DANST 2019 N3

#03 2019

04

08

12

15

Danst in beeld met Bart Grietens

DanceAbility: dansend schotten doorbreken

Nadia Beugré’s strijd voor vrijheid

Dansen voor de les begint

20

22

26

31

Dansvanger

#metoo in de danswereld

Pas afgestudeerd.

What’s next?

Column On the road

33

34

High five met Lennert Coorevits

#danstagram

colofon Red a ctie Si nt-Salvators traat 18a, 9000 Gent Coö rd i na t i e Len e Va n La n g en h ove Te kst Eva Fi erens, Gabrielle Johans s on, Claudia Verplan c ke, Len e Va n La n g en h ove, N i ko la a s Bo u cq u ey, H ildegard De Vuys t, E m m a M eers ch a er t Ei nd re d a c t i e Lut Fi rlefy n , I ri s Ra sp o et en Lene Van Langenhove Coverbeeld Bar t Gri eten s De si g n Elv i re Dela n ote × Her mi ne C o orem an Duurzam e druk Bem a Graph i c s Pe ri o d i c i te i t 4 × per j a a r Opl a g e 5.000 ex. Volgend num m er decem ber 20 19 Ab o nne me nt 14 euro

dansbeeldig

Voorbije zomer las ik The Moving

Imagination van Joan Chodorow, een belangrijk figuur in de ontwikkeling van dans- en bewegingstherapie. In haar boek onderbouwt ze hoe psychologisch lijden kan verholpen worden door het FOTO ISABELLE WENZEL

innerlijke tot uitdrukking te brengen in dans. Door gevoelens uit te drukken en letterlijk in beweging te brengen, zou je het innerlijke kunnen transformeren.

Dans is als het ware een intieme dialoog tussen lichaam en geest. Wat ik zo mooi vind is dat dit individuele proces vaak de basis vormt van een choreografie bedoeld Va nu i t ha a r st udies ku nstwetenschappen ontdekt Emma Meer s chaer t kuns t in al

voor de ogen van anderen. ‘The healing comes from being seen, understood and accepted.’ De moed van dansers

ha a r vo r men en betekenis s en.

die hun kwetsbaarheid durven tonen op

Ged reven do or een grote

het podium, is bewonderswaardig. Maar

vo o r l i efd e vo or beweging,

welke verantwoordelijkheid draag je als

tra cht ze te ontwaren hoe

toeschouwer van zo’n intieme dialoog?

da ns een ko o rd s pant tus s en

Als het lichaam spreekt, hoe luister je

l i cha a m en g ees t, waarop de da nser b a l a nceer t.

dan? Hoe kan je een dans vanuit je eigen perspectief beoordelen zonder de danser zelf te raken? Anderzijds, hoe waardevol is een oordeel van iemand die misschien zelf nog leert spreken? Als we ons lichaam laten zwijgen uit schrik voor de blik van de ander, dan geef je niemand nog de kans om je te zien, te begrijpen en te accepteren. Ook de kans om anderen te raken met hoe je je als danser verhoudt tot de ruimte, de muziek en de ander.

Misschien ligt in het probleem ook het antwoord, want van alle ogen die je lichaam zien spreken, zijn er een paar die oordelen, maar zo veel die dat niet doen. Laten we allen blijven dansen alsof niemand ons ziet, want iedereen mag het zien.

DANST — 3

#03 2019

#dansttt

DANST — 4

#dansttt

#dansttt

DANST — 5

#dansttt

#dansttt

DANST — 6

#dansttt

#dansttt

— DAN ST IN BEEL D Bar t Gri e ten s

In Nederland ging Grietens al snel met veel jonge gezelschappen en opleidingen werken, waar volgens hem de spannendste dingen gebeuren en je de meeste vrijheid krijgt. Zo werd hij onlangs genomineerd voor de tweejaarlijkse Theaterfotografieprijs met een fotoreeks die hij maakte voor het afstudeerjaar van de Mime Opleiding (bewegingstheater) aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. De jury schrijft in haar rapport: “De hele serie spat van de dynamiek, emotie en energie. Elke foto leeft en intrigeert. Dit is intelligente scènefotografie in de puurste vorm, waarbij door slimme focus vrijwel elk beeld verbonden wordt door een belangrijk thema uit de voorstelling.” Grietens werkt momenteel onder meer voor Het Zuidelijk Toneel, Theater Rotterdam en Alexander Vantournhout.

DANST — 7

Bart Grietens ontdekte zijn liefde voor dans tijdens zijn opleiding fotografie aan Sint-Lukas Brussel, toen hij voor een opdracht koos om een voorstelling van een bevriende danseres te fotograferen. Vervolgens kreeg hij als student snel de kans om voor de gerenommeerde dansschool P.A.R.T.S. te fotograferen. Die samenwerking duurde 10 jaar en resulteerde in een boek voor het 20-jarig bestaan van de school, waarvoor hij 50 ex-studenten ging portretteren.

Na gewerkt te hebben met gezelschappen zoals Peeping Tom, Jan Fabre en Thomas Hauert en met huizen als KVS besloot hij in 2014 om naar Amsterdam te verhuizen en nieuwe horizonten op te zoeken.

#dansttt

DanceAbility: al dansend schotten doorbreken Waarom spreken we over andersvaliden of mensen met een beperking, met de nadruk op het verschil en de onmogelijkheid van iets?

Schuilt de beperking niet net in het onvermogen van de omgeving om zich aan te passen?

Een inclusieve samenleving lijkt nog altijd onbereikbaar, maar in de danswereld vervaagt de grens tussen beperking en mogelijkheid stilaan wél. Danspunt sprak met Vera Rosner: danser, choreograaf en DanceAbility trainer.

DANST — 8

—

T E K S T E VA F I E R E N S F O T O H A N S S C H U B E R T

Wat mogen we onder DanceAbility Movement

met het concept van gemengde validiteit. Hij

verstaan? DanceAbility Movement streeft

begon lessen en workshops te geven en richtte

naar inclusieve dans waarbij dansers met en

zich bovendien op scholen. Daarnaast startte

zonder beperking samenwerken. Het idee

hij teacher trainings op, waarin hij zijn kennis

ontstond in de jaren ’80 in de VS tijdens een

doorgaf aan anderen. Op die manier kon het

workshop van Alito Alessi. Hij baseerde zich

DanceAbility gedachtegoed zich verspreiden

op de contactimprovisatie van Steve Paxton

over de hele wereld. Er is niemand in de wereld

waarbij duetpartners ter plaatse een dans

als Alito, hij bracht zoveel mensen samen om

ontwikkelen, afgestemd op hun gemeenschap-

te bewegen in ‘mixed’ situaties.

pelijke bewegingsmogelijkheden. Alessi wilde dit idee graag uitbreiden naar mensen met een

Hoe kwam jij in contact met DanceAbility

beperking. Meer dan honderd mensen kwamen

Movement? Jaren geleden was ik op stap

op de workshop af om samen te experimenteren

in Wenen en ontmoette ik een man die me

met beweging. Dat maakte een sterke indruk

uitnodigde om met hem te dansen. Eerst was

op Alessi, die dan ook graag verder werkte

ik verontwaardigd, ik dacht dat hij een flauwe

grappenmaker was aangezien ik geen normaal

Wat houdt zo’n les in? Ik geef verschillende

lichaam heb. Als een van de laatste personen

soorten lessen: er is een reeks open lessen

in Europa kreeg ik zes maanden na de geboorte

waar iedereen naartoe kan komen, een andere

polio, waardoor ik in een rolstoel zit. Wandelen

reeks is gericht op meer gevorderde dansers. De

kan slechts af en toe met behulp van krukken

eerste groep functioneert als een open familie

of een beenspalk. Later kwam ik te weten dat

waar plezier centraal staat. We proberen de

deze man Alito Alessi was. Toen hij een jaar later

drempel zo laag mogelijk te houden door de

opnieuw naar ImpulsTanzFestival in Wenen kwam,

eerste les gratis aan te bieden. Bovendien zijn de

besliste ik om deel te nemen aan een van zijn

deelnemers vrij om te komen zo vaak ze willen. De

workshops. Ik kwam terecht in een grote ruimte

tweede groep is meer gesloten en uitdagender.

waar heel wat mensen met verschillende soorten

Daarvoor moet je al enige ervaring hebben met

beperkingen aanwezig waren. Omdat mijn ouders

DanceAbility en je voor minstens een half jaar

me steeds in de zogenaamde ‘normale’ wereld

engageren. Er zijn geen audities of selecties, we

probeerden te integreren, voelde ik me niet

nodigen zelf mensen uit om ons te vergezellen.

helemaal thuis tussen zoveel mensen met een

Ook voor een performance zoek ik via via mensen

beperking. Maar toen de muziek startte en mijn

die geschikt zijn om aan het project mee te

danspartner, een boom van een vent, mij zacht

werken. Er zijn geen fysieke criteria, het gaat niet

door de ruimte begon te bewegen, had ik een van

om het bereik van beweging, maar om wat de

de gekste ervaringen ooit. Ik was zo geraakt en

mensen te zeggen hebben met hun lichaam en de

stond versteld van de woordeloze communicatie

persoonlijke dimensie die daarmee samengaat.

die plaatsvond. De focus die steeds op mijn beperkingen had gelegen, verschoof plots

Je geeft ook workshops, onlangs nog op Out of

naar mijn mogelijkheden. Daar veranderde een

the Toolbox in Gent. Hoe pak je dat aan? Mijn

groot deel van mijn leven. Voortaan ging ik naar

workshops zijn net als bij Alito Alessi gebaseerd

elke dansles en gaf ik me volledig over aan

op contactimprovisatie. Ik start vaak met een

de danswereld.

soort meditatieve warm-up, waarbij ik instructies de vorm van je lichaam, maak een snelle of trage

DanceAbility gedachtegoed uit te dragen in

beweging. Op basis van de opwarming kan ik me

Oostenrijk? Ik nam deel aan de teacher training

een beeld vormen van de deelnemers: hoe ze

met Alito en leerde daar hoe je groepen kan

de instructies interpreteren, wie ze kan volgen,

leiden en hoe je je daarbij kan aanpassen aan

wie niet. Op die manier schat je als trainer in

elk type mens. Aanvankelijk deed ik dat om zelf

wat je met de deelnemers kan doen. Vervolgens

bij te leren, maar al snel begreep ik het belang

ga ik op zoek naar een gemeenschappelijke

van leraren en trainers. Ze functioneren als een

noemer, waarop ik de opdrachten baseer. De

soort rolmodel en kunnen een grote invloed

eerste oefeningen zijn simpel en zo gemaakt

uit­oefenen op de mindset van hun leerlingen. Om

dat je ze niet echt fout kan doen. Iemand moet

inclusie te bevorderen is het nodig dat mensen

bijvoorbeeld bewegen en de andere moet

met een beperking als rolmodel functioneren.

daarop antwoorden. Geleidelijk aan evolueren

In Oostenrijk zijn er echter maar weinig leraren

we naar moeilijkere oefeningen, aangepast

of trainers die zelf een beperking hebben. Men

aan het niveau van de deelnemers. Wanneer er

spreekt hier vaak over inclusie, maar de grens

slechthorenden in de groep zitten, werken we

tussen beperkt en onbeperkt lijkt nog steeds

bijvoorbeeld niet met muziek. Soms brengen

niet vervaagd. Daar wil ik graag verandering in

we de oefeningen samen tot een kleine

brengen. Na de training begon ik dan ook een

voorstelling, maar dat hoeft niet. Vaak zijn

klasje, heel klein. Het eerste half jaar bestond

mensen te verlegen en voelen ze zich daar niet

het slechts uit mijn vriend, mijn beste vriendin en

erg comfortabel bij. Het belangrijkste is dat

nog één andere vriend. We probeerden dingen

de groep goed samenwerkt en een onderlinge

uit en zij gaven me feedback. Langzaam groeide

lichamelijke communicatie vindt en dat elke

de groep aan en voor ik het wist, gaf ik les als

deelnemer zich op zijn of haar gemak voelt.

DanceAbility trainer aan verschillende klassen.

Pas dan kunnen we verder gaan.

DANST — 9

geef: beweeg een deel van je lichaam, verander Wanneer nam je het initiatief om het

vera rosner

Staat die positieve samenwerking ook centraal

nog vragen hebben. Dankzij dit schoolproject

in je creatie Jattle, BAM and Poetry? Zeker

kan ik de zaadjes van een inclusieve samenleving

en vast. Kijk maar naar de titel: de eerste

in de nog onbevangen kinderhersenen planten.

letters van battle en jam zijn omgewisseld

Ik wil duidelijk maken dat de wereld anders zou

om de competitieve connotatie wat af te

kunnen zijn als kinderen van jongs af aan in

zwakken. Jattle, BAM and Poetry dient als

contact komen met mensen met een beperking

format voor een voorstelling waarin twee teams

en hen leren zien als hun gelijke.

van poëten, muzikanten en dansers met en zonder beperking het in een vriendschappelijke

Naast je werk als trainer en choreograaf dans

battle tegen elkaar opnemen. Ook hier

je ook mee in voorstellingen, zoals in Everybody

staat improvisatie centraal. In twee rondes

Electric van choreografe Doris Uhlich. Ik kwam

versmelt woord geleidelijk aan met muziek en

bij Doris Uhlich terecht via een workshop waarin

beweging, op diverse manieren. Aan het einde

ze haar interesse voor energie exploreerde. Zij

mondt de vriendschappelijke battle uit in een

wilde onderzoeken hoe sommige bewegingen

gemeenschappelijke jam. Met dit format wil ik

energie kosten, terwijl andere net energie geven

mensen inspireren om hun artistieke talenten

en het lichaam als een batterij opladen. Ook

te ontplooien. Ik spoor hen aan om naar de

was zij benieuwd naar wat er gebeurt wanneer

trainingen te komen en met mensen samen te

‘machines’ als rolstoelen, protheses of krukken

werken, in plaats van thuis te blijven zitten.

niet als obstakels maar als uitbreidingen van

DANST — 10

ons lichaam worden gezien. De workshop Ben je ook nog met andere projecten bezig?

mondde uiteindelijk uit in de voorstelling

Ja, we doen een scholenproject waar ik

Everybody Electric. Toen ik deelnam aan de

enorm veel belang aan hecht. We hebben hier

workshop, werd ik op slag verliefd op Doris

in Wenen momenteel een vijftal gemengde

en haar werk. Ik ben erg blij dat ik bij haar

teams van artiesten die naar scholen toe

terechtkwam. Afgelopen zomer stonden we

gaan. De bezoeken verlopen steeds volgens

op de Biënnale van Venetië en in september

hetzelfde frame dat gebaseerd is op wat

trekken we naar São Paulo in Brazilië. In 2020

wij in-formance noemen. Het gaat om een

spelen we een aantal keer in België. Ook al is

combinatie van informatie en performance.

het fysiek intens en neemt het reizen veel tijd

Elk bezoek start met een kleine voorstelling

in beslag, het was al lang mijn droom om eens

waar nadien over gesproken wordt. Belangrijk

met een gezelschap op tour te gaan. Nu kan ik

is dat er op voorhand niets gezegd wordt over

dat doen.

de beperkingen. Zo wordt vermeden dat de invalide dansers onderscheiden worden van

—

degene zonder beperking. Voor de lunch volgt een korte bewegingssessie. Daarna geeft het team enkele workshops die eindigen met een toonmoment. Na zes weken komen we terug en spreken we opnieuw met de kinderen. We vragen of ze ons nog iets willen tonen, of ze

Vera Rosner is in 2020 te zien in

Everybody Electric op 26 en 27 maart in Campo Gent, 31 maart in Stuk, Leuven en 2 april in Kaaitheater, Brussel

Helder Seabra & Julio César Iglesias Ungo The Well in the Lake Zaterdag 7 maart 2020 I 20u

ccBe

DanS 19/20

INFO www.ccbe.be 03 286 88 20 Driekoningenstraat 126 2600 Berchem TICKETS Bibliotheek De Poort Willem Van Laarstraat 15 2600 Berchem

do 19 sep do 10 okt za 30 nov 4 & 5 dec do 30 jan 2 & 3 mei

Coloured Swan 1 & 2 The Memory Loss Collection Transmute (première) A Love Supreme Tender Men Screws (in extra city)

05 — 15.12.2019

Moya Michael / David Hernandez I 20u WArd / waRD / Ann Van den Broek I 20u Sandman / Sabine Molenaar I 20u Rosas / Salva Sanchis / Anne Teresa De Keersmaeker I 20u Koen De Preter I 20u Alexander Vantournhout I 19u en 21u30

Curated by

DECEMBER DANCE 19

Needcompany

INTERNATIONAL DANCE FESTIVAL

BRUGES live music

William Forsythe Marlene Freitas Ultima Vez Miet Warlop Mohamed Toukabri Dana Michel Massala Dance Company and more … world premieres

© Phile Deprez

INFO & TICKETS WWW.DECEMBERDANCE.BE +32 70 22 12 12 +32 50 44 30 60

DANST — 11

belgium

DANST — 12

De Ivoriaanse choreografe Nadia Beugré mengt traditionele Afrikaanse dans met urban en hiphop. Ze danste bij gerenommeerde dansgezelschappen en maakte in tussentijd haar eigen solo waarmee ze de wereld rondtoerde. Opvolgers Quartiers Libres en Legacy oogstten veel lof bij de internationale pers. Dit seizoen is ze artist in residence bij Vooruit in Gent.

—

T E KS T G A B R I E L L E J O H A N S S O N F O T O DY L A N P I AS E R

Nadia Beugré’s strijd voor vrijheid

verplaatsen, grenzen overschrijden. Ik neem de vrijheid om alles op mijn eigen manier in de ruimte te plaatsen.

Wat inspireerde jou voor je eerste solo

Un espace vide: Moi? Het is een ode aan de vrouw die mij heeft gevormd tot de persoon die ik nu ben, Béatrice Kombé. Zij gaf mij als het ware de sleutel om te bereiken waar ik op dit moment in mijn leven sta. Ik ben haar erg dankbaar. Toen zij plots overleed, was dat enorm pijnlijk. Voor mij bleef er een lege ruimte over en ikzelf voelde mij ook leeg. Om dichter bij haar te zijn, maakte ik een creatie over haar.

Je begon al als jong meisje met traditionele Afrikaanse dans. Vanwaar komt deze interesse?

Waarover gaat je meest recente creatie

Dat is zeer simpel, dans is een belangrijk deel

Legacy? Legacy is een stuk over sterke

van mijn cultuur. Ik ben geboren in de volkse

vrouwen. Het is een eerbetoon aan de

wijk van Abidjan, een omgeving die soms wel

Ivoriaanse vrijheidsstrijders. Ze werden door

gevaarlijk was. Als kind zag ik mensen in mijn

het regime, de Franse kolonisator, gevangen-

wijk dansen. Vanop de rug van mijn mama

genomen. Om de vrijlating van hun echtgenoten,

keek ik naar de mensen rond mij die elk hun

broers en zonen te eisen, marcheerden zo’n

ritme hadden, en een traditionele manier van

vijfhonderd vrouwen te voet naar de gevangenis

bewegen. Ook mijn eigen familie was hier enorm

van de stad Bassam vijftig kilometer verderop.

veel mee bezig, vooral mijn vader. Door het

Enkele jaren later deed zich een gelijkaardige

ontmoeten van andere dansers en artiesten

situatie voor waarbij het weer de vrouwen waren

in het culturele centrum van mijn wijk is mijn

die het voortouw namen. Van overal kwamen

interesse voor dans gegroeid. Het heeft mij

er mensen om zich aan te sluiten. De vraag die

als het ware gevormd.

ik stel, niet alleen aan deze vrouwen maar aan alle vrouwen over de hele wereld, is wat hun

Wanneer besloot je om van dans je beroep

nalatenschap is? Wat laten zij achter in deze

te maken? Dat is vanzelf gekomen, het is

wereld? Voor mij is niet het materiële van tel,

eerder zo dat dans mij gekozen heeft. Na mijn

maar hoe men zich gedraagt en wat men doet.

studies danste ik onder meer bij Tché Tché, het

Dat onderzocht ik in Legacy. Daarvoor werkte

gezelschap van Béatrice Kombé. Zo ging de bal

ik samen met dertien vrouwen. Ik vroeg hen

aan het rollen.

onder meer wie hun rolmodel is. De antwoorden waren erg uiteenlopend, van grootmoeders tot

Hoe zou jij je techniek of danstaal beschrijven?

historische figuren als Jeanne d’Arc. De dansers

Ik heb niet echt een techniek en heb daar ook

waren enorm geëngageerd. Deze groep heeft

geen interesse voor. Door de omgeving waarin

mij werkelijk geraakt.

waarmee ik heb samengewerkt, is dans eerder

Op welke manier combineer jij je eigen

iets dat zeer natuurlijk komt bij mij. Er is een

traditionele dansstijl met hedendaagse stijlen

vocabulaire dat ik gebruik maar ik laat me

zoals hiphop? Hiphop heeft zich vanuit de VS

vooral leiden door spiritualiteit en wil op een

wereldwijd verspreid. Elke plaats en cultuur

vrije manier door de ruimte bewegen. Mensen

maakt er een eigen versie van. In Ivoorkust

trachten vaak hun stijl te definiëren maar

vermengt men hiphop met een traditionele

zelf kan ik dit niet. Ooit werkte ik voor een

manier van bewegen. Voor mijn volgende

voorstelling samen met een klassiek geschoolde

voorstelling, die ik bij Vooruit in Gent maak,

danser die veel meer gefocust was op techniek.

breng ik twee dansers uit verschillende hiphop­

Voor mij betekent choreograferen draaien,

stijlen samen. Ik dans zelf geen hiphop maar

DANST — 13

ik ben opgegroeid en de dansgezelschappen

nadia beugré

— samenwerken met jonge mensen uit deze stad, met choreografen en andere artiesten, dat bezorgt mij energie ik ben vertrouwd met de dansstijl die erdoor

zal gaan weet ik nog niet. Ik stel spirituele en

beïnvloed is. Als choreograaf tracht ik een

metafysische vragen over het bestaan van de

geheel, een universum te zien en grenzen te

mens. Mensen die in erbarmelijke omstandigheden

overstijgen. Wat ik bijvoorbeeld belangrijk vind

werken, in de mijnen, op de cacaovelden… Ik

is de wisselwerking met mijn artiesten. Zo vindt

wil research doen naar de fysieke pijn die een

één van de dansers, die zelf een zachte vorm

mens meemaakt. Sommigen dragen veel op

van hiphop beoefent, dat de muzikaliteit van

hun schouders. In ons leven is er licht maar ook

wat ik aangeef erg snel is. Het is boeiend om

duisternis. Elke mens heeft een sombere, zwarte

daarover van gedachten te wisselen.

kant, ook beroemdheden die een glamoureus leven lijken te hebben. Hoe gaan we daar mee

Hoe ben je bij Vooruit terechtgekomen? De

om? Hoe komt het dat sommigen er plezier

eerste keer dat ik naar Gent kwam was met mijn

in hebben om te vernielen? Ook hier wil ik niet

collega Dorothé Munyaneza voor een project. Ik

enkel een choreografie maken, maar wil ik vooral

bezocht de stad, de universiteit, het theater…

mensen en artiesten leren kennen. Inbreng van

en sprak met verschillende mensen: jonge,

buitenaf is welkom, dus ook voor dit project

oude, met diverse achtergronden… Ik was direct

zal ik proberen om een wederzijds vertrouwen

geïntrigeerd door deze energetische plek en

op te bouwen. Dat is eigenlijk de rode draad in

geraakt door de warmte en ontmoetingen met

mijn werk.

boeiende mensen. Toen Vooruit mij voorstelde om er als artist in residence te verblijven, heb ik geen moment getwijfeld.

Hoe ervaar je de samenwerking met dansers en artiesten hier? Mijn Engels is niet goed dus er is wel een taalbarrière maar de universele taal van dans maakt het communiceren makkelijker.

Het belangrijkste voor mij is om niet enkel met het project bezig te zijn maar ook te ontdekken wie de artiesten en mensen hier zijn. Voor mijn project is het belangrijk om inzicht te krijgen in wat hier leeft. Ik wil artistieke banden

DANST DANST — 14 14

scheppen, vandaar dat ik mensen uitnodig. Als iemand een voorstel heeft, luister ik daar graag naar en vind ik het fijn om daarover in gesprek te gaan. Samenwerken met jonge mensen uit deze stad, met choreografen en andere artiesten, dat bezorgt mij energie.

Staan er nog projecten op stapel? In mijn hoofd ben ik reeds met een nieuw project bezig, dat ik

L’Homme rare ga noemen. Over wat het precies

—

Dansen voor de les begint Geen spreuk of bezinning bij aanvang van de les, maar een volksdansmoment. Kevin Caestecker weet zijn leerlingen van de Steinerschool in Gent wel wakker te schudden voor hij aan de les wiskunde of biologie begint.

—

T E KS T C L AU D I A V E R P L A N K E - WA AS

Zijn de maatsoorten van de dans wiskundig

Volksdansmicrobe slaat toe

onderbouwd? Begrijpen de leerlingen hierdoor beter de anatomie van de mens? Of heeft

Kevin koos voor volksdans. Nadat hij samen met

meester Kevin nog andere beweegredenen? Op

zijn vrouw een cursus had gevolgd, was hij gebeten

een Steinerschool wordt niet alleen aandacht

door de volksdansmicrobe. Hij had kennisgemaakt

geschonken aan cognitieve vaardigheden, maar

met Boombal, een sociaal dansfeest met live

ook aan de sociale, emotionele en kunstzinnige

folkmuziek. Hun bedoeling is om zoveel mogelijk

ontwikkeling. Op de Gentse middelbare

mensen te laten dansen. Boombal wordt

Steinerschool hebben ze drie doelstellingen:

laagdrempelig gehouden zodat jong en oud

denken – voelen – willen. De school hecht eraan

aan het dansevenement kunnen deelnemen.

dat deze in evenwicht zijn, zodat elke leerling

De gemoedelijke sfeer kreeg Kevin meteen

de eigen talenten op school kan ontwikkelen.

enthousiast. Eigenlijk sluit de visie van Boombal

Leraar Kevin legt uit waarom hij de dag start

aan bij die van zijn school: een samengaan van

met een korte sessie volksdans.

het sociale en kunstzinnige. De danser moet zich er ook gelet op een goede danshouding en de

Leerlingen komen met allerlei gedachten toe

juistheid van het uitvoeren van de danspassen.

op school. Ze zijn moe of gehaast, denken nog

Ervaring is niet nodig. Er plezier aan beleven is

aan wat de vorige avond gebeurd is… Zo zijn ze

waar het om gaat. Veel dansen is de boodschap.

niet klaar voor een vak waarbij ze veel moeten nadenken. Bij ons geven leerkrachten de eerste

Beleving belangrijker dan techniek

twee lesuren hetzelfde vak. Wij starten die lessen telkens met een zelfgekozen opmaat:

Het dansmoment op school dient er in eerste

een lied, een verhaal of meditatie.’

instantie voor om de dag actief te beginnen.

DANST — 15

vrijelijk kunnen uiten, maar tijdens de cursus wordt ‘Het is belangrijk om de dag goed te starten.

‘Welk schoolvak er na het dansmoment komt

de tovercirkel uit Schotland en de jig uit Ierland.

is niet relevant,’ zegt Kevin. ‘Je kan het met

Er wordt gedanst op heel uiteenlopende muziek.

eender welk vak combineren. De beleving, de

‘Ik gebruik alles wat ik kan vinden. Ik ben geen

sociale impuls is belangrijker dan hoe je de

kenner van typische volksdansmuziek, maar ik

passen uitvoert. Het is heerlijk om met de

ga de avond voor de les op zoek naar wat ik

leerlingen het eerste kwartier van de schooldag

leuk vind en gebruik dat. Erg gevarieerd dus.

buiten te dansen.’ Kevin leert hen de beginners­

Soms krijg ik ook tips van collega’s’.

passen aan. Het liefste zou hij de passen Social dancing

willen uitbreiden, maar door de komst van zijn derde kindje is het er nog niet van gekomen om vervolgcursussen te doen. De eerste keer dat hij

‘Er vindt een heus sociaal proces plaats bij het

op school een volksdansmoment inlaste, waren

volksdansen,’ zegt Kevin. ‘Zeker wanneer ik

de leerlingen wat onwennig. Het was nieuw,

groepsdansen zoals de tovercirkel introduceer.’

onbekend en er werd met een schuin oog naar

Hij ziet heel wat positieve effecten: ‘Iedereen

elkaar gekeken. Maar de passen zijn eenvoudig

is gelijk en danst met iedereen, er heerst een

en dus makkelijk te onthouden. Er komen geen

ontspannen sfeer en onderling hebben de

ingewikkelde choreografieën aan te pas. De

leerlingen veel plezier. Er ontstaan contacten

leerlingen worden dus al snel enthousiast.

die anders niet zo snel zouden plaatsvinden,

Wanneer zij de basispassen onder de knie

zeker als andere leerkrachten meedansen. Het

hebben, begint Kevin te variëren. Ook daar is

bevordert de relatie tussen klas en leerkracht.’

iedereen altijd snel mee weg.

Kevin geeft voornamelijk les aan leerlingen van de derde graad. De 16- tot 18-jarigen lijken er

4/4, 2/4, 6/8

het grootste plezier in te hebben.

Kortom, de volksdans van Kevin is een succes.

De leerlingen leren de basisprincipes aan van

Leerkrachten en leerlingen van andere klassen

verschillende volksdansen en met verschillende

zijn lovend en dansen soms mee. Het is een

maatsoorten. Zo heeft de an-dro een 4/4e

activiteit die groeit. Misschien voor andere

maat, de hanter dro een 3/4e maat of een

scholen een idee om de schooldag ook te

3/8e, en de tovercirkel een 6/8e. Klinkt moeilijk?

beginnen met een dans? Dat dans verrijkend is

Het valt reuze mee. De kinderen leren op

voor de geest ondervindt Kevin elke dag. Hij start

een rij te dansen, in een cirkel of in paar. De

zijn les met positieve en enthousiaste leerlingen.

dansen komen uit verschillende streken. Zo

DANST — 16

komt de an-dro en hanter dro uit Bretagne,

—

Start het nieuwe dansseizoen en ontvang €20

Deze bon geeft U recht op €20 KORTING op de aanschaf van een paar dansschoenen van de merken: Werner kern, Anna Kern, Nueva Epoca, Salsolera, Necesita, Rosso Latino, Paoul en Portdance.

INGE VAN EMELEN OPENINGSUREN WOE VAN 12.00 TOT 18.00 UUR DO VAN 12.00 TOT 20.00 UUR ELKE DONDERDAG “LATE EVENING SHOPPING”!

VRIJDAG VAN 10.00 TOT 18.00 UUR ZATERDAG VAN 10.00 TOT 17.00 UUR

TIENSESTEENWEG 257 • 3360 LOVENJOEL • BELGIUM & + 32 (0)473/29 48 51 • INGE @ RITMIK.BE WWW.RITMIK.BE

MAANDAG, DINSDAG, ZON-& FEESTDAGEN: GESLOTEN

Één bon per klant Bon geldig van 17/08/19 tot en met 30/11/19.

Niet cumuleerbaar met andere acties of kortingen.

Enkel geldig op dansschoenen van de vermelde merken die op voorraad zijn.

Adv. RITMIK 170x135mm. BON 20 EURO zomer 2019 .indd 1

10/07/19 23:09

Verzekering voor je leden Voor jouw dansgroep of dansschool wil je het beste dus laat je je deelnemers verzekeren.

Bij Danspunt kan je een voordelige verzekering Lichamelijke ongevallen en Burgerrechterlijke aansprakelijkheid afsluiten.

PURE YOGA

Waarom kiezen voor de Danspuntverzekering?

• Betaal per jaar slechts 3€/lid • Kies de formule die best bij je past: van september 2019 tot augustus 2020 of van januari tot december 2020 Ontdek alle voordelen op www.danspunt.be/verzekeringen Interesse? Vragen? Mail naar verzekeringen@danspunt.be.

# 03 2019

#SARAHYUZEEBROEK

FOTO WINSTON NANLOHY

dansvanger DANST — 20

Elke editie vragen we een gepassioneerde amateurdanser naar dé dansvoorstelling die zijn/haar blik vangt. Hoe kijken dansers zélf naar dansvoorstellingen? Een dansaardig verslag.

danser : Gabrielle Johansson (balletleerkracht) vangst : Against the wall (Paula Chaves) waar : TAZ Oostende

Onwetendheid en begrip, Against the wall maakte tegenstrijdige gevoelens bij me los. De Colombiaanse choreograaf en activist Paula Chaves combineert dans en performance om het te hebben over de Koude Oorlog en post truths.

We verspreiden ons in een grote, lege ruimte. Twee guerillameisjes – waaronder Chaves zelf – rijden binnen op een bakfiets gevuld met ballonnen. Ze steken enkele toeschouwers een envelop in de hand. De stilte en vage handelingen roepen vragen op. Maar dan wordt de grote witte muur met felle kleuren verlicht en beginnen de performers traag en abstract maar sierlijk te bewegen. Als in trance kijken ze ons recht in de ogen en houden onze blik vast, een intiem moment.

Wil je zelf eens een dans(voorstelling) vangen?

Mail jouw idee naar dansdanser@danst.be

Ik krijg kippenvel wanneer over de volledige muur propagandafoto’s en teksten worden geprojecteerd en één van de dansers, die zich met touwen omhoog heeft gehesen, eerst voorzichtige en gracieuze bewegingen uitvoert, en dan steeds wilder sprongen, radslagen en salto’s maakt. Beangstigend aangezien ze slechts met één touw vasthangt, en tegelijk fascinerend hoe ze over de muur beweegt. Het lijkt alsof de muur grond is geworden en het publiek vanop de muur naar haar zit te kijken.

De voorstelling eindigt zoals ze begon, de twee dansers rijden weg op de bakfiets gevuld met ballonnen. Ondanks de verwarring heb ik oprecht genoten van de voorstelling.

DANST — 21

Plots klinkt er luide muziek en volgt een uitbundige choreografie met danspassen die naar klassiek ballet en clipdance lijken te verwijzen. Wie een envelop heeft gekregen, moet die nu openen en de stiften die erin zitten uitdelen. De opdracht is om op één van de ballonnen in de ruimte ons antwoord te schrijven op de vraag: ‘Op welke manier heeft kunst gemeenschappen bevrijd?’. De ballonnen vliegen even later door de ruimte.

DANST — 22

2 jaar na #metoo: hoe ver staan we in de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag?

Grensoverschrijdend gedrag komt voor in alle sectoren maar dansers kunnen niet om lichamelijkheid heen, wat hen extra kwetsbaar maakt. De grens van wat wel en niet kan in opleidingen, voorstellingen en bij audities, is gevaarlijk vaag. In 2017, nog voor #metoo losbarstte, begon Ilse Ghekiere met haar onderzoek naar seksisme in de Belgische danswereld. Vanuit haar ervaring als danser en kunstwetenschapper vroeg zij aan vrouwelijke collega-dansers of ze zich soms anders behandeld voelden. De gesprekken legden een aantal kwesties bloot: van gebrek aan respect tot manipulatie en misbruik. Wat is er de voorbije twee jaar ondernomen en welke mentale verschuivingen vonden plaats?

—

T E K S T L E N E VA N L A N G E N H O V E I L L U S T R AT I E E L S A B . M A S O N

Kan je kort vertellen wat jouw onderzoek naar

een voorsprong. Daar hebben ze minder last

seksisme in de Belgische danswereld heeft

van competitie, zijn daardoor vaak zelfzekerder

blootgelegd? Hoewel ik met dansers individueel

en krijgen sneller zeggingskracht. Er leeft zelfs

sprak, beschreven ze vaak gelijkaardige

de mythe dat mannelijke dansers later aan

situaties. Zo merkte ik duidelijke patronen

een dansopleiding kunnen beginnen omdat ze

op. Vrouwelijke dansers voelen zich vaak niet

fysiek meer aangepast zouden zijn om sneller

au sérieux genomen. Er zijn verschillende

vooruitgang te boeken. Mannelijke dansers lijken

voorbeelden van dansers die zich seksueel

zich ook meer te identificeren als choreograaf,

geobjectificeerd voelen en doordat er in

terwijl vrouwen iets voorzichtiger zijn bij het

dans een sterke focus ligt op het lichaam,

maken van eigen werk. Overigens worden jonge

kan dit heel verwarrend zijn. Andere dansers

vrouwelijke dansers nog al te vaak in de rol van

vertellen over ongewenste seksuele avances

muze geduwd.

en manipulatieve werkmethodes waarin ze

Deze zomer ontving ik nog een getuigenis

afgestraft worden als ze niet meegaan in de

van een danseres die van een mannelijke

wensen van de choreograaf. De zwijgcultuur is

festivalorganisator te horen kreeg dat hij

geworteld in een schrik om jobs te verliezen.

liever mannen aannam omdat die volgens hem

Met korte contracten kan je namelijk gemakkelijk

betere dansdocenten waren. Het is zoals bij

ontslagen worden en er staat altijd wel een

chef-koks: koken wordt traditioneel gezien als

andere danser klaar om jouw rol over te nemen.

een vrouwentaak maar als er prestige aan te

Dit maakt van dansers een uiterst kwetsbare

pas komt, zie je plots een wereld gedomineerd

groep. Na #metoo vond ik het heel belangrijk

door mannen. De machtspositie van docenten

dat seksueel grensoverschrijdend gedrag werd

in opleidingen mogen we overigens niet

besproken als een structureel probleem, dat

onder­schatten. Leerlingen kijken naar hen

de discussie verder ging dan de individuele

op, het zijn rolmodellen. Dat kan gemakkelijk

casussen in de media. Met andere woorden,

misbruikt worden als een docent andere

dat het werd gezien als symptoom van een

intenties heeft. Kunstscholen zouden ‘safe

seksistische cultuur die nog steeds vasthoudt

spaces’ moeten zijn waar studenten met

aan stereotiepe en schadelijke ideeën over

vallen en opstaan kunnen uitzoeken wat voor

vrouwen en vrouwelijke dansers. Ik sprak ook

een kunstenaar ze willen worden. Elke klacht

met studenten, niet-professionele dansers en

over intimidatie, grensoverschrijdend gedrag

dansers in andere Europese landen. Een vrouw

of manipulatie zou ernstig genomen moeten

uit de UK zei me dat er dringend nood was aan

worden, mét repercussies. Scholen mogen niet

een gelijkaardig onderzoek in salondansen. De

de regels van het professionele veld spiegelen,

collectieve oproep tot verandering was overal

maar moeten zichzelf zien als cruciale plekken

voelbaar. Op zowel maatschappelijk als politiek

van verandering die de toekomst van het hele

niveau hebben dansers een urgente discussie

veld kunnen vormgeven.

op gang gebracht. Je kan echt spreken over een internationale beweging: van #metoo

Je richtte samen met enkele collega’s het

naar #wetoo!

platform Engagement op. Wat houdt dit precies seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksisme

Het klinkt misschien als een extreem statement,

en machtsmisbruik in de Belgische kunstwereld

maar mannen hebben het fundamenteel

aankaart. Aanvankelijk waren we voornamelijk

makkelijker in de danswereld, simpelweg omdat

actief in het dansveld maar nu focussen

ze met minder zijn. Dit onevenwicht zie je reeds

we ons op alle disciplines. Eerst kwamen we

in de dansscholen voor amateurs. Dans wordt

wekelijks met vrouwelijke dansers samen om de

nog steeds gezien als ‘iets voor meisjes’.

problematiek te bespreken. Daarnaast hadden

Jongens die graag dansen kunnen natuurlijk

we ook een gesloten Facebookgroep waarin

ook het slachtoffer worden van vreselijke

we getuigenissen deelden. We ontwikkelden

pesterijen, maar wanneer ze doorstromen

een website, engagementarts.be, waar je ons

naar een professionele opleiding hebben ze

statement en basisinformatie vindt over wat je

DANST — 23

in? Engagement is een kunstenaarsbeweging die Ongelijke kansen beginnen al bij de opleiding.

kan doen als je grensoverschrijdend gedrag of

dat dingen sneller kunnen veranderen. Na de

discriminatie ervaart. Dit was belangrijk omdat

meldingen in de media en op publieke fora rond

niemand leek te weten wat je kan doen in zulke

grensoverschrijdend gedrag in de podium-

situaties en wat onze rechten als dansers zijn.

kunstensector, staken we met verschillende

Ons statement roept op tot ‘engagement’ van

organisaties de koppen bij elkaar om samen

verschillende spelers in het veld en is gericht

aan een actieplan te werken. Het werd als

naar kunstenaars, instellingen, leerkrachten,

snel duidelijk dat de bestaande preventie- en

het publiek en ‘personen die over de schreef

welzijnswetgeving onvoldoende bekend was.

gingen’. Seksisme aanpakken gaat over een

Er werd vervolgens hard gewerkt om interne

mentaliteitsverandering. Daarvoor heb je de

procedures binnen organisaties in te voeren of

samenwerking nodig van verschillende partners

te optimaliseren. Vele organisaties investeerden

die elk op hun beurt verantwoordelijkheid nemen.

in opleidingen voor vertrouwenspersonen.

Sinds we subsidies ontvangen, organiseren

Voormalig minister van Cultuur Sven Gatz

we events en bieden we ook workshops aan,

lanceerde een plan om grensoverschrijdend

zowel informatieve sessies als beweegsessies

gedrag te tackelen. Hij gaf de opdracht voor

waarbij we vertrekken vanuit het vieren van

een onderzoek waaruit onder meer bleek dat 1

lichamelijke grenzen. Ten slotte functioneren we

op de 4 vrouwen in de cultuursector het voorbije

ook als gesprekspartner tussen kunstenaars,

jaar slachtoffer was van een ongewenste

organisaties en de overheid.

fysieke of seksuele toenadering op het werk.

DANST — 24

Daaropvolgend maakte de minister de nodige Wat is er de voorbije twee jaar concreet

budgetten vrij voor aanvullende acties. Sinds

ondernomen om grensoverschrijdend gedrag

mei 2019 zijn er twee psychologen voor de

tegen te gaan? Welke evolutie zie je? Het

sector aangesteld. Ze werken bij de Vlaamse

voordeel in Vlaanderen is dat veel organisaties

Ombudsdienst en mogen een onderzoek starten

subsidies ontvangen van de overheid en zich

als er een klacht binnenkomt. Als je in aanraking

dus moeten verantwoorden. Dit zorgt ervoor

komt met grensoverschrijdend gedrag maar

geen beroep kan doen op de organisatie waarin

Natuurlijk moet deze thematiek ook besproken

je werkt, dan kan je contact opnemen via

worden in het niet-professionele veld. Na het

genderkamer@vlaamseombudsdienst.be.

verschijnen van mijn onderzoeks­resultaten heb

Organisaties kunnen ook heel nuttige informatie

ik contact gehad met Danssport Vlaanderen. Zij

vinden bij Sociaal Fonds Podiumkunsten.

vroegen advies omtrent preventie en hebben mijn artikel gedeeld met hun 42 000 leden.

Wat zijn vandaag nog werkpunten?

Niettegenstaande er heel wat organisaties

Wat kunnen we zelf doen om gendergelijkheid

begaan zijn met het thema, zijn er evenveel

en diversiteit te bevorderen? Het blijft

nog niet overtuigd van de ernst van de

belangrijk om zoveel mogelijk getuigenissen te

problematiek of beschikken ze gewoon niet over

verzamelen. Dit kan anoniem via Engagement

de middelen om te investeren in veranderingen.

of de Ombudsdienst. Dankzij de som van

Er is overigens een groot verschil tussen wat

individuele verhalen kunnen we het structurele

instellingen willen uitdragen en wat ze werkelijk

probleem blootleggen. Dansscholen, groepen

doen. Engagement krijgt regelmatig vragen van

en opleidingen kunnen de checklist* gebruiken

dansscholen om een workshop rond grensover-

die de vakbond ACOD Cultuur heeft ontworpen

schrijdend gedrag te geven, maar als het

en goed communiceren waar dansers kunnen

erop aankomt zijn er niet voldoende middelen.

aankloppen bij discriminatie. Ik zou dansscholen,

Kritiek is ook niet altijd even welkom bij leiding-

groepen en opleidingen ook aanraden om

gevenden. Er wordt meteen gevreesd voor de

workshops te organiseren met het oog op

reputatie van het gezelschap of de school

bewustwording en gedragsverandering.

terwijl het deel uitmaakt van een leerproces.

Overigens ligt het vraagstuk rond sanctionering

Hoe kunnen we dansers aanmoedigen om te

nog steeds gevoelig. Niet alles kan juridisch

reageren op ongepaste ervaringen, om met

worden opgelost of bewezen. Dan vraag je

hun verhaal naar iemand te stappen? Heel

je af: wat zijn de gevolgen voor personen die

weinig dansers durven hun ongemak te uiten,

duidelijk te ver zijn gegaan en wat is de rol van

bang om bestempeld te worden als ‘preuts’.

instellingen? Is een gesprek of verontschuldiging

Nee zeggen is niet evident als je omgeving je

voldoende? Daar is nog onenigheid over.

in vraag stelt of vindt dat je ‘overdrijft’. Het gaat om het doorbreken van een cultuur waarin

Heb je weet van good practices in dansscholen,

gemakshalve wordt gezegd: ‘het is nu eenmaal

opleidingen, gezelschappen, presentatie-

zo, het zal nooit veranderen’. Om seksistische

plekken? ISAC (Institut Supérieur des Arts et

structuren te veranderen, is er meer nodig dan

des Chorégraphies de Bruxelles) is een voorbeeld

alleen een geschreven wet. Collectief moeten

van een dansopleiding die zich proactief inzet

we ons inzetten om een mentaliteitsverandering

om seksueel grensoverschrijdend gedrag aan

teweeg te brengen. Op korte tijd is er al veel

te pakken en bespreekbaar te maken. Samen

veranderd, maar er is nog werk aan de winkel!

met hun studenten werkten ze aan een duidelijk document dat de verschillende procedures

—

bespreekt. Ook GRIP, het platform onder leiding

* De checklist is opgenomen in het artikel

van choreograaf Jan Martens en zakelijk leider

‘Cultuur na #metoo’ op rektoverso.be.

niveaus actief geïnvesteerd in preventie. Elke danser die zij aannemen wordt geïnformeerd over de verschillende interne procedures, er is een ethische code die de organisatie hanteert en er worden groepsgesprekken georganiseerd zodat deze informatie geen dode letter op papier is.

Presentatieplekken zoals Vooruit en Kaaitheater hebben de informatie van de Engagementwebsite opgehangen in hun kleedkamers.

DANST — 25

Klaartje Oerlemans, heeft op verschillende

Pas afgestudeerd.

What’s next?

Ik haast me via het trappenhuis naar het dakterras van het MUHKA. Daar ontmoet ik drie breed glimlachende makers, net afgestudeerd aan het Koninklijk Conservatorium Dans Antwerpen. Jacopo Buccino studeerde dans in Siena en woont nu – na enkele jaren London en Berlijn – al drie jaar in België. John-William Watson is afkomstig uit Leeds en is BBC Young Dancer 2017 Grand Finalist en National Youth Dance Company Alumni. Kaori Ishiguro studeerde hedendaagse dans aan Japan Women’s College Physical Education en werkte nadien als assistent-docent. Een internationaal trio met een Antwerps aura. Wat het drietal gemeen heeft: een stralende passie voor hedendaagse kunst en de ambitie om voorstellingen te maken.

—

T E KS T & F O T O N I KO L A AS B O U C Q U E Y

In dans eis je een plaats op in tijd en ruimte.

om naar het buitenland te gaan en stelde het

Wanneer kwam het besef dat dit jullie plaats is?

Conservatorium van Antwerpen voor. Tijdens de

John-William Dat was in het middelbaar

auditie kreeg ik een helder inzicht in wat dans

onderwijs. Ik was van plan om academische

zou kunnen zijn. Ik was ook erg benieuwd naar

studies aan te vatten in wiskunde en filosofie.

hoe kunst in een ander land wordt beleefd en

Twee weken voor ik afstudeerde sprak een

wat voor kunstenaars er zijn.

lerares mij aan. Ik danste al van toen ik 14 was

Jacopo Ik was een tijdje in België en danste in

en ze stelde voor om verder te gaan in dans. Ik

de Ultima Vez Studios toen een vriend opmerkte

voelde een plotse, onverklaarbare drang om dit

dat het Conservatorium iets voor mij zou kunnen

te doen, en die ben ik gevolgd.

zijn. Al van bij de audities voelde ik me er thuis.

Jacopo Ik herinner me geen specifiek moment.

Het was de eerste keer dat ik mezelf kon zijn

Op mijn veertiende startte ik met audities

in de zin dat lesgevers en coördinatoren me

en werd ik geaccepteerd in een Toscaanse

niet wilden veranderen. Ze begeleidden me,

dansschool. Ik verliet mijn geboorteplaats en

waren erg open en begripvol voor de techniek

volgde een vrij zware ballettraining. Dansen is

die ik al had ontwikkeld en naar mijn interesses.

waar ik in uitblonk, en tegelijk was het iets dat

Het was voor mij de juiste plaats om mezelf te

ik moest ontwikkelen. Uiteindelijk werd dans een

ontwikkelen binnen een opleiding.

Kaori Volgens mijn moeder danste ik altijd

Het professionele leven is voor jullie net

en overal. Ergens heb ik ook altijd voor dans

gestart. Met wat zijn jullie vooral bezig?

gekozen. Toen ik werkte als assistent-docent

Jacopo Ik stond met mijn solo Grande Finale-​

aan de universiteit van Tokio groeide het

Act II op Copacobana en werkte mee aan

verlangen om mij te verdiepen in hedendaagse

een locatieproject op Dansand, namelijk een

Europese dans.

improvisatie op het strand. We maakten met een groep muzikanten een choreografie en

Jullie hebben een diverse afkomst. Hoe zijn

herhaalden de performance vier keer per dag.

jullie in het Conservatorium van Antwerpen

Het is plezant om na de opleiding nog een

terechtgekomen?

aantal dingen te doen met ex-klasgenoten en

Kaori De professor van mijn universiteit raadde

betrokken te blijven bij hun werk, en ook om

mij het Conservatorium aan. Het is nog niet zo

met hen op stap te gaan (lacht). In november

gekend in Japan.

start ik een residentie in Campo in Gent. Ik doe

John-William Een vriend van mij suggereerde

niet vaak mee aan audities, want ik ben vooral

DANST — 27

vanzelfsprekendheid.

geïnteresseerd om mijn eigen artistieke ideeën

Jacopo Ik wil een stuk maken met mijn moeder

verder te ontwikkelen en wil graag samenwerken

(lacht). Dat komt voort uit mijn interesse om

met andere kunstenaars.

pre-existentiële, sterke banden te onderzoeken.

John-William Nu ik geen student meer ben,

Mijn moeder heeft een sterke achtergrond

heb ik alle vrijheid om mezelf te ontwikkelen

in meditatie. Het lijkt me boeiend om dit te

als kunstenaar. Ook ik wil graag samenwerken

combineren met mijn praktijk. Het stuk zou

met Antwerpse collega’s. Ik ben gevraagd

eerder een documentair karakter kunnen

om samen met Jasmine Lily Norton een duet

krijgen. Ik voel me verwant met Jérôme Bel en

klaar te stomen voor Noorderlicht. Ik neem

de non-danse die hij brengt. Als danser word je

ook deel aan de summerschool van Sadler’s

jarenlang sterk gevormd door je training. Ik wil

Wells Young Associates, een choreografisch

ook mensen zonder danstraining betrekken in

researchprogramma.

mijn werk.

Kaori Ook ik wil vooral mijn eigen werk

John-William Ik wil een avondvullende voorstelling

ontwikkelen. Ik zou graag het korte stuk

maken, die zo dicht mogelijk aanleunt bij

dat ik maakte aan het Conservatorium,

totaaltheater. Daarmee bedoel ik de integratie

1/f on an interval bounded away from both

van fotografie, film, muziek en beelden, en

zero and infinity, verder ontwikkelen tot een

onderzoeken hoe je deze elementen in een

langer stuk. En ik zou graag een workshop

theatrale context kan gebruiken. Dit omvat

dramaturgie volgen.

samenwerking met andere kunstenaars en het inkapselen van andere artistieke disciplines. Tot

Hoe belangrijk vinden jullie dramaturgie in

nu deed ik dat binnen de mogelijkheden van de

jullie praktijk?

opleiding, maar ik wil daarin veel verder gaan.

Jacopo Wel, ik lees momenteel Dramaturgy in Motion. Voor mijn solo werkte ik samen met

Wat is jullie band met Antwerpen?

muzikanten en designers, en ook met een vriend

Kaori In deze stad zijn veel verschillende

die ‘external eye’ was. Hij was getuige van het

nationaliteiten aanwezig. Je wordt hier snel deel

proces, maar reikte ook artikels en ideeën aan.

van de multiculturaliteit, er is een grote connec-

Het is belangrijk om een dramaturg naast je te

tiviteit. Het is een havenstad, dus je hebt veel

hebben, want die ziet en leest dingen die je van

instroom en uitstroom, er beweegt veel.

binnenuit niet altijd ziet. Ook om de aansluiting

John-William Die diversiteit vind je in de brede

met het publiek te bevragen, eventueel naar

waaier van mensen die je hier ontmoet, niet

specifieke doelgroepen, want dans kan soms te

alleen op het Conservatorium, maar ook in de

abstract en ontoegankelijk zijn.

stad. Er is ook een grote authenticiteit. Een

John-William Voor mij is het ook belangrijk dat

van de redenen waarom ik hier blijf is dat ik hier

er iemand naast me staat om vragen te stellen.

mensen ontmoet die me sterk inspireren. Het

Bepaalde vragen kan je heel moeilijk stellen

is een wonderlijke mix van vrienden die in en uit

als je in een proces zit. Het is ook verrijkend.

elkaars levenssfeer bewegen. Er is een grote

Wel belangrijk is dat je een sterke band hebt

passage van verschillende mensen. Het is een

met die persoon. Het moet iemand zijn die het

continu bewegen, maar het voelt als thuis.

werk niet alleen volledig begrijpt, maar ook het

Jacopo Artistiek gezien heeft Antwerpen een

vertrouwen geniet om feedback te geven.

zeer rijke performance scene: de Singel, de

DANST — 28

Opera, Monty… Het is misschien moeilijker om Wat zijn jullie plannen op langere termijn?

kleinere werkplekken te vinden dan in Brussel,

Kaori Mijn ambitie is om het werk dat ik maak

waar ook verschillende plaatsen zijn om te

te tonen, en om ergens in residentie te zijn. Ik

studeren. Brussel is een beetje overbevolkt

wil dansen, ja, maar ik wil vooral ook choreo-

met dansers, zodat er meer en meer mensen

grafieën maken. Ik kende de gemeenschap

in Antwerpen blijven om hun loopbaan uit

niet toen ik hier drie jaar geleden aankwam.

te bouwen. Antwerpen is een leuke plaats

Nu is dat anders, dus wil ik niet alleen collega’s

om te starten en ook samen te werken met

bereiken maar ook een breder publiek. Dit jaar

verschillende kunstenaars. Je hebt hier de

zal vooral gewijd zijn aan research hierover.

ruimte om je werk te creëren. En dit is ook

meer en meer aan het gebeuren. Kunstenaars

weet hebben van het bestaan van hedendaagse

vinden elkaar en bewegen de stad.

kunst kunnen ze op latere leeftijd zelf beslissen om het eventueel verder te verkennen. Het

Hoe kan de ontwikkeling van die kleinere

onderwijs is hier op dat gebied zoveel beter dan

plekken volgens jullie gestimuleerd worden?

in Italië.

John-William Zoiets moet groeien van onderuit.

Dat is onze opdracht. In het laatste jaar aan het

Kan het tonen van het maakproces zorgen voor

Conservatorium hebben we een kunstenaars-

een breder publiek?

collectief opgericht. Diverse platformen voor

Jacopo We hebben al uitvoerig gediscussieerd

contacten en uitwisseling van ideeën, dat is de

over product en proces. We willen als maker dat

sleutel voor een collectieve kruisbestuiving.

de performance zichzelf uitlegt in anderhalf uur,

Jacopo We moeten de kleinere initiatieven

maar dat is niet zo eenvoudig. Dit is zeker het

ook waarderen en koesteren. Ze moeten niet

geval wanneer het proces niet volledig zichtbaar

noodzakelijk groot worden. De kapitalistische

is. Misschien dat participatie in het maakproces

logica van maximalisatie hoeft hier niet. Ik

dit kan bewerkstelligen.

ga niet beweren dat supergrote producties

Kaori Het is niet altijd nodig om het proces

me koud laten, maar ik denk dat er zoveel

volledig participatief te maken. We kunnen wel

potentieel zit in wat nu de off scene wordt

delen van het proces uitleggen. Ik denk dat dat

genoemd. Ik hoop dat dit hier zo blijft, en ook

de eenvoudigste manier is om hedendaagse

dat de queer ruimte aanwezig blijft. Het is

kunst of dans te introduceren. We kunnen

belangrijk dat de off scene trouw blijft aan

het publiek uitnodigen in het proces zodat ze

zichzelf, zonder al te groot te willen worden.

er op een bepaalde manier aan deelnemen, bijvoorbeeld door het moment vóór de

Hoe zouden jullie de Antwerpse community

voorstelling performer en publiek van rol te

omschrijven?

laten wisselen.

dat de stad eigenlijk een dorp is. Antwerpen is

Willen jullie nog iets toevoegen aan wat al

niet zo groot. Je ontmoet hier veel mensen, het is

gezegd is?

gemakkelijk om contact te leggen. Mensen komen

Kaori Dit gesprek doet nadenken waarom

en gaan, en je ontmoet ze opnieuw en opnieuw. Er

we hier zijn, wat mijn identiteit hier is. Als

wordt gepraat en gediscussieerd over artistieke

kunstenaar wil ik ook meer actief participeren

ervaringen, events en kunstenaars, op een

in de gemeenschap. Er gebeurt al veel, maar

informele manier.

makers kunnen zelf nog meer doen, denk ik.

Kaori Je kan hier makkelijk in een cocon

Jacopo Je kan je niet losmaken van de plaats

van hedendaagse kunsten blijven. Maar

waar je iets maakt. Ik was recentelijk bezig

mensen buiten de cocon kennen vaak geen

met re-enacting. Uiteraard wordt wat je maakt

hedendaagse kunst. Het is ook niet altijd

beïnvloed door de plaats waar je bent. Ik denk

eenvoudig om een hedendaags werk uit te

dat het belangrijk is een plaats te kiezen waar

leggen. Mode is sterk aanwezig in Antwerpen,

je niet bent opgegroeid. Antwerpen is niet waar

dat matcht goed met hedendaagse kunst. Dat

we geboren zijn, maar misschien wel waar we

is ook zo in Japan. Het blijft toch een beetje

artistiek ontwaakten.

een aparte wereld, een aparte cirkel, maar het

John-William Ik zou echt niet terug kunnen gaan

hoeft helemaal niet zo te zijn. Het is onze job

naar mijn geboortedorp. Een plaats als deze,

om deze cirkel te doorbreken, en hedendaagse

een kruispunt van mensen, is toch boeiender.

kunst naar een breder publiek te brengen.

Dit is thuis voor nu, maar als kunstenaar zijn

Jacopo Toen ik terugkwam uit Italië ging

we beweeglijk. Beweeglijk zoals deze stad.

ik kijken naar Rain van Rosas / Anne Teresa

Verandering is onvermijdelijk, zij het verandering

De Keersmaeker. In de zaal zaten tot mijn

van plaats of verandering op deze plaats.

verbazing ook schoolkinderen. Ik vind het zeer positief om kinderen in contact te brengen met hedendaagse kunst. Als kinderen op zijn minst

—

DANST — 29

Jacopo Hoe langer ik hier ben, hoe meer ik besef

INFO & INSCHRIJVEN: WWW.WISPER.BE/DANS

LUX HEDENDAAGSE DANS TWEE INTENSIEVE DANSTRAJECTEN BIJ WISPER

/ LUX HEDENDAAGSE DANS: 1STE JAAR 6 WEEKENDS IN GENT | START OP 23 NOVEMBER 2019

Je verruimt bewegingspatronen, doorprikt dansclichés en traint je lichaam en creatief vermogen. Nu en dan komt er een master op bezoek rond een specifiek thema.

We werken aan lichaamsbewustzijn, overgave, concentratie en alertheid, verbeelding, improvisatie, ritme en timing, dynamiek, partnerwerk en bewegingsgeheugen.

/ LUX HEDENDAAGSE DANS: PRODUCTIE

3 WEEKENDS & 4 ZATERDAGEN IN BRUSSEL | START OP 30 NOVEMBER 2019 Deze productiereeks staat voor een intensief en gebald maakproces: je zet je als danser actief in bij een nieuw stuk van choreografe Georgina del Carmen Teunissen.

De voorstelling wordt twee keer gespeeld, in Gent en Leuven.

FOTO: RUDY CARLIER

DANS WO 25 SEPT

HELDER SEABRA & JULIO CÉSAR IGLESIAS UNGO The Well in the Lake

ZA 25 JAN

AKRAM KHAN COMPANY Outwitting the Devil

WO 12 FEB

WO 2 OKT

GUY NADER & MARIA CAMPOS

Questcequetudeviens?

TIME TAKES THE TIME TIME TAKES

CIE 111

DO 24 OKT

L-E-V/SHARON EYAL & GAI BEHAR Love Chapter 2

DI 3 MRT

SALVA SANCHIS, ANNE TERESA DE KEERSMAEKER / ROSAS A Love Supreme

DO 14 NOV

LISBETH GRUWEZ The Sea Within

VR 3 APR

BALLET VLAANDEREN Bach Studies

DI 3 DEC

ALICE RIPOLL / CIE SUAVE

CIE TUMBLEWEED

CRIA

The Gyre

ZA 25 APR

DE WARANDE TURNHOUT www.warande.be

WWW.BEBILLIE.BE

FOTO ISABELLE WENZEL

Broome in West-Australië is een merkwaardige uithoek van de wereld. Voortplanting tussen Europeanen, Aboriginals, Maleisiërs en Chinezen, die teruggaat tot de hoogdagen van de parelindustrie, zorgt voor een unieke mix. De transvrouw Bhenji Ra, geboren als zoon van een Filipijnse vrouw en een blanke Australische man, valt hier niet op. Ze is in Broome om te repeteren voor een nieuw project van het West-Australische dansgezelschap Marrugeku. Voor de gelegenheid geeft ze een workshop voguing; ik heb besloten om aan te sluiten bij de lokale pubermeisjes. Je paradeert met je denkbeeldig gelakte nagels, serveert jezelf op een dienblad, schuifelt elegant rond op je hurken, en tenslotte dip je in een softerotische pose tegen de grond – een aanslag op je gewrichten. Het ziet er bedrieglijk simpel uit, maar ik kom mezelf wel heel erg tegen. Dit is een beoefening van vrouwelijkheid die ik mijn leven lang zo ver mogelijk weggestopt heb. In het beste geval word je niet serieus genomen, in het slechtste geval riskeer je slachtoffer te worden van fysiek geweld. Bij Madonna vond ik ‘Vogue’ commerciële recup, bij Bhenji wordt de politieke dimensie zichtbaar. Ze vertelt over de matriarchale structuren (houses) waarbinnen gedanst en gestreden wordt voor ‘echtheid’ in balls & battles.

dat bevrijdend werkt ten opzichte van de norm.

Binnen de besloten kring kan je worden wie je wilt zijn, ontsnappen aan de outcast die je bent op basis van ras, gender, klasse. Wie de meest geraffineerde of overtuigende bewegingen meebrengt naar de (cat)walk, wint. Esthetiek en tactiek zijn de tools om te overleven in een witte, heteronormatieve wereld. Haar genderfluidity verbindt Bhenji uitdrukkelijk met haar Filipijnse wortels en de strijd van de Aboriginals. Bhenji studeerde dans in New York bij Martha Graham School, en broste regelmatig om het voguen onder de knie te krijgen. Ze zegt daarover: “Ik begon in te zien dat ik een sterke mannelijke figuur diende te zijn als ik danser wilde worden.

Ik werkte voor choreografen die geen enkele interesse vertoonden voor mijn identiteit. Ze wilden mij van mijn identiteit ontdoen, zodat ik kon worden wat zij voor ogen hadden… In die omstandigheden was de ontdekking van voguing als de ontdekking van mezelf. Het is nog altijd een vorm van disciplinering, maar alle handbewegingen voelen alsof ze deel uitmaken van mijn ancestrale voorgeschiedenis. Ik dacht helemaal niet meer aan transseksueel zijn of een ander soort identiteit.

Ik heb mezelf enkel gedekoloniseerd. En opeens besefte ik: gender is enkel die constructie die mij fysiek opgelegd werd. Terwijl ik al die tijd al naar een ander soort sensibiliteit had verlangd.” In Sydney runt Bhenji haar eigen ‘house’ en is ze de drijvende kracht achter de Sissy Balls: “Voguing is een praktijk die even waardevol is als hedendaagse dans. Er is een hele geschiedenis, met voorlopers

In het Haarlem van de jaren ‘50 was het voor homo’s of transseksuelen een kwestie van overleven, om overtuigend te kunnen doorgaan voor iemand van het ‘zwakke geslacht’. Tegenwoordig kan je voor elke denkbare categorie strijden. Als je wil doorgaan voor een saaie kantoorklerk, ga je gang! Het is een soort lichamelijk carnaval

en pioniers. Hoe is het mogelijk dat die Westerse stijlen en geschiedenissen zoveel plaats innemen!

We zijn zo lang onder de radar gebleven.”

Ik wou dat ik voguing vroeger ontdekt had, toen ik nog een pubermeisje was. In plaats van Israëlische volksdansen aan te leren bij Volksdanscentrale Vlaanderen. Het had veel onheil kunnen voorkomen.

DANST — 3 1

Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.

Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat.

Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.

high five met Lennert Coorevits

#cultuurtips

01

02

Ultima Thule gaat begin oktober in première met

De Hoogste Berg is de eerste solovoorstelling

Knetter, een theatervoorstelling met rasacteur Joris Hessels en Dominique Collet. We hebben een paar nummertjes gemaakt voor de voorstelling en het lijkt ons een uniek en gedurfd kinderproject.

van Robrecht Vanden Thoren, een goede vriend van ons. Hij is bezig aan iets mysterieus, ik gok dat het grappig en pijnlijk tegelijk zal zijn.

03

04

05

We zaten net met Tom Barman in de studio en hebben op de terugweg naar huis een paar songs van de nieuwe plaat van Taxiwars geluisterd.

Klinkt veelbelovend! In november spelen ze in de Ancienne Belgique.

Geen idee wanneer De Kraak wordt uitgezonden maar we maakten de muziek voor deze bloedstollende heist serie en we kregen veel vrijheid. Mocht de serie zoals Jan De Lichte vier jaar op het schap liggen: in oktober komt onze nieuwe EP uit.

In de cinema wordt Solaris vertoond. Ik heb de film nog niet gezien dus deze gloednieuwe remaster is de ideale kans. Ik ben een grote sci-fi fan: momenteel pleur ik me op alle boeken van Philip K. Dick en ook J.G. Ballard, Kurt Vonnegut en Stanislaw Lem kunnen me meer dan bekoren.

Samen met broer Janus vormt hij de Compact Disk Dummies.

Hun uitbundige elektro met cynische teksten bracht hen afgelopen zomer op het podium van onder meer Pukkelpop en in oktober staan ze twee keer in de AB. Intussen werken ze aan een tweede langspeler. Schiet er

#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be

DANST — 33

nog tijd over voor wat cultuur?

#danstagram

#bonheidansfestival

#pagadderke.ekeren

#anjavg #robinderaedt_rdr

#nicolasvladyslav

#danst

DANST — 3 4

#mayasaperadancecompany

Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.

DANST adverteerder oplage 5.000 nummers

DANST vriend dansvuur verspreiden en gratis advertentieruimte

meer info? danst.be

DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …?

Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine?

Mail naar dansdanser@danst.be

en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be

Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef

leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .

Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,

DANST bij jou in de bus?

DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€

DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt

4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X

VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a, 9000 Gent

JACOPO BUC C I N O, P. 29

kunstenaars vinden elkaar en bewegen de stad

JRG 18/N3 september 2019

danspunt.be