21 minute read
ARTE E CULTURA
Een chocoladeklimwand bedwingen, koken met chocola of de zoete lekkernij laten smelten in de mond. Dat en nog veel meer is mogelijk tijdens Eurochocolate. Het indoorevenement in Perugia is verdeeld over drie themagebieden. De ‘chocolate experience’ trakteert de bezoekers op demonstraties zoals een kookshow door bekende patissiers en ter plekke gecreëerde chocolasculpturen. In de ‘chocolate show’ kun je van allerlei chocoladelekkernijen genieten. ‘Chocolate funny’ is met name voor kinderen een walhalla. Zij kunnen daar pasta maken van chocola, cakejes versieren en in een laboratorium hun eigen bonbons vervaardigen. Als echte Sjakies in de chocoladefabriek.
Eurochocolate, Perugia, 14 t/m 23 oktober 2022, eurochocolate.com
Advertisement
Welkom bij Willy Wonka Hagoromo was in 1989 het eerste ‘grote’ werk van Massimo Bartolini. Het is ook de titel van de eerste overzichtstentoonstelling van deze Toscaanse kunstenaar in het Luigi Pecci Centrum voor Hedendaagse kunst. Hagoromo, ‘de mantel van veren’, is een bekend Japans Noh-theaterstuk, waarin mythologie een belangrijke rol speelt. Bartolini kiest er vaker voor zijn installaties te
Napels als klankbord
Genieten van muziek en ondertussen mijmerend uitkijken over de Golf van Napels; dit wordt werkelijkheid als je medio oktober afreist naar Napels. Tijdens Piano City Napoli worden allerlei muziekgenres ten gehore gebracht, van klassiek, jazz en pop tot rock. De piano’s staan op diverse locaties in de stad: musea, pleinen, theaters. Dit is ook de gelegenheid waarop je kennis kunt maken met een Napolitaanse familie; een aantal Napolitanen stelt de eigen woonkamer beschikbaar voor een huiskamerconcert. De instrumenten worden niet alleen door professionele muzikanten bespeeld. Ook studenten en andere muzikale enthousiastelingen doen mee. Piano City Napoli 2022, Napels, 13 t/m 16 oktober 2022, pianocitynapoli.it
©HAGOROMO
Ruimte voor fantasie
baseren op andere verhalen, biografieën of theaterstukken. Een nieuwe installatie van de kunstenaar vormt de basis voor deze tentoonstelling. Hij is opgebouwd uit eerder werk dat Bartolini op verschillende momenten in zijn leven heeft gemaakt. Massimo Bartolini. Hagoromo, Centro per l’arte contemporanea Luigi Pecci, Prato, 16 september 2022 t/m 8 januari 2023, centropecci.it
Een tweede huis
Droom je van een rustico in Piemonte, een elegant palazzo in Toscane of een (te verbouwen) boerderij in Le Marche? Bezoek dan dit najaar de Second Home Beurs in Jaarbeurs Utrecht. Met een aanbod van ruim 25.000 vakantiehuizen in 25 landen is dit dé vastgoedbeurs van Nederland. Maar liefst zo’n 160 makelaars, ontwikkelaars en specialisten zullen klaarstaan voor je meest dringende vragen of voor een oriënterend gesprek. Tijdens de vrij toegankelijke seminars lichten deskundigen je verder in over belangrijke kwesties als de Italiaanse wetgeving, fiscale consequenties en mogelijke praktische perikelen. Een tweede huis komt zo wel heel dichtbij. ‘Second Home Beurs 2022’, 30 september t/m 2 oktober 2022, Jaarbeurs Utrecht. secondhome.nl
Wil je de Second Home Beurs bezoeken? Activeer dan je gratis entreebewijs voor 2 personen met code ITA3MG op secondhome.nl/tickets.
arte e cultura
ARTE E CULTURA Wegdromen bij Max Ernst
De Duitse kunstenaar Max Ernst experimenteerde in zijn jonge jaren met verschillende kunstvormen. Uiteindelijk verwierf hij grote bekendheid met zijn surrealistische schilderijen. Werken waarbij onder andere gebruikgemaakt werd van abstracte droombeelden. Ernst, die filosofie, kunstgeschiedenis en psychologie had gestudeerd, bleek ook een kunstenaar met woorden en hij schreef het beroemde essay Beyond Painting. In Italië werd nooit eerder een retrospectieve tentoonstelling gewijd aan deze kunstenaar. Dat Ernst meer was dan een schilder en schrijver wordt duidelijk tijdens de expositie in Milaan, waar naast schilderijen ook beeldhouwwerken, tekeningen en gravures te zien zijn. In Parijs, waar de jonge kunstenaar ooit naartoe vertrok, blies Ernst in 1976 zijn laatste adem uit. Max Ernst, Palazzo Reale, Milaan, 4 oktober 2022 t/m 26 februari 2023, palazzorealemilano.it
Hartige hapjes
Is de pizza salami één van je favorieten of eet je salami graag bij een aperitief? Dan is een bezoek aan het Festa del Salame zeker de moeite waard. Het feest begint met de bekendmaking van de agriturismo die dit jaar de beste ambachtelijke salami heeft bereid. Aansluitend is er een proeverij van typisch Cremonese producten. Op zaterdag en zondag is er ook genoeg te zien en te doen, zoals een presentatie door vertegenwoordigers van de provincies Pavia, Cremona, Piacenza en Mantova. Zij laten zien dat de ene salami de andere niet is; de specialiteit heeft per provincie zo zijn eigen typische kenmerken. Buon appetito! Festa del Salame, Cremona, 7 t/m 9 oktober 2022, festadelsalamecremona.it
helder als glas
Liefhebbers van glas en glasverzamelaars kunnen hun hart ophalen in Venetië. The Venice Glass Week, die sinds 2017 wordt georganiseerd, heeft als doel de Italiaanse glaskunst te promoten. Bezoekers kunnen zowel in de stad als op het eiland Murano en in Mestre deelnemen aan workshops, genieten van demonstraties en aansluiten bij rondleidingen waarin met name artistiek glas centraal staat. 2022 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het internationale jaar van het glas. Om die reden zijn The Venice Glass Week en de Vision Milan Glass Week dit jaar samengevoegd tot The Italian Glass Weeks. In Milaan zal de nadruk vooral liggen op industrieel glas. The Venice Glass Week, Venetië, 17 t/m 25 september 2022, theveniceglassweek.com
Lofzang op de toekomst
Filippo Tommaso Marinetti, geboren in Egypte, bracht een groot deel van zijn leven door in Italië. Zijn naam werd gevestigd toen in 1909 het Manifest van het Futurisme in de Franse krant Le Figaro werd gepubliceerd. Hierin verwierp Marinetti het verleden en juichte de toekomst en het activisme toe. Veel jonge kunstenaars konden zich hierin vinden en een nieuwe kunststroming was geboren: het futurisme. In de tentoonstelling is de ontwikkeling van deze Italiaanse stroming goed te zien. Naast werken van de ‘eerste generatie’ futuristen, zoals Gino Severini en Giacomo Balla, worden ook schilderijen van latere futuristen getoond. Denk hierbij aan Roberto Marcello Baldessari, Tato en Benedetta. Marinetti en het futurisme: manifest voor een nieuwe wereld, Rijksmuseum Twenthe, Enschede, 25 september 2022 t/m 19 februari 2023, rijksmuseumtwenthe.nl
©LUCA CARRÀ
Marie José vlak voor haar huwelijk met de kroonprins ITALIË92 (foto uit 1929). MAGAZINE
©ANP/TOPFOTO
Marie José
De laatste koningin van Italië
Ze droomde van een sprookjeshuwelijk met de kroonprins van Italië. Maar ze kreeg een liefdeloze relatie, een dictatuur, een wereldoorlog en verbanning. De Belgische prinses Marie José (1906-2001) is slechts 34 dagen koningin van Italië geweest. “De Savoia’s: dat is geen familie, maar een ijskast.”
TEKST RONALD KUIPERS
De roaring twenties, de swingende jaren twintig van de vorige eeuw, zijn voor Umberto di Savoia een gouden tijd. Alle restaurants, dancings en theaters zetten hun deuren wagenwijd open voor de charmante kroonprins van het koninkrijk Italië, die dol is op feesten en nachtbraken. Actrice en zangeres Carla Mignone, een brunette die onder de artiestennaam Milly ondeugende liedjes zingt in revues, is
Umberto’s onafscheidelijke metgezel.
Samen dansen ze tot diep in de nacht de charleston, vertellen elkaar grapjes in plat-Piemontees en scheuren door de straten in Umberto’s sportwagen.
Vaak verkeren ze in gezelschap van jonge officieren uit Umberto’s infanterieregiment, die door de kroonprins – ‘Beppo’ voor intimi – geregeld worden verwend met kekke cadeautjes.
Eind jaren twintig is de pret voorbij.
Umberto’s vader, koning Vittorio
Emanuele III, besluit dat zijn zoon zich aan zijn dynastieke taken moet gaan wijden: trouwen en voor nageslacht zorgen. Voor de ‘ordinaire’
Carla Mignone regelt de koning enkele filmrolletjes in het verre Amerika. Hij zet haar op de boot naar New York, uitgezwaaid door een ontroostbare Umberto. Hoewel de koning amper anderhalve meter groot is (zodat bij troepeninspecties zijn sabel over de grond sleept), haalt Umberto het niet in zijn hoofd om te protesteren tegen zijn vader, die hij zelfs privé aanspreekt met sa maestà (zijne majesteit). Al tijdens zijn vroegste jeugd hebben Umberto’s ouders besloten dat hij zal trouwen met Marie José, de dochter van Albert I, de katholieke koning van België. Dynastiek gezien is de relatie een perfect match, maar vanuit amoureus oogpunt staan alle seinen op rood. Umberto houdt van zuidelijke, zwoele types à la Milly, nog afgezien van zijn warme belangstelling voor fraaie herentorso’s. Wat moet hij met zo’n blonde ‘boerentrien’ uit het hoge noorden?
Droomprins?
“Ik ben groter dan de koning van Italië!” Als Marie José in 1917 (ze is dan elf) voor het eerst Vittorio Emanuele ontmoet, verbaast ze zich over de geringe lengte van de Italiaanse vorst. Zelf is ze druk bezig zich te ontwikkelen tot een blonde schoonheid, voorzien van een weelderig bos krullen en blauwe ogen. Marie José heeft een vrolijk karakter en is dol op kattenkwaad, maar ze heeft ook haar dromerige momenten. In het chique Florentijnse internaat waar ze tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft (en waar ze vloeiend Italiaans leert), fantaseert ze vaak over een knappe droomprins. Aan het eind van haar verblijf in Florence, medio 1918, ontmoet ze kroonprins Umberto, een veertienjarige puber in een matrozenpakje. Umberto gedraagt zich schuchter en afstandelijk, ook als ze geforceerd naast elkaar in een gondel worden gezet om een ‘gezellig’ tochtje door Venetië te maken. Als Marie José op Piazza San Marco de duiven wil voeren, spreekt Umberto haar vermanend toe: “Het is oorlog, heel wat mensen moeten het stellen zonder brood. Dat mag je niet verkwisten!” Marie José en Umberto merken in de loop der jaren steeds sterker dat hun ouders een huwelijk aan het bekokstoven zijn. Maar hoewel ze elkaar vaak ontmoeten bij galadiners en recepties, blijft Umberto koel en gereserveerd. Hij beperkt zich tot saaie commentaren over auto’s en >
geschiedenis, terwijl in de pers steeds weer verhalen opduiken over zijn nieuwe romances. Aan een vriendin schrijft Marie José: “Ik wil hem niet meer, ik zal nooit met hem trouwen. Ik trouw nog liever met Mussolini!” In 1929 is voor koning Vittorio Emanuele de maat vol. Hij beveelt zijn zoon niet langer de playboy te spelen en zijn verantwoordelijkheid te nemen. Met lood in de schoenen vertrekt Umberto naar België, waar hij Marie José ten huwelijk vraagt met de volgende disclaimer: “Wij, in onze positie, leven in een soort gevangenis. Wij doen niet wat wij willen, wij zijn niet vrij om onze toekomst te plannen zoals andere jonge mensen.” De romantiek is ver te zoeken, maar Marie José weet wat van haar wordt verwacht...
Huwelijk van de eeuw
Umberto is dol op het ontwerpen van kleding. Voor theaterstukken, maar ook voor vrienden en bekenden. Uiteraard ontwerpt hij ook de jurk van zijn aanstaande bruid, gemaakt van speciaal in Como geweven witte zijde en met een sleep van zeven meter vol goudborduursel. Marie José vindt de jurk onpraktisch en zwaar, maar besluit niet te protesteren. De kranten bejubelen begin 1930 “het huwelijk van de eeuw”. Maar terwijl Rome in feeststemming verkeert en honderden hoge gasten uit binnen- en buitenland de stad bevolken, blijkt achter de schermen dat het “sprookjeshuwelijk” al is mislukt voordat het goed en wel is begonnen. Reeds in de eerste week trekt Umberto er met zijn vrienden op uit om tot diep in de nacht de bloemetjes buiten te zetten, zijn kersverse echtgenote huilend achterlatend. De kille huisvesting van het jonge paar maakt de sfeer er niet beter op. Marie José en Umberto krijgen de beschikking over een gedeelte van het enorme Quirinaalpaleis, waarover een kenner meldt: “De afstand tussen keuken en eetkamer is zo groot, dat de thee koud is voordat deze op tafel belandt.” Te midden van een verstikkende hofetiquette wordt Marie José gemangeld tussen haar echtgenoot en haar schoonvader. Terwijl Umberto alles afkraakt wat Marie José doet en draagt (“hoe ben je nú toch weer aangekleed?”), kapt koning Vittorio Emanuele elk idee van haar af met de opmerking: “Vrouwen zijn er om te breien en kinderen te baren”. Met dat baren wil het niet echt vlotten. Als na vier jaar nog steeds geen nageslacht is geproduceerd, wordt Marie José naar een Duitse kliniek gestuurd om te onderzoeken wat haar mankeert (dat Umberto zijn huwelijkse plicht in bed zou verzaken was in macholand Italië destijds ondenkbaar). Dat helpt. In vlot tempo worden vier kinderen op de wereld gezet, waaronder een mannelijke troonopvolger. Dat één van de Duitse gynaecologen specialist is op het gebied van kunstmatige inseminatie, leidt tot speculatie in de pers.
©ANP/SÜDDEUTSCHE ZEITUNG PHOTO Staatsiefoto van ‘het huwelijk van de eeuw’.
Magnetische ogen
Marie José is geen traditionele moederkloek; ze wil zich maatschappelijk nuttig maken. Als voorzitster van het Italiaanse Rode Kruis wordt ze regel-
©ANP/SUEDDEUTSCHE ZEITUNG PHOTO Met de kinderen Maria Pia (op de arm) en Vittorio Emanuele (met hoed) in Val Gardena.
matig gesignaleerd in achtergebleven regio’s, waar ze armen en zieken helpt door chocolade en sinaasappels uit te delen. Tot woede van haar schoonvader (“Bij de Savoia’s blijven de vrouwen in de keuken of anders in de kerker”) is Marie José ook politiek actief. Ze onderhoudt intensieve contacten met intellectuelen, activisten en kunstenaars, van links tot rechts, en raakt bevriend met filosoof en schrijver Benedetto Croce, die haar steeds kritischer maakt op het fascistische regime. Over Mussolini, wiens “magnetische ogen” haar niet onberoerd laten, zegt Marie José later: “Mussolini was een dictator, maar intelligent en vol ideeën, ook goede! Hij heeft toch maar de Pontijnse moerassen laten saneren en sociale verbeteringen doorgedrukt. Zijn fout was dat hij zich door de Duitsers heeft laten meeslepen.” Het is precies dit laatste punt waarover ook de koning bezorgd is: dat Mussolini (die hij ooit betitelde als “De syfilitische zoon van een dorps-smid, een onbenul”) en zijn Duitse nazi-vrienden (“Tuig van de richel”) Italië zullen gebruiken als leverancier van kanonnenvlees in een verwoestende oorlog. Maar omdat hij vreest dat Mussolini bij een te kritische houding de monarchie zal afschaffen, houdt de koning de lippen stijf op elkaar. In hofkringen is Marie José degene die geen blad voor de mond neemt en waarschuwt voor de dreigende catastrofe, wat haar de reputatie “de enige man in de familie” bezorgt. Als in de lente van 1940 de Tweede Wereldoorlog in volle hevigheid losbarst en de koning naar de smaak van Mussolini de geallieerden niet snel genoeg de oorlog verklaart, foetert de Duce: “Waarom houdt die stomme garnaal zich niet bij het verzamelen van >
munten. Dat is het enige waar hij verstand van heeft!” De catastrofe is begonnen...
Handkus
Terwijl Europa wordt platgewalst door de Duitse oorlogsmachine, besluit Marie José in het najaar van 1940 incognito (als ‘Frau Mauricio’) naar het Beierse Berchtesgaden af te reizen, waar Hitler resideert in zijn hooggelegen villa Berghof. Ze doet dat op verzoek van haar broer, de Belgische koning Leopold III. Wellicht kan zij, als aanstaande koningin van een met Duitsland bevriende natie, verbetering brengen in het lot van de Belgische krijgsgevangenen en de voedselvoorziening. Hitler ontvang Marie José allerhartelijkst. Hij noemt haar “de perfecte incarnatie van de Arische prinses” en bewondert haar ogen “die de kleur van een Germaanse hemel hebben”. Maar op al haar verzoeken krijgt Marie José “nein” te horen: “Hitler weigerde alles wat ik hem vroeg. Hij had geen enkele charme, niks!” Ondertussen verloopt de oorlog voor Italië rampzalig. Van de Balkan tot Noord-Afrika worden de Italiaanse troepen in de pan gehakt en moet Mussolini keer op keer worden geholpen door de Duitsers. Als medio 1943 de geallieerden vaste voet aan de grond krijgen in Zuid-Italië, zet koning Vittorio Emanuele eindelijk de gedurfde stap waar Marie José al langer op aandringt: hij arresteert Mussolini en zet hem gevangen op een bergtop in de Apennijnen. De koning stelt een nieuwe regering samen, die een wapenstilstand (feitelijk een overgave) sluit met de geallieerden. De nazi’s reageren direct. Bliksemsnel rollen de Duitse Panzerdivisies over de Brennerpas, richting Rome. Op bevel van de koning zoeken Marie José en haar kinderen een veilig heenkomen in
Marie José was een geoefend alpinist (foto uit 1940).
©IMAGESELECT/MARKA/ALAMY
het neutrale Zwitserland. De rest van de koninklijke familie vlucht als dieven in de nacht naar Zuid-Italië, de bevolking in ontreddering achterlatend. Tijdens de reis mompelt Umberto steeds: “Wat een schande, wat oneervol.” In Zwitserland houdt Marie José zich bezig met het breien van truien, schilderen en pianospelen. Maar na twintig maanden heeft ze genoeg van het isolement. Ze besluit de bergachtige grens tussen Zwitserland en Italië te voet over te steken. Dankzij haar ervaring als alpinist (en drie zelfgebreide truien) weet ze, geheel verkleumd, Italië te bereiken, waarna ze doorreist naar het inmiddels bevrijde Rome. Daar wordt Marie José door Umberto begroet met een bescheiden handkus.
Rode tripjes
Na de bevrijding vangt Marie José vluchtelingen op in het Quirinaalpaleis. Ze laat een tuinpaviljoen ombouwen tot kliniek en organiseert een gaarkeuken. Koning Vittorio Emanuele wordt door de geallieerden met pensioen gestuurd, omdat hij door zijn jarenlange samenwerking met Mussolini onacceptabel is. Om het machtsvacuüm te vullen, worden Umberto en Marie José tot koning en koningin van Italië gekroond, op voorwaarde dat er snel een referendum komt over de toekomst van de monarchie. In aanloop naar het referendum weigert Marie José, de enige Savoia die vanwege haar “goede werken” nog een zekere populariteit geniet, campagne te voeren voor Umberto: “Hij is het niet waard.” De uitslag is niet verrassend: de meeste Italianen kiezen voor de republiek. Om rellen tussen voor- en tegenstanders te voorkomen, vertrekken Umberto en Marie José direct en definitief naar het buitenland. Ze zijn slechts 34 dagen koning en koningin van Italië geweest. Zonder officieel te scheiden zet Marie José haar leven voort in Zwitserland en Umberto in Portugal. Ze hebben er vrede mee: “Ach, we zijn ’t allebei gewoon moe, we moeten elkaar de ruimte geven.” Marie José werpt zich op haar grote passie: reizen. In 1951 ontmoet ze premier Nehru in India. Tien jaar later gaat ze naar China, waar ze Mao spreekt: “Hij is narcistisch en zelfvoldaan, zoals alle dictators.” In 1962 gaat ze op de koffie bij Chroesjtsjov in Moskou. De Italiaanse regering is niet gelukkig met de “rode tripjes” van de ex-vorstin, maar dat laat Marie José koud. Als ze de 90 is gepasseerd, droomt ze ervan om haar kinderen en kleinkinderen rond te leiden in Italië: “Kijk, hier is Napels, Rome, Turijn, Venetië...” Maar omdat in de republikeinse grondwet staat dat de mannelijke Savoia’s het Italiaanse grondgebied niet meer mogen betreden, blijft dit een onvervulde wens. Hoewel ze onverwoestbaar lijkt (ze overleeft een vliegtuigcrash en een frontale botsing), overlijdt Marie José in 2001 op 94-jarige leeftijd aan longkanker, een gevolg van haar levenslange verslaving aan sigaretten. Een jaar later besluit Italië de Savoia’s weer toe te laten. •
Afbeelding van Marie José vlak na haar huwelijk uit de ‘Illustrated London News’ (1930).
©IMAGESELECT/JOHN FROST NEWSPAPERS/ALAMY
susan
SUSAN VAN DETH WOONT IN PADUA, EN DEELT HIER HAAR KEUKENGEHEIMEN MET ONS.
Lekker ding
De eerste kennismaking tussen mijn Italiaanse man en mijn vader was wellicht niet de meest conventionele. Nadat ik ze aan elkaar had voorgesteld en ze even alleen liet om mijn tas uit de auto te halen, sprak mijn man in de paar woorden Nederlands die hij machtig was: “Jouw dochter is een lekker ding.” In de volle overtuiging dat hij tegen mijn vader zei dat ik een ‘lieve schat’ ben. Mijn vader is de beroerdste niet – en wel wat gewend met drie dochters – dus hij knikte, glimlachte vriendelijk en besloot dat deze Italiaanse man in ieder geval de reputatie van zijn landgenoten eer aandeed. Toen dit verhaal mij jaren later bereikte en ik aan mijn man uitlegde dat hij mij ten overstaan van zijn toekomstige schoonvader een ‘gnocca’ had genoemd, kon hij begrijpelijk wel door de grond zakken. Gnocca (vrouwelijk) of gnocco (mannelijk) heeft dus niet alleen in straattaal een tweede betekenis met betrekking tot het uiterlijk voorkomen, maar refereert ook aan een enkel exemplaar in een zeer bekend Italiaans gerecht. Namelijk een bord met dampende luchtige, zachte aardappelbolletjes, beter bekend als gnocchi. Bij de uitspraak mag je de ‘hete aardappel in de keel – ‘g’ weglaten, en spreek je het correct uit als ‘njokki’. Deze vederlichte bolletjes zijn een eigenaardige soort, je kunt ze namelijk niet alleen voorzien van een overheerlijke saus, je kunt ook de gnocchi zelf van verschillende smaken voorzien. Door er bijvoorbeeld pompoen of kastanje in te verwerken. En waar het geheim van een goede pasta de langere kooktijd is, zijn gnocchi gaar in een handomdraai. Zet een pan met water op en breng deze aan de kook. Vervolgens goed zouten – niet vergeten, pastawater moet smaken als de zee – en dan voorzichtig de bolletjes erin laten glijden. Enkel wachten totdat ze naar de oppervlakte komen drijven, en klaar zijn ze. Om de perfecte gnocchi te maken is het belangrijk dat je mooie kruimige aardappelen gebruikt, bij voorkeur de oudere exemplaren die nog in de voorraadkast liggen. Deze zuigen namelijk minder vocht op tijdens het koken, en dit heeft weer als gevolg dat je maar een kleine hoeveelheid bloem hoeft te gebruiken om een mooie luchtige substantie te creëren. Mocht je ooit het ongenoegen hebben gehad om gnocchi geserveerd te krijgen met een kauwgomachtige structuur, dan weet je nu dat men veel te veel bloem heeft gebruikt. Je kunt eventueel ook de aardappelen stomen, dan weet je zeker dat je straks de perfecte luchtige bolletjes krijgt. Het Nederlands van mijn man is sinds dit voorval zeker vooruitgegaan, maar doet bij vlagen nog enkele wenkbrauwen optrekken. Onder andere wanneer hij even vergeet dat ‘zalig kerstfeest’ niet een gebruikelijke begroeting is, buiten de maand december om. •
Van mijn keuken naar jouw keukentafel, Suus @su.sana.superfood
Gnocchi met boter & salie
Ingrediënten (4 personen) • 600 g kruimige aardappelen • 150 g bloem • 75 g ongezouten boter, geklaarde boter • 12 blaadjes salie • peper en zout • een snuf nootmuskaat • een stuk Parmigiano Reggiano
Bereiding
Maak de aardappelen goed schoon en kook ze in de schil gaar. Afhankelijk van de grootte in ongeveer 30 minuten. Giet de aardappelen af en laat ze iets afkoelen alvorens de schil te verwijderen. Pers de aardappelen met behulp van een pureeknijper, breng de aardappel- puree op smaak met peper en zout, een snuf nootmuskaat en een eetlepel geraspte Parmigiano. Voeg de bloem toe en kneed alles tot een egale massa. Niet te lang kneden, we maken geen brood. En het is handig om je handen af en toe met bloem te bestuiven aangezien de aardappelpuree een beetje plakkerig kan zijn. Snij telkens een stuk van het deeg,
ongeveer zo groot als een tennisbal en rol deze uit in een lange sliert met een doorsnede van een ringvinger. Verdeel deze vervolgens in stukjes van zo’n 2 centimeter. Bestuif de gnocchi licht met wat extra bloem. Verhit de geklaarde boter in een pan en ‘frituur’ hierin de blaadjes salie. Dit gaat heel snel, duurt een minuut hooguit. Laat de blaadjes uitlekken op keukenpapier. Breng een grote pan met water aan de kook, en voeg ruim zout toe. Wanneer het water kookt, de gnocchi toevoegen en wanneer de bolletjes naar boven komen drijven zijn ze gaar. Dit duurt slechts een paar minuten. De gnocchi afgieten – zorg dat er nog een klein beetje kookvocht over is – en terugdoen in de pan. Giet vervolgens de boter over de gnocchi en warm nog even 1 minuut op. Verdeel de gnocchi over de borden, strooi er lekker veel versgeraspte Parmigiano Reggiano erover en garneer vervolgens met blaadjes gefrituurde salie. •
Buon appetito!
TIP!
Salie is een delicaat geurend kruid met een harde steel. Licht kruidige wijnen vormen dus een verleidelijke match. Het boterbestanddeel van dit gerecht vereist een wijn met een aanzienlijke body; een beetje meer is een beetje beter. Een witte wijn uit Noord-Italië is ideaal. Friuli staat bekent om zijn wijnen met kruidige tonen die dit vrij rijke gerecht perfect ondersteunen. Mijn advies is een Ribolla gialla of Friularo uit Friuli. Eventueel een Verdicchio uit Le Marche.
mangiare
MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL
een goed huwelijk
Lang geleden in Cortona neergestreken, het zuiden van Toscane, en inmiddels in bezit van een eigen DOC-status. Syrah en Cortona is een goed gelukt huwelijk in een door sangiovese gedomineerd gebied. Stefano Amerighi begon twintig jaar geleden met wijn maken in het familiebedrijf. Inmiddels is de zaak biodynamisch gecertificeerd en werkt
Mike's wijntip
hij volgens het principe van natuurlijk wijn maken. Het resultaat is een klassieke syrah. Vol donker fruit, de bekende peperigheid en fijne zuren. Een wijn die niet onderdoet voor de top uit het naastgelegen Vino Nobile di Montepulciano Stefano Amerighi Syrah Bio 2018, € 34,95
F uite a af
Begin de dag met een lach en leg je croissant op deze piattino van porselein. Of serveer er een taartje op voor een goudgerande feestelijke dag. Het bord kan ongeveer 250 keer in de vaatwasser gewassen worden. Bitossi Home, piattino, € 16,50, bitossihome.it
G i P g i
Zo rood als een kreeft? Dat gaat zeker niet op voor dít veelkleurige en vrolijke schaaldier. De kreeft siert de buik van een handgemaakte, keramische fles die gevuld is met extra vergine olijfolie uit Puglia. Lekker en een leuke blikvanger in de keuken. Frantoio Muraglia, € 35,90, olico.it
©WWW.NICOLASERAFINI.COM
Robuust bier
Birra Viola, afkomstig uit Emilia-Romagna, is vanaf half september ook in Nederland te koop. Het bier zit in een opvallende, robuuste fles en is verkrijgbaar in vijf smaken: bionda lager, bianca blanche, IPA india pale ale, numerotre pale ale en rossa red ale. Birra Viola, vanaf € 11,75 (75 cl), birraviola.nl
