Βιώσιμη χωροθέτηση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ στην Κρήτη Αν. Καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος Δντης Εργαστηρίου Σάββατο, 08 Δεκεμβρίου 2012
Ενεργειακά δεδομένα ν. Κρήτης
Ενεργειακά προβλήματα στην Κρήτη •
Μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση από το πετρέλαιο (~81%, 2011)
•
Υψηλή εποχιακή ζήτηση (x2)
•
Υψηλό κόστος συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής
•
Αυστηροί περιβαλλοντικοί περιορισμοί και μεγάλες εποχιακές διακυμάνσεις ζήτησης φορτίου
•
Σημαντικό πρόβλημα παροχής ηλεκτρικής ισχύος
•
Μη ικανό φορτίο βάσης λόγω έλλειψης μεγάλων βιομηχανικών μονάδων
•
Τεράστιο (ανεκμετάλλευτο) δυναμικό ΑΠΕ και σημαντικά περιθώρια ΕΕ
•
Ενεργειακή φτώχεια που εντείνεται
ΑΥΞΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ Επιτακτικός ο σεβασμός στο περιβάλλον λόγω: του μοναδικού φυσικού κάλλους της αλληλεξάρτησης της τουριστικής ανάπτυξης περιβάλλοντος συμβολής στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Ελλάδας (συνθήκη Κιότο κλπ.) επιδίωξης «βιώσιμης» ενεργειακής ανάπτυξης
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕΝΑΡΙΩΝ - ΑΠΕ •
Ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ για το σενάριο BAU + PSU 35% Wind Parks
ετήσια παραγωγή από ΑΠΕ το 2030 31,5%
Photovoltaics
30%
Biomass CHP
Fraction on total energy produced
Small Hydro 25%
20%
15%
10%
5%
Ερευνητής Γ. ΓΙΑΤΡΑΚΟΣ
0% 2005
2010
2015
2020
2025
2030
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ
ΒΙΩΣΙΜΗ (ΑΕΙΦΟΡΟΣ) ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η βιωσιμότητα απαιτεί ανταπόκριση και στους τέσσερις άξονες:
Κάλυψη ενεργειακών στόχων Οικονομικότητα Περιβάλλον Κοινωνία
ΒΙΩΣΙΜΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΠΕ Το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για την παραγωγή φιλικής ενέργειας προς το περιβάλλον δημιουργεί ένα νέο τοπίο:
μεγάλες εγκαταστάσεις τεχνολογιών ΑΠΕ – πάρκα αύξηση του οικονομικού αποτελέσματος νέα τεχνολογικά ζητήματα σύγκρουση συμφερόντων τοπικό σκεπτικισμό για τις αλλαγές
ΒΙΩΣΙΜΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΠΕ Κοινός παρανομαστής των περισσότερων από ζητήματα που προκύπτουν:
Το ζήτημα της βιώσιμης χωροθέτησης
ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Νομοθετικές Διατάξεις «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας» (ΚΥΑ 49828 /2008 (ΦΕΚ Β' 2464/3-12-08)
Χωρικά και Ποσοτικά Δεδομένα Πλέον πρόσφατα και επαληθευμένα δεδομένα από διάφορες πηγές (π.χ. ΡΑΕ, Π.Ε. Χανίων κ.ά)
Εργαλεία Λογισμικό Arc.GIS 10 (Geographic Information System, με δυνατότητα ανάλυσης των χωρικών (γραφικών) πληροφοριών.
ΣΕΝΑΡΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΤΗΚΑΝ •
•
•
Σενάριο 1ο : οι ΤΚΣ του δικτύου Natura 2000 δεν αποτελούν περιοχές αποκλεισμού (σύμφωνα με τον Ν.3851/2010) Σενάριο 2ο : αποκλείονται από περιοχές χωροθέτησης οι ΤΚΣ του δικτύου Natura 2000. Το 2ο Σενάριο εμπεριέχει τους πιο αυστηρούς κανονισμούς και μέτρα Επειδή ακόμα και μετά την εφαρμογή και του 2ου σεναρίου οι περιοχές που απομένουν διαθέσιμες προς χωροθέτηση είναι αρκετές, έγινε ιεράρχηση και καθορίστηκαν περιοχές προτεραιότητας για την ελεγχόμενη ανάπτυξη των αιολικών εγκαταστάσεων.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης Καθορισμός Ζωνών Αποκλεισμού-Ασυμβατότητας Προσδιορισμός Ελάχιστων Αποστάσεων Χωροθέτησης Έλεγχος αιολικού δυναμικού προτεινόμενων περιοχών
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Προσδιορισμός θέσης : οικισμών, παραδοσιακών οικισμών, αεροδρόμιων, αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, διατηρητέων μνημείων της φύσης, κατασκηνώσεων, κεραιών κινητής τηλεφωνίας, μοναστηριών και εκκλησιών, οδικού δικτύου, υδρογραφικού δικτύου, περιοχών Νatura 2000, λατομείων, εθνικών δρυμών, παραλιών, λιμένων και μαρίνων, δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΖΩΝΕΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ – ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ (1/2) Απαγορεύεται η χωροθέτηση αιολικών μονάδων εντός : κηρυγμένων διατηρητέων μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των άλλων μνημείων μείζονος σημασίας, καθώς και των οριοθετημένων αρχαιολογικών ζωνών προστασίας Α περιοχών απολύτου προστασίας της φύσης και προστασίας της φύσης ορίων των Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας (Υγρότοποι Ραμσάρ) πυρήνων των εθνικών δρυμών και των κηρυγμένων μνημείων της φύσης και των αισθητικών δασών οικοτόπων προτεραιότητας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο Natura 2000
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΖΩΝΕΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ – ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ (2/2) περιοχών εντός σχεδίων πόλεων και ορίων οικισμών περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Τ.Α.) του τριτογενούς τομέα, των θεματικών πάρκων και των τουριστικών λιμένων ακτών κολύμβησης τμημάτων των λατομικών περιοχών και μεταλλευτικών και εξορυκτικών ζωνών περιοχών ή ζωνών που υπάγονται σήμερα σε ειδικό καθεστώς χρήσεων γης, βάσει του οποίου δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων και για όσο χρόνο ισχύουν
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ από περιοχές περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος από περιοχές και στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς από οικιστικές δραστηριότητες από δίκτυα τεχνικής υποδομής και ειδικές χρήσεις από ζώνες ή εγκαταστάσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Χρήση :
Ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης :
Περιοχές απολύτου προστασίας της Φύσης και προστασίας της φύσης Πυρήνες των Εθνικών Δρυμών, κηρυγμένα μνημεία της φύσης, αισθητικά δάση
Σύμφωνα με την εγκεκριμένη Ε.Π.Μ. ή το σχετικό Π.Δ.
Οι υγρότοποι RAMSAR
Κρίνεται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της ΕΠΟ-500m
Οι οικότοποι προτεραιότητας που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των τόπων κοινοτικής σημασίας του δικτύου Natura 2000 Ακτές κολύμβησης Περιοχές ΖΕΠ ορνιθοπανίδας (SPA)
Κρίνεται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της ΕΠΟ-500m
Κρίνεται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της ΕΠΟ-500m 1.500m Κρίνεται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της ΕΠΟ, μετά από ειδική ορνιθολογική μελέτη500m
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Χρήση :
Ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης :
Εγγεγραμμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και τα άλλα μείζονος σημασίας μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι Ζώνη απολύτου προστασίας (Ζώνη Α) λοιπών αρχαιολογικών χώρων
3.000 m
Κηρυγμένα πολιτιστικά μνημεία και ιστορικοί τόποι
τουλάχιστον 500 m
τουλάχιστον 500 m
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Χρήση :
Ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης :
Πόλεις και οικισμοί με πληθυσμό >2.000 κατοίκων
1.000 m από το όριο του οικισμού
Παραδοσιακοί οικισμοί
1.500 m από το όριο του οικισμού
Λοιποί οικισμοί
500 m από το όριο του οικισμού
Ιερές Μονές
500 m από τα όρια της Μονής
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΔΙΚΤΥΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Χρήση :
Ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης :
Κύριοι οδικοί άξονες, οδικό δίκτυο
Απόσταση ασφαλείας 120 m
Γραμμές υψηλής τάσεως
Απόσταση ασφαλείας 120 m
Υποδομές τηλεπικοινωνιών (κεραίες), RADAR
Κατά περίπτωση μετά από γνωμοδότηση του αρμόδιου φορέα - 120 m
Εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες της αεροπλοΐας
Κατά περίπτωση μετά από γνωμοδότηση του αρμόδιου φορέα – 120 m
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Χρήση :
Ελάχιστη απόσταση εγκατάστασης :
Αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, ζώνες αναδασμού, αρδευόμενες εκτάσεις Ιχθυοκαλλιέργειες
Απόσταση ασφαλείας 120 m
Μονάδες εσταυλισμένης κτηνοτροφίας
Απόσταση ασφαλείας 120 m
Λειτουργούσες μεταλλευτικές εξορυκτικές ζώνες και δραστηριότητες ΠΟΤΑ και Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα, θεματικά πάρκα, τουριστικοί λιμένες και άλλες θεσμοθετημένες ή διαμορφωμένες τουριστικά περιοχές, τουριστικά καταλύματα και ειδικές τουριστικές υποδομές
Απόσταση ασφαλείας 120 m
500 m 1.000 m από τα όρια της ζώνης / περιοχής
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
Η ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Ακόμα και με την τοποθέτηση τυπικών Α/Γ με μέση ισχύ 2 MW, οι οποίες θεωρούνται σχετικά μικρές (σήμερα) μπορεί να εγκατασταθούν: -
ΠΕ ΠΕ ΠΕ ΠΕ
Χανίων 1.250 MW Ρεθύμνης 785 MW Ηρακλείου 1.390 MW και Λασιθίου 895 MW
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑ ΠΕ
… και μετά τι ;
ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ - ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΑ - ΥΒΡΙΔΙΚΑ Έχει ξεκινήσει ήδη η μελέτη βιώσιμης χωροθέτησης : των μεγάλων ΦΒ συστημάτων των ηλιοθερμικών συστημάτων ισχύος των υβριδικών (αντλησιοταμιευτικών) συστημάτων
Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί σε έξη μήνες, ενώ θα έχει μεσολαβήσει και διαβούλευση με φορείς του νησιού.
Παράλληλα μελετάται η ενσωμάτωση της μεθοδολογίας και των αποτελεσμάτων στο Γενικό Χωροταξικό της Κρήτης που είναι σε εξέλιξη.
Εν κατακλείδι 1/3 • Οι τεχνολογίες ΑΠΕ έχουν σημαντικά περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις συμβατικές πηγές • Τα περισσότερα προβλήματα έχουν σχέση με τη λανθασμένη χωροθέτησή τους και σφάλματα κατά την εγκατάσταση • Κρίσιμη η φάση κατασκευής του πάρκου- ανάπτυξη δικτύων διασύνδεσης • Η τοπική/περιφερειακή κοινωνία μπορεί να συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ
Εν κατακλείδι 2/3 • Για την ανάπτυξη Βιώσιμων Ενεργειακών Εγκαταστάσεων υπάρχουν σήμερα εργαλεία (πχ ΓΣΠ) • Κρίσιμοι οι περιβαλλοντικοί όροι • Σημαντικός ο ρόλος Εκπαίδευσης- Ενημέρωσης • Αναγκαίο σύστημα παρακολούθησης τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και
Εν κατακλείδι 3/3- Κρίσιμα ερωτήματα • Ρόλος των ΑΠΕ στην ενεργειακή αυτάρκεια της Κρήτης; • Κρήτη πράσινο νησί: ρεαλισμός ή ουτοπία; • Ποιό είναι το σημείο που κινητοποιεί θετικά την κοινωνία; Προστιθέμενη αξία για το νησί; • Πως ανταποκρινόμαστε στις διεθνείς δεσμεύσεις που ήδη υπάρχουν και αφορούν ΑΜΕΣΑ το νησί; (Οδηγίες ΑΠΕ, Κτίρια, Εξοικονόμηση Ενέργειας, Covenant of Mayors)
Ομάδα Εργασίας Αιολικών Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης Αναπλ. Καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος, Δντης Εργαστηρίου (Επιστ. υπεύθυνος) Δήμος Κοκολόγος, Μηχανικός Χωροταξίας ΠΘ, MSc Περιβάλλοντος Ιωάννα Τσίτουρα, Μηχανικός Χωροταξίας ΠΘ, MSc Περιβάλλοντος Μαριάννα Τσίτουρα, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ, MSc Περιβάλλοντος, υπ. Δρ Αριάδνη Βασιλομιχελάκη, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, ΜSc HMMY Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Σταύρος Ξηρουχάκης, Δρ Βιολογίας Μιχάλης Προμπονάς, Δρ. Φυσικός Σταματίνα Νικολοπούλου, Βιολόγος
Ομάδα Εργασίας Ηλιακών - Υβριδικών Πολυτεχνείο Κρήτης Αν. Καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος, Δντης Εργαστηρίου (Επιστ. υπεύθυνος), ΜηΠερ Καθ. Κωνσταντίνος Καλαϊτζάκης, Δντης Εργαστηρίου, ΗΜΜΥ Δήμος Κοκολόγος, Μηχανικός Χωροταξίας ΠΘ, MSc Περιβάλλοντος Ιωάννα Τσίτουρα, Μηχανικός Χωροταξίας ΠΘ, MSc Περιβάλλοντος Αριάδνη Βασιλομιχελάκη, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, ΜSc HMMY Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Καθηγητής Μωυσής Μυλωνάς, Δντής ΜΦΙΚ Δρ. Πέτρος Λυμπεράκης, Δρ Βιολογίας
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!