Inspiratiegids: De speelplaats met toekomstInspiratiegids: De speelplaats met toekomst

1 INLEIDING

1.1 Voorwoord ................................................................................................................................................... 06 1.2 Situering ....................................................................................................................................................... 08 1.3 De Ambrassade en MOEV ..................................................................................................................... 10 1.4 Doelstellingen project ............................................................................................................................. 11 1.5 Onderzoek en methodologie ............................................................................................................... 12

© Steinerschool de Zonnewijzer, Wijgmaal (Leuven)

1.1 Voorwoord

Beste lezer,

Meer dan 2 jaar lang ondersteunden De Ambrassade en MOEV 114 scholen en schoolbesturen en een heleboel lokale overheden bij de heraanleg van speelplaatsen. In die (korte) periode, in volle gezondheidscrisis, toverden ze samen de speelplekken om van saaie betonvlaktes tot leerrijke en uitdagende omgevingen. En waar mogelijk gingen de speelplaatsen ook de relatie aan met hun buurt, het jeugdwerk en de omgeving.

Tijdens die periode werd ook duidelijk hoezeer bij scholen de interesse groeit om hun speelplaats aan te pakken. De corona-epidemie deed er nog een schepje bovenop. Dat bleek uit de vele ondersteuningsvragen die we kregen via leermomenten, mails, plaatsbezoeken, inspiratiedagen en telefoongesprekken. In dit onderzoeksrapport richten we ons daarom in de eerste plaats op die scholengroepen en schoolbesturen waar het idee om hun speelplaats open te stellen voor de buurt nog niet helemaal concreet is. Ook scholen waar de eerste stappen al zijn gezet, maar het nog niet helemaal duidelijk is wat de volgende horde op de reisweg wordt, zullen hier concrete antwoorden, tips en aanbevelingen vinden.

Lokale besturen zijn belangrijke partners voor scholen om ze te ondersteunen in hun zoektocht naar een waardevolle transitie van speelplaatsen in de gemeente. In deel 4 ‘Stappenplan’ en deel 6 ‘Aanbevelingen’ kunnen zij meer te weten komen over wat hun rol kan zijn.

In de voorbeelden rond gedeeld gebruik van speelplaatsen ligt onze focus op die praktijken die samenwerken met lokale jeugdwerkinitiatieven. Speelplaatsen openstellen voor de buurt, en in het bijzonder voor het jeugdwerk, was één van de criteria van de projectoproep. Dit onderzoeksrapport gaat daarom niet over het delen met andere buurtorganisaties, sportverenigingen of cultuurinitiatieven. Toch gelden daarbij soortgelijke uitdagingen en zijn de aanbevelingen ook toepasbaar op praktijken met andere middenveldorganisaties.

Een speelplaats omvormen kan op verschillende domeinen (groen, welzijn, beweging, creativiteit enz.). De Ambrassade en MOEV schreven samen met verschillende organisaties uit het onderwijsveld, het jeugdwerk en de NME-sector 1 een integrale visietekst ‘De speelplaats met toekomst’ uit, die dit idee verder vormgeeft en kracht bijzet 2 .

Dit naslagwerk focust maar op één thema: het gedeelde gebruik en/of de openstelling van speelplaatsen voor het jeugdwerk en de buurt. De voorbeelden in dit naslagwerk haalden we grotendeels uit geselecteerde scholen van de projectoproep ‘Bewegingsvriendelijke en gedeelde speelplaatsen’ van de Vlaamse overheid (2018), aangevuld met andere praktijken uit Vlaanderen en Brussel die al een aantal jaren geleden gestart zijn 3 . Voor de andere thema’s verwijzen we graag naar de visietekst ‘Een speelplaats met toekomst’ en de literatuurlijst (deel 7), waar links te vinden zijn naar interessante pagina’s en naslagwerken van onze partners en andere beleidsdomeinen 4 .

Een woord van dank aan de vele partners die dit onderzoek mogelijk hebben gemaakt:

In de eerste plaats alle scholen die met veel enthousiasme hun projecten hebben aangepakt en hun successen en problemen hebben gedeeld met ons. De organisaties, overheden en experts uit onze klankbordgroep.

De lokale besturen die hun praktijken deelden en hun verhaal vertelden op de inspiratiedagen en het terugkoppelingsmoment, met in het bijzonder een dikke merci voor de steden Kortrijk, Geel en Lokeren.

En alle jeugdwerkorganisaties die verder kijken dan hun eigen neus (en terrein) lang is en uitzoeken wat de mogelijkheden in de buurt zijn om hun leden een betere speelervaring te geven.

Merci aan onze collega’s om klankbord te zijn, ons met beide benen op de grond te houden en ons verder te stuwen in de goede richting. Met een bijzondere vermelding voor stagiaire Bo Verwulgen voor alle tijd die ze stak in interviews en de ondersteuning van dit project. GEEF MIJ DOOR

Ben je helemaal door deze publicatie gegaan? Geef mij dan aan iemand anders door en zorg zo voor een portie goesting om aan de slag te gaan met de speelplaats op een andere school.

1 Sector van natuur- en milieueducatie (NME) 2 Zie verder ‘Deel 2: Visietekst. Een speelplaats met toekomst’ 3 De landingspagina van dit project met meer uitleg over de heraanleg van speelplaatsen vind je hier. 4 Zie deel 7 ‘Literatuur’