Kavala

Project funded by the EUROPEAN UNION

KAVALA Surların Dışı ΚΕΝΤΤΕ ΒİR YÜRÜYÜŞ KAVALA 2015

Eski Kentten Sur Dışındaki Kente

Common borders. Common solutions.

Akropol - Surlar

Ortaçağ Su Kemeri

Kentin tarihi, MÖ 7. yüzyılda inşa edilmiş özgün surların anahattını takip eden surlardan okunabilmektedir. Günümüzde Geç Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait müdahelelerin izlerini görmek mümkündür. 1530’lu yıllarda surlar, liman bölgesini de içine alacak şekilde uzatılmıştır. Deniz surlarının uzunluğu 1338 metreye ulaşırken yükseklikleri 6,30 metre ile 11 metre arasında değişmektedir. Bizans ve Osmanlı hisarı tepenin en üstünde muhtemelen daha öncesinde eskiçağa ait hisarın bulunduğu yere kurulmuştur. 16. yüzyılda savunma amaçlı olarak bu hisara burçlarla güçlendirilmiş bir dış çeper eklenmiştir. Sur dışıyla ve limanla iletişim üç kapıdan sağlanmaktaydı, bir iç kapı ise hisarla iletişim amacıyla kullanılmaktaydı. Günümüzde kullanılan belediye logosu, Ege’nin kuzey kıyısında surlarla çevrili bir liman temsiliyle kentin kendine has karakteristiğini yansıtmaktadır.

KAVALA Surların Dışı

Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntıların üzerine yapılmış olduğu tahmin edilen su kemeri, 16. yüzyılda inşa edilmiş veya kapsamlı bir şekilde onarılmıştır. Sultan Süleyman’ın veziri olan Pargalı İbrahim Paşa tarafından yaptırılmış olan su kemeri, kentin yeniden canlandırılması projesinin bir parçası idi.

Yapı yerel granit taşı ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Toplamda 280 metrelik boya ve merkezi noktasında 25 metrelik yükseliğe ulaşan yapı döneminin en büyük ve en güzel kemerlerinden birisidir. Panagia Yarımadası’ndaki halk çeşmelerini besleyen su, “Mana Nerou” (suyun anası) isimli bir kaynaktan çıkarak 6.5 kilometrelik yol boyunca 5 köprüyü aşarak kemere ulaşmaktadır. Kemerin güney tarafı 19. yüzyılda Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından onartılmıştır. Kemer, yeni su sistemi kurulana kadar Panagia Yarımadası’nın su ihtiyacını 20. yüzyılın ilk on yıllarına kadar karşılamıştır.

KAVALA Surların Dışı 2

3

Belediye Tütün Deposu / Tütün İşçileri Meydanı Hükümet Konağı / Wix Konağı Yapının mimari formu eski Macar neo-Gotik kulelerini taklit etmektedir. 1890’ların sonunda yapılmış olan konak Macar tütün tüccarı Pierre Herzog’a aitti. 1937’den bu yana Kavala Hükümet Konağı’na ev sahipliği yapmaktadır. Dekoratif figürlerin yer aldığı altı nokta cephenin ayırt edici noktalarıdır.

Muhtemelen 1900’lerin ilk on yılında inşa edilmiş olan yapı, firmasının merkezi Selanik’te olan, Müslümanlaştırılmış bir Musevi (dönme) olan tütün tüccarı Emin Chiesi’nin tütün deposu olarak kullanılmıştır. Yapı Avrupa mimarisinin güçlü etkilerinin görülebileceği Osmanlı neo-klasizminin özelliklerini içermektedir. Yapının, Selanik Gümrük Ofisi’ni tasarlamış olan ve dönemin en yetenekli mimarı olarak kabul edilen Elie Modiano veya Kavala Büyük Kulübü’nün mimarı A. Grecos tarafından tasarlandığı düşünülmektedir. İç mekân özgün özelliklerini korumaktadr. Restorasyondan sonra Kavala Belediyesi’nin koleksiyonuna ev sahipliği yapacaktır.

KAVALA Surların Dışı

KAVALA Surların Dışı 4

5

KAVALA Surların Dışı

Tütün Müzesi

Schinazzi Tütün Depoları

Yapı, Ulusal Tütün Kurumu’na aittir ve zemin katı sergi alanı olarak kullanılmaktadır. Müze, Doğu Makedonya ve Trakya Tütün İşçileri Birliği ve Kavala’nın tanınmış tütün tüccarı ailelerinin verdiği çok çeşitli malzemeye (belge, makine, alet) ev sahipliği yapmaktadır. Sergileme 2003 yılında başlamıştır. Yedi tematik bölüme ayrılmış olan sergi tütün üretim sürecini, standardizasyonu ve üretime dahil olmuş insanları (tütün tüccarları, tütün işçileri, çiftçiler vb.) anlatmaktadır.Dijital malzeme ve ekranlardaki tütün örnekleri sayesinde ziyaretçiler tütün üretimine ait bütüncül bir resim görebilmektedir. Sonuç olarak müze, uzman ve koleksiyonlerin koleksiyonun gelişmesi amacıyla bağışladığı malzeme sayesinde zengin bir arşive sahiptir. Müze Avrupa’nın en kapsamlı tütün müzelerinden biridir.

Külliye üç tütün deposu, beş apartman ve yönetim ofislerinden oluşmaktadır. Bu yapılar muhtemelen firmanın New York’taki ofislerini yapmış olan mimar William Burnet Tuthill tarafından inşa edilmiştir. Bu yapılar bazı art-deco öğeler içeren teknolojik olarak gelişmiş (avant-garde) yapılar idi.

Yapılar İkinci Dünya Savaşı’na kadar tütün deposu ve işleme ambarları olarak kullanılmışlardır. İkinci Dünya Savaşı’ndan ve kentin bağımsızlığına kavuşmasından sonra Yunanistan İnsani Yardım kuruluşu tarafından kullanılmıştır.

Venizelos Caddesi 83&85 No’lu Yapılar

AKavala Arkeoloji Müzesi

Konut yapıları muhtemelen 1864’ten sonra, kentin Hıristiyan toplumuna Panagia Yarımadası’nın surlarla çevrili alanının dışında bina yapma izni verilmesi ile birlikte inşa edildi. Bu konulardan ilki, Grigoriades Bros’a ait olan ve 1960’ların sonuna kadar banka olarak kullanılan ve Birinci Dünya Savaşı’nın sonundaki eklerle son halini almış yapıdır. Neoklasik öğeler dış cephede ve dekorasyonda görülebilmektedir. Sonradan yapılan eklemeler kolayca ayırt edilmektedir ancak yapının geri kalanı ile uyumsuzdur. Bina bugün Kavala Belediye Konservatuarı olarak kullanılmaktadır. İkinci konut ise Rokoko mimarlığının Kavala’daki en özgün örneklerindendir. Bugünkü haline 1920’den sonra yapılan eklerle ulaşmıştır. Caddedeki benzer tüm konutların yıkılmış olduğu durumda bu iki yapı ilginç bir birliktelik oluşturmaktadır ve caddenin 1960’lara kadar olan görüntüsü hakkında fikir vermektedir.

Kavala Arkeoloji Müzesi 1934’te kurulmuştur. O tarihe kadar müze, Faliro mahallesinde bugünkü konumuna yakında bir noktada ve bugün artık olmayan bir binada hizmet vermekteydi. Günümüzde kullanılan bina 196364 yıllarında D. Fatouros’un tasarımı kullanılarak Yunan modernizminin tipik bir örneği olarak inşa edilmiştir. 2000’lerin sonunda aynı mimarın tasarımı ile eklenen bölüm ile müzenin genişlemesi tamamlanmıştır. Kuruluşunda müze bölgesel bir role sahipti ve geniş bir Doğu Makedonya coğrafyasından eserlere sahipti. Bugün teşhirde olan eserler kentin 19. yüzyıla kadar olan tarihini yansıtmaktadır. Galerilerden bir tanesinde antik Amphipolis kentine ait çok sayıda eseri sergilenmektedir. Müze düzenli sergiler ve müzik etkinlikleri için de çok uygun bir mekândır.

KAVALA Surların Dışı 6

7

European Centre for Byzantine and Post-Byzantine Monuments Stratou 2 Avenue, 546 40 Thessaloniki • Greece tel: 0030 2310 889830 • fax: 0030 2310 853078 • info@ekbmm.gr • www.ekbmm.gr

Istanbul University - Faculty of Letters - Department of Conservation of Marine Archaeological Objects Ordu C. 34459 Laleli, Istanbul • Turkey tel: 0090 212 4555700 / 15743 • ufukk@istanbul.edu.tr • www.istanbul.edu.tr

Municipality of Kavala Kyprou 10 • 65403 Kavala • Greece tel. 0032513500189 • fax: 00302513500189 • limen@dkavalas.gr

Museum for National History and Archaeology from Constanta Piata Ovidiu, nr 12 9000745 Constanta • Romania tel: 0040 743043585 • fax: 0040 241618763 • archmus@minac.ro • http://www.minac.ro

Odessa City Council, Department of Culture and Tourism Ekaterinskaya 14 • 65026 Odessa • Ukraine tel. 00380487253387 • fax: 00380487238473 • 7252424@ukr.net

G. Chubinashvili National Research Centre for Georgian Art History and Heritage Preservation 5 Tabukashvili st. 0105 Tbilisi • Georgia tel: 00995 32931338 • fax: 00995 32932248 • research@gch-centre.ge

Municipality of Varna Osmi Primorski polk, 43 Blvd • 9000 Varna • Bulgaria tel. 0035952659125 • fax: 0035952659225 • stanislava.genkova@gmail.com • mkulikov@varna.bg

Koc University Rumeli Feneri Yolu • 34450 Sariyer Istanbul • Turkey tel. 00902123381293 • fax: 00902123381205 • aricci@ku.edu.tr

Yayınlayan: Kavala Belediyesi Proje koordinasyonu: Menelaos Chatziapostolidis Yayın koordinasyonu: Sosyal Ekonomi ve Girişimcilik Organizasyonu için Destek Yapısı Grafik Editörlük: DIONIKOS Grafik Tarsarım: Maria Karamolegkou Metinler ve editörlük: Dialectos - Dimitrios A. Meggidis, Arkeolog Türkçe Tercüme: Barış Altan

Ege’den Karadeniz’e Kültürel Limanlar www.limenproject.net

Fotoğraflar: Michalis Lychounas, Dimofelia /Achileas Savvopoulos, Nikos Dessylas

Bu yayın Avrupa Birliği’nin gerçekleştirilmiştir. Yayının içeriği Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansılmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk Kavala Belediyesi’ne aittir.