Các trang trong thể loại “Hóa học lượng tử”
Mục lục 1
2
Cấu hình electron
1
1.1
Số lượng tử và lớp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
1.2
Điền electron vào các lớp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
1.3
Liên hệ đến bảng tuần hoàn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.4
Cấu hình electron của một số nguyên tố . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.4.1
Khí hiếm
2
1.4.2
Z từ 11 đến 17
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.4.3
Z từ 21 đến 31
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.4.4
Z từ 39 đến 49
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.5
Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1.6
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chấm lượng tử
3
2.1
Sự giam giữ lượng tử trong chất bán dẫn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
2.2
Sản xuất . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
2.2.1
Keo tổng hợp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
2.2.2
Chế tạo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
2.2.3
Lắp ráp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
2.2.4
Điện hóa lắp ráp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2.2.5
Bulk-manufacture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2.2.6
Chấm lượng tử phi kim loại nặng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2.3
Tác động môi trường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2.4
Tính chất quang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2.5
Ứng dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
2.5.1
Computing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.5.2
Sinh học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.5.3
iết bị quang điện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2.5.4
Light emiing devices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2.5.5
Photodetector devices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
Mô hình lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2.6.1
Cơ học lượng tử
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2.6.2
bán cổ điển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2.6.3
Classical Mechanics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
2.6
i
ii
3
MỤC LỤC 2.7
Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
2.8
Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Điện li
14
3.1
Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
3.2
Độ điện li
14
3.3
Độ mạnh yếu
3.4 4
5
6
7
8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
3.3.1
Các chất điện li mạnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
3.3.2
Các chất điện li trung bình và yếu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
Điện Mặt Trời
16
4.1
Tổng quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
4.2
Sự phát triển hiện tại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
4.3
Tổng lượng đã lắp đặt toàn thế giới . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
4.4
Ứng dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
4.4.1
Trạm phát điện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
4.4.2
Trong nhà
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
4.4.3
Trong giao thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
4.4.4
Trong các thiết bị rời
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
4.5
Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
4.6
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
4.7
Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Hiệu ứng lá ắn
20
5.1
Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
5.2
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
5.3
Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
5.4
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
Hóa học lượng tử
21
6.1
Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
6.2
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
6.3
Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
Lai hóa (hóa học)
22
7.1
Khái niệm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
7.2
Lai hóa giữa obitan 2s và obitan 2p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
7.3
Lai hóa sp3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
7.4
Lai hóa sp2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
7.5
Lai hóa sp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
7.6
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
Liên kết hóa học
25
MỤC LỤC
iii
8.1
Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
8.2
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
9
Lý thuyết VSEPR
26
9.1
Lịch sử ra đời . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
9.2
Luận điểm chính . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
9.3
y tắc thuyết sức đẩy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
9.4
Ý nghĩa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
9.5
am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
9.6
Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
10 Năng lượng ion hóa
27
10.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Orbital nguyên tử
27 28
11.1 Các tên orbital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
11.2 Định nghĩa chính của cơ học lượng tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
11.3 Số lượng tử
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
11.4 Liên hệ đến hệ thức bất định . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
11.5 Các hình dạng của orbital
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
11.6 Mức năng lượng orbital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
11.7 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
11.8 Chú thích
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
11.9 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
12 y tắc Hund thứ nhất
31
12.1 Nội dung chi tiết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
12.2 Ngoại lệ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
12.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
12.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
12.5 Chú thích
31
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13 y tắc Slater
32
13.1 Nội dung của quy tắcSlater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
13.2 Ví dụ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
13.3 Mục đích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
32
13.4 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
14 Sai số do ồng ất vị trí bộ cơ sở
34
14.1 Sai số do chồng chất vị trí bộ cơ sở (BSSE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
14.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
35
15 Số lượng tử ính 15.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36 36
iv
MỤC LỤC
16 uyết FMO
37
16.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
16.2 Học thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
16.3 Ứng dụng
37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.3.1 Cộng vòng
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.3.2 Phản ứng chuyển vị sigma
37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
16.3.3 Phản ứng nhiệt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
16.4 Chú thích
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17 Toán tử Hamilton
39 40
17.0.1 Phương trình Schrödinger và toán tử Hamilton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40
17.0.2 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40
17.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40
18 Tương tác trao đổi
41
18.1 Mô hình tương tác trao đổi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41
18.2 Tương tác trao đổi và tiêu chuẩn sắt từ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
18.3 Tương tác trao đổi gián tiếp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
18.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
18.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
19 Vật lý bán cổ điển
43
19.1 Sách tham khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
19.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
19.3 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
44
19.3.1 Văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
44
19.3.2 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
45
19.3.3 Giấy phép nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
47
Kè
Ag
s
2L8
s
p
3M18 s
p
d
ạy
1K2
p
d
f
5O50 s
p
d
f
g
6P72 s
p
d
f
g
h
7Q98 s
p
d
f
g
h
2
6
s p 0 1
10
d 2
14
f 3
18
g 4
3d
4f
i
22
h 5
1s 2p
26
i 6
σ s-s σ p-p
p-p
10 6 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s2885f 14 1026d1127p118 2 2
co
Phân bố electron trong nguyên tử bạc
m
/+ D
4N32 s
2 4
6 10
2 12
6 18
2 20
10 30
6 36
2 38
10 48
6 54
2 56
14 70
10 80
6 86
Thứ tự điền electron vào các lớp theo các mức năng lượng khác
Số lượng tử và lớp
.g
1.1
oo
gl
e.
Cấu hình electron, hay cấu hình điện tử, nguyên tử nhau cho biết sự phân bố các electron trong lớp vỏ nguyên tử ở các trạng thái năng lượng khác nhau hay ở các Các electron sẽ điền theo thứ tự vào các lớp có năng lượng từ thấp đến cao, bắt đầu là lớp 1s. Ngoài ra theo vùng hiện diện của chúng. quy tắc Hund, các lớp electron có cùng mức năng lượng thì ban đầu được điền đơn, sao cho số electron độc thân là lớn nhất, sau đấy mới được điền đôi.
us
Sự điền electron vào các lớp không chỉ phụ thuộc vào vị trí hay khoảng cách của chúng đến hạt nhân mà còn Trạng thái của mỗi electron trong lớp vỏ có thể được phụ thuộc vào mức năng lượng của các lớp. biểu diễn qua 4 số lượng tử (cả mô hình nguyên tử Bohr Ví dụ: titan có Z = 22, cấu hình theo thứ tự các lớp 1s2 và orbital): 2s2 2p6 3s2 3p6 3d4 4s0 nhưng do năng lượng của lớp 4s eo nguyên lý Pauli, 4 số lượng tử của từng cặp thấp hơn lớp 3d nên 4 electron còn lại sẽ điền đầy vào electron trong nguyên tử không được trùng nhau, giải lớp 4s (2) trước, sau đấy mới đến lớp 3d (2), cấu hình thích cho sự phân bố của chúng trong các lớp khác đúng của titan là 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d2 4s2 nhau. Điều này cũng có nghĩa là, trên cùng một phân lớp, không có 2 electron có chiều tự quay giống nhau. Ngoại lệ: Số lượng tử chính n hình thành nên các lớp chính, trong mỗi lớp chính có n phân lớp. Các electron trên cùng một lớp thì có mức năng lượng xấp xỉ nhau, và trên cùng một phân lớp thì có năng lượng bằng nhau. Tổng số electron ở mỗi lớp chính phụ thuộc vào bộ 4 số lượng tử n, l, m và s nhưng tối đa là 2n2 electron.
• Nguyên tố lantan, Z = 57 lớp ngoài cùng 6s2 4f1 , electron tự do cuối cùng điền vào 5d trước khi vào 4f, tương tự trong nguyên tử Ac thì 6d trước 5f. • Trong nguyên tử Cr và Cu một electron trong lớp có năng lượng thấp 4s điền vào lớp có năng lượng 1
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
uy
m
Q
1.2 Điền electron vào các lớp
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Lớp electron ngoài cùng (lớp hóa trị) của các nguyên tố chứa các electron hóa trị, các electron này quyết định các tính chất hóa học cũng như tính chất vật lý của chúng.
2,8,18,18,1
N
47: Silber
n
Cấu hình electron
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 1
CHƯƠNG 1. CẤU HÌNH ELECTRON cao hơn 3d, chúng có cấu hình lớp ngoài cùng là 3d5 4s1 và 3d10 4s1 • Các trường hợp ngoại lệ khác Nb, Mo, Tc, Ru, Rh, Pd, Ag, Ir, Pt, Au, Gd, các actini từ Ac đến Np và Cm
1.3
Liên hệ đến bảng tuần hoàn
N
• lớp p: nhóm 13 (p1 ) - 18 (p6 ) (Trừ He, H)
uy
• lớp d: nhóm 3 (d1 ) - 12 (d10 )
Cấu hình electron của một số nguyên tố
Khí hiếm
1.4.2
Z từ 11 đến 17
1.4.3
Z từ 21 đến 31
1.4.4
Z từ 39 đến 49
gl
oo
.g
Xem thêm
us
1.5
e.
1.4.1
• Bảng tuần hoàn • Số lượng tử
• Kim loại chuyển tiếp
1.6
co
m
/+ D
ạy
Cấu hình electron của các nguyên tố thường được viết dưới dạng kèm theo cấu hình electron của các khí hiếm có số thứ tự nhỏ hơn đứng gần nó cộng với các lớp còn lại. Ví dụ, cấu hình electron của magiê (Z = 12): [Ne] 3s2 thì được hiểu 1s2 2s2 2p6 3s2 .
Kè
1.4
m
Q
Số chu kỳ bằng số lớp n, với ns là lớp ⁇⁇ ngoài cùng.
Tham khảo
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
• lớp s: nhóm 1 (s1 ) - 2 (s2 )
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
18 nhóm chính (nhóm mới) trong bảng tuần hoàn được phân ra dựa theo số electron trong các lớp ngoài cùng:
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2
ạy
Kè
m
Q
uy
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu các ứng dụng cho các chấm lượng tử trong tranzito, các tế bào năng lượng mặt trời, đèn LED, và laser điốt. Họ cũng đã khảo cứu các chấm lượng tử với vai trò là tác nhân cho kỹ thuật chụp ảnh y học và chúng có thể trở thành qubit trong điện toán lượng tử. Chấm lượng tử được thương mại hóa đầu tiên trong một sản phẩm sử dụng chúng là dòng Sony XBR X900A của TV màn hình phẳng được tung ra vào năm 2013.[9]
/+ D
Đặc tính điện tử của một chấm lượng tử có liên quan chặt chẽ với kích thước và hình dạng của nó. Ví dụ, các khe hở năng lượng (band gap) trong một chấm lượng tử mà xác định phạm vi tần số của ánh sáng phát ra tỉ lệ nghịch với độ rộng của nó. Trong các ứng dụng thuốc nhuộm huỳnh quang tần số của ánh sáng phát ra tăng khi kích thước của các chấm lượng tử giảm. Do đó, màu sắc của ánh sáng phát ra thay đổi từ màu đỏ sang màu xanh khi kích thước của các chấm lượng tử được làm nhỏ hơn.[10] Điều này cho phép các trạng thái kích thích và phát xạ của chấm lượng tử được điều chỉnh cao. Vì kích thước của một chấm lượng tử có thể được thiết kế khi chế tạo nó, tính chất dẫn điện của nó có thể được kiểm soát cẩn thận. Chấm lượng tử có nhiều kích cỡ khác nhau, chẳng hạn hư màng nano gradien đa lớp (Gradient multilayer nanofilm), có thể được tạo ra để thực hiện một loạt tính chất phát xạ mong muốn.
us
.g
oo
gl
e.
co
m
Chấm lượng tử trong dung dịch keo được chiếu xạ với ánh sáng UV. Chấm lượng tử có kích thước khác nhau phát ra ánh sáng màu khác nhau do hiệu ứng giam giữ lượng tử.
2.1 Sự giam giữ lượng tử trong chất bán dẫn
Chấm lượng tử lý tưởng từ lớp InAs/GaAs.
Chấm lượng tử là một tinh thể nano được làm từ vật liệu chất bán dẫn mà kích thước của nó đủ nhỏ để làm xuất hiện các đặc tính cơ học lượng tử. Cụ thể, exciton của nó được giới hạn trong cả ba chiều không gian. Những tính chất điện tử của các vật liệu thể hiện đặc tính trung gian giữa những khối lớn chất bán dẫn và các phân tử rời rạc.[1][2][3] Alexey Ekimov lần đầu tiên phát hiện ra chấm lượng tử vào năm 1981[4][5] [6] trong một
Trong một chất bán dẫn tinh thể có đường kính nhỏ hơn kích thước của nó exciton Bohr bán kính, các exciton được ép, dẫn đến giam giữ lượng tử. Các mức năng lượng sau đó có thể được mô hình hóa bằng cách sử dụng hạt trong hộp mô hình trong đó năng lượng của các quốc gia khác nhau phụ thuộc vào độ dài của hộp. Chấm lượng tử được cho là trong “chế độ giam 3
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
hơ
ma trận thủy tinh và sau đó Louis E. Brus quan sát thấy chúng trong dung dịch dạng keo vào năm 1985.[7] uật ngữ “chấm lượng tử" được đặt ra bởi Mark Reed.[8]
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Chấm lượng tử
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 2
uy
Q
m
Kè
nơi một là bán kính Bohr=0.053 nm,m là khối lượng, μ là khối lượng giảm, và ε là hằng số điện môi kích thước phụ thuộc (Hằng số điện môi).
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
yếu 'nếu bán kính của họ là vào thứ tự của các exciton Bohr bán kính; chấm lượng tử được cho là trong “chế độ giam mạnh mẽ 'nếu họ bán kính nhỏ hơn bán kính Bohr exciton. Nếu kích thước của các chấm lượng tử nhỏ đủ các hiệu ứng lượng tử thống trị confinement (thông thường dưới 10 nm), các tính chất điện tử và quang học được đánh giá cao điều chỉnh được.
Band gap energy Các khe hở có thể trở nên lớn hơn trong chế độ giam mạnh mà kích thước của chấm lượng tử nhỏ hơn bán kính Bohr Exciton một b * như các mức năng lượng tách ra. ( ) m a∗b = εr ab µ
Điều này dẫn đến sự gia tăng trong tổng năng lượng phát thải (tổng của các mức năng lượng trong khoảng cách vùng nhỏ hơn ở chế độ giam mạnh là lớn hơn so với mức năng lượng trong các khoảng trống của ban nhạc mức ban đầu trong chế độ giam yếu) và các khí thải ở các bước sóng khác nhau; đó chính xác là những gì xảy ra trong ánh mặt trời, nơi các hiệu ứng lượng tử giam là hoàn toàn chiếm ưu thế và các mức năng lượng tách ra đến mức độ mà phổ năng lượng gần như liên tục, do đó phát ra ánh sáng trắng.
us
.g
Confinement energy Các thực thể exciton có thể được mô hình hóa bằng cách sử dụng hạt trong hộp. Các electron và lỗ có thể được xem như là hydrogen Tách các mức năng lượng cho các chấm lượng tử nhỏ do hiệu trong các mô hình Bohr với các hạt nhân hydro ứng giam giữ lượng tử. Trục ngang là bán kính, hoặc kích thay thế bằng các lỗ của điện tích dương và khối thước, của các chấm lượng tử và b * là bán kính Bohr Exciton. lượng electron tiêu cực. Sau đó, các mức năng lượng của các exciton có thể được biểu diễn như là giải pháp cho các hạt trong một hộp ở tầng trệt (n = 1) với khối lượng thay thế bằng trọng lượng giảm. Vì vậy, bằng cách thay đổi kích thước của Huỳnh quang xảy ra khi một electron bị kích thích các chấm lượng tử, năng lượng giam của exciton thư giãn với các trạng thái cơ bản và kết hợp với các có thể được kiểm soát. lỗ. Trong một mô hình đơn giản, năng lượng của các photon phát ra có thể được hiểu là tổng số năng lượng Bound exciton energy Có thu hút Coulomb giữa các electron mang điện tích âm và lỗ mang điện tích khe hở giữa các mức độ bị chiếm đóng và mức độ năng dương. Năng lượng tiêu cực liên quan đến việc thu lượng còn trống, các nguồn năng lượng giam của lỗ và hút tỉ lệ với năng lượng Rydberg và tỉ lệ nghịch với các electron bị kích thích, và năng lượng ràng buộc của bình phương của hằng số điện môi kích thước phụ exciton (cặp electron-lỗ trống):
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
hơ
n
3D giới hạn hàm sóng electron trong một chấm lượng tử. Ở đây, các chấm lượng tử hình chữ nhật và hình tam giác được hiển thị. Trạng thái năng lượng ở các chấm hình chữ nhật có nhiều s-type và p-type. Tuy nhiên, trong một dấu chấm tam giác chức năng thu sóng được trộn do giam đối xứng. (Click vào cho hình ảnh động)
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
CHƯƠNG 2. CHẤM LƯỢNG TỬ
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
4
5
thuộc vào[11] của chất bán dẫn. Khi kích thước của tinh thể bán dẫn nhỏ hơn bán kính Exciton Bohr, sự tương tác Coulomb phải được sửa đổi để phù hợp với tình hình.
( ) 1 1 ℏ2 π 2 ℏ2 π 2 Econfinement = + = 2a2 me mh 2µa2 1 µ Eexciton = − 2 Ry = −Ry∗ ϵr me E = Ebandgap + Econfinement + Eexciton
n
uy
Q
/+ D
ạy
Mặc dù các phương trình trên được rút ra bằng cách sử dụng các giả định đơn giản hóa, các tác động là rõ ràng; năng lượng của các chấm lượng tử phụ thuộc vào kích thước của chúng do ảnh hưởng confinement lượng tử, trong đó chiếm ưu thế dưới kích thước quan trọng dẫn đến sự thay đổi trong các tính chất quang học. Hiệu ứng này giam giữ lượng tử trên chấm lượng tử đã được thực nghiệm kiểm chứng[12] và là một tính năng chủ yếu của nhiều cấu trúc điện tử hiện đại.[13][14]
m
nơi μ là khối lượng giảm, một là bán kính mₑ là khối lượng electron tự do, m là khối lượng lỗ, vàε là hằng số điện môi kích thước phụ thuộc.
co
m
Bên cạnh đó giam trong cả ba chiều (tức là, một chấm lượng tử), chất bán dẫn lượng tử giới hạn khác bao gồm:
e.
• Dây lượng tử, trong đó giới hạn điện tử hoặc lỗ trong hai chiều không gian và cho phép tuyên truyền miễn phí ở một phần ba.
Sản xuất
us
2.2
.g
oo
gl
• Giếng lượng tử, trong đó giới hạn điện tử hoặc lỗ trong một chiều và cho phép tuyên truyền tự do trong không gian hai chiều.
Có một số cách để giới hạn exciton trong bán dẫn, dẫn đến các phương pháp khác nhau để sản xuất ra các chấm lượng tử. Nói chung, dây lượng tử, giếng nước và chấm được trồng tiên tiến epitaxy kỹ thuật trong các tinh thể nano được sản xuất bằng phương pháp hóa học hoặc bằng cách cấy ion, hoặc trong các thiết bị nano được thực hiện bởi nhà nước-of-the-nghệ thuật in thạch bản kỹ thuật.[15]
Có nhiều phương pháp keo để sản xuất nhiều chất bán dẫn khác nhau. Chấm điển hình được làm bằng hợp chất nhị phân như chì sunphua, selenua chì, cadmium selenide, cadmium sulfide, indium arsenide, và indium phosphide. Dots cũng có thể được làm từ hợp chất bậc ba như cadmium sulfide selenua. Những chấm lượng tử có thể chứa trong khoảng 100 đến 100.000 nguyên tử trong chấm lượng tử, với đường kính từ 10 đến 50 nguyên tử. Điều này tương ứng với khoảng 2-10 nm, và lúc 10 nm, đường kính gần 3 triệu chấm lượng tử có 2.2.1 Keo tổng hợp thể được xếp hàng đầu đến cuối và phù hợp với chiều Keo bán dẫn tinh thể nano được tổng hợp từ các hợp rộng của một ngón tay cái của con người. chất tiền thân hòa tan trong các giải pháp, giống như Lô lớn của các chấm lượng tử có thể được tổng hợp
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
truyền thống các quá trình hóa học. Sự tổng hợp của chất keo chấm lượng tử được thực hiện bằng cách sử dụng tiền chất,[3] hữu cơ hoạt động bề mặt,[16] và dung môi. Việc làm nóng dung dịch ở nhiệt độ cao, các tiền chất bị phân hủy tạo thành monome mà sau đó tạo hạt nhân và tạo ra các tinh thể nano. Nhiệt độ trong quá trình tổng hợp là một yếu tố quan trọng trong việc xác định các điều kiện tối ưu cho sự phát triển tinh thể nano. Nó phải đủ cao để cho phép sắp xếp lại và ủ của các nguyên tử trong quá trình tổng hợp trong khi vẫn đủ thấp để thúc đẩy sự tăng trưởng tinh. Nồng độ của monome là một yếu tố quan trọng là phải được kiểm soát nghiêm ngặt trong quá trình tăng trưởng tinh thể nano. á trình phát triển của các tinh thể nano có thể xảy ra ở hai chế độ khác nhau, “tập trung” và “phân kì". Ở nồng độ monomer cao, kích thước tới hạn (kích thước tinh thể nano mà không phát triển hay thu nhỏ) là tương đối nhỏ, dẫn đến sự tăng trưởng của gần như tất cả các hạt. Trong chế độ này, các hạt nhỏ hơn tăng trưởng nhanh hơn so với những người lớn (từ tinh thể lớn hơn cần nhiều nguyên tử để phát triển hơn các tinh thể nhỏ) kết quả là “tập trung” của sự phân bố kích thước hạt đến năng suất gần monodisperse. Kích thước tập trung là tối ưu khi nồng độ monomer được giữ như vậy mà kích thước tinh thể nano hiện nay trung bình luôn là hơi lớn hơn so với kích thước tới hạn. eo thời gian, nồng độ monomer giảm, kích thước quan trọng trở nên lớn hơn so với kích thước trung bình hiện tại, và phân phối “defocuses”.
N
ℏ2 π 2 − Ry∗ 2µa2
Kè
= Ebandgap +
Dots Quantum với từng bước đẩy mạnh phát thải từ tím đến đỏ đậm đang được sản xuất trong một quy mô kg tại PlasmaChem GmbH
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Do đó, tổng các nguồn năng lượng có thể được biểu diễn như là:
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2.2. SẢN XUẤT
CHƯƠNG 2. CHẤM LƯỢNG TỬ
e.
co
m
• Chấm lượng tử tự lắp ráp thường từ 5 đến 50 nm trong kích thước. Các chấm lượng tử được xác định bởi lithographically khuôn mẫu cổng điện cực, hoặc bằng cách ăn mòn vào khí electron hai chiều trong heterostructures bán dẫn có thể có kích thước ngang giữa 20 và 100 nm.
.g
oo
gl
• Một số dấu chấm lượng tử là khu vực nhỏ của một vật liệu bị chôn vùi trong một với một lớn hơn khoảng cách ban nhạc. Đây có thể là cái gọi là cấu trúc core-shell, ví dụ, với CdSe trong lõi và ZnS trong vỏ hoặc từ các hình thức đặc biệt của silica gọi ormosil.
us
• Các chấm lượng tử đôi khi xảy ra một cách tự nhiên trong các cấu trúc cũng lượng tử do biến động đơn lớp có chiều dày của giếng. • Chấm lượng tử tự lắp ráp tạo hạt nhân một cách tự nhiên trong điều kiện nhất định trong quá trình epitaxy chùm phân tử (MBE) và hơi metallorganic giai đoạn mọc ghép (MOVPE), khi một tài liệu được trồng trên một chất nền mà nó không phải là mạng phù hợp. Kết quả là căng sản xuất ra mạch lạc căng đảo trên đầu trang của một hai chiều lớp ướt. Chế độ tăng trưởng này được gọi là tăng trưởng Stranski-Krastanov. Những hòn đảo có thể được chôn cất sau đó để tạo thành các chấm lượng tử. Phương pháp chế tạo này có tiềm năng ứng dụng trong mật mã lượng tử (tức là nguồn photon
uy
Q
m
• Giam trong các chấm lượng tử cũng có thể phát sinh từ tiềm năng tĩnh điện (tạo ra bởi các điện cực bên ngoài, doping, căng thẳng, hoặc tạp chất). • Công nghệ CMOS có thể được sử dụng để chế tạo các chấm lượng tử silicon. Siêu nhỏ (L = 20 nm, W = 20 nm) CMOS transistor xử các chấm lượng tử điện tử như là duy nhất khi hoạt động ở nhiệt độ đông lạnh trong một phạm vi −269 ℃ (4 K) đến khoảng −258 ℃ (15 K). Các bóng bán dẫn sẽ hiển thị Coulomb phong tỏa do sạc tiến bộ của các electron một. Số lượng của các electron bị hạn chế trong kênh được điều khiển bởi điện áp cổng, bắt đầu từ một nghề nghiệp của zero electron, và nó có thể được thiết lập để 1 hoặc nhiều người.[18]
2.2.3 Lắp ráp Lee et al. (2002) báo cáo sử dụng biến đổi gen bacteriophage M13 virus để tạo ra các chấm lượng tử biocomposite cấu trúc.[19] Như một nền tảng để làm việc này, nó đã từng được chứng minh rằng loại virus biến đổi gen có thể nhận ra cụ bán dẫn bề mặt thông qua các phương pháp lựa chọn bằng cách hiển thị thể thực khuẩn tổ hợp.[20] Ngoài ra, nó được biết rằng tinh
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Chế tạo
/+ D
2.2.2
ạy
thông qua tổng hợp dạng keo. Do khả năng mở rộng này và sự tiện lợi của điều kiện benchtop, phương pháp tổng hợp chất keo được hứa hẹn cho các ứng dụng thương mại. Đó là nhận là độc nhất của tất cả các hình thức khác nhau của sự tổng hợp.
• Phổ năng lượng của một chấm lượng tử có thể được chế tạo bằng cách kiểm soát các kích thước hình học, hình dạng, và sức mạnh của tiềm năng giam. Ngoài ra, trái ngược với các nguyên tử, nó là tương đối dễ dàng để kết nối các chấm lượng tử do các rào cản đường hầm để tiến hành dẫn, cho phép các ứng dụng các kỹ thuật của đường hầm quang phổ để điều tra của họ. Các tính năng hấp thụ các chấm lượng tử tương ứng với quá trình chuyển đổi giữa rời rạc, ba chiều hạt trong một hộp trạng thái của electron và lỗ, cả hai giới hạn trong cùng một nanomet -Kích thước chuyển rời rạc box.ese là gợi nhớ của phổ nguyên tử và đã dẫn đến các chấm lượng tử cũng được gọi là nguyên tử nhân tạo.[17]
Kè
Hạt nano keo sunfua chì (selenua) với đầy đủ thụ động hóa bởi acid oleic, oleyl và hydroxyl (kích thước ~ 5nm)
N
hơ
n
• Chấm lượng tử có thể được tạo ra từ hai chiều electron hoặc lỗ khí có trong giếng lượng tử pha tạp từ xa hoặc heterostructures bán dẫn được gọi là chấm lượng tử bên. Các bề mặt mẫu được phủ một lớp mỏng chống cự. Một mô hình sau đó được định nghĩa bên trong chống lại bằng chùm electron lithography. Mô hình này sau đó có thể được chuyển giao cho các khí điện tử hoặc lỗ do etching, hoặc bằng cách gửi điện cực kim loại (quá trình cất cánh) cho phép các ứng dụng của điện áp bên ngoài giữa các khí điện tử và các điện cực. Chấm lượng tử như vậy là chủ yếu quan tâm cho các thí nghiệm và các ứng dụng liên quan đến vận chuyển electron hoặc lỗ, tức là, một dòng điện.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
đơn) và tính toán lượng tử. Những hạn chế chính của phương pháp này là chi phí chế tạo và thiếu kiểm soát vị trí của các điểm riêng lẻ.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
6
7 hợp vào một hệ thống dòng chảy liên tục kỹ thuật. Các biến thể batch-to-lô phát sinh từ nhu cầu trong các phương pháp đã đề cập có thể được khắc phục bằng cách sử dụng các thành phần kỹ thuật để pha chế và tăng trưởng cũng như giao thông vận tải và nhiệt độ điều chỉnh. Đối với sản xuất của các hạt nano bán dẫn CdSe dựa trên phương pháp này đã được nghiên cứu và điều chỉnh với số lượng sản xuất kg mỗi tháng. Từ việc sử dụng các linh kiện kỹ thuật cho phép dễ dàng trao đổi liên quan của tối đa thông qua-đặt và kích thước, nó có thể được tăng cường hơn nữa đến hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm kg[22]
e.
co
m
antum dot sản xuất dựa trên một quá trình được gọi là “nhiệt độ cao phun kép” đã được thu nhỏ lại bởi nhiều công ty cho các ứng dụng thương mại yêu cầu với số lượng lớn (hàng trăm kg để tấn) của các chấm lượng tử. Đây là một phương pháp sản xuất tái sản xuất có thể được áp dụng cho một loạt các dấu chấm kích thước và thành phần lượng tử.
us
.g
oo
gl
Các liên kết trong một số các chấm lượng tử cadmiummiễn phí, chẳng hạn như các chấm lượng tử III-V-dựa, là kết cộng hóa trị nhiều hơn thế trong vật liệu II-VI, do đó nó là khó khăn hơn để mầm hạt nano riêng biệt và tăng trưởng thông qua nhiệt độ cao tổng hợp phun kép. Một phương pháp khác của các chấm lượng tử tổng hợp, các “hạt giống phân tử" quá trình, cung cấp một lộ trình tái sản xuất để sản xuất của các chấm lượng tử có chất lượng cao với số lượng lớn. á trình sử dụng các phân tử giống hệt nhau của một hợp chất phân tử cụm như các trang web mầm cho sự phát triển các hạt nano, như vậy tránh được sự cần thiết cho một bước tiêm ở nhiệt độ cao. Tăng trưởng hạt được duy trì bởi việc bổ sung định kỳ các tiền chất ở nhiệt độ vừa phải cho đến khi kích thước hạt mong muốn đạt được.[21] á trình gieo hạt phân tử không giới hạn để sản xuất của các chấm lượng tử cadmium-miễn phí; Ví dụ, quá trình này có thể được sử dụng để tổng hợp các lô kilogram chất lượng cao chấm II-VI lượng tử chỉ trong vài giờ.
Đối với khả năng thương mại, một loạt các hạn chế, chấm lượng tử phi kim loại nặng đã được phát triển cho thấy phát sáng trong vùng hồng ngoại có thể nhìn thấy và gần của quang phổ và có đặc tính quang học tương tự như các chấm lượng tử CdSe. Trong số các hệ thống này là InP / ZnS và CuInS / ZnS, cho ví dụ. Peptide đang được nghiên cứu như tiềm năng chấm lượng tử vật chất[25] Kể từ peptide tự nhiên trong tất cả các sinh vật, dấu chấm như vậy sẽ có khả năng là không độc và dễ dàng phân hủy sinh học.
2.3 Tác động môi trường Các tác động môi trường của sản xuất hàng loạt và tiêu thụ của các chấm lượng tử hiện đang trải qua các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cả tư nhân và công cộng.
2.4 Tính chất quang
Một tính năng quang học ngay lập tức các chấm lượng tử keo là màu sắc của họ. Trong khi nguyên vật liệu đã tạo nên một dấu chấm lượng tử xác định chữ ký năng Một cách tiếp cận để sản xuất hàng loạt các chấm lượng lượng nội tại của nó, kích thước giới hạn lượng tử của tử dạng keo có thể được nhìn thấy trong việc chuyển tinh thể nano là quan trọng hơn là các năng lượng gần giao các phương pháp nóng phun nổi tiếng để tổng khoảng cách ban nhạc. Do đó các chấm lượng tử của
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
/+ D
ạy
Kè
m
Q
uy
N
hơ
n
Gần đây, một tập đoàn của các công ty Mỹ và Hà Lan báo cáo một “cột mốc” trong khối lượng cao chấm lượng tử sản xuất bằng cách áp dụng các phương pháp nhiệt 2.2.4 Điện hóa lắp ráp độ cao phun kép truyền thống với một hệ thống dòng chảy.[23] Tuy nhiên, như năm 2011, các ứng dụng sử Mảng có trật tự cao của các chấm lượng tử cũng có thể dụng các chấm lượng tử số lượng lớn sản xuất là khó tự lắp ráp bằng điện kỹ thuật. Một mẫu được tạo ra có sẵn.[24] bằng cách gây ra một phản ứng ion tại một giao diện điện phân kim loại mà kết quả trong việc lắp ráp tự phát của các cấu trúc nano, bao gồm các chấm lượng 2.2.6 Chấm lượng tử phi kim loại nặng tử, vào các kim loại sau đó được sử dụng như một mặt nạ cho mesa-khắc các cấu trúc nano trên bề mặt được Ở nhiều vùng trên thế giới bây giờ có một hạn chế hoặc chọn. cấm sử dụng các kim loại nặng trong nhiều sản phẩm gia dụng, điều đó có nghĩa rằng hầu hết cadmium chấm lượng tử dựa trên các ứng dụng không sử dụng được 2.2.5 Bulk-manufacture cho người tiêu dùng hàng hóa.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
thể lỏng cấu trúc của virus hoang dại (Fd, M13, và TMV) được điều chỉnh bằng cách điều khiển nồng độ dung dịch, giải pháp sức mạnh ion, và bên ngoài từ trường áp dụng cho các giải pháp. Do đó, các thuộc tính nhận dạng cụ thể của virus có thể được sử dụng để tổ chức vô cơ tinh thể nano, tạo thành những mảng trật tự trên quy mô chiều dài được xác định bởi hình tinh thể lỏng. Sử dụng thông tin này, Lee et al. (2000) đã có thể tạo ra tự lắp ráp, theo định hướng cao, phim tự hỗ trợ từ một thể thực khuẩn và ZnS giải pháp tiền chất. Hệ thống này cho phép họ thay đổi cả chiều dài của vi khuẩn và các loại vật liệu vô cơ thông qua biến đổi gen và lựa chọn.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2.3. TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG 2. CHẤM LƯỢNG TỬ
2.5 Ứng dụng
us
.g
Như với bất kỳ chất bán dẫn tinh, điện tử một chấm lượng tử của các hàm sóng mở rộng trên các mạng tinh thể. Tương tự như một phân tử, một chấm lượng tử có cả một lượng tử năng lượng quang phổ và một lượng tử hóa của các quốc gia có mật độ điện tử đến gần mép khe hở. Các chấm lượng tử có thể được tổng hợp bằng lớn hơn (dày hơn) vỏ (chấm lượng tử CdSe với CdS vỏ). Độ dày vỏ đã cho thấy mối tương quan trực tiếp đến các tính chất quang phổ của các hạt giống như cuộc đời và cường độ phát thải, mà còn cho sự ổn địn
Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos đã phát triển một thiết bị có hiệu quả sản xuất ánh sáng nhìn thấy, thông qua chuyển giao năng lượng từ lớp mỏng của giếng lượng tử để các tinh thể ở trên lớp..[27]
Là zero chiều, chấm lượng tử có một nét hơn mật độ của các quốc gia so với cấu trúc cao hơn chiều. Kết quả là, họ có tính chất vận chuyển và quang học cao, và đang được nghiên cứu để sử dụng trong laser diode, bộ khuếch đại, và các cảm biến sinh học. Các chấm lượng tử có thể được kích thích trong một trường điện từ tăng cường sản xuất trong nước bằng các hạt nano vàng, mà sau đó có thể được quan sát từ mặt cộng hưởng plasmon trong phổ kích thích của photoluminescent (CdSe) tinh thể nano ZnS. Chấm lượng tử chất lượng cao rất thích hợp cho việc mã hóa và ứng dụng ghép kênh quang học
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
Lớn hơn các dấu chấm, các đỏ hơn (năng lượng thấp) của nó huỳnh quang phổ. Ngược lại, các chấm nhỏ phát ra xanh hơn (năng lượng cao hơn) ánh sáng. Các màu sắc là có liên quan trực tiếp đến các mức năng lượng của các chấm lượng tử. Nói về số lượng, các năng lượng bandgap đó sẽ xác định năng lượng (và do đó màu sắc) của ánh sáng huỳnh quang là tỉ lệ nghịch với kích thước của các chấm lượng tử. Chấm lượng tử lớn hơn có nhiều mức năng lượng mà còn được gần nhau hơn. Điều này cho phép các chấm lượng tử hấp thụ photon có chứa ít năng lượng hơn, nghĩa là những người gần gũi hơn với cuối màu đỏ của quang phổ. Bài báo gần đây trong công nghệ nano và các tạp chí khác đã bắt đầu cho thấy hình dạng của các chấm lượng tử có thể là một yếu tố trong màu sắc là tốt, nhưng vẫn chưa đủ thông tin không có sẵn. Hơn nữa, nó được thể hiện [ 26 ] rằng cuộc đời của huỳnh quang được xác định bởi kích thước của các chấm lượng tử. Chấm lớn hơn đã gần nhau hơn mức năng lượng trong đó các cặp electron-lỗ có thể bị mắc kẹt. Vì vậy, các cặp electron-lỗ ở các chấm lớn hơn sống còn gây dấu chấm lớn hơn để cho thấy một cuộc đời dài.
Kè
các vật liệu tương tự, nhưng với kích cỡ khác nhau, có thể phát ra ánh sáng màu sắc khác nhau. Lý do vật chất là giam giữ lượng tử có hiệu lực.
m
Q
uy
Quang phổ huỳnh quang của các chấm lượng tử CdTe các kích cỡ khác nhau. Chấm lượng tử khác nhau có kích thước phát ra ánh sáng màu khác nhau do giam giữ lượng tử.
hơ
n
Khả năng điều chỉnh kích thước của các chấm lượng tử là thuận lợi cho nhiều ứng dụng. Ví dụ, các chấm lượng tử lớn hơn có một quang phổ-shi hơn đối với màu đỏ so với các chấm nhỏ, và triển lãm đặc tính lượng tử ít rõ rệt hơn. Ngược lại, các hạt nhỏ hơn cho phép một để tận dụng lợi thế của các hiệu ứng lượng tử tinh tế hơn.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Chấm lượng tử là đặc biệt quan trọng cho các ứng dụng quang học do cao hệ số dập tắt.[26] Trong các ứng dụng điện tử, họ đã được chứng minh để hoạt động như một bóng bán dẫn đơn điện tử và hiển thị phong tỏa Coulomb có hiệu lực. Các chấm lượng tử cũng đã được đề xuất như là hiện thực của qubit cho xử lý thông tin lượng tử.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
8
9
2.5.1
Computing
di chuyển hình ảnh tế bào đơn trong thời gian thực được dự kiến sẽ là quan trọng đối với một số lĩnh vực nghiên cứu như phôi, ung thư di căn, tế bào gốc trị liệu, và lymphocyte miễn dịch học. Một ứng dụng cụ thể của các chấm lượng tử trong sinh học là như fluorophore các nhà tài trợ trong Förster truyền năng lượng cộng hưởng, nơi mà các hệ số dập tắt lớn và độ tinh khiết quang phổ của các huỳnh quang làm cho họ vượt trội so với phân tử huỳnh quang[38] Nó cũng đáng chú ý rằng sự hấp thụ rộng của QDs phép kích thích có chọn lọc của các nhà tài trợ QD và một kích thích nhỏ nhất của một chất nhận thuốc nhuộm trong nghiên cứu băn khoăn trên[39] Việc ứng dụng các mô hình băn khoăn, trong đó giả định rằng Dot lượng tử có thể được xấp xỉ như một lưỡng cực điểm, gần đây đã được chứng minh[40]
us
.g
Việc sử dụng các chấm lượng tử cho hình ảnh di động có độ nhạy cao đã nhìn thấy những tiến bộ lớn trong thập kỷ qua[30] Các photostability cải thiện các chấm lượng tử, ví dụ, cho phép việc mua lại nhiều hình ảnh mặt phẳng tiêu cự liên tục có thể được xây dựng lại thành một cao độ phân giải hình ảnh ba chiều[31] Một ứng dụng khác mà lợi dụng các photostability phi thường của thiết bị thăm dò chấm lượng tử là theo dõi thời gian thực của các phân tử và tế bào trong thời gian dài của thời gian.[32] Các kháng thể, streptavidin,[33] peptides,[34] DNA,[35] nucleic acid aptamers,[36] hoặc phân tử nhỏ ligand [16] có thể được sử dụng để nhắm mục tiêu các chấm lượng tử với các protein cụ thể trên tế bào. Các nhà nghiên cứu đã có thể quan sát các chấm lượng tử trong các hạch bạch huyết của những con chuột trong hơn 4 tháng.[37]
Một trong những vấn đề còn có những chấm lượng tử là thiết bị thăm dò tiềm năng của họ trong độc cơ thể. Ví dụ, các tinh thể nano CdSe có độc tính cao đối với các tế bào nuôi cấy dưới ánh sáng tia cực tím. Năng lượng của bức xạ tia cực tím là gần đó của các cộng hóa trị năng lượng liên kết hóa học của các tinh thể nano CdSe. Kết quả là, các hạt bán dẫn có thể bị giải thể, trong một quá trình được gọi là quang phân, để giải phóng các ion cadmium độc hại vào môi trường nuôi cấy. Trong trường hợp không chiếu xạ UV, tuy nhiên, chấm lượng tử với một lớp phủ polymer ổn định đã được tìm thấy là chất không độc hại.[37][42] hydrogel đóng gói các chấm lượng tử cho phép các chấm lượng tử sẽ được giới thiệu vào một dung dịch nước ổn định, giảm khả năng của cadmium leakage.en một lần nữa, chỉ biết rất ít về quá trình bài tiết của các chấm lượng tử từ các sinh vật sống.[43] Những câu hỏi và khác phải được kiểm tra cẩn thận trước khi ứng dụng chấm lượng tử trong khối u hoặc mạch máu hình ảnh có thể được chấp thuận cho sử dụng lâm sàng của con người.
Một ứng dụng cắt-cạnh tiềm năng của các chấm lượng Chấm lượng tử bán dẫn cũng đã được sử dụng cho in tử đang được nghiên cứu, có các chấm lượng tử hoạt vitro hình ảnh của tế bào tiền ghi trên nhãn. Khả năng
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
Trong phân tích sinh học hiện đại, các loại thuốc nhuộm hữu cơ được sử dụng. Tuy nhiên, với mỗi năm trôi qua, linh hoạt hơn đang được yêu cầu của các thuốc nhuộm, thuốc nhuộm và các truyền thống thường không thể đáp ứng được sự mong đợi.[28] Để kết thúc này, các chấm lượng tử đã nhanh chóng điền vào vai trò, được tìm thấy là tốt để thuốc nhuộm hữu cơ truyền thống trên một số đếm, một trong những con người sáng ngay lập tức rõ ràng nhất (do các cơ tuyệt chủng cao đồng hiệu quả kết hợp với một hiệu suất lượng tử so sánh với thuốc nhuộm huỳnh quang [29] ) cũng như sự ổn định của họ (cho phép ít hơn nhiều photobleaching). Người ta ước tính rằng các chấm lượng tử được sáng hơn 20 lần và 100 lần ổn định hơn các phóng viên huỳnh quang truyền thống[28] Để theo dõi hạt đơn, các bất thường nhấp nháy của các chấm lượng tử là một nhược điểm nhỏ.
Nỗ lực đầu tiên đã được thực hiện để sử dụng các chấm lượng tử khối u nhắm mục tiêu dưới in vivo điều kiện. Có hai chương trình mục tiêu cơ bản: mục tiêu hoạt động và mục tiêu thụ động. Trong trường hợp các mục tiêu hoạt động, chấm lượng tử được chức hóa với các trang web liên kết khối u cụ thể để chọn lọc liên kết với các tế bào khối u. Nhắm mục tiêu thụ động sử dụng thẩm thấu tăng cường và duy trì các tế bào khối u cho việc cung cấp các thiết bị thăm dò chấm lượng tử. Các tế bào khối u phát triển nhanh thường có màng thấm hơn các tế bào khỏe mạnh, cho phép sự rò rỉ của các hạt nano nhỏ vào các tế bào cơ thể. Hơn nữa, các tế bào khối u thiếu một hệ thống dẫn lưu bạch huyết có hiệu quả, dẫn đến tiếp theo bằng hạt nano tích lũy.
m
Sinh học
Kè
2.5.2
Q
uy
N
hơ
n
Công nghệ chấm lượng tử là một trong những ứng cử viên hứa hẹn nhất để sử dụng trong trạng thái rắn tính toán lượng tử. Bằng cách áp dụng điện áp nhỏ để các tiềm năng, dòng điện tử thông qua các chấm lượng tử có thể được kiểm soát và đo lường chính xác do đó các spin và các tài sản khác trong đó có thể được thực hiện. Với một số vướng chấm lượng tử, hay qubit, cộng với một cách thực hiện các hoạt động, tính toán lượng tử SCác nhà khoa học đã chứng minh rằng các chấm lượng và máy tính sẽ thực hiện chúng có thể thực hiện được. tử là tốt hơn đáng kể hơn so với các phương pháp để cung cấp một công cụ gen im lặng, được gọi là hiện siRNA, vào các tế bào.[41]
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
do tiểu kích thích rộng và phổ phát xạ hẹp / đối xứng. Các thế hệ mới của các chấm lượng tử có ảnh hưởng sâu rộng tiềm năng cho việc nghiên cứu các quá trình nội bào ở mức độ đơn phân tử, có độ phân giải cao hình ảnh di động, lâu dài trong quan sát cơ thể của nạn buôn bán động, nhắm mục tiêu khối u, và chẩn đoán.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2.5. ỨNG DỤNG
CHƯƠNG 2. CHẤM LƯỢNG TỬ
Thiết bị quang điện
antum dot tách sóng quang (QDPs) có thể được chế tạo hoặc thông qua giải pháp xử lý[49] hoặc từ các chất bán dẫn đơn tinh thể thông thường[50] QDPs đơn tinh thể bán dẫn thường được loại trừ từ tích hợp với thiết bị điện tử hữu cơ linh hoạt do sự không tương thích của họ tăng trưởng điều kiện với các cửa sổ trình theo yêu cầu của các chất bán dẫn hữu cơ. Mặt khác, QDPs giải pháp xử lý có thể dễ dàng tích hợp với một loạt gần như vô hạn của chất nền, và cũng xử lý sau trên mạch tích hợp khác. Như keo QDPs có tiềm năng ứng dụng trong giám sát, thị giác máy, kiểm tra công nghiệp, quang phổ, và hình ảnh y sinh học huỳnh quang.
2.5.4
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
Các chấm lượng tử có thể làm tăng hiệu quả và giảm chi phí của silicon điển hình hiện nay của các tế bào quang điện. eo một bằng chứng thực nghiệm từ năm 2004,[45] các chấm lượng tử của selenua chì có thể sản xuất nhiều hơn một exciton từ một photon năng lượng cao thông qua các quá trình của nhân chuyên chở hay nhiều thế hệ exciton (MEG). Điều này khá cao so với các tế bào quang điện ngày nay mà chỉ có thể quản lý một exciton mỗi photon năng lượng cao, với các hãng năng lượng động học cao mất đi năng lượng của họ như là nhiệt. Chấm lượng tử quang điện theo lý thuyết có giá rẻ hơn để sản xuất, vì chúng có thể được thực hiện “sử dụng các phản ứng hóa học đơn giản.”
Kè
2.5.5 Photodetector devices 2.5.3
Light emitting devices
2.6 Mô hình lý thuyết
us
.g
Một loạt các khuôn khổ lý thuyết tồn tại để mô hình tính chất quang học, điện tử, và cấu trúc của các chấm Có một số phương pháp đề xuất cho việc sử dụng lượng tử. Đây có thể được phân chia thành cơ học lượng các chấm lượng tử để cải thiện hiện diode phát sáng tử, bán cổ điển, và cổ điển. (LED) thiết kế, bao gồm cả “antum Dot Light Emiing Diode” (QĐ-LED) và “antum Dot White Light Emiing Diode” (QĐ-WLED) hiển thị. Bởi vì các 2.6.1 Cơ học lượng tử chấm lượng tử tự nhiên sản xuất đơn sắc ánh sáng, họ có thể có hiệu quả hơn các nguồn ánh sáng mà phải Mô hình cơ học lượng tử và mô phỏng của các chấm được lọc màu. QĐ-LED có thể được chế tạo trên một lượng tử thường liên quan đến sự tương tác của electron chất nền silicon, cho phép họ được tích hợp vào silicon với một pseudopotential hoặc ma trận ngẫu nhiên.[51] dựa trên tiêu chuẩn mạch tích hợp hoặc các hệ thống vi cơ điện tử.[46] Các chấm lượng tử có giá trị cho màn hình, vì chúng phát ra ánh sáng trong rất cụ thể phân 2.6.2 bán cổ điển phối Gaussian. Điều này có thể dẫn đến một màn hình hiển thị với màu sắc rõ ràng chính xác hơn. Một màu Mô hình bán cổ điển của các chấm lượng tử thường thông thường màn hình tinh thể lỏng (LCD) thường xuyên kết hợp một hóa năng. Ví dụ, e hóa năng nhiệt được backlit bằng đèn huỳnh quang (CCFL) hoặc đèn động lực học của N hệ thống -particle được cho bởi
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Q
uy
N
hơ
n
Trong tháng 6 năm 2006, QD Vision công bố thành công trong việc đưa ra một kỹ thuật proof-of-concept chấm lượng tử hiển thị và hiển thị một phát sáng trong vùng hồng ngoại có thể nhìn thấy và gần của quang phổ. Một QĐ-LED tích hợp ở một kính hiển vi quét đầu được sử dụng để chứng minh huỳnh quang quét hiển vi quang học (near-field NSOM) hình ảnh.[47] Ngoài ra, kể từ khi phát hiện ra “phát ra ánh sáng trắng” QD, ứng dụng ánh sáng chung rắn xuất hiện gần hơn bao giờ hết.[48]
m
- đã chứng minh hiệu quả cytosolic giao hàng của các chấm lượng tử mà không gây kết tập, tài liệu trong endosomes, hoặc mất mát đáng kể khả năng sống của tế bào bẫy. Hơn nữa, nó đã chỉ ra rằng các chấm lượng tử cá nhân thực hiện bởi phương pháp này có thể phát hiện trong bào tương tế bào, do đó minh họa cho tiềm năng của kỹ thuật này cho các nghiên cứu theo dõi đơn phân tử. Những kết quả này chỉ ra rằng tế bào ép có khả năng có thể được thực hiện như là một nền tảng mạnh mẽ cho các chấm lượng tử dựa trên hình ảnh trong một loạt các ứng dụng.[44]
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
động như các chất vô cơ huỳnh quang để phát hiện lúc LED trắng thông thường có màu lọc để sản xuất pixel mổ khối u bằng huỳnh quang phổ. đỏ, xanh lá cây, và màu xanh. Một cải tiến được sử dụng Giao hàng tận nơi các chấm lượng tử không bị hư một màu xanh-Emiing LED làm nguồn ánh sáng và hại đến các tế bào chất là một thách thức với các kỹ chuyển đổi một phần của ánh sáng phát ra vào thường thuật hiện có. Phương pháp dựa trên vector đã dẫn tinh khiết ánh sáng màu xanh lá cây và màu đỏ của các đến sự kết hợp và endosomal cô lập các chấm lượng chấm lượng tử thích hợp được đặt ở phía trước của đèn tử trong khi electroporation có thể làm hỏng các hạt LED màu xanh. Đây là loại ánh sáng trắng như đèn nền bán dẫn và tổng hợp giao chấm trong bào tương. di của một màn hình LCD cho phép các gam màu tốt nhất với chi phí thấp hơn so với một sự kết hợp RGB LED sử ép - một phương pháp phát minh vào năm 2013 bởi Armon Sharei, Robert Langer và Klavs Jensen tại MIT dụng ba đèn LED.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
10
11 [2] Norris, D.J. (1995). “Measurement and Assignment of the Size-Dependent Optical Spectrum in Cadmium Selenide (CdSe) antum Dots, PhD thesis, MIT”. .
[5] Ekimov AI, Onushchenko AA (1982). “antum size effect in the optical-spectra of semiconductor microcrystals”. Soviet Physics Semiconductors-USSR 16 (7): 775–778.
uy
[6] Ekimov AI, Efros AL, Onushchenko AA (1985). “antum size effect in semiconductor microcrystals”. Solid State Communications 56 (11): 921–924. doi:10.1016/S0038-1098(85)80025-9.
∆ N = 1 and ∆ Q = e .
[7] “Nanotechnology Timeline”. National Nanotechnology Initiative.
e2 e2 = µ(N + 1) − µ(N ) I(N ) − A(N )
[8] Reed MA, Randall JN, Aggarwal RJ, Matyi RJ, Moore TM, Wetsel AE (1988). “Observation of discrete electronic states in a zero-dimensional semiconductor nanostructure” (PDF). Phys Rev Le 60 (6): 535– 537. Bibcode:1988PhRvL..60..535R. PMID 10038575. doi:10.1103/PhysRevLe.60.535.
Classical Mechanics
m
2.6.3
/+ D
ạy
là “dung lượng tử" của một chấm lượng tử, nơi chúng ta ký hiệu là I (N) tiềm năng ion hóa và A (N) ái lực electron của N hệ thống -particle.[52]
Kè
C(N ) =
m
Q
Sau đó,
e.
co
Mô hình cổ điển của các thuộc tính tĩnh điện của các điện tử trong chấm lượng tử tương tự như trong tự nhiên để các vấn đề omson của tối ưu phân phối điện tử trên cầu đơn vị.
oo
gl
Việc điều trị tĩnh điện cổ điển của các electron bị hạn chế để chấm lượng tử hình cầu là tương tự như điều trị của họ trong omson,[53] hoặc mận mô hình bánh, của nguyên tử.[54]
us
.g
Phương pháp điều trị cổ điển của cả hai chấm lượng tử hai chiều và ba chiều hiện vỏ điền electron hành vi. Một " bảng tuần hoàn các nguyên tử nhân tạo cổ điển "đã được mô tả trong các chấm lượng tử hai chiều[55] Cũng như vậy, một số kết nối đã được báo cáo giữa các vấn đề và electron omson mô hình ba chiều vỏ điền được tìm thấy trong tự nhiên xảy ra các nguyên tử được tìm thấy khắp bảng tuần hoàn..[56] Tác phẩm thứ này có nguồn gốc trong mô hình điện cổ điển của các electron trong một chấm lượng tử hình cầu đại diện bởi một quả cầu điện môi lý tưởng[57]
2.7
Chú thích
[1] Brus, L.E. (2007). “Chemistry and Physics of Semiconductor Nanocrystals” (PDF). Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2009.
[9] “antum Dots Produce More Colorful Sony TVs MIT Technology Review”. MIT Technology Review. Truy cập 15 tháng 3 năm 2015.
[10] “Nanotechnology Information Center: Properties, Applications, Research, and Safety Guidelines”. American Elements. [11] Brandrup, J.; Immergut, E.H. (1966). Polymer Handbook (ấn bản 2). New York: Wiley. tr. 240–246. [12] Khare, Ankur, Wills, Andrew W., Ammerman, Lauren M., Noris, David J., and Aydil, Eray S. (2011). “Size control and quantum confinement in Cu2ZnSnS4 nanocrystals”. Chem. Commun. 47 (42): 47. doi:10.1039/C1CC14687D. [13] Greenemeier, L. (ngày 5 tháng 2 năm 2008). “New Electronics Promise Wireless at Warp Speed”. Scientific American. [14] “SCIENCE WATCH; Tiny Lasers Break Speed Record”. e New York Times. Ngày 31 tháng 12 năm 1991. [15] C. Delerue, M. Lannoo (2004). Nanostructures: eory and Modelling. Springer. tr. 47. ISBN 3-540-20694-9. [16] Zherebetskyy D., Scheele M., Zhang Y., Bronstein N., ompson C., Bri D., Salmeron M., Alivisatos P., Wang L.W. Science 2014 June;344(6190):1380-4 (2014). “Hydroxylation of the surface of PbS nanocrystals passivated with oleic acid”. Science 344 (6190): 1380– 1384. doi:10.1126/science.1252727.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
µ(N + ∆ N ) − µ(N ) ∆µ = e e có thể được áp dụng cho một chấm lượng tử với việc bổ sung hoặc loại bỏ các điện tử cá nhân, ∆V =
[4] Екимов АИ, Онущенко АА (1981). “Квантовый размерный эффект в трехмерных микрокристаллах полупроводников” (PDF). Письма в ЖЭТФ 34: 363– 366.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
với sự khác biệt tiềm năng
n
∆V 1 ≡ C ∆Q
[3] Murray, C. B.; Kagan, C. R.; Bawendi, M. G. (2000). “Synthesis and Characterization of Monodisperse Nanocrystals and Close-Packed Nanocrystal Assemblies”. Annual Review of Materials Research 30 (1): 545–610. Bibcode:2000AnRMS..30..545M. doi:10.1146/annurev.matsci.30.1.545.
hơ
Về năng lượng mà có thể thu được các giải pháp của phương trình Schrödinger. Các định nghĩa của điện dung,
N
µ(N ) = E(N ) − E(N − 1)
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2.7. CHÚ THÍCH
CHƯƠNG 2. CHẤM LƯỢNG TỬ
[35] Farlow J, Seo D, Broaders, KE, Taylor, MJ, Gartner ZJ, Jun, YW. Nat. Methods. U S A. 2013 Oct (2013). “Formation of targeted monovalent quantum dots by steric exclusion”. Nature Methods. doi:10.1038/nmeth.2682.
m
/+ D
[23] antum Materials Corporation and the Access2Flow Consortium (2011). “antum materials corp achieves milestone in High Volume Production of antum Dots”. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2011.
co
[24] e Economist (ngày 16 tháng 6 năm 2011). “antumdot displays-Doing the eyes”. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2011.
oo
gl
e.
[25] Hauser, Charloe A. E.; Zhang, Shuguang (25 tháng 11 năm 2010). “Peptides as biological semiconductors”. Nature 468 (7323): 516–517. Bibcode:2010Natur.468..516H. doi:10.1038/468516a. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2010.
.g
[26] Hoàn thành chú thích này
us
[27] Achermann, M.; Petruska, M. A.; Smith, D. L.; Koleske, D. D.; Klimov, V. I. (2004). “Energy-transfer pumping of semiconductor nanocrystals using an epitaxial quantum well”. Nature 429 (6992): 642–646. Bibcode:2004Natur.429..642A. doi:10.1038/nature02571. [28] Walling, M. A.; Novak, Shepard (tháng 2 năm 2009). “antum Dots for Live Cell and In Vivo Imaging”. Int. J. Mol. Sci. 10 (2): 441–491. PMC 2660663. PMID 19333416. doi:10.3390/ijms10020441. [29] Michalet X, Pinaud FF, Bentolila LA và đồng nghiệp (2005). “antum dots for live cells, in vivo imaging, and diagnostics”. Science 307 (5709): 538–44. Bibcode:2005Sci…307..538M. PMC 1201471. PMID 15681376. doi:10.1126/science.1104274. [30] Hoàn thành chú thích này
[36] Dwarakanath S, Bruno JG, Shastry A, Phillips T, John AA, Kumar A, Stephenson LD. Biochem Biophys Res Commun. 2004 Dec 17;325(3):739-43 (2004). “antum dot-antibody and aptamer conjugates shi fluorescence upon binding bacteria”. Biochemical and Biophysical Research Communications 325 (3): 739–43. PMID 15541352. doi:10.1016/j.bbrc.2004.10.099. [37] Ballou, B; Lagerholm, Bc; Ernst, La; Bruchez, Mp; Waggoner, As (2004). “Noninvasive imaging of quantum dots in mice”. Bioconjugate chemistry (Free full text) 15 (1): 79–86. PMID 14733586. doi:10.1021/bc034153y. [38] Resch-Genger, Ute; Grabolle, Markus; Cavaliere-Jaricot, Sara; Nitschke, Roland; Nann, omas (ngày 28 tháng 8 năm 2008). “antum dots versus organic dyes as fluorescent labels”. Nature Methods 5 (9): 763–775. doi:10.1038/nmeth.1248. [39] Algar, W. Russ; Krull, Ulrich J. (ngày 7 tháng 11 năm 2007). “antum dots as donors in fluorescence resonance energy transfer for the bioanalysis of nucleic acids, proteins, and other biological molecules”. Analytical and Bioanalytical Chemistry 391 (5): 1609– 1618. doi:10.1007/s00216-007-1703-3. [40] Beane, Gary; Boldt, Klaus; Kirkwood, Nicholas; Mulvaney, Paul (ngày 7 tháng 8 năm 2014). “Energy Transfer between antum Dots and Conjugated Dye
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
hơ
N
ạy
[22] “Continuous Flow Synthesis Method for Fluorescent antum Dots”. Truy cập 15 tháng 3 năm 2015.
[34] Akerman ME, Chan WC, Laakkonen P, Bhatia SN, Ruoslahti E. Proc Natl Acad Sci U S A. 2002 Oct 1;99(20):12617-21 (2002). “Nanocrystal targeting in vivo”. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 99 (20): 12617– 21. Bibcode:2002PNAS…9912617A. PMC 130509. PMID 12235356. doi:10.1073/pnas.152463399.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
[21] Jawaid A.M., Chaopadhyay S., Wink D.J., Page L.E., Snee P.T. (2013). “A”. ACS Nano 7: 3190. doi:10.1021/nn305697q.
uy
[20] Whaley SR, English DS, Hu EL, Barbara PF, Belcher AM (2000). “Selection of peptides with semiconductor binding specificity for directed nanocrystal assembly”. Nature 405 (6787): 665–8. PMID 10864319. doi:10.1038/35015043.
[33] Howarth M, Liu W, Puthenveetil S, Zheng Y, Marshall LF, Schmidt MM, Wirup KD, Bawendi MG, Ting AY. Nat Methods. 2008 May;5(5):397-9 (2008). “Monovalent, reduced-size quantum dots for imaging receptors on living cells”. Nature methods 5 (5): 397–9. PMC 2637151. PMID 18425138. doi:10.1038/nmeth.1206.
Q
[19] Lee SW, Mao C, Flynn CE, Belcher AM (2002). “Ordering of quantum dots using genetically engineered viruses”. Science 296 (5569): 892–5. Bibcode:2002Sci…296..892L. PMID 11988570. doi:10.1126/science.1068054.
[32] Dahan, M; Lévi, S; Luccardini, C; Rostaing, P; Riveau, B; Triller, A (tháng 10 năm 2003). “Diffusion dynamics of glycine receptors revealed by singlequantum dot tracking”. Science 302 (5644): 442– 5. Bibcode:2003Sci…302..442D. PMID 14564008. doi:10.1126/science.1088525.
m
[18] Prati, Enrico; De Michielis, Marco; Belli, Maeo; Cocco, Simone; Fanciulli, Marco; Kotekar-Patil, Dharmraj; Ruoff, Mahias; Kern, Dieter P và đồng nghiệp (2012). “Few electron limit of ntype metal oxide semiconductor single electron transistors”. Nanotechnology 23 (21): 215204. Bibcode:2012Nanot..23u5204P. PMID 22552118. arXiv:1203.4811. doi:10.1088/0957-4484/23/21/215204.
[31] Tokumasu, F; Fairhurst, Rm; Ostera, Gr; Briain, Nj; Hwang, J; Wellems, Te; Dvorak, Ja (tháng 3 năm 2005). “Band 3 modifications in Plasmodium falciparum-infected AA and CC erythrocytes assayed by autocorrelation analysis using quantum dots”. Journal of Cell Science (Free full text) 118 (Pt 5): 1091–8. PMID 15731014. doi:10.1242/jcs.01662.
Kè
[17] Silbey, Robert J.; Alberty, Robert A.; Bawendi, Moungi G. (2005). Physical Chemistry, 4th ed. John Wiley &Sons. tr. 835.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
12
13
Molecules”. e Journal of Physical Chemistry C 118 (31): 18079–18086. doi:10.1021/jp502033d.
[56] T. LaFave Jr. (2013). “Correspondences between the classical electrostatic omson Problem and atomic electronic structure”. Journal of Electrostatics 71 (6): 1029–1035. doi:10.1016/j.elstat.2013.10.001.
/+ D
[45] Schaller, R.; Klimov, V. (2004). “High Efficiency Carrier Multiplication in PbSe Nanocrystals: Implications for Solar Energy Conversion”. Physical Review Leers 92 (18): 186601. Bibcode:2004PhRvL..92r6601S. PMID 15169518. arXiv:cond-mat/0404368. doi:10.1103/PhysRevLe.92.186601.
co
m
[57] T. LaFave Jr. (2011). “e discrete charge dielectric model of electrostatic energy”. Journal of Electrostatics 69 (5): 414–418. doi:10.1016/j.elstat.2013.10.001.
e.
[46] “Nano LEDs printed on silicon”. Ngày 3 tháng 7 năm 2009.
.g
oo
gl
[47] Hoshino, Kazunori; Gopal, Ashwini; Glaz, Micah S.; Vanden Bout, David A.; Zhang, Xiaojing (2012). “Nanoscale fluorescence imaging with quantum dot near-field electroluminescence”. Applied Physics Leers 101 (4): 043118. Bibcode:2012ApPhL.101d3118H. doi:10.1063/1.4739235.
us
[48] Shrinking quantum dots to produce white light. Vanderbilt’s Online Research Magazine. Vanderbilt.edu. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2013. [49] Konstantatos, G.; Sargent, E. H. (2009). “SolutionProcessed antum Dot Photodetectors”. Proceedings of the IEEE 97 (10): 1666–1683. doi:10.1109/JPROC.2009.2025612. [50] Vaillancourt, J.; Lu, X.-J.; Lu, Xuejun (2011). “A High Operating Temperature (HOT) Middle Wave Infrared (MWIR) antum-Dot Photodetector”. Optics and Photonics Leers 4 (2): 1–5. doi:10.1142/S1793528811000196. [51] Zumbühl DM, Miller JB, Marcus CM, Campman K, Gossard AC (tháng 12 năm 2002). “Spinorbit coupling, antilocalization, and parallel
2.8 Liên kết ngoài • antum Dots: Technical Status and Market Prospects • antum dots that produce white light could be the light bulb’s successor • Single quantum dots optical properties • antum dot on arxiv.org • antum Dots Research and Technical Data
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
[55] V. M. Bedanov and F. M. Peeters (1994). “Ordering and phase transitions of charged particles in a classical finite two-dimensional system”. Physical Review B 49: 2667–2676. Bibcode:1994PhRvB..49.2667B. doi:10.1103/PhysRevB.49.2667.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
hơ
uy
N
[54] S. Bednarek, B. Szafran, and J. Adamowski (1999). “Many-electron artificial atoms”. Phys. Rev. B 59 (20): 13036–13042. Bibcode:1999PhRvB..5913036B. doi:10.1103/PhysRevB.59.13036.
ạy
[44] Armon Sharei, Janet Zoldan, Andrea Adamo, Woo Young Sim, Nahyun Cho, Emily Jackson, Shirley Mao, Sabine Schneider, Min-Joon Han, Abigail LyonJean, Pamela A. Basto, Siddharth Jhunjhunwala, Jungmin Lee, Daniel A. Heller, Jeon Woong Kang, George C. Hartoularos, Kwang-Soo Kim, Daniel G. Anderson, Robert Langer, and Klavs F. Jensen (2013). “A vector-free microfluidic platform for intracellular delivery”. PNAS. Bibcode:2013PNAS..110.2082S. doi:10.1073/pnas.1218705110.
[53] J.J. omson (1904). “On the Structure of the Atom: an Investigation of the Stability and Periods of Oscillation of a number of Corpuscles arranged at equal intervals around the Circumference of a Circle; with Application of the Results to the eory of Atomic Structure” (extract of paper). Philosophical Magazine Series 6 7 (39): 237. doi:10.1080/14786440409463107.
Q
[43] Choi HS, Liu W, Misra P, Tanaka E, Zimmer JP, Iy Ipe B, Bawendi MG, Frangioni JV. Nat Biotechnol. 2007 Oct;25(10):1165–70. Epub 2007 Sep 23 (2007). “Renal clearance of quantum dots”. Nature Biotechnology 25 (10): 1165–70. PMC 2702539. PMID 17891134. doi:10.1038/nbt1340.
[52] G. J. Iafrate, K. Hess, J. B. Krieger, and M. Macucci (1995). “Capacitive nature of atomic-sized structures”. Phys. Rev. B 52 (15). doi:10.1103/physrevb.52.10737.
m
[42] Pelley JL, Daar AS, Saner MA. Toxicol Sci. 2009 Dec;112(2):276-96 (2009). “State of academic knowledge on toxicity and biological fate of quantum dots”. Toxicological sciences: an official journal of the Society of Toxicology 112 (2): 276–96. PMC 2777075. PMID 19684286. doi:10.1093/toxsci/kfp188.
magnetic fields in quantum dots”. Phys. Rev. Le. 89 (27): 276803. Bibcode:2002PhRvL..89A6803Z. PMID 12513231. arXiv:cond-mat/0208436. doi:10.1103/PhysRevLe.89.276803.
Kè
[41] “Gene Silencer and antum Dots Reduce Protein Production to a Whisper”. Newswise. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2008.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
2.8. LIÊN KẾT NGOÀI
m
Q
• Dung dịch bazơ tan: KOH, NaOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2,,…
Kè
• Dung dịch các axit mạnh: HNO3, HCl, HI,… • Hầu hết các muối: NaCl, NaNO3, BaSO4, AgCl…
m
/+ D
Các dung dịch muối điện ly mạnh là muối tạo thành bởi gốc bazơ và gốc axit mạnh. Ví dụ: Muối NaCl được Một trường hợp điện ly đơn giản là chất có liên kết ion tạo bởi bazơ mạnh là NaOH và axit mạnh là HCl. hoặc liên kết cộng hoá trị phân cực thành các ion riêng Ta coi các chất điện ly mạnh có độ điện ly α = 1. Nghĩa rẽ trong môi trường nước. Ví dụ như NaCl (muối). là các dung dịch chứa chất điện ly mạnh điện ly hoàn toàn. Phương trình điện li:
co
Nguyên nhân
e.
3.1
Axit --> Cation H+ + Anion gốc axit
us
.g
oo
gl
Phân tử nước bị phân cực thành hai đầu âm và dương do nguyên tử oxi có độ âm điện lớn hơn nguyên tử hidro, cặp electron dùng chung bị lệch về phía oxi. Vì thế đã tách các chất cũng có tính phân cực ra thành các ion, ion dương tách ra bởi nguyên tử oxi (mang điện âm) còn ion âm được tách ra bởi nguyên tử hidro (mang điện dương) của nước. á trình này có giải phóng năng lượng do mạng tinh thể (hoặc liên kết giữa các nguyên tử) bị phá vỡ.
3.2
Độ điện li
Bazơ tan --> Cation Kl + Anion OHMuối tan --> Cation KL/NH4+ + Anion gốc axit Ví dụ: HNO3 --> H+ + NO₃₋ Ba(OH)2 --> Ba2+ + 2OHNa2 SO4 -->2Na+ + SO₄₂₋ H2 SO4 -→ 2H+ + SO₄₂₋
3.3.2 Các chất điện li trung bình và yếu
-Là chất khi tan trong nước chỉ có một phần số phân tử Độ điện ly là tỉ số giữa số phân tử phân ly thành ion và hòa tan phân li ra ion, phần còn lại vẫn tồn tại dưới tổng số phân tử đã hòa tan vào dung dịch. dạng phân tử trong dung dịch.Gồm: Axit yếu, bazơ yếu, do diện li phụ thuộc vào các yếu tố như nhiệt độ, dung môi, bản chất của chất điện ly.Vd: +Axit yếu: H2 S, H2 SO3 , H3 PO4 , CH3 COOH…
3.3
Độ mạnh yếu
Sự điện ly mạnh hay yếu phụ thuộc vào độ điện ly.
+Bazơ không tan trong nước: Cu(OH)2, Fe(OH)3…. +CuCl, HgCl2, Hg(CN)2… 14
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
N
Là chất mà khi tan trong nước, các phân tử hòa tan đều phân li hoàn toàn ra ion.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
hơ
3.3.1 Các chất điện li mạnh
ạy
Điện li hay ion hóa là quá trình một nguyên tử hay phân tử tích một điện tích âm hay dương bằng cách nhận thêm hay mất đi electron để tạo thành các ion, thường đi kèm các thay đổi hóa học khác. Ion dương được tạo thành khi chúng hấp thụ đủ năng lượng (năng lượng này phải lớn hơn hoặc bằng thế năng tương tác của electron trong nguyên tử) để giải phóng electron, những electron được giải phóng này được gọi là những electron tự do. Năng lượng cần thiết để xảy ra quá trình này gọi là năng lượng ion hóa. Ion âm được tạo thành khi một electron tự do nào đó đập vào một nguyên tử mang điện trung hòa ngay lập tức bị tóm và thiết lập hàng rào thế năng với nguyên tử này, vì nó không còn đủ năng lượng để thoát khỏi nguyên tử này nữa nên hình thành ion âm.
n
Điện li
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 3
n
hơ
N
uy
Q
m
Kè
ạy
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
/+ D
m
co
e.
gl
oo
3.4
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
.g
us
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú 3.4. THAM KHẢO 15
Tham khảo
ạy
Kè
m
Q
uy
Sản lượng điện mặt trời tăng 48% mỗi năm kể từ 2002, nghĩa là cứ hai năm lại tăng gấp đôi và đã giúp ngành năng lượng này đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. Dữ liệu đến hết năm 2007 cho biết toàn thế giới đạt 12400 MW công suất quang điện[4] trong đó khoảng 90% hòa vào mạng lưới điện chung[5] , còn lại được lắp trên tường hay mái của nhiều tòa nhà gọi là hệ thống tích hơp điện mặt trời cho tòa nhà[6] .
4.1 Tổng quan
us
.g
oo
gl
e.
co
m
/+ D
Nhiều ưu đãi tài chính như chính sách trợ thuế đã giúp ngành điện mặt trời ở một số nước như Đức, Nhật, Israel, Hoa Kỳ, và Úc đã thúc đẩy ngành sản xuất phát triển nhanh chóng.
'Cây' điện mặt trời ở Styria, Áo
Tấm năng lượng mặt trời chuyển ánh sáng trực tiếp thành điện năng
Kỹ thuật điện mặt trời đơn giản là cách chuyển quang Điện mặt trời (tiếng Anh: Photovoltaics - PV), cũng năng thành điện năng trực tiếp nhờ các tấm pin mặt được gọi là quang điện hay quang năng là lĩnh vực trời ghép lại với nhau thành mô đun. Photon đập vào nghiên cứu và ứng dụng kỹ thuật biến đổi ánh sáng mặt electron làm năng lượng của electron tăng lên và di 16
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
hơ
trời trực tiếp thành điện năng nhờ pin mặt trời. Ngày nay, do nhu cầu năng lượng sạch ngày càng nhiều nên ngành sản xuất pin mặt trời phát triển cực kỳ nhanh chóng[1][2][3] .
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Điện Mặt Trời
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 4
17 e EPIA/Greenpeace Advanced Scenario dự báo đến năm 2030 ngành điện mặt trời toàn thế giới sẽ đạt công suất xấp xỉ 2600 TWh, nghĩa là đủ cung cấp cho 14% dân số địa cầu[7] .
4.2 Sự phát triển hiện tại
4.4.1 Trạm phát điện
co
m
/+ D
4.4 Ứng dụng
gl
e.
Bản đồ về tiềm năng năng lượng mặt trời ở châu Âu
chuyển tạo thành dòng điện.
us
.g
oo
Điện năng do pin mặt trời tạo để sử dụng hay để sạc pin. ời kỳ đầu diện mặt trời chỉ được dùng cho vệ tinh nhân tạo hay phi thuyền nhưng ngày nay công dụng chính của nó là để cấp điện vào lưới điện chung nhờ bộ chuyển đổi từ dòng điện một chiều trong pin sang điện xoay chiều. Còn một phần nhỏ dùng cấp điện cho các ngôi nhà, trạm điện thoại, bộ điều khiển từ xa… Tấm pin được đặt dưới một lớp gương nhằm ngăn những tác động từ môi trường. Để có lượng điện lớn hơn một mảnh pin riêng lẻ có thể tạo ra người ta gắn kết nhiều mảnh lại thành một tấm lớn là pin mặt trời. Một tấm pin riêng lẻ đủ cấp điện cho một trạm điện thoại công cộng, còn để đủ cấp cho một căn nhà hay một nhà máy điện thì phải cần nhiều tấm ghép lại thành dãy. Dù hiện giờ giá thành điện mặt trời hầu như vẫn cao hơn rất nhiều so với giá điện lưới nhưng ở một số nước như Nhật Bản hay Đức nhờ có ưu đãi về tài chính, thuế khóa mà sản lượng của ngành này đã có bước tiến vượt bậc do lượng cầu tăng.
Các tấm pin mặt trời đặt tại căn cứ không quân Nellis chỉ nhận ánh sáng theo một hướng
Trong năm 2008 tại Tây Ban Nha, một số nhà máy điện mặt trời cỡ lớn đã được xây dựng, như là các nhà máy: Parque Fotovoltaico Olmedilla de Alarcon (công suất: 60 MW), Parque Solar Merida/Don Alvaro (30 MW), Planta solar Fuente Álamo (26 MW), Planta fotovoltaica de Lucainena de las Torres (23.2 MW),
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
ạy
Kè
m
Q
uy
Ba nước đi đầu là Đức, Nhật Bản và Hoa Kỳ chiếm 89% sản lượng toàn thế giới, trong đó Đức có tốc độ phát triển nhanh nhất trong hai năm 2006 và 2007 và tạo ra hơn 10000 việc làm về sản xuất, kinh doanh và lắp đặt thiết bị của ngành này. Ở EU đến cuối na7m 2006 có 88% sản lượng điện mặt trời hòa vào lưới điện chung, còn lại dùng trong các hệ thống riêng rẽ như nhà ở, nộng trại, trạm điện thoại…[1]
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
4.3 Tổng lượng đã lắp đặt toàn thế giới
N
Năng lượng bức xạ mặt trời bình quân, đơn vị watt/m². Các dấu chấm nhỏ thể hiện diện tích cần lắp pin mặt trời hiệu suất 8% để đủ năng lượng dùng cho toàn thế giới.
n
Vấn đề trở ngại nhất hiện nay là chi phí cho nguyên liệu sản xuất và lắp đặt pin mặt trời còn quá cao so với các dạng điện năng khác.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
4.2. SỰ PHÁT TRIỂN HIỆN TẠI
CHƯƠNG 4. ĐIỆN MẶT TRỜI
Parque Fotovoltaico Abertura Solar (23.1 MW), Parque Solar Hoya de Los Vincentes (23 MW), Solarpark Calveron (21 MW), và Planta Solar La Magascona (20 MW)[27] . Nhà máy điện mặt trời Nellis, nằm trong căn cứ không quân Nellis ở Clark County, Nevada đông bắc Las Vegas, Hoa Kỳ có công suất lớn nhất toàn đại lục Bắc Mỹ là 14MW. Nó cấp khoảng 25% tổng lượng điện hàng năm căn cứ này sử dụng[28] .
/+ D
[7] Solar Generation V - 2008
Trong giao thông
gl
4.5
Trong các thiết bị rời
Xem thêm
oo
4.4.4
e.
co
4.4.3
m
Photovoltaic solar panels on a house roof.
us
.g
Bản mẫu:EnergyPortal
4.6
Tham khảo
[1] German PV market [2] BP Solar to Expand Its Solar Cell Plants in Spain and India [3] Large-Scale, Cheap Solar Electricity [4] Earth Policy Institute (2007). Solar Cell Production Jumps 50 Percent in 2007 [5] GE Invests, Delivers One of World’s Largest Solar Power Plants [6] Building integrated photovoltaics
[8] Dr. Wissing, Lothar; Jülich, Forschungszentrum & Jülich, Projekräger (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Germany 2006 - Version 2” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Germany. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007. [9] Bründlinger, Roland; Cowley, Paul & Wa, Greg et al. (See:Table 11 – IEA PVPS Task 1 national report authors) (1 tháng 8 năm 2007). “Trends In Photovoltaic Applications - Survey report of selected IEA countries between 1992 and 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - IEA PVPS T1-16:2007. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2007.
[10] Sherwood, Larry; Les Nelson, Fred Morse, Jeff Wolfe, Chris O’Brien (2006). “US Solar Industry - Year In Review - 2006” (PDF). Solar Energy Industries Association (SEIA) & e Prometheus Institute for Sustainable Development. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007. [11] Ikki, Osamu; Matsubara, Koji (ngày 25 tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Japan 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Japan. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007. [12] Pedigo, Susannah; Maycock, Paul D. & Bower, Ward (ngày 30 tháng 8 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in e United States Of America 2006 - Version 14” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for e USA. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ N uy Q m Kè
ạy
Solar parking meter.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Trong nhà
n
4.4.2
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
18
19
4.7 Liên kết ngoài Bản mẫu:Solar energy
/+ D
co
m
[19] Hüsser, Pius; Hosteler, omas (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report on PV Power Applications in Switzerland 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Switzerland. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2007.
gl
e.
[20] Ayoub, Josef; Martel, Sylvain & Dr. Dignard-Bailey, Lisa (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Canada 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Canada. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2007.
us
.g
oo
[21] Davidson, Sarah (1 tháng 10 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in the United Kingdom 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for e United Kingdom. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2008. [22] EurObserv'ER, (Includes Some Discredited/Preliminary Sources) (1 tháng 4 năm 2007). “EurObserv’ER Photovoltaic Energy Barometer” (PDF). Systèmes Solaires - Le Journal des Énergies Renouvelables n° 178: pp. 49–70. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2007.
[23] Bugge, Lars; Salvesen, Fritjof (ngày 30 tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Norway 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Norway. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007. [24] Malm, Ulf; Stolt, Lars (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Sweden 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Sweden. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
hơ
N
[30] “GE, SunPower, Catavento team on plant”. BusinessWeek. Ngày 28 tháng 3 năm 2007. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2007.
ạy
[18] Swens, Job (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in e Netherlands 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for e Netherlands. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
[29] Citysolar (2007). Solar park of the superlative
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
[17] Claverie, André; Equer, Bernard (ngày 15 tháng 7 năm 2007). “Solar Photovoltaic Electricity Applications in France National Survey Report 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for France. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2008.
[28] Largest U.S. Solar Photovoltaic System Begins Construction at Nellis Air Force Base
uy
[16] Yoon, Kyung-Hoon; Kim, Donghwan & Yoon, Kyung Shick (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Korea 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for e Republic of Korea. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
[27] Greenpeace Energy (2008). World’s largest photovoltaic power plants
Q
[15] Blakers, Andrew W. (2000). “Solar and Wind Electricity in Australia” (pd). Australian Journal of Environmental Management, Vol 7, pp 223-236, 2000. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2008.
[26] Dr. Siderer, Yona; Dann, Roxana (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Israel 2006 - Version 14” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Israel. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
m
[14] Wa, Muriel (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Australia 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Australia. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2007.
[25] Ahm, Peter (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Denmark 2006 Version 04” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Denmark. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
Kè
[13] Guastella, Salvatore; Castello, Salvatore & Anna De Lillo (tháng 5 năm 2007). “National Survey Report of PV Power Applications in Italy 2006” (PDF). IEA - PVPS Programme - NSRs for Italy. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2007.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
4.7. LIÊN KẾT NGOÀI
• Dan omas, Shielding in Atoms,
m
Nguyên nhân
• Peter Atkins & Lorea Jones, Chemical principles: the quest for insight
Kè
5.1
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
Trong các nguyên tử giống hiđrô (tức chỉ có một điện tử duy nhất), điện tử duy nhất này sẽ lãnh trọn toàn bộ sức hút tĩnh điện của hạt nhân. Tuy nhiên, khi có nhiều 5.3 Xem thêm điện tử cùng nằm trong nguyên tử, mỗi điện tử (trong • Hợp chất khí hiếm lớp n) không chỉ chịu lực hút tĩnh điện của nhân (điện tích dương) mà còn chịu lực đẩy tĩnh điện của các điện • Hiệu ứng không gian tử khác (mang điện tích âm) nằm trong các lớp từ 1 tới n. Lực đẩy của các điện tử sẽ vô hiệu hóa một phần lực • Số hiệu nguyên tử hút của hạt nhân và vì thế, hợp lực tác động lên các điện tử nằm ở lớp ngoài sẽ nhỏ hơn rất nhiều so với các điện tử ở lớp trong gần với hạt nhân; vì vật các điện tử 5.4 Tham khảo ở lớp ngoài không liên kết chặt chẽ với nhân bằng các điện tử lớp trong. Đó chính là lý do tại sao các điện tử Bản mẫu:Atomic-physics-stub ở lớp ngoài cùng dễ dàng bứt khỏi nguyên tử trong các phản ứng hóa học.
us
.g
y mô của hiệu ứng lá chắn rất khó để tính toán chính xác - nguyên do là các ảnh hưởng của cơ học lượng tử. Chúng ta có thể xác định phỏng chừng điện tích hạt nhân hữu hiệu của mỗi điện tử bằng công thức sau:
Zeff = Z − σ Với Z là số proton trong nhân (cũng là điện tích hạt nhân thực của nguyên tử) và σ là hằng số che lấp, tức số điện tử trung bình nằm giữa nhân và điện tử đang xét. σ có thể được xác định nhờ hóa học lượng tử và phương trình Schrödinger, hoặc được xác định phỏng chừng nhờ các quy tắc Slater. Trong Phép đo phổ tán xạ phía sau Rutherford, sự sửa chữa do che lấp điện tử đã tinh chỉnh lực đẩy Coulomb giữa một ion và nhân đích tại khoảng cách xa. 20
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
uy
N
• L. Brown, eodore; H. Eugene LeMay, Jr., Bruce E. Bursten, Julia R. Burdge (2003). Chemistry: e Central Science (ấn bản 8). US: Pearson Education. ISBN 0-13-061142-5.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
5.2 Tham khảo
Q
Hiệu ứng lá ắn miêu tả sự suy giảm về tác động của lực hút tĩnh điện giữa hạt nhân nguyên tử với điện tử (electron) của nó, xảy ra trong một nguyên tử có từ hai điện tử trở lên. Hiệu ứng này đôi khi còn được gọi với cái tên là lá ắn nguyên tử hay hiệu ứng e lấp.
n
Hiệu ứng lá chắn
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 5
uy
• Xấp xỉ Born-Oppenheimer
m
• Henry Eyring
Kè
• Lý thuyết trường tự hợp Hartree-Fock • Cấu hình tương tác • Erich Hückel
ạy
Nền tảng của hóa lượng tử là mô hình sóng về nguyên tử, coi nguyên tử được tạo thành từ một hạt nhân mang điện tích dương và các điện tử quay xung quanh. Tuy nhiên, không giống như mô hình nguyên tử của Bohr, các điện tử trong mô hình sóng là các đám mây điện tử chuyển động trên các quỹ đạo và vị trí của chúng được đặc trưng bởi một phân bố xác suất chứ không phải là một điểm rời rạc. Để biết được phân bố xác suất, người ta phải giải phương trình Schrödinger. Điểm mạnh của mô hình này là nó tiên đoán được các dãy nguyên tố có tính chất tương tự nhau về mặt hóa học trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Mặt khác, theo nguyên lý bất định, vị trí và năng lượng của các hạt này lại không thể xác định chính xác cùng một lúc được.
Q
• Lý thuyết phiếm hàm mật độ
co
m
/+ D
• Rudolph Pariser
• John Pople
6.2 Tham khảo 6.3 Liên kết ngoài
us
.g
oo
gl
e.
Mặc dù cơ sở toán học của hóa lượng tử là phương trình Schrödinger, nhưng đa số mọi người chấp nhận rằng tính toán chính xác đầu tiên trong hóa lượng tử là do hai nhà khoa học người Đức là Walter Heitler và Fritz London tiến hành đối với phân tử hiđrô (H2 ) vào năm 1927. Phương pháp của Heitler và London được nhà hóa học người Mỹ là John C. Slater và Linus Pauling phát triển và trở thành phương pháp liên kết hóa trị (còn gọi là phương pháp Heitler-London-Slater-Pauling). Trong phương pháp này, người ta quan tâm đến các tương tác cặp giữa các nguyên tử và do đó, có liên hệ mật thiết với hiểu biết của các nhà hóa học cổ điển về liên kết hóa học giữa các nguyên tử.
• Robert G. Parr
Một phương pháp khác được Friedrich Hund và Robert S. Mulliken phát triển, trong đó, các điện tử được miêu tả bằng các hàm sóng bất định xứ trên toàn bộ phân tử. Phương pháp Hund-Mulliken còn được gọi là phương pháp quỹ đạo phân tử khó hình dung đối với các nhà hóa học nhưng lại hiệu quả hơn trong việc tiên đoán các tính chất so với phương pháp liên kết hóa trị. Phương pháp này chỉ được dễ hình dung khi có sự giúp đỡ của máy tính vào những năm gần đây.
21
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
• Hóa học tính toán
hơ
6.1 Xem thêm
Hóa học lượng tử, còn gọi là hóa lượng tử, là một ngành khoa học ứng dụng cơ học lượng tử để giải quyết các vấn đề của hóa học. Các ứng dụng có thể là miêu tả tính chất điện của các nguyên tử và phân tử liên quan đến các phản ứng hóa học giữa chúng. Hóa lượng tử nằm ở ranh giới giữa hóa học và vật lý do nhiều nhà khoa học thuộc hai lĩnh vực này phát triển.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Hóa học lượng tử
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 6
với 2 nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử, obitan lai hóa sp2 thường liên kết với 3 và obitan lai hóa sp3 thường liên kết với 4 nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử.
Khái niệm
m
7.1
Q
7.3 Lai hóa sp3
ạy
Kè
Lai hoá là sự tổ hợp các obitan nguyên tử khác nhau để tạo ra các obitan nguyên tử hoàn toàn giống nhau về hình dạng, kích thước va năng lượng nhưng có hướng khác nhau.
co
m
/+ D
Ví dụ: Trong phân tử CH4 , khi nguyên tử cacbon (C) tham gia liên kết với bốn nguyên tử H tạo thành phân tử CH4 thì obitan 2s đã trộn lẫn với ba obitan 2p tạo thành bốn obitan mới giống hệt nhau gọi là bốn obitan lai hóa sp3 . Bốn obitan lai hóa sp3 xen phủ với bốn obitan 1s của bốn nguyên tử H tạo thành bốn liên kết C - H giống nhau.
.g
Lai hóa giữa obitan 2s và obitan 2p
us
7.2
oo
gl
e.
Nguyên nhân của sự lai hoá là các obitan hóa trị ở các phân lớp khác nhau có năng lượng và hình dạng khác nhau cần phải đồng nhất để tạo được liên kết bền với các nguyên tử khác.
Khi obitan 2s của nguyên tử cacbon tổ hợp với 1 hoặc nhiều obitan 2p thì sẽ xảy ra ba trường hợp sau:
4 obitan lai hóa sp3
Lai hóa sp3 là sự tổ hợp 1 obitan s với 3 obitan p của một nguyên tử tham gia liên kết tạo thành 4 obitan lai hóa sp3 định hướng từ tâm đến 4 đỉnh của hình tứ diệnđều, các trục đối xứng của chúng tạo với nhau một góc khoảng 109°28'
Obitan 2s + 1 Obitan 2p → 2 Obitan lai hóa sp + 2 Obitan 2p còn lại
Lai hóa sp3 được gặp ở các nguyên tử O, N, C trong các phân tử H2 O, NH3 , CH4 và các ankan.
Obitan 2s + 2 Obitan 2p → 3 Obitan lai hóa sp2 + 1 Obitan 2p còn lại
Ví dụ: phân tử metan CH4
Obitan 2s + 3 Obitan 2p → 4 Obitan lai hóa sp3 Obitan lai hóa sẽ được dùng trong liên kết sigma với nguyên tử khác, các obitan còn lại được dùng cho liên kết pi. Obitan lai hóa sp thường được dùng để liên kết
Cấu hình electron của nguyên tử C ở trạng thái kích thích: C∗
↑ ↑ ↑ ↑↓ ↑ 1s 2s 2px 2py 2pz
Obitan 2s lai hóa với 3 obitan 2p tạo thành 4 obitan lai hóa sp3 C∗ 22
↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑ 1s sp3 sp3 sp3 sp3
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
N
hơ
Trong thuyết hóa trị định hướng, khái niệm về sự lai hóa các obitan nguyên tử là quan trọng nhất. Pauling và Slayter là người đề xuất vào năm 1931 để giải thích sự định hướng và độ bền của các hợp chất hữu cơ và vô cơ (chủ yếu là các phức chất).
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Lai hóa (hóa học)
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 7
23
n
thành
m
Obitan 2s lai hóa với 2 obitan 2p tạo thành 3 obitan lai hóa sp2 Ba obitan lai hóa sp2 tạo 1 liên kết sigma giữa hai nguyên tử cacbon và 2 liên kết sigma với hai nguyên tử hyđro. Mỗi nguyên tử cacbon còn 1 obitan p không tham gia lai hóa sẽ xen phủ bên với nhau tạo liên kết pi.
ạy
Góc liên kết trong phân tử CH4 là 109°28'
/+ D
Lai hóa sp2
7.5 Lai hóa sp
us
.g
oo
gl
e.
co
m
7.4
↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑ 1s sp2 sp2 sp2 p
Kè
C∗
3 obitan lai hóa sp2
Mô hình phân tử C2 H2
Lai hóa sp là sự tổ hợp 1 obitan s với 1 obitan p của một nguyên tử tham gia liên kết tạo thành 2 obitan lai hóa sp nằm thẳng hàng với nhau hướng về hai phía, đối xứng nhau. Góc liên kết là 180°. Lai hóa sp được gặp trong các phân tử BeH2 , C2 H2 , BeCl2 …
Ví dụ: phân tử C2 H2 Lai hóa sp2 là sự tổ hợp 1 obitan s với 2 obitan p của một nguyên tử tham gia liên kết tạo thành 3 obitan lai Cấu hình electron của nguyên tử C ở trạng thái kích hóa sp2 nằm trong một mặt phẳng, định hướng từ tâm thích: ↑ ↑ ↑ ↑ đến đỉnh của tam giác đều. Góc liên kết là 120°. C ∗ ↑↓ 1s 2s 2px 2py 2pz 2 Lai hóa sp được gặp trong các phân tử BF3 , C2 H4 … Obitan 2s lai hóa với 1 obitan 2p tạo thành 2 obitan lai Ví dụ: phân tử etilen C2 H4 : hóa sp Cấu hình electron của nguyên tử C ở trạng thái kích thích: C∗
↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑ 1s 2s 2px 2py 2pz
C∗
↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑ 1s sp sp p p
Hai obitan lai hóa sp tạo 1 liên kết sigma giữa hai nguyên tử cacbon và 1 liên kết sigma với 2 nguyên tử
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
Q
Mô hình phân tử C2 H4
N
hơ
chuyển
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
4 obitan lai hóa sp3 xen phủ với obitan 1s của nguyên tử hyđro tạo thành 4 liên kết sigma.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
7.5. LAI HÓA SP
n
hơ
N
uy
Q
m
Kè
ạy
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
/+ D
m
co
e.
gl
oo
7.6
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
.g
us
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú 24 CHƯƠNG 7. LAI HÓA (HÓA HỌC)
hyđro. Hai obitan p còn lại xen phủ bên với nhau từng đôi một tạo ra 2 liên kết pi.
Tham khảo
gl
e.
co
Các đặc trưng không gian và khoảng năng lượng tương Các liên kết hóa học phải tuân theo định luật bảo tồn tác bởi các lực hóa học nối với nhau thành một sự liên năng lượng tục, vì thế các thuật ngữ cho các dạng liên kết hóa học khác nhau là rất tương đối và ranh giới giữa chúng là không rõ ràng. Tuy vậy, Mọi liên kết hóa học đều nằm 8.1 Xem thêm trong những dạng liên kết hóa học sau • ỹ đạo nguyên tử
oo
• liên kết ion hay liên kết điện hóa trị
• Năng lượng liên kết
.g
• liên kết cộng hóa trị
• Năng lượng phá liên kết
us
• liên kết cộng hóa trị phối hợp
• Liên kết kép
• liên kết kim loại
• Bảng tuần hoàn các nguyên tố
• liên kết hiđrô
• Tam giác Van Arkel-Ketelaar
Mọi liên kết hóa học phát sinh ra từ tương tác giữa các điện tử của các nguyên tử khác nhau đưa đến quá trình hình thành liên kết chính là sự giảm mức năng lượng. 8.2 Tham khảo Điều này cho thấy, các quá trình hình thành liên kết luôn có năng lượng đính kèm entanpi < 0 (hệ toả năng Cuốn sách của Linus Pauling e Nature of the Chemical lượng). Bond (Bản chất tự nhiên của liên kết hóa học) có thể Trong liên kết điện tích, nguyên tố các điện tích liên coi là cuốn sách có ảnh hưởng đáng kể nhất về hóa học kết với nhau qua lực hấp dẫn điện giữa hai điện tích. trong số các sách đã được xuất bản. Vậy, các nguyên tố dễ cho hay nhận điện tử âm để trở thành điện tích dương hay âm sẻ dễ dàng liên kết với 25
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
m
/+ D
Với các hợp chất phức tạp hơn, chẳng hạn các phức chất kim loại, thuyết liên kết hóa trị không thể giải thích được và sự giải thích hoàn hảo hơn phải dựa trên các cơ sở của cơ học lượng tử.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
N
uy
ạy
Kè
• uyết vật lý cổ điển về Liên Kết Điện Tích và khái niệm của số điện âm dùng để dự đoán nhiều cấu trúc ion.
Trong liên kết cộng hóa trị, Các dạng liên kết hóa học được phân biệt bởi khoảng không gian mà các điện tử tập trung hay phân tán giữa các nguyên tử của chất đó. Các điện tử nằm trong liên kết không gắn với các nguyên tử riêng biệt, mà chúng được phân bổ trong cấu trúc ngang qua phân tử, được mô tả bởi học thuyết phổ biến đương thời là các quỹ đạo phân tử. Không giống như liên kết ion thuần túy, các liên kết cộng hóa trị có thể có các thuộc tính không đẳng hướng. Trạng thái trung gian có thể tồn tại, trong các liên kết đó là hỗn hợp của các đặc trưng cho liên kết ion phân cực và các đặc trưng của liên kết cộng hóa trị với điện tử phân tán. Liên kết cộng hóa trị thì phải dựa chủ yếu vào các khái niệm của cơ học lượng tử về khoảng không gian mà các điện tử tập trung hay phân tán với một năng lượng nhiệt tương ứng
Q
• thuyết liên kết hóa trị và khái niệm của số ôxi hóa được dùng để dự đoán cấu trúc và thành phần phân tử.
nhau. Liên kết điện tích ion được mô tả bởi vật lý cổ điển bằng lực hấp dẫn giữa các điện tích
m
Trong hóa học, liên kết hóa học là lực, giữ cho các nguyên tử cùng nhau trong các phân tử hay các tinh thể. Sự hình thành các liên kết hóa học giữa các nguyên tố để tạo nên phân tử được hệ thống hóa thành các lý thuyết liên kết hóa học.
n
Liên kết hóa học
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 8
Lịch sử ra đời
9.2
Luận điểm chính
Kè
9.1
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
- uyết VSEPR có thể áp dụng với phân tử có liên kết đôi. Ý tưởng về sự liên quan giữa cấu tạo hình học của phân - uyết VSEPR tuy vậy lại chưa thỏa đáng với các phân tử với sức đẩy của các electron (giữa các e liên kết và tử trung tâm có kích thước lớn. chưa liên kết) được giới thiệu lần đầu tiên bởi hai nhà khoa học Nevil Sidgwick và Herbert Powell tại Đại học Oxford năm 1940, trong bài giảng mang tên Bakerian 9.5 Tham khảo Lecture. Năm 1957, hai nhà khoa học Ronald Gillespie và Ronald 1. Hóa học đại cương tập 1 (Lâm Ngọc iềm) Sydney Nyholm tại Đại học London đã đưa ra kết quả nghiên cứu công nhận quan điểm trên, đồng thời đã 2. Hóa học đại cương (Phạm Văn Nhiêu) xây dựng một lý thuyết chi tiết về dạng hình học của 3. Hóa học các quá trình (Vũ Đăng Độ) phân tử.
oo
9.6 Liên kết ngoài • 3D Chem - Chemistry, Structures, and 3D Molecules
.g
Phân tử AXE Trong đó: A: nguyên tử trung tâm có các cặp electron hóa trị tạo liên kết X : cặp electron liên kết σ với A n: số cặp electron tạo liên kết σ E: cặp electron không phân chia m: số cặp electron không phân chia m + n = q: tổng số cặp electron bao quanh A
us
• IUMSC - Đại học Indiana Molecular Structure Center
9.3
Quy tắc thuyết sức đẩy
- Cấu hình các liên kết của nguyên tử hay ion trung tâm đa hóa trị chỉ phụ thuộc vào tổng số cặp electron hóa trị m + n = q bao quanh nó. - Kích thước của những obital của cặp electron hóa trị 26
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
m
9.4 Ý nghĩa
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
N
hơ
được phân bố sao cho sức đẩy giữa các cặp electron đó là tối thiểu. - Sức đẩy của các cặp e giảm theo thứ tự: E-E >E-X > X-X - Không gian của một cặp liên kết giảm khi độ âm điện của phối tử X tăng lên, dẫn đến góc hóa trị XAX giảm.
Q
VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion) là thuyết về sức đẩy giữa các cặp electron hóa trị và dạng hình học của phân tử. uyết này còn có tên khác là thuyết Gillespie-Nyholm hay còn gọi là thuyết đẩy, dựa theo tên của hai nhà khoa học là tác giả của thuyết. uyết VSEPR giúp dự đoán khá chính xác góc hóa trị trong những phân tử có những cặp electron không phân chia hoặc có liên kết bội
n
Lý thuyết VSEPR
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 9
Tham khảo
us
.g
oo
gl
e.
co
10.1
m
m Kè
/+ D
ạy
Năng lượng ion hóa của một nguyên tử, phân tử hoặc ion là năng lượng cần thiết để tách electron liên kết yếu nhất ra khỏi một hạt ở trạng thái cơ bản sao cho ion dương được tạo thành cũng ở trạng thái cơ bản. Đó là năng lượng ion hoá thứ nhất. Các giai đoạn ion hoá tiếp theo sẽ ứng với các năng lượng ion hoá thứ hai, thứ ba,…
Q
eo từ điển Giáo khoa Vật lý của các tác giả Vũ anh Khiết,…, Nhà xuất bản Giáo dục - năm 2007 thì năng lượng ion hoá được định nghĩa như sau:
27
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
N
hơ
Năng lượng ion hóa của một nguyên tử hay một phân tử là năng lượng cần thiết để tách một điện tử từ nguyên tử hay phân tử đó ở trạng thái cơ bản. Một cách tổng quát hơn, năng lượng ion hóa thứ n là năng lượng cần thiết để tách điện tử thứ n sau khi đã tách (n-1) điện tử đầu tiên.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Năng lượng ion hóa
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 10
2
N
8
uy
18
32 50
98
6
10
14
18
22
26
Kè
m
2
Q
72
2 4
6 10
2 12
6 18
2 20
10 30
6 36
2 38
10 48
6 54
2 56
14 70
10 80
6 86
2 88
14 102
10 112
6 118
ạy
2 2
nguyên tử là hàm của ba tham số biến (2 độ, và khoảng cách đến hạt nhân, r). Những hình ảnh này chỉ mô tả thành phần của orbital, nhưng không hoàn toàn mô tả lại của orbital một cách toàn diện.
us
.g
oo
gl
e.
co
m
/+ D
Mặc dù điều này giống với các hành tinh quay xung quanh Mặt trời, các electron không thể mô tả như những hạt rắn và vì thế mới có tên gọi là orbital nguyên tử. Từ trước, con người nghĩ quỹ đạo nguyên tử tương tự như quỹ đạo hình elip của các hành tinh. Một cách nói chính xác hơn là một đám bụi lớn và thường có khí quyển với hình thù kì quặc (là tập hợp các hạt electron), phân bố xung quanh một hành tinh tương đối nhỏ (là hạt nhân nguyên tử). Nếu chính xác thì các orbital nguyên tử được mô tả như hình dạng của bầu khí quyển chỉ khi một electron độc thân (single ectron) có mặt trong một nguyên tử. Khi có nhiều electron được thêm vào một nguyên tử độc thân, sự bổ sung thêm các electron đó tạo nên sự đồng đều để lấp đầy vùng không gian xung quanh hạt nhân (đôi khi còn gọi là "đám mây electron” của nguyên tử[3] ) dẫn đến một khối hình cầu trong đó xác suất tìm thấy electron càng ngày càng lớn.
Ý tưởng đưa ra điều các electron có thể quay xung quanh hạt nhân được xác định với thuyết mô men động lượng của Niels Bohr vào năm 1913,[4] và một nhà vật lý người Nhật Bản Hantaro Nagaoka đưa ra giả thuyết sự chuyển động của electron từ khá sớm vào năm 1904.[5] Tuy nhiên, giả thuyêt này không được chấp nhận cho orbital nguyên tử hydro có n=6, l=0, m=0 đến năm 1926 mới có một giả thuyết mới từ phương trình Schrödinger về các sóng trạng thái electron trong nguyên tử cung cấp một số hàm cho những orbital hiện từ), từ này được đặt ra đầu tiên bởi nhà hoá học Robert đại (modern orbitals).[6] Mulliken vào năm 1932.[7] Orbital nguyên tử thường Do sự khác biệt với loại quỹ đạo cổ điển, thuật ngữ được mô tả giống như các hàm sóng (wave functions) “quỹ đạo” (orbit) của các electron trong nguyên tử đã kiểu hydro (nghĩa là một electron) qua không gian, được thay bằng thuật ngữ “orbital” (orbital, loại tính phân loại theo n, l, và m số lượng tử, tương ứng với 28
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
Orbital nguyên tử (tiếng Anh: atomic orbital, viết tắt AO) hay obitan nguyên tử, quỹ đạo nguyên tử là một 1K s hàm toán học mô tả lại trạng thái như sóng điện từ 2L s p của một electron.[1] Hàm này được dùng để tính toán 3M s p d 1s 2p 3d 4f xác suất tìm thấy electron của một nguyên tử ở bất kì 4N s p d f chỗ nào bao quanh không gian hạt nhân của nguyên 5O s p d f g 6P s p d f g h tử. Những hàm này có thể cung cấp một biểu đồ (đồ 7Q s p d f g h i thị) ba chiều của các vị trí có khả năng có một electron. s p d f g h i Giới hạn có thể xác định được theo vùng của vật chất từ 0 1 2 3 4 5 6 [2] σ s-s σ p-p p-p hàm mà có khả năng tìm được electron. Một cách cụ thể hơn, những orbital nguyên tử có những trạng thái 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p lượng tử của một cá nhân electron trong một tập hợp electron bao quanh một đơn nguyên tử, như được mô Electron nguyên tử và các orbital phân tử. Biểu đồ của các orbital tả từ hàm quỹ đạo (orbital function). (trái) được sắp xếp bằng mức năng lượng tăng. Lưu ý các orbital
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Orbital nguyên tử
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 11
11.2 Định nghĩa chính của cơ học lượng tử
m
11.3 Số lượng tử
Không thể sử dụng vị trí và động năng để mô tả chuyển động của các electron xung quanh hạt nhân bởi chúng mang bản chất cơ học lượng tử. ay vào đó chúng được mô tả bằng một nhóm các số lượng tử trong đó bảo gồm cả tính chất sóng và tính chất hạt của electron.
gl
Các tên orbital
oo
11.1
e.
co
m
/+ D
Mỗi orbital nguyên tử được xác định bởi một và chỉ một Mây electron của nguyên tử hydro ở trạng thái cơ bản bộ ba giá trị của ba số lượng tử. Mỗi bộ ba giá trị này hầu như tập trung trong vùng không gian có dạng hình xác định một và chỉ một orbital, nhưng các số lượng tử cầu bán kính trung bình 0,053 nm.[10] chỉ xuất hiện theo các bộ giá trị nhất định. Các số lượng tử tuân theo các quy luật sau đây:
us
.g
Những loại orbital được ký hiệu tên như sau:
X typey
trong đó X là mức năng lượng tương ứng với lượng tử số chính n (principal quantum number), type là một ký tự không viết hoa để chỉ hình dạng hoặc lớp phân vỏ của orbital và nó tương ứng với số lượng tử góc, l, và y là số electron trong orbital.
Ví dụ, orbital 1s2 có hai electron và mức năng lượng thấp nhất (n = 1). Trong phần ký hiệu X, lượng tử số chính chỉ thị một ký tự liên kế với nó. Đối với n = 1, 2, 3, 4, 5,…, thì các ký tự liên kết với những số đó là K, L, M, N, O,… theo tương ứng. orbital 1s2 có nghĩa là lớp 1, phân lớp s và có 2 electron.
Số lượng tử chính n xác định năng lượng của electron và luôn là một số nguyên dương. n có thể là bất cứ số nguyên dương nào, nhưng những số lớn rất hiếm bắt gặp vì những lý do được trình bày bên dưới. Nói chung trong một nguyên tử, mỗi giá trị của n ứng với nhiều orbital. Những orbital này được gọi chung là các lớp vỏ electron. Số lượng tử xung lượng l xác định moment góc của mỗi electron trong một orbital và luôn là một số nguyên không âm. Trong một lớp vỏ electron nào đó (n = n0), l có thể lấy bất cứ giá trị nguyên nào thỏa mãn 0 <= l <= n0 - 1. Ví dụ, lớp vỏ n = 1 chỉ có duy nhất một orbital với l = 0. Lơp vỏ n = 2 chỉ có hai orbital với l = 0 và l = 1. Nhóm các orbital có cùng giá trị của l được gọi chung là các lớp vỏ electron thứ cấp.
11.4 Liên hệ đến hệ thức bất định 11.5 Các hình dạng của orbital • orbital s có dạng hình cầu, tâm là hạt nhân nguyên tử.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Q
uy
N
hơ
n
Trong vật lý nguyên tử, các vòng quang phổ nguyên tử tương ứng với trình chuyển đổi (bước nhảy lượng tử) giữa các trạng thái lượng tử của một nguyên tử. Các trạng thái này được ký hiệu bởi tập hợp số lượng tử được tóm tắt trong biểu tượng thuật ngữ và thường liên quan đến cấu hình đặc biệt của electron.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Trong cơ học lượng tử, trạng thái của một nguyên tử, tức là những trạng thái riêng của nguyên tử Hamilton, được mở rộng vào trong tổ hợp tuyến tinh của các sản phẩm theo nguyên tắc phản đối xứng của những hàm electron riêng biệt. Các thành phần có trong không gian của những hàm electron riêng biệt được gọi là orbital nguyên tử. (Khi xét qua thành phần spin (quay), một cách nói khác của orbital nguyên tử spin).
ạy
Từ khoảng năm 1920, ngay trước khi nền cơ học lượng tử hiện đại và quy tắc auau ra đời thì nguyên tử được tạo dựng nên từ các cặp electron, được sắp xếp đơn giản lặp đi lặp lại theo mô hình số lẻ (1, 3, 5, 7…), đã được gợi lên bởi Niels Bohr và một số người tham gia khác có chút giống với orbital nguyên tử trong cấu hình electron của các nguyên tử phúc tạp. Trong toán học của vật lý nguyên tử, nó được dùng để giới thiệu về các hàm điện tử của các hệ thống phức tạp vào trong sự kết hợp với sự đơn giản của orbital nguyên tử. Mặc dù mỗi electron trong một đa electron nguyên tử không giới hạn trong một hoặc hai electron nguyên tử, vẫn còn hàm sóng lượng tử có thể bị phá vỡ khi vẫn còn trong orbital nguyên tử.
29
Kè
các năng lượng của electron, mô men động lượng và phương của mô men động lượng, tuỳ theo. Mỗi orbital được xác định theo số lượng tử khác nhau và có tối đa là hai electron. Có tên gọi đơn giản là orbital s, orbital p, orbital d, và orbital f tham gia vào các loại orbital (orbitals) của số lượng tử mô men động lượng l = 0, 1, 2 và 3 theo tương ứng. Những loại tên này chỉ ra hình dạng của orbital và được sử dụng để diễn tả cấu hình nguyên tử như ở hình bên phải. Các ký tự s, p, d, f đều được bắt nguồn từ các đặc tính của các dòng quang phổ của chúng: sharp (sắc nét), principal (chính, chủ yếu), diffuse (tán xạ), và fundamental (cơ bản, cơ sở), phần còn lại được đặt theo bảng chữ cái alphabe (ngoại từ ký tự j).[8][9]
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
11.2. ĐỊNH NGHĨA CHÍNH CỦA CƠ HỌC LƯỢNG TỬ
CHƯƠNG 11. ORBITAL NGUYÊN TỬ
• orbital p gồm 3 orbital px, py và pz có dạng hình số 8 nổi. Mỗi orbital có sự định hướng khác nhau trong không gian, chẳng hạn như orbital px định hướng theo trục x, orbital py định hướng theo trục y,…
11.9 Liên kết ngoài • Sự lai hoá các orbital nguyên tử
orbital d,f có hình dạng phức tạp hơn.
hơ
n
Các e trên mỗi orbital có một mức năng lượng xác định gọi là mức năng lượng orbital nguyên tử (mức năng lượng AO)
uy
Xem thêm
Q
11.7
N
Các e trên các orbital khác nhau của cùng một phân lớp có năng lượng như nhau.
m
• Nguyên tử
Kè
• Phân tử
Chú thích
/+ D
11.8
ạy
• Electron
m
[1] Milton Orchin,Roger S. Macomber, Allan Pinhas, và R. Marshall Wilson (2005)"uyết orbital Nguyên tử"
co
[2] Daintith, J. (2004). Từ điển Hóa Học Oxford. New York: Nhà Xuất Bản Đại Học Oxford. ISBN 0-19-860918-3.
gl
e.
[3] Những bài giảng vật lý của Feynman - Xuất Bản Lần Cuối, Tập 1 bài 6 trang 11. Feynman, Richard; Leighton; Sands. (2006) Addison Wesley ISBN 0-8053-9046-4
oo
[4] Bohr, Niels (1913). “Tìm hiểu Cấu tạo của Nguyên tử và Phân tử”. Tạp chí Triết Học 26 (1): 476.
us
.g
[5] Nagaoka, Hantaro (tháng 5 năm 1904). “Kinetics of a System of Particles illustrating the Line and the Band Spectrum and the Phenomena of Radioactivity”. Philosophical Magazine 7: 445–455. [6] Bryson, Bill (2003). A Short History of Nearly Everything. Broadway Books. tr. 141–143. ISBN 0-7679-0818-X. [7] Mulliken, Robert S. (tháng 7 năm 1932). “Cấu trúc điện tử của Phân tử đa Nguyên tử và Hoá trị. II. General Considerations”. Vật lý. Rev. 41 (1): 49–71. doi:10.1103/PhysRev.41.49. [8] Griffiths, David (1995). Lời Giới thiệu về Cơ học Lượng tử. Prentice Hall. tr. 190–191. ISBN 0-13-124405-1. [9] Levine, Ira (2000). Cơ học Lượng tử (ấn bản 5). Prentice Hall. tr. 144–145. ISBN 0-13-685512-1. [10] Dẫn theo Sách Giáo Khoa Hoá Học lớp 10 của Nhà xuất bản Giáo dục
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Mức năng lượng orbital
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
11.6
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
30
12.4 Liên kết ngoài • A glossary entry hosted on the web site of the Chemistry Department of Purdue University
12.5 Chú thích
us
.g
oo
gl
e.
co
m
Độ ổn định cao của nguyên tử phần nhiều được hình thành tại trạng thái năng lượng thấp, nảy sinh bởi vì trạng thái spin cao buộc các điện tử chưa bắt cặp phải “cư trú" tại các obitan khác nhau về mặt không gian. Một cách hiểu thông dụng nhưng sai lầm về lý do của sự ổn định của trạng thái độ bội cao là: việc các điện tử chiếm chỗ các obitan khác nhau về mặt không gian sẽ khiến khoảng cách giữa các điện tử tăng cao và làm giảm lực đẩy giữa các điện tử với nhau. Tuy nhiên trên thực tế nguyên nhân của sự ổn định này là do các điện tử sẽ ít bị che lấp khỏi lực hút tĩnh điện của hạt nhân nguyên tử.[3] Trạng thái spin tổng cộng sẽ được tính theo tổng số điện tử chưa bắt cặp cộng với 1, hay tổng số spin nhân đôi rồi cộng với 1 (viết tắt là 2S+1).
Như vậy, theo quy tắc Hund thứ nhất, hạn chế được đặt trên các con đường quỹ đạo nguyên tử được lấp đầy theo nguyên lý Auau. Trước khi hai điện tử chiếm chỗ cùng một obitan trong một phân lớp, các obitan trong cùng phân lớp đó đều phải chứa một điện tử chưa bắt cặp. Đồng thời, các điện tử chưa bắt cặp nêu trên đều phải có spin song song và cùng hướng với nhau trước khi phân lớp lấp đầy các obitan với những điện tử có spin hướng ngược lại. Như vậy, trong quá trình lấp đầy các obitan nguyên tử, số điện tử chưa bắt cặp sẽ luôn là lớn nhất và trạng thái spin tối đa cũng được đảm bảo. Như vậy, một phân lớp p4 có các điện tử được sắp xếp là [↑↓][↑][↑] sẽ có trạng thái bền nhất (chứ không phải là [↑↓][↑][↓] hay [↑↓][↑↓][ ]). 31
[1] Housecro, Catherine E.; Alan G.Sharpe (2008). Inorganic Chemistry. Pearson Education Limited. tr. 22. ISBN 978-0-13-175553-6. [2] Hongo, Kenta; Maezono, Ryo; Kawazoe, Yoshiyuki; Yasuhara, Hiroshi; Towler, M. D.; Needs, R. J. (2004). “Interpretation of Hund’s multiplicity rule for the carbon atom” (PDF). Journal of Chemical Physics 121 (15): 7144. Bibcode:2004JChPh.121.7144H. PMID 15473780. arXiv:cond-mat/0408147. doi:10.1063/1.1795151. [3] I.N. Levine, antum Chemistry (Prentice-Hall, 4th edn 1991) [ISBN 0205127703], pp. 303-304 [4] Slipchenko, Lyudmila V và đồng nghiệp (2004). “5Dehydro-1,3-quinodimethane: A Hydrocarbon with an Open-Shell Doublet Ground State”. Angewandte Chemie (Wiley) 43 (6): 742–745. doi:10.1002/anie.200352990.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Nội dung chi tiết
/+ D
12.1
ạy
Kè
m
Q
uy
N
hơ
y tắc Húc thứ nhất hay quy tắc Hund về độ bội 12.2 Ngoại lệ lớn nhất quy định rằng trong các obitan có cùng mức năng lượng, các điện tử (electron) sẽ không bắt cặp cho Năm 2004, các nhà khoa học đã điều chế được chất 5đến khi mỗi obitan trong nhóm đều có một điện tử đơn dehydro-m-xylylene (DMX), hợp chất hữu cơ đầu tiên lẻ, và các điện tử này phải có spin song song và cùng không tuân theo quy tắc Hund thứ nhất.[4] chiều với nhau.[1] y tắc này được nhà khoa học Đức Friedrich Hermann Hund tìm ra vào năm 1925 và nó được đánh giá là có tầm quan trông lớn trong hóa học 12.3 Xem thêm nguyên tử, quang phổ học và hóa học lượng tử. Tầm quan trọng của quy tắc thứ nhất này khiến nó thường • Cấu hình điện tử được mọi người gọi tắt là quy tắc Hund trong khi thật ra Hund đã tìm ra được tổng cộng đến 3 quy tắc.[2] • Danh sách các quy tắc của Hund
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Quy tắc Hund thứ nhất
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 12
ạy
3. Nếu điện tử đang xét nằm ở phân lớp s hay p: mỗi điện tử các điện tử nằm ở lớp (n-1) sẽ đóng góp 0,85 vào hằng số che lấp của điện tử đang xem xét; còn mỗi điện tử nằm ở lớp (n-2) trở xuống sẽ đóng góp 1 vào hằng số che lấp.
/+ D
Zeff = Z − s.
y tắc này được rút ra bằng phương pháp khoa học bán thực nghiệm bởi John Clarke Slater và được xuất bản trên các tài liệu khoa học vào năm 1930.[1] y tắc Slater đã được dùng để ước tính năng lượng ion hóa, bán kính ion và độ âm điện.[2]
co
m
4. Nếu điện tử đang xét nằm ở phân lớp d hay f: mỗi điện tử các điện tử nằm ở các lớp thấp hơn sẽ đóng góp 1 vào hằng số che lấp của điện tử đang xem xét.
us
.g
oo
gl
e.
Các giá trị của hằng số che lấp được cập nhật và cung cấp bởi Clementi và các tác giả khác.[3][4] So với Slater, Clementi và Raimondi dùng phương pháp Hartree– y tắc Slater được viết theo dạng bảng: Fock để xác định điện tích hạt nhấn hữu hiệu và cho ra những kết quả chính xác hơn; trong đó giá trị điện tích hạt nhân hữu hiệu của các điện tử phân lớp d cao 13.2 Ví dụ hơn nhiều so với các kết quả của Slater. Tuy nhiên sự đơn giản trong cách tính của Slater khiến quy tắc Slater vẫn được ưa chuộng trong việc ước đoán phỏng chừng Tính điện tích hạt nhân hữu hiệu và hằng số che lấp của các điện tử trong nguyên tử sắt với điện tích hạt giá trị của điện tích hạt nhân hữu hiệu.[2] 2[1]
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Kè
m
Q
uy
N
hơ
Trong hóa học lượng tử, quy tắc Slater cung cấp các giá Như vậy, việc tính toán hằng số che lấp (và từ đó suy trị số cho khái niệm điện tích hạt nhân hữu hiệu. Trong ra điện tích hạt hữu hiệu) của một điện tử nằm trong một nguyên tử mang nhiều điện tử (electron), mỗi điện lớp n tuân theo các quy tắc sau:[2] tử không chịu tác động của toàn bộ điện tích dương của nhân - nó chỉ chịu tác động của một phần điện tích 1. Sự hiện diện của các điện tử của các nhóm nằm nhân do hiệu ứng chắn và sự che lấp điện trường tạo sau nhóm đang xét gần như không ảnh hưởng gì ra bởi các điện tử còn lại. y tắc Slater cung cấp một đến hằng số che chắn của điện tử trong nhóm đang giá trị cho hằng số che lấp đối với mỗi điện tử, biểu thị xét. bởi các ký tự s, S, hay σ, có liên quan tới điện tích hạt 2. Mỗi điện tử khác nằm trong cùng nhóm với điện nhân thực tế (Z) và điện tích hạt nhân hữu hiệu (Zₑ) tử đang được xem xét sẽ đóng góp một giá trị là như sau: 0,35 vào hằng số che lấp của điện tử đang xem xét.
13.1
nhân là 26 và cấu hình điện tử là 1s22s
23p 22p63s
63d64s
Nội dung của quy tắcSlater
4s : 0, 35 × 1 + 0, 85 × 14 + 1, 00 × 10 Trước hết,[1][2][5] , các điện tử được sắp xếp thành một 3d : 0, 35 × 5 + 1, 00 × 18 chuỗi các nhóm theo thứ tự tăng dần của số lượng tử 3s, 3p : 0, 35 × 7 + 0, 85 × 8 + 1, 00 × 2 chính n, và đối với các điện tử có cùng giá trị n thì được 2s, 2p : 0, 35 × 7 + 0, 85 × 2 xếp theo thứ tự tăng dần của số lượng tử xung lượng. 1s : 0, 30 × 1 Tuy nhiên các điện tử của phân lớp s và p sẽ được xếp chung nhóm với nhau. Ví dụ của việc xếp nhóm như sau: 13.3 Mục đích [1s] [2s,2p] [3s,3p] [3d] [4s,4p] [4d] [4] [5s, 5p] [5d],…
y tắc này được Slater phát triển nhằm xây dựng nên một biểu thức phân tích đơn giản cho obitan nguyên tử 32
= 22, 25 = 19, 75 = 11, 25 = 4, 15 = 0, 30
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Quy tắc Slater
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 13
⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒
33
của các electron trong nguyên tử. Cụ thể hơn, đối với mỗi electron trong nguyên tử, Slater muốn xác định hằng số che lấp (s) và số lượng tử hiệu dụng (n*) tỉ như ( ) (Z − s)r exp − n∗
hơ N
Chú thích
uy
13.4
n
cung cấp một phương pháp xác định gần đúng cho hàm sóng của một điện tử đơn lẻ. Slater định nghĩa n* theo quy tắc nếu n = 1, 2, 3, 4, 5, 6 thì lần lượt n* = 1, 2, 3, 3.7, 4.0 và 4.2. Đó là một sự tùy chỉnh nhằm mục đích làm mức năng lượng nguyên tử có được sau tính toán ăn khớp với các kết quả thực nghiệm.
m
/+ D
ạy
[3] Clementi, E.; Raimondi, D. L. (1963). “Atomic Screening Constants from SCF Functions”. J. Chem. Phys 38 (11): 2686–2689. doi:10.1063/1.1733573.
Kè
[2] Housecro, Cathetine E.; Alan G. Sharpe (2008). Inorganic Chemistry. Prentice Hall. tr. 21. ISBN 978-013-175553-6.
Q
[1] Slater, J. C. (1930). “Atomic Shielding Constants” (PDF). Phys. Rev. 36 (1): 57–64. Bibcode:1930PhRv…36…57S. doi:10.1103/PhysRev.36.57.
m
[4] Clementi, E.; Raimondi, D. L.; Reinhardt, W. P. (1967). “Atomic Screening Constants from SCF Functions. II. Atoms with 37 to 86 Electrons”. Journal of Chemical Physics 47: 1300–1307. doi:10.1063/1.1712084.
us
.g
oo
gl
e.
co
[5] Miessler, Gary L.; Tarr, Donald A. (2003). Inorganic Chemistry. Prentice Hall. tr. 38. ISBN 9780130354716.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
(r) = r
n∗ −1
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
ψ
n∗ s
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
13.4. CHÚ THÍCH
Chú ý rằng EA(χAB) được tính với một bộ cơ sở chứa những obitan χA trên mỗi hạt nhân A và những obitan χA khác (thêm) phù hợp trong không gian tương ứng với vị trí cân bằng của monome A trong đime. Phép tính cũng tương tự đối với EB(χAB). Giải pháp này được gọi là hiệu chỉnh "độ lệch thăng bằng” (Counterpoise) của Boys và Bernadi.
/+ D
m
co
e.
gl
oo
.g
us
∆EINT=EAB(χAB)-[(EA(χA)+EB(χB)] (1) Tuy nhiên, nhiều thử thách và tranh luận tiếp tục xảy ra với việc tính chính xác những trị số năng lượng EAB, EA và EB để nhận được trị số gần đúng tốt nhất ∆EINT. Việc tính năng lượng tương tác theo biểu thức (1) không phù hợp, bởi vì khi tính năng lượng của EA tại bộ bộ cơ sở χA ta chỉ xét electron có mặt trên những obitan với bộ cơ sở χA cho mỗi hạt nhân trên A. Phép tính này tương tự đối với năng lượng EB tại bộ cơ sở χB của B. Tuy nhiên, khi tính năng lượng EAB của đime AB thì những electron của A hoặc B trong đime không chỉ có mặt trên những obitan hạt nhân của riêng nó mà còn trên những obitan của hạt nhân của phân tử lân cận với bộ cơ sở χAB = χA + χB. Vì thế, trị năng lượng tính được âm hơn giá trị thực vốn có của đime. Điều đó có
Sự khác nhau giữa 2 phương trình (2) và (1) chính là BSSE: δCP = [EA(χA) + EB(χB)] – [EA(χAB) + EB(χAB)] (3) Rõ ràng việc thực hiện hiệu chỉnh như trên phù hợp với bản chất của BSSE. Những giá trị của ∆EINT,CP trong nhiều trường hợp thường dương hơn, trong khi ∆EINT lại âm hơn giá trị thật của nó. Chính điều này đã dẫn đến một số tác giả cho rằng phương pháp Counterpoise dự đoán BSSE quá lớn vì nguyên lý Pauli hạn chế một phân tử chiếm những hàm cơ sở của một phân tử khác trong tính toán năng lượng EAB. Sau đó, một số phương pháp Counterpoise khác được đưa ra để thay thế, tuy nhiên không có mô hình nào thành công và được chấp nhận. Ảnh hưởng của BSSE khá lớn đối với năng lượng tương tác mặc dù khó định lượng rõ ràng. Tuy nhiên, có một vài trường hợp ngoại lệ rằng, nếu chúng ta sử dụng một bộ cơ sở không đầy đủ, việc không hiệu chỉnh BSSE có thể dẫn đến ∆EINT phù hợp thực nghiệm hơn so với khi hiệu chỉnh nó. Điều này bởi vì sự “thiếu hụt” hàm phân cực cần thiết đóng góp đến năng lượng phân tán trong ∆EINT trong một bộ cơ sở được “bù đắp” bởi sai số do sự chồng chất vị trí bộ cơ sở trong đime. Như vậy, sự có mặt của BSSE không những không hiệu chỉnh được sai số mà còn làm gia tăng sự “thiếu hụt” của bộ cơ sở. Tuy vậy, trong hầu hết trường hợp BSSE dường như “bù đắp” những sai số do sự “thiếu hụt” bộ cơ sở và
34
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
uy
Q
m
∆EINT,CP = EAB(χAB) – [EA(χAB) + EB(χAB)] (2)
ạy
Việc xác định thế năng tương tác giữa các phân tử là cần thiết trong việc hiểu những thuộc tính hóa học và vật lý của vật chất. Vì thế, trong thập niên vừa qua đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc hiểu cơ bản tương tác giữa các phân tử cũng như xác định gần đúng tốt nhất thế năng tương tác, đặc biệt đối với những hệ tương tác yếu. Tính toán cơ học lượng tử dựa vào thuyết obitan phân tử ab-initio đóng vai trò trung tâm trong việc phát triển hướng nghiên cứu loại tương tác yếu, điều này chưa từng được thực hiện trước đó. Có nhiều yếu tố đóng góp đến việc phát triển xa hơn dựa trên quan điểm ab-intio đối với thế năng tương tác giữa các phân tử, những yếu tố đó bao gồm sự phát triển, cải thiện kỹ thuật và phần mềm tính toán cho phép dùng những phương pháp tương quan electron cao và bộ hàm cơ sở lớn. Tính toán ab-initio của thế năng tương tác có thể được thực hiện dựa trên hoặc cách tiếp cận siêu phân tử hoặc cách tiếp cận nhiễu loạn. Tuy nhiên, cả hai cách tiếp cận đều có những giới hạn của nó, cụ thể là giới hạn về bộ hàm cơ sở. Cách tiếp cận siêu phân tử có thể được áp dụng đến tương tác van der Waals và liên kết cộng hóa trị. Cách tiếp cận này dễ hơn và thường được sử dụng với năng lượng tương tác (∆EINT) giữa hai phân tử A và B như lượng khác nhau giữa đime AB và hai phân tử thành phần A và B:
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
nghĩa rằng khi tính năng lượng của đime ta đã sử dụng bộ cơ sở lớn hơn so với bộ cơ sở của hai monome. Sai số này được gọi là sai số do chồng chất vị trí bộ cơ sở, gọi là BSSE. Có hai cách loại bỏ sai số: hoặc dùng bộ cơ sở đầy đủ cho mỗi monome ban đầu hoặc hiệu chỉnh năng lượng của đime. Tuy nhiên, việc dùng bộ cơ sở đầy đủ rất khó thực hiện vì giới hạn về mặt tính toán. Giải pháp thường được áp dụng nhất để hiệu chỉnh sai số đó là tính năng lượng theo biểu thức:
hơ
Sai số do chồng chất vị trí bộ cơ sở (BSSE)
Kè
14.1
n
Sai số do chồng chất vị trí bộ cơ sở
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 14
n
hơ
N
uy
Q
m
Kè
ạy
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
/+ D
m
co
e.
gl
oo
14.2
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
.g
us
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú 14.2. THAM KHẢO 35
mức lý thuyết sử dụng. Tóm lại, sai số không bị loại bỏ nếu không hiệu chỉnh BSSE. Hiện nay, những áp dụng của phương pháp Counterpoise rất rộng rãi và đã cung cấp nhiều bằng chứng mạnh mẽ cho việc ủng hộ giá trị của phương pháp này.
Tham khảo
co
m
uy Q m Kè
/+ D
ạy
eo thuyết lượng tử hiện đại, một vài vị trí tồn tại của electron trong nguyên tử tương ứng với sự khác nhau trong hình mẫu của sóng đứng. Như xảy ra ở một dây đàn guitar. Sự khác biệt chính là các sóng electron hoạt động trong cả ba chiều của không gian, trong khi dây đàn gita chỉ dao động trong 2 chiều. Mỗi hình mẫu sóng được định dạng bởi một số nguyên n, và được gọi là số lượng tử chính. Giá trị của n chỉ rõ số lượng đỉnh của biên (antinode) tồn tại trong một mẫu hình sóng đứng, số lượng đỉnh càng nhiều, trạng thái năng lượng càng cao.
N
Mô hình nguyên tử Bohr chỉ miêu tả được trạng thái năng lượng thấp nhất, n = 1. Nhưng trên thực tế có vô số lớp năng lượng rời rạc khác nhau. Do có nhiều số lượng các lớp, và khoảng cách giữa chúng càng lớn thì càng gần nhau, nên năng lượng biểu hiện như một vùng liên tiếp, mặc dầu chúng là các gồ rơi rạc, hay còn gọi là được lượng tử hóa.
.g
oo
gl
e.
ế năng của electron được đưa ra bởi công thức E = −k2 e4 m 2h2 n2 . Ở đó k là hằng số tĩnh điện, e là điện tích của electron, m là khối lượng của nó, h là hằng số Planck và n số lượng tử chính. Dấu (-) cho thấy thế năng của nó luôn luôn âm. Do năng lượng có tỉ lệ nghịch đảo bình phương với n, nên khi năng lượng tiến đến 0 thì n trở nên rất lớn, nhưng nó không bao giờ đạt tới giá trị 0.
us
Công thức trên được đưa ra trong một phần gốc của mô hình nguyên tử Bohr và vẫn được sử dụng với nguyên tử hiđrô, nhưng không áp dụng được với các nguyên tử có nhiều hơn 2 electron.
15.1
Tham khảo
36
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
Số lượng tử ính là một số lượng tử, chủ yếu thể hiện mức năng lượng của electron trong nguyên tử.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Số lượng tử chính
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 15
co
m
/+ D
ạy
Kè
m
Q
Từ những quan sát này, thuyết vân đạo biên phân tử Năm 1952, Ken'ichi Fukui cho ra mắt một trang viết (FMO) đã đơn giản hóa hoạt độ thành tương tác giữa trên tờ Journal of Chemical Physics (Bài báo về Hóa lý) với HOMO và LUMO của hai phân tử khác nhau. Nó giúp nhan đề “A molecular theory of reactivity in aromatic giải thích dự đoán của y tắc Woodward-Hoffman hydrocarbons” (tạm dịch: “uyết phản ứng phân tử của dành cho phản ứng nhiệt cận vòng, có thể tóm tắt bằng các hidrocacbon thơm”.[1] Dù bị công luận thời bấy giờ, phát biểu sau: nhưng sau đó cùng với Roald Hoffmann, ông đã được trao tặng giải Nobel Hóa học với công trình nghiên cứu “ay đổi trạng thái nền/căn bản của vòng cơ chế phản ứng. Công trình của Hoffman tập trung là được phép về tính đối xứng khi tổng của tạo ra chuỗi các phản ứng cận vòng hóa hữu cơ nhờ (4q+2) và (4r)ₐ là số lẻ" tính đối xứng vân đạo phân tử; ông là đống tác giả “e Conservation of Orbital Symmetry” (tạm dịch: “Sự (4q+2) là con số chỉ hệ thống electron thơm, đồng bảo toàn tính đối xứng orbital (phân tử)") với Robert Burns vùng không gian; tương tự, (4r)ₐ là con số chỉ hệ thống Woodward, người đã từng nhận được một giải Nobel electron không thơm, khác vùng không gian. Có thể trước khi qua đời. nhận ra rằng khi tổng của các hệ trên lẻ thì phản ứng
us
.g
oo
gl
e.
Fukui độc lập nghiên cứu các tương tác thông qua các được phép xảy ra về mặt nhiệt học.[2] quan sát vân đạo biên của phân tử, và các tác động cụ thể của Vân đạo phân tử liên kết có mức năng lượng cao nhất (HOMO) và Vân đạo phân tử không/phản liên kết 16.3 Ứng dụng có mức năng lượng thấp nhất (LUMO) lên cơ chế phản ứng, từ đó dẫn tới tên gọi sau này của học thuyết là uyết Vân đạo biên phân tử (gọi tắt: uyết FMO). Sau 16.3.1 Cộng vòng đó, ông dùng những tương tác đã nghiên cứu để làm rõ y tắc Woodward-Hoffmann.
16.2
Học thuyết
Fukui nhận thấy để xấp xỉ hiệu quả cho hoạt độ phản ứng, cần phải quan sát các vân đạo (HOMO/LUMO) ngoài cùng (vân đạo biên). Việc đó thông qua ba bước quan sát thuyết vân đạo phân tử (orbital) khi hai phân tử tương tác: 1. Orbital liên kết của những phân tử khác nhau thì đẩy nhau. 2. Phần dương điện của một phân tử hút phần âm
Phản ứng cộng vòng là phản ứng đồng thời tạo ra ít nhất hai liên kết mới, và trong đó chuyển biếnh hai hay nhiều phân tử mạch hở thành vòng.[3] Trạng thái chuyển của những phản ứng này liên quan cụ thể đến các electron của phân tử chuyển động trên vòng (giả kín) để cho ra phản ứng cận vòng. Những phải ứng này có thể được dự đoán nhờ vào quy tắc WoodwardHoffmann và do đó được xấp xỉ bằng thuyết FMO. Phản ứng Diels-Alder giữa hai phân tử anhydrid maleic và cyclopentadiene được phép xảy ra theo quy tắc Woodward-Hoffmann bởi có sáu electron dịch chuyển trong cùng một vùng không gian và không có electron nào chuyển vùng. Dấn tới, tổng của một (4q+2) và
37
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Lịch sử
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
3. Orbital liên kết của một phân tử và Orbital không liên kết của phân tử còn lại (đặc biệt là HOMO và LUMO) tương tác lẫn nhau gây ra lực hút.
uy
16.1
điện của phân tử còn lại.
hơ
uyết vân đạo biên phân tử là một lý thuyết áp dụng của thuyết vân đạo phân tử nhằm mô tả tương tác HOMO - LUMO.
n
Thuyết FMO
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 16
CHƯƠNG 16. THUYẾT FMO
không (4r)ₐ là lẻ, có nghĩa phản ứng được phép về mặt nhiệt học.
ese results can be predicted with FMO theory by observing the interaction between the HOMO and LUMO of the species. To use FMO theory, the reaction should be considered as two separate ideas: (1) whether or not the reaction is allowed, and (2) which mechanism the reaction proceeds though. In the case of a [1,5] shi on pentadiene, the HOMO of the sigma bond (i.e. a constructive bond) and the LUMO of butadiene on the remaining 4 carbons is observed. Assuming the reaction happens suprafacially, the shi results with the HOMO of butadiene on the 4 carbons that are not involved in the sigma bond of the product. Since the pi system changed from the LUMO to the HOMO, this reaction is allowed (though it would not be allowed if the pi system went from LUMO to LUMO).
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
us
.g
oo
gl
e.
co
m
/+ D
ạy
Lưu ý: Khi LUMO và HOMO của eten và butadien đều đối xứng, thì phản ứng vẫn được phép. Nhưng khái niệm này liên quan đến “sự đảo lộn nhu cầu electron DielsVề mặt chọn lọc lập thể của phản ứng giữa anhidrid Alder.” maleic và cyclopentadien, sản phẩm endo được ưu tiên, cho ta lời giải thích tối ưu khi dùng thuyết FMO. Anhidrid maleic có mang nhiều nhóm hút electron, làm cho nó thiếu điện tử và tìm kiếm để phản ứng với những 16.3.2 Phản ứng chuyển vị sigma phân tử dồi dào electron, tuân theo phản ứng DielsAlder mẫu. Do đó, phản ứng của HOMOₒₑₐₑ và A sigmatropic rearrangement is a reaction in which LUMOₐ ₐₑ được phép diễn tiến. Bất luận, sản a sigma bond moves across a conjugated pi system phẩm exo bền hơn về mặt nhiệt động lực học, nhưng with a concomitant shi in the pi bonds. e shi in với các tương tác orbital (không liên kết) thứ cấp, năng the sigma bond may be antarafacial or suprafacial. In lượng trạng thái chuyển endo được giảm xuống và giúp the example of a [1,5] shi in pentadiene, if there is đẩy nhanh tốc độ hình thành nên endo được ưu tiên về a suprafacial shi, there is 6 e- moving suprafacially mặt động học phân tử. Vì có liên kết sơ cấp nên sản and none moving antarafacially, implying this reaction phẩm exo vẫn được hình thành, nhưng chậm hơn sự is allowed by the Woodward-Hoffmann rules. For an hình thành của sản phẩm chính, endo.[2] antarafacial shi, the reaction is not allowed.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
*
Kè
m
Q
uy
N
hơ
n
Ngoài ra, thuyết FMO còn đi xa hơn trong vấn đề dự đoán chọn lọc lập thể, một khía cạnh không được Woodward & Hoffmann nói tới. Vì có một hệ [4+2], để đơn giản ta xét phải ứng của butadien và eten. HOMO của butadien và LUMO của êtilen đều phản đối xứng (đối xứng khi quay), nên phản ứng được phép.*
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
38
39
To explain why the reaction happens suprafacially, first notice that the terminal orbitals are in the same phase. For there to be a constructive sigma bond formed aer the shi, the reaction would have to be suprafacial. If the species shied antarafacially then it would form an antibonding orbital and there would not be a constructive sigma shi.
[2] Fleming, Ian (1978), Frontier Orbitals and Organic Chemical Reactions, London: Wiley, tr. 29–109, ISBN 0471018198 [3] Miller, Bernard (2004), Advanced Organic Chemistry: Reactions and Mechanisms, Upper Saddle River, NJ: Pearsons, tr. 53–54, ISBN 0130655880
us
.g
oo
gl
e HOMO of the sigma bond (i.e. a constructive bond) and the LUMO of the pi bond are important in the FMO theory consideration. If the ring opening uses a conrotatory process then the reaction results with the HOMO of butadiene. As in the previous examples the pi system moves from a LUMO species to a HOMO species, meaning this reaction is allowed.[2]
16.4 Chú thích [1] J. Chem. Phys. 20, 722 (1952); doi:10.1063/1.1700523
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
e.
co
m
/+ D
ạy
An electrocyclic reaction is a percyclic reaction involving the net loss of a pi bond and creation of a sigma bond with formation of a ring. is reaction proceeds through either a conrotatory or disrotatory mechanism. In the conrotatory ring opening of cyclobutene, there are 2 electrons moving suprafacially (on the pi bond) and 2 moving antarafacially (on the sigma bond). is means there is one 4q+2 suprafacial system and no 4r antarafacial system; thus the conrotatory process is thermally allowed by the Woodward-Hoffmann rules.
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
Phản ứng nhiệt
Kè
16.3.3
m
Q
uy
N
hơ
n
It is worth noting that in propene the shi would have to be antarafacial, but since the molecule is very small that twist is not possible and the reaction is not allowed.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
16.4. CHÚ THÍCH
Kè
t) = Ψ(r) df (t)/ dt
Và đạo hàm bậc 2 theo r.Ta có:
^ p·^ p 2m
=
pˆ2 2m
ℏ = − 2m ∇2 2
co
pˆ là toán tử tự liên hợp trên không gian Hilbert với đại lượng quan sát là động lượng.
e.
^ p = −iℏ∇
t) /∂r2 = f (t)d2 Ψ(r)/dr2
ạy
m
Tˆ =
∂ 2 ∂t Ψ (r,
ay vào phương trình Schrödinger Ta có ˆ Ψ(r) f (t) iℏ Ψ(r) df (t)/ dt = H
/+ D
Vˆ = V = V (r, t) Vˆ là toán tử tự liên hợp trên không gian Hilbert với đại lượng quan sát là thế năng.
oo
gl
Tˆ là toán tử tự liên hợp trên không gian Hilbert với đại lượng quan sát là động năng.
Chia 2 vế cho Ψ(r) . Ta được phương trinh vi phân. ˆ f (t) iℏ df (t)/ dt = H Giải phương trình vi phân này ta được f (t) = e−iHt/ℏ Vậy hàm sóng được viết dưới dạng Ψ(r, t) = Ψ(r) e−iHt/ℏ ay vào phương trình Schrödinger ban đầu, ta được phương trình Schrödinger không phụ thuộc vào thời gian ℏ − 2m ∇2 + V (r) Ψ(r) = E Ψ(r) 2
us
.g
Kết hợp 2 toán tử trên, ta có toán tử Hamilton được sử Khi giải phương trình này, ta tìm được hàm riêng và dụng trong phương trình Schrödinger giá trị riêng của toán tử Hamilton.Khi tìm được giá trị riêng, ta có thể xác định các mức năng lượng và xem nó co bị gián đoạn hay không. Khi tìm được hàm riêng, ˆ = Tˆ + Vˆ H ta có thể tính xác suất những nơi tìm thấy hạt. ^ p·^ p = + V (r, t) 2m ℏ2 2 17.0.2 Xem thêm =− ∇ + V (r, t) 2m phương trình Schrödinger
17.0.1
Phương trình Schrödinger và toán Cơ học lượng tử tử Hamilton
Xem bài viết chính phương trình Schrödinger
17.1 Tham khảo
Cho hàm sóng Ψ(r, t) .Ta có phương trình Schrödinger phụ thuộc vào thời gian của hàm sóng đó là 40
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
∂ ∂t Ψ(r,
trong đó
m
Q
uy
N
hơ
Trong cơ học lượng tử, toán tử Hamilton hay Hamiltonian là một toán tử tương ứng với năng lượng ∂ ˆ toàn phần của hệ gây nên sự biến đổi theo thời gian, iℏ Ψ(r, t) = HΨ(r, t) ∂t được ký hiệu là H, Ȟ hoặc Ĥ. Như ta đã biết thì năng lượng toàn phần của hệ bằng tổng thế năng và động ˆ là toán tử Hamilton. Trong đó H năng của hệ; Giả sử Ψ(r, t) có thể viết dưới dạng tích hàm theo thời gian với hàm tọa độ; ˆ = Tˆ + Vˆ H Ψ(r, t) = Ψ(r) f (t) Đạo hàm theo t.Ta có:
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Toán tử Hamilton
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 17
ℏ2 2m (E0
−
e2 ra1 )]ψa (q1 )
m
[∆1 +
Q
uy
N
• Đặt 2 nguyên tử ở khoảng cách vô cùng (hai nguyên tử độc lập không tương tác, có nghĩa là ta có gần đúng bậc không. Lúc này, phương trình Schrodinger được viết bởi: =0
Kè
với E0 là mức năng lượng thấp nhất. Nghiệm tổng quát có thể được viết bởi:
ạy
ψ0 (q1 , q2 ) = αψa (q1 )ψb (q2 ) + βψb (q1 )ψa (q2 ) α, β là các hệ số tuyến tính.
/+ D
Mô hình bài toán xác định tương tác trao đổi
gl
e.
co
m
Tương tác trao đổi là một hiệu ứng lượng tử xảy ra khi • Đưa hai nguyên tử lại khoảng cách gần nhau, và hàm sóng của hai hay nhiều điện tử phủ nhau, có tác ta có gần đúng bậc nhất. Lúc đó, do sự tương tác dụng làm tăng hay giảm năng lượng tự do của hệ, làm giữa các điện tử và iôn, năng lượng của hệ được cho các spin song song hoặc đối song song với nhau. Về thay bởi: mặt bản chất, tương tác trao đổi là tương tác tĩnh điện đặc biệt giữa các spin. Hiệu ứng này được phát hiện một E = 2E0 + E ′ cách độc lập bởi Werner Heisenberg[1] và Paul Dirac[2] Lúc đó, nghiệm tổng quát của bài toán có thể thay đổi: vào năm 1926. α(E ′ − 2
2
e2 R
− 2
e2 r
+ 2
e2 ra1
+
e2 rb1 )ψa (q1 )ψb (q2 )
+ β(E ′ −
− er + rea2 + reb2 )ψb (q1 )ψa (q2 ) = 0 (dùng điều kiện ∫ trực giao ψa∗ (q)ψb (q)dq = 0 ) ∫ e2 2 e2 = ( r − reb1 − Mô hình tương tác trao đổi được Heisenberg và Dirac Nếu ta đặt: C R + 2 đề xuất, London là người phát triển và đưa ra mô hình re )|ψa (q1 )|2 |ψb (q2 )|2 dq1 dq2 a2 tính toán dựa trên mẫu đơn giản về nguyên tử hydro ∫ e2 e2 = (r − − với hai nguyên tử đặt cạnh nhau (hình vẽ) và lúc đó A ra1 2 e ∗ ∗ phương trình Schrodinger được viết bởi: rb2 )ψa (q1 )ψb (q1 )ψb (q2 )ψa (q2 )dq1 dq2 e R
Mô hình tương tác trao đổi
us
.g
oo
18.1
[∆1 + ∆2 +
ℏ2 2m [E
− V (R, ra1 , ra2 , rb1 , rb2 , r)]ψ = 0
với ∆1 , ∆2 lần lượt là các toán tử động năng của 2 điện tử, E là năng lượng của hệ, V là hàm thế năng. ∆1 = ∆2 = V =
∂2 ∂x21 2
∂ ∂x22
e2 R
+
+
∂2 ∂y12 2
+
∂ ∂y22
e2 r
−
+ +
e2 ra1
∂2 ∂z12
và αA − β(E ′ − C) = 0 E ′ = C ± A hay E = 2E0 + C ± A
∂ ∂z22 e2 ra2
α(E ′ − C) − βA = 0 và có thể rút ra năng lượng:
2
−
Bài toán có thể viết đơn giản thành:
−
e2 rb1
−
e2 rb2
ψ = ψ(q1 , q2 ) = ψ(x1 , y1 , z1 , x2 , y2 , z2 ) Bài toán được giải bằng phương pháp gần đúng liên tục
Hệ số A được gọi là tích phân trao đổi của hệ, được viết tổng quát như sau: ∫ Aij = ψa∗ (q)ψj∗ (q)ψi (q ′ )ψj (q ′ )[Vij (|q−q ′ |)+gi (q)+ gj (q)]dqdq ′ 41
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
hơ
theo nguyên tắc:
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
n
Tương tác trao đổi
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 18
CHƯƠNG 18. TƯƠNG TÁC TRAO ĐỔI
18.2
Tương tác trao đổi và tiêu chuẩn sắt từ
Khi áp dụng mô hình tương tác trao đổi trong mẫu sắt từ, năng lượng của hệ các spin (năng lượng tương tác trao đổi) được viết bởi: ∑ Wex = −2 i,j Aij (σ⃗j .σ⃗j )
n
Như vậy, để cực tiểu hóa năng lượng thì 2 spin cạnh nhau phải hoàn toàn song song với nhau.
co
m
Nếu 2 iôn cùng hóa trị (ví dụ Mn4+ với Mn4+ ), tương tác trao đổi sẽ là âm, ta có tương tác siêu trao đổi tạo ra tính phản sắt từ.
e.
Trong trường hợp 2 iôn khác hóa trị (ví dụ Mn4+ với Mn3+ ) ta sẽ có tương tác trao đổi kép tạo ra tính sắt từ.
gl
Cường độ tương tác trao đổi gián tiếp phụ thuộc vào 2 yếu tố:
oo
• Độ dài liên kết: Mn-O
us
.g
• Góc liên kết Mn-O-Mn
18.4
Xem thêm
• Sắt từ
• Đômen từ
18.5
Tham khảo
[1] Mehrkörperproblem und Resonanz in der antenmechanik, W. Heisenberg, Zeitschri ür Physik 38, 6–7 (June 1926), pp. 411–426 [2] P. A. M. Dirac, Proceedings of the Royal Society of London, Series A 112, 762
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N uy m
/+ D
ạy
Trong một số vật liệu đặc biệt (điển hình là các perovskite) thì từ tính được tạo ra không trực tiếp từ các spin liên kết trực tiếp với nhau mà xảy ra một cách gián tiếp, có nghĩa là, tương tác trao đổi cũng được tạo ra một cách gián tiếp giữa các iôn thông qua iôn O2+ . Các điện tử trên mức eg có thể nhảy bậc qua iôn O2+ mà vẫn giữ nguyên hướng spin sao cho phù hợp với quy tắc Hund. Đây là cơ chế liên kết gián tiếp giữa hai iôn thông qua O2+ .
Q
Tương tác trao đổi gián tiếp
Kè
18.3
hơ
Với giá trị Aij > 0 , ta có hệ ở trạng thái sắt từ (tương tác trao đổi dương), nếu Aij < 0 , ta có hệ ở trạng thái phản sắt từ.
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
với Aij là tích phân trao đổi giữa 2 spin thứ i và j, σ⃗i , σ⃗j là 2 spin thứ i và thứ j.
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
42
e.
co
m
• R. Resnick; R. Eisberg (1985). antum Physics of Atoms, Molecules, Solids, Nuclei and Particles (ấn bản 2). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-873730.
oo
gl
• P.A.M. Dirac (1981). Principles of antum Mechanics (ấn bản 4). Clarendon Press. ISBN 978-0-19-852011-5.
.g
• W. Pauli (1980). General Principles of antum Mechanics. Springer. ISBN 3-540-09842-9.
us
• R.P. Feynman; R.B. Leighton; M. Sands (1965). Feynman Lectures on Physics 3. Addison-Wesley. ISBN 0-201-02118-8.
• C.B. Parker (1994). McGraw-Hill Encyclopaedia of Physics (ấn bản 2). McGraw-Hill. ISBN 0-07051400-3.
19.2
Tham khảo
43
hơ N uy Q m Kè
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
Sách tham khảo
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
19.1
/+ D
ạy
Vật lý bán cổ điển, hoặc gọi tắt là bán cổ điển đề cập đến một lý thuyết trong đó có một phần của một hệ thống được mô tả theo kiểu cơ học lượng tử trong khi các phần khác được mô tả theo kiểu cổ điển. Ví dụ, các trường vật lý bên ngoài sẽ là không đổi, hoặc khi thay đổi sẽ được mô tả theo kiểu cổ điển. Nói chung, vật lý bán cổ điển là một sự phát triển theo lũy thừa của hằng số Plank, kết quả là vật lý cổ điển với lũy thừa 0, và xấp xỉ lần đầu tiên không tầm thường của lũy thừa (−1). Trong trường hợp này, có một liên kết rõ ràng giữa những hệ thống cơ học lượng tử và các xấp xỉ bán cổ điển và cổ điển có liên quan, vì nó có bề ngoài tương tự nhau đối với sự chuyển đổi từ quang vật lý sang quang hình học.
n
Vật lý bán cổ điển
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
Chương 19
CHƯƠNG 19. VẬT LÝ BÁN CỔ ĐIỂN
19.3
Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh
19.3.1
Văn bản
• Cấu hình electron Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BA%A5u_h%C3%ACnh_electron?oldid=31403058 Người đóng góp: Mekong Bluesman, Nguyễn anh ang, Newone, DHN-bot, Escarbot, JAnDbot, ijs!bot, Kimiroo, VolkovBot, TXiKiBoT, SieBot, Loveless, DragonBot, Maianhvk, Idioma-bot, Qbot, Alexbot, MelancholieBot, Luckas-bot, Amirobot, Xqbot, SassoBot, Ledinhthang, Tnt1984, TuHan-Bot, EmausBot, Cheers!, Ripchip Bot, Cheers!-bot, MerlIwBot, enhitran, AlphamaBot, Addbot, Mèo mướp, Gaconnhanhnhen, Tuanminh01, AlphamaBot4, TuanminhBot, P.T.Đ, Phammanhhung21 và 44 người vô danh
n
• Điện li Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90i%E1%BB%87n_li?oldid=30732213 Người đóng góp: DHN, Mekong Bluesman, Squall282, Vpphan, anhdstl, Minbk, Magicknight94, Luckas-bot, Xqbot, Prenn, KamikazeBot, ick and snowshow, TjBot, Cobe tinhnghich1603, Tnt1984, EmausBot, RedBot, Phuong Dolly, Cheers!, Cheers!-bot, enhitran, Alphama, AlphamaBot, Matnaden.kiet, Addbot, Bsnguyenthanhtu, Tuanminh01, TuanminhBot, Huỳnh Nhân-thập, Hancaoto, Saitohsuzuko001 và 23 người vô danh
uy
• Hiệu ứng lá ắn Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BB%87u_%E1%BB%A9ng_l%C3%A1_ch%E1%BA%AFn?oldid=26340033 Người đóng góp: Sholokhov, TuHan-Bot, ZéroBot, JackieBot, Cheers!-bot, DarafshBot, AlphamaBot, angquecui, AlphamaBot2, Addbot và TuanminhBot
m
Q
• Hóa học lượng tử Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD?oldid= 23672570 Người đóng góp: Mxn, DHN, Mekong Bluesman, Zatrach, YurikBot, Lưu Ly, Newone, DHN-bot, ijs!bot, Kimiroo, Medimare, VolkovBot, TXiKiBoT, SieBot, Loveless, Alexbot, Ktrungthuy, Muro Bot, Luckas-bot, SilvonenBot, Rubinbot, TuHan-Bot, EmausBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, AlphamaBot, Addbot, Tuanminh01, TuanminhBot và 3 người vô danh
Kè
• Lai hóa (hóa học) Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Lai_h%C3%B3a_(h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc)?oldid=25822357 Người đóng góp: Apple, JAnDbot, VolkovBot, SieBot, Qbot, Alexbot, Y Kpia Mlo, Luckas-bot, Eternal Dragon, Xqbot, Jbtvmd, ButkoBot, Tranminh360, Namnguyenvn, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, Cheers!, ChuispastonBot, Cheers!-bot, AlphamaBot, Hugopako, Addbot, Gaconnhanhnhen, Mail.love.angel, Én bạc và 11 người vô danh
/+ D
ạy
• Liên kết hóa học Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc?oldid=23672603 Người đóng góp: DHN, Robbot, Mekong Bluesman, Vương Ngân Hà, Sz-iwbot, ái Nhi, YurikBot, Lưu Ly, Newone, DHN-bot, JAnDbot, ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, YonaBot, SieBot, Qbot, OKBot, Ktrungthuy, Luckas-bot, SilvonenBot, Toilatuan0315, ArthurBot, Darkicebot, Xqbot, TobeBot, TuHan-Bot, EmausBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, JYBot, AlphamaBot, Buiquankcd, Addbot, OctraBot, Tuanminh01, Én bạc và 3 người vô danh
m
• Lý thuyết VSEPR Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_VSEPR?oldid=30721525 Người đóng góp: Trung, Tnt1984, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, JackieBot, Colaido, Makecat-bot, AlphamaBot, AlphamaBot2, Addbot, Mèo mướp, TuanminhBot và 3 người vô danh
e.
co
• Năng lượng ion hóa Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_ion_h%C3%B3a?oldid=26738587 Người đóng góp: Mxn, Apple, JAnDbot, ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, BotMultichill, AlleborgoBot, SieBot, DragonBot, BodhisavaBot, Nallimbot, Luckas-bot, SilvonenBot, ArthurBot, Xqbot, TobeBot, TuHan-Bot, Cheers!-bot, AlphamaBot, Addbot, Tuanminh01, TuanminhBot, P.T.Đ và 4 người vô danh
oo
gl
• Orbital nguyên tử Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Orbital_nguy%C3%AAn_t%E1%BB%AD?oldid=26818717 Người đóng góp: JAnDbot, VolkovBot, Qbot, AlleinStein, Luckas-bot, Dangquang kdc, Future ahead, Rubinbot, Xqbot, Mightyzero, Ledinhthang, Volga, Trần Nam Hạ 2001, Banhtrung1, Tnt1984, TuHan-Bot, EmausBot, Cheers!, WikitanvirBot, Mjbmrbot, Cheers!-bot, AvicBot, achanh96, Trong1996, AlphamaBot, Earthshaker, Addbot, Tuanminh01, TuanminhBot, angchungyeulinhtam, P.T.Đ và 10 người vô danh
.g
• y tắc Hund thứ nhất Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Quy_t%E1%BA%AFc_Hund_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t?oldid= 30745550 Người đóng góp: Mekong Bluesman, Bunhia, Trung, YurikBot, JAnDbot, SieBot, Sholokhov, Muro Bot, ArthurBot, Xqbot, TuHan-Bot, Cheers!-bot, MerlIwBot, AlphamaBot, Addbot, TuanminhBot và 6 người vô danh
us
• y tắc Slater Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Quy_t%E1%BA%AFc_Slater?oldid=24214868 Người đóng góp: Sholokhov, AlleinStein, Luckas-bot, Pq, Con Trâu Mộng To, TuHan-Bot, ChuispastonBot, Cheers!-bot, AlphamaBot, Addbot, Tuanminh01, Togira Ikonoka 123 và 2 người vô danh • Sai số do ồng ất vị trí bộ cơ sở Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Sai_s%E1%BB%91_do_ch%E1%BB%93ng_ch%E1%BA%A5t_ v%E1%BB%8B_tr%C3%AD_b%E1%BB%99_c%C6%A1_s%E1%BB%9F?oldid=20992126 Người đóng góp: DHN, Qbot, TuHan-Bot, Cheers!bot, AlphamaBot, AlphamaBot2, Addbot và Một người vô danh • Số lượng tử ính Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BB%91_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD_ch%C3%ADnh?oldid= 26617207 Người đóng góp: Trung, Chobot, YurikBot, DHN-bot, Escarbot, JAnDbot, Fa2f, VolkovBot, BotMultichill, SieBot, MelancholieBot, ButkoBot, TuHan-Bot, MerlIwBot, YFdyh-bot, AlphamaBot, Addbot, TuanminhBot và Một người vô danh • uyết FMO Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_FMO?oldid=22115645 Người đóng góp: Qbot, Ess, WTM, TuHan-Bot, ZéroBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, Addbot và TuanminhBot • Toán tử Hamilton Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/To%C3%A1n_t%E1%BB%AD_Hamilton?oldid=26350315 Người đóng góp: AlleinStein, Cheers!-bot, AlphamaBot, Namntse02546, Lý Minh Nhật và TuanminhBot • Tương tác trao đổi Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C6%B0%C6%A1ng_t%C3%A1c_trao_%C4%91%E1%BB%95i?oldid=25948598 Người đóng góp: Apple, Deshi, VolkovBot, Qbot, Rubinbot, TuHan-Bot, EmausBot, JackieBot, Cheers!-bot, Addbot, OctraBot, TuanminhBot và Một người vô danh • Vật lý bán cổ điển Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_b%C3%A1n_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB% 83n?oldid=30746721 Người đóng góp: Tuanminh01, AlphamaBot4 và TuanminhBot
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
hơ
• Điện Mặt Trời Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90i%E1%BB%87n_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di?oldid=22654141 Người đóng góp: Mekong Bluesman, Apple, JAnDbot, VolkovBot, Duyệt-phố, SieBot, Qbot, JAn Dudík, Luckas-bot, Eternal Dragon, Batin, PNG, TuHan-Bot, EmausBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, AlphamaBot, Addbot, OctraBot, itxongkhoiAWB, GHAWDAS, Tuanminh01, TuanminhBot, Én bạc AWB, Bachsanab1 và 2 người vô danh
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
• Chấm lượng tử Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BA%A5m_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD?oldid=24218759 Người đóng góp: Earthandmoon, Taitamtinh, Cheers!-bot, AlphamaBot, Damian Vo, TuanminhBot và Một người vô danh
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
44
19.3.2
45
Hình ảnh
• Tập_tin:Acetylene-2D.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e3/Acetylene-2D.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Own work, made with BKchem and hand edited. Nghệ sĩ đầu tiên: Yikrazuul; Sarregouset (Talk) • Tập_tin:Achermann7RED.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c7/Achermann7RED.jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Los Alamos National Laboratory, http://www.sandia.gov/news-center/news-releases/2004/micro-nano/well. html Nghệ sĩ đầu tiên: Marc Achermann • Tập_tin:Ambox_wikify.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/Ambox_wikify.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: penubag
n
• Tập_tin:CdTe_PlasmaChem_spectra.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/CdTe_PlasmaChem_ spectra.png Giấy phép: CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0 Người đóng góp: Alexei Antipov Nghệ sĩ đầu tiên: PlasmaChem GmbH, Berlin, Germany
hơ
• Tập_tin:Ch4-structure.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Ch4-structure.png Giấy phép: CC-BY-SA3.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
Kè
m
Q
• Tập_tin:Chem_template.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ac/Chem_template.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: own work inspired by <a href='//commons.wikimedia.org/wiki/File:Chem_template.png' class='image'><img alt='Chem template.png' src='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Chem_template.png' width='48' height='48' class='thumbborder' data-file-width='48' data-file-height='48' /></a><a href='//commons.wikimedia. org/wiki/File:Chem_template.svg' class='image'><img alt='Chem template.svg' src='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/thumb/a/ac/Chem_template.svg/46px-Chem_template.svg.png' width='46' height='46' class='thumbborder' srcset='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Chem_template.svg/69px-Chem_template.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Chem_template.svg/92px-Chem_template.svg.png 2x' data-filewidth='400' data-file-height='400' /></a> Nghệ sĩ đầu tiên: Amada44
/+ D
ạy
• Tập_tin:Colloidal_nanoparticle_of_lead_sulfide_(selenide)_with_complete_passivation.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/ wikipedia/commons/7/75/Colloidal_nanoparticle_of_lead_sulfide_%28selenide%29_with_complete_passivation.png Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Using Vesta visualisation soware ploed the developed model similar to the Science paper Nghệ sĩ đầu tiên: Zherebetskyy
m
• Tập_tin:Commons-logo.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: is version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be slightly warped.) Nghệ sĩ đầu tiên: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created by Reidab.
co
• Tập_tin:Cyclobutene_ring_opening.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/42/Cyclobutene_ring_opening. jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Mmurali13
gl
e.
• Tập_tin:Cyclopentadiene_Maleic_Anhydride_Diels_Alder.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/ Cyclopentadiene_Maleic_Anhydride_Diels_Alder.png Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Mmurali13
oo
• Tập_tin:EU-Glob_opta_presentation.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/EU-Glob_opta_ presentation.png Giấy phép: Aribution Người đóng góp: http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/countries/europe/EU-Glob_opta_ presentation.png Nghệ sĩ đầu tiên: e European Commission’s Joint Research Centre, Institute for Environment and Sustainability
.g
• Tập_tin:Electron_orbitals.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/Electron_orbitals.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: own work by Patricia.fidi and Lt Paul - Originally from pl:Grafika:Orbitale.png, author pl:Wikipedysta: Chemmix. Nghệ sĩ đầu tiên: Patricia.fidi
us
• Tập_tin:Electron_shell_de_047_Silber.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c8/Electron_shell_de_047_ Silber.svg Giấy phép: CC BY-SA 2.0 uk Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Ethene-2D-flat.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8d/Ethene-2D-flat.png Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Exchange_interaction_1.PNG Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/Exchange_interaction_1.PNG Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Chuyển từ vi.wikipedia sang Commons. Nghệ sĩ đầu tiên: Deshi tại Wikipedia Tiếng Việt • Tập_tin:Exciton_energy_levels.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/97/Exciton_energy_levels.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Jpailee • Tập_tin:Flag_of_Australia.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Flag_of_Australia.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Ian Fieggen • Tập_tin:Flag_of_Austria.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Flag_of_Austria.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra, http://www.bmlv.gv.at/abzeichen/dekorationen.shtml Nghệ sĩ đầu tiên: User:SKopp • Tập_tin:Flag_of_Canada.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/Flag_of_Canada.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: See below Nghệ sĩ đầu tiên: Created by E Pluribus Anthony / User:Mzajac • Tập_tin:Flag_of_Denmark.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Flag_of_Denmark.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Madden
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
uy
N
• Tập_tin:Ch4_hybridization.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/Ch4_hybridization.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra (Original text: self-made) Nghệ sĩ đầu tiên: K. Aainsqatsi tại Wikipedia Tiếng Anh
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
• Tập_tin:Butadiene_Ethene_Cycloaddition123.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Butadiene_ Ethene_Cycloaddition123.png Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Mmurali13
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
19.3. NGUỒN, NGƯỜI ĐÓNG GÓP, VÀ GIẤY PHÉP CHO VĂN BẢN VÀ HÌNH ẢNH
CHƯƠNG 19. VẬT LÝ BÁN CỔ ĐIỂN
• Tập_tin:Flag_of_France.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c3/Flag_of_France.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: http://web.archive.org/web/*/http://www.diplomatie.gouv.fr/de/frankreich_3/frankreich-entdecken_244/ portrat-frankreichs_247/die-symbole-der-franzosischen-republik_260/trikolore-die-nationalfahne_114.html Nghệ sĩ đầu tiên: is graphic was drawn by SKopp. • Tập_tin:Flag_of_Germany.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Flag_of_Germany.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ? • Tập_tin:Flag_of_Israel.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Flag_of_Israel.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: http://mfa.gov.il/MFA/AboutIsrael/IsraelAt50/Pages/The%20Flag%20and%20the%20Emblem.aspx Nghệ sĩ đầu tiên: “e Provisional Council of State Proclamation of the Flag of the State of Israel” of 25 Tishrei 5709 (28 October 1948) provides the official specification for the design of the Israeli flag.
n
• Tập_tin:Flag_of_Japan.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Flag_of_Japan.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Law Concerning the National Flag and Anthem (1999) (Japanese) (English). Nghệ sĩ đầu tiên: Various
hơ
• Tập_tin:Flag_of_Mexico.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fc/Flag_of_Mexico.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: is vector image was created with Inkscape. Nghệ sĩ đầu tiên: Alex Covarrubias, 9 April 2006
Q
uy
• Tập_tin:Flag_of_Portugal.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Flag_of_Portugal.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: http://jorgesampaio.arquivo.presidencia.pt/pt/republica/simbolos/bandeiras/index.html#imgs Nghệ sĩ đầu tiên: Columbano Bordalo Pinheiro (1910; generic design); Vítor Luís Rodrigues; António Martins-Tuválkin (2004; this specific vector set: see sources)
Kè
m
• Tập_tin:Flag_of_South_Korea.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/09/Flag_of_South_Korea.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Ordinance Act of the Law concerning the National Flag of the Republic of Korea, Construction and color guidelines (Russian/English) Nghệ sĩ đầu tiên: Various
ạy
• Tập_tin:Flag_of_Spain.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Flag_of_Spain.svg Giấy phép: CC0 Người đóng góp: ["Sodipodi.com Clipart Gallery”. Original link no longer available ] Nghệ sĩ đầu tiên: Pedro A. Gracia Fajardo, escudo de Manual de Imagen Institucional de la Administración General del Estado
/+ D
• Tập_tin:Flag_of_Sweden.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Flag_of_Sweden.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: is flag is regulated by Swedish Law, Act 1970:498, which states that “in commercial activities, the coats of arms, the flag or other official insignia of Sweden may not be used in a trademark or other insignia for products or services without proper authorization. is includes any mark or text referring to the Swedish government which thus can give the commercial mark a sign of official endorsement. is includes municipal coats of arms which are registered.” Nghệ sĩ đầu tiên: Jon Harald Søby and others.
m
• Tập_tin:Flag_of_Switzerland.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/Flag_of_Switzerland.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: PDF Colors Construction sheet Nghệ sĩ đầu tiên: User:Marc Mongenet
co
Credits:
e.
• Tập_tin:Flag_of_the_Netherlands.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Zscout370
oo
gl
• Tập_tin:Flag_of_the_United_Kingdom.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Flag_of_the_ United_Kingdom.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra per data at http://flagspot.net/flags/gb.html Nghệ sĩ đầu tiên: Original flag by Acts of Union 1800
.g
• Tập_tin:Flag_of_the_United_States.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/Flag_of_the_United_States. svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: SVG implementation of U. S. Code: Title 4, Chapter 1, Section 1 [1] (the United States Federal “Flag Law”). Nghệ sĩ đầu tiên: Dbenbenn, Zscout370, Jacobolus, Indolences, Technion.
us
• Tập_tin:Folder_Hexagonal_Icon.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Own work based on: Folder.gif. Nghệ sĩ đầu tiên: Original: John Cross Vectorization: Shazz • Tập_tin:Gleisdorf.Solarbaum.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Gleisdorf.Solarbaum.jpg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Anna Regelsberger
• Tập_tin:HydrogenOrbitalsN6L0M0.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/HydrogenOrbitalsN6L0M0. png Giấy phép: GPL Người đóng góp: http://ultrastudio.org/en/Atomic_orbitals (source code http://ultrastudio.org/en/Special:Review? review=3e6218d9-c881-348a-a5c5-bef719a323dd&pkg=0&cls=2) Nghệ sĩ đầu tiên: Carlo Barraco • Tập_tin:Mafate_Marla_solar_panel_dsc00633.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/Mafate_Marla_ solar_panel_dsc00633.jpg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: David Monniaux • Tập_tin:Nellis_AFB_Solar_panels.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/de/Nellis_AFB_Solar_panels.jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: 070731-F-8831R-001 from http://www.nellis.af.mil/photos/media_search.asp?q=solar&btnG. x=0&btnG.y=0 Nghệ sĩ đầu tiên: USAF • Tập_tin:Newworldmap.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d3/Newworldmap.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Chuyển từ en.wikipedia sang Commons. Nghệ sĩ đầu tiên: Zscout370 tại Wikipedia Tiếng Anh • Tập_tin:Pentadiene.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Pentadiene.jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Mmurali13
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
• Tập_tin:Flag_of_Norway.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d9/Flag_of_Norway.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Dbenbenn
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
• Tập_tin:Flag_of_Italy.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/Flag_of_Italy.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ere has been a long discussion on the colors of this flag. Please read the talk page before editing or reverting this image. Pantone to RGB performed by http://www.pantone.com/pages/pantone/colorfinder.aspx Nghệ sĩ đầu tiên: see below
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
46
47
• Tập_tin:Phase_change_-_en.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0b/Phase_change_-_en.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: F l a n k e r, penubag • Tập_tin:Portal-puzzle.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Portal-puzzle.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: User:Eubulides. Created with Inkscape 0.47pre4 r22446 (Oct 14 2009). is image was created from scratch and is not a derivative of any other work in the copyright sense, as it shares only nonprotectible ideas with other works. Its idea came from File:Portal icon.svg by User:Michiel1972, which in turn was inspired by File:Portal.svg by User:Pepetps and User:Ed g2s, which in turn was inspired by File:Portal.gif by User:Ausir, User:Kyle the hacker and User:HereToHelp, which was reportedly from he:File:Portal.gif (since superseded or replaced?) by User:Naama m. It is not known where User:Naama m. got the idea from. Nghệ sĩ đầu tiên: User: Eubulides • Tập_tin:QD-pyramide.JPG Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f8/QD-pyramide.JPG Giấy phép: CC-BY-SA3.0 Người đóng góp: de.wikipedia Nghệ sĩ đầu tiên: Alexander Kleinsorge
uy
• Tập_tin:Quantum_confinement_effect.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/Quantum_confinement_ effect.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Jpailee
Q
• Tập_tin:Quantum_dot.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/68/Quantum_dot.png Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:QuantumDot_wf.gif Nghệ sĩ đầu tiên: Saumitra R Mehrotra & Gerhard Klimeck
m
• Tập_tin:Question_book-new.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Question_book-new.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Chuyển từ en.wikipedia sang Commons. Created from scratch in Adobe Illustrator. Based on Image: Question book.png created by User:Equazcion Nghệ sĩ đầu tiên: Tkgd2007
Kè
• Tập_tin:Science.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/54/Science.jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
ạy
• Tập_tin:Solar_cell.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/90/Solar_cell.png Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
/+ D
• Tập_tin:Solar_land_area.png Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Solar_land_area.png Giấy phép: CC BY 2.5 Người đóng góp: http://www.ez2c.de/ml/solar_land_area/ Nghệ sĩ đầu tiên: Mlino76 • Tập_tin:Solar_panels_on_house_roof.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Solar_panels_on_house_ roof.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: http://256.com/solar/ Nghệ sĩ đầu tiên: Gray Watson User:E090
m
• Tập_tin:Sp2-Orbital.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/Sp2-Orbital.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: is vector image was created with Inkscape. Nghệ sĩ đầu tiên: is file was made by User:Sven
co
• Tập_tin:Sp3-Orbital.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Sp3-Orbital.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: is vector image was created with Inkscape. Nghệ sĩ đầu tiên: is file was made by User:Sven
e.
• Tập_tin:Sustainable_development.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Sustainable_development.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: • Inspired from Developpement durable.jpg Nghệ sĩ đầu tiên:
gl
• original: Johann Dréo (ảo luận · đóng góp)
oo
• Tập_tin:Symbol_book_class2.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/89/Symbol_book_class2.svg Giấy phép: CC BY-SA 2.5 Người đóng góp: Mad by Lokal_Profil by combining: Nghệ sĩ đầu tiên: Lokal_Profil
.g
• Tập_tin:Symbol_list_class.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Symbol_list_class.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Self-made in Inkscape, similar to Image:Symbol support vote.svg. Nghệ sĩ đầu tiên: Mysid
us
• Tập_tin:TicketParkingMeter.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/TicketParkingMeter.jpg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Chuyển từ en.wikipedia sang Commons. Nghệ sĩ đầu tiên: e original uploader was Pilatus tại Wikipedia Tiếng Anh • Tập_tin:Translation_to_english_arrow.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Translation_to_english_ arrow.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Own work, based on :Image:Translation_arrow.svg. Created in Adobe Illustrator CS3 Nghệ sĩ đầu tiên: tkgd2007 • Tập_tin:Wiki_letter_w_cropped.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Là ảnh phái sinh từ Wiki leer w.svg: <a href='//commons.wikimedia.org/wiki/File: Wiki_letter_w.svg' class='image'><img alt='Wiki leer w.svg' src='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/ Wiki_letter_w.svg/50px-Wiki_letter_w.svg.png' width='50' height='50' srcset='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/ thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/75px-Wiki_letter_w.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/ Wiki_letter_w.svg/100px-Wiki_letter_w.svg.png 2x' data-file-width='44' data-file-height='44' /></a> Nghệ sĩ đầu tiên: Derivative work by umperward • Tập_tin:Wikiquote-logo.svg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Wikiquote-logo.svg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Rei-artur
19.3.3
Giấy phép nội dung
• Creative Commons Aribution-Share Alike 3.0
https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/
N
hơ
n
• Tập_tin:Quantum_Dots_with_emission_maxima_in_a_10-nm_step_are_being_produced_at_PlasmaChem_in_a_kg_scale.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Quantum_Dots_with_emission_maxima_in_a_10-nm_step_are_ being_produced_at_PlasmaChem_in_a_kg_scale.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Photo taken on 28.11.2012, edited in Photoshop last time on 29.06.2013 Previously published: http://www.plasmachem.com/shop/en/226-zncdses-alloyed-quantum-dots Nghệ sĩ đầu tiên: Antipoff
DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN
• Tập_tin:QD_S.jpg Nguồn: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/QD_S.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims). Nghệ sĩ đầu tiên: No machine-readable author provided. Grumerr434 assumed (based on copyright claims).
pl
www.daykemquynhon.ucoz.com Diễn đàn hỗ trợ giáo dục : Đ/C 1000B Trần Hưng Đạo Tp Quy Nhơn Người sáng lập : Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ quản tài nguyên : Nguyễn Thanh Tú
19.3. NGUỒN, NGƯỜI ĐÓNG GÓP, VÀ GIẤY PHÉP CHO VĂN BẢN VÀ HÌNH ẢNH