sluit venster print artikel wijzig mijn gegevens Marc Reugebrink over het streven naar het perfecte kind
Opvoeden is shoppen Marc Reugebrink is schrijver van onder meer Het grote uitstel en Menens en zelf radeloze vader van een dochter. Ouders sturen hun kinderen massaal naar de logopedist, schreef deze krant gisteren. Alles voor ons kind, meer dan ooit. Marc Reugebrink over de hedendaagse opvoedingsutopie. Kent u die paniek ook? Uw baby schijt zeven kleuren stront en er is geen opvoedingsboekje te vinden waar in staat wat u nu precies moet doen. Drie kleuren, daar is nog wel wat over te vinden - maar zeven! En wat te doen als uw kind huilt? De vakliteratuur stelt dat u het in een dergelijk geval niet moet schudden - daar zijn de experts het wel over eens. Maar dan? In zijn sop gaar laten koken zou wellicht onherstelbare schade aan de kinderziel kunnen toebrengen. En het is ook niet de bedoeling dat u met toenemend ongeduld blijft vragen waarom het in godsnaam zit te janken. Om schijnbaar niks dan ook nog! Beter eens een afspraak maken met de kinderpsychiater. Voorkomen is beter dan genezen. En dan: moet uw kleuter niet al een beugeltje? De tandarts vindt van wel, eigenlijk. Want stel u voor dat het later (later...!) één tand scheef heeft staan, of zo’n fietsenrek heeft - daar gaat zijn carrière! En nu we het daar toch over hebben: wat moeten we aan met dat koeterwaals en verkavelingsvlaams, om nog maar te zwijgen over die West-Vlaamse keelklanken? Tot de N-VA eenduidig heeft vastgesteld wat we precies onder ‘het Vlaams’ dienen te verstaan, lijkt het verstandig ons kind bij de logopedist toch alvast van de ergste spraakgebreken van ruraal Vlaanderen te verlossen. De logopedist vindt in ieder geval van wel.
Utopieën Onze kinderen, de gasten, de kids, zoals het in bakfietskringen ook wel heet - we zijn er vandaag de dag meer dan ooit mee begaan. Geen kwaad woord over onze (groot)ouders. Die wilden vooral dat hun kinderen het beter zouden hebben dan zijzelf - en dat bedoelden ze materieel. Maar nu we het beter hebben, willen wij voor onze kinderen niets minder dan de perfectie. Wij willen das Überkind, zeg maar. Alles wat dat beeld ook maar enigszins bedreigt, dient uit de weg geruimd. Er zijn al ouders die naar de rechter stappen als hun kind op school een onvoldoende krijgt, of het advies een ander schooltype te kiezen. Hoe komen we eigenlijk aan dat beeld van het perfecte kind? Ideaalbeelden hebben misschien niet altijd bestaan, maar zeker sinds Rousseau (1712-1778) is er een bloeiende handel in opvoedingsutopieën. Tot nu toe zijn we meestal ondanks die utopieën gewoon opgegroeid, misschien vooral omdat er naast pedagogen ook altijd, vooral moeders hebben bestaan (vaders doen nog maar recent mee). Opvoeden was ook gewoon een kwestie van tradities en instinct. Nee, dat ging niet altijd goed. Ouders gedroegen zich niet altijd even redelijk en al helemaal niet volgens de door wetenschappers, artsen, pedagogen en andere specialisten voorgeschreven regels. En nee, dat pakte ook niet altijd even goed uit. Maar het is een illusie te denken dat dat met al die professionele en therapeutische omkadering anders is. Als al die opvoedingsutopieën uit het verleden ons iets hebben duidelijk gemaakt, dan is het wel dat ze, minstens voor een deel, modeverschijnselen waren. In de jaren zestig van de vorige eeuw wilden we kinderen die zich, bevrijd van de druk van traditionele waarden, tot ‘mondige burgers’ ontwikkelden. Maar die generatie vergat na het opruimen van de traditie zelf nieuwe waarden te formuleren. En daarmee leverde ze de opvoeding uit aan de markt. Er is niet werkelijk meer iets waarop we ons kunnen beroepen. Met het gevolg dat het opvoeden zelf nu een kwestie van shoppen is geworden. Daarbij laten we ons leiden door wat goed in de markt ligt, of door wat ons als zodanig wordt voorgespiegeld door lieden die nog andere belangen hebben dan enkel de zuivere kinderziel. Daarom hebben zoveel kinderen ADHD. Of dyslexie. Dat sommige rilatineslikkers misschien ook domweg slecht opgevoede ettertjes zijn en anderen gewoon niet zo goed kunnen lezen, het past niet in het plaatje.
Hoe het dan moet? Het meest voor de hand liggende antwoord voldoet niet: terug naar vroeger. Het enige wat men als radeloze ouder doen kan, is zich bewust zijn van wat er gaande is en bijvoorbeeld met man en macht trachten de verdere vermarkting van onder meer het onderwijs een halt toe te roepen. Ik zie nog niet snel een partij die dat in haar programma heeft. En verder is er nog uw instinct. Diep in uzelf weet u heus wel dat die zeven kleuren stront gezien de hippe hedendaagse babyvoeding die het kind tot zich nam, eigenlijk nog meevallen. Het hadden er nog veel meer kunnen zijn. Onze ouders wilden dat wij het beter hadden dan zij. En nu willen wij niet minder dan das Ăœberkind. En alles wat dat bedreigt, dient uit de weg geruimd