PENOZA-SPECIAL
VOORWOORD
Niet lang na mijn terugkeer als hoofdredacteur van Crimezone.nl in de zomer van 2010 vond ik een stapel A4’tjes op mijn bureau, met in vette letters PENOZA erop gedrukt. Het was een drukproef van het debuut van scenarioschrijver Pieter Bart Korthuis. En er zou ook een tv-serie komen, stond erbij gekrabbeld. Moet je echt lezen, Sander! Een poldermaffiathriller was nu niet direct het type boek waar mijn hart een sprongetje van maakte, maar op een of andere manier was ik toch getriggerd. Ik las het boek in een avond en een nacht uit. Het maakte indruk. Hetzelfde deed, een paar weken later, de tv-serie. Het werd on-Nederlands goed genoemd, wat natuurlijk een belediging is voor vele andere producties, maar eerlijk gezegd dekte het wel de lading. Zelden zag ik zo’n rauwe, strak op de huid gefilmde en geloofwaardige misdaadserie. En dat van Nederlandse bodem. ‘Groot worden kan iedereen,’ zei Frans van Walraven, neergezet door Thomas Acda (zijn kortste rol ooit, denk ik), ‘het is de kunst om klein te blijven.’ En dat is precies waarmee de makers van Penoza hun doel bereikten, klein blijven, dicht bij huis en met een onbetwiste intensiteit. Niemand had kunnen vermoeden dat Penoza zou uitgroeien tot iets veel groters. Dat er een tweede en zelfs een derde seizoen zou komen, kwam in het draaiboek van de makers niet voor. Dat het buitenland stond te trappelen remakes te produceren al helemaal niet. Niet voor niets werd Penoza door de bezoekers van Crimezone.nl verkozen tot Beste Nederlandse Misdaadserie van de afgelopen tien jaar. Met Penoza III in aantocht genoeg redenen voor een mooie special over deze succesreeks. Veel plezier met Penoza! Sander Verheijen hoofdredacteur crimezone
PeNoZA III - HET VERHAAL c
Nadat Carmen verschillende aanslagen op haar leven heeft overleefd, heeft ze om haar familie te beschermen zich een weg naar de top van het Amsterdamse misdaadmilieu gevochten. Inmiddels staat ze aan het hoofd van een goed geoliede criminele organisatie die, in samenwerking met een Mexicaanse drugskartel, verantwoordelijk is voor de invoer van honderden kilo’s cocaïne. De zaken gaan zo goed dat Carmen denkt dat de tijd gekomen is om met ‘pensioen’ te gaan. Ze heeft haar geld in een vastgoedproject van haar financiële man Simon Zwart geïnvesteerd en wil stapsgewijs alle verantwoordelijkheid voor haar illegale praktijken overdragen aan haar vroegere vijand, Berry, die inmiddels de tweede man in haar imperium is geworden.
Samen met John, met wie ze nu een jaar getrouwd is, woont Carmen in een grote zwaarbeveiligde villa aan het water. John is tegen wil en dank huisman geworden en zorgt, met hulp van schoonmoeder Fiep, voor Irwan junior en de twee puberzonen Boris en Koen. Natalie en Lucien zijn inmiddels het huis uit en delen een woning in de stad. Hoewel ze denkt volledig in controle te zijn, zitten officier van justitie Justine de Heer en rechercheur Jim Leeflang Carmen nog steeds op de hielen. Met de arrestatie van een geldrunner met drie miljoen euro op zak, hopen ze de onttakeling van Carmens zorgvuldig opgebouwde netwerk in te luiden.
Vanaf dit moment rommelt het ook binnen Carmens eigen gelederen: Berry waant zich onaantastbaar en haalt zich de woede op de hals van een concurrerende Joegobende onder leiding van de wispelturige crimineel Nikolai Zarko. Simon Zwart komt in problemen als zijn vrouw Louise dreigt de vuile was buiten te hangen als hij zijn buitenechtelijke relatie met Sandrina niet beëindigt. De samenwerking met de bovenwereldse vastgoedmagnaat Jack van Zon, bedoeld om Carmen een legaal gezicht te verschaffen, wreekt zich als Van Zon er een geheime agenda op na blijkt te houden. Als dan ook nog een megatransport van zeshonderd kilo cocaïne in handen valt van justitie is de ellende voor Carmen niet te overzien. Carmen verdenkt het nieuwe hulpje van Berry, Storm, ervan een politie-infiltrant te zijn, maar komt voor een onmogelijk dilemma te staan als Natalie zich in een relatie met deze zelfde jongen heeft gestort. Naarmate ze dieper in de problemen komt, wordt het moeilijker voor Carmen om vol te houden dat ze in de misdaad zit om haar familie te beschermen. Als Boris en Koen met de politie in aanraking komen, Lucien dreigt af te glijden in het misdaadmilieu en zelfs John vuile handen moet maken om Carmen te redden, beseft ze dat er maar één mogelijke uitweg is. Ze neemt opnieuw de teugels stevig in handen nemen om haar organisatie, haar huwelijk en haar gezin te redden van de totale ondergang.
DEZE ACTIE IS AFGELOPEN.
Mogelijk gemaakt door
penoza.kro.nl
Crimezone Magazine sprak de makers en de hoofdrolspeelster van Penoza
‘Lieverds, als jullie dit zien... dan is het allemaal anders gelopen dan ik dacht.’ TEKST & FOTO’S
Sander Verheijen en kro
Boven: Penoza-bedenker Pieter Bart Korthuis. Hij schreef het scenario van elf afleveringen en is als eindredacteur verantwoordelijk voor alle scripts. Rechts: Regisseur Diederik van Rooijen en hoofdrolspeelster Monic Hendrickx tijdens de perspresentatie van Penoza III.
Het is 3 september. Terwijl de zomer een slotoffensief heeft ingezet met de warmste week in vele decennia, betreden wij de kleine filmzaal van het Ketelhuis voor de allereerste aflevering
‘Penoza is niet gewoon goed,’ zou producent Alain de Levita even later in zijn welkomstwoord voor een handje vol journalisten, een aantal acteurs en medewerkers zeggen. ‘Penoza is fantastisch. Ik ken niemand die het gewoon goed vindt. Het is altijd fantastisch. En Penoza III is nog beter.’
van Penoza III. Ik zie daar al een paar dagen naar uit. Voor zover het in Nederland mogelijk is, heeft de serie in twee jaar tijd een bijzonder soort cultstatus verworven.
Het zijn natuurlijk de woorden van een trotse producent die zijn derde Penoza aan het selecte gezelschap aflevert en geniet van het mooie succes van de Nederlandse misdaadserie. Ook internationaal, want er zijn inmiddels remakes van de serie in de VS, Polen en Rusland.
Na de veelbelovende woorden van De Levita gaat het licht uit en zien we een aangeslagen Carmen van Walraven tegen een webcam praten. ‘Lieverds, als jullie dit zien… dan… dan is het allemaal anders gelopen dan ik dacht. Dan is het fout gegaan,’ zegt ze met haar inmiddels bekende Amsterdamse tongval. Het verhaal verplaatst zich direct naar twee weken daarvoor. Geen flashbacks naar eerdere seizoenen. We worden zon-
der oponthoud getrakteerd op een knallende rollercoaster, waarin de ene plotlijn na de andere wordt uitgerold. Een snelle mix van spanning, actie en seks en waarin – zoals Eric Corton, die de echtgenoot van Carmen speelt, later tegen een journalist van de Amsterdamse tv-zender AT5 zou zeggen – ook de liefde niet ontbreekt. Zo’n vijftig minuten later hebben we wel een klein beetje een idee dat het enorm fout zal gaan met Carmen. En ik wil maar
één ding, of eigenlijk negen: de andere afleveringen van Penoza III. Mijn geduld zal nog een aantal weken behoorlijk op de proef worden gesteld…
SOFT De makers van Penoza hadden ook wel wat goed te maken, met de seizoensopening van de derde reeks. Het mierzoete einde van seizoen twee, de bruiloft van John en Carmen, was volgens vele fans (inclusief mijzelf) een keiharde breuk in de herkenbare rauwe stijl van de reeks. Toch een klein beetje een koude douche. Pieter Bart Korthuis begrijpt de kritiek wel een beetje: ‘Je kunt een bruiloft natuurlijk op vele manieren filmen. De muziek bepaalt daarin de sfeer en door deze keuze (dezelfde muziek wordt gebruikt in de slotscène van Love Actually, red.) heeft de “feel good” de overhand. Er zijn mensen die ervan houden en er zijn mensen die het niks vinden. Je kunt het zien als een vette knipoog naar al het voorgaande, maar het had wat mij betreft ook iets minder zoet gekund.’
UITDAGING Het grote verschil tussen Penoza en Penoza II is dat er bij het tweede seizoen wel rekening gehouden werd met een vervolg. De lijntjes van het eerste seizoen
waren keurig afgesloten en een aantal hoofdpersonages haalden de eindstreep niet eens. Er was geen vervolg voorzien. Pieter Bart: ‘Dáár zat voor mij ook de grote uitdaging bij Penoza II. Hoe konden we een tweede reeks beginnen zonder dat het de eerste reeks zou ontkrachten. Dat was best even puzzelen. En ook al hadden we opdracht voor een derde seizoen nog niet, ik wilde voorkomen dat we bij Penoza II in dezelfde valkuil zouden stappen als bij het eerste seizoen. Je kunt Carmen niet elke keer op de vlucht laten slaan, dan wordt het wel heel erg ongeloofwaardig, om niet te zeggen saai.’ Wat was dan de grootste uitdaging voor Penoza III? Pieter Bart: ‘Daar was het, denk ik, Carmen zelf. Zij is een andere persoon aan het worden. Vroeger was ze alleen maar op de vlucht voor kwade krachten die het haar moeilijk maakten. Nu begint ze op een ander punt. Ze maakt nu zelf deel uit van de misdaad. Carmen is echt niet meer onschuldig. En hoe krijg je het voor elkaar dat de kijker toch nog meegaat met Carmen en haar problemen interessant blijft vinden. Dat is de grote uitdaging.’
Carmen Zoals gezegd, Carmen ondergaat een behoorlijke verandering gedurende de seizoenen Penoza. In een interview op de vpro-site vertelt actrice Monic Hendrickx dat Carmen in het begin behoorlijk
Pieter Bart Korthuis:
‘Carmen is echt niet meer onschuldig.’
Monic HendricKx:
‘Als je het vergelijkt met film, dan is het maken van een serie veel meer een snelkookpan.’ ver van haar af stond: ‘Ze was niet iemand die ik zomaar even uit mijn mouw schudde, met die Amsterdamse tongval en die wereld waarin ze leeft die ik helemaal niet ken. Carmen zit weliswaar tegen wil en dank in de criminaliteit, ze is niet alleen maar een brave moeder die het beste voor haar kinderen wil. Ze vindt het ook best wel kicken om dat criminele pad op te gaan.’ Hoe is dat voor de actrice, nu ze voor de derde keer in de huid van Carmen is gekropen? Monic: ‘Ja, Carmen ontwikkelt zich wel. Maar voor mij is dat niet zo moeilijk. De kleding doet veel, de make-up, het accent – haar tongval – dat zorgt er allemaal voor dat ik er weer snel in zit. En na twee seizoenen is het ook wel een geoliede machine geworden. Je plukt de vruchten van het langere samenwerken. Ik merk dat ik daar goed bij gedij.’ In een eerder artikel las ik dat Monic er flink van baalde dat de Amerikaanse producenten haar niet hebben gevraagd om de rol van Carmen in de remake (Red widow) te spelen. Was dat echt zo?
Monic: ‘Ik snapte natuurlijk wel dat het geen optie was. De mensen kennen mij daar niet. Maar het voelde wel een beetje alsof ze mijn rol afpakten. En dan krijgen ze er daar ook nog eens veel meer geld voor dan wij hier, terwijl wij het natuurlijk veel beter doen, haha.’
SnelkoOkpan (1) ‘Als je het vergelijkt met film, dan is het maken van een serie veel meer een snelkookpan. Het moet allemaal sneller en goedkoper. Het zorgt weer voor een bepaalde flow, maar ik had bij het eerste seizoen echt moeite om het allemaal bij te benen. Ik was dat natuurlijk helemaal niet gewend. Dat gaat me nu allemaal een stuk gemakkelijker af.’ Hoewel Monic de remake nooit heeft gezien, begrijpt ze wel waarom de serie in Amerika is stopgezet na één seizoen. ‘Ik heb de trailer gezien. Ze hebben het veel te glad willen maken, dat werkt niet.’ Penoza III wordt door Monic samengevat in drie zinnen: ‘Carmen probeert een easy way-out. Maar daar worden stokjes voor gestoken. Er liggen aardig wat beren op de weg.’
Van BinNeNuit Al in de eerste aflevering wordt duidelijk dat die beren op de weg in het leven van Carmen niet alleen door haarzelf en externe factoren worden veroorzaakt, maar nu ook van binnenuit haar gezin komen. Pieter Bart: ‘Dat klopt. Meer dan in de eerste seizoenen spelen de kinderen van Carmen en John een belangrijke rol in het verhaal. Toen waren het veel meer twee aparte werelden. De misdaad had z’n effect op het privéleven, maar nu pas komt tot uiting wat daarvan het effect is geweest op de andere gezinsleden. Daardoor werkt het nu een beetje andersom: de kinderen zorgen voor problemen die het zakenleven van Carmen beïnvloeden.’ Ook Pieter Bart zag de aflevering van Penoza III vandaag voor het eerst. ‘Ik heb echt zitten genieten. Zo’n eerste aflevering is echt het leukst om te schrijven, omdat je dan zo’n berg lijnen opengooit, die allemaal een betekenis krijgen. Als scenarioschrijver weet je precies waar ze naartoe lopen, maar ik vind dat je ook open moet blijven staan voor input van anderen. Dat kunnen de andere scenarioschrijvers zijn, maar ook de regisseur natuurlijk. Die kan zelfs op de draaidag nog een ingeving krijgen, waardoor er iets verandert. Dat kan ook noodgedwongen, bijvoorbeeld omdat hij een scène niet heeft kunnen opnemen. Dan zal hij een andere verbinding moeten maken.’
Papier is GedulDIG Heeft Diederik je nog ergens mee verrast in de eerste aflevering? Pieter Bart: ‘Mijn taak ligt natuurlijk al weer een tijd achter me, waardoor je er toch met iets meer afstand naar kunt kijken. Ik ben zeker positief verrast. Kijk, papier is geduldig, je hebt voor jezelf wel een beeld maar je weet natuurlijk niet hoe het er in het echt uit gaat zien. Ik had bijvoorbeeld een studenten-
Diederik van Rooijen:
‘Het geweld moet kort zijn, en hard. Niet John Woo. Niet Tarantino. Niet Guy Ritchie. Niet nep, maar gewoon lomp en kort.’
huis beschreven, een antikraakwoning, waar Natalie en Lucien zouden zitten. Dat is – zag ik net – een leegstaande kathedraal geworden. Woow. Dat zijn ongelofelijke cadeautjes. Ik wist ook niets van die aanrijding. Ik had een politiefuik beschreven, dus het was voor mij een verrassing om te zien dat er soms toch meer mogelijk is dan dat ik vooraf durf te bedenken. Ik ben superblij.’ Regisseur Diederik van Rooijen ontbrak tijdens de persvoorstelling, maar hij had een goede reden. Diederik: ‘Ik ben nog druk aan het monteren. We zijn nu bij aflevering vijf en zes. Ik heb ongeveer een week per aflevering. Het wordt flink doorhalen anders ga ik het niet redden.’
Bij het monteren wordt hij geholpen door twee editors. Zij maken de ruwe versies van de afleveringen en zijn daarmee al twaalf dagen bezig. ‘Die eerste versie duurt ongeveer een uur en moet terug naar vijftig minuten. Dat is dan echt boetseren tot het resultaat is wat ik voor ogen heb. Elke seconde wordt bekeken en afgewogen. Ik draai heel veel. Veel verschillende opties, maar ook scènes op verschillende manieren. Het is echt een hele klus om daar het beste uit te zoeken.’ Is er een typische Diederik van Rooijen-handtekening? Diederik: ‘Bij Penoza heb ik gekozen voor veel handheld, dicht bij de personages. Het geweld moet kort zijn, en hard. Niet John Woo. Niet Tarantino. Niet Guy Ritchie. Niet nep, maar gewoon lomp en kort. Iedereen heeft het altijd over de gewelddadigheid in Penoza, maar het is maar twee minuten op een hele aflevering. Maar blijkbaar werkt het en blijft het goed hangen.’
SnelKoOKpan (2) De snelkookpan waar Monic het eerder over had, komt in andere bewoordingen ook terug in mijn gesprek met Diederik. Tijd is kort, het budget beperkt. ‘Ik heb dat een beetje mijn kracht gemaakt. Ik kan een dictator zijn, als we aan het draaien zijn. Ik zit erbovenop.
Diederik van Rooijen:
‘Ik weet niet beter dan dat we niet zoveel geld hebben.’ Ik wil alles weten, ik ben overal bij. Dat moet ook, want anders halen we het niet om tien pagina’s per dag te filmen. En dat er weinig geld is, zorgt ervoor dat je creatiever moet zijn. Ik ben daar mee opgegroeid. Ik weet niet beter dan dat we niet zoveel geld hebben.’ Pieter Bart vertelde mij al dat Diederik een vrij autonome regisseur is, die op een draaidag nog dingen kan veranderen. De regisseur lacht, als ik hem dat vertel. ‘Dat klopt. Als ik het zelf niet geloof, of niet vet vind, dan zal het anders moeten.’
Durf Een van de dingen die de Penoza-reeks karakteriseert is dat er nogal onvoorzichtig met belangrijke personages wordt omgesprongen. Na het eerste seizoen konden we al afscheid nemen van een handvol bepalende personages. Dat had nog een zekere logica, omdat Penoza toen nog als een ‘stand alone’ seizoen werd gezien. Maar bij seizoen twee was het niet anders, ook al was daar wel zicht op een derde reeks.
‘Je moet gewoon durven,’ legt Diederik uit. ‘De “new school” Amerikaanse series doen het ook. Die durven halverwege ook een hoofdpersoon af te schieten. Dat is goed, want als je alleen maar bezig bent met het volgende seizoen wordt het er niet beter door. Ook in Penoza III gaan er personages dood en dat gaan mensen heel erg vinden. Echt dat ze zullen denken: “hoe kunnen ze dat doen?”. We zijn niet minder rücksichtslos ge-
Dat Penoza III het laatste seizoen van de succesreeks zou zijn, werd al door Korthuis genuanceerd. ‘Het is niet gezegd dat er geen vierde reeks komt,’ aldus de bedenker. ‘Kijk, als de kro weer een opdracht geeft, dan zal die er zeker komen. Zij houden alle opties open. De vraag is wel of ik me er dan nog mee ga bemoeien.’
worden omdat we weten dat er kans is op een volgend seizoen.’
ik weet hoe Penoza III eindigt. Heel hard ook. Ik ga niemand teleurstellen.’
Diederik: ‘Ik zeg verder niks... haha, want
DE PENOZA-FILES
DE PENOZA-FILES Penoza werd door de bezoekers van Crimezone overtuigend verkozen tot de Beste Nederlandse Misdaadserie van de afgelopen 10 jaar. ‘De kro wilde geen langlopende serie, maar een eenmalige dramareeks,’ zo vertelde bedenker/scenarioschrijver Pieter Bart Korthuis, die eigenlijk een Nederlandse Sopranos in gedachten had. Maar het ongekende en misschien zelfs onverwachte succes van Penoza zorgde voor nieuwe kansen. Het derde seizoen gaat eind september van start en de serie is een van de weinige Nederlandse producties met zo veel internationale remakes. Crimezone Magazine zet in de penoza-files leuke wetenswaardigheden over de populaire misdaadserie op een rijtje.
TEKST
Sander Verheijen
FOTO’S
Dinand van der Wall en Victor Arnolds
Een eerdere versie van De Penoza-files werd gepubliceerd in Crimezone Magazine 3, maart 2013.
De ervaren Raymond Thiry (1959) speelt de rol van lijfwacht – en huisvriend – Nicolaas Luther. Hij werd genomineerd voor een Gouden Kalf voor zijn rol in de arthousefilm Langer Licht (2006) van David Lammers. Drie jaar later wint hij het Gouden Kalf voor beste mannelijke bijrol in de speelfilm Oorlogswinter. Naast zijn rol van Luther is hij ook te zien in de jeugdserie Docklands, en recentelijk in de bioscoophit Sonny Boy en de spannende tv-serie De geheimen van Barslet. In het najaar van 2013 is Raymond te zien op het Nederlands Filmfestival, onder andere in de hoofdrol van A Long Story, in de one night stand Onder invloed en in de misdaadfilm Wolf.
DE PENOZA-FILES
langlopende misdaadserie c In
een interview met Crimezone vertelt bedenker/scenarioschrijver Pieter Bart Korthuis dat hij eigenlijk een idee had voor een langlopende Nederlandse maffiaserie. Die zou er ook zijn gekomen als Talpa niet vlak voor de productie ter ziele zou zijn gegaan. Korthuis had al voor vier afleveringen scripts liggen. De kro wilde geen langlopende serie. ‘Ik moest mijn hele beeld kantelen,’ zo vertelt Korthuis. ‘Want ineens is het niet meer een verhaal waarvan je heel veel lijntjes opzet en kijkt wanneer je welk lijntje gaat afronden. Het moest een verhaal zijn dat veel meer als één epos verteld zou worden. En de kro gaf direct aan dat ze geen interesse hadden in een tweede seizoen.’ Inmiddels zijn de opnamen voor Penoza III achter de rug. De eerste aflevering wordt uitgezonden op 29 september 2013 om 20.30 uur op Nederland 3.
DE PENOZA-FILES
tot de dood ons scheidt c
Ondanks dat hij alleen in de allereerste aflevering van Penoza meespeelt, is Frans van Walraven de oorzaak van de problemen die zich voor het gezin Van Walraven opstapelen. Het is voor Thomas Acda, die de rol speelt, niet voor het eerst dat hij vroegtijdig afscheid neemt van de set. In de populaire tv-serie All Stars overlijdt zijn personage, Willem, ook in de eerste aflevering (van seizoen 2). In de speelfilm In Oranje (2004) haalt hij ook het einde niet. En, hoewel minder expliciet, krijgt Acda ook in de met Gouden Kalveren overladen film Lek (2000) een niet-vrijwillig afscheid.
what’s in a name c
De titel Penoza werd bedacht door producent Johan Nijenhuis. Deze zogenaamd vrouwelijke vorm van het woord penoze is een knipoog naar het feit dat een vrouw zich opwerkt in de door mannen gedomineerde onderwereld.
Sigrid ten Napel (19 februari 1993) speelt Natalie, de dochter van Frans en Carmen van Walraven. De jonge actrice timmert hard aan de weg. Voor haar rollen in de tv-series Overspel en Lijn 32 werd ze genomineerd voor de Gouden Notenkraker, een prijs die wordt toegekend door musici en acteurs. Je kunt Sigrid ook gezien hebben in de videoclip van Hoe, de zomerhit van Nielson en Miss Montreal.
DE PENOZA-FILES
prijzen en nominaties c Penoza werd genomineerd voor de Beeld en Geluid Award 2010 in de categorie Fictie: beste programma. Monic Hendrickx won de Beeld en Geluid Award voor Beste Actrice. De serie werd tevens genomineerd voor de LIRA Scenarioprijs 2011 en de Zilveren Krulstaart 2011. Pieter Bart Korthuis’ gelijknamige boek stond in 2010 op de shortlist voor de Crimezone Award voor Beste Debuut. Penoza werd twee jaar later door de bezoekers van Crimezone verkozen tot Beste Nederlandse misdaadserie 2002-2012.
Regisseur Diederik van Rooijen neemt, samen met acteur Raymond Thiry, de Crimezone Award of Honor in ontvangst voor beste Nederlandse misdaadserie van de laatste tien jaar. De thrillersite organiseerde de verkiezing ter gelegenheid van haar tienjarige bestaan.
DE PENOZA-FILES
déjà vu c Tom Jansen (André de Rue) en Fedja van Huêt (Irwan de Rue) speelden eerder vader en zoon in Baantjer, in de aflevering De Cock en de moord om de moord (1997). Beiden zullen overigens niet meer terugkeren in Penoza III.
IN Cijfers c
Penoza heeft gemiddeld per seizoen een cast van 25 acteurs en meer dan 400 figuranten. De serie wordt opgenomen in 60 draaidagen op zo’n 30 verschillende locaties. De totale crew bestaat uit circa 60 mensen. Inclusief de herhalingen werd Penoza II bekeken door 1 miljoen mensen. Over het productiebudget wordt door de filmmaatschappij liever gezwegen, maar op Twitter, in een discussie over succesvolle televisieseries uit onder andere Denemarken, reageert Pieter Bart Korthuis: ‘Denen maken 1 grote serie per jaar, budget 1 miljoen per aflevering. Penoza doet het met een vijfde daarvan.’
te kOop c De prachtige villa van de familie Van Walraven werd tijdens de draaiperiode van Penoza II te koop gezet. Dit zorgde voor een flinke extra druk op de ketel voor de productie omdat het huis niet langer beschikbaar zou zijn. De villa komt dan ook niet meer terug in het derde seizoen.
De cast van de Amerikaanse remake Red Widow met o.a. Radha Mitchell (Marta Walraven), Sterling Beaumon (Gabriel Walraven), Clifton Collins Jr. (fbi-agent James Ramos) en Luke Goss (Luther). De serie ging in maart 2013 in première.
Over de GRens c
Ondanks de Nederlandse setting reikt het succes van Penoza tot ver over de grens. Zo zijn er al remakes gemaakt in Polen (krewzkrwi), de Verenigde Staten (Red Widow) en zelfs in Rusland. Producent Alain de Levita: ‘Ik had nooit durven dromen ooit een serie te maken die zowel in Amerika als Rusland een remake krijgt. Het markeert het internationale succes van Penoza. Ook andere grote landen hebben hun interesse in de serie getoond.’ Het Amerikaanse scenario werd geschreven door Melissa Rosenberg, bekend van onder andere Dexter en de Twilight Saga. De serie ging op 3 maart 2013 op televisiezender abc van start. Enkele weken later werd al bekend dat er geen tweede seizoen van Red Widow te verwachten is.
Actrice Monic Hendrickx heeft echter een dubbel gevoel over de Amerikaanse remake. Ze zegt in het Algemeen Dagblad: ‘Aan de ene kant ben ik trots. Het gebeurt niet elke dag dat Hollywood een Nederlandse productie zo waardeert en koopt. Ze hebben het gezien en ze vonden het goed. Anderzijds heb je ook het idee: dit is ons kind en het wordt een beetje van je afgepakt. Ik ben de enige echte Carmen! En wat ik echt minder vind: Red Widow blijkt veel gladder dan Penoza. Het mist dat rauwe dat ik nou juist zo sterk vind.’
Monic Hendrickx speelt de hoofdrol als Carmen van Walraven-De Rue. Monic werd op 3 december 1966 geboren in ‘De Zandloper’, een houten huisje aan de Kloosterstraat in Stevensbeek. Van haar derde tot haar zevende woont ze in Paramaribo, daarna keert ze terug naar Nederland. Haar eerste grote filmrol speelt ze pas op haar 31ste in De Poolse bruid (regie Karim Traïdia). Het betekende direct haar grote doorbraak. Daarna speelde ze onder andere in Nynke, Zus & Zo, Het Zuiden, Diep, De uitverkorene, Unfinished sky en Stellenbosch. Ze won driemaal een Gouden Kalf voor beste actrice (De Poolse bruid, Nynke en Het Zuiden). Voor haar rol in Penoza werd ze onderscheiden met de Beeld en Geluid Award 2010.
DE PENOZA-FILES
OnverwAchtE WENDING c Een groot aantal personages sneuvelde al in het eerste seizoen, onder wie de echtgenoot van Carmen en haar zus. Dat bracht scenarioschrijver Pieter Bart Korthuis in de problemen, zo vertelt hij in een interview met de Avrobode. Hij had nooit gerekend op een vervolg op Penoza. ‘Had ik geweten dat er een tweede seizoen kwam, dan had ik meer mensen van de vaste cast laten leven,’ aldus Korthuis.
ScENARio c De
scripts voor seizoen 3 worden geschreven door Pieter Bart Korthuis, Franky Ribbens, Karin van der Meer en Philip Delmaar. De filmopnamen begonnen in maart 2013. Penoza III wordt vanaf 29 september a.s. door de kro op Nederland 3 uitgezonden.
31
Cast en crew Penoza I telt acht afleveringen die door de kro werden uitgezonden vanaf 12 september 2010. De tien afleveringen van Penoza II werden uitgezonden vanaf 25 november 2012. Penoza III bestaat uit tien afleveringen van elk 50 minuten en start op 29 september 2013. Penoza I Monic Hendrickx - Carmen van Walraven-de Rue Raymond Thiry - Nicolaas Luther Tom Jansen - André de Rue Niels Gomperts - Lucien van Walraven Sigrid ten Napel - Natalie van Walraven Stijn Taverne - Boris van Walraven Peggy Jane de Schepper - Hanneke Loek Peters - Berry Hajo Bruins - Jim Leeflang Fedja van Huêt - Irwan de Rue Olga Zuiderhoek - Fiep Homoet Medina Schuurman - Sandrina Breusink Thomas Acda - Frans van Walraven Marcel Hensema - Steven Breusink Johnny de Mol - Johan Kruimel
Maartje Remmers - Marleen Kruimel-de Rue Chico Kenzari - Moes Filip Peeters - Christian Schiller Denise Rebergen - Jip Rosa Reuten - Felicity Reinout Bussemaker - Bob de Baas Penoza II (nieuwe personages) Eric Corton - John de Weerdt Joost Koning - Koen de Weerdt Marcel Musters - Simon Zwart Willem Nijholt - Henk Ooms Jacqueline Blom - Justine de Heer Pieter van der Sman - Stefan (‘de snor’) Eva van de Wijdeven - Reina Gustav Borreman - Dwayne
Bob Schrijber - lijfwacht Mads Wittermans - Speedy Eva Duijvestein - Pamela Ooms Gabriel Aquilera - Rosales Kuno Bakker - Nico Nanette Edens - advocaat Thomas Dudkiewicz - huurmoordenaar Hannah van Lunteren - psychiater Isis Cabolet - Joyce
Regie Diederik van Rooijen
Penoza III (nieuwe personages) Peter Blok - Jack van Zon Gijs Naber - Storm Medina Schuurman - Sandrina
Camera Willem Helwig
Scenario Pieter Bart Korthuis Franky Ribbens Karin van der Meer Maarten Lebens Elbe Stevens Philip Delmaar
Muziek Bart Westerlaken
Montage Moek de Groot Stanley Kolk Producent nl-film Johan Nijenhuis Alain de Levita Sabine Brian Hoofd Drama (KRO) Brigitte Baake Distibutie Just Bridge
Na een bescheiden rol in het eerste seizoen is Loek Peters (1974) in zijn rol van crimineel Berry uitgegroeid tot een van de belangrijkste personages in de serie. Loek speelde in populaire tv-series als Spangen, Spoorloos verdwenen, Flikken Maastricht, De geheimen van Barslet en Toren C. Voor zijn filmrol in Robert Jan Westdijks Het echte leven werd hij in 2008 genomineerd voor een Gouden Kalf. Meest recent speelde hij in de jeugdfilms Achtste-groepers huilen niet en Oorlogsgeheimen (najaar 2014), beide gebaseerd op de boeken van Jacques Vriens. In 2011 speelde hij de hoofdrol in het toneelstuk Blind vertrouwen, waarvoor thrillerschrijver Charles den Tex het scenario schreef.
Eric Corton (1969) is vooral bekend door zijn presentatiewerk op radio en tv en zijn bijdragen aan 3FM Serious Request als ambassadeur van het Rode Kruis. Maar Eric begon zijn toneelopleiding aan de Toneelschool Maastricht en maakte deze af aan de Toneelschool Amsterdam. Hij stond vier seizoenen op het toneel in de muzikale cabaretgroep Purper. Hij speelde gastrollen in onder andere IC, Baantjer en Sam Sam en had een vaste rol in Rozengeur & Wodka Lime. Naast presenteren, acteren en muziek maken, kan Eric ook schrijven. Zijn nieuwste boek, Auto-biografie, een kofferbak vol levensverhalen, verschijnt in oktober 2013.
Ander VerHaAl c
Nog voordat Penoza zich op de buis bewezen had, lag het gelijknamige boek al in de winkel. Pieter Bart Korthuis werkte er bijna een jaar aan. Aanvankelijk nam hij de scripts bij de hand om het verhaal eromheen te kunnen vertellen, maar al gauw kwam hij erachter dat dit toch niet zo fijn werkte. ‘De grootste worsteling was dat er acht scenario’s lagen met elk een eigen spanningsboog, met heel duidelijke cliffhangers. Een boek moet één grote spanningsboog hebben. Op televisie kun je het verhaal vertellen vanuit verschillende personages. Je loopt even mee met die, dan met die. Dat maakt niet uit. In het boek breekt dat direct de verhaallijn. Dus daar moest ik andere keuzes
maken. Ik heb een aantal verhaallijnen uit de serie niet overgenomen, sommige stip ik een heel klein beetje aan. Ik heb twee afleveringen niet eens gebruikt in het boek. Maar daarnaast, en daarom vond ik het ook zo mooi dat ik ook het boek ging schrijven, was er heel veel materiaal dat geen plek meer kreeg in de tv-serie. Echt vette ideeën die ik nu wel kon gebruiken. Het uiteindelijke verhaal van het boek wijkt daarom behoorlijk af van de tv-versie.’ Het boek Penoza verscheen in 2010 bij uitgeverij Anthos en werd genomineerd voor de Crimezone Thriller Award voor Beste Debuut.
CRIMEZONE Magazine verschijnt vier keer per jaar en is verkrijgbaar in de crimezone magazine-app en op crimezoneshop.nl De Penoza Special Een uitgave van Crimezone Magazine. tekst Sander Verheijen fotografie kro, Dinand van der Wall, Victor Arnolds en Sander Verheijen. eindredactie Jean-Paul Colin vormgeving twelph.com
Š 2013 Crimezone Magazine Met dank aan kro.