τιμήθηκε με τον Σταυρό του Ιππότη του ναζιστικού καθεστώτος για την επιχείρηση στην Κρήτη. Σκοτώθηκε το 1944 σε πολεμική επιχείρηση στη Νορμανδία. Η Ελλάδα, μετά το τέλος του πολέμου ζήτησε από τη Βρετανία την έκδοση του στρατηγού Kurt Student, αλλά εισέπραξε άρνηση. Ο Student δικάστηκε από τους Βρετανούς για κακομεταχείριση κρατουμένων και δολοφονία αιχμαλώτων στην Κρήτη και κρίθηκε ένοχος για 3 από τις 8 κατηγορίες. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών αλλά απελευθερώθηκε το 1948 για «ιατρικούς λόγους». Δεν δικάστηκε ποτέ για εγκλήματα κατά αμάχων. Με την απογραφή του 1991, το Κοντομαρί Χανίων είχε 457 κατοίκους.

Kαμαρωτοί οι υπεύθυνοι της εκτέλεσης ποζάρουν στον φωτογραφικό φακό

Κοντομαρί Χανίων – Ιστορία από το 1577 Το Κοντομαρί αναφέρεται πρώτη φορά στην επαρχία Κυδωνίας το 1577 από το Fr. Barozzi ως Codomari και από τον Καστροφύλακα επίσης ως Codomari με 66 κατοίκους το 1583 και 13 οφειλόμενες αγγαρείες. Η ονομασία του χωριού οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα σε Ενετό άρχοντα της περιοχής, τον Conte Marino. Σε ενετικό κτίσμα πλησιέστατα στο κέντρο του χωριού (ερειπωμένο σήμερα) υπήρχε μέχρι πρότινος μαρμάρινη επιγραφή με το όνομα και το οικόσημο του Ενετού άρχοντα. Η επιγραφή αυτή χάθηκε μόλις πρόσφατα. Στο δημοτικό διαμέρισμα Κοντομαρί υπάγονται οι πανέμορφοι οικισμοί Μετόχι, Πύργος Ψηλόνερου, Κοιλάδα και Ξεροκάμπι. Στο κέντρο του χωριού κυριαρχεί ο επιβλητικός υπερυψωμένος ναός της Ζωοδόχου Πηγής (πανηγυρικός εορτασμός κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, κινητή εορτή). Υπάρχει ακόμα ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο Μετόχι (περίπου 1χλμ. απόσταση από το κέντρο του χωριού) όπου και το κοιμητήριο Μετοχίου.

Ανατολικά του ναού της Ζωοδόχου Πηγής και σε απόσταση περίπου 1χλμ. ευρίσκεται το κυρίως κοιμητήριο Κοντομαρί. Το όμορφο κεφαλοχώρι, το οποίο είχε πολλά σταφιδάμπελα προπολεμικά, γνώρισε Ενετούς, Τούρκους και Γερμανούς κατακτητές. Στις 2 Ιουνίου 1941 οι Γερμανοί εκτέλεσαν όλους τους άνδρες του χωριού, σε αντίποινα για τη μαζική συμμετοχή τους στη Μάχη της Κρήτης. Το μνημείο στο κέντρο του Κοντομαρί θυμίζει στον επισκέπτη αυτή την τραγική σελίδα της ιστορίας του τόπου. Σήμερα το Κοντομαρί ανθεί και προοδεύει. Μαζί με το επιβλητικό Μετόχι, τον Παραθαλάσσιο Πύργο Ψηλόνερου και τους ημιορεινούς οικισμούς Κοιλάδα και Ξεροκάμπι συνθέτουν μία ενότητα με πολλά αξιοθέατα. Κύρια προϊόντα της περιοχής είναι το λάδι και τα εσπεριδοειδή. Στο Κοντομαρί υπάρχουν δύο παραδοσιακά καφενεία και παντοπωλείο. Το αγροτικό ιατρείο λειτουργεί κάθε εβδομάδα με επισκέπτη ιατρό από το Μάλεμε.

Το τελευταίο τσιγάρο πριν τις σφαίρες του αποσπάσματος και τον θάνατο

Μαρτυρίες (από το «Επαρχιακό Φως» του Γιάννη Κακανού) Ειρήνη Αποστολάκη: «Νύφη ήρθα στο Κοντομαρί σε ηλικία 29 ετών και ήταν ακόμα βυθισμένο σε πένθος το χωριό. Μεταξύ αυτών που εκτέλεσαν ήταν και ο πεθερός μου που άφησε 4 ορφανά παιδάκια. Να μην ξαναέρθουν τέτοιες συμφορές…»

Οι τέως δήμαρχοι κ. Πολυχρόνης Πολυχρονίδης και Ιωάννης Κοτσιφάκης «παλεύουν» για τη διατήρηση και συντήρηση της μνήμης από τη σφαγή του 1941 Μάρτιος 2011

160

Μετά την εκτέλεση

158_161_KONTOMARI_HUMMOR 2/17/11 7:12 PM Page 161

ΣΑΤΙΡΑ

1821

Στην

Τριπολιτσά μπήκ αμ

crash

για να τα

πάρουμε...

162_KONSTANTARAS 2/17/11 7:17 PM Page 162

crash

ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ

«Ο Οργισμένος Πεταλωτής» του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

σαφές σε όλους τους εταίρους μας». Είμαστε σε αναμονή λοιπόν του τι πρόκειται να κάνει η κυβέρνησή μας για να καταστήσει σαφές στους «κακούς ξένους» -οι οποίοι προφανώς περνούσαν έξω από την Ελλάδα, είδαν φως, βρήκαν την πόρτα ανοιχτή και μπήκαν μέσα μόνοι τους- ότι : 1. Δεν ανεχόμαστε να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά της χώρας μας , 2. ότι θα πρέπει να αντιληφθούν τον ρόλο τους 3. και να μην λένε, ούτε να υπονοούνότι «αν δεν αξιοποιηθεί η εθνική περιουσία, θα χρειασθούν κι άλλες επώδυνες περικοπές» ή ότι «οι πηγές εσόδων θα είναι τρεις: εισηγμένες εταιρείες,

ο βράδυ της Παρασκευής 11 Φεβρουαρίου, οι Έλληνες έπεσαν στο κρεβάτι τους, άλλοι ευχαριστημένοι κι άλλοι δυσαρεστημένοι από τη νίκη του Χάρη επί του Αλέξανδρου στο X-Factor,. Ήταν γενικά μάλλον ικανοποιημένοι από την αποχώρηση του βασιλέα Χόσνι Μουμπάρακ από το θρόνο της Αιγύπτου και την «παράδοση» της εξουσίας στην ηγεσία του «καλού και προοδευτικού» στρατού, αλλά και στο σύνολό τους προβληματισμένοι από αυτά που είχαν ακούσει στα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης για τις δηλώσεις των τριών κυρίων της «τρόικας» για την Ελλαδίτσα μας.

Ομολογουμένως, δεν είχαν πολυκαταλάβει τι ακριβώς έλεγαν και τι εννοούσαν οι τρεις στριφνοί κύριοι της «διεθνούς επιτήρησης» επί της χώρας, όπου «ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα», γιατί άλλο κανάλι είχαν παρακολουθήσει οι μεν, άλλο οι δε, άλλους «σχολιαστές» οι μεν κι άλλους οι δε, ενώ οι περισσότεροι δεν είχαν παρακολουθήσει κανένα. Είχαν «ενημερωθεί» με τον γνωστό τρόπο που τα τελευταία δέκα χρόνια «ενημερώνονται» οι Έλληνες: Από κάποιους «τρίτους» με τη μέθοδο του «άκουσες που λέγανε και που είπανε στην τηλεόραση»… Αλλά το Σαββατιάτικο πρωινό ξύπνημα, άρχισαν να μαθαίνουν, μέσες – άκρες όπως πάντα, ότι «πολύ θύμωσε ο Πεταλωτής» και «πολύ οργισμένος ήταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος» και ότι « η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» και ότι «έχουμε ανάγκη αλλά έχουμε και όρια». Γιατί άραγε; Αλλά ήταν γεγονός. Ο κ. Πεταλωτής αναφερόταν σε αυτά που λέγανε την προηγούμενη οι τρεις της τρόικας, Σερβάς Ντερούζ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πολ Τόμσεν του ∆ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου και Κλάους Μαζούχ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στη συνέντευξη Τύπου, ότι δηλαδή η κυβέρνηση με την τρόικα έθεσαν ως στόχο ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη, φτάνοντας σε συνολικό ύψος 50 δισ. ευρώ στην πενταετία 2011-2015. Και τα οποία οι εφημερίδες τιτλοφορούσαν ως «Πωλείται η Ελλάς», «Πωλείται για 50 δισ.», «Πωλείται η Ελλάς σε τιμή ευκαιρίας», «Γενική εκποίηση για 50 δισ.», «Η κρατική περιουσία στον βωμό του χρέους», «Γενικό ξεπούλημα με αντάλλαγμα την 4η δόση», «Πωλείται το Κράτος» και «Τα “αφεντικά” τρελάθηκαν». «Καλά τα είπε ο Πεταλωτής» έλεγε ο ένας, « πες τους κι άλλα μεγάλε» έλεγε ο άλλος. Ξαφνικά η «οργή» και το «ξέσπασμα» του εκπροσώπου της κυβέρνησης που έβλεπε να της παίρνουν τα ξένα συμφέροντα τη χώρα ολόκληρη μέσα από τα χέρια της, μετέτρεψε όλους τους Έλληνες σε θυμωμένους επαναστάτες που είχαν αποφασίσει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του αιγυπτιακού λαού και να… διώξουν τους εκμεταλλευτές. Τι άλλο είχε πει ο κ. Πεταλωτής; «Τους ζητήσαμε να βοηθήσουν και τιμάμε στο ακέραιο τις δεσμεύσεις μας. Δεν ζητήσαμε όμως από κανέναν να παρεμβαίνει στα εσωτερικά της χώρας. Θα πρέπει όλοι να αντιληφθούν τον ρόλο τους. Και αυτό θα το καταστήσουμε

ακίνητα και εμπορικά ακίνητα». Τι έχει τη δυνατότητα να κάνει η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου (με τη σθεναρή υποστήριξη του εθνικά υπερήφανου κ. Πεταλωτή) ώστε να μπούνε τα πράγματα στη θέση τους; Αρχικά, να γίνει μια γρήγορη ενημέρωση των μελών της τρόικας και να αποκλειστεί η πιθανότητα πώλησης ή ενοικίασης – τουλάχιστον για περισσότερο των 15 ετών- της Ακρόπολης, του Ναού του Ποσειδώνα, της Ολυμπίας, των Δελφών, της Μυκόνου και γενικά των Κυκλάδων αλλά και των Ιονίων νήσων. Να καταρτισθεί κατάλογος με την εθνική περιουσία για την πώληση ή ενοικίαση της οποίας θα ήταν δυνατόν να γίνει κάποια συζήτηση, όπως για παράδειγμα την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, τον Ελαιώνα, τώρα που η κατασκευή του γηπέδου του Παναθηναικού καθυστερεί, την Κοιλάδα των Τεμπών από το πέταλο του Μαλιακού, το κομμάτι της Εθνικής Οδού από την Κόρινθο ως το Αίγιο, την περιοχή της Κερατέας και του Σχιστού –πλην των κατοικημένων περιοχών- και άλλα. Στη συνέχεια, να οργανωθεί τηλεφωνική επικοινωνία και ίσως teleconference με τους «λεγεωνάριους» της κυβέρνησης και του Παπανδρέου, με στόχο να ξεκινήσει η ενίσχυση των εθνικών μας θέσεων, της ανάδειξης της ελληνικής ιστορίας και της εθνικής μας κληρονομιάς. Στην tele-conference να πάρουν μέρος οι βασικοί σύμβουλοι του κ. Παπανδρέου, ο Αμερικανός Τζόζεφ Στίγκλιτς, καθηγητής του Κολούμπια, νομπελίστας, πρώην αντιπρόεδρος και επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο Σουηδός Γιοακίμ Πάλμε, καθηγητής του πανεπιστημίου της Νότιας Δανίας και πρόεδρος του Παγκόσμιου Κοινωνιολογικού Ερευνητικού Ινστιτούτου, ο επίσης Αμερικανός Τζέιμς Γκαλμπρέιθ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και επικεφαλής των Οικονομολόγων για την Ειρήνη, ο Βάσκος αρχιτέκτονας Χοσέ Αθεμπίγιο, ο Τούρκος πρώην «τσάρος» της τουρκικής οικονομίας Κεμάλ Ντερβίς, ο Πασκάλ Λαμί, Γάλλος επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ο Ρικάρντο Λάγκος, πρώην πρόεδρος της Χιλής, σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ για θέματα κλιματικών αλλαγών και δυο τρεις άλλοι, απόλυτα ικανοί να υπερασπιστούν τα ελληνικά συμφέροντα όπως άλλωστε κάνουν εδώ και τόσους μήνες. Και τέλος, να δεχθούμε να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη φετινή Γιουροβίζιον η Νίκι Πόντε, ως Ελληνοκαναδέζα. Έτσι, μπορούμε να ελπίζουμε.

Νέα όπερα ανεβαίνει στο Μέγαρο (Μαξίμου) Μάρτιος 2011

162

CMYK

Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Ολικής Ρήξης

ΤΕΥΧΟΣ 3 l ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 l ΤΙΜΗ 4,50 €

O εκδότης του περιοδικού συνάντησε τον «στρατηγό» και ξεφυλλίζει τις αναμνήσεις του

ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ:

Το υπουργικό συμβούλιο δεν ήξερε για τα 50 δισ. ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ:

ΤΕΥΧΟΣ 3 l ΜΑΡΤΙΟΣ 2011

Παπακωνσταντίνου, o τελευταίος των «τροϊκανών» Όσα δεν είπε ποτέ για την πολιτική και τη ζωή της

Ντόρα - Τράγκας κεκλεισμένων των θυρών

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Όλες οι επαφές Σημίτη - Γιώργου με την Goldman Sachs