Scrubber Heyecan Bitti mi?

UMUR UĞURLU Deniz Lojistiği Yöneticisi / Uzakyol Kaptanı umurugurlu@umurugurlu.com

Bu yılın başı denizcilikte çevreci adımlar için kilometre taşlarındandı. Zira, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO), deniz taşımacılığından kaynaklı sera gazı emisyonlarını azaltmak için belirlediği yeni regülasyonları 1 Ocak’ta devreye almış, buna göre, gemilerde kullanılan yakıtlardaki yüzde 3,5 olan küresel kükürt üst sınırı yüzde 0,50’ye indirilmişti.

Kurala uymayan armatörlere yüksek cezalar ve büyük yaptırımlar uygulanmaya başladı. Bazı armatörler gemileri satıp, daha çevreci gemilerle filoyu yenileme atağına geçti. Armatörler ise filoyu yenilemek yerine maliyeti gemi başına 1,5 milyon doları aşan emisyon azaltıcı ‘scrubber’ gibi baca gazı yalıtım cihazı taktırmayı tercih etti. Sistem gemi bacasından çıkan dumanı filtreleyerek havaya verilen sülfürü minimize ediyordu. Ya da gemi işletmecisinin diğer seçeneği VLSFO (very low sulphure fuel oil) olarak adlandırılan çok düşük sülfürlü yakıtların kullanımı idi. Tercihini VLSFO’dan yana kullanan işletmeciler tarafında zamanla gemi makinesinin bu aksama uygun olmama veya karışım yakıtların kullanımı ile yakıt tankında kalan yakıtla yeni yakıtın uyumsuzluk oluşturması ve silindir yağının bu yakıtlar için yeterli deterjan özelliği olmaması gibi sorunlar gündeme geldi. Dolayısıyla tercihini scrubber olarak kullanan işletmecilerin scrubber yatırımları, bakım onarım faaliyetlerinde bulunan tersanelere de yeni bir iş alanı yarattı. Ancak petrol fiyatlarındaki hızlı düşüş ve piyasada sülfür oranı yüzde 0,5 olan yakıtların yayınlaşması sucrubber mon

tajlarına olan talebi azalttı. Küçük ve orta tonajlı gemi sahipleri scrubber yerine sülfür oranı yüzde 0,5 olan yakıtlara yöneldi. IMO’nun uygulamaya koyduğu kuralların sektörü hazırlıksız zamanında yakalamış olması bir olumsuzluk olsa da yakıt sektörü ve rafinerilerin hızlıca harekete geçmesi düşük sülfürlü yakıtın tedariğinde başta sorunlar oluştursa da sonrasında armatörlerin scrubber düşünceleri

ne tümüyle olumsuz yaklaşmasına neden oldu. Deniz Endüstri

Şu anda sektörde gözüken şudur ki büyük tonajlı ve yakıt sarfiyatı fazla olan gemiler, scrubber yatırımı yapmaya devam ediyor. Ancak orta tonajlarda ve gemi sayısı görece olarak az olan gemi sahipleri bu yatırımı şimdilik ertelemiş durumdalar. Bugün tersanelerde de

vam eden scrubber yatırımları, ekipmancılarla önceden yapılmış sözleşmeler ve verilen taahhütler nedeniyle, bu sözleşmelerden dönülemediği için satın alınan cihazların gemilere montaj çalışmaları ile sınırlı kalmakta ve petrol fiyatlarının geldiği seviye ile scrubber yatırımının finansmanı arasında, scrubber’ı tercih ettirecek oranda makas açılmadığı ve fiyat farkı yatırımcıyı kurtarmadığı için, düşük sülfürlü yakıt kullanma tercihi öne çıkmaktadır.

Düşük sülfürlü yakıtlarda ikmalin yapıldığı yere göre olumsuz sonuçların ortaya çıkabileceği açıktır. Zira laboratuvar testlerinden geçmemiş düşük sülfürlü yakıtlar gemide makine hasarlarına neden olarak pistonlar, ana makine gibi önemli aksamlar ciddi zararlar görmesi riskine neden olmaktadır. Çünkü genelde yakıt aldığınızda sorunlu yakıt olduğunu başta anlayamayabiliyorsunuz ve yakıt analizinde de büyük sorunlu göstergeler olmuyor. Yakıtların 2017 kurallarına uygun olması gemi işletmecisini şansa bırakıyor. Belirli bir standart kalıba oturtulmadığı için VLSFO yakıtlarının üretiminde kullanılan farklı metodların ve yakıt içinde bulunmaması gereken “volatile organic compound” gibi maddeler farklı yakıtların birbiri ile uyumsuzluklarını oluşturmaktadır.

Ancak şu da bir gerçek ki petrol fiyatlarının düşük seyretmesi ve Covid - 19 nedeniyle tüm dünyada baş gösteren ekonomik durgunluk nedeniyle VLSFO arzı konusunda bugün sektör çok daha iyimserdir. Kısa vadede fiyatlar dengeye geldiğinde ve VLSFO bulunabilirliği arttığında, gasoil ve VLSFO fiyat farklarının anlamlı yerlere oturmasıyla, armatörler VLSFO’ya daha fazla yönelecektir.

Özellikle kalitesiz düşük sülfürlü yakıt ile ilgili tedbirlerin alınması gerekliliği bulunmaktadır. Önemli bir çözüm direkt olarak rafinerilerde VLSFO üretilmesi olsa da bunun kısa sürede dünya da yaygınlaşması oldukça zordur. Şu anda VLSFO’yu elde edebilecek rafineriler, dünyada henüz yeterli sayıda olmaması nedeniyle hala bir arz problemi çok net olarak görünüyor. Bu ürünü blending yolu ile (motorin, bazı katkılar ve kimyasallar ile kükürtü düşürmek) yapmanın maliyeti de düşük değil. Dolayısıyla scrubber fiyat ve montaj bedellerinin yakın vadede düşüşü söz konusu olmaz ise “ballast water treatment system” montajları bittikten sonra tersaneleri zor zamanlar bekleyebilir ve geçtiğimiz yıl yaşadığımız scrubber heyecanı hızlı şekilde sönümlenebilir. Bununla birlikte scrubber kullanacak olan gemilerin 2020 sonrasında HSFO yakıt tedarikinin ikmal güvencesini de iyi değerlendirmeleri gerekmektedir.

Tüm denizcilere Allah selamet versin.

Konteyner Gemilerinde Kapasite Olarak Scrubber Kullanan Gemilerin Durumu (2)

Kaynak:

(1) Alphaliner Bülten no.29 (2) Alphaliner Bülten no.29