Interpretasaun no tradusaun hosi Crisogno Soares Freitas Pereira
1|Pรกjina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva
JERENSIA BA AMBIENTE APRENDIZAJEN POZITIVA
K
ada manorin iha responsabilidade atu kria/fó ambiente aprendizajen ne’ebé saudável ba nia-an rasik no ba nia kanorin sira. Durante tinan barak ona, volume peskiza hala’o tiha ona atu ajuda manorin determina saida mak di’ak liu ba nia
kanorin. Iha métodu no tékniku barak ne’ebé liuhosi peskiza, fó ona evidénsia atu hasa’e kualidade ambiente aprendizajen. Aspeitu barak ne’ebé diferente hosi ambiente aprende ne’ebé tenke tetu.
Ambiente aprendizajen ne’ebé pozitiva mak fatin iha-ne’ebé manorin, kanorin, inan-aman harii
ambiente
ne’ebé
ne’ebé ema ida-idak sente nia, no iha-ne’ebé aprende (Stratman,
s.d.).
Tanba
ne’ebé
pozitivu
eziste
sente
hakmatek,
iha
ema seluk respeitu, ema ne’ebé
sira
bele
halo
Atmosfera eskola pozitiva ne’ebé
iha
relasaun ho
teaching staff, non-teaching sosiedade/komunidade mak ba
sistema operasaun
fiar
hakmatek no seguru, iha-
Ambiente aprendizajen ne’ebé pozitiva mak fatin iha-ne’ebé manorin, kanorin, inan-aman harii ambiente ne’ebé hakmatek no seguru, iha-ne’ebé ema ida-idak sente ema seluk simu no respeitu nia, no iha-ne’ebé aprende nu’udar prinsípiu báziku.
ka
aktividade
ema seluk simu no respeitu nu’udar prinsípiu báziku ne’e,
atmosfera
eskola
bainhira kanorin hotu-hotu vontade atu aprende, sente seluk simu, no iha ambiente interasaun ho ema seluk. fó influénsia ba ema hotu eskola, ne’e mak: kanorin, staff,
inan-aman
no
ne’ebé hela besik. Ida-ne’e kostuma ne’ebé sai fundu loron-loron
iha
eskola.
Hasa’e atmosfera eskola pozitiva mak objetivu atu eziji meta-edukasionál, iha-ne’ebé edukadór tenke nafatin servisu ba iha diresaun hadi’ak sira-nian atmosfera, kostuma, no kondisaun eskola, hodi nune’e prosesu aprendizajen kanorin bele ezerse (Noonan, 2004, p.64).
Oinsá manorin bele jere kualidade ba ambiente aprendizajen pozitiva? Iha buat barak ne’ebé manorin bele halo atu kria nia fatin aprendizajen sai fatin seguru no pozitivu ba nia kanorin atu aprende. Dahuluk no importante liu mak, manorin persiza autoantuzias. Signifika sira tenke tama klase ho atitude ne’ebé iha forsa la’ós ho oin ‘namkurut.’ Manorin sira tenke kuda karakter espresaun pozitiva tanba sira sei hatudu sai nia-an ba
2|Pájina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva
públiku, sira mak haroman. Manorin nia sentimentu no nia prezensa sei fó influénsia ba nia klase. Manorin mak fasilitadór, manorin mak fó ezemplu, no manorin mak modelu.
Bainhira manorin mai servisu akompaña ho depresaun ka stress, sei bele estraga kanorin nia imajen fleksibilidade no motivasaun atu aprende. Tanba manorin imajen negativa fó influénsia negativa ba kualidade relasaun manorin – kanorin (Yoon, 2002).
Segundu, manorin mós tenke fahe ho nia kanorin katak edukasaun importante no importante mós atu sai independente. Tanba ne’e, kuandu kanorin haree manorin ida-ne’ebé antuzias atu aprende, sei fó influénsia ba kanorin atu sente mós saida mak manorin sente no esperiénsia. Manorin mós bele ajuda atu kria ambiente pozitivu ho de’it kuidadu kanorin sira no hatudu ba sira ida-idak katak sira di’ak no importante liu. Tuir mai, manorin sira tenke hanorin no eduka, atu respeitu no kuidadu malu.
Terseiru, manorin tenke regularmente halo auto-peskiza no estudu kona-ba prosesu aprendizajen ne’ebé nia prosesa durante aprendizajen ativa. Ida-ne’e nia objetivu mak atu nafatin hafoun prátika hanorin-aprende sira-ne’ebé iha atu sai di’ak liután, no iha parte sorin seluk mak identifika métodu atu uza hodi bele kria ambiente aprendizajen ne’ebé pozitiva (Freda Glatt, 2003). Fiar katak kada labarik ka kanorin hatene katak nia mak importante ba ó (Red. manorin) nu’udar indivíduu. Fó atensaun ba kanorin liuhosi kontaktu matan no liafuan ne’ebé di’ak ka hafresku ba kada kanorin bainhira hahú aula. Tenke haree no rona ho antuzias bainhira kanorin ida halo progresu ba nia knaar ne’ebé nia sente difisil. Kada minitu, oras, loron, semana, tinan mak nu’udar tempu di’ak liu atu nafatin fó hamnasa midar, la’ós ho oin to’os hela de’it.
‘Eduka kanorin atu tulun duké hamnasa’ Kestaun ne’e prezisa brani atu fó atensaun bainhira ó lakon auto-konfiansa (Red. Manorin). Fó pergunta ba kanorin sira katak ‘Saida mak imi sente bainhira imi nia maluk sira hamnasa imi?’ Fó hanoin ba kanorin katak ema ida-idak bele halo failansu tanba nia ema ne’ebé iha frakeza, maibé ne’e la’ós buat ida-ne’ebé ita hein/espera. Maski nune’e, nia nu’udar prosesu ida ihane’ebé ema hahú hatene no deskobre siénsia hosi nia failansu. De facto, ema ida-idak mós ta’uk ema seluk goza ka hatún nia kuandu la resposta loos.
Fó atensaun ba kanorin nia forsa no husik sira tulun ita-boot (Red. manorin) iha tinan hotu. 3|Pájina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva
Halo uluk deklarasaun pozitiva molok fó koresaun. Ita-boot nia reasaun bainhira kanorin responde sala, ne’e mós importante. Tanba deklarasaun ne’ebé pozitiva ba buat ne’ebé negativa sei ajuda atu hamenus tensaun, ne’e signifika katak, ita-boot fó duni atensaun ba kanorin (Burnett, 1999, p.3).
George Stratman hosi San Diego County Office of Education halo ona lista ne’ebé iha nia proveitu hosi métodu 10 atu kria ambiente aprendizajen pozitiva, ne’ebé sai nu’udar matadalan ba manorin sira iha eskola.
1.
Hahú semana aprendizajen ho ‘haknu’uk’ ka halibur kanorin sira hodi fahe esperiénsia ka hanoin ruma ho livre: Kanorin presiza tempu bainhira atu mai hodi sai amizade ho manorin no sente seguru iha ambiente foun ne’ebé sira hasoru. Fó tempu barak ba kanorin sira durante hahú klase primeiru hodi diskuti kona-ba esperiénsia semana no saida mak kanorin sira sei halo iha semana ne’e nia laran.
2.
Uza kanorin nia naran: Kanorin sei sente katak ita-boot koñese sira no fó atensaun maka’as ba sira.
3.
Halo kanorin sente di’ak: Hahii grupu ka indivíduu bainhira sira halo buat ida/ruma ho di’ak. Maibé kuidadu atu la demais fó hahii ba kanorin tanba bele hamosu laran la kontenti hosi kanorin sira seluk (cemburu).
4.
Respeita resposta ne’ebé sala: Kuandu kanorin ida fó resposta ne’ebé sala, fó ba nia tempu atu koko.
5.
Fó oportunidade daruak ba kanorin atu responde ho loos. Ita-boot bele halo nu’udar asaun kontinua hosi situasaun iha leten hodi fó ba kanorin hotu oportunidade atu fahe ba nia maluk iha nia sorin. Depoiz klaru katak kada kanorin iha resposta ba nia-an rasik liuhosi fahe matenek. Tuir mai husu kanorin ida ka rua kona-ba sira-nia resposta molok ba kanorin ne’ebé ohin primeira resposta sala.
6.
La bele fó naran oin seluk ka “labelling” kanorin: Kuandu kanorin nakar, koko no haloos nia atitude ho dalan ne’ebé di’ak, ezemplu besik nia, uza nia naran ho loos no motiva nia liuhosi língua isin lolon. Kuandu ita-boot hakarak prevene kanorin nakar ho direitamente no agresivu, kanorin seluk bele ta’uk atu partisipa tanba ta’uk hetan tratamentu hanesan ho ida-ne’ebé ita-boot ‘haree nakar’.
7.
Ita-boot nia pergunta tenke ho métodu ne’ebé la amiasa. Di’ak liu husu ho modelu “karik kanorin ruma hakarak atu fahe iha grupu….” duké husu “sé mak hatene nia
4|Pájina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva
resposta…” nu’udar pergunta ikus fó sinál katak kuandu kanorin la hit liman, ne’e signifika nia la hatene. 8.
Posibildade atu hanoin tempu: Kuandu ita-boot hato’o pergunta ka fó instruksaun ba kanorin, tenke fó mós tempu ba sira atu hanoin/prosesu. Kuandu ita-boot fó instruksaun no pergunta maibé la fó tempu atu hein, kanorin ne’ebé ho prosesu neneik liu duké sira seluk, posibel sira la komprende no sente ikus liu no lakon.
9.
La bele repete resposta. Kuandu kanorin fó komentáriu, husik nia komentáriu hamrik mesak. Kuandu ita-boot repete ninia resposta, kanorin sira sei simu treinamentu atu rona só de’it ba manorin.
10.
Husik kanorin sira hili ka halo desizaun ba nia-an ka grupu (desizaun grupu). Ne’e treina kanorin atu iha responsabilidade ba nia-an rasik no hahú atu aprende moris independente.
Konkluzaun Ho apoiu ba manorin iha kada ambiente aprendizajen bele no tenke muda sai ambiente pozitiva. Klaru katak manorin iha papel atu halimar no responsabiliza hodi hakonu no kuidadu ambiente pozitiva. Iha proveitu barak atu hametin ambiente aprendizajen pozitiva. Ambiente pozitiva iha eskola sei haboot aprendizajen kada kanorin, ajuda kada kanorin sai sidadaun ne’ebé partisipativu nakonu iha sosiedade, sai tulun nain atu harii sensu sosiál.
Website orijinál no kompletu ho nia referénsia tomak https://teachercreatedresources.wordpress.com/2010/12/29/setting-the-tone-for-apositive-learning-environment/
5|Pájina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva
6|Pรกjina Jerensia ba ambiente aprendizajen pozitiva