Structuurvisie Schiebroek 2030
Bureau Stad en Regio
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
0.01 VOORWOORD In opdracht van de Rotterdamse deelgemeente Schiebroek-Hillegersberg, in samenwerking met de Hogeschool Utrecht, is voorliggende structuurvisie opgesteld. Bureau Stad en Regio is een jong en dynamisch stedenbouwkundig adviesbureau die onder andere ervaring heeft opgebouwd door het opstellen van diverse visies en uitwerkingsplannen. Bureau Stad en Regio heeft getracht de sterke identiteit van de wijk Schiebroek-Zuid te intensiveren en aan te laten sluiten op het op het sociale vlak sterkere Hillegersberg. De bestaande structuur van de wijk is het uitgangspunt geweest bij de uitwerking van de visie. Door het uitvoeren van een uitgebreide analyse, waaronder aspecten als de bebouwingsstrictuur, groen- en waterstructuur en de infrastructuur aan bod komen, is een praktische onderlegger gecreĂŤerd welke de sterke en zwakke punten en kansen van de wijk weergeven. In de visie worden de sterke punten benadrukt, de zwakke punten versterkt en kansen benut. Namens alle medewerkers van Bureau Stad en Regio.
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
1
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
0.02 LEESWIJZER Voorliggende structuurvisie is globaal op te delen in twee stukken, te weten de analyse en de structuurvisie. In de analyse worden aan de hand van diverse thema’s, achtereenvolgens de gebiedsgeschiedenis, de bebouwingsstructuur, groen- en waterstructuur, infrastructuur, voorzieningen en een Kevin Lynchanalyse, de wijk Shiebroek-Zuid beschreven. De analyse vormt de basis van de structuurvisie, welke het tweede deel van voorliggend rapportage vormt. De structuurvisie begint met een vlekkenplan en wordt vervolgd met een uitwerking van diverse deelontwerpen.
2
0.03 INHOUDSOPGAVE Analyse
1.00 Het projectgebied 1.01 Gebiedsgeschiedenis 1.02 Bebouwingsstructuur 1.03 Groen- en waterstructuur 1.04 Infrastructuur 1.05 Voorzieningen
blz. blz. blz. blz. blz. blz.
06 08 10 14 16 18
blz. blz. blz. blz. blz.
22 24 30 32 34
Visie
2.01 2.02 2.03 2.04 2.05
Vlekkenplan Bebouwingsstructuur Groen- en waterstructuur Voorziening Infrastructuur
Bijlage werkverantwoording
blz. 36
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
3
Zeker wanneer er wordt uitgegaan van de bestaande structuur bij een herzieningsplan is het van groot plan dat een uitgebreide analyse als onderlegger wordt gebruikt. Vroegere keuzes als bijvoorbeeld bij de bebouwingsstructuur kunnen zo worden begrepen en daardoor kan
A
speeld op de hedendaagse eisen.
NALYSE
op een adequate wijze worden inge-
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.00 HET PROJECTGEBIED Schiebroek is een wijk in de Rotterdamse deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek en ligt noorden van de stad Rotterdam, vlak naast Rotterdam Airport. De wijk wordt ontsloten door de Jasonweg, Ringdijk en de Melanchtonweg. Verder kent het gebied 9 tramhaltes en 2 metrostations, de metrolijn loopt ten westen van de wijk. Voor auto- fiets en voetgangersverkeer kent de wijk een centrale as, te weten de Wilgenplaslaan en de Kastanjesingel, hier sluiten de woonstraten, in het algemeen, haaks op aan. Ten oosten van de wijk liggen de Bergse Voorplas en de Bergse Achterplas, deze twee wateren worden gescheiden door de Straatweg. Aan deze weg staan over het algemeen woningen uit het duurdere segment met uitgestrekte voor- en achtertuinen. Schiebroek kent een aantal voorzieningscentra (onder ander op de Teldersweg), dit zijn relatief kleine galerijen met de basisconsumenten voorzieningen. Daarnaast is er een centralere winkelstraat, de Peppelweg, waar de doorsnee inwoner van Schiebroek zijn boodschappen doet. Naast winkelvoorzieningen zijn er ook sportcentra en sportverenigingen. De wijk wordt omringd door parken, het gebied is zijn karakter van tuinstad trouw gebleven ondanks alle uitbreidingen en veranderingen. Aan de Ringdijk staat het oude raadhuis van de gemeente Schiebroek, tegenwoordig de muziekschool. Daarnaast is nog een oude begraafplaats te vinden. In het Berg- en Broekpark staat kinderboerderij De Wilgenhof. Aan het eind van de Wilgensingel ligt het tijdelijke Wilgenplas RandstadRail-station. Sinds september 2006 is ook het nieuwe RandstadRail Melanchtonweg in gebruik. Na de oorlog, in de jaren ‘50, werd in een heldere bouwkundige structuur een moderne tuinwijk met veel sociale woningbouwflats in het groen gerealiseerd. De polder indeling is daarbij zichtbaar gebleven. De vaarten veranderden in singels, en de sloten in straten. Scholen en kerken vervingen de boerderijen. De drie molens waren al veel eerder vervangen door een motorgemaal. Berucht was in de 50’er en 60’er jaren de Gekro, het destructiebedrijf aan de Bovendijk dat bij westelijke wind vanwege stankoverlast het woongenot danig verminderde. Ook buurman Vliegveld Zestienhoven werkte (vanaf 1957) niet erg mee om de tuinstad gedachte verder inhoud te geven. Minder overlast veroorzaakten vanaf de 50’er jaren de aardolie producerende Ja-knikkers in de buurt van de Wilgenplas. In 2008 zijn het de enige die in Nederland nog in bedrijf zijn. Tramlijn 5 zorgde na 1968 op een grotendeels vrije baan voor een snelle verbinding met het centrum van Rotterdam. De Hofpleinlijn is in 2006 vervangen door RandstadRail met twee nieuwe stations. Rond 2005 werd begonnen met de afbraak van een groot aantal portiekwoningen. Ze worden vervangen door nieuwbouw. Het is de bedoeling dat dit de diversiteit van het woningaanbod in de wijk ten goede komt. Het aantal inwoners van Schiebroek lag in 2006 op 15.500, de grootste leeftijdsgroep daarbij was 15 jaar tot en met 64 jaar en rond de 66% is autochtoon. De gemiddelde woningdichtheid bedraagt voor het gehele schiebroek 16 woningen per hectare. 6
Schiebroek
overzichtskaart
NS
Melachtonweg
Wilgenplas
RET
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
HSL
N 7
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.01 GEBIEDSGESCHIEDENIS Voorgeschiedenis Op de plaats waar heden ten dage Schiebroek ligt, was tot het jaat 1900 amper bebouwing te vinden. Een vlakke polder met een orthogonale, voor de landbouw bedoelde, verkaveling kenmerkte het gebied. Ontwikkelingen tot 1946: tuinstad Schiebroek De wijk Schiebroek ligt in de voormalige Schiebroeksche polder. Voor de grootschalige ontwikkelingen in de jaren ‘50 bestond het gebied uit een polder met enkelen boerderijen en op de Ringdijk het gehucht Schiebroek. Dwars door de polder liep de Hofpleinspoorlijn. In de eerste helft van de twintigste eeuw werden al diverse woningbouwplannen gemaakt voor de polder Schiebroek. Het eerste plan was van de architect Verschoor. In 1924 ontwierp hij in opdracht van een ontwikkelaar ten zuiden van de Adrianalaan, nabij het Hofpleinspoorlijn, een ‘Tuinstad Schiebroek’. Slechts enkele delen van het plan zijn uiteindelijk uitgevoerd. Ondertussen werden ook op andere locaties woningbouwprojecten gerealiseerd. Alle bouwinitiatieven volgden de verkavelingstructuur van de polder. Het wegenstelsel liep langs de structuur van sloten en tochten. Stedenbouwkundig plan 1950 Rotterdam annexeerde de gemeente Schiebroek in 1941 en in 1948 gaf de directeur van de Dienst Stadsontwikkeling de opdracht voor het opstellen van een uitbreidingsplan dat het vooroorlogse plan deels verving en deels afmaakte. De voormalige forenzennederzetting werd ontwikkeld tot een stadsuitbreidingswijk voor arbeiders en middenstanders, en het aantal te bouwen woningen steeg fors. De toekomstige bewoners van Schiebroek werden aangemerkt als middenstanders en arbeiders. Deze werden naast elkaar in de plannen opgenomen. Binnen de gescheiden doelgroepen vond differentiatie plaats op basis van gezinsgrootte. In 1949 werd het zogenaamde ‘voltooiingplan’ opgesteld door de Dienst Stadsontwikkeling. Het plan bestond uit de afronding van de tuinstad, en voorzag daarnaast in de aanleg van een grote begraafplaats ten zuiden van Schiebroek. Deze begraafplaats maakte deel uit van een reeks groengebieden die ten noorden van de vooroorlogse stad werd voorzien. Hierdoor zouden de voormalige dorpskernen en nieuwe woongebieden op afstand van de stad als zelfstandige eenheden herkenbaar blijven. In 1950 werd het plan goedgekeurd, en de bebouwing werd in het uitbreidingsplan in onderdelen verder uitgewerkt. Hoofdopzet 1950: drie buurten Schiebroek lag gunstig ten opzichte van het centrum van de stad. Het centrum was bereikbaar met de Hofpleinspoorlijn, en daarnaast over de oude route Ringdijk-Rozenlaan. De samenhang met de overige naoorlogse stadsdelen van Rotterdam-Noord was echter problematisch. Dwars door de oude polderstructuren heen werd daarom een verbindingsweg geprojecteerd die Schiebroek, Overschie en het voor Rotterdam-Noord belangrijke industrieterrein Spaanse Polder zou 8
verbinden. Het uitbreidingsplan bestaat uit drie buurten rond een open middengebied. Groenstructuur: Hiërarchische opdeling Het groen speelt in het ontwerp van 1949 een centrale rol. Het groen werd op hiërarchische eenheden onderverdeeld. De inrichting van de ruimten werd toegespitst op de verschillende gebruiksfuncties, waarbij de leeftijdsgroepen bepalend waren. Aansluitend op het plassengebied werd een wijkpark met een speelweide, sportvelden en wandelpaden ontworpen. De beplanting was vooral bedoeld om de bebouwing te verzachten, zoals een boom tegen de blinde kopgevels en struiken om de bergingen onder de flats te maskeren. Net als de beplanting rondom de flats was ‘bomen met gras’ een structureel toegepast ontwerpmiddel. Variatie tussen de verschillende gemeenschappelijke tuinen werd aangebracht met de plaatsing en inrichting van de zit- en speelplekken. Elke gemeenschappelijke tuin was voorzien van zo’n plek. Architectuur: architectonische eenheid Het bebouwingsbeeld in het vroeg-naoorlogse deel van Schiebroek wordt bepaald door de grote mate van eenheid in de architectuur. Het sobere karakter van de architectuur moest aansluiten bij de voor-oorlogse bebouwing. Er is veelvuldig gebruik gemaakt van gestandaardiseerde bouwsystemen. Enkel aan de Peppelweg is door architect W.J. Fiolet bebouwing met een hoog niveau van detaillering tot stand gebracht. Fiolet ontwierp de blokken winkels en woningen met een groot gevoel voor context en ritme. De gevels zijn opgebouwd als een dynamische compositie van vlakken en lijnen die door hun plaatsing op of in de gevel in derde dimensie het beeld versterken. De omlijsting van de raampartijen in de blokken die grenzen aan het wijkpark zijn georiënteerd op het groen en geleiden de blik in de richting van de Rottermeren. Stedenbouwkundig plan Schiebroek-Zuid 1954-1959 Als gevolg van de aanhoudende woningnood werd in 1955 besloten een deel van de ruimte die bestemd was voor de begraafplaats en de terreinen ten noorden van Schiebroek aan te wijzen als woningbouwlocatie. Het was de bedoeling circa 3.700 woningen onder te brengen op 105 hectare, per doelgroep ondergebracht in afzonderlijke zones. Naast de hoeveelheid woningen werd de kwaliteit ervan als belangrijk aandachtspunt gezien. In 1956 werd het eerste stedenbouwkundige plan gemaakt. Al spoedig moest dit ontwerp worden herzien, omdat in 1956 werd besloten een vliegveld met een verharde landingsbaan aan te leggen in de polder Zestienhoven. Het noordelijke deel van de bouwlocatie kwam daardoor direct onder de aanvliegroute te liggen. Noodgedwongen werd nu de bebouwing vrijwel geheel ten zuiden van Schiebroek geprojecteerd. De groene gordel om de noordrand van Rotterdam werd hierdoor doorbroken, en Schiebroek groeide vast aan de vooroorlogse stad.
Hoofdopzet 1956: Twee woonbuurten De woningbouw werd ondergebracht in twee woonbuurten. Net als in SchiebroekMidden werden beide buurten gegroepeerd rond een open middengebied, de buurttuin. De buurten werden gescheiden door de Meidoornsingel. Deze singel was aanvankelijk gerealiseerd om te dienen als hoofdontsluiting van Schiebroek-Zuid. Tijdens de bouw van Schiebroek-Zuid is op een aantal essentiële punten afgeweken van het schetsontwerp uit 1956. De belangrijkste wijziging betreft de ontsluitingsstructuur. De hoofdontsluiting ligt niet in het verlengde van
TIJDSLIJN SCHIEBROEK
de Meidoornsingel. In plaats daarvan is de haaks op de Meidoornsingel gelegen Wilgenplaslaan de hoofdontsluiting geworden. Door deze wijziging zijn de beide buurten en buurtruinen uiteengevallen in gedeeltes aan weerszijden van de Wilgenplaslaan. Door de verschillende aanpassingen die zijn gedaan aan het schetsontwerp van 1956, zijn de herkenbaarheid van de buurten als ruimtelijke eenheden met een eigen identiteit teniet gedaan.
Polder Schiebroek 1850
Tuinstad Schiebroek 1939
Ontwikkelingen na realisatie Sinds de afronding van de wijk heeft zich een aantal invloedrijke ontwikkelingen voorgedaan. Tussen 1985 en 1996 is in het kader van de zogenaamde ‘wijkverdichting’ in Schiebroek-Zuid bebouwing toegevoegd; de noordelijke buurttuin is geheel bebouwd geraakt, de zuidelijke voor een deel. De singelstructuur is wel gehandhaafd, maar de structuur van de singels en buurttuinen is minder leesbaar geworden. De ontstane differentiatie In Schiebroek zijn verschillende bebouwingsstructuren te onderscheiden. In het noordelijke gedeelte zijn voornamelijk grondgebonden eengezinswoningen te vinden. Aan de zuidkant overheersen de portiekwoningen.
Schiebroek vroeg na oorlogs 1959
Schiebroek laat na oorlogs 1974
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
9
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.02 BEBOUWINGSSTRUCTUUR Kwantitatief benaderen Na de Tweede Wereldoorlog werd vooral het westen van Nederland geteisterd door een woningtekort. Daarbij speelde de grote bevolkingsgroei, mede door het relatief hoge geboortecijfer en de trek van werklozen en schoolverlaters naar West-Nederland, een grote rol. Ook de vernieling in de oorlogsjaren en het stillegen van de bouw tijdens de Tweede Wereldoorlog speelden mee. Mede om deze redenen werd het Ontwikkelingsschema 1980 ontwikkeld om een oplossing te vinden van het groeivraagstuk in het westen. Voor de uitvoering van het Ontwikkelingsschema waren de lagere overheden aan zet. Het was allereerst zaak om de nieuwe ruimtelijke strategie per regio uit te werken en vast te leggen in streekplannen waarna gemeentes uitbreidlocaties konden ontwikkelen. Geheel in stijl van de naoorlogse stad is ook Schiebroek ten tijde van het ontwerp grotendeels kwantitatief benaderd. Door kerngetallen was elk bouwvlak verbonden met een woningaantal, zonder dat de verkavelingwijze of de woningtypologie van de bebouwing gedetailleerd werd vastgelegd. Dat gebeurde pas bij de nadere uitwerking van de bebouwing. Modernistische gedachtenoed Door het gedachtegoed van de zogenaamde maakbare samenleving is er naast een publiek en een privaat domein een zogenaamd sociaal domein ingesteld. Dit sociale domein was de overgang van de strikte beslotenheid van het private naar het strikte openbare van het publiekelijk domein. Dit idee van de moderne stad, gedreven door het ideaal van collectiviteit, socialisatie en transparantie van de samenleving kwam van het CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne). Helderheid en transparantheid waren hierbij belangrijkste speerpunten. Daarnaast werd gestreefd naar een functionalistische ordening. Het openen van het gesloten bouwblok Het ontwerp van de naoorlogse, Rotterdamse wijk Schiebroek ging uit van de opening van het gesloten bouwblok. Door het openleggen van het gesloten bouwblok in een vrije verkaveling middels een patroon van bouwstroken werd een doorlopende ruimte rond de bouwmassa’s gecreëerd. Traditionele ruimten als de straat en de binnentuin maakten plaats voor het continu veld met daarop afzonderlijke gebouwen. Het doel van deze gebouwen was het gezin in de eigen woning samen met de gemeenschap van een groep interactief naast elkaar te laten bestaan. De wooneenheid was hierin de kleinste eenheid waarin een gemeenschap zich maniesteerde. Van het gesloten bouwblok en de straat met aaneengesloten gevelwanden werdenafscheid genomen door de Modernisten. De ruimte tussen de bebouwing was bedoeld als collectieve ruimte in de vorm van gemeenschappelijke ruimten maar deze 10
zijn echter verworden tot gebieden die van niemand zijn. Op de bijgevoegde afbeelding is een decompositie van de gemeenschappelijke tuinen weergegeven (situatie ten hoogte van de Donkersingel) De beplanting is uiteen te leggen in drie structureel toegepaste ontwerpmiddelen: beplanting rond de flats, een egaal tapijt van gras met bomen verbijzondering in de vorm van zit- en speelplekken en sierbeplanting. Het type veld Volgens een onderzoek uitgevoerd door Van Empelen Van Aalderen Landschapsarchitecten en Khandar Stadsontwerp Landschapsarchitectuur is het veld is de naoorloogse wijk in vier typen onder te verdelen: het straattype, het stempeltype, het ensembletype en het parktype. Bij het straattype wordt de stedenbouwkundige structuur van de wijk bepaald door het stratenplan. Bij het stempeltype wordt uitgegaan van een patroon van verschillende woontypes dat herhaald en gespiegeld kan worden. Stelsels van tussenruimten die afhankelijk zijn van de postie van laag- en hoogbouw vormt het hart van het ensembletype. In het parktype is een strikte scheiding aangebracht tussen laagbouw- en hoogbouwbuurten, waar afzonderlijke wegenstelsels de infrastructuur vormen. In het Rotterdamse Schiebroek is een combinatie van de type velden terug te vinden. In sommige gedeelten, vooral in het zuidelijke gedeelte, is de wel bekende stempelstructuur te herkennen. De bebouwingsstructuur is zo gekozen dat de bezonning van de woningen ideaal is. Daarnaast is onder andere ook duidelijk te herkennen dat het infrastructuur, gedeeltelijk, leidend is geweest bij het opstellen van het verkavelingspatroon. Grauwe flats in een groene omgeving
bebouwing
Schiebroek
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
N
11
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.03 GROEN- EN WATERSTRUCTUUR Groene omgeving Aan alle zijden wordt Schiebroek omringd door groen- en recreatiegebieden. Aan de noordzijde van de wijk ligt het Schiebroekse Park. Tussen Rotterdam en Berkel-Rodenrijs, Bergschenhoek en Bleiswijk (Lansingerland) liggen toekomstige groengebieden als de Vlinderstrik. Nieuwe en bestaande fietsverbindingen verbinden de wijk met deze en andere groengebieden als de Rottemeren en het Groene Hart. Aan de oostzijde ligt het recreatiegebied Park Plaswijck en de kinderboerderij De Wilgenhof en in het verlengde daarvan de Bergse Plassen. Aan de zuidzijde van de wijk ligt het Melanchtonpark, aan de westzijde de groenzone rond Zestienhoven en de Wilgenplas, aan de noordwestzijde het Wilgenplaspark. Deze groen- en recreatiegebieden aan de randen vormen een bijzondere kwaliteit van de wijk en onderscheiden Schiebroek van veel andere Rotterdamse wijken. Groene wijk Niet alleen de omgeving van Schiebroek is groen, ook de wijk zelf. De brede groene singels zoals de Lindesingel, Kastanjesingel. Meidoornsingel, Donkersingel, Paul Scholtensingel en Wilgenlei bepalen het beeld van Schiebroek en zijn sterk structurerende elementen. Ook de hoofdontsluitingswegen, zoals de Melanchtonweg, Wilgenplaslaan en Ringdijk kennen een breed en groen profiel. De binnengebieden rond de flats, veelal uitgegeven aan de corporaties, versterken het groene en open gevoel. De singels en groengebieden kennen een volgroeide beplanting van waardevolle bomen (kastanje, linde, plataan, esdoorn, ginkgo), die een belangrijke rol vervullen voor bijvoorbeeld vogels en vleermuizen. Schiebroek kan zich met recht tuindorp (het noordelijk deel) of tuinstad (het zuidelijk deel) noemen. Blauwe wijk Water in een wijk heeft een belangrijke toegevoegde waarde voor het wonen vanwege de ruimte, de recreatieve mogelijkheden, en de rust die ontstaat door de aanwezigheid van het water. In Schiebroek is er op sommige locaties een tekort aan oppervlaktewater. Het oppervlaktewater in Schiebroek bestaat in grote lijnen uit de singels en de Bergse plassen (achterplas en voorplas). Singels De singels in Schiebroek zijn ontstaan tijdens het droogmalen van het gebied. En zijn nu nog goed herkenbaar in de wijk. De singels vormen in Schiebroek dan ook een ordenend principe. De wegen zijn langs deze singels gelegen, en vormen zo ook verschillende zichtlijnen in de wijk zelf. De Bergse plassen aan de Zuid- Oostkant van Schiebroek zorgen voor vele recreatieve mogelijkheden in de wijk, en voor de omliggende wijken. Er zijn hier ook verschillende watersportverenigingen en ‘haventjes’ die de recreatieve mogelijkheden aanbieden.
12
Oppervlaktewater Zoals eerder aangegeven ontbreekt het in Schiebroek op sommige locaties aan voldoende oppervlaktewater, om de wijk die extra kwaliteit te geven. Hiermee wordt gedoeld op het oppervlaktewater bij de singels. Op het moment vergaat de kwaliteit van de singels in de zeer begroeide bermen en wilgen die langs de singels staan. Dit is een probleem dat in principe eenvoudig op te lossen zal zijn doormiddel van onderhoud van de singels. Een andere punt in de waterstructuur die ontbreekt, is het oppervlaktewater tussen de singels in. Hier ontbreekt het zo goed als geheel aan oppervlaktewater, en mist het dus ook geheel de kwaliteit van het oppervlaktewater. Een oplossing voor dit probleem is niet zo eenvoudig als voor de singels. Er zou nieuw oppervlaktewater gerealiseerd moeten worden, doormiddel van het graven van bijvoorbeeld nieuwe singels. Over het algemeen biedt de huidige waterstructuur in Schiebroek wel potentie om een grote kwaliteit te zijn voor de wijk, maar dan moeten er wel verschillende aanpassingen en toevoegingen gaan plaatsvinden.
Zichtlijnen worden geblokkeerd door overvloedig groen
Schiebroek
water en groenstructuur
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
N 13
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.04 INFRASTRUCTUUR Autoverkeer Het stadsdeel Schiebroek-Hillergersberg ligt vrijwel aan de snelweg A20. Deze snelweg heeft een stroomfunctie voor het noorden van Rotterdam en zorgt voor een goede bereikbaarheid en optimale ontsluiting. Vanaf de A20 is de N471 te bereiken door middel van afrit 14 (Rotterdam-Centrum). De N471, G.K. Van Hoogendorpweg, is een provinciale weg die Rotterdam/A20 verbindt met de N470 (provinciale weg tussen Zoetermeer en Delft). De G.K. Van Hoogendorpweg heeft een 100/80 km/u gebiedsontsluitingsfunctie en begrenst Schiebroek aan de westzijde. Vanaf de N471 is de Melanchtonweg te bereiken. Deze weg heeft een gebiedsontsluitende functie binnen de bebouwde kom en is een soort toegangspoort tot de wijk. De weg komt uit bij een kruising ten hoogte van het Melanchtonpark, Daar wordt aangesloten op een soort ‘ringweg’ in de wijk met gebiedsontsluitende wegen. Deze ringweg bestaat uit een zestal 50 km/u wegen; Wilgenplaslaan, Kastanjeplein, Kastanjelaan, Abeelweg, Jasonweg en de Ringdijk (met de klok mee). Vanaf deze wegen kan afgeslagen worden naar de erftoegangswegen die de directe woon-/leefomgeving toegankelijk moeten maken. Deze wegen verschillen allen van vorm en uiterlijk. Bij de meeste gevallen is er sprake van een woonstraat met doorgaand verkeer aan beide zijden. Langs een aantal singels, zoals de Meidoornsingel en Wilgenlei, is er sprake van eenrichtingsverkeer. Aan de westzijde van het projectgebied is er sprake lussenstructuur, de wegen sluiten aan op de doorgaande Wilgenplaslaan. Bij de hoogbouwwoningen is er sprake van cul-de-sac structuur, voor de flats is er geen doorgaande structuur en de lage rijsnelheden in de weg zorgen voor een verhoogde veiligheid. In het noorden en oosten van het projectgebied is er sprake van een andere ontsluitingsstructuur; raster-/roosterstructuur. Het voordeel hiervan is dat het verkeer verdeeld wordt en dat er een vrije routekeuze is. In de woonstraten is er veelal sprake van langsparkeren, bij de flats zijn er parkeerhoven. De auto’s kunnen geparkeerd worden voor de deur of in de directe omgeving, achterpaden met garages/garageboxen zijn er niet. Parkeerproblemen doen zich voor rondom de winkelcentra en in sommige woonstraten, dit leidt tot wildparkeren met onveilige verkeerssituaties. In het projectgebied is er geen sprake van betaald parkeren. Openbaar vervoer Het openbaar vervoer is in deelgemeente Hillergersberg Schiebroek voldoende aanwezig. De treinen stoppen op NS station Rotterdam-Noord en heeft voldoende draagvlak vanuit de direct omliggende woonwijken. Bij de toegangspoort tot de wijk stopt de metro bij halte Melanchtonweg, dit station uit 2006 is gebouwd voor de Randstadrail en ligt aan de Erasmuslijn. Vanuit deze halte rijden de metro’s richting Rotterdam Hofplein en Den Haag Centraal. In het meest noordwestelijke punten van het plangebied ligt station Wilgenplas. Dit station zal in 2010 worden vervangen door een nieuwe halte; Meijersplein. Door het projectgebied loopt tevems een tramlijn, de trams 20 en 25 maken hier gebruik van. Het lukt de tramlijnen 20 en 25 zelden hun dienstregeling te rijden: het 14
komt zeker in de spits geregeld voor dat meerdere trams vlak achter elkaar rijden om vervolgens lange tijd niet te verschijnen (terwijl dit om de vijf minuten zou moeten zijn). Tenslotte is er ook nog busvervoer in de wijk, buslijn 35, B10 en B12 doen vrijwel het gehele woongebied aan. Buslijn 32 doorkruist de wijk over de Melanchtonweg. Langzaam verkeer In het projectgebied zijn een aantal vrij liggende fietspaden, vooral langs de grotere wegen zoals de Melanchtonweg en Ringdijk. Langs de Wilgenplaslaan en diverse andere wegen hebben fietser een eigen ‘veilige’ baan op hetzelfde niveau als het gemotoriseerde verkeer. In de woonstraten zijn er geen aparte fietspaden en delen fietsers en automobilisten dezelfde rijbaan. Door het Melanchtonpark lopen recreatieve fiets- en wandelpaden.
Schiebroek
infrastructuur
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
N 15
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.05 VOORZIENINGEN Onder voorzieningen verstaan we dat er hulp of een voorziening wordt aangeboden ten behoeve van de mens. Dit voordeel kan zijn een aantal verschillende vaardigheden. De voorzieningen van sport en recreatie zijn met name voor de sociale vaardigheden. De persoon die aan deze voorziening meedoet, haalt hier een voordeel uit. Natuurlijk zijn er ook medische voorzieningen. Deze voorzieningen zijn er vooral om de gezondheid te helpen behouden of te bevorderen. De voorzieningen zijn er vooral om het de mens makkelijker te maken. De verschillende voorzieningen die aanwezig zijn in Schiebroek kunnen worden opgedeeld in verschillende categorieën, te weten winkels, onderwijs, gezondheidszorg, recreatie. Winkels De inwoners en omwonende van Schiebroek kunnen voor hun dagelijkse levensbehoefte terecht op de Peppelweg, en de directe omgeving van de Peppelweg. In dit winkelcentrum zijn slagers, bakkers, drogisterijen, supermarkten, winkels in de huishoudelijke artikelen en verscheidene modezaken. Onderwijs Op het moment telt Schiebroek vijf verschillende basisscholen en een aantal middelbare scholen voor het voortgezet onderwijs. Op het moment kunnen deze verschillende scholen genoeg voorzien, maar er wordt wel gedacht aan uitbreiding. De stichting Kinderopvang Hillegersberg-Schiebroek heeft op meerdere locaties in Schiebroek faciliteiten gerealiseerd voor kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang. Naast deze voorzieningen is er ook een bibliotheek aanwezig in Schiebroek die de scholen en geïnteresseerde kan ondersteunen in het verlenen van boeken. Gezondheidszorg De wijk Schiebroek heeft de beschikking over verschillende voorzieningen in de gezondheidszorg. De wijk heeft twee apotheken, een fysiotherapeut en enkele huisartsen en tandartspraktijken. Aan de rand van de wijk ligt het Sint Franciscus Gasthuis. Dit is een van de zet Rotterdamse ziekenhuizen. Recreatie Op het gebied van reacreatie is er in Schiebroek volop keus, helaas zijn de buitenspeelplekken erg gering, en zou hier een verbetering kunnen plaatsvinden. Wel zijn er vele sportverenigingen; een zwem- en sportcentrum en diverse sportvelden waar het mogelijk is om verschillende sporten te beoefenen uiteenlopend van voetbal tot tennis. Recreëren in Schiebroek kan ook volop in het gebied bij de Bergse Plassen.
16
De Peppelweg als belangrijkste winkelstraat
bebouwing
Schiebroek
ADVIESBUREAU STAD EN REGIO
N
17
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
1.06 KEVIN LYNCH ANALYSE In het boek ‘The image of the city’ maakt Lynch een vergelijkende analyse van de voorstellingen of herinneringen van bezoekers en inwoners van drie Amerikaanse steden. Door het mentale stadsbeeld van de inwoners en bezoekers van de drie steden te bestuderen tracht hij de visuele kwaliteit van de stad vast te leggen. De kwaliteit waar hij zich specifiek op richt is de ‘Ieesbaarheid’ (legibility) van de stad: het gemak waarmee de stad in zijn delen kan worden herkend en geordend tot een samenhangend geheel. De Ieesbaarheid van de stad heeft een grote invloed op de vorming van een helder stadsbeeld en de emotionele beleving van het stedelijk gebied. Het centrale vraagstuk in Lynch’ onderzoek is door welke eigenschappen sommige stedelijke objecten makkelijker worden waargenomen en zij een scherp beeld achterlaten in het geheugen, terwijl andere objecten nauwelijks opvallen of snel weer uit de herinnering verdwijnen. Voor de analyse Schiebroek is tevens een Kevin-Lynch analyse op de wijk uitgevoerd. Waardoor wordt het stadsbeeld bepaald en wat zijn barrières of juist herkenningspunten? Bij de analyse worden een vijftal elementen onderzocht: - Routes – Lineaire elementen waarlangs mensen zich verplaatsen; wegen, straten, kanalen. - Grenzen of randen – Overgang tussen 2 gebieden, verkeersweg tussen 2 wijken. - Gebieden of districten – Gedeelte van de stad dat een eenheid vormt, binnenstad, kantorengebied. - Knooppunten – Punten van activiteit, kruispunt van wegen, marktplein etc. - Herkenningstekens – Oriëntatiepunten welke direct in het oog springen, richtpunten. Deze vijf elementen zijn in twee categorieën te verdelen: plaatselementen (gebieden, knooppunten en herkenningstekens) en relatie-elementen (routes en grenzen); ook te benoemen als een verzameling lijnen, vlakken en punten. Volgens Lynch kan een stad slechts begrijpelijk zijn als uit beide categorieën voldoende elementen in de omgeving voorkomen. Routes In Schiebroek zijn een aantal erftoegangs- en ontsluitingswegen die routes en lijnen bepalen, te denken valt aan o.a. de Wilgenplaslaan en de Wilgenlei. Daarnaast vormen de tram- en metrolijnen in de wijk ook voor bepaalde routes. Tenslotte vormt het water in de wijk ook nog voor een lijn, her en der in de wijk zijn (langgerekte) sloten terug te vinden die voor routes zorgen. Doorgaande routes, die met elkaar een regelmatig patroon vormen, begunstigen een scherpe beeldvorming. Dit is het sterkst bij routes met een eigen karakter en een duidelijke hoofdrichting, in het bijzonder met markante kruisingen en oriëntatiepunten erlangs. Grenzen en randen De grenzen van een bepaald gebied kunnen door verschillende elementen bepaald worden, in Schiebroek is dat onder andere door de metrolijn. Deze metro18
lijn is echter ook een barrière in de woonwijk. Bewoners kunnen hierdoor niet vrij, en op iedere plek, de wijk verlaten. De hiervoor besproken waterwegen kunnen ook gezien worden als barrière. Naast deze 2 genoemde barrières, vormen de grote wegen rondom de wijk voor grenzen en randen; Ringdijk, Abeelweg, Jasonweg. Tenslotte wordt de wijk omsloten door ‘groen’, dit kan ook ervaren worden als grens/rand van het bebouwde gedeelte van de wijk. Sommige scheidingen, zoals de Peppelweg, vormen zowel grens Herkenningpunt op achtergrond, water als route en barriere, tram als route. als lijn. Gebieden of districten In Schiebroek zijn een aantal gebieden toe te wijzen, de meeste bestaan uit woongebieden. Deze woonwijken/buurten verschillen qua bouwstijl, bouwhoogte of kleur. De woonwijken worden gescheiden door autowegen en/of waterwegen. Naast de woongebieden is er in de wijk ook nog een overkoepeld centrumgebied; de Peppelweg. Rondom de wijk zijn ook nog een aantal groene districten terug te vinden. De identiteit van gebieden, wijken of stadsdelen ontstaat door de gebouwen, hun bouwstijl, het gebruik en door het type bewoners (nationaliteit, ras, sociale klasse). Wijken of districten vormen een belangrijk oriënteringsen structureringsmiddel in de stad. Sommige districten hebben een hecht functioneel verband met de omringende omgeving, andere delen vormen een wereld apart. Juist markante verschillen bevorderen vaak de oriëntatie mogelijkheden. Knooppunten Kruispunten van wegen of knooppunten van andere karakteristieke elementen zijn van belang, omdat daar beslissingen worden genomen over het vervolg van de route. In Schiebroek zijn de knooppunten veelal van verkeerstechnische aard, bij kruispunten van belangrijke wegen. Daarnaast vormt het metrostation Melanchthonweg ook een belangrijke knooppunt in de wijk. In het centrumgebied rondom de peppelweg herbergt zich ook de laatste knooppunt. Herkenningstekens De meest in het oog springende eigenschappen van een goed herkenningsteken zijn: dat het maar één keer voorkomt en dat het contrasteert met zijn omgeving. Een duidelijke vorm, een opvallende ruimtelijke plaatsing, een goede staat van onderhoud ten opzichte van de omgeving, de historische waarde en het gebruik kunnen bijdragen aan de herkenbaarheid van een object. Sommige ‘landmarks’ oefenen hun fysieke werking vooral op afstand uit, als richtpunt waar men naartoe, of juist vanaf moet bewegen, zoals in Schiebroek de kerktoren en enKerktoren als herkenkele hoge gebouwen. ningspunt.
Schiebroek
Kevin Lynch analyse kaart
BUREAU STAD EN REGIO
N 19
Nadat op de voorgaande bladzij-
Schiebroek wordt op de volgende pagina’s de visie voor de wijk uiteengezet. Transformeren en intensiveren vormden de kernwoorden bij het opstellen van de structuurvisie.
S
historie en de huidige situatie van
TRUCTUURVISIE
den uitgebreid is stilgestaan bij de
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
2.01 VLEKKENPLAN Het herstructureringsplan ten behoeve van Schiebroek is globaal op te delen in vier verschillende facetten die een kwaliteitsimpuls zullen krijgen. De bebouwing, voorzieningen, groen- en waterstructuur en de infrastructuur zullen door grote en minder grote aanpassingen worden versterkt. Bestaande elementen die voldoen aan de hedendaagse eisen zullen worden versterkt, elementen die niet perfect voldoen zullen worden verbeterd en elementen die geen kans meer hebben tot slagen in de hedendaagse situatie worden vervangen. Transformeren en intensiveren vanuit een bestaande situatie vormt de onderlegger van de visie. De grootste ingrepen zijn gepland in het zuidelijke gedeelte van Schiebroek, door echter elementen als zichtlijnen te versterken wordt er een eenheid gevormd met onder andere het noordelijke gedeelte. Bebouwing De bebouwing zal op meerder manieren worden aangepast. Een gedeelte van de bebouwing voldoet aan de huidige eisen en zal dus blijven voortbestaan. De grootste ingrepen zijn gepland voor de naoorlogse woningbouw in het zuidelijke gedeelte van Schiebroek. Het ‘upgraden’ van flats en het sluiten van het geopende bouwblok zijn ingrepen die de leefbaarheid van Schiebroek moeten verbeteren. Groen- en waterstructuur In hoofdlijnen wordt er gestreefd naar een opwaardering van het openbaar groen, zowel functioneel als recreatief. Facetten als het realiseren van meer waterberging en het toevoegen van oppervlakte groen aan de oostkant van het gebied zijn speerpunten van het te voeren beleid. Op lagere schaal zal door het vrijhouden van zichtlijnen de oriëntatie worden versterkt. Voorzieningen Het versterken van aanwezige voorzieningen kan de leefbaarheid van een wijk sterk ten goede komen en dat is precies wat zal gebeuren met Schiebroek. Een te realiseren centrumkwadrant zal als toegangspoort fungeren van de Rotterdamse wijk. Naast het nieuwe centrum zal het bestaande centrum rond De Peppelweg worden opgeknapt. Daarnaast zullen onderwijsinstellingen de Schiebroekse jeugd kansen bieden. Infrastructuur De infrastructuur wordt slechts op enkele plaatsen verbeterd. De grootste ingreep zijn gepland onder het Rondondendronplein. De aanleg van een parkeergarage zal de huidige parkeerchaos sterk verminderen. Dit heeft tot gevolg dat mensen met meer plezier hun boodschappen zullen doen rond de Peppelweg. Een andere ingreep bestaat uit de aanleg van vrijliggende fietspaden op onder andere de Wilgenplaslaan. De aanleg van een fietsbrug over de G.K. van Hoogendorpweg versterkt de verbinding met het regionale fietsnetwerk.
22
Schiebroek
VISIE
NS
Groen lint
Sportcluster
Stedelijke dichtheid
Hoge dichtheid
Polivium
Melachtonweg
RET
Wilgenplas
Onderwijs BUREAU STAD EN REGIO
Waterberging
Centrum kwadrant
HSL
N 23
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
2.02 BEBOUWINGSSTRUCTUUR
Krabbestraat / Asserweg
De grootste ingrepen zijn gepland in de bebouwingsstructuur van Schiebroek. Vooral de naoorlogse stempelbouw vormt een doorn in het oog. De geopende bebouwingsblokken geven, mede door de grote groene ruimte, een gevoel van anonimiteit bij passanten. Door de eentonig woningbouw in sommige gedeelten van de wijk is het moeilijk om zich te kunnen identificeren met de directe leefomgeving. De aanpassingen aan de woningbouw zullen dus niet enkel de fysieke leefomgeving van de bewoners verbeteren, maar ook de sociale leefomgeving.
Bestaande situatie
Nieuwe situatie
NS
Vernieuwing De huidige structuur zal versterkt worden door het sluiten van de open bouwblokken. Tussen de Wilgenplaslaan en het RET spoor zal het sluiten van de bouwblokken er voor zorgen dat er nieuwe zichtlijnen ontstaan. Deze zichtlijnen zullen gericht zijn op het centrum kwadrant (zie hoofdstuk 4 van de visie). Op nevenstaande afbeeldingen is de nieuwe situatie ronde de Krabbestraat en de Asserweg weergegeven. De geopende bouwblokken zijn gesloten waardoor een strikte scheiding ontstaat tussen publiek en privaat domein. De parkeerdruk zal worden verminderd door de aanleg van halfverdiepte parkeervorzieningen. De parkeervoorzieningen zullen voor het oog groen worden aangekleed, wat de eenheid met de omgeving zal versterken. Door de realistatie van appartementencomplex van 7 woonverdiepingen hoog, apprtementen van een duurder woonsegment, zal de bevolkingsopbouw meer gedifferentieerd worden.
Ligging
Melachtonweg
N
Wilgenplas
RET
N HSL
Ten oosten van de Wilgenplaslaan zullen op de plaats van de te slopen scholencomplexen grondgebonden eengezinswoningen verrijzen. Deze zullen de structuur volgen van de grondgebonden woningen die er al aanwezig zijn in dit gedeelte van Schiebroek. Door het geheel Schiebroek-Zuid zullen er ook een aantal woningen zijn waar qua structuur niets veranderd. Wel worden deze gerenoveerd. De bebouwingsstructuur wordt dichter bebouwd door het toevoegen van woningen. De bouw van appartementencomplexen in het zuidelijke gedeelte van de wijk vormt een hoogstedelijk blok. De gemiddelde woningdichtheid voor Schiebroek-Zuid 40 zal woningen per hectare bedragen.
Krabbestraat / Asserweg
N 24m. 7m. 8.8m.
24
54m.
5m.
24m. 24m.
5m.
54m.
5m.
24m. 24m.
5m.
54m.
16.3m.
8m.
Schiebroek
Bestaand
Etage toevoegen
Aanbouw
Hoogbouw
BUREAU STAD EN REGIO
N
plankaart bebouwing
Onderwijsvoorziening
25
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
Aanpassing huidige bebouwingsstrcutuur Momenteel is er veel naoorlogse bebouwing in Schiebroek. Deze bebouwing is na de tweede wereldoorlog gerealiseerd, en had als doel snelle huisvesting. En zo economisch mogelijk bouwen. Dit is ten koste gedaan van de ruimtelijke kwaliteit en de kwaliteit van de woningen zelf. Om de sfeer in Schiebroek te behouden, maar toch ook een kwaliteitsimpuls te geven. Is er gekozen om niet geheel te slopen, maar tevens de huidige bebouwing aan te passen. Deze aanpassingen zullen zorgen voor de extra kwaliteit die gewenst is voor een wijk als Schiebroek. Op de afbeelding op de vorige pagina wordt weergegeven welke gedeelten van Schiebroek worden aangepast. De aanpassingen die getroffen zullen worden zijn; inpandige balkons, toevoegen lift en toevoegen penthouse. Momenteel is de naoorlogse bebouwing in Schiebroek uitgerust met uitstekende balkons. Dit zorgt voor een onrustig straatbeeld, en veel van deze balkons worden met van alles gedecoreerd (voorbeelden: wasgoed, verschillende soorten planten, oud vuil) wat ook nadelig is voor de kwaliteit van het straatbeeld. Dit onrustige straatbeeld is op te lossen doormiddel van inpandige balkons. De oude balkons zullen eraf gehaald worden, en worden vervangen voor een inpandig balkon met de kwaliteit van hedendaagse normen. Om de kwaliteit van de woningen te verbeteren zal er een lift aan de buitenkant van de bebouwing moeten worden gerealiseerd. Dit zorgt ervoor dat de mensen niet meer elke keer de trap op en af hoeven, en dit zorgt voor een verbetering van de woningen in hun klasse. De derde aanpassing is het optoppen van de huidige bebouwing door het toevoegen van een penthouse. Deze toevoeging zorgt ervoor dat het gehele gebouw in ‘waarde’ zal stijgen. Ook zal dit verschillende bewoners naar de wijken trekken, waardoor er meer differentiatie komt in de inwoners van Schiebroek.
26
Artist impressions aanpassing bebouwing
Schiebroek
Renovatie portiekwoningen
Renovatie eengezinswoningen grondgebonden
Renovatie portiekwoningen etages toevoegen
Nieuwbouw appartementen hoogbouw
Nieuwbouw onderwijsinstellingen
Apartementen gesloten bouwblok
Nieuwbouw eengezinswoningen grondgebonden
Nieuwbouw appartementen middelhoogbouw
Nieuwbouw centrum winkels en appartementen
Geen renovatie / overige bebouwing
27
BUREAU STAD EN REGIO
N
plankaart bebouwingstypen
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
Bouwhoogtes Door de bouw van appartementencomplexen van 20 verdiepiepingen aan de zuidelijke grens van de wijk ontstaat een ware sky-line die Schiebroek een nieuwe identiteit zal geven. De appartementen zullen door moderne archtectuur een hoogstedelijke uitstraling krijgen. Door de benoeming van een supervisor bij de uitvoering van het plan zal een eenheid van de wijk gegarandeerd blijven. De realisatie van een nieuwe toegangspoort van de wijk in de vorm van een centrum kwadrant zal de hoogstedelijke uistraling concentreren aan de rand van de wijk. Accenten in de vorm van woontorens vormen de overgang van hoogstedelijk gebied naar het oude centrum van de wijk.
Referentiebeelden nieuwbouw 28
Schiebroek
Tot 3 bouwlagen
7 tot 10 bouwlagen
20 en hoger
4 tot 6 bouwlagen
10 en hoger
Overig
BUREAU STAD EN REGIO
N
plankaart bouwhoogtes
29
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
2.03 GROEN- EN WATERSTRUCTUUR In hoofdlijnen wordt er in de visie gestreefd naar een opwaardering van het openbaar groen, zowel functioneel als recreatief. Functioneel in de vorm van waterberging langs de drukke verkeersroutes zoals de N471 en recreatief in de vorm van toevoegen van bepaald oppervlakte groen aan de oostkant van Schiebroek vanuit de Bergse Plassen. Daarnaast willen wij ook de singels weer een duidelijk structurerende rol terug geven, door middel van het vrijhouden van de zichtlijnen over de singels heen. Deze zichtlijnen moeten een sterke link vormen van het bebouwde gebied met het groene recreatie gebied aan de oostkant. De wegenstructuur is hier al op toegepast, maar dit dient versterkt te worden voor het gewenste resultaat van een woonwijk die verankert is in de groene omgeving. De zichtlijnen zullen uitkomen op een polivium waar de aanwezige kerk als waar ‘landmark’ zal fungeren. Hieronder een schetsmatige weergave van het zowel doortrekken van het groen als het structurerende element in de bebouwde omgeving.
Kerktoren zal weer als ‘landmark’ fungeren
30
Schiebroek
water en groenstructuur NIEUWE SITUATIE
NS
Polivium Versterken groen Melachtonweg Wilgenplas
RET
BUREAU STAD EN REGIO
Waterberging HSL
N 31
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
2.04 VOORZIENINGEN Huidige voorzieningen Het plangebied huisvest een aantal voorzieningen. de volgende voorzieningscategorieën zijn in de wijk te vinden: winkels, onderwijs, gezondheidszorg en recreatie (zie hoofdstuk 1.05). De ‘overall’ visie voor het plangebied is het toevoegen van een hoogstedelijk areaal langs de Melanchtonweg. Dit areaal zal ruimte bieden voor de huidige voorzieningen die zich, op dit moment, elders in het plangebied bevinden. Daarnaast worden de voorzieningen ge-upgraded om te kunnen voldoen aan een groter voorzieningsgebied. Het gebied in het zuidelijke gedeelte van Schiebroek zal dus een groter deel van de omgeving Rotterdam moeten gaan bedienen. Door het stimuleren van zelfstandig ondernemersschap en het bieden van stage- en werkplekken aan de lokale bevolking wordt de band met het nieuwe centrum versterkt. Mede door het verschil aan de typologie van het winkelaanbod in vergelijking met het nieuwe centrum kan de Peppelweg haar huidige functie blijven behouden. Daarnaast zijn er voldoende bewoners in Schiebroek en omgeving om naast de Peppelweg een tweede centrumvoorziening winstgevend te maken. Peppelweg De kwaliteit van de openbare ruimte wordt medebepaald door de aankleding van de begrenzing ervan. De meeste winkeliers proberen met uithangborden en gevelbekleding op te vallen, maar doordat iedereen dat doet heeft het nauwelijks meer nut. Een rommelig beeld heeft het echter wel tot gevolg. In overleg met de winkeliers op de Peppelweg kan een plan worden opgesteld om de gevels aan te pakken. Aanwezige architectonische en cultuurhistorische waarden moeten weer leidend zijn bij het aanzicht van het gevelbeeld, en niet schreeuwerige reclame. Toegangspoort Het centrumkwadrant zal dienen als toegangscorridor voor Schiebroek. Om dit te benadrukken zullen op deze plek hoogbouwaccenten toegevoegd worden die voornamelijke dienstverlening (in brede zin) zal huisvesten. Nabij het centrumkwadrant zullen meerdere nieuw te bouwen onderwijsinstellingen plaats bieden aan studenten. Door de onderwijsinstellingen op loopafstand van het NS station te vestigen, kunnen studenten met het openbaar vervoer hun opleiding goed bereiken. Doordat de studenten verplicht worden gesteld een gedeelte vanaf het station zich te voet te verplaatsen richting hun opleiding, wordt gegarandeerd dat er het overgrote deel van de dag leven te vinden is op en rond het station. Dit komt vanzelfsprekend de leefbaarheid en de sociale veiligheid ten goede. Recreatie
32
Naast de veranderingen voor de voorzieningen voor de dagelijkse boodschappen en dienstverlening zijn er ook een aantal veranderingen voor de recreatieve kant van Schiebroek. Ten zuiden van de Melanchtonweg liggen er momenteel sportvelden. Deze huidige locatie voor deze vorm van recreatie past niet in de toekomstige visie voor Schiebroek. De sportvelden worden dan ook naar het noorden verplaatst (ten noorden van de Berberisweg en de Abeelweg), daar vormt
het zich een cluster van sportrecreatie. Naast het beoefenen van sport zal er ook rekening gehouden worden met de vraag naar andere vormen van recreëeren. Daarvoor wordt het groen dat langs de Bergse Plassen ligt het gebied ‘ingeduwd’, waardoor er een lappendeken ontstaat van wonen aan het groen/recreatiegebied en recreeeren in de buurt van de woning. Deze vorm van verweving van groen met rood (bebouwing) zorgt voor kwaliteit voor zowel de aanwezige voorzieningen als voor het woonmilieu.
Schiebroek
voorzieningen nieuwe situatie
Sportcluster
Onderwijsinstellingen
Centrum kwadrant
BUREAU STAD EN REGIO
N 33
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
2.05 INFRASTRUCTUUR Ongewijzigde facetten In de analyse infrastructuur zijn alle hoofd-, onsluitings- en erftoegangswegen uitvoerig besproken. De wegen zijn allen goed bereikbaar en de capaciteit is voldoende. Er is weinig tot geen sprake van congestie. De openbaar vervoersmobiliteiten zijn ook al voldoende aanwezig, zoals besproken in de analyse. Hier zijn geen problemen mee en een aanpassing of rigoureuze verandering is niet gewenst. De enige problemen in de wijk waren de langzaam verkeer routes/verbindingen voor fietsers en het tekort aan parkeervoorzieningen rondom het centrumgebied. Parkeren Om de parkeerproblemen rondom het centrum van de wijk op te lossen is het noodzakelijk om met rigoureuze maatregelen te komen; een ondergrondse parkeergarage onder het Rodondendronplein. De huidige parkeerchaos zal hierdoor sterk verminderen, daarnaast is het verstandig om de huidige parkeerkoffer goed te gaan bekijken en analyseren. Na deze analyse is het wellicht verstandig om sommige locaties te herstructureren, en na de nieuwe inrichting meer parkeerplaatsen te realiseren wat de parkeerduk zal verlichten. Naast de hiervoor beschreven maatregelen wordt de parkeerdruk in de het zuidelijke gedeelte van Schiebroek gedeeltelijk verlicht door de aanpassingen rond de Krabbestraat en de Asserweg. Langzaam verkeer Voor de fietsers is momenteel redelijk gevaarlijk langs de gebiedsontsluitingswegen. Automobilisten en fietsers delen op een aantal wegen, zoals de Wilgenplaslaan dezelfde rijbaan. Om het voor fietsers op de drukkere wegen veilig te maken is het nodig deze te scheiden van gemotoriseerd verkeer. Een eigen veilige fietsstrook gescheiden van de weg, het liefst met een stuk groen daartussen. Qua wegprofielbreedte is de realisatie hiervan goed mogelijk. Daarnaast is het voor het fietsnetwerk belangrijk om meer aansluitingen te maken met omliggende wijken. Tevens biedt de nieuwe (naastgelegen) woonwijk Zestienhoven ook kansen voor een fietsbrug over de G.K. van Hoogendorpweg – N471, fietsers kunnen na de realisatie van deze fietsverbinding meer gebruik maken van het regionale fietsnetwerk.
34
Referentie fietsbrug
Wilgenplaslaan
2.6m
2.25m 0.5m 2.0m
3.2m
8.1m
3.2m
2.0m 0.5m 2.25m
2.6m
N
N BUREAU STAD EN REGIO
35
STRUCTUURVISIE SCHIEBROEK
BIJLAGE WERKVERANTWOORDING
36
Inleiding Voorwoord Leeswijzer
opgesteld door Bart opgesteld door Bart
Analyse Beschrijving plangebied Gebiedsgeschiedenis Bebouwingsstructuur Groen- en waterstructuur Voorzieningen Infrastructuur Kevin Lynchanalyse
opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld
door door door door door door door
Sybren Johan (aangevuld door Bart) Bart en Daniel Johan en Sybren Johan Robin Robin
Visie Vlekkenplan Bebouwingsstructuur Voorzieningen Groen- en waterstructuur Infrastructuur
opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld opgesteld
door door door door door
Bart Bart, Daniel en Johan Sybren Sybren Robin (aangevuld door Bart)
Grafische en overige werkzaamheden Vormgeving rapportage Fotografie Referentiebeelden Kaartmateriaal Doorsneden Bewerking foto’s Artist impressions aanpassing bebouwing Presentatie
door door door door door door door door
Bart Daniel en Robin Bart Daniel Bart Bart Johan Bart en Daniel
COLOFON Visie Schiebroek 2030 opgesteld door J. Klein 1501876 B. van Leeuwen 1500549 R. van de Loosdrecht 1500650 D. Schoonhoven 1504987 S. Stroo 1512617 In opdracht van J. van der Burg, Hogeschool Utrecht 2009 Datum uitgifte 29-01-2009
BUREAU STAD EN REGIO
37