Netwerkschoolkrant

23 april 2015

Bestemming: beter onderwijs Wat hebben de Netwerkschoolexperimenten de afgelopen jaren opgeleverd? Wat zijn de ervaringen van docenten, studenten en andere reisgenoten? En wat nemen we van deze ontdekkingstocht mee op onze vervolgreizen?

De antwoorden op deze vragen leest u in deze eenmalige Netwerkschoolkrant.

Rijssen Velp Boxmeer Boxtel

ROC van Twente

Helicon Velp

Eindhoven

SintLucas

ROC Nijmegen Summa Engineering

2

Summa Engineering

Synergie in technologieregio Brainport

Eindhoven

De HighTech Campus in Eindhoven, de slimste vierkante kilometer van Europa, is de ideale vestigingplaats voor Netwerkschool Summa Engineering. Het bruist dan ook van de synergie. Summa Engineering werkt volop samen met omliggende scholen, bedrijven en opleider Teclab, mag gebruik maken van goed geoutilleerde praticum- en projectruimtes, state-of-the art apparatuur en expertise en kan zo haar studenten een mbo+ traject

In 2013 op ende het Fa bLab Brain digitale w port zijn d erkplaats euren. Deze – waar idee producten ë n worden om – biedt all gezet in erlei moge ten van de lijkheden Netwerksch vo o r de studen ool en gee kennis we ft hen de k reldwijd te ans hun delen.

Rick Hummelink, oud-student ‘Deze school daagt je uit met problemen op zowel theoretisch als praktisch gebied.

Wat je leert, zie je ook weer terugkomen in projecten en het werkveld. In de techniek kun je altijd blijven leren en is er altijd een toekomst. Je kunt altijd doorgaan, dat geeft mij een rustgevend gevoel. Ik heb meegedaan aan een robotwedstrijd, de First Tech Challenge, en dat was heel gaaf. We moesten de robot zo programmeren dat hij voor- en achteruit kon rijden. Met een Xboxcontroller konden we de robot besturen. Ik stond echt te kijken van: “Wow dat heb ik zelf gemaakt”.

Dat was een heel mooi moment, dan ben ik trots.’

Nicolette van Vliet, oud-studente: ‘Als een van de weinige vrouwelijke studenten wist ik mijn mannetje wel te staan tussen alle jongens. In mijn overall achter de werkbank ben ik gewoon een van hen. Ik ben dol op de techniek die achter producten en meubelen zit. Daarom volg ik nu de hbo-opleiding Meubel en Interieur in Mechelen (België). Op de Netwerkschool was het altijd een komen en gaan van mensen uit de praktijk. We deden veel in opdracht van externe organisaties. Zo heb ik een modulaire wand ontworpen voor een soort ontdekfabriek voor kinderen. De praktijk werd dus echt naar binnen gehaald bij ons. Daardoor kwamen we al in aanraking met de realiteit, maar wel vanuit onze eigen veilige schoolomgeving. De Netwerkschool heeft mij echt gevormd als individu: ik weet heel goed wat ik wel en niet kan.’

aanbieden voor o.a. CNC, meettechnologie, composieten, robotica, KNX, duurzame energie en besturingstechniek. Tegelijkertijd kunnen de docenten hun kennis en vakmanschap versterken. Nog een mooi voorbeeld van synergie is de opleiding System Integrator, die deze Netwerkschool samen met het bedrijfsleven opzet. Studenten en bedrijven lossen in deze opleiding samen maatschappelijk-technologische vraagstukken op.

Geer Swinkels, projectleider: ‘De Netwerkschool heeft Summa Engineering de mogelijkheid gegeven te experimenteren met nieuwe vormen van onderwijs. De grootste verbetering is echter onze fysieke verhuizing naar de TU/e Campus. Hierdoor hebben we een eigen cultuur kunnen ontwikkelen. We zitten op een plek waar we dichtbij de bedrijven en instellingen zitten die er voor ons toe doen. In het kader van het uitvoeren van onderwijs, maar ook het ontwikkelen ervan. Deze ontwikkelingen stonden al in de steigers, maar kwamen door de Netwerkschool in een stroomversnelling. De experimenten hebben als een katalysator gewerkt. We hebben de privaat-publieke samenwerking beter kunnen neerzetten op de ideale locatie. Andere mbo-scholen zouden ook met de Netwerkschool aan de slag moeten vanwege de bedrijfsmatige kijk op het onderwijs, zonder daarbij de ambities en belevingswereld van de studenten uit het oog te verliezen. Leg daarbij de focus op verandering, zorg voor je eigen netwerk en maak vooral gebruik van de mogelijkheden en de ruimte binnen de regelgeving!’

3

De keuze van coaches Beata Neerhoff: hoven een chool in Eind ks er w et N de op deze In 2012 hield eams gingen ag. Studentt sd er n m ne er te Ond j bezoch n ee elkaar aan. Zi et m jd te ri st op dag de e kennis ds om nieuw an st en ijv dr n product aantal be sis daarvan ee ba op en st g doen en moe verduurzamin jdraagt aan de bi t da n ne in verz ndhoven. van de stad Ei

‘De fysieke verhuizing van Summa Engineering naar de campus van de TU/e was een zeer goede stap. Hierdoor belandde deze Netwerkschool in een setting met de voor hen belangrijkste partijen op loopafstand. Dat levert veel op. Op deze slimste vierkante kilometer van Europa kun je als student zo ontzettend veel leerervaringen op doen! Het nieuwe pand zorgde bovendien voor een cultuurverandering. Afbakeningen verdwenen; het werd een open geheel.’

Leo van den Hoek: ‘De wijze waarop docenten en studenten samen het onderwijs vormgeven, de toewijding waarmee zij hun vakgebied inhoud geven en verder brengen en de betrokkenheid van het relevante bedrijfsleven daarbij laten een opleiding zien, waarbij studenten kennis vergaren en ervaringen opdoen, waaraan zij in hun professionele ontwikkeling en carrière nog veel plezier kunnen beleven.’

Adri Mijnhart, student ‘Ik weet zeker dat ik een goede baan zal vinden. Ik heb in totaal bij vier bedrijven stage gelopen. Bij een ervan had ik het niet zo naar mijn zin, maar bij de drie anderen ben ik van harte welkom om te komen werken, zo hebben ze al laten weten. Dat heb ik voor het overgrote deel te danken aan de modules over zonne-energie die ik heb gevolgd, en deels met een collega uit het Engels vertaald heb. Daarmee heb ik alle kennis achter de duurzame installaties verkregen.

Nieuwe leerlingen hebben het nog iets gemakkelijker, want er zijn nu ook nieuwe cursussen voor het ontwerpen en het aanleggen van zonnepanelen ontwikkeld.’

Fragmenten uit het reislogboek Een citaat: ‘Wat ze bij onze opleiding hebben? Alles.

Goede leraren, goed gereedschap en goede regels.’

‘Netwerkschool Eindhoven opent leercentrum met de nieuwste technologieën’ (2013) ‘Rolstoelschommel Netwerkschool Eindhoven wint BrainsAward’ (2011) In november 2012 won de rolstoelschommel – ontworpen en gebouwd door Netwerkschoolstudenten Thom van de Gevel, Geert van Hulsel, Daan de Vos en Kevin Reinders – de Brainsaward in de categorie Leefbaarheid gewonnen. De studenten bouwden de gemotoriseerde rolstoelschommel voor Zorginstelling De Donksbergen in Duizel: een woongemeenschap van mensen met een verstandelijke beperking. De motor en frequentieregelaar werden gratis beschikbaar gesteld door Danfoss uit Dordrecht. De bewoners kunnen met rolstoel en al in de schommel worden gereden, waarna het apparaat langzaam heen en weer wiegt. Dit zorgt ervoor dat de cliënten mentaal en fysiek tot rust komen. Bijkomend voordeel van de schommelstoel is dat de begeleiders hun aandacht beter kunnen verdelen.

De Netwe rkschool speelt ee de Ontde n belangri kfabriek, jke rol bij e en initiati middel va ef om kin n objecte d eren door n kennis te de wereld laten mak van techn en met iek. De te in de Ontd chnische ekfabriek a ttributen worden v gemaakt oor een g door stud root deel enten van de Netwe rkschool.

In 2013 opende bij Summa Engineering – de opleiding die namens Summa College meedoet aan de Netwerkschoolexperimenten – op de TU/e Campus het FACT Training Centre zijn deuren. In het centrum staan de meest moderne trainingsopstellingen voor bijvoorbeeld pneumatiek, hydrauliek, elektrotechniek en besturingstechniek opgesteld. Mechatronicastudenten kunnen hier leren ontwerpen, ontwikkelen, installeren, programmeren, bedienen en onderhouden. Behalve studenten kunnen ook medewerkers in de high tech sector worden getraind en bijgeschoold in de laatste ontwikkelingen op technisch vlak.

‘Studenten Netwerkschool Eindhoven maken filmpjes over hun eigen oplei- ‘Netwerkschoolstudent Carlo W ­ ijers ding’ (2012) uitgeroepen tot Topper van het Wie kunnen nu beter laten zien wat je opleiding Summa College’ (2014) inhoudt dan je eigen studenten? Juist, niemand. En dus vroeg de Netwerkschool Eindhoven enkele studenten van de opleiding Mechatronica te laten zien waar zij zich nu zoal mee bezig houden. Het resultaat: een filmpje met een sfeerimpressie van de First lego League in Mannheim waar vier Netwerkschoolstudenten jureerden en een kort filmpje vanaf de werkvloer.

Netwerkschoolstudent Carlo Wijers (18) werd in juni 2014 uitgeroepen tot dé Topper van het Summa College. Dit gebeurde tijdens de Night of the Spotlight in het Eindhovense Parktheater. De mechatronicastudent van Summa Engineering was als Topper een jaar lang de ambassadeur van het Summa College.

4

SintLucas Boxtel

Succesteam: kracht en co-kracht Geen jaarklassensysteem meer, maar een ‘grote menukaart vol modules’ die de student, afhankelijk van de gemaakte keuze – volgt.

Zie daar een in het oog springend resultaat op SintLucas. Deze vakschool in Boxtel liet de opleiding Mediavormgeving meedoen aan de Netwerkschoolexperimenten en zette een compleet nieuw curriculum op. Studenten volgen daarin eerst een basisjaar en gaan zich daarna specialiseren in een bepaalde studierichting. Dit kan op drie niveaus, waarbij een student naar een volgend niveau mag als hij aan bepaalde eisen voldoet. Dit maatwerk is bedacht door wat gerust een succesteam genoemd mag worden. Vandaar dat we dit team zien als de ware parel van deze Netwerk-

school. Het team ontwikkelde zich tot een resultaatverantwoordelijk team. Dat betekent dat er een gezamenlijk doel is: de ontwikkeling van de student. Verder is ook het bewustzijn van de onderlinge afhankelijkheid, met behoud van ieders autonomie, belangrijk. Als docent en leidinggevende moet je voortdurend professionaliseren, maar het is niet erg als je ergens niet goed in bent. De uitdaging van professionaliseren is dan ook: de docent in zijn kracht zetten en erkennen waar andere ‘co-krachten’ inzetbaar zijn. Dit alles levert veel moois op. Zoals de menukaart met modules. Of zoiets als peer coaching, waarbij ouderejaars jongerejaars met raad en daad bij staan. Succes, zo weet men in Boxtel, is een teamprestatie.

Betje Stevens, docente: ‘Het experiment de Netwerkschool heeft voor SintLucas heel veel betekend. We zijn begonnen met het zoeken naar onze kernwaarden. We wisten wel dat we een ondernemende school zijn, eigenzinnig ook. Maar hoe geef je dit dan vorm? Uit die zoektocht is vooral maatwerk en flexibiliteit voor de student voort gekomen. Verder hebben we als team geleerd samen te werken. Naast maatwerk en flexibilisering van de organisatie is de grootste verbetering dan ook de professionalisering. Zowel van het team, als van de studenten; die kunnen nu immers hun ambities waarmaken. Wij weten nu weer waar we het voor doen. We hebben laten zien dat inhoud afgestemd kan worden op ambitie, maar ook op het talent en het karakter van de student. De student is eigenaar van zijn loopbaan geworden en de docent eigenaar van zijn eigen onderwijsaanbod en is zo in zijn kracht komen staan. Andere mbo-scholen moeten ook met de Netwerkschool aan de slag, omdat je je netwerk – met externe én interne experts – kunt inzetten voor beter onderwijs. Je leert veel van elkaar. Mijn advies is dan ook: luister naar de student en diens inbreng. Besef waarvoor je het allemaal doet. En geef vanuit co-creatie invulling aan het onderwijs!’

gevingor Mediavorm o d n ee it u Still ructiefilm emaakte inst studenten g uw van hun ulaire opbo over de mod opleiding.

Janiek van der Palen, oud-studente: ‘Mijn Netwerkschool-avontuur begon in het tweede leerjaar. Een goede mogelijkheid voor mij om meer uit mijn opleiding te halen. Nu kon ik extra gas geven en versneld mijn opleiding doen. Afgelopen januari studeerde ik af en in september hoop ik te beginnen aan de hbo-opleiding Communicatie Management. Zaken waar reguliere mbo-studenten in het hbo wellicht tegenaan lopen – zoals projectmatig werken en goed plannen – zullen voor mij geen obstakel zijn. De Netwerkschool heeft voor mij – als proactief en georganiseerd persoon – heel goed uitgepakt. Ik kon mijn eigen mogelijkheden creëren en versneld afstuderen. Maar de opleiding vraagt veel van je. Zonder doorzettingsvermogen en ondernemerschap red je het niet op een Netwerkschool. Het concept moet wel bij je passen.’

Frank Heezemans, projectleider Netwerkschool SintLucas: ‘Ons doel is dat onze studenten de opleiding in eigen tempo, op maat en naar keuze met een persoonlijke studieloopbaanbegeleider doorlopen. Onze onderwijsvisie werd daarbij gevoed door het project zelf. Hoe langer het project liep, hoe helderder de visie. En dat voedde vervolgens weer het enthousiasme. Van medewerkers, studenten en van het werkveld. Een mooie basis om verder te bouwen. We zijn aan de slag gegaan allerlei ambities stap voor stap, met vallen en opstaan, te verzilveren. Of het nu om een volledig geautomatiseerde planning, het flexibele aanbod in modules, variatie in arbeidscontracten of de maximale betrokkenheid van buiten de schoolmuren gaat. We lieten ons daarbij niet gek maken. We bleven doordacht verder bouwen, waarbij we niet vergaten dat dit een pilot is.’

5 Een door e en SintLucas -student ontw orpen affiche voo r MBO City 2014, waar SintL ucas een prese ntatie gaf over h et fenomeen ‘Peer coaching’.

De keuze van coaches Lidewey van der Sluis: ‘Wat ik bij de medewerkers zie, is passie voor creatieve vakken in combinatie met de drive om die creativiteit ook bij leerlingen te ontwikkelen. Energie op twee fronten dus. De docenten zijn begaan met hun leerlingen en staan daarnaast sterk in verbinding met de buitenwereld. Een hele kunst om tegen deze achtergrond een goed functionerend docententeam te zijn. Daar heb ik een bijdrage aan mogen leveren. Dat was fantastisch. Het resulteerde in twee belangrijke succesfactoren: inzicht in unieke kwaliteiten per docent en gewaardeerde diversiteit in docententeams en een gedifferentieerd HR-beleid met ruimte voor onderlinge verschillen in resultaatverantwoordelijkheden en beloningsvormen.’

Kees van Rossenberg: ‘Docenten vertelden me dat ze echt veranderd zijn. Ze voelen zich veiliger om te experimenteren. Ze spreken veel gemakkelijker met hun collega’s over echte onderwijszaken en doen dit vanuit een positief kritische houding.’

Studentondernemer Sjoerd: ‘We zijn begonnen met een marktonderzoek.

Kort daarop kwamen we op het idee van een multifunctioneel beukenhouten plank voor tapas en andere hapjes, “Djok”. Daarna hebben we een materiaalstudie gehouden, een prototype gemaakt en zijn we op zoek gegaan naar een producent. En zo kwam het dat we ons product nu echt kunnen aanraken! Dat is echt de kers op de taart… Ik weet ook zeker dat ik later nog regelmatig op iets stuit waarvan ik denk: hé, dat heb ik in mijn mini-onderneming geleerd.’

Fragmenten uit het reislogboek ‘Goede dingen gaan vanzelf’ (2011) Studente Sanne Huizinga mocht voor haar meesterproef in 2011 de Netwerkschool als merk in de markt zetten. Ze vond het aanvankelijk een ingewikkelde opdracht omdat ze eerst niet wist wat de Netwerkschool precies inhield. Ze verdiepte zich in het concept en – als vanzelf – ‘popten’ er allerlei ideeën op.

Sanne ging met veel plezier aan de slag. Het pakte zo goed uit, dat ze na haar presentatie meteen een betaalde vervolgopdracht kreeg. Sanne: ‘Dat kwam als een complete verrassing’.

MIJN WERELD, JOUW WERELD Sneakers onder de vergadertafel. Stethoscoop voor de klas. Rode pen op de steiger. De Netwerkschool brengt de werelden van onderwijs en bedrijfsleven samen en experimenteert met nieuwe onderwijsvormen, nieuwe modellen, nieuwe taakverdelingen. We onderzoeken de

mogelijkheden van ICT bij het leren van een beroep, het netwerken en het flexibeler maken van onderwijsprocessen. En zetten zo de toekomst van het beroepsonderwijs in de steigers.

Kijk, bouw en denk mee op www.netwerkschool.nl.

Hoezo experimenten? (Tevreden studenten op minisymposium, januari 2012)

een van Website van

n.

nderneminge

de studenteno

Ad Verhappen, begeleider studentondernemingen: ‘Studentenondernemingen krijgen de kans om verder te gaan. Op eigen benen, maar toch nog nauw verbonden aan onze school. Want wij willen oud-leerlingen graag in hun ondernemendheid en ondernemerschap blijven ondersteunen. Zo willen we opdrachten bij hen beleggen. En waar gewenst willen we hen faciliteren. Voor een tegenprestatie: huurt een bedrijfje voor een dagdeel de knowhow van een van onze docenten in, dan mag bijvoorbeeld een van onze studenten daar stagelopen. Zo houden we een nauwe band met onze oud-leerlingen. Dat past bij het SintLucas. En bij de Netwerkschool.’

Tijdens een minisymposium van de Netwerkschool van SintLucas op 28 januari 2012 mochten zes studenten hun zegje doen in een heus kringgesprek. Ze blijken tevreden te zijn over de Netwerkschool. Natuurlijk was het eerst flink wennen. Zo was pas zondag duidelijk wat je in die week erna ging doen. En je eigen prestaties beoordelen was in het begin best wel moeilijk. Verder was de eerste maanden organisatorisch lang niet alles goed geregeld. Maar in 2012 bestond de Netwerkschool alweer anderhalf jaar. Op dat moment hadden de studenten beslist niet meer het gevoel dat ze aan experimenten meededen. Toen was al duidelijk dat SintLucas bouwde aan een ideaal.

‘Summa Engineering krijgt “huiselijk” onderkomen dankzij SintLucas-student’ (2013) Nikki Damen van de SintLucas-Netwerkschool ontwierp voor Summa Engineering – ook een Netwerkschool – de inrichting van het nieuwe onderkomen in het S2 gebouw van de Technische Universiteit. Maar liefst acht studenten leverden ontwerpen aan, Nikki kwam met het ‘gouden’ concept. Ze deed vooral veel onderzoek op het web en stuitte op een tandwiel. Een mooi symbool voor termen als “delen”, “verbinden”, “ontmoeten” en “bewegen”. Zes termen voerde Nikki door in haar ontwerp. Toch liet ze techniek niet de boventoon voeren. Studenten en docenten moesten zich ook thuis voelen in het nieuwe gebouw. Nikki bracht dit tot uiting in een huisframe met bankjes. Het resultaat is uiteraard nog steeds te bewonderen bij Summa Engineering in Eindhoven.

6

ROC Nijmegen

Onderwijs volgt praktijk

Boxmeer

Eén van de belangrijkste uitgangspunten binnen de Netwerkschool ROC Nijmegen is dat het binnenschoolse onderwijs de praktijk volgt. Flexibiliteit en maatwerk – veel genoemde begrippen in het mbo – hebben immers alleen betekenis als ze aansluiten op de behoeften van studenten en het werk dat zij straks gaan uitvoeren. Vanuit die gedachte bouwde deze Netwerkschool aan een onderwijsprogramma waarin vraaggericht wordt geleerd vanuit de context van het beroep.

Met hun ze lfbedachte ‘kubusboe chaam’ wis k van het m t de stude enselijke li n to ndernemin Lotte, Dap g van Ilma hne, Laleh , Miranda, an en Kai dienen. Zo aardig wa veel zelfs t geld te ve dat de trots rkonden ove e studente rhandigen n een cheq aan de We ue nsAmbula nce.

Frans Cordeweners, docent: ‘Ons docententeam werkt nauw samen met de praktijk. In de driehoek student – praktijkbegeleider – docent kunnen we hierdoor snel schakelen. We zijn in staat heel snel te reageren op bepaalde situaties waarbij we steeds goed kijken wat de individuele student nodig heeft.

Van daaruit bieden we ondersteuning, zodat de student weer verder kan. Ik ben erg trots op dit maatwerk. Andere mbo-instellingen moeten dan ook met de Netwerkschool aan de slag: de flexibele inzet zorgt ervoor dat je uit de student haalt wat erin zit!’

José Arts, praktijkopleider bij Stichting Pantein: ‘Na vijf jaar Netwerkschool is mijn advies aan andere scholen dat ze, net als hier, het onderwijs afstemmen met de praktijk. Zonder de Netwerkschool hadden we nooit op deze manier kunnen ontdekken wat het beste is voor de student. Het heeft het hele leersysteem bovendien flexibeler gemaakt. De samenspraak en afstemming met en de inbreng van de praktijk is wat mij betreft de succesfactor van de Netwerkschool.’

Dit is – in samenwerking met zorgorganisaties Pantein en Dichterbij – op diverse fronten waargemaakt. Zo zijn de jaarlijks bijgestelde onderwijscatalogus (waarin het vakgebied, de opleidingen en alle onderwijsmodules die beschikbaar zijn beschreven staan) en de leerplaatsprofielen (met informatie voor de student over de organisatie en de afdeling van diens beroepspraktijkvorming als leerplaats) in samenspraak met het werkveld tot stand gekomen. Verder geven professionals uit de praktijk regelmatig masterclasses in de vorm van een lezing, een training of workshop.

Anne Nieuwenhuizen, oudstudente: ‘Als pionierstudent aan de Netwerkschool liep ik tegen heel wat kinderziektes aan. De overgang van papier naar digitaal bijvoorbeeld verliep niet helemaal voorspoedig. Ook werd er nogal wat geëxperimenteerd met de lesuren. Voor de lichtingen na mij is dat veel overzichtelijker geworden. Omdat de opleiding door die experimentele fase heen moest, zijn er best wat studenten afgehaakt. Uiteindelijk zijn we met een groepje van acht afgestudeerd. Hoewel ik nog niet mijn traject kon bepalen, heb ik het onderwijs aan de Netwerkschool als heel leerzaam ervaren.

Dat de opleiding nauwe banden onderhield met de praktijk vond ik een enorm voordeel. Er kwamen bijvoorbeeld professionals uit de thuiszorg bij ons op school om les te geven. Ook de stages waren snel en goed geregeld. Verder kon ik mijn toetsen zelf inplannen. Dat vereist overigens wel zelfstandigheid en discipline. Maar ik vond het superfijn om zo te werken. Ik ben dan ook vol goede moed begonnen aan mijn hbo-studie Verpleegkunde.’

7

De keuze van coaches Beata Neerhoff: chool

n de Netwerks

omotiefilm va Still uit een pr Nijmegen.

‘Fascinerend bij deze Netwerkschool vond ik met name de zoektocht van de studentenondernemingen. Deze Netwerkschool heeft van haar studenten echte innovators gemaakt. Het gaat niet om “bedrijfje spelen”, maar met frisse blik en kritisch op je werkvloer kijken naar zaken die anders moeten en kunnen en daar op inspelen. “Innoveren in de praktijk”, zoals deze vorm van studentondernemingen heet, is een voorbeeld voor alle andere scholen.’

Leo van den Hoek: ‘In de geest van de principes van de Netwerkschool, dus samen met externe partijen, de zorginstellingen, is men hier aan de slag gegaan om het nieuwe onderwijs en de organisatie daarvan vorm te geven. Met durf, doorzettingsvermogen en daadkracht zijn zij onvermoeibaar aan de slag gegaan. De wijze waarop het team volhardend heeft doorgezet kan ik niet anders dan bewonderen..’

Jasper Moeskops, oud-student: ‘Samen met negen collega’s van zorgorganisatie Dichterbij volgde ik de BBL-leerweg bij ROC Nijmegen. Voor het vak “Ondernemen” moesten we met z’n tienen als mini-onderneming een product ontwikkelen. We besloten een kookboek te maken voor mensen met een licht verstandelijke beperking. De titel werd “Dichterbij de keuken”. Eerst zag ik het nut van dit vak eigenlijk niet. Ik dacht: wat heeft dat met de opleiding te maken? We hebben het al druk zat. Maar het was erg leerzaam. En het kookboek is echt mooi geworden! De verkoop van “Dichterbij de keuken” heeft € 500 opgeleverd. Dat geldbedrag hebben we geschonken aan de vrijwilligers van de zaterdagsoos van Dichterbij. Die kunnen hiermee leuke activiteiten opzetten voor hun cliënten.’

Fragmenten uit het reislogboek ‘ROC Nijmegen succesvol tijdens eerste Beursvloer Land van Cuijk’ (2011) Op woensdag 23 november 2011 was de eerste Beursvloer in het Land van Cuijk. Het doel van deze speciale beursdag was om bedrijven, maatschappelijke organisaties en onderwijs te laten ‘handelen’ in vrijwilligerswerk. Het resultaat na een dag handel met gesloten beurzen mocht er zijn. De deelnemers sloten bijna veertig maatschappelijke overeenkomsten. Ook de vier deelnemende studentenondernemingen van ROC Nijmegen waren succesvol. Ze sloten allemaal een overeenkomst met een bedrijf in de regio. Maar het was voor de studenten vooral een leerzame dag, aldus docente Ineke Moonen. Ze was namens de Netwerkschool Nijmegen betrokken bij de organisatie van de Beursvloer. In het verslag van de beursdag op netwerkschool.nl zegt ze: ‘De studenten bouwen niet alleen een netwerk op, maar leren ook denken als een ondernemer. En juist dat laatste wordt steeds belangrijker, ook in de zorg. Zonder een gezonde dosis ondernemerszin red je het niet.’

‘Kennisclips inzetten in het onderwijs’ (2014)

In 2014 organise erde de Netwer kschool Nijmeg een bijzonder Ne en twerkcafé: oude rs van studente gaven presenta n ties over hun we rk. Dat leverde een onorthodox , verrassend en soms heftig beel op van het werk d veld zorg & welz ijn. ‘Een afgerukt been kom je in een Nederlands ziekenhuis niet gauw tegen.’ zo

Docenten van de Netwerkschool Nijmegen maken sinds 2012 weblectures en kennisclips. Dit zijn korte filmpjes waarin een docent een presentatie geeft over een onderwerp. Met deze online colleges willen de docenten beter aansluiten bij de manier waarop de student leert. Want die wil toegang tot kennis wanneer het hem uitkomt: als hij theorie in de praktijk wil toepassen, iets moet uitzoeken of een toets voorbereidt. Inmiddels zijn er 30 weblectures en kennisclips via het studentenportaal beschikbaar. Handig voor

de student, maar óók voor de docent. Die hoeft een college maar één keer te geven. Maar de grootste winst van de online filmpjes is wel dat de docent dieper op de lesstof kan ingaan. Docente Els Oomen, die in 2012 het eerste weblecture verzorgde: ‘Studenten kunnen tijdens het kijken van de weblectures al vragen stellen. Die komen per mail bij mij terecht.

Op basis van hun vragen weet ik bij welke delen van de lesstof ik uitgebreider stil moet staan tijdens de klassikale les.’

‘Masterclasses binnen de Netwerkschool’ (2014) De Netwerkschool ROC Nijmegen en de zorginstellingen Dichterbij en Pantein willen dat studenten actuele kennis hebben over werken in de zorg. Wie kunnen hierover beter vertellen dan de zorgexperts zelf?

Dus geven professionals van Dichterbij en Pantein masterclasses aan studenten van de Netwerkschool.

Ook medewerkers van de zorginstellingen kunnen die masterclasses volgen. In 2014 werden bij wijze van experiment 16 masterclasses aangeboden in de vorm van een lezing, een training of workshop. In totaal namen 240 studenten BOL/BBL én medewerkers van Pantein en Dichterbij deel aan één of meer masterclasses.

8

www.netwerkschoolopbrengsten.nl

De digitale kluis van de Netwerksch

De afgelopen jaren hebben vijf Netwerkscholen een ontdekkingstocht ondernomen, op zoek naar mogelijkheden om hun onderwijs anders en beter in te richten. Het vijftal experimenteerde, onderzocht, ontdekte.

Afzonderlijk van elkaar. En waar mogelijk in overleg. De expeditie met de missie ‘Beter onderwijs’ heeft veel moois opgebracht. Parels, die ook voor andere onderwijsinstellingen glans kunnen brengen. Daarom zijn vanaf 23 april, als passend einde van een enerverende en inspirerende zoektocht, de deuren van de digitale kluis van de Netwerkschool geopend!

Op deze middenpagina’s staan enkele voorbeelden van de waardevolle opbrengsten die te vinden zijn op www.netwerkschoolopbrengsten.nl.

Dit doen we aan de hand van de zes pijlers van de Netwerkschool.

Pak de sleutel van de kluis. Surf, klik, zoek en ontdek!

Flexibiliteit en maatwerk De Netwerkschool kent een modulaire opzet waardoor studenten kunnen leren in hun eigen tempo. Schooluitval en zittenblijven behoren tot het verleden. Om in te kunnen spelen op individuele leerwensen, leren studenten vooral via de digitale leeromgeving. Maar ze kunnen te allen tijde terecht bij elkaar en bij de medewerkers van de school. Er is altijd aandacht.

Een van de parels bij deze pijler zijn de leerplaatsprofielen en de Beroepsprakijkvorming (BPV) van de Netwerkschool van ROC van Nijmegen. Het onderwijs van deze Netwerkschool heeft zich vooral gericht op de uitvoering van de BPV en de vragen die een student daarbij heeft. Iedere BPV-plaats heeft zijn eigen leerplaatsprofiel. In dit profiel heeft het werkveld (in casu enkele grote zorgorganisaties) aangegeven aan welke beroepsprestaties de student kan werken. Op basis van de leerplaatsprofielen worden in de 1e en 2e ontwikkelfase individuele roosters gemaakt door de opleiding. Vanaf de 3e ontwikkelfase kiest de student zelf de onderwijsmodules die hem of haar het beste ondersteunen bij het uitvoeren van het werk.

De leerplaatsprofielen zijn geclusterd op basis van doelgroepen (o.a. ziekenhuis en verstandelijke gehandicaptenzorg). Tijdens de BPV-periode is de student gekoppeld aan een werkbegeleider van de instelling. Als deze begeleider werkt, werkt de student ook.

Studentondernemingen De Netwerkschool biedt studenten de mogelijkheid geld te verdienen met werk dat relevant is voor hun opleiding. Studentondernemingen leveren echte diensten, aan de school zelf of aan de omgeving van de school. Dit gebeurt altijd tegen betaling.

Mooie parel op dit gebied, uiteraard te vinden in de kluis, is de manier waarop Netwerkschool Helicon Velp toetst of een student een van de belangrijke leerdoelen bij het runnen van een onderneming – vaardigheid op het gebied van presenteren – heeft gerealiseerd: pitchen in een Dragon’s Den-setting. Er zijn al meerdere succesvolle edities geweest. De jury van investeerders veerde dit jaar vooral op bij de pitch van Helmer en Jelle. Zij presenteerden de Biostove, een kachel die op houtsnippers loopt. ‘Het is momenteel erg hip om milieuvriendelijk bezig te zijn’, aldus de heren studentondernemers. ‘Ook is het altijd fijn om een sfeervuurtje in de kamer te hebben. We bieden een schonere wereld aan. En het kost minder dan het stoken op gas!’

9

hool is geopend!

CULTUURKAART NETWERKSCHOOL ROC VAN TWENTE

Bedrijfsmatige cultuur

BETROKKENHEID

De Netwerkschool heeft een expliciete cultuur met kernwaarden die essentieel zijn voor het succes van de organisatie.

ONDERNEMERSCHAP

Wat zijn de kernwaarden van de Netwerkschool ROC van Twente en welke werkhouding hoort hierbij?

PROFESSIONALITEIT

VERANTWOORDELIJKHEID

Een formule voor succes zit helaas niet in de kluis. Maar wel enkele parels die kunnen bijdragen aan het succes in je organisatie – op wat voor manier dat ook ingevuld is. Bijvoorbeeld de Cultuurkaart, van de Netwerkschool van ROC van Twente. Deze kaart is vormgegeven in de ‘metrokaart’-stijl die ook al werd gebruikt toen de Netwerkschool nog een gedachte-experiment was. Bij de kernwaarden van deze Netwerkschool – denk aan ‘Betrokkenheid’, ‘Professionaliteit’ en ‘Kwaliteit’ – staat helder omschreven wat de gewenste werkhouding is.

KWALITEIT

SAMENWERKING

in opdracht van: Stichting de Netwerkschool

voor: Netwerkschool ROC van Twente

Wij zijn gedreven, enthousiast en vinden plezier in ons vak belangrijk.

Wij zijn als Netwerkschool een sociale organisatie.

Wij zijn trots op ons vakgebied en hebben er passie voor.

Wij leren van elkaar en inspireren elkaar tot maximale ontplooiing.

Wij oordelen niet direct over elkaar; wij luisteren eerst en stellen vragen.

Wij dagen uit, inspireren en prikkelen elkaars creativiteit.

Wij werken zelfstandig, nemen initiatief en kiezen onze eigen (innovatieve) weg.

Wij hebben het lef te experimenteren en leren van successen en fouten.

Wij denken in kansen en oplossingen.

Wij creëren trends in ons vakgebied en kennen de behoeftes van de markt.

Wij werken gedisciplineerd en zetten ons volledig in.

Wij formuleren onze afspraken SMART, komen ze na of geven het tijdig aan wanneer dit niet lukt.

Wij tonen respect voor elkaar en elkaars werk.

Wij gaan efficiënt en verantwoord om met tijd, materialen en geld.

Wij zijn aan te spreken op onze resultaten.

Wij dragen zorg voor de Netwerkschool en laten niets en niemand tussen wal en schip vallen.

Wij kunnen verantwoorden waarom we doen wat we doen.

Wij zijn maatschappelijk betrokken en gaan verantwoord om met het milieu.

Wij streven naar excellent onderwijs.

Wij hanteren een minimum voor onze prestaties en houden elkaar hieraan.

Wij zijn resultaatgericht en weten wat van ons gevraagd wordt.

Wij houden onze kennis actueel en benutten deze in ons werk.

Wij vertrouwen elkaar en durven verantwoordelijkheid te delen.

Wij betrekken alle belanghebbenden bij belangrijke beslissingen.

Wij zijn toegankelijk, bereikbaar en altijd bereid onze kennis en kunde te delen.

Wij staan open voor elkaars advies, zowel gevraagd als ongevraagd.

Wij zijn open over elkaars sterke en zwakke punten en vullen elkaar aan.

Deze Cultuurkaart is een weergave van de organisatiecultuur van Netwerkschool ROC van Twente. Deze cultuur geeft richting aan het gedrag van alle mensen in en rond de school. De kaart is gemaakt op basis van drie denksessies met medewerkers, studenten, netwerkpartners en ouders.

Met dank aan alle deelnemers voor hun denkwerk.

gemaakt door:

© 2010

Maximale betrokkenheid regio & bedrijfsleven Bedrijfsleven en omgeving zijn belangrijke netwerkpartners van de Netwerkschool. Bijvoorbeeld als sparringpartner voor onderwijs, afnemer van diensten van de school en van studentondernemingen of aanbieder van stageplaatsen.

Professionalisering In de Netwerkschool heeft een deel van de medewerkers een flexibel arbeidscontract om veranderende vraag op te vangen.

Ook zijn medewerkers beter toegerust op hun taak door training en opleiding. Een ander voordeel is dat de school steeds weer actuele kennis en vaardigheden uit de praktijk kan ‘inkopen’ om het onderwijs nog beter aan te laten sluiten bij de werkvloer.

In de kluis zit ondermeer een beschrijving van de ‘flexibele schillen’ van Netwerkschool SintLucas. Allereerst is er een interne flexibele schil. Deze bestaat uit medewerkers die op tijdelijke basis aan een cel (project of opdracht) worden toegevoegd. Dit gebeurt vanuit hun specifieke waarde. Dat kan een specifieke rol zijn of op basis van bijzondere (vak)expertise. De medewerkers zijn verbonden aan een flexpool (= een grote cel) en worden wisselend ingezet op diverse rollen in de hele organisatie. Ze hebben wel een vast dienstverband, waardoor er toch bepaalde zekerheid geboden wordt. Als arbeidsvorm is gekozen voor een cao-contract voor de duur van steeds 2 jaar. Na de contractperiode kijkt de school of de medewerker nog steeds brede toegevoegde waarde heeft voor de organisatie.

Daarnaast is er ook nog een externe flexibele schil. Deze schil wordt ingezet voor het borgen van de top vakexpertise en voor het opvangen van tijdelijke vragen (ziekte/zwangerschap/extra inzet). Medewerkers zijn freelancers die op basis van een eigen bureau worden ingezet of op basis van een maatschap of platform van zelfstandige professionals. SintLucas werft externe medewerkers onder meer vanuit crowdoutsourcing (uitbesteden van taken aan een open groep). Er wordt dan een netwerk opgezet als externe crowd. Hiervoor kunnen met name oud-medewerkers of studenten ingezet worden. Vooral op innovatie kan deze manier van werken zeer vruchtbaar zijn.

Een mooi pareltje bij deze pijler is te vinden in Eindhoven (en uiteraard ook in de digitale kluis).

Daar is in september 2014 bij Summa Engineering gestart met de ontwikkeling van de nieuwe opleiding System Integrator. In deze opleiding werken studenten en bedrijven samen aan het oplossen van maatschappelijk-technologische vraagstukken.

Er wordt volop geïnvesteerd in de samenwerking met bedrijven om zo, gezamenlijk, unieke lesstof te ontwikkelen. Daarnaast is er een uitbouw van living-lab, waarin studenten, senioren en bedrijven elkaar ontmoeten en onderzoeken wat nodig is om innovaties tot implementatie te brengen.

Tijd en geld De virtuele Netwerkschool is altijd open, 24 uur, zeven dagen per week. In de Netwerkschool is het aantal leer- en werkuren per jaar 1620 uur. Dat is per week gemiddeld 36 uur. Het aantal leer- en werkuren per dag is variabel en kan door de student zelf worden bepaald. Het aantal vakantie-uren per jaar is 216 uur (6 weken vakantie). Vakantieperiodes kiest en plant de student zelf in overleg met zijn studiebegeleider.

Het ondernemingsplan van de Netwerkschool beoogt het rendement van de onderwijseuro te verhogen door minder uitval en snellere diplomering te realiseren.

10

Helicon Velp Velp

Ondernemendheid en ondernemerschap De verbinding met de regio en het werkveld is in de ogen van Netwerkschool Helicon Velp de sleutel tot kwaliteitsverbetering en betere aansluiting van het onderwijs op het werkveld. Ondernemendheid en ondernemerschap staan dan ook hoog op de agenda. De cultuurverandering die tijdens het project van de Netwerkschool heeft plaatsgevonden, heeft daaraan een belangrijke bijdrage geleverd.

Daarbij is het sleutelwoord ‘bewustwording’.

Dat geldt voor alle betrokkenen. Neem de studenten. Al ongeveer vanaf de start van deze Netwerkschool laat Helicon studenten een onderneming starten. Enkele van deze studentenondernemingen blijven ook na de afronding van de opleiding bestaan: de studentondernemers zijn nu pure ondernemers geworden. Ook de tegenovergestelde weg – van bedrijf naar onderwijs – wordt veelvuldig bewandeld. Zo zijn er enkele bedrijven in het pand van Helicon gevestigd. Verder is er voor elke opleiding een Werkveldcommissie opgericht. In deze commissie kijken vertegenwoordigers van bedrijven die dicht bij (de inhoud van) de opleiding staan mee met de bewuste opleiding en toetsen de kwaliteit en de mate waarin het onderwijs aansluit bij de praktijk.

is & Lifestyle, te Wellness en d u st , N en NTSPA NEN Denise Kerss ing GOED O em n er d n to uden n Velp met haar st chool Helico oor Netwerks d e d . n ri va r st winnaa itchwed jd gon’s Den p ra D e rd ee georganis

Erik Versluijs, oud-student: ‘Afgelopen voorjaar ben ik afgestudeerd. Al tijdens mijn opleiding startte ik mijn eigen studentenonderneming en nu heb ik mijn eigen bedrijf, Versluijs-Projects Green Youth Initiatives, waarmee ik jongerenprojecten ontwikkel die zijn gericht op bescherming van biodiversiteit en duurzame ontwikkeling. Ook begeleid ik vierdejaars Helicon-studenten die ondernemer willen worden. Verder ben ik afgelopen september begonnen aan de hbo-studie Bos- en natuurbeheer.

Ik weet zeker dat ik met een reguliere opleiding geen ondernemer was geworden. Vroeger was ik best verlegen, maar op de Netwerkschool heb ik geleerd initiatief te nemen en goed te netwerken.

Enig verbeterpuntje voor de opleiding vind ik de contacten met bedrijven. Die zouden nog meer bij het onderwijs betrokken kunnen worden. Wellicht is het een idee om meer jonge zzp’ers te betrekken bij het onderwijs?’

Lenneke Wolswinkel, projectleider Netwerkschool Helicon Velp:

Renate van den Wijngaard, oudstudente: ‘Ik ben zelf het levende bewijs van wat studenten dankzij de Netwerkschool kunnen bereiken. Hier krijg je de ruimte om kansen te grijpen en je doelen te realiseren. Dat heb ik zelf dus ook gedaan: de studentcompany die ik in het laatste jaar van mijn opleiding in het kader van de Netwerkschool heb opgezet, heb ik een doorstart kunnen geven. Zodat ik nu zelfstandig ondernemer ben. Ik heb dankzij de Netwerkschool competenties kunnen ontwikkelen, waarvan ik niet wist dat ik ze bezat. Daar ben ik ook echt trots op. Net als op mijn ontwikkeling als peer coach: ik mag nu als oud-studente toekomstige studentondernemers ondersteunen. Zonder de Netwerkschool was ik deze weg waarschijnlijk nooit ingeslagen. Ik heb me kunnen ontwikkelen en gun andere studenten ook die kans.’

‘We zijn de enige Netwerkschool die de Electronische Leer Omgeving (ELO) schoolbreed uitvoeren. We hebben reeds grote slagen gemaakt. De focus voor de komende periode is het implementeren van de Onderwijscatalogus, waarbij de student zijn eigen leerroute kan bepalen via modulair onderwijs en we een vernieuwingsslag maken in de onderwijsprogramma’s.

Ook het verder optimaliseren van onze ELO heeft prioriteit. Daarnaast vraagt de Netwerkschool om een grote cultuurverandering. We zijn daar al ver mee, het is nu van belang dat de Netwerkschool beklijft bij onze docenten, studenten en samenwerkingspartners. Dat alles met als doel goed, betaalbaar en toegankelijk onderwijs op maat voor onze student!’

11

De keuze van coaches Beata Neerhoff: l Netwerkschoo omo-film van pr n ee t op ui en ill jk St kun je ki e gehele film D . lp Ve on ic Hel SHV. ://bit.ly/NW YouTube: http

‘Dit is de enige Netwerkschool waar een volledige locatie tot Netwerkschool werd omgevormd. Het was een spannend avontuur, maar het bracht ook veel voordelen met zich mee. Zo heeft deze Netwerkschool het bedrijfsleven letterlijk binnen de schoolmuren gehaald. Het bedrijvennetwerk van deze school – “het Helicon Groei Collectief ” – is ook zeer actief. De school is een gewaardeerde partner in een netwerk van vooral commerciële partijen. Dat is bijzonder.’

Kees van Rossenberg: Anke Visser, toenmalig project­ leider & directeur: ‘Wat de Netwerkschool inhoudt? Dat grenzen tussen onderwijs, samenleving en bedrijven vervagen. Dat wij inspelen op de individuele leerwensen en leerstijl van de student. En dat we maatwerk bieden: we hebben als doel de individuele talenten van studenten en docenten te ontplooien.

Regels moeten je niet beknellen. Natuurlijk verwacht ik niet dat iedereen de hele zomer door werkt. Maar onze mensen moeten met elkaar afstemmen wie wanneer op vakantie gaat. Verder merk ik dat externen zich veel meer bewust zijn van de product- en prijsafspraken die we maken.

Met hen kun je ook prestatieafspraken maken. Ik heb het vaste docentenkorps dan ook uitgedaagd docentenmaatschappen te beginnen.’

‘Wie na de zomervakantie van 2010 weer het schoolplein opliep, trof een totaal andere school aan. Er hing een groot bord met “Netwerkschool” op de school en het gebouw was geverfd in de bijbehorende frisse kleuren. Docenten kregen bovendien de opdracht hun kamers op te ruimen: ongeveer de helft van alle boeken moest verdwijnen. Iedereen wist meteen: hier is de verandering tastbaar. In Velp vond echt een vliegende start plaats.’

Fragmenten uit het reislogboek ‘Netwerkschool Velp betrekt studenten tijdens studentenlunch’ (2011) Om de studentenraad en haar werkzaamheden binnen Helicon Velp goed op de kaart te krijgen en te houden worden regelmatig studentenlunches georganiseerd. De school zorgt voor een broodje en iedereen die wil, kan aanschuiven om te horen wat er speelt en wat de studentenraad de afgelopen tijd heeft gedaan.

TalentenNetwerk (2014) Een van de be langrijkste vera nderingen in Ve invoering van lp: de een Elektronis che LeerOmge ving.

Quirine Brinkman, destijds studente en lid van de studentenraad: ‘Korte lijntjes tussen docenten, studenten en bedrijven zijn onmisbaar voor een succesvolle Netwerkschool.

Je moet elkaar kunnen vinden en als volwaardige gesprekspartners met elkaar kunnen communiceren. Daarom heeft onze studentenraad, naast het behartigen van de belangen van de studenten, ook het verkleinen van de afstand tussen studenten en docenten in de statuten staan. Als je een docent ook wel eens buiten het klaslokaal spreekt, stap je een volgende keer gemakkelijker op hem af als je ergens mee zit of als je een goed idee hebt. Daarvan kan uiteindelijk de hele school profiteren.’

Netwerkschool Helicon Velp werkt al een tijdje samen met Staatsbosbeheer in het project TalentenNetwerk.

In dit project vervagen de grenzen tussen de onderwijsinstelling en het leerbedrijf. Onderwijs en de leerwerkervaring worden op een nieuwe manier vormgegeven en uitgebreid met extra werkuren. Daarin kunnen studenten bijverdienen en, zeker zo belangrijk, ervaring opdoen in het werkgebied waarvoor ze opgeleid worden. Dit is niet alleen leerzaam voor de studenten, maar ook voor de praktijkopleiders.

‘Peer coaching als kwalitatieve verrijking’ (2014) Helicon Velp schakelt sinds 2012 peer coaches in: studenten die jongerejaars begeleiden. In het Velpse geval gaat het om begeleiding bij het opzetten van een eigen (fictieve) onderneming voor het vak Studentenondernemingen. De peer coach herkent de problemen en twijfels waar andere studenten mee worstelen. Bijvoorbeeld als het gaat om het combineren van onderwijs met een eigen bedrijf of het inzetten van social media. Omdat een peer coach iets uitlegt aan een andere student, krijgt hij ook zelf meer inzicht in de opleiding.

12

ROC vanTwente Rijssen

De kracht van het netwerk ‘Trots’ is een essentieel begrip bij Netwerkschool ROC van Twente. Zowel intern – je mag als student en docent gerust trots zijn op wat je doet – als extern: wat hier gebeurt heeft meerwaarde voor de regio. Regionale betrokkenheid staat dan ook zeer hoog in het vaandel. De oprichting van Bouwgilde onderstreept dit met dik aangezette lijnen. Bouwgilde is een school waar vmbo-leerlingen en mbo-studenten de meest uiteenlopende bouwopleidingen kunnen volgen. Dit recent geopende Rijssense opleidingsinstituut

bundelt diverse bouwopleidingen van verschillende onderwijsinstellingen, zoals CSG Reggesteyn, Bouwmensen Twente/Rijssen en – last but not least – de Bouwkunde-opleiding van ROC van Twente (de opleiding die meedeed aan de Netwerkschoolexperimenten).

Deze Netwerkschool durfde te veranderen, werd ondernemend, bracht het netwerk in kaart en ontdekte samen met de netwerkcontacten de mogelijkheden, de gezamenlijke kracht en ambitie die eerst niet voor mogelijk werden gehouden. ROC van Twente maakte zo een droom tot werkelijkheid. Met als tastbaar resultaat Bouwgilde, the place to be voor ‘bouwtalent van morgen’.

Jolande Sprooten, docente Bouwkunde:

Eddy Gruppen, directeur MBO College Bouw: ‘De grootste verbetering met de invoering van de Netwerkschool is dat we onderwijs nu uitvoeren met directe betrokkenheid van onze studenten én het bedrijfsleven. Na vijf jaar Netwerkschool is mijn advies aan andere scholen: heb het lef om samen met je studenten, met de ouders van deze studenten en met het directe bedrijfsleven het onderwijs opnieuw in te richten. Heb ook het lef om dat met je docenten, met je leiding op te pakken. Doe het gewoon! Pak die cultuur aan en zorg dat je modern, op de arbeidsmarkt aansluitend onderwijs ontwikkelt. Ik ben overtuigd van het succes van de Netwerkschool. Aan het eind hebben we een kwantitatief onderzoek gedaan.

Daaruit kwam naar voren dat ouders, studenten, het bedrijfsleven en onze eigen docenten het onderwijs beter waarderen dan het onderwijs op vergelijkbare scholen waar het onderzoek is afgenomen. We hebben met de experimenten veel bereikt: een cultuurkaart, studentenbedrijven en een nieuwe elektronische leeromgeving. Onze docenten hanteren veel meer andere werkvormen dan in de reguliere opleidingen. Kortom: op heel veel fronten hebben we winst gemaakt.’

Studenten van de Ne twerkscho een prese ol ROC van ntatie op M Twente ge BO City 20 ven 13.

Ruben Wegstapel, student: ‘De Netwerkschool heeft ervoor gezorgd dat ik mezelf kan ontwikkelen en de ruimte krijg om mijn kwaliteiten te blijven ontwikkelen. Ik word vrijgelaten in mijn keuzes binnen mijn opleiding. Ik ben er trots op dat ik zelf hoge doelstellingen heb kunnen stellen en dat ik deze nu ook echt ga bereiken. Andere scholen moeten ook met de Netwerkschool aan de slag. Het mboonderwijs verandert de komende jaren extreem. Ik denk dat de Netwerkschool de toekomst van het onderwijs is.’

‘Ik geef les en begeleid daarnaast leerlingen. Die dubbele taak voer ik uit op de Netwerkschool, maar voorheen ook op een “reguliere” opleiding Bouwkunde. Wat me opvalt als ik die twee groepen met elkaar vergelijk?

Netwerkschoolstudenten pakken veel meer zelfstandig op. Ze gaan proactief te werk, waar de andere studenten vaak passief wachten tot ze een opdracht van hun docent krijgen. Ze zijn ook kritischer, zelfbewuster. Bij evaluatieochtenden mengen ze zich gemakkelijk in het gesprek en brengen prima onder woorden wat ze goed en niet goed vinden. Je ziet dan de eerstejaars een beetje bleu om zich heen kijken. En als een eerstejaars dan toch iets negatiefs meldt, laat een ouderejaars zich direct horen: “Maar heb je dit dan al met je docent besproken?”. Deze actieve houding zie je ook terug bij de externe projecten die we hier hebben. Sommige andere studenten haken af; het kost hen te veel extra tijd. Netwerkschoolstudenten stappen gemakkelijker in zo’n uitdaging. Dat heeft alles te maken met de zelfstandigheid die we vanaf dag 1 van hen verwachten. Zij bepalen mee hoe hun leeromgeving eruit ziet. Doordat ze veel zelf moeten doen, zien ze een extern project ook echt als hun werk, niet de opdracht van de juf.

En die trots als iets af is… Ze leren ook hun eigen talent te ontdekken en worden gestimuleerd over het randje van hun vakgebied te kijken om zo ook aan hun algemene ontwikkeling te werken.’

13

De keuze van coaches Leo van den Hoek:

udenten van ssen twee st tu eg rl ve po To .

C van Twente werkschool RO

de Net-

‘Het team in Twente heeft vanaf dag 1 beseft dat experimenteren met beter en meer op maat gesneden onderwijs voor de mbo-student ook en vooral gaat over de docenten zelf. Experimenteren doe je immers vanuit eigen kracht, expertise en betrokkenheid. Als geen ander hebben zij zichzelf en elkaar ingezet als belangrijke motor van de vernieuwing. Beter onderwijs gaat ook over de cultuur van het team en de wijze waarop zij zich inzetten en betrokken voelen. Indrukwekkend.’

Kees van Rossenberg: ‘Wat de ontdekkingsreis in Twente met name zo interessant maakte, waren de reisgenoten. Door vanaf het begin aan de slag te gaan met echte “veranderingsgezinden”, dus mensen die een verandering aankunnen, werd meteen het fundament voor een goede cultuur gelegd. Een bewuste stap, die latere stroomversnellingen mogelijk maakte. ’

Melvin Bos, oud-student Middenkaderfunctionaris bouw en infra, niveau 4-BOL: ‘Ik heb aan de Netwerkschool een maatwerktraject kunnen volgen. In plaats van de gebruikelijke twee maanden, kon ik zeven maanden op stage. Zo kon ik de 25 werkprocessen die ik voor mijn opleiding moest doorlopen, vrij snel doen. Ik had een half jaar eerder kunnen afstuderen, maar er was geen instroom midden in het jaar mogelijk voor mijn vervolgstudie Vastgoed aan het hbo.

Daarom ontplooide ik allerlei nevenactiviteiten, zoals mijn voorzitterschap aan de centrale deelnemersraad. Ik heb ontzettend veel gehad aan de docenten van de Netwerkschool. Ze waren heel open, dachten goed met mij mee en stelden mijn behoeften centraal. Ook zijn we met school veel buiten de deur geweest, bijvoorbeeld naar bouwplaatsen. Dat de opleiding in het begin zoekende was naar de juiste vorm, neem ik op de koop toe.

Je weet dat als je een nieuw project in stapt, nog niet alles in kannen en kruiken is.’

Fragmenten uit het reislogboek ‘Leerlingen ROC bouwen kulturhus in Daarlerveen’ In 2012 waren de Twentse Netwerkschoolstudenten bezig om in Daarleveen een ‘kulturhus’ te bouwen.

De studenten waren verantwoordelijk voor het hele proces en kregen zo vrachtladingen vol aan praktijkervaring. Het project had ook een groot voordeel voor de inwoners van Daarlerveen. Een kulturhus was eigenlijk te duur, maar dankzij de inzet van ROC van Twente werden de kosten flink gedrukt en kon er toch worden gebouwd.

‘VIP-bezoek voor Bouwgilde’ (2014) Op 23 september opende Bouwgilde, een van de parels van deze Netwerkschool (zie ook ‘De kracht van het netwerk’) het nieuwe pand in Rijssen. De officiële opening werd verricht door niemand minder dan Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland. Enkele weken eerder kreeg minister Jet Bussemaker tijdens haar bezoek al een rondleiding langs de royale praktijkruimtes.

‘Twentse ouders willen meer dan koffie schenken op de ouderavond’ (2011)

Bouwkun de-studen ten Frank ren trots d en Rieme e Cultuurk r presente aart van N van Twen etwerksch te. ool ROC

scholen of tijdens open dagen. “We willen meer dan koffie schenken of cake snijden”, aldus een van de ouders tijdens de ouderraadbijeenkomst. Een tweede mogelijke rol is die van de ouder als externe mentor.

Stel: een van de ouders is een ondernemer. Waarom zou deze de studenten dan niet iets kunnen vertellen over ondernemerschap? En ouders zijn natuurlijk ook volwassenen, die al een tijdje meedraaien. Ook vanuit dat perspectief kunnen ze als mentor fungeren.’

Aldus een ouder van een Netwerkschoolstudent, tijdens een bijeenkomst van de ouderraad. De ouders van de Twentse Bouwkunde-studenten lieten weten ‘beslist achter het gedachtegoed van de Netwerkschool te staan’ en wilden ‘echt actief betrokken worden’. In het verslag dat netwerkschool.nl hierover plaatste staat het volgende: ‘De ouderraad is geen passieve klankbordgroep, maar wil kritisch meedenken. Zo zijn de ouders bereid om hun enthousiasme over de opleiding van hun zoon of dochter over te dragen op andere ouders en hun kinderen. Zij voelen zeker wat voor een rol als trotse ambassadeur die een actieve bijdrage levert aan de voorlichting op vmbo-

14 Slotmanifestatie Netwerkschool 23 april

Apeldoorn

Expeditie Beter onderwijs Elke reis heeft een bestemming. Dat kan een reisdoel zijn, geformuleerd in een ambitie. Of een fysieke bestemming, de plaats waar de reis naar toe leidt. Dit geldt ook voor de expeditie die de vijf Netwerkscholen ondernamen. De doelgerichte bestemming is beter onderwijs.

De fysieke bestemming, na vijf jaar reizen, is Apeldoorn. Daar werd op 23 april in het Orpheustheater de slotmanifestatie ‘Get ready for take off’ gehouden. Verslag van een officieel einde, dat voor andere avonturiers juist het begin kan zijn…

Op deze donderdag in april blikten docenten, studenten, bestuurders en politiek terug op de reis van de Netwerkschool, die officieel begon in de lente van 2010. Het was een leerzame expeditie, zo bleek. Natuurlijk: af en toe namen de reizigers een verkeerde afslag. Er waren tegenvallers. Maar de reis leverde ook veel op. Must-sees, of beter nog: must-do’s voor anderen die ook op ontdekkingstocht durven gaan. Enkele honderden vertegenwoordigers uit het mbo gaven dan ook gehoor aan de roep van het avontuur en laadden hier, in Apeldoorn, de koffer vol met werkbare tools en praktische ervaringen van medereizigers.

Parels Die koffer stond letterlijk op het podium van het Oprheustheater en was vooraf te zien in de zogeheten ‘openingsleader’.

Daarin scheurde een Renaultje 4 van de ene Netwerkschool naar de andere en haalde bij elke school een ‘parel’ op. Volgeladen met innovaties deed het autootje uiteindelijk Apeldoorn aan. Daar stonden onder meer Tanja Jess, actrice, presentatrice

GET ON THE BUS!

Doe mee!

De innovatie-reis van de Netwerkschool is als een reis om de wereld die niet stopt... we moeten blijven vernieuwen.

Hoe? Door de opzet van 10 MasterMind Clubs waar ideeën en activiteiten met betrekking tot de Netwerkschool verder worden ontwikkeld. Als inspirator van de Netwerkschool neemt u deel aan MasterMind Meetups binnen uw eigen regio en heeft u via social media en landelijke events contact met andere MasterMind Clubs in het land.

Voor meer info en aanmelden:

www.netwerkschool.nl

en reisleider van deze dag, en minister Jet Bussemaker klaar om nader kennis te maken met de highlights van een lange, maar inspirerende reis. Dit gebeurde op diverse manieren. Zo vertelden Els de Ruijter, coördinerend inspecteur van de Inspectie van het Onderwijs, en Henk Sligte, senior onderzoeker van het Kohnstamm Instituut, over hoe zij de ontdekkingsreizen – vanaf de zijlijn – hebben beleefd.

Tripadvisors Maar de show werd toch vooral gestolen door de belangrijkste reisgenoten van de expeditie: de studenten. Mbo’ers van de vijf Netwerkscholen namen het publiek mee op hun reis en gingen aan de hand van hun ‘reisdagboek’ in gesprek met minister Bussemaker. Dat gebeurde, zoals al eerder op de Netwerkschool Inspiratiedagen en op MBO City – op imponerende wijze. Netwerkschoolstudenten voelen zich ambassadeur van hun school en spelen die rol met verve, zo bleek maar weer. In de ochtend, maar ook ’s middags bij de workshops van de vijf Netwerkscholen, toonden zij zich voorbeeldige ‘tripadvisors’.

De studenten promootten het ‘beter onderwijs’ van de Netwerkschool volop en gaven daarmee het credo ‘Get ready for take off’ vleugels…

De digitale kluis

MasterMind Clubs… denken, delen, doen!

Wilt u de inspirerende reis samen met collega’s voortzetten?

Get ready for take-off...

23•04 2015

Get on the bus!

De belangrijkste opbrengsten van vier jaar experimenteren met de Netwerkschool zijn op één plek samengebracht: de digitale kluis www.netwerkschoolopbrengsten.nl. Op pagina 8 en 9 van deze krant zijn al enkele parels uitgelicht. Bezoek zelf de digitale kluis om te zien wat jij kunt leren van de Netwerkschoolexperimenten.

Colofon Deze krant is een eenmalige uitgave van Stichting De Netwerkschool.

Aansturing vanuit Stichting de Netwerkschool: Rini Weststrate Tekst: Ravestein & Zwart, Michaëla Zwaan (p. 8 en 9) en Rutger Zwart Vormgeving: Lauwers-C Beeld: Wij danken alle Netwerkscholen voor het beschikbaar stellen van de beelden. Daarnaast bedanken we bureau Van Berlo (Eindhoven) voor de afbeeldingen op pagina 14 en de achterkant. De ‘polaroid’-foto’s op p. 11 (onderaan) en 12 zijn van Rob Nelisse.

Druk: BDU, Barneveld

15

“De ruimte om te vernieuwen is ten volle benut” Beter middelbaar beroepsonderwijs tegen dezelfde of lagere kosten.

Dat was het doel van het experiment Netwerkschool. Om de potentie van het model te onderzoeken, hebben wetenschappers het experiment ruim vier jaar gevolgd. Wat zijn de belangrijkste uitkomsten?

Henk Sligte, senior onderzoeker bij het Kohnstamm Instituut van de Universiteit van Amsterdam, heeft samen met collega-onderzoekers de experimenten met de Netwerkschool sinds de start in 2010 nauwgezet gevolgd. Het onderzoek, dat het Kohnstamm Instituut samen met SEO Economisch Onderzoek uitvoerde, was aanvankelijk sterk kwantitatief opgezet. Door de Netwerkscholen op een aantal punten te vergelijken met ‘controlescholen’, zou het mogelijk zijn uitspraken te doen over de werking van het onderwijsmodel. Behalen de leerlingen van de Netwerkscholen betere onderwijsprestaties? Hebben ze een betere kans op de arbeidsmarkt? Is het onderwijs inderdaad efficiënter?

Verklarende evaluatie Al snel bleek de oorspronkelijke, sterk kwantitatieve opzet op praktische problemen te stuiten. Dat had onder andere te maken met de enorme diversiteit onder de deelnemende scholen. Henk Sligte: ‘Ik herinner me nog dat we in het najaar van 2010 de eerste twee scholen bezochten. Bij SintLucas in Boxtel troffen we in een frisse omgeving hippe jongens en meisjes aan achter MacBooks, terwijl we even verderop, bij de technische opleiding in Eindhoven, in een klassiek-industriële omgeving terechtkwamen. Dat contrast gaf al gelijk aan dat het onderling vergelijken van scholen niet zo eenvoudig zou zijn.’

Daar kwam bij dat alle vijf Netwerkscholen bij de vernieuwing een eigen aanpak volgden: de ene school begon met een enkel element van het model, de andere school zette juist in op een integrale ontwikkeling van het concept ‘omdat alles met alles samenhangt’. Mede vanwege die grote diversiteit, besloten de onderzoekers halverwege de experimenteerperiode tot een andere aanpak. Henk Sligte: ‘Er bleken te veel variabelen te zijn om echt harde uitspraken te kunnen gaan doen over het effect van het netwerkmodel. In goed overleg hebben we daarom besloten om onderzoek te gaan doen via de methodiek van ‘verklarende evaluatie’. Bij die aanpak is de centrale vraag: wat werkt voor wie in welke omstandigheden en vooral waarom?’

Professionele leercultuur Gedurende vier jaar verzamelden de onderzoekers een grote hoeveelheid kwalitatieve gegevens, via diepte-interviews met projectleiders, locatiemanagers, opleidingsmanagers, docenten, studenten en stagebedrijven. Dit alles leverde een schat aan waardevolle informatie op. Volgens Henk Sligte is het een groot winstpunt dat er op de deelnemende scholen een professionele leercultuur is ontstaan. ‘Daarmee bedoel ik een klimaat waarin heel bewust wordt gewerkt aan vernieuwing. We hebben gezien dat alle betrokkenen met volle energie op ontdekkingstocht zijn gegaan. De ruimte om te vernieuwen is echt ten volle benut. Scholen hebben veel geleerd, dat is met recht een positieve uitkomst van het experiment.’

Kostenbewustzijn De acht ‘werkzame bestanddelen’ van het model (zie kader) waarop de zes pijlers van De Netwerkschool zijn gebaseerd (zie

pagina 8 en 9), zijn tijdens het onderzoek allemaal apart onder de loep genomen. Niet alle elementen van het oorspronkelijke model bleken even goed uit de verf te komen. Het idee van een permanente openstelling van de school – 52 weken per jaar – bleek niet het ei van Columbus te zijn: leerlingen hadden er eenvoudig weinig behoefte aan. Opvallend was sowieso dat er in de experimenten meer aandacht was voor de onderwijskundige kanten van de vernieuwing dan voor de bedrijfsmatige aspecten: beter onderwijs tegen dezelfde kosten. De vraag of het Netwerkschoolonderwijs efficiënter is, bijvoorbeeld door een andere docent/student ratio of door meer functiedifferentiatie, is ook niet met harde financiële gegevens te beantwoorden. Hier is ook een duidelijke verklaring voor volgens Henk Sligte: ‘Veel mbo-scholen hebben onvoldoende inzicht in de kosten en resultaten van het onderwijs. De efficiencywinst, die er in potentie zeker is, is dan moeilijk hard te maken. Belangrijk is wel dat er binnen de Netwerkscholen een veel sterker kostenbewustzijn is ontstaan. En dat is de eerste stap op weg naar meer efficiëntie.’

Succesfactoren Uiteindelijk is in het onderzoek gekeken naar de plausibiliteit van mogelijke effecten van maatregelen en interventies. En dan blijkt de Netwerkschool zeker potentie te hebben: de onderwijsprestaties van leerlingen, en daarmee hun kansen op de arbeidsmarkt, kunnen erdoor verbeteren. Het is niet een model dat je op iedere school zomaar kunt introduceren.

Het bevat wel elementen waarmee scholen aan de slag kunnen om hun onderwijs te verbeteren. En dat is volgens Henk Sligte winst: ‘Het belang van onderwijs in onze samenleving zal de komende jaren alleen maar groter worden. Met onze snel flexibiliserende arbeidsmarkt is flexibel en wendbaar onderwijs nodig.

Scholen moeten het vermogen hebben bewust te vernieuwen.

Dat is ook het grote belang van een experiment als de Netwerkschool. Het onderwijs in Nederland kan beter en daar moeten we heel bewust aan blijven werken.’

‘Scholen moeten het vermogen hebben bewust te vernieuwen’

De acht ‘werkzame bestanddelen’ van de Netwerkschool 1. Expliciet benoemde organisatiecultuur 2. Bedrijfsmatige cultuur en werkwijze 3. Betrokkenheid regio en bedrijfsleven 4. Flexibiliteit en maatwerk in de opleiding 5. Functiedifferentiatie / verlaging docent-student ratio 6. Studentondernemingen / betaling van studenten 7. Openstelling gedurende het hele jaar 8. ICT in het onderwijs

KIJKJE IN DE KEUKEN

4 juni 2015 10.00 u tot 12.00 u

Nog meer weten over de Netwerkschool?

& 14.00 u tot 16.00 u

Schrijf u in op www.netwerkschool.nl voor een excursie naar de Netwerkschool van uw keuze. Op basis van uw vragen maken wij een programma op maat.

Kom kijken, praten, ruiken, proeven...

SUMMA COLLEGE EINDHOVEN

HELICON VELP

ROC VAN TWENTE RIJSSEN

VB5_POSTER_KIJKJE_KEUKEN_A3_4A.indd 1

SINTLUCAS BOXTEL

ROC NIJMEGEN BOXMEER

Check voor meer info!

www.netwerkschool.nl

14/04/15 10:13