Destur Newspaper

‫هانی‪ :‬شاجوانی‬ ‫لوبنانم ره‌تکرده‌وه‌‬

‫‪12..‬‬

‫ریهاناو تارکان پێکه‌و ‌ه‬ ‫گۆرانیییه‌کی نوێ ده‌ڵێن‬

‫‪22..‬‬

‫ژمار‌ه (‪)20‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬ ‫(‪ )24‬الپه‌ڕه‌‬ ‫نرخ (‪ )1000‬دیناره‌ ‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫‪www.destur.net‬‬

‫‪372‬‬

‫ده‌ستوور گه‌نده‌ڵییه‌كانی لیوای ‪3‬ی سلێمانی له‌سه‌رده‌می ئه‌نوه‌ر دۆاڵنیدا باڵوده‌كاته‌و ‌ه‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فاو جه‌الل جه‌وهه‌ر له‌و گه‌نده‌ڵییان ‌ه ئاگاداركراونه‌ته‌و ‌ه‬ ‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫‪9‬‬

‫ی‬ ‫هه‌ولێر تائێستا تۆپه‌كه‌ ‌‬ ‫نه‌ته‌قاندووه‌!‬

‫تائێستا بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ولێر گه‌رموگوڕی‌ ئه‌وتۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ نه‌بینیوه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫هه‌ولێرو لیست ‌ه ركابه‌ره‌كانیش‬ ‫ده‌ڵێن ئه‌و‌ه سروشتی‌ هه‌ولێر‌ه‬ ‫خۆی‌ هه‌ڵگرتوو‌ه بۆ چه‌ند رۆژێك‬ ‫به‌ر له‌هه‌ڵبژاردن‪02 .. .‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫یه‌كگرتوو‪:‬‬ ‫هه‌ولێر پایته‌خی ته‌زویر ‌ه‬

‫سه‌رۆكی‌ لیستی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫له‌پارێزگای هه‌ولێر باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ترسیان له‌پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر هه‌یه‌ ته‌زویری تیادا‬ ‫بكرێت‌و رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌زویر له‌و پارێزگایه‌دا بكرێت‬ ‫ئه‌وه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك قبوڵی‬ ‫ناكه‌ن‪03 .. .‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫له‌سلێمانی كێ یه‌كه‌مه‌؟‬

‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ بووه‌ت ‌ه‬ ‫مه‌یدانی‌ ملمالنێی‌ توندی‌ نێوان‬ ‫لیسته‌كان‌و هه‌ریه‌كه‌یان گره‌و‬ ‫ی زۆرترین‬ ‫له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫كورسییه‌كانی‌ ئه‌و پارێزگای ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬چاوه‌ڕوانده‌كرێت‬ ‫یه‌كه‌م‌و دووه‌می براوه‌كان‬ ‫له‌نێوان یه‌كێتی‌و گۆڕاندا بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرتووش ده‌ڵێت «پله‌ ‌‬ ‫سێیه‌مان مسۆگه‌ره‌»‪05 .. .‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫«با رای جیاوازیشمان هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویست ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی كورد كۆكبین»‬

‫د‪ .‬فواد مه‌عسوم له‌باره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق‌و كاره‌كانیان له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌تی داهاتوو‌و مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫دابه‌شكردنی پۆسته‌كان له‌نێوان‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی له‌به‌غدا بۆ‬ ‫ده‌ستوور ده‌دوێت‪06 .. .‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫«پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌كوردستان نیگه‌رانم ده‌كات»‬

‫دكتۆر عه‌لیره‌زا پێیوای ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ده‌وڵه‌ته‌كانی دراوسێی عێراق‌و‬ ‫جیهانیش هه‌ریه‌كه‌و به‌پێی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان له‌گروپ‌و‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی ده‌ستنیشانكراو‬ ‫الیه‌نگری ده‌ك ‌هن‌و وتیشی‬ ‫«ده‌سته‌ی داد‌و لێپێچینه‌و‌ه‬ ‫له‌كاره‌كانیاندا به‌كرده‌و‌ه نیشانیاندا‬ ‫كه‌بڕیاره‌كانیان له‌شوێنێكی دیكه‌و‌ه‬ ‫په‌سه‌ند ده‌كرێ»‪10 .. .‬‬

‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬

‫ده‌س��ت��وور به‌پێی ئ��ه‌و به‌ڵگه‌و‬ ‫زان��ی��اری��ی��ان��ه‌و ب��ه‌پ��ێ��ی چه‌ند‬ ‫نووسراوێكی لیوای ‪3‬ی سلێمانی‬ ‫كه‌ده‌ستی كه‌وتووه‌‪ ،‬گه‌نده‌ڵییه‌كانی‬ ‫لیوای ‪3‬ی سلێمانی باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رده‌م��ی ئ �ه‌ن��وه‌ر دۆاڵنیدا‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌نه‌وشیروان مسته‌فا‌و‬ ‫جه‌الل جه‌وهه‌ریش له‌و گه‌نده‌ڵییانه‌‬ ‫ئاگاداركراونه‌ته‌وه‌ كه‌تیایدا بردنی‬ ‫پ��اره‌ی‌ نه‌سرییه‌ی‌ لیوا‌و موچه‌ی‌‬ ‫ئ �ه‌ف��س �ه‌ران��ی وه‌ه��م��ی‌و چه‌ندین‬ ‫گه‌نده‌ڵیتر ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬به‌بێئه‌وه‌ی‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵبكرێت‪.‬‬ ‫به‌پێی س��ك��ااڵی�ه‌ك��ی یه‌كێك‬ ‫له‌مقه‌ده‌مه‌كانی ئه‌و لیوایه‌ به‌ناوی‬ ‫(ل‪ ،‬ع) ك��ه‌ئ��اراس��ت��ه‌ی‌ ج��ه‌الل‬ ‫ج���ه‌وه���ه‌ر ب��ه‌رپ��رس��ی پێشووی‬ ‫مه‌كته‌بی چاودێری‌و دارایی یه‌كێتی‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬چه‌ندین گه‌نده‌ڵی ئه‌و‬ ‫لیوایه‌و ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی ئامر لیوای‬ ‫‪3‬ی سلێمانی‪ ،‬تیادا نووسیوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌فرۆشتنی مۆنیكای لیواكه‌و بردن‌و‬ ‫په‌خشان‌و ته‌خشانكردنی پاره‌و‬ ‫نه‌سرییه‌ی‌ لیواو فه‌وجه‌كان‌و پێدانی‬ ‫داهاتێكی خه‌یاڵی به‌و لیوایه‌‪.‬‬ ‫له‌یه‌كێك ل �ه‌و نووسراوانه‌دا‬ ‫ئ��ام��اژه‌ ب���ه‌وه‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌مانگی‬

‫فرۆشتنی مۆنیکاو بردنی پاره‌و نه‌سرییه‌ی لیواو فه‌وجه‌کان‌ له‌ گه‌نده‌ڵییه‌کانی نێو سوپا بووه‌‬

‫‪11‬ه‌و‪ 2004/12‬ب��ڕی ‪ 600‬ملیۆن‬ ‫دینار بۆ دوومانگ وه‌ك نه‌سرییه‌‌و‬ ‫به‌رده‌ست‪ ،‬نێردراوه‌ بۆ لیوای ‪3‬ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌و ‪ 600‬ملیۆن‬ ‫دیناره‌‪ ،‬ته‌نها ‪ 150‬ملیۆن دینار‬ ‫ن��ێ��ردراوه‌ بۆ هه‌رسێ فه‌وجه‌كه‌‌و‬

‫ئه‌وه‌ی تری دیار نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا ل���ه‌س���ك���ااڵك���ه‌دا‬ ‫نووسیویه‌تی له‌ساڵی ‪2005‬دا ‪12‬‬ ‫س��ه‌ی��اره‌ی‌ مۆنیكا ن��ێ��ردراوه‌ بۆ‬ ‫لیوا‪ ،‬بۆ فه‌رمانده‌ی‌ فه‌وجه‌كان‌و‬ ‫ستافی لیوا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر له‌ڕێگادا‬

‫«ب���ه‌ن���ادادپ���ه‌روه‌ری دابه‌شكرا‌و‬ ‫دان �ه‌ی �ه‌ك��ی��ش��ی له‌مه‌عره‌زه‌كه‌ی‬ ‫سلێمانی فرۆشراوه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و مقه‌ده‌مه‌ كاتێك له‌لیوای‬ ‫‪3‬ی سلێمانی ك���اری ك����ردووه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی‌ زان��ی��اری هاتنی‬

‫‪ 600‬ملیۆن دی��ن��اری نه‌سرییه‌ی‌‬ ‫دوومانگی لیواكه‌ی بۆ ئه‌فسه‌ران‬ ‫ئاشكراكردووه‌ كه‌چه‌ند كه‌سێكی نێو‬ ‫لیواكه‌ ویستویانه‌ بیخۆن‪ ،‬ماوه‌ی ‪14‬‬ ‫مانگ موچه‌ی‌ خۆی‌و پاسه‌وانه‌كانی‬ ‫ده‌ب����ڕدرێ����ت‪ ،‬ب��ۆی��ه‌ ل���ه‌ت���ه‌واوی‬ ‫ئ �ه‌و ن��ووس��راوان �ه‌دا كه‌ئاراسته‌ی‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌نه‌وشیروان مسته‌فاو‬ ‫ج��ه‌الل ج �ه‌وه �ه‌ر‌و خ��ودی ئه‌نوه‌ر‬ ‫دۆاڵنیشی كردووه‌‪ ،‬داواده‌كات «ئه‌و‬ ‫گۆڕانخوازه‌‪ ،‬مافه‌كه‌ی خۆی‌و سێ‬ ‫پاسه‌وانه‌كه‌ی‌ بداته‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ موچه‌كه‌یان بڕدراوه‌»‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و نووسراوانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫مقه‌ده‌مه‌‪ ،‬له‌و لیوایه‌ی‌ كه‌ ئه‌نوه‌ر‬ ‫دۆاڵن���ی ك�ه‌س��ی ی�ه‌ك�ه‌م��ی ب��ووه‌‪،‬‬ ‫م��وچ �ه‌ی‌ وه‌ه��م��ی س���ه‌دان كه‌سی‬ ‫نێو لیواكه‌ ده‌هات بۆ لیواكه‌و هیچ‬ ‫له‌و موچانه‌ش ن�ه‌ده‌گ�ه‌ڕان�ه‌وه‌ بۆ‬ ‫فه‌وجه‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ر به‌ئاشكراكردنی‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كانه‌وه‌ ناوه‌ستێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نامه‌یه‌ك ئاراسته‌ی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا كه‌سی یه‌كه‌می بزووتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ��ۆڕان ده‌ك��ات‌و له‌گه‌نده‌ڵییه‌كانی‬ ‫ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی ئاگاداریده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ن�����ووس�����راو‌و س���ك���ااڵك���ان‌و‬ ‫گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی��ی �ه‌ك��ان ل���ه‌الپ���ه‌ڕه‌ ‪4‬دا‬ ‫بخوێنه‌وه‌‪.‬‬

‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬مـن كـانـدیدێكی سه‌ربه‌خۆم‬ ‫‌ده‌ستوور‬

‫د‪ .‬مه‌حمود عوسمان‪ ،‬كاندیدی‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ئه‌و كاندیدێكی سه‌ربه‌خۆیه‌ له‌ناو‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‌و‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت «ئ��ه‌گ��ه‌ر ك���ار گه‌یشته‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی‌ زانیم ناتوانم سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫خۆم بپارێزم ده‌رده‌چ��م له‌لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌»‪.‬‬

‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی ده‌ستووردا‬ ‫مه‌حمود عوسمان ده‌ڵ��ێ��ت «من‬ ‫به‌شێكم له‌لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردستان‌و له‌ناو ئه‌و لیسته‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من كاندیدێكی سه‌ربه‌خۆم له‌ناو‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‌و‬ ‫هه‌ر سه‌ربه‌خۆش بووم‌و بۆچوونی‌‬ ‫خۆم هه‌بووه‌‌و هه‌مووتان گوێتان‬ ‫لێبووه‌»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌شده‌كات‬ ‫ك�ه‌ ل�ه‌ن��او لیستی هاوپه‌یمانیی‌‪،‬‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ خۆی پاراستووه‌‌و وتی‌‬

‫«هیچ فشارێك له‌من نه‌كراوه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئه‌مجاره‌ كه‌كاندید كرامه‌وه‌ داوایان‬ ‫لێمكرد سه‌رۆكی‌ لیسته‌كه‌بم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌مكرد‪ ،‬چونكه‌ من ناتوانم سه‌رۆكی‌‬ ‫لیسته‌كه‌بم ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ی‌ ناتوانم‬ ‫گ��وزارش��ت ل �ه‌ب��ۆچ��وون��ی پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ بكه‌م‌و ئێستاش ناتوانم‪،‬‬ ‫به‌اڵم من وه‌ك سه‌ربه‌خۆیه‌ك ده‌وری‌‬ ‫خۆم بینیوه‌»‪.‬‬

‫ته‌واوی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ له‌الپه‌ڕ‌ه‬ ‫‪8‬دا بخوێنه‌ره‌وه‌‬

‫ی‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د کیانی‪ :‬هه‌موو جۆر ‌ه ساخته‌كارییه‌ك ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌و ته‌حه‌مول ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین‌و من یه‌كه‌م كه‌س ده‌بم ده‌چم ‌ه سه‌ر جاده‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌رگیش‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌یش ‌‬ ‫به‌پیرمانه‌و ‌ه دێت به‌خێربێت‪.‬‬ ‫ی گۆڕان له‌هه‌ولێر بڕیارمانداو ‌ه به‌هیچ جۆرێك‬ ‫ئه‌مجار ‌ه ئێم ‌ه وه‌كو لیست ‌‬ ‫ساخته‌كردن قبوڵنه‌كه‌ین‌و هه‌ر سازشێكیش له‌پشت ئێمه‌و ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه‬ ‫ی ناكه‌ین‪.‬‬ ‫بكرێت‪ ،‬قبوڵ ‌‬ ‫ی یاخیم‪ ،‬تائێستا چوار حیزبم گۆڕیوه‌‪.‬‬ ‫من خۆم كابرایه‌ك ‌‬

‫‪09..‬‬

‫‪3‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫هه‌واڵ‌‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‌‪5‬‬

‫له‌سلێمانی کێ یه‌که‌مه‌؟‬

‫یه‌كگرتوو‪ :‬هه‌ولێر پایته‌خی ته‌زویره‌‬ ‫سیزار سه‌لیم له‌هه‌ولێر‬

‫ی یه‌كگرتوو له‌پارێزگای‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌ولێر باس له‌و‌ه ده‌كات كه‌ترسیان‬ ‫له‌پارێزگای هه‌ولێر هه‌ی ‌ه ته‌زویری تیادا‬ ‫بكرێت‌و رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر ته‌زویر‬ ‫له‌و پارێزگایه‌دا بكرێت ئه‌و‌ه به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك قبوڵی ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ئوسام ‌ه جه‌میل كه‌سه‌رۆكایه‌تی‬

‫ی یه‌كگرتوو ده‌كات له‌پارێزگای‬ ‫لیست ‌‬ ‫هه‌ولێر له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی‬ ‫ی پایته‌خت ‌‬ ‫ی "هه‌ولێر له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پایته‌خت ‌‬ ‫ته‌زویریشه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫له‌الیه‌كی ت���ره‌و‌ه ه��اد ‌‬ ‫ی یه‌كگرتووی‬ ‫ی مه‌كته‌بی سیاس ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ئیسالمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫ی تر به‌تایبه‌ت‬ ‫"ئه‌گه‌ر بێتو الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ته‌زویر بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫حیزب ‌‬

‫ی تۆمارده‌كه‌ین‌و میدیا‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫بیانییه‌كان له‌و‌ه ئاگادار ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "ته‌زویر ئه‌مجار‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها وت ‌‬ ‫جێگای قبوڵ نییه‌و به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌و‌ه قبوڵناكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی ‪7/25‬دا له‌شاری‬ ‫هه‌ولێر زۆرترین ته‌زویر ئه‌نجامدراو‬ ‫لیستی یه‌كگرتووش ئ��ام��اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك��ه‌دووب��اره‌ب��وون��ه‌و‌ه ‌‬ ‫رووداوه‌‪ ،‬ئه‌مجار‌ه جێگای قبوڵ نییه‌‪.‬‬

‫پ‪ .‬ده‌ستوور‬

‫دروشمی "ئه‌یگۆڕین" له‌كۆڕێكی پارتیدا به‌رزبووه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ستوور له‌گه‌رمیان‬

‫ل �ه‌ی��ادی دام��ه‌زران��دن��ی یه‌كێتی‬ ‫قوتابیانی پـــــارتی‌و له‌شاری‬ ‫ك����ه‌الر ك���ۆڕێ���ك ب���ۆ ئ���ه‌ن���دام‌و‬ ‫الیه‌نگــــــرانی ئ�ه‌و رێكخراوه‌‬ ‫به‌ستراو به‌رپرسێكی ناوچه‌ی‬ ‫پارتی ئ��ام��اده‌ی ك��ۆڕه‌ك�ه‌ بوو‪،‬‬ ‫له‌كاتی بڕانـــــــی كاره‌بادا‪،‬‬ ‫دروش��م��ی "ئ���ه‌ی گ��ۆڕی��ن ئه‌ی‬

‫گۆڕین" له‌الیه‌ن ئاماده‌بووانه‌وه‌‬ ‫به‌رزبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند كه‌ســێك كه‌ئاماده‌ی‬ ‫ئ����ه‌و ك�����ۆڕه‌ب�����وون ئ���ه‌وه‌ی���ان‬ ‫ب �ه‌ده‌س��ت��وور راگ�ه‌ی��ان��د كه‌هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌بانگرابوون بۆ كۆڕه‌كه‌‬ ‫ب��ۆ ی��ادی دام��ه‌زران��دن��ی یه‌كێتی‬ ‫قوتابیانی كوردستان زۆربه‌یان‬ ‫گه‌نج بوون‌و به‌شێكیشیان هه‌ر بۆ‬ ‫كاتبه‌ســه‌ربردن چووبوونه‌ كۆڕه‌كه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌ئاماده‌بووانی كۆڕه‌كه‌‬

‫پارتی داوا له‌پۆلیسی‬ ‫هاتوچۆ ده‌كات ده‌نگ‬ ‫به‌سامی شۆڕش بده‌ن‬

‫به‌ده‌ستووری وت "له‌ناوه‌ڕاستی‬ ‫ك��ۆڕه‌ك��ه‌دا ك��اره‌ب��ا ب��ڕاو له‌گه‌ڵ‬ ‫كاره‌با بڕانیشدا هه‌موو ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌ستیانكرد‬ ‫له‌هۆڵه‌كه‌دابوون‬ ‫به‌هوتاف كێشان‌و به‌دروشمی‬ ‫"ئه‌ی گۆڕین ئه‌ی گۆڕین" ده‌نگیان‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ وت��ی‬ ‫"له‌وكاته‌شدا به‌رپرسی ناوچه‌ی‬ ‫پ��ارت��ی ب��ه‌ه��ۆی ئ���ه‌و هوتاف‌و‬ ‫قسانه‌وه‌ هۆڵه‌كه‌ی به‌جێهێشت‪".‬‬

‫پ��ارت��ی ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ به‌ژماره‌یه‌ك‬ ‫پۆلیسی هاتوچۆی شاری هه‌ولێر‬ ‫ده‌ك��ات‌و له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا داوایان‬ ‫لێده‌كات ده‌ن��گ به‌سامی شۆڕش‬ ‫ك��ان��دی��دی پ��ارت��ی دیموكراتی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ب����ده‌ن له‌لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژێك له‌مه‌به‌ر به‌رپرسانی‬ ‫پارتی ژماره‌یه‌ك ئه‌فسه‌ری پۆلیسی‬ ‫هاتوچۆ‌و كارمه‌ندی هاتوچۆی شاری‬ ‫هه‌ولێر بۆ كۆبوونه‌وه‌ به‌بێ خواستی‬ ‫خۆیان بانگده‌كه‌ن‌و له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫داوای���ان لێده‌كه‌ن چ��اوی��ان زیاتر‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر كاندیدانی پ��ارت��ی بێت‪،‬‬ ‫له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫سامی شۆڕش‪.‬‬ ‫ی���ه‌ك���ێ���ك ل��ه‌پ��ۆل��ی��س��ه‌ك��ان‬ ‫كه‌نه‌یویست ن��اوی باڵوبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستووری وت "به‌شێك له‌ئێمه‌‬

‫ی شاره‌زوور بێ پزیشك ده‌كات‬ ‫ی ته‌ندروستی‪ 60 ،‬هه‌زار هاوواڵت ‌‬ ‫بڕیارێك ‌‬ ‫كامه‌ران كه‌ریم له‌شاره‌زوور‬

‫ب�ه‌پ��ێ�ی‌ ب��ڕی��ارێ��ك �ی‌ وه‌زاره‌ت�����ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ هه‌رێم ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ پزیشكان له‌نه‌خۆشخانه‌‌و‬ ‫ئ��ه‌و بنكه‌ ته‌ندروستییانه‌ی‌‬ ‫ئێشكگرن‌و ‪ 24‬كاتژێر ده‌وامیان‬ ‫تێدایه‌ ده‌ب��ڕدرێ��ت‌و ‪ 60‬هه‌زار‬ ‫ه��اوواڵت �ی‌ ق��ه‌زای‌ شاره‌زووریش‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و بڕیاره‌وه‌ بێپزیشك‬ ‫ده‌ب �ن‌و هاوواڵتییه‌كی‌ قه‌زاكه‌ش‬

‫گیان له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ��ه‌و زانیارییانه‌ی‌‬ ‫ده‌ست ده‌ستوور كه‌وتوون به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ئێستا له‌شه‌ودا هیچ‬ ‫پزیشكـــێك له‌نه‌خۆشخانـــــه‌ی‌‬ ‫ق��ه‌زای‌ ش���اره‌زوور نامێنێته‌وه‌‌و‬ ‫ی���اری���ده‌ده‌ری‌ پزیشك نه‌خۆش‬ ‫ده‌بینێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئاالن عه‌بدوڵاڵ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ ته‌ندروستی‌ ش���اره‌زوور‬ ‫به‌ده‌ستووری وت "ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌‬

‫بڕدراوه‌‌و پزیشكه‌كان نامێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ه‌ ل��ه‌ڕێ��گ��ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت������ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ت���ه‌ن���دروس���ت���ی‌‌و‬ ‫وه‌زی���ران���ه‌وه‌ ه �ه‌وڵ��م��ان��داوه‌ ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ چ��اره‌س �ه‌ر بكه‌ین‪ ،‬تا‬ ‫ب���ارودۆخ���ی‌ ت �ه‌ن��دروس��ت �ی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ له‌به‌رچاو بگیرێت"‪.‬‬ ‫پێشتر به‌پێی‌ رێنمای‌ دارایی‌‬ ‫ده‌رماڵه‌ی‌ مانه‌وه‌ی‌ پزیشكان بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م پزیشكانی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ده‌وروب����ه‌ری‌ داب��ی��ن ك��راب��وو كه‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كاندا وه‌ك پزیشكی‌‬

‫ی ده‌ســتــووری‌ بـــه‌ڕێــــز‬ ‫بـۆ‪ /‬رۆژنــامــه‌ ‌‬ ‫ب‪ /‬راسـتـكــردنـه‌وه‌ی‌ هــه‌واڵـێـك‬

‫مه‌ال به‌ختیار له‌ناو كۆلێژێكدا‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫بانگه‌ش ‌ه بۆ لیست ‌‬ ‫فه‌رمان خێاڵنی‌ له‌خانه‌قین‬

‫ی‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫مه‌ال به‌ختیارو به‌رپرس ‌‬ ‫خانه‌قینی یه‌كێتی له‌ناو كۆلێژی‬ ‫ئادابی خانه‌قین‪ ،‬بانگه‌ش ‌ه بۆ لیستی‬ ‫كوردستانی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫دوێ��ن��ێ سێشه‌مم ‌ه هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫له‌مه‌ال به‌ختیار به‌رپرسی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یه‌كێتی‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌رپرسی‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی خانه‌قینی ئه‌و حیزبه‌‪،‬‬ ‫ی خانه‌قینیان‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫كرد‪ ،‬له‌سه‌ردانه‌كه‌یاندا مه‌ال به‌ختیار‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 9,5‬م��ل��ی��ۆن دی��ن��ار ‌‬ ‫ن��زی��ك � ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ كۆلێژه‌كه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫كرد‌ه دی��ار ‌‬ ‫زانیارییه‌كانی ده‌ستووریش له‌ناو‬ ‫كۆلێژه‌كه‌دا بانگه‌شه‌یان بۆ لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راگر ‌‬ ‫د‪ .‬فوئاد ی��اری��ده‌ده‌ر ‌‬

‫ی‬ ‫ی خانه‌قین به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫كۆلێژ ‌‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫راگه‌یاند "ل �ه‌س �ه‌ر داوا ‌‬ ‫ی كۆلێژه‌كه‌مان مه‌ال به‌ختیار‬ ‫به‌شه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نۆ ملیۆن‌و پێنج سه‌د هه‌زار دینار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابینكردن ‌‬ ‫ی به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫كرد‌ه دیار ‌‬ ‫ی ب �ه‌ش �ه‌ك��ان‪ ،‬ل��ه‌و بڕ‌ه‬ ‫پێداویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ خوێندن ‌‬ ‫پاره‌یه‌ش ‪ 5‬ملیۆن ‌‬ ‫ی جوگرافیاو ‪ 2‬ملیۆنیش‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫مه‌یدان ‌‬ ‫ی به‌ش ‌ه ناوخۆییه‌كان‌و ‪2‬‬ ‫بۆ پێداویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫ی بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫هه‌زار دۆالریش ‌‬ ‫ئینگلیزی‌ كۆلێژه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬فوئاد وتیشی "نازانین ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراو‌ه دیموكراتییه‌كان ‌‬ ‫پاره‌ی ‌ه ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫یه‌كێتییه‌‪ ،‬ی���ان ه�� ‌‬ ‫سیاسییه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه مه‌ال به‌ختیار‬ ‫ئه‌و پاره‌ی ‌هی‌ بۆ دابینكردین"‪.‬‬ ‫ده‌ستوور ئه‌وه‌ی زانیو‌ه ك ‌ه مه‌ال‬ ‫ی‬ ‫به‌ختیار له‌ناو كۆلێژه‌كه‌دا بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫بۆ لیستی هاوپه‌یمانی كردووه‌‪.‬‬

‫ئێشكگر ده‌مانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌ نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌‬ ‫ده‌س�����ت�����وور ل����ه‌وك����ات����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و پ��زی��ش��ك��ان�ه‌ نامێننه‌وه‌‌و‬ ‫مانیانگرتووه‌ چه‌ندین حاڵه‌تی‌‬ ‫كتوپڕی‌ نه‌خۆشی‌ وه‌ك ریخۆڵه‌‬ ‫ك��وێ��ره‌‌و نه‌خۆشی‌ ت��ر ل���ه‌دوای‌‬ ‫ده‌وامی‌ فه‌رمی روویداوه‌‌و له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌خۆشانه‌ی‌ ئ �ه‌و قه‌زایه‌شه‌وه‌‬ ‫ده‌رگا بۆ نه‌خۆش نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر ب���ه‌ه���ۆی‌ ن��ه‌خ��ۆش��ی‌‬

‫ك��ت��وپ��ڕه‌وه‌ ه �ه‌ف��ت �ه‌ی‌ راب����ردوو‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 47‬ساڵی‌ قه‌زای‌‬ ‫ش����اره‌زوور ت��ا گه‌یه‌ندراوه‌ته‌‬ ‫فریاكه‌وتنی‌‬ ‫ن �ه‌خ��ۆش��خ��ان �ه‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدوڵاڵ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫كارگێڕی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ئێشكگری‌ زمناكۆ له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫تازه‌‪ ،‬به‌ده‌ستووری وت "له‌نۆی‌‬ ‫ئ��ه‌م م��ان��گ�ه‌وه‌ ئ��ه‌و پزیشكانه‌‬ ‫مانیانگرتووه‌‌و به‌رپرسانیشمان له‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬شاكۆ محه‌مه‌د‬

‫ی‬ ‫رۆژنامه‌كه‌تان له‌ژمار‌ه ‪18‬ی رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫چوارشه‌م ‌ه ‪ 2010/2/10‬بابه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌مدا ل�ه‌ژێ��ر ناو ‌‬ ‫ل��ه‌الپ��ه‌ڕ‌ه ‌‬ ‫ی پاراستن‬ ‫(گومان ده‌كرێت ده‌زگ��ا ‌‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫له‌پشت پشێوییه‌كان ‌‬ ‫بێت) باڵوكردۆته‌وه‌‪ ،‬له‌نێو بابه‌ته‌كه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس ‌‬ ‫ی ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ن����او ‌‬ ‫ی ماف (عوسمان‬ ‫قه‌ره‌هه‌نجیر عه‌قید ‌‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌مه‌ئه‌مین) هاتووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئێمه‌ش بۆزانین‌و زیاتر به‌رچاوڕوون ‌‬ ‫ی ده‌ڤه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫هاوواڵتیان‌و دانیشتوان ‌‬ ‫پێمان باش ‌ه ئ�ه‌م روونكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بده‌ین‪ :‬له‌كاتژمێر س�ێ‌‌و چاره‌ك ‌‬ ‫ی ‪2009/12/29‬‬ ‫پاش نیوه‌ڕۆ له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی خۆم‬ ‫ی حه‌وانه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌كاتێكدا له‌شوێن ‌‬ ‫ی قه‌ره‌هه‌نجیر‪ ،‬گوێم‬ ‫بووم له‌ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌چه‌ند ته‌قه‌یه‌ك بوو له‌ڕۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اره‌ك���ه‌و‌ه (ی���ه‌ك دوو میوان ‌‬ ‫ك�ه‌س��ای�ه‌ت�ی‌ ن��اوچ �ه‌ك �ه‌ش��م الب��وو)‬ ‫راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ رائید (یادگار مجید)‬ ‫ی ئێشكگربوو‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌وڕۆژ‌ه ئه‌فسه‌ر ‌‬ ‫ل�ه‌چ�ه‌ن��د چ��رك�ه‌ی�ه‌ك��دا گه‌یشتین ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی رووداوه‌ك �ه‌‌و هه‌ردوو الیه‌ن ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیدار به‌شه‌ڕه‌كه‌مان ده‌ستگیر‬ ‫كرد به‌چ ‌هك‌و ئۆتۆمبێله‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی ئێم ‌ه به‌ند‬ ‫ێ كاتژمێرو نیو ال ‌‬ ‫یس‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی لێكۆڵینه‌وه‌یان‬ ‫بوون‪ ،‬پاش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ��دا ئ �ه‌ن��ج��ام��درا ده‌رك����ه‌وت‬

‫ی‬ ‫هه‌ردووالیه‌ن هیچ جۆره‌كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫تایبه‌تیان له‌گه‌ڵ یه‌كتردا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫هه‌ردووالیه‌ن دوژمندار بوون‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی وت ‌ه ‌‬ ‫تریان هه‌بووه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی ئوتومبێله‌كانیان‬ ‫ی تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی یه‌كتریدا له‌وه‌ترساون‬ ‫به‌ته‌نیشت ‌‬ ‫ی یه‌كتربن‪،‬‬ ‫ك ‌ه ناحه‌ز‌ه راسته‌قینه‌كان ‌‬ ‫ی سكااڵكار‬ ‫ی الی��ه‌ن�� ‌‬ ‫ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌كێشه‌كه‌دا ن��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ه���ه‌ردووال‬ ‫رێككه‌وتنێكیان (مه‌حزه‌ر سوڵحه‌)‬ ‫ی ئێم ‌ه ئیمزاكرد‌و دواتر ئازادكران‪،‬‬ ‫ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی هیچ بیانوویه‌ك ‌‬ ‫پاش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ مانه‌وه‌یان نه‌بوو هه‌ر له‌فه‌رمان ‌‬ ‫ی سكااڵكه‌ره‌وه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫دادوه‌ری‌‌و الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوواڵتییه‌كیش نه‌هات ‌ه المان‌و داوا ‌‬ ‫ی زه‌ره‌ر‬ ‫ی تۆمار نه‌كرد به‌هۆ ‌‬ ‫سكااڵ ‌‬ ‫مه‌ندبوونی‌ له‌كێشه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ب �ه‌ڕێ��زان به‌پێی‌ ئ �ه‌و مه‌حزه‌ر‬ ‫س��وڵ��ح �ه‌ی‌ ك���ه‌الی‌ ئێمه‌ هه‌یه‌و‬ ‫ه����ه‌ردووال ئیمزاو په‌نجه‌مۆریان‬ ‫ك���ردوه‌ به‌ئامه‌ده‌بوونی‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌عه‌قیدی‌ پۆلیس ماف (عوسمان‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌مه‌ئه‌مین) به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ب��ن��ك �ه‌و (ئ��اڤ��ێ��س��ت��ا محه‌مه‌د)‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحیه‌و رائید (عه‌مار‬ ‫ئه‌سعه‌د ده‌حام) به‌رپرسی‌ هۆبه‌ی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ بنكه‌و رائید (یادگار‬ ‫مه‌جید) ئه‌فسه‌ری‌ ئێشكگری‌ بنكه‌‪،‬‬

‫ه �ه‌ردووالی �ه‌ن پێكهاتنه‌وه‌و داوای‌‬ ‫لێبوردنیان له‌یه‌كتر كردو كۆتاییان‬ ‫به‌كێشه‌كه‌ هێنا‪.‬‬ ‫ی ده‌ستبه‌كاربوونم‬ ‫به‌ڕێزان له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی قه‌ره‌هه‌نجیر‬ ‫ی پۆلیس ‌‬ ‫له‌بنك ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌رواری‌ ‪2004/10/24‬ه‌و‌ه تائێستا‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌‌و یه‌ك ده‌زگا ‌‬ ‫یه‌ك به‌رپرس ‌‬ ‫ی ده‌ستیوه‌رنه‌داوه‌ت ‌ه‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ئه‌من ‌‬ ‫ی ئێمه‌‌و به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ك��اروب��ار ‌‬ ‫ی تر كێشه‌و‬ ‫خه‌ڵكانێكی ترو الیه‌ن ‌‬ ‫گ��ی��روگ��رف��ت‌و ب �ه‌رب �ه‌س��ت��ی��ان بۆ‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانیان‬ ‫دروستكردوین‌و‬ ‫ل�ه‌ك��اروب��اره‌ك��ان��م��ان��دا ئه‌نجامداو‌ه‬ ‫ی پێویست‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌گ �ه‌ر بگات ‌ه ك��ات� ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫به‌به‌ڵگه‌و‌ه روون��ك��ردن �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌زگایه‌كین‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه پۆلیس ‌‬ ‫ی هاوواڵتیان‌و‬ ‫ی سه‌رو ماڵ ‌‬ ‫بۆ پاراستن ‌‬ ‫ی یاساو لێكۆڵینه‌و‌ه له‌و‬ ‫چه‌سپاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫تاوانانه‌ی‌ ك �ه‌رووده‌ده‌ن له‌سنوور ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��م��ان‌و ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫تاوانباران‪ ،‬شه‌و‌و رۆژمان خستۆت ‌ه‬ ‫ی سنووره‌كه‌و‬ ‫سه‌ریه‌ك بۆ خزمه‌تكردن ‌‬ ‫نه‌هێشتنی‌ تاوان‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪...‬‬ ‫عه‌قیدی‌ پۆلیس مافپه‌روه‌ر‬ ‫عوسمان عه‌بدوڵاڵ حه‌مه‌ئه‌مین‬ ‫ی‬ ‫ی بنك ‌هی‌ پۆلیس ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫قه‌ره‌هه‌نجیر‪2010/2/17 /‬‬

‫به‌زۆر له‌الیه‌ن به‌رپرسانی پارتی‌و‬ ‫ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت ب �ه‌رپ��رس��ی ناوچه‌ی‌‬ ‫دووی زان��ك��ۆوه‌ بانگكرابووین‌و‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا داوای��ان لێكردین‬ ‫ك���ه‌ده‌ب���ێ���ت ده‌ن�����گ به‌لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی‌و كاندیده‌كانی پارتی‬ ‫بده‌ین‌و وتیان ئێوه‌ ده‌بێت ده‌نگ‬ ‫به‌سامی شۆڕش بده‌ن"‪.‬‬

‫بۆ به‌ڕێز سه‌رنووسه‌رو‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی رۆژنام ‌ه ‌ی ده‌ستوور‬ ‫ده‌مه‌وێت له‌ڕوانگ ‌ه ‌ی رۆژنامه‌كه‌تانه‌و‌ه‬ ‫چه‌ند روونكردنه‌وه‌یه‌ك بده‌م له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و نووسین ‌ه ‌ی كه‌له‌ژێر ناوی (گومان‬ ‫ده‌كرێت ده‌زگا ‌ی پاراستن له‌پشت‬ ‫پشێوییه‌كان ‌ی چه‌مچه‌ماڵ بێت) ك ‌ه‬ ‫به‌مانشێتێك ‌ی گه‌ور‌ه له‌الپه‌ڕ‌ه یه‌ك ‌ی‬ ‫ژم��ار‌ه (‪‌ )18‬ی رۆژ ‌ی ‪2010/2/10‬‬ ‫رۆژنامه‌كه‌تاندا باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ت �ه‌واو ‌ی نووسینه‌ك ‌ه هه‌ڵه‌یه‌و‬ ‫دوور‌ه له‌ڕاستیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه له‌و‬ ‫نووسینه‌دا هاتوو‌ه هیچ بنه‌مایه‌ك ‌ی‬ ‫راستیان نییه‌و من یه‌كێكم له‌و‬ ‫ناوان ‌ه ‌ی كه‌له‌و نووسینه‌دا چه‌نجارێك‬ ‫ن��اوم ه��ات��وو‌ه كه‌هیچ ك��ات‌و هیچ‬ ‫به‌رپرسێك ‌ی پ��ارت � ‌ی ن � ‌ه بانگ ‌ی‬ ‫ك����ردووم‌و ن � ‌ه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫داوا ‌ی هیچ كارێكم لێنه‌كراو‌ه بۆ‬ ‫هیچ مه‌به‌ستێك ك ‌ه له‌نووسینه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫رۆژنام ‌ه ‌ی ده‌ستووردا واهاتوو‌ه گوای ‌ه‬ ‫من به‌رپرسێك ‌ی پارت ‌ی هانیداوم‌و‬ ‫من راز ‌ی نه‌بووبێتم كار ‌ی بۆ بكه‌م‪،‬‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پارت ‌ی ته‌ق ‌ه ‌ی‬ ‫له‌من نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ڕاستیدا‬ ‫له‌نووسین ‌ی بابه‌ت ‌ی ه �ه‌ڵ � ‌ه ‌ی وا‬ ‫ناڕاست‌و بێبنه‌ما ووردبینه‌و‌ه خۆ ‌ی‬ ‫له‌خۆیدا ئ��ه‌و‌ه ده‌بێت ‌ه نانه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ئ��اش��وب‌و ئ���اژاوه‌گ���ێ���ڕی‌‪ ،‬شتێك‬ ‫نه‌كرابێت‌و نه‌واش بێت له‌گه‌ڵ رێزم‬ ‫بۆ كاك ‌ی نووسه‌ر به‌اڵم له‌نووسین ‌ی‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌یدا زۆر هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌و باسان ‌ه ‌ی له‌و نووسینه‌دا باس ‌ی‬ ‫كردوون هه‌موو ‌ی ناڕاسته‌‪ ،‬له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا له‌سه‌ر بابه‌ت ‌ی ئامانج وه‌ل ‌ی‬ ‫ره‌حیم‪ ،‬ئه‌و رۆژنامه‌ی ‌ه پێكدادانێك ‌ی‬ ‫ئاسای ‌ی ب��ووه‌و په‌یوه‌ند ‌ی به‌هیچ‬ ‫به‌رپرسێك ‌ی پ��ارت��ی�ه‌و‌ه نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر روودان����� ‌ی ته‌قه‌كردن ‌ی‬ ‫قه‌ره‌هه‌نجیر من بۆ راستكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌م هه‌واڵ ‌ه ناڕاسته‌‪ ،‬ته‌قه‌م لێكراو‌ه‬ ‫له‌قه‌ره‌هه‌نجیر ب�ه‌س ته‌واوبووه‌‪،‬‬ ‫دوا ‌ی ئ���ه‌و‌ه م��ن زان��ی��وم� ‌ه هه‌ڵ ‌ه‬ ‫بووه‌‪ ،‬لێیان خۆش بووم‌و له‌الیه‌ن‬ ‫هیچ به‌رپرسێك ‌ی پارتیه‌و‌ه ته‌قه‌م‬ ‫لێنه‌كراو‌ه هه‌ڵه‌یه‌‪ .‬ئامانج وه‌لی‌‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌واڵ‌‬

‫داواده‌كرێت كۆمه‌ڵی ئیسالمی داوای لێبوردن بكات‬ ‫پ‪ ‌.‬ده‌ستوور‬

‫ی كه‌خۆیان وه‌ك‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك زانا ‌‬ ‫ی ساڵح‬ ‫ی سه‌له‌ف ‌‬ ‫ی عه‌قید‌ه ‌‬ ‫پارێزه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫پێناسه‌كردووه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ی "منكر"ێك ‌‬ ‫به‌ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی ئیسالم‌و موسڵمانان‬ ‫دژ به‌ئاین ‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‌و داواده‌كه‌ن كۆمه‌ڵ‬ ‫داوای لێبوردن بكات‪.‬‬

‫له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا ك� ‌ه دوێنێ‬ ‫سێشه‌مم ‌ه ‪ 2/23‬باڵوكرایه‌وه‌‌و‬ ‫ك��ۆپ��ی��ی �ه‌ك��ی ده‌س����ت ده‌س���ت���وور‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬ئه‌و كۆمه‌ڵ ‌ه زانای ‌ه ره‌خن ‌ه‬ ‫ی (الال���ه اال‬ ‫له‌به‌كارهێنانی وش�� ‌ه ‌‬ ‫الله محمد رسول الله)‪ ،‬له‌پۆست ‌هر‌و‬ ‫الفیته‌كانی ك��ۆم�ه‌ڵ��ی ئیسالمی‌و‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌كارهێنانی بۆ بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ده‌گرن‪.‬‬ ‫له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتوو‌ه "ئه‌و‬

‫ی‬ ‫تاوان ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه بریتیی ‌ه له‌دانان ‌‬ ‫(الاله اال الله محمد رسول الله)‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی پارته‌كه‌‌و به‌كارهێنان ‌‬ ‫به‌یداغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئه‌و‌ه دروشم ‌‬ ‫بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو موسڵمانانه‌‌و نابێت پارتێك ‌‬ ‫ی بكات بۆ خۆی‌"‪.‬‬ ‫دیاریكراو قۆرخ ‌‬ ‫ئ �ه‌و كۆمه‌ڵ ‌ه زان��ای� ‌ه نیگه‌رانی‬ ‫ی‬ ‫خۆشیان له‌دڕاندن‌و ژێر پێخستن ‌‬ ‫ی موسڵمانان ده‌ربڕیوه‌‌و‬ ‫ئه‌و دروشم ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمیشیان له‌ئاكام ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌‬

‫ئه‌و كار‌ه ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌‌و داوا‬ ‫ی لێبوردن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ ده‌ك��ه‌ن داوا ‌‬ ‫له‌خوا‌و موسڵمانانی كوردستان بكات‪.‬‬ ‫ع �ه‌ل��ی باپیر دوو رۆژ پێش‬ ‫ئێستا داوای له‌الیه‌نگرانی كرد‬ ‫كه‌پۆسته‌ره‌كان راب��گ��رن‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ی‬ ‫ی ل �ه‌ك��ات��ی لێكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ����ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی (الاله اال‬ ‫پۆسته‌ره‌كانیاندا‪ ،‬وش ‌ه ‌‬ ‫الله محمد رسول الله)‪ ،‬ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر‬ ‫پێوه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫پیرۆزییه‌کانی ئایین تێکه‌ڵ ب ‌ه سیاسه‌ت ده‌کرێن‬

‫ی نه‌ته‌قاندووه‌! رێبـه‌ری جـونـدوڵـاڵ‬ ‫هه‌ولێر تائێستا تۆپه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ترسی ئه‌و ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬بانگه‌شه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌هه‌ولێر به‌ده‌ردی لـه‌الیـه‌نئـیـتـاڵعـاتـی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی پێشوو بچێت‬ ‫ئێـرانه‌و ‌ه رفێنرا‬ ‫ی بانیشاری‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫عه‌ل ‌‬

‫تائێستا بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌هه‌ولێر گه‌رموگوڕی‌ ئه‌وتۆی‌‬ ‫ب�ه‌خ��ۆی�ه‌وه‌ نه‌بینیوه‌‪ ،‬خه‌ڵكی‌‬ ‫هه‌ولێرو لیسته‌ ركابه‌ره‌كانیش‬ ‫ده‌ڵێن ئ�ه‌وه‌ سروشتی‌ هه‌ولێره‌‬ ‫خۆی‌ هه‌ڵگرتووه‌ بۆ چه‌ند رۆژێك‬ ‫به‌ر له‌هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان ده‌ڵێن تایبه‌تمه‌ندی‌‬ ‫هه‌ولێر هه‌میشه‌ واب���ووه‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێ�����ك پ��ێ��ش��ئ��ه‌وه‌ی‌ رۆژی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بێت‪ ،‬هه‌موو الیه‌نه‌كان‬ ‫كه‌وتوونه‌ته‌ خۆیان‌و شه‌ڕه‌په‌ڕۆ‌و‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌‪،‬‬ ‫هوتافكێشانیان‬ ‫الیه‌نگرانی‌ لیسته‌كانیش تا ئه‌و‬ ‫كاته‌ بێده‌نگی‌ هه‌ڵده‌بژێرن‌و خۆیان‬ ‫وه‌ك پێویست ماندوو ناكه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌رهاد ناسر خوێندكارێكی‌‬ ‫زان��ك��ۆی‌ سه‌اڵحه‌دینه‌ پێیوایه‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن له‌هه‌ولێر‬ ‫وه‌ك پێویست نییه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ده‌ك��رێ��ت تائێستا‬ ‫گه‌رموگوڕی‌ به‌خۆیه‌وه‌ نه‌بینیوه‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ الوازی‌ الیه‌نگرانی‌‬ ‫لیسته‌كانه‌‪.‬‬ ‫ف��ه‌ره��اد وت��ی‌ "ده‌س��ت��ووری‌‬ ‫هه‌ولێر وابووه‌ له‌ماوه‌ی‌ هه‌ڵمه‌تی‌‬

‫هه‌ڵبژاردن الیه‌نگرانی‌ لیسته‌كان‬ ‫خ��ۆی��ان م��ان��دوو ن��اك��ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ چه‌ند رۆژێكی‌ ما بۆ رۆژی‌‬ ‫ده‌نگدان شه‌ڕه‌ په‌ڕۆو قیڕه‌قیری‌‬ ‫لیست‌و الیه‌نگرانی‌ لیسته‌كان‬ ‫ده‌ستپێده‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌ كاندیدی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستان‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر هۆكاری‌ گه‌رموگوڕی‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫بۆ ئ�ه‌وه‌ گێڕایه‌وه‌ ك�ه‌وا "شاری‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌هه‌موو ته‌مه‌نێكه‌وه‌‬ ‫حه‌ز به‌سیاسه‌ت ده‌كه‌ن‌و گڕوتینی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیان زیاتر تێدایه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌عدی‌ پیره‌ وتی‌‬ ‫"كلتوری‌ سیاسی‌ هه‌ولێرو سلێمانی‌‬ ‫جیاوازیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬سلێمان جه‌عفه‌ر كاندیدی‌‬ ‫لیستی‌ گۆڕان له‌هه‌ولێر ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌وه‌دا‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت خه‌ڵكێكی‌ عاتفین له‌و‬ ‫ماوه‌ كه‌مه‌ی‌ كه‌ده‌مێنێت بۆ رۆژی‌‬ ‫ده‌ن��گ��دان خه‌ڵكی‌ حه‌ماسه‌تیان‬ ‫زیاتر ده‌بێت‌و چاو له‌شوێنه‌كانی‌‬ ‫تر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌هه‌ولێر زیاتر‬ ‫به‌دی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬سلێمان به‌ده‌ستووری‌ وت‬ ‫"ئه‌گه‌ر سه‌یری‌ سلێمانی‌ بكه‌ن‬

‫ب��ه‌درێ��ژای��ی‌ م���اوه‌ی‌ هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن گ��وێ��ی��ان لێنییه‌و‬ ‫بێتاقه‌ت نابن له‌بانگه‌شه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بانگه‌شانه‌ی‌ له‌سلێمانی‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌نێوان گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ زیاتر زه‌ق‬ ‫بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش زیاتر په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌خه‌ڵكه‌وه‌‪ ،‬هیچكام له‌لیسته‌كان‬ ‫ئه‌و ملمالنێ‌ قورسه‌یان له‌هه‌ولێر‬ ‫پێناكرێت‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵك ئه‌وه‌‬ ‫دروستده‌كات"‪.‬‬ ‫عه‌بدولستار مه‌جید پاڵێوراوی‌‬ ‫لیستی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫به‌الیه‌نگرانی‌ لیسته‌كه‌یان راگه‌یاند‬ ‫هێمنی‌ هه‌ولێر بپارێزن‌و كێشه‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵك دروستنه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پاڵێوراوی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ب��ۆ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ ع��ێ��راق وتی‬ ‫"چه‌ندین رۆژه‌ بانگه‌شه‌كانمان‬ ‫له‌هه‌ولێر چڕتر كردووه‌ته‌وه‌‌و به‌ناو‬ ‫شه‌قامه‌كانی‌ شاردا ده‌سوڕێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌راگ�ه‌ی��ان��دن�ه‌ك��ان�ی‌ خۆمانه‌وه‌‬ ‫داوای‌ لێبوردنمان له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫هه‌ولێر ك��ردووه‌ ئه‌گه‌ر تووشی‌‬ ‫سه‌رئێشه‌مان كردبن"‪.‬‬ ‫عه‌بدولستار وتی‌ "چه‌ند رۆژێك‬ ‫پێش ده‌نگدان هه‌موو الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتر ده‌وه‌ستن ئه‌و‬ ‫مۆدێله‌ش له‌هه‌ولێر باوه‌"‪.‬‬

‫ل�ه‌ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان�ی‌ ‪7/25‬‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن له‌هه‌ولێر زۆر‬ ‫به‌ئاسایی‌ به‌ڕێوه‌ده‌چوو كه‌مترین‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتن له‌هه‌ولێر له‌نێوان‬ ‫لیسته‌كاندا تۆماركرا‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند‬ ‫رۆژێ��ك پێش ده‌ن��گ��دان هه‌ندێك‬ ‫لیست كه‌وتنه‌ خۆیان‌و الیه‌نگرانی‌‬ ‫خۆیان هاندا هه‌رله‌به‌یانییه‌وه‌‬ ‫ت��ا دره‌ن��گ��ان �ی‌ ش���ه‌وو هه‌ندێك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌ هه‌ولێر به‌شه‌ڕه‌په‌ڕۆ‬ ‫شه‌ویان ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬له‌كۆتاییه‌كانی‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪7/25‬‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ول��ێ��ر ب����اره‌گ����ای‌ چه‌ند‬ ‫قه‌واره‌یه‌كی‌ سیاسی‌ رووبه‌ڕووی‌‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی‌ ب��وون��ه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫باره‌گای‌ لیستی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫كاروان سه‌عدی‌ دانیشتویه‌كی‌‬ ‫گ�ه‌ڕه‌ك�ی‌ س�ه‌ی��داوای�ه‌ له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫نایشارێته‌وه‌ ماوه‌یه‌كه‌ ترسی‌‬ ‫لێنیشتووه‌‪ ،‬رۆژی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫نزیكبێته‌وه‌ شه‌ڕه‌په‌ڕۆ ژیانیان لێ‬ ‫تاڵ بكات‪.‬‬ ‫ئ��وس��ام�ه‌ جه‌میل سه‌رۆكی‌‬ ‫لیستی‌ ی�ه‌ك��گ��رت��ووی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌ول��ێ��ر وت���ی‌ "ت��اده‌ن��گ��دان‬ ‫نزیكبێته‌وه‌ ئ��ه‌وا حه‌ماسه‌تی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ زیاتر ده‌بێت"‪.‬‬

‫پ‪ ‌.‬ده‌ستوور‬

‫وه‌زاره‌تی ئیتاڵعاتی ئێران رایگه‌یاند‬ ‫ك ‌ه عه‌بدولمالكی ریگی رێبه‌ری گروپی‬ ‫ج��ون��دوڵ�ڵای��ان‪ ،‬ده‌ستگیركردووه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری ناوخۆی ئه‌و واڵته‌ش‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ب��ه‌وه‌ده‌ك��ات كه‌رێبه‌ری جوندوڵاڵ‬ ‫ی ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬سه‌رقاڵی‬ ‫له‌وكات ‌ه ‌‬ ‫داڕشتنی پالنێكی تیرۆریستی نوێ‬ ‫بووه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی ئێران‪.‬‬ ‫دوێ��ن��ێ سێشه‌مم ‌ه وه‌زی���ری‬ ‫ناوخۆی ئێران رایگه‌یاند ك ‌ه ریگی‬ ‫له‌كاتێكدا سه‌رقاڵی داڕشتنی پالنێكی‬ ‫تیرۆریستی نوێ بووه‌‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئێران له‌الیه‌ن هێزه‌كانی ئیتاڵعاتی‬ ‫ئێرانه‌و‌ه گیراوه‌‌و بۆ ناوخۆی ئێران‬ ‫گواستراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دواب���ه‌دوای ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌واڵ ‌ه كاناڵه‌كانی راگه‌یاندنی ئێران‬ ‫گرته‌یه‌كی فیلمی ته‌له‌فزیۆنیان‬ ‫باڵوكرده‌و‌ه كه‌عه‌بدولمالك به‌ده‌ستی‬ ‫ب���ه‌س���ت���راوه‌وه‌ ل���ه‌الی���ه‌ن گ���اردی‬ ‫تایبه‌تی دژ‌ه تیرۆره‌و‌ه له‌فڕۆكه‌یه‌ك‬ ‫داده‌به‌زێندرێت‪.‬‬

‫‪ 12‬سه‌رۆك شاره‌وانی‌‪،‬‬ ‫ی خۆیان‬ ‫به‌بێ ئاگادار ‌‬ ‫له‌پۆسته‌كانیان الده‌برێن‬ ‫كامه‌ران كه‌ریم له‌شاره‌زوور‬

‫ی بانیشاری‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌هه‌ولێر له‌دواساته‌کاندا ده‌ستپێده‌کات‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬عه‌ل ‌‬

‫چ����ه‌ن����د ك���ات���ژم���ێ���ر دوای‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌و هه‌واڵه‌‪ ،‬گروپی‬ ‫جوندوڵاڵی بلوچستانی ئێران ئه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ی پشتڕاستكرده‌وه‌‌و رایگه‌یاند‬ ‫كه‌كۆماری ئیسالمی ئێران به‌هاوكاری‬ ‫ده‌زگ���ا ئه‌منی‌و هه‌واڵگرییه‌كانی‬ ‫ئه‌فغانستان‌و پاكستان‌و ئه‌مریكا‬ ‫ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌‌و‬ ‫هۆشداری به‌كۆماری ئیسالمیداو‌ه‬ ‫كه‌به‌زووترین كات زنجیره‌یه‌ك چاالكی‬ ‫سه‌ربازی بێوێن ‌ه له‌الیه‌ن ئه‌و گروپه‌‌و‬ ‫گه‌نجه‌كانی بلوچستانه‌وه‌ دێته‌ئاراوه‌‪.‬‬ ‫ج��ون��دوڵ�ڵا گروپێكی ئایینی‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی� ‌ه ل�ه‌خ��ۆره�ه‌اڵت��ی ئێران‬ ‫كه‌شه‌ش ساڵ له‌مه‌وپێش له‌پارێزگای‬ ‫سیستان‌و بلوچستانی ئێران له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی كۆمه‌ڵێك گه‌نج دامه‌زرێنرا‌و‬ ‫تائێستاك ‌ه چه‌ندین هێرشی سه‌ربازی‬ ‫گه‌وره‌‌و په‌الماری خۆكوژانه‌ی له‌دژی‬ ‫سوپای پاسدارانی ئێران له‌و ده‌ڤه‌ر‌ه‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫له‌راگه‌یه‌نراوێكدا‬ ‫ئیتاڵعات‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌دا‪ ،‬كه‌چۆنیه‌تی گرتنی‬ ‫رێبه‌ری جوندوڵاڵ‪ ،‬له‌چه‌ند رۆژی‬ ‫داهاتوودا به‌وردی راده‌گه‌یه‌نرێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی سنوور ‌‬ ‫دوان��ز‌ه س�ه‌رۆك شاره‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانییه‌كان ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئاگادار ‌‬ ‫ی به‌ب ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫خۆیان له‌پۆسته‌كانیان الده‌برێن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رچاوه‌یه‌كیش بڕیار ‌‬ ‫ب�ه‌وت� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫الب��ردن��ی��ان ئ��اراس��ت� ‌ه ‌‬ ‫وه‌زیران كراوه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌ست‬ ‫ی ئه‌و زانیارییان ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت��وور ك��ه‌وت��وون‪ ،‬له‌سنوور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانییه‌كان ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی دوان��ز‌ه سه‌رۆك‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌زاو ناحیه‌كان بێئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وان ‌‬ ‫خۆیان الده‌برێن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ك��ه‌م��ال م��ح �ه‌م �ه‌د س��ه‌رۆك�� ‌‬ ‫ی ته‌یناڵ كه‌یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫ش��اره‌وان � ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ش��اره‌وان��ی��ی��ان� ‌هی‌ بڕیار‌ه‬

‫ی وت"ئ���ه‌و‬ ‫الب��ب��رێ��ت‪ ،‬ب��ه‌ده‌س��ت��ور ‌‬ ‫هه‌واڵه‌م له‌سه‌رۆك شاره‌وانییه‌كه‌و‌ه‬ ‫بیستووه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نه‌چووه‌ت ‌ه‬ ‫ی جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه‬ ‫بوار ‌‬ ‫ی الببرێین ئه‌و‌ه‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫زۆرئاساییه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌میزاج‬ ‫ی خۆمان ئه‌و كار‌ه‬ ‫ێ ئاگادار ‌‬ ‫بێت‌و به‌ب ‌‬ ‫ی قبوڵنیی ‌ه‌و‬ ‫بكرێت‪ ،‬هه‌رگیز قابیل ‌‬ ‫هه‌ڵوێست وه‌رده‌گرین"‪.‬‬ ‫ی ئاگاداریش‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانیه‌كان ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشتڕاستكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وێڕا ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی وت"ئه‌و دوانز‌ه‬ ‫زانیارییه‌كان ده‌ستور ‌‬ ‫سه‌رۆك شاره‌وانیی ‌ه بڕیار‌ه الببرێن هیچ‬ ‫ی‬ ‫ئاگادارنین‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سلێمانییه‌و‌ه‬ ‫ی شاره‌وانییه‌كان ‌‬ ‫گشت ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران‬ ‫ن��وس��راو ب��ۆ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی وه‌اڵم ‌‬ ‫كراو‌ه‌و چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫وه‌زیرانن"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫راپۆرت ‪ -‬سیاسی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫مه‌سعود بارزانی نه‌یوتووه‌‪ ،‬نابێت كۆسره‌ت ببێت ‌ه جێگرم‬

‫له‌سلێمانی‬ ‫كێ یه‌كه‌مه‌؟‬

‫"یه‌كێتی له‌دوو‬ ‫به‌ره‌دایه‌و له‌گه‌ڵ پارتی‌و گۆڕان ده‌جه‌نگێت"‬ ‫دلێر و كاروخ له‌سلێمانی‬

‫پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی بووه‌ت ‌ه مه‌یدان ‌ی‬ ‫ملمالنێ ‌ی توند ‌ی نێوان لیسته‌كان‌و‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان گره‌و له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنان ‌ی‬ ‫زۆرترین كورسییه‌كان ‌ی ئه‌و پارێزگای ‌ه‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چ��اوه‌ڕوان��ده‌ك��رێ��ت یه‌ك ‌هم‌و‬ ‫دووه‌م��ی براوه‌كان له‌نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕاندا بێت‌و یه‌كگرتووش ده‌ڵێت"پل ‌ه ‌ی‬ ‫سێیه‌مان مسۆگه‌ره‌"‪.‬‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی ‪ 1‬ملیۆن ‪96‬‬ ‫ه�ه‌زار كه‌س ماف ‌ی ده‌نگدانیان هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌دابه‌شكراو‌ه به‌سه‌ر ‪ 17‬كورسیدا‪،‬‬ ‫‪ 16‬ق���ه‌واره‌ی سیاسیش كێبڕك ‌ێ بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنان ‌ی زۆرترین رێ��ژ‌ه ‌ی ئه‌و‬ ‫كورسییان ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌كێتی ل�ه‌ن��ێ��وان دوو ب���ه‌ر‌ه ‌ی‬ ‫ج��ی��اوازدای �ه‌‪ ،‬رك��اب �ه‌ر‌ه پێشووه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌پارتییه‌و رك��اب �ه‌ره‌ك � ‌ه ‌ی ئێستای‬ ‫كه‌گۆڕان ‌ه ده‌جه‌نگێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئێستا‬ ‫ئه‌وان له‌پارێزگای سلێمانی ته‌نها گۆڕان‬ ‫به‌ركابه‌ری خۆیان ده‌زانن نه‌ك پارتی‪،‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌و پاشه‌كشێی ‌ه ‌ی كه‌پارتی‬ ‫له‌سلێمانی كردوویه‌تی‪.‬‬ ‫یه‌كێتی ده‌یه‌وێت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫شكسته‌ك ‌ه ‌ی ‪7/25‬ی له‌بیربكات‌و‬ ‫بگه‌ڕێته‌و‌ه الی جه‌ماوه‌ر‪ ،‬گۆڕانیش‬ ‫ده‌یه‌وێت كۆتایی به‌شه‌ڕی خۆی بهێنێت‬ ‫له‌سلێمانی‪ ،‬یه‌كگرتووش دوای ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌ی پێشوویدا له‌گه‌ڵ دوو‬ ‫حیزبی عیلمانی‌و حیزبێكی ئیسالمی‬ ‫به‌شداریكرد‪ ،‬ده‌یه‌وێت هێزی خۆی‬ ‫تاقیبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش ئیسماعیل لێپرسراو ‌ی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب� ‌ی ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن�� ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیشتیمان ‌ی كوردستان پێیوای ‌ه له‌م‬

‫محه‌مه‌د‌و كاروخ له‌سلێمانی‬

‫ی‬ ‫هاوواڵتیان ده‌ڵێن ئه‌و شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆی ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌سلێمانیدا هه‌یه‌‪ ،‬یاده‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆیان بیرده‌خاته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ترسیان له‌و شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆیه‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ت��ه‌واوی شه‌قامه‌كانی سلێمانی‬ ‫به‌شه‌وو به‌ڕۆژ پڕبوون له‌هه‌وادارانی‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه له‌لیسته‌كانی گۆڕان‌و یه‌كێتی‬ ‫ی‬ ‫له‌و پارێزگایه‌‪ ،‬ئه‌وان به‌به‌رزكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئااڵی سه‌وزو نیلی‪ ،‬یاده‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫ش��ه‌ڕی ن��اوخ��ۆ به‌بیر هاوواڵتیانی‬ ‫كوردستان ده‌هێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫حاته‌م غه‌فور ‪ 28‬ساڵ‌‪ ،‬پیشه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫دارتاشییه‌‪ ،‬ل �ه‌وه‌ت � ‌ه ‌‬ ‫ده‌ستیپێكردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ب ‌ه ب �ه‌رزك��ردن �ه‌وه‌ی دروش���م‌و ئااڵی‬ ‫لیسته‌كه‌ی بانگه‌ش ‌ه ده‌كات‌و هه‌ستی‬ ‫ی ده‌رده‌بڕێت‪.‬‬ ‫خۆی بۆ لیسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫"خۆم هه‌ست به‌حه‌ماسه‌ت ده‌كه‌م‬ ‫كاتێك ش�ه‌ڕ‌ه پ�ه‌ڕۆ ده‌كه‌ین‌و ئااڵی‬ ‫لیسته‌كه‌م به‌رزده‌كه‌مه‌وه‌"‪ .‬حاته‌م وای‬ ‫وت‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا وت�ی‌"م�ه‌ب�ه‌س��ت��ی من‬ ‫خۆشی ده‌رب��ڕی��ن �ه‌‪ ،‬ن �ه‌ك تێكدانی‬ ‫ب��ارودۆخ‌و هێرشكردن ‌ه سه‌ر كه‌سانی‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ح��ات�ه‌م داوای له‌گه‌نجان كرد‬ ‫ئ��ه‌و ح�ه‌م��اس�ه‌ت�ه‌ی كه‌ده‌یانگرێت‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌دا كاندیداكانی یه‌كێتی‬ ‫زۆرترین ده‌نگی ده‌نگده‌رانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی به‌ده‌ستده‌هێنن‪" ،‬ئه‌و جۆش‬ ‫خ��رۆش � ‌ه ‌ی ه��اوواڵت��ی��ان ب��ۆ یه‌كێت ‌ی‬ ‫ده‌ریده‌بڕن شاهید ‌ی ئه‌و راستییه‌ن"‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش ئیسماعیل وتی‌"له‌سه‌ر‬ ‫ئاست ‌ی پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی لیست ‌ی‬ ‫ه��اوپ �ه‌ی��م��ان � ‌ی ك��وردس��ت��ان یه‌كه‌م‬ ‫ده‌ب���ێ���ت‌و ك��ان��دی��داك��ان � ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیشتیمان ‌ی ك��وردس��ت��ان زۆرترین‬ ‫كورس ‌ی به‌ده‌ستده‌هێنن‌و پل ‌ه ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫مسۆگه‌ره‌"‪.‬‬ ‫ی��وس��ف م��ح �ه‌م �ه‌د پ��اڵ��ێ��وراو ‌ی‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان له‌پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫پێیوای ‌ه ئ��ه‌وان زیاتر ده‌نگده‌هێنن‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ك لیسته‌كانی تر‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و وتی‌"ئێم ‌ه دڵنیاین لیست ‌ی‬ ‫گ��ۆڕان یه‌كه‌م ‌ی پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫ده‌بێت‌و زۆرترین كورسییه‌كان ‌ی ئه‌و‬ ‫پارێزگای ‌ه بۆ كاندیداكان ‌ی ئێم ‌ه ده‌بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردستان‬ ‫جیاواز له‌پارێزگاكانی ت��ری هه‌رێم‪،‬‬ ‫زۆرت��ری��ن مه‌ڵبه‌ندیان له‌پارێزگای‬ ‫سلێمانیدای ‌ه ك ‌ه شه‌ش مه‌ڵبه‌ندی لێیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان به‌پشتبه‌ستن به‌جه‌ماوه‌ره‌كانیان‬ ‫ده‌ڵێن"قه‌وار‌ه ‌ی سێیه‌مین"‪.‬‬ ‫س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن ب��اب�ه‌ك��ر ئه‌ندام ‌ی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب� ‌ی س��ی��اس� ‌ی ی �ه‌ك��گ��رت��وو و‬ ‫وته‌بێژ ‌ی لیست ‌ی یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌ی وت"له‌هه‌موو ناوچه‌كان ‌ی‬ ‫كوردستان ده‌نگده‌هێنین به‌تایبه‌ت‬ ‫ل��ه‌پ��ارێ��زگ��ا ‌ی س��ل��ێ��م��ان�ی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌وسنووره‌دا خاوه‌ن ‌ی رێكخستنێك ‌ی‬ ‫به‌هێزین"‪.‬‬ ‫وتی‌"لیسته‌كه‌مان‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا‬ ‫له‌سلێمانی پڕوپاگه‌نده‌یه‌ك ‌ی زۆر به‌هێز‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌بات"‪.‬‬

‫س��ه‌اڵح��ه‌دی��ن وت��ی��ش��ی "ئێم ‌ه‬ ‫سێیه‌مین"‪.‬‬ ‫پ��ارت��ی له‌سلێمانی ته‌ركیزی‬ ‫خ��س��ت��ووه‌ت � ‌ه چ �ه‌ن��د پاڵێوراوێكی‬ ‫دی��اری��ك��راو‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئ��ام��اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه مه‌حمود عوسمان كاندیدی‬ ‫ئ��ه‌وان��ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم م�ه‌ح��م��ود عوسمان‬ ‫رایگه‌یاند ئه‌و كه‌سێكی سه‌ربه‌خۆیه‌‌و‬ ‫رایگه‌یاند"هه‌ركات بزانم سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫خۆم له‌ده‌ستده‌د‌هم‌و رێگ ‌ه له‌بۆچوونم‬ ‫ده‌گیرێت له‌لیستی هاوپه‌یمانێتی‬ ‫ده‌رده‌چ���م"‪ ،‬بۆی ‌ه چاوه‌ڕوانده‌كرێت‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌نگه‌كانی كاندیداكانی یه‌كێتی‬ ‫ب��ۆ پ��ارت��ی نه‌بێت‪ ،‬ته‌نها مه‌حمود‬ ‫عوسمان ده‌ربچێت‪.‬‬ ‫س �ه‌الم عه‌بدوڵاڵ به‌رپرس ‌ی لق ‌ی‬ ‫چوار ‌ی پارت ‌ی پێیوای ‌ه وه‌كو هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان زۆرت��ری��ن كورسییه‌كانی‬ ‫پارێزگاك ‌ه به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو پارتی‪ ،‬سه‌الم عه‌بدوڵاڵ‬ ‫ده‌ڵێت "باس ‌ی ئ �ه‌و‌ه ناكه‌ین پل ‌ه ‌ی‬ ‫چه‌نده‌م به‌ده‌ستده‌هێنین‪ ،‬هه‌ر حیزبێك‬ ‫ده‌بێت سه‌یر ‌ی قه‌بار‌ه ‌ی خۆ ‌ی بكات"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫كه‌بڕیار‌ه له‌چه‌ند هه‌فته‌ی داهاتوودا‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬كێبڕكێیه‌كی توندو‬ ‫ب �ه‌ه��ێ��زی ل��ه‌ن��ێ��وان ه��ێ��زو الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی ع��ێ��راق به‌تایبه‌ت‬ ‫كوردستان دروس��ت��ك��ردووه‌و جیاواز‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوو ركابه‌رییه‌كی‬ ‫ت���ون���دو ب �ه‌ه��ێ��ز ل��ه‌ن��ێ��وان الی��ه‌ن�� ‌ه‬ ‫به‌شداربووه‌كانی پارێزگاكانی هه‌رێمدا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراقدا به‌دیده‌كرێت‪،‬‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی ركابه‌ری‌و ملمالنێی‬ ‫نێوان الیه‌نه‌كان له‌پارێزگاكانی هه‌رێم‪،‬‬

‫به‌شێوازێكی ئاشتیانه‌و دوور له‌شه‌ڕو‬ ‫توندوتیژی بێت‪.‬‬ ‫شه‌ڕه‌په‌ڕۆ باگراوه‌ندێكی كۆنی‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆو ملمالنێی سیاسی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌رده‌می دوای راپه‌ڕینه‌و‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن الیه‌نگرانی ئه‌وكاتی حیزبه‌كانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان�ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتییه‌و‌ه په‌یڕه‌و ده‌كرا‪.‬‬ ‫ه���اوواڵت���ی���ان ك��ات��ێ��ك مێژوو‬ ‫ده‌خوێننه‌وه‌‪ ،‬یان هه‌رشتێك كه‌ئه‌و‬ ‫م��ێ��ژووه‌ی��ان بیربێنێته‌و‌ه ترسیان‬ ‫بۆ دروستده‌بێت‪ ،‬بۆی ‌ه به‌شێكیان‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫نیگه‌رانن ب�ه‌و ش �ه‌ڕ‌ه پ�ه‌ڕۆی� ‌ه ‌‬ ‫له‌سلێمانیدا ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫گ����ۆران ئ �ه‌ح��م �ه‌د ‪ 23‬س��اڵ‌‪،‬‬ ‫خوێندكاری زانكۆ‪ ،‬وتی‌"مێژووی شه‌ڕ‌ه‬ ‫په‌ڕۆ له‌كوردستاندا مێژوویه‌كی شیرینی‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر ئه‌و شه‌ڕه‌په‌رۆی ‌ه‬ ‫هۆكارێك بوو بۆ شه‌ڕی ناوخۆ"‪.‬‬ ‫ك���ان���دی���داك���ان���ی لیسته‌كان‬ ‫داواده‌ك����ه‌ن ه��اوواڵت��ی��ان به‌خۆشی‌و‬ ‫دوور له‌توند‌وتیژی بانگه‌ش ‌ه بك ‌هن‌و‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی یاسادا ده‌رنه‌چن‪.‬‬ ‫حاكم فه‌رهاد وته‌بێژ‌و سه‌رۆكی‬ ‫لیستی ه��اوپ�ه‌ی��م��ان��ی كوردستان‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی رایگه‌یاند"هه‌موو‬ ‫الیه‌نێك حه‌قی خۆیه‌تی بانگه‌ش ‌ه‬ ‫بۆ لیسته‌كه‌ی خ��ۆی بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێك له‌چوارچێوه‌ی یاساو‬ ‫رێنماییه‌كاندا بێت‪ ،‬به‌اڵم شكاندنی‬

‫یاسا ئه‌و‌ه كارێكی خراپه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌دا ئ �ه‌و ش �ه‌ڕه‌پ �ه‌ڕۆی � ‌ه باش‬ ‫نیی ‌ه دژی بنه‌ماكانی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫دیموكراسییه‌"‪.‬‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫دژی ئه‌وه‌ن ه �ه‌واداران‌و الیه‌نگرانیان‬ ‫شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆ وه‌كو شێوازی شه‌ڕی ناوخۆ‬ ‫به‌كاربهێنن‪" ،‬ده‌بێت الیه‌نگرانمان‬ ‫پابه‌ندی یاساو رێنماییه‌كانمان ببن‌و‬ ‫نابێت وابكرێت كه‌هاوواڵتیان هه‌ڵبچن"‪،‬‬ ‫وته‌بێیژی لیستی هاوپه‌یمانی وای وت‪.‬‬ ‫"نابێت شه‌ڕپه‌ڕۆ به‌ئاراسته‌یه‌كدا‬ ‫ب�����ڕوات ك �ه‌ن �ه‌گ��ون��ج��ێ��ت ل��ه‌گ�� ‌ه ‌ڵ‬ ‫ئ��ه‌و ب���ارودۆخ���ه‌ی كه‌له‌واقیعێكی‬ ‫دیموكراسیدا بوونی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م حاڵه‌تی‬ ‫شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆی ‌ه ئه‌گه‌ر نه‌گات ‌ه شه‌ڕه‌ته‌ق ‌ه‬ ‫به‌حاله‌تێكی ئاسایی ده‌زانم"‪ ،‬كامه‌ران‬ ‫جه‌مال بابان زاد‌ه كاندیدی لیستی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان وای وت‪.‬‬ ‫له‌سلێمانی هه‌ندێك ك��ات ئه‌و‬ ‫ی به‌ره‌و‬ ‫شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆی ‌ه بارودۆخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫توند‌وتیژی ب���ردووه‌‌و پێكهه‌ڵپژان‬ ‫له‌نێوان الیه‌نگرانی لیستی هاوپه‌یمانی‌و‬ ‫گۆڕاندا له‌شه‌قامه‌كاندا دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌لی محه‌مه‌د كاندیدی‬ ‫لیستی ی��ه‌ك��گ��رت��ووی ئیسالمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬پ��ێ��ی��وای � ‌ه كێبڕكێ‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا شتێكی سروشتییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی گشتیدا‬ ‫بێت‪.‬‬

‫الپه‌ڕه‪7‬‬

‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه یه‌كالیكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫هێز‌و ت��وان��ای لیست ‌ه كوردییه‌كان ‌ه‬ ‫له‌پارێزگاكاندا‪.‬‬ ‫ف��ه‌ری��د ئ��ه‌س��ه‌س��ه‌رد ئه‌ندامی‬ ‫س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان به‌ده‌ستووری وت"شێوازی‬ ‫پرۆسه‌ك ‌ه وا ده‌خوازێت كه‌ئه‌و ركابه‌ری‌و‬ ‫ملمالنێی ‌ه بوونی هه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫كه‌قه‌باره‌ی هێزو الیه‌نه‌كان له‌ڕێی ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌و‌ه ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ی�����ه‌ك�����ێ�����ت�����ی ل������������ه‌دوای‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك � ‌هی‌‪7/25‬ه‌و‌ه له‌هه‌موو‬ ‫ئاستێكدا كار بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫الی ج �ه‌م��اوه‌ر‪ ،‬ده‌ی �ه‌وێ��ت سلێمانی‬ ‫هه‌روه‌كو جاران جێ نفوزی خۆی بێت‌و‬ ‫یه‌كه‌م بێت‪ ،‬ئاماژ‌ه بۆئه‌وه‌شده‌كه‌ن‬ ‫كه‌توانیویان ‌ه جه‌ماوه‌ر بۆ الی خۆیان‬ ‫كێشبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد وتی‌"یه‌كێتی هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌و پاش كۆتاییهاتنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پێشوو به‌رنامه‌و پالنی‬ ‫بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه داڕشتووه‌‪".‬‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫ج��ی��اواز له‌هه‌ڵبژاردنی پێشوو‬ ‫ك�ه‌وت��ووه‌ت� ‌ه خ��ۆی‌و له‌هه‌ڵپه‌ی‬ ‫ئ �ه‌وه‌دای � ‌ه كۆنترۆڵی سلێمانی‬ ‫بكاته‌وه‌و هێزو سه‌نگ‌و قورسایی‬ ‫خ���ۆی ب��ۆ ده‌رب��ك��ه‌وێ��ت��ه‌و‌ه‬ ‫كه‌سااڵنێك ‌ه ب�ه‌ه��ۆی بوونی‬ ‫ه��اوپ �ه‌ی��م��ان �ی‌و لێكترازانی‬ ‫ریزه‌كانی دووچ���اری جۆرێك‬ ‫له‌شپرزه‌یی بووه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌س �ه‌س �ه‌رد وتی‌"یه‌كێتی‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا خۆی‬ ‫رێكبخاته‌وه‌و سه‌نگ‌و قورسایی‬ ‫خۆی بگێڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ�������ه‌و ئ����ه‌ن����دام����ه‌ی‬ ‫س���ه‌رك���ردای���ه‌ت���ی یه‌كێتی‬ ‫پێیوای ‌ه ل�ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫حیزبه‌كه‌ی نه‌ك له‌سلێمانی‬ ‫به‌ڵكو له‌پارێزگای كه‌ركوك‌و‬ ‫چه‌ندین ناوچه‌ی تر ركابه‌ری ده‌كات بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ریزبه‌ندی یه‌كه‌م‪.‬‬ ‫یه‌كێتی له‌ئێستادا ته‌ركیزی‬ ‫خستووه‌ت ‌ه سه‌ر دوو پارێزگای سه‌ره‌كی‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش كه‌ركوك‌و سلێمانین‪ ،‬گۆڕان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی پێشوودا له‌سلێمانی‬ ‫یه‌كه‌م بوو‪ ،‬ده‌یه‌وێت هه‌مان سیناریۆ‬

‫له‌كه‌ركوك‬ ‫دووب����ار‌ه ب��ك��ات �ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كێتی‬ ‫دوای ئه‌و‌ه ‌ی جه‌ختیان له‌و‌ه كرده‌و‌ه‬ ‫ك �ه‌ك �ه‌رك��وك ج��ێ ن��ف��وزی ئه‌وانه‌‪،‬‬ ‫له‌سلێمانیش خۆیان به‌یه‌كه‌م ده‌زانن‪.‬‬ ‫ئاسۆ عه‌لی هه‌ڵسوڕاوێكی بااڵی‬ ‫گۆڕان به‌ده‌ستووری وت"ئێم ‌ه ده‌مانه‌وێت‬ ‫له‌كه‌ركوكیش‬ ‫ش����ێ����و‌ه‬ ‫به‌هه‌مان‬

‫به‌ده‌ستبهێنین‌و‬ ‫به‌ركابه‌ر ه‌كانمان‬

‫سه‌ركه‌وتن‬ ‫چ�������ۆك‬ ‫دابده‌ین"‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور ئ�����ه‌و‌ه ‌ی زان���ی���و‌ه‬ ‫كه‌هه‌وڵه‌كانی یه‌كێتی‌و به‌رنامه‌و‬ ‫پالنه‌كان بۆ خۆرێكخستنه‌و‌ه گه‌وره‌ترین‬ ‫به‌ربه‌ست ده‌ب��ن ل �ه‌ب �ه‌رده‌م گۆڕاندا‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬به‌تایبه‌ت كاندیده‌كانیان‬ ‫كه‌سانی ناسراوترن‪.‬‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ده‌ڵێت"ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ی یه‌كێتی له‌پلینۆمدا دایناوه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو بواره‌كان ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫ئومێدێكی زۆری له‌سه‌ر هه‌ڵده‌چنێت‬ ‫به‌هۆی ئه‌م به‌رنامه‌و‌ه كاریگه‌ری زۆر‬ ‫بخات ‌ه سه‌ر ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی زۆر به‌ده‌ستبهێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر گۆڕان‌و پارتی له‌یه‌ك به‌ره‌دا‬ ‫بجه‌نگن‪ ،‬ئه‌وا یه‌كێتی له‌دوو ركاب ‌هر‌و‬ ‫به‌ر‌ه ‌ی جیاوازدا ده‌جه‌نگن‌و ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر ه �ه‌ردوو به‌ره‌كه‌دا‬ ‫كه‌پارتی‌و گۆڕان ‌ه به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌س���ه‌س���ه‌رد وتی‌"یه‌كێتی‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ردوو ب �ه‌ره‌ك �ه‌ش��دا سه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنێت‌و بۆ هه‌مووالیه‌كی‬ ‫ده‌سه‌لمێنێت كه‌حیزبێكی خاوه‌ن پێگه‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌"‪.‬‬ ‫ئاماژ‌ه ‌ی به‌وه‌شدا كه‌یه‌كێتی له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا ركابه‌ری‌و ملمالنێ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی ده‌كات له‌سه‌ر ئاستی كوردستان‌و‬ ‫له‌الكه‌ی تریش له‌گه‌ڵ گ��ۆڕان له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی سلێمانی‪.‬‬

‫شه‌ڕه‌ په‌ڕۆ‬

‫هاوواڵتیان ده‌ڵێن شه‌ڕه‌په‌ڕۆ یاده‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆمان بیر ده‌هێنێته‌وه‌‬ ‫ئ��ه‌و وت �ی‌"ئ �ه‌گ �ه‌ر ب �ه‌ه��ۆی ئه‌و‬ ‫شه‌ڕه‌په‌ڕۆیه‌و‌ه بارودۆخه‌ك ‌ه به‌ره‌و‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی چ��وو نه‌هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫نه‌دیموكراسی هیچ مانایه‌كیان نابێت"‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌لی ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا‬ ‫كه‌نابێت ئه‌و شه‌ڕ‌ه په‌ڕۆی ‌ه هه‌ڵقواڵوی‬ ‫جه‌نگێك بێت كه‌پێشتر بڕیاری‬ ‫له‌سه‌ر درابێت‪" ،‬نابێت به‌و عه‌قڵی ‌هت‌و‬ ‫نه‌فه‌سه‌و‌ه ئه‌و شه‌ڕه‌په‌ڕۆی ‌ه بكه‌ن‬

‫ك���ه‌وه‌ك ت��ۆڵ�ه‌س�ه‌ن��دن�ه‌وه‌ی�ه‌ك یان‬ ‫رقێكبێت له‌به‌رامبه‌ره‌كانیان"‪.‬‬ ‫الن�� ‌ه محه‌مه‌د عه‌لی كاندیدی‬ ‫لیستی لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ش��ه‌ڕه‌پ��ه‌ڕۆ به‌حاڵه‌تێكی ئاسایی‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر به‌شێوازێكی‬ ‫ئاشتیان ‌ه بێت‪" ،‬ب �ه‌اڵم واڵت��ی ئێم ‌ه‬ ‫له‌قۆناغی گ��واس��ت��ن�ه‌وه‌دای�ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ناتوانرێت بانگه‌شه‌ك ‌ه دوربێت له‌رق‌و‬

‫توندوتیژی"‪.‬‬ ‫ش��وان محه‌مه‌د سه‌رنووسه‌ری‬ ‫رۆژنامه‌ی ئاوێن ‌ه وتی‌"ئه‌م شه‌ڕه‌په‌ڕۆی ‌ه‬ ‫ك��اری��گ �ه‌ری ده‌ب��ێ��ت به‌ئاراسته‌ی‬ ‫توندوتیژی له‌سه‌ر بارودۆخه‌كه‌"‪.‬‬ ‫داواشیكرد كه‌ده‌بێت هه‌ردووال‬ ‫هێمن‌و له‌سه‌ر خۆبن‌و یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫رێگه‌نه‌ده‌ن هه‌ندێك هێز ته‌داخول‬ ‫بكه‌ن له‌و كارانه‌دا‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫راپۆرت ‪ -‬سیاسی‬

‫‪4‬‬

‫ده‌ستوور گه‌نده‌ڵییه‌كانی لیوای ‪3‬ی سلێمانی له‌سه‌رده‌می‬ ‫ئه‌نوه‌ر دۆاڵنیدا باڵوده‌كاته‌و ‌ه‬

‫ته‌خشان‌و په‌خشانكردنی پاره‌و بوونی سه‌دان ئه‌فسه‌ری موچه‌خۆری وه‌همی‌و خواردنی‬ ‫ی ئه‌فسه‌ره‌كان‌و فرۆشتنی مۆنیكای لیوا به‌شێكن له‌و گه‌نده‌ڵیانه‌‬ ‫ی موچه‌ ‌‬ ‫نه‌سرییه‌ ‌‬

‫سوپا بێبه‌ش نه‌بووه‌ له‌گه‌نده‌ڵی‬ ‫ده‌ستوور‬

‫ده‌س���ت���وور ب �ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و به‌ڵگه‌و‬ ‫زانیارییانه‌و به‌پێی چه‌ند نووسراوێكی‬ ‫موقه‌ده‌مێكی لیوای ‪3‬ی سلێمانی‬ ‫كه‌ده‌ستی كه‌وتووه‌‪ ،‬گه‌نده‌ڵییه‌كانی‬ ‫لیوای ‪3‬ی سلێمانی باڵوده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی لیوا‌و‬ ‫ی نه‌سریی ‌ه ‌‬ ‫كه‌تیایدا بردنی پار‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌فسه‌رانی وه‌همی‌و چه‌ندین‬ ‫موچ ‌ه ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵیتر ده‌خاته‌ڕوو‪.‬‬ ‫له‌كۆی ‪ 600‬ملیۆن دیناری نه‌سرییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ‪ 150‬ملیۆن ده‌نێردرا بۆ‬ ‫فه‌وجه‌كان‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی س��ك��ااڵی �ه‌ك��ی یه‌كێك‬ ‫له‌موقه‌ده‌مه‌كانی ئه‌و لیوای ‌ه به‌ناوی‬ ‫ی جه‌الل جه‌وهه‌ر‬ ‫(ل‪ ،‬ع) كه‌ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫به‌رپرسی پێشووی مه‌كته‌بی چاودێری‌و‬ ‫دارای���ی یه‌كێتی ك���ردووه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫گه‌نده‌ڵی ئه‌و لیوایه‌و ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی ئامر‬ ‫لیوای ‪3‬ی سلێمانی تیادا نووسیو‌ه‌و‬ ‫به‌پێی سكااڵكانی ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه بێت‬ ‫چه‌ندین گه‌نده‌ڵی له‌و لیوایه‌دا كراوه‌‪،‬‬ ‫ه�ه‌ر له‌فرۆشتنی مۆنیكای لیواكه‌و‬ ‫بردن‌و په‌خشان‌و ته‌خشانكردنی پاره‌و‬ ‫ی لیواو فه‌وجه‌كان‌و پێدانی‬ ‫نه‌سریی ‌ه ‌‬ ‫داهاتێكی خه‌یاڵی به‌و لیوایه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندین گه‌نده‌ڵیتر‪.‬‬ ‫له‌یه‌كێك ل���ه‌و ن��ووس��راوان��ه‌دا‬ ‫ی جه‌الل جه‌وهه‌ر كراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫تیایدا ئاماژ‌ه ب �ه‌وه‌ك��راوه‌‪ ،‬له‌مانگی‬ ‫‪11‬ه‌و‪ 2004/12‬بڕی ‪ 600‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ دوومانگ وه‌ك نه‌سریی ‌ه‌و به‌رده‌ست‬ ‫ن��ێ��ردراو‌ه بۆ لیوای ‪3‬ی سلێمانی‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌و ‪ 600‬ملیۆن دیناره‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫‪ 150‬ملیۆن دینار نێردراو‌ه بۆ هه‌رسێ‬ ‫فه‌وجه‌ك ‌ه‌و ئه‌وه‌ی تری دیار نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و م��وق �ه‌ده‌م �ه‌‪ ،‬له‌سكااڵكه‌دا‬ ‫نووسیویه‌تی ب��ڕی ئ�ه‌و ‪ 150‬ملیۆن‬ ‫ی ئه‌و‌ه به‌و سێ فه‌وج ‌ه‬ ‫دیناره‌ش دوا ‌‬

‫درا كه‌هاتنی ئ �ه‌و ب��ڕ‌ه پ��اره‌ی � ‌ه بۆ‬ ‫لیواك ‌ه ئاشكرابوو‌ه‌و له‌سكااڵكه‌دا‬ ‫نووسیویه‌تی"ویستویان ‌ه ئه‌و پاره‌ی ‌ه‬ ‫ب��خ��ۆن‪ ،‬ب��ه‌اڵم م��ن ئ �ه‌و زانیاریانه‌م‬ ‫وه‌رگرت‌و دركاندم"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌سكااڵكه‌دا نووسیویه‌تی‬ ‫ی مۆنیكا‬ ‫له‌ساڵی ‪2005‬دا ‪ 12‬سه‌یار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ن��ێ��ردراو‌ه بۆ لیوا‪ ،‬بۆ فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫فه‌وجه‌كان‌و ستافی لیوا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫له‌ڕێگادا به‌ناعه‌داله‌تی دابه‌شكرا‌و" سێ‬ ‫دانه‌شی بۆ ده‌فعل به‌اڵ دران ‌ه هه‌ڤااڵنی‬ ‫فه‌رمانده‌ی گشتی"‪.‬‬ ‫ی سه‌ربازه‌كان ده‌خورا‬ ‫پار‌ه ‌‬ ‫ی سكااڵكه‌یدا‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌درێ���ژ‌ه ‌‬ ‫ك�� ‌ه ل�� ‌ه ‪ 2008/6/24‬ب��ۆ ج��ه‌الل‬ ‫جه‌وهه‌ری ن���اردووه‌‪ ،‬ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه‬ ‫نووسیویه‌تی"وه‌زاره‌تی به‌رگری عێراق‪،‬‬ ‫ی دیاریكراوی بۆ‬ ‫سه‌ره‌تا بڕێك پار‌ه ‌‬ ‫پێداویستی‌و خوارده‌مه‌نی سه‌ربازه‌كان‬ ‫ده‌نارد ك ‌ه بۆ هه‌ر سه‌ربازێك بڕی ‪13‬‬ ‫هه‌زار دینار بووه‌‪ ،‬ده‌گه‌یشت ‌ه لیوا"‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و موقه‌ده‌م ‌ه نمونه‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫هێناوه‌ته‌و‌ه كه‌هه‌ر فه‌وجێك ل ‌ه هه‌زار‬ ‫سه‌رباز كه‌متر نه‌بوو‪ ،‬وات ‌ه بڕی ‪13‬‬ ‫ملیۆن دینار بۆ یه‌ك رۆژی فه‌وجێك‬ ‫ده‌هات‪ ،‬به‌اڵم نووسیویه‌تی"ئه‌وكات ئێم ‌ه‬ ‫هیچ واجبێكمان پێ نه‌سپێردرابوو‪،‬‬ ‫ل �ه‌ده‌ره‌وه‌ی سلێمانی كه‌مترین‬ ‫سه‌رباز له‌باره‌گاكاندابوو‪،‬‬ ‫ه��ی��چ رۆژێ�����ك ل ‌ه‬ ‫ملیۆن‌و نیوێك‬ ‫زی���ات���ر‬

‫ه‬ ‫ی وه‌همی سه‌دان كه‌سی نێو لیواك ‌‬ ‫موچه‌ ‌‬ ‫ده‌هات بۆ لیواكه‌و هیچ له‌و موچانه‌ش‬ ‫نه‌ده‌گه‌ڕانه‌و ‌ه بۆ فه‌وجه‌كه‌‬

‫یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان‬ ‫بوو‌ه‌و له‌ساڵی ‪1983‬ه‌و‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌رێكخستنه‌كانی ئ��ه‌و حیزبه‌و‌ه‬ ‫ك��ردوو‌ه‌و وه‌ك خۆی ده‌ڵێت"خاوه‌نی‬ ‫مه‌دالیای هه‌ڤاڵ مام جه‌اللم‌و دووجار‬ ‫برینداربووم"‪ ،‬نامه‌یه‌كیش هاوشێوه‌ی‬ ‫ی بۆ ج �ه‌الل جه‌وهه‌ری‬ ‫ئ�ه‌و نامه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ناردووه‌‪ ،‬ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان ئه‌نوه‌ر‬ ‫سه‌رۆكی بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫دۆاڵنیش ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی ك ‌ه‬ ‫ل����ه‌‪2009/8/25‬دا ناردوویه‌تی‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوی ئه‌و گه‌نده‌ڵیان ‌ه ‌‬ ‫له‌ناردنه‌و‌ه ‌‬ ‫بۆ جه‌الل جه‌وهه‌ری ن��اردووه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كی تر ئاشكرا ده‌كات‌و‬ ‫هاتووه‌"به‌چاوی خۆم بینیم یه‌كێك‬ ‫له‌و مۆنیكایانه‌ی ك ‌ه بۆ لیوا هات‪،‬‬ ‫له‌مه‌عره‌زه‌كه‌ی سلێمانی‪ ،‬فرۆشراو‬ ‫ی بۆ به‌سترا"‪.‬‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ها له‌و نامه‌یه‌دا بۆ ئه‌نوه‌ر‬ ‫دۆاڵنی نووسیوه‌"هاوڕێی گۆڕانخوازم‬ ‫من باشم له‌بیر‌ه شه‌وێك له‌ناو لیوا‬ ‫پڕ سه‌یاره‌یه‌كی بارهه‌ڵگر ك ‌هل‌وپه‌لی‬ ‫سه‌ربازیان باركرد‪ ،‬به‌سه‌یاره‌یه‌كی‬ ‫به‌چاوی خۆم بینیم یه‌كێك له‌و مۆنیكایانه‌ی‬ ‫ك��رێ‪ ،‬هه‌ر ئه‌وشه‌و‌ه پاسه‌وانه‌كانی‬ ‫ك ‌ه بۆ لیوا هات‪ ،‬له‌مه‌عره‌زه‌كه‌ی سلێمانی‪،‬‬ ‫لیوا سه‌یاره‌كه‌یان گ��رت‪ ،‬دزه‌كه‌ش‬ ‫ی بۆ به‌سترا‬ ‫فرۆشراو ژمار ‌ه ‌‬ ‫ئاشكرابوو‪ ،‬خۆ هیچیان من نه‌بووم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پرسیارت بكردای ‌ه من پێمده‌وتی‬ ‫كێ بوون"‪.‬‬ ‫داوای حه‌قی خۆی ده‌كات‬ ‫س��ه‌رف��ن��ه‌ده‌ك��را‪ ،‬ب�ه‌م�ه‌رج��ێ��ك سێ‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌فرۆشتنی پشك ‌ی‬ ‫ی چوارد‌ه‬ ‫ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه دوای ئه‌و‌ه ‌‬ ‫فه‌وجمان هه‌بوو‪ ،‬جگ ‌ه له‌ستافی لیوا"‪.‬‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌نووسراو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫لیواك‬ ‫‌نی‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫سوت‬ ‫ی خۆی‌و سێ پاسه‌وانی‬ ‫مانگ موچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫پێشئ‬ ‫‌و‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌نك‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌تی"ب‬ ‫ه‬ ‫نووسیوی‬ ‫ی سه‌دان ئه‌فسه‌ری وه‌همی‬ ‫موچ ‌ه ‌‬ ‫ده‌ب��ڕدرێ��ت‌و پێی ن��ادرێ��ت‪ ،‬له‌كۆی‬ ‫ی ئه‌و بگات ‌ه باره‌گاكان ده‌فرۆشران"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ �ه‌و ن��ووس��راوان � ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و نامان ‌ه داوا ده‌كات موچه‌كه‌ی بۆ‬ ‫‌ڵی‬ ‫ه‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫‌ندین‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫موق‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌الل‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫م��وق��ه‌ده‌م�� ‌ه ك �ه‌ئ��اڕاس��ت � ‌ه ‌‬ ‫بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌نووسراو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫خۆی‪،‬‬ ‫‌دڵی‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌و‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫خودی‬ ‫‌فاو‬ ‫جه‌وه ‌هر‌و نه‌وشیروان مسته‬ ‫له‌نامه‌كه‌یدا بۆ ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی‬ ‫ئه‌نوه‌ر دۆاڵنیش كراو‌ه كه‌ئه‌وكات ئامر ب��ۆ ج����ه‌الل ج���ه‌وه���ه‌ر ده‌نێرێت‌و داوا ده‌ك���ات "ئ �ه‌گ �ه‌ر ت���ه‌واوی ئه‌و‬ ‫لیوای ‪3‬ی سلێمانی بووه‌‪ ،‬له‌و لیوای ‌ه ‌‬ ‫ی له‌نووسراوه‌كه‌دا بۆم‬ ‫ی هاتووه‌"ئه‌مان ‌ه بووبوون ‌ه كۆمه‌ڵێك گه‌نده‌ڵییان ‌ه ‌‬ ‫‌كردنی‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫محاس‬ ‫‌اڵم‪،‬‬ ‫ه‬ ‫بێو‬ ‫پرسیاری‬ ‫ك ‌ه ئه‌نوه‌ر دۆاڵن��ی كه‌سی یه‌كه‌می‬ ‫ی چی بوو وای‬ ‫نووسی من نه‌بووم‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫زۆر‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌ماو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌سان‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫جۆر‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی وه‌همی سه‌دان كه‌سی‬ ‫بووه‌‪ ،‬موچ ‌ه ‌‬ ‫له‌تۆ كرد‪ ،‬له‌مانگی ‪3‬ی ‪ ،2007‬بڕیاری‬ ‫خانووی ‬ ‫كڕینی‬ ‫‌ندبوون‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫‌وڵ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫كورتدا‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫هیچ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫لیواك‬ ‫بۆ‬ ‫‌هات‬ ‫نێو لیواك ‌ه ده‬ ‫ی خۆم‌و سێ پاسه‌وانه‌كه‌م‬ ‫بڕینی موچ ‌ه ‌‬ ‫سێ‬ ‫دروستكردنی‬ ‫دۆالری‪،‬‬ ‫ملیۆن‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌وج‬ ‫ه‬ ‫ف‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕان‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫موچانه‌ش نه‬ ‫بده‌یت"‪.‬‬ ‫‌"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌وت‬ ‫ه‬ ‫لێك‬ ‫دووقاتی‬ ‫خانووی‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫"ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫�وو‬ ‫�‬ ‫�ات‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫�راو‬ ‫�‬ ‫�ووس‬ ‫ل�ه‌ن�‬ ‫هۆكاری بڕینی موچه‌ی خۆی‌و‬ ‫فه‌وجێك ‪ 200‬ـ ‪ 400‬ن��اوی وه‌همی نه‌وشیروان مسته‌فاو ئه‌نوه‌ر دۆاڵنیش‬ ‫پاسه‌وانه‌كانی‌و زوڵم لێكردنی‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫له‌لیسته‌كه‌دا هه‌بووه‌‪ ،‬كه‌موچ ‌ه ‌‬ ‫ئاگادار ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ده‌گێڕێته‌و‌ه‬ ‫‌زار‬ ‫ه‬ ‫ه������‬ ‫س��ه‌رب��ازێ��ك ‪509‬‬ ‫‌خۆی‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫موق‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫���������‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫ئ���ه‌و م��وق �ه‌ده‌م � ‌ه له‌نامه‌یه‌كی‬ ‫دینار بووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌كی هاوشێوه‌ی نامه‌كانی تر كه‌ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫ینی‬ ‫ێر‬ ‫د‬ ‫ده‌زگا به‌رپرس‌و الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كانی‬ ‫ی‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬هۆكاری بڕینی موچه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خستووه‌ته‌ڕوو‪ ،‬ده‌ڵێت"به‌هۆی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی نێردرا بۆ‬ ‫ئه‌و ‪ 600‬ملیۆن دینار‌ه ‌‬ ‫لیواكه‌‪ ،‬م��اوه‌ی ‪ 15‬بۆ ‪ 20‬رۆژ‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی نهێنی‪ ،‬له‌نێوان (‪3‬‬ ‫ـ ‪ )5‬كه‌سی لیوادا به‌شاراوه‌یی‬ ‫م��اب��ووه‌وه‌‪ ،‬منیش به‌هۆی‬ ‫ی ئه‌و زانیاریانه‌م الی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌موو لیواك ‌ه دركاند‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه كه‌وتن ‌ه ملمالنێ‬ ‫له‌گه‌ڵم"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه‬ ‫ب������ه‌و‌ه ده‌ك�����ات‬

‫كه‌بڕیاربوو یه‌كێك له‌و مۆنیكایان ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وبێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم نه‌یانداو‌ه پێی‪،‬‬ ‫ی ‪ 14‬مانگیان‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش دواتر موچ ‌ه ‌‬ ‫بڕیوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه ده‌ڵێت"دوا ‌‬ ‫فه‌وجی چوار له‌و لیوای ‌ه ته‌شكیلكرا‪،‬‬ ‫هه‌وڵیاندا من دووربخه‌نه‌و‌ه‌و ئه‌وه‌بوو‬ ‫منیان ك��رد‌ه جێگری ف��ه‌وج‪ ،‬منیش‬ ‫ئه‌وه‌م قبوڵنه‌كردو ته‌له‌فونم بۆ ئه‌نوه‌ر‬ ‫دۆاڵنی كرد‪ ،‬وتم دێم بۆ به‌غدا‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫قبوڵیكرد‪ ،‬به‌اڵم دواتر وتی تۆ مه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫به‌غداو بچۆ فیراره‌كانم بۆ بگره‌‪ ،‬منیش‬ ‫وتم ئه‌و‌ه ئیشی من نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌نووسراوه‌كه‌دا ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت"ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی ل ‌ه ‪2007/3/7‬‬ ‫ته‌له‌فونی بۆ كردم‌و وت ‌ی تۆ بڕۆ خۆت‬ ‫خانه‌نشین بكه‌و ئه‌وا پاسه‌وانه‌كانیشتم‬ ‫ف �ه‌س��ڵ��ك��رد‪ ،‬منیش وت���م سوپاس‬ ‫ی راپه‌ڕینه‌و‌ه پیرۆزبایم‬ ‫وامزانی به‌بۆن ‌ه ‌‬ ‫لێده‌كه‌یت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫كاتێك لیوای ‪ 3‬له‌به‌غدا گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫جارێكی تر ته‌له‌فونیان بۆ كردووه‌‪،‬‬ ‫ی ببێت ‌ه جێگری فه‌وج له‌دووز‪،‬‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌ویش قبوڵی ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‬ ‫ماوه‌یه‌ك ده‌وامكردن له‌وێ دیسانه‌و‌ه‬ ‫الیانبردوو‌ه‌و هێناوه‌تیانه‌و‌ه ناو لیواو‬ ‫نووسیویه‌تی"ناو لیواش پێیانده‌وتم‬ ‫ئه‌مركییه‌كان ده‌ریانكردوو‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆمن قورس بوو‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ڤاڵ مه‌حمود‬ ‫سه‌نگاوی‌و مسته‌فا سه‌ید قادر‌و عه‌زیز‬ ‫كاك نه‌به‌زی ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر سوودی نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و له‌نامه‌كه‌دا ده‌ڵێت"بۆی ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫ی خۆم‌و هه‌رسێ‬ ‫چوارد‌ه مانگ موچ ‌ه ‌‬ ‫پاسه‌وانه‌كانیان بڕیم‪ ،‬كه‌دوانیان برای‬ ‫خۆمن‌و ‪ 10‬ساڵبوو پێشمه‌رگه‌بوون"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌نووسێت"ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫له‌و هه‌موو داه��ات‌و ئیمتیازات ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یبوو‪ ،‬ئه‌وكات چوارساڵ بوو موچ ‌ه ‌‬ ‫بۆ كوڕێكی خۆی بڕیبووه‌و‌ه ك ‌ه له‌سێی‬ ‫ناوه‌ندی بوو"‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا له‌ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی‬ ‫ئاگادار ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ئه‌و موقه‌ده‌م ‌ه هه‌ر به‌ئاشكراكردنی‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كانه‌و‌ه ناوه‌ستێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫نامه‌یه‌ك ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫كه‌سی یه‌كه‌می بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ك���ات‌و له‌گه‌نده‌ڵییه‌كانی ئه‌نوه‌ر‬ ‫دۆاڵنی ئاگاداریده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌نووسراوه‌كه‌دا هاتووه ‌"ئێستا‬ ‫كاتی ئاشكراكردنی گه‌نده‌ڵییه‌كانه‌‪،‬‬ ‫دڵنیاب ‌ه ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی‌و هاوشێوه‌كانی‬ ‫ناشیرینترین خ��اڵ��ی الوازی ناو‬ ‫ی گۆڕانن"‪.‬‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ها هاتووه‌"من به‌مافی خۆمی‬ ‫ده‌زانم به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك بێت‪ ،‬داوای‬ ‫ی خۆم‌و ئه‌و‬ ‫ی موچ ‌ه ‌‬ ‫قه‌ره‌بووكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫سێ سه‌رباز‌ه بكه‌م‪ ،‬ك ‌ه له‌گه‌ڵ من‌و‬ ‫به‌هۆی منه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه گۆڕانخواز‌ه‬ ‫ی بڕیوون"‪.‬‬ ‫موچه‌ك ‌ه ‌‬

‫ئه‌نوه‌ر دۆاڵنی‌و هاوشێوه‌كانی‬ ‫ناشیرینترین خاڵی الوازی‬ ‫ناو بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانن‬

‫‪7‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ب��ه‌ه��ێ��زێ��ك��ه‌ ك��ه‌‬ ‫له‌كوردستاندا له‌حكومدایه‌ نه‌ك‬ ‫هێزێك كه‌ له‌ئۆپۆزیسیۆندایه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر چه‌ند كورسییه‌كیش‬ ‫ك �ه‌م��ب��ك �ه‌ی��ن م���ان���ای‌ ئه‌وه‌نییه‌‬ ‫كه‌قورساییه‌كه‌مان بێته‌ خواره‌وه‌‪،‬‬ ‫سێ‌ پارێزگای‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌ده‌ست دوو حیزبه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌هاوكێشه‌ی‌ سیاسیدا حیسابی‌‬ ‫خۆی‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬راسته‌ له‌ڕووی‌‬ ‫سیاسی‌‌و واقعیه‌وه‌ جیاوازی‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ئه‌وه‌نده‌ كورسیت هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قورسایه‌ سیاسییه‌كه‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ك���ه‌دوو لیستی‌ ج��ی��اوازی��ن له‌هیچ‬ ‫شتێكدا ناكۆكیمان نه‌بووه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫كه‌هه‌ڵمه‌تی‌ ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌‌و باسی‌‬ ‫هه‌ڵبژادن ده‌كرێت ئه‌وه‌ شتێكی‌ تره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئه‌و رۆژه‌ی‌ دواكۆبوونه‌وه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ لیستی‌ یه‌كگرتوودا هه‌بووه‌‬ ‫ه��ی��چ ن��اك��ۆك��ی��ی�ه‌ك��م��ان ن��ه‌ب��ووه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌موو كۆبوونه‌وه‌كانی‌ خۆمان‬ ‫وه‌ك لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ بانگی‌‬ ‫ئ �ه‌وان��ی��ش��م��ان��ك��ردووه‌‌و له‌گه‌ڵمان‬ ‫ب���ه‌ش���دارب���وون‌و ب��اس �ی‌ تاكتیكه‌‬ ‫نهێنییه‌كانی‌ خۆمانكردووه‌ كه‌چۆن‬ ‫ئیشه‌كانمان ببه‌ینه‌سه‌ر‪ ،‬چۆن ئه‌و‬ ‫یاسایه‌ په‌سه‌ندبكه‌ین یان چۆن رێ‬ ‫له‌په‌سه‌ندكردنی‌ بگرین‪ ،‬به‌یه‌ك تیم‬ ‫كارمانكردووه‌‪ ،‬ئێستاش باجیاوازی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌بێت له‌نێوانماندا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كوردستانه‌‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ك��ۆك ب��ی��ن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ كێشه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌ئه‌وان ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر بزانین‬ ‫وه‌زیرێكی‌ كورد ئه‌دای‌ خراپه‌‌و لێی‌‬ ‫ده‌پرسینه‌وه‌ بابیكه‌ن‪ ،‬كێشه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ساڵی‌ راب��ردوو كه‌باس له‌كۆمسیۆن‬ ‫ك��را ئێمه‌ ب �ه‌رگ��ری��م��ان لێنه‌كرد‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكه‌كه‌ی‌ كورده‌‪،‬‬ ‫وه‌ك یه‌كێتی‌ قسه‌ناكه‌م‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك‬ ‫فراكسیۆن كه‌پارتیشه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫ئه‌دای‌ خراپه‌ بابڕوات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ به‌ستراتیژیه‌تی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كۆكبین باشه‌‪ ،‬با له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی‌ تر‬ ‫جیاوازبین‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬ئ���ه‌م���ڕۆ پ��ارت��ی‌‬ ‫له‌وه‌ده‌ڕوانن كه‌ره‌نگه‌ یه‌كێتی‌ الواز‬ ‫بووبێت‪ ،‬بۆ پۆسته‌كه‌ی‌ به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح له‌به‌غدا نه‌درایه‌وه‌ به‌یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها تائێستا پۆستی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش نه‌دراوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌یه‌كێتی‌ كه‌ به‌پێی‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫ستراتیژی‌ بۆ یه‌كێتیه‌؟ ده‌بینرێت‬ ‫رێ��ك��ك�ه‌وت��ن�ی‌ س��ت��رات��ی��ژی‌ ب���ه‌ره‌و‬ ‫كاڵبونه‌وه‌ ده‌چێت؟‬ ‫ی‬ ‫ف��وئ��اد م �ه‌ع��س��وم‪ :‬مه‌سه‌له‌ ‌‬

‫"مه‌سعود بارزانی نه‌یوتووه‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫نابێت كۆسره‌ت ببێت ‌‬ ‫جێگرم"‬

‫سااڵنێکی درێژ له‌سیاسه‌تدا‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫پارتی بۆ پاراستنی پێگه‌که‌ی‪ ،‬خۆی له‌گه‌ڵ گۆڕاندا ده‌گونجێنێت‬

‫جێگاك ‌هی‌ د‪ .‬به‌رهه‌م‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم ده‌ڵێن‬ ‫من ئاگام لێ ‌‬ ‫كاتی‌ خۆی‌ واباسكراو‌ه ك ‌ه بدرێت‬ ‫به‌پارتی‌‪ ،‬كاتی‌ خۆی‌ حه‌زمانده‌كرد‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ببێت به‌وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاك هوشیار دانرا‪ ،‬د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫بوو به‌جێگری‌ سه‌رۆك وه‌زیران هیچ‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌یه‌ك نه‌هاته‌ پێش‪ ،‬به‌ڕاست ‌‬ ‫ی د‪ .‬ب�ه‌ره�ه‌م ه �ه‌ر پێنج‬ ‫جێگه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش �ه‌ش مانگێكه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نیی ‌ه بڵێ ‌‬ ‫ی هه‌بووبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كاریگه‌رییه‌ ‌‬ ‫ره‌غبه‌تی‌ پارتی‌ بوو كه‌ وه‌ریبگرێت‪،‬‬ ‫ی به‌سه‌رماندا‬ ‫ئه‌و‌ه نه‌بێت سه‌پاندبێت ‌‬ ‫ی ده‌وێ��ت‪ ،‬من‬ ‫كه‌ هه‌ر ئه‌و پۆسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌و پۆسته‌ كاندید بووم‪ ،‬مالیك ‌‬ ‫خۆی‌ داوایكرد ك ‌ه حه‌زده‌كه‌م‪ ،‬من‬ ‫ی‬ ‫وه‌ریبگرم‪ ،‬رێككه‌وتنی‌ ستراتیژ ‌‬ ‫ئێم ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌النه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ی ئ�ه‌و كه‌مه‌‪،‬‬ ‫كه‌هی‌ ئ�ه‌و زۆره‌‌و ه ‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ستراتیژیه‌كان نایه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫ی حكومه‌ت له‌ئێم ‌ه‬ ‫شتی‌ زاتی‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ستراتیژییه‌‪،‬‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌و‌ه مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌اڵم جێگری‌ سه‌رۆك ئه‌و ده‌بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫وه‌زیر ئه‌و بێت‪ ،‬ئه‌و‌ه نییه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێمیش پێموابێت‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫به‌مزاوان ‌ه چاره‌سه‌رده‌بێت‪ ،‬ئێستا‬ ‫كاتی‌ هه‌ڵبژاردنه‌‌و ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌مان‬ ‫له‌پێشه‌‪ ،‬كاك كۆسره‌تیش ئه‌و‌ه نه‌بێت‬ ‫زۆر به‌حه‌ماسه‌و‌ه داوایكردبێت‪ ،‬كاك‬ ‫ی‬ ‫مه‌سعودیش نه‌یوتوو‌ه كه‌جێگره‌كه‌ ‌‬ ‫نابێت له‌یه‌كێتی‌ بێت ی��ان كاك‬ ‫ی‬ ‫كۆسره‌ت بێت‪ ،‬ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ خۆمان به‌شته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ره‌و‌ه م��ان��دوو ناكه‌ین ت��ا دوا ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان بزانین ئه‌نجامه‌كان‬ ‫چ��ۆن��ه‌‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت ت �ه‌رك��ی��ز له‌سه‌ر‬ ‫به‌شداربوونمان له‌به‌غدا بكه‌ین له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ حكومه‌ت‪ ،‬راسته‌ ئه‌نجامه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی مانگێكی‌ پێویسته‌ تا سیغه‌ ‌‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌ وه‌رده‌گرێت‌و له‌دادگا ‌‬ ‫ته‌واو ‌‬ ‫فیدراڵی‌ په‌سه‌ندده‌كرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ێ په‌سه‌ندبكرێت ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ده‌بێت له‌و ‌‬ ‫ده‌بێته‌ ره‌سمی‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫زان��ی��اری‌ ن��وێ‌ له‌سه‌رئه‌ندامان ‌‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان ده‌رب��چ��ێ��ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌یدا هه‌ر لیسته‌‌و ده‌زانێت چه‌ند‬ ‫دێنێت بۆ ده‌ستكردن به‌گفتوگۆ له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫الیه‌نی‌ تردا بۆ پۆسته‌كانی‌ سه‌رۆك‬ ‫ی‬ ‫كۆمار‌و سه‌رۆك وه‌زی��ران‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌وكاته‌ رۆژان ‌ه كۆبوونه‌و‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ئێمه‌ش وه‌ك كوردستانی‌ ده‌مانه‌وێت‬ ‫ب�ه‌رن��ام�ه‌ك� ‌ه روون‌و ئاشكرابێت‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌ پێداگری‌ له‌وه‌ده‌كه‌ین ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫قانونێك بۆ كاروبار ‌‬ ‫ی وه‌زی�����ران هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن � ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫تائێستا سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫وه‌زی��ران له‌به‌غدا نه‌یاسایه‌ك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ی ئیشكردن ‌‬ ‫بۆ میكانیزم ‌‬ ‫ن��اوخ��ۆش�ی‌ ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬گه‌یشتوینه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫قه‌ناعه‌تێك ئه‌گه‌ر نه‌كرێت سه‌رۆك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی��ران رێگای‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫زۆر شت به‌كاربهێنێـت‌و بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ زۆر یاسا‪ ،‬چونكه‌ هیچ یسایه‌ک‬ ‫ی پابه‌ند بێت‪ ،‬تائێستاش‬ ‫نییه‌ پێو‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی سه‌رده‌م ‌‬ ‫كار به‌زۆرێك له‌یاساكان ‌‬ ‫ی‬ ‫س��ه‌دام ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬دوات��ر مه‌سه‌ل ‌‬ ‫ی ه��ه‌رێ��م‌و ئه‌و‬ ‫ج��ێ��گ��ری‌ س��ه‌رۆك�� ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ان���ه‌ی‌ له‌به‌غدا ب �ه‌ر ئێم ‌ه‬ ‫ده‌كه‌وێت ك ‌ه وه‌زاره‌تێكی‌ سیادمان‬ ‫پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬پ��ێ��داگ��ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌یت پۆسته‌كه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫له‌به‌غدا به‌پارتی‌ له‌به‌رامبه‌ر پێدانی‌‬ ‫جێگری‌ پۆستی‌ س�ه‌رۆك�ی‌ هه‌رێم‬ ‫نه‌بووه‌ به‌ كاك كۆسره‌ت؟‬ ‫ف���وئ���اد م���ه‌ع���س���وم‪ :‬ئ����ه‌وه‌‬ ‫پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر سه‌یری‌‬ ‫بكه‌یت هه‌ردوو پۆسته‌كه‌ هی‌ ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان پ��ڕك��راوه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تریشیان ئه‌وه‌نه‌بووه‌ كاك مه‌سعود‬ ‫بڵێ‌ نابێت بۆ یه‌كێتی‌ ی��ان كاك‬ ‫كۆسره‌ت بێ‌‪ ،‬زیاتر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫وروژێ��ن��راوه‌‪ ،‬ل �ه‌م�لاوالش هه‌ندێك‬ ‫ل��ێ��دوان ده‌درێ����ت‌و په‌رچه‌كردار‬ ‫دروس��ت��ده‌ب��ێ��ت‌و وه‌اڵم����دان����ه‌وه‌ی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ده‌س������ت������وور‪ :‬س����ه‌ب����اره‌ت‬ ‫به‌تێپه‌ڕاندنی‌ یاسای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌و گله‌ییه‌یی‌ له‌سه‌ركرده‌كانی‌ كورد‌و‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ له‌به‌غدا ده‌كرێـت‬ ‫كه‌ ئه‌و یاسایه‌یان به‌سه‌ردا تێپه‌ڕی‌‌و‬ ‫نه‌ئه‌بوایه‌ به‌و شێوه‌ییه‌ بوایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌ند كورسییه‌شی‌ بۆ كورد گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ڤیتۆكه‌ی‌ هاشمه‌یه‌وه‌ بوو‪،‬‬ ‫ت��ۆش شكاتت له‌مالیكی‌ ك��ردووه‌‬ ‫كه‌ مالیكی‌ رێگربووه‌ له‌سه‌رژمێر‌و‬ ‫دواتر بردتانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ بۆچی‌ له‌سه‌ر‬ ‫رۆشتنی‌ چه‌ند كورسیه‌ك له‌كورد‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌تان گه‌وره‌ نه‌كرد؟‬ ‫ف���وئ���اد م��ه‌ع��س��وم‪ :‬چونكه‌‬ ‫م��اف��م��ان ده‌ڕوات‪ ،‬ئ �ه‌وك��ات �ه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی‌ سه‌رژمێری‌‬ ‫نییه‌ پشت ب�ه‌ك��ۆب��وون�ی‌ خ��ۆراك‬ ‫ده‌به‌ستین‪ ،‬ئێمه‌ ئ�ه‌وك��ات�ه‌ هیچ‬ ‫كه‌سێك زانیاری‌ ئ�ه‌وه‌ی‌ پێنه‌داین‬ ‫بڵێ جیاوازییه‌كه‌ ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كۆبوونی‌ خ��ۆراك له‌هه‌موو‬ ‫عێراقدا هه‌یه‌ به‌كوردستانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌راستی‌ نه‌مانزانی‌‪ ،‬نه‌بوو بپرسین‬ ‫ئ �ه‌ی‌ هه‌رێمی‌ ك��وردس��ت��ان به‌پێی‌‬ ‫فۆرمی‌ خ��ۆراك ژم��اره‌ی��ان چه‌نده‌‪،‬‬ ‫كه‌ته‌ماشامانكرد خه‌ڵكێكی‌ زۆر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ سوودمان له‌ڤیتۆكه‌ی‌ هاشمی‌‬ ‫وه‌رگ��رت‪ ،‬كاتێك تۆماره‌كان گه‌ڕام‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌وه‌ له‌ ‪ 36‬كورسی‌ زیاترمان‬ ‫به‌رنه‌ده‌كه‌وت‪ ،‬بۆیه‌ وتمان خه‌ڵكێكی‌‬ ‫زۆر ل �ه‌الی‌ ئێمه‌ ن��اوی‌ خۆیان بۆ‬ ‫فۆرمی‌ خۆراك تۆمارنه‌كردووه‌‪ ،‬وتیان‬ ‫پشت به‌تۆماری‌ ب��اری‌ شارستانی‌‬ ‫ده‌به‌ستین‪ ،‬به‌ویش زه‌ره‌رمانده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌وان ‪ 38‬كورسیان دانابوو‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ گفتوگۆی‌ كردووه‌ من‌و‬ ‫هوشیار زێباری‌‌و كاك فریاد بووین‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ باڵوێزی‌ ئه‌مریكا ده‌هاته‌ الی‌‬ ‫من‪ ،‬نوێنه‌ری‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫وت��وی��ان �ه‌ قبوڵمان نییه‌‌و ئێوه‌‬ ‫الی‌ خ��ۆت��ان�ه‌وه‌ خه‌ڵێكی‌ زۆرت��ان‬ ‫زی���ادك���ردووه‌ ت��ه‌زوی��ری‌ سجلتان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬وتیان ئ �ه‌ی‌ بۆ ئێوه‌ش‬

‫الپه‌ڕه‪9‬‬

‫د‪ .‬فوئاد مه‌عسوم‬

‫نه‌تانكردووه‌‪ ،‬وتیان گله‌یمان له‌كورد‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ك��وردی‌ فه‌یلی‌ دێته‌‬ ‫هه‌رێم فۆرمی‌ خۆراكی‌ بۆ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫دوای‌ چ��ه‌ن��دی��ن دانیشتن‬ ‫گه‌یاندمانه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ه �ه‌رێ��م ‪43‬‬ ‫كورسی‌ بۆ دیاریبكرێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌هه‌ولێر ساردییه‌ك‬ ‫ل��ه‌ب��ان��گ��ه‌ش��ه‌ی‌ ه���ه‌ڵ���ب���ژاردن���دا‬ ‫به‌دیده‌كرێت‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌بارودۆخێكی‌ تایبه‌ته‌وه‌ هه‌یه‌ یان‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ خ��ۆی‌ ح �ه‌زی‌ پێناكات‪،‬‬ ‫یان پارتی‌ به‌ماڵی‌ خۆی‌ ده‌زانێت‌و‬ ‫نایه‌وێت لێره‌ ركابه‌ری‌ هه‌بێت؟‬ ‫ف���وئ���اد م��ه‌ع��س��وم‪ :‬هه‌ولێر‬ ‫سروشتێكی‌ هێمنی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬

‫"تائێستاش كار به‌زۆرێك‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رده‌م ‌‬ ‫له‌یاساكان ‌‬ ‫سه‌دام ده‌كرێت"‬ ‫له‌هه‌فته‌ی‌ داه��ات��ووش��دا لێره‌ش‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ له‌ئێستا زیاتر بێت‪،‬‬ ‫بێگومان ناگاته‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و جموجوڵه‌ی‌ له‌سێمانی‌‬ ‫هه‌یه‌ راس��ت�ه‌ لێره‌ به‌دیناكرێت‪،‬‬ ‫سروشتی‌ شاری‌ هه‌ولێر شوێنێكی‌‬ ‫هێمنه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كاندیدی‌ حیزبه‌كان‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر بانگه‌شی‌ ئه‌و‬ ‫حیزبانه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن؟‬ ‫ف��وئ��اد م�ه‌ع��س��وم‪ :‬ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫یه‌كێتی‌ پۆسته‌ری‌ كاندیده‌كانی‌‬ ‫خۆمان باڵوكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬كاندیده‌كانی‌‬ ‫پارتیش به‌شێكی‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ته‌وژم نییه‌‪ ،‬هه‌ر حیزبه‌‌و‬ ‫تاكتیكی‌ خۆی‌ هه‌یه‌ له‌ئیشكردندا‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌س‌و حساب بۆ تاكیتكی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پارتیش وه‌ك ئێوه‌‬ ‫له‌لیستی‌ هاوپه‌یمانیدایه‌ ئه‌وان بۆ‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ بانگه‌شه‌ ناكه‌ن؟‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬راسته‌ پێكه‌وه‌‬ ‫له‌لیستی‌ هاوپه‌یمانیدان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه �ه‌ر حیزبه‌ ئ���ازاده‌ پڕوپاگه‌نده‌‬ ‫ب��ۆ ك��ان��دی��ده‌ك��ان �ی‌ خ���ۆی‌ بكات‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش ئالیه‌تی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫دیاره‌ ئه‌وه‌ به‌باش ده‌زانێت‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫بۆ خۆی‌‌و پارتی‌ بۆ خۆی‌‌و حیزبه‌كانی‌‬ ‫تریش به‌هه‌مان شێوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌الیه‌نی‌‬ ‫ئێمه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ڕووی‌ ستراتیژیه‌وه‌‬ ‫س�ه‌ی��ری‌ ده‌ك �ه‌ی��ن ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ سه‌ربكه‌وێت‪ ،‬دیاره‌ له‌ناو‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانیشدا هه‌ر حیزبه‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت پایه‌ی‌ خۆی‌ به‌هێزتربكات‌و‬ ‫ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ زیاتر بێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئ�ه‌گ�ه‌ر له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫ده���ۆك ب �ه‌رب �ه‌رن��ام �ه‌ ته‌زویركرا‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ یه‌كێتی‌ چیده‌بێت؟‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬ئاخر ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ئه‌وه‌ دانانێم ته‌زویر ده‌كات‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ت �ه‌زوی��رێ��ك ن��اش�ه‌رع��ی��ی�ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬

‫شتێكی‌ بچوك ت �ه‌زوی��ری تێداكرا‬ ‫شه‌رعیه‌ته‌كه‌ی‌ له‌ده‌ستده‌چێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌كاندا‬ ‫ته‌ئكید له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ نیشتمانیه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و ک��ان��دی��دان�ه‌ی‌ له‌بزووتنه‌وه‌ی‌‬ ‫رزگ��اری��خ��وازی‌ ك���ورداب���وون كه‌م‬ ‫ت��ازۆرێ��ك كه‌مبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫گرنگی‌ دراوه‌ به‌مامۆستایانی‌ زانكۆ‌و‬ ‫ئ��ه‌و ك�ه‌س��ان�ه‌ی‌ ل�����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫حیزبانه‌ن‪ ،‬واته‌ كه‌سی‌ سه‌ربه‌خۆن‪،‬‬ ‫ئ��ای��ا ئ���ه‌م ح��ی��زب�ه‌ ك��وردی��ان��ه‌ بۆ‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ له‌ناو خۆیاندا نه‌وه‌ی‌‬ ‫دووه‌م به‌ده‌ستبێنن؟ ماوه‌ی‌ چوار‬ ‫س��اڵ‌ ت��ۆ ل��ه‌وێ‌ ك��ارت��ك��ردووه‌ ئایا‬ ‫كه‌سانی‌ شۆڕشگێر پێویستن یان‬ ‫كه‌سانی‌ ته‌كنۆكرات‌و شاره‌زا؟‬ ‫په‌رله‌مان‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪:‬‬ ‫پێویستی‌ به‌هه‌ردوو جۆره‌ كه‌سه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ دوو جۆر كه‌سی‌ تێدابێت‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌‬ ‫ب��ك��ات ب��ۆ گ��ف��ت��وگ��ۆك��ردن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ تر‪ ،‬ش��اره‌زای‌ سیاسی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬تا هێزی‌ الیه‌نی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫بزانێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا پێویسته‌‬ ‫ئ�ه‌و لیژنانه‌ی‌ له‌ناو په‌رله‌ماندان‬ ‫كه‌سانێك بچنه‌ ناوی‌‪ ،‬كه‌به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئ�ه‌م��ج��اره‌ش ئ��ه‌وه‌ زۆر له‌به‌رچاو‬ ‫نه‌گیراوه‌ كه‌ شاره‌زابن له‌و بورانه‌دان‌و‬ ‫كاریتێدابكه‌ن‪ ،‬له‌ناو په‌رله‌ماندا‬ ‫چ�ه‌ن��د لیژنه‌یه‌كی‌ گ��رن��گ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت هه‌مووی‌ حسابی‌ بۆ بكه‌یت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش لیژنه‌ی‌ دارای��ی‌‪ ،‬لیژنه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان‪ ،‬لیژنه‌ی‌ پارێزگاكان‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ كه‌سانێكی‌ ده‌وێت شاره‌زابن‪،‬‬ ‫له‌ناو حیزبدا ئه‌وه‌ باسكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌رج نییه‌ ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌ دانرابن‪،‬‬ ‫زی��ات��ر گرنگی ب�ه‌الی�ه‌ن�ی‌ سیاسی‌‬ ‫دراوه‌‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت گرنگی‌ به‌الیه‌نه‌‬ ‫سیاسی‌‌و هونه‌ریشه‌كه‌شی‌ بده‌ین‪،‬‬ ‫ته‌واوكه‌ری‌ یه‌كن‪ ،‬پرۆژه‌یه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ یان چه‌ند ئه‌ندامێكه‌وه‌‬ ‫ی��ان لیژنه‌یه‌كه‌وه‌ دێ���ت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌ندامانی‌ فراكسیۆنه‌كانی‌‬ ‫ناو ئه‌و لیژنانه‌وه‌ گفتوگۆی‌ له‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ه��ه‌ر لیژنه‌یه‌ك‬ ‫چه‌ندین كه‌سه‌‌و سه‌ر به‌فراكسیۆنه‌‬ ‫جیاوازه‌كانه‌‪.‬‬ ‫شتێكی‌ ت��ری��ش ه�ه‌ی�ه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫حكومه‌تی ب �ه‌غ��دا حكومه‌تێكی‌‬ ‫گواستراوه‌یه‌ (ئیتقالیه‌)‪،‬نه‌فیدرالیه‌‬ ‫ن��ه‌م��ه‌رك��ه‌زی��ی��ه‌‪ ،‬ب �ه‌ش��ێ��ك�ی‌ ئه‌و‬ ‫ی��اس��ای��ان�ه‌ ل�ه‌ب�ه‌غ��دا ده‌رده‌چێت‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ به‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌شدارین‬ ‫ت��ێ��ی��دا‌و ده‌ن���گ���ده‌ده‌ی���ن‌و‬ ‫ق��ڕه‌ق��ڕی��ش ده‌ك��ه‌ی��ن‪،‬‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌كیشی‬ ‫به‌ئێمه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌ وه‌زاره‌ته‌ سیادیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك بڕیار ستراتیژی‌‌و گشتیه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك بڕیار ل�ه‌و وه‌زاره‌ت��ان��ه‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌چێت ته‌نها مه‌گه‌ر په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ناوچه‌ دابڕاوه‌كانی‌ ئێمه‌وه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ل��ه‌و گ��ۆش��ه‌وه‌ س �ه‌ی��ری‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬

‫یاسایه‌ك ده‌رده‌چ��ێ��ت په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ كاروباری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ی��ان وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌وه‌رده‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌ ب �ه‌ه �ه‌رێ��م �ه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ وه‌زاره‌تی‌ خۆمان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ل��ه‌و روان��گ��ه‌وه‌ ته‌ماشای‌‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌خزمه‌ت به‌دیموكراتیه‌ت‬ ‫بكات‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و ناوچانه‌ی‌ جێ‬ ‫ناكۆكن‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ل �ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ی‌‬ ‫ئه‌مجاره‌دا سوننه‌كان به‌گوڕوتینێكی‌‬ ‫جیاوازتر له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪2005‬ه‌وه‌‬ ‫هاتوونه‌ته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ داوای‌‬ ‫پۆستی‌ س���ه‌رۆك ك��ۆم��ار بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ رۆڵیشی‌ نه‌بێت ئ �ه‌وان وه‌ك‬ ‫ره‌مزێك ده‌یبنن‪ ،‬هه‌ندێك كه‌سیش‬ ‫له‌كوردستان ده‌ڵێن پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫ك��ۆم��ار س��ودی‌ ئ �ه‌وت��ۆی‌ ب��ۆ كورد‬ ‫نه‌بووه‌ له‌وانه‌یه‌ وه‌زاره‌تێك بوایه‌‬ ‫س��ودی‌ زیاتری‌ هه‌بوایه‌‪ ،‬پێتوایه‌‬ ‫كورد سه‌رۆك كۆماری‌ پێبدرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و گۆڕانگارییانه‌شی‌ له‌پۆسته‌كه‌دا‬ ‫ده‌كرێت به‌قازانجی‌ كورد بێت یان‬ ‫كورد خۆی‌ واز له‌و پۆست بێنێت؟‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆمار كورد داوای‌ نه‌كردووه‌‪ ،‬كورد‬ ‫زیاتر پێیخۆش بوو به‌ته‌ئكید‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌مجاره‌ الیه‌نه‌كانی‌ تر حه‌زده‌كه‌ن‬ ‫كوردبێت‪ ،‬چونكه‌ سه‌یرده‌كه‌ن كورد‬ ‫له‌هاوكێشه‌كه‌دا له‌به‌رامبه‌ر هه‌موویاندا‬ ‫وه‌ك یه‌كه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵوێستی خۆی‌‬ ‫راگه‌یاندووه‌ نوری‌ مالكیه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫سه‌رۆك كۆماری‌ داهاتوومان جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانیه‌‪ ،‬سكرتێری‌ حیزی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئوسامه‌ تكریتی‌ به‌ره‌سمی‌ رایگه‌یاند‬ ‫نوێنه‌ری‌ ئێمه‌ بۆ پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫ك��ۆم��ار ج��ه‌الل تاڵه‌بانیه‌‪ ،‬ئه‌یاد‬ ‫عه‌الوی‌ به‌هه‌مان شێوه‌ قسه‌ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌نێوان كورد‌و شیعه‌‌و كورد‌و‬ ‫سوننه‌دا حه‌ساسیه‌ت نییه‌‪ ،‬الیه‌نی‌‬ ‫شیعی‌ ره‌نگه‌ حه‌زنه‌كات عه‌ره‌بێكی‌‬ ‫سوننی‌ س �ه‌رۆك كۆمار بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫عه‌ره‌به‌ سوننیانه‌ی‌ چونه‌ته‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاسیه‌وه‌ لێیانده‌ترسن‪ ،‬به‌الیه‌نی‌‬ ‫كوردیشه‌وه‌ پۆستی‌ سه‌رۆك كۆمار‬ ‫گرنگیه‌كی‌ تایبه‌تی‌ خ��ۆی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر وه‌زی��رێ��ك بێت چیمان بۆ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وه‌زیرانه‌ی‌ له‌به‌غدان چی‬ ‫بۆ ئێمه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئیشه‌كانیان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌رێمی‌ كورستانه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رۆك كۆمار ره‌مزێكه‌‬ ‫بۆ عێراق‪.‬‬

‫ی‬ ‫"چۆڵبوونی جێگه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌و كاریگه‌رییه‌ ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫"با رای جیاوازیشمان هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم پێویست ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی كورد كۆكبین"‬

‫‪6‬‬

‫د‪.‬فوئاد مه‌عسوم كاندیدی لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان بۆ ده‌ستوور‬

‫خه‌ڵك واده‌زنێت ئه‌و ماده‌یه‌ ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ی‌ هه‌بێت‪ ،‬ئێستا به‌وشێوه‌ی ‌ه‬ ‫سازدانی‪ :‬ده‌ستوور‬ ‫ب��ۆ ك�ه‌رك��وك�ه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ كه‌ركوك له‌حكومه‌تداین‪ ،‬به‌اڵم بۆ حكومه‌تی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌مجاره‌ هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌بده‌ین داهاتوو له‌سه‌ر بنه‌مای‌ ئه‌حزاب‌و‬ ‫له‌رێگای‌ هێزه‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌ كه‌ كورسی‌ بێت‪ ،‬داینانێین ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫د‪ .‬فواد مه‌عسوم له‌باره‌ی‌‬ ‫لێیان نزیكده‌بینه‌وه‌ له‌سه‌ر هه‌ندێك ئه‌حزاب ته‌مسیلی‌ پێكهاته‌ی‌ كورد‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی عێراق‌و‬ ‫م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ رێ��ك��ب��ك �ه‌وی��ن‪ ،‬چونكه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬دوو حیزبی‌ سه‌ره‌كی‌ تێدایه‌‬ ‫كاره‌كانیان له‌په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ نه‌په‌رله‌مانه‌‪ ،‬نه‌حكومه‌ته‌‪ ،‬چه‌ند حیزبێكی‌ تریش له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و‬ ‫داهاتوو‌و مه‌سه‌له‌ی‌ دابه‌شكردنی‬ ‫كێشه‌كه‌ زی��ات��ر به‌ته‌وافوقییه‌كی‌ دوو حیزبه‌دا چه‌ند كورسی‌ دێنن‬ ‫پۆسته‌كان له‌نێوان پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫سیاسی‌ ده‌ت��وان��رێ��ت چاره‌سه‌ری‌ وه‌ریده‌گرین‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك پێكهاته‌ی‌‬ ‫له‌به‌غدا بۆ ده‌ستوور ده‌دوێت‪.‬‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌و ته‌وافوقه‌ سیاسیه‌ ئه‌گه‌ر كورد دیارینه‌كه‌ن‪ ،‬تا ئه‌ویش به‌خۆی‌‬ ‫‪................................‬‬ ‫جێبه‌جێبوو ئه‌وكاته‌ ده‌توانرێت نه‌ڵێت پێكهاته‌ی‌ شیعه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬وه‌ك كه‌سێك كه‌ ده‌ستكاریكردنی‌ ده‌س��ت��وور به‌و ئه‌گه‌ر هاته‌ سه‌ر پێكهاته‌ی‌ شیعه‌و‬ ‫له‌قۆناغی پێشودا به‌شداربویت له‌ پێیه‌بێت‪ ،‬له‌هه‌ندێك كێشه‌ رزگارمان ك��ورد‌و سوننه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ر كه‌مینه‌‬ ‫په‌رله‌ماندا‪ ،‬چ كۆنسێپتێك به‌ دروست ده‌ك���ات‪ ،‬چونكه‌ ه �ه‌ن��دێ م���اده‌ی‌ ده‌بین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫ده‌زانیت بۆ كاركردن له‌ په‌رله‌مانی ده‌ستووری‌ هه‌یه‌ ئێستا بۆته‌ رێگر فراكسیۆنی‌ چه‌ند حیزبێك دیاریكرا‪،‬‬ ‫داهاتووداو وه‌ك لیستی كوردستانی لێمان‪ ،‬وه‌ك ده‌ڵێ‌‪ :‬ده‌بێت ئه‌نجومه‌ن ئه‌وكاته‌ به‌پێی ژماره‌ی‌ كورسییه‌كان‬ ‫چ میكانیزمێكتان له‌ به‌رچاو گرتووه‌؟ سه‌رۆكایه‌تی‌ ته‌وسیات ده‌ربكات بۆ ده‌بێت بۆ ئێمه‌ش ئه‌وه‌ قازانجتره‌‪،‬‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬چه‌سپاندنی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قه‌زاكان بۆ سه‌رمه‌ركه‌زی‌ چونكه‌ خۆمان له‌به‌رده‌م دیوارێكی‌‬ ‫دیموكراسیه‌ت له‌ عێراقدا‪ ،‬چونكه‌ خۆیان‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌رۆكایه‌تیش گه‌وره‌ ده‌بینین كه‌شیعه‌ ‪ ،%60‬ئه‌ی‌‬ ‫دیموكراتیه‌ت به‌و ئاڕاسته‌یه‌ بڕوات ه �ه‌م��وو ب��ڕی��اره‌ك��ان �ی‌ به‌كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬ئه‌و رێژه‌ زۆره‌ چی لێده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ب��اس له‌وه‌ده‌كه‌یت‬ ‫پێشێل بكرێت ئ��ه‌وه‌ خه‌ته‌رێكی هه‌ریه‌كێك له‌و سێ‌ كه‌سه‌ی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌ی ده‌بێت له‌ سه‌ر ئێمه‌ش جا سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار ده‌توانێتـ ڤیتۆ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان شێوازێكی‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت له‌گه‌ڵ ئ�ه‌و هێزانه‌ی به‌كار بهێنێت‪ ،‬ناشتوانیت بڵێی‌ ت �ه‌واف��وق �ی‌ هه‌بێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌رده‌چ����ن ی��ان��ی ئ��ه‌و لیستانه‌ی بۆ كوردستان‪ ،‬چونكه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ عه‌ره‌به‌كان زیاتر باس له‌نیشیتمانی‌‬ ‫ك�ه‌ س �ه‌رك �ه‌وت��وو ده‌ب��ن به‌تایبه‌ت كوردستانیش ئه‌و كێشه‌یه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ب���وون ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر ژم����اره‌ی‌ ‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌ لێكنزیكده‌بینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئه‌وه‌ بۆ گشتییه‌ ده‌بێت بڕیاره‌كه‌ دانیشتوانی‌ عێراقیش زیادبكات‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌و خااڵنه‌ بێت‌و بتوانرێت به‌گشتی‌ ب��ێ��ت‪ ،‬ن��اوچ�ه‌ی�ه‌ك� ‌‬ ‫ی زۆر ئه‌وكاته‌ كورد هه‌ر كه‌مینه‌ ده‌بێت؟‬ ‫زۆر به‌ ق��ووه‌ت پێداگیریی له‌سه‌ر له‌نێوان نه‌جه‌ف‌و كه‌ربه‌ال‌و ئه‌نبار‌و‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬بۆ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫بكرێت‪ .‬دووه‌م پشتگیریكردن ب �ه‌غ��داد‌و سه‌اڵحه‌دیندا هه‌یه‌ ئه‌و ته‌وافوق هه‌ندێك ئاماژه‌ به‌كاردێت‬ ‫له‌سه‌ر مه‌بده‌ئی‌ فیدرالیه‌ت‪ ،‬به‌هیچ ماده‌یه‌ ده‌یانگرێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر كه‌هێشتا له‌عێراقدا جێگای‌ خۆی‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك رێگانه‌ده‌ین له‌مالوله‌والوه‌‌و گه‌یشتین ‌ه حاڵه‌تێكی‌ ته‌وافوق‪ ،‬به‌و نه‌گرتووه‌‪ ،‬ده‌كرێت ته‌وافوق له‌سه‌ر‬ ‫له‌رێگای‌ هه‌ندێ یاساوه‌ دزه‌بكرێت ئومێده‌ین ئه‌مجاره‌ باس له‌وه‌بكرێت ئاستی‌ پۆسته‌ سیادییه‌كان‪ ،‬واته‌ هه‌ر‬ ‫بۆ به‌هێزكردنی‌ مه‌ركه‌زییه‌ت له‌سه‌ر ئه‌و شوێنانه‌ی‌ گۆڕانی‌ دیمۆگرافی‌ سێ‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫حسابی‌ هه‌رێم‌و پارێزگاكان‪ ،‬ته‌نانه‌ت تێداكراوه‌ جیاوازی‌ هه‌بێت له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و وه‌زی��ران‌و په‌رله‌مان‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌ی‌ له‌به‌غدا بووین شتی‌ جێگایانه‌ی‌ گۆڕانكاری‌ دیمۆگرافی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی���ران ئ �ه‌وه‌ به‌پێی‌‬ ‫ب��اش��م��ان��ك��رد‪ ،‬ئیلغای وه‌زاره‌ت����ی تێدانه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌نێوان نه‌جه‌ف‌و كورسییه‌‪ ،‬كام فراكسیۆن كورسییه‌كی‌‬ ‫ب��ه‌ل��ه‌دی��ات‪ ،‬ئ��ی��ل��غ��ای وه‌زاره‌ت�����ی كه‌ربه‌الدا هه‌یه‌ گۆڕینی‌ دیمۆگرافی‌ زیاتره‌ ئه‌و لێیداوا ده‌كرێت حكومه‌ت‬ ‫كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی كه‌ به‌شێك نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو كێشه‌یه‌كی‌ ئیدارییه‌‪ ،‬پێكبهێنێت‪ ،‬به‌اڵم هیچ فراكسیۆنێك‬ ‫بوو له‌ وه‌زاره‌تی كار‪ ،‬ئه‌و به‌شه‌مان ب���ه‌اڵم ئ��ه‌وان��ه‌ی‌ الی‌ ئێمه‌یه‌ زۆر ب �ه‌ت �ه‌ن��ی��ا ن��ات��وان��ێ��ت حكومه‌ت‬ ‫هه‌ڵگرت‪ ،‬ئێمه‌ كۆمه‌ڵێك بووین تێكه‌ڵه‌‪ ،‬له‌م دواییه‌دا ئاڕاسته‌یه‌كی‌ پێكبهێنێت‪ ،‬پێویستی‌ به‌رێككه‌وتن‬ ‫پشتگیری‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌مانكردو عروبی‌ په‌یدابوو‪ ،‬كه‌ده‌ڵێت نابێت هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وانی‌ تردا‪ ،‬چونكه‌ هیچ‬ ‫ده‌نگمان هێنا‪ ،‬مه‌به‌ستمان بوو جیاوازی‌ هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و خه‌ڵكه‌ هاتووه‌ كام له‌و فراكسیۆنانه‌ ناگاته‌ ‪،1+50‬‬ ‫زیاتر فیدرالیه‌ت بچه‌سپێت‪ ،‬چونكه‌ سی‌ ساڵه‌و نمونه‌ی ئه‌وروپامان بۆ پێكهاته‌ی‌ ع��ێ��راق‌و ئ �ه‌و قۆناغه‌ی‌‬ ‫ش��اره‌وان��ی‌ پ��ارێ��زگ��اك��ان له‌به‌غدا ده‌هێننه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناتوانین له‌گه‌ڵ‌ پێیدا تێده‌په‌ڕین هی‌ ئه‌وه‌ نیه‌ شیعه‌‬ ‫ه �ه‌ب��وو‪ ،‬ئێمه‌ده‌سه‌اڵتمان دا به‌ ئه‌وانه‌دا رێبكه‌وین‪ ،‬له‌هه‌ندێك روه‌وه‌ به‌ته‌نها حكومی‌ عێراق بكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫شاره‌وانیه‌كان له‌ پارێزگاكاندا‪ .‬ئه‌وه‌ سه‌یری‌ پێكهاته‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ نوێی‌ سوننه‌و ك��ورد رازی��ن��اب��ن‪ ،‬به‌پێی‬ ‫به‌دوو شتی‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌زانین‪ ،‬ئه‌وجا عێراق ده‌كه‌یت ره‌نگه‌ به‌زه‌حمه‌تی‌ دیمۆكراتی بێت مافی‌ خۆیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و شتانه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌رێمه‌وه‌ ببینیت‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ ب �ه‌اڵم ب��ارودۆخ�ی‌ عێراقی‌ ئه‌مڕۆ ‌و‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌نسبه‌ت هه‌رێمه‌وه‌ خ��ۆم به‌ئاسانتری‌ ده‌ب��ی��ن��م وه‌ك ئ�ه‌و قۆناغه‌ی‌ پێیایدا تێده‌په‌ڕین‬ ‫ئێمه‌ هه‌ندێ كێشه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌پێشوودا هه‌بوو‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و ب��اره‌ ئارامی‌‌و ئیستقراریه‌ته‌ی‌‬ ‫ئ �ه‌و ملمالنێی‌ له‌نێوان بۆچوونی‌ ئ��ه‌و فراكسیۆنانه‌ی‌ دروستده‌بن تێدا نییه‌ كه‌ وه‌ریبگرێت‪ ،‬شتی‌ وا‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت‌و بۆچوونی‌ فیدرالیه‌تدا ل�ه‌ژم��اره‌وه‌ لێكنزیكن‪ ،‬جیاوازیه‌كه‌ قبوڵ ناكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ندێك الیه‌نی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ره‌نگیداوه‌ته‌وه‌ له‌سه‌ر زۆر نابێت‪ ،‬پێشتر ‪ 130‬كورسی‌ یه‌ك شیعه‌ رێكیش كه‌وتن‪ ،‬ئه‌وا زۆرینه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانیش‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و فراكسیۆن بوو ئێمه‌ ‪ 53‬بووین دووه‌م شیعه‌ دێته‌ده‌ره‌وه‌‌و قبوڵی‌ ناكات‪،‬‬ ‫كێشانه‌ چاره‌سه‌ربكرێن‪ ،‬ده‌بێت وردی فراكسیۆن بووین‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئه‌مجاره‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كه‌ینه‌وه‌ له‌ده‌رچوونی یاسای نه‌وت‌و هه‌مووی‌ لێكنزیكه‌و هیچی‌ ناگاته‌ هه‌رێمی‌ ده‌ستده‌خه‌نه‌ ناو عێراقه‌وه‌‬ ‫غاز‪ ،‬چونكه‌ مانه‌وه‌ی‌ به‌بێ‌ یاسایی‌ ‪ 100‬كورسی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مجاره‌ زیاتر وه‌ك ئێستا به‌ڕونی‌ دیاره‌‪ ،‬له‌ڕووی‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ش باشنییه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم نه‌ك هه‌وڵی‌ لێكتێگه‌یشتن بدرێت‪.‬‬ ‫ده‌ستووری‌‌و یاسای ده‌ولیه‌وه‌ ده‌ڵێن‬ ‫وه‌ك ش��ه‌خ��س��ی‌ خ����ۆم بیر ئه‌وانه‌ ره‌تده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌كردار‬ ‫به‌و حسابه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان ده‌یانویست‬ ‫ده‌ستكاری‌ هه‌ندێ ماده‌ی‌ ده‌ستووری‌ له‌وه‌ده‌كه‌مه‌وه‌ به‌شداری‌ فراكسیۆنی‌ شتێكه‌‌و مه‌بده‌ئی‌ شتێكی‌ تره‌‪،‬‬ ‫بكرێت له‌سه‌ر قازانجی‌ مه‌ركه‌ز‌و هاوپه‌یمانی‌ كوردستان له‌حكومه‌ت له‌رووی مه‌بده‌ئیه‌وه‌ ره‌تیده‌كه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ ئه‌حزاب بێت‪ ،‬نه‌ك وه‌ك ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان ب��ه‌ك��ردار ده‌ستیان‬ ‫له‌سه‌ر حسابی‌ هه‌رێم‌و پارێزگاكان‪.‬‬ ‫م��ه‌س��ه‌ل��ه‌ی��ه‌ك��ی‌ ت��ری��ش ئه‌و نوێنه‌ری‌ كورد‪ ،‬وه‌ك فراكیسۆنیش خستۆته‌ ناو بارودۆخه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫كێشانه‌یه‌ كه‌ په‌یوه‌ندیان به‌ماده‌ی‌ قه‌یناكه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك وه‌ك پێكهاته‌ی‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬بۆ نمونه‌ ئیستا لیستی‌‬ ‫‪140‬ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ ماده‌ی‌ عێراقی‌‪ ،‬شیعه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ هه‌بێت‌و حه‌دبا هه‌یه‌ كه‌ به‌ته‌نها بۆخۆی‌ حكوم‬ ‫‪ 140‬ب��ۆ خه‌ڵك رون��ن��ی�ه‌‪ ،‬چونكه‌ سوننه‌ ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ی‌ هه‌بێت‪ ،‬كورد ده‌كات‪ ،‬ئایا مه‌ترسی‌ نییه‌ نمونه‌ی‌‬ ‫تری‌ له‌و شێوه‌یه‌ له‌به‌شه‌كانی‌ تری‌‬ ‫عێراقدا دروستببێت؟‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬پێویستیمان‬ ‫"كاك كۆسره‌ت زۆر به‌حه‌ماسه‌و ‌ه‬ ‫ب�ه‌ت�ه‌واف��وق هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫داوای پۆستی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی نه‌كردووه‌"‬ ‫كورسییه‌كان پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن �ی‌ وه‌زی������ران به‌پێی‌‬ ‫ده‌س��ت��وور ب��ڕاوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬كێ ده‌بێت‬

‫"ئه‌گه‌ر چه‌ند كورسییه‌كیش كه‌مبكه‌ین‬ ‫ه قورساییه‌كه‌مان‬ ‫مانای‌ ئه‌وه‌نیی ‌‬ ‫ه خواره‌وه‌"‬ ‫بێت ‌‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی��ران‪،‬‬ ‫كێ‌ راده‌سپێردرێت بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ب �ه‌اڵم دوای‌ ئ �ه‌وه‌ دوو‬ ‫پایه‌ی‌ تر هه‌یه‌ كه‌ئه‌وانیش سه‌رۆك‬ ‫كۆمار‌و سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫به‌ته‌وافوق بێت‌و هه‌رالیه‌‌و پۆستێكی‌‬ ‫به‌ربكه‌وێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ هه‌یكه‌له‌‬ ‫گشتیه‌كه‌ حسابی‌ هه‌ر سێ‌ پێكهاته‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫تر ده‌بێت به‌پێی‌ شێوه‌ی‌ رێككه‌وتن‬ ‫بێت نه‌ك ته‌وافوق‪ ،‬ئێمه‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫به‌غدا به‌پێی‌ ژماره‌ی‌ كورسیه‌كانمان‬ ‫وه‌زیرمان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ نه‌بێت ژماره‌ی‌‬ ‫كورسیه‌كانی‌ ئێمه‌ له‌وان زیاتر بێت‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌و چه‌ند كورسی‌ هه‌یه‌ به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و رێژه‌یه‌ وه‌زی��ری‌ دراوه‌ت���ێ‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌مجاره‌ش به‌هه‌مان شێوه‌ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌زاره‌ته‌كان كه‌متر ده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ته‌وافوقه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ نییه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌سه‌ره‌وه‌ بۆ خواره‌ بێین په‌نجا‬ ‫به‌په‌نجا دایبنێین‪ ،‬زیاتر ته‌وافوقه‌كه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ملمالنێیه‌كه‌‬ ‫له‌نێوان حكومه‌ت‌و په‌رله‌ماندایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ته‌وافوقه‌ی‌ ناو په‌رله‌مانیش نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها بۆ هه‌ندێك حاڵه‌ت نه‌بێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ته‌وافوق هه‌یه‌ بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫بڕیارانه‌ ده‌درێت‪ ،‬نه‌خێر له‌به‌رئه‌وه‌یه‌‬ ‫رێككه‌وتن هه‌یه‌‪ ،‬چه‌ندینجار چوینه‌ته‌‬ ‫ن��او كۆبونه‌وه‌كانی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫لیسته‌كانی‌ تر هاتونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ی��ان ئێمه‌ دێ��ی��ن �ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مه‌بده‌ئێكی‌ ته‌وافوقمان نییه‌‪ ،‬بڵێی‌‬ ‫ده‌بێت هه‌موومان پێوه‌ی‌ پابه‌ندبین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌مان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك پڕۆژه‌‬ ‫یاسایه‌ك له‌الیه‌ن لیژنه‌كانه‌وه‌ دێته‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ك���ۆب���وون���ه‌وه‌ ل���ه‌گ���ه‌ڵ‌ س���ه‌رۆك���ی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان ده‌ك���ات‌و ناگه‌ینه‌‬ ‫ئه‌نجام‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ل �ه‌الی �ه‌ن چه‌ند‬ ‫كه‌سێكه‌وه‌ ه�ه‌وڵ��ده‌درێ��ت بگه‌ینه‌‬ ‫رێككه‌وتن‪ ،‬راس��ت�ه‌ م��ن سه‌رۆكی‌‬ ‫فراكسیۆنم ب �ه‌اڵم بڕیاری‌ كۆتایی‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ��ه‌و بابه‌تانه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ده‌ستی ئه‌وان‪ ،‬له‌ده‌ستی مندا نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك بڕیار هه‌یه‌ ناتوانم بچم‬ ‫بڵێم رازیم‪ ،‬نه‌خێر ده‌بێت بۆچوونی‌‬ ‫ئه‌وانیش وه‌رب��گ��رم‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫جۆرێك له‌مساوه‌مه‌ی‌ تێدایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بیكه‌م سبه‌ینێ پێمده‌ڵێن به‌ته‌نیا‬ ‫ئه‌و كاره‌ی‌ كرد‪ ،‬بۆیه‌ تائێستا زۆر‬ ‫كه‌م بۆچوونی‌ ئه‌وانمان وه‌رگرتووه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ته‌واویان داوه‌ته‌‬ ‫ده‌ستخۆمان‌و متمانه‌ی‌ ته‌واویان‬ ‫پێمان ه�ه‌ب��ووه‌ كه‌ زی��ان ناكه‌ین‪،‬‬ ‫كاتێك حكومه‌ت پێكده‌هێنرێت له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ رێككه‌وتن پێكده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫داواده‌كات ئێمه‌شی‌ تێدابین‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫پێویستمان به‌وه‌یه‌ له‌حكومه‌تدابین‌و‬ ‫له‌به‌ره‌ی‌ ئۆپۆزیسیۆندا نه‌بین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆ هه‌ر به‌هه‌ڕه‌مه‌كی‌ ناچین‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر وه‌زاره‌ت���ه‌ك���ان مساوه‌مات‬ ‫ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم ت �ه‌واف��وق له‌سه‌ر‬ ‫هه‌موو شتێك نییه‌‪ ،‬ته‌وافوق ته‌نها‬ ‫له‌سه‌ر شته‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ عێراق ده‌پارێزێت‪ ،‬ئه‌وانه‌‬

‫د‪ .‬فوئاد مه‌عسوم‬

‫هه‌مووی‌ ئه‌وله‌ویه‌تی‌ ئێمه‌‪ ،‬واته‌ ئه‌و كۆمپانیاكان ن��اده‌ی��ن‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫شتانه‌ی‌ ده‌كرێت نایاسای‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫داهاتی‌ نه‌وته‌كه‌ ده‌چ��وه‌وه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬خه‌ڵك پرسیاری‌ ناردنی‌ نه‌وت راگیرا‪ ،‬هه‌ندێك شت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌ك���ات چ��وارس��اڵ��ی‌ ك���اری‌ هه‌یه‌ وه‌ك ئێمه‌ ویستومانه‌‌و نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان تێپه‌ڕی‌‌و ئه‌مریكییه‌كان ئه‌وانیش ویستویانه‌‌و نه‌بووه‌‌و جارێ‬ ‫لێره‌ بونیان هه‌بوو‪ ،‬كێشه‌ی‌ كوردیش ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئه‌وه‌ له‌زیانی‌ ئێمه‌‬ ‫ره‌واییه‌كی‌ زی��ات��ری‌ ه�ه‌ب��وو‪ ،‬به‌اڵم نییه‌‪ ،‬تاپێداگری‌ له‌وه‌بكه‌یت نابێت‬ ‫هێشتا كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و مافه‌كانی‌ ه �ه‌رێ��م پێشێلبكرێت‪،‬‬ ‫ب�ه‌غ��دا چ��اره‌س �ه‌رن �ه‌ك��راوه‌‪ ،‬خه‌ڵك ده‌ستووریش پشتگیری‌ ئێمه‌یه‌ بۆ‬ ‫ساردبووه‌ته‌وه‌ ل�ه‌وه‌ی‌ هاوپه‌یمانی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‪ ،‬هیچ ته‌نازولێكیشمان‬ ‫كوردستان هه‌وڵ ‌‬ ‫ی ج��دی‌ بۆ ئه‌وه‌ نه‌كردووه‌ بۆیه‌ شته‌كان وه‌ك خۆی‌‬ ‫ن �ه‌داوه‌‪ ،‬ئایا ته‌وافوقه‌كه‌ بووه‌ یان ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫حیزبه‌ كوردستانیه‌كان هۆكاربوون‪،‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئه‌مجاره‌ لیستی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خه‌ڵك نیگه‌رانی‌ بۆ چ��وار ساڵ‬ ‫ج��ی��اوازی‌ ك���وردی‌ دێ��ت �ه‌ به‌غدا‌و‬ ‫كورد‬ ‫داهاتووش هه‌یه‌ كه‌ئه‌مجاره‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش به‌لیستی‌ كراوه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌چه‌ند لیستێكیش ده‌چێته‌ به‌غدا‌و بۆیه‌ ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌ی‌ ده‌چێته‌‬ ‫ئه‌و كێشانه‌ چاره‌سه‌ر ناكرێن؟‬ ‫به‌غدا ده‌توانێت بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌بكات‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫دانب‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬ئێمه‌‬ ‫جگه‌ له‌ده‌نگی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ ده‌نگی‌‬ ‫ده‌نێین كه‌ جیاوازی‌ بیروبۆچوونی‌ جه‌ماوه‌ریشی‌ له‌پشته‌‪ ،‬ره‌نگه‌ جۆرێك‬ ‫سیاسی‌ وایكردوه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كێشانه‌ له‌پشێوی‌ دروستبكات‪ ،‬چ ئالیه‌ت‌و‬ ‫نه‌گه‌ینه‌ ئه‌نجام‌و الیه‌نه‌كه‌ی‌ تریش میكانیزیمێكتان ب��ۆ ئ �ه‌م دی��ارده‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و شتانه‌مان به‌سه‌ردا ج��ی��اوازه‌ی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫بسه‌پێنێت‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ندێك بۆچوونمان عێراق له‌به‌رچاو گرتووه‌؟‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ ج��ی��اوازه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‪ :‬هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫له‌به‌غدان‪ ،‬تائێستا شیعه‌‌و سوننه‌ ئه‌مجاره‌ ل �ه‌وه‌ی‌ پێشوو جیاوازه‌‪،‬‬ ‫حه‌ز به‌مه‌ركه‌زییه‌ت ده‌كه‌ن‪ ،‬یه‌كێك ئ���ه‌وه‌ی‌ پێشوو ته‌نها یه‌كگرتوو‬ ‫ل �ه‌و ه��ۆك��اران �ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵ به‌لیستێكی‌ جیا له‌گه‌ل ئێمه‌ به‌شداری‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكاندا هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراقی كرد‪،‬‬ ‫زیانی‌ لێكه‌وت ئه‌وه‌بوو ده‌یویست ئه‌مجاره‌ لیستی‌ تریش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ن��ۆ پ��ارێ��زگ��ا ب��ك��ات به‌هه‌رێمێك‪ ،‬ژماره‌ی‌ چه‌نده‌‌و چۆنه‌ جارێ نازانین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یان ره‌تكرده‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا به‌هه‌ندێك ته‌قه‌دیر ژماره‌كه‌یان‬ ‫عه‌قڵیه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ ماوه‌‪ ،‬شۆڤێنی‌‌و زۆرن��اب��ێ��ت‪ ،‬ه �ه‌ن��دێ��ك ته‌قدیری‌‬ ‫قه‌ومیه‌كانی‌ ع�ه‌ره‌ب‌و به‌عسیه‌كانی‌ تریش ده‌ڵێن زیاد ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌ب هه‌موو به‌و ئومێده‌ن جارێكی‌ لێره‌دا حسابی‌ بۆ ده‌كه‌ین‪ ،‬سه‌نگه‌‬ ‫تر بگه‌ڕێنه‌وه‌ حكوم‪ ،‬نایانه‌وێت سیاسییه‌كه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بێنه‌ س��ه‌ر حكومێكی‌ فیدرالی‌‪ ،‬هه‌ندێك الیه‌ن كورسیه‌كانیشان ببات‬ ‫ده‌یانه‌وێت حكومه‌تێكی‌ مه‌ركه‌زی‌ سه‌نگه‌ سیاسیه‌كه‌ی‌ خۆیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بێت‌و بگه‌ڕێنه‌وه‌ س�ه‌ر ده‌سه‌اڵت‌و ئه‌و سه‌نگه‌ سیاسیه‌یان هه‌یه‌ كه‌ دوو‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت له‌بن ده‌ستی‌ خۆیان حیزبی‌ سه‌ره‌كین‌و خۆیان ئیداره‌ی‌‬ ‫بێت‪ ،‬ده‌وڵه‌تانی‌ ناوچه‌كه‌ حه‌زناكه‌ن هه‌رێم ده‌ك���ه‌ن‌و حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫سیستمی‌ ف��ی��درال��ی�ه‌ت له‌عێراقدا به‌پله‌ی‌ ی �ه‌ك له‌بنده‌ستی‌ ئه‌وانه‌‬ ‫ببێته‌ واقیعیه‌تێك‪ ،‬چونكه‌ ترسیان به‌هاوبه‌شی‌ هه‌ندێك ئه‌حزابی‌ تر‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ل��ه‌وه‌ هه‌یه‌ بگاته‌ ن��او ئه‌وانیش‪ ،‬په‌یوه‌ندییانه‌ی‌ له‌سیاسه‌تی‌ كوردیدا‬ ‫به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك به‌ره‌نگارمان هه‌یه‌ ل�ه‌گ�ه‌ل واڵت��ان �ی‌ ده‌وروب���ه‌ر‌و‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نه‌یانتوانیوه‌ ده‌ره‌وه‌ دیسان سه‌نگێكی‌ ئه‌ساسی‌‬ ‫ئه‌وه‌مان به‌سه‌ردا بسه‌پێنن‪ ،‬نه‌وتی‌ ده‌دات‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ بارودۆخی‌ عێراق‬ ‫هه‌رێم ره‌وان���ه‌ی‌ واڵت��ان �ی‌ ده‌ره‌وه‌ تائێستا سه‌قامگیرنه‌بووه‌‌و هێشتا‬ ‫كرا‪ ،‬به‌اڵم كه‌ ئه‌وان وتیان پاره‌ی‌ ده‌ڵه‌مه‌یه‌‪..‬‬

‫ی وتی حه‌زده‌كه‌م‪ ،‬ببیت به‌جێگری سه‌رۆكی‬ ‫"مالیك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران"‬

‫‪9‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪11‬‬

‫ل ‌ه رۆژ ‌ی جیهان ‌ی زمان ‌ی دایكدا كورده‌كان داوا ‌ی خوێندن ب ‌ه زمان ‌ی دایكیان ده‌كه‌ن‬

‫ی له‌گ ‌ه ‌ڵ گۆڕاندا ده‌گونجێنێت"‬ ‫ی بۆ پاراستنی پێگه‌كه‌ی‪ ،‬خۆ ‌‬ ‫"پارت ‌‬

‫ی گۆڕان له‌پارێزگای هه‌ولێر بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫محه‌مه‌د كیان ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ لیستی‌ گۆڕان له‌پارێزگای هه‌ولێر ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫محه‌مه‌د كیان ‌‬ ‫ده‌كات كه‌لیسته‌ك ‌هی‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ساخته‌كردن له‌هه‌ولێر قبوڵناكات‌و له‌و‬ ‫ی مه‌رگ ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێناوه‌شدا ئاماده‌ی ‌ه رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫‪.................................‬‬

‫محه‌مه‌د کیانی‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬گ��ۆڕان ژم��اره‌ی �ه‌ك كه‌س ‌ی‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه هێناوه‌ته‌وه‌و له‌شوێنێك ‌ی وه‌كو‬ ‫هه‌ولێریش هه‌ندێك كه‌س له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی سه‌ر به‌خێزانێك یان بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ناسراون دانراون‪ ،‬پێوه‌ره‌كان ‌ی ئێو‌ه بۆ‬ ‫دیاریكردن ‌ی كاندیده‌كانتان چیی ‌ه‌و له‌چیدا‬ ‫جیاوازن له‌گ ‌ه ‌ڵ لیسته‌كان ‌ی تردا؟‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ك��ی��ان �ی‌‪ :‬م��ن ناتوانم‬ ‫باس ‌ی ئه‌و‌ه بكه‌م له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫فاڵن كاندید یان فیسار وه‌كو كاندید‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژێ��ردراوه‌‪ ،‬ئ���اگ���ادار ‌ی دانان ‌ی‬ ‫كاندیده‌كان نیم‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌خۆم من‬ ‫له‌حه‌فتاكانه‌و‌ه كار ‌ی سیاسی ‌ی ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫له‌هه‌شتاكان زیندان ‌ی كراوم‌و تا ‪1991‬‬ ‫كار ‌ی حیزبیم ك��ردووه‌‪ ،‬كه‌زانیم بوو‌ه‬ ‫به‌پاشاگه‌ردان ‌ی‌و سیاسه‌ت له‌مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ك ‌ه ‌ی خۆ ‌ی الی��داوه‌و بووه‌ت ‌ه‬ ‫ئامڕازێك بۆ پاشقولگرتن‌و گیرفانپڕكردن‬ ‫له‌ناو حیزب ‌ه سیاسییه‌كاندا هاتم ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌چاوێك ‌ی ره‌خنه‌گرانه‌و‌ه‬ ‫سه‌یر ‌ی ره‌وش� ‌ی سیاسی ‌ی كوردستانم‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬ده‌نگێك ‌ی بڵندبووم له‌دژ ‌ی‬ ‫ش��ه‌ڕ ‌ی ب��راك��وژی‌‪ ،‬س �ه‌رۆك � ‌ی لیست ‌ی‬ ‫یه‌كێتی له‌هاوپه‌یمانێت ‌ی كوردستان باش‬ ‫من ده‌ناسێت كه‌من كێم‌و ده‌نگێك ‌ی زۆر‬ ‫بڵندبووم له‌دژ ‌ی شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ‌و براكوژ ‌ی‌و‬ ‫دژ ‌ی گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها دژ ‌ی سازش‬ ‫بووم له‌سه‌ر مافه‌كان ‌ی گه‌ل ‌ی كورد‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬ل��ه‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن�� ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌ی مانگ ‌ی ته‌موزدا‪،‬‬ ‫گۆڕان گله‌ی ‌ی‌و گازنده‌یه‌ك ‌ی زۆر ‌ی كرد‬ ‫كه‌ساخته‌كاری ‌ی زۆر له‌ده‌نگداندا كراوه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌م ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌دا چ میكانیزمێك‬ ‫ده‌گرنه‌به‌ر بۆئه‌و‌ه ‌ی ئه‌و كار‌ه دووبار‌ه‬ ‫نه‌بێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬من وه‌كو سه‌رۆك ‌ی‬

‫لیست ‌ی گ��ۆڕان له‌هه‌ولێر‪ ،‬ك��ار ‌ی من‬ ‫هه‌ماهه‌نگیكردن ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ كاندیده‌كان‌و‬ ‫داواكارییه‌كانیان ‌ه‬ ‫جێبه‌جێكردنی‬ ‫له‌الی ‌هك‌و دابینكردن ‌ی پێداویستییه‌كانیان ‌ه‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگ ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫بۆ مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی رێگرتن له‌ساخته‌كاریی‌‪،‬‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان لیژنه‌یه‌ك ‌ی تایبه‌ت ‌ی‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه پێكهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ده‌نگۆ ‌ی زۆر ده‌بیستین له‌بار‌ه ‌ی‬ ‫زه‌مینه‌خۆشكردن بۆ ساخته‌كاری ‌ی‌و‬ ‫پێویست ناكات ئ �ه‌و‌ه روونبكه‌مه‌و‌ه‬ ‫بۆچ ‌ی ساخته‌كاری ‌ی ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ر له‌و‬ ‫چوارچێوه‌یه‌دا براده‌ران ‌ی ئێم ‌ه ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگ ‌ی ل �ه‌گ � ‌ه ‌ڵ كۆمسیۆن ‌ی‬ ‫ب���ااڵ ‌ی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بواره‌كان ‌ی ساخته‌كاری ‌ی نه‌هێڵرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ��ه‌و الی��ه‌ن�� ‌ه ‌ی ب��اس ده‌كرێت‬ ‫كه‌زه‌مین ‌ه خۆشده‌كات له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌و‬ ‫كۆمسیۆنیش سه‌ربه‌خۆ نیی ‌ه‌و پێكهاتوو‌ه‬ ‫له‌نوێنه‌ران ‌ی حیزبه‌كان‌و له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫لیست ‌ی ده‌سه‌اڵت ده‌توانێت هه‌ماهه‌نگ ‌ی‬ ‫زیاتر بكه‌ن له‌گ ‌ه ‌ڵ نوێنه‌ره‌كانیاندا بۆ‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی ساخته‌كردن له‌ده‌نگدان‪.‬‬ ‫نه‌ده‌بوو ئه‌نجام ‌ی یه‌كه‌م ساخته‌كاری ‌ی‬ ‫ده‌ن��گ��دان قبوڵ بكرێت ده‌ب��وای � ‌ه پێ‬ ‫دابگیرای ‌ه له‌سه‌رئه‌و‌ه ‌ی كه‌ئه‌نجامه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئه‌مجار‌ه‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ك��و لیست ‌ی گ��ۆڕان له‌هه‌ولێر‬ ‫بڕیارمانداو‌ه به‌هیچ جۆرێك ساخته‌كردن‌و‬ ‫هه‌ر سازشێكیش له‌پشت ئێمه‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه بكرێت‪ ،‬قبوڵ ‌ی ناكه‌ین‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه له‌هه‌ولێر قبوڵناكه‌ین تاك ‌ی كورد‬ ‫ل�ه‌را ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆ ‌ی بێبه‌ش بكرێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه هه‌ر ساخته‌كردنێك‌و له‌هه‌ر‬ ‫ئاستێكدا بكرێت قابیل ‌ی قبوڵكردن نییه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆك ‌ی حیزبه‌كان به‌رپرسیارن له‌هه‌ر‬ ‫ساخته‌كاریی ‌هك‌و من په‌یوه‌ندیم به‌ئۆرگان ‌ه‬ ‫حیزبییه‌كانه‌و‌ه نیی ‌ه جا ئه‌و‌ه لق ‌ه یان‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی هه‌ردوو حیزبه‌ك ‌ه‬

‫ی گۆڕان له‌هه‌ولێر بڕیارمانداو ‌ه‬ ‫ه وه‌كو لیست ‌‬ ‫ئه‌مجار ‌ه ئێم ‌‬ ‫به‌هیچ جۆرێك ساخته‌كردن قبوڵنه‌كه‌ین‌و هه‌ر‬ ‫ه‬ ‫سازشێكیش له‌پشت ئێمه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬قبوڵی‌ ناكه‌ین‬

‫(پارت ‌ی‌و یه‌كێتی‌) زۆر مه‌ركه‌زین هیچ ئ�ه‌و م��اده‌ی� ‌ه ده‌بێت میكانیزمێكمان‬ ‫كه‌س ناتوانێت به‌ب ‌ێ بڕیارێك ‌ی سه‌روو ‌ی هه‌بێت بۆ به‌دواداچوون ‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌و‬ ‫خ��ۆ ‌ی ساخته‌كاری ‌ی بكات‪ ،‬سه‌رۆك ‌ی ئه‌گه‌ر له‌هه‌ر قۆناغێكدا له‌مپه‌ر له‌به‌رده‌م‬ ‫هه‌ردوو حیزبه‌ك ‌ه به‌رپرسیارن‌و هه‌موو جێبه‌جێكردنیدا دروستبوو ده‌بێت به‌و‬ ‫جۆر‌ه ساخته‌كارییه‌ك ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌و میكانیزم ‌ه ‌ی دایده‌نێین چاره‌سه‌ری ‌ی‬ ‫ته‌حه‌مول ‌ی ئه‌نجامه‌كه‌یش ‌ی ده‌كه‌ین‌و من بكه‌ین‪.‬‬ ‫ل�ه‌ده‌س��ت��وور ‌ی عێراقدا ‪ 51‬ماد‌ه‬ ‫یه‌كه‌م كه‌س ده‌بم ده‌چم ‌ه سه‌ر جاده‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌رگیش به‌پیرمانه‌و‌ه دێت به‌خێر هه‌ی ‌ه كه‌هه‌ریه‌كه‌یان به‌شێوه‌یه‌ك باس ‌ی‬ ‫چه‌سپاندن ‌ی مافه‌كان ‌ی گه‌ل ‌ی كورد‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬یه‌كێك له‌ته‌وه‌ره‌كان ‌ی ده‌كات‪ ،‬تۆ گوێت له‌كام په‌رله‌مانتار ‌ی‬ ‫بانگه‌ش ‌ه ‌ی گ��ۆڕان ل�ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬كورد له‌په‌رله‌مان ‌ی عێراق بوو كه‌باس ‌ی‬ ‫گله‌ییكردن ‌ه له‌نوێنه‌ران ‌ی كورد له‌به‌غدا ئه‌و مادان ‌ه بكات جگ ‌ه له‌ماد‌ه ‌ی ‪،140‬‬ ‫كه‌نه‌یانتوانیو‌ه مافه‌كان ‌ی گه‌ل ‌ی كورد مانا ‌ی وای ‌ه كه‌مته‌رخه‌م ‌ی له‌په‌رله‌مانتار ‌ی‬ ‫بچه‌سپێنن‪ ،‬ئێو‌ه چ كۆنسێپێتێكیان ك��ورد‌و حیزب ‌ه كوردییه‌كاندا هه‌ی ‌ه‌و‬ ‫گه‌اڵڵه‌كردوه‌و میكانیزمه‌كان ‌ی چین‌و ب���ه‌دواداچ���وون���ی���ان ن���ه‌ك���ردوو‌ه بۆ‬ ‫ده‌تانه‌وێت به‌چ رێگایه‌ك ئامانجه‌كانتان جێبه‌جێكردن ‌ی ئه‌و ماد‌ه ده‌ستوورییانه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ده‌ت��ان �ه‌وێ��ت بڵێن‬ ‫بهێننه‌دی‌؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬وه‌ك���و پێشتر ك ‌ه په‌رله‌مانتاران ‌ی پێشوو سازشیان‬ ‫پێموتن‪ ،‬ده‌بوای ‌ه ناوچ ‌ه دابڕاوه‌كان یان كردووه‌؟‬ ‫م��ح��ه‌م��ه‌د ك��ی��ان��ی‌‪ :‬م���ن ناڵێم‬ ‫په‌رله‌مانتاران ‌ی پێشوو سازشیان كردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش دوو جۆرن‪ ،‬ده‌بێت به‌ویژدانه‌و‌ه‬ ‫ی یاخیم‪ ،‬له‌و بابه‌ت ‌ه بدوێین‪ ،‬به‌شێكیان چاالك‬ ‫من خۆم كابرایه‌ك ‌‬ ‫بوون‌و به‌شێكیان چاالكییه‌ك ‌ی ئه‌وتۆیان‬ ‫تائێستا چوار حیزبم‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬كێش ‌ه ‌ی ئه‌وان ‌ه ‌ی چاالكبوون‬ ‫گۆڕیوه‌‬ ‫ئه‌وه‌بوو كه‌له‌پشت ‌ی ئه‌وانه‌و‌ه حیزبه‌كان‬ ‫س��ازش��ی��ان ده‌ك����ردو به‌سه‌رئه‌واندا‬ ‫ده‌س �ه‌پ��ێ��ن��را‪ .‬ده‌ب��ێ��ت په‌رله‌مانتار‬ ‫ته‌عه‌ریبكراوه‌كان یان ئه‌و‌ه ‌ی پێ ‌ی ده‌ڵێن به‌رله‌هه‌موو شتێك به‌رپرسیاربێت‬ ‫ناوچ ‌ه ناكۆك ‌ی له‌سه‌ره‌كان له‌سه‌رده‌م ‌ی له‌ویژدان ‌ی خۆ ‌ی‌و ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ده‌نگ ‌ی‬ ‫مه‌جلیس ‌ی حوكمدا چاره‌سه‌ربكرانایه‌و پێده‌ده‌ن‪ ،‬ده‌بێت ریمۆت كۆنترۆڵه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫نه‌ده‌بوو بخرانای ‌ه ناو ده‌ستووره‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌ست ‌ی ئ�ه‌و كه‌سانه‌و‌ه بێت نه‌ك‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی كه‌خرای ‌ه ناو چوارچێوه‌یه‌ك ‌ی ب�ه‌ده‌س��ت� ‌ی حیزبه‌ك ‌ه ‌ی ی��ان ق���ه‌وار‌ه‬ ‫ی��اس��ای��ی�ه‌و‌ه ه �ه‌ل��وم �ه‌رج ده‌گۆڕێت‪ ،‬سیاسییه‌كه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬باش ‌ه كه‌سازش به‌سه‌ر‬ ‫سه‌نگ ‌ی قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان ده‌گۆڕێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌ده‌رئ�ه‌ن��ج��ام��دا س��ازش��ك��ردن ره‌نگ ‌ه په‌رله‌مانتاردا سه‌پێنرا ئیتر بۆ ده‌بێت‬ ‫سازش ‌ی ت��ر ‌ی ب�ه‌دواداب��ێ��ت‪ ،‬هه‌روه‌ك لۆم ‌ه ‌ی په‌رله‌مانتاران بكه‌ین؟ ده‌بێت‬ ‫بینیمان‪ ،‬ده‌ب��وای� ‌ه دروستكردنه‌و‌ه ‌ی لۆم ‌ه ‌ی ئه‌و حیزب ‌ه بكه‌ین كه‌ئه‌و سازش ‌ه ‌ی‬ ‫عێراق له‌سه‌ر بنه‌مایه‌ك ‌ی پته‌وبوایه‌‪ ،‬كردووه‌؟‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ك��ی��ان �ی‌‪ :‬م��ن لۆم ‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌و بنه‌مای ‌ه ‌ی ئێستا عێراق ‌ی له‌سه‌ر‬

‫ی‬ ‫نابێت مه‌رجه‌عیه‌ت له‌كه‌سێكدا كۆبكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ستنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوشنده‌ی ‌ه‬ ‫ی میلله‌تێك به‌كه‌سێكه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫چاره‌نووس ‌‬ ‫دروستده‌كرێته‌و‌ه هه‌مان بنه‌مای ‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌سااڵن ‌ی بیسته‌كان عێراق ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫دروس��ت��ك��راوه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌گۆڕین ‌ی ئه‌و‬ ‫كه‌ده‌سه‌اڵتدارده‌بێت‬ ‫پێكهاته‌ی ‌ه ‌ی‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬ئه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌و عێراق ده‌بێت ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تێك ‌ی شكستخواردوو‪ ،‬ده‌وڵه‌ته‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫پ��ێ��ش��وو ‌ی ع���ێ���راق شكستیخوارد‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی نه‌یتوان ‌ی ئاسایش‌و ئارام ‌ی‬ ‫هاوواڵتییه‌كان ‌ی خۆ ‌ی بپارێزێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تێك ئه‌گه‌ر بوو‌ه مه‌ترسی ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫به‌شێك له‌هاوواڵتیان ‌ی خۆ ‌ی ئه‌و ده‌وڵه‌ت ‌ه‬ ‫شكستخواردووه‌‪.‬‬ ‫بۆ میكانیزم ‌ی كاركردنیشمان‪،‬‬ ‫ئ��ای��ن��د‌ه ‌ی ئ���ه‌و ن��اوچ��ان � ‌ه خ��راوه‌ت�� ‌ه‬ ‫چ��وارچ��ێ��و‌ه ‌ی م���اد‌ه ‌ی ‪ ،140‬ده‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵیدا بژین‪ ،‬میكانیزمێك دیاریكراو‌ه‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردن ‌ی ئه‌و ماده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌ی كورد نه‌یتوان ‌ی كارێك‬ ‫بكات ئه‌و ماده‌ی ‌ه جێبه‌جێبكرێت‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ده‌ڵێن م��اد‌ه ‌ی ‪ 140‬بووه‌ت ‌ه‬ ‫م��اده‌ی �ه‌ك � ‌ی ده‌س��ت��ووری�� ‌ی‌و ده‌بێت ‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ی زه‌مه‌ن ‌ی بۆ جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫دابنێین‌و ل�ه‌گ� ‌ه ‌ڵ الیه‌نه‌كان ‌ی دیك ‌ه‬ ‫كۆبوونه‌وه‌و دانیشتن بكه‌ین له‌سه‌ر‬ ‫ب��ن�ه‌م��ا ‌ی ه��اوواڵت��ی��ب��وون� ‌ی یه‌كسان‌و‬ ‫ئیعتراف به‌ماف ‌ی یه‌كتری ‌ی‌و مێژووی ‌ی‌و‬ ‫جوگرافی ‌ی‌و مرۆیی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زه‌مه‌نیمان دیاریكرد بۆ جێبه‌جێكردن ‌ی‬

‫په‌رله‌مانتار له‌و خاڵه‌و‌ه ده‌كه‌م‪ ،‬كه‌ده‌بێت‬ ‫خاوه‌ن ‌ی بیروڕا ‌ی خۆ ‌ی بێت‪ ،‬من ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ناو حیزبێكیشدا كاربكه‌م ده‌بێت را ‌ی‬ ‫تایبه‌ت ‌ی خ��ۆم هه‌بێت‪ ،‬ئ�ه‌و الیه‌ن ‌ه ‌ی‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ حیزبه‌كه‌م ده‌به‌ستێته‌و‌ه هێڵ ‌ی‬ ‫كه‌م ‌ی خواسته‌كانمه‌‪ ،‬له‌و هێڵ ‌ه تێپه‌ڕ ‌ی‬ ‫ده‌بێت بۆچوون ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆم هه‌بێت‌و‬ ‫بتوانم گوزارشت له‌بۆچوون ‌ی خۆم بكه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌ش بووم پێ له‌هه‌ڵه‌كان ‌ی‬ ‫خۆم بنێم‪ ،‬نابێت په‌رله‌مانتار وه‌كو‬ ‫رۆبۆتێك وابێت به‌ده‌ست حیزب‌و قه‌وار‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانه‌و‌ه ده‌بێت خاوه‌ن ‌ی بیروڕا ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی بێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئێو‌ه كه‌چوون ‌ه به‌غدا‪،‬‬ ‫چۆن له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی چاره‌سه‌ركردن ‌ی كێش ‌ه‬ ‫هه‌ڵپه‌سێراوه‌كان ‌ی نێوان كورد‌و به‌غدا‬ ‫ده‌ڕوان��ن‪ ،‬جارێك ‌ی تر ده‌نگ ‌ی قه‌وار‌ه ‌ی‬ ‫سیاسی ‌ی ده‌كه‌نه‌و‌ه ده‌نگ ‌ی نه‌ته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬ئ���ه‌و‌ه ویستی‬ ‫ده‌وێ���ت‪ ،‬ویست ‌ی په‌رله‌مانتاره‌كان‌و‬ ‫حیزب‌و قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان ‌ی ده‌وێت‪،‬‬ ‫بۆ مه‌سه‌ل ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كانمان ده‌بێت‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك گه‌اڵڵ ‌ه بكه‌ین كه‌گوزارشتبێت‬ ‫له‌خواست ‌ی جه‌ماوه‌ره‌كه‌مان‪ ،‬له‌مه‌سه‌ل ‌ه‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانماندا ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫كورده‌كان ‌ی تریش دژمانبن ناتوانن‬ ‫له‌و مه‌سه‌النه‌دا له‌دژمان بوه‌ستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی كارده‌كات ‌ه سه‌ر جه‌ماوه‌رێت ‌ی‬

‫ح��ی��زب�ه‌ك�ه‌ی��ان ل�ه‌ش�ه‌ق��ام� ‌ی ك���وردی‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌و روانگه‌یه‌و‌ه ده‌بێت پێشه‌نگبین‬ ‫له‌په‌لكێشكردن ‌ی سازشكاره‌كان به‌دوا ‌ی‬ ‫خ��ۆم��ان‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت ئیحراجیان بكه‌ین‬ ‫له‌به‌رده‌م جه‌ماوه‌ر ‌ی كوردستان‪ ،‬به‌و‌ه ‌ی‬ ‫كاره‌كانیان وه‌ك��و پێویست نه‌بووه‌و‬ ‫له‌ئاست ‌ی پێویستدا نه‌بووه‌‪ ،‬به‌و جۆر‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌جورئه‌ته‌و‌ه داكۆك ‌ی له‌پڕۆژه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫خۆمان بكه‌ین‪ ،‬خه‌ڵكان ‌ی تریش به‌دوا ‌ی‬ ‫خۆماندا په‌لكێش ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫له‌مه‌سه‌ل ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا ئه‌و‬ ‫شت ‌ه ج��ی��اوازه‌‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌و‌ه ‌ی ره‌نگ ‌ه‬ ‫ب��ۆچ��وون � ‌ی ئێم ‌ه ل��ه‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا‬ ‫ج��ی��اوازب��ێ��ت ل �ه‌ب��ۆچ��وون � ‌ی لیست‌و‬ ‫قه‌واره‌كان ‌ی تر‪ ،‬ره‌نگ ‌ه له‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا‬ ‫لیسته‌ك ‌ه ‌ی من له‌گ ‌ه ‌ڵ لیستێك ‌ی تر ‌ی‬ ‫عێراقیدا یه‌كبگرێته‌وه‌‪ .‬بۆنموون ‌ه‬ ‫ئ��ه‌و سیستم ‌ی ته‌ندروستیی ‌ه ‌ی من‬ ‫له‌كوردستاندا ده‌یبینیم شه‌رمه‌زارییه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه ده‌كرێت‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستانه‌و‌ه ك��ار ‌ی بۆ‬ ‫بكرێت؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬هه‌ندێك شت هه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌كرێت له‌ڕێ ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫كار ‌ی بۆ بكرێت‌و كوردستانیش مولزه‌م‬ ‫بێت پێوه‌یه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر له‌به‌غدا‬ ‫كارمان بۆ هێنانه‌كای ‌ه ‌ی ئه‌و سیستم ‌ه‬ ‫ته‌ندروستییه‌و‌ه كرد‪ ،‬لێره‌ش ناچارده‌بن‬ ‫هه‌وڵ ‌ی جێبه‌جێكردن ‌ی بده‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه ره‌نگدانه‌و‌ه ‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر ژیان ‌ی‬ ‫هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و فه‌لسه‌ف ‌ه ‌ی حوكمڕانیی ‌ه ‌ی‬ ‫له‌كوردستاندا هه‌ی ‌ه فه‌لسه‌ف ‌ه ‌ی مافیای ‌ه‌و‬ ‫ل��ه‌و‌ه ‌ی ئیتاڵیا ده‌چێت كه‌كه‌سان ‌ی‬ ‫ده‌وروب��ه‌ری��ان ب��اش ده‌ژی��ن بۆئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫به‌رگرییان لێبكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئێو‌ه كه‌ده‌چن ‌ه به‌غدا‬ ‫ده‌كه‌ون ‌ه ژێر فشار ‌ی هه‌ندێك الی ‌هن‌و‬ ‫ره‌ن��گ � ‌ه هه‌ندێك واڵت��ی��ش‪ ،‬ئێو‌ه بۆ‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی بڕیار ‌ی دروست له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫فشارانه‌دا له‌كوردستان كو ‌ێ به‌مه‌رجه‌ع ‌ی‬ ‫سیاسی ‌ی ده‌زانن؟‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ك��ی��ان �ی‌‪ :‬مه‌رجه‌ع ‌ی‬ ‫كوردستان ده‌بێت ئه‌و مه‌رجه‌عه‌بێت‬ ‫خه‌ڵك ده‌نگ ‌ی پێداو‌ه كه‌په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬س �ه‌رۆك � ‌ی هه‌رێمیش‬ ‫به‌ده‌نگدان هه‌ڵبژێردراوه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬نابێت مه‌رجه‌عیه‌ت‬ ‫له‌كه‌سێكدا كۆبكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ستنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫چاره‌نووس ‌ی میلله‌تێك به‌كه‌سێكه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك ‌ی كوشنده‌ی ‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ت���ه‌س���ه‌ور ‌ی س��ه‌رك��ردای��ه‌ت�� ‌ی ئێمه‌‪،‬‬ ‫نارۆشنبیره‌‪،‬‬ ‫كه‌سه‌ركردایه‌تییه‌ك ‌ی‬ ‫مه‌ودا ‌ی بیركردنه‌وه‌ی زۆر زۆر ته‌سك ‌ه‌و‬ ‫مه‌ترسییه‌ك ‌ی یه‌كجارگه‌وره‌ی ‌ه بۆی ‌ه‬ ‫ده‌ب��ێ��ت م �ه‌رج �ه‌ع �ه‌ك � ‌ه ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان بێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌پێچه‌وان ‌ه ‌ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ی��ن گ����ۆڕان ل �ه‌ه �ه‌ول��ێ��ر ئه‌و‬ ‫گه‌شه‌كردن ‌ه ‌ی به‌خۆیه‌و‌ه نه‌بینیوه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫پارت ‌ی رێگره‌؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬من سۆسۆلۆجیست‬ ‫نیم ت��ا ب��زان��م ب��ۆ وای��� ‌ه‌و وانییه‌‪ ،‬من‬ ‫خۆم كابرایه‌ك ‌ی یاخیم‪ ،‬تائێستا چوار‬ ‫حیزبم گۆڕیوه‌‪ ،‬له‌و كاتان ‌ه ‌ی له‌لوتك ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا بووم وازمهێناوه‌‪.‬‬

‫ی زۆر ده‌بیستین‬ ‫ه ده‌نگۆ ‌‬ ‫ئێم ‌‬ ‫ی زه‌مینه‌خۆشكردن‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫بۆ ساخته‌كاریی‌‬ ‫من گله‌ییه‌كم هه‌ی ‌ه له‌رۆشنبیران ‌ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬چونك ‌ه رۆشنبیر زه‌مین ‌ی‬ ‫زیندوو ‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌گه‌ر زه‌مینه‌ك ‌ه ‌ی زی��ن��دوو نه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌م��رێ��ت‪ ،‬تائێستا هێند‌ه ‌ی تێبینیم‬ ‫كردبێت رۆشنبیر ‌ی ك��ورد له‌هه‌ولێر‬ ‫ئ�ه‌و رۆڵ�� ‌ه ‌ی نه‌گێڕاو‌ه كه‌رۆشنبیران‬ ‫له‌سلێمان ‌ی گ��ێ��ڕاوی��ان �ه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫له‌رۆشنبیر‌ه گه‌نجه‌كان هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان ‌ه ‌ی كه‌هاوته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫منن‌و هاوڕێ ‌ی خۆم بوون ره‌نگ ‌ه نه‌وێرن‬ ‫قسه‌شم له‌گه‌ڵدا بكه‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫لێر‌ه نیزامێك ‌ی سه‌ركوتكه‌ر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سروشت ‌ی ئه‌و نیزامه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌هه‌وڵ ‌ی‬ ‫كۆنترۆڵكردن ‌ی تاكه‌كان ده‌دات به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫رۆشنبیره‌كان ل�ه‌و رێ��گ�ه‌و‌ه ‌ی بژێو ‌ی‬ ‫خه‌ڵك به‌خۆیه‌و‌ه ببه‌ستێته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫كاته‌دا له‌پا ‌ڵ به‌كارهێنان ‌ی توندوتیژیدا‬ ‫ده‌ت��وان��ێ��ت كۆمه‌ڵگا كۆنترۆڵبكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌تا ك ‌ه ‌ی ده‌توانن ئه‌و‌ه بكه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ختێك كه‌جڵه‌وه‌كه‌یان له‌ده‌ستده‌رچوو‬ ‫وه‌ك���و ئه‌سپێك ‌ی چ �ه‌م��ووش هه‌موو‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌یان له‌ده‌ستده‌چێت‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌سپ ‌ه چه‌مووشه‌كه‌ین كه‌گۆڕانین‌و‬ ‫هاتووینه‌ت ‌ه پێشه‌وه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك كۆنترۆڵ ‌ی ره‌وشه‌ك ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌ر له‌ئێستادا ده‌بینین یه‌كێتی ‌ی‬ ‫نایه‌وێت شكست قبوڵ بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پارت ‌ی ده‌یه‌وێت خۆ ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ گۆڕاندا‬ ‫بگونجێنێت ب��ۆئ�ه‌و‌ه ‌ی پێگ ‌ه ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫بپارێزێت‪ ،‬به‌بڕوا ‌ی من هه‌ر كاتێك‬ ‫گۆڕان كه‌وت ‌ه سازش له‌گ ‌ه ‌ڵ ده‌سه‌اڵتێك ‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵدا‪ ،‬گۆڕانیش گه‌نده‌ڵ ده‌بێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ده‌بێت ئاگاداربین هه‌مان ئه‌زموون ‌ی‬ ‫یه‌كگرتوو ‌و هێزه‌كان ‌ی تر دووب���ار‌ه‬ ‫نه‌كاته‌و‌ه كه‌پێیه‌كیان له‌ناو ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫بوو‌و پێیه‌كیشیان له‌ناو حكومه‌تدا بوو‪،‬‬ ‫تۆ كه‌به‌شداریت كرد له‌ده‌سه‌اڵتێك ‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵدا به‌شداریت له‌گه‌نده‌ڵییه‌كانیدا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئ���ه‌و‌ه سیاسه‌تێك ‌ی‬ ‫گشتی ‌ی پارتیی ‌ه كه‌ده‌یه‌وێت خۆ ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫گۆڕاندا بگونجێت؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬من وا ‌ی ده‌بینم‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش سیاسه‌تێك ‌ی عه‌قاڵنییه‌‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی دیموكراس ‌ی بكه‌وین ‌ه‬ ‫ملمالنێی باشتر‌ه ل �ه‌و‌ه ‌ی توندوتیژ ‌ی‬ ‫دروستببێت‌و هه‌موومان زه‌ره‌رمه‌ندبین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پارت ‌ی توانا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی هه‌بێت خۆ ‌ی‬ ‫بگۆڕێت‌و خزمه‌ت ‌ی خه‌ڵك ‌ی بكات ئه‌وا‬ ‫متمان ‌ه ‌ی خه‌ڵك ‌ی به‌ده‌ستده‌هێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئه‌م شێو‌ه ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫گه‌نده‌ڵ ‌ه ب����ه‌رده‌وام بێت‪ ،‬ئ��ه‌وا به‌م‬ ‫شێوه‌ی ‌ه ‌ی ئێستا نامێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ب ‌ه را ‌ی تۆ چه‌ند كورس ‌ی‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنن؟‬ ‫محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬ب ‌ه ال ‌ی منه‌و‌ه‬ ‫ژمار‌ه گرنگ نییه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه خه‌ڵك‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌وه‌شدا پێشبین ‌ی‬ ‫ئه‌نجامێك ‌ی باش ده‌كه‌ین‪.‬‬

‫هه‌موو جۆره‌ ساخته‌كارییه‌ك ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌و‬ ‫ی ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ته‌حه‌مولی‌ ئه‌نجامه‌كه‌یش ‌‬ ‫ه سه‌ر جاده‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫من یه‌كه‌م كه‌س ده‌بم ده‌چم ‌‬ ‫مه‌رگیش به‌پیرمانه‌و ‌ه دێت به‌خێر بێت‬

‫ژمار‌ه (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪8‬‬

‫"كورد له‌چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی ناوه‌ندو هه‌رێم كه‌مته‌رخه‌مبووه‌"‬ ‫دكتۆر مه‌حمود عوسمان كاندیدی لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان بۆ ده‌ستوور‬ ‫سازدانی‪ :‬ده‌ستوور‬

‫د‪ .‬مه‌حمود عوسمان كاندیدی‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ سه‌ركردایه‌تی كورد‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مبووه‌‪ ،‬له‌چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫كێشه‌كانی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‪،‬‬ ‫وتی‌ "كورد به‌جدی‌ گفتوگۆی‌‬ ‫نه‌كردووه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنیان‪،‬‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیری‌ ئێمه‌ چووه‌ته‌‬ ‫به‌غدا هه‌فته‌یه‌ك له‌وێ‌ بووه‌‌و دوو‬ ‫كه‌سی‌ بینیوه‌و هاتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬شت‬ ‫چۆن وا چاره‌سه‌ره‌كرێت؟! گفتوگۆ‬ ‫ده‌بێت به‌رده‌وام بێت پچڕ پچڕ هیچ‬ ‫ناكرێت"‪.‬‬ ‫له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا مه‌حمود‬ ‫عوسمان له‌باره‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ ته‌وافوق له‌حكومه‌تی‬ ‫داهاتوو‪ ،‬هاوپه‌یمانێتییه‌كانی كورد‬ ‫له‌به‌غداو مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫رۆڵی له‌عێراق‌و چه‌ند پرسێكی تر‬ ‫ده‌دوێت‪.‬‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هه‌ندێك ك�ه‌س ده‌ڵێن‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی‌ وه‌ك���و به‌ڕێزتان‬ ‫ده‌یتوانی‌ رۆڵی باش ببینێت ئه‌گه‌ر‬ ‫وه‌ك كاندیدێكی‌ سه‌ربه‌خۆ خۆت‬ ‫كاندید بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا له‌سه‌ر‬ ‫داوای‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ده‌بیته‌ به‌شێك‬ ‫له‌لیستی‌ كوردستانی‌ له‌واقعدا؟‬ ‫مه‌حمود ع��وس��م��ان‪ :‬به‌شێكم‬ ‫له‌لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‬ ‫ل �ه‌ن��او ئ��ه‌و ل��ی��س��ت�ه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم من‬ ‫ك��ان��دی��دێ��ك��ی س��ه‌رب��ه‌خ��ۆم له‌ناو‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‌و‬ ‫هه‌ر سه‌ربه‌خۆش ب��ووم‪ ،‬بۆچوونی‬ ‫خۆم هه‌بووه‌‌و هه‌مووتان گوێتان‬ ‫لێبووه‌‪ ،‬هه‌ركێشه‌یه‌ك هاتبێته‌‬ ‫پێش رای‌ خۆم هه‌بووه‌‌و جارجار‬ ‫له‌گه‌ڵ رای‌ هاوپه‌یمانی‌ جیاوازیش‬ ‫بووه‌‪ ،‬توانیومه‌ له‌ناو هاوپه‌یمانی‌‬ ‫وه‌ك سه‌ربه‌خۆ كاربكه‌م‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫زانیویانه‌ كه‌من كه‌سێكی‌ سه‌ربه‌خۆم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ه��ۆی�ه‌ك�ه‌ م��ن هه‌ستده‌كه‌م‬ ‫له‌ناو ئه‌و هاوپه‌یمانییه‌ به‌رده‌وامبم‬ ‫ئیشه‌كانی‌ خۆم بكه‌م رۆڵێكی‌ دیار‬ ‫ببینم‪ ،‬ل�ه‌ب��اره‌ی‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ من وه‌ك‬ ‫كاندیدێكی‌ سه‌ربه‌خۆ خۆم كاندید‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ئه‌ویش بابه‌تێكه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫موجاده‌له‌یه‌ یه‌كێك ده‌ڵێت باشه‌‌و‬ ‫یه‌كێك ده‌ڵێت خراپه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ل �ه‌م چوارساڵه‌ی‌‬ ‫پێشوودا دووشت به‌تایبه‌ت له‌سه‌ر‬ ‫تۆ ده‌بینرێت یه‌كه‌میان ئه‌وه‌ بووه‌‬ ‫كه‌ له‌وته‌بێژی‌ هاوپه‌یمانی‌ زیاتر‬ ‫قسه‌تكردووه‌ كه‌خه‌ڵك ترسێكی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ بچیته‌ هاوپه‌یمانییه‌وه‌‬ ‫بڕێك ببه‌سترێیته‌وه‌ ئه‌و زانیارییه‌‬ ‫زۆره‌ نه‌توانی‌ ببه‌یته‌ ده‌ره‌وه‌ بۆ‬ ‫میدیاكان‪ ،‬الیه‌نێكی‌ تریشیان ره‌نگه‌‬ ‫ناچار بكرێیت ئه‌و ده‌نگه‌ جۆرێك‬ ‫له‌ڕه‌خنه‌گرانه‌یه‌ نه‌مێنێت؟‬ ‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬نه‌خێر من‬ ‫پێموانیه‌‪ ،‬پێموایه‌ كه‌ به‌ته‌نیابیت‬

‫"ئه‌گه‌ر زانیم ناتوانم‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی خۆم بپارێزم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ا ده‌رده‌چم له‌لیست ‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌"‪.‬‬

‫دكتۆر مه‌حمود عوسمان‬

‫ده‌ت���وان���ی���ت س �ه‌رب �ه‌س��ت��ت��ر بیت‬ ‫له‌بیروڕای‌ خۆت‪ ،‬به‌اڵم تاكه‌كه‌س‬ ‫چی‌ پێده‌كرێت‪ ،‬تاكه‌كه‌س ناتوانێت‬ ‫زۆرش��ت بكات هه‌تا ئه‌گه‌ر راشی‌‬ ‫زۆربێت سه‌ربه‌خۆش بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ناو لیستێكدابیت‪ ،‬بتوانیت‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ خ��ۆت به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫رێژه‌یی‌ بپارێزیت كاریگه‌ریت له‌سه‌ر‬ ‫لیسته‌كه‌ ده‌بێت‪ ،‬گوێشت لێبگرن‬ ‫ده‌وری‌ زیاتر ده‌بێت بۆ كورد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من له‌ناو هاوپه‌یمانی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫خۆم پاراستووه‌‪ ،‬هیچ فشارێك له‌من‬ ‫نه‌كراوه‌ هه‌تا ئه‌م جاره‌ كه‌كاندید‬ ‫كرامه‌وه‌ داوای��ان لێمكرد سه‌رۆكی‌‬ ‫لیسته‌كه‌بم ن �ه‌م��ك��ردووه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫من ناتوانم سه‌رۆكی‌ لیسته‌كه‌بم‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‌ ن��ات��وان��م گوزارشت‬ ‫ل���ه‌ڕای‌ پ��ارت��ی‌‌و یه‌كێتی‌ بكه‌م‪،‬‬ ‫ئێستاش ناتوانم‪ ،‬ب�ه‌اڵم من وه‌ك‬ ‫سه‌ربه‌خۆیه‌ك ده‌وری‌ خۆم بینیوه‌‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌م��وو شتێك رێزیانگرتووم‬ ‫گوێیان له‌ڕاو بۆچوونه‌كانم گرتووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كاتێك گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی‌ زانیم‬ ‫ناتوانم سه‌ربه‌خۆیی‌ خۆم بپارێزم‪،‬‬ ‫ده‌رده‌چم له‌لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬وه‌ك ئه‌زمونی‌ خۆت‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چوارساڵی‌ راب��ردوودا ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ی‌ له‌نێوانی‌ هه‌ولێر‌و به‌غدا‬ ‫به‌هه‌ڵپه‌سێردراوی‌ ماونه‌ته‌وه‌ به‌ڕای‌‬ ‫تۆ هۆكاره‌كانی‌ چییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫مه‌حمود ع��وس��م��ان‪ :‬هۆكار ‌‬ ‫ی جیاواز‬ ‫ف��ك��ری‌ ت��ێ��دای��ه‌‪ ،‬ف��ك��ر ‌‬ ‫ه �ه‌ی � ‌ه ت��ۆ ده‌ت���ه‌وێ���ت هه‌رێمێكت‬ ‫ی زۆری‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌بێت ده‌س �ه‌اڵت � ‌‬ ‫ی به‌هێز‬ ‫ئه‌ویش ده‌یه‌وێت ناوه‌ندێك ‌‬ ‫ی زۆر هه‌ی ‌ه‬ ‫دروستبكات‪ ،‬ج��ی��اواز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌سر ‌‬ ‫تۆ ده‌ته‌وێت سه‌اڵحیات ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ حكومه‌تی‌ فیدراڵ دابنێیت باق ‌‬ ‫ی هه‌رێم بێت‪،‬‬ ‫ی سه‌اڵحیات ‌‬ ‫هه‌موو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌سر ‌‬ ‫ئه‌ویش ده‌یه‌وێت سه‌اڵحیات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه‌‬ ‫بۆ هه‌رێم دابنێت‌و باقی‌ هه‌موو ‌‬ ‫ی ناوه‌ندی‌ بێت‪ ،‬ئه‌وان ئێستا‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرینه‌ی‌ ده‌نگ ده‌كه‌ن‪ ،‬فكر ‌‬ ‫باس ‌‬ ‫شۆڤێنی‌ عه‌ره‌بی‌ ئه‌وان ‌ه جیاواز‌ه‬ ‫ی ئێمه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ فكرو را ‌‬ ‫ی فكری‌و‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا خالفاته‌كان شت ‌‬ ‫سیاسی‌ تێدایه‌‪ ،‬ئێمه‌ رامانوای ‌ه ده‌بێت‬ ‫هه‌رێم ناوچه‌ دابڕاوه‌كانی‌ له‌سه‌ربێت‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌و رایوای ‌ه هه‌رێم ده‌بێت ئه‌م س ‌‬ ‫ی زۆر جیاواز هه‌ی ‌ه‬ ‫پارێزگایه‌بێت‪ ،‬شت ‌‬

‫ی سیاسییه‌‌و‬ ‫له‌نێوانماندا هه‌ندێك ‌‬ ‫هه‌ندێكی‌ ئیدارییه‌‪ ،‬هه‌ندێكی‌ یاساییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ مه‌وادی‌ ده‌ستوور كه‌نوسراو‌ه‬ ‫هه‌ندێ‌ م��ادده‌ ئێم ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫ل��ێ��ك��دان �ه‌وه‌ی ب��ۆ ده‌ك��ه‌ی��ن ئ��ه‌وان‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی تریان هه‌ی ‌ه بۆی‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌بێت بڕیاربدات‬ ‫ی ده‌ستوور ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی كامیان زیاتر راستتره‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر پێشمه‌رگه‌ ئێم ‌ه رامانوای ‌ه‬ ‫به‌شێك ‌ه له‌سیستمی به‌رگری عێراقی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌اڵم لێر‌ه پێشمه‌رگ ‌ه پاسه‌وان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ه سه‌ر به‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ �ه‌وان ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر ئێمه‌ موچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ بده‌ین ده‌بێت فرمانه‌كان ‌‬ ‫ئێم ‌ه جێبه‌جێبكات‪ ،‬ئێم ‌ه رامانوای ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ س�ه‌ر به‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێمن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم هه‌رچییه‌ك بكرێت ده‌بێت‬

‫ناگات؟‬ ‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬ره‌نگه‌ ژماره‌‬ ‫وه‌كو خۆی‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئێستا ئێمه‌‬ ‫وه‌ك هاوپه‌یمانی‌ ‪ 53‬كه‌سین ‪5‬ی‌‬ ‫یه‌كگرتووش ‪ 58‬كه‌سین له‌ ‪275‬‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مجاره‌‬ ‫ئێمه‌ ‪ 67‬كورسی‌ بهێنین له‌‪325‬‬ ‫ه �ه‌م��ان رێ���ژه‌ ده‌ك���ات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌النه‌ به‌ژماره‌ زیادبوون‬ ‫چاره‌سه‌رناكرێت‪ ،‬چونكه‌ ژماره‌مان‬ ‫‪70‬ش ب��ێ��ت ه���ه‌ر كه‌مینه‌ین‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ده‌بێت مه‌بده‌ئێكی‌ ته‌وافق‬ ‫هه‌بێت كه‌به‌ڕێكه‌وتن ئ�ه‌و شتانه‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێن‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫چه‌ند گه‌ره‌نتیه‌ك هه‌بێت بۆ كورد‪،‬‬ ‫چونكه‌ عێراق له‌چه‌ند نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫پێكهاتووه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر ع��ێ��راق یه‌ك‬

‫ی نێوان‬ ‫ه‌‬ ‫ی چاره‌سه‌كردنی كێش ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا له‌باره‌ ‌‬ ‫"قسه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا هه‌ر قسه‌یه‌‌و پێشنیاریان نییه‌"‬ ‫به‌ته‌نسیق له‌نێوان سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ی عێراق بكرێت‪،‬‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی��ران � ‌‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی‌ ن��ه‌وت‌و غ��از‌و چۆنییه‌ت ‌‬ ‫گرێبه‌سته‌كان خ�لاف��م��ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه كێشه‌كان دواكه‌وتوون‌و‬ ‫دواك �ه‌وت��ن �ه‌ك�ه‌ به‌بڕیارنییه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫پاش ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه‌ ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌كرێن هیچ شتێك روون‬ ‫نییه‌ كێ‌ ده‌ڵێت پاش ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ێ ده‌ڵێت‬ ‫حكومه‌تێكی‌ باشتر دێت ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه‌ ت��ه‌رازوو ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫هێز به‌الی‌ ئێمه‌ ده‌بێت یان به‌ال ‌‬ ‫ئه‌وانه‌و‌ه ده‌بێت‪ ،‬ئ�ه‌وان چاوه‌ڕوان‬ ‫ی ئه‌واندا‬ ‫ی هێز به‌ال ‌‬ ‫ده‌كه‌ن ته‌رازوو ‌‬ ‫زیاتربێت‪ ،‬داواده‌ك����ه‌ن ده‌ستوور‬ ‫هه‌مواربكرێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئێمه‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زیاتر ئه‌ندام په‌رله‌مانمان هه‌بوو‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چوار ساڵدا نه‌توانرا ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ چاره‌سه‌ربكرێن‪ ،‬ئێستا‬ ‫كه‌ژماره‌ی‌ ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كانی‌‬ ‫ب�ه‌غ��دا زی��ادك��راون‪ ،‬رێ���ژه‌ی‌ كورد‬ ‫ك �ه‌م��ت��رده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌ ت��ێ��ی��دا‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌وایه‌ كه‌بچیته‌ پرۆسه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ بزانی‌ كه‌ به‌ئه‌نجام‬

‫نه‌ته‌وه‌ بوایه‌‪ ،‬زۆرینه‌ بڕیاری‌ ده‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ته‌رازووی‌ هێز به‌الی‌ ئه‌واندا‬ ‫بكه‌وێت چاره‌سه‌ركردنیان زه‌حمه‌تتر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌رازووی‌ هێز به‌الی‌‬ ‫ت��ۆدا بكه‌وێت ئاسانتر ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش به‌نده‌ ب �ه‌وه‌ی بارودۆخی‌‬ ‫عێراق چۆن ده‌گۆڕێت؟ ئایا هێزی‌‬ ‫ده‌ره‌ك����ی‌ ده‌س���ت���وه‌رده‌ده‌ن���ه‌ ناو‬ ‫مه‌سه‌له‌كانه‌وه‌‪ ،‬بۆنمونه‌ سێ ساڵه‌‬ ‫ئه‌مریكا ده‌ڵێت من ده‌بێت كێشه‌ی‌‬ ‫ن��ێ��وان ه �ه‌رێ �م‌و ب�ه‌غ��دا به‌گفتوگۆ‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌م به‌پێی‌ ده‌ستوور‪،‬‬ ‫قه‌ت رۆژێك نه‌هاتووه‌ پێشنیارێكمان‬ ‫بۆ بهێنێت هه‌ر قسه‌یه‌‪ ،‬ده‌ڵێت من‬ ‫ئ��ام��اده‌م ه��اوك��اری‌ بكه‌م ك��ه‌داوام‬ ‫لێبكه‌ن ئێ‌ حكومه‌تی‌ عێراق داوای‌‬ ‫لێناكات‪ ،‬كوردیش حه‌زده‌كات ئه‌وان‬ ‫بێن ده‌ستبخه‌نه‌ مه‌سه‌له‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ نایه‌وێت ده‌ستوه‌ربدات‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان پێت ده‌ڵێت ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ به‌گفتوگۆ چاره‌سه‌ربكه‌ن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ه��ی��چ پ��ێ��ش��ن��ی��ارێ��ك �ی‌ بۆ‬ ‫نه‌هێناوین چ��ۆن چاره‌سه‌ربكرێن‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ الیه‌نی‌ ده‌ره‌كی‌ رۆڵێكی‌‬ ‫وایان نه‌بینوه‌‪ ،‬ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كوردیش‬

‫ب�ه‌ج��دی‌ گفتوگۆی‌ ن��ه‌ك��ردووه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنیان بۆنمونه‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی����ری‌ ئێمه‌ چ��ووه‌ت��ه‌ به‌غدا‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك له‌وێ‌ بووه‌‌و دوو كه‌سی‌‬ ‫بینیوه‌و هاتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬شت چۆن وا‬ ‫چاره‌سه‌رده‌كرێت؟! گفتوگۆ ده‌بێت‬ ‫ب�ه‌رده‌وام��ب��ێ��ت‪ ،‬به‌پچڕپچڕی هیچ‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ ئێمه‌ش ئه‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ كه‌ پێویسته‌ حیوارێكی‌‬ ‫به‌رده‌وام هونه‌رییه‌كان بیكه‌ن دواتر‬ ‫سیاسییه‌كان تێكه‌ڵبن‪ ،‬ئێمه‌ش ئه‌و‬ ‫جدیه‌ته‌مان نه‌بووه‌ له‌به‌غدا به‌ڕاستی‌‪،‬‬ ‫پچڕپچڕ شه‌ش مانگ وه‌فدێك چووه‌‬ ‫بۆ به‌غدا دووشتی‌ ك��ردووه‌ دوای‌‬ ‫چوار مانگی‌ تر وه‌فدێكی‌ تر چووه‌‬ ‫به‌و جۆره‌ چاره‌سه‌رناكرێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌م��ان��گ �ی‌‪11‬ی‌ س��اڵ �ی‌ ‪2008‬‬ ‫ئه‌م كێشانه‌ ویستیان چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ب��ك �ه‌ن‪ 5 ،‬لیژنه‌یان دان���ا‪ ،‬پێنج‬ ‫س��ه‌رۆك دانیشتن ك��اك مه‌سعود‪،‬‬ ‫م��ال��ی��ك �ی‌‪ ،‬م���ام ج����ه‌الل‪ ،‬تاریق‬ ‫هاشمی‌‪ ،‬ع��ادل ع�ه‌ب��دول مه‌هدی‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م پێنج كه‌سه‌ پێنج لیژنه‌یان‬ ‫دانا بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان‪،‬‬ ‫ئ��اب��ووری‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌‪ ،‬هاوبه‌شی‬ ‫ل �ه‌ده‌س �ه‌اڵت‪ ،‬م��اده‌ی‌ ‪140‬و ناوچه‌‬ ‫دابڕاوه‌كان‪ ،‬سیاسه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێنچ سه‌رۆكه‌ هه‌ریه‌كه‌یان بوون‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ لیژنه‌یه‌ك‪ ،‬كاك مسعود‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌ بوو‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ هاوبه‌شی بوو‪،‬‬ ‫بڕیاریاندا ‪ 2008/11/1‬كۆببنه‌وه‌و‬ ‫‪ 2008/11/15‬ئه‌و كۆمیتانه‌ راپۆرت‬ ‫بده‌ن به‌پێنچ سه‌رۆكه‌كه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕیاری‌ لێبده‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا ئێستاش‬ ‫راپۆرته‌كه‌یه‌‪ ،‬ساڵێك‌و چوارمانگه‌‬ ‫كه‌سیش لێینه‌پرسیه‌وه‌ شت چۆن‬ ‫واجێبه‌جێ‌ ده‌بێت؟ دوو به‌یانیشیان‬ ‫باڵونه‌كرده‌وه‌ بڵێن بۆنه‌كرا؟ بۆكرا؟‬ ‫كێ‌ مه‌سئول بوو؟ یانی‌ ئێمه‌ش زۆر‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مین له‌مشتانه‌؟‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬وه‌كو جه‌نابت ده‌ڵێی‌‬ ‫ئه‌وان خۆیان ده‌یانه‌وێت دوابكه‌وێت‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ كورد گله‌ییه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ره‌ كه‌‬ ‫نه‌چووه‌ له‌ده‌رگای‌ ئه‌وان بدات؟‬ ‫مه‌حمود ع��وس��م��ان‪ :‬ئافه‌رین‬ ‫ی ل��ه‌س��ه‌ره‌‪ ،‬من‬ ‫ك���ورد گله‌ییه‌كه‌ ‌‬ ‫قه‌ت هه‌موو گله‌ییه‌ك ‌ه ناخه‌مه‌ سه‌ر‬ ‫ئ�ه‌وان‪ ،‬له‌راستیدا ئه‌وان نایانه‌وێت‬ ‫په‌ل ‌ه بكه‌ن‪ ،‬په‌له‌یان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم تۆ‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌خ ‌ه ‌‬ ‫ده‌توانیت كه‌نه‌یكرد بچ ‌‬ ‫ی‬ ‫بگریت‪ ،‬رایگه‌یه‌نیت‪ ،‬كۆنفراس ‌‬ ‫ی بك ‌هی‌‪ ،‬بیكه‌ی‌ به‌هه‌را‬ ‫رۆژنامه‌نووس ‌‬ ‫كه‌ بۆنه‌كراوه‌‪ ،‬ئێم ‌ه عاده‌تێكمان‬ ‫هه‌یه‌ هه‌رشتێك كه‌ده‌بێت عاده‌ته‌ن‬ ‫به‌ئاسانی ده‌یخه‌یته‌ ئ �ه‌والوه‌ ته‌واو‬ ‫ئیتر‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬عه‌ره‌به‌ شۆڤێنیه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو به‌شداری‌ له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌قسه‌كانیاندا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌كورد ده‌نگێكی‌ زیاتریان‬ ‫لێپه‌یدا ب��ووه‌‪ ،‬له‌خولی‌ داهاتووی‌‬ ‫په‌رله‌ماندا ئێوه‌ چ میكانیزمێك‬ ‫په‌یڕه‌وده‌كه‌ن؟‬ ‫م�ه‌ح��م��ود ع��وس��م��ان‪ :‬به‌ناوی‌‬ ‫خ���ۆم���ه‌وه‌ ده‌ت���وان���م قسه‌بكه‌م‪،‬‬ ‫ه��اوپ �ه‌ی��م��ان �ی‌ چ��ی‌ پ��ێ��ی�ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ل �ه‌گ �ه‌ڵ��ی��ان دابنیشین‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ندێكجار گوێت لێده‌گرن‌و‬ ‫هه‌ندێكجاریش به‌بۆچوونی‌ خۆیان‬ ‫بڕیارده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌بنه‌ڕه‌تدا دوو‬ ‫حیزبه‌كه‌ له‌هاوپه‌یمانیه‌وه‌ نزیكترن‪،‬‬ ‫به‌بۆچوونی‌ من ده‌ب��ێ ك��ورد چاو‬ ‫به‌هاوپه‌یمانیه‌كانیدا بخشێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و هاوپه‌یمانێتیانه‌ی‌ له‌رابردوودا‬ ‫كراوه‌ هه‌ڵه‌بوون‪ ،‬بۆنمونه‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پ��ارت �ی‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌ حیزبی‌ ده‌ع���وه‌‌و‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ ب��ااڵ رێكه‌وتنی‌ چوار‬ ‫قۆڵیانكرد‪ ،‬نه‌ده‌عوه‌‌و نه‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵ له‌شته‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كاندا ده‌نگیان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئێمه‌ نه‌بوو‪ ،‬هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ حیزبی‌ ئیسالمی‌ ك��راوه‌‪،‬‬ ‫له‌هیچ شتێكدا ده‌نگیان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئێمه‌ ن���ه‌داوه‌‪ ،‬ده‌بێت سه‌رله‌نوێ‌‬ ‫چ��اوی پێدابخشێنرێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ه��اوپ��ه‌ی��م��ان��ی‌ ل���ه‌گ���ه‌ڵ یه‌كێك‬ ‫بكه‌یت كه‌ئه‌و پێوه‌ی‌ پابه‌ندبێت‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمنیمان ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ له‌ناو‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��دا ده‌ن��گ��م��ان زیاتر‬ ‫بێـت‪ ،‬سبه‌ینێ‌ س���ه‌رۆك كۆمار‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرین پێویستی‌ به‌‪217‬‬ ‫ده‌نگه‌ به‌پێی‌ ژم��اره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫نوێنی‌ په‌رله‌مان كه‌ ‪ ،325‬ده‌بێت‬ ‫ئه‌وكاته‌ هاوپه‌یمانیت هه‌بێ‌‪ ،‬له‌كوێ‌‬ ‫ده‌یهێنی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌دا‬ ‫تۆ شتێك بۆ ئه‌وده‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫شتێك بۆ تۆ ده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬تائێستا هه‌ستده‌كرێت‬ ‫ئ�ه‌ن��دام��ان�ی‌ ك���ورد له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق نه‌یانتوانیوه‌ كار‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر ره‌ه �ه‌ن��ده‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆچی‌؟‬ ‫م��ه‌ح��م��ود ع��وس��م��ان‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫ی بۆ عه‌ره‌ب‬ ‫نه‌مانتوانیو‌ه ئه‌و پێگه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی جێبه‌جێ‬ ‫له‌عێراقدا هه‌یه‌ بۆ كورد ‌‬ ‫ی وابكه‌ین‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬نه‌مانتوانیوه‌ كارێك ‌‬ ‫تۆپبارانی‌ سنوره‌كانمان له‌الیه‌ن‬ ‫ئ��ێ��ران‌و ت��ورك��ی��اوه‌ رابوه‌ستێنین‌و‬ ‫نه‌هێڵین تۆپباران بكرێین‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫دوو ساڵه‌ هه‌موو رۆژێ‌ ئه‌و واڵتان ‌ه‬ ‫ب��ه‌ئ��اره‌زووی خۆیان تۆپبارانمان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬حكومه‌تی‌ مالكی‌ نقه‌ ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬له‌ژێره‌و‌ه له‌گ ‌هڵ‌ ئێران‌و‬ ‫ی ئه‌منیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫توركیادا رێككه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگه‌ پێشیخۆشبێت ئه‌وان تۆپباران ‌‬ ‫ئێم ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫توركیا‌و عێراق سێ‌ قۆڵی‌ زووزوو‬ ‫ك��ۆده‌ب��ن �ه‌وه‌‌و فشار ده‌خ�ه‌ن� ‌ه سه‌ر‬ ‫ئه‌م هه‌رێم ‌ه كه‌ئێمه‌ په‌كه‌كه‌‌و پژاك‬ ‫ده‌ربكه‌ین‪ ،‬وات ‌ه شه‌ڕی‌ كورد بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م هه‌رێمه‌ش په‌ندی‌ له‌ڕابردوو‬ ‫وه‌رگرتوو‌ه شه‌ڕی‌ ئه‌وان ناكات‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئایا پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆمار ده‌درێته‌وه‌ به‌كورد؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ��ه‌و پۆسته‌ نه‌بێت ده‌توانرێت‬ ‫پۆستێكی‌ به‌هێزتر وه‌ربگیردرێته‌وه‌؟‬ ‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬پێمانباشه‌‬ ‫بدرێته‌وه‌ به‌ئێمه‌‌و هه‌وڵیشی‌ بۆ‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌ده‌ستووری‌ تازه‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ت���ازه‌دا‪ ،‬ئه‌مجاره‌ ئه‌و‬ ‫ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تییه‌ نامێنێت‪،‬‬ ‫سه‌رۆك كۆماریش ڤیتۆی‌ نامێنێت‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش كێشه‌یه‌‪ ،‬كه‌ڤیتۆت نه‌بوو‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ سوودێكی‌ واینابێت‪،‬‬ ‫خاڵێكی‌ تریش ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ ئایا ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ ئاماده‌ن ده‌نگ به‌ئێمه‌ بده‌ن‬ ‫تا سه‌رۆك كۆمار له‌ئێمه‌بێت‪ ،‬یان‬ ‫ده‌بێت ئه‌و پۆسته‌ بۆ ئێمه‌ بێت یان‬ ‫عه‌ره‌بی‌ سوننه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئێمه‌ بێت‪ ،‬چونكه‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫سوننه‌ چه‌ندین پاڵێوراویان بۆ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ هه‌یه‌‌و له‌سه‌ری‌ رێكنین‪،‬‬ ‫به‌عه‌مه‌لی‌ باسی‌ ئ �ه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫ن�ه‌ك��راوه‌‪ ،‬دوای‌ هه‌ڵبژاردن باسی‬ ‫لێده‌كرێت‪.‬‬

‫"ئه‌گه‌ری‌ وه‌رگرتنی‬ ‫پۆستی سه‌رۆك كۆمار‬ ‫بۆ كورد ئه‌گه‌رێكی‬ ‫نزیكه‌"‬

‫‪11‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫هانی‪ :‬شاجوانی لوبنانم ره‌تکرده‌و‌ه‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪12‬‬

‫ی دایكدا‬ ‫ی زمان ‌‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫ل ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ی دایكیان ده‌كه‌ن‬ ‫ی خوێندن ب ‌ه زمان ‌‬ ‫كورده‌كان داوا ‌‬ ‫ی خه‌فاف‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د عه‌ل ‌‬

‫رۆژ ‌ی ‪‌ 21‬ی شوبات ب ‌ه رۆژ ‌ی زمان ‌ی دایك‬ ‫ل ‌ه ساڵ ‌ی ‪2000‬ه‌و‌ه ل ‌ه الیه‌ن رێكخراو ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كانه‌و‌ه ناسێنراوه‌و‬ ‫هه‌موو ساڵێكیش ئه‌و رۆژ‌ه له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌و‌ه پیرۆز ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م رۆژ‌ه‬ ‫مانایه‌ك ‌ی مێژوویی هه‌یه‌و بڕیاره‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌گرتووه‌كانیش پشت به‌م مانا‬ ‫مێژوویی ‌ه ده‌به‌ستێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش بۆ ئه‌و‬ ‫خه‌بات ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك ‌ه گه‌ل ‌ی به‌نگالدیش‬ ‫له‌پێناو زم��ان� ‌ی دایكیاندا كردیان‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ك ئێستا زۆرێ��ك ل ‌ه كوردان ‌ی‬ ‫جیهان درێ��ژ‌ه پێده‌ر ‌ی ئه‌و خه‌باته‌ن‬ ‫بۆ زمان ‌ی خۆیان ك ‌ه كوردییه‌‪ ،‬ل ‌ه ‪‌ 21‬ی‬ ‫شوبات ‌ی ‪1952‬دا كۆمیت ‌ه ‌ی به‌رگر ‌ی ل ‌ه‬ ‫زمان ‌ی به‌نگالدیش ‌ی بانگه‌وازێك ‌ی كردو‬ ‫زانكۆ ‌ی داككاش به‌ره‌و پیر ‌ی ڕۆیشت‌و‬ ‫چه‌ندین چاالكییان ئه‌نجامدا‪ ،‬ئه‌و رۆژ‌ه‬ ‫ل ‌ه ی���اده‌وه‌ر ‌ی مرۆڤایه‌تیدا جێگ ‌ه ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی ك��رده‌وه‌و تا ئێستاش سیمبول ‌ی‬ ‫به‌رگریكردن ‌ه ل ‌ه زمان ‌ی دایك‪.‬‬ ‫پیرۆزكردن ‌ی ‪‌ 21‬ی شوبات ل ‌ه وان‌و هه‌كار ‌ی‬ ‫ل ‌ه رۆژ ‌ی جیهان ‌ی زمان ‌ی دایكدا‬ ‫له‌شاره‌كان ‌ی وان‌و هه‌كار ‌ی رێپێوان ‌ی‬ ‫هێمنان ‌ه به ‌به‌شدار ‌ی س��ه‌دان كه‌س‬ ‫سازكرا‌و ئه‌و رۆژ‌ه پیرۆز كرا‪ ،‬رێپێوانه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫شار ‌ی وان ب ‌ه ئاماده‌بوون ‌ی به‌كر كایا‬ ‫سه‌رۆك ‌ی شاره‌وان ‌ی شاره‌كه‌‌و نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫چه‌ندین رێكخراو ‌ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌ی مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی پارت ‌ی ئاشتی‌‌و دیموكراس ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬له‌الیه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌شه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه به‌شدارییان كردبوو چه‌ندین دروشم‬ ‫گوترانه‌و‌ه ك ‌ه گوزارشتیان ل ‌ه په‌رۆش ‌ی‬

‫ئه‌و گه‌ل ‌ه ده‌ك��رد بۆ زمان ‌ی دایكیان‌و‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌ك��ردن��ی��ان ب��ه‌و زم��ان �ه‌‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫كۆتایی رێپێوانه‌كه‌دا روونكردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌وان ‌ی پێشكه‌ش كراو تێیدا داوا ل ‌ه‬ ‫كوردان كرا بۆ زیندووكردنه‌و‌ه ‌ی زمان‌و‬ ‫كلتوریان‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویست ‌ه هه‌ستیار‬ ‫ب �ن‌و ‌رێگر ‌ی ل ‌ه ت��وان��دن �ه‌و‌ه ‌ی زمان ‌ی‬ ‫كورد ‌ی بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌و‌ه ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫كورد ‌ی ببێت ‌ه زمان ‌ی پ�ه‌روه‌رده‌و بچێت ‌ه‬ ‫دۆخێك ‌ی ره‌سمییه‌وه‌‪ ،‬له‌شار ‌ی هه‌كاریش‬ ‫ب ‌ه ئاماده‌بوون ‌ی سه‌رۆك ‌ی شاره‌وانی‌‌و‬ ‫چه‌ندین ب�ه‌رپ��رس� ‌ی پ��ارت � ‌ی ئاشتی‌‌و‬ ‫دیموكراس ‌ی به‌ده‌پ ‌ه ژماره‌یه‌ك ل ‌ه دایكان ‌ی‬ ‫ئاشت ‌ی رێپێوانێك سازكراو داواكرا زمان ‌ی‬ ‫كورد ‌ی متمان ‌ه ‌ی ده‌ستور ‌ی پێ بدرێ‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئامه‌د وان ‌ه ‌ی بیركار ‌ی به‌زمان ‌ی‬ ‫كورد ‌ی خوێنرا‬ ‫ه����ه‌زاران ك �ه‌س ل �ه‌گ �ه‌ور‌ه شار ‌ی‬ ‫ئامه‌د رێپێوانێكیان بۆ گه‌یشتن ‌ی زمان ‌ی‬ ‫ك��ورد ‌ی ب ‌ه دۆخێك ‌ی ره‌سمی‌‌و كردن ‌ی‬ ‫ب ‌ه زامن ‌ی پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬ل��ه‌ڕۆژ ‌ی زمان ‌ی‬ ‫جیهان ‌ی دایكدا سازكرد‪ ،‬رێپێوانه‌ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫ئاماده‌بوون ‌ی سه‌اڵحه‌دین ده‌میرتاش‬ ‫سه‌رۆك ‌ی به‌ده‌په‌‌و چه‌ندین به‌رپرس ‌ی‬ ‫دیكه‌و رێكخراوه‌كان ‌ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬تیایدا دروشم ‌ی "تواندنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫زمانێك تاوان ‌ی مرۆڤایه‌تییه‌"یان گوته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك چه‌ندین تابلۆیان به‌رز كردبۆو‌ه‬ ‫ك ‌ه به‌زمان ‌ی ك��ورد ‌ی له‌تێیاندا داوا ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌و فێركردنیان ب ‌ه زمان ‌ی دایكیان‬ ‫كردبوو‪ ،‬سیاسه‌ته‌كان ‌ی نكوڵیكردن‌و‬ ‫فه‌رامۆش كردنیان سه‌ركۆن ‌ه كردبوو‪،‬‬ ‫سه‌رنجڕاكێشترین دیمه‌ن ‌ی رێپێوانه‌ك ‌ه‬ ‫دیمه‌ن ‌ی ئه‌و هه‌زاران كه‌س ‌ه بوو ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫له‌زگ ‌ه ‌ی سپ ‌ی ده‌م ‌ی خۆیان به‌ستبوو‪،‬‬

‫خوێندن ب ‌ه زمانی دایک‪ ،‬داوایه‌کی سه‌ره‌کی کورده‌کانه‌‬

‫وه‌ك ناڕه‌زایه‌تییه‌ك دژ ‌ی قه‌ده‌غه‌كردن ‌ی‬ ‫زمانه‌كه‌یان ل ‌ه خوێندنگه‌كاندا‪ ،‬دواتر ل ‌ه‬ ‫نێو پاركێكدا ل ‌ه ژێر ناو ‌ی خوێندنگه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئازاددا وان ‌ه ‌ی بیركار ‌ی وترایه‌و‌ه و یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه خوێندكاران ‌ی پۆله‌كه‌ش سه‌اڵحه‌دین‬ ‫ده‌میرتاش ‌ی سه‌رۆك ‌ی به‌ده‌پ ‌ه بوو‪،‬پاشان‬ ‫ل ‌ه روونكردنه‌وه‌یه‌كدا باس ل �ه‌و‌ه كرا‬ ‫ك ‌ه ده‌توانرێت زمان ‌ی كورد ‌ی ل ‌ه هه‌موو‬ ‫بواره‌كاندا به‌كاربهێنرێت‌و تواناكان ‌ی‬ ‫ئه‌و زمان ‌ه له‌وه‌ش به‌هێزتره‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه بكرێت ‌ه زمان ‌ی ره‌سم ‌ی ل ‌ه‬ ‫خوێندنگه‌كاندا‪ ،‬داواش كرا خوێندنگ ‌ه ‌ی‬ ‫ئ��ازاد ببێت ‌ه هۆكارێك بۆ ئازادبوون ‌ی‬ ‫زمان ‌ی كورد ‌ی له‌و كۆت‌وبه‌ندان ‌ه ‌ی پێ ‌ی‬ ‫سنورداركراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌جه‌كه‌‪ :‬سیاسه‌ت ‌ی تاك زمان ‌ی‬ ‫ل ‌ه توركیا درێژ‌ه ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن � ‌ی س��ه‌رك��ردای��ه‌ت�� ‌ی‬ ‫كۆماجڤاكێن كوردستان ‌ێ (كه‌جه‌كه‌)‬ ‫ل ‌ه به‌یاننامه‌یه‌كدا ك ‌ه به‌بۆن ‌ه ‌ی رۆژ ‌ی‬ ‫زمان ‌ی جیهان ‌ی دایكه‌و‌ه باڵویكردۆته‌و‌ه‬ ‫رایگه‌یاندووه‌‪ :‬سیاسه‌ت ‌ی یه‌ك ده‌وڵ ‌هت‌و‬ ‫یه‌ك نه‌ته‌وه‌و یه‌ك زمان ك ‌ه ل ‌ه توركیا‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌ك��را بۆ تواندنه‌و‌ه ‌ی گه‌ل ‌ی‬ ‫كوردو زمان ‌ی كورد ‌ی به‌هه‌مان گوڕوتین ‌ی‬ ‫جارانییه‌و‌ه ب �ه‌رده‌وام �ه‌‪ ،‬ه��ه‌روه‌ك ل ‌ه‬ ‫روونكردنه‌وه‌كه‌دا هاتووه‌‪ :‬فشاره‌كان ‌ی‬ ‫ده‌وڵ � ‌هت‌و یاساغه‌كانی‌‌و ئه‌و سیستم ‌ی‬ ‫خوێندن ‌ه ‌ی ك ‌ه هه‌یه‌‌و فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫حكومه‌ت به‌سه‌ر ئامڕازه‌كان ‌ی چاپ‌و‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌و راگه‌یاندن‌و بازاڕه‌و‌ه وا ‌ی‬ ‫كردوو‌ه زمان ‌ی كورد ‌ی بپوكێته‌وه‌‌و هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌ش ئه‌و‌ه ده‌رده‌خات ك ‌ه حكومه‌ت ‌ی‬ ‫توركیا دوورییه‌ك ‌ی گونجاو ‌ی ل ‌ه سیاسه‌ت ‌ی‬ ‫نكوڵ ‌ی لێكردن‌و سڕینه‌و‌ه ‌ی زمان ‌ی كوردی‬

‫پیاده‌كردبێت‪.‬‬ ‫به‌ده‌پ ‌ه داوا ل ‌ه په‌رله‌مان ده‌كات‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه ل ‌ه یاساغ ‌ی په‌روه‌رد‌ه ب ‌ه‬ ‫زمان ‌ی كورد ‌ی بكات‬ ‫فاتم ‌ه ك��ورت��واڵن په‌رله‌مانتار ‌ی‬ ‫ب �ه‌ده‌پ � ‌ه ل � ‌ه ش���ار ‌ی وان‪ ،‬داوای��ه‌ك�� ‌ی‬ ‫پێشكه‌ش ب ‌ه سه‌رۆكایه‌ت ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫توركیا كردوو‌ه بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه ل ‌ه یاساغ ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌و فێركردن ب ‌ه زمان ‌ی كوردی‌‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫داواكه‌دا هاتوو‌ه ك ‌ه پێویست ‌ه ل ‌ه هه‌موو‬ ‫ئه‌و الیه‌نان ‌ه ‌ی په‌روه‌رد‌ه بكۆڵرێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌هۆ ‌ی قه‌ده‌غه‌كردن ‌ی زمان ‌ی دایكه‌و‌ه‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی نێگه‌تیڤیان له‌سه‌ر مندااڵن ‌ی‬ ‫به‌جێهێشتبێت‪ ،‬ئه‌و الیه‌نانه‌ش وه‌ك‬ ‫به‌ره‌وپێشچوون ‌ی زیره‌ك ‌ی خوێندكار‪،‬‬ ‫س �ه‌رك �ه‌وت��ووی خوێندكار ل � ‌ه پۆل‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كاندا‪ ،‬توانا ‌ی تێگه‌یشتن‪،‬‬ ‫توانا ‌ی دروستكردن ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وروبه‌ر‪.‬‬ ‫ده‌یان نام ‌ه ب ‌ه زمان ‌ی كورد ‌ی‬ ‫بۆ ئاپۆ نێردران‬ ‫له‌ ش��اری‌ ئ��ام�ه‌دو شارۆچكه‌ی‌‬ ‫بیسمیلی‌ سه‌ر به‌ شاره‌كه‌ له‌ڕۆژی‌‬ ‫‪21‬ی‌ شوباتداو به‌بۆنه‌ی‌ رۆژی‌ جیهانی‌‬ ‫زمانی‌ دایكه‌وه‌‪ 150 ،‬نام ‌ه كه‌ به‌ زمانی‌‬ ‫ك���وردی‌‌و به‌مه‌به‌ستی‌ پیرۆزكردنی‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ نوسرابوون بۆ دوورگه‌ی‌‬ ‫ئیمراڵی‌‌و به‌ندینخانه‌كه‌ی‌ عه‌بدوڵاڵ‬ ‫ئۆجاالن نێردران‪ ،‬هه‌روه‌ك دانیشتوانی‌‬ ‫ش��ارۆچ��ك �ه‌ك �ه‌ ل�����ه‌دوای‌ چاالكی‌‌و‬ ‫روونكردنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫رێپێوانه‌كه‌یان‬ ‫رۆژن��ام �ه‌وان��ی��ی��ان س��ازك��ردو تێیدا‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬زمانمان شه‌ره‌فمانه‌و‬ ‫هه‌ربۆیه‌ داخ��وازی��ن پ��ه‌روه‌رده‌م��ان‬ ‫به‌زمانی‌ خۆمان بێت‪.‬‬

‫ی ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ی دیموكراس ‌‬ ‫گه‌ر ئێم ‌ه باس ‌‬ ‫ی دادوه‌ریی‌و ن ‌ه سوپا له‌سه‌روو یاساو ‌ه بن‬ ‫ێ ن ‌ه ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ناب ‌‬ ‫حه‌سه‌ن جه‌مال‬

‫سیستم ‌ی دادوه‌ر ‌ی ئێم ‌ه له‌زۆر رووه‌و‌ه‬ ‫شێوێنراوه‌‪ ،‬له‌دیموكراس ‌ی واڵتان ‌ی‬ ‫ئ �ه‌وروپ��او‌ه دووره‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه یه‌كێك‬ ‫له‌نمون ‌ه ه���ه‌ر‌ه سه‌رنجڕاكێشه‌كان‬ ‫ل�ه‌م ب��اره‌ی �ه‌و‌ه ئ�ه‌و ش��ێ��واز‌ه بێت ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌ندامان ‌ی ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫دادوه‌ریدا په‌یڕه‌وده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م مۆدێل ‌ه ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه له‌سیستم ‌ی واڵتان ‌ی ئه‌وروپیدا نییه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌توركیادا هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك‬ ‫له‌نێوان ده‌س �ه‌اڵت � ‌ی دادوه‌ری‌و ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنان ‌ه ‌ی به‌مه‌به‌ست ‌ی دیاریكردن ‌ی‬ ‫ئه‌ندامه‌كان ‌ی دیاریده‌كرێت له‌الی ‌هك‌و‬ ‫دامه‌زراو‌ه ‌ی یاسادانان له‌الیه‌ك ‌ی دیكه‌و‌ه‬ ‫ن�ه‌م��اوه‌‌و پ��رد ‌ی په‌یوه‌ندیی نێوانیان‬ ‫به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك پچڕاوه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫بۆت ‌ه مای ‌ه ‌ی ئه‌مه‌ش ده‌ستوور ‌ی ساڵ ‌ی‬ ‫‪1982‬ه‌‪ ،‬واتا ده‌ستوور ‌ی كوده‌تا ‌ی ‪‌ 12‬ی‬ ‫سێپته‌مبه‌ر‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫دادگا ‌ی ده‌ستوورییدا له‌توركیا‪ ،‬په‌رله‌مان‬ ‫هیچ رۆڵێك ‌ی نییه‌‪ ،‬هاوكات له‌واڵت ‌ی‬ ‫ئه‌ڵمانیا په‌رله‌مان هه‌موو ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫دادگ���ا ‌ی ده‌س��ت��وور ‌ی هه‌ڵده‌بژێرێ‌‪،‬‬ ‫له‌پۆڵۆنیا‌و مه‌جه‌ریش به‌هه‌مان شێوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئیسپانیا سه‌رجه‌م ‌ی ئه‌ندامان ‌ی دادگا ‌ی‬ ‫ده‌س��ت��وور ‌ی واڵت له‌الیه‌ن دام���ه‌زراو‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ‌ی وه‌ك په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌ته‌و‌ه هه‌ڵده‌بژێردرێن‪ ،‬ئیتاڵیا‌و‬

‫پورتوگالیش ب �ه‌م ج���ۆره‌ن‪ ،‬له‌كۆ ‌ی‬ ‫‪ 9‬ئه‌ندام ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی ده‌ستوور ‌ی‬ ‫فه‌ره‌نسا سیانیان س��ه‌رۆك كۆمار‌و‬ ‫سیانیان سه‌رۆك ‌ی په‌رله‌مان‌و سیانه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫دی��ك�ه‌ش��ی��ان س��ه‌رۆك�� ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫سیناتۆران هه‌ڵیده‌بژێرن‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان ‌ی‬ ‫ل �ه‌وی�لای �ه‌ت � ‌ه‬ ‫ئه‌مریكا ته‌واو ‌ی ئه‌ندامه‌كان ‌ی نوێنه‌ران ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ی دادوه‌ری���ی ده‌س��ت��وور ‌ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی دادگا ‌ی بااڵ ‌ی واڵتن‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫هه‌ڵیانده‌بژێرێ‌‌و كۆنگرێس ده‌نگیان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رده‌دات‪ ،‬هیچ كه‌سێك ‌ی خاوه‌ن‬ ‫عه‌قڵیش نایه‌ت بڵ ‌ێ به‌هۆ ‌ی ئه‌م مۆدێل ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌سه‌اڵت ‌ی دادوه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌م واڵتان ‌ه سه‌ربه‌خۆ نین‪ ،‬یان به‌سیاس ‌ی‬ ‫كراون‪ ،‬كه‌سیش بانگه‌ش ‌ه ‌ی ئه‌و‌ه ناكات‬ ‫ك ‌ه ئه‌و ده‌سه‌اڵت ‌ه له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪ ،‬ئه‌و بانگه‌شه‌ی ‌ه ناكات‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ده‌زان���� ‌ێ ئ��ه‌و ش��ێ��واز‌ه ‌ی بۆ‬ ‫پێكهێنان ‌ی ئه‌ندامان ‌ی ئه‌و ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫په‌یڕه‌وكراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ند ‌ی به‌گه‌له‌و‌ه‬ ‫پچڕا‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت ‌ه كارێك ‌ی هه‌ڵه‌‪ ،‬له‌پێش‬ ‫كوده‌تاك ‌ه ‌ی ‪‌ 12‬ی ئه‌یلوله‌و‌ه مۆدێل ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌ال ‌ی ئێمه‌ش جیاوازییه‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌وتۆ ‌ی نه‌بوو‪ ،‬با كه‌مێك له‌ده‌ستوور ‌ی‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 1961‬رامێنین ك ‌ه به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ك��وده‌ت��ا ‌ی ‪‌ 27‬ی ئ��ای��اره‌‪ ،‬له‌كۆ ‌ی ‪15‬‬ ‫ئه‌ندام ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی دادگا ‌ی ده‌ستوور ‌ی‬ ‫سیانیان له‌الیه‌ن په‌رله‌مان‌و دووانیان‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن ئه‌نجومه‌ن ‌ی سیناتۆرانه‌و‌ه‬

‫هه‌ڵده‌بژێران‪ ،‬له‌دوا ‌ی كوده‌تاك ‌ه ‌ی ‪‌ 12‬ی‬ ‫ئازاریشه‌وه‌و له‌و گۆڕانكارییانه‌دا ك ‌ه‬ ‫له‌ده‌ستووردا ئه‌نجامدران‪ ،‬ده‌ستكار ‌ی‬ ‫ئه‌م مۆدێل ‌ه نه‌كرا‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌شدا‬ ‫له‌كوده‌تاك ‌ه ‌ی ‪‌ 12‬ی سێپته‌مبه‌ردا هه‌موو‬ ‫شتێك سه‌راوبن كرایه‌وه‌‌و دیموكراسی‌‌و‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت��� ‌ی م���اف تێكوپێكدران‪،‬‬ ‫ه �ه‌وڵ��درا ده‌ست ‌ی ئ �ه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫ل �ه‌ڕێ � ‌ی س��ن��دوق�ه‌ك��ان� ‌ی ده‌نگدانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵبژێردرابوون‌و له‌په‌رله‌مان‌و حكومه‌تدا‬ ‫ب��وون‪ ،‬به‌توند ‌ی ببه‌سترێته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫چوراچێوه‌یه‌شدا سه‌ربه‌خۆیی دادوه‌ر ‌ی‬ ‫له‌ڕوو ‌ی هۆشیارییه‌و‌ه زۆر زیاده‌ڕه‌و ‌ی‬

‫هێشتا سوپا مه‌ترسییه‌ له‌سه‌ر دیموکراسی‬

‫تێداكرا‌و ده‌سه‌اڵت ‌ی دادوه‌ر ‌ی له‌ڕێ ‌ی ئه‌و‬ ‫كوده‌تایه‌و‌ه ك ‌ه سوپا ئه‌نجامیدابوو‪،‬‬ ‫به‌هێزێك ‌ی ره‌ها به‌سه‌ر ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ی‬ ‫یاسادانان‌و جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫له‌واڵت ‌ی ئێم ‌ه ئه‌ندامان ‌ی دامه‌زراو‌ه ‌ی بااڵ ‌ی‬ ‫دادوه‌ران‌و داواكار‌ه گشتییه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی راوێژكارییه‌و‌ه‬ ‫دیاریده‌كرێن‪ ،‬ئه‌ندامان ‌ی دام��ه‌زراو‌ه ‌ی‬ ‫بااڵ ‌ی دادوه‌ران‌و داواكار‌ه گشتییه‌كانیش‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی راوێژكاری‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرن‪ ،‬ئه‌م ‌ه سیستمێك ‌ی داخراو ‌ی‬ ‫چینه‌كانه‌‌و له‌سیستم ‌ی دیموكراسیدا‬ ‫شت ‌ی ل��ه‌م ج���ۆر‌ه نییه‌‪ ،‬ده‌توانین‬

‫سه‌باره‌ت به‌دامه‌زراو‌ه ‌ی بااڵ ‌ی دادوه‌ران‌و‬ ‫داواك��اران � ‌ی گشت ‌ی بڵێین له‌سیستم ‌ی‬ ‫دیموكرات ‌ی هه‌ندێك له‌واڵتان ‌ی ئه‌وروپادا‪،‬‬ ‫دامه‌زراو‌ه ‌ی له‌م جۆر‌ه بوونیان نییه‌‪ ،‬ال ‌ی‬ ‫ئه‌وان بڕیاره‌كان بۆنمون ‌ه له‌به‌ریتانیاو‬ ‫سویدو كۆمار ‌ی چیك بۆ سه‌رۆك یان‬ ‫بۆ حكوم ‌هت‌و له‌ئه‌ڵمانیاش بۆ حاكم ‌ی‬ ‫ویالیه‌ته‌كان جێهێڵراوه‌‪ ،‬له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫كۆمسیۆن ‌ی ڤینیسیا ده‌ڵێت بۆ رزگاربوون‬ ‫له‌سه‌ربه‌خۆیی دادوه‌ر ‌ی له‌الی ‌هك‌و خۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌ی له‌الیه‌ك ‌ی دیكه‌وه‌‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫هاوسه‌نگ ‌ی له‌لێپرسینه‌و‌ه ‌ی به‌زۆری ‌ی‬ ‫دام���ه‌زراو‌ه ‌ی دادوه‌ری��دا دروستبكرێت‪،‬‬

‫به‌اڵم له‌ال ‌ی ئێم ‌ه هاوسه‌نگ ‌ی بوون ‌ی نییه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌دوا ‌ی ‪‌ 12‬ی سێپته‌مبه‌ر ‌ی ساڵ ‌ی‬ ‫‪1980‬وه‌و به‌هۆ ‌ی ئ �ه‌و ده‌ستوور‌ه ‌ی‬ ‫له‌رێ ‌ی كوده‌تاو‌ه نووسرا‪ ،‬هاوسه‌نگ ‌ی‬ ‫له‌دژ ‌ی ئه‌و دامه‌زراوان ‌ه ‌ی له‌سندوقه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌نگدانه‌و‌ه ده‌رده‌چ��وون به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬ ‫تێكچوو‪ ،‬ال ‌ی ئێم ‌ه ده‌سه‌اڵت ‌ی دادوه‌ری‌‌و‬ ‫سوپاپێكه‌و‌ه یاریده‌ك ‌هن‌و هه‌ماهه‌نگیان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬سه‌رنجڕاكێشترین نمون ‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌ڵبژاردن ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی ساڵ ‌ی‬ ‫‪‌2007‬ه ك ‌ه تیایدا رێگر ‌ی كرا له‌ده‌نگ ‌ی‬ ‫‪ 367‬په‌رله‌مانتارو له‌رێ ‌ی یاداشتێكه‌و‌ه‬ ‫خواست ‌ی په‌رله‌مان پێشێلكرا‪.‬‬ ‫نمونه‌یه‌ك ‌ی دیكه‌ش به‌تاڵكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌و هه‌وڵ ‌ه یاساییانه‌بوو له‌الیه‌ن دادگا ‌ی‬ ‫ده‌ستوورییه‌و‌ه بۆ دادگاییكردن ‌ی كه‌سان ‌ی‬ ‫س �ه‌رب��از ‌ی ل �ه‌دادگ��ا مه‌ده‌نییه‌كاندا‪،‬‬ ‫دواترین نمونه‌ش له‌سه‌ر كارالبردن ‌ی ئه‌و‬ ‫داواكار‌ه گشتییان ‌ه ‌ی شار ‌ی ئه‌رزینجان‬ ‫له‌الیه‌ن دام���ه‌زراو‌ه ‌ی بااڵ ‌ی دادوه‌ران‌و‬ ‫داواك��اران � ‌ی گشتییه‌وه‌‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫له‌چوارچێو‌ه ‌ی لێكۆڵینه‌و‌ه له‌كه‌یس ‌ی‬ ‫ئه‌گه‌نه‌كۆندا فه‌رماند‌ه ‌ی سوپا ‌ی سێیان‬ ‫بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه بانگ كردبوو‪.‬‬ ‫درێژه‌دان به‌م باس ‌ه له‌جێگ ‌ه ‌ی خۆیدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ن ‌ه سوپاو ن ‌ه ده‌سه‌اڵت ‌ی دادوه‌ر ‌ی‬ ‫له‌سه‌روو یاساوه‌ن‪ ،‬توركیا به‌دیموكراس ‌ی‬ ‫پل ‌ه دوو قایل نابێت‪.‬‬ ‫و‪ .‬له‌توركییه‌وه‌‪ :‬محه‌مه‌د عه‌ل ‌ی كه‌مال‬ ‫سه‌چاوه‌‪ :‬رۆژنام ‌ه ‌ی میللیه‌ت‬

‫ژمار‌ه (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کوردستانی‬

‫"پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌كوردستان نیگه‌رانم ده‌كات"‬

‫‪10‬‬

‫دكتۆر عه‌لیره‌زا نوریزاده‌ به‌رپرسی ناوه‌ندی توێژینه‌وه‌ی ئێران‪-‬عه‌ره‌ب له‌له‌نده‌ن بۆ ده‌ستوور‬ ‫سازدانی ‪ :‬هیوا سه‌لیمی‬

‫دكتۆر عه‌لیره‌زا پێیوای ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ده‌وڵه‌ته‌كانی دراوسێی عێراق‌و‬ ‫جیهانیش هه‌ریه‌كه‌و به‌پێی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان له‌گروپ‌و‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی ده‌ستنیشانكراو الیه‌نگری‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و وتیشی "ده‌سته‌ی داد‌و‬ ‫لێپێچینه‌و‌ه له‌كاره‌كانیاندا به‌كرده‌و‌ه‬ ‫نیشانیاندا كه‌بڕیاره‌كانیان له‌شوێنێكی‬ ‫دیكه‌و‌ه په‌سه‌ند ده‌كرێ"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وت ‌ی "پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌كوردستان نیگه‌رانم ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ره‌وت‌و گروپانه‌ی ك ‌ه له‌كوردستان‬ ‫هاتوونه‌ت ‌ه پێشه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت پێشوازیان‬ ‫لێبكرێ‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌دیموكراسی‬ ‫كوردستان ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫‪..................................‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬ع���ێ���راق ل���ه‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنێكی گرنگ‌و‬ ‫هه‌ستیاردایه‌‪ ،‬ره‌خ��ن��ه‌‌و گله‌ییه‌كی‬ ‫زۆر له‌ئارادایه‌‌و لێكدانه‌وه‌ی جیاجیا‬ ‫ده‌رب��������اره‌ی پ��رس��ه‌ك�� ‌ه ده‌ك����رێ‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی لێكدانه‌وه‌ی‬ ‫جه‌نابتان بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه چییه‌؟‬ ‫عه‌لیره‌زا نوریزاده‌‪ :‬هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق سه‌ره‌ڕای‬ ‫هه‌موو ره‌خنه‌كان‪ ،‬گرنگترین رووداو‌ه‬ ‫كه‌چاره‌نووسی سیاسیی ئه‌و واڵت ‌ه‬ ‫دیاریده‌كا‪ ،‬ئ�ه‌م رووداو‌ه سیاسیی ‌ه‬ ‫نوێی ‌ه ده‌ت��وان��ێ داه��ات��ووی عێراق‬ ‫به‌دوو شێواز وێنا بكات‪ ،‬یان ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه عێراق بۆ خانه‌ی‬ ‫دیموكراسی راسته‌قین ‌ه رێنوێن ده‌كا‌و‬ ‫ع��ێ��راق به‌شێوه‌یه‌كی راسته‌قین ‌ه‬ ‫ده‌با ب�ه‌ره‌و ئه‌و هێڵ ‌ه دڵخوازه‌ی ك ‌ه‬ ‫زۆری��ن �ه‌ی خه‌ڵك خ��وازی��اری��ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هێڵه‌ی ك ‌ه كاریگه‌ری ج��دی له‌سه‌ر‬ ‫ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاسیی عێراق‬ ‫داده‌ن���ێ‪ ،‬ی��ان به‌پێچه‌وانه‌و‌ه عێراق‬ ‫ب��ه‌ره‌و دااڵنێكی پڕ له‌پێچ‌و هه‌وراز‬

‫د‪ .‬عه‌لیره‌زا نوریزاده‌‬

‫رێنوێن ده‌كات كه‌ره‌نگ‌و بۆنێكی ته‌واو‬ ‫ئایینی‌و تایفی به‌خۆیه‌و‌ه بگرێ‌و دواجار‬ ‫سیستمی سیاسی بۆ سیستمێكی‬ ‫تاكره‌هه‌ند ده‌گوازرێته‌وه‌‪.‬ئه‌گه‌ر حیزب‌و‬ ‫گروپ ‌ه ئاینییه‌كان به‌و پاره‌و پشتیوانی‌و‬ ‫یارمه‌تیی ‌ه ده‌ره‌ك��ی��ان �ه‌ی ك ‌ه لێیان‬ ‫ده‌كرێ بتوانن له‌ده‌وڵه‌تی داهاتووی‬ ‫عێراق ده‌س �ه‌اڵت به‌ده‌سته‌و‌ه بگرن‪،‬‬ ‫ده‌ب��ێ دڵگران‌و نیگه‌ران بین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر حیزب ‌ه عه‌لمانییه‌كانی عێراق‬ ‫بتوانن النیكه‌م هاوكێشه‌كانی ده‌سه‌اڵت‬ ‫راب��گ��رن‌و رێگه‌نه‌ده‌ن كه‌ئاینییه‌كان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ره‌های عێراق به‌ده‌سته‌و‌ه‬ ‫بگرن‪ ،‬ئه‌وكات ده‌بێ هیواداربین ك ‌ه‬ ‫عێراق درێژ‌ه به‌هه‌نگاوه‌كانی بدات‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬گه‌وره‌ترین كێشه‌ی‬ ‫ئێستای هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق ده‌ستوه‌ردانی واڵتانی ده‌وروبه‌ره‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی كۆماری ئیسالمی ئێران‪،‬‬ ‫ب��ه‌ب��ڕوای ئ��ێ��و‌ه پشكی ئ��ێ��ران له‌م‬ ‫ده‌ستوه‌ردانان ‌ه چه‌نده‌‌و ئامانجه‌كانی‬ ‫حكومه‌تی ئێران له‌م كرده‌وان ‌ه چییه‌؟‬ ‫ع �ه‌ل��ی��ره‌زا ن���وری���زاده‌‪ :‬هه‌ریه‌ك‬

‫له‌ده‌وڵه‌ته‌كانی ناوچه‌كه‌‌و جیهان به‌پێی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان له‌گروپ‌و‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی ده‌ستنیشانكراو الیه‌نگری‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و تا ئێر‌ه هیچ كێشه‌یه‌ك نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچكام له‌م ده‌وڵه‌تان ‌ه به‌ڕاده‌ی‬ ‫حكومه‌تی ئێران به‌ئاشكرا ده‌ستوه‌ردان‬ ‫له‌كاروباری ناوخۆیی عێراق ناكات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌م نمونه‌ی ده‌سته‌ی داد‌و لێپێچینه‌و‌ه‬ ‫بڕوانن كه‌سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی له‌ده‌ست‬ ‫كه‌سانێكی وه‌ك ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‌و‬ ‫ئه‌لالمیه‌‪ ،‬ئه‌وان له‌كاره‌كانیاندا به‌كرده‌و‌ه‬ ‫نیشانیاندا كه‌بڕیاره‌كانیان له‌شوێنێكی‬ ‫دیكه‌و‌ه په‌سنه‌د ده‌كرێ‪ ،‬ساڵح موتڵه‌گ‬ ‫ب �ه‌و ه��ۆك��ار‌ه له‌پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫دوورخرایه‌و‌ه كه‌پشتیگری‌و پشتیوانیی‬ ‫له‌موجاهیدینی خه‌ڵقی ئێران ده‌كرد‌و‬ ‫له‌كۆنگر‌ه حیزبیه‌كانی ئه‌و رێكخراوه‌یه‌دا‬ ‫به‌شداری ده‌ك��رد‪ ،‬ناوبراو به‌هۆكاری‬ ‫به‌عسیبوون دوور نه‌خرایه‌و‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ئه‌گه‌ر به‌عسیبوون پێوه‌رێكبێ بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌‪ ،‬ده‌بێ نیوه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫عێراق له‌پرۆسه‌ی سیاسیی‌و له‌به‌شداری‬ ‫سیاسیی ئ�ه‌و واڵت � ‌ه دووربخرێنه‌وه‌‪،‬‬

‫حكومه‌تی به‌عس ‪ 3‬ده‌ی ‌ه ده‌سه‌اڵتداری‬ ‫ك���رد‌و خه‌ڵكیش ل���ه‌و س���ه‌رده‌م���ه‌دا‬ ‫ناچاربوون ببن ‌ه ئه‌ندامی حیزبی به‌عس‪،‬‬ ‫چونك ‌ه مامۆستا بوون‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر بوون‌و‬ ‫ناچارده‌كران كه‌ببن ‌ه ئه‌ندام‪.‬‬ ‫س����اڵ����ح م���وت���ڵ���ه‌گ ت���ۆڵ���ه‌ی‬ ‫هاورێیه‌تیكردن له‌گه‌ڵ موجاهیدینی‬ ‫خه‌ڵكی لێده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬یان له‌چه‌ندین‬ ‫نمونه‌یتردا ده‌بیندرێ كه‌كه‌سانێك‬ ‫ل �ه‌پ��رۆس �ه‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‌و به‌شداری‬ ‫سیاسیی دوورده‌خرێنه‌و‌ه كه‌پێشووتر‬ ‫هه‌ڵوێستی ت��ون��دی��ان له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانه‌كانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران له‌عێراقدا ب��ووه‌‌و ئه‌م رووداو‌ه‬ ‫ئاشكرای ك��رد كه‌كۆماری ئیسالمی‬ ‫نفوزێكی به‌رچاوی له‌عێراقدا هه‌یه‌‪ ،‬ئێو‌ه‬ ‫بڵێن ئه‌م ‌ه چ مانایه‌كی هه‌ی ‌ه كه‌كۆماری‬ ‫ئیسالمی بۆوێن ‌ه به‌كاندیدێكی شیع ‌ه‬ ‫ده‌ڵ��ێ كه‌ئێم ‌ه تۆ ده‌كه‌ین به‌سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران‪ ،‬دوات��ر چه‌ند ملیۆن دۆالر‬ ‫ده‌خات ‌ه خزمه‌تی‌و پێی ده‌ڵێ كه‌ئه‌م‬ ‫پاره‌ی ‌ه بۆ پڕوپاگه‌نده‌ی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌‪ ،‬به‌بڕوای من ده‌بێ ئه‌م‬ ‫ره‌فتاران ‌ه مه‌حكوم بكرێن‪ ،‬ده‌بێ پیاوانی‬ ‫ده‌وڵه‌تی عێراق بزانن كه‌ئه‌گه‌ر ده‌یانه‌وێ‬ ‫ئیعتبار‌و پێگ ‌ه په‌یدابكه‌ن‪ ،‬ده‌بێ ئه‌م‬ ‫ئیعتباره‌یان له‌الیه‌ن گه‌النی عێراقه‌و‌ه‬ ‫بێ‪ ،‬نه‌ك له‌الیه‌ن واڵتێكی بێگانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬كریستۆڤه‌ر هێڵ‬ ‫باڵیۆزی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا ل�ه‌ب�ه‌غ��داد له‌سمینارێكدا‬ ‫له‌ئه‌نستیتۆی ئاشتی له‌واشنتۆن‌و‬ ‫له‌وه‌اڵمی پرسیارێك ده‌رباره‌ی چوون ‌ه‬ ‫س�ه‌ره‌وه‌ی ئاستی ده‌ستوه‌ردانه‌كانی‬ ‫حكومه‌تی ئێران له‌عێراق رایگه‌یاندوو‌ه‬ ‫كه‌ئه‌گه‌ر عێراق له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا هاوكاری‬ ‫بكات‪ ،‬هاوبه‌شێكی ستراتیژی بۆ‬ ‫ئه‌مریكا ده‌بێ‌و ئه‌گه‌ر به‌ره‌و ئێران بڕوا‬ ‫ره‌فتاریان له‌گه‌ڵ عێراق ده‌گۆڕدرێ‪،‬‬ ‫به‌بڕوای ئێو‌ه ئایا ئه‌مریكا له‌داهاتووی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی عێراق نیگه‌ران ‌ه یان‬ ‫به‌م قسان ‌ه ده‌یه‌وێ ئامانجیتر بپێكێ؟‬ ‫عه‌لیره‌زا نوریزاده‌‪ :‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬

‫نیگه‌رانه‌‪ ،‬به‌اڵم من له‌و بڕوایه‌دانیم‬ ‫كه‌ئه‌مریكا بۆ عێراق هات‌و كوڕه‌كانی‬ ‫به‌كوشتدا‌و ئ �ه‌و ه�ه‌م��وو هه‌زینه‌ی‬ ‫سه‌رفكرد تا عێراق پێشكه‌ش به‌كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران بكات‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دام‬ ‫هه‌ر كات ئه‌مریكییه‌كان هه‌ست به‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن كه‌عێراق ته‌واو له‌ئێران نزیك‬ ‫ده‌ب��ێ��ت�ه‌وه‌‌و ب��ه‌ره‌و ئ �ه‌و ئاراسته‌ی ‌ه‬ ‫ده‌ڕوا‪ ،‬بڕیاری پیۆیست ده‌ده‌ن‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫كه‌ده‌سه‌اڵتیان راده‌ستی عێراقییه‌كان‬ ‫كردووه‌‌و له‌كاروباری ناوخۆیی عێراقدا‬ ‫ده‌ستوه‌ردان ناك ‌هن‌و ته‌نیا الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌راو بۆچوونه‌كانیان ئاگادار ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم حكومه‌تێك به‌گه‌وره‌یی ئه‌مریكا‬ ‫به‌ئاسانی چ��اوی ناقونجێنێ‌و بڵێ‬ ‫ئێم ‌ه سه‌داممان رووخاند‌و كۆماری‬ ‫ئیسالمی ف �ه‌رم��وو ئ��ه‌و‌ه عێراق بۆ‬ ‫ت��ۆ‪ ،‬ك��ۆم��اری ئیسالمی ئ��ێ��ران له‌و‬ ‫پشێویی‌و تیرۆریزمه‌ی ك ‌ه له‌عێراقدا‬ ‫چ��االك��ب��ووه‌‪ ،‬كه‌ڵكی وه‌رگ���رت���وو‌ه‬ ‫ب��ۆئ �ه‌وه‌ی بتوانێ له‌قازانجی خۆی‬ ‫جێپێ دروستبكات‌و ده‌سه‌اڵتی خۆی‬ ‫له‌وێ سه‌قامگیربكات‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ت ‌ه به‌بڕای‬ ‫من عێراقییه‌كان خۆیان به‌و ده‌ره‌نجام ‌ه‬ ‫گه‌یشتوون كه‌ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫عێراق به‌شێوه‌یه‌كی ت��ه‌واو ئازاد‌و‬ ‫بێده‌ستوه‌ردانی ئێران به‌ڕێوه‌بچێ‬ ‫سه‌رجه‌می الی � ‌هن‌و گروپه‌كانی سه‌ر‬ ‫به‌ئێران ده‌كه‌ون ‌ه په‌راوێزه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫عێراق به‌رامبه‌ر به‌پیاوانی ئایینی‌و‬ ‫ده‌س����ت‌و پ��ێ��وه‌ن��ده‌ك��ان��ی كۆماری‬ ‫ئیسالمی چاویان كراوه‌ته‌وه‌‌و گومانم‬ ‫له‌وه‌دا نیی ‌ه كه‌خه‌ڵكی عێراق كه‌سانێك‬ ‫ه�ه‌ڵ��ده‌ب��ژێ��رن ك�ه‌خ��اوه‌ن��ی ئیراده‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ‌و به‌هێزن‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬جه‌نابتان پێگه‌ی‬ ‫ك�����ورده‌ك�����ان ل���ه‌ع���ێ���راق چ���ۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنن‌و چۆن له‌رابردووی‬ ‫سیاسیی ئ���ه‌وان ل �ه‌م چه‌ند ساڵ ‌ه‬ ‫ده‌ڕوانن؟‬ ‫عه‌لیره‌زا ن��وری��زاده‌‪ :‬من جێگه‌‌و‬ ‫پێگه‌ی كورده‌كان زۆر باش‌و به‌هێز‬ ‫ده‌بینم‪ ،‬من له‌و بڕوایه‌دام كه‌ئه‌گه‌ر‬

‫جه‌الل تاڵه‌بانی سه‌رۆك كۆماری عێراق‬ ‫نه‌بووایه‌‪ ،‬عێراق ده‌مێك ساڵ بوو ك ‌ه‬ ‫له‌تل ‌هت‌و پارچه‌پارچ ‌ه كرابوو‪ ،‬بوونی‬ ‫پیاوێكی ناسراو‌و سیاسه‌تمه‌دارێكی‬ ‫ب�ه‌ه��ێ��زی وه‌ك ت��اڵ�ه‌ب��ان��ی یه‌كێك‬ ‫له‌گرنگترین ده‌سكه‌وته‌كانی ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ی عێراق بووه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی به‌دوور‬ ‫له‌هه‌موو ده‌مارگرژیی ‌ه نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫ئ��ای��ی��ن�ی‌و تایفییه‌كان نیشانیدا‬ ‫كه‌سه‌رۆك كۆماری سه‌رجه‌می عێراقه‌‌و‬ ‫ب �ه‌ب��ڕوای من ئ �ه‌م خاڵ ‌ه ئیعتباری‬ ‫تاڵه‌بانی زیادكرد‪ ،‬هه‌روه‌ها بوونی‬ ‫مه‌سعود بارزانی له‌سه‌رووی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان نیشانیداو‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌بوونی هه‌ر كێشه‌یه‌كی قه‌ومی‌و‬ ‫ئایینی تێڕوانینی ئه‌و به‌ڕێز‌ه سه‌روتر‬ ‫ل���ه‌و ب��اب�ه‌ت��ان� ‌ه ب����ووه‌‌و عێراقێكی‬ ‫یه‌كپارچه‌ی فیدراڵی بۆ گرنگ بووه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌كوردستان نیگه‌رانم ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ره‌وت‌و گروپانه‌ی ك ‌ه له‌كوردستان‬ ‫هاتوون ‌ه ناو ملمالنێی سیاسی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌كوردستان دیموكراسی نه‌بووای ‌ه‬ ‫قه‌ت نه‌یانده‌توانێ له‌دایك بن‪ ،‬ئه‌مان ‌ه‬ ‫هاتوون‌و ده‌بێ پێشوازیان لێبكرێ‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی ك ‌ه دیموكراسی كوردستان‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌ك ‌هن‌و بوونی ئه‌م گروپان ‌ه‬ ‫رۆژ له‌دوای رۆژ نه‌مامی دیموكراسی‬ ‫گه‌وره‌تر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم من ئه‌م كێشه‌‌و‬ ‫ملمالنێ گه‌وره‌یه‌ی ك ‌ه له‌نێوانیاندا‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌زیانی داهاتووی دیموكراسی‬ ‫له‌كوردستان ده‌بینم‌و له‌و بڕوایه‌دام‬ ‫كه‌ده‌بێ ئه‌م ره‌وت‌و گروپان ‌ه یه‌كتر‬ ‫قبوڵ بكه‌ن نه‌ك ئه‌وه‌ی دوژمنایه‌تی‬ ‫یه‌كتر بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مان ‌ه رۆژانێك هه‌موویان‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه بوون یان ئه‌وه‌ی كه‌هه‌مووی‬ ‫ئه‌مان ‌ه ب �ه‌دوای ئ��ازادی‌و سه‌ره‌وه‌ری‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدا ده‌گ��ه‌ڕێ��ن‪ ،‬ب���ه‌ڕای من‬ ‫ده‌بێ هه‌وڵبده‌ن ئه‌م كێشه‌‌و ملمالنێ‬ ‫حیزبیان ‌ه به‌رته‌سك بكه‌نه‌وه‌‌و ته‌نیا‬ ‫ئه‌و كێشان ‌ه له‌الپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌كان‌و‬ ‫رادی�ۆ‌و ته‌له‌فزیۆنه‌كان ره‌نگبداته‌و‌ه‬ ‫نه‌ك له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان‪.‬‬

‫سیناریۆی عێراق خه‌ریك ‌ه له‌ئێران خۆی تاقیده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری زۆر هه‌ی ‌ه كه‌ئابڵۆقه‌یه‌كی نوێ له‌دژی ئێران ده‌ستپێبكات‬ ‫هیوا سه‌لیمی‬

‫قه‌یرانی ئه‌تۆمی ئێران قوڵتربووه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كان به‌مه‌به‌ستی ئابڵۆقه‌ی‬ ‫به‌رفراوانتر‌و ته‌نانه‌ت جه‌نگ له‌دژی ئێران‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو په‌ره‌یسه‌ندووه‌‪.‬‬ ‫ئاژانسی نێوده‌وڵه‌تی وزه‌ی ئه‌تۆم‪،‬‬ ‫له‌نوێترین راپۆرتی خۆیدا ئه‌گه‌ری هه‌وڵی‬ ‫ئێران بۆ دروستكردنی كاڵوه‌ی ئه‌تۆمی‬ ‫ئاشكراكرد‌و له‌كاردانه‌و‌ه به‌و راپۆرت ‌ه‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ه هه‌ڕه‌شه‌ئامێزه‌كانی ویالیه‌ت ‌ه‬ ‫یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا‌و رۆژئ���اوا‬ ‫چڕتربووه‌ته‌وه‌‪ .‬ئێرانیش ئه‌و هه‌واڵ‌و‬ ‫راپۆرتان ‌ه به‌درۆده‌خاته‌وه‌‌و خامنه‌ئیی‬ ‫رێبه‌ری كۆماری ئیسالمی رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫تاران پێویستی به‌چه‌كی ئه‌تۆمی نییه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و س �ه‌رده‌م �ه‌ی كه‌ئه‌لبه‌رادعی‬ ‫به‌رپرسیارێتی ئاژانسی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫وزه‌ی ئ �ه‌ت��ۆم��ی ل �ه‌ئ �ه‌س��ت��ۆدا بوو‪،‬‬ ‫چه‌ندین راپ��ۆرت ده‌رب��اره‌ی چاالكیی ‌ه‬ ‫ن��اوك��ی��ی�ه‌ك��ان��ی ك��ۆم��اری ئیسالمی‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و رێكخراوه‌ی ‌ه باڵوكرایه‌وه‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌می راپۆرته‌كان ئاماژه‌یان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كرد كه‌چاالكیی ‌ه ئه‌تۆمییه‌كانی‬

‫ئێران زۆر مه‌ترسیدار نییه‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌وكات ده‌زگاكانی هه‌واڵگری ئه‌مریكا‬ ‫باسیان له‌وه‌كرد كه‌ئێران ده‌ستبه‌رداری‬ ‫دروستكردنی چه‌كی ئه‌تۆمی بووه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای دیپلۆماسی به‌رده‌وامی واڵتانی‬ ‫زلهێزی جیهان له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ئێران‬ ‫بۆ رێككه‌وتن له‌سه‌ر قه‌یرانی ئه‌تۆمی‌و‬ ‫په‌سندكردنی چه‌ندین بڕیارنام ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی رێكخراوی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان بۆ سزادانی ئێران‪،‬‬ ‫ك��ۆم��اری ئیسالمی ئێران ته‌سلیمی‬ ‫بڕیاره‌كانی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت چه‌ندین شوێنی نهێنی‬ ‫دیكه‌ی چاالكی ئه‌تۆمی ئێران له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌كانه‌و‌ه ئاشكرا كرا‪.‬‬ ‫دواب���ه‌دوای كۆتایهاتنی پۆستی‬ ‫ئه‌لبه‌رادعی له‌ئاژانسی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫وزه‌ی ئ��ه‌ت��ۆم‪ ،‬ئ��ه‌م رێكخراوه‌ی ‌ه‬ ‫رۆژی پێنجشه‌مم ‌ه له‌راپۆرتێكی د‌ه‬ ‫الپه‌ڕه‌ییدا نیگه‌رانی خۆی له‌وه‌ده‌ربڕی‬ ‫ك��ه‌پ��ێ��ده‌چ��ێ ئ���ێ���ران سه‌رقاڵی‬ ‫دروستكردنی كاڵوه‌یه‌كی ئه‌تۆمی بۆ‬ ‫جێگیركردن له‌سه‌ر سارۆخ بێت‌و ئه‌و‬ ‫راپۆرت ‌ه شه‌پۆلێكی نوێ له‌نیگه‌رانی‌و‬ ‫ه���ه‌ڕه‌ش���ه‌‌و ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی توندی‬

‫لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬له‌یه‌كه‌مین كاردانه‌وه‌دا‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا رایگه‌یاند‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌و راپ��ۆرت�� ‌ه نوێی ‌ه ئیراده‌ی‬ ‫ئه‌مریكای بۆ ئابڵۆقه‌ی به‌رباڵوتر‌و‬ ‫گرانتر‌و به‌هێزتر كرد‪.‬‬ ‫ماڵپه‌ڕی به‌شی فارسی ئه‌لعه‌ره‌بی ‌ه‬ ‫له‌زمانی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكاو‌ه‬ ‫ده‌ن��ووس��ێ��ت "راپ��ۆرت �ه‌ك �ه‌ی ئاژانس‬ ‫پ��رس��ی��ار‌و نیگه‌رانییه‌كانی ئێمه‌ی‬ ‫پشتڕاستكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێران درێژ‌ه‬ ‫به‌م رێگه‌یه‌ی بدا‪ ،‬ب��ه‌ره‌ورووی سزای‬ ‫قورس ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها دیڤید پترایۆس فه‌رمانده‌ی‬ ‫سوپای ئه‌مریكا له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ هه‌واڵنێری ئێن بی سی‬ ‫راگه‌یاندووه‌‪ ،‬كاتی ئه‌و‌ه هاتوو‌ه فشاری‬ ‫تووند بخرێت ‌ه سه‌ر ئێران‪.‬‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران به‌رده‌وام‬ ‫هه‌واڵ‌و راپۆرته‌كانی ئاژانس‌و واڵتانی‬ ‫جیهانی به‌درۆخستووه‌ته‌وه‌‌و باسی‬ ‫له‌وه‌كردوو‌ه كه‌چاالكیی ‌ه ئه‌تۆمییه‌كانی‬ ‫ئاشتیخوازانه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌رجه‌می هه‌وڵ ‌ه دیپلۆماسیه‌كانی‬ ‫ئێران له‌چه‌ند مانگی رابردوو شكستی‬ ‫خوارد‌و ته‌نانه‌ت پشتیوانێكی به‌هێزی‬

‫وه‌ك رووسیاشی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫خ��ام��ن��ه‌ئ��ی��ی ل����ه‌ك����اردان����ه‌و‌ه‬ ‫به‌راپۆرته‌كه‌ی ئاژانس باسی له‌وه‌كرده‌و‌ه‬ ‫كه‌ئه‌وان پێویستیان به‌چه‌كی ئه‌تۆمی‬ ‫نییه‌‌و هیچ هه‌وڵێك بۆ ده‌ستخستنی ئه‌و‬ ‫چه‌ك ‌ه له‌الیه‌ن ئێرانه‌و‌ه له‌ئارادانییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد سه‌رۆك كۆماری‬ ‫ئێرانیش له‌چه‌ند هه‌فته‌ی رابردوو‬

‫له‌چه‌ندین بۆنه‌ی جیاجیادا باسی‬ ‫له‌وه‌كردوو‌ه كه‌ئێران به‌خێرایی به‌ره‌و‬ ‫لوتكه‌ی شانازیی ‌ه ئه‌تۆمییه‌كه‌ی‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ه���ه‌م���ان���ك���ات���دا به‌شێك‬ ‫له‌هه‌واڵنێرییه‌كانی جیهان باس‬ ‫له‌ئاماده‌كاریی الیه‌نه‌كان بۆ جه‌نگ‬ ‫ده‌ك � ‌هن‌و ماڵپه‌ڕی ناسراوی (په‌یك‬

‫خامنه‌یی‪ :‬ئێران پێویستی ب ‌ه چه‌کی ئه‌تۆمی نییه‌‬

‫نێت)ی ئێرانی له‌راپۆرتێكدا له‌وباره‌و‌ه‬ ‫ده‌نووسێت "هیچ سه‌رده‌مێك به‌قه‌ده‌ر‬ ‫ئێستا ئاماده‌بوونی رای گشتیی بۆ‬ ‫قبوڵكردنی جه‌نگێكی نوێ له‌ئارادا‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬مه‌ترسی هێرشی سه‌ربازی‬ ‫بۆ سه‌ر ئێران هێند‌ه به‌هێز‌و جدیی ‌ه‬ ‫كه‌ئێران كه‌سانێكی پایه‌به‌رزی به‌ره‌و‬ ‫ئه‌وروپا‌و لوبنان به‌ڕێ كردوو‌ه تاپشتی‬ ‫جه‌بهه‌ی دوای هێرشه‌ك ‌ه رێكبخه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌لێكسی پ��وش��ك��ۆف یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ندامانی ئاكادیمیای دیپلۆماسی‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی رووسیا له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ هه‌واڵنێری ریانووستیی رایگه‌یاندوو‌ه‬ ‫ك�� ‌ه ئ��اب��ڵ��ۆق� ‌ه ت���ازه‌ك���ان سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ستپێكردنی جه‌نگ له‌دژی ئێرانه‌‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ده‌ڵ��ێ��ت "بارودۆخه‌ك ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی خێرا ب �ه‌ره‌و هێرشێكی‬ ‫سه‌ربازی له‌دژی ئێران ده‌ڕوا‪ ،‬ئه‌گه‌ری‬ ‫زۆر هه‌ی ‌ه كه‌ئابڵۆق ‌ه نوێیه‌كان له‌دژی‬ ‫ئێران ده‌ستپێبكات‪ ،‬ه �ه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌‌و هه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریكا‌و هاوپه‌یمانه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئابڵۆقان ‌ه ده‌توانێ پێشه‌كی جه‌نگێكی‬ ‫راسته‌قینه‌بێ‪ ،‬هه‌ر به‌و شێوازه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌دژی عێراق كرا"‪.‬‬

‫دکتۆر مه‌حمود عه‌لی عوسمان‬ ‫کاندیدی ژمار ‌ه (‪)2‬ی پارێزگای سلێمانی‬

‫‪372‬‬

‫پارێزگای سلێمانی‬

‫‪2 372‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫پشوو‬

‫هانی‪ :‬شاجوانـی لوبـنانم ره‌تكـرده‌وه‌‬ ‫سازدانی‪ :‬موحسین یاسین‬

‫خانم ‌ه هونه‌رمه‌ندی گۆرانیبێژ ‌ی‬ ‫هانی‪ ،‬ده‌ڵێت بااڵی شاجوانی‬ ‫لوبنان مه‌ترێك‌و نه‌و‌هد‌و‬ ‫چوار سانتیمه‌تربوو‪ ،‬بۆی ‌ه من‬ ‫ره‌تمكرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم وتیان نابێت‬ ‫ره‌تیبكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫هانی ده‌ڵێت "كه‌سێكی زۆر‬ ‫بێموجامیلم‌و حه‌زم له‌ڕاستیه‌‪،‬‬ ‫حه‌زم له‌جوانی‌و پاكی‌و‬ ‫هاوڕێیه‌تییه‌‌و زۆر الی من گرنگه‌‌و‬ ‫هه‌ستده‌كه‌م ك ‌ه له‌مندا هه‌یه‌و‬ ‫شانازیشی پێو‌ه ده‌ك ‌هم‌و باوه‌ڕیشم‬ ‫به‌ناخ‌و هه‌ستی خۆم هه‌یه‌"‬

‫ده‌ستوور‪ :‬هانی كێیه‌؟‬ ‫هانی‪ :‬من خه‌ڵكی شاری سن ‌هم‌و‬ ‫ده‌رچ����ووی ئ��ام��اده‌ی��ی��م ب���ه‌اڵم خولی‬ ‫وێنه‌كێشان‌و گۆرانیم خوێندوو‌ه ‌وه‌كو‬ ‫مامۆستایه‌كیش ده‌توانم وان ‌ه بڵێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬بابزانین له‌مناڵیدا‬ ‫مناڵێكی چۆن بوویت؟‬ ‫هانی‪ :‬ژیانی مناڵی من چیرۆكێكی‬ ‫دوورودرێژه‌‪ ،‬من له‌خێزانێكی بۆرژوازیی‬ ‫پ�ه‌روه‌رد‌ه بووم‪ ،‬به‌اڵم هه‌میش ‌ه حه‌زم‬ ‫ك��ردوو‌ه خۆم له‌خه‌ڵك نزیكبكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و‌ه له‌مناڵیمدا هه‌میش ‌ه جه‌نگێك‬ ‫بوو له‌نێوان من‌و خێزانه‌كه‌مدا كه‌حه‌زم‬ ‫ده‌كرد بڕۆم ‌ه ناو خه‌ڵك‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬

‫نه‌یانده‌‌ویست بچم ‌ه ناو خه‌ڵك‌و كۆنتاكتم‬ ‫هه‌بێت له‌گه‌ڵ هیچ خێزانێكی تردا‪ ،‬من‬ ‫باوكم له‌بیرنایه‌ت ك ‌ه له‌ساڵی ‪1978‬‬ ‫شه‌هیدبووه‌‪ ،‬زۆر مناڵبووم كه‌دوای‬ ‫له‌ده‌ستدانی باوكم من ئه‌وكات ‌ه ته‌مه‌نم‬ ‫پێنج س��ااڵن بوو كه‌دایكیشم مێردی‬ ‫ك���رده‌وه‌و دوات���ر م��ن ل�ه‌گ�ه‌ڵ پورمدا‬ ‫ده‌ژیام‪ ،‬ئیتر به‌هۆی ئه‌وه‌ی له‌وخێزان ‌ه‬ ‫بۆرژوازیه‌دا گه‌ور‌ه بووم عه‌یببوو كه‌بچم ‌ه‬ ‫ن��او ئاهه‌نگ‌و خۆشیه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم من‬ ‫هه‌ر له‌مناڵییه‌و‌ه حه‌زم له‌گۆرانی بوو‪،‬‬ ‫گۆرانیم ده‌وت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌ی بابزانین له‌مناڵیدا‬ ‫هیچ ك��ات له‌هاوڕێكانت داو‌ه یاخود‬ ‫هاوڕێكانت لێیانداویت؟‬ ‫هانی‪ :‬من مناڵێكی شه‌ڕانی بووم‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌قوتابخانه‌ش هه‌روابووم‪،‬‬ ‫هه‌میش ‌ه خاوه‌نی گروپێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆم بووم‌و حه‌زم ده‌كرد ده‌ورووبه‌رم‬ ‫قه‌ره‌باڵغ بێت‌و مناڵه‌كان له‌ده‌وروبه‌رم‬ ‫ب��ن‪ ،‬زۆرج��اری��ش ده‌م��ب��ردن بۆ ماڵی‬ ‫خۆمان س �ه‌م��اوه‌ری منااڵنه‌م هه‌بوو‬ ‫كۆمده‌كردنه‌وه‌و چام بۆ لێده‌نان‌و قسه‌م‬ ‫بۆ ده‌ك��ردن‌و ئه‌وانیش هه‌میش ‌ه منیان‬ ‫خۆشده‌ویست‪ ،‬له‌بیرم دێت كه‌كچێك‬ ‫هه‌بوو له‌قوتابخانه‌كه‌مان زۆر عه‌زێتی‬ ‫هاوڕێیه‌كانم‌و منااڵنی تری ده‌داو دوو‬ ‫ساڵیش له‌خۆم گه‌وره‌تربوو‪ ،‬بۆی ‌ه چووم‬ ‫لێمدا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬سه‌ره‌تای كاری هونه‌ریت‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ چ ساڵێك؟‬ ‫هانی‪ :‬س�ه‌ره‌ت��ای ك��اری هونه‌ریم‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ساڵی ‪ 2000‬ك ‌ه له‌ئێران‬ ‫ده‌ستم پێكرد‌و گروپێكمان هه‌بوو به‌ناوی‬ ‫(ڤیان) كه‌ئه‌ندامه‌كانی هه‌مووی كچ‬ ‫بوون‌و كورد بوون‪ ،‬له‌زۆر فێستیڤاڵی‬ ‫ناوخۆو ده‌ره‌وه‌دا به‌شداریمان ده‌كردو‬ ‫ئه‌نجامی باشمان به‌ده‌ستده‌هێنا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ه��ان��ده‌ری سه‌ره‌كیت‬ ‫كێ بوو‪ ،‬كێ ڕۆڵی له‌پێگه‌یاندنی تۆدا‬ ‫هه‌بوو؟‬ ‫ه��ان��ی‪ :‬ت�ه‌ن��ه��ا ب �ه‌ه �ه‌وڵ��ی خۆم‬ ‫پێگه‌یشتووم‌و كه‌س نه‌بوو‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ساڵی چه‌ند رووت كرد‌ه‬ ‫هه‌نده‌ران؟‬ ‫هانی‪ :‬ساڵی ‪.2004‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬وه‌ك���و‬

‫ده‌زانین ژیانی هاوسه‌ریت پێكهێناوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هاوسه‌ره‌كه‌ت جیابویته‌وه‌؟‬ ‫هانی‪ :‬به‌ڵێ‪ ،‬ژیانی هاوسه‌ریم‬ ‫پێكهێناوه‌‌و دوومناڵیشم هه‌یه‌‪ ،‬كوڕه‌كه‌م‬ ‫ن��اوی سیامه‌نده‌‌و ته‌مه‌نی ‪ 14‬ساڵه‌و‬ ‫كچه‌كه‌شم ناوی نارینه‌و ته‌مه‌نی ‪ 9‬ساڵه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێم ‌ه له‌وێ ماوه‌ی نۆ ساڵ ‌ه‬ ‫جیابووینه‌ته‌و‌ه به‌اڵم هه‌ر براده‌رین بۆی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ منیش‌و له‌گه‌ڵ باوكیاندا ده‌ژین‌و‬ ‫باوكیان هونه‌رمه‌ندێكی زۆرباشه‌‌و‬ ‫تێگه‌یشتووه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬دوا ‌ی ئ��ه‌وه‌ی چویت ‌ه‬ ‫واڵتی ئه‌ڵمانیا چۆن تێكه‌ڵی كۆمه‌ڵگای‬ ‫ئ��ه‌وروپ��ا ب��ووی��ت‪ ،‬وه‌ك���و گۆرانیبێژ‬ ‫ناسرایت؟‬ ‫ه��ان��ی‪ :‬م��ن ب�ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی هه‌ر‬ ‫له‌ته‌مه‌نی مناڵییه‌و‌ه عه‌شقی كاره‌كه‌م‬ ‫ب���ووم‌و ب���ه‌دواداچ���وون���م ب��ۆ گۆرانی‬ ‫ئه‌وروپی ده‌كرد‌و ده‌مزانی ئه‌گه‌ر گۆرانی‬ ‫كوردی تێكه‌ڵ به‌میۆزیكای رۆژئاوایی‌و‬ ‫رۆژهه‌اڵتی بكه‌م‪ ،‬ئه‌وا شتێكی زۆر جوان‬ ‫ده‌رده‌چێت‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه له‌دوای سێ مانگ‬ ‫له‌ئه‌وروپا گروپێكی مۆزیكم دروستكردوو‬ ‫ب��ه‌زووی��ی ل���ه‌‪ tv‬ده‌رك���ه‌وت���م‌و خه‌ڵك‬ ‫وایده‌زانی من هه‌ر له‌ته‌مه‌نی مناڵییه‌و‌ه‬ ‫له‌ئه‌وروپا ژی��اوم‪ ،‬دواتر من گروپێكی‬ ‫زۆرباشی ئه‌ڵمانیم پێكهێنا كه‌هه‌موو‬ ‫ژه‌نیاره‌كان زۆر پڕۆفیشناڵ‌و ئه‌كادیمی‬ ‫بوون‪ ،‬له‌زۆر فێستیڤاڵدا به‌شداریمان‬ ‫ده‌ك���رد‌و گۆرانییه‌كانیشم هه‌موویان‬ ‫ئاوازی خۆم بوون‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬یه‌كه‌م گۆرانیت ناوی چی‬ ‫بوو كه‌تۆمارتكرد؟‬ ‫هانی‪ :‬یه‌كه‌م گۆرانیم ك ‌ه له‌ئێران‬ ‫تۆمارمكرد فۆلكلۆربوو‪ ،‬به‌اڵم یه‌كه‌م‬ ‫گۆرانی كه‌له‌ده‌ره‌و‌ه تۆمارمكرد تێكست‌و‬ ‫میلۆدی خ��ۆم ب��وو كه‌به‌ناوی (كێم‌و‬ ‫له‌كوێم) دواتر كلیپمكرد له‌ساڵی ‪2005‬دا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هیچ به‌رهه‌مێكی نوێت‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ه��ان��ی‪ :‬له‌ئێستادا ئه‌لبومێكی‬ ‫گۆرانیم به‌ده‌سته‌وه‌ی ‌ه كه‌سه‌رجه‌م‬ ‫ئاوازه‌كانی خۆمه‌‌و دوان��ز‌ه گۆرانی‬ ‫له‌خۆگرتووه‌‌و جیاوازیه‌كی زۆری‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ كاره‌كانی پێشووم‪،‬‬ ‫ئه‌و ئه‌لبومه‌شی كه‌باڵومكرده‌و‌ه‬ ‫ده‌ت��وان��م بڵێم ئه‌وان ‌ه ده‌بێت ‌ه‬

‫هونه‌رمه‌ندی گۆرانیبێژ په‌یوه‌ند‬ ‫ج��اف‪ ،‬به‌نیازه‌ له‌مانگی ئ��ازاردا‌و‬ ‫به‌بۆنه‌ی جه‌ژنی ن�ه‌ورۆزه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ئاهه‌نگێك له‌كوردستان سازبكات‌و‬ ‫ه��ه‌ر ل��ه‌و م��اوه‌ی �ه‌ش��دا یاداشتێك‬ ‫ئاراسته‌ی‌ په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ته‌له‌فۆنیدا‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫بۆ رۆژنامه‌ی‌ ده‌ستوور‪ ،‬په‌یوه‌ند‬ ‫جاف‪ ،‬ئاشكرایكرد به‌نیازه‌ له‌مانگی‬ ‫داهاتوودا بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كوردستان‌و‬ ‫به‌بۆنه‌ی جه‌ژنی ن��ه‌ورۆزه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫ئاهه‌نگێك سازبكات‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا وت����ی‌ "ل���ه‌گ���ه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی ئ��ه‌وروپ��او ناوخۆ‬ ‫یاداشتێك ده‌ده‌ی��ن��ه‌ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان به‌مه‌به‌ستی پاراستن‌و‬ ‫به‌رگرتن له‌كۆپیكردنی ئه‌لبومی‬ ‫هونه‌رمه‌ندان"‪.‬‬

‫په‌یوه‌ند جاف یاداشتێك ده‌دات ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‬

‫‪12‬‬

‫به‌رگێكه‌؟‬ ‫هانی‪ :‬من سه‌ربه‌ستم كه‌هه‌ر جۆر‌ه‬ ‫ج �ل‌و به‌رگێك ده‌پ��ۆش��م‪ ،‬زۆر حه‌زم‬ ‫له‌ستایلی ساڵی په‌نجاكان‌و حه‌فتاكانه‌‌و‬ ‫هه‌ستیشده‌كه‌م كه‌ئه‌و ستایلی جل‌وبه‌رگ ‌ه‬ ‫زۆر له‌من دێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌و كوڕ‌ه كێبوو كه‌ڕۆڵت‬ ‫له‌گه‌ڵیدا بینی له‌كلیپی (سه‌ندرێال)دا؟‬ ‫ه��ان��ی‪ :‬ئ���ه‌و ك����وڕ‌ه شاجوانی‬ ‫واڵتی لوبنان (ف��ادی) بوو‪ ،‬دیار‌ه من‬ ‫هه‌رنه‌مبینی بوو كاتێك كه‌چوین ‌ه لوبنان‬ ‫بینیم‪ ،‬وتم كاك ‌ه ئه‌و‌ه چیی ‌ه ئه‌و كوڕ‌ه‬ ‫بااڵبه‌رز‌ه بیگۆڕن‪ ،‬وتیان تاز‌ه ناكرێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ل��ه‌الی��ه‌ن ده‌رهێنه‌ری‬ ‫كلیپه‌كه‌و‌ه هه‌ڵبژێردراوه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ل�ه‌ه�ه‌ن��دێ شوێندا‬ ‫س��ن��وق ی���اخ���ود شتی‬ ‫دیكه‌یان ده‌خسته‌ژێرپێم‪،‬‬ ‫چونك ‌ه بااڵی یه‌ك مه‌ترو‬ ‫ن �ه‌و‌هد‌وچ��وار سانتیمه‌تر‬ ‫به‌رزبوو‪.‬‬ ‫ده‌س�����ت�����وور‪:‬‬ ‫ح�������ه‌زت ل���� ‌ه چ‬ ‫ره‌نگێكه‌؟‬ ‫هانی‪ :‬ر‌هش‌و‬ ‫سپی‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪:‬‬ ‫وه‌رزش ده‌كه‌یت؟‬ ‫هانی‪ :‬به‌ڵێ وه‌رزش‬ ‫ده‌ك ‌هم‌و حه‌زم له‌یۆگاو تێنسه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬حه‌زت له‌ده‌نگی چ‬ ‫گۆرانیبێژێكه‌و گوێ له‌ده‌نگی كێ‬ ‫ده‌گریت؟‬ ‫ه���ان���ی‪ :‬زۆرح�����ه‌زم‬ ‫له‌ده‌نگی گۆرانیبێژی‬ ‫ك����ۆچ����ك����ردوو‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا عه‌لی‬ ‫م �ه‌ردان‌و هونه‌رمه‌ند‬ ‫س�����ه‌ی�����د ع���ه‌ل���ی‬ ‫ئ �ه‌س��غ �ه‌ری كورد‬ ‫ستانییه‌‪.‬‬

‫رێچكه‌یه‌ك له‌ناومۆزیكی كوردیدا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌و سیفه‌تان ‌ه چین‬ ‫ك ‌ه له‌تۆدا هه‌یه‌؟‬ ‫هانی‪ :‬من كه‌سێكی زۆر‬ ‫بێموجامیلم‌و حه‌زم له‌ڕاستیه‌‪،‬‬ ‫ح �ه‌زم له‌جوانی‌و پاكی‌و‬ ‫ه��اوڕێ��ی�ه‌ت��ی��ی��ه‌‌و زۆر‬ ‫الی من گرنگه‌‌و‬ ‫هه‌ستد ه‌كه‌م‬ ‫ك ‌ه له‌مندا‬ ‫ه���ه‌ی���ه‌و‬

‫شا نا ز یشی‬ ‫پێو‌ه ده‌ك�� ‌هم‌و‬ ‫باوه‌ڕیشم به‌ناخ‌و‬ ‫هه‌ستی خۆم هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌س������ت������وور‪:‬‬ ‫ده‌كرێت بزانین حه‌زت‬ ‫ل��ه‌ل��ه‌ب��ه‌رك��ردن��ی‬ ‫س��ت��ای��ل��ی چ‬ ‫جۆر‌ه جل‌و‬

‫ئاسۆ مه‌حمود ده‌ستپێده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دی گ��ۆران��ی��ب��ێ��ژ ئاسۆ‬ ‫مه‌حمود‪ ،‬به‌كۆمه‌ڵێك به‌رهه‌می نوێوه‌‬ ‫ده‌ستده‌كاته‌وه‌ به‌كاری هونه‌ری‌و‬ ‫له‌نێو به‌رهه‌مه‌كانشیدا سرودێكی بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ئاماده‌كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌بۆنه‌ی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراقه‌وه‌ ئاسۆ مه‌حمود سرودێكی‬ ‫به‌ناوی (ده‌نگبده‌) تۆماركردووه‌‪،‬‬ ‫كه‌تێكست‌و م��ی��ل��ۆدی سروده‌كه‌‬

‫هی خۆیه‌تی‌و ك��اری دابه‌شكردنی‬ ‫مۆزیكه‌كه‌ له‌الیه‌ن نه‌وزاد حه‌میده‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‌و وێنه‌گرتنیشی ژینۆ‬ ‫عومه‌رو مونتاژی ژێ كامله‌و به‌رهه‌می‬ ‫‪ tv‬گه‌لی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا ن���اوب���راو ئاماژه‌ی‬ ‫بۆئه‌وه‌شكرد كه‌جگه‌ ل�ه‌و سروده‌‬ ‫به‌نیازه‌ ل��ه‌دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫به‌هاوكاری كه‌ناڵی خاك ‪ tv‬كلیپ‬

‫بۆ گۆرانی (میوان) بكات كه‌یه‌كێكه‌‬ ‫له‌گۆرانییه‌كانی ئه‌لبومی (میوان)‪.‬‬ ‫ئاسۆ مه‌حمود به‌ده‌ستووری‬ ‫وت �ی‌ "ل �ه‌س �ه‌ر ئ�ه‌رك��ی خ��ۆم كاری‬ ‫كلیپ بۆ گۆرانی (وه‌سێت) ده‌كه‌م‬ ‫كه‌تێكستی (ئیسماعیل محه‌مه‌د)‬ ‫و میلۆدی خۆمه‌و پێشه‌وا ته‌یب‬ ‫ك���اری وێ��ن �ه‌گ��رت �ن‌و م��ۆن��ت��اژی بۆ‬ ‫ئه‌نجامده‌دات"‪.‬‬

‫هه‌فته‌یه‌ك بۆ فیلمی كوردی‬

‫له‌پێناو زیاتر ناساندن‌و ئاشناكردنی‬ ‫فیلمی سینه‌مای ك���وردی به‌جیهانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ت��ی رۆشنبیری‌و الوانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هه‌فته‌ی‬ ‫فیلمی كوردی له‌زیورخی پایته‌ختی واڵتی‬ ‫سویسرا سازده‌كات‪.‬‬ ‫ناسر حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫سینه‌ما ل���ه‌وه‌زاره‌ت���ی رۆشنبیری‌و‬ ‫الوان له‌لێدوانێكیدا به‌ده‌ستووری‬ ‫وت "ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��ای مانگی نیساندا‪،‬‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی گشتی سینه‌ما‬

‫له‌وه‌زاره‌تی رۆشنبیری‌و الوان هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫بۆ نمایشكردنی فیلمی كوردی له‌شاری‬ ‫زیورخی واڵت��ی سویسرا بۆ ناساندنی‬ ‫فیلمی ك��وردی س��ازده‌ك��ات"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئاشكرایكرد كه‌نزیكه‌ی ‪ 50‬فیلمی‬ ‫دۆكیۆمێنتی‌و فیلمی درێژو كورته‌فیلم‬ ‫تیایدا نمایشده‌كرێن كه‌ژماره‌یه‌ك له‌و‬ ‫فیلمان ‌ه به‌رهه‌می وه‌زاره‌ته‌‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن ده‌ره��ێ��ن�ه‌ر‌ه به‌ئه‌زمونه‌كانی‬ ‫كوردستانه‌و‌ه به‌رهه‌مهاتوون‌و له‌فێستیڤاڵ ‌ه‬ ‫جیهانییه‌كاندا خه‌اڵتیان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫کلتور‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪17‬‬

‫ئه‌ڵق ‌ه له‌مله‌كان به‌دوای ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ردا ده‌گه‌ڕێ ‌ن‬

‫زانكۆ مه‌رگی خۆی راگه‌یاند!‬

‫جیهانبینی په‌روه‌رده‌‬ ‫فــایــه‌ق ســـه‌عــیــد‬

‫چاالكییه‌ هونه‌ری‌‌و رۆشنبیرییه‌كان له‌زانكۆكاندا تادێت كه‌مترده‌بنه‌وه‌‌و‬ ‫بنه‌ماكانی قوتابخانه‌ی مۆنتیسۆری‬ ‫خودی زانكۆ‌و مامۆستاو خوێندكاره‌كان به‌هۆكار ده‌زانرێن‬ ‫"ئه‌گه‌ر كتێبه‌كان‌و كه‌ره‌سته‌كان له‌منداڵه‌كان گرنگتر بوون‪،‬‬ ‫فه‌رحان حه‌مه‌خان له‌سلێمانی‌‬

‫ئه‌نجامدان ‌ی چاالكیی ‌ه هونه‌ر ‌ی‌و زانست ‌ی‌و‬ ‫رۆشنبیرییه‌كان ل �ه‌ن��او زانكۆكاندا‬ ‫كه‌مبووه‌ته‌وه‌و رۆشنبیران‌و مامۆستایان‌و‬ ‫خوێندكاران ‌ی زانكۆش ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫هۆكاره‌ك ‌ه ‌ی بۆ خود ‌ی زانكۆو مامۆستایان‌و‬ ‫خوێندكاران ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ن��او زان��ك��ۆو په‌یمانگاكاندا‬ ‫له‌سااڵنی راب���ردوودا‪ ،‬چه‌ندین كۆڕو‬ ‫ی‌و‬ ‫ی‌و زانست ‌‬ ‫ی هونه‌ر ‌‬ ‫سمینارو چاالك ‌‬ ‫ی پ��ێ��ش��ك�ه‌ش��ده‌ك��را ك ‌ه‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ر ‌‬ ‫هه‌ندێكیان ل�ه‌الی�ه‌ن مامۆستایان‌و‬ ‫هه‌ندێكیشیان له‌الیه‌ن خوێندكاران‌و‬ ‫نووسه‌ران‌و رۆشنبیرانه‌و‌ه سازده‌كران‪.‬‬ ‫دكتۆر یوسف محه‌مه‌د مامۆستا ‌ی‬ ‫زانست ‌ه سیاسییه‌كان له‌زانكۆ ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫وت � ‌ی "ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌ی زانكۆیه‌ك شیاوب ‌ێ‬ ‫پێویست ‌ه ه��ۆش��ی��ارب� ‌ێ له‌سه‌رجه‌م‬ ‫پرسه‌كان سه‌باره‌ت به‌كۆمه‌ڵگه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هۆكار ‌ی كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی‬ ‫چاالك ‌ی ناو زانكۆ د‪.‬یوسف ئاماژ‌ه ‌ی‬ ‫به‌وه‌دا كه‌به‌شێك ‌ی بۆئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ناكرێت زانكۆش له‌پرس ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫دووربخرێته‌وه‌‪" ،‬هه‌روه‌ها الواز ‌ی ئاست ‌ی‬ ‫هۆشیار ‌ی خوێندكاران ‌ی زانكۆ ره‌نگ ‌ه‬ ‫یه‌كێكیتر ب ‌ێ له‌كێشه‌كان كه‌واده‌كات‬ ‫خوێندكاران ‌ی زانكۆ رۆڵێك ‌ی ئاوه‌ها نه‌بینن‬ ‫له‌مه‌سه‌ل ‌ه چاره‌نووسسازه‌كاندا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و م��ام��ۆس��ت��ای� ‌ه به‌پێویستی‬ ‫ده‌زانێت رێكخراو‌ه مه‌ده‌نییه‌كان رۆڵ‬

‫زانكۆكانی‌ كوردستان قسه‌ له‌سه‌ر پرس ‌ه سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ناكه‌ن‪.‬‬ ‫فۆتۆگراف‪ :‬ئاكۆ محه‌مه‌د‬

‫ببینن له‌ئه‌كتیڤكردن ‌ی خوێندكاران‌و‬ ‫ه���ۆش���ی���ارك���ردن���ه‌وه‌ی���ان ب���ۆئ���ه‌و‌ه ‌ی‬ ‫خوێندكارانێك به‌رهه‌مبێنن ك ‌ه له‌خه‌م ‌ی‬ ‫پرس ‌ه چاره‌نووسسازه‌كاندابن‪.‬‬ ‫سه‌رهه‌د شێخ ‌ه حه‌مه‌د خوێندكار ‌ی‬ ‫قۆناغ ‌ی دووه‌م له‌به‌ش ‌ی جوگرافیا‬ ‫له‌زانكۆ ‌ی سلێمان ‌ی ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫نه‌مان ‌ی چاالك ‌ی له‌زانكۆدا دووالیه‌نه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "یه‌كه‌م ئێم ‌ه وه‌ك خوێندكار‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مین‪ ،‬دووه‌م رێكخراوه‌كانن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها راگر ‌ی به‌شه‌كانیش له‌و بابه‌ته‌دا‬ ‫كه‌مته‌رخه‌من له‌به‌ستن ‌ی كۆڕو سمینار‬ ‫له‌سه‌رجه‌م بواره‌كاندا"‪.‬‬ ‫ل�ه‌زان��ك��ۆی سلێمانی دوو هۆڵی‬ ‫گ���ه‌ور‌ه ‌ی رۆشنبیری تایبه‌ت به‌كۆڕ‌و‬ ‫سیمنیار‌و كارو چاالكیی ‌ه رۆشنبیرییه‌كان‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و دوو هۆڵ ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی‬ ‫بۆ مه‌به‌ستی الیه‌نێك به‌كارده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه بۆ مه‌به‌ستی ك��ارو چاالكیی ‌ه‬ ‫رۆشنبیرییه‌كان نییه‌‪.‬‬ ‫ی "زان���ك���ۆ‬ ‫س�����ه‌ره�����ه‌د وت����� ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی زانستی ‌ه ده‌ب ‌‬ ‫ناوه‌ندێك ‌‬ ‫ێ‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌كانیه‌و‌ه بابه‌ته‌كان بوروژێن ‌‬ ‫كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكات"‪.‬‬ ‫ل���ه‌س���ااڵن��� ‌ی راب��������ردوودا له‌ناو‬ ‫زانكۆكانه‌وه‌و له‌الیه‌ن خوێندكاران‌و ب ‌هش‌و‬ ‫كۆلێژه‌كانه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین باڵوكراوه‌و رۆژنام ‌ه‬ ‫ده‌ركراوه‌‪ ،‬ته‌له‌فزیۆن ‌ی زانكۆ ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬رادیۆ ‌ی زانكۆ هه‌بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫تیپ ‌ی كۆڕاڵ ‌ی زانكۆو ئه‌نجامدان ‌ی چه‌ندین‬ ‫كۆڕو سمینار له‌سه‌ر بابه‌ت ‌ی جۆراوجۆر‪.‬‬ ‫رێبوار محه‌مه‌د خوێندكار ‌ی قۆناغ ‌ی‬

‫چ��واره‌م به‌ش ‌ی مێژوو كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی‬ ‫چاالك ‌ی بۆ دوو هۆكار ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت��� ‌ی "ه���ۆك���ار ‌ی ده‌ره‌ك���� ‌ی‬ ‫وه‌ك نه‌بوون ‌ی پالن‌و به‌رنام ‌ه له‌نوك ‌ی‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌كه‌و‌ه بۆ سه‌ر بنك ‌ی هه‌ڕه‌مه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ته‌واو ‌ی كایه‌كان ‌ی ژیاندا هۆكارێكیانه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێكی تر له‌هۆكاره‌كان به‌ڕای‬ ‫رێبوار خوێندكارانن ك ‌ه له‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫ی به‌رده‌وام‬ ‫ی‌و ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫شێواز ‌‬ ‫ی "الیه‌ن ‌ه خودیه‌كانیش وه‌ك‬ ‫ده‌بن‌و وت ‌‬ ‫ی خوێندكار به‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫خۆسه‌رقاڵكردن ‌‬ ‫ی بێبه‌رنامه‌و پڕوپوچ‪ ،‬ئه‌و ترس‌و‬ ‫شت ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‌و‬ ‫ی خوێندكار به‌د ‌‬ ‫شه‌رم ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌خوێندكار تێیدا‬ ‫ئ�ه‌و ژینگه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه بووه‌‪ ،‬وات ‌ه په‌روه‌رده‌یه‌ك ‌‬ ‫سه‌قه‌ت به‌گشتی‌"‪.‬‬ ‫م���ه‌م ب���وره���ان ق��ان��ع ن��ووس��ه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نووس وت ‌ی "به‌داخه‌و‌ه زانكۆكان ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه نه‌یانتوانیو‌ه رۆڵێك ‌ی ئه‌كتیڤ‬ ‫ببینن ل�ه‌داڕش��ت��ن� ‌ی پ�لان� ‌ی زانست ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستاندا"‪ .‬هه‌روه‌ها وت ‌ی‬ ‫"به‌شداریكردن ‌ی سیاسی‌و رۆشنبیر ‌ی‬ ‫له‌سه‌رجه‌م بواره‌كاندا"‪.‬‬ ‫مه‌م بورهان باس له‌وه‌ده‌كات ك ‌ه‬ ‫له‌خۆرئاوا زانكۆ كاریگه‌ر ‌ی زۆر ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌داڕشتن ‌ی پالنه‌كان ‌ی ده‌وڵه‌تدا له‌كاتێكدا‬ ‫زان��ك��ۆك��ان� ‌ی ئێم ‌ه ت�ه‌ن��ان�ه‌ت ل���ه‌ڕوو ‌ی‬ ‫میتۆد ‌ی خوێندنه‌و‌ه ته‌واو نین‪" ،‬پێموای ‌ه‬ ‫زانكۆ نه‌یتوانیو‌ه رۆڵ ‌ه بنه‌ڕه‌تییه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫ببینێ‌‪ ،‬جۆرێك له‌خه‌مسارد ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌م زانكۆیانه‌دا له‌هه‌موو الیه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫رۆشنبیری‌" مه‌م وای وت‪.‬‬

‫هه‌ڵواسینـی بـاج لـه‌كۆلێـژێـك هه‌راده‌نێـتـه‌وه‌‬ ‫"بـاج هـــه‌ڵــواســیـــــن رێـنـمـایـــی وه‌زاره‌تـی خـۆیـنـدنــــی بـااڵیـــــه‌‪،‬‬ ‫پــێـویـسـتــه‌ خـوێــنــدكــاران پـابــه‌نــدی بــڕیــاره‌كــه‌ بــن"‬ ‫محه‌مه‌د حه‌مه‌نه‌جیب له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫خوێندكاران ‌ی كۆلێژ ‌ی كشتوكاڵ ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌ی شه‌هید ناڕه‌زای ‌ی ده‌رده‌بڕن‬ ‫به‌رامبه‌ر راگرایه‌ت ‌ی كۆلێژه‌كه‌یان بۆ ئه‌و‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه توند‌ه ‌ی له‌گه‌ڵیاندا ده‌كرێت بۆ‬ ‫هه‌ڵواسین ‌ی باج ‌ی زانكۆ‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه هه‌ڵمه‌تێك ‌ی توند له‌الیه‌ن‬ ‫راگ��رای �ه‌ت � ‌ی‌و مامۆستایان ‌ی كۆلێژ ‌ی‬ ‫كشتوكاڵ له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌ی شه‌هید بۆ‬ ‫هه‌ڵواسین ‌ی باج ‌ی زانكۆ گیراوه‌ته‌به‌ر‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌ك ‌ی ئه‌و كۆلێژه‌ش ئاماژ‌ه‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات كه‌هه‌ڵواسینی باج زیاتر‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئ �ه‌وه‌ی ك ‌ه كه‌سێك‬

‫به‌میوانی هاتبوو‌ه ن��او كۆلێژه‌و‌ه‬ ‫ئیستغاللی چه‌ند خوێندكارێكی كردبوو‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا راگرایه‌ت ‌ی كۆلێژه‌كه‌ش ده‌ڵێن‬ ‫ئه‌و‌ه بڕیار ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌ی بااڵیه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌رك��ان ئ �ه‌ح��م �ه‌د مامۆستاو‬ ‫لێپرسراوی به‌شی ناوخۆی كۆلێژی‬ ‫ی "هه‌ڵواسینی‬ ‫كشتوكاڵی هه‌ڵه‌بج ‌ه وت ‌‬ ‫ب��اج زیاتر ده‌گ�ه‌ڕێ��ت�ه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ك � ‌ه كه‌سێك به‌میوانی هاتبوو‌ه‬ ‫ن��او ك��ۆل��ێ��ژه‌و‌ه ئیستغاللی چه‌ند‬ ‫خوێندكارێكی كردبوو"‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و مامۆستای ‌ه پێیوای ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫كارێك ‌ی یاساییه‌و پێویست ‌ه خوێندكاران‬ ‫پ��ێ��و‌ه ‌ی پ��اب�ه‌ن��دب��ن‪ ،‬وت�� ‌ی "باشتر‌ه‬ ‫خوێندكاران بیر له‌زانست بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬

‫حه‌سه‌ن هیشام ته‌ها خوێندكار‬ ‫ل �ه‌و كۆلێژ‌ه ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫كه‌سه‌ره‌تا ئاسایی بوو‌ه به‌بێ باج‬ ‫بچن ‌ه تاقیكردنه‌وه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك ه��ات��وو‌ه ك�ه‌ده‌ب��ێ��ت باج‬ ‫هه‌ڵواسێت له‌ناو كۆلێژدا‪.‬‬ ‫حه‌سه‌ن وتی "باج هه‌ڵنه‌واسین‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ڕانه‌هاتنه‌و‌ه هه‌بوو هه‌ندێك‬ ‫جاریش بیرم ده‌چوو‪ ،‬مامۆستاكانیش‬ ‫به‌فشاری زۆره‌و‌ه داوایان ده‌كرد ك ‌ه باج‬ ‫هه‌ڵواسین‪ ،‬ئه‌و كاتانه‌ی كه‌مامۆستاكان‬ ‫فشاریان له‌ئێم ‌ه ده‌كرد خۆیان باجیان‬ ‫هه‌ڵنه‌ده‌واسی"‪.‬‬ ‫خوێندكاران ده‌ڵێن هه‌ندێك كات‬ ‫ش �ه‌رم ده‌مانگرێت كاتێك مامۆستا‬

‫ی ناو زانكۆ ئاشكرا ده‌كات‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬محه‌مه‌د حه‌مه‌ نه‌جیب‬ ‫هه‌ڵواسینی‌ باج میوانه‌كان ‌‬

‫به‌توڕه‌ییه‌و‌ه ده‌ڵێت باجه‌كه‌تان كوا؟‬ ‫حوزه‌یف ‌ه ئه‌دهه‌م خوێندكار له‌به‌شی‬ ‫پیشه‌سازی خۆراك وت ‌ی "واباشتر‌ه زیاتر‬ ‫شته‌كان به‌تێگه‌شتن بن‌و روونبكرێنه‌و‌ه‬ ‫جوانتر‌ه ل �ه‌وه‌ی ك ‌ه به‌توڕه‌بوونه‌و‌ه‬ ‫بوترێت‪ ،‬ئه‌و كاته‌ش خوێندكار به‌دوای‬ ‫په‌رچه‌كرداردا ناگه‌ڕێت"‪.‬‬ ‫ح �ه‌س �ه‌ن خ��وێ��ن��دك��اری قۆناغی‬ ‫سێیه‌می به‌شی پیشه‌سازی خۆراك‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر باج هه‌ڵنه‌واسین دووجار لیژن ‌ه ‌ی‬ ‫ئینزیباتی له‌سه‌ر گیراوه‌‪ ،‬به‌ده‌ستووری‬ ‫وت "خوێندكار هه‌ڵه‌ی ‌ه له‌هه‌ڵنه‌واسینی‬ ‫باج‪ ،‬چونك ‌ه بڕیاره‌ك ‌ه یاساییه‌"‪.‬‬ ‫مامۆستایانیش ده‌ڵێن هه‌ڵواسینی‬ ‫باج شتێكی یاساییه‌و خوێندكار ده‌بێت‬ ‫پابه‌ندی یاساكانی كۆلێژ بێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫هیچ هۆكارێك نیی ‌ه بۆ هه‌ڵنه‌واسینی‪،‬‬ ‫ته‌نها كه‌مته‌رخه‌می خوێندكار نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ردی ئازاد عومه‌ر یاریده‌ده‌ری‬ ‫راگری كۆلێژی كشتوكاڵی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫به‌ده‌ستووری راگه‌یاند "باج هه‌ڵواسین‬ ‫رێنمایی وه‌زاره‌ت��ی خوێندنی بااڵیه‌‪،‬‬ ‫پێوست ‌ه خ��وێ��ن��دك��اران پابه‌ندی‬ ‫بڕیاره‌ك ‌ه بن"‪.‬‬ ‫ی���اری���ده‌ده‌ری راگ����ری كۆلێژی‬ ‫كشتوكاڵی هه‌ڵه‌بج ‌ه ده‌ڵێت "ئێم ‌ه‬ ‫وه‌ك مامۆستا باجه‌كانمان هه‌ڵده‌واسین‬ ‫بۆئه‌وه‌ی خوێندكارانیش هه‌ڵیواسن‪ ،‬من‬ ‫چۆن خوێندكارێكی خۆم بناسم له‌ناو‬ ‫كۆلێژه‌ك ‌ه ك ‌ه باجی هه‌ڵنه‌واسیوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫شتێكی شارستانیی ‌ه هه‌موو دونیا ئه‌م ‌ه‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌كات"‪.‬‬

‫هه‌موویان بسوتێنه‌" "ماریا مۆنتیسۆری"‬

‫هه‌فته‌ی رابردوو باسمان له‌وه‌ كرد كه‌ چۆن ماریا مۆنتیسۆری خانه‌ی‬ ‫مندااڵنی له‌رۆما دروستكرد‪ ،‬له‌م هه‌فته‌یه‌دا هه‌ندێك له‌و بنه‌ماو پره‌نسیپانه‌‬ ‫ده‌خه‌ینه‌ڕوو كه‌ له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌كانی سه‌ر به‌رێبازی مۆنتیسۆری كه‌م‬ ‫تا زۆر تاوه‌كو ئێستاش پیاده‌ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌و خانه‌یه‌ بریتیبوو له‌خانوویه‌كی‬ ‫چه‌ند ژووری بێته‌خته‌و كورسی‪ ،‬مۆنتیسۆری كه‌مێك كه‌لوپه‌لی بۆ په‌یداكردو‬ ‫هه‌ندێ یاری بۆ كڕی‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ر یارییه‌ك یا ئامرازێك یه‌ك دانه‌ی هه‌بوو‬ ‫به‌مه‌به‌ستی ئه‌وه‌ی منداڵه‌كان فێری ئه‌وه‌بن له‌به‌كارهێنانیدا هاوكاری یه‌كتر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی دیكه‌ پره‌نسیپی خۆسانسۆركردن‌و خۆبه‌ڕێوه‌بردن كه‌‬ ‫یه‌كێك بوو له‌بنه‌ماكانی په‌روه‌رده‌ی ریفۆرم كه‌ له‌و خانه‌یه‌دا پیاده‌ده‌كرا‪.‬‬ ‫له‌سه‌رجه‌می قوتابخانه‌كانی دیكه‌شدا كه‌دواتر به‌سه‌رجه‌می واڵته‌‬ ‫پێشكه‌وتووه‌كاندا باڵوبووه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك بنه‌ماو پره‌نسیپی گشتی مۆنتیسۆری‬ ‫پیاده‌ده‌كرا‪ ،‬یه‌كێك له‌و پره‌نسیپانه‌ بریتی بوو له‌ئازادی كاركردن له‌ژێر‬ ‫به‌رپرسیارێتیدا‪ ،‬واته‌ به‌پێچه‌وانه‌ی قوتابخانه‌ ئاساییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا منداڵه‌كان‬ ‫بۆیان هه‌بوو به‌ئاره‌زووی خۆیان بجوڵێنه‌وه‌و ئامرازی ناو پۆله‌كانیان به‌كاربهێنن‬ ‫به‌بێئه‌وه‌ی پرس به‌مامۆستاكان بكه‌ن‪ ،‬به‌مه‌رجێك ئه‌و كاره‌ی بڕیاریانداوه‌‬ ‫بیكه‌ن ته‌واوی بكه‌ن‪ .‬مه‌به‌ست له‌م شێوازه‌ ئه‌وه‌بوو كه‌منداڵ هه‌ست به‌وه‌‬ ‫بكات كه‌خۆی به‌ته‌نیا ده‌توانێت كاره‌كانی خۆی راپه‌ڕێنێت‌و هه‌ست به‌بوونی‬ ‫خۆی بكات‪ ،‬رۆڵی مامۆستاش له‌سانسۆره‌وه‌ گۆڕا بۆ یارمه‌تیده‌ر یا رێپیشانده‌ر‪.‬‬ ‫په‌روه‌رده‌ی مۆنتیسۆری پێیوایه‌ هه‌ركات منداڵ ئاره‌زووی شتێكی له‌ال‬ ‫دروستبوو ئیدی پێویست به‌وه‌ ناكات ئێمه‌ زۆری لێبكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو خۆی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی سه‌رسوڕهێنه‌ر به‌دوای شته‌كاندا ده‌گه‌ڕێت‌و كار ده‌كات‪.‬‬ ‫پره‌نسیپێكی دیكه‌ بریتی بوو له‌كاركردن له‌گه‌ڵ خێزانی منداڵه‌كاندا‬ ‫به‌بێئه‌وه‌ی ئه‌مه‌ مانای ئه‌وه‌ بگه‌یه‌نێت كه‌خه‌تاكان بخرێنه‌ سه‌ر منداڵه‌كان‪.‬‬ ‫خێزان له‌په‌روه‌رده‌ی مۆنتیسۆرییدا رۆڵێكی ته‌واوكه‌ری له‌گه‌ڵ قوتابخانه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بنه‌مایه‌كی دیكه‌ بریتیبوو له‌تێكه‌ڵكردنی منداڵه‌كان به‌بێ ره‌چاوكردنی‬ ‫ته‌مه‌نه‌كانیان یا پۆله‌كانیان‪ ،‬واته‌ مندااڵنی سێ پۆلی جیاواز له‌ناو یه‌ك‬ ‫پۆلدا كۆده‌كرانه‌وه‌و كاریان ده‌كرد‪ ،‬بۆنمونه‌ له‌پۆلێكی ‪ 30‬كه‌سیدا هه‌ر ‪10‬‬ ‫خوێندكارو سه‌ر به‌پۆلێك بوون‌و مامۆستاكه‌ش وانه‌ی به‌هه‌موویان ده‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫بێگومان ئه‌مه‌ سه‌خته‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان به‌شێوه‌یه‌كی جودا كاریان ده‌كرد‪ ،‬واته‌‬ ‫له‌به‌ر رۆشنایی ئامانجه‌كان كه‌ئێمه‌ تاوه‌كو ئێستا پێی ئاشنانین‪ .‬ئه‌م شێوه‌‬ ‫پۆالنه‌ كاریگه‌ری خۆی به‌سه‌ر قوتابخانه‌كانی دیكه‌شه‌وه‌ به‌جێهێشت‌و تاوه‌كو‬ ‫ئه‌م ساتانه‌ش زۆر قوتابخانه‌ی ئاسایی هه‌یه‌ له‌رۆژئاوا كه‌ بۆنمونه‌ پۆلی‬ ‫یه‌كه‌م‌و دووه‌م یا چواره‌م‌و پێنجه‌م له‌ناو یه‌ك پۆلدا ده‌خوێنن‌و مامۆستاش‬ ‫وانه‌ به‌هه‌ردوو گروپه‌كه‌ ده‌ڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫من خۆم له‌هه‌ندێك له‌م جۆره‌ قوتابخانانه‌دا كارم كردووه‌ كه‌ناوه‌ڕۆك‬ ‫هه‌موو پرۆسه‌كه‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات نه‌ك فۆرمی گروپه‌كان‪.‬‬ ‫گرنگیدانی زیاتر به‌ڕۆڵی كه‌ره‌سته‌و ئامرازه‌كانی كاركردن پره‌نسیپێكی‬ ‫دیكه‌ی پ�ه‌روه‌رده‌ی مۆنتیسۆرییه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی منداڵ له‌شتی كۆنكرێتییه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و ئه‌بستراكت هه‌نگاوده‌نێت‪ .‬مۆنتیسۆری به‌پێچه‌وانه‌ی په‌روه‌رده‌كانی‬ ‫دیكه‌وه‌ قورساییه‌كی زۆرتر ناخاته‌ سه‌ر مامۆستاكان‪.‬‬ ‫مندااڵنی مۆنتیسۆری داوا له‌مامۆستاكانیان ناكه‌ن له‌بری ئه‌وان كاره‌كان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو هه‌میشه‌ پێیان ده‌ڵێن یارمه‌تیمان بده‌ن بۆئه‌وه‌ی خۆمان‬ ‫كارو ئه‌ركه‌كانی خۆمان بكه‌ین‪ ،‬هه‌موو خوێندكارێك پالنێكی تایبه‌تی‬ ‫هه‌یه‌ كه‌تیایدا ئامانجه‌كانیش دیاریكراون‪ ،‬بۆیه‌ چیدی ئه‌و خوێندكاره‌ له‌چ‬ ‫ته‌مه‌نێك یا پۆلێكدایه‌ رۆڵێكی ئه‌و تۆ نابینێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی په‌روه‌رده‌ی‬ ‫مۆنتیسۆری بڕوایه‌كی ته‌واوی به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌قوتابخانه‌ ده‌بێت له‌هه‌موو‬ ‫جومگه‌كاندا نماینده‌گی كۆمه‌ڵگا بكات‪ ،‬بۆیه‌ ده‌رچوونه‌ ده‌ره‌وه‌و سه‌ردانی‬ ‫ده‌زگاو شوێنه‌كانی دیكه‌ بووه‌ به‌خاڵێكی بنه‌ڕه‌تی له‌و قوتابخانانه‌دا‪.‬‬ ‫شێوازی كاركردن له‌م قوتابخانانه‌دا به‌شێوه‌ی تێما به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫وانه‌ به‌وانه‌‪ ،‬بۆنمونه‌ خوێندكاره‌كان چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك یا رۆژێك له‌سه‌ر‬ ‫ژینگه‌ كارده‌كه‌ن‌و دواتریش چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك له‌سه‌ر ئاینی بوزی یا‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ یا‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی مۆنتیسۆری جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌سه‌رجه‌می‬ ‫خوێندن ه��ه‌ر له‌پۆلی ی �ه‌ك �ه‌م �ه‌وه‌ تا‬ ‫دوا پ��ۆل ده‌ب��ێ به‌شیرازه‌یه‌كی روون‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ببه‌سترێته‌وه‌‪ ،‬له‌م بواره‌شدا‬ ‫هه‌موو بابه‌تێك یا م��اده‌ی �ه‌ك كراوه‌‬ ‫به‌چه‌ند به‌شێكه‌وه‌و هه‌ر به‌شێكیش‬ ‫مندااڵنی‬ ‫له‌پۆلێكدا ده‌خوێندرێت‪ ،‬بۆیه‌ زۆرجار‬ ‫مۆنتیسۆری داوا‬ ‫ئ�ه‌وه‌ ده‌بینین خوێندكاره‌كانی پۆلی‬ ‫‌مامۆستاكانیان‬ ‫له‬ ‫پێنجه‌م‌و شه‌شه‌م‌و حه‌وته‌م له‌ناو یه‌ك‬ ‫ناكه‌ن له‌بری‬ ‫پۆلدا ده‌خوێنن‌و ك��ار له‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫ئه‌وان كاره‌كان‬ ‫بابه‌تیش ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر گروپه‌و‬ ‫كار له‌ئاستێكی دیاریكراو ده‌كات‪ ،‬له‌م‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نێوه‌نده‌شدا مامۆستا ئه‌ركێكی قورسی‬ ‫هه‌میشه‌ پێیان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌رشان‪ ،‬چونكه‌ زۆرجار‬ ‫ده‌ڵێن یارمه‌تیمان‬ ‫رێكخستنی كاره‌كان‌و هه‌ماهه‌نگی نێوان‬ ‫بده‌ن بۆئه‌وه‌ی‬ ‫گروپه‌كان زۆر له‌وه‌ قورستره‌ مامۆستا‬ ‫خۆمان كارو‬ ‫وان��ه‌ی��ه‌ك بڵێته‌وه‌ ك �ه‌خ��ۆی پێشتر‬ ‫ئه‌ركه‌كانی‬ ‫ئاماده‌ی كردووه‌‪ ،‬هه‌موو پۆله‌كانی ئه‌م‬ ‫خۆمان بكه‌ین‬ ‫ج��ۆره‌ قوتابخانانه‌ زیاتر له‌ژوورێكی‬ ‫كاركردن ده‌چن تا پۆل‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫ی‬ ‫نیشتیمان به‌قاڵه‌كان ‌‬ ‫هه‌ولێر قه‌رزار ده‌كات!‬ ‫ی بانیشاری‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫عه‌ل ‌‬

‫ی‬ ‫ی گواستنه‌وه‌یان بۆ ب���ازاڕ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫نیشتیمان سه‌وزه‌و میو‌ه فرۆشه‌كان ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی بێبازاڕ ‌‬ ‫شێخه‌ڵاڵ رووب������ه‌ڕوو ‌‬ ‫بوونه‌ته‌وه‌و ژماره‌یه‌كیان قه‌رزاربوون‌و‬ ‫وازیان له‌كاره‌كانیان هێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌بڕیارێك ‌ی ش��اره‌وان � ‌ی هه‌ولێر‬ ‫ی ‪ 5‬مانگ له‌مه‌وبه‌ر سه‌رجه‌م‬ ‫م��او‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌وزه‌و میو‌ه فرۆشه‌كان ‌ی ب��ازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫شێخه‌ڵاڵ گ��وێ��زران��ه‌و‌ه ب��ۆ ب���ازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫نیشتیمان ئ�ه‌و ب��ڕی��اره‌ش بێبازاڕ ‌‬ ‫ی خۆیدا هێنا‌و بێكاری‬ ‫به‌قاڵه‌كان ‌ی به‌دوا ‌‬ ‫زیاتری له‌و پارێزگای ‌ه دروستكرد‪.‬‬ ‫ی نه‌فرۆشتن ‌ی به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ب�ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌قاڵه‌كان ‌ی بازار ‌‬ ‫س �ه‌وزه‌و میو‌ه ‌‬ ‫نیشتیمان له‌ئێستاداو قه‌رزاربوونیان‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین س�ه‌وزه‌و میو‌ه‬ ‫فرۆش وازی��ان له‌كاره‌كه‌یان هێناو‌ه‌و‬ ‫رێگه‌چاره‌یه‌ك ‌ی تریان گرتووه‌ته‌به‌ر بۆ‬ ‫ی ژیانیان‪.‬‬ ‫به‌ده‌ستهێنان ‌ی بژێو ‌‬ ‫ی ده‌ست‬ ‫به‌پێ ‌ی ئه‌و زانیارییان ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و ‪250‬‬ ‫ده‌ستوور كه‌وتوو‌ه له‌كۆ ‌‬ ‫ی نیشتیمان زیاتر له‌‪20‬‬ ‫ی بازاڕ ‌‬ ‫به‌قاڵ ‌ه ‌‬ ‫به‌قاڵ قه‌رزاربوون‌و ‪ 16‬به‌قاڵیش وازیان‬ ‫له‌كاره‌كه‌یان هێناوه‌‪ ،‬وه‌ك به‌قاڵه‌كان‬ ‫ی ئه‌و قه‌رزه‌و‌ه‬ ‫باس ‌ی لێوه‌ده‌كه‌ن به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫تووش ‌ی چه‌ندین كێش ‌ه بوون‌و دوعا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كه‌ن خاوه‌ن قه‌رزه‌كان نه‌بینن‪.‬‬ ‫م��ه‌س��ع��ود ح���ه‌س���ه‌ن یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی نیشتیمان ك ‌ه‬ ‫له‌به‌قاڵه‌كان ‌ی ب��ازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌قاڵ ‌ی له‌شار ‌‬ ‫ی ‪ 15‬ساڵ ‌ه كار ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫هه‌ولێر ده‌كات‪ ،‬ئه‌و نایشارێته‌و‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی شێخه‌ڵاڵ كار ‌‬ ‫ماوه‌یه‌دا ك ‌ه له‌بازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ماد ‌‬ ‫به‌قاڵ ‌ی كردوو‌ه بار ‌‬ ‫زۆر باش بووه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك شاره‌وان ‌ی‬ ‫هه‌ولێر بڕیاریدا بیانگوێزێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ئه‌وان كه‌وت ‌ه‬ ‫ی نیشتمان‪ ،‬گڵۆڵ ‌ه ‌‬ ‫بازاڕ ‌‬

‫ی‬ ‫لێژی‌‪ ،‬وه‌ك مه‌سعود ده‌ڵێت "ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كرد هیچ‬ ‫شاره‌وان ‌ی هه‌ولێر بۆ ئێم ‌ه ‌‬ ‫ی به‌قاڵه‌كان نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كات له‌سود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رجه‌م به‌قاڵه‌كان ‌ی ب��ازاڕ ‌‬ ‫دژ ‌‬ ‫شێخه‌ڵاڵ بوو"‪.‬‬ ‫مه‌سعود ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات رۆژان ‌ه‬ ‫‪ 10‬هه‌زار دینار په‌یداده‌كات‪ ،‬ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫ی ناكات‪،‬‬ ‫پاره‌یه‌ش به‌ش ‌ی خێزانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌و هۆیه‌و‌ه ناچاربوو‌ه چه‌ندین مانگ ‌ه‬ ‫ی ژیان ‌ی پێ به‌رێت ‌ه‬ ‫قه‌رز بكات بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌ر‪.‬‬ ‫ی وت "پێشتر‬ ‫مه‌سعود به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه له‌بازاڕێك ‌ی‬ ‫ی ك��ار ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫قه‌ره‌باڵغدا بوو س �ه‌وزه‌و میوه‌كه‌مان‬ ‫به‌باش ‌ی ده‌ف��رۆش��را‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئێستا‬ ‫ش��اره‌وان � ‌ی هه‌ولێر فڕێ ‌ی داوینه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شوێنێك هاوواڵتیان زۆر به‌كه‌م ‌ی روو ‌‬ ‫تێده‌كه‌ن‪ ،‬تا ئێوار‌ه ‪ 5‬كیلۆ میوه‌مان بۆ‬ ‫نافرۆشرێت"‪.‬‬ ‫ی ئێستا بۆ به‌قاڵه‌كان‬ ‫ئه‌و شوێن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دی���اری���ك���راو‌ه ش��وێ��ن � ‌ی هاتوچۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆتۆمبێل‌و هاوواڵتیان ‌ه بۆ ب��ازاڕ ‌‬ ‫ی ‪1000‬‬ ‫نیشتمان ك ‌ه بازاڕه‌ك ‌ه نزیك ‌ه ‌‬ ‫دوكان ‌ی ل ‌ه خۆگرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بازاڕ‌ه‬ ‫تا ئێستا ن�ه‌ك��راوه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬به‌قاڵه‌كان‬ ‫باس ل�ه‌وه‌ده‌ك�ه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌و بازاڕ‌ه‬ ‫بكرایه‌ته‌و‌ه ئه‌وا بێگومان سه‌رفیات ‌ی‬ ‫ئه‌وان زیاتر ده‌بوو‪.‬‬

‫ی هه‌ولێر‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كرد هیچ كات‬ ‫بۆ ئێمه‌ ‌‬ ‫له‌سودی‌ به‌قاڵه‌كان نه‌بوو‪،‬‬ ‫ی سه‌رجه‌م‬ ‫به‌ڵكو دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازاڕ ‌‬ ‫به‌قاڵه‌كان ‌‬ ‫شێخه‌ڵاڵبوو‬

‫ی‬ ‫ی بانیشار ‌‬ ‫ی شێخه‌ڵاڵ ده‌كه‌ن‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬عه‌ل ‌‬ ‫سه‌وزه‌و میو‌ه فرۆشه‌كان بیر ‌‬

‫مام قانع یه‌كێك ‌ی تر‌ه له‌به‌قاڵه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌و له‌ته‌مه‌ن ‌ی الوێتییه‌و‌ه تا ئێستا كه‌‪19‬‬ ‫ساڵ ‌ه ئه‌و كار‌ه ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م بازاڕ‌ه بكرایاته‌و‌ه ئه‌و‌ه بێگومان‬ ‫ی ئێمه‌ش باش ده‌ب��وو‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ك��ار ‌‬ ‫خه‌ڵكانێك ‌ی زۆر روویان تێده‌كرد"‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان پێیانوای ‌ه به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ب �ه‌ق��اڵ �ه‌ك��ان ب��اش��ت��رو ه��ه‌رزان��ت��ر‌ه‬ ‫له‌دوكانه‌كان ‌ی گ �ه‌ڕه‌ك �ه‌ك��ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی شوێنه‌كه‌و‌ه له‌به‌قاڵه‌كان‬ ‫ی دوور ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و هاوواڵتیان ‌ه ‌‬ ‫شت ناكڕن‪ ،‬زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی ب�ه‌ق��اڵ�ه‌ك��ان میوه‌و‬ ‫پێشتر ل���ه‌ال ‌‬ ‫ی ئێستا له‌گه‌ڕه‌كه‌كان ‌ی‬ ‫سه‌وزه‌یان ده‌كڕ ‌‬ ‫خۆیان ده‌یكڕن‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫به‌هی ‌ه تۆفیق یه‌كێك ‌ه له‌و ژنان ‌ه ‌‬ ‫ی به‌قاڵه‌كان شت ‌ی ده‌كڕی‌‪،‬‬ ‫پێشتر له‌ال ‌‬ ‫وت� ‌ی "به‌رهه‌م ‌ی به‌قاڵه‌كان باشترو‬ ‫هه‌رزانتر‌ه له‌دوكانه‌كان ‌ی گه‌ڕه‌كه‌كان‪،‬‬ ‫ی شوێن ‌ی‬ ‫ی دوور ‌‬ ‫ب����ه‌اڵم ب���ه‌ه���ۆ ‌‬ ‫به‌قاڵه‌كانه‌و‌ه ناچارم له‌دوكانه‌كان ‌ی‬ ‫گه‌ڕه‌ك میوه‌و سه‌وز‌ه بكڕم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌هی ‌ه ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات به‌هۆ ‌‬ ‫ره‌واج � ‌ی دوكانه‌كان ‌ی گه‌ڕه‌كه‌كانه‌و‌ه‬ ‫چه‌ندین دوكان ‌ی نوێ له‌گه‌ڕه‌كه‌كاندا‬ ‫كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬گه‌ڕه‌ك ‌ی وای ‌ه ‪ 10‬دوكان ‌ی‬ ‫ی له‌ماوه‌یه‌ك ‌ی نزیكدا تێدا‬ ‫میوه‌و سه‌وز‌ه ‌‬ ‫دروستكراوه‌"‪.‬‬ ‫ی نیشتیمان‬ ‫هه‌ربه‌قاڵێك له‌بازاڕ ‌‬ ‫مێزێك ‌ی له‌الیه‌ن شاره‌وانی هه‌ولێره‌و‌ه‬ ‫ی شاره‌وان ‌ی‬ ‫پێدرا‪ ،‬ئه‌وان به‌و بڕیار‌ه ‌‬ ‫ی ن��ه‌ب��وون‪ ،‬ته‌نها هۆكاریش‬ ‫راز ‌‬ ‫ی شوێنه‌كه‌بوو له‌بازاڕه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوور ‌‬ ‫ش��اره‌وان � ‌ی هه‌ولێر س��ورب��وو له‌سه‌ر‬ ‫ی به‌قاڵه‌كان‪.‬‬ ‫گواستنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ستوور له‌چه‌ند كاتێك ‌ی جیاجیادا‬ ‫ی سه‌رۆك ‌ی‬ ‫ی به‌سدق ‌ی زرار ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫شاره‌وان ‌ی هه‌ولێر كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫وه‌اڵم��ن�ه‌دان�ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێش ‌ه ‌‬ ‫ی ل�ه‌ب��ار‌ه ‌‬ ‫نه‌توانرا زان��ی��ار ‌‬

‫‪14‬‬

‫نه‌خوێنده‌واران چۆن ده‌نگده‌ده‌ن؟‬

‫ی الی‌ قه‌وار ‌ه‬ ‫ی پێشێلكار ‌‬ ‫نه‌خوێنده‌واران گومان ‌‬ ‫ركابه‌ره‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن دروستده‌كه‌ن‬

‫كۆمسیۆن‪ :‬لۆگۆ ‌ی قه‌واره‌كان روونه‌و هه‌موو كه‌س ده‌توانێت بیناسێته‌وه‌‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬ده‌ستوور‬ ‫مه‌عاز فه‌رحان له‌سلێمانی‌‬

‫لیست ‌ه رك��اب �ه‌ره‌ك��ان � ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌ی عێراق نه‌خوێنده‌واران‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه نێو بازن ‌ه ‌ی ملمالنێكانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫لیست ‌ه ئۆپۆزیسیۆنه‌كان ‌ی كوردستان‬ ‫ل��ه‌ئ��ێ��س��ت��او‌ه ل��ی��س��ت � ‌ی ده‌س�����ه‌اڵت‬ ‫ب��ه‌و‌ه تۆمه‌تبار ده‌ك���ه‌ن ك� ‌ه به‌هۆ ‌ی‬ ‫ن �ه‌خ��وێ��ن��ده‌وار ‌ی ژم��اره‌ی �ه‌ك � ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫هاوواڵتیانه‌و‌ه پێشێلكار ‌ی ئه‌نجامده‌د‌هن‌و‬ ‫لیست ‌ی هاوپه‌یمانیش ئ�ه‌و تۆمه‌تان ‌ه‬ ‫به‌ناڕاست ده‌زانێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه چاوه‌ڕوانكراوه‌ك ‌ه ‌ی ‪3/7‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك ‌ی نیمچ ‌ه كراوه‌ی ‌ه كه‌ده‌نگده‌ر‬ ‫ده‌بێت ده‌نگ به‌لیستێك‌و پاڵێوراوێك‬ ‫بدات‪ ،‬وه‌ك سه‌رۆك ‌ی لیسته‌كان ده‌ڵێن‬ ‫نه‌خوێنده‌واره‌كانیش له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫پێویستیان ب�ه‌زان��ی��ار ‌ی ت���ه‌واو هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی بزانن چۆن ده‌نگده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌كوردستاندا هه‌تا ئێستا رێژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی ه��اوواڵت��ی��ان نه‌خوێنده‌وارن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی له‌ته‌مه‌ن ‌ی به‌سااڵچووان‪،‬‬ ‫ل��ی��س��ت�ه‌ك��ان پێشبینیده‌كه‌ن به‌و‬ ‫هۆیه‌و‌ه پێشێلكار ‌ی بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نه‌خوێنده‌واران نازانن چۆن ده‌نگبده‌ن‪.‬‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ی� ‌ه نه‌خوێنده‌واره‌كان‬ ‫له‌ئێستاو‌ه وێنه‌و ژمار‌ه ‌ی كاندیده‌كانیان‬ ‫ب �ه‌ه �ه‌ر ج��ۆرێ��ك ب���وو‌ه له‌مێشكیاندا‬ ‫چه‌سپاندوو‌ه یان كه‌س ‌ی نزیك ‌ی خۆیان‬ ‫راسپێراو‌ه تا له‌گه‌ڵیاندا بچن ده‌نگبده‌ن‪.‬‬ ‫ئاسۆ ع �ه‌ب��دول ك�ه‌ری��م ‪ 26‬ساڵ‬ ‫پیش ‌ه ‌ی مامۆستایه‌‪ ،‬له‌ئێستاو‌ه خۆ ‌ی‬ ‫ئ���ام���اده‌ك���ردوو‌ه ب���ۆئ���ه‌و‌ه ‌ی ل����ه‌ڕۆژ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا دای��ك‌و باوك ‌ی ببات بۆ‬ ‫ده‌ن��گ��دان‌و ده‌نگیان به‌و لیست ‌ه بدات‬ ‫كه‌خۆیان ده‌یانه‌وێت‪ ،‬ئاسۆ وت ‌ی "هه‌موو‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك دای �ك‌و باوكم ده‌ب �ه‌م بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬چونك ‌ه نه‌خوێنده‌وارن"‪.‬‬ ‫ئاسۆ هه‌موو جارێك دایك‌و باوك ‌ی‬ ‫ده‌ب��ات تا له‌وێستگه‌كان ‌ی ده‌نگداندا‬ ‫هه‌وڵنه‌درێت ده‌نگه‌كه‌یان بۆ لیستێك‬

‫بدرێت كه‌ئه‌وان نایه‌نه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "هه‌موو جارێك دایك‌و باوكم‬ ‫پێمده‌ڵێن قه‌رزارمان بیت گه‌ر ده‌نگمان‬ ‫به‌و لیست ‌ه نه‌ده‌یت كه‌خۆمان ده‌مانه‌وێت‪،‬‬ ‫دی��ار‌ه بێمتمانه‌ی ‌ی‌و حیزبایه‌ت ‌ی وا ‌ی‬ ‫له‌دایك‌و باوكان ك��ردوو‌ه كه‌متمانه‌یان‬ ‫به‌منداڵه‌كان ‌ی خۆشیان نه‌بێت چ جا ‌ی‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌ی له‌سه‌ر سندوقه‌كان ‌ی ده‌نگدانن"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ش���ێ���ك ل���ه‌ه���اوواڵت���ی���ی��� ‌ه‬ ‫ن �ه‌خ��وێ��ن��ده‌واره‌ك��ان وێ��ن �ه‌و ژم���ار‌ه ‌ی‬ ‫كاندیداكانیان له‌مێشكیاندا چه‌سپاندوو‌ه‬ ‫تا ئه‌و رۆژ‌ه ‌ی ك ‌ه چوون ‌ه سه‌ر سندوقه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌نگدان بزانن چۆن ده‌نگده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عوسمان ته‌مه‌ن ‪ 70‬ساڵ‬ ‫به‌ده‌م سه‌یركردن ‌ی وێنه‌و لۆگۆ ‌ی قه‌وار‌ه‬ ‫به‌شداربووه‌كان ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌و‌ه له‌شار ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی وت � ‌ی "ن��اوو ژم���اره‌و وێن ‌ه ‌ی‬ ‫ئ �ه‌و لیست‌و كاندیده‌م له‌به‌ركردوو‌ه‬ ‫كه‌ده‌مه‌وێت ده‌نگ ‌ی پێبده‌م تا رۆژ ‌ی‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ك��ه‌س نه‌توانێت ده‌نگ‬ ‫له‌جیات ‌ی من بدات"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆك���ی‌ ل��ی��س��ت �ه‌ك��ان ئ���ه‌وه‌‬ ‫دووپاتده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تائێستا رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاوی‌ هاوواڵتیانی‌‬ ‫كوردستان نه‌خوێنده‌وارن‪ ،‬ترسیان‬ ‫له‌ساخته‌و پێشێلكاری‌ هه‌یه‌و داوا‬ ‫له‌كۆمسیۆن ده‌كه‌ن كه‌پێش ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن زان��ی��اری‌ پێویست بداته‌‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان ی��ان ل���ه‌ڕۆژی‌ ده‌نگداندا‬ ‫كارمه‌نده‌كانی‌ كۆمسیۆن ده‌ن��گ بۆ‬ ‫نه‌خوێنده‌واران ب��ده‌ن نه‌ك نوێنه‌ری‌‬ ‫قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫ح��اك��م ش��ێ��خ ل�ه‌ت��ی��ف سه‌رۆكی‌‬ ‫لیستی‌ گ��ۆڕان له‌پارێزگای سلێمانی‌‬

‫ب �ه‌ده‌س��ت��ووری‌ وت "ب�ه‌ڕاس��ت�ی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫كێشه‌یه‌ داوا ده‌كه‌ین كۆمسیۆن هاوكار ‌ی‬ ‫ئ �ه‌و هاوواڵتیانه‌ ب��ك��ات‪ ،‬ئ �ه‌م جار‌ه‬ ‫بۆ خوێنده‌واره‌كانیش مه‌ترسیداره‌‪،‬‬ ‫هۆشیاركردنه‌وه‌ بۆ نه‌خوێنده‌واران زۆر‬ ‫پێویسته‌"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیستی‌ گ��ۆڕان به‌الیه‌و‌ه‬ ‫باشتره‌ كه‌ كۆمسیۆن خۆی‌ ده‌نگ بدات‬ ‫بۆ هاوواڵتییه‌ نه‌خوێنده‌واره‌كان‪.‬‬ ‫ه��ه‌وره‌ه��ا وت��ی‌ "ه���ی���وادارم ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ نه‌خوێنده‌واره‌ كه‌سێكی‌ نزیك ‌ی‬ ‫خۆی‌ ببات بۆ ده‌نگدان تا به‌متمانه‌‬ ‫ده‌نگی‌ بۆ بدات ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌بوو‬ ‫به‌ئومێدم كۆمسیۆن خۆی‌ به‌بێالیه‌نانه‌‬ ‫ده‌نگ بۆ ئه‌و هاوواڵتییانه‌ بدات"‪.‬‬ ‫به‌كر حه‌مه‌ سدیق سه‌رۆكی‌ لیستی‌‬ ‫یه‌كگرتوو له‌سلێمانی‌ به‌نیگه‌رانییه‌وه‌‬ ‫له‌و حاڵه‌ته‌ ده‌ڕوانێت‌و ده‌ڵێت "مایه‌ی‌‬ ‫نیگه‌رانییه‌‪ ،‬چونكه‌ كۆمسیۆن ناتوانێت‬ ‫فشار له‌سه‌ر لیستی‌ ده‌سه‌اڵت دابنێت‬ ‫ئه‌وانیش ئ�ه‌و هه‌له‌ ده‌ق��ۆزن �ه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫وه‌كو جارانیتر ساخته‌كاری‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ ترسمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ یه‌كێكی‌ تره‌‬ ‫له‌لیسته‌ به‌شداربووه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫عه‌بدولستار مه‌جید كاندیدی‌ دووه‌می‌‬ ‫ئه‌و لیسته‌ له‌هه‌ولێر به‌ده‌ستووری‌ وت‬ ‫"مه‌ترسیمان هه‌یه‌‌و باشتره‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌‬ ‫نه‌خوێنده‌واره‌ كه‌سێكی‌ نزیك له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیدا ببات تا ده‌نگه‌كه‌ی‌ بۆ بدات"‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا وت��ی‌ "گ��وم��ان��م نییه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ه��ه‌وڵ��ده‌دات ساخته‌كاری‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم هیوادارم كۆمسیۆن چاره‌ی‌‬ ‫ئه‌م حاڵه‌ته‌ بكات"‪.‬‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كه‌ له‌هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌یه‌كێتی‌‌و پ��ارت �ی‌‌و ‪ 11‬حیزبی تر‬ ‫پێكدێت‪ ،‬به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێن كه‌به‌‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ ساخته‌كاری‌ ئه‌نجامبده‌ن‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ح��اك��م ف �ه‌ره��اد سه‌رۆكی‌‬ ‫لیستی‌ ه��اوپ�ه‌ی��م��ان�ی‌ له‌پارێزگای‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬س�ه‌رج�ه‌م ئ �ه‌و تۆمه‌تانه‌‬ ‫ره‌ت��ده‌ك��ات�ه‌وه‌ ك�ه‌ئ�ه‌وان ساخته‌كاری‌‬ ‫بك ‌هن‌و وت �ی‌ "راس��ت نییه‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫ساخته‌كاری‌ بكه‌ین‪ ،‬پابه‌ندین به‌هه‌موو‬ ‫رێنماییه‌كه‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌‬ ‫ده‌ربچێت‪ ،‬ورده‌ ورده‌ له‌الی‌ خۆمانه‌وه‌‬ ‫ده‌س��ت��ده‌ك��ه‌ی��ن ب���ه‌روون���ك���ردن���ه‌وه‌و‬ ‫زانیاریدان به‌الیه‌نگرانمان تا بزانن چۆن‬ ‫ده‌نگده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ رێنماییه‌كانی‌ كۆمسیۆن‬ ‫هه‌رقه‌واره‌و لیستێك نوێنه‌ری‌ له‌ناوی‌‬ ‫وێستگه‌كانی‌ ده‌نگداندا هه‌یه‌ كه‌ئه‌وه‌‬ ‫رێگرییه‌كی‌ باش ده‌بێت بۆ رێگرتن‬ ‫ل �ه‌س��اخ��ت �ه‌ك��اری‌‪ .‬ت��اه��ی��ر محه‌مه‌د‬ ‫به‌رپرسی‌ ئۆفیسی‌ سلێمانی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب��ااڵی‌ س�ه‌رب�ه‌خ��ۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستووری‌ وت "نوێنه‌ری‌ سه‌رجه‌م‬ ‫قه‌واره‌كان‌و نوێنه‌ری‌ كۆمسیۆن له‌ناو‬ ‫وێستگه‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر سه‌رپێچیه‌ك‬ ‫بكرێت كۆمسیۆن لێپێچینه‌وه‌ی خۆی‌‬ ‫ده‌ك��ات"‪ .‬تاهیر محه‌مه‌د به‌پێویستی‌‬ ‫نازانێت كه‌كۆمسیۆن زان��ی��اری‌ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ باڵوبكاته‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "لۆگۆی‌‬ ‫قه‌واره‌كان روونه‌ هه‌موو كه‌س ده‌توانێت‬ ‫بیناسێته‌وه‌ مه‌گه‌ر كه‌سێك نابینابێت‌و‬ ‫نه‌زانێت چۆن ده‌نگبدات"‪.‬‬

‫دایك‌و باوكم پێمده‌ڵێن قه‌رزارمان بیت‬ ‫گه‌ر ده‌نگمان به‌و لیسته‌ نه‌ده‌یت‬ ‫ه خۆمان ده‌مانه‌وێت‬ ‫ك‌‬

‫‪17‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫کلتور‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪19‬‬

‫سینەمای ئێمپێرشیۆنیزم‬

‫ئه‌ڵق ‌ه له‌مله‌كان به‌دوای ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ردا ده‌گه‌ڕێن‌‬

‫ی گه‌وره‌و شێوازی تری به‌كارهێنانی ئه‌ڵق ‌ه په‌یڕه‌وده‌كرێت‬ ‫له‌كوردستان ئه‌ڵق ‌ه له‌ملكردن‌و خستنه‌په‌نج ‌ه ‌‬ ‫كاڵێ‌‌و سه‌ریاس له‌سلێمانی‬

‫ئ �ه‌ڵ��ق � ‌ه ل �ه‌م��ل �ه‌ك��ان‪ ،‬ح���ه‌زده‌ك���ه‌ن‬ ‫له‌زووترین كاتدا له‌كه‌سێكی ره‌گه‌زی‬ ‫به‌رامبه‌ریان نزیكببنه‌وه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ی تێی كه‌وتوون‬ ‫خۆیان له‌و ته‌نیایی ‌ه ‌‬ ‫رزگار بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی ئه‌ڵق ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌و كچ‌و كوڕان ‌ه ‌‬ ‫له‌ملده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌یانه‌وێت سه‌رنجی‬ ‫زیاتری ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ریان رابكێشن‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ریان بگه‌یه‌نن ك ‌ه‬ ‫ب�ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌دوای هاوڕێیه‌كدا ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪25‬‬ ‫ی عومه‌ر كچێك ‌‬ ‫هێڤ ‌‬ ‫ساڵ ‌ه‌و به‌هه‌میشه‌یی ئه‌ڵق ‌ه ده‌كات ‌ه‬ ‫ی ‪ 5‬س��اڵ له‌ئه‌وروپا‬ ‫م��ل�ی‌‪ ،‬م���او‌ه ‌‬ ‫ژی���اوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه كاریگه‌ری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ی ئه‌ڵق ‌ه بكات ‌ه ملی‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بگه‌یه‌نێت‬ ‫تاوه‌كو له‌به‌رامبه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫كه‌پێویستی به‌هاوڕێیه‌كی كوڕه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ڵق ‌ه له‌ملكردن ك ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫ب��ه‌ش��ێ��ك ل���ه‌ك���چ���ان‌و ك���وڕان���ی‬ ‫ی‬ ‫كوردستانیشی گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬نیشان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و كه‌س ‌ه خۆشه‌ویست یان‬ ‫هاوڕێی له‌ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ری نییه‌و‬ ‫پێویستی به‌كه‌سێك ‌ه ك ‌ه له‌ره‌گه‌زی‬ ‫به‌رامبه‌ری بێت‪ ،‬ئه‌ڵقه‌كه‌ش وه‌ك‬ ‫نیشاندانی داوای���ه‌ك��� ‌ه ب��ۆ كه‌سی‬ ‫به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫ئه‌و دی��ارده‌ی� ‌ه ئه‌گه‌رچی زیاتر‬ ‫ل�ه‌ئ�ه‌وروپ��ا پ�ه‌ی��ڕه‌وده‌ك��رێ��ت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ماوه‌یه‌ك ‌ه له‌كوردستانیش كوڕان‌و‬ ‫كچان ئه‌ڵق ‌ه له‌ملی خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی وت��ی "كاتێك له‌ئه‌وروپا‬ ‫هێڤ ‌‬ ‫هه‌ندێك كه‌سم ده‌بینی ئه‌ڵقه‌یان‬ ‫ی جوانم زانی‪،‬‬ ‫ده‌كرد‌ه ملیان به‌شتیك ‌‬ ‫دوات���ر پرسیارم ك��رد كه‌وه‌اڵمیان‬ ‫ی هه‌یه‌و‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫دام��ه‌و‌ه مانایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌هاوڕێم نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫مانا ‌‬ ‫منیش ب��ڕی��ارم��دا هیچ كاتێك ئه‌و‬ ‫ئه‌ڵقه‌ی ‌ه ال نه‌به‌م"‪.‬‬ ‫ی "تاكو ئێستا هاوڕێم‬ ‫هه‌روها وت ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌"‪ ،‬ئ �ه‌و ئه‌ڵقه‌یه‌ش نیشان ‌ه ‌‬ ‫ی دوو كه‌سه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫"به‌ستنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌ڵق ‌ه له‌ملكردن‬ ‫یه‌ك"‪ .‬به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شێك له‌گه‌نجان به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫ج��ی��اوازه‌و ه�ه‌ر كه‌سێك به‌جۆرێك‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫لێكدانه‌و‌ه بۆ به‌كارهێنان ‌‬ ‫ب��ه‌اڵم له‌ملكردنی ئه‌ڵق ‌ه به‌مانای‬ ‫ته‌نیایی له‌نه‌بوونی خۆشه‌ویست‌و‬ ‫هاوڕێ ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫زۆری��ك له‌گه‌نجان ته‌نها وه‌ك‬ ‫خولیایه‌ك ئه‌ڵق ‌ه له‌مل ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی لێكدانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌و مه‌به‌ست ‌ه ‌‬ ‫بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ك��وردس��ت��ان��دا تاڕاده‌یه‌كی‬ ‫زۆر به‌كارهێنانی ئه‌ڵق ‌ه به‌شێوه‌ی‬ ‫ل �ه‌م��ل��ك��ردن‌و له‌په‌نج ‌ه گ����ه‌وره‌دا‪،‬‬ ‫له‌نێوان گه‌نجاندا بایه‌خی پێده‌درێت‪،‬‬ ‫ی ئه‌ڵق ‌ه به‌په‌نج ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌و‌ه به‌مانای نیشاندانی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ك� ‌ه كه‌سێكی خ��ۆش��ده‌وێ��ت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ی ته‌نیایی كه‌سه‌ك ‌ه ده‌گه‌یه‌نێت فۆتۆگراف‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬ ‫ئه‌ڵق ‌ه له‌ملكردن نیشان ‌ه ‌‬

‫ماڵی‌ گه‌نجان داگیرده‌كرێت!‬

‫به‌شێك له‌كچان‌و كوڕانی كوردستان‬ ‫بێمه‌به‌ست ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سیڤان جه‌الل كچ ‌ه خوێندكارێك ‌ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 18‬ساڵه‌و ب���ه‌رده‌وام ئه‌ڵق ‌ه‬ ‫ده‌كات ‌ه په‌نج ‌ه گه‌ور‌هی‌‪ ،‬وت ‌ی "ته‌نها بۆ‬ ‫جوانكار ‌ی به‌كاریده‌هێنم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ك��چ � ‌ه ب���ه‌ده‌س���ت���ووری وت‬ ‫"خولیایه‌كم هه‌ی ‌ه كه‌به‌رده‌وام ئه‌ڵق ‌ه‬ ‫ده‌كه‌م ‌ه په‌نج ‌ه گه‌وره‌كه‌م‪ ،‬ته‌نها وه‌ك‬ ‫ئاره‌زوویه‌ك ‌ی خۆم"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی چه‌ندین جار به‌سیڤانیان‬ ‫وت�����وو‌ه ئ �ه‌ڵ��ق � ‌ه به‌كارنه‌هێنێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌و‌ه ‌ی مانا ‌ی تایبه‌ت ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و بێگوێدان ‌ه قس ‌ه ‌ی خه‌ڵك وه‌ك‬ ‫خولیایه‌ك ‌ی خۆی به‌رده‌وام له‌په‌نجه‌یدا‬ ‫ئه‌ڵقه‌یه‌ك هه‌یه‌‪.‬‬ ‫شایی نه‌به‌ز ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 20‬ساڵ باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كات كه‌به‌كارهێنان ‌ی ئه‌ڵق ‌ه ته‌نها‬ ‫وه‌ك مۆدێل‌و جوانكاریی ‌ه الی‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی‬ ‫"ماو‌ه ‌ی ‪ 2‬ساڵ ‌ه ئه‌ڵق ‌ه به‌كارده‌هێنم بۆ‬ ‫مل‌و په‌نج ‌ه گه‌وره‌م‪ ،‬ئه‌وه‌ش ته‌نها وه‌ك‬ ‫جوانكار ‌ی‌و مودێلێك ‌ی رۆژانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كچ‌و كوڕان ‌ه ‌ی له‌كوردستان بۆ‬ ‫دۆزینه‌و‌ه ‌ی هاوڕێیه‌كی كچ یان كوڕ‪،‬‬ ‫ئه‌ڵق ‌ه ده‌كه‌ن ‌ه ملیان ده‌یانه‌وێت خۆیان‬ ‫له‌و ته‌نیاییه‌ی تێیكه‌وتوون رزگاربكه‌ن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وان ده‌ڵێن پێویستیان به‌هاوڕێی‬ ‫ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ریانه‌‪ ،‬بۆ پڕكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫كه‌لێن ‌ه رۆمانسییه‌كانیان‪.‬‬ ‫به‌هاد جه‌الل ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵ‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ار ‌ی زان��ك��ۆ‪ ،‬وت�� ‌ی "ئه‌ڵق ‌ه‬

‫ب�ه‌دروس��ت��ك��ردن� ‌ی پ �ه‌ی��وه‌ن��د ‌ی نێوان‬ ‫ره‌گه‌زه‌كان ‌ی نێر‌و م ‌ێ ده‌زان��م‪ ،‬وه‌ك‬ ‫به‌ستن ‌ی په‌یوه‌ندی نێوان دوو ره‌گه‌ز"‪.‬‬ ‫به‌هاد ئ �ه‌و‌ه ‌ی نه‌شارده‌و‌ه كه‌ئه‌و‬ ‫به‌كارهێنانی ئه‌ڵقه‌ی ‌ه زی��ات��ر وه‌ك‬ ‫چاولێكه‌رییه‌كه‌ بۆ بوون ‌ی ئه‌ڵق ‌ه ك ‌ه‬ ‫تاك ‌ه شتێك ‌ه په‌یامێك ‌ی دیاریكراو ‌ی‬ ‫هه‌ی ‌ه‌و وت ‌ی "هه‌ر كه‌سه‌و بۆ ده‌رخستن ‌ی‬ ‫مه‌به‌ست ‌ی خود ‌ی به‌كاریده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫ئ�ه‌ڵ��ق� ‌ه ل �ه‌ئ �ه‌س��ڵ��دا‪ ،‬به‌مانای‬ ‫ده‌س��ت��گ��ی��ران��دارێ��ت�ی‌و چ��وون � ‌ه نێو‬ ‫ی هاوسه‌رگیری ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫پرۆس ‌ه ‌‬ ‫كه‌ئه‌ویش له‌حاڵه‌تی ده‌ستگیرانداریدا‬ ‫ده‌كرێت ‌ه ده‌ستی راست‌و له‌حاڵه‌تی‬ ‫ی هاوسه‌رگیریدا ده‌كرێت ‌ه‬ ‫پ��رۆس� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ستی چه‌پ‪.‬‬ ‫هه‌ندێك ل �ه‌ك��وڕان ئه‌ڵق ‌ه وه‌ك‬ ‫ی‌و یادگارییه‌ك ده‌كه‌ن ‌ه ملیان‪،‬‬ ‫پیرۆز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌مال ته‌مه‌ن ‪ 22‬ساڵ هۆكار ‌‬ ‫دیار ‌‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌ی گه‌ڕانده‌و‌ه بۆ‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‌و وت ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئ��اره‌زوو ‌‬ ‫ی زۆر ئازیزمه‌و‌ه‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن كه‌سێك ‌‬ ‫ئه‌ڵقه‌م وه‌ك دیارییه‌ك بۆ هات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫بڕیارمدا وه‌ك پیرۆز راگرتن ‌‬ ‫دیاریی ‌ه هه‌موو كاتێك له‌ملمدا بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نج ‌ه وتی "زۆركات پرسیارم‬ ‫ی ده‌وروبه‌رم‬ ‫لێكراو‌ه له‌الیه‌ن كه‌سان ‌‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌م له‌ملدای ‌ه جا چ‬ ‫ك ‌ه بۆچ ‌‬ ‫به‌الیه‌نی‌ نێگه‌تیڤ یان پۆزه‌تیڤ‬ ‫بێت‪ ،‬منیش وه‌ك پێویست وه‌اڵمم‬ ‫داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ی تیا نه‌كرا!‬ ‫مه‌له‌وانگه‌یه‌ك مه‌ل ‌ه ‌‬

‫ی ‪ 150‬ملیۆن دینار مه‌له‌وانگه‌یه‌ك دروستده‌كرێت‌و‬ ‫ی گه‌نجانه‌و ‌ه دروستده‌كرێت‪ ،‬به‌بڕ ‌‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫ئه‌و سه‌نته‌ران ‌ه ‌‬ ‫به‌چه‌ندین كه‌موكوڕییه‌و ‌ه به‌جێده‌هێڵرێت‬ ‫ی حكومیتر به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫بۆ ده‌زگا ‌‬

‫گه‌نجان كاته‌كانیان له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫كاروخ‌و ئاوات له‌چه‌مچه‌ماڵ‌و چوارقوڕن ‌ه‬

‫ی‬ ‫ی سه‌نته‌ر ‌‬ ‫چه‌ند بینایه‌یه‌ك ك ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫گه‌نجانه‌و‌ه دروس��ت��ك��راو‌ه بۆ چه‌ند‬ ‫ده‌زگ��ای �ه‌ك � ‌ی ت��ر به‌كارده‌هێنرێت‌و‬ ‫گه‌نجان ‌ی لێبه‌به‌ش ده‌كرێت‪ ،‬گه‌نجانیش‬ ‫ی بۆیان‬ ‫داوا ده‌ك��ه‌ن ئ �ه‌و شوێنان ‌ه ‌‬ ‫دروستكراو‌ه بۆیان بگه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه له‌بینای ‌ه ‌ی سه‌نته‌ره‌كان ‌ی‬ ‫گه‌نجان ‌ی چه‌مچه‌ماڵ‌و چوارقوڕن ‌ه بۆ دوو‬ ‫ده‌زگا ‌ی تر به‌كارده‌هێنرێت‌و گه‌نجان ‌ی ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ش شوێنێكیان نیی ‌ه بۆ ئه‌نجامدان ‌ی‬ ‫چاالكییه‌كانیان‌و به‌سه‌ربردن ‌ی كاته‌كانیان‪.‬‬ ‫س�ه‌ن��ت�ه‌ر ‌ی گه‌نجان ‌ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫كۆلێژ ‌ی زانست ‌ه رامیارییه‌كان ‌ی سه‌ر‬ ‫به‌زانكۆ ‌ی سلێمان ‌ی تێدایه‌و سه‌نته‌ر ‌ی‬ ‫گه‌نجان ‌ی چوارقوڕنه‌ش دراو‌ه به‌خان ‌ه ‌ی‬

‫مندااڵن‪ .‬كارزان ئه‌فه‌ند ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 22‬ساڵ‬ ‫دانیشتو ‌ی چوارقوڕن ‌ه ئاماژه‌ی به‌وه‌دا ئه‌و‬ ‫بینای ‌ه به‌ناو ‌ی گه‌نجانه‌و‌ه دروستكرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا بۆ مندااڵنه‌‪" ،‬ئێم ‌ه ‌ی گه‌نج كاتێك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی به‌تاڵمان هه‌ی ‌ه‌و له‌بلیاردو شوێن ‌ه‬ ‫بێكه‌ڵكه‌كان به‌سه‌ر ‌ی ده‌به‌ین"‪.‬‬ ‫ك������ارزان وت���� ‌ی "ه���ه‌م���وو ئه‌و‬ ‫وزه‌ی���� ‌ه ‌ی ه�ه‌م��ان� ‌ه به‌فیرۆده‌چێت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر شوێنێك ‌ی باشتر هه‌بوای ‌ه‬ ‫حكومه‌ت بیر ‌ی لێكردبایه‌و‌ه بۆئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫كاته‌كانمان به‌ئینته‌رنێت‌و كۆمپیوته‌رو‬ ‫وه‌رزش‌و كار ‌ی هونه‌ر ‌ی به‌سه‌ربردبای ‌ه‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه ده‌چوین بۆئه‌وێ‌"‪.‬‬ ‫گۆران محه‌مه‌د گه‌نجێك ‌ی قه‌زا ‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ‌ه ئاماژ‌ه بۆ ئ�ه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك �ه‌چ �ه‌م��چ �ه‌م��اڵ زۆر ف��راوان��ب��ووه‌‪،‬‬ ‫گه‌نجه‌كانیش ‌ی پێویستیان به‌شوێنێك‬ ‫هه‌ی ‌ه تا تێیدا كۆببنه‌وه‌‪.‬‬

‫گ��ۆران وت ‌ی "بێبه‌شكردن ‌ی گه‌نجان‬ ‫له‌شوێنێك ‌ی وا به‌غه‌درێك ‌ی گ��ه‌ور‌ه ‌ی‬ ‫ده‌زان��ی�ن‌و داوا له‌به‌رپرسان ‌ی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ین بیناكه‌مان بۆ چۆڵبكه‌ن"‪.‬‬ ‫مزه‌فه‌ر عه‌بدوڵاڵ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی ناحی ‌ه ‌ی‬ ‫چوارقورن ‌ه به‌ده‌ستوور ‌ی راگه‌یاند ئێستا‬ ‫سه‌نته‌ره‌كه‌یان داو‌ه به‌خان ‌ه ‌ی رۆشنبیر ‌ی‬ ‫مندااڵنی سه‌ر به‌وه‌زاره‌ت ‌ی رۆشنبیری‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی ناحی ‌ه ‌ی چوارقوڕن ‌ه وت ‌ی‬ ‫"حه‌زمان ده‌كرد له‌چوارقوڕن ‌ه كۆمه‌ڵه‌یه‌ك‬ ‫ه�ه‌ب��وای� ‌ه ب �ه‌ن��او ‌ی ده‌س��ت � ‌ه ‌ی چاالك ‌ی‬ ‫گه‌نجان ‌ی سه‌ربه‌خۆ دوور له‌رێكخراوه‌كان ‌ی‬ ‫حیزب‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه لێر‌ه به‌د ‌ی ناكرێ‌"‪.‬‬ ‫مزه‌فه‌ر عه‌بدوڵاڵ ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كات‬ ‫ن��ووس��راوی��ان ك���ردوو‌ه بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێزگا‌و له‌وێشه‌و‌ه بۆ منداڵپارێز ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆئه‌و‌ه ‌ی چه‌ند كه‌سێك ‌ی‬ ‫ئ��ی��دار ‌ی‌و پ��اس �ه‌وان‌و ك��ارگ��وزار هه‌ی ‌ه‬ ‫دابمه‌زر ‌ێ‌و سه‌رپه‌رشت ‌ی له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌و‌ه‬ ‫بكر ‌ێ ئه‌و پێداویستییان ‌ه ‌ی ده‌یه‌و ‌ێ بۆ ‌ی‬ ‫دابین بكه‌ن‪ .‬عه‌ل ‌ی ره‌ئ��وف قایمقام ‌ی‬ ‫ق��ه‌زا ‌ی چه‌مچه‌ماڵ به‌ده‌ستوور ‌ی وت‬ ‫"ئ �ه‌و بینای ‌ه ‌ی بۆ سه‌نته‌ر ‌ی گه‌نجان‬ ‫دروستكراوه‌‪ ،‬له‌ئێستادا كۆلێژ ‌ی زانست ‌ه‬ ‫رامیارییه‌كان تیایدا ده‌خوێنن كه‌زیاتر‬ ‫له‌چوارسه‌د كوڕو كچ ‌ی گه‌نج ‌ی چه‌مچه‌ماڵ‌و‬ ‫شاره‌كان ‌ی تر ‌ی كوردستان تیایدا فێر ‌ی‬ ‫زانست‌و زانیار ‌ی ده‌بن"‪ .‬عه‌ل ‌ی ره‌ئوف‬ ‫وتیش ‌ی "ئێستا له‌هه‌وڵداین زه‌و ‌ی بۆ‬ ‫كۆلێژ ‌ی زانست ‌ه رامیارییه‌كان دابین بكه‌ین‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی بیناك ‌ه بگه‌ڕێنینه‌و‌ه بۆ گه‌نجان ‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬چونك ‌ه كۆلێژ ‌ی زانست ‌ه‬ ‫رامیارییه‌كان له‌داهاتوودا پێویستیان‬ ‫به‌بیناو رووبه‌ر ‌ی فراوانترده‌بێت"‪.‬‬

‫كامه‌ران كه‌ریم له‌شاره‌زوور‬

‫ئه‌و مه‌له‌وانگه‌ی ‌ه ‌ی بۆ قه‌زا ‌ی شاره‌زوور‬ ‫دروستكرا به‌ب ‌ێ ئ��ه‌و‌ه ‌ی ك�ه‌س مه‌ل ‌ه ‌ی‬ ‫تێدا بكات‪ ،‬به‌كارنه‌هات‌و به‌رپرسان ‌ی‬ ‫قه‌زاكه‌ش ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه‬ ‫له‌سه‌رده‌م ‌ی ئه‌واندا دروستنه‌كراوه‌و ئه‌وان‬ ‫به‌رپرسیارنین له‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌‪.‬‬ ‫گه‌نجان ‌ی قه‌زا ‌ی شاره‌زوور نیگه‌رانن‬ ‫له‌نه‌بوون ‌ی م�ه‌ل�ه‌وان��گ�ه‌ی� ‌هك‌و ناچارن‬ ‫بۆ مه‌له‌كردن ڕوو له‌چه‌مه‌كان ‌ی نزیك‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌ی تاز‌ه بكه‌ن‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌و چه‌م ‌ه ‌ی مه‌ل ‌ه ‌ی تێدا ده‌كه‌ن گونجاو‬ ‫نیی ‌ه بۆ مه‌له‌كردن له‌ڕوو ‌ی ته‌ندروستییه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر بودج ‌ه ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی شاره‌وان ‌ی‌و‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2005‬دا مه‌له‌وانگه‌یه‌ك له‌نزیك‬ ‫قایمقامیه‌ت ‌ی قه‌زا ‌ی شاره‌زوور دروستكرا‬ ‫كه‌بڕ ‌ی (‪ )150‬ملیۆن دینار ‌ی تێچووه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا به‌وت ‌ه ‌ی گه‌نجان ‌ی ئه‌و شارۆچكه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌س سودمه‌ند نه‌بوو‌ه لێی‌‪ ،‬قایمقامیش‬ ‫ده‌ڵێت "كێ ده‌توانێ بیبات به‌ڕێو‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ئاماده‌ین چاك ‌ی بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئار ‌ی كاو‌ه ته‌مه‌ن ‪ 18‬ساڵ دانیشتوو ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌ی ت��ازه‌ی �ه‌‪ ،‬ئ��ام��اژ‌ه ‌ی به‌وه‌دا‬ ‫سه‌ره‌تا ئه‌و مه‌له‌وانگه‌ی ‌ه كه‌كرایه‌و‌ه زۆر‬ ‫خۆشحاڵبووین‪ ،‬چونك ‌ه ته‌نها مه‌له‌وانگه‌و‬ ‫شوێن ‌ی مه‌له‌كردن ‌ی گه‌نجان ‌ی قه‌زاك ‌ه‬ ‫چه‌م ‌ی تانجه‌ڕۆ بوو كه‌زۆر پیسبوو‪.‬‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی "ك��ه‌س س��ود ‌‬ ‫ی وت � ‌‬ ‫ئ��ار ‌‬ ‫ی ه��ه‌ر ته‌نها‬ ‫مه‌له‌وانگه‌ی ‌ه نه‌بین ‌‬ ‫ی خه‌یاڵی به‌هه‌ده‌رچوو‬ ‫پ��اره‌ی�ه‌ك� ‌‬ ‫ی ناكات به‌خاوه‌نی‌"‪.‬‬ ‫كه‌سیش خۆ ‌‬ ‫ه�ه‌ر له‌به‌دواداچوون ‌ی ده‌ستووردا‬

‫ده‌ركه‌وت كه‌ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه هه‌ر له‌سه‌ره‌تایه‌و‌ه‬ ‫به‌كه‌موكوڕییه‌و‌ه دروستكراوه‌‪ ،‬نه‌شوێن ‌ی‬ ‫خۆگۆڕین ‌ی تیابووه‌‪ ،‬نه‌ده‌رچوون ‌ی ئاوه‌ڕۆ‬ ‫كه‌ده‌بوای ‌ه له‌سه‌ره‌تایه‌و‌ه وه‌رنه‌گیرایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا كار ‌ی تیانه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ك���ارزان ته‌ها ت �ه‌م �ه‌ن ‪15‬ساڵ‬ ‫ی "ئه‌م‬ ‫ی تاز‌ه وت ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫دانیشتو ‌‬ ‫ی پشتگوێخراوه‌‪،‬‬ ‫شار‌ه بێجگ ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ێ ئه‌وا زۆر‬ ‫ی تیابكر ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌نجامده‌درێ"‪.‬‬ ‫به‌سه‌قه‌ت ‌‬ ‫كارزان وت ‌ی "تائێستا پڕۆژ‌ه نه‌بوو‌ه‬ ‫به‌باش ‌ی‌و سه‌ركه‌وتووبێ‌‪ ،‬له‌كاتێكدا یه‌ك‬ ‫ك ‌هس‌و الی ‌هن‌و كۆمپانیایه‌ك لێپرسینه‌و‌ه ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ب �ه‌رپ��رس��ان � ‌ی ئ��ی��دار ‌ی ل��ه‌ق��ه‌زا ‌ی‬ ‫شاره‌زوور باس له‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه‬

‫له‌سه‌رده‌م ‌ی ئه‌واندا دروستنه‌كراوه‌و ئه‌وان‬ ‫به‌رپرسیارنین له‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌‪.‬‬ ‫س��االر ره‌شید سه‌رۆك ‌ی شاره‌وان ‌ی‬ ‫ش���اره‌زوور به‌ده‌ستوور ‌ی وت "دیزاین ‌ی‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌ی ‌ه له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌ی شاره‌وان ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زیران ‌ی ئیدار‌ه ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫پێشووه‌و‌ه كراوه‌و له‌الیه‌ن ئێمه‌و‌ه نه‌كراوه‌و‬ ‫ئێم ‌ه ته‌نها ئه‌وه‌مان له‌سه‌ربوو‌ه ك ‌ه ته‌نها‬ ‫سه‌رپه‌رشت ‌ی پرۆژه‌ك ‌ه بكه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ۆران ع�ه‌ل� ‌ی قایمقام ‌ی ق��ه‌زای‬ ‫ش��اره‌زوور به‌ده‌ستوور ‌ی راگه‌یاند "ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌ی ‌ه پێش ده‌ستبه‌كاربوون ‌ی من بووه‌‪،‬‬ ‫ن ‌ه ئاگاداریم‌و ن ‌ه په‌یوه‌ند ‌ی به‌منه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چه‌ند جارێك شوێن ‌ی په‌یوه‌ندیدارم‬ ‫ئاگاداركردۆته‌و‌ه‌و كێ ده‌توان ‌ێ بیبا به‌ڕێو‌ه‬ ‫ئێم ‌ه ئاماده‌ین چاك ‌ی بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫مه‌له‌وانگه‌ك ‌ه شوێن ‌ی خۆگۆڕین ‌ی نه‌بووه‌و ئاوه‌ڕۆكه‌ش ‌ی ده‌رنه‌چووه‌‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬كامه‌ران كه‌ریم‬

‫ژمار‌ه (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫ی كتوپڕ دووگیانبوون‬ ‫نه‌خۆشه‌كان به‌زه‌حمه‌ت "ئه‌و ئافره‌تانه‌ ‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫پزیشك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ال‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫به‌رز ‌ی شوێن‌و نرخ ‌ی عیاد‌ه پزیشكییه‌كان زۆر بێتاقه‌ت ده‌بن"‬

‫‪16‬‬

‫ی ژنان‌و منداڵبوون بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی دانیشتوان ‌ی رانی ‌ه دروستكردوو‌ه دكتۆر ڤیان سه‌عید شێخانی‌‪ ،‬پسپۆڕ ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫نیگه‌ران ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬بێستون فه‌تاح‬

‫دانیشتوانی‌ قه‌زای‌ رانیه‌ داوای‌ چاودێریكردنی‌ پزیشكه‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر له‌رانیه‌‬

‫هاوواڵتیان‌و نه‌خۆشه‌كانی‌ قه‌زای‌‬ ‫رانیه‌ نیگه‌رانن له‌شوێن‌و گرانی‌‬ ‫نرخی‌ سه‌ردانی‌ عیاده‌و كلینكه‌‬ ‫به‌رپرسانی‌‬ ‫پزیشكییه‌كان‪،‬‬ ‫سه‌ندیكای‌ پزیشكانیش ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كه‌ن تاوه‌كو ئێستا له‌الیه‌ن‬ ‫هیچ كه‌سێكه‌وه‌ شوێنی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌و عیادانه‌ دروستنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫پزیشكییه‌كان‬ ‫ك��ل��ی��ن��ك�ه‌‬ ‫له‌شاری‌ رانیه‌ به‌هۆی‌ به‌رزیان‬ ‫ل �ه‌زه‌وی��ی �ه‌وه‌‪ ،‬نیگه‌رانی‌ زۆری‌‬ ‫له‌الی‌ نه‌خۆشه‌كان دروستكردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ نه‌خۆشه‌كان‬ ‫كه‌سه‌ردانی‌ ئه‌وێ ده‌كه‌ن نه‌توانن‬ ‫به‌بێ ه��اوك��اری‌ كه‌س‌وكاریان‬

‫ف���ش���اری‌ ه���ه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌موو‬ ‫نه‌خۆشێك ناگونجێ لێره‌ بچێته‌‬ ‫س �ه‌ره‌وه‌‪ ،‬كه‌سی‌ وا هه‌یه‌ ده‌بێ‬ ‫به‌چوار كه‌س بیبه‌نه‌ سه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫گرفتێكی‌ ت��ری‌ هاوواڵتیانی‌‬ ‫شاره‌كه‌ گرانی‌ نرخی‌ عیاده‌كانه‌‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌زۆرێك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫ن���اوچ���ه‌ك���ه‌ خ��ه‌ڵ��ك��ی‌ ه����ه‌ژارو‬ ‫كه‌مده‌رامه‌تن‪ ،‬داوای‌ هه‌رزانكردنی‌‬ ‫سه‌ردانكردنی‌ پزیشك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫زانا نه‌خۆشێك بوو بۆ سه‌ردانی‌‬ ‫یه‌كێك له‌كلینكه‌ پزیشكییه‌كان‬ ‫هاتبوو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا پاره‌كه‌‬ ‫زۆره‌و ه��ه‌م��وو خ�ه‌ڵ��ك�ی‌ پێی‬ ‫نادرێت ره‌نگه‌ كه‌سه‌كه‌ موچه‌ی‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هه‌ركه‌سێكیش ئه‌مڕۆ‬ ‫ل �ه‌ك��وردس��ت��ان م��وچ �ه‌ی‌ نه‌بێت‬ ‫ژیانی‌ وه‌كو پێویست نییه‌‪ ،‬جا‬

‫پێمباشه‌ چاودێری‌ تایبه‌ت به‌سه‌ر دكتۆره‌كانه‌و ‌ه هه‌بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاره‌زوو ‌‬ ‫نه‌ك وه‌ك ئێستا هه‌ركه‌سه‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫خۆی‌ نه‌خۆش به‌ڕێده‌كات‬

‫بگه‌نه‌ سه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫زانا كاڵوسۆرانی‌‪ ،‬نه‌خۆشێك‬ ‫بوو بۆ سه‌ردانی‌ یه‌كێك له‌كلینكه‌‬ ‫پزیشكییه‌كان ه��ات��ب��وو وتی‌‬ ‫"شوێنی‌ گونجاو نییه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫شوێنی‌ تایبه‌تیان ب��ۆ بكه‌ن‪،‬‬ ‫جاری‌ واهه‌یه‌ كه‌سی‌ به‌سااڵچوو‬ ‫دێت ناتوانێت به‌سه‌ر قادرمه‌كه‌دا‬ ‫س�ه‌رك�ه‌وێ��ت‪ ،‬بۆیه‌ بۆ نه‌خۆش‬ ‫په‌ككه‌وته‌و پیر ئاسان نییه‌ به‌و‬ ‫قادرمانه‌دا بگاته‌ دكتۆر"‪.‬‬ ‫ه������ه‌ردی‌ م���ح���ه‌م���ه‌د خ��در‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ئێره‌ بۆ‬ ‫ئ�ه‌و كلینك‌و عیادانه‌ "گونجاو‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ن��زی��ك ب���ازاڕه‌و‬ ‫قه‌ره‌باڵغییه‌كی‌ زۆری‌ له‌سه‌ره‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌و خه‌ڵكه‌ی‌ سه‌ردانی‌‬ ‫ئێره‌ ده‌ك���ات ت��ووش �ی‌ بێزاری‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ نه‌خۆش‬ ‫توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌ به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫قادرمانه‌دا سه‌ربكه‌وێت"‪.‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمانیش‬ ‫ل �ه‌ی�لا‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا زۆر نه‌خۆش‬

‫ئه‌گه‌ر كه‌مبكرێته‌وه‌ باشتره‌‪.‬‬ ‫زانا وتی‌ "پێمباشه‌ چاودێری‌‬ ‫تایبه‌ت به‌سه‌ر دكتۆره‌كانه‌وه‌‬ ‫ه���ه‌ب���ێ‪ ،‬ن��رخ��ی‌ چ���وون���ه‌ الی‌‬ ‫دكتۆره‌كان وه‌ك یه‌ك بێ‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌ركه‌سه‌ به‌پێی‌ ئاره‌زووی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌خۆش به‌ڕێده‌كات"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ كێشه‌و گرفته‌كانی‌‬ ‫كلینكه‌ پزیشكییه‌كان دكتۆر‬ ‫عه‌لی‌ ئیبراهیم سواره‌ به‌رپرسی‬ ‫ل��ق��ی ب��ی��ت��وێ��ن‌و پ���ش���ده‌ری‌‬ ‫سه‌ندیكای‌ پزیشكانی‌ كوردستان‬ ‫به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند "به‌ڕاستی‌‬ ‫ئه‌وه‌ گرفته‌و تا ئێستاش هه‌روا‬ ‫م��اوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم تاكو ئێستا‬ ‫بازرگانێكی‌ وا گ��ه‌وره‌ نه‌بووه‌‬ ‫شوێنێكی‌ وا دروس���ت بكات‬ ‫ب�ه‌ك�ه‌ڵ��ك�ی‌ ه��ه‌م��وو عیاده‌كان‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ده‌ب���ێ ش��وێ��ن�ی‌ ج���ۆری‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كانیش جودا بن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫من ه��ی��واخ��وازم ده‌وڵه‌مه‌ندێك‬ ‫ئه‌وكاره‌ بكات‌و ئێمه‌ش پێیه‌وه‌‬ ‫پابه‌ند ده‌بین"‪.‬‬

‫دووگ��ی��ان��ب��وون قوناغێك ‌ی گرنگ ‌ی‬ ‫ژیان ‌ی ئافره‌تانه‌و به‌پێ ‌ی لێكدانه‌و‌ه‬ ‫پزیشكییه‌كان ده‌بێت به‌پێ ‌ی قۆناغ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جیاوازه‌كان ‌ی دووگیانبوون له‌ڕوو ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ده‌روون����ی‌‌و جه‌سته‌ییه‌و‌ه خ��ۆ ‌‬ ‫ئاماده‌بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬ڤیان سه‌عید شێخان ‌ی پسپۆڕ ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی ژنان‌و منداڵبوون له‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌دا باس له‌قۆناغه‌كان ‌ی‬ ‫دووگ��ی��ان��ب��وون‌و چه‌ند رێنماییه‌ك ‌ی‬ ‫تایبه‌ت ده‌كات‪.‬‬ ‫ی دووگیان ‌ی‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬پرۆس ‌ه ‌‬ ‫به‌چه‌ند قۆناغدا ده‌ڕوات؟‬ ‫ی زانستییه‌و‌ه‬ ‫د‪.‬ڤ��ی��ان‪ :‬ل���ه‌روو ‌‬ ‫پڕۆسه‌ك ‌ه به‌چوار قۆناغدا تێپه‌ڕده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئ �ه‌و‌ه ناگه‌یه‌نێت كه‌هه‌موو‬ ‫ی بۆ هه‌موو‬ ‫كه‌سێك ‌ی دووگیان خۆ ‌‬ ‫قۆناغه‌كان ئاماده‌كردبێت‪ ،‬بۆنمون ‌ه‬ ‫ی وا هه‌ی ‌ه دووگیان ‌ی زۆر كتوپڕ‬ ‫جار ‌‬ ‫ی قۆناغ ‌ی پێش‬ ‫رووده‌دات‪ ،‬له‌گه‌ڵئه‌و‌ه ‌‬ ‫دووگیان ‌ی قۆناغێك ‌ی زۆر گرنگه‌و ده‌بێت‬ ‫ی ده‌روونییه‌و‌ه‬ ‫ئ�ه‌و ئافره‌ت ‌ه ل��ه‌روو ‌‬ ‫ئاماده‌باش ‌ی هه‌بێت بۆ دووگیانیه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی ئاماده‌باشیان بوو‌ه‬ ‫چونك ‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ دووگیانییه‌ك ‌ه جیاوازن له‌وان ‌ه ‌‬ ‫ئ��ام��اده‌ب��اش��ی��ان ن��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬له‌كات ‌ی‬ ‫قۆناغه‌كان ‌ی دووگیانیدا پێوه‌یان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ته‌ما ‌‬ ‫دیارده‌بێت‪ ،‬ئه‌و ئافره‌تان ‌ه ‌‬ ‫دووگیان ‌ی نه‌بوون‌و كتوپڕ دووگیانبوون‬ ‫زۆر ب��ێ��ت��اق �ه‌ت ده‌ب����ن‪ ،‬بۆنمون ‌ه‬ ‫كه‌نه‌خۆشیه‌ك ‌ی جه‌سته‌ییان ده‌بێت زۆر‬ ‫ی‬ ‫ی له‌روو ‌‬ ‫ی ده‌یگرن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌توند ‌‬ ‫ده‌روونییه‌و‌ه ئاسود‌ه نه‌بوون‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌روونییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوو ‌‬ ‫ل�ه‌ڕوو ‌‬ ‫ته‌ندروست ‌ی گشتییه‌و‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ئافره‌ته‌ك ‌ه هه‌موو پشكنینێك بكات‌و‬ ‫ی پزیشكێك ‌ی پسپۆڕ وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫راوێژ ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬رێنمایی ‌ه گرنگه‌كان‬ ‫چین بۆ ئافره‌ت ‌ی دووگیان؟‬ ‫د‪.‬ڤیان‪ :‬سه‌باره‌ت به‌پێدان ‌ی رێنمای ‌ی‬ ‫بۆنمون ‌ه خواردن ‌ی حه‌ب ‌ی فۆلیك ئه‌سید‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن پزیشكه‌و‌ه به‌ئافره‌ته‌ك ‌ه‬ ‫ده‌درێ���ت‪ ،‬ئ �ه‌و رێنماییان ‌ه تایبه‌تن‬ ‫ی منداڵ ‌ی نه‌به‌كام دروست نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆنمون ‌ه رێنمای ‌ی بۆ ئه‌و ئافره‌تان ‌ه ‌‬ ‫ی خ��ۆی��ان‪ ،‬نه‌خۆشیه‌كیان‬ ‫ك �ه‌خ��ود ‌‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ت���اچ راده‌ی�����ه‌ك پ��ه‌ی��وه‌ن��د ‌‬ ‫به‌ژیان ‌ی كۆرپه‌كه‌وه‌‪ ،‬یان بۆ كۆرپه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌گوازرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر هیچ نه‌بێت‬ ‫دڵنه‌واییه‌ك ده‌درێت به‌دایكه‌كه‌‪ ،‬یان‬ ‫ی نه‌خۆش ‌ی شه‌كره‌یان‬ ‫بۆنمون ‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر هیچ نه‌بێت بتوانرێت ئاست ‌ی‬ ‫ی جێگیر بكرێت‪،‬‬ ‫ی شه‌كره‌ك ‌ه ‌‬ ‫رێ��ژ‌ه ‌‬ ‫بۆنمون ‌ه گه‌ر بزانرێت شه‌ش مانگ ‌ی‬ ‫پێش بڕیاردان ‌ی دووگیانبوون ئاست ‌ی‬ ‫ی‬ ‫شه‌كره‌ك ‌ه جێگیر بكرێت‪ ،‬رێ��ژ‌ه ‌‬ ‫ی دروستبوون ‌ی كۆرپه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌موكوڕ ‌‬ ‫كه‌م ده‌بێته‌و‌ه ك ‌ه به‌پشكنینێك ‌ی زۆر‬ ‫ئاسان ده‌ستنیشانده‌كرێت‪ ،‬یه‌كێكیتر‬ ‫له‌و پشكنینان ‌ه كه‌ئێستا له‌هه‌رێمدا‬ ‫ی منداڵ ‌ی‬ ‫ده‌كرێت بۆ ئه‌و خێزانان ‌ه ‌‬ ‫نابه‌كامیان هه‌بووه‌‪ ،‬یان كه‌موكوڕییان‬ ‫هه‌ی ‌ه كه‌ئه‌و پشكنینان ‌ه زۆر پێویست ‌ه‬ ‫ی روونبێته‌و‌ه منداڵ ‌ی داهاتوو‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌مان گیروگرفت ‌ی ده‌بێت ی��ان نا‪،‬‬ ‫ی له‌توانادا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌و ده‌ك��رێ��ت بابكرێت باشتر‌ه‬ ‫ی دووگیانبوون په‌شیمان ‌ی‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫له‌و‌ه ‌‬ ‫له‌دوابێت‪.‬‬

‫ێ له‌هاوسه‌ره‌كان‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هه‌ند ‌‬ ‫ی دووگیانی ‌ه‬ ‫زی��ات��ر ل���ه‌و پ��رۆس�� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ترسن‌و ئه‌نجام ‌ی ئه‌و ترسه‌ش ‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌یانه‌وێت پێش دووگیانبوون خۆیان ‌ی‬ ‫بۆ ئاماده‌بكه‌ن‪ ،‬هه‌ست ناكه‌یت جۆرێك‬ ‫ی‬ ‫ی باڵوبووبێته‌و‌ه له‌ال ‌‬ ‫له‌هۆشیار ‌‬ ‫هاوواڵتیان؟‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬ڤ��ی��ان‪ :‬س��ه‌ب��اره‌ت به‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشوتر منداڵێكیان هه‌بوو‌ه كه‌موكوڕ ‌‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌م بۆچوون ‌ه ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫ك � ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی خۆیان‬ ‫ی منداڵێك ‌ی‬ ‫ئاماده‌ده‌كه‌ن بۆ ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫تریان به‌و شێوه‌ی ‌ه نه‌بێت‌و راست ‌ه‬ ‫هه‌ندێك ه��اوس �ه‌ره‌ك��ان به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫ی خوێنده‌وارو فه‌رمانبه‌رن ئه‌م‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫دیارده‌یه‌یان تیا ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش ئ �ه‌و‌ه ناگه‌یه‌نێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ێ به‌و خۆ‬ ‫چه‌نده‌ها هاوسه‌ریش هه‌ن گو ‌‬ ‫ئاماده‌كردن ‌ه ناده‌ن‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌ی تره‌و‌ه‬ ‫ی به‌و‌ه نی ‌ه ك ‌ه دووگیان‬ ‫ته‌نها په‌یوه‌ند ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر كه‌موكوڕیه‌ك ‌ه له‌و‬ ‫ئافره‌تانه‌ی ‌ه ك ‌ه دوو یان س ‌ێ منداڵیان‬ ‫بوو‌ه یان زیاتر‪ ،‬به‌اڵم بۆ دووگیان ‌ی‬ ‫ێ هیچ رێنماییه‌ك وه‌رناگرن‪،‬‬ ‫ن��و ‌‬ ‫ئایا ده‌توانن دووگیان ببن؟ ئایا‬ ‫ی چه‌ندێك‬ ‫دووگ��ی��ان��ب��وون �ه‌و‌ه ‌‬ ‫م �ه‌ت��رس � ‌ی ه��ه‌ی�� ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ژیان ‌ی دایكه‌كه‌؟ چونك ‌ه‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��ه‌و دایك ‌ه‬ ‫بزانێت مه‌ترس ‌ی‬ ‫دووگیانبوونه‌كه‌‬ ‫بۆسه‌ر ژیانێت ‌ی‬ ‫ل���ه‌وان���ه‌ی��� ‌ه‬ ‫باوه‌ڕبێنی‌‬ ‫ك��������� ‌ه‬

‫منداڵی‌‬ ‫نه‌بێته‌و ه‌‪،‬‬ ‫چ��ون��ك � ‌ه كاتێك‬ ‫ئ��اف��ره‌ت��ێ��ك بیه‌وێت‬ ‫دووگیان بێت‌و سه‌ردان ‌ی‬ ‫ی‬ ‫پسپۆڕ ‌‬ ‫پزیشكێك ‌ی‬ ‫ئه‌و ب��وار‌ه بكات هه‌موو‬ ‫الیه‌نێك ‌ی لێده‌پرسێت‬ ‫ی چۆنیه‌ت ‌ی‬ ‫ه �ه‌ر ل���ه‌روو ‌‬ ‫ی‬ ‫منداڵبوون ‌ی پێشوی‌‪ ،‬ماو‌ه ‌‬ ‫نێوان دووگیانبوونه‌كانی‌‌و‬ ‫ی منداڵبوونه‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫شێواز ‌‬ ‫ده‌مه‌وێت ئاماژ‌ه به‌و‌ه بكه‌م‬ ‫كه‌خێزان ‌ی ئێستا رۆشنبیرترن‬ ‫ل���ه‌ج���اران‌و ئیمكانیه‌ت ‌ی‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی��ان ه�ه‌ی� ‌ه سه‌ردان ‌ی‬ ‫دكتۆر بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر به‌و‬ ‫راده‌ی� ‌ه نیه‌‪ ،‬من كاتێك ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫وتان ‌ه ده‌ڵێم له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ردانمان‬ ‫ئه‌و ئافره‌تان ‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ یه‌كه‌مینجار نه‌ك‬ ‫دووگیانبووندان‪،‬‬ ‫له‌پێش‬ ‫ی ج��ار له‌دوا‬ ‫به‌ڵكو زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫قۆناغ ‌ی دووگیانبوونه‌كه‌یدایه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كێشه‌یه‌ك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌ره‌كان بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫دڵنیابن ئافره‌ته‌ك ‌ه دووگیان ‌ه‬ ‫توش ‌ی راڕای ‌ی ده‌بن‪ ،‬ئێو‌ه‬ ‫ی زانستیه‌و‌ه‬ ‫ل����ه‌روو ‌‬ ‫پشت به‌چ ‌ی ده‌به‌ستن‬

‫حاڵه‌ت ‌ی‬

‫ب��ۆ ده‌ستنیشانكردن ‌ی‬ ‫دووگیانبوونه‌كه‌؟‬ ‫د‪.‬ڤیان‪ :‬كۆمه‌ڵێك نیشان ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ده‌ستنیشانكردن ‌ی دووگیانبوون‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫له‌هه‌موویان ئاسانتر بریتی ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی دواده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ی مانگان ‌ه ‌‬ ‫ئافره‌ت ‌ه سوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌م الیه‌نه‌ش مه‌رج نیی ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫دووگیانبوونه‌وه‌كه‌و‌ه بێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫حاڵه‌ت ‌ی ده‌گمه‌ن ‌ه كه‌ئافره‌ته‌ك ‌ه دووگیان‬ ‫بێت‌و هێشتا خوێن ‌ی هه‌بێت‪ ،‬نیشان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جه‌سته‌ییه‌كانی تر بریتین له‌و‌ه ‌‬ ‫ئافره‌ته‌ك ‌ه گیان ‌ی قورس ده‌بێت‪ ،‬حه‌ز‬ ‫ی نامێنێت‪،‬‬ ‫له‌خه‌و ده‌ك��ات‪ ،‬ئ��اره‌زوو ‌‬ ‫ح �ه‌ز له‌هه‌موو خ��واردن��ێ��ك ناكات‪،‬‬ ‫هه‌ستد ه‌كات ب����ه‌ر موسڵدان ‌ی‬

‫توندده‌بێت زوو زوو میز ده‌كات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫سك ‌ی گ���ه‌ور‌ه ده‌ب��ێ��ت له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دووگیانییه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوسان ‌ی ریخۆله‌كانییه‌و‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ست به‌دڵتێكهاتن ده‌كات‪ ،‬هێڵنج ‌ی‬ ‫دێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ بوون ‌ی نیشانه‌كان ئێم ‌ه‬ ‫بۆ دڵنیابوون چه‌ند پشكنینێك ‌ی بۆ‬ ‫ی پشكنین ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆنمون ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫م��ی��زه‌و‌ه ك � ‌ه ل�ه‌ه�ه‌م��وو بنكه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروست ‌ی هه‌یه‌و ته‌نانه‌ت كیته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ده‌فرۆشرێت‌و‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌كاندا‬ ‫ئافره‌تان ده‌توانن له‌ماڵه‌و‌ه خۆیان‬ ‫ی بهێنن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پشكنینه‌ش‬ ‫به‌كار ‌‬ ‫ل���ه‌‪ %100‬راس��ت� ‌ی ناپێكێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی دیاریده‌كات‪ ،‬دواتر پشكنین ‌ی‬ ‫له‌‪‌ %90‬‬ ‫خوێن دێت ك ‌ه له‌پشكنین ‌ی میزه‌ك ‌ه‬ ‫ووردت��ره‌‪ ،‬به‌اڵم نرخ ‌ی زیاتره‌‪ ،‬دواتر‬ ‫پشكنین ‌ی سۆنه‌ر هه‌ی ‌ه كه‌ده‌شێت‬ ‫دره‌نگتر ده‌رب��ك�ه‌وێ��ت له‌پشكنین ‌ی‬ ‫خوێنه‌كه‌‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه پشكنین ‌ی‬ ‫خ��وێ��ن�ه‌ك� ‌ه ل �ه‌ه �ه‌م��ووی��ان زووت���ر‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك��ات�� ‌ی س����وڕ ‌‬ ‫ئ���ه‌وك���ات��� ‌ه ‌‬ ‫خوێنیه‌تی‌‌و دوا ده‌كه‌وێت له‌پشكنین ‌ی‬ ‫خوێنه‌ك ‌ه ده‌رده‌كه‌وێت ئافره‌ته‌ك ‌ه‬ ‫دووگیانه‌‪ ،‬ئه‌و پشكنین ‌ی خوێن ‌ه‬ ‫ی نمره‌ی ‌ه بۆ دیاریكردن ‌ی‬ ‫به‌شێو‌ه ‌‬ ‫دروست ‌ی دووگیانبوونه‌كه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هۆرمۆنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫نمران ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫وێاڵش‬ ‫دووگیانبوونه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫ده‌ریده‌كات بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌م پشكنینه‌و‌ه بزانرێت‬ ‫چ��ه‌ن��ده‌‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ل���ه‌‪2000‬‬ ‫كه‌متربێت ئه‌وا سك نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌نێوان ‪ 1500‬بۆ ‪4000‬‬ ‫ی دووگیانبوون ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه نیشان ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌نێوان ‪ 1500‬بۆ ‪4000‬‬ ‫ی دوو رۆژ‬ ‫بوو ده‌بێت دوا ‌‬ ‫دووب��ار‌ه بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی دوو ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی پێشووبوو ئه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫جار ‌‬ ‫دووگیانبوون ‌ه دروسته‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫بۆنمون ‌ه دووگیانبوون ‌‬ ‫م��ن��دااڵن‬ ‫ی‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌باس ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���رێ���ت باسێك ‌‬ ‫ن��م��ون��ه‌ی��ی��ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫له‌واقیعدا‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌نه‌خۆشێكه‌و‌ه‬ ‫ب��ۆ نه‌خۆشێكێتر‪،‬‬ ‫س���������ه‌ب���������اره‌ت‬ ‫ب �ه‌س��ۆن �ه‌ری��ش دوو‬ ‫جۆر سۆنه‌ر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫س��ۆن �ه‌رێ��ك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر پێست ‌‬ ‫سكه‌و‌ه ده‌كرێت‪،‬‬ ‫سۆنه‌رێكیتر هه‌ی ‌ه‬ ‫ی دامێنه‌و‌ه‬ ‫ل�ه‌ڕێ� ‌‬ ‫ده‌ك���رێ���ت كه‌ئه‌و‬ ‫ج��ۆر‌ه سۆنه‌ر‌ه زۆر‬ ‫زوو ده‌ریده‌خات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ب��ه‌داخ��ه‌و‌ه نه‌خۆش ‌‬ ‫ئێم ‌ه زۆر له‌و سۆنه‌ر‌ه‬ ‫ده‌ترسێت واده‌زانێت‬ ‫ی یان‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ئ�����ازار ‌‬ ‫ی ده‌دات‪،‬‬ ‫كۆرپه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بۆنمون ‌ه ئه‌و سۆنه‌ر‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی چوار هه‌فته‌بێت كیسه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر شه‌ش هه‌فته‌بێت‬ ‫ی منداڵه‌كه‌ش ده‌بینێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دڵ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر پێسته‌و‌ه‬ ‫ئه‌و سۆنه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت هه‌فته‌یه‌ك بۆ دوو هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫جیاواز‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و سۆنه‌ره‌‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫منداڵی کوردو فه‌لسه‌فه‌‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪21‬‬

‫ی‬ ‫دوو چیرۆك ‌‬ ‫ریچارد براتیگان‬

‫كاریگه‌ریی زمانی بیانی له‌سه‌ر زمانی دایك‬ ‫له‌سایه‌ی جیهانگه‌راییدا هیچ واڵتێك‬ ‫ناتوانێت به‌ده‌ربێت له‌دوایین گه‌شه‌و‬ ‫په‌ره‌سه‌ندنه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش پرسێك ‌ه‬ ‫فێربوونی زمانی بیانی ده‌سه‌پێنێت‪،‬‬ ‫ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ی ئ���ه‌و زم��ان��ه‌ی زیاتر‬ ‫په‌یوه‌ند‌ه به‌و په‌ره‌سه‌ندنه‌و‌ه (وه‌ك‬ ‫زمانی ئینگلیزی) ك ‌ه ده‌چێت ‌ه نێو‬ ‫زۆرب �ه‌ی واڵتانی دنیاوه‌و رێگه‌كانی‬ ‫لێكتێگه‌یشتن له‌گه‌ڵ جیهاندا بۆ‬ ‫ت��اك‌و كۆمه‌ڵ ده‌سته‌به‌ر ده‌كات‌و‬ ‫یارمه‌تیده‌ری ده‌بێت له‌تێكه‌ڵبوونیان‌و‬ ‫سوودمه‌ندبوون له‌ده‌ستكه‌وته‌كانی‌و‬ ‫زیاتركردنی داهێنانه‌كانی‪ ،‬وێڕای‬ ‫فێربوونی ئ��ام��راز‌ه بنچینه‌ییه‌كانی‬ ‫په‌یوه‌ندیكردن ك ‌ه له‌زمانی دایكدا‬ ‫نمون ‌ه ده‌گ��رێ��ت‪ ،‬ك �ه‌چ��ی زۆرێ��ك‬ ‫له‌واڵتانی جیهان دوو ئاراست ‌ه تا‬ ‫راده‌یه‌كی زۆر خستوونیه‌ت ‌ه ملمالنێ‪،‬‬ ‫ئاراسته‌یه‌ك وه‌رگرتنی رواڵه‌ته‌كانی‬ ‫پێشكه‌وتنی ژی���اری به‌پێویست‬ ‫ده‌زانێت ك ‌ه به‌هۆیه‌و‌ه ده‌بێت تاكه‌كان‬ ‫فێری زمانێك یان زیاتری بیانی ببن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه به‌بڕوای ئه‌م ئاراسته‌ی ‌ه داخران‬ ‫ب �ه‌ڕووی جیهانادا بێهوود‌ه ده‌بێت‌و‬ ‫فێربوونی زمانێك ل �ه‌پ��اڵ زمانی‬ ‫ره‌سه‌نه‌كه‌ی دایكدا باشترین رێگ ‌ه‬ ‫ده‌بێت بۆ فراوان‌و ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی‬ ‫ئه‌زمون‌و مه‌عریفه‌كانی‪.‬‬ ‫هه‌رچی ئاراسته‌ی دووه‌میش ‌ه‬ ‫پێیوای ‌ه خوێندنی زم��ان��ی بیانی‬

‫دوای شەڕ لەفەڕه‌نسادا "ئێبڵ گانس"‪،‬‬ ‫"لۆئی دل��ۆک"‪" ،‬ژێ��ر مەن دۆالک"و‬ ‫چەند فیلمسازێکی دیکە هاتنە‬ ‫پانتایی سینەماوە کە جیاوازییەکی‬ ‫زۆری���ان ل��ەگ��ەڵ سینەماکارەکانی‬ ‫بەر لەخۆیان بوو‪ .‬دەرهێنەرەکانی‬ ‫ب��ەر ل��ەم��ان سینەمایان کردبووە‬ ‫کەرەستەیەک بۆ بەدەستهێنانی‬ ‫س��ەرم��ای��ە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەم��ان لەبارەی‬ ‫تیۆرییەوە زۆر بەئاگاو شارەزابوون و‬ ‫بەو وتارانەی کە دەیاننوسی داواکاری‬ ‫سینەمایەکی هونەری ب��وون نەک‬ ‫بازرگانی‪ .‬لەساڵی ‪ 1918‬تا ‪1928‬‬ ‫ئ��ەم فیلمسازانە فیلمی ئەزمونی‬ ‫یان بەفۆرم و ناوەڕۆکی جیاوازەوە‬ ‫دەردەه��ێ��ن��ا ک��ە ل��ەگ��ەڵ شێوازی‬ ‫هالیوودیدا زۆر لێکجودا بوون‪.‬‬ ‫ئ������ەوان ب���ای���ەخ���ی زۆری�����ان‬ ‫دەدا ب��ەدەروون��ن��اس��ی‪ ،‬بۆوێنە‬

‫له‌پرۆسه‌ی خوێندندا‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌خوێندنی بنه‌ڕه‌تیدا ده‌بێت ‌ه هۆكاری‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی كلتورو ناسنامه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ك ‌ه له‌زمانی دایكدا خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ئاراسته‌ی ‌ه جه‌خت‬ ‫له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه خوێندنی زمانی‬ ‫بیانی ل �ه‌خ��ۆڕا ناخرێت ‌ه میتۆدی‬ ‫خوێندنه‌وه‌و هه‌ر ته‌نها بریتی نیی ‌ه‬ ‫ل�ه‌ده‌س��ت�ه‌واژه‌و پێكهاته‌ی رێزمانی‬ ‫به‌قه‌ده‌ر ئه‌وه‌ی زمان ده‌فری كلتورو‬ ‫دابونه‌ریت‌و چه‌مك‌و به‌های ئه‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫به‌زمانی ره‌سه‌نی خۆیانی ده‌زانن‌و‬ ‫ق��س�ه‌ی پ��ێ��ده‌ك � ‌هن‌و ئ��ه‌و زمانه‌ش‬ ‫بێگومان كاریگه‌ریی له‌سه‌ر رۆح‌و‬ ‫ویژدانی فێرخواز ده‌بێت‪.‬‬ ‫سه‌رباری دژ‌ه بۆچوونی هه‌ردوو‬ ‫ئ��اراس��ت �ه‌و ئه‌سته‌می وه‌رگرتنی‬ ‫یه‌كێكیان‪ ،‬تێبینی ئ �ه‌و‌ه ده‌كرێت‬ ‫دانانی خوێندن‌و فێركردنی زمانی بیانی‬ ‫له‌پرۆسه‌ی خوێندندا به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫به‌رباڵو په‌ره‌ی سه‌ندوو‌ه له‌قوتابخان ‌ه‬ ‫حكومی‌و تایبه‌ته‌كانداو له‌سه‌رانسه‌ری‬ ‫جیهانداو له‌چه‌ند ساڵی راب��ردوودا‬ ‫بایه‌خی زۆر دراو‌ه به‌فێركردنی‬ ‫منااڵن بۆ زمانی بیانی (تێبینی‬ ‫ده‌كرێت له‌كوردستانیش خوێندنگه‌ی‬ ‫تایبه‌ت ك���راوه‌ت���ه‌و‌ه ك � ‌ه به‌زمانی‬ ‫ت��ورك �ی‌و ئینگلیزی ده‌خوێنرێت‌و‬ ‫سااڵنه‌ش بڕێك پ��ار‌ه ده‌درێ��ت به‌و‬ ‫خوێندنگانه‌‪ ،‬وه‌ك كۆلێژی عیشق‌و‬ ‫هاوشێوه‌كانی‪/‬ئا)‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ش زیاتر‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ ‌ه فره‌زمان‌و كلتوره‌كاندا‬ ‫پ �ه‌ره‌ی س�ه‌ن��دووه‌‪ ،‬ئه‌ویش له‌پێناو‬

‫یه‌كخستنی زمان‌و كلتورو به‌دیهێنانی‬ ‫بنه‌ماكانی دیموكراسی‌و ره‌خساندنی‬ ‫هه‌لی فێربوون بۆ هه‌مووان‪ .‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫ل���ه‌دژی خوێندنی زم��ان��ی بیانین‬ ‫له‌خوێندنی بنه‌ڕه‌تیدا‪ ،‬پێیانوای ‌ه‬ ‫فێركردنی زمانی بیانی له‌قۆناغی‬ ‫مناڵیدا كاریگه‌ریی نێگه‌تیڤی له‌سه‌ر‬ ‫منداڵ هه‌یه‌و به‌خراپ له‌سه‌ر زمانی‬ ‫دای��ك‌و ره‌سه‌نایه‌تی ده‌كه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه دوالیزمه‌یی له‌فێركردنی زماندا‬ ‫ل�ه‌و قۆناغه‌ی خوێندنی بنه‌ڕه‌تیدا‬ ‫له‌زۆر باردا كاریگه‌ریی له‌سه‌ر زمانی‬ ‫دایك ده‌كه‌وێته‌وه‌و له‌و بۆچوونه‌شیاندا‬ ‫پشت به‌تیۆره‌كانی ده‌روونناسی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌و به‌رجه‌سته‌كردارییه‌كانی‌و‬ ‫بارودۆخی دارایی‌و ئیداریی په‌ره‌وه‌رده‌و‬ ‫فێركردن ده‌به‌ستن‪.‬‬ ‫(مایكل وی��س��ت)ی زمانناسی‬ ‫ئه‌مریكی یه‌كێك ‌ه له‌دیارترین دژانی‬ ‫فێركردنی زمانی بیانی له‌قۆناغی‬ ‫بنه‌ڕه‌تیدا‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێی ده‌رووناسی‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی منداڵ ل�ه‌و ته‌مه‌نه‌دا‬ ‫توانای جه‌سته‌یی‌و عه‌قڵی‌و ده‌روونی‌و‬ ‫سۆزیشی ئاماد‌ه نییه‌و به‌وهۆیه‌شه‌و‌ه‬ ‫دوچ���اری م��ان��دوو ب���وون‌و شه‌كه‌تی‬ ‫زه‌ینی‌و جه‌سته‌ییش ده‌بن‪ ،‬ئه‌م ‌ه وێڕای‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی قۆناغی باخچه‌ی ساوایان‌و‬ ‫پۆل ‌ه به‌راییه‌كانی خوێندنی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫باشترین قۆناغ ‌ه ك ‌ه تیایدا منداڵ‬ ‫پێویستی به‌فێربوونی زمانی دایكی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‌و به‌دانانی زمانێكی تری‬ ‫بیانی ئاستی به‌ته‌واوی‌و سیستماتیكی‬ ‫فێربوونی زمانی ره‌س�ه‌ن��ی دایكی‬

‫لێزه‌حم ‌هت‌و به‌رته‌سك ده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫ره‌نگ ‌ه بگات ‌ه ئه‌و راده‌یه‌ی هیچ كام له‌و‬ ‫زمانانه‌ی خوێندن به‌باشی فێرنه‌بێت‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ركات ئاستی فێربوونی‬ ‫م��ن��داڵ ل�ه‌زم��ان��ی ره‌س �ه‌ن��ی دایكدا‬ ‫ب���ه‌رزب���وه‌وه‌و ب�ه‌ب��اش��ی نووسین‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی زمانه‌كه‌ی زانی‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ف��ێ��رب��وون��ی زمانێكی ت��ری بیانی‬ ‫كاریگه‌ریی كه‌متری ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫زمانی دایك‪ ،‬چونك ‌ه له‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫زان��س��ت��ی ت��ای��ب�ه‌ت��دا ده‌رك���ه‌وت���وو‌ه‬ ‫ك � ‌ه ئ��ه‌و م��ن��دااڵن �ه‌ی زم��ان��ی تریان‬ ‫پێده‌وترێته‌وه‌و ئه‌وانه‌ی زمانی دایك‬ ‫ده‌خوێنن جیاوازییان زۆره‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫زمانی بیانی ده‌خوێنن له‌زمانه‌كه‌ی‬ ‫خۆیاندا كه‌موكورتییان هه‌یه‌و ئه‌و‬ ‫كه‌موكورتییانه‌ش زیاتر له‌فێربوونی‬ ‫ده‌سته‌واژه‌و مانای چه‌مك‌و زاراوه‌و‬ ‫ماناكانی‌و هه‌روه‌ها نووسین‌و داڕشتندا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر وانه‌كانی زمانی‬ ‫دای��ك ك�ه‌م ب��ن‪ ،‬ئ�ه‌وك��ات خوێندنی‬ ‫زمانی بیانی كاریگه‌ریی نێگه‌تیڤی‬ ‫له‌سه‌ر ب�ه‌ت�ه‌واوی فێربوونی زمانی‬ ‫ره‌سه‌نی دایك زیاتر ده‌بێت (بۆ نمون ‌ه‬ ‫له‌شارێكی وه‌ك كه‌ركوك‌و هه‌ندێ‬ ‫ناوچه‌ی ت��ردا ك ‌ه خوێندنی زمانی‬ ‫ك��وردی قه‌ده‌غ ‌ه بوو‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گشتی ئاستی شاره‌زایی زمانی كوردی‬ ‫له‌خوێندنه‌وه‌و نووسیندا به‌تایبه‌تی‬ ‫الی خه‌ڵكی ئه‌و ناوچان ‌ه زۆر الوازه‌و‬ ‫ئومێد هه‌ی ‌ه ئه‌و كێشه‌ی ‌ه الی نه‌وه‌ی‬ ‫داهاتوو نه‌مێنێ ك ‌ه ئێستا به‌زمانی‬ ‫دایك ده‌خوێنرێنن)‪.‬‬

‫سینەمای ئێمپێرشیۆنیزم‬ ‫بەبەکارهێنانی سێ سووچی عەشق‬ ‫بۆ دەرخستنی پەیوەندی مرۆیی و‬ ‫پیشاندانی هەست و سۆزی مرۆڤ‬ ‫زۆر ب��ەرچ��اوە‪ ،‬ئ��ەوان دەیانەوێت‬ ‫پیشاندەری زەینی قارەمانەکە بن‬ ‫و وەک دەرهێنەرە کالسیکییەکان‬ ‫ب��ەس الیەنی جەستەیی مرۆڤیان‬ ‫پیشاننەدەدا‪ ،‬بەڵکو هەوڵیاندەدا‬ ‫دەروون����ی م��رۆڤ��ەک��ان بخەنەڕوو‪.‬‬ ‫دەستێوەردان لەکاتدا بەزۆری کەڵکی‬ ‫لێوەردەگیراو بەشێکی بەرچاوی ئەم‬ ‫فیلمانە کە لە"فالش باک" پێکهاتووە‬ ‫نمایشی خولیاو خەیاڵ و حااڵتی‬ ‫س��ۆزی دەروون���ی و رۆح��ی تیایدا‬ ‫لەبەرچاو دەگیرا‪.‬‬ ‫بۆوێنە دەتوانین باس لەفیلمی‬ ‫س���ووڕان بەرهەمی "ئێبڵ گانس"‬ ‫بکەین‪ ،‬دەدوێ��ن لەبەرهەمەکانیاندا‬

‫زۆر ت��ای��ەت ب���وو‪ .‬بەکارهێنانی‬ ‫ب��ەردەوام��ی دی��زال��ۆ سۆپرایمپۆر‪،‬‬ ‫ئایریس و تەکنیکەکانی تری بڕینی‬ ‫رووناکی لەخزمەت نمایشی حاڵەتە‬ ‫دەروونییەکانی پێرسوناژدا بوو‪.‬‬ ‫ناوەڕۆکی فیلم و حاڵەتی پێر‬ ‫سۆناژەکانیان ب��ەئ��ەن��دازەی گرتە‬ ‫یان جووڵەی کامێراکە پیشاندەدا‬ ‫ن��ەک ب��ەدی��ال��ۆگ‪ ،‬بۆنمونە ئەگەر‬ ‫کامێرا لەنیگای نەخۆشێکەوە وێنەی‬ ‫بگرتبایە‪ ،‬شتومەکی دەوروب���ەری‬ ‫بەڕوونی پیشاننەدەدا یانی "فلۆ"‬ ‫دەبوو‪ ،‬زۆرجار بەجوڵەیەکی توندەوە‬ ‫وێنە دەگێرا‪.‬‬ ‫ئەوان زۆر حەزیان لەمۆسیکابوو‪،‬‬ ‫دوای ماوەیەک تەدوینی ریتمێکیان‬ ‫– داهێنا‪ .‬گرنگترین کەڵکی ئەوان‬ ‫لەتەدوین بەریتمی تووندبوو‪ ،‬واتا‬

‫ب��ەرە ب��ەرە رێ��ژەی فرێمەکانی هەر‬ ‫پالنێکیان کەم دەکردەوە تاکو ریتم‬ ‫توندتر بێت و زیاتر بۆ نمایشی‬ ‫کەشی ئاڵۆزی زەینی کەسایەتیەکە‬ ‫کەڵکیان لێ وەردەگرت‪.‬‬ ‫ئیمپیرسیۆنیزم کۆمپانیاکانی وا‬ ‫لێکرد کە دەست بدەنە نوێکاری و‬ ‫داهێنان و تەکنیکی ن��وێ‪ ،‬بۆوێنە‬ ‫"ئێبڵ گانس" لەفیلمی "ناپلیۆن"دا‬ ‫لەچاوەیەکی تایبەت کەڵکی وەرگرت‪،‬‬ ‫ئیمپیرسیۆنیستەکان دەیانوت ئەگەر‬ ‫بڕیاروایە کە کامێرا بچێتە جێی‬ ‫پێرسوناژ‪ ،‬دەبێت توانای جووڵەی‬ ‫لەهەر الیەکەوە ببێت‪ .‬لەم روانگەوە‬ ‫زۆر سەیر نییە ئەگەر لەفیلمێکی‬ ‫ئیمپیرسیۆنیستیدا شایەدی بینینی‬ ‫کامێرا بین کە لەهەر الیەکەوەو‬ ‫لەسەر سەری خەڵکەوە لەئاسمانەوە‬

‫كۆكردنه‌و‌ه ‌ی كالیفۆڕنیاییه‌كان‬ ‫منیش وه‌ك زۆرب� ‌ه ‌ی كالیفۆڕنیاییه‌كان‬ ‫خه‌ڵك ‌ی شوێنێكیترم‌و كالیفۆڕنیا له‌به‌ر‬ ‫ئامانجه‌كان ‌ی خۆ ‌ی من ‌ی هێناوه‌ت ‌ه ئێره‌‪،‬‬ ‫راست وه‌ك گوڵێك ‌ی ئاسنخۆر ك ‌ه خۆر‌و‬ ‫باران كۆده‌كاته‌وه‌و دواتر السه‌كان ‌ی به‌ره‌و‬ ‫شه‌قامه‌كان پان ده‌كاته‌وه‌و ئۆتۆمبێله‌كان‬ ‫هانده‌دا بێن ‌ه ناویه‌وه‌‪ ،‬به‌ملیۆن ئۆتۆمبێل‬ ‫به‌ته‌نها ل�ه‌ن��او گوڵێكدان ك� ‌ه له‌به‌ر‬ ‫قه‌ره‌باڵغی بۆن ‌ی له‌ده‌ستداوه‌و هێشتا‬ ‫جێگا ‌ی بۆ چه‌ن ملیۆن ‌ی تر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كالیفۆڕنیا له‌شوێنه‌كان ‌ی ت��ره‌و‌ه‬ ‫كۆمانده‌كاته‌و‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی پێویست ‌ی‬ ‫پێمانه‌‪ ،‬تۆ ده‌ب��ه‌م‪ ،‬تۆ ‪ ،‬ت��ۆ‪ ،‬تۆ‪...،‬‬ ‫منیشی له‌ناوچه‌كان ‌ی باكوور ‌ی رۆژئاواو‌ه‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬سه‌رزه‌مینێك ك ‌ه جنۆك ‌ه چۆت ‌ه‬ ‫پێستییه‌وه‌‪ .‬سروشت له‌گه‌ڵ خه‌ڵكه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫سه‌ما ‌ی ‪ Minuet‬ده‌ك��ات‌و له‌پێشتریش‬ ‫له‌گه‌ڵ من سه‌ما ‌ی ‪‌ Minuet‬ی ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌و شتان ‌ه ‌ی ده‌مناسی له‌گه‌ڵ خۆم‬ ‫هێناوم ‌ه بۆ كالیفۆڕنیا‪ ،‬سااڵنێك ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫جۆرێكی ت��ر ‌ی ژیانكردن ك ‌ه هیچكات‬ ‫حه‌ز ناكه‌م بگه‌ڕێمه‌و‌ه بۆ ئه‌و سااڵنه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ریش حه‌ز بكه‌م ناتوانم بگه‌ڕێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ند ‌ێ جار الموای ‌ه ئه‌و‌ه ‌ی له‌رابردوو ‌ی مندا‬ ‫بووه‌‪ ،‬بۆ كه‌سێك ‌ی تر روویداوه‌‪ ،‬كه‌سێك‬ ‫ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی شاراو‌ه جه‌سته‌و رۆح ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ من تێكه‌ڵبووه‌و ب��وو‌ه به‌یه‌ك‪.‬‬ ‫سه‌یره‌‪ ،‬كالیفۆڕنیا حه‌ز ده‌كات خه‌ڵكان‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێك ‌ی تره‌و‌ه ك ‌ه ده‌ست ‌ی پێیان‬ ‫ده‌گات بخات ‌ه داوه‌وه‌و هه‌تا ئه‌و شتان ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌مانزان ‌ی به‌جێی بێڵین‪ ،‬ئێستا ئێم ‌ه‬ ‫هه‌موومان لێر‌ه له‌كالیفۆڕنیا كۆبووینه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و‌ه ‌ی ئێم ‌ه خ��ود ‌ی وز‌ه بین‪،‬‬ ‫سێبه‌ر ‌ی ئه‌و گوڵ ‌ه ئاسنخۆره‌‪ ،‬ئێم ‌ه ‌ی‬ ‫له‌ژیان له‌شوێنه‌كان ‌ی تره‌و‌ه په‌لكێشكردوو‌ه‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی بێین بۆ ئێره‌و ئێستا ده‌یه‌و ‌ێ‬ ‫كالیفۆڕنیا وه‌ك تاج مه‌حه‌ل‪ ،‬تا دوایین‬ ‫سات وه‌ك په‌ڕكۆمێترێك دروستبكه‌ین‪.‬‬ ‫چیرۆكێك ‌ی كورت ده‌ربار‌ه ‌ی ژیان ‌ی‬ ‫هاوچه‌رخ له‌كالیفۆڕنیا‬ ‫تا ح�ه‌ز بكه‌ن چیرۆك هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تاك ‌ه ‌ی داهێنه‌رانه‌و نو ‌ێ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م ‌ه چیرۆكێك نیی ‌ه له‌و چیرۆكانه‌‪،‬‬ ‫الموای ‌ه ته‌نها رێگایه‌ك ك ‌ه بكرێ چیرۆكێك‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌ی ژیان ‌ی هاوچه‌رخ له‌كالیفۆڕنیا‬ ‫بنووسین‪ ،‬ئ�ه‌و كاره‌ی ‌ه ج��اك له‌نده‌ن‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌ی گورگ ‌ی ده‌ریادا كردی‌‪.‬‬ ‫بێتە خوار یا ئەوەی کە کامێرا لەناو‬ ‫ژورێکدا بفڕێت‪.‬‬ ‫دوای شکستی م����اددی دوو‬ ‫فیلمی "ناپلیۆن"و "پارە" کۆمپانیا‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ی��ەک��ان رازی نەبوون‬ ‫ب��ەت��ەرخ��ان��ک��ردن��ی س��ەرم��ای��ە بۆ‬ ‫فیلمی ئەزمونی‬ ‫بەرهەمهێنانی‬ ‫ئێمپێرسیۆنیستی کە بێجگە‬ ‫ل��ەه��ەن��دێ��ک بینەری‬ ‫ت��ای��ب��ەت بینەریان‬ ‫نەبوو‪ ،‬بزووتنەوەی‬ ‫ئێمپێرسیۆنیزم‬ ‫لەساڵی ‪1929‬‬ ‫لە پا نتا یی‬ ‫سینە ما د ا‬ ‫نەما‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ک��اری��گ��ەری‬ ‫ل���������ەس���������ەر‬ ‫دەرهێنەرانێکی وەک‬ ‫"ئاڵفرێد هیچکاک"و‬ ‫"م��ای��ادرێ��ن" شتێکی‬ ‫حاشا هەڵنەگرە‪.‬‬

‫ئ �ه‌م س�ه‌ره‌ت��ای� ‌ه ب��ۆ ساڵ ‌ی ‪1904‬‬ ‫شتێك ‌ی گونجاو بوو‪ .‬دوور نیی ‌ه بۆ ساڵ ‌ی‬ ‫‪1969‬ش وا بێت‪ ،‬الموای ‌ه سه‌ره‌تایه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌توان ‌ێ ده‌یه‌كان به‌جێ بێڵێت‌و ئیشی‬ ‫چیرۆكه‌ك ‌ه ‌ی ئێم ‌ه ‌ی پێ جێبه‌ج ‌ێ بكرێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ئێر‌ه كالیفۆڕنیایه‌و چیمان‬ ‫پێخۆش بێت ده‌یكه‌ین‪ .‬ره‌خنه‌گرێك ‌ی‬ ‫ئه‌ده‌بی ده‌وڵه‌مه‌ندیش خه‌ریك ‌ه سوار ‌ی‬ ‫به‌له‌مێك ده‌ب���ێ ب��ۆئ��ه‌و‌ه ‌ی كه‌نداو‬ ‫به‌جێبهێڵێت‌و بڕوات بۆ سانفرانسیسكۆ‪.‬‬ ‫ی ل��� ‌ه‪Mill Valley‬‬ ‫دوو س��ێ رۆژ ‌‬ ‫له‌كوخ ‌ی یه‌كێك له‌هاوڕێكان ‌ی به‌سه‌ر‬ ‫ب���ردووه‌‪ ،‬ئه‌و هاوڕێی ‌ه ‌ی به‌زستان له‌م‬ ‫كوخه‌دا ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬شۆپنهاوه‌رو نیچ ‌ه‬ ‫ده‌خوێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رسێكیان پێكه‌و‌ه‬ ‫راده‌بوێرن‪ .‬ره‌خنه‌گر ئه‌و كات ‌ه ‌ی له‌ناو‬ ‫م��ژه‌ك��ه‌دا ل �ه‌س �ه‌ر ك �ه‌ن��داوه‌ك � ‌ه ب��ه‌ره‌و‬ ‫سانفرانسیسكۆ ده‌ڕوات له‌بیر ‌ی ئه‌وه‌دای ‌ه‬ ‫وتارێك بنووسێت به‌ناوی "پێویست ‌ی‬ ‫ئازادی‌‪ ،‬داكۆك ‌ی له‌هونه‌رمه‌ند"‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫ڤۆڵف الرسێن (‪ )wolf Larsen‬به‌موشه‌ك ‌ی‬ ‫ژێرئاو‪ ،‬ئه‌دا له‌به‌له‌م ‌ی ره‌خنه‌گر‌ه بۆرژوا‬ ‫گه‌نجه‌كه‌و ره‌خنه‌گر به‌دیل ده‌گرێ‌و‬ ‫ده‌ی��ك��ات به‌خزمه‌تكار ‌ی پاپۆڕه‌ك ‌هی‌و‬ ‫ره‌خنه‌گر ناچار ده‌كات جلی گاڵته‌جاڕان ‌ه‬ ‫له‌به‌ربكات‌و هه‌ر ك ‌هس‌و ناكه‌سێك گاڵت ‌ه ‌ی‬ ‫پێده‌كات‪ ،‬ره‌خنه‌گر له‌گه‌ڵ ڤۆڵفی پیردا‬ ‫گفتوگۆ ‌ی رۆشنبیران ‌ه ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌شه‌پ‬ ‫تێی هه‌ڵده‌ده‌ن‪ ،‬ملكه‌چی ئه‌و سه‌رشۆڕیی ‌ه‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬پل ‌ه ‌ی ب �ه‌رز ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫به‌جێگر ‌ی كه‌شتییه‌وان‪ ،‬گ�ه‌ور‌ه ده‌بێ‪،‬‬ ‫عه‌شقی راسته‌قین ‌هی‌‪ ،‬موود‪ ،‬ده‌دۆزێته‌وه‌و‬ ‫له‌ده‌ست ‌ی ڤۆڵف هه‌ڵدێ‌‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاست ‌ی‬ ‫ئ��ۆق��ی��ان��وس��ی ئ����ارام ب���ه‌و گه‌وره‌یی ‌ه‬ ‫به‌به‌له‌مێك ‌ی سه‌وڵی داشقه‌‪ ،‬به‌مالوالدا‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬ده‌گات ‌ه دوورگه‌یه‌ك‪ ،‬كوخێك ‌ی‬ ‫به‌ردین ساز ده‌كات‪ ،‬به‌دارو تێاڵ سه‌گ ‌ی‬ ‫ده‌ریایی راو ده‌ك��ات‪ ،‬كه‌شتییه‌ك ‌ی تێك‬ ‫شكاو چاك ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬جه‌ناز‌ه ‌ی ڤۆڵف‬ ‫ده‌خات ‌ه ده‌ریاوه‌‪ ،‬كه‌سێك ماچی ده‌كات‌و‬ ‫هتد‪ ،‬ئ �ه‌م هه‌موو شته‌مان گێڕایه‌و‌ه‬ ‫ب��ۆئ��ه‌و‌ه ‌ی چیرۆك ‌ی ژی��ان � ‌ی هاوچه‌رخ‬ ‫له‌كالیفۆڕنیا بگێڕینه‌و‌ه ك ‌ه نزیك به‌‪65‬‬ ‫ساڵ دواتر ته‌واو ده‌بێت‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫گــرنــگــی خــوێــنــدن بــه‌زمــانــی‌ دایـــك‬ ‫مسته‌فا زاهیدی‌‬

‫مێژووی‌ رۆژی‌ زمانی‌ دایك‬ ‫رۆژی‌ ‪21‬ی‌ شوبات رۆژی‌ زمانی‌‬ ‫دای��ك �ه‌‪ ،‬ئ �ه‌م رۆژه‌ به‌پێشنیاری‌‬ ‫به‌نگالدش‌و به‌پشتگیری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫الیه‌نگری‌ له‌زمانی‌ دایك‪ ،‬له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1999‬له‌الیه‌ن یۆنسكۆوه‌‪ ،‬به‌رۆژی‌‬ ‫جیهانی‌ زمانی‌ دایك ناسێنرا‪ ،‬له‌و‬ ‫كاته‌وه‌ له‌به‌شێكی‌ زۆر له‌واڵتانی‌‬ ‫جیهان ئه‌م رۆژه‌ رێزی‌ لێده‌گیردرێ‌و‬ ‫ب��ه‌م ب��ۆن��ه‌وه‌ ك���ۆڕو كۆبوونه‌وه‌‬ ‫سازده‌كرێت‪.‬‬ ‫هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ راست ئه‌م رۆژه‌‬ ‫به‌ناوی‌ رۆژی‌ جیهانی‌ زمانی‌ دایك‬ ‫ناسراوه‌‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ رووداوێك‬ ‫ك �ه‌ ل �ه‌واڵت �ی‌ ب�ه‌ن��گ�لادش رووی���دا‪،‬‬ ‫ساڵی ‪ 1947‬ئه‌و كاته‌ی‌ كه‌ هێشتا‬ ‫به‌نگالدش به‌پاكستانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫ده‌ن��اس��راو به‌شێكبوو له‌پاكستان‪،‬‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن محه‌مه‌د عه‌لی جیناح‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری‌ ئه‌وكاتی‌ پاكستانه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵدرا هه‌موو بناغه‌كانی‌ كلتورو‬ ‫مێژووی‌ به‌نگالدشی ئه‌مڕۆ كه‌ ئه‌و‬ ‫كات به‌پاكستانی‌ رۆژهه‌اڵت ده‌ناسرا‪،‬‬ ‫له‌ناو ببات‪ ،‬له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌‬ ‫زم��ان�ی‌ ئ���وردوو ك�ه‌ زم��ان�ی‌ به‌شی‬ ‫رۆژئ��اوای‌ پاكستانبوو وه‌ك زمانی‌‬ ‫ره‌سمی‌ ده‌سه‌اڵت راگه‌یه‌ندرا‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌حاڵێكدابوو زمان‌و ئه‌ده‌ب‌و كلتوری‌‬ ‫به‌نگالی‪ ،‬میژوویه‌كی‌ چه‌ند هه‌زار‬ ‫ساڵه‌ی‌ هه‌بوو‪ ،‬به‌نگالییه‌كان به‌مافی‬ ‫خۆیان ده‌زانی‌ وه‌ك به‌شه‌كه‌ی‌ تری‌‬ ‫پاكستانی ئه‌وكات‪ ،‬گه‌شه‌ به‌زمانی‌‬ ‫خۆیان ب��ده‌ن‪ ،‬ه�ه‌ر بۆیه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫پاكستانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌‬ ‫(به‌نگالدشی ئ �ه‌م��ڕۆ)و به‌تایبه‌ت‬ ‫خوێندكاران‌و رۆشنبیران‪ ،‬هاتنه‌ سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كان‌و ناڕه‌زایه‌تی‌ خۆیان دژ‬ ‫به‌سیاسه‌تی‌ محه‌مه‌د عه‌لی جیناح‬ ‫ده‌رب����ڕی‌ ك �ه‌ ده‌ی��وی��س��ت كلتورو‬ ‫زمانی‌ به‌نگالی له‌ناوببات‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆپیشاندانی‌ خه‌ڵك‌و رۆشنبیران‌و‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬هێزه‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت هێرشیان كرده‌ سه‌ر ئه‌م‬ ‫رێپێوانه‌ هێمنانه‌یه‌و له‌ئاكامدا چه‌ند‬ ‫كه‌سێك كوژران‌و بریندار بوون له‌وانه‌‬ ‫پێنج خوێندكار كه‌ رێكخه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫خۆپیشاندانه‌ بوون‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ن���ج���ام س��اڵ��ی‌ ‪1952‬‬ ‫به‌نگالدش سه‌ربه‌خۆیی به‌ده‌ستهێناو‬ ‫له‌پاكستان جیابۆوه‌‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌‬ ‫رۆژی‌ ‪21‬ی‌ ش��وب��ات وه‌ك رۆژی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی به‌نگالدش له‌و واڵته‌دا‬ ‫ناسرا‪.‬‬ ‫گرنگی‌ فێربوونی‌ زمانی‌ دایك‬ ‫ئێمه‌ زم��ان �ی‌ دای���ك (زمانی‌‬ ‫زگماك) له‌دایك‌و ب��اوك‌و كه‌سانی‌‬ ‫نزیكمانه‌وه‌ ف��ێ��رده‌ب��ی��ن‪ ،‬به‌پێی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان هه‌ر مرۆڤێك هێشتا‬ ‫له‌زگی‌ دایكیدایه‌ له‌گه‌ڵ زمانی‌ دایكی‌‬ ‫ئاشنا ده‌بێت‌و دوای‌ له‌دایكبوون‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ب��ی��س��ت��ن�ی‌ ئ���ه‌م زم��ان��ه‌‬ ‫په‌رچه‌كردار له‌خۆی‌ نیشانده‌داو‬ ‫گوێی ل��ێ��ده‌گ��رێ‌‪ ،‬به‌تێپه‌ڕبوونی‌‬ ‫ك��ات ه�ه‌ر مرۆڤێك له‌گه‌ڵ زمانی‌‬ ‫دای��ك��ی‌ خ��ۆی��دا ئاشناده‌بێت‌و‬ ‫دووپاتی‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پاش ماوه‌یه‌ك‬ ‫رسته‌كان دروستده‌بن‌و فێرده‌بێت‬

‫منداڵ به‌هۆی به‌کارهێنانی زمانی دایک له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬له‌ تاکبوونه‌وه‌ ده‌گاته‌ به‌کۆمه‌ڵبوون‬

‫خواسته‌كانی‌ به‌م زمانه‌ ده‌رببڕێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها منداڵ به‌تێپه‌ڕبوونی‌ كات‬ ‫فێرده‌بێت كه‌ له‌رێگای‌ ئه‌م زمانه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بگرێ‌ له‌گه‌ڵ دۆستان‌و‬ ‫نزیكه‌كانیدا‪ ،‬منداڵ به‌م زمانه‌ كایه‌‬ ‫ده‌كاو پێی پێده‌كه‌نێت‌و ده‌گریت یان‬ ‫تووڕه‌ییه‌كانی‌ خۆی‌ ده‌رده‌بڕێت‪،‬‬ ‫هه‌ر منداڵێك به‌م زمانه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫تاكه‌كه‌سی خ��ۆی‌ دیاریده‌كات‌و‬ ‫ل��ه‌رێ��گ��ای‌ زم���ان���ه‌وه‌ ده‌ت���وان���ێ‌‬ ‫له‌تاكبوونه‌وه‌ بگات به‌كۆمه‌ڵبوون‪،‬‬ ‫له‌راستیدا له‌رێگای‌ زمانی‌ دایكه‌وه‌‬ ‫له‌و رێگایه‌وه‌ كه‌ باسی لێ كرا باوه‌ڕ‬ ‫به‌خۆبوون په‌یداده‌كات‪.‬‬ ‫ك���ه‌ ب��ه‌زم��ان��ی‌ دای����ك قسه‌‬ ‫ده‌كه‌ین له‌نێوان مێشك‌و زمان‌و‬ ‫دڵماندا په‌یوه‌ندییه‌كی‌ راسته‌وخۆ‬ ‫دروستده‌بێت‌و له‌و رێگایه‌وه‌ هه‌موو‬ ‫بیره‌وه‌ری‌‌و ئه‌زمونه‌ گرێدراوه‌كان‌و‬ ‫هه‌سته‌كانمان ده‌جوڵێت‪ ،‬له‌رێگای‌‬ ‫زمانی‌ دایكه‌وه‌ ده‌توانین بیره‌وه‌ری‌‪،‬‬ ‫هه‌ست‪ ،‬خۆشی‪ ،‬نیگه‌رانی‌‪ ،‬غه‌م‌و‬ ‫خۆزگه‌و ئاواته‌كانمان ده‌رببڕین‪،‬‬ ‫به‌ده‌ربڕینێكی‌ ت��ر زم��ان �ی‌ دایك‬ ‫وه‌ك كلیلێك ده‌رگ���ای‌ داخ���راوه‌‬ ‫ده‌روونمان ده‌كاته‌وه‌و له‌و رێگایه‌وه‌‬ ‫توانا‪ ،‬كلتور‪ ،‬شوناس‪ ،‬ره‌سه‌نێتی‌و‬ ‫هونه‌ره‌كه‌مان ده‌رده‌كه‌وێ‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌روان��گ�ه‌ی�ه‌ك�ه‌وه‌ ب��اس له‌وه‌‬ ‫ده‌ك��رێ‌ زم��ان ئامرازی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫گرتنه‌ ی��ان وه‌ك چ��ۆن ئه‌رستۆ‬ ‫ده‌ڵ���ێ���ت "م������رۆڤ ئاژه‌ڵێكی‬ ‫قسه‌كه‌ره‌"‪ ،‬ئه‌مه‌ راسته‌ كه‌ زمان‬ ‫ئامرازی‌ په‌یوه‌ندی‌ گرتنه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ خود‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ربێتو‬ ‫ته‌نها ل �ه‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ بڕوانینه‌‬ ‫زم���ان‌و پێناسه‌ی‌ زم��ان بكه‌ین‪،‬‬ ‫له‌راستیدا زمانمان قه‌تیس كردووه‌‪،‬‬ ‫زمان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ئامرازێكه‌ بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ گرتن‪ ،‬ئامرازێكیشه‌ بۆ‬ ‫بیركردنه‌وه‌‪ ،‬ئامرازێكه‌ بۆ فۆڕم‬ ‫پێدان‌ به‌سیستمی‌ بیركردنه‌وه‌و‬ ‫فیكری‌ منداڵ‪.‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ه���ات‌و ب��ه‌م شێوه‌یه‌‬ ‫له‌زمانمان روان���ی‌‪ ،‬زم��ان ده‌بێته‌‬ ‫ئامرازێك بۆ ده‌ربڕینی‌ هه‌ست‌و‬ ‫پ��ێ��ن��اس��ه‌ك��ردن��ی‌ م�����رۆڤ‪ ،‬به‌م‬ ‫پێناسه‌كردنه‌وه‌ م��رۆڤ خۆی‌ به‌و‬

‫ه ده‌كه‌ین له‌نێوان مێشك‌و‬ ‫ی دایك قس ‌‬ ‫كه‌ به‌زمان ‌‬ ‫ی راسته‌وخۆ دروستده‌بێت‌و‬ ‫زمان‌و دڵماندا په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫له‌و رێگایه‌و ‌ه هه‌موو بیره‌وه‌ری‌‪ ،‬ئه‌زمونه‌ گرێدراوه‌كان‌و‬ ‫هه‌سته‌كانمان ده‌جوڵێت‬

‫ه منداڵ بۆ یه‌كه‌م جار ده‌ڕواته‌ پۆل‌و مامۆستایه‌ك‬ ‫ك‌‬ ‫ك له‌گه‌ڵیدا قسه‌ده‌كات‪،‬‬ ‫ی دای ‌‬ ‫ده‌بینی‌ كه‌ به‌زمان ‌‬ ‫ی مامۆستا‬ ‫ی سه‌رتر ‌‬ ‫ه ده‌ستبه‌جێ هه‌ست به‌دۆخ ‌‬ ‫منداڵه‌ك ‌‬ ‫ده‌كاو رێزی‌ لێده‌گرێت‬ ‫گروپه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌وه‌ پێناسه‌‬ ‫ده‌ك����ات ك��ه‌ زم��ان��ی‌ ئاخاوتنی‌‬ ‫هاوبه‌شی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵیان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ وا ده‌ك��ات كه‌ زم��ان وه‌ك‬ ‫یه‌كێك له‌پێناسه‌كانی نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ركه‌وێت‪.‬‬ ‫گومانیش له‌وه‌دا نییه‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫بێ زمان نییه‌‪ ،‬وه‌ك چۆن زمانی‌ بێ‬ ‫نه‌ته‌وه‌ش بوونی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫كه‌ منداڵێك ده‌گاته‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫ش��ه‌ش ب��ۆ ح���ه‌وت س���ااڵن‪ ،‬وات��ه‌‬ ‫ته‌مه‌نی رۆیشتن بۆ قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫له‌راستیدا زۆر شت ده‌رباره‌ی‌ زمانی‌‬ ‫دای��ك له‌ده‌وروبه‌رییه‌وه‌ فێربووه‌‪،‬‬ ‫ل��ێ��ره‌دا دوو دۆخ دێته‌ پێشه‌وه‌‬ ‫یان ئه‌وه‌یه‌ منداڵ له‌خوێندنگه‌و‬ ‫قوتابخانه‌ به‌زمانی‌ دایك ده‌خوێنێ‬ ‫یان ئ�ه‌وه‌ی‌ به‌زمانێكی‌ تر ده‌ست‬ ‫ده‌كا به‌خوێندن‌و له‌رێگای‌ زمانێكی‌‬ ‫ت��ره‌وه‌ له‌گه‌ڵ خوێندن‌و نووسین‬ ‫ئاشنا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌م���ووان ب �ه‌ب��اش��ی ده‌زان���ن‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندن تا چه‌ند گرنگی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌گه‌شه‌ی‌ كه‌سایه‌تی‌ هه‌ر‬ ‫تاكێكدا‪ ،‬قوتابخانه‌ وه‌ك پردێك وایه‌‬ ‫له‌نێوان بنه‌ماڵه‌و كۆمه‌ڵگاداو منداڵ‬ ‫ئاماده‌ ده‌كات بۆ ژیانی‌ داهاتوو‪.‬‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندن شوناس‪،‬‬ ‫هه‌ست‌و ب��اری لۆژیكی‌ وه‌رگرتوو‬ ‫له‌بنه‌ماڵه‌‪ ،‬ل��ه‌ده‌روون��ی‌ منداڵدا‬ ‫به‌هێز ده‌ك���ات‌و ئ��ام��اده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫ب��ه‌وه‌ی‌ به‌رپرسیارێتی‌ له‌ئه‌ستۆ‬ ‫بگرێت ل��ه‌دوارۆژی‌ كۆمه‌ڵگاكه‌یدا‪،‬‬ ‫باشتروایه‌ بزانین له‌دۆخی یه‌كه‌مدا‪،‬‬ ‫واته‌ ئه‌و دۆخه‌ی‌ منداڵ ده‌توانێت‬ ‫به‌زمانی‌ دایكی‌ خ��ۆی‌ بخوێنێت‌و‬ ‫شت فێربێت‪ ،‬كه‌سایه‌تی‌و رۆحیه‌تی‬ ‫منداڵ چۆن بیچم ده‌گرێت‪:‬‬ ‫ب����ه‌داخ����ه‌وه‌ ت���ا ئێستاش‌و‬ ‫له‌حاڵێكدا ده‌یه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ هه‌زاره‌ی‌‬ ‫سێیه‌م ت��ه‌واو ده‌ك �ه‌ی��ن‪ ،‬زۆرب��ه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ گه‌لی كورد توانای‌ خوێندن‬ ‫به‌زمانی‌ دایكیان له‌قوتابخانه‌كان‬ ‫نییه‌و خوێندن قه‌ده‌غه‌یه‌و به‌شێكی‌‬ ‫خ �ه‌ب��ات �ی‌ گ �ه‌ل��ی ك���ورد خه‌باته‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ی‌ مافی خوێندن‌و نووسین‬ ‫له‌قوتابخانه‌كاندا به‌ده‌ستبێنێت (تا‬ ‫ئێستاش له‌كوردستانی‌ رۆژهه‌اڵت‪،‬‬

‫رۆژئ��اوا‪ ،‬باكوور خوێندن به‌زمانی‌‬ ‫دایك له‌قوتابخانه‌كان قه‌ده‌غه‌یه‌)‪،‬‬ ‫هه‌ر هه‌وڵێكیش له‌م باره‌وه‌ درابێت‬ ‫هه‌وڵه‌كه‌ سه‌ری‌ نه‌گرتووه‌‪.‬‬ ‫منداڵ كه‌ رۆژی‌ یه‌كه‌م ده‌ڕواته‌‬ ‫قوتابخانه‌و پێده‌نێته‌ حه‌ساری‌‬ ‫قوتابخانه‌وه‌‪ ،‬له‌راستیدا جاری‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌ كه‌ له‌بنه‌ماڵه‌و كه‌سانی‌ نزیكی‌‬ ‫خۆی‌ داده‌ب��ڕێ‌و هه‌ست به‌غه‌ریبی‬ ‫ده‌ك��ات كه‌ منداڵ بۆ یه‌كه‌م جار‬ ‫ده‌ڕواته‌ پۆلی خوێندن مامۆستایه‌ك‬ ‫ده‌بینی‌ كه‌ به‌زمانی‌ دایكی‌ له‌گه‌ڵیدا‬ ‫قسه‌ده‌كات‪ ،‬منداڵه‌كه‌ ده‌ستبه‌جێ‬ ‫هه‌ست به‌دۆخی‌ سه‌رتری‌ مامۆستا‬ ‫ده‌ك��او رێ��زی‌ لێده‌گرێت‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫منداڵ له‌م ژینگه‌ نوێیه‌دا بێبه‌رییه‌‬ ‫له‌پشتیوانی‌ خێزان‪ ،‬ب�ه‌اڵم هێشتا‬ ‫ه��ێ��زێ��ك ب��وون��ی‌ ه �ه‌ی �ه‌ یارمه‌تی‌‬ ‫ده‌دات ب��ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ بگرێت‬ ‫به‌ژینگه‌و دۆستانی‌ نزیكییه‌وه‌و‬ ‫ب��اوه‌ڕ به‌خۆبوونی‌ پێده‌به‌خشێت‬ ‫له‌قوتابخانه‌‪ ،‬ئه‌و منداڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو شتێك‌و هه‌موو كه‌سێك نزیكه‌‬ ‫له‌رێگای‌ زمانێكه‌وه‌ كه‌ مامۆستاكه‌ی‌‬ ‫قسه‌ی‌ پێده‌كات زمانێكی‌ ئاشنایه‌‬ ‫بۆی‌‪ ،‬هه‌ستده‌كات له‌گه‌ڵ هه‌مووان‬ ‫نزیكه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ك �ی‌ ت���ره‌وه‌ منداڵه‌كه‌‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌ت��وان��ێ‌ ل��ه‌و وانانه‌‬ ‫بگات كه‌ مامۆستاكه‌ی‌ ده‌یڵێته‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ بگرێت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌ئاسانیش وه‌اڵم���ی‌ پرسیاری‌‬ ‫مامۆستاكه‌ی‌ بداته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م منداڵه‌‬ ‫ب�ه‌خ��ت�ه‌وه‌ره‌ كه‌ ب���اوه‌ڕی‌ ت��ه‌واوی‌‬ ‫به‌خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌پشتیوانییه‌ك كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن زمانی‌ دایكی‌ مامۆستاكه‌یه‌وه‌‬ ‫لێی ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ستده‌كات كه‌سێكه‌‬ ‫كه‌ توانای‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ پرسه‌كان‪،‬‬ ‫وه‌اڵم به‌پرسیاره‌كان‌و داهێنانی‌‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ ،‬ب��ه‌ه��ۆی‌ فێربوونییه‌وه‌‬ ‫له‌رێگای‌ زم��ان�ی‌ دایكییه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫منداڵه‌ ب���اوه‌ڕی‌ ت���ه‌واوی‌ به‌خۆی‌‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌و كه‌سایه‌تییه‌كی‌ به‌هێزی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ربێتو‬ ‫دۆخه‌كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ تر بێت چی؟‬ ‫ئه‌گه‌ربێتو منداڵ وه‌ك زۆرب��ه‌ی‌‬ ‫مندااڵنی‌ ك��ورد ت��وان��ای‌ خوێندن‬ ‫به‌زمانی‌ دایكیان نه‌بێت چ ده‌بێت؟‬

‫لێره‌دا ده‌بێ به‌مشێوه‌یه‌ بپرسین‪،‬‬ ‫بۆ ده‌بێت به‌زمانی‌ دایك نه‌خوێنین؟‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی‌ كه‌ بێبه‌رین‬ ‫له‌خوێندن به‌زمانی‌ دایك‪ ،‬له‌راستیدا‬ ‫سته‌مێكی‌ گ��ه‌وره‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫كلتوری‌‪ ،‬سیاسی‌و‪ ..‬لێكراوه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫ج��ۆره‌ كۆمه‌ڵگایانه‌دا به‌ئاسانی‌‬ ‫ده‌ت��وان��ی��ن ب��اس له‌بێعه‌داله‌تی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بكه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫تاقمێك له‌مرۆڤه‌كان ناچار كراون‬ ‫به‌زمان‌و كلتورێكی‌ جیاواز رابێن‬ ‫كه‌ زم��ان‌و كلتوری‌ ئ��ه‌وان نییه‌و‬ ‫ئه‌و زمانه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌ ئاخێوه‌ران‬ ‫كه‌مایه‌تییه‌كانیان‬ ‫ب��ه‌زم��ان��ی‌‬ ‫ناچاركردووه‌ به‌زمانێك بخوێنن‌و‬ ‫ب��ن��ووس��ن (ه �ه‌ن��دێ��ج��اری��ش وه‌ك‬ ‫كوردستانی‌ باكوور ناچار بن قسه‌‬ ‫بكه‌ن) كه‌ زمانی‌ ئه‌وان نییه‌‪.‬‬ ‫ه�����ه‌روه‌ه�����ا ل�����ه‌م ج�����ۆره‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایانه‌دا ده‌كرێ‌ زۆر به‌ئاسانی‌‬ ‫باس له‌وه‌ بكه‌ین چه‌وساندنه‌وه‌ی‌‬ ‫مرۆڤه‌كان‌و پاكتاوی‌ ره‌گه‌زییان‬ ‫خ��راوه‌ت��ه‌ ب��ه‌رن��ام��ه‌وه‌ له‌رێگای‌‬ ‫زمانه‌كه‌یانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ن��اب��وودك��ردن �ی‌‬ ‫ده‌كرێ‌ به‌شێوه‌ی‌ جیاواز كۆمه‌ڵگا‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌كان جینۆساید بكرێن‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌م رێگایانه‌ وێرانكردن‌و‬ ‫نه‌هێشتنی‌ زمانی‌ ئه‌و نه‌ته‌وانه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌چه‌ندین س��اڵ له‌وه‌وپێشه‌وه‌‬ ‫داگیركه‌رانی‌ كوردستان ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫پاوانی‌ خۆیان كردووه‌و هه‌موو ده‌م‬ ‫كه‌ڵكیان له‌زمانی‌ خۆیان وه‌رگرتووه‌‬ ‫ب��ۆ زاڵ��ك��ردن��ی‌ خ��ۆی��ان به‌سه‌ر‬ ‫خه‌ڵكانی‌ ت��ردا‪ ،‬ئ�ه‌م ده‌سه‌اڵتانه‌‬ ‫خوێندن‌و نووسین به‌زمانی‌ جگه‌‬ ‫له‌زمانی‌ ده‌سه‌اڵتیان قه‌ده‌غه‌كردوه‌و‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ به‌ له‌ناوبردنی‌ كلتورو‬ ‫مێژووی‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد هه‌وڵیانداوه‌‬ ‫شوناسی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌‬ ‫ب��س��ڕن �ه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ ره‌ن��گ �ه‌ ته‌نها‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد نه‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ه��ه‌ن��دێ‌ ل �ه‌ن �ه‌ت �ه‌وه‌ك��ان �ی‌ تریش‬ ‫ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ۆ وێ��ن �ه‌ له‌ئێران‬ ‫ك�ه‌ له‌چه‌ند ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫پێكهاتووه‌ ئ���ه‌وه‌ ته‌نها زمانی‌‬ ‫فارسییه‌ ده‌وترێته‌وه‌و زمانه‌كانی‌‬ ‫تر وه‌ك كوردی‌‪ ،‬توركی‌‪ ،‬ئازه‌ری‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ل��ووچ �ی‌و‪ ...‬له‌قوتابخانه‌كاندا‬

‫‪18‬‬

‫ناوترێنه‌وه‌‪ ،‬به‌مشێوه‌یه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫هه‌وڵی ئه‌وه‌یه‌ شوناسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ بسڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و واڵت��ان��ه‌ی‌ كه‌‬ ‫خوێندن به‌زمانی‌ دایكی‌ قه‌ده‌غه‌یه‌‬ ‫ك �ه‌ م��ن��داڵ ده‌ڕوات����ه‌ قوتابخانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ژینگه‌یه‌كی‌ نوێ‌و مامۆستاو‬ ‫دۆستانێكی‌ ن��وێ ئاشنا ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و منداڵه‌ له‌و وانانه‌ ناگات كه‌‬ ‫مامۆستاكه‌ی‌ به‌زمانێك پێیده‌ڵێت‬ ‫كه‌ زمانی‌ دایكی‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌و منداڵه‌‬ ‫له‌و زمانه‌ ناگات‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌جوانی‌‬ ‫بیر ل��ه‌م شته‌ ب��ك�ه‌ی��ن�ه‌وه‌ ئه‌مه‌‬ ‫دۆخێكی‌ تراژیكه‌‪.‬‬ ‫رۆژی‌ زمانی‌ دایك له‌به‌شێكی‌‬ ‫زۆر له‌واڵتانی‌ جیهان له‌وانه‌ كه‌نه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬هیندستان‪ ،‬به‌نگالدش‪،‬‬ ‫ئ��وس��ت��رال��ی��ا‪ ،‬س��وی��دو ‪ ...‬رێ��زی‌‬ ‫لێده‌گیردرێ‌‪ ،‬ل�ه‌م چه‌ند ساڵه‌ی‌‬ ‫دواییشدا له‌ئێران سه‌ره‌ڕای‌ گوشاری‌‬ ‫زۆری‌ ده‌س���ه‌اڵت رێ��ز ل �ه‌م رۆژی‌‬ ‫گیراوه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌م رۆژه‌ له‌ناو‬ ‫ئێمه‌ی‌ كورددا‪ ،‬رێزی‌ لێبگیردرێ‌و‬ ‫بكرێ به‌سیمبولێك بۆ پته‌وكردنی‌‬ ‫بناغه‌كانی‌ زمانی‌ كوردی‌‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ تا ئێستا ‪21‬ی شوبات‬ ‫ته‌نها له‌ناوه‌نده‌ رۆشنبیرییه‌كان‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك كه‌سی تایبه‌ت باسی‬ ‫ال ‌‬ ‫لێو‌ه ده‌كرێ‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌م سنوور‌ه‬ ‫ببه‌زێنین‌و سه‌رجه‌م كۆمه‌ڵگا له‌م‬ ‫ی‬ ‫رۆژه‌‌و له‌م پرس ‌ه گرنگه‌دا به‌شدار ‌‬ ‫بكه‌ن‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی �ه‌ك��ێ��ك ل���ه‌و پ��رس��ان��ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێبدرێت‪ ،‬بوون ‌‬ ‫پێویست ‌ه گرنگ ‌‬ ‫ی ت��ای��ب �ه‌ت به‌مندااڵن ‌ه‬ ‫ب��ه‌رن��ام��ه‌ ‌‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌ بینراوو بیستراوه‌كاندا‪،‬‬ ‫ته‌له‌فزیۆن‌و رادیۆ ده‌توانن كاریگه‌ریی‬ ‫ی‬ ‫ی مندااڵن فێر ‌‬ ‫زۆری��ان ببێت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی زگماك بن‌و فێربن به‌و زمان ‌ه‬ ‫زمان ‌‬ ‫بیربكه‌نه‌وه‌‪ ،‬كاتێك منداڵێك فیلم‬ ‫كارتۆنێك به‌زمانێك ببینێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی پاڵه‌وان ‌‬ ‫نزیك ده‌بێته‌و‌ه له‌زمان ‌‬ ‫كارتۆن ‌ه یان ئه‌و فیلمه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌م ‌ه‬ ‫هۆكارێكه‌ به‌وه‌ی‌ له‌ئێراندا بۆنمون ‌ه‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫له‌و كه‌ناڵ ‌ه ته‌له‌فزیۆن‌و رادیۆیانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬رێگه‌ نه‌درێ‌ به‌و‌هی‌ به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌مندااڵن باڵوبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت نایه‌وێ‌ مندااڵن فێری‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ به‌زمانی‌ دایكیان بن‪،‬‬ ‫لێره‌دا ئه‌ركی‌ ب�ڵاوك�ه‌ره‌وه‌و میدیا‬ ‫كوردییه‌كان ده‌رده‌كه‌وێ‌ به‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫گرنگی‌ بده‌ن به‌به‌رنامه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌مندااڵن‪ ،‬چونكه‌ منداڵ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫پاڵه‌وانه‌ی‌ ناو فیلم كارتۆنه‌كاندا‬ ‫ه��ه‌س��ت ب �ه‌ن��زی��ك��ای �ه‌ت �ی‌ ده‌ك���او‬ ‫زۆرجاریش هه‌وڵده‌دا جووڵه‌و زمانی‌‬ ‫ئه‌و پاڵه‌وانانه‌ دووپاتبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ شاهیدی‌ ئه‌وه‌ین له‌الیه‌ن‬ ‫میدیا كوردییه‌كانه‌وه‌ به‌شێوه‌ی‌‬ ‫شیاو گرنگی‌ ن��ادرێ‌ به‌به‌رنامه‌ی‌‬ ‫مندااڵن كه‌ ئه‌مه‌ بۆشاییه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫دروس��ت��ده‌ك��ات‌و م��ن��دااڵن ل��ه‌رووی‌‬ ‫ناچارییه‌وه‌ په‌نا ده‌به‌نه‌ به‌ر ئه‌و‬ ‫كانااڵنه‌ی‌ كه‌ به‌زمانی‌ دایك نین‪،‬‬ ‫لێره‌شدایه‌ ئ �ه‌و منداڵه‌ تووشی‬ ‫دوال��ی��زم �ی‌ ك�ه‌س��ای�ه‌ت�ی‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ پاڵه‌وانه‌ زه‌ینییه‌كانی‌‬ ‫خ��ۆی‌ به‌زمانێك ده‌بینێ‌ جیاواز‬ ‫له‌زمانی خۆی‌‪.‬‬

‫به‌داخه‌وه‌ تا ئێستا ‪ 21‬شوبات ته‌نها له‌ناوه‌ند ‌ه‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك كه‌سی تایبه‌ت باسی‬ ‫رۆشنبیرییه‌كان‌و ال ‌‬ ‫ه ئه‌م سنووره‌ ببه‌زێنین‌و سه‌رجه‌م‬ ‫لێو ‌ه ده‌كرێ‌‪ ،‬پێویست ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا له‌م رۆژه‌‌و له‌م پرسه‌ گرنگه‌دا به‌شداری‌ بكه‌ن‬

‫‪21‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫بیروڕا‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ژنه‌که‌ی سارکۆزی نمایشکار بووه‌‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪23‬‬

‫ی كوردو فه‌لسه‌فه‌‬ ‫منداڵ ‌‬

‫مێژووی ئه‌ندێشه‌ی مۆدێرن‬

‫ڵ كه‌ریم مسته‌فا‬ ‫دیدارێك له‌گه‌ ‌‬

‫سازدانی‌‪ :‬هه‌رێم عوسمان‬ ‫به‌شی‌ دووه‌م و كۆتایی‌‬

‫منداڵ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ پته‌وی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫فه‌لسه‌فه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌ش‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫پرسیارانه‌وه‌ ده‌ناسرێته‌وه‌ كه‌ منداڵ‬ ‫ده‌یانكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌‬ ‫تێبینی‌و سه‌رنجه‌ ئاستی‌ نه‌ته‌وه‌و‬ ‫خێزان ڕۆڵ ده‌بینن له‌م گه‌شه‌كردن‌و‬ ‫په‌ره‌پێدانه‌ی‌ منداڵ بۆ پرسیاركردن‌و‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ له‌ زانین‌و خۆشه‌ویستی‌‬ ‫بۆ فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد یه‌كێكه‌‬ ‫له‌و نه‌ته‌وانه‌ی‌‪ ،‬كه‌مترین یاریده‌ده‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆ په‌ره‌پێدانی‌ پرسیاركردنی‌‬ ‫منداڵ‪ ،‬خێزانه‌ كورده‌كان به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بوونی‌ باگراوندێكی‌ ڕۆشنبیرییه‌وه‌‬ ‫زۆرجار پرسه‌ فه‌لسه‌فییه‌كانی‌‬ ‫مندااڵن خه‌فه‌ ده‌كه‌ن‌و ده‌كوژن‪،‬‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫نووسه‌رو ڕووناكبیرانه‌ی‌ له‌ بواری‌‬ ‫نزیككردنه‌وه‌ی‌ منداڵی‌ كورد له‌‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ چه‌ندان هه‌وڵی‌ پراكتیكی‌‌و‬ ‫تیۆری‌ ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬ئێمه‌ش به‌گرنگ‌و‬ ‫پێویستمان زانی دیدارێكی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سازبكه‌ین‪.‬‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬گرنگه‌ خوێندنی فه‌لسه‌فه‌‬ ‫بۆ منداڵ به‌چ ته‌كنیك‌و شێوازێك‬ ‫بێت؟ ئه‌و مه‌رجانه‌ چییه‌ كه‌ پێویسته‌‬ ‫وانه‌بێژ بۆ وتنه‌وه‌ی فه‌لسه‌فه‌ بۆ‬ ‫منداڵ ره‌چاوی بكات؟‬ ‫ك �ه‌ری��م مسته‌فا‪ :‬به‌گوێره‌ی‬ ‫په‌یماننامه‌ی مافی زارۆكان "یوئێن‬ ‫‪20‬ی نۆڤه‌مبه‌ر ‪ "1989‬له‌ماڵپه‌ڕی‬ ‫‪ www.p4ckurd.net‬نووسراوه‌‪:‬‬ ‫به‌ندی ‪ :1‬له‌م په‌یماننامه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫مه‌به‌ست ل �ه‌زارۆك هه‌موو مرۆڤێكه‌‬ ‫ته‌مه‌نی ژێر هه‌ژده‌ ساڵ بێت‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و یاسایه‌ی‌ ده‌یگرێته‌وه‌ ته‌مه‌نێكی‬ ‫زووتر بۆ ڕسكان دابنێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ن��دی‌ ‪ 12‬خ��اڵ �ی‌ یه‌كه‌می‌‪:‬‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی په‌یمانبه‌ست ده‌بنه‌‬ ‫ده‌س��ت �ه‌ب �ه‌ری ئ���ه‌وه‌ی گ �ه‌ر زارۆك‬ ‫گه‌یشته‌ بارێك بیروباوه‌ڕی خۆی‬ ‫هه‌بێ‪ ،‬مافی هه‌بێ‌ ئازادانه‌ بۆچوونی‬ ‫خۆی ده‌ربڕێ ده‌رباره‌ی هه‌ر باسێك‬ ‫بێت په‌یوه‌ندیی به‌زارۆكه‌وه‌ هه‌بێ‪،‬‬ ‫ل �ه‌وه‌ش��دا به‌ڕه‌چاوكردنی ته‌مه‌ن‌و‬ ‫پله‌ی رسینی زارۆكه‌كه‌‪ ،‬بۆچوونه‌كانی‬ ‫به‌هه‌ند بگیرێن‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ ‪ 13‬خاڵی‌ یه‌كه‌می‌‪ :‬زارۆك‬ ‫مافی‌ ئازادیی ده‌ربڕینی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫مافه‌ ئ�ه‌وه‌ ده‌گر‌ێته‌وه‌ كه‌ زارۆك‪،‬‬ ‫ره‌ها له‌سنووری ده‌وڵه‌تی‪ ،‬ئازاده‌‬ ‫‌له‌لێگه‌ڕان‌و دۆزینه‌وه‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‬

‫هه‌موو جۆره‌ زانیاری‌و بۆچوونێك‪،‬‬ ‫ب�ه‌وت��ن‪ ،‬به‌نووسین‌و به‌چاپكردن‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی هونه‌ركارانه‌ یان هه‌ر‬ ‫شێوه‌یه‌كی دیكه‌ زارۆك��ه‌ك��ه‌ الی‬ ‫باشبێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ن��دی‌ ‪ 14‬خ��اڵ �ی‌ یه‌كه‌می‌‪:‬‬ ‫ده‌وڵه‌تانی په‌یمانبه‌ست رێزده‌گر‌ن‬ ‫له‌ئازادیی بیروڕا‪ ،‬وی��ژدان‌و ئاینی‌‬ ‫زارۆك‪.‬‬ ‫ئ�ه‌م چه‌ند به‌ندو په‌ره‌گرافه‌م‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ هێنایه‌وه‌‪ ،‬تا بزانین منداڵ‬ ‫كێیه‌و چ مافێكی هه‌یه‌‪" ،‬بۆ زانیاریی‬ ‫زیاتر‪ ،‬عێراق یه‌كێكه‌ له‌و واڵتانه‌ی‬ ‫ئ �ه‌م په‌یماننامه‌یه‌ی واژۆك����ردووه‌‬ ‫"م��ن��داڵ ئه‌ندێشه‌و بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫فه‌لسه‌فیانه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬بۆچوونی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫راڤه‌ی گوتارو كردار ده‌كات‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫هه‌ندێك مامۆستا‪ ،‬یان وانه‌بێژ‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ساده‌و ره‌وان‪ ،‬بێالیه‌ن‪،‬‬ ‫دوور ل�ه‌ب��ۆچ��وون‌و دی��دی تایبه‌تی‬ ‫خۆی‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌باوه‌ڕو روانگه‌ی ئاینی‌‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی خۆی‪ ،‬بابه‌ته‌كه‌‪ ،‬وانه‌كه‌‬ ‫بڵێته‌وه‌‪ ،‬خۆی نه‌كات به‌الیه‌نێكی‬ ‫باسه‌كان‪ ،‬چونكه‌ فه‌لسه‌فه‌ نا‌چێته‌‬ ‫ژێر ركێفی دین‌و سیاسه‌ت‌و روانگه‌‬ ‫ك��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی��ی �ه‌ك��ان �ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌وه‌ ئ��ه‌و ت��ێ��زان �ه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ره‌وایه‌تی به‌خۆدان‪ ،‬فه‌لسه‌فه‌ ده‌كه‌نه‌‬ ‫ب �ه‌رده‌ب��از‪ ،‬ه�ه‌ر رووداوێ��ك��ی ژیانی‬ ‫رۆژانه‌ش‪ ،‬بۆ بابه‌تی وانه‌ی فه‌لسه‌فه‌‬ ‫ده‌شێت‪ ،‬بۆنمونه‌‪ :‬مردنی باڵنده‌‪،‬‬ ‫ماسی‪ ،‬یان هه‌ر زینده‌وه‌رێك‪ ‌،‬منداڵ‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬ی��ان یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‪ ،‬هه‌یبێت‪ ،‬ره‌وایه‌تی‪ ،‬یان‬ ‫مافی بوون به‌خاوه‌نی زینده‌وه‌رێك‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌‪ ،‬ئایا كه‌س مافی هه‌یه‌ ببێته‌‬ ‫خاوه‌نی باڵنده‌یه‌ك؟ مردنی كه‌سێكی‬ ‫نزیكی منداڵ‪ ،‬یان كه‌سی هاوپۆل‪،‬‬ ‫مامۆستاو‪.....‬روودانی كاره‌ساتێك‪،‬‬ ‫دزی بۆنمونه‌ گ��ه‌ر دزی له‌ماڵ‪،‬‬ ‫خێزانی یه‌كێك له‌منداڵه‌كان كرابێت‪،‬‬ ‫ئایا دزیكردن كارێكی باشه‌‪ ،‬یان‬ ‫خراپ؟ بۆ؟‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬خوێندنی فه‌لسه‌فه‌‬ ‫ل �ه‌ڕێ��گ �ه‌ی چ��ی��رۆك��ه‌وه‌ ت��ا چه‌ند‬ ‫سه‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌رده‌مییه‌؟‬ ‫بۆچی له‌ڕێگه‌ی چیرۆكه‌وه‌ فه‌لسه‌فه‌‬ ‫بخوێنرێت؟‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا‪ :‬كاتێك باس‬ ‫ل��ه‌وان��ه‌ی فه‌لسه‌فه‌ ب��ۆ مندااڵن‌‬ ‫ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬م�ه‌ب�ه‌س��ت له‌خوێندنی‬ ‫ف �ه‌ل��س �ه‌ف �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر له‌سه‌ره‌تای‬ ‫پرۆسه‌ی فێركردنه‌وه‌‪ ،‬واته‌ له‌ئێستادا‬ ‫له‌ته‌مه‌نی ‪ 6‬ساڵییه‌وه‌و له‌داهاتوودا‬ ‫له‌ته‌مه‌نی زارۆخ���ان���ه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ته‌مه‌نه‌دا منداڵ به‌دنیای چیرۆك‬

‫(ئ�ه‌ن��دێ��ش�ه‌) ئ��اش��ن��ای�ه‌و ئاسانتر‬ ‫له‌كۆده‌كانی چیرۆكێك تێده‌گات‪،‬‬ ‫ت��ا ده‌ق��ێ��ك��ی وش��ك‪.‬ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬سه‌رده‌مییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خ��ودی میتۆده‌كه‌ ی��ان رێبازه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای ‪1970‬دا سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪،‬‬ ‫"م��ات �ه‌ی��ۆ ل��ی��پ��م�ا‌ن"‪ ،‬ن��م��ون�ه‌ش بۆ‬ ‫سه‌ركه‌وتوویی ئه‌م شێوازه‌‪ ،‬كتێبه‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كه‌ی ماته‌یۆ لیپما‌ن "ئه‌وه‌ی‬ ‫ه��اری ستۆتڵه‌مێرس په‌یدایكرد"‪،‬‬ ‫ل�ه‌س��اڵ��ی ‪1970‬دا باڵویكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫بیرۆكه‌ی كتێبه‌كه‌ له‌بیروڕاكانی‬ ‫ئه‌رستۆوه‌ وه‌رگ��ی��راب��وو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كتێبه‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ی یۆسته‌ین‬ ‫گارده‌ر "جیهانی‪ /‬جیهانه‌كه‌ی سۆفیا"‬ ‫نزیكه‌ی بۆ ‪ 50‬زمان وه‌رگێڕدرا‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ای��ا خوێندنی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی چیرۆكه‌وه‌ بۆ‬ ‫منداڵ گرفتی تێكه‌ڵبوونی فه‌لسه‌فه‌و‬ ‫ئه‌ده‌بی بۆ دروستنابێت‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ئه‌ده‌ب زاڵبكات به‌سه‌ر فه‌لسه‌فه‌دا؟‬ ‫وات��� ‌ه ئ��ه‌و پ�ه‌ی��ام�ه‌ فه‌لسه‌فییه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌یه‌ له‌ڕێگه‌ی ئه‌و چیرۆكه‌وه‌‬ ‫ده‌توانرێت ده‌رببڕێت؟‬ ‫ك �ه‌ری��م مسته‌فا‪ :‬فه‌لسه‌فه‌و‬ ‫ئه‌ده‌ب دوو دنیای لێكنزیك‌و بگره‌‬ ‫تێكه‌ڵیشن‪ ،‬له‌یۆنانی كۆندا‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫فه‌یله‌سوفه‌ پێش سۆكراتییه‌كان‪،‬‬ ‫بابه‌ته‌ فه‌لسه‌فییه‌كانیان به‌شیعر‬ ‫ن��ووس��ی��وه‌‪ ،‬ل�ه‌س�ه‌رده‌م��ی نوێشدا‪،‬‬ ‫نیچه‌‪ ،‬هه‌مان كاریكردووه‌‪ ،‬رۆمان‌و‬ ‫تێكسته‌ شانۆییه‌كانی سارته‌ر‪،‬‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی رووتن‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬له‌كتێبی حه‌وتی‬ ‫وان��ه‌ی فه‌لسه‌فه‌دا‪ ،‬چه‌ند مه‌رج‌و‬ ‫پێداویستییه‌كتان داناوه‌ بۆ خوێندكار‌و‬ ‫مامۆستا‪( ،‬به‌ژماره‌‪ ،‬له‌وه‌نده‌ زیاتر‬ ‫پرسیار نه‌كرێت‪-‬بێالیانانه‌‪ -‬شێوازی‬ ‫دانیشتن‪ )..‬ئایا گرنگی ئه‌و مه‌رج‌و‬ ‫داواكارییانه‌ له‌چیدایه‌؟ ئایا ده‌بێت‬ ‫سنوورێك بۆ پرسیاركردنی منداڵ‬ ‫دابنرێت؟‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا‪ :‬ل �ه‌و كتێبه‌دا‬ ‫شێوازی وتنه‌وه‌ی وانه‌كه‌و شێوه‌ی‬ ‫دانیشتنی ف��ێ��رخ��وازان��م له‌پۆلدا‬ ‫ب��اس��ك��ردووه‌‪ ،‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ مه‌رجه‌كانی‬ ‫وان��ه‌ب��ێ��ژ‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌ش��ی پرسیاردا‪،‬‬ ‫ی��ان س��وڕی پ��رس��ی��ارك��ردن��دا‪ ،‬هه‌ر‬ ‫فێرخوازێك پرسیارێك ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌م دیاریكردووه‌‪ ،‬به‌ڕاپرسی ‪ 3‬تا‬ ‫‪ 5‬پرسیار له‌كۆی پرسیاره‌كان‪ ،‬بكه‌نه‌‬ ‫بابه‌تی گفتوگۆ‪ ،‬ئه‌ویش له‌به‌ر كورتی‬ ‫م��اوه‌ی وان�ه‌ك��ان كه‌ ‪ 45‬خوله‌كه‌و‬ ‫ب��واری ئاخافتن له‌مه‌ڕ پرسیاری‬ ‫گشت فێرخوازانه‌وه‌ نابێت‪ ،‬ده‌نا هیچ‬ ‫سنورێك بۆ پرسیاكردن‌و بیركردنه‌وه‌‬

‫ن‪ :‬م‪ .‬ج‪ .‬ئه‌لبۆرز‬

‫نییه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬وه‌ك له‌چیرۆك‌و‬ ‫روون���ك���ردن���ه‌وه‌ی چیرۆكه‌كاندا‬ ‫ده‌رده‌ك����ه‌وێ����ت‪ ،‬ئ���ه‌و قوتابخانه‌‬ ‫فه‌لسه‌فییانه‌ زۆر به‌قوڵی باس‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬ئایا پێویسته‌ بۆ ئه‌و قۆناغه‌‬ ‫خوێندكار هه‌ر ئ�ه‌وه‌ بزانێت؟ ئایا‬ ‫سنوورێك هه‌یه‌ بۆ زانین له‌و ته‌مه‌نه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌دا؟‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا‪ :‬ئه‌و كتێبه‌ی تۆ‬ ‫باسی ده‌كه‌یت (‪ 7‬وانه‌ی فه‌لسه‌فی)‬ ‫بۆ قۆناغی ناوه‌ندی نووسراوه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫بۆ ته‌مه‌نی ‪ 12‬تا ‪ 16‬ساڵی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ساڵه‌ی كتێبه‌كه‌ی تێدا چاپكراوه‌‪،‬‬ ‫‪ ،2006‬هێشتا ب��ڕی��ار ن��ه‌دراب��وو‬ ‫خوێندنی سه‌ره‌تایی‌و ناوه‌ندی ببێته‌‬ ‫قۆناغی بنه‌ڕه‌تی‪ ،‬له‌و كتێبه‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌ڕێبازه‌ فه‌لسه‌فییه‌كان ك��راوه‌‪،‬‬ ‫ن��ه‌ك ب��اس�ی‌ م��ێ��ژووی فه‌لسه‌فه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌كانیان‌‪ ،‬چونك ‌ه ئامانجی‬ ‫كتێبه‌كه‌ ئ��اش��ن��اك��ردن��ی منداڵه‌‬ ‫به‌شێوازی بیركردنه‌وه‌ی فه‌لسه‌فیانه‌‪،‬‬ ‫ن �ه‌ك به‌مێژووی فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌كتێبی ( ‪ 52‬پرسیاری فه‌لسه‌فی)‬ ‫دا كه‌ له‌ساڵی ‪2005‬دا چاپكراوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫قۆناغی سه‌ره‌تاییه‌‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫باسی ڕێبازی فه‌لسه‌فی تێدا نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ منداڵ له‌و قۆناغه‌ی ته‌مه‌نیدا‪،‬‬ ‫پێویستی به‌ئاشنابوون به‌و رێبازانه‌‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ای��ا ئ���ه‌و ك��ارو‬ ‫چاالكییانه‌ چیبوون كه‌ ئێوه‌ بۆ‬ ‫م�ه‌ب�ه‌س��ت��ی وت���ن���ه‌وه‌ی فه‌لسه‌فه‌‬ ‫به‌منداڵی كورد ئه‌نجامتانداوه‌؟ ئایا‬ ‫تا چه‌ند ه��اوك��اری ك��راون له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رپرسانه‌وه‌؟‬ ‫ك���ه‌ری���م م��س��ت��ه‌ف��ا‪ :‬به‌شی‬ ‫یه‌كه‌می پرسیاره‌كه‌م له‌سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫وه‌اڵم��داوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬هیچ هاوكارییه‌ك‬ ‫ن��ه‌ك��راوم‪ ،‬ئ��ه‌و ‪ 2‬كتێبه‌ش (‪52‬‬ ‫پرسیارو ‪7‬وان���ه‌) له‌سه‌ر ئه‌ركی‬ ‫رێكخراوی كۆمه‌ك چاپكراون‪ ،‬بۆ‬ ‫زانیاریش‪ ،‬كتێبی ‪ 52‬پرسیار‪1000 ،‬‬ ‫دان���ه‌ی ب�ه‌س�ه‌ر مندااڵنی ئ���اواره‌ی‬ ‫كه‌ركوك (فێرگه‌ی ژێر چادره‌كان)‬ ‫دا دابه‌شكراوه‌ ‌(بڕوان ‌ه وێنه‌كانی‬ ‫ماڵپه‌ڕی ‪،www.p4ckurd.net‬‬ ‫ته‌نیا داواك��اری��ش �م‌ له‌به‌رپرسان‌و‬ ‫وه‌زیری په‌روه‌رده‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ بیرۆكه‌كه‌‬ ‫قبوڵ بكه‌ن‌و وانه‌ی فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌پۆلی ی�ه‌ك�ه‌وه‌‌ ببێته‌ وانه‌یه‌كی‬ ‫ب��ن �ه‌ڕه‌ت��ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی مایه‌ی‬ ‫نیگه‌رانییه‌ كه‌ تا ئێستا هیچ كه‌سێك‬ ‫له‌و‌انه‌ی كه‌ ره‌خنه‌و پێشنیازی‌ زۆریان‬ ‫له‌سه‌ر سیستمی پ �ه‌روه‌رده‌ هه‌بوو‪،‬‬ ‫ئاوڕێكیان له‌م بابه‌ته‌ (فه‌لسه‌فه‌ بۆ‬ ‫مندااڵن) نه‌ به‌ئه‌رێ‪ ،‬نه‌ به‌نه‌رێ‪،‬‬ ‫نه‌داوه‌ته‌وه‌!‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پ��ڕۆژه‌و به‌رنامه‌تان‬ ‫ی فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫بۆ داهاتوو ‌‬ ‫منداڵی كورد چییه‌؟‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا‪ :‬هیچ به‌رنامه‌یه‌كم‬ ‫بۆ داهاتووی‌ فه‌لسه‌فه‌ نییه‌! به‌اڵم‬ ‫بۆ فه‌لسه‌فه‌ بۆ مندااڵن‪ ،‬ئێستاكه‌‬ ‫س�ه‌رق��اڵ�ی‌ ت �ه‌واوك��ردن��ی كتێبێكم‬ ‫له‌سه‌ر شێوازو چۆنیه‌تی وتنه‌وه‌ی‬ ‫وان����ه‌ی ف �ه‌ل��س �ه‌ف �ه‌ ب��ۆ م��ن��دااڵن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ناوبه‌ناویش بابه‌تی نوێ بۆ‬ ‫ماڵپه‌ڕه‌كه‌ ئاماده‌ده‌كه‌م‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫هه‌ندێك‬ ‫(ئیلستره‌یشن)كردنی‬ ‫مه‌ته‌ڵی فه‌لسه‌فی‪ ،‬وه‌ك مێتافۆری‬ ‫ئ �ه‌ش��ك �ه‌وت‪-‬پ�لات��ۆن‪ ،‬ئه‌كیلیس‌و‬ ‫ك��ی��س �ه‌ڵ �ه‌ك �ه‌‪-‬زێ��ن��ون‌و كۆجیتۆی‬ ‫دیكارت‪ ،‬چونكه‌ ئاسانكردنی ئه‌و‬ ‫مه‌ته‌اڵنه‌ به‌وێنه‌وه‌‪ ،‬هاریكارییه‌كی‬ ‫باشه‌ بۆ منداڵ‪.‬‬

‫ده‌ركه‌وتنی سه‌ده‌ی حه‌ڤده‌یه‌م (ئه‌سكوالستیسمی ئه‌رستۆیی‬ ‫گه‌ر بمانه‌وی چونیه‌تی سه‌رهه‌ڵدانی شۆرشی هزری له‌سه‌ده‌ی حه‌ڤده‌یه‌م‬ ‫بزانین‪ ،‬سه‌ره‌تا ده‌بی بزانین ك ‌ه ئه‌م سه‌ده‌ی ‌ه له‌به‌رانبه‌ر چ نه‌ریت‌و‬ ‫سیستمێكی په‌روه‌رده‌یی راپه‌ڕیوه‌و سیستمی په‌روه‌رده‌یی به‌چ شێویه‌ك‬ ‫بووه‌‪ ،‬له‌م به‌شه‌دا هه‌وڵده‌ده‌ین به‌گشتی چاوخشاندنێكی كورت بكه‌ین‬ ‫به‌سه‌ر خوێندكارانی ئه‌و سه‌رده‌م ‌ه ك ‌ه كاتێك ده‌چوون ‌ه زانكۆ چ شتێك‬ ‫له‌مه‌ڕ جیهان فێری خوێندكارانیان ده‌كرد؟‬ ‫له‌هه‌ر ناوه‌ندێكی هزری‪ ،‬به‌رده‌وام به‌شێوه‌یه‌كی دیارو نادیار كۆمه‌ڵێك‬ ‫پرسیاری تایبه‌تی دێته‌ئاراو‌ه ك ‌ه وه‌اڵمه‌كه‌ی زۆر الیه‌نی گشتی كۆمه‌ڵگا‬ ‫دیاریده‌كات‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی حه‌ڤده‌یه‌م وه‌اڵمێك ك ‌ه بۆ ئه‌و پرسیاران ‌ه‬ ‫دیاریده‌كرا‪ ،‬له‌چوارچێوه‌ی فه‌لسه‌فه‌ی ئه‌سكوالستیكی ئه‌رستۆیی بوو‬ ‫ك ‌ه به‌سه‌ر ناوه‌ند‌ه زانستییه‌كانی ئه‌و سه‌رده‌م ‌ه زاڵ بوو‪ ،‬بناغه‌ی ئه‌م‬ ‫فه‌لسه‌فه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ندێشه‌ی ئه‌رستۆو شرۆڤه‌ی قوتابخانه‌كانی مه‌سیحییه‌ت‬ ‫له‌ئه‌وروپا بوو‪.‬‬ ‫هه‌نووك ‌ه ده‌سته‌واژه‌ی ئه‌سكوالستیسم باوی نه‌ماوه‌‪ ،‬له‌سه‌ده‌ی حه‌ڤده‌یه‌م‬ ‫الیه‌نگرانی ئه‌رستۆ‪ ،‬بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌یان ده‌كرد ك ‌ه ئه‌و فه‌یله‌سوفێك ‌ه هه‌ر‬ ‫له‌كۆنه‌و‌ه له‌دڵی نه‌ریتی مه‌سیحییه‌تدا بووه‌‪ ،‬ئه‌م بانگه‌شه‌ی ‌ه به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫راستی بوو‪ ،‬پرۆسه‌ی ئه‌رستۆییكردنی مه‌سیحییه‌ت‪ ،‬پتر له‌كۆتایی سه‌ده‌ی‬ ‫دوانزه‌ی زایینی ده‌ستیپێكردو له‌سه‌ده‌ی سێزد‌ه گه‌شه‌ی كردو له‌سه‌ده‌ی‬ ‫چوارد‌ه به‌والو‌ه به‌سه‌ر زانكۆكانی ئه‌وروپا باڵوبووه‌وه‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی سه‌ده‌ی‬ ‫شانزه‌دا بوو ك ‌ه ئه‌م جیهانبینیی ‌ه وه‌ك روگه‌یه‌كی ئه‌كادیمی‪ ،‬سه‌رانسه‌ری‬ ‫ئه‌وروپای ته‌نیه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌مشێوه‌ی ‌ه خوێندكارانی ئه‌وروپا ده‌بوای ‌ه به‌هیچ جۆرێك له‌م هێڵ ‌ه‬ ‫فكریی ‌ه النه‌ده‌ن‪ ،‬په‌یڕه‌وانی ئه‌م هزر‌ه بۆ سه‌لماندنی هزری خۆیان پشتیان‬ ‫به‌سێ سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كی ده‌به‌ست‪ ،‬یه‌كه‌م "مه‌رجه‌عییه‌ت" دووه‌م "ئه‌قڵ‌"‪،‬‬ ‫سێیه‌م "ئه‌زمون"‪ ،‬یه‌كه‌میان‌و گرنگترینیان ك ‌ه مه‌رجه‌عییه‌ت ‌ه له‌سه‌ره‌وه‌ی‬ ‫سروشتبوو‪ ،‬به‌و واتایه‌ی ئه‌وه‌ی له‌الیه‌ن په‌روه‌ردگاره‌و‌ه بای ‌ه شاده‌ماری‬ ‫حه‌قیقه‌ت بوو (په‌رتووك ‌ه پیرۆزه‌كان)‪ ،‬له‌ستراكتۆری هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫كالسیكی ئه‌م باوه‌ڕ‌ه ره‌واو باو‌ه ك ‌ه ئه‌سڵێك هه‌یه‌و له‌مێژووشدا ماوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه مه‌رجه‌ع ‌ه ئایینیه‌كان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نابێ گۆڕانكاری تێدا بكرێت‪.‬‬ ‫دووه‌مین سه‌رچاو‌ه ئه‌قڵه‌‪ ،‬له‌سه‌رده‌می فه‌یله‌سوفانی یۆنانی‪،‬‬ ‫رۆژئاواییه‌كان له‌گه‌ڵ دیارده‌ی ئه‌قڵ‌و پاساو په‌یمانێكی به‌هێزیان گرێداوه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ گیانله‌به‌رێكی بیردۆزه‌‪ ،‬بۆوێن ‌ه ئه‌گه‌ر بوترێ ك ‌ه "دوو شه‌ش ده‌كات ‌ه‬ ‫دوانزه‌" هه‌موو ئه‌و‌ه قه‌بوڵ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم كه‌سێكی دیك ‌ه ره‌تیبكاته‌وه‌و‬ ‫بڵێت "دوو شه‌ش ده‌كات ‌ه چوار" خێرا هه‌مووان ده‌نگی ناڕه‌زایی ده‌رده‌بڕن‌و‬ ‫به‌ناعه‌قاڵن ‌ه له‌قه‌ڵه‌میده‌ده‌ن‪ ،‬چونك ‌ه شتێك ناكرێ هه‌م راست بێت‌و هه‌میش‬ ‫ناڕاست‪ ،‬چوون رۆژئاواییه‌كان له‌و بڕوایه‌دان جیاوازی نێوان مرۆڤ‌و ئاژ‌ه ‌ڵ‬ ‫له‌بیركرنه‌وه‌ی عه‌قاڵنی دایه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌مین سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كی دیك ‌ه ئه‌زمونه‌‪ ،‬ئه‌زمون ن ‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫عه‌قل هه‌ڵێنجدرابوو‪ ،‬ن ‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای میتۆدی سیستماتیكی توێژینه‌وه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌ست له‌ئه‌زمون‪ ،‬هه‌مان گێڕانه‌وه‌و وێناكردنی بنه‌ما مه‌رجه‌عییه‌كان‌و‬ ‫ئاكامه‌كانی لۆژیكی به‌راوردیه‌‪ ،‬بۆوێن ‌ه ئه‌گه‌ر خاڵێك له‌رێگای به‌راورد‌ه‬ ‫له‌ئه‌ندازه‌ی "ئه‌قلیدیوسی" بسه‌لماندرایه‌‪ ،‬ئه‌وا خێرا ده‌یانچواند به‌یه‌كێك‬ ‫له‌دیارد‌ه سروشتییه‌كانی جیهان‪.‬‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كانی ئه‌رستۆ سه‌ر سوڕهێنه‌رن‪ ،‬له‌ڕوانگه‌ی ئه‌روپاییه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌رستۆ جیهانێكی ئاڵۆزو له‌یه‌ك باڵوی به‌شێوه‌ی نه‌زمێكی تایبه‌تی‬ ‫پۆلێنبه‌ندی ك���ردووه‌‪ ،‬ئ �ه‌و له‌تانوپۆی جیهاندا په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫ده‌ستنیشانكردووه‌و مانای پێبه‌خشیوه‌‪ ،‬ناوه‌ندی ئه‌م سیستم ‌ه "علییه‌ت"‬ ‫بوو ك ‌ه فێری رۆژئاواییه‌كانی كرد بۆچی دیارده‌كان رووده‌ده‌ن هۆكاریان‬ ‫چییه‌‪ ،‬سیستمی علییه‌تی ئه‌رستۆی چوار به‌ش له‌خۆ ده‌گرێت‪ ،‬هۆكاری‬ ‫مادی‪ ،‬هۆكاری وێنه‌یی‪ ،‬هۆكاری كرده‌یی‪ ،‬هۆكاری كۆتایی‪.‬‬ ‫هۆكاری مادی‪ ،‬وه‌اڵمی ئه‌رستۆ بۆ ئه‌م ‌ه ئه‌وه‌بوو بۆ ئه‌وه‌ی ك ‌ه جیهان‬ ‫به‌و جۆره‌ی ك ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ببینرێت‪ ،‬چ شتێك ده‌بێ له‌گۆڕێدا بێت؟ وه‌اڵمه‌كه‌ی‬ ‫روون ‌ه ده‌بێ شتێك هه‌بێ تاكو شت ‌ه تایبه‌تییه‌كانی جیهانی لێ دروستبكرێت‪،‬‬ ‫بۆوێن ‌ه گه‌ر بمانه‌وه‌ێ باس له‌په‌یكه‌ری مه‌ڕمه‌ڕی ئه‌سكه‌نده‌ری مه‌قدۆنی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬سه‌ره‌تا ده‌بێ به‌ردی مه‌ڕمه‌ڕ هه‌بێت جا ده‌توانین باسی بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ئه‌گه‌ر په‌یكه‌رێك له‌ئارادا نه‌بێت ناتوانین باس له‌شتێك بكه‌ین‬ ‫ك ‌ه نه‌بینرێت‪ ،‬هۆكاری وێنه‌یی زیاتر خۆی له‌مه‌عنه‌وییه‌ت ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫رۆحی مرۆڤه‌كان‪ ،‬یان فریشته‌و شت ‌ه نادیاره‌كان‪.‬‬ ‫هۆكاری كرده‌ییش زۆر گرنگه‌‪ ،‬زیاتر ئه‌و الیه‌نان ‌ه له‌خۆ ده‌گرێت ك ‌ه‬ ‫له‌توانای مرۆڤ دایه‌‪ ،‬ئیدی مرۆڤ بۆی ده‌رده‌كه‌وێ چ شتێك له‌توانای‬ ‫ئه‌ودایه‌‌و چ شتێك له‌ئیراده‌ی ئه‌و به‌ده‌ره‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه نابێ خۆی له‌و شتان ‌ه‬ ‫بدات ك ‌ه له‌توانای ئه‌ودا نه‌بێت‪ ،‬له‌هۆكاری كۆتاییشدا له‌نێوان جیهانبینی‬ ‫ئه‌رستۆیی كه‌تێیدا سروشت كراو‌ه به‌ئامانج ك ‌ه له‌و بڕوایه‌دای ‌ه خودا هه‌ر‬ ‫شتێكی به‌هۆكارێك دروستكردووه‌‪ ،‬هۆكاری كۆتایی ئامانجی هه‌ر كردارێك‬ ‫دیاریده‌كات‪.‬‬ ‫و‪ :‬ره‌حمان ئه‌میری‬

‫ژمار‌ه (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫بـیـروڕا‬

‫‪20‬‬

‫ی توركیا‬ ‫ی بزووتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمگه‌ر ‌‬ ‫ئاییـن‌و هـه‌ڵبـژاردن هه‌ڵچوون ‌‬ ‫هه‌ڤا ‌ڵ عه‌لی‬

‫به‌وپێیه‌ی كه‌ ئایین یه‌كێكه‌ له‌و ره‌هه‌نده‌ به‌رفراوانانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫خۆبه‌خۆی له‌گه‌ڵ‌ تاك‌و كۆمه‌ڵگادا هه‌یه‌و وه‌ك گشتێك هه‌موو تاكێكی‬ ‫باوه‌ڕدار ده‌توانێت به‌پێی تێگه‌یشتنی خۆی له‌ماناو پره‌نسیپه‌كانی ئایین‬ ‫به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان مانایه‌كی ئاینیانه‌ به‌بوون‌و ژیانی خۆی ببه‌خشێت‪،‬‬ ‫واته‌ لێره‌دا ئایین سه‌رچاوه‌یه‌كه‌ هه‌موو كه‌سێكی ئاییندار ده‌توانێت وه‌ك‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئایینی خۆی بیكات به‌پره‌نسیپێك بۆ تێگه‌یشتن‌و سه‌رچاوه‌ی‬ ‫ئیمانی‪.‬‬ ‫ئایین له‌پره‌نسیپدا به‌تایبه‌تی ئایینه‌ ئاسمانیه‌كان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌سه‌رچاوه‌كه‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ وه‌حی ئیالهی‪ ،‬له‌راستیدا بنه‌مایه‌كی‬ ‫پیرۆزیان هه‌یه‌و هیچ كه‌سێك یان گروپێك له‌خه‌ڵك ناتوانن ئه‌م بنه‌ما‬ ‫ئاینیانه‌ به‌موڵكی خۆیان بزانن‌و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان به‌كاریانبهێنن‌و‬ ‫ئه‌وانی تری لی بێبه‌ش بكه‌ن‌و بیانكه‌نه‌ ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫ئاینییه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر قۆرغكردنێك له‌راستیدا هه‌ر ئه‌و مانایه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫له‌م رۆژان�ه‌دا ده‌بینین كه‌ هه‌ندێك له‌حیزب‌و الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌بانگه‌شه‌كردن بۆ لیست‌و كاندیده‌كانیان‪ ،‬راسته‌وخۆ دروشم‌و هێماو‬ ‫پره‌نسیپه‌ ئایینی‌و ئیسالمییه‌كان به‌كارده‌هێنن‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ ئه‌م دروشمانه‌‬ ‫هه‌موو كه‌سێكی باوه‌ڕدار خاوه‌نیانه‌و نابێت به‌وشێوه‌یه‌ به‌كاربهێنرێن‌و‬ ‫قۆرغبكرێن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مانه‌ دروشمانێكی پیرۆزن‌و په‌یوه‌ندیان به‌خودی‬ ‫ئایینه‌وه‌ هه‌یه‌و ناكرێت ناپیرۆز بكرێن‌و له‌الیه‌ن حیزب یان قه‌واره‌یه‌كی‬ ‫سیاسی ئایینیه‌وه‌ بۆ مه‌به‌ستی پڕوپاگه‌نده‌ی هه‌ڵبژاردن‌و كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌نگ به‌كاربهێنرێن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كه‌ی كه‌شه‌وه‌ ئه‌م دروشمانه‌ پیرۆزن‌و ناكرێ‌ له‌سه‌ر پۆسته‌رو‬ ‫ریكالمه‌كان بنووسرێن‌و دواتر هه‌ڵواسرێن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م پۆسته‌رو ریكالمانه‌‬ ‫تووشی دڕاندن‌و لێكردنه‌وه‌و ژێرپێ‌ كه‌وتن ده‌بنه‌وه‌و لێره‌شه‌وه‌ دروشمه‌‬ ‫ئاینیه‌كان رووبه‌ڕووی سوكایه‌تی پێكردن ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌راستیدا به‌كارهێنانی ئه‌م دروشمانه‌و تێكه‌ڵ‌ كردنیان به‌سیاسه‌ت‌و‬ ‫پڕۆسه‌ی بانگه‌شه‌كردن بۆ لیستێكی دیاریكراو هه‌روا هه‌ره‌مه‌كیانه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫گه‌ر حیزبێكی سیاسی ئایینی ئه‌م دروشمانه‌ی كرد به‌دروشم‌و لۆگۆی‬ ‫لیسته‌كه‌ی ئه‌وا ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ نایه‌ت كه‌ ئه‌م حیزبه‌ یان ئه‌م لیسته‌‬ ‫ته‌نها خاوه‌نی ئه‌م دروشمه‌ بن‌و له‌خه‌می پاراستن‌و چه‌سپاندنی ره‌مزو‬ ‫هێما ئاینیه‌كان دابن‌و دڵسۆزی ئایین بن‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬چونكه‌ له‌راستیدا‬ ‫ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ نایه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو پێچه‌وانه‌كه‌ی زۆر راستتره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫زۆرینه‌ی خه‌ڵكی كوردستان موسوڵمانن‌و الیه‌نگیری‌و سۆزێكی زۆریان‬ ‫بۆ ئاین‌و هێما ئایینیه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان بۆئه‌وه‌ی‬ ‫سۆزی خه‌ڵكی موسوڵمان به‌الی خۆیاندا رابكێشن‌و بڵێن ئه‌وه‌تا ته‌نها‬ ‫ئێمه‌ین كه‌ دروشمی (ال اله‌ اال الله‌ محمد رسول الله‌)مان به‌رزكردوه‌ته‌وه‌و‬ ‫ته‌نها ئێمه‌ش نوێنه‌ری ئایین‌و ئێوه‌ی موسوڵمانین‪ ،‬بۆیه‌ بۆئه‌وه‌ی كه‌دین‌و‬ ‫دونیاتان له‌كیس نه‌چێت‌و به‌دبه‌ختی دنیاو دوارۆژ نه‌بن‪ ،‬پێویسته‌ ده‌نگمان‬ ‫پێبده‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌الیه‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی تره‌وه‌ به‌كارهێنانی ئه‌م هێماو ره‌مزه‌‬ ‫ئاینیانه‌ بۆ پیسكردن‌و سوككردنی ئه‌م دروشمانه‌یه‌ به‌وجۆره‌ی خودی‬ ‫ئه‌و حیزبه‌ ئیسالمییه‌ سیاسیانه‌ی كه‌ئه‌م دروشمانه‌ به‌كارده‌هێنن‪ ،‬چاك‬ ‫ده‌زانن كه‌ ژێرپێ‌ ده‌خرێن‌و لێده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مان كاتێك ئامانجی‬ ‫خۆیان ده‌پێكن كه‌ ئه‌م دروشمانه‌ لێبكرێنه‌وه‌و ژێرپێ‌ بخرێن تا له‌م‬ ‫رێگه‌یه‌وه‌ تاكی موسوڵمان تێبگه‌یه‌نن‌و بڵێن ئه‌وه‌تا دروشمه‌ ئایینی‌و‬ ‫ئیسالمییه‌كانتان له‌الیه‌ن فاڵن حیزب‌و فیسار قه‌واره‌وه‌ ژێرپی ده‌خرێن‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش سوكایه‌تی كردنه‌ به‌خودی دی�ن‌و ئیمانی تۆ وه‌ك تاكێكی‬ ‫موسوڵمان‪ ،‬بۆیه‌ ناراسته‌وخۆ پێیان ده‌ڵێن پێویسته‌ ئه‌م سوكایه‌تی‬ ‫كردنه‌ قبوڵ‌ نه‌كه‌ن‌و هیچ نا له‌سه‌ر سندوقه‌كانی ده‌نگدان به‌رگری له‌(الاله‌‬ ‫اال الله‌ محمد رسول الله‌) بكه‌ن‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ سوكایه‌تی كردنه‌ یان به‌پیرۆز‬ ‫راگرتنی ئایین‌و دروشمه‌ ئایینیه‌كان؟‬ ‫به‌كارهێنانی ئاین بۆ كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگ له‌راستیدا كارێكی نائه‌خالقیه‌و‬ ‫بۆخۆی دژی خودی بوونی ئایینه‌‪ ،‬چونكه‌ ئایین زۆر گه‌وره‌تره‌ له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ له‌پرۆسه‌ی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردندا مامه‌ڵه‌ی پێوه‌ بكرێت‌و به‌بازاڕی‬ ‫بكرێت؟!‬

‫ئه‌حمه‌د گه‌رمیانی‬

‫ب��زووت��ن �ه‌و‌ه ‌ی ئیسالمگه‌ر ‌ی تورك ‌ی‬ ‫نمونه‌یه‌ك ‌ی مۆدێرنیزه‌كردن ‌ی دین ‌ه له‌پاڵ‬ ‫هه‌نگاونان‌و به‌ره‌وپێشچون ‌ی سیستم ‌ی‬ ‫سیكۆالری‌‪ ،‬توركیا هه‌نگاو ‌ی باش‬ ‫ده‌بڕێت‌و زۆر جاریش ده‌كرێت ‌ه پێوان ‌ه ‌ی‬ ‫له‌قاڵبدان ‌ی فكر‌ه ئیسالمیه‌كان ‌ی تر‪ ،‬به‌و‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه ‌ی ئاین شه‌قڵێك ‌ی ته‌واوكراوه‌‌و‬ ‫نوێگه‌ر ‌ی به‌خۆیه‌و‌ه ببینێت‪.‬‬ ‫په‌نجاكانه‌و‌ه‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ره‌ت���ا ‌ی‬ ‫ت��اك��ۆت��ای � ‌ی ه �ه‌ش��ت��اك��ان � ‌ی س����ه‌د‌ه ‌ی‬ ‫راب���ردوو‪ ،‬توركیا چه‌ند هه‌نگاوێك ‌ی‬ ‫باشی له‌مۆدێرنیزه‌كردندا ب��ڕی‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫رووداوان��� ‌ه كاریگه‌ر ‌ی ت��ه‌واو ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫سیاسه‌ت ‌ی ئه‌م واڵت ‌ه هه‌بوو‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫ملمالنێیه‌ك له‌نێوان كلتورو تازه‌گه‌ریدا‬ ‫به‌رپابوو‪ ،‬به‌شێك له‌م ناچوونیه‌كی ‌ه تا‬ ‫سااڵن ‌ی حه‌فتاكان به‌رده‌وامی هه‌بوو‪،‬‬ ‫ه�ه‌ر ئ�ه‌م ب��ارودۆخ �ه‌ش ب��وو‌ه به‌رد ‌ی‬ ‫بناغه‌و ده‌ركه‌وتن‌و سه‌رهه‌ڵدان ‌ی پارت ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كان‌و راكێشان ‌ی به‌شێك‬ ‫به‌رهه‌ڵستكاره‌كانیان‪،‬‬ ‫ل �ه‌ده‌ن��گ � ‌ی‬ ‫ب��زووت��ن�ه‌و‌ه ‌ی ئیسالم ‌ی تورك ‌ی وه‌ك‬ ‫هه‌ر الیه‌نێك ‌ی تر ‌ی ئه‌و واڵت ‌ه خاوه‌ن‬ ‫مێژوو راب��ردوون ك ‌ه خۆر ‌ی هه‌ڵهاتن ‌ی‬ ‫ده‌گ�ه‌ڕێ��ت�ه‌و‌ه بۆ پ��اش دروستبوون ‌ی‬ ‫كۆمار ‌ی توركیا‪ ،‬كاتێك شێخ‌و پیاو‌ه‬ ‫ئاینییه‌كان ده‌سه‌اڵت‌و پێگ ‌ه ‌ی خۆیانیان‬ ‫له‌ده‌ستدا‪ ،‬بیریان له‌دژایه‌تیكردن ‌ی‬ ‫سیكۆالریزم ك��رده‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌م هه‌وڵیان‬ ‫له‌نێوان سااڵن ‌ی ‪ 1923-1920‬شكست ‌ی‬ ‫هێنا له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵت ‌ی سیكۆالریزمه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌گشت ‌ی ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین گروپ ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌نێوان ‪1946–1923‬‬ ‫ده‌رك���ه‌وت���ن ل�ه‌ك��ات��ێ��ك��دا ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ب�ه‌ره‌و فر‌ه پارت ‌ی ده‌ڕۆیشت‪ ،‬پاشان‬ ‫گروپ ‌ه ئیسالمیه‌كان ده‌ستیان كرد‬ ‫به‌ئه‌نجامدان ‌ی چاالك ‌ی یاسای ‌ی تا هاتن ‌ی‬ ‫نه‌جمه‌دین ئه‌ربه‌كان‌و دامه‌زراندن ‌ی پارت ‌ی‬ ‫داواكار ‌ی نه‌ته‌وه‌یی (‪ ،)NOP‬ئه‌م پارت ‌ه‬ ‫ه���ه‌رزوو ل�ه‌الی�ه‌ن موحافیزكاره‌كان‌و‬ ‫بازرگان ‌ه بچوكه‌كانه‌و‌ه كۆنتڕۆڵ كرا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كۆمه‌اڵن ‌ه زۆر ده‌مێكبوون چاوه‌ڕوان ‌ی‬ ‫ئه‌م كرانه‌وه‌ی ‌ه بوون‪ ،‬یه‌كێك له‌ستراتیژ‌ه‬ ‫پڕ بایه‌خه‌كان ‌ی بزووتنه‌و‌ه ‌ی ئیسالم ‌ی‬ ‫ت��ورك�ی‌‪ ،‬گرنگیدان ب��وو به‌پڕۆس ‌ه ‌ی‬ ‫پ����ه‌ره‌وه‌رده‌ك����ردن ت��ا له‌ڕێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫ریشه‌یه‌ك ‌ی به‌هێز له‌دڵ ‌ی توركیا ‌ی نوێدا‬ ‫داكوتن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی بایه‌خ ‌ی ته‌واو دان‬ ‫به‌بابه‌ت ‌ه په‌روه‌رده‌یی ‌ه ئیسالمیه‌كان‪،‬‬ ‫دوا ‌ی ك��وده‌ت��اك� ‌ه ‌ی ‪ 1980‬حكومه‌ت‬ ‫خوێندن ‌ی ئیسالم ‌ی كرد‌ه دارده‌ست بۆ‬

‫دژایه‌ت ‌ی كردن ‌ی ئیسالمی ‌ه توندڕه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫الیه‌نگر‌ه ئیسالمیه‌كان له‌الدێ‌‌و‬ ‫ش��ارۆچ��ك�ه‌ك��ان�ه‌و‌ه چون ‌ه سه‌نته‌ر ‌ی‬ ‫ش��اره‌ك��ان‌و ب��وون � ‌ه خ���اوه‌ن پێگ ‌ه ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی به‌هێز بۆ به‌ره‌وپێشبردن ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه پێگه‌یه‌ك ‌ی كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫ژی��ان � ‌ی ئیسالمیه‌كان ‌ی توركیا بوو‬ ‫ك ‌ه توانیان ببن ‌ه خ��اوه‌ن بازرگان‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ار ‌ی زان��ك��ۆ‌و پرۆفیسۆرو‬ ‫پیشه‌كار ‌ی به‌ناوبانگ‪ ،‬ئه‌م گروپان ‌ه‬ ‫یارمه‌ت ‌ی هه‌ژارانیان ده‌داو زه‌مان ‌ه ‌ی‬ ‫خوێندن ‌ی خوێندكارانیان فه‌راهه‌م‬ ‫ده‌ك��ردو یارمه‌ت ‌ی دۆزینه‌و‌ه ‌ی كاریان‬ ‫بۆ خاوه‌ن بڕوانامه‌كان ده‌دا‪ ،‬ئه‌م كاران ‌ه‬ ‫ته‌واو جێگا ‌ی بایه‌خ ‌ی چین‌و توێژه‌كان‬ ‫ب��وون‪ ،‬ئیتر ئیسالم ‌ی تورك ‌ی كه‌وت ‌ه‬ ‫دانان ‌ی گه‌را له‌ناو زانكۆو بازاڕو زۆرێك‬ ‫له‌یه‌ك ‌ه ئیداریه‌كاندا‪ ،‬به‌اڵم تاك ‌ه شوێن‬ ‫كه‌مترین پڕش ‌ی ئه‌م ئاگر‌ه ‌ی به‌ركه‌وێت‬ ‫یه‌كه‌كان ‌ی سوپا بوو‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆ ‌ی‬ ‫ئه‌و توندو تۆڵی‌و هێز‌ه ‌ی ك ‌ه هه‌یبوو‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی دژایه‌تیكردن ‌ی سه‌ر سه‌خت ‌ی‬ ‫سوپا بۆ هه‌ر فكرو الیه‌نگیریه‌ك ‌ی ئاینی‌‪.‬‬ ‫ك ‌ێ پاڵپشت ‌ی ئه‌م جواڵنه‌و‌ه‬ ‫ئیسالمی ‌ه ‌ی كرد‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌ی ئیسالمگه‌ر ‌ی توركیا‬ ‫ده‌بێت ت�ه‌واو ‌ی پێشهات ‌ه سیاسیه‌كان‬ ‫له‌به‌رچاو بگرێت له‌پاڵ هه‌وڵدان ‌ی بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنان ‌ی ئامانجه‌كان ‌ی له‌پێش‬ ‫هه‌موویانه‌و‌ه ئه‌مان ‌ه هونه‌ر ‌ی ملمالنێ ‌ی‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬جیاواز ‌ی بیروباوه‌ڕ ‌ی سیاسی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی س���ه‌ره‌ڕا ‌ی ره‌چاوكردن ‌ی‬ ‫رووب �ه‌ڕووب��وون �ه‌و‌ه ‌ی نێوان ئیسالمی‌‌و‬ ‫سیكۆالره‌كان له‌گه‌ڵ ناكۆكی‌‌و ملمالنێی‬ ‫نێوان چینه‌كان‪.‬‬ ‫ح��ك��وم� ‌هت‌و ده‌زگ���ا گرنگه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت له‌ژێر ركێف ‌ی فه‌رمانده‌كان ‌ی‬ ‫سوپاو ناودارو پیشه‌سازكار‌ه گه‌وره‌كاندا‬ ‫بوون‪ ،‬ئه‌وانه‌ش كه‌ده‌كه‌وتن ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م چ��وارچ��ێ��وه‌ی��ه‌و‌ه ب���ه‌ت���ه‌واو ‌ی‬ ‫دووره‌په‌رێز ‌ی ده‌سه‌اڵت بوون‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫چاالك ‌ی ئیسالمیه‌كان له‌نێو چینه‌كانی‬ ‫خ�������واره‌وه‌دا رۆچ�����وو‪ ،‬شه‌قڵێك ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوور ‌ی وه‌رگرت له‌ته‌ك‬ ‫زی��ادك��ردن� ‌ی رووی دینگه‌رایی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كار‌ه ساڵ دوا ‌ی ساڵ هه‌نگاو ‌ی زیاتر ‌ی‬ ‫ده‌ب���ڕی‌و سیفات‌و كوالیتییه‌كه‌ش ‌ی‬ ‫جێگا ‌ی تێڕوانین‌و سه‌رنج بوو‪،‬چونك ‌ه‬ ‫توانیبوو ‌ی پارسه‌نگ ‌ی هێز رابگرێت‌و‬ ‫س��وپ��ا ن��ی��گ �ه‌ران ن��ه‌ك��ات‌و خ���اوه‌ن‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ك ‌ی ئاینیش بێت‪ ،‬باكگراوه‌ند‌ه‬ ‫ئابووریه‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ك ‌ه بوو‌ه مای ‌ه ‌ی‬ ‫زیاتر ن ‌هش‌ونماكردن ‌ی خاوه‌نداریكردن ‌ی‬ ‫زیاتر ‌ی هزر ‌ی ئیسالم ‌ی خوێندكاران ‌ی‬

‫زانكۆ به‌تایبه‌ت ‌ی ئه‌و چین ‌ه ‌ی كه‌تاز‌ه‬ ‫هاتبوون ‌ه نێو ژیان ‌ی شارنشین‪ ،‬ئه‌وانه‌ش‬ ‫به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان دووچار ‌ی گرفت ‌ی‬ ‫نێو كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌ی تورك ‌ی بووبوون‪.‬‬ ‫له‌ئه‌نجام ‌ی ئه‌م به‌ره‌و پێشچوونه‌و‌ه‬ ‫ئیسالمی س��ی��اس��ی ب��وون � ‌ه خ���اوه‌ن‬ ‫پێگه‌یه‌ك ‌ی جه‌ماوه‌ر ‌ی جێگیر‪ ،‬ئیسالمیزم‬ ‫هه‌ڵقواڵو ‌ی نێو كێشمه‌كێشم ‌ه ئابووری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی توركیایه‌‪ ،‬سه‌ره‌ڕا ‌ی‬ ‫ك��اری��گ�ه‌ر ‌ی ده‌ره‌ك����ی‌‪ ،‬گه‌شه‌كردن ‌ی‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌ی ئیسالم ‌ی توركیا هه‌ناس ‌ه ‌ی‬ ‫له‌به‌ر ناسیۆنالیسته‌كان بڕی‪.‬‬ ‫له‌چوارچێو‌ه ‌ی مێژوو ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫م��ۆدێ��رن�� ‌ی ت���ورك���ی���ادا پێویست ‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌كان له‌و راستیی ‌ه تێبگه‌ن ك ‌ه‬ ‫ئه‌وان زاد‌ه ‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ‌ی تایبه‌تی‌‌و‬ ‫ده‌نگده‌ره‌و‌ه ‌ی بارێك ‌ی واقیعین نه‌ك ته‌نها‬ ‫ئایدۆلۆجیایه‌ك ‌ی تایبه‌ت‪ ،‬یه‌كسانی‌‪،‬‬ ‫رێزگرتن ‌ی راستییه‌كان به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌ی‬ ‫واقیعبینی‌‪.‬‬ ‫ملمالنێ ‌ی ناوخۆی ‌ی توركیا‬ ‫ناتوانرێت هه‌موو كاتێك ئه‌و‌ه‬ ‫بوترێت ك ‌ه ئیسالم‌و دیموكراس ‌ی دوو‬ ‫به‌ر‌ه ‌ی دژ به‌یه‌كن‪ ،‬باشترین نمونه‌ش‬ ‫توركیای ‌ه ك ‌ه بزووتنه‌و‌ه ‌ی ئیسالمگه‌ر ‌ی‬ ‫له‌پاك رژێم ‌ی سیكۆالر ‌ی توركیادا‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬كه‌مالیه‌كان ئه‌وان ‌ه ‌ی دوا ‌ی‬ ‫ئه‌تاتورك كه‌وتون پاڵ پشت ‌ی سوپا‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و دژ ‌ی هه‌ر جۆر‌ه بیروباوه‌ڕێك ‌ی‬ ‫ئیسالمین‌و هه‌میش ‌ه جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫پاككردنه‌و‌ه ‌ی زمان‌و ناسنام ‌ه ‌ی تورك ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن وه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌ك ‌ی بااڵده‌ست‌و‬ ‫به‌توانا‪ ،‬سوپاش پارێزه‌رێك ‌ی به‌وه‌فا ‌ی‬ ‫كه‌مالیه‌كانه‌‪ ،‬سوپا ك ‌ه ده‌زگایه‌ك ‌ی‬ ‫رێزگیراو ‌ی نێو كۆمه‌ڵگه‌یه‌‌و هه‌میشه‌ش‬ ‫به‌ربه‌ستێك ‌ی سه‌رسه‌خت ‌ی هێز ‌ی‬ ‫ئیسالم ‌ی ئوسولیه‌‪ ،‬له‌نێوان سااڵن ‌ی‬ ‫‪ 1980-1960‬توركیا س ‌ێ جار رووبه‌ڕوو ‌ی‬ ‫كوده‌تا ‌ی سه‌رباز ‌ی بۆته‌و‌ه ك ‌ه تیایدا‬ ‫سوپا ك��ۆ ‌ی داش�ه‌ك��ان� ‌ی یارییه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫هاتۆت ‌ه ده‌ست‌و حكومه‌ت ‌ی ناچاركردوو‌ه‬ ‫پابه‌ند ‌ی ت�ه‌واو ‌ی داواكاریه‌كان ‌ی بێت‪،‬‬ ‫تازه‌ترینیان ساڵی‌‪ 1980‬بوو كاتێك‬ ‫سوپا ده‌ستوور ‌ی واڵت ‌ی له‌كارخست‌و‬ ‫یاسا ‌ی س �ه‌رب��ازی‌‌و ده‌ستگیركردن ‌ی‬ ‫هه‌ندێك له‌سیاسه‌تمه‌داران‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وتن ‌ی گه‌ش ‌ه ‌ی ئیسالم ‌ی‬ ‫ده‌رك��ه‌وت��ن‌و هه‌نگاونان ‌ی ره‌وت�� ‌ه‬ ‫مۆدێرن ‌ه ئیسالمییه‌كان ب��وو‌ه یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌رك ‌ه وردو گرنگه‌كان ‌ی ناسیۆنالیست‌و‬ ‫ئه‌فسه‌ره‌كان ‌ی ده‌زگا ‌ی هه‌واڵگر ‌ی سوپا‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ئه‌مڕۆ ئه‌م ره‌وت ‌ه ‌ی كرد‌ه خاوه‌ن‬ ‫ژم���اره‌و پێوان ‌ه ‌ی نێو نه‌ته‌وه‌ی ‌ی ئه‌و‬ ‫پشتیوان ‌ه نێو ده‌وڵه‌تیه‌‪ ،‬ئه‌قلیمیه‌یه‌‪،‬‬

‫ده‌سه‌اڵت ‌ی ئیسالمگه‌راكان سیاسه‌تێك ‌ی‬ ‫روون‌و ئه‌جێندایه‌ك ‌ی شه‌فاف ‌ی هه‌ڵگرتووه‌و‬ ‫توانیوێت ‌ی بااڵنس ‌ی هێز له‌نێوان سیاسه‌ت ‌ی‬ ‫خودی‌و مۆدێرنیزه‌كردندا رابگرێت هه‌ر ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ت ‌ه نه‌رم‌و شلگیر‌ه به‌ره‌وپێشچوون ‌ی‬ ‫زیاتر ‌ی به‌ده‌ستهێناو كردی ‌ه نمونه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ن���اواز‌ه ‌ی ئیسالم ‌ی رۆژه �ه‌اڵت � ‌ی نوێ‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌الیه‌ك سیاسه‌ته‌ك ‌ه ‌ی هه‌ڵگر ‌ی‬ ‫جۆرێك ‌ی دیموكراس ‌ی مۆدێرنه‌و له‌الیه‌ك ‌ی‬ ‫تریشه‌و‌ه هاوسۆز ‌ی ره‌وت ‌ه ئیسالمیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م خاڵ ‌ه به‌هێز ترین وێستگ ‌ه ‌ی له‌یه‌ك‬ ‫نزیككردنه‌و‌ه ‌ی دوو ئایدۆلۆجیا ‌ی جیاواز ‌ی‬ ‫رۆژئ���اوای���ی‌و ئیسالمیه‌‪ ،‬ئ��ه‌م ره‌وت��� ‌ه‬ ‫ئیسالمی ‌ه مۆدێرن ‌ه زۆر جێگا ‌ی بایه‌خ ‌ی‬ ‫ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكایه‌‪ ،‬به‌اڵم پرسیارێكی‬ ‫ج��د ‌ی دێت ‌ه پێشه‌و‌ه ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫تاچه‌ند سوپا توانا ‌ی به‌رگه‌گرتن ‌ی ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه بیركردنه‌وه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه به‌ڕاست ‌ی‬ ‫كێش ‌ه ‌ی له‌سه‌ره‌‪ ،‬چونك ‌ه پیاوان ‌ی سوپا‬ ‫بۆ هه‌ر كه‌یسێك هێڵ ‌ی سوور ‌ی هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌ستووریش پشتیوان ‌ی ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫الوازت��ری��ن خاڵ ‌ه له‌به‌ره‌وپێشتربردن ‌ی‬ ‫كه‌یس ‌ی به‌ئه‌ندامبوون ‌ی توركیا له‌یه‌كێت ‌ی‬ ‫ئه‌وروپا‪.‬‬ ‫دید ‌ی ئیسالمیه‌كان‬ ‫پارت ‌ی دادو گه‌ش ‌ه (‪ )AKP‬چه‌ند‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك ‌ی ناعیلمان ‌ی ك��رد ك ‌ه‬ ‫هه‌نگاوێك له‌ئیسالمیه‌و‌ه نزیكبوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك��ات��ێ��ك ب���ڕی���ار ‌ی ق��ه‌ده‌غ��ه‌ك��ردن�� ‌ی‬ ‫(خ��واردن��ه‌و‌هی‌)دا له‌به‌شێك ‌ی شار ‌ی‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌دا ك ‌ه ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر باڕ ‌ی‬ ‫تیادا بوو‪ ،‬به‌اڵم هه‌رزوو ئه‌م كار‌ه بوو‌ه‬ ‫جێگا ‌ی نیگه‌ران ‌ی بازرگانان ‌ی ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا (‪ )AKP‬تاوانباركراو‌ه‬ ‫به‌بوون ‌ی پیالن دژ ‌ی سیكۆالره‌كان‌و‬ ‫راكێشان ‌ی فه‌رمانبه‌ر‌ه حكومیه‌كان‬ ‫بۆ نێو پ��ارت‪ ،‬ساڵ ‌ی ‪AKP 2007‬‬ ‫بڕیار ‌ی نه‌كردن ‌ی له‌چك ‌ی له‌زانكۆكاندا‬ ‫هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م كار‌ه ناڕه‌زاییه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی سیكۆالره‌كان ‌ی ب��ه‌دوا ‌ی خۆیدا‬ ‫هێنا‪ ،‬ه �ه‌ر ئ�ه‌م�ه‌ش ب��وو‌ه هۆكار ‌ی‬ ‫تاوانباركردن ‌ی پارت ‌ی ناوبراو به‌شكاندن ‌ی‬ ‫یاسا‪ ،‬ئه‌م مه‌ترسیان ‌ه ‌ی پارت ‌ی دادو‬ ‫گه‌ش ‌ه كاتێك به‌ته‌واوه‌ت ‌ی ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ك ‌ه ده‌ست ‌ی ك��رد به‌ده‌ستگیركردن ‌ی‬ ‫چ �ه‌ن��د كه‌سێك ‌ی س��ی��ك��ۆالری‌‌و ئه‌م‬ ‫ه��ه‌ن��گ��او‌ه وه‌ك س���ه‌ره‌ت���ای���ه‌ك بۆ‬ ‫به‌گژاچوونه‌و‌ه ‌ی سیكۆالریزم له‌قه‌ڵه‌مدرا‬ ‫له‌ئاب ‌ی ‪2008‬دا عه‌بدوڵاڵ گول (‪)21‬‬ ‫راگ���ر ‌ی نوێ ‌ی ب��ۆ كۆلێژه‌كان دانا‪،‬‬ ‫دوا ‌ی ده‌رچوون ‌ی پارته‌ك ‌ه ‌ی له‌دادگا‪،‬‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2004‬دا‪ ،‬پارێزگا ‌ی ئه‌سته‌نبوڵ‬ ‫بڕیار ‌ی قه‌ده‌غه‌كردن ‌ی وێن ‌ه ‌ی ریكالم ‌ی‬ ‫نیمچه‌رووت ‌ی ده‌ركرد‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/1/24 ،‬‬

‫‪yary‬‬ ‫‌و‌هی‌بازن ‌ه‬ ‫ی‌چووه‌‌ده‌ره‬ ‫انچست ‌هر‌سیت‬ ‫م‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‪ ،‬رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫شاكیرا فڕی‬ ‫ی ‪ 108‬ه���ه‌زارو‬ ‫ب�� ‌ه ئ��ام��اده‌ب��وون�� ‌‬ ‫ی دااڵس‬ ‫‪ 713‬ك �ه‌س له‌ ستادیۆم ‌‬ ‫ی پێوانه‌یی ‌ه‬ ‫كابۆیزك كه‌ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاماده‌بوونی هانده‌ر له‌یارییه‌كان ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫باسكه‌دا‌و له‌ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌ی‌‪ ،‬شاكیرا‬ ‫ی باسكه‌ی‌ ئین ب ‌‬ ‫تیپ ‌‬ ‫پێش ده‌ستپێكردنی‌ یارییه‌كه‌‌و ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نێوان گێمه‌كانیشدا كۆنسێرتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆرانی‌ پێشكه‌شكرد‌و ئاماده‌بووان ‌‬ ‫س��ه‌رس��ام ك���رد‪ ،‬ب��ه‌و شێوه‌یه‌ش‬ ‫یارییه‌ك ‌ه چوو‌ه نێو كتێبی‌ گینسه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ ژم��اره‌ پێوانه‌ییه‌كان ل��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ئاماده‌بووانه‌وه‌‪.‬‬

‫هێرش بۆ سه‌ر گووگڵ‬ ‫كۆمپیوته‌رو هێرشه‌ك ‌ه ‌ی دیكه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫دام����ه‌زراو‌ه ‌ی النكسیانگ ك ‌ه كادر ‌ی‬ ‫پرۆفشیناڵ ‌ی بوار ‌ی كۆمپیوته‌ر بۆ سوپا ‌ی‬ ‫چین پێده‌گه‌یه‌نێت‌‪ ،‬ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه هێرشه‌كاندا سه‌رچاو‌ه ‌ی كۆده‌كان ‌ی‬ ‫گ��ووگ��ڵ‌و مه‌یل ‌ی خۆپیشانده‌ران ‌ی‬

‫رێكخراوه‌كان ‌ی ماف ‌ی مرۆڤ ‌ی چینی‌‌و ژمار‌ه‬ ‫حسابه‌كانیان كراوه‌ت ‌ه ئامانج‪ ،‬رۆژنامه‌ك ‌ه‬ ‫باڵویشیكردۆته‌و‌ه هێرشه‌كان به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫دزین ‌ی كۆد ‌ی كۆمپیته‌ره‌كان‌و نهێنیی ‌ه‬ ‫بازرگانییه‌كان‌و ده‌ستگرتن به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ژمار‌ه حسابانه‌دا بووه‌‪.‬‬

‫ی نمایشكاربوو ‌ه‬ ‫ی ساركۆز ‌‬ ‫ژنه‌ك ‌ه ‌‬

‫ی نیكۆال‬ ‫ك���ارال ب��رون��ی‌ ه���اوس���ه‌ر ‌‬ ‫ی فه‌ره‌نسا‬ ‫ی س���ه‌رۆك��� ‌‬ ‫س���ارك���ۆز ‌‬ ‫پێشئه‌و‌هی‌ له‌گه‌ڵ سه‌رۆكدا بچێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌رگیرییه‌وه‌‪ ،‬نمایشكار ‌‬ ‫جل‌وبه‌رگ بووه‌و بۆ خانه‌ی‌ كریستچن‬ ‫ی جل‌و به‌رگ‬ ‫ی تایبه‌ت به‌نمایش ‌‬ ‫دیۆر ‌‬ ‫كاریكردووه‌‪.‬‬ ‫ی ‪1986‬دا ك �ه‌ كارال‬ ‫ل �ه‌ س��اڵ� ‌‬ ‫ی ‪ 19‬ساڵ بوو یه‌كێك بوو له‌و‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه زۆرترین داهات ‌‬ ‫‪ 20‬نمایشكار‌ه ‌‬ ‫ه��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬س��ااڵن � ‌ه ح��ه‌وت ملیۆن‌و‬ ‫ی‬ ‫نیو دۆالری‌ ده‌ستده‌كه‌وت‪ ،‬برون ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ ئیتاڵیایه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌‬

‫كێبركێكانی‬ ‫نگ‪.‬‬ ‫ئیتاڵی پێشه رابردوو لهمیانی می خولی‬ ‫شهوی‬ ‫میالنی‬ ‫بیستو پێنجه یسی میالن‬ ‫ركهوتنێك‬ ‫ئهیسی‬ ‫ی‬ ‫یانهی‬ ‫سه واڵتهكهی ههفته ئیتاڵیا‪ ،‬یانهی ئه رووبهڕووی‬ ‫تۆماركردنی‬ ‫كاڵچۆی یاریگای خۆی‬ ‫كاڵچۆی‬ ‫بهكێبركێكانی خولی یاندهوه بازنهی لهدهرهوهی‬ ‫رمتركردو خۆی گه نتهرمیالنی‬ ‫ڵ یانهی ئه‬ ‫گهملمالنێكردن لهگه‬

‫فۆرالن‬ ‫پهیوهندی‬ ‫به خانمه‬ ‫پیرهکهوه‬ ‫دهکات‬

‫‪yary‬‬ ‫‌و‌هی‌بازن ‌ه‬ ‫ی‌چووه‌‌ده‌ره‬ ‫انچست ‌هر‌سیت‬ ‫م‬

‫‪2‬‬

‫‪www.destur.ne‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪ ،‬رۆژانی‬ ‫دهستووره‬ ‫رۆژنامهی‬ ‫ریدهکات‬ ‫تێلیگراف ده‬ ‫رزشیی‬ ‫پاشکۆیهکی وهکۆمپانیای سولى‬ ‫دووشهممه‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 500‬دینار‬

‫‌رزه‌ن‌گۆڵه‌وه‌‌‬ ‫ه‬ ‫ریاڵ‌به‌نیو‌د ه‌‌كه‌وته‌وه‌‬ ‫دوای‌به‌رشه‌لۆن‬

‫ژماره ‪20‬‬

‫میالن‌و‌ڕۆما ‌ی‌ئینته‌ر‌نا‌‬ ‫‌ستیان‌له‌بینه‬ ‫‌ده‬

‫جۆراوجۆر‬

‫رۆژنام ‌ه ‌ی نیویۆرك تایمز رایگه‌یاند ئه‌و‬ ‫الیه‌نان ‌ه ‌ی ك ‌ه هێرشیان كردۆت ‌ه سه‌ر‬ ‫سایت ‌ی گووگڵ دوو دامه‌زراو‌ه ‌ی چینین‬ ‫ك ‌ه یه‌كێكیان سه‌ر ب ‌ه سوپا ‌ی چینه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه هێرشه‌كان زانكۆ ‌ی شانگا ‌ی‬ ‫جیاتۆنگ ‌ه ك ‌ه به‌ناوبانگ ‌ه ب ‌ه زانست ‌ی‬

‫‪info@destur.net‬‬ ‫دووشهممه‬

‫‪2010/2/22‬‬

‫بهئهنجامی‬ ‫بووهوهو توانی‬ ‫سهركهوتنی‬ ‫ی باری‬ ‫یانه گۆڵی بێ وهاڵم یاریزانان‬ ‫دوو‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬كه ‪43‬و ‪70‬‬ ‫بهسهردا‬ ‫خولهكهكانی‬ ‫بۆریلیۆو پاتۆ له‬ ‫تۆماریانكرد‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫شاراپۆڤا‬ ‫زناوێکی‬ ‫نا‬ ‫دهستهێنا‬ ‫به‬

‫‪2‬‬ ‫رگسۆن‬ ‫فێ‬ ‫له ڕۆنی‬ ‫ڕازی‬ ‫نییه‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫د‪‌.‬فوئاد‌‬ ‫م ‌هعسوم‬

‫كاندیدی‌ژمار‌ه ‪2‬‬

‫گای‌هه‌ولێر‬ ‫پارێز‬

‫‪372‬‬

‫كانی گهلی‬ ‫وته‬

‫ژماره ‪20‬‬

‫میالن‌و‌ڕۆما ‌ی‌ئینته‌ر‌نا‌‬ ‫‌ستیان‌له‌بینه‬ ‫‌ده‬

‫ئیس������پانی‬ ‫ری������اڵ مهدریدی‬ ‫رش������هلۆنهی‬ ‫������هی‬ ‫به‬ ‫یانش������وێنكهوتنی یانهی تۆماركردنی‬ ‫لهركاب������هری بهردهوامهو به جیاوازی‬ ‫وره‬ ‫�����هركهوتنێكی گ������ه یه بۆ تهنها‬ ‫گهڵ ئهو یانه‬ ‫س�خاڵهكان������ی له‬ ‫خاڵ كهمكردهوه‪ .‬نجامدانی یاری‬ ‫‪����� 2‬هوی رابردوو بهئه ریاڵ مهدریدو‬ ‫ش�نێوان ه������هردوو یانهی فتهی بیستو‬ ‫كێبركێكانی هه‬ ‫اللیگای ئیسپانی‬ ‫ڤیاڕیاڵ‪،‬‬ ‫خولی‬ ‫یانهی ریاڵ‬ ‫س������ێههمی ك������ه تێیدا‬ ‫تۆماربكاتو‬ ‫كۆتایی هات‪،‬‬ ‫درید توانی سهركهوتن رش������هلۆنهی‬ ‫وتنی یانهی به‬ ‫مه‬ ‫لهش������وێنكه‬ ‫ردهوامبێت‪.‬‬ ‫ركابهری به‬

‫رۆبینیۆ‬ ‫نهێنییهک‬ ‫درکێنێت‬ ‫ده‬

‫‪2‬‬

‫‪www.destur.ne‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪ ،‬رۆژانی‬ ‫دهستووره‬ ‫رۆژنامهی‬ ‫ریدهکات‬ ‫تێلیگراف ده‬ ‫رزشیی‬ ‫پاشکۆیهکی وهکۆمپانیای سولى‬ ‫دووشهممه‬

‫له بهغداد‬ ‫كورد‬

‫لهدهستكه‬ ‫دهسكاری‬ ‫رۆكی لیژنهی‬ ‫ئهزمون‬ ‫س������ه‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ۆكیكارێكی به‬ ‫له لهندهن)‪.‬‬ ‫كردنی دهستوریك������ردووه له‬ ‫عێراق‬ ‫داك‬ ‫یهكهم نیشتمانیس������اڵی ‪ 2003‬سهرۆكی ‪ -‬بهش������داری موناقهش������هی‬ ‫ساڵی ‪ 1993-1992‬رێمی ‪ -‬له میكانیزم������ی دانانی چهندین لێژنهی دكتۆرا له‬ ‫ له‬‫ماجس������تێرو‬ ‫حكومهتی هه‬ ‫‪ 1938‬له ش������اری س������هرۆكی‬ ‫تێزی‬ ‫لێژنهی عێراق‪.‬‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫‪/3/21‬‬ ‫كوردستان بوو‪ .‬كارگێڕی دهستور له ‪ 2004‬س������هرۆكی زانكۆكانی ناوی " اخوان‬ ‫ له دایكبووه‪.‬‬‫س������اڵی‬ ‫كتێبێكی به‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫‪1993‬‬ ‫فلسفتهم و غایتهم‬ ‫كۆیه له ندام������ی دهس������تهی ‪ -‬له س������اڵی �����ی یهكێتیی ‪-‬كۆنگرهی نیشتمانی رۆكی ‪-‬‬ ‫یهكێتی������ی‬ ‫�����ه‬ ‫كتهبی سیاس�‬ ‫ئه‬ ‫كوردستان بوو‪.‬‬ ‫س������اڵی ‪ 2004‬س� عێراق‪ .‬الصفاء ‪ -‬باڵوبۆتهوه‪.‬‬ ‫ زرێن������هری‬‫مه‬ ‫نووس������ینی جیا‬ ‫‬‫"چاپ و‬ ‫نی نیشتمانی‬ ‫دامه‬ ‫�����هرۆكی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان(االزهری نیشتمانیی س������اڵی ‪ 1998‬نجومه‬ ‫�����ن‬ ‫كوردی و‬ ‫ ل������ه‬‫رشتیاری (رێكخستن) ئه س������اڵی ‪ 2005‬س� یمان������ی ‪ -‬چهندی������ه رۆژنامه‬ ‫ ل������ه زانك������ۆی فهلسهفهی‬‫كێتیی ‪-‬فراكس������یۆنی هاوپه‬ ‫جیای ل�‬ ‫بۆتهوه‪.‬‬ ‫رپه‬ ‫دكتۆرای‬ ‫سه (راگهیان������دن)ی یه بوو له كوردس������تان ل������ه پارلهمانی عهرهبییهكاندا باڵو رۆژنامهی‬ ‫قاهیره)‬ ‫ن ئیمتیازی‬ ‫كوردستان‬ ‫و‬ ‫كوردستانی نوێ یه‪.‬‬ ‫جێگری س������هرۆكی ‪ -‬خاوه‬ ‫وهرگرتووه‪.‬س������ااڵنی ‪ 1972-1969‬نیشتمانیی‬ ‫�����ه زانكۆی‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫یهكێتیی عێراق و دارشتنی دهستووری رۆژانهی‬ ‫ ل������ه�����تا بووه ل�‬‫لیژنهی پاش������انیش جێگری‬ ‫دهرهوهی ‪ 2002‬نوێنهری‬ ‫مامۆس�‬ ‫‪ - 1975‬له ساڵی كوردس������تان بوو له عێراق و‬‫(بهسره)دا‪.‬‬ ‫‪1972‬‬ ‫نیشتمانیی كردنی كۆنگرهی‬ ‫ ل������ه س������اڵی كورد بووه‬‫ستهی ئاماده‬ ‫ری شۆرشی‬ ‫(ده‬ ‫نوێنه‬ ‫(قاهیره)‪.‬‬ ‫له‬

‫كێبركێكانی‬ ‫نگ‪.‬‬ ‫ئیتاڵی پێشه رابردوو لهمیانی می خولی‬ ‫شهوی‬ ‫میالنی‬ ‫بیستو پێنجه یسی میالن‬ ‫ركهوتنێك‬ ‫ئهیسی‬ ‫ی‬ ‫یانهی‬ ‫سه واڵتهكهی ههفته ئیتاڵیا‪ ،‬یانهی ئه رووبهڕووی‬ ‫تۆماركردنی‬ ‫كاڵچۆی یاریگای خۆی‬ ‫كاڵچۆی‬ ‫بهكێبركێكانی خولی یاندهوه بازنهی لهدهرهوهی‬ ‫رمتركردو خۆی گه نتهرمیالنی‬ ‫ڵ یانهی ئه‬ ‫گهملمالنێكردن لهگه‬

‫فۆرالن‬ ‫پهیوهندی‬ ‫به خانمه‬ ‫پیرهکهوه‬ ‫دهکات‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 500‬دینار‬

‫‌رزه‌ن‌گۆڵه‌وه‌‌‬ ‫ه‬ ‫ریاڵ‌به‌نیو‌د ه‌‌كه‌وته‌وه‌‬ ‫دوای‌به‌رشه‌لۆن‬ ‫دووشهممه‬

‫‪2010/2/22‬‬

‫ئیس������پانی‬ ‫ری������اڵ مهدریدی‬ ‫رش������هلۆنهی‬ ‫������هی‬ ‫به‬ ‫یانش������وێنكهوتنی یانهی تۆماركردنی‬ ‫لهركاب������هری بهردهوامهو به جیاوازی‬ ‫وره‬ ‫�����هركهوتنێكی گ������ه یه بۆ تهنها‬ ‫گهڵ ئهو یانه‬ ‫س�خاڵهكان������ی له‬ ‫خاڵ كهمكردهوه‪ .‬نجامدانی یاری‬ ‫‪����� 2‬هوی رابردوو بهئه ریاڵ مهدریدو‬ ‫ش�نێوان ه������هردوو یانهی فتهی بیستو‬ ‫كێبركێكانی هه‬ ‫اللیگای ئیسپانی‬ ‫ڤیاڕیاڵ‪،‬‬ ‫خولی‬ ‫یانهی ریاڵ‬ ‫س������ێههمی ك������ه تێیدا‬ ‫تۆماربكاتو‬ ‫كۆتایی هات‪،‬‬ ‫درید توانی سهركهوتن رش������هلۆنهی‬ ‫وتنی یانهی به‬ ‫مه‬ ‫لهش������وێنكه‬ ‫ردهوامبێت‪.‬‬ ‫ركابهری به‬

‫بهئهنجامی‬ ‫بووهوهو توانی‬ ‫سهركهوتنی‬ ‫ی باری‬ ‫یانه گۆڵی بێ وهاڵم یاریزانان‬ ‫دوو‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬كه ‪43‬و ‪70‬‬ ‫بهسهردا‬ ‫خولهكهكانی‬ ‫بۆریلیۆو پاتۆ له‬ ‫تۆماریانكرد‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫رۆبینیۆ‬ ‫نهێنییهک‬ ‫درکێنێت‬ ‫ده‬

‫شاراپۆڤا‬ ‫زناوێکی‬ ‫نا‬ ‫دهستهێنا‬ ‫به‬

‫‪2‬‬ ‫رگسۆن‬ ‫فێ‬ ‫له ڕۆنی‬ ‫ڕازی‬ ‫نییه‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫د‪‌.‬فوئاد‌‬ ‫م ‌هعسوم‬

‫كاندیدی‌ژمار‌ه ‪2‬‬

‫گای‌هه‌ولێر‬ ‫پارێز‬

‫‪372‬‬

‫كانی گهلی‬ ‫وته‬

‫له بهغداد‬ ‫كورد‬

‫لهدهستكه‬ ‫دهسكاری‬ ‫رۆكی لیژنهی‬ ‫ئهزمون‬ ‫س������ه‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ۆكیكارێكی به‬ ‫له لهندهن)‪.‬‬ ‫كردنی دهستوریك������ردووه له‬ ‫عێراق‬ ‫داك‬ ‫یهكهم نیشتمانیس������اڵی ‪ 2003‬سهرۆكی ‪ -‬بهش������داری موناقهش������هی‬ ‫ساڵی ‪ 1993-1992‬رێمی ‪ -‬له میكانیزم������ی دانانی چهندین لێژنهی دكتۆرا له‬ ‫ له‬‫ماجس������تێرو‬ ‫حكومهتی هه‬ ‫‪ 1938‬له ش������اری س������هرۆكی‬ ‫تێزی‬ ‫لێژنهی عێراق‪.‬‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫‪/3/21‬‬ ‫كوردستان بوو‪ .‬كارگێڕی دهستور له ‪ 2004‬س������هرۆكی زانكۆكانی ناوی " اخوان‬ ‫ له دایكبووه‪.‬‬‫س������اڵی‬ ‫كتێبێكی به‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫‪1993‬‬ ‫فلسفتهم و غایتهم‬ ‫كۆیه له ندام������ی دهس������تهی ‪ -‬له س������اڵی �����ی یهكێتیی ‪-‬كۆنگرهی نیشتمانی رۆكی ‪-‬‬ ‫یهكێتی������ی‬ ‫�����ه‬ ‫كتهبی سیاس�‬ ‫ئه‬ ‫كوردستان بوو‪.‬‬ ‫س������اڵی ‪ 2004‬س� عێراق‪ .‬الصفاء ‪ -‬باڵوبۆتهوه‪.‬‬ ‫ زرێن������هری‬‫مه‬ ‫نووس������ینی جیا‬ ‫‬‫"چاپ و‬ ‫نی نیشتمانی‬ ‫دامه‬ ‫�����هرۆكی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان(االزهری نیشتمانیی س������اڵی ‪ 1998‬نجومه‬ ‫�����ن‬ ‫كوردی و‬ ‫ ل������ه‬‫رشتیاری (رێكخستن) ئه س������اڵی ‪ 2005‬س� یمان������ی ‪ -‬چهندی������ه رۆژنامه‬ ‫ ل������ه زانك������ۆی فهلسهفهی‬‫كێتیی ‪-‬فراكس������یۆنی هاوپه‬ ‫جیای ل�‬ ‫بۆتهوه‪.‬‬ ‫رپه‬ ‫دكتۆرای‬ ‫سه (راگهیان������دن)ی یه بوو له كوردس������تان ل������ه پارلهمانی عهرهبییهكاندا باڵو رۆژنامهی‬ ‫قاهیره)‬ ‫ن ئیمتیازی‬ ‫كوردستان‬ ‫و‬ ‫كوردستانی نوێ یه‪.‬‬ ‫جێگری س������هرۆكی ‪ -‬خاوه‬ ‫وهرگرتووه‪.‬س������ااڵنی ‪ 1972-1969‬نیشتمانیی‬ ‫�����ه زانكۆی‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫یهكێتیی عێراق و دارشتنی دهستووری رۆژانهی‬ ‫ ل������ه�����تا بووه ل�‬‫لیژنهی پاش������انیش جێگری‬ ‫دهرهوهی ‪ 2002‬نوێنهری‬ ‫مامۆس�‬ ‫‪ - 1975‬له ساڵی كوردس������تان بوو له عێراق و‬‫(بهسره)دا‪.‬‬ ‫‪1972‬‬ ‫نیشتمانیی كردنی كۆنگرهی‬ ‫ ل������ه س������اڵی كورد بووه‬‫ستهی ئاماده‬ ‫ری شۆرشی‬ ‫(ده‬ ‫نوێنه‬ ‫(قاهیره)‪.‬‬ ‫له‬

‫كر یسچن‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌سایه‌ ‌‬ ‫سیمبو لێك‬ ‫دی��ۆردا بوو ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مۆدێرن ‌‬ ‫ی كردنی‌ ژن ‌‬ ‫بۆ نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ‪1997‬دا كارال‬ ‫فه‌ره‌نسی‌‪ ،‬ل ‌ه ساڵ ‌‬ ‫ی جل‌و به‌رگ هێنا‌و‬ ‫وازی‌ ل ‌ه نمایش ‌‬ ‫ی دیكه‌ی كاركردنه‌و‌ه‬ ‫چوو‌ه بوارێك ‌‬ ‫ك ‌ه بریتی‌ بوو ل ‌ه گۆرانی وتن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ جوانییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌و جۆره‌ش هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانزه‌ ساڵ ل ‌ه گۆران ‌‬ ‫زیادكرد‪ ،‬داو ‌‬ ‫ی‬ ‫وتنیش له‌گه‌ڵ گرنگترین پیاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ف �ه‌ره‌ن��س��ا‪ ،‬ن��ی��ك��ۆالس س��ارك��ۆز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫س���ه‌رۆك���دا ژی��ان�� ‌‬ ‫پێكهێنا‪.‬‬

‫ی بوو‬ ‫ی ‪ 18‬جار له‌بارچوون‪ ،‬منداڵ ‌‬ ‫دوا ‌‬

‫ی خۆرئاوابوون دووباره‌یه‌؟‬ ‫ئایا دیمه‌ن ‌‬ ‫ی ئوسترالیا وێنه‌كێشێك‬ ‫ل ‌ه واڵت�� ‌‬ ‫به‌ناوی‌ تیم میلله‌ر هه‌موو رۆژێك‬ ‫ی‬ ‫بێ‌ گوێدان ‌ه ك�ه‌ش��وه�ه‌وا دیمه‌ن ‌‬ ‫خۆرئاوابوونی‌ كێشا‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و‬ ‫ی له‌م‬ ‫رۆژانه‌شی‌ ك ‌ه نه‌خۆش بوو واز ‌‬ ‫كار‌ه نه‌هێنا‪ ،‬له‌ هه‌ر شوێنێك بووای ‌ه‬

‫ی خۆی‌ ده‌كێشا‪.‬‬ ‫ئه‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت جارێك له‌ نێو فڕۆكه‌دا‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 40‬هه‌زار پێو‌ه ئه‌و وێنه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رز ‌‬ ‫ی كێشا‪ ،‬له‌كۆتایی‬ ‫خ��ۆرئ��اواب��وون � ‌‬ ‫ساڵه‌كه‌دا میلله‌ر رایگه‌یاند‪ :‬پێش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێكردن به‌م كاره‌‪ ،‬سه‌رگه‌رم ‌‬

‫ی گ�ه‌وره‌‌و قورستر بووم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫دوات��ر بڕیریارمدا وێنه‌ی‌ دیمه‌ن ‌‬ ‫خۆرئاوابوون بكێشم‪ ،‬كاره‌كه‌ زۆر‬ ‫ی كه‌می‌ پێویست‬ ‫خۆش بوو‪ ،‬كاتێك ‌‬ ‫ب��وو‪ ،‬وێنه‌كانیش هه‌موو له‌یه‌كتر‬ ‫جیاوازن‪.‬‬

‫ئانگیی‌ ب�ه‌ی��ك�ه‌ری‌ ت �ه‌م �ه‌ن ‪33‬‬ ‫كه‌ له‌ واڵت �ی‌ به‌ریتانیا ده‌ژی‌‪،‬‬ ‫س�ه‌رك�ه‌وت��ووب��وو ل���ه‌وه‌ی‌ ك�ه‌ له‌‬ ‫كۆتاییدا منداڵێكی‌ ته‌ندروست‬ ‫بهێنێته‌ ژیانه‌وه‌و ببێت به‌ دایك‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وت���ه‌ی‌ دكتۆره‌كان‬ ‫خڕۆكه‌ سپــــییه‌كانی‌ نێو خوێنی‌‬ ‫به‌یكه‌ر هێرشیان كردووه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫كۆرپه‌كه‌ له‌ نێـــو سكی‌ دایكیدا‬ ‫وه‌ك ئ��ه‌وه‌ی‌ كه‌ ته‌نێكی‌ نامۆ‬ ‫بووبێت‪ ،‬ه �ه‌ر ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌‬ ‫ه��ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك �ه‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫له‌ده‌ستبدات‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ك��ه‌ر ل���ه‌ ت��ه‌م��ه‌ن��ی‌ ‪20‬‬ ‫س��اڵ��ی��ی �ه‌وه‌ ‪ 18‬ج���ار منداڵی‌‬ ‫له‌بارچـــــووه‌و م���اوه‌ی‌ دوو‬ ‫گیانیـــشی‌ ل �ه‌ن��ێ��وان (‪ 5‬بۆ‬ ‫‪ )8‬هه‌فته‌دا ب��ووه‌و له‌و ماوه‌یه‌‬ ‫تێنه‌پـــه‌ڕیوه‌ كه‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫ل�ه‌ب��ارچ��ووه‌‪ ،‬دوای‌ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫هۆكاره‌كــــه‌ی‌‌و پێدانی‌‬ ‫ده‌رمان پێی‌‪ ،‬توانی‌‬ ‫ب��ب��ێ��ت�ه‌ خ���اوه‌ن���ی‌‬ ‫م����ن����داڵ����ێ����ك����ی‌‬ ‫ت�����ه‌ن�����دروس�����ت‌و‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ب��اوه‌ڕ‬ ‫موعجیزه‌یه‌كه‌و‬ ‫به‌وه‌ ناكات بووبــێت به‌ دایك‪.‬‬

‫ی ل ‌ه باراك ئۆباما قه‌ده‌غه‌ده‌كات؟!‬ ‫ی وتــن بـۆ ئــه‌و كـه‌سـانه‌ بـاشـ ‌ه میشێل چ ‌‬ ‫گـۆرانــ ‌‬ ‫ی ده‌ماخ بوون‬ ‫ك ‌ه تووشی‌ جه‌ڵته‌ ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك زانای‌ ئه‌مریكی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ جه‌ڵته‌ی‌‬ ‫ده‌ماخ لێی‌ داون گه‌ر بێتو گۆرانی‌‬ ‫بڵێن ئ �ه‌وا خانه‌كانی‌ مێشكیان‬ ‫ده‌ژێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك گۆرانی‌ وتنه‌كه‌‬ ‫رێگه‌ بۆ قسه‌كردنیان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫دروست خۆشده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌و زانایانه‌دا‬ ‫ده‌رك �ه‌وت��ووه‌ كه‌ مێشكی‌ مرۆڤ‬

‫له‌ كاتی‌ گۆرانی‌ وتندا به‌شێكی‌‬ ‫ج��ی��اواز ل��ه‌و ب �ه‌ش �ه‌ی‌ مێشكی‌‬ ‫ب �ه‌ك��ارده‌ه��ێ��ن��ێ �ت‌ ك��ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫به‌كاریده‌هێنێت‌‪،‬‬ ‫ق��س �ه‌ك��ردن��دا‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر زیانه‌كه‌ به‌ر‬ ‫ناوه‌ندی‌ قسه‌كردنی‌ له‌ مێشكی‬ ‫كه‌سێكدا كه‌وتبێت ئه‌وا ده‌توانێت‬ ‫به‌به‌كارهێنانی‌ ناوه‌ندی‌ گۆرانی‌‬ ‫وتن له‌ مێشكدا قه‌ره‌بووی‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫میشێل ئۆباما خانمی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌مریكا‌و ژن �ی‌ ب��اراك ئۆبامای‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌و واڵته‌‪ ،‬له‌مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردووه‌ له‌ماڵه‌وه‌ سه‌یری‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆن بكات‪.‬‬ ‫له‌ وته‌یه‌كیدا بۆ كه‌ناڵی‌ فۆكس‬ ‫میشێل ئۆباما رایگه‌یاند‪ :‬پێم‬ ‫خۆش نییه‌ هاوسه‌ره‌كه‌م كاره‌كانی‌‬ ‫بهێنێته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‪،‬به‌رده‌وام‬ ‫له‌نێو ماڵدا سه‌یركردنی‌ كه‌ناڵه‌‬ ‫ه �ه‌واڵ��ی��ی �ه‌ك��ان ك��ارێ��ك �ی‌ راست‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬پ��ێ��وی��س��ت�ه‌ ل��ه‌م��اڵ��ه‌وه‌‬

‫كه‌شێكی‌ خۆشی ئامێز هه‌بێت‪،‬‬ ‫ل �ه‌ الی �ه‌ك �ی‌ دی��ك��ه‌وه‌و ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ر له‌ئێستا وته‌بێژی‌ ئۆباما له‌‬

‫رایگه‌یاندبوو‬ ‫روونكردنه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫كه‌ سه‌رۆك تا نیوه‌شه‌و ته‌ماشای‌‬ ‫كه‌ناڵه‌ هه‌واڵییه‌كان ده‌كات‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )20‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫جۆراوجۆر‬

‫ئه‌نجلینا ده‌بێت ‌ه‬ ‫لێكۆڵه‌ره‌وه‌!‬ ‫ب��ڕی��ار‌ه ئه‌نجلینا جول ‌ی ئه‌ستێر‌ه ‌ی‬ ‫به‌ناوبانگ ‌ی هۆڵیوود رۆڵ ‌ی دكتۆر ك ‌ه ‌ی‬ ‫سكارپێتا ک ‌ه بریتیی ‌ه ل ‌ه پزیشکی‬ ‫دادوه‌ری‪ ،‬ببینێ له‌فیلمێكدا ك ‌ه له‌ڕۆمان ‌ی‬ ‫پاتریشیا كۆرنوڵه‌و‌ه وه‌رگیراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئینته‌رته‌ینمێنت‬ ‫به‌پێی‌ هه‌واڵێك ‌‬ ‫ی نه‌بۆته‌و‌ه‬ ‫ی هێشتا یه‌كالیی ‌‬ ‫ویكل ‌‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه له‌الیه‌ن كێو‌ه ده‌رهێنانی‌ بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن هه‌ریه‌ك ل ‌ه‬ ‫مارك گۆردن‌و گایه‌ر كۆزنسكییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب�ه‌ره�ه‌م ده‌هێنرێت‪ ،‬دكتۆر كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانێك ‌‬ ‫سكارپێتا دكتۆرێكه‌ كچ ‌‬ ‫ب��ه‌ڕه‌گ��ه‌ز ئیتاڵییه‌‌و زۆر جوان‌و‬ ‫ی‬ ‫زیره‌كه‌و زۆر به‌باشی‌ كاره‌كانی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫جێبه‌جێ ده‌ك��ات‌و ئه‌و پیاوانه‌ش ‌‬ ‫ی ن��ات��رس��ن س �ه‌رس��ام��ن ب ‌ه‬ ‫ك�ه‌ل��ێ� ‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێشییه‌كه‌ی‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی توێژینه‌وه‌یه‌ك كه‌ ل ‌ه زانكۆ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫میلبۆرن ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی پێویست زیاتر گۆشت ده‌خۆن‬ ‫راده‌ ‌‬ ‫ی چاو‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫زیاتر تووش ‌‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌شدا ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ده‌خ���ۆن مه‌ترس ‌‬ ‫س���ه‌وزه‌ ‌‬ ‫ی چاو‬ ‫توشبوونیان به‌ نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫كه‌مده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و توێژینه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ل ‌ه‬

‫له‌ئاسمان بژی!‬

‫ی بوونی‌ ژیان‬ ‫ی ك ‌ه نیشانه‌كان ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ل ‌ه بۆشایی ئاسمانی تێدایه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دووب��اره‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و نه‌یزه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌رك����ه‌وت ك � ‌ه چ�ه‌ن��دی��ن م���ادد‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ كیمیایی له‌سه‌ر‌ه كه‌ئه‌و‬ ‫ده‌مه‌ ل ‌ه ساڵی‌ ‪1969‬دا نه‌توانراو‌ه‬ ‫ی پێشنه‌كه‌وتنی‌ زانست به‌و‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫راده‌یه‌ی‌ ئێستا بدۆزرێته‌وه‌‪ ،‬زانایان‬ ‫ی‬ ‫ی ئ �ه‌و نه‌یزه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ل ‌ه لێكۆڵینه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌وتۆت ‌ه كیشوه‌ری‌ ئوسترالیاو‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌خه‌مڵێنن ك ‌ه ته‌مه‌نی‌ نه‌یزه‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پێش دروستبوون ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌هی‌ خۆرو ده‌گات ‌ه ‪ 4,56‬ملیار‬ ‫ساڵ‪.‬‬

‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ژیانی‌ نێو بۆشایی كه‌ بوون ‌‬ ‫ی سه‌ر‬ ‫ی مرۆڤ ‌‬ ‫زۆر ده‌مێك ‌ه مێشك ‌‬ ‫ی ب �ه‌خ��ۆی �ه‌و‌ه سه‌رقاڵ‬ ‫ی زه‌و ‌‬ ‫گ��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬زاناكانیش به‌رده‌وام له‌ڕێ ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌ه نوێكان‌و لێكۆڵینه‌وه‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و پرسیاره‌یان‬ ‫ێ وه‌اڵم ‌‬ ‫ده‌یانه‌و ‌‬ ‫ده‌ستبكه‌وێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫هه‌نگاو‌ه زۆر گرنگه‌كان ك ‌ه ئێستا‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن�ه‌و‌هی‌ ل��ه‌س��ه‌ر ده‌كرێت‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ‪ 41‬ساڵ پێش ئێستا‬ ‫ی نه‌یزه‌كێك كه‌وتۆته‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و كاته‌ ‌‬

‫ی‬ ‫كڕایه‌وه‌‪ ،‬سایته‌ك ‌ه زیاتر گرنگ ‌‬ ‫ی ته‌كنیكییه‌و‌ه‬ ‫ی ژێرخان ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫پ��ێ��درا‪ ،‬ب�ه‌رده‌وام��ی��ش�ه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ب���وار ‌‬ ‫س �ه‌رك �ه‌وت��ن �ه‌ك��ان � ‌‬ ‫ی ڤیدۆكان‪،‬‬ ‫هاوبه‌شی‌ پێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫چاد هێرلی‌ ئه‌ندامێك له‌ ده‌سته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سایته‌كه‌ ئاماژه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ران ‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ك� ‌ه پێنج ساڵیان ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شادییه‌وه‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪ ،‬جێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شوباتی‌ ساڵ ‌‬ ‫ئاماژه‌ی ‌ه له‌ مانگ ‌‬ ‫‪2005‬دا سایتی‌ یوتیوب دامه‌زراو‬ ‫ی سایته‌كه‌ش‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی كڕین ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی سایته‌ك ‌ه‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ران ‌‬ ‫ده‌ست ‌ه ‌‬ ‫بڕیاریاندا سایتێك دروست بكه‌ن‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بۆ هاوبه‌شی‌ پێكردن ‌‬ ‫ئ �ه‌و ڤیدیۆیانه‌ بێت ك ‌ه‬ ‫به‌ده‌ستیان ده‌گات‪.‬‬

‫له‌یه‌كێك له‌قوتابخانه‌كانی‌ ویالیه‌تی‌‬ ‫فلۆریدای‌ ئه‌مریكا خوێندكارێك‬ ‫ب���ه‌ن���اوی‌ ك��ات��ی‌ ئ��ی��ڤ��ان��س زۆر‬ ‫له‌مامۆستایه‌كی‌ ت��وڕه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ه��ه‌ر ب��ه‌و ب��ۆن �ه‌ی �ه‌ش �ه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ماڵپه‌ڕی‌ فه‌یس بووك په‌ڕه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت له‌ژێر ن��اوی‌ "خراپترین‬ ‫مامۆستای‌ دنیا"دا ده‌كاته‌وه‌‌و دواتر‬ ‫كه‌هاوڕێكانی‌ پێی‌ ده‌زانن ئه‌وانیش‬ ‫وه‌ك پشتیوانییه‌ك ب��ۆی‌‌و له‌تاو‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌ خراپی‌ مامۆستاكه‌یان‬ ‫هاوكاری‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫رۆژێك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخانه‌‬ ‫ب�ه‌م ك��اره‌ی‌ كاتی‌ ده‌زان��ێ��ت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ش سزای‌ سێ رۆژ دوورخستنه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌ ق���وت���اب���خ���ان���ه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌رده‌ك���ات‌و سزاكه‌ش‬ ‫ده‌چێته‌ نێو تۆماری‌‬ ‫خوێندكار ه‌كه‌و ه‌‪،‬‬ ‫دوات������ر ك��ات��ی‌‬

‫س��ك��ااڵ ل �ه‌س �ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ت��ۆم��ارده‌ك��ات‌و ل�ه‌ دادگ���ا داواك���ه‌‬ ‫ده‌باته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌ڕه‌كه‌ی سه‌ر‬ ‫فه‌یس ب��ووك پ�ه‌ڕه‌ی�ه‌ك�ی‌ كه‌سی‌‬ ‫نه‌بووه‌ تایبه‌ت به‌ ژیانی‌ مامۆستاكه‌‌و‬ ‫زیاتر ره‌خنه‌گرانه‌ بووه‌‪ ،‬دادگای‌‬ ‫ئه‌مریكیش رێگه‌ به‌ هه‌موو‬ ‫ر ه‌خنه‌یــــه‌كی‌‬ ‫لــــه‌وجـــۆره‌‬ ‫ده‌دات‪.‬‬

‫تاركان‌و ریهان‌ا‬ ‫پێكه‌و ‌ه‬

‫ی سوور مه‌خۆ!‬ ‫گۆشت ‌‬ ‫ئوسترالیاو له‌سه‌ر حه‌وت هه‌زار كه‌س‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬تێیدا ده‌ركه‌وتوو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌ د‌ه جار زیاتر له‌هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫گۆشت ده‌خۆن به‌به‌راورد به‌وانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫پینج جار كه‌متر ده‌یخۆن له‌سه‌دا ‪47‬‬ ‫ی توشبوونیان هه‌ی ‌ه ب ‌ه‬ ‫زیاتر مه‌ترس ‌‬ ‫ی چاو به‌تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی ك ‌ه به‌هۆی‌ ته‌مه‌نه‌و‌ه‬ ‫نه‌خۆشییان ‌ه ‌‬ ‫مرۆڤ توشی‌ ده‌بێت‪.‬‬

‫ی دنیا!‬ ‫خراپترین مامۆستا ‌‬

‫یوتیوب پیرۆزه‌‬ ‫ی‬ ‫یوتیوب به‌ناوبانگترین سایت ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان‪،‬‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دامه‌زراندن ‌‬ ‫پێنجه‌مین ساڵیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫پیرۆز ده‌كات‪ ،‬ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ش ‌‬ ‫ی ئه‌و پێنج ساڵه‌دا‬ ‫كه‌ ل ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌ستیهێناو‌ه بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫سایته‌كانی‌ دیكه‌ش بیانه‌وێ‬ ‫السایی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ پێنج ساڵ له‌مه‌وبه‌ره‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫یوتیوب هاتۆته‌ نێو ژیانمانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و ك��ات��ه‌و‌ه ت��ا ئێستا‬ ‫ی ن��اوه‌و به‌و‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه ‌‬ ‫هه‌نگاو ‌‬ ‫هۆیه‌شه‌و‌ه زۆرترین بینه‌ری‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ راكێشاوه‌‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش����ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫یوتیوب له‌الیه‌ن‬ ‫گ��ووگ��ڵ��ه‌و‌ه‬

‫‪22‬‬

‫چاوه‌ڕوانده‌كرێـت ئه‌لبوم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن��وێ��ی��ه‌ك��ه‌ی‌ ت��ارك��ان�� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوبانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ستێره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ت��ورك��ی��ا ك���ه‌ ب��ه‌زم��ان�� ‌‬ ‫ئ��ی��ن��گ��ل��ی��زی��ی �ه‌و دووه‌م‬ ‫ئه‌لبومییه‌تی‌ ب��ه‌و زمان ‌ه‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ هاویندا بكه‌وێت ‌ه‬ ‫بازاڕه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫له‌ئێستاشدا ك��اره‌ك��ان � ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌لبومه‌كه‌ی‌ له‌ له‌نده‌ن‌و به‌شه‌كه‌ ‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ل ‌ه نیویۆرك تۆمار ده‌كرێت‌و‬ ‫ی ئاماژه‌ی ‌ه چه‌ند‬ ‫ی جێگه‌ ‌‬ ‫ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆرانییه‌كی‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ ریهانا ‌‬ ‫گۆرانیبێژی‌ به‌ناوبانگدایه‌‪.‬‬ ‫ی ‪2005‬دا‬ ‫تاركان ل ‌ه ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ�ه‌ل��ب��وم��ێ��ك�ی‌ ل��ه‌ژێ��ر ن���او ‌‬ ‫"ب���اون���س"دا ب�ڵ�اوك���رده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئینگلیز ‌‬ ‫كه‌ ب ‌ه زمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بوو‪ ،‬بووه‌هۆ ‌‬ ‫ی پێ‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ناوبانگێك ‌‬ ‫په‌یدا بكات‪.‬‬

‫ئاماده‌كردنی‌‪ :‬شه‌یدا‬

‫كاور‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫فه‌ریك‬

‫(‪ 21‬مارس ‪-‬‬ ‫‪ 20‬نیسان)‬

‫(‪ 21‬نیسان ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئایار)‬

‫(‪ 21‬ئایار ‪-‬‬ ‫‪ 20‬حوزه‌یران)‬

‫‪ 21‬حوزه‌یران ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ته‌مموز‬

‫(‪ 23‬ته‌مموز ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئاب)‬

‫(‪ 23‬ئاب ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئه‌یلول)‬

‫كه‌سانێك رێگریت بۆ دروست‬ ‫ی الی‌ تۆ‬ ‫ده‌كه‌ن‪،‬چونك ‌ه ئ �ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ الی‌ ئه‌وان‬ ‫ئه‌وه‌لییه‌ت ‌‬ ‫نییه‌تی‌‪ ،‬بۆی ‌ه نابێت خۆتیان‬ ‫بده‌یت به‌ده‌سته‌وه‌‪ ،‬بڕیاره‌كانت‬ ‫له‌سه‌ر به‌ڵینه‌كانت بده‌و به‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌ بڕۆ‪.‬‬

‫پ��ێ��وی��س��ت �ه‌ ل����ه‌وه‌ دڵ��ن��ی��ا بیت‬ ‫ك��ه‌ واق��ع��ی��ی��ان�ه‌ ل��ه‌ مه‌سه‌له‌كان‬ ‫ن��زی��ك��ده‌ب��ی��ت�ه‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌النه‌ی‌ پێویستییان به‌ په‌یمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌الیه‌ن تۆوه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌وه‌‬ ‫بزانی‌ كه‌ هه‌له‌ باشه‌كانت له‌ كوێدا‬ ‫بۆ هه‌ڵده‌كه‌وێ‪.‬‬

‫ی‬ ‫له‌وانه‌یه‌ خه‌یاڵه‌كانت ببن ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پابه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی ن�ه‌ت��وان� ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ب��ێ��ن �ی‌‪ ،‬یان‬ ‫داه����ات����ووت ب����ه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫قورسییه‌ك ‌ه ل�ه‌وه‌دای� ‌ه ك ‌ه ناتوان ‌‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ روونی‌ ئه‌و ئامانجانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌وڵیان بۆ ده‌د‌هی‌ هه‌تبێ‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زۆربه‌ی‌ خۆشییه‌كانت لێده‌كات‪.‬‬

‫ت��ۆ ن��ازان � ‌ی كه‌سان ‌ی دیك ‌ه بیر له‌چ ‌ی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر بیر ل ‌ه كردن ‌ی‬ ‫چاكه‌یه‌ك به‌رامبه‌ریشت بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش ‌ه‬ ‫هه‌ند ‌ێ كه‌س هه‌بن ك ‌ه ب ‌ه قازانج ‌ی تۆ‬ ‫بیانه‌و ‌ێ هه‌له‌كان ‌ی ژیانت ل ‌ه داهاتوودا‬ ‫له‌ده‌ستنه‌چێت‪ ،‬پێویست ‌ه له‌سه‌رت ك ‌ه‬ ‫جیاواز ‌ی له‌نێوان باش و خراپه‌كاندا بكه‌یت‪.‬‬

‫هه‌وڵدان بۆ گێرانه‌و‌هی‌ هه‌ست بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ناواقیعی‌‌‌و ئه‌نجامدان ‌‬ ‫كه‌سانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كات ‌‬ ‫وتوێژ له‌گه‌ڵیان به‌فیڕۆدان ‌‬ ‫خۆتانه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ خۆت ببینیته‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫حاڵه‌تێكدا ك ‌ه ته‌نها ب ‌ه رابردووه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌ریكیت‌و ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر خواست ‌‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ته‌‪.‬‬

‫پێده‌چێت كه‌سانێك ‌ی دیكه‌ش هه‌بن‬ ‫ك ‌ه كراوه‌و به‌خشند‌ه بن له‌گه‌ڵتداو‬ ‫هانت بده‌ن بۆ هه‌مان ئه‌و كار‌ه ‌ی‬ ‫ئێستا خۆت سه‌رقاڵ ‌ی ئه‌نجامدانی‌‪،‬‬ ‫نادڵنیاییه‌ك ل ‌ه بڕیاره‌كانتدای ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه هه‌ندێ شت پاڵت پێو‌ه‬ ‫ده‌نێن به‌ره‌و دواو‌ه ئه‌وه‌ش كاتییه‌‪.‬‬

‫ته‌رازوو‬

‫دووپشك‬

‫كه‌وان‬

‫گیسك‬

‫سه‌تڵ‌‬

‫نه‌هه‌نگ‬

‫(‪ 23‬ئه‌یلول ‪-‬‬ ‫‪ 22‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 23‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫‪ 21 -‬تشرین ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 22‬تشرین ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 20‬كانون ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 21‬كانون ‌ی یه‌كه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 19‬كانون ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 20‬كانون ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 18‬شوبات)‬

‫(‪ 19‬شوبات ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئازار)‬

‫هه‌ڵكه‌وت ‌ه ‌ی عه‌قڵت وات لێده‌كات‬ ‫ك ‌ه ریسك ‌ی زۆر بكه‌یت‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫هه‌ركاتێك ویستت پشوو بده‌یت‌و ل ‌ه‬ ‫فشاره‌كان ده‌رباز بیت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه‬ ‫دژیه‌ك ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه تۆ پێویست ‌ه‬ ‫ئه‌نجامیبده‌یت ب��ۆ سه‌رگرتن ‌ی‬ ‫كاره‌كانت ك ‌ه ئه‌ویش جدییه‌ته‌‪.‬‬

‫هه‌ندێك شت ‌ی ن���اڕوون ه�ه‌ن ك ‌ه تۆ‬ ‫ناتوان ‌ی ئه‌نجامیانبده‌یت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫پێویست ‌ه ك� ‌ه خ��ۆت ب �ه‌و شتانه‌و‌ه‬ ‫سه‌رگه‌رم بكه‌یت ك ‌ه زیاتر ئاشكران‬ ‫ی قایل‬ ‫له‌الت‪ ،‬ئه‌گه‌رچ ‌ی زۆر نابن ‌ه هۆ ‌‬ ‫بوونت‪ ،‬به‌اڵم كاریگه‌رییه‌ك ‌ی باشتریان‬ ‫ی دۆخه‌كان‪.‬‬ ‫ده‌بێـت ل ‌ه چاككردنه‌و‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫زۆر وری���اب��� ‌ه ل��ه‌ دان����ی‌ ب��ڕی��ار ‌‬ ‫ی پ���اره‌وه‌‪،‬‬ ‫چ��اره‌ن��وس��س��از ل��ه‌ب��اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ستبوونێك ‌‬ ‫درێژخایه‌ن هه‌بوو ب ‌ه پرۆژه‌یه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆژیه‌ك ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ ناكاته‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫درێ���ژخ���ای���ه‌ن دڵ��خ��ۆش��ت بكات‪،‬‬ ‫ی باشه‌‪.‬‬ ‫ی خود كارێك ‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن ‌‬

‫ی خۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫واقیعبین ب � ‌ه ل��ه‌ب��ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر راب��ردوو كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و پالنان ‌ه هه‌بوو ك ‌ه به‌نیاز ‌‬ ‫بۆ داهاتوو بیانكێشی‌‪ ،‬پێویست ‌ه تۆ‬ ‫زیاتر بیر له‌و شتان ‌ه بكه‌یته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫گرنگییان هه‌ی ‌ه بۆت‪ ،‬كه‌سان ‌‬ ‫ئه‌و خه‌مه‌ت بۆ ناخۆن‪.‬‬

‫ده‌توانی‌ چه‌ند هه‌ستێكی‌ تێكه‌ڵ‬ ‫به‌یه‌كتر ئه‌زمون بكه‌یت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌سته‌كانه‌‪ ،‬تۆ به‌رده‌وام گه‌شبینی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ك��ه‌ ك��ارێ��ك��ت به‌باشی‌‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌مه‌ ناكاته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌له‌ بكه‌یت‪.‬‬

‫له‌وانه‌ی ‌ه له‌یه‌ككاتدا زۆر ده‌رگات‬ ‫له‌سه‌ر دابخرێ‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ ك � ‌ه ه �ه‌س��ت ب ‌ه‬ ‫ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫پشوو نه‌كه‌یت‌و رووداوگه‌لێك ‌‬ ‫زۆر رووت تێبكه‌ن‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫ی‬ ‫بیروڕای‌ كه‌سێك بۆت سوود ‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪ :‬كۆمپانیای‌ سولی‌ تێلیگراف‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬خالید ئه‌حمه‌د شه‌ریف‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫ی سالم‪،‬‬ ‫ی ـ شاڕێ ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬سلێمان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی پێنجه‌م ـ به‌رامبه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫ی میران ـ نهۆم ‌‬ ‫ته‌الر ‌‬

‫لێپرسراوی هونه‌ریی‪ :‬شێرکۆ خانزادی‬

‫سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیر ‌ه‬ ‫کاندیدی ژمار ‌ه (‪)4‬ی پارێزگای هه‌ولێر‬

‫ژماره‌ (‪، )20‬‬

‫‌ ‪0533187811 & 0533184771‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪w w w . d e s t u r. n e t‬‬ ‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫داكۆكیكارێكی ب ‌ه ئه‌زمون له‌ده‌ستكه‌وته‌كانی گه‌لی كورد ل ‌ه به‌غداد‬

‫كاندیدی ژمار ‌ه ‪ 2‬پارێزگای هه‌ولێر‬

‫ی یه‌‌كێتی ‌ی نیشتمانی ‌ی كوردستان‬ ‫ی دامه‌‌زرێنه‌‌ر ‌‬ ‫ئه‌‌ندام ‌ی ده‌‌ست‌ه ‌‬ ‫ی كۆی‌ه ل‌ه دایكبووه‪.‬‬ ‫له‌ ‪ 1938/3/21‬ل‌ه شار ‌‬ ‫ی وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫ی فه‌لسه‌ف‌ه ‌‬ ‫ی قاهیره‌) دكتۆرا ‌‬ ‫ی (االزهر ‌‬ ‫له‌ زانكۆ ‌‬ ‫ی (به‌سره‌)دا‪.‬‬ ‫ل‌ه سااڵن ‌ی ‪ 1972-1969‬مامۆستا بووه ل‌ه زانكۆ ‌‬ ‫ی شۆرش ‌ی كورد بووه ل‌ه (قاهیره‌)‪.‬‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 1975-1972‬نوێنه‌ر ‌‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 1993-1992‬یه‌كه‌م سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستان بوو‪.‬‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی یه‌كێتی ‌ی نیشتمانی ‌ی كوردستان بوو‪.‬‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 1993‬كارگێڕ ‌‬ ‫ی واڵت‪.‬‬ ‫ی یه‌كێتی ‌ی نیشتمانی ‌ی كوردستان بوو ل‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی (رێكخستن) و (راگه‌یاندن) ‌‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 1998‬سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫ی ئاماده‌كردن ‌ی كۆنگره‌ی‌ نیشتمان ‌ی عێراق ل‌ه‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 2002‬نوێنه‌ری‌ یه‌كێتی ‌ی نیشتمانی ‌ی كوردستان بوو ل‌ه (ده‌ست‌ه ‌‬ ‫له‌نده‌ن)‪.‬‬ ‫ی میكانیزم ‌ی دانان ‌ی ده‌ستور ل‌ه عێراق‪.‬‬ ‫ل‌ه ساڵ ‌ی ‪ 2003‬سه‌رۆك ‌ی لێژن‌ه ‌‬ ‫ی نیشتمان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 2004‬سه‌رۆكی‌ كۆنگره‌ ‌‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 2004‬سه‌رۆك ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی نیشتمان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 2005‬سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆن ‌ی هاوپه‌یمانی‌ كوردستان له‌ پارله‌مان ‌ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌ی لیژنه‌ی‌ دارشتنی‌ ده‌ستووری‌ عێراق و پاشانیش‬ ‫عێراق و جێگر ‌‬ ‫ی عێراق‪.‬‬ ‫ی كردن ‌ی ده‌ستور ‌‬ ‫ی ده‌سكار ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌ی لیژنه‌ ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫ی ماجستێرو دكتۆرا‬ ‫ی ‌ تێز ‌‬ ‫ی موناقه‌شه‌ ‌‬ ‫به‌شداریكردوو‌ه له‌ چه‌ندین لێژنه‌ ‌‬ ‫له زانكۆكان ‌ی كوردستاندا‪.‬‬ ‫ی «اخوان الصفاء ‪ -‬فلسفتهم و غایتهم» چاپ‌و باڵوبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫كتێبێك ‌ی به‌ناو ‌‬ ‫ی و عه‌ره‌بییه‌كاندا باڵو بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ل‌ه رۆژنام‌ه كورد ‌‬ ‫چه‌ندین نووسین ‌ی جیا جیا ‌‬ ‫ی كوردستان ‌ی نوێ یه‪.‬‬ ‫ی رۆژانه‌ ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌ ‌‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز ‌‬

‫‪372‬‬

‫‪372‬‬ ‫ ‬

‫به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ و میهره‌بان‬

‫په‌یامی لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‪ ..‬لیستی ئێوه‌یه و بۆ ئێوه‌یه‌‪..‬‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان ك‌ه یه‌كێك‌ه ل‌ه بنیاتنه‌ر‌ه سه‌ره‌كیه‌كانی دیموكراسی و فیدراڵی و ئازادیی ل‌ه عێراقی نوێدا‪ ،‬لیستی ئه‌و هێز‌ه خاوه‌ن‬ ‫ئه‌زموون و ب‌ه ئیرادانه‌ی كوردستان‌ه ك‌ه خاوه‌نی رابردووی پڕسه‌روه‌ری و خه‌بات و قوربانیدانن ل‌ه پێناو به‌دیهێنانی ئاواته‌كانی گه‌له‌كه‌مان‬ ‫و ده‌سته‌به‌ركردنی ئازادی و خۆشگوزه‌رانی و ئاسایشی هاوواڵتیاندا‪..‬‬ ‫لیستی سه‌روه‌ریی یاساو دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی دامه‌زراوه‌یی و مه‌ده‌نیانه‌ی‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای رێزگرتن ل‌ه ئیراده‌و ئازادیی‌ه بنه‌ڕه‌تیه‌كان و‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ‪.‬‬ ‫لیستی تێكۆشان‌ه بۆ ئاوه‌دانی و سه‌قامگیریی و دیموكراسی و پایه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و مافه‌كانی ژنان و ئازادیی راده‌بڕین و‬ ‫پاراستنی مافه‌كانی گه‌له‌كه‌مان‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان بایه‌خێكی سه‌ره‌كیی ب‌ه گه‌شه‌سه‌ندنی كۆم‌ه ڵگای كوردستان و خزمه‌تگوزارییه‌كانی ده‌دات‪ ،‬ب‌ه له‌به‌رچاوگرتنی پێداویستیه‌كانی هه‌ر توێژێكی دیاریكراوی‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌مان‪.‬‬ ‫ئه‌م لیست‌ه خه‌بات ده‌كات بۆ به‌هێزتركردنی پێگه‌ی هه‌رێمه‌كه‌مان و گێڕانه‌وه‌ی ته‌واوی ناوچ‌ه دابڕاوه‌كان و چه‌سپاندنی ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عێراقی فیدراڵ و سڕینه‌وه‌ی ئاسه‌واری‬ ‫تاوانه‌كانی رژێمی رووخا و ل‌ه جینۆسایدكردنی گه‌لی كوردستان و قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی زیان لێكه‌وتووان‪.‬‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی‪ ..‬لیستی پێكه‌و‌ه ژیانی ئاشتیانه‌ی هێز و الیه‌ن و نه‌ته‌و‌ه و ئایین و ئایدیای پێكهات‌ه جیاوازه‌كان‌ه له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای یه‌كسانی و دادپه‌وه‌ری و ته‌وافوقی سیاسی ل‌ه عێراقی نوێدا‪.‬‬ ‫ئه‌زموون و خه‌باتی ئه‌م هێزان‌ه و رابه‌رایه‌تی پارت‌ه هاوپه‌یمانه‌كان راستگۆترین پارێزه‌ری یه‌كڕیزیی و ته‌بایی گه‌له‌كه‌مانه‌و‬ ‫زامنی به‌هێزتركردنی پێگه‌ی گه‌لی كوردستان‌ه ل‌ه پێناو پاراستنی ده‌ستكه‌وته‌كان و به‌دیهێنانی سه‌رجه‌م ئاواته‌كانی‬ ‫گه‌له‌كه‌ماندا‪.‬‬ ‫ئیتر بۆ پێشه‌وه‌‪ ..‬به‌ره‌و هه‌ڵبژاردنێكی ئازاد و ته‌ندروست‪..‬‬ ‫به‌ره‌و ده‌نگدان ب‌ه لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان ‪ ..‬‬ ‫با هه‌موو ده‌نگمان یه‌كخه‌ین بۆ سه‌رخستنی پاڵێوراوانی لیستی پارێزه‌ری گه‌له‌كه‌مان‪..‬‬ ‫لیستی ژمار‌ه ‪372‬‬

‫‪372‬‬