CHUYÊN ĐỀ PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ - NGUYỄN NGỌC TUẤN (DEPTH)

Page 1

ph¶n øng oxi ho¸ khö C©n b»ng ph-¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö I-§Þnh nghÜa: Ph¶n øng oxi ho¸-khö lµ ph¶n øng trong ®ã nguyªn tö hoÆc ion nµy nh-êng electron cho nguyªn tö hoÆc ion kh¸c. VÝ dô: -Nguyªn tö nhêng electron cho nguyªn tö: 2x1e 2Na + Cl2 = 2NaCl -Nguyªn tö nhêng electron cho ion: 2e Fe + Cu2+ = Fe2+ + Cu -Ion nh-êng electron cho nguyªn tö: 2x1e 2Fe + Cl2 = 2Fe3+ + 2Cl -Ion nh-êng electron cho ion: 2+

2x1e 2I + 2Fe3+ = I2 + 2Fe2+ HoÆc: MnO4 + 5Fe2+ + 8H+ = Mn2+ + 5Fe3+ + 4H2O Nh- vËy, nguyªn tö, ph©n tö vµ ion ®Òu cã thÓ tham gia vµo ph¶n øng oxi ho¸-khö. II-C¸c kh¸i niÖm: •ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt thu electron cña chÊt kh¸c. •ChÊt khö lµ chÊt nhêng electron cho chÊt kh¸c. •Qu¸ tr×nh oxi ho¸ (hay sù oxi ho¸) lµ qu¸ tr×nh x¶y ra sù mÊt electron. •Qu¸ tr×nh khö (hay sù khö) lµ qu¸ tr×nh x¶y ra sù nhËn electron. Mét chÊt chØ cã thÓ nhêng eletron khi cã mÆt mét chÊt nhËn eletron. V× vËy trong ph¶n øng oxi ho¸ - khö, sù oxi ho¸ vµ sù khö bao giê còng diÔn ra ®ång thêi. VÝ dô: 2Na + Cl2 = 2NaCl Na: ChÊt khö. Cl2: ChÊt oxi ho¸. Sù oxi ho¸ (hoÆc qu¸ tr×nh oxi ho¸): Na - 1e = Na+ Sù khö (hoÆc qu¸ tr×nh khö): Cl + 1e = Cl 

III-C¸ch c©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸- khö: 1-Sè oxi ho¸: Sè oxi ho¸ lµ ®iÖn tÝch cña nguyªn tö trong ph©n tö víi gi¶ ®Þnh r»ng c¸c cÆp electron chung chuyÓn h¼n vÒ phÝa nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n. 2-Qui t¾c x¸c ®Þnh sè oxi ho¸: a-Sè oxi ho¸ cña nguyªn tö trong ph©n tö ®¬n chÊt lu«n lu«n b»ng 0. b-Trong ph©n tö hîp chÊt, tæng ®¹i sè sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tö b»ng 0. c-+Víi c¸c ion ®¬n nguyªn tö, sè oxi ho¸ b»ng ®iÖn tÝch cña ion ®ã. +Víi c¸c ion ®a nguyªn tö, tæng ®¹i sè sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tö b»ng ®iÖn tÝch cña ion. d-Trong c¸c hîp chÊt: +Sè oxi ho¸ cña H lµ +1 ( trõ tr-êng hîp c¸c hi®rua kim lo¹i NaH, CaH2 ... hi®ro cã sè oxi ho¸ lµ -1). +Sè oxi ho¸ cña Na, K, Ag lµ +1; cña Mg, Ca, Ba, Zn lµ +2; cña Al lµ +3. + Sè oxi ho¸ cña oxi lµ -2 (trõ tr-êng hîp c¸c peoxit H2O2 , Na2O2 , BaO2 , sè oxi ho¸ cña oxi lµ -1, trong OF2 sè oxi ho¸ cña oxi lµ +2). §Þnh nghÜa sù oxi ho¸ vµ sù khö trªn c¬ së sè oxi ho¸: Sù oxi ho¸ mét nguyªn tè lµm t¨ng sè oxi ho¸ cña nguyªn tè ®ã vµ sù khö mét nguyªn tè lµ lµm gi¶m sè oxi ho¸ cña nguyªn tè ®ã. VËy, ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng trong ®ã cã sù biÕn ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè. Chó ý: Dùa vµo sè oxi ho¸ cña mét nguyªn tè trong mét chÊt, cã thÓ dù ®o¸n chÊt oxi ho¸, chÊt khö. •Khi mét nguyªn tè cã sè oxi ho¸ cao nhÊt th× chØ cã thÓ cã tÝnh oxi ho¸ mµ kh«ng thÓ cã tÝnh khö. VÝ dô: KMnO4 , HClO4 , H2SO4 , K2Cr2O7 , HNO3 ,... •Khi mét nguyªn tè cã sè oxi ho¸ thÊp nhÊt th× chØ cã thÓ cã tÝnh khö mµ kh«ng thÓ cã tÝnh oxi ho¸. VÝ dô: HI, HBr, HCl, H2S, NH3... •Khi mét nguyªn tè cã sè oxi ho¸ trung gian, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn (ph¶n øng víi chÊt nµo) mµ thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ hay tÝnh khö. VÝ dô: + 4e  2e 0 (+4) S  SO2  (+6)SO42 2H2S + SO2 = 3S + 2H2O SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + 2HBr •TÝnh sè electron trao ®æi (nh-êng hoÆc thu) cña mét nguyªn tè trong ph¶n øng Sè electron trao ®æi = Sè oxi ho¸ lín - Sè oxi ho¸ bÐ VÝ dô: HNO3  N2O : 2N+5 + 8e = 2N+1 (Sè electron trao ®æi: 2  (51) = 8). HNO3  NxOy : xN+5 + (5x2y)e = xN+2y/x (Sè electron trao ®æi: x  (5 

2y ) = (5x2y). x

FexOy  Fe3+ xFe+2y/x  (3x2y)e = xFe+3. (Sè electron trao ®æi: x  (3 

2y ) = (3x2y). x

Chó ý- Kh«ng ®-îc ®æi dÊu theo c¸ch:  (3x2y)e thµnh (3x+2y)e ! 6-C¸c b-íc c©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö theo ph-¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron: -ViÕt s¬ ®å ph¶n øng víi víi nh÷ng chÊt tham gia vµ t¹o thµnh sau ph¶n øng. -X¸c ®Þnh c¸c chÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö. -ViÕt c¸c nöa ph¶n øng. TÝnh sè electron mµ mçi ph©n tö (hoÆc ion) chÊt oxi ho¸ nhËn vµ mçi ph©n tö (hoÆc ion) chÊt khö nhêng. -C©n b»ng c¸c hÖ sè sao cho tæng sè sè electron cña chÊt khö mÊt ®i b»ng tæng sè sè electron cña chÊt oxi ho¸ thu vµo. - C©n b»ng c¸c nguyªn tè kh«ng thay ®æi sè oxi ho¸ (th-êng theo thø tù: §Õm sè nguyªn tö kim lo¹i kh«ng thay ®æi sè oxi ho¸, gèc axit, c¸c ph©n tö m«i tr-êng (axit, baz¬) vµ cuèi cïng lµ sè ph©n tö n-íc. -Hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ë d¹ng ph©n tö vµ kiÓm tra l¹i. VÝ dô: C©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö sau:

131 1


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.