#03 2019
04
08
12
15
Danst in beeld met Bart Grietens
DanceAbility: dansend schotten doorbreken
Nadia Beugré’s strijd voor vrijheid
Dansen voor de les begint
20
22
26
31
Dansvanger
#metoo in de danswereld
Pas afgestudeerd. What’s next?
Column On the road
33
34
High five met Lennert Coorevits
#danstagram
colofon Red a ctie Si nt-Salvators traat 18a, 9000 Gent Coö rd i na t i e Len e Va n La n g en h ove Te kst Eva Fi erens, Gabrielle Johans s on, Claudia Verplan c ke, Len e Va n La n g en h ove, N i ko la a s Bo u cq u ey, H ildegard De Vuys t, E m m a M eers ch a er t Ei nd re d a c t i e Lut Fi rlefy n , I ri s Ra sp o et en Lene Van Langenhove Coverbeeld Bar t Gri eten s De si g n Elv i re Dela n ote × Her mi ne C o orem an Duurzam e druk Bem a Graph i c s Pe ri o d i c i te i t 4 × per j a a r Opl a g e 5.000 ex. Volgend num m er decem ber 20 19 Ab o nne me nt 14 euro
dansbeeldig
Voorbije zomer las ik The Moving
Imagination van Joan Chodorow, een belangrijk figuur in de ontwikkeling van dans- en bewegingstherapie. In haar boek onderbouwt ze hoe psychologisch lijden kan verholpen worden door het FOTO ISABELLE WENZEL
innerlijke tot uitdrukking te brengen in dans. Door gevoelens uit te drukken en letterlijk in beweging te brengen, zou je het innerlijke kunnen transformeren. Dans is als het ware een intieme dialoog tussen lichaam en geest. Wat ik zo mooi vind is dat dit individuele proces vaak de basis vormt van een choreografie bedoeld Va nu i t ha a r st udies ku nstwetenschappen ontdekt Emma Meer s chaer t kuns t in al
voor de ogen van anderen. ‘The healing comes from being seen, understood and accepted.’ De moed van dansers
ha a r vo r men en betekenis s en.
die hun kwetsbaarheid durven tonen op
Ged reven do or een grote
het podium, is bewonderswaardig. Maar
vo o r l i efd e vo or beweging,
welke verantwoordelijkheid draag je als
tra cht ze te ontwaren hoe
toeschouwer van zo’n intieme dialoog?
da ns een ko o rd s pant tus s en
Als het lichaam spreekt, hoe luister je
l i cha a m en g ees t, waarop de da nser b a l a nceer t.
dan? Hoe kan je een dans vanuit je eigen perspectief beoordelen zonder de danser zelf te raken? Anderzijds, hoe waardevol is een oordeel van iemand die misschien zelf nog leert spreken? Als we ons lichaam laten zwijgen uit schrik voor de blik van de ander, dan geef je niemand nog de kans om je te zien, te begrijpen en te accepteren. Ook de kans om anderen te raken met hoe je je als danser verhoudt tot de ruimte, de muziek en de ander. Misschien ligt in het probleem ook het antwoord, want van alle ogen die je lichaam zien spreken, zijn er een paar die oordelen, maar zo veel die dat niet doen. Laten we allen blijven dansen alsof niemand ons ziet, want iedereen mag het zien.
DANST — 3
#03 2019
#dansttt
DANST — 4
#dansttt
#dansttt
DANST — 5
#dansttt
#dansttt
DANST — 6
#dansttt
#dansttt
— DAN ST IN BEEL D Bar t Gri e ten s
In Nederland ging Grietens al snel met veel jonge gezelschappen en opleidingen werken, waar volgens hem de spannendste dingen gebeuren en je de meeste vrijheid krijgt. Zo werd hij onlangs genomineerd voor de tweejaarlijkse Theaterfotografieprijs met een fotoreeks die hij maakte voor het afstudeerjaar van de Mime Opleiding (bewegingstheater) aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. De jury schrijft in haar rapport: “De hele serie spat van de dynamiek, emotie en energie. Elke foto leeft en intrigeert. Dit is intelligente scènefotografie in de puurste vorm, waarbij door slimme focus vrijwel elk beeld verbonden wordt door een belangrijk thema uit de voorstelling.” Grietens werkt momenteel onder meer voor Het Zuidelijk Toneel, Theater Rotterdam en Alexander Vantournhout.
DANST — 7
Bart Grietens ontdekte zijn liefde voor dans tijdens zijn opleiding fotografie aan Sint-Lukas Brussel, toen hij voor een opdracht koos om een voorstelling van een bevriende danseres te fotograferen. Vervolgens kreeg hij als student snel de kans om voor de gerenommeerde dansschool P.A.R.T.S. te fotograferen. Die samenwerking duurde 10 jaar en resulteerde in een boek voor het 20-jarig bestaan van de school, waarvoor hij 50 ex-studenten ging portretteren. Na gewerkt te hebben met gezelschappen zoals Peeping Tom, Jan Fabre en Thomas Hauert en met huizen als KVS besloot hij in 2014 om naar Amsterdam te verhuizen en nieuwe horizonten op te zoeken.
#dansttt
DanceAbility: al dansend schotten doorbreken Waarom spreken we over andersvaliden of mensen met een beperking, met de nadruk op het verschil en de onmogelijkheid van iets? Schuilt de beperking niet net in het onvermogen van de omgeving om zich aan te passen? Een inclusieve samenleving lijkt nog altijd onbereikbaar, maar in de danswereld vervaagt de grens tussen beperking en mogelijkheid stilaan wél. Danspunt sprak met Vera Rosner: danser, choreograaf en DanceAbility trainer.
DANST — 8
—
T E K S T E VA F I E R E N S F O T O H A N S S C H U B E R T
Wat mogen we onder DanceAbility Movement
met het concept van gemengde validiteit. Hij
verstaan? DanceAbility Movement streeft
begon lessen en workshops te geven en richtte
naar inclusieve dans waarbij dansers met en
zich bovendien op scholen. Daarnaast startte
zonder beperking samenwerken. Het idee
hij teacher trainings op, waarin hij zijn kennis
ontstond in de jaren ’80 in de VS tijdens een
doorgaf aan anderen. Op die manier kon het
workshop van Alito Alessi. Hij baseerde zich
DanceAbility gedachtegoed zich verspreiden
op de contactimprovisatie van Steve Paxton
over de hele wereld. Er is niemand in de wereld
waarbij duetpartners ter plaatse een dans
als Alito, hij bracht zoveel mensen samen om
ontwikkelen, afgestemd op hun gemeenschap-
te bewegen in ‘mixed’ situaties.
pelijke bewegingsmogelijkheden. Alessi wilde dit idee graag uitbreiden naar mensen met een
Hoe kwam jij in contact met DanceAbility
beperking. Meer dan honderd mensen kwamen
Movement? Jaren geleden was ik op stap
op de workshop af om samen te experimenteren
in Wenen en ontmoette ik een man die me
met beweging. Dat maakte een sterke indruk
uitnodigde om met hem te dansen. Eerst was
op Alessi, die dan ook graag verder werkte
ik verontwaardigd, ik dacht dat hij een flauwe
grappenmaker was aangezien ik geen normaal
Wat houdt zo’n les in? Ik geef verschillende
lichaam heb. Als een van de laatste personen
soorten lessen: er is een reeks open lessen
in Europa kreeg ik zes maanden na de geboorte
waar iedereen naartoe kan komen, een andere
polio, waardoor ik in een rolstoel zit. Wandelen
reeks is gericht op meer gevorderde dansers. De
kan slechts af en toe met behulp van krukken
eerste groep functioneert als een open familie
of een beenspalk. Later kwam ik te weten dat
waar plezier centraal staat. We proberen de
deze man Alito Alessi was. Toen hij een jaar later
drempel zo laag mogelijk te houden door de
opnieuw naar ImpulsTanzFestival in Wenen kwam,
eerste les gratis aan te bieden. Bovendien zijn de
besliste ik om deel te nemen aan een van zijn
deelnemers vrij om te komen zo vaak ze willen. De
workshops. Ik kwam terecht in een grote ruimte
tweede groep is meer gesloten en uitdagender.
waar heel wat mensen met verschillende soorten
Daarvoor moet je al enige ervaring hebben met
beperkingen aanwezig waren. Omdat mijn ouders
DanceAbility en je voor minstens een half jaar
me steeds in de zogenaamde ‘normale’ wereld
engageren. Er zijn geen audities of selecties, we
probeerden te integreren, voelde ik me niet
nodigen zelf mensen uit om ons te vergezellen.
helemaal thuis tussen zoveel mensen met een
Ook voor een performance zoek ik via via mensen
beperking. Maar toen de muziek startte en mijn
die geschikt zijn om aan het project mee te
danspartner, een boom van een vent, mij zacht
werken. Er zijn geen fysieke criteria, het gaat niet
door de ruimte begon te bewegen, had ik een van
om het bereik van beweging, maar om wat de
de gekste ervaringen ooit. Ik was zo geraakt en
mensen te zeggen hebben met hun lichaam en de
stond versteld van de woordeloze communicatie
persoonlijke dimensie die daarmee samengaat.
die plaatsvond. De focus die steeds op mijn beperkingen had gelegen, verschoof plots
Je geeft ook workshops, onlangs nog op Out of
naar mijn mogelijkheden. Daar veranderde een
the Toolbox in Gent. Hoe pak je dat aan? Mijn
groot deel van mijn leven. Voortaan ging ik naar
workshops zijn net als bij Alito Alessi gebaseerd
elke dansles en gaf ik me volledig over aan
op contactimprovisatie. Ik start vaak met een
de danswereld.
soort meditatieve warm-up, waarbij ik instructies de vorm van je lichaam, maak een snelle of trage
DanceAbility gedachtegoed uit te dragen in
beweging. Op basis van de opwarming kan ik me
Oostenrijk? Ik nam deel aan de teacher training
een beeld vormen van de deelnemers: hoe ze
met Alito en leerde daar hoe je groepen kan
de instructies interpreteren, wie ze kan volgen,
leiden en hoe je je daarbij kan aanpassen aan
wie niet. Op die manier schat je als trainer in
elk type mens. Aanvankelijk deed ik dat om zelf
wat je met de deelnemers kan doen. Vervolgens
bij te leren, maar al snel begreep ik het belang
ga ik op zoek naar een gemeenschappelijke
van leraren en trainers. Ze functioneren als een
noemer, waarop ik de opdrachten baseer. De
soort rolmodel en kunnen een grote invloed
eerste oefeningen zijn simpel en zo gemaakt
uitoefenen op de mindset van hun leerlingen. Om
dat je ze niet echt fout kan doen. Iemand moet
inclusie te bevorderen is het nodig dat mensen
bijvoorbeeld bewegen en de andere moet
met een beperking als rolmodel functioneren.
daarop antwoorden. Geleidelijk aan evolueren
In Oostenrijk zijn er echter maar weinig leraren
we naar moeilijkere oefeningen, aangepast
of trainers die zelf een beperking hebben. Men
aan het niveau van de deelnemers. Wanneer er
spreekt hier vaak over inclusie, maar de grens
slechthorenden in de groep zitten, werken we
tussen beperkt en onbeperkt lijkt nog steeds
bijvoorbeeld niet met muziek. Soms brengen
niet vervaagd. Daar wil ik graag verandering in
we de oefeningen samen tot een kleine
brengen. Na de training begon ik dan ook een
voorstelling, maar dat hoeft niet. Vaak zijn
klasje, heel klein. Het eerste half jaar bestond
mensen te verlegen en voelen ze zich daar niet
het slechts uit mijn vriend, mijn beste vriendin en
erg comfortabel bij. Het belangrijkste is dat
nog één andere vriend. We probeerden dingen
de groep goed samenwerkt en een onderlinge
uit en zij gaven me feedback. Langzaam groeide
lichamelijke communicatie vindt en dat elke
de groep aan en voor ik het wist, gaf ik les als
deelnemer zich op zijn of haar gemak voelt.
DanceAbility trainer aan verschillende klassen.
Pas dan kunnen we verder gaan.
DANST — 9
geef: beweeg een deel van je lichaam, verander Wanneer nam je het initiatief om het
vera rosner
Staat die positieve samenwerking ook centraal
nog vragen hebben. Dankzij dit schoolproject
in je creatie Jattle, BAM and Poetry? Zeker
kan ik de zaadjes van een inclusieve samenleving
en vast. Kijk maar naar de titel: de eerste
in de nog onbevangen kinderhersenen planten.
letters van battle en jam zijn omgewisseld
Ik wil duidelijk maken dat de wereld anders zou
om de competitieve connotatie wat af te
kunnen zijn als kinderen van jongs af aan in
zwakken. Jattle, BAM and Poetry dient als
contact komen met mensen met een beperking
format voor een voorstelling waarin twee teams
en hen leren zien als hun gelijke.
van poëten, muzikanten en dansers met en zonder beperking het in een vriendschappelijke
Naast je werk als trainer en choreograaf dans
battle tegen elkaar opnemen. Ook hier
je ook mee in voorstellingen, zoals in Everybody
staat improvisatie centraal. In twee rondes
Electric van choreografe Doris Uhlich. Ik kwam
versmelt woord geleidelijk aan met muziek en
bij Doris Uhlich terecht via een workshop waarin
beweging, op diverse manieren. Aan het einde
ze haar interesse voor energie exploreerde. Zij
mondt de vriendschappelijke battle uit in een
wilde onderzoeken hoe sommige bewegingen
gemeenschappelijke jam. Met dit format wil ik
energie kosten, terwijl andere net energie geven
mensen inspireren om hun artistieke talenten
en het lichaam als een batterij opladen. Ook
te ontplooien. Ik spoor hen aan om naar de
was zij benieuwd naar wat er gebeurt wanneer
trainingen te komen en met mensen samen te
‘machines’ als rolstoelen, protheses of krukken
werken, in plaats van thuis te blijven zitten.
niet als obstakels maar als uitbreidingen van
DANST — 10
ons lichaam worden gezien. De workshop Ben je ook nog met andere projecten bezig?
mondde uiteindelijk uit in de voorstelling
Ja, we doen een scholenproject waar ik
Everybody Electric. Toen ik deelnam aan de
enorm veel belang aan hecht. We hebben hier
workshop, werd ik op slag verliefd op Doris
in Wenen momenteel een vijftal gemengde
en haar werk. Ik ben erg blij dat ik bij haar
teams van artiesten die naar scholen toe
terechtkwam. Afgelopen zomer stonden we
gaan. De bezoeken verlopen steeds volgens
op de Biënnale van Venetië en in september
hetzelfde frame dat gebaseerd is op wat
trekken we naar São Paulo in Brazilië. In 2020
wij in-formance noemen. Het gaat om een
spelen we een aantal keer in België. Ook al is
combinatie van informatie en performance.
het fysiek intens en neemt het reizen veel tijd
Elk bezoek start met een kleine voorstelling
in beslag, het was al lang mijn droom om eens
waar nadien over gesproken wordt. Belangrijk
met een gezelschap op tour te gaan. Nu kan ik
is dat er op voorhand niets gezegd wordt over
dat doen.
de beperkingen. Zo wordt vermeden dat de invalide dansers onderscheiden worden van
—
degene zonder beperking. Voor de lunch volgt een korte bewegingssessie. Daarna geeft het team enkele workshops die eindigen met een toonmoment. Na zes weken komen we terug en spreken we opnieuw met de kinderen. We vragen of ze ons nog iets willen tonen, of ze
Vera Rosner is in 2020 te zien in
Everybody Electric op 26 en 27 maart in Campo Gent, 31 maart in Stuk, Leuven en 2 april in Kaaitheater, Brussel
Helder Seabra & Julio César Iglesias Ungo The Well in the Lake Zaterdag 7 maart 2020 I 20u
ccBe
DanS 19/20
INFO www.ccbe.be 03 286 88 20 Driekoningenstraat 126 2600 Berchem TICKETS Bibliotheek De Poort Willem Van Laarstraat 15 2600 Berchem
do 19 sep do 10 okt za 30 nov 4 & 5 dec do 30 jan 2 & 3 mei
Coloured Swan 1 & 2 The Memory Loss Collection Transmute (première) A Love Supreme Tender Men Screws (in extra city)
05 — 15.12.2019
Moya Michael / David Hernandez I 20u WArd / waRD / Ann Van den Broek I 20u Sandman / Sabine Molenaar I 20u Rosas / Salva Sanchis / Anne Teresa De Keersmaeker I 20u Koen De Preter I 20u Alexander Vantournhout I 19u en 21u30
Curated by
DECEMBER DANCE 19
Needcompany
INTERNATIONAL DANCE FESTIVAL
BRUGES live music
William Forsythe Marlene Freitas Ultima Vez Miet Warlop Mohamed Toukabri Dana Michel Massala Dance Company and more … world premieres
© Phile Deprez
INFO & TICKETS WWW.DECEMBERDANCE.BE +32 70 22 12 12 +32 50 44 30 60
DANST — 11
belgium
DANST — 12
De Ivoriaanse choreografe Nadia Beugré mengt traditionele Afrikaanse dans met urban en hiphop. Ze danste bij gerenommeerde dansgezelschappen en maakte in tussentijd haar eigen solo waarmee ze de wereld rondtoerde. Opvolgers Quartiers Libres en Legacy oogstten veel lof bij de internationale pers. Dit seizoen is ze artist in residence bij Vooruit in Gent. —
T E KS T G A B R I E L L E J O H A N S S O N F O T O DY L A N P I AS E R
Nadia Beugré’s strijd voor vrijheid
verplaatsen, grenzen overschrijden. Ik neem de vrijheid om alles op mijn eigen manier in de ruimte te plaatsen. Wat inspireerde jou voor je eerste solo
Un espace vide: Moi? Het is een ode aan de vrouw die mij heeft gevormd tot de persoon die ik nu ben, Béatrice Kombé. Zij gaf mij als het ware de sleutel om te bereiken waar ik op dit moment in mijn leven sta. Ik ben haar erg dankbaar. Toen zij plots overleed, was dat enorm pijnlijk. Voor mij bleef er een lege ruimte over en ikzelf voelde mij ook leeg. Om dichter bij haar te zijn, maakte ik een creatie over haar.
Je begon al als jong meisje met traditionele Afrikaanse dans. Vanwaar komt deze interesse?
Waarover gaat je meest recente creatie
Dat is zeer simpel, dans is een belangrijk deel
Legacy? Legacy is een stuk over sterke
van mijn cultuur. Ik ben geboren in de volkse
vrouwen. Het is een eerbetoon aan de
wijk van Abidjan, een omgeving die soms wel
Ivoriaanse vrijheidsstrijders. Ze werden door
gevaarlijk was. Als kind zag ik mensen in mijn
het regime, de Franse kolonisator, gevangen-
wijk dansen. Vanop de rug van mijn mama
genomen. Om de vrijlating van hun echtgenoten,
keek ik naar de mensen rond mij die elk hun
broers en zonen te eisen, marcheerden zo’n
ritme hadden, en een traditionele manier van
vijfhonderd vrouwen te voet naar de gevangenis
bewegen. Ook mijn eigen familie was hier enorm
van de stad Bassam vijftig kilometer verderop.
veel mee bezig, vooral mijn vader. Door het
Enkele jaren later deed zich een gelijkaardige
ontmoeten van andere dansers en artiesten
situatie voor waarbij het weer de vrouwen waren
in het culturele centrum van mijn wijk is mijn
die het voortouw namen. Van overal kwamen
interesse voor dans gegroeid. Het heeft mij
er mensen om zich aan te sluiten. De vraag die
als het ware gevormd.
ik stel, niet alleen aan deze vrouwen maar aan alle vrouwen over de hele wereld, is wat hun
Wanneer besloot je om van dans je beroep
nalatenschap is? Wat laten zij achter in deze
te maken? Dat is vanzelf gekomen, het is
wereld? Voor mij is niet het materiële van tel,
eerder zo dat dans mij gekozen heeft. Na mijn
maar hoe men zich gedraagt en wat men doet.
studies danste ik onder meer bij Tché Tché, het
Dat onderzocht ik in Legacy. Daarvoor werkte
gezelschap van Béatrice Kombé. Zo ging de bal
ik samen met dertien vrouwen. Ik vroeg hen
aan het rollen.
onder meer wie hun rolmodel is. De antwoorden waren erg uiteenlopend, van grootmoeders tot
Hoe zou jij je techniek of danstaal beschrijven?
historische figuren als Jeanne d’Arc. De dansers
Ik heb niet echt een techniek en heb daar ook
waren enorm geëngageerd. Deze groep heeft
geen interesse voor. Door de omgeving waarin
mij werkelijk geraakt.
waarmee ik heb samengewerkt, is dans eerder
Op welke manier combineer jij je eigen
iets dat zeer natuurlijk komt bij mij. Er is een
traditionele dansstijl met hedendaagse stijlen
vocabulaire dat ik gebruik maar ik laat me
zoals hiphop? Hiphop heeft zich vanuit de VS
vooral leiden door spiritualiteit en wil op een
wereldwijd verspreid. Elke plaats en cultuur
vrije manier door de ruimte bewegen. Mensen
maakt er een eigen versie van. In Ivoorkust
trachten vaak hun stijl te definiëren maar
vermengt men hiphop met een traditionele
zelf kan ik dit niet. Ooit werkte ik voor een
manier van bewegen. Voor mijn volgende
voorstelling samen met een klassiek geschoolde
voorstelling, die ik bij Vooruit in Gent maak,
danser die veel meer gefocust was op techniek.
breng ik twee dansers uit verschillende hiphop
Voor mij betekent choreograferen draaien,
stijlen samen. Ik dans zelf geen hiphop maar
DANST — 13
ik ben opgegroeid en de dansgezelschappen
nadia beugré
— samenwerken met jonge mensen uit deze stad, met choreografen en andere artiesten, dat bezorgt mij energie ik ben vertrouwd met de dansstijl die erdoor
zal gaan weet ik nog niet. Ik stel spirituele en
beïnvloed is. Als choreograaf tracht ik een
metafysische vragen over het bestaan van de
geheel, een universum te zien en grenzen te
mens. Mensen die in erbarmelijke omstandigheden
overstijgen. Wat ik bijvoorbeeld belangrijk vind
werken, in de mijnen, op de cacaovelden… Ik
is de wisselwerking met mijn artiesten. Zo vindt
wil research doen naar de fysieke pijn die een
één van de dansers, die zelf een zachte vorm
mens meemaakt. Sommigen dragen veel op
van hiphop beoefent, dat de muzikaliteit van
hun schouders. In ons leven is er licht maar ook
wat ik aangeef erg snel is. Het is boeiend om
duisternis. Elke mens heeft een sombere, zwarte
daarover van gedachten te wisselen.
kant, ook beroemdheden die een glamoureus leven lijken te hebben. Hoe gaan we daar mee
Hoe ben je bij Vooruit terechtgekomen? De
om? Hoe komt het dat sommigen er plezier
eerste keer dat ik naar Gent kwam was met mijn
in hebben om te vernielen? Ook hier wil ik niet
collega Dorothé Munyaneza voor een project. Ik
enkel een choreografie maken, maar wil ik vooral
bezocht de stad, de universiteit, het theater…
mensen en artiesten leren kennen. Inbreng van
en sprak met verschillende mensen: jonge,
buitenaf is welkom, dus ook voor dit project
oude, met diverse achtergronden… Ik was direct
zal ik proberen om een wederzijds vertrouwen
geïntrigeerd door deze energetische plek en
op te bouwen. Dat is eigenlijk de rode draad in
geraakt door de warmte en ontmoetingen met
mijn werk.
boeiende mensen. Toen Vooruit mij voorstelde om er als artist in residence te verblijven, heb ik geen moment getwijfeld. Hoe ervaar je de samenwerking met dansers en artiesten hier? Mijn Engels is niet goed dus er is wel een taalbarrière maar de universele taal van dans maakt het communiceren makkelijker. Het belangrijkste voor mij is om niet enkel met het project bezig te zijn maar ook te ontdekken wie de artiesten en mensen hier zijn. Voor mijn project is het belangrijk om inzicht te krijgen in wat hier leeft. Ik wil artistieke banden
DANST DANST — 14 14
scheppen, vandaar dat ik mensen uitnodig. Als iemand een voorstel heeft, luister ik daar graag naar en vind ik het fijn om daarover in gesprek te gaan. Samenwerken met jonge mensen uit deze stad, met choreografen en andere artiesten, dat bezorgt mij energie. Staan er nog projecten op stapel? In mijn hoofd ben ik reeds met een nieuw project bezig, dat ik
L’Homme rare ga noemen. Over wat het precies
—
Dansen voor de les begint Geen spreuk of bezinning bij aanvang van de les, maar een volksdansmoment. Kevin Caestecker weet zijn leerlingen van de Steinerschool in Gent wel wakker te schudden voor hij aan de les wiskunde of biologie begint. —
T E KS T C L AU D I A V E R P L A N K E - WA AS
Zijn de maatsoorten van de dans wiskundig
Volksdansmicrobe slaat toe
onderbouwd? Begrijpen de leerlingen hierdoor beter de anatomie van de mens? Of heeft
Kevin koos voor volksdans. Nadat hij samen met
meester Kevin nog andere beweegredenen? Op
zijn vrouw een cursus had gevolgd, was hij gebeten
een Steinerschool wordt niet alleen aandacht
door de volksdansmicrobe. Hij had kennisgemaakt
geschonken aan cognitieve vaardigheden, maar
met Boombal, een sociaal dansfeest met live
ook aan de sociale, emotionele en kunstzinnige
folkmuziek. Hun bedoeling is om zoveel mogelijk
ontwikkeling. Op de Gentse middelbare
mensen te laten dansen. Boombal wordt
Steinerschool hebben ze drie doelstellingen:
laagdrempelig gehouden zodat jong en oud
denken – voelen – willen. De school hecht eraan
aan het dansevenement kunnen deelnemen.
dat deze in evenwicht zijn, zodat elke leerling
De gemoedelijke sfeer kreeg Kevin meteen
de eigen talenten op school kan ontwikkelen.
enthousiast. Eigenlijk sluit de visie van Boombal
Leraar Kevin legt uit waarom hij de dag start
aan bij die van zijn school: een samengaan van
met een korte sessie volksdans.
het sociale en kunstzinnige. De danser moet zich er ook gelet op een goede danshouding en de
Leerlingen komen met allerlei gedachten toe
juistheid van het uitvoeren van de danspassen.
op school. Ze zijn moe of gehaast, denken nog
Ervaring is niet nodig. Er plezier aan beleven is
aan wat de vorige avond gebeurd is… Zo zijn ze
waar het om gaat. Veel dansen is de boodschap.
niet klaar voor een vak waarbij ze veel moeten nadenken. Bij ons geven leerkrachten de eerste
Beleving belangrijker dan techniek
twee lesuren hetzelfde vak. Wij starten die lessen telkens met een zelfgekozen opmaat:
Het dansmoment op school dient er in eerste
een lied, een verhaal of meditatie.’
instantie voor om de dag actief te beginnen.
DANST — 15
vrijelijk kunnen uiten, maar tijdens de cursus wordt ‘Het is belangrijk om de dag goed te starten.
‘Welk schoolvak er na het dansmoment komt
de tovercirkel uit Schotland en de jig uit Ierland.
is niet relevant,’ zegt Kevin. ‘Je kan het met
Er wordt gedanst op heel uiteenlopende muziek.
eender welk vak combineren. De beleving, de
‘Ik gebruik alles wat ik kan vinden. Ik ben geen
sociale impuls is belangrijker dan hoe je de
kenner van typische volksdansmuziek, maar ik
passen uitvoert. Het is heerlijk om met de
ga de avond voor de les op zoek naar wat ik
leerlingen het eerste kwartier van de schooldag
leuk vind en gebruik dat. Erg gevarieerd dus.
buiten te dansen.’ Kevin leert hen de beginners
Soms krijg ik ook tips van collega’s’.
passen aan. Het liefste zou hij de passen Social dancing
willen uitbreiden, maar door de komst van zijn derde kindje is het er nog niet van gekomen om vervolgcursussen te doen. De eerste keer dat hij
‘Er vindt een heus sociaal proces plaats bij het
op school een volksdansmoment inlaste, waren
volksdansen,’ zegt Kevin. ‘Zeker wanneer ik
de leerlingen wat onwennig. Het was nieuw,
groepsdansen zoals de tovercirkel introduceer.’
onbekend en er werd met een schuin oog naar
Hij ziet heel wat positieve effecten: ‘Iedereen
elkaar gekeken. Maar de passen zijn eenvoudig
is gelijk en danst met iedereen, er heerst een
en dus makkelijk te onthouden. Er komen geen
ontspannen sfeer en onderling hebben de
ingewikkelde choreografieën aan te pas. De
leerlingen veel plezier. Er ontstaan contacten
leerlingen worden dus al snel enthousiast.
die anders niet zo snel zouden plaatsvinden,
Wanneer zij de basispassen onder de knie
zeker als andere leerkrachten meedansen. Het
hebben, begint Kevin te variëren. Ook daar is
bevordert de relatie tussen klas en leerkracht.’
iedereen altijd snel mee weg.
Kevin geeft voornamelijk les aan leerlingen van de derde graad. De 16- tot 18-jarigen lijken er
4/4, 2/4, 6/8
het grootste plezier in te hebben. Kortom, de volksdans van Kevin is een succes.
De leerlingen leren de basisprincipes aan van
Leerkrachten en leerlingen van andere klassen
verschillende volksdansen en met verschillende
zijn lovend en dansen soms mee. Het is een
maatsoorten. Zo heeft de an-dro een 4/4e
activiteit die groeit. Misschien voor andere
maat, de hanter dro een 3/4e maat of een
scholen een idee om de schooldag ook te
3/8e, en de tovercirkel een 6/8e. Klinkt moeilijk?
beginnen met een dans? Dat dans verrijkend is
Het valt reuze mee. De kinderen leren op
voor de geest ondervindt Kevin elke dag. Hij start
een rij te dansen, in een cirkel of in paar. De
zijn les met positieve en enthousiaste leerlingen.
dansen komen uit verschillende streken. Zo
DANST — 16
komt de an-dro en hanter dro uit Bretagne,
—
Start het nieuwe dansseizoen en ontvang €20
Deze bon geeft U recht op €20 KORTING op de aanschaf van een paar dansschoenen van de merken: Werner kern, Anna Kern, Nueva Epoca, Salsolera, Necesita, Rosso Latino, Paoul en Portdance. INGE VAN EMELEN OPENINGSUREN WOE VAN 12.00 TOT 18.00 UUR DO VAN 12.00 TOT 20.00 UUR ELKE DONDERDAG “LATE EVENING SHOPPING”! VRIJDAG VAN 10.00 TOT 18.00 UUR ZATERDAG VAN 10.00 TOT 17.00 UUR
TIENSESTEENWEG 257 • 3360 LOVENJOEL • BELGIUM & + 32 (0)473/29 48 51 • INGE @ RITMIK.BE WWW.RITMIK.BE
MAANDAG, DINSDAG, ZON-& FEESTDAGEN: GESLOTEN
Één bon per klant Bon geldig van 17/08/19 tot en met 30/11/19.
Niet cumuleerbaar met andere acties of kortingen. Enkel geldig op dansschoenen van de vermelde merken die op voorraad zijn.
Adv. RITMIK 170x135mm. BON 20 EURO zomer 2019 .indd 1
10/07/19 23:09
Verzekering voor je leden Voor jouw dansgroep of dansschool wil je het beste dus laat je je deelnemers verzekeren. Bij Danspunt kan je een voordelige verzekering Lichamelijke ongevallen en Burgerrechterlijke aansprakelijkheid afsluiten.
PURE YOGA
Waarom kiezen voor de Danspuntverzekering? • Betaal per jaar slechts 3€/lid • Kies de formule die best bij je past: van september 2019 tot augustus 2020 of van januari tot december 2020 Ontdek alle voordelen op www.danspunt.be/verzekeringen Interesse? Vragen? Mail naar verzekeringen@danspunt.be.
# 03 2019
#SARAHYUZEEBROEK
FOTO WINSTON NANLOHY
dansvanger DANST — 20
Elke editie vragen we een gepassioneerde amateurdanser naar dé dansvoorstelling die zijn/haar blik vangt. Hoe kijken dansers zélf naar dansvoorstellingen? Een dansaardig verslag.
danser : Gabrielle Johansson (balletleerkracht) vangst : Against the wall (Paula Chaves) waar : TAZ Oostende
Onwetendheid en begrip, Against the wall maakte tegenstrijdige gevoelens bij me los. De Colombiaanse choreograaf en activist Paula Chaves combineert dans en performance om het te hebben over de Koude Oorlog en post truths. We verspreiden ons in een grote, lege ruimte. Twee guerillameisjes – waaronder Chaves zelf – rijden binnen op een bakfiets gevuld met ballonnen. Ze steken enkele toeschouwers een envelop in de hand. De stilte en vage handelingen roepen vragen op. Maar dan wordt de grote witte muur met felle kleuren verlicht en beginnen de performers traag en abstract maar sierlijk te bewegen. Als in trance kijken ze ons recht in de ogen en houden onze blik vast, een intiem moment.
Wil je zelf eens een dans(voorstelling) vangen? Mail jouw idee naar dansdanser@danst.be
Ik krijg kippenvel wanneer over de volledige muur propagandafoto’s en teksten worden geprojecteerd en één van de dansers, die zich met touwen omhoog heeft gehesen, eerst voorzichtige en gracieuze bewegingen uitvoert, en dan steeds wilder sprongen, radslagen en salto’s maakt. Beangstigend aangezien ze slechts met één touw vasthangt, en tegelijk fascinerend hoe ze over de muur beweegt. Het lijkt alsof de muur grond is geworden en het publiek vanop de muur naar haar zit te kijken. De voorstelling eindigt zoals ze begon, de twee dansers rijden weg op de bakfiets gevuld met ballonnen. Ondanks de verwarring heb ik oprecht genoten van de voorstelling.
DANST — 21
Plots klinkt er luide muziek en volgt een uitbundige choreografie met danspassen die naar klassiek ballet en clipdance lijken te verwijzen. Wie een envelop heeft gekregen, moet die nu openen en de stiften die erin zitten uitdelen. De opdracht is om op één van de ballonnen in de ruimte ons antwoord te schrijven op de vraag: ‘Op welke manier heeft kunst gemeenschappen bevrijd?’. De ballonnen vliegen even later door de ruimte.
DANST — 22
2 jaar na #metoo: hoe ver staan we in de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag? Grensoverschrijdend gedrag komt voor in alle sectoren maar dansers kunnen niet om lichamelijkheid heen, wat hen extra kwetsbaar maakt. De grens van wat wel en niet kan in opleidingen, voorstellingen en bij audities, is gevaarlijk vaag. In 2017, nog voor #metoo losbarstte, begon Ilse Ghekiere met haar onderzoek naar seksisme in de Belgische danswereld. Vanuit haar ervaring als danser en kunstwetenschapper vroeg zij aan vrouwelijke collega-dansers of ze zich soms anders behandeld voelden. De gesprekken legden een aantal kwesties bloot: van gebrek aan respect tot manipulatie en misbruik. Wat is er de voorbije twee jaar ondernomen en welke mentale verschuivingen vonden plaats? —
T E K S T L E N E VA N L A N G E N H O V E I L L U S T R AT I E E L S A B . M A S O N
Kan je kort vertellen wat jouw onderzoek naar
een voorsprong. Daar hebben ze minder last
seksisme in de Belgische danswereld heeft
van competitie, zijn daardoor vaak zelfzekerder
blootgelegd? Hoewel ik met dansers individueel
en krijgen sneller zeggingskracht. Er leeft zelfs
sprak, beschreven ze vaak gelijkaardige
de mythe dat mannelijke dansers later aan
situaties. Zo merkte ik duidelijke patronen
een dansopleiding kunnen beginnen omdat ze
op. Vrouwelijke dansers voelen zich vaak niet
fysiek meer aangepast zouden zijn om sneller
au sérieux genomen. Er zijn verschillende
vooruitgang te boeken. Mannelijke dansers lijken
voorbeelden van dansers die zich seksueel
zich ook meer te identificeren als choreograaf,
geobjectificeerd voelen en doordat er in
terwijl vrouwen iets voorzichtiger zijn bij het
dans een sterke focus ligt op het lichaam,
maken van eigen werk. Overigens worden jonge
kan dit heel verwarrend zijn. Andere dansers
vrouwelijke dansers nog al te vaak in de rol van
vertellen over ongewenste seksuele avances
muze geduwd.
en manipulatieve werkmethodes waarin ze
Deze zomer ontving ik nog een getuigenis
afgestraft worden als ze niet meegaan in de
van een danseres die van een mannelijke
wensen van de choreograaf. De zwijgcultuur is
festivalorganisator te horen kreeg dat hij
geworteld in een schrik om jobs te verliezen.
liever mannen aannam omdat die volgens hem
Met korte contracten kan je namelijk gemakkelijk
betere dansdocenten waren. Het is zoals bij
ontslagen worden en er staat altijd wel een
chef-koks: koken wordt traditioneel gezien als
andere danser klaar om jouw rol over te nemen.
een vrouwentaak maar als er prestige aan te
Dit maakt van dansers een uiterst kwetsbare
pas komt, zie je plots een wereld gedomineerd
groep. Na #metoo vond ik het heel belangrijk
door mannen. De machtspositie van docenten
dat seksueel grensoverschrijdend gedrag werd
in opleidingen mogen we overigens niet
besproken als een structureel probleem, dat
onderschatten. Leerlingen kijken naar hen
de discussie verder ging dan de individuele
op, het zijn rolmodellen. Dat kan gemakkelijk
casussen in de media. Met andere woorden,
misbruikt worden als een docent andere
dat het werd gezien als symptoom van een
intenties heeft. Kunstscholen zouden ‘safe
seksistische cultuur die nog steeds vasthoudt
spaces’ moeten zijn waar studenten met
aan stereotiepe en schadelijke ideeën over
vallen en opstaan kunnen uitzoeken wat voor
vrouwen en vrouwelijke dansers. Ik sprak ook
een kunstenaar ze willen worden. Elke klacht
met studenten, niet-professionele dansers en
over intimidatie, grensoverschrijdend gedrag
dansers in andere Europese landen. Een vrouw
of manipulatie zou ernstig genomen moeten
uit de UK zei me dat er dringend nood was aan
worden, mét repercussies. Scholen mogen niet
een gelijkaardig onderzoek in salondansen. De
de regels van het professionele veld spiegelen,
collectieve oproep tot verandering was overal
maar moeten zichzelf zien als cruciale plekken
voelbaar. Op zowel maatschappelijk als politiek
van verandering die de toekomst van het hele
niveau hebben dansers een urgente discussie
veld kunnen vormgeven.
op gang gebracht. Je kan echt spreken over een internationale beweging: van #metoo
Je richtte samen met enkele collega’s het
naar #wetoo!
platform Engagement op. Wat houdt dit precies seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksisme
Het klinkt misschien als een extreem statement,
en machtsmisbruik in de Belgische kunstwereld
maar mannen hebben het fundamenteel
aankaart. Aanvankelijk waren we voornamelijk
makkelijker in de danswereld, simpelweg omdat
actief in het dansveld maar nu focussen
ze met minder zijn. Dit onevenwicht zie je reeds
we ons op alle disciplines. Eerst kwamen we
in de dansscholen voor amateurs. Dans wordt
wekelijks met vrouwelijke dansers samen om de
nog steeds gezien als ‘iets voor meisjes’.
problematiek te bespreken. Daarnaast hadden
Jongens die graag dansen kunnen natuurlijk
we ook een gesloten Facebookgroep waarin
ook het slachtoffer worden van vreselijke
we getuigenissen deelden. We ontwikkelden
pesterijen, maar wanneer ze doorstromen
een website, engagementarts.be, waar je ons
naar een professionele opleiding hebben ze
statement en basisinformatie vindt over wat je
DANST — 23
in? Engagement is een kunstenaarsbeweging die Ongelijke kansen beginnen al bij de opleiding.
kan doen als je grensoverschrijdend gedrag of
dat dingen sneller kunnen veranderen. Na de
discriminatie ervaart. Dit was belangrijk omdat
meldingen in de media en op publieke fora rond
niemand leek te weten wat je kan doen in zulke
grensoverschrijdend gedrag in de podium-
situaties en wat onze rechten als dansers zijn.
kunstensector, staken we met verschillende
Ons statement roept op tot ‘engagement’ van
organisaties de koppen bij elkaar om samen
verschillende spelers in het veld en is gericht
aan een actieplan te werken. Het werd als
naar kunstenaars, instellingen, leerkrachten,
snel duidelijk dat de bestaande preventie- en
het publiek en ‘personen die over de schreef
welzijnswetgeving onvoldoende bekend was.
gingen’. Seksisme aanpakken gaat over een
Er werd vervolgens hard gewerkt om interne
mentaliteitsverandering. Daarvoor heb je de
procedures binnen organisaties in te voeren of
samenwerking nodig van verschillende partners
te optimaliseren. Vele organisaties investeerden
die elk op hun beurt verantwoordelijkheid nemen.
in opleidingen voor vertrouwenspersonen.
Sinds we subsidies ontvangen, organiseren
Voormalig minister van Cultuur Sven Gatz
we events en bieden we ook workshops aan,
lanceerde een plan om grensoverschrijdend
zowel informatieve sessies als beweegsessies
gedrag te tackelen. Hij gaf de opdracht voor
waarbij we vertrekken vanuit het vieren van
een onderzoek waaruit onder meer bleek dat 1
lichamelijke grenzen. Ten slotte functioneren we
op de 4 vrouwen in de cultuursector het voorbije
ook als gesprekspartner tussen kunstenaars,
jaar slachtoffer was van een ongewenste
organisaties en de overheid.
fysieke of seksuele toenadering op het werk.
DANST — 24
Daaropvolgend maakte de minister de nodige Wat is er de voorbije twee jaar concreet
budgetten vrij voor aanvullende acties. Sinds
ondernomen om grensoverschrijdend gedrag
mei 2019 zijn er twee psychologen voor de
tegen te gaan? Welke evolutie zie je? Het
sector aangesteld. Ze werken bij de Vlaamse
voordeel in Vlaanderen is dat veel organisaties
Ombudsdienst en mogen een onderzoek starten
subsidies ontvangen van de overheid en zich
als er een klacht binnenkomt. Als je in aanraking
dus moeten verantwoorden. Dit zorgt ervoor
komt met grensoverschrijdend gedrag maar
geen beroep kan doen op de organisatie waarin
Natuurlijk moet deze thematiek ook besproken
je werkt, dan kan je contact opnemen via
worden in het niet-professionele veld. Na het
genderkamer@vlaamseombudsdienst.be.
verschijnen van mijn onderzoeksresultaten heb
Organisaties kunnen ook heel nuttige informatie
ik contact gehad met Danssport Vlaanderen. Zij
vinden bij Sociaal Fonds Podiumkunsten.
vroegen advies omtrent preventie en hebben mijn artikel gedeeld met hun 42 000 leden.
Wat zijn vandaag nog werkpunten? Niettegenstaande er heel wat organisaties
Wat kunnen we zelf doen om gendergelijkheid
begaan zijn met het thema, zijn er evenveel
en diversiteit te bevorderen? Het blijft
nog niet overtuigd van de ernst van de
belangrijk om zoveel mogelijk getuigenissen te
problematiek of beschikken ze gewoon niet over
verzamelen. Dit kan anoniem via Engagement
de middelen om te investeren in veranderingen.
of de Ombudsdienst. Dankzij de som van
Er is overigens een groot verschil tussen wat
individuele verhalen kunnen we het structurele
instellingen willen uitdragen en wat ze werkelijk
probleem blootleggen. Dansscholen, groepen
doen. Engagement krijgt regelmatig vragen van
en opleidingen kunnen de checklist* gebruiken
dansscholen om een workshop rond grensover-
die de vakbond ACOD Cultuur heeft ontworpen
schrijdend gedrag te geven, maar als het
en goed communiceren waar dansers kunnen
erop aankomt zijn er niet voldoende middelen.
aankloppen bij discriminatie. Ik zou dansscholen,
Kritiek is ook niet altijd even welkom bij leiding-
groepen en opleidingen ook aanraden om
gevenden. Er wordt meteen gevreesd voor de
workshops te organiseren met het oog op
reputatie van het gezelschap of de school
bewustwording en gedragsverandering.
terwijl het deel uitmaakt van een leerproces. Overigens ligt het vraagstuk rond sanctionering
Hoe kunnen we dansers aanmoedigen om te
nog steeds gevoelig. Niet alles kan juridisch
reageren op ongepaste ervaringen, om met
worden opgelost of bewezen. Dan vraag je
hun verhaal naar iemand te stappen? Heel
je af: wat zijn de gevolgen voor personen die
weinig dansers durven hun ongemak te uiten,
duidelijk te ver zijn gegaan en wat is de rol van
bang om bestempeld te worden als ‘preuts’.
instellingen? Is een gesprek of verontschuldiging
Nee zeggen is niet evident als je omgeving je
voldoende? Daar is nog onenigheid over.
in vraag stelt of vindt dat je ‘overdrijft’. Het gaat om het doorbreken van een cultuur waarin
Heb je weet van good practices in dansscholen,
gemakshalve wordt gezegd: ‘het is nu eenmaal
opleidingen, gezelschappen, presentatie-
zo, het zal nooit veranderen’. Om seksistische
plekken? ISAC (Institut Supérieur des Arts et
structuren te veranderen, is er meer nodig dan
des Chorégraphies de Bruxelles) is een voorbeeld
alleen een geschreven wet. Collectief moeten
van een dansopleiding die zich proactief inzet
we ons inzetten om een mentaliteitsverandering
om seksueel grensoverschrijdend gedrag aan
teweeg te brengen. Op korte tijd is er al veel
te pakken en bespreekbaar te maken. Samen
veranderd, maar er is nog werk aan de winkel!
met hun studenten werkten ze aan een duidelijk document dat de verschillende procedures
—
bespreekt. Ook GRIP, het platform onder leiding
* De checklist is opgenomen in het artikel
van choreograaf Jan Martens en zakelijk leider
‘Cultuur na #metoo’ op rektoverso.be.
niveaus actief geïnvesteerd in preventie. Elke danser die zij aannemen wordt geïnformeerd over de verschillende interne procedures, er is een ethische code die de organisatie hanteert en er worden groepsgesprekken georganiseerd zodat deze informatie geen dode letter op papier is. Presentatieplekken zoals Vooruit en Kaaitheater hebben de informatie van de Engagementwebsite opgehangen in hun kleedkamers.
DANST — 25
Klaartje Oerlemans, heeft op verschillende
Pas afgestudeerd. What’s next? Ik haast me via het trappenhuis naar het dakterras van het MUHKA. Daar ontmoet ik drie breed glimlachende makers, net afgestudeerd aan het Koninklijk Conservatorium Dans Antwerpen. Jacopo Buccino studeerde dans in Siena en woont nu – na enkele jaren London en Berlijn – al drie jaar in België. John-William Watson is afkomstig uit Leeds en is BBC Young Dancer 2017 Grand Finalist en National Youth Dance Company Alumni. Kaori Ishiguro studeerde hedendaagse dans aan Japan Women’s College Physical Education en werkte nadien als assistent-docent. Een internationaal trio met een Antwerps aura. Wat het drietal gemeen heeft: een stralende passie voor hedendaagse kunst en de ambitie om voorstellingen te maken. —
T E KS T & F O T O N I KO L A AS B O U C Q U E Y
In dans eis je een plaats op in tijd en ruimte.
om naar het buitenland te gaan en stelde het
Wanneer kwam het besef dat dit jullie plaats is?
Conservatorium van Antwerpen voor. Tijdens de
John-William Dat was in het middelbaar
auditie kreeg ik een helder inzicht in wat dans
onderwijs. Ik was van plan om academische
zou kunnen zijn. Ik was ook erg benieuwd naar
studies aan te vatten in wiskunde en filosofie.
hoe kunst in een ander land wordt beleefd en
Twee weken voor ik afstudeerde sprak een
wat voor kunstenaars er zijn.
lerares mij aan. Ik danste al van toen ik 14 was
Jacopo Ik was een tijdje in België en danste in
en ze stelde voor om verder te gaan in dans. Ik
de Ultima Vez Studios toen een vriend opmerkte
voelde een plotse, onverklaarbare drang om dit
dat het Conservatorium iets voor mij zou kunnen
te doen, en die ben ik gevolgd.
zijn. Al van bij de audities voelde ik me er thuis.
Jacopo Ik herinner me geen specifiek moment.
Het was de eerste keer dat ik mezelf kon zijn
Op mijn veertiende startte ik met audities
in de zin dat lesgevers en coördinatoren me
en werd ik geaccepteerd in een Toscaanse
niet wilden veranderen. Ze begeleidden me,
dansschool. Ik verliet mijn geboorteplaats en
waren erg open en begripvol voor de techniek
volgde een vrij zware ballettraining. Dansen is
die ik al had ontwikkeld en naar mijn interesses.
waar ik in uitblonk, en tegelijk was het iets dat
Het was voor mij de juiste plaats om mezelf te
ik moest ontwikkelen. Uiteindelijk werd dans een
ontwikkelen binnen een opleiding.
Kaori Volgens mijn moeder danste ik altijd
Het professionele leven is voor jullie net
en overal. Ergens heb ik ook altijd voor dans
gestart. Met wat zijn jullie vooral bezig?
gekozen. Toen ik werkte als assistent-docent
Jacopo Ik stond met mijn solo Grande Finale-
aan de universiteit van Tokio groeide het
Act II op Copacobana en werkte mee aan
verlangen om mij te verdiepen in hedendaagse
een locatieproject op Dansand, namelijk een
Europese dans.
improvisatie op het strand. We maakten met een groep muzikanten een choreografie en
Jullie hebben een diverse afkomst. Hoe zijn
herhaalden de performance vier keer per dag.
jullie in het Conservatorium van Antwerpen
Het is plezant om na de opleiding nog een
terechtgekomen?
aantal dingen te doen met ex-klasgenoten en
Kaori De professor van mijn universiteit raadde
betrokken te blijven bij hun werk, en ook om
mij het Conservatorium aan. Het is nog niet zo
met hen op stap te gaan (lacht). In november
gekend in Japan.
start ik een residentie in Campo in Gent. Ik doe
John-William Een vriend van mij suggereerde
niet vaak mee aan audities, want ik ben vooral
DANST — 27
vanzelfsprekendheid.
geïnteresseerd om mijn eigen artistieke ideeën
Jacopo Ik wil een stuk maken met mijn moeder
verder te ontwikkelen en wil graag samenwerken
(lacht). Dat komt voort uit mijn interesse om
met andere kunstenaars.
pre-existentiële, sterke banden te onderzoeken.
John-William Nu ik geen student meer ben,
Mijn moeder heeft een sterke achtergrond
heb ik alle vrijheid om mezelf te ontwikkelen
in meditatie. Het lijkt me boeiend om dit te
als kunstenaar. Ook ik wil graag samenwerken
combineren met mijn praktijk. Het stuk zou
met Antwerpse collega’s. Ik ben gevraagd
eerder een documentair karakter kunnen
om samen met Jasmine Lily Norton een duet
krijgen. Ik voel me verwant met Jérôme Bel en
klaar te stomen voor Noorderlicht. Ik neem
de non-danse die hij brengt. Als danser word je
ook deel aan de summerschool van Sadler’s
jarenlang sterk gevormd door je training. Ik wil
Wells Young Associates, een choreografisch
ook mensen zonder danstraining betrekken in
researchprogramma.
mijn werk.
Kaori Ook ik wil vooral mijn eigen werk
John-William Ik wil een avondvullende voorstelling
ontwikkelen. Ik zou graag het korte stuk
maken, die zo dicht mogelijk aanleunt bij
dat ik maakte aan het Conservatorium,
totaaltheater. Daarmee bedoel ik de integratie
1/f on an interval bounded away from both
van fotografie, film, muziek en beelden, en
zero and infinity, verder ontwikkelen tot een
onderzoeken hoe je deze elementen in een
langer stuk. En ik zou graag een workshop
theatrale context kan gebruiken. Dit omvat
dramaturgie volgen.
samenwerking met andere kunstenaars en het inkapselen van andere artistieke disciplines. Tot
Hoe belangrijk vinden jullie dramaturgie in
nu deed ik dat binnen de mogelijkheden van de
jullie praktijk?
opleiding, maar ik wil daarin veel verder gaan.
Jacopo Wel, ik lees momenteel Dramaturgy in Motion. Voor mijn solo werkte ik samen met
Wat is jullie band met Antwerpen?
muzikanten en designers, en ook met een vriend
Kaori In deze stad zijn veel verschillende
die ‘external eye’ was. Hij was getuige van het
nationaliteiten aanwezig. Je wordt hier snel deel
proces, maar reikte ook artikels en ideeën aan.
van de multiculturaliteit, er is een grote connec-
Het is belangrijk om een dramaturg naast je te
tiviteit. Het is een havenstad, dus je hebt veel
hebben, want die ziet en leest dingen die je van
instroom en uitstroom, er beweegt veel.
binnenuit niet altijd ziet. Ook om de aansluiting
John-William Die diversiteit vind je in de brede
met het publiek te bevragen, eventueel naar
waaier van mensen die je hier ontmoet, niet
specifieke doelgroepen, want dans kan soms te
alleen op het Conservatorium, maar ook in de
abstract en ontoegankelijk zijn.
stad. Er is ook een grote authenticiteit. Een
John-William Voor mij is het ook belangrijk dat
van de redenen waarom ik hier blijf is dat ik hier
er iemand naast me staat om vragen te stellen.
mensen ontmoet die me sterk inspireren. Het
Bepaalde vragen kan je heel moeilijk stellen
is een wonderlijke mix van vrienden die in en uit
als je in een proces zit. Het is ook verrijkend.
elkaars levenssfeer bewegen. Er is een grote
Wel belangrijk is dat je een sterke band hebt
passage van verschillende mensen. Het is een
met die persoon. Het moet iemand zijn die het
continu bewegen, maar het voelt als thuis.
werk niet alleen volledig begrijpt, maar ook het
Jacopo Artistiek gezien heeft Antwerpen een
vertrouwen geniet om feedback te geven.
zeer rijke performance scene: de Singel, de
DANST — 28
Opera, Monty… Het is misschien moeilijker om Wat zijn jullie plannen op langere termijn?
kleinere werkplekken te vinden dan in Brussel,
Kaori Mijn ambitie is om het werk dat ik maak
waar ook verschillende plaatsen zijn om te
te tonen, en om ergens in residentie te zijn. Ik
studeren. Brussel is een beetje overbevolkt
wil dansen, ja, maar ik wil vooral ook choreo-
met dansers, zodat er meer en meer mensen
grafieën maken. Ik kende de gemeenschap
in Antwerpen blijven om hun loopbaan uit
niet toen ik hier drie jaar geleden aankwam.
te bouwen. Antwerpen is een leuke plaats
Nu is dat anders, dus wil ik niet alleen collega’s
om te starten en ook samen te werken met
bereiken maar ook een breder publiek. Dit jaar
verschillende kunstenaars. Je hebt hier de
zal vooral gewijd zijn aan research hierover.
ruimte om je werk te creëren. En dit is ook
meer en meer aan het gebeuren. Kunstenaars
weet hebben van het bestaan van hedendaagse
vinden elkaar en bewegen de stad.
kunst kunnen ze op latere leeftijd zelf beslissen om het eventueel verder te verkennen. Het
Hoe kan de ontwikkeling van die kleinere
onderwijs is hier op dat gebied zoveel beter dan
plekken volgens jullie gestimuleerd worden?
in Italië.
John-William Zoiets moet groeien van onderuit. Dat is onze opdracht. In het laatste jaar aan het
Kan het tonen van het maakproces zorgen voor
Conservatorium hebben we een kunstenaars-
een breder publiek?
collectief opgericht. Diverse platformen voor
Jacopo We hebben al uitvoerig gediscussieerd
contacten en uitwisseling van ideeën, dat is de
over product en proces. We willen als maker dat
sleutel voor een collectieve kruisbestuiving.
de performance zichzelf uitlegt in anderhalf uur,
Jacopo We moeten de kleinere initiatieven
maar dat is niet zo eenvoudig. Dit is zeker het
ook waarderen en koesteren. Ze moeten niet
geval wanneer het proces niet volledig zichtbaar
noodzakelijk groot worden. De kapitalistische
is. Misschien dat participatie in het maakproces
logica van maximalisatie hoeft hier niet. Ik
dit kan bewerkstelligen.
ga niet beweren dat supergrote producties
Kaori Het is niet altijd nodig om het proces
me koud laten, maar ik denk dat er zoveel
volledig participatief te maken. We kunnen wel
potentieel zit in wat nu de off scene wordt
delen van het proces uitleggen. Ik denk dat dat
genoemd. Ik hoop dat dit hier zo blijft, en ook
de eenvoudigste manier is om hedendaagse
dat de queer ruimte aanwezig blijft. Het is
kunst of dans te introduceren. We kunnen
belangrijk dat de off scene trouw blijft aan
het publiek uitnodigen in het proces zodat ze
zichzelf, zonder al te groot te willen worden.
er op een bepaalde manier aan deelnemen, bijvoorbeeld door het moment vóór de
Hoe zouden jullie de Antwerpse community
voorstelling performer en publiek van rol te
omschrijven?
laten wisselen.
dat de stad eigenlijk een dorp is. Antwerpen is
Willen jullie nog iets toevoegen aan wat al
niet zo groot. Je ontmoet hier veel mensen, het is
gezegd is?
gemakkelijk om contact te leggen. Mensen komen
Kaori Dit gesprek doet nadenken waarom
en gaan, en je ontmoet ze opnieuw en opnieuw. Er
we hier zijn, wat mijn identiteit hier is. Als
wordt gepraat en gediscussieerd over artistieke
kunstenaar wil ik ook meer actief participeren
ervaringen, events en kunstenaars, op een
in de gemeenschap. Er gebeurt al veel, maar
informele manier.
makers kunnen zelf nog meer doen, denk ik.
Kaori Je kan hier makkelijk in een cocon
Jacopo Je kan je niet losmaken van de plaats
van hedendaagse kunsten blijven. Maar
waar je iets maakt. Ik was recentelijk bezig
mensen buiten de cocon kennen vaak geen
met re-enacting. Uiteraard wordt wat je maakt
hedendaagse kunst. Het is ook niet altijd
beïnvloed door de plaats waar je bent. Ik denk
eenvoudig om een hedendaags werk uit te
dat het belangrijk is een plaats te kiezen waar
leggen. Mode is sterk aanwezig in Antwerpen,
je niet bent opgegroeid. Antwerpen is niet waar
dat matcht goed met hedendaagse kunst. Dat
we geboren zijn, maar misschien wel waar we
is ook zo in Japan. Het blijft toch een beetje
artistiek ontwaakten.
een aparte wereld, een aparte cirkel, maar het
John-William Ik zou echt niet terug kunnen gaan
hoeft helemaal niet zo te zijn. Het is onze job
naar mijn geboortedorp. Een plaats als deze,
om deze cirkel te doorbreken, en hedendaagse
een kruispunt van mensen, is toch boeiender.
kunst naar een breder publiek te brengen.
Dit is thuis voor nu, maar als kunstenaar zijn
Jacopo Toen ik terugkwam uit Italië ging
we beweeglijk. Beweeglijk zoals deze stad.
ik kijken naar Rain van Rosas / Anne Teresa
Verandering is onvermijdelijk, zij het verandering
De Keersmaeker. In de zaal zaten tot mijn
van plaats of verandering op deze plaats.
verbazing ook schoolkinderen. Ik vind het zeer positief om kinderen in contact te brengen met hedendaagse kunst. Als kinderen op zijn minst
—
DANST — 29
Jacopo Hoe langer ik hier ben, hoe meer ik besef
INFO & INSCHRIJVEN: WWW.WISPER.BE/DANS
LUX HEDENDAAGSE DANS TWEE INTENSIEVE DANSTRAJECTEN BIJ WISPER
/ LUX HEDENDAAGSE DANS: 1STE JAAR 6 WEEKENDS IN GENT | START OP 23 NOVEMBER 2019
Je verruimt bewegingspatronen, doorprikt dansclichés en traint je lichaam en creatief vermogen. Nu en dan komt er een master op bezoek rond een specifiek thema. We werken aan lichaamsbewustzijn, overgave, concentratie en alertheid, verbeelding, improvisatie, ritme en timing, dynamiek, partnerwerk en bewegingsgeheugen.
/ LUX HEDENDAAGSE DANS: PRODUCTIE
3 WEEKENDS & 4 ZATERDAGEN IN BRUSSEL | START OP 30 NOVEMBER 2019 Deze productiereeks staat voor een intensief en gebald maakproces: je zet je als danser actief in bij een nieuw stuk van choreografe Georgina del Carmen Teunissen. De voorstelling wordt twee keer gespeeld, in Gent en Leuven. FOTO: RUDY CARLIER
DANS WO 25 SEPT
HELDER SEABRA & JULIO CÉSAR IGLESIAS UNGO The Well in the Lake
ZA 25 JAN
AKRAM KHAN COMPANY Outwitting the Devil
WO 12 FEB
WO 2 OKT
GUY NADER & MARIA CAMPOS
Questcequetudeviens?
TIME TAKES THE TIME TIME TAKES
CIE 111
DO 24 OKT
L-E-V/SHARON EYAL & GAI BEHAR Love Chapter 2
DI 3 MRT
SALVA SANCHIS, ANNE TERESA DE KEERSMAEKER / ROSAS A Love Supreme
DO 14 NOV
LISBETH GRUWEZ The Sea Within
VR 3 APR
BALLET VLAANDEREN Bach Studies
DI 3 DEC
ALICE RIPOLL / CIE SUAVE
CIE TUMBLEWEED
CRIA
The Gyre
ZA 25 APR
DE WARANDE TURNHOUT www.warande.be
WWW.BEBILLIE.BE
FOTO ISABELLE WENZEL
Broome in West-Australië is een merkwaardige uithoek van de wereld. Voortplanting tussen Europeanen, Aboriginals, Maleisiërs en Chinezen, die teruggaat tot de hoogdagen van de parelindustrie, zorgt voor een unieke mix. De transvrouw Bhenji Ra, geboren als zoon van een Filipijnse vrouw en een blanke Australische man, valt hier niet op. Ze is in Broome om te repeteren voor een nieuw project van het West-Australische dansgezelschap Marrugeku. Voor de gelegenheid geeft ze een workshop voguing; ik heb besloten om aan te sluiten bij de lokale pubermeisjes. Je paradeert met je denkbeeldig gelakte nagels, serveert jezelf op een dienblad, schuifelt elegant rond op je hurken, en tenslotte dip je in een softerotische pose tegen de grond – een aanslag op je gewrichten. Het ziet er bedrieglijk simpel uit, maar ik kom mezelf wel heel erg tegen. Dit is een beoefening van vrouwelijkheid die ik mijn leven lang zo ver mogelijk weggestopt heb. In het beste geval word je niet serieus genomen, in het slechtste geval riskeer je slachtoffer te worden van fysiek geweld. Bij Madonna vond ik ‘Vogue’ commerciële recup, bij Bhenji wordt de politieke dimensie zichtbaar. Ze vertelt over de matriarchale structuren (houses) waarbinnen gedanst en gestreden wordt voor ‘echtheid’ in balls & battles.
dat bevrijdend werkt ten opzichte van de norm. Binnen de besloten kring kan je worden wie je wilt zijn, ontsnappen aan de outcast die je bent op basis van ras, gender, klasse. Wie de meest geraffineerde of overtuigende bewegingen meebrengt naar de (cat)walk, wint. Esthetiek en tactiek zijn de tools om te overleven in een witte, heteronormatieve wereld. Haar genderfluidity verbindt Bhenji uitdrukkelijk met haar Filipijnse wortels en de strijd van de Aboriginals. Bhenji studeerde dans in New York bij Martha Graham School, en broste regelmatig om het voguen onder de knie te krijgen. Ze zegt daarover: “Ik begon in te zien dat ik een sterke mannelijke figuur diende te zijn als ik danser wilde worden. Ik werkte voor choreografen die geen enkele interesse vertoonden voor mijn identiteit. Ze wilden mij van mijn identiteit ontdoen, zodat ik kon worden wat zij voor ogen hadden… In die omstandigheden was de ontdekking van voguing als de ontdekking van mezelf. Het is nog altijd een vorm van disciplinering, maar alle handbewegingen voelen alsof ze deel uitmaken van mijn ancestrale voorgeschiedenis. Ik dacht helemaal niet meer aan transseksueel zijn of een ander soort identiteit. Ik heb mezelf enkel gedekoloniseerd. En opeens besefte ik: gender is enkel die constructie die mij fysiek opgelegd werd. Terwijl ik al die tijd al naar een ander soort sensibiliteit had verlangd.” In Sydney runt Bhenji haar eigen ‘house’ en is ze de drijvende kracht achter de Sissy Balls: “Voguing is een praktijk die even waardevol is als hedendaagse dans. Er is een hele geschiedenis, met voorlopers
In het Haarlem van de jaren ‘50 was het voor homo’s of transseksuelen een kwestie van overleven, om overtuigend te kunnen doorgaan voor iemand van het ‘zwakke geslacht’. Tegenwoordig kan je voor elke denkbare categorie strijden. Als je wil doorgaan voor een saaie kantoorklerk, ga je gang! Het is een soort lichamelijk carnaval
en pioniers. Hoe is het mogelijk dat die Westerse stijlen en geschiedenissen zoveel plaats innemen! We zijn zo lang onder de radar gebleven.” Ik wou dat ik voguing vroeger ontdekt had, toen ik nog een pubermeisje was. In plaats van Israëlische volksdansen aan te leren bij Volksdanscentrale Vlaanderen. Het had veel onheil kunnen voorkomen.
DANST — 3 1
Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.
Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.
high five met Lennert Coorevits
#cultuurtips
01
02
Ultima Thule gaat begin oktober in première met
De Hoogste Berg is de eerste solovoorstelling
Knetter, een theatervoorstelling met rasacteur Joris Hessels en Dominique Collet. We hebben een paar nummertjes gemaakt voor de voorstelling en het lijkt ons een uniek en gedurfd kinderproject.
van Robrecht Vanden Thoren, een goede vriend van ons. Hij is bezig aan iets mysterieus, ik gok dat het grappig en pijnlijk tegelijk zal zijn.
03
04
05
We zaten net met Tom Barman in de studio en hebben op de terugweg naar huis een paar songs van de nieuwe plaat van Taxiwars geluisterd. Klinkt veelbelovend! In november spelen ze in de Ancienne Belgique.
Geen idee wanneer De Kraak wordt uitgezonden maar we maakten de muziek voor deze bloedstollende heist serie en we kregen veel vrijheid. Mocht de serie zoals Jan De Lichte vier jaar op het schap liggen: in oktober komt onze nieuwe EP uit.
In de cinema wordt Solaris vertoond. Ik heb de film nog niet gezien dus deze gloednieuwe remaster is de ideale kans. Ik ben een grote sci-fi fan: momenteel pleur ik me op alle boeken van Philip K. Dick en ook J.G. Ballard, Kurt Vonnegut en Stanislaw Lem kunnen me meer dan bekoren.
Samen met broer Janus vormt hij de Compact Disk Dummies. Hun uitbundige elektro met cynische teksten bracht hen afgelopen zomer op het podium van onder meer Pukkelpop en in oktober staan ze twee keer in de AB. Intussen werken ze aan een tweede langspeler. Schiet er
#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be
DANST — 33
nog tijd over voor wat cultuur?
#danstagram
#bonheidansfestival
#pagadderke.ekeren
#anjavg #robinderaedt_rdr
#nicolasvladyslav
#danst
DANST — 3 4
#mayasaperadancecompany
Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.
DANST adverteerder oplage 5.000 nummers
DANST vriend dansvuur verspreiden en gratis advertentieruimte
meer info? danst.be
DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …? Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine? Mail naar dansdanser@danst.be
en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be
Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef
leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .
Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,
DANST bij jou in de bus? DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€
DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt
4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X
VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a, 9000 Gent
JACOPO BUC C I N O, P. 29
kunstenaars vinden elkaar en bewegen de stad
JRG 18/N3 september 2019
danspunt.be