DANST 2018 N4

#04 2018

04

08

13

20

Danst in beeld met Alain Honorez

De Werf die Congo heet

Haider Al Timimi

Het kabinet van dr.

Caligari

22

26

31

33

Tango, een woordeloos gesprek

De handstand heruitgevonden

Column On the road

High five met Peter Verhelst

34 #danstagram

colofon Red a ctie Ab raham s traat 13, 9000 G ent Coördin a t i e Eli en Lefevere Te kst H i ld eg a rd De Vu yst, Ruth Dupré, E lodie Kona, Lis e S urm ont, M a ud Ti elema n s, Li even Va n d en Weg he, Jeroen Vanm ulder E indredactie Lut Firle fy n , Eli en Lefevere en I ri s Ra s po et C over b eeld Alain Honorez Design E lv ire Delanote × H ermi n e Co o rema n Du u rz a me d ru k Bema Gra phi cs Periodiciteit 4× per jaar O plage 3.5 00 ex. Vo l g e nd nu mme r ma a r t 20 19 Abonnem ent 14 euro Losse nu mme rs 5 euro

dansbeeldig

Het is aan de spreeuwen. Niemand weet als spreeuwen hoe de lucht in vervoering te brengen, hoe te improviseren op de kleurenstroom. Ze dansen in een schilderij van veranderlijkheid. Ik zie: ze nemen het risico van controleverlies en ze zijn FOTO ISABELLE WENZEL

prachtig! Ze zijn als vallende bladeren die nooit vallen, drijvend op de wind die blijft waaien. Spreeuwen dansen als strijdende vrouwen in een vloeiende beweging die kracht uitstraalt. Ze zijn als zwarte nachtschade in volle bloei. Vrouwen als brandklare Jeanne d’Arc’s. Hoe meer ik denk aan de nacht in jou, hoe meer

en to escho u wer van taferelen.

In ha a r z o ektocht naar poëzie

ik de nacht in mezelf erken. Hoe luider ze klinkt, hoe gretiger ze mijn huid van binnen uit lostrekt. De nacht is alles.

heef t ze steeds oog voor de

Alles wat we niet weten willen en dubbel

scho o nhei d en kwets baarheid

weten. Alles wat we niet voelen willen en

i n het a l l ed a ags e. Lees m ee

dubbel voelen. De nacht wekt het beest

ho e ze o b ser veer t en het

van de onderbuik, van nooit genoeg. En

o nzeg b a re b eleeft, m et de

tegelijk altijd dronken en duivels dichtbij.

z i nnen o p sch erp.

#04 2018

De nacht is het bloed van het laatste avondmaal. De honger die honger heeft.

De dorst die verdampt en de nacht is het feest van ‘Laten we dansen!’. Als een zwerm spreeuwen zo dicht opeen dat ze geen verzet meer toelaat, ze dansen onophoudelijk samen. De nacht is sereniteit. Ze ademt door alles, de nacht, ze blaast wakker wat onbestaand wil blijven. Laten we ons als spreeuwen zwartglanzend verzamelen rond het marktplein en dansen tot we met z’n allen onzichtbaar zijn.

DANST — 3

L is e S ur mo nt is dram aturge

#dansttt

DANST — 4

#dansttt

#dansttt

DANST — 5

#dansttt

#dansttt

DANST — 6

#dansttt

#dansttt

— DANST IN BEEL D A l ai n Hon ore z In elke editie van DANST zetten we een fotograaf in the picture die de essentie van dans weet te vatten. Deze keer is dat Alain Honorez, professioneel balletdanser, docent klassieke dans en fotograaf. Alain Honorez was jarenlang hoofddanser bij Ballet Vlaanderen in Antwerpen. Nu is hij docent klassieke dans aan de Koninklijke Balletschool van Antwerpen en daarnaast vaak werkzaam als fotograaf.

Het is erg moeilijk om goede dansfoto’s te maken en hij is ervan overtuigd dat je zelf danser moet zijn (geweest) om de kunstvorm in al zijn schoonheid vast te kunnen leggen. Om dat ‘perfecte moment’, die perfecte beweging te kunnen grijpen, is het noodzakelijk aan te voelen welke beweging de danser of vertolker in kwestie zal uitvoeren. Daarbij komt nog eens dat er vaak in zeer moeilijke lichtomstandigheden gefotografeerd moet worden. Een perfecte dansfoto is naar zijn gevoel een beeld waarin de danstechniek, de schoonheid van de kunst en de emotie van de danser in harmonie gaan. In zijn beelden primeren de emotie en de sfeer van de foto over de techniek.

www.alainhonorez.be

DANST — 7

Toen hij in 2012 zijn voltijdse danscarrière achter zich liet, is hij zich gaan verdiepen in de wereld van de fotografie, iets wat hem van jongs af aan intrigeerde. Hij schreef zich in voor de online cursus bij Het Fotografie-instituut en studeerde af in 2015. Hoewel hij het steeds fijn vindt om mensen, situaties, sferen en natuur in beeld te brengen, is hij zich – hoe kan het ook anders – gaan specialiseren in dansfotografie.

#dansttt

faustin linyekula

De werf die Congo heet Als kleine jongen keek de Congolese choreograaf Faustin Linyekula met grote ogen naar het zwartwitte televisiescherm. Dansers verbeeldden er een fantasievolle geschiedenis van Congo, dat toen nog Zaïre heette. Op 21 februari 2019 brengt hij enkele van deze dansers naar Gent. Op vraag van Milo Rau gaat zijn Studios Kabako een samenwerking aan met NTGent en acteur Oscar Van Rompay.

De voorstelling draagt de werktitel Histoire(s) du Théâtre (II) en past binnen de gelijknamige reeks die Rau heeft uitgedacht. Met deze ‘histoires’ wil NTGent tonen wat geschiedenis in feite is: geen dode materie, maar een verzameling dynamische en actuele verhalen.

—

T E K S T L I E V E N VA N D E N W E G H E F O T O E L I S E F I T T E - D U VA L

DANST — 8

Deze aanpak is Linyekula op het lijf geschreven.

Welke geschiedenis gaat vooraf aan deze

Zijn persoonlijke geschiedenis is er een van vele

Histoire(s) du théâtre? Ik vertrek voor

werelden tegelijk. Opgegroeid in Zaïre, volwassen

deze voorstelling vanuit mijn persoonlijke

geworden in diverse buitenlanden, en vandaag

geschiedenis, mijn verhaal met theater. Toen

opererend vanuit Congo, een land dat permanent

ik nog een kleine jongen was, keek ik op ons

in de steigers staat. Zijn ‘Histoire(s) du théâtre’

kleine zwart-wit televisietoestelletje thuis naar

begint tegen het jaareinde in Kisangani en krijgt

een uitzending van Télé Zaire. Ze zonden net

begin 2019 een verlengstuk in Gent.

L’épopée de Lianja uit, een voorstelling van het

Linyekula is een drukbezet man. Hij werkt aan

Ballet National Zairois. Zoals je wel weet, heette

verschillende projecten tegelijkertijd en verdeelt

Congo onder Mobutu nog Zaïre. Ik heb deze

zijn tijd over de verschillende landen die hem

voorstelling als vertrekpunt genomen, omdat ze

ontvangen. Voor dit interview spreken we kort

veel vertelt over de geschiedenis van Congo.

over de telefoon vanuit Portugal. De lijn is slecht

Mobutu wou in die postkoloniale periode een eigen

en zijn stem klinkt vermoeid, maar wanneer de

nationale geschiedenis schrijven. Cultureel werd

verbinding wegvalt, belt hij zelf terug.

dat onder andere vertaald in die Epopée de Lianja.

Een ‘épopée’ is een epos, een heldendicht. In de

Ook de inhoud was problematisch. Een van die

versie van het Ballet National Zairois wordt dat

eerste stukken van het Ballet National Zairois

een soort etnische geschiedenis van Congo. Deze

was een soort revue van waar Zaïre voor stond.

aanpak is echter heel problematisch. Eerst en

L’épopée de Lianja werd dramaturgisch vertaald

vooral is de oprichting van zo’n Ballet National al

als een soort ‘going up the Congo river’ en

een complex gegeven. Je mag je daar geen ballet

bestond bijna letterlijk uit een reis langs alle

in de Europese traditie bij voorstellen. Ballet als

streken en etnieën die in Congo te vinden waren,

dansvorm heeft er in feite niks mee te maken. Het

verteld met traditionele muziekinstrumenten

is wel een promotiemiddel voor traditionele dans,

en dansjes. Het probleem is echter dat deze

net zoals ballet in Europa wordt gezien als een van

hele vertaling een fictie is. Het werd bovendien

de oorspronkelijke dansvormen.

gecreëerd door mensen die in de stad woonden en dus zelf reeds een eerste vertaalslag hadden

Had Mobutu ongelijk om de eigen culturele

gemaakt van wat voor hen traditionele dans was.

Mobutu inspireerde zich op wat de Guinese

Hoe vertaalt dat gegeven zich in jouw

president Sékou Touré eerder had gedaan in

voorstelling? Ik werk samen met drie oudere

zijn land. Eenmaal Guinee onafhankelijk was

dansers die in dat oorspronkelijke ‘Nationale

geworden, moest het nationale erfgoed extra

Ballet’ zaten: twee vrouwen en een man. Mijn

in de verf worden gezet. Touré nationaliseerde

aanpak bestaat erin hen te laten vertellen over

daarom een bestaand theatergezelschap – dat

hun herinneringen aan toen en een geheel te

werkzaam was in Parijs – dat traditionele

creëren waarin een aantal scènes uit de originele

verhalen vertelde met behulp van dans en

voorstelling kunnen worden gereconstrueerd.

muziek. Dit gezelschap was internationaal enorm

Naast de orale geschiedenis is er immers ook

succesvol en Mobutu wou dat succes herhalen

een fysieke geschiedenis. Er is steeds iets wat

met zijn eigen variant van Les Ballets Africains.

het lichaam vertelt dat woorden niet kunnen

Het was een politieke beslissing om dat

vertellen. Zoals hun persoonlijke geschiedenis en

ballet op te richten, een propagandatool. Het

hoe zij zelf die hele periode hebben beleefd. Het

gekke was dat het in de plaats van een eigen,

is ook voor een stuk mijn geschiedenis. Zij waren

onafhankelijke vorm te belichten, zich helemaal

er al bij in de jaren 1970, toen ik geboren werd.

entte op het Europese traditionele theater

Daarnaast zal er een soort fictie in het stuk

en zich daaraan spiegelde, terwijl het net

sluipen, waarin vragen worden gesteld naar wat

had moeten willen losbreken. Het koos ervoor

de koloniale erfenis óók had kunnen zijn. Wat als

om voor die typisch koloniale erfenis van het

de Belgen in 1960 niet buiten geschopt waren,

‘ballet’ te kiezen. En voor het typische frontale

maar hetzelfde voorstel hadden gekregen als wat

scenische gebeuren tegenover meer traditionele

de kolonisatoren in Kenia kregen voorgeschoteld?

Afrikaanse vormen zoals de cirkel.

Dan had dat een gans andere geschiedenis

DANST — 9

geschiedenis voor het voetlicht te brengen?

faustin linyekula

opgeleverd. Britse kolonisatoren mochten immers

dit hele verhaal interesseert, is die drang om

blijven, zolang ze de Britse identiteit vaarwel

een nationale identiteit te gaan uitvinden en

zeiden en de Keniaanse overnamen.

die te willen vormgeven door middel van het

Naast de drie oudere dansers, werken twee

lichaam. Een lichaam dat zingt en danst. Ons

jongere performers mee. Een Belgische, Oscar

verhaal vertrekt vanuit deze problematische

Van Rompay, en een Congolese, Papy Maurice

geschiedschrijving en biedt ruimte aan een nieuw

Mbwiti. Met Mbwiti werk ik al heel lang samen, hij

perspectief, dat gebaseerd is op persoonlijke

is een soort extensie van mezelf. Zelf zal ik niet

getuigenissen van mensen die op een heel

meedansen in deze voorstelling.

eigen manier onderworpen zijn aan dit soort geschiedschrijving.

DANST — 10

Vanwaar de keuze om met Oscar Van Rompay te werken? Vanwege zijn persoonlijke verhaal met

In dat boek wordt ook de symboliek van de

Kenia, waar hij een boomplantage bezit en die

cirkel uitvoerig behandeld. Het is een vorm die

dit verhaal in 2013 al vertolkte in de voorstelling

je zelf ook belangrijk vindt. Dat klopt. De cirkel

Africa? Wel, deze voorstelling is natuurlijk een

is nu eenmaal de vorm van de gemeenschap, van

samenwerking tussen ons gezelschap en NTGent.

mensen die verbonden zijn met elkaar en door

Van Rompays persoonlijke geschiedenis is een

die gedeelde energie een kracht aanboren die ze

intrigerend gegeven. Toen we hem ontmoetten,

misschien vergeten waren onderweg. Een cirkel

was dat iets wat me onmiddellijk fascineerde. Hoe

herstelt immers ook.

kan het ook anders? Het is ook een heel fysieke

Tegelijk is een cirkel niet alleen een gesloten

acteur, wat me onmiddellijk aansprak in hem.

geheel. Het is een proces, een open vorm. Ik

Ik vertrek in mijn werk altijd vanuit de ontmoeting

vertrek in mijn werk vanuit een cirkel die langs

en construeer vanuit die basis nieuwe verhalen.

alle kanten open is. Net zoals ik in mijn werk ook

Die heel specifieke eigen geschiedenis van

geen laagjes op elkaar leg, maar naast elkaar. Ze

de performer is altijd een vertrekpunt. Dat

beïnvloeden elkaar, wisselen energie en inhoud

eigenaardige dubbelleven van Oscar zal dus

uit. Zo zie ik ook mijn werk als choreograaf. ik

sowieso ook op een bepaalde manier een vertaling

leg geen standpunten op en ik voel mij ook niet

vinden in onze voorstelling. Dat ligt natuurlijk

verantwoordelijk voor mijn landgenoten. Ik voel mij

nog helemaal niet vast en het hoeft zeker niet

hoogstens mede verantwoordelijk voor de mensen

zo concreet te worden. Zulke gegevens worden

na mij, die deelachtig zijn geworden van nieuwe

betrokken in het proces dat voorafgaat aan een

perspectieven, nieuwe verhalen. Dat proces

voorstelling, maar dat volgt altijd een heel eigen

kunnen helpen in gang zetten, vind ik belangrijk en

logica. Veel kan ik daarover dus nog niet zeggen.

daar draag ik graag een verantwoordelijkheid voor.

De programmabrochure van NTGent die deze

NTGent toonde dit jaar ook reeds jouw

voorstelling aankondigt, verwijst ook naar

voorstelling Not another diva. Voorafgaand aan

de inspiratie die het boek van de Ivoriaanse

de voorstelling gaf een medewerker van NTGent

choreograaf Alphone Tiérou levert, Dooplé/

een lezing die de voorstelling moest duiden. Hij

Loi éternelle de la danse africaine. Dit boek

vertelde dat hij zich tijdens de voorstelling zelf

probeert een overzicht te geven van de

heel erg mede schuldig had gevonden aan het

traditionele Afrikaanse dans. Dat boek is zeker

Belgische koloniale verleden en hoopte dat het

niet dé inspiratie voor deze voorstelling. Wat

publiek dat ook zou voelen. Sta je daarachter,

wij zullen maken, is eerder een reactie op dit

wil je ook schuld aanpraten? Absoluut niet. Ik wil

boek. Tiérous boek en theorie doen min of meer

niets opleggen. Dat die man dat gevoel kreeg,

wat het Ballet National ook deed, alluderen

zegt iets over zijn persoonlijke ervaring. Maar het

op een soort mythisch Afrika met grote ‘A’.

is iets helemaal anders om dat vervolgens ook

Wat ik probeer te doen, is zulke mythes te

te gaan opdringen aan een publiek. Daar was ik

ontkrachten. Dat eeuwige Afrika bestaat niet,

mij niet van bewust en dat vind ik wel jammer.

het is een mentale constructie die door de

Het toont echter ook wel aan hoe die koloniale

vorige generatie is achtergelaten. Wat mij in

erfenis niet alleen voor de gekoloniseerden,

maar ook voor de nazaten van de kolonisatoren

de danspraktijk. De bewegingen van de dansers

een complex gegeven is om mee om te gaan.

leven als het ware verder als herinnering in de

Het politieke aspect in mijn stukken zit in de

beschouwer. Vervolgens schrijft die verder. Is dat

vragen die ik stel bij het verleden en het heden.

ook waar je naar streeft? Ik heb zijn naam wel al

Hoe bewegen we ons nu, niet per se letterlijk,

eens gehoord, maar ik ken zijn werk eigenlijk niet.

maar tegenover onze erfenis. De staat waarin

Ik zou dat eerst willen lezen voor ik er een goed

Congo verkeert, is nog altijd min of meer die

antwoord op kan geven. Het is echter wel zo dat

van een permanente ruïne. Dat is niet alleen

vele van mijn voorstellingen - en ook deze - aan

fysiek, maar ook mentaal waar te nemen. Hoe

de slag gaan met sporen uit het verleden en dat

verhelderen we beetje bij beetje daarin ons

we de nawerking daarvan via herinneringen en

eigen standpunt? Ik wil verhalen vertellen uit een

getuigenissen als uitgangspunt nemen. Als het

verleden dat kenbaar is en blijft doorwerken in het

werkelijk is zoals jij het formuleert, zou ik dat als

heden. In de lichamen die wij op scène brengen,

een heel mooi ideaal voor ons werk beschouwen.

schemeren getuigenissen door. Ik wil echter allerminst krasse uitspraken daarover doen of die

—

het publiek aanpraten. Mijn stukken zitten echter wel tussen al die mogelijk verschillende noties in.

Je lijkt als choreograaf letterlijk verhalen te willen ‘schrijven’. Daarin klinkt een echo door van wat de danstheoreticus André Lepecki schrijft over

Dans voorjaar INFO ❘ TICKETS www.ccBe.be ❘ 03 286 88 20 Driekoningenstraat 126 2600 Berchem

do 31 jan za 16 feb za 09 mrt za 30 mrt di 07 mei

14972535_Advertentie_dans_voorjaar_B170xH135.indd 1

L’histoire(s) du Théâtre II (werktitel) speelt van 21 februari 2019 t.e.m. 14 maart 2019 in NTGent. www.ntgent.be.

NACHTHEXEN II BLUEPRINT ON MEMORY WHITE ON WHITE FROM MOLENBEEK WITH LOVE RED HAIRED MEN

BURNING BRIDGES / JENS VAN DAELE | 20 uur WARD/WARD / ANN VAN DEN BROEK | 20 uur MARC VANRUNXT | 20 uur YASSIN MRABTIFI | 20 uur ALEXANDER VAN TOURNHOUT | 20 uur

19/11/18 11:07

Concertgebouw Brugge en Rosas vieren de 20e productie van Rosas in het Concertgebouw met een heuse feestweek.

DO 21.02.19

WO 27.02.19

Stadsschouwburg

Concertgebouw

A Love Supreme

Rosas danst Bach

Salva Sanchis, Anne Teresa De Keersmaeker & Rosas i.s.m. Cultuurcentrum Brugge

Cursus

VR 22.02.19 KAAP | Groenplaats

Trio’s (live) P.A.R.T.S. i.s.m. KAAP

ZA 23.02.19 Diverse locaties in Brugge

Slow Walk © Anne Van Aerschot

Met Anne Teresa De Keersmaeker, Rosas & P.A.R.T.S. i.h.k.v. SLOW(36h) i.s.m. Cultuurcentrum Brugge

WO 27.02.19 & DO 28.02.19

De zes Brandenburgse Concerten Anne Teresa De Keersmaeker & Rosas / Amandine Beyer & B’Rock Orchestra Coproductie Concertgebouw

WO 27.02 - WO 24.04.19

Work/Travail/Arbeid Filminstallatie door Eric de Kuyper meer op concertgebouw.be/rosas

Info & tickets: +32 70 22 12 12 In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be

50 NIEUWE DANSCURSUSSEN DIT VOORJAAR hedendaagse dans: basis en verdieping / swing / contactimprovisatie / yoga / authentic movement / danslabo / bodywork / acrobatie in dans / parkour / afrikaanse dans / argentijnse tango / dansproductie / choreografie / ...

LEUVEN GENT ANTWERPEN BRUSSEL

SCHRIJF IN OP WWW.WISPER.BE/DANS

haider al timimi

Mijn engagement voor de maatschappij is dé trigger om te blijven zoeken naar nieuwe kunstvormen Haider Al Timimi is informaticus van opleiding, maar een performer in hart en nieren. Zijn achtergrond als danser, theatermaker, choreograaf, zanger én zijn Iraakse roots geven hem een arsenaal aan artistieke kwaliteiten. In zijn meest recente stuk Studio Shehrazade – een samenwerking met theater ARSENAAL/LAZURUS Mechelen – spelen hijzelf en zijn spelpartner Gorges Ocloo twee homomannen. “Ze strijden tegen hun religie, cultuur en de maatschappij om hun liefde v oor e lkaar te uiten.”

T E KS T E LO D I E KO N A F O T O BA RT G R I E T E N S

DANST — 13

—

haider al timimi

Je bent danser, theatermaker, choreograaf en

verschillende manieren om verhalen te vertellen

zanger. Maar waar ligt de basis van je artistieke

over thema’s die mij nauw aan het hart liggen

carrière? Rond het jaar 2000 ben ik begonnen

en probeer ook jongere generaties hierbij te

als breakdancer. Via wedstrijden en dance

betrekken.

battles heb ik die hele hiphopcultuur stevig ingeademd. Breakdance is geen gemakkelijke

En hoe probeer je die jongeren dan te betrekken

dans. Je vertrekt vanuit een soort kracht en

in de dans- en theaterwereld? Je moet jongeren

met je lichaam maak je als breakdancer vooral

gaan opzoeken en het is een intensieve taak

een indruk op de toeschouwers. Het is dus

om hen te overtuigen dat theater iets voor hen

vooral op sensatie gericht. Als je breakdancet

kan zijn. Vooral voor jongeren met migratie­

op klassieke muziek krijg je al een heel andere

achtergrond. Een onderdeel van Kloppend Hert,

boodschap. Net daarom wou ik nieuwe

mijn theatergroep, is de jongerenwerking Jong

dansgenres uitproberen en experimenteren

Gewei. Wij gaan echt op zoek naar jongeren

met diverse muziekstijlen. Hedendaagse dans

met een andere sociale en/of culturele

is hier één van. Zo ben ik in contact gekomen

achtergrond. Via Jong Gewei werken wij samen

met artiesten uit verschillende disciplines en

met hogescholen, het KASK in Gent en Transfo

heb ik geleidelijk aan mijn parcours als danser-­

Collect, een theatergezelschap verbonden

choreograaf uitgestippeld. Op deze manier ben

aan het RITCS. Jong Gewei is geen opleiding

ik betrokken geraakt bij de artistieke kern van

of voorstudie op zich, maar die optie bestaat

het Gentse theatergezelschap, Union Suspecte,

voor jongeren die hun carrière willen opbouwen.

opgericht door Chokri Ben Chikha. Binnen dit

Toch zijn er immens veel jongeren die los van hun

collectief ben ik theater blijven creëren en heb

opleiding theater willen doen.

ik veel bijgeleerd als acteur. Voor dans heb ik nooit een opleiding gevolgd. Toch is mijn vuur

Op dit moment toer je met Studio Shehrazade.

om iets te vertellen over de wereld waarin wij

Homoseksualiteit is een belangrijk thema in

leven mijn grootste motivatie. Door mijn Iraakse

de voorstelling. In Studio Shehrazade pakken

afkomst voel ik me al sinds mijn tienerjaren

Gorges en ik het thema homoseksualiteit aan

enorm betrokken bij de politiek in de Arabische

vertrekkende vanuit een Arabisch-Afikaanse

wereld. Dat merk je ook in mijn werk. Mijn

achtergrond. Dan moet je het hebben over

engagement voor de maatschappij is dé trigger

oorlogen, kolonisatie, pinkwashing (De

om te blijven zoeken naar nieuwe kunstvormen.

praktijk van een land of bedrijf om zichzelf als

En ik heb me tot nu toe rot geamuseerd. (lacht)

gayvriendelijk en progressief voor te doen, om

Wanneer maakte je de overstap van

noem maar op. Je moet alle aspecten aanraken

breakdancen naar theater? Tijdens de

om tot de kern te komen van die twee mannen

Irakoorlog van 2003 martelden Amerikaanse

die geen liefde voor elkaar mogen hebben. Het

militairen op gruwelijke wijze Iraakse gevangenen

is gemakkelijk om een verhaal te creëren rond

in de beruchte Iraakse gevangenis, Abu Ghraib.

twee mannen die verliefd worden op elkaar,

Rond die situatie wou ik een theaterstuk

maar dan beland je snel in een soapvertelling.

maken. Ik kon toen alleen maar dansen en

Dat was niks voor ons. We wilden vooral een

bewegen. Dus ben ik het Nieuwpoorttheater

totaalstuk creëren uit onze lichaamstaal en

binnengelopen waar ik Geert Opsomer heb

culturele achtergronden.

ontmoet, de toenmalige directeur. Ik stelde me

Homohaat in Irak is door de Engelsen

voor als breakdancer die graag een stuk wou

overgebracht. De eerste wetten tegen

uitwerken rond de toestand in Abu Ghraib. Zijn

homoseksualiteit kwamen door de Engelse

reactie: “Maak iets, maak theater!” Vanaf dan

kolonialisten. In Ghana was het niet anders. De

is het een ontdekkingsreis geweest. Geert en

missionarissen brachten niet homoseksualiteit,

ik werken tot op heden samen in de Brusselse

maar homofobie met zich mee naar het

jongerenwerking, Transfo Collect. Wij begeleiden

Afrikaanse continent. Gorges zegt dat ook in de

DANST — 14

te compenseren voor negatief gedrag, nvdr.) …

jongeren die hun liefde voor dans en theater

voorstelling: “Homosexuality is as black as being

willen ontwikkelen. Ik blijf op zoek gaan naar

African.” Op het moment dat je dit denkpad

op gaat stel je je de vraag: “Maar hoe staat

Wil je altijd theater en dans blijven combineren?

de islam echt tegenover homoseksualiteit?

Bijna al mijn werk is een combinatie van

En het christendom dan?” Ons onderzoek

verschillende disciplines. Als je het niet in

leidde tot een hoeveelheid aan facetten en die

woorden kan vatten, moet je het belichamen.

hoeveelheid zie je ook duidelijk in de voorstelling.

Met een tekst alleen kan je geharde zielen niet gaat. Dat is soms de moeilijkheid. Vandaag

kunsttype: theater, dans, zang, komedie en

de dag worden we overspoeld met beelden,

zelfs fotografie. Vanwaar die keuze? Gorges,

situaties en slogans. We voelen echt niks meer

mijn spelpartner, is ook thuis in die verschillende

en krijgen de tijd niet meer om onze emoties

disciplines. Ik houd zielsveel van inhoudelijke

te uiten. In Studio Shehrazade heeft elke

alsook multidisciplinaire hoeveelheid. Dat is

artistieke keuze op de één of andere manier

de wereld waarin wij leven. Zo breed én divers.

met het thema heeft te maken. Een voorbeeld

Van klassieke muziek tot dubstep. Van blank

is ons zangduet op Het Zwanenmeer van de

tot zwart. In de kunsten streven artiesten nog

componist Tsjajkovski, die zelf ook homo was.

steeds naar simpliciteit, maar ik geloof net in de

Zelfs voordat ik begon te dansen was ik al bezig

complexiteit van dingen. Als we de complexiteit

met zang. Nog een discipline erbij. Theater

van alle onderwerpen willen laten zien, dan

moet het publiek doen werken en meezoeken.

moeten we zo veel mogelijk kunstvormen

Als het allemaal in tekst gegoten zou worden

combineren om het volledige verhaal te vertellen.

dan kan het soms zijn dat je publiek niet mee

Het is niet zo dat ik op scène antwoorden wil

is. De combinatie van theater en dans doet het

bieden op alle vragen. Ik zou zelfs niet weten

publiek meedenken en zelf interpretaties maken.

hoe je in één voorstelling de complexiteit van

Nu zijn al die verschillende disciplines een manier

homofobie moet kaderen. Als de kijkers met

geworden om uit mijn artistieke blokkades te

een beeld van de gehele problematiek de zaal

geraken.

verlaten dan is ons opzet geslaagd.

DANST — 15

raken, vooral als het over ernstige onderwerpen

Studio Shehrazade bestaat uit bijna elk

haider al timimi

Wat willen jullie met Studio Shehrazade

over de Arabische islamitische wereld ging,

aantonen? Gorges en ik zijn beiden

maar ook over de katholieke Afrikaanse landen.

heteromannen. We hebben ons ook nooit als advocaten van de homoseksualiteit gezien.

Hoe vind je een samenhang tussen die twee

Studio Shehrazade is een voorstelling over

culturele achtergronden? Ik ben eigenlijk op

homoseksualiteit, maar het gaat nog verder. Wij

zoek gegaan naar personages die gelijkenissen

zijn allemaal slachtoffer van het kapitalistische

vertonen in de Afrikaanse en Arabische cultuur.

model. Kortom, de maatschappij. De reden

Voor de Arabische wereld zijn het de djinns die

waarom homojongens in Irak van gebouwen

mensen kunnen bezitten. Volgens de mythes

zijn geduwd komt door het moederschip dat

zijn homo’s zogezegd bezeten door een

boven ons hangt. Een strak systeem dat wij

homoseksuele djinn. Dan besloot ik Gorges aan

hebben gecreëerd en zelf niet meer in handen

te spreken over een gelijkaardige Afrikaanse

hebben. Een voorbeeld is de gedachte: “Moslims

figuur. Volgens de Ghanese mythologie is

zijn homofoob.” Tijdens het onderzoek voor

Anansi een fervent verhalenverteller die soms

de show hebben Gorges en ik gemerkt dat

een menselijke gedaante aanneemt. Die twee

iedereen medeplichtig is. Het thema plaatst

figuren uiten tijdens de voorstelling hun eigen

zich tussen twee mannen die elkaar gewoon

mening op de mensheid. Het leek gepast om

willen liefhebben, maar alles staat hen in de

Anansi en de djinn in gesprek te laten gaan

weg. Daarnaast zijn ook mannen een groot

over de menselijke seksualiteit. De centrale

probleem, het zogenaamde machogedrag.

vraag van de goddelijke figuren: “Waarom wil

Jongens mogen zich volgens de maatschappij

de mens het lichaam zo begrenzen?” Over het

niet kwetsbaar opstellen. Ik kom zelf uit

algemeen had ik het gevoel dat onze diverse

een technische opleiding als informaticus

achtergronden elkaar heel snel vonden en wij

en weet hoe jongens onder elkaar over o.a.

elkaar ook konden aanvoelen als performers.

homoseksualiteit spreken. Via scholen wordt het ook niet gekaderd. We missen een vorm

Welke maatschappelijke thema’s zou je

van wijsbegeerte en seksualiteit. De focus ligt

nog in een stuk willen gieten? Sedert 2017

op technische beroepsopleidingen om gaten in

krijgt Kloppend Hert vijf jaar structurele

fabrieken op te vullen, maar misschien kunnen

ondersteuning. De bedoeling is om vijf jaar lang

theaterstukken dit gebrek opvullen zonder

Humanisme 2.0 te onderzoeken. Humanisme

Wikipediavoorstellingen te worden.

1.0 zit nog vastgeroest in de 16de eeuw. Via

DANST — 16

een reeks voorstellingen bestuderen wij het Waarom koos je voor Gorges Ocloo als

humanisme vandaag. Wetenschap, geloof,

speelpartner? Ik ken Gorges al een tijdje. Hij

liefde, economie, onderwijs zijn de vijf pijlers

heeft ooit bij mij auditie gedaan voor een

van onze showreeks. De eerste voorstelling

voorstelling. De koffies op de jurytafel schoten

was Utopera, over wetenschap en geloof. Het

letterlijk de lucht in. Toen zag ik Gorges’ sterke

tweede stuk was Studio Shehrazade, over

persoonlijkheid in actie. Maar ik was nog niet

liefde. De eerstvolgende voorstelling maak ik

klaar om met hem samen te werken. We zijn

in samenwerking met het Leuvense theater-

met elkaar in contact gebleven. Als gastdocent

gezelschap, fABULEUS. Met een twintigtal

op het RITCS heb ik Gorges ook enkele keren

jonge acteurs gaan wij het thema onderwijs

gecoacht. In Oostende had Gorges zijn eigen

aanpakken. Naar mijn mening is het onderwijs

voorstelling met Hilde Van Mieghem. Ik zag

gestopt met zichzelf heruit te vinden. Zo rap

hem op scene lopen in een string en dacht: “Ik

mogelijk een postje vullen om het kapitalistische

moet hem hebben voor Studio Shehrazade.”

monster te stillen. Wij vragen ons niet meer af

Ik sprak hem na zijn optreden meteen aan en

wat de werkelijke dromen zijn van jongeren.

hij zei ijverig ja. Het is niet altijd gemakkelijk om iemand te vinden die progressief is en die een achtergrond heeft die allesbehalve open is. Plus, ik wou echt iemand hebben met een Afrikaanse achtergrond. Zodat het niet enkel

—

Danspunt zoekt jong loslopend wild/t met maffe ideeën!

Broed jij op een concept, een project, een geniale vondst rond dans en beweging? Sta je met je twee benen op de grond, maar is in je hoofd the sky the limit? Doe jij ons van onze stoel vallen met een invalshoek die nieuw is, anders, gedurfd? Kom jij op de proppen met iets wat Danspunt niet zelf had kunnen, maar wel heel graag had willen bedenken?

Tussen droom en dans staan praktische bezwaren, maar niet als het aan Danspunt ligt! Want waar een wil(d idee) is, is een weg! Maak ons wild van jouw concept, dan zorgen wij voor de nodige logistieke, inhoudelijke en/of financiële ondersteuning om jouw plannen uit te voeren.

Zoek gerust verbinding op met andere kunstdisciplines, of waarom niet nog inventiever: met wetenschap, techniek, ambachten, economie, filosofie, openbare ruimte, maatschappelijke thema’s …?

Voor wie? Je bent 30 of jonger. Heb je zelf geen, maar ken je mensen met een wild/tgroei aan dansideeën: stuur hen deze call zeker door!

Wilde ideeën en wild van dans? Tell us all about it! Hoe creatiever, hoe liever! wildtdansen@danspunt.be www.danspunt.be/wildtdansen

AUDITIONS FOR PROFESSIONAL TRAINING IN CONTEMPORARY DANCE, BRUSSELS TRAINING CYCLE 2019—2022 ATHENS GREECE BARCELONA SPAIN BELGRADE SERBIA BERLIN GERMANY BRUSSELS BELGIUM BUCHAREST ROMANIA BUDAPEST HUNGARY DUBLIN IRELAND FLORENCE ITALY HELSINKI FINLAND LISBON PORTUGAL MARSEILLE FRANCE MONTREAL CANADA NEW YORK UNITED STATES PARIS FRANCE REYKJAVIK ICELAND RIGA LATVIA RIO DE JANEIRO BRAZIL SANTIAGO DE CHILE CHILE SÃO PAULO BRAZIL STOCKHOLM SWEDEN TOKYO JAPAN TUNIS TUNISIA VIENNA AUSTRIA ZAGREB CROATIA ZURICH SWITZERLAND WWW.PARTS.BE

# 04 2018

#JANNESDESCHRIJVER

FOTO ISABELLE WENZEL

DANST — 20

dr. caligari Verbeelding is een schoon ding, maar bij elke danspraktijk komt ook een dosis realiteit kijken. Het kabinet van Dr. Caligari maakt je danswijs in de wereld van wet­geving, contracten en andere zakelijke praktijken. Vermijd horrorscenario’s en kom binnen, zonder kloppen.

Deze editie in DANST: Waar moet ik rekening mee houden als ik muziek gebruik in dansvideo’s op sociale media?

—

TEKST RUTH DUPRÉ

Hoe komt het dat de muziek soms niet wordt afgespeeld als ik filmpjes upload?

Waarom mag ik deze muziek niet gebruiken?

Hoe kan ik dan nog filmpjes delen?

Je bent aan het repeteren voor een nieuw dansstuk en wil een video-opname ervan posten in de Facebookgroep van je dansers. Je maakt een trailer van je nieuwe danscreatie en wil die verspreiden via YouTube. Je filmt je voorstelling vanuit de coulissen en post dat op Instagram Live. Maar je krijgt een melding over auteursrecht of de muziek komt niet mee op het filmpje. Hoe komt dat?

Facebook, YouTube en Instagram detecteren automatisch welke muziek onder je filmpje staat. Als ze vermoeden dat je auteursrechtelijk beschermde muziek gebruikt, kunnen ze de muziek laten blokkeren.

Voor een antwoord op deze vraag moeten we kijken in de wetgeving rond het auteursrecht.

Een muzikant, artiest of componist is de ‘auteur’ van de muziek. Een auteur heeft zelf het recht te beslissen waar en hoe zijn of haar muziek verspreid mag worden, en heeft uiteraard ook het recht om daar iets aan te verdienen.

Wil je auteursrechtelijk beschermde muziek (bijvoorbeeld popmuziek) breed verspreiden in een video, moet je hiervoor toestemming krijgen van de artiest of de platenfirma en/of moet je de rechten op de muziek aankopen. Je moet dit ook kunnen bewijzen. In de praktijk is dit zeer moeilijk klaar te spelen, zeker als het gaat om muziek van internationaal bekende artiesten.

Je deelt je repetitiefilmpjes best via persoonlijke communicatiekanalen, bijvoorbeeld per e-mail of WhatsApp, rechtstreeks naar de leden van je groep.

Wil je een filmpje op sociale media posten, dan gebruik je beter rechtenvrije muziek of simpelweg geen muziek. Zo is bijvoorbeeld veel klassieke muziek rechtenvrij, omdat auteursrechten vervallen nadat de componisten meer dan 70 jaar overleden zijn. Andere rechtenvrije muziek herken je aan de zogenaamde ‘Creative Commons Licensie’. Je vindt die muziek op websites als Netlabels, Electrobel, Jamendo, Audiojungle, Incopetech, Newgrounds, Premiumbeat, The Music Case … En ook Youtube heeft een bibliotheek met rechtenvrije muziek. Het is even zoeken naar de geknipte muziek, maar zo kom je niet in de problemen met auteursrecht!

DANST — 21

het kabinet van dr. caligari

Tango, een woordeloos gesprek Marisa van Andel en Oliver Koch van La Tangueria zijn een autoriteit in de tangowereld. Ze geven les, maar maken ook choreografieën. Zowel eigen shows als stukken voor choreografen zoals Sidi Larbi Cherkaoui en Jan Fabre. In de twintig jaar dat ze een tangokoppel vormen, hebben Marisa en Oliver hun eigen persoonlijke dansstijl ontwikkeld.

In tegenstelling tot vele professionals die resoluut kiezen voor de ene of andere specifieke vorm van de tango, vinden Marisa en Oliver hun kracht in de fusie van verschillende stijlen en technieken.

DANST — 22

—

T E K S T J E R O E N VA N M U L D E R F O T O E L L E N S M E E T S

Jullie zijn al twintig jaar een tangokoppel.

beginnen te dansen. Het is op de dansvloer

Hoe kwamen jullie terecht in de tangowereld?

dat we voor het eerst contact hadden met

Oliver Toen ik in Nederland studeerde haalde

elkaar. Wellicht tijdens een milonga waar je

de opleiding enkele tangoleerkrachten naar

elkaar ten dans vraagt. Het leuke en het

de school om een aantal workshops te geven.

rijke van de Argentijnse tango is dat het een

Dit was een eerste aangename ervaring. Uit

improvisatiedans is. Iedereen doet bij wijze van

eigen initiatief tangolessen volgen kwam pas

spreken wat hij wil. Er zijn enkel wat sociale

later toen ik in Brussel ben komen wonen om

regels die je moet volgen. Hoe je wil stappen,

bij Rosas te werken, het gezelschap van Anne

hoe je wil dansen, welke omarming je gebruikt,

Teresa De Keersmaeker. Op dat moment was de

hoe je de muziek interpreteert of op welke noot

Brusselse tangowereld nog zeer klein. Er waren

je vertrekt, dat staat allemaal vrij. Maar binnen

misschien maar dertig mensen die ieder weekend

die vrijheid zijn er altijd wel stromingen die dat

overal gingen dansen. Het is op één van deze

willen reglementeren. Ergens is dat blijkbaar een

dansavonden dat we elkaar ontmoet hebben.

drang van de mensen. Dan gaan ze wedstrijden

Marisa We zaten beiden in een andere school.

organiseren en stijlen codificeren.

De school waar ik zat maakte een eindejaarsoptreden en schakelde hiervoor de hulp in van

Hoe zou je jullie persoonlijke stijl omschrijven?

Oliver die op dat moment samen danste met

Oliver Over het algemeen zijn er een paar grote

mijn lerares. Ik heb hem toen persoonlijker leren

stijlen. Eén van die stijlen is de milonguerostijl.

kennen en van hieruit zijn we ook vaker samen

Hierbij dans je zeer dicht tegen elkaar en tracht

je alles klein en zeer ritmisch uit te voeren. Een

jammer is. Bij ons in Brussel is dit dus niet het

andere stijl is de tango de salón-stijl. Deze is dan

geval. Wij zijn erin geslaagd om met de meeste

weer heel elegant en recht waarbij je iets verder

andere grote scholen een goede verstand-

uit elkaar danst en grotere bewegingen gebruikt.

houding te hebben. Ook al zou het kunnen dat

Deze stijl is ook zeer melodieus. Er is nu ook nog

er enkele scholen zijn die toch kritiek hebben op

een andere tendens. Dat is de tango Nuevo,

het feit dat wij niet resoluut voor één bepaalde

wat dan weer veel moderner is. Deze wordt

stijl hebben gekozen. Dat vinden ze dan

soms zelfs gedanst op popmuziek. De meeste

misschien een beetje raar. Wij hebben alleszins

tangoscholen kiezen heel resoluut voor één

ons best gedaan om met iedere dansschool een

bepaalde weg. Wij doen dat niet, maar kiezen

zo goed mogelijk contact te hebben.

Wat voor ons altijd het belangrijkste is geweest,

Is dit dan ook het grootste verschil met andere

is om de vrijheid van de tango te behouden. Wij

tangoscholen uit de buurt? Het aanbod van alle

trachten zo weinig mogelijk te reglementeren of

stijlen?

te zeggen wat wel of geen tango is. Laten we

Marisa We bieden inderdaad verschillende

gewoon doen wat allemaal kan binnen de sociale

soorten tango aan. Ook geven we een beetje

regels.

anders les dan de meesten. Ten eerste werken

Marisa Wat ook nog typerend is aan onze

wij meerdere lessen aan een bepaald thema

persoonlijke stijl is dat steeds op zoek zijn

of concept. Niet iedere les is als een workshop

naar iets ‘anders’. Soms ontdekken we iets

ingesteld. We proberen echt wel iets op te

wat zeer goed werkt en moet het toch anders.

bouwen waardoor de mensen er meer van zullen

Op deze manier evolueren en onderzoeken we

onthouden en meenemen. Daarnaast werken we

voortdurend. Dit betekent niet dat we niets van

ook in verschillende niveaus zodat mensen echt

bestaande concepten behouden. Onze ervaring

de juiste plek kunnen vinden die met hun level

hierin wordt steeds groter. Onze leerlingen

overeen komt.

evolueren hierdoor mee met ons. Ook zit er

Het hebben van een eigen locatie in Brussel is

een bepaald concept achter al het materiaal

ook specifiek voor ons. We hebben één plek

of iedere figuur waar we mee werken. Iets dat

met twee danszalen. Waardoor er op hetzelfde

dieper gaat, hoe je bepaalde zaken overbrengt

moment twee verschillende lessen kunnen

of hoe je technisch beter staat. We proberen

doorgaan. Het feit dat alles van ons is geeft

steeds iets aan te reiken waar de dansers echt

ons een vaste waarde en een persoonlijke sfeer.

iets aan hebben in hun dansontwikkeling in

Onze school is helemaal in tangostijl ingericht.

het algemeen. Dit alles gaat beter dankzij een

Wanneer je hier binnen komt zit je meteen in de

goede uitwisseling met andere choreografen of

juiste sfeer. Het is echt alsof je in Buenos Aires

lesgevers.

een club binnenstapt.

Lukt dit altijd even goed? Of voelen jullie vaak

Jullie haalden eerder aan dat de vrijheid van

weerwerk omdat anderen het eerder zien als

de tango heel belangrijk is voor jullie. Wat

concurrentie dan als iets leren van elkaar?

vinden jullie van de bestaande wedstrijden

Oliver Heel veel dansers of choreografen

of de tango’s die we te zien krijgen bij dans­­­

zijn inderdaad van het idee dat ze hun eigen

programma’s op de televisie?

plekje willen beschermen. Wij zoeken vooral die

Oliver Daar zijn we niet zo’n fan van. Op tv zie je

uitwisseling in het buitenland waar je minder

wel regelmatig een tango met een Argentijnse

in elkaars vaarwater komt, maar uiteindelijk

vorm, maar het is nooit echt de Argentijnse

werken we even goed samen met een school uit

tango. Sinds een tiental jaar bestaan er ook

bijvoorbeeld Antwerpen.

wereldkampioenschappen. Zelf doen wij daar

Marisa In je eigen stad is dat wel moeilijker

niet aan mee. Deze kampioenschappen zijn

vermits je toch al snel concurrerend zit te

vooral belangrijk voor de Argentijnen zelf. Op

werken. In heel veel steden waar wij komen gaan

die manier hebben ze een springplank naar

de dansscholen niet in contact met elkaar. Ze

bekendheid zodat ze ondanks de crisis toch

gaan niet naar elkaars evenementen wat zeer

financieel kunnen rondkomen in Argentinië.

DANST — 23

voor een mengeling van alle verschillende stijlen.

Marisa Die kampioenschappen zijn inderdaad

nog iets met tango doen, mag ze steeds beroep

redelijk nieuw. In het begin bestond dit helemaal

doen op ons. Het zou zeker en vast voelen als

niet, juist omdat men zei dat tango niet te

thuiskomen. Ook een voorstelling als Azen, zou

reglementeren was. Je kan het dus ook niet

ik nog eens willen doen. Het was heel moeilijk

jureren en zeggen wat al dan niet beter is. Het is

te combineren met ons intensief lessenrooster,

echt een kwestie van persoonlijke smaak.

maar het was enorm verrijkend. Achteraf gezien heeft dit echt zijn vruchten afgeworpen.

DANST — 24

Jullie zijn actief als tangochoreografen voor verschillende doelgroepen en hebben al voor

Waarom moet iemand beginnen met tango?

verschillende artiesten gewerkt. Is er iemand

Marisa Tango is niet alleen een dans die je leert.

die jullie echt is bijgebleven?

Er zit zo veel meer achter waardoor mensen,

Marisa We hebben vroeger met Sidi Larbi

zeg maar, verslaafd geraken aan tango. Heel

Cherkaoui samengewerkt. Zijn eerste

veel mensen die beginnen met tango vinden het

tangostappen heeft hij bij ons gezet. Daarnaast

best moeilijk. Het is ook een complexe dans,

heeft hij ook verschillende keren in de afgelopen

mede omdat het zo vrij is. Die vrijheid is in het

20 jaar beroep gedaan op ons voor verschillende

begin niet makkelijk om mee om te gaan, maar

projecten. Ook hebben we een lange periode

als je even door de zure appel bijt, wordt tango

met Frank Groothof gewerkt in Nederland. Dit

echt een way of life. Het is een manier om met

was een zeer verrijkende periode. Samen met

anderen om te leren gaan omdat je zo nauw in

een orkest maakten we twee kindervoorstel-

connectie bent met elkaar en op een andere

lingen. Frank is een ongelooflijke artiest. Hij kan

manier communiceert dan verbaal. Het is zo een

zingen, muziek maken en acteren. Het was een

rijkdom om hier vaardig in te worden. Heel veel

zeer intense ervaring.

mensen vinden hier ook een nieuwe vriendenkring.

Oliver Een ander zeer belangrijk project was

Bijna al onze vrienden zitten in de tangowereld.

onze laatste grote show Azen. Deze ging

Wanneer we ergens heen gaan, gaan we naar de

door in HETPALEIS in Antwerpen en was een

tango. Het is een deel van ons leven. Daarom vind

samenwerking met onder andere acteur

ik het ook zo geschikt voor singles. Er zijn zo veel

Dimitri Leue. We hebben toen een twintigtal

singles vandaag de dag die geen partner vinden.

voorstellingen gebracht in dit prachtige theater.

Gewoon omdat je elkaar niet meer ontmoet. Ze

Het leuke was ook dat we hier een aantal

gebruiken dan maar Tinder of andere datingsites.

leerlingen van ons bij hebben kunnen betrekken.

Ook voor koppels die juist wel iets samen willen

Zo waren we net een klein dansgezelschap. We

doen is de tango een zeer geschikte activiteit.

hebben hier choreografieĂŤn voor gemaakt en de

Ondanks dat er wordt gezegd dat tango zeer

acteurs leren dansen.

sensueel of erotisch is, is dat allemaal maar oppervlakkig. Er zijn natuurlijk wel ontmoetingen,

Zijn er choreografen waar jullie heel graag (nog)

maar het is niet zo oppervlakkig seksueel getint

eens mee willen samenwerken?

en dat vind ik wel heel mooi. Het is een hele pure

Marisa Ongetwijfeld zijn er nog heel wat mensen.

en onschuldige wereld waar heel veel mensen hun

Ik zou het zelf leuk vinden om nog eens met Anne

geluk kunnen vinden.

Teresa De Keersmaeker te werken. Mocht ze ooit

Oliver Wanneer je op het internet rondkijkt en je

ziet welke tango-evenementen er in de wereld

maar intense dialoog gevoerd, totdat ieder weer

allemaal bestaan, dan word je wel gek. Tango

zijn eigen weg gaat richting een nieuwe partner,

holiday’s, tangomarathons, -festivals, -weekends

een nieuw verhaal. Dat is heel intens. Je begint

… Het is zo gegroeid en het leuke is dat je tango

een woordeloos gesprek te creëren met iemand

zo makkelijk kan verbinden aan een vakantie. Er

en het is zo mooi wanneer je kan begrijpen wat

zijn bijna overal in de wereld plaatsen waar je

de andere probeert aan te geven. Daarnaast is

een heel weekend kan gaan dansen tot je erbij

het zo spannend wanneer er een misverstand

neervalt. Er wordt dan ook samen gegeten, je

is, waar je samen iets van moet zien te maken.

moet op zoek gaan naar een slaapplek … Het is

Fouten bestaan er eigenlijk niet in de tango.

zo een leuke ervaring. Mensen ontmoeten elkaar

Het gaat alleen over hoe je verdergaat wanneer

en tegelijkertijd gaan ze op reis en ontdekken ze

het anders loopt dan wat je in je hoofd had en

de wereld. Overal verspreidt het zich.

hoe je daarop inspeelt. Het kan ontzettend veel voldoening geven wanneer dit lukt.

Tango, het maakt de mensen gewoon gelukkig?

—

Marisa Zeker en vast! Mede door de dopamine die vrijkomt bij het dansen. Het geluksgevoel dat zo sterk is. We dansen op zo’n dansavond meestal vier stukken met elkaar. Ieder stuk duurt een drietal minuten. Dat is dus twaalf minuten waarbij je echt samen iets opbouwt.

Meer info op www.tangueria.be

Je maakt iets. Er wordt als het ware een korte,

DONDERDAG 21.3 Olivier Dubois

Pour sortir au jour

Fest i v a l i n b e w e g i n g

20:00 _ Stadsschouwburg

VRIJDAG 22.3 Mohamed Toukabri

The Upside down Man 19:00 _ KAAP | De Werf Alma Söderberg

Deep Etude

ZATERDAG 23.3

21,22 & 23.03.19

bi ts of da nce.be

V.U.: Johan Coens, Wnd alg. directeur Stad Brugge, Burg 12 8000 Brugge, Ontwerp Cel creatie Brugge

Da n s Pe r for m anc e

21:00 _ Biekorf

Charlotte Vanden Eynde & Nicolas Rombouts Hyphen (work in progress) 15:00 _ KAAP | De Groenplaats Anneleen Keppens

Movement Essays

(work in progress) 16:00 _ KAAP | De Groenplaats Sarah Bostoen

Poetic Machine 17:30 _ KAAP | De Werf

De handstand heruitgevonden Bert Vanden Berghe stond op 15 december op het podium van STUK (Leuven), tijdens De Grote Belgische Dansvitrine, met A Departure From Thought.

In zijn solo waarbij circus en dans de hoofdrol vertolken, is hij voortdurend op zoek naar een nieuwe definitie voor de welbekende handstand. Met een bevlogenheid en liefde voor circus, dans en het belang van zijn buikgevoel, gidste hij me doorheen deze wondere wereld.

DANST — 26

—

T E K S T M AU D T I E L E M A N S F O T O K U R T VA N D E R E L S T

Bert heeft een eigen en uniek circuspad

lag het accent veel meer op theater en kon ik

bewandeld. “Circus en dans hebben hun tijd

autonoom werken en me verder ontwikkelen. Zo

genomen om te komen aankloppen in mijn leven.

ontstonden mijn eerste plannen om handstand

Tot mijn 18e heb ik elektriciteit gestudeerd,

en dans te mengen. Tijdens de opleiding

maar toch voelde ik me nooit echt thuis in

lag het accent in de danslessen vooral op

die wereld. Het is nu ondertussen duidelijk

hedendaagse dans met veel vloerwerk aan

geworden waarom (lacht).” Bert kwam slechts

de basis. We hadden telkens les in blokken

beetje bij beetje in aanraking met circus en

van twee uur. Het eerste half uur was meestal

dans. Toen hij 20 jaar was begon hij te jongleren,

gericht op de technische kant van dans.

als ontspanning tijdens het studeren. Daarna

Nadien was er vaak een uur vloerwerk. Later

startte hij met poi- en staff-spinning en later

dat jaar kwamen er verschillende andere stijlen

ook met vuurspuwen en andere manieren van

binnen de hedendaagse dans aan bod. Zo

vuurmanipulatie. “Tijdens mijn bachelor ortho­­

kwam ik in contact met flying low en release

pedagogie zette ik geregeld circus en beweging

technique. Het zijn geen vernieuwende zaken

in tijdens mijn stages om jongeren te bereiken.

in de danswereld, maar ze waren voor mij als

Die interesse leidde tot het volgen van de

circusartiest een belangrijke toevoeging.

Formation Pédagogique aan de ‘Ecole De Cirque de Bruxelles’.” Deze éénjarige circuspedagogie-­

Kan ik stellen dat het toevoegen van dans aan

opleiding is internationaal gekend omdat ze

de circusdiscipline ‘handstand’ jou definieert als

inzet op het leren van verschillende circus­

artiest? Die twee samen liggen inderdaad aan de

diciplines aan diverse doelgroepen. “Het is een

grond van de taal die ik wil gebruiken op scène.

goeie school op vlak van circusmethodologie.

Maar laat ons zeggen dat ik in de brede zin graag

Op dat ene jaar heb ik veel circusdisciplines

met creaties in publieke ruimtes speel. Spelletjes

gezien. Alle basis die je als circusdocent nodig

maken of het uitproberen van ‘nieuwe regels’ zijn

had, nam ik in me op”. Op de vraag of hij daar

ook belangrijk voor mij. Thema’s zoals dier-mens,

ontdekte dat hij met circuspedagogie verder

het opzoeken van uitdagende omstandigheden,

wilde, antwoordt Bert onmiddellijk: “Het was me

verwarring, en het onverwachte spreken mij

vanaf dag één duidelijk dat ik daar niet enkel

enorm aan. Handbalanceren en beweging zullen

was om leerkracht te worden. Ik wilde zoveel

altijd aan de basis liggen, maar ik werk ook graag

mogelijk meepikken op het gebied van dans en

vanuit deze andere hoeken.

de opleiding heeft mijn liefde voor circus en dans

Wat is het verschil tussen handbalanceren en

‘ge-big-banged’ en kreeg alles een stroomver-

handstand? Er is geen verschil, het zijn twee

snelling. Ik wilde het uitvoerende vak in.”

verschillende woorden voor dezelfde kunst. Maar ik wil handstand en handbalanceren graag zien

Ben je na deze eenjarige opleiding meteen

in een bredere definitie die meer beweeglijkheid

het uitvoerende veld gaan verkennen? Nee,

toelaat, minder voorschrijft ‘wat wel en niet

na dat jaar ging ik in de zomer auditie doen

telt’ en andere kwaliteiten toont in deze ‘kunst

in de circusschool van Granada, aangeraden

van het omgekeerde zijn’. In het kader van

door een vriendin. Tijdens mijn opleiding daar

die definitie gebruik ik liever handbalanceren

DANST — 27

theater. Mijn buikgevoel vertelde me dat. Tijdens

bert vanden berghe

omdat dit woord niet zegt dat er één ‘stand’

monster­producties van Cirque du Soleil in Las

is, maar dat het zoeken is naar een balans

vegas. Ja, iedereen mikt op zijn definitie van

op je handen. Ik zie het balanceren ook wel

circuskunst (lacht).

als een basis van mijn kunstvorm. Ik geef aandacht aan de transities van en naar deze

Hoe zou jij de relatie tussen dans en circus

omgekeerde positie in plaats van de perfect

omschrijven? In de verschillende vormen van

stijve één-­hand-­handstand-­positie. Ik zoek

circus proberen we denk ik hetzelfde als in andere

graag naar bewegingen die zich omkeren in een

kunstvormen: tonen wie we zijn. We inspireren ons

handstand, die ook spelen met het uiten van

op de zaken die we in kunst zien. Één voorstelling

een lichaamskwaliteit of een bepaald karakter.

mengt handstand en voordracht (Natalie Reckert), een ander een eenwieler met kalligrafie (Kenzo

Behoort Flying-Low, de techniek die je het

Tokuoka) of nog een ander brengt dansende

meeste inzet, tot jouw nieuwe definitie? En

acrobatie die zich laat beïnvloeden door een

hoe kwam je hiermee in aanraking? Flying-Low

absurdistische Russische schrijver die kinder-

en het vloerwerk dat ik kreeg in mijn school in

verhalen schreef (Alexander Vantournhout). De

Granada liggen inderdaad aan de basis van hoe

grote gelijkenis met dans ligt volgens mij in het

ik dans. Maar met die ‘nieuwe definitie’, als er

fysieke werk van beiden. Ik hou er bijvoorbeeld van

zo één bestaat, wil ik vooral niets vastnagelen

te voelen dat mijn lichaam moe wordt of zich moet

aan één techniek of stijl. Met dans moet ik

inspannen om niet uit evenwicht te vallen.

niets meer uitleggen met woorden, maar vooral voelen en mezelf uitdrukken met mijn lichaam.

Wie waren jouw voorbeelden?

Het ‘moeten’ van specifieke handstandposities

Een jaar voordat ik de pedagogische circus­

valt weg. Ik volgde dan ook enkele stages bij

opleiding in Brussel startte, zag ik een stuk

Narendra Patil, William Thomas en Anton Lachky.

van Stefan Sing en Cristiana Casadio dat

Lachky is grappig genoeg vooral bezig met wat ik

Tangram heet, waarin ze jongleren met dans

niet voldoende doe: complexiteit en snelheid. Hij

versmelten. Al het duowerk tussen de twee

heeft me uitgedaagd om het ruwere te zoeken.”

waar jongleren en dans elkaar aanvulden heeft

DANST — 28

toen een grote indruk nagelaten op mij. Het Zie jij circus als een kunstvorm? Ja zeker! Net

werk van artiesten zoals de eerder vermelde

zoals er een cultureel erfgoeddecreet bestaat,

William Thomas (grondacrobaat met een zeer

bestaat er een circusdecreet in Vlaanderen.

vloeiende en gedetaillerde bewegingsstijl),

De manier waarop circus de podiumkunsten

Eric Longequel (jongleur bij Cie Ea Eo en Cie

heeft ingenomen in de laatste twee decennia

Defracto), Camille Boitel (voorstelling L’homme

is zeer spannend om mee te maken vanuit ‘het

de Hus), Joan Catala (voorstelling Pelat) en

stoeltje waar ik in zit’. Circuskunsten maken,

Claudio Stellato (voorstelling La Cosa) inspireren

net als andere kunstvormen, fases door. Wat we

mij elk op hun eigen manier. Maar er zijn ook

belangrijk, aansprekend of vernieuwend vinden

andere artiesten die net als ik met hun visie

in een voorstelling verandert constant. Net

‘handstand heruitvinden’ en die mij veel bijleren,

zoals dit in de hedendaagse dans gebeurt. Ik

zoals Christelle Dubois, Rhiannon & Dan en

heb wel het gevoel dat dit in het ‘hedendaagse

Verena Scheider. In dans herinner ik mij dat In

circus’ in een stroomversnelling gebeurt. Beeld

Spite of Wishing and Wanting (Ultima Vez-Wim

je de laatste 100 jaar verandering in de wereld

Vandekeybus), Sacred Monsters (Akram Khan

van de dans in, maar dan in een periode van 20

Cie en Sylvie Guillem) me toch wel goed geraakt

jaar. Gelukkig zijn er veel verschillende vormen

hebben. Maar in het algemeen voeden de

en definities van circus, dus niet alles hoeft

stukken van les ballets C de la B en Peeping Tom

op hetzelfde doel te mikken. Integendeel,

me heel erg door de manier waarop ze werken

circus is één woord voor enorm veel vormen

en de manier waarop ze de scène vaak goed

en ideeën: van een Palestijnse circusschool

doen trillen.

tot de prestigieuze CircusNext-kanditaturen, van een circuscabaret ten voordele van

Je startte vorig jaar met het maken van de

een nieuw plafond in een kraakpand tot de

interdisciplinaire voorstelling A Sensitive Case.

Hoe begin je hieraan? Zowel voor A Sensitive

een wereld en een manier van werken die ik niet

Case als andere projecten start ik vanuit een

zo goed ken als die van de circuskunsten.

buikgevoel met de goesting om een bepaald thema aan te kaarten. Dat onderwerp verandert

Naar welke soort feedback ben je dan vooral op

soms nog tijdens het creatieproces, maar vormt

zoek? Ik wil niet per se mooier materiaal maken

wel het startpunt. Soms zoek ik naar een object

of deze solo benaderen vanuit de Flying-Low. Ik

waarmee ik tot het uiterste ga in mijn fantasie.

zou graag opnieuw in een oncomfortabele positie

Ik tast dan de limieten van het mogelijke af.

komen. Als mensen het gevoel hebben dat ik op

Dit is ook het geval bij de voorstelling van het

mijn handen sta als truc en ze daarbij niets meer

project A Sensitive Case. Het thema vloeide

voelen, dan ben ik misschien niet geslaagd in mijn

voort uit een interesse naar de dualiteit van

opzet. Ik heb op dit moment veel controle in de

mens en dier. Een muizenval werd opeens het

solo. Dit omdat ik deze solo al enkele keren getest

object dat alles verbond. Om te komen tot

en uitgevoerd heb. Met het coachingtraject wilde

bewegingsmateriaal maak ik vaak gebruik van

ik het uitbreiden en dit terugbrengen naar het

improvisatie. Het verkregen materiaal test ik op

oorspronkelijke gevoel waarmee ik begonnen

een publiek. Dit deel is voor mij heel belangrijk.

ben. Dit kwam vanuit een Butohsessie (een

Zo kan ik verschillende concepten uitproberen,

Japanse dansstijl, nvdr.) van Aurelia Brailowsky.

reacties waarnemen en de zaken bijschaven. De

Die inspiratie ben ik gaan gebruiken om deze

twee jaren waarin ik A Sensitive Case testte zijn

choreografie in elkaar te boksen. Ik heb er op

momenteel uitgegroeid tot een voorstelling van

een andere manier de wereld en het voorbijgaan

20 minuten, een expo van muizenvalsculpturen

van de tijd beleefd. Voor één keer niet vanuit

en een levend experiment van 160 muizenvallen

het denken of het standpunt van een mens. Nu

dat een dag lang duurt. Dit project blijft

wilde ik met de coaching het hele nummer terug

langzaam groeien. In het begin van 2019 start ik

versnipperen. Ik wilde dat de coach opnieuw het

opnieuw met testen via residenties en periodes

oncomfortabele, het ruwe bij me uitlokt. Ik wilde

waarin ik intensiever werk aan een specifiek deel

vooral nieuwe input en ideeën fysiek uittesten

van dit project. In het begin van 2020 wil ik een

en voelen, daarna kunnen we gaan praten en

volledige speelbare voorstelling klaar hebben.

analyseren. Eerst voelen en zweten, dan denken en schiften, althans voor deze solo.

Dansvitrine van Danspunt in Leuven. Waarom

Wat ben je in de nabije toekomst nog van plan

wilde je graag deel uitmaken van dit traject en

met je voorstellingen? De komende maand

wat verwachtte je ervan? Ik wilde deelnemen

woon ik in Toulouse waar ik in de LIDO (Franse

omdat ik mezelf niet enkel zie als een pure

circusschool) aan mijn handstandtechniek

circusartiest, maar ook als een bewegend mens.

werk, terwijl ik ook samen met een flamenco-

Via het traject wilde ik vanuit het standpunt van

gitarist rond interpretaties van haar stijl ga

de wereld van dans meer informatie vergaren.

werken. Nadien kan je me anderhalve maand

Enerzijds omdat ik vanuit het standpunt van

terugvinden in Stockholm waar ik aan het DOCH

circus zelf te veel let op specifieke aspecten,

lessen zal volgen. Het DOCH is een universiteit

zoals uitdaging, techniek en de metafoor op

voor dans en hedendaagse circuskunst. Na

scène. Anderzijds omdat ik al eerder vanuit de

de Dansvitrine ga ik verder met A Sensitive

danswereld interessante manieren van kijken

Case en ga ik ook nog meer aan A Departure

heb geleerd. Waarschijnlijk omdat de focus van

from Thought sleutelen. Daarnaast ben ik zéér

de feedback meer ligt op andere aspecten van

benieuwd om te spelen met wie en wat er nog

wat ik doe, zoals de beweging in zijn totaliteit en

op mijn pad komt.

details van het lichaam of een houding. Specifiek bij het handbalanceren verkennen we misschien

—

nog te weinig de bepaalde mogelijkheden die niet perfect in het prentje passen van wat handstand hoort te zijn. Ik doe vooral mee omdat ik zo veel mogelijk wil absorberen van

Meer info op www.bertberg.be

DANST — 29

Je nam onlangs deel aan de Grote Belgische

04 03 19

Informatie Inspiratie Uitwisseling

danspunt.be/dinspiratiedag

Laat je leden nu verzekeren

DANS 2019 FEROCIA

— za 19 jan THOMAS STEYAERT & RAUL MAIA THE BALLET OF PAUL ACE AND SUNNY LOVIN za 2 feb ALEXANDER VANTOURNHOUT RED HAIRED MEN extra: workshop met Alexander Vantournhout

DANST — 30

do 14 feb COMPAGNIE GIOLISU - FEROCIA & NATALIA PIECZURO - THIS KIND OF BIRD FLIES BACKWARDS - double bill vr 1 maa PASSERELLE SARAH BOSTOEN & JUDITH CLIJSTERS UNITED TO FORGET - HOLDING SPACE - double bill wo 6 maa KABINET K 8+ - INVISIBLE do 21 maa BALLET VLAANDEREN - SIDI LARBI CHERKAOUI / TRISHA BROWN / CRYSTAL PITE do 4 apr FASO DANCE THÉÂTRE / SERGE AIMÉ COULIBALY (BF/BE) - KALAKUTA REPUBLIK roeselare / despil.be

Als dansgroep, -gezelschap, -vereniging of –school wil je natuurlijk het beste voor jouw werking en laat je jouw deelnemers verzekeren.

Bij Danspunt kan je een voordelige verzekering ‘Lichamelijke ongevallen en Burgerrechterlijke aansprakelijkheid’ afsluiten.

Waarom kiezen voor de Danspuntverzekering?

• Je betaalt slechts 3 euro/lid/jaar.

• Je kiest de beste formule voor jouw werking: een verzekering van januari 2019 t.e.m. december 2019 (of later dit jaar van september 2019 t.e.m. augustus 2020).

• Je hoeft geen lid te zijn van Danspunt om een verzekering te kunnen afsluiten.

Ontdek alle voordelen en bijkomende informatie op www.danspunt.be/ verzekeringen.

Heb je interesse, vragen of wil je een bestelformulier? Stuur een mail naar verzekeringen@danspunt.be.

FOTO ISABELLE WENZEL

Het spijt me. Ik weet het. Ik had me voorgenomen om het niet meer over Palestijnen te hebben. En het is ook niet zo dat ik ondertussen nergens meer geweest ben. Ik was bijvoorbeeld in Tunis een week of drie geleden waar verschillende choreografen, waaronder Serge Aimé Coulibaly en Ben Fury aan de slag gingen met Tunesische dansers. Coulibaly werkt met jonge mannen uit de medina die veel politiegeweld naspelen en blessures oplopen door het geweld dat ze hun eigen lichamen vol overgave aandoen. Fury werkt met een verzameling straatdansers uit heel Tunesië waaronder een beeldschone jongen met een perfect symmetrisch gezicht maar zonder onderbenen. Wanneer hij zijn protheses naast zich neerlegt, danst hij verder op zijn stompen alsof de puntschoenen van een ballerina zijn. Daar zou ik het allemaal uitgebreider kunnen over hebben. Maar ik wil het hebben over het lichaam als archief. Het lichaam als opslagplaats voor al onze persoonlijk en sociale ervaringen. Het lichaam dat beter dan ikzelf weet dat het op een dag uitgegleden is en op het staartbeen terecht gekomen is, en dat deze pijnlijke ervaring herbeleeft wanneer ik te lang zit. Het lichaam dat vasthoudt dat ik 25 jaar geleden gebeten werd door een hond waardoor mijn haren nog steeds ten berge rijzen bij elke hond die ik kruis. Maar ook het lichaam dat gedragingen en geplogenheden opgeslagen heeft.

Dat ik om de pastoor te behagen met mijn hoofd schuin moest luisteren zoals zuster Agnes dat deed.

Het lichaam dat ergens alle dansen opgeslagen heeft die ik geleerd heb, van handjeklap over de vogeltjesdans tot de hucklebuck tot de Israëlische volksdans ‘maim maim’ dat wij zongen als ‘water water water wij drinken liever bier’, jazzdans, disco … Aangezien dat lichaam-als-archief een mix is van persoonlijke en collectieve ervaringen zal

het er bij iedereen anders uitzien. Dat is zo mooi aan ongetrainde lichamen, alhoewel, laten we wel wezen, ook de vogeltjesdans of hucklebuck vormen van training zijn. Toen ik onlangs met Palestijnse vrouwen mocht werken, putte ik uit hun lichamenals-archief om een dans te maken die bestond uit vrouwelijke bewegingen. Het waren allemaal potige feministes die het koor vormden voor een opera die voornamelijk door vrouwen gemaakt was en heel erg aanklaagde wat mannen deden met de stad en de wereld. Bovendien kon ik - voor het eerst zo openlijk in Palestina - een uitgedragen LGBT+aanwezigheid voelen. Hun weerstand tegen een vrouwelijke dans was groot. Maar ze haalden de bewegingen moeiteloos op: een dweil uitwringen, lipstick uit een mondhoek vegen, haren platstrijken.

Het kwam allemaal vanzelf, ik zette het simpelweg achter elkaar, we hadden een dans van niet-dansers.

Maar ik zocht ook naar een tegenhanger en steunde daarbij op het libretto dat sprak van drilboren die de grond doen trillen, auto’s die optrekken en geweren die schieten. Ik vroeg hen die trillende grond te zijn, die vooruitschietende bolides, dat aangeschoten wild. Schets mijn verbazing: er zat niets in hun archief dat daarop betrekking had. Het is voor vrouwen in dat deel van de wereld quasi onmogelijk om schokkende of spastische bewegingen te maken, zelfs als die het gevolg zijn van geweld dat op hun lichamen uitgeoefend wordt. Vrouwen kunnen en mogen enkel behagen. Zelfs lesbiennes die op alle fronten moeten vechten tegen de samenleving, en daar hoe langer hoe meer succes in boeken, hebben niet of nauwelijks toegang tot een ander bewegingsarsenaal. Het is dan en daar dat ik begrepen heb wat dat lichaam-als-archief betekent.

En hoe prachtig het is als het dan toch lukt, met de nodige overredingskracht, om dat archief uit breiden, en er een arsenaal ‘lelijke’ bewegingen aan toe te voegen: stuiteren, trillen, stoten. Ik heb één keer mijn hoofd schuin gehouden voor de aandacht van de man aan het altaar maar daarna nooit meer.

Good girls go to heaven, bad girls go everywhere.

DANST — 31

Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.

Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat.

Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.

high five met Peter Verhelst F O T O S T E P H A N VA N F L E T E R E N

#cultuurtips

DANST vraagt in elke editie een andere cultfiguur om zijn/haar top vijf te geven. Peter Verhelst is een Vlaams dichter, romancier en theatermaker.

Hij was meer dan 10 jaar regisseur bij NTGent en werkt vaak samen met beeldend kunstenaars, muzikanten en choreografen. Onlangs kreeg

01 SHOWN AND TOLD, een conversatie in beeld en woord door twee grootmeesters in hun vak: choreografe Meg Stuart en schrijver, acteur Tim Etchells. Interessant, slim, hartverscheurend en ontluisterend.

02 Het spectaculaire Furioso en een gedanste jammerklacht, het duet When I am laid in earth (Purcell), respectievelijk gechoreografeerd door Meryl Tankard en Sidi Larbi Cherkaoui. Passie en ontroering.

hij de Sybren Poletprijs voor experimenteel oeuvre.

Een dichtbundel met een onmogelijke titel: Houvastvergankelijkheidsleer van Jan Baeke. Over ons geloof in vrije wil dat ons houvast biedt en over ons houvast dat altijd aan het wankelen wordt gebracht.

Heldere poëzie.

04

05

Chris Marker, Memories of Inclusief, een documentaire the future, Bozar Brussel. van Ellen Vermeulen over Een fascinerende expo inclusief onderwijs, een inkijk over een fascinerende in het dagelijkse leven van man. Chris Marker was Irakli, Sami, Rosie en Nathan, schrijver, muzikant, vier kinderen met speciale filmmaker, mediakunstenaar, onderwijsbehoeften die wereldreiziger en politiek les volgen in het reguliere activist. onderwijs. Gefilmd in zwartwit.

#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be

DANST — 33

03

#danstagram

#joke_vdh

#sneyssens

DANST — 34

#danst

Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.

DANST groupies 5x4 nummers/jaar 60€ groupies.danst.be

DANST adverteerder oplage 3.500 nummers adverteren.danst.be

meer info? dansdanser@danst.be

DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …?

Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine?

Mail naar dansdanser@danst.be

en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be

Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef

leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .

Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,

DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€ abonneren.danst.be

DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt

4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X

VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Abrahamstraat 13, 9000 Gent

JRG 17/N4 december 2018

danspunt.be

FAUSTIN L I N Y EKUL A, P. 9

er is steeds iets wat het lichaam vertelt dat woorden niet kunnen vertellen