#03 2020
04
08
14
20
Danst in beeld met Danny Willems
Kunst herinnert mensen aan wie ze echt zijn
Ion Tribe, waar dans en wetenschap elkaar ontmoeten
Blokbusters
26
31
33
34
Wanneer ik teken kan ik even een danser worden
Column On the road
High five met Sofie Van de Velde
#danstagram
colofon Red a c tie Sint-Salvators traat 18a, 9000 G ent Co ö rd i na ti e I lo n a Ro es li Teks t Hi l degard De Vuys t, Ine Dubois, E va Fiere n s, Elo d i e Ko n a , Li es elo re Rema n s en Ma u d Ti elem ans Eindredactie Lut Firlefyn, Eli en Lefevere, I ri s Ra s po et en I lo n a Ro esl i C overbeeld Danny Willem s Design E lv ire Dela n ote × H ermi n e Co o rema n Duur z a m e druk Bem a Graphics Periodicitei t 4 × per j a a r Opl a g e 5.000 ex. Volgend num m er decem ber 2020 Ab o nne me nt 14 euro
dansbeeldig
“De duizendjarige diepte van het menselijk
geheugen,” zo omschrijft Milan Kundera een herinnering aan een rondedans en het verlangen van het personage om mee te doen. Dat verlangen woekert en sterkt ons geheugen aan. Dans FOTO ISABELLE WENZEL
verbetert onthouden, dans is onthouden. Daardoor is dans misschien wel de meest paradoxale kunstvorm op het podium: de aanwezigheid van het lichamelijke – en dus het fysiek grijpbare – staat in schril contrast met de verdwijning van dat lichaam na afloop, wanneer de voorstelling enkel uit flarden bestaat in L ies elo re Remans ziet dans a l s een veel voud van elegantie wa a r na a r ze enkel s chrijvend
het geheugen van de toeschouwer. Een inherente tegenstrijd tussen constante en vluchtigheid, een danser als illusionist
ka n streven. Als toes chouwer
die met ons geheugen knoeit. Hij
o b ser veer t ze licham en vanuit
installeert zijn lichaam als een archief van
meerd ere ku ns tdis ciplines en
bewegingen, zorgvuldig gememoriseerd,
g eb r u i kt ze d e lenigheid van
om daarna te verdwijnen in de ruimte
de ta a l o m ze te begrijpen.
van het vergetene, in de onzichtbaarheid van onze herinnering. Weten we na al die maanden van onthouding nog de weg uit die duizendjarige diepte? Zonder danser en voorstelling groeven we dieper in ons geheugen, probeerden we dat vluchtige lichaam te grijpen. Het is een aaneenschakeling van vasthouden en loslaten. Steeds graven naar de herinnering aan dans, naar het geheugen van een houding, naar de kunst van ont-houding.
DANST — 3
#03 2020
#dansttt
DANST — 4
#dansttt
#dansttt
DANST — 5
#dansttt
#dansttt
DANST — 6
#dansttt
#dansttt
— DAN ST IN BEEL D Dan n y Wi l l em s Danny Willems ziet zichzelf niet als een dans-, maar als een bewegingsfotograaf. Een dansvoorstelling is een choreografie, een kunst van het opstellen van dansbewegingen. Hij kijkt door de lens alsof het een paar ogen is van een andere danser. De camera danst mee in het centrum van de actie. “Dansen is topsport; trainen, afzien, grenzen opzoeken en verleggen met een constant risico op blessures. Mijn respect voor dansers is alleen maar toegenomen”.
In zijn persoonlijk werk fotografeert hij geen mooie jumps of sierlijke bewegingen. Hij wil vervreemding zien, een karakter in een setting plaatsen in een pose met een hoek af. Daarom werkt Danny meestal met dansers die hij kent, dansers met karakter. Hij vraagt hen een moodboard te maken, combineert het met zijn ideeën en gaat op zoek naar de geschikte locatie. Voor de shoot begint, bespreken ze een bepaalde move. Hier is improvisatie van hem en de danser cruciaal. Het resultaat is altijd uniek en heeft vaak weinig gemeen met het vertrekpunt. Je weet waar je begint maar nooit waar je uitkomt. www.dannywillems.com instagram @dannywillemsphotography
DANST — 7
Voor de openingstentoonstelling in het FOMU (Antwerpen), in 1987, fotografeerde hij een reeks naakten, levensgroot in zwart/wit geprint en met koord in een constructie van stellingen gespannen. De dynamiek en kracht van het lichaam in beweging fascineerden hem, evenals de lichtinval en het schaduwspel op het lichaam, de plasticiteit van spieren en de sierlijkheid van ledematen. Wim Vandekeybus zag deze tentoonstelling en vroeg hem om scènefotos te nemen van zijn eerste voorstelling. Het klikte en twaalf jaar geleden werd Danny Willems zijn vaste fotograaf.
#dansttt
Kunst herinnert mensen aan wie ze echt zijn
DANST — 8
Mestizo Arts Platform (MAP) mixt en matcht artiesten en kunstenorganisaties. Met WIPCOOP – Work In Progress Coöperatie – biedt MAP een platform waar artiesten nieuw werk in ontwikkeling tonen en in gesprek gaan met de sector. Danspunt interviewt WIPCOOP-veteranen Nadine Baboy en Michel Kiyombo, twee artiesten met Congolese roots. Nadine vormde uit Amerikaanse invloeden haar eigen Brusselse hiphopgroep. Rond diezelfde periode creëerde Michel in zijn thuisstad, Kisangani, ook een danscrew met hiphop-invloeden. Twee aparte werelden, maar twee artiesten met eenzelfde passie voor dans en verhalen. —
T E KS T E LO D I E KO N A F O T O D I M I T R I M I T S E LO S E N @ I T V I S U E LS
Nadine Baboy is danseres, choreografe,
zijn. Als kunstenaar gaat mijn hart uit naar
schrijfster, dichteres, actrice en ongetwijfeld
métissage, het mengen van artistieke talen,
een multidisciplinair podiumkunstenaar. In haar
stijlen en disciplines. Dat is echt wat ik wil
laatste voorstelling Désintégration Culturelle
vertegenwoordigen via kunst. Voor mij creëert
mengt ze verschillende artistieke disciplines en
métissage (het mengen) iets unieks en
verkent ze taal als identiteitssymbool.
onverwachts. Het is mijn manier om mezelf uit te drukken.
Wat is je artistieke achtergrond? Nadine Eigenlijk dans ik al van kleins af aan.
Welke rol speelt identiteit in jouw projecten?
Het is alsof je me vraagt wanneer ik begon te
Identiteit is voor mij als kunstenaar cruciaal,
ademen. (lacht) Toen ik zeven jaar oud was,
maar ook als mens. Ik ben van Congolese
begon ik met een jaar klassiek ballet. Op mijn
afkomst, maar ben mijn hele leven in België
veertiende volgde ik ongeveer twee jaar lessen
opgegroeid. Dus zelfs als je het niet kan zien
hedendaagse dans. Daarna richtte ik een
aan mijn huidskleur, ben ik métisse. Mensen
hiphopdansgroep op met enkele vrienden. Wij
probeerden mij vaak in een categorie te
oefenden in het station Brussel-Luxemburg.
plaatsen. En als je er niet helemaal in past,
Dat was ten tijde van de release van de
word je soms afgewezen. Je bent ofwel blank
bekende dansfilm You Got Served (2004); deze
ofwel zwart. Zo werkt het niet. Je bent hoe dan
film inspireerde veel jonge mensen van mijn
ook een mengeling van verschillende dingen.
generatie om de wereld van de dance battles
Métissage is een aspect dat mij nauw aan
te ontdekken. De film gaf ons de impuls om
het hart ligt. Ik probeer met mijn creaties de
een crew te creëren; Firstep, de eerste stap.
zielen en harten van mensen te raken, met een
Een krachtige naam omdat ik met deze groep
vreugdevolle en liefdevolle boodschap. Kunst
mijn eerste stappen heb gezet in de urban
heeft de kracht om rechtstreeks tot iemands
danswereld. Gedurende enkele jaren hebben we
hart te spreken, zonder filter. Door middel
getraind en opgetreden in heel België.
van kunst ga je een intieme relatie aan met culturen en met diverse sociale achtergronden
verschillende kunstvormen te combineren?
bij elkaar brengen. Kunst herinnert mensen aan
Ik heb altijd al van hybridiseren gehouden. Het
wie ze echt zijn. We hebben soms de neiging om
mengen van kunstvormen is echt een deel van
mensen op te delen in hokjes, terwijl we gewoon
mijn identiteit. Ik ben nooit een echte purist
allemaal menselijk zijn.
geweest. Ik denk dat ieder mens bestaat uit verschillende kleuren. De moeilijkheid bij velen
Hoe heeft Mestizo Arts Platform (MAP) je
is dat ze tot één kleur proberen te horen, maar
geholpen in je carrière? Via de KVS (Koninklijke
dat we eigenlijk allemaal een kleurenpalet
Vlaamse Schouwburg) kwam ik in contact
DANST — 9
mensen die je niet kent. Het kan mensen uit alle Hoe ben je op het idee gekomen om
nadine baboy
met het WIPCOOP-platform, een van de
heb ik veel audities gedaan in Frankrijk, Engeland,
vele MAP-projecten. Door de Brusselse Bijou,
België en Nederland. Er wordt vaak gezocht
georganiseerd door o.a. Zinnema, ontdekte
naar dansers die in een bepaalde vorm passen.
Michael De Cock (directeur KVS, n.v.d.r.) mijn
Wanneer je niet in dat kader past, word je niet
stuk Désintégration Culturelle, waar hij in 2017
geselecteerd. Ik begrijp het volkomen hoor.
jurylid was. Deze combinatie van verschillende
Maar als je niet verankerd bent in je identiteit,
gebeurtenissen hebben mij sindsdien geholpen.
stel je jezelf in vraag, je hebt de indruk dat je
In 2018 maakte ik deel uit van een van de
niet genoeg bent. Maar dat is helemaal niet
vijf dansgezelschappen die in een Work-In-
zo. Uiteindelijk zijn dat mensen die een project
Progress (WIP) optrad. Daar kreeg ik de kans
ontwikkelen en je profiel past dan toevallig niet
om Désintégration Culturelle te presenteren.
bij hun idee. Vooral bij audities voor commerciële
Op die manier konden we de voorstelling
jobs, bijvoorbeeld videoclips, krijgen artiesten
verder ontwikkelen. Het jaar daarop kregen
een bepaalde ‘stijl’ voorgeschoteld. Je moet een
we een residentie bij de KVS om de volledige
bepaald lichaamstype hebben, sexy zijn en je
versie te vormen. In november 2019 was de
aanpassen aan die omgeving. Als zwarte vrouw
première van de creatie in zijn geheel, ook bij
heb ik gemerkt dat het veel moeilijker is om in dat
de KVS. WIPCOOP is een goede springplank
milieu door te breken. Wanneer ze bijvoorbeeld
om kunstenaars in contact te brengen met
op zoek zijn naar tien meisjes voor een auditie,
verschillende artiesten, organisaties en actoren
en er maar één plaats voor een zwart/métisse
in het culturele werkveld.
meisje is. Dit betekent dat ik met mensen van mijn huidskleur concurreer en dat er geen
Waar komt jouw inspiratie voor Désintégration
rekening wordt gehouden met mijn vaardigheden.
Culturelle vandaan? Een vriendin en directrice van
Maar ik besloot dat mijn huidskleur nooit een
het creatieve bureau Mangoo Pickle moedigde
belemmering mocht zijn en dat ik kunst zou
me aan om een voorstelling te maken met dans,
maken met mijn skills, inspiratie en ervaringen.
poëzie en muziek rond cultureel erfgoed. Dat was het thema van Close Up - een multidisciplinaire
Welk advies zou je kunnen geven aan artiesten
tentoonstelling voor allerlei kunstenaars in het
die hun eigen plekje in de kunstwereld willen
Joods Museum van België, die zij samen met
vinden? Je moet je identiteit omarmen en ook
Zinnema organiseerde. Ik wilde al een tijdje een
alle gesloten deuren en nee’s omarmen, want
stuk maken over cultureel erfgoed in de vorm
uiteindelijk openen deze gesloten deuren andere
van taal. Ik ben geboren in Congo (Zaïre) en mijn
wegen om je ware identiteit te vinden. Ik heb een
moedertaal is Lingala. Om te kunnen integreren
heleboel nee’s gehad, het was een grote bron
in België wilden mijn ouders dat ik goed Frans
van frustratie, maar nu realiseer ik me dat deze
sprak. Daardoor hebben ze mijn Lingala niet
afwijzingen een zegen zijn. Zodra je weet wie je
onderhouden. Ik kan het niet meer spreken en
bent, vind je je plaats in de artistieke wereld en
ben eigenlijk een deel van mijn identiteit kwijt.
in de maatschappij. Je zal niet gefrustreerd zijn
Aan taal is cultuur verbonden, en een hele reeks
als er een deur sluit, omdat je je eigen identiteit
gewoontes waarvan ik me soms beroofd voel.
door en door kent.
Ik spreek de taal nog steeds niet. Ik begrijp een beetje Lingala, maar niet veel. Dit vormde de
Speellijst
DANST — 10
inspiratie voor Désintégration Culturelle, een interactieve performance die elke ruimte van de
4 oktober Désintégration Culturelle, CC De
tentoonstelling vult. De scenografie, ontworpen
Factorij (Zaventem)
in samenwerking met Mangoo Pickle, is gemaakt
26, 27, 28 november Désintégration Culturelle,
om het publiek van het ene naar het andere
KVS (Brussel)
universum te begeleiden. Heb je in je artistieke parcours ooit het gevoel gehad dat je tot een bepaald hokje moest horen? In het begin van mijn artistieke carrière
michel kiyombo
Michel Kiyombo, een Congolese danser en
Amerikaanse videoclips begonnen te kijken,
choreograaf uit Kisangani, woont al bijna
kwam er een hiphopbeweging in de stad en met
drie jaar in België. Hij werkt samen met vele
een groepje vrienden vormde ik een danscrew,
artiesten, waaronder de Congolese choreograaf
Les Bad Boys. We traden op en begeleidden een
Faustin Linyekula. Dansen is zijn manier om
bekende Congolese rapper bij al zijn concerten.
verhalen te vertellen.
In 2008 trok Faustin Linyekula met zijn Studios Kabako naar Kisangani, waar ik de hedendaagse
Michel Ik creëerde mijn eerste solo Masu Kaino
dans ontdekte. Faustin trainde ons. Er kwamen
in 2013. Het gaat over de herinneringen aan
choreografen uit Europa, Amerika en van over heel
mijn vader, zijn ziekte toen hij nog leefde en mijn
Afrika naar Kisangani om ons op te leiden in de
jeugd in Kisangani. In 2016 heb ik Yes, yes, yes,
hedendaagse dans. Dat was mijn ‘dansopleiding’.
we can in Zuid-Afrika gemaakt in samenwerking
Elk jaar deden we activiteiten en workshops om
met een collectief dat dansers uit Zuid-Afrika
ons voor te bereiden op voorstellingen. Het was
en Congo samengebracht. Later nodigde ik nog
een ruimte om je dromen waar te maken, om je
meer artiesten uit om deel te nemen aan dit
verhalen te vertellen en je ervaringen te delen met
transnationale project. Ik heb veel optredens
anderen. In 2011 begon Studios Kabako artiesten
gedaan in Congo en voordat ik naar België
uit te sturen naar heel Afrika en ook naar Europa
kwam had ik een origineel project opgestart. In
om nog meer ervaringen op te doen.
Kisangani deed zich namelijk een problematisch fenomeen voor; we hadden één publiek voor al
Van Kisangani naar Oostende
onze optredens, een vast en trouw publiek. Ik besloot op zoek te gaan naar een nieuw publiek.
Toen ik naar België verhuisde, specifieker naar
Ik trok naar scholen waar ik tijdens het speel
Oostende, deed ik mee aan een voorstelling
kwartiertje een voorstelling van tien minuten gaf,
op Dag van de Dans met les ballets C de la B
waarna ik het stuk de overige vijf minuten met de
van Alain Platel. In 2018 ben ik begonnen aan
leerlingen besprak. Tijdens de gymnastiekles gaf ik
mijn creatie Matchombe, een verhaal over
in deze scholen de opwarming voor hedendaagse
volwassenheid. Omdat ik prematuur ben geboren,
dansers. Na het lesgeven organiseerde ik een
beschouwde mijn entourage me vaak als een
evenement waarbij er echt een divers publiek
fragiel persoon, maar vandaag ben ik een vader,
aanwezig was; de toeschouwers van de scholen
een volwassen en volgroeide man. Als alles goed
kwamen naar elkaars optredens kijken. Het
loopt, is er op 17 november 2020 een voorvertoning
Afrikaanse publiek is nog niet gewend aan
in Antwerpen. MAP stelde me voor om Matchombe
hedendaagse dans, het wordt als iets vreemds
opnieuw op te voeren, omdat het fijn zou zijn om in
beschouwd. In Europa doet zich hetzelfde
deze bijzondere tijden de voorstelling opnieuw te
probleem voor, maar hier hebben de mensen
lanceren met een avant-première.
genoeg tijd om hun aandacht te richten op
Het is niet gemakkelijk om als buitenlander
onbekende kunstvormen en zijn ze nieuwsgieriger.
een netwerk in de artistieke gemeenschap op
In Congo zijn er andere zorgen, zoals overleven.
te bouwen. Op zoek gaan naar residenties,
Tenzij het gaat om kennissen, mensen die je werk
middelen en podiumplaatsen; ik doe alles
kennen, je eigen supporters, is er geen divers
zelf. Ik ben mijn eigen manager en artiest
publiek dat naar je voorstellingen komt kijken.
tegelijkertijd. In hetzelfde jaar dat ik in België Dansvitrine (talentontwikkelingstraject van
Danspunt, n.v.d.r.) en verscheen ik meteen op Ik heb nooit een ‘officiële’ dansopleiding
de nationale televisie. Dat was echt het begin
gevolgd en ben geboren in een familie van
van mijn parcours in België. Mijn doel is om
artiesten. Van jongs af aan werd ik beïnvloed
een netwerk te creëren en de contacten van
door mijn rappende broers. Weetje: ik zing en
iedereen te bemachtigen. Zo kan ik mijn kansen
rap ook! (lacht) Mijn oudste broer was een van
verhogen. Ik maakte kennis met MAP via Roxette
de eerste rappers in Kisangani. Daardoor heeft
Chiqua (actrice en danser, n.v.d.r.), zij stelde
deze ‘rapgolf’ zich in ons voortgezet. Toen we
mij ook voor aan de directeur van KunstZ. Ik
DANST — 11
aankwam, nam ik deel aan de Grote Belgische Studios Kabako
heb aan Roxette contacten met verschillende
jarenlang blijf zonder terug te keren naar Congo,
organisaties in het culturele veld te danken.
zou ik mentaal breken. Teruggaan naar Congo is een reminder aan de reden waarom ik naar
Afrikaanse verhalen
België ben gekomen. Vooral de situaties waarin de mensen zich daar bevinden, zoals families
Onlangs verscheen ik opnieuw in het nieuws,
die proberen te overleven, verfrissen mijn doel in
namelijk op Focus-WTV voor de 60e verjaardag
het leven.
van de onafhankelijkheid van Congo. Samen
Wanneer ik naar België terugkeer, is dat niet als
met enkele dansers had ik een voorstelling
Europeaan, maar als Afrikaan die uit Congo komt
georganiseerd aan het ruiterstandbeeld van
en in Europa woont. Kortom: ik vind de inspiratie
Leopold II aan de Drie Gapers in Oostende.
voor mijn verhalen in Afrika; de geuren, de kleuren,
Aangezien toeschouwers niet ter plekke aanwezig
het dagelijkse leven, het zijn verhalen die mijn
mochten zijn door de coronamaatregelen, werd
hart telkens raken. Wanneer ik mijn lichaam op
de voorstelling uitgezonden via een livestream
het podium zet, vertel ik een verhaal door te
op de Facebookpagina van de stad Oostende.
dansen: de oorlogen die ik heb meegemaakt, de
Het doel van deze dansvoorstelling was om de
doden die ik heb gezien, dit alles heeft invloed op
geschiedenis van de kolonisatie in vraag te stellen
mijn lichaam. Als Afrikaan zijn er altijd verhalen te
en de waarheid van de pijnlijke geschiedenis
vertellen en ik dans het eruit.
uit te drukken. We gingen in dialoog met het monument door ons lichaam te gebruiken. Zo
—
zetten we de strijd van onze voorouders verder. Voor deze voorstelling hadden we een rubberen hand gemaakt, het was niet toegestaan, maar
Door verbreding en verrijking van de
de voorstelling zou niet zinvol geweest zijn zonder
netwerken helpt MAP mee aan de
deze symboliek. Soms moet je radicaal zijn, vind ik.
ontwikkeling van de kunstenaars én
Europa biedt, als je de moed en doorzettings-
van het ecosysteem van de kunsten.
kracht hebt, meer mogelijkheden om je kunst te
WIPCOOP = ruimte maken voor nieuwe
ontwikkelen dan Afrika. Hier zijn gewoon meer
stemmen, verhalen, vormen en talen in
middelen. Toch ga ik elk jaar terug naar Afrika
de podiumkunsten.
om mijn batterijen op te laden, want als ik hier
Meer info: www.mestizoartsplatform.be.
foto: rudy carlier
ONZE NIEUWE DANSCURSUSSEN ZIJN ER! KIJK OP WWW.WISPER.BE/DANS
LEIETHEATE R DEINZE 09/01/2021 dansvitrine.be
DANST — 13
09 01
Ion Tribe, waar dans en wetenschap elkaar ontmoeten Je kon er tijdens de coronacrisis niet om heen: in elke krant, tijdschrift of journaal kregen we een grote verscheidenheid aan informatie te verwerken. Wetenschappelijke weetjes of gezever en gezwets? We hadden er vaak het raden naar. Maar wat als kunst en wetenschap de handen in elkaar zouden slaan? Als hedendaagse dansvoorstellingen zouden bijdragen aan het begrip van wetenschappelijk onderzoek over relevante thema’s in onze samenleving? Luke Jessop wil hier met zijn dansgezelschap Ion Tribe aan bijdragen. De uit Engeland afkomstige maar in Antwerpen werkende choreograaf vertelt ons meer over zijn drijfveren en interesses. Want kunst en wetenschap is een inspirerende combinatie, weet Luke.
DANST — 14
—
T E K S T I N E D U B O I S F O T O D AV I D J A C O B S
eenvoudig om een heel gedetailleerde boodschap
hoe je wetenschappelijke thema’s kan verwerken
via dans uit te drukken. Ik kan me ook voorstellen
in je voorstellingen. Wat zijn je inspiratiebronnen
dat je bij wetenschappelijke thema’s meteen aan
en je motivatie om rond dit gegeven te creëren?
koude, klinische of saaie onderwerpen denkt, maar
Ik denk dat het belangrijk is dat we ook als
niets is minder waar. We willen net de schoonheid
niet-wetenschapper een bepaalde ‘wetenschap-
en de complexe eenvoud van wetenschappelijk
pelijke geletterdheid’ weten te ontwikkelen. Zo
onderzoek via dans weergeven. Tijdens mijn
kunnen we kritisch kijken naar alle informatie die
schooltijd kwam ik erachter dat je complexe
ons vandaag maar al te makkelijk met het label
processen in de natuur, biologie of economie meer
‘wetenschappelijk bewezen’ wordt aangereikt.
kan appreciëren als de achterliggende gedachte
Ion Tribe wil met haar bestaan bijdragen aan
duidelijk is. Dingen worden mooier als je ze begrijpt.
het overbruggen van de kloof tussen nieuwe
Momenteel werk ik aan een nieuwe voorstelling,
wetenschappelijke inzichten en het publiek. Ik heb
The Red Queen, rond evolutionaire biologie. Het
het gevoel dat er een soort van vertraging heerst
stuk gaat over de wijze waarop verschillende
tussen actueel wetenschappelijk onderzoek en de
levensvormen met elkaar wedijveren en zo elkaar
publieke kennis van de verkregen inzichten uit deze
voortstuwen in hun ontwikkeling. Die competitie
onderzoeken. Door dansvoorstellingen te maken
creëert een natuurlijke vorm van vooruitgang,
over wetenschappelijke thema’s, hoop ik deze
maar zorgt ook voor een circulair proces. Het is
kloof te dichten. Ik ben zelf geen wetenschapper
een patroon dat je zowel in de biologie als in onze
en pretendeer ook niet over elk wetenschappelijk
samenleving of de zakenwereld kan terugvinden.
thema alles te weten, maar ik merk wel een
In de voorstelling komt dit aspect naar voren, in
discrepantie op tussen de wetenschappelijke
combinatie met de vooruitgang van populatie
wereld en het grote publiek. Je hoeft geen
vanuit een biologisch oogpunt. De voorstelling
wetenschapper te zijn die allerlei formules of
is de eerste die we met het gezelschap creëren
stellingen weet op te noemen om een appreciatie
vanuit een wetenschappelijk thema. Voordien
of interesse te hebben in wetenschap.
maakte ik een 20 minuten durende solo Letter to
Het gezelschap wil bijdragen aan die ontwikkeling
my Newborn Child. In dit stuk wilde ik de gekke
met dans, want dat is de manier waarop ik
gebeurtenis die vader worden voor mij was
mezelf als kunstenaar kan uitdrukken. Dans is een
vertalen. Er gebeurt zo veel rond je, er gaat zoveel
geweldig medium om een abstracte gedachte
in je om. De geboorte van je kind laat je ook naar
of concept mee vorm te geven, maar het is niet
jezelf kijken en doet je nadenken over wat jij je kind
DANST — 15
Met je eigen gezelschap Ion Tribe onderzoek je
wilt meegeven. Wie ben je als mens nu je een kind
creëer, hou ik hen in mijn achterhoofd zodat
hebt? Al deze vragen en gevoelens kregen een
ik op een niet al te complexe manier blijf
plek in de voorstelling.
communiceren. Ik zie ook een overeenkomst in wetenschap. Onderzoekers publiceren hun
Hoe zou je je bewegingsmateriaal omschrijven?
bevindingen in zeer complexe taal voor elkaar.
Mijn persoonlijke danstaal is gebaseerd op
Dat is voor niet-wetenschappers vaak niet
hiphop, meer specifiek op B-Boying en op
toegankelijk geschreven en staat bol van vaktaal
vloerwerk en hedendaagse dans. Ik kies voor
en formules. Daarom brengen zij boeken uit die
bewegingsmateriaal dat dicht bij mezelf ligt en
op een vereenvoudigde wijze een breed publiek
aansluit op mijn bewegingsvoorkeuren. Wat je
kunnen informeren. Zo probeer ook ik moeilijke,
leuk vindt, doe je goed. Dat klinkt simpel maar
abstracte bewegingsconcepten herkenbaar en
is erg belangrijk. Ik vind het ook interessant om
toegankelijk weer te geven.
DANST — 16
de ideeën of thema’s die ik in een voorstelling wil verwerken, door mijn persoonlijke bewegingstaal
Met wie werk je op dit moment samen? Heb je
te vertalen. Dat klinkt vast wat apart, maar ik wil
bepaalde samenwerkingsverbanden met andere
niet dat de ideeën de bewegingstaal dicteren. Ik
instellingen, kunstenaars? Voor de voorstelling
wil dat de bewegingen een actieve rol spelen. Het
The Red Queen werk ik samen met twee andere
bewegingsmateriaal is de omgeving waarbinnen
dansers die de rol alterneren in duet met mij. In
je jouw verhaal kunt vormgeven.
eerste instantie zou het een trio worden in plaats
Ik werk voor The Red Queen met twee
van een duet, maar ik botste op de grenzen van
danseressen die beiden een sterke hedendaagse
de mogelijkheden van een klein gezelschap. (lacht)
dansachtergrond hebben. Zij brengen een heel
Verder werk ik vaak samen met mensen die ik
andere kleur in de voorstelling. Ik vind de balans
tijdens mijn loopbaan heb leren kennen.
tussen meer hedendaagse performer en mijn
De dramaturgie ligt in handen van Greet Van
op hiphop en vloerwerk geïnspireerde taal leuk.
Poeck, die ik ken van mijn tijd bij Ultima Vez.
Ik ben geen fan van zeer sterk geabstraheerde
Voor de muziek doe ik beroep op één van mijn
dans. Ik kan het appreciëren en het mag er zeker
contacten uit Portugal. Ik ontmoette hem een
zijn, maar het is niet mijn taal. Ik hou van fysiek
paar jaar geleden en vond zijn stijl interessant. Ik
uitdagende dansvoorstellingen die het publiek
ben contact blijven houden en nu creëert hij de
op verschillende manieren kunnen triggeren.
muziek voor The Red Queen. Omdat ik zelf geen
Heb je geen interesse in de achterliggende
wetenschappelijke achtergrond heb, wilde ik
beweegredenen, dan kan je misschien wel
graag bij een expert toetsen of mijn werkwijze en
genieten van de danstaal? Misschien ben je net
verwijzingen steek houden. Daarvoor deed ik een
zo gebiologeerd door het verhaal dat je geen
beroep op Ellen Decaestecker, hoogleraar biologie
oog hebt voor de bewegingen? Ik ben me er
aan de KU Leuven. Zij gaf me meer wetenschap-
bewust van dat ik me richt tot een publiek van
pelijke informatie over de thema’s die ik in de
niet-dansers. Je kunt als kunstenaar niet alleen
voorstelling wil verwerken.
dans voor dansers maken. Als ik een bepaalde
In de toekomst zou ik graag vaker samenwerken
boodschap wil uitdragen naar een breder publiek,
met universitaire wetenschappers. Ik heb me
moet ik daar oog voor hebben. Ik denk dat we
laten vertellen dat Belgische universiteiten tot de
soms iets te vaak dansstukken creëren voor
wereldtop behoren op het gebied van astronomie,
onze ‘hedendaagse dansbubbel’. Dat is op zich
biologie en virologie. Dat zou mooie, verdiepende
heel normaal, want de danswereld is klein en we
samenwerkingsmogelijkheden kunnen opleveren.
laten ons graag door elkaar inspireren. Toch zijn
Momenteel haal ik de informatie vooral uit bronnen
de opinies van collega’s niet de belangrijkste.
die ik opzoek en lees, maar ik denk dat het een
Er zijn namelijk heel wat niet-kunstenaars in ons
meerwaarde zou kunnen zijn om met experten ter
publiek die we ook moeten aanspreken en raken.
zake te kunnen samenwerken. Het vergroot zeker
Ik kom uit een gezin waar kunstenaar worden niet
het perspectief en de geloofwaardigheid van mijn
meteen een voor de hand liggende keuze was.
dansvoorstellingen.
Mijn moeder en vader zijn hele gewone mensen
Verder zou ik me in de toekomst graag meer
met alledaagse beroepen. Als ik voorstellingen
toeleggen op het choreograaf-zijn. Nu creëer ik
stukken waarin ik ook als danser meedoe en dat
me, zoals aan velen, geleerd wat ik belangrijk
heeft invloed op het maakproces. Door zelf ook
vind in het leven en waar ik graag mijn tijd aan wil
te dansen, mis je een bepaald overzicht. Ik merk
spenderen. Dat is ook een mooie, belangrijke les.
dat ik op dit moment sterker ben als danser dan als choreograaf, simpelweg omdat ik er meer
Wat zijn je toekomstplannen met het gezelschap?
ervaring in heb. Daarom wil ik graag kijken welke
Dé grote vraag (lacht). Ik denk dat ik me in de
nieuwe inzichten ik als maker kan verwerven als
toekomst meer bezig zal houden met video
ik me enkel op het choreograferen kan focussen.
projecten. Ook al hou ik van live performance,
Het beste uit anderen leren halen, dat lijkt me
video is een interessant medium om bij dans in te
een hele mooie uitdaging.
zetten. Het is ook minder tijdrovend en kan met een beperkter budget. Dat lijkt me in de tijden
Je bent in volle voorbereiding voor je nieuwe
waarin we leven ook een handige bijkomstigheid.
voorstelling in coronatijd. Hoe hebben de
Ik wil ook graag als choreograaf werken aan
maatregelen je artistiek leven beïnvloed? Ik denk
kleinere voorstellingen en leren hoe ik in een
dat elk leven vandaag wordt beïnvloed door alle
kleinere setting en een beperkte projectduur van
coronaperikelen. Als ik zie waar sommige mensen
bijvoorbeeld twee weken iets kan maken. Zoals
in deze tijd moeten door spartelen, heb ik geluk.
ik zei heb ik het gevoel dat ik op dit moment een
Ik ben dankbaar dat in België het kunstenaars-
sterkere danser ben dan een choreograaf. Daarom
statuut bestaat, waardoor ik in deze moeilijke
wil ik graag via kleinere projecten mijn maker skills
tijden beschermd ben. Ik denk dat ik 80 procent
oefenen. Ooit wil ik een festival organiseren waar
van mijn inkomsten kwijt ben door deze situatie.
dans en wetenschap bij elkaar komen. Dat lijkt me
Toch heeft het ook veel positiefs gebracht. Ik
een interessant en waardevol project dat past
heb de tijd kunnen nemen om nieuwe dingen te
binnen wat ik met Ion Tribe wil uitdragen. Ik denk
ontdekken, dingen waar ik in de dagelijkse stroom
aan voorstellingen van andere gezelschappen
niet aan toe kom of geen tijd voor kan nemen.
met een wetenschappelijke inslag, de promotie
Ik wou altijd al een boek schrijven en daar ben
van wetenschappelijke bevindingen via dans. Het
ik deze periode aan begonnen. Daar ben ik heel
project staat nog in de kinderschoenen, maar ik
blij mee, aangezien de research voor een nieuwe
kijk er naar uit om dit in de praktijk te brengen.
drive in mijn persoonlijke leven zorgt. Daarnaast
De uiteindelijke droom zou natuurlijk een subsidie-
ben ik ook op zoek gegaan naar alternatieve
onafhankelijke, zichzelf bedruipende compagnie
manieren om geld te verdienen en heb ik een
zijn. Ik vind het belangrijk om als kunstenaar mijn
T-shirt lijn ontworpen onder de naam Screw to
eigen inkomen te genereren en niet afhankelijk
Knee. Met opschriften die aanzetten tot debat,
te zijn van subsidies. Ik heb namelijk de indruk
kritisch denken en nuancering, draagt de lijn ook
dat als je geld ontvangt, je ook een artistieke
bij aan de verspreiding van de missie en visie van
verantwoording hebt af te leggen aan anderen.
het dansgezelschap. Nu er op dit moment geen
Ook al vind ik het heel goed dat er financierings-
mogelijkheid is om onze boodschap via dans te
mogelijkheden bestaan voor voorstellingen, het
verspreiden, is dit een mooi alternatief (lacht).
voelt alsof je als kunstenaar verplicht bent om
Het is ook een hele bizarre tijd geweest. Ik heb
rekenschap te geven aan je subsidieverstrekker.
werk of opdrachten aangenomen die ik normaal
Dat ervaar ik toch eerder beperkend. Ik droom van
gesproken misschien niet meteen zou doen.
een ecologisch gezelschap, waarbij we onszelf
Het online dansles geven bleek niet echt mijn
kunnen ondersteunen door allerlei alternatieve
ding. Ik merkte dat mijn bewegingstaal zich
vormen van financiering. Nu maar eerst even van
minder makkelijk leende voor de grootte van een
corona afkomen. (lacht)
huiskamer. (lacht) Ik voelde ook geen connectie met de dansers door het scherm heen, waardoor
—
ik er snel voor gekozen heb om het online lesgeven aan anderen over te laten. Begrijp me niet verkeerd, het is fantastisch dat we op deze manier danstrainingen verder kunnen zetten,
www.ion-tribe.com
maar het past niet bij mij. De coronacrisis heeft
www.screwtoknee.com
#03 2020
#SABIENCLEMENT
DANST — 20
Blokbusters: physical distancing but social connecting as hell! 2020 wordt een jaar dat niemand nog zal vergeten. Het jaar waarin het coronavirus ons land binnensloop. Het jaar waarin de deuren sloten. Gelukkig ontstonden tussen de coronagolven ook golven van creativiteit en solidariteit. Laat dat nu net het soort golven zijn waar de medewerkers van CirQ vzw graag op surfen. Samen met Cinémobiel en Danspunt bedachten ze dit jaar Blokbusters, een prachtig project dat de hele zomer lang cultuur en vermaak naar de mensen brengt. Danspunt ging ter plaatse en sprak Xavier Cloet van CirQ vzw en enkele anderen van Blokbusters. —
T E K S T E VA F I E R E N S F O T O R U DY C A R L I E R
Wat houdt Blokbusters in? Xavier Blokbusters
enkele reclameblokken. Die elementen proberen
is een soort radio- en televisieshow die
we op een ‘ultralokale’ manier te presenteren.
live gemaakt wordt door, voor en met
Zo vertellen we in het ‘nieuws’ bijvoorbeeld een
buurtbewoners van sociale wijken of
roddel uit de wijk of beschrijven we met de
woonblokken in Vlaanderen. Het idee ontstond
natte vinger hoe het weer er op dat moment
aan het begin van de coronaperiode, toen de
uitziet. De reclameblokken wijden we aan
meeste evenementen wegvielen en daarmee
plaatselijke middenstanders uit de wijk of de
een groot deel van onze collega’s binnen de
buurt zelf: van bloemist tot krantenwinkel
culturele sector zonder werk kwamen te zitten.
eigenaar. Die mensen krijgen dan een halve
Daarnaast zorgde de lockdown ervoor dat heel
minuut de tijd om rechtstreeks reclame te
wat mensen opgesloten zaten in hun eigen
maken tijdens de uitzending.
huis, weg van cultuur en sociaal contact. Met
Verder voorzien we ook ruimte voor lokaal
CirQ wilden we hier iets aan doen. Voor corona
talent. Een maand op voorhand spreken we
waren de mensen het gewoon om zelf cultuur
met de buurtwerkers, sociaal werkers die de
op te zoeken, nu was het moment om cultuur
buurt en de mensen kennen. We bespreken het
naar de mensen thuis te brengen. Bovendien
mogelijke verloop van de show en vragen hen
bevonden we ons in een gunstige positie om een
een talentenfiche in te vullen. Daarop kunnen
coronaproof alternatief te organiseren. Eerder
ze de naam, het telefoonnummer en het talent
experimenteerden we al met CirQ tv op sociale
van iemand noteren. Het kan gaan om een
media en organiseerden we een drive-in cinema
moppentapper, een gitarist, iemand die een
in samenwerking met Cinémobiel. Verder zijn we
lekker gerecht kan bereiden. Ten slotte kunnen
vertrouwd met sociaal geëngageerde projecten
mensen af en toe inbellen of live hun verhaal
en het brengen van entertainment, bijvoorbeeld
doen en een nummer aanvragen. Dit alles
op de Gentse Feesten. Al die ervaringen
wisselen we af met ludieke acties.
brachten we samen in Blokbusters. vind ik het sociale aspect er fantastisch aan.
shows zijn opgebouwd uit een auditief en een
Het is zo interessant om bij al die verschillende
visueel aspect. Twee presentatoren maken
mensen te komen. Dat is ook wel waarom we
met de buurtbewoners radio, terwijl CirQ in
tijdens het vooronderzoek belang hechten aan
samenwerking met Cinémobiel en Danspunt voor
de demografie. In een wijk zoals het Rabot is
originele acties en entertainment zorgt. Het
het een heel andere show dan wanneer we in
geheel is te volgen via een lokale radiozender
een wijk van laagbouw staan in Oostende of
of de livestream Blokbusters.tv. Wat de radio
in een natuurgebied in Dendermonde. In de
betreft, baseren we ons voornamelijk op drie
ene uitzending heb je een dokter, een natuur
basisluiken: het nieuws, het weerbericht en
liefhebber of iemand die een les Aikido probeert
DANST — 21
Wat maakt het project zo uniek? Persoonlijk Hoe zitten de shows precies in elkaar? De
te verkopen. In de andere kan er plots een vrouw
voor een tolk, zodat we alsnog met elkaar kunnen
voor de micro staan die net haar man verloren
converseren. Wij hebben geen grenzen. Iedereen
is of iemand uit Turkije die over zijn heimwee
mag zijn ding komen doen, alles kan en alles mag.
naar het vaderland komt vertellen. Verder laten
Dat maakt het net zo interessant.
we ons niet terugschrikken door taalgrenzen. Als een deel van de bewoners Russisch of
Klopt het dat jullie voor dit project
Tsjetsjeens spreekt, dan draaien we Russische of
samenwerken met Dominique van Malder
Tsjetsjeense muziek. Desnoods zorgen we zelfs
en Joris Hessels van Radio Gaga? Voor de radiopresentatie schakelden we inderdaad
Qua energie en ervaring is Blokbusters wel een beetje hetzelfde als Radio Gaga. Alleen ligt de nadruk hier nog meer op cultuur brengen voor mensen die het zich anders niet kunnen permitteren of thuis moeten blijven. Bij Radio Gaga gaan we vaak dieper in op bepaalde aspecten, terwijl het hier eerder ludiek en zomers blijft. Dat is het grote verschil, en dat het allemaal live gebeurt en rechtstreeks op een scherm verschijnt. — Dominique Van Malder
DANST — 22
en Joris Hessels
Dompie en Joris in. Ook Showbizz Bart, Johan Petit en Janne Desmet vullen dit lijstje aan. We kozen hen bewust uit, omdat het professionele presentatoren zijn die het sociale aspect hoog in het vaandel dragen. Bovendien hebben ze een bepaald soort humor in zich om alles laagdrempelig genoeg te houden en ervoor te zorgen dat we niet te elitair overkomen. Er is uiteraard een verschil tussen sociale radio maken voor een televisieprogramma zoals Radio Gaga of voor een live-uitzending als Blokbusters. Ik denk dat je een langer voortraject hebt bij Radio Gaga, terwijl wij ook een heleboel improviseren of last minute het draaiboek wijzigen. We bereiken bovendien ook een ander soort publiek. Terwijl Radio Gaga eerder het leven op specifieke plaatsen aan de buitenwereld wil presenteren, proberen wij
Een keer was er een vrouw die herstelde van een hersenbloeding. Voor haar organiseerden we een wedstrijd garnalen pellen, die ze won tegen de presentatoren. Ik herinner me hoe ze zich kwetsbaar opstelde en als een echte topsportster toegaf: “Mijn vingers willen niet zo goed meer mee, maar ik voel toch dat het terugkomt.” Dat is alvast een ontroerend moment dat me zal bijblijven.
vooral intern en lokaal amusement en sociale
zien wat anderen durven vertellen, leren ze ook
cohesie te creëren. Dat is dan weer de toets
hun eigen verhaal te accepteren en misschien
van CirQ, onze vereniging die staat voor onnozel
zelfs te uiten. Met Blokbusters hopen we het
doen en optimistisch zijn. Beide projecten zijn
publiek mee te sleuren in ons optimisme en aan
volgens mij even waardevol.
te zetten tot initiatief.
Wat hopen jullie met het project te bereiken?
Denk je dat Blokbusters na corona of los van
Het is de bedoeling om in buurten neer te
corona een succes kan worden? Natuurlijk! Het
strijken die weinig tot nooit in contact komen
is de bedoeling dat we mensen intern in de wijk
met cultuur. Daar willen we dan op laagdrem-
met elkaar in contact brengen, maar ook de
pelige wijze cultuur brengen, waarbij positivisme
wijken onderling. Dat is waarom ik de rubriek
en humor centraal staan. Dat kan via
huizenruil zo tof vind. Daarbij kunnen mensen
professionele artiesten gebeuren, maar ook via
van Dendermonde zich bijvoorbeeld kandidaat
plaatselijk talent. Ons grootste doel is echter
stellen om een week te ruilen met iemand in
sociale cohesie bereiken. We proberen de muren
Oostende. Het zou fantastisch zijn als we dat ook
van een woonblok spreekwoordelijk in te gooien,
daadwerkelijk konden uitvoeren. Op die manier
zodat de mensen elkaar leren kennen. Door
zouden we de sociale cohesie zo breed mogelijk
onszelf kwetsbaar maar positief op te stellen,
kunnen uitdragen. Blokbusters is goedkope,
proberen we het voor anderen gemakkelijker te
toffe, aangename televisie die je altijd kan
maken om dat ook te doen. Iedereen mag naar
volgen. We zien onze volgers op de livestream ook
ons komen. We willen mensen het gevoel geven
alleen maar stijgen. Je hoeft niet constant aan
dat ze er mogen zijn en hen leren om elkaars
het beeld vast te hangen, maar je kan passief
rariteiten te appreciëren. Doordat ze horen en
meevolgen, luisteren en zien wanneer je wil. We
DANST — 23
— Wouter Verdegem, presentator Blokbusters
hebben het project ontwikkeld om mensen zich
Blokbusters en dans
minder eenzaam te laten voelen in coronatijd, maar het kon ook los daarvan ontstaan zijn. Voor
Wouter Verdegem is oprichter van Productions
mijn part hoop ik dat we daar nog vijf jaar langer
en Zonen en vaste presentator van Convoi, de
de wereld mee mogen verbeteren.
rondtrekkende dansmobiel van Danspunt. Hij
DANST — 24
vertelt: “Normaal gezien gebruiken we de mobiel Een warm project dat gezelschap biedt aan
om rond te toeren op plaatsen waar mensen
eenzame zielen. Zeker en vast. Daarnaast is
nog niet vertrouwd zijn met dans. Onder het
het voor ons heel interessant om een schakel
motto ‘enthousiasme is belangrijker dan talent’
te vormen tussen de culturele partner die in
willen we tonen dat elke vorm van beweging een
contact komt met de sociale partner in de stad.
beetje dansen is. In dit project trekken we dat
Wij kunnen die twee aan elkaar plakken. Op die
door. Als ambassadeur van de dans zet ik de
manier ontdekken culturele partners nieuwe
mensen aan om ook tijdens de coronaperiode
plaatsen voor toekomstige voorstellingen.
te bewegen. Dat gebeurt altijd op een onnozele
Bepaalde culturele organisaties trekken hun
manier. Een van mijn vaste waarden is de
ogen open en zeggen: “Waw, we hebben hier
Rihanna-dans waarbij de mensen zich moeten
een blok uitgekozen en wat voor leuke plaats is
inbeelden dat ze een krijtje in hun achterwerk
dit, dat is hier helemaal niet zo triestig, dat is
hebben en daarmee cirkels moeten tekenen. Een
hier tof!” Ze zullen misschien aangezet worden
ander voorbeeld is de coronapolonaise, waarbij
om meer wijkgerichte dingen te doen en ter
het publiek op anderhalve meter afstand
plaatse te gaan. Ook daar zit een groot publiek
van elkaar paradeert op André van Duin. Het
dat soms heel hard wil meedoen, maar niet
visueel entertainment kan echter breder
altijd de kans krijgt. Door Blokbusters kunnen die
geïnterpreteerd worden dan dat. Zo hebben
mensen wel een keer meedoen. Voor mij is het
we al eens gevraagd of ergens iets stuk was
al een grote surplus als de culturele partners
in een appartement. Verkleed als klusjesman
zeggen: “Amai de max, in plaats van op ons
ging ik dat dan herstellen, terwijl de volgcamera
chique stadsplein voor de schouwburg, zouden
ervoor zorgde dat de rest van het publiek alles
we beter eens op een mooi plein of in het park
op scherm kon meevolgen. We organiseren ook
vlak voor de blokken gaan staan.” Daar heb je
regelmatig kleine wedstrijden met het publiek,
een publiek, open ruimtes en alle faciliteiten om
zoals een ballonwedstrijd zonder helium, een
evenementen te organiseren. Dat is perfect.
eetwedstrijd met hotdogs of zoveel mogelijk wasknijpers aan je gezicht hangen.”
— Blokbusters live te volgen via blokbusters.tv
uitwisseling ontmoeting samen dansen samen creëren
Rendez-Vous
25 10 20
voor volksdansers
meer info + inschrijving danspunt.be/rendez-vous 25 OKTOBER 2020 DANSPUNT, GENT
Masterclasses voor dansleraren
Verzekering voor je leden Voor jouw dansgroep of dansschool wil je het beste dus laat je je deelnemers verzekeren. Bij Danspunt kan je een voordelige verzekering Lichamelijke ongevallen en Burgerrechterlijke aansprakelijkheid afsluiten.
Vlaamse Biodanzaschool De Vlaamse Biodanzaschool biedt een reeks van drie Masterclasses aan voor dansleraren: ZONDAG 11 OKTOBER 2020
Basiscoachingsvaardigheden – Luisteren met heel je zijn
Waarom kiezen voor de Danspuntverzekering? • Betaal per jaar slechts 3€/lid • Kies de formule die best bij je past: van september 2020 tot augustus 2021 of van januari 2021 tot december 2021
ZONDAG 8 NOVEMBER 2020
Bewegingswaarneming – Wat fluisteren je bewegingen je toe? ZATERDAG 16 JANUARI 2021
Stimulerende omgeving – Groepsdynamiek en overdracht Deze Masterclasses vinden live plaats in Koningsteen, Kapelle-op-den-Bos, van 10.00 tot 17.30 u of online indien vereist.
MEER INFO EN INSCHRIJVEN
www.vlaamsebiodanzaschool.com Ontdek ook het Biodanzagroeitraject ‘Meer leven in je leven’ en de opleiding tot leraar.
Ontdek alle voordelen op www.danspunt.be/verzekeringen Interesse? Vragen? Mail naar verzekeringen@danspunt.be.
DANST — 26
Wanneer ik teken kan ik even een danser worden
—
T E K S T M A U D T I E L E M A N S F O T O G U I L L A U M E C U I S S E T I L L U S T R AT I E C L A R I S S E T H O M A S
DANST — 27
Choreografe Pina Bausch, ooit begonnen als studente aan de Juilliard School in New York, groeide al snel uit tot een wereldberoemde choreografe. Haar werk is te herkennen aan de hedendaagse bewegingstaal, het werken in collage-achtige structuren en haar typerende ‘lijnen’: opeenvolgingen van dansfrases met herhalende bewegingen en gebaren die dansers uitvoeren terwijl ze in een lange lijn staan, en vaak voort worden gezet in het publiek. Clarisse Thomas (24) raakte geïntrigeerd door Bausch’ meesterwerken. In haar masterthesis Regarder Pina voor Saint-Luc Liège zocht ze in Bausch’ werk verbindingen met het illustreren en werd ze voor even zelf een danser.
Wanneer ben je voor het eerst in aanraking
gehoord. Vier jaar geleden maakte ik een illustratie
gekomen met dans? Na mijn middelbare opleiding
met op de achtergrond een poster. Op die poster
trok ik voor een jaar naar Londen en ging ik op
stond een danser met een rode jurk, die, bleek
ontdekkingstocht door een stad vol kunst. Ik
later, bij een voorstelling van Bausch hoorde. Ik
zag daar mijn eerste hedendaagse choreografie,
heb dat beeld altijd onthouden. Pas nadat ik
geïnspireerd door de auteur Virginia Woolf en
besloten had om mijn eindproject te maken over
was meteen geraakt door de schoonheid van de
haar werk, ging ik haar verder onderzoeken. Ik
bewegingen en de flexibiliteit van de dansers.
trok zelfs naar Wuppertal om mijn eerste Bausch-
Eenmaal terug in België maakte ik de grootste
voorstelling te zien. Daar leerde ik haar unieke
sprong uit mijn leven en trok ik naar Saint-Luc in
manier van werken kennen en ontdekte ik hoe ze
Luik. Daar volgde ik een bachelor Illustratie van
haar voorstellingen samenstelde. Bausch stelde
drie jaar. Mijn drang naar meer was groot, ik hield
haar dansers steeds vragen, ze moesten hierop
ervan om bij te leren. Daarna startte ik met de
antwoorden op hun eigen manier. Dit kon verbaal
master Graphic Design, waar ik, nog steeds onder
of fysiek zijn met een choreografie, een liedje
de indruk van mijn Londens avontuur, meteen wist
of zelfs helemaal niets. Bausch besloot dan in
dat mijn masterproject over dans zou gaan.
haar proces of het antwoord nuttig was voor het choreografisch proces of niet. Nadien puzzelde ze
Waarom heb je gekozen voor dans als uitgangspunt
alle stukjes in elkaar tot een geheel.
DANST — 28
en niet voor een andere kunstvorm? Het was voor mij de eerste kans om mijn danservaring in Londen te
Je hebt haar manier van werken omgezet naar
vertalen naar een illustratieproject. Door mijn studie
een manifest de création. Kan je hier meer over
had ik mijn manier van kijken ontwikkeld. In een
vertellen? Ik heb voor het samenstellen van mijn
choreografie zag ik nu veel meer diepte en lagen
masterthesis dezelfde stappen gehanteerd als
dan voorheen. Die manier van kijken en reflecteren
Bausch wanneer ze haar voorstellingen maakte. Ik
heb ik ingezet voor mijn onderzoek. Illustreren gaf
heb deze stappen samengevat tot een lijst die ik
me al een hele tijd de mogelijkheid om iemand te
gebruikte bij het creëren van mijn illustraties. Het
zijn die ik niet was. Ik herkende dit ook in dans.
is een werkwijze die vroeger ook al gehanteerd
Dans kan je de mogelijkheid geven iemand anders
werd door auteurs. Zij schreven dan onder een
te zijn. Ik ben geen danser en heb weinig ritme in
bepaald manifest en volgden de bijhorende
me. Wanneer ik teken kan ik wel even een danser
regels. Ik herkende in het werk van Bausch ook
worden. Ik kan een beetje van mezelf toevoegen aan
verschillende regels. Zij heeft dit voor zichzelf nooit
de danswereld door te werken met mijn handen en
opgeschreven maar ik voelde de drang om dat wel
dans op papier te zetten. Het was iets dat ik moest
te doen. Zo had ik een handleiding bij het maken
doen. Ik wil in de relatie tussen dans en illustreren
van mijn illustraties en werd ik uit mijn comfortzone
op zoek gaan naar meer diepgang en wil in de
gehaald. Een voorbeeld is het werken met fouten.
toekomst graag samenwerken met dansers. Op die
Ik ben iemand die graag werkt met het uitgommen
manier wil ik hun manier van denken leren kennen.
van getekende lijnen. Door een regel rond fouten toe te passen werd ik gedwongen een nieuwe weg
Hoe kwam je op het idee om over het werk van
te kiezen en nooit te werken met een gom, maar
Pina Bausch illustraties te maken? Ik had op ons
mijn fouten te accepteren. Daarnaast speelde
keuzemoment voor de onderzoeksthesis nog
ik ook met het begrip van herhaling. Dezelfde
niets van haar gezien maar wel al veel over haar
beweging met het potlood deed ik telkens
opnieuw om zo op een gegeven moment iets
tijd geven om echt te kijken. Ze zouden moeten
nieuws te laten ontstaan op papier, net als bij de
stilstaan en focussen om de werken te zien. Dit was
bewegingen van de dansers. Bausch besteedde
niet gerelateerd aan Bausch maar aan de setting.
ook veel aandacht aan ruimte. Waar zij met de
Omwille van corona heb ik dit moeten veranderen in
ruimte op het podium speelde, ging ik kijken hoe je
een interactieve PDF. Het publiek kon klikken op een
ruimte op papier kon creëren. Ik stelde vragen als:
paar ogen en kwam dan bij het werk terecht.
Wanneer laat je witruimte? Waar plaats je dingen op het papier? Wat zijn de verhoudingen?
Als we naar jouw tekeningen kijken zien we ook herhalingen in materiaalkeuze. Kan je vertellen
Hoe heb je Bausch’ choreografie Nelken omgezet
waarom je bepaalde keuzes gemaakt hebt? In
naar tekeningen? Toen ik terugkwam uit Wuppertal
eerste instantie gebruikte ik twee papiersoorten
zag ik dat Nelken naar Charleroi kwam. Zonder
en textiel. Ook Bausch ging heel bewust om met
een seconde te twijfelen boekte ik mijn tickets.
het maken van keuzes in kostuumstof. De stoffen
Tijdens de voorstelling merkte ik bij mezelf dat ik
moesten een duidelijke link hebben met de inhoud
de voorstelling in kleinere illustraties opdeelde.
van de voorstelling en daarnaast ook visueel
In Nelken herkende ik plezier en spelletjes uit mijn
een goed beeld vormen. Het mocht nooit een
kindertijd. Na het zien van het stuk bedacht ik hoe
patchwork worden. Ik besloot daarom te gaan
ik het op papier kon zetten. Ik ontdekte 32 delen
voor slechts één stof in mijn werk. Op die manier
en dus ook illustraties in het stuk. Later haalde
creëerde ik eenheid. Daarnaast werkte ik met
ik daar de herhalingen uit en kwam ik terecht op
printmaking, de kleur blauw en Cyanotype. Dit
22 tekeningen die ik zou gaan maken. Pas daarna
laatste is een techniek uit de fotografie waarbij
ging ik op onderzoek uit en begon ik literatuur te
je licht en zon inzet om een chemisch proces
lezen. Dit voegde verschillende verdiepende lagen
op te wekken. De zon droogt een natgemaakt
toe aan het uiteindelijke werk. Bausch stelde
papier waardoor sommige stukken uit je tekening
zichzelf ook voortdurend in vraag. Deze manier van
verborgen blijven. Het is een techniek gebaseerd
werken nam ik over tijdens mijn onderzoeksproces.
op toeval net zoals het werk van Bausch dat ook
Het stelde me in staat om alles wat ik zag aan
was. Ik leerde deze techniek kennen dankzij Sophie
elkaar te verbinden.
Lecuyer, een Franse illustratrice. Kan je vanuit je ervaring toelichten of jij denkt dat het ook andersom zou werken. Eerst tekenen en dat vertalen naar dans? Voor mijn masterthesis ben ik binnen mijn eigen gebied, het illustreren, gebleven en heb ik niet ervaren hoe de dansers werken en denken. Maar dat experiment zou ik heel graag een keertje aangaan. Ik ben er zeker van dat dat ook zou werken. Mijn begeleider, Anne-Lore Baeckeland, heeft me dat ook aangeraden. Naast afbeeldingen gebruiken om tot dansmateriaal te komen, zou je ook beide leren en denk ik eraan een tweede masterstudie
gelinkt zijn aan een tekening. Wat was jouw keuze
te volgen. Alles hangt echter af van de mensen
daarachter? Oorspronkelijk wilde ik een grote
die ik ontmoet. Er is door artiesten al heel vaak
muur maken waarin ogen zaten. Als je als publiek
nagedacht over dans en andere media en ik hoop
door die ogen keek zou je ieder van de 22 werken
mijn eigen kleine steentje bij te kunnen dragen.
die ik gemaakt had kunnen zien. Ik had die keuze gemaakt omdat ik vond dat we in onze huidige
—
maatschappij te snel kijken. Denk maar aan Instagram of het werkwoord swipen. Door middel
Videoregistratie Regarder Pina :
van de muur wilde ik mensen laten pauzeren en
www.vimeo.com/434100684
DANST — 29
kunnen mixen. In de toekomst wil ik nog meer In jouw eindwerk zien we 22 paar ogen die ieder
AGENDA 2020—2021 19.10.2020 D’inspiratiedag, Dancing for money: financiering voor je dansproject Beursschouwburg, Brussel
25.10.2020 RENDEZ-VOUS voor volksdansers Danspunt, Gent
05.11.2020 Start dansopleiding (volzet) Danspunt, Gent
09.01.2021 De Grote Belgische Dansvitrine Leietheater, Deinze
FOTO ISABELLE WENZEL
Beste lezer, Ik heb u meegenomen naar oorden zoals Marseille, Tunis, Teheran, Ramallah en Sydney. Ik had u ook nog kunnen vertellen over wat ik tegenkwam in Bamako of Bobo Dioulasso, in Beiroet of Broome. Keuze te over. Vandaag draai ik in cirkeltjes rond mijn eigen navel van de wereld. U betrapt mij in een moment van bijna stilstand, waarop alles stokt, als bij iemand die aan slaapapneu lijdt. U denkt: nu is ze dood. Zo voel ik mij ook te midden van de opgelegde adempauze. Ik weet niet hoe het met u zit, maar sinds 1 januari heb ik niet meer gedanst. Dat was op het jaarlijkse orgietje in Café Cabaret op de Gotegemberg. Dan schuift de stokoude bazin het biljart aan de kant, en serveert na middernacht boterhammen met hesp. Sindsdien heb ik enkel nog een geïmproviseerd partijtje gedanst in mijn living met mijn zoon en zijn lief toen we met z’n allen uit lockdown kwamen. Voor de rest: alleen op mijn terras onder de sterren. Ook fijn, daar niet van, maar het is niet hetzelfde als met z’n allen brullend en zwetend in een slecht geventileerde ruimte uit de bol gaan op “en we gaan naar links naar links en daarna weer naar achteren o o o”. Ik kan dan ook veel begrip opbrengen voor de ravers die volgens een geheim plan ergens neerstuiken om razendsnel een tentenkamp op te trekken en collectief het varken uit te hangen. Het is dat ik niet weet hoe ik toegang kan krijgen tot dat geheim genootschap, anders had ik u uit eerste hand kunnen vertellen hoe dat eraan toegaat. Nu moet ik het doen met beelden uit
het VRT-journaal waarop een boer uit de Cevennes zijn beklag doet over de toestand van zijn velden na dergelijke belegering. De politie had niets kunnen ondernemen. Dat zoeken naar de gaten in het systeem, naar ontsnappingsroutes uit de massieve controle die op ons uitgeoefend wordt – en die velen maar al te graag internaliseren en op elkaar uitoefenen – ik versta het, vanuit de diepten van mijn gestokte adem. Ik blijf alleen maar ademloos hangen op de bodem van mijn verbeelding, omdat er beterschap in zicht is. Volgende week mag ik naar Marseille, ook al kleurt de regio oranje. Dan ga ik naar de repetities kijken van Rara Woulib, waar Julien Marchessau in openlucht repeteert aan Moun Fou. Met zijn eigen troep, aangevuld met zotten en zonderlingen uit Marseille die als echte experts van het leven in de scheuren van de samenleving hun lijf en leden inzetten. En diezelfde week heeft Eric Minh Cuong Castaing mij uitgenodigd voor een repetitie van een nog kwetsbaarder allooi: mensen die aan het eind van hun leven staan. Castaing was eerder dit seizoen te gast in de Vooruit voor een remake van zijn L’age d’or met kinderen met een motorische of meervoudige handicap van Ten Dries in Landegem. Voor Formes de vie werkt hij met mensen aan de rand van de dood: een ex-danseres die nu stijf staat van de Parkinson en een ex-boxer. Ik kijk er naar uit zoals een drenkeling uitkijkt naar het wateroppervlak. Volgende keer, beste lezer, ik beloof het, kan ik weer wonderlijke bewegingswerelden voor u openen. Maar nog vooraleer mijn tekst goed en wel gedrukt staat, is Marseille veranderd in rode zone. Wij zullen deze kelk tot op de bodem leeggedronken hebben.
DANST — 3 1
Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.
Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.
high five met Sofie van de Velde
FOTO JOOST JOOSSEN
#cultuurtips
01
02
Webinars, webinars, webinars Webinars vormen
Sergio De Beukelaer In Cultuurcentrum Mechelen
een heerlijk medium om nader kennis te maken met diverse kunstenaars, hun ateliers en hun praktijk. In je kot maar toch meer dan ooit in dialoog met de wereld. Enkele aanraders: M HKA, Art Basel en König Galerie.
opent in het najaar een solotentoonstelling van beeldend kunstenaar Sergio De Beukelaer. Zijn werk oogt eenvoudig maar combineert diverse paradoxen, codes uit de jaren ‘60 en ‘70 zoals de abstractie, geometrie en de hard-edge techniek. Dit verweeft hij met ironie en speelsheid.
03
04
05
De meeste mensen deugen, Rutger Bregman Ik ben een optimist van nature en soms wordt me verweten dat ik de wereld te rooskleurig benader en daar ben ik het niet mee eens. In dit boek wordt mijn positieve ingesteldheid onderbouwd door wetenschappelijke onderzoeken, gegevens, geschiedenis en meer. Om gelukkig van te worden. Mijn nieuwe bijbel. Leesvoer voor iedereen wiens moed in de mensheid soms vervaagt.
reST:ART, Ingrid Deuss Gallery i.s.m. Perpodium Galeriste Ingrid Deuss en haar broer Peter introduceerden tijdens de lockdown reST:ART, een project waarbij artiesten een forum kregen op het dak van de galerij. Het publiek was een kleine groep cultuurliefhebbers, ondernemers en sympathisanten. Bedrijven en organisaties kunnen nu nog zo artiesten boeken, met het oog op een nieuwe toekomst.
Sofie Van de Velde runt al jaren de gelijknamige galerie in Antwerpen en opende onlangs een derde locatie in samenwerking met PLUS-ONE Gallery. Ze stelde werk tentoon van (inter)nationale kunstenaars, zoals Bruce Nauman, Guillaume Bijl, Marcel Broodthaers en Otobong Nkanga. Tijdens de lockdown startte ze The Wunderwall, een ruimte gewijd aan zowel jonge kunstenaars als nieuwe verzamelaars.
#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be
DANST — 33
Risquons-Tout, Wiels (Brussel) een ambitieuze, groepstentoonstelling die het potentieel van overtreding en onvoorspelbaarheid verkent. Ze onderzoekt hoe kunst de homogenisering van het denken, in de inmiddels beruchte echokamers van onze overvolle infosfeer, uitdaagt. Hoe gaan we om met de onvoorspelbaarheid van verschillende elementen?
#danstagram
#fauveeee #robrondaphotography
#kelly_declercq
#veerleverschooren
DANST — 3 4
#danst
Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.
DANST bij jou in de bus? DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€
DANST adverteerder oplage 5.000 nummers
NIEUW: vriend van DANST Verspreid mee het dansvuur en krijg gratis advertentieruimte
meer info? danst.be
DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …? Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine? Mail naar dansdanser@danst.be
en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be
Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef
leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .
Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,
Gratis in 200 cultuurhuizen, musea, scholen … in Vlaanderen en Brussel
DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt
4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X
VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a, 9000 Gent
NADINE BABOY, P. 9
als kunstenaar gaat mijn hart uit naar mĂŠtissage, het mengen van artistieke talen, stijlen en disciplines
JRG 19/N3 september 2020
danspunt.be