Instrumentenwijzer voor de gemeenteraad

Instrumentenwijzer gemeenteraad Oldambt De gemeenteraad is de baas Art. 125 Grondwet bepaalt dat de gemeenteraad aan het hoofd staat van de gemeente

Griffie van de gemeente Oldambt Maart 2014

1

Drie rollen van de raad

2

Vertegenwoordiging De gemeenteraad is de gekozen volksvertegenwoordiging van de gemeente.

De raad vertegenwoordigt de gehele bevolking van de gemeente.

Kaderstelling Als hoofd van de gemeente zet de raad de lijnen voor het beleid uit: de raad stelt de kaders.

Concreet betekent dat de raad een sturende rol heeft doordat de raad de besluiten neemt.

De raad gaat over de hoofdlijnen van het beleid: de doelen, instrumenten en middelen.

Het college voert de besluiten uit. Ook bereidt het college de besluiten voor.

De raad stelt de verordeningen vast en daarmee de regels in de gemeente.

Ook heeft de raad het budgetrecht: de verdeling van de middelen.

- - - -

Instrumenten Aanpassen voorgesteld besluit (amendement) Indienen van een voorstel Wijzigen van de agenda De raad een uitspraak laten doen (motie)

Controle De raad controleert het college en de burgemeester bij de uitvoering van de bevoegdheden.

Controle betekent dat de raad informatie kan vragen van het college en onderzoek kan doen of kan laten doen.

Instrumenten - Informatieplicht - Mondelinge en schriftelijke vragen - Interpellatie - Verschillende onderzoeken

3

Ik Ik wil... wil…

...een voorgesteld besluit aanpassen (amendement)

4

Doel Wijzigen van een voorgesteld besluit.

Middel Recht van amendement: neergelegd in art. 147b Gemeentewet en art. 33 RvO. Stemming over een amendement: art. 29 RvO. Wie kan het indienen?

Elk raadslid kan zonder steun van andere raadsleden een amendement indienen (het raadslid moet wel in de vergadering zelf aanwezig zijn).

Wat doet het?

Een amendement is een voorstel tot wijziging van een voorgesteld besluit.

Ook kan een amendement een voorstel in ĂŠĂŠn of meer onderdelen splitsen.

Wordt een amendement aangenomen, dan wordt het voorstel gewijzigd.

Daarna moet dan nog worden beslist over het gewijzigde voorstel.

Een subamendement kan de inhoud van een amendement weer wijzigen.

Eerst wordt gestemd over het subamendement. Wordt het subamendement aangenomen, dan is het amendement gewijzigd. Daarna wordt over het amendement gestemd en als laatste wordt over het voorstel gestemd.

Wordt een voorstel aangenomen en daarin zijn met amendementen al wijzigingen aangebracht, dan dient het voorstel op die manier te worden uitgevoerd.

Een amendement kan door de indiener worden ingetrokken totdat de beraadslagingen zijn afgerond.

...zelf een voorstel indienen (initiatiefvoorstel) Doel Indienen van een nieuw voorstel.

Middel Initiatiefvoorstel: neergelegd in art. 147a Gemeentewet en art. 36 RvO. Wie kan het indienen?

Elk raadslid kan afzonderlijk zonder steun van andere raadsleden een initiatiefvoorstel indienen. Ook meerdere raadsleden kunnen gezamenlijk een voorstel indienen.

Wat doet het?

Het aannemen van het initiatiefvoorstel door de raad leidt tot een raadsbesluit. De raadsbesluiten moeten worden uitgevoerd door het college.

Om het initiatiefvoorstel in behandeling te kunnen nemen, dient het schriftelijk bij de voorzitter te worden ingediend. Het wordt dan op de agenda van de eerstvolgende vergadering geplaatst. Bij de vaststelling van de agenda wordt het initiatiefvoorstel in stemming gebracht. De behandeling van het voorstel vindt plaats nadat alle op de agenda voorkomende voorstellen en onderwerpen zijn behandeld tenzij de raad anders oordeelt.

Het initiatiefvoorstel kan een voorstel voor een verordening of een ander voorstel ter behandeling in de raad betreffen.

5

...de agenda wijzigen

6

Doel De agenda wijzigen.

Middel Vaststellen van de agenda: neergelegd in art. 11 RvO. Wie kan de agenda wijzigen?

Een raadslid (of de voorzitter) kan voorstellen om onderwerpen aan de agenda toe te voegen of af te voeren, maar het is uiteindelijk de raad die (bij meerderheid) de agenda vaststelt.

Wat doet het?

Wanneer een voorstel door de raad wordt overgenomen dat is de voorlopige agenda gewijzigd vastgesteld en staat het onderwerp op de agenda of is juist van de agenda gehaald.

Wanneer de raad een voorstel nog niet rijp vindt voor de openbare beraadslaging tijdens de raadsvergadering, kan hij het onderwerp verwijzen naar een commissie of aan het college nadere inlichtingen of advies vragen.

De raad kan ook de volgorde van de behandeling van de agenda wijzigen.

...de raad een uitspraak laten doen (motie) Doel De raad kan een uitspraak doen over een bepaald thema. Een motie kan gaan over een geagendeerd voorstel, maar kan ook gaan over een ander thema, en motie vreemd aan de orde.

Een motie kan aangeven dat een bepaald thema belangrijk is of het college en of de collegeleden aanzetten tot handeling(en).

Middel Indienen van een motie: neergelegd in artikel 34 RvO. Stemming over de motie: art. 29 RvO. Wie kan het indienen?

Elk raadslid kan tijdens de vergadering een motie indienen (schriftelijk).

Ook zonder de steun van andere raadsleden.

Wat doet het?

Een motie is een politieke uitspraak van de raad. Een motie is dan ook geen bindend instrument.

Het college kan een motie naast zich neerleggen.

Intrekking, door de indiener(s), is mogelijk totdat de besluitvorming door de raad heeft plaatsgevonden.

Wil je een motie vreemd aan de orde (het onderwerp staat dan niet op de agenda) indienen, dan moet jij deze aankondigen bij het vaststellen van de agenda. In principe wordt deze behandeld na alle agendapunten.

7

...informatie krijgen (feitelijke informatie)

8

Doel Verkrijgen van feitelijke informatie, bijvoorbeeld n.a.v. collegebesluiten of raadsvoorstellen.

Middel Vragen rechtstreeks stellen aan ambtenaren (moet dan gaan om niet politieke vragen van feitelijke aard): neergelegd in de ‘Verordening op de ambtelijke bijstand’ (vastgesteld op 4 januari 2010).

Wie kan het vragen?

Elk raadslid.

Hoe gaat dat?

Een raadslid kan zich (telefonisch, mondeling of per mail) rechtsreeks wenden tot de behandelend ambtenaar. Moet dan gaan om feitelijke vragen (en dus geen vragen met een politieke lading en geen opvattingen), die eenvoudig en in korte tijd te beantwoorden zijn. Bij twijfel, politieke of tijdrovende vragen worden de vragen gesteld via de griffier. Deze zal dan contact opnemen met de gemeentesecretaris over de wijze van beantwoording.

Een andere mogelijkheid is het (vooraf) schriftelijk stellen van technische vragen over agendapunten voor raads- en commissievergaderingen.

Formats voor het stellen technische vragen staan op Raadwijzer.

Dat geldt overigens voor (veel) meer onderwerpen en instrumenten.

Je kunt ook vragen stellen in het kader van de rondvraag tijdens commissievergaderingen of in het vragenuur tijdens de raadsvergaderingen.

Het vragenuur komt verderop nog aan de orde.

Dergelijke vragen worden mondeling tijdens de vergadering beantwoord.

Om te voorkomen dat de portefeuillehouder tijdens de rondvraag of het vragenuurtje wordt overvallen door vragen en daarom het antwoord schuldig moet blijven, worden dergelijke vragen vooraf aangekondigd.

Hoe? Op Raadwijzer zijn formats te vinden.

...informatie krijgen (inlichtingen)

Doel Inlichtingen ontvangen.

Middel Inlichtingen inwinnen: neergelegd in art. 169, 3e lid en 180 3e lid Gemeentewet en art. 41 RvO. Wie kan inlichtingen vragen?

Elk raadslid kan inlichtingen vragen bij het college of de burgemeester.

Het college (of de burgemeester) geeft die informatie, tenzij die informatie in strijd is met het openbaar belang.

Hoe gaat dat?

Een raadslid kan over een onderwerp inlichtingen verlangen. Er wordt dan een verzoek daartoe met tussenkomst van de griffier schriftelijk ingediend bij het college of de burgemeester. In de eerstvolgende vergadering of de daaropvolgende vergadering worden de vragen mondeling of schriftelijk beantwoord.

De indiener maakt de keuze.

9

...informatie krijgen (‘politieke’vragenstellen of vragenuur)

10

Doel Vragen stellen en antwoord daarop krijgen.

Middel Stellen van ‘politieke’ vragen: neergelegd in art. 155 Gemeentewet en art. 39 (RvO); of gebruik maken van het vragenuur: neergelegd in art. 40 (RvO).

Wie kan vragen stellen?

Elk raadslid kan vragen stellen aan het college of de burgemeester.

Hoe gaat dat?

De vragen dienen kort en duidelijk te worden geformuleerd, waarbij wordt aangegeven of schriftelijke of mondelinge beantwoording wordt verlangd.

Schriftelijke beantwoording van de vragen vindt plaats in ieder geval binnen dertig dagen nadat de vragen zijn binnengekomen.

Mondelinge beantwoording van vragen vindt plaats in de eerstvolgende raadsvergadering.

De vragensteller kan bij schriftelijke beantwoording in de eerstvolgende raadsvergadering en bij mondelinge beantwoording in dezelfde raadsvergadering nadere inlichtingen vragen omtrent het door de burgemeester of het college gegeven antwoord.

Aan het begin van de raadsvergadering is er een vragenuur. Een raadslid dat vragen wil stellen tijdens het vragenuur, meldt dit bij de griffier, ten minste 24 uur voor het begin van de vergadering. Per onderwerp kan de vragensteller één of meer vragen aan het college of de burgemeester te stellen. Na de beantwoording van het college krijgt de vragensteller de mogelijkheid om aanvullende vragen te stellen. Daarna kunnen andere raadsleden vragen stellen aan de vragensteller aan het college of de burgemeester over hetzelfde onderwerp.

Wanneer gebruik je wat?

Vragenuur is geschikt voor actuele, urgente en/of relatief simpele kwesties; Schriftelijke, ‘politieke’ vragen wanneer er sprake is van minder urgente en/of meer complexe kwesties.

De politieke vragen en antwoorden worden gepubliceerd en gearchiveerd op de (openbare) website van de gemeente.

...informatie krijgen (interpellatie)

Doel Instrument om het college of een lid daarvan te bevragen over een niet geagendeerd onderwerp, waardoor een politiek gevoelig onderwerp toch aan de orde wordt gesteld.

Middel Het houden van een interpellatie: neergelegd in art. 155 lid 2 Gemeentewet en 38 van RvO. Wie kan het indienen?

Elk raadslid kan een verzoek tot het houden van een interpellatie indienen.

Hoe gaat dat?

Een verzoek tot het behouden van een interpellatie moet ten minste 48 uur voor de aanvang van de vergadering schriftelijk bij de voorzitter worden ingediend. Is naar het oordeel van de voorzitter sprake van een spoedeisende geval dan kan van de termijn worden afgeweken. Bij de vaststelling van de agenda wordt gestemd over het interpellatieverzoek. De raad bepaalt op welk tijdstip tijdens de vergadering de interpellatie zal worden gehouden.

Het is een relatief zwaar instrument, vooral geschikt om over zware, urgente of complexe onderwerpen inlichtingen te krijgen.

11

...als raad zelf een onderzoek doen

12

Doel Het zelf doen van onderzoek naar het gevoerde beleid van het college of de burgemeester.

Middel De raad kan een raadscommissie instellen van raadsleden om onderzoek te doen.

Het recht van onderzoek is neergelegd in art. 155a van de Gemeentewet.

Wie kan het verzoek indienen?

Op voorstel van een of meer van zijn leden kan de raad besluiten een onderzoek te doen.

Hoe werkt het?

Het besluit tot het instellen van een onderzoek omvat een omschrijving van het onderzoek evenals een toelichting. De raad kan een raadscommissie instellen om het onderzoek te laten uitvoeren. Deze bestaat uit minimaal drie leden en uitsluitend uit leden van de raad. Een raadsonderzoek wordt niet geschorst door het aftreden van de raad. Dus ook na nieuwe verkiezingen gaat het onderzoek door.

Voordat de raad besluit tot een onderzoek, dient hij in een verordening nadere regels te stellen met betrekking tot deze onderzoeken. Verder zijn in de Gemeentewet een aantal regels te vinden met betrekking tot het opvragen van informatie en het verhoren van personen.

Het instellen van een raadsonderzoek is een zwaar middel.

...een onderzoek door de accountant

Doel Onderzoek naar het gevoerde financiële beleid (aanvullend accountantsonderzoek).

Middel Grondslag hiervoor is art. 213 van de Gemeentewet; de uitwerking daarvan is neergelegd in de ‘Controleverordening gemeente Oldambt’ (vastgesteld op 4 januari 2010).

Wie kan de opdracht verstrekken?

Op grond van de controleverordening kan het college via extra opdrachten specifieke onderwerpen laten onderzoeken door de accountant.

Hoe werkt het?

De raad benoemt de accountant en stuurt deze aan. De accountant controleert de jaarrekening. Ook wordt het gevoerde financiële beheer gecontroleerd en de inrichting van de financiële organisatie en de rechtmatigheid getoetst.

Ter invulling hiervan heeft de raad de Controleverordening vastgesteld, waarin e.e.a. verder is uitgewerkt en uitgediept.

13

...een onderzoek door het college

14

Doel Onderzoek door het college naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door hem gevoerde bestuur.

Middel Grondslag hiervoor is art. 213a van de Gemeentewet: de uitwerking daarvan is neergelegd in de ‘Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid gemeente Oldambt’ (vastgesteld op 4 januari 2010).

Wie kan de opdracht verstrekken?

Het college verricht zelf periodiek onderzoek. Daarnaast kan de gemeenteraad het college om een onderzoek verzoeken. Het onderzoek wordt door het college of door een externe partij uitgevoerd.

Hoe werkt het?

De raad heeft door de vaststelling van de desbetreffende verordening regels (kaders) gesteld voor het onderzoek en de rapportage.

Het college dient in ieder geval schriftelijk verslag uit te brengen aan de raad van de resultaten van de onderzoeken.

Meer weten?

15

Kijk op Raadwijzer.

Daar staan ook formats Of vraag de Griffie!

16

De snijtekens geven de MINIMALE WITRUIMTE OM HET LOGO aan; hier binnen mag niets staan