“WIE WIL ER NU GEEN ITALIAAN ZIJN?”

Donna Leon La Donna en la dolce vita

Donna Leon, schrijfster van de Brunetti-boeken, viert dit jaar haar tachtigste verjaardag. Hetzelfde jaar waarin haar dertigste boek in Nederland is verschenen. Ze is geboren in Amerika, maar woont al haar halve leven in Italië. “Zouden we niet allemaal Italiaans willen zijn?”

Ze verschijnt geheel in stijl voor de webcam; een mooie, witte blouse met daaroverheen een fuchsia vestje. Haar boblijn ziet eruit alsof ze net bij de kapper vandaan komt. Er stroomt geen Italiaans bloed door de aderen van deze charmante vrouw, maar, zegt ze: “Toen ik veertig jaar geleden naar Italië verhuisde, zag ik er wel uit als een Italiaanse; ik had donker haar.” Een ontmoeting in een operagebouw in Venetië inspireerde haar om een boek te schrijven. Dood van een maestro, met politiecommissaris Brunetti in de hoofdrol, kwam uit in 1992 en inmiddels is het dertigste boek in deze succesvolle serie in Nederland verschenen: Vluchtig verlangen. De commissaris gaat ook nu weer tot het uiterste in zijn zoektocht naar vermoedelijke daders. Na al die jaren is Brunetti nog steeds getrouwd met Paola, wonen de zoon en dochter nog thuis en vindt signorina Elettra de informatie die hij zoekt nog altijd sneller dan een zoekmachine. Heeft Leon in Italië gevonden waar ze naar op zoek was? Ze was niet zozeer op zoek, ze was gewoon het gelukkigst in Italië.

Modieus DNA

Volgens Leon zijn mensen net kameleons. Ze passen hun verschijning aan wanneer ze weten dat ze langere tijd in een bepaalde omgeving zullen verblijven. Leon woonde ook een periode in China. “Als je niet aan mijn gezicht had kunnen zien dat ik geen Chinese was, was ik daar onzichtbaar geweest. Ik droeg dezelfde blauwe en grijze kleren als de Chinezen.” Dan verhuist Leon naar Italië. “Ik zag hoe Italianen zich kleden en dacht: ‘Zij zien er echt mooi uit, don’t they?’ Ik gaf mijn Chinese kleding aan een goed doel en ging op zoek naar kleding die overeenkwam met de lokale kleuren. Ik wilde niet dat er een

visuele barrière tussen mij en de mensen zou zijn van wie ik dacht dat ik er langere tijd mee zou doorbrengen.” In de Brunetti-boeken worden de outfits van diverse personages tot in detail beschreven. Inspiratie doet ze op bij vrienden en Italianen op straat. “Zonder dat de Italianen erbij stilstaan, hebben ze la bella figura in hun DNA: ze moeten er altijd goed uitzien. Je haalt de Italianen er overal uit. Zelfs als iedereen een jeans, een T-shirt en sneakers zou dragen.”

“Als ik in Rome was blijven wonen, was ík een heel andere persoon geworden, maar Brunetti ook”

Hemels eten

Naast de kleding is Leon betoverd door de Italiaanse keuken. Ze is vegetariër en hield als kind al niet van de smaak van vlees. De Italiaanse keuken heeft haar verrast, want ze vindt dat Italianen geniaal zijn in het bereiden van groenten. Haar ogen stralen: “Ze maken hemelse gerechten met pasta, een courgette en drie tomaten. Ze zijn ermee opgegroeid. Als iemand een gave heeft voor eten maken is het de Italiaan. We zouden toch allemaal Italiaans willen zijn?” Haar uitgever kreeg, na het tiende Brunettiboek, veel verzoeken van lezers: of er een kookboek uitgebracht kon worden met alle gerechten die de politiecommissaris voorgeschoteld krijgt. Leon lacht. “Ik zei:

‘Ik kan geen kookboek schrijven, geen idee hoe dat moet, maar mijn vriendin Biba is de beste kok die ik ken. Zíj kan de recepten schrijven en ik enkele essays over Italianen en eten’. Dat vonden ze goed. A taste of Venice: at table with Brunetti is het resultaat.”

Liefde voor Venetië

Ook al houdt ze van de Italiaanse mode en de keuken: sinds een aantal jaren woont Donna Leon deels in Zwitserland. Haar huis ligt maar zeven kilometer van de Italiaanse grens. Met het openbaar vervoer is ze binnen vier uur in Venetië, want, zegt ze: “Het is niet zozeer Italië dat ik liefheb. Het is Venetië. Dat is anders dan de rest van het land; je wordt verplicht om deel te nemen aan socialisering. Je kan niet langs iemand rijden en diegene niet zien, want je lóópt langs diegene en kijkt die persoon aan. Wanneer ik van A naar B loop en het duurt normaal gesproken vijfentwintig minuten dan calculeer ik er vijfendertig in; ik weet dat

ik onderweg zal stoppen, mensen tegenkom en een praatje maak. Het sociale leven is anders dan in steden met auto’s en bussen.” Leon kan die vergelijking maken, want ze heeft enige tijd in Rome gewerkt als reisleidster. “De Romeinen zijn totaal verschillende mensen. Als ik daar was blijven wonen, was ík een heel andere persoon geworden, maar Brunetti ook.”

De ideale man

Dat de Venetiaanse Brunetti als persoon aantrekkelijk is voor lezers snapt Leon heel goed. “Hij houdt van vrouwen en is geduldig. Maar hij reageert anders dan andere mannen vaak doen; die denken dat je iets anders met hen voor hebt zodra je interesse in ze toont. Vrouwen vertrouwen hem, ze vertellen hem dingen die ze nooit tegen andere personen zouden zeggen.” Brunetti’s leeftijd wil Leon niet noemen. “Hij is een volwassen man.”

La Donna

Haar voornaam Donna heeft altijd voor veel verwarring gezorgd: “Het is hetzelfde als ik in Duitsland zou zeggen dat mijn voornaam ‘Frau’ is. Ik heb vaak uitgelegd dat Donna een veelvoorkomende voornaam in Amerika is. In Venetië worden vrouwen aangesproken met ‘la’ voorafgaand aan de voornaam. Ik heb besloten dat ik die manier van aanspreken niet wil veranderen. Ik vind het mooi, het klinkt als juist voor mij.” Wanneer Leon niet schrijft, leest ze werken van andere schrijvers. “Ik lees zowel Engelse als Italiaanse boeken, maar Engels kan ik voelen en proeven; ik kan de kwaliteit van de boeken daardoor beter beoordelen, dat kan ik niet in het Italiaans. Ik studeerde in de jaren zeventig een paar maanden Italiaans in Perugia, maar ik heb de taal leren spreken als een papegaai; door de taal op te pikken vanuit de omgeving.” Op dit moment leest Leon The eight life van Nino Haratischwili. “Het eerste deel van de sage heeft ruim 900 pagina’s en er zijn nóg twee delen! Ik ben een gelukkig mens!” •

Donna Leon, Vluchtig verlangen, Uitgeverij Cargo, € 21,99