Destur Newspaper by Suly Telegraph

‫به‌رهه‌م حه‌سه‌ن‪:‬‬ ‫هـونه‌ر بووه‌ته‌ مه‌كینه‌ی‌ پـاره‌‬

‫‪12..‬‬

‫‪13..‬‬

‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬سبیل جان‬ ‫ی دزیوه‌‬ ‫ی من ‌‬ ‫ئاواز ‌‬

‫جێنیڤه‌ر ئه‌نستۆن بۆنێکی‬ ‫ه بازاڕه‌وه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی ده‌خات ‌‬

‫‪22..‬‬ ‫چاوه‌ڕوان بن‬

‫ژمار‌ه (‪)22‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬ ‫(‪ )24‬الپه‌ڕه‌‬ ‫نرخ (‪ )1000‬دیناره‌ ‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫‪www.destur.net‬‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشیی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‌‪،‬‬ ‫رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫‪23..‬‬ ‫‪َleb‬ﯽَ ‪ َb‬ﺋ‪a‬ﺷ‪t‬ﯽ ‪gmaqes w‬ﯿ‪r‬ی‪ َb a ،‬ﯿ‬ ‫ته‌نها له‌گه‌ڵ دوو‬ ‫@@‬ ‫پیاودا بووم‬ ‫@@‬

‫ئیسالمییه‌كان‪ :‬بووین ‌ه ره‌قه‌م‪ ،‬پارتی‪ :‬یه‌كه‌مین‪ ،‬یه‌كێتی‪ :‬هه‌ستاینه‌وه‌‪ ،‬گۆڕان‪ :‬ناوچه‌كه‌مان كرد ‌ه نیلی‬

‫ی (‪،)14‬‬ ‫ی (‪ ،)26‬گــۆڕان (‪ ،)14‬یـه‌كێتـ ‌‬ ‫پـارتـ ‌‬ ‫ی ده‌بـه‌نـه‌و ‌ه‬ ‫یـه‌كـگـرتوو (‪)‌5‬و كـۆمـه‌ڵ (‪ )2‬كـورسـ ‌‬ ‫‪ó÷óubÐíà@ìím‹Øóî@ óØ@çó‚ò‡îŠò†@çbØóïï‹qaŠ@ì@ôåïj“Žïq‬‬ ‫‪www.yakgrtu.org‬‬

‫‪òŠbåî† @HUPPI@ô‚‹ä‬‬

‫‪@@ òìómbØò†@ŠóóÜ@ôn‚óu@ðbï@ðiónØóà@ð‹qŠói‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫‪9‬‬

‫عه‌بدولڕه‌حمان سدیق‪ :‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه سه‌لماندی ده‌نگده‌ر‬ ‫چاودێری بارودۆخه‌كه‌ی ‌ه‬

‫سیاسه‌تمه‌داری كورد‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫سدیق پێیوای ‌ه كه‌به‌غداد یاریگای ‌ه‬ ‫بۆ لیسته‌كان‌و شوێنی مه‌شقكردنی‬ ‫سه‌رجه‌م لیسته‌كانی كوردستانه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌شده‌كات كه‌بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان‬ ‫هه‌ر كورسییه‌ك بهێنێت‪ ،‬سه‌ركه‌وتن ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌و‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كه‌مجار‌ه به‌شداری‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ده‌كات‪02 ... .‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫كه‌ركوك‪ ..‬رووبه‌ڕووبوونه‌و ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆت‌و ئه‌وانی تریش‬

‫له‌شاری كه‌ركوك‪ ،‬كورده‌كان جگ ‌ه‬ ‫له‌ملمالنێكردن له‌گه‌ڵ عه‌ر‌هب‌و‬ ‫توركمانه‌كان‌و نه‌ته‌وه‌كانی تر‪،‬‬ ‫ملمالنێیه‌كی توندیشیان هه‌بوو‬ ‫له‌نێوان خۆیاندا‪ ،‬بۆ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫زۆرترین ده‌نگه‌كانی پارێزگاكه‌‪04 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫«له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ه ته‌وژم ‌‬ ‫ده‌ركه‌وت ك ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵكشاندایه‌»‬ ‫ئیسالم ‌‬

‫به‌شیر محه‌مه‌د به‌رپرس ‌ی ده‌زگا ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی یه‌كگرتوو ‌ی ئیسالم ‌ی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌ی ده‌ستووردا ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات ك ‌ه ساخته‌كار ‌ی له‌هه‌ڵبژاردندا‬ ‫كه‌مبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت رێوشوێنه‌كان ‌ی‬ ‫كۆمسیۆن‌و هۆشیاربوونه‌و‌ه ‌ی خه‌ڵك‬ ‫به‌كاریگه‌ر ‌ی رۆڵ ‌ی ئۆپۆزیسیۆن له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫وریای ‌ی چاودێر ‌ی كیان ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫رێگربوون له‌ساخته‌كاری‌‪06 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ی له‌پێش‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫«له‌پارێزگا ‌‬ ‫هه‌موو حیزبه‌كانه‌وه‌ین»‬

‫‪7‬ساڵ له‌مه‌وپێش ته‌نیا یه‌ك حیزب ل ‌ه‬ ‫عێراقدا ده‌سه‌اڵتی بوو‪ ،‬ئه‌م حیزبه‌ش‬ ‫ته‌نیا ل ‌ه رێبه‌رێكدا كورت كرابوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش سه‌دام حسێن بوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ‬ ‫جۆراوجۆری حیزب‌و گرووپ ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه زۆر‌ه ك ‌ه زۆرجار جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وان له‌یه‌كتر زه‌حمه‌ته‌‪10 ...‬‬

‫په‌یامنێرانی ده‌ستوور‬

‫ب�ه‌پ��ێ�ی‌ ئ�ه‌ن��ج��ام�ه‌ به‌راییه‌كان‬ ‫ك �ه‌ ل�ه‌ك��ارم�ه‌ن��دان�ی‌ كۆمسیۆن‌و‬ ‫چاودێری‌ كیانه‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئاشكــــراكراون‪ ،‬پ��ارت �ی‌ ‪26‬‬ ‫ك��ورس��ی‌‌و گ��ۆڕان ‪ 14‬كورسی‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ ‪ 14‬كورسی‌‌و یه‌كگرتوو‬ ‫‪ 5‬ك��ورس��ی‌‌و ك��ۆم�ه‌ڵ ‪ 2‬كورسی‌‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنن‪.‬‬ ‫ب��ه‌و ئ �ه‌ن��ج��ام��ان �ه‌ش حیزبه‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی�ه‌ك��ان هه‌موویان‬ ‫پ��ێ��ك�ه‌وه‌ ئاهه‌نگی سه‌ركه‌وتن‬ ‫ده‌گ��ێ��ڕن‪ ،‬ل��ه‌ك��ه‌ن��اڵ‌و لێدوانه‌‬ ‫سه‌رجه‌میان‬ ‫رۆژنامه‌وانییه‌كاندا‬ ‫خۆشحاڵی خۆیان به‌ده‌ره‌نجامه‌‬ ‫ب��ه‌رای��ی��ه‌ك��ان��ی ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫راده‌گه‌یه‌نن‪.‬‬

‫یه‌كێتی‪ :‬ئێمه‌ هه‌ستاینه‌وه‌‬ ‫یه‌كێتی له‌هه‌ڵبژاردنی ‪7/25‬دا‬ ‫خ��ۆی دان��ی ب��ه‌وه‌دان��ا كه‌تووشی‬ ‫ی جێ‬ ‫شكست ب��ووه‌‪ ،‬ل��ه‌ن��اوچ�� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نفوزی خۆی‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی‌ زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی بۆ لیستی گۆڕان رۆیشت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا سه‌ركردایه‌تی ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ده‌ڵێن حیزبه‌كه‌مان هه‌ستایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ع��ارف روش��دی‌ ئ��ه‌ن��دام��ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‌ به‌ده‌ستووری‬ ‫وت «له‌چاو ئه‌نجامه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان هه‌ستانه‌وه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫گ��ه‌وره‌ ب �ه‌دی��ده‌ك��رێ��ت له‌هه‌موو‬ ‫پارێزگاكانی‌ كوردستاندا به‌تایبه‌تی‌‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‌‪ ،‬ئ��ێ��س��ت��ا یه‌كێتی‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌و رێ��ژه‌ی‌ ئ �ه‌و ده‌نگانه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌ستیهێناوه‌‬ ‫كه‌هاوپه‌یمانێتی‌‬ ‫له‌ناویدا یه‌كێتی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ ئاستی‌‬ ‫جارانی‌ خۆی»‪.‬‬

‫‪ì@ðbï@ôiónØóà@ð‹qŠói‬‬ ‫‪ôäbØóä†Ša‰j‬‬ ‫‪Üóè@ @ñłbi@õóä‰ïÜ@ð‹qŠói‬‬ ‫‪@@ Zìím‹Øóî@ônïÜ‬‬ ‫‪a†ì@ ì†‹iaŠ@õónÐóè@Žð@óÜ‬‬ ‫‪ìó÷@ì@çbØóä†Ša‰jÜóè@õó’óäbi‬‬ ‫†‪pbØìbè@LòìómìóØ@ðŽïÜ@õóäbn“îìbèŠò‬‬ ‫‪õó’óäbi@ômóáÜóè@ðä‡äbäó‬‬ ‫‪Üóè‬‬ ‫‪ðïàþï÷@õìím‹Øóî@õHSQUI@ônïÜ‬‬ ‫‪ìím‹@ Øóî@üi@a‡ïÙŽïäaì‡ŽïÜ óÜ@Lçbn†ŠíØ‬‬ ‫‪ð‹qŠói @HðÜóÈ@ñ†bè @N†I@ŽîŠói‬‬ ‫‪õóä‰ïÜ@ð‹qŠói@ì@ðbï@ôiónØóà‬‬ ‫‪õHSQUI@ônïÜ@ôäbØóä†Ša‰j‬‬ ‫‪Üóè@ñłbi‬‬ ‫‪õó’óäbi@ômóáÜóèB@Zô‬‬ ‫‪@  mì@ìím‹Øóî‬‬ ‫‪ói@a†ìì†‹iaŠ@õ@ òìbà@ìóÜ@ç†Ša‰jÜóè‬‬ ‫‪Lô‬‬ ‫‪@ åïi@òìóîü‚ói @ Ší íàŠó @ðØóïŽïäþáÝà‬‬ ‫÷‪ì@pbÔì‹‚@æî‡äóš@ŽõìóÜì@ ò‹ŽïÜ@ðšŠó ó‬‬ ‫‪ônïÜ@çóîýóÜ@ìíióè@õŠbÙÝŽï“Žïq‬‬ ‫†‪‹m@ôäbØónïÜ@Š@ ójàaŠói@òìómłóò‬‬ ‫‪õHSQUI@ônïÜ@ŠójàaŠói@pójîbmói‬‬ ‫‪Žð@ìì†@ãóÜ@æîóØò†@‡Žïàí÷@Lìím‹Øóî‬‬ ‫‪õòíŽï’@çbàóè@ó@ i@òìbà@óØ@õòˆûŠ‬‬ ‫‪ì@paì‹i@òíŽîŠói@”î’bi@ì@ñŠí íàŠó ‬‬ ‫‪óØ@oŽïi@ÛóîòíŽï’ói@ça‡äò†@ñˆûŠ‬‬ ‫‪ónŽïji@ì@oŽïi@ìímìóØŠó@ðØóîóû‹q‬‬ ‫‪óäìíàŒó÷@ì@âŽîŠóè@üi@ñŠòìŠó@õóîbà‬‬ ‫‪çbàìíàóè@Lôn“ ói@çbàóØó ïïbï‬‬ ‫‚‪oŽïiŠìì†@ì@µäai@ìímìóØŠó@ó@ i@çbàü‬‬ ‫‪óØ@ÚŽî‹îìŒóm@ì@ñ‰ïmì‡ä@ím@òŠüu@Šóè @óÜ‬‬ ‫‪a†ìì†‹iaŠ@ôäbØóä†Ša‰jÜóè@óÜ@òìó‚a†ói‬‬ ‫‪ð“î‡Žïàí÷@Bò@ìa‹Ø@Š@ óóÜ@õŠûŒ@õóÔ‬‬ ‫‚‪çüïàüØ@ôäbØbbî@ì@æŽîí’í@ ŽîŠ@oaí‬‬ ‫÷‪ônïÜ@õòŠbiŠò†@LoŽî‹Ùi@òíŽïq@ôàaïnÝï‬‬ ‫‪ŠûŒ@ðØóîó’óäbi B@Zô mì@•ìím‹Øóî‬‬ ‫‪ìíàóè@La‡àb−ó÷@çbàŠí @ì@ãŠó ‬‬ ‫‪ãóuŠó@ó@ Ü@ìím‹Øóî@ôäbØóånƒÙŽîŠ‬‬ ‫‪óÜ@òìóäbîa‹i@ì@çbÙ’í‚ @ó@ i@a‡äbØóšìbä‬‬ ‫‪ì@×ìó’ói@a‡äbØónb÷@ìíàóè‬‬ ‫‪Œ@ Šói@ðÙŽïmóááïè@ì@•biŠûŒ@ðØóïï’ûŠóq‬‬ ‫‪Šòìbàóu@ói@òìòŠûŒ@ðÙŽïäìíiü‚ói@óäbánà@ì‬‬ ‫‪ð‬‬ ‫‪@ ØóïîŠóîŠbØ@•óàó÷@L†‹Ø@çbïîŠa‡’ói‬‬ ‫‪L†‹Ø@oìŠ†@Šòìbàóu@ŠóóÜ@ð’bi‬‬ ‫†‪NBæ@ îóØò†@ŽðÜ@çbïï’üƒnò‬‬

‫‪i@H…N† I@ŠójàóÍŽïq@ôäìíjÙîa†óÜ@õ†bî@ìím‹Øóî@Lç†Ša‰j‬‬ ‫†‪Üóè@õó’óäbi@óÜ@Šìì‬‬

‫‌ستووری‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌ده‬ ‫‪ãóuŠó‬ه‌م‪ ïi@ìím‹Øóî‬ئیسالمی‬ ‫‪ @ó@ ‌Ü@Šòìbàóu@õóäbánà‬ره‌ق‬ ‫‌كان‪ B@Z:‬بووینه‌ته‬ ‫ئیسالمییه‬ ‫گۆڕان‪ :‬ناوچه‌ی‌ سه‌وز بۆ به‌نیلی‬ ‫‪ó@  i@òìóånóióä@çbîü‚@ì@çó‬‬ ‫‪Ùi@a†óØóû‹q ó@ Ü@òŠbÙïØüØa†@æî’bi@óØ@oŽ‬‬ ‫‪‡äbîóï“îaŠ‬‬ ‫‪ìó÷@üi@Âäò†@íÙÜói@Lòìómójîbm@ðÙŽïiïy üi@çbØòìa‹ia†@óšìb ä@@ñòìóä‡äaŠó @ì@çbïäbØóÐbà ó@  Ü@ìím‹Øóî@ôäbØò‡î‡äbØ@ó@  i@a‡äbØóšìbä‬‬ ‫‌ولێر‬ ‫ه‬ ‫‌ه‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫كورسی‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫«ئێم‬ ‫وت‬ ‫خۆشحاڵی‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫ئیسالمیی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫حیزب‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی‌ گ��ۆڕان‪ ،‬ه‬ ‫÷‪ì@ó@ îóè@ð@ Žïq@çbïmóÈbäóÔ@óØ@çò‡i@óäbäóîý ðäa‡äò†@ñòŠbiŠò†@L Hç@ bn†ŠíØ@ðáŽîŠóè@Šó õóäbï‹qaŠ@ìó÷@ìíàóè@Lóîa†@•biŠûŒ@ðÙŽïnb‬‬ ‫‪óàó÷@LoŽî‹Øò†@Žð q@çb@ ïmóà‚@æäaŒò† ñłbi@ñóä‰ïÜ@ð‹qŠói@”ïmójîbm òìaŠŒóàa†@ì@b@  Œò†@çbî@Lóäbàìì@ †‹Ø@çbàü‚@óØ‬‬ ‫‌زار‬ ‫‪Ü@bm@ó’bi@ðÙŽ‬ه‌@‪ 75 ó‬ه‬ ‫‪ ïmó‹Ð‬چونك‬ ‫‌هێنین‪،‬‬ ‫‌ستده‬ ‫‪î@ðäbØóä†Ša‰j‬ه‌ده‬ ‫‌كانی ب‬ ‫‌راییه‬ ‫‪ äbïàb−ó÷@‹‬به‬ ‫‌نجامه‌‬ ‫زوو پیـــــــرۆزبایی سه‌ركه‌وتنی خۆیان ب ‪i‬ه‪‌ï‬د‪äóîþŽ‬ه‪‌‬ره‬ ‫ه‪çìíj‬‬ ‫@‪ï@ iïyói@ðÌbäüÔ‬‬ ‫‪a‡ïÙŽïàbîóq@ó‬‬ ‫‪Ü@ìím‹Øó‬‬ ‫@‪Üóè ói‬‬ ‫‪ò@ˆbàb÷@òìa‡‬‬ ‫‪m@ôäbØó‬‬ ‫‪†HSOWI æi@ðäbán“ïä@ñŽïè@óØ@ÚŽïÌbäüÔ@óå›i @ì@ @æšŠò† ìó÷@ðäa‡äóàŠbØ@óÜ@æîóØò†aìa†B@Zðmì çóîýóÜ@pbØò†@ó÷óubÐíà@ôä†‹ØŠbàüm‬‬ ‫زیاتر ‪‡äóàŠbØ‬‬ ‫‪ÚŽïiïy@ói@Šó@Ûóä@oŽ‬‬ ‫‪î‹Ùi@ñòìaŠŒóàa†ói@ì‬‬ ‫@‪Âäò†@ðmójîbm‬‬ ‫‪ôä@a‡äò†@ñˆûŠ‬‬ ‫†‪@ó@ Ü@ñóäbîb Œò‬‬ ‫‌سلێمانی‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫هێناو‬ ‫‌نگمان‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ئاماژ‬ ‫�ن‪،‬‬ ‫�‬ ‫‌ن‬ ‫�‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫راد‬ ‫�ژاردن‬ ‫ب�ه‌ه�ه‌واداران��ی راگه‌یاند‪ ،‬رۆژێك ه�ه‌ڵ��ب�‬ ‫‪ðmóîa†‹ØŠó@ì‬‬ ‫ه@‬ ‫‪Šòìbàó‬‬ ‫‪u@Ûòì@Lòìòìím‹Øó‬‬ ‫‪î‬‬ ‫‪@‡@ äòìbä‬‬ ‫‪@@ NBæi ì@ïÜüq@ì@”îbb÷@ðäaìbïq@pójîbmói@L çò†ò† üi@æîòŠìó @mìóØŠó@ðŽîŠòìbš@•ìím‹Øóî‬‬ ‫دوو ‪Üóàbà‬‬ ‫†‪ó@ i@çò‡i@Âäò‬‬ ‫†‪@ó@ Ø@ç†‹Ø@@ŽðÜ@ð’aìa‬‬ ‫‪ì@ó@ äa†ŠíØ@ðÙŽ‬‬ ‫‌‪ïyû@Š80‬‬ ‫‪ói@ L ó Šóá“Ž‬‬ ‫‪ïq@ì@ @ðäbÄò‰Ž‬‬ ‫‪îŒ ñ†bè‬‬ ‫ه†‪@N‬‬ ‫‌گ‪I@N‬‬ ‫‪Bì@ ím‹Øóî@õ‬‬ ‫‪HSQU‬‬ ‫‪I@ônïÜ‬‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫هێناو‬ ‫‌نگمان‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌زار‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌كردنی‬ ‫ه‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌ك��‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌‬ ‫دوای ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان��ی��ش ب��ه‌وه‬ ‫‪ï‹qŠói ìó÷B@Zð‬‬ ‫‪@ mì@Lìím‹Øóî@õHSQUI@ïÜ @Žßó óÜ@ó‬‬ ‫‪Üóàbà@óäbäóîþŽïi@ì@óäaŠòìŠóräbán“ïä üi@Šòìbàóu@õóäbánà@óØ@†‹Ø@ð’aìa†@HðÜóÈ‬‬ ‫له‌ر ا گه‌یا ند نه‌كــــــــــا نیا نه‌و ه‌ ره‌وت��ی ئیسالمی له‌كوردستان كورسی ده‌هێنین»‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌شده‌ده‌ن‬ ‫‌وپێشچووه‌‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی��ان ب��ه‌وه‌دا كه‌ ناوچه‌ی‌ به‌ره‬ ‫÷‪‚@ôäaíïn“q@çaŠò‡äóè@óÜ@jå’ûŠ@ì@Šóíä@ì@ôº†bØó‬‬ ‫‪@HRQU‬‬ ‫‪I‬‬ ‫ســــــــه‌وزیـــان گــــــۆڕیــــــــوه‌ زی��ات��ر ل �ه‌ج��اری‌ پێشوو ده‌نگیان‬ ‫پارتی‌‪ :‬یه‌كه‌مین‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌نیلی‪.‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫@†‪†‹Ø@çbàaìa‬‬ ‫@‪ŠbªóØóî‬‬ ‫‪óáŽ‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫÷‬ ‫‌ندامی‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌م��‬ ‫ه‬ ‫م��ح��‬ ‫�ر‬ ‫�‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫‌ڵسوڕاوی‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫‌ل‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ع‬ ‫�ۆ‬ ‫�‬ ‫�اس‬ ‫ئ�‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫بانگ‬ ‫‌تی‬ ‫ه‬ ‫‌ڵم‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌كاتی‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‪ak el‬ﯿَ‪َlex dk‬‬ ‫‪�î�‹£@ó Šóá“‬ی‪ nŽ‬ی‬ ‫‌ك�‪�Žï‬ت�‪‬ه‌ب��ی س��ی��اس‬ ‫گۆڕان‪ ،‬م�ه‬ ‫بزووتنــــــــــــــه‌وه‌ی‌‬ ‫‪ó‬ه‌كگرتوو‪ ،‬هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ئاماژه‌یان به‌وه‌ده‌دا‬ ‫‪q@õóšìíà‬‬ ‫‌یاند‬ ‫ه‬ ‫راگ‬ ‫‌ستووری‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌لێدوانێكیدا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌كانی‬ ‫ه‬ ‫‌نجـــــــــــام‬ ‫رایگه‌یاند ده‌ره‬ ‫‌كوردستاندا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫حیزب‬ ‫‌كو‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌وان‬ ‫ه‬ ‫‌ئ‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫‪cbeَleh‬ــــ‪k e‬‬ ‫‪@@ NNòì6óu†íi@ìbä‬‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن ك��ه‌ ل��ه‌الی��ه‌ن‬ ‫ك��ورس��ی به‌ده‌ستده‌هێنین‌و یه‌كه‌مده‌بن‌و زۆرترینی كورسییه‌كان‬ ‫‪ìím‹Øóî@ônïÜ@óÜ@ŠbnåàóÜŠóq@ô’ì‹mó÷@ôàb‬‬ ‫كۆمسیۆنه‌وه‌ چه‌ند رۆژێـــــــــــكی وت��ی‌ «ل �ه‌ه �ه‌ول��ێ��ر‬ ‫ﺣ‪ eme‬پێده‬ ‫كورسییه‌ك‌و به‌ده‌ستده‌هێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‌چێت( ‪b‬‬ ‫‪ds‬ﯾ‪‬‬ ‫‪a‡Ìói@ôäbàóÜŠóq@óÜ‬‬ ‫تر باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و راستییه‌ له‌سلێمانی دوو كورسی‌و له‌دهۆكیش به‌هۆی هێنانی ده‌نگێكی زۆری‬ ‫كه‌ئه‌م چاوه‌ڕاوانی دوو كورسین‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫ده‌خــــــــــه‌نه‌ڕوو‬ ‫‪RPQP‬ه‪‌H‬وه‌ ل‬ ‫‌ك��ان��‬ ‫‌ژێر ‪bibïáïØ‬‬ ‫@†‪î Šbq@ñónò‬ه‪ðäaŠòŽ‬‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��‪Q‬ه‪O S O‬‬ ‫@‪I‬‬ ‫‪iìóÜ Žïàü äü à@ó Ü @ ó ¡ ó ‬‬ ‫‪Ü ó è@ðî ó Ø‬‬ ‫‪ôäìíj‬‬ ‫‪Ü‬‬ ‫@‪óÔ‬‬ ‫@‪ói‬‬ ‫@‪ìím‹Øóî‬‬ ‫‪ôîŽ‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪èói‬‬ ‫‌ركوك»‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫گۆڕان‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫بزووتن‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌وان‪،‬‬ ‫ه‬ ‫ئ��‬ ‫ن��ف��وزی‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫��‬ ‫�‬ ‫��اوچ‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫‪Âä‹ B ói@çbîòìó÷@ñò†‰à@ó¡ó‬‬ ‫‪Üóè@ñŠb †bî‬‬ ‫‪†íŽïäói ñb †a† @ó Ø@‡äbî ó aŠ @ç bïm ł ììbè‬‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌رپرس‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫رۆس��ت��ای��ی‬ ‫��ا‬ ‫�‬ ‫زان‬ ‫‌رێمی‬ ‫ه‬ ‫‌ه‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫دوو‬ ‫هێزی‬ ‫بووه‌ته‌‬ ‫‌خۆیان‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌هێنن‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫�گ‬ ‫�‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‪òŠóÔ@ì ð î ó Ø@a‡ Ìó i@ó  Ü @ïàó  m‬‬ ‫‪@@ NNòŠbî†@òìóäóîý@ö@‘óØ@ÚŽî‡äóè‬‬ ‫‪@óàó÷ Ûòì@ñó ¡ ó ‬‬ ‫‪Ü ó è@ ðä†‹ Ù äaŠbibïáïØ‬‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناوه‌ندی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی كۆمه‌ڵی پێشبینیانده‌كرد‪.‬‬ ‫@@‬ ‫‪¡ó‬‬ ‫‪Üóè‬‬ ‫‪@@ N ‡äbbä@‡î bü åïu‬‬ ‫‪óÜ@ìím‹Øóî@õHQYI@òŠbàˆ@õ‡î‡äbØ@H‡ï’òŠ@óÑïÜó‚@òàóyI‬‬ ‫‪ôäbáŽïÝ@õb ŽîŠbq‬‬

‫‪bîóåŽï‬‬ ‫‪Üói‬‬ ‫÷‪ó÷@ñìó‬‬ ‫‪îòìómóä‬‬ ‫‪íióšŠbq‬‬

‫@@‬ ‫‪Žî Šbq‬‬ ‫‪Übz ’ü ‚ @ña‹Žî ì‬‬ ‫‪@ìì‰Žïà @ñ‹Žïu @Lðî biŒû q @ì@ð‬‬ ‫‪łòì@óÜ ðäb ïäbiŠíÔ@ñó ÜóàüØ@ðØûŠó‬‬

‫پارتی فێڵی له‌بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫مام رۆسته‌م‪:‬‬ ‫لـه‌كـه‌ركــوك كـه‌ڵـه‌گـایـی بــوو ئیسالمی كرد‬ ‫كاروخ نامیق‬

‫م��ام رۆســـــــته‌م سه‌ركرده‌ی‌‬ ‫م �ه‌ی��دان �ی‌ ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی‌ گ��ۆڕان‬

‫له‌كه‌ركوك له‌لێدوانێـــــكدا بۆ‬ ‫ده‌س��ت��وور راگ�ه‌ی��ان��د له‌كه‌ركوك‬ ‫س��اخ��ت��ه‌ك��اری‌ ب��ه‌رف��راوان‬ ‫به‌ئاشــــــكرا كراوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت ئه‌وه‌‬ ‫كه‌ڵه‌گایی بووه‌‪.‬‬

‫م��ام رۆس��ت��ه‌م وت��ی‌ «ئ��ه‌و‬ ‫ساخته‌كاریانه‌ی‌ له‌كه‌ركوك كراوه‌‬ ‫زۆر بێمانابوو‪ ،‬ئه‌وه‌ ساخته‌كاریی‬ ‫نه‌بوو كه‌ڵه‌گایی‌ ب��وو‪ ،‬پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش‌و سوپا هه‌مووی‌ ئیشی‌‬ ‫ب��ۆ ئ��ه‌وان ده‌ك��رد‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رده‌م‬ ‫بنكه‌كان وه‌س��ت��اب��وون ته‌نها بۆ‬ ‫ساخته‌كاریی»‪.‬‬ ‫مام رۆسته‌م ره‌خنه‌ له‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ ده‌گرێت كه‌دوای ‪ 19‬ساڵ‬ ‫ئه‌زمونی‌ حكومڕانی‌ له‌هه‌رێم‌و‬ ‫ح �ه‌وت س��اڵ له‌به‌غدا ت��ازه‌ په‌نا‬ ‫ده‌به‌نه‌ به‌ر ساخته‌كاریی‪ ،‬وتی‌‬ ‫«خه‌ڵك ده‌بێت چ دڵێكی‌ به‌مانه‌‬ ‫خۆش بێت»‪.‬‬ ‫مام رۆسته‌م رایگه‌یاند «ئه‌و‬ ‫ساخته‌كارییانه‌ی كراوه‌ هه‌مووی‌‬ ‫الی‌ نوێنه‌ره‌كانمان به‌تۆماركراوی‌‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و س��ه‌رك��رده‌ی��ه‌ی‌ گ��ۆڕان‬ ‫وتی‌ «ره‌نگه‌ بتوانین له‌كه‌ركوك‬ ‫كورسیه‌ك بهێنین‌و له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫عێراقیش ده‌توانین نزیكه‌ی‌ ‪15‬‬ ‫كورسی‌ ده‌سته‌به‌ر بكه‌ین»‪.‬‬

‫دلێر عه‌بدوڵاڵ‬

‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌ی به‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی ‪7/25‬ه‌و‌ه شكستێك ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی ب��ه‌رك��ه‌وت��ووه‌‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ب��ه‌رچ��او ‌‬ ‫ی پارت ‌ی‬ ‫شكسته‌كه‌ش ‌ی ده‌خات ‌ه ئه‌ستۆ ‌‬ ‫دیموكرات ‌ی كوردستان‪.‬‬ ‫عیرفان ئه‌حمه‌د كاك ‌ه مه‌حمود‬ ‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی بزووتنه‌و‌ه‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور بزووتنه‌و‌ه‬ ‫به‌پێ ‌ی رێكه‌وتنێك ‌ی سیاس ‌ی ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتیدا هه‌یانبــــــــووه‌‪ ،‬چوونه‌ت ‌ه ناو‬ ‫لیست ‌ی هاوپه‌یمانیه‌وه‌و به‌ڵێنیان پێداون‬ ‫كورسیه‌كیان بده‌نێ‪ ،‬وت ‌ی «به‌اڵم پارتی‬ ‫له‌به‌ڵێنه‌كه‌ی باشگه‌زبـــــــــووه‌وه‌و‬ ‫بێمنه‌تی ب �ه‌رام��ب �ه‌ر بزووتنه‌وه‌و‬ ‫حیزبه‌كانی ت��ری نێو هاوپه‌یمانی‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬ئه‌مه‌ش گــــه‌وره‌ترین هه‌ڵه‌ی‬ ‫سیاسی بزووتنه‌و‌ه بوو ك ‌ه ئه‌نجامیدا»‪.‬‬ ‫عیرفان ئه‌حمه‌د وت � ‌ی «پاش‬ ‫راگ �ه‌ی��ان��دن��ی چ��وون�� ‌ه ن��ێ��و لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی له‌الیه‌ن بزووتنه‌وه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��راده‌ران��ی پارتی په‌شیمانبوونه‌وه‌‪،‬‬

‫به‌تایبه‌ت پاش ئه‌وه‌ی ئازاد به‌رواری‬ ‫جێگری سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌لێدوانێكیدا رایگه‌یاند ك ‌ه هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان مه‌رجی هیچ الیه‌نێك قبوڵ‬ ‫ناكات‌و زۆر له‌كه‌س ناكات بێت ‌ه نێو ئه‌و‬ ‫لیسته‌»‪.‬‬ ‫ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫ئ��ه‌و ئ�ه‌ن��دام� ‌ه ‌‬ ‫بزووتنه‌و‌ه پێیوای ‌ه بزووتنه‌و‌ه به‌چوون ‌ه‬ ‫نێو لیستی هاوپه‌یمانی زیانێكی‬ ‫زۆری ب �ه‌خ��ۆی گ �ه‌ی��ان��دوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫زۆرێك له‌ئه‌ندامان‌و كادرانی له‌خۆی‬ ‫نیگه‌رانكردوه‌و ل�ه‌و روانگه‌یه‌شه‌و‌ه‬ ‫ژماره‌ی ده‌نگه‌كانی له‌چاو هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پێشوو كه‌میكرد»‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫سیاسی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‌‪5‬‬

‫پاشه‌کشێ یان سه‌رکه‌وتن!‬

‫پـارتـی فـێـڵـی لـه‌بـزووتـنــه‌وه‌ی ئـیـسـالمـی كــرد‬ ‫بزووتنه‌وه‌‪ :‬هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌مان كرد چووینه‌ نێو لیستی هاوپه‌یمانی‬ ‫دلێر عه‌بدوڵاڵ‬

‫ی‬ ‫ی به‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪7/25‬ه‌و‌ه شكستێك ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب �ه‌رك �ه‌وت��ووه‌‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ب �ه‌رچ��او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌خ��ات � ‌ه ئه‌ستۆ ‌‬ ‫شكسته‌كه‌ش ‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی ئیسالمی وه‌ك‬ ‫تاك ‌ه الیه‌نی ئیسالمی نێو لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق دووچاری شكست‬ ‫ب��ووه‌وه‌‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان ك ‌ه‬ ‫له‌هاوینی ساڵی رابردوو ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫رێ��ژه‌ی��ه‌ك��ی ك��ه‌م��ی ده‌نگه‌كانی‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬بۆی ‌ه چاوه‌ڕێ ده‌كرێت‬ ‫نه‌توانێت بچێت ‌ه په‌رله‌مانی عێراق‌و‬ ‫هیچ كورسییه‌ك به‌ده‌ستنه‌هێنێت ك ‌ه‬ ‫له‌مه‌شدا بزووتنه‌و‌ه شورای ناوه‌ندی‬ ‫به‌پله‌ی یه‌كه‌م‌و جێبه‌جێنه‌كردنی‬ ‫به‌ڵێنه‌كانی پارتی به‌پله‌ی دووه‌م‬ ‫به‌هۆكار ده‌زانێت‪.‬‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ك ‌ه پ��اش ناكۆكی‌و‬ ‫م��ش��ت��وم��ڕێ��ك��ی زۆری ش��ورای‬ ‫ن��اوه‌ن��دی‌و رێكه‌وتنێكی نهێنی‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی‌و یه‌كێتی‪ ،‬چوو‌ه نێو‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كانی ئه‌م شكسته‌ی بۆ را‬ ‫جیاوازی شوراو چوون ‌ه نێو لیستی‬

‫هاوپه‌یمانی ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪ ،‬پێیانوای ‌ه‬ ‫گه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ی لیستی هاوپه‌یمانی‌و‬ ‫ه��اوش��ێ��وه‌ی ه��ه‌ردوو حیزب ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كه‌ی ت��ری كوردستان‬ ‫به‌لیستی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ به‌شداری‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬دووچ��اری ئ �ه‌و شكست ‌ه‬ ‫نه‌ده‌بووه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك ئه‌وه‌ی عیرفان‬ ‫ئه‌حمه‌د كاك ‌ه مه‌حمود ئه‌ندامی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ب��زووت��ن�ه‌و‌ه ده‌ڵێت‬ ‫"ب��زووت��ن�ه‌و‌ه به‌چوون ‌ه نێو لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی زیانێكی زۆری به‌خۆی‬ ‫گه‌یاند‪ ،‬زۆرێك له‌ئه‌ندامان‌و كادرانی‬ ‫له‌خۆی نیگه‌رانكرد‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه له‌و‬ ‫روانگه‌یه‌شه‌و‌ه ژم��اره‌ی ده‌نگه‌كانی‬ ‫له‌چاو هه‌ڵبژاردنی پێشوو كه‌میكرد"‪.‬‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالمی به‌خواستی خۆی به‌شداری‬ ‫له‌گه‌ڵ لیستی هاوپه‌یمانیدا كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم رێكه‌وتنێكی سیاسی مه‌یلی ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ی به‌الی به‌شداریكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی برد‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی سه‌ركردایه‌تی بزووتنه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "بزووتنه‌و‌ه له‌پێشدا خواستی‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی هه‌بوو به‌لیستی ئیسالمی‌و‬ ‫دوات��ر س�ه‌رب�ه‌خ��ۆ به‌شداریبكات‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم رێكه‌وتنێكی سیاسی له‌گه‌ڵ‬ ‫پ��ارت �ی‌و یه‌كێتی وای��ك��رد شورای‬ ‫ناوه‌ندی بڕیاری چوون ‌ه نێو لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی بدات ك ‌ه له‌مه‌شدا چه‌ند‬ ‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی نه‌یاربوون‪،‬‬

‫ب�ه‌اڵم دواج��ار بڕیاری كۆتایی درا‪،‬‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ش بریتی بوو له‌پێدانی‬ ‫كورسییه‌ك به‌بزووتنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی ئ��ی��س�لام��ی ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی پێشوودا ره‌خنه‌ی‬ ‫توندی له‌دوو پارت ‌ه ئیسالمییه‌كه‌ی‬ ‫ت��ری ك��وردس��ت��ان ده‌گ��رت‪ ،‬به‌وه‌ی‬ ‫تێكه‌ڵی دوو حیزبی عه‌لمانی بوون‪،‬‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا به‌پاساوی یه‌كڕیزی‌و‬ ‫ی��ه‌ك هه‌ڵوێستی ك��ورد له‌به‌غدا‬ ‫چوو‌ه نێو لیستی هاوپه‌یمانی‌و به‌و‬ ‫هۆیه‌شه‌و‌ه متمانه‌ی جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‬ ‫له‌ده‌ستداو دوچاری شكست بووه‌وه‌‪.‬‬

‫ش��وان ق��ه‌اڵدزه‌ی��ی ئه‌ندامی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی س��ی��اس �ی‌و وته‌بێژه‌ی‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی ئیسالمی ده‌ڵێت‬ ‫"ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ی چه‌ندین ئه‌ندامی‬ ‫ش��ورای ناوه‌ندی نه‌یاربوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویستی یه‌كهه‌ڵوێستی كورد‬ ‫له‌به‌غدا بزووتنه‌وه‌ی ناچاركرد بچێت ‌ه‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی رێككه‌وتنێك له‌گه‌ڵ دوو‬ ‫پارت ‌ه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی كوردستان‬ ‫كرا"‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و رێ��ك��ك�ه‌وت��ن� ‌ه سیاسیه‌ی‬ ‫ك� ‌ه له‌نێوان ب��زووت��ن �ه‌وه‌و پارتی‌و‬

‫یه‌كێتی ئ��ه‌ن��ج��ام��دراوه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫بێبه‌ڵێنی پارتی هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌و‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراوه‌‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ش بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه له‌پارتی نیگه‌رانه‌و به‌هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی ده‌زانێت له‌په‌راوێزخستنی‬ ‫مه‌رجه‌كه‌یان‪ ،‬پێیانوای ‌ه فێڵكردن‬ ‫بوو‌ه له‌حزبه‌كه‌یان‪ ،‬عیرفان ئه‌حمه‌د‬ ‫كاك ‌ه ده‌ڵ��ێ��ت "پ��اش راگه‌یاندنی‬ ‫چ��وون � ‌ه نێو لیستی هاوپه‌یمانی‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن ب��زووت��ن �ه‌وه‌وه‌‪ ،‬براده‌رانی‬ ‫پارتی په‌شیمانبوونه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫پ��اش ئ��ه‌وه‌ی ئ��ازاد ب��ه‌رواری‬ ‫جێگری سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫لێدوانێكیداو رایگه‌یاند ك ‌ه هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان مه‌رجی هیچ الیه‌نێك قبوڵ‬ ‫ناكات‌و زۆر له‌كه‌س ناكات بێت ‌ه نێو‬ ‫ئه‌و لیسته‌"‪.‬‬ ‫په‌لكێشكردنی بزووتنه‌وه‌ بۆ نێو‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی هه‌وڵێكی پارتی‬ ‫بووه‌ له‌پێناوی دوورخستنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ له‌دوو پارته‌ ئیسالمییه‌كه‌ی‬ ‫ت��ری كوردستان‌و شكستپێهێنانی‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان بۆ پێكهێنانی لیستی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ه �ه‌رب��ۆی �ه‌ پ��ارت��ی ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنه‌ی به‌بزووتنه‌وه‌ داوه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫لێی پاشگه‌زبووه‌ته‌وه‌و ئاماده‌نیه‌‬ ‫بیباته‌سه‌ر‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی بزووتنه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"پارتی له‌به‌ڵێنه‌كه‌ی پاشگه‌زبووه‌وه‌و‬ ‫بێمنه‌تی ب �ه‌رام��ب �ه‌ر بزووتنه‌وه‌و‬

‫حیزبه‌كانی تری نێو هاوپه‌یمانی‬ ‫راگ��ه‌ی��ان��د‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ش گه‌وره‌ترین‬ ‫هه‌ڵه‌ی سیاسی بزووتنه‌وه‌ بوو كه‌‬ ‫ئه‌نجامیدا"‪.‬‬ ‫سه‌الم عه‌بدوڵاڵ به‌رپرسی لقی‬ ‫چ��واری پارتی ده‌ڵێت "ئاگاداری‬ ‫رێككه‌وتنی سیاسی نیم‌و ئێمه‌ ته‌نها‬ ‫ك��ارم��ان ب��ۆ سه‌رخستنی لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستانی كردووه‌"‪.‬‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ك��ی ت��ره‌وه‌ زۆرێ��ك‬ ‫له‌ئه‌ندامانی بزووتنه‌وه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌كان‌و بڕێكیش‬ ‫ل�ه‌س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی ده‌ن��گ��ی خۆیان‬ ‫نه‌داوه‌ته‌وه‌ كاندیده‌كه‌ی بزووتنه‌وه‌‬ ‫ل�ه‌س��ن��ووری پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌به‌ر ئه‌و هۆكارانه‌و بوونی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ له‌نێو لیستی هاوپه‌یمانی‪،‬‬ ‫عیرفان ئه‌حمه‌د له‌وباره‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ره‌نگه‌ زۆرێك له‌ئه‌ندامانی بزووتنه‌وه‌‬ ‫ده‌نگیان به‌لیسته‌كه‌یان نه‌دابێت‌و‬ ‫له‌به‌ر به‌شداریكردنمان له‌لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی ده‌ن��گ��ی��ان به‌لیسته‌‬ ‫ئیسالمییه‌كانی تر دابێت"‪.‬‬ ‫ب��ۆ وه‌رگ��رت��ن��ی رای چه‌ند‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسی پارتی‪،‬‬ ‫ده‌ستوور په‌یوه‌ندیكرد به‌هه‌ریه‌كه‌‬ ‫ل �ه‌م��ح �ه‌م �ه‌دی م��ه‌ال ق��ادرو ئ��ازاد‬ ‫ب �ه‌رواری‌و مه‌حمود محه‌مه‌د‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ كامیان ئاماده‌ی وه‌اڵمدانه‌وه‌‬ ‫نه‌بوون‪.‬‬

‫ی دهۆك زۆر به‌رچاوه‌"‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر خه‌ڵك ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫"فشار ‌‬ ‫به‌رپرسی ناوه‌ندی هه‌ڵبژاردنی كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ ده‌ستوور‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ی‬ ‫زانا رۆستایی به‌رپرسی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ ده‌ستووردا‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫عێراقدا ساخته‌كاری‌ كه‌متربووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆستایی ده‌ڵێت كۆمه‌ڵ سه‌ركه‌وتن‌و‬ ‫به‌ره‌وپێشچوونی‌ به‌رچاوی‌ به‌خۆو‌ه‬ ‫دیوه‌‪.‬‬ ‫‪...........................‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬وه‌ك كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن چۆن ده‌بینن‪،‬‬ ‫پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رازی��ن له‌به‌ڕێوه‌چوون ‌‬ ‫به‌گشت ‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان؟‬ ‫ی‬ ‫زان��ا رۆستایی‌‪ :‬تائه‌ندازه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫زۆر له‌به‌ڕێوه‌چوون ‌‬ ‫ی كوردستان رازیبووین‪،‬‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ئ��ه‌م ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن�� ‌ه ب��ه‌ب��ه‌راود‬ ‫ی پێشوو به‌تایبه‌ت‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی ‪ 7/25‬ب��ه‌ره‌و‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان � ‌‬ ‫ی پێوه‌دیاربوو‪،‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫پێشچوونێك ‌‬ ‫ی ئ��ازادان�� ‌ه له‌نێوان‬ ‫كێبڕكێیه‌ك ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫لیسته‌كاندا هه‌بوو‪ ،‬شه‌فافیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬كۆمسیۆنیش تائه‌ندازه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی كاره‌كان ‌‬ ‫باشتر توانیبوو ‌‬

‫له‌ناوه‌ندی‌ شاری‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫له‌گه‌رمیان یه‌كگرتوو له‌پێش‬ ‫ئێمه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێرو‬ ‫رانیه‌و پشده‌رو چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫ئێمه‌ له‌پێشه‌وه‌ین‪.‬‬

‫زانا رۆستایی‬

‫به‌چاكی‌ به‌ڕێوه‌ببات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زانیاریان ‌ه ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن چاودێره‌كانتانه‌و‌ه له‌بنكه‌كان ‌‬ ‫ده‌ن��گ��دان��دا ب�ه‌ئ��ێ��و‌ه گه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانیت پێمان بڵێیت كۆمه‌ڵ له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی به‌شدار ‌‬ ‫پارێزگایان ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستهێناوه‌؟‬ ‫كردوو‌ه چه‌ند كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫زانا رۆستایی‌‪ :‬ئێستا كورسیه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫مسۆگه‌رمان له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫یه‌كێكیشمان له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی له‌و دوو پارێزگای ‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬دوو كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانیار ‌‬ ‫ئه‌گه‌ریان هه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگدانمان النی ‌ه‬ ‫هه‌ندێك له‌بنكه‌كان ‌‬ ‫ك ‌ه چاودێرمان تێیدا نه‌بوو‪ ،‬ئومێد‬ ‫ی ئه‌و دوو‬ ‫ده‌كه‌ین له‌هه‌ولێر‌و سلێمان ‌‬ ‫كورسییه‌مان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ل��ه‌الی��ه‌ن‬ ‫ی‬ ‫چاودێره‌كانتانه‌و‌ه هیچ حاڵه‌تێك ‌‬ ‫ساخته‌كاریی تۆماركراوه‌؟ زۆرترین‬ ‫ێ ب��ووه‌؟ سكااڵتان‬ ‫ح��اڵ�ه‌ت ل�ه‌ك��و ‌‬ ‫تۆماركردوه‌؟‬

‫ی‬ ‫زان��ا رۆس��ت��ای �ی‌‪ :‬له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی ‪ 20‬سكااڵمان‬ ‫ه �ه‌ول��ێ��ر ن��زی��ك � ‌ه ‌‬ ‫ی سلێمانیش‬ ‫تۆماركردووه‌‪ ،‬له‌پارێزگا ‌‬ ‫به‌هه‌مان شێو‌ه ژم��اره‌ی �ه‌ك سكااڵ‬ ‫ت��ۆم��ارك��راوه‌‪ ،‬س��ك��ااڵك��ان زیاتر‬ ‫ی نایاساییه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌ده‌نگدان ‌‬ ‫ی دووه‌م‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬كه‌سانێك بۆ جار ‌‬ ‫ده‌ن��گ��ی��ان��داوه‌‪ ،‬ی��ان به‌پێناسێك‬ ‫ده‌نگیانداو‌ه ك ‌ه رێپێدراو نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫یان له‌الیه‌ن كادیر‌ه حیزبییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت��ت��ێ��وه‌ردان ل��ه‌ك��اروب��ار ‌‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا ه��ه‌ب��ووه‌‌و فشار‬ ‫خستنه‌سه‌ر ده‌ن��گ��ده‌ران‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫ی سكااڵكانمان په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنكه‌كان ‌‬ ‫ی كارمه‌ندان ‌‬ ‫به‌مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگدانه‌و‌ه هه‌بوو‌ه له‌گه‌ ‌ڵ نوێنه‌ر ‌‬ ‫قه‌وار‌ه سیاسیه‌كاندا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پێتانوای ‌ه ساخته‌كاریی‬ ‫كراوه‌؟‬ ‫ێ پێمانوای ‌ه‬ ‫زانا رۆستایی‌‪ :‬به‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی هه‌ولێر حاڵه‌تێك ‌‬ ‫له‌پارێزگا ‌‬ ‫ساخته‌كاریی ئه‌نجامدراو‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی نیوه‌ڕۆدا‪ ،‬بێجگ ‌ه له‌و‌ه حاڵه‌ت ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی ده‌نگدان له‌الیه‌ن‬ ‫دووباره‌بوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگه‌و ناوخۆو‌ه ك ‌ه‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌نگده‌راندا‬ ‫زۆربه‌یان ناویان له‌تۆمار ‌‬ ‫ی تر‬ ‫دووبار‌ه بووبوویه‌و‌ه ك ‌ه جارێك ‌‬ ‫ده‌نگیان دابووه‌و‌ه ئاگادارین به‌لێشاو‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ندێك له‌باره‌گا‬ ‫ی تایبه‌تیان‬ ‫حیزبییه‌كان ده‌رم��ان � ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ام��اده‌ك��ردب��وو ب��ۆ پاككردنه‌و‌ه ‌‬ ‫په‌نجه‌‪ ،‬به‌نمونه‌‌و به‌به‌ڵگه‌نام ‌ه‬ ‫له‌المان ‌ه ك ‌ه له‌چه‌ند شوێنێك ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ساختان ‌ه ك��راوه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌بڕوا ‌‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌و ساختان ‌ه ئه‌گه‌ر كرابێتیش‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی ئ��ه‌وت��ۆ ‌‬ ‫ك��اری��گ �ه‌ری �ه‌ك � ‌‬ ‫ی ده‌نگدان نه‌بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی ئێمه‌ش‬ ‫فریانه‌كه‌وتن‪ ،‬چاودێره‌كان ‌‬

‫ی بااڵیان هه‌بوو له‌ڕێگرتن‌و‬ ‫رۆڵێك ‌‬ ‫ی ساخته‌كاره‌كان‪.‬‬ ‫به‌رلێگرتن ‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬زۆرت��ری��ن ئه‌و‬ ‫ی ك��راوه‌‌و ئێو‌ه به‌به‌ڵگ ‌ه‬ ‫ساختان ‌ه ‌‬ ‫التانه‌ له‌كام پارێزگا بووه‌؟‬ ‫ی‬ ‫زانا رۆستایی‌‪ :‬زیاتر له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر‌و كه‌ركوك ك��راوه‌‪ ،‬به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫زۆرم��ان هه‌یه‌‪ ،‬له‌سلێمانیش كه‌م‬ ‫ی‬ ‫تا زۆر رووی��داوه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و كه‌ركوك بووه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬رێ��ژ‌هی‌ ئ��ه‌و‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی كاریگه‌ر ‌‬ ‫ساخته‌كاریان ‌ه ‌‬ ‫ی ئێو‌ه كردووه‌‪ ،‬مه‌به‌ستم‬ ‫ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی ساخته‌كارییه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه قه‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌ر قاسم ئینتخاب ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌بووه‌؟‬ ‫زان��ا رۆس��ت��ای��ی‌‪ :‬له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌د ‌‬ ‫ی رێژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بووبێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ب�ه‌رزب��ووب��ێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬بۆنمون ‌ه ئێستا‬ ‫ی ده‌ن��گ��ده‌ران‬ ‫ك �ه‌ده‌وت��رێ��ت ‪‌ %76‬‬ ‫به‌شداریان له‌هه‌ڵبژاردندا كردوو‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه چه‌ند خاڵێك به‌هۆ ‌‬ ‫ساختانه‌و‌ه بووبێت‪ ،‬ئه‌گینا ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ن��گ��دان��م��ان ده‌بین ‌‬ ‫بنكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه چۆڵبوو‪ ،‬پێمانوانیی ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫ده‌نگده‌ران له‌‪ %60‬بۆ ‪ %65‬بووبێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ساختانه‌و‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫سه‌دی‌ ده‌نگدان زیادیكردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪:‬‬ ‫ی هێزه‌كان رایانگه‌یاند‬ ‫پێشوودا زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ل�ه‌ه�ه‌ول��ێ�ر‌و ده��ۆك ساخته‌كاریی‬ ‫زۆرك��راوه‌‪ ،‬ئه‌مجاره‌ش ئه‌و حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫دووب��ار‌ه ب��ووی�ه‌وه‌‪ ،‬یان حاڵه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫گۆڕاوه‌؟‬ ‫زانا رۆستایی‌‪ :‬زانیاری زیاترمان‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ولێر‌و كه‌ركوك هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ساخت ‌ه ك��راوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌ئه‌نداز‌ه ‌‬ ‫جاری‌ پێشوو نه‌بووه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬له‌دهۆك‌و كه‌ركوك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫موس ‌ڵ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌تانتوانیو‌ه ده‌نگ ‌‬ ‫الوازه‌‪ ،‬بۆچ ‌‬ ‫خه‌ڵكانی‌ ئه‌وێ‌ به‌ده‌ستبهێنن؟‬ ‫زان��ا رۆستایی‌‪ :‬ئێم ‌ه له‌دهۆك‬ ‫ی س��اڵ‌‌و نیوێك ‌ه رێگه‌مان‬ ‫ه�ه‌م��وو ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫پ��ێ��دراو‌ه ب��اره‌گ��اك��ان�� ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬فشار ‌‬ ‫ی دهۆك زۆر به‌رچاو‌ه‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ێ وه‌ك پێویست نه‌بووین‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه له‌و ‌‬ ‫وه‌ك كه‌ركوكیش پێده‌چێت ئێم ‌ه‬ ‫ی رێكخستنه‌و‌ه كه‌موكوڕیمان‬ ‫له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بووبێت‪ ،‬نه‌مانتوانیبێت كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی پێشكه‌ش بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫به‌هێز ‌‬ ‫له‌موسڵیش هیچ بنكه‌‌و باره‌گایه‌كمان‬ ‫ی زۆر‬ ‫نیی ‌ه بۆی ‌ه نه‌مانتوانیو‌ه ده‌نگ ‌‬ ‫بێنین‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ج��گ� ‌ه له‌هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ی باپیر خۆ ‌‬ ‫ك � ‌ه مامۆستا ع�ه‌ل� ‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژارد‪ ،‬ل�ه‌ه�ه‌م��وو شوێنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی ی �ه‌ك��گ��رت��ووه‌وه‌ن‪ ،‬بۆچ ‌‬ ‫ل��ه‌دوا ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو تێپه‌ڕێنن؟‬ ‫نه‌تانتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێتانوای ‌ه بارودۆخه‌ك ‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ئێو‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬یان ده‌نگه‌كانتان هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌نده‌یه‌؟‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫زانا رۆستایی‌‪ :‬له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی زۆر له‌پێش یه‌كگرتووه‌وه‌ین‪،‬‬ ‫به‌گشت ‌‬ ‫ی سلێمانیش له‌چه‌ند‬ ‫ل�ه‌پ��ارێ��زگ��ا ‌‬ ‫ی قه‌زا وه‌ك‬ ‫ناوچه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫بتوێن‌و پشده‌ر‪ ،‬چه‌مچه‌ماڵ‌‪ ،‬قه‌زا ‌‬ ‫رانیه‌‪ ،‬ئێم ‌ه له‌پێش یه‌كگرتووه‌وه‌ین‪،‬‬ ‫ی تازه‌و‬ ‫له‌خورماڵ‌‌و سیروان‌و هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫ی تریش هه‌ر له‌پێش‬ ‫چه‌ند شوێنێك ‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌وه‌ین‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌ناوه‌ندی‬ ‫ی سلێمانی‌‌و له‌گه‌رمیان یه‌كگرتوو‬ ‫شار ‌‬ ‫له‌پێش ئێمه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی به‌هێز‪ ،‬بوونی‌ ‬ ‫ی پاڵێورا ‌‬ ‫بۆ بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هێز‌و كاركردن ‌‬ ‫ی جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫پێگ ‌ه ‌‬

‫ئه‌و حیزبه‌ له‌و ناوچانه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئامار‌ه سه‌ره‌تاییه‌كان‬ ‫ئ��ه‌و‌ه ده‌رده‌خ��ه‌ن ك� ‌ه بزووتنه‌و‌ه‬ ‫ی ن��ه‌ی��ت��وان��ی��و‌ه له‌هیچ‬ ‫ئ��ی��س�لام � ‌‬ ‫پارێزگایه‌ك كاندیدێك سه‌ربخات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوو له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ب �ه‌اڵم ج��ار ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستهێنا‪،‬‬ ‫كوردستان دوو كورس ‌‬ ‫ئه‌وه‌ چۆن لێكده‌ده‌یته‌وه‌؟‬ ‫زانا رۆستایی‪ :‬ئه‌م ‌ه ئه‌و راستی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌سه‌لمێنێت ك� ‌ه ئ �ه‌و ده‌نگان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دران ده‌نگ ‌‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫به‌بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ناڕازیبوون‬ ‫ی نه‌بوو‪ ،‬ده‌نگانێك ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‌و چاكسازی‌‪.‬‬ ‫ی خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫له‌لیست ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هیچ پالنێكتان له‌گه‌ڵ‬ ‫گ��ۆڕان‌و یه‌كگرتوودا هه‌ی ‌ه پێكه‌و‌ه‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫بڕیاربده‌ن به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ن یان ره‌تیبكه‌نه‌وه‌؟ به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫پێكه‌و‌ه پێگه‌تان به‌هێزتر ده‌بێت؟‬ ‫ێ‬ ‫زان��ا رۆس��ت��ای��ی‪ :‬ئ��ه‌و س ‌‬ ‫ی به‌رده‌واممان‬ ‫لیست ‌ه هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫ی راب��ردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌بوو‌ه له‌قۆناغه‌كان ‌‬ ‫له‌راگۆڕینه‌وه‌‌و‬ ‫ل��ه‌داه��ات��ووش��دا‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وامین بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫ی دروس��ت��ب��ده‌ی��ن ك ‌ه‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك�� ‌‬ ‫ی كوردستاندا‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی پێشوه‌ختیشمان‬ ‫بێت‪ ،‬هیچ بڕیارێك ‌‬ ‫نیی ‌ه بۆ به‌شداریكردن له‌حكومه‌ت یان‬ ‫نه‌كردن‪.‬‬

‫له‌پارێزگای‌ هه‌ولێر‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ زۆری‌‬ ‫ساخته‌كاریی ئه‌نجامدراوه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌دوای‌‬ ‫نیوه‌ڕۆدا‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌واڵ‌‬

‫‪2‬‬

‫ی هه‌رێم ده‌گۆڕێت‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫كامه‌ران مه‌نتك‪ :‬ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه نه‌خش ‌ه ‌‬ ‫سیاسی‌ ك��وردس��ت��ان��دا گۆڕانێكی‌‬ ‫به‌سه‌ردا دێت"‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و م��ام��ۆس��ت��ای��ه‌ی‌ زانكۆ‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌و پاشه‌كشه‌ی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ كه‌ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ ده‌س��ه‌اڵت‌و به‌ڕێوه‌بردندان‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنه‌كه‌شیان‬ ‫به‌ده‌ستنه‌هێناوه‌‪.‬‬ ‫كامه‌ران مه‌نتك وتی‌ "پێموایه‌‬ ‫له‌الیه‌ك كۆنبوونی‌ ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‌و‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ك ه �ه‌ڵ �ه‌ی �ی‌و چ �ه‌وت �ی‌ ئه‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ی‌ پ�ه‌ی��ڕه‌وی��ان ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫بێده‌نگبوونیان له‌ده‌نگی‌ خه‌ڵك‬ ‫وای��ك��ردوه‌ ك �ه‌ خ �ه‌ڵ��ك ده‌نگیان‬ ‫نه‌داتێ‌"‪.‬‬ ‫ك��ام��ه‌ران م �ه‌ن��ت��ك پێیوایه‌‬ ‫ل�ه‌پ�ه‌رل�ه‌م��ان�ی‌ ئ��ای��ن��ده‌ی‌ عێراقدا‬ ‫لیستی‌ ك��وردی‌ چاالكترده‌بێت‌و‬ ‫رۆڵی‌ ئۆپۆزسیۆنیش ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫كامه‌ران وتی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ فره‌ ره‌نگی‌‬ ‫پێوه‌دیاره‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ كورد‬ ‫زیاتر ده‌توانرێت به‌ده‌ستبهێنرێن"‪.‬‬

‫مه‌عاز فه‌رحان‬

‫ك��ام��ه‌ران م �ه‌ن��ت��ك مامۆستای‌‬ ‫زانسته‌ سیاسییه‌كان له‌زانكۆی‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ئ��ام��اژه‌ ب��ه‌وه‌ ده‌دات‬ ‫زانیارییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌خه‌ن كه‌ له‌زۆر شوێن پێگه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی‌ بچوك بووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئۆپۆزیسیۆن ده‌نگی‌‬ ‫زیاتری‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫ك��ام��ه‌ران مه‌نتك رایگه‌یاند‬ ‫ئێستا پارتی‌ به‌راورد به‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫راب��ردوودا ده‌نگی‌ كه‌مبووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت ده‌بینین ل �ه‌زۆر ناوچه‌ كه‌‬ ‫به‌جێنفوزی‌ پارتی‌و یه‌كێتی‌ دانراون‪،‬‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو ده‌نگی‌‬ ‫باشیان به‌ده‌ستهێناوه‌ ك�ه‌ ئه‌م‬ ‫دابه‌شبوونه‌ له‌سه‌ر حسابی‌ پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌‪ ،‬وتی‌ "مانای‌ وایه‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ له‌گۆڕه‌پانی‌‬

‫له‌دهۆك چاو‬ ‫به‌ئه‌نجامی ‪30‬‬ ‫سندوقی ده‌نگداندا‬ ‫ده‌خشێنرێته‌و ‌ه‬ ‫ده‌ستوور‬

‫س�ه‌رچ��اوه‌ی�ه‌ك له‌ئۆفیسی دهۆكی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬به‌ئه‌سوات عێراقی‌‬ ‫رای��گ��ه‌ی��ان��دوه‌‪ ،‬ك��ۆم��س��ی��ۆن چاو‬ ‫به‌ئه‌نجامی ‪ 27‬سندوقی ده‌نگدانی‬ ‫گشتیدا ده‌خشێنێته‌وه‌ له‌و پارێزگایه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌ ‪ 3‬سندوقی ده‌نگدانی تایبه‌ت‪.‬‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ رای��گ��ه‌ی��ان��د‬ ‫"ل��ه‌وه‌رگ��رت��ن‌و ب��ه‌راوردك��ردن��ی‬ ‫‪ 27‬سندوقی ده‌ن��گ��دان��ی گشتیدا‬ ‫له‌پارێزگای دهۆك‪ ،‬كێشه‌ی هونه‌ری‬ ‫ه��ه‌ب��ووه‌و ه��اوك��ات س��ێ سندوقی‬ ‫ده‌ن��گ��دان��ی تایبه‌تیش كێشه‌یان‬ ‫تێدابووه‌"‪ ،‬روونیشیكرده‌وه‌ "ئه‌و‬ ‫سندوقانه‌ به‌الیه‌نی ك�ه‌م�ه‌وه‌ ‪400‬‬ ‫ده‌نگیان تێدایه‌‪".‬‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ ب��ه‌دووری��زان��ی‬ ‫"ده‌نگی سه‌رجه‌م ئ�ه‌و سندوقانه‌‬ ‫ره‌تبكرێنه‌وه‌"‪ ،‬وتیشی "كێشه‌كه‌‬ ‫ته‌نها هونه‌رییه‌"‪.‬‬ ‫پارێزگای هه‌ولێر له‌پێشه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫پارێزگایانه‌یه‌ كه‌زۆرترین ده‌نگده‌ر‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ب �ه‌ش��داری��ان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی هه‌ولێـرو دهـۆك له‌بـودجـه‌ ‌‬ ‫بودجـه‌ ‌‬ ‫سلێمانی‌‌و كه‌ركوك‌و گه‌رمیان زیاتره‌‬ ‫ت��ر ل �ه‌س �ه‌ر ه �ه‌م��وو كوردستان‬ ‫حیسابن‪ ،‬ن��ه‌ك ته‌نها له‌سه‌ر‬ ‫سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‪ ،‬كه‌واته‌ ده‌بوو‬ ‫پێش دابه‌شكردنی‌ بودجه‌ به‌سه‌ر‬ ‫سلێمانی‌‌و هه‌ولێرو دهۆك‪ ،‬بودجه‌‬ ‫بۆ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان‌و كه‌ركوك‌و‬ ‫خانه‌قین دیاری‌ بكرابایه‌و دواتر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌مایه‌وه‌ به‌سه‌ر ئه‌م سێ‌‬ ‫پارێزگادا به‌یه‌كسانی‌‌و به‌پێی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ دانیشتووان دابه‌شبكرایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌و دابه‌شكارییه‌ سزای‌‬ ‫سیاسییه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "قبوڵكردنی‌‬ ‫ئ��ه‌م ب�ه‌ش�ه‌ ب��ودج �ه‌ی �ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ ب �ه‌س��زای‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌زان��م‪ ،‬ب��ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا له‌سلێمانی‌‌و‬ ‫گه‌رمیان شكستیان هێناو به‌مه‌ش‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌به‌شه‌ بودجه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫پارێزگایه‌ پ��ڕۆژه‌ بۆ كه‌ركوك‌و‬ ‫خانه‌قین‌و ناوچه‌ دابڕاوه‌كانی‌ تر‬ ‫ئه‌نجامبده‌ن‪ ،‬سه‌رجه‌می‌ به‌شه‌‬ ‫ب��ودج �ه‌ی‌ پ��ارێ��زگ��ای‌ سلێمانی‌‬ ‫گه‌رمیان بۆ ئه‌م دوو ناوچه‌یه‌‬ ‫خه‌رج نه‌كه‌ن"‪.‬‬

‫فه‌رمان خێاڵنی‌‬

‫ئه‌ندامێكی‌ په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ئاماژه‌ ب�ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ بودجه‌‬ ‫به‌نایه‌كسانی‌ دابه‌شكراوه‌ له‌نێوان‬ ‫پارێزگاكاندا‪ ،‬ده‌ڵێت له‌‪%60‬ی‌‬ ‫بودجه‌ بۆ دهۆك‌و هه‌ولێر دانراوه‌و‬ ‫ل��ه‌‪%40‬ی‌ بودجه‌ بۆ سلێمانی‌‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و كه‌ركوك‌و خانه‌قین‪.‬‬ ‫ئیسماعیل گ �ه‌اڵڵ �ی‌ ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مان له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ده‌ڵێت‬ ‫ل��ه‌‪%60‬ی‌ ب��ودج��ه‌ ب��ۆ ده��ۆك‌و‬ ‫هه‌ولێر دانراوه‌و له‌‪%40‬ی‌ بودجه‌‬ ‫بۆ سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و كه‌ركوك‌و‬ ‫خانه‌قین‪ ،‬له‌كاتێكدا رێ��ژه‌ی‌‬ ‫دانیشتووانی‌ پارێزگای‌ دهۆك‌و‬ ‫ه�ه‌ول��ێ��ر ك�ه‌م��ت��ره‌ له‌پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌‌و گ �ه‌رم��ی��ان‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌ش �ه‌ ب��ودج��ه‌ی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫گ��ه‌رم��ی��ان پ��رۆژه‌ ب��ۆ ناوچه‌‬ ‫دابڕاوه‌كان‌و كه‌ركوك‌و خانه‌قین‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬وتی‌ "كه‌ركوك‌و‬ ‫خانه‌قین‌و ناوچه‌ دابڕاوه‌كانی‌‬

‫عه‌بدولـڕه‌حمـان سدیــق‪ :‬ئه‌م هه‌ڵبــژاردنه‌ سه‌لماندی‬ ‫ده‌نگــده‌ر چاودێری بارودۆخه‌كه‌یه‌‬ ‫محه‌مه‌د حه‌مه‌ نه‌جیب‬

‫ساسه‌تمه‌داری كورد‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫سدیق پێیوای ‌ه كه‌به‌غداد یاریگای ‌ه‬ ‫بۆ لیسته‌كان‌و شوێنی مه‌شقكردنی‬ ‫سه‌رجه‌م لیسته‌كانی كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌شده‌كات كه‌بزووتنه‌وه‌ ‌‬ ‫گ��ۆڕان ه �ه‌ر كورسییه‌ك بهێنێت‪،‬‬ ‫سه‌ركه‌وتن ‌ه بۆ ئه‌و‪ ،‬چونكه‌ یه‌كه‌مجار‌ه‬ ‫به‌شداری له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ده‌كات‪.‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان سدیق له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ده‌ستوور‪ ،‬ده‌ڵێت هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بریتین له‌و تاقیگه‌یه‌ی كه‌قه‌واره‌كان‬

‫خ��ۆی��ان تیایدا تاقیده‌كه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بزانن جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان تاچه‌ند‬ ‫ی "هه‌ر ده‌نگده‌ران‬ ‫له‌گه‌ڵیان ماوه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫دیاریده‌كه‌ن كێ ئۆپۆزسیۆن بێت‌و‬ ‫كێ ل �ه‌ده‌س �ه‌اڵت بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫بوونی ئۆپۆزسیۆن بڕیاری گه‌له‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدولره‌حمان سدیق ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌ی كه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پێشووی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ب��وون ب�ه‌ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ده‌توانین‬ ‫بڵێین پێشكه‌وتنێكی زیاتریان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌الیه‌ن‬ ‫لیستی گۆڕانه‌و‌ه ك ‌ه ده‌نگی زیادی‬ ‫ی "ئه‌مه‌ش ئه‌و‬ ‫ك��ردوه‌‪ .‬سدیق وت� ‌‬

‫راستییه‌ ده‌سه‌لمێنێت كه‌ده‌نگده‌ری‬ ‫ك��ورد ی��ان هاوواڵتـی چاودێرێكی‬ ‫وری��ای بارودۆخه‌كه‌یه‌‪ ،‬ته‌ماشای‬ ‫گشت الی��ه‌ن‌و حیزبه‌كان ده‌كات‬ ‫الیه‌نێك تاقی ده‌كاته‌وه‌ گۆڕانكاری‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��ه‌و الیه‌نه‌ش‬ ‫نه‌یتوانی ئامانه‌جه‌كانی ئه‌و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫بێهێنێته‌دی یان كه‌متری هێنایه‌دی‬ ‫ئه‌وا ده‌نگی خۆی ده‌دات ‌ه الیه‌نێكی دی‬ ‫یا الیه‌نێكی دی ده‌هێنێته‌ پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وانه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردن ‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت كه‌س له‌سه‌ر چه‌پك ‌ه گوڵی‬ ‫سه‌ركه‌وتن نه‌خه‌وێت‪ ،‬بۆ چوار ساڵه‌و‬ ‫چوارساڵی تر تاقیده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ع�ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان س��دی��ق وتی‌‬ ‫"راس��ت��ه‌ ف��ره‌ لیستیمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌غدا پێویستیمان به‌یه‌ك‬ ‫ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی ه��ه‌ی��ه‌ له‌مه‌سه‌له‌‬ ‫چاره‌نووسسازه‌كاندا‪ ،‬ب �ه‌اڵم زۆر‬ ‫م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ی دی ه �ه‌ی �ه‌ پێموایه‌‬ ‫ئ �ه‌م لیستانه‌ له‌به‌غداد جیاوازی‬ ‫ب��ی��رو ب��ۆچ��وون��ی��ان ه��ه‌ر ده‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر ه �ه‌م��ووی له‌یه‌ك‬ ‫بچن‌و كاره‌كانی ئ�ه‌وان�ه‌ی پێشوو‬ ‫ئه‌نجامبده‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ كارێكی نوێیان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ زۆر مه‌له‌فمان ماوه‌ كه‌‬ ‫به‌چاره‌سه‌رنه‌كراوی ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫دڵدار زێباری‌‪:‬‬ ‫ی له‌موسڵ‬ ‫پارت ‌‬ ‫له‌پاشه‌كشه‌دای ‌ه‬ ‫مه‌عاز فه‌رحان‬

‫ی‬ ‫دڵ��دار زێباری‌ جێگری‌ پارێزگار ‌‬ ‫موسڵ له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌دات‪ ،‬جه‌ماوه‌ری‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پاشه‌كشه‌دایه‌‌و گۆڕان توانیویه‌ت ‌‬ ‫ده‌نگێكی‌ به‌رچاو به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵ��ێ��ت پارت ‌‬ ‫دڵ��دار زێ��ب��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ ب��اش نییه‌ له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ی ل��ه‌ده‌ور ‌‬ ‫نه‌ینه‌واو خه‌ڵك ‌‬ ‫ی "هه‌رچه‌نده‌ گۆڕان‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی تازه‌ی ‌ه به‌اڵم حزورێكی‌ زۆر‬ ‫هێزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫جوانیان هه‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵكی‌ مه‌یلیان به‌ال ‌‬ ‫گۆڕاندا زیاتر ده‌چێت وه‌ك له‌پارتی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی تائێستا حیزبایه‌ت ‌‬ ‫چونكه‌ پارت ‌‬ ‫كردووه‌ بۆی ‌ه گۆڕان له‌میلله‌ته‌و‌ه زۆر‬ ‫نزیكه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫زێباری‌ رایده‌گه‌یه‌نێت پارت ‌‬ ‫ی كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌دا ساخته‌كار ‌‬ ‫ی زۆر له‌الیه‌ن پارتیه‌و‌ه‬ ‫ی "زه‌ختێك ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی موسڵ‬ ‫له‌سه‌ر خه‌ڵكی‌ ده‌وروب��ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬له‌هه‌ندێ‌ شوێندا نوێنه‌ر ‌‬ ‫كیانه‌ سیاسییه‌كان ده‌رك��راون‪ ،‬به‌و‬ ‫حاڵه‌شه‌و‌ه له‌گه‌ڵ لیستی‌ گۆڕاندا‬ ‫ی‬ ‫له‌ملمالنێدان ب��ۆ به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫كورسی‌ زیاتر"‪.‬‬

‫ی لیست ‌ه‬ ‫ی كورس ‌‬ ‫ژمار ‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫كوردستانییه‌كان بۆ په‌رله‌مان ‌‬ ‫پارتی‌ له‌دهۆك ‪ 8‬كورسی‌‪ ،‬له‌هه‌ولێر ‪ 8‬كورسی‌‪ ،‬له‌موسڵ ‪7‬‬ ‫كورسی‌‪ ،‬له‌سلێمانی ‪ 2‬كورسی‌‌و له‌دیاله‌ش ته‌نها كورسیه‌كی‌‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫گۆڕان له‌سلێمانی‌ ‪ 7‬كورسی‌‪ ،‬له‌هه‌ولێر ‪ 3‬كورسی‌‪ ،‬له‌موسڵ ‪2‬‬ ‫كورسی‌‪ ،‬له‌كه‌ركوك‌و سه‌اڵحه‌دین ‪ 2‬كورسی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌سلێمانی‌ ‪ 5‬كورسی‌‪ ،‬له‌كه‌ركوك ‪ 5‬كورسی‌‪ ،‬له‌دیاله‌ ‪2‬‬ ‫كورسی‌‪ ،‬له‌موسڵ ‪ 1‬هه‌ولێر ‪ 1‬كورسی به‌هۆی‌ په‌رشوباڵوبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌‪ ،‬بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرتوو له‌سلێمانی‌ ‪ 2‬كورسی‌‌و له‌دهۆك ‪ 2‬كورسی‌‌و ‪1‬‬ ‫كورسیشی له‌هه‌ولێر بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ له‌هه‌ولێرو سلێمانی‌ ‪ 2‬كورسی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫تێبینی‌‪ /‬ئه‌م ئه‌نجامانه‌ به‌ده‌رن له‌ده‌نگدانی‌ تایبه‌ت‌و ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫راپۆرت ‪ -‬سیاسی‬

‫@@‬ ‫@@‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‪7‬‬ ‫‌موو حیزبه‌کانه‌وه‌ین‬ ‫‌پارێزگای سلێمانی له‌پێش ه‬ ‫گۆڕان‪ :‬له‬ ‫َ‪ndaq‬‬ ‫‪gmaqes‬ﯿ‪r‬ی‪ َb a ،‬ﯿ‪ w َwr‬‬ ‫ﺋ‪a‬ﺷ‪t‬ﯽه‪w‬‬ ‫ﯽَ ‪َb‬‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د؛ سه‌رۆکی دامه‌زراوه‌ی هه‌ڵبژاردنی‪َleb‬‬

‫پاشه‌كشێ‪ ،‬یان سه‌ركه‌وتن!‬

‫ˆ‪@@ @ó¿ó’@wåŽïq@@H WXPI@òŠbà‬‬ ‫‪@@@@@@@@@@@@@Œ@@RPQPOSOT‬‬ ‫‪@@@õ†ŠíØ@õRWPY@ñH Žðàó’òŠI@õQS‬‬ ‫‪@@@@@@èQTSQ@õH ßìýa@ÊïiŠI@õQX‬‬ ‫‪@@ ãóèòäbq@ô‬‬ ‫‪Üb‬‬

‫ ‪4- Mar. -2010‬‬‫)‪No. (780‬‬ ‫‪fifteenth Year‬‬ ‫‪Kurdistan - Iraq‬‬

‫كه‌س خۆی به‌دۆڕاو نازانێت‪ ،‬ئیسالمییه‌كان‪ :‬بووینه‌ته‌ ره‌قه‌م‪ ،‬یه‌كێتی‪ :‬هه‌ستاینه‌وه‌‪،‬‬ ‫‪@@ òìómbØò†@ŠóóÜ@ôn‚óu@ðbï@ðiónØóà@ð‹qŠói‬‬ ‫‌مین‬ ‫‪óä†Ša‰jÜóè@õòŠbªó÷@õó÷óubÐíà@ìím‹Øóî@ óØ@çó‚ò‡îŠò†@çbØóïï‹qaŠ@ì@ôåïj“Ž‬‬ ‫گۆڕان‪ :‬ناوچه‌كه‌مان كرد ‌ه نیلی‪ ،‬پارتی‪ :‬یه‌كه ‪ïq‬‬

‫په‌یامنێرانی ده‌ستوور‬

‫حیزب ‌ه كوردستانییه‌كان هه‌موویان‬ ‫پێكه‌و‌ه ئاهه‌نگی سه‌ركه‌وتن ده‌گێڕن‪،‬‬ ‫له‌كه‌ناڵ‌و لێدوان ‌ه رۆژنامه‌وانییه‌كاندا‬ ‫س�ه‌رج�ه‌م��ی��ان خۆشحاڵی خۆیان‬ ‫به‌ده‌ره‌نجام ‌ه به‌راییه‌كانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی‬ ‫راده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ن‪ ،‬وه‌ك ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌موویان سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌یان‬ ‫به‌ده‌ستهێنابێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی هێشتا ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ل��ه‌الی��ه‌ن كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫رانه‌گه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌واوی حیزب ‌ه‬ ‫ی هیوای‬ ‫كوردستانییه‌كان ئ�ه‌وان� ‌ه ‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی كورسی په‌رله‌مانیان‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬ئاهه‌نگی سه‌ركه‌وتن ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ :‬بووینه‌ت ‌ه ره‌قه‌م‬ ‫حیزب ‌ه ئیسالمییه‌كان خۆشحاڵی‬ ‫خۆیان به‌ده‌ره‌نجام ‌ه به‌راییه‌كانی‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن راده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ن‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ب��ه‌و‌ه ده‌ك��ه‌ن ك�� ‌ه گه‌شه‌كردنی‬ ‫ره‌وتی ئیسالمی له‌كوردستان به‌ره‌و‬ ‫پێشچووه‌‪ ،‬به‌اڵم ب�ه‌ڕای چاودێرانی‬ ‫سیاسی هێنانی كورسییه‌ك یان‬ ‫دوو كورسی زیاتر‪ ،‬له‌الیه‌ن حیزب ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬مانای گه‌شه‌كردنی‬ ‫ره‌وتی ئیسالمی نیی ‌ه له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫دوو ح��ی��زب��ی ئیسالمی‬ ‫ل��ه‌ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫س��ه‌رب��ه‌خ��ۆو دوور ل��ه‌ه��ه‌ر‬ ‫به‌شداریان‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌ك‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا كردووه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردستان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمین‪.‬‬ ‫ی��ه‌ك��گ��رت��ووی ئیسالمی‬ ‫ی عێراق‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مان ‌‬ ‫‪2005‬دا به‌ته‌نیا ‪ 5‬كورسی به‌ده‌ستهێنا‌و‬ ‫كۆمه‌ڵیش له‌نێو لیستی هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستاندا ‪ 2‬كورسی پێدرا‪ ،‬به‌وپێی ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقدا بوون ‌ه‬ ‫خاوه‌نی ‪ 7‬كورسی‪.‬‬ ‫ل��ه‌م ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌دا به‌پێی‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌و ئ��ه‌ن��ج��ام�� ‌ه ب��ه‌رای��ی��ان�� ‌ه ‌‬ ‫ل �ه‌ن��وێ��ن �ه‌ره‌ك��ان��ی��ان �ه‌و‌ه ده‌ستیان‬ ‫ی خۆیان ‪9‬‬ ‫ك�ه‌وت��ووه‌‌و به‌پێی وت � ‌ه ‌‬ ‫كورسی له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق‪ ،‬به‌ده‌ستده‌هێنن‪.‬‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یه‌كگرتوو‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا‬ ‫به‌ده‌ستووری راگه‌یاند ‪ 6‬كورسی‬ ‫ی "له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنین‌و وت� ‌‬ ‫كورسیی ‌هك‌و له‌سلێمانی دوو كورسی‌و‬ ‫له‌دهۆكیش چاوه‌ڕاوانی دوو كورسین‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی�ه‌ك��گ��رت��ووی ئیسالمی دوا ‌‬ ‫ده‌رك��ه‌وت��ن��ی چ �ه‌ن��د ئه‌نجامێكی‬ ‫به‌رایی هه‌ڵبژاردنه‌كان خۆشحاڵی‬ ‫خ��ۆی��ان به‌ئه‌نجامه‌كان ده‌رب��ڕی‌و‬ ‫ب �ه‌ب �ه‌ره‌وپ��ێ��ش��چ��وون��ێ��ك��ی هێز‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كان وه‌سفیانكرد‪.‬‬

‫به‌شیر محه‌مه‌د به‌خۆشحاڵییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی "ته‌وژمی ئیسالمی له‌كوردستاندا‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ره‌و پێشچووندایه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها وت ‌‬ ‫"س��ه‌ره‌ڕای دروستبوونی كۆمه‌ڵێك‬ ‫هێزی دیكه‌‪ ،‬بۆی ‌ه هێزی ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌پاشه‌كشه‌دایه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌شاری هه‌ولێر به‌پێی زانیارییه‌كانی‬ ‫ده‌ستوور ‪ 47‬هه‌زار ده‌نگی هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م � ‌ه ل�ه‌ك��ات��ێ��ك��دا له‌سه‌ره‌تایی‬ ‫ئ��ه‌م ده‌ی��ه‌ی��ه‌دا له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫شاره‌وانییه‌كانی هه‌ولێر‪ ،‬یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی بۆ سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانی‬ ‫هه‌ولێر‪ 59 ،‬ه��ه‌زار ده‌نگی هێنا‪،‬‬ ‫به‌وپێی ‌ه ‪ 12‬ه��ه‌زار ده‌ن��گ كه‌می‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان‪،‬‬ ‫ی خ��ۆی��ان له‌هه‌ردوو‬ ‫به‌پێی وت�� ‌ه ‌‬ ‫پارێزگای هه‌ولێر‌و سلێمانی‪150 ،‬‬ ‫هه‌زار ده‌نگیان هێناوه‌‪.‬‬ ‫زان��ا رۆستایی سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی كوردستان‪ ،‬به‌ده‌ستووری‬ ‫وت "ئێم ‌ه یه‌ك كورسی له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنین‪ ،‬چونك ‌ه ‪ 75‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگمان هێناوه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌به‌هۆی‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی له‌سلێمانی زیاتر له‌‪ 80‬هه‌زار‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ن��گ��ی��ان ه��ێ��ن��اوه‌‪ ،‬دوو كورسی‬ ‫ده‌هێنن‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی زانیارییه‌كانی‬ ‫ده‌ستوور هه‌ر كورسییه‌ك له‌سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی ‪ 46‬هه‌زار ده‌نگی‬ ‫پێویسته‌‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌چاودێرانی سیاسی‬ ‫پێیانوایه‌‪ ،‬هێنانی كورسییه‌ك زیاتر‬ ‫م��ان��ای پێشوه‌چوونێكی ره‌وت��ی‬ ‫ئیسالمی بێت له‌كوردستاندا‌و پێیانوای ‌ه‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه نابێت ‌ه وه‌رچه‌رخانێك ‌‬ ‫ی هێز له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫له‌هاوكێش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌نعان حه‌مه‌غه‌ریب مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫زانست ‌ه سیاسییه‌كان له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی وت " كۆم ‌هڵ‌و‬ ‫ی به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی �ه‌ك��گ��رت��وو‪ ،‬ئ��ه‌و رێ��ژ‌ه ده‌نگه‌ی‬ ‫كه‌زیاتریان هێناو‌ه به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ی رابردوو‪ ،‬به‌و ئاست ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫نیی ‌ه بڵێین گۆڕانكارییه‌ك روویداو‌ه‬ ‫ی ه��ێ��زدا‪ ،‬ئ��ه‌و‌ه ته‌نها‬ ‫ل��ه‌ت��ه‌رازوو ‌‬ ‫ی رێژه‌یی كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌نعان ده‌ڵێت "ئه‌و ده‌نگان ‌ه ‌‬ ‫كۆم ‌هڵ‌و یه‌كگرتوو له‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ی وانیی ‌ه ئه‌وان بوونه‌ت ‌ه‬ ‫هێناویانه‌‪ ،‬مانا ‌‬

‫‪www.yakgrtu.org‬‬

‫‪òŠbåî† @HUPPI@ô‚‹ä‬‬

‫‪@@ oŽî‹ ò†aŠ@ŒŠói@H…N† I@ŠójàóÍŽïq@ôäìíjÙîa†óÜ@õ†bî@ìím‹Øóî@Lç†Ša‰j‬‬ ‫†‪Üóè@õó’óäbi@óÜ@Šìì‬‬

‫@‬ ‫@‬

‫‪íŽïä@óï@î‹Žî†ìbš@ìó÷@üi@lbïy@ì‬‬ ‫†‪ŠóóÜ@óØ@çóÙi@óïîü‚ìbä@ì@ðmóÜìò‬‬ ‫‪‹@ îìŒóm@ïè@ói@óŽîŠ@L ì@ @óîóè@óØóû‹q‬‬ ‫‪ð‹qŠói@@NBç@ ò†óä@ÛóîŠbØón‚b@ì‬‬ ‫‪ó@ Ü@ð’aìa†@ìím‹Øóî@ðbï@ðiónØóà‬‬ ‫‪ó@ i@†‹Ø@çbn†ŠíØ@ðÙÜó‚@ì@ @Šòìbàóu‬‬ ‫‪L ç@ óÙi@ça‡äò†@ðîŠa‡’ói@ñŠí íàŠó ‬‬ ‫‪ðäò†ói@ì@ó@ móäbàó÷@çbïäò†@óÙäíš‬‬ ‫÷‪ðbï@ðàónï@óÜ@ñŠb Ù@ äaŠü @çaìó‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪@ ìŠ†@a‡móÝÝïà@ðä†‹Ø@ðmóîaŠóåŽîíä@ì‬‬ ‫‪ñŒbØbš@ðäa‡àb −ó÷@p‬‬ ‫†‪@ bØìbè@ì@oŽïiò‬‬ ‫‪Zð“ïmì@L ó@ åïÔónaŠ@ðbï‬‬ ‫‪ðäbØó@ nïÜ@ ìí@ àóè @ó@ Ü@çbàóØónïÜB‬‬ ‫‪ìíàóè @ó@ Ü@çb¹bØò‡î‡äbØ@ì@‹mbîŒ@‹m‬‬ ‫‪ŠûŒ@ðÙŽïnb÷@ó@ Ü@‹mbîŒ@‹m@ðäbØóî‡äbØ‬‬ ‫‪Šòìbàóu@óØ@ça†òìó÷@ðŽïuóÜ@a†łbi‬‬ ‫‪ÚŽïäóîý@ïè@Lpa‡i@Žðq@çbîóäbánà‬‬ ‫‪ó@ Ü@pbÙi@ñ‹ Šói@óáŽï÷@Ûòì@oŽïäaímbä‬‬ ‫‪Šaíš@ñòìbà@ó@ Ü@LçbØóïîòìómóä@óÐbà‬‬ ‫‪ðäbØónŽîí‬‬ ‫‪Üóè@a‡’ìì†‹iaŠ@ðÜb‬‬ ‫‪ìó÷@ñóÜói@ìím‹Øóî@ñó @ ÝmíØ‬‬ ‫‪@@ NBçóïnaŠ‬‬ ‫†‪ì@‘‹m@ó@ Ø@†‹Ø@ð’aìa‬‬ ‫‪óØ@oŽïåŽï‹móä@Šòìbàóu@ç‡äbÔüm‬‬ ‫‪ó@ Ü@ç†Ša‰jÜóè@ñò‡äó bqì@ ‹q@ ó@ Ü@óÙŽï’ói‬‬ ‫‪ñòŠì@ñòìóä†‹ØŒ@ Šói@üi@òìómłóò†@çóîý‬‬ ‫‪L ì@òìóØóîý@ó@ Ü@çbîü‚@ðäa‹äóîý‬‬ ‫‪‡Žïàí÷@Žði@Šòìbàóu@bm@òìò‹m@ðØóîýóÜ‬‬ ‫‪Šó@óåšóä@ì@ç†Ša‰jÜóè@óÜ@ç@ óÙi‬‬ ‫‪@@ Nça‡äò†@ðäbØóÔì‡å‬‬ ‫‪ôàb−òŠò†@ói@pòŠbió‬‬ ‫‪ì@Šónäó@‡äóš@çbØóä†Ša‰j‬‬ ‫‪Üóè‬‬ ‫†‪ç@ óØò†@òìói@òˆbàb÷@ð‹qaŠ@ôØóîb Œò‬‬ ‫‪a†óä†Ša‰jÜóè@ãóÜ@ìím‹Øóî@óØ‬‬ ‫‪Šbî†@ôàb−ó÷@ì@pbØò†@ó÷óub Ðíà‬‬ ‫‪@@ NoŽïåŽî†@oò†ói‬‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫ره‌قه‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆری��ن�� ‌ه ‌‬ ‫�گ��ی‬ ‫دی��ال � ‌ه ده‌ن�‬ ‫ی گه‌وره‌‌و كاریگه‌ریان هه‌بێت سه‌ر شه‌قامه‌كان‪.‬‬ ‫لیستی ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ó@  i@òìóånóióä@çbîü‚@ì@çó‬‬ ‫‪Ùi@a†óØóû‹q‬‬ ‫‪ó@ Ü@òŠbÙïØüØa†@æî’bi@óØ@oŽïi@ìím‹Øóî ãóuŠó@ó@ Ü@Šòìbàóu@õóäbánàB@Z‡äbîóï“îaŠ‬‬ ‫‪ìó÷@üi@Âäò†@íÙÜói@Lòìómójîbm@ðÙŽïiïy üi@çbØòìa‹ia†@óšìb ä@@ñòìóä‡äaŠó @ì@çbïäbØóÐbà ó@  Ü@ìím‹Øóî@ôäbØò‡î‡äbØ@ó@  i@a‡äbØóšìbä‬‬ ‫له‌ئاینده‌دا"‪.‬‬ ‫‌كێتی‬ ‫†‪ðäa‡äò†@ñòŠbiŠò‬بۆ كاندیداكانی‬ ‫هاوپ‪@L‬ه‌یمانی‬ ‫‪7/25‬دا‬ ‫‌ڵبژاردنی‬ ‫‌هه‬ ‫یه‌كێتی÷‪ ïnb‬له‬ ‫ئ��اس��ۆ ع��ه‌ل��ی ه��ه‌ڵ��س��وڕاوی‬ ‫‪q@çbïmóÈbäóÔ@óØ@çò‡i@óäbäóîý‬ی‪@ Žï‬‬ ‫ه‪ì@ó@ îóè@ð‬‬ ‫‪Hç@ bn†ŠíØ@ðáŽîŠóè@Šó‬‬ ‫†‪õóäbï‹qaŠ@ìó÷@ìíàóè@Lóîa‬‬ ‫‪@•bi‬‬ ‫‪ŠûŒ@ðÙŽ‬‬ ‫‪óàó÷@LoŽî‹Øò†@Žð q@çb@ ïmóà‚@æäaŒò† ñłbi@ñóä‰ïÜ@ð‹qŠói@”ïmójîbm òìaŠŒóàa†@ì@b@  Œò†@çbî@Lóäbàìì@ †‹Ø@çbàü‚@óØ‬‬ ‫‪çìíj‬‬ ‫@‪ï@ iïyói@ðÌbäüÔ‬‬ ‫‪ó@ Ü@bm@ó’bi@ðÙŽ‬‬ ‫‪ïmó‹Ð‬‬ ‫ب��ه‌ڕای كه‌نعان زۆرێ��ك له‌بیرو‬ ‫‌ئێستاو‬ ‫‪ïè@óØ@ÚŽ‬ه‬ ‫‌كێتی ل‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بۆی‬ ‫ه‬ ‫رۆیشتوو‬ ‫شكست‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی گ��ۆڕان‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫‪‌æi@ðäbán“ïä@ñŽ‬ه ب��زووت��ن��ه‌و‌ه ‌‬ ‫‌‪a‡ïÙŽï،‬‬ ‫‪àbîóq@ó‬‬ ‫‪Ü@ìím‹Øóî@ðäbØóä†Ša‰j‬‬ ‫‌تووشی‪Üóè ói@ò@ˆb‬‬ ‫‪àb÷@òìa‡äbïàb−ó÷@‹‬‬ ‫‌دانا‪‬‬ ‫‪m@ôäbØó‬‬ ‫‌و‪‬‬ ‫‪äóîþŽ‬‬ ‫خۆی دانی ‪i‬ب‪ï‬‬ ‫‪ïÌbäüÔ@óå›i @ì@ @æšŠò† ìó÷@ðäa‡äóàŠbØ@óÜ@æîóØò†aìa†B@Zðmì çóîýóÜ@pbØò†@ó÷óubÐíà@ôä†‹ØŠbàüm‬‬ ‫†‪ôä@a‡äò†@ñˆûŠ@ó@ Ü@ñóäbîb Œò‬‬ ‫‪u@Ûòì@Lòìòìím‹Øó‬‬ ‫‌‪ ،‬له ‪î‬‬ ‫ب��ۆچ��وون��ه‌ك��ان‌و‬ ‫‪‌ïiïy@ói@Šó@Ûóä@oŽ‬ه‪‌ÚŽ‬‬ ‫‪��î‹Ùi@ñòìaŠŒóàa†ói@ì‬ای دیال‬ ‫@‪NBæi Âäò†@ðmójîbm‬پ@@��ارێ��زگ‬ ‫ی‬ ‫كورسییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫‪ðmóîa†‹ØŠó@ì‬خۆی‪،‬‬ ‫جێ‪@Šòìbàó‬نفوزی‬ ‫‌ناوچ ‌هی‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌كان بووه‬ ‫ی ده‌ره‌ن��ج��ام �ه‌ك��ان��ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ك ‌ه‬ ‫‪ì@ïÜüq@ì@”îbb÷@ðäaìbïq@pójîbmói@L çò†ò† üi@æîòŠìó @mìóØŠó@ðŽîŠòìbš@•ìím‹Øóî‬‬ ‫†‪ó@ i@çò‡i@Âäò†@ó@ Ø@ç†‹Ø@@ŽðÜ@ð’aìa‬‬ ‫@‪ì‬‬ ‫‪ó‬‬ ‫@‬ ‫‪äa†ŠíØ@ðÙŽ‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪yû‬‬ ‫@‬ ‫‪Š‬‬ ‫‪‬‬ ‫@‪ói‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪ó Šóá“Ž‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪q‬‬ ‫@‬ ‫‪ì‬‬ ‫@‬ ‫‪@ðäbÄò‰Ž‬‬ ‫‪î‬‬ ‫‪Œ‬‬ ‫‪ñ†bè‬‬ ‫‪@N‬‬ ‫†‬ ‫@‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪ì‬‬ ‫@‬ ‫‪ím‹Øóî@õ‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪SQU‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪@ônïÜ‬‬ ‫وایانده‌بین ‌‬ ‫‌ك÷‪‌‬ه‪‌ìó‬‬ ‫كورسیی‬ ‫‌نیازی‬ ‫‪‌Üóàbà@óäbäóîþŽ‬و‬ ‫مسۆگه‌ره‬ ‫ی ده‌نگه‌كانی بۆ‬ ‫ی زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌حیزب ‌ه ئیسالمییه‌كان دوای ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌و‌ه چه‌ند رۆژێكی‬ ‫ه‪B@Z‬‬ ‫‪ð‬‬ ‫@‪@ mì‬‬ ‫‪Lìím‹Øóî@õHSQU‬‬ ‫‪@Žßó óÜ@ó‬به‪I@ïÜ‬‬ ‫‪ïi@ì@óäaŠòìŠóräbán“ïä üi@Šòìbàóu@õóäbánà@óØ@†‹Ø@ð’aìa†@HðÜóÈ‬‬ ‫ب��ه‌ره‌و دواو‌ه ده‌گ �ه‌ڕێ��ن �ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم لیستی گۆڕان رۆیشت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا پارێزگای سه‌اڵحه‌دینیشه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند تر ب�ڵاوده‌ك��رێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌و راستیی ‌ه‬ ‫‪‌ç‬ه@‬ ‫†‪‹iò†Šò‬‬ ‫ت��اڕاده‌ی�ه‌ك به‌ره‌وپێشچوون‪ ،‬به‌اڵم سه‌ركردایه ‪I‬‬ ‫‪�RQU‬ه‪‌@H‬و حیزب ‌ه ده‌ڵێن راگ �ه‌ی��ان��دن �ه‌ك��ان��ی ب��زووت��ن��ه‌و‌ه ‌‬ ‫‌تی ئ‬ ‫‌ڵبژاردن‬ ‫‪ @HSQU‬هه‬ ‫‪I�@ônïÜ‬ه‌ئ �ه‌م‬ ‫÷‪@üi@çbîü‚@ôäaíïn“q@çaŠò‡äóè@óÜ@jå’ûŠ@ì@Šóíä@ì@ôº†bØó‬ه‌ڕوو ك‬ ‫ی ده‌خ��ه‌ن��‬ ‫هێزی @‬ ‫ی گ��ۆڕان بووه‌ت ‌ه‪R@òŠóqý‬‬ ‫ئه‌و‌ه مانای ئه‌و‌ه نیی ‌ه كه‌ببن ‌ه هێزێكی حیزبه‌كه‌مان هه‌ستایه‌وه‌‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌ده‌ن بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌وره‌‌و كاریگه‌ر‪.‬‬ ‫ی ئ��ه‌ن��دام�� ‌‬ ‫ع��ارف روش��د ‌‬ ‫ی ك�ه‌ئ�ه‌وان كورسییه‌كه‌ی پارێزگای دووه‌م له‌هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫@‪ŠbªóØóî‬‬ ‫ئ��ارام ق��ادر ئه‌ندام ‌ی مه÷‬ ‫‪ek‬ﯾ‪‬ﯽ‬ ‫��ی ‪el‬‬ ‫‪e‬ﯾ‪wd‬ه‌لﯾ�َ‪r‬‬ ‫@†‪‌†‹Ø@çbàaìa‬ده‌ستووری سه‌اڵحه‌دینیان ‪el‬‬ ‫‌كت‪ï‬ه‌بی‬ ‫بردووه‌‪.‬‬ ‫ی به‬ ‫‌ركردایه‌تی یه‌كێت ‌‬ ‫‪ óáŽ‬سه‬ ‫ی "ه��ه‌ر‬ ‫وت�� ‌‬ ‫‪ak‬ﯿَ‪ َlex dk‬ئ��اس��ۆ ع��‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫س��ی��اس��ی ك��ۆم��ه‌ڵ�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‪ó‬په‌رله‌مان ‌‬ ‫‌كان‪‌nŽ‬‬ ‫‪"Žïq@õóšìíà‬ل‪‬ه‌چاو ئه‌نجامه‬ ‫ی وت‬ ‫له‌بادینانه‌وه‌‪ ،‬تاده‌گات ‌ه گه‌رمیان‌و‬ ‫ی سه‌وز بۆ به‌نیلی‬ ‫گۆڕان‪ :‬ناوچ ‌ه ‌‬ ‫‪î‹£@ó Šóá“‬‬ ‫ی وت "ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ك��وردس��ت��ان هه‌ستانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫‌ری‪) ،‬ده‌نگه‌كانی‬ ‫‌كانی ده‌وروب��ه‬ ‫َ‪cbe‬ــــ‪ e‬ناوچه‬ ‫ملمالنێیه‌كانی نێوان‬ ‫‪b‬ــــ‪rke‬‬ ‫‪kb‬ــــ‪ta‬‬ ‫‪k‬ــــ‪a‬‬ ‫زۆرترین ‪leh‬‬ ‫‪òì��óu†íi@ìbä‬ه‪NN‬‬ ‫ی ب��وار ‌‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫ی ب��ۆ بڕه‌خسێت گ‬ ‫‌ور@@‌ه ب��ه‌دی��ده‌ك��رێ��ت له‌هه‌موو الیه‌نه‌كانی ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه له‌سنووری ج��ه‌م��اوه‌ری گ��ۆڕان ئ �ه‌و راستیی ‌ه‬ ‫‪ìím‹Øóî@ônïÜ@óÜ@ŠbnåàóÜŠóq@ô’ì‹mó÷@ôàb‬‬ ‫‌توانێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ئابوور‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫به‌تایبه‌ت‬ ‫پارێزگاكانی‌ كوردستاندا‬ ‫‌كێتی هێزی‬ ‫‌ن ك ‌ه نه‬ ‫ئاشكراده‌ك‬ ‫سلێمانیدابوو‪ ،‬ئه‬ ‫َ‪ecbe‬‬ ‫‌خێر یه‪leh‬‬ ‫َ‪z‬ی‬ ‫‪ap‬هﯾ‬ ‫‌ویش( ‪wb‬‬ ‫‪ds‬ﯾ‪‬‬ ‫‪a‡Ìói@ôäbàóÜŠóq@óÜ‬به‌تایبه‌ت ‌ی پارێزگای ﺣ‪eme‬‬ ‫ده‌نگێك ‌‬ ‫ی زۆر زیاتر بهێنێت‪ ،‬چونك ‌ه سلێمانی‌‪ ،‬ئێستا یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌م نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و‌ه بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كه‌مه‌و ل �ه‌ن��ێ��وان یه‌كێتی‌و بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫‪@ü š@Ûòì@Öî‡‬‬ ‫‪ñó¡ó‬‬ ‫‪Üóè@ðîóØ@ç‬‬ ‫‪H‡@ ibÈ@‘aŠb‬‬ ‫‪@ ÷I@ ó¡ó‬‬ ‫‪Üóè@ðäaŠb‬‬ ‫ه ‪ibïáïØ‬‬ ‫‪ðäaŠòŽ‬‬ ‫@†‪î Šbq@ñónò‬‬ ‫‪HRPQP‬‬ ‫‌ر‪O S‬‬ ‫گ��ۆڕان��داب��وو‪@ ،‬ه‪Q�I‬ه‪O‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گرنگ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رێك‬ ‫ه‬ ‫فاكت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ئابوور‬ ‫الیه‌نی‌‬ ‫‌یمانی‬ ‫ه‬ ‫‌هاوپ‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌نگان‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫رێژ‬ ‫‌م"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫دوو‬ ‫هێزی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫بوو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گۆڕان‬ ‫‌‬ ‫‌نجام‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دوا‬ ‫‪óÜ@ñ‹ Šói@a@‡Ìói@óÜ@oŽïäaímò†@ Lòìò†‹i ‡äbîòó aŠ@ñG@ói@òìòŠbiìóÜ Žïàü äü à@ó Ü @ ó ¡ ó ‬‬ ‫‪Ü ó è@ðî ó Ø‬‬ ‫‪ôäìíjÜóÔ@ ói@ ìím‹Øóî@ ôîŽïèói‬‬ ‫‪H_p‬‬ ‫@‪@ bÙi@çbn†ŠíØ@ñ‹m‬‬ ‫†‪ðäbØóïû‬‬ ‫‪óÜ@oŽ‬‬ ‫‪î‬‬ ‫‪‹Ùi@óÜóq@óîòìó÷@Âä‹ ‬‬ ‫‪B‬‬ ‫†‪ói@çbîòìó÷@ñò‬‬ ‫‪‰à@ó¡ó‬‬ ‫‪Ü‬‬ ‫‪óè@ñŠb †bî‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌وتن‬ ‫ه‬ ‫پێشك‬ ‫حیزبێك‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بۆئه‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كێت‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌ناویدا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ستیهێناو‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‪ mì@ìa‹iìbä‬ع �@ه‌ل��ی وت ‌‬ ‫��ا‪ó¡ó‬ئ��اس��ۆ‬ ‫‌ڵبژاردنیش ‪ Üìò†íŽïäói‬ه��ه‌روه‌ه�‬ ‫هه‬ ‫ب��ه‌رای��ی��ه‌ك��ان��ی‬ ‫‪ðÑ òì@‹Øó i@Ûb ØB@Zð‬‬ ‫‪ñb †a† @ó Ø@‡äbî ó aŠ @ç bïm ł ììbè‬‬ ‫‪Üóè@ñóïû†@ðä†‹Ùïmó‬‬ ‫‪ÝäbîŒ@ñòìóä†‹ØìíiòŠóÔ@ì ð‬‬ ‫‪ î ó Ø@a‡‬‬ ‫‪Ìó‬‬ ‫‪”ïä†Ša‰j‬‬ ‫‪Üóè@”Ž‬‬ ‫@‪@ óÙäíš‬‬ ‫‌@‪LoŽî ìbä Lç‬‬ ‫‪‌òŠbî†@òìóäóîý@ö@‘óØ@ÚŽ‬ی‪@@ NN‬‬ ‫خۆی"‪.‬‬ ‫ی جاران‬ ‫به‌رچاو به‌خۆیه‌و‌ه ببینێت"‪ î‡äóè .‬گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه ئاست ‌‬ ‫‌ڕای‬ ‫س��‪ïq‬ه‌ره‬ ‫گ��ۆڕان‬ ‫‪aímìóÙŽ‬ی‬ ‫"ب��زووت��ن��‪ï‬ه‌و‌ه‬ ‫‌كان‪.‬‬ ‫‌قام‪Ü‬ه‬ ‫‪@ïàó‬ه ‪‌Ü‬ر‪i@ó ‬شه‬ ‫هه‌ردووالیان رژان‪‌m‬ه س‬ ‫‪ó è@ ðä†‹ Ù äaŠbibïáïØ‬‬ ‫‪a‡ÙŽïmbØ@óÜ@Lò@ìa ŽïÜ@ ó@ äb“‚óiü‚@ìó÷ üi@ìíi@òŠìó @ðÙŽïåm ìó@ ØŠó@óàó÷ Ûòì@ñó ¡ ó ‬‬ ‫@@‬ ‫پێیانوای ‌ه‬ ‫حیزب ‌ه ئیسالمییه‌كان‬ ‫ساخت@†‪L‬‬ ‫‪ŠíØ@ñòìómóä@ì‬‬ ‫‪a†óîóØ@ìóÜ@a‹Ž‬‬ ‫‪@@ N ‡äbbä@‡î‬‬ ‫ه@÷‪ìì†@ìó‬‬ ‫ی "ل��ه‌ئ��اس��ت‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا وت�� ‌‬ ‫‪ìò‡îóä@‹m@ðÙ‬ه‪‌î‬الیه‌ن‬ ‫‪ Üó‚@óØ‬ك ‌ه ل‬ ‫‌كارییانه‌ی‬ ‫‪@ó¡ó‬ه‌و‬ ‫��ۆڕان‪ ،‬هه‌ر ‪ Üóè‬ئ‬ ‫‪ bü‬گ�‬ ‫ی‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌و‪‌åïu‬ه ‌‬ ‫‪ñŠò@ŽîŠb q@òìíi@ìó ÷@Lp‬‬ ‫‪@ bÙiŠbØ ò†‹ Ø@çbîó ¡óÜóè@òŽî Šó i@òŠòŽî Šbq‬‬ ‫@@‬ ‫‪óÜ@ìím‹Øóî@õHQYI@òŠbàˆ@õ‡î‡äbØ@H‡ï’òŠ@óÑïÜó‚@òàóy‬‬ ‫كه‌می ده‌نگه‌كانیان‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردن‪I‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌‌و‬ ‫‌كێتی‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ڵك‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پشتیوانیكردن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌اڵت‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫‌كانی‬ ‫ه‬ ‫حیزب‬ ‫‌وتنی‬ ‫ه‬ ‫‌رك‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫پ��ی��رۆزب��ای��ی‬ ‫زوو‬ ‫‪Übz ’ü ‚ @ña‹Žî ì‬‬ ‫‪@@ @NBçbéïu@ìíàóè@üi@ìì‰Žïà @ñ‹Žïu @Lðî biŒû q @ì@ð‬‬ ‫‪ì@ímìóØó@Šóè@ãŠa†aíïè@ LóØóîóØ‬‬ ‫‪ôäbáŽïÝ@õb ŽîŠbq‬‬ ‫‪i ó@ àó y@ @‹Øói@ŠòŽî Šbq@bîb÷I@ ðàł@ òì@óÜ ðäb ïäbiŠíÔ@ñó ÜóàüØ@ðØûŠó‬‬ ‫‪ 7/25‬به‌هۆی دابه‌زینیانه‌و‌ه بوو‌ه كاندیده‌كان ‌‬ ‫‌تی‪@NBoŽ@@ï‬ده‌نگیكی زۆر‬ ‫ی له‌هه‌موو پارێزگاكاندا ب��ه‌ه��ه‌واداران��ی راگ �ه‌ی��ان��د‪ ،‬رۆژێك ك��راوه‌‪ ،‬توانیویه‬ ‫ی چانس ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ دوو حیزبی عیلمانیدا‪ ،‬كاندیده‌كان ‌‬ ‫ی باشیان دوای ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان��ی��ش به‌ده‌ستبهێنێت‪ ،‬سلێمانی‌و گه‌رمیان‌و‬ ‫پێیانوای ‌ه ئه‌مجار‌ه ده‌نگێكی باشتریان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌یان ه �ه‌ول��ێ �ر‌و ده��ۆك ئ��ه‌و شایه‌دیی ‌ه‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئه‌نجام ‌ه به‌راییان ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌وزیان گۆڕیو‌ه ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی رێژ‌ه ‌‬ ‫ی "كه‌م ‌‬ ‫ئ��ارام قادر وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ��ۆڕان له‌بار‌ه ‌‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك��ه‌ه��ه‌ی��ه‌‪ ،‬لیستی هاوپه‌یمانی به‌نیلی‪.‬‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی ك��ۆم �ه‌ڵ � ‌‬ ‫دن��گ �ه‌ك��ان � ‌‬ ‫ی ك��وردس��ت��ان‪ 292 ،‬ه��ه‌زار ده‌نگی‬ ‫لیستی گ��ۆڕان به‌پێی ئه‌نجام ‌ه ك��ه‌رك��وك��ه‌وه‌‪ ،‬رای��ده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ن‬ ‫‌شێك‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫�ردوو‬ ‫�‬ ‫راب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‬ ‫ل �ه‌س��ن��ووری پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی سه‌ره‌تاییه‌كان له‌سنووری پارێزگای كه‌بارودۆخی شاری كه‌ركوك‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌هۆكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ب��ه‌وه‌و‌ه به‌ده‌ستهێناو‌ه كه‌زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌هه‌یه‌تی‬ ‫ی ‪ 260‬هه‌زار ده‌نگی ئ��ه‌و ح�ه‌س��اس��ی�ه‌ت� ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگه‌كان سلێمانی نزیك ‌ه ‌‬ ‫هه‌بوو‌ه له‌گه‌ڵ هێز‌ه عیلمانییه‌كان بۆ كاندیداكانی یه‌كێتی چووه‌‪.‬‬ ‫ی ل�ه‌س�ه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬ب �ه‌وه‌ش ته‌نها ‪ 30‬نایانه‌وێت قس ‌ه ‌‬ ‫ی هاوبه‌شه‌وه‌"‪.‬‬ ‫چووینت ‌ه یه‌ك لیست ‌‬ ‫ی "هه‌ندێك راستیمان‬ ‫هه‌روه‌ها له‌سنووری پارێزگای ه��ه‌زار ده‌ن��گ ل��ه‌دوای هاوپه‌یمانی ئاسۆ عه‌لی وت ‌‬ ‫س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن بابه‌كر وته‌بێژ ‌‬ ‫ی كه‌ركوكیشه‌و‌ه الیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كه‌ركوكیش یه‌كێتی به‌پێی ئه‌نجام ‌ه ك��وردس��ت��ان��ه‌وه‌ن‪ ،‬ب��ۆی � ‌ه ئاماژ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی س��ی��اس��ی یه‌كگرتووی ب�ه‌رای��ی�ه‌ك��ان ‪ 4‬ك��ورس��ی مسۆگه‌ر ب��ه‌وه‌ده‌ك��ه‌ن ك � ‌ه له‌پێش یه‌كێتی نامانه‌وێت باسی بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی "ئێم ‌ه له‌ته‌واوی كوردستان‬ ‫وت ‌‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ئاماژ‌ه ب�ه‌و‌ه ده‌ك��ات ك ‌ه ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێر ئه‌گه‌رچی نیشتیمانی كوردستانه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫ل�ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا بۆ دیاریكردنی زیاتر له‌‪ 100‬هه‌زار ده‌نگیان هێناوه‌‪،‬‬ ‫له‌پارێزگای هه‌ولێریش ‪ 90‬هه‌زار پاڵه‌په‌ستۆیه‌كی زۆرمان له‌سه‌ر بوو‪،‬‬ ‫كاندیده‌كانیان گ �ه‌ڕاون �ه‌ت �ه‌و‌ه الی ب�ه‌اڵم به‌هۆی زۆری كاندیداكانیان ده‌نگیان هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌اڵم توانیمان ده‌نگی جه‌ماوه‌رێكی‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆكاری ده‌نگه‌كانیان ب�ڵاوب��ووه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه كورسییه‌ك له‌و پارێزگای ‌ه ‪ 48‬هه‌زار زۆر ده‌سته‌به‌ر بكه‌ین‪ ،‬وه‌ك له‌ئه‌نجام ‌ه‬ ‫"زیادكردنی" ده‌نگه‌كانی حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌پێی به‌شێك له‌راگه‌یاندنه‌كان ده‌نگی پێویست ‌ه بۆی ‌ه ته‌نها یه‌ك سه‌ره‌تاییه‌كاندا باڵوكراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫له‌باشترین حاڵه‌تدا ته‌نها هیوای كورسی له‌وپارێزگای ‌ه ده‌به‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پارتی‪ :‬یه‌كه‌مین‬ ‫سه‌اڵحه‌دین بابه‌كر وت� ‌‬ ‫ی "له‌م به‌ده‌ستهێنانی یه‌ك كورسییان هه‌یه‌‪ .‬له‌كه‌ركوك‪ ،‬پێده‌چێت كورسییه‌ك‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا یه‌كگرتوو ‪ 100‬هه‌زار‬ ‫روش��دی وت�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "خ��ۆم��ان ببه‌ن یاخود نا‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و رێژ‌ه ده‌نگ ‌ه هه‌ر له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی زی��ات��ر ‌‬ ‫ده‌ن��گ�� ‌‬ ‫ی ه��ێ��ن��او‌ه له‌چاو به‌سه‌ركه‌وتوو ده‌زانین‪ ،‬ئه‌نجامه‌كان كه‌مه‌ی كه‌هێناویانه‌‪ ،‬له‌دهۆكیش هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ئاماژه‌یان به‌وه‌ده‌دا‬ ‫ی ‪."2005‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌ڵێن كه‌زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگه‌كان چانسی بردنی كورسییه‌كیان زۆر كه‌ئه‌وان وه‌كو حیزب له‌كوردستاندا‬ ‫ب��ۆ ه��اوپ�ه‌ی��م��ان��ی‌‌و له‌نێویشیاندا كه‌مه‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مده‌بن‌و زۆرترینی كورسییه‌كان‬ ‫یه‌كێتی‪ :‬ئێم ‌ه هه‌ستاینه‌و‌ه‬ ‫ی سلێمانی‌‌و كه‌ركوك‌و دیال ‌ه‬ ‫یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان له‌سنوور ‌‬ ‫ك��ێ��ب��ڕك�ێ‌و ملمالنێی گ��ه‌ور‌ه به‌ده‌ستده‌هێنن‪ ،‬ب �ه‌اڵم پێده‌چێت‬ ‫ك ‌ه له‌گه‌ڵ پ��ارت�ی‌و ‪ 11‬حیزبی تر بۆ یه‌كێتیی ‌ه كه‌ئه‌م ‌ه سه‌ركه‌وتنێك ‌‬ ‫ی له‌ئێستادا له‌نێوان ه �ه‌ردوو لیستی ب �ه‌ه��ۆی هێنانی ده‌نگێكی زۆری‬ ‫به‌شداریان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا كردووه‌‪ ،‬گه‌وره‌ی ‌ه بۆ یه‌كێتی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتیدای ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ئه‌وان ئۆپۆزسیۆنه‌كانه‌و‌ه له‌ژێر ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی �ه‌ك��ێ��ت��ی ب��ه‌ه��ۆی ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ببن ‌ه هێزی چه‌نده‌م له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫نفوزی ئه‌وان‪ ،‬ئه‌و ده‌نگان ‌ه نه‌هێننه‌و‌ه‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌كانی خ��ۆی��ان�ه‌و‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتنێكی گ��ه‌ور‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌نگه‌كانی سلێمانی زۆرترینیان‬ ‫گ��ۆڕان��ی��ش ل��ه‌ده‌زگ��اك��ان��ی كه‌خۆیان پێشبینیانده‌كرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند بۆ كاندیده‌كانی رۆیشتووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه راگه‌یاندنه‌و‌ه ده‌ڵێن بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫پارتی له‌هه‌ریه‌ك ‌ه له‌پارێزگاكانی‬ ‫شه‌وی یه‌كه‌می باڵوبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجامێكی به‌رایی هه‌ڵبژاردنه‌كانیش‪ ،‬هیوای نزیكبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌گۆڕان هه‌یه‌‪ ،‬گ��ۆڕان ب��وون��ه‌ت�� ‌ه ه��ێ��زی دووه‌م ك��ه‌رك��وك‌و س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬به‌پێی‬ ‫الیه‌نگرانیان بۆ خۆشی ده‌ربڕین رژان ‌ه له‌رێژ‌ه ‌‬ ‫ی كورسیدا‪ ،‬به‌اڵم له‌خانه‌قین‌و ل�ه‌ك��وردس��ت��ان��داو یه‌كێتیش ئه‌و‌ه ئه‌نجام ‌ه ب �ه‌رای��ی �ه‌ك��ان پێده‌چێت‬ ‫هه‌ریه‌كه‌و كورسییه‌كی لێبهێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌ولێر زۆرترین ده‌نگه‌كانی‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی‪ ،‬به‌هۆی كه‌می‬ ‫كاندیده‌كانیانه‌و‌ه بۆ ئه‌وان ده‌چن‪،‬‬ ‫له‌دهۆكیش به‌هه‌مانشێوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫له‌پارێزگای موسڵ بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوو كورس ‌‬ ‫پارتی له‌ده‌زگاكانی راگه‌یاندنی‬ ‫خ��ۆی��ه‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت له‌ماڵپ ‌هڕ‌و‬ ‫رۆژنامه‌كانیدا ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌وان زۆرترینی ده‌نگه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌ستهێناو‌ه وه‌كو حیزب‪.‬‬ ‫‪ü@i@æîóÙi@ñ‡u@ñŠbØ@óØ@æîò@†ò†@Žðq@çbîóåŽï‬‬ ‫‪Üói‬‬ ‫÷‪ì@ðäbán“ïä@ñŽïè@ó@ i@³i@ñóäaŽïè@ìó÷@ñìó‬‬ ‫‪ì@ðiïy@ñóäŒbi@óÜ@³i@Œbi Š@ ò†@ì@ðîòìómóä‬‬ ‫‪@@ NBa‡äbØòŠa‡młóò†@óiïy@çaíŽïäóÜ@çìíióšŠbq‬‬ ‫‪ó@  Ü@ça‡äò†@ñˆûŠ@üi@ñŽîŠói‬‬ ‫‪ìó÷@ìíàóè@óÜ@aìa†B@Zðmì@a†HSOWI‬‬ ‫‪óÜ@æîóØò†@çüïàüØ@ói@Šó@ñóäa‡äóàŠbØ‬‬ ‫‪óäbäóîþ@Žïi@óØ@ça‡äò†@ðäbØóÙåi@ì@‡@ äòìbä‬‬ ‫‪ó@ i@ì@çóÙi@a‡äaŠò‡äò†@Žßó óÜ@óÜóàbà‬‬ ‫‪çóÙi@ò†íb÷@çbîü‚@ðäa†‰îì@ì@òìó ïnŽîŠbï‹qŠói‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫راپۆرت ‪ -‬سیاسی‬ ‫زانا حه‌م ‌ه غه‌ریب‬

‫به‌زمه‌كانی هه‌ڵبژاردن له‌كوردستان‪،‬‬ ‫ی پێشوو‪،‬‬ ‫هاوشێوه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌چه‌ند ن��اوچ�ه‌ی�ه‌ك��ی كوردستان‬ ‫دووب��ار‌ه ب��ووه‌وه‌‪ ،‬له‌جۆری نه‌بوونی‬ ‫ده‌نگی ده‌نگد‌هر‌و دووجار ده‌نگدان‌و‬ ‫پێشێلكارییه‌كانی تری هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫له‌بری ئه‌وانه‌ش ده‌نگدراوه‌‪ ،‬كه‌ناویان نه‌بوو‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌رچ��ه‌ن��د‌ه ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��م��ه‌ت��ه‌ك��ان�� ‌ی ب��ان��گ��ه‌ش�� ‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و چاالكوانانی رێكخراوه‌كان‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام جه‌ختیان له‌و‌ه كردووه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌پێویست ‌ه ده‌نگده‌ر ته‌نها یه‌كجار‬ ‫ده‌ن��گ��ب��دات‌و مامۆستایان ‌ی ئاینیش‬ ‫جه‌ختیان له‌سه‌ر ئ �ه‌و‌ه ده‌ك��رده‌و‌ه ‌هه‌زاران هاوواڵتی بێبه‌شبوون له‌ده‌نگدان‬ ‫كه‌ده‌نگدان زیاتر له‌جارێك ده‌چێت ‌ه‬ ‫باب ‌ی حه‌رامه‌وه‌و دروست نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌نگدان ‌ی ئه‌مجاره‌ش وه‌ك جاران ‌ی‬ ‫پێشوو ب �ه‌ده‌رن �ه‌ب��وو ل �ه‌و حاڵه‌ته‌و‬ ‫خه‌ڵكانێك ‌ی زۆر ه�ه‌ب��وون كه‌زیاتر‬ ‫له‌جارێك ده‌نگیانداوه‌‪.‬‬ ‫ئ��اری��ان ك��ه‌ن��اوی خ��وازراوی‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ی ‌ه زیاتر له‌جارێك‬ ‫ده‌ن��گ��ی��داوه‌‪ ،‬باس ‌ی ل �ه‌وه‌ك��رد كه‌ئه‌و به‌رله‌ده‌نگدان ده‌نگ ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆیان‬ ‫ل�ه‌ده‌ن��گ��دان� ‌ی پێشوو ‌ی په‌رله‌مان ‌ی داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌رۆژ ‌ی ده‌نگدان ‌ی گشتیشدا‬ ‫كوردستان‌و له‌ئێستاشدا چه‌ند جارێك ده‌نگدانیان دووبار‌ه كردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌ی راگه‌یاندن ‌ی كۆمسیۆن ‌ی‬ ‫ده‌نگیداوه‌و به‌الیه‌و‌ه شتێك ‌ی ئاسای ‌ی‬ ‫بوو‪ ،‬چونك ‌ه پێیوابوو "هه‌تا ده‌نگێك بااڵ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانیش له‌به‌یانێكدا‬ ‫زیاتر بدات هه‌نگاوێك لیسته‌ك ‌ه ‌ی به‌ره‌و ئه‌و‌ه دووپاتده‌كاته‌و‌ه "ده‌نگدان ‌ی زیاتر‬ ‫له‌جارێك سه‌رپێچیی ‌ه له‌یاساكان ‌ی‬ ‫پێشه‌و‌ه ده‌بات"‪.‬‬ ‫ل �ه‌پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی كوردستان‪ ،‬هه‌ڵبژاردن‌و هه‌ركه‌سێكیش ئه‌و كار‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌سنووری هه‌ولێر‌و دهۆك‌و بكات پێویست ‌ه بۆ ماو‌ه ‌ی شه‌ش مانگ‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬له‌سلێمانیش له‌ده‌نگدانی زیندان ‌ی بكرێت‌و به‌بڕ ‌ی ‪ 100000‬تا‬ ‫تایبه‌تدا‪ ،‬ده‌نگدان ‌ی دووبار‌ه زۆر هه‌بوو‪ 500000 .‬هه‌زار دینار غه‌رام ‌ه بكرێت"‪.‬‬ ‫به‌یانه‌ك ‌ه ‌ی كۆمسیۆن ئاماژ‌ه‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستوور‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌نگده‌ران ‌ی تایبه‌ته‌و‌ه ئه‌و ب�ه‌وه‌ش��ده‌ك��ات كه‌ئه‌و‌ه جگ ‌ه له‌و‌ه ‌ی‬ ‫حاڵه‌ت ‌ه زۆر هه‌بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه هێزه‌كان ‌ی ئ��ام��اژ‌ه بۆ ئ�ه‌وه‌ده‌ك��رێ��ت كه‌له‌دوا ‌ی‬ ‫پۆلیس‌و سوپاو پێشمه‌رگ ‌ه چه‌ند رۆژێك ج��ی��اك��ردن �ه‌و‌ه ‌ی ده‌ن��گ �ه‌ك��ان ده‌نگ ‌ه‬

‫هه‌ڵبژاردن‌و به‌زمه‌كانی ‪....‬‬

‫ی ناوه‌كان‪ ،‬كۆمسیۆن‌و بێده‌نگی‪...‬‬ ‫دووجار ده‌نگدان‪ ،‬نه‌هاتنه‌وه‌ ‌‬ ‫دووباره‌كان ئه‌ژمار ناكرێن‪.‬‬ ‫نه‌هاتنه‌و‌ه ‌ی ناو‌و بێده‌نگی كۆمسیۆن‬ ‫له‌كات ‌ی پرۆس ‌ه ‌ی ده‌نگداندا ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ك �ه‌ب��وو‌ه ه��ۆ ‌ی ب��ێ��زاری‌‌و نیگه‌رانی‌‌و‬ ‫ت��ووڕه‌ب��وون�� ‌ی زۆرێ��ك له‌خه‌ڵكی‌‪،‬‬ ‫ن�ه‌گ�ه‌ڕان�ه‌و‌ه ‌ی ن��او ‌ی ده‌ن��گ��ده‌ران بوو‬ ‫ك �ه‌ب �ه‌و ه��ۆی �ه‌ش �ه‌و‌ه به‌پێی ده‌زگ��ا‬ ‫راگه‌یاندنه‌كان له‌هه‌رسێ پارێزگاك ‌ه ‌ی‬ ‫هه‌رێم نزیك ‌ه ‌ی ‪ 70‬ه��ه‌زار ده‌نگده‌ر‬ ‫بێبه‌شبوو له‌ده‌نگدان‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌ل ‌ی به‌هۆی نه‌هاتنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ن��اوی بێبه‌شبوو‌ه له‌مافی ده‌نگدان‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستووری وت "من زۆرم السه‌یر‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی پێشوودا ناوم هاتووه‌ته‌وه‌و‬ ‫هه‌ر له‌م بنكه‌یش ده‌نگمداوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ئێستا ناوم نه‌هاتووه‌ته‌و‌ه له‌كاتێكدا ئه‌و‬ ‫پسوله‌ی ‌ه ‌ی له‌الیه‌ن بایه‌عه‌و‌ه پێماندراو‌ه‬ ‫ناو ‌ی من ‌ی تێدایه‌‌و زۆر نیگه‌رانم‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫حه‌زده‌كه‌م پڕ به‌دڵ ده‌نگبده‌م‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه چاره‌نووس ‌ی گه‌له‌كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫سیروان عه‌زیز یه‌كێك ‌ی تر‌ه ك ‌ه‬ ‫بێبه‌ش بوو‌ه له‌ده‌نگدان‪ ،‬وت ‌ی "كۆمسیۆن‬ ‫خ��ۆ ‌ی كێشه‌كان ‌ی دروستكردووه‌‌و‬ ‫دواییش ده‌ست ‌ی ده‌ستی پ ‌ێ كردووین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تاهیر محه‌مه‌د ئه‌مین‪ ،‬به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی كۆمسیۆن ‌‬ ‫ئۆفیس ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌سلێمانی‌ به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫راگه‌یاند "من چه‌ندجار ته‌له‌فونم بۆ‬ ‫ئه‌و كێشه‌ی ‌ه بۆ كراوه‌و خۆم چه‌ندجار‬ ‫ی‬ ‫چووم سه‌ردانم كردوون‪ ،‬به‌بێئه‌وه‌ ‌‬

‫كه‌ئه‌وان ئاگایان له‌من بێت سه‌یرم‬ ‫ك��ردوو‌ه ته‌له‌فونه‌كانیان به‌گوێو‌ه‬ ‫بووه‌و وه‌اڵمی‌ خه‌ڵكیان داوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها له‌كاتێكدا نه‌بێت كه‌ئه‌وان ‌ه‬ ‫چ��وون ده‌نگبده‌ن‌و مۆبایله‌كانیان‬ ‫ی ده‌نگی‌ تیا‬ ‫لێوه‌رگیراوه‌ له‌و بنكه‌یه‌ ‌‬ ‫ده‌ده‌ن هه‌تا ده‌نگدانه‌كانیان ته‌واو‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان داوای‬ ‫روونكردنه‌وه‌‌و هه‌ڵوێست وه‌رگرتنی كرد‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای نه‌هاتنه‌و‌ه ‌ی ناوی هه‌زاران‬ ‫ده‌نگده‌ر له‌رۆژی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬داوای‬ ‫له‌كۆمسیۆن كرد‪ ،‬روونكردنه‌و‌ه بدات‌و‬ ‫ئه‌گینا هه‌ڵوێستی تر ده‌گرنه‌به‌ر‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتووو‌ه "پاش‬ ‫پێداچوونه‌وه‌و لێكۆڵینه‌و‌ه له‌پرۆس ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌نگده‌ران بۆ هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫نوێنه‌ران ‌ی عێراق‪ ،‬بۆمان روونبوویه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌سنوور ‌ی پارێزگا ‌ی دهۆك‪ ،‬نزیك ‌ه ‌ی‬ ‫‪ 20‬هه‌زار ده‌نگده‌رو له‌پارێزگا ‌ی هه‌ولێرو‬ ‫ق�ه‌زای مه‌خمور ‪ 43‬ه�ه‌زار ده‌نگده‌رو‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی سلێمانی‌‌و كه‌ركوك‌و دیاله‌‌و‬ ‫ناوچ ‌ه دابڕاوه‌كان خه‌ڵكێك ‌ی زۆر بێبه‌ش‬ ‫كراون‌و ته‌نانه‌ت له‌ده‌نگدان ‌ی مه‌رجداریش‬ ‫بوار بۆ ده‌نگده‌ران نه‌ڕه‌خساو‌ه كه‌ده‌نگ‬ ‫بده‌ن"‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌وان وه‌ك لیست ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی‬ ‫كوردستان ‌ی له‌گه‌ڵ ناڕه‌زایی ده‌ربڕینیان‬ ‫بۆ ئه‌و ك��اره‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی ده‌زانین‬ ‫كه‌دژ ‌ی ده‌نگده‌ران ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌‌و‬ ‫هاتوو‌ه "هه‌ست ده‌كه‌ین هه‌ڵوێست ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی له‌پاڵدایه‌"‪.‬‬ ‫تاهیر محه‌مه‌د وت � ‌ی "بێگومان‬ ‫دوو ج��ۆر ن��او ن �ه‌ه��ات��ن �ه‌و‌ه هه‌بوو‬ ‫یه‌كێكیان ئه‌وه‌بوو كه‌به‌هیچ جۆرێك‬ ‫ن��او ‌ی له‌تۆمار ‌ی ده‌نگده‌راندا نه‌بوو‪،‬‬ ‫یه‌كێكیشیان ئ �ه‌وه‌ب��وو كه‌هاوواڵت ‌ی‬ ‫ل�ه‌ت��ۆم��اری م��ورش��ددا ن��او ‌ی هه‌بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌تۆماری ناو بنكه‌كاندا ناو ‌ی‬ ‫نه‌بوو كه‌هاوواڵتیش له‌و ‌ێ ناو ‌ی نه‌بێت‬ ‫ناتوانێت ده‌نگبدات‪ ،‬چونك ‌ه به‌رامبه‌ر ‌ی‬ ‫ناوه‌ك ‌ه ‌ی خۆ ‌ی ئیمزا ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌ڕای كۆمسیۆن هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ب��ۆئ��ه‌و‌ه ‌ی له‌كات ‌ی چاپكردن ‌ی ئه‌و‬ ‫دات��ای��ان � ‌ه ‌ی ك��ه‌ده‌ڕوات‌و كاتێك ك ‌ه‬ ‫دابه‌شده‌كرێته‌و‌ه به‌سه‌ر وێستگه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌نگداندا ناو ده‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫تاهیر محه‌مه‌د وت ‌ی "ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫ده‌گ��ێ��ڕم�ه‌و‌ه ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌ی كه‌كۆمسیۆن‬ ‫متمان ‌ه ‌ی ت��ه‌واو ‌ی ل �ه‌س �ه‌ر تۆماری‬ ‫وه‌زاره‌ت�� ‌ی بازرگانییه‌‌و ئه‌و داتایان ‌ه‬ ‫له‌و ‌ێ دێن‌و چه‌ندجار تاز‌ه ده‌كرێنه‌وه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش ئه‌و كێشان ‌ه دروستده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫كه‌ركوك‪ ..‬رووبه‌ڕووبوونه‌و ‌ه له‌گه‌ڵ خۆت‌و ئه‌وانی تریش‬ ‫كورده‌كانی كه‌ركوك‪ ،‬له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ملمالنێی نێوان خۆیان‌و عه‌ر ‌هب‌و توركمانه‌كانیشیان ده‌كرد‬ ‫ی له‌كه‌ركوك‬ ‫زانیار داقوق ‌‬

‫ل�ه‌ش��اری ك �ه‌رك��وك‪ ،‬ك��ورده‌ك��ان جگ ‌ه‬ ‫ل�ه‌م��ل��م�لان��ێ��ك��ردن ل��ه‌گ��ه‌ڵ ع��ه‌ر‌هب‌و‬ ‫ت��ورك��م��ان �ه‌ك��ان‌و ن �ه‌ت �ه‌وه‌ك��ان��ی تر‪،‬‬ ‫ملمالنێیه‌كی توندیشیان هه‌بوو له‌نێوان‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬بۆ به‌ده‌ستهێنانی زۆرترین‬ ‫ده‌نگه‌كانی پارێزگاكه‌‪.‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪،‬‬ ‫له‌شاری كه‌ركوك‪ ،‬كورد به‌‪ 5‬لیستی‬ ‫جیاواز ب�ه‌ش��داری له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش زۆرترین ملمالنێی نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كانی به‌خۆوه‌بینی‪ ،‬بۆ كورده‌كانیش‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی زۆر قورسبوو‪.‬‬ ‫ج��گ � ‌ه له‌لیستی هاوپه‌یمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ 4 ،‬لیستی ت��ری كوردی‬ ‫ل��ه‌ش��اره‌ك��ه‌دا كێبڕكێیان ده‌ك��رد‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وان��ی��ش ه �ه‌ری �ه‌ك � ‌ه له‌لیسته‌كانی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتووی ئیسالمی‌و كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی‌و لیستی قه‌اڵبوون‪.‬‬ ‫ك��ورده‌ك��ان ئ �ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌یان‬ ‫به‌قورسترین هه‌ڵبژاردن بۆ نه‌ته‌وه‌ی كورد‬ ‫له‌پارێزگاك ‌ه وه‌سفكرد‪ ،‬چونك ‌ه پێیانوابوو‬ ‫به‌هۆی ئ�ه‌و فره‌لیستی كوردییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌نگێكی زۆر له‌ده‌ستده‌د‌هن‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌قازانجی نه‌ته‌وه‌كانی تردا ده‌شكێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هێرش عه‌لی ‪ 27‬س��اڵ‪ ،‬پیش ‌ه‬ ‫مامۆستا‪ ،‬وت ‌ی "هه‌موومان له‌شاره‌ك ‌ه‬ ‫ترسێكمان هه‌بوو‪ ،‬له‌و‌ه ‌ی كورد به‌هۆی‬ ‫ب�ڵاوب��وون �ه‌و‌ه ‌ی ده‌نگه‌كانی كورسی‬ ‫كه‌متر بهێنێت له‌عه‌ره‌به‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆشبه‌ختان ‌ه به‌پێی ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كان‬

‫دیار‌ه واده‌رنه‌چووه‌"‪.‬‬ ‫هێرش وت ‌ی "كورد له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫بانگه‌شه‌دا وه‌ك ئ��ه‌و‌ه واب��وو خۆی‬ ‫له‌بیربچێته‌وه‌‪ ،‬ملمالنێی له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‌و‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌ی گ��ۆڕان‪ ،‬له‌ملمالنێیه‌كی‬

‫توند دابوون له‌شاره‌كه‌دا‪ ،‬به‌پێچه‌وان ‌ه ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوو‪ ،‬ملمالنێی كورد‬ ‫ته‌نها له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌كانی تردابوو‪.‬‬ ‫كورده‌كان دوا ‌ی راگه‌یاندنی ئه‌نجام ‌ه‬ ‫به‌راییه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬دڵخۆشبوون‬ ‫به‌و‌ه ‌ی ده‌نگی كورده‌كان به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر باڵونه‌بووه‌ته‌وه‌‌و كورسی زیاتریان‬

‫لیستی جیاواز له‌که‌رکوک ده‌نگی کوردی په‌رت نه‌کرد‬

‫له‌نه‌ته‌وه‌كانی تر به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی چه‌ند ئه‌نجامێكی به‌رایی‬ ‫كه‌ده‌ست ده‌ستوور كه‌وتوو‌ه له‌پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك لیست ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان‬ ‫زۆرین ‌ه ‌ی ده‌نگه‌كانی به‌ده‌ستهێناو‌ه‬ ‫ك � ‌ه (‪ )6 ،5‬كورسییه‌‌و زۆرین ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كانیش بۆ یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردستان رۆیشتووه‌‪.‬‬ ‫غاز ‌ی كه‌ركوك ‌ی كارگێڕ ‌ی مه‌ڵبه‌ند ‌ی‬ ‫یه‌كێتی ل�ه‌ك�ه‌رك��وك‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌ی وت "دوا ‌ی ئه‌و ملمالنێی ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌بانگه‌ش ‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كان بۆ راكێشانی ده‌نگی زۆرترین‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ر ئه‌نجامده‌درا‪ ،‬هاوپه‌یمان ‌ی‬ ‫كوردستان توانی له‌كه‌ركوك یه‌كه‌مبێت"‪.‬‬ ‫غاز ‌ی وتیش ‌ی "به‌ر‌ه ‌ی توركمان ‌ی ته‌نها‬ ‫یه‌ك كورس ‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌‌و نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بیش ‪ 2‬كورس ‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌"‪.‬‬ ‫ب��ه‌ڕای ئ�ه‌و به‌رپرس ‌ه ‌ی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ته‌واوی ملمالنێیه‌كان به‌قازانجی لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كه‌وته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش ئه‌و لیست ‌ه‬ ‫توانی ئه‌و ترس ‌ه له‌دڵی ده‌نگده‌رانی‬ ‫ش��اره‌ك� ‌ه بڕه‌وێنێته‌و‌ه كه‌پێیانوابوو‬ ‫به‌هۆی فر‌ه لیستییه‌و‌ه ده‌نگه‌كان بۆ‬ ‫نه‌ته‌وه‌كانی تر ده‌چێت‪.‬‬ ‫به‌رپرسێك ‌ی پارت ‌ی له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ی ئاماژ‌ه به‌سه‌ركه‌وتنی‬ ‫ل��ی��س��ت��ه‌ك��ه‌ی��ان��ده‌دات‪ ،‬ل��ه‌ش��اری‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬پێیوای ‌ه ئه‌وان ‌ه ‌ی له‌لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانیدابوون له‌شاره‌كه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی‬ ‫گرنگی به‌داهاتووی شاره‌ك ‌ه ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫گرنگی به‌و‌ه ناده‌ن چ كاندیدێك براوه‌ی‬ ‫یه‌كه‌م ده‌بێت‪.‬‬

‫لوقمان كاكه‌ی ‌ی كارگێڕی لقی‬ ‫پ��ارت��ی ل��ه‌وش��اره‌‪ ،‬وت � ‌ی "ئێم ‌ه وه‌ك‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێت ‌ی هیچمان الگرنگ نییه‌‪،‬‬ ‫له‌و‌ه ‌ی كام المان ده‌نگی زیاتر ده‌به‌ین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو گرنگ الی ئێم ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ركوك‬ ‫به‌راسته‌قین ‌ه كوردستانییه‌‌و هاواڵتیان ‌ی‬ ‫شاره‌كه‌مان كوردستانێت ‌ی كه‌ركوك بۆ‬ ‫جیهان ئاشكرا ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ژاڵ�� ‌ه نه‌فتچ ‌ی كاندیدی ب��ه‌ر‌ه ‌ی‬ ‫توركمان ‌ی ك ‌ه پێشتر ملمالنێی توندی‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌ن ‌ه كوردییه‌كانی شاره‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ئێستاش پێیوای ‌ه نه‌ته‌وه‌كانی‬ ‫تر له‌پێشترن له‌هێنانی ده‌نگی زۆرین ‌ه ‌ی‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬نه‌ك كورده‌كان‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و وه‌ك ئ��ه‌و‌ه ‌ی ئێستاش‬ ‫له‌ملمالنێدابێت‪ ،‬وت ‌ی "له‌كه‌ركوك لیست ‌ی‬ ‫عێراقیی ‌ه ‪ 6‬كورس ‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌‪،‬‬ ‫س��ه‌رج��ه‌م لیست ‌ه كوردییه‌كانیش‬ ‫به‌هه‌موویان هه‌ر ‪ 6‬كورسییان هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش وه‌ك��و ب��ه‌ر‌ه ‌ی توركمان ‌ی ‪2‬‬ ‫كورسی‌"‪.‬‬ ‫ك��ورده‌ك��ان��ی ك��ه‌رك��وك ب��ه‌و‌ه‬ ‫دڵخۆشبوون كه‌هاوشێو‌ه ‌ی ئ��ه‌وان‪،‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كانیش دابه‌شبووبوون به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند لیست‌و قه‌واره‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر دابه‌شبوونی ده‌نگی‬ ‫عه‌ره‌به‌كانیش هه‌بوو‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د خزر جبوری‌‪ ،‬له‌نه‌ته‌و‌ه ‌ی‬ ‫عه‌ر‌هب‌و ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬به‌ده‌ستووری وت "عه‌ره‌به‌كان‬ ‫ب �ه‌ه��ۆ ‌ی ق��ه‌وار‌ه ‌ی زۆره‌و‌ه له‌شار ‌ی‬ ‫ك �ه‌رك��وك ه �ه‌ر ئ �ه‌و ‪ 2‬كورسییه‌یان‬ ‫به‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬ئه‌وان به‌سه‌ر چه‌ند لیست‌و‬

‫قه‌واره‌یه‌كدا دابه‌شبووبوون"‪.‬‬ ‫جبور ‌ی ئه‌وه‌ش ‌ی وت "پرۆس ‌ه ‌ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن ل��ه‌ك��ه‌رك��وك به‌باش ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌چووه‌"‪ ،‬به‌اڵم نه‌ته‌و‌ه ‌ی عه‌ره‌ب‬ ‫"هه‌ڵ ‌ه ‌ی كرد‪ ،‬ئێم ‌ه وه‌ك عه‌ره‌ب ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌كۆ ‌ی ده‌نگ به‌شداریمان له‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫بكردای ‌ه له‌كه‌ركوك له‌وانه‌ی ‌ه ‪ 4‬كورسیمان‬ ‫به‌ده‌ستهێنایه‌"‪.‬‬ ‫كاوێز م�ه‌ال پ�ه‌روێ��ز نووسه‌رێكی‬ ‫پارتییه‌‪ ،‬پێیوای ‌ه ملمالنێی نێوان‬ ‫ك��ورده‌ك��ان ل �ه‌گ �ه‌ڵ خ��ودی خۆیان‌و‬ ‫كورده‌كان له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌كانی تر له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا‪ ،‬به‌خۆشی‌و دوور له‌هه‌ر‬ ‫گرژییه‌ك به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی "ملمالنێیه‌كان له‌كاتی‬ ‫بانگه‌شه‌كاندا هه‌بوون‪ ،‬چ له‌نێوان خودی‬ ‫كورده‌كان‪ ،‬چ به‌رامبه‌ر نه‌ته‌وه‌كانی تر‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌زیان نه‌شكایه‌و‌ه به‌سه‌ر كورددا"‪.‬‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌و‌ه ‌ی گ��ۆڕان ك�� ‌ه‬ ‫له‌ملمالنێیه‌كی ت��ون��دداب��وو له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوپه‌یمانی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬زۆرێ��ك‬ ‫له‌هاوواڵتیان پێیانووابوو به‌زیان بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی كورد ده‌شكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك به‌هۆی روودانی ش ‌هڕ‌و ناكۆكی‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی تر به‌هۆی فه‌وتانی ده‌نگی‬ ‫كورد به‌هۆی فر‌ه لیستی كوردییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ته‌یب حه‌مید ك��ان��دی��د ‌ی گۆڕان‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬وت ‌ی "بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان‬ ‫له‌شار ‌ی كه‌ركوك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانه‌بوو‬ ‫ناكۆكی له‌ده‌ره‌ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬له‌ڕێگ ‌ه ‌ی س��ك��ااڵو‌ه دژ‬ ‫ب �ه‌س��اخ��ت �ه‌ك��اری‌‌و ه��ه‌ر شتێكی تر‬ ‫كارده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‪9‬‬

‫كورد له‌به‌غدا له‌نێوان حكوم ‌هت‌و ئۆپۆزیسیۆندا دابه‌شده‌بێت‬

‫ی له‌پێش هه‌موو حیزبه‌كانه‌وه‌ین"‬ ‫"له‌پارێزگای‌ سلێمان ‌‬

‫ی گۆڕان بۆ ده‌ستوور‬ ‫سه‌رۆكی‌ دامه‌زراوه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ بزووتنه‌وه‌ ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬گۆران وه‌هاب‬

‫ئارام شێخ محه‌مه‌د سه‌رۆك ‌ی‬ ‫دامه‌زراو‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی بزووتنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫گۆڕان له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌ی ده‌ستووردا‬ ‫ده‌ڵێت گۆڕان له‌پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫یه‌كه‌مه‌و له‌هه‌ولێرو دهۆكیش ژمار‌ه ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان ‌ی زیاد ‌ی كردوو‌ه له‌چاو‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی ‪7/25‬دا‪.‬‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌دات‬ ‫ك ‌ه الیه‌نگران‌و كاندیده‌كانیان له‌ژێر‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌و مه‌ترسیدا بوون له‌ماو‌ه ‌ی‬ ‫بانگه‌ش ‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردن‌و رۆژ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪.‬‬ ‫‪..................................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬شێواز ‌ی به‌ڕێوه‌چوون ‌ی‬ ‫پ��ڕۆس� ‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردن چ��ۆن ده‌بینن‪،‬‬ ‫به‌گشت ‌ی رازین له‌به‌ڕێوه‌چوون ‌ی پڕۆس ‌ه ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌؟‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشت ‌ی تێبینیمان هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر پرۆسه‌ك ‌ه‬ ‫تێبین ‌ی زۆر جدیمان هه‌یه‌‪ ،‬به‌شدار ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه ل �ه‌م پ��رۆس�ه‌ی�ه‌دا وه‌ك��و گۆڕان‬ ‫پڕۆسه‌یه‌ك ‌ی نابه‌رامبه‌ربوو پرۆسه‌یه‌ك‬ ‫بوو كه‌ئێم ‌ه هه‌م له‌ڕوو ‌ی ژماره‌و‌ه هه‌م‬ ‫له‌ڕوو ‌ی ئیمكانیاته‌و‌ه هه‌م له‌ڕوو ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌پرۆس ‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردندا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌لیست ‌ی ئێم ‌ه به‌راست ‌ی زوڵمێك ‌ی زۆر‬ ‫له‌ئێمه‌‌و الیه‌نگرانمان كراوه‌‪ ،‬رووبه‌ڕوو ‌ی‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌و مه‌ترس ‌ی لێدان‌و گرتن‌و فڕاندن‌و‬ ‫هه‌تا رووبه‌ڕوو ‌ی كوشتن‌و ته‌قه‌لێكردن‬ ‫بووینه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستاش خه‌ڵكێكمان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌زیندانه‌كاندا‪ ،‬سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌وانه‌ش ئێم ‌ه‬ ‫پێمانوای ‌ه ك ‌ه سه‌ركه‌وتن ‌ی گه‌وره‌مان‬ ‫به‌ده‌ستهێناو‌ه كه‌په‌نامان نه‌بردووه‌ت ‌ه به‌ر‬ ‫توندوتیژی‌‪ ،‬ئه‌م پڕۆسه‌ی ‌ه له‌پڕۆسه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫نابه‌رامبه‌ردا به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌توان ‌ی به‌نزیك ‌ی پێمان‬ ‫بڵێیت گ��ۆڕان له‌پارێزگا ‌ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬كه‌ركوك‪ ،‬ده��ۆك‪ ،‬موسڵ‪،‬‬ ‫دی��ال �ه‌و س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن چه‌ند كورس ‌ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬بێگومان چاودێرانتان‬ ‫ده‌نگه‌كانیان بۆ جیاكردوونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ئ��ارام ش��ێ��خ م��ح��ه‌م��ه‌د‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫تاوه‌كو ئێستا ناتوانین هیچ ژماره‌یه‌ك‬ ‫رابگه‌یه‌نین‪ ،‬له‌سلێمان ‌ی وه‌ك هه‌میش ‌ه‬ ‫وه‌ك ‪ 7/25‬ده‌رك��ه‌وت سلێمان ‌ی بۆ‬ ‫جارێك ‌ی تر سه‌لماند ‌ی ك ‌ه پارێزگا ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشتی‌و شار ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی به‌تایبه‌ت ‌ی ش��ار ‌ی گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر له‌به‌رامبه‌ر هاوپه‌یمانیدا‬ ‫ك ‌ه پێكهاتوو‌ه له‌یه‌كێتی‌و پارتی‌و یانز‌ه‬ ‫حیزب ئه‌وان وه‌كو لیست ئه‌وان وه‌كو‬ ‫قه‌وار‌ه وه‌كو هاوپه‌یمانێت ‌ی چه‌ند ده‌نگێك‬ ‫له‌پێش ئێمه‌و‌ه بن‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئێم ‌ه ئه‌و‬ ‫ده‌نگان ‌ه ‌ی به‌ده‌ستمانهێناون له‌پارێزگا ‌ی‬ ‫سلێمانیدا به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی له‌پێش‬ ‫هه‌موو ئه‌و ق �ه‌واره‌و لیستانه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی سلێمانیدا به‌شدارییانكردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌تاك تاك وه‌ریانبگرین پێمانوای ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه براوه‌ین له‌م شه‌ڕه‌دا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌به‌غدا ئه‌و ده‌نگان ‌ه ‌ی‬ ‫به‌ده‌ستتانهێناون به‌شی كورسییه‌ك‬ ‫ده‌بن؟‬ ‫ئ��ارام شێخ م��ح�ه‌م�ه‌د‪ :‬تائێستا‬ ‫ئه‌نجامه‌كان روون نین ك ‌ه له‌به‌غدا بگه‌ین ‌ه‬

‫له‌دهۆكدا‬ ‫وه‌ك شاره‌كانی‌ تر‬ ‫ئازادی‌ سیاسی‌ نییه‌‬

‫كورسییه‌ك‪ ،‬زۆر دڵنیانین‌و چاوه‌ڕێ ‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ین ئه‌نجامه‌كانمان ده‌ستبكه‌ون‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌پێ ‌ی ئه‌و ئاماران ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌زگاكان ‌ی راگه‌یاندن باڵویانكردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌به‌راورد به‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ‪ 7/25‬گۆڕان‬ ‫له‌قه‌زاو ناحیه‌كان ‌ی سلێمانیدا پاشه‌كش ‌ه ‌ی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬هۆكار ‌ی ئه‌و‌ه چییه‌؟‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬پێموانیی ‌ه‬ ‫پاشه‌كش ‌ه ‌ی كردووه‌‪ ،‬هۆكار ‌ی ئه‌و‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫باس ‌ی پاشه‌كش ‌ه بكه‌یت‪ ،‬وه‌كو ده‌نگدان‬ ‫پێموانیی ‌ه وه‌كو پاشه‌كش ‌ێ پاشه‌كش ‌ه ‌ی‬ ‫كردبێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ئه‌نجام ‌ی گشت ‌ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ئه‌و‌ه ‌ی سه‌لماندوو‌ه‬ ‫له‌زۆرب ‌ه ‌ی شوێنه‌كان زوڵم‌و زۆرێك ‌ی زۆر‬ ‫كراو‌ه به‌رامبه‌ر به‌الیه‌نگران‌و دۆستان ‌ی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬له‌به‌ر نانبڕین‌و له‌به‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێشه‌و زه‌ب��روزه‌ن��گ‪ ،‬له‌ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی خه‌ڵكێكیان لێفڕاندووین‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا له‌ناو ده‌ربه‌ندیخاندا‬ ‫ئێم ‌ه یه‌كه‌م بووین‪ ،‬له‌زۆر له‌شوێنه‌كان ‌ی‬ ‫تریش به‌مشێوه‌ی ‌ه رۆشتوه‌ت ‌ه پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫بیریشمان نه‌چێت هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ئه‌مجار‌ه‬ ‫كراوه‌بووه‌و هه‌ر یه‌كێك له‌كاندیده‌كان ‌ی‬ ‫لیسته‌كان بۆخۆ ‌ی كۆمه‌ڵێك ده‌نگ ‌ی‬ ‫ب��ردووه‌‪ ،‬ئێم ‌ه پێمانوای ‌ه به‌م به‌راورد‌ه‬ ‫به‌راورد بكه‌ین له‌پاشه‌كشه‌دا نین‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هه‌ست ناكه‌یت ئه‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ی یه‌كێت ‌ی له‌سه‌ر ئێو‌ه كرد ‌ی‬ ‫توان ‌ی كاریگه‌ر ‌ی له‌سه‌ر خه‌ڵك ‌ی قه‌زاو‬ ‫ناحییه‌كان هه‌بێت‌و ئێو‌ه نه‌توانن وه‌ك‬ ‫خۆ ‌ی وه‌اڵمیان بده‌نه‌وه‌؟‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬مه‌سه‌له‌ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی به‌بڕیار ‌ی خه‌ڵكه‌و‌ه نییه‌‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ك ‌ه په‌یوه‌ند ‌ی به‌وه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ساخته‌ش زۆر ك��راوه‌‪ ،‬چاوترساندن ‌ی‬ ‫زۆر ك��راوه‌‪ ،‬پاڵه‌په‌ستۆ خراوه‌ت ‌ه سه‌ر‬ ‫شوێنه‌كان‪ ،‬خه‌ڵكێك هه‌ی ‌ه فشار ‌ی‬ ‫زۆریان بۆ هێناون‪ ،‬ئێم ‌ه به‌به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫چاودێری ئه‌و حاڵه‌تانه‌مان كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه پێموانیی ‌ه ئه‌و‌ه په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌بڕیار ‌ی خه‌ڵكه‌و‌ه هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه په‌یوه‌ند ‌ی به‌فشار ‌ی ده‌سه‌اڵته‌و‌ه‬ ‫هه‌بوو بۆ سه‌ر ئه‌وخه‌ڵك ‌ه ك ‌ه به‌وشێوه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌ن��گ ب��دات‪ ،‬ئ�ه‌م� ‌ه مه‌سه‌له‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌نیی ‌ه ك ‌ه خه‌ڵك ئازادان ‌ه‬ ‫ده‌نگ ‌ی دابێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬نه‌تانتوان ‌ی له‌كه‌ركوكیش‬ ‫بیگۆڕن بۆچی‌؟‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬له‌كه‌ركوكیش‬ ‫دیسان به‌ده‌ر له‌هه‌ر شیته‌ڵكردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی ك ‌ه ئه‌وه‌ش بۆخۆ ‌ی پێویست ‌ی‬ ‫به‌لێكدانه‌وه‌و شیكردنه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬گۆڕان‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌ك ‌ی ل �ه‌وه‌دا نیی ‌ه ك ‌ه هه‌ر‬ ‫حاڵه‌تێك بێت ‌ه پێشه‌و‌ه ك ‌ه ته‌حدید ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌بكات ك ‌ه بۆچ ‌ی ئه‌گه‌ر ئه‌نجامێك‬ ‫ك ‌ه ئه‌وچاوه‌ڕوان ‌ی ده‌كات به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ده‌ست نه‌هاتووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها گۆڕان هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك ‌ی له‌وه‌دا نیی ‌ه ك ‌ه ئه‌نجامه‌كان‬ ‫هه‌رشتێك بێت قبوڵ ‌ی بكات‪ ،‬سه‌ره‌ڕا ‌ی‬ ‫ئ �ه‌و‌ه ئێم ‌ه به‌دڵنیاییه‌و‌ه له‌كه‌ركوك‬ ‫كورسیه‌ك ده‌هێنین‪ ،‬ئه‌وان ‌ه هه‌موو‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌یه‌‪ ،‬وه‌ك��و وت��م تائێستا‬ ‫ئه‌نجامه‌كان ئاشكرانه‌كراون‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش��دا ساخته‌كاریی زۆر ك��راوه‌‪،‬‬ ‫بریكارێك ‌ی زۆر ه�ه‌ڕه‌ش� ‌ه ‌ی لێكراوه‌و‬ ‫خه‌ڵكێك ‌ی زۆر ‌ی ئێم ‌ه له‌به‌رده‌م مه‌ترسیدا‬ ‫ب��وون‪ ،‬ئه‌م ‌ه بێجگ ‌ه ل�ه‌و‌ه ‌ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫پڕوپاگه‌ند‌ه ‌ی ن��اڕه‌واو ناشایسته‌یان‬ ‫به‌رامبه‌ر سه‌ركرده‌كان ‌ی بزووتنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫گ��ۆڕان دروستكرد ك ‌ه هه‌موو ئه‌مان ‌ه‬ ‫جێگ ‌ه ‌ی پرسیارو تێڕامان ‌ه ك ‌ه پێموای ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه كاریگه‌ر ‌ی هه‌بوو هه‌رئێستا بۆخۆ ‌ی‬ ‫ئه‌نجامه‌كان ‌ی كه‌ركوك ره‌نگ ‌ه له‌ژێر‬ ‫پرسیاردا بێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ب�ه‌ش� ‌ی دوو‬

‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‬

‫كورسیش ساخته‌كار ‌ی كرابێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌نجام ‌ه سه‌ره‌تاییه‌كان ده‌ڵێن هه‌ر‬ ‫هاوپه‌یمان ‌ی له‌پێشه‌و‌ه ده‌بوو‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ركوكییه‌كان نه‌هامه‌ت ‌ی زیاتریان‬ ‫چه‌شتووه‌‪ ،‬ئایا مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ئێو‌ه نه‌تانتوان ‌ی كار له‌سه‌ر ده‌نگ ‌ی‬ ‫ناڕاز ‌ی بكه‌ن‪ ،‬یان كاریگه‌ر ‌ی ئه‌وگرت ‌ه‬ ‫ڤیدیۆی ‌ه بوو ك ‌ه سه‌رۆك ‌ی بزووتنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫گۆڕان ده‌رده‌كه‌وتوو ده‌یوت ئاواره‌كان‬ ‫حیزبه‌كان ده‌دۆشن؟‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬ساخته‌كاریی‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ساخته‌كاریی بریتی ‌ه له‌و‌ه ‌ی تۆ‬ ‫ده‌نگ ‌ی خه‌ڵك بگۆڕیت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫ده‌نگ ‌ه ناڕازیان ‌ه ك ‌ه ناڕازین تۆ ده‌چیت‬ ‫ده‌یانكه‌یت به‌ده‌نگ ‌ی خ��ۆت ئه‌مه‌ی ‌ه‬ ‫ساخته‌كاریی‪ ،‬داننان ب�ه‌و واقیع ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌كه‌ركوك ساخت ‌ه كرابێت بۆخۆ ‌ی‬ ‫وات ‌ه گۆڕین ‌ی ئه‌و واقیعه‌‪ ،‬وات ‌ه گۆڕین ‌ی‬ ‫ده‌نگ ‌ی كه‌ركوك‌و كه‌ركوكییه‌كان‪ ،‬خۆ ‌ی‬ ‫ئه‌م ‌ه گرفت ‌ه بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م گرفت ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی ب �ه‌وه‌و‌ه نیی ‌ه كه‌مه‌سه‌له‌ن‬ ‫گرته‌یه‌ك ‌ی ڤیدیۆی ‌ی لێبدرێت یان نا‪،‬‬ ‫چونك ‌ه دواج��ار خه‌ڵك ئه‌و كێشه‌ی ‌ه ‌ی‬ ‫هه‌بێت من دڵنیام ل �ه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫ب��ه‌ئ��ه‌ن��دازه‌ی��ه‌ك ه��ۆش��ی��ار ‌ی خه‌ڵك‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی له‌سه‌ر پڕۆس ‌ه ‌ی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ئه‌نجام ‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ب��ك��ات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ�ه‌و ئه‌نجام ‌ه یه‌كجار ب�ه‌و گه‌وره‌یی ‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌شوێنێك ‌ی وه‌ك��و كه‌ركوكدا‬ ‫له‌ئه‌نجامنه‌دان ‌ی سه‌رژمێریدا به‌ژماره‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌ن��گ��ده‌ر ‌ی دیاریكراوو به‌ژماره‌یه‌ك ‌ی‬ ‫دیاریكراو ‌ی پێكهاته‌كان ‌ی ناو كه‌ركوكدا‬ ‫ئه‌و جیاوازیی ‌ه دروستبكرێت‪ ،‬بۆنمون ‌ه‬ ‫الیه‌نێك زیاد له‌ژمار‌ه ‌ی دانیشتوانه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫ك�ه‌رك��وك ده‌ن��گ بێنێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫ل��ه‌و‌ه ‌ی له‌هه‌ند ‌ێ وێستگه‌دا رێ��ژ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌ن��گ��ده‌ر بگات ‌ه س��ه‌رو ‪85‬و ‪ 90‬بۆ‬ ‫خ��ۆ ‌ی ئ �ه‌و‌ه ده‌بێت له‌ژێر پرسیاردا‬ ‫بێت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و ئه‌نجام ‌ه زۆر به‌رزان ‌ه‬ ‫به‌س ته‌نها له‌و شوێنان ‌ه رووده‌ده‌ن‬ ‫ك ‌ه به‌ڕێژه‌یه‌ك ‌ی زۆر زۆر ساخته‌كاریی‬ ‫تیاده‌كرێت‪ ،‬بۆنمون ‌ه له‌وێستگه‌یه‌كدا چ‬ ‫پێویست به‌و‌ه ده‌ك��ات ك ‌ه تۆ بته‌وێت‬ ‫پرۆسه‌یه‌ك به‌نیزام ‌ی ب��ڕوات فشار بۆ‬ ‫بریكارێك بهێنیت‌و بیكه‌یت ‌ه ده‌ره‌و‌ه یان‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌ی لێبكه‌یت‪ ،‬چ پێویست ده‌كات‬ ‫ئه‌مان ‌ه بكه‌یت ك ‌ه تۆ دڵنیابیت ده‌نگێك‬ ‫هه‌ی ‌ه ده‌نگ ‌ی خۆته‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هه‌رچه‌ند‌ه بزووتنه‌و‌ه ‌ی‬

‫گ��ۆڕان له‌هه‌ولێر ده‌ن��گ� ‌ی به‌رچاو ‌ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫ببێت ‌ه بزووتنه‌وه‌یه‌ك ‌ی سه‌رتاسه‌ری‌‪،‬‬ ‫هێشتا له‌دهۆك زۆر الوازن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌و‬ ‫قسه‌ی ‌ه دووپاتده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه گۆڕان زیاتر‬ ‫جه‌خت ‌ی له‌سه‌ر سلێمانییه‌؟‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬خۆ ‌ی ئه‌م ‌ه‬ ‫سروشتی ‌ه ل �ه‌ه �ه‌م��وو پڕۆسه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬ب�ه‌اڵم سیاسیه‌كان له‌م‬ ‫واڵته‌دا بۆ مه‌به‌ست‌و مه‌رام ‌ی تایبه‌ت ‌ی‬ ‫بۆ جواڵندن ‌ی ئیحساس ‌ی ناوچه‌گه‌رێت ‌ی‬ ‫ئه‌م قه‌زیه‌ی ‌ه ده‌وروژێنن‪ ،‬ئه‌گینا زۆر زۆر‬ ‫سروشتی ‌ه له‌هه‌موو دونیادا وای ‌ه له‌هه‌ر‬ ‫شوێنێك س �ه‌رچ��او‌ه ‌ی هێز ‌ی تۆ بوو‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه تۆش گرنگ ‌ی پێنه‌ده‌یت‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌ك ‌ه ‌ی خۆت‌و هێزه‌ك ‌ه ‌ی خۆت‬ ‫واده‌ری��ده‌خ �ه‌ن ك ‌ه ئه‌م ‌ه تۆ ته‌ركیزت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وێیه‌‪ ،‬له‌سلێمانیدا گۆڕان‬ ‫هێز ‌ی یه‌كه‌م ‌ه ك ‌ه هێز ‌ی یه‌كه‌م ‌ه هه‌ر‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌ك ‌ه ‌ی بێت ‌ه سه‌رجاده‌ك ‌ه ده‌لیل ‌ه‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه ئه‌م به‌هێزه‌و‌ه ده‌ربخات‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌نیی ‌ه ك ‌ه تۆ گرنگی‬ ‫زیاتر به‌م شوێن ‌ه ده‌ده‌یت ك ‌ه گرنگیش ‌ی‬ ‫پێبده‌یت هیچ عه‌یبێك ‌ی تێدانی ‌ه پێموانی ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه كێش ‌ه بێت‪ ،‬له‌هه‌موو شوێنێك ‌ی‬ ‫دونیاو ملمالنێیه‌ك ‌ی هه‌ڵبژاردندا وایه‌‪،‬‬ ‫به‌هێزكردن ‌ی سه‌نگه‌ری خۆت‌و لێره‌و‌ه‬ ‫رۆیشتن بۆ شوێنه‌كان ‌ی تر گرنگه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و‌ه حاڵه‌تێك هه‌ی ‌ه ده‌بێت‬ ‫له‌بیرمان نه‌چێت گ��ۆڕان ئه‌مجار‌ه‬ ‫ل �ه‌ده��ۆك ب��ه‌راورد ب �ه‌ج��ار ‌ی راب��ردوو‬ ‫چووه‌ت ‌ه پێشه‌و‌ه چه‌ند هه‌زار ده‌نگێك‬ ‫زیاد ‌ی كردووه‌‪ ،‬له‌هه‌ولێر ئێم ‌ه ده‌نگ ‌ی‬ ‫باشترمان هێناوه‌‪ ،‬ئینجا ئه‌و‌ه گۆڕان‬ ‫نیی ‌ه ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌جۆرێك ‌ی‬ ‫تر شیبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫له‌ڕوو ‌ی دیموكراسیه‌و‌ه هه‌ر چۆنێك بێت‬ ‫گۆڕان یه‌كه‌م كه‌س ‌ه پشتگیر ‌ی لێبكات‪،‬‬ ‫گۆڕان به‌به‌رده‌وام ‌ی خه‌ریك ‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫دیراس ‌ه ‌ی ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه بكات‪ ،‬ئه‌مجاره‌ش‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه لیستی ك��راو‌ه بوو‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه هه‌رپارێزگایه‌ك ئه‌نجوم ‌هن‌و‬ ‫لیژن ‌ه ‌ی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌بوو‌ه خۆیان‬ ‫سه‌رپشك بوون له‌بڕیاره‌كانی خۆیان‪،‬‬ ‫ئه‌و لیژنه‌ی بانگه‌شه‌یه‌ی ك ‌ه له‌هه‌ولێر‬ ‫خه‌ریكی سه‌رپه‌رشتیكردنی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بوون‪ ،‬هیچی كه‌متر نه‌بوو‌ه‬ ‫له‌لیژنه‌ی بانگه‌شه‌ی سلێمانی‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كه‌وات ‌ه كه‌مته‌رخه‌می‬

‫هه‌بوو‌ه له‌و كه‌سانه‌ی كه‌بانگه‌شه‌یان‬ ‫كردووه‌؟‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬نه‌خێر من‬ ‫نه‌موتو‌ه كه‌مته‌رخه‌می هه‌بووه‌‪ ،‬من‬ ‫پێموای ‌ه گرنگی دراو‌ه به‌بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ر لیژنه‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه به‌ئه‌نجامی خ��ۆی بگات‪،‬‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی له‌هیج ش��ارێ��ك نیی ‌ه‬ ‫له‌كوردستاندا ئێم ‌ه رووب�ه‌ڕووی لێدان‌و‬ ‫گ��رت�ن‌و ف��ڕان��دن‌و كڕین ه �ه‌وڵ��دان بۆ‬ ‫په‌شیمانكردنه‌وه‌ی كاندید‌و الیه‌نگرانمان‬ ‫نه‌بوبێتینه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌رچی‬ ‫ئامرازی نه‌شیاو هه‌ی ‌ه له‌سه‌رتاسه‌ری‬ ‫ه �ه‌م��وو دون��ی��ادا له‌فه‌رهه‌نگه‌كانی‬ ‫ره‌شی هه‌موو هه‌ڵبژاردنه‌كانی دونیادا‬ ‫به‌رامبه‌ر لیستی گۆڕان به‌پله‌ی ئیمتیاز‬ ‫به‌كارهێنراو‌ه له‌هه‌موو شوێنه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری داده‌نێت له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌گه‌ڵ نانبڕین‌و كێش ‌ه ‌ی نانبڕاوه‌كان‬ ‫به‌پێ ‌ی پێویست چاره‌سه‌رنه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵێنێك ‌ی زۆر دراو‌ه نه‌یانبرد‌ه سه‌ر‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌مان ‌ه به‌دڵنیاییه‌و‌ه كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬ئیتر هه‌ر ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی ده‌توانرێت‬ ‫بكرێت به‌ڕاستیه‌ك ‌ه ‌ی ئه‌م ‌ه كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫نیی ‌ه ب��ۆ لیژنه‌یه‌ك بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا بۆنمون ‌ه ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه باس ‌ی‬ ‫ك��ان��دی��ده‌ك��ان� ‌ی خ��ۆم��ان بكه‌ین زۆر‬ ‫به‌نابه‌رامبه‌ر ‌ی له‌به‌رامبه‌ر ‌ی كاندیده‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌واندا چونه‌ت ‌ه ملیمالنێیه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ه �ه‌زاره‌ه��ا دۆالری��ان بۆ خه‌رجكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌یت‬ ‫هه‌موو كاندیده‌كانمان له‌سه‌ر گیرفان ‌ی‬ ‫خۆیان ئیشه‌كانیان كردوه‌و بانگه‌شه‌یان‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬كاندیده‌كان ‌ی ئێم ‌ه بێجگ ‌ه‬ ‫ل �ه‌ژم��اره‌ی �ه‌ك پۆسته‌ر ‌ی دروستكراو‬ ‫باق ‌ی هه‌موو ئه‌و فلێكس‌و پۆسته‌ران ‌ه‬ ‫له‌سه‌رگیرفان ‌ی خۆیان بووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌ڵێن ئه‌و الوازیه‌تان‬ ‫ب �ه‌ه��ۆ ‌ی ئ��ه‌وه‌وه‌ی��ه‌‪ ،‬كه‌متر ره‌خن ‌ه‬ ‫له‌پارتی‌و ئ��ه‌دا ‌ی حكومڕان ‌ی ئه‌وان‌و‬ ‫قۆڕخكارییه‌كان ‌ی پارت ‌ی گرتووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫جه‌ماوه‌ر ‌ی بادینان ده‌نگتان پێنادات؟‬ ‫بۆنمون ‌ه به‌ڵگه‌نام ‌ه ره‌شه‌كان هه‌موو‬ ‫له‌سه‌ر یه‌كێت ‌ی بوو؟‬ ‫ئ��ارام ش��ێ��خ م��ح��ه‌م��ه‌د‪ :‬ئه‌م ‌ه‬ ‫حاڵه‌تێكه‌‪ ،‬پێموای ‌ه به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫هه‌وڵده‌درێت ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه وا ‌ی لێبكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ناشارێته‌و‌ه ك ‌ه ناوچ ‌ه جێنفوز ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی پ��ارێ��زگ��ا ‌ی سلێمان ‌ی ب��وو‌ه‬ ‫له‌پێشوتردا‪ ،‬ئێستاش ناوچ ‌ه ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫جێنفوزو هێز ‌ی ژمار‌ه ‌ی یه‌ك ‌ی بزووتنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫گ��ۆڕان �ه‌‪ ،‬ل �ه‌م حاڵه‌ته‌دا به‌زمێك ك ‌ه‬ ‫دروستده‌بێت به‌پێویست ئ�ه‌م به‌زم ‌ه‬ ‫كاتێك ك ‌ه مامه‌ڵ ‌ه ‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت‌و‬ ‫ئه‌م ملمالنێی ‌ه لێر‌ه ك ‌ه توند ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫وادێت ‌ه پێشچاو ك ‌ه بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان‬ ‫زیاتر شه‌ڕ ‌ی له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا هه‌ی ‌ه وه‌ك‬ ‫له‌و‌ه ‌ی شه‌ڕه‌ك ‌ه باس ‌ی شه‌ڕ ‌ی پارت ‌ی بێت‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئێم ‌ه وه‌ك بزووتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕان‬ ‫ن ‌ه شه‌ڕمان له‌گه‌ڵ یه‌كێت ‌ی هه‌ی ‌ه ن ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫پارت ‌ی وه‌كو حیزب‪ ،‬مه‌سه‌ل ‌ه حكومڕانییه‌‪،‬‬ ‫براكانمان له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستان كاتێك‬ ‫ك ‌ه شه‌ڕیان كرد له‌سه‌ر بودج ‌ه خۆ شه‌ڕیان‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی‌و یه‌كێت ‌ی نه‌كرد‪ ،‬له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫ئه‌وان به‌ئێمه‌یان وت دواخستن ‌ی بودج ‌ه‬ ‫ل��ه‌زه‌ره‌ر ‌ی خه‌ڵك ‌ی كوردستان ‌ه دوا ‌ی‬ ‫خۆیان رازیبوون ك ‌ه دواخستن ‌ی بودج ‌ه‬ ‫له‌خزمه‌ت ‌ی خه‌ڵك ‌ی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌و ‌ێ ك ‌ێ باس ‌ی یه‌كێتی‌و پارت ‌ی‬ ‫كرد‪ ،‬قسه‌كردن له‌سه‌ر ئه‌دا ‌ی حكومڕانی‌و‬ ‫قسه‌كردن له‌سه‌ر ئ �ه‌و‌ه ‌ی له‌م واڵته‌دا‬ ‫حكومه‌تێك ‌ی ن��ادادپ��ه‌روه‌ر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك هه‌ی ‌ه نه‌یتوانیو‌ه به‌پێ ‌ی‬ ‫پێویست ئیشه‌كان ‌ی بكات‪ ،‬چه‌وساندنه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌به‌ر جیاواز ‌ی بیروڕا خه‌ڵك نانبڕاو‬

‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌م حاڵه‌ته‌دا ئه‌م ملمالنێی ‌ه ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه له‌سه‌ر گۆڕین ‌ی سیستم ‌ه جا ك ‌ێ‬ ‫پێ ‌ی خۆش ‌ه بیكات به‌شه‌ڕ ‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی‌‪ ،‬دواج��ار هاوواڵت ‌ی بڕیارده‌دات‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ��ه‌و‌ه ‌ی ئ��ه‌م ش��ه‌ڕه‌‪ ،‬ش��ه‌ڕ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌و پارت ‌ی یان ش�ه‌ڕ‌ه بۆ‬ ‫دروستكردن ‌ی سیستمێك ‌ی جیا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئێو‌ه پێتانوای ‌ه ك ‌ه له‌ناو‬ ‫پارتیشدا گه‌نده‌ڵی‌و قۆرخكار ‌ی هه‌یه‌؟‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬گه‌نده‌ڵ ‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ر تۆ له‌و پێناسه‌ی ‌ه ‌ی گه‌نده‌ڵیدا‬ ‫بوه‌ست ‌ی باس ‌ی ئه‌وه‌بكه‌یت گه‌نده‌ڵ ‌ی‬ ‫بریتی ‌ه له‌به‌كارهێنان ‌ی ده‌س��ه‌اڵت بۆ‬ ‫ب��ه‌رژه‌وه‌ن��د ‌ی ت��ای��ب �ه‌ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ترین به‌رژه‌وه‌ند ‌ی ك ‌ه له‌م واڵته‌دا‬ ‫به‌كارهێنرابێت ب��ۆ ‌ی ب��ه‌رژه‌وه‌ن��د ‌ی‬ ‫حیزب ب��ووه‌‪ ،‬جیانه‌كردنه‌و‌ه ‌ی حیزب‬ ‫له‌حكومه‌تدا ئه‌م ‌ه شتێك ‌ی سه‌رتاپاگیره‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ل ‌ه زاخۆو‌ه تاكوێ ده‌گات به‌سنوور ‌ی‬ ‫كوردستان ئه‌م ‌ه وای ‌ه ك ‌ه به‌پێ ‌ی پێویست‬ ‫وای�� ‌ه مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌ه ئینكار ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ناكرێت‪ ،‬بۆنمون ‌ه یه‌كنه‌خستنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ه��ێ��زه‌ك��ان � ‌ی ئ��اس��ای �ش‌و پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌ه ه �ه‌ردووالی��ان وه‌ك��و یه‌ك‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م ‌ه یه‌كێك بێت‬ ‫له‌شێوازه‌كان ‌ی گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫سیستم ‌ی حكومڕان ‌ی بۆ جیاوازیكردن‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه ئه‌م ‌ه شتێك ‌ی‬ ‫سه‌رتاپاگیر‌ه له‌كوردستاندا‪ ،‬ناتوانیت‬ ‫بڵێیت ئه‌م ‌ه یه‌كێتیه‌و ئه‌م ‌ه پارتیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه عه‌قڵیه‌تێك هه‌ی ‌ه هه‌میش ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌ڕوات ك ‌ه قسه‌یه‌كت به‌یه‌كێت ‌ی‬ ‫وت ده‌بێت یه‌كێكیش به‌پارت ‌ی بڵێیت‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪ ،‬بۆئه‌و‌ه ‌ی یه‌كێتیه‌كان‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه پارتیه‌كان دڵخۆش بن‬ ‫ك ‌ه شه‌ڕه‌ك ‌ه له‌گه‌ڵ خۆیاندا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رنام ‌ه ‌ی ئێم ‌ه به‌رنامه‌یه‌ك ‌ه بۆ گۆڕان‬ ‫له‌سیستم ‌ی حكومڕانی‌و به‌ڕێوه‌بردن ‌ی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت‪ ،‬ج��ا ئ �ه‌م سیستم ‌ه له‌هه‌ر‬ ‫شوێنێكدا پێچه‌وانه‌كه‌ی وجود ‌ی هه‌بێت‬ ‫كه‌وات ‌ه هه‌موو كه‌سێك ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌وترێت گۆڕان نایه‌وێت‬ ‫له‌ئێستاو‌ه ش��ه‌ڕ ‌ی پ��ارت� ‌ی ب��ك��ات‪ ،‬تا‬ ‫دڵنیا نه‌بێت له‌و‌ه ‌ی به‌ته‌واو ‌ی له‌یه‌كێت ‌ی‬ ‫ده‌باته‌وه‌؟‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬ك ‌ێ واده‌ڵێت‬ ‫ئاخر من پێم وت ‌ی ئه‌و شت ‌ه وانییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه ئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه ده‌بینرێت‬ ‫وانی ‌ه ئێستا ئێم ‌ه له‌كوردستاندا هێزێك ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانین‪ 25 ،‬كورسیمان له‌په‌رله‌مان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌ناو په‌رله‌مانیشدا داكۆك ‌ی‬ ‫له‌هه‌موو خه‌ڵك ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬بۆچ ‌ی له‌بادینان هیچ‬ ‫هێزێك نه‌یتوانیو‌ه ببێت ‌ه ركابه‌رێكی‬ ‫جد ‌ی پارتی‌؟‬ ‫ئ��ارام ش��ێ��خ م��ح �ه‌م �ه‌د‪ :‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫پ�ه‌ی��وه‌ن��د ‌ی ب �ه‌ده‌س �ه‌اڵت � ‌ی هێزه‌كان‌و‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ره‌و‌ه هه‌بێت‪ ،‬بۆ خۆ ‌ی ته‌نگ‬ ‫پێهه‌ڵچنینێك هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر لیسته‌كان‌و‬ ‫ئه‌و فه‌زای ‌ه ‌ی ك ‌ه ئ��ازاد ‌ی سیاس ‌ی ك ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه له‌ناوچه‌كان ‌ی وه‌ك ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫له‌هه‌ندێك ناوچه‌دا هه‌یه‌و له‌و ناوچه‌یه‌دا‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌الیه‌ك‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌ی تریش‬ ‫بڕیار ‌ی جه‌ماوه‌ره‌ك ‌ه ره‌نگ ‌ه به‌وشێوه‌ی ‌ه‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك� ‌ی گشت ‌ی‬ ‫ئ�ه‌م حاڵه‌ت ‌ه كه‌باس ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫له‌دهۆكیش چه‌ندجار رووبه‌ڕوو ‌ی چه‌ندین‬

‫ی‬ ‫الیه‌نێك زیاد له‌ژماره‌ ‌‬ ‫هی‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫دانیشتوانه‌ك ‌‬ ‫ی هێناوه‌‬ ‫ده‌نگ ‌‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪6‬‬

‫ی له‌هه‌ڵكشاندایه‌"‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫"له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ده‌ركه‌وت ك ‌ه ته‌وژم ‌‬

‫ی ئیسالمی‌ بۆ ده‌ستوور‬ ‫به‌رپرسی‌ ده‌زگای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ یه‌كگرتوو ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫به‌شیر محه‌مه‌د به‌رپرسی‌ ده‌زگای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ ده‌ستووردا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ ساخته‌كاری‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا كه‌مبووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت رێوشوێنه‌كانی‌ كۆمسیۆن‌و‬ ‫هۆشیاربوونه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌كاریگه‌ری‌ رۆڵی‌ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫له‌په‌رله‌مان‌و وریایی‌ چاودێری‌‬ ‫كیانه‌ سیاسییه‌كان رێگربوون‬ ‫له‌ساخته‌كاری‌‪.‬‬ ‫‪.........................‬‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪:‬‬ ‫پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن چۆن ده‌بینن‪،‬‬ ‫به‌گشتی‌ رازی��ن له‌به‌ڕێوه‌چوونی‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان؟‬ ‫ب�ه‌ش��ی��ر م��ح �ه‌م �ه‌د‪ :‬به‌گشتی‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌ ل�ه‌س�ه‌ر ئاستی‌ عێراق‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی‌ زۆر گرنگ‌و گه‌وره‌بوو‪،‬‬ ‫ل �ه‌پ��رۆس �ه‌ی �ه‌ك �ی‌ گ��ه‌وره‌ی‌ وادا‬ ‫ك��ێ��ش �ه‌ی‌ گ��ه‌وره‌ دروستنه‌بوو‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ب��اش به‌ڕێوه‌چوو‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ناوچه‌كانی‌ خواروو‬ ‫ه�ه‌ن��دێ��ك ك��اره‌س��ات رووی��دا كه‌‬ ‫له‌چاو بارودۆخی‌ ئه‌منی‌ عێراق تا‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ك ئاسایی‌ بوو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان ده‌كرا شتی‌ وا رووبدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ پرۆسه‌كه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ باش به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ ل�ه‌و شوێنانه‌ی‌ چاودێرمان‬ ‫هه‌بوو له‌بنكه‌كاندا ئه‌گه‌ر هه‌ستیان‬ ‫به‌كێشه‌و پێشێلكاریی كردبێت‬ ‫ل �ه‌ڕێ��گ �ه‌ی‌ خ��ۆی��ان �ه‌وه‌ سكااڵیان‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌راوردێك‬ ‫بكه‌ین له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪ 7/25‬زۆر‬ ‫جیاوازی‌ هه‌بوو‪ 7/25 ،‬ده‌توانین‬ ‫بڵێین به‌لێشاو ساخته‌كاریی كرا‬ ‫سكااڵی‌ زۆر تۆماركرا‪ ،‬خۆش به‌ختانه‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ كۆمیسیۆن كه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫ته‌قدیره‌ رێوشوێنی‌ باشی‌ گرته‌به‌ر‬ ‫ب��ۆئ �ه‌وه‌ی‌ كه‌مترین پێشێلكاریی‬ ‫رووبدات‪ ،‬هه‌ندێك پێشێلكاری‌ كرا‪،‬‬ ‫ئه‌و حاڵه‌تانه‌ش له‌چاو پرۆسه‌كه‌‬ ‫ده‌ت��وان��م بڵێم ئاساییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كه‌مجاره‌ كۆمیسیۆن به‌جدی‌‬ ‫ب��ڕی��اری‌ داوه‌ له‌سكااڵكان وردتر‬ ‫بكۆڵێته‌وه‌‪ ،‬لیژنه‌ دانراوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێگه‌ له‌ساخته‌كاریی بگیرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ت��وان��م بڵێم پرۆسه‌كه‌ به‌باشی‌‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌چ��وو س��ه‌ره‌ڕای‌ هه‌ندێك‬ ‫تێبینی‌ له‌سه‌ر ئ �ه‌دای‌ كۆمسیۆن‬ ‫كه‌بوونه‌ هۆی‌ بێبه‌شبوونی‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌ده‌نگدان‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ده‌توانی‌ به‌نزیكی‌‬ ‫پ��ێ��م��ان بڵێیت ی �ه‌ك��گ��رت��وو له‌و‬ ‫پارێزگایانه‌ی‌ به‌شداری‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫كرد چه‌ند كورسی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫بێگومان چاودێرانتان ده‌نگه‌كانیان‬ ‫بۆ كۆكردوونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬به‌پێی‌ قسه‌ی‌‬ ‫نوێنه‌ره‌كانمان ئێمه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫كوردستان له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان ئاماده‌ییه‌كی‌‬ ‫باشی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ژماره‌ی‌ بنكه‌كان‬ ‫له‌ڕاستیدا زۆر زۆره‌ له‌پارێزگایه‌كه‌وه‌‬ ‫بۆ پارێزگایه‌كی‌ تر ده‌گۆڕێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫توانیومانه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ پارێزگای‌‬

‫به‌شیر محه‌مه‌د‬

‫سلێمانی‌و تائه‌ندازه‌یه‌كی‌ زۆریش‬ ‫له‌پارێزگای‌ دهۆك هه‌موو بنكه‌كان‬ ‫بتوانین نوێنه‌رمان له‌وێ‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌پارێزگای‌ هه‌ولێرو كه‌ركوكیش‬ ‫زیاتر به‌هۆی‌ ف��راوان �ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫نه‌مانتوانی‌ له‌هه‌موو بنكه‌كانی‌‬ ‫ده‌نگدان وه‌ك پێویست نوێنه‌رمان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئ �ه‌و به‌رئه‌نجامانه‌ی تا‬ ‫ئێستا گه‌یشتوونه‌ته‌ ده‌ستی ئێمه‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی كوردستان پێنج كورسی‌‬ ‫مسۆگه‌ر ك��ردووه‌‪ ،‬ئومێد ده‌كه‌ین‬ ‫ژماره‌ی‌ كورسیه‌كانمان بگاته‌ حه‌وت‬ ‫كورسی‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم قسه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ئێمه‌ له‌و بنكانه‌ی كه‌ نوێنه‌رمان‬ ‫نه‌بووه‌ ده‌رئه‌نجامه‌كان الی ئێمه‌‬ ‫روون نین‪ ،‬ده‌نگدانی تایبه‌تیش‬ ‫ماوه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش بۆ خۆی بابه‌تێكی‬ ‫ت��ای��ب�ه‌ت��ی�ه‌‪ ،‬چ��ون��ك�ه‌ نۆێنه‌رمان‬ ‫له‌هه‌موو بنكه‌كاندا نه‌بووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ن��ازان��ی��ن ژم��اره‌ی ده‌نگه‌كانمان‬ ‫چه‌نده‌‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫یه‌كگرتوو توانیویه‌تی له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪ 3/7‬ب��ه‌ب��ه‌راورد به‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪ 2005/12/15‬زیاتر ل �ه‌‪ 100‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگ زیاد بكات‪ ،‬له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان‪ ،‬ئ��ه‌م��ه‌ش جێگه‌ی‬ ‫دڵخۆشی ئێمه‌یه‌و به‌سه‌ركه‌وتنێكی‬ ‫گه‌وره‌ی ده‌زانین‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌هه‌ولێر‌و دهۆك‌و‬ ‫سلێمانی چه‌ند كورسیتان هێناوه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬ئێمه‌ به‌پێی‬ ‫ئه‌و ئه‌نجامه‌ به‌راییانه‌ له‌سلێمانی‬ ‫‪ 2‬ك��ورس��ی م��س��ۆگ �ه‌ره‌و ئومێدی‬ ‫سێهه‌ممان ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬له‌هه‌ولێریش‬ ‫‪ 1‬ك��ورس��ی م��س��ۆگ �ه‌ره‌و ئومێدی‬ ‫دووه‌م��م��ان ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬له‌دهۆكیش ‪1‬‬ ‫كورسی م��س��ۆگ�ه‌ره‌وه‌ زۆر نزیكه‌‬ ‫كورسی دووه‌م‪ ،‬له‌كه‌ركوكیش به‌پێی‬ ‫ئاماره‌كانی خۆمان ‪ 1‬كورسیمان‬ ‫مسۆگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چاودێره‌كانتان هیچ‬ ‫حاڵه‌تێكی ساخته‌كارییان تۆمار‬

‫ی‬ ‫*رێژه‌ی ساخته‌كاری زۆر كه‌مبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه ئیراده‌ ‌‬ ‫ه هه‌ر هه‌بوو‪.‬‬ ‫ساخت ‌‬

‫ك��ردوه‌؟ زۆرت��ری��ن حاڵه‌ت له‌كوێ‬ ‫بووه‌؟ سكااڵتان تۆماركردوه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك��ی گشتی حاڵه‌تی‬ ‫ساخته‌ هه‌بووه‌ له‌هه‌ندێك شوێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ژماره‌ی سكااڵكانمان النییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی سكااڵكانی ئه‌مجاره‌ش‬ ‫جیاوازبوون له‌هه‌ڵبژاردنی ‪،7/25‬‬ ‫چونكه‌ ل�ه‌ه�ه‌ڵ��ب��ژادن��ی پێشوودا‬ ‫بنكه‌ ن�ه‌ب��وو ك�ه‌ پێشێلكاریێكی‬ ‫زه‌قی تیا نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌‬ ‫خۆشبه‌ختانه‌ رێ��ژه‌ی ساخته‌كاری‬ ‫زۆر ك��ه‌م��ب��ووه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ یه‌كه‌م بۆ هۆشیاری‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان‪ ،‬ب��ۆ چ��وون ب��ۆ سه‌ر‬ ‫سندوقه‌كانی ده‌نگدان كه‌ خۆیان‬ ‫ده‌نگیاندا‪ ،‬بۆیه‌ خه‌ڵكی تر نه‌یتوانی‬ ‫ده‌نگیان بۆ بدات‪ ،‬دووه‌م بریكاره‌كان‬ ‫به‌شێوازێكی به‌رچاوروونانه‌ چون بۆ‬ ‫سه‌ر سندوقه‌كانی ده‌نگدان‪ ،‬ئه‌رك‌و‬ ‫مافه‌كانی خۆیان ب��اش ده‌زان��ی‪،‬‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی ك��اره‌ك��ان��ی خۆیان‬ ‫به‌باشی راده‌په‌ڕاند‪ ،‬كۆمسیۆنیش‬ ‫ئه‌و ساخته‌كارییه‌ زۆره‌ی‌ ‪‌7/25‬و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫تری‌ عێراق وایكرد رێگری‌ بكه‌ن‌و‬ ‫پشت به‌شاره‌زایانی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ببه‌ستن‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ هه‌نگاوی‌‬ ‫باشتریان ن�ا‌و ئ��ه‌وه‌ش بووه‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و میكانزمانه‌ی‌ دایانناوه‌‬ ‫ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك�ی‌ ب��ه‌رچ��او رێگری‌‬ ‫له‌ساخته‌كاریی بكات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫لێره‌ش ئیراده‌ی‌ ساخته‌ هه‌رهه‌بوو‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وانه‌ش هاوواڵتیان كاریگه‌ری‌‬ ‫ده‌نگه‌كانیان بینی‌ ك�ه‌ ل��ه‌دوای‌‬ ‫‪7/25‬ه‌وه‌ ئۆپۆزسیۆنێكی‌ كار‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان دروستبوو‬ ‫كه‌ده‌توانێت فشار له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت‬ ‫دروستبكات‌و ببێته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ جدی‌ به‌ره‌و كرانه‌وه‌‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ر ببینێ‌‪ ،‬زۆرترین سكااڵمان‬ ‫له‌دهۆك ب��ووه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ ته‌نها‬ ‫ئێمه‌ لیستی‌ ركابه‌ری‌ سه‌رسه‌ختی‌‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت بووین‌و لیسته‌كانی‌ تر‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ نه‌بوون له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫فشارێكی‌ زۆر له‌سه‌ر ئه‌ندامانمان‬ ‫كه‌ هه‌وڵی‌ ساخته‌كاریان داوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ژماره‌كه‌ زۆر نییه‌‪ ،‬به‌به‌راورد‬ ‫به‌جاری‌ پێشوو هه‌نگاوێكی‌ باشی‌‬ ‫ناوه‌‪.‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬رێ��ژه‌ی‌ ئ��ه‌و‬ ‫ساخته‌كاریانه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ ئێوه‌ كردووه‌‪ ،‬مه‌به‌ستم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ قه‌باره‌ی‌ ساخته‌كارییه‌كه‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر قاسم ئینتخابی‌‬ ‫هه‌بووه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫كۆمسیۆن ب��ڕی��اری‌ له‌سه‌ربدات‪،‬‬ ‫چونكه‌ پێشێلكارییه‌كان چه‌ند‬ ‫ج��ۆرێ��ك��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم خۆشبه‌خاته‌‬ ‫ن��وێ��ن �ه‌ران �ی‌ ئێمه‌ له‌بنكه‌كانی‌‬ ‫ده‌نگداندا ه�ه‌ر پێشێلكاریێكیان‬ ‫بینیبێ سكااڵیان تۆماركردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌ش كۆمسیۆن بڕیاریداوه‌‬ ‫له‌هه‌ر بنكه‌یه‌كدا نوێنه‌ری‌ كیانه‌‬ ‫سیاسییه‌كان كرابێته‌ده‌روه‌ یان‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری‌ بنكه‌كه‌وه‌‬ ‫كرابنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌‬ ‫ده‌نگی‌ ئه‌و بنكانه‌ ره‌تده‌كرێنه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌ژمار ناكرێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش هه‌نگاوێكی‌‬ ‫باشه‌‪ ،‬له‌پرۆسه‌یه‌كی‌ وه‌هادا ئه‌گه‌ر‬ ‫ن��وێ��ن �ه‌ری‌ ق��ه‌واره‌ سیاسییه‌كه‌‬ ‫بۆی‌ نه‌بێت له‌نزیكه‌وه‌ چاودێری‌‬ ‫پ��رۆس �ه‌ك �ه‌ ب��ك��ات پێی‌ ناوترێت‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕیاری‌ قاسمی‌ ئینتخابی‌ كۆمسیۆن‬ ‫یه‌كالییده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ك��اری��گ�ه‌ری‌ ل�ه‌س�ه‌ر ده‌ن��گ�ی‌ ئێمه‌‬ ‫ه �ه‌ب��ووب��ێ��ت ئ��ه‌وه‌ له‌بنكه‌كاندا‬ ‫ده‌زانرێت‪ ،‬چونكه‌ پێش هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌ندێك دروش��م باڵوكرابوویه‌وه‌‬ ‫ك��ه‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر زان��ی��ت��ان لیستی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ده‌ن��گ�ی‌ زۆری‌ هێنا‬ ‫ئ�ه‌وا كه‌شێك بخولقێنن بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانیان بسوتێت‪ ،‬شتی‌ له‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ش‬ ‫ئ�ه‌و ده‌ره‌نجامانه‌ی‌ الی‌ خۆمانن‬ ‫نووسیومانن‌و دوات��ر له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامانه‌ی‌ له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نرێن به‌راوردیان ده‌كه‌ین‌و‬ ‫هه‌ر تێبینیه‌كمان هه‌بوو ده‌توانین‬ ‫قسه‌ی‌ خۆمان بكه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پێشتر ئه‌ندامێكی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوو وتی‌‬ ‫هه‌ولێر پایته‌ختی‌ ساخته‌كارییه‌‪،‬‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا دۆخه‌كه‌ گۆڕا یان‬ ‫وه‌ك خۆی‌ مایه‌وه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌وه‌ ته‌عبیرێكه‌‬ ‫ئ�ه‌و به‌ڕێزه‌ خ��ۆی‌ به‌كاریهێناوه‌‪،‬‬ ‫نیه‌تی‌ به‌كارهێنانه‌كه‌شی‌ الی‬

‫خۆیه‌تی‌ كه‌ بۆچی‌ به‌كاریهێناوه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك��ی‌ گشتی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێشوودا بینیمان ئه‌و‬ ‫پێشێلكاریی‌و ساختانه‌ی‌ له‌هه‌ولێردا‬ ‫ك��را ب �ه‌ب �ه‌راورد به‌شوێنه‌كانی‌ تر‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ن�ه‌ك��راب��وو‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئه‌مجاره‌‬ ‫خۆشبه‌خاته‌ هه‌نگاوێكی‌ باش‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌ ن��راوه‌ بۆ‬ ‫رێ��گ��ری‌ ل �ه‌س��اخ��ت �ه‌‪ ،‬پێمانوایه‌‬ ‫ك��اری��گ��ه‌ری‌ ‪ 7/25‬ب��وو ئه‌م‬ ‫ب��ارودۆخ��ه‌ی‌ به‌مشێوه‌یه‌ گۆڕی‌‬ ‫كه‌ ئه‌و ساخته‌یه‌ی پێشتر هه‌بوو‬ ‫ئه‌مجاره‌ به‌و شێوه‌یه‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هه‌ندێك له‌ئاماره‌كان‬ ‫ده‌ڵێن له‌هه‌ولێر كۆمه‌ڵ ده‌نگی‌‬ ‫زی��ات��ری‌ ل�ه‌ئ��ێ��وه‌ ه��ێ��ن��اوه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌‬ ‫به‌كاریگه‌ری‌ كاندیدكردنی‌ مامۆستا‬ ‫عه‌لی‌ باپیر ب��وو‪ ،‬ی��ان یه‌كگرتوو‬ ‫له‌هه‌ولێر هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ده‌نگی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��ه��ێ��ن��ان��ی‌ ده‌ن��گ‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ ده‌نگی‌ ئه‌ندامان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌ندامانی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫چ �ه‌ن��د ب��ه‌رام��ب��ه‌ری‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫ب��راده‌ران��ی‌ ك��ۆم�ه‌ڵ�ی‌ ئیسالمیه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ ‪ 16‬ساڵه‌ بوونمان‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‌و پ��ێ��ش راگه‌یاندنیشمان‬ ‫له‌هه‌ولێر رێكخستنه‌كانمان بوونی‌‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌زانین براده‌رانی‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫ب�ه‌و شێوه‌ نوێیه‌ی‌ ئیشوكاره‌وه‌‬ ‫هاتنه‌وه‌ ناو هه‌ولێر‪ ،‬له‌و رووه‌وه‌‬ ‫ج��ی��اوازی‌ هه‌بوو‪ ،‬ئ�ه‌و ده‌نگانه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ش ده‌نگدانی‌ هه‌موو ئه‌ندامان‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌نگدانی‌ ئیسالمخواز‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌ هه‌ولێره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫كاندیده‌مان كه‌ ركابه‌ری‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئێستا ده‌رچووه‌ كاك‬ ‫ئوسامه‌ جه‌میله‌ كه‌ ركابه‌ری‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫كۆمه‌ڵ بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها كاندیدكردنی‌‬ ‫ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌نگانه‌ دێن هه‌مووی‌‬ ‫ده‌نگی‌ ئه‌ندامان‌و الیه‌نگران نییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌و رووه‌وه‌ كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هێشتا ده‌ره‌نجامه‌كان یه‌كالیی‬ ‫نه‌بۆته‌وه‌ تابزانین كام كاندیده‌مان‬ ‫له‌پێشه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬بۆچی‌ هیچ هێزێك‬ ‫له‌بادینان ناتوانێت گه‌شه‌بكات‌و‬ ‫ببێته‌ ركابه‌رێكی‌ جدی‌ پارتی‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬یه‌كگرتوو‬ ‫هه‌ر له‌یه‌كه‌م رۆژی‌ راگه‌یاندنیه‌وه‌‬ ‫س��ه‌ره‌ڕای‌ ه��ه‌م��وو ئ��ه‌و فشاره‌‬ ‫جۆربه‌جۆرانه‌ی‌ له‌‪1994‬ه‌وه‌ تائێستا‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رم��ان ب��ووه‌ به‌به‌رده‌وامی‌‬ ‫ل �ه‌زۆرب��ون��داب��ووی��ن‪ ،‬ب��ۆی�ه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫یه‌كگرتوو له‌دهۆكدا چه‌سپاوه‌‌و‬ ‫بوونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌زاخۆش مه‌ڵبه‌ندمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌دهۆكدا ته‌نها ئێمه‌‬ ‫بووین توانیومانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر ج��دی‌ كاربكه‌ین الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫تریش كه‌ نه‌یانتوانیوه‌‪ ،‬به‌شێكی‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌حیزبه‌كانه‌وه‌‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌و به‌شێكیشی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ه‌اڵت��ه‌وه‌ ه��ه‌ی��ه‌ ل��ه‌وێ‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌مجاره‌شدا له‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ ده‌نگی‌ زیاترمان له‌‪7/25‬‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬له‌‪7/25‬دا هه‌موو الیه‌نه‌كان‬ ‫زانیان ئه‌و ده‌نگانه‌ی‌ له‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫به‌ده‌ستهات ته‌نها هی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫یه‌كگرتوو بووه‌ له‌دهۆكدا‪.‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬به‌پێی‌ ئاماره‌كان‬ ‫له‌كه‌ركوك نه‌تانتوانیوه‌ كورسیه‌ك‬ ‫مسۆگه‌ربكه‌ن‪ ،‬بۆچی‌؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ئ��ێ��م�ه‌ ت��وان��ی��وم��ان �ه‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫رێژه‌یه‌كی‌ باش له‌ده‌نگه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫پارێزگایه‌ به‌ده‌ستبهێنین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ناوچه‌ جێناكۆكه‌كانه‌وه‌‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌ ب��ه‌ڕاس��ت��ی‌ ده‌ب��ێ��ت ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌ كوردی‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ بكرێت كه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ملمالنێی‌ حیزبی‌ ك��راوه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ملمالنێی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬وه‌ك الیه‌نێكی‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫ب�ه‌ش��دار له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌ركوكدا‪ ،‬رێكخستنه‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫ل��ه‌دوای‌ ‪2003‬ه‌وه‌ ئیشده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ كاتێك حیزبمان راگه‌یاند‬ ‫له‌وناوچانه‌دا ب��واری‌ ئه‌وه‌نه‌بووه‌‬ ‫ئیشی‌ حیزبی‌ بكرێت‪ ،‬له‌‪2003‬ه‌وه‌‬ ‫به‌واقعی‌ چوینه‌ته‌وه‌ ناو كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م��ج��اره‌ ت��وان��ی��وم��ان�ه‌ له‌ناوچه‌‬ ‫ك��وردی�ه‌ك��ان��دا رێ��ژه‌ی�ه‌ك�ی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌ده‌نگ بهێنین كه‌ ركابه‌ری لیستی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ كوردی‌ ده‌كه‌ین له‌وێ‌ ئه‌مه‌‬ ‫جێی‌ دڵخۆشیه‌ بۆ ئێمه‌‌و به‌هێزی‌‬ ‫كاندیده‌كه‌مان بووه‌‪ ،‬ئومێد ده‌كه‌ین‬ ‫توانیبێتمان له‌كه‌ركوكدا كورسیه‌ك‬ ‫بهێنین‪ ،‬به‌پیێ‌ ئ��ه‌و ده‌نگانه‌ی‬ ‫به‌ئێمه‌ گه‌یشتوه‌ ئ�ه‌و ده‌نگانه‌ی‌‬ ‫له‌وێ‌ هێناومانه‌ له‌كورسیه‌ك نزیك‬ ‫بۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ به‌هۆی‌ فراوانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌وه‌ نه‌مانتوانیوه‌ له‌هه‌موو‬ ‫بنه‌كه‌كاندا نوێنه‌رمان هه‌بێت‪.‬‬ ‫پرسیارێكی‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪:‬‬ ‫جدی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئایا‬ ‫یه‌كگرتوو حیزبێكی‌ ئیسالمییه‌‪،‬‬ ‫یان نا؟ چونكه‌ ده‌ڵێن ئیسالمی‌‬ ‫بوونی‌ یه‌كگرتوو كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی‌ ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب��ۆ نمونه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك ناعه‌داله‌تییه‌كی‌ زۆر‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌ یه‌كگرتوو نه‌یتوانیوه‌‬ ‫مسۆگه‌ربكات‪،‬‬ ‫ك��ورس��ی �ه‌ك��ی��ش‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆكیش به‌هه‌مان شێوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن گۆڕان به‌هۆی‌ سلێمانچێتی‌‌و‬ ‫ئێوه‌ به‌هۆی‌ ئیسالمیبوونتانه‌وه‌‬ ‫ن��ات��وان��ن ن��اڕازی��ی�ه‌ك��ان�ی‌ ئ��ه‌و دوو‬ ‫پارێزگایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت دهۆك ببه‌نه‌‬ ‫سه‌ر سندوقه‌كانی‌ ده‌نگدان؟‬ ‫به‌شیر محه‌مه‌د‪ :‬ئ �ه‌و جۆره‌‬ ‫لێكدانه‌وانه‌ هیچ بنه‌مایه‌كیان نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ یه‌كگرتوو پێش هه‌موو‬ ‫شتێك كاندیده‌كانی‌ به‌ئیسالمی‌‬ ‫بوون‌و به‌كه‌سانی‌ میانڕه‌و شارستانی‬ ‫ن��اس��راون‪ ،‬ی �ه‌ك��گ��رت��وو شانازی‌‬ ‫به‌ئیسالمی‌ بوونی‌ خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬‬ ‫ئێستا ئیسالمی‌ بوونی‌ میانڕه‌وه‌‬ ‫ناسراوه‌‌و مێژووه‌كه‌شی‌ شاهیده‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی‌ به‌ده‌ستیشمان‬ ‫هێناوه‌ به‌هۆی‌ ئیسالمی‌ بوونمانه‌وه‌‬ ‫ب��ووه‌ ل �ه‌ن��او خ�ه‌ب��ات�ی‌ سیاسیدا‬ ‫ه�ه‌ر وان��اس��راوی��ن‪ ،‬پێمانوایه‌ ئه‌و‬ ‫ك��ارو چ��االك��ی��ان��ه‌ی‌ ده‌یكه‌ین‌و‬ ‫ئ��ه‌و ده‌س��ت��ك �ه‌وت��ان �ه‌ی‌ هه‌مانه‌‬ ‫به‌فه‌زلی‌ ئیسالمی بوونمانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ الیه‌نه‌كانی‌ تره‌وه‌‬ ‫ل �ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ده‌رك��ه‌وت كه‌‬ ‫ته‌وژمی‌ ئیسالمی‌ له‌هه‌ڵكشاندایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاراسته‌‌و ته‌وه‌جوهه‌كانی‌ تر‬ ‫له‌پاشه‌كشه‌دان‪.‬‬

‫پێمانوای ‌ه كاریگه‌ر ‌ی ‪ 7/25‬بوو ئه‌م بارودۆخ ‌ه ‌ی به‌مشێوه‌ی ‌ه گۆڕ ‌ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌و ساخته‌كارییانه‌ی پێشتر هه‌بوو ئه‌مجار‌ه و‌ا نه‌بێت‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫عێراقی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪11‬‬

‫دوای شه‌ش ساڵ ل ‌ه راپه‌ڕین‬

‫كورد له‌به‌غدا له‌نێوان حكوم ‌هت‌و ئۆپۆزیسیۆندا دابه‌شده‌بێت‬ ‫ئا‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ی هه‌ندێك له‌چاودێران له‌مه‌وال‬ ‫به‌را ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫كورد له‌به‌غدا له‌نێوان هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‌و هێز‌ه‬ ‫ی ئیئتالف ‌‬ ‫هه‌ر حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی ئه‌و حكومه‌ته‌دا‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و چوار‬ ‫دابه‌شده‌بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ری ‌‬ ‫الیه‌ن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تێكیان له‌به‌غدا ب ‌ه ئه‌گه‌ری ‌‬ ‫ج��ی��اواز ج��ی��اواز هه‌یه‌‪ ،‬نایانه‌وێت‬ ‫س��ه‌رج��ه‌م ه��ێ��ز‌ه كوردییه‌كان‬ ‫له‌حكومه‌ته‌كه‌یاندا به‌شدار بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و چ��اودێ��ران � ‌ه ده‌ڵ��ێ��ن‪ :‬هیچ‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هێزێك ناتوانێت ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان به‌ده‌ستبهێنێت‌و‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ێ هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ی س‌‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی یه‌كشه‌مم ‌ه‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌غدا له‌یه‌كه‌و‌ه نزیك ده‌بێت‌و‬ ‫ی ‪325‬‬ ‫هیچ كامێكیان ناتوانن زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان به‌ده‌ستبهێنن‪،‬‬ ‫كورسییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه الیه‌نه‌كان‬ ‫ی چڕوپڕیان له‌ناو خۆیان‬ ‫گفتوگۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌تێك ‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێویست ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌نگ ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی داهاتوو به‌ده‌ستبهێنێت‌و‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ش چه‌ند مانگێك ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و چ��اودێ��ران � ‌ه كه‌پێیانوای ‌ه‬ ‫دانوستانه‌كان له‌نێوان چوار الیه‌ندا‬ ‫بێت‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دان هه‌ر له‌ئێستاو‌ه‬ ‫هه‌ندێك ل �ه‌و هێزان ‌ه كه‌وتوونه‌ت ‌ه‬ ‫ی له‌و‬ ‫زه‌مینه‌خۆشكردن بۆ كارێك ‌‬ ‫جۆره‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ش ئه‌و الیه‌نانه‌ن‪:‬‬ ‫ی قانون‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫ئه‌گه‌ری ‌‬ ‫ێ عه‌ره‌ب ‌ه‬ ‫زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫سونه‌كان ئه‌و كار‌ه بكات‌و ده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویست له‌په‌رله‌مان بۆ په‌سه‌ندكردن ‌‬

‫ی به‌ده‌ستبهێنێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫حكومه‌ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و چاودێران ‌ه ده‌بێت نور ‌‬ ‫ب ‌ه را ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی س��ه‌رۆك وه‌زی��ر ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی حكومه‌تدا‬ ‫له‌هه‌نگاوی پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی هه‌ندێك گرووپ ‌‬ ‫پشتیوان ‌‬ ‫سون ‌ه به‌ده‌ستبهێنێت ك� ‌ه نزیكن‬ ‫له‌ئیخوان موسلمینه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��اس ل��ه‌وه‌ش��ده‌ك��ه‌ن ئ��ه‌م‬ ‫ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ێ��ت��ی��ی � ‌ه ده‌خ��وازێ��ت‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌‬ ‫ی لیست‌و‬ ‫دروستبكات ك ‌ه زۆری��ن� ‌ه ‌‬ ‫ق��ه‌وار‌ه شیعه‌كان ب��ێ�ت‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی كوردیش بچێت ‌ه ئه‌و‬ ‫بیه‌وێت حیزبێك ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئ �ه‌م هاوپه‌یمانێتیی ‌ه‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ناكۆك ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ كورد‌و‬ ‫س �ه‌دری��ی �ه‌ك��ان‪ ،‬س�ه‌دری��ی�ه‌ك��ان ك ‌ه‬ ‫ی شیعه‌دان‬ ‫ی ئیئتالف ‌‬ ‫له‌ناو ب��ه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫جیاده‌بنه‌و‌ه‌و نایانه‌وێت هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ مالیكیدا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا ده‌وت��رێ��ت‪ ،‬نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ی فه‌رمان ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌وته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی رابه‌ر ‌‬ ‫موقته‌دا سه‌در ‌‬ ‫ده‌رك��ردب��ێ��ت ك � ‌ه گ��وم��ان ده‌كرێت‬ ‫له‌ئێران بێت‪ .‬هه‌روه‌ها كورد له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫بۆچوون ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌ه‬ ‫به‌هێز له‌ناوه‌ند‌و الوازكردن ‌‬ ‫فیدرالییه‌كاندا ناكۆكه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌لعیراقی ‌ه‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ئ �ه‌م هاوپه‌یمانێتیی ‌ه كه‌ئه‌یاد‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی سه‌رۆك وه‌زی��ر ‌‬ ‫عه‌الو ‌‬ ‫ی ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ئینتیقال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ری� ‌‬ ‫ی كه‌متره‌‪.‬‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫له‌هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌لعیراقیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌ه‬ ‫ك ‌ه پێده‌چێت له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫سونه‌كاندا پێشه‌نگ بێت‌و زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌دای ‌ه‬ ‫ده‌نگه‌كان بباته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌وڵ ‌‬

‫ئااڵکه‌ی به‌عس بره‌وی ماوه‌!‬

‫ی ع��ێ��راق بدرێت‬ ‫س��ه‌رۆك ك��ۆم��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌عه‌ره‌ب ‌ه سونه‌كان‌و تاریق هاشم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك كۆماریش ‌‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫بۆ ئه‌و پۆست ‌ه دیاریكردووه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه شه‌راكه‌ت‬ ‫ئامانج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ گرووپه‌كان ‌‬

‫ی عه‌مار حه‌كیم بكات ك ‌ه‬ ‫نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ه��ه‌ردوو الی�ه‌ن رووب��ه‌ڕوو ‌‬ ‫وه‌ستاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌ن��گ � ‌ه ئ��ه‌م هاوپه‌یمانێتیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌داهاتوودا داوا له‌چه‌ند گرووپێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێتی ‌‬ ‫تر له‌وان ‌ه هاوپه‌یمانێت ‌‬

‫عێراق‌و ئه‌حرار بكات بچن ‌ه ناویه‌و‌ه‌و‬ ‫دواتریش داوا له‌حیزبێك یان دوو‬ ‫ی ت��ر ب��ك��ات بچن ‌ه ن��او هه‌ر‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌ك ك ‌ه بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫حكومه‌ت پێكده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ی ئ��ه‌و چ��اودێ��ران � ‌ه ئه‌م‬ ‫ب � ‌ه را ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیی ‌ه له‌هه‌ر هه‌وڵێكیدا‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت روبه‌ڕوو ‌‬ ‫بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م كێشان ‌ه ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬قایلكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س��ه‌رۆك�� ‌‬ ‫ع��ه‌م��ار ح��ه‌ك��ی��م�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌و‌ه ‌‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ی به‌عسییه‌كان‬ ‫ه��ێ��ن��د‌ه دژای��ه‌ت�� ‌‬ ‫ی گومانیان‬ ‫نه‌كات‌و ئه‌و گرووپان ‌ه ‌‬ ‫لێده‌كرێت ك ‌ه هاوسۆزبن له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫حیزب ‌ه‌و له‌ناو هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫عه‌الویدان قبو ‌ڵ بكات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئوسام ‌ه‬ ‫ی تر ‌‬ ‫كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی توندڕه‌و‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌په‌رست ‌‬ ‫نجێف ‌‬ ‫ی له‌هه‌ر‬ ‫ی ك��ورد ‌‬ ‫قایلبكات‪ ،‬الیه‌نێك ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیه‌ك ‌‬ ‫له‌داهاتوودا قبوڵ بكات‪.‬‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی نیشتمانی ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ئه‌م هاوپه‌یمانێتیی ‌ه ك ‌ه عه‌مار‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ری ‌‬ ‫حه‌كیم سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی له‌هه‌ردوو‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ی تر كه‌متره‌‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫چ��اودێ��ران ل��ه‌و ب��ڕوای��ه‌دان‬ ‫ی ئه‌م هاوپه‌یمانێتیی ‌ه‬ ‫به‌شداریكردن ‌‬ ‫ی سه‌دردا جه‌ماوه‌رێتییان‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ ره‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ده‌ك��ات‌و پێده‌چێت ببن ‌ه هێز ‌‬ ‫سێیه‌م‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ ب��ه‌وه‌ش��ده‌ك��ه‌ن‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌ حه‌كیم له‌هه‌ر‬ ‫هه‌وڵێكیدا بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫ئاماده‌یه‌ به‌شداریكردنی‌ ته‌واوی‌‬ ‫ئه‌لعیراقییه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییی‌‬ ‫ع�ه‌الوی‌ قبوڵ بكات‪ ،‬خوازیاریشه‌‬ ‫دوات��ر هاوپه‌یمانێتیی‌ له‌گه‌ڵ‌‬

‫كورده‌كاندا دروست بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چاودێران ده‌ڵێن‪" :‬هه‌ر هه‌وڵێك ‌‬ ‫ی ئ �ه‌و‌ه ده‌بێت‬ ‫له‌و ج��ۆر‌ه روب��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی عێراقیی ‌ه به‌ب ‌‬ ‫كه‌ئایا هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ی له‌هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌یدا‬ ‫مه‌رج به‌شداری ‌‬ ‫ی دووه‌م��ی��ش‬ ‫ده‌ك��ات‌و ك��ێ��ش�� ‌ه ‌‬ ‫ی س�ه‌دری��ی�ه‌ك��ان� ‌ه ل � ‌ه ناو‬ ‫م��ان��ه‌و‌ه ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌یدا ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫ی بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌لعیراقیی ‌ه به‌شداری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێر‌ه سه‌رخۆكان ‌‬ ‫ب ‌ه را ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬ئه‌گه‌ر زۆر‌ه ئه‌م‬ ‫كاروبار ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیی ‌ه ك ‌ه س�ه‌رۆك جه‌الل‬ ‫ی ده‌ك��ات‬ ‫ی س �ه‌رۆك��ای �ه‌ت � ‌‬ ‫ت��اڵ�ه‌ب��ان� ‌‬ ‫ی له‌حكومه‌تدا بكات‪.‬‬ ‫به‌شداری ‌‬ ‫ی‬ ‫ل��ه‌و ب��ڕوای��ه‌ش��دان هه‌نگاو ‌‬ ‫ی كوردستان بۆ‬ ‫ی هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬ ‫به‌شداریكردن له‌حكومه‌تدا راوێژكردن‬ ‫ی گۆڕاندا‪.‬‬ ‫ده‌بێت له‌گ ‌ه ‌ڵ بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی عێراق ده‌ڵێن‪:‬‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫چاودێران ‌‬ ‫ی ده‌یه‌وێت‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی نیشتمانی ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫عه‌مار حه‌كیم سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆچوونیان‬ ‫ی نزیكبوون ‌‬ ‫ب �ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی فیدرالیدا‬ ‫ی چه‌سپاندن ‌‬ ‫له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ل�ه‌ح��ك��وم�ه‌ت��دا بكات‪،‬‬ ‫ب �ه‌ش��داری � ‌‬ ‫ێ سازشكردن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌اڵم به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌شداریكردن ‌‬ ‫عه‌الوی له‌حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫ب��اس ل��ه‌وه‌ش��ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ه �ه‌ر هه‌وڵێكی‌ هاوپه‌یمانی‌ له‌و‬ ‫ه �ه‌ن��گ��اوه‌ی��دا ب��ری��ت��ی ده‌ب��ێ��ت له‌‬ ‫قایلكردنی‌ گ��ۆڕان به‌به‌شدارییان‬ ‫له‌حكومه‌تدا‌و كاركردنه‌ بۆ گه‌یشتن‬ ‫به‌ڕێككه‌وتنێك له‌گه‌ڵ‌ سه‌درییه‌كانی‌‬ ‫ناو هاوپه‌یمانێتیی‌ نیشتمانی‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬ئاژانسه‌كان‬

‫عـێـراقـییـه‌كـان حـه‌زیـان لـه‌تـیـۆری‌ پـیـالنـگـێـڕیـیـه‌‬ ‫ئا‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫دوای‌ كۆتاییهاتنی‌ ده‌نگدانه‌كه‌ی‌‬ ‫رۆژی‌ ی �ه‌ك��ش �ه‌م��م �ه‌ی‌ راب��ردوو‪،‬‬ ‫ه��ه‌ن��دێ��ك ن��اوه‌ن��دی‌ عێراقی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و ده‌ره‌وه‌ نیگه‌رانن له‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ به‌جۆرێك‬ ‫هیچ الیه‌نێكی‌ س �ه‌ره‌ك �ی‌ ركابه‌ر‬ ‫ناتوانێت زۆرینه‌ی‌ كورسییه‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌مان مسۆگه‌ر بكات‌و به‌هه‌وڵ‌و‬ ‫ماندووبوونێكی‌ ك �ه‌م حكومه‌تی‌‬ ‫داهاتوو پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ناوه‌ندانه‌ ده‌ڵێن‪ :‬له‌كاتێكدا‬ ‫گفتوگۆكانی‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫ن��ه‌ك ه��ه‌ر چ �ه‌ن��د هه‌فته‌یه‌ك‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ره‌نگه‌ چه‌ند مانگێكیش‬ ‫ب��خ��ای �ه‌ن��ێ �ت‌و ئ��ه‌م��ه‌ش چه‌ندین‬ ‫مه‌ترسیی‌‌و نیگه‌رانی‌ دروستده‌كات‬ ‫ك�ه‌ دیارتریینیان دروستبوونی‌‬ ‫بۆشایی‌ سیاسییه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌ ئێستا ده‌بێته‌ ته‌نیا‬ ‫حكومه‌تی‌ راییكردنی‌ كاره‌كان‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ ئاژانسی‌ رۆیته‌رز‬ ‫"گفتوگۆكانی‌‬ ‫ب�ڵ�اوی��ك��رده‌وه‌‬ ‫پێكهێنانی‌ ح��ك��وم�ه‌ت ده‌بێته‌‬ ‫م��ای �ه‌ی‌ الوازب��وون��ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ئێستاو ره‌نگه‌ چه‌كداره‌ توندڕه‌وه‌‬ ‫سونییــه‌كان ئه‌وه‌بقـــــــۆزنه‌وه‌و‬ ‫هه‌وڵی‌ دروستكردنه‌وه‌ی‌ جه‌نگی‌‬ ‫تایه‌فی‌ بده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی ن��ور ‌‬ ‫حكومه‌ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راییكردن ‌‬ ‫كه‌ده‌بێت ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫كاره‌كان له‌و ماوه‌یه‌دا ته‌نیا ده‌توانێت‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ران ب��دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫موچ ‌ه ‌‬

‫ناتوانێت هیچ بڕیارێك ده‌ربكات‌و هیچ‬ ‫گرێبه‌ستێكیش ئیمزا بكات‪.‬‬ ‫ئه‌و ناوه‌ندانه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ‪2005‬ی��ش‪ ،‬دوای‌‬ ‫پێنج م��ان �گ‌و ل�ه‌س��اڵ�ی‌ ‪2006‬دا‬ ‫حكومه‌ت پێكهێنرا‪ ،‬ئه‌مه‌ش بواری‌‬ ‫بۆ رێكخراوی‌ قاعیده‌و گرووپه‌‬ ‫چ �ه‌ك��داره‌ك��ان �ی‌ ت��ری‌ سونه‌كان‌و‬ ‫م��ی��ل��ی��ش��ی��ای‌ س��وپ��ای‌ م��ه‌ه��دی‌‬ ‫ره‌خ��س��ان��د‪ ،‬پ��ه‌ره‌ به‌كاره‌كانیان‬ ‫ب��ده‌ن‌و قه‌سابخانه‌یه‌كی‌ تایه‌فی‌‬ ‫بخوڵقێنن‪.‬‬ ‫ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی‌ ل��ێ��دوان��ی‌ ئه‌و‬ ‫ناوه‌ندانه‌‪ ،‬له‌ئێستادا ئه‌و گرووپانه‌‬ ‫ده‌ت��وان��ن ه��ێ��رش �ی‌ ج��ۆراوج��ۆر‬ ‫ئه‌نجامبده‌ن ل�ه‌وان�ه‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ی‌ خۆكوژیی‌ له‌شوێنه‌‬ ‫گشتییه‌كان‌و پ��ه‌الم��اردان��ی‌ ئه‌و‬ ‫شوێنانه‌ به‌كاتیۆشاو موشه‌ك‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ په‌الماردانی‌‬ ‫ه��ه‌ر ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ی �ه‌ك �ی‌ ئایینی‌‬ ‫شیعه‌كان به‌سه‌ بۆ دروستكردنی‌‬ ‫پاشاگه‌ردانی‌‌و زه‌مینه‌خۆشكردن بۆ‬ ‫هه‌ر جه‌نگێكی‌ تایه‌فی‌‪.‬‬ ‫ج��گ��ه‌ ل��ه‌خ��وڵ��ق��ان��دن��ی‌‬ ‫هه‌لومه‌رجێكی‌ له‌و جۆره‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌‬ ‫چاودێرانی‌ ب��واری‌ عێراق‪ ،‬گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان ده‌توانن كاری‌ كوشتن‌و‬ ‫رفاندن ئه‌نجامبده‌ن‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ مه‌ترسی‌‬ ‫جموجوڵی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان‪ ،‬به‌‬ ‫رای‌ چاودێران مه‌سه‌له‌ی‌ ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫ت��ۆم�ه‌ت��ب��ارك��ردن به‌ساخته‌كاریی‌‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ تره‌ كه‌ دوای‌ ده‌نگدان‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ عێراقییه‌كان ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌و الیه‌نانه‌ی‌ هه‌رزوو‬ ‫رایگه‌یاند ژماره‌یه‌ك سكااڵی‌ له‌دژی‌‬ ‫تۆماركردووه‌‪،‬‬ ‫پێشێلكارییه‌كان‬ ‫ئه‌لعیراقییه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیی‌‬ ‫عه‌الوی‌ بوو‪.‬‬ ‫ع��ه‌الوی‌ ك��ه‌ شیعه‌یه‌كی‌‬ ‫ع�ه‌ل��م��ان��ی��ی�ه‌و ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ زۆری��ن��ه‌ی‌‬ ‫گ��رووپ��ه‌ك��ان��ی‌ ع��ه‌ره‌ب��ی‌ سونه‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیكردووه‌‪ ،‬زه‌مینه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌گه‌رێكی‌ له‌و جۆره‌ خۆشكردووه‌‪.‬‬

‫له‌قه‌عقاعه‌و‌ه تا مالیکی‪ ،‬جه‌نگ به‌رده‌وامه‌‬

‫پێشتر‌و ل�ه‌م��اوه‌ی‌ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا‪ ،‬ع��ه‌الوی‌ باسی‌‬ ‫له‌چه‌ندین پێشێلكاریی‌ كرد له‌وانه‌‬ ‫كوشتنی‌ ك��ان��دی��دێ��ك�ی‌ له‌شاری‌‬ ‫موسڵ‌‌و چاپكردنی‌ ‪ 7‬ملیۆن كارتی‌‬ ‫ده‌نگدانی‌ زیاده‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ناوه‌ندانه‌ ده‌ڵێن‪ :‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫ل�ه‌گ��رووپ�ه‌ك��ان�ی‌ ع �ه‌ره‌ب �ی‌ سوننه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌وه‌باڵوبكه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫زۆرینه‌ی‌ شیعه‌وه‌ فێڵیان لێكراوه‌‬

‫به‌شداریكردنێكی‌‬ ‫ل�ه‌م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ی‌‬ ‫عادیالنه‌ له‌ده‌سه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫هۆشیاری ئ�ه‌وه‌ش��ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫هه‌وڵێك بۆ دروستكردنی‌ مشتومڕ‬ ‫له‌باره‌ی‌ ساخته‌كردنی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‬ ‫وه‌ك��و ئ��ه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌فغانستان‌و‬ ‫ئ��ێ��ران��دا رووی��دا‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌به‌ڵگه‌وه‌بێت به‌رله‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‌و ئه‌مریكاوه‌‬ ‫پشتڕاستبكرێته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ هاوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ری �ی‌ خ��راپ��ب��وون �ی‌ ره‌وش��ی‌‬ ‫ئه‌منی‌ عێراق‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌گه‌ریی‌‬ ‫ده‌ستپێكردنی‌ پاشه‌كشه‌ی‌ سوپای‌‬ ‫ئ�ه‌م�ه‌ری��ك��ا له‌مانگی‌ ئ��اب وه‌كو‬ ‫سه‌ره‌تایه‌ك بۆ پاشه‌كشه‌كردنی‌‬ ‫س �ه‌رج �ه‌م هێزه‌كانی‌ ئ��ه‌و واڵت��ه‌‬ ‫له‌عێراق نیگه‌رانییه‌كی‌ تری‌ ناوه‌نده‌‬ ‫سیاسییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫پێشتر سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ سوپای‌‬ ‫ئه‌مریكا وتبووی‌‪" :‬ده‌كرێت خشته‌ی‌‬ ‫پاشه‌كشه‌ی‌ هێزه‌كانمان ده‌ستكاریی‌‬ ‫بكه‌ین ئه‌گه‌ر ره‌وشی‌ ئه‌منی‌ عێراق‬ ‫به‌ره‌و خراپی‌ چوو"‪.‬‬ ‫به‌ ب��ڕوای‌ چاودێران ئه‌گه‌ر تا‬ ‫مانگی‌ ئاب‪ ،‬حكومه‌تی‌ داهاتووی‌‬ ‫عێراق ده‌ستبه‌كارنه‌بێت ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫ئه‌مریكا خشته‌ی‌ پاشه‌كشه‌ی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ بگۆڕێت‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر ل��ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی‬ ‫نیگه‌رانییه‌كانی‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ئاژانسی‌ رۆیته‌رز باڵویكردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌عێراقییه‌كان حه‌زیان له‌تیۆره‌كانی‌‬ ‫پیالنگێڕییه‌‌و له‌به‌غدا ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌‬ ‫باڵوبووه‌ته‌وه‌ كه‌ هێزه‌كانی‌ الیه‌نگری‌‬ ‫مالیكی‌ ره‌ن��گ�ه‌ یاخیببن ئه‌گه‌ر‬ ‫ترسیی‌ ئه‌وه‌ی هه‌بێت جارێكی‌ تر‬ ‫نه‌بێته‌وه‌ به‌سه‌رۆك وه‌زیر‪.‬‬ ‫ب��اس �ی‌ ل��ه‌وه‌ش��ك��ردووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دیپلۆمات‌و لێپرسراوه‌ سه‌ربازییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مریكا هه‌ردوو ئه‌و ده‌نگۆیانه‌یان‬ ‫ره‌ت��ك��ردووه‌و وت��ووی��ان�ه‌ "سوپای‌‬ ‫راهێنراوی‌ عێراق زۆر جیاوازترو‬ ‫كارامه‌تره‌ ل �ه‌و سوپایه‌ی‌ پێشتر‬ ‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‌ سه‌دامدا بوو"‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪8‬‬

‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ی عێراق كورد‌و عێراق ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬

‫ئه‌م ده‌نگان ‌ه کی ده‌کات ب ‌ه سه‌رۆکی حکومه‌ت؟‬ ‫میجان ئوسیلفان‬

‫تائێستاش ئ��ه‌وه‌م له‌بیر‌ه ك ‌ه چۆن‬ ‫له‌نێوان نووسینگه‌كه‌م له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫ئاسایش ‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌‌و یه‌ك ‌ه ‌ی (ئه‌رك ‌ی‬ ‫چاودێریكردن ‌ی هه‌ڵبژاردن) ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌ی ئه‌مریكا به‌درێژای ‌ی شه‌و ‌ی ‪‌ 30‬ی‬ ‫حوزه‌یران ‌ی ‪ ،2005‬ده‌هاتم‌و ده‌چووم‪.‬‬ ‫ئه‌و كات ‌ه عێراق یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫گ��رن��گ � ‌ی ل��ه‌م��او‌ه ‌ی چ �ه‌ن��دی��ن ساڵ‬ ‫س��ازده‌ك��رد‪ ،‬بڕیاربوو كورته‌یه‌ك ل ‌ه‬ ‫ب��ار‌ه ‌ی ئ �ه‌و ره‌وش�� ‌ه ل �ه‌م��او‌ه ‌ی چه‌ند‬ ‫سه‌عاتێكدا بده‌م ‌ه سه‌رۆك بوش‪ ،‬بۆم‬ ‫روونكرده‌و‌ه ك ‌ه چۆن ئه‌و نیگه‌رانیی ‌ه ‌ی‬ ‫س �ه‌ره‌ت��ا ئێم ‌ه ‌ی گ��رت��ب��وه‌و‌ه كاتێك‬ ‫بینیمان سه‌رۆك ‌ی عێراق ئه‌و كات ‌ه غاز ‌ی‬ ‫یاوه‌ر ك ‌ه له‌ناوه‌ندێك ‌ی ده‌نگدان ‌ی چۆڵدا‬ ‫ده‌نگ ‌ی ده‌دا بوو‌ه جێ ‌ی دڵه‌ڕاوكێمان‪،‬‬ ‫گۆڕا بۆ خۆشحاڵییه‌ك ‌ی زۆر دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫زانیاری ‌ی راست‌ودروستمان پێگه‌یشت‬ ‫ل �ه‌ب��ار‌ه ‌ی چوون ‌ه س �ه‌ر شه‌قامه‌كان‌و‬ ‫سه‌ردان ‌ی ناوه‌نده‌كان ‌ی ده‌نگدان له‌الیه‌ن‬ ‫ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر ‌ی خه‌ڵكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و خۆشحاڵیی ‌ه دوات��ر گۆڕا‬ ‫بۆ بێزارییه‌ك ‌ی زۆر‪ ،‬كاتێك ماو‌ه ‌ی‬ ‫پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت دوا ‌ی ده‌ركه‌وتن ‌ی‬ ‫ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه زۆر ‌ی خایاند‌و‬ ‫زۆرێ��ك س��ك��ااڵو ن��اڕه‌زای�� ‌ی له‌نێوان‬ ‫الی�ه‌ن� ‌ه رك��اب �ه‌ره‌ك��ان��دا هاته‌كایه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه ‌ی ك ‌ه سه‌ره‌تا ‌ی ساڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌چو‌و هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌ی دواتر كۆتای ‌ی‬ ‫هه‌مان سا ‌ڵ بوو‪ ،‬بۆماوه‌یه‌ك بێده‌نگ ‌ی‬ ‫ن��ێ��وان الیه‌نه‌كان ‌ی ملمالنێ رێگ ‌ه ‌ی‬ ‫خۆشكرد بۆ ده‌ركه‌وتن ‌ی ملمالنێ ‌ی توند‬ ‫له‌نێوانیان‌و له‌ناو حیزب ‌ه جۆراوجۆره‌كاندا‬ ‫له‌سه‌ر سروشت‌و پێكهات ‌ه ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬ساڵ ‌ی ‪ 2006‬بۆشای ‌ی سیاسی‌‪،‬‬ ‫بۆشای ‌ی ئه‌من ‌ی لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه ‌ی‬ ‫حكومه‌ت سوێند ‌ی ده‌ستور ‌ی خوارد‪،‬‬ ‫رووبه‌ڕوو ‌ی ره‌وش ‌ی زۆر توندتر‌و ئاڵۆزتر‬ ‫ب��وه‌و‌ه ل��ه‌و‌ه ‌ی پێشتر باڵ ‌ی به‌سه‌ر‬ ‫عێراقدا كێشابوو‪.‬‬ ‫گومان ‌ی تێدانیی ‌ه ئێستا عێراق‬ ‫له‌هه‌لومه‌رجێك ‌ی ته‌واو جیاواز له‌و‌ه ‌ی‬ ‫سااڵن ‌ی ‪‌2005‬و ‪2006‬دایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ی ‌ه ئ��ه‌م ج��اره‌ش واڵت �ه‌ك � ‌ه دوا ‌ی‬ ‫كۆتاییهاتن ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫ئێستا ك ‌ه رۆژ ‌ی یه‌كشه‌مم ‌ه ‌ی رابردوو‬ ‫(‪‌ 7‬ی ئ��ادار ‌ی ‪ )2010‬به‌ڕێوه‌چوو‪،‬‬ ‫دانوستان ‌ی دورودرێژ له‌نێوان حیزبه‌كان‌و‬ ‫ئه‌و به‌ران ‌ه ‌ی ده‌سه‌اڵت له‌نێوان خۆیاندا‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی داه��ات��وو دابه‌شده‌كه‌ن‬ ‫به‌خۆیه‌و‌ه ببینێت‪ ،‬ئه‌م دانوستانان ‌ه‬ ‫دامه‌زراو‌ه تاز‌ه دروستكراوه‌كان ‌ی عێراق‬ ‫بارقورس ده‌كات‪ ،‬پالن ‌ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ژم��ار‌ه ‌ی هێزه‌كان ‌ی ئه‌مریكا له‌و واڵت ‌ه‬ ‫ئاڵۆزده‌كات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه پێكهێنان ‌ی‬ ‫حكومه‌ت مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌ی ته‌واو په‌یوه‌ست ‌ه‬ ‫به‌عێراقه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مریكا به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌زانین ‌ی ناسنام ‌ه ‌ی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ئه‌و كات ‌ه ‌ی ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ی به‌ده‌سته‌و‌ه ده‌بێت‪ ،‬ئه‌مریكا‬ ‫تاكۆتای ‌ی ‪ 2011‬هێزه‌كان ‌ی له‌عێراق‬

‫ده‌كێشێته‌وه‌‌و له‌هه‌مان كاتدا سروشت ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی ‌ه دوو قۆڵییه‌كان ‌ی نێوان‬ ‫ه �ه‌ردوو ده‌وڵه‌ته‌ك ‌ه له‌ماو‌ه ‌ی سااڵن ‌ی‬ ‫داهاتوو دیار ‌ی ده‌ك��ات‪ ،‬ه�ه‌روه‌ك ئه‌م‬ ‫حكومه‌ت ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان‬ ‫سیاسه‌ت ‌ی عێراق له‌ماو‌ه ‌ی ئه‌گه‌ری ‌ی هه‌ر‬ ‫رووبه‌ڕووبونه‌وه‌یه‌ك له‌نێوان كۆمه‌ڵ ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‌و ئێران ‌ی دراوسێیدا دیار ‌ی‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫زۆر هۆكار هه‌ی ‌ه وام��ان لێده‌كه‌ن‬ ‫له‌و بڕوایه‌دابین كه‌پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ی زۆر ده‌خایه‌نێت‪ :‬هۆكار ‌ی‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬بریتیی ‌ه له‌گه‌شه‌كردن ‌ی ئیجابی‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه گۆڕانكاریی ‌ه له‌سروشت ‌ی حیزب ‌ه‬ ‫عێراقییه‌كاندا‪ :‬حیزبه‌كان ‌ی شیعه‌و كورد‬ ‫ك ‌ه له‌ماو‌ه ‌ی راب��ردوودا بااڵده‌ستبوون‪،‬‬ ‫پارچ ‌ه پارچه‌بوون‌و به‌سه‌ر خۆیاندا‬ ‫دابه‌شبوون ك ‌ه پارچ ‌ه پارچه‌بوون ‌ی‬ ‫م��ه‌زه��ه‌ب��ی‌‌و ئیتنیك ‌ی ب��ه‌رده‌وام‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگا ‌ی عێراق ‌ی ده‌رده‌خ��ات‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م به‌ره‌وپێشچوون ‌ه مژده‌به‌خش ‌ه‬ ‫به‌ئه‌گه‌ری ‌ی ده‌ركه‌وتن ‌ی پرۆسه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سیاسی ‌ی ناتایفی‌‪ ،‬هه‌روه‌ك به‌ڵگه‌ش ‌ه‬ ‫ل��ه‌س��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌ی ده‌ن��گ��دان�� ‌ی رۆژ ‌ی‬ ‫یه‌كشه‌ممه‌‪ ،‬دابه‌ش ده‌بێت بۆ ده‌نگدان‬ ‫به‌سه‌ر ژماره‌یه‌ك حیزبدا ك ‌ه هه‌مویان‬ ‫ب �ه‌پ �ه‌رۆش �ه‌وه‌ن ب��ۆ پێشكه‌شكردن ‌ی‬ ‫كه‌سێك به‌سه‌رۆك ‌ی وزیران‪.‬‬ ‫ه��ۆك��ار ‌ی دوو‌هم‌و زۆر جێ ‌ی‬ ‫ن��ی��گ �ه‌ران��ی��ی � ‌ه ئ��ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ری ‌ی‬ ‫تێكه‌ڵكردن ‌ی بنه‌ما ده‌ستورییه‌كان ‌ه ك ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه عێراقییه‌كان به‌كار ‌ی بهێنن‬ ‫بۆ پێكهێنان ‌ی له‌حكومه‌ت ‌ه نوێیه‌كه‌یاندا‪،‬‬ ‫ئ��ه‌م ح��ك��وم �ه‌ت � ‌ه ئه‌نجومه‌نێك ‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی پێكهاتوو له‌س ‌ێ ك ‌هس‌و‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی��ران له‌خۆناگرێت ك ‌ه‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ند ‌ی دوو له‌سه‌رسێ ‌ی ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان ده‌ستنیشان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌كو ل ‌ه (حوكم ‌ی ئینتیقالی‌)دا‬ ‫هاتووه‌‌و ده‌ستوور ‌ی كاتی‌‌و ده‌ستوور ‌ی‬ ‫هه‌میشه‌یی ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو یه‌ك‬ ‫س��ه‌رۆك ده‌ب��ێ�ت‌و به‌زۆرین ‌ه ‌ی ده‌نگ‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێت‪ ،‬ل ‌ه روو ‌ی تیۆرییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت ‌ی داهاتوو‬ ‫ئاسانتر ده‌كات له‌چاو پێكهێنان ‌ی دوایین‬ ‫حكومه‌ت‪-‬هه‌روه‌ها خێراتریش‪ -‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و‌ه راستییه‌ك ‌ه ك ‌ه هێشتا كۆده‌نگییه‌ك‬ ‫نیی ‌ه له‌نێوان سیاسه‌تمه‌داران ‌ی عێراق بۆ‬ ‫پێویست ‌ی به‌رده‌وامبوون به‌حوكمه‌كان ‌ی‬ ‫ئینتیقال ‌ی ئاماژه‌پێدراو‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام عێراقییه‌كان‪ ،‬توانایه‌ك ‌ی‬ ‫بوێرانه‌یان بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌ی مه‌سه‌ل ‌ه‬ ‫سیاسیی ‌ه ئاڵۆزه‌كان‌و دروستكردن ‌ی‬ ‫هاوسه‌نگ ‌ی پیشانداوه‌‪ ..‬هیچ گومانێكم‬ ‫نیی ‌ه ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه له‌و پارچ ‌ه كاغه‌زان ‌ه ‌ی‬ ‫له‌گیرفان ‌ی سیاسه‌تمه‌دار‌ه عێراقییه‌كان ‌ه‬ ‫وردب��ب��ی��ن��ه‌وه‌‪ ،‬وردب��ب��ی��ن��ه‌و‌ه له‌و‬ ‫تێبینییان ‌ه ‌ی به‌په‌ل ‌ه له‌یاداشته‌كانیاندا‬ ‫تۆماریانكردووه‌‪ ،‬گوێبگرین بۆ تۆماری ‌ی‬ ‫ئه‌و قسان ‌ه ‌ی له‌كۆڕه‌كانیاندا ده‌یكه‌ن‬ ‫ك � ‌ه له‌سه‌عاته‌كان ‌ی دوای�� ‌ی ش��ه‌ودا‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ن‪ ،‬حسابات ‌ی ئاڵۆزو‬ ‫سۆزدارییه‌ك ‌ی سیاسییان ‌ه ده‌بینین‪،‬‬ ‫پێشترو تائێستا ل �ه‌ی �ه‌ك ئاستدا‬

‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬هه‌ر خود ‌ی ئه‌نجام ‌ی ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه دوایین به‌ش ‌ی ئه‌م پرۆسه‌یه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌پڕ‌ه له‌هه‌ل ‌ی گونجاو ‌ی سیاسیی‌‪.‬‬ ‫له‌سااڵن ‌ی ‪‌2005‬و ‪ 2006‬ده‌یان‬ ‫یاداشتمان نووسیوه‌‪ ،‬كه‌تیایاندا سه‌رۆك‬ ‫بوشمان له‌بار‌ه ‌ی ئه‌و دانوستانان ‌ه ‌ی‬ ‫به‌ئاشكراو له‌پشت په‌رده‌و‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫به‌پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێراق له‌و‬ ‫كاته‌دا به‌ڕێوه‌چوو‌ه ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫تیایاندا به‌رژه‌وه‌ند ‌ی گه‌وهه‌ری ‌ی ئه‌مریكا‌و‬ ‫ب��ژار‌ه ره‌خ��س��اوه‌ك��ان��م��ان له‌به‌رده‌م‬ ‫به‌شداریكردن ‌ی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫دیاریكردووه‌‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دام ك ‌ه تیم ‌ی‬ ‫تایبه‌ت به‌ئۆباما ئێستا هه‌مان شت‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێستا عێراق بووه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ێ��ك � ‌ی خ��اوه‌ن س��ه‌روه‌ری��ی‌‌و‬ ‫هه‌لومه‌رج ‌ی سیاسی‌‌و ئه‌من ‌ی ته‌واو‬ ‫جیاواز‌ه به‌به‌راورد ب ‌ه ‪ ،2005‬هێشتا‬ ‫واش��ن��ت��ۆن ل��ه‌ب��ه‌رده‌م پرسیارێك ‌ی‬ ‫قورسدای ‌ه سه‌باره‌ت به‌و‌ه ‌ی پێویست ‌ه‬ ‫له‌قۆناغ ‌ی دژوار ‌ی داهاتودا چۆن مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫به‌هۆ ‌ی هه‌ستیاری ‌ی ده‌ستوه‌ردان ‌ی‬ ‫ئ��ه‌م��ری��ك��ا‪ ،‬ه��ه‌ن��دێ��ك شێوازێك‬ ‫پێشنیازده‌كه‌ن ك ‌ه بریتیی ‌ه له‌و‌ه ‌ی‬ ‫واش��ن��ت��ۆن خ��ۆ ‌ی ب��ه‌دوورب��گ��رێ��ت‬ ‫له‌دانوستانه‌كان‪ ،‬ب�ه‌اڵم هه‌ندێك ‌ی تر‬ ‫پێیانوای ‌ه پێشنیازێك ‌ی قورسه‌و ئاماژ‌ه‬ ‫ب��ه‌وه‌ده‌ك��ه‌ن كه‌ئێم ‌ه له‌ساڵ ‌ی ‪2005‬‬ ‫ئه‌وه‌مان تاقیكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬بینیمان‬ ‫هه‌ندێك الیه‌ن ل�ه‌دژ ‌ی ركابه‌ره‌كانیان‬ ‫س��وود ‌ی ل��ێ��وه‌رده‌گ��رن‪ ،‬ره‌وشه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ئێستادا روده‌داته‌و‌ه به‌جۆرێك تێبینی‌‌و‬ ‫كۆمێنت ‌ی هه‌ر لێپرسراوێك ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫خراپ لێكده‌درێته‌وه‌‌و له‌دانوستانه‌كان ‌ی‬ ‫نێوان خۆیاندا به‌خراپ به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ل��ه‌س��ه‌رو ئ��ه‌وه‌ش��ه‌وه‌‪ ،‬ل��ه‌و‬ ‫ئاسته‌نگان ‌ه ‌ی رووب��ه‌ڕوو ‌ی پێشنیاز ‌ی‬ ‫خۆدورگرتن ‌ی واشنتۆن ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی�� ‌ه ك��ه‌ب��ه‌رژه‌وه‌ن��د ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی نوێ ‌ی عێراقدا واده‌خوازێت‬ ‫ت��ا راده‌ی��ه‌ك ب��ه‌ش��داری�� ‌ی بكات‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كان ‌ی پێكهێنانیدا‪ ،‬ب �ه‌اڵم چ‬ ‫ج��ۆر‌ه به‌شداریی ‌هك‌و له‌چ ئاستێكدا‌و‬ ‫سنوره‌ك ‌ه ‌ی چییه‌؟‬ ‫ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬وه‌ك��و بنه‌ما ‌ی گشت ‌ی‬ ‫پێویست ‌ه ئه‌مریكا هه‌وڵنه‌دات هیچ‬ ‫كاندیدێك به‌سه‌ر ئه‌وان ‌ی تردا فه‌رزبكات‬ ‫یان په‌ك ‌ی هه‌ندێك بۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫هه‌ندێكیان بخات‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬پێویست ‌ه له‌ئێستاو‌ه‬ ‫دی��ار ‌ی بكات سیاسه‌ت ‌ی چ ‌ی ده‌بێت‬ ‫به‌رامبه‌ر پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت ‌ی یه‌كێتی ‌ی‬ ‫نیشتمانی‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ره‌وش ‌ی ئه‌مریكا وه‌كو‬ ‫جاران له‌عێراق نییه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا له‌و‬ ‫الیه‌نه‌و‌ه ‌ی كه‌هه‌موو الیه‌نه‌كان رێز ‌ی‬ ‫لێده‌گرن‌و به‌گوێ ‌ی ده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر له‌ژێر‬ ‫لێویشه‌و‌ه بێت‪ ،‬هیچ ناكۆكییه‌ك نیی ‌ه‬ ‫له‌سه‌رئه‌و‌ه ‌ی هه‌ر حكومه‌تێك ‌ی عێراق‬ ‫بێت ده‌یه‌وێت په‌یوه‌ند ‌ی باش ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫واشنتۆندا هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2012‬دا هیچ سه‌ربازێك ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫له‌واڵت ‌ی میزۆپۆتامیا نه‌مێنێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫حكومه‌ت ‌ی عێراق پێویست ‌ی ب ‌ه ئه‌مریكا‬ ‫ده‌بێت ل ‌ه رو ‌ی دابینكردن ‌ی كه‌ره‌ست ‌ه ‌ی‬ ‫جه‌نگی‌‌و راهێنان ‌ی سوپاك ‌هی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫رێككه‌وتننام ‌ه ‌ی ستراتیژ ‌ی نێوان‬ ‫هه‌ردوو ده‌وڵه‌ته‌ك ‌ه چه‌ندین به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫له‌بواره‌كان ‌ی خوێندن‌و وه‌به‌رهێنانی‌‌و‬ ‫ته‌كنیكیدا له‌خۆده‌گرێت‌و له‌و بڕوایه‌دانیم‬ ‫هیچ س��ه‌رۆك وه‌زی��ران��ێ��ك � ‌ی عێراق‬ ‫له‌داهاتوودا هه‌وڵ ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌یان‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫*جێگر ‌ی راوێ��ژك��ار ‌ی ئاسایش ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی ‌ی ئیدار‌ه ‌ی جۆرج بوش بوو‌ه بۆ‬ ‫كاروبار ‌ی عێراق‌و ئه‌فغانستان‬ ‫و‪ .‬له‌عه‌ره‌بییه‌وه‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ی‬ ‫محه‌مه‌د عه‌ل ‌‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌ عێراق‬ ‫كه‌ ڕۆژی‌ ‪ 3/7‬به‌ڕێوه‌چوو‪،‬تێیدا‬ ‫‪ 19‬ملیۆن ده‌ن��گ��ده‌ری‌ عێراقی‌‬ ‫له‌ نێو خۆی‌ واڵتدا‌و چه‌ند سه‌د‬ ‫هه‌زار كه‌سێك له‌ ده‌ره‌وه‌ ڕوویان‬ ‫له‌ سندوقه‌كان كرد بۆ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ن��وێ��ن �ه‌ره‌ك��ان��ی��ان‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل��ه‌ ئ�ه‌ن��ج��ام�ه‌ به‌راییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌و گۆڕانكارییه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌ نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ عێراقی‌‬ ‫نوێدا ڕوو ده‌دات‪ ،‬كه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫زۆری‌ له‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و په‌یوه‌ندییه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫واڵتانی‌ دراوسێشدا ده‌بێت‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌ت له‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ توركیا و ئێران كه‌ تا ئێستا‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ ڕاسته‌وخۆ‌و ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫ده‌ستوه‌رده‌ده‌نه‌ كاروباره‌كانی‌ ناو‬ ‫عێراق‌و تۆپبارانی‌ سنوره‌كانی‌‬ ‫به‌ بیانووی‌ بوونی‌ چه‌كدارانی‌‬ ‫په‌كه‌كه‌‌و پژاك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫له‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪7/25‬ه‌وه‌‬ ‫ئه‌و ڕاستییه‌ ده‌ركه‌وت كه‌ چیتر‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ نابنه‌ بڕیارده‌ری‌‬ ‫به‌ ته‌نها‌و سه‌ربه‌خۆ له‌و بڕیارانه‌دا‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ خاك‌و میلله‌ته‌وه‌‬ ‫له‌ ناوه‌وه‌‌و ده‌ره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌پاڵ ئ �ه‌وان��دا ئۆپۆزیسیۆنێك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ قورساییه‌كی‌ به‌رچاوی‌‬ ‫له‌ په‌رله‌ماندا هه‌یه‌‌و ئاگادار‌و‬ ‫به‌شداری‌ بڕیاره‌كانه‌‪ .‬به‌ وێنه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ ‪ 7/25‬له‌دوای‌‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌‬ ‫ع��ی��راق��ی��ش ك��ورد به‌چه‌ند‬ ‫فراكسیۆنێك ده‌چ��ێ��ت�ه‌ به‌غدا‬ ‫كه‌ له‌بڕیاره‌كانی‌ په‌یوه‌ست به‌‬ ‫گه‌لی‌ ك��ورددا پێویسته‌ به‌پێی‌‬ ‫قورساییان حساب بۆ ده‌نگیان‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ڕاده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ن ك�ه‌ لیستی‌‬ ‫عیراقییه‌ی‌ عه‌الوی‌ له‌ پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌موو لیسته‌كانه‌‌و به‌و پێیه‌ بێت‬ ‫حكومه‌تی‌ داهاتوو به‌سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ئه‌یاد ع�ه‌الوی‌ پێكده‌هێنرێ‪ ،‬بۆ‬ ‫توركیا ع�ه‌الوی‌ له‌ نوری‌ مالكی‌‬ ‫باشتره‌‪ ،‬به‌اڵم دۆخه‌كه‌ بۆ ئێران‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‪ ،‬عه‌الوی‌ به‌هه‌موو‬ ‫جۆرێك دژی‌ ده‌ستوه‌ردانی‌ ئێرانه‌‬ ‫ل �ه‌ ك��اری‌ نێوخۆیی‌ عێراقدا‌و‬ ‫نه‌رمتره‌ له‌به‌رامبه‌ر توركیادا‪.‬‬ ‫ئ �ه‌ی��اد ع��ه‌الوی‌ سه‌رده‌مێك‬ ‫دژایه‌تی‌ كوردی‌ له‌ سایه‌ی‌ ڕژێمی‌‬ ‫پێشوودا ك��ردووه‌ ت��ا ئێستاش‬ ‫به‌ ت �ه‌واوه‌ت �ی‌ ل�ه‌و چوارچێوه‌یه‌‬ ‫ن��ه‌چ��ۆت��ه‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌پێشتر‬ ‫تێیدابووه‌‌و تا ئێستاش هاولیست‌و‬ ‫هاوده‌نگه‌ له‌گه‌ڵ به‌عسییه‌كاندا‪،‬‬ ‫له‌م خاڵه‌شه‌دا له‌گه‌ڵ توركیادا‬ ‫یه‌ك ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ دژی‌ زۆرێك له‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ كورده‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ی‌ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان‪.‬‬ ‫كورد به‌ ده‌رنه‌چوونی‌ هاوپه‌یمانه‌‬ ‫ئه‌زه‌لییه‌كه‌ی‌ كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵیه‌‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردندا‌و به‌دابه‌شبوونی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ ب�ه‌س�ه‌ر نوێنه‌رانی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ له‌الیه‌ك‌و گۆڕان‌و‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو له‌الیه‌كی‌‬ ‫دیكه‌وه‌‪ ،‬پێده‌نێته‌ قۆناغێكی‌ زۆر‬ ‫جیاواز له‌و قۆناغانه‌ی‌ بڕیویه‌تی‌‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت سه‌ركه‌وتنه‌وه‌ی‌ عه‌الوی‌‬ ‫كه‌ سه‌رده‌مانێك سه‌رۆك وه‌زیری‌‬ ‫عێراق بووه‌‌و سیاسییه‌ كورده‌كان‬ ‫زۆریان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاشنایه‌تییه‌كی‌‬ ‫سیاسه‌ته‌كانیدا به‌رامبه‌ر به‌ كورد‬

‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ڕێ��گ �ه‌ ب��ه‌ هیچ‬ ‫واڵتێكی‌ ده‌ره‌كی‌ نه‌درێت جیاوازی‌‬ ‫بیروڕای‌ نێوان الیه‌ن كوردییه‌كان‬ ‫له‌باره‌ی‌ مه‌سه‌له‌ چاره‌نوسسازه‌‬ ‫ئ�ه‌زه‌ل��ی��ی�ه‌ك��ان�ه‌وه‌ بقۆزێته‌وه‌‌و‬ ‫له‌دژی‌ كورد به‌كاری‌ بهێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت جیاوازی‌ بۆچوونه‌كان‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچه‌كانی‌ دیكه‌وه‌ ئه‌گه‌ر هه‌بن‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ك م��ه‌رج��ی‌ س��ه‌ره‌ك��ی‌‬ ‫به‌شداری‌ ك��ورد جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫م��ادده‌ی‌ س �ه‌دوچ��ل بێت‪ ،‬نه‌‌ك‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی��ری‌ داه��ات��وو وه‌ك‬ ‫ئ �ه‌وان �ه‌ی‌ ڕاب��ردوو ك��ورد بكاته‌‬ ‫قوربانی‌ چه‌ند به‌ڵێنێكی‌ واڵتێكی‌‬ ‫وه‌ك توركیا‪ ،‬نوێنه‌رانی‌ كورد‬ ‫پێویسته‌ له‌ هه‌نگاوی‌ یه‌كه‌مه‌وه‌‬

‫حسابات بۆ هه‌ركارێكیان بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ كۆتایی ساڵی‌ ‪2011‬دا‬ ‫سوپای‌ ئه‌مریكا به‌ته‌واوه‌تی‌ خاكی‌‬ ‫ع��ێ��راق جێده‌هێڵێ‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ش‬ ‫جارێكی‌ ترو له‌ماوه‌ی‌ ساڵێكدا‬ ‫هاوپه‌یه‌یمانێكی‌ دیكه‌ له‌ده‌ست‬ ‫ده‌دات ل��ه‌داوی‌ له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵ‪ ،‬سه‌ركه‌وتنی‌ لیستی‌ عه‌الوی‌‬ ‫ب��ه‌ م��ان��ای‌ زی��ن��دوب��وون��ه‌وه‌ی‌‬ ‫بیری‌ شۆڤینی‌ عه‌ره‌بی‌ چونكه‌‬ ‫به‌شێك له‌و كه‌سانه‌ی‌ به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫به‌عسیبوون دورخرابوونه‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫لیسته‌دان كه‌ ئه‌و سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ڵكردن و مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌دا پێویستی‌ به‌‬ ‫وریایی‌و سوربوونی‌ زۆر له‌سه‌ر‬ ‫مافه‌كانی‌ كورد هه‌یه‌‪.‬‬

‫نوێنه‌ران چی بۆ ده‌نگده‌رانی کورد ده‌که‌ن؟‬

‫‪11‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫خه‌لیل غه‌مگین‪ :‬سپیل جان ئاوازی منی دزیو‌ه‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪12‬‬

‫دوای شه‌ش ساڵ له‌ راپه‌ڕین‬

‫كورد ل ‌ه سوریا له‌ژێر سه‌ركوتكردن‌و الوازی بزووتنه‌وه‌ی سیاسیدا‬ ‫راپۆرت‪ :‬محه‌مه‌د خێر داوود‬

‫شه‌ش ساڵ به‌سه‌ر ساڵیادی راپه‌ڕینی‬ ‫كوردستانی سوریا له‌دژی سیاسه‌تی‬ ‫رژێمی ئه‌و واڵت ‌ه دژ ب ‌ه گه‌لی كورد‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا كورده‌كانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی س��وری��ا به‌رانبه‌ر‬ ‫ئیجرائاتی به‌عسی سوریا ده‌ناڵێنن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫پارت ‌ه سیاسییه‌كانیش نه‌یانتوان ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫راپه‌ڕینه‌ك ‌ه بقۆزنه‌وه‌و مافه‌كان ‌‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی سوریا‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫زوڵمه‌كان ‌‬ ‫وه‌كو مه‌رسومی سه‌رۆك كۆماری‬ ‫ژم��ار‌ه ‪ ،49‬ك� ‌ه ك��ڕی�ن‌و فرۆشتنی‬ ‫خانوبه‌ر‌ه ل ‌ه ناوچ ‌ه كوردنشینه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ق��ه‌ده‌غ�� ‌ه ده‌ك��ات‪ ،‬بێبه‌شكردن ‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر له‌و كوردان ‌ه ل ‌ه مافی‬ ‫ی ره‌گه‌زنامه‌ی س��وری ك ‌ه‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ل ‌ه ساڵی ‪ 1962‬ره‌گه‌زنامه‌ی ئه‌و‬ ‫واڵته‌یان لێسه‌نرایه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ پڕۆژه‌ی‬ ‫پشتێنه‌ی عه‌ره‌بی ك ‌ه تیایدا ب ‌ه پێی‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك به‌هه‌زران عه‌ره‌ب له‌ناوچ ‌ه‬ ‫نێشته‌جێكران‌و‬ ‫كوردنشینه‌كان‬ ‫زه‌وی‌وزار له‌كورده‌كان سه‌ندراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه مه‌به‌ست لێی گۆڕینی دیموگرافیای‬ ‫ناوچه‌كه‌و ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی ماڵ‌و‬ ‫موڵكی هاوواڵتیانی كورد بووه‌‪.‬‬ ‫ی خوێندن‬ ‫هه‌روه‌ها قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫ی ك��وردی‌‌و ده‌ستگیركردنی‬ ‫به‌زمان ‌‬ ‫چاالكوانان‌و سیاسه‌تمه‌دارانی كوردو‬ ‫دادگاییكردنیان له‌دادگا تایبه‌تیه‌كانی‬ ‫س��وری��ا ب�ه‌ت��ۆم�ه‌ت��ی ه��ه‌وڵ��دان بۆ‬ ‫ی‬ ‫پارچه‌كردنی خاكی سوریا به‌ده‌ست ‌‬ ‫واڵتێكی بیانی!‬ ‫له‌دوای رووخانی رژێمی به‌عسی‬ ‫ع��ێ��راق‌و په‌سه‌ندكردنی سیستمی‬ ‫فیدرالیزم بۆ هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه بۆت ‌ه جێگای نیگه‌رانی حكومه‌ت ‌‬ ‫سوریا له‌ پالنێكی داڕێ��ژراودا ك ‌ه‬ ‫سیناریۆی ئه‌و پالن ‌ه یاریگای قامشلۆ‬ ‫بوو‪ ،‬ل ‌ه كاتی هاتنی الیه‌نگرانی تیمی‬ ‫فوتبۆڵی شاری دێرزۆری عه‌ره‌بی بۆ‬ ‫ناو یاریگاكه‌ی قامیشلی‪ ،‬ده‌ستیانكرد‬ ‫ب ‌ه وتنه‌وه‌ی دروش��م دژ ب ‌ه كوردو‬ ‫سه‌ركرده‌كانی كوردستانی عێراق‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه رووی لۆجستی‌و مه‌عنه‌وی ل ‌ه‬ ‫الیه‌نی هێز‌ه ئه‌منیه‌كانی سوریاو‌ه‬ ‫ئ��ام��اده‌ك��راب��وون‪ ،‬بۆی ‌ه هێرشیان‬ ‫كرد‌ه سه‌ر كورده‌كان‌و له‌و كاته‌دا‬ ‫ب ‌ه پشتگیری راسته‌قینه‌ی هێز‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌كان چه‌ندین كورد كوژران‪،‬‬ ‫ئه‌م كرده‌وه‌ی ‌ه بووه‌هۆی ناڕه‌زایی‬ ‫گ �ه‌ل��ی ك��وردو ل �ه‌س �ه‌رج �ه‌م شارو‬ ‫شارۆچكه‌كانی كوردستانی سوریا‪،‬‬ ‫راپه‌ڕینی گه‌لی كورد دژ ب ‌ه رژێمی‬ ‫به‌عس‌و پالنه‌كانی به‌رانبه‌ر ب ‌ه كورد‬ ‫هه‌ڵگیرساو تیایدا به‌سه‌دان هه‌زار‬ ‫گه‌نج‌و ژن‌و منداڵ‌و پیره‌مێردی كورد‬ ‫به‌شداریان تیایدا كرد‪.‬‬ ‫بزووتنه‌ی سیاسی كورد ل ‌ه سوریا‬ ‫شه‌ریكی رژێم بوون‬ ‫ش��ه‌الل گ��ه‌دۆ نوێنه‌ری پارتی‬ ‫چه‌پی ك��وردی سوریا ل ‌ه هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی عێراق‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫ده‌ستور رایگه‌یاند‪ ،‬ك ‌ه راپه‌ڕینه‌كه‌ی‬ ‫‪ 12‬ئازار بۆت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی ك ‌ه حیزب ‌ه‬ ‫كوردییه‌كان یه‌ك هه‌ڵوێست بنوێنن‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم له‌به‌یاننامه‌یه‌كی هاوبه‌شداو‬ ‫به‌بێ هیچ پاساوێك داوا ل ‌ه گه‌لی‬ ‫ك��ورد ك��را كۆتایی ب ‌ه راپه‌ڕینه‌ك ‌ه‬ ‫بهێنێت‪ ،‬وت�ی‌"ئ�ه‌م� ‌ه وات��ای ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه بزووتنه‌وه‌ی كورد‬ ‫شه‌ریكی رژێ��م��ی به‌عس ب��وو‌ه بۆ‬ ‫سه‌ركوتكردنی راپه‌ڕینه‌كه‌‪ ،‬پاشانیش‬ ‫ی‬ ‫دوای به‌هێوركرده‌نه‌وه‌نی شه‌قام ‌‬

‫ی ئازاد‌و‬ ‫حاجی‌ ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی كارتاڵ دادگایی كرا‬ ‫ره‌مز ‌‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د خه‌فاف‬

‫راپه‌ڕینێک بێ سه‌رکرده‌‬

‫كوردی ده‌ستكرا ب ‌ه تااڵنكردنی ماڵ‌و‬ ‫سامانی ك��وردو ب ‌ه ه��ه‌زاران كه‌س‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن هێز‌ه ئه‌منییه‌كانی سوریا‬ ‫ده‌ستگیركراو له‌ژێر ئه‌شكه‌نجه‌ی‬ ‫تونددا چه‌نده‌ها كه‌س شه‌هید كران"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ل ‌ه درێژه‌ی قسه‌كانیدا‬ ‫گه‌دۆ جه‌ختیكرده‌و‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ر راپه‌ڕینی كوردستانی سوریا‬ ‫به‌رده‌وامبوایه‌‪ ،‬ئ �ه‌وا ده‌رئه‌نجامی‬ ‫ب��اش‌و ده‌سكه‌وتی گرنگ بۆ كورد‬ ‫به‌ده‌ستده‌هات‪.‬‬ ‫ناوبراو گه‌شبینی خۆی نه‌شارده‌و‌ه‬ ‫له‌وه‌ی ك ‌ه ئه‌نجومه‌نی سیاسی كورد‬ ‫ل ‌ه سوریا به‌م دواییان ‌ه ل ‌ه الیه‌ن ‪9‬‬ ‫پارتی ك��وردی سوریا پێكهێنراوه‌‪،‬‬ ‫هیواخواز‌ه ببێت ‌ه سه‌ره‌تایه‌ك بۆ‬ ‫یه‌كخستنه‌وه‌ی ریزی سیاسی كوردو‬ ‫وت��اری ك��ورد ب��ۆ ك��اری هاوب ‌هش‌و‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی چه‌ند میكانیزمێكی نوێ‬ ‫بۆ پێشخستنی پرسی كورد له‌سوریا‪.‬‬ ‫راپه‌ڕینه‌ك ‌ه له‌حیزبه‌كان گه‌وره‌تربوو‬ ‫له‌باره‌ی رۆڵی هێز‌ه كوردییه‌كان‬ ‫ل ‌ه سه‌ركردایه‌تیكردنی راپه‌ڕینه‌كه‌‪،‬‬ ‫خالید عه‌لی ك ‌ه زیندانییه‌كی سیاسی‬ ‫كورده‌و پێشتر بۆ ماوه‌ی ‪ 3‬ساڵ ل ‌ه‬ ‫دادگای بااڵی ئه‌منی ده‌وڵه‌تی سوریا‬ ‫حكومدرابوو‪ ،‬تیشك ده‌خات ‌ه سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌بوونی تێگه‌یشتنێكی سیاسی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی كورد ل ‌ه سوریا‌و به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه راپه‌ڕینه‌ك ‌ه ل ‌ه بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫سیاسی كورد گه‌وره‌تربوو‪ ،‬توانای‬ ‫هه‌ڵگرتنی رووداوه‌ك ‌ه بۆ ئه‌و هێزان ‌ه‬ ‫ئه‌سته‌م بوو‪ ،‬راپه‌ڕینه‌ك ‌ه كۆتایپێهات‌و‬ ‫پوچه‌ڵكرایه‌و‌ه به‌بێ ئه‌وه‌ی سوودی‬ ‫لێ وه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌و‌ه ناوبراو پێیوای ‌ه‬ ‫ك ‌ه ش �ه‌ش س��اڵ به‌سه‌ر ساڵیادی‬ ‫راپه‌ڕینه‌ك ‌ه تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم تا‬ ‫ئێستاش هێز‌ه سیاسیه‌كان توانای‬ ‫ئه‌وه‌یان نی ‌ه ك ‌ه ئه‌نجامی راپه‌ڕینه‌ك ‌ه‬ ‫ب��خ �ه‌ن � ‌ه خ��زم �ه‌ت��ی ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی كورد‪ ،‬ك ‌ه تا ئێستاش بۆ‬ ‫مه‌به‌ستی حیزبی كاری له‌سه‌ر كراوه‌و‬ ‫دواتریش له‌باتی ئه‌وه‌ی خوێندنه‌وه‌و‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنێك ب��ۆ راپه‌ڕینه‌ك ‌ه‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌ستیانكرد به‌دژایه‌تیكردنی‬ ‫یه‌كتری ك ‌ه ئه‌م ‌ه كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫خراپی له‌سه‌ر دۆزی گه‌لی كورد‬ ‫له‌سوریا دروستكرد‪.‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی عه‌ره‌بی‌و راپه‌ڕینی‬ ‫كوردستانی سوریا‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی عه‌ره‌بی ل ‌ه سوریا‬

‫هه‌ڵوێستێكی ئه‌وتۆیان نه‌بوو له‌باره‌ی‬ ‫كرده‌وه‌كانی رژێم ل ‌ه راپه‌ڕینه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫عه‌بدولباقی كۆلۆ سكرتێری‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی ‪ 12‬ئ��ازاری كوردی‬ ‫له‌ سوریا ب ‌ه توندی ره‌خ��ن�ه‌ی ل ‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی عه‌ره‌بی سوریا گرت‪،‬‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه كاتی راپه‌ڕینه‌كه‌دا بێده‌نگیان‬ ‫هه‌ڵبژاردو هیچ كاردانه‌وه‌یه‌كیان‬ ‫نه‌بوو‌ه به‌رانبه‌ر ب ‌ه سه‌ركوتكردنی‬ ‫ده‌ن��گ��ی راس��ت �ه‌ق��ی��ن �ه‌ی ك��ورد بۆ‬ ‫نه‌هێشتنی زوڵمی به‌ده‌یان ساڵ ك ‌ه‬ ‫ده‌رهه‌ق ب ‌ه كورد ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ناوبراو ته‌نها خۆشحاڵی‬ ‫خۆی به‌رانبه‌ر ب ‌ه هه‌ڵوێستی ره‌فعه‌ت‬ ‫ئه‌لئه‌سه‌د ب��رای س��ه‌رۆك كۆماری‬ ‫پێشووی سوریا حافز ئه‌لئه‌سه‌د ك ‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی رژێمی به‌عس ‌ه پیشاندا‪،‬‬ ‫به‌هه‌ڵوێستێكی جوامێران ‌ه وه‌سفیكرد‬ ‫داوای كرد ك ‌ه پارت ‌ه كوردییه‌كانی‬ ‫سوریا ل ‌ه ره‌فعه‌ت ئه‌لئه‌سه‌ده‌و‌ه‬ ‫نزیكببنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ب ‌ه وت�ه‌ی ئه‌و‬ ‫ره‌ف��ع �ه‌ت ئه‌لئه‌سه‌د ل�ه‌گ�ه‌ڵ مافی‬ ‫چاره‌نووسی گه‌لی كورده‌و هه‌ڵوێستی‬ ‫روون‌و ئاشكرای ‌ه به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستی پارت ‌ه ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‬ ‫تر‪.‬‬ ‫ره‌خنه‌گرتنی‬ ‫س��ه‌ره‌ڕای‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی سیاسی كورد له‌سوریا‪،‬‬ ‫به‌اڵم كۆلۆ جه‌ختیكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌نجومه‌نی سیاسی ك��ورد چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێكی جدی‌و پراكتیكی بنێ‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وا ده‌ب��ێ��ت � ‌ه م��ای��ه‌ی دڵخۆشی‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردی له‌و واڵته‌‪.‬‬ ‫رێكخراو‌ه مه‌ده‌نییه‌كان زۆر الوازن‬ ‫ی س��وری��ا‪،‬‬ ‫ل�� ‌ه ك��وردس��ت��ان�� ‌‬ ‫رۆڵ��ی رێ��ك��خ��راو‌ه مه‌ده‌نییه‌كان‬ ‫ب��ه‌الوا‌ز داده‌ن��رێ��ت‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫رێكخراوانه‌ی به‌رگری ل ‌ه مافی مرۆڤ‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ازاد دیوانی ك ‌ه چاالكوانێكی‬ ‫م��اف��ن��اس��ی ك��وردی س��وری��ای � ‌ه ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور وتی "بوون ‌‬ ‫رێ��ك��خ��راو‌ه مه‌ده‌نییه‌كان له‌كاتی‬ ‫راپه‌ڕینه‌كه‌دا الوازب��ووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆشاییه‌كی‌ دروس��ت��ك��رد‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رێكخراوێك هه‌بوون ك ‌ه تائێستاش‬ ‫له‌سه‌ر كاری خۆیان به‌رده‌وامن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫رۆڵیان نه‌بوو‪ ،‬به‌هۆی نه‌بوونی كادر ‌‬ ‫پسپۆرو هاوكاتیش نه‌بوونی ئیمكانات‬ ‫بۆ چاودێریكردنی ئه‌و پێشێلكاریانه‌ی‬ ‫ده‌رهه‌ق ب ‌ه خه‌ڵكی مه‌ده‌نی ده‌كرا‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا س��ن��وردارك��ردن��ی كاری‬

‫ئه‌م رێكخراوان ‌ه ك ‌ه ب ‌ه نهێنی كار‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و رووبه‌ڕووی زیندانی‌و حكومی‬ ‫جۆراوجۆر ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫راگه‌یاندن ل ‌ه كاتی راپه‌ڕینه‌كه‌دا‬ ‫ب�ه‌ه��ۆی ئ��ه‌وه‌ی ك� ‌ه سیستمی‬ ‫ح��ك��وم��ڕان��ی س��وری��ا تۆتۆلیتاره‌‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌م ئامڕازه‌كانی راگه‌یاندن‌و‬ ‫كۆمۆنیكه‌یشنی ج��ه‌م��اوه‌ری بۆ‬ ‫حیزبی به‌عس قۆرغكراوه‌‪ ،‬هاوكاتیش‬ ‫نه‌بوونی راگه‌یاندنی كوردی ل ‌ه سوریاو‬ ‫الوازی كوردی سوریا له‌و بواره‌دا ك ‌ه‬ ‫تا ئێستاش له‌و پارچ ‌ه كوردستانیی ‌ه‬ ‫ته‌نانه‌ت كه‌ناڵێكی سه‌ته‌الیت نی ‌ه ك ‌ه‬ ‫گوزارشت ل ‌ه ئازاره‌كانی ئه‌و گه‌ل ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬بۆی ‌ه راپه‌ڕینی ‪12‬ی به‌هاری‬ ‫كوردستانی سوریا ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫كاریگه‌ری ب ‌ه پێی قه‌باره‌ی رووداوه‌ك ‌ه‬ ‫نه‌بوو‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه دكتۆر ره‌زوان بادینی‬ ‫كه‌ كوردی سوریایه‌و سه‌رۆكی به‌شی‬ ‫راگه‌یاندنی زانكۆی سه‌اڵحه‌دینه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور باس ‌‬ ‫ل �ه‌وه‌ك��رد‪ ،‬ك ‌ه به‌هۆی دواكه‌وتنی‬ ‫كورد له‌سوریا ل ‌ه بواری راگه‌یاندندا‪،‬‬ ‫نه‌توانرا ده‌نگی راپه‌ڕینی كوردستانی‬ ‫س��وری��او ع �ه‌دال �ه‌ت��ی پ��رس��ی كورد‬ ‫بگه‌یه‌نرێت ‌ه رای گشتی‌و نێوده‌وڵه‌تی‌و‬ ‫په‌نچ ‌ه له‌سه‌ر داواكارییه‌كانی كورد‬ ‫دابنرێت‪.‬‬ ‫ی هێنا‬ ‫راپه‌ڕین مه‌ینه‌ت ‌‬ ‫‪12‬ی به‌هاری ه�ه‌ر ساڵێك ب ‌ه‬ ‫به‌هاری خوێناوی ل ‌ه الیه‌ن كوردانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی س��وری��ا ده‌زان��رێ��ت‪،‬‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه ده‌رئه‌نجامی راپه‌ڕینه‌كه‌دا‬ ‫ب �ه‌س �ه‌دان ك �ه‌س ب��وون� ‌ه قوربانی‌و‬ ‫به‌ده‌یان خوێندكاریش ل ‌ه زانكۆی‬ ‫دیمه‌شق ده‌ركران‪ ،‬ك ‌ه ژماره‌یه‌كیان‬ ‫ل ‌ه زانكۆكانی كوردستانی عێراق‬ ‫درێژه‌یان ب ‌ه خوێندن دا‪ ،‬به‌هه‌زاران‬ ‫دوك��ان‌و موڵكی هاوواڵتیانی كورد‬ ‫ت��ااڵن��ك��ران‌و ب� ‌ه ه��ه‌زاران كه‌سیش‬ ‫ده‌ستگیركران ك ‌ه هه‌ندێكیان ل ‌ه ژێر‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دا گیانیان له‌ده‌ست دا‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م��س��اڵ��ی��ش وه‌ك��و سااڵنی‬ ‫پێشووتر گه‌لی كورد له‌ سوریا بۆ‬ ‫ی خوێنی شه‌هیدان‌و‬ ‫ب�ه‌رزراگ��رت��ن� ‌‬ ‫شه‌رمه‌زاركردنی كرده‌وه‌كانی رژێم‬ ‫ده‌ره��ه‌ق به‌گه‌لی ك��ورد ل��ه‌ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ناوه‌وه‌ی واڵت‪ ،‬مه‌راسیمی جۆراوجۆر‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ن ك ‌ه سه‌رجه‌م ناوچ ‌ه‬ ‫كوردنشینه‌كان به‌داگیرساندنی مۆم‬ ‫كۆاڵنه‌كان رووناك ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫دوای‌ ده‌ستگیركردنیان له‌الیه‌ن‬ ‫پۆلیسی‌ ب�ه‌ل��ج��ی��ك��اوه‌‪ ،‬حاجی‌‬ ‫ئه‌حمه‌دی‌ سه‌رۆكی‌ پژاك ئازادكرا‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ره‌م��زی‌ كارتاڵ سه‌رۆكی‌‬ ‫كۆنگره‌ی‌ گ��ه‌ل‌و زوب��ێ��ر ئایدار‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كۆنگره‌كه‌‬ ‫به‌ره‌و دادگا ره‌وانه‌ كران‪.‬‬ ‫حاجی‌ ئه‌حمه‌دی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫پارتی‌ ژیانی‌ ئ��ازادی‌ كوردستان‬ ‫رۆژی‌ ‪5‬ی‌ ئ�ه‌م مانگه‌ له‌شاری‌‬ ‫كۆڵنی‌ ئه‌ڵمانیا له‌الیه‌ن هێزه‌كانی‌‬ ‫پۆلیسی‌ ئه‌و واڵته‌وه‌ له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیدا ده‌ستگیركرا‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ده‌ستگیرا به‌سه‌ر به‌شێك له‌ شته‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ پژاكدا‬ ‫وه‌ك ده‌ف��ت �ه‌ری‌ ته‌له‌فۆن‌و ئه‌و‬ ‫كاغه‌زو كتێبانه‌ی‌ له‌به‌رده‌ستیدا‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫پ��ارت��ی‌ ژی��ان��ی‌ ئ��ازادی��ش‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ حاجی‌ ئه‌حمه‌دی‌‬ ‫ب��ه‌ ده‌س��ت‌و پ�لان��ی‌ ئه‌مریكا‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬سه‌ركرده‌یه‌كی‌ پارته‌كه‌‬ ‫ئ��ام��اژه‌ ب �ه‌وه‌ ده‌دات ماوه‌یه‌كه‌‬ ‫ك��ۆب��وون��ه‌وه‌ی نهێنی‌ له‌نێوان‬ ‫ئه‌مریكا‌و ئێراندا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‌و‬ ‫ده‌س��ت��گ��ی��رك��ردن��ی‌ ح��اج��ی‌‬ ‫ئه‌حمه‌دیش هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌دا‬ ‫بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك رایگه‌یاند "زانیاری‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌م��ان ب �ه‌ده‌س��ت گه‌یشتووه‌‬ ‫كه‌ چه‌ند رێككه‌وتنێك له‌نێوان‬ ‫هه‌ردووالدا ئیمزاكراوه‌ بۆ مامه‌ڵه‌‬ ‫كردن له‌ نێوانیاندا"‪.‬‬ ‫سه‌ركرده‌كه‌ی‌ پژاك وتی "ئه‌مه‌‬

‫عه‌بدولره‌حمان حاجی ئه‌حمه‌دی‬

‫ره‌مزی کارتاڵ‬

‫زوبێر ئایدار‬

‫ئه‌و په‌یامه‌ له‌الیه‌ن ئه‌مریكاوه‌‬ ‫به‌ئێران ده‌گه‌یه‌نێ‌ كه‌ئه‌و واڵته‌‬ ‫به‌ره‌نگاری‌ ئه‌و هێزانه‌ ده‌بێته‌وه‌‬ ‫كه‌ كێشه‌یان له‌گه‌ڵ ئێراندا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫هاوكات بوو له‌گه‌ڵ هه‌ڵكوتانه‌‬ ‫س��ه‌ر ه��ه‌ری��ه‌ك ل��ه‌ ب��اره‌گ��او‬ ‫س��ت��ۆدی��ۆك��ان �ی‌ رۆژ ت��ی ڤی‌‌و‬ ‫به‌ده‌په‌‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تییه‌كانی‌‬ ‫بنكه‌كانی‌ پارتی‌ كۆنگره‌ی‌ گه‌ل‬ ‫له‌الیه‌ن ‪ 300‬پۆلیسی‌ به‌لجیكی‌‌و‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ ره‌مزی‌ كارتاڵی‌‬ ‫س�ه‌رۆك�ی‌ پارته‌كه‌و ‪ 21‬كه‌سی‌‬ ‫دیكه‌ كه‌ هه‌ندێكیان له‌ ئه‌ندامه‌‬ ‫بااڵكانی‌ كۆنگره‌ی‌ گه‌لن‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش زه‌ره‌ر‌و زیانێكی‌ زۆر به‌‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كانی‌ رۆژ تی ڤی‌‌و خودی‌‬ ‫بینای‌ ستۆدیۆكان گه‌یشت كه‌ به‌‬ ‫سه‌دان هه‌زار دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪،‬‬ ‫ب��ۆ رۆژی‌ دوات��ر ‪ 14‬ك �ه‌س له‌و‬ ‫ده‌ستگیركرابوون‬ ‫ك �ه‌س��ان �ه‌ی‌‬ ‫ئ��ازادك��ران‌و ه �ه‌ش��ت كه‌سیان‬ ‫بڕیاری‌ زیندانی‌ كردنیان تاوه‌كو‬ ‫دادگایی ده‌كرێن بۆ ده‌رچوو‪ ،‬له‌‬ ‫نێویشیاندا هه‌ریه‌ك له‌ ره‌مزی‌‬ ‫كارتاڵ‌و زوبێر ئایداری‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ده‌ستگیركردنانه‌ش بووه‌هۆی‌‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی‌ ب �ه‌ ه��ه‌زاره‌ه��ا ك��وردی‌‬ ‫دانیشتووی‌ واڵتانی‌ ئه‌وروپا روو‬ ‫له‌ به‌لجیكا بكه‌ن بۆ ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌ربڕین دژی‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌تانه‌ی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ پۆلیسی‌ ئه‌و واڵته‌ دژی‌‬ ‫رۆژ تیڤی‌‌و سه‌ركرده‌ كورده‌كان‬ ‫ئه‌نجامیان داب��وو‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌ش‬ ‫ده‌ستگیركردنه‌كان ب��ووه‌ هۆی‌‬ ‫دروس��ت��ب��وون �ی‌ خۆپیشاندانی‌‬ ‫به‌رفراوان له‌ نێوخۆی‌ توركیاشدا‪،‬‬ ‫م��وراد ق��ه‌ره‌ی�ڵ�ان س��ه‌رۆك��ی‌‬ ‫كۆنسه‌ی‌ س�ه‌رك��ردای�ه‌ت�ی‌ كۆما‬ ‫جڤاكێن كوردستان به‌ توندی‌‬ ‫ئیدانه‌ی‌ ئه‌و هێرشانــــه‌ی‌ كرد‌و‬ ‫داوای‌ له‌ ته‌واوی‌ گه‌لی‌ كورد كرد‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م ك��اره‌دا بێده‌نگ‬ ‫نه‌بن‪ ،‬قه‌ره‌یاڵن جه‌ختی‌ له‌وه‌ش‬ ‫ك��رده‌وه‌ پۆلیسی‌ به‌لجیكا ئه‌و‬ ‫ك��اره‌ی‌ ته‌واوكرد كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ت��ورك��ی��ا ب��ۆی ت��ه‌واو نه‌كرا‪،‬‬ ‫راشیگه‌یاند له‌ داوی‌ كۆتاییهاتنی‌‬ ‫ئ��ه‌و هێرشانه‌وه‌ ك��ورد ده‌ست‬ ‫به‌به‌رگریكردن له‌ خۆی‌ ده‌كاتـ‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ك داوای‌ روونكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ به‌لجیكا كرد‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ئه‌وان به‌و كاره‌یان ئێمه‌ به‌ره‌و‬ ‫جه‌نگ پاڵ ده‌نێن"‪.‬‬ ‫دوێنێ سه‌رچاوه‌كانی‌ هه‌واڵ‬ ‫باڵویان ك��رده‌وه‌ دادگایی كردنی‌‬ ‫ره‌مزی‌ كارتاڵ سه‌رۆكی‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫گه‌ل‌و ‪ 7‬كه‌سی‌ دیكه‌ رۆژی‌ ‪4‬ی‌ ئه‌م‬ ‫مانگه‌ ده‌ستگیركرابوون‪،‬ده‌ستی‌‬ ‫پێكردووه‌‪.‬‬ ‫باڵویشیان ك��رده‌وه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 150‬ك��ه‌س ل��ه‌ ئ��ه‌ن��دام��ان��ی‌‬ ‫ك��ۆن��گ��ره‌ی‌ گ��ه‌ل هاتوونه‌ته‌‬ ‫ب��ه‌رده‌م دادگ��ا به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫چ��وون��ه‌ژووره‌وه‌ ب��ۆ نێو هۆڵی‌‬ ‫دادگایی كردنه‌كه‌ به‌اڵم رێگه‌یان‬ ‫نه‌دراوه‌‪،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫پ��ێ‬ ‫ناڕه‌زایی خۆیان به‌وتنه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫دروشمێك دوپات كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر ئ��ه‌م��ڕۆ‌و پێش‬ ‫ده‌س��ت��پ��ێ��ك��ردن�ی‌ دانیشتنه‌كه‌‬ ‫جۆرجس هێنری‌ بیوزه‌ر پارێزه‌ری‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ ره‌مزی‌ كارتاڵ‌و زوبێر‬ ‫ئایدار ئاشكرایكرد هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ نییه‌ كه‌ تۆمه‌ته‌كان‬ ‫پشتڕاست بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کوردستانی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق‪ :‬به‌ڵێ بۆ ئێران‪ ،‬نا بۆ ئێران‬ ‫حه‌مدی مه‌لیك‬

‫جه‌الل تاڵه‌بانی‬

‫مه‌سعود بارزانی‬

‫ئه‌یاد عه‌الوی‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬

‫عه‌مار حه‌کیم‬

‫نوری مالیکی‬

‫ئه‌یاد جه‌ماله‌دین‬

‫ئا‪ :‬هیوا سه‌لیمی‬

‫‪7‬ساڵ له‌مه‌وپێش ته‌نیا یه‌ك حیزب ل ‌ه‬ ‫عێراقدا ده‌سه‌اڵتی ب��وو‪ ،‬ئه‌م حیزبه‌ش‬ ‫ته‌نیا ل ‌ه رێبه‌رێكدا كورت كرابوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫سه‌دام حسێن بوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ جۆراوجۆری‬ ‫حیزب‌و گرووپ ‌ه سیاسییه‌كان ئه‌وه‌ند‌ه زۆر‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆرجار جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌وان له‌یه‌كتر‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ت ئ�ه‌م جۆراوجۆری‌و‬ ‫پلۆرالیزم ‌ه ل ‌ه گه‌رماوگه‌رمی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بۆن‌و به‌رامه‌یه‌كی تایبه‌تی‬ ‫ب ‌ه فه‌زای سیاسیی عێراق به‌خشی‪.‬‬ ‫حیزب ‌ه جیاجیاكان ب ‌ه ئاڕاسته‌ی‬ ‫جیاجیا‪ ،‬ل ‌ه كۆمۆنیسته‌و‌ه تا ئیسالمی‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫الیه‌نگری ئێرانه‌و‌ه تا الیه‌نگری ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی ئه‌وه‌دان جێگه‌یه‌ك ل ‌ه رێبه‌ری‬ ‫عێراقی داهاتوو بۆخۆیان ده‌سته‌به‌ر كه‌ن‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی ئه‌م حیزبان ‌ه به‌پێكهێنانی ئیئتیالف‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی سه‌ركه‌وتن ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كاندان‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم به‌شێكیشیان س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا به‌شداریان كردووه‌‪.‬‬ ‫‪ 4‬هاوپه‌یمانی گه‌ور‌ه زۆرترین چانسیان‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ به‌ده‌ستهێنانی كورسیه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ئیئتیالفی نیشتمان ‌ی عێراق‬ ‫ب ‌ه سه‌رۆكایه‌تی عه‌مار حه‌كیم‪ ،‬ئیئتیالفی‬ ‫ده‌وڵه‌تی یاسا ب ‌ه راب �ه‌ری نوری مالكی‬ ‫س �ه‌رۆك وه‌زی��ران��ی ئێستا‪ ،‬هاوپه‌یمانی‬ ‫ئه‌لعه‌راقی ‌ه ب ‌ه سه‌رۆكایه‌تی ئه‌یاد عه‌الویی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشوو ‌و هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان ‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‬ ‫‪ 2005‬ك ‌ه پێكهاته‌ی ئیئتیالفه‌كان پته‌وتر‌و‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌ساسی ئایینی‌و تایفی پێكهاتبوو‪،‬‬ ‫ئیئتیالفه‌كانی ئه‌م ده‌وره‌ی ‌ه تێكه‌اڵوێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫مه‌یل‌و بۆچوون ‌ه جیاجیاكان‪.‬‬ ‫ئیئتیالفی سیكۆالر له‌گه‌ڵ شیعه‌‬ ‫تووندڕه‌وه‌كان‬ ‫ئیئتیالفی نیشتمان ‌ی عێراق‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫چه‌له‌بی سیاسه‌تمه‌داری دێرینی سیكۆالر‌و‬ ‫ره‌وتی سه‌در ب ‌ه رابه‌ری موقته‌دا سه‌در‪،‬‬ ‫كه‌سایه‌تی ئایینی گه‌نج‌و تووندڕه‌وی‬ ‫شیعه‌ی ل ‌ه زه‌رفێكدا كۆده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ت‬ ‫ناكۆكی ئه‌م ئیئتیالف ‌ه ته‌نیا به‌م نموون ‌ه‬ ‫كۆتایی نایه‌ت‪ ،‬ل ‌ه ده‌وره‌یه‌كدا ك ‌ه نائه‌منی‬ ‫باڵی به‌سه‌ر عێراقدا كێشابوو‪ ،‬ل ‌ه رابردوودا‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی بااڵی ئیسالمی عێراق ب ‌ه‬ ‫رابه‌ری بنه‌ماڵه‌ی حه‌كیم ب ‌ه تووندی ل ‌ه‬ ‫كێبڕكێدا بوو له‌گه‌ڵ گرووپی سه‌در بۆ‬ ‫بااڵده‌ستی به‌سه‌ر ناوچ ‌ه شیعه‌كان ل ‌ه‬ ‫باشوری ئه‌و واڵته‌‪ ،‬ناكۆكییه‌ك ك ‌ه ته‌نانه‌ت‬ ‫گه‌یشت ‌ه ئاگردانی نووسینگه‌كانی مه‌جلیسی‬ ‫بااڵی عێراق‪ ،‬تیرۆر‌و له‌ناوبردن یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه ئامڕاز‌ه سه‌ركه‌وتووه‌كان له‌و ملمالن ‌ه‬ ‫خوێناوی ‌ه بوو‪ ،‬كه‌چی ئێستا وادیار‌ه هه‌وڵ ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامه‌كانی ئێران بۆ نزیكبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م دوو گرووپ ‌ه شیع ‌ه ب ‌ه ده‌ره‌نجامێكی‬ ‫شیاو گه‌یشتووه‌‌و ئه‌م دوو ره‌وت ‌ه سیاسیی ‌ه‬ ‫ئێستاك ‌ه كۆڵه‌ك ‌ه سه‌ره‌كیه‌كانی ئیئتیالفی‬ ‫نیشتمانی عێراق پێكدێنن‪.‬‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی هه‌ڵكه‌وتووی دیكه‌ی‬ ‫ئه‌م ئیئتیالف ‌ه ئیبراهیم جه‌عفه‌ری سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی پێشووی عێراقه‌‪ ،‬جه‌عفه‌ری ك ‌ه‬ ‫رۆژێك هاوكاری نزیكی نوری مالیكی بوو‪،‬‬ ‫به‌هۆی كێش ‌ه له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی حیزبی‬ ‫ده‌عوه‌ی ئیسالمی له‌گه‌ڵ مالیكی تووشی‬ ‫ناكۆكی ب��ووه‌‌و ئێستاك ‌ه ل ‌ه ئیئتیالفی‬ ‫نیشتمانی عێراق رووب��ه‌رووی جێگر‌ه‬ ‫پێشووه‌كه‌ی بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ت ل �ه‌م ئیئتیالفه‌دا حیزب‌و‬ ‫كه‌سایه‌تی دیكه‌ش به‌شدارن‪ ،‬له‌وان ‌ه ده‌كرێ‬ ‫ئاماژ‌ه بۆ كه‌سانێك ل ‌ه ناوچ ‌ه سوونه‌كانی‬ ‫رۆژئاوای عێراق بكرێ ك ‌ه زۆرتر خاوه‌نی‬ ‫ستراكتۆری عه‌شیره‌‌و تایفین‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل ‌ه گرنگترین تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی‬ ‫ئیئتیالفی نیشتمانی عێراق نزیكایه‌تی‬ ‫زۆرب��ه‌ی ه��ه‌ر‌ه زۆری گرووپه‌كانی‬ ‫پێكهێنه‌ری ئه‌م ئیئتیالف ‌ه له‌گه‌ڵ ئێرانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی بااڵی شۆڕشی ئیسالمی‬ ‫عێراق ك ‌ه سااڵنێكی زۆر ل ‌ه ئێران‌و ب ‌ه‬

‫پشتیوانیكردنی ئه‌و واڵت ‌ه ل ‌ه دژی سه‌دام‬ ‫چاالكیان كرد‪ ،‬ل ‌ه پێشه‌وه‌ی گرووپه‌كانی‬ ‫الیه‌نگری ئێرانن‪ .‬سوپای ب�ه‌در ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫كات ‌ی ش��ه‌ڕی هه‌شت س��اڵ�ه‌ی ئێران‪-‬‬ ‫عێراق وه‌ك باڵی سه‌ربازیی ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫ب��ااڵی شۆرشی ئیسالمی عێراق رۆڵ ‌ی‬ ‫ده‌نواند‪ ،‬له‌سه‌رده‌ستی سوپای پاسدارانی‬ ‫ئێران دام �ه‌زرا‌و له‌پاڵ ئه‌رت ‌هش‌و سوپای‬ ‫پاسدارانی ئێران ل ‌ه دژی سوپای عێراق‬ ‫ده‌جه‌نگی‪ .‬ئێستاكه‌ش نووسینگه‌كانی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی بااڵ ل ‌ه ئێراندا چاالكن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی پێوه‌ندی ئه‌م حیزب ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆماری ئیسالمی پێوه‌ندییه‌كی سیاسیی‌و‬ ‫ئابوورییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ك ‌ه ئه‌م پێوه‌ندیی ‌ه‬ ‫به‌رجه‌ست ‌ه ده‌ك��ات��ه‌وه‌‪ ،‬پابه‌ندبوونی‬ ‫رابه‌رانی ئه‌م حیزب ‌ه ب ‌ه تیۆری ویالیه‌تی‬ ‫فه‌قیهه‌‪ ،‬زۆرب�ه‌ی ئه‌وان عه‌لی خامنه‌یی‬ ‫وه‌ك وه‌لی‌و خاوه‌نی موسڵمانانی جیهان‬ ‫پێناس ‌ه ده‌ك�ه‌ن‪ .‬ئه‌حمه‌د چه‌له‌بیش ك ‌ه‬ ‫رۆژگارێك پێوه‌ندییه‌كی نزیكی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵ ‌هت‌و تۆڕ‌ه هه‌واڵگرییه‌كانی ویالیه‌ت ‌ه‬ ‫یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا ب��وو‪ ،‬له‌دوای‬ ‫تێكچوونی پێوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا‬ ‫ئێستا تۆمه‌تبار ب� ‌ه گوێڕایه‌ڵبوون‌و‬ ‫الیه‌نگریكردن ل ‌ه ئێران ده‌كرێ‪.‬‬ ‫ژنراڵ ئۆدێرنۆ فه‌رمانده‌ی هێزه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا ل ‌ه عێراق ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وپێش‬ ‫رایگه‌یاند ك ‌ه ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی له‌گه‌ڵ‬ ‫فه‌رمانده‌كانی س��وپ��ای ق��ودس‪ ،‬باڵی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی سنووره‌كانی ئێرانی سوپای‬ ‫پ��اس��داران‪ ،‬ب� ‌ه نهێنی چاوپێكه‌وتنی‬ ‫سازداوه‌‪ ،‬چه‌له‌بی به‌وه‌ش تۆمه‌تبار‌ه ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫پشتیوانی‌و دواكاری ئێران‌و به‌كه‌ڵكوه‌رگرتن‬ ‫ل ‌ه پۆسته‌كه‌ی ك ‌ه به‌رپرسایه‌تی ده‌سته‌یه‌ك‬ ‫ب ‌ه ن��اوی ده‌س��ت�ه‌ی داد‌و لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫ك � ‌ه ك��اری ریشه‌كێشكردنی به‌عس‌و‬ ‫دوورخستنه‌وه‌ی به‌رپرس ‌ه پایه‌به‌رزه‌كان‌و‬ ‫هاوفكره‌كانی حیزبی به‌عسی له‌ئه‌ستۆدایه‌‪،‬‬ ‫ت��وان��ی ت��وون��دڕه‌وت��ری��ن‌و شه‌فافترین‬ ‫ره‌خنه‌گر‌و نه‌یاری سیاسه‌ته‌كانی ئێران ل ‌ه‬ ‫عێراق‪ ،‬وات ‌ه ساڵح موتڵه‌گ ل ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن دووربخاته‌وه‌‪ ،‬پێكهێنه‌رانی ئه‌م‬ ‫ئیئتیالف ‌ه ك ‌هم‌و زۆر پێوه‌ندییه‌كی باشیان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێراندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئیئتیالفی عه‌شیره‌‌و تایفه‌‬ ‫جیاجیاكان‬ ‫ئیئتیالفی ده‌وڵه‌تی یاسا یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫چانس ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ئه‌م كاته‌‪ ،‬پێكهاته‌ی ئه‌سڵی ئه‌م ئیئتیالف ‌ه‬ ‫ل� ‌ه ‪ 40‬گ��رووپ��ی سیاسی‌و كه‌سایه‌تی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ‌و حیزبی ده‌ع��و‌ه ب ‌ه رابه‌ری‬ ‫ن��وری مالیكی پێكدێت‪ ،‬كه‌سایه‌تیی ‌ه‬ ‫سیكۆالره‌كانیش له‌پاڵ پیاو‌ه ئاینییه‌كاندا‬ ‫ل ‌ه هه‌ر تایفه‌‌و عه‌شیره‌یه‌ك له‌م ئیئتیالفه‌دا‬ ‫بوونیان هه‌یه‌‪ ،‬ل ‌ه توركه‌كان‌و كورده‌كان‬ ‫بگر‌ه تا عه‌ره‌ب ‌ه سوننه‌‌و شیعه‌كان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئیئتیالف ‌ه ب ‌ه پشتبه‌ستن ب ‌ه كه‌سایه‌تی‬ ‫نوری مالیكی ك ‌ه سه‌ركه‌وتن ل ‌ه ئاسایش‌و‬ ‫ئه‌منیه‌تی رێژه‌یی عێراق ب ‌ه ده‌سكه‌وتی‬ ‫خ��ۆی ده‌زان��ێ‪ ،‬ده‌ی��ه‌وێ ه��ه‌روه‌ك‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی پارێزگاكانی عێراق ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫ساڵی ‪ 2009‬به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬سه‌ركه‌وتنی مه‌زن‬ ‫به‌ده‌ست بێنێ‪.‬‬ ‫ئێران هه‌وڵی دا مالیكی رازی بكا بۆ‬ ‫گرێدانی ب ‌ه ئیئتیالفی نیشتمانی عێراق‌و‬ ‫ه��ه‌روه‌ك هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‬ ‫رابردوو به‌ره‌یه‌كی ته‌واو شیع ‌ه پێكبێنێ‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم مالیكی له‌به‌رامبه‌ر ئ�ه‌م فشار‌ه‬ ‫به‌هێزه‌دا وه‌ستایه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫به‌وته‌ی ناوبراو" كاتی ئه‌و‌ه هاتوو‌ه ل ‌ه‬ ‫چوارچێوه‌ی ته‌سكی تایفی ك ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی دووبه‌ره‌كایه‌تی ل ‌ه عێراق‪ ،‬بێین ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و له‌هه‌وڵی یه‌كپارچه‌یی عێراقدا‬ ‫بین‪ ".‬مالیكی په‌یوه‌ندییه‌كی دۆستانه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ دراوسێكه‌ی رۆژه�ه‌اڵت��ی عێراق‪،‬‬ ‫وات ‌ه ئێران هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ل ‌ه ده‌ورانی چوار‬ ‫ساڵه‌ی سه‌رۆك وه‌زیرانی خۆیدا چه‌ندینجار‬ ‫سه‌ردانی ئێرانی كرد‌و له‌گه‌ڵ به‌رپرس ‌ه‬ ‫پایه‌به‌رزه‌كانی ئێران‌و له‌وان ‌ه خامنه‌یی‬

‫چاوپێكه‌وتنی سازدا‪ ،‬واپێده‌چێ سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی ك ‌ه مالیكی له‌هه‌وڵی هه‌بوونی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی باش ل ‌ه ئاستێكی بااڵ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێرانه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی بڕوامه‌ندنه‌بوون ب ‌ه‬ ‫پێكهاته‌ی سیستمی كۆماری ئیسالمی ك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌ساسی ویالیه‌تی فه‌قیهـ‌ دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫خۆی مولزه‌م ب ‌ه رێنوێنه‌كانی ئێران ناكا‌و‬ ‫زۆر جار ل ‌ه به‌رامبه‌ر فشاره‌كانی ئێران‬ ‫وه‌ستاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیئتیالفی كورده‌كان‬ ‫ه��اوپ��ه‌ی��م��ان��ی ك��وردس��ت��ان��ی‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی پشتیوانی كورده‌كانی‬ ‫عێراق ل �ه‌م هاوپه‌یمانییه‌‪ ،‬یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫پێكهێنه‌ر‌ه بنه‌ڕه‌تیه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫داهاتووی عێراق ده‌ب��ێ‪ ،‬ئه‌م ئیئتیالف ‌ه‬ ‫ل ‌ه دوو حیزبی سه‌ره‌كیی ك��ورد‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان ب ‌ه سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫مه‌سعود ب��ارزان �ی‌و یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان ب ‌ه سه‌رۆكایه‌تی جه‌الل تاڵه‌بانی‬ ‫پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی ره‌وتی گۆڕان ب ‌ه رێبه‌ری‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا ك ‌ه گرنگترین ركابه‌ری‬ ‫دوو حیزب ‌ه سه‌ره‌كیه‌كه‌ی كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردن ‌ه ناوخۆییه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی عێراقدا توانی ‪ 25‬ل ‌ه سه‌دی‬ ‫ده‌نگه‌كان بۆ خۆی ده‌سته‌به‌ر بكا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه �ه‌روه‌ك ج��اران هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫ب ‌ه هه‌بوونی رابه‌رانێكی دێرینی وه‌ك‬ ‫تاڵه‌بانی‌و بارزانی به‌ختی ژمار‌ه یه‌ك بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی زیاترین ده‌نگ ل ‌ه كوردستانی‬ ‫عێراقن‪ .‬ئ �ه‌م دوو حیزب ‌ه سه‌ره‌كیه‌ی‬ ‫كوردستانی عێراق په‌یوه‌ندییه‌كی باشیان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه‌‪ ،‬رێبه‌رانی ئه‌م دوو‬ ‫حیزب ‌ه ك ‌ه پێكهاته‌ی سه‌ره‌كی هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستانی پێكدێنن له‌و بڕوایه‌دان ك ‌ه‬ ‫ئێران ل ‌ه بارودۆخ ‌ه دژواره‌كاندا به‌رده‌وام‬ ‫یارمه‌تیده‌ری كورده‌كانی عێراق بووه‌‪.‬‬ ‫بۆ وێن ‌ه ل ‌ه ساڵی ‪ 91‬له‌دوای شۆڕش ‌ه‬ ‫به‌رباڵوه‌كانی عێراق‌و تێكهه‌ڵچوونی تووند‬ ‫له‌گه‌ڵ سوپای عێراق ه��ه‌زاران كه‌سی‬ ‫سڤیلی كورد په‌نایان بۆ ئێران‌و توركیا برد‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی تورك رێگه‌ی چوون ‌ه شاره‌كانی‬ ‫ب ‌ه ئاواره‌كان ن �ه‌دا‪ ،‬به‌وته‌ی كورده‌كان‬ ‫ده‌وڵه‌تی توركیا ره‌فتارێكی باشی له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌نابه‌ره‌كان نه‌كرد‌و ئه‌وانی ناچار كرد تا‬ ‫ل ‌ه كه‌مپه‌كانی په‌نابه‌ری ل ‌ه هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫ناله‌باردا بمێننه‌وه‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا ئێران‬ ‫پێشوازی ل ‌ه په‌نابه‌ران كرد‌و رێگه‌ی به‌وان‬ ‫دا تا بچن ‌ه شاره‌كانی ئێران‌و ل ‌ه ماڵی خزم‌و‬ ‫قه‌ومه‌كانیان نیشته‌جێ بن‪.‬‬ ‫ب��ه‌ه��ۆك��اری ه��ه‌م��ان پێوه‌ندی‪،‬‬ ‫حیزب ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانی كوردستان ك ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ته‌واویان به‌سه‌ر ناوچه‌كه‌یاندا‬ ‫هه‌ی ‌ه ه �ه‌م��وو ه �ه‌وڵ��ی خ��ۆی��ان ده‌ده‌ن‬ ‫تا گرووپه‌كانی ئۆپۆزیسیۆنی كوردی‬ ‫ئێرانی‪ ،‬هه‌رێمی كوردستان بۆ چاالكی‬ ‫چه‌كداری ل ‌ه دژی ئێران به‌كارنه‌هێنن‪.‬‬ ‫ئیئتیالفی نه‌یارانی ئێران‬ ‫چواره‌مین ئیئتیالفی گه‌وه‌ره‌ی عێراق‬ ‫لیستی ئه‌لعه‌راقیه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌رچی رابه‌رێكی‬ ‫شیعه‌ی هه‌ی ‌ه كه‌چی زۆرترین سیكۆالر‌ه‬ ‫سوننه‌كانی له‌خۆگرتووه‌‪ ،‬ئه‌م ئیئتیالف ‌ه‬ ‫پێكهاتوو‌ه ل ‌ه ره‌وتی دیموكراتیكی ویفاقی‬ ‫نیشتمانی ب ‌ه سه‌رۆكایه‌تی ئه‌یاد عه‌الوی‪،‬‬ ‫ب �ه‌ره‌ی دیالۆگی نیشتمانی ب ‌ه رابه‌ری‬ ‫ساڵح موتڵ ‌هگ‌و هه‌روه‌ها تارق هاشمی‬ ‫جێگری سه‌رۆك كۆماری عێراق‪ .‬رێبه‌ری‬ ‫ئه‌م ئیئتیالفه‌‪ ،‬ئه‌یاد عه‌الوی ل ‌ه رابردوودا‬ ‫ئه‌ندامی حیزبی به‌عس ب��ووه‌‌و كه‌چی‬ ‫ب ‌ه هۆی ناكۆكیه‌ك ك ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ حیزبدا‬ ‫په‌یدای ك��رد‪ ،‬چ��وو‌ه ده‌ره‌وه‌ی عێراق‌و‬ ‫ب ‌ه ئۆپۆزیسیۆن‌و به‌رهه‌ڵستكاری ئه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌ی حكومه‌ت گۆڕدرا‪.‬‬ ‫ئاڵۆزترین كه‌سایه‌تی ئه‌م ئیئتیالف ‌ه‬ ‫ساڵح موتڵه‌گه‌‪ ،‬ئه‌و ك ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫نزیكی ل ‌ه گه‌ڵ موجاهیدنی خه‌ڵقی ئێران‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب ‌ه تۆمه‌تی الیه‌نگری ك��ردن ل ‌ه‬ ‫بیروبڕوای حیزبی به‌عس ك ‌ه ل ‌ه ده‌ستووری‬ ‫عێراقدا ب ‌ه حیزبی به‌عسی فاشی ناوی‬ ‫لێبراوه‌‪ ،‬ل ‌ه پ��رۆس�ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫دوورخرایه‌وه‌‪ .‬حیزبه‌كه‌ی ساڵح موتڵه‌گ‪،‬‬ ‫به‌ره‌ی دیالۆگ رێگه‌ی به‌شداریكردن ل ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێدراو ته‌نیا كه‌سێك ك ‌ه‬

‫‪10‬‬

‫شیاویه‌تی لێسه‌ندرایه‌و‌ه خ��ودی ساڵح‬ ‫موتڵه‌گ بوو‪ .‬ساڵح موتڵه‌گ ك ‌ه ب ‌ه نه‌یاری‬ ‫ت��وون��دی ئێران ناوبانگی ده‌رك��ردووه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندینجار خوازیاری كه‌ڵكوه‌رگرتن ل ‌ه‬ ‫موجاهیدنی خه‌ڵق وه‌ك ئامڕازێك بۆ‬ ‫به‌رگرتن ب ‌ه ده‌سوه‌ردانی ئێران ل ‌ه كاروباری‬ ‫ناوخۆیی عێراق بووه‌‪ ،‬ئه‌و ل ‌ه لێدوانێكدا‬ ‫رایگه‌یاند ك ‌ه دوورخستنه‌وه‌ی دیارییه‌كی‬ ‫به‌نرخ ب ‌ه مه‌حمودی ئه‌حمه‌دینه‌ژاد ل ‌ه‬ ‫ساڵیادی شۆڕشی ئیسالمی بوو‪ ،‬موتڵه‌گ‬ ‫له‌وبڕوایه‌دای ‌ه ك ‌ه هۆكاری دوورخستنه‌وه‌ی‬ ‫ئ��ه‌و ن��ه‌ك ب�� ‌ه ه��ۆك��اری هاوفكری‬ ‫له‌گه‌ڵ حیزبی به‌عس‪ ،‬به‌ڵكو به‌هۆی‬ ‫دژایه‌تیكردنی تووند‌و ئاشكرای له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ده‌س��وه‌ردان��ی ئێران ل ‌ه عێراق‌و له‌سه‌ر‬ ‫خواستی ئه‌حمه‌دینه‌ژاد سه‌رۆك كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران جێبه‌جێ كراوه‌‪ .‬به‌بڕوای‬ ‫كارناسان لیستی ئه‌لعه‌راقی ‌ه چانسی‬ ‫یه‌كه‌م ‌ه بۆ به‌ده‌ستهێنانی ده‌نگ ل ‌ه ناوچ ‌ه‬ ‫سووننه‌كانی عێراق ك ‌ه ل ‌ه حیزبی به‌عسی‬ ‫عێراقی نزیكن‪.‬‬ ‫چ�ه‌ن��دی��ن ح��ی��زب‌و الی �ه‌ن��ی تریش‬ ‫به‌شداریان ك��ردووه‌‌و هه‌ڵبه‌ت ‌ه چانسێكی‬ ‫كه‌متریان بۆ گه‌یشتن ب ‌ه ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌م‬ ‫گرووپان ‌ه كۆمه‌ڵه‌ی ئازاده‌كانی عێراق‬ ‫ب ‌ه راب�ه‌ری ئه‌یاد جه‌ماله‌دین كه‌سایه‌تی‬ ‫سیكۆالر‌و ئاڵۆزی شیعه‌یه‌‪ ،‬جه‌ماله‌دین ك ‌ه‬ ‫بۆ ماوه‌ی ‪ 16‬ساڵ نیشته‌جێی ئێران بووه‌‌و‬ ‫ل ‌ه حه‌وزه‌ی عیلمیه‌ی قوم خوێندنی ئایینی‬ ‫ت�ه‌واو ك��ردووه‌‪ ،‬ل ‌ه وتنه‌وه‌ی تووندترین‬ ‫دژایه‌تیه‌كان له‌هه‌مبه‌ر ئێران ترسێكی‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و له‌و بڕوایه‌دای ‌ه ك ‌ه كۆماری‬ ‫ئیسالمی ب ‌ه شتێك كه‌متر ل �ه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌و ب ‌ه هه‌ڵلوشینی عێراق ناوی لێده‌با‪،‬‬ ‫رازی نابێ‪ .‬جه‌ماله‌دین ل ‌ه یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫چاوپێكه‌وتن ‌ه ته‌له‌فزیۆنیه‌كانیدا رایگه‌یاند‬ ‫ك ‌ه س ‌هد‌و د‌ه ملیۆن دۆالری بۆ بانگه‌شه‌ی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی كۆكردۆته‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه ناسراوترین‬ ‫روخساره‌كانی ریكالمی هه‌ڵبژاردنی ل ‌ه‬ ‫جیهاندا كه‌ڵك وه‌رده‌گرێ‪ .‬جه‌ماله‌دین له‌و‬ ‫چاوپێكه‌وتن ‌ه ته‌له‌فزیۆنیه‌یدا ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌لعه‌ربی ‌ه رێكخرابوو‪ ،‬رایگه‌یاند له‌گه‌ڵ‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری نووسینگه‌ی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئۆبامای سه‌رۆك كۆماری‬ ‫ئه‌مریكادا گرێبه‌ست ‌ی كردووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ل ‌ه‬ ‫لێدوانێكی سه‌رنجراكێشدا باسی له‌وه‌كرد‬ ‫ك ‌ه سه‌ره‌ڕای بوونی ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌ره‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرسانی بانگه‌شه‌كانی هه‌ڵبژاردنی تۆنی‬ ‫بلێر سه‌رۆك وه‌زیری رابردووی به‌ریتانیا‪،‬‬ ‫جۆن هاوارد سه‌رۆك وه‌زیرانی ئوستورالیا‌و‬ ‫ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان سه‌رۆك وه‌زیری‬ ‫توركیا گرێبه‌ست ‌ی كردووه‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه ئاشكرا ل ‌ه سیاسه‌ته‌كانی ئه‌مریكا‬ ‫ل ‌ه عێراق پشتیوانی ده‌ك�ا‌و به‌تووندیش‬ ‫تۆمه‌تی وه‌رگرتنی یارمه‌تی ماڵی له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریكاو‌ه ره‌ت ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌بڕوای جه‌ماله‌دین ئێران سیاسه‌تی‬ ‫یه‌ك بان‌و دوو هه‌وای له‌به‌رامبه‌ر عێراقدا‬ ‫گرتۆت ‌ه ب��ه‌ر‪ ،‬ب�ه‌وم��ان��ای�ه‌ی ك � ‌ه وته‌ی‬ ‫به‌رپرسانی فه‌رمیی ئێرانی ده‌رب��اره‌ی‬ ‫پشتیوانی ل ‌ه سیستمی نوێ ل ‌ه عێراق‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌فتار‌و كرده‌وه‌ی هێز‌ه ئه‌منییه‌كانی‬ ‫ئێران یه‌ك ناگرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و له‌وبڕوایه‌دای ‌ه‬ ‫ك ‌ه ئێران ل ‌ه رێگه‌ی بارهێنان‌و راهێنانی‬ ‫میلشیا عێراقییه‌كان‌و هه‌روه‌ها ناردنی‬ ‫چ��ه‌ك ب��ۆ ن��اوخ��ۆی ع��ێ��راق‪ ،‬له‌هه‌وڵی‬ ‫الوازكردنی عێراقه‌‪.‬‬ ‫جه‌ماله‌دین ك ‌ه ب ‌ه تووندی الیه‌نگری‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی ئایین ل ‌ه سیاسه‌ته‌‪ ،‬به‌ڵێنی‬ ‫داو‌ه ك ‌ه ل ‌ه ئه‌گه‌ری گه‌یشتن ب ‌ه پۆستی‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی��ری ل � ‌ه ع��ێ��راق��دا هه‌مان‬ ‫سیاسه‌تی دوو الیه‌ن ‌ه له‌به‌رامبه‌ر ئێران‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌كا‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئێم ‌ه ده‌بێ ل ‌ه‬ ‫سه‌رجه‌می ئامڕازه‌كان‌و له‌وان ‌ه موجاهیدنی‬ ‫خه‌ڵق بۆ به‌رگرتن ب ‌ه ده‌سوه‌ردانی ئێران‬ ‫ل ‌ه عێراقدا كه‌ڵك وه‌ربگرین‪ ،‬ب ‌ه پشتیوانیی‬ ‫مادی‌و لۆجستیكی ل ‌ه موجاهیدنی خه‌ڵق‪،‬‬ ‫زه‌میینه‌كانی سه‌رگرتنی په‌الماری‬ ‫تێكده‌ران ‌ه ل ‌ه ناوخۆی ئێران فه‌راهه‌م‬ ‫بكه‌ین‌و درێژ‌ه به‌م كار‌ه بده‌ین تا ئێران‬ ‫واز ل ‌ه كاری تێكده‌ران ‌ه ل ‌ه عێراقدا بێنێ‪".‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬ماڵپه‌ڕی بی بی سی فارسی‬

‫‪13‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫پشوو‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی؛ سه‌رۆکی زانکۆی سه‌اڵحه‌دین‪ :‬سه‌ربه‌خۆیی زانکۆ به‌ڕێوه‌یه‌‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪15‬‬

‫ی دزیو ‌ه‬ ‫ی من ‌‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬سبیل جان ئاواز ‌‬ ‫سیزار سه‌لیم له‌هه‌ولێر‬

‫هونه‌رمه‌ندی باكوری كوردستان‪،‬‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌ك��ات ك ‌ه گۆرانیبێژی تورك‬ ‫ی یه‌كێك‬ ‫سبیل ج��ان ئ��اواز ‌‬ ‫ی ‪1991‬‬ ‫له‌گۆرانییه‌كانی له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫دزی��وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ده‌ڵێت "به‌هۆ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت بۆ ئه‌و‪،‬‬ ‫الیه‌نگیر ‌‬ ‫پێموابوو ئه‌گه‌ر داوای یاسایی‬ ‫له‌سه‌ر تۆماربكه‌م‪ ،‬بێسوده‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫داوام به‌رزنه‌كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ‪ 36‬ساڵ ‌ه له‌هونه‌ردا‬ ‫ئه‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫ك��ارده‌ك��ات‪ ،‬ته‌مه‌نیش ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نیو س��ه‌د‌ه ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬م��او‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باشور ‌‬ ‫‪ 25‬ساڵ بوو سه‌ردان ‌‬ ‫ی رابردوو له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌كردبوو‪ ،‬ساڵ ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند دیار ده‌رسیم هاتن ‌ه‬ ‫كوردستان‌و چه‌ند كۆنسێرتێكیان‬ ‫ئه‌نجامدا‪ ،‬ئێستاش هونه‌رمه‌ند‬ ‫ی ئه‌ڵمانیا‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین له‌واڵت ‌‬ ‫ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‪.‬‬ ‫‪............................‬‬ ‫ی زۆر‌ه له‌ناو‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬سااڵنێك ‌‬ ‫ی هاتنتان بۆ‬ ‫ی هونه‌ردا كارده‌ك ‌ه ‌‬ ‫بوار ‌‬ ‫ناو ئه‌و بواره‌ چۆن بوو؟‬ ‫ی هاتنم‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی كه‌وا سه‌ره‌تا‬ ‫وه‌كو زۆرێك له‌وان ‌ه ‌‬ ‫دێن ‌ه ناو بواره‌ك ‌ه كه‌وتبووم ‌ه ژێر‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌سه‌ن ‌‬ ‫ی چه‌ند ده‌نگێك ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ناوچه‌كه‌مان له‌رۆژئاوا ‌‬ ‫ئه‌و ده‌نگ ‌ه ره‌سه‌نان ‌ه منیان هێنای ‌ه‬ ‫ن��او ب��واره‌ك��ه‌‪ ،‬ئ �ه‌وان��ی��ش چه‌ند‬ ‫ی خ��اوه‌ن ئه‌زمون‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫ی ره‌سه‌ن بوون‪ ،‬له‌وان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ده‌نگێك ‌‬ ‫ی تیجۆو‬ ‫(جه‌میل ئۆرۆو محه‌مه‌د عه‌ل ‌‬ ‫ی تر) ك ‌ه ئه‌و هونه‌رمه‌ندان ‌ه ل ‌ه‬ ‫چه‌ندان ‌‬ ‫ی كوردستان زۆر به‌ناوبانگن‪.‬‬ ‫رۆژئاوا ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ هاتنت‬ ‫ی هونه‌ر كوردستانت‬ ‫بۆ ن��او ب��وار ‌‬ ‫جێهێشت‪ ،‬هۆكاری چی بوو؟‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬ئه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫له‌ناو واڵتی خۆم بووم‪ ،‬توش ‌‬ ‫كێش ‌ه ب��ووم‪ ،‬هه‌میش ‌ه هه‌ڕه‌شه‌مان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌رب��وو‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ل��ه‌ن��او واڵت‬ ‫ن��ه‌ده‌ت��وان��را ئه‌و‬ ‫پ �ه‌ی��ام � ‌هی‌ ك��ه‌وا‬ ‫هه‌مبوو به‌جێی‬ ‫ب��ێ��ن��م‪ ،‬ب��ۆی�� ‌ه‬ ‫ن��اچ��ارب��ووم واڵت‬ ‫به‌جێبهێڵم‌و‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت له‌گه‌ڵ‬ ‫ك��ۆم��ا‬ ‫به‌رخودان‬ ‫كه‌كۆمێكی‌‬ ‫هو نه‌ر ییه‌‬

‫كاربكه‌م‪ ،‬تاوه‌كو ئێستاش به‌رده‌وامم‪.‬‬ ‫ی كردنت به‌و‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬په‌یوه‌ند ‌‬ ‫كۆمه‌وه‌ چۆن بوو؟‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬كۆما به‌رخودان‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1983‬دامه‌زرا‪ ،‬من له‌ساڵ ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫‪1985‬ه‌و‌ه په‌یوه‌ندیم پێوه‌كرد‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه چه‌ند كه‌سێك بووین كه‌وا‬ ‫په‌یوه‌ندیمان به‌و كۆمه‌و‌ه كرد‪ ،‬له‌وان ‌ه‬ ‫(هونه‌رمه‌ندان كاوه‌‪ ،‬شه‌مدین‌و دیار‬ ‫ی تر‪ ،)....‬تاوه‌كو‬ ‫ده‌رسیم‌و چه‌ندان ‌‬ ‫ئێستاش ئه‌و كۆم ‌ه هه‌ر به‌رده‌وامه‌‌و‬ ‫كاره‌كانی‌ ئه‌نجامده‌دات‪.‬‬ ‫ی ئاگاداربین‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ستاون‪ ،‬هۆكار‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه كاره‌كان ‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬ئێم ‌ه له‌كاركردن‬ ‫ی‬ ‫ن��ه‌وه‌س��ت��اوی��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌ره �ه‌م �ه‌و‌ه م��اوه‌ی�ه‌ك� ‌ه به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ن��وێ��م��ان ن��ی��ی�ه‌‪ ،‬ئ��ه‌وی��ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆم ‌ه به‌كاروبار ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫سه‌رقاڵ ‌‬ ‫خ��ۆی��ان�ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم وه‌ك��و چاالكی‌‌و‬ ‫بۆن ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان ئێم ‌ه كاره‌كانمان‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئێو‌ه چه‌ند كه‌سێكن‬ ‫كه‌پێكه‌و‌ه ك��ارده‌ك��ه‌ن‪ ،‬كاركردن‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێو‌ه مه‌رج ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ی��ان ه �ه‌ر كه‌س ‌ه ده‌توانێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێو‌ه كاربكات؟‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬وه‌كو مه‌رج ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه هیچ مه‌رجێكمان نییه‌‪،‬‬ ‫تایبه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌وا‬ ‫به‌اڵم ئێم ‌ه ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه‬ ‫كاربكات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌بێت رێز‬

‫ی‬ ‫ی میلله‌ت‌و خه‌بات ‌‬ ‫له‌سه‌روه‌رییه‌كان ‌‬ ‫شه‌هیدان بگرێت‪.‬‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ب �ه‌اڵم ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێبكه‌ین هونه‌رمه‌ندان ‌‬ ‫هه‌ست ‌‬ ‫باشور له‌گه‌ڵ ئ��ێ��وه‌دا نین هۆكار‬ ‫چییه‌؟‬ ‫خ��ه‌ل��ی��ل خ��ه‌م��گ��ی��ن‪ :‬كۆما‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی ‌ه نه‌ك‬ ‫به‌رخودان كۆمێك ‌‬ ‫ی كۆمیش‬ ‫ی كار ‌‬ ‫پارچه‌یی‪ ،‬سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ك�� ‌ه ل �ه‌ه �ه‌ش��ت��اك��ان ب��وو ئه‌وكات‬ ‫ی واڵت‬ ‫ی باشور له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندان ‌‬ ‫ی كه‌هاتن ‌ه‬ ‫كه‌م بوون‪ ،‬دواتر ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وروپا هه‌ندێكیان حه‌زیان نه‌ده‌كرد‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه كاربكه‌ن‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫بیروباوه‌ڕیان له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه نه‌ده‌گونجا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ب��ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی سیاسییه‌و‌ه تۆ‬ ‫خه‌بات ‌‬ ‫واڵت��ت به‌جێهێشت‌و‬ ‫چ��ووی��ت�� ‌ه ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫له‌خه‌بات ‌‬ ‫ی‬ ‫ت��اچ��ه‌ن��د ت��ووش�� ‌‬ ‫ئ��ه‌ش��ك��ه‌ن��ج��ه‌دان‬ ‫بوویته‌وه‌؟‬ ‫خ�ه‌ل��ی��ل خه‌مگین‪:‬‬ ‫زۆرجار ئه‌شكه‌نج ‌ه دراوم‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ده‌بێت هه‌موومان‬ ‫ئ��ه‌و‌ه ب��زان��ی��ن ك��ه‌وا هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫كاتێك ئێم ‌ه رێگا ‌‬ ‫ی ئه‌شكه‌نج ‌ه‬ ‫بگرینه‌به‌ر ئه‌وا توش ‌‬ ‫ده‌ب��ی��ن�ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم نابێت ئه‌و‌ه‬ ‫ی سڵمان‬ ‫ی س��ی��اس � ‌‬ ‫ل �ه‌خ �ه‌ب��ات � ‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫هێزێك ‌‬ ‫ببێت ‌ه‬ ‫ب��اش��ت��ر‬

‫بۆمان‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌تان‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬جارێك باس ‌‬ ‫ی تورك‬ ‫ك��ردب��وو ك �ه‌وا هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ی دزیوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی تۆ ‌‬ ‫سبیل جان ئاواز ‌‬ ‫تاچه‌ند راسته‌؟‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬به‌ڵێ راسته‌‪،‬‬ ‫ی یه‌كێك له‌گۆرانییه‌كانمی‬ ‫ئه‌و ئاواز ‌‬ ‫ی ‪1991‬دا وتومه‌ دزیوه‌‪.‬‬ ‫كه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫ی یاساییت‬ ‫ی بۆ داوا ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی تۆمار نه‌كرد؟‬ ‫له‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫الی��ه‌ن��گ��ی��ر ‌‬ ‫ح��ك��وم��ه‌ت‬ ‫ب��ۆ ئه‌و‬

‫پێموابوو ئه‌وكار‌ه بكه‌م‌و نه‌كه‌م وه‌كو‬ ‫یه‌ك بوو‪ ،‬بۆیه‌ نه‌مكرد‪.‬‬ ‫ی راب��ردوو تۆو‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ساڵ ‌‬ ‫ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د دی��ار ده‌رس��ی��م چه‌ند‬ ‫ی كوردستان‬ ‫كۆنسێرتێكتان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئه‌و پارچه‌یه‌ت‬ ‫ئه‌نجامدا‪ ،‬به‌گشت ‌‬ ‫پێ‌ چۆن بوو؟‬ ‫خه‌لیل خه‌مگین‪ :‬ئه‌گه‌ر وه‌كو‬ ‫ی بڵێم ئه‌وا‬ ‫ی ئه‌منی‌‌و ئاوه‌دان ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی زۆرب��اش��دا ب��وو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئاست ‌‬ ‫ی خه‌ڵكه‌كه‌یه‌و‌ه بڵێم‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی زۆر ته‌مبه‌ڵن له‌ئاست‬ ‫خه‌ڵكه‌ك ‌ه ‌‬ ‫زۆر شتدا‪.‬‬

‫ی‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬گۆرانیبێژ ‌‬ ‫ی دی��ان��ا ح��ه‌داد‬ ‫ل��وب��ن��ان � ‌‬ ‫ی تایكواندۆ‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬ی��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك ‌ه یارمه‌تیده‌رێیه‌ت ‌‬ ‫ی وتن‪.‬‬ ‫بۆ گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌میان ‌‬ ‫ی دوب ‌هی‌‪ ،‬حه‌داد وتی‌‪:‬‬ ‫كه‌ناڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایكواندۆ توانایه‌ك ‌‬ ‫"ی��ار ‌‬ ‫ی پ��ێ��ب�ه‌خ��ش��ی��و‌ه بۆ‬ ‫ب��اش�� ‌‬ ‫ی‬ ‫گ��ۆران��ی وت��ن به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌ئاهه‌نگه‌كاندا"‪.‬‬ ‫وت��ی��ش �ی‌‪ :‬زۆر ح��ه‌زم‬ ‫له‌نه‌سته‌له‌ی ‌ه‌و نایه‌ڵم ببێت ‌ه‬ ‫ی كێشم‬ ‫ی زی��ادب��وون�� ‌‬ ‫ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌نگ ‌‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ك��ه‌م ل �ه‌ن��ێ��وان جوڵه‌و‬ ‫ی به‌وه‌شدا‬ ‫خواردندا‪ .‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌ر له‌منداڵییه‌و‌ه عاشق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وتن بووه‌و له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 8‬س��اڵ��ی��دا ب��ه‌ش��داری�� ‌‬ ‫له‌ئاهه‌نگێكدا له‌كوێت كردووه‌و‬ ‫ی له‌گه‌شتكردنه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫حه‌زی ‌‬

‫هه‌ڕه‌شــه‌ لــ ‌ه‬ ‫وێنه‌کیشێک ده‌كه‌ن‬

‫ی ده‌كرێن كه‌ به‌یانیان زوو له‌خه‌وهه‌ڵسن‬ ‫ئامۆژگاری ‌‬ ‫ده‌ستوور‪:‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌ی ئه‌ڵمان ‌ی ئامۆژگار ‌ی‬ ‫یۆنانییه‌كان ده‌ك��ات بۆئه‌و‌ه ‌ی زاڵبن‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و قه‌یران ‌ه دارایی ‌ه ‌ی واڵته‌كه‌یان ‌ی‬ ‫گرتووه‌ته‌و‌ه چاو له‌ئه‌ڵمانه‌كان بك ‌هن‌و‬ ‫به‌یانیان زوو له‌خه‌وهه‌ڵسن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام�� ‌ه ‌ی ب��ی��ڵ��د ‌ی ئه‌ڵمانیا‬ ‫چه‌ند پێشنیازێك ‌ی بۆ گه‌ل ‌ی یۆنان‬ ‫خ��س��ت��وه‌ت��ه‌ڕوو داواده‌ك��ات چاو‬ ‫له‌ئه‌ڵمانه‌كان بكه‌ن به‌و‌ه ‌ی به‌یانیان زوو‬ ‫له‌خه‌و هه‌ڵسن‌و كار ‌ی زیاتر بكه‌ن‪.‬‬

‫دیانا حه‌داد یار ‌ی‬ ‫تایكواندۆ ده‌كات‬

‫له‌نامه‌یه‌ك ‌ی ك��راوه‌دا بۆ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیر ‌ی یۆنان ك ‌ه سه‌ردان ‌ی واڵته‌كه‌یان ‌ی‬ ‫كردبوو‪ ،‬رۆژنامه‌ك ‌ه نووسیویه‌ت ‌ی ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ�ه‌م ژم��اره‌ی � ‌ه ‌ی بیڵد بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬تۆ‬ ‫له‌واڵتێك ‌ی ت�ه‌واو جیاواز له‌واڵته‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫خۆتیت‪ ،‬تۆ له‌ئه‌ڵمانیایت‪ ،‬لێر‌ه خه‌ڵك‬ ‫تا ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 67‬ساڵ ‌ی كارده‌ك ‌هن‌و هیچ‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك ‌ی كه‌رت ‌ی گشت ‌ی مووچ ‌ه ‌ی‬ ‫‪ 14‬مانگ ‌ی وه‌رناگرێت‪ ..‬لێر‌ه پێویست‬ ‫ب ‌ه ‪ 1000‬یۆرۆ به‌رتیل ناكات بۆئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌یه‌كت له‌كاتێك ‌ی گونجاو‬ ‫ده‌ستبكه‌وێت‪،‬‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌كدا‬ ‫هه‌روه‌ها ئێم ‌ه مووچ ‌ه ‌ی خانه‌نشین ‌ی‬

‫ناده‌ین به‌و كچان ‌ه ‌ی جه‌نه‌راڵه‌كان ك ‌ه‬ ‫به‌داخه‌و‌ه ناتوانن شووبكه‌ن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر له‌به‌شێك ‌ی ت��ر ‌ی نامه‌كه‌دا‬ ‫هاتووه‌‪" :‬له‌م واڵت ‌ه ‌ی ئێمه‌دا‪ ،‬چاودێری ‌ی‬ ‫ك��ار ‌ی ب�ه‌ن��زی��ن��خ��ان�ه‌ك��ان ده‌كرێت‌و‬ ‫جوتیاره‌كانمان ملیۆنان یۆرۆ ‌ی كۆمه‌ك ‌ی‬ ‫یه‌كێتی ‌ی ئه‌وروپا له‌كڕین ‌ی دار ‌ی زه‌یتون‬ ‫به‌فیڕۆناده‌ن ك ‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا لێر‌ه هه‌ر‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێم ‌ه زوو‬

‫له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستین‌و به‌درێژای ‌ی رۆژگار‬ ‫كارده‌كه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ئێم ‌ه له‌كاتێك ‌ی‬ ‫گ��ون��ج��اودا بیر له‌كات ‌ه سه‌خته‌كان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و‌ه‌و به‌رهه‌م ‌ی كۆمپانیاكانمان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌رت��اس�ه‌ر ‌ی جیهان داواك��اری�� ‌ی‬ ‫پێشتر هه‌ندێك‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ره‌‪.‬‬

‫له‌ئابووریناسان ‌ی ئه‌ڵمانیا ئامۆژگاری ‌ی‬ ‫یۆنانیان كرد ك ‌ه هه‌ندێك له‌شوێنه‌وار‌ه‬ ‫دێرینه‌كانیان بفرۆشن بۆئه‌و‌ه ‌ی له‌و‬ ‫قه‌یران ‌ه دارایی ‌ه ‌ی رووبه‌ڕوویان بووه‌ته‌و‌ه‬ ‫رزگاریان ببێت‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬به‌هۆ ‌ی هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌ی‬ ‫ت��ون��دڕه‌و‌ه هندۆسه‌كان‪،‬‬ ‫قه‌ته‌ر ره‌گه‌زنام ‌ه ‌ی به‌خش ‌ی‬ ‫به‌هونه‌رمه‌ند ‌ی نیگاركێش ‌ی‬ ‫هیند ‌ی مه‌قبول فیدا حسێن‪.‬‬ ‫مه‌قبول ك � ‌ه به‌ناچار ‌ی‬ ‫واڵت�ه‌ك� ‌ه ‌ی خ��ۆ ‌ی به‌جێهێشت‬ ‫دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی له‌الیه‌ن توندڕه‌و‌ه‬ ‫چه‌ندین‬ ‫هیندۆسییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫جار هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌ی لێده‌كرێت‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫تابلۆكانیدا له‌به‌رئه‌وه‌ی وێن ‌ه ‌ی‬ ‫خواكان ‌ی هیندۆسه‌كان ب ‌ه رووت ‌ی‬ ‫ده‌كێشێت‪ .‬رۆژنام ‌ه ‌ی زه‌هیندۆ ‌ی‬ ‫باڵویكرده‌وه‌‪:‬‬ ‫هیندستان ‌ی‬ ‫"نیگاركێش ‌ه هیندییه‌ك ‌ه داوا ‌ی‬ ‫ره‌گه‌زنام ‌ه ‌ی قه‌ته‌ر ‌ی نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ڵ��ك��و ئ��ه‌و واڵت�� ‌ه خ��ۆ ‌ی‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریكردووه‌"‪.‬‬ ‫نووسیویه‌تیشی قبوڵكردن ‌ی‬ ‫ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریی ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫م��ه‌ق��ب��ول��ه‌و‌ه زۆر نزیكه‌و‬ ‫سنوورێك بۆ الپه‌ڕه‌یه‌ك ‌ی جێ ‌ی‬ ‫په‌ژار‌ه ‌ی مێژوو ‌ی عه‌لمان ‌ی ل ‌ه‬ ‫هیندستان ‌ی سه‌ربه‌خۆ داده‌نێت‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی ب �ه‌وه‌ش��دا هه‌ر‬ ‫به‌هۆ ‌ی تابلۆكانیه‌وه‌‪ ،‬تائێستا‬ ‫‪ 900‬داوا ‌ی یاسای ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫نیگاركێشه‌ك ‌ه تۆماركراوه‌و‬ ‫هیندۆس ‌ه توندڕه‌وه‌كان ده‌ڵێن‪:‬‬ ‫مه‌قبول هه‌ست ‌ی ئاینییان ‌ی‬ ‫ب��ری��ن��دارك��ردووه‌و سوكایه‌ت ‌ی‬ ‫به‌بیروباوه‌ڕیان كردووه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫پشوو‬

‫به‌رهه‌م حه‌سه‌ن‪:‬‬ ‫ی پــاره‌‬ ‫هـونـه‌ر بـووه‌تـه‌ مـه‌كـیـنـه‌ ‌‬ ‫سازدانی‪ :‬موحسین یاسین‬

‫هونه‌رمه‌ندی گۆرانیبێژ به‌رهه‌م‬ ‫حه‌سه‌ن ك ‌ه ئێستا له‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫واڵت ده‌ژی‪ ،‬یادگارییه‌كانی‌و ژیانی‬ ‫خێزانی خۆی‪ ،‬له‌چاوپێكه‌وتنێكی‬ ‫ده‌ستووردا باسده‌كات‪ ،‬نیگه‌رانی‬ ‫ئه‌وه‌شه‌‪ ،‬كه‌هونه‌ر بووه‌ت ‌ه ئامێرێك‬ ‫بۆ پار‌ه په‌یداكردن‪ ،‬به‌پێچه‌وان ‌ه ‌ی‬ ‫سه‌رده‌می پێش راپه‌ڕینه‌وه‌‪.‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ب �ه‌ه��ۆی‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫باوكت مامۆستا بووه‌ له‌قوتابخانه‌‬ ‫خاتریان نه‌گرتوویت؟‬ ‫ب �ه‌ره �ه‌م ح �ه‌س �ه‌ن‪ :‬ئه‌وكاته‌‬ ‫وه‌ك��و خ��ات��ر ن �ه‌ده‌گ��ی��را‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ب�ه‌پ��ێ��چ�ه‌وان�ه‌وه‌ ده‌ب��وای��ه‌ كوڕی‌‬ ‫مامۆستا هه‌موو شتێكی‌ بزانیایه‌و‬ ‫زۆر زیره‌ك‌و ئاقڵ بوایه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫هه‌موو جارێك ده‌م��وت خۆزگه‌‬ ‫كوڕی‌ مامۆستا نه‌بوومایه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬س �ه‌ره‌ت��ای‌ كاری‌‬ ‫هونه‌ریتان چۆن ده‌ستیپێكرد؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م حه‌سه‌ن‪:‬‬ ‫ل �ه‌س��اڵ �ی‌ ‪1976‬دا‬ ‫چ��ووم��ه‌ تیپی‌‬ ‫مۆ سیقا ی‌‬ ‫سلێما نی‌‬ ‫بۆ الی‌‬

‫ما مۆ ستا‬ ‫س��ه‌اڵح‬ ‫ره‌وف‌و دوات��ر‬ ‫ئامێری‌ (چه‌لۆی‌)‬ ‫پێ‌ به‌خشیم‌و پێی‌ وتم‬ ‫ك �ه‌ده‌س �ت‌و په‌نجه‌م بۆ لێدانی‌‬ ‫ئ��ام��ێ��ری‌ (چ��ه‌ل��ۆ) زۆر باشه‌‌و‬ ‫منیش بۆ م��اوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێك‬ ‫به‌رده‌وامبووم‌و پاشان چه‌ند پارچه‌‬ ‫میوزیكێك‌و چه‌ند گۆرانییه‌كمان‬ ‫ب��ۆ ‪ tv‬ك��ه‌رك��وك تۆماركرد‪،‬‬ ‫دواتر به‌هۆی‌ بارودۆخی‌ سیاسی‌‬ ‫خێزانه‌كه‌مانه‌وه‌ ب��اری‌ خێزانی‌‬ ‫ئێمه‌ تێكچوو‪ ،‬زۆر نه‌مانده‌توانی‌‬

‫بمێنینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌ش��اره‌ك��ان��دا‬ ‫هه‌ندێكجار داوام له‌مامۆستاكانی‌‬ ‫قوتابخانه‌ ده‌كرد ئه‌گه‌ر پیاوه‌كانی‌‬ ‫رژێ��م هاتنه‌ قوتابخانه‌كه‌وه‌ زوو‬ ‫ئاگادارم بكه‌ن‪ ،‬ئیتر هه‌رله‌وكاته‌وه‌‬ ‫له‌میوزیك داب��ڕام‌و نه‌مده‌توانی‌‬ ‫ب��ه‌رده‌وام��ب��م‪ ،‬تیپی‌ مۆسیقای‬ ‫سلێمانیش هه‌ر خۆیان سانسۆریان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌رب��وو‪ ،‬رژێ��م داوای‌ ده‌كرد‬ ‫كه‌ئیش بۆ ئه‌وان بكه‌ن‌و سروود بۆ‬ ‫ئه‌وان بڵێن‌و تۆماری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ ئ��ی��ت��ر‬ ‫س��اردب��وون �ه‌وه‌ی �ه‌ك له‌كاره‌كانی‌‬ ‫ئه‌وان‌و منیش دروستبوو‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ی �ه‌ك �ه‌م گۆرانی‌‬ ‫كه‌تۆمارتكرد ساڵی‌ چه‌ندبوو‬ ‫تێكست‌و میلۆدی‌ كێ‌ بوو؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ح��ه‌س��ه‌ن‪ :‬یه‌كه‌م‬ ‫گۆرانیم له‌ساڵی‌ ‪ 1984‬بۆ ‪tv‬‬ ‫كه‌ركوك به‌ناوی‌ (موباره‌ك بێت)‬ ‫ت��ۆم��ارك��رد‪ ،‬كه‌تێكستی‌ شه‌هید‬ ‫(هیوا موانی‌)بوو كه‌چیرۆكێكی‌‬ ‫راسته‌قینه‌ ب��وو به‌سه‌ر شه‌هید‬ ‫ه��ی��وادا هاتبوو‪ ،‬ئ �ه‌و شیعره‌ی‌‬ ‫نووسیبوو پێشئه‌وه‌ی‌ شه‌هید‬ ‫بێت‪ ،‬پێی‌ وت��م ك�ه‌ده‌ب��ێ��ت ئه‌و‬ ‫شیعره‌ی‌ به‌ئه‌مانه‌ته‌وه‌ بۆ بكه‌م‬ ‫به‌گۆرانی‌‪ ،‬دوات��ر زه‌م �ه‌ن وایكرد‬ ‫ئ �ه‌و شه‌هیدبوو له‌ساڵی‌‪،1983‬‬ ‫منیش وه‌كو وه‌فایه‌ك ئه‌و شیعره‌م‬ ‫كرد به‌گۆرانی‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئ��اس��ت �ی‌ تیپی‌‬ ‫مۆسیقای‌ سلێمانی‌ جاران‌و ئێستا‬ ‫چۆن ده‌بینی‌؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ح��ه‌س��ه‌ن‪ :‬تیپی‌‬ ‫سلێما نی‌‬ ‫مۆسیقا ی‌‬

‫پیرنابێت‌و من قه‌ناعه‌تم به‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌تیپی‌ مۆسیقای‌ سلێمانی‌ تیپێكه‌‬ ‫له‌هه‌موو عێراقدا ده‌نگی‌ دابۆوه‌‪،‬‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستانیش گوێ‌‬ ‫له‌به‌رهه‌مه‌كانی‌ ده‌گ��ی��راو باسی‌‬ ‫ده‌ك��را‪ ،‬هه‌میشه‌ ره‌م��زێ��ك بوو‬ ‫له‌شاره‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬س��اڵ �ی‌ چه‌ند‬ ‫رووتكرده‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و ئێستا‬ ‫له‌چ ویالیه‌تێكی‌ ئه‌مریكا ده‌ژیت؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ح��ه‌س��ه‌ن‪:‬‬ ‫ل �ه‌س��اڵ �ی‌‪1996‬دا به‌ڕێكه‌وتم بۆ‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬چه‌ند ویالیه‌تێك گه‌ڕام‌و‬ ‫ئێستا له‌شاری‌ (دااڵس) ده‌ژیم‌و‬ ‫له‌ناو خانووه‌كه‌مدا ستۆدیۆیه‌كم‬ ‫دروستكردووه‌ بۆ كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫خۆم‪ ،‬حه‌زم له‌واڵتی‌ ئه‌مریكایه‌و‬ ‫ژیانی‌ ئه‌و واڵت�ه‌ خۆشه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫له‌و واڵت�ه‌ به‌كاری‌ ئه‌له‌كترۆنی‌‌و‬ ‫كاره‌بایی‌ ئۆتۆمبێله‌وه‌ خه‌ریكم‪،‬‬ ‫چونكه‌ ل �ه‌و واڵت �ه‌ ده‌بێت خۆت‬ ‫خ��ۆت بژێنیت‪ ،‬رۆژان��ه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫هه‌ژده‌ كاتژمێر ئیشده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ساڵی‌ چه‌ند ژیانی‌‬ ‫ه��اوس �ه‌ری��ت پێكهێناوه‌و چه‌ند‬ ‫منداڵت هه‌یه‌؟‬ ‫به‌رهه‌م حه‌سه‌ن‪ :‬ساڵی‌ ‪1980‬‬ ‫خێزانم پێكهێناوه‌‪ ،‬له‌ساڵی‌‪1991‬‬ ‫ل��ه‌ك��ۆڕه‌وه‌ك��ه‌دا‪ ،‬كچێكم هه‌بوو‬ ‫ك �ه‌ن��ۆب �ه‌ره‌ی‌ خ��ێ��زان�ه‌ك�ه‌م بوو‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ سه‌رماو بارانه‌ زۆره‌كه‌وه‌‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ ،‬به‌اڵم خواوه‌ند‬ ‫دوو كچی‌ تری پێ به‌خشیووین‬ ‫كه‌ناویان (چیناز و گه‌یالن)ه‌‪،‬‬ ‫خێزانه‌كه‌شم ن��اوی‌ (په‌یمان)ه‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ ده‌ژین‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬گۆرانی‌ (ئۆخه‌ی‌‬ ‫كچه‌كه‌ ئ��اخ نه‌مردمایه‌)‪،‬‬ ‫تێكستی‌ كێیه‌و ئه‌و‬ ‫كچه‌ كێیه‌؟ ئه‌و‬ ‫گ��ۆران��ی��ی��ه‌‬ ‫ت��اچ��ه‌ن��د‬ ‫له‌ژیانی‌‬ ‫ت��ۆوه‌‬

‫ح��ه‌س�� ‌هن ب�� ‌هره��ه‌م‬ ‫س �اڵ � ‌‬ ‫ی ‪1964‬‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڕه‌ك � ‌‬ ‫ی د‌هرگ�� ‌ه‬ ‫زێ‬ ‫��‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫ار‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دایكبووه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تایی‌ له‌قوتابخ قوتابخان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ان ‌ه ‌‬ ‫ك��وڕا‬ ‫ی (مه‌حوی‌‬ ‫ئاماد ن) ت��ه‌واوك��‬ ‫رد‬ ‫وو‬ ‫ه‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ق‬ ‫ۆن‬ ‫اغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ه‌یش ‌‬ ‫ی له‌قوتابخان‬ ‫ت �ه‌واوك �ردووه‌‪ ،‬دوات ه‌ی‌ (ئازادی‌)‬ ‫ری‬ ‫پیش ‌هسازی‌ خوێندوو ش ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ه‌‪.‬‬

‫نزیكه‌؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ح��ه‌س��ه‌ن‪:‬‬ ‫ئ��ه‌و شیعره‌ شیعری‌ من‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬ب �ه‌ڵ��ك��و شیعری‌‬ ‫مامۆستای‌ گ �ه‌وره‌ی‌ كورد‬ ‫مامۆستا (قادربرسی‌)ه‌‪،‬‬

‫ئه‌و شیعره‌ی‌ بۆ كچێك نه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ب��ۆ خ��اك�ی‌ كوردستانی‬ ‫وت��ووه‌‪ ،‬م��ن به‌ئه‌مانه‌ته‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ش��ی��ع��ره‌م ل �ه‌خ��ۆی وه‌رگ��رت��ووه‌‌و‬ ‫پێشموتووه‌ كه‌ئه‌و شیعره‌ مانای‌‬ ‫چ��ی��ی�ه‌‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر س��ه‌رن��ج ب��ده‌ی‌‬ ‫له‌شیعره‌كه‌دا ده‌ڵێت چی‌ گیانه‌‬ ‫به‌هارو نه‌ورۆزی‌ ئه‌مساڵ له‌ڕه‌نگی‌‬ ‫سه‌وزو سپی‌‌و زه‌ردو ئاڵ‪ ،‬سه‌رتاپا‬ ‫به‌رگی‌ كوردیت بۆ ده‌كه‌م‪..‬كراس‌و‬ ‫كه‌واو سه‌رپۆش‌و ده‌سماڵ‪ ،‬وابزانم‬ ‫ئه‌مه‌ مه‌به‌ستی‌ ئ �ه‌و كچه‌ نییه‌‬ ‫كراس‌و كه‌واو ده‌سماڵی‌ بۆ بكات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو باسی‌ كوردستان ده‌كات‬ ‫كه‌ئااڵیه‌كی‌ بۆ دروس��ت ده‌كات‬ ‫له‌ڕه‌نگی‌ س��ه‌وزو سپی‌‌و زه‌ردو‬ ‫ئاڵ‪ ،‬له‌كۆتایی‌ شیعره‌كه‌دا كه‌ئێمه‌‬ ‫نه‌مانتوانی‌ تۆماری‌ بكه‌ین ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ده‌تگوێزمه‌وه‌ به‌قرمه‌ی‌ تفه‌نگ‪..‬‬ ‫ئ��ێ��ران‌و س��وری��او توركیا ده‌كه‌م‬ ‫ده‌ن��گ‪ ،‬ك �ه‌وات �ه‌ خ��ۆی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانی‌ عێراقه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌گۆرانییه‌كی‌ تردا‬ ‫ده‌ڵێیت‪ :‬هێنده‌ی‌ حه‌زی‌ هه‌موو‬ ‫دنیا حه‌زم لێته‌‪ ،‬ئایا گه‌یشتویت‬ ‫به‌و ح�ه‌زه‌ت؟ ئه‌و گۆرانییه‌ت بۆ‬ ‫كه‌سێكی‌ دیاریكراو وتووه‌؟‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ح��ه‌س��ه‌ن‪ :‬نه‌خێر‬ ‫ئ��ه‌و گ��ۆران��ی��ی �ه‌ش ش��ی��ع��ری‌ من‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو شیعری‌ مامۆستا‬ ‫(فه‌ره‌یدون عه‌بدول به‌رزنجی‌)یه‌‪،‬‬ ‫من به‌هه‌موو ژیانی‌ خۆم قه‌رزاری‌‬ ‫ئه‌وم‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌نده‌ گوێم له‌و‬ ‫گۆرانییه‌ بووه‌ خۆم لێی‌ بێزاربووم‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌هه‌موو كوچه‌و كۆاڵنێكی‌‬ ‫ئه‌م شاره‌ ئه‌و گۆرانییه‌ لێده‌درا‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وگ��ۆران��ی��ی�ه‌ ئ��اوازی‌ (س��ه‌الم‬ ‫ح��ه‌م��ادی‌)ه‌ ك �ه‌ك��ات �ی‌ خۆشی‌‬ ‫هه‌ر ئه‌و شیعره‌كه‌ی‌ بۆ هێنام‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئ �ه‌و شیعره‌ هه‌ندێ‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم دواجار كردم‬ ‫به‌گۆرانی‌‌و جێگای‌ خۆی‌ كرده‌وه‌‬ ‫له‌دڵی‌ خه‌ڵكدا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ب��ۆچ�ی‌ هونه‌ری‌‬ ‫گۆرانی‌‌و میوزیكی‌ ك��وردی‌ پێش‬ ‫راپ��ه‌ری��ن ب��ه‌س��ه‌رده‌م��ی‌ زێڕین‬ ‫داده‌نرێت؟‬ ‫به‌رهه‌م حه‌سه‌ن‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ�ه‌وك��ات�ه‌ خ�ه‌ڵ��ك ب��ه‌رۆح گوێی‌‬ ‫ل��ه‌گ��ۆران��ی‌ ده‌گ��رت‌و ه��ون��ه‌ری‌‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌ ده‌ك��رد‪ ،‬ئێستا پاره‌‬ ‫هاتووه‌ته‌ ئ��اراوه‌‌و هونه‌ر بووه‌ته‌‬ ‫مه‌كینه‌ی‌ پاره‌‪ ،‬پاره‌ی‌ تێده‌كه‌یت‬ ‫هونه‌ر دێته‌ده‌رێ‪ ،‬به‌اڵم جاران‬ ‫وان��ه‌ب��وو‪ ،‬ئ��ێ��م �ه‌ چه‌نده‌ها‬ ‫موزیكژه‌نمان‬ ‫گۆرانیبێژو‬ ‫ش �ه‌ه��ی��دب��وون له‌پێناوی‌‬ ‫گ��ۆران��ی‌ وت��ن��دا‪ ،‬ق��ادر‬ ‫كابانی‌ ره‌حمه‌تی‌‌و ئه‌و‬ ‫ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان �ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل �ه‌ژێ��ر ئه‌شكه‌نجه‌داو‬ ‫ل��ه‌زی��ن��دان��ه‌ك��ان��دا‬ ‫شه‌هیدكران‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪:‬‬ ‫ل��ه‌ن��ووس��ی��ن��ی‌ ن��ام��ه‌ی‌‬ ‫دڵ��داری��دا چ��ۆن بوویت؟‬ ‫ه��ی��چ��ك��ات ب��ووه‌ ن��ام��ه‌ی‬ ‫دڵداریت نووسیبێت بۆ كه‌سێك‬ ‫كه‌خۆشت‌ویستبێت؟‬ ‫به‌رهه‌م حه‌سه‌ن‪ :‬من هه‌رگیز‬ ‫ن��ام �ه‌ی دڵ��داری��م نه‌نووسیوه‌‪،‬‬ ‫ت�ه‌ن��ان�ه‌ت ب��ۆ خۆشه‌ویسته‌كه‌م‬ ‫(په‌یمان) كه‌ئێستا هاوسه‌رمه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌شیعر خۆشه‌ویستیمان‬ ‫بۆیه‌كتری ده‌ربڕی‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫شێركۆ تاڵیب‬ ‫ئاوڕ له‌منداڵی‬ ‫ده‌داته‌وه‌‬ ‫‌ده‌ستوور‬

‫گۆرانیبێژ شێركۆ تاڵیب‪،‬‬ ‫س��ه‌رق��اڵ��ی ت��ه‌واوك��ردن��ی‬ ‫گۆرانییه‌كی نوێیه‌تی به‌ناوی‬ ‫(ئاوڕێك له‌منداڵی)‪.‬‬ ‫شێركۆ تاڵیب له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫ده‌ستیكرد به‌كلیپكردنی دوو‬ ‫گ��ۆران��ی كه‌ئه‌وانیش گۆرانی‬ ‫(ئاوڕێك له‌منداڵی‌و نامه‌یه‌كی‬ ‫پایزییه‌)‪ .‬له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫رۆژنامه‌ی ده‌ستوور ئاشكرایكرد‬ ‫كه‌گۆرانییه‌كی نوێی به‌ناوی‬ ‫(ئاوڕێك له‌منداڵی) كه‌تێكستی‬ ‫(ره‌ن��ج س �ه‌ن��گ��اوی)و ئ��اوازی‬ ‫خۆی‌و ئاكۆ عه‌زیز‌و مامۆستا‬ ‫(ع‪.‬ج س��ه‌گ��رم��ه‌) تۆماری‬ ‫ك��ردووه‌و ك��اری دابه‌شكردنی‬ ‫میوزیكی له‌ئه‌ستۆ گرتووه‌‪.‬‬

‫ش��ێ��رك��ۆ ت��اڵ��ی��ب‬ ‫وتی‌"كامێرامان (ئارام غه‌فور)‪،‬‬ ‫ل��ه‌ش��اری سلێمانی وێنه‌ی‬ ‫گرتووه‌‌و (رێكه‌وت محه‌مه‌د)‬ ‫ك��اری م��ۆن��ت��اژی ب��ۆ ده‌ك��ات‌و‬ ‫سیناریۆو ده‌رهێنانی (دیلمان‬ ‫س��ه‌اڵح)ه‌‌و نواندنی (شكارو‬ ‫یار)ه‌"‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ��ام��اژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌شكرد كه‌گۆرانی (نامه‌یه‌كی‬ ‫پایزی) كه‌ماوه‌ی سێ پایز بوو‬ ‫به‌نیازبوو كاری بۆ بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ری نه‌ده‌گرت‌و وتی‌"دواجار‬ ‫ئه‌و گۆرانییه‌شی له‌واڵتی سوریا‬ ‫كلیپكرد كه‌هۆنراوه‌ی شاعیر‬ ‫(محه‌مه‌د ع��وم�ه‌ر عوسمان)‬ ‫ه‌‌و ئاوازی خۆم‌و دابه‌شكردنی‬ ‫(گ��ۆران كامیل)و ستافێكی‬ ‫هونه‌ری كه‌ناڵی رۆتانا كاریان‬ ‫بۆ كردووه‌"‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫کلتور‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪17‬‬

‫"ئه‌نفالی سپی" له‌ناو گه‌نجانی خانه‌قین روو له‌زیادبوون ‌ه‬

‫ی زانكۆ به‌ڕێوه‌یه‌"‬ ‫"سه‌ربه‌خۆی ‌‬

‫ی زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین بۆ ده‌ستوور‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بانیشار ‌‬ ‫سازدانی عه‌ل ‌‬

‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر دزه‌یی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین‪ ،‬له‌‬ ‫چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ده‌ستووردا ده‌رباره‌ی‌ نزمی‌ ئاستی‌‬ ‫زانكۆكانی‌ كوردستان‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌دات هۆكاری‌ بارودۆخی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئه‌و ئیمكانیاته‌ی‌ كه‌‬ ‫دانراوه‌ وه‌كو پێویست سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫نه‌داوه‌ته‌ زانكۆكان‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫هۆكاره‌كانیش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بودجه‌ی‌ پێویست‬ ‫نه‌بووه‌ كه‌ مامۆستایان ئاستیان‬ ‫به‌رزبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪...................................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كاتێك باسی‌ ئاستی‌‬ ‫زان��ك��ۆك��ان ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬ده‌وت��رێ��ت‬ ‫زان��ك��ۆك��ان �ی‌ ك��وردس��ت��ان ئاستی‌‬ ‫زان��س��ت��ی��ان الوازه‌‪ ،‬رات��ان چییه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‪ :‬زانكۆكانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و عێراق‌و زۆرێك‬ ‫له‌ زانكۆكانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫به‌هۆی‌ چه‌ندین بارودۆخه‌وه‌ ئاستی‌‬ ‫زانستییان ت��ا راده‌ی��ه‌ك الوازه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم زانكۆیه‌ك تا زانكۆیه‌كی‌ دیكه‌‬ ‫جیاوازی‌ هه‌یه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌زانكۆی‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دینش ده‌بێ‌ ئه‌وه‌ بزاندرێت‬ ‫كه‌ دایكی‌ هه‌موو زانكۆكانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬زۆرب��ه‌ی‌ پسپۆڕان‌و‬ ‫مامۆستایانی‌ ئه‌م زانكۆیه‌ بوونه‌ته‌‬ ‫كادیرو پسپۆڕ له‌زانكۆكانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬الوازی‌ ئاستی‌ زانستیش‬ ‫هۆكاره‌كانیش گه‌لێك زۆرن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫پێشتر باسی‌ چه‌ند الیه‌نێكمان كردووه‌‬ ‫نه‌ك زانكۆكانی‌ كوردستان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زانكۆكانی‌ رۆژه �ه‌اڵت �ی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫ناگه‌نه‌ ئاستی‌ زانستی‌ زانكۆكانی‌‬ ‫جیهانی‌ ئه‌ویش هۆكاری‌ بارودۆخی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئه‌و ئیمكانیاته‌ی‌ كه‌ دانراوه‌‬ ‫وه‌كو پێویست سه‌ربه‌خۆیی‌ نه‌داوه‌ته‌‬ ‫زانكۆكان‌و هۆكاره‌كانیش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ��ه‌وه‌ی‌ كه‌ ب��ودج�ه‌ی‌ پێویست‬ ‫نه‌بووه‌ كه‌ مامۆستایان ئاستیان‬ ‫به‌رزبكرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌مپێكی‌ زانكۆش‬ ‫نیه‌ تا زۆرێك له‌كێشه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و قوتابیانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ پ��ه‌روه‌رده‌وه‌ دێن‬ ‫ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌ هۆكارن‪ ،‬هاوكات‬ ‫م��ام��ۆس��ت��اش ب��ه‌ه��ه‌م��ان شێوه‌‬ ‫ده‌ب��ێ��ت رۆژان��ه‌ ئ��اگ��اداری‌ زۆرێك‬ ‫له‌پێشكه‌وتنه‌كان بێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬كێشه‌ی‌ گ��ه‌وره‌ی‌‬ ‫زان��ك��ۆی‌ س��ه‌اڵح��ه‌دی��ن پ��ه‌رش‌و‬ ‫ب�ڵاوی‌ س �ه‌رج �ه‌م كۆلێژه‌كانی‌ به‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك هه‌ریه‌كه‌یان كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ هه‌ولێره‌وه‌‪ ،‬بیرتان له‌وه‌‬ ‫نه‌كردووه‌ته‌وه‌ سه‌رجه‌م به‌شه‌كان‬ ‫یه‌كبخه‌ن وه‌ك زانكۆی‌ سلێمانی‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌ی��ی‪ :‬زانكۆی‌‬ ‫س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن ك�ه‌ ل�ه‌ ساڵی‌ ‪1982‬‬ ‫گ��واس��ت��راوه‌ت��ه‌وه‌ ب��ۆ ه�ه‌ول��ێ��ر له‌‬ ‫م��اوه‌ی‌ ‪ 29‬س��اڵ��دا ه��ه‌وڵ دراوه‌‬ ‫كه‌مپی‌ زانكۆی‌ بۆ دروست بكرێت‪،‬‬ ‫ئێستاش دیزاینه‌كه‌ی‌ ته‌واو بووه‌ له‌‬ ‫چه‌ند هه‌فته‌یه‌كی‌ تر به‌ردی‌ بناغه‌ی‌‬ ‫داده‌نرێت‌و ئومێد ده‌كه‌ین جێبه‌جێ‌‬ ‫ب��ك��رێ‌‪ ،‬ه��اوك��ات ئ �ه‌گ �ه‌ر كه‌مپی‌‬ ‫زانكۆ دروس��ت بكرێت ئه‌وا زۆرێك‬ ‫له‌كێشه‌كانمان چاره‌سه‌ر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و كاتیش زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین وه‌ك‬ ‫هه‌موو زانكۆكان كۆلیژه‌كانی‌ له‌یه‌كتر‬ ‫نزیك ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین‬ ‫ب �ه‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێت یه‌كێتیی‌‬

‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‬

‫قوتابیان ده‌ستێكی‌ بااڵی‌ هه‌یه‌ له‌‬ ‫بڕیاره‌كانیدا‪ ،‬به‌شێوه‌ك له‌هه‌ندێك‬ ‫ك��اردا پ��رس‌و راوێ��ژ ب�ه‌ یه‌كێتیی‌‬ ‫قوتابیان ده‌كرێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌ی��ی‪ :‬هه‌موو‬ ‫زانكۆیه‌ك له‌ خزمه‌تی‌ قوتابیان‬ ‫دایه‌و ئێمه‌ ئیشوكارمان هه‌موو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بتوانین له‌ ئاستێكی‌‬ ‫به‌رز له‌ خزمه‌تی‌ قوتابیان دابین‌و‬ ‫ئیش‌و كاره‌كانیان جێبه‌جێ‌ بكرێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ك�ی‌ دی��ك �ه‌وه‌ فیدراسیۆنی‌‬ ‫قوتابیان هه‌یه‌ كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌موو‬ ‫قوتابیان ده‌كات‪ ،‬دیاره‌ ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن دان��راوه‌‪ ،‬نوێنه‌ریان له‌‬ ‫كۆلێژه‌كان ب�ه‌ش��داری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫زانكۆ ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌مه‌ش ته‌نها له‌و‬ ‫پرسانه‌ی‌ په‌یوه‌ندی راسته‌خۆیان‬ ‫هه‌یه‌ به‌ كێشه‌و داخوازی‌ قوتابیان‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‌ بتوانێت داك��ۆك �ی‌ له‌‬ ‫مافی‌ قوتابیان بكات‌و ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆ بكاته‌وه‌ له‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ كه‌ ئێمه‌ لێی ئاگادار نین‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬قوتابیانی‌ پارچه‌كانی‌‬ ‫ت��ری‌ كوردستان كێشه‌ی‌ زمانیان‬ ‫ب��ۆ دروس��ت ب��ووه‌ ل��ه‌زان��ك��ۆی‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دیندا‪ ،‬چۆن چاره‌سه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫د‪ .‬ئ �ه‌ح��م �ه‌د دزه‌ی��ی‌‪ :‬ئه‌مه‌‬ ‫پرسیارێكی‌ له‌جێیه‌‪ ،‬به‌ڵێ‌ قوتابیانی‌‬ ‫پ��ارچ�ه‌ك��ان�ی‌ دی��ك �ه‌ی‌ كوردستان‬ ‫كێشه‌ی‌ زمانیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ نموونه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ سوریاوه‌ دێت ته‌نها‬ ‫زمانی‌ عه‌ره‌بی‌ ده‌زان��ێ �ت‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ توركیاوه‌ دێت ته‌نها زمانی‌‬ ‫توركی‌ به‌التینی‌ ده‌زانێت‪ ،‬هاوكات له‌‬ ‫كۆلێژه‌كاندا به‌شه‌ زانستیه‌كان زمانی‌‬ ‫ع�ه‌ره‌ب��ی‌‌و ك��وردی‌ تێكه‌اڵوه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئه‌وه‌ كێشه‌یه‌كه‌ ئێمه‌ بیرمان له‌وه‌‬ ‫ك��ردۆت�ه‌وه‌ كه‌ بۆ سااڵنی‌ داهاتوو‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ بۆ بدۆزینه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ سه‌ره‌تاوه‌ ساڵێكیان بۆ دابنێین‬ ‫بۆ فێربوونی‌ زمان‪ ،‬ئینجا ده‌ست به‌‬ ‫خوێندن بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هه‌ندێك له‌دكتۆرو‬ ‫مامۆستاكان چه‌ندینجار گله‌ییان له‌‬ ‫به‌ڕێزت كردووه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ بۆ‬ ‫خوێندن ده‌یاننێرنه‌ ده‌ره‌وه‌ ئاستی‌‬ ‫زانستیان الوازه‌‪ ،‬ك�ه‌س�ه‌ ئاست‬ ‫به‌رزه‌كانیش پشتگوێ خراون؟‬ ‫د‪ .‬ئ��ه‌ح��م��ه‌د دزه‌ی��ی‌‪ :‬ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ دووره‌ له‌راستی‌ ده‌بێت‬ ‫بزانین خوێندن‌و ناردن بۆ ده‌ره‌وه‌‬ ‫چه‌ند جۆرێكی‌ هه‌یه‌ یه‌كێك له‌وانه‌‬ ‫(بعسات) ناردن به‌ پالنێك حكومه‌ت‬

‫بودجه‌یه‌كی‌ بۆ دابین ده‌كات‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫بۆ هه‌موو زانكۆكانمان ن��اردووه‌‬ ‫خه‌ڵك داواكاری‌ پێشكه‌ش كردووه‌‪،‬‬ ‫لیژنه‌یه‌ك له‌زانكۆ چاوپێكه‌وتنی‌‬ ‫ئه‌نجام داوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫كه‌وا ده‌ست نیشانكراوه‌ له‌ به‌شه‌كان‌و‬ ‫له‌ زانكۆكان‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ لێژنه‌یه‌كی‌‬ ‫تر له‌ وه‌زاره‌ت هه‌بووه‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ك��ردووه‌ ل �ه‌س �ه‌ر چه‌ند پێوه‌رێك‬ ‫ئه‌وانه‌ ده‌ست نیشان كراون‌و چه‌ند‬ ‫پرۆسه‌یه‌كیشمان ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬زه‌ماله‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ خه‌ڵكێك په‌یوه‌ندی‌ ده‌كات‬ ‫به‌ واڵتێك ی��ان له‌ واڵتێك چه‌ند‬ ‫زه‌ماله‌یه‌كمان بۆ دێت ئه‌وان خۆیان‬ ‫دێن مقابه‌له‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌ڵیانده‌بژێرن له‌وانه‌یه‌ پێوه‌ری‌‬ ‫ئه‌وان جیاواز بێت له‌ پێوه‌ری‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش هه‌ر ده‌ستنیشان ده‌كرێن‬ ‫له‌الیه‌ن زانكۆو كۆلێژه‌وه‌‪ .‬خه‌ڵكێك‬ ‫ح��ه‌ز ده‌ك��ات بچێت ل �ه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بخوێنێت كاتێك كه‌ قبووڵی‌ بۆ دێت‬ ‫ئێمه‌ رێگایان لێناگرین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وانه‌‬ ‫ته‌نها مووچه‌ی‌ خۆیان وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫مۆڵه‌تیش وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ئێمه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫الواز نانێرین‪ ،‬چونكه‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ به‌‬ ‫زه‌ماله‌و به‌ به‌عه‌سات بڕوات به‌ڕێگای‌‬ ‫چه‌ند لیژنه‌یه‌كدا ده‌ڕوات ئه‌وانه‌‬ ‫هه‌موو ئاستی‌ زانستیان به‌رزه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ دوو جۆر پێكهاتووه‌ یان ئه‌وه‌تا‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانن یان ئه‌وانه‌ی‌ ماسته‌ریان‬ ‫وه‌رگرتووه‌ ئه‌وانیش به‌ پێشبڕكێیه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ماوه‌یه‌كه‌ ده‌نگۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ ده‌رماڵه‌ی‌ قوتابیان زیاد‬ ‫ده‌كرێت له‌ ‪ 60‬ه �ه‌زاره‌ وه‌ بۆ ‪100‬‬ ‫هه‌زار ئه‌و ده‌نگۆیه‌ تا چه‌ند دروسته‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر زیاد بكرێت ناوخۆی‌ شاریش‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‌‪ :‬سیستمێك‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ده‌رماڵه‌ی‌ قوتابیان ئه‌ویش‬ ‫سیستمێكی‌ مه‌ركه‌زیه‌ له‌ وه‌زاره‌ته‌وه‌‬ ‫بۆمان دێت‪ ،‬له‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانه‌وه‌‬ ‫موساده‌قه‌ی‌ له‌سه‌ر ده‌ك��رێ‌‪ ،‬دوو‬ ‫جۆریشه‌ ئه‌و قوتابیانه‌ی‌ ناو شار كه‌‬ ‫ده‌رامه‌تیان كه‌مه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ شار ده‌ژین ئه‌ویش‬ ‫به‌ جیاجیایه‌ زیادكردنه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئێمه‌وه‌ش نییه‌‪ ،‬وه‌كو زانكۆ‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت له‌ حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌ت��ه‌وه‌‬ ‫بڕیاری‌ له‌سه‌ر بدرێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌شه‌ناوخۆییه‌كانی‌‬ ‫زان��ك��ۆی‌ س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن ل�ه‌ زانكۆی‌‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‌‌و ده��ۆك زۆرت��رن‪،‬‬ ‫قوتابیان گله‌یه‌كی‌ زۆر ده‌كه‌ن‬ ‫ل��ه‌ خ��زم �ه‌ت��گ��وزاری��ی �ه‌ك��ان �ی‌ ئه‌و‬

‫به‌شه‌ناوخۆییانه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‪ :‬ئێمه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 8500‬قوتابیمان له‌ به‌شه‌ناوخۆیی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌واته‌ له‌وانه‌یه‌ ئه‌و ژماره‌ی‌‬ ‫ل�ه‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كانه‌ به‌قه‌ده‌ر‬ ‫ژم��اره‌ی‌ قوتابیانی‌ زانكۆكانی‌ تر‬ ‫بێت‪ ،‬به‌شه‌ناوخۆییه‌كانی‌ زانكۆ‬ ‫جگه‌ له‌ به‌شی‌ ‪18‬ی‌ شوبات كه‌‬ ‫ه�ی‌ كچانه‌ نزیكه‌ی‌ ‪1100‬قوتابی‌‬ ‫ده‌گ��رێ��ت‪ ،‬به‌شه‌ناوخۆیی‌ شه‌هید‬ ‫ش �ه‌وك �ه‌ت ئ�ه‌وی��ش ‪ 1700‬قوتابی‌‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێت‪ ،‬ئه‌وانی‌ تر هه‌موو‬ ‫باڵه‌خانه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌كرێ‌ گیراون‌و ئه‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاریانه‌ی‌ كه‌ ویستومانه‌‬ ‫به‌ باشترین شێوه‌ جێبه‌جێكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ له‌ هه‌ندێك به‌شه‌ناوخۆیی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ باش نه‌بێت‪ ،‬له‌وانه‌شه‌‬ ‫كه‌ دروستكراوه‌ وه‌كو به‌شه‌ناوخۆیی‌‬ ‫شه‌هید ش��ه‌وك��ه‌ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كۆمپانیا توركیه‌ی‌ ك�ه‌ دروستی‌‬ ‫ك��ردب��وو به‌شێوه‌یه‌كی‌ رێكوپێك‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌وه‌ چوار ساڵیشه‌‬ ‫قوتابی‌ تێدایه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌و بینایه‌مان‬ ‫ئیستالم ن �ه‌ك��ردووه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ف��ه‌رم��ی‌‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫ته‌وابوونی‌ كه‌موكوڕی‌ زۆری‌ تێدابوو‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬زۆرب��ه‌ی‌ به‌شه‌‬ ‫ن��اوخ��ۆی �ه‌ك��ان دورن ل �ه‌ زانكۆوه‌‬ ‫قوتابیان ب�ه‌ ن �ه‌ف �ه‌رات هاتووچۆ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ناكرێت كۆسته‌ر بگیرێت بۆ‬ ‫ئه‌و به‌شه‌ ناوخۆییانه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‌‪ :‬به‌هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆ له‌گه‌ڵ یه‌كێتیی‌‬ ‫ق��وت��اب��ی��ان زۆرج��ار ه��ه‌وڵ��دراوه‌‬ ‫كۆسته‌ر دابین بكرێت‪ ،‬كه‌ قوتابیان‬ ‫ب��گ��وازێ��ت��ه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ درێغیمان‬ ‫نه‌كردووه‌ له‌ دابینكردنی‌ ئۆتۆمبێل‬ ‫بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ قوتابیان بۆ زانكۆ‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها رێكخراوه‌كانی‌ قوتابیان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ قوتابیانیش زۆرج��ار ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌رنامه‌ی‌ ساڵی‌ نوێی‬ ‫زانكۆ چیه‌‪ ،‬پێت وانیه‌ پێویست بێت‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌هه‌ندێك به‌شدا بكرێت‬ ‫بۆ ب�ه‌رزب��ون�ه‌وه‌ی‌ ئاستی‌ زانستی‌‬ ‫زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د دزه‌یی‌‪ :‬ئێمه‌ بۆ ساڵی‌‬ ‫داهاتوو زۆر شتمان له‌به‌رده‌ستدایه‌‬ ‫ت��ا پ�لان �ی‌ وه‌رگ��رت��ن��ی‌ قوتابیان‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك �ی‌ رێ��ك��وپ��ێ��ك بێت‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كمان هه‌یه‌ به‌ناوی‌ دڵنیایی‌‬ ‫جۆری‌ له‌ هه‌موو به‌شه‌كان لێژنه‌مان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌ ب��ه‌دواداچ��وون��ی‌‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر ب��ك��رێ‌‪ ،‬س��ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫سیستمی‌ خ��وێ��ن��دن‌و ه �ه‌م��وو ئه‌و‬ ‫رێنماییانه‌ی‌ ك��ه‌وا ب�ه‌ك��اردێ��ت بۆ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی‌ ئاستی‌ زانستی‌ به‌رزبێت‌و‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ب�ه‌ن��س��ب�ه‌ت خوێندنی‌‬ ‫بااڵش پێداچوونه‌وه‌ ك��راوه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫چه‌ندین كۆبوونه‌وه‌ كراوه‌ رێنمایی‌‬ ‫دان��راوه‌‪ ،‬بۆ ئ�ه‌وه‌ی‌ ساڵی‌ داهاتوو‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكرێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا له‌‬ ‫ساڵی‌ خوێندنی‌ نوێدا هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫سیستمی‌ خوێندن بگۆڕین‌و هه‌موو‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن دات��اش��ۆی‌ بۆ‬ ‫دابندرێت تا مامۆستا به‌شێوازێكی‌‬ ‫نوێ‌ وانه‌كان بڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ هه‌وڵده‌ده‌ین په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫قوتابی‌‌و مامۆستاو سه‌رۆك به‌ش‌و‬ ‫راگ��ر به‌هێزتر بكه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ زانكۆ به‌ڕێوه‌یه‌ ئێمه‌ش‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌ده‌ینه‌ كۆلیژه‌كان‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌رێته‌ به‌شی‌ زانستی‌‬ ‫كه‌ گه‌وره‌ترین یه‌كه‌یه‌ كه‌ پێویسته‌‬ ‫له‌وێوه‌ سیتسمی‌ خوێندن جێبه‌جێ‌‬ ‫بكرێت‌و پێشبكه‌وێت‌و ئاستی‌ زانستی‌‬ ‫به‌رز بێت‪.‬‬

‫جیهانبینی په‌روه‌رده‌‬ ‫فــایــه‌ق ســـه‌عــیــد‬

‫گه‌شه‌سه‌ندنی مرۆڤ له‌تیۆرییه‌كه‌ی‬ ‫له‌هه‌فته‌ی رابردوودا باسمان له‌پێگه‌ی ئێریكسۆن كرد‪ ،‬له‌م هه‌فته‌یه‌دا باس له‌یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه بابه‌ت ‌ه سه‌ره‌كیه‌كانی تیۆرییه‌كه‌ی ئه‌و ده‌كه‌ین كه‌ده‌سنیشانكردنی قۆناغه‌كانی‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی منداڵ ‌ه ك ‌ه بریتی ‌ه له‌هه‌شت قۆناغ‌و هه‌موو ته‌مه‌نی مرۆڤ ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌فته‌ی رابردوودا من به‌هه‌ڵ ‌ه ئه‌وه‌م نووسیبوو كه‌تا ته‌مه‌نی ‪ 35‬ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫داوای لێبوردن ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی یه‌كه‌مدا (‪ 18-1‬مانگ)ئێریكسۆن مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ دوو تێرمی زۆر‬ ‫گرنگدا ده‌كات كه‌بریتین له‌متمانه‌و و بێبڕوایی‪ .‬ئێریكسۆن پێیوای ‌ه هه‌ركات منداڵ‬ ‫بڕوای به‌گه‌وره‌كان هه‌بوو ئه‌و‌ه متمانه‌یان پێده‌كات‌و ده‌بن ‌ه جێگای باوه‌ڕی ئه‌و‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌و‌ه منداڵ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك بڕواو متمانه‌ی به‌گه‌وره‌كانی ده‌وروپشتی‬ ‫نامێنێت‌و هه‌میش ‌ه له‌راڕایی‌و دڵه‌ڕاوكێدا ده‌ژیت‪ ،‬به‌پێی گوزارشی ئێریكسۆن هه‌موو‬ ‫چاره‌سه‌ركردنێكی پۆزه‌تیڤانه‌ی قه‌یرانه‌كانی منداڵ له‌م قۆناغه‌دا متمانه‌یان له‌ال‬ ‫دروستده‌كات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ركات قه‌یرانه‌كانیان به‌شێوه‌یه‌كی نێگه‌تیڤان ‌ه چاره‌سه‌ركران‬ ‫ئه‌وان ناتوانن بڕوا به‌گه‌وره‌كان بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی دووه‌مدا (‪5 ، 2-1‬ساڵ) ئێریكسۆن دوو تێرمی دیك ‌ه ده‌خات ‌ه به‌رباس‬ ‫كه‌بریتین له‌سه‌ربه‌خۆیی‌و دوودڵی‪ .‬چاره‌سه‌ركردنێكی پۆزه‌تیڤانه‌ی گرفته‌كانی‬ ‫منداڵ ده‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی منداڵ هه‌ست به‌بوونی خۆی بكات‌و ئه‌و هه‌سته‌ی‬ ‫له‌ال دروست ببێت كه‌گه‌وره‌كان بڕوایان به‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ست ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆی‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی سه‌ربه‌خۆیی له‌الی منداڵ‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر كات به‌شێوه‌یه‌كی نێگه‌تیڤان ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ری گرفته‌كانی كرا ئه‌و‌ه ده‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی منداڵ وره‌ی بڕوخێت‪ ،‬بڕوای‬ ‫به‌خۆی نه‌مێنێت‌و له‌ئاست تواناكانی خۆیدا هه‌ست به‌دوودڵی بكات‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی سێیه‌مدا (‪ 6-2‬ساڵ) هه‌ردوو تێرمی ده‌سپێشخه‌ری‌و كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫ده‌خرێن ‌ه به‌رباس‪ ،‬له‌م ته‌مه‌نه‌دا تێكه‌ڵبوونی مندااڵن‌و گه‌وره‌كان گه‌ش ‌ه ده‌كات‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی گه‌وره‌كان به‌شێوه‌یه‌كی پۆزه‌تیڤان ‌ه بوار بۆ مندااڵن ده‌ڕه‌خسێنێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌سپێشخه‌ری خۆیان بكه‌ن‪ ،‬ئه‌م هه‌نگاوه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆی به‌شدارییه‌كی‬ ‫راسته‌قینه‌ی منداڵه‌كان له‌پرۆسه‌ی گه‌شه‌سه‌ندنی مه‌عریفی‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌ربه‌ست‬ ‫دانان له‌الیه‌ن گه‌وره‌كانه‌وه‌و باسكردنی مه‌سه‌له‌ی سنوربه‌زاندنی منداڵه‌كان‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كانیاندا له‌گه‌ڵ گه‌وره‌كان هه‌ستی كه‌مته‌رخه‌می‌و گوناه له‌الی ئه‌و‬ ‫مندااڵن ‌ه دروستده‌كات‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای چوون ‌ه قوتابخان ‌ه هه‌ردوو تێرمی چاالكی‌و دووره‌په‌رێزی له‌قۆناغی‬ ‫چواره‌مدا (‪ 12-6‬ساڵ) ده‌بێت ‌ه بابه‌تێكی گرنگ له‌الی مندااڵن‌و رۆڵی به‌رچاو‬ ‫له‌گه‌شه‌سه‌ندنیاندا ده‌گێڕێ‪.‬‬ ‫مندااڵن له‌م ته‌مه‌نه‌دا به‌قۆناغێكی زۆر هه‌ستیاردا تێپه‌ڕده‌بن‌و پێویستیان‬ ‫به‌مامه‌ڵه‌یه‌كی زۆر پۆزه‌تیڤ هه‌ی ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی زۆرترین چاالكی بنوێنێن‌و زۆرترین‬ ‫زانست وه‌ربگرن‪ ،‬هه‌ر مامه‌ڵه‌یه‌كی نێگه‌تیڤانه‌ی گه‌وره‌كان ده‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫مندااڵن خۆیان له‌پرۆسه‌ی فێركردن دووره‌په‌رێز رابگرن‌و هیچ جۆر‌ه به‌شدارییه‌كی‬ ‫ئه‌كتیڤ له‌و پرۆسه‌یه‌دا نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م دووره‌په‌رێزیی ‌ه سه‌ره‌تایه‌كی خراپ بۆ‬ ‫دواكه‌وتنی مندااڵن له‌پرۆسه‌ی فێربوون دروستده‌كات‪.‬‬ ‫پرسی كه‌سایه‌تی راسته‌قینه‌و كه‌سایه‌تی شێوێندراوی منداڵ له‌قۆناغی‬ ‫پێنجه‌مدا (‪ 19-12‬ساڵ) تا راده‌یه‌كی بێسنوور بایه‌خی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕای ئێریكسۆن‬ ‫مامه‌ڵه‌ی گه‌وره‌كان بێئه‌نداز‌ه رۆڵی له‌گه‌شه‌سه‌ندنی ئه‌و كه‌سایه‌تیه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه منداڵ زۆر به‌وریاییه‌و‌ه مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ گه‌وره‌كاندا ده‌كات‪ ،‬هه‌موو جۆره‌كانی‬ ‫هه‌راسانكردن‌و هه‌موو مامه‌ڵه‌یه‌كی نادادپه‌روه‌رانه‌ی گه‌وره‌كان ده‌بێت ‌ه هۆی‬ ‫روخاندنی ئه‌و كه‌سایه‌تیه‌و شێواندنی سیماكانی ئه‌و كه‌سایه‌تی ‌ه له‌الی هه‌رزه‌كاران‌و‬ ‫سه‌ره‌تایه‌ك بۆ له‌دایكبوونی چه‌ندین قه‌یران دروستده‌كات‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی شه‌شه‌مدا (‪ 40-20‬ساڵ ) ه�ه‌ردوو تێرمی نزیكی‌و گۆشه‌گیری‬ ‫رۆڵی گه‌ور‌ه له‌ژیانی مرۆڤدا ده‌گێرێت‪ ،‬شێوازی چاره‌سه‌ركردنی گرفته‌كان بڕیاری‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌دات ئایا مرۆڤ له‌م قۆناغه‌دا ده‌توانێت له‌خه‌ڵكانی دیك ‌ه نزیك ببێته‌وه‌و‬ ‫ببێت به‌هاوڕێیان‌و له‌كاتی پێویستدا لێیان دوور بكه‌وێته‌و‌ه یا نا‪ .‬هه‌ركات مرۆڤ‬ ‫له‌م پرسه‌دا سه‌ركه‌وتوو نه‌بوو ده‌كه‌وێت ‌ه ناو گۆشه‌گیرییه‌و‌ه كه‌قۆناغێكی زۆر‬ ‫نێگه‌تیڤانه‌ی ‌ه بۆ مرۆڤ‪ .‬سه‌ركه‌وتن له‌م قۆناغه‌دا مانای ئه‌وه‌ی ‌ه مرۆڤ له‌ده‌ست‬ ‫نه‌خۆشی‌و گرفت ‌ه ده‌روونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان رزگاری ده‌بێت‌و توانای ئه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ببێت ‌ه تاكێكی به‌سود بۆ كۆمه‌لگا‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی حه‌وته‌مدا (ن��اوه‌ڕاس��ت��ی ت�ه‌م�ه‌ن) م��رۆڤ دووچ��اری تێرمی‬ ‫به‌رهه‌مداربوون‌و چه‌قبه‌ستن ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬یا‬ ‫ئه‌وه‌تا مرۆڤ هه‌ست به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌و بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگا تاكێكی ب ‌ه به‌رهه‌رم‌و گورج‌و گۆڵه‌و‬ ‫توانای ئه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه به‌شداری بیناكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگا بكات‪ ،‬یا ئه‌وه‌تا هه‌ست به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌له‌شوێنی خۆیدا چه‌قی به‌ستووه‌و‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ناتوانێت جارێكی دیك ‌ه‬ ‫هه‌ستێته‌وه‌‪ .‬شێوازی ژیان‌و چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫گرفته‌كانی ئه‌و مرۆڤ ‌ه بڕیاری ئه‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك ‌ه ئه‌و مرۆڤ ‌ه هه‌ست به‌پڕ به‌رهه‌می یا‬ ‫منداڵ زۆر به‌وریاییه‌وه‌‬ ‫چه‌قبه‌ستویی بكات‪.‬‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌دوا قۆناغی ژیاندا مرۆڤ دووچاری‬ ‫گه‌وره‌كاندا ده‌كات‪،‬‬ ‫تێرمی دروستی‌و په‌شیمانبوونه‌و‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫وات ‌ه یا ئه‌وه‌تا دان به‌سنوردابوونی‌و كورتی‬ ‫هه‌موو جۆره‌كانی‬ ‫ژیاندا ده‌نێت‌و پێی وای� ‌ه ئه‌ویش یه‌كێك‬ ‫هه‌راسانكردن‌و‬ ‫بوو‌ه له‌كۆی كۆمه‌ڵگاو كاری باشی كردووه‌و‬ ‫هه‌موو مامه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫نه‌وه‌كانی دوای خ��ۆی ئ�ه‌و كاران ‌ه ته‌واو‬ ‫نادادپه‌روه‌رانه‌ی‬ ‫ده‌ك��ات كه‌نه‌وه‌ی ئه‌و ت �ه‌واوی نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫گه‌وره‌كان ده‌بێته‌‬ ‫یا ئه‌وه‌تا مرۆڤ دان به‌و واقیعدا نانێت‌و‬ ‫هۆی روخاندنی ئه‌و‬ ‫له‌و ئه‌ڵته‌رناتیڤانه‌ش په‌شیمان ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫كه‌سایه‌تیه‬ ‫كه‌له‌ژیاندا هه‌ڵیبژاردوون‪.‬‬ ‫‪faiekk@hotmail.com‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫"لێدان" له‌زانكۆ زۆربووه‌!‬

‫ی زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین ره‌وانه‌ی‌ ماڵه‌وه‌ ده‌كرێن‬ ‫به‌هۆی‌ "لێدان"ه‌وه‌ چه‌ندین قوتاب ‌‬ ‫ی بانیشاری‌ ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫عه‌ل ‌‬

‫ی قوتابیان‌و‬ ‫ن �ه‌چ��ون � ‌ه ژوره‌و‌ه ‌‬ ‫ی خوێندن‬ ‫خوێندكاران بۆ ناو هۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ل ‌ه زانكۆكاندا هه‌رایه‌ك ‌‬ ‫نێوان مامۆستایان‌و قوتابیاندا دروست‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬ب �ه‌و هۆیه‌شه‌و‌ه زیاتر ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین بڕیار ‌‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫‪55‬قوتاب ‌‬ ‫فه‌سڵ كردنیان بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫ی زانكۆ پێیانوای ‌ه‬ ‫مامۆستایان ‌‬ ‫ی قوتابیان‌و‬ ‫ن �ه‌چ��وون � ‌ه ژوره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران ب��ۆ ن��او هۆڵه‌كان ‌‬ ‫خوێندن بووه‌ت ‌ه دیارده‌و هه‌ڕه‌ش ‌ه ل ‌ه‬ ‫ی كوردستان ده‌كات‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫زانكۆكان ‌‬ ‫ل ‌ه قوتابیانیش ده‌ڵێن مامۆستایان‬ ‫ی ده‌كه‌ن له‌نێوان قوتابیان‌و‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب��وار ‌‬ ‫خوێندكارانداو پسپۆران ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیش ئاماژ‌ه ب �ه‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی كورد سوود له‌كاته‌كان ‌‬ ‫قوتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رناگرن‌و هه‌ست ب ‌ه به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ی یه‌كێك ‌ه ل ‌ه قوتابی ‌ه‬ ‫دان��ا غ��از ‌‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫فه‌سڵ كراوه‌كان ‌‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌ك��ات مامۆستایان‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ده‌كه‌ن ل ‌ه غیاباتدان ‌‬ ‫جیاوازیه‌ك ‌‬ ‫قوتابیان‌و خوێندكارانداو "ته‌نها‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ی��ان به‌سه‌ر قوتابی ‌ه كه‌م‬ ‫ده‌ست‌و بێالیه‌نه‌كاندا ده‌ڕوات"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئ��ه‌و ق��وت��اب��ی� ‌ه ب��ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫ی غیابات‬ ‫ی تۆمار ‌‬ ‫وت"ئه‌گه‌ر سه‌یر ‌‬ ‫بكه‌یت ئ��ه‌و‌ه ده‌بینیت به‌ده‌یان‬ ‫ی زۆرتر‌ه‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ل ‌ه ئێم ‌ه غیابات ‌‬ ‫قوتاب ‌‬ ‫ی ك�ه‌س نی ‌ه پێی بڵێت ئه‌و‌ه‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫فه‌سڵ ك��راوی��ت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئێم ‌ه یه‌ك‬ ‫رۆژ غیاباتمان هه‌بێت ده‌ی��ان جار‬ ‫ی‬ ‫ده‌یده‌نه‌و‌ه ب ‌ه ناوچاوانمانداو ره‌وان ‌ه ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌مان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ل��ێ��دان وه‌ك ئ��ام��اژه‌ی��ه‌ك‬ ‫ل �ه‌زان��ك��ۆك��ان��دا ب��ۆ ن �ه‌چ��وون � ‌ه ناو‬ ‫وانه‌كانه‌و‌ه به‌كارده‌هێنرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫زۆرك��ات خ��وێ��ن��دك��اره‌ك��ان له‌ناو‬ ‫زانكۆشدا ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناچن ‌ه‬ ‫وانه‌كانه‌وه‌و وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫وانه‌یه‌"لێده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ی زانكۆ نه‌چوون ‌ه‬ ‫مامۆستایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قوتابیان بۆ هۆڵه‌كان ‌‬ ‫ژوره‌و‌ه ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫خوێندن ب ‌ه هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كوردستان ل ‌ه‬ ‫بۆ س�ه‌ر زانكۆكان ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪ ،‬ل ‌ه هه‌مانكاتدا ئیدار‌ه ‌‬ ‫زان��ك��ۆ به‌كه‌مته‌رخه‌م ده‌زان��ن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵه‌و‌ه چه‌ندین بڕیار ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫توند ده‌رده‌ك ‌هن‌و ل ‌ه كۆتایدا جێبه‌جێ ‌‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫دڵشاد عه‌زیز مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین را ‌‬ ‫ئ��اداب ل ‌ه زانكۆ ‌‬ ‫ی قوتابیان‌و‬ ‫وایه‌" نه‌چوون ‌ه ژووره‌و‌ه ‌‬ ‫ی خوێندن‬ ‫خوێندكاران بۆ هۆڵه‌كان ‌‬

‫ی بانیشاری‌‬ ‫ی زانكۆ له‌ وانه‌كانیان هه‌ڵدێن‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬عه‌ل ‌‬ ‫قوتابیان ‌‬

‫ی گ ‌هو‌ره‌ش‬ ‫بووه‌ت ‌ه دیارده‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كوردستان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ل ‌ه زانكۆكان ‌‬ ‫ی ده‌س��ت��خ��س��ت��ن � ‌ه ناو‬ ‫ب��ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی زان��ك��ۆو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ك��اروب��اره‌ك��ان � ‌‬ ‫ی رێكخراو‌ه‬ ‫حیزبه‌كانه‌و‌ه له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكارییه‌كان‪ ،‬چه‌ندین بڕیار ‌‬ ‫ی سه‌ر به‌رێكخراو‌ه‬ ‫ی قوتابیان ‌‬ ‫فه‌سڵكردن ‌‬ ‫خوێندكارییه‌كانیان‬ ‫ق��وت��اب��ی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆكارێك ‌‬ ‫ی ئه‌م دیارده‌ی ‌ه ده‌زانن‪.‬‬ ‫زیادبوون ‌‬ ‫ی "حیزب‌و رێكخراو‌ه‬ ‫م‪ .‬دڵشاد وت ‌‬

‫ی ناكات‬ ‫كه‌س خۆ ‌‬ ‫به‌خاوه‌نی‌ كه‌مپی‌ باریكه‌!‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مپی‌ باریكه‌ ده‌ڵێن هۆكار ‌‬ ‫ئاواره‌كان ‌‬ ‫سیاسی‌ له‌پشت پشتگوێخستنمانه‌وه‌یه‌‬ ‫ی له‌سلێمانی‌‬ ‫سه‌نگه‌ر تاوه‌گۆز ‌‬

‫ب �ه‌ه��ۆی ن �ه‌ب��وون��ی خزمه‌تگوزاری‬ ‫پێویست‌و كه‌می‌ سه‌رچاوه‌ی بژێوی‬ ‫ژیان‌و بێبه‌شكردنیان له‌ مافه‌كانیان‬ ‫په‌نابه‌رانی‌ كه‌مپی‌ باریكه‌ له‌ژیانێكی‬ ‫بێ‌ خزمه‌تگوزاریدا ده‌ژین‪ ،‬داوا ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ئاوڕیان لێبدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌مپی باریكه‌ كه‌ له‌ساڵی ‪2005‬دا‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی وه‌زاره‌ت��ی به‌رگری‬ ‫ئه‌مریكا دروستكراوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و په‌نابه‌ره‌‬ ‫ئێرانیانه‌ی كه‌ له‌كه‌مپی ئاڵتاشی‬ ‫رومادی بوون‌و له‌ساڵی ‪ 2003‬به‌هۆی‬ ‫جه‌نگه‌وه‌ دووباره‌ ئاواره‌ بوون‪.‬‬ ‫له‌م كه‌مپه‌دا ‪ 350‬خانویان بۆ‬ ‫دروس��ت��ك��راوه‌و ‪ 450‬خێزانی تێدا‬ ‫نیشته‌جێیه‌و ژماره‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی‬ ‫‪3500‬كه‌سه‌‪.‬‬ ‫س��ه‌اڵح یارحسێنی به‌رپرسی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی كه‌مپی باریكه‌‪ ،‬هۆكاری‬

‫پشتگوێخستنی ئه‌م كه‌مپه‌ی گه‌ڕانده‌و‌ه‬ ‫بۆ كاریگه‌ری‌ ئێران به‌سه‌ر حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "ئه‌وه‌ش بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌م كه‌مپه‌و دانیشتوانه‌كه‌ی ته‌نها بیر‬ ‫له‌نان په‌یداكردن‌و قوتی رۆژانه‌یان‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬خه‌ریكی گوزه‌رانیان بن"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی ئه‌نجومه‌نی كه‌مپی‬ ‫باریكه‌ باسله‌وه‌ ده‌ك��ات ئامانجێكی‬ ‫تریان گۆشه‌گیركردنی ئاواره‌كانی‌‬ ‫كه‌مپی‌ باریكه‌یه‌‪ ،‬كه‌ئه‌مه‌ش بۆته‌‬ ‫هۆی ئه‌وه‌ی توشی نه‌خۆشی ده‌روونی‬ ‫ببن‌و ده‌چنه‌ هه‌ر جێگایه‌ك هه‌ست‬ ‫به‌ ش �ه‌رم‌و بێزاری ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئێمه‌یان له‌م كه‌مپه‌دا زیندانیكردووه‌‬ ‫رێگه‌مان ن��اده‌ن تێكه‌اڵوبین له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكدا‪ ،‬ئامانجی ئێرانیش له‌مه‌دا‬ ‫ب �ه‌ڕوون��ی دی��اره‌ ك�ه‌ تێكشكاندنی‬ ‫كه‌سایه‌تی ئه‌م په‌نابه‌رانه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بیر له‌كارو خه‌باتی سیاسی نه‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫نه‌بنه‌ سه‌ر ئێشه‌ بۆ ئێران"‪.‬‬

‫ی مه‌ده‌نیش كه‌مپی‌ باریكه‌یان پشتگوێخستووه‌‪.‬‬ ‫ی مرۆڤ‌و كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌‬

‫فۆتۆگراف‪ :‬سه‌نگه‌ر‬

‫س��ه‌اڵح یارحسێنی ده‌رب��اره‌ی‬ ‫ژی��ان‌و گ��وزه‌ران �ی‌ دانیشتوانی ئه‌م‬ ‫كه‌مپه‌ وت��ی‌ "ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ ل��ه‌دوای‬ ‫دروستكردنی خانوه‌كانه‌وه‌ حكومه‌تی‬ ‫ه�ه‌رێ�م‌و رێكخراوی یوئین نه‌هاتن‬ ‫به‌ده‌مانه‌وه‌ هیچ خزمه‌تگوزاریه‌كیان‬ ‫بۆدابین نه‌كردین"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی ئه‌نجومه‌نی كه‌مپی‬ ‫باریكه‌ ده‌ڵێت ئه‌ركی ئه‌و رێكخراوه‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌ كه‌ سه‌رپه‌رشتی‬ ‫ئێمه‌ ب��ك��ات‌و ئ��اوڕ له‌كێشه‌كانمان‬ ‫بداته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی هاوكاری رێكخراوه‌كانی‬ ‫مافی مرۆڤ بۆ دانیشتوانی ئه‌م كه‌مپه‌‬ ‫سه‌اڵح یارحسینی وتی " ئێمه‌ له‌م‬ ‫كه‌مپه‌دا وه‌ك مرۆڤ ناژین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌راستی ئێره‌ شیاوی ژیانی‌ مرۆڤ‬ ‫نیه‌ من به‌ به‌ر پرسیارێتیه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫قسه‌یه‌ ده‌ك�ه‌م كه‌ له‌كورستان هیچ‬ ‫رێكخراوێكی مافی مرۆڤ بوونی نیه‌‪،‬‬ ‫له‌كوردستاندا یه‌ك كه‌سی تێدانیه‌‬ ‫م��رۆڤ دۆس��ت بێتـ‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌نها یه‌كجار گوزه‌ران‌و ژیانی ئێمه‌یان‬ ‫ببینیایه‌ ئه‌و كات تێده‌گه‌یشتن كه‌‬ ‫مرۆڤ لێره‌ چه‌ند بێ رێزه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی ئه‌نجومه‌نی كه‌مپی‬ ‫ب��اری��ك�ه‌ ئ��ام��اژه‌ ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ ده‌ك��ات‬ ‫چه‌ندین جار پرۆژه‌مان بۆده‌رچووه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی پارێزگاوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌چوینه‌ته‌ شاره‌وانی پرۆژه‌كه‌یان بۆ‬ ‫جێبه‌جێ نه‌كردوین ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ئێمه‌ خه‌ڵكی ه��ه‌ژاری��ن‌و هیچ‬ ‫كه‌سیێك شك نابه‌ین تاپشتگیریمان‬ ‫لێبكات‪.‬‬

‫قوتابی‌و خوێندكارییه‌كان سااڵنی‬ ‫پێشوو زۆر ده‌ستیان خستبوو‌ه ناو‬ ‫كاره‌كانی زانكۆوه‌‪ ،‬یه‌كێكیش له‌وان ‌ه‬ ‫پشتگیریكردنی ئه‌و قوتابییانه‌ی ك ‌ه‬ ‫به‌بۆنه‌ی لێدانه‌و‌ه فه‌سڵكراون‪ ،‬پاشان‬ ‫ئه‌و بڕیارانه‌یان هه‌ڵده‌وه‌شانده‌وه‌و‬ ‫قوتابییه‌كانیش به‌بێ لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫ده‌رباز ده‌بوون"‪.‬‬ ‫م‪ .‬دڵشاد به‌نیگه‌رانیه‌و‌ه باس ل ‌ه‬ ‫ی ئه‌و قوتابی‌‌و خوێندكاران ‌ه‬ ‫ئایند‌ه ‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "به‌داخه‌و‌ه گه‌نجان‌و‬

‫ی كوردستان ئه‌و هه‌موو كات ‌ه‬ ‫قوتابیان ‌‬ ‫زۆره‌یان ل ‌ه به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانن‬ ‫ی لێوه‌ربگرن‪ ،‬هیچ ئامانجێكیشیان‬ ‫سود ‌‬ ‫ی كوردستان"‪.‬‬ ‫نی ‌ه بۆ دوا رۆژ ‌‬ ‫ی زانكۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ندێك له‌قوتابیان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ند‌ه غیاب بن‌و‬ ‫ئه‌وه‌دا نین قوتاب ‌‬ ‫به‌وهۆیه‌شه‌و‌ه كێش ‌ه ل ‌ه ناو زانكۆدا‬ ‫ی ك ‌ه دێت ‌ه‬ ‫دروست بكات‪ ،‬چونك ‌ه قوتاب ‌‬ ‫ی خوێندن بێت‬ ‫زانكۆ ده‌بێت ئامانج ‌‬ ‫نه‌ك نه‌هاتن ‌ه ژوره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فارس ‌‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫سه‌میر‌ه قادر قوتاب ‌‬

‫‪14‬‬

‫ی‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین ب ‌ه ده‌ستوور ‌‬ ‫ل ‌ه زانكۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی نه‌هاتن ‌ه ژوره‌و‌ه ‌‬ ‫وت "به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابی ‌ه ئیهماالنه‌و‌ه چه‌ندین قوتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێش ‌ه بووین‌و خه‌ریك ‌‬ ‫تریش توش ‌‬ ‫ی ئه‌وانین‪،‬‬ ‫ی كێش ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫قوتابی‌‌و خوێندكار دێت ‌ه زانكۆ ده‌بێت‬ ‫بخوێنێت‪ ،‬نه‌ك لێبدات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی ب��وار ‌‬ ‫پسپۆران ‌‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌ك��ه‌ن قوتابیان‌و‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاران ناتوانن سوود له‌كاته‌كان ‌‬ ‫خ��ۆی��ان وه‌رب��گ��رن‌و ه��ه‌س��ت ب ‌ه‬ ‫ی ناكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫به‌رزان قوباد توێژ‌ه ‌‬ ‫ی ك��ورد په‌یوه‌ندیان‬ ‫وت�ی‌" قوتابیان ‌‬ ‫پته‌و‌ه ل ‌ه نێوان یه‌كترداو ئه‌مه‌ش‬ ‫واده‌ك��ات كاریگه‌ریان له‌سه‌ر یه‌كتر‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ك ‌ه قوتابیه‌ك ناچێت ‌ه هۆڵ ‌‬ ‫ی بێگومان‬ ‫خوێندنه‌و‌ه هاوڕێكه‌ش ‌‬ ‫ناچێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌" لێدان ڤایرۆسێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی زان��ك��ۆك��ان� ‌‬ ‫زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫گ��رت��ووه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێده‌كه‌ین ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه قوتاب ‌‬ ‫هه‌ست ‌‬ ‫ی ناكات‬ ‫كورد هه‌ست ب ‌ه به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌دا"‪.‬‬ ‫ئه‌و توێژه‌ر‌ه ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی دروستبوون ‌‬ ‫چه‌ند هۆكارێك بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ئه‌م دیارده‌ی ‌ه له‌وان ‌ه "الوازی ئیداری‬ ‫زانكۆ چونك ‌ه ب ‌ه بڕیارو نووسین سااڵن ‌ه‬ ‫چه‌ندین ب��ڕی��اری توند ده‌رده‌چێت‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌م كێشه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌باری‬ ‫ێ‬ ‫جێبه‌جێكردندا هیچ شتێك جێبه‌ج ‌‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا گه‌نجی ئێستا‬ ‫هیچ ئامانجێكی نییه‌و هیچ سوود ل ‌ه‬ ‫كاته‌كانی نابینێت"‪.‬‬

‫گوندێك ده‌یه‌وێت ببێت به‌گه‌ڕه‌كێك!‬

‫ی تووه‌سوران‬ ‫ی گوند ‌‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫ی ده‌نگ ‌‬ ‫به‌زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ببن ‌ه گه‌ڕه‌كێك ل ‌ه سه‌نگه‌سه‌ر ‬ ‫فه‌رمان چۆمانی‌ له‌ رانیه‌‬

‫گوند ‌ی تووه‌سوران به‌زۆرین ‌ه ‌ی ده‌نگ ‌ی‬ ‫دانیشتوانه‌ك ‌ه ‌ی ده‌یانه‌وێت بخرێن ‌ه سه‌ر‬ ‫نه‌خش ‌ه ‌ی بنه‌ڕه‌ت ‌ی سه‌نگه‌سه‌ر‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ئاوڕیان لێبدرێته‌و‌ه بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫كردن ‌ی كێشه‌و گرفته‌كانیان‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ر ‌ی‬ ‫ناحیه‌كه‌ش پشتگیر ‌ی داواكه‌یان ده‌كات‪.‬‬ ‫گوند ‌ی تووه‌سوران كیلۆمه‌ترێك ل ‌ه‬ ‫ناحی ‌ه ‌ی سه‌نگه‌سه‌ره‌و‌ه دوره‌و نزیك ‌ه ‌ی‬ ‫‪ 310‬ما ‌ڵ ده‌ب�ێ‌‪ ،‬زیاتر ل ‌ه ‪ 1400‬كه‌س‬ ‫دانیشتوانیه‌تی‌‌و ئه‌و گوند‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫به‌رده‌وام ل ‌ه فراوان بوندایه‌‪ ،‬ب ‌ه ده‌ست‬ ‫كۆمه‌ڵێك گرفته‌و‌ه ده‌ناڵێنێت‪.‬‬ ‫سامی ‌ه ئه‌حمه‌د ژنێك ‌ی دانیشتو ‌ی‬ ‫گونده‌كه‌یه‌و باسله‌و‌ه ده‌كات له‌و گونده‌دا‬ ‫شوێنێك نیی ‌ه زبڵ‌‌و خاشاك ‌ی ماڵه‌وه‌یان ‌ی‬ ‫ل ‌ێ فڕ‌ه بده‌ن‪ ،‬ب ‌ه ناچار ‌ی فڕێ ‌ی ده‌ده‌ن ‌ه‬ ‫به‌رده‌م ماڵه‌كانیان‌‪ .‬سامی ‌ه وت ‌ی "داواكارم‬ ‫ئ��اوڕێ��ك ل � ‌ه ت��ووه‌س��وران بده‌نه‌وه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل ‌ی خۆڵمان بۆ دابین بكه‌ن"‪.‬‬ ‫تووه‌سوران تاوه‌كو ئێستا بنك ‌ه ‌ی‬ ‫ته‌ندروست ‌ی تێدا نیه‌و له‌كات ‌ی بوون ‌ی‬ ‫نه‌خۆش ‌ی ده‌بێت س �ه‌ردان � ‌ی ناحی ‌ه ‌ی‬ ‫سه‌نگه‌سه‌ر بكه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها ناو كۆاڵنه‌كان‬ ‫هیچ خزمه‌تگوزارییه‌كان بۆ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫سامی ‌ه وت � ‌ی "منداڵه‌كانمان ك ‌ه‬ ‫ده‌چن ‌ه قوتابخان ‌ه هه‌موو له‌شیان ده‌بێت ‌ه‬ ‫قوڕ‪ ،‬چونك ‌ه چه‌وڕێژ نه‌كراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بنك ‌ه ‌ی ته‌ندروستیشمان نییه‌"‪.‬‬ ‫لوقمان حه‌مه‌د عه‌بدوڵاڵ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫گوند ‌ی ت��ووه‌س��وران باسیله‌وه‌كرد "تا‬ ‫ئێستا ئ��اوه‌ڕۆ له‌و گوند‌ه نییه‌و ئاو و‬ ‫ئاوه‌ڕۆیه‌ك ‌ی زۆریش ‌ی هه‌یه‌و هه‌موو ‌ی‬ ‫ب� ‌ه ب��ه‌رده‌م ماڵه‌كاندا ده‌ڕوات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بۆنێك ‌ی پیس ‌ی دێت‌و ل ‌ه هاویندا خه‌ڵك‬

‫ێ خزمه‌تگوزارییه‌‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‌‬ ‫تووه‌سوران ب ‌‬

‫پێ ‌ی ه �ه‌راس��ان ده‌ب��ێ‌‌و مه‌ترس ‌ی بۆ‬ ‫سه‌ر ته‌ندروست ‌ی منداڵه‌كانمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫تۆڕ ‌ی كاره‌باكه‌مان باش نییه‌و گرفت ‌ی‬ ‫بۆ دروست كردووین‌و زوو زوو شۆرت‬ ‫روده‌دات‪ ،‬ل ‌ه كات ‌ی پچران ‌ی سیمه‌كان‬ ‫مه‌ترس ‌ی رودان ‌ی كاره‌ساتی لێده‌كرێت‌و‬ ‫به‌هۆیه‌و‌ه چه‌ندینجار ئامێر ‌ی كاره‌بایی‬ ‫مااڵن سوتاون"‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌ی قسه‌كان ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی گوند ‌ی‬ ‫تووه‌سوران له‌و گوند‌ه رێژه‌یه‌ك ‌ی به‌رچاو‬ ‫مندا ‌ڵ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم بێبه‌شن ل ‌ه هه‌بوون ‌ی‬ ‫باخچه‌یه‌ك ‌ی ساوایان‪ ،‬هه‌روه‌ها گرفت ‌ی‬ ‫كه‌م ‌ی مامۆستا ‌ی پسپۆڕیان هه‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫قوتابخانه‌داو به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه نزیك ‌ه ‌ی ‪80‬‬ ‫خوێندكاریان بۆ درێ��ژه‌دان ب ‌ه خوێندن‬ ‫روو ل ‌ه شارۆچك ‌ه ‌ی سه‌نگه‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫حه‌سه‌ن نه‌ب ‌ی هاوواڵتیه‌ك ‌ی ئه‌و‬ ‫گونده‌یه‌و ده‌ڵێت "بنك ‌ه ‌ی ته‌ندروست ‌ی‬ ‫پێداویستیه‌ك ‌ی گرنگ ‌ی ژیان ‌ی مرۆڤه‌و‬ ‫ده‌ب� ‌ێ ل ‌ه هه‌موو كاتێكدا روو بكه‌ین ‌ه‬ ‫نه‌خۆشخان ‌ه ‌ی سه‌نگه‌سه‌ر"‪ .‬حه‌سه‌ن‬ ‫وت ‌ی "هه‌وڵمانداوه‌و داواكاریشین ك ‌ه ببین‬ ‫ب ‌ه گه‌ڕه‌كێك ل ‌ه سه‌نگه‌سه‌ر‪ ،‬ك ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه ل ‌ه نێوان خۆماندا راپرسیمان‬ ‫كردووه‌و زۆرین ‌ه ‌ی هاوواڵتیان خوازیارن‬ ‫ببین ‌ه گه‌ڕه‌كێك ل ‌ه سه‌نگه‌سه‌ر"‪.‬‬ ‫عه‌بدوڵاڵ ئیبراهیم به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬

‫ناحی ‌ه ‌ی سه‌نگه‌سه‌ر ب ‌ه ده‌ستوور ‌ی‬ ‫راگ �ه‌ی��ان��د "ئێم ‌ه ل � ‌ه چ�ه‌ن��دی��ن الو‌ه‬ ‫ل� ‌ه ه�ه‌وڵ��دای��ن پ��ڕۆژه‌ی��ان ب��ۆ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ده‌رخست ‌ه ‌ی ئ��اوه‌ڕۆو تێكه‌ڵه‌رێژكردن‌و‬ ‫تۆڕ ‌ی كاره‌بامان ئاماد‌ه كردووه‌و ناردومان ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زی��ران‌و به‌هیواین‬ ‫ئاڕاست ‌ه ‌ی الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان ‌ی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬سه‌ردان ‌ی وه‌زی��ر ‌ی كاره‌بامان‬ ‫ك��ردوو‌ه پ��ێ��م��ان ڕاگ��ه‌ی��ان��دوو‌ه ك ‌ه‬ ‫پێویستمان ب� ‌ه ف��راوان��ك��ردن� ‌ی تۆڕ ‌ی‬ ‫كاره‌با ‌ی گونده‌كانمانه‌و تووه‌سورانیش‬ ‫له‌و به‌رنامه‌یه‌دای ‌ه ئومێدمان وای ‌ه ك ‌ه‬ ‫كاریان بۆ بكرێ"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی ناحی ‌ه ‌ی‬ ‫سه‌نگه‌سه‌ر وت � ‌ی "گرفت ‌ی نه‌بوون ‌ی‬ ‫بنكه‌یه‌ك ‌ی ته‌ندروستیمان گه‌یاندوو‌ه‬ ‫ب ‌ه به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی ته‌ندروست ‌ی رانیه‌و‬ ‫ئه‌وانیش ل ‌ه رێگا ‌ی خۆیانه‌و‌ه له‌هه‌وڵدان‬ ‫بنك ‌ه ‌ی ته‌ندروستیان بۆ دروست بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ فڕێدان ‌ی پاشه‌ڕۆش چه‌ندینجار‬ ‫شاره‌وان ‌ی هاوكار ‌ی كردوون‌و كاریشمان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌كردوو‌ه ك ‌ه تووه‌سوران بكرێت‬ ‫ب ‌ه گه‌ڕه‌كێك ل ‌ه سه‌نگه‌سه‌رو بخرێت ‌ه ناو‬ ‫نه‌خش ‌ه ‌ی بنه‌ڕه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵم ‌ی باشمان‬ ‫نه‌دراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬جارێكیتریش هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫ل ‌ه رێگا ‌ی الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان ك ‌ه‬ ‫گونده‌كان ‌ی تووه‌سوران‌و قادراو‌ه بخه‌ین ‌ه‬ ‫ناو نه‌خش ‌ه ‌ی بنه‌ڕه‌تی‌"‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫کلتور‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪19‬‬

‫کامکاره‌کان به‌جیهانی بوونه‌ته‌وه‌‬

‫ی سپی‌" له‌ناو گه‌نجانی‌ خانه‌قین روو له‌زیادبوونه‌‬ ‫"ئه‌نفال ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌موو گه‌نجه‌ ئالوده‌بووه‌ بكه‌ین"‬ ‫"له‌تواناماندا نی ‌ه كۆنترۆڵ ‌‬ ‫فه‌رمان خێاڵنی‌ ل ‌ه خانه‌قین‬

‫ی‌و‬ ‫ی م ‌ه ‌‬ ‫ئالوده‌بوون ب�ه‌خ��واردن�ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ح�� ‌هب‌و م��اد‌ه ه��ۆش��ب �ه‌ره‌ك��ان ال ‌‬ ‫ی خانه‌قین روو له‌زیادبوونه‌‪،‬‬ ‫گه‌نجان ‌‬ ‫ی پۆلیسیش ده‌ڵێت‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئ�ه‌و دیارده‌ی ‌ه‬ ‫ناتوانین كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیش‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬پسپۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌و‌ه ده‌ك��ه‌ن په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی خێزانیه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی خانه‌قین شارێك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرماشان ‌‬ ‫ی ته‌ماس ‌ه له‌گه‌ڵ شار ‌‬ ‫هێڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ��واروو ‌‬ ‫ی ت��ر ‌‬ ‫ئ��ێ��ران‌و شاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هۆشبه‌ر ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬ناتوانرێت ماد‌ه ‌‬ ‫وه‌ك��و ش��روب‌و ح�� ‌هپ‌و حه‌شیش ‌ه‬ ‫كۆنتڕۆڵ بكرێت‌و ل�ه‌ش��اره‌ك�ه‌دا ب ‌ه‬ ‫ئاشكرا چه‌ند گه‌نجێك ئالوده‌بوون‬ ‫به‌و ماد‌ه هۆشبه‌رانه‌‪.‬‬ ‫ی سپی‌" ئ��ام��اژه‌ی� ‌ه بۆ‬ ‫"ئه‌نفال ‌‬ ‫ی ماد‌ه هۆشبه‌ره‌كان له‌سه‌ر‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ت��وش��ب��ووان‌و به‌كارهێنه‌ران ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ی چه‌ندین نه‌خۆش ‌‬ ‫ماددانه‌‪ ،‬كه‌تووش ‌‬ ‫ی‌و جه‌سته‌ییا ‌ن‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا سه‌عید گه‌نجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪23‬سااڵن ‌ه ئێستا ل ‌ه بارێك ‌‬ ‫ی شێواودا ده‌ژی‌‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫ده‌روون�� ‌‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك هاوڕێ ‌‬ ‫ی هاندان ‌‬ ‫دواتر به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌یخواردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫خۆیه‌و‌ه دووچار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫بێشومار ده‌بێت‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژگار خواردنه‌و‌ه هیچ كاریگه‌ریه‌ك ‌‬ ‫ی ناكات‪،‬‬ ‫ی‌و سه‌رخۆش ‌‬ ‫نامێنێت له‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێت به‌ناچار ‌‬ ‫بۆی ‌ه وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی سه‌رخۆش بكات‬ ‫ی خ��ۆ ‌‬ ‫بۆ ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌س��ت��ده‌ك��ات به‌شروبخواردنه‌وه‌و‬ ‫دواجار حه‌پخواردن‪.‬‬

‫ی یه‌كه‌م‬ ‫ئه‌و گه‌نج ‌ه حه‌پخۆر‌ه باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواردووه‌و وت ‌‬ ‫ی كرد ك ‌ه حه‌پ ‌‬ ‫جار ‌‬ ‫"ی�ه‌ك�ه‌م ج��ار حه‌پێكم خ��وارد زۆر‬ ‫ی زۆر هیچ ئاگام‬ ‫رشامه‌و‌ه تا ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ماڵه‌و‌ه‬ ‫له‌خۆم نه‌ما‪ ،‬ئێواره‌ش له‌ترس ‌‬ ‫ی شه‌و نه‌گه‌ڕامه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫تا دره‌نگانێك ‌‬ ‫ش�ه‌و‌ه هاوڕێكانم ك ‌ه حاڵیان له‌من‬ ‫باشتر بوو چاودێریان كردم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئالوده‌بوون ‌‬ ‫عه‌بدوڵاڵ هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫چه‌ند گه‌نجێك ل ‌ه گه‌نجان ‌‬ ‫ی هۆشبه‌ره‌و‌ه ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫به‌ماد‌ه ‌‬ ‫ی ئ�ه‌و ماددانه‌‪،‬‬ ‫ی‌و ه�ه‌رزان� ‌‬ ‫بۆ زۆر ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ل �ه‌م ش��اره‌دا هه‌رزانترین‌و‬ ‫زۆرترین شت شروب‌و حه‌په‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫ی گه‌نج ‌ه‬ ‫وا ده‌كات ك ‌ه گه‌نجان له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئالوده‌بووه‌كانه‌و‌ه فێرببن‌و به‌ئاسان ‌‬ ‫ی لێبێنن"‪.‬‬ ‫ناتوانن واز ‌‬ ‫ی ئه‌و گه‌نجان ‌ه ئه‌و‬ ‫ی قس ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ده‌هێنن‬ ‫ی گه‌نجان به‌كار ‌‬ ‫ماددان ‌ه ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫چه‌ند جۆرێك ‌ه وه‌كو "ئارتین‌و سه‌ماو ‌‬ ‫ی‌و ئه‌بوحاجب"ه‌‪.‬‬ ‫ی‌و سور ‌‬ ‫وه‌رد ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌م ج��ۆر‌ه ح�ه‌پ��ان�ه‌و م��اد‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك��و تلیاك‬ ‫ی ت��ر ‌‬ ‫س��ڕك��ه‌ر ‌‬ ‫ی ئێران‌و‬ ‫ی ل ‌ه واڵتان ‌‬ ‫ی نهێن ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫سوریاو‌ه ده‌هێنرێت ‌ه ناو خانه‌قینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌قین ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫سنوریه‌‪ ،‬قاچاخچیه‌كانیش له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئۆتۆمبێل ‌ه بارهه‌ڵگره‌كاندا‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكده‌كه‌ون‪ ،‬له‌ناو شاریشدا كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان هه‌ی ‌ه ك ‌ه ب ‌ه نهێن ‌‬ ‫تایبه‌ت ‌‬ ‫ده‌یفرۆشن به‌گه‌نج ‌ه موشته‌ریه‌كانیان‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫ی حه‌مید گه‌نجێك ‌‬ ‫هه‌رد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا واز ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫‪ 25‬ساڵه‌و به‌قس ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و ج��ۆر‌ه حه‌پان ‌ه‬ ‫له‌به‌كارهێنان ‌‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژانێك بوو‌ه به‌ده‌ست‬ ‫ی ئه‌و ج��ۆر‌ه ماددانه‌و‌ه‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی پێده‌كات بێزار‬ ‫ی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫وه‌ك خۆ ‌‬ ‫بووه‌‪.‬‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه هۆكار ‌‬ ‫ی گه‌نجان روو له‌م ماددان ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫ی بێكاریه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی "به‌هۆ ‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫هه‌رد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن��رخ‌و چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ل��ه‌ب��ار‌ه ‌‬ ‫ی تلیاك‌و ئ �ه‌و جۆر‌ه‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی "تلیاك‬ ‫ی وت�� ‌‬ ‫ح �ه‌پ��ان �ه‌و‌ه ه��ه‌رد ‌‬ ‫ی (‪)65-45‬‬ ‫زۆر گران ‌ه جگه‌ره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ه�ه‌زار دیناره‌و حه‌په‌كانیش به‌پێ ‌‬ ‫ی له‌(‪)7-3‬هه‌زار‬ ‫ی پارچه‌یه‌ك ‌‬ ‫جۆره‌كان ‌‬ ‫ی هه‌فته‌یه‌ك ده‌كات‌و‬ ‫دیناره‌و به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ته‌و‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی كه‌س ‌‬ ‫له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ناسین‌و متمان ‌ه پێكردن به‌گه‌نجان ‌‬ ‫ناوشار ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك له‌پۆلیس ‌‬ ‫ی‬ ‫خانه‌قینه‌و‌ه ك� ‌ه نه‌یویست ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ب�ڵاوب��ك��رێ��ت �ه‌و‌ه ب�� ‌ه ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫ی زۆر له‌م شاره‌دا‬ ‫راگه‌یاند "گه‌نجێك ‌‬ ‫ئالوده‌بوون به‌شروب خواردنه‌وه‌و‬ ‫حه‌پخواردنه‌وه‌‪ ،‬تا ئێستا توانیومان ‌ه‬ ‫ی ئالوده‌بوو تۆمار بكه‌ین‪ ،‬ئه‌م‬ ‫‪40‬گه‌نج ‌‬ ‫گه‌نجان ‌ه زۆربه‌یان ئه‌و گه‌نجانه‌ن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێرانه‌و‌ه هاتوون یان ل ‌ه شاره‌كان ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه ه��ات��وون‌و له‌م‬ ‫خ��واروو ‌‬ ‫ێ بوون"‪.‬‬ ‫شاره‌دا نیشته‌ج ‌‬ ‫ی "ئه‌م‬ ‫ئ��ه‌و س��ه‌رچ��اوه‌ی�� ‌ه وت�� ‌‬ ‫ئ��ال��وده‌ب��ووان�� ‌ه رۆژان�� ‌ه كێش ‌ه بۆ‬ ‫هاوواڵتیان دروست ده‌ك ‌هن‌و ئێمه‌ش‬ ‫ی خۆمان ده‌ك�ه‌ی��ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئیجرائات ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌موو‬ ‫له‌تواناماندا نی ‌ه كۆنترۆڵ ‌‬ ‫گه‌نج ‌ه ئالوده‌بوو‌ه بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی نه‌درێت ئه‌وا‬ ‫ی چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫كاره‌سات ده‌خوڵقێت له‌م شاره‌دا"‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك ل ‌ه عیاد‌ه پزیشكییه‌كان ‌‬ ‫ناو گ �ه‌ڕ‌هك‌و كۆاڵنه‌كان ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫ش��روب��ان�ه‌ی��ان الده‌س��ت ده‌كه‌وێت‌و‬ ‫ده‌یفرۆشن ك ‌ه گه‌نجان به‌كاریده‌هێنن‪.‬‬ ‫ی پزیشك‬ ‫ی��اری��ده‌ده‌رێ��ك�� ‌‬ ‫ی خانه‌قیندا‬ ‫ی ل ‌ه كۆاڵنێك ‌‬ ‫كه‌عیاده‌یه‌ك ‌‬

‫ه��ه‌ی�� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫و ت‬

‫به‌‬

‫"ئ��ه‌و گه‌نجان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئێم ‌ه داوا ‌‬ ‫خۆیان نایه‌ن بۆ ال ‌‬ ‫ش��روب بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو منداڵ‬ ‫ده‌نێرن‪ ،‬یان هه‌ر جاره‌و‬ ‫هاوڕێیه‌كیان ده‌نێرین‌و‬ ‫ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫داوا ‌‬ ‫ج��ۆر‌ه‬ ‫شر و با نه‌‬ ‫ده‌ك��ه‌ن‪،‬‬ ‫ئ��ێ��م��ه‌ش ن��ازان��ی��ن پێیان‬ ‫ده‌فرۆشین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫پسپۆران ‌‬ ‫ی ئ��ام��اژ‌ه‬ ‫ك��ۆم��ه‌اڵت�� ‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ده‌ك��ه‌ن‬ ‫ئالود ه‌بوونی‌‬

‫ی‌و‬ ‫ی "هه‌موو چاالك ‌‬ ‫گ �ه‌ڕان��ده‌وه‌و وت ‌‬ ‫ی ب��اش یان‬ ‫ره‌وش��ت��ێ��ك� ‌‬ ‫خ��راپ ك � ‌ه تاكه‌كان‬ ‫ی ده‌گه‌یه‌نن‬ ‫به‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ل��ه‌ك��ۆم��ه‌ڵ��گ��ه‌دا‬

‫گه‌نجا ن‬ ‫ب�� ‌ه م��اد‌ه‬ ‫هۆشبه‌ر ه‌كان‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫پ��ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫خێزانییه‌و ه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ��اك��ۆ ع��ه‌ل�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ت��وێ��ژه‌ر ‌‬ ‫ی م��اد‌ه‬ ‫ب��ه‌ك��اره��ێ��ن��ان�� ‌‬ ‫ی وه‌كو تلیاك‌و‬ ‫هۆشبه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی سڕكه‌ر له‌الیه‌ن گه‌نجانه‌و‌ه‬ ‫حه‌پ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزان ‌‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫بۆ نا ته‌ندروست ‌‬

‫ی ف��اك��ت �ه‌رو پاڵنه‌ر‌ه‬ ‫ب�ه‌رئ�ه‌ن��ج��ام� ‌‬ ‫ی ئه‌و ژینگه‌یه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی تێدا ده‌ژی"‪.‬‬ ‫مرۆڤه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی خ��ێ��زان منداڵ‬ ‫ئ��اك��ۆ وت�� ‌‬ ‫ی ناو كۆاڵن‌و بازاڕو‬ ‫ده‌خه‌نه‌وه‌و به‌ره‌اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك ‌هن‌و ئیتر لێ ‌‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌كان ‌‬ ‫ناپرسنه‌و‌ه تا بزانن رۆژان ‌ه ئه‌م‬ ‫ی ده‌كات؟‬ ‫منداڵه‌یان چ ‌‬ ‫ی ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌و‌ه بۆ‬ ‫ك�� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫م��اڵ��ه‌وه‌؟ هاوڕێیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كێ ده‌ك��ات‌و مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی ل��ه‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫رۆژان�� ‌ه ‌‬ ‫چۆنه‌و چۆن نیه‌"‪.‬‬ ‫ئ��اك��ۆ پ��ێ��ی��واب��وو ئه‌و‬ ‫ی ئه‌م ماددان ‌ه به‌كارده‌هێنن‬ ‫كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رزه‌كاریدا فێر ‌‬ ‫زیاتر له‌ته‌مه‌نێك ‌‬ ‫ی "م��رۆڤ ل�ه‌م ته‌مه‌نه‌دا‬ ‫ده‌ب��ن‪ ،‬وت� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه نێو كۆمه‌ڵێك گۆڕانكار ‌‬ ‫ی زۆرترین‬ ‫ی‌و عه‌قڵیه‌وه‌و توش ‌‬ ‫جه‌سته‌ی ‌‬

‫حاڵه‌كاتی‌ ‬ ‫ی‬ ‫ی‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌روون�� ‌‬ ‫ش��ڵ �ه‌ژان � ‌‬ ‫ی ده‌بێت‌و‬ ‫ی‌و خێزان ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ خۆ ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫گرفت ‌‬ ‫دروس��ت ده‌ك��ات‪ ،‬دواج��اری��ش‬ ‫ی ژیانیه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌زمون ‌‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئ �ه‌و ئ��ازاران�� ‌ه ناگرێت‌و‬ ‫ب �ه‌رگ � ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ناشزانێت چ��ۆن رووب��ه‌ڕوو ‌‬ ‫حاڵه‌تان ‌ه ببێته‌وه‌و دواج��ار په‌نا بۆ‬ ‫ی هۆشبه‌ر ده‌ب��ات‌و به‌باشترین‬ ‫ماد‌ه ‌‬ ‫ی ده‌زانێت"‪.‬‬ ‫رێگه‌چار‌ه ‌‬

‫ی كـورت بێــت یــان درێـــژ؟‬ ‫ی ده‌سگیـرانـ ‌‬ ‫مـاوه‌ ‌‬

‫ی رۆشنبیری‌‌و ئه‌خالقی‌‌و هه‌ڵسوكه‌وته‌وه‌"‬ ‫ی گرنگ ‌ه بۆ شاره‌زابوون له‌یه‌كتری‌ له‌روو ‌‬ ‫"ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫مه‌جید بیتوێن ‌ی له‌سلێمانی‌ ‬

‫راژان نه‌وزاد ته‌مه‌ن ‪ 21‬ساڵ كه‌چووه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌رگیریه‌وه‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ناو پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵێك بووه‌ وت ‌‬ ‫ده‌سگیرانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی من ئه‌م ماوه‌ی ‌ه كاتێك ‌‬ ‫"به‌بڕوا ‌‬ ‫زێڕین ‌ه ئه‌گه‌ر هه‌ریه‌ك ل ‌ه كوڕو‬ ‫ی‬ ‫ێ به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫كچه‌ك ‌ه بیانه‌و ‌‬ ‫ی لێوه‌ربگرن‪،‬‬ ‫ب��اش س��ود ‌‬ ‫ێ ت��رس‌و‬ ‫چ��ون��ك�� ‌ه ب��ه‌ب�� ‌‬ ‫ی ده‌توانن‬ ‫دڵه‌ڕاوكێ ب ‌ه باش ‌‬ ‫ی یه‌كتر بگ ‌هن‌و ل ‌ه‬ ‫له‌ناخ ‌‬ ‫خاڵ ‌ه ناكۆكیه‌كانیان‬ ‫بگه‌ن"‪.‬‬ ‫راژان ئاماژ‌ه‬ ‫ب��ه‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ل��ه‌م��او‌ه ‌‬

‫د ه‌ستگیرانداریدا‬ ‫ی‬ ‫ێ یادگار ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ج��وان دروس��ت‬ ‫ده‌بێت ك ‌ه له‌پێشتر‬ ‫ئ��ه‌م ی��ادگ��اری��ان�� ‌ه‬ ‫دروست نه‌بووه‌‪ ،‬ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دروس��ت بوون ‌‬ ‫ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی له‌دوا ‌‬ ‫خۆشه‌ویست ‌‬ ‫هاوسه‌رگیری‌‪.‬‬

‫كوڕان‌و‬ ‫ی‬ ‫ك��چ��ان‌و بیروڕا ‌‬ ‫ج��ی��اوازی��ان ه��ه‌ی�� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی م��او‌ه ‌‬ ‫ده‌رب��ار‌ه ‌‬ ‫ده‌ستگیرانداری‌‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫ی درێژ‬ ‫ح�ه‌ز ده‌ك��ه‌ن م��اوه‌ك� ‌ه ‌‬ ‫ی بتوانن زیاتر‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كتربن‌و‬ ‫ی كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ش��اره‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌كیشیان ده‌ڵێن تا ماوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��ورت بێت باشتره‌‪ ،‬پسپۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایینش ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن ماو‌ه ‌‬ ‫ی نه‌كراوه‌و‬ ‫ی دی��ار ‌‬ ‫ده‌ستگیراندار ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌سه‌ر هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربه‌ست ن��ادر خوێندكار ‌‬

‫ی‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫زانكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ئیسالمی‌ ژی��ان � ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێت ماو‌ه ‌‬ ‫پێكهێناوه‌و وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی شه‌ش مانگ بووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستگیرانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ستگیرانیدا زۆر‬ ‫ی "له‌ماو‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوبووین‪ ،‬چونك ‌ه له‌م‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌دا توانیمان تێگه‌شتنێك ‌‬ ‫ی دروست بكه‌ین وه‌ك‬ ‫بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫پایه‌ی ‌هك‌و پشتگیریه‌ك ل ‌ه‬ ‫ی ده‌هێنین‪،‬‬ ‫ئه‌مڕۆدا به‌كار ‌‬ ‫ی گ��رن��گ�� ‌ه بۆ‬ ‫م��اوه‌ی��ه‌ك�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ش��اره‌زاب��وون له‌یه‌كتر ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ی‌و ئه‌خالق ‌‬ ‫ی رۆشنبیر ‌‬ ‫له‌روو ‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س �ه‌رب �ه‌س��ت ئ��ام��اژ‌ه ب��ۆ ئ��ه‌و‌ه‬ ‫ده‌ك��ات ك ‌ه گه‌نجان ده‌توانن سوود‬ ‫له‌م كات ‌ه ببینن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌گه‌ر خاڵ ‌ه‬ ‫ناكۆكیه‌كان زیاتر بوون ده‌توانن ب ‌ه‬ ‫ی زوو‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ێ كێش ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ب ‌‬ ‫ئاسان ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫له‌یه‌كتر جیابنه‌و‌ه له‌سه‌ر ڕا ‌‬ ‫دوو ره‌گه‌ز‪.‬‬ ‫ی ت��ر پێیانوای ‌ه‬ ‫ژم��اره‌ی��ه‌ك�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ك�� ‌ه پ��ێ��وی��س��ت ن��اك��ات م��او‌ه ‌‬ ‫درێژبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستگیراندار ‌‬ ‫ی كێشه‌یان‬ ‫ی دروستبوون ‌‬ ‫مه‌ترس ‌‬ ‫ی ده‌ستگیرانداریدا‪،‬‬ ‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بینن‬ ‫ب�ه‌م�ه‌ت��رس��ی��ی�ه‌ك� ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��ۆ ه��ه‌ڵ��وه‌ش��ان��ه‌و‌ه ‌‬

‫هاوسه‌رگیریه‌كه‌یان‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ره‌سوڵ ته‌مه‌ن ‪22‬ساڵ‬ ‫ی‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫خوێندكار ‌‬ ‫ی ئینگلیزی‌‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫چواره‌م ‌ه له‌به‌ش ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی ده‌ستگیران ‌‬ ‫ب ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات تائێستا نه‌چۆت ‌ه ناو پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی من‬ ‫ی "ب ‌ه بڕوا ‌‬ ‫هاوسه‌رگیریه‌وه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ێ هۆ‬ ‫ی نابێت به‌ب ‌‬ ‫ی ده‌ستگیران ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژ بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كێشه‌و گرفت"‪.‬‬ ‫دروستبوون ‌‬ ‫محه‌مه‌د پێیوای ‌ه كێشه‌كان جیاواز‌ه‬ ‫ی تر ده‌گۆڕێت‬ ‫له‌كه‌سێكه‌و‌ه بۆ كه‌سێك ‌‬ ‫ی پرۆسه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌ك ئ��اس��ای��ب��وون�ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌ڕه‌گه‌زه‌كان‪ ،‬یاخود‬ ‫ی یه‌كێك‬ ‫كێشه‌ك ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه له‌ڕیگ ‌ه ‌‬ ‫ی كوڕه‌ك ‌ه بێت یا كچه‌ك ‌ه‬ ‫ل ‌ه خزمان ‌‬ ‫ی‬ ‫دێت ‌ه ناو مه‌سه‌له‌كه‌و‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كێشه‌‪.‬‬ ‫دروستبوون ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر من بچم ‌ه ناو‬ ‫محه‌مه‌د وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیران ‌‬ ‫ئه‌م پرۆسه‌یه‌و‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫درێژ ناكه‌مه‌و‌ه هه‌وڵده‌ده‌م پێشتر ل ‌ه‬ ‫هه‌موو رووه‌كانه‌و‌ه كچه‌ك ‌ه بناسم"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د تۆفیق ته‌مه‌ن ‪ 35‬ساڵ‬ ‫ی‬ ‫ی دوو كوڕو كچێكه‌‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌چن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫كچان‬ ‫كوڕو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌د‬ ‫ئه‌حمه‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ده‌ستگیرانیدا زۆر سه‌ركه‌وتوبووین‪ ،‬توانیمان‬ ‫ناو ئه‌م پرۆسه‌یه‌و‌ه هیچ پێویست‬ ‫تێگه‌شتنێكی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ دروستبكه‌ین وه‌ك پایه‌یه‌ك‌و‬ ‫ناكات ئه‌م ماوه‌ی ‌ه درێژ بكه‌نه‌و‌ه له‌ناو‬ ‫پشتگیریه‌ك له‌ ئه‌مڕۆدا به‌كاری‌ ده‌هێنین‬ ‫ی كوردیدا كه‌مه‌و ناگونجێ‌‪.‬‬ ‫كلتور ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر من‬ ‫ئه‌حمه‌د تۆفیق وت ‌‬ ‫ژن بۆ كوڕه‌كه‌م بهێنم یاخود كچه‌كه‌م ‬ ‫بده‌م به‌شو ئه‌وا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ی ده‌ستگیرانیه‌كانیان درێژ‬ ‫ێ ماو‌ه ‌‬ ‫ناب ‌‬ ‫ێ له‌ماو‌هی‌ دوو هه‌فته‌دا‬ ‫بێت ده‌ب ‌‬ ‫ی گواستنه‌و‌ه‬ ‫م��اره‌ب��ڕی �ن‌و ئاهه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ت �ه‌واوب��ێ��ت"‪ .‬ه �ه‌رچ �ه‌ن��د‌ه ل��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایینیه‌و‌ه سنور بۆ په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ن��ێ��وان ك��وڕوك��چ دان��راوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی‌و پسپۆران ‌‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫مامۆستایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیراندار ‌‬ ‫ی ده‌ڵێن ماو‌ه ‌‬ ‫ئایین ‌‬ ‫درێژ بێت باشتره‌‪ ،‬به‌اڵم له‌سنور‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ك ‌ه تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫مامۆستا محه‌مه‌د به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆی‌ سلێمانی‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیران ‌‬ ‫ی من م��او‌ه ‌‬ ‫"ب�ه‌ب��ڕوا ‌‬ ‫درێژبێت باشه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ ئه‌مڕۆدا‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ئازادی ‌ه ته‌واو‌ه ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر پرۆسه‌ك ‌ه‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬وا باشتر‌ه پێش ماره‌بڕینه‌ك ‌ه‬ ‫ی چه‌ند خاڵێكه‌و‌ه كوڕو كچه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كتربن‪ ،‬به‌اڵم له‌سنور ‌‬ ‫شاره‌زا ‌‬ ‫ئاین ده‌رنه‌چێت"‪.‬‬

‫مامۆستا محه‌مه‌د ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی ئیسالمه‌و‌ه‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫ده‌كات ل ‌ه ڕوانگ ‌ه ‌‬ ‫ی خ��راپ دانانرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب ‌ه كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ ‌ه ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌و‌ه الیه‌ن ‌‬ ‫له‌ڕوو ‌‬ ‫ی باشه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌الیه‌ن ‌‬ ‫زۆرتر ‌‬ ‫ی‬ ‫م‪ .‬م��ادح شێخ خالید موفت ‌‬ ‫ی عومه‌ر‬ ‫ی مزگه‌وت ‌‬ ‫ئیمام‌و خه‌تیب ‌‬ ‫ی سه‌باره‌ت‬ ‫ی خه‌تاب ل ‌ه سلێمان ‌‬ ‫كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیران ‌‬ ‫ی ماو‌ه ‌‬ ‫ب ‌ه كورت‌و درێژ ‌‬ ‫ی ل ‌ه ڕوانگ ‌هی‌ ‬ ‫ی شه‌رع ‌‬ ‫ی مار‌ه بڕین ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی وت‬ ‫ی ئیسالمه‌وه‌ به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورت‌و درێژ ‌‬ ‫"سه‌باره‌ت ب ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫ی ئیسالمدا ‬ ‫ی ماره‌كردن ئه‌وا ل ‌ه ئاین ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫دیارینه‌كراو‌ه ك ‌ه چ كاتێك پێویست ‌ه‬ ‫بگوازرێته‌وه‌و چ كاتێك نه‌گوازرێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌سه‌كان‌و كلتور ‌‬ ‫ی بارودۆخ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ده‌گۆڕێ‌‪ ،‬ل ‌ه ئه‌مڕۆدا‬ ‫عورف ‌‬ ‫ی باش هه‌تا زوو بكرێت باشه‌‪،‬‬ ‫كار ‌‬ ‫ی وا هه‌ی ‌ه كێشه‌یه‌ك دێت ‌ه‬ ‫به‌اڵم جار ‌‬ ‫ی زۆرترین‬ ‫پێشه‌و‌ه پێویست ‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫ی بۆ بدرێت‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬

‫ژمار‌ه (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫‪16‬‬

‫ده‌توانین شیاندن بۆ بیركۆاڵن ئه‌نجامبده‌ین‪ ،‬بیانكه‌ین ‌ه كه‌سێك ‌ی به‌سوود‬

‫ی جیهانی‬ ‫ی رێكخراوی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی كوردستان ب ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬بێستون فه‌تاح‬

‫ی‬ ‫ی راب��ردوودا وه‌زاره‌ت�� ‌‬ ‫ل�ه‌م��ان��گ� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ت�ه‌ن��دروس��ت� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراو ‌‬ ‫كوردستان به‌هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پرۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫هاوبه‌شیاندا ده‌رب��ار‌ه ‌‬ ‫ی پ��رۆژه‌ك��ه‌دا‬ ‫ی ل �ه‌ك��ۆت��ای � ‌‬ ‫ده‌رون�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��اب�ه‌ت��ێ��ك��ی��ان ل��ه‌س��ه‌ر نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوكاریكردن ‌‬ ‫ی"‌و چۆنێت ‌‬ ‫"بیركۆڵ ‌‬ ‫ی ب �ه‌م نه‌خۆشیه‌و‌ه‬ ‫ئ �ه‌و ك�ه‌س��ان� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ناڵێنن خسته‌ڕوو‪.‬‬ ‫له‌و بابه‌ته‌دا ئه‌و‌ه خراوه‌ته‌ڕوو‬ ‫ی وه‌ك نه‌خۆشییه‌ك‬ ‫كه‌چۆن بیركۆڵ ‌‬ ‫ته‌ماشا بكرێت له‌ناو كۆمه‌ڵگادا تانه‌و‬ ‫ته‌شه‌ریان لێنه‌درێت‪.‬‬ ‫مه‌به‌ست چی ‌ه ل ‌ه بیركۆڵی‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی بریتی ‌ه ل ‌ه وه‌ستان ‌‬ ‫بیركۆڵ ‌‬ ‫ی ئه‌قل‌و هزر‪ ،‬كه‌ئه‌مه‌ش ل ‌ه‬ ‫گه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی توانست ‌ه ئه‌قلی‌‌و‬ ‫نه‌بوون یان الواز ‌‬ ‫ی ناسینه‌وه‌و‬ ‫ی توانا ‌‬ ‫هزریه‌كان‌و نه‌بوون ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و‬ ‫الواز ‌‬ ‫ی قسه‌كردندا‬ ‫ی زمان ‌‬ ‫گه‌شه‌نه‌كردن ‌‬ ‫ی ده‌ن��وێ��ن��ێ��ت‪ ،‬هه‌ندێكجار‬ ‫خ��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌قڵ ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ب� ‌ه په‌ككه‌وته‌ی ‌‬ ‫ێ‬ ‫پێده‌كرێت كه‌له‌وانه‌ی ‌ه رووبدات به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌سته‌ی ‌‬ ‫ی هیچ تێكچونێك ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی د‌‬ ‫ی دیكه‌‪ ،‬به‌مانایه‌ك ‌‬ ‫یان ده‌روون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیركۆڵ له‌روو ‌‬ ‫ده‌شێت كه‌سان ‌‬ ‫ج�ه‌س��ت�ه‌ی��ی‌‌و ده‌روون��ی��ه‌و‌ه ت��ه‌واو‬ ‫ێ گرفت بن هه‌ربۆی ‌ه ناسینه‌وه‌و‬ ‫ب‌‬

‫ی بیركۆڵ‬ ‫ی كه‌سان ‌‬ ‫ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫ی ب ‌ه هه‌ڵسه‌نگاندن هه‌ی ‌ه‬ ‫پێویست ‌‬ ‫ل ‌ه بوار‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه جیاوازه‌كان‌و‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه بۆ خۆگونجاندن‬ ‫توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌وروب��ه‌ردا س �ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫عه‌قل‌و هزر كه‌وا له‌و كه‌سان ‌ه ده‌كات‬ ‫ی گرفت بن ل ‌ه خۆگونجاندن ل ‌ه‬ ‫تووش ‌‬ ‫ی رۆژانه‌یان‪.‬‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی هه‌یه‌؟‬ ‫ی پێوه‌ر ‌‬ ‫ئایا بیركۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیره‌ك ‌‬ ‫ی پێوه‌ر ‌‬ ‫ی بیركۆڵ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ده‌كرێت ب ‌ه چوار به‌شه‌وه‌‪:‬‬ ‫ی س��ووك ك ‌ه‬ ‫ی �ه‌ك �ه‌م‪ :‬بیركۆڵ ‌‬ ‫ی له‌نیوان ‪70-50‬‬ ‫ی زیره‌كیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫پێوه‌ر ‌‬ ‫پله‌دایه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬بیركۆڵی‌ مامناوه‌ند ك ‌ه‬ ‫پێوه‌ری‌ زیره‌كیه‌ك ‌هی‌ ل ‌ه نێوان ‪-35‬‬ ‫‪ 49‬پله‌دایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی توند ك ‌ه پێوه‌ر ‌‬ ‫سێیه‌م‪ :‬بیركۆڵ ‌‬ ‫ی ل ‌ه نێوان ‪ 34-20‬پله‌دایه‌‪.‬‬ ‫زیره‌كیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر توند‬ ‫چ��واره‌م‪ :‬بیركۆڵ ‌‬ ‫ی ل ‌ه خوار ‪20‬‬ ‫ی زیره‌كیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫كه‌پێوه‌ر ‌‬ ‫پله‌دایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ریژانه‌ش له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مای ‌ه‬ ‫ی بیركۆڵ تا چه‌ند‬ ‫دانراو‌ه كه‌ئایا كه‌س ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ببه‌ست ‌‬ ‫ده‌توانێت پشت ب ‌ه خۆ ‌‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵدا‪.‬‬ ‫ی بیركۆڵی‌؟‬ ‫ی ده‌بیت ‌ه هۆ ‌‬ ‫چ‌‬ ‫ه��ه‌ر ه��ۆك��ارێ��ك رێ��گ�� ‌ه ل�� ‌ه‬ ‫ی مێشك‬ ‫ی ئ��اس��ای � ‌‬ ‫گ �ه‌ش �ه‌س �ه‌ن��دن � ‌‬ ‫ی دووگیانیدا‬ ‫بگرێت بۆ نمون ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵبوندا یان به‌هۆ ‌‬ ‫یان له‌كات ‌‬ ‫ی منداڵه‌كه‌وه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ی مێشك ‌‬ ‫هه‌وكردن ‌‬

‫ی كۆمه‌ڵ زۆر گرنگه‌ بۆ شیاندنه‌وه‌ی‌ كه‌سانی‌ بیركۆڵ‬ ‫پاڵپشت ‌‬

‫ی دیكه‌ش‬ ‫ی ئۆرگان ‌‬ ‫له‌مانه‌ش هۆكار ‌‬ ‫ی یۆد له‌له‌شدا‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ نمون ‌ه كه‌م ‌‬ ‫ی دریژخایه‌ن‪،‬‬ ‫ی په‌ركه‌م ‌‬ ‫یاخود نه‌خۆش ‌‬ ‫هه‌روه‌ها هۆكار‌ه بۆماوه‌ییه‌كانیش‬ ‫گرنگن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بیركۆڵ ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی ‌ه باوه‌كان ‌‬ ‫چین؟‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫گرنگترین تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هزرو عه‌قل ‌‬ ‫ی بیركۆڵ گه‌ش ‌ه ‌‬ ‫كه‌س ‌‬ ‫ی نیه‌‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ب ‌ه گوێر‌ه ‌‬ ‫ی گرنگ ‌ه زوو هه‌ڵوێست‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫وه‌رگرین؟‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ق��ورس��ای��ی�ه‌ك� ‌‬ ‫بیركۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خاته‌سه‌ر تاك‌و خێزان به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫بیركۆڵ ‌ه تونده‌كان ناتوانن ژیان‌و‬

‫ی رۆژان��ه‌ی��ان به‌سه‌ر‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ك��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بارگران ‌‬ ‫به‌رن ئه‌مه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫له‌سه‌رخێزان‌و كۆمه‌ڵ ك ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی بیركۆڵه‌ك ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫دریژای ‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫چۆن ده‌توانیت هاوكاربیت؟‬ ‫ی‬ ‫ی س��ه‌ره‌ك�� ‌‬ ‫م��ه‌ب��ه‌س��ت�� ‌‬ ‫ی‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رك��ردن‌و زوو ناسینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بیركۆڵه‌و هاوكاریكردنیان ‌ه تا‬ ‫كه‌سان ‌‬ ‫ی‬ ‫بتوانن ئه‌قڵیان به‌گه‌ڕبخه‌ن ل ‌ه ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راهێنان ‌‬ ‫رۆژانه‌یاندا ئه‌ویش له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌فتارو رێنمای ‌‬ ‫كرداری‌‌و فێركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫خێزانه‌و‌ه ده‌بێت هه‌روه‌ها دۆزینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی شیاو بۆ بیركۆاڵن‪.‬‬ ‫كار ‌‬ ‫ی بیركۆڵ ده‌توانێت بڕوات ‌ه‬ ‫ئایا منداڵ ‌‬

‫قوتابخانه‌؟‬ ‫ی بیركۆڵ‬ ‫ی م��ن��دااڵن�� ‌‬ ‫زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫ی قوتابخان ‌ه‬ ‫گرفتیان هه‌ی ‌ه ل ‌ه خوێندن ‌‬ ‫ئاساییه‌كان هه‌ر بۆی ‌ه ئه‌و مندااڵن ‌ه‬ ‫ی زیاتریان بۆ ته‌رخان‬ ‫پێویست ‌ه كات ‌‬ ‫ی‬ ‫بكرێت یاخود بنێردرێن ‌ه قوتابخان ‌ه ‌‬ ‫ێ ده‌توانرێت‬ ‫تایبه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌و ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی به‌الیه‌ن ‌ه كرداریه‌كان ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫نانخواردن‌و جلگۆڕین بدرێت سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫خوێندن‌و تێگه‌یشتن له‌ژماره‌‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ی نو ‌‬ ‫ی ئ��ام��ڕاز ‌‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی ك��رداری‌‌و‬ ‫ی ك��ردن�� ‌‬ ‫ب��ۆ رێ��ن��م��ای � ‌‬ ‫ی گرنگ ده‌بینێت‬ ‫ی رۆڵێك ‌‬ ‫ره‌ف��ت��ار ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ل�� ‌ه گ �ه‌ش �ه‌پ��ی��دان‌و ه��ان��دان � ‌‬ ‫ی كه‌به‌دڵمانن‌و‬ ‫ه�ه‌ڵ��س��وك�ه‌وت��ان� ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و هه‌ڵسوكه‌وتان ‌ه ‌‬ ‫كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه نابه‌جێن‪ ،‬جگ ‌ه له‌مانه‌ش ده‌توانین‬ ‫ی‬ ‫به‌م راهێنان ‌ه توانست ‌ه تایبه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی بخه‌ین‬ ‫منداڵ بدۆزینه‌وه‌و به‌گه‌ڕ ‌‬ ‫ل ‌ه چاالكیی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه جۆراو‬ ‫ی رۆژانه‌دا‪.‬‬ ‫جۆره‌كان ‌‬ ‫ی بكات بۆ‬ ‫خێزان ده‌توانێت چ ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر؟‬ ‫ی‬ ‫ی خێزان ده‌توانن رۆڵ ‌‬ ‫ئه‌ندامان ‌‬ ‫گرنگ بگێرن‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر كاتێك‬ ‫ی تیگه‌یشتن‬ ‫ئه‌ندامان ب ‌ه دروس��ت� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیركۆڵ ئ��ه‌وا ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ل� ‌ه كه‌س ‌‬ ‫ی زیاتره‌‪ ،‬خێزان‬ ‫ی بیركۆڵ ‌‬ ‫باشتربوون ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه تێبگه‌ن له‌و تایبه‌تمه‌ندی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ن�ه‌خ��ۆش‌و ل �ه‌و‌ه بگه‌ن ك ‌ه منداڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كات‌و كۆشش ‌‬ ‫بیركۆڵ پێویست ‌‬ ‫ی ره‌فتار‌ه‬ ‫زیاتر‌ه تا بتوانێت فێر ‌‬ ‫رۆتینی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ببێت‪ ،‬تێكه‌ڵ‬ ‫ی خێزان‌و كۆمه‌ڵ ببێت‪.‬‬ ‫ب ‌ه ژیان ‌‬ ‫ی بكات‬ ‫كۆمه‌ڵ ده‌توانێت چ ‌‬ ‫ی بیركۆڵ‌و‬ ‫ی كه‌س ‌‬ ‫بۆ هاوكار ‌‬ ‫خانه‌واده‌ك ‌هی‌؟‬ ‫به‌نه‌نگی‌‌و ك��ه‌م سه‌یركردن‌و‬ ‫ی‬ ‫خراپ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ كه‌سان ‌‬ ‫ی باو‌ه‬ ‫بیركۆڵ ل ‌ه كۆمه‌ڵدا شتیك ‌‬ ‫ی بیركۆڵ‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه پێویست ‌ه كه‌سان ‌‬ ‫ی نه‌خۆش سه‌یر بكرێن‌و‬ ‫وه‌ك كه‌سێك ‌‬ ‫هه‌ر به‌و چاوه‌ش مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬نابێت ئ��ازاری��ان بده‌ین‌و‬ ‫ی‬ ‫گاڵته‌یان پێبكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه پاڵپشت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵ زۆر گرنگ ‌ه بۆ شیاندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بیركۆڵ‪.‬‬ ‫كه‌سان ‌‬

‫ی‬ ‫ی داقوق دوو فه‌رمـانـگـ ‌ه ‌‬ ‫ی شه‌كر ‌ه ل ‌ه چاودا ئاوه‌ڕۆ ‌‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫د‪ .‬خۆر سیروان عومه‌ر ـ پسپۆر ‌ی نه‌خۆشیه‌كان ‌ی چاو حكومـی بێـزارده‌كـات‬

‫سازدانی‌‪ :‬بێستون فه‌تاح‬

‫نه‌خۆشی ‌ی شه‌كر‌ه یه‌كێك ‌ه ل ‌ه نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫باوه‌كان ل ‌ه جیهانداو كاریگه‌ری ‌ی بۆ سه‌ر‬ ‫زۆرب ‌ه ‌ی ئه‌ندامان ‌ی له‌ش ‌ی مرۆڤـ هه‌یه‌و‬ ‫یه‌كێك له‌و ئه‌ندامان ‌ه چاو ‌ی مرۆڤـه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه واڵت� ‌ه یه‌كگرتوه‌كان ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫بۆ له‌ده‌ستدان ‌ی بینین ل ‌ه نێوان ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫(‪ )70 -20‬ساڵیدا نه‌خۆشی ‌ی شه‌كر‌ه‬ ‫هۆكارێك ‌ی سه‌ره‌كییه‌و ل��ه‌دواڕۆژدا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی ب ‌ه رێژ‌ه ‌ی (‪)%90‬‬ ‫كاریگه‌ی ‌ی بۆ سه‌ر بینین‌و چاو ده‌بێت‪.‬‬ ‫بینین بۆ ئه‌و كه‌س ‌ه ‌ی ك ‌ه تووش ‌ی‬ ‫نه‌خۆشی ‌ی شه‌كر‌ه ده‌بێت زۆر گرنگه‌و‬ ‫پێویست ‌ی ب ‌ه بینین ‌ی ن��وس��راو ‌ی سه‌ر‬ ‫ده‌رم��ان‪ ،‬بینین ‌ی ده‌رز ‌ی ئینسۆلین‪،‬‬ ‫خوێندنه‌و‌ه ‌ی رێژ‌ه ‌ی شه‌كر له‌خوێندا‪،‬‬ ‫سه‌یركردن ‌ی ن��ووس��راو ‌ی س�ه‌ر خۆراك‬ ‫بۆ زانین ‌ی رێ��ژ‌ه ‌ی چ �ه‌وری��ی‌‌و شه‌كرو‬ ‫هه‌مووشیان ه��ۆك��ارن ب��ۆ پاراستن ‌ی‬ ‫ته‌ندروستیی‌‌و له‌شساغی‌‪.‬‬ ‫شێوازه‌كان ‌ی كاریگه‌ری ‌ی شه‌كر‌ه بۆ‬ ‫سه‌ر چاو‪:‬‬ ‫‪ .1‬ل�� ‌ه س��ه‌ره‌ت��ا ‌ی توشبوون‬ ‫به‌نه‌خۆشی ‌ی شه‌كر‌ه هیچ نیشانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫تایبه‌ت ده‌رناكه‌وێت‪.‬‬

‫‪ .2‬به‌هۆ ‌ی گۆڕان ‌ی رێ��ژ‌ه ‌ی شه‌كر‬ ‫له‌خوێندا ب��ه‌رده‌وام رێ��ژ‌ه ‌ی بینین‬ ‫ده‌گۆڕێت‌و ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی گۆڕان ‌ی نه‌خۆش ‌ی‬ ‫چاو ل ‌ه دووربینینه‌و‌ه بۆ نزیكبینین یا‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌و ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی گۆڕان ‌ی‬ ‫گلێن ‌ه ‌ی چاو‪ ،‬هاوێن ‌ه ‌ی چاو و گۆڕان‬ ‫ل ‌ه بینیندا‪ ،‬بۆی ‌ه تووشبووان ‌ی نه‌خۆش ‌ی‬ ‫شه‌كر‌ه زوو زوو چاویلك ‌ه ده‌گۆڕن‌و زۆر‬ ‫ج��ار پێش دانان ‌ی چاویلك ‌ه پێویست‬ ‫ده‌كات نه‌خۆش كۆنتڕۆڵ ‌ی شه‌كره‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫بكات‌و دووجار پشكنین ‌ی چاویلكه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬له‌ده‌ستدان ‌ی بینی ‌ی سێنته‌ر ‌ی تۆڕ ‌ی‬ ‫چاو به‌هۆ ‌ی ئاوسان ‌ی سه‌نته‌ر ‌ی بینینه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی بینین‪.‬‬ ‫‪ .4‬دابه‌زین ‌ی بینین به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ب �ه‌رچ��او ب �ه‌ه��ۆ ‌ی دروستبوون ‌ی‬ ‫ده‌مار ‌ی تاز‌ه ‌ی خوێ ‌ن ک ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫دروستبوون ‌ی تان ‌ه له‌سه‌ر تۆڕ ‌ی چاو‪.‬‬ ‫‪ .5‬تێكچوون ‌ی جیاكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ره‌نگه‌كان ب ‌ه تایبه‌ت ‌ی ل ‌ه نێوان ره‌نگ ‌ی‬ ‫زه‌ردو شیندا رووده‌دات‪.‬‬ ‫‪ .6‬كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی پانتای ‌ی بینین‬ ‫به‌هۆ ‌ی له‌ده‌ستدان ‌ی به‌شێك ‌ی زۆر ل ‌ه‬ ‫تۆڕ ‌ی چاو‪ ،‬نه‌خۆش ناچار ده‌بێت ب ‌ه‬ ‫سێنته‌ر ‌ی چاو سه‌یر بكات‌و بینین ل ‌ه‬ ‫ده‌وروبه‌ر ‌ی سێنته‌ر كه‌م ده‌بێته‌و‌ه بۆی ‌ه‬

‫لێخوڕین ‌ی ئۆتۆمۆبێڵ به‌تایبه‌تی له‌شه‌ودا‬ ‫زۆر ترسناكه‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬له‌ده‌ستدان ‌ی جیاكردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫رووناكیی‌‌و ورده‌كارییه‌كان ‌ی ده‌وروبه‌رو‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه زۆر ب ‌ه قورس ‌ی‬ ‫نه‌خۆش بتوانێت ده‌م��وچ��او‪ ،‬شێوه‌و‬ ‫چه‌نده‌ها شت ‌ی تر جیابكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬شه‌وكوێر ‌ی به‌تایبه‌ت له‌و نه‌خۆش ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه چاره‌سه‌ر ‌ی ب ‌ه له‌یزه‌ر بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .9‬دروستبوون ‌ی ئاو ‌ی سپی‌‪.‬‬ ‫‪ .10‬دروستكردن ‌ی ئاو ‌ی ره‌ش‪.‬‬ ‫خۆپاراستن‪:‬‬ ‫زوو ن��اس��ی��ن��ه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆشی ‌ی‬ ‫شه‌كره‌‪ :‬ئه‌گه‌ر توانرا هه‌ر ل ‌ه سه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫نه‌خۆشییه‌ك ‌ه بناسرێته‌و‌ه (‪‌ )%90‬ی‬ ‫كاریگه‌ریی ‌ه خراپه‌كان ‌ی كه‌م بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه زۆرجار شه‌كر‌ه هیچ نیشانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌رناكه‌وێت‌و له‌سه‌ره‌تا ‌ی نه‌خۆشییه‌كه‌دا‬ ‫ه �ه‌م��وو نه‌خۆشێك ئ �ه‌گ �ه‌ر كێش ‌ه ‌ی‬ ‫چاویش ‌ی نه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت ساڵ ‌ی یه‌ك جار‬ ‫پشكنین ‌ی چاو ‌ی بۆ بكرێت‌و ئه‌گه‌ر به‌هۆ ‌ی‬ ‫شه‌كره‌و‌ه نه‌خۆش كێش ‌ه ‌ی چاو ‌ی هه‌بوو‬ ‫زیاتر ل ‌ه جارێك پشكنین ‌ی بۆ بكرێت به‌و‬ ‫پێی ‌ه ‌ی ك ‌ه پزیشك بۆ ‌ی داده‌نێت‪.‬‬ ‫ب��ۆ خ��ۆپ��اراس��ت��ن ئ��ه‌م خااڵن ‌ه ‌ی‬ ‫خواره‌و‌ه ده‌بێت ره‌چاوبكرێن‪:‬‬ ‫‪ .1‬كۆنترۆڵكردن ‌ی رێ��ژ‌ه ‌ی شه‌كر‬ ‫له‌خوێندا گرنگترین خاڵه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬كۆنترۆڵكردن ‌ی په‌ستان ‌ی خوێن‌و‬ ‫چه‌ور ‌ی خوێن‪.‬‬ ‫‪ .3‬ژن�� ‌ی سكپڕ ك�� ‌ه نه‌خۆش ‌ی‬ ‫شه‌كر‌ه ‌ی هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت زیاتر سه‌ردان ‌ی‬ ‫پزیشك بكات‪.‬‬ ‫‪ .4‬ره‌چ��اوك��ردن� ‌ی ج��ۆر ‌ی خ��واردن‌و‬ ‫دووركه‌وتنه‌و‌ه ل ‌ه خواردن ‌ی چه‌وریی‌‌و شه‌كر‪.‬‬ ‫‪ .5‬وه‌رزشكردن‪.‬‬

‫ی كـــردوویـــن‪،‬‬ ‫ی ئـه‌و ئــاوه‌ڕۆیــ ‌ه هه‌راســـان ‌‬ ‫"نــه‌ك بـۆنـ ‌‬ ‫ی بیناكه‌مان هه‌یه‌"‬ ‫به‌ڵكو مه‌ترسیمان ل ‌ه رووخان ‌‬ ‫زانیار له‌ داقوق‬

‫ی ‪ 600‬م��اڵ دوو‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆی‌ نزیك ‌ه ‌‬ ‫ف �ه‌رم��ان��گ �ه‌ی‌ ح��ك��وم��ی هه‌راسان‬ ‫ده‌ك��ه‌ن‌و ئ�ه‌گ�ه‌ری‌ روخ��ان�ی‌ بینای‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانگه‌كانیان لێده‌كرێت‪ ،‬دوا ‌‬ ‫چ �ه‌ن��دی��ن ن��ووس��راوی‌ ئ��ه‌و دوو‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ به‌رپرسانی‌ ئ��اوه‌ڕۆ ‌‬ ‫داق��وق ده‌ڵێن چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و‬ ‫ی ئێمه‌دا نیه‌و‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆی��ه‌ ل�ه‌ت��وان��ا ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رزمانكردۆته‌وه‌ بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ئاوه‌ڕۆی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندین ساڵه‌ به‌هۆی‌ بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی ماڵه‌كان ‌‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆشنبیر ‌‬ ‫وه‌رزش‌و الوان‌و سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی ناوچه‌كه‌و‬ ‫له‌داقوق بۆن دانیشتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��ارم �ه‌ن��دان �ی‌ ئ��ه‌و فه‌رمانگان ‌ه ‌‬ ‫هه‌راسانكردوه‌‌و مه‌ترسی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌ی ‌ه ك��ه ‌بینای‌ فه‌رمانگه‌كه‌یان‬ ‫ی ئاو‬ ‫بڕوخێت به‌هۆی‌ كۆبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ژێر دیواری‌ هه‌ردوو فه‌رمانگه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ق��اس��م ره‌ش��ی��د ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆشنبیری‌ داقوق ئاماژ‌ه ‌‬ ‫سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ ك��رد ن��ووس��راو ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ق �ه‌زای‌ داق��وق كردوو‌ه‬ ‫ی ئه‌و ئاوه‌ڕۆیه‌‪،‬‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا بۆیان چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "مانه‌وه‌ ‌‬ ‫قاسم ره‌شید وت � ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ��ه‌و م��ااڵن �ه‌ بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆ ‌‬ ‫ی سه‌نته‌ره‌كه‌"‪.‬‬ ‫بێهێزبوونی دیوار ‌‬

‫ئه‌و به‌ڕێوبه‌ر‌ه ئاماژ‌هی‌ به‌وه‌شدا‬ ‫ی دیكه‌ فه‌رمانگ ‌ه‬ ‫گ��ه‌ر م��اوه‌ی �ه‌ك � ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان چ��اره‌س�ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆی � ‌ه ن �ه‌ك �ه‌ن‪ ،‬ئ��ه‌وا مه‌ترس ‌‬ ‫ی‬ ‫رووخ��ان��ی‌ بینای‌ سه‌نته‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫جاسم رووبیتان به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رزش‌و الوان كه‌مه‌ترس ‌‬ ‫سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی سه‌نته‌ره‌كه‌یان بۆ‬ ‫ی بینا ‌‬ ‫تێكدان ‌‬ ‫ی وت‬ ‫دروس��ت ب��ووه‌ ب �ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫ی‬ ‫"داوام��ان له‌شاره‌وانی‌‌و فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆی‌ داق��وق ك��ردوو‌ه بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و ئ��اوه‌ڕۆی� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی خۆمان‌و‬ ‫ئیستا ب��ۆت� ‌ه نیگه‌ران ‌‬ ‫وه‌رزش��وان��ان"‪ .‬جاسم وتی‌ "نه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ب��ۆن�ی‌ ئ��ه‌و ئ��اوه‌ڕۆی��ه‌ هه‌راسان ‌‬ ‫ك��ردووی��ن‪ ،‬به‌ڵكو مه‌ترسیمان ل ‌ه‬ ‫رووخانی‌ بیناكه‌مان هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫محه‌مه‌د تاڵه‌بان ‌‬ ‫ف��ه‌رم��ان��گ��ه‌ی‌ ئ��اوه‌ڕۆی‌ داق��وق‬ ‫ی راگ��ه‌ی��ان��د ئێم ‌ه‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌كمان پێكهێناو‌ه ب��ۆ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه پێده‌چێت ئه‌و ئاوه‌ڕۆی ‌ه ه ‌‬ ‫‪500‬بۆ‪600‬ماڵ بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوه‌رۆ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫ی ك��رده‌و‌ه كه‌ تائیستا‬ ‫داق��وق روون � ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئ��اوه‌رۆ ‌‬ ‫ی ئ �ه‌و پ��رۆژان��ه‌ی‌ ته‌رخان‬ ‫ب��ودج �ه‌ ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وت�� ‌‬ ‫م��ح��ه‌م��ه‌د ت��اڵ��ه‌ب��ان�� ‌‬ ‫"چ��اره‌س �ه‌رك��ردن �ی‌ ئ��ه‌و ئاوه‌ڕۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پ��رۆژه‌ی��ه‌ك��ی‌ گ��ه‌وره‌ی��ه‌و توانا ‌‬ ‫ی ئه‌و پاره‌یه‌مان نیه‌‪،‬‬ ‫خه‌رجكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌اڵم بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه به‌ره‌سم ‌‬ ‫ی‬ ‫نوسراومان ئاڕاسته‌ی‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌ركوك كردووه‌"‪.‬‬ ‫ئاوه‌رۆ ‌‬

‫‪19‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫و‪ :‬ئه‌نوه‌ر عه‌بدوڵاڵ‬

‫پێشه‌کی‪ :‬له‌جیهانی مۆزیكدا زۆر جار‬ ‫بیستوومان ‌ه له‌سه‌خترین قۆناغه‌كانی‬ ‫ژیانداو له‌وپه‌ڕی نه‌هامه‌تی‌و سه‌ختی‌و‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا وه‌الن��ان��ی بڤه‌كان‌و كلتوری‬ ‫نه‌شیاو‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ك ‌ه ریشه‌ی بۆ‬ ‫هه‌ندێك هۆكاری تایبه‌تی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بوون‪ ،‬كه‌سانێك له‌كۆمه‌ڵگای كوردیدا‬ ‫ك ‌ه توانیویان ‌ه خۆیان له‌م هه‌لومه‌رج ‌ه‬ ‫دژوار‌ه رزگاربك ‌هن‌و شوێنپێك بۆ خۆیان‬ ‫ب��دۆزن �ه‌وه‌‪ ،‬ی�ه‌ك له‌موزیسیه‌ن ‌ه هه‌ر‌ه‬ ‫خۆشناو زه‌حمه‌تكێشانه‌ی ك ‌ه نه‌ك‬ ‫ته‌نیا خۆی بار هێناو‌ه‌و به‌نۆبه‌ی خۆی‬ ‫له‌سه‌رده‌می خۆیدا هه‌نگاوی شیاوی بۆ‬ ‫مۆزیك هه‌ڵگرت‪ ،‬بگر‌ه له‌و‌ه زیاتریش‬ ‫هه‌نگاوی ناو ت��ه‌واوی سه‌ختییه‌كانی‬ ‫به‌گیان ك��ڕی‌و بۆ مانه‌وه‌و پاراستنی‬ ‫م��ۆزی��ك��ی ك��وردی‌و بنه‌ماڵه‌كه‌شی‬ ‫به‌سنگێكی فراوانه‌و‌ه هێنای ‌ه ناو جیهانی‬ ‫مۆزیك‪ ،‬ئه‌و ئه‌گه‌رچی وه‌ك باوكێكی‬ ‫دڵسۆز بۆ هه‌میش ‌ه ن��اوی له‌ناوماندا‬ ‫ده‌مێنێته‌و‌ه به‌ڵكوو وه‌ك مامۆستایه‌كیش‬ ‫توانی له‌رێگه‌ی منداڵه‌كانییه‌و‌ه ده‌نگی‬ ‫كورد له‌سنووره‌كان تێپه‌ڕێنێت‌و ئازارو‬ ‫نه‌هامه‌تی‌و هه‌روه‌ها كلتوری جوانی‬ ‫ك��وردی به‌هه‌موان بناسێنێت‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫كه‌س ‌ه له‌خۆبوردوو ئاسۆبین ‌ه كه‌س نیی ‌ه‬ ‫جگه‌ل ‌ه مامۆستا حه‌سه‌نی كامكار‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ی هه‌نووك ‌ه كوڕ‌وكچه‌كانی‬ ‫توانیویان ‌ه سنوره‌كان تێپه‌ڕێنن‌و ببن ‌ه‬ ‫سه‌فیری گه‌لی كورد له‌بوار‌ه كلتوری‌و‬ ‫هونه‌رییه‌كا ‌ن به‌تایبه‌تی هونه‌ری‬ ‫مۆزیك‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه كه‌س نیی ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه‬ ‫حه‌سه‌نی كامكاری رێبه‌ری ئۆركێسترای‬ ‫سه‌ربازی ش��اری ورم �ێ‌و سنه‌و كه‌س ‬ ‫نیی ‌ه جگ ‌ه له‌و پیاوه‌ی توانی مێژووی‬ ‫مۆزیکی كورد زۆر له‌ئاستی خۆی زیاتر ‬ ‫بگه‌یه‌نێت ب ‌ه جیهان‌و هه‌روه‌ها كورد‬ ‫وه‌ك گه‌لێك بناسێت ك ‌ه تامه‌زرۆیی‬ ‫هونه‌ری پرشنگداری مۆزیكه‌‪ ،‬ئاسۆبینی‬ ‫مامۆستا حه‌سه‌نی كامكار له‌پێناو‬ ‫هه‌وڵ بۆ گه‌ش ‌ه پێدانی مۆزیكی كوردی‬ ‫ته‌نیا له‌چوارچێوه‌ی ئێران‌و كوردستاندا‬ ‫نه‌ماوه‌ته‌و‌ه بگر‌ه ئێستا به‌شێكی زۆری‬ ‫واڵت��ان��ی جیهانی له‌رێگه‌ی گرووپی‬ ‫به‌توانای كامكاره‌كانه‌و‌ه كورد ده‌ناسن‪،‬‬ ‫ئه‌م گرووپ ‌ه به‌كار‌ه شیاوو داهێنه‌رانه‌كانی‬ ‫له‌ئاستی ته‌كنیك‌و ئاوازو هه‌روه‌ها هه‌وڵ‬ ‫بۆ به‌هێزكردن‌و پاراستنی مۆزیكی‬ ‫ناوچه‌یی ه �ه‌روه‌ك هوشه‌نگی كامكار‬ ‫ده‌ڵێت جیهانی بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وه‌ك شانازییه‌ك بۆ ئه‌م گه‌ل ‌ه ده‌بێت‬ ‫چاولێبكرێ‌و له‌هه‌مانكاتدا پێویست ‌ه‬ ‫گه‌لی كورد یادی كه‌سانی وه‌ك حه‌سه‌نی‬ ‫كامكار رێز لێبگرێت‌و تا ئه‌و جێگه‌ی‬ ‫بۆی ده‌لوێ به‌گرتنی سمینارو هه‌روه‌ها‬ ‫خوێندنه‌وه‌و لێكۆڵینه‌و‌ه ل ‌ه به‌ره ‌هم‌و‬ ‫هه‌وڵ‌و كۆششه‌كانی ناوبراو فه‌رهه‌نگی‬ ‫مۆزیكیی خۆمان ده‌وڵه‌مه‌ند بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئێستاش بۆ ئه‌وه‌ی له‌زمانی یه‌كێك‬ ‫ل ‌ه كوڕه‌كانی مامۆستا حه‌سه‌نی كامكار‬ ‫تا راده‌یه‌ك بناسیین به‌پێویستم زانی‬ ‫ئه‌م چاوپێكه‌وتنه‌ی هوشه‌نگی كامكار‬ ‫له‌زمانی فارسیه‌و‌ه بۆ تامه‌زرۆیانی‬ ‫موزیكی كوردی وه‌ربگێڕم ‌ه سه‌ر زمانی‬ ‫كوردی‪ .‬ئه‌وه‌ی له‌خواره‌و‌ه ده‌یخوێننه‌و‌ه‬ ‫ده‌قی وه‌رگێڕدراوی وتووێژه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬پێشینه‌ی پێكهێنانی‬ ‫گرووپی مۆسیقای كامكاره‌كان بۆ چ‬ ‫سه‌رده‌مێك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫كامكار‪ :‬باوكی بنه‌ماڵه‌ی ئێم ‌ه‬ ‫موزیسی ‌هن‌و رێبه‌ری ئۆركێستری نیزام‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫پراگماتیکییه‌ ئه‌مریکییه‌کان‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪21‬‬

‫كـامـكـاره‌كـان جیـهـانـی بوونـه‌تـه‌و ‌ه‬

‫وتووێژ له‌گه‌ڵ هوشه‌نگ كامكار‬

‫بوو وه‌ك زۆربه‌ی هونه‌رمه‌ندانی ئه‌و كات‬ ‫به‌هۆی ناڕازیی بوونی باوكی زۆر ئامێری‬ ‫له‌ده‌ستدابوو‪ ،‬ب �ه‌اڵم تامه‌زۆریی ئه‌و‬ ‫بووه‌هۆی ئه‌وه‌ی مۆزیك له‌ده‌ست نه‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌و پاش خۆڕاگری له‌به‌رده‌م سه‌ختی‌و‬ ‫دژوارییه‌كاندا توانی ئامێری ڤیۆ‌لۆن‬ ‫وه‌ك ئامێری سه‌ره‌كی خۆی هه‌ڵبژێرێت‌و‬ ‫رێبه‌ری چه‌ندین ئۆركێسترای گه‌وره‌ی‬ ‫وه‌ك ئۆركێسترای گه‌وره‌ی نیزام(ورمێ)‬ ‫بگرێت ‌ه ئه‌ستۆ‌و هه‌روه‌ها چه‌ندین كاڵسی‬ ‫مۆزیكی ل ‌ه ش��اری سن ‌ه دامه‌زراندو‌و‬ ‫منیش وه‌ك یه‌كه‌مین كوڕی بنه‌ماڵ ‌ه هه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ك ‌ه گه‌یشتم ‌ه ته‌مه‌نێكی‬ ‫گونجاو بۆ ئامێرژه‌ندن‪ ،‬چووم ‌ه سه‌ر‬ ‫كاڵسه‌كانی باوكم‌و پاش ئه‌وه‌ش هه‌ر‬ ‫یه‌ك ل ‌ه برایان‌و خوشكه‌كه‌شم هاتن بۆ‬ ‫فێربوونی مۆزیك له‌و كاڵسانه‌‪ ،‬پاش‬ ‫دامه‌زرانی ئیداره‌ی فه‌رهه‌نگ‌و هونه‌ر‬ ‫باوكم له‌وێ دامه‌زراو سه‌رقاڵی كاربوو‬ ‫و گرووپه‌گه‌لێكی مۆزیكی به‌تایبه‌تی بۆ‬ ‫گه‌وره‌سااڵن‌و ژنان‌ومندااڵن دامه‌زراندو‬ ‫ل��ه‌درێ��ژه‌ی‬ ‫ئ��ه‌م ره‌وت�� ‌ه بۆ‬ ‫م��ن��داڵ��ه‌ك��ان��ی‬ ‫خ��ۆی گرووپێكی‬ ‫پێكهێناو به‌رده‌وام‬ ‫سه‌رقاڵی پرۆڤ ‌ه‬ ‫بوو له‌گه‌ڵ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ج��وان له‌یادم ‌ه‬ ‫ك�� ‌ه ش��ه‌وان�� ‌ه‬ ‫ل��ه‌ح��ه‌وش��ه‌ی‬ ‫م��اڵ��ی خۆماندا‬ ‫پرۆڤه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كردین‌و دراوسێكانمان‬ ‫له‌سه‌ربانه‌كانه‌و‌ه داده‌نیشتن بۆ سه‌یری‬ ‫پرۆڤه‌ی مۆزیكیی ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ باوكماندا‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬ب�ه‌م وه‌سفانه‌ی ئێوه‌‪،‬‬ ‫خوشك‌و برایانی كامكار له‌زومره‌ی‬ ‫به‌خته‌وه‌رترینی ئه‌و موزیكژه‌نانه‌ن ك ‌ه‬ ‫نه‌ته‌نیا ئامێره‌كانتان لێ نه‌شكا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خاوه‌ن باوكێكیش بوون ك ‌ه ئامێری دا‬ ‫به‌ده‌ستانه‌وه‌و له‌پاڵ ئه‌وه‌شدا هانیشیدان‬ ‫بۆ فێربوون؟‬ ‫ك��ام��ك��ار‪ :‬ب��اوك��م ت��ه‌واوی‬ ‫حه‌قده‌سته‌كه‌ی خۆی ده‌دا تاكو بۆ هه‌ر‬ ‫یه‌ك له‌ئێم ‌ه ئامێرێك دابین بكات‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ئاواتی باوكم ئه‌وه‌بوو ك ‌ه گرووپێكی‬ ‫جێگیر له‌پاش خۆی به‌جێبهێڵێت‌و ته‌نیا‬ ‫وه‌سیه‌تێكیش كردی ئه‌وه‌بوو ك ‌ه هونه‌ری‬ ‫مۆزیك له‌بنه‌ماڵه‌كه‌دا بپارێزین‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫به‌نۆبه‌ی خۆمان هه‌موو هه‌وڵی خۆماندا سه‌ره‌تاكانی سه‌ره‌كی گرووپی شه‌یداو‬ ‫تا ئ �ه‌م وه‌سیه‌ته‌ی جێبه‌جێبكه‌ین‌و عارف پێكهات له‌و سه‌رده‌مه‌دا محه‌مه‌د‬ ‫به‌خۆشیه‌و‌ه ئ��ه‌م ه��ون �ه‌ر‌ه نه‌ته‌نیا ره‌زا لوتفی له‌گرووپی گه‌وره‌سااڵنی‬ ‫ل ‌ه بنه‌ماڵه‌ی خۆمان به‌ڵكو له‌نێوان حه‌سه‌نی كامكاردا سه‌رقاڵی كار بوو‬ ‫نه‌وه‌كانی ئه‌م پیاو‌ه گه‌ور‌ه گه‌شه‌یكردو‌و و له‌گه‌ڵ پێكهێنانی ژیانی هاوسه‌رێتی‬ ‫ئێستاك ‌ه خه‌می ئه‌و‌ه ده‌خۆم‌و ده‌ڵێم بریا له‌گه‌ڵ خوشكه‌كه‌ی ئێمه‌دا هات ‌ه نێو‬ ‫له‌ژیاندا مابووایه‌و به‌چاوی خۆی ده‌یدی گرووپی شه‌یداو له‌و سه‌رده‌م ‌ه به‌دواو‌ه‬ ‫كه‌ گرووپی بنه‌ماڵه‌ی كامكاره‌كان ب��وو ك � ‌ه چ��االك��ی ن��وان��دن له‌بواری‬ ‫به‌بۆنه‌ی ئه‌و ئامێرانه‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و دای ‌ه مۆزیكمان به‌شێوه‌یه‌كی زۆر جیددی‬ ‫ده‌ستمان جیهانی بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرته‌به‌ر‪.‬‬ ‫پ��رس��ی��ار‪ :‬ه��ۆك��اری چۆنیه‌تی‬ ‫پ��رس��ی��ار‪ :‬ئ��ێ��وه‌ش له‌گرووپی‬ ‫رۆشتنتان له‌شاری سنه‌و‌ه بۆ تارانمان شه‌یدا چاالكیتان بوو یان له‌سه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫بۆ باس بكه‌ن؟‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تییه‌كی ب ‌ه لوتفی سپێردرا؟‬ ‫ك��ام��ك��ار‪ :‬ل��ه‌دوای رووداوه‌ك��ان��ی‬ ‫كامكار‪ :‬باوكم كاتێك هات بۆ تاران‬ ‫شۆڕشی ‪1357‬ی هه‌تاوی له‌ئێران ئێم ‌ه ته‌واوی ماڵه‌كه‌ی له‌شاری سن ‌ه فرۆشتبوو‬ ‫هاتین بۆتاران‌و پاش ئه‌و‌ه بۆخوێندن ‌و پاره‌كه‌ی پێشكه‌شی لوتفی كردبوو‬ ‫له‌بواری مۆزیك رۆشتم بۆ ئه‌مریكا‪ ،‬پاش تاكو به‌م پاره‌ی ‌ه گرووپی شه‌یداو عارف‬ ‫ئه‌وه‌ش براكان‌و خوشكم له‌گه‌ڵ دایكم به‌شێوه‌یه‌كی جیددی چاالكی خۆیان‬ ‫هاتن بۆتاران‌و دوای هاتنی ئه‌مانیش ده‌ستپێبك ‌هن‌و پاش ئه‌وه‌ش من‌و لوتفی‬ ‫سیستمی پێداویستیه‌كانمان دابینكرد‌و‬ ‫له‌راستیدا ته‌واوی ژیانی چه‌ندین ساڵه‌ی‬ ‫باوكم سه‌رفی ئه‌م گرووپ ‌ه بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌و‌ه ئێستاك ‌ه ده‌بینین ك ‌ه هیچ‬ ‫ه‬ ‫یه‌كێك له‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی گروپی كامكاره‌كان ئه‌وه‌ی ‌‬ ‫ناوێك له‌باوكمان نابرێت‪ ،‬ل ‌ه راستیدا‬ ‫ه هه‌ریه‌ك له‌ئێمه‌ له‌كاره‌كه‌ی خۆماندا لێزان‌و له‌بواری‬ ‫ك‌‬ ‫كه‌سانێك ك ‌ه له‌گرووپی شه‌یدا ئه‌وكات‬ ‫ته‌كنیك‌و شاره‌زایی ژه‌نیارێكی به‌هێزین‬ ‫م��اون�ه‌ت�ه‌و‌ه خاڵێكی گرنگیان له‌بیر‬ ‫بردۆته‌و‌ه ك ‌ه ده‌بێت خۆیان ب ‌ه قه‌رزداری‬ ‫باوكم بزانن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌م ناولێبردن‌و‬

‫یادكردنه‌وان ‌ه بۆ گرووپی كامكاره‌كان‬ ‫گرنگ نیی ‌ه چونك ‌ه ب �ه‌ڕاده‌ی پێویست‬ ‫گه‌شه‌یان كردووه‌و له‌جیهاندا ناسراون‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬به‌م قسانه‌ی ئێو‌ه باوكی‬ ‫ئێو‌ه كه‌سێكی كاریگه‌ر ب��وو له‌سه‌ر‬ ‫مۆزیكی كوردی‌و فارسیش؟‬ ‫كامكار‪ :‬ئه‌م قسه‌ی ‌ه چاوه‌ڕوانییه‌كی‬ ‫بێهود‌ه نییه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ی مێژوو‬ ‫ده‌زان��ێ��ت ك ‌ه ئ�ه‌و پیاوێكی شوێندار‬ ‫له‌مۆزیكی ئێرانی‌و مۆزیكی فۆلكلۆری‬ ‫كوردی بووه‌‪ ،‬له‌راستیدا شێلگیربوون‌و‬ ‫كۆڵنه‌دانێك ك ‌ه له‌كاره‌كانیدا هه‌یبوو‬ ‫ده‌ت��وان��ی��ن وه‌ك خاڵێكی گرنگی‬ ‫پێشكه‌وتنه‌كه‌ی وه‌سف بكه‌ین‪ ،‬یه‌كێكی‬ ‫دیك ‌ه له‌تایبه‌تمه‌ندیی ‌ه به‌رچاوه‌كانی‬ ‫باوكم پاراستنی كه‌سایه‌تی‪ ،‬نه‌فس‬ ‫به‌رزی‌و نه‌فرۆشتنی هونه‌ره‌كه‌ی خۆی‬ ‫بوو به‌هه‌ر نرخێك‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬ئاماژه‌تان به‌ناسراوبوونی‬ ‫گرووپی كامكاره‌كان له‌ئاستی جیهانیدا‬ ‫كرد‪ ،‬ره‌مزی سه‌ركه‌وتن‌و مانه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫گرووپ ‌ه له‌چیدا ده‌بینن؟‬ ‫كامكار‪ :‬یه‌كێك له‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی‬ ‫گرووپی كامكاره‌كان ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ئێم ‌ه له‌كاره‌كه‌ی خۆماندا لێزان‌و‬ ‫له‌بواری ته‌كنیك‌و شاره‌زایی ژه‌نیارێكی‬ ‫ب �ه‌ه��ێ��زی �ن‌و ل �ه‌الی �ه‌ك��ی دیكه‌شه‌و‌ه‬ ‫ب �ه‌ج��ورئ �ه‌ت �ه‌و‌ه ده‌ڵ��ێ��م ك � ‌ه زۆرب��ه‌ی‬ ‫ژه‌نیارانی چاالك ل ‌ه زۆربه‌ی گرووپه‌كانی‬ ‫دیك ‌ه له‌باوه‌شی ئه‌م گرووپه‌دا گه‌شه‌یان‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی دی��ك �ه‌و‌ه راست ‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌ندامانی گرووپی كامكاره‌كان‬ ‫پێوه‌ندییه‌كی بنه‌ماڵه‌ییان پێكه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه‌و ه �ه‌روه‌ه��ا مندااڵنی ه �ه‌ر یه‌ك‬ ‫له‌ئێم ‌ه به‌پێی مه‌جالی خۆیان هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫نێو گرووپه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم جیا له‌باسی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی‪ ،‬من الم وای ‌ه ك ‌ه ئێم ‌ه برایانی‬ ‫كامكارو هاوڕێ له‌گه‌ڵ خوشكه‌كه‌مان‬ ‫كه‌سانێكی تایبه‌تین له‌بواری موحیب ‌هت‌و‬ ‫عه‌شق‌و خۆشه‌ویستییه‌ك ك ‌ه به‌یه‌كتر‬ ‫ه �ه‌م��ان � ‌ه‌و ئ��ه‌م پ��ێ��ك�ه‌و‌ه گرێدانه‌ش‬ ‫ده‌روون��ی��ی�� ‌ه ك�� ‌ه ئ��ه‌وی��ش له‌باوك‌و‬ ‫دایكمانه‌و‌ه بۆمان به‌میرات ماوه‌ته‌و‌ه‌و‬ ‫حازرین له‌هه‌موو دارایی‌و گیانی خۆمان‬ ‫بۆ یه‌كترچاوپۆشی بكه‌ین‪ ،‬به‌م بۆنه‌و‌ه‬ ‫به‌بڕوای من كۆی ئه‌م هۆكارانه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫بۆته‌هۆی ئه‌وه‌ی مۆزیكی كامكاره‌كان‬ ‫خۆی ده‌ربخات‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت له‌م پرۆسه‌یه‌دا‬ ‫ره‌خنه‌كانیش به‌دڵ‌و گیان وه‌رده‌گرین‌و‬ ‫خاڵێكی دیكه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئێم ‌ه ته‌نیا‬ ‫گرووپێكین ك ‌ه جیا له‌پشتیوانی خوا هیچ‬

‫پشتیوانێكی دیك ‌ه شك نابه‌ین‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬خوێندنیمه‌قامه‌كوردییه‌كان‬ ‫یه‌كێك له‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی گرووپی‬ ‫ئێوه‌ی ‌ه له‌الیه‌ن گوێگرانتانه‌وه‌‪ ،‬ده‌كرێ‬ ‫بڵێن وه‌فاداربوونتان به‌زمانی دایكی‬ ‫بۆت ‌ه هۆی خوێندنی میلۆدی كوردی‬ ‫یان له‌سه‌ره‌تاو‌ه ئامانجێكی دیكه‌تان‬ ‫هه‌بووه‌؟‬ ‫ك��ام��ك��ار‪ :‬گ��رووپ��ی كامكاره‌كان‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگی مۆزیكی كوردی داهێنانێكی‬ ‫كردوو‌ه كه‌به‌جۆرێك ببێته‌هۆی مانه‌وه‌ی‬ ‫میلۆدی ك��وردی‪ ،‬به‌م واتای ‌ه ك ‌ه ئه‌م‬ ‫مۆزیك ‌ه به‌هه‌موو به‌هێزبوونێكه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌یبوو‌ه له‌رابردوودا ته‌نیا له‌رێوڕه‌سم ‌ه‬ ‫ناڕه‌سمیه‌كان خ��ۆی ده‌رخ��س��ت��وو‌ه و‬ ‫كه‌سیك پاره‌یه‌كی بۆ بینینی مۆزیكی‬ ‫ك��وردی به‌شێوه‌ی كونسێرت نه‌داوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم ‌ه له‌سه‌ره‌تاو‌ه له‌پاڵ مۆزیكی‬ ‫فارسیدا بڕیارمان دا مۆزیكی كوردیش‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی شیاو ئاڕاست ‌ه بكه‌ین تا له‌و‬ ‫شێواز‌ه كۆن ‌ه ده‌ریبهێنین‪ ،‬له‌راستیدا ئه‌م‬ ‫سه‌ركه‌وتن ‌ه جیا له‌زمانی دایكی زانستێك‬ ‫بوو ك ‌ه تاك به‌تاكی ئه‌ندامانی مۆزیكی‬ ‫هه‌یان بوو له‌به‌رئه‌وه‌ی ك ‌ه له‌سه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫هه‌وڵماندا له‌و مۆزیكانه‌ی ك ‌ه له‌رابردووه‌و‌ه‬ ‫بۆمان ماوه‌ته‌و‌ه كه‌ڵك وه‌ربگرین‌و پاش‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش چه‌ندین به‌رهه‌ممان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ساسی میلۆدی ك��وردی نوسیه‌و‌ه‌و‬ ‫پێشوازییه‌كی زۆری لێكرا‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬یه‌كێك له‌و خاڵ ‌ه گرنگان ‌ه‬ ‫له‌بواری مۆزیكدا به‌شداری شاره‌زایانی‬ ‫ن��اس��راوی ب��واری مۆزیك ‌ه ل �ه‌م چه‌ند‬ ‫ساڵه‌ی راب��ردوودا ك ‌ه هه‌ڵبه‌ت له‌پاڵ‬ ‫ئه‌مانه‌دا كێشه‌و گرفت‌و هه‌ندێك قسه‌و‬ ‫لێدوانی دیك ‌ه هاتۆت ‌ه ئاراوه‌‪ ،‬به‌رای ئێو‌ه‬ ‫وه‌ك به‌رێوه‌به‌ری هونه‌ری گروووپی‬ ‫كامكاره‌كان راتان سه‌باره‌ت ب ‌ه پرسی‬ ‫گشتی هونه‌ری مۆزیكیی چییه‌؟‬ ‫كامكار‪ :‬به‌رای من به‌شێكی گه‌ور‌ه‬ ‫له‌گرفته‌كانی ئ��اوازدان �ه‌ران‌و ژه‌نیاران‌و‬ ‫هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌بواری مۆزیكدا‬ ‫چ��االك��ی ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌و‌ه بۆ‬ ‫شێوه‌ی بیركردنه‌وه‌‪ ،‬ئامانج‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه چ شتێكیان له‌مۆزیك ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌و‌ه ده‌بێت دووپاتی بكه‌مه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫زۆرب �ه‌ی هونه‌رمه‌ندان به‌تایبه‌تی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی ك ‌ه گه‌یشتوون ‌ه راده‌یه‌كی بااڵ‬ ‫له‌مۆزیكدا له‌ره‌وتی سه‌ره‌كی خۆیان‬ ‫دووركه‌وتوونه‌ته‌و‌ه‌و ناوه‌ڕۆك‌و هه‌روه‌ها‬ ‫بوونی ئه‌ندێشه‌ی نوێ له‌به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان له‌ده‌ست داوه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫دیكه‌و‌ه بۆ هونه‌رمه‌ندان ئه‌و بایه‌خ ‌ه‬ ‫نه‌ماو‌ه ك ‌ه له‌گه‌ڵ چ گرووپێك كۆنسێرت‬ ‫ده‌گرێت‌و ته‌نیا ئامانجیان ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ساڵی‬ ‫دووجار ئه‌ویش به‌ماوه‌ی پێنج رۆژ و ته‌نیا‬ ‫له‌به‌ر ب��واری ماڵییه‌كه‌ی كونسێرتێك‬ ‫بگرن‌و له‌به‌رئه‌وه‌ش ك ‌ه له‌بیرنه‌چنه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ نموون ‌ه ساڵی پار چه‌ندین كۆنسێرت‬ ‫ك ‌ه هه‌موو هونه‌رمه‌ندانی گه‌ور‌ه تێیدا‬ ‫به‌شدار بوون به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬به‌اڵم دابه‌زینی‬ ‫ئاستی كۆنسێرته‌كان هێند‌ه له‌خواره‌و‌ه‬ ‫ب��وو‌ه ك � ‌ه زۆر دژوار ب��وو بتوانیت‬ ‫تا كۆتایی كۆنسێرته‌ك ‌ه له‌هۆڵه‌ك ‌ه‬ ‫بمێنیته‌وه‌‪ .‬له‌راستیدا ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی‬ ‫له‌و مامۆستایان ‌ه بیستم زۆر خوارتر بوو‬ ‫له‌ئاستی بیركردنه‌وه‌و چاوه‌ڕوانییه‌كانی‬ ‫خه‌ڵك‪ .‬خاڵی جێگه‌ی داخ ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌ر ئه‌م هونه‌رمه‌ندان ‌ه له‌سه‌ره‌تاكانی‬ ‫ده‌یه‌ی ‪60‬ی هه‌تاویی چه‌ندین كۆنسێرتی‬ ‫سه‌رنجڕاكێشیان له‌گه‌ڵ میلۆدی جوان‌و‬ ‫ژه‌نینی تاكه‌كه‌سی‌و ئاوازی پڕ ناوه‌ڕۆك‬ ‫پێشكه‌ش ب ‌ه الیه‌نگرانی مۆزیك كرد‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ئ�ه‌م موزیسیه‌نان ‌ه ئێستا هیچ‬ ‫نیشانه‌یه‌كیان له‌جوانی‌و كۆنسێرته‌كانی‬ ‫پێشوو تێدا نابینرێ‌و ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌ر ئه‌م هونه‌رمه‌ندان ‌ه به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌حه‌وزه‌ی مۆزیكی سونه‌تیدا میراتگری‬

‫شۆره‌تی سه‌ره‌تاكانی ده‌یه‌ی شه‌ستی‬ ‫هه‌تاوین‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی له‌ناو خه‌ڵكدا‬ ‫ده‌بیسترێ ك ‌ه ئه‌م هونه‌رمه‌ندان ‌ه هه‌ر وه‌ك‬ ‫هه‌میشه‌و ب ‌ه به‌هێزی جارانه‌و‌ه هاتوونه‌ته‌و‌ه‬ ‫مه‌یدان‌و له‌الیه‌كی دیكه‌شه‌وه‌و هه‌روه‌ك‬ ‫ئاماژه‌تان پێدا ئه‌م هونه‌رمه‌ندان ‌ه جۆرێك‬ ‫هه‌ستی خاوه‌نداریه‌تیان له‌سه‌ر مۆزیكی‬ ‫ئێرانی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كامكار‪ :‬ئه‌م هه‌ست ‌ه جه‌ماوه‌ریی ‌ه‬ ‫به‌هۆی هه‌ستێكی نۆستالێژییه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌نیسبه‌ت ئه‌و سه‌رده‌مانه‌ی پێشووه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه ئه‌گینا له‌ه ‌هل‌ومه‌رجی ئێستاكه‌دا‬ ‫هه‌ر ئه‌م مامۆستایان ‌ه زانستێكی زیاتر‬ ‫ل��ه‌راب��ردوو پێشكه‌شی الیه‌نگران‌و‬ ‫گوێگرانیان ناكه‌ن‪ ،‬هه‌ر به‌م هۆیه‌و‌ه‬ ‫بوونی هه‌ستێكی ئاوا خۆبه‌زلزانینه‌‪،‬‬ ‫له‌ئه‌وروپا كاتێك مامۆستایانی مۆزیك‬ ‫ده‌گ �ه‌ن � ‌ه قۆناغێك ك� ‌ه هه‌ستده‌كه‌ن‬ ‫قوتابییه‌كانیان ل �ه‌وان له‌پێشتره‌وه‌ن‬ ‫ده‌كێشن ‌ه دواوه‌و دنیای هونه‌ر به‌هه‌موو‬ ‫ئه‌زموونه‌كانی خۆیانه‌و‌ه ده‌سپێرن ‌ه‬ ‫ده‌ستی به‌ره‌ی نوێ‌و ده‌ست له‌چاالكیی‬ ‫ده‌كێشنه‌وه‌و ئیزنی ئه‌و‌ه ده‌ده‌ن هه‌ستی‬ ‫رۆژان��ی پڕ له‌شانازی چاالكییه‌كانیان‬ ‫بۆهه‌میش ‌ه له‌زه‌ینی الیه‌نگرانیان ب ‌ه‬ ‫زیندوویه‌تی بمێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێران‬ ‫شتێكی ل��ه‌وج��ۆر‌ه ل��ه‌ئ��ارادا نییه‌و‬ ‫راستییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه له‌ئێستادا ژماره‌یه‌ك‬ ‫كه‌س ل ‌ه شانازییه‌كانی سااڵنی رابردووی‬ ‫خ��ۆی��ان كه‌ڵك وه‌رده‌گ��رن‌و خه‌ڵكی‬ ‫به‌هه‌ندێك تاكتیكی ج��ی��اواز به‌ره‌و‬ ‫هۆڵه‌كان ده‌كێشن‌و سی دی ییه‌كانی‬ ‫خۆیانیان پێده‌فرۆشن‌و پڕوپاگه‌ند‌ه بۆ‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پ��رس��ی��ار‪ :‬چ��اره‌ن��وس��ی ئ��ه‌و‬ ‫ژه‌ن��ی��ار‌ه نوێیانه‌ی ك ‌ه پێشكه‌وتنی‬ ‫خۆیان ته‌نیا له‌پاڵ مانه‌و‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆستایانی كۆنه‌و‌ه ده‌بیننه‌و‌ه چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت؟‬ ‫كامكار‪ :‬ئه‌م هه‌ست ‌ه ل ‌ه شكستی‬ ‫سه‌رچاوه‌گرتوو ل ‌ه پشتیوانی نه‌كردن‬ ‫ل ‌ه الوان �ه‌و‌ه پێكدێت‌و بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م بۆشایی ‌ه په‌نا ده‌به‌ن ‌ه به‌ر ئیعتباری‬ ‫ئه‌م مۆزیسیه‌نانه‌و ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌گه‌ر ه ‌هل‌ومه‌رجی گه‌شه‌ی قۆناغی‬ ‫ش��ۆڕش بۆهه‌ریه‌ك ل �ه‌وان بڕه‌خسێت‬ ‫به‌باشی ده‌توانن له‌م ب��واره‌دا چاالكی‬ ‫بنوێنن‪.‬‬ ‫پرسیار‪ :‬گۆران ‌ی وتن بۆ نه‌ورۆز‬ ‫یه‌كێك له‌میراته‌كۆنه‌كانی ئێمه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئێستاك ‌ه ف �ه‌رام��ۆش ك��راوه‌و مۆزیك‬ ‫رۆڵێكی به‌رچاوی تێدا ده‌گێڕێت‪ ،‬بۆ‬ ‫زیندووكردنه‌وه‌ی ئه‌م سوننه‌ت ‌ه ده‌بێت‬ ‫چی بكه‌ین؟‬ ‫ك��ام��ك��ار‪ :‬له‌بیرم ‌ه ه�ه‌ن��دێ��ك ل ‌ه‬ ‫میلۆدیی ‌ه كوردییه‌كان یه‌ك مانگ پێش‬ ‫له‌نه‌ورۆز له‌الیه‌ن ژه‌نیاران‌و هونه‌رمه‌ندانی‬ ‫ن��اوچ �ه‌ی��ی �ه‌و‌ه ب � ‌ه ده‌ه��ۆڵ‌و سوڕنا‌و‬ ‫دووزه‌ل � ‌ه‌و ده‌ف لێ ده‌دراو له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫مۆزیكیانه‌ی ك ‌ه به‌زۆری له‌دێهاته‌كانه‌و‌ه‬ ‫ل��ێ��ده‌درای �ه‌و‌ه‌و هه‌موویان هه‌ڵقواڵوی‬ ‫دڵی سروشت بوو سه‌رخۆش ده‌بووین‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی ل� ‌ه رۆژان��ی چوارشه‌مم ‌ه‬ ‫س��وور ‌ی ت��ه‌واوی سه‌ربانه‌كانی شاری‬ ‫سن ‌ه به‌هۆی گڕی ئاگری چوارشه‌مم ‌ه‬ ‫سوورییه‌و‌ه رووناك ده‌بووه‌وه‌و هه‌ندێك‬ ‫گه‌مه‌ی تایبه‌تی رۆژی چوارشه‌مم ‌ه‬ ‫سووریمان له‌گه‌ڵ مۆزیكێیه‌كی تایبه‌تی‬ ‫ئه‌و رۆژ‌ه ئه‌نجامده‌دا‪ ،‬ژم��اره‌ی�ه‌ك ل ‌ه‬ ‫الوانی گوند ده‌ڕۆشتن بۆ كێوی ئاویه‌رو‬ ‫ل�ه‌وێ رێوڕه‌سمی ك��ردن�ه‌وه‌ی ئاگریان‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برد‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه له‌و رۆژان ‌ه‬ ‫ته‌نیا بیره‌وه‌رییه‌كانی به‌جێ ماوه‌‪.‬‬

‫گرووپی كامكاره‌كان‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگی مۆزیكی كوردی‬ ‫داهێنانێكی كردوو‌ه كه‌به‌جۆرێك‬ ‫ببێته‌هۆی مانه‌وه‌ی مێلۆدی كوردی‬

‫ژمار‌ه (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫بوون ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی مه‌رگه‌وه‌‬

‫‪18‬‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ چیرۆكی‌ مه‌رگ‌‌و ئاوایی‌و هه‌ندێكیش ئه‌والتر‬ ‫مسته‌فا زاهیدی‌‬

‫ئه‌م وێنای ‌ه بێنن ‌ه به‌رچاو ك ‌ه ئێوار‌ه‬ ‫داهاتووه‌و كۆمه‌ڵێك مرۆڤ ‌ی نیاندرتاڵ‬ ‫ئه‌شكه‌وته‌كه‌یان‌و‬ ‫گ��ه‌ڕاون��ه‌ت��ه‌و‌ه‬ ‫هه‌ركامه‌یان ب �ه‌و زم��ان� ‌ه تایبه‌ته‌یان‬ ‫خ�ه‌ری��ك� ‌ی گ��ێ��ڕان��ه‌و‌ه ‌ی ئ��ه‌وه‌ن چۆن‬ ‫ئاسكێكیان راو ك��ردووه‌‪ ،‬به‌مشێوه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین ل �ه‌وه‌ت � ‌ی مرۆڤه‌كان‬ ‫فامیان ك��ردووه‌‪ ،‬خه‌ریك ‌ی گێڕانه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن ماریۆ بارگاس یۆسا ده‌ڵێت‬ ‫ده‌توانین بڵێن حیكایه‌ت بێژی‌‌و گێڕانه‌و‌ه‬ ‫ژیان ‌ی به‌خشییو‌ه به‌مرۆڤه‌كان‌و ئێم ‌ه بێ‬ ‫گێڕانه‌و‌ه هیچین‌و ئه‌و كات ‌ه ‌ی هیچمان نیی ‌ه‬ ‫بۆ گێڕانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی ‌ه تووشی مه‌رگ ‌ی‬ ‫هه‌تاهه‌تایی هاتووین‪ ،‬ئه‌م گێڕانه‌وه‌ی ‌ه تا‬ ‫هاتوو‌ه گۆڕان ‌ی ب ‌ه سه‌رداهاتووه‌‪ ،‬گۆڕانێك‬ ‫ك ‌ه په‌یوه‌ست ‌ه ب ‌ه ژیان ‌ی مرۆڤایه‌تییه‌وه‌و‬ ‫قۆناغه‌كان ‌ی ژیان ‌ی مرۆڤایه‌تییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه چیرۆك ژیان ‌ی به‌خشیو‌ه ب ‌ه‬ ‫مرۆڤه‌كان‌و مرۆڤه‌كان بێ گێڕانه‌و‌ه هیچن‪.‬‬ ‫راس��ت � ‌ه وه‌ك وت��م��ان گێڕانه‌وه‌و‬ ‫حیكایه‌ت بێژ ‌ی مێژوویه‌ك ‌ی كۆن ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كورت ‌ه چیرۆك ئه‌و به‌و شێوه‌ی ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌مڕۆك ‌ه هه‌ی ‌ه ده‌كر ‌ێ بگه‌ڕێنینه‌و‌ه‬ ‫ب��ۆ س��ه‌د‌ه ‌ی ن��ۆزده‌ی��ه‌م ك � ‌ه ژینگ ‌ه ‌ی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدان ‌ی كورت ‌ه چیرۆك ب ‌ه مانا‬ ‫مۆدێرنه‌ك ‌ه ‌ی رۆژئاوایه‌‪ ،‬ل ‌ه ده‌ی ‌ه ‌ی ‪‌ 20‬ی‬ ‫سه‌د‌ه ‌ی بیسته‌میشه‌و‌ه چیرۆكنووسین‬ ‫ال ‌ی ئێم ‌ه س �ه‌ر ه �ه‌ڵ��ده‌داو كاره‌كان ‌ی‬ ‫جه‌میل سائیب‌و حه‌سه‌ن قزڵجی‌‌و ‪ ...‬ب ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تا ‌ی چیرۆك ‌ی كورد ‌ی ده‌زانرێ‌‪.‬‬ ‫چیرۆك ‌ی "مه‌رگ ‌ی ئاوایی‌و هه‌ندێك ‌ی‬ ‫تریش" ل ‌ه نووسین ‌ی ره‌نج ‌ه باوه‌نووری‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه ژمار‌ه ‪‌ 15‬ی رۆژنام ‌ه ‌ی ده‌ستووردا‬ ‫چ��اپ‌و باڵو بۆته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه سه‌ره‌تایه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر س��اده‌و‌ه ده‌س��ت پ��ێ ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫"شه‌بق ‌ه ئینگلیزییه‌كانمان كرد‌ه سه‌رو‬ ‫قوالپه‌كانمان هه‌ڵدای ‌ه ئاوه‌كه‌وه‌‪ ،‬پاشان‬ ‫چه‌ماینه‌و‌ه سه‌ر كتێبه‌كاندا له‌وێو‌ه ك ‌ه‬ ‫جێمانهێشتووه‌‪".‬‬ ‫ئه‌م ‌ه وێنایه‌ك ‌ی ك��ورت ده‌دا ب ‌ه‬

‫ده‌سته‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه كۆمه‌ڵێك كه‌س ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫قه‌راخ ‌ی رووبارێك دانیشتوون‌و خه‌ریك ‌ی‬ ‫ماسیگرتنن‌و ل ‌ه هه‌مانكاتدا هه‌ر كامه‌یان‬ ‫خه‌ریك ‌ی خوێندنه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫وێناك ‌ه وێنایه‌ك ‌ی ساده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرسیارێك ‌ی بچووك ره‌نگ ‌ه بۆ خوێنه‌ر‬ ‫بێت ‌ه پێش بۆ ل ‌ه سه‌ره‌تاو‌ه ئه‌م سه‌ره‌تا‬ ‫ساده‌یه‌و‌ه وش ‌ه ‌ی "شه‌بق ‌ه ئینگلیزییه‌كان"‬ ‫ب ‌ه كاربراوه‌‪ ،‬به‌كارهێنان ‌ی وش ‌ه ‌ی شه‌بق ‌ه ‌ی‬ ‫ئینگلیزی‌‪ ،‬ده‌بێت ب ‌ه جێگا ‌ی مشتومڕ‪،‬‬ ‫مشتومڕێك ك � ‌ه یه‌كێك ل � ‌ه بابه‌ت ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كان ‌ی چیرۆكه‌ك ‌ه ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تا ده‌توانین بڵێین ئه‌م چیرۆك ‌ه‬ ‫زیاتر وه‌ك چیرۆكێك ‌ی ریالیست ‌ی ده‌چێت‬ ‫ب ‌ه كۆمه‌ڵێك توخم ‌ی ناتۆرالیستییه‌وه‌‪،‬‬ ‫نووسه‌ر خه‌ریك ‌ه چیرۆكێك ده‌گێڕێته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆر وه‌ك چیرۆكێك ‌ی راسته‌قین ‌ه‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬ل ‌ه هه‌مانكاتیشدا به‌و وه‌سف ‌ه ‌ی‬ ‫ل ‌ه رووبار ‌ی سیروانی ده‌كات‪ ،‬وێنایه‌ك ‌ی‬ ‫ناتۆرالیست ‌ی ئه‌دا به‌ده‌سته‌وه‌‪" .‬سیروان‬ ‫ب ‌ه هێمن ‌ی ده‌ڕۆیشت‪ ،‬شنه‌بایه‌ك خۆ ‌ی‬ ‫ده‌دات ل� ‌ه پێست ‌ی ئ��اوه‌ك �ه‌و فێنك ‌ی‬ ‫ده‌ك��ردی��ن�ه‌وه‌‪ ").....،‬ئه‌م ‌ه ئه‌و توخم ‌ه‬ ‫ناتۆرالیستییه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌م چیرۆكه‌دا هه‌یه‌و‬ ‫ل ‌ه چه‌ن شوێن ‌ی تریش ده‌رده‌كه‌وێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م چیرۆك ‌ه ل ‌ه سه‌ر چه‌ن تێم ‌ی تایبه‌ت‬ ‫ده‌گه‌ڕێ‪.‬‬ ‫‪ -1‬شه‌بق ‌ه ‌ی ئینگلیز ‌ی‬ ‫‪ -2‬مه‌رگ‌و كلتور ‌ی قه‌برستان‬ ‫وه‌ك وترا‪ ،‬ل ‌ه سه‌ره‌تا ‌ی چیرۆكه‌كه‌دا‬ ‫باسله‌و‌ه كراوه‌‪ ،‬شه‌بق ‌ه ئینگلیزییه‌كانمان‬ ‫له‌سه‌ركرد‪ ،‬دواتر ئه‌م ‌ه ل ‌ه گه‌ڕانه‌و‌ه ‌ی‬ ‫گه‌نجه‌كان بۆ ناو دێ ده‌بێت ب ‌ه مشت‌ومڕ‪،‬‬ ‫ك ‌ه بۆچی پێی ده‌ڵێن شه‌بق ‌ه ‌ی ئینگلیزی‌؟‬ ‫باش ‌ه خۆ واڵت ‌ی ئینگلیزییه‌كان واڵتێك ‌ی‬ ‫گه‌رم نییه‌‪ ،‬ئ ‌ه ‌ی بۆ كاڵوێك ك ‌ه بۆ به‌رگر ‌ی‬ ‫ل ‌ه گه‌رماو تین ‌ی هه‌تاو درووستكراو‌ه بۆ‬ ‫ده‌بێ ده‌ستكرد ‌ی ئه‌وان بێت؟‬ ‫"ره‌نج ‌ه باوه‌نووری‌" به‌هێنان ‌ه به‌ر‬ ‫باسی ئه‌م باس ‌ه ده‌یه‌و ‌ێ دوو شتمان پێ‬ ‫بڵێت‪ ،‬یه‌كه‌م كلتور ‌ی ئێم ‌ه كلتورێك ‌ی‬ ‫داهێنه‌رنییه‌‪ ،‬كلتور ‌ی ئێم ‌ه كلتورێك ‌ی‬ ‫مشه‌خۆر‌ه ك ‌ه ته‌نها به‌رخۆر ‌ی واڵتان ‌ی‬

‫بیان ‌ی بووین‌و ئێستاش هه‌ین‪ ،‬كاڵو لێڕه‌دا‬ ‫كۆده‌‪ ،‬ل ‌ه روو‌ه رووكه‌شه‌كه‌یدا كۆد‌ه بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و ئامرازو كه‌ره‌س ‌ه بیانییان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه دێن ‌ه ال ‌ی ئێمه‌و به‌كارده‌برێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب ‌ه رووییه‌ك ‌ی تردا‪ ،‬بۆ وت��راو‌ه كاڵو بۆ‬ ‫نه‌وتراو‌ه پانتۆڵ‌‪ ،‬بۆ نه‌وتراو‌ه پێاڵو؟‬ ‫كاڵو ل ‌ه بار ‌ی فیزیكییه‌و‌ه نزیكایه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ س �ه‌ر‪ ،‬سه‌ریش هه‌ڵگر ‌ی‬ ‫مێشك‌و جێگا ‌ی بیركردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬نووسه‌ر‬ ‫ده‌ی �ه‌و ‌ێ پێمان بڵێت ئێم ‌ه ل ‌ه هه‌موو‬ ‫رووی��ه‌ك��ه‌و‌ه ب��ه‌رخ��ۆرو مشه‌خۆر ‌ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ین‪ .‬كاڵو ئه‌م مانا فیزیكی‌‌و ئه‌م‬ ‫مانا بیركردنه‌وه‌ی ‌ه ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم بۆ‬ ‫وتراو‌ه كاڵو‌ه ئینگلیزییه‌كان‪ ،‬نه‌وتراو‌ه‬ ‫كاڵو‌ه فه‌ره‌نسییه‌كان یان چینییه‌كان؟‬ ‫نووسه‌ر لێره‌دا ئێم ‌ه ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫سه‌رده‌مێك ‌ی مێژوویی ئه‌م واڵته‌مان‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و س �ه‌رده‌م � ‌ه ‌ی ك ‌ه دوا ‌ی رووخان ‌ی‬ ‫عوسمانییه‌كان ئینگلیزییه‌كان ده‌ستییان‬ ‫ب ‌ه س �ه‌ر ع��ێ��راق‌و كوردستاندا گرت‌و‬ ‫ئه‌و مێژوو‌ه ‌ی ب ‌ه بۆن ‌ه ‌ی ئاماده‌بوون ‌ی‬ ‫ئینگلیزییه‌كان ل ‌ه كوردستان خوڵقا‪.‬‬ ‫ل ‌ه به‌شێك ‌ی تر ل ‌ه چیرۆكه‌كه‌دا‬ ‫چ��ی��رۆك��ن��ووس (ره‌ن��ج � ‌ه ب��اوه‌ن��ووری‌)‬ ‫مشتومڕێك ‌ی فیكری نێوان ئه‌و چه‌ن گه‌نج ‌ه‬ ‫باسلێ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌ی ك ‌ه هه‌ر كامه‌یان‬ ‫خوێنه‌ری نووسه‌رێك ‌ی تایبه‌تن‪ ،‬یه‌كیان‬ ‫شه‌یدا ‌ی نووسینه‌كان ‌ی "ئه‌مێلی برۆنته‌"و‬ ‫سێحر ‌ی زمان ‌ی برۆنته‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویتریان‬ ‫شه‌یدا ‌ی نووسینه‌كان ‌ی به‌ختیار عه‌لی‌و‬ ‫هزری به‌رباڵو ‌ی ئه‌وه‌‪ ،‬لێره‌شدا نووسه‌ر‬ ‫ل ‌ه گه‌ڵ دوان له‌و بۆچوون گۆڕینه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه سه‌ره‌نجام هه‌ركامه‌یان راز ‌ی ده‌بن‬ ‫كتێبی پێشنیار كراو ‌ی ئه‌ویتر بخوێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌مان پێ بڵێت ك ‌ه له‌م سه‌رده‌مه‌دا‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی شه‌بقه‌كه‌مان ئینگلیزییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بیركردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی ناوخۆییمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌مشێوه‌یه‌ش هیوایه‌ك ده‌خات ‌ه‬ ‫گیانمانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م بیركردنه‌و‌ه ناوخۆیه‌و‬ ‫گرنگ ‌ی ئه‌م بیركردنه‌و‌ه ل ‌ه به‌راوردكردن ‌ی‬ ‫نووسه‌ره‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێ‌‪ ،‬نووسه‌رێك ‌ی‬ ‫كورد له‌گه‌ڵ نووسه‌رێك ‌ی ئینگلیزی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ نووسه‌رێك ‌ی راس��ت ئینگلیزیدا‬

‫ب��ه‌راوردی نووسه‌رێك ‌ی ك��ورد ده‌كات‌و‬ ‫ده‌شڵێت سیحر ‌ی زمان ‌ی برۆنته‌و هزر ‌ی‬ ‫ب�ه‌رب�ڵاو ‌ی به‌ختیار عه‌لی؟ به‌ختیارو‬ ‫برۆنت ‌ه هه‌ركامه‌یان له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌ی ناون‬ ‫كۆدن بۆ كلتورو فه‌رهه‌نگێك‪ ،‬نووسه‌ر‬ ‫ك ‌ه لێره‌شدا وه‌ك "زان��ا ‌ی گشت" له‌م‬ ‫چیرۆكه‌دا ده‌ور ‌ی هه‌یه‌و بگێڕه‌و‌ه ‌ی‬ ‫چیرۆكه‌كه‌ی ‌ه خ��وازی��ار ‌ی دانوستان ‌ه‬ ‫له‌نێوان كلتور ‌ی ئێمه‌و ئینگیزییه‌كان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه هه‌ركام له‌و هاوڕێیان ‌ه راز ‌ی ده‌بن‬ ‫كتێبی پێشنیاركراو ‌ی ئه‌ویتر‪ ،‬ك ‌ه "شار ‌ی‬ ‫مۆسیقار‌ه سپییه‌كان" ل ‌ه نووسین ‌ی‬ ‫به‌ختیار عه‌لی‌و "به‌رزاییه‌كان ‌ی ویزرینگ"‬ ‫ل ‌ه نووسین ‌ی ئه‌مێلی برۆنته‌ی ‌ه بخوێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫كلتور ‌ی م��ه‌رگ‌و م��ه‌رگ دۆستی‌‌و‬ ‫باسكردن ل ‌ه مه‌رگ‌و كلتور ‌ی گۆڕستان‬ ‫یه‌كێك ‌ی تر ل ‌ه بابه‌ت ‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌ی ئه‌م‬ ‫چیرۆكه‌یه‌‪ .‬ل ‌ه راستییدا تێمێك ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫چیرۆكه‌ك ‌ه ئ �ه‌م م��ه‌رگ دۆستییه‌یه‌و‬ ‫بابه‌ته‌كان ‌ی تر ب ‌ه ده‌ور ‌ی ئه‌م تێمه‌دا‬ ‫ده‌خولێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ك ‌ه گه‌نجه‌كان ب ‌ه دڵه‌ڕاوك ‌ه ده‌گه‌نه‌و‌ه‬ ‫ئاوایی‪ ،‬ك��وت‌و پڕ ب ‌ه ده‌نگ ‌ی ستۆپی‬ ‫سه‌یاره‌یه‌ك ‌ی بارهه‌ڵگر راده‌چه‌ڵه‌كن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ستۆپه‌ش ئه‌و‌ه بوو‌ه ك ‌ه سه‌یاره‌ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫كه‌سێك ‌ی داوه‌‪ ،‬كه‌سه‌كه‌ش "فه‌رهاد"ه‌‪،‬‬ ‫چیرۆكنووس لێره‌دا ب ‌ه شێوه‌یه‌ك ‌ی ته‌واو‬ ‫رئال‌و واقع چیرۆك ‌ی هه‌ڵگرتنه‌و‌ه ‌ی فه‌رهاد‬ ‫له‌به‌رده‌م سه‌یاره‌ك ‌ه تا ناشتن ‌ی "فه‌رهاد"‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬گریان‌و شیو‌هن‌و رۆرۆی‬ ‫دایك ‌ی "ف�ه‌ره��اد" تا ناشتن ‌ی فه‌رهاد‪،‬‬ ‫نووسه‌ر لێره‌دا به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی تراژیك‬ ‫ئه‌م رووداو‌ه ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬گێڕانه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه ده‌توانێت خوێنه‌ر ب�ه‌ش��دار بدات‬ ‫له‌گه‌ڵ واقعی رووداودا‪ ،‬گریان‌و رۆڕۆی‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ش به‌و‌ه ده‌بین ‌ێ ك ‌ه "وا دێت ‌ه‬ ‫به‌رچاو خه‌ڵكه‌ك ‌ه ل ‌ه به‌رده‌م رووداوه‌كه‌دا‬ ‫خۆیان ب ‌ه تاوانبار ده‌زانن‌و به‌و شێوه‌یه‌ش‬ ‫سزا ‌ی خۆیان ده‌ده‌ن" ئه‌م رسته‌ی ‌ه ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫زار ‌ی هاوڕێی حیكایه‌تخوانه‌و‌ه دێته‌رده‌ر‬ ‫قورسی رووداوه‌ك ‌ه ده‌خات ‌ه روو‪.‬‬ ‫ل � ‌ه شوێنێك ‌ی ت��ر ده‌ڵ��ێ��ت‪....":‬‬ ‫سرووت ‌ی مه‌رگ باڵ بكێشێته‌و‌ه ب ‌ه سه‌ر‬

‫ره‌نجه‌ باوه‌نووری‬

‫نان‪ ،‬ئاو‪ ،‬ته‌نانه‌ت پێخه‌فه‌كانیشماندا‪،‬‬ ‫ئاخر ه�ه‌ر كه‌سه‌و لێر‌ه دڵته‌نگییه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌تا ل ‌ه نێو چاوانیدا‪"...‬‬ ‫لێره‌شدا كلتور ‌ی مه‌رگدۆست ‌ی ب ‌ه‬ ‫ته‌واو ‌ی ده‌رده‌ك�ه‌وێ‌‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه ‌ی مه‌رگ‬ ‫وه‌ك "سرووتێك" ل ‌ه هه‌موو شوێنی‬ ‫ژی��ان‌و ل ‌ه تاكه‌كه‌سی ترین ساته‌كاندا‬ ‫ئاماده‌یی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی ‌ه مه‌رگ ل ‌ه‬ ‫هه‌موو شوێن ‌ی ئه‌م ژیانه‌دا ئاماده‌یی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬نووسه‌ر هۆكار ‌ی مه‌رگدۆستی‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه پشت ل ‌ه ژیانكردن ‌ه ب ‌ه هۆكارێك ‌ی‬ ‫تر ‌ی به‌رگرتن به‌داهێنان ده‌زانێت له‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌دا‪ ،‬ك ‌ه ئه‌و سرووت ‌ه ‌ی مه‌رگ‬ ‫ده‌بینێت رووده‌كات ‌ه هاوڕێكه‌ی‌‌و ده‌ڵێت‪" :‬‬ ‫ئێست ‌ه ده‌زان ‌ی بۆ شه‌بقه‌مان دانه‌هێناوه‌؟"‬ ‫داهێنان په‌یوه‌ست ‌ه ب �ه‌ژی��ان �ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫راست پێچه‌وان ‌ه ‌ی مه‌رگه‌‪ ،‬نووسه‌ر له‌م‬ ‫رێگاو‌ه ن��اڕه‌زای�ه‌ت� ‌ی خ��ۆ ‌ی ب�ه‌م جۆر‌ه‬ ‫كلتور‌ه ده‌رده‌ب��ڕێ‌‌و خوازیار ‌ی گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م كلتور ‌ی مه‌رگ‌و گۆڕستانه‌ش وه‌ها‬ ‫ده‌بینێت ك ‌ه ده‌ڵێت ‪ ":‬ئاواییه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ئامێز ‌ی گۆڕستانه‌كه‌وه‌‪ ".‬ئه‌م ‌ه‬ ‫وێنایه‌ك ‌ی كۆمه‌ڵگا ‌ی ئێمه‌یه‌‪ ،‬وێنایه‌ك ك ‌ه‬ ‫ئه‌م كۆمه‌ڵگا ‌ی گرتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گشت ‌ی ده‌ت��وان��ی��ن بڵێن‪ ،‬ئه‌م‬

‫فێمینیزم‌‌و پۆست كۆلۆنیالیزم له‌ ئه‌ده‌بدا‬ ‫سنید كاسلن‬

‫ئا‪ :‬عه‌بدوڵاڵ مه‌حمود زه‌نگنه‌‬

‫وتاری فێمینیزم هه‌ندێ لێكچوونی له‌گه‌ڵ‬ ‫پۆست كۆلۆنیالیزمدا هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی زۆر رای وا هه‌بوو‌ه ك ‌ه ئه‌م‬ ‫دوو بوار‌ه پێكه‌و‌ه په‌یوه‌ندن‌و یه‌كتری‬ ‫ته‌واو ده‌كه‌ن‪ ،‬یه‌كه‌م‪ ،‬هه‌ردوو وتاره‌ك ‌ه‬ ‫ل ‌ه شێو‌ه باوه‌كه‌یدا سیاسین‌و دژایه‌تیی‬ ‫ست ‌هم‌و چه‌وساندنه‌وه‌و سه‌ركوتكردن‌و‬ ‫سیستمی دام��ه‌زراوه‌ی��ی پله‌به‌ندیی‬ ‫ب��اوك��س��االری ده‌ك��ه‌ن ك � ‌ه ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سپیی نێرینه‌یی به‌سه‌ریدا زاڵ��ه‌‌و زۆر‬

‫سیمۆن دووبۆڤار‬

‫به‌توندی بااڵده‌ستیی هێزو ده‌سه‌اڵتی‬ ‫گریمانه‌كراوی نێرێتی ره‌تده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆلۆنیالیزمیش هاوشێوه‌ی باوكساالری‪،‬‬ ‫ب��ه‌ر ل � ‌ه ه��ه‌ر شتێك ئایدیۆلۆژیای‬ ‫سه‌نته‌ریزمی ت��ون��دی‌و ره‌ق��ی‌و ئه‌و‬ ‫زاڵبونه‌ی ‌ه ك ‌ه ناوه‌رۆكه‌كه‌ی ده‌په‌رستێ‌و‬ ‫كۆنترۆڵیش ده‌كات‪.‬‬ ‫ب �ه‌و مانایه‌ش ژن ك ‌ه دووچ��اری‬ ‫چه‌وسانه‌و‌ه ده‌هێنرێت هاوشێوه‌ی بابه‌تی‬ ‫كۆلۆنیالكراو‌ه ك ‌ه سته‌می لێده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌چه‌وسێنرێته‌وه‌‪ .‬خۆ ل ‌ه بنچینه‌یشدا‬ ‫نوێنه‌رانی پۆست كۆلۆنیالیزم ل ‌ه دژی‬ ‫كۆلۆنیالیزم ده‌وه‌س��ت��ن �ه‌و‌ه ب� ‌ه مانا‬ ‫سیاسی‌و ئابووریه‌كه‌ی‪ ،‬ل ‌ه كاتێكدا‬ ‫تیۆرسینانی فێمینیزم كۆلۆنیالیزمی‬ ‫مۆرك‌و سرووشت سێكسی ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژنان و" دانیشتوانی ره‌سه‌ن" ناڕه‌وایان ‌ه‬ ‫ب ‌ه گرووپی كه‌مین ‌ه داده‌نرێن به‌هۆی‬ ‫"ته‌ماشاكردنیانه‌و‌ه به‌چاوی نێرانه‌"ی‬ ‫چاوچنۆكیه‌و‌ه ك ‌ه ب ‌ه دیارده‌و خه‌سڵه‌تی‬ ‫هه‌ریه‌ك ل ‌ه باوكساالری‌و كۆلۆینالیزم‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬هه‌ردوو گرووپه‌ك ‌ه له‌خه‌ڵكی‬ ‫كران به‌بۆته‌گه‌لێكی ر‌هق‌و وشك" داوێن‬ ‫پاك‪ ،‬داوێن پیس‌و دڕنده‌‪ ،‬ده‌شته‌كی‌و‬ ‫هه‌مه‌جی" و ره‌تكردنه‌وه‌ی ئه‌و سیستمه‌ی‬ ‫به‌و ده‌رده‌ی بردوون‌و ناسنامه‌ی پێداون‪،‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان ل ‌ه پۆست كۆلۆنیالیزم‬ ‫ل ‌ه ئێستادا وه‌اڵم��دان �ه‌وه‌ی��ان بۆ ئه‌م‬

‫گۆشه‌نیگای ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه خۆیشی ده‌خات ‌ه‬ ‫نێو دۆزی(جێنده‌ر)و ل ‌ه خۆی ده‌پرسێت‬ ‫ك ‌ه ئاخۆ ئه‌و سنوور‌ه كامه‌ی ‌ه ل ‌ه ژیانی‬ ‫بابه‌ت ‌ه كۆلۆنیالیه‌كاندا كاری تێده‌كات‪،‬‬ ‫ك ‌ه هه‌ندێجار وا رێكده‌كه‌وێت(مێینانه‌یه‌)‪،‬‬ ‫وات�� ‌ه ل� ‌ه س��ۆراخ��ی ئ �ه‌وه‌دای � ‌ه بزانێت‬ ‫ئایا ست ‌هم‌و سه‌ركوتكردنی كۆلۆنیالی‬ ‫یان جێنده‌ری فاكته‌رێكی بنچینه‌یی‌و‬ ‫گرنگ ‌ه ل ‌ه ژیانی ژن��دا‪ .‬من پێموایه‌‪،‬‬ ‫كۆلۆنیالیزم (خراپه‌)ی گه‌وره‌ی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌كی ئۆتۆماتیكی هه‌ڕه‌ش ‌ه‬ ‫ده‌بێت بۆ سه‌ر بیروباوه‌ڕه‌كانی په‌یوه‌ند‬ ‫به‌رقبوونه‌و‌ه ل ‌ه ژن‌و باوكساالری‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و راستییه‌ی كۆلۆنیالیزم سه‌نته‌ریزمی‬ ‫نێرێتی‌و سه‌نته‌ریزمی ئه‌وروپایی‬ ‫وه‌به‌رگرتبوو‪ ،‬بۆی ‌ه وه‌ك نامۆو قه‌ره‌واش‬ ‫ده‌یڕوانی ‌ه ژنانی بیانی‪ .‬ئ��ه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫سه‌ركوتكردنی كۆلۆنیالی ل ‌ه رووی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابووریه‌و‌ه كاریگه‌ریی‬ ‫بۆ سه‌ر ژیانی ژن هه‌بێت راستیه‌كی‬ ‫حاشا هه‌ڵنه‌گره‌‪ ،‬ره‌خنه‌گرانیش ل ‌ه‬ ‫پۆست كۆلۆنیالیزم‪ ،‬ل ‌ه سه‌روبه‌ندی‬ ‫قسه‌كردنیان ل ‌ه ره‌تاندنه‌كان(استغالل)نی‬ ‫كۆلۆنیالیزم‪ ،‬ناچاركران ب ‌ه وه‌به‌رگرتنی‬ ‫ده‌رككردنێكی ته‌واو به‌و رۆاڵنه‌ی جێنده‌ر‬ ‫ده‌یانبینێت‪ ،‬ل ‌ه هه‌مانكاتیشدا فێمینیزم‬ ‫ل ‌ه ئێستادا له‌الیه‌ن هاوشێو‌ه پۆست‬ ‫كۆلۆنیالیزمه‌كانه‌و‌ه ب ‌ه باشی ده‌رك‬

‫پێكراوه‌‪.‬‬ ‫ده‌قی ئه‌ده‌بیی زۆر گرنگ هه‌ن ك ‌ه‬ ‫ل ‌ه گۆشه‌نیگای فێمینیستی‌و پۆست‬ ‫كۆلۆنیالیزمه‌و‌ه نووسراون‌و ل ‌ه زۆر باردا‬ ‫ئه‌م ده‌قان ‌ه هه‌ڵگری بیروڕای هاوشێوه‌ن‬ ‫ل ‌ه باره‌ی تاكگه‌رێتی‌و جیاوازی ل ‌ه بابه‌ت‪،‬‬ ‫سه‌رباری قبوڵكردنی ستراتیژگه‌لێكی‬ ‫ه��اوب �ه‌ش ب��ۆ ل� ‌ه دژ وه‌ستانی هێزی‬ ‫ده‌ره‌ك��ی��ی سته‌مكار‪ ،‬بۆ نموونه‌"بێل‬ ‫ئاشكرۆفت" ل ‌ه چه‌مك ‌ه سه‌ره‌كیه‌كانیدا‬ ‫ل ‌ه لێكۆڵینه‌و‌ه پۆست كۆلۆنیالیه‌كانا‬ ‫هاوشێوه‌ی" لێكۆڵینه‌وه‌كان ‌ه ل ‌ه جه‌سته‌"‬ ‫ل ‌ه فێمینیزمدا له‌" شوێنی نووسین"دا ل ‌ه‬ ‫تیۆری پۆست كۆلۆنیالیزمدا‪ ،‬ئه‌مه‌یش‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌گه‌ێنێت ك ‌ه فه‌زای كۆلۆنیالكراو‬ ‫ل ‌ه وتاری فێمینیزمدا جه‌سته‌ی الوازی‬ ‫مێیه‌‪ ،‬ب �ه‌وه‌ی��ش سرووشتی به‌پیتی‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ری هه‌ریه‌ك ل ‌ه جه‌سته‌و‬ ‫شوێن ره‌ن��گ��دان �ه‌وه‌ی��ان ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ل ‌ه یه‌ك كاتدا توانای به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫ئه‌وه‌ی وه‌ده‌ست هاتووه‌و تێكشكانیشی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬هه‌ردووكیشیان توانای دڵڕه‌قی‌و‬ ‫توندوتیژی نواندنیان ده‌بێت‪ ،‬وه‌ك ل ‌ه‬ ‫رۆمانی"بیلۆفد" (مه‌حبوبه‌) ی(تۆنی‬ ‫مۆریسۆن)دا هاتووه‌‪ ،‬له‌وێدا كه‌" سسه‌"‬ ‫ی كچ ‌ه كۆیله‌ی پێشوو ناچار ده‌كرێت‬ ‫ب ‌ه كوشتنی كچه‌كه‌ی‪ ،‬بۆ رزگاركردنی‬ ‫ل ‌ه سكانده‌ڵ(فه‌زایح)‌ه بێشوماره‌كانی‬

‫كۆلۆنیالیزم‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ده‌قانه‌ی راشكاوان ‌ه ئیش‬ ‫له‌سه‌ر(دوو جار كۆلۆنیالكردن ‪ation‬‬ ‫‪)double coloniz‬ی ژن ده‌ك��ات ل ‌ه‬ ‫الیه‌ن پیاوانی هاوشێوه‌و كۆلۆنیالیزمی‬ ‫هه‌ژموونداره‌وه‌‪ ،‬شانۆیی(هه‌وری نۆ)‬ ‫ی(ك��اری��ل چ��ه‌رچ��ل)ه‌‪ ،‬ك� ‌ه ب��ۆ خۆی‬ ‫ل ‌ه بنچینه‌دا ره‌خنه‌یه‌كی به‌رده‌وام ‌ه‬ ‫ل� ‌ه رۆڵ�� ‌ه خێزانی‌و سێكسیه‌كان ل ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵی (ل��ێ��ره‌دا كۆمه‌ڵ ب ‌ه مانای‬ ‫مجتمع هاتوو‌ه چونك ‌ه زۆر نووسه‌رو‬ ‫رۆشنبیر پێیانوای ‌ه كۆمه‌ڵگ ‌ه مانای‬ ‫مجمع ده‌گه‌یه‌نێت نه‌ك مجتمع‪ /‬وه‌رگێڕ)‬ ‫كۆلۆنیالیزمی ڤیكتۆری‪ ،‬ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫كۆمێدی سوود ل ‌ه پۆشینی جلوبه‌رگی‬ ‫ره‌گ �ه‌زی به‌رانبه‌رو جووت رۆڵ بینین‬ ‫ده‌بینێت بۆ گه‌ڕان ب ‌ه دوای په‌یوه‌ندیی‬ ‫نێوان چه‌وساندنه‌وه‌و سه‌ركوتكردنی‬ ‫كۆلۆنیالی‌و سێكسی ل ‌ه سه‌رانسه‌ری‬ ‫مێژوودا‪ ،‬ل ‌ه رێی كاراكته‌ری"بیتی" یه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه هاوسه‌ری"كلیف"ی به‌ڕێوه‌به‌رێكی‬ ‫ره‌گه‌زپه‌رست‌و سێكس بازی كۆلۆنیالێكه‌‪،‬‬ ‫كاریل چه‌رچلی نووسه‌ر ره‌خن ‌ه ل ‌ه رۆڵی‬ ‫پاشكۆیه‌تی‌و ته‌قلیدیی ژنان ده‌گرێت‬ ‫ب ‌ه درێژایی مێژوو‪ ،‬ناچاریشمان ده‌كات‬ ‫جیاوازی بكه‌ین له‌وه‌ی ناسنامه‌ی مێ ل ‌ه‬ ‫میانه‌ی كلتورو مێژووه‌و‌ه دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫"ج��ۆش��وا"ی خ��زم�ه‌ت��ك��اری ره‌ش‬

‫چیرۆك ‌ه ‪ ،‬په‌یامێك ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ب��ۆ وت��ن‪ ،‬ئ �ه‌و په‌یامه‌ش ئ �ه‌وه‌ی � ‌ه ك ‌ه‬ ‫كلتور ‌ی مه‌رگدۆستی‌‌و پاراستن ‌ی مه‌رگ‌و‬ ‫م��ردوو‪ ،‬رێگر‌ه ل ‌ه ب�ه‌رده‌م پێشكه‌وتن ‌ی‬ ‫زانستی‌‌و فیكری ئێمه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی بیر‬ ‫ل ‌ه مه‌رگ ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی بیر ل ‌ه‬ ‫پاش مه‌رگ ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬بیر ل ‌ه ژیان‌و‬ ‫جوانكردن ‌ی ژی��ان‌و داهێنان‪-‬ك ‌ه هه‌مان‬ ‫ژیانه‌‪ -‬ناكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه بكرێ لوتك ‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌م په‌یامه‌ش له‌م په‌ڕه‌گه‌رافه‌دا ببینین‬ ‫ك ‌ه ده‌ڵێت ‪ ":‬ئ �ه‌وان هیچ كاتێ وه‌ك‬ ‫خۆیان ناگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو جارێك‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ر رووداوێكدا به‌شێك له‌خۆیان‬ ‫ون��ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬مه‌رگه‌ساته‌كان ده‌یانبات‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش ئاوایی له‌گه‌ڵ خۆیان ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫ئاواییه‌ك ده‌كه‌وێت ‌ه ئامێز ‌ی گۆڕستانه‌كه‌و‬ ‫به‌یانیان كاتێ ك ‌ه پرشنگ ‌ی هه‌تاو به‌ر‬ ‫كێل ‌ه مه‌ڕمه‌ڕه‌كانیا ده‌كه‌وێ‌‪ ،‬ده‌شكێته‌و‌ه‬ ‫بۆ دااڵن ‌ی ماڵه‌كانیان‪".‬‬ ‫پ �ه‌ی��ام � ‌ی گشت ‌ی ئ��ه‌م چیرۆك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه نووسه‌ر بێزار‌ه له‌و كلتور‌ه‬ ‫مه‌رگدۆستیی ‌ه ‌ی ك ‌ه ب ‌ه سه‌ر كۆمه‌ڵگاكه‌یدا‬ ‫زاڵه‌‪ ،‬ئه‌و خوازیار ‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ژیاندۆستی‌‌و‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ل�ه‌ژی��ان بكه‌وێت ‌ه چه‌قی‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌م كۆمه‌ڵگاوه‌‪.‬‬

‫پێست ئه‌وكه‌سه‌ی ‌ه ك ‌ه كۆلۆنیالیزمه‌كان‬ ‫ده‌ی��ان��ه‌وێ��ت‪ ،‬ب��ۆی� ‌ه كه‌سێكی سپی‬ ‫پێست رۆڵ��ی ئ�ه‌وی بینیوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫باوكساالرییش "بیتی" هێناوه‌ت ‌ه بوون‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن پێشكه‌وتنی كۆلۆنیالیزمیش‬ ‫"جۆشوا" هێناوه‌ت ‌ه بوون‪ ،‬بۆی ‌ه "بیتی"‬ ‫ل ‌ه نرخاندنی خۆیدا وه‌ك ژن شكست‬ ‫ده‌هێنێت‌و"جۆشوایش" وه‌ك پیاوێكی‬ ‫ره‌ش پێست‪ ،‬بۆی ‌ه دوو كه‌سی سپی‬ ‫پێست جێی هه‌ردووكیان ده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬نا‬ ‫ئاماده‌یی دیار‌و روونی مێینه‌و هاواڵتیی‬ ‫ره‌سه‌ن رۆشنایی ده‌خات ‌ه سه‌ر ملمالنێی‬ ‫به‌رده‌وام بۆ پاراستنی تاكگه‌رێتی دژی‬ ‫بێگانه‌كان‌و ده‌ریشده‌كه‌وێت چۆن وێنه‌و‬ ‫بۆته‌(قاڵب) ئاماده‌كان ده‌كرێت هێزی‬ ‫مرۆڤ چه‌وسێنه‌ریان بێت ‌ه به‌ر‪ ،‬ئه‌وه‌یش‬ ‫ئاماژه‌ی ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی چۆن كۆلۆنیالیزم‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌ڕێی گ��ورز‌ه دڕندانه‌كانی‌و‬ ‫سه‌ركۆنه‌كردنی ژن��ان‌و سه‌ركوتكردنی‬ ‫ئازادی ‌ه سێكسیه‌كانه‌و‌ه پارێزگاری ل ‌ه‬ ‫مانه‌وه‌ی خۆی بكات‪.‬‬ ‫ده‌ق��ی هاوشێو‌ه زۆر‌ه ل ‌ه ئه‌ده‌بی‬ ‫خۆرئاواییدا‪ ،‬ك ‌ه جه‌خت له‌و‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ژن ل ‌ه بازنه‌ی كۆلۆنیالیزمدا دووجار‬ ‫سه‌ركوت ده‌كرێت‪ ،‬جارێك وه‌ك تاك یان‬ ‫هاواڵتیی ره‌سه‌ن ل ‌ه چوارچێوه‌ی واڵتی‬ ‫كۆلۆنیالكراو و جارێكیش وه‌ك "ژن"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ /‬رۆژنامه‌ی(الزمان) پاشكۆی(الف یاء)‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫بیروڕا‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫عه‌شق سه‌رچاوه‌ی ژیانیه‌تی‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪22‬‬

‫پـراگـمـاتـیكیـه‌ ئــه‌مــریـكـیـیـه‌كـان‬

‫ی‬ ‫ی پراكتیك ‌‬ ‫مه‌عریف ‌ه وه‌ك شێوازێك له‌كرده‌ ‌‬ ‫برایان ماگی‬

‫ی‬ ‫زانین ئه‌‌و شته‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌نجام ‌‬ ‫ی پراكتیزه‌كردندا‬ ‫ده‌ده‌ین‌و له‌حاڵه‌ت ‌‬ ‫چاكتر لێیتێده‌گه‌ین‪ ،‬پرسیار‬ ‫ی ناوه‌ڕۆك‌و هه‌قیقه‌ت هه‌ر‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌و‌ه چاكتر روونده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ه��ه‌ژده‌دا‬ ‫ی س��ه‌د‌ه ‌‬ ‫ل�ه‌ك��ۆت��ای� ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا وه‌ك‬ ‫واڵته‌یه‌كگرتوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند‪ ،‬ب��وو‌ه هۆ ‌‬ ‫واڵتێك خۆ ‌‬ ‫ی به‌هێز بۆ گه‌شه‌دان به‌كلتور‌و‬ ‫ته‌كانێك ‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌ئه‌مریكاییه‌كان‪،‬‬ ‫روناكبیری ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم بۆ گه‌شه‌كردن‌و سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی سه‌د‬ ‫ی نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مریكای ‌‬ ‫فه‌لسه‌ف ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رنج ‌‬ ‫ی پێچو‌و‪ ،‬ئینجا توان ‌‬ ‫ساڵیتر ‌‬ ‫ی رابكێشێت‌و‬ ‫ی خ��ۆ ‌‬ ‫جیهان ب��ۆال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س��ه‌د‌ه ‌‬ ‫دوات��ر ل�ه‌ك��ۆت��ای��ی�ه‌ك��ان� ‌‬ ‫ی بیسته‌مدا‬ ‫ی سه‌د‌ه ‌‬ ‫نۆزده‌‌و سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هارڤارد بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌نستیتو ‌‬ ‫ی ه��ات � ‌ه ك��ای��ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ‌‬ ‫ی زۆر له‌شاره‌زا لێهاتووه‌كانه‌و‌ه‬ ‫به‌ال ‌‬ ‫ی جیهان‬ ‫به‌چاكترین ئه‌نستیتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ فه‌یله‌سوف ‌‬ ‫داده‌نرا‪ ،‬له‌م كاته‌و‌ه س ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كالسیك ‌‬ ‫ی وه‌ك فه‌یله‌سوف ‌‬ ‫ئه‌مریكای ‌‬ ‫ناویان په‌یداكرد‌و وه‌ك "پراگماتیكیی ‌ه‬ ‫ئه‌مریكاییه‌كان" ناوبانگیان باڵوبۆوه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌موویان به‌ناوبانگتر ئ�ه‌م سێ‬ ‫كه‌سایه‌تیی ‌ه بوون‪ :‬چارلس ساندیرس‬ ‫‪Charles‬‬ ‫(‪Sanders‬‬ ‫پ��ی��رس‬ ‫‪‌)Peirce‬و ویلیه‌م جه‌یمس (‪William‬‬ ‫ی روون‌و‬ ‫‪ ،)James‬ك ‌ه نووسینه‌كان ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌یان ئاسان ب�و‌و‪ ،‬له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی (‪ )John Dewey‬ك ‌ه‬ ‫ج��ون دی��و ‌‬ ‫ی زۆر بووه‌‪.‬‬ ‫خاوه‌ن كاریگه‌رێت ‌‬ ‫زانین كرده‌ی ‌ه‬ ‫ی به‌ریتانی‌‪،‬‬ ‫ی ئینسكلوپیدیا ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ئ�ه‌وا چ‪.‬س‪ .‬پیرس (‪)1914-1839‬‬ ‫ئێستا وا ناسراو‌ه ك ‌ه ره‌سه‌نترین‌و‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نترین به‌هره‌مه‌ندبوو‌ه ك ‌ه‬ ‫تائێستا ئه‌مریكا به‌خۆیه‌وه‌دیبێت‪،‬‬ ‫ی ماتماتیك‬ ‫ی پ��رۆف��ی��س��ۆر ‌‬ ‫ب��اوك�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه��ارڤ��ارد‌و له‌كات ‌‬ ‫ب��وو‌ه له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماتماتیكزانه‌كان ‌‬ ‫خۆیدا پێشه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مریكابووه‌‪ ،‬چ‪.‬س‪ .‬پیرس بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ی ل�ه‌م��ات��م��ات��ی�ك‌و زانست ‌ه‬ ‫زان��ك��ۆ ‌‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‌و‬ ‫سروشتییه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫ی بژێو ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫ی درێژ به‌كار ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بێكاریدا‬ ‫ی ده‌سته‌به‌ركردوه‌‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی فه‌لسه‌فییه‌و‌ه‬ ‫ی ب ‌ه لێكۆڵێنه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ‪48‬‬ ‫خه‌ریك ده‌كرد‪ ،‬ئه‌م ‌ه تا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵی‌‪ ،‬ئیتر له‌وكات ‌ه به‌دواو‌ه به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی ته‌رخانكرد بۆ فه‌لسه‌فه‌‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫خۆ ‌‬ ‫خ��ۆی كتێبی به‌چاپنه‌گه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچی ئه‌م نووسیویه‌تی دوای خۆی‬ ‫ی‬ ‫ی نووسینه‌كان ‌‬ ‫باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬كۆ ‌‬ ‫ی (‪)Collected Papers‬‬ ‫ب �ه‌ن��او ‌‬ ‫له‌هه‌شت به‌رگدا چاپكراون‪.‬‬ ‫ی پیرس ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫بیروڕا ‌‬ ‫مه‌عریف ‌ه چاالكییه‌‪ ،‬ئێم ‌ه راده‌كێشرێین‬ ‫ی‬ ‫بۆ پرسیاركردن‪ ،‬بۆ زانین‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫پێویستییه‌كه‌و‌ه یان كه‌موكوڕییه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی گومانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه وامان‬ ‫یان به‌هۆ ‌‬ ‫لێده‌كات حاڵه‌ت ‌ه پڕكێشه‌كه‌مان‬ ‫ی بكه‌ین‪ ،‬ت��ا هه‌وڵبده‌ین بۆ‬ ‫دی��ار ‌‬ ‫ی هه‌ڵ ‌ه یان كه‌موكوڕییه‌كان‌و‬ ‫بینین ‌‬ ‫ی به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان‬ ‫بۆ ئ�ه‌و‌ه ‌‬ ‫الیه‌ن ‌ه راسته‌ك ‌ه بگرین‪ ،‬ئه‌م مۆدیل ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌‌و باره‌ش ده‌بێت ك ‌ه كێشه‌كه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی تێورییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ژیان ‌‬ ‫به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی زانستیشدا‪،‬‬ ‫رۆژانه‌دا به‌كاردێت‌و له‌بوار ‌‬ ‫ی به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫ی یه‌كه‌م زیره‌ك ‌‬ ‫به‌پل ‌ه ‌‬ ‫بۆ ته‌خمین كردن‌و ده‌ستنیشانكردن‌و‬ ‫ئامانجیش گه‌یشتن ‌ه به‌تێگه‌یشتن‪،‬‬ ‫مه‌عریف ‌ه له‌روونكردنه‌و‌ه راسته‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ‌‬ ‫پێكدێت‪ ،‬یه‌كه‌م لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬

‫ویلیام جه‌یمس‬

‫ی بوو‌ه له‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫پیرس بریت ‌‬ ‫ی چۆن بتوانین بیرۆكه‌كانمان‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫روونبكه‌ینه‌و‌ه (‪How to make‬‬ ‫ی‬ ‫‪ )our Ideas Clear‬لێره‌دا باس ‌‬ ‫ی ك��ردووه‌‪ ،‬ئێم ‌ه بۆ تێگه‌یشتن‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ل�ه‌چ�ه‌م��ك��ێ��ك پێویست ‌ه پرسیار‬ ‫ی‬ ‫له‌خۆمان بكه‌ین ئایا جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌م چه‌مك ‌ه چ جیاوازییه‌ك ‌‬ ‫ی كێشه‌كه‌مان‬ ‫ی حاڵه‌ت ‌‬ ‫بۆ دیاریكردن ‌‬ ‫یان چ جیاوازییه‌ك ده‌به‌خشێت به‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫پێشنیاز‌ه ‌‬ ‫ی دیاریكردن ‌ه‬ ‫ئه‌وكێشه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م جیاواز ‌‬ ‫م��ان��ا ب��ه‌‌و چ�ه‌م��ك� ‌ه ده‌به‌خشێت‪،‬‬ ‫ه��ه‌ر چه‌مكێك له‌جێبه‌جێكردندا‬ ‫ی ئاشكرامان پێنه‌به‌خشێت‬ ‫جیاوازییه‌ك ‌‬ ‫ئ��ه‌وا ئ��ه‌‌و چه‌مك ‌ه هیچ ن��اوه‌ڕۆك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬ئه‌م چه‌مك ‌‬ ‫ی جێگیر ‌‬ ‫واتایه‌ك ‌‬ ‫ی هێنای ‌ه پێشه‌وه‌‪ ،‬پیرس‬ ‫(پراگماتیزم) ‌‬ ‫ی له‌م‬ ‫ی زۆر خه‌ریك كرد بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی بهێنێت‪ ،‬وه‌ك میتۆدێك‬ ‫رووه‌و‌ه به‌كار ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌چه‌مكه‌كان‪ ،‬وات ‌ه وه‌ك‬ ‫ی مانا دۆزینه‌وه‌‪.‬‬ ‫تیۆر ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌به‌خش‬ ‫بیر ‌‬ ‫ی له‌م‬ ‫ه �ه‌ن��دێ��ك ره‌س��ه‌ن��ای��ه‌ت�� ‌‬ ‫بیرۆكانه‌دا هه‌ن‪ ،‬ئه‌م بیرۆكان ‌ه ئه‌‌و‬ ‫تێڕوانین ‌ه بۆ زانین ره‌تده‌كه‌نه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی پتر له‌دووسه‌ده‌‌و نیوبو‌و په‌سه‌ند‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫كرابوون‪ ،‬وات ‌ه روانین بۆ زانست وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ‪،‬ب ‌‬ ‫حه‌قیقه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێبزانن چیان ك��ردووه‌‪ ،‬پیاوان ‌‬ ‫زانست‪ ،‬ئه‌وه‌یان په‌سه‌ندكردوو‌ه وه‌ك‬ ‫ته‌ماشاكه‌ربن به‌رامبه‌ر ب ‌ه زانست‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك بڵێیت به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی جیهانه‌و‌ه سه‌یر ‌‬ ‫مرۆڤ له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی كردبێت‌و له‌حه‌شارگه‌و‌ه‬ ‫جیهان ‌‬ ‫ی كردبێت‪ ،‬پیرس‬ ‫ی مه‌عریف ‌ه ‌‬ ‫سه‌یر ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه وانین‪ ،‬ئێم ‌ه وه‌ك‬ ‫گوتویه‌ت ‌‬ ‫به‌شداربو‌و مه‌عریف ‌ه به‌ده‌ست ده‌هێنین‪،‬‬ ‫نه‌ك وه‌ك ته‌ماشاكه‌ر‪ ،‬ئێم ‌ه به‌شێكین‬ ‫ی هه‌مو‌و‬ ‫له‌جیهان‪ ،‬ئێم ‌ه له‌ناوجه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كه‌میش‬ ‫شته‌كاندا ده‌ژین‪ ،‬به‌پل ‌ه ‌‬ ‫ی ژیان‌و مانه‌وه‌دای ‌ه بێووچان‬ ‫له‌پێناو ‌‬ ‫ی زیاتردا ده‌گه‌ڕیێن‬ ‫ی زانیار ‌‬ ‫ب��ه‌دوا ‌‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت به‌جیهان ده‌مانه‌وێت‬ ‫لێیتێبگه‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندین‪،‬‬ ‫مه‌عریف ‌ه ئامڕازێك ‌ه بۆ ژیان‌و مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه گرنگترین ئامڕازمان بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی لێوه‌رده‌گرین‌و به‌كار ‌‬ ‫ئێم ‌ه سوود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاكترین الیه‌ن ‌‬ ‫ده‌هێنین‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی روونكردنه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫بریتیی ‌ه له‌توانا ‌‬ ‫ی پێده‌هێنین ه �ه‌روه‌ك باوه‌ڕ‬ ‫ب��اوه‌ڕ ‌‬ ‫به‌هه‌مو‌و ج��ۆر‌ه روونكردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ش ته‌نیا تا ئه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ب�ه‌ك�ه‌ڵ�ك‌و ك��ارای��ه‌‪ ،‬ت��ا ئه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬گه‌ر له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ی گونجاو ‌‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی بووین‬ ‫ی ته‌نگژه‌‌و سه‌خت ‌‬ ‫رووب��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ئه‌وا ده‌كه‌وین ‌ه هه‌وڵدان بۆ چاككردن‌و‬

‫جۆن دیوی‬

‫ته‌نانه‌ت ب��ۆ گۆڕینیشی‌‪ .‬كه‌وات ‌ه‬ ‫زانیاریی ‌ه زانستییه‌كانمان كۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫ی دڵنیانین ك ‌ه ئێم ‌ه هه‌مانبێت‪،‬‬ ‫شتێك ‌‬ ‫ێ رون��ك��ردن��ه‌و‌هن‌و‬ ‫به‌ڵكو ك��ۆم�ه‌ڵ� ‌‬ ‫گه‌شه‌كردن ‌ه زانستییه‌كانیشمان بریتیی ‌ه‬ ‫ێ شتیتر ك ‌ه‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫له‌خستنه‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫لێیان دڵنییاین بۆ سه‌ر ئه‌‌و كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه هه‌مانه‌‌و لێیدڵنیاین‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌‌و‬ ‫ی هه‌مان ‌ه ده‌یانگۆڕین ب ‌ه‬ ‫روونكردنه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی باشتر‪.‬‬ ‫روونكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ك�ه‌م��ێ��ك پێشتر‪ ،‬ل��ه‌س��ه‌د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ن��ۆزده‌ه �ه‌م��دا‪ ،‬فه‌یله‌سوفێك ‌‬ ‫ی ویلیام‬ ‫كامبرج له‌ئینگلته‌را به‌ناو ‌‬ ‫ڤهیویل (‪)William Whewell‬‬ ‫ی هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شێك له‌م بیرۆكان ‌ه ‌‬ ‫ی پێداون‪ ،‬له‌م‬ ‫پیرس زیاتر گه‌ش ‌ه ‌‬ ‫روانگه‌یه‌و‌ه تێڕوانینێك بۆ زانیاری‌‌و‬ ‫مه‌عریف ‌ه په‌ره‌یسه‌ندوو‌ه ك ‌ه ورد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی تێڕوانین ‌‬ ‫ورد‌ه جێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرتۆته‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌د‌ه ‌‬ ‫ی نۆزد‌ه ‌‬ ‫سه‌د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك شتێك ‌‬ ‫نۆزده‌هه‌مدا‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫ی زانستیان‬ ‫ن �ه‌گ��ۆڕ‌و دڵنیا س�ه‌ی��ر ‌‬ ‫ێ هه‌ڵه‌‌و‬ ‫ی ب‌‬ ‫ده‌ك��رد‪ ،‬وه‌ك مه‌عریف ‌ه ‌‬ ‫هه‌میش ‌ه جێمتمانه‌بو‌و‪ ،‬به‌الیانه‌و‌ه‬ ‫نه‌ده‌كرا به‌شتێك بگوترێت زانیاری‌‌و‬ ‫ی راستكردنه‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا قابیل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫ب��وای��ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ل��ه‌م��او‌ه ‌‬ ‫ی هاتن ‌ه‬ ‫ی بیسته‌مدا خه‌ڵك ‌‬ ‫س��ه‌د‌ه ‌‬ ‫ی هیچ زانیارییه‌كمان‬ ‫سه‌ر ئه‌‌و بڕوای ‌ه ‌‬ ‫ی ره‌ه��ا‬ ‫ن��ات��وان��ێ��ت ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك � ‌‬ ‫ی‬ ‫جێمتمانه‌بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت زانسته‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ن‬ ‫خۆشمان‪ ،‬ه�ه‌م�و‌و قابیل ‌‬ ‫ی پره‌نسیپه‌و‌ه‬ ‫ه �ه‌ڵ �ه‌ب �ن‌و ل��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی بسه‌لمێنرێن‌و‬ ‫ناكرێت ب��ه‌ت��ه‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕینیشن‪ ،‬مێژوو ‌‬ ‫هه‌روه‌ها قابیل ‌‬ ‫ی‬ ‫زانسته‌كان ئ �ه‌وه‌ن��د‌ه به‌ئاشكرای ‌‬ ‫ئه‌م ‌ه ده‌سه‌لمێنێت ك ‌ه زۆر سه‌یر‌ه‬ ‫ی بۆ ئه‌م الیه‌ن ‌ه‬ ‫له‌وه‌وپێش كه‌س بیر ‌‬ ‫نه‌چووه‌‪ ،‬بۆ ب �ه‌راوردك��ردن به‌شێك‬ ‫ی دیاریكراودا‬ ‫ی ك ‌ه له‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ل�ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌قه‌ڵه‌مدراوه‌‪ ،‬نه‌وه‌كان ‌‬ ‫به‌زانیار ‌‬ ‫ی لێوه‌ناكه‌ن‪ ،‬ته‌واویش‬ ‫دواتر هه‌ر باس ‌‬ ‫ی ئێمه‌ش‬ ‫ی سه‌رده‌م ‌‬ ‫دڵنیاین ك ‌ه زانیار ‌‬ ‫له‌‌و حاڵه‌ت ‌ه به‌ده‌رنابێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌ی ده‌رب��ار‌ه ‌‬ ‫خاڵێك ‌ی تر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب��ی��رك��ردن �ه‌و‌ه له‌سه‌د‌ه ‌‬ ‫ش��ێ��واز ‌‬ ‫ی پیرسی‬ ‫بیسته‌مدا‪ ،‬ك ‌ه جێگ ‌ه په‌نج ‌ه ‌‬ ‫پێو‌ه دیاره‌‪ ،‬هه‌ڵوێست ‌ی بوونگه‌رای ‌ی‬ ‫خه‌ڵكیی ‌ه به‌رامبه‌ر زانیارییه‌كانیان‪،‬‬ ‫ی جیهان‬ ‫ی ك ‌ه مرۆڤ ل�ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫نییه‌‌و ل��ه‌ده‌ره‌و‌ه سه‌رنج ‌ی لێنادات‪،‬‬ ‫ی به‌شێك ‌ه له‌جیهان‌و تیایدا‬ ‫به‌ڵكو خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوبه‌شه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت ئه‌‌و مه‌عریفه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی تێگه‌یشتن ‌ی‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ت��ی‌‌و ش��ێ��و‌ه ‌‬ ‫ی پێویستیی ‌ه‬ ‫بۆ جیهان دابینكه‌ر ‌‬ ‫زه‌رووری‌‌و هه‌نوكه‌ییه‌كانی مرۆڤ بن‪،‬‬ ‫ئه‌م جۆر‌ه بۆچوون ‌ه دواتر بو‌و به‌خاڵ ‌ی‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫هاوبه‌ش ‌ی چه‌ندین ره‌وت ‌ی فیكر ‌‬ ‫ی یه‌كتر ده‌زانی‌‪ ،‬بۆ نموون ‌ه‬ ‫خۆیان به‌دژ ‌‬ ‫ی بوونگه‌رای ‌ی ك ‌ه‬ ‫هایدگ ‌هر‌و ئه‌‌و شێواز‌ه ‌‬ ‫له‌مه‌و‌ه داك�ه‌وت‪ ،‬ڤیتگینشتاین‌و ئه‌‌و‬ ‫ی له‌سه‌ر دار‌و‬ ‫قوتابخان ‌ه شیكاریی ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م دروستكرا‪،‬‬ ‫ی فه‌لسه‌فه‌ك ‌ه ‌‬ ‫په‌ردوو ‌‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌پستمۆلوج ‌ی گه‌شه‌كردن‬ ‫ی كاره‌كان ‌ی كارل پۆپه‌ره‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫هاتۆت ‌ه كایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ساده‌‌و ره‌وان‬ ‫نووسین ‌‬ ‫پیرس به‌بێده‌نگی‌‌و بێخۆده‌رخستن‬ ‫ژی��اوه‌‌و ك��اری��ك��ردووه‌‪ ،‬ته‌نیا چه‌ند‬ ‫ی كه‌م به‌رهه‌مه‌كانیان‬ ‫هاوڕێ‌‌و پسپۆڕێك ‌‬ ‫ی تا‬ ‫خوێندۆته‌وه‌‪ .‬یه‌كێك ل �ه‌وان � ‌ه ‌‬ ‫ی بوو‌ه ویلیه‌م‬ ‫ی هاوڕێ ‌‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫جه‌یمس (‪ )William James‬بووه‌‪،‬‬ ‫ی به‌هه‌مو‌و‬ ‫ی ئه‌مریكای ‌‬ ‫ك ‌ه پراگماتیزم ‌‬ ‫ی‬ ‫جیهان ناساند‪ ،‬جه‌یمس بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫له‌ده‌رمانسازیدا له‌هارڤارد به‌ده‌ستهێنا‌و‬ ‫ی‬ ‫ی (زانست ‌‬ ‫ی ئه‌ناتۆم ‌‬ ‫ێ وان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر له‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ج�ه‌س��ت� ‌ه)‌و فیزیولوج ‌‬ ‫ت��وێ��ك��ار ‌‬ ‫ده‌گ��وت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم دوات��ر ب��و‌و ب ‌ه‬ ‫پرۆفیسۆر له‌فه‌لسه‌فه‌دا پاش ئه‌وه‌ش‬ ‫ی له‌سایكۆلۆژیدا‬ ‫ی پرۆفیسۆر ‌‬ ‫پل ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫وه‌رگرت‪ ،‬ئه‌م خاوه‌ن ستایلێك ‌‬ ‫روون‌و ساده‌‌و ئاسان بو‌و له‌نووسیندا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نووسین ‌‬ ‫هه‌ر ته‌وا‌و جیاواز له‌شێواز ‌‬ ‫ی جه‌یمس‬ ‫برا بچوكه‌ك ‌هی‌‪ ،‬وات ‌ه هینر ‌‬ ‫ی رۆماننووس‪،‬‬ ‫(‪‌ )Henry James‬‬ ‫ی ده‌ركردبو‌و‬ ‫ی به‌و‌ه ناو ‌‬ ‫كاتێك هینر ‌‬ ‫ی چڕن‌و زه‌حمه‌تن بۆ‬ ‫ك ‌ه نووسینه‌كان ‌‬ ‫ی ویلیام‬ ‫تێگه‌یشتن ئه‌وا نووسینه‌كان ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌وه‌شدا ك ‌ه پڕواتا‌و خاوه‌ن‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ند بوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ستركتوور ‌‬ ‫س��اده‌‌و بێگرێ‌‌و گ��ۆ ‌ڵ ب��وون‪ ،‬گه‌ر‬ ‫ی نووسینه‌و‌ه‬ ‫ی ستایل ‌‬ ‫ته‌نیا له‌ڕوانگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌یریان بكرێت ده‌ب��وای � ‌ه هینر ‌‬ ‫فه‌یله‌سوف بوایه‌‌و ویلیام رۆماننووس‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ویلیام‪ ،‬له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫كتێبه‌كان ‌‬ ‫ی جیهان‬ ‫ی خۆیدا‪ ،‬له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫خ��وێ��ن �ه‌ری��ان ه �ه‌ب �و‌و ت��ا ئێستاش‬ ‫به‌رده‌وام ده‌خوێنرێنه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر ئه‌مڕۆ‬ ‫ی جه‌یمس‬ ‫له‌نا‌و فه‌یله‌سوفاندا ن��او ‌‬ ‫بهێنرێت هه‌مووان ده‌زان��ن مه‌به‌ست‬ ‫ل ‌ه (ویلیام جه‌یمس)‌ه گه‌ر هه‌مان نا‌و‬ ‫له‌نێو نووسه‌ران‌و ئه‌دیباندا بهێنرێت‬ ‫ی‬ ‫هه‌مووان ده‌زانن مه‌به‌ست ل ‌ه (هینر ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌یمس)‌ه به‌ناوبانگترین كتێب ‌‬ ‫ویلیام بریتیی ‌ه ل ‌ه (‪The Principles‬‬ ‫ی ‪،)1890‬‬ ‫‪ of Psychology‬ساڵ ‌‬ ‫(‪The Varieties of Religious‬‬ ‫ی ‪ )1902‬له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫‪ Experience‬ساڵ ‌‬ ‫ی ‪1907‬‬ ‫(‪ Pragmatism‬ساڵ ‌‬ ‫ی (راسته‌قینه‌)‬ ‫ی واقیع ‌‬ ‫تیۆرییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا پیرس پراگماتیزم ‌‬ ‫ی واتا ناساند‪ ،‬ئه‌وا جه‌یمس‬ ‫وه‌ك تیۆر ‌‬ ‫ی پێشكه‌شیكرد‪،‬‬ ‫ی واقیع ‌‬ ‫وه‌ك تیۆری ‌‬

‫ی له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كرده‌و‌ه‬ ‫جه‌یمس جه‌خت ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌‌و تیۆریان ‌ه راستن یان واقعین‬ ‫ك ‌ه داواكارییه‌كانمان جێبه‌جێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌پێش هه‌مو‌و شتێكه‌و‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ راستیی ‌ه زانراوه‌كاندا‪ ،‬له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫یاسا زانستیی ‌ه تاقیكراوه‌كان‌و بیرۆك ‌ه‬ ‫پ �ه‌س �ه‌ن��دك��راوه‌ك��ان��دا ده‌گونجێن‪،‬‬ ‫ی ره‌خنه‌ده‌گرن‌و‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ب �ه‌رگ � ‌ه ‌‬ ‫رێ��گ��ا ن��ی��ش��ان��ده‌رن‌و ده‌ب��ن � ‌ه هۆكار‬ ‫ی راس��ت��ن گه‌ر‬ ‫ب��ۆ پێشبینیكردن ‌‬ ‫ی هه‌مو‌و‬ ‫بۆچوونێك وه‌اڵم��ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌م داواكارییانه‌بێت چ رێگرێكمان‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رده‌مدای ‌ه تا ب ‌ه "راس��ت" ناو ‌‬ ‫ی جه‌یمس‬ ‫نه‌هێنین؟ له‌به‌دبه‌خت ‌‬ ‫ی به‌هه‌ڵ ‌ه‬ ‫ی گ��ش��ت� ‌‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك � ‌‬ ‫ی وه‌رگیرا‪ ،‬وا له‌قه‌ڵه‌مدرا‬ ‫بۆچوونه‌كان ‌‬ ‫ی بۆچوونێك‬ ‫ی هه‌رچ ‌‬ ‫ئه‌م گوتویه‌ت ‌‬ ‫ی ك��ار پ��ێ��ك��ردن بێت ئه‌وا‬ ‫قابیل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌مك ‌‬ ‫ئ��ه‌و‌ه (راس��ت��ه‌)‪ ،‬خ��ود ‌‬ ‫ی‬ ‫"پراگماتیزم"له‌م رووه‌و‌ه شانس ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ب��اش ن��ه‌ب��و‌و‪ ،‬چونك ‌ه رێ��گ � ‌ه ‌‬ ‫به‌هه‌ڵ ‌ه تێگه‌یشتن خۆشكردبوو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی بیروڕاكان ‌‬ ‫ی ساد‌ه ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌یمس له‌الیه‌ن خه‌ڵكییه‌وه‌‪ ،‬بریت ‌‬ ‫ی جه‌یمس‬ ‫ی ئایا بۆچوون ‌‬ ‫بوو‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی چۆنه‌؟ ئایا‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی باوه‌ڕ ‌‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی یان باوه‌ڕێك ‌‬ ‫سیستمێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت راس��ت بێت له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێبگیرێت‌و‬ ‫ن��ات��وان��رێ��ت ره‌خ��ن�� ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌سێك‬ ‫ی رۆح ‌‬ ‫ی بۆ ژیان ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫گرنگ ‌ه ك ‌ه باوه‌ڕ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پ‌‬ ‫ئایا ده‌بێت ئه‌ویش ب��ڕوا ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه جۆر‌ه تێگه‌یشتنێك ‌ه بۆ‬ ‫ی جه‌یمس ك ‌ه لێكنراون‬ ‫بۆچوونه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ش‬ ‫ی (یۆنگ)ه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی به‌هێز ‌‬ ‫پێرس په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی وا‬ ‫جه‌یمسدا هه‌بووه‌‌و هیچ لێكدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جه‌یمس نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ی بۆ بیروڕاكان ‌‬ ‫ساكار ‌‬ ‫ی به‌دوورگرت‬ ‫ب �ه‌اڵم راشكاوان ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی جه‌یمس‬ ‫ی پێناس ‌ه ‌‬ ‫له‌په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫ی پراگماتیزم‪ ،‬له‌كۆتاییدا‬ ‫بۆ چه‌مك ‌‬ ‫جه‌یمس خۆی بێزار بو‌و له‌‌و ملمالنێ‌‌و‬ ‫ی سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫ێ بێكۆتایی ‌ه ‌‬ ‫چه‌له‌حان ‌‬ ‫پراگماتیزم هات ‌ه پێشه‌وه‌‌و سه‌رئه‌نجام‬ ‫ی‬ ‫ی به‌یه‌كجار ‌‬ ‫ی پراگماتیزم ‌‬ ‫ئه‌م بوار ‌‬ ‫ی گه‌نجتر‬ ‫به‌جێهێشت بۆ فه‌یله‌سوفێك ‌‬ ‫ی (جۆن دیوی‌)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی كرداره‌و‌ه‬ ‫فێربوون له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ‪1952-1859‬‬ ‫ج��ۆن دی��و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��ارك��ردن��ی��دا‪ ،‬الوێك ‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیوئینگالند ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫شه‌رمن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڤیرمۆنت بو‌و‪ ،‬به‌ال ‌‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫ده‌رچوو ‌‬ ‫ی نكۆڵیلێكه‌ر‬ ‫(دیوی‌)یه‌و‌ه فاكته‌رێك ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه ناكرێت ئه‌‌و به‌ره‌وپێشه‌و‌ه‬ ‫ی ل�ه‌س�ه‌دان ساڵدا‬ ‫چوون ‌ه مه‌زنان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ستهێناندا له‌بوار ‌‬ ‫له‌زانیار ‌‬ ‫زانست ‌ه سروشتییه‌كاندا ئه‌نجامدراون‪،‬‬ ‫ی به‌راورد‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ هیچ بوارێكیتر ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌وه‌‪ ،‬له‌م زانیارییه‌دا‬ ‫بكرێت ‪،‬به‌ال ‌‬ ‫دو‌و شت ته‌وا‌و كاریگه‌ر بوون‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫ی زیاتر‌ه له‌مدا له‌چا‌و‬ ‫ی متمان ‌ه ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ی تردا‪،‬‬ ‫زانیارییه‌كانمان له‌بواره‌كان ‌‬ ‫دووه‌م��ی��ش ئ�ه‌وه‌ی� ‌ه ك ‌ه ئ �ه‌م جۆر‌ه‬ ‫مه‌عریفه‌ی ‌ه به‌سوود ت��ر‌ه بۆ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌م توندتر كاریگه‌ر ‌‬ ‫به‌ومانای ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆسه‌ر ژیانمان‪ .‬وه‌ك پراگماتێك به‌ال ‌‬ ‫ی مه‌عریف ‌ه‬ ‫جۆن دیویه‌و‌ه هه‌مو‌و جۆرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌ر له‌هه‌مو‌و شتێك چاالكییه‌ك ‌‬ ‫مرۆییه‌‪ ،‬هه‌ر له‌م روانگه‌یه‌و‌ه ئه‌م ب ‌ه‬ ‫زانیاریی ‌ه زانستییه‌كاندا چووه‌وه‌‌و‬ ‫ی بزانێت داخۆ‬ ‫لێیان وردبوه‌و‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تیا ده‌دۆزێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫شتێك ‌‬ ‫ی تر به‌كاربێت‪،‬‬ ‫ی بواره‌كان ‌‬ ‫بۆ مه‌عریف ‌ه ‌‬ ‫ئه‌‌و گه‌یشت ‌ه ئه‌م سه‌ره‌نجامه‌‪ ،‬زانست‬ ‫ی خاوه‌ن دیسپلینه‌‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫به‌ته‌واو ‌‬

‫ی ره‌خن ‌ه له‌خۆگرانه‌‌و‬ ‫وردبونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ل��ۆژی��ك��ی��ی�ه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫س��ت��رك��ت��وورێ��ك� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆره‌كان ‌‬ ‫ده‌كرێت له‌گ ‌ه ‌ڵ زۆرب � ‌ه ‌‬ ‫ی ت��وێ��ژی��ن �ه‌و‌ه بگونجێنرێت‪،‬‬ ‫ت��ر ‌‬ ‫ه �ه‌م �و‌و ج��ارێ��ك س �ه‌ره‌ت��ا له‌جۆر‌ه‬ ‫ی هه‌ستپێكراوه‌و‌ه ده‌ست‬ ‫گرفتێك ‌‬ ‫پێده‌كه‌ین‪ ،‬یه‌كه‌م هه‌نگا‌و لێره‌دا‬ ‫ی گرفته‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌رچا‌و روونیی ‌ه بۆ جۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫وات � ‌ه كاركردن ‌ه بۆ فۆرموله‌كردن ‌‬ ‫ی سه‌خت‬ ‫كێشه‌كه‌‪ ،‬ده‌لوێت پرۆسه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی به‌بڕین ‌‬ ‫بێت‪ ،‬ك ‌ه پێویست ‌‬ ‫ی دواتر‬ ‫پله‌یه‌ك هه‌بێت‪ ،‬هه‌نگاو ‌‬ ‫ی شیا‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی ‌ه له‌چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی پاش ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ كێشه‌كه‌‌و هه‌نگاو ‌‬ ‫ی چاره‌سه‌ره‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گ��ه‌ر له‌تاقیكردنه‌وه‌كه‌دا هه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ت��ر ه��ات �ه‌پ��ێ��ش �ه‌وه‌‪ ،‬پێویستمان‬ ‫به‌دووبار‌ه بیرلێكردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌ر‬ ‫به‌تاقیكردنه‌و‌ه سه‌لمێنرا كێشه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫چاره‌سه‌ركراوه‌‪ ،‬ده‌توانین هه‌نگاو ‌‬ ‫ی‬ ‫تر ب��ه‌ره‌‌و پێشه‌و‌ه بنێین‪ ،‬دیو ‌‬ ‫ی ئه‌م ‌ه هیوا‌و‬ ‫گه‌یشت ‌ه ئ��ه‌‌و ب��ڕوای� ‌ه ‌‬ ‫ی پشت هه‌مو‌و جۆر‌ه توێژینه‌وه‌‌و‬ ‫ئاوات ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كه‌‪ ،‬ب��ه‌ال ‌‬ ‫ئ �ه‌و‌ه ئه‌‌و شێوازه‌ی ‌ه ك ‌ه به‌هۆیه‌و‌ه‬ ‫هه‌مو‌و زانیاریه‌كانمان‌و تواناكانمان‬ ‫له‌هه‌مو‌و بواره‌كاندا گه‌شه‌ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئاشكرای ‌ه ده‌بێت ئه‌‌و رێگا‬ ‫گه‌رچ ‌‬ ‫ی ده‌گیرێنه‌به‌ر‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫تایبه‌تییان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵگه‌هێناوه‌‌و میتۆد ‌‬ ‫ش��ێ��واز ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان‌و‪ ..‬هتد له‌بوارێكه‌و‌ه‬ ‫ی تر جیاوازییان هه‌بێت‪،‬‬ ‫بۆ بوارێك ‌‬ ‫ی ره‌خ��ن �ه‌گ��رت��ن له‌م‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫سیستمه‌دا رۆڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌و‌ه چاالكییه‌ك ‌‬ ‫به‌ال ‌‬ ‫نكوڵیلێنه‌كراوه‌‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫ی ب ‌ه ئه‌نستیتوته‌كان‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫بایه‌خێك ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه)‌و‬ ‫ی‬ ‫(ن��اوه‌ن��ده‌ك��ان�� ‌‬ ‫ی كاركردنیان ده‌دا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ال ‌‬ ‫ی ئه‌م ‌‬ ‫دیموكراتیش سه‌رنج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫خۆیدا راكێشابو‌و‪ ،‬ئه‌م به‌گه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫بۆ ده‌ك��رد‌و بابه‌ت ‌‬ ‫ی كرد‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫نووسیوه‌‪ ،‬ئه‌م پێشنیاز ‌‬ ‫ی مندااڵن پشت‬ ‫ك ‌ه په‌روه‌رده‌‌و فێركردن ‌‬ ‫ی كێش ‌ه چاره‌سه‌ركردن ‌ه‬ ‫به‌م میتۆد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئه‌‌و شێواز ‌‬ ‫ببه‌ستێت‌و بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی نابو‌و‬ ‫فێركردن ‌ه ده‌كرد ك ‌ه ئه‌م ناو ‌‬ ‫(‪ )learning by doing‬وات ‌ه فێربوون‬ ‫ی ك��رداره‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌م‬ ‫له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫شێوه‌ی ‌ه پراكتیك‌و واتا تیۆرییه‌كان‬ ‫پێكه‌و‌ه گرێده‌درێن‌و مندااڵن هانده‌دات‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ه��ه‌ردو‌و ئاسته‌ك ‌ه خه‌یاڵ ‌‬ ‫خۆیان به‌كاربهێنن‌و له‌وه‌ش گرنگتر‬ ‫ی ئه‌وان به‌م شێواز‌ه توانا‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان له‌هه‌مو‌و بواره‌كان ‌‬ ‫گشتییه‌كان ‌‬ ‫زانستدا راده‌هێنن‌و تاقیده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ی��رۆك� ‌ه پیداگۆكییه‌كانی‌‪ ،‬وات�� ‌ه‬ ‫ی س�ه‌ب��اره‌ت ب ‌ه پ��ه‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ئ�ه‌وان� ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌مو‌و‬ ‫فێركردن بوون‪ ،‬له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫جیهان كاریگه‌رییان ه�ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫ی ئه‌م ده‌ستیكرد ب ‌ه نووسین‬ ‫كاتان ‌ه ‌‬ ‫ی وانه‌گوتنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ش��ێ��واز ‌‬ ‫ده‌رب��ار‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌مو‌و جیهاندا ئه‌‌و باوه‌ڕ‌ه زا ‌ڵ بو‌و‬ ‫ك ‌ه ده‌كرێت ب ‌ه دیسپلینی توند ئه‌‌و‬ ‫ی حه‌ز به‌خوێندن‌و فێربوون‬ ‫مندااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ناكه‌ن ب �ه‌زۆر‌و دژ به‌ویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیو ‌‬ ‫فێربكرێن‪ ،‬ئ �ه‌م میتۆدان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردبوون بۆ خستنه‌گه‌ڕ ‌‬ ‫پێشنیاز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مندااڵن له‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی سروشت ‌‬ ‫وز‌ه ‌‬ ‫ی له‌ڕاده‌به‌ده‌ریان‬ ‫فێربووندا كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌بو‌و‪ ،‬ئه‌م یه‌كێك بوو‌ه له‌نوێنه‌ر‌ه‬ ‫ی په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ی تیۆر ‌‬ ‫هه‌ر‌ه مه‌زنه‌كان ‌‬ ‫ی مۆدێرن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ره‌نگ ‌ه‬ ‫فێركردن ‌‬ ‫هه‌ر‌ه مه‌زنترین نوێنه‌ربێت‪.‬‬ ‫و‪ .‬ل ‌ه سویدییه‌وه‌‪ :‬عوسمان حه‌م ‌ه ره‌شید‬

‫هه‌ر چه‌مكێك له‌جێبه‌جێكردندا جیاوازییه‌كی‌‬ ‫ئاشكرامان پێنه‌به‌خشێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌‌و چه‌مكه‌ هیچ‬ ‫ناوه‌ڕۆك‌و واتایه‌كی‌ جێگیری‌ نییه‌‬

‫ژمار‌ه (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫بـیـروڕا‬ ‫سه‌لمان نادر‬

‫به‌شی‌ یه‌كه‌م‬

‫چه‌مكی ریفۆرمی ئایینی ئه‌گه‌ر‬ ‫زاده‌ی فیكری ئاینی رۆژئاوا بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا ریشه‌ی له‌ ناو فیكری ئیسالمیدا‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌و ریشانه‌ی‬ ‫ریفۆرم ئه‌گه‌ر تا هه‌نوكه‌ ده‌رفه‌تی‬ ‫گه‌شه‌كردنیان بۆ له‌بار نه‌بوبێت‬ ‫ئه‌و ده‌رفه‌ته‌یان بۆ بڕه‌خسێنرێت‌و‬ ‫گه‌شه‌یان پێبدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش وه‌ك‬ ‫پێشه‌كیه‌ك نا بۆ ده‌رئه‌نجامێكی‬ ‫دیاریكراو یا وه‌ك ئایدۆلۆژیایه‌ك‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك مه‌عریفه‌ی گ��ه‌ڕان‬ ‫به‌دوای حه‌قیقه‌تدا نه‌ك ئیدعاكردنی‬ ‫ئ�ه‌و حه‌قیقه‌ته‌‪ .‬ئ�ه‌و ریفۆرمه‌ش‬ ‫سه‌ره‌تا ده‌كرێت له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ بگرێت كه‌ ئاین بكرێته‌وه‌‬ ‫به‌ ئاین‌و له‌ هه‌رچی خورافه‌و زیاده‌و‬ ‫ته‌فسیرێك هه‌یه‌ پاك بكرێته‌وه‌و‬ ‫دووب��اره‌ هه‌وڵی ته‌فسیركردنه‌وه‌ی‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌و ت�ه‌ف��س��ی��ره‌ش به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت كه‌‬ ‫دواتر له‌ سه‌رده‌مانی تردا دووباره‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌وه‌ به‌ر ره‌خنه‌وه‌و دووباره‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌قه‌كان به‌شێوازی‬ ‫جیاترو به‌ ئه‌زموونی گه‌وره‌تره‌وه‌ ‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ مانای سفر كردنه‌وه‌ی‬ ‫ئ �ه‌زم��ون��ی شارستانیه‌تێك نا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌ مانای قبوڵكردنی ئه‌و‬ ‫شارستانیه‌ته‌و هه‌موو ئه‌زموونه‌كانی‬ ‫وه‌ك ئه‌زموون نه‌ك وه‌ك حه‌قیقه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌و ریفۆرمه‌ش جارێكی دی ده‌قه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كانی ئاین ده‌كاته‌وه‌ به‌‬ ‫سه‌نته‌رو لێیانه‌وه‌ دنیا بینی ئاینی‬ ‫دا ده‌ڕێژێته‌وه‌‪ ،‬لێره‌وه‌ روانگه‌ی‬ ‫ئاینی به‌رهه‌مهێنی تیۆری مرۆیی‬ ‫موتوربه‌ كراوو به‌ ئاین دروستده‌كات‪،‬‬ ‫پاڵنه‌ری به‌رهه‌مهێنانی بیری مرۆیی‬ ‫ده‌ب��ێ ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی مه‌نهه‌جیه‌تی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی ئه‌م بابه‌ته‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ریفۆمدا روون بێت‪ ،‬ده‌مه‌وێت وه‌ك‬ ‫پێش گریمانه‌یه‌ك ئه‌وه‌ بخه‌مه‌ روو‪.‬‬ ‫ریفۆرم له‌ مه‌عریفه‌ی ئایندا‬ ‫ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬چونكه‌ ئایین لێره‌دا‬ ‫وه‌ك چه‌مكی ئایینی ناو زانسته‌‬ ‫مرۆییه‌كان به‌كارهێنراوه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ب��ۆخ��ۆی ف��اك��ت‌و واق��ع��ی �ه‌ت��ی له‌‬ ‫پشته‌وه‌یه‌ كه‌ دواتر هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫روون��ی ب��ك�ه‌ی��ن�ه‌وه‌‪ ،‬ئ��ای��ن كورت‬ ‫ب��وون��ه‌وه‌ی ئ��ای��ی��ن �ه‌ ل��ه‌ ده‌ق��ه‌‬ ‫پ��ی��رۆزه‌ك��ان��دا ن��ه‌ك ته‌فسیرو‬ ‫مه‌عریفه‌ی ئایینی‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تاشه‌وه‌ پێمباشه‌‬ ‫له‌و روانگه‌یه‌وه‌ كار له‌سه‌ر مه‌عریفه‌ی‬ ‫ئاینی بكه‌ین كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ ده‌توانین‬ ‫به‌دوای حه‌قیقه‌تی ئایندا بگه‌ڕێین‪،‬‬ ‫ك �ه‌ ه��ه‌ر ئ��ه‌وه‌ش ئ��ه‌وه‌م��ان بیر‬ ‫ده‌خاته‌وه‌ تا هه‌نوكه‌و له‌جه‌وهه‌ری‬ ‫ئایینداو ل �ه‌ن��او ق��واڵی��ی ئاییندا‬ ‫حه‌قیقه‌تی كه‌شف نه‌كراو هه‌ن نه‌ك‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی هه‌ندێك كه‌س ئیدعای‬ ‫ده‌ك��ه‌ن ل��ه‌س��ه‌رده‌م��ی زانایانی‬ ‫پێشیندا هه‌موو حه‌قیقه‌ته‌كانی‬ ‫ئایین كه‌شف ك��راون‪ ،‬ئێمه‌ ته‌نها‬ ‫شوێنكه‌وتنمان له‌سه‌ره‌‪ ،‬ته‌نها له‌‬ ‫به‌رئه‌نجامی ره‌خنه‌گرتن‌و به‌هۆی‬ ‫كرداری خوێندنه‌وه‌ی به‌رده‌وامه‌وه‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ جیاوازه‌كانی ئایین‬ ‫ده‌رفه‌تی ئه‌وه‌مان بۆ ده‌ڕه‌خسێت‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی ماقوڵ به‌ كۆمه‌ڵگاو‬ ‫ته‌با له‌گه‌ڵ پره‌نسیپه‌كانی ژیانی‬ ‫س��ه‌رده‌م��ان��ه‌وه‌و ه��اوڕا له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌هاكانی كۆمه‌ڵگای هاوچه‌ڕخ‬

‫بـنـه‌مـاكـانـی ریـفـۆرمـی ئـایـیـنـی‬

‫موته‌هه‌ری‬

‫هاوته‌ریبی ئه‌زموونی مرۆڤایه‌تی‌و‬ ‫رێساو پێشگریمانه‌كانی جیهانی‬ ‫نوێ پێشكه‌ش به‌ كۆمه‌ڵگا بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئ��ال��ێ��ره‌ش �ه‌وه‌ ده‌ك��رێ��ت جه‌خت‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ بكه‌ینه‌وه‌ هه‌موو‬ ‫خوێندنه‌وه‌كان پێویسته‌ بخرێنه‌‬ ‫به‌رده‌م پڕۆسیسی ره‌خنه‌لێگرتن‌و‬ ‫هیچ هه‌اڵواردنێك له‌و بنه‌ما گشتیه‌دا‬ ‫بۆ هیچ خوێندنه‌وه‌یه‌ك نیه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ش ب �ه‌ م��ان��ای پ��ه‌رش‌و‬ ‫ب�ڵاوك��ردن‌و ب��ێ��س�ه‌رو ب��ه‌ری نیه‌‬ ‫به‌ڵكو له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌یه‌ كه‌ فره‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌یی حاڵه‌تێكی نورماڵ‌و‬ ‫ئاساییه‌و تاك خوێندنه‌وه‌ی ده‌قی‬ ‫ئاینی نائاساییه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌ركی‬ ‫س�ه‌ره‌ك��ی ئێمه‌ ره‌خنه‌گرتنه‌ له‌‬ ‫ه �ه‌م��وو خ��وێ��ن��دن�ه‌وه‌ك��ان تاوه‌كو‬ ‫بتوانین ده‌ستمان به‌ حه‌قیقه‌تی ناو‬ ‫ئاین بگات‪.‬‬ ‫ئالێره‌شه‌وه‌ ئاین نه‌گۆڕه‌ ئه‌و‬ ‫پۆلێن ك��ردن�ه‌ش كه‌ باسی لێوه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌ فیكری ئیسالمیدا بۆ‬ ‫نه‌گۆڕو گۆڕاو (الثوابت و المتغیرات)‬ ‫له‌ چوارچێوه‌ی مه‌عریفه‌ی ئاینیدا‬ ‫ب��اس��ی ل��ێ��وه‌ ك��راوه‌ ك �ه‌ بۆخۆی‬ ‫له‌ حاڵی گ��ۆڕان‌و ب��ه‌ره‌و كه‌ماڵ‬ ‫چوندایه‌‪ ،‬تێكڕای مه‌عریفه‌كه‌ش‬ ‫له‌ گۆڕاندایه‌ كه‌واته‌ خ��ودی ئه‌و‬ ‫پۆلێن كردنه‌ش مه‌حكوم ده‌بێت به‌‬ ‫گ��ۆڕان‌و به‌ره‌و كه‌ماڵ چوون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ره‌و كه‌ماڵ چوون‌و گۆڕانكاریه‌ش‬ ‫كه‌ هه‌یه‌ به‌هۆی گ��وزه‌ری به‌ره‌و‬ ‫كه‌ماڵ چوونی كۆی زانسته‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ مه‌عریفه‌ی ئاینیش به‌شێكه‌ له‌‬ ‫زانست‪ ،‬نه‌ك له‌ ده‌ره‌وه‌ی زانسته‌وه‌‬ ‫بێت‪ .‬ه��ه‌ر گۆڕانكاریه‌كیش له‌‬ ‫زانستدا یا به‌ره‌و پێشچوونی لقێكی‬ ‫زانست كاریگه‌ری به‌سه‌ر لقه‌كانی‬ ‫دی زانسته‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ به‌ره‌و‬ ‫پێشچوونه‌كانی زانست به‌ تایبه‌ت‬ ‫زانسته‌ مرۆییه‌كان كه‌ مه‌عریفه‌ی‬ ‫ئایینی ب�ه‌ك��ار ب��ه‌رێ ئ �ه‌و جۆره‌‬ ‫زانستانه‌یه‌ ده‌رئه‌نجامی گه‌شه‌ی‬ ‫مه‌عریفه‌ی ئاینی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ناتوانین تێگه‌شتنمان له‌‬ ‫قورئان به‌ هه‌مان شێوه‌ی‬ ‫تێگه‌شتنی مرۆڤێكی‬ ‫س��ه‌ده‌ی چ��واری‬ ‫ك��ۆچ��ی بێت‬ ‫بۆ نمونه‌‬

‫ئه‌گه‌ر‬

‫شه‌ریعه‌ت خۆی بێده‌نگه‌و الیه‌نگری هیچ‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ خوێندنه‌وه‌كانن دژیه‌كی‬ ‫ه نێوانیاندا دروستده‌کات‬ ‫ل‌‬

‫سرووش‬

‫مرۆڤێكی سه‌ده‌ی چواره‌می كۆچی‬ ‫له‌ وشه‌ی (الشمس) به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫گه‌شتبێت ك�ه‌ ب��ه‌ده‌وری زه‌وی��دا‬ ‫ده‌س��وڕێ��ت �ه‌وه‌ ئ��ه‌وا هاوواڵتیه‌كی‬ ‫س��ه‌ده‌ی پ��ان��زه‌ی ك��ۆچ��ی خۆر‬ ‫سه‌نته‌ری زه‌وی گرتووه‌ نه‌ك زه‌وی‬ ‫سه‌نته‌ری خ��ۆری گرتبێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫نمونه‌یه‌ زۆر به‌ساده‌یی هێنراوه‌‬ ‫تاوه‌كو ئه‌وه‌مان بۆ روون بكاته‌وه‌‬ ‫كه‌ تێكڕای تێگه‌شتنی مرۆڤ له‌ ئاین‬ ‫مه‌حكومه‌ به‌ باكگراوندی مه‌عریفی‬ ‫مرۆڤه‌كه‌وه‌‪ ،‬ناكرێت تێگه‌شتنی‬ ‫مامۆستایه‌كی زانكۆ‌و هاوواڵتیه‌كی‬ ‫ئاسایی له‌ هه‌ر ده‌قێك وه‌ك یه‌ك‬ ‫بێت‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ش ناكرێت‬ ‫تێگه‌شتنی مرۆڤێكی س��ه‌ده‌ی‬ ‫ح��ه‌وت‌و هه‌شتی زای��ن��ی جیاواز‬ ‫نه‌بێت ل �ه‌گ �ه‌ڵ س��ه‌ده‌ی بیست‌و‬ ‫بیست‌ویه‌كی زاینیدا‪ ،‬ئه‌م بۆچوونه‌‬ ‫زۆر به‌ساده‌یی ده‌توانین ته‌به‌نی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ش كه‌ الیه‌نێك یا جۆره‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك ره‌ت ده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫به‌وه‌ پاساوی بۆ ده‌هێنرێته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئایندا ناگونجێت‪ ،‬جگه‌ له‌‬ ‫به‌ئاین كردنی تێگه‌شتنی مرۆڤه‌كان‬ ‫زیاتر نیه‌‪ ،‬دكتۆر عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫س��روش زۆر ب��ه‌ڕوون��ی جه‌ختی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌ كه‌‬ ‫شه‌ریعه‌ت خۆی بێده‌نگه‌و الیه‌نگری‬ ‫هیچ خوێندنه‌وه‌یه‌ك نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ خوێندنه‌وه‌كانن دژیه‌كی له‌‬ ‫نێوانیاندا دروستده‌كات‪.‬‬ ‫الی��ه‌ن��گ��ران��ی خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫سونه‌تیانه‌ی ئاینیش ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫بۆچوونه‌ نه‌سه‌لمێنن ئه‌وا خۆشیان‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ شێوه‌كان هه‌مان‬ ‫كار ده‌كه‌ن‪ ،‬واته‌ له‌و بوارانه‌دا كه‌‬ ‫خزمه‌تی بۆچوونی خۆیان ده‌كه‌ن‬ ‫مه‌عریفه‌ی نائاینی خۆیان به‌كار‬ ‫ب��ۆ مه‌عریفه‌ی‬ ‫ده‌ب��ه‌ن‬ ‫ئ��ای��ن��ی‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم‬

‫مه‌له‌کیان‬

‫ب��ێ گ��ۆڕان��ك��اری ل��ه‌ مه‌عریفه‌‬ ‫ئاینیه‌كه‌دا وه‌ك ده‌وترێت شه‌رابی‬ ‫ك��ۆن ل �ه‌ پێكی ت��ازه‌دا ده‌ده‌ن��ه‌‬ ‫م��ی��وان�ه‌ك��ان��ی��ان ئ��ه‌وه‌ی گ��ۆڕاوه‌‬ ‫په‌رداخ‌و په‌یكه‌كانه‌ نه‌ك شه‌رابه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و بۆچوونه‌مان كه‌الیه‌نگرانی‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی سوننه‌تیانه‌ی ئاین‬ ‫ئ��ه‌گ��ه‌ر دان��ی��ش ب��ه‌وه‌دا نه‌نێن‬ ‫گۆڕانكاری هه‌ر به‌شێكی زانست‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر كۆی به‌شه‌كانی‬ ‫تری زانست هه‌یه‌ ئه‌وا به‌ كرده‌وه‌‬ ‫له‌ هه‌ندێك ب��واردا ئ�ه‌و كاره‌یان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ده‌توانین به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ داهێنانی زانستێكی نوێ به‌ناوی‬ ‫ئیعجازی زانستی قورئان‌و فه‌رموده‌و‬ ‫خه‌رجكردنی ئه‌و هه‌موو توانایه‌‬ ‫له‌و بواره‌دا ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێت له‌‬ ‫ژێركاریگه‌ری پێشكه‌وتنی زانستدا‬ ‫جۆرێكی دی ته‌فسیر هاتووه‌ته‌‬ ‫ناو دنیای ئاینه‌وه‌ كه‌ پێش ئه‌و‬ ‫پێشكه‌وتنه‌ ئه‌و جۆره‌ ته‌فسیركردنه‌‬ ‫بوونی نه‌بووه‌ ئه‌مه‌ به‌ چاوپۆشین‬ ‫له‌ ماهیه‌تی ئه‌و زانسته‌و بۆچوونمان‬ ‫له‌سه‌ری له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پێمباشه‌ له‌و‬ ‫بۆچوونه‌ی مورته‌زای موته‌هه‌ری‬ ‫فه‌یله‌سوفی ئێرانیه‌وه‌ ده‌س پێبكه‌م‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت ‪ :‬ئاین‌و ئاو زۆر له‌‬ ‫یه‌ك ده‌چن‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ كه‌ ئاوه‌كان‬ ‫كاتێك س�ه‌رچ��اوه‌ ده‌گ��رن پاكن‌و‬ ‫خاڵین ل�ه‌ خڵته‌و زی��اده‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫راسته‌وانه‌ له‌گه‌ڵ دووركه‌وتنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ سه‌رچاوه‌كانیان پیس ده‌بن‪،‬‬ ‫واته‌ چه‌نده‌ دوورتر بكه‌ونه‌وه‌ هێنده‌‬ ‫پیستر ده‌بن‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ته‌نها دوو‬ ‫رێگاچاره‌مان له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬یا‬ ‫ئه‌وه‌تا ئه‌و ئاوانه‌ به‌كار نه‌هێنین یا‬ ‫ئه‌وه‌تا ئه‌و ئاوانه‌ بپاڵێوین‌و خاڵیان‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌ له‌ هه‌موو ئه‌و زیادانه‌ی‬ ‫تێیان ك��ه‌وت��وون‪ ،‬ئاینه‌كانیش‬ ‫ب �ه‌ ه �ه‌م��ان ش��ێ��وه‌ن چ �ه‌ن��ده‌ له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كانیان دوورتر بكه‌وینه‌وه‌‬ ‫خورافه‌و زیاده‌یان تێكه‌ڵ ده‌بێت‪،‬‬ ‫یا ئه‌وه‌تا ئه‌و ئاینانه‌ به‌كارنه‌هێنین‬ ‫یا ئه‌وه‌تا بیان پاڵێوین ئینجا‬ ‫ب��ه‌ك��اری��ان بهێنین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پ��ااڵوت��ن��ه‌ش به‌‬ ‫ع��ه‌ق��ڵ‬

‫ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌نده‌ نایه‌وێت‬ ‫ل��ێ��ره‌دا ب��ه‌ ت��ه‌واوه‌ت��ی ته‌به‌نی‬ ‫ئ��ه‌و ب��ۆچ��وون��ه‌ی م��وت��ه‌ه��ه‌ری‬ ‫بكه‌م‪ ،‬چونكه‌ راسته‌ موته‌هه‌ری‬ ‫فه‌یله‌سوفێكی مه‌زنی ئێرانیه‌و زۆر‬ ‫به‌ جوانی به‌قواڵیی هزری ئاینیدا‬ ‫رۆچ��ووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وردبوونه‌وه‌ له‌‬ ‫ك��اره‌ك��ان‌و نووسراوه‌كانی بۆمان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌وه‌نده‌ی واعیزانه‌‬ ‫كاریكردووه‌ ئه‌وه‌نده‌ فه‌یله‌سوفانه‌‬ ‫كاری نه‌ركردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت (هێنری‬ ‫كربون) ده‌ڵێت‪ :‬عه‌المه‌ ته‌باته‌بایی‬ ‫وتویه‌تی به‌ موته‌هه‌ری بڵێن كه‌م‬ ‫خۆی به‌ وه‌عزه‌وه‌ سه‌رقاڵ بكات‪،‬‬ ‫خه‌ریكی زانست بێت ئه‌و وته‌یه‌م‬ ‫بۆیه‌ هێنایه‌وه‌ كه‌ بڵێن ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی له‌ وه‌عز ده‌چێت هێنده‌‬ ‫له‌ ده‌ربڕینێكی فه‌لسه‌فیانه‌ ناچێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ ناتوانین شوبهێنراوو‬ ‫به‌ شوبهه‌ له‌سه‌ر هێنراوو مه‌حكوم‬ ‫ب��ك�ه‌ی��ن‪ ،‬ب��ه‌و وات��ای��ه‌ی حوكمی‬ ‫شوبهێنراوو له‌سه‌ر شوبهه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ه��ێ��ن��راو ب��ده‌ی��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم ده‌كرێت‬ ‫بوترێت ئاینه‌كان چه‌نده‌ ته‌فسیر‬ ‫بكرێن هێنده‌ م��رۆی��ی ده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هێنده‌ تێكه‌ڵ به‌ زاتیه‌تی موفه‌سیر‬ ‫ده‌بن‪ ،‬هێنده‌ پڕ ده‌بن له‌ كاریگه‌ری‬ ‫ژینگه‌ی راڤ �ه‌ك��ار‪ .‬ئه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ ئاساییه‌ چه‌نده‌ وابێت‌و‬ ‫مومكینیش نیه‌ به‌و شێوه‌یه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك نا ئاسایی بوون ده‌س‬ ‫پێده‌كات ته‌فسیر وه‌ك ئاین ته‌ماشا‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ن �ه‌ك وه‌ك ته‌فسیر‪ ،‬له‌‬ ‫بری گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئاین بۆ ته‌فسیر‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌و دووب��اره‌ ته‌فسیری‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌شی دووه‌می‬ ‫بۆچوونه‌كه‌ی موته‌هه‌ری ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئێمه‌ له‌به‌رده‌م دوو رێگاچاره‌داین‬ ‫یا ئه‌وه‌تا ئه‌و ئاینه‌ به‌كار نه‌هێنین‌و‬ ‫خۆمانی لێ به‌دوور بگرین یا ئه‌وه‌تا‬ ‫بیپاڵێوین ك �ه‌وات �ه‌ ئیمكانیه‌تی‬ ‫پااڵوتنی ئاین هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ��ێ��م �ه‌ مافی خ��ۆم��ان��ه‌‬ ‫كامه‌ی‬ ‫بپر سین‬

‫‪20‬‬

‫ئ��ای��ن س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ی��ه‌و كامه‌ی‬ ‫ئاینیش ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و خه‌ڵتانه‌ی‬ ‫دی كه‌ تێكه‌ڵی بوون‪ ،‬یا زاتیه‌تی‬ ‫م��رۆڤ ل��ه‌ ئ��ای��ن��دا ك��ام �ه‌ی �ه‌ ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ ده‌مانباته‌وه‌ بۆ ئه‌و پۆلێن‬ ‫كردنه‌وه‌یه‌ی موسته‌فا مه‌له‌كیان كه‌‬ ‫ئاین پۆلێن ده‌كات بۆ ئاینی ‪ 1‬و‬ ‫‪ 2‬و ‪ 3‬واته‌ ده‌قه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‬ ‫ئاین‪ ،‬ته‌فسیرو راڤ �ه‌ی ده‌قه‌كان‪،‬‬ ‫ته‌حقیقاتی ده‌ره‌كی ئاین‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫جارێكی دی راڤه‌كردنه‌وه‌ی به‌شی‬ ‫دووه‌م��ی بۆچوونه‌كه‌ی موته‌هه‌ری‬ ‫پێویستمان به‌ تێڕامان هه‌یه‌‪ ،‬خاڵی‬ ‫یه‌كه‌میان ئه‌وه‌یه‌ ئێمه‌ زیاتر له‌‬ ‫دووهه‌ڵبژاردنمان له‌ به‌رده‌ستدایه‌‬ ‫ئه‌وانیش ئ�ه‌و دوو هه‌ڵبژاردنه‌ی‌‬ ‫م��وت�ه‌ه�ه‌ری‪ ،‬وازهێنان له‌ ئاین‌و‬ ‫پ��ااڵوت��ن��ی‪ ،‬خ��ی��اری به‌كارهێنانی‬ ‫ئاینیش ب �ه‌ ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و زی��اده‌و‬ ‫خه‌ڵتانه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌تی‌ وه‌ك هه‌موو‬ ‫ئه‌و ئاینه‌ی به‌كار ده‌هێنرێت له‌‬ ‫جیهانی ئیسالمیدا‪ ،‬وه‌ك ئه‌و هه‌موو‬ ‫ته‌حریف ك��ردن �ه‌ی ئ�ه‌م��ڕۆ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و جه‌نگانه‌ی ئه‌مڕۆ به‌ ناوی‬ ‫ئاینه‌وه‌ ده‌كرێن‪ ،‬وه‌ك ئه‌و هه‌موو‬ ‫توندوتیژیه‌ی به‌رجه‌سته‌ ده‌كرێت یا‬ ‫النیكه‌م وه‌ك ئه‌و زاڵكردنه‌ی فیقهه‬ ‫‌كه‌ ئه‌مڕۆ بووه‌ته‌ خوێندنه‌وه‌ی باوی‬ ‫ئاین‪ ،‬خاڵی دووه‌میشیان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ موته‌هه‌ری ده‌ڵێت وازهێنان‌و‬ ‫به‌كارنه‌بردنی ئاین‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش وا‬ ‫هه‌ست ناكه‌ین مومكن بێت‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌ هه‌موو كات زیاتر‬ ‫مرۆڤه‌كان پێویستیان به‌ ئاین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئه‌ڵبه‌ته‌ ئاینێك بتوانێت‬ ‫وه‌اڵمی پرسیارو چاوه‌ڕوانیه‌كانی‬ ‫م��رۆڤ��ی ئ��ه‌م س��ه‌رده‌م��ه‌ی البێت‬ ‫چونكه‌ ( توانای مرۆڤه‌كان ته‌واو‬ ‫زۆر بووه‌و ئه‌گه‌ر ئه‌و توانایه‌ رێگری‬ ‫لێنه‌كرێت بۆ خ��راپ به‌كارهێنان‬ ‫ك��اره‌س��ات دروس��ت ده‌ك��ات‪ ،‬واته‌‬ ‫چیدی تیۆری سیاسه‌ت به‌ دابڕین‬ ‫ل �ه‌ ئ �ه‌خ�لاق ناتوانێت خزمه‌تی‬ ‫م��رۆڤ��ای �ه‌ت��ی ب��ك��ات‪ ،‬دووه‌میش‬ ‫ن��اڕازی ب��وون��ی م��رۆڤ‌و چڵێس‬ ‫ب��وون��ی گرفتاری دروستده‌كات)‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌ نامه‌وێت ئایین وه‌ك پێش‬ ‫گریمانه‌یه‌كی ئه‌خالق سه‌یربكه‌م‬ ‫چونكه‌ ئاین كیانێكی سه‌ربه‌خۆیه‌و‬ ‫ناتوانین ته‌نها له‌ چ��وار چێوه‌ی‬ ‫پێش گریمانه‌ی ئه‌خالقدا پێناسه‌ی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و پولێن كردنه‌ی‬ ‫م��ه‌ل��ه‌ك��ی��ان‌و ئ��ه‌و پێشه‌كیه‌ی‬ ‫موته‌هه‌ری كۆبكه‌ینه‌وه‌ ده‌توانین‬ ‫بڵێین ئاینی ‪ 2‬ئ�ه‌و ئاینه‌یه‌ كه‌‬ ‫خه‌ڵته‌ی تێكه‌وتوه‌ ئاینی ‪3‬ش‬ ‫له‌ ئاینی ‪ 2‬زیاتر گه‌نده‌ڵ كراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ ئه‌وه‌ی پێویستی به‌پااڵوتنه‌‬ ‫ئاینی ‪ 2‬و ‪ 3‬ن ئه‌م پااڵوتنه‌ش به‌‬ ‫هه‌موو میكانیزمه‌كانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌ بۆ ئ��ه‌وه‌ی مرۆڤێك‬ ‫ئایندار بێت به‌ هه‌ر ئاینێك به‌سه‌‬ ‫ته‌نها ب��اوه‌ڕی به‌ ئاینی ‪ 1‬بێت‌و‬ ‫هیچ ده‌قێكی ئاینی نیه‌ مرۆڤه‌كان‬ ‫ن��اچ��ار ب��ك��ات ب �ه‌ ئاینی ‪،3، 2‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ نێوان ئاینه‌كانی‬ ‫‪ 1‬و ‪ 2‬و ‪ 3‬دا خاڵی په‌یوه‌ندی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم جیاوازیه‌كانیان هێنده‌‬ ‫گه‌وره‌ن ناتوانین چاو له‌ هاوبه‌شی‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانیان بپۆشین‪ ،‬له‌و‬ ‫گریمانه‌ی موته‌هه‌ریه‌وه‌ ده‌توانین‬ ‫بڵێین ئاینی ‪ 3‬زیاتر ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫زاتیه‌تی مرۆڤی تێدایه‌ تاوه‌كو ئاینی‬ ‫‪ 2‬وه‌ ئاینی ‪ 2‬زیاتر له‌ ئاینی ‪.1‬‬

‫ه قورئان‬ ‫ئێمه‌ ناتوانین تێگه‌شتنمان ل ‌‬ ‫ه هه‌مان شێوه‌ی تێگه‌شتنی مرۆڤێكی سه‌ده‌ی‬ ‫ب‌‬ ‫چواری كۆچی بێت‬

‫‪23‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫جۆراوجۆر‬

‫‪yary‬‬ ‫‌و‌هی‌بازن ‌ه‬ ‫ی‌چووه‌‌ده‌ره‬ ‫انچست ‌هر‌سیت‬ ‫م‬

‫‪info@destur.net‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪www.destur.ne‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪ ،‬رۆژانی‬ ‫دهستووره‬ ‫رۆژنامهی‬ ‫ریدهکات‬ ‫تێلیگراف ده‬ ‫رزشیی‬ ‫پاشکۆیهکی وهکۆمپانیای سولى‬ ‫دووشهممه‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‪ ،‬رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫ته‌نها له‌گه‌ڵ دوو‬ ‫پیاودا بووم‬

‫فۆرالن‬ ‫پهیوهندی‬ ‫به خانمه‬ ‫پیرهکهوه‬ ‫دهکات‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 500‬دینار‬

‫‌رزه‌ن‌گۆڵه‌وه‌‌‬ ‫ه‬ ‫ریاڵ‌به‌نیو‌د ه‌‌كه‌وته‌وه‌‬ ‫دوای‌به‌رشه‌لۆن‬

‫ژماره ‪20‬‬

‫میالن‌و‌ڕۆما ‌ی‌ئینته‌ر‌نا‌‬ ‫‌ستیان‌له‌بینه‬ ‫‌ده‬ ‫كێبركێكانی‬ ‫نگ‪.‬‬ ‫ئیتاڵی پێشه رابردوو لهمیانی می خولی‬ ‫شهوی‬ ‫میالنی‬ ‫بیستو پێنجه یسی میالن‬ ‫ركهوتنێك‬ ‫ئهیسی‬ ‫ی‬ ‫یانهی‬ ‫سه واڵتهكهی ههفته ئیتاڵیا‪ ،‬یانهی ئه رووبهڕووی‬ ‫تۆماركردنی‬ ‫كاڵچۆی یاریگای خۆی‬ ‫كاڵچۆی‬ ‫بهكێبركێكانی خولی یاندهوه بازنهی لهدهرهوهی‬ ‫رمتركردو خۆی گه نتهرمیالنی‬ ‫ڵ یانهی ئه‬ ‫گهملمالنێكردن لهگه‬

‫‪yary‬‬ ‫‌و‌هی‌بازن ‌ه‬ ‫ی‌چووه‌‌ده‌ره‬ ‫انچست ‌هر‌سیت‬ ‫م‬

‫دووشهممه‬

‫‪2010/2/22‬‬

‫بهئهنجامی‬ ‫بووهوهو توانی‬ ‫سهركهوتنی‬ ‫ی باری‬ ‫یانه گۆڵی بێ وهاڵم یاریزانان‬ ‫دوو‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬كه ‪43‬و ‪70‬‬ ‫بهسهردا‬ ‫خولهكهكانی‬ ‫بۆریلیۆو پاتۆ له‬ ‫تۆماریانكرد‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫شاراپۆڤا‬ ‫زناوێکی‬ ‫نا‬ ‫دهستهێنا‬ ‫به‬

‫‪2‬‬ ‫رگسۆن‬ ‫فێ‬ ‫له ڕۆنی‬ ‫ڕازی‬ ‫نییه‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫د‪‌.‬فوئاد‌‬ ‫م ‌هعسوم‬

‫كاندیدی‌ژمار‌ه ‪2‬‬

‫گای‌هه‌ولێر‬ ‫پارێز‬

‫‪372‬‬

‫كانی گهلی‬ ‫وته‬

‫ژماره ‪20‬‬

‫میالن‌و‌ڕۆما ‌ی‌ئینته‌ر‌نا‌‬ ‫‌ستیان‌له‌بینه‬ ‫‌ده‬

‫ئیس��پانی‬ ‫ری��اڵ مهدریدی‬ ‫رش��هلۆنهی‬ ‫��هی‬ ‫به‬ ‫یانش��وێنكهوتنی یانهی تۆماركردنی‬ ‫لهركاب��هری بهردهوامهو به جیاوازی‬ ‫وره‬ ‫��هركهوتنێكی گ��ه یه بۆ تهنها‬ ‫گهڵ ئهو یانه‬ ‫س�خاڵهكان��ی له‬ ‫خاڵ كهمكردهوه‪ .‬نجامدانی یاری‬ ‫‪�� 2‬هوی رابردوو بهئه ریاڵ مهدریدو‬ ‫ش�نێوان ه��هردوو یانهی فتهی بیستو‬ ‫كێبركێكانی هه‬ ‫اللیگای ئیسپانی‬ ‫ڤیاڕیاڵ‪،‬‬ ‫خولی‬ ‫یانهی ریاڵ‬ ‫س��ێههمی ك��ه تێیدا‬ ‫تۆماربكاتو‬ ‫كۆتایی هات‪،‬‬ ‫درید توانی سهركهوتن رش��هلۆنهی‬ ‫وتنی یانهی به‬ ‫مه‬ ‫لهش��وێنكه‬ ‫ردهوامبێت‪.‬‬ ‫ركابهری به‬

‫رۆبینیۆ‬ ‫نهێنییهک‬ ‫درکێنێت‬ ‫ده‬

‫‪2‬‬

‫‪www.destur.ne‬‬ ‫‪t‬‬

‫له بهغداد‬ ‫كورد‬

‫لهدهستكه‬ ‫دهسكاری‬ ‫رۆكی لیژنهی‬ ‫ئهزمون‬ ‫س��ه‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ۆكیكارێكی به‬ ‫له لهندهن)‪.‬‬ ‫كردنی دهستوریك��ردووه له‬ ‫عێراق‬ ‫داك‬ ‫یهكهم نیشتمانیس��اڵی ‪ 2003‬سهرۆكی ‪ -‬بهش��داری موناقهش��هی‬ ‫ساڵی ‪ 1993-1992‬رێمی ‪ -‬له میكانیزم��ی دانانی چهندین لێژنهی دكتۆرا له‬ ‫ له‬‫ماجس��تێرو‬ ‫حكومهتی هه‬ ‫‪ 1938‬له ش��اری س��هرۆكی‬ ‫تێزی‬ ‫لێژنهی عێراق‪.‬‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫‪/3/21‬‬ ‫كوردستان بوو‪ .‬كارگێڕی دهستور له ‪ 2004‬س��هرۆكی زانكۆكانی ناوی " اخوان‬ ‫ له دایكبووه‪.‬‬‫س��اڵی‬ ‫كتێبێكی به‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫‪1993‬‬ ‫فلسفتهم و غایتهم‬ ‫كۆیه له ندام��ی دهس��تهی ‪ -‬له س��اڵی ��ی یهكێتیی ‪-‬كۆنگرهی نیشتمانی رۆكی ‪-‬‬ ‫یهكێتی��ی‬ ‫��ه‬ ‫كتهبی سیاس�‬ ‫ئه‬ ‫كوردستان بوو‪.‬‬ ‫س��اڵی ‪ 2004‬س� عێراق‪ .‬الصفاء ‪ -‬باڵوبۆتهوه‪.‬‬ ‫ زرێن��هری‬‫مه‬ ‫نووس��ینی جیا‬ ‫‬‫"چاپ و‬ ‫نی نیشتمانی‬ ‫دامه‬ ‫��هرۆكی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان(االزهری نیشتمانیی س��اڵی ‪ 1998‬نجومه‬ ‫��ن‬ ‫كوردی و‬ ‫ ل��ه‬‫رشتیاری (رێكخستن) ئه س��اڵی ‪ 2005‬س� یمان��ی ‪ -‬چهندی��ه رۆژنامه‬ ‫ ل��ه زانك��ۆی فهلسهفهی‬‫كێتیی ‪-‬فراكس��یۆنی هاوپه‬ ‫جیای ل�‬ ‫بۆتهوه‪.‬‬ ‫رپه‬ ‫دكتۆرای‬ ‫سه (راگهیان��دن)ی یه بوو له كوردس��تان ل��ه پارلهمانی عهرهبییهكاندا باڵو رۆژنامهی‬ ‫قاهیره)‬ ‫ن ئیمتیازی‬ ‫كوردستان‬ ‫و‬ ‫كوردستانی نوێ یه‪.‬‬ ‫جێگری س��هرۆكی ‪ -‬خاوه‬ ‫وهرگرتووه‪.‬س��ااڵنی ‪ 1972-1969‬نیشتمانیی‬ ‫��ه زانكۆی‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫یهكێتیی عێراق و دارشتنی دهستووری رۆژانهی‬ ‫ ل��ه��تا بووه ل�‬‫لیژنهی پاش��انیش جێگری‬ ‫دهرهوهی ‪ 2002‬نوێنهری‬ ‫مامۆس�‬ ‫‪ - 1975‬له ساڵی كوردس��تان بوو له عێراق و‬‫(بهسره)دا‪.‬‬ ‫‪1972‬‬ ‫نیشتمانیی كردنی كۆنگرهی‬ ‫ ل��ه س��اڵی كورد بووه‬‫ستهی ئاماده‬ ‫ری شۆرشی‬ ‫(ده‬ ‫نوێنه‬ ‫(قاهیره)‪.‬‬ ‫له‬

‫كێبركێكانی‬ ‫نگ‪.‬‬ ‫ئیتاڵی پێشه رابردوو لهمیانی می خولی‬ ‫شهوی‬ ‫میالنی‬ ‫بیستو پێنجه یسی میالن‬ ‫ركهوتنێك‬ ‫ئهیسی‬ ‫ی‬ ‫یانهی‬ ‫سه واڵتهكهی ههفته ئیتاڵیا‪ ،‬یانهی ئه رووبهڕووی‬ ‫تۆماركردنی‬ ‫كاڵچۆی یاریگای خۆی‬ ‫كاڵچۆی‬ ‫بهكێبركێكانی خولی یاندهوه بازنهی لهدهرهوهی‬ ‫رمتركردو خۆی گه نتهرمیالنی‬ ‫ڵ یانهی ئه‬ ‫گهملمالنێكردن لهگه‬

‫فۆرالن‬ ‫پهیوهندی‬ ‫به خانمه‬ ‫پیرهکهوه‬ ‫دهکات‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 500‬دینار‬

‫‌رزه‌ن‌گۆڵه‌وه‌‌‬ ‫ه‬ ‫ریاڵ‌به‌نیو‌د ه‌‌كه‌وته‌وه‌‬ ‫دوای‌به‌رشه‌لۆن‬ ‫دووشهممه‬

‫‪2010/2/22‬‬

‫‪2‬‬

‫رۆبینیۆ‬ ‫نهێنییهک‬ ‫درکێنێت‬ ‫ده‬

‫شاراپۆڤا‬ ‫زناوێکی‬ ‫نا‬ ‫دهستهێنا‬ ‫به‬

‫‪2‬‬ ‫رگسۆن‬ ‫فێ‬ ‫له ڕۆنی‬ ‫ڕازی‬ ‫نییه‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫د‪‌.‬فوئاد‌‬ ‫م ‌هعسوم‬

‫كاندیدی‌ژمار‌ه ‪2‬‬

‫گای‌هه‌ولێر‬ ‫پارێز‬

‫‪372‬‬

‫كانی گهلی‬ ‫وته‬

‫له بهغداد‬ ‫كورد‬

‫ی‬ ‫ی روسیا خوێندكار ‌‬ ‫شاجوان ‌‬ ‫كۆلێژی‌ مافه‌‬

‫ئیرینا ئه‌نتۆنێنكۆی‌ ته‌مه‌ن ‪ 18‬له‌پێشبركێی‌ جواناندا‬ ‫ی ‪ 2010‬هه‌ڵبژێرا‪.‬‬ ‫ی روسیا بۆ ساڵ ‌‬ ‫به‌شاجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاریگه‌ر ‌‬ ‫ئیرینا كه‌ به‌جوانی‌و زانسته‌كه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ر داوه‌ره‌كان دروستكردبوو‪ ،‬توانی‌ له‌نێو‬ ‫ی‬ ‫سه‌ده‌ها پاڵێورا‌و ببێته‌ شاجوان‪ ،‬خوێندكار ‌‬ ‫ی روسیا‌و ‪ 100‬هه‌زار‬ ‫ماف ‌ه له‌یه‌كێك له‌زانكۆكان ‌‬ ‫دۆالریشی‌ وه‌ك خه‌اڵت وه‌رگرت‪.‬‬ ‫ب��ڕی��اره‌ ئیرینا ن��وێ��ن�ه‌رای�ه‌ت�ی‌ روس��ی��ا بكات‬ ‫له‌‪60‬ه‌مین پێشبڕكێی‌ شاجوانانی‌ جیهان ك ‌ه له‌ڤێتنام‬ ‫ی ‪2010‬‬ ‫ی جیهان بۆ ساڵ ‌‬ ‫سازده‌كرێت‌و تێیدا شاجوان ‌‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێت‪.‬‬

‫م��ێ��گ��ان ف��ۆك��س ك �ه‌ یه‌كێكه‌ له‌سه‌رنج‬ ‫راكێشترین ژنه‌كانی‌ دونیا له‌ڕێپۆرتاژێكی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌وانیدا ئه‌وه‌ی‌ دركاندووه‌ كه‌ ته‌نها‬ ‫له‌گه‌ڵ دوو پیاودا ب��ووه‌‌و له‌گه‌ڵیان‬ ‫خ��ه‌وت��ووه‌‪ ،‬ئ�ه‌وان��ی��ش یه‌كه‌میان‬ ‫خۆشه‌ویستی‌ ب��ووه‌ له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫ه�ه‌رزه‌ك��اری��دا‪ ،‬ئ �ه‌وی‌ دیكه‌شیان‬ ‫برایان ئۆستنی‌ كوڕه‌ هاوڕێكه‌ی‌‬ ‫ئێستایه‌تی‌‪.‬‬ ‫فۆكس ئه‌وه‌شی‌ گوتووه‌ كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ كورتخایه‌ن‌و‬ ‫ی �ه‌ك ش��ه‌وه‌ی‌ نه‌بووه‌‌و‬ ‫ت �ه‌ن��ان �ه‌ت بیركردنه‌وه‌‬ ‫لێشی‌ بێزار‌و بێتاقه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ی ئاڵتوندا‬ ‫مۆبایلێك له‌نێو تابوتێك ‌‬ ‫له‌و پێشانگا نێوده‌وڵه‌تییه‌ی‌ له‌شاری‌ ڤێرۆنای‌‬ ‫ئیتاڵیا بۆ كااڵ پڕبایه‌خه‌كان كرایه‌وه‌‪ ،‬تابوتێكی‌‬ ‫له‌ئاڵتون دروستكرا‌و كه‌مۆبایلێكی تێدابوو‪،‬‬ ‫نرخه‌كه‌ی‌ ‪ 280‬ه �ه‌زار ی��ۆرۆ ب��وو‪ ،‬سه‌رنجی‌‬ ‫زۆرترین ئاماده‌بووی‌ به‌الی خۆیدا راكێشا‪.‬‬ ‫رێكخه‌رانی‌ پێشانگاكه‌ رایانگه‌یاند‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌سێك به‌زیندوێتی‌ خرایه‌ نێو ئه‌م تابوته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌توانێ‌ له‌ڕێی‌ ئه‌و مۆبایله‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌كه‌سه‌‬ ‫نزیكه‌كانییه‌وه‌و پێیان رابگه‌یه‌نێ‌ كه‌ زیندووه‌‪.‬‬

‫ی پێوانه‌یی ده‌شكێنێت‬ ‫منداڵێك دووجار ژمار ‌ه ‌‬ ‫گیلیانۆ سترۆی‌ رۆمانی‌ ته‌مه‌ن ‪5‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێكدا‬ ‫دووج��ار ژم��اره‌ی‌ پێوانه‌یی‬ ‫له‌شناوی‌ هه‌واییدا شكاند‌و وه‌ك‬ ‫به‌هێزترین منداڵی‌ دونیا ناوی‌‬ ‫چووه‌ نێو كتێبی‌ گینس بۆ ژماره‌‬ ‫پێوانه‌ییه‌كان‪.‬‬ ‫گیلیانۆ خاوه‌نی‌ جه‌سته‌یه‌كه‌‬ ‫كه‌ نه‌ك هاوته‌مه‌نه‌كانی‌‪ ،‬به‌ڵكو‬

‫ك�ه‌س��ان�ی‌ ت��ا ت �ه‌م �ه‌ن ‪ 20‬ساڵ‬ ‫ئیره‌یی پێده‌به‌ن‪ ،‬ئ�ه‌و منداڵه‌‬ ‫له‌دوایین به‌رنامه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنیدا‬ ‫ژم��اره‌ی‌ پێوانه‌یی پێشووتری‌‬ ‫شناوی‌ هه‌وایی شكاند كه‌ هه‌ر‬ ‫به‌ناوی‌ خۆیه‌وه‌ ب��وو تێیدا ‪12‬‬ ‫شناوی‌ كردبوو‪ ،‬به‌اڵم دوایین جار‬ ‫توانی‌ ته‌نها له‌سه‌ر ده‌سته‌كانی‌ ‪20‬‬ ‫شناو بكات‪.‬‬

‫یه‌كه‌م ئۆتۆمبێل كه‌ به‌قاوه‌ كارده‌كات‬

‫له‌واڵتی‌ به‌ریتانیا ئۆتۆمبێلێكی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ ڤۆڵكسوۆگن كه‌‬ ‫مۆدێلی‌ ساڵی‌ ‪1988‬ه‌ ناوی‌‬ ‫كا په‌چینۆ واته‌ ئۆتۆمبێلی‌‬ ‫كه‌په‌چینۆی‌ لێنرا‪.‬‬ ‫ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌جیاتی‌‬ ‫به‌نزین یان تیشكی‌ خۆر‬ ‫به‌قاوه‌ كارده‌كات‪.‬‬ ‫ب��ه‌م��ج��ۆره‌ش ب��وو‬ ‫ب��ه‌ی��ه‌ك��ه‌م ئۆتۆمبێل‬ ‫ك�ه‌ ب �ه‌ق��اوه‌ كارده‌كات‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌ ت��وان��ای‌ هه‌یه‌ ‪97‬‬ ‫كیلۆمه‌تر له‌كاتژمێرێكدا ببڕێت‪ ،‬كا‬ ‫په‌چینۆ پێشتر له‌الیه‌ن تیمێكه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌‪ 400‬جونه‌یهی‌ ئه‌سته‌رلینی‌‬ ‫ك��ڕڕاوه‌‪ ،‬تیمه‌كه‌ خۆیان وایان‬ ‫لێكردووه‌ كه‌ به‌قاوه‌ كاربكات‪،‬‬ ‫جێگه‌ی‌ ئاماژه‌یه‌ گه‌شتكردن‬ ‫ب��ه‌ك��ا پ�ه‌چ��ی��ن��ۆ ‪ 25‬ب��ۆ ‪50‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ خه‌رجی‌ گه‌شتكردنی‌‬ ‫به‌ئۆتۆمبێلی‌ ئاسایی هه‌یه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )22‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫جۆراوجۆر‬

‫‪22‬‬

‫ی برد‬ ‫ی ئۆسكار ‌‬ ‫ی ئه‌و فیلمه‌ی‌ شه‌ش خه‌اڵت ‌‬ ‫بۆنه‌كه‌ ‌‬ ‫جێنیفه‌ر‬ ‫ئه‌نستۆن‬ ‫جێنیفه‌ر ئه‌نستۆن ‌ی ئه‌ستێر‌ه ‌ی‬ ‫به‌ناوبانگ ‌ی هۆڵیوود ئاشكرایكردوو‌ه‬ ‫كه‌به‌نیاز‌ه بۆنێك ‌ی تایبه‌ت به‌خۆ ‌ی بخات ‌ه‬ ‫بازاڕه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م بڕیار‌ه ‌ی ئه‌نستۆن دوا ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه دێت ك ‌ه هه‌ریه‌ك له‌جێنیفه‌ر لۆپێز‌و‬ ‫ریهانا‌و چه‌ند كه‌سێك ‌ی به‌ناوبانگ ‌ی دیك ‌ه‬ ‫بۆن ‌ی تایبه‌ت به‌خۆیان له‌نێو بازاڕه‌كاندا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه تا ئێستا روون نه‌بۆته‌و‌ه‬ ‫ئه‌و بۆن ‌ه ‌ی ئه‌نستۆن به‌نیاز‌ه بیخات ‌ه‬ ‫ب��ازاڕه‌و‌ه بۆن ‌ی چۆنه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ناوبراو‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكدا رایگه‌یاندبوو بۆنه‌ك ‌ه‬ ‫وا له‌مرۆڤ ده‌كات له‌هه‌ر ته‌مه‌نێكدا بێت‬ ‫هه‌ست به‌ڕۆمانسی ‌هت‌و ئازاد ‌ی بكات‌و‬ ‫ناویش ‌ی (ئه‌نستۆن) ده‌بێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئاهه‌نگی‌ دابه‌شكردنی‌ خه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫ئۆسكار شه‌وی‌ یه‌كشه‌ممه‌ی‌ ڕابردوو‬ ‫ی ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ل ‌ه‬ ‫ب ‌ه ئاماده‌بوون ‌‬ ‫ی هۆڵیوود‪،‬سازكرا‪.‬‬ ‫ئه‌ستێره‌كان ‌‬ ‫ی "ز‌ه هه‌رت لۆكه‌ر" زۆرترین‬ ‫فیلم ‌‬ ‫ی برد كه‌ شــــــــه‌ش‬ ‫خه‌اڵتی‌ ئۆسكار ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌اڵته‌‌و ل ‌ه هه‌ریه‌ك ل ‌ه بواره‌كان ‌‬ ‫باشــــــــترین فیلم‌و باشترین‬ ‫ی‬ ‫ده‌رهێنه‌ر‪ ،‬هه‌روه‌ك ده‌رهێنه‌ر ‌‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه ك ‌ه كه‌یت بیگلۆی ‌ه‬ ‫بوو به‌ یه‌كه‌مین ژن كه‌ وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆسكار ‌‬ ‫ده‌رهێنه‌ر خه‌اڵت ‌‬ ‫وه‌رگرتبێ‌‪.‬‬ ‫خ��ه‌اڵت��ی‌ ب��اش��ت��ری��ن‬ ‫ی پیاو درای�� ‌ه جێف‬ ‫ئه‌كته‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "كره‌یز ‌‬ ‫بریجز ل ‌ه فیلم ‌‬ ‫ه��ارت"‌و خ��ه‌اڵت��ی‌ باشترین‬ ‫ی ژنیش ساندرا‬ ‫ئه‌كتـــــــــه‌ر ‌‬ ‫ی "ز‌ه باڵیند‬ ‫بولۆك ل ‌ه فیلم ‌‬ ‫ساید" وه‌ریگرت‪.‬‬

‫ی ژێره‌و ‌ه دروستكرا‬ ‫ی هیتله‌ر جوتیاره‌! له‌مۆز جل ‌‬ ‫ی ددان پێویست ‌ه بۆ مندااڵن كوڕ ‌ه مامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ته‌ل ‌‬ ‫دانانی‌ ته‌لی‌ ددان بۆ ئه‌و مندااڵنه‌‬ ‫پێویسته‌ ك��ه‌ كێشه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ددان��ی��ان��دا ه��ه‌ی��ه‌و گرنگییه‌كی‌‬ ‫به‌رچاویشی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ته‌النه‌ی‌‬ ‫كه‌ م��ن��دااڵن ح��ه‌ز ناكه‌ن بۆیان‬ ‫دابنرێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ له‌داهاتوودا‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ ددانه‌كانیان‬ ‫ل��ه‌ڕووی‌ جوانییه‌وه‌ كه‌م‌وكوڕی‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫ت��ه‌ل��ه‌ك��ان ب��ه‌م��ه‌ب��ه‌س��ت��ی‌‬ ‫رێككردنه‌وه‌ی‌ ددانه‌كان داده‌نرێن‌و‬ ‫بۆ ئه‌و ددانانه‌ داده‌نرێن كه‌ زیاد‬ ‫له‌پێویست هاتوونه‌ته‌ پێشه‌وه‌‌و‬ ‫ئ��ه‌و چ��ه‌ن��اگ��ه‌‌و ده‌م��ان��ه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ هاوسه‌نگ ناوه‌ستن‌و‬ ‫ئه‌و ده‌مانه‌ش كه‌ له‌كاتی‌ جوین‌و‬ ‫قسه‌كردندا به‌ته‌واوه‌تی‌ داناخرێن‌و‬ ‫چه‌ندین حاڵه‌تی‌ دیكه‌‪.‬‬

‫رۆژنامه‌نووسێكی‌‬ ‫له‌كاتێكدا‬ ‫سه‌رگـــــــه‌رمی‌‬ ‫ب��ه‌ل��ژی��ك��ی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌بوو له‌سه‌ر خزمه‌كانی‌‬ ‫هیتله‌ر‪ ،‬به‌باشی‌ زانی‌ كه‌‬ ‫كاره‌كانی‌ له‌شاری‌‬ ‫واڵ��د ڤێرتڵی‌‬ ‫ن��ه‌م��س��ا‬ ‫چڕبكاته‌و ه‌‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ه‌‬ ‫ه��ه‌ری��ه‌ك��ه‌‬ ‫ل��ه‌ن��ه‌ن��ك‌و‬ ‫دای��ك��ی‌‬ ‫هیتله‌ر له‌و‬ ‫ش��اره‌ ژیاون‪،‬‬ ‫به‌له‌به‌ر چا و‬ ‫ن��ه‌گ��رت��ن��ی‌‬ ‫ن��اوی‌ دووه‌م��ی‌‬ ‫خزمه‌كانی‌ هیتله‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆژنامه‌نووسه‌‬ ‫كه‌وته‌ دوای‌‬ ‫ئ��ه‌و‬ ‫ناوانه‌ی‌‬ ‫ك��ه‌ نزیكن‬ ‫ل��ه‌ن��اوی‌‬

‫هیتله‌ره‌وه‌ وه‌ك‪ :‬هیدلێر یان‬ ‫هوتله‌ر‪.‬‬ ‫ل��ه‌و رێگه‌یه‌شه‌وه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫دۆزی��ی��ه‌وه‌ ك��ه‌ جوتیارێكه‌و‬ ‫پ��اش ه��ه‌وڵ��ێ��ك��ی‌ زۆر‬ ‫قایلی‌ ك��رد ب��ه‌وه‌ی‌‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ (‪)DNA‬‬ ‫ل��ێ��وه‌رب��گ��رێ��ت‪،‬‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ه‌وه‌‬ ‫پز یشكییه‌كا ن‬ ‫ده‌ری��ان��خ��س��ت‬ ‫كه‌ ئ��ه‌و كه‌سه‌‬ ‫ئ��ام��ۆزای‌‬ ‫ه��ی��ت��ل��ه‌ره‌‪.‬‬ ‫جوتیاره‌كه‌ دواتر‬ ‫په‌شیمان‬ ‫زۆر‬ ‫ب��ووی��ه‌وه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫ك��ه‌ ئ��ه‌و‬ ‫نمو نه‌یه‌ی‌‬ ‫ل��ه‌(‪)DNA‬‬ ‫داوه‌ت��ه‌‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ه‌ك��ه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ح��ه‌زی‌ نه‌كردووه‌‬ ‫بزانێ‌ كه‌ ئامۆزای‌ هیتله‌ره‌‪.‬‬

‫كۆمپانیای‌ به‌ناوبانگی‌ ئۆسی‌‬ ‫بومی‌ ئوسترالی‌ كه‌ جلی‌ ژێره‌وه‌‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێت‪ ،‬له‌فایبه‌ره‌كانی‌‬ ‫م��ۆز جلی‌ ژێ��ره‌وه‌ی‌ ب��ۆ پیاوان‬ ‫دروستكرد‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ج�لان��ه‌ ك��ه‌ به‌هاوڕێی‌‬ ‫ژی��ن��گ��ه‌ ن��اس��راون‪ ،‬ل��ه‌‪%27‬ی��ان‬ ‫له‌فایبه‌ری‌ مۆز‌و ‪%64‬یان له‌لۆكه‌‌و‬ ‫له‌‪%9‬شی‌ له‌ماده‌ی‌ لیكرا‬ ‫دروستكراون‪.‬‬ ‫ی��ه‌ك��ێ��ك‬

‫له‌به‌رپرســـانی‌ كۆمپانــــــــــیاكه‌‬ ‫رایگه‌یاند فایبه‌ری‌ مۆز له‌توێكڵی‌‬ ‫داری‌ مۆزه‌وه‌ ده‌ستیان ده‌كه‌وێ‪،‬‬ ‫تایبه‌تمه‌نــــــــدی‌ ماده‌كه‌ به‌و‬ ‫جۆره‌یه‌ كه‌ ته‌نكتره‌ له‌قوماشی‌‬ ‫ئاسایی‌و واش له‌جله‌كان ده‌كات‬ ‫كه‌ توانای‌ هه‌ڵمژینی‌ ئاره‌قیان‬ ‫زۆرتر بێت‪.‬‬

‫كاور‬

‫گا‬

‫دووانه‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫فه‌ریك‬

‫(‪ 21‬مارس ‪-‬‬ ‫‪ 20‬نیسان)‬

‫(‪ 21‬نیسان ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئایار)‬

‫(‪ 21‬ئایار ‪-‬‬ ‫‪ 20‬حوزه‌یران)‬

‫‪ 21‬حوزه‌یران ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ته‌مموز‬

‫(‪ 23‬ته‌مموز ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئاب)‬

‫(‪ 23‬ئاب ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئه‌یلول)‬

‫ی زۆر ه�� ‌هی�� ‌ه دیدارێك‬ ‫ئ��ه‌گ��ه‌ر ‌‬ ‫رێ��گ��ه‌خ��ۆش��ك��ه‌رب��ێ��ت بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ج��دی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویست ‌ه جیاوازی‌ بكه‌یت له‌نێوان‬ ‫واقیع‌و خه‌یاڵدا‪ ،‬بۆچوونه‌كانت‬ ‫له‌باره‌ی‌ خۆشه‌ویستی‌‌و ژیانه‌و‌ه‬ ‫گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا هاتووه‌‪.‬‬

‫له‌مــــــــــاوه‌ی‌ ئ��ه‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫مۆراڵــــــێكی‌ زۆر باشتــــــان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم نابنـــــــه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫س��ه‌رن��ج��ی‌ ئ��ه‌و كه‌سانــــــــه‌ی‌‬ ‫ده‌ت��ان��ه‌وێ‪ ،‬ل��ه‌م م��اوه‌ی��ه‌دا حه‌زی‌‬ ‫قســــــــــه‌كردنتان له‌سه‌ر بابه‌ته‌‬ ‫گرنـــــــــــگه‌كان نییه‌‪.‬‬

‫ل��ه‌وان��ه‌ی��ه‌ دژیه‌كبوونێك هه‌بێت‬ ‫له‌نێوان هه‌سته‌كانت‌و مێشكتدا‪،‬‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ دۆخـــــدا ده‌زان��ی‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ چ��ی‌ ب��ك��ه‌ی��ت‪ ،‬ب��ه‌اڵم‬ ‫هه‌سته‌كانت په‌شیمانت ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ك��ه‌ به‌جۆرێكی‌ دیكه‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫بده‌یت‪.‬‬

‫له‌م ماوه‌یــه‌دا په‌یـــــوه‌ندییه‌كت‬ ‫پێوه‌ ده‌كـــــرێت كه‌ تێیدا هه‌واڵێكی‌‬ ‫زۆر خۆشت پێــــــــڕاده‌گه‌یه‌نرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ واقیعـــــــــه‌ كه‌ هاوده‌می‌‬ ‫بێخه‌وش بوونی‌ نیـــــــــیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫راستیــــــــیه‌كه‌ زۆر جیاواز ده‌بێت‬ ‫بۆ تۆ‪.‬‬

‫ل��ه‌م م��اوه‌ی��ه‌دا كۆمه‌ڵێك كێشه‌‬ ‫چ��اره‌س��ه‌ر ده‌ك��ه‌ی��ت به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ئیشه‌كه‌تدا‪ ،‬ئه‌مه‌ بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ژیانی‌ ماڵه‌وه‌ت‬ ‫جێبهێڵێ‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌یه‌ بۆ تۆ زۆر‬ ‫گرنگ ده‌بێت‌و پێویسته‌ ئاگادار‬ ‫بیت‪.‬‬

‫چه‌ند ساتێكی‌ خۆش چاوه‌ڕوانت‬ ‫ده‌ك��ات ل��ه‌گ��ه‌ڵ هاوڕێكانتدا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫تۆ هه‌ست به‌پێویستییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌وان ده‌ك��ه‌ی��ت‪ ،‬بێئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خۆت له‌به‌رچاو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫بگریت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك هه‌ل‬ ‫ژیانت بگۆڕن‪.‬‬

‫ته‌رازوو‬

‫دووپشك‬

‫كه‌وان‬

‫گیسك‬

‫سه‌تڵ‌‬

‫نه‌هه‌نگ‬

‫(‪ 23‬ئه‌یلول ‪-‬‬ ‫‪ 22‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 23‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫‪ 21 -‬تشرین ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 22‬تشرین ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 20‬كانون ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 21‬كانون ‌ی یه‌كه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 19‬كانون ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 20‬كانون ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 18‬شوبات)‬

‫(‪ 19‬شوبات ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئازار)‬

‫ی‬ ‫ێ كێشه‌ یاخود مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫یاساییت ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی ژیانت نابێت‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ره‌وت�� ‌‬ ‫پێویست به‌ترس ناكات ئه‌و‌ه‬ ‫ی ناخۆشه‌‌و تێپه‌ڕ‬ ‫ته‌نها ئه‌زمونێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌یه‌ كاتێك ‌‬ ‫گونجاوه‌ بۆ گه‌شتكردن‪.‬‬

‫ی ك��اره‌و‌ه‬ ‫ئ��ه‌م ه��ه‌ف��ت��ه‌ی�� ‌ه ل��ه‌ڕوو ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌ی چڕوپڕ ده‌بێت‪ ،‬له‌سه‌رت‬ ‫پێویست ‌ه ك ‌ه چه‌ند گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫بكه‌یت له‌و ب��واره‌دا‪ ،‬تۆ راهاتوویت‬ ‫ی ده‌ستپێشخه‌ر بیت‬ ‫له‌سه‌ر ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌كاره‌كانتدا‌و به‌هێمنی‌‌و نهێنی‌‌و‬ ‫داهێنانه‌و‌ه بیانكه‌یت‪.‬‬

‫به‌گشتی‌ تۆ كه‌سێكی‌ ساده‌یت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م هه‌فته‌یه‌ ساده‌ییت تێدا‬ ‫له‌وانه‌یه‌‬ ‫كه‌مده‌بــــــــــێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش ب��ه‌ه��ۆی‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫پ��ل��ه‌ت��ه‌وه‌ بێت‪ ،‬ب��ه‌ه��ه‌رح��اڵ ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌ تۆ جیاوازیت له‌هه‌موو‬ ‫كاتێك‪.‬‬

‫وا هه‌ست ده‌كه‌یت كه‌ هه‌مووان‬ ‫تۆیان خــــــــــۆشده‌وێت‪ ،‬باشتره‌‬ ‫ئ��ه‌وه‌ بزانیت ك��ه‌ هه‌سته‌كانت‌و‬ ‫دۆخ��ی‌ س��ۆزداری مێشكت‬ ‫كاریگه‌رییان‬ ‫له‌توانایـــــــاندایه‌‬ ‫له‌سه‌ر وێنـــــــه‌كردنی‌ ژیانت‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫پێویست ده‌ك��ات ب��ڕێ��ك پ��اره‌‬ ‫له‌هه‌ندێ رووداوی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراودا‬ ‫خه‌رجبكه‌یت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌وڵبده‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ پ��اره‌ خ��ه‌رج بكه‌یت كه‌‬ ‫پێویستته‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ له‌ڕووداوه‌كان‬ ‫زۆر بێتام‌و ناخۆشن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫دیكه‌یان به‌وجۆره‌ نین‪.‬‬

‫ب��وارت بۆ ده‌ڕه‌خسێ‌ تاوه‌كو‬ ‫ب��ازن��ه‌ی‌ ه��اوڕێ��ی��ان��ت ف��راوان‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬رۆح��ت له‌ئاستێكی‌‬ ‫به‌رزتر له‌كاته‌كانی‌ پێشوودا‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬به‌كه‌سانێك ئاشنا‬ ‫ده‌بیت كه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ بیرو‬ ‫بۆچوونیان جیاوازه‌ له‌تۆ‪.‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪ :‬كۆمپانیای‌ سولی‌ تێلیگراف‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬خالید ئه‌حمه‌د شه‌ریف‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫لێپرسراوی هونه‌ریی‪ :‬شێرکۆ خانزادی‬

‫ی سالم‪،‬‬ ‫ی ـ شاڕێ ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬سلێمان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی پێنجه‌م ـ به‌رامبه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫ی میران ـ نهۆم ‌‬ ‫ته‌الر ‌‬ ‫‌ ‪0533187811 & 0533184771‬‬

‫ژماره‌ (‪، )22‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2010/3/10 ،‬‬

‫‪w w w . d e s t u r. n e t‬‬ ‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫خالیدی حاجی ئه‌حمه‌د‬

‫گه‌ڕانه‌و ‌ه بۆ خاڵی سفر‬ ‫ئێمه‌ی كورد هێنده‌ی روومان ل ‌ه راب��ردوو بوو‌ه هێند‌ه چاومان ل ‌ه‬ ‫داهاتوو نه‌بڕیوه‌‪ ،‬رابردووش ته‌نها دوو روانگه‌ی پێ به‌خشیووین ك ‌ه‬ ‫بریتی بوو‌ه ل ‌ه یه‌كه‌م‪ :‬هه‌ڵدانه‌وه‌ی گۆڕی یه‌كترو دووه‌میش خۆبادان‬ ‫به‌و سه‌روه‌ریانه‌ی ك ‌ه له‌مێژوویه‌كی تێكشكاودا پێمان بڕاوه‌‪ .‬ئاشكراش ‌ه‬ ‫هیچ یه‌ك له‌م دوو كرده‌ی ‌ه ته‌نها بۆ ساتێكیش به‌هانامانه‌و‌ه نه‌هاتوون‌و‬ ‫جگ ‌ه له‌ماڵوێرانی سودێكی بۆمان نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫وا ئه‌مڕۆ ل ‌ه عێراقێكی ب �ه‌زۆرو زه‌بر دروستبوودا‪ ،‬چوینه‌ت ‌ه‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی دیموكراتیانه‌وه‌و راست یان هه‌ڵه‌‪ ،‬زۆرم��ان كۆكین‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م ‌ه ته‌نها رێگه‌یه‌ك بوو‌ه ل ‌ه به‌رده‌ستماندا‪ ،‬لێره‌دا‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ین سه‌رنجێك بده‌ین ‌ه داهاتووی ئه‌م واڵته‌ی به‌شداری ل ‌ه‬ ‫دروستبونیدا ده‌كه‌ین‌و چه‌ند ئه‌ركێكی نوێنه‌ره‌كانمان به‌سه‌ربكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و راستی ‌ه ده‌زانین ك ‌ه ‪ 2004‬چووین ‌ه به‌غدا هیچ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كمان پێنه‌بوو‪ ،‬قورسایی‌و ره‌وایی كێشه‌كه‌مان‌و ئه‌و هه‌موو‬ ‫ماڵوێرانییه‌ی به‌سه‌رماندا هاتبوو‪ ،‬كه‌م تازۆرێك ب ‌ه فریامانه‌و‌ه هاتن‌و‬ ‫السه‌نگیی باره‌كه‌ی به‌غدای كه‌مێ بۆ راست كردینه‌وه‌‪ ،‬دیسانیشه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و راستی ‌ه ده‌زانین سه‌رباری ئه‌و خااڵنه‌ی ل ‌ه ده‌ستووردا جێگیركران‬ ‫ل ‌ه ره‌وتی رووداوه‌كاندا كێرڤی ده‌ستكه‌وته‌كان ساڵ به‌ساڵ‌و رۆژ به‌رۆژ‬ ‫ل ‌ه دابه‌زیندا بووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه په‌رله‌مانتاره‌كانی ئه‌مجاره‌مان ن ‌ه ته‌نها ئه‌رك ‌ه‬ ‫هه‌نوكه‌یه‌كانیان له‌سه‌رشانه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت شان به‌ن ‌ه به‌ر ئه‌و كێرڤ ‌ه‬ ‫چه‌ماوه‌یه‌ی چه‌ند ساڵی راب��ردووش ك ‌ه هه‌موو عه‌ره‌بی عێراق ل ‌ه‬ ‫هه‌وڵی زیاتر چه‌ماندنه‌وه‌یدان‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ عێراق دادۆشراوه‌و مانه‌وه‌ی ئه‌م بارودۆخه‌ی له‌خزمه‌تی‬ ‫دۆست‌و دوژمنه‌كانیشیدا نیه‌‪ ،‬شیعه‌و سوون ‌ه هێند‌ه بڕوایان ب ‌ه مافی‬ ‫كورد هه‌ی ‌ه ك ‌ه زۆرینه‌ی ده‌سه‌اڵتیان بۆ ده‌ست به‌سه‌ر بكات‪ ،‬ل ‌ه نێو‬ ‫سوونه‌دا به‌ئاشكرا نه‌عره‌ته‌ی شۆڤێنیانه‌و زه‌وتكردنی مافه‌كانی كورد‬ ‫له‌ژێر خۆڵه‌مێشی شه‌ڕی تایفیه‌و‌ه ل ‌ه گه‌شانه‌وه‌دایه‌و تازه‌ترینیان‬ ‫وته‌كه‌ی هاشمی لیسته‌كه‌ی عه‌الوی ‌ه ك ‌ه ده‌ڵێت عێراق ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫عه‌ره‌بیه‌‪ ،‬هه‌رچی شیعه‌ی ‌ه وه‌ك عه‌لی وه‌ردی ده‌ڵێت‪ :‬هه‌میش ‌ه‬ ‫عێراقیان ‌ه بیریانكردۆته‌وه‌و ئه‌گه‌ر بانگه‌شه‌ی یه‌كگرتن نه‌كه‌ن ل ‌ه گه‌ڵ‬ ‫مه‌راكیش‌و سودان‌و یه‌مه‌نیشدا‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه هێنده‌ی سوونه‌كان‬ ‫دڵسۆزی ئه‌و سنوره‌ن ك ‌ه ئینگلیز بۆ عێراقی نه‌خشاندووه‌‪.‬‬ ‫بیرمان نه‌چێت ده‌بێت پێش چوون ‌ه به‌غدا‪ ،‬هه‌موو لیست‌و‬ ‫قه‌واره‌كان پێكه‌و‌ه دانیشن‌و النیكه‌می داواكانیان یه‌ك بخه‌ن‪ ،‬نه‌بوونی‬ ‫ئه‌و خاڵه‌و چوون ‌ه به‌غدا بێ وتووێژو راوێژ‪ ،‬وات ‌ه نه‌بوونی به‌رنامه‌و ئه‌و‬ ‫كات ‌ه هه‌موو ره‌فتارو هه‌ڵس‌و كه‌وتێك ده‌بێت ‌ه په‌رچه‌كردارو چه‌نده‌ش‬ ‫دروست‌و به‌كاربێت گه‌ر ل ‌ه كۆنسێپتێكی داڕێژراودا نه‌بێت ئه‌و‌ه به‌زیان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬سه‌رباری ئه‌وه‌ی هه‌میش ‌ه ئه‌و ترسه‌ش ل ‌ه كایه‌دایه‌‪،‬‬ ‫ئاگایان ‌ه یان نا ئاگا كێشه‌و ناكۆكیه‌كانی ناوخۆمان بگوازینه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مانه‌كه‌ی به‌غداو جگ ‌ه ل ‌ه نه‌هامه‌تی كرداره‌كه‌‪ ،‬دڵی نوجه‌یفی‌و‬ ‫موتڵه‌قه‌كانیش شادكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مانی كورد ده‌بێت ئه‌و ڕاستی ‌ه بزانێت ك ‌ه شه‌ڕی‬ ‫ئێم ‌ه ل ‌ه به‌غدا شه‌ڕی مافه‌كانی نه‌ته‌وه‌یه‌كی به‌شخوراوه‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نها‬ ‫شه‌ڕێكی دیموكراسی‪ ،‬ب ‌ه دیموكراسیش ل ‌ه به‌غدا هیچ كات كورد‬ ‫زۆرینه‌ی ده‌ست ناكه‌وێ تا ئامانجه‌كانی بسه‌پێنی‪ ،‬ئه‌و‌ه ل ‌ه هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندای ‌ه ك ‌ه ده‌كرێت دیموكراسی بكرێت ‌ه ئامانجی بزووتنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫نه‌ك له‌به‌غدا‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كان ب ‌ه گشتی ئه‌مڕۆ ل ‌ه هه‌وڵی تێپه‌ڕاندنی بارودۆخی شه‌ڕی‬ ‫تایفیی چه‌ند ساڵی رابردوودان‪ .‬بێزارییه‌ك ل ‌ه حیزب ‌ه ئاینیه‌كان ك ‌ه‬ ‫پێشتر هاوپه‌یمانی كوردبوون دروست بووه‌‪ ،‬سوون ‌ه ب ‌ه جیدی‌و به‌لێشاو‬ ‫گه‌ڕاونه‌ته‌و‌ه ناو پڕۆسه‌ی سیاسی‌و الیه‌نگری ناوچه‌یی‌و نێوده‌وڵه‌تیشیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ل ‌ه نێویشیاندا چه‌ندین ده‌نگ‌و ره‌نگی به‌هێز ده‌بینرێن ك ‌ه چاویان‬ ‫ب ‌ه كورد هه‌ڵنایه‌و وه‌ك كه‌ری دێز تۆپینی خۆیان‌و زه‌ره‌ری كوردیان‬ ‫ده‌وێت‪ .‬ده‌بێت ئه‌وه‌ش ل ‌ه به‌رچاو بگیرێت ك ‌ه كورد ل ‌ه دواجاردا‬ ‫زۆرترینی سنوره‌كه‌ی له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی سونه‌دایه‌و ئه‌و ناوچانه‌ی پێی‬ ‫ده‌ڵێن كێش ‌ه له‌سه‌ر ل ‌ه ڕاستیدا كێشه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ سوونه‌ی عه‌ره‌بدا‌‪،‬‬ ‫هه‌رچی شیعه‌ی ‌ه ل ‌ه هه‌وڵی سه‌قامگیركردنی ده‌سه‌اڵته‌كه‌یاندان‌و‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ل ‌ه هه‌وڵی به‌هێزكردنی مه‌ركه‌زدان ك ‌ه ئه‌ویش‬ ‫ب ‌ه زیانی هه‌رێم‌و كورد ده‌شكێته‌وه‌و ئه‌و هێزانه‌ی ل ‌ه نێوشیعه‌دا‬ ‫بانگه‌شه‌ی ده‌سه‌اڵتی هه‌رێم‌و پارێزگاكانیان ده‌كرد ل ‌ه پاشه‌كشه‌دان‌و‬ ‫ت ویستیه‌كه‌یه‌تی‪،‬‬ ‫زۆرینه‌ی ده‌نگه‌كانی مالیكی قه‌رزاری مه‌ركه‌زی ‌ه ‌‬ ‫هه‌موو ئه‌مانه‌ش به‌و مانای ‌ه نی ‌ه ك ‌ه بترسین‌و وابزانین ك ‌ه چیتر هه‌موو‬ ‫شتێك ل ‌ه ده‌ستچووه‌‪ ،‬نا‪ ،‬ده‌ستوور ده‌كرێت بكرێت ‌ه پێگه‌یه‌كی باش‬ ‫تا لێوه‌ی بچین ‌ه شه‌ڕه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه چه‌ند جیاوازیه‌كی بنه‌ڕه‌تیه‌و‌ه ل ‌ه‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی قۆناغی پێشوو‪ ،‬یه‌كه‌م كێشه‌و مافی كورد له‌ده‌ستووردا‬ ‫ته‌نها ماده‌ی ‪ 140‬نیه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش ئه‌و ماده‌ی ‌ه به‌ده‌ست بهێنرێت ده‌بێت‬ ‫كورد هه‌موو ماده‌كانی ترو سه‌رجه‌می ماف ‌ه ده‌ستووریه‌كانی له‌یه‌كاتدا‬ ‫بووروژێنێت‪ ،‬دووه‌م داواكانمان ل ‌ه به‌غدا ده‌بێت گونجانێكی لۆژیكیانه‌ی‬ ‫هه‌بێت شێوازی كارمان ل ‌ه ناوخۆی كوردستان‪ ،‬بۆ نموون ‌ه ئه‌و هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫دووب��ار‌ه نه‌كه‌ینه‌و‌ه ك ‌ه ل ‌ه به‌غدا ده‌نگ بده‌ین ‌ه سه‌رۆك كۆمار ك ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی ته‌شریفاتی هه‌بێت‌و ل ‌ه هه‌رێمیش سه‌رۆكی هه‌رێم هه‌موو‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی هه‌بێت‪ ،‬یان ل ‌ه به‌غدا دژ ب ‌ه مه‌ركه‌زیه‌ت بین‌و ل ‌ه هه‌رێم‬ ‫خۆمان په‌یڕه‌وی ل ‌ه مه‌ركه‌زیه‌ت بكه‌ین‪ ،‬سێیه‌م هه‌میش ‌ه ئه‌و راستی ‌ه‬ ‫مێژوویه‌مان ل ‌ه به‌رچاو بێت‌و دووباره‌ی بكه‌ینه‌و‌ه ك ‌ه عێراق ل ‌ه سێ‬ ‫پێكهاته‌ی شیعه‌و سوونه‌و كورد پێكهاتووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كورد تاك ‌ه كه‌سێكی‬ ‫نه‌مێنێ‪ ،‬ئه‌گینا هه‌موو كاتێك كورد ده‌توانێت عێراق هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬