De Périgord van commissaris Bruno

Leven in Frankrijk gaat de Nederlandse vertaling uitgeven van de boeken van de Brit Martin Walker. Je zou hem stilistisch een kruising van Peter Mayle en Donna Leon kunnen noemen: zijn misdaadromans over politiecommissaris Bruno zijn spannend, maar ook humoristisch. En een lofzang op het plattelandsleven van de Dordogne, waar hij zelf al jaren een huis heeft met zijn vrouw Julia en zo ‘de klassieke journalistendroom’ leeft. We stellen hem met trots voor.

TEKST ERIC ASIMOV, THE NEW YORK TIMES VERTALING FABIAN TAKX FOTO’S REBECCA MARSHALL

Als politiecommissaris van het slaperige, fictieve Saint Denis in de Périgord, in het zuidwesten van Frankrijk, verslaat Bruno Courrèges moordenaars en gifmengers, spoort truffelfraude en archeologisch vandalisme op en krijgt drugsdealers en terroristen er onder. En toch zijn Bruno’s echte vijanden in de zeventien misdaadromans van journalist Martin Walker niet de traditionele boeven, maar de geborneerde bureaucraten. Die bedreigen een levenswijze die al eeuwenlang van deze streek in Frankrijk een van de meest plezierige en gemoedelijke plekken op aarde maakt. Niet zo verbazingwekkend als je nagaat wat hier de prioriteiten zijn. Zo is de tennisclub van Saint Denis voorzien van een uitstekende keuken, “aangezien geen gemeenschappelijke activiteit hier zou kunnen plaatsvinden zonder eten en drinken”, en spelen veel van de gevechten tussen de lokale traditie en de globalisering zich af rond gastronomische kwesties. Net als de boeken van Donna Leons commissario Brunetti, die zich afspelen tegen het decor van Venetië, zijn die van Walker rijk aan sfeer. De personages zijn getekend door de hardnekkige grenzen van de geschiedenis en het collectieve geheugen. En bijna altijd moet alles wijken voor de lunch. Het is onmogelijk een Brunoboek te lezen zonder honger en dorst te krijgen. Bruno kweekt groente en houdt kippen. Hij gaat op jacht naar zwarte truffels en kleine vogels. En hij kookt als de beste, rustieke en tegelijk aristocratische kost als terrines, vissoepen, kalfsstoofpotten en gegrilde kip. Er hangt een ham te drogen in zijn keuken en hoewel hij houdt van een goed glas wijn, is hij meestal tevreden met de tapwijn van zijn lokale slijter Hubert. Het eerste boek uit de serie, ‘Bruno, chef de police’, verscheen in 2007. De hoofdpersoon was gemodelleerd naar een vriend van Walker, Pierrot Simonet, de plaatselijke politiechef die er net als Bruno een hekel aan heeft een wapen te dragen, liever met wetsovertreders praat dan ze te arresteren en kinderen uit het dorp de beginselen van rugby en tennis bijbrengt.

Het is onmogelijk een Bruno-boek te lezen zonder honger en dorst te krijgen. Bijna altijd moet alles wijken voor de lunch

Wijntradities

Ik ben bijzonder geïntrigeerd door de wereld van Bruno omdat de Périgord, waar eendenvet een manier van leven is, bekendstaat als een vergeten gebied wat wijn betreft, al is het maar een uur landinwaarts vanaf Bordeaux. De Périgord wordt al 70.000 jaar ononderbroken bewoond, sinds de neanderthalers in de bossen jaagden en de vroege moderne mens de meesterwerken schiep die de grotten van Lascaux sieren. Hoewel de regio eeuwenoude wijntradities heeft, zijn de wijnen uit de Bergeracstreek niet erg bekend in de buitenwereld. Maar de fictieve ingezetenen van Saint Denis zijn zeer verguld met hun lokale wijnen en gerechten, die ze pretentieloos consumeren, maar wel met een intuïtief gevoel voor traditie dat voortkomt uit een lange ervaring. In de late lente ging ik langs bij Walker, nu 74 jaar oud. Als hij niet in Londen of Washington is, woont hij met zijn vrouw Julia Watson in een klein

plaatsje, Le Bugue, waar de rivier Vézère langs scheert en dat model staat voor het fictieve Saint Denis. Hij heeft ongeveer drie decennia geschreven voor ‘The Guardian’, waarvoor hij redactiechef was in Moskou en Washington. Toen ze midden jaren tachtig in Moskou woonden, ontdekten zijn vrouw en hij deze kant van Frankrijk. “Goede vrienden van ons waren erheen verhuisd, en wij gingen elk jaar bij ze op bezoek”, vertelt hij. “Vooral toen we in Moskou zaten, was het best fijn om te kunnen eten in de Périgord.”

Tafelgeneugten

In 1998 kochten ze hun eigen plekje, een oude boerderij met een schuur en een duiventoren aan een rustige plattelandsweg, en al snel pasten ze zich aan het ritme van het leven in de Périgord aan. Hoewel het gebied veel tafelgeneugten te bieden heeft, is het ook een van de armste streken van het land. “Maar wel met de hoogste levenskwaliteit”, zegt Walker bij een aperitief, geserveerd met een ruige plattelandspaté en brood op zijn erf. “Dit is het gastronomische hart van Frankrijk. Het eten gaat hier over en weer, een heel prettige manier van leven. Ruilen bevordert de gemeenschapszin.” Toen ze de smaak te pakken hadden, begonnen ze hun eigen potagerie, een moestuin met groente en kruiden die essentieel is voor het leven op het platteland in Frankrijk, en kochten ze een stel kippen, gepresideerd door een haan genaamd Sarkozy. Zoals te verwachten was van een haan kan Sarkozy nogal luidruchtig en temperamentvol uit de hoek komen. Maar zijn aanwezigheid is ook in andere opzichten een probleem. Het stel kan namelijk de eieren niet verkopen op de markt van Le Bugue – dat in 2019 zijn 700-jarig bestaan vierde – omdat de regels van de Europese Unie verbieden dat een haan samenleeft met kippen die eieren leggen. Dus nu doen ze zelf mee aan de ruileconomie. “We zitten allemaal in het verzet”, zegt mevrouw Watson. “Niet tegen de nazi’s, maar tegen die domme wetten.” De Europese Unie en zijn wetten zijn een pijnlijk onderwerp voor de mensen uit deze streek. Ze zien nieuwe wetten en regels, al zijn ze nog zo goed bedoeld, als inbreuk op hun jarenlange manier van Hoofdpersoon Bruno is gebaseerd op Pierrot Simonet, de plaatselijke politiechef en vriend van Walker.

Het internationale succes van de Bruno-serie heeft aan de allure van de Périgord als toeristische bestemming bijgedragen

leven. De varkensslacht, worst maken, vee houden, kaas produceren, de distilleerketel die het platteland rondging op de bagagedrager van een fiets, het zijn maar enkele voorbeelden van tradities die aan banden zijn gelegd door regels die bedoeld zijn om de gezondheid en het welzijn van de burgers te beschermen. “Toen we dit huis kochten was het boerenbedrijf hier de belangrijkste bron van inkomsten”, zegt mevrouw Watson. “Nu is dat het toerisme.”

Buslading fans

De Britten werden altijd al aangetrokken door dit deel van Frankrijk, waarover ze heersten tot ze Frankrijk uit werden gegooid aan het einde van de Honderdjarige Oorlog in de 15de eeuw. Het internationale succes van de Bruno-serie heeft aan de allure van de Périgord als toeristische bestemming bijgedragen. Meneer Walker en mevrouw Watson hebben net een buslading fans uit Florida laten zien waar Bruno een lijk uit de rivier haalde in ‘The Devil’s Cave’, de zaagmolen waar de Groenen tegen protesteerden in ‘Black Diamond’ en het café waar Bruno zijn croissants haalt (iedere morgen in ieder boek). De boeken zijn mateloos populair bij onze oosterburen en er trekt dan ook soms een processie van Duitse Bruno-fans door Le Bugue en de omringende dorpen. “De Périgord zonder Bruno is niet de Périgord”, zegt Raymond Bouchinou, voormalig agent bij de inlichtingendienst en gendarme die in dezelfde straat woont als Walker. Het toerisme brengt wel culturele kosten met zich mee. Drie supermarkten die vooral toeristen bedienen, concurreren met de lokale markt op donderdag en zaterdag. Le Bugue heeft vijf bakkerijen die allemaal hun eigen klantenkring hebben, hoewel de toeristen de voorkeur lijken te geven aan wat Walker omschrijft als “verschrikkelijke broodjes in plastic driehoeken”. “Altijd als ik er een zie krimpt mijn ziel ineen”, zegt hij.

“Dit is het gastronomische hart van Frankrijk. Het eten gaat hier over en weer, een heel prettige manier van leven. Ruilen bevordert de gemeenschapszin”

Hoewel hij gek is op eten en drinken, is Walker uiteindelijk een historicus en verhalenverteller die aangetrokken wordt door de gelaagde, rijke geschiedenis van de Périgord. Behalve zijn prehistorische inwoners is de streek – die is bezaaid met kastelen, châteaus en vestingwerken – eeuwenlang een centrum van schermutselingen geweest. De Moren kwamen in het jaar 600 en bleven tot 750. Daarna kwamen de Vikingen. “Toen kwam de echte vloek, de Engelsen”, zegt Walker. De nalatenschap van de Franse Revolutie, de Tweede Wereldoorlog, Indochina en het Algerijnse conflict, ze zijn nog steeds van grote invloed, en stokoude conflicten liggen nog vers in het lokale geheugen. Talloze plaquettes herdenken de Franse burgers die door de nazi’s zijn vermoord.

Welkome vreemdeling

De geschiedenis is ook deels de verklaring waarom de Bergerac-wijnen, die worden gemaakt van gelijksoortige druiven als die van de Bordeaux, zo weinig bekend zijn in vergelijking tot hun rivalen uit de kuststreek. Behalve het eeuwenoude voordeel dat Bordeaux heeft van de controle over de haven en het belasten van wijnen uit de Bergerac, heeft de streek zijn ellende deels aan zichzelf te wijten. In plaats van opnieuw te planten na de phylloxera, de hongerige bladluis die veel van de wijnstokken in Europa in de 19de eeuw opvrat, had de lokale overheid een beter idee, vertelt Walker. “De radicale socialisten die aan de macht waren, propageerden tabak als het nieuwe oogstwonder. De zwarte tabak van Gauloises werd hier in de omgeving verbouwd.” Tegenwoordig verkopen veel wijnboeren in de Bergerac hun druiven aan de lokale coopératives, die er goedkope wijn van maken die in de supermarkt wordt verkocht. Walker maakt er een gewoonte van de betere wijnmakers in de streek te bezoeken, vaak vergezeld van zijn vriend monsieur Bounichou. “Het is een groot genot om de man te leren kennen die de wijn heeft gemaakt en hem erover te horen praten”, zegt Walker. “Die trotse blik als ze hun wijnen schenken, daar hou ik van.” Onder zijn favorieten zijn Chåteau Lestevenie, dat een excellente Côte de Bergerac rouge maakt en een rijke, wasachtige Bergerac blanc; Château de Tiregand, ook een favoriet van Bruno, dat superieure, lang houdbare Pécharmants maakt, een kleine appellation in de grotere Bergeracstreek, Château de la Jaubertie, waarvan de witte Cuvée Mirabella ook een echte favoriet is van Bruno, en Château Feely, dat in Saussignac heerlijke wijnen maakt van biodynamisch verbouwde druiven.

Hoewel de traditie hier boven alles gaat, is dit geen geïsoleerde, ongastvrije regio. Op een grote zondagmarkt in het nabijgelegen St.-Cyprien, waar Walker zwaait naar de slager en een praatje maakt met zijn vriend Stéphane, kaasmaker en buurman die ook de basis vormt voor een personage in de Bruno-boeken, verkopen de meeste marktkooplieden lokale specialiteiten. Maar je komt er ook Japanse temaki, pad thai en producten uit Burundi en Marokko tegen. Walker omschrijft zichzelf als een ‘welkome vreemdeling’ binnen de gemeenschap, hoewel hij zich compleet lijkt te hebben aangepast. Hij maakt zelf vin de noix, een lokale likeur van groene walnoten. Bovendien doet hij mee aan de cassouletcompetitie van de Périgord tegen Toulouse. “Wij houden vol dat er gevulde eendennek in moet, zij denken dat het allemaal om worsten draait.” Hij geniet ervan om met een vleugje boerenwijsheid te vertellen hoe je weet dat je met vlees van een kalf te maken hebt dat echt met melk gezoogd is (je moet de 'achteruitgang' inspecteren). En tussen het plannen van maaltijden en het bezoeken van wijngaarden door houdt Walker zich, net als Bruno, met de dagelijkse zaken bezig, waarbij hij zich terugtrekt in zijn kantoor. Dat zit in de duiventoren, waar hij het leeuwendeel van zijn schrijfwerk doet: minstens duizend woorden per dag. Walker besluit: “Het is de klassieke journalistendroom.”

Huis huren in de buurt? franse-villa.com/nl

Met straatgenoot Raymond Bouchinou, voormalig agent bij de inlichtingendienst en gendarme.

Dé zomerthriller van 2021!

Van de internationale bestsellers van Martin Walker, met politiecommissaris Bruno in de hoofdrol, zijn wereldwijd al 4 miljoen boeken verkocht. De reeks (nu dertien delen) speelt zich af in het charmante dorpje Saint Denis in de Dordogne, het hart van la France profonde. Bruno handhaaft er de orde, organiseert parades en festiviteiten rondom feestdagen, geeft tennis en rugby-training aan de schoolkinderen en kookt graag voor vrienden. Daarnaast probeert hij via zijn uitgebreide informantennetwerk de bureaucraten van de Europese Commissie te slim af te zijn. De lokale boeren hebben immers eeuwenlang hun eigen kazen, worsten en foie gras gemaakt en weigeren koppig aan de Brusselse regels te voldoen. Walker slaagt erin om middels ingenieuze plotten de sociale en politieke spanningen van het moderne Frankrijk in deze kleine rurale gemeenschap te verweven. Daarbij worden ook de donkere bladzijden uit het Franse verleden niet geschuwd.

Bestel nu het eerste deel uit deze sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie en betaal geen verzendkosten! U krijgt het boek thuisgestuurd zodra het van de drukker komt!

Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop of bel 088 2266634

(op werkdagen bereikbaar van 09.00 - 17.00 uur)

Martin Walker

‘Walkers ontspannen stijl en humor brengen zijn boeiende held en het charmante dorp tot leven. Een van de leukste boeken die ik in lange tijd heb gelezen.’ Sunday Telegraph

Martin WALKER

Een zaak voor Bruno, chef de police

De vergelding

‘Maakt dat je direct een ticket wilt kopen om je onder te dompelen in la France profonde.’ Irish Independent

Martin WALKER Dezwarte diamantEen zaak voor Bruno, chef de police

Covers_3x.indd 2 Literaire thriller Literaire thriller

04-06-2021 12:43 Covers_3x.indd 3 04-06-2021 12:43

Delen 2 en 3 in de Bruno-reeks verschijnen in september en november van 2021.