Fotografowie na Litwie

Dainius Junevicius

PHOTOGRAPHERS IN LITH UAN lA 1839 - 1914

Lodz 2001

Dainius .Junevicius

FOTOGRAFOWIE NA LITWI E1839-1914

Lodz 2001

Od wydawcy Opracowanie

i druk

Jacek Strzalkowski Doceniajqc

Wydano we wrzesniu Wszelkie Copyright

2001 w nakladzie

50 egz.

autora,

prawa zastrzezone

2000

by

Dainius Juneviclus

znaczenie

prawie

wzqledu

na podporzqdkowanie

we wszystkich

w zalaczonych

Brak akceptacji nad literami usuniecle.

nazwiskach

Wykaz uzupelnllem

J.S.]. w znacznej

przez autora.

Od 1906 r. wladze pozbawil Brak

(?) dla miast

Spis

kt6re

zruszczajqc Od wydawcy

5

Od autora

6

Zr6dla prasowe Wykaz

i archiwalne

skr6t6w

cytowanej

literatury

Neuperta

Uwe Steen,

przez

uzyskania

a zwiqzany

srodkowe]

pokoleniach z okresu

zakladow, w publikacji w aktach praqne

fotograf6w.

1905

zwlaszcza stanowla

- 1914

czynnych tylko

cze sc

czesci imion i nazwisk

fonetycznie

nie tylko

je

podzlekowac

pierwszego

w dotychczasowych

znawca

autorowi

za

Europy 0 tak cenne opracowanie.

mylnie jako Dur'lczyka najlepszy

na otwarcie

z tym brak podan do wladz

adresowych

- zatozycieta

kt6rego

koncesji

stalego

litewskich

lub Norwega

okresu

dagerotypii

z akladu

i rosyjskich

oraz Karla Linde w

p6lnocnych

8 i zakladow

fotograficznych,

Uzupelnienia

autora z historii

fotografii

na Litwie

za eo serdecznie

praqne mu podzlekowac,

czynnych

na Litwie w latach 1839 -1914 Publikacje

w Wilnie,

okreslano

-

ich brzmienie.

czytelnik6w

Karla

8

zapisywali

przekrecajac

Biogramy

Niemczech, Wykaz fotograf6w

urzednlcy

przyszlych

dagerotypowego

ich

[zaznaczonymi

0 nastepnych

wlascicieli

Wymienieni

fotografii

napisal Wykaz skr6t6w

kslazek

nazwisk

historii

publikacjach

spowodowal

byla zmiana tytulu nadanego

nie wymagaly informacji

wzbogacenie 7

ze

poprawek

sle do okresu po 1905 roku - granicznej

fotograficznych,

czasu.

ale czesto

W imieniu

oraz

rniejscowoscl

w tym okresie czasu. ZmienHem pisownie

zydowskich,

trescl

tekst

[ezykowych,

archiwalnym,

i nazwach

Nastepstwern

litewskich

ustalenie okresie

z dzlalajacych

zmian

przez

polski

Litwy 1839 - 1905", na obecny.

rosyjskie

zaklad6w

uniemozliwia

dokonania

prawie 95 haslami osobowymi

po latach historyk6w

w kr6tkim

zebranych

Dostarczony

i wstepach.

czesci odnoszqcymi

autora "Wykaz fotograf6w i prowadzenie

hastach

ich zrodtorn

zrodlach

material6w

drukiem.

przez program edycji druku, czterech znak6w diakrytycznych

w litewskich

dacie przyjete]

fotografii

ich wydanie

wymagal

redakcyjnych ISBN 83-914857-1-4

dla historii

zaproponowalem

9 40

wykonalem

na podstawie:

AlIgemeines Adress - Handbuch ausubender Photographen von Deutschland, den osterr.

Kaiserstaaten, der Schweiz unden .. Lander... Leipzig. Robert Schaefers Verlag, brw. (1863).

Strzalkowski

J.: Leksykon zakladow fotograficznych

[Aneks] do przygotowywanej

Historii fotografii profesjonalnej na ziemiach polskich, Pomorzu i Slasku do 1914 r.

Jacek Strzalkowski 5

Od autora oodaje do rak czytelnik6w, wykaz fotograf6w, bedacy wynikiem kilku lat pracy w archiwach i bibliotekach, Litwy, Polski jak i innych kraj6w. Na podstawie zebranych materlalow, opublikowaJem kilka obszerniejszych artykulow w jezyku litewskim.

Propozycja J.StrzaJkowskiego, wydania ich drukiem w jezyku polskim, urnozllwi poszerzenie krequ odbiorc6w i udostepnienie zebranych materiaJ6w historykom zajrnujacyrn sie w Polsce podobna ternatyka.

Podstawowe wladomosci 0 zakladach fotograficznych na Litwie, zawierajq archiwalia stanowlace pozostalosc XIX - wiecznej administracji rosyjskiej w guberniach: wllensklej, koweriskiej i grodzier'lskiej.

Dokumenty z dawnej guberni suwalskiej, pozniejszej augustowskiej sa przechowywane w Polsce w szczatkowe] postaci.

Nie mialern dostepu do archiwali6w pozostalych po urzedach na terenie tzw. Litwy Zachodniej (Klaipedos krastas), wchodzqcej w sklad Prus Wschodnich z miastami: Klajpeda, Silale Szylokrczrny, Heidekrug i innymi mniejszymi.

Archiwalia, zawierajqce najpeJniejsze informacje o z a kta d ach czynnych pornledzy 1863 a 1905 rokiem, uzupetnl+em wladornosciami z pracy codziennej. W tym celu przejrzalern wszystkie roczniki czasopism, ukazujacych sie na Litwie, oraz polskie i rosyjskie pisma z dziedziny fotografii i ilustrowane czasopisma.

OgJoszenia reklamowe zamieszczane w gazetach stanowla podstawowe zrodlo dla historii fotografii przed 1863 r.

Powstawanie stalych zakladow w miastach i gwaHowny wzrost ich liczby, spowodowaJ objecie ich przepisami cenzury regulujqcymi orqanizacje drukarri i ksieqarri czyli instytucji podobnie jak fotografowie powielajqcymi obraz lub slowo pisane. Skladane do urzedow carskich podania 0 koncesje na otwarcie zakladu fotograficznego, zawleraly liczne informacje 0 petencie, jak dane osobowe, wyksztaJcenie czy przebieg pracy zawodowej.

W tre sci has et osobowych wykorzystaJem tylko cz es c z nich. Uwzqle dnltern r6wniez pracownik6w zakladow, uczni6w, amator6w nie posiadajqcych zakladow jak i osoby, kt6re otrzymaly odrnowna odpowiedz na skladane podanie 0 wydanie koncesji. Uklad hasel jest alfabetyczny, wedJug nazwisk, kt6re wobec przewagi wsrod fotograf6w wyznawc6w judaizmu, stwarzaja znaczne trudnosci. Przyjalem zas ade , ze w hasle pisz e nazwisko wedJug prawdopodobnego brzmienia polskiego, a w nawiasach pcdaje wszystkie spotykane w dokumentach formy tego nazwiska.

W tekscie podaje nazwy miast i ulic w polskim brzmieniu, a w nawiasie litewskim. Dodalem rowniez w nawiasach obecna nazwe miasta i ulicy, aby czytelnik m6gJ je odnalezc na wsp6kzesnych mapach i planach.

Przy pracy nad historia fotografii na Litwie konsultowatem sle z dr hab.

Wandq Mossakowskq z Instytutu Sztuki PAN i Danutq Jackiewicz oraz Malqorzata Plater-Zyrbek z Muzeum Narodowego w Warszawie. Mlaly znaczny wptyw na moje poszukiwania i wynik pracy. Skladarn im podziekowanle, jak i pozostatyrn osobom, kt6re okazaly mi zyczliwosc w czasie pracy.

Dainius 6

Zr6dla prasowe i archiwalne Zrodla archiwalne LVIA -

Litewskie paristwowe archiwum historyczne.

F. 378.

Kancelaria generaJ gubernatora wileriskiego.

F. 380.

Kancelaria cywilnego gubernatora wileriskiego.

F. 421.

Kancelaria Policmajstra

F. 439.

Muzeum hrabiego Michala Murawjowa.

F. 937.

Wileriska Duma Miejska.

F. 938.

Wilenski Zarzad Miejski.

wileriskiego.

F. 1010. Kancelaria gubernatora suwalskiego.

F. 1135. Wileriskie Towarzystwo Przyjaciol Nauk.

MAB RS - Biblioteka Akademii Nauk. Dzial R~kopis6w.

Zespol Romer6w.

Zespol Uziebly, Zespol Ronne.

KAA - Kowieriskie Archiwum Okreqowe.

F. I-50 Kancelaria cywilnego gubernatora

kowieriskiego.

F. 1-61 Kowieriska Duma Miejska (1808-1865), Kowieriski Zarzad Miejski (1876-1917).

F. R-214 WydziaJ finansowy sarnorzadu kowieriskiego.

F. R-218 WydziaJ budowlany sarnorzadu kowieriskiego.

F. 1-473 Komisja budowlana guberni kowieriskiej (1843 -1865) WydziaJ budowlany kowieriskiego zarzadu gubernialnego (1865 -1917).

Junevi6ius 7

Wykaz skrotow cytowanej literatury

Wykaz fotografow i zaktad6w fotograficznych, w latach 1839 - 1914

Budryte Bulhak -

Z.Budryte. Lietuvos fotografu darbai. XIX a. - 1915. Katalogas. Vilnius 1985.

Jan Bulhak. 0 pierwszych fotografach wilensklch z XIX wieku [w:] Fotograf Polski, 1939 nr 3 I 4.

J. Bulhak, 0 pierwszych fotografach wllenskich z XIX wieku. Wilno 1939.

DGKW Dodatek do Gazety Kurier Wilenski.

Drema. V. Drema. Dinqcc 5 Vilnius. Vilnius 1991.

Janulaitis - K. Janulaitis. Vienas is pirmuju [w:] Kulturos barai, 1976 nr 3 s. 57.

Junevicius: Lietuvoje - D.Junevclus.

Fotografijos raida Lietuwoje 1839 -1863 [w:] Kulturos barai, 1997 nr 8 I 9, s. 89 - 94; nr 10 s. 65 - 69.

Junevicius: Czechowicz - D.Junevicius. Keletas zodziu apie fotoqrafa Juozapa Czechaviciu [w:] Literatura i menas, 1998 nr 4 s. 8; 1998 (31 I) nr 5 s. 9.

Junevicius: Strauss-Di.Iunevicius.Vilniaus fotografas,dailininkas Aleksandras Straussas [w:] Literatura i menas, 1998 (4 IV), nr. 14 5.8; 1998 (11 IV) nr 15 5.8.

Juodakis V.Juodakis. Lietuvos fotografijos istorija.1854 -1940. Vilnius 1996.

Kurier War.- Kurier Warszawski.

Kurier Wil. - Kurier Wilenski.

Lejko K. Lejko. Warszawa w obiektywie Konrada Brandla. Warszawa 1985.

Lukosevlsiute -E.Lukoseviciute "Fotografia amatorska Wojtkuszki" Stanislawa Kazimierza Kossakowskiego [w:] Dagerotyp. Warszawa 2000 nr 9 s. 3.

Lopaciriski -Ez.opacinski.Pierwsl fotografowie wilenscy [w:] Gazeta codzienna, 1840 nr 79.

Maciesza - A Maciesza. Historia fotografii polskiej w latach 1839 -1889. Plock 1972.

Malachowicz -E. Malachowicz. Cmentarz na Rossie w Wilnie. Wroclaw- Warszawa.1993.

Mossakowska - W. Mossakowska. Poczatki fotografii w Warszawie (1839 -1863).

Warszawa 1994.

SBTP Slownik biograficzny teatru polskiego.warszawa 1965 -.

Plazewski - l.Plazewskl, Spojrzenie w przeszlosc polskiej fotografii. Warszawa 1982.

PSB Polski Slownik Biograficzny.

Skeiviene - L.Skeiviene. Jozefas Czechowiczius ir jo fotografijos [w:] Czechowicz. XIX amziaus Vilniaus vaizdai. Vilnius 1995.

Snitkuviene - ASnitkuviene.

Hrabia T.Tyszkiewicz - zapomniany fotograf konca XIX w.

-poczatku XX w. [w:] Dagerotyp. Warszawa 1997 nr 6 s. 13.

Strazdas. - J.Strazdas. Kaip as tapau fotografu [w:] Kulturos barai, 1968 nr 2 s. 55.

Strazdas Atsiminimai - J.Strazdas-Jaunutis.

Atsiminimai. VUB RS Z. 13 -220.

Taborski - L.Taborski. Tyburcy Chodzko - XIX- wieczny fotograf z Lornzy [w:] Dagerotyp. Warszawa 1994nr 2 s. 21.

Uziebto Ltlzieblo. S.p. Alexander Wladyslaw Strauss (Nieco notat z epoki) [w:] Tyg. lIustrowany, 1879 nr 9 5.107.

WilW Wilenskij Wiestnik.

Wsia Wilna - Wsia Wilna, 1913 -1915.

Zvirqzdas - S.Zvirgzdas. Aleksandras Jurasaitis- lietuviu tautinio atgimimo rnetrastininkas. Dienovidis 1998 (7 VIII) nr 27.

Wykaz skrotow 8

z. - zasob

op. - opis

t..- teka

I. - list

s. - syn

ur. - urodzony

czynnych

na Litwie

ABRAMOWICZ Mina. Wlascicielka zakladu czynnego od 1897 w Olicie (Alytus), w ktoryrn jako fotograf pracowal jej rnaz Icik wykonujqc przewaznle fotografie oficerow.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op.56, t. 921, I. 31, 32.

ABRAMOWICZ lcik, syn Szimela-Gerszy.

Fotograf w zakladzie nalezacym do zony, W 1899 fotografowal wojskowych w obozie letnim w Oranach (Varena). Pochodzil z Weliko-Berestowiczow w gubemi i powiecie qrodzlenskirn. Prawdopodobnie identyczny z I.Amajqcym okolo 1890 zaklad w Sok6Jce [J.S.].Zr6dlo: LVIA, z.380,op.56,t. 921,1.31,32.

ALTSZULER Aron (ur.1873), s. Abrama. Wlasciciel zakladu zalozcneqo w 1902 i czynnego jeszcze po 1908 w Wilnie w domu Gruzewskiego przy Wielkiej 45, w ktoryrn sam mieszkal. Staly mieszkaniec Wiliampola w guberni kowlenskie]. Po ukonczeniu szkoly w Petersburgu, uczyl sle fotografii za qranica, skad powrocil do Wilna w 1894.

Zr6dlo: LVIA,z. 380, op. 60, t. 992, I. 88 - 92.

ANDRUSZKIEWICZ Jan, s. szlachcica Adama. W 1895 uzyskal zezwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego do celow amatorskich. Na poczatku 1895 pracownik kontroli zarzadu kolei na Polesiu. Sekretarz'gubernialny, prawdopodobnie brat Jozefa Andruszkiewicza.

ANDRUSZKIEWICZ Jozet, s. szlachcica Adama. W 1895 jako fotoamator uzyskal zezwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego.

W 1895 naczelnik w wllenskim okreqowyrn zarzadzle policyjnym. Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 52, t. 567, I. 1,2,32.

ANSCHER

Leon, w 1873 prowadzil zaklad w Mariampolu (Marijampole).

Ut.: Juodaki5, 5.126.

ANTOWIL Hersz, s. Berka. W Wilnie, ktoreqo byl stalyrn mieszkancern otworzyl w 1899 zaklad czynny po 1903. Fotografii nauczyl sie w Borisowie w guberni mlnskle], w ktore] mogl fotografowac na podstawie posiadanego pozwolenia. Zr6dIo:LVIA,z 380,op.56,t 921,1.100-7 ARENSON zalozoneqo

Chaim, zegarmistrz. Wlasciciel pierwszego zakladu w Telszach (Telsiai) w 1860 i czynnego jeszcze po 1867. Zr6dlo: KM, z. 50, op. 1, t. 17112,1.100,101.

ARNSON Jankiel (Arenson, Arenzon), syn Hirsza. W 1879 otworzyl zaklad w Jurborku (Jurbarkas) po zakonczeniu nauki w Krolewcu. Od 1882 rnial fili~ w sezonie w Taurogach (Taurage). W 1884 przeniosl sie do Szawel, gdzie prawdopodobnie kupll zaklad Chabasa.

Zaklad Arnsona jako "Berllnski zaklad fotograficzny" byl czynny do 1914. Wyroznial sie dobra jakoscia zdj~c, ktore byly nagradzane na wystawach.

Zr6dla: KM, z. 50, op. 1, t. 21052, t. 21787, I. 6; t. 21988, I. 19.

ARONSZTAT Basia. W latach 1889 - 1892 lub 1895 wlasclcielka zakladu w Wilnie przejeteqo po zmartyrn rnezu Michelu. Zr6dla: LVIA,z. 380, op. 46, t. 497, I. 20, 55, 63, 64.

ARONSZTAT Michel (zm. 25.1.1889), s. Salomona. Wlasciciel zakladu czynnego w Wilnie od 1886 do lat 1892 -1895 przy Wielkiej w domu Pupkiny. Wykonywal w nim rowniez ambrotypie i ferrotypie. PochodziJ z Gazenpotu (Aizpure) na totwie. W latach 1880 1881 fotografowal we wsi Werszwy (Versvy) gub. kowienskle], W 1886 rnieszkal w Wilnie w domu Karpinkesa. Po srniercl, zona uzyskala zezwolenie na prowadzenie zakladu, Zobacz Aronsztat Basia. Zr6dlo: LVIA,z. 380, op. 43, t. 371, I. 27, 28, 49, 98; op. 46, t. 497, 1.20.

9

BACZANSKI Ryszard (ur. 1859), s. szlachcica Dionizego. Poczqtkowo, od 1884 jeden z trzech wsp61nik6w zakladu F. Lopatynskleqo w Wilnie przy ul. SW. Ducha, po kt6rego srnlerci w grudniu 1886, prowadzH go razem z drugim udzlalowcern S.Fleury prawdopodobnie do 1896 poczym wyjechat do Samary, gdzie do 1903 mial zaklad.

Po powrocie do Wilna w paidzierniku 1903, na poczatku 1904 otworzyt zaktad przy Wielkiej 12, kt6ry dzialal do 1912. Lit.: Wsia Wilna.. PSB. Zr6d/o: LVIA,z. 380, op. 41, t. 166, I. 132; op. 44, t. 459, I. 1, 12; op. 61, t. 1065,I. 386, 393, 395.

BAK Efraim (ur. 1871), s. Jankiela, kawaler. W 1899 w Wilnie otworzyt zaktad czynny jeszcze po 1903. W 1899 mieszkaniec Wilna, w domu Zelwenskieqo przy Stefanskie].

Zr6d/o: LVIA, z. 380, op. 56, t. 921, 1.47,50.

BALOD J., chtop. W 1898 otworzyt zaktad w Poniewiezu Zrod/o: KAA, z. I-50, op. 1, t. 23550, I. 17-21.

(Panevezys).

BARANOWSKI Leon, s. Michata. W 1899 otworzyt zaktad w Druskiennikach, kt6ry istniat do 1914. Wczesniej, w 1889 ukonczyl dwurniesleczny kurs praktycznej fotografii i proces6w fotomechanicznych w St. Petersburgu.

BASIN Faiwusz Mejer, s. Zelmana - Zasmana. Po poznaniu w 1898. zasad ferrotypii w zaktadzie E.Zeger, prosit bezskutecznle wtadze 0 wydanie pozwolenia na fotografowanie w guberni wlleriskie]. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 46, t. 457, I. 51, 574, 75.

BENSEN, wlasciclel zaktadu czynnego przed 1914 w Truskawcu [J.S.].

BERNSTEIN,

wlasciciel zaktadu czynnego przed 1914 w Mariampolu

[J.S.].

BIAlODUBROWSKI, przed 1903 kupit zaktad fotograficzny Winokura w Kownie czynny w domu Witkinda Rabinowicza na rogu prospektu Mikotajewskiego i ul. Nowej. Lit. Budryte.

BONOLDI Achiles. Obywatel austriacki, spolonizowany Wtoch, nauczyciel splewu i spiewak w Wilnie. Uczestnik powstania styczniowego, potem wyemigrowat i dostarczat bron powstancorn. Jeden z pierwszych fotograf6w wilenskich. Mieszkat przy ulicy Semionowskiej (obecnie Stuokos - Guceviclaus) w domu IIjaszewa, naprzeciwko kosciola Sw. KrzyZa (Bonifratr6w). W tam samym domu rniescil sie jego zaktad, prawdopodobnie otwarty latem 1861 roku. W 1862 rnozna byte kupic u niego kompletzdiec kr616w polskich.

W styczniu 1863 po przeprowadzeniu rewizji w zaktadzie, Bonoldiemu kazano wyjechae zaqranice. Zaktad przez pewien czas jeszcze byt czynny i ostatecznie zamknlety zostal 6.6.1863.lnajdujqce sie w nim klisze i zdj~cia zostaty zniszczone, a los sprzenrnie znany.

Lit.: Junevicius: Uetuvoje.- Kurier Wil. 1860(2 IX) nr 69. - Kurier War.1862 (15 11/)nr 61. - PSB - Juodakis,s. 23. lrod/o: LVIA,z. 380, op.20, t. 467, I. 2, 4, 302; z. 378, 1863 PS, t. 2, I. 1.

BORCHARDT (Borchart) Woldemar, s. szlachcica Michata. Kupiec, wlasclclel zaktadu zarnknieteqo po 1873, a czynnego w Wilnie w domu Wagnera przy Wielkiej 3. lr6dlo: LVIA,z. 380, op.27, t. 32, I. 12 LVIA,z. 439, op. 1, t. 147, I. 6.

BORETTI Teofil, wtasclciel zaktadu zalozoneqo w 1886 w Gt~bokim (Hlyboka) jako filia atelier czynnego w Warszawie. Prowadzit rowniez fili~ w Minsku Litewskim [J.S.].

BRANDEL Konrad (1838 Warszawa - 28.10.1920 Torun). Znany fotograf warszawski.

Pozostawit album zdj~e Wilna, wykonany prawdopodobnie w 1871. Lit. Lejko (sic?- J.S.).

BRANDENBURG Johann, malarz, absolwent? ASP w Petersburgu, od poczatku 1867 wlasciciel zaktadu w Kownie. Po kilku miesiacach pobytu w Wilnie kupit zaklad Suworowa w domu Homolickiej przy Ostrobramskiej, kt6ry polaczyl z zaktadem Drueta (wczesnie] Swieykowskiego) w domu Szyszki przy Niemieckiej, tworzqc "Petersburski zaktad fotograficzny".

W 1868 wyjechat z Wilna, a wyposai:enie zakladu w Kownie sprzedat A.Straussowi. lrodlo:LVIA,z.380, op.24, t.275,1.119,120,144, 159, 197.KM,z. I-50, op. 1, t.17112,1.148,150.z.1473, op. 1, t.3668.

"BRACIA CZYZ". Zobacz Czyi:.

BINKOWICZ Eliasz (ur. 1852), s. Josiela. Od 1893 do 1902 prowadzit zaktad fotograficzny w Grodnie. Uzyskat pozwolenie na otwarcie zaktadu w Pruzanach guberni qrodzienskie], jednak w potowie 1902 roku rozpoczal starania 0 koncesie na prace w Wilnie i po jej uzyskaniu kupit zaktad "Miriam" w domu inz, Januszewicza (p6iniej Monasiewicza) przy Wilenskiej 32 czynny do 1914. Zrodlo: LVIA, op. 60, t. 992, 1.40-46; op. 62, t. 12, I.t.n.

BRZOZOWSKA M., wlasclclelka zaktadu czynnego w domu G6rskiej na prospekcie Mikotajewskim w Kownie. Bye rnoze, ze po 1903 przejela zaklad J.Koiranskiego.

Prawdopodobnie krewna Edwarda Brzozowskiego. Miala rowniez zaktad w Suwatkach.

BLUMOWICZ Izrael, s. Samuela. Majqc cztery aparaty staral sle w 18700 pozwolenie na kupno zaktadu I.Trutniewa w Wilnie w domu gimnazjalnym przy Wielkiej.

Prawdopodobnie bez rezultatu, poniewaz w maju 1871 zaklad ten kupit K.Chludzinski.

Byt mieszkancem Wilna i kupcem szyrwinckim.Zr6dlo:LVIA, z. 380, op. 27, t. 15,1.123,124,177.

BRZOZOWSKI Edward (ur. 11.3.1845). Po ukoriczonych w 1872 studiach w Moskwie, pracowat w szpitalu jako prowizor medycyny aby w czerwcu 1879 zostac wsp61nikiem zakladu kuzyna J6zefa B., prawdopodobnie z kapitatem pozwalajqcym na rozbudowe atelier odtad noszaceqo nazwe .Bracia Brzozowscy". Zrodlo:KAA,z.I-50,op.1,t.

20551.

BODASZ. Retuszer w nleokreslonyrn zaktadzie wilenskim do chwili zawarcia w styczniu 1879 zwlazku rnalzenskieqo. Latem, starat sle bezskutecznie 0 koncesje na zaktad, aby po jej otrzymaniu w nastepnym roku, jej nie wykorzystae.

Zrod/o: LVIA, z. 380, op. 36, t. 10, I. 104, 105; op. 38, t. 215, I. 10-14.

BOHLEN August. Jako poddany pruski, w 1872 w Rosieniach (Raseiniai) otworzyt zaktad bez zezwolenia gubernatora. Wszystkie forrnalnosci zatatwit w koncu 1873, aby w potowie 1874 wyjechae do Taurog (Taurage), poczym na poczatku 1875 powr6cit do Niemiec.

Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 19569. prawdopodobnie identyczny z A. Bohl, majqcym w 1886 zaktad w Berlinie przy Brunnenstr. 61 [J.S.].

BOJARSKI 10

- SZLEIFER.

Zobacz Szleifer.

BRZESKI K., wlasciclel zaktadu czynnego przed 1914 w Minsku Litewskim [J.S.].

BRZOZOWSKI J6zef Leon Jarostaw (ur. w powiecie witkomierskim - zm. po 1903), pochodzenia szlacheckiego. Pierwszy zaktad otworzyt w Wilnie przed 1863, w domu Rogojskiej przy Mostowej. Od 1864 lub 1865 do 1872 wsp61nikiem Brzozowskiego byt Okotow. W 1864 jeidzit jako fotograf po powiatach witkomierskim i ponlewlezskim, W 1865 w swoim zaktadzie urzadzil wystawe zdj~e stereoskopowych.

W maju 1866 Brzozowski i Okotow przyjeli jako kierownika artystycznego zakladu malarza Aleksandra Straussa, kt6ry wkr6tce zostal ich wsp6lnikiem. Mi~dzy 1866 a 1874 zaklad rnlescil sle w domu Adamowicza przy Wielkiej (w dawnym lokalu zakladu Korzona), a w 1874 -1876 w pawilonie Czechowicza naprzeciwko ogrodu Botanicznego. W 1876 trzej wlasciciele przeniesll zaklad do domu Szmidta przy Wielkiej (Didziojl) 5. Do 1871 pracowal u nich Dominik Narkiewicz. W 1877 Brzozowski rozwiazal spolke ze A.Straussem i przeni6s1 11

sie do Kowna, gdzie kupit dom Zimana przy prospekcie Mikotajewskim naprzeciwko ogrodu miejskiego, w kt6rym prowadzit zaklad czynny tylko w czerwcu 1878. Rok poznie] przyjqt do sp6tki swego kuzyna Edwarda Brzozowskiego, otwierajqc w Kownie zaklad pod nowa flrma "Bracia Brzozowscy". W 1882 ich zaklad kupili E. i W. Zatorscy.

Lit.: Juodakis.Junevicius: Strauss.

Zrod/o: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 4, I. 252,255,256,266; op. 31, t. 10, I. 3, 36; op. 33, t 10, 1.147, 148, 150; z. 421, op. 1, t. 1670, I. 406, 543.1<AA, I-50, op. 1, /. 20551; z.I-61, op. 2, t.5696, I. 467, 473. z. 214, op. 1, t.3709.

BRUDNER B., W/aSciciel zakladu czynnego w Wilnie od 1908 do 1915 na Wielkiej Pohulance.

BRUMBERG Mejer (ur. 1877), s. Mowszy. W Wilnie uczyl sie fotografii w latach 1896 1899, aby w tymze roku otworzyc zaklad w Swi~cianach skad przyjechat. Staty mieszkaniec

miasta Swi~ciany (Svencionys).

ZrOdto:LVIA, z. 380, op. 56, /. 921,1. 55, 59.

BUCHER Szymiel, s. Wolfa. W 1865 otworzyt zaklad w Kownie przy prospekcie Mikotajewskim w domu nr hip. 337. W maju 1866 przyjqfza wsp61nika ACaspari. Zaklad zostal zarnknlety przed 1872.

Ut.:Kowienskije gubiernskije wied., 1866 (30 VI/-11 VIII) nr 49. ZrOdlo: KM, I-50, op.1,t. 17112,1.18,34,53,280,283-4.

BUCZYS Stanistaw. Prawdopodobnie A Daukszy. Lit.: Strazdas.

fotograf,

kt6ry kierowat

do 1902 zakladern

BUHAL TER (Buchalter) Mowsza (1868 - 1941). Od 1891 wlasclciel zakladu fotograficznego w Mariampolu (Marijampole). W 1898 fotografowat w Olicie (Alytus).

Na wystawie w Mediolanie w 1909 jego zojecla nagrodzono wielkim medalem i krzyZem honorowym. Pochodzit z rodziny introligatora mariampolskiego.

Uczyt sle w szkole rysunkowej w Wilnie, kt6rej nie ukonczyl z braku funduszy i rozpoczal nauke jako uczeri w zakladzie fotograficznym.

Lit.: Juodakis, s.130. ZrOdlo: LVIA, z. 380, op. 55, /. 626, I. 10, 13.

BURBEKL Julian Kaspar (ur. okolo 1851 w powiecie wileriskim), s. Kazimierza -Samsona.

Dtugoletni pracownik zakladu A.Straussa, kt6rego kierownikiem zostal okolo 1881. Gdy po srnlerci AStraussa w 1896, wlasclclelka firmy "AStrauss" zostala wdowa, kierowat zakladern do potowy 1899, kiedy sie usamodzielnit, otwierajqc w nieustalonym miejscu zaklad dysponujqcy dwoma aparatami. Po 1908 roku nie byt wymieniany w spisach fotograf6w wileriskich, prawdopodobnie bedac wlascicielem zakladu "Modem", kt6ry do I wojny swiatowe] znajdowat sle na prospekcie Swi~tojerskim 4.

Lit.: LVIA,ap. 54,b.583, I. 4,8; ap. 56,b.921,1.87,89,90. Zrodlo: LVIA, op. 54, /. 583, I. 4, 8; op. 56, t. 921, I. 87, 89, 90.

BUTKOWSKI Miron i BRACIA BUTKOWSCY Miron i Leon, pochodzenia szlacheckiego.

Miron B. (ur. 1865), s. Hirsza, pochodzit z Grodna, fotografii uczyt sle w Wilnie w zaktadzie Golda i Martiniego, kt6rych wsp61nikiem zostal w 1888. Kiedy w koricu nastepneqo roku Martini wyjechat do Ameryki, Miron B. przejal jego zaklad w domu Sokotowskiego przy Niemieckiej. P6t roku poznie] przeni6st zaklad na ulice Konna (Arkliy, obecnie Benediktiniy) nr 5. Pod tym adresem firma istniala do 1939. W zakladzie prowadzonym na wysokim poziomie, wykonywano zdjecia grupowe i liczne portrety. Od 1893 czesto korzystal z pozwolenia na fotografowanie w gubemiach: wileriskiej, kowieriskiej, grodzieriskiej, miriskiej, suwalskiej oraz w obozach wojskowych na terenie okreqow: warszawskiego, odesskiego i wileriskiego.

W 1896 przyjqt mtodszego brata Leona, za wsp61nika zmieniajac nazwe zakladu na "Bracia Butkowscy".

Od 1900 bracia posiadali tytul 12

nadwornych fotograf6w perskiego szacha.

Bardzo wczesnie jako jedni z pierwszych po Czechowiczu, zaczeli fotografowac widoki Wilna i powielac ich serie, kt6re w ksieqarniach wileriskich mozna byto nabyc juz od 1893. W 1889, na wileriskiej wystawie rolnlczo-rzemieslnlcze], Butkowski i Martini za powiekszenia portret6w zostali wyroznieni medalem branzowyrn, w 1895 zdj~cia Butkowskich zostaly nagrodzone wielkim medalem ztotym na wystawie w ParyZu, a w 1902 otrzymali medal na wystawie w Wilnie. Za zcjecia kosciolow wileriskich, paplez przeslal im podziekowanie.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 45, /. 475, I. 123, 171, 190; op. 46, t. 457, I. 194, 195; op. 48, t. 632, I. 47-49; op. 58, t.593, I. 8, 14,28,29. LVIA, z. 1010, op. 1, t. 1463, I. 1-3.1<AA,z.I-50, op. 1, t.23292.

BUTURLlN Aleksiej, s. Iwana. Bedac putkownikiem rezerwy, we wrzesniu 1899 otworzyt w Wilnie zaklad w domu Dowoyny - Sylwestrowicza (Davainis-Silvestraitis) na rogu Tatarskiej (Totoriu) i prospektu Swi~tojerskiego.

W sierpniu 1902 jego zaklad kupil Juraszaitis (Jurasaitis). Zrod/o: LVIA, z. 380, op.56, t. 921, I. 1; op. 60, t. 992, I. 45, 64.

CAL Ruwin. Okolo 1900 w Kownie kupll zaklad A Pulerewicza, na rogu prospektu Mikotajewskiego (ob. Laisves al.) w domu Prichodskich.

Ok. 1908 sprzedal AStrasznerowi.

W lecie 1904 fotografowat w Oranach (Varena).

Zrodlo: I<AA,z. 1-214, ae. 1, t. 3717, z.. R 214, op. 1, t. 3717. LVIA, z. 380, op. 62, t. 12.

CASPARI Adolf. W maju 1866 kupil w Kownie zaklad Diemanna, kt6ry wkr6tce sprzedal Sz. Bucherowi, pozostajac jego pracownikiem.

Potem otworzyt nowy zaklad, kt6ry zarnknal w lipcu 1867. Byt poddanym pruskim, rodem z Brombergu (Bydgoszcz).

Lit.: Kowienskije gubiemskije wiedomosti, 1866 (30 VII-11 VIII) nr49.

Zrodlo: KAA, I-50, op. 1, t. 17112,1.37, 53-55, 60, 61, 88, 89.

"CENTRALNY" - zaklad czynny w Kownie w 1895 i prawdopodobnie Zobacz: Laudanski E.

po 1900 roku.

CHABAS Girlicz, s. Jankiela. Wtasciciel zakladu w Szawlach, otwartego w 1874 i zarnknleteqo porniedzy 1881 a 1889. Prawdopodobnie kupil go od M. Karpesa.

Zrod/o: I<AA,z. 60, op. 1, t. 19606, I. 32.

CHACKIELEWICZ Bencel (Borys), s. Mowszy. Po przyiezdzle w 1879 z Petersburga do Wilna, staral sle bez rezultatu 0 pozwolenie na otwarcie zakladu, Podobna odmowe dostal w 1886, gdy rnieszkal w Swi~cianach (Uvenaionys), lecz rnial w6wczas pozwolenie na fotografowanie w Mirisku i Birsztanach (Birutonas). Po powrocie do Wilna, razem z bratem Leonem, w 1888 jako przedstawiciele fotograf6w paryskich de Jungh6w fotografowali grupy os6b. 25.2.1889 bracia wyjechali z Rosji. Juz rok p6Zniej Bencel Ch. wystepuje w Kownie jako pelnornocnlk fotografa paryskiego G. Dawida. W nastepnych latach pracowat jako wedrowny fotograf w miastach i wsiach zachodniej Rosji. W 1888 razem z bratem Joskiem rnlal kr6tko zaklad w Biatymstoku, a od 1896 samodzielnie w Lublinie. W 1900 wr6cit do Wilna i z Rebeka, wdowa po bracie Josku prowadzit zaklad w domu dr Burhardta na prospekcie Swi~tojerskim, aby wkr6tce go sprzedac T.Chodzce.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 34, t. 10, I. 106, 107; op.43,/. 371, I. 101-110,152,247; op. 44, /. 459, I. 153, 159, 187; op. 56, t. 921,1. 118-121, 125.1<AA,z.I-50, op. 1,t.22795, t.22808.

CHACKIELEWICZ Josek (zm. 8.9.1899), s. Mowszy. W 1899 w Wilnie otworzyt zaklad fotograficzny w domu doktora Burhardta na prospekcie Swi~tojerskim, kt6ry po jego srnierci w tym samym roku przejeli brat i wdowa. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 56, t. 921, I. 19, 111, 125.

13

CHACKIELEWICZ w 1899 z Bender prowadziJa zaklad Ut.: Taborski. trOdlo:

Rebeka (ur. 1870), c. Eliasza, zona Joska Ch. 00 Wilna przyjechaJa w Besarabii. Po smierci rneza wsp61nie z jego bratem Bencelem w domu doktora Burhardta na prospekcie Swi~tojerskim.

LVIA, z. 380, op. 56, t. 921, I. 111, 115, 118, 125.

CHLUOZINSKI Kaspar, s. szlachcica Ludwika. W 1871 kupil zaklad fotograficzny Trutniewa w Wilnie przy Wielkiej w domu Gimnazjalnym. Zaklad splona] w dn.1.4.1872.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 28, t. 16, I. 102, 121, 144; z. 567, op. 5, t. 1097, I. 13.

CHOOZKO Telesfor, s. Ludwika. Prawdopodobnie na prosbe krewnego Tyburcego Chodzki, w dn. 29.5.1875 zJozyJ podanie 0 otwarcie w rodzinnym rniescie Wilnie zakladu fotograficznego .dla wykonywania portret6w, kopii map, plan6w i widok6w rniast", kt6re zostalo rozpatrzone odmownie. Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 31, t. 10, I. 381, 385, 386.

CHOOZKO Tyburcy (14.4.1840 Witkowicze - 31.7.1908 lub 13.8.1908 Wilno), s. Jana. WJasciciel zakladu w Wilnie w latach 1900 - 1908. Przed 1863 jako sekretarz Ignacego Chodzki mieszkaJ w Dziewietnl na BiaJorusi. Za udzial w powstaniu styczniowym zostal zeslany do Wiatki, gdzie nauczyJ sle zasad fotografii. przed 1869 wr6ciJ do Warszawy. Czesto zmieniaJ miasta w kt6rych prowadziJ wJasne zakJady: PIock przed 1871 i 1873 -1876, Piotrk6w 1871 -1875, Lornza od 1880. R6wnoczeSnie w sezonie letnim w Ciechocinku i w 1899 w Druskiennlkach.

Bezskutecznie podejmowaJ w 1874,1875 i 1883 starania 0 koncesje na otwarcie zakladu w Wilnie. Oopiero w 1900 kupil atelier Bencela Chackielewicza w domu Burhardta przy prospekcie Swi~tojerskim.

Poniewaz pawilon zostal zbudowany niezgodnie z przepisami budowlanymi, jego przebudowa, trwaJa dJugo i byla kosztowna. Po pOJ roku otrzymaJ zezwolenie na wykonywanie widok6w miast. W 1902 na wileriskiej wystawie rolniczej mial wJasny pawilon. Po jego srnierci, zakJad "T. Chodzko" odziedziczyJa Adela Warikowiczowa (z domu Chodzko). Od niej zaklad kupil N. Lebiediew i przeniosl na Wileriskq 36. Lit.: Taborski.

CYGAN Ana - Elcha (ur. 1872), c. Morducha. Wraz z rnezem Abramem-Leibq Cyganem prowadziJa w 1903 zaklad w BirZach (BirZai), w 1904 otworzyli atelier w Ziezrnarach (Zlezrnariai). ZrOdlo: LVIA, f. 380, op. 61, t. 1011, I. 86, 87, 89; op. 62, t. 12, I.t.n.?

CZECHOWICZ J6zef (1817 lub 1819 - 1.1.1888), s. Justyna. Fotograf wileriski znany jako autor ponad dwustu widok6w Wilna i okolic. Pochodzil prawdopodobnie z lubelskiej gaJ~zi rodziny Lachowickich-Czechowicz6w.

Pierwsze wzmianki 0 jego dzialalnosci fotograficznej pochodza z Lublina z 1853 roku. PracowaJ rowniez w Witebsku. 00 Wilna przybyJ w 1866 i wybudowaJ szklana altane w tzw. Cieletniku, naprzeciwko ogrodu Botanicznego, gdzie stala jeszcze w 1892. W latach 1872 - 1874 pawilon Czechowicza wynajmowali Strauss i Brzozowski. Po jego smierci, dobrze wyposazony zaklad przejela Anna de Rotte. Podobnie jak inni zyJ gJ6wnie z portret6w, lecz przeszedJ do historii jako wykonawca, licznych poprawnych technicznie widok6w Wilna i okolic, z kt6rych kompletowaJ albumy w celu sprzedaZy. WystawiaJ: w Moskwie w 1872 na wystawie politechnicznej, 1882 przemysJowej i artystycznej oraz w ParyZu w 1876 na XII wystawie Francuskiego Towarzystwa Fotograficznego.

Lit.: Skeiviene.- Junevicius: Czechowicz.

ZrOd/o: LVIA, z. 380, op. 27, t. 32, I. 12; op. 31, t. 46, 1.9, 13; op. 31, t. 10, I. 36, 254, 367; op. 33, t. 10, I. 40, 42. - Cataloques onziem Exposition ... Paris 1876, s. 52, poz. 1144-1165.

CZESLI Sz. E, wlasciciel zakladu czynnego przed 1914 w Wilnie [J.S.].

CZISTIAKOW Andriej, s. MikoJaja. Fotograf amator. W 1893 otrzymaJ pozwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego.

ByJ sekretarzem gubernialnym, zastepca podkontrolera zarzadu poleskich paristwowych kolei. Zrodlo: LVIA, z. 380, op.50, t. 731, I. 4, 5.

CZYZ (Mintowt - CZyZ) Edward (1849 -12.1.1893), s. Henryka. B~dqc bratem WacJawa Cz. zajmowaJ sie w jego zakladzle finansami i administracjq.

CHOISSEL-GOUFIER Aleksander,Francuz.

WJasciciel majqtku PJotelskiego (Plateliai).

Fotograf amator. Okolo 1869 -1878 fotografowaJ w Plotelach: rodzne, budynki dworu i chJop6w.

Lit.: Juodakis, s. 102.

CZYZ (Mintowt - Czyz) Henryk (1851 - 20.3.1907), jako drugi brat WacJawa Cz. zajmowaJ sie w jego zakJadzie ukJadem p6z, dekoracjami i t.z. fonami.

CHONOWICZ Icyk, s. Judela. W latach 1869 -1871 uczyl si~ fotografii u Sz. Priwalskiego i w tym samym roku otworzyJ zaklad w Wilnie przy Wielkiej. Od 1887 do 1899 zaklad rniescil sle tarnze, w domu Kotwicza. We wrzesniu 1899 przeni6sJ go do nowo zbudowanego pasazu centralnego, braci Cholem przy Wielkiej 60. Firma "Chonowicz i syn" istniaJa do I wojny sw. W latach 1887-1889 pracowaJw niej A.Stamler.lch fotografie zosta/y nagrodzone zJotymi medalami na wystawach w Antwerpii w 1905 i 1906.

CZYZ (Mlntowt-Czyz) Waciaw (zm. 20.9.1916). Bracia WacJaw, Edward i Henryk szkolili sie u Straussa.

WacJaw, kariere fotografa rozpoczal w 1875, kiedy wsp61nie z E topatyriskim w domu Homolickiej przy Konnej (Arkliy, obecnie Benediktiniy) w Wilnie otworzyli zaklad fotograficzny. W 1879 topatyriski odszedl od spolkl, a jego miejsce zajeli bracia Edward i Henryk. W latach 1891-1914 zaklad byJ w domu KozieJ/y przy Ostrobramskiej 17. Z pochodzenia szlachcic, s. Henryka.

Lit.: Bulhak, J.: Juodakis Malachowski [w:) Kraj, 1891(2 VIII) nr 14 s.9. ZrOd/o: LVIA, z. 380, op.33, t. 27, I. 30; op.36, t. 10, I. 188-192; op. 40, t. 108, I. 101; op. 48, t. 632, I. 31, 33.

CINOWIEC Aizik, muzyk w zespole wojskowym. WJasciciel zakladu czynnego do I wojny swiatowej w Wilnie w domu Mackiewicza przy Swi~tojerskiej 11.

od 1896

CIOtKIEWICZ (CioJkowski) Antoni, s. szlachcica Gabriela. W 1883 otworzyJ zaklad w Kownie w domu Rabinowicza na rogu prospektu MikoJajewskiego i Nowej (Naujosios, ob. Maironio). W 1886 wlasclcielarni zakladu zostali J.Widugier i Zacharzewski.

Zr6dlo: KM, I-50, op. 1, t. 21869, t. 22073, t. 22609, I. 28.

CUVIER. Fotografw zakladzie A.Swiejkowskiego.

Zr6dlo: MAB RS z. 138-1777, I. 121.

14

W 1862 wykonaJ zdiecla Romer6w.

OANCIG Morduch (ur. 1853), s. Jochema - Jochela. Uczeszczal do wileriskiej szkoly rabin6w. Fotografii uczyl sle w Petersburgu. 00 Kiejdan (Kedainiai) przybyJ z rodzina na poczatku 1889, gdzie 1 sierpnia otworzyJ pierwszy w Kiejdanach zaklad fotograficzny.

W 1891 chcial przeniesc zaklad do Wilna, lecz nie otrzymaJ na to zezwolenia wJadz.

Zaklad w Kiejdanach zamknal przed 1893.

Lit.: H.Grinevi6ius.

Fotografijos sukaktis. Mokslas ir gyvenimas, 1989 nr 5 s. 39.

Zrod/o: KM z. 60,op. 1, t. 22632, t. 23002, I. 7; LVIA, z. 380, op. 47, t. 653, I. 226.

OANIEJKO Boleslaw, wlaSciciel zakJadu czynnego przed 1914 w KroSnie k. Nowogr6dka [J.S.].

15

DANIEJKO (Danieyko)

w., wlasciciel

zakladu czynnego przed 1914 w Nowogr6dku [J.S.].

DANNER Friedrich. Chemik i inzynier z Wiednia. W listopadzie 1844 w drodze do Petersburga, zatrzymal sle w Wilnie. Pracownie m.in. kolorowanych dagerotyp6w urzadzil na pietrze sali anatomicznej przy ul, Wielkiej.

Ut.: DGKWI844(17XI) nr 164 5.547; 1844 (20 Xl)nr 165;1844 (4 XII) nr 173.- Kurier WiIA.12.1844(4 XI/)nr 96 5.763-5.

DAUKSZA Adam, syn J6zefa. Wtasciciel rnajatku ziemskiego pod Wilnem, w kt6rym mieszkal na stale do 1897, kiedy to zostal wsp61nikiem J.Hermanowicza w zakladzie przy Botanicznej. Po jego wyjezdzie, A. Dauksza przejqt zaklad i wkr6tce przeniosl do domu Gurczyna na Swi~tojariskq 17 (Btagoweszczenskaja, obecnie sv. Jono). Od 20.7.

1897 zakladern kierowal B. Miedzionis, kt6ry go reklarnowal i publikowal zdiecla na lamach prasy oraz uczestnlczyl w kilku wystawach. W 1899 na wileriskiej wystawie przemystowo - rolniczej, rnial osobny pawilon, a w 1902 na analogicznej wystawie oddzielna qablote. Zaklad byt bardzo dobrze wyposazony, posiadal m.in. jedyny w Wilnie aparat na najwiekszy stosowany w6wczas format. W maju 1898 przy zakladzie otwarto sklep z najnowszym sprzetern fotograficznym i laboratorium dla amator6w. Wykonywano nie tylko portrety, lecz i widoki miasta, zdiecla reportazowe oraz akty kobiece. W 1901 A. Dauksza zostal przyjety do Moskiewskiego Towarzystwa Fotograficznego.

Widoki Wilna i okolic, Dauksza zaczal intensywnie wykonywac w latach 1901-1902 na zam6wienie wydawc6w poczt6wek. W tym okresie personel zakladu skladal sle z: Stanislawa Buczysa - dyrektora, Bronlslawa Miedzionisa - gt6wnego fotografa, przybytych z Warszawy J6zefa Zawadzkiego - naczelnego retuszera artystycznego i Leopolda Narozneqo - pierwszego kopiste oraz jego zastepcy Stefana Leonowicza.

W zakladzle byto wielu uczni6w, z kt6rych papiery czeladnicze uzyskali: Jan Strazdas, Naum Kowarski, Boleslaw Lieponis i Feliks Zaniewski. Zyski przedsleblorstwa, nie pokrywaty powlekszajacych sle koszt6w i w 1902 A. Dauksza byt zmuszony przeniesc zaklad do mniejszego i tym samym tariszego lokalu przy Dominikariskiej (Domininkony).

Opuszczony lokal przy Swi~tojariskiej, zaja] ze swym wyposazeniem A.Elchones. Zmiana pomieszczenia nie zapobiegta bankructwu zakladu, kt6re nastapilo w 1905.

Prawdopodbnie sprzet w dotychczasowym lokalu przejqt jego nastepca, dotychczasowy fotograf Br. Miedzionis.

Lit.: StrazdasJuodakis: 8u1hak. -IM.,W1898 (26 IV) nr91.- LMIW1898 (31 X).-Kraj 1898 (5 V) nr 19s. 145.

Zr6d/o: Strazdas Atsiminimai, LVIA, z. 380, op. 54, t. 583, I. 30, 33; op. 55, t. 616, I. 3, 5, 6; op. 56, t. 921, I.t.n.; op. 59, t. 1176, I.t.n.; op. 60, t. 992, I. 19,20; op. 62, t. 12, I.t.n.

DAWINHOFF Karol, s.Chrystiana. w Kownie okolo 1868 i zamknleteqo

Wtasciciel zakladu fotograficznego czynnego przed 1872. Zr6d/o: KAA, 1-50,op.1,t. 17112,1.161,163.

DIEMANN Maks. Wtasciciel otwartego w 1862, pierwszego w Kownie zakladu fotograficznego, przy prospekcie Mikotajewskim w domu nr hip. 340 przy biurze telegraficznym. Po jego wyjezdzie w maju 1866, zaklad przejqt przybyly z Prus Adolf Caspari. Zr6d/o: KAA, I-50, op. 1, t. 17112, I. 17, 18, 34, 54.

DIETZ,

wlasciciel zakladu

czynnego w 1862 w Gumbinnen

[J.S. wg AlIgem.].

DOCHTOROWICZ J6zef, s. szlachcica Jana. W Wilnie otworzyt w 1880 i zarnkna] przed 1882 zaklad w domu Konciugowicza przy Zamkowej, w dawnym atelier St. Sztajewskiego.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 37, t. 172, I. 121, 146; op. 38, t. 215, I. 10-14.

16

DOWMUNT (Dowmontt) Piotr, syn wileriskiego fotografa pochodzenia szlacheckiego Waleriana Dowmunta (zobacz ponizej), uczyl sie w tamtejszej szkole miejskiej. Po smierci ojca w poczatkach 1886, przejqt jego zaklad czynny w domu Rodkiewicza przy Wielkiej, aby po trzech latach go zarnknac i wyjechac do Witkomierza (Ukmerge). W 1888 kupil tam od Romaszkiewicza zaklad w domu Kopelewicza przy Kowieriskiej, kt6ry w 1898 zlikwidowat i przeniosl sle do Wtoctawka w gubemi warszawskiej. W nieustalonym okresie rodzina zmienita nazwisko na Dowmontt, pod kt6rym Piotr D. zalozyl zaklad we Wtodawku.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 43, t. 496,/.12, 26;op. 46, t. 457, I. 34, 35. KAA, z. I-50, op.1,t. 22479; t.23291, t.23550.-

J.S.

DOWMUNT Walerian (1824 -1886), s. Filipa. Jeden z pierwszych fotograf6w w Wilnie, majqcy juz przed 1859 zaklad w domu Rodkiewicza przy Wielkiej. W 1862 zatrudnial Stanislawa Nikolai potem wsp6lnika, i jako ucznia J.Weismana. Rowniez J.Hulecki, poznlejszy wsp61nik zaczynal u niego jako uczeri.W 1863-1864 w dzialalnosci zakladu nastapila przerwa. W latach 1874-1883 zaklad W. Dowmunta, prowadzony do 1877 wsp61nie J. Huleckim znajdowat sle w domu miejskim przy Wielkiej 10, a od 1883 do 1886 ponownie w domu Rodkiewicza. Zaklad odzledzlczyl syn Piotr Dowmunt.

Lit.: Kurier WH. 1860 nr 4 s. 30; 1860 (30 VIII) nr 68 5.71; 1861 (19 V) nr 39 s.390; 1862 (11 IX) nr 71s. 572. - Junevicius: iietuvoje. - Juodekis.

Zr6d/o: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 4, 302, 315, 317; op. 31, t. 10, I. 224; op. 28, t. 16, I. 84, 85; op. 31, t. 20,1. 222, 225; op. 34, t. 11,1. 27-29; op. 43, t. 371,1. 80.

DOWMUNT & Comp., zaklad fotograficzny czynny w 1862 w Wilnie [J.S.]. Wedtug poprzedniego hasla spobca W. Dowmunt i St. Nikolai.

DOWNOROWICZ Antoni. Bedac sekretarzem kolegialnym, pochodzenia szlacheckiego, w 1890 uzyskal pozwolenie na uZytkowanie aparatu fotograficznego. Byt prawdopodobnie jednym z pierwszych fotograf6w amator6w w Wilnie.

Zr6d/o: LVIA, z. 380, op. 47, t. 633, I. 52, 53.

DREYER C., wlasciciel zakladu fotograficznego [J.S. wg AlIgem.].

czynnego w 1862 w Memel (Ktapejda)

DRUET Antoni Kazimierz (zm. 12.8.1879), inzynler i wlasciciel fabryki, s.szlachcica Franciszka. W 1866 kupll zaklad fotograficzny A. Swieykowskiego w domu Szyszki przy Niemieckiej w Wilnie, kt6ry prowadzil pod nazwa.A, Swieykowski". Rok poznie] sprzedal go I. Brandenburgowi.

Lit.: WilW, 1866 (20 IV).

Zr6d/o: MAB RS z. 157, t. 128 LVIA,z. 380, op. 24, t. 275, I. 197, 204.

DRUZYNA Maurycy (1816 Wilno - 1899 Telsze), syn J6zefa. W 1868 otworzyl zaklad fotograficzny w Telszach, kt6ry wkr6tce zarnknal, W latach 1857-1864 byt nauczycielem rysunku w telszewskiej szkole powiatowej.

Zr6d/o: LVIA,z. 1135, op. 6, t. 36, KM, z.I-50, op. 1, t. 17112, I. 193, 197.

DUBROWSKI Tomasz. Chlop ze wsi Kriaginino w powiecie wileriskim. Jako czlonek Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego w 1903 zarnierzal wedrowac po gubemi wileriskiej i fotografowac mlejscowosci, na eo otrzyrnal pozwolenie z kancelarii gubematora. Zr6d/o: LVIA,z. 380, op. 61, t. 1011.

DUMAN M., wlasciciel zakladu czynnego przed 1914 w Kownie [J.S.].

17

DANIEJKO (Danieyko) W, wlasciciel zakladu czynnego przed 1914w Nowogr6dku [J.S.].

DANNER Friedrich. Chemik i inzynier z Wiednia. W listopadzie 1844 w drodze do Petersburga, zatrzymal sie w Wilnie. Pracownie m.in. kolorowanychdagerotyp6w urzqdzil na pletrze sali anatomicznej przy ul. Wielkiej.

Ut.: DGKWI844(17XI)nr 164 5.547; 1844 (20 XI)nr 165;1844 (4 XII) nr 173.- Kurier WiI.4.12.1844(4 XII)nr 96 5.763-5.

DAUKSZA Adam, syn J6zefa. Wlasciciel majqtku ziemskiego pod Wilnem, w kt6rym mieszkal na stale do 1897, kiedy to zostal wspolniklern J.Hermanowicza w zakladzie przy Botanicznej. Po jego wyjezdzie, A Dauksza przejql zaklad i wkr6tce przeni6s1do domu Gurczyna na Swi~tojariskq 17 (Blagoweszczenskaja, obecnie sv. Jono). Od 20.7.

1897 zakladem kierowal B. Miedzionis, kt6ry go reklamowal i publikowal zdiecia na lamach prasy oraz uczestniczyl w kilku wystawach. W 1899 na wileriskiej wystawie przemyslowo - rolniczej, mial osobny pawilon, a w 1902 na analogicznej wystawie oddzielna qablote. Zaklad byl bardzo dobrze wyposazony, posiadal m.in.jedyny w Wilnie aparat na najwiekszy stosowany w6wczas format. W maju 1898 przy zakladzie otwarto sklep z najnowszym sprzetern fotograficznym i laboratorium dla amator6w. Wykonywano nie tylko portrety, lecz i widoki miasta, zdjecia reportazowe oraz akty kobiece. W 1901 A Dauksza zostal przyjety do Moskiewskiego Towarzystwa Fotograficznego. Widoki Wilna i okolic, Dauksza zaczal intensywnie wykonywac w latach 1901-1902 na zam6wienie wydawc6w poczt6wek. W tym okresie personel zakladu skladal sie z: Stanislawa Buczysa - dyrektora, Bronislawa Miedzionisa - gl6wnego fotografa, przyby/ych z Warszawy J6zefa Zawadzkiego - naczelnego retuszera artystycznego i Leopolda Narozneqo - pierwszego kopiste oraz jego zastepcy Stefana Leonowicza.

W zakladzie bylo wielu uczni6w, z kt6rych papiery czeladnicze uzyskali: Jan Strazdas, Naum Kowarski, Boleslaw Lieponis i Feliks Zaniewski. Zyski przedslebiorstwa, nie pokrywa/y powiekszajacych sie koszt6w i w 1902 A. Dauksza byl zmuszony przeniesc zaklad do mniejszego i tym samym tariszego lokalu przy Dominikariskiej (Domininkony).

Opuszczony lokal przy Swi~tojariskiej, zajql ze swym wyposazeniernAElchones. Zmiana pomieszczenia nie zapobiegla bankructwu zakladu, kt6re nastapilo w 1905.

Prawdopodbnie sprzet w dotychczasowym lokalu przejql jego nastepca, dotychczasowy fotograf Br. Miedzionis.

Lit.: StrazdasJuodakis: Bu/hak. - WilW1898 (26 IV) nr91.- \lViIW1898 (31 X).-Kraj 1898 (5 V) nr 19s. 145.

Zr6d/a:Strazdas Atsiminimai, LVIA, z. 380, op. 54, t. 583, I. 30, 33; op. 55, t. 616, I. 3, 5, 6; op. 56, t. 921, I.t.n.; op. 59, t. 1176, I.t.n.; op. 60, t. 992, I. 19, 20; op. 62, t. 12, I.t.n.

DAWINHOFF Karol, s.Chrystiana. Wlasciciel zakladu fotograficznego czynnego w Kownie ok% 1868 i zarnknieteqo przed 1872. Zr6d/a:KAA, 1-50,op.1,t. 17112,1.161,163.

DIEMANN Maks. Wlasciciel otwartego w 1862, pierwszego w Kownie zakladu fotograficznego, przy prospekcie Mikolajewskim w domu nr hip. 340 przy biurze telegraficznym. Po jego wyjezdzie w maju 1866, zaklad przeja] przyby/y z Prus Adolf Caspari. Zr6d/a:KAA, I-50, op. 1, t. 17112, I. 17, 18, 34,54.

DIETZ, wlasciclel zakladu czynnego w 1862 w Gumbinnen [J.S. wg AlIgem.].

DOCHTOROWICZ J6zef, s. szlachcica Jana. W Wilnie otworzyl w 1880 i zarnknal przed 1882 zaklad w domu Konciugowicza przy Zamkowej, w dawnym atelier St. Szlajewskiego.

Zr6d/a:LVIA, z. 380, op. 37, t. 172, I. 121, 146; op. 38, t. 215, I. 10-14.

16

DOWMUNT (Dowmontt) Piotr, syn wileriskiego fotografa pochodzenia szlacheckiego Waleriana Dowmunta (zobacz ponizej), uczyl sie w tamtejszej szkole miejskiej. Po srnierci ojca w poczatkach 1886, przejql jego zaklad czynny w domu Rodkiewicza przy Wielkiej, aby po trzech latach go zarnknac i wyjechac do Wilkomierza (Ukmerge). W 1888 kupil tam od Romaszkiewicza zaklad w domu Kopelewicza przy Kowieriskiej, kt6ry w 1898 zlikwidowal i przeni6s1sie do Wloclawka w gubemi warszawskiej. W nieustalonymokresie rodzina zmienila nazwisko na Dowmontt, pod kt6rym Piotr D. zaloZyIzakladwe Wloclawku.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 43, t. 496,1.12, 26;op. 46, t. 457, I. 34, 35. KAA, z. I-50, op.1,t. 22479; t.23291, t.23550.-

J.S.

DOWMUNT Walerian (1824 -1886), s. Filipa. Jeden z pierwszych fotograf6w w Wilnie, rnajacy juz przed 1859 zaklad w domu Rodkiewicza przy Wielkiej. W 1862 zatrudnial Stanislawa Nikolai potem wsp6lnika, i jako ucznia J.Weismana. R6wniez J.Hulecki, p6Zniejszy wsp61nikzaczynal u niego jako uczeri.W 1863-1864 w dzialalnosci zakladu nastapila przerwa. W latach 1874-1883 zaklad W Dowmunta, prowadzony do 1877 wsp61nieJ. Huleckim znajdowal sle w domu miejskim przy Wielkiej 10, a od 1883 do 1886 ponownie w domu Rodkiewicza. Zaklad odziedziczyl syn Piotr Dowmunt.

Lit.: Kurier Wil. 1860 nr 4 s. 30; 1860 (30 VIII) nr 68 s. 71; 1861 (19 V) nr 39 s.390; 1862 (11 IX) nr 71s. 572. - Junevicius: Uetuvoje. - Juodakis.

Zr6d/a:LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 4, 302, 315, 317; op, 31, t. 10, I. 224; op. 28, t. 16, I. 84, 85; op. 31, t. 20, I. 222, 225; op. 34, t. 11, I. 27-29; op, 43, t. 371, I. 80.

DOWMUNT & Comp., zaklad fotograficzny czynny w 1862 w Wilnie [J.S.]. Wedlug poprzedniego hasla sp6lka W Dowmunt i St. Nikolai.

DOWNOROWICZ Antoni. Bedac sekretarzem kolegialnym, pochodzenia szlacheckiego, w 1890 uzyska/ pozwolenie na uZytkowanieaparatu fotograficznego. Byl prawdopodobnie jednym z pierwszych fotograf6w amator6w w Wilnie.

Zr6d/a:LVIA, z. 380, op. 47, t. 633, I. 52, 53.

DREYER C., wlasclciel zakladu fotograficznego czynnego w 1862 w Memel (Klapejda) [J.S. wg AlIgem.].

DRUET Antoni Kazimierz (zm. 12.8.1879), inzynier i wlasciciel fabryki, s.szlachcica Franciszka. W 1866 kupil zaklad fotograficzny A Swieykowskiego w domu Szyszki przy Niemieckiej w Wilnie, kt6ry prowadzil pod nazwa.A, Swieykowski". Rok poznle]sprzedal go I. Brandenburgowi.

Lit.: WiIW, 1866 (20 IV).

Zr6d/a:MAB RS z. 157, t. 128 LVIA,z. 380, op.24, t. 275, I. 197,204.

DRUzYNA Maurycy (1816 Wilno - 1899 Telsze), syn J6zefa. W 1868 otworzyl zaklad fotograficzny w Telszach, kt6ry wkr6tce zarnkna]. W latach 1857-1864 byl nauczycielem rysunku w telszewskiej szkole powiatowej.

Zr6d/a:LVIA,z. 1135, op. 6, t. 36, KM, z.I-50, op. 1, t. 17112, I. 193, 197.

DUBROWSKI Tomasz. Chlop ze wsi Kriaginino w powiecie wileriskim. Jako czlonek Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego w 1903 zamierzal wedrowac po guberni wllenskie] i fotografowac rniejscowosci, na eo otrzymal pozwolenie z kancelarii gubernatora. Zr6d/a: LVIA,z.380, op. 61, t. 1011.

DUMAN M., wlasciciel zakladu czynnego przed 1914 w Kownie [J.S.].

17

EIDELSZTEIN Abel Girsza, s. Chackiela. Jeden z pierwszych fotograf6w w Szawlach (Siauliai), wlasclclel zaktadu czynnego w latach 1863 -1866 i w Poniewiezu (Panevezys) od 1866 d01867, kiedy to porzucit fotografit;!i zamieszkat w Kownie. Pochodzit z powiatu rossieriskiego. :2:r6dlo: KM, z. 50, op. I, t. 17112, I. 7, 8, 12, 17, 18, 92, 93.

"EKONOMIA". Zobacz Hermanowicz i Zawistowski.

ELCHONES Aizik, s. Morducha. Wtasciciel zaktadu w Wilnie, czynnego od korica 1897 w domu Rodkiewicza przy Wielkiej i w 1902 przeniesionego do domu Gurczyna przy Swit;!tojariskiej 17 do lokalu po zaktadzie A Daukszy. Latem 1906 uruchomit filie przy Kalwaryjskiej 60 w Wilnie, kt6rq po 1908 kupil P. Rudzianski. Od 1900 posiadat tytut nadwornego fotografa szacha perskiego. przed 1906 zaklad nazwat "Rembrandt" i prowadzit go do I wojny swiatowej. Uczyt sie prawdopodobnie w Petersburgu, gdzie mieszkat do 1897. Zrodlo:LVIA,z.380, op.54, t. 583, I. 40, 41; op. 60, t. 992, I. 19,20; op. 64, t. 27, I. 249, 251.

ENGELSZTERN Dawid. W 1905 wlasclciel zaktadu czynnego w Wilnie jeszcze po 1908.

Adresu i doktadnego okresu aktywnosci nie udato sie ustalic. :2:r6dlo:Wsia Wilna.

EPSZTEJN Szmul Morduch, s. Maiera. Wtasciciel zaktadu czynnego 1868 i zamknieteqo po 1873 w Wilnie w zautku Piwnym (obecnie Strazdelio) w domu G6rskiego (spadkobierc6w Oqinskieqo). Lit.: Drema. :2:rOOlo: LVIA,z. 380, op.25, t. 525, 1.189.

ERHORN Juljan. Wspotwtasciciel zaktadu Turgiela nie zajmujqcy sle fotoqrafla, Zobacz Turgiel. :2:r6dlo: LVIA,z.380, op. 40, t. 108,I. 101, 102;op. 41, t. 166, I. 144, 149, 158; op. 44, t. 459, I. 59, 60.

FELDMAN Hersz Ber (Berel Girsza), s.Beniamina. Wtasciciel zaktadu czynnego w Krenholmie w Estonii. W 1893 miat zaklad w Szawlach (Siauliai), a w sezonie letnim 1894 fotografowat w Oranach (Varena). Mieszczanin poswolski (Pasvalys), robotnik manufaktury krenholmskiej (obecnie w Estonii). Prawdopodobnie syn fotografa Beniamina F., wlasciciela zaktadu czynnego przed 1914 w Wotkowyszkach [J.S.]. :2:r6dlo:KAA, z. 60, op.l, t. 22681,t. 23002,1.16. LVIA, z.380, op. 51, t. 841, 1.10,11, 16.

FERIT Franc. Od 1864 wlasciclel zaktadu w Kownie w domu Rozenbluma i Kopeleka, kt6ry w drugiej potowie 1866 przeni6st do domu Krynskieqo, gdzie zostal zamkniety przed 1872. Byt fotografem w guberni augustowskiej. :2:r6dlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 17112, I. 18,64,65,67.

FIREWICZ Wt. (zm.1956). W pierwszych latach XX w. razem z lesnikiern kiejdariskim Troickim fotografowat widoki Kiejdan (Kedainiai). Pochodzit z Ariogaty (Ariogala) i po ukoriczeniu szkoty srednie] rozpoczal prace w Iesnictwie kiejdariskim. W 1910 wyjechat do Petersburga, a po 1918 do Warszawy, gdzie pracowat w zarzadzle kolejowym.

Ut.: Grinevicius, H.: Pirmieji Kedainiymiesto fotografai [w:) Tarybiniskelias, 1987 (29 VIII); 1987{11X}.

FLEURY Stanistaw Filibat (22.8.1858 - 21.4.1911), s. szlachcica J6zefa. Po nauce w latach 1869 -1873 w 11gimnazjum wileriskim, uczeszczal od 1874 do 1878 do szkoty rysunkowej Trutniewa. Fotografii uczyt sle u Aleksandra Straussa i w listopadzie 1884 wsp61nie z R.Baczariskim zostal wsp61nikiem F. topatyriskiego.

Po smlercl Et.opatynskieqo w 1887, z R.Baczariskim prowadzili zaktad fotograficzny w Wilnie przy Wielkiej w domu klasztoru sw. Ducha, W 1892 - 1914 zaklad S.F. Fleuryego (bez wsp6lnik6w) miescil sit;!w domu B.Wr6blewskiego przy Wielkiej 72. Wsr6d pracownik6w byta rowniez jego c6rka Wactawa. Po srniercl fotografa, jego zaklad przeja] Leonard 18

Siemaszko. S.F.Fleury jako jeden z pierwszych zawodowych fotograf6w Wilna zaczal prace w plenerze. We wrzesniu 1888 w Trokach fotografowat kosciol i ruiny zamku, w 1894 ksleqarnia Zawadzkiego z jego zdjt;!ewydata album litografowany "Souvenir de Vilna". Wykonat zdjecia stereoskopowe, kt6re w 1903 eksponowat w Petersburgu.

W 1902, uruchomit pierwszy w Wilnie zaktad wykonujqcy ptyty cynkograficzne sluzace do nowoczesnego i taniego druku ilustracji. Kierownikiem zaktadu zostal F. Zaniewski.

Za zycia S.F. Fleuryego zdjecia z jego zaktadu publikowano w prasie, reprodukowano w ksiazkach i eksponowano na wystawach. Nalezal do towarzystw fotograficznych w Petersburgu i Warszawie.

FREIMAN Karol. Bt;!dqc mieszkaricem Janiszek (Joniskis), w 1895 wykonat zdjecie biskupa Palilonisa i innych duchownych wizytujqcych parafle.zrooto:KM, z.I-50, op. 1,t. 23308.

FREIMANN

w., wlasciclel zaktadu czynnego przed

1914 w Wotkowyszkach [J.S.].

FREYZygmunt,wtaScicielatelierczynnychprzed 1914w Stryju,Tamopolui Truskawcu[J.S.].

FRUMIN Lew (Leiba). W latach 1899-1902 byt uczniem w zaktadzie AButurlina. W 1904 starat sle 0 zezwolenie na otwarcie zaktadu w Wilnie. Brak wiadornosci zjakim rezultatem. :2:r6dlo: LVIA,z. 380, op. 5262, t. 12, I. t. n.

FRUTKO Kalman (ur.1866). W 1904 otworzyt zaklad w Swit;!cianach. Mieszczanin onikszczariski (Anyksciai), Zrodlo:LVIA,z. 380, op. 62, t. 12,I.t.n.?

GAIKOWICZ Jan, s. szlachcica J6zefa. W 1898 otrzymat pozwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego w celach amatorskich. :2:r6dlo: LVIA,z.380, op. 55, t. 616, I. 21, 22.

GANZWOL Leon (ur.1845). PochodzH z rodziny fotograf6w majacych zaktady w: Siedlcach (Adolf G.), Mirisku Maz. (Reis G.), Warszawie (Hermann G.). Leon byt wedrownyrn fotografem na terenie guberni warszawskiej od 1889 [J.S.]. W 1877 bedac na Litwie robil zdjecla portretowe w Ponlewiezu (Panevezys), Szawlach (Siauliai) i Radziwiliszkach (Radviliukis). Wedtug D.Junievieiusa byt to Lewik Hanzwol [J.S.].

Lit.:Kurier War.,1862 (9 VIII) nr 181 5.1019.

Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 27, t. 15, I. 76, 87, 186; op. 39, t. 135, I. 18, 19. KM, z. 50, op. 1, t.20532.

GELGORA L., fotograf z Grodna, kt6ry uczestniczyt zorganizowanej w 1892 w Petersburgu [J.S.].

w wystawie fotograficznej

GINZBURG Leon, wedrowny dagerotypista, kt6ry w 1843 przyjechat z Berlina do Wilna i ponownie w lecie nastepneqo roku w nim pracowat. W 1843 jego pracownia miesclla sle na Pohulance, a w 1844 w domu Sulistrowskich na Skap6wce. Brak go wsrod wlascicieli zaktad6w w Berlinie. M6gt bye uczniem ABeyera lub W. Kannegiessera.

Lit.:OGKw, 1843 rugsejo 7, nr 121; J.Strzalkowski. Fotografen in Berlin 1839-1914.t6dt 2001.

GIRARD, historyk wileriski, E. topaciriski podaje, ze 1844 w Wilnie podczas jarmarku sw. Krzysztofa robit dagerotypy. Ut.: topacinski.

GLEZER Gowsiej (Owsiej, Gowsza), s. Szmerela. W latach 1865-1867 wtasclcielzaktadu w Szawlach (Siaullai), a od 1868 do 1872 w Rossieniach (Raseiniai). W 1872 zostal ukarany grzywnq za ponowne otwarcie zaktadu w Szawlach (Siauliai) bez pozwolenia.

Fotografiqzajmowat sit;!od 1860.:2:r6dlo: KM, z.I-50, op.l,t. 17112, I. 18, 134-136,147, 168,170;t. 19721.

19

GOLD Josel, s. Ebera. Pierwszy zaklad miat w Witkomierzu (Ukmerge) od 1873 do 1886, kiedy na poczatku roku otworzyt zaktad w Wilnie, w domu Makarewicza przy Wielkiej. Byt on czynny do 1891, kiedy to zostat sprzedany I.Smorgonskiemu, pracownikowi zaktadu J.Golda w latach 1889 -1891. Na pcczatku 1892 kupit od Efromy Zeger jej zaktad w domu Rodkiewicza przy Wielkiej w Wilnie. W 1897 wyjechat z Wilna, wydzierzawiajac firme Elchonesowi.

Zrod/a: LVIA, z. 380, op. 37, t. 172, I. 59-140;op. 42, t. 216, I. 82, 83,157-158; ap, 48, t. 632, I. 42, 60, 63; op. 51, t. 841, I. 19-20; op. 54, t. 583, I. 40. KM, z.I-50, op. 1, t. 19606, I. 12, 13.

GOLDSZMIT Ludwik. W spisie cudzoziemc6w, mieszkajqcych w 1855 w Wilnie okreslony jako dagerotypista, obywatel pruski. Zrodlo: LVIA, z. 421, op. 1, t. 1255, I. 19.

GORBACZ Augustyn (ur. 1.1.1875), s. chtopa Jerzego, z powiatu wilejskiego. W 1906 otworzyt zaklad w Wilnie, zamkniety po 1908. Po nauce w szkole w Wilejce, przed 1902 odbywat praktyke w Dwinsku (Daugavpils na totwie).

Zrodto: LVIA, z. 380, op. 60, t. 992, I. 48, 50, 53; op. 61, t. 1011.

GORDON Mejer (ur. 1848), s.Jankiela. Fotograf w: Oszmianiea 1875-1876, Jurbork (Jurbarkas)1878 -1880, w Dysnie 1880, Witkowyszkach (Vllkavlskls) 1885, od pazdziernika 1886 kr6tko w Trokach (Trakai) i Lidzie 1886 - 1890.

Zrod/a: LVIA, z. 380, op. 32, t.27, I. 5;op. 37, t. 172, I. 15;op. 43, b4. 371, 1.138, 139;op. 43,t. 496, I. 8, 9; KM, z.I-50, op. 1, t.20866.

GRABOWSKI Wilhelm.

Fotografiq interesowat sle od 1859.

W domu na Slemlakowszczyznie rnial laboratorium fotograficzne. Byt statym wsp6tpracownikiem moskiewskiego pisma "Fotograf'. W 1876 nie otrzymat pozwolenia na otwarcie zaktadu fotograficznego w Wilnie. Szlachcic lidski, ukonczyl wllenski instytut szlachecki. Po studiach na Uniwersytecie w Moskwie, w 1860 wr6cit do rodzinnej Siemiakowszczyzny.

Za udziat w powstaniu 1863, przebywat na zestaniu. Do Wilna powr6cit w czerwcu 1874.

Lit.: Bulhak. - Juodakis, s. 28. Zrodlo: LVIA, z. 380, op.33, t. 10, I. 126, 132, 135.

GREKOW Iwan. Mieszkat w Dzisnie, gdzie jego zona od 1889 byta wlasclcielkazalcadu.

W 1892 otrzymat pozwolenie na robienie zdj~c widok6w, zabytk6w itp.

Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 23002, t. 23320, I. 5; t. 23328, 1.4; z. 1-64, t. 6064, I. 487, 488.

GRENGAGEN (Gingagen) K. B. Sztabs kapitan, wtasciciel zaktadu czynnego 1893 1895 w Kownie w domu G6rskiej, naprzeciwko ogrodu miejskiego. Jego zaktad kupit J. Koiranski.

GRUBE A., wlasciciel zaktadu fotograficznego [J.S. wg AlIgem.].

czynnego w 1862 w Memel (Ktapejda)

GRYNIEWICZ Wtadystaw (ur.1868),s. szlachcica Konstantego.

Od 1891 roku fotografowat w miastach powiatowych guberni wilenskiej, a zdjecla wywotywat w laboratorium urzadzonyrn we wtasnym domu w Wilnie przy Kalwaryjskiej (Kalvarijos), gdzie w 1894 otworzyt zaklad zamkniety porniedzy 1903 a 1908.

Zrodla: LVIA, z. 380, op. 47, t. 633, I. 173, 174; op. 48, t. 632, I. 4-6; op. 51, t. 841, I. 30, 41. Ut.: Wsia Wilna.

HANZWOL

Lewik.

Zobacz Gancwol Leon.

HARASIMOWICZ Lubomir, s. szlachcica Michata. Pierwszy fotograf w Witkomierzu (Ukmerge), gdzie mial zaklad od 1868 do 1872. Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 17112, I. 188, 208.

20

-

HAWLlCKI A., wlasclclel zakladu czynnego

Ne>wQ..:Cc~ przed 1914 w Poniewlezu

â&#x20AC;˘

[J.S.].

HERMANOWICZ Jan (1871 lub 1865? - po 1908). Ukonczyl technikum kolejowe. Zaczal fotografowac w 1894 we wtasnym majqtku w Bolninkach (Balninkas). W 1895 przeni6st sie do Wilna, gdzie otworzyt zaktad, prawdopodobnie w domu Rubcowej przy Botanicznej.

Okolo 1897 zaczal blize] wspolpracowac z A. Dauksza, kt6remu na poczatku 1898, wyjezdzajqc do Rosji sprzedat sw6j zaktad. W latach 1898-1899 przebywat w Petersburgu sporadycznie fotografujqc w Wilnie. Za album zdj~c rajc6w gubemi wilenskiej i kowienskie] w 1898 otrzymat podziekowanie od eara. W 1898 zaczal ukladac albumy widok6w Rosji i stacji kolejowych. Po powrocie z Rosji na poczatku 1900, na Matej Pohulance w domu G6rskiego otworzyt "pracownie wykonywania i grupowania zdj~c", ktora wyjezdzajqc do Rosji przekazat W. Jankiewiczowl. Do Wilna wr6cit w 1903 i otworzyt zaktad fotograficzny .Ekonomia" w domu Platera przy Semionowskiej (obecnie Liejyklos). Jego kierownikiem zostal W. Zawistowski. Bardziej od pracy w studiu, J.Hermanowicza interesowaty zdiecia w plenerze. Okolo 1905 jego pracami zainteresowat sie malarz F. Ruszczyc.

Ut.: WilW 1898 (25 VIII) nr 186, WilW, 1898 (4 X) nr 217.- Platewski, s. 193. - Bulhak.

Zrodla: LVIA, z. 380, op. 51, t. 841, 1.47,48; op. 51, t. 872, op. 52, t. 567, I. 11, 13; op. 54, t. 583, I. 33; op. 55, t. 616, I. 3,4; op. 58, t. 953, I. 1-5; op. 59, t. 1176, I. 81, 82; op. 62, t. 12, I. t.n. zm.

HOFFERT (Goffert). Na wystawie przemystowej w 1882 w Moskwie, w dziale maszyn wystawione byty jego zdiecla tunelu i mostu kolejowego przez rzeke Niemen pod Kownem.

Lit.: A. Sereznewskij. Fotograf (Petersburg) 1882, nr 7 s. 187.

HOMAN w., wlasclciel zaktadu w Mariampolu (Marijampole), czynnego Po 1885 zaklad prowadzit wsp61nie z Piotrowiczem. Ut.: Juodakis, s. 127.

przed 1873.

HULECKI Kajetan (ur.1847), s. J6zefa.

W 1870 - 1871 odbyt pofroczna praktyke w Petersburgu. W 1872 otworzyt w Wilnie wtasny zaklad w domu miejskim przy Wielkiej 10, kt6ry w 1874 - 1877 prowadzit wsp61nie z W. Dowmuntem. W 1877 otrzymat zezwolenie na otwarcie zaktadu fotograficznego przy Sierockiej (obecnie Subocz, Subaciaus) w domu Kartowicza, prawdopodobnie jednak z niego nie skorzystat. Miat takze zaktady w Dzwinsku i Dyneburgu wsp61nie z Sohnwaldem [J.S.].

Zrodla: LVIA, z. 380, op.28, t. 16, I. 59, 70, 72, 79, 80; op. 29, t. 11, I. 41; op. 31, t. to, 1.222-225; op. 34, t. 11, I. 27; op.

34, t. 25, I. 14; op. 35, t. 25, I. 21, 22.

IZRAILEWICZ (Izraliewicz) Dawid, s. Markusa. W 1893 i po 1898 wlasciciel zakladu czynnego w Kownie w domu Btocha. Mieszkaniec Szkud (Skuodas).

JAKUBOWSKI Julian, ksiadz. W 1884 prosil gubematora wilenskleqo 0 pozwolenie na zajmowanie sie fotografiq"w celach naukowych", leczjego prosba zostata odrzucona.

Cztonek - wsp6tpracownik Cesarskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 41, t. 166, I. 121, 122.

JANKIEWICZ Wtadystaw (ur. 1877), s. chtopa, Piotra Jankiewicza z pow. szawelskiego.

Zajmowat sie amatorsko fotoqrafia i kiedy w 1901 przyjechat z Minska do Wilna, kupit od wyjezdzajaceqo J.Hermanowicza zaklad w domu G6rskiej na Matej Pohulance.

W 1902 przeni6st zaklad do domu Weimama na rogu Aleksandrowskiej (Mindaugo) i Suzdalskiej (Kauno), gdzie zostal zarnkniety przed 1908. Ukonczyl wilenskie technikum kolejowe. Zrodo: LVIA, z. 380, op. 59, t. 1176, 1.81,86-88; op. 60, t. 992, I. 25, 26, 29, 31.

JANUSZEWSKI Julian, lnzynler, fotograf amator. W 1888 wsp61nie z S.F. Fleury fotografowat ruiny zamku trockiego. Ut.: WilW, 1888 (1 X), nr 208.

21

JASIENSKI Jan, s. Franciszka. Wlasciciel zakladu czynnego po 1861 w Wilnie przy Niemieckiej w domu ksiezny Puzyniny. W 1863 zostal zarnknlety przez wladze.

J. Jasienskl sprzedat pawilon nieokreslone] osobie zatrzymulac wyposazenie atelier.

ZrOdIo: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 4, 110, 193.

KARASIKZ.J.wzgl~nie E. Krasik,v.AaSciciel zakladuczynnegoprzed 1914w Grodnie[J.S.].

KARPES (Karpis) Mortchel, s.Kiwema? Wlasciciel zakladu czynnego w Szawlach przed 1864 i w 1874. ZrOdIo: KM, z. 60, op. 1, t. 17112, I. 17; t. 19606, I. 14, 37.

JAWNISZKO Antoni Adolf, wlasciciel zakladow czynnych przed 1914 w Druskiennikach i Przedeczu [J.S.).

KARWOWSKA Eugenia, wlascicielka zakladu czynnego okolo 1901 w Suwalkach. Miala takze zaklad w Pultusku [J.S.].

JAWORSKI Bronislaw, s. Pawla. Malarz i fotograf amator pochodzacy z Warszawy.

Towarzysz podrozy po Afryce, Azji i Ameryce hr. Benedykta Tyszkiewicza z Czerwonego dworu (Raudondvaris pod Kownem). Za zdj~cia widokow i ludzi z tych podrozy otrzymali podziekowanle adjutanta cesarskiego hrabiego Adlerberga. W 1877 wspOtpracowal z J. Brzozowskim w Kownie, rozstalac sie z nim w nastepnyrn roku, kiedy zawart sp6tk~ z fotografem Piotrowiczem. Z powodow rodzinnych Jaworski opuscil Kowno przed wrzesniern 1879. Lit.:Maciesza. Zr6dlo:KM, z.I-50, op. I, t.20515.

KASPARI i BUCHER, wlasclclele zaktadu czynnego okolo 1910 w Kownie [J.S.].

JONES Wolff, wlasciclel zakladu czynnego przed 1914 w Augustowie [J.S.].

JURASZAJTIS (Jurasaitis) Aleksander (1859 lub1860 - 9.10.1915), s. Benedykta.

Fotoqrafle poznal w czasie shizby wojskowej w Bielsku, gdzie mial prowadzic zaklad [brak go wsrod tamtejszych fotoqratow-- J.S.]. Po przyjezdzie w 1902 do Wilna kupil zaklad od A.Buturlina w domu Dowojny Silwestrowicza (Davainis Silvestraitis) na rogu Tatarskieji Swi~tojerskiej. W 1905 otworzyl tu rowniez zaklad cynkograficzny.Fotografowat rodzine carska podczas polowania na zubry w Bialowiety. Aktywny dzialacz litewskiego ruchu narodowego. W 1914 zapoczatkowal proby produkcji filmowej.

Ut.: KiBstutis Janulaitis. Vienas iiu pirmojy [w:] Kulturos barai,1976 nr 3 s.57. - LVIA, z.380, t.992,1.64, 65.

KAC Hirsz, s. Leiby. W 1896 pracowal u fotografa telszewskiego Ch.Kaplanskleqo.

Pochodzil z Womi. ZrOdlo: KM, z. I-50, op. 1,t. 23445.

KAGAN Josiel (ur. 1875), s. Chaima Pinkusa. Fotografii uczyl sie u fotografa szawelskiego B. Zatorskiego. Od 1898 prowadzil zaklad poza Litwet(w gub. pottawskiej oraz w Wilejce).

Mieszkaniec Nowoqrodka. Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 55, t. 616, I. 25-27, 29, 30.

KAMIENSKI Michal (ur. 1880), s. Dymitra. W 1904 wsp61nie P.Rudzianskim otworzyl zaklad w Wilnie w domu Lipskiej, kt6ry zamkneli przed 1908. Ukoriczyl szkole w Lidzie, sluzyl w kantorze zarzadu panstwowych kolei poleskich. Zrodlo: LVIA, z.380, op. 62, t. 12,I.t.n.

KANTEK,INIaSciciel zakladu"Simenowvici Kantek"czynnegoprzed 1914 w Nowogr6dku[J.S.].

KENTLlES M.,wlasciciel zakladu fotograficznego czynnego w 1862 w Memel (Klapejda) [J.S. wg AlIgem.].

KESLER Icyk, s. Izmija. W 1870 otworzyl zaklad w Szawlach i wkr6tce go zarnknal, ZrOdlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 17112,1.266,268.

KIRSZTAJN B., wlasciciel zakladu czynnego przed 1914 w Janowie kolo Kowna [J.S.].

KLlWANSKI (Klawinski) Icyk. Wlasciciel zakladu czynnego przed 1863 w Kownie, zarnknleteqo po 1865. Wedlug tekstu winietek na zdjeciach - I. Klawinski [J.S.].

Zr6dlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 14679, I. 82-85, 116.

KLUCZYNSKI A., wlasclclel zaktadu czynnego przed 1914 w Kownie [J.S.].

KOIRANSKI Josiel (Jochiel, Josif, Jozef), s. Zelika. W sierpniu 1896 otworzyl w Kownie zaklad w domu Oorskieqo w lokalu po atelier Gringagena. W 1902 przeniosl go do Birsztan (Birstonas), lecz tu pracowal tylko latem 1903. Zaklad w Kownie istniat w 1914 pod nazwa.Brzozowska i Koiranski". Po ukoriczeniu gimnazjum kowienskieqo mieszkal w Petersburgu, gdzie po trzech rnieslacach nauki fotografii w zakladzie SoIowjowa, przez okolo 15 lat, do 1886 pracowal u tamtejszych zakladach. W latach 1876-1877 mial zaklad w gubemi rninskie], ZrOdlo: LVIA, z. 380, op. 33, t. 10,1.20,31, 175,207; op. 34, t. 11, I. 92, 93; op. 60, t. 992,1.1-3, 5; op. 62, t. 12, I.t.n. KM, z.I-50,op.

I, t. 20085, t. 20117, t. 22073, t. 23328, 23550.

KOt.YSZ Ch., wlasclciel zakladu czynnego przed 1914 w Wilnie [J.S.].

KONIK Chaim (ur. 1875), s. Mowszy (Mendela). Ze starszym bratem Joselem, wspolwlasclcel zakladu czynnego w Wilnie od 1902 i zamknieteqo po 1908. W 1892 ukonczyl wilenska szkole rysunkowa, w 1898 Akademie Sztuk Pleknych w Petersburgu.

Mieszkaniec Masnink (Musninkai). Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 60, t. 992, I. 6, 9, 11; op. 61, t. lOll, I.t.n.

KAPtAN Josiel. W latach 1888-1899 prowadzil zaklad w Telszach w domu Altszulewej przy G6rskiej . W 1890 wyjechal z Litwy i otworzyl zaklad w Rzezycy w gubemi Witebskiej. (obecnie Rezekne na totwie). Zr6dlo:KM, z.1-50, op. I, t 22609, t 22643; t 22698, I. 5, 14;t 22771; t 23445.

KONIK Josiel (ur. 1877), s. Mowszy (Mendela). W 1902 z bratem Chaimem otworzyl pracownle portret6w artystycznych, czynna jeszcze po 1908 w Wilnie w domu Aizensztadta przy Sadowej (Sody) z 2 aparatami fotograficznymi. Ukonczyl szkole powiatowa w Lidzie. Fotoqrafia zajmowal sle od 1894.

KAPtANOWSKI J6zef, s. Josafata. W koncu lata 1869 otworzyl pierwszy w Trokach zaklad fotograficzny, zarnkniety po kilku rnlesiacach. Karaim, mieszczanin trocki, syn poety karaimskiego Josafata Kaptanowskiego. Zr6dIo:LVIA, z: 380, op26, 1.271, I. 103,100,107,163,180.

KORZENIEWSKI Witold, s. Boleslawa. Ukonczyl wilenskle gimnazjum realne. Od 1881 byl kierownikiem zakladu A.Nowlickiego w Poniewiezu, Zr6dlo: KM, z. I-50, op. 1,t. 21886.

KAPtANSKI Chaim, s. Josiela. Znane sa jeqo zdj~cia z wystawy rolniczej w Retowie (Rietavas) wykonane w 1878. Prawdopodobnie od 1894 do czasu po 1910 jego zaklad miescil sie w Telszach we wlasnym domu przy Kurlandskiej. W 1896 jego pracownikiem byl J. Kac. Lit.:Juodakis, s. 103. Zr6dlo: KM, t. 23002, I. 9; t. 23550, I. 28, 30.

KORZON (Korzun) Abdon. Jeden z pierwszych fotograf6w wilenskich. przed 1859 otworzyl zaklad przy Wielkiej w domu Adamowicza na Imbarach niedaleko ratusza. Znane sa jeqo zakupy sprzetu: w ParyZu zam6wil siedem oblektywow, w Niemczech i Francji rozne ramki i widoki miast, w tym stereoskopowe. Autor pierwszych zdjec Wilna, z lat

22

23

1860 -1863. Wykonywat nie zachowane zdj~cia stereoskopowe. Za udziat w powstaniu styczniowym zostal aresztowany i zestany na Sybir. Z zaktadu zamknieteqo 6.6.1863, zonie udato sie odzyskac wyposazenie, Wedtug Algem. w 1862 jako J. Korzun. [J.S.].

Lit.: Kurier Wil., 1860 (23 VIII) nr 66 s. 672; 1860 (16 IX) nr 73 s. 780; 1861 (16 V) nr 39; 1861 (26 V) nr 41 s. 413; 1861(23 VI) nr 48 s. 478.- topaciflski.Junevicius: Lietuvoje.

ZrOdla: LVIA, z. 380, op.20, t. 464, I. 2,4, 282,285,289.

KOSSAKOWSKI Stanistaw Kazimierz (3.7.1837 - 4.11.1905), heraldyk, s. dyplomaty, kolekcjonera i egiptologa Stanistawa Szczesneqo (1795 -1872). Odziedziczyt majqtek Wojtkuszki (Vaitkuukls) w pobllzu Witkomierza (Ukmerge). Fotografowac zaczal okolo 1890. Po 1898 otworzyt zaklad fotograficzny "Wojtkuszki". Kierowat nim prawdopodobnie S.Krajewski, kt6ry go przejal po srnierci S.K.Kossakowskiego.

Cztonek zalozyciel Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego. Uczestniczyt w wystawach: w Warszawie w: 1889,1897,1901 (medal srebrny za sceny rodzajowe, wnetrza i widoki), 1903 (wyroznlenie na wystawie cztonk6w W T F), w Witebsku -1903, Londynie -1903, Krakowie -1903 (dyplom honorowy), w Poniewiezu -1904, Lwowie - 11Powszechna Wystawa Towarzystwa Lwowskiego "Daguerre" (wyroznlony dyplomem) in ne. Pozostawit kilkanascle album6w ze zdj~ciami swojego otoczenia i sasiednlch dwor6w , wykonanych w latach 1888-1905. Lit.: Lukoseviciute.

- WDworzaczek (PS8).

KOTKOWSKI P. W latach 1885 -1890 wlasciclel zaktadu w Kownie, kupionego od P.Piotrowicza na prospekcie Mikotajewskim naprzeciwko gimnazjum zenskieqo, W 1891 wyjechat do Petersburga, a zaktad kupit Wactaw Zatorski. W 1886-1888 u Kotkowskiego pracowat AC.Wolf.

Zrodla: KAA,z.I-50, op. 1, t.22668, 1.2; t. 22788, I. 1; t. 22898; t. 23328.

KOWARSKI Nochim (Naum), s. wlasciciela hotelu i restauracji "Zorz" w Wilnie. przed 1900 rozpoczal nauke fotografii w zaktadzie A. Daukszy, gdzie potem pracowat. Po 1903 wyjechat do Nowego Jorku i tam otworzyt wtasny zaktad.

Lit.: Strazdas. Zrodla: LVIA, z. 380, op. 61,t. 1011. - J. Strazdas: Atsiminimai.

KUSZELUK Mejer Kopel, s. Abrama (Abrahama). rodzinnym rniescie Rossieniach (Raseiniai).

Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 17112, I. 120, 122, 124,215,221.

W 1868 otworzyt zaktad w swym

LAUDANSKI Eugeniusz. W 1894 od W. Zatorskiego kupit zaktad w Kownie na prospekcie Mikotajewskim w domu Michelewicza naprzeciwko gimnazjum zenskieqo, Zaklad otwarty 15.3.1895 pod nazwa .Centralny" prowadzit wsp61nie z AKluczynskim.

Zrodlo: KM, z. 1-50,op. 1, t.23550.

LEBENSZTEJN (Lobensztejn, Lowenstein) Leiba Meier. W 1865 otworzyt zaklad w Telszach (Telsiai), kt6ry w 1866 przeni6st do Rossien (Raseiniai) i zarnknal po 1868.

Zrodla: KAA,z. 50, op. 1, t. 17112, I. 18,32,33,39,40,50,210.

LEBIEDIEW (Lebedeff) N. Po srnierci LChodzki w 1908 kupit od spadkobierczyni Adeli Wankowiczowej flrrne "T.Chodzko" w Wilnie. Wkr6tce przeni6st zaktad na Wilenskq 36, gdzie istniat do I wojny swiatowej.

LEONOWICZ

Stefan. Do 1904 pomocnik gt6wnego kopisty w atelier A Daukszy.Ut.: Strazdas.

LEWICKI Jan, s. Jana, architekt. W 1864 w Wilnie w domu Eliaszewicza otworzyt zaklad, zarnkniety przed 1868 .Zrodlo: LVIA, z.380, op.20,t. 467,1.328,343; z.439, op.l, t.147,1.13;z.421 ,op. l,t. 1670,1.401.

LEWIN Leiba, s. Fiszela. Wtasciciel pierwszego w Nowo- Aleksandrowsku (obecnie Jeziorosy - Zarasai) zaktadu, otwartego w 1897 i zamknieteqo prawdopodobnie w 1900.

Zr6dla: KM, z.I-50, op. 1, t. 23550, I. 15,30. LVIA, z. 378, op. 110 BS, I. 17.

LEWINSON Daria (ur. 2.1.1881), c6rka Zelmana. W latach 1901 - 1903 uczyta si~ fotografii w warszawskiej filii odeskiego zaktadu Iwana Tyraspolskiego. Do Wilna przybyta w 1903 z zamiarem otwarcia atelier. Chociaz pozwolenie otrzymata, brak wiadomoscl, czy z niego skorzystata. Zr6dla: LVIA, z. 380, op. 61, t. 1165, I. 84-90.

a p6Zniej "Koztowski

LEY Wtadystaw van, s. szlachcica Joachima. Po ukonczeniu gimnazjum w Rydze, otworzyt we wtasnym domu w 1870 w Kownie zaktad na Starym Miescie przy Wielkiej, zarnkniety porniedzy 1877 a 1881 kiedy go kupit Karol Zan. Zr6dla: KM, I-50, op. 1, t. 17112, I. 257-259, 277; t. 20551, I. 5,6; t. 21493.

KRAJEWSKI S.(M.?). Po srnierci w 1905 - S.K.Kossakowskiego przejal jego zaktad w majatku Wojtkuszki, kt6rym dotychczas kierowat. Prawdopodobnie identyczny z J.Krajewskim, wtascicielem zaktadu w Witkomierzu [J.S.].

LlEPONIS Bolestaw. Na poczatku XX w. uczeri, a potem do 1905 pracownik w zaktadzie A. Daukszy. Zginqt w wojnie rosyjsko - japonskie]. Ut.:Strazdas.

KREICER Mikotaj. W 1894 jako uczen VI kl. gimnazjum wllenskieqo, otrzymat pozwolenie na posiadanie amatorskiego aparatu fotograficznego. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 51, t. 841, I. 1,4.

LlNDE Karl, (ur. ok. 1834 Crossen nad Odra), poczatkowo piekarz w rodzinnej Lubece, od jesieni 1857 pomocnik w atelier Dawida Eichmana. W 1864 otworzyt tarnze wtasny zaktad. W 1883 wyjechat z Lubeki do Wilna. [Steenj.

KOZtOWSKI, wspolwlasciclel zaktadu "Sadowski i Koztowski", i Poczobut" czynnych przed 1914 w Grodnie [J.S.].

KREMER. Wtasciciel w latach 1875 -1878.

zaktadu fotograficznego czynnego w Sieclanach Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 33, t. 10, I. 104; op. 36, t. 10, I. 3,4.

(Uvenaionys)

KUCHALSKI Teodor (ur.1857), s. Piotra, nauczyciel wiejski. Miat "chtodny aparat systemu arnerykanskleqo Rapit Paraplanat Ill" w zaktadzie czynnym od 1895 w Zagorach (Zaqare), Byt krewnym K. Freimana. Zrodla: KM, z.I-50, op. 1,t.23300, t. 23308.

KUNDAN (Kupcat) Antoni (ur. 1866), s. Adama, chtopa z guberni witebskiej. Mieszkajqc w Rydze, czesto podrozowal po guberni wilenskiej wykonujqc portrety na podstawie uzyskanego w 1902 pozwolenia. Zrodto: LVIA, z. 380, op. 59, t. 1176, I. 112, 118, 119.

24

LUNC Faiwusz, s. Moisieja. W 1867 prowadzit zaktad w Szawlach (Uiauliai), na poczatku 1868 bardzo kr6tko w Telszach (Telsiai), a poznie] w 1868 w Rossieniach (Raseiniai).

Zr6dla: KAA,z.I-50, op. 1, t. 17112, I. 111, 144, 145, 157, 158, 160,209,228,233.

LUTKIEWICZ Elizejusz (1825 tapiszki - 30.10.1863). przed 1863 otworzyt pierwszy zaktad w Poniewiezu (Panevezys), Ukoriczyl szkole srednla w Troszkunach i w latach 1845 -1853 studiowat w Petersburskiej Akademii Sztuk Pi~knych, a po jej ukonczeniu malowat wnetrza koscielne. Zginqt w powstaniu styczniowym. tAPIN I Robert, s.chtopa Franciszka. W 1898 otworzyt zaktad w Poniewiezu (Panevezys).

25

tAPINSKI

w., wlasclclel

zaktadu czynnego przed 1914 w Telszach [J.S.].

lOPATYNSKI Faustyn (1835 - 16.11.1886) s.szlachcica Konstantego.

Nauczyciel, skrzypek, poeta, ttumacz i fotograf. Od 1855 mieszkat w Wilnie, gdzie przed 1863 zajctt sle fotografiq, uczac sie jej zasad u A.Straussa. Przyjaznit sie z wilenskimi fotografami: Nowinskirn, Surewiczem i innymi. W 1875 wspolnie z W.Czyzem otworzyt zaktad przy Konnej w domu Homolickiej. Od 1879 do srniercl, prowadzit wtasny zaklad przy Wielkiej w domu klasztoru sw.Ducha. Pod koniec zycia w 1884 przyjqt do spolki S.Fleuryego i R.Baczanskiego, ktorzy po jego smierci zostali wlasctctelaml zakladu.

Lit.: PSB (oprac. Malachowski).

ZrOd/a: LVIA, z. 380, op. 33, t. 27, I. 30; op. 36, t. 10, I. 190, 191; op. 41, t. 166, I. 100, 101, 132; op. 44, t. 459, I. 2.

MACIEJEWSKI Kazimierz, s. Emila. Rewizorpaliwowypoleskich kolei. W 1891 otrzyrnal pozwolenie na posiadanie aparatu i amatorskiego fotografowania Wilna i okolic.

Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 48, t. 632, I. 36, 37.

MAtACHOWSKI Bernard, s. Franciszka. 1875 otworzyl zaktad w Telszach, zarnknlety w 1878. Jego atelier prawdopodobnie kupit Edward Smilgiewicz.

Zrodlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 19606,I. 37; t. 19931, t. 20104, t. 20117, t.20878, 1.23.

MAtACHOWSKI (Warnerke Leon),Wtadystaw Julian (1827 - 7.10.1900). Po ukonczeniu szko! na Biatorusi studiowat w Instytucie lnzynierow Cywilnych w Petersburgu. Nastepnie pracowat w Wilnie przy budowie kolei zelazne], W 1863 posiadat sprzet fotograficzny i amatorsko zajmowat sie fotoqrafla, Nalezal do przywodcow powstania styczniowego na wilenszczyznle i w tymze roku z fatszywym paszportem na nazwisko Leona Warnerki wyjechat za qranice. W 1866 przeniosl sie do Anglii i w Londynie otworzyt zaklad fotograficzny. Zrodlo; LVIA,z. 380, op. 20, t. 467, I. 222, 223, 300. - PSB. MANN Beniamin. W 1875 prowadzit zaktad w Rossieniach Prus. Zrod/a: KM, z. I-50, op. 1,t. 19931.

(Raseiniai).

Byt obywatelem

MARCILLAC. Francuz, guwerner dzieci hrabiego L.Wittgensteina.

Latem 1839 prawdopodobnie wykonat dagerotypy przedstawiejace palac w Werkach pod Wilnem.

Lit.: Podczeszynski T.: Kronika sztuk i przemyslu [w:] Gazeta Warszawska,1853 (1/1)nr2. Zob. W.Mossakowska.

MAROCZNIK Aron. W 1894 w Olicie (Alytus) otworzyt zaktad, zarnkniety przed 1897.

Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 51, t. 841, I. 36, 39. Wtasciciel zaktadu w Suwatkach [J.S.].

MARTINI Fryderyk (ur. 1851), s. Andrzeja. Do Wilna przybyl z Kremenczuga. Kierownik zakladu fotograficznego Sz.Perelmana w domu Sokotowskiego przy Niemieckiej w Wilnie.

W 1887 odkupit zaktad od Sz. Perelmana i w nastepnyrn roku przeniosl go do domu Paszkiewicza przy Mato-Stefanowskiej.

W tym samym roku przyja] do spolki M.Butkowskiego. W 1889 przenlosl atelier ponownie na Nierniecka, Pod koniec 1889 odsprzedat swoje udziaty M. Butkowskiemu, a sam wyjechat z Wilna.

Zrodto: LVIA, z. 380, op. 44, t. 459,1. 96-99; op. 45, t. 475, I. 103, 111, 123, 188; op. 46, t. 457, I. 29, 38, 194, 195.

MEJEROWICZ Mendel, jako uczen w zaktadzie D.Szleifera w Ponlewiezu, wedtug ktoreqo w 1890 ukradt mu pozwolenie na fotografowanie i jeden aparat fotograficzny.

Na podstawie skradzionego pozwolenia fotografowat w 1892 w guberni kowienskiej.

Zrodlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 22788.

26

MERRIOTT Jules, Francuz, ktory raze m z Benclem Chackielewiczem byl przedstawicielem paryskiego domu handlowego Dawida. Po aresztowaniu w 1890 B.Chackielewicza juz samodzielnie fotografowat grupy ludzi w guberni kowienskie].

Zrod/a: KM, z.I-50, op. 1, t.22808.

MIEDWIEDIEW Michat, s. Wiktora, rzernleslnika petersburskiego. W 1888 miat zaklad fotograficzny w Carskim Siole, a w latach 1889 -1893 w Druskiennikach.

MIEDZIONIS Bronistaw (ur.1874), s. Jozefa. Od 1897 kierowat zaktadem A Daukszy.

W 1904 przejal jego zaktad przy Swili!tojanskiej (Sv. Jono) 22. Zaktad B. Miedzionisa byt czynny w Wilnie do I wojny swiatowej. W zaktadzie zatrudniat S. Leonowicza.

Zrodto: LVIA,z. 380, op.62, t. 12,I.t.n. Lit.: Strazdas.

MILLER J., wlasciciel

zakladu czynnego przed 1914 r. w Wotkowysku

MINDELSON L.C. W 1850 kilka mlesiecy Ut.: DGKw, 1850 (26 V) nr 44.

"MIRIAM". Zobacz

Rapoport

MIRIANSKI G., wtasciciel Gubernatorska [J.S.].

[J.S.).

pracowal w Wilnie jako dagerotypista.

Miriam.

zaktadu w Minsku Litewskim,

po 1905 preniesionego

"MODERN". Zaktad w Wilnie przy prospekcie Swili!tojerskim 4. Jego wlascicielem bye J.K. Burbekl. Zrodlo: LVIA, op.54, t. 583,1. 4, 8; op. 56, t. 921, I. 87, 89,90. Zobacz Burbekl.

na mogt

MONGIRD (MONGIRDAITE) Paulina (1865 -1916). Fotografii uczyta sie w Warszawie, skad przywiozta w 1885 wyposazenie zaktadu do Potongi (Palanga). Fotografowae zaczela ok.1890, wydaiac pocztowki. WspOtpracowata z prasa warszawska, MOROZ Wilhelm, s. Franciszka. Mieszkajac w 1874 w zaktadzie Tewela przy Wielkiej w Wilnie, jako porucznik rezerwy uzyskat pozwolenie na otwarcie wtasnego zaktadu przy Swili!tojerskiej, ktoreqo nie wykorzystat. Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 31, t. 10,1.95, 108; t. 39, I. 16.

MULC Pinkas Icyk, s. Sroga. Jako mieszkaniec Poniewieza (Panevezys), w 1895 zlozy] podanie 0 zezwolenie na otwarcie zaktadu fotograficznego w Swili!cianach (Svencionys).

Brak wiadornosci czy je otrzymat. Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 52, t. 576, I.t.n.

NAPPELBAUM

M., wlasciclel zaktadu czynnego przed 1914 w Minsku Litewskim [J.S.].

NARKIEWICZ Dominik (ur.1836). Mieszkajac w Wilnie od 1866, pracowat do 1871 w zaktadzie J.Brzozowskiego, gdzie prawdopodobnie rozpocza] nauke fotografii.

W 1871 wyjechat do Petersburga. Od 1875 mieszkat w Wysznim Wotoczkie w guberni twerskiej, gdzie miat zaklad fotograficzny. Po odbyciu sluzby wojskowej powrocil w 1890 do Wilna, prowadzac do 1892 zaklad na Antokolu w domu Rudominskleqo.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op.33, t. 10,I. 157, 164; op. 47, t. 633, I. 130, 131, 144, 145.

NAROZNY

Leopold. Do 1902 gtowny kopista w zaktadzie A Daukszy.

Lit.: Strazdas.

NATZKE, wlaSciciel zaktadu fotograficznego czynnego w 1862 w Gumbinnen [J.S. wg Allgem.]. ,,\ J~1\VcICKI A., wlasclclel zaktadu czynnego przed 1914 w Poniewiezu NEUGEBAUER,

[J.S.].

przed 1914 wlasclciel zakladow.w Dynenburgu i potem? Dzwirisku [J.S.).

27

NEUPERT Karl (ur. paZdziemik 1803 Schleswig -zm. styczen 1857 tarnze). Aktor, spiewak i dagerotypista pochodzacy z miasta Schleswig w kslestwie Schleswig - Holstein (do 1864 pod panowaniem Oanii). Od 1851 do 1856 mial w Wilnie pierwszy staly zaklad dagerotypowy, a w sezonie letnim fille w Oruskiennikach (Oruskininkai). W miedzyczasle fotografowal prawdopodobnie kilkakrotnie w Petersburgu.

W 1856 powrocil do Schleswigu. Sygnowane przez niego dagerotypy sa w zbiorach: Muzeum Narodowego Litwy (2 egz.), polskich (2 egz.) i niemieckich (8-9 egz.).

Zr6dlo: Int. Uwe Steen (Schleswig); LVIA,z. 421, op. 1, t. 1255,I. 12. Lit.:DGKw, 1851(26 VI) nr 68.

NEUSCHAEFFER Otto, Wlasciciel zakladu dagereotypowego w Berlinie czynnego od 1852 do 1855 [J.S.]. W latach 1852-1853 z bratem Ludwikiem prowadzi! zaklad w Warszawie. W 1854 bracia wyjechali do Moskwy. Po drodze Otto Neuschaeffer zatrzymal sie w Kownie i Wilnie. Do Wilna przyjezdzal corocznie od 1856 do 1859 majac zaklad w domu Romera przy ul. Sawicz (Saviaiaus).

Lit.: Mossakowska. - Junevicius: Lietuvoje. - DGKWi, 1854 (19 VII) nr 64 s. 240; 1854 (27 VII) nr 66; 1856 (14 VIII) nr 63; 1858(29 IV) nr 33 s. 290; 1859(21 VIII) nr 65 s.780.

Zr6dlo: MAB RS z. 29路576,1.98; z. 139-1909;z.138-1777,I. 121,232; Mf 1647.

OSTANKOWICZ Nikolaj (ur.1854), s. szlachcica Nikolaja. Fotograf w Moskwie, gdzie dla wydawnictwa Oewriena przygotowywal album typ6w ludowych i budynk6w Litwy.

W sezonie letnim 1903 i 1904 fotografowal miejscowosci gubemi wilenskle]. Zirna 19031904 byl fotografem wydzialu sledczeqo policji wllenskie], Lit.: Ostankowicz N.: Ekskursija po Litwie. (Putiewyje zamietki)-lstori6eskij wiestnik,fewralj1907 nr tsz GWII,s.586-512. Zr6dlo:LVIA,z.380, op.61,t.1011,I.n.?; op. 61, t. 2065, 1.198; op.62, t.12,1.t.n.

OSSOWSKI

I., wlasciclel zakladu czynnego okolo 1900 w Kownie [J.S.].

OWCZYNSKI Wulf, s. Kopela. W 1868 w Swi~cianach (Uvenaionys) otworzyl zaklad fotograficzny przy Widzkiej (Vydziy) w domu Zalmana Skuta, zarnkniety przed 1870.

Zr6dlo:LVIA,z.380,op.24,t.275, I. 63-65, 76, 255, 256; op.25,t.525, I. 78,82, 134; op.27, t.32,1.3.

PAPIRNY Morduchaj, s. Szlomy. Od 1881 mial zaklad w Slucku, w gubemi rnlnskle], od 1884 w Grodnie, a latem 1887 w Swi~cianach (Uvenaionys) poczym powrocll do Grodna aby pracowac w 1888 w Pruzanach i Brzesciu, 1892 w Biaiymstoku, 1896 w Grodnie.

Pochodzil z Pinska - Karlina.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 43, t. 371, I. 257, 270-272; op. 44, t. 459, I. 92, 93; t. 570, I. 7.

NIKOLAI Stanislaw (ur. 1837 Taurogi). W 1862 byl wspolnikiern fotografa wilenskiego Waleriana Oowmunta. W 1865 zostal zeslany do gubemi tomskiej.

Zr6dlo: LVIA,z. 378 1864PS, t. 260, I. 1-22. .

PASYNK (Pasink) Chaim, s. Jochiela. W latach 1875 -1879 prawdopodobnie prowadzil zaklad fotograficzny w Trokach.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 33, t. 10, I. 131,220; op. 37, t. 172, I. 36.

NISSEN Mikolaj. W~drowny fotograf, przybyiy z Berlina. W 1880 pracowal w Mlawie w qubernl warszawskiej, w 1882 w Lodzi i w koncu roku wykonywal ferrotypie w Grodnie [J.S.]. Byl pierwszym, ktory w Wilnie w 1883 przez rniesiac robil ferrotypie w specjalnie w tym celu zbudowanym pawilonie. Zr6dlo: LVIA,z. 380, op. 40, t. 108,1.27,28,33.

PAWlOWSKA Ludwika (ur. 1850), corka Karola. W 1872 uczyla sie fotografii w Wilnie u J.Czechowicza. Zr6dlo:LVIA,z.380, op. 29, t.11,/.21,22,37,38,51; z.567,op.5, t.1097,1.13.

NOWINSKI, Boleslaw Zbigniew Kazimierz (1829 albo 1832 - 14.5.1867), s. Kajetana, aktor. Do Wilna przybyl w 1857 i gral do 1861 na scenach w r6Znych miastach Litwy. Okolo 1862 kupi/ zaklad w domu Sulistrowskich na Skap6wce (Skapog.) lub w zau/ku Dworcowym (Rumyskg.). Za udzial w powstaniu 1863/64 zostal wysiedlony do Warszawy.

Lit.: SBT?,s. 493.- Kurier Wil., 1861nr 70. - Tyg./Justr.,1867(15 VI) nr 403 s. 285. - Juodakis.

Zr6dlo: LVIA,z. 380, op. 20, t. 467, I. 2,4; z. 421, op. 1, t. 1624,I. 3-8. MAB RS, z. 138-1778,1.233.

NOWLlCKI (Nawlicki) Andrzej, s. szlachcica Oionizego z powiatu poniewiezskiego.

Po studiach na petersburskiej ASP obja] otwarty w 1878 przez Surewicza zaklad w Poniewiezu (Panevezys), ktory byl czynny do I wojny swiatowej. Rok p6Zniej zostal jego wlasclctelern. Od 1881 kierownikiem zakladu byl Witold Korzeniewski.

Zr6dlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 20835, t. 21477, t. 21493.

OBAKIEWICZ Jan (zm. 1871), s. Zygmunta. W 1863 ze stopniem kandydata nauk fizyki i matematyki. Do z zakladow w Moskwie. W czerwcu 1865 powrocil na zaklad w Poniewiezu (Paneveys). Po jego srnierci mieszczanina Rosacha przeja] ASzyling.Zr6dIo: KAA,

ukonczyl Uniwersytet Moskiewski czerwca 1864 pracowal w jednym Litw~ i w nastepnyrn roku otworzyl zaklad rnieszczacy sie w domu z. 50,op. 1, t. 17112, I. 17, 22, I. 270, 274.

OKOlOW Napoleon (ur. 1842), s. szlachcica Arnbrozeqo. Od 1866 razem z Brzozowskim mial zaklad w Wilnie, a w 1869 wlasny w Lidzie. Prawdopodobnie p6Zniej w Minsku Litewskim [J.S.]. Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 26, t. 271, 1.37, 56, 57.

OPITZ,

28

D., wlasclclel zakladu

czynnego okolo 1910 w Kownie [J.S.].

z przerwami

PERELMAN Szloma, s. Hersza. Do 1882 uczyl sie fotografii w Berlinie. W latach 1882 1887 wlasclclel 'Berlinskleqo zakladu fotograficznego" w Wilnie, w domu Sokolowskiego przy Niemieckiej. Zakladem kierowal F. Martini, ktory w 1887 kupil go od Sz. Perelmana.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 39, t. 135, 1.200: 202,207,208,227; op. 44, t. 459, I. 97, 98. LVIA, z. 1135, op. 8, t. 52, I. 29.

PIETKIEWICZ

A., daguereotypista

pracujqcy w Paryzu i Wilnie [J.S.].

PIETROW Iwan, s. Iwana. Absolwent petersburskiej ASP. Po przyjezdzle do Wilna w 1864 pracowal do 1869 jako nauczyciel rysunku i kaligrafii. W domu gimnazjalnym, Wielka 14 przy Skopowce, gdzie znajdowalo sle Muzeum Starozytnosci otworzyl w 1864 "Rosyjska fotoqrafie". W nastepnyrn roku dostal pozwolenie na fotografowanie rniejscowosci. W 1867 sprzedal zaklad.

Lit.: Pam. knitka wilenskoj gub. 1865,1867,1868 i nast.- WilW, Marzec 1868.- Fotograficzeskij wiestnik, Maj 1867 nr 3.

Zr6dlo: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 353, 358, 362, 396; op. 24, t. 275, I. 226, 228; z. 421, op. 1, t. 1670, I. 527. z. 439, op. 1, t. 161, I. 9.

PIOTROWICZ Piotr Szymon (ur. w qub.kowienskiej) s. Jozefa, miemiczy I klasy. W 1877 wspolnie z Emilem Zatorskim kupil od Sz.Surewicza zaklad fotograficzny "A.Strauss" w domu Deuelow, W 1878 w Kownie otworzyl wspolna flrrne z fotografem B.Jaworskim, potem nazwana "Strauss i Piotrowicz". W 1879 na wystawie rolniczej w Szawlach (Siauliai) urzadzil osobny dzial z ekspozycje fotografii. W 1885 sprzedal flrme Kotkowskiemu i wyjechal do Mariampola, gdzie otworzyl zaklad razem z W. Homanem [J.S.].

Zr6dlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 20515, t. 20551.

29

PtASKOW.Okoto

1912 kupil zaklad Baczanskiego

POCZOBUTT, wspolwlasciciel w Grodnie [J.S.].

zakladu "Kozlowskl

w Wilnie na Wielkiej 12.Lit.: Wsia Wilna.

& Poczobutt" czynnego przed 1914

POTAPOW Jakow, s. Mifieja. przed przyjazdem w 1895 do Wilna zairnowat sle fotografiq w Tomsku rniescie swego pochodzenia.

W 1895 otrzyrnal pozwolenie na posiadanie amatorskiego aparatu fotograficznego.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 52, t. 567, I.t.n.

PRES - BUCHBINOER Monus. Fotoqrafia zajmowal sie od 1861. Pornledzy 1863 a 1878 prowadzil zaklady fotograficzne w guberni twerskiej, Petersburgu i Bialyrnstoku, W Kownie rnial krotko zaklad w latach 1863 i w 1878 na prospekcie Mikofajewskim 45.

Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 20850.

REIF (Reich, Raif) Abraham (Szitla), s. Icyka. Wtasciciel zakladu czynnego w Taurogach (Taurage) w latach 1877 - 1890. Zrodlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 20866, I. 15, 17; t. 21787, I. 5; t. 22691, I. 8.

REINHARO W. Rosjanin, ktory latem 1883 robit zdjecla w Birsztanach gdzie wspolnie z N. Sylwanowiczem spedzat urlop.

"REMBRANOT'.

(Birstonas),

Zobacz Elchones Aizik.

"RENAISSANCE"

Zaklad czynny przed 1914 w Wilnie [J.S.].

ROMASZKIEWICZ Jozef, s. szlachcica Antoniego. Zasady fotografii poznat w zakladzie barona Jana Manteuflla w Rydze. W 1885 otworzyt zaktad fotograficzny w Witkomierzu (Ukmerge), kt6ry wyjezdzajqc w 1889 do Rygi sprzedal P. Oowmuntowi. Po powrocie, w nastepnym roku, otworzyt zaktad w Telszach (Teluiai).

Lit.: Juodakis, s.102. Zrodlo: KM, z.I-50, op. 1, t. 21977, t. 22479, t. 23118.

PRIWALSKI Szachno (Sachno) - Chaim (zm.1878).

Wfasciciel duzeqo zakladu fotograficznego czynnego w Wilnie od 1862 lub 1863. 00 1875 zaklad, prowadzony wspolnie z H.Rathke, mlescil sle w domu Barkenbergowej za Ostra Brarna, a w 18751 76 w domu Homolickiego przy Konnej (Arkliy, obecnie Benediktiniy). Od potowy 1876 do srnlerci, Sz.Priwalski mial zaklad w domu Rodkiewicza przy Wielkiej 73/55.

W 1865 pojechal do Berlina na plerwsza w Prusach wystawe fotograficznq. W latach 1869 1871 w jego zaktadzie praktykowat I.Chonowicz.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 4, 28, 44, 101, 302; op. 25, t. 525, I. 132; op. 28, t. 16, I. 156, 262; op. 33, t. 10, I. 35, 36; op. 35, t. 10, I. 100, 101.

Lit.: WilW, 1865 (23 VI); 1867 (9 11/).

ROMANOWSKI Michat (ur. 1869), s. szlachcica Jana, z pow. witkomierskiego. Uczyt sie w szkole kolejowej w Lipawie (Liepaja) i technicznej w Homlu. Zasady fotografii poznat w Lipawie w zakladzie Langego. W 1895 powrocil z Petersburga do Witkomierza (Ukmerge), gdzie we wtasnym domu przy Dwinskie] (Oaugpilio) otworzyt zaktad.

ZrOdlo: KM, z.I-50, op. 1, t.23291.

PROSZYNSKI St. Antoni, jako fotograf czynny ok. 1839-1863.

Tomsku i od 1873 w Warszawie [J.S.).

ROUBA Emil (ur. 1867), s. szlachcica Jana. Uczyt sie w szkole rysunkowej w Warszawie i pracowat jako kopista obrazow, W 1894 -1895 rnial pozwolenie na fotografowanie w miastach i miasteczkach guberni wilenskie].

Zr6dIo: LVIA,z 380, op. 51, t 841, l13, 22, 64, 65.

Potem w Minsku Litew.,

PUHACZEWSKI (Pugaczewski), Mieczystaw s. Wtadystawa. W 1891 kupit zaktad A.Sondaga w Poniewiezu (Panevezys). Po 1902 firma nosita nazwe "Stonimski i Puhaczewski". Lit.: Kraj, 1902 nr 25 s.286. Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 23550, I. 17-21.

PULEREWICZ Gitla. Zona fotografa A. Pulerewicza. W 1887 w Kownie na prospekcie Mikotajewskim w domu Prichodskich otworzyta zaktad wykonujqcy zdjecia ferrotypowe, ktory od 1888 prowadzit jej rnaz Aron Pulerewicz. Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 223626, t.23550.

PULEREWICZ Aron, s. Samuita (Szlomy). W Kownie, ktoreqo byt stalyrn mieszkancem otworzyt w domu dr Gordona w 1868 zaklad, zarnkniety przed 1878. W 1885 miat atelier w Jurborku (Jurbarkas), a w 1888 ferotypie swojej zonyw Kownie, ktora po 1898 kupil Cal. Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 17112, I. 225, 227; t. 20117; t. 21318, t. 21977; t. 22362; t. 23320, 23550.

PUMPIAN (Purnplanski) Gendel, s. Rafata. przed 1908 otworzyt w Wilnie fili~ zaktadu czynnego w Blalyrnstoku, RABINOWICZ "RAFAEL".

J., wlasciclel zaktadu czynnego przed 1914 w Wilnie [J.S.].

Zobacz

Rudzianski

Piotr.

RAPOPORT Miriam (ur. 1875), c6rka Zelmana. W 1899 otworzyla w Wilnie zaktad .Miriarn" w domu inz. Januszewicza przy Wileriskiej (Vilniaus). W 1902 zaklad sprzedala E. Binkowiczowi. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 56, t. 921, I. 66, 68; op. 59, t. 1176, I. 39-41; op. 60, t. 992.

RATHKE Hermann. W lata ch 1862-1870 byt wspolnlkiem Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 109.

30

w zaktadzie

Sz. Priwalskiego.

ROSENBAUM

J., wlasciciel zaktadu czynnego przed 1914 w Suwatkach [J.S.].

ROZENSON (Rosenson) Eliasz. W~drowny dagerotypista, ktory w latach 1845 - 1863 prawie corocznie w okresie letnim pracowal w Wilnie. Zasady dagerotypii E. Rozenson poznat w Krolewcu. W 1849 -1851 jego zaktad mlesck sle w domu Malinowskiego w zautku Spasskim (Zbawiciela, lsqanytojo), a w 1855 w domu Kulika przy Wielkiej naprzeciwko sklepu Fiorentiniego. Rozenson corocznie wyjezdZat do gubemi rosyjskich.

W 1857 Rozenson miat juz opanowanq umiej~tnoSC wykonania, obok dagerotyp6w, zdj~ na papierze. W 1863 jego zaklad zostat zamkniety przez wladze rosyjskie.Sprzet kupila L.R. Wal. Lit.: DGKW, 1857(6 VIII) nr 60. - DGKW, 1845 (27 VII) nr 83.- Pamiatnaja knitka wilenskoj gubemi na 1850 god. Wilna, 1849 s. 186.-Tamte, ... na 1851 god. Wilna, 1850 s. 147. - DGKW, 1855 (6 XII) nr 113. -DGKw, 1856 (1311I) nr 21.. Juodakis, s. 20. Zrodto: LVIA, op. 421, t. 1670, I. 518.

RUBIN Ch., wlasciciel zaktadu czynnego przed 1914 w Kownie [J.S.].

RUBINSTEIN M., wlasciciel zaktadu fotograficznego Jego fotografie sa w zbiorach MNW [J.S.].

czynnego

ok. 1910 w Grodnie.

RUOZIANSKI Piotr (ur.1860), s. Antoniego z BirZ (Biryai). Od 1888 do 1895 uczyt sie fotografii w nieokreslonyrn zaktadzie w Krakowie. W 1904 raze m z Karnienskim otworzyt atelierwdomu LipskiejwWilnie, czynnejeszcze po 1908. Wlatach 1910-1915 prowadzil i tarnze zaklad "Rafael" przy Kalwaryjskiej 60 i prawdopodobnie jego fili~ w tucku [J.S.]. â&#x20AC;˘â&#x20AC;˘ Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 62, t. 12.

RUKOWICZ Joachim, syn wysokiego stopniem wojskowego Ottona. W 1875 krotko miat zaktad w Witkomierzu (Ukmerge).

ZrOdlo: LVIA,z.380, op. 29, t. 11,1.142, 192; op. 31, t. 10, I. 254; op. 33, t. 10, I. 83,104. KAA, z. I-50, op.l, t 19931.

31

SADOWSKI J., wlasciclel [J.S. wg J.lhnatowicz].

zaktadu fotograficznego

czynnego

w latach 70. w Grodnie

SADOWSKI, Izrael Leizer, od 1895 i w 1898 r. wlasclciel zaktadu czynnego w Gt~bokim (Hlyboka). Miat w tym okresie takze zaktad w Grodnie prawdopodobnie wsp61nie z Koztowskim [J.S.].

SADOWSKI & Koztowski, wlasciciele znajdujq sle w MNW [J.S.].

zakladu czynnego w 1893 w Grodnie. Ich zdjecia

SAMOCHWAtOW. Sekretarz gubemialny, kt6ry miat w Kownie zaktad czynny od 1864 lub 1865 i zarnkniety przed 1872. ZrOdlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 17112, I. 18,30.

SCHNEIDEROWICZ

D., wlasciciel zakladu czynnego

przed 1914 w Wilnie [J.S.].

SEREBRIN Icyk (zm. 20.4.1904), s. Szlomy. Wtasciciel zaktadu w swym rodzinnym rnlescie Witebsku. W 1894 otworzyt zaktad w Wilnie przy Wielkiej 20. Po jego srnierci, do 1915 prowadzita go wdowa Zofia Serebrina (ur. 1870). Wykonywano w nim llczne zam6wienia instytucji publicznych i towarzystw. W 1904 zaktadem kierowat Borys Zawielew, a do maja 1905 kopista M. Z-ak.

Lit.: WilW, 1897 (8 VIII) nr 127; WilW, 1898 (14 IV) nr 81; WiIW, 1898 (30 V) nr 116; WilW, 1898 (7 XI) nr 245; WilW, 1898 (17 XI) nr 254. - Wsia Wilna. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 50, t. 731, I. 2; op. 62, t. 12, I. t.n. [Serebrina: Ut.: Wsia Wilna.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 62, t. 12, I. t.n.].

SIDOW Heinrich, s. tu kasza , przybyty z Prus. W 1884 otworzyt zaklad w Jurborku (Jurbarkas). Jezdzil po dworach, rowniez do guberni suwalskiej, gdzie bez wtasciwego pozwolenia fotografowat dwory, wlascicieli i inwentarz. Za kare, w 1889 zabrano mu pozwolenie na prowadzenie zaktadu w Jurborku. Zrodlo: KM, z.I-50, op. 1,t.22691.

SIMENOVIC

& KANTEK, zaklad czynny przed 1914 w Nowogr6dku

[J_S.].

SKRZYNSKI (Skrinski) Jakub (1883 Mariampole -1963). W koncu 1899 w Mariampolu przy Koscielne] (Baznyzios) otworzyt zaktad czynny do 1915, kiedy to wyjechat, sprzedajqc atelier swojemu pomocnikowi L.Tesbie. Poznie] pracowat w Birsztanach (Blrstonas), Prienach (Prienai) i Kownie (Kaunas). Okolo 1903 kupil aparat do wyswletlania film6w.

UI.: Juodakis, s. 128.

SLENDZINSKA (Bolsewicz, De Rotte) Anna (ur, 1845 w gubemi kowienskiej). Konkubina fotografa wilenskieqo J. Czechowicza. Po jego smierci, w 1888 poslubila artyste malarza W. Slendzriskieqo. Odziedziczyla zaktad i jego wyposaZenie, prowadzac go razem z rnezern, W 1892 przeniosta zaktad z Cieletnika na SIomianq (Siaudy), gdzie byt czynny do okolo 1903.

UI.:Junevi6ius: Czech ..-WiIW, 1892(14/1) nr 37;1892(1911/) nr 62. Zrodlo: LVIA,z.3BO,op.45, 1.475,1.115, 16B,179, 252.

SMILGIEWICZ Adolf (zm. 4.4.1895), s. szlachcica Augustyna. Wiele lat prowadzit zaktady: 1869 -1872 i 1875-1895w Rossienach (Raseiniai), 1868 i 1872-1874 wTelszach (Teluiai).

W 1875 przebywat w guberni kurlandskiej. Po jego srnierci zaklad odziedziczyta wdowa Maria Smilgiewicz.

SMILGIEWICZ Edward, s. Augustyna.

Brat fotografa Adolfa Smilgiewicza. W 1878 1889 prowadzit zaktad w Telszach (Telsiai). Zrodto: KM, z. 50, op. 1,t. 19606, I. 37; t. 20844.

32

SMILGIEWICZOWA Maria (ur.1861), c. Daniela. Uczyta sle w rossienskle] szkole zenskie], Zona Adolfa Smilgiewicza.

W 1895 otrzymata pozwolenie na otwarcie zaktadu w Kownie,lecz prawdopodobnie z niego nie skorzystata. Zrodlo:KAA, z. 1-50,op. l,t.23314; t.23320, I. 5.

SMIRNOW Wasili (ur.1849), s. Aleksandra z Katugi. Pracowat na kolei poleskiej. Posiadat pozwolenie na fotografowanie miejscowosci w gubemi wileriskie], kt6re wykorzystywat przed 1908. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 62, t. 12, !.t.n.

SMORGONSKI Icyk Mejer (ur. 1864), s. Bencla. Po dw6ch latach pracy w zaktadzie J.Golda w Wilnie przy Wielkiej w domu Makarewicza, kupil jego zaklad w 1891 i przeni6st do domu Gilelsa tarnze. W 1897 pozar zniszczyt drewniany budynek rnieszczacy atelier i dopiero po 2 latach otworzyt nowy zaktad zarnkniety porniedzy 1903 a 1908.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 48, t. 632, I. 53; op. 56, t. 921, I. 25, 27, 28.

SONDAG Antoni, s. Daniela. Registrator kolegialny, wlasciciet zaktadu w Rydze.

W 1881 przybyt do Poniewieza (Paneveeys), gdzie otworzyt zaklad czynny do 1891, kiedy go sprzedat Mieczystawowi Puhaczewskiemu.

Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 21477, I. 2,6.

SOHNWALD,

wlasciclel zaktadu czynnego przed 1914 w Dynenburgu

i Dzwinsku [J.S.].

SOtOWIECZYK (Jak6b) Josel, przed 1914 wtasciciel zaktad6w w: Grodnie, 8tonimie i Biatymstoku [J.S.].

SOWIEN (Zowin, Sowen). Bedac od 1860 rnieszkancern Wilna otworzyt w czerwcu 1863 zaktad przy Trockiej w domu Maksa (Makka), aby go zarnknac przed 1868.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 20, t. 467, I. 2, 44, 87, 300, 302.

'- STAMLER Abraham, s. tazarego. W latach 1885 -1889 pracowat w wilenskim zaktadzie I.Chonowicza. W 1890 zostal wsp61nikiem M.Papiernego w Brzesciu.

STANOWSKI Grzegorz, s. Edwarda. Od marca 1891 zarzadzal dworem w Szczuczynie w pow. lidskim. Pochodzit z Galicji, a do Szczuczyna przyjechat z Warszawy. W 1899 otrzymat pozwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego i zajmowanie sle fotografiq.

ZrOdlo: LVIA, z. 3806 op. 55, t. 616, I. 17, 19,20.

STARWICZ w., wlasciclet zaktadu czynnego przed 1914 w Kownie [J.S.].

STEINBERG, STOJANOWSKI STRASZUNER

wlasciclet zakladu czynnego przed 1914 w Dyneburgu A.M., wlasciclel zaktadu czynnego

i Dzwinsku [J.S.].

przed 1914 w Mariampolu

[J.S.].

M.w., wtasciciel zaktadu czynnego przed 1914 w Minsku Litewskim [J.S.].

STRAUSS Aleksander (4.12.1843 Wilno - 10.12.1896).

Wtasciciel zaktad6w w Wilnie1873 - 1896 i Kownie 1868 - 1878. Po ukonczeniu Instytutu szlacheckiego w Wilnie i ASP w Petersburgu pracowat jako portrecista. Na studiach poznal zasady fotografii wkr6tce catkowicie sie jej poswlecajac. W 1866 zostal kierownikiem artystycznym zaktadu J. Brzozowskiego w Wilnie przy Mostowej (Tilto) aby po dziesieciu latach przystaplc do niego jako wsp6lnik. Po wycofaniu sle ze spolki J.Brzozowskiego w 1880, stal sie wlascicielern znanego juz w6wczas zaktadu przy Wielkiej 41 w domu Szmidta.

W 1884 przyjqt do pracy J.K.Burbekla, kt6ry p6Zniej zostal kierownikiem zaktadu. Po smierci A.Straussa, zaktadem kierowata wdowa Kalarzyna prawie do I wojny sw. Okolo 1913 zaklad kupit Gledroic. W Kownie zaklad Straussa zostal otwarty w 1868 pod

33

nieznanym adresem. W poznlejszyrn okresie, firma majaca roznych wlasclcleli istniata w domu Deuel6w do 1878. W 1873 zaklad przejal J.Surewicz, a jego syn Szymon prawdopodobnie byt kierownikiem, aby w 1875 zostac wlasclcielern. W 1877 zaklad kupili: Piotrowicz i Emil Zatorski zachowujqc przez rok dawna nazwe "A.Strauss".

A. Strauss wykonywal: portrety, sceny z przedstawien teatralnych i aktor6w w strojach z granych sztuk. Dla potrzeb medycyny fotografowat chorych. W 1882 na wystawie przemystu i sztuki w Moskwie zostal wyrozniony brazowyrn medalem.

Lil.: Junevii5ius: Strauss.- SBTP. - Wsia Wi/na. Zrodta: LVIA,z. 380, op.37, 1. 189,1.9-14;op. 37, t. 172,1.37, 38; op. 54, t. 583, I. 6-8; op. 56, t. 921, I. 90. KAA, z. 1-50,op. I, t. 17112, I. 148, 151; 1. 20515. [Katarzyna F. Strauss.

Ut.: Junevlcius: [Strauss). ZrOdto: L VIA, z. 380, op. 54, t. 583, I. 6-8; op. 56, t. 9421, I. 90.

STRAZDAS (Jaunutis) Jan, (ur.1886). Syn organisty, ukonczyl dwie klasy szkoly realnej w Dawgieliszkach (Daugeliukis). W 1900 wstapil do zakladu Daukszy, na poczatku jako uczen, p6Zniej jako fotograf. W 1903 przeszedl do S.F.Fleuryego. W 1906 odszedl od Fleuryego i wiece] w zakladach fotogaficznych nie pracowat, lecz jezdzil po Litwie i fotografowat typy ludowe i mlejscowosci.

Pozostawit wspomnienia 0 swojej pracy w wilenskich zakladach fotograficznych.

STRUNIEWICZ Adolf, s.szlachcica Wincentego. Na poczatku 1875 otworzyt zaklad w Wilnie przy Wielkiej w domu klasztoru sw. Ducha nr 59/10. W latach 1875 -1878 Struniewicz tarnze prowadzil zaklad wsp61nie z Tewelem. Od 1878 do 1883 zaklad fotograficzny Struniewicza rniescil sle w domu Rodkiewicza przy Sierockiej 73 (Naslalciy), obecnie Subocz (Subaclaus), rog Wielkiej, w 1883 w domu Konciugowicza przy Zamkowej (Pi lies). W tym roku Struniewicz swo] zaklad w Wilnie zarnkna]. W 1886 Struniewicz odnowit swoja dzialalnosc w Wilnie i otworzyt zaklad w nowym lokalu, w domu Sobornym przy Wielkiej 12/9.

W 1892 przeniosl zaklad do domu miejskiego 1o. Zamkniety zostal pornledzy 1903 a 1908.

Zrod/o: LVIA,z. 380, 2op. 31, 1. 10,I. 147,200,201; op. 31, t. 39,1. 16; op. 33, t. 27, I. 30; op. 35, t. 10,1.89,91; op. 39, 1. 198,1.22; op. 43, 1. 371, I. 113, 114, 119 - 121. 1898 i 1903zm. suwestine. Lil.: WiIW,1875 (12/1).

STUMMANN Eliasz (28.4.1834 Szerest - 14.5.1903 Lodz), w 1866 i jeszcze w 1873 wlasciclel zakladu czynnego w Grodnie w domu Kanela, naprzeciwko magistratu.

W 1871 przenlosl sle do todzi, gdzie do srnlerci w 1903 mial atelier znane z wielu wielkoformatowych fotografii fabryk i budynkow w todzi. W maju 1866 zostal przyjety do Photographischen Vereins zu Berlin. Ut.:Photographische Mittei/ungen, 1866, Bd. 3, s. 81. J. Strzalkowski, Historia fotografii w todzi do 1944 roku. t6dt 1996. s.90-92.

SUREWICZ Jozef (5.5.1805 Wilno - 1.7.1892) s. szlachcica Jozefa, Ukonczyl w Wilnie gimnazjum, do 1864 pracowal w miejscowym polskim teatrze w Wilnie jako aktor i jego dyrektor, a po jego zamknieciu wyjechat do Warszawy. W 1873 od A. Straussa kupll zaklad w Kownie, aby przed 1875 przekazac go synowi Szymonowi.

Ut.:SBTp, s. 695-96. - PSB. ZrOdto: KM, z. I-50, op. 1, t. 19606,I. 3, 4, 28, 29; t. 19931.

SUREWICZ Szymon, s. Jozefa. Zobacz powyZej. Wedlug J. Bulhaka przed 1863 byl fotografem w Wilnie. przed 1875 przejal od ojca zaklad w Kownie, ktory w 1877 sprzedal E.latorskiemu i P.Piotrowiczowi ,a sam przeniosl sie do Poniewieza, w 1878 otwierajqc w nim nowy zaklad. Kierownikiem zakladow w Kownie i Poniewiezu byl A. Nowlicki, ktorernu w 1879 Sz.Surewicz sprzedal zaklad w Poniewiezu.

Ut: Bulhak. Zr6d!o:LVIA, z.380, op.30, 1.12,1.98. KM, z.I-50, op.1, I. 19606,1.3,4,28,29; 1.20515, 1.5;l20835.

34

SURVILLO, J., wlasciclel zakladu czynnego okolo 1907 - 1910 w Oniksztach

[J.S.].

SUWOROW Iwan, s. Mowsieja. W 1866 otworzyl zaklad w domu Homolickiej przy Ostrej Bramie, ktory rok p6Zniej kupil J.Brandenburg.

Ponownie w 1873 uruchomil zaklad w pawilonie przy Obserwatorium, gdzie byt fotografem. W 1878 przenlosl go do domu pratata Konciugowicza na poczatku Wielkiej 142, gdzie istnial do okolo 1884. Byt oficerem, w 1865 w stopniu porucznika, a w 1872 kapitana rezerwy.

Zrodto: LVIA,z. 380, op.24, t. 275, I. 119-121; op. 29, 1. 11, I. 35, 102;op. 34,1. 11,I. 98, op.34, t. 25, I. 32; SWIEJKOWSKI AJbert. Najwczesniejsza wiadomosc 0 jego zaktadzie pochodzi z maja 1861. Miescil sie w Wilnie w domu Szyszki przy Niemieckiej. Prawdopodobnie w 1862 wykonal album zlozony z 32 wldokow Wilna. W czasie powstania 1863, jego zaklad byl na krotko zarnkniety, Na prze/omie 1865/ 1866 roku wyjechal z Wilna, a zaklad sprzedal A.K. Druetowi. W 1867 prowadzil zaklad w Tule. Pochodzil z Berlina i byt zleciern tamtejszegb fotografa Otto Neuschaeferra.

Ut.:Junevicius: Uetuvoje.-Kurier Wil., 1861(19 V)nr 39 s.390. - WilW 1865 (29 X).- Juodakis,s.23.

Zrodjo: LVIA,z. 380, op. 20, 1.467, I. 4, 22, 44; op. 24, t. 275, I. 2-11, 130,210, 300, 302.

SYLWANOWICZ Nikodem (1834 Cincewicze pow. Wilejski - 1919). Po ukonczeniu szkoly w MoIodecznym, studiowal do 1870 malarstwo i sztuke mozaiki w petersburskiej ASP. Zyl i tworzyl tarnze, spedzajac rniesiace letnie u c6rki w Birsztanach lub w Prenach pod Kownem, gdzie po wyjsciu na erneryture w 1899 mieszkat do I wojny. Od 1883 do 1885 w Birsztanach robil zdjecia. W 1883 - wspolnie ze znanym fotografem rosyjskim Reingardem, poznle] samodzielnie. W Prenach w latach 1910-1915 mogl rownlez rniec wlasny zaklad fotograficzny.

Ut.:LTSRDailes muziejus. Uetuwos dai/e.XWI-XIX a. Tapyba,skulptura. Katalogas. Vilnius.I969.

Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 40, t. 108,I. 60, 67, 68; op. 41, 1. 166, I. 65, 66; op. 42, 1. 216, I. 48, 76., VUB RS, z. 87-20, I. 106-13.- Kraj, 1890s. 243-8.

SZACINSKI

J., wlasciclel zakladu czynnego po 1900 r. w Suwaikach

[J.S.].

SZEFTEL Wolff (ur. ok.1865), s. Szlomy. W 1899 otworzyl zaklad w Swi~cianach (Svencionys). Brak wiadornosci czy wykorzystat pozwolenie na zalozenie w 1901 zakladu w Wilnie. W podaniu pisal, ze fotografiqzajmowal sie od 14 roku zycia, Zrod/o: LVIA,z. 380, op. 56, t. 921, I. 37, 41, 43; op. 58, 1. 593, I. 38, 39; op. 59, 1. 1176, I. 102, 105, 108.

SZER Bencel-Jankiel, s. Zelmana. Mieszkajqc w Szawel (Siauliai) w 1888 bezskutecznie prosil wladze 0 wydanie pozwolenia na otwarcie zakladu ferrotypowego w Kownie.

Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1, t. 22478.

SZER Samuel, s. Jankiela. Mieszkajqc w Smorgoniach, otrzymal w 1903 pozwolenie na wykonywanie fotografii w powiatach wileriskirn, oszrnianskirn, swieclanskim, trockim i dzisnienskim. W okresie miedzywojennyrn w Wilnie dzialala firma braci Szerow, ZrOd/o: LVIA,z. 380, op. 61, t. 1011.

SZERESZEWSKI Dawid. Latem 1905 otrzymat pozwolenie na otwarcie zakladu w Wilnie czynnego jeszcze w 1908. Zrodlo: LVIA,z. 380, op. 62, t. 12, I. t. n.

SZCZUPAK Szymel. W 1895 otworzyl zaklad w Zagorach w 1898. Zrodlo: KAA, z. I-50, op. 1,1.23550, I. 17-21,30.

(Zaqare),

czynny jeszcze 35

SZKLAR Bencion (Gencel). Wtasciciel zakladu w Poniewiezu (Paneveys) prawdopodobnie po Szylingu, czynnego od 1875 do 1881, kiedy to sptonq! podczas pozaru, a wtasciciel wyjechat do Ameryki. ZrOd/o: KM, z. 50, op. 1, I. 20532, I. 21886, 1.7.

SZLEJFER (Bojarski - Szlejfer), Dawid, s. Icyka z gub. witebskiej. W 1890 otrzyrnal pozwolenie na fotografowanie ludzi w gub.kowienskiej, bez prawa otwarcia zakladu, a w 1892 w Nowo Aleksandrowsku (ob. Zarasai). W 1897 dostal koncesje na otwarcie zakladu w Wilnie, ktory prawdopodobnie lstnial do 1903.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 54, I. 583, /.t.n. KM, z. 1路50, op. 1, I. 22788.

~, TURGIEL Leiba, s. Josiela. Po poznaniu zasad fotografii w zakladzie braci Czyzow, wspolnie z J.Ergornem otworzyt w 1885 zaklad w domu Kotwicza przy Wielkiej.

W czerwcu 1887 L.Turgiel wyjechm z Wilna w nieznanym kierunku.

Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 40, t. 108, I. 101, 102; op. 41, t. 166, I. 144, 149, 158; op. 44, t. 459, I. 59, 60.

TYSZKIEWICZ Henryk Benedykt, hrabia (11.12.1852 Niemiez -1935 Menton), s. Michma (zm. 1854). Mieszkajqc od 1862 w ParyZu, jako rnlody czlowiek odbywal liczne podroze.

W 1875 wraz z Bronistawem Jaworskim [ezdzil po Alzirze, a w sierpniu wyjechal na Daleki Wschod zwiedzajqc: Indie, Chiny i Japonie. Mieszkat na Maderze i po 1883 w Neuille-sur-Seine, czesto odwiedzajqc Czerwony Dwor (Raudondvaris) pod Kownem i drugq rezydencje rodzinna w Wiatej pod Minskiem. Z zasadami fotografii zapoznal go prawdopodobnie wuj Jan Tyszkiewicz z Czerwonego Dworu. Za zdj~cia z licznych podrozy uzyskal naqrode na miedzynarodowe] wystawie w Filadelfii w 1876. Byt czlonklern zalozycielem paryskiego Fotoklubu i wydawnictwa "Revue de Photographie". ReportaZe z podrozy i zdjecla studyjne (z Czerwonego dworu i Wiatej pod Minskiem) wysytat na wystawy: 1894 - Powszechna Wystawa Krajowa we Lwowie, 1897, 1898 - Paryski Salon Fotograficzny, 1896,1897 i 1899 - fotografii amatorskiej w Berlinie. Zdziwienie recenzentow wystaw wywotywata ich kolodionowa technika w latach 80. nie stosowana. Czesc jego prac zgin~a w czasie I wojny swiatowe] po kt6rej fotografiq prawie sie nie zajmowat Lit.: Snitkuviene.-Photographische Mitteilungen, Berlin 1897, s.221 (rec.z wystawy we wrzesniu 1897).

SZtAJEWSKI Stanislaw, s. szlachcica Leona. W 1879 dostal pozwolenie na otwarcie zakladu w domu pralata Koncugiewicza przy Wielkiej w Wilnie. Zakladu albo nie otworzyl, albo byt on czynny bardzo krotko. Rok poznle], koncesje na otwarcie zakladu w tym lokalu otrzyrnal Dochtorowicz. ZrOd/o: LVIA, z. 380, op. 36, t. 10, I. 227, 286, 299.

SZtAPOBERSKI Bin, s.Mortchela (Morduchaja).

Od 1892 do 1895 mial zaklad fotograficzny w Orszy w guberni mogilowskiej. W 1895 otworzyl zaklad w Kownie, zarnkniety przed 1898. Od 1877 do 1881 pracowal w kowienskirn powiatowym urzedzie policyjnym. ZrOd/o: KM, z.I-50, op. 1,t.23320.

SZMIDEKE. W 1863 bez odpowiedniego Byt rnieszkancern Holandii.

pozwolenia fotografowat w Zagorach (Zaqare).

SZYLlNG (von Schilling, Silingas) Adam, s. Stanistawa.

Kierownik i prawdopodobnie wlasclciel zakladu J.Obakiewicza w domu Rosacha, po ktoreqo smierci w 1871, prowadzil go jeszcze po 1874. Zrod/o: KM, z. 50, op. 1, t. 17112, 1.176,270,274; t. 19606, I. 36, 39, 40.

TARAPANIJ Szmuil Michel (ur. 1839), s. rabina Mowszy Berka. Od 1877 wlasciciel zakladu w Witkomierzu (Ukmerge) w domu kupca Abla Braudy, kt6ry zostal zarnkniety przed 1885. Zrodlo: KM, z. 50, op. 1,I. 20500, t.21977.

TYSZKIEWICZ Jan, hr. (1867 -1903), s. Jana, kuzyn Benedykta Henryka. Letnie miesiace spedzal w rnajatku Waka (Voke) pod Wilnem. Cztonek zalozyciel i dzialacz Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego. Swoje prace eksponowal na wystawach, np. w 1901 w Warszawie, z podrozy po Afryce wspolnie z H. Sienkiewiczem, gdzie :,. uzyskaly wyroznienie.

TYSZKIEWICZ Jan, hr. (1801 - 1862), s.Michala.

Zalozyciel ordynacji birzanskiej i pierwszy jej ordynat. Jego zainteresowana fotografiq rnoqa potwierdzac ksiazki o dagerotypii w bibliotece ordynackiej i dagerotyp palacu birzanskleqo sprzed 1843, ktory wedtug dworskich inwentarzy znaidowal sle w tohojsku.

Ut.: Snitkuviene.

TEWEL Wladysmw, s. Macieja, nauczyciel progimnazjum w Swistoczy. Od 1865 wlasciciel zakladu czynnego w Wilnie w domu Juriewiczowej, w 1874 -1875 w domu Rodkiewicza przy Wielkiej. W 1875 Tewel wspolnie ze A.Struniewiczem otworzyl zaklad w domu przy klasztorze sw. Ducha przy Wielkiej 10, kt6ry od 1878 W. Tewel prowadzil samodzielnie aby go rok poznle] zamknac, Zrodlo: LVIA, z. 380, op.25, I. 525, I. 132; op. 26, I. 271, I. 109, 110, 127; op. 35, t. 10, I. 89-91; op. 36, t. 10, I. 190.

URBANOWICZ Dominik, s. Stefana. Po ukonczeniu szkoly powiatowej, uczyt sle fotografii w zakladach Wilna i Grodna. W 1893 otworzyl zaklad w Kiejdanach (Kedainiai) czynny jeszcze w 1898. Zrod/o: KM, z.I-50, op. 1,t. 23002, I. 7. t. 23550, I. 10, 11.

TREIDER Edward (ur. 25.10.1840 w powiecie Ragnickim). Fotografii uczyl sle w TyIZy, poczym 8 lat prowadzil zaklad w Orle, a w 1883 w Taurogach (Taurage) w domu Chany Lewi przy Rynku i qoscincu. ZrOd/o: KAA, z. I-50, op. 1, t. 21787.

TRUSKAWSKA K., wlascicielka zakladu fotografie znajdujq sie w MNW [J.S.].

fotograficznego

czynnego

w Grodnie.

- zaklady czynne pod ta nazwa

m.in. w Druskiennikiach

i tukowie

[J.S.].

WALULEWICZ Wtadystaw (ur.1861), s. Kazimierza. Od 1884 felczer w Swi~cianach (Svencionys), ktory w 1900 otworzyl zaklad zarnkniety po 1904.

Zrod/o:LVIA, z.380, op.56, t. 921,/.128, 130,132; op. 62, 1.12, I.t.n.

Jego

TRUTNIEW Iwan (zm. 2.2.1912), s. Piotra. Po ukonczeniu w 1858 petersburskiej ASP, w latach 1860-1865 ksztalcil si~ zagranicq. Pracowal jako nauczyciel rysunku w szkolach w Witebsku i Wilnie, gdzie w 1866 otworzyl szkole rysunkowq, kt6ra rniala duzy wplyw na ksztaH:owanie sie wilenskiego zycia artystycznego.

W 1869 w pomieszczeniach wilenskiego I gimnazjum urzadzil laboratorium fotograficzne, w ktoryrn planowal uczyc fotografii uczni6w. Z nieznanych powod6w do tego nie doszlo i Trutniew sprzedal zaklad w 1870 lub 1871. Zrod/o: LVIA, z. 380, op. 27, I. 15, I. 6, 10, 123; op. 28, I. 16. 123; z. 567, op. 5, I. 1097, I. 1-13.

36

'VICTORIA"

WARNERKE

Leon. Zobacz Matachowski

Wtadystaw Julian.

WEDEMAN Atoizy, Niemiec, s. Augusta. W 1869 krotko fotografowat w Jurborku (Jurbarkas) i prawdopodobnie w Rossieniach (Raseiniai). W latach 1869-1873 prowadzll zaklad w Szawlach (Siauliai). Zrodlo: KM, z. 50, op. 1, t. 17112, I. 245, 261; t. 19606, I. 37. '

!J

WEISMAN (Waismann, Weissmann) Jan (ur. 1846).

Waleriana Dowmunta. Ut.: Juodakis, s. 18 -20.

W 1862 byt uczniem w zakladzie 37

dzlalalnoscia spoleczna w polskich organizacjach. Zasady fotografii poznal w Ufie, gdzie kuzyn jego matki prowadzit zaklad. Jako amator zaczal fotografowac w 1896 roku, kiedy od studiujqcego w Akwizgranie brata Witolda dostal w prezencie aparat fotograficzny.

Bedac od 1895 roku sekretarzem Towarzystwa Medycznego w Wilnie, zebral i uporzqdkowal dwa atbumy portret6w fotograficznych czlonk6w Towarzystwa, znajdujqce sie obecnie w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wilenskiego. Poczqtkowo robil zdj~cia rodzinne, poznie] fotografowal zabytki Wilna. Swoje ksiazki i artykuty ilustrowal wlasnymi zdjeclarnl.

W ciqgu kilkunastu lat wykonat okolo dw6ch tyslecy zdjec, kt6re w 1925 roku przekazal w darze Uniwersytetowi Wilenskiemu.

WIDUGIER Jan. Pomocnik aptekarza.

W 1885 z Zacharzewskim zostal wspolwtascicielem zakladu A. Cioikiewicza w Kownie na rogu prospektu Mikolajewskiego (obecnie Laisves aleja) i w Nowej (Naujoji, obecnie Maironio) w domu Witkinda.

W 1893 zaklad przejqt Sz. Winokur. trOdla: KM, I-50, op. I. 2609, 1.28.

WIGOEROWICZ,

wlasclciel zakladu fotograficznego

czynnego w 1912 w Kalwarii [J.S.].

WISlYr\lSKI (vlsinskis) Pawei. Dzialacz kultury litewskiej, kt6ry na Zrnudzi jako fotograf amator wykonat w 1896 okolo 170 zdjec antropologicznych do swojej pracy dyplomowej.

Ut.: Juodakis, s. 113-15.

WINOKUR Szmuel, s. Jankiela. W 1893 przybyl do Kowna z Windawy (obecnie Cesis na totwie). Majqc swiadectwo nauki Szejnfelda z Petersburga, kupit zaklad Widugiera i Zacharzewskiego na rogu prospektu Mikolajewskiego (obecnie Laisves aleja) i Nowej (Naujoji, obecnie Maironio) w domu Witkinda. Po 1898 zaklad "St. Petersburski" sprzedat Z. Bialodubrowskiemu.

S. Winokur wyjechat do Rakiszek (Roklskls), lrodla: KM, I-50, op. 1, t. 23182; t. 23320, 1.5, t. 23550.

WISNIEWSKI, wlasciclel zaklad6w czynnych przed 1914 w Bialej Siedleckiej, Litewskim i Minsku (J.S.].

WltTRAKIS

Brzesciu

Mateusz, wlasciciel zakladu czynnego przed 1914 w Wilkowiszkach

WOJTKUSZKI.

[J.S.].

Zobacz Kossakowski.

WOL (Wal) Liba Rasza. W 1863 kupila nieczynny zaklad J. Rozensona, przy Wielkiej w Wilnie w domu klasztomym i zarnknela go przed koncern 1869. lrodla: LVIA, z. 380, op. 206 t. 467, I. 116,218,233,300,302; op. 25, t. 525, I. 132, op. 26, t. 271, I. 189,205,207.

WOLF Abraham Cemach, s. Josiela. Zasady fotografii poznal w zakladzie P. Kotkowskiego w Kownie. W pierwszej polowie 1890 wykonywal fotografie w Rossieniach (Raseiniai), a w drugiej polowie w Taurogach (Taurage). W tych ostatnich pracowat w nastepnyrn roku. Jezdzil fotografowac do Kielm (Kelme) i Nowego Miasta (Zernaiaiy Naumiestis). lrOd/a: KM, z.I-50, op. 1, t. 21787; t. 22668; 1.22691.

WOLPERT (Ukmerge).

Grontin, lrod/a:

s. J6zefa.

W 1876 rnial zaklad

fotograficzny

ZAK Morduch (ur. 1871). W 1904 pracowat w zaktadzie fotograficznym S.Serebriny jako kopista. W 1905 otrzymat pozwolenie na otwarcie wlasnego zaktadu. Brak wiadornosci czy je wykorzystat. Po 1908 nie byt wymieniany w spisach fotograf6w wilenskich. Zrodlo: LVIA, z. 380, op. 62, t. 12,1.I.n.

ZALKIND Juliusz. Jako uczen VII klasy 11Gimnazjum wilenskieqo, rnial od 1893 pozwolenie na posiadanie aparatu fotograficznego i wykonywanie zdj~c Wilna i okolic.

Do rodziny Zalkind6w naleZaI dom, w kt6rym mlescil sie zaklad A. Straussa. lrOd/a: LVIA, z.380, op. 50,/.731, 1.10,13,15, 16.

ZAN Karol. Pomiedzy 1878, a 1881 kupil zaklad od van Leya w Kownie przy Wilenskiej i zamknal go przed 1885. Byl poddanym pruskim. trod/a: KM, z. I-50, op. 1, t. 21493, 1.21.

ZANIEWSKI Feliks. Na poczatku XX wieku uczyl sle fotografii w zakladzie A.Daukszy, u kt6rego pracowal do 1904 aby wkr6tce przeniesc sle razem z J. Strazdasem do firmy S. Fleuryego, gdzie wykonywal ptyty cynkograficzne. Po srniercl wlasciciela przejal jego zaklad cynkograficzny. Ut.: S/razdas.

â&#x20AC;˘ ZATORSKI Bronislaw. Wtasciciel zakladu w Szawlach (Siaullai) przy Wielkiej Wi~ziennej (Dllziojl Kalejimo) w domu Szapiry, otwartego w 1896, prawdopodobnie po zarnknieciu jednego z 2 zaklad6w w Kownie nalezaceqo dotad do jego brata Waclawa .. Zaklad byt czynny do I wojny swiatowej. B. Zatorski bylod 1906 dziataczem Sp6ldzielni SpoZywc6w w Szawlach i deputowanym do Rady Miejskiej. lrod/a: KM, z. 60, op. 1,1.23550, I. 30.

w Wilkomierzu

KM, z. I-50, op. 1, t. 20104, 1.20554.

WYDZIAt SKARBOWY w Jurborku. W 1881 posiadat aparat fotograficzny. Ne udalo sle ustallc, kiedy i w jakim celu zostal kupiony, ani tez jaki byt jego dalszy los.

Zrodlo: KM, z. I-50, op. 1, t. 21493, I. 15.

ZACHARCZYK Wilhelm.

W 1866 - 1870 fotograf wilenskieqo obserwatorium astronomicznego.

Okolo 1865 fotografowal Wilno i okolice. Z wykonanych w6wczas zdj~c znane sa 32 prace.

ZACHARZEWSKI. W 1885 wsp61nie z J. Widugierem zostal wlasclcielern zakladu A. Ciolkiewicza w Kownie na rogu prospektu Mikolajewskiego (obecnie Laisves aleja) i Nowej (Naujoji, obecnie Maironio) w domu Witkinda. W 1893 zaklad przejqt Sz. Winokur.

Zrodto: KM, I-50, op. 1, I. 22609, 1.18.

ZAHORSKI Wladyslaw (10.1.1858 Swi~ciany - 24.8.1927 Wilno). Po ukonczeniu szkoly w Ufie i w 1883 medycyny w Moskwie zamieszkal w Wilnie, gdzie zajmowat sle rn.in.

38

~

ZATORSKI Emil (zm.1.11.1887), s. szlachcica Kazimierza.

W 1877 wsp61nie z Piotrowiczem kupil od Sz.Surewlcza zaktad "A.Strauss" w Kownie uzyskujqc zqode A. Straussa na uZywanie dotychczasowej nazwy. Prawdopodobnie w nim uczyl sie zasad fotografii syn Emila - Waclaw Zatorski, pozniejszy znany fotograf kowienskl, W 1882 E. Zatorski przejql zaklad braci Brzozowskich w Kownie w prospekcie Mikolajewskim naprzeciwko ogrodu miejskiego w domu kupca Natansona.

Pozwolenie na jego dzialalnosc dostal ojciec, lecz faktycznym wlascicielem byt syn Waclaw, w6wczas jeszcze niepeinoletni. Po smlerci Emila, syn oficjalnie przejq/ zaklad. Zrodlo: KM, I-50, op. 1, I. 22451.

ZATORSKIWaclaw, s. Emila (1862- 18.11.1926). Od 1887wtasciciel zakladuw Kownie, kupionego przez jego ojca w 1882. W 1891 nabylod Piotra Kotkowskiego zaklad na prospekcie Mikolajewskim naprzeciwko zenskieqo gimnazjum, kt6ry prowadzit do 1894 aby go sprzedac Eugeniuszowi Laudanskiemu. Zostat zarnkniety okolo 1913. Od okolo 1895 fotografowat widoki Kowna i okolic, kt6re powielano na poczt6wkach. W 1905 na wystawie w Brukseli otrzymal za zdiecia zloty medal. Prawdopodobnie on lub ojciec posiadali fili~ zakladu w Szawlach [J.S.].

39

·:jt'

-,"1 ZAWIELEW Borys - Berek (ur. 1876), s. Jakowa (Izaaka). Do Wilna przybyt z Charkowa-~ • i od 1904 byt kierownikiem zaktadu fotograficznego S.Serebriny. W 1906 otrzyrnal] pozwolenie na wykonywanie fotografii na terenie guberni wilenskiej.; ~ Zr6dto: LV/A, z. 380, op. 62, t. 12; op. 64, t. 27, 1.227,228. .:: ZAWISTOWSKI Witold (ur.1872), s. szlachcica Jana Edwarda. Ukoriczyl progimnazjum -~. w Warszawie. Zostal kierownikiem zaktadu "Ekonomia" nalezaceqo do Hermanowicza.

Otwarty zostal w 1903 roku w do mu Platera przy Semionowskiej 11 (obecnieLudwisarskiej, Liejyklos). W nastepnyrn roku kupil atelier od J.Hermanowicza i prowadzit; je do 1912. Lit.: Wsia Wilna. Zr6dto: LV/A, z. 380, op. 62, t. 12, .• t ZAWAOZKI J6zef. Do 1902gt6wny retuszer artystyczny w zaktadzie A.Oaukszy. Ut: 5trazdas.-: ZEGER Efromna. W 1887 otrzyma/a pozwolenie na wykonywanie portret6ww: Oszmianie,=;.

Lidzie i Eiszyszkach. W latach 1888 - 1892 prowadzita ferrotypowy zaklad fotoqraflcznyj przy Wielkiej w domu Rodkiewicza, w kt6rym w 1889 praktykowat F. Basin. W 1892 jej zaklad kupil J.Gold.

Zr6dto: LVIA, z. 380, op. 44, t. 459, I. 37, 59, 108, 109; op. 45, t. 475, I. 70; op. 47, t. 633, I. 53, 67, 68; op. 46, t. 457, t~ 74; op. 51, t. 841, I. 20. . ~.

ZIEGLER Carl. W~drowny dagerotypista, w lipcu 1843 ogtaszajqcy sie w wilenskiej gazecie, ze pracuje przy prospekcle Swi~tojerskim, niedaleko katedry. Przybyt z Warszawy. Ut: DGKW,1843 (20 VI/)nr 103;J.5, ; ZWERNER Bracia, wedrownl daqerotypisci, przed 1860 pracujqcy w Wilnie [J.S.].', Publikacje

autora z historii fotografii

f.,

na Litwie

Fotografijos raida Lietuvoje 1839 -1863 metais (Rozw6j fotografii [w:] Kulturos barai, 1997 nr 8/9 s. 89 - 94; nr 10 s. 65 - 69.

na Litwie w latach 1839 -1863~ ::

1863 -1904 m. Vilniaus gubemijos fotografai (Fotografowie gubemi wileliskiej [w:] Kulturos istorijos tyrinejimai, t. 3, Gervele 1997, s. 230 - 298.

Kauno gubemijos fotografai XIX a (Fotografowie 1997, nr 1 s. 59 - 69.

Vilniaus fotografas J6zefas Czechowiczius 1995, nr 6 s. 198 - 219.

gubemi kowieliskiej

(Fotografwileliski

Lietuvoje (Dagerotypia

w XIX wieku) [w:] Menotyra;'

J6zef Czechowicz)

J6zefo Czechowicziaus pirmtakai. Pirmosios Vilniaus nuotraukos Pierwsze zdjecia Wilna) [w:] Baltos /ankos, 1999, nr 10 s.107-120.

Dagerotipija

w latach 1863 -1904) t;

na Litwie. Katalog litewskiego

[w:] Baltos lankos,

(Prekursorzy

Czechowicza.

-

Muzeum Narodowego

- w druku) ..

Kauno fotoatelje [Is Kauno fotografijos istorijos] (Kowieliskie zaktady fotograficzne) [w:] Kauno diena, 1996 (1 VI) s.18 (WspOtautor: Nijole Iolvaisiense).

Vilnlaus fotografas, dailininkas Aleksandras Straussas (Fotografwileliski, artysta Aleksander Strauss) [w:] Uteratura ir menas, 1998 (4 IV) nr 14 s. 8; 1998 (11 IV) nr 15 s. 8.

Lietuvos fotografu 1863 -1905 metu veiklos chronoloqlja.

(Chronologia dzlalalnoscl fotograficznych na Litwie w latach 1863 -1905) [w:] Kolekcija, nr 7. Vilno 1999.

Fotografia

na Litwie w latach 1839 - 1863 [w:] Dagerotyp,

nr 8. Warszawa

zaktad6w

1999.

Przepisy regulujqce dzialalnosc zaktad6w fotograficznych w Rosji w XIX wieku i przyktady ich stosowania [w:] Matgorzata Plater-Zyberk. Spojrzenia na Wilno, Fotografia wileliska 1839 -1939: Muzeum Narodowe w Warszawie. Warszawa 1999, Zyciorys Jana Buthaka z 1924 r. w zbiorach Palistwowego [w:] Dagerotyp, nr 9. Warszawa 2000.

40

Archiwum

Historycznego

Litwy w Wilnie

,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,,

35 30

,, ,,

25

,, ,, ,, ,, , ,,, ,

20

I

15

10

, , Pumpian Ene:elsztem Szereszew.W· a.o!--!oo-!o-

5

o

: i

1864 1868 1872

Zakt •• : Frumin

1876 1880 1884 1888 1892 1896 1900 1904 1908 1912

~~+-

Baczansld,Plasko".~"""""";~~i.4"';"'~. i : Kamien.~.-+--!--+-+-!-P-o!-o!--!--+.

Hermanowicz ,, "Ekonomia'.~-4-1'-P-+--+--I-"''' ,, AltSlul"~"'-I-';"''''''', Koniki••.••.,•.••,~- ••,

Wzrost liczby zakladow fotograficznych w Wilnie

,,

: Szeftel

r-:~

+...• ,-

t- :~

Rapoport"l\1iriam", Binko"id Hermanowicz,Jankie"iC: Antow~ Bat< ChackielewiezChodzko,Liebiedew Buturlin,Jurasaiti~

,, -,

,, , ,, I Z I

,r r-

, , ,

"

: :_L

"

::

1 ( ~r r ::

j

: :

.-J~

L:

l-Cino\~ec."'L-_';"_

~-I-_"', ~~:"';"''''~'''''''_''':'L-I-:'''';''~''''' '-

l,~!eTloT1J~~1p~ ..~~.r.b~~.ji_:..j.iom ...•..s_'-+-":'-I-""'-oI_I-';"'''''':'-I-''''''

r;~

:

:

1

'

!

:

r

I__

I

:

: Narki·.e."~i"" ~-!-4.O!-+-+-O!O-!-i Ze2er, Gold-

r; ,, :~." , ,, ,,, ,, ,, ,, , ,

:

: I :

Turgi.e: Nissene::

11:

"

1-

: :

Gold,smorl!onski:::t:t:~~~t~~~1::I-, +, -+-11-41 Aronsztat,Aron§tat ,~

:

::

BurbekI,"Modem~"~'~~~~~~~~~::;~~~$~~~::~~ Ij:lchOl1es,.

"Rembrandt". ,

, ,

: :

!:

::

,,

.:, \

:

!!::

,, ,,, ,

j' !

:

,

: ~_: .L: :

: :

lilt

, :

'"

••••••••

Hulecki"!,, i "!"

Chonouicl"~-4:-oI-~"''':'-4'''''-I-I-'''''''':'~-4-o1-I-';'''+-'':''''''-4-o1-~';'''.j.'':''''''-+-oI-I-';'''.j.-I-'''''''':'-oI-1-,...j...j.

...•....:.-t.

: Trutniew : li;psltein Borchardt Suworow Czechowicz,Slendzitis Tewe!,~opa~~ski,F1eu tI~~-~"'~~-+~~I-+-~-+4I~~:--+-+-"-I-4I~~--~+-~4I~~~I-t-+-~~-+~~~t-+-"-r-+.,~~+-+t Perrow I 1 ~wic~.~-+,"",P-4.

I

.~...;-;..+-.•..~..•....;

:

So\ierl

~-r-;'"

i

-r- :-:

:

:IN.': I WailJ,..A .i-!"-+-t to :-: : O\\lDS:'LA : : : I

Rath~

I

i

I

:

I

I

:

~;!~:,s~"t..•. .,..~+-+'""'!:-;.: "';':-I-!-O!-+-~+-+-~.

l.

Bonoldi : :

.Slwi~yk9w~ki, Druet, ~ral'denburg

,

I

t

!

I

! !

I

I

I

I

DO"Tnunt-~"~~-+--~------~--"--"-I-';'------~----------4-""';'.

I

I

I

,

I

trzozowsld,Okolow,Strauss

,, ,,i i

1860

I

Per~ln;'an"I\,lartinl~t~O\\ski. Bracia Butkowsc\.~~-4~+--+-++"H-H.-+-++-+~-P-+--+-++-+-I-I--+--+-++-+-I-I--+-I. I ! ! ! ! I ! ! ! ! Dochtorowicz :cnrt!~p:~~S~~~:::~cC:~"~-'~~';"~~~~-:"'~+-~~"':'-I-;...+-+-~-r...:.~-;...+-+-~~-+~-r-+-+-~~-+~-;...+-~tt

.,, ,

,:! , I

I

1870

1880

1900

1890

Rys . 1 Zaklady fotograficzne

w Wilnie

1910

I I I I I I I I

I I I I I I I I

I I I I I I I 'I

I I I I I I I

I I I I I I I

1

1

1 1 1 1

1 1 1 1

1

1

1

1

r

1

1

1 1 1 , 1

1 1 1 1 ,

1

1

Wiikomierz RomaSlkie\\ic,z,

I

I

I

I

I

"

,

I

I

I I

I

:I

:I

:I

:r

;t

:

:

:

I I I I I

I I I I I

, I I I I

Lebensztejn

A""

trerS<?"T

I

I

I

;~; I

,"

~

Lun~:"

4•..••. · •..•. ,

I

I

:

: :

:

I I

:

:

:::

i

;

:;

I

I

I

:::

I

I

,

1

1 1 ,

1 1

1 1

1 1 1

1

1

1

1

1 1

1

1

1

1

1 1

1 1

1 ,

I

I

I

I

I I

I I I I I I I I I I I I I

i

1

I

I I I I I I I I I I I I I I I

I I I I I

i I I I I I I I I

1

1

1

1

!:

:

::

I

I

r

:

I

I

: I

\V d ~ . e,em•• a

I

I

I

I

I

::::

I

I

•

:

Gleze ":: ~arpe,j-';,-,i-;':"":

E!delsztei :

I

I

.H¥1CW~

I

I I I

I

:

I1 :: I

" I I I

I I I

: I

!

, I

:

I :,

: I

1860

!

!

i

I. I I I

1 I I

I

! ! ! \ iLeyZaI1 l'A

1

~:

~

~:

~

••

I

,

I

I

I

1

I

I L I 1 I

I 1 I I ,

I 1 I I ,

I I I I I

1 I I I

1 t , ,

I I I I

I I I I

1

1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 , ,

1 1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1

1

1

1 1 1 1

1 1 1 ,

,

1 1 ,

1 , 1

1

1 1

1 ,

1 1 ,

1 , 1

1 1 1

1 1 1

1 1 1

1 1 1 1

1 , , 1

1 1 , ,

1

,

1

1 ,

, ,

1 1

1 ,

1 ,

1 1

1

1

1

:, 1 1 1

, Balods :

La~ini

I

I

I

I

:

I I I I

!

1

1

1

,

1

1 1

, 1

1 ,

1 , 1

1 1 ,

1 1 1

1 1 1

1 1

1 1

1 ,

1 ,

1 1

1 1

: ::

I I I I

l

.Zatorsk

..•.

I

, , I

:

Feldman

I

I

I

I

:

:

: !

::

I

I

I

I

I

:

:::

:

:

:

~

r

I

I

t

'

••••• '

I"""'"

""!'"

I

I

1 , ,

1 1 1

1 1 1 1

1 1 , 1

1 1 I

1 1 I

1

,

1 1

1 ,

1

1

1 1

, ,

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

, , , 1 1

I

I

I

I

::

t

I

I

I

I

r

I

I

!!

I Izrailewica Gringagcn, Koirans,ki~~ozow~k~ I

•.ows"i. ~ I

I

I

:-++f--!- ,.: I

I

T

I

I

I

I

:

1

1 1

I

:

:

1

1 1

1

I-I--

, ,

l

:

•• I

,

1

11 -+ ~: -t.+--+-+""-+-+-j~I-I-"'+--+-+""-+-+-j:-I-I-+-+-+""-+-+-j-I-H. :

:

I

1

Puhac~e"\~5k

I

I

,-

,-'

1

."',1-",,-+"';:-:"';': ..•.:..,

1

I', I

I

~

"!"'''!''' ..:...:.

1

"'''r 1111 I

-! .••

I I

%

I

I

..,.,.

I

'I

I

I

I

I

I

I

I

I

I 1

.••• ~

!l"

I 1

I

I 1

'I

,...i.,.

.•••.

I

I

I

I

I 1

I

I

I

I

I

,

I

I

I

1

~

A..W

...,..;;' ,.

I

I

I

I

I

1

,

1

1

1

I

,

1 1 ,

1 1

1 1

I

1 1 1

I

I

i i . 1 l l l i

t

I

I

",' : ;: <, '

I ~

I

I

I

I

I

I

I

I

1

1

_,'''/ 1 1

1

1

,

1

1 1

1 1

1 ,

I

I I

I I

I 1

I

I

I

I

I

...,

I

'"

1......:'.

,

, 1 1

,

Strauss, Surewicz, Piotrowski, Kotkowski, Zarorski, Lawdanski,

Samochwalow Press~Buchbinder::

KJuczyoski 1

! ! !

'Diemann Casnari

1870

1 1 1 1 1 1 1 1 1

:-+-

Bucher. I1 I1 Ferit : : :

.~II'..i...~li~i~ski

1

I

I

,

1

1 1 1 ,

I

I:

I I I , I I I I I I I I

~-+-+-+-:..; + ~

1 1 1 1 1 1

I

'I

1

1

Z~~

I

I I:: r :t' ~ ,... +] I

4_

1 I

1 1 1 1 1 1

::

J?a.\~linhO.~ I

1 :

1 1 1 1 1 1

I....

:

I

I

~

I I I I , 1 I I I 1 t I

I

:,:

Br~oz?\\·~ki"Zato~s~ %

t

4.L!.....oI t:

I I I I

I

Citla i Aro" Pul~ie"icz,~a(

,%, Pulerewica ~

I.

~~-:-:

rr [

-+: -1-1-

I

I I

I,

l! l!

::

Ci,,!ki~wiICl,IWidulgie,r i IZa,charzewski,'~inol,tir, ~i~ub :

I

~

I I , , I I I I I I I I

I

,

I

::::

I

KO\\TIO I

I

::::

-+...;:-:p.....;: I

~nda~ ..••

'::

K~~:a~en:oi.+:

L1;lnG

••••

NOWlic._

T: ::

Szawle

1 1 I

1 1 1 1 1

1

I " I I

1 1 I

1 1

,

I I I

1 , I

1

1 1

1

::

I

,

1 1 1 1 1 ,

,,

1

I I I I'

:

I

, 1

,

1 1 1 1 1 1

I I I I I I I I I I I I I I

1 1

I I I I

I

:

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

I I I I

I

1

1 1 1 , 1 , 1

i

1 1

I I I I

I

: : ::

: : :

-,

I I , I

1 1 1

I

I I

Suriewicz,

1

1 1 1

.,..;.I •••• I...;I-1_Ii- •••••• I...;'-1_:~

: : :

1

Eidelsztei~

4~~

1

: '~"oI(

1

:

1 1 1

: 1 : Ka lanowski .+~, -!'-!,~,~I-"', -: -t ;,

I

1

:

I

: : :

1

Obakiewicz, Sz~·Unl!.,Szklar

I

!

I I I I I I I I I I I I I I I I I

,

I

.++-++-+-+-+-+-+-+....,....,~~~~+-+-+-+-4.

: :

:

I ILL I I I , I I I I I I I I I

I

Kapla~

1

1

1

I

t

Poniewiez

::

I

I I I I I I I , , I. I ,

-: :

: l 1 1 1

1

1

I I I I I I I t I I I I

,

l-~ - : : :

BohIen

Kuszeluk ~ L~bt;nsztejn~

I I I I I I , I I I I I I I I It' I

1

I I I I I I I I I I I I

.I-r,""l',-!,~~I-: -; ;- ~

.,.

i .' Ian.~, -i-,-!,-!

I

~

:

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

I

I I

I I

Adolf Smilgie\\icz4~~.:

!

1 1 1-

I

I I

Rossienie I

:

:::

I I

I

:

1

I

I

: : : I : : : : 1

1

I I I I I I I I I I I I

I

Smilgiewicz, Rornaszkiewicz ;1. ~'[al chowski "I -;a,:..

Adolf Smilziewicz I r ~ ~ ~ ~

1'1

:

•

I :,: 1

:

I I I I I

Telsze Edward

,:

I:

I I I I I

Romanowski

I I I I I I I I I I I I

DO\~m~n~

Tar~panijT : Wolpert Rukowicz • •• Gold _

I I I I I I I I I I I I

1880 Rys, 2 Zaklady

1

,

1 1 1

1 1 1

1890 fotografirzne

w gubernil Kowienskiej

1900

1910