Dentista 3 2015 by Dentista

dentista magazine voor het tandheelkundig team

2015 | 3

ZZP in de tandheelkunde:

Het kan ook anders Parodontitis anno nu Zo verkoop je je behandelplan Certificering en audit van je praktijk

Je stress de baas

Klachten van het kaakgewricht

DENTAL STAND ALONE

Behandelconcepten

Bespaar op overbodig leidingwerk en investeer in kwaliteit

Dental Stand Alone biedt een flexibele opstelling voor links- of rechtshandig bedieningsgemak. Door het veilige, geïntegreerde spraywatersysteem is legionellabesmetting uitgesloten.

Praktijken die kiezen voor DSA zijn verlost van onnodige bouwkundige aanpassingen. Geen tijdrovend en kostbaar hak- en breekwerk meer nodig. Alléén DSA heeft aan één stopcontact voldoende.

Vele tevreden tandartsen en mondhygiënisten ervaren dagelijks in hun praktijk de toegevoegde waarde van DSA. DSA De nieuwe praktijknorm voor professionals

Kijk op onze geheel vernieuwde website: www.dental.nl, of bel (030) 603 63 24 voor een afspraak. U bent van harte welkom.

LESS IS MORE De nieuwe DSA catalogus is uit. Een volledig aanbod voor een complete praktijkinrichting. Vraag hem aan en bespaar op leidingen, niet op kwaliteit.

Dental International BV The Inventors of DSA庐 Dental Stand Alone Edisonbaan 13 路 3439 MN Nieuwegein (030) 603 63 24 路 www.dental.nl

advertorial

OPALESCENCE GO GAAT ONLINE

n 2015 is fabrikant Ultradent Products een intensieve samenwerking aangegaan met anti-aging platform Furrow.nl, om Opalescence Go meer naamsbekendheid te geven bij de consument. Benelux-Salesmanager Dennis van Bentum: “We communiceren als fabrikant altijd alleen met tandartsen en

hebben de consument nooit rechtstreeks benaderd. Voor Opalescence Go zochten we naar een manier om dat wel te doen. Per toeval zijn we in contact gekomen met Furrow.nl. Dit bleek de gouden greep te zijn.” Opalescence Go combineert de professionaliteit en veiligheid van de tandarts en het gemak van je tanden bleken waar en wanneer je maar wilt, in één product. “Het is een product waarmee je op een eenvoudige manier je tanden kunt bleken. En intussen maakt het je tanden ook nog eens gezonder. Opalescence Go is zo’n uniek product, dat we de consument heel graag bewust willen maken van deze mogelijkheden.” Gezond én stralend gebit De vraag naar tanden bleken is groot en de populariteit lijkt juist alleen maar te groeien. “Een mooi gebit wordt meestal geassocieerd met witte tanden. Halfjaarlijkse controle bij de tandarts, regelmatig je gebit laten reinigen (en verzorgen) bij de mondhygiëniste én het bleken van je

tanden. Op deze manier zorg je voor een gezond én stralend gebit.” Opalescence Go is alleen verkrijgbaar bij de tandarts, maar je hoeft geen uren in de tandartsstoel te liggen. “Bij Opalesence Go staat het gebruiksgemak bovenaan. Je kunt de bitjes namelijk indoen waar en wanneer je maar wilt. Dus in de auto op weg naar kantoor, in de supermarkt tijdens het boodschappen doen, of gewoon thuis op de bank.” De UltraFit Tray bevat bleekgel met 6% waterstofperoxide, en hij past zich aan naar je tanden. Hierdoor is hij niet niet alleen enorm gebruiksvriendelijk, maar maakt hij je tanden ook nog eens sterker. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zorgen de producten van Opalescence er juist voor dat je tanden sterker worden dan voorheen. Alle producten, waaronder ook de Go bevatten namelijk de zogenoemde PF-formule. Die bestaat onder andere uit fluoride en caliumnitraat. Fluoride zorgt voor een harder (en sterker) glazuur, waardoor je tanden uiteindelijk minder gevoelig zijn voor cariës. Het caliumnitraat sluit je zenuwen, waardoor het de gevoeligheid van je tanden vermindert. “Zo draagt deze PF-formule ook echt bij aan een gezonder gebit. En dat terwijl er vaak wordt gedacht dat tanden bleken je gebit juist zwakker maakt.” Furrow.nl De samenwerking met Furrow.nl zorgde niet alleen voor een enorme groei in de naamsbekendheid van Opalescence Go, maar genereerde ook meer omzet. “We zien een duidelijke, sterke ontwikkeling. Niet alleen in de omzet van Opalesence, maar er is sowieso bij de tandartspraktijken ineens meer vraag naar tanden bleken. Ook voor Ultradent is dit een compleet andere vorm van marketing. “Er gaat een hele nieuwe wereld voor ons open. Het benaderen van de consument

advertorial

ce r escen O p a l r k r i j gb a a r o e v al 75 Eu Go is der dan min BTW. voor ex

is een kunst op zich, die Maaike van Furrow.nl als geen ander beheerst.” Behalve dat de initiatiefneemster van Furrow. nl met haar website een grote doelgroep bereikt (meer dan 80.000 unieke bezoekers per maand in de leeftijd 30+) staat de website ook voor kwaliteit. “Furrow is verfrissend en door haar jarenlange ervaring bij televisie zijn haar video’s van hoogwaardige kwaliteit. Daarnaast is Maaike ook in staat om herkenbaarheid bij de consument te creëren door zich kwetsbaar op te stellen.” Opvallend was ook de aanwezigheid van Opalescence Go tijdens het Like My Brand-event. Dennis: “Om voor nog meer naamsbekendheid te zorgen hebben we er voor gekozen om mee te doen aan dit unieke evenement. Hier kregen we de gelegenheid om Opalescence Go te presenteren aan 100 (bekende) business-moeders, waaronder Froukje de Both, Danie Bles en Ellemieke Vermolen. Deze doelgroep sluit perfect aan bij het product, en het bereik van deze vrouwen op social media is enorm.” Enthousiasme Ultradent had op tegenstand gerekend, omdat deze manier van online marketing totaal nieuw is in de tandartsenwereld. “Het tegenovergestelde is waar. De reacties zijn juist enorm positief. Het en-

thousiasme onder de tandartsen is enorm en ze vinden het goed om te zien hoe we op deze manier de professie in een beter daglicht zetten.” De samenwerking met Furrow beperkt zich trouwens niet alleen tot Nederland, er is ook interesse vanuit de andere landen. “Deze manier van marketing is vooruitstrevend en we hebben echt onze nek uitgestoken. Maar het werkt!” IDS 2015 Dat de samenwerking met Furrow gewaardeerd wordt, bleek ook tijdens haar aanwezigheid op de IDS in Keulen: “Maaike heeft een zogenoemde VLOG (video-dagboek) gemaakt voor haar website over haar reis naar Keulen, maar ook een bedrijfsvideo voor Ultradent. Deze professionele video geeft een goed beeld van onze werkzaamheden op de IDS, maar laat ook de populariteit van de Opalescence Go zien. Meer dan 3000 mensen hebben op de beurs hun tanden LIVE laten bleken. Dat kun je natuurlijk vertellen, maar maakt extra indruk als je het daadwerkelijk op beeld ziet. En natuurlijk plaatsen we deze video ook op onze Facebook-pagina.”

ELYSEE DENTAL – TANDTECHNISCHE OPLOSSINGEN. De cirkel is nu rond. Ons nieuwe digitale laboratorium in het hart van Europa S LAB L A n, NT iteite DE univers hetiek

t K IJ r van are pro W tne mb

n ti o

o od rth

uitst e k en d e k w a lite it vo o r e e n s c he rp e prijs

E LY S E E

D E N TA L

DIGITAAL CENTRUM Digitale Competentie. Made in Europe. Met de productiestart van ons nieuwe digitale Center of Excellence is de cirkel gesloten. Voor u en voor ons. Vanaf nu bieden wij ook digitaal vervaardigde tandtechnische oplossingen ‘Made in Europe’. De gecertificeerde productie én de ruime keuze aan hoogwaardige, esthetische materialen afkomstig van gerenommeerde leveranciers bieden u hier alle zekerheid. Door onze schaalgrootte en het uitstekende logistieke netwerk tussen de productie en onze tandtechnische laboratoria, garanderen wij een snelle levering van digitale totaaloplossingen tegen uiterst scherpe prijzen. Goed voor u, goed voor uw patiënt. Daar komen we rond voor uit. ELYSEE DENTAL. De toekomst begint nu.

www.elysee-dental.nl

ELYSEE D E N TAL

ELYSEE DENTAL GROUP

service & LA ond BS ers t in de reg euni ng io

RTHO TAL O N E D EE t in S ialis c Y e L ossingen sp E e opl s ch

ST allr ou ER n spe d cia lab li s , ti p n

ar tnee ui

dentista| Colofon Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

dentista| Voorwoord

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

ZIE PAG. 5 ZIE PAG. 5

ZIE PAG. 5

Voor en na

Dentista is een uitgave van Dentista Media en verschijnt 6 keer per jaar.

Redactie Ilko Alink, Joan Koele, Lies Ligtvoet

Redactieadres

dentista

Dentista Media, Postbus 62, 7437 ZH Bathmen Contact: Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, Tandarts

055-5223154

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Internet www.dentista-magazine.nl Twitter: @dentistamag

dentista

Natuurlijk geldt dit voor elke behandeling in de praktijk. Je hebt een beginsituatie wanneer de patiënt binnenkomt. Tandarts Mondhygiënist Je past jouw expertise toe en je hebt het resultaat van deze behandeling. We zien het terug in elke klinische casus die wordt behandeld. Meestal door middel van twee foto’s met daaronder letterlijk ‘voor’ en ‘na’. In het artikel van Fridus van der Weijden en Sokratis Katsamakis zien we dit ook terug, maar ook in onze rubriek Prothetiek.

Aan dit nummer werkten mee

‘Voor en na’ is echter niet alleen van toepassing op klinische casuïstiek, maar op alle verandering in je praktijk. Denk bijvoorbeeld aan personeel, regelgeving, marketing en communicatie. Je werkt in een vast team dat goed op elkaar is ingespeeld, maar opeens moet er iemand worden vervangen, of breidt je uit. De samenstelling van het team verandert hierdoor. En neem je hem of haar in dienst, kies je voor een ZZP-constructie, of los je het anders op? Marlies van der Vooren heeft hier een interessant stuk over geschreven. Marthijn Verboom vult dit - in zijn vaste bijdrage - aan met de veranderingen in het arbeidsrecht die in 2015 van kracht worden.

Anna Berends van Loenen, Marthijn Verboom, Erik-Jan Muts, Tieneke Wulferink, Astrid Elzink, Frank Andriessen, David Rijkens, Lies van Wegen, Ralph van der Reijden, Mark Veenstra, Fridus van der Weijden, Rolf van Mierlo, Sokratis Katsamakis, Marlies van der Vooren, Jules Hesse, Mondclinic Rotterdam, Petra van der Zwan, Dental Friends, Wilbert van Susante. Fotografie: Levin den Boer.

Vormgeving LDB Production, Levin den Boer

Abonneren Dentista wordt in gecontroleerde verspreiding toegezonden

En lukt het je nu nog moeilijk om een behandelplan geaccepteerd te krijgen door je patiënten? Na het lezen van het artikel van Rolf van Mierlo heb je verschillende beïnvloedingstechnieken in handen om hier verandering in aan te brengen. Verder besteden we naast onze vaste rubrieken nog aandacht aan kaakgewrichtsklachten en audit en certificering.

aan tandartsen mondhygiënistenpraktijken in Nederland. Een vast abonnement kost € 42,50 (incl. btw) per jaar. Voor abonneren: www.dentista-magazine.nl

Adreswijzigingen Per e-mail: info@dentista-magazine.nl. Vermeld zowel je oude als nieuwe adres.

06 – 477 859 78

Kortom: Een gevarieerde mix aan informatie VOOR de zomer. NA de zomer zijn we weer bij je terug met onze esthetiekspecial.

Marketing

Ilko Alink, Lies Ligtvoet, Joan Koele

Adverteren Joan Koele, joan@dentista-magazine.nl,

Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, 06 – 267 060 67

Druk Ten Brink BV, Meppel

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

©2014 Dentista Media. Niets in deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Dentista Media of andere auteursrechthebbenden. Dentista Media kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid en volledigheid

dentista

van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden.

dentista| 7 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Dentista is een interactief magazine

Praktijkmanager

Download de gratis Layar App

Scan de pagina’s met het Layar logo

Ontdek de interactieve inhoud

Assist

dentista| Inhoud Tandarts

Tandarts

dentista 3

dentista

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

10 24

Inhoud DE ZZP-SAMENWERKINGSVORM HET KAN OOK ANDERS

PARODONTITIS ANNO NU FEITEN EN ‘MYTHBUSTERS’

KAAKGEWRICHTSKLACHTEN ONDERZOEK EN BEHANDELING IN DE PRAKTIJK

ZO VERKOOP JE JE BEHANDELPLAN ROLF VAN MIERLO

PRAKTIJK ONDER DE LOEP AUDIT EN CERTIFICERING

STRUISVOGELIMPLANTOLOGIE FRIDUS VAN DER WEIJDEN

En verder Voorwoord en colofon 5 Column Erik-Jan 17 Play 23 Column Tieneke 29 Team in beeld 34 Implantologie: vast & zeker 36 Column Lies 47

dentista

Design in beeld 52 Prothetiek 54 Praktijkmanagement 58 Column Astrid 60 Productnieuws 61 Financieel 64 Quiz 66

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

De ZZP-samenwerkingsvorm:

Het kan ook anders Wat zijn de vooren nadelen van het grote aantal ZZP’ers in de mondzorg? Laten we ons louter leiden door financiële prikkels of is de tijd rijp voor een andere kijk op samenwerkingsvormen? Marlies van der Vooren

Het afgelopen jaar is er veel te doen geweest over de toekomst van de VAR-regeling. Inmiddels heeft staatssecretaris Wiebes een nieuw wetsvoorstel gelanceerd, waarin de VAR-regeling verdwijnt. Volgens dit voorstel wordt de overeenkomst van opdracht tussen opdrachtgever en opdrachtnemer voortaan beoordeeld door de belastingdienst. Die beslist op basis van de weten regelgeving of loonheffing moet worden afgedragen. Praktijkhouders en tandartsmedewerkers halen opgelucht adem, want de vrijheid-blijheid constructie tussen praktijkhouder en ZZP-tandartsmedewerker blijft vooralsnog mogelijk. De beroepsorganisaties bereiden standaardovereenkomsten van opdracht voor.

innen de beroepsgroep tandartsen is het aandeel tandartsmedewerkers zonder eigen praktijk enorm toegenomen in de afgelopen 15 jaar. In 1999 werkte 12% van de praktijken met één of meer praktijkmedewerkers en in 2014 was dat 32%1. In 2011 werkte slechts 5% van de tandartsen in loondienst2. In 2014 hadden ongeveer 1.500 tandartsen geen eigen praktijk (Bron: KNMT). Het aandeel ZZP’ers binnen de beroepsgroep is dan ook groot. Voor praktijkhouders en tandartsmedewerkers is samenwerken op basis van een overeenkomst van opdracht tussen praktijk en ZZP’er de meest vanzelfsprekende vorm. Deze voorkeur is vooral ingegeven door financiële motieven. De ZZP’er heeft als ondernemer fiscaal voordeel en de praktijkhouder loopt minder financieel risico, bijvoorbeeld in geval van ziekte van de tandartsmedewerker. De ZZP-constructie brengt ook nadelen met zich mee. Deze nadelen hebben vooral te maken met betrokkenheid. De ZZP’er moet voor meerdere opdrachtgevers werken om als zelfstandige te kunnen worden

aangemerkt. Dat maakt morele en praktische betrokkenheid bij de betreffende praktijken lastiger dan wanneer je structureel aan één praktijk verbonden bent.

Extrinsieke en intrinsieke motivatie De ZZP-samenwerkingsvorm binnen de mondzorg is vooral gebaseerd op de extrinsieke motivator geld. De ZZP’er levert tandheelkundige diensten in ruil voor een percentage van de omzet. Je gaat echter niet met meer plezier en enthousiasme werken door een hogere beloning. Sterker nog, een theorie uit de arbeidspsychologie stelt dat extrinsieke beloning de intrinsieke motivatie dooft. Beperkte betrokkenheid in combinatie met honorering op uitsluitend omzetprestaties kan leiden tot ‘perverse prikkels’ en zelfs tot ongewenst behandelen declaratiegedrag. Tegenover extrinsieke staan intrinsieke motivatoren. Dit zijn bijvoorbeeld verantwoordelijkheid voelen, status, het gevoel deel uit te maken van en bij te dragen aan een team, sociale acceptatie en het resul-

taat van je inspanningen kunnen zien. Het kunnen inzetten van persoonlijke competenties ten behoeve van organisatiedoelen en erkenning krijgen van anderen heeft meer effect op werkplezier en gevoelens van erkenning dan geld. Het risico van het werken vanuit een ZZP-samenwerkingsverband is dat er te weinig ruimte en aandacht is voor intrinsieke motivatoren. Als je praat met praktijkhouders, ontstaat de indruk dat de beeldvorming van tandarts-praktijkhouders over de groep tandarts-ZZP’er negatiever wordt. De eisen die gesteld worden aan tandartsen die praktijkhouder zijn nemen toe, zowel door regeldruk als door groei van de gemiddelde praktijkgrootte. Praktijkhouders ervaren een gebrek aan betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel bij ZZP-tandartsmedewerkers. De medewerker neemt bijvoorbeeld te veel en te laat aangekondigd vakantie op. De praktijkhouder vindt dat niet genoeg rekening wordt gehouden met de praktijkorganisatie en –kosten. Ook wordt regelmatig verzucht dat de medewerker ‘om vijf uur de boor neerlegt en de deur achter zich dicht trekt’.

Selffulfilling prophecy Zou hier sprake kunnen zijn van een selffulfilling prophecy, een in de psychologie welbekend fenomeen? Je spreekt met elkaar af

dentista| 11 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dat de samenwerkingsrelatie is gebaseerd op een ‘vrijheid-blijheid constructie’, waarbij je gemakkelijk van elkaar afscheid kunt nemen, waar er geen sprake is van een gezagsverhouding of van wederzijdse afhankelijkheid. Is het dan vreemd dat de medewerker het gevoel heeft dat hij ‘alleen’ een tandarts is die productie komt draaien ten behoeve van het financiële gewin van de praktijkhouder? En dat de praktijkhouder het gevoel heeft dat de medewerker puur komt om zijn brood te verdienen, en niet ziet wat er allemaal voor nodig is om de praktijk goed te laten functioneren, zodat de agenda van de medewerker vol staat? Het is ook lastig om heel betrokken te zijn, als je elke week in twee of drie praktijken werkt om te kunnen worden aangemerkt als zelfstandig ondernemer. Anderzijds, als je als praktijkhouder het idee hebt dat de ZZP-tandarts niet betrokken is en alleen twee dagen per week komt om verrichtingen te doen, dan vergeet je misschien te vragen naar ambities en toekomstplannen. Als je ZZP-tandartsen vraagt naar wat voor werkomgeving zij op zoek zijn, dan is het antwoord vaak ‘een praktijk waar ik met andere tandartsen kan samenwerken, waar gelegenheid is om met elkaar te sparren en van elkaar te leren, waar ik me verder kan ontwikkelen’. De vertrekreden heeft, anders dan door praktijkhouders wel wordt gedacht, meestal niet te maken met de mo-

gelijkheid om elders meer te kunnen verdienen. Vaak is het zo dat de medewerker, na een paar jaar in een praktijk gewerkt te hebben, weinig mogelijkheden meer ziet voor ontwikkeling van kennis en vaardigheden. Terwijl die mogelijkheden er soms best wel zijn. Maar dan moet je wel tijdig met elkaar het gesprek aangaan. In veel praktijken worden er jaarlijks functioneringsgesprekken gevoerd met personeel in loondienst. Met ZZP-tandartsen zijn dit soort gesprekken niet gebruikelijk en ook niet aan te raden als je op zelfstandige basis wilt blijven samenwerken. De praktijkhouder mag dan immers niet in een gezagsverhouding staan tot de ZZP’er. Een van de voorwaarden voor zelfstandigheid is het ontbreken van een gezagsverhouding. Maar als ieder mens heeft ook de ZZP-tandarts behoefte aan feedback, aan erkenning voor wat er goed gaat en aan opbouwende terugkoppeling op wat er beter kan. Ook voor de praktijkhouder is het waardevol om de ervaringen en ideeën van de ZZP-tandarts te horen over het reilen en zeilen in de praktijk. Noem het collegiale intervisie en ga regelmatig met elkaar om de tafel, dat helpt enorm in de samenwerking. Hoe vaak hoor je niet ‘Had de tandartsmedewerker me nou maar verteld dat…., dan hadden we… en had hij/ zij hier gewoon kunnen blijven werken’. Te laat, want de medewerker is al andere verplichtingen aangegaan en heeft in gedachten al afscheid genomen van de praktijk.

Alternatieve samenwerkingsvormen De ZZP-constructie is in algemene zin niet bedoeld voor situaties waarin je met elkaar een lange termijn samenwerking aan wilt gaan. Praktijkhouders willen echter juist wel dat de tandartsmedewerker zich voor lange tijd committeert aan de praktijk. Als patiënten ergens niet blij van worden, dan is het van wisselende gezichten aan de stoel. Dat weet de praktijkhouder, en die vindt veel wisselingen zelf ook niet fijn. Toch wordt de overeenkomst van opdracht als de meest vanzelfsprekende samenwerkingsvorm beschouwd binnen de mondzorg. Als de intentie er is om daadwerkelijk een langdurig samenwerkingsverband aan te gaan en van het goed functioneren van de praktijk een gezamenlijke inspanning te maken, zijn er alternatieven voor de ZZP-constructie. Er zijn praktijkhouders die de overeen-

komst van opdracht inruilen voor een andere samenwerkingsvorm, omdat ze het belangrijk vinden om de tandartsmedewerker te betrekken bij en te behouden voor de praktijk. Bijvoorbeeld: • loondienst • payrolling • de maatschap • participatie, mede-eigendom

Loondienst en payrolling Zoals eerder aangegeven werken er niet zoveel tandartsen in loondienst. Met de toename van het aantal buitenlandse tandartsen neemt het aantal tandartsmedewerkers in loondienst wel toe. Dit heeft mede te maken met de 30%-regeling, waarvoor een arbeidsovereenkomst noodzakelijk is. Overigens kan de buitenlandse tandarts ook vanuit een eigen B.V. aanspraak maken op de 30%-regeling, vanwege de arbeidsovereenkomst met deze B.V.. Vanuit het oogpunt van de praktijkhouder brengt het aangaan van een loondienstverhouding risico’s met zich mee. In geval van ziekte en ontslag is de tandartsmedewerker een dure medewerker. Met de nieuwe weten regelgeving rond ontslag komt er een maximum aan de ontslagvergoeding, voortaan transitievergoeding geheten (zie het artikel op pagina 64). Binnen de politiek gaan er ook stemmen op om de maximale doorbetaling bij ziekte te beperken. Het risico van ziekte is te verzekeren. De ZZP-medewerker betaalt zelf voor een AOV-verzekering. Als deze medewerker in loondienst zou gaan, kan er bij het vaststellen van de hoogte van het salaris rekening mee worden gehouden dat de werkgever kosten voor arbeidsongeschiktheid gaat verzekeren. De praktijkhouder die de risico’s verbonden aan werkgeverschap niet wil dragen, kan kiezen voor een payrolling-oplossing. De medewerker gaat dan een loondienstverband aan met het payrollbedrijf. De praktijk betaalt een vergoeding aan het payrollbedrijf van rond de 6% van de beschikbare loonsom (brutoloon inclusief werkgeverslasten) voor het overnemen van het werkgeverschap. Werken in loondienst heeft minder fiscale voordelen voor de werknemer en een hoger gepercipieerd risico voor de werkgever dan werken op basis van zelfstandigheid. Het biedt echter andere voordelen voor zowel werkgever als werknemer. Zo kan de mede-

werker fulltime worden ingezet, en naast patiëntgebonden werk ook andere taken krijgen. De werkgever staat in een gezagsverhouding tot de medewerker, en kan daardoor meer sturend optreden. De opleidingsbehoefte kan gezamenlijk worden afgestemd, zodat de medewerker de opleiding doet waar in de praktijk behoefte aan is. De medewerker is gedekt door de sociale wetgeving in geval van ziekte en ontslag. En, niet onbelangrijk, beide partijen worden niet meer achtervolgd door het risico van naheffingen loonbelasting, dat wel boven de ZZP-constructie hangt als je niet helemaal volgens de regels samenwerkt. Hier is de staatssecretaris duidelijk over, ook in zijn nieuwe wetsvoorstel. Als blijkt dat niet volgens de overeenkomst wordt gewerkt beoordeelt de belastingdienst de arbeidsrelatie op grond van de feiten en omstandigheden. Als de samenwerking als dienstbetrekking of fictieve dienstbetrekking wordt aangemerkt, wordt aan de opdrachtgever een naheffingsaanslag opgelegd.

Maatschap In de volledige maatschap is de praktijk het gezamenlijk eigendom van de maten. Bij toetreding koopt de nieuwe maat zich in. Je ziet deze vorm ook wel ontstaan vanuit een situatie met een praktijkhouder die zijn praktijk heeft uitgebreid. Na een periode met ZZP-medewerkers gewerkt te hebben en een fijne goede medewerker gevonden te hebben waar het goed mee klikt, kan het vormen van een maatschap stabiliteit brengen. Bovendien is de potentiële opvolger dan al in huis, terwijl de praktijkhouder nog steeds (mede-)eigenaar is. In de variantmaatschap brengen alle tandartsen hun arbeid en vlijt in. Een van de tandartsen brengt zijn praktijk en zijn patiëntenbestand in en blijft eigenaar van de praktijk. Over de vergoeding voor het ter beschikking stellen van de praktijk worden afspraken gemaakt. Voor de praktijkeigenaar betekent dit dat volledige openheid van zaken moet worden gegeven over de praktijkfinanciën. In het management van de praktijk wordt van alle maten betrokkenheid en inzet verwacht.

Participatie in B.V. Een andere mogelijkheid is om de tandartsmedewerker te laten participeren in de praktijk als medeaandeelhouder in een praktijk-B.V.. Hiermee laat je beiden zien

dentista| 13 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dat je wederzijds vertrouwen hebt en je committeert aan een goede samenwerking. Mede-eigenaarschap kan verworven worden door de tandarts zich te laten inkopen, of door een ingroeimodel waarbij een deel van de beloning wordt gereserveerd om te worden omgezet in aandelen. Dit model zie je regelmatig in praktijken die, na een periode met medewerkers te hebben gewerkt, bepaalde behandelaars willen binden en betrekken bij de praktijkorganisatie. Het zijn vaak praktijken die een langetermijnvisie hebben op kwaliteit en continuïteit, van ondernemers die zich realiseren dat je, als je wilt vermenigvuldigen, ook moet kunnen delen.

Het voordeel van werken op één locatie De genoemde alternatieven voor de ZZP-tandarts maken dat de tandarts niet meer op zoek hoeft te gaan naar meerdere werkplekken. Het geeft rust om in één praktijk te kunnen werken waar je werkelijk deel uitmaakt van het team. Als je deel uitmaakt van het team kan je vanuit je andere talenten, naast een goede algemeen practicus zijn, een bijdrage leveren aan het succes van de praktijk. Denk aan een rol als kwaliteitsmanager, als netwerker en marketeer, als coach en opleider, als tandarts met een specifiek aandachtsgebied. Het zijn taken die in veel praktijken allemaal rusten op de schouders van de praktijkhouder. Het uitvoeren van taken in de praktijkvoering vergroot de betrokkenheid van de medewerker, is leerzaam, haalt werklast weg bij de praktijkhouder en geeft voldoening. De kans dat de medewerker hierdoor intrinsiek gemotiveerd is en blijft, neemt daardoor toe.

Is het tijd voor verandering? Praktijkhouders zoeken tandartsmedewerkers die zich voor lange tijd willen committeren aan de praktijk, en betrokkenheid tonen bij het team en de patiënten. Medewerkers zoeken een werkomgeving waarin zij hun talenten kunnen ontplooien, waar ruimte is om te sparren en te leren van collega’s. Maar vervolgens wordt veelal een overeenkomst gesloten waar het gewenste wederzijdse commitment niet uit blijkt. Binnen de advocatuur is een ander samenwerkingsmodel gangbaar tussen de advocatenpraktijk en de hoogopgeleide professional. De jurist wordt eerst advocaat-stagiair en wordt de eerste drie jaren begeleid door een leermeester. In België

VOCO's

product

VLOEIBAAR EN OOK STOPBAAR

Do hu e u id w ig vo e aa ord nb ee ie l m di ng et en !*

IonoStar® Plus

Snelhardend glasionomeer restauratie materiaal • Perfecte randaansluiting en stopbaarheid in 1 produkt dankzij verandering van viscositeit tijdens het aanbrengen • Snelle uitharding in slechts 2 minuten na het maken van de restauratie • Het eerste glasionomeer materiaal met tandgelijke fluorecentie • Hoge fluoride afgifte

*Alle actuele aanbiedingen vindt u onder www.voco.com

VOCO GmbH · Anton-Flettner-Straße 1-3 · 27472 Cuxhaven · Duitsland · Tel. +49 4721 719-0 · www.voco.com

NIEUW

geldt een dergelijk systeem ook voor pas afgestudeerde tandartsen. Zij moeten eerst minimaal 1.500 uur werken voor een leermeester, tegen een bescheiden salaris, en mogen pas daarna zelfstandig werken als tandarts. De advocaat-stagiair werkt in loondienst bij het advocatenkantoor en

meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet voor de praktijkorganisatie, patiënttevredenheid en aantal nascholingspunten. Er zijn systemen op de markt die de patiënttevredenheid per behandelaar in kaart kunnen brengen. De kans is groot dat een contract waarin

Praktijkhouders ervaren een gebrek aan betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel verdient het eerste jaar rond de 2.300 euro, oplopend naar 2.800 in het derde jaar. De advocaat-stagiair maakt veel ‘vlieguren’ en doet zo ervaring op onder het toeziend oog van de leermeester. Als de stageperiode succesvol is afgerond, kan de advocaat in dienst treden bij het advocatenkantoor als advocaat-medewerker. Als de carrière succesvol verloopt kan de advocaat partner worden in het kantoor. Met de toenemende omvang van de gemiddelde praktijkgrootte is voor tandartsen ook een dergelijk loopbaanpad denkbaar. In een grote praktijk kan de medewerker een carrière doorlopen van junior tandarts, naar senior tandarts en tandarts-specialist en/of tandarts met managementtaken, doorgroeiend naar maat of aandeelhouder. In een ketenorganisatie kan de tandarts doorgroeien naar tandarts-chef de clinique. Tandartsen die de ambitie hebben zelfstandig te ondernemen kunnen bewust op zoek gaan naar een praktijk die past bij het type praktijk dat zij voor ogen hebben. Daar kunnen ze zoveel mogelijk leren van de praktijkhouder op het gebied van ondernemerschap en eventueel op termijn de praktijk overnemen. Een overeenkomst die uitgaat van een langetermijnsamenwerking, met gezamenlijke doelen en belangen en duidelijke afspraken over wat je van elkaar kunt verwachten, legt een inspanningsverplichting neer bij beide partijen. Die is gebaseerd op wederzijds vertrouwen en gaat verder dan een bepaalde productie draaien. Wat betreft beloning kan je kijken naar een systeem waar ook kwalitatieve aspecten in worden

dentista| 15 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

het wederzijds commitment wordt vastgelegd en aldus wordt nageleefd, een positief effect heeft op de arbeidssatisfactie van praktijkhouder en tandartsmedewerker. Denk aan minder kans op burn-out, meer effectiviteit, een goed functionerend team en een praktijkhouder die niet alleen de kar trekt. Voor de medewerker betekent een vaster samenwerkingsvorm onder meer ontwikkelingsmogelijkheden, het opdoen van managementvaardigheden, waardevol zijn binnen het team en carrièreperspectieven. Om verandering te brengen in de kijk op samenwerking tussen partijen, is het van belang dat beide partijen open staan voor alternatieven. Een goed begin is om tijdens het sollicitatiegesprek duidelijk met elkaar af te stemmen wat partijen van de samenwerking verwachten, wat de ambities zijn van de kandidaat-medewerker en wat de toekomstplannen zijn van de praktijk. Als de uitgangspunten van beide partijen duidelijk zijn, kan het contract en de honorering worden afgestemd die het best aansluit bij verwachtingen en intenties van zowel de praktijkhouder als de medewerker. De beroepsgroep kan beter zelf het initiatief nemen om te kijken naar andere mogelijkheden dan alleen de ZZP-constructie, dan ingehaald te worden door opgelegde weten regelgeving.

Marlies van der Vooren, Arbeids- en organisatiepsycho-

Bron: Onderzoek Tandheelkundige Praktijkvoering 2014, KNMT 2 Bron: capaciteitsplan 2013, Deelrapport 3 1

loog en directeur van Dental Care Professionals. www.dentalcareprofessionals.nl

It’s Showtime! 30 jaar KvPA

Erik-Jan Muts

Gezocht: preventieassistente

De zoektocht naar nieuw personeel Een sterk tandheelkundig team waar men elkaar steunt, iedereen zich veilig voelt en zich kan ontwikkelen is zeer belangrijk voor het plezier in je werk. En wanneer je plezier hebt in je werk, heb je plezier in het grootste deel van je leven. Ik haal het meeste plezier uit mijn werk door patiënten te helpen en te voorzien van duurzaam en kwalitatief hoogstaand werk. Vanzelfsprekend kan ik dat niet alleen en heb ik daar een fantastisch team bij nodig. Alle spelers in de praktijk samen maken dat het eindproduct klopt en in dat proces is de bijdrage van iedere speler even belangrijk. Teamwork makes the dreamwork! Maar ja… Je kent het wel: wanneer een van de teamleden besluit om het team tijdelijk dan wel blijvend te verlaten, kan

dentista| 17 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

het soms knap lastig zijn om alle processen goed te laten verlopen. Het vinden van een nieuwe collega staat dan ook bovenaan de prioriteitenlijst. Het aantrekken van een nieuw teamlid heeft positieve en negatieve kanten. Zo kan het juist wel eens goed zijn om de geoliede machine even wakker te schudden en te voorzien van een nieuwe kracht. Dit brengt vaak nieuwe inzichten en kwaliteiten met zich mee die het team kunnen verrijken en versterken. Aan de andere kant is het afwachten of iemand zich op zijn plek voelt binnen het team en kan het veel tijd en energie kosten om op het gewenste niveau te komen. Door te werken met taakdelegatie is het werk voor iedereen in het team enorm divers en uitdagend, maar een nieuwkomer zal er soms een flinke kluif aan hebben.

Het bereiken van nieuwe collega’s is tegenwoordig niet zo moeilijk. Advertenties laten zich tegenwoordig eenvoudig verspreiden via internet en tandheelkundige uitzendbureaus. Zelfs LinkedIn heeft er deze keer aan moeten geloven. Daarentegen is het vinden van de juiste kracht nog een flinke opgave. Ik voel me soms net een headhunter; nooit geweten dat ik daarvoor ook heb gestudeerd. Enfin, ik ga maar weer eens verder met de sollicitatieprocedures en mocht je nou toevallig op zoek zijn naar een uitdagende baan als preventieassistente in de regio Apeldoorn, dan weet je me te vinden! Erik-Jan Muts - Tandarts bij MP3 Tandartsen in Apeldoorn en Beekmans Tandartsen in Laren.

feiten en ‘mythbusters’

Parodontitis anno nu Parodontitis is een ontsteking van de weefsels die tanden en kiezen omringen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie komt parodontitis voor bij 15 tot 20 procent van de volwassen bevolking tussen de 35 en 44 jaar. Deze prevalentie maakt parodontitis – na Hepatitis B - de meest voorkomende ontsteking wereldwijd. In Nederland heeft parodontitis zelfs de hoogste prevalentie onder ontstekingen*

arodontitis leidt tot onomkeerbaar verlies van steunweefsel (alveolair bot), en is hierdoor gebitsbedreigend. Bij mensen boven de 40 is parodontitis verantwoordelijk voor het verlies van de meeste tanden en kiezen.1-4 Edentaat worden is een conditie met veel impact op het welzijn, en zelfs op de mortaliteit van ouderen.5, 6 Parodontitis is dus een aanmerkelijk probleem voor de volksgezondheid.

Chronisch Parodontitis wordt vaak gekarakteriseerd als chronische ontsteking. Dit kan soms misleidend zijn: men denkt dat de progressie hiervan langzaam is. Helaas is dat niet altijd het geval (casus 1). Het chronische karakter van parodontitis heeft de maken met haar twee causale voorwaarden: bacteriën (die in ieders mond voortdurend aanwezig zijn), en een individu dat vatbaar

Casus 1 Een (in 2012) 41-jarige, rokende man, die vanwege financiële beperkingen niet direct kon starten met de parodontale behandeling. De röntgenfoto’s laten snel progressieve afbraak zien bij element 33.

is hiervoor.7 Dit betekent dat continuïteit van de behandeling en nazorg een eerste vereiste is voor een langdurig succesvol behandelresultaat (casus 2).

Behandelen Dankzij vele jaren wetenschappelijk onderzoek is het mogelijk geworden een protocol samen te stellen om parodontitis voorspelbaar en efficiënt te behandelen. De hoeveelheid kennis die hierdoor is verworven, heeft het voor algemene practici ingewikkeld gemaakt om dit te beheersen en toe te passen. De beroepsgroep erkende de behoefte aan een tandarts met extra kennis en vaardigheden bij de aanpak van parodontitis. Gevolg hiervan is dat de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie in 1987 het Instituut Tandarts-Parodontoloog instelde. In 1991 is aan ACTA de postacademische (master-)opleiding Tandarts-Parodontoloog gestart. Deze is als eerste opleiding op Europees niveau erkend door de Europese Federatie voor Parodontologie.

Verwijzen Tegenwoordig komt het toch steeds vaker voor dat parodontitispatiënten niet direct verwezen worden naar de parodontologen, maar eerst een behandeltraject doorlopen in de praktijk van hun huistandarts 8 (casus 3). Waarschijnlijk is de aanname dat parodontitis niet snel progressief is een van de redenen hiervoor. Het zou ook kunnen zijn dat tandartsen en mondhygiënisten minder vaak een beroep doen op de

*Voor prevalentie van de overige ziekten zie www.nationaalkompas.nl

Casus 2

Casus 3

Een (in 2002) 35-jarige patiënte is initieel

Een 69-jarige man wordt voor het eerst

behandeld in 2002/2003. Zij heeft hierna

verwezen naar een parodontoloog. De

een nazorgtraject gevolgd tot 2004

aanleiding hiervoor was de constatering

(bovenste parodontiumstatus, de solo’s

van pockets van 7 mm. De verwijzende

links zijn in 2002 bij de intake gemaakt).

tandarts schrijft in de brief dat het nu tijd is voor actie. Uit de tandheelkundige anamnese blijkt dat patiënt de laatste 10 jaar 2-3 keer per jaar is behandeld door de mondhygiënist in de praktijk van de huistandarts. Het klinisch en röntgenologisch onderzoek laat vergevorderd botverlies zien en fors verdiepte pockets tot 10 mm.

Vervolgens is de patiënte gestopt met de behandeling. In 2014 heeft zij weer contact opgenomen met onze praktijk, na 10 jaar zonder parodontale nazorg. Het klinisch (onderste parodontiumstatus) en röntgenologisch (solo’s rechts) onderzoek laat parodontale achteruitgang zien. Deze heeft zelfs plaatsgevonden in een gebied waar in 2004 slechts sprake was van ondiepe of matig verdiepte pockets. Toch is de 31 niet meer te behandelen. Het advies was extractie en autoloog terugplaatsing. De 42 maakt nog een kans op herstel.

expertise van de parodontoloog, omdat zij in staat zijn om parodontitis adequaat te behandelen in de eerstelijn. Dan zou je verwachten dat de prevalentie van parodontitis steeds lager wordt. Dit in tegenstelling

tot wat epidemiologische studies laten zien (casus 4). De preventieve maatregelen hebben geen impact op de ernstiger vormen van parodontitis. Klinische studies laten echter zien dat correcte toepassing van het paroprotocol in parodontologiepraktijken het verlies van gebitselementen kan minimaliseren.10, 11 Dit is niet eenvoudig en vergt discipline en aandacht voor de details. Het behandeldoel is het realiseren van een situatie met pockets niet dieper dan 5 mm, met een lage bloedingsneiging (liefst onder de 10%) en een goede plaquebeheersing. Een recall-systeem is niet voldoende om achteruitgang te voorkomen bij fors verdiepte

Casus 4 Groep 1 staat voor parodontaal gezonde mensen, 2 voor mensen met gingivitis, 3 voor mensen met gegeneraliseerd geringe parodontitis (<30% botafbraak) en 4 en 5 voor mensen met gegeneraliseerd (ver-)gevorderde parodontitis (>30% botafbraak). Studie9. laat zien dat over een periode van 30 jaar het aantal parodontaal gezonde mensen toenam. De prevalentie van gingivitis en geringe parodontitis nam af. De verklaring voor deze ontwikkelingen is een betere mondhygiëne/preventie. Daarentegen is de prevalentie van ernstige parodontitis - met 12% - constant gebleven.

dentista| 19 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Uw bron voor informatie over het witten van tanden en tevens de plek om diverse tandenbleekmiddelen én mondverzorgingsprodukten te kopen.

HET TANDENBLEEKSYSTEEM MET ONGEKENDE RESULTATEN

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products is een jong en dynamisch bedrijf dat zich volledig richt op ergonomische produkten.

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products biedt u een assortiment aan dat voor iedere werkplek een oplossing op maat biedt.

* 100% veilig aat lt direct resu gebruik k in gemakkeninlgijprodukten vordldoenen

Draag zorg voor uw rug

hite rwaa * Onze w n de laatste voo 100% aa regels. U van de E

Pony Comfo rt open

CONTRAST AM Aan de stoel (6 x 3ml spuitjes, 6% HP, 6 x 3ml spuitjes FastDam, 6 borstels en tips).

MONDWATER

Pony Pur Ergo Balanc e

Mondwater voor onderhoud van het gebit in handige doseerfles.

Pony Comfo rt open de luxe

FASTDAM

Isolatiesysteem voor zachte mondweefsels (4 x 3ml spuitjes). Nu met gratis siliconen bitje. Direct bleken mogelijk!

ERGO BALANCE

Pony Comfo rt

CONTRAST PM PLUS Thuisbleken (4 x 3ml spuitjes in 10%, 15% of 18% CB).

Een gasveer beweegt 12° naar links, rechts, voor en achter. Hierdoor ondervinden uw benen geen druk meer en wordt de bekkenfunctie gecorrigeerd.

Pony Popula ir

1 whitening pen (met 3% carbomide peroxide). Eenvoudig in gebruik, alleen geschikt vanaf 12 jaar.

VOOR ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT: MEER INFO OF EEN PROEFPAKKET?

c-l.be DP15.1

TEETH WHITENING PEN

www.contrasteuropE.be DENTAL PHARMA CVBA / CONTRASTEUROPE Z3 Doornveld 114, bus 2 - 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 - F +32 2 463 46 48 algemeen@contrasteurope.be

Bamba ch Standa ard

BEKIJK ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT OP DENTAL PHARMA CVBA / ERGO SPECIAL PRODUCTS Z3 Doornveld 114, bus 2 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 F +32 2 463 46 48 algemeen@ergosp.be

www.ergosp.be VRAAG NAAR EEN GRATIS PROEFPLAATSING OF DESKUNDIG ADVIES

c-l.be DP15.1

TANDPASTA Dagelijkse whitening voor tanden met direct resultaat.

Casus 5 Een (in 2011) 32 jarige, rokende man met tandartsangst en onregelmatige tandartszorg is verwezen voor parodontale behandeling. Na initiële parodontale behandeling (met extractie van de 26, 38, 46) nam de bloedingsscore (van 59 naar 12%), en de plaquescore aanzienlijk af. Bij de herbeoordeling was er nog sprake van fors verdiepte restpockets. Deze zijn min of meer stabiel gebleven over een periode van 18 maanden. De evaluatie van juni 2013 liet onvoldoende plaquebeheersing zien. Het advies was toen om aan optimalisering van de plaquebeheersing te werken in een 3-maandelijks recall-systeem, en over één jaar over te gaan tot parodontale chirurgie van de restpockets. Patiënt heeft meerdere afspraken gemist/geannuleerd en zijn plaquebeheersing niet geoptimaliseerd. Tevens is hij niet tijdig verschenen voor de evaluatie. Parodontaal onderzoek liet dramatische achteruitgang zien bij element 47 ondanks betrokkenheid van de patiënt bij het behandeltraject.

restpockets. Dat de diepte niet verandert over een bepaalde periode is geen garantie dat in de toekomst niets gaat veranderen (casus 5). In deze casus heeft het niet nakomen van de aanbevolen afspraken, het niet bereiken van een pocketdiepte onder de 6 mm, en van een plaquescore onder 10% die door sommigen als ‘details’ worden gezien, het lot van de 47 bepaald. De behandeling van parodontitis is veeleisend. Verwijzing naar de best getrainde behandelaars zorgt voor een tijdige en efficiënte aanpak. Alle partijen zijn hierbij gebaat: de tandarts blijft het vertrouwen van zijn patiënt genieten, de patiënt krijgt een (esthetisch) betere behandeluitkomst (dan

Referenties:

die van casus 3) en de vergoeding voor de zorgverzekeraar is lager indien het gebit wordt behouden (geen prothetiek nodig).

Conclusie Parodontitis is vandaag de dag niet minder een probleem voor de volksgezondheid dan in 1987, toen de behoeftes van de Nederlandse patiënten en tandartsen tot de training van tandarts-parodontologen hebben geleid. Dat tegenwoordig (inmiddels 30 jaar later) de drempel voor verwijzing naar tweedelijns parodontale zorg hoger is, is niet te verklaren door wetenschappelijke data. Dit nieuwe beleid heeft vooral te maken met keuzes die worden gemaakt in de eerstelijnspraktijken.

7. Löe, H., Anerud, A., Boysen, H. & Morrison, E. (1986) Na-

1. Reich, E. & Hiller, K. A. (1993) Reasons for tooth extraction

tural history of periodontal disease in man. Rapid, mode-

in the western states of Germany. Community Dentistry

rate and no loss of attachment in Sri Lankan laborers 14

and Oral Epidemiology 21, 379-83.

to 46 years of age. Journal of Clinical Periodontology 13,

2. Murray, H., Locker, D. & Kay, E. J. (1996) Patterns of and reasons for tooth extractions in general dental practice in Ontario, Canada. Community Dentistry and Oral Epidemiology 24, 196-200. 3. Hull, P. S., Worthington, H. V., Clerehugh, V., Tsirba, R., Davies, R. M. & Clarkson, J. E. (1997) The reasons for tooth extractions in adults and their validation. Journal of

431-45. 8. Cobb, C. M., Carrara, A., El-Annan, E., Youngblood, L. A., Becker, B. E., Becker, W., Oxford, G. E. & Williams, K. B. (2003) Periodontal referral patterns, 1980 versus 2000: a preliminary study. Journal of Periodontology 74, 1470-4. 9. Hugoson, A., Sjödin, B. & Norderyd, O. (2008) Trends over 30 years, 1973-2003, in the prevalence and severity of pe-

Dentistry 25, 233-7. 4. Chrysanthakopoulos, N. A. (2011) Reasons for extraction of permanent teeth in Greece: a five-year follow-up study. International Dental Journal 61, 19-24. 5. Holm-Pedersen, P., Schultz-Larsen, K., Christiansen, N. & Avlund, K. (2008) Tooth loss and subsequent disability and mortality in old age. Journal of the American Geriatrics Society. 56, 429-35. 6. Osterberg, T., Carlsson, G. E., Sundh, V. & Mellström,

Sokratis Katsamakis Tandarts-Pa-

riodontal disease. Journal of Clinical Periodontology 35,

rodontoloog NVvP en als zodanig

405-14.

werkzaam is in de Parodontologie

10. Checchi, L., Montevecchi, M., Gatto, M. R. & Trombelli, L. (2002) Retrospective study of tooth loss in 92 treated

Praktijk Leiden en in het Centrum

periodontal patients. Journal of Clinical Periodontology

Parodontologie & Implantologie

29, 651-6. 11. Fardal, Ø., Johannessen, A. C. & Linden, G. J. (2004)

D. (2008) Number of teeth--a predictor of mortality in

Tooth loss during maintenance following periodontal

70-year-old subjects. Community Dentistry and Oral Epi-

treatment in a periodontal practice in Norway. Journal of

demiology 36, 258-68.

Clinical Periodontology 31, 550-5.

Amersfoort. Hij is tevens werkzaam als parodontologieconsulent in praktijken in Amsterdam en Almere.

dentista| 21 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dental bauer OMNIDENT

dental bauer Nederland voert met trots Omnident als huismerk. Omnident biedt al sinds jaar en dag een compleet assortiment verbruiksmaterialen voor tandartspraktijk en tandtechnisch laboratorium, plus alle klein apparatuur en instrumentarium, van uitstekende kwaliteit, tegen zeer scherpe prijzen.

dental bauer Nederland De Steenbok 12 5215 ME â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch 073 615 44 11 info@dentalbauer.nl www.dentalbauer.nl

In onze webshop is naast ons huismerk, een ruime keuze van meer dan 400 fabrikanten direct binnen handbereik. Registreer u vandaag nog op onze website en profiteer dit hele jaar van 20% korting over uw webshop bestellingen. www.dentalbauer.nl

dentista| Play Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

(R)evolutie dentista

NobelParallel Conical Connection

Universele toepassing in alle botkwaliteiten en uiteenlopende indicaties. Dit nieuwe implantaatsysteem bouwt op 50 jaar eigen onderzoek en innovatie, en vertegenwoordigt een nieuwe evolutie van de belangrijke kenmerken van de succesvolle Brånemark- en NobelSpeedy-implantaatsystemen.

nobelbiocare.com/NobelParallel

dentista| 23 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

onderzoek en behandeling

Kaakgewrichts klachten “Bij iedere nieuwe patiënt, alsook bij bestaande patiënten zou in de praktijk idealiter ook een kort functieonderzoek van het kauwstelsel moeten plaatsvinden. De tandarts en de mondhygienist inventariseren zo beter mogelijk aanwezige hoofdpijnen kaakgewrichtsklachten”. Dr. Jules R. Hesse, fysio- en manueeltherapeut

afbeelding 1. Myofasciale pijn

uncties als kauwen, slikken en spreken maken een belangrijk deel uit van onze dagelijkse noodzakelijke activiteiten. De kauwfunctie wordt in belangrijke mate bepaald door een fijne coördinatie en sturing van het centrale zenuwstelsel (CZS). Emotionele spanning of stress is vaak een belangrijke factor die overmatig sterke en herhaalde spiercontracties kan veroorzaken. Pijn en vermoeidheid in de kauwspieren, maar ook hoofdpijn zijn dan de bekendste symptomen als gevolg van deze overbelasting. Vooral temporale hoofdpijnen, maar ook oorpijnklachten worden frequent over het hoofd gezien als symptomen van een overbelast kauwstsel. De tandarts en de mondhygiënist dienen alert te zijn op deze pijnklachten.

Kauwspieren Tot de kauwspieren kunnen die spieren worden gerekend die de schedel met de onderkaak verbinden. De sterkste kauwspieren vormen de mondsluiters, respectievelijk de m. temporalis, de m. masseter en de m. pterygoïdeus medialis. Deze spieren zijn vooral bertrokken bij krachtige kauwen maalfuncties. Een andere belangrijke kauwspier is de m. pterygoïdeus lateralis die vooral de horizontale (laterale en proale) onderkaakbewegingen mogelijk maakt tijdens het kauwen, slikken en spreken. De

tongspieren (de tong- en de mondbodemspieren) zijn in hun functies direct afhankelijk van een goede onderkaakmobiliteit. Zo kan een gestoorde onderkaakmobiliteit, zoals bij discusklachten in het kaakgewricht of spasmen van de kauwspieren, voor een gestoorde tong- en spraakfunctie zorgen. Afhankelijk van de wijze waarop het bewegingsapparaat wordt belast, kunnen zich stoornissen in de voedingstoestand van de spieren voordoen. Tijdens een langer durende inactiviteit van bijvoorbeeld de kauwspieren kan hierdoor atrofie ontstaan (volumeafname en krachtvermindering), terwijl hyperactiviteit van deze spieren juist tot hypertrofie (volume- en krachttoename) kan leiden. In beide gevallen kunnen spierpijnklachten voorkomen (afbeelding 1). Atrofische spieren vertonen vaak een verminderde belastbaarheid en een snelle vermoeidheid, terwijl hypertrofische spieren vaak door overbelasting snel gevoelig kunnen worden.

Kaakgewrichten De beide kaakgewrichten vormen de schakels tussen onderkaak en schedel. Uniek aan deze gewrichtsverbinding is de grote mate van glijbeweging die tussen voornoemde structuren gemaakt kan worden. De grote onderkaakmobiliteit dankt het

vooral aan deze glijfunctie (translatie). De aanwezigheid van een intra-capsulaire discus zorgt voor een goede krachtdistributie, maar tevens vermindert deze de kans op gewrichtsslijtage. In de praktijk zien we dat deze discus juist voor veel klachten kan zorgen; we benoemen dit als een discopathie. Terwijl het knappen van kaakgewrichten zich in gemiddeld 60-65% van een gezonde populatie voordoet, is het (pijnlijk) blokkeren een duidelijke indicatie voor nader onderzoek. Het plotseling ophouden van kaakgewrichtsgeluiden in combinatie met een gelijktijdig optredende beperking van de onderkaak is vaak indicatief voor een discusprobleem. Daarbij kan een ‘oorpijnklacht’ een indicatie zijn voor een inflammatie van distale discusaanhechtingen en het gewrichtskapsel. Inspectie van de onderkaakbewegingen en het bewegingsonderzoek van de mandibula kunnen een dergelijke klacht aan het licht brengen.

Doe de zelftest Middels een korte vragenlijst of ‘screening’ kun je een idee vormen over CMD-klachten bij je patiënten. Zowel bij nieuwe als bij bestaande patiënten kun je een beeld krijgen van de status van het kauwstelsel door ze de vragen onderaan dit artikel te laten beantwoorden. Indien de patiënt meerdere malen met ‘ja’ heeft geantwoord dan is het aannemelijk dat hij/zij een kaakprobleem heeft. Het is dan zinvol om een uitgebreide anamnese en een functieonderzoek uit te voeren.

Onderzoek van het kauwstelsel Het onderzoek van het kauwstelsel volgt in principe dezelfde richtlijnen als die van onze andere bewegingsapparaten. Naast een gerichte medische anamnese vormt de

dentista| 25 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

observatie van mandibulaire bewegingsuitslagen een belangrijk onderdeel van het onderzoek. Enige slingervormige bewegingen van de onderkaak tijdens openen en sluiten is doorgaand geen indicatie voor afwijkende functies. Duidelijke asymmetrische bewegingsuitslagen vragen wel om nader onderzoek. (afbeelding 2 en 3.) Bij het onderzoek van de kaakgewrichten en de kauwspieren maakt de clinicus gebruik van zogenaamde provocatietests. De provocatie is erop gericht mogelijke weefselspecifieke (pijn-)reacties op te roepen. Deze pijn wordt eerder herkend als spierpijn dan als gewrichtspijn. Hoe onderzoek je kauwspieren? 1. Palpeer eerst de ontspannen spier, waarna deze nogmaals kan worden gepalpeerd tijdens krachtig aanbijten. 2. Onderzoek de spieren door deze tegen een aanmerkelijke weerstand, de verschillende kaakbewegingen - zoals de mondopening en –sluiting en de horizontale onderkaakbewegingen - te laten uitvoeren. Het hoofd van de patiënt dient tijdens dit onderzoek goed te worden gestabiliseerd. Hoe behandel je de kauwspieren? 1. Uitleg over klem- en knarsgedrag en de rol die emotionele spanningen hierbij kunnen spelen. 2. Specifieke (zelf-) spierrekkingstechnieken op instructie van de behandelaar. 3. Stabilisatie beetplaat voor ’s nachts. Hoe onderzoek je de kaakgewrichten? Observeer de mondopening tot de maximale stand. De eigen drie middelste vingers opeen gestapeld (‘drie-vinger’-regel) zijn een indicator voor een volledige en een gezonde mondopening. Wijkt in vooraanzicht de onderkaak consequent af naar één zijde, dan is dit vaak indicatief voor een

afbeelding 2. Het bewegingsonderzoek

afbeelding 3. Palpeer het kaakgewricht in functie

discusprobleem. De mondopening is doorgaans dan ook aanzienlijk beperkt. In aanvulling zullen de horizontale onderkaakbewegingen (onder geleidend tandcontact) een specifieke bewegingsbeperking opnieuw bevestigen. Nader specifiek manueel gewrichtsonderzoek (jointplay test =

afbeelding 4. Jointplay onderzoek

tractie, translatie en compressie. afbeelding 4.) zal moeten uitwijzen of het hier om een discusklacht, of om een spierverkorting van één van de mondsluiters gaat. Distale kaakgewrichtscompressie wekt bij een geïnflammeerd gewricht doorgaans een ‘oorpijn’-klacht op. Bij een aanzienlijke gewrichtsinflammatie zal door intra-articulaire oedeemformatie een disclusie aan dezelfde zijde te zien zijn. Hoe behandel je de kaakgewrichten? Bij een bewegingsbeperking van het kaakgewricht als gevolg van een discusblokkade is in eerste instantie een manipulatieve techniek aangewezen. In latere stadia van de behandeling zijn mobiliserende technieken aangewezen. Deze laatste techniek wordt uitgevoerd wanneer de discus niet te reponeren valt als gevolg van een discusuitrekking of -vormverandering. Een gespecialiseerd fysiotherapeut dient deze behandeling uit te voeren. Ter ondersteuning van de fysiotherapeu-

tische behandeling kan pijnstilling (NSAID/ paracetamol) in combinatie met een lokale ijsapplicatie worden voorgeschreven. Voor de nacht kan een stabilisatiebeetplaat tevens een goede ondersteuning bieden.

Aanvullend onderzoek Naast de beoordeling van overmatige gebitsslijtage, persrillen aan de tong en de wangmucosa kan aanvullend röntgen-onderzoek een goed beeld geven van de harde weefsels van de onderkaak en de aangezichtsstructuren. Hiervoor wordt doorgaans het ortho-pantomogram gebruikt (OPT). Duidelijke vormverschillen en asymmetriëen van de beide kaakgewrichten kunnen een verklaring zijn voor afwijkende en beperkte kaakfuncties als knappen en blokkeren. Afwijkingen in vorm en consistentie van de weke delen kunnen een nader MRI-onderzoek verlangen.

Tot slot De behandeling van kaakgewrichtspatiënten wordt in de algemene praktijk vaak als complex en tijdrovend gezien. Echter kunnen een korte vragenlijst, een inspectie van de onderkaakbewegingen en enkele functietests al een behoorlijk beeld van de klacht geven. Een aanvullend onderzoek kan de diagnose verder aanscherpen. Bij iedere nieuwe patiënt in de praktijk zou idealiter ook een kort functieonderzoek van het kauwstelsel dienen plaats te vinden. Zo is ook de relatie tussen hoofdpijn en overbelasting van het kauwstelsel nog altijd een onderbelicht gebied. De tandarts en de mondhygiënist kunnen een belangrijke rol spelen bij de behandeling van hoofdpijn.

De zelftest De kauwspieren ja / nee Bent u zich bewust van tandenklemmen of –knarsen? ja / nee Maakt stress deze pijnklachten erger? ja / nee Heeft u naast hoofdpijn ook vaak nekklachten?

Dr. J.R. Hesse - fysiotherapeut en

De kaakgewrichten

aan het Sport Medisch Cen-

ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee

trum Fysiomed in Amsterdam.

Hoort u regelmatig kaakgewrichtsgeluiden als knisperen en/of knappen? Blokkeert de mond regelmatig tijdens openen? Blijft de mond wel eens ongewild openstaan? Heeft u een ongeluk gehad waarbij de kaak betrokken is geweest? Zijn andere gewrichten ook vaak pijnlijk? Heeft u herhaalde oorpijn die bij kaakfuncties verergert?

De beetrelatie ja / nee Passen uw tanden en kiezen anders op elkaar dan vroeger? ja / nee Heeft u problemen met het kauwen door het ontbreken van tanden en kiezen? ja / nee Zijn uw tanden en kiezen vaak (over-)gevoelig?

manueel therapeut - is verbonden

Daarnaast is hij werkzaam bij de afdelingen Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie van het Zaans Medisch Centrum, het Slotervaart Ziekenhuis en het VU Medisch Centrum in Amsterdam. www. juleshesse.nl, info@juleshesse.nl, www.biomecmodels.com

dentista| 27 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

UNIEK TANDHEELKUNDIG EN ORTHOPEDISCH INSTRUCTIEMODEL voor een bijzonder goed geïnformeerde en gemotiveerde patiënt

Kaakgewrichtsklachten - Gelaatspijnen - Hoofdpijnklachten - Nekklachten - Oorpijnklachten - Uitleg over implantaat- en splintbehandeling Het op ware grootte vervaardigde instructiemodel stelt u in staat een heldere en duidelijke uitleg te geven over complexe situaties in het hoofd-,

“Het model geeft een nieuwe dimensie aan de arts-patiëntrelatie door de heldere en de eenvoudige uitlegmogelijkheid bij klachten in het hoofd-, nek- en kaakgebied. Het is daarnaast ook een prachtig technisch en vernuftig instrument”. Prof.dr. Jens C.Türp, DDS, PhD , Universiteit van Basel, Zwitserland

hals- en nekgebied. Naast de uitleg over de diagnose kan een behan-

Speciale lezersaanbieding: normaal € 379,00, NU € 299,00 (incl. 21%

delplan eenvoudig en tijdbesparend worden toegelicht. Door het gebruik

BTW). Inbegrepen zijn: twee sets tandbogen met respectievelijk implan-

van hoogwaardig perspexmateriaal en een uniek veersysteem leent het

taten en een beetplaat, een liniaal en UPS-verzending.

model zich voor een intensief gebruik.

BESTEL NÚ VIA: www.biomecmodels.com /info@biomecmodels.com

Tieneke Wulferink

Accreditatie In 2000 werd het kwaliteitsregister

te blijven en de deelname daaraan was

Het puntenaantal lijkt veel om te behalen,

paramedici opgezet. In samenwerking

daarom ook niet moeilijk. Een congresdag

aan het begin van zo’n vijfjarige periode

met 14 andere paramedische beroepen

kon mij daarentegen soms zwaar vallen.

voor een nieuwe registratie. Het werken

is de NVM hier destijds ingestapt, om

Voorlichting geven op scholen vind ik

als mondhygiëniste geeft mij echter veel

registratie te bewerkstelligen voor diegenen

erg leuk om te doen. Toen ik recent werd

voldoening, net als alle zaken die ermee

die aan bij- en nascholing doen en zo

benaderd voor een initiatief in het basis- en

samenhangen. Dan blijkt dat het uitvoeren

aantoonbaar aan kwaliteit werken. In 2005

voortgezet onderwijs om kinderen bekend

van verschillende activiteiten toch niet

was mijn eerste registratie in dat register.

te laten raken met verschillende beroepen,

zo’n struikelblok is om het puntenaantal te

Puntenaantallen behaalde ik onder andere

zei ik dan ook direct ja. Kids College

behalen. De kinderen van Kids College (11-

door de Intercollegiale Toetsingsgroep (IT)

Apeldoorn vroeg mij om gastdocent te

12 jarigen) vroegen mij aan het einde wat ik

bij te wonen. Deze IT-groep is vergelijkbaar

worden. Samen met een groep kinderen

ervan vond om hun les te geven. Ik zei dat

met de equalgroep voor tandartsen.

heb ik het proces en doel van het sealen

ik het van te voren spannend heb gevonden,

Daarnaast zijn er uiteraard de congressen

besproken en daarna een aantal prachtige

maar dat toen zij eenmaal binnen waren

en algemene ledenvergaderingen waar ik

geëxtraheerde elementen geseald. Hiervoor

het erg leuk was. Zij waren blij met mij als

punten mee behaal.

kreeg ik de laatste ontbrekende punten

docent en waren zeer verheugd met een

De NVM begon haar eigen kwaliteitsregister

voor mijn registratie. Win-win dus! De

goodybag met mondverzorgingsspullen.

en stapte uit het kwaliteitsregister

benodigde 160 punten waren toch maar

Hetzelfde gevoel overkwam mij toen ik de

paramedici. Daarbij zijn de regels en

weer mooi binnen met meerdere ochtenden

mail kreeg van het KRM, met het nieuws

mogelijkheden voor het bij- en nascholen

voorlichting op een kinderdagverblijf, in

dat mijn aanvraag is geaccepteerd en ik nu

toegenomen en is er een verdeling van

kleuterklassen en in een verpleeghuis. Maar

tot 2020 opnieuw de mogelijkheid heb om

verschillende activiteiten ontstaan. Er wordt

ook door de fijne avonden met collega

160 punten te behalen. De cyclus begint

van je verwacht dat je je kennis op een zo

mondhygiënisten, waar niet alleen kennis

opnieuw en het verheugde gevoel van het

breed mogelijk vlak bijhoudt. In 2010 heb ik

wordt gedeeld maar ook de zorgen over

behaalde doel houd ik nog even vast.

mij opnieuw geregistreerd. In deze periode

ons beroep worden besproken. En natuurlijk

vond ik het wat lastiger om de punten te

de (soms slaapverwekkende) congressen,

behalen, met drie keer zwangerschapsverlof

de (vaak interessante) workshops en de

Tieneke Wulferink is mondhygiëniste en

en een jong gezin. Mijn collega’s van de

online cursussen die je in alle rust thuis

als waarnemer werkzaam bij meerdere

IT-groep stimuleerden mij om verbonden

doorneemt.

praktijken

dentista| 29 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Zo verkoop je je behandelplan De meeste tandheelkundestudenten dromen van een toekomst met grote plannen, implantologie en uitgebreid kroon- en brugwerk. De praktijk laat vaak het tegenovergestelde zien: vullingen, controles en ‘tand voor tand tandheelkunde’. Tandarts Jan Pameijer heeft lang geleden al gezegd: “Als je het niet verkoopt, dan zal het altijd op de plank blijven staan”. Waarom lukt het de ene tandarts nu wèl om het beste plan geaccepteerd te krijgen, en de andere niet?

Rolf van Mierlo

en grote misvatting is dat de patiënt eerst wil weten hoeveel het kost. Dat geld de belemmering is om akkoord te gaan met de behandeling die de tandarts voorstelt. Begin dus niet meteen over geld te praten als de patiënt nog geen idee heeft

De emotie is sterker dan de intelligentie

4. Wat is de investering? “Komen prijs en waarde overeen?” De meest voorkomende verkoopmomenten zijn de korte consulten, zoals periodiek mondonderzoek of een incidenteel consult. De patiënt komt direct met een zorgvraag, of de tandarts informeert of de patiënt nog pijn heeft gehad, goed kan kauwen en tevreden is met de esthetiek. Het eerste bezoek van een nieuwe patiënt is ook een prachtig moment om met een blanco visie de functionele en esthetische aspecten uitgebreid te bestuderen en met de patiënt te bespreken. Vaak wordt hier veel te weinig tijd voor uitgetrokken.

Klein plan waar we het over hebben. Vóór de financiële vraag zijn er drie belangrijkere vragen die de patiënt eerst in zijn hoofd heeft: 1. Wat is dit voor een behandeling? “Wat is een kroon?” 2. Waarom heb ik deze behandeling nodig? “Waarom moet ik een kroon?” 3. Wat betekent deze behandeling voor mij? “Pijn en lang in de stoel ?”

Er is een verschil tussen grote en kleine plannen. Voor beide is er ook een verschillende route. De kleine plannen zijn bijvoorbeeld een endo met kroon, of verwijzing naar een mondhygiëniste voor parobehandeling. De tandarts stelt de indicatie en wil de patiënt graag overtuigen van de aanpak. Bewaak bij het overtuigen (verkoop) wel altijd het ethisch, doelmatige en wettelijk

kader. Met de vier basis verkoopvragen in het achterhoofd gebruikt de tandarts de volgende effectieve beïnvloedingstechnieken: • Sociale bewijskracht: “De meeste van mijn patiënten kiezen deze behandeling in deze situatie” - We doen wat anderen ook doen. • Consistentie: “U heeft al zoveel geïnvesteerd in uw mond, het zou zonde zijn om deze kies verloren te laten gaan” - Als we A zeggen dan zeggen we ook B. • Autoriteit: “Ik heb al jaren ervaring met deze behandeling” - Van iemand met aanzien nemen we wat aan. • Wederkerigheid: “Ik ga mijn uiterste best doen voor u om deze kies te redden”. • Schaarste: Nu of nooit. “Als we de behandeling nu uitvoeren, kunnen we de kies nog redden” - Ik geef jou wat en jij geeft mij wat. • Sympathie: “Ik begrijp dat het een kostbare investering is, maar u bent het zeker waard” - We nemen sneller iets aan van iemand die empatisch is.

dentista| 31 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Groot plan De route voor een groot plan ligt wat complexer. Dit doe je niet even in een paar minuten tijdens een kort bezoek. Er is veel meer tijd nodig, zowel voor onderzoek, studie en presentatie van het plan. Een goede leidraad is het V5 model. V1 : Warming up. Tijdens een kort bezoek wordt de patiënt enthousiast gemaakt voor het opstellen van een uitgebreid plan. De route, reële verwachting en de kosten voor het opstellen van een plan worden besproken. De patiënt begrijpt dat dit niet een klusje van een paar minuten is. V2: Verzamelen informatie. In een afspraak van een uur wordt uitgebreid aandacht besteed aan anamnese, intra- en extraoraal onderzoek, röntgenfoto’s, gebitsmodellen, foto- of videoshoot en een interview met de patiënt door open vragen te stellen. De zorgvraag en de wens van de patiënt staan hierbij centraal. V3: Plan uitwerken. Gedurende 2 à 3 weken tot de volgende afspraak werkt de tandarts het plan uit in een mooie presentatie, die hij kan spiegelen aan zijn studiegroep

Eindelijk een fluoride lak,

die iedereen laat glimlachen Enamelast is bijna onzichtbaar en voelbaar. Dat maakt het de perfecte fluoride lak. En patiënten HOUDEN van de smaak!

Niemand wil graag de tandartspraktijk verlaten met een vieze laag die het tandoppervlak maskeert. Dit is waarom we de Enamelast™ ontwikkelt hebben, met een exclusieve formule die fluoride afgeeft en de tand natuurlijk en zacht laat aanvoelen. • Gearomatiseerd, gezoet met xylitol, met 5% natriumfluoride • Gepatenteerd hechtingsbevorderend middel, voor betere retentie • Vrijwel onzichtbaar • Fruitige smaak Walterberry (mix van bosbessen)

Vóór het aanbrengen

Na het aanbrengen

Enamelast. Alles wat u wilt van een fluoridevernis.

Actie aanbieding Bij aankoop van 4x Enamelast Syringe Kits ontvangt u GRATIS 1x extra Kit!

Bestellen per E-mail: infoDE@ultradent.com

4+1 Tel +49 (0) 2203 - 35 92 15 • www.ultradent.com Aanbieding geldig tot 30.06.15. De algemene bestelvoorwaarden van de uitleverende dental depots zijn van kracht.

en uiteindelijk aan de patiënt kan voorleggen. Goede documentatie is niet alleen bijzonder leerzaam, maar ook essentieel om het plan van aanpak helder te houden. V4: Presentatie van het plan. Dit doen we het liefst in een opgeruimde spreekkamer, of aan een normale tafel in de behandelkamer. Dus niet in de behandelstoel! Zorg voor rust en aandacht. Gebruik hier ook een uur voor. Je krijgt maar één kans om het plan goed te presenteren. Moderne technieken als DSD en Emotional Dentistry hebben voor een ware doorbraak in acceptatie van het behandelplan gezorgd, en zullen later in dit artikel worden besproken. V5: Acceptatie behandelplan. Uiteindelijk moet je tot een deal komen. Voordat de patiënt opstapt moet er een afspraak zijn. Stuur de patiënt niet met heel veel informatie naar huis om er eens goed over na te denken. Meestal is dan alle moeite voor niets geweest. De aanwezigheid van een partner tijdens de presentatie maakt het vaak makkelijker om wel te beslissen.

DSD en Emotional Dentistry Het opstellen en presenteren van een groot plan is makkelijker geworden door gebruik te maken van een Digital Smile Design. Hiermee kan je een groot stuk ongemak weghalen door de patiënt een beeld te geven van het mogelijke esthetische eindresultaat. Veel mensen vinden het bijzonder onprettig om iets aan zichzelf te laten veranderen voor veel geld, en pas achteraf te zien wat het geworden is. Zie het als een architect die voor zijn klant een maquette bouwt om te bespreken of het nieuwe huis conform de verwachtingen is. Na een foto- en videoshoot wordt er in de computer een ontwerp gemaakt, dat vervolgens wordt omgezet in een wax-up. Aan de hand van de wax-up wordt er een mock-up in de mond van de patiënt geplaatst, zonder dat er ook maar iets beslepen wordt. Deze situatie wordt wederom gefilmd en tijdens de presentatie van het plan zal de patiënt de twee video’s naast elkaar zien. Zonder en met mock-up.

Linker en rechter hersenhelft In 1981 ontving de Amerikaan Roger Sperry de Nobelprijs voor zijn onderzoek naar de functionele verschillen tussen de linker en rechter hersenhelft. De linkerkant heeft een dominante rol bij de analytische processen en aan de rechterkant vinden de meer creatieve en emotionele processen plaats. Links is gericht op rekenen, taal, logica en volg-

dentista| 33 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Bij verkopen gaat het om helpen en niet om aansmeren orde. Daarentegen is rechts meer gericht op afbeeldingen, intuïtie, dromen en verbeeldingskracht. De Roemeense tandarts Florin Cofar heeft aan DSD een extra dimensie toegevoegd door gebruik te maken van Emotional Dentistry. Als je een patiënt een spiegel in zijn hand geeft, dan zal de linker hersenhelft geactiveerd worden. De kijker zoomt in en zal zich afvragen of de kleur van de mock-up wel ok is en of de echte restauraties ook zo ruw zijn en aan elkaar geplakt zitten. “People will forget what you said, people will forget what you did, but people will never forget how you made them feel” Maya Angelou – schrijver en dichter

Bij Emotional Dentistry laten we de patiënt een film van zichzelf zien met het gehele faciale beeld. Mensen kijken naar hun totale uitstraling. Hoe ziet mijn lach eruit? Ben ik leuk? De rechter hersenhelft wordt geactiveerd en in een split second beslist de patiënt intuïtief dat hij dit plan wil. De mooie lach geeft hun een goed gevoel en ze zijn bereid er tijd, geld en energie in te steken. De emotie is sterker dan de intelligentie. Veel van de aankopen in het dagelijks leven worden op deze wijze besloten. Later wordt de linker cognitieve hersenhelft er weer bij gehaald, om argumenten te zoeken om de beslissing van de rechterhersenhelft te ondersteunen. De tandarts zal de patiënt hiermee moeten helpen.

Samengevat Verkopen doe je niet zomaar. Om een behandelplan makkelijk geaccepteerd te krijgen zal de tandarts goed moeten nadenken over de procedures, gebruik moeten maken van moderne technieken en natuurlijk communicatieve competentie nastreven. Bij verkopen gaat het om helpen en niet om aansmeren. Uiteindelijk willen we niets liever dan dat de patiënt kiest voor de meest optimale oplossing. Bij wijze van spreken de tandheelkunde die wij zelf in onze mond willen.

Rolf van Mierlo is partner bij M2 tandartsen en trainer bij Catan School of Excellence. Hij geeft diverse opleidingen, zoals de cursussen Praktijkmanagement, Acceptatie Behandelplan en Schedulling by Design.

dentista| Team in beeld Tandarts

Mondhygiënist

dentista

Tandarts

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Mondclinic, Rotte Mondclinic, Rotterdam

Specialisatie: praktijk voor mondhygiëne, preventie en kindertandheelkunde

Op de foto Corina Julien, Kim Veenbrink, Roshni Timal, Hayat Fitiwi, Charlotte de Vries, Laura van Maanen, Kim van der Heijden, Miranda van Kampen, Jose Verweij, Irma de Ruiter, Nadia van den Boom.

Medewerkers: 1 tandarts 9 mondhygiënisten (waarvan 1 praktijkhouder en 1 praktijkmanager) 1 paro-preventieassistent 2 baliemedewerkers

Team Het team bestaat uit 13 medewerkers, waarvan negen mondhygiënisten en één paro-preventieassistent. Eén dag in de week is er in de praktijk een tandarts aanwezig die affiniteit heeft met het behandelen van kinderen. Mondclinic werkt volgens de richtlijn ‘opdrachtrelatie’ met de eigen tandarts intern voor het behandelen van de jeugd, en met externe verwijzers

voor preventie en paro. Het team van Mondclinic is altijd bezig met het verbreden en verdiepen van haar kennis door het volgen van veel bij- en nascholing. Ze beoefenen alle competenties die vallen binnen het opleidingsgebied. Het is een jong en dynamisch team dat uitstekend samenwerkt.

Communicatie De dagelijkse leiding in de praktijk is in handen van de praktijkeigenaar en –manager. Beiden zijn ook als mondhygiënist werkzaam, waardoor de communicatie langs korte lijnen plaatsvindt. Daarnaast is er dagelijks lunchoverleg, precies tussen het einde van de ochtendshift en het begin van de

Foto: Levin den Boer - Persfoto.nu

erdam middagshift. Er is dus voldoende ruimte om informatie uit te wisselen binnen het team.

Pand De praktijk bezet de begane grond van een modern en licht appartementencomplex in de Alexanderpolder, een verjongende wijk in Rotterdam. Patiënten kunnen gratis voor de deur parkeren en stappen bij binnenkomst direct de gezellige wachtkamer binnen, waar ze worden ontvangen door de baliemedewerksters. De praktijk heeft een gescheiden routing voor patiënten en medewerkers. Zo grenzen alle behandelkamers aan de centrale wachtkamer. Voor het eerste bezoek ontvangen patiënten een introductiebrief, waarin de werkwijze

dentista| 35 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

wordt uitgelegd en duidelijk wordt gemaakt wat men kan verwachten. Bij de opvolgende intake volgt een behandelplan. Er wordt nauw samengewerkt met exerne verwijzers, die na de intake, herbeoordeling en evaluatie een verslagbrief ontvangen. Maar patiënten zijn ook altijd welkom op eigen initiatief.

Goed geregeld Er wordt gewerkt met het ISO 9001 systeem. Vanwege de grootte van het team is dit een goede manier om op een eenduidige manier te werken. Mondclinic is een mondhygiënepraktijk met als ‘core business’ preventie en met als doelgroepen paro, kindertandheelkunde en externe ouderenzorg in verpleeghuizen.

dentista| Implantologie Vast en Zeker Tandarts

dentista

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Hoe maak je de juiste keuze?

Tandarts

Abutments op implantaten

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Waar moet je rekening mee houden bij het ontwerp van individueel ontworpen en gefreesde abutments? In deze editie van ‘vast en zeker’behandelen we de vormgeving van implantaten. In de volgende editie gaan we dieper in op de materiaalkeuze.

Frank Andriessen en David Rijkens

nder invloed van digitalisering zijn CAD/CAM abutments vandaag de dag niet meer weg te denken uit de implantologie. Het gebruik van deze individueel ontworpen abutments heeft erg veel voordelen. De tandarts - die voorheen grotendeels afging op de expertise van de tandtechnieker - kan nu steeds meer zelf de vormgeving van het abutment bepalen. Maar dit kan soms best lastig zijn. Wat is de optimale vormgeving en voor welk materiaal kies ik?

CAD/CAM vs standaard abutments Uit onderzoek blijkt dat standaard abutments veel nadelen hebben ten opzichte van CAD/CAM individueel gefreesde abutments. Zo is vaak de retentie niet optimaal en, belangrijker, blijken er in 100% van de gevallen nog cementresten achter te blijven na het cementeren van deze abutments.1-3 Het goed kunnen verwijderen van cementresten bij gecementeerde kronen is essentieel, omdat deze peri-implantitis (ook wel peri-cementitis) kunnen veroorzaken.4 Diverse methodes zijn bedacht om de hoeveelheid cement die wordt gebruikt bij standaardabutments te verminderen. Zo zou men gebruik kunnen maken van een kunststof of putty replica van het abut-

ment. Als men vervolgens het cement in de kroon heeft aangebracht en de kroon eerst op de replica plaatst, kan het overtollige cement verwijderd worden. Als men vervolgens de kroon op het abutment in de mond plaatst, zullen er minder cementresten achterblijven. Alhoewel het risico op achterblijven van cement hiermee kan worden verkleind, is het toch lastig gebleken dit helemaal te voorkomen.5 (afbeelding 1) Een groot voordeel van CAD/CAM gefreesde abutments is dat de behandelaar zelf kan bepalen waar de outline van de kroon komt te liggen (afbeelding 2 en 3). Door deze supragingivaal of equigingivaal (op de overgang met de gingiva) te positioneren, kunnen cementresten beter worden verwijderd. (afbeelding 2) Of dit voldoende is om geheel geen cementresten achter te laten is nog niet bekend. Wel is het belangrijk om ook in geval van gecementeerde kronen maar een beperkte hoeveelheid cement te gebruiken (afbeelding 4).

Hoe diep moet de outline lopen en welke vorm is optimaal? De vraag hoe diep de outline moet lopen

dentista| Implantologie Vast en Zeker Tandarts

dentista Afbeelding 1:Verschil tussen de basis van een frontkroon op een standaardabutment (links) en een individueel vormgegeven CAD/CAM abutment (rechts).

Mondhygiënist

Tandarts

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 4: Een beperkte hoeveelheid cement is voldoende om de kroon op een individueel vormgegeven abutment voldoende houvast te geven.

Afbeelding 2 en 3: Verschil tussen een standaardabutment (links) en een individueel vormgegegeven CAD/CAM abutment (rechts). Het CAD/CAM abutment loopt veel breder uit. De outline ligt veel gunstiger om eventuele cementresten te kunnen verwijderen.

hangt ondermeer af van het feit of de kroon verschroefd of gecementeerd wordt. Ook de locatie van het implantaat speelt een rol. In de molaarstreken is de esthetiek minder van belang. Eventuele doorschemering van het titanium van het abutment is klinisch dan vaak minder relevant. In een dergelijk geval is het aan te raden palatinaal de outline van de toekomstige kroon supragingivaal te houden. Buccaal kan de outline precies op gingivaniveau worden gelegd. Het verzekert een zichtbaarheid van de outline en een grotere kans dat alle cementresten goed verwijderd kunnen worden. In de esthetische zone is het advies om aan de labiale zijde een maximale diepte van 1,5 mm subgingivaal aan te houden om een grijze (of wit in geval van zirconium) rand van het abutment te voorkomen. Palatinaal is het advies de outline supragingivaal te houden.3 Als men met een verschroefde kroon werkt, zou de outline van de kroon in theorie meer subgingivaal worden gelegd. Immers, er wordt geen gebruik gemaakt van cement in de mond, waardoor er geen cementresten achter zullen blijven. Echter, ook nu kent de diepte van de outline beperkingen. Dit heeft te maken met de aanhechting tus-

dentista| 37 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

sen het abutment en de peri-implantaire mucosa.

De ‘aanhechting’ tussen abutment en mucosa Het weefsel, de mucosa rond implantaten kent veel gelijkenis met het weefsel rond natuurlijke elementen. De mucosa dat tegen het abutment aanligt kan worden verdeeld in twee zones: de marginale zone die ook wel het barrière-epitheel (bij natuurlijke elementen aanhechtingsepitheel of junction epithelium) wordt genoemd, en een meer apicale zone die bestaat uit vezelrijk bindweefsel.6-8 Het barrière-epitheel hecht aan titanium via hemisdesmosomen.9, 10 Dit zijn een soort zuignappen die een binding vormen met het titanium. De bindweefsellaag bestaat uit littekenweefsel met weinig cellen en vasculair weefsel. Wel bevat het veel collageenvezels, die stevig om het abutment heen zitten.11-13 Bij natuurlijke elementen zitten er vezels in deze laag, die hechten aan het wortelcement. Ze lopen dan als een soort waaier uit (afbeelding 5a). Dit vormt een stevige bescherming voordat bacteriën het bot kunnen bereiken. Bij implantaten lopen deze vezels ook in de bindweefsellaag. Echter, hier lopen de vezels vanuit de bot-

DÉ LEVERANCIER VOOR DE BENELUX VAN PENTRON- EN ABRASIVE-PRODUKTEN

NIEUWE EN BETERE FORMULE SCHERP GEPRIJSD SNELLE LEVERTIJDEN

FLOW-IT ALC

separate etching

de goedkoopste composite

perfect for all your direct composite bonding needs

BREEZE CEMENT

Build-It FR

Fusio Dentin Liquide

one step

MOJO VENEER CEMENT

automix syringe

CEMENT-IT

separate etching

esthetic, lightcure, cement system

STAINBUSTERS

automix syringe

TEMPSPAN

NEWSNOWLIGHT

blijft de nr 1 van de witte stiften qua produkt en prijs

composiet-abrasieve boortjes maken polijstpasta en borsteltjes overbodig

c-l.be DP15.10

BOND 1 SF

BOND 1

CARBOPOST

blijft de sterkste composietstift waar esthetiek geen rol speelt

Wenst u meer info over onze produkten? Bel uw depot of bezoek snel

www.dentalpharma.be

DENTAL PHARMA CVBA - Z3 Doornveld 114, bus 2 - 1731 Zellik, België - T +32 2 463 45 95 - F +32 2 463 46 48 - algemeen@dentalpharma.be

dentista| Implantologie Vast en Zeker Tandarts

rand en periost parallel verticaal langs het abutment (afbeelding 5b). Er is geen echte hechting van vezels zoals bij natuurlijke elementen via het wortelcement. 14-17 De barrière / bindweefselaanhechting is erg belangrijk voor het behoud van het bot rond (de nek van) het implantaat. 8, 18, 19 De bovengenoemde hechting van de mucosa aan het abutmentoppervlak blijkt goed te werken rond abutments van titanium en zirconium. Andere materialen, zoals goud en porselein, hebben deze hechting niet. 8, 20 Het gevolg van gebrek aan aanhechting is dat er botverlies rond de nek van het implantaat kan ontstaan, met recessie als gevolg. Ofwel: men heeft diep subgingivaal liever geen porselein of goud zitten (afbeelding 6). Omdat de aanhechting van de mucosa dan zwakker is en er een grotere kans op crestaal botverlies en recessie zal ontstaan. Ook in geval van een verschroefde kroon wordt daarom aanbevolen de outline van de kroon maximaal 1,5mm diep te houden, om recessies en daarmee esthetische problemen te voorkomen. 20

Communicatie met de tandtechieker Hoe de outline van de kroon moet lopen, dient de tandarts zelf te communiceren met de tandtechnieker. Vergeet dan ook niet op de opdrachtbon te noteren waar de outline van het abutment moet worden gelegd om discussie achteraf te voorkomen. Daarbij moet men er wel op bedacht zijn dat bij een onvoldoende gecreëerde emergence profile met een tijdelijke kroon het soms lastig kan zijn voor de tandtechnicus om de outline exact op de juiste plaats te positioneren (afbeelding 8 en 9). Hoe een goed emergence profile kan worden bereikt lees je in het artikel “Hoe creëer je mooi tandvlees?” (Dentista 3 - 2014, pagina 32-35).

dentista

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 5: De vezels rond natuurlijke elementen hechten aan het wortelcement (zie rode pijl afbeelding a) en lopen anders dan de vezels rond de implantaten (rode pijl afbeelding b).

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 6: Verschroefde kroon waarbij het porselein zeer diep subgingivaal ligt. Er is een groter risico op recessies op lange termijn omdat het porselein te diep onder de gingiva ligt (aangegeven met de rode lijn). Het is beter om voor een titanium of zirconium abutment te kiezen waarbij de outline van de kroon minder subgingivaal loopt.

Afbeelding 7: foutief vormgegeven abutment: palatinaal ligt de outline 1mm subgingivaal, buccaal ruim 2mm subgingivaal. In dit geval zou het beter zijn als palatinaal supragingivaal zou liggen en buccaal maximaal 1mm subgingivaal

Omdat men bij molaren meestal niet met tijdelijke kronen werkt, valt te adviseren om hier bredere healing abutments te gebruiken. Ook een driehoekige vorm van het healing abutment kan handig zijn (afbeelding 10).

Sonderen en hemidesmosomale aanhechting De eeuwige vraag of men mag sonderen rond implantaten spitst zich vaak toe op de angst om de hemidesmosomale aanhechting te verbreken. Onderzoek toont echter aan dat, mits op de juiste wijze en met

dentista| 39 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 8 en 9: Als het ‘emergence profile’ niet juist is voorbereid is het voor de tandtechnieker lastig om de outline op de juiste positie te leggen. Duidelijk zichtbaar is het verschil in ‘emergence profile’ zonder tijdelijke kroon (links) en de situatie waarbij het emergence profile voorbereid is met een tijdelijke kroon (rechts).

W IE U

Sensitivity Management Sensitivity Management PrevDent ontwikkelde DeSensiDent een effectieve methode die tandgevoeligheid op natuurlijke wijze behandelt met behulp van nano-Hydroxyapatiet. Openliggende dentine-tubili en microbarsten in het glazuur worden afgesloten en opgevuld met een langdurig resultaat.

DeSensiDent Behandelt gevoelige tanden & tandhalzen Directe pijnverlichting Gebaseerd op nano-Hydroxyapatiet 30 dagen behandeling Inhoud kit: 1x - 30 ml Toothserum 4x - n-HAp Repairing Serum

€18,75

n-HAp Repairing Serum • • • • • •

Behandelt gevoelige tanden & tandhalzen Behandelt gevoelige tanden & tandhalzen Directe pijnverlichting Directe pijnverlichting Uitstekend geschikt voor na scaling. Uitstekend geschikt na scaling Pré-mixed Pré-mixed en en klaar klaar voor voorgebruik gebruik Gebaseerd op nano-Hydroxyapatiet Gebaseerd op nano-Hydroxyapatiet Code Code V40 toepasbaar toepasbaar

Verkrijgbaar in in 5’Value Repairing sponsjes 5-pack €12,75 Verkrijgbaar & 10 Box’ pack met voor75 de nHAp voor direct gebruik aan de stoel en in 5 & 10 pack voor 10-pack €22,75 patiënt en Value Box voor direct thuisgebruik door de patiënt Value Box 75x €155,gebruik in de praktijk.

PrevDent International B.V. Jaagweg 12B 1452 PB, Ilpendam

T. +31 (0)206617744 E. info@prevdent.eu I. www.prevdent.eu

dentista| Implantologie Vast en Zeker Tandarts

niet teveel kracht (maximaal 0.25N, dit is ongeveer het gewicht van de pocketsonde zelf) wordt gesondeerd, vijf dagen na het verbreken van de aanhechting deze zich weer volledig heeft hersteld. 21 De angst op blijvende beschadiging is dan ook ongegrond. 22

Conclusie Er is een verscheidenheid aan opties als het gaat om de vormgeving van abutments. Onze voorkeur gaat in de meeste situaties uit naar het verschroeven van de kroon, omdat de kans op biologische complicaties daarmee sterk afneemt. De outline wordt hierbij maximaal 1,5mm onder de gingiva geplaatst, om een goede reactie van de mucosa op het abutment te bewerkstelligen. Als men de outline dieper plaatst kan een recessie ontstaan. In de niet-zichtbare regio, bijvoorbeeld palatinaal, leggen we de outline bij voorkeur op, of boven het tandvleesniveau. In de volgende editie van Dentista gaan we in op de vraag: Titanium of Zirconium?

Literatuurlijst

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 10: Driehoekig vormgegeven healingabutment (rechts) in plaats van een rond healingabutment (links).

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Afbeelding 11: Men kan een normale of kunststof pocketsonde gebruiken om te sonderen rond een kroon op implantaat. Een kunststof pocketsonde heeft vooral in de molaarstreek het voordeel dat deze mee kan buigen met de vorm van het abutment. Periodontulogy 21. 189-193.

1. Agar JR, Cameron SM, Hughbanks JC, Parker MH.Cement removal from restorations luted to titanium abutments with simulated subgingival margins. J Prosthet Dent. 1997 Jul;78(1):43-7. 2. Linkevicius T, Vindasiute E, Puisys A, Peciuliene V. The influence of margin location on the amount of undetected cement excess after delivery of cement-retained implant restorations. Clin.Oral Implants Res., 2011 3. Linkevicius T et al. The influence of the cementation margin position on the amount of undetected cement. A prospective clinical study. Clin.Oral Implants Res., 2013, 1-6. 4. Thomas G. Wilson Jr.; The Positive Relationship Between Excess Cement and Peri-Implant Disease: A Prospective Clinical Endoscopic Study; Journal of Periodontology; September 2009; 80: 1388-1392. 5. Shantanu S Jambhekar et al. Reduction of excess cement during cementation of implant retained crowns: A clinical tip Journal of Dental Implants 2013;2:168-171 6.Berglundh. T. Lindhe. J.. Ericsson. L. Marinello. C.P. Liljenberg, B, & Thomsen. R (1991) The soft tissue barrier al implants and teeth. Clinical Oral Implants Research 2, 81-90, 7. Buser. D. Weber. H.R. Donath. K.. Fiorellini, JR. Paquette. D.W & Wilhams. R,C, (1992) Soft tissue reactions to non-submerged unloaded titanium implants in beagle dogs, Jourtiat of Periodontology 63. 226-236. 8. Abrahamsson. I,. Berglundh. T. Wennslrom. J. & Lindhe. J, (1996) The peri-implant hard and soft tissues at different implant systems, A comparative study in the dog. Clinical Oral Implants Research 7. 212-219. 9. Gould. T.R.L,. Brunetle. DM, & ‘Westbury. L. (1981) The attachmeni mechanism of epithelial cells to litanium in vitro. Journal of Periodonial Re.warch 16. 611-616. 10. Gould. T.R.L.. Westbury. L. & Brunelle DM. (1984) Ultrastructural study of the attachment of human gingiva to ti-

12. Berglundh. T.. Lindhe. J.. Jonsson. K, & Ericsson. 1. (!994) The topography of the vascular systems in the periodontal and peri-implani tissues in the dog. Journal of Clinical Periodontulogy 21. 189-193. 13. Buser. D. Weber. H.R. Donath. K.. Fiorellini, JR. Paquette. D.W & Wilhams. R,C, (1992) Soft tissue reactions to non-submerged unloaded titanium implants in beagle dogs, Jourtiat of Periodontology 63. 226-236. 14. Schüpbach P, Glauser R. (2007) The defense architecture of the human periimplant mucosa: a histological study. J Prosthet Dent 97:S15-25. 15. Tenenbaum H, Schaaf JF, Cuisinier FJ. (2003) Histological analysis of the Ankylos periimplant soft tissues in a dog model. Implant Dent 12:259-265 16. Schierano G, Ramieri G, Cortese M, Aimetti M, Preti G. (2002) Organization of the connective tissue barrier around long-term loaded implant abutments in man. Clin Oral Implants Res 13:460-464. 17. Comut AA, Weber HP, Shortkroff S, Cui FZ, Spector M. (2001) Connective tissue orientation around dental implants in a canine model. Clin Oral Implants Res 12:433440 18. Berglundh, T, & Lindhe. J. (1996) Dimension of the peri-implant mucosa. Biological width revisited. Journal of Clinical Periodontology 2i. 91\-913. 19. Berglundh. T. Lindhe. J.. Marinello. C, Ericsson. 1, & Liljenberg. B. (1992) Soft tissue reaction to de novo plaque formation on implants and teeth. Clinical Oral Itnplatits Research 3. 1-8, 20. Abrahamsson, Berglundh T, Glantz PO, Lindhe JThe mucosal attachment at different abutments. An experimental study in dogs. J Clin Periodontol. 1998 Sep;25(9):721-7. 21. Gerber JA et al.: Bleeding on probing and pocket probing depth in relation to probing pressure and mucosal health around oral implants. Clin. Oral Impl. Res. 2009; 20

tanium in vivo. Journal of Prosthetic Dentistry 52.418^20.

22. Etter TH, Hakanson I, Lang NP, Trejo PM, Caffesse RG. He-

11. Berglundh. T.. Lindhe. J.. Jonsson. K, & Ericsson. 1. (!994)

aling after standardized clinical probing of the periimplant

The topography of the vascular systems in the periodon-

soft tissue seal: a histomorphometric study in dogs. Clin

tal and peri-implani tissues in the dog. Journal of Clinical

Oral Implants Res 2002;13(6): 571-80.

Frank Andriessen is werkzaam als tandarts-implantoloog bij het Tandheelkundig Centrum Wilhelminapier (www.tand-implant.nl) te Rotterdam. David Rijkens is werkzaam als tandart-implantoloog bij Mondzorg Velsen (www. mondzorgvelsen.nl), Mondzorg Kudelstaart (www.mondzorgkudelstaart.nl) en Tandartspraktijk Prakken te Emmen. Zij zijn daarnaast beiden cursusleider en docent van de MasterClass Implantologie van het ACTA www.acta-de.nl.

dentista| 41 Tandarts

Mondhygiënist

Praktijkmanager

Assistent

Praktijkmanager

Audit en certificering

Praktijk onder de Praktijken die werken met een kwaliteitsmanagementsysteem kunnen worden gecertificeerd indien aan bepaalde normen wordt voldaan. Onderdeel van dit certificeringsproces is een audit. Dit kan de praktijk zelf doen, of uitbesteden aan een externe partij.

Petra van der Zwan

r zijn twee soorten audits: een interne en een externe. Beide geven een goed beeld van hoe mensen werken in een organisatie. Een interne audit voert de organisatie zelf uit indien een daarvoor getrainde medewerker de rol van auditor vervult. De interne audit kan ook uitgevoerd of begeleid worden door een extern adviseur. Een externe audit wordt uitbesteed aan een certificerende instelling. Het doel van de audit is om organisaties te toetsen op basis van normen ter verstrekking van een keurmerk of certificaat.

Verbeteringen Het basisprincipe van het werken met een kwaliteitsmanagementsysteem is dat de organisatie continu streeft naar verbetering en kritisch kijkt naar haar eigen functioneren. Deze kritische blik kan op meerdere momenten en manieren plaatsvinden, waarbij men ook verwijst naar de gestelde kwaliteitsdoelen. Het streven naar verbetering is niet altijd te plannen, omdat er onverwacht iets kan gebeuren, zoals een prikaccident. Dit kan een impuls zijn om de manier van werken te verbeteren. Door het voorval goed onder de loep te nemen (evaluatie) kan men maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat dit niet meer plaatsvindt. De beoordeling van zogenaamde kritische leveranciers is iets dat je wel vooraf kunt plannen. Het gaat dan om leveranciers die in grote mate de kwaliteit van de zorgverlening van de tandartspraktijk bepalen. Zo kan men bijvoorbeeld jaarlijks terugkijken op het ‘leveranciersgedrag’ en beoordelen

of zij hun afspraken zijn nagekomen, en zo een positieve bijdrage leveren aan de tandheelkundige zorgverlening van de praktijk. Indien in het afgelopen jaar hetzelfde tandtechnisch laboratorium vaak steken heeft laten vallen door het te laat leveren van techniekwerk, is het wellicht tijd om eens uit te kijken naar een ander laboratorium. De audit is ook een manier om de kwaliteit van werken te meten. Het is een bredere vorm van het verzamelen van informatie op basis waarvan verbeteringen kunnen worden doorgevoerd of maatregelen kunnen worden getroffen.

Principe audits Samengevat is een audit een systematisch en onafhankelijk onderzoek om te toetsen of: de kwaliteitsactiviteiten en resultaten daarvan in overeenstemming zijn met de geplande maatregelen en deze maatregelen doeltreffend zijn ingevoerd en geschikt zijn om de kwaliteitsdoelstellingen te bereiken. Een audit in het algemeen is gebaseerd op een aantal basisprincipes: Er zijn twee partijen bij betrokken, de ‘auditor’ voert het onderzoek uit en de ‘auditee’ wordt ondervraagd over zijn manier van werken. Het is een objectief onderzoek gebaseerd op feiten en bewijzen. De objectiviteit zorgt voor een frisse blik op de manier van werken. Een interne auditor die betrokken is bij de audit in de eigen organisatie mag dan ook nooit dezelfde functie vervullen als de auditee. Het is geen beoordeling van iemands functioneren. Taken, verantwoordelijkheden en

loep

bevoegdheden (TVB’s) van de auditee staan centraal. Er wordt beoordeeld of de verbetercyclus op meerdere niveaus wordt doorlopen. De audit toetst: ‘Doe je wat je zegt en zeg je wat je doet’, oftewel: wordt er gewerkt zoals in het kwaliteitshandboek staat?. De auditees binnen de praktijk worden ruim van tevoren ingelicht over de auditplanning en de te toetsen bedrijfsonderdelen. Er wordt een verslag gemaakt van de bevindingen en eventuele aanpassingen worden doorgevoerd. Indien er maatregelen moeten worden getroffen, wordt er ook beoordeeld of deze uiteindelijk zijn doorgevoerd. De auditresultaten vormen belangrijke informatie voor de jaarlijkse directiebeoordeling of managementreview, waarbij alle deelevaluaties nog eens kritisch onder de loep worden genomen.

Voorwaarden De basisprincipes voor alle vormen van auditeren zijn hetzelfde, evenals de voorwaarden waaraan een auditor moet voldoen en de omstandigheden die bepalend zijn voor een succesvolle audit. Om het auditmoment zo goed mogelijk te benutten, moet een auditor de benodigde informatie inwinnen om zo inzicht te krijgen in de manier van functioneren van de organisatie of de praktijk. Om hierin te kunnen slagen, moet de auditor beschikken over de juiste vaardigheden en karaktereigenschappen. Het allerbelangrijkste

dentista| 43 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

is dat een auditor goed kan communiceren. Dat moet gebeuren op een diplomatieke en tactische manier, omdat de auditee gespannen kan zijn en het gesprek toch ervaart als een directe beoordeling van zijn of haar functioneren. Daarnaast is het van belang dat de audit plaatsvindt in een rustige omgeving zonder afleiding, zodat de communicatie niet wordt verstoord.

Auditvormen Een audit kan op meerdere manieren plaatsvinden: First-party audit: Dit is een auditvariant waarbij de auditor een medewerker is uit de eigen organisatie, ook wel de interne audit genoemd. Second-party audit: Bij deze auditvariant voert een medewerker van een organisatie een audit uit bij een andere organisatie. Dit wordt ook wel een leveranciersaudit genoemd, vanwege het feit dat een organisatie een audit verricht bij een leverancier of een collega waarmee samengewerkt wordt. Een voorbeeld hiervan zijn de visitaties die tandartspraktijken bij collega praktijken uitvoeren. Third-party audit: Deze audit wordt uitgevoerd door een onafhankelijke organisatie met als doel het kwaliteitssysteem te certificeren. De second- en third-party audit zijn externe audits, aangezien hier een partij buiten de eigen organisatie bij betrokken is.

NEW: Synea Vision Penta LED! 01

Penta LED+: the only sterilizable 5x LED ring in the world

Shadowfree ilumination at the treatment side

03 Scratchresistant surface

W&H Benelux,, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich, t +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31, office.benelux@wh.com, wh.com W&H Penta-LED+_190x128_5-Contactpunt_EN.indd 1

20.08.2014 19:20:19

Het nascholingsbureau van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) Wij bieden een uitgebreid programma voor het gehele tandheelkundige team. Ons programma bevat leergangen, cursusdagen, workshops en symposia. We bespreken graag de mogelijkheden voor nascholing bij u in de praktijk of op een locatie naar keuze. Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze cursuscoรถrdinatoren.

In ons aanbod: 1 september

Lichte sedatie in de tandheelkunde (lachgas, midazolam)

25 september

Dento-alveolaire chirurgie in de algemene praktijk

25 september

Diagnostiek met ConebeamCT

19 + 20 november De volledige gebitsprothese, een update

WWW.ACTA-DE.NL ACTA Dental Education nu ook op www.facebook.com/actadentaleducation

Dentista 3 2015

Kijk op onze website voor meer informatie over onze producten en diensten. Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

21-05-2015

Certificerende instellingen Een derde-partij audit wordt door een gespecialiseerd bureau uitgevoerd. Het bureau wordt ook wel een ‘certificerende instelling’ of ‘certificatie-instelling’ (CI) genoemd, en is bevoegd om te beoordelen of de organisatie gecertificeerd wordt of blijft. Een CI wordt ook weer gecontroleerd en zogenaamd ‘geaccrediteerd’ door een hogere instantie, een accreditatie-instelling. In Nederland is dit de Raad voor Accreditatie (RvA). De RvA ziet erop toe dat de CI werkt volgens de normen en richtlijnen van certificatie. Een geaccrediteerd certificaat kan dus nooit worden afgegeven door een instantie die de organisatie heeft geadviseerd in het opzetten en implementeren van het kwaliteitsmanagementsysteem. Deze wijze is niet objectief en niet geaccrediteerd. De audit door de instantie of adviesbureau is dan in feite een vorm van een slager die zijn eigen vlees keurt.

Normen Voor tandartsenpraktijken worden vaak de HKZ-normen gebruikt, of de NEN-EN 15224, de ISO-9001 normen voor zorginstellingen. De HKZ-normen zijn eigenlijk ISO-9001 normen die sectorspecifiek zijn. Zo zijn de HKZ-normen voor tandartspraktijken, ISO-9001-normen die alleen ingezet kunnen worden voor tandartspraktijken. Voor het certificeren op basis van de HKZ-normen zijn de CI’s: Kiwa, TüV en Loyd’s Register geaccrediteerd. De CI’s die het NEN-EN 15224 certificaat mogen afgeven zijn Kiwa en het Keurmerkinstituut.

Welke certificerende instelling kies ik? Praktijken die zich willen laten certificeren doen er goed aan om met enkele certificerende instellingen in gesprek te gaan alvorens een keuze te maken. Ze gaan per slot van rekening een langdurige relatie met elkaar aan. Daarnaast is het van belang of een CI ervaring heeft in de sector. Natuurlijk is het ook prettig om te weten welke kosten zijn verbonden aan de ‘certificeringsrelatie’. Het is dan ook verstandig om verschillende offertes op te vragen.

Certificeringstraject De audit, verricht door de certificerende instelling, wordt uitgevoerd door de lead-auditor in samenwerking met een zogenaamde ‘materiedeskundige’, die ervaring heeft in de betreffende branche. In het geval van een audit van een tandartsprak-

dentista| 45 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

tijk is de materiedeskundige een tandarts. Het certificeringstraject is gebaseerd op een cyclus van drie jaar. De eerste audit vormt de certificatie-audit. Dit is een uitgebreid onderzoek waarbij alle bedrijfsonderdelen worden bekeken. Als de praktijk eenmaal het certificaat mag voeren, vindt er jaarlijks een (minder uitgebreide) audit plaats om te beoordelen of de praktijk gecertificeerd mag blijven. Na drie jaar volgt er weer een uitgebreide certificatie-audit. Van de audit maakt de CI een uitgebreide rapportage. Een certificatie-audit bestaat uit 2 fases: 1 dag ‘deskresearch’ of ‘fase-1 onderzoek’ waarbij het (digitale) kwaliteitshandboek wordt bekeken. En een dag ‘fieldresearch’ of ‘fase-2 onderzoek’ waarbij de medewerkers worden geïnterviewd . Uit het fase-1 onderzoek moet blijken of de praktijk gereed is voor het fase-2 onderzoek. Aan de hand van het resultaat wordt besloten om wel of niet te certificeren. Dit staat beschreven in een rapport met daarin het resultaat, de conclusie en de aanbeveling tot certificering. De CI verwoordt in een auditrapport de resultaten in de vorm van aandachtspunten, opmerkingen en eventuele afwijkingen. Als de afwijking groot is (de praktijk voldoet totaal niet aan de normen en de kwaliteit van de zorg loopt gevaar) vindt er geen certificering plaats. De CI geeft de praktijk dan ruimte waarin maatregelen kunnen worden genomen zodat certificering alsnog kan plaatsvinden.

Keurmerk en certificaat Indien de organisatie is gecertificeerd - of eigenlijk het kwaliteitsmanagementsysteem - ontvangt deze een keurmerk of certificaat met daarop het logo van de certificerende instelling en de vermelding van het normenschema op grond waarvan het certificaat is verstrekt. Op het behaalde keurmerk kan de organisatie trots zijn en dat mag dan ook worden gezien door alle betrokken partijen. Het papieren certificaat wordt vaak op een prominente zichtbare plaats opgehangen. Bij een tandartspraktijk is de wachtruimte dan een geschikte plaats. Om op meerdere manieren het keurmerk kenbaar te maken, mag het op bijvoorbeeld briefpapier en op de website worden getoond.

Petra van der Zwan adviseert tandartspraktijken op het gebied van kwaliteitsmanagement, weten regelgeving, praktijkmanagement en Lean oplossingen en is Lead Auditor kwaliteitsmanagementsysteem ISO-9001 en eigenaar van Invert Innovatie Management, voor organisatieadvies in de mondzorg www.invert-innovatie.nl

De glashybride revolutie

De nieuwe norm in reiniging en desinfectie!

Betere hygiëne, meer capaciteit, meer zekerheid

GRATIS starterskit Miele ProCare Dent*

EQUIA Forte van GC De bewezen EQUIA-aanpak, nu naar een nóg hoger niveau. Conditionering of hechting zijn niet nodig, dankzij de ingebouwde universele adhesieftechnologie en het uitstekende bevochtigingsvermogen. EQUIA FORTE is bijzonder tolerant en hecht zich goed aan alle oppervlakken zelfs in de diepere delen van een caviteit. Met EQUIA FORTE Coat, dat werkt als een glanscoating, spaart u polijsttijd en behaalt u uitstekende esthetiek in een mum van tijd.

GC BENELUX B.V. Edisonbaan 12 NL-3439 MN Nieuwegein Tel. +31.30.630.85.00 Fax. +31.30.605.59.86 info@benelux.gceurope.com http://benelux.gceurope.com

189720-GC-EQUIA FORTE-ADV-90x269-NL-OK.indd 1

Miele thermodesinfectoren overtuigen met perfecte reinigingsresultaten en een grote capaciteit. De nieuwe generatie staat garant voor maximale hygiëne en veiligheid tijdens de verwerking van uw kostbare instrumenten. • Krachtige gepatenteerde spoeltechniek door een frequentiegestuurde circulatiepomp met geïntegreerde verwarming • Optimale reiniging door verbeterde rekken en inzetten • Minder verbruik van water, energie en chemie door toepassing van specifieke programma‘s en EcoDry • Hoge betrouwbaarheid van het proces door nieuwe uitgebreide controlefuncties Voordelen waar u dagelijks plezier van heeft! Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl * Bij aankoop van een Miele thermodesinfector.

01/06/15 15:05

Lies van Wegen

Ouderen In de praktijk komt het voor dat je een patiënt in de stoel hebt, die al een paar jaar niet bij je is geweest. Dit ondanks de reminderkaartjes die de praktijk uitstuurt voor de halfjaarlijkse controle. Of een patiënt wel of niet trouw is aan de halfjaarlijkse controle en recalltermijn bij de mondhygiënist of preventieassistent, is naar mijn mening ook de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt. Zelf zet ik in mijn smartphone een reminder dat ik een afspraak moet maken. Maar ook ik maak me er vaak schuldig aan dat ik alsnog niet op tijd ga. Want werk gaat voor, of ik maak ruimte voor een patiënt met pijn. Zo gaat het met veel mensen: het leven is druk en voor je het weet ben je al 2 jaar of langer niet bij de tandarts geweest.

Maar wat als je nu niet meer naar de tandarts kàn? Omdat je niet meer kunt autorijden, fietsen of niet meer met de bus durft? Of je denkt dat de tandarts niet meer van je gebit kan maken, omdat het al zo slecht is. Het kan ook dat je denkt dat je niet meer naar de tandarts hóeft, omdat je een kunstgebit hebt. Dit zijn drie redenen waarom ouderen de tandarts niet meer bezoeken. Deze ouderen raken hierdoor geheel uit het zicht van het tandartsteam. Totdat ze in het verpleeghuis worden opgenomen en daar weer worden gezien door een tandarts. Wij kunnen ons allemaal voorstellen hoe zo’n mond er bij die eerste intake van de verpleeghuistandarts uitziet. Een mond die vaak al maanden of jaren niet meer goed is verzorgd, omdat de oudere dat zelf niet meer kon.

Zelf roep ik weleens dat ik een verkorte boog wil voor mijn pensioen, of een kunstgebit. Want een verwaarloosde mond met alle gevolgen van dien wil ik voorkomen. Maar eigenlijk hoop ik dat het probleem is opgelost voor ik oud en grijs ben. Daarmee bedoel ik de periode vanaf het moment dat de oudere niet meer naar de praktijk kan komen, tot de eerste intake in het verpleeghuis. Want in die tussentijd ontstaat de ellende. En blijft de eerste intake bij de tandarts in het verpleeghuis schrikken, door de verwaarloosde monden.

Laten we er met zijn allen voor zorgen dat we de oudere patiënt blijven zien. Zodat we allemaal met een gerust hart ons gebit kunnen behouden voor wij zèlf oud en grijs in een verpleeghuis wonen. Want eigenlijk ben ik best trots op mijn nog geheel gave gebit, en dat wil ik graag de rest van mijn leven zo houden.

Lies van Wegen is werkzaam als hoofdassistent in een grote praktijk en eigenaresse van Mondzorg Ouderen (www.mondzorgouderen.nl, info@mondzorgouderen.nl). In 2012 is Lies genomineerd voor IZZ Mooi Mens en uitgeroepen tot tandartsassistente van het jaar.

dentista| 47 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Struisvogelimplantologie De aanleiding voor deze bijdrage is een patiënte van 42 jaar die zich bij haar tandarts meldde omdat het tandvlees rondom de kroon op het implantaat 11 zo gevoelig was dat ze er met de tandenborstel niet meer aan kon komen. De tandarts verwees haar naar de implantoloog die een röntgenfoto maakte en haar liet weten dat alles er goed uit zag, verder niets ondernam en haar een vervolgafspraak liet maken ter controle.

Fridus van der Weijden

e patiënte in kwestie maakte zich echter veel zorgen over haar voortanden en besprak dit met een vriendin die haar naar mij verwees. Zoals afbeelding 1 en 2 laten zien is het tandvlees vooral rondom de kroon op de 11 fors ontstoken. De gingiva is rood gezwollen en bij licht sonderen stroomt het bloed naar boven. De pocketdiepte varieert tussen de 5 en 6 mm. Al met al niet een situatie waarvan je kunt stellen dat alles in orde is. Een situatie die tevens direct ingrijpen vereist om te voorkomen dat er dusdanige schade ontstaat dat de ontsteking zich uitbreidt naar het ruwe schroefdraadoppervlak van het implantaat.

Waar ging het mis? Ten eerste is er door de implantoloog onvoldoende diagnostiek bedreven om vast te kunnen stellen of er al dan niet sprake is van een ontsteking. Een röntgenfoto geeft wel informatie over het approximale botniveau (afbeelding 3 en 4), dat er in dit geval inderdaad goed uit ziet. Het geeft echter geen informatie over het buccale of palatinale botniveau, of over de ontsteking die

zich in het zachte peri-implantaire weefsel bevindt.

Richtlijn Volgens de conceptrichtlijn Diagnostiek, Preventie en Behandeling van Peri-Implantaire Infecties (NVvP/NVOI) is sonderen met een lichte sondeerkracht (0,25N) essentieel voor het diagnosticeren van peri-implantaire ziektes. De pocketdieptemetingen rondom implantaten dienen geïnterpreteerd te worden in relatie tot de pocketdiepte bij de ‘nulmeting’ die heeft plaatsgevonden kort nadat de suprastructuur definitief is geplaatst. De initiële pocketdiepte is namelijk afhankelijk van hoe diep een implantaat is geplaatst en de dikte van de mucosa. Afwezigheid van bloeding na sonderen is een goede indicator voor een stabiele peri-implantaire situatie.

Nulmeting Bij deze patiënte was een nulmeting niet beschikbaar. Echter alle klinische symptomen wijzen op een ontstekingsproces in de weefsels rondom de implantaten. Bij de nulmeting dient op de röntgenfoto ook de

Afbeelding 1: Situatie bovenfront bij intake

Afbeelding 2: Close-up 11 en 21 bij intake

pasvorm van de suprastructuur te worden beoordeeld, waarbij in deze casus de kroon op de 11 niet helemaal lijkt aan te sluiten op het abutment. De symptomen in combinatie met de röntgenfoto duiden het meest in de richting van peri-implantaire mucositis, wat een reversibele ontsteking van de peri-implantaire mucosa is (gelijkend op gingivitis).

Onderzoek en behandeling Wat er verder mis ging is dat, nadat een peri-implantaire infectie was gediagnosticeerd, er zo snel mogelijk met de juiste behandeling gestart had moeten worden. In geval van peri-implantaire mucositis bestaat die uit instructie hoe de mondhygiëne te verbeteren en dient het implantaatoppervlak boven het botniveau professioneel gereinigd te worden. Bij de dentate patiënte hoort hierbij ook het onderzoek van het parodontium van de natuurlijke gebitselementen, om een parodontale ontsteking uit te sluiten. In deze casus was er verder sprake van een gezond parodontium met adequate zelfzorg.

Biofilm Het verwijderen van biofilm van implantaatoppervlakken (door zelfzorg en professionele zorg) is essentieel om peri-implantaire infecties te voorkomen en te behandelen. De instrumenten die op implantaatoppervlakken gebruikt kunnen worden mogen deze oppervlakken niet beschadigen, omdat dit rekolonisatie met micro-organismen zou kunnen bevorderen. Dit is met name belangrijk voor die

dentista| 49 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

onderdelen van het implantaat die blootgesteld zijn aan het orale milieu, zoals onder meer het abutment. Het promotieonderzoek van Anna Louropoulou bij de afdeling Parodontologie van ACTA laat zien dat van alle beschikbare hulpmiddelen airpolishers de biofilm het meest effectief kunnen verminderen, met behoud van de biocompatibiliteit van het implantaatoppervlak. Er zijn voor de airpolisher twee soorten poeders beschikbaar, die richting en onder het tandvlees gebruikt kunnen worden: glycine- en erythritol. Er kan ook worden overwogen om dit met chemotheurapeutica te combineren. Hiermee kunnen de bacteriën die op de titaniumoppervlakken zijn achtergebleven alsnog worden gedood. Het gebruik van een zuur (etsgel, 35% fosforzuur) lijkt hierbij op dit moment het meest effectief.

Behandeling In deze casus werd besloten om, na het geven van anesthesie, de pocket en het abutment met een carbonfiber curette te reinigen, waarbij veel granulatieweefsel mee kwam. Daarna werd etsgel geappliceerd (TemRex) gedurende één minuut, wat naast het afdoden van bacteriën ook een soort chemische peeling is. Voordeel is dat de pocket hierdoor enigszins open gaat staan, wat de toegankelijkheid voor het poeder van de air-polisher vergroot (afbeelding 5). De patiënte werd verder geïnstrueerd om de approximale ruimte te reinigen met een conische rager. Na vier weken (afbeelding 6) bleek tijdens de controle dat de zwelling en de bloedingsnei-

Afbeelding 3: Röntgenfoto uit 2012

Afbeelding 4: Röntgenfoto uit 2015

Dental Best Practice Postbus 62 7437 ZH Bathmen

T 055-3121050 E info@dentalbestpractice.nl I www.dentalbestpractice.nl

Afbeelding 5: Reiniging van het implantaat met de airpolisher en glycine (perio) poeder.

ging voldoende waren afgenomen (pockets ≤3 mm). Wel schemerde het grijs van het titanium van het tissue-level implantaat van Straumann door de gingiva heen. Met de kennis die we nu hebben was het bij het plaatsen verstandiger geweest om buccaal een botsubstituut aan te brengen van een materiaal dat nauwelijks wordt geresorbeerd. Daarmee wordt buccaal meer dikte behouden, wat met een initieel wat hogere investering op de langere termijn toch een mooier esthetisch resultaat geeft.

Mondfoto Tijdens het controlebezoek nam de patiënte Polaroid-foto’s mee, die gemaakt waren

Afbeelding 6: Situatie bij controle na 4 weken waarbij de zwelling duidelijk is afgenomen en de gingiva enigszins donker kleurt als gevolg van doorschemering van het grijze titanium.

ten qua positie achtergebleven. Dit is naar mijn idee daarom zeker een reden om bij de ‘nulmeting’ ook een klinische mondfoto te maken. Zo leg je tevens het esthetische resultaat vast. Dit biedt tijdens de nazorg de mogelijkheid om vorm en dikte van de omringende weefsels te evalueren.

Samenvattend

Afbeelding 7: Situatie in 1999

Wat veel gebeurt in de implantologie is dat er geen adequate nazorg wordt verleend en dat er afwachtend wordt gereageerd bij aanwezige infectie van het peri-implantaire weefsel. Deze struisvogelpolitiek maakt de kans op verdere progressie en het steeds moeilijker worden van de behandeling ervan Afbeelding 8: Situatie in 2015

onderzoek laat zien dat airpolishers de biofilm het meest effectief kunnen verminderen bij het plaatsen van de suprastructuren. Duidelijk is te zien dat in 1999 (afbeelding 7) de incisale rand van de 11 en 21 een natuurlijk verloop heeft in relatie tot de 12 en 22. Op de foto van 2015 (afbeelding 8) is te zien dat er in het front een omgekeerde curve is ontstaan, hoogstwaarschijnlijk door verdere uitgroei van de natuurlijke dentitie. Daarbij zijn de ankylotische implanta-

dentista| 51 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

groot. Hopelijk geeft de recente richtlijn die op initiatief van de NVvP in samenwerking met de NVOI is ontwikkeld betere handvatten om naar patiënt en zorgverzekeraar duidelijk te maken dat een ‘nulmeting’, samen met en regelmatige controles en nazorg essentieel zijn om tijdig te kunnen ingrijpen. Eén ding is zeker: Voorkomen is beter dan blussen in de implantologie.

Fridus van der Weijden, Paro Prakijk Utrecht & Implantologie Utrecht

Praktijk: Dental Friends, centrum voor mondzorg

Design inBeeld

Plaats: Bunnik Tandartsen: Mahasti van Otterdijk-Naraghi en Harm Croockewit Praktijkmanager: Rob van Otterdijk Website: www.dentalfriends.nl

Architect: Van der Schoot Architecten b.v. BNA dhr. ir. G.J. van der Schoot Website: www.VanDerSchootArchitecten.nl

Vraag van de opdrachtgever Een nieuwe praktijk die volledig voldoet aan de nieuwste eisen en inzichten, op een nieuwe locatie. Een prettige omgeving voor cliënten, tandartsen en medewerkers.

Specifieke wensen Een rustige en cliëntvriendelijke omgeving was een van de belangrijkste uitgangspun-

ten. Het gebouw moest van binnen en buiten een vriendelijke en zonnige uitstraling krijgen, zonder té huiselijk te worden. Verder wilde de eigenaren van Dental Friends ook goed laten zien dat de nieuwe praktijk strak en ordentelijk is- net zoals er wordt gewerkt. Een perfecte looplijn en efficiëntie waren de uitgangspunten. Centraal in het ontwerp staat een zeer cliëntvriendelijke omgeving en ambiance, in combinatie met een energiezuinig gebouw.

Invulling architect Het gebouw is rustig gehouden, met een vrolijke baksteen die strak is zonder saai te worden. De plaatsing van de raamopeningen zorgen voor een spannende uitstraling, waarbij de kozijnen vrij diep liggen. Dit zorgt weer voor een rustig gevelbeeld. Het pand is voorzien van een zogenoemd KNX-systeem. Dit systeem geeft de opdrachtgever de controle over het gebruik en verbruik van alle apparatuur, verlich-

ting en de klimaatbeheersing van de praktijk. Het interieurontwerp is strak en functioneel ingevuld. Een tintje futuristisch. Dit geeft de werkwijze van de praktijk ook weer. De vloer en aankleding met losse meubels geven de ruimte de nodige warmte. De behandelkamers zijn voorzien van energiezuinige modulaire LED-panelen in ‘cool white’ en hebben elk een ombouwmeubel. Behandelkamer 3 en 4 zijn naast de standaard uitrusting ook voorzien van een overlegmeubel. De behandelkamers zijn goed herkenbaar en zijn gerangschikt aan de wachtruimte. Dit biedt een makkelijke en snelle toegang voor de cliënten. Efficiëntie en hygiëne staan dan ook centraal in het ontwerp. Looplijnen van cliënten en medewerkers dienen elkaar niet te doorkruisen. Daarom zijn er afzonderlijke dienstgangen gereali-

seerd, die de verbinding maken met de behandelruimten en leiden naar de centraal gelegen sterilisatie. De sterilisatieruimte is geheel conform de laatste WIP-richtlijnen ingericht. Ook de infrarood kranen bieden de medewerkers de mogelijkheid om volledig hygiënisch te werken volgends deze richtlijnen. In het ontwerp is alvast rekening gehouden met een toekomstige uitbreiding met twee behandelkamers en een sterilisatieruimte op de eerste verdieping.

Resultaat Mahasti en Rob van Otterdijk zijn erg tevreden over het resultaat: “Gijs-Jan van der Schoot en zijn team hebben voor ons een functionele en sfeervolle praktijk ontworpen, en het bouwmanagement tot in de puntjes verzorgd. Hierdoor hebben we nu een hoogwaardig praktijkgebouw. Onze cliënten en wijzelf zijn erg enthousiast.”

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

het uitgangspunt van iedere opstelling

dentista

Front passen Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Het passen van de frontopstelling is een belangrijke fase tijdens het aanmeten van een

gebitsprothese. Het biedt patiënt en behandelaar een ‘sneak preview’ van de esthetische en functioneel-technische mogelijkheden van de nieuw te maken prothese.

Ralph van der Reijden en Mark Veenstra

e fase frontpassen is zeer belangrijk. Het frappante is dat hier vaak iets te snel aan voorbij wordt gegaan, waardoor we te weinig aandacht besteden aan de persoonlijke esthetiek. Als behandelaar moet je dus proberen om wat vaker stil te staan bij de belangrijke keuze voor een nieuwe gebitsprothese. De motivatie om voor een nieuwe gebitsprothese te kiezen heeft vaak te maken met de frontelementen. Ook de angst voor het krijgen van een ’paardengebit’, met veel zichtbaar tandvlees in combinatie met die juist veel te

gele of witte tanden. De gedachte van veel patiënten is dat de behandelaar bepaalt wat voor tanden hij krijgt voor komende jaren. Het bijzondere hieraan is dat haast niemand zich tijdens een aankoop van een artikel in een winkel iets laat opdringen, terwijl men dit idee bij het uitzoeken van tanden wel heeft. We moeten dus goed naar onze patiënten luisteren en hun het gevoel geven dat zij bepalen wat er gemaakt wordt. Daarnaast moet je als behandelaar ook gerichte vragen stellen. Deze vragen mogen best een beetje suggestief zijn, als ze maar specifiek zijn. Een tip is om dezelfde vragen af en toe op een ander manier te stellen. Door goed en met name

gericht door te vragen biedt je de patiënt de mogelijkheid om goed naar zichzelf te kijken. Als behandelaar heb je een objectieve rol. Je adviseert en stuurt bij waar dat nodig is om een mooie balans te creëren tussen het ideaalbeeld van de patiënt en een realistische, haalbare werkelijkheid. Een belangrijke vuistregel is: de esthetiek mag nooit de functionaliteit benadelen.

Lijnen uitzetten Tijdens het passen van de frontelementen kun je goed controleren of de lijnen, die zijn bepaald tijdens de fonetische beetbepaling, ook mooi uitkomen. Denk hierbij aan de mediaanlijn, cuspidaatlijn en de lach/papillijn. Tevens kan je goed zien of de symmetrie in orde is, en of de lipvulling juist is. Bied de patiënt ook de mogelijkheid om een foto mee te nemen als de tanden worden uitgezocht. Zo kan tijdens het front passen een vergelijking worden gemaakt. Het laten meekomen van vrienden of familie kan zorgen voor goede constructieve feedback. Houd ook rekening met de veroudering van het gelaat van de patiënt. Een scheve mediaanlijn, een bepaalde agenesie, een diasteem of door bijvoorbeeld de halzen van de tanden iets meer naar labiaal of distaal te verplaatsen, kunnen fraaie resultaten opleveren. Daarnaast kun je ook kiezen voor gekarakteriseerde prothese-elementen. Deze vaak kleine zaken kunnen een zeer persoonlijke touch geven waardoor de patiënt het gevoel heeft ‘zichzelf weer terug te vinden’. De lachlijn is ook iets wat je tijdens het frontpassen eens rustig onder de loep kunt nemen. Niemand

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

wil een zogeheten ‘gummy smile’ (tandvleeslach) hebben. Dit is vaak enigszins beheersbaar tijdens het aanmeten van een volledige gebitsprothese. Wat voor de behandelaar zeer vanzelfsprekend is, is voor de patiënt uiteraard niet zo vanzelfsprekend. Daarom is het voor de patiënt vaak heel moeilijk om precies aan te geven wat voor wensen hij heeft ten aanzien van het uiterlijk en de esthetiek. Neem als behandelaar dan ook de moeite om geduldig in ‘Jip en Janneke taal’, zoveel mogelijk uit te leggen over de mogelijkheden. Door de mogelijkheden letterlijk zichtbaar te maken middels een opgesteld front, creëer je als behandelaar ruimte voor de patiënt om aan te geven wat wel en niet mooi is. Door deze inspraak krijgt de behandeling een samenwerkend karakter, wat uiteindelijk ook voor de adaptatie van de prothese een positieve uitwerking heeft.

Fonetiek De spraak is ook een onderdeel van de tussentijdse check tijdens het passen van de frontelementen. De “V”- en de “S”-klanken kunnen dan worden getest en/of getuned. Bij de “V”-klank is het van belang dat de tanden van het bovenfront contact kunnen maken met de onderlip. Het meest ideale punt ligt op de grens van nat naar droog op de onderlip. Tijdens het maken van de “S”-klank is met name de overbeet en de relatie van het onderfront ten opzichte van het bovenfront van belang. Het meest ideale is als de beide fronten elkaar net niet raken tijdens het uitspreken van de “S”-klank. De behandelaar kan tijdens het frontpassen de klanken ‘tunen’ door het verplaatsen van de frontelementen. Voorbeeld: Bij een Klasse-II-relatie is er meestal sprake van een grotere sagitale overbeet. Hierdoor is de ruimte tussen het boven- en onderfront tijdens het uitspreken van de “S”-klank ook groter. Door verticaal de overbeet aan te passen, kan de scherpte van de “S”-klank worden ‘getuned’. Een valkuil is dat de ondertanden vaak te ver naar ventraal gekanteld of opgesteld worden, waardoor de prothese minder stabiel is en een onnatuurlijk uiterlijk geeft.

To see or not to see Tijdens het ouder worden verandert er veel in het menselijk gezicht. Deze karakteristieke verandering van de mens zijn

dentista| 55 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Door professionals, voor professionals. TePe interdentale ragers zijn ontwikkeld in samenwerking met tandheelkundige specialisten om de effectiviteit, de patiëntveiligheid en de gebruiksvriendelijkheid te kunnen waarborgen. De verschillen zitten in de details! • Voldoet aan de ISO standaard voor manuele interdentale ragers • Verkrijgbaar in drie verschillende varianten: origineel, extra soft en Angle • Verkrijgbaar in negen verschillende maten

TePe producten zijn verkrijgbaar online, in apotheken en bij lokale drogisterijen. AD130113NL

www.tepe.com

‘Mij gaat het om de kwaliteit van de behandeling, niet de kwantiteit.’ Matthew Verschuren, tandarts Dental Clinics Nootdorp

Bij Dental Clinics, het samenwerkingsverband ‘van tandartsen voor tandartsen’ werkt een groot aantal tandartsen met de ambitie om verder te groeien. We vroegen een van hen, tandarts Matthew Verschuren, naar zijn ervaringen bij Dental Clinics. Wat maakt Dental Clinics aantrekkelijk voor tandartsen? ‘Voor tandartsen is Dental Clinics ideaal vanwege de hoge leercurve, intercollegiaal advies en goede regelingen in protocollen. Dat laatste betekent dat allerlei randzaken tijdens het behandelen worden weggenomen door de begeleidende collega’s om je heen. Je kunt jezelf daardoor richten op vaardigheid en snelheid.’

Dental Clinics staat bekend als een organisatie waar alles goed geregeld is. Vertel… ‘Goed geregeld in de zin van assistentie aan de stoel, juiste omloop en sterilisatie gecombineerd met juist beleid bij de receptie, maakt het werken efficiënter en relaxter. Ik kan me dus meer focussen op mijn patiënten. En dat strookt met mijn visie van kwaliteit boven kwantiteit.’

Bij Dental Clinics krijg je de ruimte om jezelf te ontwikkelen. Hoe zit dat met jou? ‘Ik ben bezig mezelf te verdiepen in complexe endodontische behandelingen. Ik volg externe cursussen om mezelf te triggeren om mijn kennis en kunde te verleggen naar de next level. De collega-endodontologen die werkzaam zijn binnen Dental Clinics beschouw ik daarbij als een verrijking.’

Meer weten over werken en jezelf ontwikkelen bij Dental Clinics? Neem contact op met Laura van Leeuwen, 06 - 46 23 66 82 of mail naar laura.vanleeuwen@dentalclinics.nl

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

Mondhygiënist

voor front passen

dentista per persoon verschillend. Daarbij verouderen mannen en vrouwen onderling ook nog verschillend. Als behandelaar zul je waarschijnlijk vaak te horen krijgen dat de patiënt zijn boven- en ondertanden minder laat zien dan vroeger. Dit is een zeer logisch gevolg van het verouderen van het gezicht, in combinatie met resorptie van de kaken- in het bijzonder de onderkaak. Met de veroudering in acht genomen, zou het logisch zijn dat in de meeste gevallen de oudere patiënten, met name mannen, meer ondertanden laten zien dan boventanden. Een valkuil is dan ook het incisiefpunt van het bovenfront. Dit wordt vaak te laag geplaatst, om de patiënt weer zichtbaarheid te geven van de bovenelementen wanneer de mond in ruste is. Echter moet de zichtbaarheid niet zozeer in ruste, maar in functie worden bekeken, namelijk tijdens het spreken en lachen. Het is een must om hier ook ruim de tijd voor te nemen, zodat de patiënt volledig kan ontspannen. Als de opstelplaten met de nieuwe frontsituatie in de mond worden geplaatst, is de mimiek van de patiënt vaak de eerste 5-10 minuten erg gemaakt en extreem. Na een tijdje dragen ontspant de patiënt de mond steeds beter, waardoor je als behandelaar de juiste zichtbaarheid kunt checken. Een tip is ook om de fronten te plaatsen en dan letterlijk een stapje achteruit te doen en de patiënt even te laten wennen aan de nieuwe situatie. Daarnaast is het praten over alledaagse zaken een goede tip. Zo kan de behandelaar ‘stiekem’, en dus voor de patiënt ongemerkt, de mond observeren tijdens het spreken. Kom je als behandelaar weer letterlijk ‘te’ dichtbij, dan zal de gemaakte mimiek weer terugkeren en krijg

dentista| 57 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Assistent

Praktijkmanager

na front passen

Tandarts

Mondhygiënistlijnen Assistent uitzettenPraktijkmanager

je een ‘gemaakte’ impressie van de stand van zaken. Ook is het aan te raden om in deze fase geen handspiegel, maar een grote wandspiegel te gebruiken om zo het totaalplaatje goed tot zijn recht te laten komen.

Samenvatting Je zou dus kunnen concluderen dat een goede prothese mooi staat en niet opvalt voor de omgeving, als alle facetten kloppen. Eigenlijk is het voor de behandelaar een compliment als de patiënt aangeeft “dat niemand het opviel” dat er een nieuwe prothese geplaatst is. Door het front te passen als tussenstap, blijft de behandeling dynamisch. De behandelaar en patiënt kunnen samen kijken of de vooraf besproken wensen en ideeën uitvoerbaar blijken te zijn. Dankzij deze fase kan de balans opnieuw worden opgemaakt en kunnen verwachtingen worden bijgesteld. Door de behandeling een samenwerkend karakter te geven, zal de adaptatie worden bevorderd. Mede door letterlijk de (on)mogelijkheden te laten zien, zal er minder onvrede achteraf zijn over de niet behaalde wensen. Je hebt immers laten zien dat iets wel of niet kan. Tevens is de drempel voor de patiënt ook lager om te overleggen of veranderingen mogelijk zijn. Vaak durven patiënten niet te vragen of zaken nog kunnen worden aangepast, omdat voor hun gevoel de prothese praktisch al klaar is. Met deze werkwijze creëer je als behandelaar ruimte voor beide partijen om dingen aan te passen. Een groot voordeel hiervan is dat dit, ondanks de extra behandeling, veel minder werk met zich mee brengt. Het aanpassen van de fronten gaat sneller en gemakkelijker dan het compleet opnieuw moeten opstellen van een volledige pasprothese.

Mark Veenstra (l) en Ralph van der Reijden (r) zijn beiden tandtechnicus en tandprotheticus. Ralph heeft twee praktijken in Rotterdam (www.ralphvanderreijden.nl) en is docent aan de opleiding tandprothetiek. Mark is eigenaar van tandprothetische praktijk en tandtechnisch laboratorium Veenstra in Emmen en werkzaam bij verschillende tandartspraktijken. Daarnaast is hij docent en kliniekcoördinator bij de opleiding Tandprothetiek aan de Hogeschool Utrecht.

dentista| Juridisch Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

de veranderingen op een rij

Arbeidsrecht 2015 dentista Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

In iedere editie van Dentista neemt zorgaccountant Marthijn Verboom je aan de hand door de donkere wouden van belastingland. Ondernemen is ook inspelen op weten regelgeving. Daarom deze keer een artikel over het nieuwe arbeidsrecht. Marthijn Verboom

n 2015 zijn en worden er grote veranderingen doorgevoerd in het arbeidsrecht. Onder andere door invoering van de Wet Werk en Zekerheid. Deze wet beoogt onder andere ontslagprocedures sneller, eerlijker en goedkoper te maken en mensen met een tijdelijk contract eerder aan een vaste baan te helpen. Hierbij de wijzigingen op een rij.

Januari 2015 Tijdelijk contract eindigt niet meer automatisch. Voorheen liep een tijdelijke arbeidsovereenkomst automatisch af. Formeel ontslag aantekenen was niet verplicht. Per 1 januari 2015 is de zogenaamde aanzegtermijn geïntroduceerd. Deze termijn houdt in dat de werkgever bij tijdelijke contracten van meer dan 6 maanden een werknemer uiterlijk 1 maand van te voren schriftelijk moet informeren over het al dan niet verlengen van de arbeidsovereenkomst. Verzuimt de werkgever aan te geven of de arbeidsovereenkomst wel of niet wordt voortgezet, dan is hij de werknemer een vergoeding van één maandsalaris verschuldigd. Heeft de werkgever te laat aangezegd dan moet hij een tijdsevenredige vergoeding betalen. Tip: Zet de uiterste aanzegtermijn in je agenda. Proeftijd afhankelijk van duur tijdelijk contract. Of de werkgever en werknemer een proeftijd kunnen afspreken is afhankelijk van de duur van het tijdelijke contract. Sinds 1 januari mag bij een tijdelijk contract van 6 maanden of korter geen proeftijd meer worden opgenomen. Bij een looptijd van

meer dan 6 maanden, maar minder dan 2 jaar, mag de maximale proeftijd 1 maand zijn. Bij een contractduur van meer dan 2 jaar is de maximale proeftijd 2 maanden. Als een tijdelijk contract wordt verlengd, mag er in het nieuwe contract geen proeftijd worden opgenomen als de aard van de werkzaamheden dezelfde blijft. Tip: Wil je een tijdelijk contract aanbieden met een korte contractperiode, maar wel een proeftijd opnemen, kies dan voor een tijdelijk contract van bijvoorbeeld 7 maanden. Vind je dit te lang dan kun je voor het eerste tijdelijke contact een periode van bijvoorbeeld 2 maanden kiezen. Feitelijk is er dan sprake van een proeftijd van 2 maanden. Let wel op de aanzegtermijn (zie hierboven) en het automatisch kunnen overgaan van een contract voor onbepaalde tijd bij meerdere tijdelijke contracten achter elkaar (zie hieronder). Loondoorbetalingsplicht na 6 maanden. Tot en met vorig jaar kon in een arbeidscontract worden opgenomen dat je een werknemer niet hoefde te betalen als je hem niet nodig had. Per 1 januari kan dat alleen nog maar voor de eerste 6 maanden. Werkt de werknemer langer dan 6 maanden (ook bij contractverlenging) en heb je hierna even geen werk voor deze werknemer, dan moet je hem doorbetalen.

Juli 2015 Werknemers krijgen eerder een vast contract. Werknemers hebben vanaf 1 juli 2015 na 3 tijdelijke contracten binnen 2 jaar al recht op een vast contract. Voorheen was de ter-

dentista| 58 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dentista| Juridisch Tandarts

mijn 3 jaar. Als een werknemer meer dan 6 maanden niet voor een werkgever heeft gewerkt, dan kan de werkgever weer opnieuw met een cyclus van 3 tijdelijke contracten binnen 2 jaar starten. Tip: De nieuwe ketenbepaling geldt voor arbeidscontracten die op of na 1 juli 2015 worden gesloten. Als je voor 1 juli een arbeidsovereenkomst hebt afgesloten die tijdens de looptijd de 2 jaar overschrijdt, blijft de ‘oude’ termijn van 3 jaar van toepassing. Het kan dus de moeite lonen om iemand die zijn eerste of tweede contract heeft voor 1 juli, een tweede of derde contract aan te bieden waarbij de totale duur korter is dan 3 jaar. Ontslagroutes liggen vast. Werkgevers kiezen nu vaak een ontslagroute via het UWV, omdat dat meestal een ‘goedkopere’ oplossing is dan ontslag via de kantonrechter. Met ingang van 1 juli 2015 staat de route via het UWV alleen nog maar open als er sprake is van bedrijfseconomische redenen of 2 jaar arbeidsongeschiktheid van de werknemer. Voor alle overige ontslagredenen moet je na 1 juli naar de kantonrechter. Als je de werknemer ontslaat zonder toestemming van het UWV, kan de werknemer zelf naar de kanton-

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

rechter stappen om de opzegging te laten vernietigen of om een vergoeding te vragen. Tip: Het blijft mogelijk om als werkgever en werknemer onderling een beëindigingsovereenkomst te sluiten. Dit kan alleen schriftelijk, en de werknemer heeft een bedenktijd van 14 dagen. De werkgever moet de werknemer hierop wijzen.

dentista

Ontslagvergoeding wordt transitievergoeding. Wanneer het initiatief van ontslag bij de werkgever ligt en de werknemer minimaal 2 jaar in dienst is geweest, dan krijgt hij een transitievergoeding. De vergoeding wordt per dienstjaar opgebouwd: 1/3 maandsalaris per dienstjaar en ½ maandsalaris per dienstjaar dat de werknemer langer dan 10 jaar in dienst is geweest. De vergoeding bedraagt maximaal € 75.000 of 1 jaarsalaris als dat hoger is dan € 75.000. Tip: Je kunt kosten voor outplacement of scholing met het oog op ontslag aftrekken van de transitievergoeding. Als er sprake is van ernstige verwijtbaarheid van de werknemer aan het ontslag dan is er geen sprake van vergoeding. Tip: Wanneer je het totaal van de tijdelijke contracten korter houdt dan 24 maanden, bijvoorbeeld 23 maanden, dan is er nooit sprake van een transitievergoeding.

Tandarts

Marthijn Verboom is accountant administratieconsulent bij ZorgZeker Accountancy, gespecialiseerd in de zorg. Voor vragen: info@zorgzekeraccountancy.nl, info@asseltzorgzeker.net, 06 - 81 86 69 86. Meer informatie: www.zorgzekeraccountancy.nl

Eerdere artikelen en tips van Marthijn teruglezen? Scan dan deze pagina met je Layar-app.

NATUURLIJK ICX ...k e g e l d i c h t h e i d d o o r p r e c i s i e ...

European leader in infection control Gebruik van handenalcohol. . . een noodzakelijke activiteit Volgens de richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie moet u frequent de handen desinfecteren. Met desderman® pure heeft u: Een product met bewezen effectiviteit

Nieuwe wetenschappelijke brochures nu beschikbaar! Made in

Een product met een hoog percentage aan verzorgende stoffen Een product dat voldoet aan de geldende biocide wetgeving in Nederland

No met g niet be ken beste desder l nu 1 man d L fles pure sen intro duct voor de spe ? i ciale e p € 10 ,25 p rijs van .st.*

esemtan® producten reinigt en besschermt u uw handen. Informatie via www.schuelke.com; salesb benelux@schuelke.com of telefonisch via 023 – 535.26.34. *O d b *Orderbevestiging i i aan Salesbenelux@schuelke.com, Salesbenelux@schuelke S l b l h lk aflevering via de door u aan te geven groothandel. Alleen geldig in de maand van publicatie.

Kwaliteit én meer rendement voor uw praktijk met ICX en Sinoss ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10 Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · info@icx-implants.nl

Kwaliteit. Zekerheid. schülke.

Mondhygiënist

dentista| Praktijkmanagement Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Zo krijg je weer controle

Je stress de baas dentista Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Als praktijkmanager heb je het altijd druk. Je bent met veel verschillende taken bezig en moet aan veel verwachtingen voldoen. Je hebt het gevoel dat je steeds brandjes aan het blussen bent. Als je de ene brand onder controle hebt, dan dient de volgende zich alweer aan. Kortom, je ervaart vaak stress. Dit wordt vaak als storend ervaren, maar toch heeft het slechts ten dele te maken met invloeden van buitenaf. Een groot deel wordt (onbewust) door jezelf veroorzaakt. Anna Berends van Loenen

ouw eigen onproductieve gedachten en emoties zorgen niet alleen voor stress, maar ook dat je minder presteert. Je loopt achter de feiten aan en hebt totaal geen regie meer over je werk. Dit zorgt dan weer voor nieuwe stress, waardoor je moe thuiskomt en nog steeds je doelen niet hebt behaald.

Oorzaken Niemand om je heen is de oorzaak van jouw stress of druktegevoel. Dit is lastig te verteren voor sommigen. Natuurlijk weten we diep van binnen wel dat we zelf de oorzaak zijn. Maar het is lastig om dit aan te pakken. Je moet dan verantwoordelijkheid nemen voor je eigen handelen en gevoel. Je kunt niet meer schuilen achter het idee dat de ander de schuldig is aan jouw drukte of stress. Wanneer je stress en drukte ervaart, liggen daar belemmerende overtuigingen aan ten grondslag. Het is zaak deze overtuigingen te achterhalen. Deze overtuigingen zorgen er voor dat je dingen doet waar je eigenlijk niet achterstaat, waardoor je een stressgevoel creëert. De uitdaging is om er achter te komen welke belemmerende overtuigingen jouw stressgevoel veroorzaken. Zo kun je aan de slag om ze om te zetten naar helpende over-

tuigingen

RET methode De RET-methode (Rationeel Emotieve Therapie) geeft je meer inzicht in jouw eigen invloed op stress en helpt je om dit te verminderen. De methode gebruikt een stappenplan om inzicht te krijgen in jouw emotie en welke gedachten daaraan ten grondslag liggen. Dit stappenplan wordt ook wel het ABCDE model genoemd. A. Activerende gebeurtenis of gedachte. Dit is de aanleiding voor jouw gedrag. B. Belief. De gedachten die jij hebt over de gebeurtenis. C. Consequenties. De emotionele reactie op jouw gedachten, waardoor je je op een bepaalde manier gaat gedragen. D. Discussie. Kritisch kijken naar het ontstaan van jouw ABC. E. Effectiviteit. Nieuwe gedachten, emoties en gedragingen die bijdragen aan jouw stressmanagement.

Gebeurtenis ‘A’ kan een gebeurtenis zijn, zoals de afspraak die een patiënt heeft bij de tandarts. Een veel gemaakte fout is, dat men denkt dat deze gebeurtenis meteen voor de stress zorgt (de emotie). Niets is minder waar. Het is niet A die voor C zorgt, maar juist B. De gedachten die jij hebt over

dentista| Praktijkmanagement Tandarts

dentista

deze gebeurtenis. Daarom kunnen mensen verschillend reageren op precies dezelfde gebeurtenis. Vaak zijn we het ons niet zo bewust dat we bepaalde gedachten hebben, waardoor bijvoorbeeld dat tandartsenbezoek stress oproept.

trekken”. Dit doemdenken kan ervoor zorgen dat een patiënt gespannen wordt voor het tandartsbezoek of misschien zelfs niet eens komt opdagen. Het is een irrationeel denkbeeld, maar heeft veel invloed op het gedrag en de emoties van die patiënt.

Gedachten

Consequenties (gevoel en gedrag)

Om bewuster te worden van de gedachten die wij hebben en die ons hoofd op hol kunnen brengen, is het verstandig om af en toe eens te kijken naar de situatie. Hoe kwam het dat ik zo bang was voordat ik naar de tandarts ging? Misschien had ik wel de volgende gedachte. “Als ik naar de tandarts ga voor controle, dan vindt hij vast iets. Hij wordt dan boos dat ik mijn tanden niet heb gepoetst. Straks bedenkt hij nog dat het beter is om al mijn kiezen te

De irrationele gedachten waar we het net over hadden kunnen ervoor zorgen dat we belemmerende emoties ervaren, waardoor we onder spanning komen te staan. Deze spanning zorgt er op zijn beurt weer voor dat we opeens heel onproductief worden. We gaan het bijvoorbeeld afreageren op anderen, we gaan zitten piekeren of juist zwelgen in zelfmedelijden. Stel dat we door recalcitrantie wel actief worden door deze belemmerende emotie, dan lopen we

Stappenplan Als je een irrationele emotie ervaart is er een handig stappenplan dat je kunt doorlopen om er achter te komen welke belemmerende overtuiging hieraan ten grondslag ligt en hoe je die kan omzetten in een helpende overtuiging of een rationele emotie. 1. Beschrijf de situatie. Waarom werd je zo boos? 2. Gedachtenvragen a. Wat zei ik tegen mezelf waardoor ik zo boos werd? b. Welke irrationele denkbeelden had ik? 3. Welke emotie ervaar ik? 4. Wat is mijn niet effectieve gedrag? 5. Stel de irrationele gedachten en emoties ter discussie 6. Vervang irrationele gedachten door realistische gedachten 7. Beschrijf de rationele emotie en het gewenste gedrag

dentista| 61 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Tandarts

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanage

dentista| Praktijkmanagement Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

het gevaar onze grenzen over te gaan omdat we te overmoedig worden of het tegendeel willen bewijzen.

dentista

Tandarts

Anna Berends van Loenen is directeur van Qanz, een adviesbureau voor kwaliteitsmanagement in de mondzorg: www.qanz.nl

De RET-methode wil juist dat we minder met belemmerende emoties aan de slag gaan en meer met effectieve emoties. Dat betekent niet dat je niet meer boos mag zijn, zolangAssistent het maar past bij de situatie. Mondhygiënist Praktijkmanager Als je duidelijke afspraken hebt gemaakt met je team en die ene assistente verbreekt de afspraak weer, dan is boosheid juist een passende emotie. Boosheid kan dus ook een effectieve emotie zijn. Een emotie is pas niet-effectief en dus belemmerend als het leidt tot gedrag dat jou of een ander in de weg zit. Als je enorm uitvalt tegen die assistente, dan is boosheid niet effectief, want het levert conflicten op. Net zoals het opkroppen van je woede belemmerend werkt. Je moet dus de juiste balans vinden in deze emotie om je gedrag te sturen. Eigenlijk geldt voor alle emoties dat als ze TE zijn, ze snel belemmerend worden. In het voorbeeld hierboven kunnen zowel te veel, als te weinig boosheid belemmerend werken. ‘TE-emoties’ kunnen je verlammen, waardoor je (onbewust) vanuit pa-

niek gaat reageren en er een belemmerende emotie optreedt. Uiteraard geldt dit niet alleen voor boosheid, maar ook voor bang, blij en bedroefd. Sluit emoties dus niet volledig uit. Erken ze. Emoties horen er nu eenmaal bij, net als ademen. Emoties zijn onze informatiebronnen. Ze geven ons belangrijke hints en daarmee de kans om een stapje terug te doen als we de alarmbellen horen rinkelen. Hierdoor kunnen we gedrag en acties in andere banen leiden.

Discussie en effectief gedrag Als we weten welke gedachten een bepaalde emotie of gedrag bij ons oproepen, dan kunnen we kritisch gaan kijken of dit de juiste emotie is, of dat we deze beter kunnen veranderen om een effectiever resultaat te krijgen. Hierdoor krijg je inzicht in het feit of de emoties die je voelde je daadwerkelijk hebben geholpen om productief gedrag te vertonen, of dat ze je eigenlijk belemmerden. Zo is het makkelijker om een alternatieve reactie te bedenken voor een volgende keer dat een soortgelijke situatie zich voordoet. Dit kan een heleboel stress schelen.

Voorjaar, je team oppoetsen Waar zit de angel? Social media kan funest zijn voor een team. Praten meten over elkaar via het net, loopt niet altijd goed af. Ik las in een artikel, dat er zelfs op scholen kinderen kapot worden gemaakt door deze manier van communiceren. Het ergste is dat je het bijna niet kunt voorkomen. Ook als werkgever heb je het bijna niet in de hand. Het kan een slechte ontwikkeling zijn voor je praktijk. Sommige praktijken hebben in een contract vastgelegd dat er niets over de praktijk op social media mag verschijnen. Er mogen dan ook geen berichten over medewerkers en al helemaal niet over patiënten worden ‘gepost’. Dit contract wordt door elke medewerker apart ondertekend. Zo weten ze wat er van ze wordt verwacht en kun je ze erop aanspreken tijdens een functioneringsgesprek. Praten over elkaar - in de negatieve zin van het woord - zorgt dat je groepjes creëert binnen je team. Eén groep, en zeker op één lijn zitten met elkaar zit er dan niet meer in. Dit gaat uiteraard ten koste van de werksfeer en uiteindelijk gaan ook patiënten dit merken. En dan hebben we het nog niet eens over de omzet! Ik heb maar één advies als dit bij je in de praktijk gebeurt: “Pak dit probleem meteen aan bij de wortel”. Laat het niet op zijn beloop en ga meteen met de persoon om wie het gaat en met je team in gesprek. Huur desnoods extern een expert in, want ‘vreemden ogen dwingen’. Soms zijn het kleine problemen, maar als het probleem niet op tijd aangepakt wordt, kan het behoorlijk uit de hand lopen. Een werknemer kan emotioneel

ziek worden. Dit is voor de medewerker niet goed en kost de praktijk ziekteverzuim geld. Soms moeten er maatregelen worden genomen die niet leuk zijn, maar zorg altijd voor rust in je team. Haal die bewuste ‘angel’ eruit. Kom er als werkgever na twee weken weer op terug. Las een extra teamvergadering in om te kijken of het beter gaat, iedereen zich weer prettig voelt en zich aan de regels houdt. Blijf er bovenop zitten. Zo merken de werknemers ook dat ze op een correcte manier in de gaten worden gehouden en dat dergelijk gedrag niet wordt geaccepteerd. Een hele prettige en zonnige vakantie toegewenst.

Astrid Elzink Astrid Elzink geeft diverse trainingen voor assistenten en is specialist op het gebied van praktijkorganisatie en communicatie.

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

CAVEX BITE&WHITE READY 2 USE Het Cavex Bite&White Ready 2 Use professioneel thuisbleeksysteem is een snel, veilig en boven alles zeer eenvoudig bleeksysteem voor thuisgebruik. Open de verpakking, stop de voorgevulde bleektray in je mond voor een uur en geniet van het resultaat. Makkelijker kan niet! De hoog visceuse bleekgel van Cavex Bite&White Ready 2 Use bevat 6% waterstofperoxide (deels als carbamide peroxide), een duurzaam actieve combinatie van werkzame bleekmaterialen met een bewezen, wereldwijde reputatie als effectieve whitening agent. De toevoeging van kaliumnitraat voorkomt gevoeligheid. De ‘one-size-fits-all’ Dryflex bleeklepel is vervaardigd van een speciaal plastic dat goed in de mond wordt verdragen. Met een compatibiliteit van 95% is de bleeklepel voor bijna iedereen geschikt. Cavex Bite&White Ready 2 Use voldoet 100% aan de nieuwe wetgeving en Europese regelgeving op het gebied van tanden bleken.

dentista

Informatie: Cavex – (023) 530 77 00 - www.biteandwhite.eu - dental@cavex.nl

EQUIA FORTE VAN GC

Met EQUIA Forte tilt GG het zich reeds bewezen EQUIA concept naar een hoger niveau. Het is de nieuwste innovatie binnen GC’s glasionomeer- en kunststoftechnologieën; twee innovatieve nieuwe materialen die in synergie samenwerken om een sterker, superieur bulkfilmateriaal te krijgen voor Klasse I & II restaura-

ties*. EQUIA Forte is een chemisch snel hardend, esthetisch restauratiemateriaal met een vernieuwende HYBRIDE glastechnologie. Het heeft een hogere breuk- en slijtvastheid en geeft fluoride af. Voorbehandelen met een conditioner of een adhesief is niet nodig, dankzij de ingebouwde universele adhesieftechnologie en een uitstekend bevochtigingsvermogen. EQUIA Forte is bijzonder tolerant en hecht aan ieder oppervlak, onafhankelijk van de leeftijd van de tanden. Met behulp van het lichthardende EQUIA Forte Coat, dat zich als een dunne vloeiende laklaag gedraagt, spaart u op polijsttijd en overtreft u de initiële translucentie en esthetiek in een mum van tijd. * Conform de gebruiksaanwijzing. Informatie: GC Benelux - (030) 63 08 500 www.benelux.gceurope.com

ICX CERICX: TOEKOMST VAN AFDRUKVRIJE IMPLANTOLOGIE NIEUW: ICX-Cericx zirconium/titaan abutmentserie van Medentis Medical GmbH, met een optimale preparatiegrens voor alle intraorale scansystemen en Cerec. De vorm van de Cericx abutments is dusdanig dat na-preparatie zelden nodig zal zijn. Als behandelaar kunt u kiezen uit een ruim assortiment Cericx abutments in drie kleuren (licht, standaard en donker) en vijf gingivahoogten (recht: 1 - 5mm, 15°: 0,5 - 4,5mm). Prijs 99,- euro per stuk. Voordelen: • Afdrukken maken is niet meer nodig. • De kosten voor de afdrukken vervallen. • De kosten voor de modelanologen vervallen. • De kosten voor de afdrukstiften vervallen. • Minder kosten voor het laboratorium. • Geen fouten meer bij de overdracht van de mond naar het model. • Meer patiënten door ‘Afdrukvrije implantaatbehandelingen’. Op de homepagina van de website van ICX Implants vindt u de laatste studieresultaten van het ICX implantaatsysteem. Informatie: Cavex – (023) 5 307 700 – www.cavex.nl

dentista| 63 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

Pien Support Berekent de eigen bijdrage voor uw cliënt

Goed nieuws voor de ondernemende tandarts die graag extra service verleent. Pien Support biedt software voor tandartsen die eenvoudig de eigen bijdrage berekent en de behandeling optimaliseert. Bij het berekenen van de netto bijdrage van de cliënt houdt Pien rekening met de voorgestelde behandeling, het vergoedingenpakket van de tandartsverzekering, de concern-specifieke tariefbegrenzers en de eventuele contractering. Pien berekent van meer dan 350 verschillende tandartsverzekeringen de dekking voor tandartskosten. De eigen bijdrage per behandelplan wordt duidelijk gecommuniceerd door Pien, zonder dat u als tandarts de verantwoordelijkheid hiervan op u neemt. Totale kosten en eigen bijdrage worden inzichtelijk, hetgeen bijdraagt aan de communicatie met de cliënt. Immers de cliënt weet direct wat de netto kosten voor de behandeling zijn.

De voordelen van Pien: • • • •

Extra service naar de cliënt Direct inzicht in eigen bijdrage van de cliënt Snellere vervolgafspraken Inzicht in de jaarbijdrage

Eigenschappen van Pien: • • • •

Gebruiksvriendelijke software Software applicatie die makkelijk te integreren is met praktijksoftware Gemaakte berekeningen kunnen als PDF worden geprint of gemaild Geschikt voor de nieuwe regelgeving omtrent de hygiëne in de praktijk

Direct inzicht in de eigen bijdrage en daardoor een optimale klantenservice Met Pien maakt u eenvoudig en snel een overzicht van de kosten & vergoedingen Cliënt weet direct de eigen bijdrage Pien biedt: - Transparantie in eigen bijdrage - Snellere afspraken - Inzicht binnen de jaarruimte

! F E O R P P O D N A A NU 1 M u en uw cliënten doet. or vo t he at w ek td on t ui gratis en

Probeer Pien 1 maand

_ : 053 7630 421 8: www.piensupport.nl @: info@piensupport.nl

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

KURARAY PANAVIA V5 Een overwinning die zekerheid en controle in het cementeerproces voor tandarts en assistente brengt: PANAVIA V5. Het cement voor álle cementeerindicaties, ongeacht de indicatie of het materiaal om aan te hechten. De herkenbare en voorspelbare procedure van PANAVIA V5 verrast door de ongekende eenvoud. Altijd dezelfde cementeerprocedure. Altijd de speciale Tooth Primer om het tandweefsel voor te behandelen. En altijd CLEARFIL CERAMIC PRIMER PLUS om de

restauratie te primen. De tandarts werkt comfortabel dankzij de automixspuit. Bovendien is ook de overmaat nog eens makkelijk te verwijderen. Tot slot is PANAVIA V5 verkrijgbaar in vijf esthetische kleuren en presteert met zijn enorme hechtkracht ver boven andere cementen, mede dankzij het MDP-monomeer. Kortom, de V van Victory is in uw praktijk in alle opzichten de V van vooruitgang. Vanaf nu kan de tandarts de ontspannen manier van cementeren

dentista ervaren. PANAVIA™ V5 geeft door standaardhandelingen een voorspelbaar resultaat. Keer op keer.

Informatie: Kuraray Dental Benelux – (0255) 523 701 – www.kuraraydental.nl

RODUCT SPLINT-S RESIN IMPREGNATED GLASS FIBER De sterke glas- en polyethyleenvezels in Splint-S zijn voorgeïmpregneerd met een specialel hars, om een volledige verzadiging te bekomen tussen alle strengen. Op die wijze is het niet nodig om een bonding op de vezelstrips te plaatsen. Splint-S heeft vele indicaties, verschaft een substantiële versterking en is eenvoudig en gemakkelijk in gebruik. In drie unieke designs. Indicaties: • Immobilisatie van paradontaal-verzwakte en losse tanden • Retentie van orthodontisch behandelde tanden • Space retainer • Maken en/of versterking van tijdelijk C&B • Versterking van prothese-herstellingen Informatie: Dental Pharma – (0032) 246 345 95 – www.dentalpharma.be

LAB-BASED SCANNING VOOR ATLANTIS ABUTMENTS DENTSPLY Implants breidt het aanbod digitale oplossingen voor ATLANTIS patiëntspecifieke abutments uit met een verbinding naar Exocad DentalCAD. Deze laatste ontwikkeling biedt tandtechnische laboratoria een verbeterde digitale workflow. De meerwaarde bestaat zowel uit kostenbesparing als een verdere versnelling van de bestelprocedure. De verbinding met Exocad werd mogelijk gemaakt door een overeenkomst te sluiten met Exocad in Duitsland, waardoor een interface binnen Exocad DentalCAD werd gecreëerd voor het bestellen van ATLANTIS patiëntspecifieke abutments. Bestellingen worden op basis van gegevens uit de vele scanners ondersteund door het platform. Extra ontwikkeling is de integratie van de ATLANTIS Abutment Core File; dit is een digitaal bestand van het buitenste oppervlak van het ATLANTIS abutment. De tandtechnicus kan hiermee een tijdelijk of definitief ontwerp van de kroon vervaardigen voordat het definitieve ATLANTIS abutment geleverd wordt. Voor exocad® DentalCAD gebruikers bestaat de mogelijkheid om de ATLANTIS Abutment Core File automatisch te importeren. De lancering staat gepland voor de tweede helft van 2015. Informatie: Dentsply Implants – (079) 360 19 50 – www.dentsplyimplants.nl

dentista| 65 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

dentista| Quiz Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Lokale anesthesie Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Wilbert van Susante is algemeen practicus en docent Dental Best Practice

1. De zenuw die de ondermolaren van gevoel voorziet, gaat de onderkaak in: a. Linguaal naast de ondermolaren b. In het foramen mentalis c. In het foramen mandibularis d. Aan de achterzijde

2. Hoeveel carpules met 4% Articaïne/1:200.000 mag een gezond persoon maximaal ingespoten krijgen? a. 12 b. 4 c. 7 d. 10

3. Als je de palatinale gingiva van een 26 wilt verdoven, waar moet de naald dan worden geplaatst? a. Palatinaal tussen de 26 en de 28 b. Palatinaal en buccaal van de 26 c. Palatinaal tussen de 26 en het front d. Alleen buccaal van de 26 is voldoende

4. In geval van blokanesthesie a. Dringt de anesthesievloeistof niet door tot in de zenuw b. Verdoof je binnen een klein netwerk van zenuwen c. Heb je meerdere injecties nodig voor één blok d. Verdoof je één zenuwtak van een groter gebied

Antwoorden: 1c, 2c, 3a, 4d

dentista

Vier vragen over lokale anesthesie in de tandheelkunde door Wilbert van Susante

Onze prijscourant ligt voor u klaa r. Vraag deze nu aan!

De producten

MONOLITISCH

Prijscourant 201 Tandtechniek

KROON / BRUG

IPS Lava™ Ultimate facing Lava™ Ultimate kroon Lava™ Plus kroon/brugde el E.max kroon/brugde el E.max facing/inlay

worden professione

el vervaardig

porselein/composiet porselein/composiet volledig zirkonium lithiumdisilicaat lithiumdisilicaat

goud** goud legering** palladium**

ETSBRUG

d in de eigen

/ FACING

zirkonium niet-edel-metaal palladium goud legering*

/ LITHIUMDISILICA

VOLLEDIG METAAL

Volledige metalen kroon/brugdeel Volledige metalen inlay Volledige metalen opbouw/indirect

laboratoria in

(Lava™, opgebakken porselein) (onedel, wit) (halfedel, wit) (hoogedel, geel)

AT (Lava™ Ultimate) Monolitisch (Lava™ Ultimate) Monolitisch (Lava™ Plus) Monolitisch (IPS E.max) (IPS E.max)

(hoogedel, geel) (hoogedel, geel) (halfedel, wit)

Lava™ opgebakken etsbrug/3 delige Volledig metalen etsbrug/3 delige

Nederland.

€ 245,00 € 195,00 € 285,00 € 300,00

€ 100,00 € 150,00 € 160,00 € 195,00 € 210,00

€ 145,00 € 145,00 € 110,00

zirkonium (Lava™, opgebakken niet-edel-metaal porselein) (onedel, wit) € 285,00 € 225,00 ALL-IN PRIJZEN) porselein/composiet (Lava™ Ultimate, monolitisch, incl. individueel anatomisch gevormd abutment, gecementeerd of verschroefd) (Lava™ Plus, incl. individueel anatomisch € 420,00 abutment, gecementeer gevormd d of verschroefd) (Lava™, verschroefd, € 430,00 incl. insert) (Lava™, gecementeer € 495,00 * Onze prijzen d, incl. anatomisch zijn blokprijzen, gevormd abutment) alleen wanneer de kroon

IMPLANTAAT

Lava™ Ultimate

KROON (DIT ZIJN

implantaat kroon

Lava™ Plus implantaat

kroon

Lava™ opgebakken implantaat kroon Lava™ opgebakken implantaat kroon

volledig zirkonium

zirkonium zirkonium

zwaarder is dan

2 gram

zal hiervoor de De beste esthetiek € 595,00 gramprijs gehanteerd met Lava™ zirkoniumoxide handopgebakke worden. , voor zowel monolithische ** Exclusief goudprijs. n restauraties. Lava™ Plus zirkoniumoxide als is beoordeeld als Lava™ Ultimate translucentie van esthetisch uitstekend Implantaat Kroon alle monolithische en heeft de hoogste Lava™ Ultimate zirkoniumoxide mogelijkheden restauratiemater van de kronen. iaal alle opzichten • Warme, natuurlijke VITA klassieke shade guide A1-D4. Met de volgende kleur van de uitstekende is verbazingwekkend in kleuren en kleurgradaties duurzaamheid functionaliteit. De • Eindeloze individualisatie tot zijn unieke dankzij de unieke innovatieve eigenschappen door Lava™ Plus kleurvloeistoffen aal bijzonder geschikt • Het enige systeem maken het materieffect kleuren inclusief in de markt dat fluorescerende • Sterk, veerkrachtig voor implantaat gedragen kronen. te converteren kleur is naar de meest en schokabsorberen gebruikte 3D-Master® • Hoge slijtageweerstan Lava™ Plus is d geïndiceerd voor: kleuren • Blijvende esthetiek d en zacht voor de antagonisten Kronen / Bruggen / Kronen op implantaten en In- en onlays. Lava™ Ultimate is geïndiceerd voor: Implaatgedragen kronen / Kronen / Onlays en Inlays

Voor meer product en en prijzen belt www.smithuis u gratis met: ( tandtechniek.nl 0800 022 4111 • info@smithuis Laboratorium tandtechniek.nl Hengelo Laboratorium Balistraat 25 Apeldoorn Laboratorium

7556 AH Hengelo ( 0800 - 022 4111

Wij zetten een tandje voor u bij!

van Smithuis

OPGEBAKKEN

Lava™ opgebakken kroon/brugdeel VMK kroon/brugde el VMK kroon/brugde el VMK kroon/brugde el

Soerenseweg 8 7314 CC Apeldoorn ( 0800 - 022 4112

Deventer Hoge Rij 13 7413 WT Deventer ( 0800 - 022 4113

Laboratorium Hardenberg Heemsermarsweg 4a 7771AA Hardenberg ( 0800 - 022 4115

Innovatieve tandtechniek Smithuis k e i n h c e t d n Ta r e v o u n t k i besch r e t n i r p D 3 een

Voor meer informatie of het aanvragen van de prijscourant belt u met:

Hoofdvestiging: Balistraat 25, 7556 AH Hengelo • info@smithuistandtechniek.nl

www.smithuistandtechniek.nl

is onderdeel van Smithuis Tandtechniek.

VONKGEËRODEERDE NITI-VIJLEN

HyFlex™ EDM • Tot wel 700% hogere breeksterkte • Speciaal gehard oppervlak • Buitengewoon flexibel dankzij gecontroleerd herstellend vermogen • Veel succes met weinig vijlen

ORIFICE OPENER (optional)

25 / .12 Glidepath File 10 / .05

HyFlex™ OneFile 25 / ~ FINISHING FILES

(optional)

40 / .04 50 / .03 60 / .02

002373

info.nl@coltene.com | www.coltene.com