Asmallnest

Afkicken van een zeiljachtig bestaan

rv

rv rv

rv

rv rv

rv

rv rv

rv

rv © De Morgen

maandag 23 juli 2012

Pagina 7 (1)

rv

rv

rv

rv

rv

rv

rv

rv rv rv

rv rv

Willem Stellamans zeilde met zijn gezin drie jaar lang de wereld rond.

Echt staan springen om eind juli

rv

© De Morgen

maandag 23 juli 2012

Pagina 7 (2)

naar 'de echte wereld' terug te keren, doen ze niet. 'Zou het niet kunnen dat het eerder wij zijn die de afgelopen jaren in de echte wereld geleefd hebben?'

THOMAS SIFFER

Niemand begrijpt wat zo'n zeilreis rond de wereld eigenlijk betekent."

Dat zinnetje in een mail van Willem Stellamans trof me midscheeps. Ik herkende er mijn eigen zorgen in, toen ik zeven jaar geleden na drie jaar op zee de Vlaamse kust naderde: hoe krijg ik straks uitgelegd wat niet uit te leggen valt? Om kapitein Stellamans bij te staan in moeilijke dagen ging ik aan boord van A Small Nest, het jacht waarmee hij en zijn gezin volgende week Nieuwpoort zullen binnenvaren.

Nu zitten we elk achter een glas Guinness in een pub in Dun Laoghaire, een haventje in de buurt van Dublin. Willem Stellamans vertelt enthousiast over atollen en koraalriffen, over gescheurde zeilen en beukende dwarsgolven. Hij lacht veel en luid. Maar soms vervalt hij in stilzwijgen. Dan zit hij minutenlang voor zich uit te staren, mijmerend over wat is geweest en nooit meer komen zal.

Willem Stellamans: "Ik ben niet bang om terug te keren, nee.

Maar... Het is moeilijk om in woorden te vatten wat wij hebben meegemaakt. Sinds enkele maanden vragen mensen mij bijvoorbeeld wanneer wij terugkeren naar de echte wereld.

Pardon? De échte wereld? Bedoel je dan in de file staan aanschuiven naar elke dag hetzelfde kantoor, dezelfde collega's en dezelfde job, nadat je je kinderen vluchtig gezien had aan het ontbijt, om tien uur later afgepeigerd in je zetel te vallen? Zou het niet kunnen dat het eerder wij zijn die de afgelopen jaren in de echte wereld geleefd hebben?"

Willem, creatief directeur van het televisieproductiebedrijf Eyeworks, vertrok drie jaar geleden met zijn vrouw Haïke en hun drie kinderen © De Morgen

Flor, Ward en Sepke - nu negen, twaalf en veertien - voor een zeilreis rond de wereld. Enkele weken geleden, toen ze hun thuishaven in slechts enkele dagen varen konden bereiken, gaven ze hun stuurwiel een ferme ruk naar bakboord. In plaats van vanuit de Azoren het Kanaal binnen te varen, stuurden ze hun schip de Ierse zee in. Als om het einde te ontvluchten, zullen ze eerst nog door het Caledonisch Kanaal varen, dat dwars door het hoge noorden van Schotland snijdt, om dan pas via de oostkant van het Britse eiland terug naar huis te keren.

Stellamans: "Haïke en ik hebben gekozen om een tijdlang gefocust met onze kinderen bezig te zijn en om zelf terug naar de essentie van ons leven te gaan, om écht te leven in een échte wereld, om ons niet zomaar neer te leggen bij de eisen van een jachtig bestaan. Dat betekent niet dat we drie jaar lang in onze hangmat hebben gelegen.

Wel dat we een ultieme droom hebben waargemaakt, het meest intense hebben gedaan wat ik kon bedenken."

Hij valt stil en neemt een slok van zijn Guinness. Hij kijkt uit het raam.

Mijmert. En dan trekt hij zich weer op gang. "We hebben het ook niet in onze schoot geworpen gekregen.

Een deel van ons budget kwam van het verhuren van ons huis. Maar na een jaar gingen onze huurders al uit elkaar. De mensen die daarna kwamen, betaalden de huur gewoonweg niet, hebben ons huis half vernield achtergelaten en zijn spoorloos verdwenen. Door die tegenslag zaten we in Australië al door onze fondsen heen. De verleiding was groot om toen te stoppen: we konden er ons jacht aan een veel betere prijs verkopen dan in Europa. Maar nee. Ik wilde die lijn rond de wereld afwerken.

We hebben er dan maar een extra lening bijgenomen."

In Australië werd ook duidelijk dat de wereld intussen grondig hertekend was.

"Ja, toen we hier in Dun Loaghaire maandag 23 juli 2012

aankwamen, riep de havenmeester: 'Wat? Zijn jullie drie jaar weggeweest? Oh my God! You missed the recession!'"

Ik bedoelde eigenlijk dat het noorden van de Indische Oceaan onbevaarbaar gebied was geworden, zeker voor zeilers.

"Juist, de piratenkwestie. Daardoor moesten wij enorme oversteken doen. Eerst over de hele zuidelijke Indische Oceaan van Bali naar Zuid-Afrika, rond de gevreesde zuidpunt van Afrika, en dan het godsonmogelijk lange eind over de Atlantische Oceaan terug naar Europa. Dat zijn tochten van telkens enkele weken aan boord, met slechts een paar tussenstops op verafgelegen eilandjes als Ascension en Sint-Helena. Ik zag er eerlijk gezegd tegenop. Maar het is fantastisch geweest. Als je zo lang op zee zit, wordt de tijd rekbaar. Een etmaal duurt ontzettend lang en is tezelfdertijd snel voorbij. Je komt in een soort opperste concentratie en slome trance. Heerlijk."

Nu zijn jullie bijna thuis. De donkere winters bestaan nog steeds en vergeleken bij de mensen die je hebt ontmoet, zijn Vlamingen bepaald stug en gesloten.

"Voor onze kinderen zal het niet zo moeilijk zijn. Onze jongste, Flor, heeft nog amper een herinnering aan de tijd voor ons vertrek. Hij is het gewend dat zijn wereld elke dag verandert. Terug naar school gaan is dus gewoon een zoveelste avontuur. Idem voor Ward en Sepke. Maar Haïke en ik? Voor ons wordt het pijnlijk afkicken, dat besef ik."

Hoeveel tijd gun je jezelf om te acclimatiseren?

"We komen in Nieuwpoort aan op 28 juli. Op 1 augustus word ik in Zaventem bij Eyeworks verwacht.

Toen ik vertrok was ik creatief directeur. Nu weet ik het niet.

Pagina 7 (3)

Intussen is het hele bedrijf veranderd. De top waar ik toe behoorde, is weg. Er zijn nieuwe managers, Eyeworks is kleiner geworden en heeft een ander profiel. Zelfs het televisielandschap is door elkaar geschud. En de nieuwe media zijn veel belangrijker geworden. Eén iets is zeker: ik ben goed uitgerust. Ik heb veel energie.

Maar goed, we zien wel."

Iedereen wil ook hetzelfde weten van zeilers. Of ze in een storm gezeten hebben bijvoorbeeld.

"Ja dus. Tussen Mauritius en ZuidAfrika, een notoir gevaarlijk zeilgebied, hebben we tot 10 beaufort over ons heen gehad. Dat is een gierende wind die als een heks in je stagen schreeuwt. Aan land waaien daken dan weg. We hadden enkel onze stormfok op en liepen voor de wind. Toch was ik niet zeker dat alles goed zou aflopen. Mochten we wat verderop geweest zijn, in de Agulhasstroom rond Zuid-Afrika met haar verschrikkelijke golven, dan hadden we het misschien niet overleefd.

Maar over het algemeen zeilden we, ook dankzij de steeds beter wordende weersvoorspellingen, met redelijk aangename wind."

De tweede vraag is... "'Wat is het mooiste dat je meegemaakt hebt?' Daarop antwoord ik: alle eilanden tussen Panama en Australië. Geef me geld en ik maak vandaag rechtsomkeer om daar zolang mogelijk te kunnen rondvaren.

"Maar het allermooiste, één moment? Weet je, ik was echt euforisch toen ons jacht over het lijntje voer dat we drie jaar eerder op de aardbol getrokken hadden, toen de cirkel rond was. Dat was ergens midden in de Atlantische Oceaan. En die keer dat we alle vijf in ons blootje aan een touw achter de boot dobberden en ons rustig lieten meedrijven over de evenaar.

Man! Of die laatste kolos die ik opviste, ruim anderhalve meter lang. Nee, ik kan niet kiezen." © De Morgen

De derde vraag moet wel over de kinderen gaan.

"Of wij ze wel les gegeven hebben.

Natuurlijk hebben we dat gedaan.

Onze kinderen hebben stipt het hele leerprogramma doorlopen, plus zo ongelooflijk veel meer geleerd. Ik maak me nu al druk over de regeltjes waar we straks in België weer mee te maken zullen krijgen. Sepke heeft het zesde studiejaar tot het tweede jaar humaniora aan boord afgewerkt.

Maar officieel mag ze niet naar school omdat ze geen diploma lager onderwijs heeft. Ze zou middenjury moeten doen. Gek word ik daarvan. Dat kind is zo rijk aan kennis en ervaringen, én ze kent haar verplichte leerstof, maar omwille van dat diploma zou ze...

Ach nee, laat maar, ik wind me wel op als ik thuis ben."

We wandelen terug naar A Small Nest, een anagram van zijn familienaam. Op het ponton van de jachthaven zegt Willem spontaan goeiedag tegen iemand die ons kruist en hem vervolgens straal negeert. "Dat wordt weer wennen.

In een lift met twee kunnen wij, West-Europeanen, doen alsof de andere persoon niet eens bestaat.

Ongelooflijk toch?"

Terwijl we aan tafel gaan, herken ik hoe het jacht zachtjes aan zijn landvasten trekt, lichtjes gewiegd wordt door de wind tegen de mast.

Voor het gezin Stellamans is het de normaalste zaak van de wereld dat hun huis altijd beweegt. Wanneer de kinderen in de jachthaven met walkietalkies gaan spelen, komt Haïke er bij zitten. Zij is een succesvolle kinderpsychiater die straks haar praktijk weer opneemt.

"Er is bij mij een soort existentiële stress weggevallen", zegt Willem Stellamans." Ik heb niet meer het dwingende gevoel dat ik iets moet bewijzen in mijn leven. Nee, dat klinkt negatief, terwijl ik het positief bedoel. Als kind kregen we te horen dat we iets moesten maken van ons leven. Wel, ik heb dat bij deze gedaan. Ik heb mijn ultieme droom beleefd. Iets waar ik tot aan mijn dood met een brede glimlach maandag 23 juli 2012

op terug kan kijken."

Daar zit ook een gevaar in, namelijk dat je voor de rest van je leven alles zou aftoetsen aan dat hoogtepunt dat achter je ligt.

"Als we het leven dat komt constant zouden afwegen aan wat we nu beleefd hebben, zal zelfs een erg mooi leven nog 'minder' zijn. We moeten het dus vooral als een 'ander' leven zien. Anderzijds verlang ik ook wel naar die avond op café, waarbij iemand mij argeloos vraagt: 'Wat heb jij de laatste tijd gedaan?' en ik even achteloos kan zeggen: 'Bof, ik heb rond de wereld gezeild. (lacht)'" Je zei eerder al dat het hele avontuur zonder Haïke geen kans op slagen had.

"Haïke was de bepalende factor.

Voor mij was dit avontuur een jongensdroom. Maar voor haar, die als kinderpsychiater een wachtlijst van zeven maanden had, was die keuze niet evident. Ik heb haar moeten overtuigen."

Haïke De Vlieger: "Ik ben geen echte zeiler. Ik ben een Oostendse waterrat. Ik zwem graag. Maar als de zeilen flapperen moet ik nog altijd nadenken over wat ik moet doen. 'Je moet het jacht voelen!', zegt Willem dan. Welnu, ik voel het niet."

Willem: "Ik heb veel solozeilers ontmoet wiens vrouw thuis achterbleef. En er zitten duizenden mannen aan de bar van jachtclubs die willen vertrekken maar niet mogen van hun vrouw."

Haïke: "Ik zou het alleszins onmiddellijk nog een keer doen.

Weer met Willem, natuurlijk. Maar dan via een andere route. Ik wil Kaap Hoorn wel eens ronden."

Denken jullie dat die drie jaar op zee jullie fundamenteel veranderd Pagina 7 (4)

heeft?

Willem: "Ik heb geleerd om meer te genieten, van alles. Thuis proppen we onze dag vol en hebben we geen tijd om stil te staan bij waar we mee bezig zijn. Op zee trokken wij een dag uit om de was te doen.

Een andere dag diende voor de inkopen. Thuis zijn inkopen iets wat je snel afwerkt op weg van je werk naar huis, nadat je de kinderen van school afgehaald had en voordat je ze naar de pianoles brengt."

Haïke: "Ik wist niet dat de natuur zo'n impact op je kan hebben.

Dagenlang buiten leven met 360 graden zee rondomrond, onder een imposante sterrenhemel en een maan die een laan van zilver op het water trekt. Elke dag de zon zien opkomen en ondergaan. Dat doet iets met een mens."

Willem: "Thuis voelen we niet of het buiten warm of koud is, of het waait of niet. We gaan naar ons werk zonder rekening te houden met lagedrukgebieden, stromingen of regenbuien. Niemand moet de veiligste weg kiezen tussen zandbanken of riffen."

open zee. Vier dagen op zee!

Vroeger zou ik dat wekenlang voorbereid hebben."

Haïke: "Ik heb Flor moeten leren in welke maand de school begint, wat een zomervakantie is, welk weer het in de winter is. Drie jaar heeft die jongen in tropisch weer geleefd, van dag tot dag, zonder onderscheid tussen vakanties of seizoenen."

Willem: "Man, ik ga dat allemaal missen. Mochten we geen geldproblemen hebben, dan zou ik in Zuid-Afrika beslist hebben een jaar door te varen. Maar nu, zo dicht bij huis, wil ik het afmaken. En we gaan dat in schoonheid doen.

Eerst nog dwars door Schotland varen." ,,

'Dat wordt weer wennen. In een lift

met twee kunnen wij, WestEuropeanen, doen alsof de andere persoon niet eens bestaat.

Ongelooflijk toch?',, ,,

Willem Stellamans,,

Haïke: "Thuis doet de natuur er niet toe."

Willem: "Een naderend lagedrukgebied zal niet meer zorgen dat ik ergens anders naartoe moet gaan dan ik van plan was. Ja, dat vind ik wel jammer."

De dag nadien schuurt de boomlange Willem met zijn krullen tegen het plafond van de kajuit terwijl hij een omelet voor zes bakt.

Wat me aan boord opvalt is de rust van het gezin. Er is geen haast, er is geen planning, de vijf bemanningsleden schuifelen rustig op hun blote voeten rond en houden zich veel in stilte bezig.

Willem: "Als je zo lang onderweg bent, verandert je perceptie van tijd en afstand. Soms was ik zelf verbaasd als ik zei 'Het is maar een dag varen' of dat ik zonder te veel voorbereiding vertrok voor een tocht van vier dagen en nachten op © De Morgen

maandag 23 juli 2012

Pagina 7 (5)