“Ik wilde leren om een goede vader te zijn”

“ Ik wilde leren om een goede vader te zijn”

“IK KON NIET MEER NORMAAL GENIETEN VAN HET LEVEN. ALLES MOEST STEEDS EXTREMER. JE VOELT DE LEEGTE EN VULT DIE OP MET DRUGS. DAT IS EEN VERSCHRIKKELIJK EENZAAM LEVEN.”

‘Een koe vergeet gauw dat hij kalf is geweest’. Dat is een uitspraak die Rick (61) vaak aanhaalt. Rick is nu manager bij De Hoop, maar hing ooit drugsverslaafd rond in Amsterdam. Hij kwam van de drugs af, maar wil die tijd toch niet vergeten: júist om zijn ervaringen te kunnen gebruiken in de hulpverlening. “Een negatief stuk uit mijn leven kan ik nu omzetten naar iets positiefs.”

Rick komt als klein jongetje samen met zijn moeder en drie oudere broers vanuit Suriname naar Nederland. “Dat was een cultuurshock voor ons allemaal. Ik zag dat mijn broers moeite hadden om hier goed te aarden en zij gingen op een gegeven moment hun eigen weg. Ze begonnen drugs te gebruiken en hadden de nodige problemen. Daarnaast groeide ik op zonder vader, wat erg moeilijk was. Ons gezin was los zand geworden.”

VASTGEZOGEN

Als Rick een jaar of dertien is, loopt hij weg van huis. “Ik had het thuis niet per se slecht, maar er was ook niks om voor te blijven. Er was een bepaalde onrust in mij. Ik vroeg me af wat de zin van mijn leven was en zocht naar avontuur. Weglopen is dan spannend. Ik hoefde niet op straat te leven, want mijn broers vingen mij liefdevol op en probeerden zo goed mogelijk voor mij te zorgen. Ik keek tegen hen op en ging bepaald gedrag kopiëren. Al jong kwam ik op plekken waar je normaal op die leeftijd niet kwam. Ik maakte snel ‘carrière’ binnen de gebruikerswereld. Op de Zeedijk in Amsterdam gebeurde het allemaal. Het waren tijden dat de politie niet eens op de Zeedijk kwam. Dan weet je wel hoe de sfeer daar was… Mijn broers wisten in eerste instantie niet dat ik gebruikte. Toen ze erachter kwamen en me probeerden te stoppen, was ik al verslaafd. Als je eenmaal van die troep hebt geproefd en dat leven leidt, word je erin vastgezogen. Het was een extreem leven, maar ergens ook wel leuk. Stoere jongens onder elkaar die gebruikten. Af en toe ging ik nog naar school, soms met een paar gram heroïne in mijn zak. Het probleem van drugs, is dat je niet meer in contact staat met de werkelijkheid.”

JEZUSKINDEREN

Een eerste verandering dient zich aan als een broer van Rick een weekend op bezoek komt. “Ik woonde weer bij mijn moeder en hij kwam een weekend over. Hij vertelde dat hij in contact was gekomen met de Jezuskinderen, een commune. Hij was tot geloof gekomen, zag er supergoed uit en was clean. Hij kwam me eigenlijk halen en ik wilde wel met hem mee. Die avond ging ik met een vriend nog even naar Amsterdam om nog wat te halen. En toen ging het fout… Om aan geld te komen, pleegde ik een roof en werd opgepakt. Mijn broer mocht me na acht dagen ophalen en ik werd liefdevol opgevangen bij de Jezuskinderen. Dat was ook confronterend, want dat warme bad was ik totaal niet gewend. Toch lukte het me niet om clean te blijven. Ik was inmid“Het was een dels zeventien en zwaar verslaafd. Op een gegeven moment kwamen er wat extreem leven, maar ergens oudere Duitsers in de commune met wie ik optrok. Ze maakten ’s avonds plannen om weg te gaan en te geook wel leuk.” bruiken. Dat sprak mij wel aan. Avontuur! En daar ging Rick weer. Na een aantal dagen kwam ik terug bij de commune en had ik spijt. Die avond ben ik op mijn knieën gegaan om mijn hart aan God te geven. Mijn moeder vond het maar niks, zo’n commune en ze dacht er goed aan te doen mij terug naar Suriname te sturen. Daar werd ik ziek. Door het drugsgebruik had ik de leverontsteking hepatitis C opgelopen.”

CRISIS

Na een jaar komt Rick terug naar Nederland en gaat opnieuw naar de Jezuskinderen. “Ik was clean en mocht begeleider worden bij de commune. Ik heb daar een mooie tijd beleefd. Op een gegeven moment speelde de leverontsteking weer op en moest ik 3,5 maand in quarantaine in Groningen. Dat was pittig. Hepatitis was nog onbekend en er was geen kuur. Toen ik weer terug naar de commune mocht, bleek daar een flinke crisis te zijn. Teleurgesteld ging ik weg. Ik wist niet hoe ik alles moest plaatsen. Ik bad of ik het handelen van mensen los mocht zien van wie God is. Daar heb ik jaren over gedaan.”

“Toen de kinderen bij mij waren, hoorde ik dat ze door hun moeder werden meegenomen naar dealers.”

SCHONE SCHIJN

Rick valt terug en leidt jarenlang een dubbelleven. “Ik werkte, maar ’s avonds ging ik naar Amsterdam om drugs te halen. Af en toe leefde mijn geloof weer op, op andere momenten was het weg. Ik liet me opnemen en met vallen en opstaan ging het af en toe beter. Ik trouwde, maar mijn vrouw wist niets van mijn dubbelleven. Diep vanbinnen weet je dat je dit leven niet wilt, maar het lukt niet om te stoppen. Het spul is veel sterker dan jij zelf bent. Ik kon niet meer normaal genieten van het leven. Alles moest steeds extremer. Je voelt de leegte en vult die op met drugs. Dat is een verschrikkelijk eenzaam leven. Toen ik de schone schijn niet meer kon ophouden, heb ik het haar verteld. Na zeven maanden huwelijk zijn we gescheiden.”

KINDEREN MEE NAAR DEALERS

Het dieptepunt komt pas nadat Rick zijn tweede vrouw ontmoet. “Ik kwam opnieuw in een afkickcentrum terecht. Daar ontmoette ik de moeder van mijn eerste twee kinderen. Tijdens en na de zwangerschappen gebruikten we beiden nog steeds. Toen mijn dochter geboren werd, voelde ik iets wat ik nog niet eerder had ervaren. Ik probeerde als vader mijn verantwoordelijkheid te nemen. Ik betaalde de vaste lasten en zorgde dat er eten was voor onze kinderen. Toch ging het dubbelleven door. Ik kwam veel in aanraking met de politie en pleegde allerlei strafbare feiten. Diep vanbinnen voelde ik dat ik het niet kon verantwoorden dat ik een slechte vader was. Toen ik dat besefte, ging ik bidden: ‘Heer, haal me hieruit.’ Kort daarna zag ik op tv een programma over De Hoop. Ik dacht: dat moet ik onthouden. Niet veel later gingen mijn vrouw en ik uit elkaar. Toen de kinderen bij mij waren, hoorde ik dat ze door hun moeder werden meegenomen naar dealers. Ik nam een advocaat in de arm, die me alleen wilde helpen als ik clean bleef. Uiteindelijk kreeg ik de volledige voogdij. Toen dacht ik: ik kan nu wel met mijn kinderen op mezelf gaan wonen, maar dan red ik het nog niet. Uit ervaring bleek dat ik makkelijk terugval. Toen herinnerde ik me dat filmpje van De Hoop en ik trok aan de bel. Naast dat ik van mijn verslaving af wilde komen, wilde ik ook leren om een goede vader te zijn. Daar konden ze me bij helpen.”

STABILITEIT

De Hoop wordt voor Rick en zijn kinderen de plek waar hun leven verandert. “Ik was de enige verslaafde vader die met kinderen werd opgenomen. Het afkicken was pittig. Hoe gek het ook klinkt: de kinderen hebben hier een mooie tijd gehad. Er was structuur en stabiliteit. Er was warmte, liefde en goed eten. Papa deed geen domme dingen meer en ging ook niet zomaar weg. Bij De Hoop volgde ik een vaderschapstraining. Dat was heel waardevol en goed voor onze band. Ik leerde weer genieten van de kleine dingen in het leven. Op mijn 32e was ik klaar met de behandeling en kon ik een nieuw leven beginnen. Ik ontmoette mijn huidige vrouw en samen kregen we nog twee kinderen. Zij werkte en ik zorgde voor de twee jongsten. Dat was een prachtige tijd. Ik kwam destijds ook in aanmerking voor een kuur om te herstellen van de leverontsteking. Dit was vrij pittig. Na een jaar kreeg ik te horen dat ik genezen was.”

STUDEREN

Rick bezint zich ook op wat hij met zijn leven wil. “Dat heb ik biddend gedaan. Ik wilde graag iets betekenen voor anderen en dacht aan maatschappelijk werker. Nooit gedacht dat ik dat zou kunnen, maar God heeft de weg wonderlijk geleid. Bij een seculiere organisatie werd ik aangenomen als groepsleider ervaringsdeskundige. Ik kreeg een vast contract, maar wilde graag ook verder studeren. Ik wilde dezelfde taal spreken als de professionals. Ik volgde een hbo-opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening, die ik succesvol afrondde. Ik werd gevraagd om te solliciteren op een leidinggevende functie. Een team aansturen in het geven van goede zorg leek me wel wat. Daarna deed ik nog een voortgezette opleiding na hbo en mocht ik een master halen. Dat gaf me veel zelfvertrouwen en had ik niet kunnen doen zonder de steun van mijn omgeving.”

DE HOOP

Twintig jaar werkte Rick bij die organisatie in diverse functies. “Toch had ik het verlangen om meer te doen. Ik wilde getuigen van wat Christus in mijn leven heeft gedaan, maar dat kon daar niet. Mijn directeur gaf het advies om te solliciteren bij De Hoop. Ik vond daar de vacature manager Interne Opleidingsschool en werd aangenomen. Daar ben ik dankbaar voor. Toch dacht ik na drie maanden: is dit het nou? Ik wil nog meer doen. Ik werd ook manager van de kliniek 4Life. Na de reorganisatie ging ik aan de slag als divisiemanager. In deze functie ben ik eindverantwoordelijk voor de doorstroom in de klinieken en alle contacten naar buiten toe. Daarnaast ben ik nog steeds manager van ervaringswerkers en heb ik een staffunctie als ervaringsdeskundigheid. ”

“Ik was de enige verslaafde vader die met kinderen werd opgenomen.”

“Het is niet goed dat je vergeet waar je vandaan komt. Dat wil ik ook niet. De hobbelige weg heeft me gevormd.”

ERVARINGSDESKUNDIGHEID

Onder ervaringsdeskundigheid wil Rick een dikke streep zetten. “Het is ontzettend belangrijk en heeft zoveel meerwaarde. Inlevingsvermogen is heel belangrijk in het herstelproces van cliënten. Iemand die hetzelfde heeft meegemaakt, weet in welke fase die persoon zit en weet wat hij of zij doormaakt. Professionals zijn uiteraard heel waardevol, maar ik denk – ik zeg dit in alle voorzichtigheid – dat ervaringsdeskundigen voor cliënten meer als gelijken zijn. Omdat ik zelf ook verslaafd ben geweest, geeft dat een bepaalde connectie, een soort recht van spreken. En omdat dat zo is, kan ik vanuit eigen ervaring tips geven hoe iemand ermee kan omgaan. Dat levert me zoveel voldoening op. Een negatief stuk uit mijn leven, kan ik omzetten naar iets positiefs. Ik schrik ook niet als iemand zijn spullen pakt en vertrekt. Ik weet wat er in het hoofd omgaat en dat je er op dat moment even niets aan kunt doen. Iemand moet zelf ervaren dat een verslaafd leven niet de moeite waard is.”

TOEKOMST

Binnen De Hoop staan de ontwikkelingen niet stil en Rick werkt er samen met het team aan om ervaringsdeskundigheid naar een hoger niveau te tillen. “Eerder hadden we de Interne Opleidingsschool. We huurden docenten in die kwamen lesgeven. Van de deelnemers slaagde vaak minder dan de helft. We geloven dat als mensen in balans komen, we ze zoveel meer kunnen meegeven. Daarom willen we nu meer gaan inzetten op een jaar waarin cliënten van De Hoop vrijwillig kunnen ontdekken wat bij hen past. Op die manier kunnen ze onderzoeken of en hoe ze hun eigen ervaringen met verslaving en herstel willen inzetten in toekomstig werk. Bijvoorbeeld als coach, bij de gym of als chauffeur. Het jaar bestaat uit verschillende modules, dus ze kunnen kiezen waar ze energie van krijgen. Dit noemen wij een vormingsjaar, een jaar van verandering. Als ze overtuigd zijn dat ze aan de slag willen met dat wat ze leuk vinden, kunnen ze solliciteren naar een stageplek binnen de klinieken als ze twee jaar uit behandeling zijn. Daarnaast kunnen ze zich aanmelden bij een reguliere opleiding. De motivatie komt dan echt van binnenuit. Onze visie is dat ze beter hun energie kunnen steken in iets waar ze echt blij van worden. Bij ons krijgen ze uiteraard nog de steun die ze nodig hebben. Op die manier hopen we hen in hun kracht te zetten.”

Een koe vergeet gauw dat hij kalf is geweest. Dat is een uitspraak die Rick aan het eind van het gesprek aanhaalt. “Het is niet goed dat je vergeet waar je vandaan komt. Dat wil ik ook niet. De hobbelige weg heeft me gevormd. Het heeft me gebracht waar ik nu ben. Ik kan het gebruiken in mijn dagelijks leven. Anderen tot zegen zijn die God op mijn weg plaatst. Daar ben ik heel dankbaar voor.”

“Inlevingsvermogen is heel belangrijk in het herstelproces van cliënten.”

COLUMN

GEEN GEHOOR

Kees Neven

Manager Ambulante Thuisbegeleiding Er kruipt een onbehaaglijk gevoel bij Inge omhoog als Ria de telefoon niet opneemt. Het zal toch niet? Ze doet een schietgebedje als de telefoon direct overgaat op voicemail. Het is geen goed teken als Ria de telefoon uitzet. Wat is wijsheid?

Het onbereikbaar zijn van Ria raakt Inge dieper dan ze wil. Jaren terug gebeurde dit regelmatig. Het betekende steevast een ernstige terugval. Inge denkt terug aan die keer dat ze Ria uit het park ophaalde, nadat ze daar een nacht met haar zogenaamde vriendje doorgebracht had. Onder invloed en misbruikt. En al die keren dat ze de telefoon als wisselgeld bij een dealer achtergelaten had. Maar wat is er nu aan de hand? Het gaat al zo lang goed. Snel screent ze het dossier van Ria. Ze ontdekt niets wat naar een terugval wijst en juist dat maakt haar ongerust. Ze besluit poolshoogte te gaan nemen.

Vol spanning rijdt Inge de straat in. Ze ziet de deur bij Ria op een kier staan. Ze duwt hem open en hoort een zacht snikken. Voorzichtig gaat ze naar binnen en ziet haar in trance op de bank. Er ligt een theedoek op tafel, met bloed.

“Och Inge,” snikt Ria verdrietig, “ik kon haar niet tegenhouden”. “Wat is er gebeurd?” “Ik hoorde Poes in de tuin een vreemd geluid maken, ze had een vogeltje gevangen bij de vetbol die ik opgehangen had. Poes had hem te pakken en ik kon hem niet meer redden. Het is mijn schuld dat het vogeltje dood is.”

Inge troost Ria en laat haar praten. “Poes had het vogeltje even losgelaten. Hierdoor kon het vogeltje achter het schuurtje kruipen. Ik wilde het redden en deed de zaklamp op mijn telefoon aan, maar de batterij ging leeg. Poes kreeg het vogeltje eerder te pakken dan ik en nu is het dood.”

Gewikkeld in de theedoek begraven ze samen het vogeltje in de tuin. Hoewel het Inge spijt van het mooie vogeltje, stuurt ze toch een bedankje naar boven dat ze niet Ria hoeven te begraven.

Het is bekend dat levensgebeurtenissen van grote invloed zijn op psychisch kwetsbare mensen. Zij kunnen heftig reageren of ontregeld raken, vooral als het om de confrontatie met de dood gaat. Bij ambulante thuisbegeleiding kunnen we op zo’n moment de ongeplande zorg geven die de goede zorg is op het juiste moment.