WIJNKoers
Nr. 3 - 2013
Wijnstudiegids voor Kernleden
2e wijnen Grands Crus Bordeaux Rood en wit uit Alto Adige
Oude Saint-Emilion van eigenaar Ch창teau Ausone
Met Import van Winnende Wijnen Exclusief voor Kernleden.
Inhoudsopgave Paul’s Entrée + Unieke negen jaar oude St-Emilion 3 Lauwe primeurcampagne 4 Grands vs second Bordeaux 5-7 Conclusie Grands vs second 8 Alto Adige 9 - 11 Proefoverzicht Alto Adige 12 Conclusie Alto Adige wit / rood 13 Proefnotities 2e wijnen Grands Crus Bordeaux 14 Proefnotities Alto Adige 15 Unieke 9 jaar oude St-Emilion 16
Uw Kernlid voordelen • alle voordelen van het ‘gewone’ lidmaatschap • 6 x per jaar exclusief de Wijnkoers • 1 x per jaar exclusief de Kelderservice • de Grote Bordeaux van de nieuwe oogst, exclusief voor extreem lage prijzen • exclusief recht op € 12,- Kernledenkorting per kist/doos van 12 flessen op het Wijnkoersaanbod • toegang tot exclusieve partijen uit de markt
Cuverie Château Malartic-Lagravière
De terraswijngaarden van Alto Adige
Wijnkoers Colofon De Wijnkoers is een uitgave van Grand Cru Expertise de Belgische Wijnbeurs B.V. De Wijnbeurs importeert voor opdrachtgevers uit verschillende landen en heeft vestigingen in Nederland en België. De Wijnkoers is een onafhankelijke wijngids, waarin de Wijnbeurs de resultaten van zijn vergelijkend wijnonderzoek publiceert. De Wijnkoers verschijnt 6 keer per jaar.
Opmaak Niels Janssens
Redactie Mariëlle Beukers, Paul Van Boxstael, Jim James en Franz Lampe
Eindredactie Franz Lampe
Medewerkers
Niels Janssens en Daphne de Boer
Samenstelling proefpanel Paul Van Boxstael, Tineke Janssen, Werner Bouwknegt, Franz Lampe en Jim James. Gastproever: Gerrit Swart
Fotografie & beeldselectie Tineke Janssen en Franz Lampe
2
Redactie-adres: Esperantolaan 4 bus 6, 3001 Leuven Telefoon 070 233 794 Internet www.wijnbeurs.be Abonnementsgeld dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Indien één maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode géén bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch verlengd. © Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Foto voorpagina: Een hoekje van de kelder van Château SociandoMallet. De 2009 La Demoiselle de Sociando eindigde als beste tweede wijn van de HautMédocs.
Paul’s Entrée Zeer geacht Kernlid, In deze Wijnkoers staan twee gebieden centraal: - Bordeaux met zijn beroemde 2e wijnen van de Grands Crus - Alto Adige met zijn frisse witte en sappige rode wijnen, gewonnen van wijnranken aan de voet van de Dolomieten. Bordeaux
De Bordeaux proeverij van een 60-tal merendeels drinkrijpe 2e wijnen van de Grands Crus was een genot om mee te maken. Ook al zijn dit bij uitstek ‘eetwijnen’, door hun versmolten open karakter was het soms moeilijk om ze, zoals gebruikelijk bij een selectie proeverij, allemáál uit te spuwen. Alto Adige
De kennismaking met Alto Adige resulteerde in drie wijnen van onberispelijke snit. Met het pure fruit en de fraîcheur van dit Noordelijke gebied hoog in het vaandel. Saint-Emilion stunt
Op de achterpagina en hieronder leest u tot slot meer over een bijzondere St-Emilion die ik lang geleden voor het eerst tegenkwam in de kelder van Château Ausone, waar u nu van kunt profiteren. Veel leesplezier. Met vriendelijke groeten,
Paul Van Boxstael
Unieke negen jaar oude St-Emilion met 50% korting! Tijdens deze Bordeaux proeverij stond er tussen het Grand Cru geweld een drinkrijpe St-Emilion op de proeftafel, die zich buitengewoon goed bleek te hebben ontwikkeld. Ik kende de wijn nog vanuit het voorjaar van 2005, toen ik hem als jonge wijn voor het eerst proefde in de kelder van Ausone samen met eigenaar Alain Vauthier. Deze 2004 Ch. Simard verbaasde me toen al, en nu 8 jaar later, helemaal! Speciaal voor u is er op het Château een kleine partij van gereserveerd. Waar u als Kernlid nu als eerste exclusief van kunt profiteren, voor de helft van de prijs! (lees verder op pag. 15 en 16). 3
Lauwe primeurcampagne Bordeaux 2012
Na de trage ‘En Primeur actie’ van vorig jaar was er dit jaar behoefte aan een snelle en scherp geprijsde campagne. De meeste Châteaux gaven hier gehoor aan en brachten hun wijn snel en voor een lagere prijs op de markt. De prijzen waren echter in lang niet alle gevallen interessant genoeg, waardoor veel wijnen slecht verkochten. Zo besloten Angélus en Pavie, na hun recente promotie tot 1er Grand Cru Classé ‘A’, hun prijzen te verhogen met respectievelijk 28% en 57%, waardoor de vraag vrijwel geheel stagneerde. Wereldwijd was de belangstelling voor de nieuwe oogst matig. Met name de voor Bordeaux zo belangrijke markten in de VS en Azië lieten het afweten. Dit lijkt niet alleen met de kwaliteitprijsverhouding te maken te hebben, maar ook met de aanhoudende crisis. Daarnaast hebben de Chinezen inmiddels door dat het qua investering niet voor élke jaargang lucratief is om enprimeur aan te kopen. Met uitzondering dan van de 1ers Grands Crus van de Médoc en enkele top châteaux zoals Vieux Château Certan. Toen half juni de tweejaarlijkse Wijnbeurs ‘Vinexpo’ in Bordeaux losbarstte, waren alle Châteaux met hun prijzen uitgekomen. En kwam de voorverkoopcampagne 2012 tot een eind. De Merlot-gedomineerde wijnen op de rechteroever waren dit jaar duidelijk in het voordeel en werden goed in primeur verkocht.
Château Pavie verhoogde zijn prijs voor de 2012 met 57%!
Ook andere kwalitatief hoog aangeschreven Châteaux die met hun prijzen daalden tot het niveau van de 2008-jaargang, verkochten prima. Met name de 1ers Grands Crus waren met dalingen van 25- tot 35% t.o.v. 2011, zeer gewild. Voor de 1ers Grands Crus is de oogst 2012 daarmee de goedkoopste oogst sinds jaren! Voor veel handelaren bestond een groot deel van hun omzet dan ook uit de verkoop van deze 1ers Grands Crus. “About 98% of what we sold in terms of value was First-growths”, aldus Gary Boom, directeur van de Engelse Bordeaux Index. Ook ‘ Super Seconds’ als Pontet-Canet, LynchBages, Montrose en Troplong-Mondot deden het door hun relatief bescheiden prijsniveau goed. De kwaliteit op de linker (Cabernet gedomineerde) oever van de Gironde is evenwel wisselvallig. Mede vanwege het vochtige najaar rijpte de Cabernet namelijk niet overal goed. Gelukkig zijn er in 2012 prachtige (vooral merlot gedomineerde) Bordeaux te vinden met verrassend bescheiden prijskaartjes. De selectie voor deze ‘Best Buys van 2012’ is inmiddels in volle gang. Over het resultaat leest u meer in de komende Wijnkoers. 4
Grands vs second
Het fenomeen van de ‘tweede wijnen’
Ze zijn er uniek in, dat staat vast: het fenomeen ‘tweede wijnen’ komt voornamelijk in Bordeaux voor! Bijna elk geklasseerd château heeft naast zijn topwijn tegenwoordig een zogenaamde tweede wijn, die in ieder geval een stuk minder kost dan de Grand Vin. Voor deze Wijnkoers zetten we een reeks tweede wijnen naast wijnen van buren van Grand Cru’s; een verslag van de resultaten vindt u op p. 7. Tweede wijnen zijn geen nieuw verschijnsel. Al in 1904 presenteerde Château Léoville-Las Cases zijn Clos du Marquis (de tweede wijn heet tegenwoordig Le Petit Lion de Marquis de Las Cases, hoewel Clos du Marquis ook nog bestaat); Château Margaux bracht in 1908 voor het eerst Pavillion Rouge op de markt. Andere châteaux waren in de 19e eeuw al aantoonbaar bezig met selectie binnen de oogstopbrengsten. Sinds de jaren ’80 van vorige eeuw heeft de trend zich goed doorgezet, en inmiddels is er nauwelijks een zichzelf respecterend geklasseerd château te vinden dat géén tweede wijn op de markt brengt. En soms wordt zelfs een derde wijn aangeboden, zoals Le Pauillac de Château Latour van Château Latour. Premier Cru
Second vin
Château Latour Château Margaux Château Mouton-Rothschild Château Haut-Brion Château Lafite-Rothschild
Les Forts de Latour Pavillion Rouge de Château Margaux Le Petit Mouton de Mouton Rothschild Le Clarence de Haut-Brion Carruades de Lafite-Rothschild
Deuxième Cru
Second vin
Château Rauzan-Ségla Château Rauzan-Gassies Château Léoville-Las Cases Château Léoville-Poyferré Château Léoville-Barton Château Durfort-Vivens Château Gruaud-Larose Château Lascombes Château Brane-Cantenac Château Pichon Baron Château Pichon Comtesse Château Ducru-Beaucaillou Château Cos d’Estournel Château Montrose
Ségla Chevalier de Rauzan-Gassies Le Petit Lion de Marquis de Las Cases Château Moulin Riche La Réserve de Léoville Barton La Relais de Durfort-Vivens Sarget de Gruaud-Larose Chevalier de Lascombes Baron de Brane Les Tourelles de Longueville Réserve de La Comtesse La Croix de Beaucaillou Les Pagodes de Cos La Dame de Montrose
Paul Van Boxstael proeft op Château Montrose hun uitstekende 2e wijn 2009
5
Mindere vaten en jonge stokken Wat zijn het nu eigenlijk, die tweede wijnen, of seconds vins, zoals de Fransen zeggen? Over het algemeen kun je zeggen dat een tweede wijn gemaakt wordt om de eerste wijn op een nog hoger niveau te brengen en de reputatie van het château door de jaren heen op peil te houden. Vanaf 1980 nam de competitie tussen de châteaux in Bordeaux onderling enorm toe, en moest de kwaliteit van de eerste wijnen steeds verder omhoog. Het is er de château-eigenaren sinds die tijd alles aan gelegen om met de Grand Vin een zo hoog mogelijke score bij Robert Parker en andere critici te halen. Tenslotte gaat de kassa op het chateau pas echt rinkelen als de punten tussen de 90 en de 100 liggen, zeker voor de prijzen die er voor de Grand Vin gevraagd worden. Selectie bij de assemblage werd daarom steeds belangrijker, om de kwaliteit van de Grand Vin optimaal te houden; er bleven dus vaten over. Die vaten, vaak ook met wijn van jonge stokken, werden en worden gebruikt voor de tweede wijnen. Bovendien zorgde de omzet van de tweede wijnen, die eerder gedronken kunnen worden, voor een snellere cashflow die ook niet onwelkom was. Bij de rijping van de Grand Vin zit veel geld jarenlang vast. Laatste druivenselectie met de hand
Rijpingskelder Malartic
Met de percentages van de eerste en tweede wijn kan uiteraard gespeeld worden, al naar gelang de kwaliteit van de oogst en de bedrijfstactieken van het château: het ene jaar wordt slechts 30% van de oogst voor de Grand Vin gebruikt en de rest voor de tweede wijn; het andere jaar kan het percentage voor de Grand Vin oplopen tot 80% van de druiven! Er zijn producenten die in slechte jaren tegenwoordig helemaal geen eerste wijn meer maken, maar alles in de tweede wijn stoppen. Zo blijft het château toch op de markt, met een herkenbare naam – want een tweede wijn heeft altijd een herkenbaar element op het label en in de naam. De Grand Vin van het château uit andere jaren wordt er nog gewilder door. Een tweede wijn mag ook altijd vallen onder dezelfde appellation als de eerste wijn; de druiven komen tenslotte van hetzelfde terroir. Les Forts de Latour is bijvoorbeeld een AOC Pauillac, net als Château Latour, maar geen Premier Grand Cru Classé. Die kwalificatie is alleen bestemd voor de Grand Vin van het château. Goede prijs-kwaliteitverhouding In goede jaren, wanneer het fruit overal rijp is en er weinig tot geen ‘mindere’ vaten zijn, kan een tweede wijn de koper voor een fractie van de prijs bijna hetzelfde drinkplezier bieden als de Grand Vin. In mindere jaren is dat anders: dan kan het verschil in kwaliteit tussen een eerste en tweede wijn groot zijn. Toch kan ook dan een tweede wijn nog steeds een mooie wijn zijn; hij wordt tenslotte gemaakt door hetzelfde team, van dezelfde kostbare bodem en vaak met dezelfde middelen als de eerste wijn! Door de toegenomen vraag naar Grand Vin vanuit Rusland en Azië en de prijsstijging die daarvan het gevolg is, zijn er nu tweede wijnen te vinden die heel veel wijngenot bieden voor slechts een fractie van de prijs. Want waar de eerste wijnen, met flesprijzen van € 40,- tot ruim € 1000,-, meer aandelen zijn geworden dan sappige tafelgenoten, zijn de tweede wijnen meestal al snel lekker en zijn de goede een prima afspiegeling van het karakter van het château. Bovendien moet je op die eerste wijnen ook nog eens extra lang wachten voor ze drinkbaar zijn!
6
2e wijnen Grands Crus e.a. Médoc / Haut-Médoc 2010 Ch. Fleur de La Motte, Médoc 2010 Les Grilles de La Tour Carnet, Haut Médoc 2010 Ch. Le Montheil d'Arsac, Cru Bourgeois, Haut Médoc 2010 l'Etoile de Villegeorge, Haut-Médoc 2009 La Demoiselle de Sociando-Mallet, Haut-Médoc 2009 Chapelle de Potensac, Médoc (Delon) 2009 Ailes de Paloumey, Haut-Médoc (Zilver in Parijs) 2009 La Closerie de Malescasse, Haut-Médoc 2009 Ch. De Villegeorge, Haut-Médoc (Lurton) 2008 Moulins de Citran, Haut-Médoc 2008 Ailes de Paloumey, Haut-Médoc (Zilver op Aquitaine) 2008 La Closerie de Malescasse, Haut-Médoc 2000 Les Côteaux de Camensac, Haut-Médoc 2007 La Demoiselle de Sociando-Mallet, Haut-Médoc 2007 La Closerie de Camensac, Haut-Médoc 2007 Ailes de Paloumey, Haut-Médoc (goud in Parijs) 2006 Ch. Potensac, Médoc (Delon) 2006 La Closerie de Camensac, Haut-Médoc 2005 Moulins de Citran, Haut-Médoc
Nr.1/Tip
2e wijnen Grands Crus e.a. Margaux
Nr.1/Tip
2010 Ch. La Tour de Bessan, Margaux (Lurton) 2010 Margaux Generic de Ch. Durfort-Vivens, Margaux 2010 La Sirène de Giscours, Margaux 2009 Margaux Generic de Ch. Durfort-Vivens, Margaux 2009 Chevalier de Lascombes, Margaux 2009 Le Relais de Durfort-Vivens, Margaux 2009 La Sirène de Giscours, Margaux 2009 Confidences de Prieuré-Lichine, Margaux 2009 Le Page de La Tour Bessan, Margaux (Lurton) 2008 Le Relais de Durfort-Vivens, Margaux 2008 Ch. La Tour de Bessan, Cru Bourgeois, Margaux (Lurton) 2008 Le Page de La Tour de Bessan, Margaux 2006 Brio de Cantenac Brown, Margaux 2005 Les Hauts du Tertre, Margaux 2005 Sirène de Giscours, Margaux 2005 Brio de Cantenac Brown, Margaux 2e w. Grands Crus e.a. St-Julien/Paulliac/St-Estèphe
2009 Ch. Teynac, Saint-Julien 2009 Comtesse Clémence, Saint-Julien 2009 Ch. Padarnac, Pauillac 2009 La Dame de Montrose, Saint-Estèphe 2009 Ch. Prieur de Meyney, Saint-Estèphe 2008 Ch. Teynac, Saint-Julien 2008 Prieur de Meyney, Saint-Estèphe 2008 Comtesse Clémence, Saint-Julien 2007 Ch. Teynac, Saint-Julien 2007 La Dame de Montrose, Saint-Estèphe 2007 Sarget de Gruaud Larose, Saint-Julien 2003 Sarget de Gruaud Larose, Saint-Julien 2e w. Grands Crus e.a. St-Emilion/Pomerol/Pessac
2009 Haut Faugères, Saint-Emilion Grand Cru 2008 Fleur de Fonplégade, Saint-Emilion Grand Cru 2008 Symphonie de Fombrauge, Saint-Emilion Grand Cru 2004 Ch. Simard, Saint-Emilion (Alain Vauthier van Ausone) 2003 Ch. Simard, Saint-Emilion (Alain Vauthier van Ausone) 2007 Saint Paul de Dominique, Saint-Emilion Grand Cru 2006 Fugue de Nenin, Pomerol (geen 2e fles beschikbaar) 2011 La Réserve de Malartic 'Le Sillage', Pessac-Léognan 2009 Le Blason de Larrivet Haut-Brion, Pessac-Léognan 2009 Ch. Haut-Nouchet, Romance, Pessac-Léognan
Sauternes 2010 Ch. Suau, 2me Grand Cru Classé, Sauternes 2005 Le Dauphin de Guiraud, Sauternes (Goud op Feminalise) 2009 Les Remparts de Bastor Lamontagne, Sauternes
Beoordeling
Ledenprijs*
14 15 15 13 17,5 15 15 14 15 15 15 13 17 12 14 15 14 13 15
13,45 17,95 12,95 16,8 20,95 17,7 13,4 12,6 17,5 13,1 13,2 12,65 17,95 17,5 15,75 11,45 24,5 17,2 13,5
Beoordeling
Ledenprijs*
16 17 16 13 17 15 14 15 14 17,5 15 14 17 16 16 16
20,45 20,25 29,5 21,4 25,95 21,5 27,95 25,3 15,75 19,95 18,95 15,75 24,5 23,95 31,1 24,5
Beoordeling
Ledenprijs*
16 14 15 18 15 16 15 12 18 15 17,5 16
21,7 16,25 22,95 42,5 19,95 19,95 18,5 17,5 17,95 33,26,5 29,5
Beoordeling
Ledenprijs*
15 15 14 17,5 16 14 Kurk 17,5 17 16
16,95 18,5 16,25 12,99** 27,15,1 26,75 17,75 18,95 16,8
Nr.1/Tip
Beoordeling
Ledenprijs*
TIP
16 17 15
25,5 17,95 15,25
Nr.1
TIP
Nr.1
Nr.1/Tip
Nr.1
TIP
Nr.1/Tip
TIP
* Kernleden krijgen op deze prijs nog € 1,- Kernledenkorting per fles ** Speciale Netto Kernledenrijs per fles, inclusief Kernledenkorting Nr.1
Beste wijn in zijn categorie ongeacht zijn prijs
TIP
Beste kwaliteit/prijsverhouding in z’n categorie
De vetgedrukte naam is die van het château zelf 7
Conclusie Grands vs second Zoals verwacht waren de tweede wijnen en buurchâteaux van de Grands Crus een genot om te proeven. Want waar we voor het verkrijgen van de scherpste prijzen de 1e wijnen van de Grands Crus meestal zeer jong (uit het vat) moeten proeven, zitten deze Bordeaux al lange tijd op fles. Waardoor ze al mooi op dronk zijn. Daarbij is er geen noodzaak om tweede wijnen vroeg te kopen, omdat ze later nauwelijks in prijs stijgen. De belangrijkste conclusie die we konden trekken is dat tweede wijnen uit goede jaren zeer koopwaardig kunnen zijn. Maar dat je ze in mindere jaren beter links kunt laten liggen. Dan biedt een eerste wijn van een ‘gewone’ Cru meer waar voor je geld. Zo versloeg de 2007 Château Teynac (een St-Julien wiens wijngaarden liggen ingeklemd tussen die van Grands Crus als Château Léoville Barton, Gruaud Larose, Branaire Ducru en Ducru Beaucaillou) de 2007 Sarget de Gruaud Larose. Toch een zeer betrouwbare tweede wijn van Gruaud. Deze Teynac is een genuanceerde klasse Saint-Julien met een edel boerenstalkarakter, die nu prachtig op dronk is. Het is de Bordeaux TIP met de hoogste score.
Teynac (zwart) ligt tussen de Grands Crus
Kelder Château Teynac
Alle andere wijnen die als beste uit de proeverij kwamen, zijn afkomstig van goede tot excellente jaren. Jaren waarin de Grands Crus uitsluitend rijp fruit binnenhalen en waar dus ook hun tweede wijn ten volle van profiteert. In Saint-Estèphe, Margaux en Haut-Médoc werden drie Nrs.1 aangewezen, nl: de rijkgeconcentreerde 2009 La Dame de Montrose, de elegante 2008 Le Relais de Durfort Vivens en de complexe 2009 La Demoiselle de Sociando-Mallet (Sociando is geen Grand Cru, maar zit kwalitatief wel op dat niveau). De meest koopwaardige wijnen komen uit het goede jaar 2011 en de excellente jaren 2005 en 2000. De 2000 Les Côteaux de Camensac, van zeker niet de beste Grand Cru Classé van het klassement, verraste door zijn boterzachte mokka, cassis, sigarbox en ceder. Hier geeft de unieke weelde van 2000 duidelijk zijn visitekaartje af. Naast dé Saint-Emilion trouvaille van de maker van Ausone (zie achterpagina), stal de uitstekende 2011 La Réserve van Château Malartic La Gravière, Grand Cru Classé Pessac-Léognan, de show. Een prachtig versmolten glas romige rode super Graves, compleet met alle luxe schakeringen die Malartic zelf zo geliefd maakt. De 2005 Le Dauphin van 1er Grand Cru Château Guiraud, uit Sauternes leverde tot slot een exquise dessert snoepje op. Mooi diep en zoetfruitig van stijl met frisse ananas en volop pourriture noble. Château Malatic Lagravière, Pessac-Léognan Grand Cru Classé de Graves
8
Alto Adige
Eeuwenoude wijngaarden en frisse wijnen In het uiterste noorden van Italië, op de grens met Oostenrijk, ligt een spannend en uitdagend wijngebied: de Italianen spreken van Alto Adige, maar het gebied is van oorsprong Duitstalig, dus ook de aanduiding Südtirol komt veel voor. Beide aanduidingen zult u op de flessen uit dit gebied aantreffen! Op de hellingen van de Dolomieten groeien al eeuwen wijnstokken. Sterker nog, het gebied claimt zelfs één van de oudste wijnranken ter wereld te bezitten. Bij het kasteel van Katzenzungen in Tesimo, tussen Bolzano en Merano, staat een wijnstok van meer dan 350 jaar oud! Het bladerdek strekt zich uit over 350 m2 en aan alle kanten wordt het oude besje gesteund. Van de druiven wordt witte wijn gemaakt; het druivenras is Versoaln, alleen nog bekend van de wijngaard bij het kasteel. Al voor het begin van onze jaartelling maakte de lokale bevolking wijn, en dankzij de contacten met het Romeinse Rijk groeide de kennis omtrent wijnbouw en -productie. Grote kloosters waren in de achtste eeuw na Chr. verantwoordelijk voor uitbreiding van de wijnbouw, en zijn tot op de dag van vandaag actief. Een bekend voorbeeld is het Kloster Neustift/Abbazia di Novacella, aan de voet van de Brennerpas. Steile wijngaarden met de Dolomieten als decor
Vini de Traminne Eeuwenlang maakte Südtirol onderdeel uit van het Habsburgse Rijk. Vooral onder de bekende aartshertog Johann, aan het begin van de negentiende eeuw, ontwikkelde de wijnbouw zich sterk. Druivenrassen als Pinot Noir, Pinot Blanc en Riesling werden in het gebied geïntroduceerd, waardoor de wijnen van Alto Adige nog altijd een meer Duits dan Italiaans karakter hebben. Eén erg Duitse druif, de (Gewürz)traminer, heeft zelfs zijn naam te danken aan het stadje Tramin/Termeno in de omgeving van Bolzano. De wijnen uit deze omgeving – vini de Traminne - waren zo bekend in de middeleeuwen dat de naam ervan al snel ook voor allerlei druivenrassen werd gebruikt. Het verhaal hierachter is heerlijk complex, en de echte liefhebber verwijs ik graag naar Wine Grapes, het recente werk van Jancis Robinson. Wijngaarden De wijngaarden van Alto Adige liggen vooral in twee rivierdalen: dat van de Isarco/Eisack en van de Adige/Etsch. Net even ten zuiden van Bolzano komen die twee dalen samen. Iedereen die ooit de snelweg over de Brennerpas Italië in of uit heeft genomen, heeft die wijngaarden zien liggen. De besneeuwde toppen van de Alpen en Dolomieten op de achtergrond vormen een schitterend decor. De wijngaarden liggen overigens tot vrij hoog tegen de hellingen: tussen de 200 en 1.000 meter boven zeeniveau staan druiven aangeplant! De hoge toppen beschermen de aanplant tegen de koude, noordelijke winden. 9
Klimaat en bodem Dankzij de aanwezigheid van de watermassa van het Gardameer, ten zuiden van Alto Adige, heerst er in de wijndalen een bijna mediterraan klimaat, uitstekend geschikt voor wijnbouw. Afhankelijk van allerlei andere geografische kenmerken, zoals heuvelruggen of bergkammen, kan het wel zijn dat de ene wijngaard een heel ander microklimaat heeft dan de andere. Wijngaarden dicht onder de Brennerpas hebben bijvoorbeeld een koeler microklimaat dan de wijngaarden elders. De bodems vormen een geografische puzzel, en er is weinig algemeens van te zeggen; behalve misschien dat ze van wijngaard tot wijngaard enorm kunnen verschillen. En dat de bodems in de valleien zelf meer alluviaal zijn, terwijl de hellingen vooral gravel-bodems kennen, gevormd door gletsjers en erosie. Druivenrassen Wijnboeren in Alto Adige werken met zo’n 20 druivenrassen, zowel rood als wit. Daarvan worden alle wijnsoorten gemaakt: droog, zoet, mousserend en stil, voor alledag en om weg te leggen. Voor rood is vooral de inheemse Lagrein spannend én de moeite waard om te leren kennen. Daarnaast komt uitstekende Pinot Noir/Nero voor, evenals diverse rode wijnen van de Bordeaux-variëteiten. Alto Adige is echter eerst en vooral bekend om zijn grote range witte wijnen. Bovendien zijn deze bijna allemaal van de hoogste kwaliteit. Niet voor niets heeft Alto Adige een drie maal hoger percentage wijnen met de bekende tre bicchieri dan Toscane, in relatie tot het wijngaardareaal. Wijnen die met tre bicchieri - drie bekertjes – aangeduid worden in de Italiaanse wijngids Gambero Rosso behoren tot de top van Italië! Binnen die witte druivenrassen nemen Pinot Grigio en Pinot Bianco, samen met Chardonnay, de belangrijkste plaats in. Daarna komt Gewürztraminer, op enige afstand gevolgd door Müller-Thurgau en Sylvaner. Van de genoemde druivenrassen gaan we voor u wat dieper in op de beide witte Bourgondische soorten, en lichten we Lagrein nader toe. Pinot Bianco en Pinot Grigio De al genoemde aartshertog Johann van Oostenrijk was de eerste die in 1852 Pinot Blanc aanplantte in Südtirol. Het ras ontwikkelde zich fantastisch en vormt anno 2013 nog altijd een van de belangrijkste troeven van het gebied. De levendige zuren en de fruitigheid maken het tot een vrolijke wijn voor alledag, die echter wel degelijk ook diepgang kan krijgen. Soms wordt rijping op houten vaten gebruikt, uiteraard bescheiden en subtiel, om die diepgang aan te brengen. Heerlijk bij vis of de typische ‘knödel’ uit Südtirol! Een ander succesnummer van Alto Adige is Pinot Grigio, dat hier meestal volle, warme wijnen oplevert. Afhankelijk van bodem en microklimaat kunnen de Pinot Grigio’s zeer uiteenlopend van stijl zijn, maar allemaal met die heerlijk frisse zuren typerend voor het gebied. Een goed voorbeeld is onze tip, afkomstig van Cantina/Kellerei Nals Magreid. Als beide genoemde druiven typerend genoemd kunnen worden voor de wijnen van Alto Adige, dan kan de coöperatie Nals Magreid model staan voor
10
het soort bedrijven in Südtirol. De 140 wijnbouwers aangesloten bij Nals Magreid gaan voor de hoogste kwaliteit fruit, dat verwerkt wordt in een state-of-the-art bedrijfsgebouw. Moderne architectuur, kwaliteit en klantvriendelijkheid zijn de trefwoorden bij een bezoek aan het bedrijf, waar uiteraard een wijnbar en een winkel uitnodigen tot proeven en inkopen doen.
Klassieke rijpingskelder van Josef Weger
Lagrein Keizer Karel IV van het Heilig Roomse Rijk was er in 1370 al lyrisch over: Lagrein was de ‘pesten Poczner’: de beste wijn uit Bozen (Bolzano). Tegenwoordig treft u Lagrein tot in de stad Bolzano aan, evenals in de wijngaarden in het dal rondom. Veel wijngaarden hebben nog steeds het oude pergola-systeem om druiven te geleiden, maar steeds vaker maakt dit plaats voor modernere wijzen van geleiding en snoeien, zoals Guyot, waarbij een scheut van de wijnstok langs een horizontale draad geleid wordt. Lagrein houdt van warme bodems, op zand, porfier of gravel. De wijnen worden gekenmerkt door aroma’s van bessen, kersen en viooltjes; op de tong is hij fluwelig, met milde zuren. Bij oogsten van ongeveer 10.000 kilo per hectare ontstaan wijnen met een intense kleur, vol en fruitig. Opvoeding op eiken vaten levert tonen van specerijen, en bovendien charme en karakter. Een rosé-versie bestaat ook, de Lagrein Rosato of Lagrein Kretzer. U kunt Lagrein vooral tegenkomen als DOC Alto Adige/Südtirol, altijd met de vermelding van het woord Lagrein eraan toegevoegd. Daarnaast maakt Lagrein onderdeel uit van de bekende DOC Alto Adige Santa Maddalena /Südtirol St. Magdalener, waarvan ook nog een Classico variant bestaat. Santa Maddalena is een klein gebiedje ten noorden van Bolzano van zo’n 250 hectare. Hoofdbestanddeel van Santa Maddalena vormen Schiava en Vernatsch. Lagrein kan 15% uitmaken, terwijl ook Pinot Nero in de blend mag voorkomen.
Het state-of-the-art gebouw van Nals Margreid
11
Proefoverzicht Alto Adige
Alto Adige Rood
Beoordeling
Ledenprijs*
2011 Lagrein, Wilhelm Walch, D.O.C. D.O.C. Südtirol Alto Adige
15
11,5
2011 Lagrein, Laurins, D.O.C. Südtirol Alto Adige
14
14,8
2011 Lagrein, Josef Weger, D.O.C. Südtirol Alto Adige
Nr.1/Tip
17
12,95
2011 Lagrein aus Cries, Nals Margreid, D.O.C. Südtirol Alto Adige
15
12,8
2012 St. Magdalener, Josef Weger, D.O.C. Südtirol Alto Adige
13
11,3
2012 St. Magdalener, Classico, Wilhem Walch, D.O.C. Südtirol A.A.
12
10,4
2012 Marzemino Roeno, La Rua della Vallagarina
14
9,9
2012 Kalterersee Auslese, Lago de Caldaro Salto
12
19,95
2011 Teroldego, I.G.T. Della Vallagarina
15
9,75
TIP
2010 Cabernet Sauvignon, Riserva, Wilhem Walch, D.O.C. Alto A.
14
11,8
17,5
14,2
2008 Rosso della Vallagarina, Roeno
15
10,45
2006 Maso della Rose, I.G.T. Vigneto della Dolomiti, Weinberg
12
14,6
Beoordeling
Ledenprijs*
15
11,3
2008 Enantio, Roeno, D.O.C. Valdadige Terradeiforti
Alto Adige Wit
Nr.1
Nr.1/Tip
2012 Weissburgunder, Laurins, D.O.C. Südtirol Alto Adige 2012 Weissburgunder Pinot Bianco, Josef Weger, D.O.C. Südtirol Alto A.
16
11,95
2012 Pinot Bianco, Wilhelm Walch, D.O.C. Südtirol Alto Adige
14
10,95
2012 Pinot Grigio, Terra Alta Roeno, D.O.C. Valdadige
12
9,6
2012 Pinot Grigio, Marat, Wilhem Walch, D.O.C. Alto Adige
15
11,35
2012 Pinot Grigio, Roberta Fugatti
14
8,7
2012 Pinot Grigio, Nals Margreid, D.O.C. Südtirol Alto Adige
17
10,95
2012 Pinot Grigio, Punggl, Nals Margreid
17
16,2
2011 Pinot Grigio, Laurins, D.O.C. Südtirol Alto Adige
11
11,1
2009 Pinot Grigio, D.O.C. Ruländer
12
14,5
2012 Chardonnay Pillat, Wilhelm Walch, D.O.C. Südtirol Alto A.
14
11,4
2012 Gewürztraminer, Wilhelm Walch, D.O.C. Südtirol Alto Adige
15
11,75
TIP
* Kernleden krijgen op deze prijs nog € 1,- Kernledenkorting per fles ** Speciale Netto Kernledenrijs per fles, inclusief Kernledenkorting Nr.1
Beste wijn in zijn categorie ongeacht zijn prijs
TIP
Beste kwaliteit/prijsverhouding in z’n categorie Wijngaard in Alto Adige
12
Conclusie Alto Adige wit
Pinot Grigio stokken van Nals Margreid
Bij de droge witte wijnen uit Alto Adige deden met name de Pinot Grigio en de Pinot Bianco (Weissburgunder) het op een enkele uitzondering na goed. Ook al lopen ze in stijl uiteen van mondvullend breed met meloen en iets noterigs tot aan impressies van versgekneusd druivensap met een hint van ijzer, vuur- en tufsteen, de fijne opwekkende zuren zijn overal goed aanwezig. De meest overtuigende 2012 Pinot Bianco/Weissburgunder komt van Jozef Weger uit Cornaiano-Girlan. Jozefs wijn heeft zelfs meer nuances en zit frisser in zijn zuur dan wat we van een Pinot Blanc uit de Elzas gewend zijn. Het zijn die gevarieerde impressies van ‘gebakken brood’, venkel, vanille, exotisch fruit en fijn crispy zuur die deze wijn zo boeiend maken. De meest koopwaardige witte wijn komt van Nals Margreid. Deze stevige 2012 Pinot Grigio verdiende met 17 punten de koop TIP vanwege zijn mondvullende fruitkarakter met volop perzik, gele pruim en meloen. Krachtig, diep en lang, zonder storend restzoet. Heel veel klasse voor minder dan € 10 per fles.
Conclusie Alto Adige rood
De keldermeester van Josef Weger laat ons zijn Lagrein proeven
Bij de rode wijnen uit Alto Adige was de kwaliteit wisselvalliger verdeeld. Hier kwamen dan ook meerdere druiven aan bod, die niet allemaal even goed uit de verf kwamen. De St.Magdaleners stelden bijvoorbeeld behoorlijk teleur. Hier wordt de soep nogal dun, met slechts een hint aardsheid en nauwelijks structuur. De enige druif die wel overtuigde was de Lagrein. De Lagrein is dé rode specialiteit van Alto Adige en doet met zijn stevige karakter vol kruidig leer, zwarte peper en aardse tonen in de verte aan een gespierde Pinotage uit Zuid Afrika denken. Maar dan frisser en meer op donker rijp fruit. De 2011 Lagrein van (wederom) Josef Weger is de beste. En proeft volledig zoals een mooie Lagrein hóórt te smaken: krachtig, vol donker zoet fruit, choco, leer en aardse peper met een verleidelijke fraîcheur. De allermooiste wijn van de blinde proeverij komt van Azienda Agricola Roeno. Hun 2008 Enantio, voor 100% gemaakt van de gelijknamige blauw/zwarte druif uit het zuiden van Trentino, is een volwaardige bewaarwijn met volop kersen, aardbei, complexiteit en gewicht (14% alc.). Bovendien is deze D.O.C. uit Valdadige Terradeiforti door zijn 15 maanden houtlagering goed doorspekt met exotische specerijen (kaneel) en fluwelige luxe. Een imponerende Nr.1 voor een aantrekkelijke prijs. 13
Proefnotities 2e wijnen Grands Crus Nr.1 2009 La Demoiselle de Sociando-Mallet Haut-Médoc
17,5/20
Vitaal paarsrood. Breedgeurig boers en complex. Luxe ook, met getoast eiken, Ardenner ham, zwarte kers, viooltjes en lelie. Krachtig, diep en vlezig. In de mond komt het florale en de fruitigheid royaal terug. Samen met mokka en specerijen zorgt dit voor een grote complexiteit tot diep in de lange finale. Topjaar. Nu drinken tot 2020. Kernledenprijs € 19,95. Verpakt per 6 flessen.
tip
2000 Les Côteaux de Camensac Haut-Médoc
17/20
Mooi diep gloedvol bruinrood. Bedwelmende Bordeauxneus met edele inslag: cigarbox, mokka en kruidige nuances. Vitaal ook door cassis en vlier. In de smaak eerst espresso, choco, sigaar en ceder, gevolgd door minty oak en een frisse toets. Alles mooi versmolten en boterzacht. Klassieker met Grand Cru luxe. Nu van genieten tot 2018. Kernledenprijs € 16,95. Verpakt per 6 flessen.
Nr.1 2009 La Dame de Montrose Saint-Estèphe
18/20
Compact diep donker robijnrood. Gebalde neus, strak à la St-Estèphe, vol concentraat en complexiteit, krachtig en overtuigend Cabernet getypeerd. Solide mondgevoel, complex en uitgebalanceerd met luxe eiken, ceder, vanille, zoete tannines en frisse eucalyptus. Lange afdronk met weelde en espresso. Top! Nu van genieten tot 2023. Kernledenprijs € 41,50. Verpakt per 6 flessen.
tip
2007 Château Teynac
Saint-Julien
18/20
Warm Bordeauxrood met donkere kern. Genuanceerde open neus, een en al finesse. Vlezig ook en een beetje muskus en boerenstal. Puur fruit, cederhout, mahonie, choco en frisheid fraai versmolten. Puur St-Julien. Subtiel gekruid vol vanille smeltfruit, mokka en een vleugje minty oak. Krachtig en lang. Superwijn! Nu heerlijk tot 2021. Kernledenprijs € 16,95. Verpakt per 6 flessen.
Nr.1 2008 Le Relais de Durfort Vivens Margaux
17,5/20
Stevig vol dieprood. Stuivend fruit, hartige toast met frambozen en koffie. Overgaand in een frisse fruittoets. Rijpe, brede smaak met choco, ceder, tabak, gerookte ham en lavendel kruid. Complex, elegant en fris (viooltjes, vlierbes en munt) met een denderende finale. Grand Cru grandeur met complexiteit en lengte. Houdbaar tot 2023. Kernledenprijs € 18,95. Verpakt per 6 flessen.
tip
2011 La Réserve de Malartic Pessac-Léognan
17,5/20
Levendig donker bessenrood. Massa’s mals rood fruit (vleeskersen, aardbei) in de neus. Zalvend zachte, stevige smaak vol vettig rood fruit met koffie, mokka en vanille. Lange finale met getoast eiken, karamel en de mineralige toets die zo kenmerkend is voor mooie Pessac-Léognan. Moeilijk af te blijven, daarom meteen van genieten tot 2020. Kernledenprijs € 16,75. Verpakt per 12 flessen.
tip
2005 Le Dauphin de Guiraud Sauternes
17/20
Stevig fris goudgeel. Nobele fruitneus met rijpe mango, abrikoos, sinaas marmelade, citrus en Pourriture Noble krentjes. Mooi rijp geel fruit met wat honing en een frisse spanning. Lichte karamel geeft diepgang en voegt complexiteit toe. Sauternes met pourriture en diepgang van een rijk jaar. Nu van genieten tot 2030. Kernledenprijs € 16,95. Verpakt per 6 flessen.
14
Proefnotities Alto Adige
2012 Weissburgunder, Josef Weger
D.O.C. Südtirol Alto Adige
16/20
Groenwit fonkelend. Gebakken brood met een vleugje venkel en vanille, na verluchten aangevuld met bloemen en mineralen. De smaak opent exotisch met ananas en sinas. Veel punch, strak mineralig en crunchy. Aantrekkelijke frisse, mineralige wijn met fijne zuren. Nu heerlijk tot 2015. Kernledenprijs € 10,95. Verpakt per 6 flessen.
tip
2012 Pinot Grigio, Nals Margreid D.O.C. Südtirol Alto Adige
17/20
Fris goudgeel. Intense, zuivere neus met goede vulling: wit fruit (aalbes), geel tropisch fruit (ananas), kruiden en mineralen. In de smaak vooral rijp fruit (perzik, gele pruimen en meloen), met diepgang en lengte. Goed gestructureerde, kwaliteitsvolle Pinot Gris. Drinken vanaf nu tot 2016. Kernledenprijs € 9,95. Verpakt per 6 flessen.
tip
2011 Lagrein, Josef Weger D.O.C. Südtirol Alto Adige
17/20
Dik diep donkerrood met paarse rand. Aardse, peperige neus met leer, rook en aromatisch donker fruit. Ietwat wilde, rijpzoete smaak vol verleidelijke charme. Met gewicht, rijpe pruim, choco en leer. Vlier zorgt voor fraicheur en balans. Een true to type Lagrein uit het boekje. Drinken vanaf eind 2013 tot 2017. Kernledenprijs € 11,95. Verpakt per 6 flessen.
Nr.1 2008 Enantio, Roeno
D.O.C. Valdadige Terradeiforti
17,5/20
Dik dieprood met donkerzwarte kern. Gelaagd en neusvullend. Volkruidig (kaneel en andere exotische specerijen) en volfruitig (kers en bosaardbei), romige peperkoek en complexiteit. Fruitig dik en compleet van smaak, met zoete choco luxe en malse kruidigheid tot in de lange finale. Drinken tot 2018. Kernledenprijs € 13,20. Verpakt per 6 flessen.
tip
2004 Château Simard, Saint-Emilion Vauthier-Mazière 17,5/20
Waarde € 26,- nu slechts € 12,99 per fles! Dik diep donker warm bruinrood met volle kern. De neus is klassiek, uitbundig en rijk: karamel, cigarbox, chocolade, rokerige tabak, koffie, mokka en munt. Mals en rond, met ‘dennenbos’, specerijen en mollig zoet fruit. Breed, complex en lang, volledig in balans. Karaktervolle klasse St-Emilion uit de stal van Château Ausone. 80% Merlot en 20% Cabernet Franc. Handmatig geoogst met slechts 46 hl per ha. 13% alc.. Nu op z’n top tot 2019. Verpakt per 6 flessen.
tip
2012 Château de la Touloubre Rosé Côteaux d’Aix en Provence
17/20
Blinkend bleek rozenblaadjes-roze. Knisperend zuiver en rank van smaak met een krokante bosaardbei bite, fijne zuren, grip en lengte. Hier is menig Cru Classé de Provence jaloers op. 50% Syrah, 50% Grenache, 13% alc. Nu heerlijk tot 2015. Kernledenprijs € 7,95. Verpakt per 6 flessen.
tip
2012 La Coulée Sauvignon Blanc Villevert, Val de Loire
17,5/20
Raszuivere Sauvignon Blanc. Ruikt en smaakt als een Sancerre, met de exotique van Nieuw-Zeeland! Unieke kwaliteit/prijsverhouding. 100% Sauvignon, 12,5% alc. Nu genieten tot 2015. Kernledenprijs € 6,99. Verpakt per 6 flessen.
15
Unieke 9 jaar oude St-Emilion uit de stal van Ch. Ausone! Met Château Simard 2004 maakte ik voor het eerst kennis in het voorjaar van 2005 op Château Ausone, de legendarische 1er Grand Cru Classé ‘A’ van Saint-Emilion. De wijn maakte een ongelofelijke indruk op mij. Ik proefde deze samen met Alain Vauthier, de aimabele eigenaar van Ausone, die zoals altijd gehuld was in zijn onafscheidelijke tweed colbertje. Alain Vauthier
Simard stond als eerste in een line-up van vijf grote 2004 Saint-Emilions van Vauthier met Château Ausone zelf als kroonjuweel achteraan. Simard charmeerde meteen door zijn prachtig rijpe Merlot-stijl met dennenkruid en heerlijk zoete, satijnzachte tannines. Weelderig diep en edel van karakter, puur op rijp rood fruit. Ook al is Château Simard al vanaf 1954 in de familie, het was het eerste jaar dat Alain Vauthier de wijn zelf had gemaakt. En hij was er in al zijn bescheidenheid best trots op. De wijn was toen echter, net als de voortreffelijke 2004 Ausone zelf, nog niet te koop omdat Vauthier nog niet met zijn prijzen op de markt was verschenen. Toen Ausone een tijd later voor een astronomisch hoog bedrag per fles uitkwam, terwijl we er maar 3 kisten van ‘mochten’ kopen, raakte Ausone en daarmee ook Simard in de vergetelheid. Totdat ik onlangs, na 8 jaar, het Château weer tegenkwam, de 2003 en 2004 opnieuw proefde en meteen weer onder de indruk was. De 2004 was zelfs krachtiger en complexer dan de 2003. De 2004 Ch. Simard is nu in volle glorie en gaat nog ruim 5 jaar mee. Een klasse Château waarvan jaren als 2003 en ‘04 inmiddels een waarde hebben van ca. € 26,- per fles. Maar waarvan de beste jaargang, de 2004, door een scherpe deal voor u nu minder dan de helft kost! Kijk voor de proefnotitie op pagina 15. De wijn is afkomstig van een wijngaard aan de voet van de beroemde ‘Côtes’ van St-Emilion waar de wijngaard van Château Ausone zelf ook op ligt. Pal naast Grand Cru Classé Château Canon La Gaffelière. Château Simard beslaat 40 ha. De grond bestaat voornamellijk uit argilo-sableux (zand klei) met kalk en kiezel. Dé ideale bodem voor Top Merlot.