Bachelor Thesis: Design of Rotterdam Harbours by Sybren Stroo

Afstudeer opdracht Titel: Kade(r)bepaling Rotterdamse kades en binnenhavens Gemaakt voor: Hogeschool Utrecht, dS+V gemeente Rotterdam Voorbereid door: Sybren Stroo, studentnr. 1512617, Ruimtelijke Ordening & Planologie Adres student: Kanaalstraat 79bis, 3531 CB Utrecht Telnr. 0623061306 HU-begeleiders: 1e begeleider: Jeroen van der Burg 2e begeleider: Sil Bruijsten dS+V-begeleiders: Thierry Goossens Esther Heemskerk

Datum: 4 juni 2009 Versienr.: 1.0

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

“ The measure of any great civilization is in its cities, and the measure of a city’s greatness is to be found in the quality of its public spaces, its parks and squares.” John Ruskin

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Vo o r wo o rd _ Voor u ligt de kadestudie voor het binnenstedelijk- en buitendijksgebied van Rotterdam, dit is tevens een afstudeeropdracht. De studie is geschreven naar aanleiding van een opdracht vanuit de dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (dS+V ). Ik geef - als 4 e -jaars student Ruimtelijke Ordening & Planologie - aan welke waarden de verschillende (openbare kades van Rotterdam hebben. De uitkomst van dit onderzoek dient als onderlegger voor (toekomstige) ontwikkelingen aan/op kades die gelijk zijn aan het type kade die ik onderzoek in dit document. In een voorwoord behoort een woord van dank. Bij deze wil ik graag iedereen bedanken die heeft bijgedragen aan het verloop en de inhoud van deze studie. In het bijzonder wil ik vanuit de dS+V de heer T. Goossens en mevr. E. Heemskerk bedanken en vanuit de Hogeschool Utrecht de heer J. van der Burg en de heer S. Bruijsten. juni 2009 Sybren Stroo

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 4

Inhoudsopgave_ Inleiding_ Aanleiding_

Probleemstelling Doelstelling

7 7 7

Afbakening projectgebied_

Onderzoeksstructuur_

Inventarisatie_ Inleiding Conclusie

Analyse_ Inleiding Analysestructuur Kades op noord Kades op zuid Conclusie

Ontwerpconcept_ KadeRbepaling Kadebepaling Deeluitwerking Verbeterpunten

Slotwoord_ 1. 5

12 12 19 22 22 23 26 39 48 54 55 56 58 60 64 dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Inleiding_ Rotterdam bouwt voortdurend aan haar toekomst. Na een succesvolle periode van wederopbouw werkte Rotterdam in de afgelopen vijftien jaar verder aan haar positie als aantrekkelijke stad. In het centrum verrezen de Erasmusbrug en de Kop van Zuid. De binnenstad kreeg een voor Nederland ongekende skyline. Wat Rotterdam verder nog zo bijzonder maakt is de rivier en haar kades aan de voet van deze skyline. De dynamiek van de stad en de rivier ontmoeten elkaar op de kades. Dit zijn de plekken die moeten zorgen voor continuĂŻteit van oost naar west en een stepping-stone moeten zijn van noord naar zuid. De kades moeten daarom beschikken over een mix van ingrediĂŤnten die kunnen zorgen voor een levendige en continue openbare ruimte. De doelstelling van de stadsvisie zegt: de rivier moet een recreatieve as/ruimte worden. Dit is dan ook de onderliggende gedachte voor dit onderzoek naar de ingrediĂŤnten voor een goed functionerende (openbare) kade. Deze studie kan beschouwd worden als een onderzoek dat in 3 stappen is verdeeld, nl.: inventarisatie, analyse en ontwerpconcept (aanbeveling).

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 6

Aanleiding_ Binnen de gemeente Rotterdam wordt projectmatig gewerkt aan de kades en de binnenhavens. Dat wil zeggen dat er per project - wat over kades en binnenhavens gaat - niet of nauwelijks gekeken wordt naar overige plannen, visies etc. De projectmedewerker fixeert zich te snel op het plangebied zelf zonder de context en vergelijkbare situaties te bestuderen. Dit resulteert in afzonderlijke plekken die 1) geen geheel vormen en 2) niet samenhangend zijn aan elkaar. Er dient een totaaloverzicht gemaakt te worden uit de (kade en binnenhaven) projecten, plannen en studies die als onderlegger gebruikt kan worden voor toekomstige ontwikkelingen (visies) voor de kades en binnenhavens, dit in relatie met de doelstelling van de stadsvisie. Door een dergelijk totaaloverzicht kunnen individuele projecten beter tot hun recht komen doordat de toevoeging ervan aan de stad wordt geoptimaliseerd.

1. 7

Probleemstelling

Doelstelling

Hoe kunnen de relevante waarden per project bijdragen aan een totaaloverzicht (inventarisatie en analyse) die op hun beurt weer onderlegger zijn voor een toekomstvisie? Welke toekomstvisie voor programma en identiteit van de kades en binnenhavens van Rotterdam en/of specifieke plangebieden kan geschreven worden op basis van de inventarisatie en analyse (oftewel: het totaaloverzicht) van de vigerende projecten, plannen en studies?

Het doel van de afstudeeropdracht is het schrijven van een gegronde toekomstvisie op het gehele rivierfront (kades en water) welke de stad voedt voor ontwikkelingen (en beleid) in de toekomst. De doelstelling die de stad heeft is de Nieuwe Maas laten functioneren als stedelijke recreatie as. Deze doelstelling beschrijft het thema van mijn afstudeeropdracht. Aan mij is dan de taak om aan de hand van dit thema te zoeken welke waarden per vigerend project, plan en studie een toevoeging zijn voor het totaaloverzicht. Aan de hand van dit totaaloverzicht zal er een analyse en een visie geschreven worden dat zich focust op een beperkt aantal gebieden dat een analyse (evt. ontwikkeling) behoeft naar aanleiding van het totaaloverzicht. Algemeen kan gesteld worden dat de monotone invulling van de afzonderlijke plekken tegengegaan moet worden.

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Afbakening projectgebied_

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 8

Boe

Haringvliet Oude Haven ens shav

Type beleidsdocumenten

reng

at Buiz eng

Wat erfr ont

Rot

terd a

rstad Wate

k es

m oo

Kop van Zuid (havens)

elm

ilh W

a ydkw ie Llo

nstu Have

rk a ste

rtier

i ap

Pa r

ijn

ha ve n

aven

Rijnh

kka Par

t rech

tend e Ka t m i ru

en Buit

n have

Maas

De betrokken oevers en binnenhavens 1. 9

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Onderzoeksstructuur_ Methoden & Technieken

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 10

Toelichting

Procedure

Inventarisatie doel gebied focus

relevante plannen verzamelen binnenstedelijk buitendijks gebied (binnenhavens, kades)

documenten

openbare kades in langs de Nieuwe Maas (recreatieve as) visies, strategieĂŤn, plannen, studies

producten

uiteenzetting van waarden per project

kade

overkoepelend document

stadsvisie

kenmerken

geĂŻllustreerd a.d.v. kaarten en illustraties

Analyse doel

uitfilteren van relevante waarden en thematiseren van projecten

gebied focus

binnenstedelijk buitendijks gebied (binnenhavens, kades)

documenten producten

omgevings- en identiteitskenmerken verzamelde relevante documenten (visies, strategieĂŤn...) bundeling van waarden en kenmerken die gebruikt kunnen worden voor kader

Ontwerpconcept & Kaderbepaling doel

grondlegger ontwerpen die bijdraagt aan een groter ontwerpkader voor de openbare ruimte

gebied focus

binnenstedelijk buitendijks gebied (binnenhavens, kades) verblijfskwaliteit in de openbare ruimte en kades in woongebieden

documenten

bundeling van geanalyseerde documenten (zie analyse) ontwerpkader die als tool kan gebruikt worden voor toekomstige ontwikkelingen invloeden hebben van de binnenhavens, kades en de rivier

producten

1. 11

vigerende beleidskaders

rotterdamse stijl

thema

ontwerpconcept

t/m

relevante projecten

inventarisatie

thematiseren van projecten

analyse wonen aan binnenhaven

type

wonen in centrum

wonen aan rivier

bundelen van kenmerken per kade

kaderbepaling/ontwerpconcepten

toolkit voor toekomstige ontwikkelingen

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Inventarisatie_ Inleiding

De inventarisatie is opgesteld om de verschillende ontwikkelingen, ambities en huidige situaties - met betrekking tot de openbare kades in het stedelijk gebied - in beeld te brengen. Uiteindelijk ontstaat er een zoektocht door een stapel documenten met een aantal keywords en een bepaalde focus als leidraad. De focus – ‘openbare kades in het stedelijk gebied van Rotterdam langs de rivier als recreatieve as’ is hét motto voor deze zoektocht. Om een beeld te geven hoe deze zoektocht is opgezet staan hier de belangrijkste zoektermen: - (her)inrichting openbare ruimte - invulling van kade activiteiten - plint - kades - levendigheid - (toevoeging) stedelijk publiek programma - terugbrengen van (historisch) karakter en identiteit

Haringvliet Oude Haven

Boe

Voor de inventarisatie ben ik op zoek gegaan naar documenten die relevant zijn voor de openbare kades. De documenten zijn onder te verdelen in masterplannen, inrichtingsplannen, visies, voorlopige ontwerpen en studies. Het onderwerp ‘kades’ is vaak een onderdeel van het kopje buitenruimte of openbare ruimte. De inventarisatie – hieronder - is verdeeld per plek, haven en kade, met daarachter de bron. Er wordt puntsgewijs ingegaan op de identiteit, de openbare ruimte, het parkeren en het programma van de kade. Naast het bestuderen van de documenten en teksten is er ook een workshop georganiseerd uit de wens tot een gemeenschappelijke visie en uitgangspunten voor de kades. Dit was specifiek gericht op het ontwerp van kades en oevers aan de Maas. De input voor deze workshop is ook betrokken bij deze inventarisatie.

Haringvliet Oude Haven

reng

at Buiz eng

vens dsha

kade aan binnenhaven

e pj

waterkering

rsta Wate

Visie Masterplan Studie Inrichtingsplan Voorlopig ontwerp Geen relevante bronnen

e pj

N Kop van Zuid (havens)

Kop van Zuid (havens)

ina

lm lhe

d rk a

rtier

a ydkw ie Llo

i W

ste We

nstud

Have

kk Par

ade

Pa r

ven ijnha

ijn

ha ve n

ie nstud Have

e ilh W

ste We

Pa r

ijn

ha ve n

t rech

tend te Ka im u r n

e Buit

Onderscheid van openbare kades tussen kade aan rivier en kade aan binnenhaven

T 010-2896966

have

3029 AD Rotterdam

en nhav

Rij

kad

t rech

Galvanistraat 15

ina

d rk a

tier kwar Lloyd

k Par

Maas

tend te Ka nruim

dS+V

at Buiz eng

vens dsha

Type beleidsdocumenten

rsta Wate

kade aan rivier

reng

Openare kades

Boe

dsv.rotterdam.nl

Maas

Kades/binnenhavens ingedeeld naar geinventariseerd beleidsdocument

1. 12

De ge誰nventariseerde documenten

1. 13

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Boerengat – Buizengat Boerengat

Identiteit & wensbeeld Eigen identiteit geven aan Boerengat ten opzichte van de andere binnenhavens. Toevoegen van stedelijk wonen (hoogbouw). Verlevendigen door jachten, schepen, circusboten, drijvende restaurants etc. Beheer van omgeving ’s-Landswerf. Openbare ruimte Verbetering (sociaal veilige) plint. Herinrichting van de kade. Pleziervaart, horeca (aanwezig in de plint aan Admiraliteitskade) en culturele functies als functie van het water. Vrijhouden van ’s-Landswer f (geen boten aan die kade) voor behouden van relatieve rust in omgeving. Vier nieuwe vlakken (vanaf Oostplein): Horeca en bijzondere boten (sfeerverhogend), dan bijzondere (culturele) activiteiten (circusboten), dan plek voor moderne jachten (tegen de Admiraliteitsbrug aan). Regelmatige boomstructuur en materiaal gebruik. Voorkomen van dichtslibben van OR door (afval) containers etc. Parkeren Parkeervakken tot aan Infirmeriestraat: ‘langs de kade’ i.p.v. ‘haaks op de kade’. Parkeervakken tussen Infimeriestraat en Willem Ruyslaan: ‘haaks op de kade’ i.p.v. ‘langs de kade’, voor minder zichtbelemmering naar water. Compenseren van het aantal parkeer plekken d.m.v. plek zoeken in gebouwde voorzieningen en P&R werking van de metro ontmoedigen. Programma Toevoegen van penthouses (optoppen) aan noordoever tussen Infirmeriestraat en Willem Ruyslaan, toevoegen stedelijk wonen in de vorm van hoogbouw tussen Oostplein en Admiraliteitsstraat. Herontwikkeling van het gebouw van Sociale Zaken in een woontoren die relatie onderstreept met omgeving door bouwhoogte. Afstemmen van programma op water met programma in de plint van de gebouwen.

Buizengat

Identiteit & wensbeeld Hoogwaardig woongebied en werken aan het water. Aansluiting op Kralingen. Nadruk op wonen (aan het water, d.m.v. vlonders met eigen boot aan huis). Nieuw grachtenkarakter gewenst. Openbare ruimte Opschuiven van rijweg richting bebouwing, door nieuwe parkeer situatie, zorgt voor meer ruimte voor voetgangers. Parkeren Ontwikkeling parkeergarage (half verdiept in de kade). Parkeren aan Boslandlocatie ‘langs de kade’ i.p.v. ‘haaks op de kade’. Programma Herontwikkelen van ROTEB en Carex locatie, kan ruimte geven voor tweelaagse parkeergarage met daarboven appartementen. Wijkstallingsgarage parallel aan Buizengat geeft ook kans aan een nieuwe kade. dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Oude Haven Identiteit & wensbeeld Verknoping met stedelijk weefsel door bijv. rondje Oude Haven en het beter aantakken van de routes rond de haven aan het centrum. Oude Haven als uitgaansgebied met jaarlijks terugkerende evenementen. Openbare ruimte Eén vloer in de Oude Haven. Duidelijke afspraken over horeca-afval. Onderhouden van bestrating en verlichting. En het vrijhouden van de passages. Ponton waarover een nieuwe route voor de voetganger loopt. Duidelijke zonering. Terrassen bestraat met de kadesteen (RS) Programma Werf bij evenementen verlengen in het water. Oude schepen ter renovatie in de haven geeft standaard levendigheid op de kade.

Boompjes-Maasboulevard (ondertunneling) Studie waterfront

Identiteit & wensbeeld Er moet terug gegrepen worden naar de waarde van de historische verblijfsplaatsen om de gelijkwaardigheid van de stadsentree langs de maasboulevard en boompjes te waarborgen. De stad moet een front maken aan het water, door meer een stedelijke wand toe te passen i.p.v. individuele gebouwen. Intimiteit van Oude Haven versterken door podium toevoegen ter hoogte van de Willemsbrug. Openbare ruimte Openbare ruimte moet meer continuïteit krijgen, bredere voetgangersruimte en een strook voor fietsen, skaten etc. Soms een kleine afstand tot kade, soms kade verlagen richting rivier. Afwisselende verbreding en versmalling waar mogelijke. Aanhechting van de ‘dragende lijnen’ moeten uitkomen op het water, d.m.v. bijvoorbeeld: bijzondere plek aan kade, lage kade, opgetild podium. Er zullen barrières verwijderd moeten worden. Plekken als de Boompjes en de Oude Plantage kunnen door ondertunneling weer condensatiepunten worden mede d.m.v. versterken van programma en benodigde ruimte om aan te takken aan fijnmazig systeem. Boompjes: door doorgaande ondertunneling zorgt voor een parkachtige invulling langs kade. Ter hoogte van de Willemsbrug ontstaat er een dynamische kruising door toepassen van een verhoogd podium tussen Boompjes en de Maasboulevard. Ontwikkelen van Maaspromenade door het winnen van ruimte d.m.v. riante hoge en lage kades, aandachtspunt is de continuïteit van de promenade. Parkeren Eventueel parkeren op of onder een podium dat ter hoogte van de Willemsbrug komt. Programma Intensiveren van mixed-use programma, niet uitgaan van het uitzicht als eigenschap, maar sterke publieksgenererende programma’s. Dit ondersteunt de stedelijke dynamiek. Niet in de vorm van het omhoog trekken van het decor, maar het verdiepen van het waterfront gebied. Dit heeft ruimte nodig, dus een ondertunneling. Leuvehoofd moet een publieksprogramma krijgen op de monding van de tunnel. Boompjes krijgt een speelsere invulling door verspringende rooilijn. Nieuw woon- en uitgaansprogramma mogelijk als er een podium zou komen ter hoogte van de Willemsbrug, tussen Boompjes en de Maasboulevard in. Kop op Oostmolenwerf moet meer uitzicht gaan bieden aan de bocht in de rivier; lage bebouwing i.p.v. Tropicana.

1. 14

Nieuwe bebouwing moet meer als front werken naar de rivier en Maasboulevard. De bebouwing zou dan het gezicht zijn van die plek aan de Maasboulevard. Input van workshop Waterfront Rotterdam ( Thierry Goossens) - Continuïteit: de rivier in plaats van de dijk: uitgangspunt is om de rivier weer de drager van het waterfront te laten zijn en niet de dijk. - Aanhechting met het achterland: de structurerende lange noord-zuid lijnen hebben de potentie om de stad met het water te verbinden. Het uitgangspunt is om deze lijnen een directe relatie met het water te geven in de vorm van een bijzondere plek, een lage kade, een opgetild podium enz. - Verblijven en verplaatsen: de verblijfswaarde langs de rivier heeft niet overal dezelfde intensiteit en betekenis. Juist de historische verblijfsplekken zoals de boompjes, maar ook de Oude Plantage kunnen weer echte condensatiepunten worden van stedelijke (recreatieve) activiteit. De Maasboulevard daartussen heeft veel minder die potentie maar is meer een plek van recreatief er langs bewegen (fietsen, joggen, wandelen, uitrusten enz.).

Boompjes

voorlopig ontwerp

Identiteit & wensbeeld De Boompjes moet groener en aantrekkelijker. Toevoegen van herkenbare plekken. Meer levendigheid en activiteit op de kade. Creëren van parkuitstraling en toevoegen van groen. Input van workshop Boompjes (contactpersoon: Sanders Klaassen) - Groen in brede zin: landschappelijk – rivierlandschap - Groene plekken op de koppen (bijvoorbeeld Leuvekop) waarbij de menselijke maat aangebracht wordt. - Stenige kades (trappen) met groene elementen langs de rivier. - Langzaam verkeersroute (wandel en fiets) langs de Maas. - Bomen en wonen aan de rivier kan zorgen voor een tegenstelling van beleving van de rivier vanuit de woning en de groene continuïteit langs de rivier. - 365 dagen per jaar een aantrekkelijke rivieroever o Flexibel in te richten kade voor eventuele evenementen; o De inrichting is sterk sturend voor de mogelijkheden van evenementen op de kade; o Uitdagen tot specifieke “Boompjeskade-evenementen. - Meer verblijfskwaliteit o Menselijke maat; o “Plek” maken; o Meer comfort (aaibaarheid, tactiliteit); o Toevoegen van (horeca)functies met terrassen. - Meer gebruikskwaliteit o Comfortabele zone voor fietsen, wandelen en skaten; o Vanzelfsprekende toegankelijkheid van het hoge naar het lage deel en andersom. - Meer beeldkwaliteit o Eenduidige en natuurlijke materialen; o Lichtvisie voor de avonduren; o Voortbordurend op de huidige situatie; o Scheepsactiviteiten op de kade. - Meer groene kwaliteit

1. 15

o Vormgeven aan het havenlandschap (groen kwaliteit en niet alleen kwantiteit); o Het groen moet aantrekkelijk zijn maar ook bestand tegen de elementen, met uitdrukkelijk een hoog beheersbudget.

- Onderdeel van het recreatie landschap op de noordoever (relatie met Westerkade, Parkkade en Willemsplein)

Wilhelminapier

Identiteit & wensbeeld Combinatie van levendig straatbeeld met een dynamisch klimaat door verkeer van auto’s, voetgangers, fietsers en bevoorrading. Hoogstedelijke intensiteit. Publieksfuncties in bebouwingsplinten moeten deel uitmaken van het openbare leven. De kades worden gevormd tot plekken waar flaneren, horecaterrassen en zitten de hoofdmoot vormen. Er dient een aangenaam contrast te ontstaan tussen rust (kades) en drukke straat leven (binnen in het gebied). Openbare ruimte Zichtlijnen door dwarsinsnijdingen over de Pier van de rivier naar de Rijnhaven. De hoogteverschillen over de lengte van de brede noordelijke kade biedt vergezichten over bijvoorbeeld het torenlandschap van de binnenstad. De noordelijke kant is ook een plek voor grote (representatieve) zeeschepen. De zuidelijke flank heeft een meer intieme maat met een beschut karakter. Daarbij horen groene bomenpleintjes die de zuidkant een groen karakter geeft. Het Koninginnehoofd wordt een hoogstedelijk plein waar stedelijke evenementen kunnen plaatsvinden. Programma Publieksfuncties in de plinten. Zuidelijke flank heeft wonen (hoogbouw) als hoofdmotief, de noordflank heeft kantoren. Langs de zuidelijke flank biedt de intieme maat ruimte voor terrassen op de bomenpleintjes. Ook het voorzien in aanlegmogelijkheden voor binnen-, en pleziervaart geeft de Rijnhaven het karakter van een waterplein voor de Kop van Zuid, voornamelijk door de toevoeging van publieksfuncties op het water. Parkeren Parkeren onder de plots, niet op de straten.

Havenbekkens en kades op de Kop van Zuid

Binnenhaven, Entrepothaven, Spoorweghaven, Rijnhaven, Nassauhaven, Persoonshaven. Algemene uitgangspunten Kop van Zuid

Gestreefd wordt naar een openbaar karakter van de kades op de Kop van Zuid. Dit ligt in relatie met de bouwblokkenstructuur en het gebruik in deze blokken. Bij het openbare karakter wordt niet gestreefd naar permanente woonfuncties, maar naar kortstondige dynamische bewoning ( jachthavens etc.) Dit historische havenkarakter wordt gevormd door brede profielen met solitaire bomen, veelal uitgevoerd in authentieke of havengerelateerde materialen. Elementen zoals fietsen, flaneren, zicht over het water, contact met het water, verplaatsen naar en langs het water etc. zorgen voor positieve uitstraling. Input van workshop Kop van Zuid en Wilhelminapier (contactpersoon: Onnie Tjia) De Wilhelminapier kent een groot aantal bouwblokken, die zijn over de gehele lengte intern door middel dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

van een langgerekte ringweg ontsloten. Hierdoor kent de Wilhelminapier een interieur en exterieur waarbij de koppen als bijzonder plek zijn vormgegeven: het Wilhelminaplein bij de entree, en het Koninginnenhoofd aan het uiteinde van de pier. Als verfijning zijn langs de rand pleintjes met dwarsdoorzichten. Aan de zuidkade zijn steigers met aanleg mogelijkheden voor schepen. Aan de noordkade zijn afmeer faciliteiten voor cruiseschepen gekoppeld aan de cruiseterminal. Via ringvormige ontsluiting circuleert het gemotoriseerde verkeer met hieraan gekoppeld inpandige parkeervoorzieningen. Hierdoor zijn de randen met ertussen de pleintjes vrij van autoverkeer en daardoor voetgangersgebied. Wilhelminapier kent eigen palet. De kades langs de Wilhelminapier hebben een maaiveld bestaande uit de originele Rotterdamse kadekeien. Vanwege beloopbaarheid is een schipperspad met stelconplaten geïntroduceerd. Aan de plint (kadezijde) terrassen met gezaagde keien. Geen doorgaande bomenrijen op de kade, enkel op de tussenpleintjes en de Koppen. Recentelijk introductie van enkele boomgroepen op de zuidkade. Op tussenpleintjes wit Chinees graniet.

Binnenhaven

Identiteit & wensbeeld Waarborgen als verbindend element tussen de verschillende gebieden op de KvZ. Openbare ruimte Zicht en beleving van het water is de insteek voor de toekomst, d.m.v. steigers, palen en boten.

Entrepothaven

Identiteit & wensbeeld Openbaar karakter behouden.

Programma De jachthaven “City Marina” moet in de toekomst de belangrijkste invulling blijven. Input van workshop Entrepot gebied (contactpersoon: Onnie Tjia) - Gehele gebied Rotterdamse mengsel van kadekeien; - Vanwege loopcomfort zijn de oorspronkelijke kadekeien doorgezaagd.

Spoorweghaven

Identiteit & wensbeeld Ontwikkelen tot rustig middengebied tussen (middel)hoge bebouwing aan weerszijden. Openbare ruimte Levie Vorstkade kent continuïteit langs de kade d.m.v. dubbele rij kastanjes die uit komen op de Eva Cohen Hartogkade. Kades moeten daarom vrijgehouden blijven van bebouwing. Het water in de Spoorweghaven moet de functie van een rustig waterplein krijgen aan beide zeiden van het water. Het midden deel van de haven moet vrij blijven (voor aanmeer plekken). Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

Rijnhaven

Identiteit & wensbeeld Waterplein op het water, kades openbaar karakter behouden. Behouden van grootschalige functiemenging. Functie verandering van commercieel (scheepvaart) naar recreatie. Openbare ruimte Zichtlijnen waarborgen vanaf Posthumalaan over de Rijnhaven heen. In de stadshavens profiteren haven en stad van elkaars nabijheid, barrières worden geslecht. Bouwen van bruggen voor de fysieke verbinding tussen de stadshavens om draagvlak van de voorzieningen (werkgelegenheid etc.) beter te laten gelden. Programma Geen bebouwing op de kade langs de Posthumalaan. Binnenvaart en Rijncruises zullen in de toekomst andere locatie hebben. Er zullen kleinschalige recreatieve functies op pontons komen die op de Rijnhaven drijven. Kleinschalig en klein in aantal want zicht over het water is belangrijkste. Drijvende woon- en werkmilieus in stadshavens vormen een kwaliteitszonde waar alle Rotterdammers van profiteren. Bijvoorbeeld drijvende stedelijke voorzieningen, zoals horeca een drijvend park, een drijvend zwembad, drijvende sportaccommodaties en drijvende opera.

Nassauhaven

Openbare ruimte De Steiger langs het Entrepotgebouw zal uitgebreid worden langs de noordrand van de Binnenhaven. De opzet waarbij beide zijden van de haven steigers zijn aangelegd moet een voorbeeld zijn voor andere havens.

dS+V

Programma Op het water wordt gedacht aan het huisvesten van grotere boten in de Spoorweghaven. Dit versterkt de identiteit van deze haven.

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Identiteit & wensbeeld Actief recreatie gebied door omliggend programma. (wonen) Openbare ruimte Persoonsdam – tussen Nassau- en Persoonshaven in – kan grotere rol spelen als deze wordt heringericht, waarbij gedacht wordt aan een open plein die de 2 havens verbind en de twee woonwijken. Programma Plint van woonblokken kunnen bijdragen aan de functie recreatie op die plek.

Persoonshaven

Identiteit & wensbeeld Minder grillig karakter door de afwisseling tussen talud, kade, steiger, palen etc. Openbare ruimte Openbare steigers naar drijvend programma dient ondersteund te worden door het openbaar houden van de kade. Hoogte van programma op pontons zorgt ervoor dat er voldoende zicht en ervaring overblijft op het water. Programma Toevoegen van drijvend woon/werk programma op het water, te bereiken d.m.v. openbare steigers.

1. 16

Katendrecht

Identiteit & wensbeeld Groen hart, blauwe (openbare) randen, lange lijnen en vensters. Maashaven en Rijnhaven zichtbaar en invloed van havens en rivier is tot diep in de wijk voelbaar. Maashaven krijgt een stoer karakter dat in het teken staat van binnenvaart. Met daarbij de levendigheid van de binnenvaartschepen die aan en afvaren. Openbare ruimte In heb Polsgebied van Katendrecht is er compacte maar hoogwaardig ingerichte buitenruimte. Rijnhaven bied een waterplein voor recreatief-toeristische ontwikkelingen. ‘Rondje Rijnhaven’ door doortrekken van wandelroutes over de kades langs de levendige Rijnhaven. Havenplein en het plein van het Binnenvaartcentrum krijgen een maritieme oriëntatie op het water. De kades kennen lange lijnen die worden benadrukt door de dubbele bomenrijen en het stoere van graniet keien. Belangrijk voor de samenhang en continuïteit is de eenheid van de materialen. De materiaal keuze (klinkers) geeft een warme uitstraling die past bij het verblijfskarakter. De kades van Rijnhaven-Zuid worden op termijn openbaar toegankelijk gemaakt. Dit deel wordt nu nog gebruikt voor havenbedrijvigheid van Latenstein en Oostrom. Het is de bedoeling dat de kade wordt opgenomen in het ‘Rondje Rijnhaven’. Het nu al informele karakter van de kade wordt versterkt door relatief smalle kades en pleintjes aan de waterkant, zoals bij het monumentale Santospand. Het uitzicht op de Wilhelminapier is één van de publieksfuncties van de kade. Input van workshop Masterplan Buitenruimte Katendrecht (contactpersoon: Onnie Tjia) Voor het gehele gebied Kop van Zuid en Wilhelminapier is een Masterplan Buitenruimte gemaakt. Hierin worden inrichtingstypologieën voor straten en pleinen gegeven, aangevuld met standaardprofielen, materialen voor rijweg, parkeervakken en trottoirs en een familie van straatmeubilair en verlichtingsarmaturen en masten. Voor de noordzijde van Katendrecht (Rijnhaven z.z.) is het volgende van belang: - Toepassing van bestratingsmaterialen vanuit de tussenstraten tot aan de kade: gebakken klinker; - Geen doorgaande bomenrij op de kade; - Tussen en in het weefsel toepassing van bomen; - Doorgaande kade met korte paaltop armaturen. Voor de zuidzijde: - Granietkei (chinees graniet); - Fietsstrook in Pols mogelijk maken; - Hier wel bomen op de kade: clusters, enkele en dubbele om lengte van kade te breken.

Lloydkwartier

Identiteit & wensbeeld Het inrichtingsplan voor de buitenruimte moet aansluiten op het havenkarakter. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door een stoere uitstraling met extra hoge banden en het handhaven van bestaande bolders en kademuren. Openbare ruimte Om de diverse deelgebieden niet uit elkaar te laten vallen is er gekozen voor een neutrale vloer. Programma Belangrijke onderdelen in de buitenruimte zijn een stedelijk evenemententerrein en de herinrichting van de Westzeedijk tot “parklaneprofiel”.

1. 17

Parkeren De wegen op de beide woonpieren lopen als een lus en van daaruit kan men de parkeergarages bereiken. Dus geen parkeren in de buitenruimte. Input van workshop Lloydkwartier (contacpersoon: Rokus van Dijk) Contrast tussen de oevers van de binnenhavens en oevers van de rivier Het Lloydkwartier heeft als belangrijkste uitgangspunt dat de kades openbaar zijn. In de inrichting wordt een verschil gemaakt tussen havenbekkens en rivier door de materialisatie van de kade. De materialisatie refereert aan de oude havenfunctie, een aantal elementen uit die tijd worden gekoesterd. Als er plek is worden bomen gebruikt op de kade, hierbij wordt ook verschil gemaakt tussen rivier (dubbele bomenrij) en haven (enkele bomenrij). De kades zijn in eerste instantie onderdeel van het woongebied, zij vormen de (spaarzame openbare) ruimte in het gebied dat een hoge dichtheid heeft.

Westerkade

Identiteit & wensbeeld De Westerkade moet weer een aantrekkelijke verblijfsplek worden met kleinschalig programma. Parkeren Kade wordt vrijgemaakt van parkeren.

Rotterdamse Stijl

De Maaskades vragen om een havengerelateerde uitstraling, dit houdt in: robuust, grof, verweerd en technisch. Met materialen zoals (van oudsher) granietkeien. Deze stijlkenmerken worden ook toegepast op het straatmeubilair. Voor de waterboulevards zijn een aantal richtlijnen opgesteld, de meest relevante heb ik eruit gepikt. - Evenwicht tussen verblijfsfunctie, ruimte voor fietsers en voetgangers en stroomfunctie van gemotoriseerd verkeer; - Brede stoep aan de bebouwde zijde met mogelijkheden voor terrassen; - Asymmetrisch profiel; - De waterzijde is de verblijfsruimte, zich op het water; - Aan de waterzijde beplante kade als basis, met tot vier rijen bomen.

Concept Binnenstadsplan 2008-2020

Vijf opgaven voor binnenstad: De verbinding leggen tussen stad en rivier Ruimtelijke drager bestaat uit de twee noord-zuid rivierkruisende assen. Langs deze assen wordt een stedelijk programma georganiseerd en geïntensiveerd. De twee noord-zuid assen worden in oost-west richting verbonden door twee rustige rivier oevers met vooral verblijfs-, wandelen leisure functies. Contact van publieke functies met water en oever dient nieuwe strategische plekken te krijgen. Aanlanding van Willemsbrug dient verbeterd te worden d.m.v. voetgangerstunneltje bij aanlanding, herprofilering van aanlanding en streven naar stedelijke route. Binnenrotte, Wijnhaveneiland, Oudehaven en de Boompjes en de Maasboulevard moeten op termijn veel beter met elkaar verbonden worden. De Boompjes moet meer recreatieve functies krijgen. dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Programma ontwikkelen voor het water Bundelen van functies (bijv. riviercruises) aan een pier met voorzieningen. Deze bundeling moet verweven zijn met andere bundelingen zoals jachthavens, watertaxi’s etc. Sterke openbare publieksfunctie op het land en een onderscheidende invulling van de havens. Waterprofilering De Veerhaven en het Entrepot, Binnenhaven en Spoorweghaven hebben een jachthavenfunctie. De Veerhaven voor chique/klassieke zeilschepen en het Entrepotgebied als gewone jachthaven. De Rijnhaven met de grote schaal van de transitohaven en de goede OV- en auto-ontsluiting heeft een mix van activiteiten en functies. Maashaven blijft voornamelijk een beroepsbinnenvaarthaven. De Boompjes vooral een afmeerplaats. Opstappunten voor rondvaart- en partyschepen, watertaxi’s etc. moeten zoveel mogelijk strategisch verspreid worden. Tot stand brengen van wervende verblijfsfunctie De oevers/kades aan de noordzijde van de rivier dienen bereikbaar te zijn (voornamelijk voor voetgangers), maar ook van een aantrekkelijk verblijfskwaliteit en continuïteit zijn.

Workshop Visie Maasoevers Rotterdamse Stijl Vanuit de workshop over de Maasoevers is er een kort en globaal overzicht van de input die uit deze workshop naar voren is gekomen. Deze input zal echter in een volgende workshop verder uitgewerkt moeten worden. Allereerst een aantal mogelijke bouwstenen voor de woonkades vanuit een brainstorm, daarna input vanuit verschillende beleidskaders: - Doorgaande langzaam verkeersroute langs de rivier (zowel noord als zuid). - Continuïteit langs de rivier in vormgeving. - Contrast tussen de oevers van de binnenhavens en de oevers van de rivier. - Verschillende kamers langs de rivier (afgestemd op de achterliggende wijken) waar een doorgaande route langs de rivier deze kamers verbindt. - Openbare kades en privékades (tuinen aan de rivier) afwisselen. - Onderscheid tussen haven gerelateerde kades, rivier gerelateerde kades en wonen gerelateerde kades. - Groene scherven aan de rivier. - Skyline: iconen van de stad. - Programma op het water (bijvoorbeeld tuinen). - Beleving van de kades vanaf het water als leidraad. - Hoe gaan we om met programma? Welke plaats? o Paviljoens o Zwembad o Strand o Skate/skate-loper o …

rustplek en bomen maken een venster op de rivier. De continuïteit van de noordoever wordt ondersteund door bomen, deze bomen verbinden verschillende plekken/parken aan elkaar. De bomen worden niet overal hetzelfde aangepland, dit kan verschillen door de verschillende context (op de dijk, buitendijks, met veel autoverkeer of zonder, enz.). de bomen begeleiden veel meer een beweging dan het verblijven zelf, dat gebeurt op de plekken die door de bomen en het water met elkaar verbonden worden. De zuidoever heeft de continuïteit niet, daarom worden bomen ingezet om plekken te maken. Bomen bieden rust, schaduw en een mooi venster terwijl men van de rivier geniet. Het gaat hier om de koppen van pieren en havens. Bomen ondersteunen hier juist het verblijven aan de rivier. Bomen zijn overigens belangrijk tegen windhinder.

Lichtvisie (contactpersoon: Thierry Goossens)

Aandacht voor de skyline en de beeldbepalende gebouwen/iconen voor de stad Versterken van de kwaliteit van het nachtbeeld: het water van de rivier en de binnenhavens ’s avonds zichtbaar maken door lage lichtniveaus toe te passen.

Integrale structuurvisie Buitenruimte (contactpersoon: Thierry Goossens) Groen:

- Buitendijksgebied royaal beplanten met iepen om het verschil tussen binnendijks- en

buitendijksgebied te accentueren, waardoor het waterfront de aanblik van de Hollandse kade terug krijgt. - Rivierkades worden royaal beplant met minimaal dubbele rij iepen en verbinden de groene parkenreeks langs de rivier. - Binnenkades worden met een enkele rij bomen beplant en krijgen een veel bescheidener flaneerstrook dan de hoofdkade aan de rivier. - Rivierparken vormen groene oases aan de rivier met uitgesproken eigen beplantingstypologie in gras. Balans tussen snel- en langzaam verkeer - Geen parkeren aan de kadezijden. - Continue recreatieve fietsverbinding en wandelboulevard langs de rivierkade (zicht op de rivier). Stadsbrede kwaliteit: - granietkeien voor de kades.

Noordereiland (contactpersoon: Onnie Tjia) - - - - -

Rondom een ring van monumentale iepen; Koppen enkel clusters, verder vrij vanwege uitzichten en bewoners; Kade rondom uniform met originele kadekeien; Vanwege comfort introductie van een schipperspad (Chinees graniet): Verbijzondering: Prins Hendrikkade: toepassing Chinees graniet.

Boomstructuurplan (contactpersoon: Rokus van Dijk)

Zuid: groen pluks-/pleksgewijs | Noord: continuïteit en groene oevers. In de bomenstructuur wordt er onderscheid gemaakt tussen noorden zuidoever. Dit onderscheid is gebaseerd op de morfologie. Noordoever is (redelijk) continu terwijl zuidoever grotendeels onderbroken wordt door havenbekkens. De rivier wordt gezien als stedelijk recreatielandschap (uit de Rotterdamse Stijl), bomen spelen in dit recreatieve landschap een belangrijke rol. Bomen begeleiden, bomen bieden een dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 18

Conclusie

Aan de hand van de geïnventariseerde documenten rolt de onderstaande conclusie er uit. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen een noorden zuid over van de Maas. Noordelijk wordt er uitgegaan van een integraal waterfront waarbij de continuïteit centraal staat. Op een kleine afstand naar het noorden toe bevinden zich een aantal stadshavens en binnenhavens die een ander karakter en een andere context ambiëren. In het Lloydkwartier is dit onderscheid in karakter terug te vinden in de tweedeling in de boomstructuur. De kades aan de rivier zijn robuust en grijpen terug naar de havenhistorie van de plek, terwijl de kades aan de binnenhavens wat intiemer van aard zijn. Over het algemeen kan er gesteld worden dat de binnen- en stadshavens streven naar een eigen identiteit, d.w.z. dat er bij het inrichten van het gebied uitgegaan wordt van - bijvoorbeeld - het verleden van de plek en de ligging die het heeft. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de ruimtelijke context (omliggend programma) die de gescheiden binnenhavens en kades hebben. Ze moeten uit verschillende richtingen publiek trekken. Anderzijds wordt er gewerkt aan een continu waterfront (de rand van bebouwing en oever) aan de rivier. Deze continuïteit is vooral te vinden op de Maasboulevard en de Boompjes. Het belangrijkste voor deze kades is het uitzicht over de rivier (uitgaande van wonen als stedelijke context), maar daarbij komt ook de centrumfunctie kijken (programma met commerciële functies kijken die deze kades hebben). De Boompjes ligt namelijk tussen het noord (centrum) en zuid (Kop van Zuid etc.) in, en moet daarom fungeren als een stepping stone tussen beide, waarbij het publiek zich via deze plek van noord naar zuid verplaatsen, met de Erasmusbrug als hoofdverbinding.

Naast deze inhoudelijke conclusie wil ik nog benadrukken dat het proces van inventarisatie bemoeilijkt wordt door legio aan genres van documenten. Er zijn uiteraard de genres: studies, masterplannen, visie etc. Maar in de onderlinge (gebaseerd op hetzelfde genre) documenten zijn er geen gemeenschappelijke koppen en/of hoofdstukkenverdelingen. Er is als het ware geen rode lijn te trekken door alle visies. In elke visie zou – bijvoorbeeld - het kopje ‘openbare ruimte’ aan bod moeten komen. In de gemeenschappelijke hoofdstukken moet dan ook hetzelfde belicht worden. Dit brengt structuur en is makkelijker voor de inventarisatie van toekomstige projecten. Zo is het bij een gebiedsontwikkelingsproject geen drempel meer om te kijken naar soortgelijke en/of ‘buur’-projecten.

Aan de zuidelijke oever is er weliswaar minder sprake van continuïteit, dit is mede te danken aan het fragmenterende effect van de inkeping Rijnhaven in de ‘binnenbocht’ van de Nieuwe Maas, Maashaven en Noordereiland. Door de plekvorming die ontstaat op de koppen (Koninginnenhoofd bijv.) is er wel ruimte geboden voor uitzicht over de Maas, maar daar is de plek in die zin niet verbonden aan een groter waterfront zoals aan de noordelijke oever. Door de unieke ligging - dankzij het uitzicht en de omgeving van plekken aan de zuidelijke oever is er meer hang naar een eigen identiteit en geborgenheid van de plek. Dit betekent niet dat het programma of de uitstraling 100% scheelt met dat van de noordelijke oever, maar dat de ontwerper meer uitgaat van verblijf in plaats van beweging. De relatie is op veel plekken aan de zuidelijke oever niet alleen gefixeerd op de Maas maar ook op de Rijnhaven en Maashaven. Op beide oevers wordt hier gesproken over de openbare ruimte en de inrichting hiervan, daarbij komt ook regelmatig het parkeren aan bod. Parkeren wordt zo veel mogelijk gesitueerd op de plots van de omliggende gebouwen of op een andere plek onder de grond. De reden dat parkeren zoveel vermeden wordt op de kades, is dat de lijn van geparkeerde auto’s een barrière vormen. De relatie met het water wordt verslecht en de vrijheid die je merkt zonder parkeren is er niet. Op verschillende plekken is het wenselijk om programma op het water toe te passen, zoals in de Rijnhaven, maar ook in de binnenhavens zoals de Leuvehaven en Boerengat. Het toevoegen van programma op en langs het water levert gegarandeerd meer levendigheid en dynamiek op. De verblijfskwaliteit wordt hiermee verbeterd. Programma op en langs het water wordt veelal gezocht in horeca-etablissementen en evenemententerreinen (podia). Andere plekken zoals langs de Boompjes wordt afgezien van deze toevoegingen, voornamelijk op het water, want hier wordt gestreefd naar een zo levendig mogelijk beeld van de rivier. Boten zouden daar – bijvoorbeeld - moeten kunnen aanleggen en de volgende dag weer weg zijn. Zo verandert het beeld van de rivier continu en is een wandeling over de boulevard elke dag/avond anders. Om de kades (aan de noorden zuidoever) aantrekkelijker te maken in de avond, wordt er gepleit voor een lichtvisie die het de afzonderlijke plekken en het waterfront aangenaam verlichten.

1. 19

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Koninginnehoofd

Willemskade Willemsplein

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 20

Stieltjesstraat

Tillemakade Wijnhaven

1. 21

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Analyse_ Inleiding

De inventarisatie van het vorige hoofdstuk bood hulp om een beeld te vormen van wat de huidige status is van de kades omtrent het beleid en visie. In deze analyse wordt een selectie aan kades - aan de hand van classificaties - ingedeeld in bundels van waarden oftewel ‘families’. De classificatie wordt uitgevoerd aan de hand van kenmerken, nl.: omgevingskenmerken, gebruikskenmerken en inrichtingskenmerken. Wat interessant is aan dit deel van de analyse is dat er een relatie ontstaat tussen verschillende kades en hun stedelijke context. Het ingewikkelde van de analyse is het bepalen van de kenmerken. Deze kenmerken moeten namelijk alles in hoofdlijnen kunnen vertellen wat voor kade het is. Aan de hand van de classificatie is er gezocht naar overeenkomsten en verschillen, zodat er ‘families’ van kades kunnen ontstaan om deze nader te analyseren en te gebruiken voor het laatste hoofdstuk: het ontwerpconcept. Dit vervolg op de analyse ontstaat uit de keuze van één van de families. De kades worden aan de hand van kenmerken, profielen en kaartmateriaal geanalyseerd. Het kaartmateriaal bestaat uit een functie-, een groen en een ontsluitingskaart. Hieronder vind u de legenda die de functiekaart ondersteund.

Overige bebouwing 00.000-Leegstand 11.010-Levensmiddelen 11.020-Persoonlijke Verzorgin 22.030-Warenhuis 22.040-Kleding & Mode 22.050-Schoenen & Lederwaren 22.060-Juwelier & Optiek 22.070-Huishoudelijke- & Luxe 22.080-Antiek & Kunst 35.100-Sport & Spel 35.110-Hobby 35.120-Media 37.130-Plant & Dier 37.150-Bruin & Witgoed 37.160-Auto & Fiets 37.170-Doe-Het-Zelf 37.180-Wonen 38.200-Detailhandel Overig 45.203-Automotive 45.205-Brandstoffen 59.210-Horeca 59.220-Cultuur 59.230-Ontspanning 65.250-Verhuur 65.260-Ambacht 65.280-Financiële Instelling 65.290-Particuliere Dienstver

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 22

Analysestructuur

Inrichtingskenmerken

1. groentype

Gebruikskenmerken

c. Omgevingskenmerken

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

wand

pandsgewijs

2. bebouwingstype 2. materiaal

2. infrastructureelgebruik

3. profieltype 3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

Bebouwingstypologie

Groen op de kade Toegankelijkheid

Programma op de kade

+/-

Programma op water? 4. kadeconstructie

Schema van analysegebieden 1. 23

De kenmerken waarmee kades geclassificeerd worden dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Analysestructuur 6 of meer van de 8 voorzieningen toegankelijkheid *

4 van de 8 voorzieningen 2 of minder van de 8 voorzieningen solitairen

bebouwingstype

Omgeving

wand pandsgewijs

toegankelijkheid * burs lopen fiets tram auto metro watervervoer trein

mix functiemenging

matig aanbod nauwelijks/geen aanbod

aangrenzend herkomst gebr.

overige stadsdelen stadsregio autoroute

Gebruik

Kade Kenmerken

infra.gebruik

fiets route geen haaks

parkeertype

langs geen

getrapt profiel

talud haaks eenduidig

materiaal

grof gemêleerd

Inrichting laan groentype

sporadische boom

Aangezien er vaak meerdere kades bij een haven horen (binnen-/stadshavens), worden er afhankelijk van het aantal verschillende kades meerdere selectie bolletjes weergegeven. a. Inrichtingskenmerken 1. groentype: zijn er boomlanen, sporadisch geplante bomen of groene vlakken op de kade? 2. materiaal: is er eenduidige fijnmazige materialisering, grove (Stelconplaten) of een gemêleerde (fijnmazige) materialisatie aanwezig op de kade? 3. profieltype: heeft de kade een getrapt profiel (sterke relatie met water), een harde kade zonder getrapt profiel (minder sterke relatie met water) of een talud (nauwelijks relatie met water)? b. Gebruikskenmerken 1. parkeertype: staan auto’s haaks op de kade geparkeerd, langs de kade (beide zijde) of is er geen sprake van parkeren? 2. infrastructureelgebruik: loopt er over de kade - een deel van - een auto- en fietsnetwerk, een intensieve autoroute of is er geen sprake van routes over de kade? 3. herkomst kadegebruik: komen kadegebruikers uit de nabije omgeving, uit andere stadsdelen (bijv. centrum) of uit de hele stadsregio? c. Omgevingskenmerken 1. functiemenging: heeft de nabije omgeving veel commerciële functies, een matig aantal commerciële functies of nauwelijks/geen commerciële functies? 2. bebouwingstype: wordt de kade omringd door (woon/kantoor)torens, door een wand van (woon/kantoor) gebouwen, of staan er verschillende panden naast elkaar? 3. toegankelijkheid: hoeveel van de meest gangbare vervoersvoorzieningen* (8 stuks) zijn er aanwezig binnen een straal van 300 meter vanaf de kade? 4. kadeconstructie: is de kadeconstructie (fundering) geschikt voor bomen? Plus is ja, min is nee.

groen vlak geschikt kadeconstructie

minder (geen bomen) niet geschikt

Boomstructuur van kenmerken dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 24

Oostplein

Oos

tzee

dijk

erf nw ole s tm

g we um

e rg

Oos

tzee

a rv

ste

als nW

Maa

n rle Ve

sbou

ille eW gd

Blaak

dijk

leva

pje

b ms

lle Wi g

pj om Bo

Binnenwater Rivier

Schiedamsedijk

Wateren

r nd

ikk

in Pr sk

t traa

eids

erh Nijv

ltje sm

bru

ilh W

Park

Zu id

ala

Nie

Hillela an

en hav Park

ijk

d tzee Wes

eM uw

Po s

s ->

n ave nsh

a ak

rs Pe

Lo d

ew ijk

Pin co ffs we g

Era

Sti e

raat

sst

raa t

st oven

llenh

o Van V

ijk

d zee

st We

ledij

e Hil

Bred

Overzicht van de binnenhavens en de Nieuwe Maas 1. 25

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Noord_

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

eM uw

s ->

Nie

1. 26

Boerengat

De binnenhaven uit 1951 heeft een duidelijke tweedeling, namelijk de noordelijke oever en de zuidelijke oever. De noordelijke oever heeft duidelijke meer karakter overgenomen van het centrum van Rotterdam dan de zuidelijke oever. Dat is te zien aan de aanwezig functies in de aangrenzende bebouwing en het type van openbaar groen. De zuidelijke oever richt zich op het wonen aan de binnenhaven, dat wordt benadrukt door het groen tussen de woonblokken en de inrichting van de kade, deze is door de geringe aansluiting op het infrastructurele netwerk van de omgeving op de woonblokken zelf gericht. De noordzijde is echter intenser aangesloten op het netwerk van de stad. Op het water zelf is sprake van een sporadisch aangelegd schip. Deze schepen hebben geen publieke functies, maar dit bevordert wel het dynamische uitzicht vanaf de kade op de haven. Parkeren aan de noordzijde is aan beide kanten van de weg.

Inrichtingskenmerken

z.z.

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

n.z.

1. groentype

RET

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

wand

z.z.

pandsgewijs

2. materiaal

z.z.

2. infrastructureelgebruik

2. bebouwingstype

3. herkomst kadegebruik

3. toegankelijkheid

n.z.

3. profieltype

z.z.

n.z.

+/-

4. kadeconstructie

Oostplein

Oos

T B

er f nw

ole

stm

te es

Oos

tzee

dijk

sbou

Maa

sbou

leva

ille eW

Maa

tzee

ille eW

gd jes

o Bo

dijk

T B Blaak

rg Bu

Oos

u als nW

a rv

leva

jes

o Bo

dS+V

lle Wi

1. 27

eg mw

T M B

dijk

tzee

rl Ve

leva

Oos

tzee

rl Ve

Blaak

sbou

te es

er f nw

ole

stm

Oos

u als nW

rg Bu

Maa

jes

dijk

er f nw

ole

stm

Oo eg mw

T M B

tzee

dijk

a rv

o Bo

Oostplein

Oos

tzee

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

dijk

Buizengat

De noordzijde van Buizengat is vrijwel niet openbaar, hier zijn louter bedrijfspanden die grenzen aan het water. Alleen een stukje van de Admiraliteitskade loopt door langs de noord oever van Buizengat, deze heeft dan ook hetzelfde karakter als het noordelijke deel van Boerengat. De zuidzijde van Buizengat wordt gedomineerd door wonen. Woningen staan over het algemeen haaks op de oever (talud) en zijn te bereiken via de Oostmaaslaan. De weg aan de oever is smal en is daarom ook bestemd voor de bewoners. De oever is wel openbaar, maar maakt geen deel uit van een openbaar netwerk (routes) van de omgeving. De toevoeging van de steigers aan de zuidelijke oevers, maken het wel mogelijk om een bootje aan te leggen. Langs de kade is relatief weinig groen en bestaat voornamelijk uit bomen met een grote kroon, die de lijn van de oever nauwelijks begeleiden.

Inrichtingskenmerken

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

RET

z.z.

1. groentype

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

z.z.

2. materiaal

z.z.

wand

n.z.

z.z.

2. infrastructureelgebruik

2. bebouwingstype

3. herkomst kadegebruik

3. toegankelijkheid

n.z.

3. profieltype

pandsgewijs

z.z.

n.z.

+/-

4. kadeconstructie

Oostplein

Oos

Oostplein

Oos

tzee

dijk

edamsedijk

jes

o Bo

B pj m

dsv.rotterdam.nl oo

leva

T B

T 010-2896966

dijk

lle Wi

sbou

3029 AD Rotterdam

Maa

leva

lle Wi

Galvanistraat 15

er f nw

sbou

dS+V

tzee

Maa

ille eW

jes

Oos

ille eW

o Bo

T B

dijk

T B Blaak

tzee

a rv

ste

em urg

Oos

u als nW

rl Ve

leva

dijk

ole

er f nw

dijk

rl Ve

sbou

eg mw

T M B

Maa

Blaak

tzee

a rv

ste

em urg

Oos

tzee

stm

ole

stm

eg mw

u als nW

Oos

T M B

tzee

1. 28

Dit is de oudste haven van Rotterdam en gelegen in het centrum vlakbij de Blaak. De haven heeft geen directe verbinding met de rivier meer, maar is wel verbonden met de Wijnhaven. Dit maakt het wel mogelijk om er schepen aan te leggen. Deze historische schepen vormen het grootste deel van het karakter van de haven. Dit geeft dan ook een mooi uitzicht vanaf de terrassen op de noordelijke kade. Direct aan de kade wordt er voornamelijk gewoond, er zijn echter ook een aantal horeca gelegenheden die publiek uit het centrum aantrekken. De haven is niet groen, er staan wel een aantal bomen aan de noordzijde. Er is sprake van een grote mate van toegankelijkheid â&#x20AC;&#x201C; zowel met OV als met auto (parkeren mogelijk), fiets en te voet â&#x20AC;&#x201C; dit is mede te danken aan de ligging van de Blaak.

5FSSB T

Oude Haven

Inrichtingskenmerken

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

2. materiaal

wand

2. infrastructureelgebruik

2. bebouwingstype

3. herkomst kadegebruik

3. toegankelijkheid

pandsgewijs

3. profieltype

Oostplein

+/-

Oostplein

Oos

tzee

dijk

tzee

T M B

dijk

a rv

te es

leva

Maa

sbou

ms ille eW

jes

p om

T B Blaak

ms ille eW

e urg

sbou

ms ille eW

gd Bo

als W n

rl Ve

Maa

rl Ve

rl Ve jes

p om

g we m u

B Blaak

erf nw

ole stm

te es

Oos

e urg

leva

jes

p om

lle Wi

1. 29

als W n

a rv

e urg

erf nw

ole stm

g we m u

a rv

te es

dijk

erf nw

ole stm

als W n

T M B

tzee

g we m u

Oostplein

Oos

4. kadeconstructie

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Leuvehaven (Schiedamsedijk) RET

Oostplein Inrichtingskenmerken

1. groentype

Gebruikskenmerken

a rv e t s

1. functiemenging

2. materiaal

solitairen

eg w um

als W n

a rv e t s

2. infrastructureelgebruik

ille eW

Blaa+/-k

jes4. kadeconstructie p m

o Bo

M Te ad k s aa B M

in Pr

1. 30

erh Nijv

dsv.rotterdam.nl

n He

a ikk

Schiedamsedijk

es pj om Bo

Schiedamsedijk

ug br

lle Wi

ug br

M T 010-2896966

sbou

je mp

lle Wi

a sk

3029 AD Rotterdam

T leva rd B k a a l B

Maa

u br

3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

rl Ve

3. profieltype

Galvanistraat 15

pandsgewijs

2. bebouwingstype

in Pr

dS+V

wand

em urg

Blaak

dijk

em urg

tzee

erf nw ole

als W n

Oostplein c. Omgevingskenmerken

1. parkeertype

erf nw ole

eg w um

Oos

stm Oo

De Schiedamsedijk wordt gedomineerd door het verkeer. Daarnaast is er een kade met een aantal panden met publieke functies, dit zorgt voor een beperkt uitzicht op de haven, maar trekt wel publiek. Dit deel van de Leuvehaven is dan ook eenvoudig te bereiken vanaf het centrum. Het water is te bereiken via een lager gelegen kade. Aan deze kade liggen doorgaans een aantal schepen, er is tevens een steiger (de Kranenschipbrug). De kade geeft uitzicht op de Wijnkade, Jufferkade en de Scheepmakerskade. De kade aan de Schiedamsedijk benadrukt voornamelijk de beweging langs de weg, in plaats van langs het water.

Leuvehaven ( Terwenakker & Hertekade) RET

Inrichtingskenmerken

Oos

Oostplein

tzee

1. groentype

erf nw

es pj om Bo

a ikk

Schiedamsedijk

es pj om Bo

Schiedamsedijk

es pj

ug br

je mp

lle Wi

ug br

Schiedamsedijk

ille eW

je mp

lle Wi

a ikk

M eT ad k s aa B M dS+V

d en

in Pr

a sk

M Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

er Nijv

1. 31

d en

in Pr a sk

3. toegankelijkheid

rl Ve

ille eW

4. kadeconstructie

ille eW

gd s

je mp

T B

+/-

em urg

Maa 3. herkomst kadegebruik sbou leva rd k a Bla

rl Ve

g we m u

3. profieltype

Blaak

pandsgewijs

T Oostzeed als iW j M B ter van k s

em urg

Blaak

te es

wand

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

a rv

em urg

als W n

2. materiaal

a rv

te es

solitairen

ole

g we m u

dijk

1. functiemenging

stm Oo

1. parkeertype

erf nw

als W n

Oos

dijk

ole

g we m u

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

tzee

stm Oo

Achter de Boompjes ligt een kade aan de Leuvehaven, deze vernieuwde kade is breed van opzet. De kade is openbaar van karakter en wordt vrijgehouden van parkeren. Er is wel een weg, maar die wordt voornamelijk Oostplein gebruikt door bestemmingsverkeer. De kade geeft uitzicht op de kade aan de overkant alwaar schepen liggen aangelegd. Op de kade zelf zijn een aantal jonge bomen geplant die verspringend langs de waterlijn staan. De kade heeft een stedelijk karakter, maar is niet direct verbonden met het centrumnetwerk. Ondanks het stedelijke karakter ligt de kade echter in de luwte van de torens die aan de Boompjes liggen. De kade is aangenaam, maar er is geen relatie met de bebouwing aan de kade.

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

SBT

Leuvehaven ( Wijnhaveneiland) RET

Oostplein

1. groentype

lle Wi b ms

in Pr

es pj om

d en

a ikk

Schiedamsedijk

es pj om

Schiedamsedijk

es pj

g ru

ug br

je mp

g ru

Schiedamsedijk

ille eW

leva

b ms

dsv.rotterdam.nl

sbou

lle Wi

T 010-2896966

Maa

rl Ve

T B Blaak

+/-

ug br

3029 AD Rotterdam

Wa n a rv

s ee

e rg u 3. toegankelijkheid B

3. herkomst kadegebruik

o Bo

eg w m O lsu

T M B

je mp

pandsgewijs

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

rl Ve

ille eW

4. kadeconstructie

wand

erf nw

r ste

ole stm

als W n

B +

erf nw

eg w um

e urg

Blaak

1. functiemenging

solitairen

3. profieltype

Galvanistraat 15

dijk

rl Ve

dS+V

Oostplein c. Omgevingskenmerken

1. parkeertype

2. materiaal

Blaak

Gebruikskenmerken

Oos

ole stm

als W n

e urg

tzee

eg w um

r ste

Inrichtingskenmerken

Op een doorgaande weg na is het ‘eiland’ omringd door water. De bebouwing vervult voornamelijk de functie wonen, er zijn dan ook weinig publieke functies te vinden op het eiland. De kades zijn smal van opzet en parkeren is op veel plekke mogelijk. De kades aan de oostzijde van het ‘eiland’ kunnen gezien worden als een harde rand die het eiland begrensd. Op de kade zelf zijn geen voorzieningen aanwezig, wel liggen er op het water een aantal schepen, waarvan sommige een functie hebben (echter niet openbaar). De gehele kadelijn benadrukt meer de beweging dan verblijf, het verblijf vindt plaats in de woningen aan de kades. Aan de Wijn-, Juffer- en Scheepmakerskade liggen vaak schepen met een historische achtergrond. Ondanks het smalle profiel van de kades zijn de kades wel groen, er staan voornamelijk bomen met een middelgrote kroon.

d en

in Pr

a ikk

1. 32

als W n

je mp

1. functiemenging

om 2. materiaal

d ka

2. infrastructureelgebruik

ik dr

e sH

in Pr e

3. profieltype

3. herkomst kadegebruik +

+/-

solitairen

wand

pandsgewijs

1. parkeertype

Schiedamsedijk

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

g ru sb

m lle Wi

Inrichtingskenmerken

je mp

Schiedamsedijk

g ru sb

d ka

g ru sb

sbou

m lle Wi

T leva Brd k a Bla

Maa

de ng rle Ve

Blaak

De Willemskade is een kade direct aan de rivier. Er is een breed uitzicht over de rivier op de Kop van Zuid. De Willemskade is breed van opzet, er bevindt zich een tweebaansweg met parkeren aan beide zijden, maar ook een brede openbare kade, met een dubbele bomenrij. Deze openbare kade is een goed voorbeeld van een kade met een stoere uitstraling en die de continuïteit langs de rivier benadrukt. Je kunt zien dat er hier gestreefd wordt naar een recreatief landschap aan de Maas. Er zijn weinig publieke functies in de gebouwen langs de kade, het verblijvende publiek komt dus om te wandelen langs het water. De Willemskade is ook eenvoudig te bereiken en heeft ook de Veerhaven en het Wereldmuseum als pullfactoren. Vanuit – bijvoorbeeld de Maasstraat – krijg je direct zicht op de Wilhelminapier en de Erasmusbrug. Er zijn een aantal schepen die langs de kade liggen, dit geeft de kade een dynamiek die centraal staat voor de Nieuwe Maas. De schepen zijn over het algemeen niet publiek toegankelijk. Tussen de Willemskade en Westerkade in ligt de Veerhaven, in deze haven ligt een opstapplaats voor de watertaxi. Dit is een interessant vervoersmiddel die de bereikbaarheid en dynamiek van een kade kunnen laten toenemen, mits hierop gereageerd wordt door de inrichting van de omliggende kades.

Schiedamsedijk

de ng rle Ve

Blaak

als W n

em urg

Willemskade

eg w um

em urg

r ste

er f nw

r ste

SBT

er f nw

eg w um

2. bebouwingstype

H ns

M deT a sk aa B M

i Pr

3. toegankelijkheid

erh Nijv

4. kadeconstructie

t traa

eids

raa t ltje Sti e

bru

ijk

Era

Pin co ffs we g

bru

sst

raa t sst ltje

Era

Sti e

raat ew

a ak

ilh

Lo d

st oven

raat

Era

ijk

ed stze

llenh

st oven

llenh

raat

o Van V

st oven

llenh

o Van V

ijk

ed stze

1. 33

Zu id

a ak

inGalvanistraat 15

dS+V

ilh

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

Zu id

dsv.rotterdam.nl

pj es

Schiedamsedijk

Bo om

pj es

Schiedamsedijk

SBT

Westerkade

rik

d en

d ka

in Pr e

d ka

De Westerkade ligt tussen de vergelijkbare Willemskade en de Parkkade. Net als bij de Willemskade geldt ook hier een doorgaande weg in twee richtingen, met aan de bebouwingszijde een parkeerstrook langs de weg en een lang veld voor parkeren langs de kade. Er zijn twee bomenrijen waaronder de auto’s haaks op de kade geparkeerd staan. Van de parkeergelegenheden op deze kade wordt volop gebruik gemaakt. Vanaf de bebouwing is er hierdoor minder zicht op het water en is de relatie matig tot slecht te noemen. De kade is dan ook minder aantrekkelijk om er te wandelen. Zodra er minder auto’s geparkeerd staan is dit wel een aantrekkelijke promenade. Op de Westerkade zijn er – net zoals op de aangrenzende kades - geen of weinig bijzonderheden te vinden die bedoelt zijn om publiek aan te trekken. Tussen de Westerkade en de Parkkade is wel een kleine insteek te vinden die de lijn langs de kades doorbreekt. Dit brengt ruimtelijk meer teweeg dan het op het gebied van programma en functie doet. Verder is de aanwezigheid van functies in de omliggende bebouwing miniem te noemen, en weinig tot niet publieke ingesteld. Wat wel degelijk een pullfactor voor de kade is, is het Park. Dit is uiteraard een landschappelijk element die op zichzelf staat, maar deze plek heeft invloed op de omgeving.

Inrichtingskenmerken

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

1. functiemenging

1. parkeertype

solitairen

bru

raa t sst ltje

Era

Sti e

+/-

3. toegankelijkheid

bru

Pin co ffs we

3. herkomst kadegebruik

raat

st oven

3. profieltype

Era

ijk

ed stze

raat

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

st oven

ijk

ed stze

pandsgewijs

llenh

2. materiaal

wand

o Van V

st oven

llenh

a Gebruikskenmerken M

o Van V

ijk

ed stze

ijk

4. kadeconstructie

ilh W

Park

N <-

eM w u

s ->

Po s

a ak

ilh W um

ala

N <-

eM w u

Park

Zu id

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Hillela

dS+V

N <-

s -> en hav Park

en hav Park

ijk

d tzee s e W

eM w u

Lo d

1. 34

s aa

Bo om pj es

Schiedams

RET

St. Jobshaven

Inrichtingskenmerken

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

ijk

1. parkeertype

raat

3. toegankelijkheid

m he

eM w u T

h Park

n ave

d tzee s e W

n ave

N kij<

1. 35

a ak

il W

Park

h Park

ijk

bru

4. kadeconstructie

d tzee s e W

pandsgewijs

+/-

s aa

ijk

wand

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

3. herkomst kadegebruik

d tzee s e W

Era

3. profieltype

Park

1. functiemenging

raat

ed stze

solitairen

2. materiaal

nst hove ollen Van V

Deze haven maakt deel uit van een gebied wat al een poosje aan ontwikkelingen onderhevig is. Er wordt aan weerszijde van de haven nieuwe bebouwing gerealiseerd. Ondanks de verandering die er momenteel plaatsvindt, is er een beeld op de openbare ruimte dat is opgemaakt uit het plan voor de buitenruimte van het Lloydkwartier. Voor deze haven geldt dat er een verschil zit tussen de oostzijde en de westzijde van de haven. Op de oostelijke kade zijn er voornamelijk woningbouw complexen neergezet, op de westelijke kade jk i zijn het voornamelijk kantoren en bedrijfspanden. Deze panden staan met de achterkant naar de haven. zeed t s De gevel van de achterkant van het pand is intact gebleven en geeft goed de sfeer van een oud pakhuis We weer en geeft nu ook ruimte aan balkonnetjes (voor het aantal appartementen aan deze zijde van de haven). Op het Lloydkwartier wordt er zo min mogelijk geparkeerd in de openbare ruimte. Op de westelijke kade is er wel de mogelijkheid om langs de kade te parkeren, maar deze smalle â&#x20AC;&#x2DC;niet-groeneâ&#x20AC;&#x2122; kade is voor bestemmingsverkeer. Aan de oostelijke kade wordt ook gestreefd naar een stoere uitstraling met o.a. een aantal schepen die aangemeerd liggen. Ook deze kade is smal en heeft weinig groen, de aanwezige bomen staan in een rij ver uit elkaar en begeleiden de lijn langs de kade tot aan het hoofd van de Mullerpier. Op de Mullerpier is ook een opstapplaats voor de watertaxi te vinden die een extra verbinding biedt voor de omliggende publieke functies en de openbare kades.

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

RET

Schiehaven

Inrichtingskenmerken

nst hove ollen Van V

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

ijk

ed stze

We 1. groentype

1. functiemenging

1. parkeertype

raat

De Schiehaven ligt ook in het Lloydkwartier en is momenteel nog een ruwe bouwplaats. Hier worden appartementencomplexen gebouwd met het wijds uitzicht over de haven en over de rivier. De kades om de woonblokken heen zijn smal en zullen voornamelijk het bestemmingsverkeer dragen. Langs de kade zal ook groen in de vorm van een enkele bomenrij geplaatst worden (vergelijkbaar met de oostelijke kade van de St. Jobshaven). Ook hier geld een autoluwe situatie als het gaat om parkeren. De auto’s zullen voornamelijk plaats vinden in en onder de woonblokken. De Lloydkade – aan de andere kant van de pier – zal een bredere opzet krijgen met als doel de recreatieve as langs de rivier te versterken. Dus meer groen en een aantrekkelijke kade om te recreëren in de vorm van wandelen, skaten etc. Inmiddels zijn er een aantal functies op het Lloydkwartier gerealiseerd, dit is een supermarkt een eetgelegenheid en een aantal kantoren waaronder het R-T V Noord-Holland kantoor en een evenementenhal/studio.

solitairen

2. materiaal

wand

pandsgewijs

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

M 3. profieltype 3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik +

+/-

Park

4. kadeconstructie

s aa

en hav Park

ijk

d tzee Wes

ijk

d tzee Wes

N kij<

eM w u T

d tzee Wes

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 36

Boompjes

De Boompjes loopt vanaf het Leuvehoofd tot aan de Willemsbrug waarna deze overgaat in de Maasboulevard. Dit waterfront – met een breed uitzicht over de hele rivier - maakt een belangrijk deel uit van de infrastructuur van Rotterdam. Er bevindt zich een dubbele rijbaan in beide richtingen die fungeert als een barrière tussen de stad en de Boompjes kade. Dit betreft niet alleen een doorgaande route voor auto’s maar ook voor fietsers (op een aparte fietsstrook). Ondanks de belangrijke ligging van de kade is hier tijdens de herontwikkeling weinig aandacht besteed aan de openbare ruimte. Er wordt wel aandacht besteed aan de kade, maar niet op een recreatieve manier. Zo wapperen er dag en nacht (verlicht) 230 vlaggen en zijn er hoofdkantoren van grote concerns aan de Boompjes gevestigd. De gemeente heeft al meerdere malen onderzocht of er een ondertunneling mogelijk was om de Boompjes om te toveren in een wandelpromenade. Op dit moment wordt er echter een ander plan ontwikkeld - zonder tunnel – met de rivier als recreatie as als basis. Momenteel zijn er een aantal horeca gelegenheden en liggen er sporadisch schepen aangemeerd. Voor de Boompjes geldt dat er ruimte genoeg is maar dat het te kort schiet aan de aantrekkelijkheid en de groene uitstraling. Ondanks de evenementen die er plaatsvinden (stadsstrand etc.) is dit nog geen plek om optimaal te verblijven maar een plek om langs te rijden met fiets of auto. Oostplein

Inrichtingskenmerken

n.z.

1. groentype

solitairen

2. materiaal

tzee

dijk

leva

ug br

ms lle Wi

in Pr

s aa

es pj om

in Pr

s aa

raat

ove llenh

o Van V

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl at

raat

t eids

erh Nijv

ove llenh

o Van V

ove llenh

an Vo

M T B B

T k

n He

d ka

Schiedamsedijk

es pj om

Schiedamsedijk

es pj om Bo

n He

d ka

ms lle Wi

1. 37

pje

ms lle Wi

Schiedamsedijk

sbou

erf nw

ole

stm

dijk

pje

Maa

tzee

a rv

ng rle Ve

T B Blaak

rg Bu

Oos

als nW

ste

ms lle Wi

ug br

in Pr

ms lle Wi

pje

erf nw

leva

a rv

ste

g we um

T M B

ng rle Ve

Blaak

sbou

Oos tzee als dijk n4.Wkadeconstructie

ole

rg Bu

Maa

s aa

3. toegankelijkheid

stm

erf nw

+/-

g we um

dijk

3. herkomst kadegebruik

ole

ng rle Ve

Blaak

T M B

tzee

stm

ste

pandsgewijs

Oostplein

Oos

3. profieltype

a rv

rg Bu

als nW

wand

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

g we um

1. functiemenging

1. parkeertype

Oostplein

Oos

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

n He

ikk

Maasboulevard

Deze boulevard strekt zich uit van de Oude Haven tot aan de Honingerdijk, vanaf waar een goed uitzicht is op de skyline van Rotterdam. Ondanks dat er geen bebouwing geplaatst is tussen de Maasboulevard en de rivier, is er geen sprake van een optimale relatie tussen het water en de kade. De Maasboulevard wordt ook gedomineerd door de verkeersader die aangesloten is aan de Boompjes. De Maasboulevard heeft de autobanen en de fietspaden hoger liggen dan de omgeving (in 1964 verhoogd tot Deltahoogte), waardoor de bebouwing aan de ene kant een belemmerende relatie heeft met de kade. Langs de kade is wel bewegingsruimte gemaakt, en is er plek om schepen aan te meren. Maar ook hier ontbreekt de uitstraling van het daadwerkelijke recreĂŤren. De aangrenzende bebouwing is lager dan bij de Boompjes en biedt ook minder publieke functies en horeca gelegenheden. Ook hier kan gesteld worden dat meer de beweging benadrukt wordt dan de verblijfskwaliteit.

Inrichtingskenmerken

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

2. materiaal

wand

2. infrastructureelgebruik

2. bebouwingstype

3. herkomst kadegebruik

3. toegankelijkheid

pandsgewijs

3. profieltype

+/-

4. kadeconstructie

Oostplein

Oos

tzee

T M B

Maa

sbou

lle Wi

ug br ms

Galvanistraat 15

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl e sk

in Pr

M T B

B om

pj es

ik dr

d ka

Schiedamsedijk

pj es om

Schiedamsedijk

3029 AD Rotterdam

ms lle Wi

in Pr

jes

ik dr

leva

o Bo

ms lle Wi

ms lle Wi e

d ka

dijk

lle Wi

jes

o Bo

tzee

rle Ve

jes

Oos

TMaasb o B ulevard Blaak

rle Ve

g we Olsousm tzee a dijk nW

a rv

e urg

erf nw

ole

erf nw

ole

erf nw

ole leva

T B

stm

stm sbou

dijk

Oo Blaak

g we Olsousm tzee a dijk nW

Maa

dijk

a rv

dS+V

Oos

T M B

tzee

dijk

e urg

Oostplein

Oos

tzee

B sk

ik dr

in Pr

1. 38

T B

1. 39

eM uw

s ->

Nie

Zuid_ dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Noordereiland

Het Noordereiland heeft twee gezichten, eentje aan de rivier en eentje aan de Koningshaven. Noordereiland wordt gekenmerkt door de gesloten bouwblokken die of aan de rivierkade staan of aan de Koningshaven zijde staan. Wat de kades betreft, deze zijn vrijwel hetzelfde. Breed van opzet, parkeren op de kade en wandelruimte langs het water met het uitzicht op het water (rivier of haven). Over de hele lijn om het eiland staan bomen op de kade, over het algemeen een enkele bomenrij, dit is echter niet het geval op het Prinsenhoofd. Dit punt is open gehouden voor een breed uitzicht op de skyline en Erasmusbrug. De kades om het eiland bezitten op sommige plekken een talud of een getrapt profiel, dit laatste heeft als effect dat je makkelijker bij het water komt waar men zich even kan terug trekken en genieten van het uitzicht of de (aangemeerde) schepen. De kades rondom het eiland vormen een openbare rand om het wonen heen. Er bevinden zich echter ook een parkeermogelijkheid op de brede kade delen. Hier staan autoâ&#x20AC;&#x2122;s haaks op de kade en neemt wat weg van de relatie (uitzicht) op het water. Op de verbindingsbruggen na heeft het eiland weinig invloed van het centrum of van de zuidoever.

Inrichtingskenmerken

1. groentype

solitairen

es pj

bru

Pin co ffs we g

raa t ltje sst

raa t

Pin co ffs we g jk wi

jk wi

dsv.rotterdam.nl

Era

bru

Pin co ffs we g

T 010-2896966

3029 AD Rotterdam de

Galvanistraat 15

Sti e

raa t ltje sst Sti e

raat

bru

dS+V

st oven

Era

llenh

o Van V

raat

Era

st oven

llenh

jk edi stze

raat idst

e erh Nijv

raat idst

e erh Nijv

o Van V

in Pr

ltje sst

M T B

in Pr

ik dr

Sti e

d ka

om Bo

ik dr

Schiedamsedijk

es pj om Bo

ug br

ms lle Wi

jk edi stze

erf nw

pje

ug br

ms lle Wi

ug br

ms lle Wi ik dr

d ka

leva

in Pr aa

ille eW

sbou

pje

Maa

ille eW

pje

T sbou leva rd B Blaak Maa

4. kadeconstructie

ter

e em

3. toegankelijkheid

Oos lsu tzaee n W dijk va

rl Ve

T M B

+/-

ille eW

leva

T B

ole

rl Ve

Blaak

sbou

dijk

stm

erf nw

e em

3. herkomst kadegebruik we m

Maa

rl Ve

Blaak

ter

3. profieltype

ole

Oos lsu tzaee n W dijk va

tzee

stm

ter

e em

dijk

erf nw

ole

stm

als nW

eg mw

pandsgewijs

Oos

T M B

tzee

dijk

eg mw

Oostplein

Oos

tzee

wand

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

Oostplein

Oos

1. functiemenging

1. parkeertype

2. materiaal Oostplein

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

1. 40

Nassauhaven Oostplein

Oos

Oostplein

Oos

tzee

dijk

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

w.z.

dijk

Oos

tzee

1. functiemenging

1. parkeertype

solitairen

sbou

ille eW ms ug

T B

dijk

Moompj

dijk

tzee

1. groentype

Oos

o.z.

Maa

rl Ve

ille eW

T B Blaak

leva

sbou

T M B

Inrichtingskenmerken er f nw ole

er f nw ole

rl Ve

Maa

tzee

stm Oo

Deze binnenhaven kent een groen vlak aan de oostelijke oever, waar een doorgaand openbaar pad dicht aan het water langs een talud loopt. Deze openruimte kan gezien worden als een groene long die de bewoners in de omgeving bediend in recreatiemogelijkheden. Aan de bebouwde kant loopt een smalle straat gwaaraan eg woningen en geparkeerde autoâ&#x20AC;&#x2122;s staan. Aan de zuidelijke kant van de haven (Jalonstraat) is een flauw w we talud m m O u u ostzskate etc. Aan de oostelijke met een openruimte eromheen, wat ruimte bied voor zitten, wandelen, oever als als eed W W i j k is er eveneens een talud met een bomenrij. Er zijn aan deze zijde geen groene vlakken te vinden, maar een n n va va r r betegelde openbare ruimte met bankjes. Er is geen weg of aangegeven (fiets)pad, zodat deze plek puur ste ste ee is op het water en het uizicht op het parkje aan de overkant. Op en aan hetmwater ee gericht in deze haven zijn m e geen bijzonderheden toegevoegd als voorzieningen. e g g verder ur ur

Oos

T M B

tzee

dijk

Maa

sbou

leva

2. materiaal

wand

pandsgewijs

leva

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

jes

p om

lle Wi

3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

lle Wi

3. profieltype

+/-

4. kadeconstructie

a sk

Bo om pj e

Schiedamsedijk

B de

M T B

in Pr

n He

a ikk

in Pr

a sk

n He

t traa

raa t sst iel tje

raa t sst

raat

iel tje

st oven

llenh

B B

eids

t traa

eids

t traa

eids

erh Nijv

o Van V

1. 41

a ikk

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

T B

ulev ard a a l B k

ulev ard

e gd en

ulev ard

m lle Wi

jes

g ru sb

p om

m lle Wi

g ru sb

Persoonhaven

B Bo om pj es

Ten zuiden van de Nassauhaven ligt de Persoonshaven. Ook hier is sprake van een flauw talud aan de e noordzijde van de haven (Persoonsdam). Aan de oostelijke zijde is een plein welke parkeren als hoofddoel de ad tussen de auto’s staan. Aan de overkant (Persoonskade) is echter een a k heeft, met bomen die geordend ik ikk r r harde kade te vinden, waar nd de geparkeerde auto’s haaks op de kade staan. Er is hier wederom sprake van nd e e een woongebied, echter eentje met minder groen als aan de Nassauhaven. De smalle Persoonskade is niet s H doeleinden, maar puur als parkeerplaats en woonstraat. Halverwege de nkade s H is ingericht voor recreatieve in i r r P wel een stuk talud Pte vinden, maar deze heeft verder geen bijzondere functie. Als men naar de overkant van de Persoonshaven gaat via de Piekbrug, komt men al snele in een industriële omgeving met loodsen en d daarom niet openbaar. werkplaatsen. Deze opstallen staan direct aan het water enkazijn

Inrichtingskenmerken

s aa

w.z.

1. groentype

w.z.

1. functiemenging

1. parkeertype +

solitairen

w.z.

2. materiaal

2. infrastructureelgebruik

wand

pandsgewijs

w.z.

2. bebouwingstype

t traa

eids

t traa

eids

t traa

eids

erh Nijv

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

w.z.

3. profieltype w.z.

w.z.

3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

sst raa t

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

ijk ew Lo d

ijk dS+V

ala

dsv.rotterdam.nl

n ave nsh

laa

B rs Pe

n ave nsh

Po s

uid

il W ma

a ak

m he

TLa B an op Z

rs Pe

Zu id

rs Pe

Pin co ffs we g

ew an

w.z.

4. kadeconstructie

bru

Lo d

Sti e

+/-

ltje

Era

Sti e

Pin co ffs we g

ltje

sst raa t

T B B

1. 42

M B

an rv e t s

T leva Brd k a a l B

sbou

m lle Wi

jes

Maa

de ng rle Ve

sbou

p om

g ru sb

m lle Wi g ru sb

Bo om pj es

Schiedamsedijk

Bo om pj es

z.z.

B de

n.z.

+/-

pandsgewijs

n.z.

4. kadeconstructie

3. toegankelijkheid

ltje

ala

n ave nsh

Po s

s ->

il W

uid

m he

Po s

a ak

n ave nsh

Zu id

TLa B an op Z

rs Pe

a ak

ijk

ew an

Lo d

ijk

Pin co ffs we g

ltje Sti e

Sti e

bru

ijk

Pin co ffs we g

sst raa t

sst raa t ltje

z.z.

3. herkomst kadegebruik

wand

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

a sk

z.z.

n He

solitairen

t traa

Sti e

in Pr

2. materiaal

laa

3. profieltype

rs Pe

1. 43

a ikk

eids

il W

1. functiemenging

erh Nijv

m he

n.z.

t traa

Zu id

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

1. parkeertype

Era

bru

1. groentype

eids

Inrichtingskenmerken

erh Nijv

raat

st oven

llenh

leva

jes

o Van V

p om

g ru sb

M T B

Era

sbou

leva

m lle Wi

Als je op de Lodewijk Pincoffsbrug staat heb je aan beide zijden een binnenhaven. Aan de zuidelijke oever gaat de Louis Pregerkade over op de J.B. Bakemakade. Beide hebben dezelfde opzet qua kade, maar in de haven aan de Louis Pregerkade liggen schepen en pleziervaart haaks op en langs de kade, dit fenomeen vindt men in mindere mate terug langs de J.B. Bakemakade. Hier liggen sporadisch schepen haaks op de kade. Op het straatniveau zijn rijbanen te vinden in beide richtingen met daaraan haaks geparkeerde auto’s. Deze parkeerhavens worden begeleid door een enkele bomenrij langs de kade. Er is echter ook een lager niveau te vinden welke dichter bij de waterlijn komt. Hier is gezorgd dat er meer relatie komt tussen de kade en het water. Het hoogteverschil wordt echter benadrukt door een stenen muurtje die over de hele linie e e loopt. Aan de noordelijke oever ad is o.a. Stootblok te vinden waar de straat een kleine buiging maakt van dekad k kade af. Deze buiging zorgt ik rik voor een openruimte waar een dubbele bomenrij mogelijk gemaakt is die aan dr van nd n een flauw talud aan de ehaven staan. Verder langs het talud is ook een harde kade te vinden met het idee H een muurtje aan de waterkant. Vanaf hier is een goed uitzicht over de binnenhaven He een terras omringt door s s in in richting de Lodewijk Pr Pincoffsbrug. Op de Vuurplaat is een plek gecreëerd met een trap waar mensen Pr kunnen genieten van het uitzicht. Als men richting de Koningshaven gaat, komt men langs een ander haventje, e namelijk de Entrepot haven. Op de kades zijn ‘De Vijf Werelddelen’ en het Poortgebouw te vinden. Het adwereldsupermarkt, de haven is ingericht als k eerste gebouw huisvest luxe appartementen, horeca en een s aa jachthaven. De haven heeft een stoere uitstraling en heeft M nog veel weg van de historische vormgeving.

Maa

m lle Wi

Binnenhaven

em urg

Maa

de ng rle Ve

Blaak

dijk

Lo d

em urg

dnijk va r ste

dS+V

ala

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

je mp

lle Wi

Schiedamsedijk

pj es

n 1. groentype e H s in r P

a ikk

solitairen

sst raa t ltje Sti e

Galvanistraat a 15

3029 AD Rotterdam

laa

T 010-2896966

s ->

dsv.rotterdam.nl

Po s

ilh W

ala

uid

Po s

ijk

ijk Lo d

d ka

n ave

Zu id

ilh W

n ave

dS+V

TLa B an op Z

sh on rso Pe

Zu id

sh on rso Pe

Po s

ijk ew Lo d

Pin co ffs we g

bru

Pin co ffs we g

ltje Sti e

bru

Pin co ffs we g

Sti e

sst raa t

sst raa t ltje

raat

+/-

B sm

3. toegankelijkheid

t traa

eids

st oven

llenh

pandsgewijs

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

3. herkomst kadegebruik

4. kadeconstructie

Era

wand

t traa

a ikk

erh Nijv

eids

erh Nijv

o Van V

s ->

1. parkeertype

2. materiaal

en 1. functiemenging H s in r P

z.z.

n.z.

a sk

3. profieltype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

pj es

Inrichtingskenmerken

Lo d

Schiedamsedijk

ug br ms

a sk

Era

ug br ms

M T kade s BMaa

ijk

Tegenwoordig is de Spoorweghaven deels gedempt en maakt ook deel uit van de Kop van Zuid. De stoere harde kades zijn redelijk smal van opzet, maar wel open genoeg om op te recreĂŤren. Er zijn op de kades en op het water geen of nauwelijks functies aanwezig, maar deekades rondom de haven geven wel de ad bestaat voornamelijk uit appartementen, mogelijkheid tot een wandeling rondom het water. De omgeving k k en relatief rustige woonstraten. De kades worden begeleidri door een ( jonge) dubbele bomenrij aan de nd noordzijde langs de Levie Vorstkade. Langs de S. van Ravesteynkade is echter weinig tot geen groen te e H recreatieve doeleinden, maar er kan wel rustig over vinden. Dit maakt de kade ook minder aantrekkelijk svoor de kade gewandeld worden. Er bevinden zich namelijk rin bankjes en er is geen verkeer.

eed

je mp

lle Wi

Spoorweghaven

ug br ms

ille eW

je mp

Blaak

ala

T1. 44

e urg

leva

pj M

m oo

pje

m oo

k rik

e sH

1. parkeertype

M T B

e ad

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken pj

pj om Bo

1. groentype

Inrichtingskenmerken

Schiedamsedijk

leva

lle Wi

sbou

ug br ms

Maa

lle Wi

ug br ms

lle Wi

solitairen

depandsgewijs

wand

a sk

erh Nijv

2. materiaal

1. functiemenging

in Pr

e Nijv

Dit hoogstedelijk gebied op de Kop van Zuid is ontstaan aan de hand van een masterplan wat opgesteld is door sir Norman Foster in 1992. De pier grenst aan de rivier en aan een binnenhaven (Rijnhaven). De pier trekt met zijn kades veel publiek aan door het uitzicht dat het biedt over de rivier. De pier bestaat als e het ware uit blokken en torens, deze worden gescheiden door straten. Deze opzet zorgt voor brede kaden ad die een stoer karakter uitstralen. De kades zijn door dit karakter niet bepaald groen, maar dat zou op de ir kk d Wilhelminpier ook niet helemaal op zijn plek zijn. De kades stralen een openheid uit die ervoor zorgten dat H het publiek er vrij over heen kan wandelen, skaten, fietsen etc. Naast het unieke uitzicht vanaf deinskades Pr zijn er ook een aantal trekpleisters, zoals Hotel New York en het Luxor. De kade aan de rivier is geschikt voor grote cruiseschepen om er aan te leggen. Op het moment dat e een dergelijk schip aanmeert geeft dit ad als de luwe zijde van de pier. Deze kade k een spectaculair beeld. De Rijnhaven kant kan meer gezien worden s aa (Antoine Platekade) is meer gericht op het verblijven langs het M water i.p.v. het bewegen langs het water (Holland Amerikakade). Hier liggen kleinere schepen aan. Momenteel is deze zijde aan ontwikkelingen onderhevig, zodat de kade minder toegankelijk is geworden. Er worden namelijk torens toegevoegd.

Schiedamsedijk

T B Blaak

ug br ms lle Wi

m oo

e urg

de ng rle Ve

sbou

ug br ms lle Wi

Wilhelminapier

pje

Maa

de ng rle Ve

Blaak

te es

de ng rle Ve

Blaak

te es

e urg

M B

te es

2. bebouwingstype

2. infrastructureelgebruik

t traa

eids

Zu id

s ->

en hav Park

Po s

s ->

ala

u Nie

a Ma

raa t i

k na

ilh W

Po s

ala

Hillela

u Nie

a Ma

ilh W

Park

Zu id

n ave

Po s

nsh

k na

e ad

TLa B an o

Lo d

ltje

ijk

Pin co ffs we g

e ad

Sti e

bru

ijk an

s ->

1. 45

Pin co ffs we g

Lo d

sst

raa t sst ltje

bru

rs Pe

k na

ijk

Era

T em

d tzee Wes

ilh W

4. kadeconstructie

Era

bru

M Park

Sti e

raa t sst ltje Sti e

ijk

ed stze e W

+/-

raat

3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

st oven

raat

Era

3. profieltype

llenh

st oven

llenh

ijk

ed stze e W

o Van V

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

ala

a sk

pj e om

M b.

raa t

2. materiaal

3. profieltype

Pin co ffs we g

sst ltje

bru

g -

ala

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

ijk um

ala

an Hillela

Hillela dS+V

ilh W

Po s

ala

N <-

M e uw

s ->

Po s

uid

dsv.rotterdam.nl

d ka

Hillela

Zu id

ilh W

n ave

N <-

M e uw

s ->

Po s

TLa B an op Z

M nsh

Park

Lo d

Lo d Zu id

ilh

ijk

4. kadeconstructie

3. toegankelijkheid

3. herkomst kadegebruik

+/-

pandsgewijs

Sti e

ltje

wand

2. bebouwingstype

Era

Sti e

bru

solitairen

o rso Pe

1. functiemenging

2. infrastructureelgebruik

sst

raa t sst ltje Sti e

t traa eids

n.z.

1. parkeertype

raat

Era

st oven

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

llenh

nstra

ed stze

er h Nijv

Inrichtingskenmerken

1. groentype

o Van V

hove

n Volle

ijk

in Pr

a sk

De Tillemakade loopt langs de Posthumalaan â&#x20AC;&#x201C; een van de drukkere straten van de Kop van Zuid. Tussen de kade en de laan in is een smalle groenstrook, die onder een flauwe hoek richting het water kantelt. Er bevinden zich een aantal jonge bomen die verspringen over de strook. De Tillemakade en het bijbehorende groen zijn puur gericht op het recreĂŤren en het uitzicht over de haven en de Wilhelminapier. Ondanks de drukke route over de laan kan men hier even zitten en genieten. Halverwege de kade is een gebouw te vinden die de groenstrook onderbreekt. In de toekomst zal dit gebouw verdwijnen en zal de waterlijn een stuk meer richting de haven komen. Dit zijn onderdelen van de plannen van Karres & Brands. Om van de Rijnhaven een waterplein te maken. Momenteel kan men er met de minimaal ingezette middelen genieten van het water.

e sH

Pin co ffs we g

in Pr

k rik

M T kade s aa B M

in Pr

d en

a ikk

raa t

Tillemakade

om Bo

d en

Schiedamsedijk

pj e

Schiedamsedijk

pj e

a ikk

M 1. 46

T B Blaak

u br ms

jes

p om

sbou

leva

lle Wi

jes

p om

Maa

e gd

leva

e gd

Blaak

sbou

n rle Ve

Blaak

Maa

jes

p om

lle Wi

u br ms

g M

Pin co ffs we g

4. kadeconstructie

ilh W

Po s

s ->

ala

eM uw

Zu id

ltje

a in

ilh W

Po s

s ->

ala

Hillela an

ijk

lled

e Hi Bred

ijk

lled

e Hi Bred

B B

uid

Nie

Hillela an

lled

e Hi Bred

Hillela an

TLa B an op Z

Lo d

d ka

ijk

Pin co ffs we g ijk ew

n ave

+/-

Lo d

nsh

Nie

3. toegankelijkheid

eM uw

3. herkomst kadegebruik

en hav Park

bru

rs Pe

ala

n ave

s ->

pandsgewijs

Sti e

raa t sst ltje

raa t sst ltje Sti e

nsh

wand

2. bebouwingstype

Era

Po s

raat

2. infrastructureelgebruik

3. profieltype

Zu id

Park

1. functiemenging

rug

ilh W

rs Pe

d ka

solitairen

raat

t eids erh Nijv

raat

tze Wes

1. parkeertype

st oven

k edij

rug

Park

2. materiaal

in Pr

c. Omgevingskenmerken e

Gebruikskenmerken

llenh

o Van V

raat

in Pr

t eids erh Nijv

st oven

llenh

dijk

e stze We Era sm u

1. groentype

o Van V

e stze We Era sm u

a sk

een schanier tussen de Posthumalaan en Katendrecht. Bij de toekomstige plannen wordt dit een brandpunt voor allerlei functies en voorzieningen (zie Tillemakade). Rijnhaven z.z. heeft momenteel de uitstraling van een volledig functionerende haven met zijn loodsen en pakhuizen. Er zijn echter veranderingen aan de hand, die zorgen dat deze kade een openbaar gebied wordt met het oog op recreëren en (fiets/wandel) routes. Er is uitzicht op het water, de Wilhelminapier en de Tillemakade. Deze drie zorgen gegarandeerd voor een succesvolle kade. De kade is qua opzet niet breed, maar door het ontbreken van autoverkeer is dat geen gebrek. De kade zal tijdens de ontwikkelingen zo veel mogelijk op een echte havenkade blijven lijken. dijk

Inrichtingskenmerken e

raa t

M T B

ikk

sst

e sH ir n P Deze kade ligt aan de noordzijde van Katendrecht. Het is de grens tussen de Rijnhaven en de havenloodsen e Veerlaan en deze houdt op bij de Linker Veerdam. op het ‘schiereiland’. Achter de betreffende kade looptadde sk Ik heb me gericht op het stuk tussen deze dam en de aa Hillelaan. Deze hoek in de Rijnhaven functioneerd als M

r nd

om pj es

Schiedamsedijk

om pj es

ikk

Sti e

r nd

Schiedamsedijk

om pj es Bo

Schiedamsedijk

Rijnhaven z.z.

B B B

1. 47

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Conclusie

Uit de analyse komt naar voren dat er op verscheidene vlakken verschillen en overeenkomsten zijn tussen de noorden de zuidoever van de Nieuwe Maas. Dit komt door de rivier zelf en door de historische achtergronden van de havens en locaties. De bocht in de Nieuwe Maas zorgt ervoor dat de noordoever als een parallelle lijn deze bocht volgt. Dit veroorzaakt zonder ruimtelijke ingrepen al een continue lijn langs het water. Goede voorbeelden van deze continuïteit aan de noordoever zijn de Boompjes en Maasboulevard. Dit wordt op die plekken extra benadrukt door het intensieve gebruik van de verkeersader over de boulevards. Achter dit waterfront schuilen echter een aantal kades en stadshavens die niet of nauwelijks beïnvloed worden door de rivier. Deze stadshavens behoren toch tot het noordelijk deel van Rotterdam. Voor deze groep van havens geldt wel dat het verschil zit in de fijnmazigheid en het gebruik van de kades, in vergelijking met de binnenhavens en kades op Feyenoord. De binnenhavens die behoren tot de noordoever zijn een onderdeel (behalve de havens die behoren tot het Lloydkwartier) van het stadscentrum van Rotterdam, dit zorgt voor een andere inrichting van de openbare ruimte. Dit is mede te beargumenteren Noord of Zuid?

Wonen of Werken?

Groen of Kaal?

Netwerk of Plek?

Boerengat Buizengat Oude Haven Leuvenhaven Willemskade Westerkade St. Jobshaven Schiehaven Boompjes Maasboulevard Noordereiland Nassauhaven

Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Zuid Zuid

Wonen en Werken Wonen Wonen Wonen Wonen Wonen Wonen Wonen Werken Wonen Wonen Wonen

Groen Kaal Groen Groen Groen Groen Kaal Kaal Kaal Kaal Groen Groen

Plek Plek Plek Netwerk en Plek Netwerk en Plek Netwerk en Plek Plek Plek Netwerk Netwerk Plek Plek

Persoonshaven Binnenhaven Spoorweghaven Wilhelminapier Tillemakade

Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid

Wonen Wonen Wonen Wonen en Werken Werken

Kaal Groen Kaal Kaal Kaal

Plek Plek Plek Plek Netwerk en Plek

Rijnhaven z.z.

Zuid

Wonen

Kaal

Netwerk en Plek

door het verschil aan functies in de stedelijke context van de kades. In het noorden is er namelijk meer verscheidenheid aan Inofhet Noord of Zuid? Wonenpublieke of Werken? en commerciële Groen of Kaal? functies. Netwerk Plek? zuiden is de stedelijke context wat grover van maat en huisvest minder publieke Willemskade Wonengekoppeld aan Groen Netwerkdie en Plek en commerciële functies.Noord Daar zijn de kades de woonfunctie Noord van deze kades Wonen Groen gericht op Netwerk erWesterkade overheerst. De inrichting zijn dan ook meer de en Plek St. Jobshaven Noord Wonen Kaal Plek directe omgeving dan opNoord het aantrekken Wonen van publiek van verder af (bijvoorbeeld Schiehaven Kaal Plek het centrumpubliek). Er zijn op zuid.KaalZo huisvest de Plek Spoorweghaven Zuid echter uitzonderingen Wonen Wilhelminapier een breedZuidscala aan functies en voorzieningen, die de overstap Wilhelminapier Wonen en Werken Kaal Plek van Boompjesnaar zuid en terugNoord noord aantrekkelijker Werken moet maken. DezeKaalkades zijn danNetwerk ook weer Maasboulevard Kaal Netwerk en anders ingericht dan de Noord overige kades opWonen zuid. Je kunt ze beschrijven als grover Oude Haven Wonen en Werken Groen Plek minder groen, oftewel zeNoord hebben de uitstraling van een haven. Leuvenhaven Boerengat Om meer richting Noordereiland

Noord Noord geven Zuidaan

Wonen en Werken Wonen en Werken ontwerpconcept Wonen

Groen Groen zullenGroen de

Netwerk en Plek Plek een Plek

te het kades in Nassauhaven Zuid Wonende hand van een Groen aantal samenvattende Plek overzichtelijk schema benoemd worden aan Binnenhaven Zuid Wonen zijn gebaseerd Groen Plek die kenmerken. Deze samenvattende kenmerken op de kenmerken Tillemakade Zuid Werken Kaal Netwerk en Plek gebruikt zijn voor de analyse. Rijnhaven z.z. Zuid Wonen Kaal Netwerk en Plek Voordat we de volgende Noord stap nemen zal er eerst ingegaan Kaal worden op de term Buizengat Wonen Plek ontwerpconcept. Persoonshaven Zuid Wonen Kaal Plek dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Boerengat RivierBuizengat of Binnenhaven? Oude Haven Binnenhaven Leuvenhaven Binnenhaven Willemskade Binnenhaven Westerkade Binnenhaven St. Jobshaven Rivier Schiehaven Rivier Boompjes Binnenhaven Maasboulevard Binnenhaven Noordereiland Rivier Nassauhaven Rivier RivierPersoonshaven en Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Spoorweghaven Binnenhaven Wilhelminapier Binnenhaven Tillemakade RivierRijnhaven en Binnenhaven z.z. Binnenhaven Binnenhaven

Een ontwerpconcept houdt een aantal waarden in die gerelateerd zijn aan de locatie en context van de onderzochte kades. Deze bundeling van waarden kan dan een toolkit vormen voor het (her)ontwikkelen van een andere kade. Je stopt de te (her)ontwikkelen kade – als het ware – in een soort sjabloon, waardoor de kade de succesvolle vorm en inrichting krijgt. Het is belangrijk dat de waarden van dit sjabloon of ontwerpconcept goed onderzocht zijn en dat de herkomst van het functioneren van de haven bekend zijn. Zo kan, bijvoorbeeld, een hoogwaardig groene inrichting niet op elke kade functioneren.

Noord of Zuid?

Familie 4 Familie 7 Familie 4 Familie 1 Familie 2 Familie 3 Familie 5 Familie 7 Familie 5 Familie 2

Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Noord Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid

Binnenhaven

Wonen en Werken Werken Lijst met kades Wonen

Familie 6

Wonen of Werken?

Familie 3

Familie 4

Familie 5 Familie 6 Familie 7

Rivier en Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven

Groen of Kaal?

Netwerk of Plek?

Rivier of Binnenhaven?

Wonen Wonen Wonen Wonen

Groen Groen Kaal Kaal

Netwerk en Plek Netwerk en Plek Plek Plek

Rivier Rivier Binnenhaven Binnenhaven

Wonen Wonen en Werken Werken Wonen Wonen en Werken Wonen en Werken Wonen en Werken Wonen Wonen Wonen Werken Wonen Wonen Wonen

Kaal Kaal Kaal Kaal Groen Groen Groen Groen Groen Groen Kaal Kaal Kaal Kaal

Plek Plek Netwerk Netwerk Plek Netwerk en Plek Plek Plek Plek Plek Netwerk en Plek Netwerk en Plek Plek Plek

Binnenhaven Rivier en Binnenhaven Rivier Rivier Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Rivier en Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven

Kleur in overzichtskaart Noord Noord Familie 1 Noord Noord Familie 2

Kaal Plek Kaal Netwerk en Plek samenvattende kenmerken Kaal Netwerk en Plek

Familie 2 Familie 6

Geordende lijst van kadefamilies, de sterretjes geven de gekozen families aan voor het ontwerpcontecpt

Noord of Zuid? Rivier of Binnenhaven? Willemskade Westerkade Rivier St. Jobshaven Rivier Schiehaven Binnenhaven Spoorweghaven Binnenhaven Wilhelminapier Binnenhaven RivierBoompjes en Binnenhaven Maasboulevard Rivier Rivier Oude Haven Binnenhaven Leuvenhaven Binnenhaven Boerengat Binnenhaven Noordereiland RivierNassauhaven en Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Binnenhaven Tillemakade Binnenhaven Rijnhaven z.z. Binnenhaven Buizengat Binnenhaven Persoonshaven

Zoals hierboven uitgelegd hebben verschillende kades een aantal overeenkomsten. Deze kunnen in een familie geplaatst worden. De lijst met geanalyseerde havens kunnen in 7 families onderverdeeld worden. Uit de lijst met kades kies ik er twee, die ik gebruik om een toolkit te vormen voor de (her)ontwikkeling van een kade. Wonen of Werken? Groen of Kaal? Netwerk of Plek? Rivier of Binnenhaven? De motivatie achter deze twee is de volgende; alle kades zijn verschillend. Ze kunnen veel overeenkomsten Familie uiteindelijk 4 Wonenmet en Werken Plek Binnenhaven vertonen overige kadesGroen op een andere locatie en met een andere context, maar zijn ze Kaal Plek Binnenhaven Familie 7te houden kies ik allemaal Wonen uniek. Om deze studie dicht bij het doel van de visie van de stad Rotterdam Wonen Groen Plek Binnenhaven Familie 4 uit de kades die, hoofdzakelijk, een groene inrichting hebben. Aan de andere kant hebben de kades (met Wonen Groen Netwerk en Plek Binnenhaven minder groen) uit de tweede gekozen familie waarden die zorgen dat er dynamiek en uniciteit ontstaat. Wonen Groen Netwerk en Plek Rivier Familie 1van een recreatieve Want, zo Wonen staat in de stadsvisie, dat er gestreefd wordt naar een rivier die de rol krijgt Groen Netwerk en Plek Rivier as door de stad, die zorgt dat publiek aangetrokken Wonen Kaaleen gemêleerd Plek Binnenhavenwordt om recreatieve activiteiten te Familie 2 ondernemen. Vandaar uit kan ik nog alle kanten opgaan. Wonen Daarvoor is meer Kaal dan alleen groen Plek voor nodig.Binnenhaven Werken Kaal er, hoofdzakelijk, Netwerkde link met wonen. Rivier Binnen de categorie groen ligt En daarbij hoort Familie 3de kade als ‘plek’ ook Wonen Kaal Netwerk Rivier bij, evenals dat het een binnenhaven is. Er zijn echter groene kades, gelinkt aan wonen en een plek zijn i.p.v. Groenaan de rivier liggen. Plek Rivier en Binnenhaven te maken tussen de binnenhaven een deel Wonen van een netwerk, die Om ook onderscheidt Familie 5 Wonen Groen Plek Binnenhaven en de rivier, heb ik gekozen voor de twee hoofdfamilies (zie de sterretjes in het schema). Er zullen kades in Wonen Kaal Plek Binnenhaven Familie 7 de families zijn die in het schema onder andere categorieën Binnenhaven vallen, maar ik ben van mening dat er niet te Familie 5 Wonen Groen Plek zwart/witWonen gekeken moet worden, maar dat er juist nuances moeten zijn en daarbij een stukje overlap. Kaal Plek Binnenhaven

Zuid Zuid Noord Noord Noord Noord Noord Zuid Zuid Zuid Zuid Zuid Noord Zuid

* *

Kleur in overzichtskaart Familie 1

Familie 2

Familie 3

Familie 4

Familie 5

* *

Familie 6 Familie 7

1. 48

Boe

reng

Oude Haven

at Buiz eng at

vens a h s stad

r Wate

e pj

n ila

de or

o Bo

W ille

Kop van Zuid (havens)

r artie w k d y ie Llo

nstud e v a H

ste

rk a

e ilh W

i ap

Til le

ven ijnha

.z.

z ven a h n ij

Overzichtskaart van de families 1. 49

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Op de volgende kaart wordt weergegeven welke kades een (her)ontwikkeling behoeven en welke niet. Die kleur die een kade heeft gekregen is gebaseerd op de in de analyse behandelde kenmerken. Tijdens de analyse is er bekeken hoe de kades functioneren met de huidige context en kenmerken. Hieruit kan afgeleid worden dat bepaalde kades niet optimaal ingericht zijn in relatie met hun ligging. Een groot deel van de kades met een oranje kleur hebben namelijk de potentie om te groeien in hun verblijfskwaliteit, mits beter afgestemd op hun stedelijke context en verbeterd in hun inrichting. Geen van deze openbare kades verkeert in een situatie waarbij de kades een metamor fose moeten ondergaan. De kade die dus gekozen gaat worden voor het volgende hoofdstuk draagt op deze kaart oranje kleur.

Boe

reng

Oude Haven

at Buiz eng at

vens a h s stad

r Wate

Type Aanpak per kade Behouden Aanpassen

e pj

n ila

de or

o Bo

W ille

ad e

Kop van Zuid (havens)

r artie w k d y ie Llo

ste

nstud e v a H

rk a

e ilh W

i ap

Til le

ven ijnha

.z.

z ven a h n ij

â&#x20AC;&#x153;Aanpakkaartâ&#x20AC;? met daarop de kades die behouden en aangepast moeten worden dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 50

1. 51

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Boompjes

Koningshaven Binnenhaven

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 52

Wilhelminakade

Boompjeskade Levie Vorstkade

1. 53

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Ontwerpconcept_ Inleiding

In de analyse zijn twee families gekozen. In dit hoofdstuk zal dieper op deze families ingegaan worden. Dat wil zeggen dat de waarden die de betreffende kades hebben gebundeld worden tot een toolkit voor een kade die (her)ontwikkelt dient te worden. Deze waarden zullen namelijk de identiteit en de verblijfskwaliteit bepalen. Bij de keuze van de twee families is al ingegaan op het doel van de stadsvisie. De kades moeten namelijk een recreatieve verblijfswaarde krijgen. Door het kiezen van deze twee families is al een keuze gemaakt over welke type kades ik neem voor de (her)ontwikkeling. De kade die (her)ontwikkeld wordt moet namelijk binnen de twee families kunnen passen. Anders worden de waarden uit de toolkit op de verkeerde plek ingezet. Deze (her)ontwikkeling (aan de hand van de toolkit) kan gezien worden als een deeluitwerking, die laat zien hoe de probleemstelling van deze opdracht aangepakt kan worden. In de aanleiding en de probleemstelling wordt namelijk aangegeven dat de huidige kades los van elkaars weten ontwikkeld werden. Zo ontstonden er afzonderlijke kades die samen weinig verband hadden. Door het bepalen van de families kunnen deze afzonderlijke kades inrichtingsmatig meer tot elkaar komen en kunnen binnen een bepaalde familie (her)ontwikkeld worden.

Spoorweghaven (Levie Vorstkade)

Dit hoofdstuk is als volgt opgebouwd, er wordt een kader opgesteld van de waarden uit de kades van de twee families, de te (her)ontwikkelen kade wordt bepaald (deeluitwerking) en daarop volgend wordt er een visie voor de gekozen kade opgesteld. De families zoals die in de conclusie van de analyse benoemd zijn, krijgen een nieuwe naam. Familie 2 wordt bestempeld als “open kades”, familie 4 wordt “besloten kades”. Deze benamingen zijn vernoemd naar hun relatie met de omgeving, dat hangt sterk af van de link tussen de kade zelf en de directe omgeving.

Boerengat (Admiraliteitskade)

Leuvehaven (Terwenakker) dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 54

KadeRbepaling (toolkit) Grover materiaalgebruik

De families --> kades --> waarden

St. Jobskade

Sint-Jobskade Brede wandel en skate ruimte begeleid met enkele bomenrij Eenduidige materialisering Autoluwe omgeving Veranderend uitzicht op haven door aangemeerde schepen

Schiehaven

Autoluw Breed uitzicht Sterke relatie door breedte van kade Beide kaden aanwezig (rivier en binnenhaven) op één pier

Spoorweghaven

Levie Vorstkade Eenduidige materialisering Brede wandel en skate ruimte begeleid met dubbele bomenrij

“open kades”

Wilhelminapier

Pierhoofd met wijds uitzicht over rivier en Rijnhaven Stoer gematerialiseerde kades Kades geschikt voor aanmeren van (cruise)schepen en is aantrekkelijk uitzicht Ruimte voor evenementen

Bomen in een enkele of dubbele bomenrij Grove woonblokken of kantoortorens Minder betrokken bij infra-netwerk van omgeving en minder OV haltes beschikbaar. Eventueel watertaxi. Minder brede wegen dan in familie 4

Ruimte openlaten voor uitzicht en wandelen fietsroutes + zo min mogelijk parkeren langs de kade

Afwisselend gebruik van aangelegde boten, eventueel grotere (cruise)schepen en schepen met tijdelijke publieke functie

Uit de lijst, hier links, kunnen twee soorten schematische kades worden opgebouwd. Deze schematische kades zullen de onderlegger (toolkit) worden voor de te (her)ontwikkelen kade.

Fijnmazig materiaalgebruik

“besloten kades”

1. 55

Boerengat

Admiraliteitskade en Boerengatkade Groene kade met relatief oude bomen in een enkele bomenrij Historisch karakter door materialisering Gebruik van kade en steigers door kleine schepen. Aantakking met centrumgebied

Oudehaven

Historisch karakter door materialisering en schepen Groene kade met relatief oude bomen om de haven heen Aantakking met centrumgebied Ruimte voor evenementen

Leuvehaven

Gevarieerde kade richtingen materialisering Zicht op kades van Wijn-, Juffer- en Scheepmakershaven Knusse woonkades op ‘eiland’ Stoere aanlegkades aan Schiedamsedijk Aantakking met centrumgebied

Bomen in een enkele bomenrij Fijnmazige stedelijke context met publieke functies Fijnmazig netwerk van loop-, fietsen autoroutes. Aanwezigheid van meerdere OV mogelijkheden

dS+V

Horeca-gelegenheden (terrassen) eventueel ruimte voor evenementen (podium)

Galvanistraat 15

Afwisselend gebruik van aangelegde boten, eventueel met historische achtergrond of met horeca

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Kadebepaling

De lijst, op de vorige pagina, geeft de kernwaarden aan van de kades uit de gekozen families. De kade die gebruikt wordt voor de deeluitwerking moet dus aangevuld worden met deze waarden, de hoeveelheid is afhankelijk van de plek. De kade voor de deeluitwerking moet dus, o.a. óf een aanhaking hebben met het centrumgebied óf moet voornamelijk een omgeving hebben bestaande uit wonen en werken. De kades die in aanmerking komen voor de open kades zijn: Schiedamsedijk aan de Leuvehaven en de Tillemakade. Voor de besloten kades zijn dat: Veerhaven en het kadedeel tussen de Verlengde Willemsbrug en de Jan Kuitenbrug, aan de Boompjeszijde.

it tinuïte le con

tië Poten

Boe

reng

Oude Haven

nga t

ens shav

rsta Wate

De argumentatie voor de gekozen kades

De Veerhaven ademt nagenoeg dezelfde sfeer als de Oude Haven of het Boerengat, maar heeft een directe verbinding met de Nieuwe Maas. De Veerhaven heeft echter meer ruimte dan het Boerengat en de Oude Haven, maar de opbouw is in grote lijnen hetzelfde. De Veerhaven zou een meer bijzondere inrichting en uitstraling niet misstaan. Het is momenteel namelijk niet genoeg gericht op het huisvesten van publieke functies op en om de haven heen. Het puntje in het oostelijk deel van de Wijnhaven (de Geldersekade) lijkt een beetje verstopt en verstoten door de rest van de Leuvenhaven en zoekt zijn heil bij de Oude haven. Dit deel van de Wijnhaven heeft dezelfde context en relatie met de omgeving als de Oude Haven, Boerengat en de overige Leuvenhavens. Dit deel wordt in de huidige situatie louter gebruikt als aanmeerplek voor schepen. Deze plek kan echter een aantal hoogstedelijke functies omarmen die zorgt dat dit puntje niet over het hoofd wordt gezien tussen de twee bruggen.

De keuze

De keuze voor mijn deeluitwerking valt op de laatst benoemde kade van de hierboven geschreven ‘pleidooien’, namelijk het oostelijke puntje van de Wijnhaven. Deze behoeft namelijk de meeste aandacht als het gaat om herontwikkeling. De Tillemakade – in zijn huidige situatie – komt daarbij in de buurt, maar hiervoor zijn al plannen die in een te vergevorderd stadium zitten. Deze plannen komen in samenwerking met Karres & Brands tot stand. Naast deze argumentatie is deze keuze ook te onderbouwen aan de hand van de kaart, linker zijde van deze bladzijde. Hier wordt grof aangegeven wat de ambities zijn van de stad, met betrekking tot de openbare kades.

ei er

a sk

m oo

lan

de d or

Kop van Zuid (havens)

W ille

De Schiedamsedijk heeft veel potentie om een hotspot te zijn tussen de Leuvehaven en het centrum en haar publieke functies, hiervoor dienen ontwikkelingen plaats te vinden die zich richten op het uitstralen van een haven en het articuleren van een wijds uitzicht over de Leuvehaven en de bijbehorende binnenhavens ( Wijnhaven etc.) De Tillemakade heeft de unieke ligging tussen de Wilhelminapier en Katendrecht, daarnaast heeft het een achtergrond van hoogbouw wat stedelijkheid uitstraalt. Deze kade zou tot de familie van de Wilhelminapier kunnen behoren omdat het hier mogelijk is om de kade te verleggen en er een bijzondere plek op te plaatsen die overeenkomt met de uniciteit van het Koninginnehoofd. Daarnaast is het belangrijk dat de Tillemakade een grote mate van openheid behoudt. Dit kan echter niet zonder de inzet van groen op dit stuk.

at Buiz e

ie nstud

Have

tier kwar Lloyd

ste We

d rk a

ina

Til le

lm lhe

i W

ven ijnha

.z.

z aven

Rijnh

Op de kaart hierboven is te zien dat er verschillende clusters van havens zijn te onderscheiden. Deze cluster bestempelen de betrokken kades niet zozeer als eenduidige kades als het gaat om kenmerken, maar de clusters geven de groep aan die een bepaalde ambitie najagen. Deze ambitie zou dan op alle havens en kades van toepassing zijn. De rode pijl in het noorden geeft aan dat er een eenheid en continuïteit nagesteefd kan worden voor de binnen- en stadshavens. Deze eenheid van de havens en kades komt daar voornamelijk naar voren in de openbare inrichting en verblijfskenmerken. De ingrepen voor deze groep havens en kades zou de waterstadshavens meer op de kaart zetten. Hier zou het motto: samen staan we sterk kunnen gelden.

De volgende stap is de deeluitwerking van de Wijnhaven Oostzijde aan de hand van de waarden die voort zijn gekomen uit de besloten kades.

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 56

Oostelijke Wijnhaven

Haringvliet Oude Haven

Boe

reng

at Buiz eng at

s aven

tadsh s r e t Wa

The Red Apple

s je

m oo

d ka

Blaak

Willemswerf Wijnhaeve

Blaak

Kop van Zuid (havens)

Oude Haven Verlengde Willemsbrug

“Het Witte Huis”

Boompjes

Nieuwe Maas

Projectgebied in beeld, met markante hoogbouw Nieuwe Maas

Oostelijke Wijnhaven in kaart 1. 57

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Deeluitwerking

Allereerst wordt er in dit hoofdstuk ingegaan op de achtergronden van de gekozen kade. Daarbij komt nog eens naar voren waarom deze kade een ontwikkeling behoeft en waarom deze in de desbetreffende familie past (de aanleiding en probleemstelling). Achtereenvolgens wordt er een conceptueel inrichtingsplan uitgewerkt die functioneert als de deeluitwerking van deze afstudeerstudie. Het projectgebied voor deze deeluitwerking is een haven uit 1608. Vroeger was de Leuvehaven nog een kreek met weinig betekenis. Het was er zo ondiep dat alleen kleine vaartuigen met een platte bodem er gebruik van konden maken. In 1594 gaven de Staten van Holland en West-Friesland toestemming om de kleine kreek de Leuve (ook wel: Loeve of Loewe) tot aan de Maas te vergroten. Dit betekende, dat het kleine kreekje moest worden uitgediept en rechtgetrokken. Daarna konden de oevers bouwrijp worden gemaakt. De werkzaamheden begonnen in 1598. Wegens geldgebrek werd de bouw in 1599 stilgelegd, maar in 1604 kon het werk worden hervat. De haven kwam gereed in 1608 of 1609. In het begin sprak men van de Nieuwe Haven, maar later bleek de Leuvehaven toch de beste naam. Nieuwe havens zijn immers blijven komen, maar de Leuvehaven is de oudste gegraven haven in Rotterdam. Rondom het projectgebied staan een aantal markante gebouwen, namelijk de Willemswer f (1988), “Het Witte Huis” (1898), Veerhaeve (?) en The Red Apple (2009). Deze gebouwen bereiken een hoogte van maximaal 127 meter. Het gebouw wat het dichtst bij de haven staat – Het Witte Huis – is 43 meter hoog. Ze hebben – net zoals de rest van de omgeving – een gevarieerde functie, The Red Apple is bijvoorbeeld een woontoren en de Willemswerf een kantoorpand. Tussen de projecthaven en de rivier staan geen gebouwen, behalve het gebouw van de Eau Lounge aan de Boompjes. Vanaf de kade is er nauwelijks zicht op de rivier, dit komt door het dijklichaam waarop de rijbanen van de Boompjes liggen. Momenteel is de straat over de kade smal en kan er aan een zijde (kant van de kade) geparkeerd worden. De kade is aan beide zijden ‘hard’ en bieden aanleg mogelijkheden voor binnenvaart schepen.

Aanleiding

De projecthaven is uit de analysefase gerold als één van de kades die een ontwikkeling behoeft en welke het meest in een bepaalde familie past. Door deze haven te herontwikkelen zal er meer eenheid ontstaan tussen de Leuvehaven, de Oude Haven, Haringvliet en Boerengat. Deze eenheid is o.a. gebaseerd op de tweedeling tussen “zuid met haar diversiteit in binnenhavens” en “noord met haar aaneengeschakelde waterstadshavens”. De projecthaven ligt precies tussen de Oude Haven en Leuvehaven ( Wijnhaveneiland) in, met deze twee publieke havens aan beide zijden is het mogelijk om de projecthaven te beschouwen als een scharnierpunt in de nabije omgeving. De haven moet in de toekomst een breed publiek trekken uit de nabije omgeving maar ook uit de stad. Dit moet mogelijk gemaakt worden door het ruimte te bieden voor evenementen etc. Niet alleen de potenties van de plek zijn een motief om de haven te herontwikkelen, de huidige situatie op de kades zelf vraagt ook om aandacht.

Inrichtingskenmerken

1. groentype

c. Omgevingskenmerken

Gebruikskenmerken

1. parkeertype

1. functiemenging

solitairen

2. materiaal

2. infrastructureelgebruik

2. bebouwingstype

3. herkomst kadegebruik

3. toegankelijkheid

wand

pandsgewijs

3. profieltype

+/-

4. kadeconstructie

De schematische kenmerken van hierboven geven de familie kenmerken (rode bolletjes) en de kenmerken van de projecthaven (groene vlakjes) aan. Daaraan is te zien dat de volgende verschillen te onderscheiden zijn: de verschillen verschuilen zich voornamelijk in de functiemening in de directe omgeving, het type parkeren en het toepassen van het groen. Deze verschillen zijn een van de hoofdpunten waarop ik me focus om te komen tot het gewenste doel, namelijk een optimaal functionerende kade. Wat de optimale kade inhoudt en hoe dat bereikt wordt komt in de volgende paragraaf naar voren.

Probleemstelling

De projecthaven heeft te weinig relatie met de Oude Haven, Leuvehaven ( Wijnhaveneiland) en de rivier. Het probleem kan dan gearticuleerd worden als: hoe kan er zowel ruimtelijke als verblijfskwalitatieve eenheid ontstaan tussen de stadshavens aan de noordoever van de rivier? In de deeluitwerking is er een scenario geschetst, die aangeeft waar de verbeterpunten liggen en wat de aanbevelingen/verbeterpunten zijn voor het gekozen projectgebied.

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 58

Blaak Wijnhaeve

Oude Haven Verlengde Willemsbrug

“Het Witte Huis”

Boompjes

Ingezoomd op projecthaven met huidige situatie 1. 59

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Verbeterpunt 1

Verbeterpunten

Aan de hand van de probleemstelling zijn er verbeterpunten uit een te zetten. Deze punten gaan zowel over de ruimtelijke als over de programmatische ingrepen in het projectgebied.

Schakeling onderbroken

Barriére

Verbeterpunten

Blaak

Schakeling tussen Oude Haven en Leuvehaven verbeteren, door projecthaven een publieke functie te geven in de vorm van openbare inrichting en programma.

Kadewanden vernieuwen en eenheid met Wijnhaven opnieuw onderstrepen (herinrichting).

Profiel van de kadewand in de projecthaven herzien, meer relatie met water en functies op het water (waterplein?).

Verrommeling op het water tegen gaan door schepen een andere bestemming te geven, zodat ruimte overblijft.

Relatie tussen Oude Haven en projecthaven versterken, door inzetten van gelijkvormige inrichtingselementen, daarbij “Het Witte Huis” centraal stellen als historisch landmark van omgeving.

Relatie tussen Nieuwe Maas en projecthaven herzien.

Gebied 1

Aangegeven afzonderlijkheid

Gebied 3

Gebied 2

Gebied 1

Nieuwe Maas

De verbeterpunten hierboven haken aan op de gebreken van de kade zoals die dit aangeven in de analyse kenmerken en zijn de aanbevelingen als reactie op de probleemstelling.

Eenheid en uniciteit

Per verbeterpunt wordt er een beeld gevormd van de huidige situatie met daarbij een uitwerking van het verbeterpunt.

Verkleinen/opheffen barriére

Blaak

Ruimtelijke verbinding accentureren

Nieuwe Maas

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 60

Verbeterpunt 2

Huidige situatie Wijnhavenkade

Huidige situatie Geldersekade

1. 61

Impressie van eenduidige inrichting kades

Huidige situatie Wijnhavenkade (projecthaven)

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

Verbeterpunt 3

Verbeterpunt 4

Toevoeging van plein op water met programma

Huidige situatie: schepen liggen verspreid langs de kade

Blaak

90m

20m

Blaak

h o u te n fl o n d e rs lo s van de k a de Nieuwe Maas

ver li

chtin

ruimte

i muz

in de uniek dium -po p o ek p

g op

wate

rple

Nieuwe situatie: schepen liggen geordend aan zuidelijke oever Daarbij is er de mogelijkheid om de schepen uit de haven te weren bij het voordoen van een evenement.

Nieuwe Maas

r vaa

rou

Referentiemateriaal voor programma op waterplein dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

1. 62

dsv.rotterdam.nl Nieuwe Maas

Verbeterpunt 5

Verbeterpunt 6

Om de aandacht van de passanten en het ‘kadepubliek’ te trekken naar de Wijnhaven Oostzijde, is het nodig om – naast het waterplein – extra elementen toe te voegen aan de kade. De eenheid tussen de kades van oost naar west is al besproken in verbeterpunt een en twee, maar met dit verbeterpunt moet een link gelegd worden tussen de projecthaven en de Oude Haven. Er kan dan een nieuw scharnierpunt aangesteld worden, namelijk “Het Witte Huis”. De plint van dit gebouw moet functies huisvesten ter ondersteuning van de twee havens. Wat de projecthaven nog nodig heeft is een hoogwaardige horecavoorziening. In het meest ideale geval zou dit een horecagelegenheid moeten zijn die elk moment van de dag open is voor eten en drinken. Ook in de latere avonduren en nacht moet het mogelijk zijn deze horeca te betreden. Voor in de avonduren is het mogelijk om een deel van de kades in te richten als modern loungeterras met een extra bar (van tijdelijke aard). Naast dit gebouw en haar terrassen, moet het mogelijk zijn om zittend te genieten van de omgeving. Hiervoor zouden op beide havens uniek gevormde zetels en/of banken ontworpen moeten worden, die ervoor zorgen dat de plek dynamisch wordt en toch een plek van rust. Hiervoor is ruimte nodig, daarvoor is besloten om de parkeervakken op de kade te verplaatsen naar een openbare parkeer garage in de directe omgeving (met een parkeerontheffing voor het bestemmingsverkeer).

In de inventarisatie is een document besproken die ingaat op de vraag of het mogelijk is om een deel van het verkeer langs het waterfront aan de noordoever van de Nieuw Maas te ondertunnelen. Een eventuele ondertunneling zou zeer goed uitpakken voor de uitstraling van de projecthaven en de relatie met de rivier. Spijtig genoeg zijn hiervoor nog geen verdere stappen ondernomen dan een studie op te zetten (zie inventarisatie Studie Waterfront Boompjes – Maasboulevard). Er kan echter wel verder gezocht worden naar een oplossing in de richting van het verbeteren van de uitstraling en de relatie met de rivier. De verkeersader over de Boompjes en Maasboulevard is van dergelijk belang dat deze route niet omgeleid kan worden. De ader is echter een onrustige barrière door het autoverkeer. Er zijn hiervoor twee mogelijke oplossingen; of dit uitzicht accepteren en het betrekken bij de uitstraling van de projecthaven of de projecthaven afsluiten van deze barrière. Dit laatste kan uitgevoerd worden door te kiezen voor een rand langs de Boompjes tussen de Verlengde Willemsbrug en de Jan Kuitenbrug. Een dergelijke rand kan de zuidelijke zijde van de haven afschermen van de hinderlijke barrière. Dit kan in de vorm van groen of van programma. Voor de uitwerking van deze haven is gekozen voor beide. Groen kan toegepast worden als een decor langs de zuidelijke oever van de projecthaven, en programma kan in de vorm van de aan- en afmerende schepen. Dit zorgt tevens voor een dynamisch uitzicht over de haven.

Elementen op en langs de kade om verblijf te stimuleren Blaak

Toevoegen groen aan z.z. en schepen langs zuidelijke kade

r vaa

1. 63

dS+V

Galvanistraat 15

rou

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966 Nieuwe Maas

dsv.rotterdam.nl

Slotwoord_ De kades van zowel de binnenhavens als direct aan de rivier zijn onder te verdelen in families. Deze families zijn gebaseerd op de kenmerken die elke individuele kade heeft. De scheiding tussen deze families kan op verschillende aspecten gebaseerd zijn. Wat belangrijk is in deze studie is het aspect ‘recreatie en verblijfskwaliteit’. Daarom is er in de deeluitwerking gekozen voor het oostelijke deel van de Wijnhaven. Maar dat is – zoals ik al stelde - niet het enige waarin de kades zich van elkaar onderscheiden. Er ligt een sterk onderscheid tussen de kades van boven de rivier (centrum e.o.) en de kades onder de rivier (Kop van Zuid e.o.). Dit onderscheidt kan terug beredeneerd worden naar de bocht van de meanderende Nieuwe Maas. Langs de buitenbocht (Maasboulevard en Boompjes) van een rivier stroomt het water harder dan in de binnenbocht, je zou kunnen zeggen dat dit de oorzaak is voor de continue lijn langs de noordelijke oever. Tegenwoordig spelen meer facetten een rol in deze lijn langs de rivier, denk aan verkeer. In de binnenbocht (Kop van Zuid) zorgt dit voor een meer luw vaarwater, wat de mogelijkheid biedt om er insteekhavens te creëren. De Kop van Zuid, met de Rijn- en Maashaven, krijgt daarom een meer diverse stedenbouwkundige structuur. De havens zijn hierin vrijwel dominerend. Ze staan niet of nauwelijks in verbinding met elkaar, maar hebben wel een open karakter. De binnenhavens of waterstadshavens achter de noordoever liggen achter de lijn van de rivier en zijn via kleine inkepingen in de noordelijke rivieroever te bereiken. De waterstadshavens van ‘noord’ onderscheiden zich op het gebied van eenheid met de binnenhavens van ‘zuid’. Deze twee verschillende ruimtelijke elementen zijn van groot belang voor de identiteit van Rotterdam als stad, maar ook voor de afzonderlijke plekken (kades) binnen de stad. Het is daarom van belang dat er in de toekomst uitgegaan wordt van de krachten en waarden die de kades op zichzelf en samen hebben. Daarbinnen kunnen nog tal van wijzigingen plaatsvinden, zo lang die maar passen binnen het concept van de betreffende kadefamilie. Sybren Stroo, juni 2009

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl

1. 64

Bronvermelding

Westerkade voorlopig ontwerp Okra landschapsarchitecten, februari ‘09 Masterplan Buitenruimte Katendrecht dS+V, januari ‘02 Kop van Zuid Buitenruimte Wilhelminapier Projectbureau Kop van Zuid (dS+V ), december ‘99 Oude Haven voorlopig ontwerp inrichtingsplan Okra landschapsarchitecten, december ‘08 Kop van Zuid Buitenruimte Projectbureau Kop van Zuid (dS+V ) Rotterdam Waterstad 2035 dS+V, Waterschap Hollandse Delta, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, ‘05 Stadsvisie Rotterdam dS+V, november ‘07 Studie Waterfront Rotterdam dS+V en OVG, mei ‘08 Rotterdamse Stijl dS+V, OBR, GW PMBR, juli ‘08 Oude Haven visie openbare ruimte Okra landschapsarchitecten, atelier LEK, juni ‘08 Ontwikkelingsvisie Waterstadshavens dS+V, OBR, december ‘08 Havenstudie Lloydkwartier dS+V, juni ‘06 Waterstudie Kop van Zuid dS+V Kop van Zuid stand van zaken 2006 stuurgroep Kop van Zuid, ‘06 Gebiedsplan Rijnhaven-Maashaven dS+V, januari ‘09

1. 65

dS+V

Galvanistraat 15

3029 AD Rotterdam

T 010-2896966

dsv.rotterdam.nl