#01 2018
04
08
12
20
Danst in beeld met Alex Vanhee
‘Opnieuw in conditie tegen mijn 80ste’
Gent danst: le Sacre du Printemps
Het kabinet van dr. Caligari
22
26
31
33
Folkah! Meryem Jazouli Moussem Cities
From Molenbeek with love
Column On the road
High five met Ish Ait Hamou
34 #danstagram
colofon Red a ctie Abraham s traat 13, 9000 Gent Coördi na ti e Eli en Lefevere Te kst Jo h a n n a C o ckx , Hildegard De Vuys t, Valérie Du Pré, Rut h Dupré, Elo d i e Ko n a , Emma Meer scha er t, Lis e S urm ont, Phéline Thierens Eindre d a c ti e Lut Fi rlefy n , Eli en Lefevere en Ir i s Ra spoet Coverbeeld Frederik Sadones De si g n Elv i re Dela n ote × H ermi n e C o o rema n Duurzam e druk Bem a G raphics Period i c i te i t 4 × per j a a r Opl a g e 3.5 00 ex. Vo lg end num m er juni 20 18 Abonnem ent 14 euro Lo sse nu mme rs 5 euro
dansbeeldig
Beeld je in, de eerste warme zonnestralen prikken heerlijk op je huid en de wind doet bloesems van de bomen wild in het rond waaien. Een groep kinderen passeert en probeert een voorjaarsvlinder te vangen, ze springen en tuimelen in het rond, ze FOTO ISABELLE WENZEL
grijpen en vangen, vallen en verliezen. Die groep kinderen daar op dat moment, dat is dans. Een natuurlijke reactie op hun omgeving, een inspelen op tijd en ruimte, horizontaal en verticaal, laag tegen de grond, en dan weer veren ze omhoog. De wind maakt geluiden van hoge tonen en zacht geruis. Het doet denken aan het
en to escho u wer van taferelen. In ha a r z o ektocht naar poëzie
Oud Sanskriet gezegde: “Muziek is de boom van natuurlijke symfonieën en dans is de bloesem van alle muziek.”
heef t ze steeds oog voor de
Dat vergeten we soms, dat dans is als
scho o nhei d en kwets baarheid
ademhalen, als graven in onszelf naar
i n het a l l ed a ags e. Lees m ee
datgene wat we al lang vergeten waren,
ho e ze o b ser veer t en het
maar ons lichaam zich nog herinnert. Het
o nzeg b a re b eleeft, m et de
is graven naar datgene wat we proberen
z i nnen o p sch erp.
#01 2018
te vertellen, maar woordelijk niet kunnen uitdrukken. Het is een groteske en tegelijk heel intieme vorm van huilen en lachen, van snikken en schreeuwen en van alles wat daartussen ligt. Dans is ook datgene waar we allemaal uniek in mogen zijn. We mogen ons schamen soms en ons anders voelen en dat ook zijn. Dansen is intuïtief mogen zijn en verborgen dierlijke instincten laten heropleven. Beweging vertrekt vanuit datgene wat we allemaal hebben en zijn: een lichaam, en schept vervolgens iets uit het niets. Wij liggen wel degelijk wakker van dans. Van de hunkering ernaar en het miskende belang ervan. Er bestaat geen twijfel over, er is zin voor dans, oneindig. Om het met de vereeuwigde woorden van onze allerdierbaarste Pina Bausch te zeggen: “Tanzt, tanzt, sonst sind wir verloren”.
DANST — 3
L is e S ur mo nt is dram aturge
#dansttt
DANST — 4
#dansttt
#dansttt
DANST — 5
#dansttt
#dansttt
DANST — 6
#dansttt
#dansttt
— DANST IN BEEL D A l ex Van he e
Popcorn is een hommage aan het nachtleven en het verleiden. De sensuele dans – een mix van soul, latin, ska en zelfs chachacha – ontstond eind jaren 60 in België en spreekt nog steeds tot de dansverbeelding. Schwung en fingerspitzengefühl in een flitsend zwart-witkader. Slow, een ode aan de Vlaamse plakker, herinnert aan kalverliefdes uit vervlogen jaren. De verstrengelde vingers, tedere aanrakingen en sprekende blikken van de slowende senioren benadrukken de kracht van intimiteit en fysiek contact tijdens het dansen. In Ballroom, een verzamelterm voor stijl- en standaarddansen als de Engelse wals, tango, quickstep, slowfox … zet Vanhee bewust een totaal andere toon. Met fiere maar ietwat afstandelijke portretten onderstreept hij de competitiviteit en de individualiteit waarnaar de hedendaagse ballroom geëvolueerd is. Dans Dans Dans! is deel van de expo ‘Grote en kleine helden’, van 14 april tot 2 september in het stadhuis van Poperinge (woe-zo, 14-18u, gratis)
DANST — 7
In elke editie van DANST zetten we een fotograaf in the picture die de essentie van dans weet te vatten. Alex Vanhee bijt de spits af. Concert- en portretfotograaf Alex Vanhee (1965) werkt als freelancer voor verschillende binnen- en buitenlandse kranten en magazines. Rock en pop zijn ’s mans stokpaardjes. Zo capteerde hij al grootheden als David Bowie, Iggy Pop, Editors, Oscar and the Wolf, Toots Thielemans en Luc De Vos. Evengoed richt Vanhee zijn geoefend oog op kleine helden en alledaagse momenten. Van 2014 tot 2016 schuimde hij tal van dansgelegenheden in België af voor zijn fotoproject Dans Dans Dans! Daarin tast hij de grens af tussen competitief dansen en levensgenieten via drie dansvormen: popcorn, slow en ballroom. Het resultaat is een uniek tijdsdocument waar de nostalgie, passie en pure menselijkheid van afdruipt.
#dansttt
marie-louise wilderijkx
Opnieuw in conditie tegen mijn 80ste Marie-Louise Wilderijkx (76) is een Antwerpse professionele danseres, docente, choreografe en balletmeesteres. Ze danste bij invloedrijke gezel schappen waaronder de Koninklijke Vlaamse Opera, het Kirov Theater in Leningrad, Opera Gent, Opera Graz, Koninklijk Ballet van Vlaanderen, les ballets C de la B en De Munt in Brussel. Marie-Louise gaf als gastdocente les in verschillende dansgezelschappen en tijdens dansstages in zowel binnen- als buitenland. Naast een succesvolle danscarrière heeft ze drie kinderen en drie kleinkinderen. In haar knus Antwerps appartement vertelt ze over dansen op latere leeftijd.
DANST — 8
—
T E KS T E LO D I E KO N A F O T O E LO D I E KO N A
interview
Hoe is het allemaal begonnen? Op 5-jarige
naar school gingen ben ik weer les gaan geven
leeftijd ben ik gestart met klassiek ballet. Ik
bij het Ballet van Vlaanderen. Ik kwam opnieuw
danste en zong heel graag. Zoals een echte
in de professionele danswereld terecht. Jeanne
entertainer sprong ik ergens op een tafel en
Brabants, de stichtster van het Ballet van
deed ik mijn show. Iedereen zag mij graag
Vlaanderen, was op dit moment geen artistiek
dansen en dat is altijd zo gebleven. Als jong
directeur meer van het balletgezelschap.
ging je tot je 14 jaar naar één school en erna
Geef je nog steeds dansles? Jazeker. Ik geef
naar een specialisaties chool. Ik was 13 toen ik
’s ochtends les aan werkzoekende dansers
mijn verplichte schoolgang af had en je moest
die zich voorbereiden op audities, gekwetste
15 jaar oud zijn om naar de specialisaties chool
dansers die terug in vorm moeten komen en
te gaan. Jeanne Brabants had toen net een
oudere professionele dansers. Daarnaast geef
balletschool opgericht binnen de opera. Dus in
ik aan een groep leeftijdsgenoten één keer per
die twee jaar heb ik bij Jeanne gedanst. Op mijn
week conditietraining. Mijn oudste leerling is 82.
vijftiende mocht ik beginnen bij de Koninklijke
Als laatste begeleid ik ook nog de oudste leer-
Vlaamse Opera en ben ik als professionele
lingen van de Koninklijke Belgische Balletschool
danser van start gegaan. Ik ben tot mijn 34ste
Josée Nicola in Deurne. Aan hen geef ik één
non-stop blijven dansen.
keer per week balletles.
Je was 34 toen je je professionele danscarrière
De weekdagen zijn goed gevuld. Wat doe je
beëindigde. Waarom ben je toen gestopt met
tijdens het weekend of in je vrije tijd? Zaterdag
dansen? Toen ik zwanger was van mijn eerste
en zondag ben ik vrij, maar als er toffe dans-
kind ben ik gestopt als professionele danseres.
of theatervoorstellingen zijn dan zijn ook mijn
Ik dacht, zoals vele danseressen, drie maanden
weekends snel gevuld. Thuis luister ik veel naar
na de geboorte mijn danscarrière te kunnen
muziek en creëer ik dansstukken geïnspireerd
herstarten. Uiteindelijk heb ik dat niet gedaan,
door de dansers waar ik mee werk. Ik weet uit
omdat ik mijn zoon belangrijker vond. Misschien
ervaring dat je de dansers moet kennen om de
ook door het feit dat ik al zoveel gedanst had,
best passende stukken te kunnen realiseren.
ben ik niet terug gaan dansen na mijn zwanger-
Ik ben ook zot van kleren die ik koop, een tijdje
schap. Al heel snel daarna kwam kind nummer
wegleg, later terugvind, zelf bewerk en dan
twee en dan ook mijn derde kind. In totaal
gebruik in mijn dansvoorstellingen.
ben ik twaalf jaar thuisgebleven om voor mijn kinderen te zorgen. Dan ben je heel lang uit de
Naast lesgeven heb je zelf choreografieën
danswereld en verandert er enorm veel op vlak
gemaakt en in veel balletten gedanst. Heb je
van dansstijl en dansers. Eens mijn kinderen
nog souvenirs van je werk? Jammer genoeg was
DANST — 9
kind ben ik gestart met amateurdans. Vroeger
marie-louise wilderijkx
er in mijn tijd, vooral tijdens mijn dansc arrière,
dan 2000 jaar geleden in China ontstonden.
niet zoveel mogelijk. Enkel foto’s en met veel
Deze oefeningen helpen je om bewust je
geluk een video-opname of televisieu itzending.
kracht en flexibiliteit op te bouwen. Het is
Ik kom nog uit het tijdperk waarin dansers niks
een Chinese vorm van stabilisatieoefeningen.
op sociale media konden delen of hun voor-
Deze oefeningen doe ik vaak met de oudere
stellingen niet zelf konden opnemen. Nu zetten
dansers die bij mij les komen volgen. In China
dansers vaak hun poses en dansroutines op
had ik vijf uur per dag QiGong les, gedurende
Facebook zodat de hele wereld het kan zien. Er
vijf weken. Westerse geneeskunde wil pijn zo
is weinig bewijsmateriaal overgebleven van mijn
snel mogelijk behandelen met geneesmiddelen,
optredens en choreografieën.
maar de oosterse geneeswijze zoekt naar de oorzaak zonder meteen geneesmiddelen te
Hoe beleef je dansen en ouder worden? Mijn
geven. Ze bekijken het lichaam als een geheel
grootmoeder heeft goed geleefd tot haar 94ste.
en begrijpen hoe de verschillende onderdelen
Ik ben nog maar 76 dus heb nog een lange weg
elkaar beïnvloeden. Ik heb ondervonden dat
te gaan. Tegen mijn 80ste wil ik terug in conditie
een combinatie van westerse en oosterse
zijn. De komende vier jaar ga ik meer tijd maken
geneeswijze het beste is. Ik was een compleet
om zelf te trainen en mijn doel te bereiken. Ik
ander mens toen ik terugkwam van China.
heb onlangs mijn twee armen gebroken en het
Dag in en dag uit was ik enkel bezig met mijn
jaar ervoor mijn linkervoet, net mijn beste voet
lichaam. De kinderen vijf weken achterlaten
om pirouetten op te draaien. Door deze breuken
was wel zwaar. Ik heb veel geleerd in China en
heb ik even stilgelegen. Alles geneest nu veel
dat wil ik doorgeven aan mijn leerlingen. Al mijn
trager en de revalidatie duurt langer. Ik ben een
balletlessen beginnen en eindigen met QiGong.
professionele danseres geweest. Mijn lichaam
Nog een spannende ervaring was de tournee
heeft zware training ondergaan, die kracht en
Rien de Rien, gechoreografeerd door Sidi Larbi
flexibiliteit gaat er nooit meer uit. Dansers hebben
Cherkaoui (nu artistiek directeur van Ballet
nu eenmaal een hogere pijngrens. Ik voel het als ik
Vlaanderen) voor les ballets C de la B. Larbi
even niet meer beweeg, maar als ik opnieuw train
Cherkaoui vroeg mij om op 58-jarige leeftijd één
dan wordt mijn lichaam snel sterker. Hoe ouder je
van zes dansers te zijn in deze reisvoorstelling.
wordt, hoe meer zin je hebt om je lichaam te laten
Twee jaar heb ik mee rondgetoerd en in elke
gaan en daar word ik ongelukkig van. Daarom
voorstelling gedanst. Mijn 60ste verjaardag
wil ik mijn lichaam onder controle houden.
heb ik tijdens deze danstournee gevierd met mijn dansgenoten. Ik weet ook nog dat ik een
Ben je tijdens je carrière tot belangrijke
dansstage heb gegeven aan mucopatiënten. De
inzichten gekomen? Klassiek ballet is een basis
moeders en vaders deden mee en de kinderen
die je als danser altijd moet onderhouden,
hebben geen enkele keer gehoest. Ze hebben
maar dansen blijft dansen. Of je nu hiphop,
gelachen, gedanst en zelfs leren walsen. Een
de Charleston of salsa danst, de basispassen
ziekte moet geen rem zijn voor beweging en
komen sterk overeen. De muziekstijlen zijn
sport is de grootste les die ik aan deze kinderen
verschillend, maar voor de bewegingen heb je
heb kunnen meegeven tijdens deze stage.
DANST — 10
evenveel coördinatie en ritme nodig. Een grand
battement in klassiek ballet blijft een grand
Hoe kan je je passie voor dans ook op latere
battement in modern ballet. Dat is net het
leeftijd blijven uitoefenen of beleven? Het
interessante aan dans. Eens je lichaam een
mooiste aan dans en ouder worden is mijn
bepaalde dans kent, kan je alle kanten uit.
kennis en ervaringen aan jonge dansers door geven. Alles wat ik tijdens mijn carrière heb
Ongetwijfeld heb je ook unieke ervaringen
ondervonden geef ik mee aan mijn entourage en
opgedaan? Ik ben in 1988 naar China geweest
mijn leerlingen. Op dans plakt ook geen leeftijd.
om QiGong te leren. In België was deze Chinese
Je moet je angstdrempel overschrijden en
traditie in de jaren 80 nog redelijk onbekend.
gewoon je hele leven blijven dansen.
Dus trok ik naar het land van oorsprong. QiGong bestaat uit oefeningen die meer
—
ZOMERCURSUS IN FRANKRIJK > Danstheater: fysieke taal (van 8 tot 15 juli)
> Van yoga naar dans (van 9 tot 13 juli)
> Hedendaagse dans: de basis en verder (van 15 tot 22juli)
www.wisper.be/dans
Jenna Jalonen & Nora Horvath - Dope (c) foto Danny Willems
DANST — 12
PLAATS VOOR TEKSTKADER 2
gent danst: le sacre du printemps
Naar aanleiding van Dag van de Dans 2018, op zaterdag 28 april, initieert choreograaf Alain Platel Le Sacre du Printemps, een project waarin 16 Gentse organisaties al dansend samenkomen. De verschillende groepen gaan met een eigen danscoach aan de slag met deze compositie van Igor Stravinksy. De afzonderlijke stukken worden uitgewerkt tot één massachoreografie onder begeleiding van Lisi Estaras en Quan Bui Ngoc. Uitkijkend naar de massachoreografie boden choreografe Lisi Estaras en coach Merel Vercoutere, die de groep van TALK begeleidt, een inkijk in dit warme project. Jong of oud, ervaren of niet. Dans is voor iedereen en dat zal Gent geweten hebben! —
TEKST EMMA MEERSCHAERT FOTO OIHANNA AZPILLAGA & AZIZ BOUKHAR
DANST — 13
Verenigd in verscheidenheid
— not just following the music, but becoming the music
In het begin was er een ontmoeting tussen alle danscoaches, waarin het concept werd toe gelicht. Welke richtlijnen kregen zij mee? LISI Eigenlijk ontdekten we de richtlijnen al
Van waaruit groeide het idee en
doende, maar het uitgangspunt is de muziek.
deze omvangrijke samenwerking?
We vragen de mensen om te improviseren op
MEREL Ik herinner mij dat het idee om rond
Le Sacre du Printemps van Stravinsky. We zagen
Stravinsky’s Le Sacre du Printemps iets te
dat iedereen, ook diegenen zonder dans
doen al drie à vier jaar speelde bij Alain Platel.
ervaring, zich konden inleven in de muziek. De
Iedereen mocht voorstellen doen en zo kwamen
richtlijnen blijven in een zekere zin minimaal,
er veel ideeën naar boven.
zodat de frisheid van de improvisatie zoveel
LISI Inderdaad, Platel wilde al lange tijd iets
mogelijk behouden blijft. Wegens de omvang
doen met Le Sacre du Printemps. Daarnaast
van de groepen zijn enkele richtlijnen echter
heeft hij een grote liefde voor de stad Gent. Bij
wel nodig. Een van de belangrijkste is om zo
Dag van de Dans 2018 kwam de gelegenheid en
dicht mogelijk bij de muziek te blijven en zich
de context om zijn droom vorm te geven. Het
te laten leiden door wat men hoort: Not just
startte bij de grote huizen in Gent en breidde zo
following the music, but becoming the music.
verder uit naar de kleinere en andere organi
Een tweede betreft het zo precies mogelijk
saties in de stad.
volgen van de leider, een rol die telkens door
MEREL Er kwam een uitnodiging om mee te
een andere danser wordt aangenomen. Dat is
doen. Iedereen was vrij om een voorstel te
een dynamisch gegeven, een dialoog waarin
doen en om te kiezen of ze wilden deelnemen
telkens iemand anders het initiatief neemt om
met een groep. Zo groeide het enthousiasme
de anderen te helpen.
en de nood om meer mensen te laten weten
MEREL Dat is het idee van Alain Platel, dat deze
wat er aan het bloeien was. Op 2 januari was
dans van en voor iedereen moet zijn. Dat was
er samenkomst met zowel de coaches als
ook één van de richtlijnen, om bewegingen
dansers. Zo werden er nog meer mensen bij
te maken waarvan je denkt dat iedereen ze
betrokken, wat uitgroeide tot een nieuwe groep
kan volgen.
van les ballets C de la B zelf. Die groep groeit
LISI Daarnaast is ook de inbreng van de
nog steeds aan. Ook bij TALK sloten nieuwe
coaches belangrijk voor het verloop van de
mensen zich aan waarmee we nog niet eerder
danssessies.
hadden samengewerkt. Heel leuk om dankzij zo’n project nieuwe collega’s bij te krijgen.
De grote diversiteit onder de organisaties
DANST — 14
brengt ook heel wat verschillende Weten de coaches wat er zich ontwikkelt bij
benaderingen van de muziek van Stravinsky
de andere groepen?
met zich mee?
LISI Elke organisatie werkt met een eigen groep
LISI Hoewel de richtlijnen voor iedere groep
dansers, maar stelt ook één coach aan die het
dezelfde zijn, zien we toch vers chillende
initiatief neemt en met de dansers aan de slag
benaderingen. Zdravets bijvoorbeeld danst
gaat. De coaches komen geregeld samen met
Bulgaarse folklore. Eerst waren zij wat terug
Alain Platel. Elke groep wordt ook opgevolgd
houdend over het muziekstuk van Stravinsky,
door Quan Bui Ngoc en mezelf. Samen zullen wij
dat een complexere, zwaardere structuur
op het einde de verschillende choreografieën
kent dan de vrolijke, oplevende muziek die ze
samenvoegen tot één geheel. Dat wordt een
gewoon zijn. Echter, de orig in ele opvoering van
massachorografie op de Kouter in Gent op
de Ballets Russes bevatte Russische folklore-
28 april. De verschillende groepen kennen de
elementen. Daarin vonden ze een stimulans om
invalshoek en achtergrond van de andere en er
de confrontatie tussen Stravinsky’s muziek en
is zeker interactie, maar ze volgen de verschil-
hun eigen danstraditie aan te gaan, wat bloeit
lende processen niet gedetailleerd op de voet.
tot iets heel moois.
Iedereen laat elkaar zijn ding doen, zonder
MEREL TALK heeft dan weer meer ervaring in
daarbij de ander uit het oog te verliezen.
hedendaagse dans. Ondanks de complexiteit
gent danst: le sacre du printemps
van de compositie, nodigt de muziek uit om
je betaald wordt, of een opleiding genoten hebt?
jezelf uit te drukken. We trachten te werken
LISI Die discussie is zeer actueel, amateurs
via improvisatie om tot een geheel te komen en
kunnen vandaag namelijk het professionele level
een groep te worden. Er zijn momenten waarbij
hebben dat verwacht wordt bij een voorstelling.
we tot vastgelegd materiaal komen, maar
Het heeft ook te maken met de tendens dat
de uitdaging zit erin om de balans te vinden
wanneer we naar een voorstelling gaan, we
en daarbij de spanning van een improvisatie
graag onszelf gereflecteerd zien. Het is niet
te behouden.
meer enkel gaan kijken naar een mooi gebeuren
LISI Daarnaast heb je ook nog dansers met
op scène. Zelfidentificatie is iets wat vandaag
een hiphopachtergrond en mensen met een
op scène vaak aangeraakt wordt, het gaat
beperking van Platform-K. Maya Sapera Dance
verder dan puur een esthetisch gebeuren.
Company heeft Indische dansinvloeden met een eerder narratieve benadering. De groep die Villa
Merel, hoe verloopt het proces bij de groep
Voortman (een laagdrempelig ontmoetings-
van TALK?
huis, dat volgens de principes van de sociale
MEREL Iets wat voor ons enigszins nieuw is,
psychiatrie werkt, nvdr.) voortbrengt, zal dan
is het aanleren van materiaal aan elkaar op
weer eerder dichter bij de muziek zelf blijven.
een heel korte tijd. Het is niet hetzelfde als
Kortom, een heel diverse groep.
een choreograaf die tot de groep spreekt. Nu hebben we conversaties en discussies over wat
Deze grote verscheidenheid onder de dansers:
werkt en steeds nieuwe voorstellen. Wat heel
jong en oud, ervaren en onervaren dansers …
leuk en productief is. Eerst waren we bang van
is niet nieuw. Alain Platel bood eerder al
de muziek, nu ervaren we het tegendeel. We
een podium aan mensen met verschillende
groeien als groep waarbij we de vreugde van het
disciplines en achtergronden.
dansen voelen. Het is gek, maar dit muziekstuk
LISI Inderdaad, dit project valt ook onder het
brengt je zonder nadenken aan het dansen. Nu
motto van les ballets C de la B: ‘deze dans is
moeten we zelfs soms roepen: “Less is more!”.
van de wereld en de wereld is van iedereen’.
Er is iets in deze muziek dat ervoor zorgt dat
Dansen kan en is voor iedereen. De dansers van
hoe meer je het hoort, hoe leuker je het vindt.
KASK willen bijvoorbeeld hun familie uitnodigen
Zelfs mijn dochter van 3 begint meteen te
om deel te nemen.
dansen wanneer ze meekomt naar een repetitie.
MEREL Ook bij TALK is het niet zo homogeen.
En al doende inspireert ze in haar natuurlijkheid
Zo zijn er dansers die afgestudeerd zijn aan
en spontaniteit ook de andere dansers.
mensen die heel graag dansen in hun vrije tijd.
Zie je een evolutie in de relatie en de band
Ook sloot een jongen uit Iran bij onze groep
tussen de dansers onderling?
aan via de samenwerking met Refu Interim
MEREL Bij TALK komen we elke twee weken op
( Refu Interim zoekt vrijwilligerswerk binnen de
zondag samen. We zijn nog steeds geen vaste
brede sociale en culturele sector voor mensen
groep omdat er nieuwe mensen blijven bij
die nieuw in België zijn, nvdr.). Je zou kunnen
komen. Enerzijds zorgt dit ervoor dat we vaak
spreken van een mix van professionelen,
moeten herhalen, maar het project dwingt je
semi-professionelen en liefhebbers die zeer
om een groep te worden. Tijdens het samen-
intens geëngageerd in dans.
werken ontdek je ieders kwaliteiten: de ene is
LISI Vandaag is het veld van amateur- en
een leider, de andere liever een volger, de ene
professionele dansers zeer gemengd. Voor
begrijpt de muziek heel goed … Dit is eigenlijk
sommige dansers van Platform-K bijvoorbeeld
het enige wat hier echt nodig is. Niet nood-
zal het hun eerste voorstelling zijn, maar wel
zakelijk de dans kennen, maar wel de groep
meteen in het professionele circuit.
waarmée je danst. De eerste repetitie blijft
MEREL Dit zien we ook sterk bij Jérôme Bel, en
de beste, omdat de improvisatie nog zo sterk,
ook Alain Platel is zo begonnen. De definitie van
puur en zonder ratio is. Nu zien we een evolutie
professionele danser wordt geproblematiseerd
dat we elkaar beter begrijpen en op elkaar
vandaag: betekent een professionele danser dat
leren inspelen.
DANST — 15
een dansschool, maar daarnaast zijn er ook
— een excuus om mensen samen te brengen en te verenigen in harmonie, als een nieuw voorstel voor de samenleving
LISI Inderdaad, dit is hoe een groep werkt. Je moet veel vertrouwen hebben in elkaar om dingen samen te kunnen verwezenlijken en ervoor te gaan. It’s a believe.
Le Sacre du Printemps in de originele choreografie van de Ballets Russes representeert een
we voor de eerste keer met meerdere groepen
offerdans rond een vruchtbaarheidsritueel.
samen dansten, merkte je dat de ene groep
Kunnen we in deze lijn het project van Alain
zich rond de andere groep opstelde en dat
Platel zien als een gemeenschapsritueel?
zo vaak een cirkel gevormd werd. Het is ook
LISI Ja, in de originele choreografie wordt een
een goede manier om elkaar goed te zien en
vrouw geofferd. Met dit project gaan we niet in
te volgen.
op dit narratief, maar gebruiken we de muziek voor een viering van het samenzijn. Dat is ons
Deze choreografie in de publieke ruimte zal
ritueel vandaag.
voor vele toeschouwers ook een unieke of
MEREL Als je denkt aan iets wat we vandaag
onverwachte ervaring zijn…
vaker zouden moeten offeren, is het onze eigen
LISI In deze gelegenheid is het ook iets
individualiteit ten dienste van een samenleving
symbolisch. De dans moet op straat komen
in harmonie.
zodat iedereen het kan zien en het een hoopvol, positief effect uitoefent op de samenleving.
Lisi, kan je al iets meer vertellen hoe je met
MEREL Het wil alvast zeker niet hetzelfde
Quan alles zal samenvoegen tot één geheel?
effect oproepen als de schandaalpremière
LISI In de massachoreografie komen alle
van de Ballets Russes, waarbij mensen de zaal
groepen samen, maar toch zullen ze onder
uitliepen! Geen mass-sacre, maar een soort
scheiden blijven. Af en toe zullen ze ook
massa-ritueel. Het mooie aan het project
samenvloeien en hetzelfde ritme volgen of
is de mengelmoes van participanten, als
dezelfde stappen uitvoeren.
representatie van een doorsnede van Gent.
MEREL In de massachoreografie, waarin de
LISI We hopen dat de hele stad er zal zijn en
verschillende groepen soms kunnen mengen,
dat iedereen de drang zal voelen om mee
zal het onderscheid ook nog zichtbaar zijn
te dansen. Het project is een excuus om
via de kledij. Bij TALK dragen we eigenlijk nooit
mensen samen te brengen en te verenigen in
echt kostuums, maar een idee is om ons
harmonie …
te unificeren door onszelf bestrooien met
MEREL … als een nieuw voorstel voor de samen
talkpoeder.
leving: niet naast elkaar leven maar met elkaar
LISI Het publiek zal rondom het dansgebeuren
samenleven.
kunnen zitten, staan en wandelen om vrij alles te kunnen waarnemen. Dit zal, hopelijk, ook verbondenheid creëren in het publiek. Verenigd in verscheidenheid. Wordt er ook bewust ingespeeld op de formatie van een
DANST — 16
cirkel, wat een aanwezige opstelling was in de oorspronkelijke opvoering en vandaag een symbool is voor verbondenheid? LISI Dit is geen bewuste richtlijn, de dansers kunnen op het ene moment verspreid zijn, dan weer een cirkel… MEREL Toch neig je er wel sterk naar dit te doen in improvisaties. In het begin bleven we in een soort flock, heel dicht bij elkaar. Ook wanneer
—
Le Sacre du Printemps wordt getoond op de Kouter in Gent op zaterdag 28 april 2018 om 15 uur en om 16.30 uur. In het kader van Dag van de Dans 2018. Ontdek, bekijk en beleef dans in heel Vlaanderen en Brussel. Programma op dagvandedans.be.
DANST — 17
gent danst: le sacre du printemps
#01 2018
#JANNESDESCHRIJVER
© J a n n e s
D e
S c h r i j v e r
FOTO ISABELLE WENZEL
DANST — 20
dr. caligari Verbeelding is een schoon ding, maar bij elke danspraktijk komt ook een dosis realiteit kijken. Het kabinet van Dr. Caligari maakt je danswijs in de wereld van wetgeving, contracten en andere zakelijke praktijken. Vermijd horror scenario’s en kom binnen, zonder kloppen. Deze editie in DANST: betaald worden voor korte opdrachten, het kan via een SBK! —
TEKST RUTH DUPRÉ
Wat is een SBK? Hoe werkt dat? En is dat iets voor mij?
Als ik via een SBK werk, verlies ik zoveel! Hoe komt dat?
Hoe zorg ik dat ik niet voor verrassingen sta?
Stel: je wordt gevraagd voor een korte opdracht. Een halve dag workshop geven, een repetitiedag of een kort dansproject. Er is een correcte vergoeding voorzien, maar hoe ga je de betaling regelen? Werken met een SBK kan dan een goede optie zijn! Een SBK of Sociaal Bureau voor Kunstenaars is een interim- of uitzend kantoor met ervaring in de artistieke sector. Voorbeelden hiervan zijn T-heater, Tentoo en Ritmo Art. Het interim kantoor geeft jou voor je korte opdracht een arbeidsc ontract. Je opdrachtgever krijgt gewoon een factuur. Dat is twee keer handig: je opdrachtgever heeft geen lastige loonadministratie en jij bent voor je opdracht beschermd als werknemer, en dat allemaal binnen de lijntjes van de regelgeving.
Er is inderdaad een ver schil tussen het bedrag dat je opdrachtgever betaalt, en het bedrag dat jij uiteindelijk op je rekening gestort krijgt. Net zoals bij een langd urige werk opdracht gaat een groot deel naar sociale bij dragen en belastingen. Het SBK rekent daarnaast ook BTW aan en vraagt via een commissie een administratiekost. Je houdt netto ongeveer de helft over van het bedrag dat de opdrachtgever betaalt. Je bent dus via SBK beschermd als werk nemer (ziekte, arbeids ongevallenverzekering …) én je bouwt ook je sociale rechten en pensioen rechten op, naast rechten rond werkloosheids uitkering. Op lange termijn levert je dit veel meer op dan pakweg KVR of kostenvergoedingen.
Maak goede afspraken met je opdrachtgever en maak die ook altijd enkele dagen vooraf. Wees met je opdrachtgever steeds helder over het afgesproken budget. Is het afgesproken bedrag het nettoloon, brutoloon of facturatieb edrag? Inclusief of exclusief BTW? Kunnen er nog verplaatsingskosten of andere bovenop komen? Of informeer eens bij een SBK. Zij kunnen voor jou berekenen hoeveel centen je overhoudt van een bepaald facturatie bedrag. Of omgekeerd: welk bedrag je moet vragen om er voldoende aan over te houden. Zo leer je zelf bepalen wat een juiste en haalbare vergoeding is, en weet je wat je kan verwachten. Klinken termen als netto, bruto of BTW als Chinees voor je? Je vindt veel inform atie op de website van het Cultuurl oket.
Meer info of persoonlijk advies? info@danspunt.be
DANST — 21
het kabinet van dr. caligari
DANST — 22
De voorstelling Folkah! van danseres en choreografe Meryem Jazouli speelde eerder dit jaar in het kader van Moussem Cities, een festival georganiseerd door Moussem Nomadisch Kunstencentrum en enkele Brusselse partners. Jaarlijks zetten ze een Arabische metropool in de kijker. De editie van 2018 vertrok vanuit de culturele en historische rijkdom van miljoenenstad Casablanca. Daar huist ook Espace Darja, een danswerkplaats opgericht en bezield door Meryem Jazouli. —
TEKST PHÉLINE THIERENS FOTO CARLOS PERE Z MARIN
Folkah!
Ik laat het materiaal spreken
om aan te sluiten bij een zekere ‘tendens’. Marokkaans cultureel erfgoed intrigeert mij gewoon als vertrekpunt voor een moderne dansvoorstelling. Ik ben vooral nieuwsgierig naar hoe ik uit een dergelijke eeuwenoude traditie een soort universele waarde kan putten via mijn eigen abstracte invulling ervan. In de aankondiging van Folkah! stond te lezen dat je van bij het begin specifiek twee
De avond van de première van haar nieuwste
vrouwelijke performers in gedachten had.
werk Folkah! ontmoeten we Meryem Jazouli
Vanwaar die keuze? De zin was er gewoon om
in de studio’s van het Brusselse Kaaitheater.
naast mezelf een zangeres op scène te zetten,
Vragen en antwoorden navigeren tussen
maar ik had evengoed een andere constellatie
complimenten en felicitaties die van alle kanten
kunnen kiezen. In ieder geval werd de Guedra
haar richting uit komen. Een moment om te
oorspronkelijk door vrouwen gedanst. (Eerst
koesteren, dus besluiten we ons gesprek via
door vrouwelijke spionnen die de aandacht van
andere kanalen verder te zetten wanneer ze
een aanval door andere stammen moesten
terug in Casablanca is.
afleiden, daarna is de dans geëvolueerd tot een ritueel waarbij de laatst overblijvende muzi-
Folkah! heeft als vertrekpunt de traditionele
kant of toeschouwer de hand van de danseres
dansvorm de Guedra uit de Tighmert oase,
wint, nvdr.) Eerlijk gezegd is het bij mij dus nooit
een van de oudste oases van Marokko en
opgekomen om met mannelijke performers te
toegangsp oort tot de Saharawoestijn. Hoe
werken. Die keuze was eerder vanzelfsprekend.
heb je de Guedra leren kennen? En vanwaar je interesse voor die eeuwenoude vorm? Het
De tweede performer is uiteindelijk de
cultureel erfgoed van Marokko boeit me al een
wereldwijd bekende jazz-zangeres en muziek-
hele tijd. Mijn interesse voor de Guedra in het
producent Malika Zarra geworden. In Folkah!
bijzonder kwam er nadat ik op een dag Mint
deel je met haar het podium, en zelfs de
Aichata ontmoette, een fantastische zangeres
choreografie. Dat moet haar behoorlijk uit haar
uit de regio Guelmim in het zuiden van Marokko.
comfortzone hebben gehaald … Dat heeft ons
Ik zag een van haar performances en bleef
beiden uit onze comfortzone gehaald! Van bij
extreem ontroerd achter. Al snel wilde ik alles
het begin wilde ik een tweede performer die
over die gedanste en gezongen vorm weten.
zowel haar stem als lichaam zou gebruiken op
De Guedra was dus het belangrijkste vertrek
het podium. Net als ik. Malika is een geweldige
punt voor deze voorstelling, maar ik zeg er
artieste. Van de tijd die ik met haar door-
graag onmiddellijk bij dat ik die vorm nooit
bracht, wilde ik vooral profiteren om te delen
als verhaal op zichzelf wilde behandelen. Dat
en van elkaar te leren. Niet om haar een
doe ik trouwens nooit in mijn creaties. Ik laat
choreografie op te leggen.
ik mijn eigen werk als moderne danseres en
Die aanpak lijkt in de lijn te liggen van de rest
choreografe in vraag stel en tegelijk verder
van je parcours als artiest. Je gaat wel vaker
vorm geef. De afstand tussen de Guedra tra-
op zoek naar een wisselwerking met artiesten
ditie en mijn persoonlijke invulling ervan, dát is
uit een andere kunstdiscipline. Waarom is dat
wat telde tijdens het maken van Folkah!.
zo belangrijk voor je? Die manier van werken zorgt ervoor dat je open voor, nieuwsgierig naar
Enkele andere artiesten die deel van Moussem
en verbonden met andere manieren van creëren
Cities uitmaakten, wilden in hun werk graag
blijft. Je bekijkt de wereld er op een andere
het beeld van pure Marokkaanse folklore
manier door. Je stelt jezelf nieuwe vragen.
overstijgen. Deel jij hun wens? Ik wil zeker
Het is zo belangrijk voor mijn werk dat ik door
benadrukken dat ik mijn thema’s niet kies
verschillende emoties, artistieke opvattingen
DANST — 23
het materiaal spreken. Dat zorgt ervoor dat
— in elk project dompel ik me volledig onder; dat betekent luisteren, samenwerken, delen en invalshoeken geprikkeld blijf. Zulke invloeden
gevoeligheid voor vragen die ik mezelf stel.
kunnen me echt ontroeren en inspireren.
Dat soort input is voor mij echt noodzakelijk. Extreem verrijkend voor het werk dat ik maak …
Is er iemand in het bijzonder die je werk op die
De samenwerking met Malika is begonnen
manier heeft beïnvloed? Elk project dat ik ooit
tijdens een residentie in het zuiden van
heb gemaakt heeft mij ergens wel beïnvloed, om
Marokko. We hebben toen de tijd genomen
het zo te zeggen. In elk project dompel ik me
om ideeën uit te wisselen over hoe we onze
volledig onder. Dat betekent luisteren, samen-
artistieke samenwerking zagen. Uiteindelijk
werken, delen … Natuurlijk heeft dat een invloed
hebben we elkaar gevonden in wat we belangrijk
op later werk. Kijk maar naar Folkah!. Die voor-
vonden, en wat we precies verder wilden
stelling zou niet geworden zijn wat ze is zonder
ontdekken samen. Tijdens diezelfde residentie
de vele samenwerkingen en verschillende vormen
hebben we ook de kans gekregen om een
zoals dans, zang, beeldende kunst, theater,
Guedra-groep te ontmoeten.
licht, geluid. Maar om een concreet voorbeeld te geven, dan misschien de moderne choreograaf
Met dat - sterk regiogebonden - materiaal
en danser Bernardo Montet. En niet te vergeten
ben je daarna aan de slag gegaan tijdens
mijn jarenlange samenwerking met La source du
andere residenties. Onder andere België,
lion. (Het atelier La source du lion in Casablanca
Portugal, Duitsland en Senegal stonden op
biedt een platform voor kunstenaars om onder-
het programma. Hebben deze plekken de
zoek te doen, te experimenteren en elkaar te
voorstelling ook op een of andere manier
ontmoeten, nvdr.). Die hebben er echt voor
beïnvloed? Bepaalde residenties hebben we net
gezorgd dat ik me openstelde voor andere
om die reden gekozen. We zochten manieren om
kunstvormen. Zij waren dus een grote invloed. En
het historisch materiaal waarmee we aan het
uiteindelijk nog zoveel anderen.
werk waren te verrijken. In Senegal, bijvoorbeeld. Die plek hebben we gekozen om ons
Zijn er artiesten met wie je graag nog eens zou
muzikaal onderzoek verder uit te bouwen.
samenwerken? Er is niet echt een artiest in het bijzonder met wie ik nog eens zou willen samen-
Tot slot: Meryem, wat zijn je plannen voor
werken. Maar tegelijk zijn er zoveel individuen
de toekomst? Ik wil vooral nieuwsgierig,
(waaronder ook artiesten) die ik eens zou
geëngageerd en creatief actief blijven! Alleen
willen ontmoeten in een artistieke context, om
en samen met anderen.
DANST — 24
ideeën uit te wisselen. Zodanig veel dat het me ongenuanceerd lijkt om namen te noemen.
Mogen we daaruit afleiden dat er concrete samenwerkingen in het verschiet liggen? Ik zou
Hoe verloopt zo’n samenwerking eigenlijk? Elk
graag verder werken aan participatieprojecten
van mijn creatieprocessen begint sowieso met
met een internationale insteek. Ook opleidingen
een vooronderzoek. Dat doe ik vaak alleen.
en projecten met jonge dansers staan zeker
Daarna deel ik mijn bedenkingen en vragen met
op de agenda. Maar op dit moment zou ik me
een dramaturg. In het geval van Folkah! was
graag focussen op Folkah!, en die voorstelling
dat Younèss Anzane. Dan pas betrek ik andere
verder verspreiden.
artiesten bij het proces. Mensen die ik meestal kies omwille van hun ervaring of een bepaalde
—
Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.
From Molenbeek with love Danser en choreograaf Yassin Mrabtifi verenigt verschillende invloeden in zijn dans, van hiphop en hedendaagse dans tot vechtkunst en stand-up comedy. We spraken met hem over zijn nieuwe voorstelling From Molenbeek with love en het traject dat hij daarvoor aflegde. Hij vertelt over zijn jeugd in Molenbeek, zijn kennismaking met dans en wat die vandaag voor jongeren kan betekenen. Het is zijn levensmotto geworden om zich steeds ‘in het midden’ te bevinden: tussen hiphop en hedendaagse dans, tussen Molenbeek en ‘die andere wereld’. —
TEKST JOHANNA COCKX FOTO JOERI THIRY
Ik ben per toeval in de danswereld beland. Ik
me geholpen om een uitweg te vinden voor mijn
wilde aanvankelijk dan ook geen danser zijn, ik
frustratie. Want ik had zeer veel kwaadheid in
wilde me gewoon amuseren. Ik heb nooit een
mij, die gevoed werd door racisme en sociale
broer gehad, ik had vijf zussen. Toen hiphop
ongelijkheid.
DANST — 26
op mijn pad kwam, was die als een grote broer voor mij. Het was een wereld waar het cool was.
Waar kwam je daarmee dan in aanraking? Mijn
Er was wel competitie, maar in een geconcen-
ouders wilden me beschermen, dus zetten ze
treerde vorm. In mijn leven daarentegen loerde
mij in scholen buiten Molenbeek. Dat was zeer
de competitie overal om de hoek: in straat
moeilijk voor me, want vaak was ik er de enige
gevechten, of in de strijd voor een job.
Marokkaan. Ik maakte situaties mee met mede-
We hadden geen gemakkelijke opvoedings-
leerlingen en docenten, die ik op dat moment
situatie, mijn leeftijdsgenoten en ik. Door zo
niet begreep. Pas achteraf heb ik beseft dat
geïsoleerd te zijn van de buitenwereld, hadden
dit racisme was. Ik ben daar heel erg kwaad
we een gebrek aan zelfvertrouwen. Vandaag
om geweest en ben zelf in de val getrapt van
is het met heel wat van mijn vrienden slecht
veralgemeningen. Als ik er nu op terugkijk, was
afgelopen. Gelukkig had ik dans, die mijn
ik zelf racistisch. Maar iedereen die zulke dingen
nieuwsgierigheid aanwakkerde, en me buiten de
meemaakt zou er racistisch van worden.
gesloten wereld van mijn wijk bracht. Het heeft
Hiphop was als een tegengif, om hiertegen
from molenbeek with love
bestand te zijn. Het was onze fierheid. We voel-
de hedendaagse dans heeft binnengebracht in
den ons een beetje als ‘het verzet’. Vanaf onze
Marokko. Wat ik heel interessant vond bij hem,
vaste locatie aan de Ravensteingalerij keken
was dat hij hedendaagse dans vermengde met
we uit op dat Bozar-de-merde aan de overkant.
spiritualiteit. Aanvankelijk begreep ik niet hoe
Wij zaten dan wel op straat, wat we deden was
dat mogelijk was. Volgens de traditie, volgens
‘beter’. Het trieste aan dat verhaal is dat die
het dogma, mag je zulke zaken niet vermengen.
groep vrij snel uiteengevallen is. Er was geen
Spiritualiteit heeft te maken met je ziel, je
opvolging, geen institutionalisering van hiphop.
binnenkant, je connectie met het universum.
Je kon er je brood niet mee verdienen.
Taoufiq vroeg me om dat via de dans op te roepen, om door te dringen tot iets diepers. Dit
Is dat nu anders dan? Ik heb de indruk dat
sprak me enorm aan, want zelf had ik de ten-
er nu iets meer mogelijkheden zijn. En je kan
dens om een groot onderscheid te maken tus-
lesgeven natuurlijk, in dansscholen, al blijft dat
sen de binnen- en de buitenkant. Ik was altijd
helaas erg commercieel. Eigenlijk is hiphop niet
aan het entertainen, ik was de clown, maar
iets wat je kan leren in een school. Het is een
ik verborg wat er speelde aan de binnenkant.
filosofie, veeleer dan een dans. Bij het lesgeven
Door beide samen te brengen, leerde ik dansen
vind ik het belangrijk dat je met behulp van de
op een veel intensere manier.
techniek een eigen stijl en vocabularium leert
Mijn ervaringen met hedendaagse dans hebben
maken, zodat je een persoonlijkheid ontwikkelt.
me ook geleerd om codes en categorieën
Maar de mensen begrijpen dat niet. Ze willen een
achterwege te laten. In hedendaagse dans is
vaste choreografie zien, zoals op de televisie.
alles mogelijk. Geen verschillende stijlen meer – hiphop, breakdance, krumping, popping, locking
Als ik het zo hoor, zie je hiphop als een levens
… – maar een mengelmoes. Dat was werkelijk
filosofie, als een vorm van verzet. De dans
bevrijdend. Het heeft me enorm geholpen in het
heeft inderdaad ook iets strijdlustigs in zich,
maken van mijn eerste voorstelling.
beter te worden, om je niet te laten doen.
Hoe is die eerste voorstelling in het leven
De frustratie was mijn grootste krachtbron.
geroepen? Eigenlijk samen met vrienden. We
Mijn dans zat vol kwaadheid en geweld. Het
werden stilaan wat ouder en wilden niet meer
klinkt cliché, maar ik heb mijn rug gebroken
de hele tijd hetzelfde. Dus we vroegen ons af:
tijdens het dansen, ik had een hernia. Ik was té
hoe kunnen we nu écht werken met die dans?
extreem. Ik had geen school, geen regels, dus
Eén van mijn vrienden heeft toen het idee
ik liep voortdurend kwetsuren op. Die inten-
gelanceerd om een hiphopcompagnie op te
siteit, dat gevecht, blijft voor mij nog steeds
starten. Zo is No Way Back ontstaan, waarmee
een heel boeiend gegeven in hiphop, ook nu ik
we een voorstelling hebben gemaakt.
zelf meer bezig ben met hedend aagse dans.
In het begin was het niet gemakkelijk. We
Hiphop heeft iets zeer ‘mentaals’, er is een
hebben al doende moeten leren hoe je een
grote mate van introspectie, van één persoon
voorstelling in elkaar steekt. Twee jaar zijn
op zichzelf. Voor mij is dat iets wat ontbreekt
we eraan bezig geweest, maar het resultaat
in hedendaagse dans. Ik kijk nu meer vanop een
mocht er zijn. We konden deelnemen aan een
afstand naar beide dansvormen. Als danser kijk
festival dat toerde langs verschillende scholen
ik welke elementen ik van beide kan meenemen.
in België. Heerlijk was dat! Geen job meer naast
Ik zie nu de verschillen en hoe ze elkaar kunnen
het dansen, we waren onafhankelijk. Bovendien
aanvullen.
sprak onze voorstelling de mensen aan. Ons zelfvertrouwen kreeg er een boost van. We
Hoe ben je met hedendaagse dans in aanraking
hadden de ruimte om dingen uit te proberen op
gekomen? Door workshops te volgen, en door
scène, om risico’s te nemen. Het was een leer-
deel te nemen aan een project in Marokko met
school op scène. Dat heeft me gestimuleerd
de hedendaagse choreograaf Taoufiq Izzediou.
om mijn improvisatievermogen te ontwikkelen.
Taoufiq is een Marokkaanse choreograaf die zijn
Ik denk dat we op die manier een beetje onszelf
scholing heeft gehad in Frankrijk, en vervolgens
geworden zijn.
DANST — 27
niet? Het is een gevecht met jezelf, om steeds
DANST — 28
Ik kan me inbeelden dat dit naar meer
Dat is toevallig. Dus op die manier ben je bij
smaakte… Hebben jullie nadien nog voor
Ultima Vez terechtgekomen? Ja, eigenlijk ver-
stellingen gemaakt met No Way Back?
meldde ze het voornamelijk voor mijn vriend,
Nadien heb ik een voorstelling gemaakt met
Julien, die een meer klassieke danser is qua
één danser uit dezelfde compagnie: Julien. We
lichaamsb ouw. Ik was dik in die periode. Ik
wilden graag samenwerken, omdat we van een
kende Ultima Vez niet, en was niet bijzonder
verschillende sociale achtergrond kwamen. Dat
geïnteresseerd. Maar toen ze zei dat het in
gegeven vonden we interessant om op scène te
Molenbeek was, ben ik toch maar gegaan,
brengen. In die voorstelling wou ik iets anders
het was naast de deur! Die auditie, dat was
doen dan in de vorige: ik wilde de mensen niet
ongelooflijk: per uur kwamen er 50 personen
louter entertainen, ik wilde hen raken. Ik wilde in
binnen, van 9 tot 5, gedurende een hele week
feite een dialoog aangaan met het publiek. Na
lang. Het was als een machine. Eerst werden er
de voorstelling is er iemand huilend naar me toe
dansfrases aangeleerd. Ik bakte er niets van,
gekomen. Ik had niet alleen het publiek geraakt,
Wim Vandekeybus keek niet eens naar me om.
maar er kwam ook iets terug. De directrice van
Maar op het einde van de dag hadden we twee
het theater waar we speelden heeft me toen
minuten om een improvisatie te doen. Tijdens
aangesproken over een auditie bij Ultima Vez
die impro heb ik volledig mijn eigen ding gedaan.
die de volgende dag zou plaatsvinden.
Het is zo dat hij me eruit gepikt heeft.
from molenbeek with love
Sindsdien heb je meegedanst in verschillende
Mag ik een lastige vraag stellen? Werk je nu,
voorstellingen van Ultima Vez. En nu maak je
in het geval van Ultima Vez en KVS, dan niet
deel uit van het ensemble van KVS, waar je
voor een blanke instelling? Ja, natuurlijk, maar
aan een eigen voorstelling werkt. Kan je daar
de manier waarop ik werk is zeer anders nu. Bij
al wat meer over vertellen? Het zal een solo
Ultima Vez bijvoorbeeld kan ik zeggen: ik werk
voorstelling worden, waarbij ik als mezelf op
mét jou, niet vóór jou. Bovendien stoort het me
scène sta. Ik zal uiteraard dansen, maar er
nu niet meer om voor een blanke instelling te
komen ook stukken tekst in. De voors telling
werken. Ik heb niet meer dezelfde ingesteld-
gaat over wie ik ben, en hoe ik overkom. Ik
heid als op het moment dat ik zo diep zat. Ik
speel met de verschillende soorten labels die
ben niet meer racistisch. Bovendien, in KVS is
men op mij kan kleven. Wanneer ik op scène
er momenteel veel in verandering: het wordt er
verschijn, krijgen mensen eigenlijk iets politieks
steeds diverser, daar houd ik van. Symbolisch is
te zien. Het heeft even geduurd vooraleer ik
het belangrijk voor mij dat ik daar mag werken.
dat besefte, en voor ik begreep wat ik hiermee moest, met thema’s als diversiteit en dergelijke.
Denk je dat dit de Molenbekenaren meer naar
Nu weet ik: je moet ermee spelen. Het is te
het theater zal lokken? Ik hoop van wel, maar
sterk aanwezig om dat niet te doen.
zo evident is dat niet. De moslimgemeenschap is met het Belgische. Er zijn lokale culturele
inderdaad heel wat betekenislagen op je. Is dat
evenementen – concerten, cabaret, familie–
soms ook een ballast voor jou? Absoluut. Ik zou
theater … – maar het is geen publiek dat
eigenlijk willen ophouden met me af te vragen
naar KVS gaat. Bij de jeugd ligt dat misschien
wat mensen van me denken. In de voorstelling
wel anders. Tijdens onze tournee langs de
kom ik dan ook veel terug op immateriële
verschillende scholen heb ik ontdekt dat er een
zaken. Ik voel me steeds minder gehecht aan
tweespalt groeit binnen de jongere generatie.
dit gezicht, deze baard, deze huid … Ik heb ze
We maakten na de voorstelling steeds tijd voor
niet gekozen. Ik zou willen dat de buitenkant er
een nabespreking en daar kregen we twee heel
niet meer toe doet; het is de binnenkant die me
verschillende types reacties. Ofwel: ‘Jij doet
interesseert. Het is dus een zeer introspectieve
dans, terwijl je moslim bent, dat is toch raar?’
voorstelling. Het gaat erom jou te zien door mijn
Ofwel: ‘Dat is geweldig, het is mogelijk! Ik wil
ogen en mij te zien doorheen jouw ogen.
dat ook, ik wil je beste vriend worden!’
Aan de andere kant kan ik me niet ontdoen van
Als ik nu terugkijk op hoe ik zelf was op die
die uiterlijke lagen. Ook als ik ergens ga aan
leeftijd, besef ik wat er mij ontbrak: ik had geen
kloppen voor een job, speelt dat mee. Ik heb zeer
rolmodel. Daarom denk ik dat er nog mensen
veel verschillende jobs gedaan vroeger. Ik zocht,
zoals ik nodig zullen zijn. Daarom ook dat ik een
ik zocht, ik zocht … En dan eindelijk, door een
stuk wou maken met de naam From Molenbeek
vriendin die bij een interimkantoor werkte, vond ik
with love. Ik wou Molenbeek op de kaart zet-
een goede job bij ING. Ik was er zo op gebrand om
ten. Ik wou iets doen met Molenbeek en het
die job te behouden. Ik kreeg mijn eerste contract
woord liefde in dezelfde zin. Tegelijk is het bijna
van zes maanden, en vervolgens mijn tweede, mijn
ironisch om te zeggen From Molenbeek with
derde… Bij het vierde werkte ik er twee jaar, dus
love. Je zou niet kunnen zeggen From Ukkel with
dacht ik ‘eindelijk, daarna vast contract …’ Maar
love, zie je? Ik merk dat de wereld in verandering
neen, baf, het was crisis, men zette me buiten.
is. Ik zie de dingen omgekeerd. Lelijke dingen zijn
Toen heb ik echt mijn vertrouwen verloren. Het
soms de mooiste, en omgekeerd. Waarden zijn
was alsof de hele wereld, heel België tegen
vaak aan de tegenoverstelde kant van waar we
mij was. Het ging echt niet goed met mij, op
ze zoeken.
psychisch vlak. Ik sliep zeer weinig, zat met veel vragen en veel frustraties. Het was extreem, weet je. Ik zat vast in mijn hoofd. Ik heb toen tegen mezelf gezegd dat ik nooit meer voor een blanke instelling zou werken.
—
DANST — 29
heeft niet echt een theater dat vergelijkbaar Als Marokkaanse danser uit Molenbeek draag je
DO 24 MEI 2018
BELGISCHE PREMIÈRE
Betroffenheit Kidd Pivot / Crystal Pite & Electric Company Theatre / Jonathon Young
© Wendy D Photography
Bloedmooie, woeste dans en theater van gevierde Canadese podiumkunstenaars Choreografe Crystal Pite en acteur/toneelschrijver Jonathon Young bundelen met onverschrokken eerlijkheid hun krachten en onderzoeken wat er gebeurt met een mens na een hels trauma.
Info & tickets: +32 70 22 12 12 concertgebouw.be In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge
FOTO ISABELLE WENZEL
Berlijn, zaterdag 13 januari 2018. Het is nooit een goed idee om naar andere voorstellingen te gaan kijken als je zelf in de eindrepetities zit van een productie. Maar we hebben een vrije zaterdag in de aanloop naar de première van Requiem pour L. in het Festspielhaus, en ik ben op de programmering gestoten van Berliner Tanztage, waarin een nieuwe en jonge generatie dansmakers aangekondigd wordt. Dat prikkelt mijn nieuwsgierigheid. Ik ken niet zoveel Duitse dans, of dans uit Duitsland. Waar zijn jonge dansmakers vandaag in Berlijn mee bezig? Het loont altijd de moeite om te gaan kijken, ik werk tenslotte ook voor Festival de Marseille, een dansfestival in het zuiden, en bijgevolg is het nooit verloren vanuit professioneel oogpunt om onbekend werk te gaan kijken in een andere context. Ook al zit mijn hoofd vol met beelden van Requiem pour L. Het is altijd een schok om vanuit de intimiteit van de studio de stap te zetten naar de grote zaal. Dat hebben we al vaak genoeg meegemaakt, ik zou daar ondertussen tegen gewapend moeten zijn. Maar elke keer opnieuw slaat die overstap alle grond vanonder de voeten, en leidt die tot grote onzekerheid en twijfel. We waren om te beginnen de klank kwijt – en aangezien Requiem eigenlijk een geënsceneerd concert is, bepaalt de klank in grote mate de ervaring. En bovendien waren we ook het beeld kwijt: de projectie van de stervende L. liet zich nog nauwelijks aflezen in de vijftig tinten grijs op het zwarte achterdoek. De techniekers bezwoeren ons dat het dezelfde projector, hetzelfde
doek, en dezelfde afstand betrof als in de studio, maar het resultaat voelde totaal anders: vaag en flou. Eerst kwam de klank terug, met de kracht van een rockconcert, daarna het beeld. Tijdens de doorloop van gisteren greep de voor stelling me bij mijn nekvel zoals nooit tevoren. Ik kraakte gelijk een ei. Ik trok me terug in mijn hotelkamer en liet mijn tranen de vrije loop. Leeg gesnotterd en gerustgesteld dat we toch geen onding gemaakt hebben, kon ik vandaag jonge makers tegemoet treden. Meer zelfs: ik had er echt zin in. Ik denk dus echt niet dat het enkel aan mij lag, of aan de omstandigheden, dat het zo’n afknapper werd. Ik zag jonge mensen met dingen slepen. Wat was toch al dat gedoe met spul? Moest dat kritiek voorstellen op het kapitalisme? Meisjes in spuuglelijke outfits deden hun best om te doen vergeten dat ze jaren fysieke training achter de rug hadden. Zei er eentje: “let’s not assume that people know what serendipity means”. Ze organiseerden, re-oganiseerden, stapelden, probeerden ordening aan te brengen, keken naar hun creaties en stelden een andere orde voor. Geen poëzie, geen schoon heid, geen ontroering. De zaal zat vol met peers als publiek, soortgenoten, en die vonden het allemaal prachtig. Toen ik aan het meisje naast me vroeg waarom er niet of nauwelijks gedanst werd, keek ze me meewarig aan, als het oudje uit de vorige eeuw dat ik wel degelijk ben. Dat dit nu het soort kritische performatieve werk van vandaag was. Wanneer, vroeg ik haar, houdt het woord ‘performance’ op een schaamblad te zijn voor dingen die niet genoeg doorgewerkt of door gedacht zijn? Ik nodigde haar uit naar de generale repetitie van Requiem pour L. Wedden dat ze nadien begint over genderongelijkheid, postkolonialisme, stereotypen van zwart en wit en serendipiteit?
DANST — 31
Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.
////////////////////////////////////////////////////////////////
AAR 20 J RING
dinsdag 17 april
ROSAS ANNE TERESA DE KEERSMAEKER ACHTERLAND
Z Ó V E E L
M E E R
A ERV
D A N S !
DANSCENTRUM AIKE RAES
DANS & FRANSSTAGE 9 Maandag 2 juli t.e.m. vrijdag 6 juli 2018 9 Vanaf 3de kleuterklas t.e.m. 5de leerjaar 9 Prijs: 170 euro 9 Opvang van 8u tot 18u DANS & MUSICALSTAGE OF MUSICALSTAGE 9 Maandag 9 juli t.e.m. vrijdag 13 juli 2018 9 Vanaf 2de leerjaar t.e.m. 3de middelbaar 9 Prijs: 160 euro 9 Opvang van 8u tot 18u DANS & ENGELSSTAGE 9 Maandag 16 juli t.e.m. vrijdag 20 juli 2018 9 Vanaf 3de kleuterklas t.e.m. 6de leerjaar 9 Prijs: 170 euro 9 Opvang van 8u tot 18u
(c) Herman Sorgeloos
ZOMERDANSSTAGE 9 Maandag 27 augustus t.e.m. vrijdag 31 augustus 2018 9 Vanaf 2de kleuterklas t.e.m. 3de middelbaar 9 Prijs: 140 euro 9 Opvang van 8u tot 18u CADZAND - NEDERLAND
roeselare / 051 265 700 / despil.be
////////////////////////////////////////////////////////////////
KC Pub danst.qxp 15/02/18 17:23 Pagina 1
DANST — 32
aamloos-1 1
31/01/2018 10:09:48
DANS & STRANDKAMP voor HEDENDAAGSE DANSERS! 9 Zondag 8 juli t.e.m. zaterdag 14 juli 2018 9 Voor 6de leerjaar, 1ste, 2de en 3de middelbaar 9 Prijs: 450 euro (huur fiets + 30 euro, eigen fiets + 0 euro) 9 ‘All In’-formule WWW.DANSCENTRUM.BE
AIKE@DANSCENTRUM.BE
016 29 03 32 | 0475 212 767
H O L L E S T R A AT 3 1 . 3 0 0 1 L E U V E N
high five met Ish Ait Hamou
#cultuurtips
01
het boek Hard hart.
Verkruimeld land, het debuut van Aya Sabi, vond ik een geweldig boek. Inhoudelijk goed, poëtisch, mooie beelden. En genoeg prikkels om je verbeelding te doen werken. Als je het nu leest, betekent het iets voor de lezer. Binnen twee jaar betekent het waarschijnlijk iets anders.
03
04
Onlangs ben ik in Amsterdam naar het Tropenmuseum geweest. Een heel indrukwekkend gebouw, zoals ik het nog niet vaak heb gezien. Inhoudelijk is mij voornamelijk het gedeelte over slavernij bijgebleven.
Een recente film die me het meeste is bijgebleven is Detroit, over de rellen in Detroit 50 jaar geleden. Jammer genoeg nog heel actueel, met het politiegeweld in de US. Confronterend en beklijvend.
DANST vraagt in elke editie een andere cultfiguur om zijn/haar top vijf te geven. Ish Ait Hamou, bij het grote publiek vooral bekend als choreograaf en jurylid van So You Think You Can Dance, schrijft van jongs af verhalen. Zijn liefde voor dans en choreografie gaat hand in hand met die voor woorden. In 2014 debuteerde hij met
02 Eigenlijk luister ik niet vaak naar muziek. Maar To pimp a butterfly van Kendrick Lamar heb ik grijsgedraaid. Ik kijk erg uit naar zijn concert in Antwerpen (dat ondertussen voorbij is, nvdr. ). Zijn artistieke proces vind ik heel interessant. Alles klopt: de visuals, inhoudelijk … Niets is zomaar.
05 UFO van We are not people, een dansvoorstelling. Mooie muziek, maar ook goede dialogen. En het is een geëngageerd stuk. Altijd interessant om de stem van een volgende generatie te horen, te zien hoe zij artistieke keuzes maken.
Wie Ish aan het werk wil zien
Aangenaam ik Ben Ish 16 november 2018 Stadsschouwburg Antwerpen
#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be
DANST — 33
23 november 2018 Capitole Gent
#danstagram
DANST — 34
#danst
Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.
DANST groupies 5x4 nummers/jaar 60€ groupies.danst.be
DANST adverteerder oplage 3.500 nummers adverteren.danst.be
meer info? dansdanser@danst.be
DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …? Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine? Mail naar dansdanser@danst.be
en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be
Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef
leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .
Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,
DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€ abonneren.danst.be
DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt
4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X
VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Abrahamstraat 13, 9000 Gent
JRG 17/N1 maart 2018
danspunt.be
MARIE -LOUISE WI L D E RI JKX, P 10
op dans plakt ook geen leeftijd. Je moet je angstdrempel overschrijden en gewoon je hele leven blijven dansen