O Ενεργειακός σχεδιασμός στην Κρήτη , πυλώνας βιώσιμης και καινοτόμου ανάπτυξης . Η ένταξη των ΑΠΕ
O.E. Π.Σ.Κ Κρήτης Ν. Πετράκης- Στ.Καμπέλης
Εισαγωγή •
Η συγκυρία φέρνει την Κρήτη στο δρόμο διεθνών δικτύων μεταφοράς ενέργειας, κοντά σε νέες πηγές φυσικού αερίου, μπροστά σε ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον.
•
Μοναδική αναπτυξιακή ευκαιρία για την περιοχή μας σε περίοδο κορύφωσης της οικονομικής κρίσης, που δεν έχομε δικαίωμα να την αγνοήσομε.
•
Ο Ενεργειακός Σχεδιασμός (Ε.Σ) με έμφαση στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση αποτελεί αναγκαιότητα αλλά και διεθνή δέσμευση της χώρας
•
Ο Ε.Σ για την Κρήτη, δεν μπορεί να αναφέρεται μόνο στην ηλεκτροπαραγωγή αλλά οφείλει να συνδέεται
•
με τη στοχευμένη έρευνα και καινοτομία, τις επιχειρήσεις , τις νέες ευκαιρίες ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης της Κρήτης και τη δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων απασχόλησης
•
με τον συνολικό μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ευρωπαϊκό σχεδιασμό για την ενέργεια
•
με τους θεματικούς στόχους και συνεκτιμά τις χρηματοδοτικές δυνατότητες και τις απαιτήσεις της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020.Συγκεκριμένα συμβάλλει στην επίτευξη πέντε (5) από τους έντεκα (11) θεματικούς στόχους της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 .
•
με μια Περιφερειακή Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για ΄Έξυπνη Εξειδίκευση (RIS3) .
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ •
Εξάρτηση από το πετρέλαιο ( ΔΕΗ 460 χιλ. τόνοι μαζούτ και 166 χιλ. τόνοι diesel το 2011 – 408 εκατ ευρώ,-περισσότεροι από 600 χιλ τόννοι πετρελαίου και βενζίνης για άλλες καταναλώσεις)
•
Μη διασυνδεμένο δίκτυο, μεγάλο αλλά οικονομικά βιώσιμο κόστος των έργων διασύνδεσης
•
Αυξημένο κόστος ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στην Κρήτη που επιβαρύνει το σύνολο των καταναλωτών με «ΥΚΩ» . (250- 300 εκ. ευρώ για την Κρήτη)
•
Σημαντικό αιολικό και ηλιακό δυναμικό της περιοχής
•
Δυνατότητα ανάπτυξης και των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
•
Τοπική τεχνογνωσία και εμπειρία
•
Δυνατότητες της Κρήτης στην έρευνα και την προσέλκυση κοινοτικών πόρων
•
Ύπαρξη επενδυτικών κεφαλαίων
•
Ανύπαρκτος περιφερειακός σχεδιασμός ( Σήμερα «σχεδιάζουν» ιδιώτες, διαμαρτυρόμενοι,τρόικα
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Οι καταναλώσεις ενέργειας στην Κρήτη που κατά τομέα και κατά σειρά μεγέθους κατανέμονται ως εξής Μεταφορές (οχήματα), 52% (5.600 GWh) •
Οικιακός τομέας , 22% (2.370 GWh εκ των οποίων περίπου1000 GWh από ηλεκτροπαραγωγή)
•
Τριτογενής τομέας, 14% (1500 GWh εκ των οποίων περίπου1300 GWh από ηλεκτροπαραγωγή. Πρόσθετη ηλεκτρική κατανάλωση Δημόσιου τομέα 270 GWh )
•
Δευτερογενής ,10% (περ. 1000 GWh εκ των οποίων περίπου 200 GWh από ηλεκτροπαραγωγή)
•
Πρωτογενής , 2% (υπολογίζεται πρακτικά μόνο η ηλεκτρική κατανάλωση)
•
Οι συνολικές ενεργειακές ετήσιες καταναλώσεις είναι περίπου 10.800GWh που σήμερα καλύπτονται
•
Οι συνολικές εκπομπές κατά IPCC, εκτιμούνται σε 4.600.000 tn CO2
από 3 000GWh ηλεκτροπαραγωγής από τη ΔΕΗ εκ των οποίων 600 GWh από ΑΠΕ και κατ εκτίμηση 5.600 GWh καύσιμα κίνησης, 1200 GWh πετρέλαιο θέρμανσης , 600 GWh από βιομάζα , ηλιακούς θερμοσίφωνες ,άλλες μορφές ΑΠΕ κλπ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ •
Η Κρήτη έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην ΝΑ Μεσόγειο και στον ενεργειακό τομέα μετατρέποντας την ενέργεια από πρόβλημα του παρελθόντος σε αναπτυξιακό πυλώνα του άμεσου μέλλοντος με: •
Aξιοποίηση της διεθνούς συγκυρίας (δίκτυα στην περιοχή, φυσικό αέριο, στόχοι Ε.Ε.)
•
Aξιοποίηση του ενδιαφέροντος για επενδύσεις με συμμετοχή τοπικών κεφαλαίων
•
Aξιοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που ενεργοποιούνται λόγω της κρίσης (Έργα Κοινοτικού Ενδιαφέροντος)
•
Aνάπτυξη νέων τεχνολογιών και τεχνογνωσίας στην Κρήτη
•
Mεγιστοποίηση του οφέλους για την τοπική οικονομία και τον καταναλωτή
•
Δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας
ΚΡΗΤΗ: ΚΟΜΒΟΣ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΚΑΛΩΔΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Προς Κύπρο
Προς Κύπρο
ΚΙΝΔΥΝΟΙ •
Aδυναμία της πολιτείας να συγκροτήσει και να εφαρμόσει ενεργειακή πολιτική
•
Aντιδράσεις τοπικών ομάδων που μεγεθύνονται όσο δεν υπάρχει συγκροτημένη πολιτική και επεξεργασμένες θέσεις από την πλευρά της πολιτείας, της αυτοδιοίκησης και υπεύθυνη ενημέρωση των πολιτών
•
κίνδυνος να επωφεληθούν από τις επενδύσεις μόνο αλλοδαποί επενδυτές ή να μην υλοποιηθούν οι περισσότερες εξ αυτών
•
•
κίνδυνος να υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, ελλείψει χωροταξικής πολιτικής και σχεδιασμού. κίνδυνος απώλειας σημαντικών χρηματοδοτικών πόρων από τη νέα προγραμματική περίοδο και από άλλες πηγές.
Δεσμευτικές κατευθύνσεις σχεδιασμού Ο μακροπρόθεσμος ευρωπαϊκός σχεδιασμός για 2050 είναι •
η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου 80-95% (με βάση το 1990) ,
•
εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας , με βασικά εργαλεία τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Ο θεσμοθετημένος εθνικός στόχος για το 2020 είναι •
20% ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση
•
40 % ΑΠΕ στην ηλεκροπαραγωγή
•
20% ΑΠΕ στην θέρμανση και ψύξη
•
10% ΑΠΕ στις μεταφορές
Τι σημαίνει για την Κρήτη ο εθνικός στόχος για το 2020
•
Α) 20% ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση σημαίνει περισσότερες από 2.160 GWh από ΑΠΕ ( εντελώς ενδεικτικά με τα σημερινά δεδομένα μπορεί να σημαίνει
•
400 MW ΑΙΟΛΙΚΑ Χ0,28 Capacity Factor Χ8760 H=980 GWH
•
300 ΜW ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ Χ 0,2 Capacity Factor X 8760 H=525 GWH
•
ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΑΠΕ (βιομάζα, ηλιακούς θερμοσίφωνες, ηλιακούς θερμοσυσσωρευτές κλπ) 670 GWH
•
Β) 40 % ΑΠΕ στην ηλεκροπαραγωγή σημαίνει περισσότερες από 1200 GWh από ΑΠΕ
•
20% ΑΠΕ στην θέρμανση και ψύξη σημαίνει περισσότερες από 400 GWh από ΑΠΕ (Πχ ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ που τροφοδοτεί αντλίες θερμότητας που αντικαθιστούν λέβητες πετρελαίου, κλιματισμός μέσω ηλιακών θερμοσιφώνων κλπ)
•
10% ΑΠΕ στις μεταφορές σημαίνει περισσότερες από 560 GWh από ΑΠΕ. (π.χ ΑΠΕ για φόρτιση συσσωρευτών ή για παραγωγή υδρογόνου για την κίνηση οχημάτων)
Τι σημαίνει για την Κρήτη ο στόχος της ΕΕ για το 2050 •
Τα σενάρια για τους εθνικούς στόχους του 2050 , αδυνατούν να προσεγγίσουν το στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 80-95% και διαμορφώνονται γύρο 80-100% ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και μείωση εκπομπών ως το 70% των εκπομπών του 1990
•
Στην περίπτωση της Κρήτης η επίτευξη του ευρωπαικού 7 000 GWh από ΑΠΕ
•
( εντελώς ενδεικτικά αυτό μπορεί να σημαίνει
•
800 MW Αιολικά Χ 0,26 Capacity Factor Χ 8760H=1820GWH
•
600 MW Αιολικά Χ 0,36 Capacity Factor Χ 8760H=1890 GWH
•
300 ΜW Φωτοβολταικά Χ 0,2 Capacity Factor X 8760 H=525 GWH
•
200 MW Φωτοβολταικά Νέας Τεχνολογίας
•
Αλλες μορφές ΑΠΕ και ΜΙΚΡΟΔΙΚΤΥΑ « Καθαρή» Εξοικονόμηση Ενέργειας
•
στόχου εκτιμάται ότι οδηγεί σε 5.500 έως
600 GWH 1200 GWH )
520 GWH
ΣΥΝΟΛΑ: 6035 GWH από ΑΠΕ και εκπομπές περίπου 1.200.000 τόνοι C02 ( μείωση κατά 75% των εκπομπών με βάση το 2011 )
ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (2013-2020
& 2020-2040
)
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Η πλήρης απεξάρτηση της Κρήτης από εισαγόμενα καύσιμα μέχρι το 2040 με παράλληλη βελτιστοποίηση του οφέλους για την τοπική οικονομία και προστασία του περιβάλλοντος
•
Το όραμα είναι να λειτουργήσει η Κρήτη ως βιώσιμη αναπτυξιακά και ενεργειακά Περιφέρεια
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ •
Κάλυψη του συνόλου των ενεργειακών αναγκών από τοπικές πηγές (ΑΠΕ, φυσικό αέριο)
•
Μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών διοξειδίου
•
Ανάπτυξη τοπικής έρευνας , καινοτομίας, παραγωγής και δημιουργία θέσεων απασχόλησης στους τομείς : αιολικά, φωτοβολταικά, υδρογόνο, κυματισμός, τεχνολογίες έξυπνων δικτύων, τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας ,συντήρησης επιγειων και υποθαλάσσιων δικτύων κλπ)
•
Διασύνδεση και μετατροπή του δικτύου της ΔΕΗ σε έξυπνο δίκτυο που λειτουργεί σε συνδυασμό με μικροδίκτυα που αξιοποιούν όλες τις τοπικές ενεργειακές πηγές
•
Εισαγωγή σε ευρεία κλίμακα της Ηλεκτροκίνησης με ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ καθώς και της κίνησης των οχημάτων από υδρογόνο και φυσικό αέριο
•
Στις επενδύσεις ΑΠΕ να συμμετέχουν με αποφασιστικό τρόπο η Αυτοδιοίκηση, τοπικοί φορείς και ενώσεις φυσικών προσώπων από την Κρήτη (τοπικές εταιρείες ευρείας μετοχικής βάσης) ώστε να μεγιστοποιείται το όφελος της τοπικής κοινωνίας και να επανεπενδύεται στην Κρήτη ανατροφοδοτώντας την ανάπτυξη
Ενδεικτική χρονική κλιμάκωση •
Εξοικονόμηση ενέργειας από όλους τους τομείς 10% μέχρι το 2020 και 20%συνολικά ως το 2040
•
Κάλυψη του συνόλου των ηλεκτρικών αναγκών από ΑΠΕ (με την βοήθεια της διασύνδεσης ) ως το 2040. ( τουλάχιστον 40% ως το 2020, με κατασκευή καλωδίου διασύνδεσης 1000 MW μέχρι το 2018)
•
Παραγωγή αιολικού υδρογόνου και πιλοτική εισαγωγή του σε χρήσεις μεταφορών και τροφοδοσίας μικροδικτύων (2020)
•
Πιλοτικές εφαρμογές και εισαγωγή ηλεκτροκίνησης με φόρτιση οχημάτων από ΑΠΕ (2020-2040)
•
Τα οχήματα κατά μεγάλο ποσοστό κινούνται με ηλεκτρισμό, υδρογόνο ή φυσικό αέριο μέχρι το 2040
•
Ανάπτυξη τοπικής τεχνογνωσίας και δημιουργίας θέσεων εργασίας σε όλους τους προαναφερθέντες τομείς ( σταδιακά ή από τη θέσπιση των κινήτρων)
•
Το 2025 λειτουργεί το πρώτο Νησί ενέργειας σε μεγάλα βάθη που συνδυάζει την παραγωγή ενέργειας στη θάλασσα (αιολικά, κυματισμός , αντλίες θερμότητας κλπ ) με άλλες παραγωγικές λειτουργίες (συντήρηση δικτύων, άντληση , ιχθυοκαλλιέργειες, έρευνα κλπ)
ΑΜΕΣΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ •
1. Ανάθεση σε έμπειρη μελετητική ομάδα της εξειδίκευσης και ποσοτικοποίησης με εναλλακτικά σενάρια του παραπάνω στρατηγικού και ειδικών στόχων στο πλαίσιο του Σχεδιασμού της ΕΕ (Σχέδιο Δράσης Βιώσιμης Ενεργειακής Ανάπτυξης 2020/2040)
•
2.Αντιμετώπιση του προβλήματος της χωροθέτησης όλων των μορφών ΑΠΕ έως το 2014
•
Προϋπόθεση της ολοκληρωμένης συνολικής χωροθέτησης όλων των μορφών ΑΠΕ σε όλη την Κρήτη είναι η έγκριση του παραπάνω μακροπρόθεσμού ενεργειακού σχεδιασμού , με την επιλογή συγκεκριμένου σεναρίου. Χωρίς μακροπρόθεσμο ενεργειακό σχεδιασμό ,δεν νοείται χωροθέτηση, εκτός εάν στον χωροτάκτη εκχωρείται και η αρμοδιότητα του σχεδιασμού.
•
Μετά την έγκριση του στρατηγικού ενεργειακού σχεδίου η Χωροθέτηση του συνόλου των ενεργειακών εγκαταστάσεων θα γίνει μέσω των ΣΧΟΟΑΠ/ΓΠΣ ..Η χωροθέτηση μεσαίου και μεγάλου μεγέθους εγκαταστάσεων ΑΠΕ γίνεται εντός ειδικών περιοχών (ΠΕ.ΑΠΕ) που πρέπει να καθορίζει κάθε ΣΧΟΟΑΠ/ΓΠΣ σημερινού Δήμου.
•
Η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού και του Κτηματολογίου στην Κρήτη θα έδινε ουσιαστική ώθηση στην προώθηση του ενεργειακού αλλά και του συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού
•
3. Δημιουργία και αδειοδότηση τοπικών φορέων ώστε στις επενδύσεις ΑΠΕ να συμμετέχουν με αποφασιστικό τρόπο η Αυτοδιοίκηση, τοπικοί φορείς και ενώσεις φυσικών προσώπων