gent danst: le sacre du printemps
Naar aanleiding van Dag van de Dans 2018, op zaterdag 28 april, initieert choreograaf Alain Platel Le Sacre du Printemps, een project waarin 16 Gentse organisaties al dansend samenkomen. De verschillende groepen gaan met een eigen danscoach aan de slag met deze compositie van Igor Stravinksy. De afzonderlijke stukken worden uitgewerkt tot één massachoreografie onder begeleiding van Lisi Estaras en Quan Bui Ngoc. Uitkijkend naar de massachoreografie boden choreografe Lisi Estaras en coach Merel Vercoutere, die de groep van TALK begeleidt, een inkijk in dit warme project. Jong of oud, ervaren of niet. Dans is voor iedereen en dat zal Gent geweten hebben! —
TEKST EMMA MEERSCHAERT FOTO OIHANNA AZPILLAGA & AZIZ BOUKHAR
DAN ST — 1 3
Verenigd in verscheidenheid
— not just following the music, but becoming the music
In het begin was er een ontmoeting tussen alle danscoaches, waarin het concept werd toegelicht. Welke richtlijnen kregen zij mee? LISI Eigenlijk ontdekten we de richtlijnen al
Van waaruit groeide het idee en
doende, maar het uitgangspunt is de muziek.
deze omvangrijke samenwerking?
We vragen de mensen om te improviseren op
MEREL Ik herinner mij dat het idee om rond
Le Sacre du Printemps van Stravinsky. We zagen
Stravinsky’s Le Sacre du Printemps iets te
dat iedereen, ook diegenen zonder dans-
doen al drie à vier jaar speelde bij Alain Platel.
ervaring, zich konden inleven in de muziek. De
Iedereen mocht voorstellen doen en zo kwamen
richtlijnen blijven in een zekere zin minimaal,
er veel ideeën naar boven.
zodat de frisheid van de improvisatie zoveel
LISI Inderdaad, Platel wilde al lange tijd iets
mogelijk behouden blijft. Wegens de omvang
doen met Le Sacre du Printemps. Daarnaast
van de groepen zijn enkele richtlijnen echter
heeft hij een grote liefde voor de stad Gent. Bij
wel nodig. Een van de belangrijkste is om zo
Dag van de Dans 2018 kwam de gelegenheid en
dicht mogelijk bij de muziek te blijven en zich
de context om zijn droom vorm te geven. Het
te laten leiden door wat men hoort: Not just
startte bij de grote huizen in Gent en breidde zo
following the music, but becoming the music.
verder uit naar de kleinere en andere organi-
Een tweede betreft het zo precies mogelijk
saties in de stad.
volgen van de leider, een rol die telkens door
MEREL Er kwam een uitnodiging om mee te
een andere danser wordt aangenomen. Dat is
doen. Iedereen was vrij om een voorstel te
een dynamisch gegeven, een dialoog waarin
doen en om te kiezen of ze wilden deelnemen
telkens iemand anders het initiatief neemt om
met een groep. Zo groeide het enthousiasme
de anderen te helpen.
en de nood om meer mensen te laten weten
MEREL Dat is het idee van Alain Platel, dat deze
wat er aan het bloeien was. Op 2 januari was
dans van en voor iedereen moet zijn. Dat was
er samenkomst met zowel de coaches als
ook één van de richtlijnen, om bewegingen
dansers. Zo werden er nog meer mensen bij
te maken waarvan je denkt dat iedereen ze
betrokken, wat uitgroeide tot een nieuwe groep
kan volgen.
van les ballets C de la B zelf. Die groep groeit
LISI Daarnaast is ook de inbreng van de
nog steeds aan. Ook bij TALK sloten nieuwe
coaches belangrijk voor het verloop van de
mensen zich aan waarmee we nog niet eerder
danssessies.
hadden samengewerkt. Heel leuk om dankzij zo’n project nieuwe collega’s bij te krijgen.
De grote diversiteit onder de organisaties
DANST — 14
brengt ook heel wat verschillende Weten de coaches wat er zich ontwikkelt bij
benaderingen van de muziek van Stravinsky
de andere groepen?
met zich mee?
LISI Elke organisatie werkt met een eigen groep
LISI Hoewel de richtlijnen voor iedere groep
dansers, maar stelt ook één coach aan die het
dezelfde zijn, zien we toch verschillende
initiatief neemt en met de dansers aan de slag
benaderingen. Zdravets bijvoorbeeld danst
gaat. De coaches komen geregeld samen met
Bulgaarse folklore. Eerst waren zij wat terug -
Alain Platel. Elke groep wordt ook opgevolgd
houdend over het muziekstuk van Stravinsky,
door Quan Bui Ngoc en mezelf. Samen zullen wij
dat een complexere, zwaardere structuur
op het einde de verschillende choreografieën
kent dan de vrolijke, oplevende muziek die ze
samenvoegen tot één geheel. Dat wordt een
gewoon zijn. Echter, de origi nele opvoering van
massachorografie op de Kouter in Gent op
de Ballets Russes bevatte Russische folklore-
28 april. De verschillende groepen kennen de
elementen. Daarin vonden ze een stimulans om
invalshoek en achtergrond van de andere en er
de confrontatie tussen Stravinsky’s muziek en
is zeker interactie, maar ze volgen de verschil-
hun eigen danstraditie aan te gaan, wat bloeit
lende processen niet gedetailleerd op de voet.
tot iets heel moois.
Iedereen laat elkaar zijn ding doen, zonder
MEREL TALK heeft dan weer meer ervaring in
daarbij de ander uit het oog te verliezen.
hedendaagse dans. Ondanks de complexiteit
gent danst: le sacre du printemps
van de compositie, nodigt de muziek uit om
je betaald wordt, of een opleiding genoten hebt?
jezelf uit te drukken. We trachten te werken
LISI Die discussie is zeer actueel, amateurs
via improvisatie om tot een geheel te komen en
kunnen vandaag namelijk het professionele level
een groep te worden. Er zijn momenten waarbij
hebben dat verwacht wordt bij een voorstelling.
we tot vastgelegd materiaal komen, maar
Het heeft ook te maken met de tendens dat
de uitdaging zit erin om de balans te vinden
wanneer we naar een voorstelling gaan, we
en daarbij de spanning van een improvisatie
graag onszelf gereflecteerd zien. Het is niet
te behouden.
meer enkel gaan kijken naar een mooi gebeuren
LISI Daarnaast heb je ook nog dansers met
op scène. Zelfidentificatie is iets wat vandaag
een hiphopachtergrond en mensen met een
op scène vaak aangeraakt wordt, het gaat
beperking van Platform-K. Maya Sapera Dance
verder dan puur een esthetisch gebeuren.
Company heeft Indische dansinvloeden met een eerder narratieve benadering. De groep die Villa
Merel, hoe verloopt het proces bij de groep
Voortman (een laagdrempelig ontmoetings-
van TALK?
huis, dat volgens de principes van de sociale
MEREL Iets wat voor ons enigszins nieuw is,
psychiatrie werkt, nvdr.) voortbrengt, zal dan
is het aanleren van materiaal aan elkaar op
weer eerder dichter bij de muziek zelf blijven.
een heel korte tijd. Het is niet hetzelfde als
Kortom, een heel diverse groep.
een choreograaf die tot de groep spreekt. Nu hebben we conversaties en discussies over wat
Deze grote verscheidenheid onder de dansers:
werkt en steeds nieuwe voorstellen. Wat heel
jong en oud, ervaren en onervaren dansers …
leuk en productief is. Eerst waren we bang van
is niet nieuw. Alain Platel bood eerder al
de muziek, nu ervaren we het tegendeel. We
een podium aan mensen met verschillende
groeien als groep waarbij we de vreugde van het
disciplines en achtergronden.
dansen voelen. Het is gek, maar dit muziekstuk
LISI Inderdaad, dit project valt ook onder het
brengt je zonder nadenken aan het dansen. Nu
motto van les ballets C de la B: ‘deze dans is
moeten we zelfs soms roepen: “Less is more!”.
van de wereld en de wereld is van iedereen’.
Er is iets in deze muziek dat ervoor zorgt dat
Dansen kan en is voor iedereen. De dansers van
hoe meer je het hoort, hoe leuker je het vindt.
KASK willen bijvoorbeeld hun familie uitnodigen
Zelfs mijn dochter van 3 begint meteen te
om deel te nemen.
dansen wanneer ze meekomt naar een repetitie.
MEREL Ook bij TALK is het niet zo homogeen.
En al doende inspireert ze in haar natuurlijkheid
Zo zijn er dansers die afgestudeerd zijn aan
en spontaniteit ook de andere dansers.
mensen die heel graag dansen in hun vrije tijd.
Zie je een evolutie in de relatie en de band
Ook sloot een jongen uit Iran bij onze groep
tussen de dansers onderling?
aan via de samenwerking met Refu Interim
MEREL Bij TALK komen we elke twee weken op
( Refu Interim zoekt vrijwilligerswerk binnen de
zondag samen. We zijn nog steeds geen vaste
brede sociale en culturele sector voor mensen
groep omdat er nieuwe mensen blijven bij
die nieuw in België zijn, nvdr.). Je zou kunnen
komen. Enerzijds zorgt dit ervoor dat we vaak
spreken van een mix van professionelen,
moeten herhalen, maar het project dwingt je
semi-professionelen en liefhebbers die zeer
om een groep te worden. Tijdens het samen-
intens geëngageerd in dans.
werken ontdek je ieders kwaliteiten: de ene is
LISI Vandaag is het veld van amateur- en
een leider, de andere liever een volger, de ene
professionele dansers zeer gemengd. Voor
begrijpt de muziek heel goed … Dit is eigenlijk
sommige dansers van Platform-K bijvoorbeeld
het enige wat hier echt nodig is. Niet nood-
zal het hun eerste voorstelling zijn, maar wel
zakelijk de dans kennen, maar wel de groep
meteen in het professionele circuit.
waarmée je danst. De eerste repetitie blijft
MEREL Dit zien we ook sterk bij Jérôme Bel, en
de beste, omdat de improvisatie nog zo sterk,
ook Alain Platel is zo begonnen. De definitie van
puur en zonder ratio is. Nu zien we een evolutie
professionele danser wordt geproblematiseerd
dat we elkaar beter begrijpen en op elkaar
vandaag: betekent een professionele danser dat
leren inspelen.
DANST — 15
een dansschool, maar daarnaast zijn er ook
— een excuus om mensen samen te brengen en te verenigen in harmonie, als een nieuw voorstel voor de samenleving
LISI Inderdaad, dit is hoe een groep werkt. Je moet veel vertrouwen hebben in elkaar om dingen samen te kunnen verwezenlijken en ervoor te gaan. It’s a believe.
Le Sacre du Printemps in de originele choreografie van de Ballets Russes representeert een
we voor de eerste keer met meerdere groepen
offerdans rond een vruchtbaarheidsritueel.
samen dansten, merkte je dat de ene groep
Kunnen we in deze lijn het project van Alain
zich rond de andere groep opstelde en dat
Platel zien als een gemeenschapsritueel?
zo vaak een cirkel gevormd werd. Het is ook
LISI Ja, in de originele choreografie wordt een
een goede manier om elkaar goed te zien en
vrouw geofferd. Met dit project gaan we niet in
te volgen.
op dit narratief, maar gebruiken we de muziek voor een viering van het samenzijn. Dat is ons
Deze choreografie in de publieke ruimte zal
ritueel vandaag.
voor vele toeschouwers ook een unieke of
MEREL Als je denkt aan iets wat we vandaag
onverwachte ervaring zijn…
vaker zouden moeten offeren, is het onze eigen
LISI In deze gelegenheid is het ook iets
individualiteit ten dienste van een samenleving
symbolisch. De dans moet op straat komen
in harmonie.
zodat iedereen het kan zien en het een hoopvol, positief effect uitoefent op de samenleving.
Lisi, kan je al iets meer vertellen hoe je met
MEREL Het wil alvast zeker niet hetzelfde
Quan alles zal samenvoegen tot één geheel?
effect oproepen als de schandaalpremière
LISI In de massachoreografie komen alle
van de Ballets Russes, waarbij mensen de zaal
groepen samen, maar toch zullen ze onder-
uitliepen! Geen mass-sacre, maar een soort
scheiden blijven. Af en toe zullen ze ook
massa-ritueel. Het mooie aan het project
samenvloeien en hetzelfde ritme volgen of
is de mengelmoes van participanten, als
dezelfde stappen uitvoeren.
representatie van een doorsnede van Gent.
MEREL In de massachoreografie, waarin de
LISI We hopen dat de hele stad er zal zijn en
verschillende groepen soms kunnen mengen,
dat iedereen de drang zal voelen om mee
zal het onderscheid ook nog zichtbaar zijn
te dansen. Het project is een excuus om
via de kledij. Bij TALK dragen we eigenlijk nooit
mensen samen te brengen en te verenigen in
echt kostuums, maar een idee is om ons
harmonie …
te unificeren door onszelf bestrooien met
MEREL … als een nieuw voorstel voor de samen-
talkpoeder.
leving: niet naast elkaar leven maar met elkaar
LISI Het publiek zal rondom het dansgebeuren
samenleven.
kunnen zitten, staan en wandelen om vrij alles te kunnen waarnemen. Dit zal, hopelijk, ook verbondenheid creëren in het publiek. Verenigd in verscheidenheid. Wordt er ook bewust ingespeeld op de formatie van een
DAN ST — 16
cirkel, wat een aanwezige opstelling was in de oorspronkelijke opvoering en vandaag een symbool is voor verbondenheid? LISI Dit is geen bewuste richtlijn, de dansers kunnen op het ene moment verspreid zijn, dan weer een cirkel… MEREL Toch neig je er wel sterk naar dit te doen in improvisaties. In het begin bleven we in een soort flock, heel dicht bij elkaar. Ook wanneer
—
Le Sacre du Printemps wordt getoond op de Kouter in Gent op zaterdag 28 april 2018 om 15 uur en om 16.30 uur. In het kader van Dag van de Dans 2018. Ontdek, bekijk en beleef dans in heel Vlaanderen en Brussel. Programma op dagvandedans.be.
DAN ST — 17
gent danst: le sacre du printemps