Destur _Newspaper

‫شوان قه‌ره‌داغی‪ :‬بیرم‬

‫‪12‬‬

‫له‌هاوسه‌رگیریی نه‌کردووه‌ته‌وه‌‬

‫كه‌یت وینسڵت‬

‫‪23‬‬

‫ی جیابووه‌وه‌‬ ‫ه ‌‬ ‫له‌هاوسه‌ره‌ك ‌‬

‫ئه‌و ده‌رزیی ‌ه ‌ی مایكڵ جاكسۆن خۆ ‌ی ‪22‬‬

‫ئـه‌و پیاوه‌ی به‌په‌رداخـێ ئـاو‬

‫پێكوشت ب ‌ه ‪ 5‬ملیۆن دۆالر فرۆشرا‌‬

‫شارێـكـی خنكانـد‬

‫‪18‬‬

‫بخوێنه‌ره‌وه‌‬ ‫ژمار‌ه (‪)24‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬ ‫(‪ )24‬الپه‌ڕه‌‬ ‫نرخ (‪ )1000‬دیناره‌ ‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫‪www.destur.net‬‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشیی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‌‪،‬‬ ‫رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫هاوسه‌ره‌که‌ی ساندرا بولوک‬

‫‪13‬‬

‫داوای لێبوردن ده‌کات‬

‫ی كاندید ‌ه كورد ‌ه ده‌رچووه‌كان باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫ده‌ستوور ناو ‌‬

‫ی به‌ده‌ستدێنن‌‬ ‫ی ‪ ،13‬گۆڕان ‪ ،8‬یه‌كگرتوو ‪‌4‬و كۆمه‌ڵ ‪ 2‬كورس ‌‬ ‫ی ‪ ،28‬یه‌كێت ‌‬ ‫پارت ‌‬

‫ی بۆ پارتی پاشه‌كش ‌ه ده‌كه‌ن‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫چوار كاندید ‌‬ ‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫‪9‬‬

‫ماڵی كوردی یه‌كنه‌خراوه‌‬

‫كۆبوونه‌و‌ه چاوه‌ڕوانكراوه‌كه‌ی مه‌سعود‬ ‫بارزانی له‌گه‌ڵ لیست ‌ه براوه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان دواده‌خرێت بۆ‬ ‫دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامی كۆتایی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌كاتێكدا‬ ‫گرژیه‌كی وا بێته‌پێش ك ‌ه پێویستی‬ ‫به‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی كتوپڕی نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كان هه‌بێت‪02 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ی پێنج‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتوو به‌ش ‌‬ ‫ی ده‌نگیان فه‌وتاندووه‌‬ ‫كورس ‌‬

‫ی ره‌خن ‌ه‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫به‌رپرسێك ‌‬ ‫ی گۆڕان‌و یه‌كگرتوو‬ ‫له‌لیسته‌كان ‌‬ ‫ی فر‌ه‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬ده‌ڵێت به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێنج كورس ‌‬ ‫لیستییه‌و‌ه به‌ش ‌‬ ‫ده‌نگیان فه‌وتاندووه‌‪03 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫عه‌لی باپیر رێكخستنه‌كان‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی نیگه‌رانده‌كات‬

‫دوای ئه‌وه‌ی ئه‌میری كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫پشتگیری حیزبه‌ك ‌ه ‌ی بۆ دووباره‌‬ ‫كاندیدكردنه‌و‌ه ‌ی جه‌الل تاڵه‌بانی بۆ‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تی كۆمار ده‌ربڕی‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی سیاسی‌و جه‌ماو‌هر‌و‬ ‫ئه‌ندامانی حیزبه‌كه‌یه‌و‌ه رووبه‌ڕووی‬ ‫ناڕه‌زایی بووه‌ته‌وه‌‪04 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫«ده‌كرێت یه‌كێك‬ ‫له‌جێگره‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان ژن بێت»‬

‫ئااڵ تاڵه‌بانی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران‌و كاندیدی لیستی هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان له‌كه‌ركوك بۆ په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق‪ ،‬ده‌ڵێت ئاستی رۆشنبیرو‬ ‫هۆشیاری كۆمه‌ڵگای عێراقی‌و پارته‌‬ ‫سیاسییه‌كان نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئاستێك‬ ‫رێگ ‌ه به‌ژنان بده‌ن پۆست ‌ه سیادییه‌‬ ‫بااڵكان وه‌رگرن‪06 ...‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫كورده‌كان هه‌ژموونـــ ‌‬ ‫كه‌ركوك له‌ده‌ستده‌ده‌ن‬

‫به‌ر له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫ل ‌ه ‪‌ 7‬ی ئادار‪ ،‬كه‌س نه‌یده‌پرسی‌‬ ‫له‌ڕوو ‌ی سیاسییه‌و‌ه ك ‌ێ بااڵده‌سته‌‬ ‫به‌سه‌ر كه‌ركوك‪ ،‬هه‌ردوو حیزبی‌‬ ‫سه‌ره‌ك ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانی‌‬ ‫عێراق دراوسێبوون‪ ،‬به‌اڵم له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫كۆتاییهاتن ‌ی بژاردن ‌ی ده‌نگه‌كان له‌ناو‬ ‫كه‌ركوك‌و ده‌وروبه‌ری‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت كه‌‬ ‫دیمه‌ن ‌ی سیاسی ‌ی زۆر گۆڕاوه‌‪08 ...‬‬

‫تا‌یبه‌ت به‌ ده‌ستوور‬

‫به‌پێ ‌ی ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كان ك ‌ه كۆمسیۆن‬ ‫باڵویكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬پارت ‌ی ‪ ،28‬یه‌كێت ‌ی‬ ‫‪ ،13‬گۆڕان ‪ ،8‬یه‌كگرتوو ‪‌4‬و كۆمه‌ڵ‬ ‫‪ 2‬كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬مه‌حمود‬ ‫عوسمانیش وه‌ك پاڵێوراو ‌ی بێالیه‌ن‬ ‫كورسییه‌ك ‌ی بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌پ��ێ�� ‌ی ئ��ه‌ن��ج��ام�� ‌ه ب��ه‌رای��ی��ه‌‬ ‫راگ��ه‌ی��ه‌ن��راوه‌ك��ان ‪ %90‬ت��ا ‪، %98‬‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی هه‌ولێر‪ :‬پارت ‌ی ‪ ،9‬گۆڕان‬ ‫‪ ،2‬یه‌كێت ‌ی ‪ ،1‬یه‌كگرتوو ‪‌1‬و كۆمه‌ڵ ‪1‬‬ ‫كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌پ��ارێ��زگ��ا ‌ی سلێمانی‌‪ :‬گ��ۆڕان‬ ‫‪ ،6‬یه‌كێتی‌‪ ،5‬پارت ‌ی ‪ ،2‬یه‌كگرتوو‬ ‫‪ ،2‬كۆمه‌ڵ ‪1‬و مه‌حمود عوسمان ‪1‬‬ ‫كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی ده��ۆك‪ :‬پارت ‌ی ‪‌9‬و‬ ‫یه‌كگرتوو ‪ 1‬كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‪ ،‬یه‌كێت ‌ی ‪‌4‬و‬ ‫پارت ‌ی ‪ 2‬كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌پ��ارێ��زگ��ا ‌ی م��وس��ڵ‪ :‬پ��ارت� ‌ی‪‌6‬و‬ ‫یه‌كێت ‌ی ‪ 2‬كورسییان به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌دیاله‌ش ته‌نها یه‌كێت ‌ی یه‌ك‬ ‫كورس ‌ی بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور له‌دیاریكردن ‌ی كورسی‌‌و‬

‫حیزبه‌كان‌و ناو ‌ی كاندیده‌كان پشت ‌ی‬ ‫به‌ستوو‌ه به‌و ئه‌نجامان ‌ه ‌ی كۆمسیۆن‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردوون �ه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ یاسای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ك� ‌ه ئ �ه‌و كاندیدانه‌‬ ‫ده‌رده‌چ����ن ك � ‌ه زۆرت��ری��ن ده‌نگیان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌بێ ره‌چاوكردنی‌‬ ‫ریزبه‌ندییان له‌لیسته‌كانیاندا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌پێ ‌ی یاساك ‌ه له‌هه‌ر ‪ 4‬كورس ‌ی لیستێك‬ ‫ده‌بێت یه‌كێكیان ژن بێت‪ ،‬به‌و پێیه‌ش‬ ‫چه‌ند كاندیدێك پاشه‌كشه‌یان پێده‌كرێت‬ ‫بۆ ژن‪ ،‬به‌پێ ‌ی ئه‌و رووپێوییه‌ش ئه‌نجامی‌‬ ‫حیزبه‌كان له‌لیست ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی گۆڕانی‌‬ ‫به‌سه‌ردا دێت‪ ،‬دوو كاندید ‌ی یه‌كێتی‌‬ ‫له‌سلێمان ‌ی ك ‌ه محه‌مه‌د حه‌م ‌ه عه‌لی‌‌و‬ ‫وری��ا فه‌ره‌جن پاشه‌كش ‌ه ده‌ك �ه‌ن بۆ‬ ‫دوو كاندید ‌ی پارت ‌ی ك ‌ه الن ‌ه محه‌مه‌د‬ ‫عه‌لی‌‌و ئه‌شواق جافن‪ ،‬له‌هه‌ولێریش دوو‬ ‫كاندید ‌ی یه‌كێت ‌ی ك ‌ه سه‌عد ‌ی پیره‌و‬ ‫فریاد ره‌واندزین پاشه‌كش ‌ه ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫دوو كاندید ‌ی پارت ‌ی ك ‌ه شلێر عه‌زیزو‬ ‫نه‌سرین ئه‌نوه‌ر ره‌شیدن‪.‬‬ ‫له‌كه‌ركوكیش ناسح غه‌فور كاندیدی‌‬ ‫پارت ‌ی پاشه‌كش ‌ه ده‌كات بۆ ئااڵ تاڵه‌بانی‌‬ ‫كاندید ‌ی یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫ن��اوی کاندیده‌ ده‌رچووه‌کانی‬ ‫لیسته‌ کوردستانییه‌کان له‌الپه‌ره‌ ‪2‬دا‬ ‫بخوێنه‌ره‌وه‌‪..‬‬

‫شه‌ش کاندیدی پیاو ناچارده‌بن پاشه‌کش ‌ه بکه‌ن بۆ شه‌ش کاندیدی ژن له‌لیست ‌ه کوردستانییه‌کاندا‬

‫پارتی رێگری كۆمپانیای نۆكان ده‌كات گۆڕان پارتی ده‌دات ‌ه دادگا‬ ‫تا‌یبه‌ت به‌ ده‌ستوور‬

‫به‌پێی ئ �ه‌و ن��ووس��راوه‌ ئاشكراو‬ ‫نهێنییانه‌ی‌ ده‌س���ت ده‌س��ت��وور‬ ‫كه‌وتوون‪ ،‬پارتی له‌ڕێگه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ‌و دادگاو هێزی پۆلیسه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێت رێگری له‌كاری بازرگانی‬ ‫كۆمپانیای نۆكان بكات‪.‬‬ ‫كه‌ریم سنجاری وه‌زیری ناوخۆی‬ ‫حكومه‌تی ه�ه‌رێ��م‪ ،‬به‌نووسراوی‬ ‫تایبه‌ت‌و به‌پشتبه‌ستن به‌بڕیارێكی‬ ‫دادگای لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ هه‌ولێر داوا‬ ‫له‌سه‌رجه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‬ ‫پ��ۆل��ی��س ده‌ك����ات‪ ،‬رێ��گ �ه‌ بگرن‬ ‫ل��ه‌ه��اورده‌ك��ردن��ی چ �ه‌ن��د ج��ۆره‌‬ ‫ك���ه‌ل���وپ���ه‌ل���ێ���ك‪ ،‬ب��ه‌ب��ێ��ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫روون��ب��ك��رێ��ت��ه‌وه‌ ك���ه‌ ه��ۆك��اری‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردنه‌كه‌ چییه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌پ��ێ��ی‌ زان��ی��اری��ی��ه‌ك��ان��ی‌‬ ‫ده‌س��ت��وور ئ��ه‌و ب��ڕی��اره‌ ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫پۆلیسی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‬ ‫كه‌ركوك‌و سلێمانییه‌وه‌ تائێستا‬ ‫كاری پێنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و ج���ۆره‌ ج��گ �ه‌ران �ه‌ ل �ه‌الی �ه‌ن‬ ‫كۆمپانیای نۆكانه‌وه‌ ده‌هێنرێنه‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫به‌پێی نووسراوێكی دادگ��ای‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ هه‌ولێر‪ ،‬به‌ژماره‌‬

‫(‪ )6707‬له‌‪ 2009/11/17‬كه‌ئیمزای‬ ‫دادوه‌ر فاخر سابر بایزی له‌سه‌ره‌‌و‬ ‫ئاراسته‌ی‌ وه‌زی��ری ناوخۆ كراوه‌‪،‬‬ ‫داوا ده‌كات بازرگانیكردن به‌چه‌ند‬ ‫جۆرێكی جگه‌ره‌ قه‌ده‌غه‌بكرێت‪،‬‬ ‫له‌نووسراوه‌كه‌دا هاتووه‌ «له‌ته‌واوی‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌كان‌و بازگه‌كان‌و ناوچه‌‬ ‫سنوورییه‌كان رێگه‌ به‌هێنان‌و‬ ‫بازرگانیكردن به‌چه‌ند جۆرێكی‬ ‫ج��گ��ه‌ره‌ ن����ه‌درێ����ت‪ ،‬ل���ه‌وان���ه‌‬ ‫جگه‌ر ه‌ی‌‬ ‫(پ����ای����ن‪،‬‬ ‫پ��ل��ێ��ش�ه‌ر‪،‬‬ ‫س���ی���م���ا‪،‬‬ ‫زی����س����ت‪،‬‬ ‫‪،»)ESSE‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا‬ ‫داواشیكردوو ه‌‬ ‫ه����ێ����ن����ان����ی‬ ‫چ�����ای ك���وزی���ش‬ ‫ل���ه‌پ���اڵ ئ���ه‌وان���ه‌دا‬ ‫ق���ه‌ده‌غ���ه‌ب���ك���رێ���ت‪،‬‬ ‫ب�������������ه‌اڵم ه���ی���چ‬ ‫بیانوویه‌كی له‌هیچكام‬ ‫له‌نووسراوه‌كاندا بۆ ئه‌و‬ ‫بڕیارانه‌ نه‌هێناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار‬

‫ل �ه‌و كێشه‌یه‌ ب �ه‌ده‌س��ت��ووری وت‬ ‫«ت���ه‌واوی ئ�ه‌و جگه‌رانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫گروپی كۆمپانیاكانی نۆكانه‌وه‌‬ ‫ده‌هێنرێنه‌ كوردستان‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌زگا ئه‌منیانه‌ی‌ كه‌ له‌ژێر ركێفی‬ ‫یه‌كێتیدان پابه‌ندی نه‌بوون»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ «یه‌كێتی پێیوایه‌‬ ‫پارتی به‌به‌رنامه‌ ئ �ه‌و جگه‌رانه‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌ده‌كات‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی یه‌كێتی س��ن��ووردار‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ێ��ك ل���ه‌الپ���ه‌ڕه‌ ‪5‬دا‬ ‫ده‌خوێنیته‌وه‌‬

‫دوێن هاشم له‌هه‌ولێر‬

‫بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان سووره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ واز ل�ه‌پ��ارت��ی نه‌هێنێت‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ئ�ه‌و «ساخته‌كاری»انه‌ی‌‬ ‫ل�ه‌ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان��دا له‌پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر ئه‌نجامیداوه‌‌و هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش ده‌ك��ات ئه‌گه‌ر سكااڵكانی‬ ‫بێئه‌نجامبێت‌و له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌‬ ‫سزای پارتی نه‌درێت‪ ،‬ئه‌وا كێشه‌كه‌‬ ‫ده‌به‌نه‌ دادگا‪.‬‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان��ی ‪3/7‬دا‬ ‫ل �ه‌ك��ۆی ‪ 59‬بنكه‌ی‌ ت��ای��ب�ه‌ت بۆ‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ناویان نه‌بوو‪ ،‬پێیانده‌وترا‬ ‫(حه‌ره‌كه‌ی‌ سوكانی)‪ 54 ،‬بنكه‌یان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری بنكه‌كه‌و زۆرێ��ك له‌و‬ ‫كارمه‌ندانه‌ی‌ به‌ناوی رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵی م�ه‌ده‌ن��ی��ی�ه‌وه‌ چ��اودێ��ری‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیان ده‌ك��رد‪ ،‬كادیری‬ ‫حیزبی‌و ئه‌ندامی رێكخراوی الوانی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی سه‌ر به‌پارتی‬ ‫بوون‪ ،‬بۆیه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫زۆرت��ری��ن سكااڵكانی له‌ئه‌نجامی‬ ‫نیگه‌رانیان له‌ده‌نگدانی ئه‌و بنكانه‌دا‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستوور‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان زی��ات��ر ل�ه‌‪50‬‬ ‫س���ك���ااڵی ل�����ه‌دژی ئ���ه‌و حیزبه‌‬

‫له‌كۆمسیۆن‌و دادگا تۆماركردووه‌‪.‬‬ ‫سه‌فینی مه‌القه‌ره‌ هه‌ڵسوڕاوی‬ ‫ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی‌ گ��ۆڕان له‌پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌دوای‬ ‫ئ��ه‌و «ه��ه‌م��وو ساخته‌كاریانه‌ی‬ ‫پ��ارت��ی» له‌هه‌ولێر ك��ردووی�ه‌ت�ی‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وان وازیاننه‌هێناوه‌‌و به‌رده‌وامن‬ ‫له‌به‌دواداچوون بۆ ئه‌و سكااڵیانه‌‪.‬‬ ‫س��ه‌ف��ی��ن م����ه‌الق����ه‌ره‌ وت��ی‌‬ ‫«ئێمه‌ به‌ئاسانی واز له‌و هه‌موو‬ ‫پێشێلكارییانه‌ی پارتی ناهێنین كه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ئه‌نجامیانداوه‌‌و‬ ‫به‌رده‌وامین له‌تۆماركردنی سكااڵ‬ ‫له‌كۆمسیۆن‌و له‌دادگاش»‪.‬‬ ‫س���ه‌ف���ی���ن وت�����ی‌ «پ���ارت���ی‬ ‫ساخته‌كاریێكی زۆری ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش الی ئێمه‌ جێگه‌ی‌ قبوڵ‬ ‫نییه‌‌و ده‌یانده‌ینه‌ دادگا»‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ 3/22‬وته‌بێژێك به‌ناوی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رای��گ �ه‌ی��ان��د «ب���ۆ الب���ردن���ی ه �ه‌ر‬ ‫ت��ارم��ای��ی��ه‌ك ل��ه‌س��ه‌ر پ��ڕۆس��ه‌ی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن‪ ،‬پێویسته‌ خاڵه‌كانی‬ ‫كه‌موكوڕی دیاریبكرێن‌و به‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ته‌واویش له‌سه‌ر هه‌ر پێشێلكاریێك‬ ‫ی���ان س��اخ��ت�ه‌ك��اری��ێ��ك پێشكه‌ش‬ ‫به‌كۆمسیۆن بكرێت»‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت���ێ���ك ل���ه‌الپ���ه‌ڕه‌ ‪5‬دا‬ ‫ده‌خوێنیته‌وه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫سیاسی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‌‪5‬‬

‫پارتی له‌ڕێگه‌ی وه‌زاره‌تی ناوخۆو دادگاوه‌‪ ،‬رێگری له‌کۆمپانیای نۆکان ده‌کات‬

‫ی گۆڕان ناداته‌وه‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ی یاداشته‌كان ‌‬ ‫بارزانی‌ وه‌اڵم ‌‬ ‫ده‌دات‪ ،‬چونكه‌ ماوه‌ی‌ دوو مانگ ‌ه‬ ‫چه‌ند یاداشتێكمان پێشكه‌شی‬ ‫كردووه‌ به‌بێئه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمبداته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ره‌خ�����ن�����ه‌ی‌ ل���ه‌م���ه‌س���ع���ود‬ ‫بارزانیش گرت ل �ه‌وه‌ی‌ تائێستا‬ ‫ك���ۆب���وون���ه‌وه‌ی���ه‌ك���ی ب �ه‌الی �ه‌ن �ه‌‬ ‫س��ی��اس��ی��ی �ه‌ك��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ن �ه‌ك��ردووه‌‪ ،‬وت�ی‌ "كه‌چی داوای‬ ‫گوتارێكی یه‌كگرتووی ك��وردی‬ ‫ده‌كات له‌به‌غداد"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ "ده‌بێت پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی ل �ه‌م �ه‌ودوا دانبه‌بوونی‬ ‫ئۆپۆزیسۆنێكی كامڵدا بنێن‬ ‫له‌كوردستانداو كاریگه‌ری ئه‌و‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌ش گه‌یشته‌ عێراق"‪.‬‬ ‫ل��ه‌م��اوه‌ك��ان��ی راب������ردوودا‬ ‫ب���زووت���ن���ه‌وه‌ی‌ گ�����ۆڕان چ�ه‌ن��د‬ ‫یاداشتێكیان له‌باره‌ی‌ گرژییه‌كانی‬ ‫سلێمانی‌و م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ی‌ ب��وون��ی‬ ‫ن��ان��ب��ڕاوه‌ك��ان‌و ده‌ستگیركردنی‬ ‫الی �ه‌ن��گ��ران��ی��ان ل��ه‌الی��ه‌ن ده‌زگ��ا‬ ‫ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ ئاراسته‌ی‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌و سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا وه‌اڵمیان نه‌بووه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‬

‫ئه‌ندامێكی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫له‌فراكسیۆنی گ��ۆڕان رایگه‌یاند‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌موو هه‌رێمه‌و خۆی به‌سه‌رۆكی‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كان ده‌زانێت‪ ،‬ده‌بوو‬ ‫وه‌اڵمی یاداشته‌كانمانی بدایه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ماوه‌ی‌ دوو مانگه‌ ئاراسته‌مان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ك��اروان ساڵح په‌رله‌مانتاری‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان له‌لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ ده‌ستوور‪ ،‬وتی‌ "م��اوه‌ی‌ دوو‬ ‫مانگ زیاتره‌ چه‌ند یاداشتێكمان‬ ‫ئاراسته‌ی‌ مه‌سعود بارزانی كردووه‌‬ ‫به‌سیفه‌تی س��ه‌رۆك��ی ه �ه‌رێ��م‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم تائێستا وه‌اڵم��ی هیچكام‬ ‫له‌یاداشته‌كانمانی ن�ه‌داوه‌ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و خۆی به‌سه‌رۆكی هه‌موو‬ ‫هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان ده‌زان��ێ��ت‪،‬‬ ‫ده‌بوو وه‌اڵمی بداینایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاروان ساڵح وتی‌ "سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌یڵێم هه‌وڵی‬ ‫یاداشته‌كانمان‬ ‫فه‌رامۆشكردنی‬

‫لیستی گۆڕان ره‌خنه‌ له‌مه‌سعود بارزانی ده‌گرێت‬

‫ی به‌رپرسان‬ ‫ی نه‌ورۆز وه‌كو جه‌ژنی نه‌ته‌وه‌یی ده‌خرێت ‌ه ئه‌ستۆ ‌‬ ‫نه‌ناساندن ‌‬ ‫كاروخ نامیق له‌سلێمانی‬

‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‪،‬‬ ‫رێكخراو ‌‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا به‌فه‌رمی جه‌ژنی‬ ‫ن�ه‌ورۆزی وه‌كو جه‌ژنێكی جیهانی‬ ‫ی ن��اوه‌ڕاس��ت‬ ‫ی ئاسیا ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌كان ‌‬ ‫ناساند‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا‬ ‫به‌هیچ ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك ن���اوی ك��ورد‬ ‫ن���ه‌ه���ات���ووه‌‪ ،‬ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌ش��ه‌و‌ه‬ ‫رێ��ك��خ �ه‌ران��ی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ل�ه‌ن��اوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كه‌مته‌رخه‌م داده‌نرێن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆستا ‌‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د مه‌حو ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫له‌لێدوانێكیدا به‌ده‌ستووری وت "ناو‬

‫ی كورد له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا‬ ‫نه‌هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫ب��ۆ ك�ه‌م��ت�ه‌رخ�ه‌م� ‌‬ ‫ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ی ه�ه‌رێ��م� ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه‬ ‫ده‌گێڕمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێم ‌ه خ��ۆم��ان ئ��ه‌و بایه‌خدانه‌ ‌‬ ‫كه‌پێویست ‌ه بایه‌خمان پێنه‌داوه‌‌و‬ ‫به‌رنامه‌مان بۆ دانه‌ناوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ڵگ ‌ه مێژووییه‌كان ده‌یسه‌لمێنن‬ ‫ك � ‌ه ن����ه‌ورۆز ره‌گ‌و ریشه‌یه‌كی‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی له‌مێژوو ‌‬ ‫دوور‌و درێ��ژ ‌‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئێستا‬ ‫ی وت ‌‬ ‫محه‌مه‌د مه‌حو ‌‬ ‫چه‌ند رێكخراوێك به‌ته‌نها له‌مالوال‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆی‌‌و ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫وه‌كو كۆڕ ‌‬ ‫ك�ه‌خ��ۆی��ان ب�ه‌ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی ده‌زان��ن‬ ‫نووسراویان ك��ردوو‌ه بۆ ئۆباما‌و‬

‫ی ئه‌مریكا‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌م‬ ‫كۆنگرێس ‌‬ ‫ی خۆیایه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌واڵن ‌ه له‌جێ ‌‬ ‫ی ناگرێت‪،‬‬ ‫ی به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫ی راگ��ه‌ی��ان��دن ب��اس‬ ‫ل�ه‌ه��ۆی�ه‌ك��ان� ‌‬ ‫له‌نه‌ورۆز ك��راوه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌چووه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن�ه‌وه‌ ‌‬ ‫چ���وارچ���ێ���وه‌ ‌‬ ‫مێژووییه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت كه‌سانێك‬ ‫له‌كوردستاندا بیریان له‌وه‌ده‌كرده‌و‌ه‬ ‫كه‌گوای ‌ه نه‌ورۆز به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌واتا زوح��اك كورد ب��ووه‌‌و كاوه‌‬ ‫غه‌یر‌ه ك��ورد ب��ووه‌‪ ،‬كار گه‌یشت ‌ه‬ ‫ی گومان له‌نه‌ورۆزیش بكه‌ین‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گومان له‌خۆشمان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی زانكۆ پێیوای ‌ه‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ ‌‬ ‫ئه‌و كه‌مته‌رخه‌مییه‌‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‌و دووپارته‌‬ ‫بۆ حكومه‌ت ‌‬

‫ی‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬وت ‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌ ‌‬ ‫"ئه‌وان ئه‌و رۆڵ ‌ه ده‌بینن‪ ،‬له‌و‌ه زیاتر‬ ‫خۆیان به‌خۆیانه‌و‌ه خه‌ریككردوو‌ه‬ ‫ب�ه‌خ��ۆی��ان�ه‌و‌ه‬ ‫میلله‌ته‌كه‌شیان‬ ‫خه‌ریككردووه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌‪ ،‬فه‌الح مسته‌فا‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫به‌رپرس ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی وت "ئێم ‌ه به‌یانێكمان‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ده‌رك���رد تێیدا ده‌ستخۆشیمان‬ ‫ل�ه‌ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی�ه‌ك��گ��رت��ووه‌ك��ان ك��رد‌و‬ ‫سوپاسمان ك��ردن ئ �ه‌م یاده‌یان‬ ‫ی ناساندووه‌‪،‬‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫به‌بۆنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب����ه‌اڵم ل��ه‌ه��ه‌م��ان��ك��ات��دا داوا ‌‬ ‫ی كوردیش‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫ئه‌وه‌مانكردوو‌ه ناو ‌‬ ‫ی ك�ه‌وا‬ ‫بخرێت ‌ه ن��او ئ �ه‌و گ �ه‌الن �ه‌ ‌‬

‫ی ده‌نگیان فه‌وتاندووه‌‬ ‫ی پێنج كورس ‌‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتوو به‌ش ‌‬ ‫فه‌رمان خێاڵنی‌‬

‫ی ره‌خن ‌ه له‌لیسته‌كانی‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫به‌رپرسێك ‌‬ ‫گ��ۆڕان‌و یه‌كگرتوو ده‌گرێت‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫ی پێنج‬ ‫ی فر‌ه لیستییه‌و‌ه به‌ش ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی ده‌نگیان فه‌وتاندووه‌‪.‬‬ ‫كورس ‌‬ ‫دل���ێ���ر ب���اج���ه‌الن ب��ه‌رپ��رس��ی‌‬ ‫ی پارتی‌‬ ‫ی خانه‌قین ‌‬ ‫ی لق ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ئاماژ‌ه به‌وه‌‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ی ئه‌و داتایان ‌ه ‌‬ ‫ده‌دات به‌پێ ‌‬ ‫ی ئ�ه‌و دوو لیسته‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ كوردیی ‌ه له‌پارێزگاكانی‌‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬دیاله‌‪ ،‬سه‌اڵحه‌دین‌و موسڵ‬ ‫ی نزیك ‌هی‌‬ ‫ی گۆڕان‌و یه‌كگرتوو با ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی ده‌نگیان هێناو‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫پێنج كورس ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی "فه‌وتاندن ‌‬ ‫كۆبكرێته‌وه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ده‌نگان ‌ه زه‌ڕبه‌یه‌ك ‌ه له‌پێگ ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌غدا دراوه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌و لیسته‌‬ ‫دلێر باجه‌الن وت ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ كوردیان ‌ه پێشتر ده‌یانزانی‌‬ ‫له‌ناوچ ‌ه داب��ڕاوه‌ك��ان ده‌نگه‌كانیان‬ ‫ی كورد‬ ‫ده‌فه‌وتێت‌و زی��ان به‌پێگ ‌ه ‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نن له‌به‌غدا‪ ،‬جگ ‌ه ل�ه‌وه‌ش‬ ‫ی ئه‌وان له‌م ناوچانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌نگان ‌ه ‌‬ ‫ع��ه‌ره‌ب�� ‌ه شۆڤێنییه‌كان س��ودی��ان‬ ‫ی به‌پێی‌‬ ‫لێبینیوه‌‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌‬

‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان ئ ‌ه‌و لیست ‌هی‌‬ ‫یاسا ‌‬ ‫ی له‌پارێزگایه‌كدا به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫كورسییه‌ك نه‌كات ئه‌وا ده‌چێت ‌ه سه‌ر‬ ‫ی زۆرترین ده‌نگی‌‬ ‫ی ئه‌و لیست ‌ه ‌‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫هێناو‌ه له‌پارێزگاكه‌دا"‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ئ�ه‌و به‌رپرس ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌دات ك � ‌ه پێشتر ئ��ه‌وان‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریان كردووه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫دوو لیست ‌ه گفتوگۆیان كردووه‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌و ناوچان ‌ه دابه‌شبكه‌ن‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك��ورد‬ ‫ی كه‌مترین ده‌ن��گ� ‌‬ ‫ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌‬

‫بفه‌وتێت‪ ،‬به‌اڵم گۆڕان‌و یه‌كگرتوو رازی‬ ‫ی "لێكدانه‌وه‌ی هه‌ڵه‌یان‬ ‫نه‌بوون‪ ،‬وت ‌‬ ‫ه�ه‌ب��وو‪ ،‬بۆی ‌ه ئێستا ل �ه‌م ناوچانه‌‬ ‫شكستیان هێنا‪ ،‬بۆنمون ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی ئه‌م دوو لیست ‌ه له‌كه‌ركوك‬ ‫ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی بووای ‌ه ئێستا‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫بۆ لیست ‌‬ ‫ئێم ‌ه چه‌ند ه �ه‌زار ده‌نگێك له‌پێش‬ ‫ی عێراقیی ‌ه ده‌بووین‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ده‌بووین به‌هێز ‌‬ ‫ی نه‌ده‌كرد‬ ‫ئوسام ‌ه نوجێفیش هاوار ‌‬ ‫ك ‌ه كه‌ركوك گ �ه‌ڕاوه‌ت �ه‌و‌ه باوه‌شی‌‬

‫عه‌ره‌ب"‪.‬‬ ‫ئ��ارام شێخ محه‌مه‌د به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ��ۆڕان‬ ‫ی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن� ‌‬ ‫دام�����ه‌زراو‌ه ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌س��ت��وور ده‌ڵێت‬ ‫ی ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن هه‌ر‬ ‫ی ی��اس��ا ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی له‌پارێزگایه‌ك‬ ‫لیستێك نه‌یتوان ‌‬ ‫ی كورسییه‌ك ده‌ن��گ بهێنێت‪،‬‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی به‌دوور خراو‌ه ئه‌ژمار‬ ‫ئه‌وا ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ده‌كرێن‌و ده‌فه‌وتێنرێن‌و ناچن ‌ه سه‌ر‬ ‫ی تر‪.‬‬ ‫ی هیچ لیستێك ‌‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫ئ�����ارام ش��ێ��خ م��ح��ه‌م��ه‌د وت �ی‌‬ ‫ی ئێمه‌ش له‌و پارێزگایانه‌‬ ‫"ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی تر ناتوانێت‬ ‫ده‌فه‌وتێت‌و هیچ لیستێك ‌‬ ‫سودمه‌ندبێت لێی‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش ئێمه‌‬ ‫ی خۆمان ره‌وا بینیوه‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫به‌ئازاد ‌‬ ‫ك ‌ه به‌سه‌ربه‌خۆو به‌جیا داببه‌زین"‪.‬‬ ‫ی‌و‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌موباده‌ر‌ه ‌‬ ‫ی "هیچ زانیارییه‌كم نییه‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‪ ،‬گوای ‌ه ئه‌وان‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن گفتوگۆیان كردبێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا‪ ،‬تائێستا هیچ هه‌وڵێك‬ ‫ی بارودۆخه‌كه‌‬ ‫نیی ‌ه بۆ ئاساییكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌پێش‬ ‫ی گ���ۆڕان‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن الی �ه‌ن��گ��ران � ‌‬ ‫ی كوردستان كه‌وتنه‌‬ ‫له‌سه‌رتاسه‌ر ‌‬ ‫ی ئیتر چۆن‬ ‫به‌ر هه‌ڕه‌شه‌و توندوتیژ ‌‬ ‫گفتوگۆمان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ئه‌م ی��اد‌ه ده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌‌و ئاماژه‌مان‬ ‫ی ك��ورد‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ك���ردووه‌ كه‌گه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك��و نه‌ته‌وه‌یه‌ك ئه‌م ‌ه ب �ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی ده‌زانێت"‪.‬‬ ‫نیشتیمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫به‌رپرس ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه‬ ‫ی ه �ه‌رێ��م وت�� ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ورد ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ ‌‬ ‫وه‌ك گ�ه‌ل� ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ته‌نها عێراق نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫وه‌ك��و ده‌وڵ���ه‌ت نوێنه‌رمان نیی ‌ه‬ ‫ل �ه‌ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی �ه‌ك��گ��رت��ووه‌ك��ان‌و ئه‌و‬ ‫به‌یاننامه‌ی ‌ه له‌نیۆرك ده‌رك��راو‌ه‬ ‫ئێمه‌ش هیچ نوێنه‌رێكمان نیی ‌ه‬ ‫له‌وێ‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌یاننامه‌كه‌دا جه‌ژنی نه‌ورۆز‬ ‫به‌جه‌ژنی ك��ازاخ��س��ت��ان‌و ئێران‌و‬ ‫ئه‌رمه‌نستان‌و ئه‌فغانستان دانراوه‌‪.‬‬

‫ئاشكراكردنی‌ ‬ ‫ئه‌نجامی‌‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌نگدان ‌‬ ‫دواده‌كه‌وێت‬ ‫كاروخ نامیق‬

‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫بااڵی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫رایگه‌یاند ئاشكراكردنی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫ده‌نگدانی‌ ده‌ره‌وه‌ دوا ده‌كه‌ویت‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كێشه‌ی‌ تێدابووه‌‪.‬‬ ‫سه‌ردار عه‌بدولكه‌ریم ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمسیۆنی‌ ب��ااڵی‌‬ ‫س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی‌ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور وتی‌‬ ‫"دووباره‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان‬ ‫ب���ه‌ده‌س���ت ش��ت��ێ��ك �ه‌ ق��اب��ی��ل�ی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن نییه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ناكرێت‬ ‫ته‌نها م �ه‌گ �ه‌ر كێشه‌ی‌ گ��ه‌وره‌‬ ‫هه‌بێت ی��ان كه‌موكوڕییه‌كان‬ ‫هی‌ ئه‌وه‌بن كاریگه‌ریان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان هه‌بێت‪،‬‬ ‫یان یاریكردنێكی‌ زۆر به‌ئه‌نجامی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان روویدابێت یان‬ ‫ده‌بێت ده‌ستنیشانی‌ بكه‌ن له‌چ‬ ‫ناوه‌ندێك پێشێلكاریی له‌وجۆر ‌ه‬ ‫كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ب���اره‌ی‌ ئ��اش��ك��راك��ردن � ‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ ده‌ن��گ��دان�ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ی‬ ‫واڵت‪ ،‬سه‌ردار عه‌بدولكه‌ریم وت ‌‬ ‫"ده‌ن��گ �ه‌ك��ان �ی‌ ده‌ره‌وه‌ هه‌ندێ‬ ‫كێشه‌ی‌ ت��ێ��داب��ووه‌‪ ،‬پێویستی‌‬ ‫به‌لێكۆڵینه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كارمه‌نده‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌پڕكردنه‌وه‌ی‌ فۆڕمه‌كان‬ ‫كێشه‌یان ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و فۆڕمانه‌ جارێكی‌‬ ‫ت��ر پ��ێ��داچ��وون �ه‌وه‌ی‌ ب��ۆ بكرێت‬ ‫وردبینیان تێدابكرێت"‪.‬‬ ‫سه‌ردار عه‌بدولكه‌ریم رایگه‌یاند‬ ‫رۆژی‌ هه‌ینی ت��ه‌واوی‌ ئه‌نجامه‌‬ ‫س �ه‌ره‌ت��ای��ی �ه‌ك��ان �ی‌ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫راده‌گه‌یه‌نرێت‪.‬‬

‫وه‌زیری ئه‌وقاف‪ :‬به‌شێك‬ ‫له‌مه‌الكان نایانه‌وێت خه‌ڵك‬ ‫ی خانووبه‌ره‌‬ ‫سودمه‌ندبن له‌پێشینه‌ ‌‬ ‫كامه‌ران كه‌ریم له‌شاره‌زوور‬

‫ل �ه‌وت��اری رۆژی هه‌ینی راب����ردوودا‬ ‫مه‌له‌یه‌كی ئاینی له‌كاتی پێشكه‌شكردنی‬ ‫وتاری هه‌ینیدا‪ ،‬داوای له‌هاوواڵتیانكرد‪،‬‬ ‫پێشینه‌ی خ��ان��ووب�ه‌ر‌ه وه‌رن �ه‌گ��رن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه هێشتا سووی له‌سه‌ر ماوه‌‪.‬‬ ‫مه‌ال موحسین پێشنوێژو وتارخوێنی‬ ‫م��زگ�ه‌وت��ی س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن له‌ناحیه‌ی‬ ‫وارم��اوه‌ی ش��اره‌زوور له‌وتاری هه‌ینی‬ ‫رابردوودا باسی له‌وه‌كرد كه‌پێشینه‌ی‬ ‫خانووبه‌ر‌ه هێشتا سووه‌كه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫م���اوه‌‪ ،‬داوای ل �ه‌ه��اوواڵت��ی��ان كرد‬ ‫كه‌مامه‌ڵ ‌ه ن�ه‌ك� ‌هن‌و ئ �ه‌و پێشینه‌یه‌‬ ‫وه‌رنه‌گرن‪ ،‬ئه‌وه‌ش نیگه‌رانی‌و دوودڵی‬ ‫الی هه‌ندێك له‌هاوواڵتیان دروستكرد‬ ‫ك ‌ه چ��اوه‌ڕوان��ب��وون سودمه‌ندبن له‌و‬ ‫پێشینه‌یه‌ی خانووبه‌ره‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌و ب��اره‌ی��ه‌و‌ه كامیلی حاجی‬ ‫عه‌لی‪ ،‬وه‌زی��ری ئه‌وقافی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا‬ ‫به‌ده‌ستووری وت "ئه‌م جۆر‌ه مه‌الیانه‌‬ ‫نایانه‌وێت فه‌قیرو هه‌ژار سودمه‌ندبن‪،‬‬

‫چونك ‌ه پێشتر پێشینه‌ی خانووبه‌ره‌یان‬ ‫وه‌رن��ه‌ده‌گ��رت ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی س��ووی‬ ‫له‌سه‌ربوو‪ ،‬ب�ه‌اڵم ئێستا سووه‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ن�ه‌م��اوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئ�ه‌و مه‌الیانه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت خه‌ڵكی هه‌ژار وه‌رینه‌گرێت"‪.‬‬ ‫وه‌زیری ئه‌وقاف وت ‌ی "سوو ئه‌وه‌یه‌‬ ‫‪ 100‬دینار بده‌یت به‌كه‌سێك له‌كۆتاییدا‬ ‫‪ 110‬دیناری لێوه‌رگریته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‬ ‫بڕ‌ه پاره‌یه‌ی كه‌هاوواڵتیان له‌پێشنه‌ی‬ ‫خانووبه‌ر‌ه وه‌ریده‌گرن له‌كاتی دانه‌وه‌ی‬ ‫قه‌رزه‌ك ‌ه هیچ زیاده‌یه‌كی ناچێت ‌ه سه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ش هه‌ر له‌شاره‌زوور هه‌ی ‌ه‌و‬ ‫ئه‌گه‌رنا له‌هه‌ولێرو دهۆك‌و سلێمانی‬ ‫یه‌ك كه‌س باسی شتی واناكات"‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌واڵ‌‬

‫مــاڵــی كــوردی یـه‌كـنـه‌خـــراوه‌‬

‫‪2‬‬

‫نزیكی ده‌نگه‌كانی هه‌ردوو لیسته‌كه‌ی عه‌الوی‌و مالیكی‪ ،‬پێكهێنانی حكومه‌ت ئاڵۆز ده‌كات‬ ‫دانا هه‌ڵه‌بجه‌یی‌‬

‫كۆبوونه‌و‌ه چاوه‌ڕوانكراوه‌كه‌ی مه‌سعود‬ ‫بارزانی له‌گه‌ڵ لیست ‌ه براوه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان دواده‌خرێت بۆ دوای راگه‌یاندنی‬ ‫ئه‌نجامی كۆتایی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬مه‌گه‌ر‬ ‫له‌كاتێكدا گرژیه‌كی وا بێته‌پێش كه‌‬ ‫پێویستی به‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی كتوپڕی‬ ‫نێوان الیه‌نه‌كان هه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا گرژییه‌كانی نێوان‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه ل�ه‌ع�ه‌الوی‌و مالیكی له‌پێناو‬

‫مسۆگه‌ركردنی پۆستی سه‌ره‌ك وه‌زیران‬ ‫له‌بارێكی ئاڵۆزدایه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی ك ‌ه ه �ه‌ردووال ده‌نگه‌كانیان زۆر‬ ‫له‌یه‌كه‌و‌ه نزیكه‌و هیچ كامیش رێژه‌ی‬ ‫كورسییه‌كانیان نه‌گه‌یشتۆت ‌ه (‪)163‬‬ ‫كورسی ك ‌ه سێیه‌كی كورسییه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانه‌‪ ،‬بۆی ‌ه چاودێرانی سیاسی‬ ‫پێیانوای ‌ه ك ‌ه ئه‌سته‌م ‌ه بتوانرێت حكومه‌تی‬ ‫داهاتوو له‌كاتی خۆیدا پێكبهێنرێت‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ده‌س��ت��وور وت��ی "كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‬

‫مه‌سعود ب��ارزان��ی س�ه‌رۆك��ی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دواده‌خ���رێ���ت ب��ۆ دوای‬ ‫راگ�ه‌ی��ان��دن��ی ئه‌نجامه‌كانی كۆتایی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ك ‌ه بڕیار‌ه هه‌ینی داهاتوو‬ ‫ئاشكرابكرێت‪ ،‬مه‌گه‌ر حاڵه‌تێكی كتوپڕ‬ ‫بێت ‌ه پێشه‌و‌ه‌و پێویست به‌و‌ه بكات ك ‌ه‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه پێشبخرێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كاتێكدا ك ‌ه نێوان ع�ه‌الوی‌و مالیكی‬ ‫به‌ره‌به‌ر‌ه ئاڵۆزتر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫حه‌كیم به‌پێویستیشی زان��ی كه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن فۆڕمی ئیشكردنی خۆی‬ ‫بگۆڕێت له‌به‌غدادو جیاوازتر له‌هه‌رێمی‬

‫كوردستان ئیشبكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناو‬ ‫پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه گشتییه‌كانی‬ ‫گه‌لی كورد‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب���ه‌وه‌ش تاچه‌ند ل ‌ه‬ ‫به‌رنامه‌یاندای ‌ه وه‌ك س��ێ لیست ‌ه‬ ‫براوه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫پێشوه‌خت ئه‌نجامبده‌ن له‌نێوان‬ ‫خۆیاندا به‌ر له‌دانیشتنه‌كه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌سعود ب��ارزان��ی��دا‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی س��ی��اس��ی ك��ۆم��ه‌ڵ وت��ی‬ ‫"تائێستا بڕیاری ئه‌و‌ه نه‌دراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گه‌ر كۆشببینه‌و‌ه هه‌ر به‌نه‌فه‌سی زیاتر‬

‫ناوی کاندیده‌ کورده‌ ده‌رچووه‌کان بۆ په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان له‌ پارێزگای‌ سلێمانی‪‌:‬‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و كاندید‌ه پیاو‌ه ده‌گرێته‌و‌ه ل ‌ه خواره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه شوێن ‌‬ ‫ی ئه‌و كاندید‌ه ژن ‌ه ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ریزبه‌ندیه‌كه‪:‬‬

‫ژ‬

‫ناو‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫فه‌رهاد ڕه‌سوڵ(حاكم فه‌رهاد)‬

‫‪1‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪32969‬‬

‫‪2‬‬

‫ماجید محه‌مه‌د اسماعیل‬

‫‪7‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪32220‬‬

‫‪3‬‬

‫عادل عه‌بدوڵاڵ‬

‫‪13‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪29434‬‬

‫‌كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان له‌ پارێزگای‌ دهۆك‪:‬‬

‫‪4‬‬

‫بورهان محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬

‫‪9‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪24227‬‬

‫ژ‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪5‬‬

‫سامان فه‌وزی‌‬

‫‪27‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪22560‬‬

‫‪1‬‬

‫حه‌مید عادل یه‌زدین‬

‫‪17‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪44094‬‬

‫‪6‬‬

‫مه‌حمود عوسمان‬

‫‪2‬‬

‫بێالیه‌ن‬

‫‪20451‬‬

‫‪2‬‬

‫فه‌رهاد ئه‌مین‬

‫‪11‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪28034‬‬

‫‪7‬‬

‫ی ڕه‌شید‬ ‫محه‌مه‌د حه‌مه‌ عه‌ل ‌‬

‫‪29‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪18502‬‬

‫‪3‬‬

‫سوبحی‌ سلێمان‬

‫‪13‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪24706‬‬

‫‪8‬‬

‫وریا فه‌ره‌ج‬

‫‪31‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪16181‬‬

‫‪4‬‬

‫قاسم محه‌مه‌د قاسم‬

‫‪9‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪23924‬‬

‫‪5‬‬

‫موئه‌یه‌د ته‌یب‬

‫‪3‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪23760‬‬

‫‪6‬‬

‫ی حاجی‌ عیسا‬ ‫مه‌هد ‌‬

‫‪14‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪21585‬‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪7‬‬

‫ی یوسف‬ ‫مه‌هد ‌‬

‫‪6‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪21493‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪13545‬‬

‫‪8‬‬

‫په‌ریزاد شه‌عبان‬

‫‪4‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪21287‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪10624‬‬

‫‪9‬‬

‫عه‌بدول حه‌لیم خسرۆ‬

‫‪10‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪19513‬‬

‫ی پیاو‌ه ده‌گرنه‌و‌ه ل ‌ه‬ ‫ی ئه‌و دوو كاندید ‌‬ ‫ی كاندید‌ه ژنه‌كان ك ‌ه شوێن ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫خواره‌وه‌ی‌ ریزبه‌ندیه‌كه‌‪:‬‬ ‫ژ‬

‫ناو‬

‫‪1‬‬

‫ی‬ ‫الن ‌ه محه‌مه‌د عه‌ل ‌‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫ئه‌شواق نه‌جمه‌دین‬

‫‪8‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كودستان له‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ناو‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ئازاد ئه‌بوبه‌كر‬

‫‪7‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪43758‬‬

‫‪2‬‬

‫ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن‬

‫‪5‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪42326‬‬

‫‪3‬‬

‫سه‌بری‌ ده‌روێش‬

‫‪24‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪39336‬‬

‫‪4‬‬

‫ڕه‌وه‌ز مه‌هدی‌‬

‫‪21‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪34842‬‬

‫‪5‬‬

‫ی شۆڕش‬ ‫سام ‌‬

‫‪1‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪33997‬‬

‫‪6‬‬

‫سه‌عید ڕه‌سوڵ‬

‫‪9‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪33492‬‬

‫‪7‬‬

‫شوان محه‌مه‌د‬

‫‪3‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪33202‬‬

‫‪8‬‬

‫فوئاد مه‌عسوم‬

‫‪2‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪23987‬‬

‫‪9‬‬

‫سه‌عدی‌ پیره‬

‫‪4‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪23783‬‬

‫‪8‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪21611‬‬

‫‪ 10‬فریاد ره‌واندزی‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و دوو كاندیده‌ پیاو‌ه ده‌گرنه‌و‌ه ل ‌ه خواره‌و‌ه ‌‬ ‫ی كاندید‌ه ژنه‌كان ك ‌ه شوێن ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ریزبه‌ندیه‌كه‌‪:‬‬ ‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ناو‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫شلێر عه‌زیز‬

‫‪19‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪17340‬‬

‫‪2‬‬

‫نه‌سرین ئه‌نوه‌ر ڕه‌شید‬

‫‪11‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪14097‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان له‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك‪:‬‬ ‫ناو‬

‫ژ‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫ئااڵ ته‌حسین تاڵه‌بانی‬ ‫ناو‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪7‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪6421‬‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و كاندید‌ه پیاو‌ه ده‌گرێته‌وه‌ ل ‌ه خواره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه شوێن ‌‬ ‫ی ئه‌و كاندید‌ه ژن ‌ه ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ریزبه‌ندیه‌كه‌دا‪:‬‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫جۆاڵ حاجی‌ عومه‌ر‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪8‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪11861‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ له‌پارێزگای‌ نه‌ینه‌وا‪‌:‬‬ ‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ژ‬

‫ناو‬

‫پارتی‌‬

‫‪22988‬‬

‫‪1‬‬

‫محما خه‌لیل قاسم‬

‫‪1‬‬

‫‪20896‬‬

‫‪2‬‬

‫محسن سه‌عدون‬

‫‪3‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪3‬‬

‫ڤیان دخیل‬

‫‪8‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪14992‬‬

‫‪4‬‬

‫قاسم حسین برجس‬

‫‪30‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪14604‬‬

‫‪5‬‬

‫شه‌ریف سلێمان‬

‫‪10‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪10979‬‬

‫‪6‬‬

‫حسێن حه‌سه‌ن پرمو‬

‫‪9‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪10352‬‬

‫‪7‬‬

‫عه‌بدولعه‌زیز سلێمان‬

‫‪5‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪10296‬‬

‫‪8‬‬

‫وهیبه‌ ئه‌حمه‌د مسته‌فا‬

‫‪39‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪7500‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ گۆڕان له‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫شێخ له‌تیف مسته‌فا‬

‫‪1‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪84296‬‬

‫‪2‬‬

‫بایه‌زید حه‌سه‌ن‬

‫‪2‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪18423‬‬

‫‪3‬‬

‫هه‌ڤاڵ كوێستانی‌‬

‫‪9‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪18344‬‬

‫‪4‬‬

‫سه‌ردار عه‌بدواڵ‬

‫‪15‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪14103‬‬

‫‪5‬‬

‫عومه‌ر حاجی‌ عینایه‌ت‬

‫‪7‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪10350‬‬

‫‪6‬‬

‫مه‌سعود حه‌یده‌ر‬

‫‪27‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪9908‬‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫خالید سه‌الم (خالید شوانی)‬

‫‪3‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪60545‬‬

‫‪2‬‬

‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬

‫‪1‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪22214‬‬

‫‪3‬‬

‫عارف ته‌یفور‬

‫‪2‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪17040‬‬

‫‪4‬‬

‫سیروان ئه‌حمه‌د(مه‌السیروان)‬

‫‪9‬‬

‫یه‌كێتی‌‬

‫‪12670‬‬

‫‪5‬‬

‫عه‌دنان عوبێد كه‌ریم‬

‫‪4‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪9935‬‬

‫ژ‬

‫‪6‬‬

‫ناسیح غه‌فور ره‌حمان‬

‫‪6‬‬

‫پارتی‌‬

‫‪8576‬‬

‫‪1‬‬

‫ناو‬

‫ناو ‌ی ئه‌و كاندید‌ه ژن ‌ه ‌ی ك ‌ه شوێن ‌ی ئه‌و كاندید‌ه پیاو‌ه ده‌گرێته‌و‌ه ل ‌ه خواره‌و‌ه ‌ی ریزبه‌ندیه‌كه‌دا‪:‬‬ ‫ناو‬ ‫كوێستان كه‌ریم عه‌لی‬

‫یه‌كخستنی ماڵی كوردی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ك به‌پێویستیشی زان��ی كه‌‬ ‫هه‌ر به‌رپرسێكی لیست ‌ه عێراقییه‌كان‬ ‫ك ‌ه رووده‌كه‌ن ‌ه هه‌رێمی كوردستان وه‌كو‬ ‫كورد كۆبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامبدرێت‬ ‫نه‌ك وه‌ك لیستێكی دیاریكراو‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌دوو هه‌فته‌دا بۆ‬ ‫دووه‌مینجار ئه‌یاد عه‌الوی‌و چه‌ند گه‌وره‌‬ ‫به‌رپرسێكی تری لیست ‌ه عێراقییه‌كان‬ ‫سه‌ردانی هه‌رێمی كوردستانیان كرد‬ ‫به‌مه‌به‌ستی پێكهێنانی هاوپه‌یمانێتی‌و‬ ‫پێكهێنانی ح��ك��وم �ه‌ت��ی داه���ات���وو‪،‬‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌ی دواییشدا ئه‌یاد عه‌الوی‬ ‫به‌جیا له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی‌و جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی كۆبوویه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی چ �ه‌ن��د هه‌واڵێكیش‬ ‫چاوه‌ڕێده‌كرێت ك ‌ه به‌منزیكان ‌ه مام جه‌الل‬ ‫سه‌ردانی به‌غداد بكات‌و له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫لیستێكی براوه‌ی هه‌ڵبژاردن كۆببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاودێرانی سیاسیش وای بۆ ده‌چن‬ ‫كه‌نزیكبوونه‌وه‌یه‌كی ته‌واو له‌نێوان لیستی‬ ‫ئیتیالفی ده‌وڵه‌تی یاسای نوری مالیكی‌و‬ ‫ئیتیالفی نیشتمانی حه‌كیم دروستبووه‌و‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش پێرێ دووشه‌ممه‌‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌كی لوتك ‌ه له‌نێوان هه‌ردوو‬ ‫لیسته‌كه‌دا له‌ماڵی ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‬ ‫له‌به‌غدا ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب�ه‌م�ه‌ت��رس��ی��ی�ه‌ك��ان��ی‬ ‫دوورخ��س��ت��ن �ه‌وه‌ی ك���ورد له‌هاوكێشه‌‬ ‫سیاسییه‌كه‌شدا به‌تایبه‌ت دوای لێك‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ی ته‌واوی ئه‌و دوو لیسته‌‬ ‫ب��راوه‌ی��ه‌و به‌ستنی هاوپه‌یمانێتی‪،‬‬ ‫ه �ه‌ردووالش به‌شی ئه‌وه‌ند‌ه كورسییان‬ ‫ده‌بێت ك ‌ه حكومه‌تی پێ پێكبهێنن‪،‬‬ ‫حه‌كیم وتی "له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆیی‌و‬ ‫هه‌رێمیی كۆده‌نگیه‌ك هه‌ی ‌ه بۆئه‌وه‌ی‬

‫ك ‌ه كورد رۆڵی خۆی بگێڕێت له‌پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسی عێراقداو هیچ الیه‌ك نایه‌وێت‬ ‫ك���ورد دوورب���خ���ات���ه‌و‌ه ل���ه‌و ده‌وره‌ی‬ ‫كه‌هه‌یه‌تی‪ ،‬بۆی ‌ه هیچ هاوپه‌یمانێتییه‌ك‬ ‫به‌بێ كورد نابێت"‪.‬‬ ‫ملمالنێكانی نێوان هه‌ریه‌ك ‌ه له‌ئه‌یاد‬ ‫ع��ه‌الوی‌و ن��وری مالیكی بۆ وه‌رگرتنی‬ ‫پۆستی سه‌ره‌ك وه‌زیران قوڵتربۆته‌وه‌و‬ ‫به‌رپرسانی ده‌وڵ�ه‌ت��ی یاساش ئاماژه‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌كه‌ن به‌گوێره‌ی ماده‌ی (‪)77‬‬ ‫ی ده‌ستووری عێراق ده‌بێت هه‌ركه‌سێك‬ ‫ئه‌و پۆست ‌ه وه‌ربگرێت له‌دایك‌و باوكێكی‬ ‫عێراقی بێت‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا تارق حه‌ربی‬ ‫پسپۆڕی بواری یاسا جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه به‌گوێره‌ی ماده‌ك ‌ه ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌كراو‌ه ك ‌ه سه‌ره‌ك كۆمارو سه‌ره‌ك‬ ‫وه‌زیران ده‌بێت دایك‌و باوكیان عێراقی‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم ماده‌ك ‌ه باسی ئه‌وه‌ی نه‌كردوه‌‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت كاندیده‌ك ‌ه دای��ك‌و باوكی‬ ‫له‌عێراق له‌دایكبووبێتن‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ل ‌ه كاتێكدای ‌ه ك ‌ه به‌گوێره‌ی‬ ‫ل�����ه‌(‪)%95‬ی ئه‌نجام ‌ه ب�ه‌رای��ی�ه‌ك��ان‬ ‫لیسته‌كه‌ی عه‌الوی له‌پێشه‌نگی سه‌رجه‌م‬ ‫لیسته‌كانی تردایه‌و به‌(‪)11‬هه‌زارو سێ‬ ‫سه‌دو چل‌و شه‌ش ده‌نگ له‌پیش لیسته‌‬ ‫ركابه‌ره‌كه‌یه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م لێك نزیكیه‌ش‬ ‫ئه‌و بۆچوونه‌ی الی چاودێرانی سیاسی‬ ‫دروستكردو‌ه ك ‌ه پێكهێنانی حكومه‌تی‬ ‫داهاتووی عێراق زۆر له‌كاتی خۆی دوا‬ ‫ده‌كه‌وێت‌و هیچ الیه‌ك ناتوانن له‌كاتی‬ ‫دیاریكراودا كابین ‌ه پێكبهێنن‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی ده‌س��ت��ووری عێراقیش‬ ‫ل��ه‌ڕۆژی راگه‌یاندنی ئه‌نجامی كۆتایی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ته‌نها یه‌ك مانگ ماوه‌‬ ‫دراو‌ه بۆئه‌وه‌ی كابینه‌ی حكومه‌تی تیا‬ ‫پێكبهێنرێت‪.‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌كانی‌ لیستی‌ گۆڕان له‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ناو‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ی‬ ‫شۆرش حاج ‌‬

‫‪2‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪14620‬‬

‫‪2‬‬

‫محه‌مه‌د كیانی‌‬

‫‪1‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪10498‬‬

‫كاندید‌ه ده‌رچووه‌كانی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ له‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬ ‫الیه‌ن‬ ‫ژماره‌‬ ‫ناو‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫مه‌ال عوزێر حافز‬

‫‪8‬‬

‫یه‌کگرتوو‬

‫‪42879‬‬

‫‪2‬‬

‫به‌كر حمه‌سدیق‬

‫‪1‬‬

‫یه‌کگرتوو‬

‫‪11392‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌ك ‌هی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ له‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫ئوسام ‌ه جه‌میل‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫یه‌کگرتوو‬

‫‪48224‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌ك ‌هی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ له‌ پارێزگای‌ دهۆك‪:‬‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫نه‌جیب عه‌بدواڵ حه‌مه‌عه‌لی‌‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫یه‌کگرتوو‬

‫‪16682‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌ك ‌هی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫فاتیح ئه‌حمه‌د قادر‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪5‬‬

‫کۆمه‌ڵ‬

‫‪18782‬‬

‫كاندیده‌ ده‌رچووه‌ك ‌هی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫ژ‬ ‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫عه‌لی‌ باپیر‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫کۆمه‌ڵ‬

‫‪47293‬‬

‫لیستی هاوپه‌یمانی کوردستان له‌پاریزگای دیال ‌ه ‪ 43757‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه‌‪،‬‬ ‫ناوی كاندیده‌ ده‌رچووه‌ك ‌هی‌ هاوپه‌یمانی کوردستان له‌ پارێزگای‌ دیاله‌‪:‬‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫ژ‬

‫‪32‬‬

‫گۆڕان‬

‫‪3876‬‬

‫‪1‬‬

‫ناو‬ ‫حه‌سه‌ن جیهاد ئه‌مین‬

‫ژماره‌‬

‫الیه‌ن‬

‫ژ‪ .‬ده‌نگ‬

‫‪1‬‬

‫یه‌کێتی‬

‫‪13552‬‬

‫‪5‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬

‫به‌پێی ئ��ه‌و ن��ووس��راوه‌ ئاشكراو‬ ‫ی كه‌ له‌وه‌زاره‌تی ناوخۆ‌و‬ ‫نهێنییانه‌ ‌‬ ‫دادگای لێكۆڵینه‌وه‌ی هه‌ولێر‌و ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌س��ت ده‌ستوور كه‌وتووه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫له‌ڕێگ ‌هی‌ وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆ‌و دادگاو‬ ‫هێزی پۆلیسه‌وه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت رێگری‬ ‫له‌كاری بازرگانی كۆمپانیای نۆكان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫كه‌ریم سنجاری وه‌زیری ناوخۆی‬ ‫حكومه‌تی ه �ه‌رێ��م‪ ،‬ب �ه‌ن��ووس��راوی‬ ‫تایبه‌ت‌و به‌پشتبه‌ستن به‌بڕیارێكی‬ ‫ی هه‌ولێر داوا‬ ‫دادگ��ای لێكۆڵینه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌رجه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‬ ‫پ��ۆل��ی��س ده‌ك�����ات‪ ،‬رێ��گ��ه‌ ب��گ��رن‬ ‫ل���ه‌ه���اورده‌ك���ردن���ی چ��ه‌ن��د ج��ۆر‌ه‬ ‫كه‌لوپه‌لێك‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بڕیار‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫پۆلیسی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‬ ‫كه‌ركوك‌و سلێمانییه‌وه‌ تائێستا كاری‬ ‫پێنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫جگه‌ران ‌ه له‌الیه‌ن كۆمپانیای نۆكانه‌و‌ه‬ ‫ده‌هێنرێنه‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ب�ه‌پ��ێ��ی چ �ه‌ن��د ن��ووس��راوێ��ك‪،‬‬ ‫له‌نێویشیاندا نووسراوێكی وه‌زیری‬ ‫ن���اوخ���ۆی ح��ك��وم��ه‌ت��ی ه��ه‌رێ��م‌و‬ ‫دادگ����ای لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ گشتییه‌كانی پۆلیس‬ ‫له‌پارێزگاكان كه‌ ده‌ست ده‌ستوور‬ ‫ك �ه‌وت��وون‪ ،‬رێگه‌ له‌هاورده‌كردنی‬ ‫چه‌ند جۆرێكی ج��گ �ه‌ر‌ه گ��ی��راوه‌‌و‬ ‫دوێن هاشم له‌هه‌ولێر‬

‫ی گ��ۆڕان س��وور‌ه له‌سه‌ر‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی واز ل �ه‌پ��ارت��ی نه‌هێنێت‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و‌ه ‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ��ه‌و "س��اخ��ت �ه‌ك��اری"ان � ‌هی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا له‌پارێزگای هه‌ولێر‬ ‫ی ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌نجامیداوه‌‌و ه �ه‌ڕه‌ش � ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات ئه‌گه‌ر سكااڵكانی بێئه‌نجامبێت‌و‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمسیۆنه‌و‌ه س��زای پارتی‬ ‫نه‌درێت‪ ،‬ئه‌وا كێشه‌ك ‌ه ده‌به‌ن ‌ه دادگا‪.‬‬ ‫ی گ��ۆڕان له‌پارێزگای‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ولێر له‌یه‌كه‌م رۆژی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‬ ‫رایانگه‌یاند حیزبه‌كانی ده‌س��ه‌اڵت‬ ‫به‌تایبه‌ت پ��ارت��ی ساخته‌كاریێكی‬ ‫زۆری ئ�ه‌ن��ج��ام��داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه چه‌ندین‬ ‫سكااڵیان له‌كۆمسیۆن له‌دژی پارتی‬ ‫ی ئه‌وه‌‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌‪ ،‬ئێستاش هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫له‌كۆمسیۆن‌و ئه‌و حیزبه‌ش ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌گه‌ر سكااڵكانیان بێئه‌نجام بوو‪،‬‬ ‫ئه‌وا كێشه‌كه‌یان ده‌به‌ن ‌ه دادگاو له‌وێ‬ ‫یه‌كالییده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪3/7‬دا له‌كۆی‬ ‫ی ت��ای��ب�ه‌ت ب��ۆ ئ �ه‌وان � ‌هی‌‬ ‫‪ 59‬بنك ‌ه ‌‬ ‫ناویان نه‌بوو پێیانده‌وترا (حه‌ره‌ك ‌هی‌‬ ‫سوكانی)‪ 54 ،‬بنكه‌یان به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫بنكه‌كه‌و زۆرێ��ك ل�ه‌و كارمه‌ندان ‌هی‌‬ ‫ب��ه‌ن��اوی رێ��ك��خ��راوه‌ك��ان��ی كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌ده‌نییه‌و‌ه چاودێری هه‌ڵبژاردنه‌كانیان‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬ك��ادی��ری حیزبی‌و ئه‌ندامی‬ ‫رێ��ك��خ��راوی الوان����ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستانی س �ه‌ر به‌پارتی ب��وون‪،‬‬ ‫ی گۆڕانیش زۆرترین‬ ‫بۆی ‌ه بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫سكااڵكانی له‌ئه‌نجامی نیگه‌رانیان‬ ‫له‌ده‌نگدانی ئه‌و بنكانه‌دا بوو‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستوور‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫عه‌لی باپیر‪ :‬نابێت به‌ته‌له‌فۆنی ئه‌مریکا سیاسه‌تی خۆمان له‌به‌غدا داڕێژین‬

‫داواش ل��ه‌س��ه‌رج��ه‌م‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت �ی‌و بنكه‌كانی‬ ‫پۆلیس كراو‌ه كه‌ رێگ ‌ه به‌فرۆشتن‌و‬ ‫بازرگانیكردن به‌و جۆری جگه‌ران ‌ه‬ ‫نه‌درێت‌و ده‌ستبه‌سه‌ر ت �ه‌واوی ئه‌و‬ ‫ج��ۆری جگه‌رانه‌دا بگیرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕیاری وه‌زی��ری ناوخۆ له‌هیچكام‬ ‫له‌شاره‌كانی ك �ه‌رك��وك‌و سلێمانی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌رچ��ی ئ��ه‌و كێش ‌ه كۆنه‌و‬ ‫ده‌گ���ه‌ڕێ���ت���ه‌و‌ه ب��ۆ س��ێ مانگێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬به‌اڵم تائێستا له‌سنووری‬ ‫ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی یه‌كێتیدا ئه‌و بڕیاران ‌ه ‌‬ ‫دادگ���ای‌ هه‌ولێر‌و وه‌زی���ری ناوخۆ‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراون‌و پارتیش نیگه‌رانی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردنی ئه‌و بڕیارانه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور ئه‌وه‌ی زانیوه‌ كه‌پارتی‬ ‫ده‌ی�ه‌وێ��ت هه‌رچۆنێك بێت رێگری‬ ‫له‌هێنانی ئ �ه‌و كااڵیانه‌ بكات ك ‌ه‬ ‫ی خۆیه‌وه‌‌و‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حیزبه‌كه‌ ‌‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ت���ری س�ه‌ر‬ ‫به‌حیزبه‌كانی ت���ره‌وه‌ ده‌هێنرێن ‌ه‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ۆ ئ �ه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫په‌نای بۆ وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆ‌و دادگاو‬ ‫ده‌زگاكانی پۆلیس بردووه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌دواداچوونێكی ده‌ستووردا‪،‬‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و سلێمانی تێبینی ئه‌و‌ه‬ ‫ك��راو‌ه ك ‌ه تائێستا له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫ئه‌و دوو پارێزگای ‌ه بازرگانیكردن‌و‬ ‫فرۆشتنی ئ �ه‌و ج��ۆران �ه‌ی‌ جگه‌ر‌ه‬ ‫ی زانیو‌ه‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ده‌ستوور ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی ئه‌و دوو‬ ‫پارێزگای ‌ه به‌هۆی ئه‌و‌هی‌ ئینتیمایان‬ ‫زی��ات��ر ب��ۆ یه‌كێتییه‌‌و كۆمپانیای‬ ‫نۆكانیش سه‌ر به‌و حیزبه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌یان جێبه‌جێنه‌كردووه‌‪.‬‬

‫الپه‌ڕه‪7‬‬

‫ی وه‌زاره‌تی‬ ‫پارتی له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ناوخۆ‌و دادگاوه‌‪ ،‬رێگری‬ ‫له‌كۆمپانیای نۆكان ده‌كات‬

‫نووسراو ‌ه تایبه‌تی‌و نهێنییه‌كانی كه‌ریم سنجاری‌و‬ ‫ی هه‌ولێر بۆ قه‌ده‌غه‌كردنی چه‌ند جۆرێكی‬ ‫دادگای لێكۆڵینه‌و ‌ه ‌‬ ‫جگه‌ره‌‌و كه‌لوپه‌لی تر‪ ،‬له‌سلێمانی‌و كه‌ركوك كاری پێنه‌كرا‬ ‫به‌پێی ن��ووس��راوێ��ك��ی دادگ��ای‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ه�ه‌ول��ێ��ر‪ ،‬ب �ه‌ژم��ار‌ه‬ ‫(‪ ،)6707‬له‌‪ 2009/11/17‬كه‌ئیمزای‬ ‫دادوه‌ر فاخر سابر بایزی له‌سه‌ره‌‌و‬ ‫ی وه‌زی��ری ناوخۆ ك��راوه‌‪،‬‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫داوا ده‌ك��ات بازرگانیكردن به‌چه‌ند‬ ‫جۆرێكی جگه‌ره‌ قه‌ده‌غه‌بكرێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور ئه‌وه‌ی زانیوه‌ كه‌پارتی‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵه‌كانی چڕكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫رێگری له‌هێنانی چه‌ند شتومه‌كێك‬ ‫بكات‌و هه‌وڵیشده‌دات ئه‌و هه‌واڵن ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫ب �ه‌ی��اس��او ل �ه‌ڕێ��گ �ه‌ ‌‬ ‫جێبه‌جێبكات‪.‬‬ ‫به‌پێی نووسراوه‌ك ‌ه كه‌كۆپییه‌كی‬ ‫ده‌ست ده‌ستوور كه‌وتووه‌‪ ،‬هاتوو‌ه‬ ‫"له‌ته‌واوی فڕۆكه‌خانه‌كان‌و بازگه‌كان‌و‬ ‫ناوچ ‌ه سنوورییه‌كان رێگ ‌ه به‌هێنان‌و‬ ‫بازرگانیكردن به‌چه‌ند جۆرێكی‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ر‌ه ن�ه‌درێ��ت‪ ،‬له‌وانه‌ جگه‌ره‌ ‌‬ ‫(پ��ای��ن‪ ،‬پلێشه‌ر‪ ،‬سیما‪ ،‬زیست‪،‬‬ ‫‪ ،")ESSE‬ب�ه‌ب��ێ��ئ�ه‌وه‌ی‌ ه��ۆك��اری‬ ‫ق��ه‌ده‌غ��ه‌ك��ردن��ی ئ���ه‌و ج��گ �ه‌ران � ‌ه‬ ‫روونبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌وره‌ها داواشیكردوو‌ه‬ ‫هێنانی چای كوزیش له‌پاڵ ئه‌وانه‌دا‬ ‫قه‌ده‌غه‌بكرێت‪ ،‬به‌اڵم هیچ بیانوویه‌كی‬

‫له‌هیچكام له‌نووسراوه‌كاندا بۆ ئه‌و‬ ‫بڕیارانه‌ نه‌هێناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تی خ��ۆی �ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ی زانیو‌ه‬ ‫ی جگه‌ر‌ه‬ ‫ك �ه‌ت �ه‌واوی ئ �ه‌و ج��ۆران �ه‌ ‌‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ن��ۆك��ان �ه‌و‌ه‬ ‫ده‌ه��ێ��ن��رێ��ن �ه‌ ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی‬ ‫پۆلیسی ك �ه‌رك��وك‌و سلێمانی ك ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌یان یه‌كێتییه‌‪ ،‬ئاماده‌نین‬ ‫ئه‌و بڕیارانه‌ی‌ وه‌زیری ناوخۆ‌و دادگای‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌هی‌ هه‌ولێر جێبه‌جێكه‌ن‪،‬‬ ‫پارتیش ده‌یه‌وێت هه‌رچۆنێك بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و هه‌واڵنه‌ی سه‌ر بگرێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ن�����ووس�����راوه‌ی‌ ك��ه‌ری��م‬ ‫سنجاری وه‌زی��ری ناوخۆ ك��ه‌داوای‬ ‫ق��ه‌ده‌غ��ه‌ك��ردن��ی س���ه‌رج���ه‌م ئ �ه‌و‬ ‫جۆره‌ جگه‌ران ‌هی‌ ك��ردووه‌‪ ،‬له‌رۆژی‬ ‫‪ 2009/11/17‬به‌نووسراوی ‪23039‬‬ ‫ئاراست ‌هی‌ سه‌رجه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی ‌ه‬ ‫گشتییه‌كانی پۆلیسی پارێزگاكانی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی زانیارییه‌كانی‬ ‫ده‌ستوور ته‌نها له‌هه‌ولێر‌و دهۆك‬ ‫جێبه‌جێكراوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستوور‬

‫ی‬ ‫م��اوه‌ی��ه‌ك��ه‌ ئ���ه‌و ن���ووس���راوان���ه‌ ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫دادگ����ای لێكۆڵینه‌و‌هی‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫گ��رژی خستووه‌ته‌ نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گرژییه‌كان ئه‌وكات ‌ه‬ ‫زی��ات��رب��وون ك���ه‌وه‌زاره‌ت���ی ناوخۆ‬ ‫زانیویه‌تی یه‌كێتی رێگری كردوو‌ه‬ ‫ی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان پابه‌ندی‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌تی ناوخۆ ببن‌و ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫بڕیاره‌ جێبه‌جێبكه‌ن‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ك��ی ئ��اگ��ادار له‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ به‌ده‌ستووری وت "ته‌واوی ئه‌و‬ ‫جگه‌ران ‌ه له‌الیه‌ن گروپی كۆمپانیاكانی‬ ‫نۆكانه‌و‌ه ده‌هێنرێن ‌ه كوردستان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌و ده‌زگا ئه‌منیان ‌هی‌ ك ‌ه له‌ژێر ركێفی‬ ‫یه‌كێتیدان پابه‌ندی نه‌بوون"‪.‬‬ ‫ی "یه‌كێتی پێیوای ‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها وت ‌‬ ‫پ��ارت��ی ب�ه‌ب�ه‌رن��ام� ‌ه ئ��ه‌و جگه‌ران ‌ه‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫قه‌ده‌غه‌ده‌كات‪ ،‬بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫بازرگانی یه‌كێتی سنووردار بكات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و زان��ی��اری��ی��ان �ه‌ ‌‬ ‫ده‌س��ت��وور ك�ه‌ ل �ه‌و س�ه‌رچ��اوه‌ی�ه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستی كه‌وتووه‌‪ ،‬پارتیش به‌تایبه‌ت‬ ‫خ���ودی ك �ه‌ری��م س��ن��ج��اری دڵ��گ��ران‬ ‫ی یه‌كێتی پابه‌ندی‬ ‫ب���وون ل���ه‌و‌ه ‌‬

‫ب��ڕی��اره‌ك��ان��ی ح��ك��وم �ه‌ت‌و وه‌زی���ری‬ ‫ی‬ ‫ی "دوای‌ ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوخۆ نابن‪ ،‬وت � ‌‬ ‫وه‌زیری ناوخۆ زانیویه‌تی بڕیاره‌كانی‬ ‫جێبه‌جێ ناكرێن‪ ،‬گرژییه‌كانی نێوان‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی له‌مه‌ڕ ئه‌و كێشه‌ی ‌ه‬ ‫زیاتربوون"‪.‬‬ ‫به‌پێی نووسراوێكی تر‪ ،‬به‌ژمار‌ه‬ ‫‪ 13902‬كه‌ئیمزای بریكاری وه‌زیری‬ ‫ناوخۆی عێراق بۆ كاروباری پۆلیس‪،‬‬ ‫ئایدن خالد قادری له‌سه‌ره‌و له‌سه‌ری‬ ‫ی‬ ‫نووسراو‌ه (زۆر به‌نهێنی)‌و ئاراست ‌ه ‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی كه‌ركوك كراوه‌‪،‬‬ ‫داوا ده‌كرێت به‌په‌ل ‌ه رێگری بكرێت‬ ‫ی‬ ‫له‌هاورده‌كردنی ئه‌و كه‌ره‌ستان ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌نووسراوێكی وه‌زیری ناوخۆی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمدا ئاماژه‌یان بۆ‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نووسراوه‌ی‌ بریكاری وه‌زیری‬ ‫ن��اوخ��ۆی ع��ێ��راق پشتی به‌ستوو‌ه‬ ‫به‌نووسراوی كه‌ریم سنجاری وه‌زیری‬ ‫ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و سه‌رچاوه‌ی ‌ه وت�ی‌ "پارتی‬ ‫هه‌وڵیشیداو‌ه له‌ڕێگه‌ی وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫ناوخۆی عێراقه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و جۆره‌ جگه‌ران ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی قه‌ده‌غه‌بكات"‪.‬‬

‫گۆڕان پارتی ده‌دات ‌ه دادگا‬

‫ئه‌گه‌ر سكااڵكانی لیستی گۆڕان له‌سه‌ر پارتی‬ ‫بێئه‌نجامبێت‪ ،‬ئه‌وا گۆڕان كێشه‌كه‌ ده‌بات ‌ه دادگا‬

‫ی گۆڕان زیاتر له‌‪ 50‬سكااڵی‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌دژی ئه‌و حیزب ‌ه له‌كۆمسیۆن‌و دادگا‬ ‫تۆماركردووه‌‪.‬‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫هه‌ڵسوڕاوانی بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن ئه‌وان به‌ئاسانی واز له‌و‬ ‫ساختان ‌ه ناهێنین‪ ،‬بۆی ‌ه چاوه‌ڕوانی‬ ‫ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ �ه‌وان له‌و ساخته‌كارییانه‌ی‬ ‫پارتی بێده‌نگبن‪ ،‬ئه‌وا پارتی ده‌ده‌نه‌‬ ‫دادگاو ده‌ستبه‌رداری سكااڵكانیان نابن‪.‬‬ ‫سه‌فینی مه‌القه‌ر‌ه هه‌ڵسوڕاوی‬ ‫ی گۆڕان له‌پارێزگای هه‌ولێر‪،‬‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك �ه‌دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و "هه‌موو ساخته‌كارییه‌كانی پارتی"‬ ‫له‌هه‌ولێر كردوویه‌تی‌‪ ،‬ئ�ه‌وان وازیان‬ ‫نه‌هێناوه‌‌و به‌رده‌وامن له‌به‌دواداچوون‬ ‫بۆ ئه‌و سكااڵیانه‌‪.‬‬ ‫س��ه‌ف��ی��ن م����ه‌ال ق�����ه‌ر‌ه وت��ی‌‬ ‫"ئێم ‌ه به‌ئاسانی واز ل��ه‌و هه‌موو‬ ‫پێشێلكارییانه‌ی پارتی ناهێنین كه‌‬ ‫ئه‌نجامیانداوه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��ی��ن له‌تۆماركردنی سكااڵ‬ ‫له‌كۆمسیۆن‌و له‌دادگاش"‪.‬‬ ‫سه‌فین وت ‌ی "پارتی ساخته‌كاریێكی‬ ‫زۆری ك���ردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش الی ئێمه‌‬ ‫ی قبوڵ نییه‌‌و ده‌یانده‌ین ‌ه دادگا"‪.‬‬ ‫جێگ ‌ه ‌‬

‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪،‬‬ ‫له‌كاتی بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫محه‌مه‌د كیانی س �ه‌رۆك��ی لیستی‬ ‫گ�����ۆڕان ل���ه‌پ���ارێ���زگ���ای ه �ه‌ول��ێ��ر‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا له‌گه‌ڵ رۆژنام ‌هی‌‬ ‫ده‌ستوور‪ ،‬رایگه‌یاند "ئه‌گه‌ر پارتی‬ ‫ده‌ستبكات یه‌ساخته‌كاریی له‌كاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فاش قبوڵی ئه‌و ساخته‌كارییانه‌‬ ‫بكات‪ ،‬من قبوڵی ناكه‌م"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا ه�ه‌ڕه‌ش� ‌ه ‌‬ ‫كه‌دێت ‌ه سه‌ر شه‌قام‌و خۆپیشاندان‬ ‫له‌دژی ئه‌و حیزب ‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ 3/22‬وته‌بێژێك به‌ناوی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رایگه‌یاند "بۆ البردنی هه‌ر تارماییه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫خاڵه‌كانی كه‌موكوڕی دیاریبكرێن‌و‬ ‫ب �ه‌ڵ��گ � ‌ه ‌ی ت���ه‌واوی���ش ل��ه‌س��ه‌ر ه �ه‌ر‬ ‫پێشێلكاریێك ی��ان ساخته‌كاریێك‬ ‫پێشكه‌ش به‌كۆمسیۆن بكرێت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌ب��ێ��ت به‌پێی ی��اس �ا‌و پابه‌ندبوون‬ ‫به‌ده‌ستوور مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ سكااڵكان‬ ‫بكات"‪ .‬هه‌روه‌ها وت ‌ی "ئه‌و هه‌ڵوێستان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن هه‌ندێك لیستی به‌شداربووی‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان �ه‌و‌ه راده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��رێ��ت‬ ‫نیشان ‌ه ‌ی ده‌ربڕینی ناڕه‌زاییه‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی پرۆسه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك‬

‫الیه‌ن پێیانوای ‌ه پرۆسه‌ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫چاوه‌ڕوانكراو به‌ڕێوه‌ده‌چێت"‪.‬‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫هه‌ڵسوڕاوانی بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ی ئه‌نجامی سكااڵكانیان‬ ‫ده‌ك������ه‌ن‪ ،‬ل �ه‌ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬له‌حاڵه‌تی‬ ‫ی ئ �ه‌و سندوقان ‌هی‌‬ ‫ره‌ت��ن �ه‌ك��ردن �ه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌سكااڵیان له‌سه‌ره‌‪ ،‬گۆڕان كێشه‌كه‌‬ ‫ده‌بات ‌ه دادگا‪.‬‬ ‫هه‌ندرێن محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئۆفیسی هه‌ولێری كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫"سكااڵكان كاریان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاكو ئێستا هیچكام ل�ه‌و سكااڵیانه‌‬ ‫نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه حاڵه‌تێك كه‌سندوقی پێ‬ ‫ره‌تبكرێته‌وه‌‌و ببێت ‌ه سكااڵیه‌كی سوور"‪.‬‬ ‫زه‌رده‌ش��������ت م����ه‌ال ح��ه‌س��ه‌ن‬ ‫نوێنه‌ری لیستی گۆڕان له‌كۆمسیۆن‬ ‫ب �ه‌ده‌س��ت��ووری وت "ئێم ‌ه ‪ 45‬له‌و‬ ‫ی كه‌تۆمارمان ك��ردوون‪،‬‬ ‫سكااڵیان ‌ه ‌‬ ‫به‌قورسی لێكۆڵینه‌وه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ك���رێ���ت‌و ئ�ه‌وان��ی��ت��ری��ش ل �ه‌دادگ��ا‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها وت ‌ی "لیژنه‌یه‌ك‬ ‫پێكهاتوو‌ه به‌سه‌رپه‌رشتی چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی یاسایی بۆئه‌وه‌ی سكااڵكان‬ ‫به‌باشی له‌دادگا به‌ڕێبخرێن"‪.‬‬ ‫نوێنه‌ری لیستی گۆڕان له‌كۆمسیۆن‬

‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه زۆرترین سكااڵیان‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ل��ه‌دژی پارتی ت��ۆم��ارك��ردووه‌‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"چه‌ندین س��ك��ااڵش ل�ه‌س�ه‌ر خ��ودی‬ ‫كۆمسیۆن توماركراون"‪.‬‬

‫ی هه‌ڕه‌شه‌كانی بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫گ���ۆڕان���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌س��ت��وور پ�ه‌ی��وه‌ن��دی‬ ‫به‌ژماره‌یه‌ك به‌رپرسی پارتییه‌و‌ه كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ه دروست نه‌بوو‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫راپۆرت ‪ -‬سیاسی‬

‫‪4‬‬

‫عه‌لی باپیر رێكخستنه‌كان‌و مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌ی نیگه‌رانده‌كات‬

‫ی تاڵه‌بانی بكردایه‌‬ ‫بۆچوونێك له‌نێو مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵی ئیسالمی داوایده‌كرد به‌مه‌رج پشتگیریان له‌كاندیدكردنه‌و ‌ه ‌‬ ‫دلێر عه‌بدوڵاڵ له‌سلێمانی‬

‫دوای ئه‌وه‌ی ئه‌میری كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫ی بۆ دووب��اره‌‬ ‫پشتگیری حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی جه‌الل تاڵه‌بانی بۆ‬ ‫كاندیدكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تی كۆمار ده‌ربڕی‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی سیاسی‌و جه‌ماو‌هر‌و‬ ‫ئه‌ندامانی حیزبه‌كه‌یه‌و‌ه رووب �ه‌ڕووی‬ ‫ناڕه‌زایی بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی پشتگیریكردن له‌دووباره‌‬ ‫كاندیدكردنه‌وه‌ی ج �ه‌الل تاڵه‌بانی بۆ‬ ‫پۆستی سه‌رۆكایه‌تی كۆماری عێراق‪،‬‬ ‫عه‌لی باپیر ئه‌میری كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌ی‬ ‫له‌خۆی نیگه‌ران ده‌ك��ات‌و به‌رپرسێكی‬ ‫ب��ااڵی ئ �ه‌و حیزبه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌تێبینی‌و پێشنیار بۆ ئه‌و پرس ‌ه خراوه‌ته‌‬ ‫به‌رده‌م عه‌لی باپیر‪ ،‬به‌اڵم بێسود بووه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان كه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌كه‌ی عێراق‬ ‫به‌لیستێكی ج��ی��اواز ب�ه‌ش��داری��ك��ردو‬ ‫پاش هه‌ڵبژاردنی پێشووی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‌و شكستهێنانیان له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫لیستی چوار حیزبه‌كه‌‪ ،‬بوون ‌ه حیزبێكی‬ ‫نه‌یاری ده‌س �ه‌اڵت‌و خۆیان خزاند‌ه نێو‬ ‫ب���ه‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ج��ی��اواز ل �ه‌دوو‬ ‫لیسته‌كه‌ی تری ئۆپۆزسیۆن‌و پێشوه‌خت‬

‫ئه‌و سه‌ردانه‌ی جه‌ماوه‌ری حیزبه‌که‌ی نیگه‌رانکرد‬

‫هه‌ڵوێستی خۆیان بۆ پۆستی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫كۆمارو كاندیدكردنه‌وه‌ی جه‌الل تاڵه‌بانی‬ ‫بۆ ئ �ه‌و پۆست ‌ه ئاشكراكرد‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫نیگه‌رانی دروستكردوو‌ه له‌الی ئه‌ندامان‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كه‌ی به‌تایبه‌ت‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫ك ‌ه له‌خودی عه‌لی باپیری ئه‌میره‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌‪ ،‬نیگه‌رانییه‌كی زۆری‬ ‫الی مه‌كته‌بی سیاسی‌و چه‌ند به‌رپرسێكی‬ ‫ئه‌و حیزب ‌ه دروستكرد به‌وه‌ی بێمه‌رج‌و‬ ‫بێوه‌رگرتنی هیچ ئیمتیازاتێك ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ه راگه‌یه‌ندراوه‌‪.‬‬ ‫ك��ام�ه‌ران بابان زاد‌ه راوێ��ژك��اری‬

‫رۆشنبیری‌و راگه‌یاندنی ئه‌میری كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی جگ ‌ه له‌وه‌ی بوونی نیگه‌رانی‬ ‫له‌مه‌كته‌بی سیاسی ب��ۆ ده‌س��ت��وور‬ ‫پشتڕاستكرده‌و‌ه رایگه‌یاند كه‌چه‌ند‬ ‫تێبینی‌و پێشنیارێكی له‌وباره‌و‌ه هه‌بووه‌‬ ‫تا بیدات ‌ه ده‌ست ئه‌میرو له‌مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی تاوتوێ بكرێت‪.‬‬ ‫راوێ��ژك��اره‌ك�ه‌ی ئه‌میری كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی ئه‌وه‌شی راگه‌یاند "له‌به‌ر چه‌ند‬ ‫هۆكارێك نه‌یتوانیو‌ه ئه‌و پێشنیارانه‌‬ ‫پێشكه‌ش بكات‪ ،‬بۆی ‌ه نیازی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا كۆبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌میری كۆمه‌ڵدا بكات‌و تاوتوێی‬

‫ئه‌و پرسه‌ی له‌گه‌ڵدا بكات"‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی چۆنیه‌تی پێشنیارو‬ ‫تێبینییه‌كان كامه‌ران بابان زاد‌ه ئه‌وه‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ناتوانێت ئه‌و‌ه بدركێنێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه ئێستا كاتی ئه‌و‌ه نییه‌و وت ‌‬ ‫"ره‌نگ ‌ه به‌دركاندنی ئه‌میری كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی لێبڕه‌نجێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت پاش‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی له‌و كۆبوونه‌وه‌ی ‌ه به‌شداری‬ ‫نه‌كردوو‌ه ك ‌ه له‌مه‌ڕ تاوتوێكردنی ئه‌و‬ ‫پرس ‌ه گرێدراوه‌"‪.‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی ك��ۆم�ه‌ڵ��ی ئیسالمی‬ ‫پاساوی پرس ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌ك ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌یان ده‌هێننه‌وه‌‌و پێیانوایه‌‬

‫حیزبه‌كه‌یان ئه‌و پرسه‌ی له‌پێش هه‌موو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه حزبییه‌كان داناوه‌‪.‬‬ ‫زانا رۆستایی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی كۆمه‌ڵی ئیسالمی به‌ده‌ستووری‬ ‫وت "ك��ۆم��ه‌ڵ��ی ئ��ی��س�لام��ی پرسه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌ی ب �ه‌الو‌ه گرنگه‌و پێش‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه حزبییه‌كانی ده‌خات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌و روانگه‌یه‌شه‌و‌ه هه‌ڵوێستی خۆی‬ ‫بۆ پرسی كاندیدكردنه‌وه‌ی تاڵه‌بانی‬ ‫یه‌كالییكردووه‌ته‌وه‌‪".‬‬ ‫له‌باره‌ی بوونی نیگه‌رانی له‌نێو‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حیزب‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵ وتی "كۆمه‌ڵ‬

‫وه‌ك حزبێكی كراو‌ه هه‌میش ‌ه ده‌نگ‌و‬ ‫بۆچوونی جیاوازی تێدابووه‌و رێدراو‌ه‬ ‫به‌وه‌ی بۆچوونی جیاواز هه‌بێت‪".‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستوور‬ ‫ئه‌میری كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌گه‌ڵ بوونی‬ ‫ئ �ه‌و نیگه‌رانییه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‪ ،‬به‌اڵم بڕیاری خۆی له‌وباره‌وه‌‬ ‫داوه‌و نیگه‌رانییه‌كانی پشتگوێخستووه‌‪.‬‬ ‫ی "به‌پێی په‌یڕه‌وو‬ ‫رۆستایی وت ‌‬ ‫پڕۆگرامی ناوخۆ ئه‌میری كۆمه‌ڵ بۆی‬ ‫هه‌یه‌ سه‌ربه‌خۆیان ‌ه بڕیار بدات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرسی به‌مه‌كته‌بی سیاسی كردووه‌و‬ ‫له‌وباره‌شه‌وه‌ راوێژی له‌گه‌ڵ كه‌سانی‬ ‫تردا كردووه‌‪".‬‬ ‫ل���ه‌ب���اره‌ی ئ��ه‌گ��ه‌ری الوازب���وون���ی‬ ‫رۆڵ��ی ئۆپۆزسیۆنبوونی كۆمه‌ڵ پاش‬ ‫راگه‌یاندنی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵ وتی "داهاتوو‬ ‫ده‌یسه‌لمێنێت كه‌ئۆپۆزسیۆنبوونی كۆمه‌ڵ‬ ‫جیاوازتر‌ه له‌حیزب‌و گروپه‌كانی تر‪".‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌و به‌پێی زانیارییه‌كانی‬ ‫ده‌ستوور ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی عه‌لی باپیر‬ ‫ك���اردان���ه‌وه‌ی له‌نێو رێكخستنه‌كان‌و‬ ‫ج��ه‌م��اوه‌ری حیزبه‌كه‌دا لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك زۆرێك له‌كادران‌و هه‌ڵسوڕاوانی‬ ‫رێكخستنه‌كانی ئه‌و حیزبه‌‪ ،‬دژایه‌تی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌یان ك��ردووه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫بێمه‌رج‌و رێككه‌وتنی سیاسی رازی بووه‌‪.‬‬

‫ده‌ره‌نـجـامـه‌كـانـی هـه‌ڵـبـژاردن‪ ،‬تـرسـی ئـاڵـوزبـوونـی‬ ‫كـێـشــه‌ی‌ كـه‌ركـوكـی لـێـده‌كــرێـــت‬ ‫سیاسه‌تمه‌داران ده‌ڵێن پێشكه‌وتنی لیستی عێراقیی ‌ه له‌كه‌ركوك‪ ،‬بااڵنسی نوێنه‌رایه‌تی ئه‌و پارێزگای ‌ه له‌به‌غدا ده‌گۆڕێت‬ ‫كاروخ نامیق له‌سلێمانی‌‬

‫كورده‌كان به‌په‌رتبوونی ده‌نگه‌كانیان‬ ‫ل �ه‌پ��ارێ��زگ��ای ك��ه‌رك��وك‌و زی��ادب��وون��ی‬ ‫ده‌نگی لیستی عێراقیی ‌ه كه‌نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫نه‌ته‌وه‌كانی ع���ه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ترسیان له‌ئاڵۆزبوونی كێشه‌ی‬ ‫ئه‌و پارێزگای ‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫نووس ‌هر‌و سیاسه‌تمه‌دارانی كورد‬ ‫گومان ده‌ك�ه‌ن ده‌ستێك بۆ گۆڕینی‬ ‫ت���ه‌رازووی نوێنه‌رایه‌تی كورده‌كانی‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك هه‌بێت له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌ڵێن گۆڕینی‬ ‫بااڵنسی نوێنه‌رایه‌تی ئ�ه‌و ش��اره‌ش‬ ‫له‌كه‌مكردنی كورده‌كانه‌و‌ه بۆ زیادكردنی‬ ‫نه‌ته‌وه‌كانی تر به‌تایبه‌ت عه‌ره‌به‌كان‪،‬‬ ‫ی شاری كه‌ركوكی‬ ‫ئاڵۆزبوونی كێش ‌ه ‌‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ترسی ك��ورده‌ك��ان له‌ئاڵۆزبوونی‬ ‫كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك ل��ه‌وه‌و‌ه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتوو‌ه ك ‌ه به‌پێی ماده‌یه‌كی یاسایی‬ ‫ده‌ستووری عێراق كه‌ماد‌ه ‌ی ‪23‬یه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫ئه‌و ماده‌ی ‌ه ده‌بێت نوێنه‌ران ‌ی كه‌ركوك‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق لیژن ‌هی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌ی ماده‌ك ‌ه بن كه‌تایبه‌ته‌‬ ‫به‌كه‌ركوك‌و ناوچ ‌ه داب��ڕاوه‌ك��ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر رێ���ژ‌ه ‌ی ع���ه‌ره‌ب ل��ه‌و لیژنه‌یه‌‬ ‫زیاتربێت له‌رێژ‌ه ‌ی كورد ئه‌وا مه‌ترسی‬ ‫ده‌بێت بۆ سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی كورد‬ ‫له‌و شاره‌‪.‬‬ ‫ی زانسته‌‬ ‫كامه‌ران مه‌نتك مامۆستا ‌‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین‬ ‫سیاسییه‌كان له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی وت "ئه‌و هه‌ڵبژاردن ‌هی‌‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ك ‌ه كرا وه‌ك ریفراندۆمێك وابوو ئه‌گه‌ر‬ ‫ریفراندۆمیش نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم شێوه‌یه‌كه‌‬

‫له‌شێوه‌كان ‌ی ریفراندۆم‪ ،‬چونك ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهاته‌كان ‌ی كه‌ركوك‬ ‫راسته‌قین ‌ه ‌‬ ‫پیشانده‌دات"‪.‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ر‌ه ‌ی ئ��ه‌و ئ��ام��اران�� ‌ه ‌ی كه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌و‌ه ئاماژ‌هی‌‬ ‫پێده‌كرا‪ ،‬لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان‬ ‫له‌و پارێزگای ‌ه زۆرترینی ده‌نگه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌ستهێنابوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫كه‌لیستی عێراقیی ‌ه ل�ه‌پ��ێ��ش�ه‌و‌هی‌‬ ‫هاوپه‌یمانییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه كورده‌كان گومانیان‬ ‫ه�ه‌ی� ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌ی ده‌س��ت��ێ��ك هه‌بێت بۆ‬ ‫یاریپێكردنی ئه‌نجامه‌كانی پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك له‌به‌رژه‌وه‌ندی الیه‌نێك‪.‬‬ ‫ك��ام��ه‌ران مه‌نتك وت�� ‌ی "ئێستا‬ ‫ده‌وترێت لیست ‌ی عێراقی ‌ه ژمار‌ه ‌ی زیاتری‬ ‫ده‌نگه‌كانی هێناوه‌‪ ،‬ئ�ه‌و‌ه مانا ‌ی وایه‌‬ ‫یار ‌ی به‌ئه‌نجامه‌كان ‌ی هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی چاره‌نووس ‌ی كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچ ‌ه دابڕاوه‌كان له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی كورد‬ ‫یه‌كالیی نه‌كرێته‌وه‌"‪ .‬مه‌نتك به‌رده‌وامبوو‬ ‫"ئێم ‌ه ئاگادارین ئه‌مریكا له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫فشارێك ‌ی زۆر ‌ی ده‌خست ‌ه سه‌ر كورد‬ ‫ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌ی ده‌س��ت��ك��ار ‌ی ئه‌نجامه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬ئ �ه‌وان ده‌یانه‌وێت له‌كه‌ركوك‬ ‫هاوسه‌نگییه‌ك هه‌بێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬

‫هیچ الیه‌نێك یه‌كالیی نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی كورد نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئه‌نجامانه‌ی كۆمسیۆنی‬ ‫ب���ااڵی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان‬ ‫ل��ه‌م��اڵ��پ��ه‌ڕی ئ �ه‌ل��ی��ك��ت��رۆن��ی خ��ۆی��دا‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬له‌جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫‪%90,46‬ی ده‌ن��گ�ه‌ك��ان��ی پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫كه‌ركوك لیستی ئه‌لعێراقیی ‌ه ‪182896‬‬ ‫ده‌نگ‌و هاوپه‌یمانی كوردستانی ‪179982‬‬ ‫ده‌نگیان هێناو‌ه ك ‌ه له‌پله‌ی یه‌ك ‌هم‌و‬ ‫دووه‌مدان‪ ،‬هه‌روه‌ها لیستی گۆڕان له‌پل ‌هی‌‬ ‫سێیه‌مدا له‌و پارێزگای ‌ه به‌كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫‪ 30528‬ده‌ن �گ‌و یه‌كگرتووی ئیسالمی‬ ‫كوردستانیش دواب����ه‌دوای ئ �ه‌و دێت‬ ‫ب���ه‌‪ 21772‬ده‌ن��گ‌و ب��ه‌ر‌ه ‌ی ته‌وافقیش‬ ‫‪ 15037‬ده‌ن�گ‌و ئیئتیالفی نیشتیمانی‬ ‫‪‌12517‬و ده‌وڵ�ه‌ت��ی یاساش ‪11862‬و‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی ‪ 6363‬ده‌نگیان‬ ‫ب�ه‌ده‌س��ت��ه��ێ��ن��اوه‌‪ ،‬ب��ه‌و پێی ‌ه لیسته‌‬ ‫كوردییه‌كان ‪ 16‬ه��ه‌زارو ‪ 333‬ده‌نگ‬ ‫له‌پێشه‌وه‌ی لیسته‌كانی تره‌وه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی سوتانی ده‌نگی هه‌ریه‌ك ‌ه له‌لیستی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتووی ئیسالمی‌و كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمییه‌و‌ه ك ‌ه ‪ 58‬هه‌زار‌و ‪ 663‬ده‌نگه‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه لیستی هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ لیستی‬

‫عێراقییه‌دا له‌هێنانی كورسی یه‌كسان‬ ‫بێت یاخود كورسییه‌ك كه‌متر بێت‪.‬‬ ‫ژمار‌ه ‌ی كورسییه‌كانی ئه‌و پارێزگایه‌‬ ‫‪ 12‬كورسییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئ�ه‌گ�ه‌ر لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی ‪ 6‬كورسی بهێنێت ئه‌وا‬ ‫هاوتا ده‌بێت له‌گه‌ڵ لیستی عێراقییه‌دا‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌و رێژه‌ی ‌ه كه‌متر بهێنێت به‌الی‬ ‫كورده‌كانه‌و‌ه مه‌ترسی ده‌بێت‪.‬‬ ‫كامه‌ران مه‌نتك وت ‌ی "كورسییه‌كانی‌‬ ‫لیست ‌ی عێراقیی ‌ه ب �ه‌زۆر ‌ی له‌و كه‌سانه‌‬ ‫پێكدێت ك����ه‌دژ ‌ی ئ����ه‌وه‌ن ك �ه‌رك��وك‬ ‫بگه‌ڕێته‌و‌ه سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ربێتو عێراقیی ‌ه له‌لیست ‌ی هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردستان زیاتر ده‌نگبهێنێت ئاماژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر ترسناك ده‌بێت بۆ یه‌كالییكردنه‌و‌هی‌‬ ‫چ��اره‌ن��ووس � ‌ی ك �ه‌رك��وك‌و چ��اره‌س �ه‌ری‌‬ ‫كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك زیاتر ئاڵۆزده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان نابێته‌‬ ‫پێوه‌ر بۆ دیاریكردن ‌ی چاره‌نووسی‌‬ ‫ش��اره‌ك��ه‌‪ ،‬ك��اری��گ �ه‌ر ‌ی راس��ت�ه‌وخ��ۆی‌‬ ‫له‌سه‌ر یه‌كالییكردنه‌و‌ه ‌ی مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫كه‌ركوك نابێت‪ ،‬له‌ماد‌ه ‌ی پێنج ‌هم‌و‬ ‫له‌خاڵ ‌ی چواره‌م ‌ی یاسا ‌ی ژمار‌ه ‪16‬ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی عێراق ‌ی ساڵ ‌ی ‪2010‬دا‬ ‫هاتووه‌‪ :‬ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی پارێزگای‌‬

‫كه‌ركوك یان پارێزگایه‌ك ك ‌ه گومان‬ ‫له‌تۆماری ده‌نگده‌ران ‌ی بكرێت‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌ته‌واوبوون ‌ی پرۆس ‌ه ‌ی وردبینیكردنی‌‪،‬‬ ‫تۆمار ‌ی ده‌نگده‌ران ‌ی ناكرێت ‌ه بنه‌مای‌‬ ‫هیچ پرۆسه‌یه‌ك ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی داهاتوو‬ ‫یان رابوردوو بۆ هه‌ر ره‌وشێك ‌ی سیاسی‌‬ ‫یان ئیداری‌‪.‬‬ ‫ناسیح غه‌فور پاڵێوراو ‌ی لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان له‌پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬پێیوای ‌ه زۆربوونی ده‌نگه‌كانی‬ ‫لیستی عێراقیی ‌ه نابێت ‌ه رێگر له‌به‌رده‌م‬ ‫كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك‪ ،‬رایوای ‌ه ئ �ه‌و‌ه هیچ‬ ‫ك��اری��گ �ه‌ری نییه‌‪" ،‬چونك ‌ه كێش ‌هی‌‬ ‫كه‌ركوك په‌یوه‌ند ‌ی به‌وه‌و‌ه نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "ئه‌گه‌ر هات ‌ه سه‌ر ئه‌و‌هی‌‬ ‫راپرس ‌ی له‌سه‌ر ئه‌و‌ه بكرێت كه‌ركوك‬ ‫كوردستانیی ‌ه یان نا‪ ،‬من پێموای ‌ه زۆرین ‌هی‌‬ ‫خه‌ڵك ‌ی كه‌ركوك ده‌نگ به‌كوردستانی‌‬ ‫بوون ‌ی كه‌ركوك ده‌ده‌ت"‪.‬‬ ‫دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی سكااڵی زۆر له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌ته‌وه‌‌و لیست ‌ه جیاوازه‌كانی كه‌ركوك‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت لیستی هاوپه‌یمانی‌و عێراقییه‌‬ ‫ئاراست ‌ه ‌ی یه‌كتر كرا‪ ،‬نوێنه‌ری نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان سه‌ردانی ئه‌و شار‌هی‌‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ك���ورده‌ك���ان ئێستاش‬

‫به‌گومانه‌و‌ه له‌ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌ڕوان���ن‌و پێیانوای ‌ه هه‌وڵێكی جدی‬ ‫هه‌بوو‌ه بۆ ده‌ستكاریكردنی بااڵنسی‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیكردنی نه‌ته‌وه‌كانی ئه‌و شاره‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‪.‬‬ ‫ناسیح غه‌فور وت ‌ی "ئه‌و نوێنه‌ر‌هی‌‬ ‫یونام ‌ی ن��اردووی �ه‌ت � ‌ی ب��ۆ كه‌ركوك‬ ‫نوێنه‌رێك ‌ی بیان ‌ی نییه‌‪ ،‬كابرایه‌كی‌‬ ‫فه‌له‌ستینیان ناردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش الیه‌نگری‌‬ ‫لیست ‌ی عێراقیی ‌ه ده‌كات‪ ،‬بۆی ‌ه لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان ئه‌و نوێنه‌ر‌هی‌‬ ‫ره‌تكردووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ع�����ارف ق���ورب���ان��� ‌ی ن���ووس���ه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نووس به‌ده‌ستوور ‌ی وت "ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌حاڵه‌تێكدا لیست ‌ی عه‌الو ‌ی یه‌كه‌م بێت‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬ده‌رئه‌نجامێك ‌ی ترسناكی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ندێك كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك‬ ‫م��او‌ه ك�ه‌دوات��ر له‌ڕێگ ‌ه ‌ی په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫رێوشوێن ‌ی بۆ ده‌گیرێته‌به‌ر"‪.‬‬ ‫ع�����ارف ده‌ڵ���ێ���ت "ت����ا رێ����ژ‌هی‌‬ ‫نوێنه‌ران ‌ی ع��ه‌ره‌ب له‌كه‌ركوك زیاتر‬ ‫بێت بۆ نوێنه‌رایه‌تیكردن ‌ی پارێزگاكه‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق‪ ،‬زیاتر‬ ‫كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك ئاڵۆزتر ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كورده‌كان له‌شاری كه‌ركوك‬ ‫ی�ه‌ك��گ��رت��وو ب��وون��ای �ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا به‌پێی‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی ئێستا‪ ،‬كورده‌كان كورسی‬ ‫زیاتریشیان به‌ده‌ستده‌هێنا‪.‬‬ ‫قوربانی وت ‌ی "زۆر هاوارمان كرد‬ ‫ی ك��ورد به‌یه‌ك لیست‬ ‫له‌سه‌ر ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی كه‌ركوك‌و‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ن��اوچ � ‌ه داب���ڕاوه‌ك���ان ب��ك��ات‪ ،‬ئێستا‬ ‫ی ك��ورد پارچه‌پارچه‌‬ ‫ده‌نگێك ‌ی زۆر ‌‬ ‫ی ئه‌و‌هی‌‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ك ‌ێ به‌یه‌ك ده‌نگیش له‌پێشه‌و‌ه بێت‪،‬‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كان زۆرین ‌ه ده‌درێت ‌ه ئه‌و"‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین سه‌رۆك ‌ی لیست ‌ی گۆڕان له‌كه‌ركوك‪" :‬ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردن كاریگه‌ری ‌ی راسته‌وخۆ ‌ی له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك نابێت"‬

‫الپه‌ڕه‪9‬‬

‫ی خۆمان له‌به‌غداد داڕێژین"‬ ‫ی ئه‌مریكا سیاسه‌ت ‌‬ ‫"نابێت به‌ته‌له‌فونێك ‌‬

‫ی ئیسالمی‌ بۆ ده‌ستوور‬ ‫عه‌لی‌ باپیر ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬گۆران وه‌هاب‬

‫ی‬ ‫ی باپیر ئه‌میندار ‌‬ ‫مامۆستا عه‌ل ‌‬ ‫ی كوردستان ده‌ڵێت‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ به‌رفراوان‬ ‫ی جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫پێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫بووه‌و دڵخۆشن به‌و ده‌نگان ‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ به‌ده‌ستیهێناوه‌‪.‬‬ ‫ی باش ‌ه كورد ب ‌ه‬ ‫ی باپیر پێ ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو تۆكمه‌و‌ه‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫بچێت ‌ه به‌غدادو پێ له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌ه ره‌واكان ‌‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫كوردستان دابگرێت‪ ،‬نه‌ك بودجه‌و‬ ‫پۆست‪.‬‬ ‫ی بۆ كۆتایهێنان‬ ‫ی هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی نێوان گۆڕان و‬ ‫به‌گرژییه‌كان ‌‬ ‫ی بێ ئاكام‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬ده‌ڵێت هه‌وڵه‌ك ‌ه ‌‬ ‫نه‌بووه‌و به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كان ‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان چ��ۆن ده‌بینی‌؟‬ ‫ی گشتی‌‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئیسالمی؟‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باپیر‪ :‬ئێم ‌ه هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب �ه‌ئ��ارام � ‌‬ ‫ئ �ه‌م��ج��ار‌ه ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆسه‌ك ‌ه ل��ه‌ڕوو ‌‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌چ��وون� ‌‬ ‫ی ساخته‌كردن‌و‬ ‫ی رێژ‌ه ‌‬ ‫كه‌مبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێشێلکاری‬ ‫ی رێ��ژ‌ه ‌‬ ‫كه‌مبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جاران‪،‬‬ ‫وایده‌بینین ك ‌ه باشتربوو له‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��ه‌اڵم به‌ته‌ئكید ئ �ه‌و سلبیاتان ‌ه ‌‬ ‫ی پێشتردا هه‌بوون‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌متریش ئه‌مجاره‌ش هه‌ر‬ ‫به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌بوون‪ ،‬دواقسه‌شمان كاتێك ده‌كه‌ین‬ ‫ی خۆی‌‌و‬ ‫ی بااڵ دوا قس ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه كۆمسیۆن ‌‬ ‫ی راده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫دوا ئه‌نجام ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌خۆشمان ئه‌و‌ه بۆ هه‌موو‬ ‫كه‌س دی��ار‌ه ك ‌ه ئێم ‌ه ده‌نگه‌كانمان‬ ‫زۆر زی���ادی���ك���ردوو‌ه ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێر به‌ره‌وپێشچوونێك ‌‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫باشمان به‌خۆمانه‌و‌ه بینیوه‌و بنك ‌ه ‌‬ ‫جه‌ماوه‌ریمان فراوانتر ده‌بینینه‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ی دڵخۆشین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫روه‌و‌ه پێ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌وه‌دا نابینین ك ‌ه ئامانجمان‬ ‫ی‬ ‫ی فراوانبوون ‌‬ ‫هاتۆته‌دی‌‪ ،‬چ ل �ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێژ‌ه ‌‬ ‫ی جه‌ماوه‌ریمان چ له‌ڕوو ‌‬ ‫بنك ‌ه ‌‬ ‫ی هێناومانه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌و كورسییان ‌ه ‌‬ ‫نازانین كورسیه‌كانمان هه‌رئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ كورس ‌‬ ‫مسۆگه‌ر‌ه یان ده‌بێت به‌س ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یان زیاتر ده‌بن ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی چوار‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه ئێم ‌ه به‌هێند‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگمان هێناو‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ك��ورس� ‌‬ ‫به‌مشێوه‌ی ‌ه نه‌بوایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫ی چوار‬ ‫ده‌نگه‌كانمان كۆبكرێنه‌و‌ه به‌ش ‌‬ ‫ی یه‌ك‬ ‫ی خ��ۆ ‌‬ ‫ی ده‌ك��ات‪ ،‬كات ‌‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران‬ ‫كورسیمان له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی وای ‌ه ئێم ‌ه گه‌شه‌كردن‌و‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬مانا ‌‬ ‫به‌خۆمانه‌و‌ه‬ ‫به‌ره‌وپێشچوونمان‬ ‫بینیووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌اڵم ‪2005‬یش كۆم ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی جیا ب �ه‌ش��داری��ك��ردوو ‪2‬‬ ‫به‌لیست ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ته‌نها‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی ده‌نگه‌كانتان‬ ‫ئه‌و‌ه گۆڕابێت ژمار‌ه ‌‬ ‫هه‌ندێك زیادیكردبێت؟‬ ‫ی ده‌نگه‌كانمان‬ ‫ی باپیر‪ :‬ژمار‌ه ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ێ به‌رامبه‌ر بووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫زیادیكردووه‌‌و س ‌‬ ‫ی ده‌نگده‌رانیش زیادیكردووه‌‪،‬‬ ‫رێژ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌شنا‪ ،‬ئێم ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی خۆمان به‌حاڵه‌تێك ‌‬ ‫رووه‌و‌ه وه‌سف ‌‬

‫ی‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندوو ده‌بینین‪ ،‬نه‌ك له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورسییه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫رێ��ژ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌متر‬ ‫‪2005‬دا كورسیه‌كان ده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستایان ده‌ویست‪ ،‬ئێستا نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌وێت ئه‌وكات ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫‪ 50‬هه‌زار ده‌نگ ‌‬ ‫ی ویستبێت‪ ،‬دیار‌ه ئه‌و‬ ‫‪ 15‬هه‌زار ده‌نگ ‌‬ ‫كات ‌ه بۆخۆم له‌زیندان بووم‪ ،‬ئێستاش‬ ‫دوو كورسیمان هێناوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫ئه‌م دوو كورسیی ‌ه بێت‪ ،‬به‌اڵم خۆ‬ ‫ی ئ��ه‌و ده‌ن��گ��ان�ه‌ش‬ ‫ده‌ب��ێ��ت حساب ‌‬ ‫بكه‌یت ك� ‌ه په‌رشوباڵوده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كورسی‌‪ ،‬چ له‌سلێمان ‌‬ ‫ناگه‌ن ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه ره‌نگ ‌ه ‪ 30‬بۆ ‪ 40‬هه‌زار ده‌نگمان‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫موسڵ‌‌و بادینانیش ‪ 20‬هه‌زار ده‌نگمان‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كۆم ‌ه ‌ڵ چۆن ده‌ڕوانێت ‌ه‬ ‫ی له‌به‌غداد‪ ،‬مه‌سه‌ل ‌ه‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگه‌كان كه‌ئێو‌ه له‌ئه‌وله‌ویات ‌‬ ‫ی ده‌نێن كامانه‌ن؟‬ ‫كاره‌كانتان دا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی باپیر‪ :‬به‌شدار ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫له‌به‌غداد به‌گرنگ ده‌زانین‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی به‌راوێژ ‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش پێویست ‌‬ ‫خ���ۆم���ان ده‌ب���ێ���ت‪ ،‬وه‌ك الی �ه‌ن � ‌ه‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫سیاسییه‌كان ‌‬ ‫له‌دیدارم له‌گ ‌ه ‌ڵ كاك نه‌وشیروان‌و‬ ‫مام جه‌الل‌و كاك مه‌سعود بارزانی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ كاك نێچیر بارزانیش باس ‌‬ ‫ئ��ه‌وه‌م��ان��ك��ردووه‌‪ ،‬ك�� ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫به‌زووترین ك��ات كۆبونه‌وه‌بكرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ب��ی��روڕا ئاڵوگۆڕبكرێت ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫بزانین چۆن له‌گ ‌ه ‌ڵ ئایند‌ه ‌‬ ‫ع��ێ��راق��دا م��ام�ه‌ڵ� ‌ه ب��ك�ه‌ی��ن‪ ،‬له‌نێو‬ ‫ی یه‌كگڕه‌نگی‌‌و‬ ‫خۆماندا به‌ده‌نگێك ‌‬ ‫یه‌كگرتوو بچین ‌ه پێش‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫ی رێیانگرتوو‌ه‬ ‫به‌وه‌ده‌كرێت ئه‌و شتان ‌ه ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ی نه‌یانهێڵین‌و كه‌ش ‌‬ ‫له‌ته‌بای ‌‬ ‫ی خۆمان مه‌حكه‌م‬ ‫سافبكه‌ین‪ ،‬ته‌بای ‌‬ ‫ی پارتی‌‌و یه‌كێتیش‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاست ‌‬ ‫ی خۆیاندا بگێڕنه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫چاو به‌ڕابردوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر به‌و شێوه‌ی ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ هه‌رێم ‌‬ ‫جارێك ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫خۆیان مامه‌ڵه‌نه‌كه‌ن‪ ،‬حساب ‌‬ ‫ی كورد‌و‬ ‫بك ‌هن‌و هه‌ر خۆیان به‌نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی كوردستان بزانن‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ی عه‌دال ‌هت‌و‬ ‫ته‌باییه‌ك ‌ه له‌سه‌ر بنه‌ما ‌‬ ‫ی ده‌بێـت‪ ،‬هه‌ركه‌سه‌‌و‬ ‫ف�ه‌رق‌و جیای ‌‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت حساب‬ ‫به‌هێند‌ه ‌‬ ‫بۆ هه‌موو الیه‌ك بكرێت‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كار ده‌زانین‪ ،‬جا دوای ‌‬ ‫به‌بنه‌ما ‌‬ ‫له‌به‌غداد چیده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌و‌ه ده‌كه‌ین‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ك ‌ه له‌كۆبوونه‌وه‌‌و راوێ��ژ ‌‬ ‫پێیده‌گه‌ین‪ ،‬پێویست ‌ه ئه‌وله‌ویه‌ت‬ ‫بدرێت به‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كورد چۆن به‌شدار ‌‬ ‫حكومه‌ت بكات باشه‌‪ ،‬چ��اودێ��ران‬ ‫ی راب��ردوو‬ ‫ی ‪ 7‬ساڵ ‌‬ ‫ده‌ڵێن ئه‌زمون ‌‬ ‫ی بۆ كورد‬ ‫ی ئه‌وتۆ ‌‬ ‫هیچ ده‌ستكه‌وتێك ‌‬ ‫نه‌بووه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی باپیر‪ :‬وه‌ك خه‌ڵك ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫كوردستان ته‌ماشا بكه‌ین بزانین كام‬ ‫ل�ه‌و الیه‌نان ‌ه له‌گه‌ڵماندا هاوكارتر‬ ‫ی خۆمانیان‬ ‫ی قس ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌كورت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكه‌ین‪ ،‬بۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ‪ ،140‬بۆ چ��اره‌س �ه‌ر ‌‬ ‫م��اد‌ه ‌‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫ی به‌هه‌ڵواسراو ‌‬ ‫كێشان ‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ه �ه‌رێ �م‌و ب �ه‌غ��دادا م��اون �ه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵمان هاوكارتر ده‌بێـت‪ ،‬له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ئ����ه‌وه‌دا ب��ی �ن‌و ل��ێ��ی��ان نزیكبین‌و‬

‫ی نانبڕاوه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫ی گۆڕان وتیان تا كێشه‌ ‌‬ ‫براده‌ران ‌‬ ‫ی هیچ‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬قسه‌كردن له‌هێوركردنه‌وه‌‌و ئاشته‌وای‌‌و ته‌با ‌‬ ‫پاساوێكی‌ نییه‌‬

‫عه‌لی باپیر‬

‫ی عاتفیش‬ ‫پشتگیرییان بكه‌ین‪ ،‬به‌شت ‌‬ ‫نه‌چین ‌ه نێو ئه‌و وه‌زع ‌ه سیاسیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫دوات��ری��ش به‌ته‌له‌فون ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كه‌ین‪ ،‬بڵێین ئه‌مریكا ته‌له‌فون ‌‬ ‫ك��ردووه‌‌و ده‌یه‌وێت وابكات‌و ده‌بێت‬ ‫ی خۆمان بۆ‬ ‫وابكه‌ین‪ ،‬ده‌بێت قس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیراد‌ه ‌‬ ‫خۆمان بكه‌ین‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاست ‌‬ ‫خۆمان بین‪ ،‬بچین ‌ه سه‌روو ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌و حیزبایه‌تی‌‌و بازن ‌ه ته‌سكان ‌ه ‌‬ ‫ئێستا خۆمان تێدا قه‌تیسكردووه‌‪،‬‬ ‫ی زیاتر‬ ‫پێیموای ‌ه پ��ارت��ی‌‌و یه‌كێـت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���وون‪ ،‬ره‌ن��گ� ‌ه ئ �ه‌وه‌ن��د‌ه ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی بودج ‌ه بو‌ون‪،‬‬ ‫ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫ی كێش ‌ه‬ ‫ی چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫هێند‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫سیاسیه‌كان نه‌بوون‪ ،‬له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫موسڵیش به‌شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌كراو‌ه‬ ‫ن���ه‌ك ع����ه‌ر‌هب‌و ت��ورك��م��ان به‌ڵكو‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه كورده‌كانیش له‌خۆیان‬ ‫ی ده‌بێت چاو‬ ‫رازی��ب��ك�ه‌ن‪ ،‬به‌ڕاست ‌‬ ‫به‌وشتانه‌دا بگێڕدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئێو‌ه بڕیارتانداو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی كاندیدكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫پشتگیر ‌‬ ‫بكه‌ن؟ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌دا تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫ی به‌ئێو‌ه‬ ‫ی چ� ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ده‌ده‌ن؟‬ ‫ی ب��اپ��ی��ر‪ :‬ئێم ‌ه كاتێك‬ ‫ع �ه‌ل � ‌‬ ‫ی ده‌نوێنین‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫ی پێوه‌ناكه‌ین‪ ،‬هیچیان بۆمان‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬كاتێك ئه‌وه‌مان بۆ بكه‌ن‬ ‫ئێمه‌ش واده‌كه‌ین‪ ،‬هه‌ر ته‌عبیرمان‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی خۆمانكرد‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌قه‌ناعه‌ت ‌‬ ‫ی مام جه‌الل‌و یه‌كێـتیمان به‌و‬ ‫وه‌زع ‌‬ ‫شێوه‌ی ‌ه بینی‪ ،‬له‌ڕابردووشدا مام جه‌الل‬ ‫ی ببینێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی رۆڵی خۆ ‌‬ ‫توانیوویه‌ت ‌‬ ‫ی عێراق به‌تایبه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی عێراقیش‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی دراوسێش‪،‬‬ ‫ی واڵتان ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫كاتێك بارگرژییه‌ك له‌نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫توركیا یان هه‌رێم‌و ئێراندا هه‌بووبێت‬ ‫ی زۆر له‌و‬ ‫م��ام ج �ه‌الل توانیوویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گرێكوێران ‌ه بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كه‌سێك ‌‬ ‫ی باشتر بكات‬ ‫له‌وباشتر هه‌بێت ك ‌ه كار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌رحاڵ‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا وه‌ك میلله‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆمان ‌ه پۆستێك ‌‬ ‫كوردیش ماف ‌‬ ‫سیادیمان هه‌بێـت‪ ،‬م��ام ج �ه‌الل‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی س �ه‌رۆك � ‌‬ ‫ب��ۆ پۆست ‌‬

‫ن��وێ��ن�ه‌ران ناتوانێـت ل�ه‌ب�ه‌ر ئ�ه‌و‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مان نییه‌‪ ،‬كه‌وات ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫سه‌رۆك كۆماریش نه‌بێت ده‌بێت خه‌م‬ ‫ی تر بخۆین‪ ،‬بیر له‌سه‌رۆك‬ ‫له‌پۆستێك ‌‬ ‫ی ت��ر بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫كۆمارێك ‌‬ ‫ی خه‌ڵك بۆ مام جه‌الل ئاماده‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت الیه‌ن ‌ه شیعیه‌كان‌و هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌وڵه‌تانیش ره‌نگ ‌ه بۆ كه‌سێك ‌‬ ‫تر ئاماد‌ه نه‌بن ئ�ه‌و‌ه بكه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت بیر له‌و‌ه بكه‌ینه‌و‌ه پۆست ‌‬ ‫ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان هه‌ڵبژێرین‪،‬‬ ‫س �ه‌رۆك � ‌‬ ‫ی‬ ‫پێموای ‌ه ه��ه‌رچ��ۆن بێت پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌كو مه‌ركه‌زێك ‌‬ ‫س�ه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ی به‌هێزتره‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫سیاد ‌‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ ‪ 325‬ئه‌ندام ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رۆك كۆمار له‌گ ‌ه ‌ڵ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی�����ران‌و ده‌وڵ���ه‌ت���ان‌و م �ه‌رك �ه‌ز‌ه‬ ‫ی واڵتدا مامه‌ڵه‌ده‌كات‪،‬‬ ‫سیادییه‌كان ‌‬ ‫پێموای ‌ه به‌و ده‌ستكاریه‌ش ك ‌ه كراوه‌‌و‬ ‫ی نامێنێت‪،‬‬ ‫ی ڤیتۆ ‌‬ ‫سه‌رۆك كۆمار ماف ‌‬ ‫ی به‌هێز‌ه ده‌بێت‬ ‫ی ره‌مز ‌‬ ‫به‌اڵم پۆستێك ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫بمێنێت‪ ،‬به‌تایبه‌تیش یه‌كێك ‌‬ ‫ی كه‌سایه‌تی‬ ‫مام ج�ه‌الل ك ‌ه به‌هێز ‌‬ ‫ی زیاتر ده‌توانێ پێ ببینێت‪.‬‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬هه‌میش ‌ه كۆم ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی ئێم ‌ه ك��ات��ێ��ك ده‌ب��ی��ن‬ ‫وت��وی��ه‌ت�� ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ب �ه‌ش �ه‌ری �ك‌و پشتگیر ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌ده‌ستكه‌وته‌كانیشدا‬ ‫پارت ‌‬ ‫شه‌ریكمان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ن�ه‌ك هه‌موو‬ ‫پۆسته‌كان بۆ خۆیان‌و ئێمه‌ش هه‌ر‬ ‫ده‌نگمان له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌واندا بێت؟ چۆن‬ ‫ی بوون؟‬ ‫بێ به‌رامبه‌ر به‌و سه‌ودای ‌ه راز ‌‬ ‫ی باپیر‪ :‬ئێم ‌ه ئ �ه‌وه‌م��ان‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌مامه‌ڵ ‌ه نه‌كردووه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر بوون ‌‬ ‫ی خۆمان ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫خۆماندا داوا ‌‬ ‫ی بۆ شتێك بێت‬ ‫ئه‌گه‌ر پشتگیر ‌‬ ‫ی میلله‌ته‌كه‌مان‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫بێـت‪ ،‬ئ �ه‌وا ب ‌ه به‌رامبه‌ر نایكه‌ین‪،‬‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ی سه‌رشان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه وه‌ك ئه‌رك ‌‬ ‫ده‌یكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم بۆ هاوكاریكردنمان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و دوو حیزب ‌ه ده‌بێت حساب‌و‬ ‫كتاب هه‌بێـت‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وان حسابمان‬ ‫ی ئێمه‌ش‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫بۆ بكه‌ن‪ ،‬بۆ غه‌یر ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬روویه‌كیان‬ ‫شته‌ك ‌ه دوو روو ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ی سه‌رشان ‌‬ ‫ك ‌ه ئێم ‌ه به‌ئه‌رك ‌‬ ‫هه‌ڵده‌ستین ئه‌گه‌ر ئه‌وان هه‌بن یان‬ ‫نه‌بن‪ ،‬له‌ئیمتیازاتدا به‌شداریمان‬

‫پێده‌كه‌ن یاخود نا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی تریش هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫شت ‌‬ ‫چوارچێوه‌یه‌ی ‌ه ئه‌وكات ‌ه ده‌ڵێت ده‌بێت‬ ‫ی تۆشه‌و‌ه‬ ‫تۆ هاوكارم بیت‌و به‌ناو ‌‬ ‫قسه‌ده‌كه‌م‪ ،‬ده‌بێت له‌ئیمتیازاتدا‬ ‫ی منه‌و‌ه‬ ‫به‌شمبده‌یت ئه‌وكات ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫قس ‌ه بكه‌یت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا هه‌رده‌بێت‬ ‫ی پارتی‌‌و یه‌كێـتی‌‪.‬‬ ‫بڵێ ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬رای �ه‌ك هه‌ی ‌ه ده‌ڵێن‬ ‫ی په‌رله‌مان باشتر‌ه له‌سه‌رۆك‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫كۆمار‪ ،‬تۆ كامه‌ت پێ په‌سه‌نده‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی باپیر‪ :‬پێموای ‌ه پۆست ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی��ش ده‌ور ‌‬ ‫س��ه‌رۆك�� ‌‬ ‫ی له‌م‬ ‫ی ده‌بینێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫خ��ۆ ‌‬ ‫ی میلله‌ته‌كه‌ماندا‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫قۆناغ ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه پێویستیمان ب ‌ه كۆمه‌ڵێك یاسا‌و‬ ‫ی ئ �ه‌و كێش ‌ه‬ ‫ب��ڕی��ار هه‌ی ‌ه ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵواسراوان ‌ه چاره‌سه‌ربكرێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی یاسا مام جه‌الل‬ ‫ی به‌پێ ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ناتوانێت ببێت به‌سه‌رۆك ‌‬ ‫ی مام‬ ‫ی تر له‌بر ‌‬ ‫ده‌بێت بیر له‌كه‌سێك ‌‬ ‫ج �ه‌الل بكرێته‌وه‌‪ ،‬گ�ه‌ر نه‌گونجێت‬ ‫مام جه‌الل سه‌رۆك كۆمار بێت یان‬ ‫ی له‌گه‌ڵدا نه‌بن‪،‬‬ ‫ی ت��ر ‌‬ ‫پێكهاته‌كان ‌‬ ‫ئه‌وكات ‌ه ده‌بێت بیر له‌وه‌بكرێتـه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی تر بۆ پۆست ‌‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫په‌رله‌مان دیاریبكرێت‪ ،‬پێشموای ‌ه‬ ‫ی چاالك‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌رۆك په‌رله‌مانێك ‌‬ ‫باشمان هه‌بێـت له‌وانه‌ی ‌ه له‌هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫رووه‌و‌ه باشتر بێت بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫ئه‌و كێش ‌ه هه‌ڵواسراوان ‌ه ‌‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدادا ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوو سه‌ردان ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ماو‌ه ‌‬ ‫تاڵه‌بانیت كرد‌و ئه‌وه‌شت راگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌دایت بارگرژییه‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی هێوربكه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫نێوان گۆڕان‌و یه‌كێـت ‌‬ ‫چۆن ئه‌و‌ه روویدا؟‬ ‫ی ب��اپ��ی��ر‪ :‬پێمناخۆش ‌ه‬ ‫ع��ه‌ل � ‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌م‪ ،‬الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان‬ ‫ی یه‌كتر باڵوبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫عه‌یبوعار ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زع��ێ��ك بێته‌پێشه‌وه‌‌و ئاڵۆز ‌‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫له‌واڵتدا بێت‪ ،‬من ئه‌و‌ه به‌زیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بچم ‌ه ال ‌‬ ‫الیه‌ك ده‌زانم‪ ،‬پێش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كاك‬ ‫ی مام ج�ه‌الل سه‌ردان ‌‬ ‫جه‌ناب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایند‌ه ‌‬ ‫نه‌وشیروانم كرد له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی كوردستانه‌و‌ه‬ ‫ی عێراق‌و هه‌رێم ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی قسه‌كاندا‬ ‫قسه‌مانكرد‪ ،‬له‌سیاق ‌‬ ‫ی نێوانیانم كرد‪،‬‬ ‫ی ئه‌و بارگرژیی ‌ه ‌‬ ‫باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌گه‌ر وه‌ك جار ‌‬ ‫ی چ‌‬ ‫پێموت ده‌ڵێ ‌‬ ‫پێشوو قسه‌یه‌ك له‌نێوانتاندا بكه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی سوپاستده‌ك ‌هم‌و هه‌ندێك تێبین ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی خسته‌ڕوو‪ ،‬كاتێكیش مام جه‌اللم‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆمباسكرد ئه‌ویش هه‌ڵوێست ‌‬ ‫بین ‌‬ ‫ی بوو‪ ،‬دواتریش كاك مه‌سعودم‬ ‫ئیجاب ‌‬ ‫ی ئ��ه‌وی��ش باسمكرد‌و‬ ‫ب��ی��ن��ی‌‌و ال ‌‬ ‫داواملێكرد بێن ‌ه ن��او قه‌زیه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێموت هه‌ندێك شت هه‌ی ‌ه ده‌بێت‬ ‫ی بگریت‬ ‫تۆ رێگ ‌ه له‌پێشه‌كییه‌كان ‌‬ ‫ی ب �ه‌دوادا نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫ی ئه‌نجام ‌‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستاش هه‌ر له‌هه‌وڵداین‪ ،‬جه‌ناب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫مام جه‌الل وت ‌‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن موچه‌یان بڕاو‌ه بۆمبێنن‪،‬‬ ‫ی بڕابێت‌و‬ ‫ی به‌ناحه‌ق نان ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫ی چاكده‌كه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫فه‌سڵكرابێـت بۆ ‌‬ ‫ی بۆ ده‌گێڕینه‌وه‌‪ ،‬ئێستا هه‌ر‬ ‫مافه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌نێوانیانداین‪ ،‬داواشمان له‌گۆڕانكرد‬ ‫ی ده‌ڵێن گیراون‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫بمانده‌نێ‪.‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هه‌وڵه‌كان به‌كوێ‬ ‫ی‬ ‫گ��ه‌ی��ش��ت��وون‪ ،‬ه��ی��چ ئه‌نجامێك ‌‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ی ب���اپ���ی���ر‪ :‬ت��ائ��ێ��س��ت��ا‬ ‫ع���ه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ئه‌وه‌یكردومان ‌ه به‌ئیجاب ‌‬ ‫ی م����ام ج������ه‌الل‌و ك��اك‬ ‫ج���ه‌ن���اب��� ‌‬ ‫ن�ه‌وش��ی��روان��م��ان گ��واس��ت��ووه‌ت �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌بوو‌ه ئه‌و‬ ‫له‌هه‌ردووالش ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی راگه‌یاندن‬ ‫گرژیی ‌ه نه‌هێڵرێت‌و شه‌ڕ ‌‬ ‫بوه‌ستێندرێــت‪ ،‬گۆڕان داوایانكرد ك ‌ه‬ ‫خه‌ڵكیان نانبڕاو فه‌سڵكراو‌ه ده‌بێـت‬ ‫ئه‌وان ‌ه چاره‌سه‌ربكرێن‪ ،‬مام جه‌اللیش‬ ‫ی به‌سه‌رچاو با لیسته‌كانم بۆ‬ ‫وت� ‌‬ ‫بێنن‪ ،‬ئێمه‌ش لیسته‌كه‌نمان له‌گۆڕان‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگ��رت��وون‌و داوام���ان له‌براده‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی�ه‌ك��ێ��ـ��ت��ی��ش ك�����ردوو‌ه ب���ه‌زووی��� ‌‬ ‫هه‌وڵبده‌ن‪ ،‬داواشمان له‌كاك مه‌سعود‬ ‫ی هه‌وڵبدات‪،‬‬ ‫ك��رد ئه‌ویش ب �ه‌زووی � ‌‬ ‫ی راسپارد‬ ‫ئه‌ویش د‪.‬ف��وئ��اد حسێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و لیژنه‌ی ‌ه ك ‌ه كات ‌‬ ‫ك ‌ه به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانرابوو تا دووب��ار‌ه به‌خێرا ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌اڵم ‌‬ ‫لێپێچینه‌و‌ه بكات‪ ،‬بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ�ه‌وه‌م��ان ده‌ستبكه‌وێـته‌و‌ه بزانین‬ ‫ی گۆڕان ده‌ڵێت به‌ناحه‌ق نانبڕاو‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وایه‌‌و چه‌ند ‌‬ ‫كراون بزانین چه‌ند ‌‬ ‫ی گۆڕان وتیان‬ ‫وانیه‌‪ ،‬چونك ‌ه براده‌ران ‌‬ ‫تا ئه‌و‌ه چاره‌سه‌ر نه‌بێت قسه‌كردن‬ ‫ی‬ ‫له‌هێوركردنه‌وه‌‌و ئاشته‌وای‌‌و ته‌بای ‌‬ ‫ی نییه‌‪.‬‬ ‫هیچ پاساوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬جگ ‌ه له‌وه‌‪ ،‬تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی گ��ۆڕان‌و‬ ‫ی چ��ی��ك��ردووه‌؟ را ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا چییه‌؟ ئه‌وان‬ ‫چیان ده‌وێـت؟‬ ‫ی باپیر‪ :‬گۆڕان هه‌رئه‌وه‌یان‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی نانبڕاوه‌كانیان‬ ‫ده‌وێت ك ‌ه مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‌و ئ�ه‌و كه‌سانه‌یان‬ ‫گیراون ئازادبكرێن‌و ئه‌و ئیجرائاتان ‌ه‬ ‫ی مافیان خوراو‌ه‬ ‫رابگیرێن‪ ،‬ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆیان بگێڕدرێته‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌و‌ه مه‌رج ‌‬ ‫ی ئ��ه‌و بارگرژیی ‌ه‬ ‫ئ �ه‌وان � ‌ه ب��ۆئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫م��ام جه‌اللیش ئ��ام��اد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫ده‌رب��ڕی‌‪ ،‬به‌اڵم وت ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه ب��وون‌و ئێستا‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫كادیر ‌‬ ‫ی‬ ‫موچه‌مان لێبڕیون مافیان نیی ‌ه داوا ‌‬ ‫ئه‌وه‌بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه وتمان ئه‌گه‌ر‬ ‫ی حكومه‌تن یان‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه كارمه‌ند ‌‬ ‫ی خۆیانه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫خانه‌نیشكراون ماف ‌‬ ‫ی بالیسته‌كه‌م بۆ بێنن ئه‌گه‌ر وابو‬ ‫وت ‌‬ ‫ئه‌وا ئه‌و جۆر‌ه كه‌سان ‌ه مافه‌كانیان بۆ‬ ‫ده‌گێڕینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌ڵێن گۆڕان هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫گفتوگۆ‌و رێككه‌وتنێك له‌گ ‌ه ‌ڵ یه‌كێـت ‌‬ ‫ره‌ت��ده‌ك �ه‌ن �ه‌وه‌؟ چونك ‌ه پێیانوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بانیه‌‌و هیچ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش تاكتیكێك ‌‬ ‫تر؟‬ ‫ی باپیر‪ :‬واهه‌ستمنه‌كردوو‌ه‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ه���ه‌م���وو ش��ت��ێ��ك ره‌ت��ب��ك��ه‌ن��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫قسه‌مان له‌گ ‌ه ‌ڵ ه��ه‌ردووال ك��ردووه‌‌و‬ ‫لیسته‌كه‌شمان له‌گۆڕان وه‌رگرتووه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌ندێك رۆژنام ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه ره‌نگ ‌ه قس ‌ه ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه بینیومان ‌ه ئه‌وان‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ره‌تیناكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ڵێن كۆمه‌ڵێك‬ ‫حه‌قمان لێزه‌وتكراو‌ه با حه‌قه‌كانمان‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوه‌خت ‌‬ ‫بۆ بگێڕنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه مه‌رج ‌‬ ‫ی نوێ‬ ‫ی الپه‌ڕه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئێمه‌ی ‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ یه‌كتر هه‌ڵبده‌ینه‌و‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌و بارگرژیی ‌ه نه‌مێنێـت‪.‬‬

‫مام جه‌الل وتی‌ لیستی‌ ئه‌وكه‌سانه‌ی‌ ئه‌وان ده‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫موچه‌یان بڕاو ‌ه بۆمبێنن‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ به‌ناحه‌ق نان ‌‬ ‫ی چاكده‌كه‌ینه‌وه‬ ‫بڕابێت‌و فه‌سڵكرابێـت بۆ ‌‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/2/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ه ‪ -‬سیاسی‬ ‫دیمان ‌‬

‫‪6‬‬

‫"ده‌كرێت یه‌كێك له‌جێگره‌كانی سه‌رۆكی په‌رله‌مان ژن بێت"‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی كاندیدی لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان له‌كه‌ركوك بۆ ده‌ستوور‬ ‫سازدانی‪ :‬زانا ئه‌حمه‌د‬

‫ئااڵ تاڵه‌بانی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران‌و كاندیدی لیستی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستان له‌كه‌ركوك‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬ده‌ڵێت ئاستی‬ ‫رۆشنبیرو هۆشیاری كۆمه‌ڵگای‬ ‫عێراقی‌و پارت ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئاستێك رێگ ‌ه به‌ژنان‬ ‫بده‌ن پۆست ‌ه سیادیی ‌ه بااڵكان‬ ‫وه‌رگرن‪.‬‬ ‫تاڵه‌بانی پێیوای ‌ه له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌رفه‌تی له‌بارتر بۆ ژنان‬ ‫ره‌خساو‌ه له‌چاو ناوچه‌كانی تری‬ ‫عێراقدا‪.‬‬ ‫‪....................................‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌مجاره‌دا ژنان دووچاری شكستێكی‬ ‫گ��ه‌ور‌ه هاتن له‌به‌رامبه‌ر ركابه‌ر‌ه‬ ‫پیاوه‌كانیان‪ ،‬ئه‌م ‌ه شه‌رعیه‌ت نادات‬ ‫ب �ه‌وه‌ی ك ‌ه له‌كابینه‌ی داهاتووشدا‬ ‫رێگ ‌ه بۆ ژن نه‌كرێته‌و‌ه بۆئه‌وه‌ی‬ ‫له‌پۆست ‌ه هه‌ستیارو سیادییه‌كاندا‬ ‫جێگیر بكرێن؟‬ ‫ئ��ااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬به‌ڵی‪ ،‬كه‌باس‬ ‫له‌پۆست ‌ه س��ی��ادی��ی�ه‌ك��ان ده‌ك�ه‌ی��ن‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ده‌ستنیشانی‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‌ه به‌پێی ده‌ستوورو‬ ‫به‌پێی یاساكانیش له‌عێراقدا به‌مافێكی‬ ‫ره‌وای ژنان ده‌زانرێت‪ ،‬دی��ار‌ه ئێم ‌ه‬ ‫كه‌باس له‌كابینه‌ی حكومه‌تی نوێ‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ره‌نگ ‌ه له‌ئاستی وه‌زیردا كێش ‌ه‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ پۆست ‌ه سیادییه‌كان‬ ‫كێش ‌ه له‌به‌رده‌م ژناندا هه‌بێت‪ ،‬تائێستا‬ ‫زه‌مین ‌ه خ��ۆش ن �ه‌ك��راوه‌‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫یه‌كێك له‌جێگره‌كانی س�ه‌رۆك��ی‬ ‫په‌رله‌مان ژن بێت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌سته‌به‌ری خۆیه‌تی جگ ‌ه له‌(‪)%25‬‬ ‫ه‌ك��ه‌‪ ،‬چونك ‌ه ه�ه‌م��وو ئه‌ندامێكی‬

‫سوێند خ���واردووی ت��از‌ه ده‌توانێت‬ ‫خ��ۆی كاندید بكات ب��ۆ سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان‌و بۆ دوو جێگره‌كه‌ی‪ ،‬دیار‌ه‬ ‫ژنانیش ده‌توانن‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫دانانی ئ�ه‌م پۆستان ‌ه به‌ته‌وافوقی‬ ‫سیاسی ده‌بێت له‌نێوان كوتله‌كاندا‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش هه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ كوتل ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ك ‌ه ئ �ه‌وان پێشنیازی‬ ‫ژنیش بكه‌ن بۆ یه‌كێك له‌جێگره‌كانی‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم ده‌گه‌ڕێمه‌و‌ه‬ ‫سه‌رئه‌وه‌ی هێشتا زه‌مینه‌ی ئیشكردن‬ ‫له‌عێراقدا په‌یوندیدار‌ه ب��ه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫ه �ه‌م��وو س��ه‌رك��رد‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫له‌عێراقدا له‌پیاو پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگاشدا ره‌نگ ‌ه ژن‬ ‫ئاماده‌باشی نه‌بێت ب��ۆئ �ه‌وه‌ی ژن‬ ‫بچێت ‌ه ئه‌و پۆست ‌ه سیادییانه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ته‌ئكیدی ئێم ‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌و‬ ‫رێ��ژه‌ی كه‌دیاریكراو‌ه له‌ده‌ستووردا‬ ‫كه‌منه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬دواتر جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و رێژه‌ی ‌ه بكه‌ین له‌كابینه‌ی نوێدا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬تۆ باست ل�ه‌و‌ه كرد‬ ‫ك ‌ه ئێستا زه‌مین ‌ه له‌بار نیی ‌ه وات ‌ه‬ ‫له‌كابینه‌ی داهاتووشدا ژن ناتوانێت‬ ‫بگات ‌ه هه‌ڕه‌می پۆست ‌ه سیادییه‌كان؟‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬به‌ته‌ئكید ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه هۆكار‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌ه زه‌مینه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه ره‌نگ ‌ه تائێستا له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌و پشگیریی ‌ه‬ ‫دروست نه‌بووبێت بۆ ژن‪ ،‬پاشان زه‌مین ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كه‌ی ‌ه وات ‌ه به‌شی دووه‌می‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌ر پارته‌سیاسییه‌كان‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان خه‌ڵك كاندید ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫پۆستی بااڵ‪ ،‬كوتل ‌ه سیاسییه‌كانیش‬ ‫هێشتا نه‌گه‌یشتوونه‌ت ‌ه ئه‌و ئاسته‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌گه‌ڵ كاندیدێكی پیاودا ژنێكیش‬ ‫كاندید بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پێتوانیی ‌ه به‌شێكیشی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار‌ه ب��ه‌وه‌ی ك ‌ه تائێستا‬ ‫له‌ناو حیزب ‌ه سیاسییه‌كانیشدا ژن‬

‫ئااڵ تاڵه‌بانی‬

‫نه‌یتوانیو‌ه و‌هك‌و پێویست بگات ‌ه‬ ‫ئاستی بااڵو ناوه‌ندی بڕیار‪ ،‬ئه‌م ‌ه وای‬ ‫كردو‌ه ك ‌ه تاڕاده‌یه‌ك له‌پێدانی پۆست ‌ه‬ ‫هه‌ستیاره‌كاندا ژن په‌راوێزبخرێت؟‬ ‫ئ���ااڵ ت��اڵ��ه‌ب��ان��ی‪ :‬راس��ت�� ‌ه ژن‬ ‫نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه ناوه‌ندی بڕیاری پارت ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان‪ ،‬ن �ه‌ك ته‌نها پارت ‌ه‬ ‫دینییه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو به‌پارت ‌ه لیبڕاڵی‌و‬ ‫عه‌لمانییه‌كانیش‪ ،‬ئه‌مه‌ش مانای ئه‌و‌ه‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه ژنی به‌توانا نیی ‌ه له‌ناو پارت ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كاندا ك ‌ه كاندید بكرێت بۆ‬ ‫پۆستی بااڵو ژن خۆی نه‌یویستبێت‬ ‫بگات ‌ه ئه‌و ئاسته‌‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌م پێكرد‬ ‫زه‌مینه‌ك ‌ه تائێستا له‌بار نییه‌و هێشتا‬

‫دروستنه‌بووه‌‪ ،‬ن ‌ه له‌ناو كۆمه‌ڵگا ن ‌ه‬ ‫له‌ناو پارت ‌ه سیاسییه‌كاندا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬روون���ت ن �ه‌ك��رده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه چانسی ژن له‌وه‌رگرتنی پۆست ‌ه‬ ‫سیادییه‌كان له‌چ ئاستێكدا ده‌بێت‬ ‫له‌كابینه‌ی داهاتوودا؟‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬ئێم ‌ه كارمان بۆ‬ ‫كردوه‌و داوامان كردو‌ه وه‌ك بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ژنان له‌عێراقدا له‌پارت ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫ك ‌ه ده‌چن ‌ه ناو پێكهاته‌ی حكومه‌ته‌وه‌و‬ ‫له‌په‌رله‌ماندا پشكی زۆریان هه‌یه‌‪ ،‬ژن‬ ‫كاندید بكه‌ن بۆ ئه‌و پۆست ‌ه بااڵیانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیسانه‌و‌ه ئێم ‌ه پێمانوای ‌ه چانسی‬ ‫ژن بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه كه‌متره‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬ئێو‌ه وه‌ك ژنان تاچه‌ند‬ ‫له‌به‌رنامه‌تاندای ‌ه ك ‌ه فراكسیۆنێكی‬ ‫تایبه‌تی له‌سه‌رجه‌م كوتل ‌ه جیاوازه‌كان‬ ‫بۆ ژن��ان دروستبكه‌ن به‌جیاوازی‬ ‫ئایدۆلۆژیاو بیركردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌پێناو جێگیركردنی ژماره‌یه‌ك له‌ژنان‬ ‫له‌ناوه‌ندی بڕیاردا؟‬ ‫ئ��ااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬ئێم ‌ه له‌چه‌ند‬ ‫ساڵی راب���ردوودا ئ�ه‌و هه‌نگاوه‌مان‬ ‫نا‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ست‬ ‫نه‌هێنا‪ ،‬به‌بۆنه‌ی الوازی ئه‌دای هه‌ندێك‬ ‫له‌ژنه‌كان له‌سه‌رجه‌م كوتله‌كاندا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها نه‌بوونی ئیراده‌یه‌كی زۆر‬ ‫به‌هێزی ژنان له‌و فراكسیۆنه‌ی كه‌باست‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌ئكید له‌م په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫تاز‌ه هه‌ڵبژێردراوه‌ش هه‌مان هه‌وڵ‬ ‫دووبار‌ه ده‌كه‌ینه‌و‌ه بۆ دروستكردنی‬ ‫ئه‌و كوتله‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه كاتی ده‌وێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت ئێم ‌ه وه‌ك��و ج��اری پێشوو‬ ‫رێكبكه‌وین له‌سه‌ر میكانیزمه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ئامانج ‌ه هاوبه‌شه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ندێك كار ك��راو‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ژنان‌و ئیشی باشی بۆ كراو‌ه الی ئێمه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم الی هه‌ندێك الیه‌نی تر ئیشی‬ ‫له‌سه‌ر نه‌كرابێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‬ ‫ئ �ه‌م��ج��اره‌ی (‪)3\7‬دا كاندیدانی‬ ‫ژنان له‌به‌رامبه‌ر پیاواندا دووچ��اری‬ ‫شكستهێنان ه��ات �ن‌و زۆری��ن �ه‌ی��ان‬ ‫پێویستیان ب �ه‌وه‌ی � ‌ه ك ‌ه به‌ده‌نگی‬ ‫كۆتا س��ه‌رك��ه‌ون‪ ،‬ت��ۆ ئه‌م ‌ه بۆچی‬ ‫ده‌گێڕیته‌وه‌؟ ئایا به‌شێكی په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���ه‌الوازی ئ���ه‌دای ژن��ان �ه‌و‌ه نه‌بوو‌ه‬ ‫له‌خولی رابردووی په‌رله‌ماندا؟‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬راست ‌ه ژنان كه‌متر‬ ‫توانیویان ‌ه بگه‌ن ‌ه ده‌نگی پیاوان‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه ئه‌گه‌ر به‌ده‌نگی كۆتا نه‌بێت‬ ‫نه‌توانن بچن ‌ه نێو په‌رله‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم من پێموانی ‌ه ئه‌م ‌ه شكست‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڵكو یه‌كه‌م ئه‌زمون ‌ه بۆئه‌وه‌ی‬

‫بتوانن له‌به‌رامبه‌ر پیاواندا دابه‌زن‌و‬ ‫به‌شێك له‌ده‌نگه‌كان بۆ خۆیان بب ‌هن‌و‬ ‫تیاشیاندای ‌ه ده‌نگی زۆرباشی هێناوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌راوردكارییه‌ك‬ ‫له‌نێوان كاندیدانی ژنانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌جیاوازی لیسته‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ كاندیدانی ژنانی ناوه‌ڕاستی‬ ‫باشوور بكه‌ین‪ ،‬ل�ه‌چ الیه‌كدا ژنان‬ ‫توانیویان ‌ه زۆرترین ده‌نگ بۆ خۆیان‬ ‫مسۆگه‌ر بكه‌ن؟‬ ‫ئ��ااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان ژنان ئاستێكی‬ ‫باشیان بڕیوه‌‪ ،‬له‌چاو پارێزگاكانی‬ ‫ن��اوه‌ڕاس �ت‌و ب��اش��وور‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ژنێك‬ ‫ژم��اره‌ی ده‌نگ ‌ه به‌ده‌ستهاتووه‌كانی‬ ‫نه‌گه‌یشتبێت ‌ه دوو هه‌زار ده‌نگ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب�ه‌ه��ۆی ئ���ه‌وه‌ی ك� ‌ه س�ه‌رك��رده‌ك�ه‌ی‬ ‫ده‌نگێكی زۆری به‌ده‌ستهێناو‌ه‬ ‫س �ه‌رك �ه‌ون‪ ،‬ب �ه‌اڵم ره‌نگ ‌ه الی ئێم ‌ه‬ ‫ژنێك له‌سه‌رو (‪ )10‬هه‌زار ده‌نگیشی‬ ‫به‌ده‌ستهێنابێت‪ ،‬چانسی سه‌ركه‌وتنی‬ ‫كه‌مبێت‪ ،‬م�ه‌گ�ه‌ر به‌كورسی كۆتا‬ ‫سه‌ربكه‌وێت‪ ،‬بۆی ‌ه من ئه‌م ‌ه به‌شكست‬ ‫نازانم بۆ ژنانی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌سه‌ركه‌وتنێكی زۆری‬ ‫ژنانی ده‌زانم ئه‌گه‌ر به‌راوردی بكه‌ین‬ ‫به‌پارێزگاكانی ناوه‌ڕاستی باشوور‪ ،‬ژنی‬ ‫كورد له‌پێش ژنی هه‌موو كوتله‌كانی‬ ‫تره‌وه‌ی ‌ه له‌به‌ده‌ستهێنانی ده‌نگدا‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬وه‌ك له‌هه‌ندێك‬ ‫له‌میدیاكاندا باسكرا‪ ،‬ئێو‌ه توانیتان‬ ‫ركابه‌ری سه‌ره‌كی زۆرێك له‌پیاوانی‬ ‫كاندیدكراو بن له‌پارێزگای كه‌ركوكدا‪،‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كان‬ ‫توانیتان چه‌ند ده‌ن��گ بۆ خۆتان‬ ‫مسۆگه‌ر بكه‌ن ؟‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی‪ :‬تا ئه‌نجامی كۆتایی‬ ‫وه‌رنه‌گرم ناتوانم ئاشكرای بكه‌م‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم توانیوم ‌ه رك��اب �ه‌ری زۆرب��ه‌ی‬ ‫پیاوه‌كان بكه‌م‪.‬‬

‫رێوی به‌كونه‌و ‌ه نه‌ده‌چوو‪ ،‬هه‌ژگێشی به‌دوای خۆیدا راده‌كێشا‬

‫ی ‪ 140‬به‌مردوو ده‌زانن‌و به‌نیازی هاوپه‌یمانیشن‬ ‫عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كانی لیستی عێراقییه‌ ماده‌ ‌‬ ‫زانیار داقوقی‬

‫به‌شێكی زۆری عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫نێو لیستی عێراقییه‌‪ ،‬م��اده‌ ‌‬ ‫‪ 140‬به‌مردوو ده‌زان��ن‪ ،‬له‌والشه‌و ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی لیسته‌كه‌یان به‌مه‌به‌ستی‬ ‫هاوپه‌یمانێتی له‌گه‌ڵ كورد سه‌ردانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫تائێستا به‌شێكی زۆر ل�ه‌و‬ ‫ع���ه‌ره‌ب‌و توركمانانه‌ی‌ كه‌ له‌نێو‬ ‫لیستی عێراقییه‌دا ب �ه‌ش��داری��ان‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان��دا ك����ردووه‌‪،‬‬ ‫ماده‌ی‌ ‪ 140‬به‌مردوو ده‌زان�ن‌و دژی‬ ‫جێبه‌جێكردنی ئه‌و ماده‌یه‌ن‪ ،‬ئاماژ ‌ه‬ ‫ب �ه‌وه‌ش ده‌ك �ه‌ن ئاماده‌ی‌ به‌ستنی‬ ‫هاوپه‌یمانێتین له‌گه‌ڵ كورده‌كان‬ ‫بۆ پێكهێنانی حكومه‌تی داهاتووی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی راب��ردوودا ئه‌یاد‬ ‫عه‌الوی‪ ،‬سه‌رۆكی لیستی عێراقیی ‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌ستی تاوتوێكردنی پرسی‬ ‫پێكهێنانی ح��ك��وم�ه‌ت��ی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫س���ه‌ردان���ی ه��ه‌ری��ه‌ك��ه‌ ل��ه‌ج��ه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌و مه‌سعود بارزانیان كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و سه‌ردانه‌ی‌ عه‌الوی له‌الیه‌ن‬ ‫به‌شێك له‌الیه‌نه‌كانی نێو لیستی‬ ‫عێراقییه‌‪ ،‬ب �ه‌س �ه‌ردان��ی سه‌رۆكی‬

‫لیستی عێراقییه‌ نه‌درایه‌ قه‌ڵه‌م‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌ردانه‌كه‌یان ته‌نها وه‌كو‬ ‫سه‌رۆكی حیزبه‌كه‌ی خۆی ئاماژ ‌ه‬ ‫پێكرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵح به‌رپرسێكی به‌ره‌ ‌‬ ‫توركمانی‌‌و كاندیدی‌ لیستی‌ عێراقیی ‌ه‬ ‫له‌شاری‌ كه‌ركوك له‌لێدوانێكیدا‪،‬‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��ووری وت "ئ��ێ��م�ه‌ وه‌ك‬ ‫توركمانه‌كان هاوپه‌یمانێتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردستاندا به‌كارێك ‌‬

‫ئاسایی ده‌بینین‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و مه‌رجانه‌دانین كه‌هاوپه‌یمانی‬ ‫كوردستان داوای��ده‌ك��ات به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌ی‌ ماده‌ی‌ ‪140‬دا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ساڵح وتی "سه‌ردانه‌كه‌ی‌ عه‌الو ‌‬ ‫بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌هیچ جۆرێك‬ ‫به‌ناوی‌ لیستی‌ عێراقییه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو به‌ناوی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ سه‌ردان ‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی به‌ره‌ی‌ توركمانی‬

‫ی‬ ‫روونیشیكرده‌وه‌ كه‌ده‌بێت عه‌الو ‌‬ ‫ن��ی��ازی‌ هاوپه‌یمانی‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫لیستیك بێت‪ ،‬ده‌بێت ئ��اگ��ادار ‌‬ ‫س �ه‌رج �ه‌م ئ �ه‌و الی�ه‌ن��ان�ه‌ بكاته‌و ‌ه‬ ‫ك �ه‌ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ن ل �ه‌ن��ێ��و لیستی‬ ‫عێراقییه‌دا‪.‬‬ ‫ه��ه‌وره‌ه��ا ئ��ام��اژه‌ی‌ ب �ه‌وه‌ش��دا‬ ‫ك�ه‌ئ�ه‌و الی�ه‌ن��ان�ه‌ی‌ هاوپه‌یمانیان‬ ‫له‌گه‌ڵ لیسته‌كه‌ی‌ عه‌الویدا كردووه‌‪،‬‬ ‫س�ه‌رج�ه‌م��ی��ان م���اده‌ی‌ ‪140‬ی���ان ال‬

‫ی‬ ‫م��ردووه‌‌و وتیشی "به‌اڵم حكومه‌ت ‌‬ ‫ع��ێ��راق �ی‌ ب �ه‌ب �ێ‌ ب���ه‌ش���داری‌ ك��ورد‬ ‫پێكناهێنرێت‪ ،‬به‌اڵم هیچ عێراقییه‌ك‬ ‫واز له‌كه‌ركوك ناهێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئوسامه‌ نجێفی سه‌رۆكی‬ ‫لیستی عێراقییه‌‪ ،‬ل�ه‌پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫موسڵ‪ ،‬پێشتر ئه‌وه‌ی راگه‌یاندبوو‬ ‫هاوپه‌یمانێتی‌ له‌گه‌ڵ كورددا له‌سه‌ر‬ ‫ماده‌ی‌ ‪ 140‬ره‌تده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كورده‌كان سوورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نابێت سازش له‌سه‌ر مافه‌ ره‌واكانیان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ماده‌ی‌ ‪ ،140‬به‌اڵم‬ ‫زۆرێك له‌وانه‌ی‌ ئێستا له‌نێو لیستی‬ ‫عێراقییه‌دان پێیانوایه‌ ماده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫ماده‌یه‌كی ده‌ستووریی مردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫م�ه‌ح��م��ود ع��وس��م��ان كاندید ‌‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی‌ رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫"شۆڤێنیه‌ عه‌ره‌به‌كانی‌ ناو لیست ‌‬ ‫عێراقییه‌ ده‌بنه‌ كێشه‌و ئاڵۆزی‌ بۆ‬ ‫مافه‌ ره‌واكانی‌ كورد دروستده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫عوسمان وت �ی‌ "ده‌ب��ێ��ت ك��ورد‬ ‫وریابێت‌و پێشوه‌خت گفتوگۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیدا بكات‪ ،‬پاشان له‌گه‌ڵ ئه‌وانی‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵح‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ تائێستا له‌نێو خۆیاندا وه‌كو‬ ‫لیستی عێراقییه‌‪ ،‬كۆبوونه‌وه‌یان‬

‫نه‌كردووه‌‪ ،‬تاوه‌كو بڕیار له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه‬ ‫بده‌ن‪ ،‬به‌چ شێوه‌یه‌ك هاوپه‌یمانێتی‬ ‫ی‬ ‫ب��ك �ه‌ن‪ .‬ئ��ه‌و وت��ی‌ "به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ه��اوپ��ه‌ی��م��ان��ی‌ ل���ه‌گ���ه‌ڵ لیست ‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫پێشتر خۆمانی‌ بۆ ئاماده‌ بكه‌ین‌و‬ ‫ی‬ ‫گفتوگۆی‌ س �ه‌رج �ه‌م الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫پێویسته‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نها یه‌ك الیه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ عه‌الوی به‌و‬ ‫مه‌رجانه‌ی كورد رازینابێت كه‌ باس‬ ‫له‌ماده‌ی‌ ‪ 140‬ده‌كه‌ن‌و وتی‌ "چونك ‌ه‬ ‫زۆرب��ه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتیان‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ع�ه‌الوی��دا ك���ردووه‌‪ ،‬م��اده‌ ‌‬ ‫‪140‬یان ال مردووه‌"‪.‬‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ك��ی ت����ره‌وه‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫خزر جبوری‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوك رایگه‌یاند "لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌ روویه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌كییه‌‌و ده‌بێت كورد له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقی‌ به‌شداربێت‪ ،‬به‌اڵم عه‌الو ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیستی‌ عێراقییه‌یه‌ ئێمه‌ش‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وداین‪ ،‬به‌اڵم نابێت عه‌الو ‌‬ ‫له‌سه‌ر كه‌ركوك هاوپه‌یمانێتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌ كوردییه‌كاندا دروستبكات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌رك���وك‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ع�ه‌الوی‌‌و كورده‌كان له‌سه‌ر ماده‌ ‌‬ ‫‪140‬بێت‪ ،‬ئه‌وا ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫که‌رکوک‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪11‬‬

‫ئه‌گه‌ر کوڕ بوو نه‌ورۆز و کچیش بوو ناوی بنێن به‌هار‬

‫ی داهاتوودا كه‌ركوك نه‌گه‌ڕێنرێته‌و ‌ه‬ ‫ــ ‌‬ ‫ــه‌تا هه‌تایه‌ ناگه‌ڕێنرێته‌وه‌"‬

‫بكرێت‪ .‬چاره‌سه‌ركردن ‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫هه‌تا زووت��ر بێت بۆ عێراق باشتره‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه مانه‌و‌ه ‌ی به‌هه‌ڵپه‌سێردراوی‌‬ ‫كاریگه‌ری ‌ی خراپ ‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر ئایند‌هی‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌ئێستادا ده‌بێت كورد‬ ‫چی بكات بۆ یه‌كالییكردنه‌و‌ه ‌ی مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫كه‌ركوك؟‬ ‫د‪ .‬ن����ور ‌ی ت��اڵ �ه‌ب��ان �ی‌‪ :‬ده‌ب��ێ��ت‬ ‫ل�ه‌م�ه‌س�ه‌ل� ‌ه ‌ی ب�ه‌ش��داری��ك��ردن� ‌ی ك��ورد‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی داهاتوودا‪ ،‬هێز‌ه كوردییه‌كان‬

‫جه‌خت له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ده‌بوای ‌ه‬ ‫كورد له‌گ ‌ه ‌ڵ دروستكردنه‌و‌ه ‌ی حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقدا جه‌خت ‌ی له‌سه‌ر چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه بكردایه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌بڕوا ‌ی من‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ماو‌ه ‌ی چوار ساڵ ‌ی داهاتوودا‬ ‫كێش ‌ه ‌ی كه‌ركوك چاره‌سه‌رنه‌كرێت‌و‬ ‫نه‌گه‌ڕێنرێته‌و‌ه سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌وا بۆ هه‌تا هه‌تای ‌ه نابێته‌و‌ه ب ‌ه به‌شێك‬ ‫له‌كوردستان‪ .‬له‌سااڵن ‌ی راب���ردوودا‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌به‌غداد ه�ه‌وڵ��ی��داو‌ه ئه‌و‬

‫مه‌سه‌له‌ی ‌ه دوابخات‌و كارینه‌كردوو‌ه بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌ی ماد‌ه ‌ی ‪.140‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬پاش ‪7‬سا ‌ڵ ل ‌ه روخانی‌‬ ‫سه‌دام‪ ،‬تاچه‌ند توانراو‌ه شوێنه‌واره‌كانی‌‬ ‫ته‌عریب‌و ته‌بعیس بسڕێنه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬ن��ور ‌ی تاڵه‌بانی‌‪ :‬ب �ه‌داخ �ه‌وه‌‬ ‫له‌ماو‌ه ‌ی چه‌ند ساڵ ‌ی راب��ردوودا‪ ،‬كورد‬ ‫دوو ئیدار‌ه ‌ی له‌شار ‌ی كه‌ركوك هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫دوو پ�ه‌روه‌رده‌و دوو ده‌زگا ‌ی ئاسایش‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ش ك��اری��گ �ه‌ری � ‌ی خ��راپ � ‌ی ب��ووه‌‬ ‫له‌سه‌رئه‌و‌ه ‌ی نه‌توانرێت شوێنه‌واره‌كانی‌‬

‫به‌عه‌ره‌بكردن ‌ی كه‌ركوك بسڕێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬كه‌باس له‌وه‌ده‌كرێت‬ ‫ژمار‌ه ‌ی ده‌نگه‌كان ‌ی ئه‌لعێراقی ‌ه له‌پێش‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌ی كوردستانه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی له‌سه‌ر ناسنام ‌ه ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ده‌كات؟‬ ‫د‪ .‬نور ‌ی تاڵه‌بانی‪ :‬ئه‌و ئاماران ‌هی‌‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه ده‌خرێنه‌ڕوو راست نین‪،‬‬ ‫چونك ‌ه عه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان له‌حه‌ویجه‌و‬ ‫زاب‌و چه‌ند شوێنێك ‌ی تر ساخته‌كاریی‌‬ ‫زۆریان كردووه‌و نه‌یانهێشتو‌ه چاودێرانی‌‬ ‫لیست ‌ه كوردییه‌كان بچن ‌ه هیچ ناوه‌ندێكی‌‬ ‫ده‌نگدان ‌ی ئه‌و شوێنانه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‬ ‫ژماران ‌ه راستنین‌و كورد هه‌مان ده‌نگی‌‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 2005‬به‌ده‌ستده‌هێنێته‌و‌ه كه‌ڕێژ‌هی‌‬ ‫‪%62‬ه‌و هه‌ر زۆرینه‌ی ‌ه له‌شار ‌ی كه‌ركوك‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگه‌له‌و‌ه ‌ی هێشتا ناوچه‌كانی‌‬ ‫كفر ‌ی‌و دوزو شوێنه‌كان ‌ی تر ‌ی ل ‌ه رووی‌‬ ‫ئیدارییه‌و‌ه نه‌خراوه‌ته‌و‌ه سه‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ �ه‌و شوێنانه‌یش ‌ی بخرێته‌و‌ه س�ه‌ر‪،‬‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ژم��ار‌ه ‌ی كورد ‌ی شاره‌كه‌‬ ‫له‌چاو پێكهاته‌كان ‌ی تر چه‌ند زۆره‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێت ‌ه خاڵێك ‌ی به‌هێز له‌هه‌ر‬ ‫رێككه‌وتنێك ‌ی كورد له‌گ ‌ه ‌ڵ هێزه‌كانی‌‬ ‫عێراق له‌بار‌ه ‌ی چاره‌سه‌ركردن ‌ی مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌‪.‬‬

‫ی ل ‌ه كه‌ركوك له‌ده‌ستده‌ده‌ن‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ــ ‌‬

‫ـــــــككناجێل‬

‫داب �ه‌ش��ك��ردن � ‌ی ده‌س����ه‌اڵت رازی��ب��وون‬ ‫به‌شداری ‌ی له‌به‌ڕێوه‌بردن ‌ی پارێزگاكه‌دا‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌پێ ‌ی ئه‌و رێككه‌وتن ‌ه پارێزگار‬ ‫كورد ده‌بێت له‌كاتێكدا دوو جێگره‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫عه‌ره‌بێك‌و توركمانێك ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی پارێزگار ‌ی كه‌ركوك هێشتا‬ ‫جێ ‌ی مشتومڕ‌ه دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی عه‌ر‌هب‌و‬ ‫توركمان تاڕاده‌یه‌ك ‌ی زۆر دووركه‌وتنه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوا ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی ساڵ ‌ی ‪‌2005‬و كورده‌كان‬ ‫ب��وون � ‌ه زۆری��ن��ه‌‪ ،‬حكومه‌ت ‌ی عێراق‬ ‫كه‌ركوك ‌ی له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی پارێزگاكان ‌ی‬ ‫مانگ ‌ی كانوون ‌ی دووه‌م ‌ی ‪ 2009‬بێبه‌شكرد‬ ‫له‌ترس ‌ی هه‌اڵیسان ‌ی ئاڵۆزی ‌ی تایه‌فی‌‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌ی ئه‌و پێشهاتان ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌چوون ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی ك�ه‌رك��وك به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئاشتییان ‌ه م��ای� ‌ه ‌ی سه‌رسوڕمانێك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌یه‌‪ ،‬بۆ دڵنیابوون له‌به‌ڕێوه‌چوون ‌ی‬ ‫ئاشتیان ‌ه ‌ی پرۆسه‌ك ‌ه پۆلیس ‌ی عێراق ‪56‬‬ ‫ده‌وری ‌ه ‌ی گه‌ڕۆك ‌ی له‌ناو شار ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ل ‌ه رۆژ ‌ی ده‌نگداندا باڵوكردبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫پ�ه‌ی��ام��ن��ێ��ر ‌ی رادی�����ۆ ‌ی عێراق ‌ی‬ ‫ئ���ازاد ده‌ڵ��ێ��ت هاوپه‌یمانێت ‌ی ك��ورد‬ ‫پێشبینیكردوو‌ه ئه‌نجامێك ‌ی زۆر باش‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌ده‌ستهبێنێت‌و له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫له‌ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه دڵنیا نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر به‌ئاگاهاتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێشبین ‌ی‬ ‫ده‌ك��رد ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر ‌ی ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێده‌چێت‬

‫دابه‌شبوون ‌ی ده‌نگ ‌ی كورده‌كان به‌سه‌ر‬ ‫ژم��اره‌ی�ه‌ك له‌حیزبه‌كان كه‌یه‌كێكیان‬ ‫گۆڕان ‌ه په‌رش‌و باڵوبووبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ب���ۆئ���ه‌وه‌ش ده‌دات ك ‌ه‬ ‫هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان ملمالنێیه‌كی‌‬ ‫توند له‌گ ‌ه ‌ڵ لیست ‌ی ئه‌لعێراقیی ‌ه ده‌كات‬ ‫ك ‌ه زۆرین ‌ه ‌ی ع��ه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان ‌ی‬ ‫كه‌ركوك ده‌نگیان پێداوه‌‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك‬ ‫دوا ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق‪،‬‬ ‫سه‌ركرد‌ه سیاسییه‌كان ‌ی ك��ورد وه‌كو‬ ‫هاوتا توركمانه‌كان جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كێتی هه‌ڵوێستیان له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌ركوك ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬كورده‌كان پێیانوای ‌ه‬ ‫كه‌ركوك پایته‌خت ‌ی مێژووی ‌ی‌و سروشت ‌ی‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌یان ‌ه له‌باكور ‌ی عێراق‌و سوورن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجامدان ‌ی راپرسییه‌ك بۆ‬ ‫دیاریكردن ‌ی ئایند‌ه ‌ی پارێزگاكه‌‪.‬‬ ‫رزگار عه‌ل ‌ی سه‌رۆك ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێزگا ‌ی كه‌ركوك ده‌ڵێت "مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌ركوك پێشتر له‌گۆڕه‌پان ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫عێراقدا خ��راوه‌ت�ه‌ڕوو بۆئه‌و‌ه ‌ی به‌پێ ‌ی‬ ‫م���اد‌ه ‌ی ‪‌ 140‬ی ده‌س���ت���وور ‌ی عێراق‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌نگاو‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌ی ماد‌هی‌‬ ‫‪ 140‬ب��ری��ت��ی��ن ل��ه‌چ��اره‌س��ه‌رك��ردن�� ‌ی‬ ‫كێش ‌ه ‌ی خاوه‌ندارێت ‌ی‌و سه‌رژمێری ‌ی‬ ‫گشت ‌ی‌و ئه‌نجامدان ‌ی راپرس ‌ی بۆئه‌و‌ه ‌ی‬

‫پێده‌چێت توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان ده‌نگه‌ نوێیه‌كانیان‬ ‫ی داهاتوو به‌كاربهێنن‌و‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی تر ماده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫هه‌وڵبده‌ن بۆئه‌وه‌ی‌ جارێك ‌‬ ‫بخه‌نه‌ دانوستانه‌وه‌‬

‫دانیشتوان ‌ی پارێزگاك ‌ه بڕیار له‌ئایند‌ه ‌ی ع��ێ��راق�� ‌ی ب���ۆ رووب����ه‌ڕووب����ون����ه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم تائێستا له‌هیچكام له‌و هاوپه‌یمانێتی ‌ی ده‌وڵه‌ت ‌ی یاسای ‌ی سه‌رۆك‬ ‫بوارانه‌دا كار ‌ی زۆر نه‌كراوه‌‪ ،‬زۆرب ‌ه ‌ی وه‌زیران نور ‌ی مالیك ‌ی بۆ خۆگونجاندن ‌ی‬ ‫داواك��ان�� ‌ی چ��اره‌س �ه‌رك��ردن � ‌ی كێش ‌ه ‌ی سیاسه‌ت ‌ی عێراق له‌گ ‌ه ‌ڵ الیه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫خ��اوه‌ن��دارێ��ت � ‌ی ی �ه‌ك�لان �ه‌ك��راوه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬خاوه‌ن باكگراوه‌ند ‌ی تایه‌ف ‌ی‌و ئیتنیك ‌ی‬ ‫هه‌ربه‌پاساو ‌ی دروستنه‌بوون ‌ی بارگرژ ‌ی ده‌ركه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫له‌ناوچ ‌ه جێیناكۆكان سه‌رژمێری ‌ی‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ نزیكبوونه‌و‌ه ‌ی ژماردن ‌ی‬ ‫گشتی ‌ی بۆ م��او‌ه ‌ی ساڵێك دواخ��راو‌ه‌و ده‌نگه‌كان له‌خاڵ ‌ی كۆتایی‌‪ ،‬هاوپه‌یمانێت ‌ی‬ ‫ئه‌و راپرسیی ‌ه ‌ی ده‌بوای ‌ه له‌كۆتای ‌ی ‪ 2007‬عێراق ‌ی نیشتمان ‌ی حیزب ‌ه مه‌زهه‌بیی ‌ه‬ ‫ئه‌نجامبدرای ‌ه نه‌كرا‪.‬‬ ‫شیعیه‌كان ل �ه‌پ��ل � ‌ه ‌ی سێیه‌مدایه‌و‬ ‫ل��ه‌ب��ی��رك��ردن ال ‌ی ك���ورده‌ك���ان هاوپه‌یمانی ‌ی كوردستانیش چواره‌مه‌‪،‬‬ ‫قبوڵنه‌كراو‌ه‌و دڵنیان له‌و‌ه ‌ی نوێنه‌ره‌كانیان تائێستا سیاسه‌ت ‌ی په‌رله‌مان ‌ی له‌عێراقدا‬ ‫له‌به‌غدا‬ ‫به‌په‌رله‌مانتاره‌كانیانیشه‌و‌ه خ��ۆ ‌ی له‌پێكهێنان ‌ی هاوپه‌یمانێتیدا‬ ‫له‌ناوچ ‌ه جێیناكۆكه‌كان به‌رده‌وام ده‌بن ده‌بینێته‌وه‌و ل �ه‌ڕاب��ردوودا كورده‌كان‬ ‫له‌دروستكردن ‌ی فشار بۆ جێبه‌جێكردن ‌ی ده‌ریاخستوو‌ه شاره‌زان له‌پیاده‌كردن ‌ی‬ ‫ماد‌ه ‌ی ‪ ،140‬به‌هه‌مان شێو‌ه پێده‌چێت رۆڵێك ‌ی سیاسی ‌ی كاریگه‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان ده‌نگ ‌ه نوێیه‌كانیان حیزب ‌ه ك��وردی��ی�ه‌ك��ان ب����ه‌رده‌وام بن‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌ی داه��ات��وو به‌كاربهێنن‌و له‌بینین ‌ی ئه‌و رۆڵ ‌ه له‌ئێستادا یان رۆڵیان‬ ‫هه‌وڵبده‌ن بۆئه‌و‌ه ‌ی جارێك ‌ی تر ماد‌ه ‌ی كه‌مبووبێته‌وه‌‪ ،‬ئ��ه‌و‌ه له‌دواقۆناغدا‬ ‫‪ 140‬بخه‌ن ‌ه دانوستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ری ‌ی راسته‌وخۆ ‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫راك��ان سه‌عید جێگر ‌ی عه‌ره‌ب ‌ی ره‌وش��� ‌ی ك��ه‌رك��وك‪ ،‬ك��ورد ده‌ی �ه‌وێ��ت‬ ‫پارێزگار ‌ی كه‌ركوك ده‌ڵێت "ئه‌نجام ‌ی ببێت ‌ه به‌شێك له‌هه‌رێم ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌ی ئه‌م مانگ ‌ه له‌م دواییانه‌دا هه‌ژموون ‌ی توركمانه‌كان ‌ی‬ ‫زه‌مین ‌ه ‌ی بۆ دیالۆگ ره‌خساندووه‌‪ ،‬ئێستا كه‌ركوك‌و فراكسیۆن ‌ی عه‌ره‌ب ‌ی به‌سه‌ر‬ ‫دوو الیه‌ن ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی هه‌ن له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی ده‌س����ه‌اڵت ده‌ی���ه‌وێ���ت ئ���ه‌و م �ه‌رام � ‌ه‬ ‫كه‌ركوكدا‪ :‬یه‌كه‌میان لیست ‌ی ئه‌لعێراقی ‌ه‌و سه‌رنه‌گرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ك��� ‌ه ‌ی ت��ری��ش��ی��ان هاوپه‌یمانی‬ ‫ك���ورد‌و ع����ه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان‬ ‫كوردستانی‌‪ ،‬به‌م شێوه‌ی ‌ه سیستم ‌ی ه �ه‌م��ووی��ان داوا ‌ی ش���ار ‌ی ك�ه‌رك��وك‬ ‫سه‌ره‌ك ‌ی گفتوگۆ به‌ب ‌ێ ده‌ستوه‌ردان ده‌كه‌ن له‌سه‌رئه‌و بنه‌مای ‌ه ‌ی ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫روون‌و ئاشكرایه‌"‪.‬‬ ‫دوورودرێژ ‌ی مێژوویی ‌ه له‌و ناوچه‌یه‌ن‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌ك ‌ه ‌ی به‌ر‌ه ‌ی توركمان ده‌ڵێت‬ ‫"توركمانه‌كان دووه‌م گه‌وره‌ترین گروپن‬ ‫دیمه‌ن ‌ی نوێ ‌ی سیاسیی‌‬ ‫ئه‌لعێراقیی ‌ه ك ‌ه سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ له‌باكوور ‌ی عێراق له‌دوا ‌ی كورده‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێشووتر ئه‌یاد ع�ه‌الو ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی هه‌بوونیان له‌م ناوچه‌ی ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌رنامه‌یه‌ك ‌ی نیشتمان ‌ی به‌ده‌ر سه‌رده‌م ‌ی ئیمپراتۆریه‌ت ‌ی سه‌لجوقی‌‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ما ‌ی تایه‌ف ‌ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا ئه‌و كات ‌ه هۆز ‌ی تورك رووبه‌رێك ‌ی فراوان‬ ‫خسته‌ڕوو‪ ،‬سه‌ركه‌وتوبوو له‌دروستكردن ‌ی زه‌وییان داگیركردوو‌ه ك ‌ه له‌ئێرانه‌و‌ه تا‬ ‫ب�ه‌ره‌ی�ه‌ك� ‌ی ه��اوب �ه‌ش ل�ه‌س�ه‌ر ئاست ‌ی توركیا ‌ی نو ‌ێ درێژده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫كه‌ركوك له‌دوا ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ئا‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ب��ه‌گ��وێ��ر‌ه ‌ی رۆژن���ام��� ‌ه ‌ی ن��ی��وی��ۆرك‬ ‫تایمز‪ ،‬ئه‌نجام ‌ی به‌رای ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان دابه‌شبوون ‌ی قوڵ ‌ی ك��ورد‌و‬ ‫ع���ه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان ده‌رده‌خ���ات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌وڵه‌كان ‌ی واشنتۆن‌و نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان ب��ۆ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك ئاڵۆز ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ‌ی ب����ه‌وه‌داو‌ه ك� ‌ه زۆرب�� ‌هی‌‬ ‫عه‌ره‌ب ‌ه سونه‌كان‌و توركمانه‌كان ده‌نگیان‬ ‫به‌لیست ‌ی ئه‌لعێراقی ‌ه داو‌ه ك ‌ه ئه‌یاد‬ ‫ع�ه‌الو ‌ی س�ه‌رۆك وه‌زیران ‌ی پێشووتری‌‬ ‫عێراق سه‌رۆكایه‌ت ‌ی ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌نگیان ب �ه‌و كاندیدان ‌ه ‌ی لیسته‌كه‌‬ ‫داو‌ه ك ‌ه زۆر به‌توند ‌ی دژ ‌ی گێڕانه‌و‌هی‌‬ ‫كه‌ركوكن بۆ سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪.‬‬ ‫پێشتر عه‌الو ‌ی داوا ‌ی كرد‪ ،‬بارێكی‌‬ ‫تایبه‌ت بدرێت به‌كه‌ركوك به‌جۆرێك سه‌ر‬ ‫به‌حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ند بێت‌و ئیداره‌یه‌كی‌‬ ‫هاوبه‌ش ‌ی پێكهاته‌كان ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رن‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت ‌ی هه‌ریه‌كێكیان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫یه‌كسان بێت‪ .‬به‌اڵم كورد ئه‌و بۆچوونه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌و‌ه‌و جه‌خت ده‌كاته‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌ی م��اد‌ه ‌ی ‪ 140‬كه‌خۆی‌‬ ‫له‌ئاساییكردنه‌و‌ه ‌ی ره‌وش� ‌ی كه‌ركوك‌و‬ ‫سازدان ‌ی سه‌رژمێری ‌ی‌و دواتر راپرسیدا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬تیایدا خه‌ڵك ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ده‌توانن ده‌نگبده‌ن له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌و‌هی‌‬ ‫شاره‌كه‌یان بۆ سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫یان به‌شێك بێت له‌حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ند‪.‬‬ ‫ب����ه‌ش����داری����ك����ردن���� ‌ی ك�����ورد‬ ‫له‌هه‌رحكومه‌تێكدا به‌ند‌ه به‌هه‌ڵوێستی‌‬ ‫ئ�ه‌و حكومه‌ت ‌ه له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك‬ ‫به‌پێ ‌ی كه‌ناڵ ‌ی ‪ ، BBC‬هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌مجار‌ه ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق بایه‌خێكی‌‬ ‫زۆر ‌ی هه‌ی ‌ه‌و ئه‌نجامه‌ك ‌ه ‌ی خاڵێكی‌‬ ‫وه‌رچه‌رخان ‌ی گه‌ور‌ه ده‌بێت له‌ئایند‌هی‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫باس ‌ی ل ‌ه راپۆرتێك ‌ی گروپ ‌ی قه‌یرانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌ی ك���ردوو‌ه كه‌باره‌گاك ‌هی‌‬ ‫له‌برۆكسله‌و تیایدا هاتوو‌ه "كورده‌كان‬ ‫له‌هه‌ر حكومه‌تێكدا به‌شداری ‌ی بكه‌ن‬ ‫مه‌رج ‌ی سه‌ره‌كییان پابه‌ندبوون ‌ی ئه‌و‬ ‫حكومه‌ته‌ی ‌ه به‌چاره‌سه‌ركردن ‌ی مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌ی راپۆرته‌كه‌‪ ،‬مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫ك��ه‌رك��وك گ��ه‌وره‌ت��ری��ن كێشه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫روب��ه‌ڕوو ‌ی عێراق ده‌بێته‌وه‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌چاودێران پێیانوای ‌ه ده‌روازه‌ی �ه‌ك � ‌ه‌و‬ ‫ده‌بێته‌هۆ ‌ی پارچ ‌ه پارچه‌بوون ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ل ‌ه راپۆرته‌ك ‌ه ‌ی ‪ BBC‬دا هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ ‌ی ماد‌ه ‌ی ‪‌ 140‬ی ده‌ستوور‪ ،‬ده‌بوای ‌ه تا‬ ‫كۆتای ‌ی ساڵ ‌ی ‪ 2007‬راپرس ‌ی له‌كه‌ركوك‌و‬

‫تورکمانه‌کان دژی خواسته‌کانی کوردن‬

‫ناوچ ‌ه جێیناكۆكه‌كان بكرایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك نه‌كراو‌ه‬ ‫له‌وان ‌ه نه‌بوون ‌ی ئامارێك ‌ی نوێ ‌ی دانیشتوان‌و‬ ‫تۆمه‌تباركردن ‌ی حیزب ‌ه كوردییه‌كان‬ ‫ب��ه‌و‌ه ‌ی ژم��اره‌ی�ه‌ك�ی‌ زۆر ‌ی كوردیان‬ ‫له‌ناوچه‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌و‌ه‬ ‫هێناوه‌ت ‌ه ناو كه‌ركوك بۆئه‌و‌ه ‌ی رێژ‌ه ‌ی‬ ‫ك��ورد زی��اد بكه‌ن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش بڕ ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی ئه‌و نه‌وت ‌ه ‌ی كه‌ركوك هه‌یه‌ت ‌ی‬ ‫گه‌یشتن ‌ی الیه‌نه‌كان ‌ی به‌هه‌ر رێككه‌وتنێك‬ ‫له‌بار‌ه ‌ی شاره‌كه‌و‌ه ئاڵۆزكردووه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگه‌له‌و‌ه ‌ی ه �ه‌ر رێككه‌وتننامه‌یه‌ك‬ ‫له‌بار‌ه ‌ی شاره‌كه‌و‌ه بكرێت‌و پێكهاته‌كان ‌ی‬ ‫راز ‌ی نه‌بن له‌سه‌ری‌‪ ،‬قه‌یرانێك ‌ی سیاسی ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌و‌ه‌و ده‌رواز‌ه وااڵده‌ك���ات‬ ‫له‌به‌رده‌م ملمالنێ ‌ی ئیتنیك ‌ی له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫ئه‌و ناوچان ‌ه ‌ی تر ‌ی دانیشتوانه‌كانیان‬ ‫تێكه‌ڵ ‌هن‌و ره‌نگ ‌ه واڵتان ‌ی دراوسێش‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ناڕه‌زای ‌ی سوریا‌و توركیا‌و‬ ‫ئێران به‌گێڕانه‌و‌ه ‌ی كه‌ركوك بۆ سه‌ر‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان له‌ترس ‌ی راگه‌یاندن ‌ی‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ێ��ك � ‌ی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ فشارێك ‌ی‬ ‫ت��ر‌ه بۆسه‌ر عێراق ب��ۆئ�ه‌و‌ه ‌ی هه‌وڵ ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه نه‌دات‪.‬‬ ‫هه‌موو سه‌ودا‌و سازشێك‬ ‫ره‌تده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌ی تائێستا كۆمسیۆن ‌ی بااڵی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌ڕه‌سمی‌‬ ‫ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌ك ‌هی‌‬ ‫رۆژ ‌ی ‪‌ 7‬ی ئه‌م مانگ ‌ه ‌ی رانه‌گه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ه �ه‌رزوو هه‌ندێك الیه‌ن ‌ی به‌شدار‬ ‫له‌هاوپه‌یمانێتی ‌ی ئه‌لعێراقی ‌ه رایانگه‌یاند‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی ك �ه‌رك��وك هێڵ ‌ی س��ووره‌و‬ ‫ئاماده‌نین هیچ جۆر‌ه سازشێك له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ركوك بكه‌ن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ته‌میم كاندید ‌ی لیستی‌‬ ‫ئه‌لعێراقی ‌ه له‌پارێزگا ‌ی كه‌ركوك ب ‌ه رادیۆ ‌ی‬ ‫سه‌وا ‌ی وت "ئه‌لعێراقیی ‌ه ئاماده‌نیی ‌ه هیچ‬ ‫سه‌وداو مامه‌ڵه‌یه‌ك به‌كه‌ركه‌و‌ه بكات‌و‬ ‫ئه‌و‌ه هێڵێك ‌ی سووره‌"‪.‬‬ ‫ال ‌ی خۆشییه‌وه‌‪ ،‬ئوسام ‌ه نجێفی‌‬ ‫سه‌رۆك ‌ی لیست ‌ی عێراقیون ل ‌ه لیستی‌‬ ‫ئه‌لعێراقیه‌دا كه‌ب ‌ه لێدوان ‌ه ئاگرینه‌كانی‌‬ ‫ل����ه‌دژ ‌ی ك����ورد ن���اس���راوه‌‪ ،‬جه‌خت‬ ‫له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬لیست ‌ی ئه‌لعێراقیی ‌ه هیچ‬ ‫سازشێك له‌گ ‌ه ‌ڵ كورددا له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌ركوك‌و ناوچ ‌ه جێیناكۆكان ناكات‪،‬‬ ‫وت ‌ی "نابێت ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه ببێت ‌ه به‌شێك‬ ‫له‌هه‌ر گفتوگۆیه‌ك ‌ی لیسته‌ك ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ كورد‬ ‫كه‌تایبه‌ت به‌پێكهێنان ‌ی حكومه‌ته‌"‪.‬‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌شده‌كات وێڕا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫لیسته‌ك ‌ه ل�ه‌و ناوچان ‌ه ده‌نگ ‌ی باشی‌‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم موڵك ‌ی هیچ ق��ه‌واره‌و‬ ‫لیستێك نیین تا سازشیان پێوه‌بكات‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫که‌رکوک‬

‫‪8‬‬

‫ی "ئه‌گه‌ر له‌چوار ساڵــ‬ ‫ی راسته‌وخۆ ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن كاریگه‌ری ‌‬ ‫"ئه‌نجام ‌‬ ‫سه‌ر هه‌رێم‪ ،‬بۆ هـــ‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌هی‌ كه‌ركوك نابێت"‬ ‫ی گۆڕان له‌كه‌ركوك بۆ ده‌ستوور د‪ .‬نوری‌ تاڵه‌بانی‌ بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین سه‌رۆك ‌‬ ‫سازدانی‪ :‬ده‌ستوور‬

‫ی‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین سه‌رۆك ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ی گۆڕان له‌پارێزگا ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا له‌گ ‌ه ‌ڵ رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ده‌ستوور‪ ،‬ده‌ڵێت ئه‌نجام ‌‬ ‫ی ئه‌م مانگ ‌ه‬ ‫ی‪‌7‬‬ ‫په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی نابێت له‌سه‌ر‬ ‫ی راسته‌وخۆ ‌‬ ‫كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شداریكردن ‌‬ ‫به‌ڵكو له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد له‌هه‌ر هاوپه‌یمانێتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌تدا كاریگه‌ری ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین ئه‌و‌ه‬ ‫ره‌تده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه به‌ته‌نیا كورد‬ ‫ی‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌فر‌ه لیست به‌شداری ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا كردبێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كات توركمان‌و‬ ‫عه‌ره‌به‌كانیش به‌سه‌ر چه‌ند لیست‌و‬ ‫فراكسیۆنێكدا دابه‌شبوون‪ ،‬وتی‌‬ ‫"هه‌ندێك له‌و الیه‌نان ‌ه بردوویانه‌ته‌وه‌و‬ ‫هه‌ندێكیشیان شكستیانهێناوه‌"‪.‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌نجام ‌‬ ‫ی ده‌بێت‬ ‫په‌رله‌مان چ كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫له‌سه‌ر چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫كه‌ركوك؟‬ ‫ی‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین‪ :‬ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫ی له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫راسته‌وخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫ی به‌گوێر‌ه ‌‬ ‫نابێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ك ‌ه هه‌مواركراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫‪‌ 16‬‬ ‫ی چواره‌میدا‬ ‫ی پێنج ‌هم‌و له‌خاڵ ‌‬ ‫له‌ماد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫هاتووه‌‪ :‬ئه‌نجام ‌‬ ‫كه‌ركوك یان پارێزگایه‌ك ك ‌ه گومان‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬به‌ر‬ ‫ی ده‌نگده‌ران ‌‬ ‫له‌تۆماری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وردبینیكردن ‌‬ ‫ی پرۆس ‌ه ‌‬ ‫له‌ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناكرێت ‌ه بنه‌ما ‌‬ ‫ی ده‌نگده‌ران ‌‬ ‫تۆمار ‌‬ ‫ی داهاتوو‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫هیچ پرۆسه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫یان رابردوو بۆ هه‌ر ره‌وشێك ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر هاتوو‬ ‫یان ئیداری‌‪ ،‬مانا ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه كرا‬ ‫گومان له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ك پێكده‌هێنرێت ك ‌ه له‌ئه‌نجام‌و‬ ‫ی دانیشتوانیش‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌ئامار ‌‬ ‫ده‌كۆڵێته‌و‌ه‌و ئه‌مه‌ش بۆئه‌وه‌بوو‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫كه‌ركوك به‌مه‌رج‌و به‌حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردندا بكات‪.‬‬ ‫به‌شداری ‌‬ ‫ی عێراق‌و له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌رئاست ‌‬ ‫ی سیاسییدا كاتێك‬ ‫ی نه‌خش ‌ه ‌‬ ‫گۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ب ‌ه پرۆس ‌ه ‌‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاڵۆزدا تێپه‌ڕبێت‌و كورد بچێت ‌ه ریز ‌‬ ‫ی نوێوه‌‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ی ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وكات ‌ه كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك �ه‌رك��وك‌و گفتوگۆكان ‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌و مه‌سه‌له‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی تر‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئێستا هه‌ندێك هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كه‌ركوك ده‌ركه‌وتوون‪ ،‬ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ئ�ه‌و هێزانه‌ش كاریگه‌رییان نابێت‬ ‫ی كه‌ركوك به‌چاك بێت‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫یان خراپ؟‬ ‫ئ������اوات م���ح���ه‌م���ه‌د ئ �ه‌م��ی��ن‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وتۆ نه‌بوو‌ه له‌نه‌خش ‌ه ‌‬ ‫ئاڵوگۆڕێك ‌‬ ‫ی ئه‌و ‪13‬‬ ‫ئه‌و هێزانه‌دا‪ ،‬چونك ‌ه له‌كۆ ‌‬ ‫ی بۆ كه‌ركوك ته‌رخانكراو‌ه‌و‬ ‫كورسیی ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌مینه‌كان بۆ‬ ‫كورسییه‌كی كۆتا ‌‬ ‫مه‌سیحییه‌كان ده‌بێت‪ 12 ،‬كورسی‬ ‫ده‌مێنێته‌و‌ه‌و له‌باشترین حاڵه‌تدا ‪6‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی بۆ هاوپه‌یمانی ‌‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ئه‌وانیش بۆ پارت ‌‬ ‫ی تر بۆ توركمان‌و‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وانیش ‌‬ ‫عه‌ره‌به‌كان ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ندێك‬

‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین‬

‫ئاڵوگۆڕیش بووبێت‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆتاییدا‬ ‫ی ده‌چن ‌ه ناو په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و نوێنه‌ران ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫گوزارشت له‌هه‌مان بۆچوون ‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه هه‌ندێك لیست‌و‬ ‫ی تر به‌شدارییان له‌پرۆسه‌كه‌دا‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێژه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی كۆسپ ‌‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانتوان ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ك ‌ه ژمار‌ه ‌‬ ‫كورسییه‌ك ‌ه ببڕن‌و بگه‌ن ‌ه په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ه‌گ��ه‌ر گ��وت��ار ‌‬ ‫ی ئه‌مجاره‌ش‬ ‫ی ئه‌م الیه‌نان ‌ه ‌‬ ‫سیاسی ‌‬ ‫ده‌چ��ن��ه‌و‌ه ن��او پ �ه‌رل �ه‌م��ان هه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫ی الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫گوتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫رابردووبێت‌و چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫كه‌ركوكیش به‌جۆرێك له‌بنبه‌ست‬ ‫ی‬ ‫گه‌یشتووه‌‪ ،‬پێتوانیی ‌ه ئه‌و‌ه ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه ئاڵۆزتر‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫بكات؟‬ ‫ئ������اوات م���ح���ه‌م���ه‌د ئ �ه‌م��ی��ن‪:‬‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫ی مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی قه‌یراناویی ‌ه‌و‬ ‫ی مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫خ��ۆ ‌‬ ‫ی چاره‌سه‌ردایه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاڵۆزی ‌‬ ‫ی تر بۆ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫رێگایه‌ك ‌‬ ‫له‌نێوان الیه‌نه‌كاندا بگرینه‌به‌ر‪.‬‬ ‫ی ‪140‬‬ ‫ی ماد‌ه ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئایند‌ه ‌‬ ‫ێ ده‌گات؟‬ ‫به‌كو ‌‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین‪ :‬له‌ئێستادا‬ ‫ی نییه‌‪،‬‬ ‫ی روون ‌‬ ‫ئه‌و ماده‌ی ‌ه ئاینده‌یه‌ك ‌‬

‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ماو‌ه ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 2007/12/31‬ته‌واوبووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫هیچ هه‌نگاوێك نیی ‌ه بۆ جێبه‌جێكردنی‌‪،‬‬ ‫چ له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه چ له‌الیه‌ن‬ ‫الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كانه‌وه‌‪ ،‬من پێموای ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ماده‌ی ‌ه به‌ر له‌هه‌موو‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی سیاسییه‌‪،‬‬ ‫ی به‌ویست ‌‬ ‫شتێك پێویست ‌‬ ‫ی سیاسیی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی ب ‌ه بوێر ‌‬ ‫پێویست ‌‬ ‫ده‌بێت له‌و حاڵه‌ت ‌ه ده‌ربهێنرێت ك ‌ه‬ ‫هه‌ندێك الی��ه‌ن ب��اس ل��ه‌وه‌ده‌ك��ه‌ن‬ ‫ی مردووه‌و جێبه‌جێناكرێت‪،‬‬ ‫ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بایه‌خ ‌ه‬ ‫ئه‌و ماده‌ی ‌ه بۆ كورد زۆر جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دیاریكردن ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراوان ‌‬ ‫ی ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫چ��اره‌ن��ووس� ‌‬ ‫كوردستانه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ئه‌ویش ناوچ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جێیناكۆكه‌كان‌و ده‌بێت سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫كورد هه‌موو هه‌وڵێك بخاته‌گه‌ڕ بۆ‬ ‫ی ئه‌و ماده‌یه‌‪.‬‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬له‌كات ‌‬ ‫ی لیسته‌كان‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا‪ ،‬زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و ماده‌یه‌یان كردبوو‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی خۆیان‪ ،‬تۆ پێتوای ‌ه‬ ‫به‌ئه‌وله‌ویه‌ت ‌‬ ‫ی داه��ات��وودا ده‌كرێت‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی كورددا میكانیزمێك بۆ‬ ‫له‌ژێر فشار ‌‬ ‫ی بدۆزرێته‌وه‌؟‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د ئه‌مین‪ :‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك�ه‌رك��وك مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دام هه‌وڵدان بۆ‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫ی ئه‌وله‌ویه‌ت ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫لیست ‌ه كوردییه‌كان ده‌بێت له‌به‌غدا‪،‬‬ ‫ئه‌و ماده‌ی ‌ه له‌په‌رله‌مان گه‌اڵڵه‌كراوه‌و‬ ‫ی ده‌ستووری‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بووه‌ت ‌ه ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫پێویست ‌ه په‌رله‌مان له‌وه‌بپێچێته‌و‌ه‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی تائێستا حكومه‌ت ‌‬ ‫كه‌بۆچ ‌‬ ‫ی نه‌كردووه‌‪ ،‬له‌و‌ه بپچێته‌و‌ه‬ ‫جێبه‌جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وا لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ستووری ‌‬ ‫ك ‌ه ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی بۆ پێكهێنراوه‌و بودج ‌ه ‌‬ ‫ب��ااڵ ‌‬ ‫ته‌رخانكراو‌ه جێبه‌جێناكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ب �ه‌ش��داری��ك��ردن � ‌‬ ‫ی‬ ‫توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان له‌ناو لیست ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ئه‌لعێراقیه‌و به‌شداریكردن ‌‬ ‫ی وانیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌چه‌ند لیستێك مانا ‌‬

‫نوێنه‌رانی که‌رکوک چی بۆ شاره‌که‌یان ده‌که‌ن؟‬

‫ی كورد خه‌ریك ‌ه ورد‬ ‫ی به‌رامبه‌ر ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی یه‌كده‌خات‌و كوردیش‬ ‫ورد‌ه ریزه‌كان ‌‬ ‫دابه‌ش ده‌بێت؟‬ ‫ی له‌و‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هیچ مانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ج���ۆر‌ه ناگه‌یه‌نێت‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫عه‌ره‌به‌كان بیست ق�ه‌وار‌ه ‌‬ ‫ب��وون ن �ه‌ك ی��ه‌ك‪ ،‬توركمان پێنج‬ ‫ی هه‌بووه‌‪ ،‬شه‌ش‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫لیستیشیان له‌ناو هاوپه‌یمانێتییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫ئه‌لعێراقیه‌و هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كان ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ئه‌لعێراق ‌‬ ‫تر به‌شدارییان ك���ردووه‌‪ ،‬له‌بیست‬ ‫ی ع��ه‌ره‌ب��ی‌‪ ،‬ئه‌لعێراقیی ‌ه‬ ‫ق����ه‌وار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانێتی ‌‬ ‫ده‌رچوو‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‌و ئه‌و‬ ‫گه‌وره‌ی ‌ه له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‌و عه‌ره‌بییان ‌ه‬ ‫قه‌واره‌و لیست ‌ه توركمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یانه‌وێت بچن ‌ه ناو هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ی ده‌رچوونیان‬ ‫ی چانس ‌‬ ‫تره‌و‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ن���او ك���وردی���ش���دا‪ ،‬لیست ‌‬ ‫ی ق��ه‌وار‌ه‬ ‫ی به‌هێزترین ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن � ‌ه‬ ‫ب��ه‌ش��دارب��ووه‌ك��ان�� ‌‬ ‫ی تر ناتوانن‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و لیسته‌كان ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪ ،‬به‌م شێوه‌ی ‌ه له‌بیست‬ ‫ركابه‌ر ‌‬ ‫ی لیستێك ده‌رچ��وو‌ه‌و‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی لیستێك‬ ‫ی توركمان ‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 11‬لیست ‌‬ ‫ده‌رچ���ووه‌و لیست ‌ه كوردییه‌كانیش‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌‪.‬‬ ‫ی جه‌نابت‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫ی لیست ‌ه‬ ‫ی�ه‌ك��ێ��ك��ی��ت ل���ه‌س���ه‌رۆك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شدار له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫كوردییه‌كان ‌‬ ‫كه‌ركوك بوویت‪ ،‬پێت وانیی ‌ه ده‌بوای ‌ه‬ ‫ی بكردایه‌‪،‬‬ ‫كورد به‌یه‌ك لیست به‌شداری ‌‬ ‫ی ك �ه‌ب��اس ل �ه‌وه‌ده‌ك��رێ��ت‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی كورد له‌ناوچ ‌ه‬ ‫ده‌ی��ان ه�ه‌زار ده‌نگ ‌‬ ‫ی فره‌لیستییه‌و‌ه‬ ‫جێیناكۆكه‌كان به‌هۆ ‌‬ ‫به‌فیڕۆچووه‌؟‬ ‫ئ������اوات م���ح���ه‌م���ه‌د ئ �ه‌م��ی��ن‪:‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ت�ه‌واوب��ووه‌و تائێستا من‬ ‫ی كورد‬ ‫نه‌گه‌یشتوومه‌ت ‌ه ئه‌و قه‌ناعه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ی بكردایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌یه‌ك لیست به‌شداری ‌‬ ‫ی ده‌هێنا‪ .‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫ده‌نگان ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگده‌ران‬ ‫ی به‌شدارینه‌كردن ‌‬ ‫رێژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر بوایه‌‪ ،‬تۆ ناتوانیت گه‌ره‌نت ‌‬ ‫بده‌یت ك ‌ه هه‌موو كورد ده‌نگ به‌یه‌ك‬ ‫لیست ده‌دات‪ ،‬هه‌ندێك كه‌س هه‌ن‬ ‫ی‬ ‫پێیانباش ‌ه توركمانه‌كان لیست ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیان هه‌بێت‪ ،‬به‌هه‌مان شێو‌ه‬ ‫هه‌ندێك كه‌س پێیانباش ‌ه هه‌روه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫چۆن گۆڕان به‌رنام ‌ه‌و په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ی كوردستان له‌الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫جیاكردووه‌ته‌و‌ه پێویست ‌ه له‌كه‌ركوكیش‬ ‫ی بكات‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان شێو‌ه به‌شداری ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ره‌ن��گ بوو ئه‌گه‌ر چه‌ند‬ ‫ی نه‌بوای ‌ه هه‌ندێك‬ ‫ی ك��ورد ‌‬ ‫لیستێك ‌‬ ‫ی كورد ده‌نگیان به‌لیست‌و‬ ‫ده‌نگده‌ر ‌‬ ‫ی غه‌یر‌ه كورد‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك بده‌یت‬ ‫بدایه‌‪ ،‬باشتر‌ه هان ‌‬ ‫ی بكات‌و مه‌رج نیی ‌ه تۆ خه‌ڵك‬ ‫به‌شداری ‌‬ ‫ناچاربكه‌یت ده‌ن��گ به‌یه‌ك لیست‬ ‫ی عه‌ره‌به‌كانیش‬ ‫بدات‪ ،‬ئه‌گه‌ر سه‌یر ‌‬ ‫بكه‌ین ده‌بینین له‌كه‌ركوك‌و له‌موس ‌ڵ‌و‬ ‫ی تر ك ‌ه كێشه‌یان له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫له‌ناوچه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد هه‌ی ‌ه به‌پتر له‌لیستێك به‌شداری ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا ده‌كه‌ن‪ ،‬نابێت ئێم ‌ه ‌‬ ‫ك��ورد هه‌میش ‌ه سه‌نگه‌ر له‌عه‌ر‌هب‌و‬ ‫توركمانه‌كان بگرین‌و ده‌بێت كاربۆئه‌و‌ه‬ ‫ی هه‌ستكردن به‌رامبه‌ر‬ ‫بكه‌ین گیان ‌‬ ‫به‌یه‌ك له‌ئاینده‌دا قوڵبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌قه‌د‬ ‫ی ك��ورد ل �ه‌ع �ه‌ر‌هب‌و توركمان‬ ‫ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ل �ه‌ك �ه‌رك��وك ده‌ت��رس��ێ��ت‪ ،‬ع���ه‌ر‌هب‌و‬ ‫توركمانیش له‌كورد ده‌ترسن‪.‬‬

‫سازدانی‌‪ :‬ده‌ستوور‬

‫د‪.‬نور ‌ی تاڵه‌بان ‌ی قانونزان‌و‬ ‫ئه‌ندام ‌ی كارا ‌ی ئه‌كادیمیا ‌ی كوردی‌‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌ی رۆژنام ‌ه ‌ی ده‌ستووردا‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر كورد نه‌توانێت له‌ماو‌هی‌‬ ‫چوارساڵ ‌ی داهاتوودا‪ ،‬كه‌ركوك‬ ‫بگه‌ڕێنێته‌و‌ه سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌وا بۆ هه‌تا هه‌تا كه‌ركوك نابێته‌و‌ه به‌‬ ‫به‌شێك له‌كوردستان‪.‬‬ ‫نور ‌ی تاڵه‌بان ‌ی كه‌پێشنیازێك ‌ی له‌بار‌هی‌‬ ‫كه‌ركوكه‌و‌ه داوه‌ت ‌ه نێرد‌ه ‌ی تایبه‌تی‌‬ ‫نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتوه‌كان له‌عێراق‌و چه‌ند‬ ‫الیه‌نێك ‌ی سیاسی‌‪ ،‬داواده‌كات بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ركوك وه‌كو ناوچه‌یه‌ك ‌ی ئۆتۆنۆمی‌‬ ‫سه‌ر به‌هه‌رێم ‌ی كوردستان بێت‪.‬‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬دوا ‌ی ‪ 7‬ساڵ له‌ئازادكردنی‌‬ ‫كه‌ركوك له‌ژێر ده‌ست ‌ی به‌عس‪ ،‬ئایا‬ ‫ئێستا چانس ‌ی گه‌ڕانه‌و‌ه ‌ی ئه‌و شار‌ه بۆ‬ ‫سه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان چۆنه‌؟‬ ‫د‪ .‬ن���ور ‌ی ت��اڵ �ه‌ب��ان �ی‌‪ :‬چانسی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌و‌ه ‌ی كه‌ركوك بۆ سه‌ر هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌ند‌ه به‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫م����اد‌ه ‌ی ‪‌ 140‬ی ده‌س���ت���ور ‌ی ع��ێ��راق‪،‬‬

‫د‪ .‬نوری تاڵه‌بانی‬

‫كه‌تیایدا رێوشوێنه‌كان ‌ی چاره‌سه‌ركردن ‌ی‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی كه‌ركوك باسكراوه‌‪ ،‬به‌ڕا ‌ی من‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌ی ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه له‌ساڵ ‌ی‬ ‫‪ 2004‬یان ‪ 2005‬زیاتر بوو له‌چاو ئێستادا‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر وه‌فدێك ‌ی نه‌ته‌و‌ه‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان س�ه‌ردان� ‌ی ك��ردم‌و له‌و‬ ‫باره‌یه‌و‌ه پێشنیازێكم خستوه‌ته‌ڕوو‪،‬‬ ‫كه‌تیایدا داواده‌كه‌م كه‌ركوك بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫بكرێت ‌ه هه‌رێمێك ‌ی ئۆتۆنۆم ‌ی سه‌ر‬ ‫به‌هه‌رێم ‌ی كوردستان‌و بۆئه‌وه‌ش ده‌بێت‬ ‫هه‌ماهه‌نگ ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ حكومه‌ت ‌ی عێراق‬

‫كورده‌كان هه‌ژموونــ‬

‫رادیۆی‌ عێراقی‌ ئازاد‪ ،‬چارڵز رێـــــ‬ ‫ئا‪ :‬ده‌ستوور‬

‫به‌ر له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مانی عێراق ل ‌ه‬ ‫‪‌ 7‬ی ئادار‪ ،‬كه‌س نه‌یده‌پرس ‌ی له‌ڕوو ‌ی‬ ‫سیاسییه‌و‌ه ك� ‌ێ ب��ااڵده‌س��ت� ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫ك�ه‌رك��وك‪ ،‬ه���ه‌ردوو حیزب ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان ‌ی عێراق دراوسێبوون‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم له‌گ ‌ه ‌ڵ كۆتاییهاتن ‌ی بژاردن ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان له‌ناو كه‌ركوك‌و ده‌وروبه‌ری‌‪،‬‬ ‫ده‌رك���ه‌وت ك ‌ه دیمه‌ن ‌ی سیاسی ‌ی زۆر‬ ‫گۆڕاوه‌‪.‬‬ ‫پێده‌چێت هاوپه‌یمانێت ‌ی عه‌لمان ‌ی‬ ‫ئه‌یاد عه‌الو ‌ی‌و هاوپه‌یمانی ‌ی كوردستان ‌ی‬ ‫به‌فیعل ‌ی یه‌كسانبن‪ ،‬له‌گ ‌ه ‌ڵ بوون ‌ی‬ ‫هاوسه‌نگییه‌ك له‌نێویاندا هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫جیاوازییه‌ك ‌ی كه‌م له‌نێوانیاندایه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ����ه‌و ه��اوس �ه‌ن��گ��ی��ی � ‌ه‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه مانا ‌ی وای ‌ه دانیشتوان ‌ه‬ ‫دابه‌شبووه‌ك ‌ه ‌ی ع���ه‌ر‌هب‌و توركمان ‌ی‬ ‫پارێزگاك ‌ه ل �ه‌ج��اران زیاتر ده‌نگیان‬ ‫دلێرتر ده‌بێت‌و به‌م شێوه‌یه‌ش هیوا ‌ی‬ ‫كورده‌كان ب ‌ه رۆژێك ‌ی گه‌ڕانه‌و‌ه ‌ی شار ‌ی‬ ‫كه‌ركوك ‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند به‌نه‌وت بۆ سه‌ر‬ ‫هه‌رێم ‌ی حوكمڕانییان هێنانه‌د ‌ی قورستر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫سیاسه‌تمه‌داران ‌ی توركمان ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ن �ه‌ی��ان��ش��اردووه‌ت �ه‌و‌ه ك� ‌ه له‌كێبڕكێ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌ماندا به‌تایبه‌ت ‌ی له‌دژ ‌ی‬ ‫ئه‌و ئامانج ‌ه ركابه‌رییان كردووه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرتن له‌دژ ‌ی خواست ‌ی كورده‌كان‬ ‫لێپرسراو ‌ی به‌ش ‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌ی به‌ر‌ه ‌ی توركمان ‌ی عێراق ب ‌ه‬ ‫به‌ش ‌ی توركمان ‌ی رادی���ۆ ‌ی ئه‌وروپا ‌ی‬ ‫ئ���ازادی وت "كاندیده‌كان ‌ی توركمان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌ی ‪‌ 7‬ی ئادار له‌چه‌ندین‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌ی جۆراوجۆردا به‌شدارییان‬

‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫وتی "هه‌موو ئه‌و كاندیدان ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ی���ه‌ك ش��ت ك��ۆك��ن‪ ،‬س�����ه‌ره‌ڕا ‌ی ئ�ه‌و‬ ‫راستیی ‌ه ‌ی توركمانه‌كان له‌ڕێ ‌ی چه‌ندین‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌ی ج��ی��اوازدا به‌شدارییان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌یه‌ك‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌ی سه‌ره‌كیدا یه‌كیانگرتووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ئه‌ویش ئایند‌ه ‌ی كه‌ركوكه‌‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫ن��اڕازی��ن ل �ه‌س �ه‌ر لكاندن ‌ی ك�ه‌رك��وك ‬ ‫به‌هه‌رێم ‌ی فیدراڵییه‌وه‌‪ ،‬هه‌مووشیان‬ ‫كۆكن له‌سه‌رئه‌و‌ه ‌ی زمان ‌ی توركمان ‌ی‬ ‫بكه‌ن ‌ه یه‌كێك له‌زمان ‌ه ره‌سمییه‌كان ‌ی‬ ‫عێراق"‪.‬‬ ‫نه‌خش ‌ه ‌ی پێكهات ‌ه ‌ی ئیتنیك ‌ی عێراق‬ ‫زۆرب ‌ه ‌ی سیاسه‌تمه‌داران ‌ی توركمان‌و‬ ‫عه‌ره‌ب بۆ یه‌كه‌مجار له‌ژێر یه‌ك چه‌تر ‌ی‬ ‫سیاسی ‌ی له‌كه‌ركوك كۆده‌بنه‌وه‌و زۆرب ‌ه ‌ی‬ ‫كاندیده‌كان ‌ی لیست ‌ی ئه‌لعێراقیی ‌ه ل ‌ه‬ ‫كێبڕكێ ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی شار ‌ی كه‌ركوك‬ ‫پێكده‌هێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش پێچه‌وان ‌ه ‌ی نوێترین‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی شاره‌كه‌ی ‌ه كه‌تیایدا هه‌رس ‌ێ‬ ‫پێكهات ‌ه سه‌ره‌كییه‌ك ‌ه ‌ی شاره‌كه‌‪ ،‬كورد‬ ‫توركمان‌و عه‌ره‌ب كێبڕكێ ‌ی یه‌كترییان‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌سااڵن ‌ی دوا ‌ی رووخان ‌ی رژێم ‌ی‬ ‫س��ه‌دام حسێن ل�ه‌الی�ه‌ن ئه‌مریكاوه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌ری �ه‌ك ل �ه‌ت��ورك��م��ان‌و ع�ه‌ره‌ب�ه‌ك��ان‬ ‫بایكۆت ‌ی كۆبوونه‌وه‌كان ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای��ان ك���رد‪ ،‬ت��وڕه‌ی � ‌ی خۆیان‬ ‫ده‌ربڕ ‌ی له‌و‌ه ‌ی كه‌باسیان ده‌كرد گوای ‌ه‬ ‫كورد ده‌یه‌وێت بار ‌ی دیفاكتۆ به‌سه‌ر‬ ‫پارێزگاك ‌ه بسه‌پێنێت‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫هێز ‌ی پێشمه‌رگ ‌ه هاتن ‌ه ناوچه‌كه‌و‌ه بۆ‬ ‫پشتیوانیكردن له‌هێرش ‌ی ئه‌مریكا بۆ‬ ‫سه‌ر عێراق‪.‬‬ ‫ت��ورك��م��ان‌و ع��ه‌ره‌ب��ه‌ك��ان ته‌نیا‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪‌2008‬و دوا ‌ی رێككه‌وتننام ‌ه ‌ی‬

‫‪11‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫حه‌نان تورک‪ :‬هیچ خه‌اڵتێکی جه‌ژنی دایک وه‌رناگرێت‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪13‬‬

‫ی ده‌ستوور ده‌بات ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫ی گۆڕانكارییه‌كان ‌‬ ‫ئاكه‌پ ‌ه ره‌شنووس ‌‬

‫ی سووری‌ تایبه‌ت به‌خۆمان هه‌یه‌‬ ‫به‌ده‌په‌‪ :‬ئێمه‌ش هێڵ ‌‬ ‫ی خه‌فاف‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د عه‌ل ‌‬

‫دوای‌ م��اوه‌ی�ه‌ك��ی ئێجگار زۆر‌و‬ ‫مشتومڕێكی‌ چڕوپڕ له‌كۆتاییدا‬ ‫پ���ارت���ی‌ داد‌وگ���ه‌ش���ه‌پ���ێ���دان���ی‌‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��دار ئ �ه‌و ره‌شنووسه‌ی‌‬ ‫ب��ۆ ك��ردن�ی‌ گۆڕانكارییه‌كان له‌‬ ‫ده‌ستووری‌ توركیادا ئاماده‌كرد كه‌‬ ‫‪ 26‬مادده‌ ده‌گرێته‌وه‌ سیان له‌و‬ ‫ماددانه‌ش كاتین‪.‬‬ ‫ل �ه‌ره‌ش��ن��ووس �ی‌ ئ��ه‌و پ��رۆژه‌‬ ‫یاسایه‌دا هه‌ریه‌ك له‌ مادده‌كانی‌ ‬ ‫(‪،74 ،53،69 ،41 ،23 ،20 ،10‬‬ ‫‪،144 ،129 ،128 ،125 ،94 ،84‬‬ ‫‪،149 ،148 ،147 ،146 ،145‬‬ ‫‪ )159 ،156‬چ��اوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫گۆڕانكارییان تێدا بكرێت‪.‬‬ ‫ه�����ه‌روه‌ك ل��ه‌ پ��رۆژه‌ی��ه‌ك��ی‌‬ ‫دیكه‌دا كه‌ باسی‌ گۆڕانكاریی له‌‬ ‫مادده‌ی‌ ‪15‬ی‌ ده‌ستووردا ده‌كات‬ ‫كه‌ مادده‌یه‌كی‌ كاتییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫پرۆژه‌كه‌ په‌سه‌ند كرا مادده‌كه‌‬ ‫ك���اری‌ پێناكرێت‪ ،‬ل �ه‌پ��اڵ ئه‌و‬ ‫مادده‌یه‌شدا دوو مادده‌ی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫كاتی هه‌ن كه‌ له‌ نێو پرۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تدا‌و جیا له‌ مادده‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫پێشكه‌ش به‌ په‌رله‌مان ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ل �ه‌ن��ێ��و گ��ۆڕان��ك��اری��ی �ه‌ك��ان��دا‬ ‫"قورسكردنی‌ داخستنی‌ پارته‌‬ ‫سیاسییه‌كان"‌و "كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌‬ ‫دادگایكردنی كه‌سانی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫له‌دادگا مه‌ده‌نییه‌كان"‌و "گۆڕینی‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ دادگ��ای‌ ده‌ستووری‌"‬ ‫ب��وون��ی��ان ه���ه‌ی���ه‌‪ .‬ل �ه‌ح��اڵ �ه‌ت �ی‌‬ ‫په‌سه‌ندكردنی‌ پ��رۆژه‌ یاساكاندا‬ ‫ئه‌ندامانی‌ دادگای‌ ده‌ستووری‌ هه‌ر‬ ‫دوانزه‌ ساڵ جارێك هه‌ڵده‌بژێرێن‌و‬ ‫هیچ ی �ه‌ك له‌ئه‌ندامه‌كان مافی‌‬ ‫دووب����اره‌ خ��ۆ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌وه‌ی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬جگه‌ له‌مانه‌ش دادگا له‌ ‪19‬‬ ‫ئه‌ندام پێكدێت‌و سیانیان له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان‌و ‪16‬ك��ه‌ی‌ دیكه‌شیان‬ ‫ل���ه‌الی���ه‌ن س����ه‌رۆك ك���ۆم���اره‌وه‌‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت‪ .‬‬ ‫هه‌ر له‌و گۆڕانكارییانه‌دا كه‌‬ ‫ب��ڕی��اره‌ پ��رۆژه‌ك��ه‌ی‌ پێشكه‌شی‌‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ ت��ورك��ی��ا بكرێت‬ ‫گۆڕانكاری‌ به‌رچاو له‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫گۆڕانی ده‌ستووری تورکیا چی بۆ کورد تیایه‌؟‬

‫دادوه‌ری‌ واڵتدا ده‌كرێت‌و ژماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌ ‪ 21‬كه‌س‬ ‫ده‌ب��ن‌و ‪ 10‬ئه‌ندانی‌ یه‌ده‌كیشی‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌ب����اره‌ی‌ ق��ورس��ك��ردن��ی‌‬ ‫داخستنی‌ پارته‌ سیاسییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫داواكاری‌ بۆ داخستنی‌ هه‌ر پارتێك‬ ‫له‌سه‌ر داخوازی‌ داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫دادگ���ای‌ ب��ااڵی‌ ك��ۆم��ار ده‌بێت‌و‬ ‫پێویسته‌ ده‌نگی‌ دوو له‌سه‌ر سێی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ به‌ده‌ست‬ ‫بهێنێ‌‪ ،‬ك��ه‌ ب��ه‌ س�ه‌رۆك��ای�ه‌ت�ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و ئه‌ندامێتی‌ ‪5‬‬ ‫نوێنه‌ری‌ هه‌ریه‌ك له‌ پارته‌كانی‌‬ ‫ناو په‌رله‌مان پێكهاتووه‌‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫سكااڵكه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ داخستنی‌‬ ‫پارته‌كه‌ تۆمارده‌كرێت‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫له‌ ره‌شنووسه‌كه‌دا هاتووه‌ هه‌ر‬ ‫بیانوویه‌ك بۆ داخستنی‌ پارتێك‬ ‫ته‌نها جارێك كاری‌ پێده‌كرێت‌و‬ ‫ب��ۆ ج���اری‌ دووه‌م ل �ه‌ حاڵه‌تی‌‬ ‫ره‌ت���ك���ردن���ه‌وه‌‌و س�ه‌رن�ه‌گ��رت��ن�ی‌‬ ‫یه‌كه‌مجاریدا ك��اری‌ پێناكرێت‌و‬ ‫ته‌ماشا ناكرێت‪.‬‬ ‫ب����ه‌ش����ێ����ك����ی‌ دی����ك����ه‌ی‌‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی �ه‌ك��ان په‌یوه‌ستن‬ ‫ب���ه‌ش���ورای‌ ب����ااڵی‌ س���ه‌رب���ازی‌‬

‫توركیاوه‌ بڕیاری‌ قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌ واڵت یان گه‌ڕان‬ ‫به‌دوایاندا له‌ واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌و پێیه‌ش هه‌موو ئ�ه‌و كارانه‌‬ ‫ده‌ب�ه‌س��ت��رێ��ت�ه‌وه‌ ب �ه‌ ده‌س �ه‌اڵت �ی‌‬ ‫دادوه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌میل چیچه‌ك جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی��ری‌ توركیا له‌ كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ئ��ه‌م م��ان��گ�ه‌دا پ���رۆژه‌ یاساكان‬ ‫پێشكه‌ش به‌ په‌رله‌مان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌ر پێشنیارێكیش به‌ گونجاوی‌‬ ‫بزانن به‌ خۆشحاڵییه‌وه‌ پێشوازی‌‬ ‫ل��ێ��ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت ئه‌نجامدانی‌‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌ ده‌ستووردا كاری‌‬ ‫حكومه‌ت نییه‌‌و ئه‌و مه‌رجه‌عه‌ی‌‬ ‫كه‌ پێویسته‌ به‌م كاره‌ هه‌ستێت‬ ‫په‌رله‌مانی‌ توركیایه‌‪.‬‬ ‫چیچه‌ك وتی‌ "ئه‌و ده‌ستووره‌ی‌‬ ‫ئێستای‌ توركیا به‌كه‌ڵكی‌ واڵت‬ ‫نایه‌ت‌و بۆ چوونه‌ نێو یه‌كێتی‌‬ ‫ئ��ه‌وروپ��اش ئ �ه‌و گۆڕانكارییانه‌‬ ‫پێویسته‌ بكرێن"‪.‬‬ ‫ب��ڕی��اری��ش��ه‌ پ��ێ��ش ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پ��رۆژه‌ك��ان ل�ه‌الی�ه‌ن فراكسیۆنی‌‬ ‫ئ����اك����ه‌پ����ه‌وه‌ پ��ێ��ش��ك��ه‌ش ب�ه‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان بكرێن‌و‬

‫بد ر ێنه‌‬ ‫ه���ه‌ری���ه‌ك‬ ‫له‌پارت‌و گروپه‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‌‬ ‫نێو په‌رله‌مان بۆ ئه‌وه‌ی‌ تێبینی‌‌و‬ ‫پێشنیاری‌ خ��ۆی��ان�ی‌ ل��ه‌ب��اره‌وه‌‬ ‫پ��ێ��ش��ك�ه‌ش ب��ك��ه‌ن‪ ،‬دوات��ری��ش‬ ‫ورده‌ك��اری‌و ناوه‌ڕۆكی‌ پرۆژه‌كان‬ ‫بۆ كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندن ئاشكرا‬ ‫بكرێـت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌ ئایال ئاتا‬ ‫كات په‌رله‌مانتاری‌ پارتی‌ ئاشتی‌‌و‬ ‫دی��م��وك��راس �ی‌ رای��گ �ه‌ی��ان��د رۆڵ �ی‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنێكی‌ بنیاتنه‌ر له‌ نێو‬

‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��دا‬ ‫ده‌بینن له‌باره‌ی‌ گۆڕانكارییه‌كانی‌‬ ‫ده‌ستووره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاتاكات رایگه‌یاند پارته‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ تاوتوێی‌ پرۆژه‌‬ ‫یاساكانی‌ ك��رد‪ ،‬ب��ی��روڕا له‌گه‌ڵ‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یدا ئاڵوگۆڕ ده‌كات‪،‬‬ ‫وت��ی‌ "ئ��ێ��م �ه‌ش هێڵی‌ س��ووری‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ خۆمان هه‌یه‌‌و له‌كاتی‌‬ ‫خ��ۆی��دا ل�ه‌ كۆمسیۆنی‌ گۆڕینی‌‬ ‫ده‌ستوور له‌ په‌رله‌مان باسیان‬ ‫لێوه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی تایبه‌ت‬ ‫ی سوور ‌‬ ‫ئێمه‌ش هێڵ ‌‬ ‫ب ‌ه خۆمان هه‌یه‌‌و له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا ل ‌ه كۆمسیۆنی‌‬ ‫ی ده‌ستوور ل ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫گۆڕین ‌‬ ‫باسیان لێو‌ه ده‌كه‌ن‬

‫ئه‌گه‌ر كوڕ بوو نه‌ورۆز‌و كچیش بوو ناوی‌ بنێن به‌هار‬ ‫مه‌همه‌ت ئاڵتان‬

‫و‪ .‬له‌ توركییه‌وه‌‪ :‬محه‌مه‌د عه‌لی‌ كه‌مال‬

‫له‌ رۆژی‌ ‪ 20‬دیسه‌مبه‌ره‌وه‌ تا ‪30‬‬ ‫كانوونی‌ دووه‌م چه‌ند رۆژه‌؟ چل‬ ‫رۆژه‌‪ ،‬ئ �ه‌م م��اوه‌ی�ه‌ پێی‌ گوتراو ‌ه‬ ‫"خه‌می‌ گه‌وره‌" به‌ماوه‌ی‌ نێوان ‪1‬تا‬ ‫ی‬ ‫‪20‬ی‌ شوباتیش گ��وت��راوه‌ "خه‌م ‌‬ ‫چكۆله‌"بۆچی‌؟‬ ‫چونكه‌ م��رۆڤ زستانی‌ وه‌ك‬ ‫ده‌رد‌وب �ه‌اڵ‌و ناڕه‌حه‌تی‌‌و له‌كۆتایشدا‬ ‫وه‌ك مه‌رگ بینیوه‌‪ .‬‬ ‫ئه‌مڕۆ نه‌ورۆزه‌ سروشت به‌خه‌به‌ر‬ ‫دێ‌و به‌هار به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬واته‌ له‌ خه‌م‬ ‫رزگار‌و له‌ ده‌ردو به‌اڵ قوتار ده‌بین‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌ به‌ هه‌ڵه‌ تێنه‌گه‌ن ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌ومانایه‌ی‌ كه‌ له‌ نێو ئه‌فسانه‌كاندا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌م��ڕۆ رۆژه‌ك�����ان به‌یه‌كتر ‌‬ ‫یه‌كسان ده‌ب���ن‪ ،‬ل �ه‌م��ڕۆ ب���ه‌دواو ‌ه‬ ‫ده‌چینه‌ وه‌رزێكه‌وه‌ هه‌موو رۆژێك‬

‫مه‌همات ئاڵتان‬

‫ی‬ ‫له‌ رۆژی‌ پێش خۆی‌ درێژتره‌‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایا ئه‌م گۆڕانه‌ جوگرافییه‌ له‌ كوێ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆی‌ زه‌ویدا رووده‌دات؟ له‌ نیوه‌گۆ ‌‬ ‫باكووردا‪ ،‬له‌ هندستانه‌وه‌ تا سربیا‌و‬ ‫له‌ شورای‌ چینه‌وه‌ تا ئه‌وروپا‌و ل ‌ه‬

‫سه‌رانسه‌ری‌ ئه‌مریكای‌ باكووردا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب��ه‌وات��ای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ل �ه‌ رووب�ه‌رێ��ك� ‌‬ ‫به‌رفراونی‌ گۆی‌ زه‌ویدا‪.‬‬ ‫له‌ مه‌راسیمی‌ پیرۆزكردنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫له‌م رووب �ه‌ره‌ فراوانه‌دا گه‌ر به‌پێ ‌‬

‫ئه‌فسانه‌كانیش بێت‪،‬خه‌مه‌كانمان ل ‌ه‬ ‫رابردوودا جێهێشتووه‌‌و به‌و پێیه‌ش‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ به‌سه‌ر ئاگردا بازتان دا‬ ‫بیرتان نه‌چێت بڵێن‪ :‬قورسایی له‌ش‌و‬ ‫ماندوو بوون‌و بێ تاقه‌تی‌‌و خراپه‌كانم‬ ‫بكه‌وێته‌ نێو ئاگره‌كه‌وه‌‌و بسوتێ‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر دوو گ��ی��ان ب���وون‌و‬ ‫منداڵه‌كان ئه‌مڕۆ ویستیان‌ بێنه‌ نێو‬ ‫ژیانه‌وه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر كوڕ بوو ناوی‌ بنێن‬ ‫نه‌ورۆز واته‌ جه‌ژن‌و ئه‌گه‌ر كچیش‬ ‫بوو به‌هار‪ ،‬گۆنجا‪ ،‬سه‌مه‌نی‌‪ ،‬نێرگز‪،‬‬ ‫یاسه‌مین‪ ،‬یان مه‌نه‌فشه‌ی‌ ناوبنێن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ناوتان نا ن �ه‌ورۆز ئه‌وا‪:‬‬ ‫له‌ ناوچه‌ی‌ ئه‌نادۆڵ به‌نێرگز ده‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫گوڵی‌ به‌فر كونكه‌ره‌‪ ،‬ی��ان گوڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ن����ه‌ورۆز ی��اخ��ود گ��وڵ �ی‌ ن���ه‌ورۆز ‌‬ ‫ی‬ ‫سوڵتان‪ ،‬ئ �ه‌م گوڵه‌ ه �ه‌واڵ��ده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتنی‌ به‌هاره‌‪ ،‬چونكه‌ بێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ توانه‌وه‌ی‌ به‌فر بكات له‌ نێو‬ ‫كلووه‌كانیه‌وه‌ سه‌ر دێنێته‌ ده‌رێ‌و‬ ‫ده‌بێـته‌ مایه‌ی‌ دڵخۆش كردن‌و ئومێد‬

‫به‌خشین به‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ ده‌یبینن‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و وش �ه‌ی‌ سوڵتانه‌ی‌ لێره‌دا‬ ‫هاتووه‌ له‌وانه‌یه‌ له‌و كاره‌ی‌ سوڵتان‬ ‫ی‬ ‫مه‌لیك شاهه‌وه‌ هاتبێت كه‌ ناو ‌‬ ‫(ته‌قویمی‌ جه‌اللی)یه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم پێویسته‌ ئ�ه‌و گۆرانیی ‌ه‬ ‫خه‌مباره‌شمان له‌یاد نه‌چێت ك ‌ه‬ ‫ل �ه‌ ی��اده‌وه‌ری��م��ان��دا هه‌ڵكۆڵراوه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬نه‌ورۆز ده‌ڵێ‌ من نازدارم‪،‬‬ ‫له‌نێو تاشه‌به‌رده‌ زۆر سه‌خته‌كاندا‬ ‫شاراوه‌م‪ ،‬چاوم شینه‌ وه‌كو ئاسمان‪،‬‬ ‫تۆ بڵێی‌ ئ �ه‌م گۆرانییه‌ خه‌مبار ‌ه‬ ‫ب��ۆ ك��ورت �ی‌ ته‌مه‌نی‌ گوڵه‌ نێرگز‬ ‫گوترابێت؟‬ ‫ئ �ه‌م��ڕۆ ته‌نها ن����ه‌ورۆز نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو پ��ش��ووه‌‌و یه‌كشه‌ممه‌شه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ ده‌ت��وان��ن ن�ه‌ورۆزان�ه‌ ‌‬ ‫خۆتان وه‌رب��گ��رن‪ ،‬ن��ازان��م ده‌زان��ن‬ ‫یان نا‪ ،‬به‌اڵم به‌و جۆره‌ شیرینیی ‌ه‬ ‫كه‌ مه‌به‌ست لێی‌ نوێبوونه‌وه‌یه‌‌و‬ ‫ل��ه‌ڕۆژی‌ ن���ه‌ورۆزدا دروستده‌كرێت‬

‫ی‬ ‫ده‌وترێت نه‌ورۆزانه‌‪ ،‬له‌ سه‌رده‌م ‌‬ ‫عوسمانییه‌كاندا ئه‌م شیرینییه‌ ل ‌ه‬ ‫الی �ه‌ن خ��اوه‌ن ده‌رمانخانه‌كانه‌و ‌ه‬ ‫دروستده‌كرا‌و به‌ تایبه‌تیش له‌الیه‌ن‬ ‫دان��اك��ان��ه‌وه‌ ل �ه‌ رۆژی‌ ن����ه‌ورۆزدا‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ده‌كرا‌و به‌سه‌ر دانیشتوان ‌‬ ‫كۆشكه‌كاندا دابه‌شده‌كرا‪.‬‬ ‫ئ��اگ��ری‌ ن����ه‌ورۆز سونبوله‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌تایه‌كی‌ نوێ‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ یاد ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن���ه‌وه‌ ب���اوه‌ڕی���ان وای���ه‌ ئ�ه‌و‬ ‫دونیایه‌ی‌ كه‌ داڕزاوه‌‌و هیچی‌ به‌سه‌ر‬ ‫هیچه‌وه‌ نه‌ماوه‌ له‌و رێگه‌یه‌وه‌ نوێ‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نه‌ورۆز دووب��اره‌ خوڵقاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫گه‌ردونیش له‌خۆ ده‌گرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌مووان هۆشمان بێنینه‌وه‌ سه‌ر‬ ‫خ��ۆم��ان‌و له‌ پێناوی‌ مرۆڤایه‌تیدا‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ خوڵقاندنه‌وه‌یه‌كی‌ نوێ‬ ‫له‌نێو كۆمه‌ڵگه‌دا وه‌دی‌ بهێنین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ژیانه‌ نوێیه‌ش كه‌ وه‌دی‌ دێ تام ‌‬ ‫وه‌ك تامی‌ نه‌ورۆزانه‌ وابێت‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کوردستانی‬

‫ئاسۆی په‌رله‌مانی داهاتووی عێراق‌و پێگه‌ی ئێران‬ ‫مێهرداد فه‌ره‌همه‌ند‬

‫بی بی سی فارسی‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق كێبڕكێ له‌نێوان‬ ‫س��ێ س����ه‌رۆك وه‌زی���ران���دا ب���وو‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كانی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان‪ ،‬پ��ێ��ده‌چ��ێ ن��اچ��ار‬ ‫به‌دابه‌شكردنی ده‌سه‌اڵت له‌داهاتوودا بن‪.‬‬ ‫ن��وری مالیكی س��ه‌رۆك وه‌زیرانی‬ ‫ئێستای عێراق‪ ،‬ئه‌یاد عه‌الوی‌و ئیبراهیم‬ ‫ج �ه‌ع��ف �ه‌ری دوو س���ه‌رۆك وه‌زی��ران��ی‬ ‫پێشووتری ئه‌و واڵته‌‪ ،‬رابه‌رایه‌تی سێ‬ ‫ئیئتیالف ‌ی سه‌ره‌كی ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫عێراقدا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌نجام ‌ه به‌راییه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫نیشان ده‌دا ك ‌ه له‌ناوچ ‌ه سوننه‌كان‬ ‫یان ئه‌و ناوچانه‌ی ك ‌ه دانیشتوانه‌كه‌ی‬ ‫ت��ێ��ك �ه‌اڵوێ��ك � ‌ه ل�� ‌ه ش��ی��ع��ه‌‌و س��ون��ن�ه‌‪،‬‬ ‫ئیئتیالفه‌كه‌ی ئه‌یاد عه‌الوی ناسراو به‌‬ ‫ئه‌لعێراقی ‌ه له‌پێشه‌وه‌ی لیسته‌كانیتردایه‌‪،‬‬ ‫له‌ناوچ ‌ه شیع ‌ه نشینه‌كانیشدا ئیئتیالفی‬ ‫ده‌وڵه‌تی یاسا ب ‌ه رابه‌ری نوری مالیكی‬ ‫زۆرترین ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌شوێن‬ ‫ئه‌وانیشدا ل ‌ه به‌شێك ل ‌ه ناوچه‌كان‪ ،‬ئه‌یاد‬ ‫عه‌الوی‌و ل ‌ه به‌شێكی دیكه‌شدا‪ ،‬ئیئتیالفی‬ ‫نیشتمانی عێراق ب ‌ه راب �ه‌ری ئیبراهیم‬ ‫جه‌عفه‌ری جێگیربوون‪ ،‬به‌م پێی ‌ه پێده‌چێ‬ ‫ل ‌ه په‌رله‌مانی داهاتووی عێراق‪ ،‬هیچ باڵ‌و‬ ‫ئیتێالفێك زۆرینه‌ی پێویستی ده‌نگه‌كان‬ ‫بۆ پێكهێنانی ده‌وڵه‌ت به‌ده‌ست نه‌هێنێت‌و‬ ‫ئیئتیالفه‌كان ناچاربن له‌سه‌ر پێكهێنانی‬ ‫ئیئتیالفی نوێ‌و بۆ ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫س��ه‌رۆك وه‌زی���ران دانووستان بك ‌هن‌و‬ ‫بكه‌ون ‌ه گفتوگۆ‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ئ��ێ��س��ت��ادا كه‌‬ ‫دوایین رۆژه‌كانی خۆی تێپه‌ڕده‌كات‪،‬‬ ‫ئیئتیالفه‌كه‌ی ئه‌یاد عه‌الوی خاوه‌ندارێتی‬ ‫‪ 25‬كورسی ل ‌ه ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم وادیار‌ه ل ‌ه په‌رله‌مانی‬ ‫داهاتوودا كورسییه‌كانی ئه‌یاد عه‌الوی‬ ‫هه‌ڵكشانێكی به‌رچاو به‌خۆیه‌و‌ه ببینێ‌و‬ ‫هیوا سه‌لیمی‬

‫دوایین ناڕه‌زایه‌تییه‌كانی خه‌ڵكی ئێران‬ ‫ل ‌ه چوارچێوه‌ی یاد‌ه كلتوریه‌كاندا خۆی‬ ‫نواند‪ ،‬به‌م جیاوازیه‌و‌ه ك ‌ه ئه‌مجاره‌یان‬ ‫كوردیش به‌شداری به‌رچاوتری بوو‪،‬‬ ‫ئه‌و دوو یاده‌‪ ،‬ن �ه‌ورۆزو چوارشه‌ممه‌‬ ‫سوری بوون‌و دیسانه‌و‌ه خه‌ڵكی ناڕازی‬ ‫ئێران‌و كوردستان وه‌ك دوو بۆنه‌ی‬ ‫مێژوویی كه‌ڵكیان لێوه‌رگرت‌و خه‌باتی‬ ‫مه‌ده‌نیان درێژ‌ه پێدا‪.‬‬ ‫نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ جیاوازتر بوو‬ ‫ئ���ێ���واره‌ی رۆژی ش�ه‌م��م� ‌ه وه‌ك‬ ‫نه‌ریتێكی مێژوویی هه‌موو پارچه‌كانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬خ�ه‌ڵ��ك��ی ك��وردس��ت��ان��ی‬ ‫رۆژه��ه‌اڵت ئاگری ن�ه‌ورۆزی��ان ك��رده‌وه‌‌و‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵپه‌ڕین‌و خۆشی ل ‌ه ده‌وری ئاگردا‬ ‫ئه‌م بۆن ‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌ییان به‌سه‌ركرده‌وه‌‪.‬‬ ‫رێوڕه‌سمه‌كانی رۆژی ن �ه‌ورۆز له‌ناوچه‌‬ ‫جیاجیاكانی كوردستانی رۆژه �ه‌اڵت له‌‬ ‫ژێر چاودێریكردنی توندی ئه‌منیه‌تی‬ ‫هێز‌ه چه‌كداره‌كانی حكومه‌تی ئێران‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬گه‌رم‌و گوڕتر ل ‌ه سه‌رجه‌می‬ ‫نه‌ورۆزه‌كانی ساڵه‌كانی راب��ردوو‪ ،‬یادی‬ ‫هاتنی ساڵی ت��ازه‌ی ك��وردی كرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی ئۆپۆزیسێونی كوردی‬ ‫ئێرانی باس ل ‌ه باڵوكردنه‌وه‌ی به‌رفراوانی‬ ‫تراكت‌و راگه‌یاندنی حیزب ‌ه سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردستان ل ‌ه شاره‌كانی كوردستانی‬ ‫ئ��ێ��ران ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌ب��ڕوای ئ���ه‌وان ئه‌م‬ ‫نه‌ورۆز‌ه ره‌نگ‌و بۆنێكی ته‌واو سیاسیی‬ ‫ب �ه‌خ��ۆی �ه‌و‌ه گ���رت‪ ،‬خاڵێكی جێگه‌ی‬ ‫سه‌رنجی نه‌ورۆزی ئه‌مساڵی كوردستانی‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت‪ ،‬ئاگركردنه‌و‌ه ل ‌ه زۆرب �ه‌ی‬ ‫ه���ه‌ره‌زۆری به‌رزاییه‌كانی شاخه‌كانی‬

‫سیکۆالره‌کان پێگه‌ی ئێران الوازده‌که‌ن‬

‫ئ �ه‌م بابه‌ت ‌ه ده‌ت��وان��ێ بۆ پێكهێنانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬هێز‌و وزه‌یه‌كی زیاتری مانۆڕدان‬ ‫به‌م الیه‌ن ‌ه ببه‌خشێت‪.‬‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ك��ی��ت��ره‌و‌ه ئ��اش��ك��راب��ووه‌‬ ‫ك� ‌ه ق����ه‌واره‌ی په‌رله‌مانی ئیئتیالفی‬ ‫یه‌كگرتوو ‌ی ع��ێ��راق ل� ‌ه ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران ك ‌ه ل ‌ه ده‌وری ئه‌نجوومه‌نی‬ ‫بااڵی ئیسالمی كۆبوونه‌وه‌‌و له‌م دواییانه‌دا‬ ‫یه‌كپارچه‌یی خ��ۆی��ان ل �ه‌ده‌س��ت��دا‪ ،‬بۆ‬ ‫پله‌‌و پێگه‌یه‌كی نزمتر داب�ه‌زن‪ ،‬مه‌رگی‬ ‫عه‌بدولعه‌زیز حه‌كیم‪ ،‬راب�ه‌ری پێشووی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی بااڵ‪ ،‬كاریگه‌رییه‌كی گه‌وره‌ی‬ ‫له‌سه‌ر به‌ختی گشتی جه‌ماوه‌ر بۆ الی‬ ‫ئه‌م رێكخراو‌ه شیع ‌ه داناوه‌‪ ،‬عه‌ممار كوڕه‌‬ ‫گه‌نجه‌كه‌ی عه‌بدولعه‌زیزیش س�ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌وڵی دا ئاسۆی سیاسه‌تێكی‬ ‫كراوه‌تر ره‌چاو بكا‪ ،‬نه‌یتوانیو‌ه سه‌ركه‌وتن‬ ‫ل ‌ه پڕكردنه‌وه‌ی جێگه‌ی باوك‌و راكێشانی‬ ‫م��ت��م��ان�ه‌ی گشتی ب��ه‌ده‌س��ت بێنێ‪،‬‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی بااڵ له‌گه‌ڵ ره‌وتی سه‌در‌و‬ ‫حیزبی فه‌زیله‌ی ئیسالمی‪ ،‬سێ رێكخراوی‬ ‫ئیسالمگه‌رای شیعه‌ن ك ‌ه ل ‌ه به‌ره‌یه‌كی‬ ‫یه‌كگرتوودا به‌رابه‌ری ئیبراهیم جه‌عفه‌ری‬ ‫كۆببوونه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم روون نیی ‌ه ك ‌ه ناكۆكی‬ ‫نێوان ئه‌م سێ حیزب ‌ه تاچه‌ند ده‌توانێ‬

‫گه‌ره‌نتی ب�ه‌رده‌وام��ب��وون ب ‌ه چاالكی‌و‬ ‫هه‌ڵسورانی ئه‌م ئیئتیالف ‌ه بدات‪.‬‬ ‫حیزبی ده‌عوه‌‪ ،‬كۆنترین رێكخراوی‬ ‫شیعه‌ی عێراق‪ ،‬به‌رابه‌ری نوری مالیكی‬ ‫ب ‌ه دووركه‌وتنه‌و‌ه ل ‌ه ئیسالمگه‌رایی شیعه‌‬ ‫به‌ره‌و رووی پێشوازیه‌كی زیاتر له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌نگده‌ران بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م پێشوازییه‌‬ ‫هاوته‌ریب له‌گه‌ڵ سه‌ركه‌وتنی به‌رچاوی‬ ‫سیكۆالر‌ه شیعه‌‌و سوننه‌كان ب ‌ه رابه‌ری‬ ‫ئه‌یاد ع �ه‌الوی ده‌ك��رێ وه‌ك هێمایه‌ك‬ ‫بۆ پشتكردنی خه‌ڵكی عێراق ل ‌ه ره‌وته‌‬ ‫ئیسالمگه‌راكان ناودێر بكرێ‪ ،‬وادی��اره‌‬ ‫عێراقییه‌كان ب ‌ه شیعه‌‌و سوننه‌و‌ه له‌دوای‬ ‫تێربوون‌و خاڵیبوونه‌وه‌ی دوای چه‌ند‬ ‫س��اڵ گرێی بێبه‌شبوون ل ‌ه چاالكیی‬ ‫سیاسیی ئیسالمگه‌راكان‌و پڕبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و چاندساڵ ‌ه ‌ی بۆشایی ‌ه ئایینیه‌كان‪،‬‬ ‫به‌م ده‌ره‌نجام ‌ه گه‌یشتوون ك ‌ه ئه‌مجاره‌‬ ‫چانسی حكومه‌تی عورفی‌و نائیسالمگه‌را‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی پرسی عێراق ئه‌زموون‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌م ره‌هه‌ند‌ه ل ‌ه نێوان سوننه‌كانی‬ ‫عێراق به‌رجه‌سته‌تره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بڕیار له‌سه‌ر ئیسالمگه‌رایی بێ‪،‬‬ ‫ئه‌وا زۆرینه‌ی شیعه‌كان ب ‌ه تێڕوانینی‬ ‫تایبه‌تی خۆیان بۆ ئیسالم‪ ،‬ده‌ستێكی‬

‫ب��ااڵی��ان ده‌ب���ێ‪ ،‬سوننه‌كانی عێراق‬ ‫كارامه‌ترین‌و گونجاوترین رێگه‌چاره‌یان له‌‬ ‫كۆبوونه‌و‌ه ل ‌ه ژێر ئااڵی ئه‌یاد عه‌الویی‬ ‫شیعه‌دا دیته‌وه‌‌و به‌م پێی ‌ه به‌شداری‬ ‫به‌رچاوی ناوچ ‌ه سوننه‌كان‌و پێشكه‌وتنی‬ ‫ئیئتیالفی سیكۆالره‌كان ب ‌ه راب��ه‌ری‬ ‫عه‌الوی له‌م ناوچانه‌دا ب ‌ه دیارده‌ی ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان پێناسه‌ده‌كرێ‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌حاڵێكدای ‌ه ك ‌ه سه‌دان كه‌س‬ ‫ل ‌ه كاندیده‌كانی ئیئتیالفی ئه‌یاد عه‌الوی‬ ‫ل ‌ه پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن دوورخرانه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌یاد ع�ه‌الوی��ش ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ئه‌گه‌ره‌كانی ساخته‌كاری‌و ته‌زویر له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان هۆشداری ده‌دا‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه شانه‌ی ئه‌لقاعید‌ه ل ‌ه عێراق‬ ‫ه���ه‌ڕه‌ش���ه‌ی ك��ردب��وو ك � ‌ه ده‌ن��گ��ده‌ره‌‬ ‫سوننه‌كان تووشی مه‌ترسی ده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫سوننه‌كان پێشوازیه‌كی بێوێنه‌یان‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كاندا كرد‪ :‬ل ‌ه پارێزگای‬ ‫ئه‌نبار ك ‌ه مه‌ترسیدارترین ناوچه‌ی‬ ‫عێراق‌و شوێنی سه‌ره‌كی ئه‌لقاعیده‌یه‌‌و‬ ‫زۆربه‌ی دانیشتووانه‌كه‌شی سوننه‌ن‪64 ،‬‬ ‫ل ‌ه سه‌دا به‌شداریان كرد‌و ل ‌ه پارێزگای‬ ‫سه‌اڵحه‌دینیش ك ‌ه شوێنی له‌دایكبوونی‬ ‫سه‌دامه‌‌و تائێستاش الیه‌نگریكردن له‌‬

‫ده‌سه‌اڵتی پێشووی تێیدا ده‌بیندرێ‪،‬‬ ‫راده‌ی ب �ه‌ش��داری��ك��ردن��ی خ �ه‌ڵ��ك له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‪ 62‬ل ‌ه سه‌دا ب��ووه‌‪ .‬له‌‬ ‫رۆژی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا له‌م پارێزگای ‌ه دوو‬ ‫ته‌قینه‌و‌ه ل ‌ه شاره‌كانی یه‌سرب‌و تكریت‬ ‫رووی��دا‌و ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراویش‬ ‫ل ‌ه ش��اری تكریت ل ‌ه الی�ه‌ن پۆلیسه‌وه‌‬ ‫پوچه‌ڵكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ب���ه‌رام���ب���ه‌ردا ل��� ‌ه پ��ارێ��زگ��ا‬ ‫شیعه‌نشینه‌كان ك ‌ه له‌هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫ئه‌منی باشدا هه‌ڵبژاردنه‌كان تێیدا‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬راده‌ی به‌شداریكردنی خه‌ڵك‬ ‫ل ‌ه نێوان ‪ 46‬تا ‪ 60‬له‌سه‌دابووه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه ئایه‌تووڵاڵ سیستانی‬ ‫گه‌وره‌ترین مه‌رجه‌عی شیعه‌‪ ،‬هۆشداری به‌‬ ‫خه‌ڵك دابوو ك ‌ه ئه‌گه‌ر ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫به‌شداری نه‌كه‌ن چاره‌نووسی خۆتان به‌‬ ‫كه‌سی دیك ‌ه ده‌ده‌ن‪ ،‬تابلۆی گه‌وره‌ی‬ ‫ئ�ه‌م په‌یام ‌ه ‌ی سیستانی ته‌نانه‌ت له‌‬ ‫هه‌موو شوێنێكی شه‌قامه‌كانی شاره‌كان‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كانی سوننه‌نشین هه‌ڵواسرابوو‪.‬‬ ‫ده‌ك����رێ پ��ێ��ش��وازی گ��ش��ت��ی له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق‌و سه‌ركه‌وتنی‬ ‫س��ی��ك��ۆالره‌ك��ان وه‌ك ه��ێ��م��ای�ه‌ك بۆ‬ ‫الوازبوونی گروپ ‌ه تووندڕه‌وه‌كان له‌قه‌ڵه‌م‬

‫قـه‌یـرانـی ئـێـران درێـژه‌ی هـه‌یـه‌‬ ‫ئه‌مجاره‌یان له‌ چوارچێوه‌ی یاده‌ كلتوریه‌كاندا‬

‫كوردستان بووه‌‌و كه‌م كێوی كوردستانی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ب ‌ه تایبه‌ت ده‌وروبه‌ری شاره‌كان‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه ئاگری نه‌ورۆزی ئه‌مساڵی تێدا‬ ‫به‌رپا نه‌بووبێت‪.‬‬ ‫ب��اب��ان س �ه‌رده‌ش��ت��ی مامۆستای‬ ‫زانست ‌ه سیاسییه‌كان ل ‌ه واڵتی كه‌نه‌دا‪،‬‬ ‫پێشوازیكردنی ب��ه‌رچ��اوی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان ل ‌ه ن���ه‌ورۆز‌و چوارشه‌ممه‌‬ ‫س��وری بۆ بابه‌تێك به‌ناوی رووداوه‌‬ ‫س��ی��اس��ی��ی�ه‌ك��ان��ی ن���اوخ���ۆی ئ��ێ��ران‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه مباره‌و‌ه بۆ ده‌ستوور‬ ‫ده‌دوێت "راست ‌ه هه‌موو ساڵێك خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان ل ‌ه نه‌ورۆزدا ئاگر ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاگركردنه‌وه‌ی نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ‬ ‫كۆمه‌ڵێك جیاوازی له‌گه‌ڵ ساڵه‌كانی‬ ‫پێشووتر بووه‌‪ ،‬بۆ وێن ‌ه هیچ نه‌ورۆزێك‬ ‫ب ‌ه راده‌ی ن �ه‌ورۆزی ئه‌مساڵ‪ ،‬ئاگر له‌‬ ‫به‌رزاییه‌كان نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫ه�ه‌ڵ��گ��ری په‌یامێكی زۆر گرنگه‌‪،‬‬ ‫ئ��اگ��ر ل �ه‌س �ه‌ر چیاكان جیا ل�ه‌ب��اره‌‬ ‫م��ێ��ژووی��ی�ه‌ك�ه‌ی‪ ،‬به‌چه‌شنێكیش له‌‬ ‫فه‌رهه‌نگی نوێی كوردی له‌كوردستان‪،‬‬ ‫وه‌بیرهێنه‌ره‌وه‌ی وات��ای �ه‌ك به‌ناوی‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌‪ ،‬به‌رزكردنه‌وه‌ی ئه‌م واتایه‌‬ ‫ل ‌ه ره‌وشی سیاسیی نوێی ئێران ده‌توانێ‬ ‫مژده‌به‌خشی راپه‌ڕین‌و هه‌ستانه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رله‌نوێ بێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م بابه‌ته‌ش به‌‬ ‫ناره‌زایه‌تیی ‌ه گشتییه‌كانی ناوخۆی‬ ‫ئێرانه‌و‌ه هه‌ڵپێكراوه‌‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه به‌بڕوای‬

‫من نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ جیاوازتر ل ‌ه هه‌موو‬ ‫نه‌ورۆزه‌كانی ئه‌م سی ساڵ ‌ه بووه‌‪".‬‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه سوری‬ ‫چه‌ند رۆژ پێش ل ‌ه هاتنی دوایین‬ ‫چوارشه‌ممه‌ی ساڵی ئێرانی‪ ،‬الیه‌نگرانی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی سه‌وزی ئێران باسیان له‌‬ ‫به‌رپاكردنی چوارشه‌مم ‌ه سورییه‌كی‬ ‫مێژوویی له‌م رۆژه‌دا ك��رد‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫ئێران نیگه‌رانییه‌كانی ن �ه‌ش��ارده‌وه‌‌و‬ ‫زۆرب��ه‌ی مه‌رجه‌ع ‌ه شیعه‌كان‌و له‌وانه‌‬ ‫ئایه‌توڵاڵ خامنه‌یی راب���ه‌ری كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئاگركردنه‌و‌ه له‌م رۆژه‌ی به‌‬ ‫ح �ه‌رام ناودێر ك��رد‪ ،‬س��ه‌ره‌ڕای هه‌موو‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كان به‌شێوازێكی زۆر به‌رباڵو‬

‫ئاگر كرایه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه چه‌ندین شاری‬ ‫ئێران ش ‌هڕ‌و تێكهه‌ڵچوونی توندی خه‌ڵك‬ ‫له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی ئێران هاته‌ئاراوه‌‪ ،‬هێزه‌‬ ‫ئه‌منیه‌تییه‌كانی ئێران رایانگه‌یاندو‌ه كه‌‬ ‫له‌و رۆژه‌دا ‪ 50‬كه‌س ده‌ستگیركراون‌و ئه‌و‬ ‫كه‌سان ‌ه تۆمه‌تی ئاژاوه‌گێریان پاڵ خراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندنی جیهان‬ ‫گرنگییه‌كی زۆری���ان ب��ه‌م رۆژ‌ه دا‌و‬ ‫رۆژن��ام�� ‌ه ‌ی لۆفیگارۆی ف�ه‌ره‌ن��س��ا له‌‬ ‫راپۆرتێكدا له‌مباره‌و‌ه باس له‌وه‌ده‌كات كه‌‬ ‫ئاگر گیانێكی تازه‌ی به‌ناره‌زایه‌تییه‌كانی‬ ‫ناوخۆی ئێران به‌خشی‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه س���ااڵن���ی راب������ردوو خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانی رۆژه����ه‌اڵت گرنگییه‌كی‬

‫ئه‌وتۆیان ب ‌ه چوارشه‌مم ‌ه سوری نه‌ده‌دا‪،‬‬ ‫زۆر ب � ‌ه ده‌گ��م �ه‌ن ئ��اگ��ر ل��ه‌م رۆژه‌دا‬ ‫ده‌كرایه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی ئه‌مساڵ له‌ژێر رۆشنایی‬ ‫هه‌لومه‌رجی سیاسیی نوێی ئێران‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی زۆر به‌رباڵو‪ ،‬ئاگر ل ‌ه ناوچه‌‬ ‫جیاجیاكانی كوردستان كرایه‌وه‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئاگركردنه‌وه‌‌و ش ‌هڕ‌و تێكهه‌ڵچوونی خه‌ڵك‬ ‫له‌گه‌ڵ هێز‌ه ئه‌منیه‌تییه‌كانی كۆماری‬ ‫ئیسالمی كوژراو‌و برینداری لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌واڵنێرییه‌كانی ناوخۆی ئێران‬ ‫باسیان ل ‌ه برینداربوونی ‪ 16‬كه‌س له‌‬ ‫ش��اری سن ‌ه ك��رد‌و ته‌نانه‌ت چه‌ندین‬ ‫كه‌ناڵیش له‌وان ‌ه ئه‌لعه‌ره‌بی ‌ه هه‌واڵی‬ ‫ك��وژران��ی كه‌سێكی ل ‌ه ش��اری بۆكان‬ ‫راگ�ه‌ی��ان��د‪ ،‬هه‌واڵنێری ره‌وان��ی��وز له‌‬ ‫راپۆرتێك ده‌رب���اره‌ی به‌ڕێوه‌چوونی‬ ‫رێ��وڕه‌س��م��ی چوارشه‌مم ‌ه س��وری له‌‬ ‫شاره‌كانی كوردستان باسی له‌وه‌كردوه‌‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵكی زیاتر ل ‌ه ‪ 10‬شاری كوردستان‬ ‫ئه‌م ریۆڕه‌سمه‌یان به‌شێوه‌یه‌كی به‌رباڵو‬ ‫به‌رپاكردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌بووبه‌كری موده‌ڕسی ئه‌ندامی‬ ‫ده‌فته‌ری سیاسیی كۆمه‌ڵ ‌ه ئه‌م هه‌نگاوه‌ی‬ ‫كورده‌كان بۆ رۆژی چوارشه‌مم ‌ه سوری‬ ‫ب ‌ه ئامڕازێك بۆ ده‌ربڕینی زیندوبوون‌و‬ ‫هه‌بوونی سیاسیی ك��ورد ل� ‌ه ئێران‬ ‫ناوزه‌د ده‌كات‪ ،‬له‌مباره‌و‌ه ب ‌ه ده‌ستوور‬ ‫ده‌ڵێت "ل ‌ه مێژووی كورده‌كانی ئێران‬ ‫ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مجار‌ه ك ‌ه به‌مشێو‌ه رێوڕه‌سم‬

‫‪10‬‬

‫بده‌ین‌و ده‌كرێ ب ‌ه به‌رپابوونی ئاسایشی‬ ‫زیاتر له‌م واڵت ‌ه گه‌شبین بین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه ده‌توانێ ئه‌م گه‌شبینییه‌‬ ‫بڕوشێنێ‌و خه‌وشداری بكا‪ ،‬پێكنه‌هاتنی‬ ‫زۆرینه‌ی په‌رله‌مانی ل ‌ه سه‌ر ده‌ستی‬ ‫ته‌نها باڵێك ‌ه ل ‌ه په‌رله‌مانی داهاتوو‌و‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا دژوارب��وون��ی رێككه‌وتن بۆ‬ ‫پێكهێنانی ده‌وڵه‌تی داهاتوو ل ‌ه الیه‌ن ئه‌و‬ ‫ئیئتیالفانه‌و‌ه ده‌بێ ك ‌ه زۆرترین كورسی‬ ‫ل ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌كاندا به‌ده‌ستدێنن‪.‬‬ ‫داهاتووی پێگه‌ی ئێران ل ‌ه عێراق‬ ‫له‌و م��اوه‌ی ك ‌ه ف�ه‌زای هه‌ڵبژاردن‬ ‫ل ‌ه عێراقدا حاكم بوو‪ ،‬ب �ه‌رده‌وام ناوی‬ ‫ئێران وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی ده‌ستێوه‌رده‌ر‬ ‫ل ‌ه پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌و واڵته‌دا‬ ‫ده‌بیسترا‪ ،‬ته‌نانه‌ت باڵیۆزی ئه‌مریكا ل ‌ه‬ ‫عێراق‌و فه‌رمانده‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا له‌و‬ ‫واڵت ‌ه ب ‌ه فه‌رمی رایانگه‌یاند ك ‌ه ئێران ل ‌ه‬ ‫رێگه‌ی الیه‌نگران‌و ده‌ست‌وپێوه‌نده‌كانی‬ ‫خۆیه‌و‌ه ده‌وری نواند بۆ دوورخستنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و كاندیدانه‌ی ك ‌ه نه‌یاری ئێران بوون‪.‬‬ ‫به‌اڵم جیا ل ‌ه تۆمه‌ت ‌ه سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫ئێران ل ‌ه په‌رله‌مانی داهاتووی عێراق‬ ‫به‌ره‌و ڕووی راستیه‌ك به‌ناوی دابه‌زینی‬ ‫پێگه‌ی ئه‌نجوومه‌نی ب��ااڵی ئیسالمی‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پ��ارێ��زه‌ری سه‌ره‌كیی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران ل ‌ه عێراق بووه‌‪،‬‬ ‫ئێران ناچار ده‌بێ ته‌حه‌مولی كه‌سانێك‬ ‫ل ‌ه ده‌وڵه‌تی داهاتووی عێراق بكا ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫راده‌ی پیاوانی ده‌وڵه‌تی پێشوو رووی‬ ‫خ��ۆش ب ‌ه به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران‬ ‫ناده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ت ل ‌ه ئه‌گه‌ری دروستبوونی‬ ‫كێش ‌ه ل ‌ه نێوان ره‌وت ‌ه شیعه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫پێكهێنانی ئیئتیالف‌و دیاریكردنی‬ ‫پۆسته‌كانی ده‌وڵ����ه‌ت‪ ،‬ئ��ێ��ران ئه‌و‬ ‫چ��ان��س �ه‌ی ه �ه‌ی � ‌ه ك�� ‌ه ب��ت��وان��ێ وه‌ك‬ ‫ناوبژیوانێك بێت ‌ه مه‌یدان‌و ل ‌ه ئه‌گه‌ری‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی سه‌ركه‌وتن له‌م بواره‌دا‪،‬‬ ‫ده‌توانێ به‌ربگرێ ب ‌ه هاتنه‌خواره‌وه‌ی‬ ‫نفوزی خۆی ل ‌ه عێراق‪.‬‬ ‫بۆ چوارشه‌مم ‌ه سوری به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫به‌بڕوای من گه‌لی كورد بۆ ده‌رفه‌تێك‬ ‫ده‌گ �ه‌ڕا تا بوونی سیاسیی خۆی له‌م‬ ‫هه‌لومه‌رج ‌ه نوێی ‌ه ده‌رب��ب��ڕێ‪ ،‬بۆنه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تییه‌كانی وه‌ك رۆژی ق��ودس‌و‬ ‫عاشورا‌و هه‌تادواتر ك ‌ه بوون ‌ه ده‌رفه‌ت بۆ‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی سه‌وز‪ ،‬هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫ب ‌ه خه‌ڵكی كوردستانه‌و‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆی ‌ه ده‌رف�ه‌ت��ی چوارشه‌مم ‌ه س��وری‌و‬ ‫ن��ه‌ورۆز ك ‌ه پێشینه‌یه‌كی مێژووییان‬ ‫هه‌یه‌‌و په‌یوه‌ندی ب ‌ه حكومه‌تی ئێرانه‌و‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬ب��وو‌ه مه‌یدانێك بۆ نیشاندانی‬ ‫هاوخه‌باتی له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م نه‌ته‌وه‌كانی‬ ‫دیكه‌ی ئێران‪".‬‬ ‫م��وده‌ڕس��ی ئ �ه‌م گه‌رموگوڕییه‌ی‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه س��وری‪ ،‬وه‌اڵم��دان�ه‌وه‌ی نا‬ ‫به‌ویالیه‌تی فه‌قیه گرێده‌داته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"خاڵێكیتر ك ‌ه گرنگی هه‌یه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ب ‌ه ح �ه‌رام ناودێركردنی ئه‌م رۆژ‌ه له‌‬ ‫الیه‌ن رابه‌ری كۆماری ئیسالمی ئێرانه‌وه‌‬ ‫ب��وو‪ ،‬خه‌ڵكی كوردستان‌و ئێران به‌م‬ ‫ره‌فتاره‌یان فتواكه‌ی خامنه‌یان ب ‌ه گاڵته‌‬ ‫گ��رت‌و ل ‌ه راستیدا ل ‌ه ریفراندۆمێكی‬ ‫رانه‌گه‌یه‌ندراودا به‌شداریانكرد‪".‬‬ ‫دوایین چوارشه‌ممه‌ی كۆتایی ساڵی‬ ‫هه‌تاوی ب ‌ه چوارشه‌مم ‌ه سوری ناوبانگی‬ ‫ده‌ركردوه‌‌و ئه‌م جه‌ژن ‌ه زۆرتر ل ‌ه ناوچه‌‬ ‫فارسنشین‌و توركنشینه‌كانی ئێراندا‬ ‫رێزی لێده‌گیرێت‪ ،‬له‌م رۆژه‌دا خه‌ڵك ئاگر‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌سه‌ر ئاگره‌كه‌دا بازده‌د‌هن‌و‬ ‫خ ‌هم‌و ئازاره‌كانی ساڵی رابردوو ب ‌ه ئاگر‬ ‫ده‌سپێرن‪ ،‬مێژووی ئاگركردنه‌و‌ه له‌‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه سوری بۆ پێش ل ‌ه هاتنی‬ ‫ئیسالم ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و ئه‌م بۆنه‌ی ‌ه وه‌ك‬ ‫هێمایه‌كی زه‌رته‌شتیه‌كانیش پێناسه‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫پشوو‬

‫خوێندکارانی خانه‌قین خه‌ون به‌به‌شی ناوخۆییه‌وه‌ ده‌بینن‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪15‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬گۆرانیبێژی‬ ‫شاری سلێمانی شه‌ماڵ‬ ‫محه‌مه‌د ك � ‌ه له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌ی پێشوودا‬ ‫ئ �ه‌ل��ب��وم��ێ��ك��ی‬ ‫گۆرانی به‌ناوی‬ ‫(پ���ه‌ی���م���ان)‬ ‫ب�ڵ�اوك���رده‌وه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌ئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫ب�����ه‌ن�����ی�����ازه‌‬ ‫س����ێ گ���ۆران���ی‬ ‫له‌ئه‌لبومه‌كه‌ی كلیپ‬ ‫بكات‪.‬له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫رۆژن����ام���� ‌هی‌‬ ‫محه‌مه‌د ئاشكرایكرد‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ ،‬شه‌ماڵ‬ ‫كه‌كاری وێنه‌گرتنی بۆ گۆرانی سوێند كردوو‌ه كه‌ئاوازو‬ ‫هۆنراوه‌ی فۆلكلۆره‌و هونه‌رمه‌ند دلێر حسێن كاری‬

‫ئ‬ ‫ی‬ ‫ڤ‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ن‌‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫ێ‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫ی‌ داوه‌‬ ‫خ‬ ‫ۆ‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫كوژێت‬

‫ی‬ ‫ی ساندرا بولوك داوا ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫لێبوردن ده‌كات‬

‫شه‌ماڵ محه‌مه‌د كلیپ ده‌كات‬ ‫دابه‌شكردنی بۆ ئه‌نجام داوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها كاری وێنه‌گرتنی‬ ‫بۆ گۆرانی (تۆران) كردوو‌ه كه‌ئاوازو هۆنراوه‌ی خالید‬ ‫دلێره‌و دواتریش كاری وێنه‌گرتنی بۆ گۆرانی (په‌ریزاده‌)‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬ك ‌ه ل�ه‌ئ��اوازی گ��ۆران ئیبراهیم خه‌یات‌و‬ ‫هۆنراوه‌ی (ره‌زا حه‌مه‌)ه‌یه‌‌و هه‌رسێ گۆرانییه‌كه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ركی خۆی كلیپكردووه‌‪.‬‬ ‫ش�ه‌م��اڵ محه‌مه‌د ئ��ام��اژه‌ی ب��ۆئ�ه‌وه‌ش��ك��رد ك��اری‬ ‫تۆماركردنی گۆرانییه‌كانی له‌هه‌ردوو ستۆدیۆی الن ‌ه له‌شاری‬ ‫سلێمانی‌و میلۆدی له‌شاری هه‌ولێر ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫گۆرانیبێژ شه‌ماڵ محه‌مه‌د له‌درێژه‌ی لێدوانه‌كه‌یدا گله‌یی‬ ‫له‌كه‌ناڵی كوردسات كرد كه‌پێشتر گۆرانییه‌كی له‌سه‌ر ئه‌ركی‬ ‫خۆی كلیپكردووه‌و پاره‌یه‌كی زۆری تێدا خه‌رجكردووه‌‌و بردوویه‌تی‬ ‫بۆ كه‌ناڵی ناوبراو‪ ،‬به‌اڵم دواتر كلیپه‌كه‌یان ره‌ف��زك��ردووه‌و‬ ‫هۆكاری ره‌فزكردنه‌كه‌شیان پێنه‌وتووه‌‪.‬‬

‫ده‌س ��‬ ‫ئه‌دۆل ت ��وور‪ :‬د‬ ‫ۆ‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ف‬ ‫ك �ه‌ی‌‬ ‫نازی‌ ته‌ن هێتله‌ری‌‬ ‫را‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫یا‬ ‫ری‌‬ ‫كچێكی‌‬ ‫جوان‬ ‫زۆر نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو قژزه‌ردی‌‬ ‫ی‌‬ ‫كا‬ ‫ئه‌وی ب ��ه‌س ��ه‌ره‌وه‌ ریگه‌ریی‌‬ ‫ش‬ ‫ه��‬ ‫‪ 1945‬هانیداوه‌ بۆئه‌و ه‌ب��ووه‌و‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ۆ‬ ‫ب��ه‌گ ی‌ بكوژێت‪ .‬ی‌ ساڵی‌‬ ‫��وێ��ر‬ ‫ئ��ه‌ڵ��م��ان��ی‌ ه‌ی‌ ن �وو‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫ێ‬ ‫�‬ ‫ب���‬ ‫ك �ی‌‬ ‫ه‌ن���اوی‌‬ ‫جورتمیك‬ ‫براونی‌ ه‌ر كه‌ كتبێك ه�ای�ك�ه‌‬ ‫ی‌ له‌بار‬ ‫دۆست‌و‬ ‫نووسیوه‌‪ ،‬ئیڤ خۆشه‌ویستی‌ ه‌ی‌ ئیڤا‬ ‫ات‬ ‫هێ‬ ‫هێتله‌ر له‌ساڵ ه‌مه‌نی‌ ‪ 17‬ساڵ تله‌ره‌وه‌‬ ‫ی‌‬ ‫بی‬ ‫بوو‬ ‫ب نیویه‌تی‌‌و دوو ‪ 1929‬له‌شاری‌ ه‌ كاتێك‬ ‫ر‬ ‫ك‬ ‫وژێت شووی‌ پ ۆژیش به‌رله‌وه‌ میونیخ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ر‬ ‫خ‬ ‫ۆی‌‬ ‫ت هایكه‌ ن�وو دووه‌‪.‬‬ ‫س�‬ ‫ه‌م‬ ‫هێ ه‌نی‌ ‪ 33‬ساڵ ب ی�وی�ه‌ت�‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‪:‬‬ ‫"‬ ‫ئ‬ ‫یڤا‬ ‫تله‌رو‬ ‫ووه‌ كاتێ‬ ‫له‌مانگی‌ له‌ژێرزه‌مینه‌كه‌ ك له‌پاڵ‌‬ ‫یدا‬ ‫خ‬ ‫نیسانی‌‬ ‫ك ۆی‌ كوشتووه‌‪1945 .‬‬ ‫‪.‬‬ ‫چ‬ ‫ێ‬ ‫كی‌‬ ‫ته‌نیا‬ ‫ب��ه‌ڵ��ك قژزه‌رد‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫��‬ ‫ه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌ب��� و ب��ه‌ش‬ ‫��‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫��‬ ‫ی‬ ‫ڕی���اره‌‬ ‫ك�ردووه‌و ك ك���ان���ی‌‬ ‫ا‬ ‫هه‌بووه‌ به‌س ریگه‌ریی‌‬ ‫ه‌‬ ‫ر‬ ‫ناز‬ ‫رابه‌ری‌‬ ‫ییه‌وه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫حه‌نان تورك‪ :‬هیچ خه‌اڵتێك ‌‬ ‫ی دایك وه‌رناگرێت‬ ‫جه‌ژن ‌‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ژن��ه‌ ئ �ه‌ك��ت �ه‌ری‌ میسری‌‬ ‫حه‌نان تورك ئاشكرایكرد‪ ،‬به‌بۆنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌ژنی‌ دای��ك �ه‌وه‌ ئاماده‌نییه‌ هیچ‬ ‫خه‌اڵتێك له‌منداڵه‌كانی‌ وه‌ربگرێت‌و‬ ‫ئاهه‌نگگێڕانیشی‌ به‌و بۆنه‌یه‌وه‌ به‌‬ ‫تاوان له‌قه‌ڵه‌مدا‪.‬‬ ‫ك �ه‌ن��اڵ �ی‌ ‪ MBC‬ی‌ ل���ه‌زاری‌‬ ‫حه‌نانه‌وه‌ باڵویكرده‌وه‌ "نابێت‬ ‫خۆشه‌ویستی‌ دای��ك ته‌نیا له‌‬ ‫رۆژێ��ك��دا ب��ێ�ت‌و رۆژان����ی‌ تری‌‬ ‫ساڵیش سوكایه‌تی‌ پێبكرێت" ‪.‬‬ ‫وتیشی‌‪" :‬ئ���ه‌وه‌ شتێكی‌‬ ‫دروستكراوه‌و دووره‌ له‌ئایینی‌‬ ‫ئیسالمه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ هیچ دیارییه‌ك‬ ‫ل��ه‌و رۆژه‌دا له‌منداڵه‌كانی‌‬

‫وه‌رناگرێت‌و سه‌ریشی‌ س��وڕم��اوه‌ ل��ه‌وه‌ی‌ كه‌ناڵ ‌ه‬ ‫ئاسمانییه‌كان ته‌نیا له‌و رۆژه‌دا باس له‌خۆشه‌ویستی‌‬ ‫دای��ك ده‌ك �ه‌ن‌و ئه‌و گۆرانییانه‌یشی‌ تایبه‌تن به‌و‬ ‫خۆشه‌ویستییه‌وه‌ ته‌نیا له‌و رۆژه‌دا په‌خش ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاشكراشیكردووه‌ كه‌ هیچ رۆژێ��ك مه‌راسیمی‌‬ ‫به‌بۆنه‌ی‌ جه‌ژنی‌ دای��ك �ه‌وه‌ ره‌ت��ن �ه‌ك��ردووه‌ت �ه‌وه‌‌و‬ ‫كاتێك له‌قوتابخانه‌ بووه‌‪ ،‬ئاهه‌نگ به‌و بۆنه‌یه‌وه‌‬ ‫رێكخراوه‌و خه‌اڵتیان پێشكه‌شكردووه‌ به‌دایكیان‌و‬ ‫به‌مامۆستاكانیان‪ ،‬به‌اڵم كاتێك گه‌وره‌بووه‌ بۆی‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ له‌قورئان‌و سونه‌دا نییه‌‬ ‫بۆیه‌ بیدعه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌و بڕوای‌ پێی‌ نییه‌‪ ،‬دوو‬ ‫ساڵ له‌مه‌وبه‌ریش كاتێك منداڵه‌كانی‌ دیارییان‬ ‫به‌و بۆنه‌یه‌وه‌ بۆ هێناوه‌‪ ،‬ئاگاداری‌ كردوونه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ئه‌و رۆژه‌ به‌و شێوه‌یه‌ نییه‌و دیارییه‌كانیشی‌‬ ‫لێوه‌رنه‌گرتوون‪.‬‬

‫ده‌س���ت���وور‪:‬‬ ‫جیس ‌ی جیمسی‌‬ ‫ی س���ان���درا ب��ول��وك�ی‌‬ ‫ه���اوس���ه‌ر ‌‬ ‫ی ه��ۆڵ��ی��ود‌و خ��اوه‌ن�ی‌‬ ‫ئه‌ستێر ‌‬ ‫ی ئه‌مسا ‌ڵ داوای‌‬ ‫خه‌اڵت ‌ی ئۆسكار ‌‬ ‫ی ده‌كات‪.‬‬ ‫لێبوردن له‌ژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئ����اژان����س���� ‌ی رۆی�����ت�����ه‌رز‬ ‫باڵویكرده‌وه‌‪ ،‬جیمس ك ‌ه ماو‌هی‌‬ ‫پێنج ساڵ ‌ه بولوك ‌ی خواستووه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌گ� ‌هڵ‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا‬ ‫ی بیبول ‌ی ئه‌مریك ‌ی باسی‌‬ ‫گۆڤار ‌‬ ‫ی له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫له‌وه‌كردو‌ه باش مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫بولوك ن �ه‌ك��ردو‌ه كاتێك رۆژی‌‬ ‫ی راب��ردوو ئاماد‌هی‌‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه ‌‬ ‫ی (‪The‬‬ ‫نمایش ‌ی یه‌كه‌م ‌ی فیلمه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌بووه‌و ئێستا‬ ‫‪‌ )Blind Side‬‬ ‫ی لێبوردن ‌ی لێده‌كات‪.‬‬ ‫داوا ‌‬ ‫ی ئاشكرابوونی‌‬ ‫ه��ه‌ر دوا ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون ‌ی جیمس‪ ،‬گۆڤاری‌‬ ‫تاچ ‌ی ئه‌مریك ‌ی ب�ڵاوی��ك��رده‌وه‌‬ ‫"س��اڵ� ‌ی راب���ردوو جیمس ك��اری‌‬ ‫سێكس ‌ی له‌گ ‌ه ‌ڵ كچ ‌ه نمایشكارێكی‌‬ ‫جلوبه‌رگ كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی ب��ول��وك‬ ‫ه����اوس����ه‌ره‌ك���� ‌ه ‌‬ ‫ك�ه‌ك��ارگ�ه‌ی�ه‌ك� ‌ی دروس��ت��ك��ردن�ی‌‬ ‫مۆتۆڕسكیل ‌ی هه‌یه‌‌و ئه‌ستێره‌یه‌كی‌‬

‫ته‌له‌فزیۆنێك ‌ی ریه‌ڵه‌‪ ،‬ب ‌ه گۆڤار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ��راپ‬ ‫بیبول ‌ی وت���ووه‌‪" :‬ب �ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنیه‌و‌ه شایه‌ن ‌ی هه‌موو‬ ‫شتێك ‌ی خراپ ‌ه كه‌بێت ‌ه رێگای‌‌و‬ ‫ئێستا هه‌ست به‌شه‌رمه‌زارییه‌كی‌‬ ‫زۆر ده‌ك��ات به‌رامبه‌ر به‌ژنه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫منداڵه‌ك ‌هی‌‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا دڵگرانه‌‬ ‫ی خستوونیه‌ت ‌ه ره‌وشێكی‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێبوردن له‌بولوك‬ ‫دژواره‌وه‌‌و داوا ‌‬ ‫ده‌كات" ‪.‬‬ ‫ی ب��ه‌وه‌داوه‌‪،‬‬ ‫رۆیته‌رز ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی به‌جێهێشتووه‌‬ ‫بولوك ئه‌و خانوو‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ جیمیس تیایدا به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌ژی�����ان‌و ب���ه‌وه���ۆی���ه‌و‌ه ئێستا‬ ‫بووه‌ت ‌ه ژم��ار‌ه یه‌ك ‌ی ئ�ه‌و لیسته‌‬ ‫ی ژن ‌ه هونه‌رمه‌نده‌كان‬ ‫دورودرێ��ژ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌رگرتن ‌ی خه‌اڵت ‌ی ئۆسكار‬ ‫ك ‌ه دوا ‌‬ ‫به‌ماوه‌یه‌ك ‌ی كه‌م كۆتای ‌ی به‌ژیانی‌‬ ‫هاوسه‌رگیرییان هاتووه‌‪.‬‬ ‫جێ ‌ی ئاماژه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫ی سوانك‪ ،‬هال بیری‌‪ ،‬وریسی‌‬ ‫له‌هیالر ‌‬ ‫وی��زه‌رس��ب��ون‪ ،‬جۆلیا رۆب�ه‌رت�س‌و‬ ‫كینت وینسلت ‌ی خاوه‌ن ‌ی خه‌اڵتی‌‬ ‫ی ساڵ ‌ی راب���ردوو‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئۆسكار ‌‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی ئه‌و خه‌اڵت ‌ه ده‌ستبه‌رداری‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كانیان بوون‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫پشوو‬

‫‪12‬‬

‫شوان قه‌ره‌داغی‪ :‬هێشتا بیرم له‌هاوسه‌رگیری نه‌كردووه‌ته‌وه‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬موحسین یاسین‬

‫شوان قه‌ره‌داغی‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژنام ‌هی‌ ده‌ستوور ده‌ڵێت‬ ‫"هێشتا بڕیاری ئه‌وه‌م نه‌داو‌ه‬ ‫كه‌ژیانی هاوسه‌ری پێكه‌و‌ه‬ ‫بنێم‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا داوای‬ ‫خۆشه‌ویستیان لێكردووم"‪.‬‬ ‫شوان له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا قس ‌ه‬ ‫ی ژیانی‌‌و‬ ‫له‌سه‌ر چه‌ند الیه‌نێك ‌‬ ‫كاره‌ هونه‌رییه‌كانی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ژی��ان�� ‌ی م��ن��داڵ��ی��ت چ��ۆن‬ ‫به‌سه‌ربردووه‌و منداڵێك ‌ی چۆن بویت؟‬ ‫ش���وان‪ :‬وه‌ك��و ه�ه‌م��وو منداڵێكی‌‬ ‫تر‪ ،‬ژیانێك ‌ی ساد‌ه ژیاوم‌و له‌قوتابخانه‌‬ ‫زۆر زی��ره‌ك ب��ووم‪ ،‬هه‌میش ‌ه له‌چاالكی‌‬ ‫قوتابخانه‌كه‌مدا رۆڵ ‌ی به‌رچاوم هه‌بووه‌و‬ ‫هه‌موو رۆژانێك ‌ی پێنجشه‌ممان له‌گۆڕه‌پانی‌‬ ‫قوتابخان ‌ه مامۆستا ده‌یهێنام ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫گۆرانیم ده‌وت‪ ،‬ئیتر ه �ه‌ر له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫منداڵییه‌و‌ه خولیا ‌ی هونه‌ر له‌سه‌رمدابوو‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌سپێك ‌ی كار ‌ی هونه‌ریت‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ چ ساڵێك؟‬ ‫ش����وان‪ :‬س���ه‌ره‌ت���ا ‌ی ده‌رك �ه‌وت��ن��م‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ساڵی‌‪‌1995‬وه‌كو ژه‌نیاری‌‬ ‫ئامێر ‌ی ده‌ف له‌گه‌ڵ تیپ ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫رۆشنبیر ‌ی سلێمان ‌ی به‌شداربووم‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ساڵ ‌ی چه‌ند یه‌كه‌م‬ ‫گۆرانیت تۆماركرد؟‬ ‫شوان‪ :‬یه‌كه‌م گۆرانیم له‌ساڵی‌‪1997‬‬ ‫له‌گه‌ڵ تیپی مۆسیقا ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫رۆشنبیر ‌ی سلێمان ‌ی تۆماركرد‪‌ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وكاته‌ش كه‌ناڵ ‌ی خاك كاری وێنه‌گرتنی‬ ‫ب��ۆ ئ �ه‌ن��ج��ام��داو ب�ڵاوك��رای��ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫به‌گۆران ‌ی "ه ‌ه ‌ی نار" ك ‌ه له‌ساڵ ‌ی (‪)2000‬‬ ‫تۆمارمكرد‌و پاشان له‌ساڵ ‌ی ‪ 2002‬له‌الیه‌ن‬ ‫‪ tv‬گه‌ل ‌ی كوردستانه‌و‌ه كار ‌ی وێنه‌گرتنی‌‬ ‫بۆ ئه‌نجامدرا‌و ده‌رك �ه‌وت��م‪ ،‬دواتریش‬ ‫له‌ساڵی‌‪ 2005‬به‌گۆران ‌ی شایی ‌ه زه‌ماوه‌نده‌‪،‬‬ ‫زیاتر ناسرام‪.‬‬

‫كوێستانی‬ ‫ده‌چێت ‌ه‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬بابزانین كاریگه‌ر ‌ی چ‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكت به‌سه‌ره‌وه‌یه‌؟‬ ‫ش������وان‪ :‬ك���اری���گ���ه‌ر ‌ی ه��ه‌م��وو‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ‌ی ره‌سه‌نم به‌سه‌ره‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی هونه‌رمه‌ندی گ�ه‌ور‌ه ‌ی كورد‬ ‫مامۆستا (م�ه‌زه�ه‌ر ‌ی خالقی‌)‪ ،‬كه‌هه‌ر‬ ‫ل�ه‌م��ن��داڵ��ی�ه‌و‌ه خ��ول��ی��ا ‌ی ده‌ن��گ � ‌ی ئه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ند‌ه م �ه‌زن �ه‌ب��ووم‪ ،‬من هیوای‌‬ ‫ته‌مه‌ن درێژ ‌ی بۆ ده‌خوازم‌و خۆشحاڵم كه‌‬ ‫له‌كاره‌كانم رازییه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئ ‌ه ‌ی حه‌زت له‌ده‌نگ ‌ی چ‬ ‫گۆرانیبێژێكه‌؟‬ ‫ش��وان‪ :‬وه‌كو حه‌ز حه‌زم له‌هه‌موو‬ ‫ده‌نگێك ‌ی ره‌سه‌نه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی ده‌نگی‌‬ ‫مامۆستایان (حه‌سه‌ن زی��ره‌ك‪ ،‬خاڵه‌‬ ‫تایه‌ر‪ ،‬ماملێ‌‪ ،‬به‌هجه‌ت یه‌حیا‪ ،‬عه‌دنان‬ ‫كه‌ریم)‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬تاچه‌ند له‌گه‌ڵ دڵنیای‌‬ ‫خوشكت له‌بوار ‌ی كار ‌ی هونه‌ریدا هاوكاری‌‬ ‫یه‌كتر ده‌كه‌ن؟‬ ‫ش���وان‪ :‬به‌پێ ‌ی ت��وان��ا ه��اوك��اری‌‬ ‫یه‌كده‌كه‌ین‌و بیروڕا ده‌گۆڕینه‌و‌ه له‌كارو‬ ‫پڕۆژ‌ه هونه‌رییه‌كاندا‪ ،‬هیوا ‌ی سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بۆ ده‌خوازم‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬بیرت له‌ژیان ‌ی هاوسه‌رگیری‌‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ش�����وان‪ :‬ن �ه‌خ��ێ��ر هێشتا بیرم‬ ‫لێنه‌كردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ح �ه‌زده‌ك �ه‌ی��ت یه‌كه‌م‬ ‫منداڵتان ك ‌ه له‌دایكبوو‪ ،‬ناو ‌ی بنێن چی‌؟‬

‫قه‌ندیل‬ ‫به‌رلین‬

‫ده‌ستوور‪:‬‬ ‫فیلمی كوێستانی‬ ‫ق���ه‌ن���دی���ل ب���ڕی���ار‌ه‬ ‫به‌شداری له‌ڤیستیڤاڵی‬ ‫فیلمی سینه‌مایی به‌رلین بكات‪،‬‬ ‫كه‌بڕیار‌ه له‌رۆژانی ‪ 4‬تا ‪ 8‬مانگی ئایار‬ ‫له‌واڵتی ئه‌ڵمانیا ساز بكرێت‪.‬‬ ‫فیلمی كوێستانی قه‌ندیلی ده‌رهێنه‌ر ته‌ها كه‌ریمی‬ ‫كه‌فیلمێكی ره‌خنه‌ییه‌‌و باس له‌كێشه‌و ملمالنێ ناوخۆییه‌كان‌و شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆ ده‌كات‪ ،‬بڕیاره‌ به‌شداری له‌ڤیستیڤاڵی فیلمی سینه‌مایی به‌رلین‬ ‫بكات كه‌ له‌رۆژانی ‪ 4‬تا ‪ 8‬مانگی ئایار له‌واڵتی ئه‌ڵمانیا سازده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌چوونی ڤیستیڤاڵه‌كه‌دا بڕیار‌ه چه‌ند ۆركشۆپ‌و سیمینارێكیش‬ ‫له‌باره‌ی سینه‌ماو كاری فیلمسازییه‌و‌ه سازبكرێت‪.‬‬ ‫فیلمی كوێستانی قه‌ندیل به‌رهه‌می به‌ڕێوه‌به‌رێتی هونه‌ری سینه‌مای سلێمانییه‌و سێ هونه‌رمه‌ندی‬ ‫ناوداری كورد كه‌بریتین له‌هونه‌رمه‌ندان (د‪ .‬قوتبه‌دین سادقی‌و عه‌ینه‌دین مه‌ریوانی‌و جومه‌رد) رۆڵی‬ ‫سه‌ره‌كییان تیادا بینووه‌‪.‬‬

‫شوان‪ :‬خونچ ‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی ناوێكی‌‬ ‫زۆر خۆشه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌كات ‌ی گۆران ‌ی وتندا چ‬ ‫خویه‌كت هه‌یه‌؟‬ ‫شوان‪ :‬له‌كات ‌ی گۆران ‌ی وتندا بۆئه‌و‌هی‌‬ ‫هه‌ست به‌وشه‌كان ‌ی ناو گۆرانییه‌ك ‌ه بكه‌م‬ ‫چاو داده‌خه‌م‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كچان داوا ‌ی خۆشه‌ویستیان‬ ‫لێنه‌كردوویت؟‬ ‫شوان‪ :‬دیار‌ه هه‌موو الوێك ده‌كه‌وێته‌‬ ‫داو ‌ی خۆشه‌ویستییه‌وه‌‪ ،‬داوا ‌ی په‌یوه‌ندی‌‬ ‫خۆشه‌ویستیت لێده‌كرێت‌و له‌وباره‌یه‌شه‌وه‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه داوا ‌ی خۆشه‌ویستیم‬ ‫لێكراوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هه‌وڵتنه‌داو‌ه ستایل ‌ی كاری‌‬ ‫هونه‌ریت بگۆڕیت؟‬ ‫ش���وان‪ :‬دی���ار‌ه م��ن ب���ه‌دوو شێواز‬ ‫كارده‌كه‌م ئه‌وانیش شێواز ‌ی فۆلكلۆر‌و‬ ‫ش���ێ���واز ‌ی ن����وێ‌‪ ،‬س��وپ��اس ب��ۆ خ��وا‬ ‫له‌هه‌ردوو شێوازه‌كه‌دا سه‌ركه‌وتوبووم‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا به‌رده‌وامده‌بم‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬دیارترین ئه‌و كۆنسێرتان ‌هی‌‬ ‫كه‌به‌شداریت تیاداكردوو‌ه له‌گه‌ڵ گروپی‌‬ ‫(نالی)‪ ،‬كامانه‌ن؟‬ ‫شوان‪ :‬دیار‌ه به‌شدار ‌ی زۆر كۆنسێرتم‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ گروپی‌"نالی‌" به‌اڵم‬ ‫دیارترین كۆنسێرت‪ ،‬ئه‌و كۆنسێرت ‌هی‌‬ ‫واڵت ‌ی (نه‌مسا) بوو‪ ،‬ك ‌ه له‌شار ‌ی (ڤیه‌ننا)‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2006‬پێشكه‌شمان كرد‪.،‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬دوا پڕۆژ‌ه ‌ی هونه‌ریت؟‬

‫ش���������وان‪ :‬دوای������ن‬ ‫ب�ه‌ره�ه‌م��م كلیپكردنی‌‬ ‫گ���ۆران��� ‌ی (رۆژان����ێ‌‬ ‫ب����وو)‪ ،‬كه‌یه‌كێكه‌‬ ‫ل �ه‌گ��ۆران��ی��ی �ه‌ك��ان �ی‌‬ ‫ئ��ه‌ل��ب��وم�� ‌ی ن��ی��گ��او‬ ‫به‌شێواز ‌ی ئه‌نیمه‌یشن‬ ‫ك����ار ‌ی وێ��ن�ه‌گ��رت��ن��ی‬ ‫ب���ۆ ئ��ه‌ن��ج��ام��دراوه‌و‬ ‫كامیار‬ ‫له‌وێنه‌گرتن ‌ی‬ ‫ج���ه‌م���ی���ل‌و م���ۆن���ت���اژو‬ ‫ده‌رهێنان ‌ی گ��ۆران‬ ‫س������ه‌اڵح������ه‌‌و‬ ‫ب����ه‌ره����ه‌م����ی‌‬ ‫كه‌ناڵ ‌ی سلێمانی‌‬ ‫زاگ��رۆس ‪tv‬یه‌‪،‬‬ ‫ج��گ��ه‌ل��ه‌وه‌ش‬ ‫پ����������ڕۆژ‌هی‌‬ ‫زۆرم هه‌یه‌‬ ‫كه‌هیوادارم‬ ‫له‌ئایند ه‌دا‬ ‫جێبه‌جێیان‬ ‫بكه‌م‪.‬‬

‫گ�‬ ‫ۆران��ی��ب��ێ��ژ ‌‬ ‫ی الو‪،‬‬ ‫ش‬ ‫�‬ ‫��‬ ‫��‬ ‫وا‬ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫�س��ێ �ن‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫نا‬ ‫ك سر‬ ‫قه‌ره او‌ه به‌ شوان‬ ‫‌د‬ ‫‪ 79‬اغی‌‪ ،‬ل ‌هساڵی‬ ‫‪19‬‬ ‫ل‬ ‫�‬ ‫ه‌گ�ه‌ڕه‌ك� ‌‬ ‫ی‬ ‫چ �وا‬ ‫رب‬ ‫�‬ ‫�ا‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ش �ار ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی له‌دایكبووه‌‌و‬ ‫ل�ه‌س�اڵ� ‌‬ ‫ی ‪1995‬ه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستیك‬ ‫وو‬ ‫هونه رد ‌ه به‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫‌ری‌‪.‬‬

‫مـن دیـت‪ ،‬ده‌چـێـتــه‌ ســیـنـه‌مــا‬ ‫د‌هست‬ ‫بێ وور‪ :‬فیلمی كوردی‬ ‫(م‬ ‫ن‬ ‫دی‬ ‫ت)‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫رهێنه‌ر (مراز‬ ‫زار) ك ‌هباس ل‬ ‫ه‌دوو منداڵی شاری‬ ‫د‬ ‫یا‬ ‫رب‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كر‬ ‫ی‬ ‫با‬ ‫كوردستا‬ ‫كو‬ ‫وری‬ ‫نمای ن ده‌ك��ات‪ ،‬بڕیار‌ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫زو‬ ‫وان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫س‬ ‫ین‬ ‫ه‌ماكاندا‬ ‫ش بكرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و دوو‬ ‫له‌شه‌ڕێكی منداڵه‌ و‌هك له‌فی‬ ‫لم‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫دا‬ ‫نی‬ ‫شا‬ ‫ند‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫رێت‬ ‫گران‬ ‫ده‌ده‌ن‌و ده‌ك دا به‌رامبه‌ر به‌ژیان‬ ‫باوكیان له‌د‌هست‬ ‫ه‌ون‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ه‌ر شه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫ل�ه‌ر‬ ‫بڕیار‌ه ئه‌م فیلم ‌ه‬ ‫ما‬ ‫ۆژی ‪2‬ی نگی نی‬ ‫سا‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫س‬ ‫ین‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫اك‬ ‫ان‬ ‫ی ئه‌و شار‌ه‬ ‫نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م‬ ‫فیلم ‌ه له‌چ ‌هند ڤیست‬ ‫یڤ‬ ‫اڵ‬ ‫ێك‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫دا‬ ‫كردووه‌و‬ ‫ب ‌هشداری‬ ‫خ ‌هاڵتی به‌ده‌ستهێن‬ ‫او‬ ‫ه‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ل‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫وان‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫ڤی‬ ‫(پ‬ ‫ستیڤاڵه‌كانی‬ ‫رته‌قاڵی زێڕین له‌ئ‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫تا‬ ‫لی‬ ‫ا‬ ‫‌و‬ ‫سا‬ ‫ن‬ ‫سا‬ ‫ئیسپانیا)‪،‬‬ ‫بیستان له‌واڵتی‬ ‫نمایشكر هه‌رو‌هها پێشتر له‌س‬ ‫ین‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫اك‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫اڵت‬ ‫ی‬ ‫ئ‬ ‫اوه‌‪.‬‬ ‫ه‌ڵمانیا‬

‫پشـیلـه‌ ئێـرانییـه‌كـان بـردییانـه‌وه‌ محه‌مه‌د پاكژی شاعیر خه‌اڵت باران ده‌كرێت‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬فیلمی ك�ه‌س له‌پشیل ‌ه‬ ‫ئێرانییه‌كان خه‌به‌ری نییه‌‪ ،‬له‌‪27‬ه‌مین‬ ‫ڤیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی‬ ‫مه‌یامی له‌واڵتی ئه‌مریكا‪ ،‬خه‌اڵتی‬ ‫بینه‌رانی ڤیستیڤاڵه‌كه‌ی به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ف��ی��ل��م�ه‌ ل �ه‌ده‌ره��ێ��ن��ان��ی‬

‫سینه‌ماكاری ك���وردی رۆژه���ه‌اڵت‬ ‫به‌همه‌نی قوبادییه‌و له‌م ڤیستیڤاڵه‌دا‬ ‫به‌گشتی ‪ 115‬فیلم له‌هه‌موو جیهاندا‬ ‫به‌شدارییان تیادا كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و فیلمه‌ له‌سێ كاتی جیاواز‬ ‫له‌و ڤیستیڤاڵه‌دا نمایشكراوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬

‫بینه‌ری ئه‌و واڵت �ه‌و‌ه پێشوازییه‌كی‬ ‫ب��ێ��وێ��ن �ه‌ی ل��ێ��ك��را‪ ،‬ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك‬ ‫له‌دواین نمایشی خۆیدا‪ ،‬ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر له‌بینه‌رانی ئه‌و واڵت�ه‌ له‌پشت‬ ‫ده‌رگاكانی هۆڵی سینه‌ماكان مانه‌وه‌و‬ ‫نه‌یانتوانی فیلمه‌كه‌ ببینن‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬له‌ماوه‌ی شه‌ش مانگی‬ ‫رابردوودا شاعیر محه‌مه‌د پاكژ‪ ،‬سێ‬ ‫خه‌اڵت وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ئه‌و خه‌اڵتانه‌ش‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن كه‌ناڵه‌ ناوخۆییه‌كان‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ لۆكاڵییه‌كانه‌وه‌ پێیدراوه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ل��ێ �دوان��ێ��ك��ی��دا ب��ۆ سایتی‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ ،‬ن��اوب��راو ئاشكرایكرد‬ ‫"خ��ه‌اڵت��ه‌ك��ان بریتین له‌خه‌اڵتی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی پ���ه‌روه‌رده‌ بۆ داهێنان‬ ‫له‌بواری مندااڵن‌و خه‌اڵتی خانه‌ی‬ ‫س��م��ۆره‌ ب��ۆ داه��ێ��ن��ان��ی ئ �ه‌ده‌ب��ی‬ ‫م����ن����دااڵن‌و خ���ه‌اڵت���ی ئ��اش��ت �ی‌و‬ ‫خ��ێ��رخ��وازی رێ��ك��خ��راوی ئاشتی‌و‬ ‫خ��ێ��رخ��وازی عێراقییه‌ ك �ه‌دوای��ن‬ ‫خه‌اڵته‌ وه‌رمگرتووه‌"‪.‬‬ ‫پاكژ له‌باره‌ی ئه‌و رێكخراوه‌و ‌ه‬ ‫وت �ی"ئ �ه‌و رێكخراوه‌ رێكخراوێكی‬ ‫ئاشتی‌و خێرخوازییه‌و له‌سه‌رتاسه‌ری‬ ‫عێراق ك��ارده‌ك �ات‪ ،‬منیش به‌هۆی‬ ‫ئه‌و نووسین‌و هه‌ڵوێسته‌ ئاشتی‌و‬ ‫خێرخوازییانه‌ی كه‌ له‌بابه‌ته‌كانمدا‬ ‫ه���ه‌ب���ووه‌‪ ،‬ل��ه‌گ��ه‌ڵ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ه��ۆن��راوه‌ی��ه‌ك��م ب��ۆ م��ارش��ی ئ�ه‌و‬ ‫رێكخراوه‌ ئه‌وخه‌اڵته‌م وه‌رگرتووه‌"‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫کلتور‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪17‬‬

‫وه‌رزی جلوبه‌رگی کوردی هاته‌وه‌‬

‫ی خانه‌قین خه‌ون به‌به‌شی‬ ‫خوێندكاران ‌‬ ‫‌ناوخۆییه‌و ‌ه ده‌بینن‬ ‫فه‌رمان خێاڵنی‌ له‌خانه‌قین‬

‫ی به‌ش ‌ه‬ ‫ی چ��وار ساڵ ‌ه كه‌مپ ‌‬ ‫م��او‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫ی خوێندكاران ‌‬ ‫ناوخۆی ‌‬ ‫خانه‌قین دابه‌ش نه‌كراوه‌‪ ،‬مانگان ‌ه ‪25‬‬ ‫ملیۆن دینار ده‌ده‌ن به‌خانوو ئوتێل‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شه‌ناوخۆیی‌‪ ،‬راگ��ر ‌‬ ‫له‌جیات ‌‬ ‫كۆلێژه‌كه‌ش ئ��ام��اژ‌ه ب �ه‌و‌ه ده‌ك��ات‬ ‫ی ئاو‌و‬ ‫ی خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ئ��اوه‌ڕۆو رێگاوبان‌و كاره‌باو چه‌ند‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ن����اوه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌موكورتییه‌ك ‌‬ ‫كه‌مپانه‌‪ ،‬دابه‌شی‌ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ی خانه‌قین‬ ‫ی ئ���اداب��� ‌‬ ‫ك��ۆل��ێ��ژ ‌‬ ‫ی سلێمانییه‌و‬ ‫ی سه‌ر به‌زانكۆ ‌‬ ‫كۆلێژێك ‌‬ ‫ی ‪2004‬دا له‌خانه‌قین كرایه‌وه‌و‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ی (ده‌روونناسی‌‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه له‌به‌شه‌كان ‌‬ ‫جوگرافیا‪ ،‬ئینگلیزی‌‪ ،‬ع�ه‌ره‌ب�ی‌‪،‬‬ ‫كوردی‌‪ ،‬مێژوو)ی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ك��ۆل��ێ��ژه‌ك � ‌ه ئێستا خ��اوه‌ن � ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاد ل �ه‌‪ 2000‬خوێندكاره‌و زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی له‌شاره‌كان ‌‬ ‫خوێندكاره‌كان ‌‬ ‫كوردستانه‌و‌ه هێنراونه‌ت ‌ه كۆلێژه‌كه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌ب�ه‌ش�ی‌ ن��اوخ��ۆی �ی‌ ده‌م��ێ��ن��ن�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كه‌الرو كفری‌‌و‬ ‫جگ ‌ه له‌خوێندكاران ‌‬ ‫باوه‌نورو سه‌عدیه‌و جه‌له‌وال نه‌بێت‬ ‫رۆژانه‌ هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫گه‌وره‌ترین كێش ‌ه ك ‌ه چوار ساڵ ‌ه‬ ‫ی ئاداب‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫ی خوێندكاران ‌‬ ‫به‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫ی كه‌مپ ‌‬ ‫به‌رنادات دابه‌شنه‌كردن ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خوێندكاران ‌‬ ‫ناوخۆی ‌‬ ‫ی ئه‌م كۆلێژ‌ه‬ ‫كۆلێژه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه راگرایه‌ت ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی مااڵن‌و ئوتێلێكیان به‌كر ‌‬ ‫‪ 17‬خانوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوڕو كچ ‌‬ ‫گرتووه‌و ‪ 400‬خوێندكار ‌‬ ‫ێ كردووه‌‪.‬‬ ‫كۆلێژه‌كه‌یان تێدا نیشته‌ج ‌‬ ‫ی یه‌كێك‬ ‫رۆژین كچ ‌ه خوێندكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و به‌شه‌ناوخۆییانه‌ی ‌ه به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی‬ ‫وت "ئێم ‌ه ‪ 4‬خوێندكارین له‌ژوورێك ‌‬ ‫بچوكداین‪ ،‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ش��دا ئه‌م‬ ‫ی مااڵنن‌و هیچ‬ ‫به‌شه‌ناوخۆییان ‌ه خانوو ‌‬ ‫ی تێدانییه‌و‬ ‫ی به‌شه‌ناوخۆی ‌‬ ‫مه‌رجێك ‌‬ ‫بێ خزمه‌تگوزاریه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫س��ی��روان خوێندكارێك ‌‬ ‫ی خانه‌قینه‌و باس‬ ‫به‌شه‌ناوخۆییه‌كان ‌‬

‫ی خانه‌قین ته‌واو ده‌بێت؟ فۆتۆ‪ :‬فه‌رمان خێاڵنی‌‬ ‫ی به‌شه‌ناوخۆی ‌‬ ‫ی كه‌مپ ‌‬ ‫ك ‌ه ‌‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ل��ه‌و‌ه ده‌ك���ات ب �ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌قین تا ئێستا ئاوه‌ڕۆ ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫ی ئێمه‌ش‬ ‫نییه‌و ئه‌م به‌شه‌ناوخۆییان ‌ه ‌‬ ‫له‌ناو مااڵندایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه زۆرج��ار ك ‌ه‬ ‫له‌كۆلێژ ده‌گ �ه‌ڕێ��ی��ن �ه‌و‌ه ده‌بینین‬ ‫ی هاتۆت ‌ه‬ ‫ی ناو ته‌والێته‌كان ‌‬ ‫پیسای ‌‬ ‫ی‬ ‫ناو ژووره‌كانمانه‌وه‌‪ ،‬به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێوه‌دێت‌و هه‌راسان ‌‬ ‫ی ناخۆش ‌‬ ‫بۆنێك ‌‬ ‫كردووین‪.‬‬ ‫س���ی���روان وت���ی‌ "ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ �ه‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌مپانه‌مان بده‌نێ‌‪ ،‬له‌خراپی‌‌و بۆن ‌‬ ‫ی ته‌والێت‌و گه‌رماو رزگارمان‬ ‫ناخۆش ‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئ��ه‌ژی��ن خ��ال��ی��د یه‌كێك ‌ه ل�ه‌و‬ ‫ی ك ‌ه رۆژان ‌ه له‌كفرییه‌و‌ه‬ ‫خوێندكاران ‌ه ‌‬ ‫ی ب �ه‌وه‌دا‬ ‫هاتوچۆ ده‌ك��ات‌و ئ��ام��اژ‌ه ‌‬ ‫ێ كاتژمێر‬ ‫ی س‌‬ ‫هه‌موو رۆژێك نزیك ‌ه ‌‬ ‫له‌ناو ئۆتۆمبێلدا ده‌بین‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی ك����ردوون‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت ب��ه‌ده‌ر‬ ‫هیالك ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ندێك جار كێشه‌یان‬ ‫ل �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ دروستده‌بێت وه‌ك په‌ككه‌وتن ‌‬ ‫ی "هه‌ر رۆژێكیش‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كان‪ ،‬وت ‌‬ ‫له‌وانه‌كان دوابكه‌وین مامۆستاكانی‬ ‫ئه‌و وانه‌یه‌ به‌نه‌هاتوومان ده‌نووسن"‪.‬‬ ‫ی "ئ����ه‌گ����ه‌ر‬ ‫ئ�����ه‌ژی�����ن وت������ ‌‬ ‫ی گونجاوو تایبه‌ت‬ ‫به‌شێكه‌ناوخۆی ‌‬ ‫به‌كچان هه‌بووای ‌ه له‌خانه‌قین ئه‌وكات‬ ‫من‌و هاوڕێكانیشم رۆژان ‌ه هاتوچۆمان‬

‫نه‌ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫عادل حسێن به‌رپرس ‌‬ ‫ی خانه‌قین‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫خوێندكاران ‌‬ ‫ی راگه‌یاند "مانگان ‌ه‬ ‫ب �ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫‪ 25‬بیست‌و پێنج ملیۆن دینار‬ ‫ی ئوتێل‌و خانوو بۆ‬ ‫ده‌ده‌ی��ن به‌كرێ ‌‬ ‫به‌شه‌ناوخۆیی"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راگ���ر ‌‬ ‫د‪.‬م��ح��ه‌م��ه‌د زه‌ه����او ‌‬ ‫ی خانه‌قین له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫كۆلێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫ی "به‌هۆ ‌‬ ‫بۆ ده‌ستوور وت ‌‬ ‫ی ئاوو ئاوه‌ڕۆو رێگاوبان‌و‬ ‫خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��اره‌ب��او چه‌ند كه‌موكورتییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌مپان ‌ه ك ‌ه تایبه‌تن‬ ‫ن��اوه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ناكه‌ین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی دابه‌ش ‌‬ ‫به‌به‌شه‌ناوخۆی ‌‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫كه‌موكورتیانه‌ش له‌ئه‌ستۆ ‌‬ ‫توركیه‌ك ‌ه دای ‌ه ك ‌ه دروستیكردووه‌و‬ ‫ی سلێمانیدا‬ ‫ی له‌گه‌ڵ زانكۆ ‌‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بۆی ‌ه به‌كه‌موكورتیه‌و‌ه‬ ‫به‌جێیهێشت"‪.‬‬ ‫ی خانه‌قین‬ ‫ی ئاداب ‌‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫راگر ‌‬ ‫ی بتوانن‬ ‫ی ب��ه‌وه‌دا ب��ۆئ�ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه ‌‬ ‫كه‌مپه‌كان داب���ه‌ش بكه‌ن ده‌بێت‬ ‫ئه‌و كه‌موكورتیان ‌ه چاره‌سه‌ربكرێت‬ ‫ی به‌شه‌ش سه‌دو چل‌و‬ ‫ك ‌ه پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌ك ملیۆن دینار هه‌ی ‌ه كه‌له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ب��ااڵو‌ه داوای��ان‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت�� ‌‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم وه‌زاره‌ت���ی‌ دارای �ی‌‌و‬ ‫ی تا ئێستا هیچ وه‌اڵمێكیان‬ ‫ئابوور ‌‬

‫نه‌داونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك ل �ه‌ك��ۆل��ێ��ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌قین ك ‌ه نه‌یویست ناو ‌‬ ‫ئاداب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاشكرا بكرێت تایبه‌ت به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی داب �ه‌ش‬ ‫ی س�ه‌ره‌ك� ‌‬ ‫راگه‌یاند "ه��ۆ ‌‬ ‫ی ئ��ه‌و به‌شه‌ناوخۆییان ‌ه‬ ‫ن �ه‌ك��ردن � ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی كه‌به‌شێك ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌الیه‌ن راگرایه‌ت ‌‬ ‫له‌شتومه‌كه‌كان ‌‬ ‫كۆلێژه‌و‌ه هێنراوه‌ت ‌ه ناو كۆلێژه‌وه‌و‬ ‫ی لێوه‌رده‌گیرێت‪ ،‬بۆی ‌ه باوه‌ڕ‬ ‫سود ‌‬ ‫ی تریش ئه‌و‬ ‫ناكه‌م به‌چه‌ند ساڵێك ‌‬ ‫كه‌مپانه‌ دابه‌ش بكرێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫د‪.‬م��ح��ه‌م��ه‌د زه‌ه����او ‌‬ ‫ن�������ه‌ش�������ارده‌وه‌ ك����ه‌ ب��ه‌ش��ێ��ك‬ ‫ی ئه‌و دوو كه‌مپه‌یان‬ ‫له‌شتومه‌كه‌كان ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه‬ ‫هێناوه‌ت ‌ه ناو كۆلێژه‌كه‌یان‪ ،‬وت ‌‬ ‫به‌شێك له‌و شتومه‌كانه‌مان هێناوه‌ت ‌ه‬ ‫ی لێوه‌رده‌گرین‪،‬‬ ‫ن��او كۆلێژو س��ود ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌مپان ‌ه‬ ‫به‌اڵم هه‌ركاتێك كێش ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‌و دابه‌ش بكرێت ئه‌وا‬ ‫ده‌یگه‌ڕێنینه‌وه‌ بۆكه‌مپه‌كان"‪.‬‬ ‫ی س��ه‌رج��ه‌م‬ ‫ت��ێ��ب��ی��ن �ی‌‪ :‬ن����او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن��اوخ��ۆی� ‌‬ ‫ی ب �ه‌ش � ‌‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران � ‌‬ ‫ی پێشتر‬ ‫خ�����وازراون‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ه‌و‌ه ل���ه‌گ���ه‌ڵ چ �ه‌ن��د‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��دا ك����راو‌ه ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫لێدوانیان بۆ راگه‌یاندنه‌كان له‌بار‌ه ‌‬ ‫كێشه‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬

‫ی قوتابخان ‌ه نه‌ماوه‌!‬ ‫ی بۆ دروستكردن ‌‬ ‫زه‌و ‌‬

‫ی‬ ‫ی گوند ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن دانیشتووان ‌‬ ‫ی پارچه‌یه‌ك زه‌و ‌‬ ‫ی نه‌كردن ‌‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی راده‌وه‌ستێت‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی خوێندنگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫سنوره‌وه‌‪ ،‬پرۆژ ‌ه ‌‬ ‫زانیار له‌داقوق‬

‫به‌هۆ ‌ی دیار ‌ی نه‌كردن ‌ی پارچه‌یه‌ك زه‌وی‌‬ ‫له‌الیه‌ن دانیشتووان ‌ی گوند ‌ی سنوره‌وه‌‪،‬‬ ‫پ��رۆژ‌ه ‌ی دروستكردن ‌ی خوێندنگه‌یه‌كی‌‬ ‫ن��اوه‌ن��د ‌ی په‌كیده‌كه‌وێت كه‌له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی ق��ه‌زا ‌ی داق��وق�ه‌و‌ه بڕیاری‌‬ ‫له‌سه‌ر دراوه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر داوا ‌ی دانیشتووان ‌ی گوندی‌‬ ‫س��ن��ور ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن� ‌ی ق����ه‌زا ‌ی داق���وق‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‌و په‌روه‌رد‌ه ‌ی گشتی‌‬ ‫شاره‌ك ‌ه ره‌زامه‌ند ‌ی له‌سه‌ر دروستكردنی‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك ‌ی ناوه‌ند ‌ی ده‌ربڕی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵك ‌ی ئه‌و گوند‌ه له‌سه‌ر پارچ ‌ه زه‌ویه‌ك‬ ‫بۆ ته‌رخانكردن ‌ی ئه‌و قوتابخانه‌ی ‌ه ناكۆكن‪.‬‬ ‫گوند ‌ی سنور ده‌كه‌وێت ‌ه خ��وارووی‌‬ ‫قه‌زا ‌ی داقوقه‌وه‌‪ ،‬رێژ‌ه ‌ی قوتابیان ‌ی ئه‌و‬ ‫گوند‌ه نزیك ‌ه ‌ی ‪ 300‬قوتاب ‌ی ده‌بێت‪،‬‬ ‫پێویستیان خوێندنگه‌یه‌ك ‌ی ناوه‌ند ‌ی هه‌یه‌‬

‫بۆ گونده‌كه‌یان‪.‬‬ ‫شاكر حه‌سه‌ن دانیشتوو ‌ی گوند ‌ی‬ ‫سنور به‌ده‌ستوور ‌ی وت "من داواده‌كه‌م‬ ‫له‌سه‌رجه‌م دانیشتوو ‌ی گوند ‌ی سنور پاره‌‬ ‫كۆبكه‌نه‌و‌ه تاكو ئه‌و پرۆژه‌ی ‌ه له‌ده‌ستمان‬ ‫نه‌چێت"‪ ،‬شاكر باوكی ‪ 2‬قوتابیی ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫مانگان ‌ه ‪ 70‬هه‌زار دینار خه‌رج ده‌كات بۆ‬ ‫هاتوچۆ ‌ی منداڵه‌كانی‌‪.‬‬ ‫فاتیح ق��ادر شه‌ریف وتارخوێن‌و‬ ‫پێشنوێژ ‌ی مزگه‌وت ‌ی گوند ‌ی سنور ده‌ڵێت‬ ‫له‌نوێژ ‌ی هه‌ینیدا له‌ڕۆژ ‌ی ‪3/19‬دا داوایه‌كی‬ ‫ئاراست ‌ه ‌ی خه‌ڵك ‌ی گوند ‌ی سنور كرد بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ند ‌ی گشت ‌ی ك ‌ه هه‌وڵ ‌ی جد ‌ی بده‌ن‬ ‫به‌مه‌به‌ست ‌ی ته‌رخانكردن ‌ی پارچ ‌ه زه‌ویه‌ك‬ ‫بۆ دروستكردن ‌ی خوێندنگه‌یه‌ك ‌ی ناوه‌ندی‌‬ ‫له‌گونده‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌میر خواكه‌ره‌م سه‌رۆك ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫قه‌زا ‌ی داقوق له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور‬ ‫رایگه‌یاند "ئه‌نجومه‌ن ‌ی ق��ه‌زا ‌ی داق��وق‬ ‫رازیی ‌ه له‌سه‌ر دروستكردن ‌ی قوتابخانه‌یه‌كی‌‬

‫ناوه‌ند ‌ی بۆ گوند ‌ی سنور‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگا رازیبێت له‌سه‌ر بودج ‌ه ‌ی ‪2010‬‬ ‫ده‌س���ت ده‌ك��ه‌ی��ن ب�ه‌ت�ه‌رخ��ان��ك��ردن�ی‌"‪.‬‬ ‫خوداكه‌ره‌م وتی "هه‌رچه‌ند ئێم ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫پ���رۆژ‌ه خزمه‌تگوزارییه‌كان ‌ی قه‌زاكه‌‬ ‫تۆمارمان ن �ه‌ك��ردوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ده‌یخه‌ینه‌‬ ‫ئاماده‌باشییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌روین محه‌مه‌د ئه‌مین سه‌رۆكی‌‬ ‫ل��ی��ژن � ‌ه ‌ی پ�����ه‌روه‌رد‌ه له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگا ‌ی ك�ه‌رك��وك له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ده‌س��ت��وور ده‌ڵێت گ �ه‌ر گوند ‌ی سنور‬ ‫نووسراو ‌ی فه‌رم ‌ی له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ق �ه‌زاو‌ه ببه‌ن بۆ لیژنه‌كه‌یان ئه‌وانیش‬ ‫ره‌زامه‌ند ‌ی ل�ه‌س�ه‌رده‌ده‌ن‪ ،‬وت ‌ی "به‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێك په‌روه‌رد‌ه ‌ی كه‌ركوك رازیبێت‬ ‫ئێمه‌ش ده‌یخه‌ین ‌ه ژێر ده‌ست ‌ی لیژن ‌هی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌و‌ه تاكو بیخه‌ن ‌ه پرۆژه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌"‪.‬‬ ‫فه‌وزی ‌ه عه‌بدوڵاڵ جێگر ‌ی په‌روه‌رد‌هی‌‬ ‫گشت ‌ی كه‌ركوك به‌ده‌ستوور ‌ی وت "ئێمه‌‬

‫هیچ رێگریێك ناكه‌ین له‌سه‌ر دروستكردنی‬ ‫خوێندنگه‌یه‌ك بۆ گوند ‌ی سنور"‪.‬‬ ‫سه‌باح غایب دانیشتوو ‌ی گوندی‌‬ ‫سنور‌ه به‌ده‌ستوور ‌ی وت من خاوه‌ن ‪2‬‬ ‫خوێندكاری ناوه‌ندیم‪ ،‬مانگان ‌ه ‌ی رێگاوبانی‌‬ ‫كرێ ‌ی ئۆتۆمبێل ‪ 65‬بۆ ‪ 70‬هه‌زار دینار‬ ‫خه‌رجده‌كه‌ن‪ .‬سه‌باح وت ‌ی "گونده‌كه‌مان‬ ‫پێویست ‌ی به‌خوێندنگ ‌ه ‌ی ناوه‌ند ‌ی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ناكۆكییه‌كان ‌ی دانیشتووانی‌‬ ‫گوند ‌ی سنور به‌رده‌وامبێت‌و هیچ پارچه‌‬ ‫زه‌وییه‌ك بۆ قوتابخانه‌ك ‌ه دیار ‌ی نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌ی ئه‌و‌ه هه‌ی ‌ه پرۆژه‌ك ‌ه له‌ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫تردا جێبه‌جێبكرێت‪.‬‬ ‫زاهیر به‌كر ئه‌ندام ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫قه‌زا ‌ی داقوق‌و به‌رپرس ‌ی لیژن ‌ه ‌ی پرۆژه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌ی راگه‌یاند "ئه‌گه‌ر خه‌ڵكی‌‬ ‫گونده‌ك ‌ه ئاماد‌ه نه‌بن بۆ دابینكردنی‌‬ ‫زه‌وی‌‪ ،‬ئه‌وا ناچار ده‌بین ئه‌و پرۆژه‌یه‌‬ ‫دوابخه‌ین‌و له‌شوێنك ‌ی دیك ‌ه پرۆژه‌كه‌‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ین"‪.‬‬

‫جیهانبینی په‌روه‌رده‌‬ ‫فــایــه‌ق ســـه‌عــیــد‬

‫خۆكوژی له‌بیركردنه‌وه‌ی مندااڵندا‬ ‫خۆكوژی مندااڵن دیارده‌یه‌كی به‌رباڵوه‌و هۆكاره‌كانیشی به‌هه‌مان ئه‌نداز ‌ه‬ ‫زۆرو به‌رباڵون كه‌من لێره‌دا هه‌وڵده‌ده‌م به‌شێكیان بخه‌مه‌ به‌رباس‪.‬‬ ‫سیماكانی ئه‌م دیارده‌یه‌ بریتین له‌ده‌ركه‌وتنی ترس‪ ،‬نیگه‌رانی‪ ،‬شپرزه‌یی‪،‬‬ ‫خه‌مۆكی‪ ،‬گۆشه‌گیری‪ ،‬په‌راوێزبوون‪ ،‬ره‌شبینی‪ ،‬تێڕوانینی نه‌رێنیانه‌ بۆ‬ ‫دیاره‌كان‪ ،‬ده‌ركه‌وتنی وێنه‌ی ترسناك‌و ره‌شبینانه‌ له‌جیهانبینی ئه‌وانداو‪..‬‬ ‫هتد‪.‬‬ ‫مه‌حاڵه‌ مردن به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان له‌الی منداڵ بوونی نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا منداڵ هه‌رگیز ی��اری م��ردن‌و كوشتن له‌گه‌ڵ یه‌كتردا ناكات‪،‬‬ ‫شێوه‌ی مردن یا تێگه‌یشتن له‌فۆرمه‌كان‌و ماناكانی مه‌رگ‪ ،‬په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌گه‌شه‌سه‌ندنی مه‌عریفی منداڵه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ تێگه‌یشتنی منداڵ بۆ مه‌رگ‬ ‫له‌الی پیاژێ ده‌كرێ له‌به‌ر رۆشنایی قۆناغه‌كانی گه‌شه‌سه‌ندنی مندااڵندا‬ ‫شیبكرێته‌وه‌‪ ،‬بۆنمونه‌ منداڵ له‌ته‌مه‌نی ‪ 7-2‬سااڵندا وا تێده‌گات كه‌هه‌ر‬ ‫كه‌سێك مرد ده‌توانێت زیندووبێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م مندااڵنه‌ بۆ وێناكردنی مه‌رگ‬ ‫له‌یاری‌و حیكایه‌ته‌كانی خۆیاندا زیاتر پشت به‌فه‌نتازیاو خه‌یاڵی خۆیان‬ ‫ده‌به‌ستن‪ ،‬به‌پێی تیۆرییه‌كه‌ی ڤیگۆچیسكیش یاده‌وه‌رییه‌كان رۆڵی سه‌ره‌كی‬ ‫له‌دروستكردنی فه‌نتازیای مندااڵندا ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ف �ه‌زای مندااڵندا هه‌ندێجار م��ردن به‌رگی ج��ۆراوج��ۆر ده‌پۆشێ‌و‬ ‫هه‌ندێجاریش الیه‌نی ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی مردن تێكه‌ڵ به‌یه‌ك ده‌بن‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌ منداڵ هه‌ندێجار به‌شێوه‌یه‌كی زۆر سه‌یر گوزارشت له‌مردن ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ خۆی به‌باشی لێی تێنه‌گیشتووه‌‪.‬‬ ‫منداڵه‌ ورده‌كان زۆرجار به‌بێ مه‌به‌ست ده‌ست ده‌ده‌نه‌ كاری خۆكوژی‬ ‫به‌بێئه‌وه‌ی پالنیان بۆ داڕشتبێت یا له‌وه‌ تێگه‌یشتبن كه‌چی ده‌كه‌ن‪ ،‬مردن‬ ‫بۆ ئه‌وان له‌ته‌مه‌نێكی وردا جیهانێكه‌ ناروون‌و فه‌زایه‌كه‌ ته‌ماوی‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وان له‌ره‌هه‌نده‌كانی مردن نه‌گه‌یشتوون‌و ناشزانن هه‌ر كه‌س ده‌ست بدات ‌ه‬ ‫كاری خۆكوژی ده‌ره‌نجامه‌كه‌ی چی ده‌بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌هۆكاره‌كان ره‌نگه‌ ئه‌وه‌بێت منداڵ بوونه‌وه‌رێكی خودبینه‌و‬ ‫ده‌ی �ه‌وێ هه‌موو رووناكییه‌كان بخرێنه‌ سه‌ر ئه‌وو هه‌موو ده‌وروبه‌ریشی‬ ‫ته‌نها بایه‌خ به‌و بده‌ن‪ ،‬ئه‌م خه‌سڵه‌ته‌ی منداڵ كه‌به‌یه‌كێك له‌كۆنسێپت ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی پیاژێ ده‌ژمێردرێت كارێكی واده‌ك��ات كه‌منداڵ زۆرجار‬ ‫ته‌نها له‌گه‌ڵ خۆیدا بیربكاته‌وه‌و كار بكات به‌بێئه‌وه‌ی گوێ به‌وانی دیك ‌ه‬ ‫ب��دات‪ ،‬ئه‌مه‌ش هه‌ندێجار ده‌بێته‌ هۆی ج��ۆره‌ دابڕانێك له‌گه‌ڵ جیهانی‬ ‫ده‌وروپشتدا‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێ ئه‌م خاڵه‌ واته‌ بێتوانایی منداڵ له‌به‌رجه‌سته‌كردنی‬ ‫كۆمۆنیكاسیۆنێكی ته‌واو له‌گه‌ڵ گه‌وره‌كاندا‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان ببێت ‌ه‬ ‫هۆكارێكی ئه‌م دیارده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم منداڵ له‌ته‌مه‌نی ‪ 10‬سااڵندا له‌وه‌ ده‌گات‬ ‫كه‌ده‌شێ مه‌رگ له‌ئه‌نجامی فاكته‌رێكی ناوه‌كییه‌وه‌ یا جه‌سته‌ییه‌وه‌ش بێت‬ ‫بۆنمونه‌ راوه‌ستانی دڵ‪ ،‬نه‌خۆشی ‪ ..‬هتد‪ ،‬ئه‌م قۆناغه‌ به‌نده‌ به‌بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫كۆنكرێتییانه‌ی منداڵه‌وه‌‪ .‬شتێكی روونه‌ كه‌منداڵی یه‌كساڵه‌ ناتوانێت له‌مردن‬ ‫به‌شێوه‌ واقعیه‌كه‌ی تێبگات‪ ،‬به‌اڵم به‌بۆچوونی بۆلبی كاتێك ئه‌م منداڵ ‌ه‬ ‫له‌ساڵه‌كانی سه‌ره‌تای ژیانیدا له‌یه‌كێك له‌دایبابه‌كانی جیاده‌بێته‌وه‌و ئه‌م‬ ‫جیابوونه‌وه‌یه‌ش باڵ به‌سه‌ر ژیانیدا ده‌كێشێت‪ ،‬منداڵ ئه‌م جیابوونه‌وه‌یه‌ یا‬ ‫دووركه‌وتنه‌وه‌یه‌ له‌دایبابه‌كانی به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كانی مردن له‌قه‌ڵه‌مده‌دات‬ ‫یا به‌شێوه‌یه‌كی دیكه‌ ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌م تێگه‌یشتنی منداڵ بێت له‌باره‌ی‬ ‫مردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ركات ئه‌م جیابوونه‌وه‌یه‌ش ماوه‌یه‌كی دوورودرێ��ژی خایاند‬ ‫ئه‌وه‌ منداڵ واتێده‌گات كه‌دایبابه‌كه‌ی مردووه‌ به‌بێئه‌وه‌ی له‌مردن وه‌كو‬ ‫كۆنسێپتێك تێبگات‪ ،‬چونكه‌ منداڵ بۆلبی گوته‌نی (بنه‌ما سه‌قامگیر)ه‌كه‌ی‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫به‌بۆچوونی پرۆفیسۆر ئۆكه‌رمان منداڵ هه‌ر له‌سێ ساڵییه‌وه‌ له‌به‌ر‬ ‫هه‌ندێ هۆی نادیار خۆیان ده‌كوژن‪ ،‬به‌اڵم له‌ته‌مه‌نی پێنج شه‌ش ساڵیدا‬ ‫ده‌توانن به‌شێوه‌یه‌كی كۆنكرێتیتر بیر له‌خۆكوژی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا ده‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ش یاداشت بكه‌م كه‌منداڵ تا ‪ 9-8‬ساڵی ناتوانن پالن بۆ خۆكوشتن بۆ‬ ‫خۆیان دابڕێژن‪ ،‬به‌ڵكو زۆربه‌ی جاره‌كان به‌شێوه‌یه‌كی هه‌ڕه‌مه‌كی ئه‌و كار ‌ه‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ن‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی دی ئه‌و مندااڵنه‌ تێڕوانینێكی ناواقیعیانه‌یان بۆ‬ ‫خۆكوژی هه‌یه‌‪ ،‬واته‌ حه‌زده‌كه‌ن خۆیان بكوژن‌و پاش ماوه‌یه‌ك زیندووببنه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌فه‌زای مندااڵندا‬ ‫هه‌ندێجار مردن‬ ‫به‌رگی جۆراوجۆر‬ ‫ده‌پۆشێ‌و‬ ‫هه‌ندێجاریش الیه‌نی‬ ‫ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫مردن تێكه‌ڵ به‌یه‌ك‬ ‫ده‌بن‬

‫لێره‌و‌ه ده‌گه‌ین ‌ه ئه‌و سه‌ره‌نجامه‌ی‬ ‫ك��ه‌ئ��ه‌وان ل�ه‌ك��اری��گ�ه‌ری��ی�ه‌ك��ان��ی م �ه‌رگ‬ ‫تێناگه‌ن‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو ئامرازێك بۆ گه‌یشتن‬ ‫به‌شتێكی دیاریكراو به‌كاریدێنن‪ ،‬هه‌ندێجار‬ ‫منداڵی سێ ساڵ ‌ه له‌رێگه‌ی خواردنی‬ ‫حه‌پێكی زۆره‌و‌ه یا غاز به‌ردانه‌و‌ه ‪ ..‬هتد‬ ‫كۆتایی به‌ژیانی خۆی دێنێ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌و مانای ‌ه نیی ‌ه ئه‌م مندااڵن ‌ه پالنیان بۆ‬ ‫ئه‌و ك��ار‌ه داڕش��ت��ووه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ئه‌گه‌ری‬ ‫زۆر چ��اوی��ان له‌یه‌كێكی تر ك���ردوو‌ه یا‬ ‫له‌فلیمێكدا ئه‌وه‌یان بینیو‌ه یا دایباب‌و براو‬ ‫خوشك ‌ه گه‌وره‌كانی خۆیان باسی شتێكی‬ ‫وای��ان بۆ ك��ردوون‪ ،‬هه‌موو منداڵێكی نۆ‬ ‫ساڵ ‌ه خۆی له‌ناو قه‌یرانێكدا ده‌بینێته‌و‌ه‬ ‫ك �ه‌ل �ه‌ب��واری پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی��دا "قه‌یرانی‬ ‫ێ ده‌ڵێن‪ ،‬گرفته‌كانی منداڵ‬ ‫نۆساڵه‌"ی پ ‌‬ ‫له‌م ته‌مه‌نه‌دا به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ رابردوودا‬ ‫رووی له‌زیادبوونه‌‪ ،‬پاش تێپه‌ڕبوونی ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ش ورد‌ه ورد‌ه منداڵ توانای به‌سه‌ر‬ ‫پالن دارشتنی كاری خۆكوژی زیاتر ده‌بێ‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه نۆ ساڵه‌كان پێویستیان به‌ئامۆژگاری‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌كی میهره‌بانتر هه‌یه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫مه‌رزی‌ باشماخ ته‌نها بۆ ماوه‌ی‌ ‪24‬‬ ‫كاتژمێر داده‌خرێت‪.‬‬ ‫خ���اوه‌ن كۆگاكانی‌ فرۆشتن‬ ‫بۆچوونیانوایه‌ به‌داخستی‌ هه‌ر‬ ‫سنورێك ده‌بێت ئه‌وانیش نرخه‌كان‬ ‫زی��اد بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك خۆیان‬ ‫ده‌ڵێن توشی‌ زیان ده‌بن‪.‬‬ ‫لوقمان شه‌ریف خاوه‌ن كۆگای‌‬

‫هه‌ولێر بۆ فرۆشتنی‌ پێداویستییه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ئه‌وان سه‌رجه‌م ئه‌و پێداویستییانه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌یفرۆشن له‌ئێرانه‌وه‌ بۆیان‬ ‫دێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێران سنوور دابخات‬ ‫ئه‌وا ناچارن نرخه‌كان زیاد بكه‌ن‬ ‫له‌سه‌ر هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫ل��وق��م��ان ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ وت‬ ‫"هه‌میشه‌ ئێمه‌ توشی‌ كێشه‌ ده‌بین‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ كڕیاره‌كانماندا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌ده‌قه‌و سه‌عات نرخه‌كان ده‌گۆڕێن‬ ‫ه �ه‌ر واڵت��ێ��ك بچوكترین كێشه‌ی‌‬ ‫هه‌بێت له‌گه‌ڵ كوردستاندا سنور‬ ‫داده‌خات"‪.‬‬ ‫ش��اره‌زای��ان �ی‌ ب��واری‌ ئابووری‌‬ ‫ل��ه‌ك��وردس��ت��ان داخ��س��ت��ن �ی‌ ه �ه‌ر‬ ‫س��ن��ورێ��ك ب���ه‌رووی‌ كوردستاندا‬ ‫به‌كارێكی‌ خراپ ده‌زانن‌و پێیانوایه‌‬ ‫ل�ه‌س�ه‌دا س �ه‌د كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخه‌كان ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌ختیار سادق سه‌رۆكی‌ به‌شی‌‬ ‫ئابووری‌ كۆلێژی‌ ئێوارانی‌ زانكۆی‌‬ ‫س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن ده‌ڵ��ێ��ت "داخستنی‌‬ ‫هه‌ر سنورێك به‌ڕووی‌ كوردستاندا‬ ‫له‌الیه‌ن واڵتانی‌ دراوسێوه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫نه‌رێنی ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ كوردستان‬ ‫پشت به‌ده‌ره‌وه‌ ده‌به‌ستێت"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ به‌شی‌ ئابووری‌ كۆلێژی‌‬ ‫ئێوارانی‌ زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین ده‌ڵێت‬ ‫ده‌بێت پیشه‌سازی‌ بچوك هانبدرێت‬ ‫ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌ ب��ه‌ره��ه‌م دابینبكات‪،‬‬ ‫ل�ه‌م�ه‌ودوا پێداویستی‌ هاوواڵتیان‬ ‫بكه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ كوردستان نه‌ك‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ب�ه‌خ��ت��ی��ار وت��ی‌ "به‌رهه‌می‌‬ ‫ناوخۆ به‌شمان ناكات‌و ناچارین‬ ‫په‌نا بۆ ده‌ره‌وه‌ ببه‌ین‪ ،‬به‌داخستنی‌‬ ‫ئه‌و سنورانه‌ دوو هێنده‌ نرخه‌كان‬ ‫زیاده‌كات"‪.‬‬

‫له‌ناوچه‌ دووره‌ك��ان��ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ه��اوی��ن�ه‌ه�ه‌واران�ه‌ گه‌شت بكه‌ن‬ ‫شه‌وان ناتوانن بمێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫دی���ار یاسین ل�ه‌ه�ه‌ول��ێ��ره‌وه‌‬ ‫هاتبوو بۆ سه‌یران وتی‌ "نیوه‌ی‌‬ ‫ج��وان��ی��ی �ه‌ك��ان �ی‌ س��روش��ت ل �ه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا كۆبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ خزمه‌تگوزارییه‌ك نابینم"‪.‬‬ ‫دی���ار ل �ه‌گ �ه‌ڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫به‌نیازی‌ مانه‌وه‌بوون له‌هه‌وراماندا‬ ‫وتی‌ "هیچ كابینه‌یه‌ك‌و ئوتێلێك‬ ‫نابینم ت��ا ل�ه‌گ�ه‌ڵ هاوڕێكانمدا‬ ‫تیایدا شه‌وێك له‌ناو جوانییه‌كانی‌‬ ‫هه‌وراماندا بمێنینه‌وه‌‪ ،‬ناچارین‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كازم محێدین لێپرسراوی‌ به‌شی‌‬ ‫خ��زم�ه‌ت��گ��وزاری‌ ه��اوی��ن�ه‌ه�ه‌واری‌‬ ‫ئه‌حمه‌دئاوا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد كه‌‬ ‫هاوینه‌هه‌واری‌ ئه‌حمه‌دئاوا سااڵنه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر گه‌شتیار رووی‌‬ ‫تێده‌كه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫شتێكی‌ ئه‌وتۆی‌ بۆ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ك���ازم وت��ی‌ "س��ااڵن��ه‌ زیاتر‬ ‫له‌یه‌ك ملیۆن گه‌شتیار روو له‌م‬ ‫ه��اوی��ن �ه‌ه �ه‌واره‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫كۆمه‌ڵێك خزمه‌تگوزاری‌ هه‌ن‬ ‫حكومه‌ت خ��ۆی‌ لێیان ب��ه‌دوور‬ ‫ده‌گ���رێ���ت‌و ت��ائ��ێ��س��ت��ا ب��ۆ ئ �ه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬رێگاوبان كه‌‬ ‫سه‌ره‌تایترین خزمه‌تگوزارییه‌ ئه‌م‬ ‫هاوینه‌هه‌واره‌ لێی‌ بێبه‌شه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫كۆمه‌ڵێك رێنمایی گه‌شتیاریمان‬ ‫ل �ه‌الی �ه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ ب��ۆ دێ��ن‪،‬‬ ‫هه‌موو مانگێك ‪ 30‬ته‌ن خۆڵ‌و‬ ‫خاشاك فڕێده‌ده‌ین به‌ته‌نها حه‌وت‬ ‫كرێكارمان هه‌یه‌و ئ �ه‌و هه‌موو‬ ‫ئه‌ركه‌ به‌جێده‌هێنن"‪.‬‬ ‫ك���ازم پ��ێ��ی��وای �ه‌ پێویسته‌‬ ‫ئ���ه‌م ه��اوی��ن��ه‌ه��ه‌واره‌ بكرێته‌‬ ‫سه‌یرانگایــــــــه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫وتی‌ "هاوینه‌هه‌واری‌ ئه‌حمه‌دئاوا‬ ‫ی���ه‌ك���ێ���ك���ه‌ ل���ه‌خ���ۆش���ت���ری���ن‬

‫ه��اوی��ن �ه‌ه �ه‌واره‌ك��ان‪ ،‬س�ێ‌ ساڵ ‌ه‬ ‫ك��ردوه‌‬ ‫پێشــــــــــنیارمان‬ ‫ك��ه‌ ب��ك��رێ��ت�ه‌ س �ه‌ی��ران��گ��ای �ه‌ك �ی‌‬ ‫نێوده‌وڵـــــــــه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هیچ وه‌اڵمێكمان نه‌دراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫لێپرسراوانی‌ حكومی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫ه��ه‌ورام��ان دان ب���ه‌وه‌دا ده‌نێن‬ ‫ك��ه‌ ت��ا ئ��ێ��س��ت��ا ئ����اوڕی‌ ج��دی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌‬ ‫له‌هاوینه‌هه‌واره‌كانی‌‬ ‫هه‌ورامان نه‌دراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫نوخشه‌ ناسیح به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ن��اح��ی�ه‌ی‌ ب��ی��اره‌ ب �ه‌ده‌س��ت��ووری‌‬ ‫راگ �ه‌ی��ان��د "ه��اوی��ن�ه‌ه�ه‌واره‌ك��ان�ی‌‬ ‫ن��اح��ی�ه‌ی‌ ب��ی��اره‌ ب���ه‌داخ���ه‌وه‌ تا‬ ‫ئێستا هیچیان ب��ۆ ن��ه‌ك��راوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌ب���ه‌رده‌وام���ی‌ ئێمه‌ داوام����ان‬ ‫له‌الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان كردوه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ئاوڕ له‌م هاوینه‌هه‌وارانه‌‬ ‫ب��درێ��ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‬ ‫هیچ س���ودی‌ ن��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی‌ ئێمه‌دا بێت درێغیمان‬ ‫نه‌كردوه‌و ئه‌نجاممان داوه‌"‪.‬‬ ‫سمكۆ س���االر ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری‌‬ ‫ناحیه‌ی‌ خورماڵ به‌ده‌ستووری‌ وت‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ هه‌موو ساڵێك داوامان‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ گه‌شتوگوزار كردوه‌‬ ‫بۆ باشتركردنی‌ هاوینه‌هه‌واره‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم بێسود بووه‌ به‌ڕاستی‌ منیش‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان‬ ‫له‌ئاستی‌‬ ‫ناڕازیم"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحیه‌ی‌ خورماڵ‬ ‫وتی "ئه‌م ساڵ سێ‌ ملیار دینار‬ ‫بۆ ناوچه‌ گه‌شتوگوزارییه‌كان‬ ‫ت�ه‌رخ��ان��ك��راوه‌‪ ،‬ه��ی��وادرای��ن ئه‌م‬ ‫ن��اوچ �ه‌ی �ه‌ش بێبه‌ش نه‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌ڕاستیدا كێشه‌و گرفتمان هه‌یه‌‬ ‫ئ �ه‌وی��ش سه‌ختی‌ رێ��گ�ه‌وب��ان�ه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌زه‌ح��م��ه‌ت چ���اك ده‌ك��رێ��ت‌و‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان��ی��ش پێویستیان‬ ‫ب���ه‌ق���ه‌ره‌ب���وو ه��ه‌ی��ه‌ ل �ه‌ك��ات �ی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ه��ه‌ر پ��ڕۆژه‌ی �ه‌ك��دا‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌"‪.‬‬

‫ی له‌هه‌ولێر‬ ‫ی بانیشار ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬

‫بازاڕه‌كانی‌ هه‌ولێر له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫هه‌فته‌دا به‌رزبوونه‌وه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌نرخی‌ ش��م �ه‌ك‌و پێداویستییه‌‬ ‫رۆژانه‌ییه‌كان به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش نیگه‌رانی‌ الی‌ هاوواڵتیان‬ ‫دروستكردووه‌‪ ،‬پسپۆڕانی‌ بواری‌‬ ‫ئ��اب��ووری��ش ئ��ام��اژه‌ ب��ه‌وه‌ ده‌ك �ه‌ن‬ ‫داخستنی‌ سنوره‌كان به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫نرخه‌كانی‌ به‌دوادا دێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ب��ۆن��ه‌ی‌ ه��ات��ن �ی‌ وه‌رزی‌‬ ‫سه‌یران‌و گه‌شتكردن‌و ن �ه‌ورۆزه‌وه‌‬ ‫خاوه‌ن دوكانه‌كانی‌ هه‌ولێر نرخی‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ پێداویستییه‌كان زی��اد‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هاوواڵتیانیش وه‌ك جاران‬ ‫پێداویستییه‌كان ناكڕن‌و خۆیان‬ ‫بۆ كاتی‌ نزمبوونه‌وه‌ی‌ نرخه‌كان‬ ‫ئاماده‌كردوه‌‪.‬‬ ‫خ���اوه‌ن كۆگاكانی‌ فرۆشتن‬ ‫له‌هه‌ولێر ئ��ام��اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌ك��ه‌ن‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ری‌ داخستنی‌ س��ن��وره‌ك��ان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ ل��ه‌الی��ه‌ن دراوس��ێ��ك��ان �ه‌وه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ئ��ێ��ران‪ ،‬هاوواڵتیانیش‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ن هه‌میشه‌ ه�ه‌ول��ێ��ر شتی‌‬ ‫گرانبووه‌ له‌چاو شاره‌كانی‌ تردا‪،‬‬ ‫شاره‌زایانی‌ بواری‌ ئابووریش باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كوردستان‬ ‫ب �ه‌ب �ه‌رده‌وام �ی‌ پشتی‌ ب���ه‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫به‌ستووه‌‪ ،‬داخستنی‌ سنوره‌كان‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخه‌كانی‌ ب�ه‌دوادا‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫ساڵح ره‌زا دانیشتوی‌ شاری‌‬ ‫هه‌ولێر پێیوایه‌ هه‌ولێر هه‌میشه‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی‌ گرانتر بووه‌ له‌چاو‬ ‫شاره‌كانی‌ ت��ردا‪ ،‬به‌هاتنی‌ نه‌ورۆز‬ ‫پ��ێ��داوی��س��ت��ی��ی �ه‌ك��ان دوو ق��ات‬ ‫زی���ادده‌ك���ه‌ن‌و ش��ت نییه‌ پ��اره‌ی‌‬ ‫مه‌عاز فه‌رحان له‌هه‌ورامان‬

‫نه‌بوونی‌ خزمه‌تگوزاری‌ پێویست‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ی��ران��گ��اك��ان��ی‌ ن��اوچ��ه‌ی‌‬ ‫هه‌وراماندا گه‌شتیاران‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫ن��اوچ �ه‌ی‌ ه �ه‌ورام��ان �ی‌ نیگه‌ران‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌رپرسانی‌ حكومی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ش دان ب��ه‌وه‌دا ده‌نێن‬ ‫كه‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان له‌چاو‬ ‫جوانییه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌دا زۆركه‌من‪.‬‬ ‫ناوچه‌ی‌ هه‌ورامان ده‌كه‌وێته‌‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت�ی‌ ش��اری‌ سلێمانییه‌وه‌‬ ‫به‌درێژایی‌ سنوری‌ عێراق ئێران‪،‬‬ ‫سروشتی‌ جوگرافی‌ ه �ه‌ورام��ان‬ ‫ن��اوچ��ه‌ی��ه‌ك��ی‌ ش��اخ��اوی��ی �ه‌ كه‌‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ش جوانییه‌كی‌ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫گه‌شت‌و گوزراییه‌وه‌ به‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫به‌خشیوه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌وراماندا چه‌ندین ناوچه‌ی‌‬ ‫گ �ه‌ش��ت��ی��اری‌ ه���ه‌ن‪ ،‬ل�ه‌س��ن��وری‌‬ ‫ناحیه‌ی‌ خورماڵ هاوینه‌ هه‌واری‌‬ ‫ئه‌حمه‌دئاواو گه‌نجان‪ ،‬له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫بیاره‌ كه‌ زۆرترین سه‌یرانگاكانی‌‬ ‫هه‌ورامان ده‌گرێته‌خۆ ئه‌وانیش‬ ‫(ئ��اوێ��س �ه‌ر‪ ،‬وه‌زه‌ن���ێ‌‪ ،‬مێشله‌‪،‬‬ ‫هه‌مه‌شوانه‌‪ ،‬هاوینه‌ هه‌واره‌كانی‌‬ ‫نێو بیاره‌)یه‌‪.‬‬ ‫ن��ه‌ب��وون��ی‌ خ��زم��ه‌ت��گ��وزاری‌‬ ‫پ����ێ����وی����س����ت ل�����������ه‌ڕووی‌‬ ‫گ����ه‌ش����ت����وگ����وزاری����ی����ه‌وه‌ ب��ۆ‬ ‫سه‌یرانگاكانی‌ هه‌ورامان سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌خه‌ڵكی‌ ناوچه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌مان‬ ‫نیگـــــه‌رانكردوه‌‪،‬‬ ‫كاتدا له‌ڕووی‌ ئابوورییه‌وه‌ زیانی‌‬ ‫به‌خه‌ڵكی‌ گه‌یاندوه‌ كه‌ كه‌مترین‬ ‫سود له‌سه‌یرانگاكانیان ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دئاوا‬ ‫هاوینه‌هه‌واری‌‬ ‫ك�ه‌م��ت��ری��ن خ��زم��ه‌ت��گ��وزاری‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌ن���ج���ام���دراوه‌ ك���ه‌ تائێستا‬ ‫گ�ه‌ش��ت��ی��اران ب��ه‌ج��اده‌ی‌ خۆڵدا‬ ‫ل���ه‌ئ���ه‌ح���م���ه‌دئ���اواوه‌ ده‌گ��ه‌ن��ه‌‬

‫ی كوردستان به‌سنوره‌كانه‌و‌ه به‌نده‌ ‬ ‫بازاڕ ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاكۆ محه‌مه‌د‬

‫لـــه‌هــه‌ولــێــر گــرانـیــیـــه‌‬

‫"ناوێریت ده‌ست ببه‌یت بۆ هیچ شتێك وه‌ك مار پێته‌و ‌ه ده‌دات"‬

‫زیاده‌ی‌ نه‌چێته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫ساڵح وت �ی‌ "ناوێریت ده‌ست‬ ‫ببه‌یت ب��ۆ هه‌رشتێك وه‌ك مار‬ ‫پێته‌وه‌ ده‌دات"‪.‬‬ ‫ك��ێ��ش �ه‌ك��ان زی���ات���ر ل�ه‌ك��ات�ی‌‬ ‫داخستنی‌ سنوره‌كانی‌ كوردستاندا‬ ‫رووده‌دات‪ ،‬ل��ه‌گ��ه‌ڵ داخ��س��ت�ی‌‬ ‫ه��ه‌رس��ن��ورێ��ك��دا ن��رخ��ی‌ شمه‌ك‬

‫له‌بچوكترینه‌وه‌ ب��ۆ گ�ه‌وره‌ت��ری��ن‬ ‫به‌روبوم نرخه‌كه‌یان زیادده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك ل �ه‌س��ن��وری‌‬ ‫پێنجوێن به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند‬ ‫ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ هه‌بووه‌ ئه‌و سنوره‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئێرانه‌وه‌ دابخرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا ئه‌وه‌ ته‌نها قسه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتی "له‌كاتی‌‬

‫ه��ات��ن�ی‌ ن�����ه‌ورۆزدا ك��ه‌ ل�ه‌ئ��ێ��ران‬ ‫ب���ه‌‪13‬ب���ه‌ده‌ر ن���اس���راوه‌ زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫سنوره‌كان له‌الیه‌ن ئ�ه‌و واڵت �ه‌وه‌‬ ‫داده‌خرێت‪ ،‬به‌اڵم سنوری‌ ته‌وێڵه‌‬ ‫داناخرێت كه‌ ئه‌ویش له‌الیه‌ن ئێران‌و‬ ‫كوردستانه‌وه‌ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌رپ���رس���ان���ی‌ ح��ك��وم��ه‌ت‬ ‫رایانگه‌یاند له‌نه‌ورۆزی‌ ئه‌مساڵدا‬

‫زه‌ڵم‌و ئه‌حمه‌دئاوا نه‌گۆڕاون!‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ ئاوی‌ زه‌ڵم‪.‬‬ ‫ئاده‌م حه‌مه‌كه‌ریم ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫گوندی‌ زه‌ڵم كه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ ئاوی‌‬ ‫زه‌ڵ��م‌و سه‌یرانگای‌ ئه‌حمه‌دئاوا‬ ‫ل �ه‌ن��او س��ن��وری‌ گونده‌كه‌یدایه‌‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ وت "س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ�������ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ پ��ێ��وی��س��ت��م��ان‬ ‫ب�ه‌چ��اك��ك��ردن�ی‌ رێ��گ��اك �ه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا ته‌والێت‌و پردمان بۆ‬ ‫نێوباخه‌كان پێویسته‌"‪.‬‬ ‫ئ����اده‌م ح��ه‌م��ه‌ك��ه‌ری��م وت �ی‌‬ ‫"به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌ڕووی‌ ئابوورییه‌وه‌‬ ‫نه‌بوونی‌ خزمه‌تگوزاری‌ پێویست‬ ‫زی��ان �ی‌ به‌خه‌ڵكی‌ گ �ه‌ی��ان��دووه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ك �ه‌ گ�ه‌ش��ت��ی��اران دێنه‌‬ ‫ه��اوی��ن �ه‌ه �ه‌واره‌ك �ه‌ ك �ه‌ ده‌بینن‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ نییه‌ ره‌نگه‌ جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ نه‌یه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫مه‌جید محه‌مه‌د هاوواڵتیه‌كی‌‬ ‫ته‌وێلــــــــه‌یه‌‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی‌‬ ‫ب �ه‌ده‌س��ت��ووری‌ وت "ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‬ ‫ه��اوی��ن�ه‌ه�ه‌واره‌ك��ان�ی‌ ه �ه‌ورام��ان‬ ‫خ��ۆش��ت��ری��ن ه���اوی���ن���ه‌ه���ه‌واری‌‬ ‫ن�����اوچ�����ه‌ك�����ه‌ن‪ ،‬ب�������ه‌اڵم ب �ێ‌‬ ‫خ���زم���ه‌ت���گ���وزاری���ن‪ ،‬ده‌ب��ی��ن��ی��ن‬ ‫ئ���ه‌و ه���اوی���ن���ه‌ه���ه‌واران���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ماڵی‌ به‌رپرسانیـــــان تێدایه‌‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ تردا خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫ته‌واویان بۆ كراوه‌ كه‌چی‌ هیچ بۆ‬ ‫هاوینه‌هه‌واره‌كانی‌ ئێمه‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫هاوینه‌هه‌واره‌كانی‌ هه‌ورامان‬ ‫هیچ ئوتێلێك‌و كابینه‌و ئه‌و‬ ‫كه‌گه‌شتیاران‬ ‫پێداویستیانه‌ی‌‬ ‫پێویستیانن تێدانییه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئێستاش جوانییه‌كانی‌ سروشت‬ ‫دیمه‌نی‌ سه‌یرانگاكانیان به‌جوانی‌‬ ‫هێشتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬گ�ه‌ر گه‌شتیاران‬

‫هاوینه‌هه‌واره‌كانی‌ هه‌ورامان پشتگوێخراون‬

‫‪14‬‬

‫‪17‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫کلتور‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪19‬‬

‫ساڵح سووزه‌نی‪ :‬شاعیرێکی نوێترخوازم‬

‫ی كـوردی‌ هـاتــه‌وه‌‬ ‫وه‌رزی‌ جـلـوبـه‌رگـ ‌‬

‫ی ده‌به‌خشینه‌وه‌و بازاڕی‌ به‌رگدرووه‌كان گه‌رم ده‌كه‌ین‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫به‌هارو نه‌ورۆز رۆح به‌جلوبه‌رگ ‌‬ ‫سه‌ربه‌ست ساڵح له‌سلێمانی‌‬

‫ی جلوبه‌رگه‌وه‌‪،‬‬ ‫زان��ا ب �ه‌ده‌م دوورین ‌‬ ‫ێ له‌كڕیاره‌كانیشی‌‬ ‫ی ه�ه‌ن��د ‌‬ ‫وه‌اڵم��� ‌‬ ‫ده‌دایه‌وه‌و ناوبه‌ناو له‌سه‌ر مه‌كین ‌هی‌‬ ‫ی هه‌ڵده‌ستا‪ ،‬بۆئه‌و‌هی‌‬ ‫به‌رگدرووه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی بكات‬ ‫ی ه��اوك��اره‌ك��ه‌ش�� ‌‬ ‫ی��ارم �ه‌ت � ‌‬ ‫ی ئه‌و كڕیار‌ه زۆر‌هی‌‬ ‫له‌پێشوازیكردن ‌‬ ‫ی تێكردبوو‪.‬‬ ‫روو ‌‬ ‫ی خواست له‌سه‌ر‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫زانا به‌هۆ ‌‬ ‫ی ل����ه‌‪2/25‬ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی دڵی‌‬ ‫ی وه‌رنه‌گرتوو‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫قوماش ‌‬ ‫ی بكات ك ‌ه بۆ‬ ‫ی راز ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه له‌خۆ ‌‬ ‫نه‌ورۆز ده‌بێت جل ‌ه كوردییه‌كانیان بۆ‬ ‫ته‌واو بكات‪.‬‬ ‫ی جلی‌‬ ‫ی "ئه‌مساڵ بازاڕ ‌‬ ‫زانا وت ‌‬ ‫ی كردوه‌"‪.‬‬ ‫ی چه‌ندقات زیاد ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی وه‌رزی‌‬ ‫ی ده‌ستپێكردن ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫به‌هارو گه‌شتكردنه‌وه‌‪ ،‬كوڕان‌و كچان‌و‬ ‫ی جلوبه‌رگی‌‬ ‫ژن‌و پیاو رووده‌كه‌ن ‌ه كڕین ‌‬ ‫ی‌و به‌گدرووه‌كانیش بازاڕیان‬ ‫ك��ورد ‌‬ ‫ب �ه‌رن��اك �ه‌وێ‌‪ ،‬ئ��ام��اژ‌ه ب��ه‌وه‌ده‌ك��ه‌ن‬ ‫ی راب��ردوو‬ ‫ئه‌مساڵ زیاتر له‌سااڵن ‌‬ ‫ی كوردی‌‬ ‫خواست له‌سه‌ر جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی كردووه‌‪.‬‬ ‫زیاد ‌‬ ‫ئاسۆ ك�ه‌م��ال ت�ه‌م�ه‌ن ‪18‬س��اڵ‬ ‫ی ده‌ڵێت به‌رده‌وام چاك ‌هت‌و‬ ‫وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی كابۆ له‌به‌رده‌كات‪،‬‬ ‫پانتۆڵ‌و پانتۆڵ ‌‬ ‫ی ‪ 2‬ساڵ ‌ه له‌به‌هاراندا بۆ ئاهه‌نگ‌و‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی له‌به‌رده‌كات‪.‬‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫بۆنه‌كان جل ‌‬ ‫ی بۆته‌‬ ‫ی ك��ورد ‌‬ ‫ی "جل ‌‬ ‫ئاسۆ وت ‌‬ ‫ی ئاره‌زووی‌‬ ‫مۆدێل‌و گه‌نجان به‌گشت ‌‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‌و‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫ی جلوبه‌رگ ‌‬ ‫دوك��ان � ‌‬ ‫ب��ه‌رگ��درووه‌ك��ان ئ��ام��اژ‌ه ب��ۆ ئ �ه‌وه‌‬ ‫ی به‌هارو‬ ‫ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ نزیكبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆنه‌و یاده‌كاندا بازاڕیان‬ ‫زۆربوون ‌‬

‫ی زیاتر ده‌بێت‪ .‬فۆتۆ‪ :‬ئاكۆ محه‌مه‌د‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫رۆژبه‌رۆژ خواست له‌سه‌ر جلوبه‌رگ ‌‬

‫به‌رناكه‌وێ‌‪.‬‬ ‫ی زانا باس له‌و‌ه‬ ‫حسێن هاوكار ‌‬ ‫ی ‪2‬ه‌وه‌‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫ده‌ك��ات ل�ه‌س�ه‌ره‌ت��ا ‌‬ ‫ی ئاماده‌كراومان‬ ‫رۆژان ‌ه ‪ 15‬بۆ ‪ 20‬قات ‌‬ ‫ی له‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫فرۆشتوه‌‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌نزیك بووینه‌ته‌و‌ه له‌نه‌ورۆز رۆژانه‌‬ ‫ی ‪ 30‬قات ده‌فرۆشین‪.‬‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌وه‌شكرد كه‌‬ ‫حسێن ئاماژ‌ه ‌‬ ‫له‌بازاڕه‌كه‌یان مه‌زه‌ند‌ه ده‌كرێت رۆژانه‌‬ ‫ی بفرۆشرێت‪.‬‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫‪ 800‬بۆ ‪ 1000‬قات ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن له‌منداڵ‌و‬ ‫ێ جیاواز ‌‬ ‫به‌ب ‌‬

‫ی تایبه‌ت‬ ‫گه‌نج‌و به‌ته‌مه‌نه‌كان بازاڕه‌كان ‌‬ ‫ی دوكانه‌كانیان‬ ‫ی ك��ورد ‌‬ ‫به‌جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی ئاڵووااڵ رازاندۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕه‌نگ ‌‬ ‫گ��رن��گ��ت��ری��ن ش���ێ���وازه‌ك���ان���ی‌‬ ‫ی پیاوان كه‌ئێستا‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی ل�ه‌س�ه‌ره‌‬ ‫ل �ه‌ب��ازاڕه‌ك��ان��دا خواست ‌‬ ‫بریتین له‌(ستارخانی‌‪ ،‬مورادخانی‌‪،‬‬ ‫ی مهابادی‌‪،‬‬ ‫كراسی‌‪ ،‬هێله‌كی‌‪ ،‬ده‌ستور ‌‬ ‫ی وه‌ك مۆدێلێكی‌‬ ‫مه‌ریوانی‌‪ ،‬نێچیر ‌‬ ‫ی كوردی‌‬ ‫تازه‌) هه‌روه‌ها له‌جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی (سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ئافره‌تانیشدا شێوازه‌كان ‌‬

‫نێرگه‌له‌ به‌ره‌و چایخانه‌كان‬ ‫عه‌ل ‌ی بانیشار ‌ی له‌هه‌ولێر‬

‫ی بازاڕیان‪ ،‬چایخانه‌كان‬ ‫بۆ گه‌رمكردن ‌‬ ‫ن��ێ��رگ�ه‌ل� ‌ه داده‌ن���ێ���ن‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ن الی‬ ‫میوانه‌كانمان نێرگه‌ل ‌ه له‌چا ره‌واجی‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م���او‌هی‌ چ��ه‌ن��د س��اڵ��ێ��ك��دا‬ ‫ی مه‌رز‌ه‬ ‫ه �ه‌زاران نێره‌گه‌ل ‌ه له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ن��ێ��وده‌وڵ �ه‌ت��ی��ی �ه‌ك��ان �ه‌و‌ه ره‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ن��اوخ��ۆی‌ ك��وردس��ت��ان ده‌ك��رێ��ت‌و‬ ‫ی ئ �ه‌و نێرگه‌النه‌و‌ه‬ ‫ی هێنان ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫رۆژب���ه‌رۆژ به‌كارهێنه‌ران ‌‬ ‫له‌زیادبووندایه‌‪.‬‬ ‫ی كوردستان به‌لێشاو‬ ‫گه‌نجان ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫رووده‌كه‌ن ‌ه كێشان ‌‬ ‫ی جگه‌ر‌ه نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫هه‌ندێكیان له‌جیات ‌‬ ‫ده‌ك��ێ��ش �ن‌و ژم��اره‌ك��ی��ش��ی��ان ته‌نها‬ ‫وه‌ك چاولێكه‌ری‌‌و مۆدێك نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ده‌كێشن‪.‬‬ ‫له‌ئێستا بێجگ ‌ه له‌یانه‌و كافتریاكان‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه ل �ه‌ن��او چایخانه‌كانیشدا‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬گه‌نجان به‌كۆمه‌ڵ له‌مااڵن‌و‬ ‫چایخانه‌كاندا نێرگه‌له‌ ده‌كێشن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گ�ه‌ن��ج��ان پێیانوای ‌ه كێشان ‌‬ ‫ی له‌جگه‌ر‌ه زیاتره‌و‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه خۆش ‌‬ ‫ی لێهاتوو‌ه كه‌ئێستا‬ ‫وه‌ك مۆدێل ‌‬ ‫گه‌نجان خۆیان به‌نێرگه‌ل ‌ه كێشانه‌و‌ه‬ ‫خه‌ریك ده‌كه‌ن‪ ،‬نێرگه‌ل ‌ه فرۆشه‌كان‌و‬ ‫خاوه‌ن چایخانه‌كان ده‌ڵێن رۆژبه‌ڕۆژ‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌له‌كێشان زیادده‌كات‪ ،‬پسپۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆشیی ‌ه هه‌ناوییه‌كانیش كێشان ‌‬

‫ی خراپ بۆ مرۆڤی‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه به‌كارێك ‌‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌روه‌ت مه‌سعود گه‌نجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه�ه‌ول��ێ��ر‌ه ده‌ڵ��ێ��ت كێشان ‌‬ ‫ش��ار ‌‬ ‫ی خۆشتر‌ه له‌جگه‌ر‌ه‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه بێ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ل��ێ��ه��ات��وو‌ه ل�ه‌ن��او‬ ‫وه‌ك م��ۆدێ��ك � ‌‬ ‫گه‌نجاندا‪.‬‬ ‫ی "ئێستا گه‌نجان‬ ‫س �ه‌روه‌ت وت ‌‬ ‫ف��ێ��رب��وون ب��ه‌ك��ۆم��ه‌ڵ ن��ێ��رگ�ه‌ل� ‌ه‬ ‫ده‌كێشن ل�ه‌م��ااڵن‌و چایخانه‌كاندا‪،‬‬ ‫به‌چه‌ندین گه‌نج ته‌نها یه‌ك نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ب �ه‌ك��ارده‌ه��ێ��ن��ن‪ ،‬چونك ‌ه خه‌رجی‬ ‫نێرگه‌له‌ له‌جگه‌ره‌ زیاتره‌"‪.‬‬ ‫ی ن �ه‌خ��ۆش��ی��ی � ‌ه‬ ‫پ���س���پ���ۆڕان��� ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ه�ه‌ن��اوی��ی�ه‌ك��ان كێشان ‌‬ ‫له‌جگه‌ر‌ه به‌خراپتر ده‌زان��ن‪ ،‬ده‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌له‌كێشان گه‌نجان گیرۆد‌ه ‌‬ ‫چه‌ندین نه‌خۆشی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پسپۆڕ ‌‬ ‫دك��ت��ۆر زان���ا ن���ور ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆشیی ‌ه هه‌ناوییه‌كان به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫وت "ی����ه‌ك ن��ێ��رگ �ه‌ل � ‌ه ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫ی له‌سه‌ر مرۆڤ‬ ‫به‌‪10‬جگه‌ر‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه نێرگه‌ل ‌ه دوكه‌ڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆری لێدێت ‌ه ده‌ره‌و‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی ده‌وێت‬ ‫ی زۆریش ‌‬ ‫كێشانداو ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫تا ته‌واو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه فرۆشه‌كان باس له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی فرۆشتن ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ب �ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫نێرگه‌له‌و‌ه له‌م چه‌ند ساڵه‌دا‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌لێشاو له‌مه‌رزه‌كانه‌و‌ه نێرگه‌له‌یان‬ ‫ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆدێت‌و له‌بازاڕه‌كان ساغ ‌‬ ‫شیراز مه‌جید یه‌كێك ‌ه له‌نێرگه‌ل ‌ه‬

‫ی هه‌ولێر ده‌ڵێت "گه‌نجان‬ ‫فرۆشه‌كان ‌‬ ‫به‌تاسه‌و‌ه بۆ نێرگه‌ل ‌ه ده‌پرسن‌و‬ ‫ی ئێم ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ال ‌‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ره‌واجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جگه‌ر‌ه ال ‌‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه په‌یدابوو باو ‌‬ ‫گه‌نجان نه‌ما"‪.‬‬ ‫شیراز ب��اس ل �ه‌و‌ه ده‌ك��ات هه‌ر‬ ‫ی زۆر‬ ‫شتێك سه‌ره‌تا په‌یدابوو خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ورده‌ورد‌ه واز‬ ‫ی تێده‌كه‌ن‌و دوای ‌‬ ‫روو ‌‬ ‫له‌و شت ‌ه ده‌هێنن‪ ،‬به‌س "نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫له‌جگه‌ره‌ خراپتره‌ بۆ وازلێهێنان"‪.‬‬ ‫خ��اوه‌ن چایخانه‌كان له‌پاڵ چا‬ ‫ی‬ ‫ی دانان ‌‬ ‫فرۆشتندا ئێستا ب�ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌له‌و‌ه دوكانه‌كانیان سه‌رفیاتێك ‌‬ ‫ی په‌یدا كردوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك گه‌نج‬ ‫باش ‌‬ ‫ی چه‌ندین شتیتر‬ ‫له‌نێرگه‌له‌و‌ه فێر ‌‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردار فه‌رزاد خاوه‌ن چایخان ‌ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫فه‌هم ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ی كێشان ‌‬ ‫ده‌كات له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی باش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان ك ‌ه‬ ‫كارێك ‌‬ ‫دوكانێكیان دان��اوه‌و گه‌نجانیش بۆ‬ ‫نێرگه‌له‌ ده‌پرسن‪.‬‬ ‫ی "ناچارین نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫سه‌ردار وت ‌‬ ‫بهێنین"‪.‬‬ ‫ی روونكرده‌و‌ه‬ ‫ئه‌و چایچی ‌ه ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی دوو ساڵ ‌ه‬ ‫ی هه‌ولێر م��او‌ه ‌‬ ‫گه‌نجان ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌كێشان بوون‪،‬‬ ‫زیاتر فێر ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پێشتر ئه‌و ك��اره‌ت بكردای ‌ه‬ ‫ی خراپ سه‌یر ده‌كرایت‪.‬‬ ‫ئه‌وا به‌چاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ل�ه‌دوك��ان�ه‌ك� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ردار وت�� ‌‬ ‫ی واهه‌ی ‌ه فرۆشی نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ئێمه‌دا كات ‌‬ ‫له‌چا زیاتره‌"‪.‬‬

‫ئێرانی‌‪ ،‬بانه‌یی‌‪ ،‬هه‌ولێری‌و بادینانی‌)‪.‬‬ ‫ب��ه‌رگ��درووه‌ك��ان ئ��ام��اژ‌ه ب �ه‌و‌ه‬ ‫ی ئ�ه‌و شێوازه‌‬ ‫ده‌ك��ه‌ن له‌گه‌ڵ زۆر ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫جلوبه‌رگ ‌ه كوردیانه‌دا گۆڕانكار ‌‬ ‫جلوبه‌رگانه‌شدا كراوه‌‪.‬‬ ‫ی به‌رگدرووی‌‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫به‌هر‌ه عه‌ل ‌‬ ‫ی كوردی‌‬ ‫ی جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ناز بۆ دوورین ‌‬ ‫ی به‌و‌ه كرد گۆڕان‬ ‫ئافره‌تان ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی كوردی‌‬ ‫ی جلوبه‌رگ ‌‬ ‫به‌سه‌ر دوورینه‌كان ‌‬ ‫ی فه‌تحه‌‬ ‫ئافره‌تاندا هاتوو‌ه وه‌ك بوون ‌‬ ‫له‌سه‌ر قۆڵه‌كانی‌‪ ،‬كورتبوونه‌و‌هی‌‬

‫ی ئافره‌تان‌و‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی جل ‌‬ ‫پارچه‌كان ‌‬ ‫ی كراسه‌ك ‌هی‌‪ ،‬زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌سكبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵدا ده‌پۆشن‌و‬ ‫كچان هێله‌ك ‌‬ ‫هه‌ندێكیش كه‌وا‪.‬‬ ‫ی ب �ه‌رگ��درووش ئاماژ‌هی‌‬ ‫زان��ا ‌‬ ‫به‌گۆڕانكارییان ‌ه كرد ك ‌ه له‌جلوبه‌رگی‌‬ ‫ی "ئێستا‬ ‫ی پیاواندا كراوه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی پان‌و‬ ‫ی ته‌سك‌و ده‌رقاچ ‌‬ ‫شه‌ڕواڵ ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه بۆدی‌" به‌تایبه‌ت‬ ‫شێو‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫له‌ناو گه‌نجاندا خواست ‌‬ ‫ی پێشانگای‌‬ ‫سدیق سه‌الم خاوه‌ن ‌‬

‫ی جلوبه‌رگی‌‬ ‫ی بۆ فرۆشتن ‌‬ ‫راست ‌‬ ‫ێ سااڵن ‌ه له‌وه‌رزی‌‬ ‫ئاماده‌كراو ده‌ڵ ‌‬ ‫به‌هاردا بازاڕه‌كه‌یان گه‌رموگوڕی‌‬ ‫زیاتر به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێ‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫سااڵنێك ‌ه گه‌نجان روویان كردۆته‌‬ ‫ی ك����وردی‌‪،‬‬ ‫ی ج��ل � ‌‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رك��ردن�� ‌‬ ‫ی ئ��ادارو ن�ه‌ورۆز هۆكاری‌‬ ‫یاده‌كان ‌‬ ‫ی كوردیه‌‪،‬‬ ‫ی جل ‌‬ ‫ی بازار ‌‬ ‫گه‌رمبوون ‌‬ ‫ی "ئێستا رۆژان ‌ه زیاتر له‌‪ 20‬قات‬ ‫وت ‌‬ ‫ده‌فرۆشین جگ ‌ه له‌وه‌ش ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی‌و‬ ‫له‌كڕیاره‌كان كاڵوو جامانه‌و مشك ‌‬ ‫كاڵش ده‌كڕن"‪.‬‬ ‫ی وتی‌‬ ‫ی راست ‌‬ ‫ی پێشانگا ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫"زۆرت��ری��ن خواست له‌سه‌ر قاتی‌‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫قوماشه‌‪ ،‬چونك ‌ه نرخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫‪ 40‬تا ‪ 90‬هه‌زار دینار دای ‌ه به‌به‌راورد‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫ی شاڵ ك ‌ه نرخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌قات ‌‬ ‫‪ 200‬تا ‪ 500‬هه‌زار دینار دای ‌ه كه‌‬ ‫به‌هه‌موو كه‌س ناكرێت"‪.‬‬ ‫ی ب��ه‌ه��ر‌ه عه‌لی‌‬ ‫ب �ه‌ب��ۆچ��وون � ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ژم��ار‌ه ‌‬ ‫ی زۆرب��وون� ‌‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫ی ده‌پۆشن‬ ‫ی ك��ورد ‌‬ ‫كه‌سانه‌ی جل ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ی ئ��اب��وور ‌‬ ‫ی ب��ار ‌‬ ‫ب��ۆ باشبوون ‌‬ ‫ی ك���وردی‬ ‫ی ج��ل� ‌‬ ‫ب �ه‌م��ۆدێ��ل��ب��وون � ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫خ����ه‌اڵت ج����ه‌زا ت��ه‌م��ه‌ن ‪20‬‬ ‫ی په‌یمانگا‬ ‫س���اڵ‌و خ��وێ��ن��دك��ار ‌‬ ‫ئ��ام��اژ‌ه بۆ ئ �ه‌و‌ه ده‌ك��ات سااڵنه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌ست ‌ه خوشكه‌كانی جلی‌‬ ‫ی "زۆرێ��ك‬ ‫ی ده‌پ��ۆش��ن‪ ،‬وت� ‌‬ ‫ك��ورد ‌‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌م‬ ‫له‌هاوڕێكانم‌و‬ ‫به‌كچ ‌ه كورد بانگم ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ی ی��ادو بۆنه‌كان جلی‌‬ ‫بۆ زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌به‌رده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی "هیوادارم رۆژێك‬ ‫خه‌اڵت وت ‌‬ ‫ی وه‌ك جلێكی‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫دابێت جل ‌‬ ‫ی بناسێنرێت‌و بۆ ده‌زگاكانیش‬ ‫فه‌رم ‌‬ ‫له‌به‌ربكرێت"‪.‬‬

‫سه‌رتاشیــن به‌گه‌نــم‌و جـــۆ!‬ ‫زانیار له‌داقوق‬

‫ی‬ ‫ی ب �ه‌ڕب �ه‌ڕ پیاوێك ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ع�ه‌ل� ‌‬ ‫ی داقوق‬ ‫توركمان ‌ه له‌ناو شارۆچك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ك��ات‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫ی سه‌رتاش ‌‬ ‫ك��ار ‌‬ ‫كاره‌ك ‌هی‌ له‌باپیر‌ه گ�ه‌وره‌ی�ه‌و‌ه بۆ‬ ‫م���اوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌كۆنترین سه‌رتاش‬ ‫ی داقوقدا داده‌نرێت‪.‬‬ ‫له‌قه‌زا ‌‬ ‫ی ئه‌م پیشه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌حمه‌د چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‌و ب��اپ��ی��ر ‌‬ ‫ی ب���اوك��� ‌‬ ‫ل���ه‌س���ه‌رده‌م��� ‌‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت له‌و سه‌رده‌مه‌دا‬ ‫ب��ه‌ره‌ش��ه‌واڵخ ده‌چ��وون � ‌ه گونده‌كان‬ ‫ی س�ه‌رت��اش��ی��ن‪ ،‬ب�ه‌رام��ب�ه‌ر‬ ‫ب��ۆ ك���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نم‌و جۆ ‌‬ ‫به‌سه‌رتاشین له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گوند ‌‬ ‫ی كاكه‌ی ‌‬ ‫وه‌رده‌گرت‪ ،‬مام عه‌ل ‌‬ ‫زه‌نقره‌و‌ه به‌ره‌شه‌واڵخ ده‌هات ‌ه داقوق‬

‫ی ده‌خایاند‪.‬‬ ‫بۆ سه‌رتاشین كه‌یه‌ك رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌جیات ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ربه‌ر وت ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رتاشین جوتیاران سااڵن ‌ه به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نم‌و جۆیان بۆ كۆده‌كرایه‌وه‌‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌یان‬ ‫له‌وه‌شكرد ك ‌ه له‌جیات ‌‬ ‫ی‬ ‫سااڵن ‌ه به‌قه‌ده‌ر ‪ 10‬جوتیار به‌رهه‌م ‌‬ ‫كشتوكاڵیمان كۆده‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌رب �ه‌ر ل �ه‌چ��وار پشته‌و‌ه ئه‌و‬ ‫ی ب��ۆ م���اوه‌ت���ه‌وه‌و ئێستاش‬ ‫ك���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‌و بۆ نه‌وه‌كان ‌‬ ‫ب �ه‌رده‌وام � ‌ه له‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوڕ ‌‬ ‫ی گواستۆته‌وه‌‪ ،‬ئێستا عه‌ل ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ‪ 20‬ساڵ ‌ه‌و له‌سه‌رتاشخانه‌ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫به‌رده‌وام ‌ه له‌كاركردن‪.‬‬ ‫ی ئه‌حمه‌د ئه‌م‬ ‫ی قسه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ‪ 200‬ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫پیشه‌ی ‌ه بۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ی "له‌م بنه‌ماڵه‌یه‌دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و وت ‌‬ ‫ی عوسمانییه‌كانه‌و‌ه له‌داقوق‬ ‫له‌كات ‌‬

‫تاكو ئێستا به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ئه‌م بنه‌ماڵه‌ی ‌ه‬ ‫ی تر‬ ‫ی سه‌رتاشین ك��ار ‌‬ ‫جگ ‌ه له‌كار ‌‬ ‫ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی داقوق ‌ه‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی كاكه‌ی ‌‬ ‫مام عه‌ل ‌‬ ‫وت��ی "ئێم ‌ه ك ‌ه له‌گونده‌كه‌مانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ه��ات��ی��ن ب��ۆ داق����وق ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫به‌سه‌رتاشین پاره‌مان ده‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ب �ه‌ه��ات��ای � ‌ه ب��ۆ گ��ون��ده‌ك��ان‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی گه‌نجان‬ ‫ی سه‌ر ‌‬ ‫ی كشتوكاڵ ‌‬ ‫به‌به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی به‌ته‌مه‌نی‌ ده‌تاشی‌"‪.‬‬ ‫یاخود پیاوان ‌‬ ‫ی ‪ 60‬ساڵه‌‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ئێستا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ‪12‬‬ ‫ی "م��ن له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د وت � ‌‬ ‫ی ئه‌م كاره‌م‪ ،‬تاكو‬ ‫ساڵییه‌و‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستا ئه‌م پیاو‌ه له‌داقوق دوكان ‌‬ ‫ی هه‌یه‌"‪ ،‬ئه‌و سه‌رتاش ‌ه‬ ‫سه‌رتاشین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫روون��ی��ك��ردو‌ه عه‌ره‌به‌كان ‌‬ ‫داقوق بۆ سه‌رتاشین پۆلپۆل ده‌هاتن‬ ‫بۆ داقوق ك ‌ه هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و گوندان ‌ه‬ ‫دوورب���وون‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌شه‌و له‌داقوق‬ ‫ی‬ ‫ی گوندنشینه‌كان ‌‬ ‫ده‌مانه‌وه‌و خه‌ڵك ‌‬ ‫ی تا‬ ‫ی ده‌بڕ ‌‬ ‫ی شه‌وو رۆژ ‌‬ ‫داقوق رێگا ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ئه‌و سه‌رتاش ‌ه بۆ ئه‌و ‌‬ ‫ده‌هاتن ‌ه ال ‌‬ ‫تاوه‌كو سه‌ریان بتاشن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گوند ‌‬ ‫مه‌جید عه‌تی ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داقوق به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫سنور له‌قه‌زا ‌‬ ‫ی گونده‌ك ‌ه‬ ‫وت "ئێم ‌ه وه‌ك گه‌نجان ‌‬ ‫هه‌موومان كۆده‌بووینه‌و‌ه هه‌ركاتێك‬ ‫ئه‌و سه‌رتاش ‌ه روویبكردای ‌ه گونده‌كه‌مان‬ ‫ی سه‌رتاشین‪.‬‬ ‫بۆ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئێم ‌ه له‌ئه‌ندام ‌‬ ‫مه‌جید وت� ‌‬ ‫ێ برا بووین‪ ،‬سااڵن ‌ه ‪6‬‬ ‫خێزانه‌كه‌مان س ‌‬ ‫قه‌زناغ جۆو گه‌نممان بۆ كۆده‌كرده‌وه‌"‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫ی‬ ‫ی سێ ســاڵـدا زیاتــر له‌‪ 2000‬حاڵــه‌ت ‌‬ ‫له‌مــاوه‌ ‌‬ ‫ی سیل له‌كوردستاندا تۆماركراوه‌‬ ‫نه‌خۆشی ‌‬ ‫بێستون فه‌تاح له‌سلێمانی‌‬

‫ل �ه‌م��او‌ه ‌ی س� ‌ێ س��اڵ��دا زی��ات��ر ل��ه‌‪2000‬‬ ‫حاڵه‌ت ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل له‌كوردستاندا‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬پسپۆڕان ‌ی بوار ‌ی پزیشكیش‬ ‫ئاماژ‌ه ب �ه‌و‌ه ده‌ك��ه‌ن نه‌خۆش ‌ی سیل‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌خۆشه‌ك ‌ه‬ ‫پابه‌ند ‌ی رێنمایی ‌ه پزیشكییه‌كان بێت‪.‬‬ ‫(‪ )4/24‬بۆئه‌و‌ه ‌ی له‌هه‌ناسه‌دان‬ ‫به‌رده‌وامبین‬ ‫هه‌موو ساڵێك له‌ژیر دروشم ‌ی‬ ‫(ب��ۆئ �ه‌و‌ه ‌ی له‌هه‌ناسه‌دان ب���ه‌رده‌وام‬ ‫بین‪ ،‬بابه‌یه‌كه‌و‌ه كاربكه‌ین له‌پێناو‬ ‫ق��ه‌اڵچ��ۆك��ردن�� ‌ی س��ی��ل) رێ��ك��خ��راو ‌ی‬ ‫ته‌ندروست ‌ی جیهان ‌ی ل �ه‌‪4/24‬دا بۆن ‌ه ‌ی‬ ‫ئ �ه‌و رۆژ‌ه رێ��ك��ده‌خ��ات‪ ،‬به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫ب�ه‌ره‌و رووب��وون�ه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل‌و‬ ‫زیاتر چاالككردن ‌ی ئاست ‌ی خزمه‌تگوزار ‌ی‬ ‫ته‌ندروستی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆش ‌ی‬ ‫سیل له‌كۆنداو تاكۆتاییه‌كان ‌ی سه‌د‌ه ‌ی‬ ‫رابردوودا نه‌خۆشییه‌ك ‌ی مه‌ترسیداربوو‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئ�ه‌م��ڕۆ ئ �ه‌و نه‌خۆشیی ‌ه پاش‬ ‫ده‌ستنیشانكردن ‌ی چاره‌سه‌رده‌كرێت‪.‬‬ ‫سیل له‌جیهاندا‬ ‫نه‌خۆش ‌ی سیل به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی‬ ‫به‌پێ ‌ی ئ�ه‌و ئامار‌ه جیهانییان ‌ه یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر سێ ‌ی هه‌موو جیهان ئه‌گه‌ری‬ ‫ئه‌و‌ه هه‌ی ‌ه رۆژێك له‌رۆژان ئه‌و میكرۆب ‌ه‬ ‫چووبێت ‌ه له‌شییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم توش ‌ی سیل‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬سااڵن ‌ه له‌هه‌موو دنیادا هه‌شت‬ ‫تا نۆ ملیۆن حاڵه‌ت ‌ی تاز‌ه تۆمار ده‌كر ‌ێ‬ ‫ك ‌ه له‌وان ‌ه ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆریان كه‌ده‌گات ‌ه‬ ‫له‌سه‌دا ده‌یان گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫سیل له‌كوردستان‬ ‫به‌پێ ‌ی ئامار ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی ته‌ندروست ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم له‌ماو‌ه ‌ی س ‌ێ ساڵدا‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ئیلهام عه‌بدوڵاڵ‬

‫كلس ‌ی ددان یه‌كێك ‌ه له‌و نه‌خۆشیان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه زۆركه‌س تووش ‌ی ده‌بێت‪ ،‬دكتۆر‬ ‫دیار عه‌بدولكه‌ریم حسێن پسپۆڕ‬ ‫له‌بوار ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی پوك‌و ددان‬ ‫له‌م دیمانه‌ی ‌ه ‌ی ده‌ستووردا ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كات بۆ خۆپارستن له‌كلس ‌ی‬ ‫ددان پێویست ‌ه رۆژان ‌ه به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫دووجار ددان بشۆردرێت‪.‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬ده‌ك���رێ���ت ب��ۆم��ان‬ ‫روونكه‌یته‌و‌ه كلس ‌ی ددان چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬دیار‪ :‬كلس ‌ی ددان پێكهاته‌یه‌ك ‌ه‬ ‫له‌كۆبوونه‌و‌ه ‌ی پاشماو‌ه ‌ی خ��واردن‌و‬ ‫به‌كتریاو ده‌رهاویشت ‌ه ‌ی به‌كتریا ‌ی مردوو‬ ‫كه‌به‌هۆ ‌ی كالسیۆم ‌ی ناو لیكه‌و‌ه بوو‌ه‬ ‫به‌كلس‌و له‌سه‌ر ددان�ه‌ك��ان ده‌نیشێت‬ ‫ك ‌ه به‌پێ ‌ی شوێن ‌ی كلسه‌كه‌و په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ پوكدا ده‌كرێت به‌دوو جۆره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئه‌و كلس ‌ه ‌ی ك ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه به‌ش ‌ی‬ ‫سه‌ره‌و‌ه ‌ی پوكه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئه‌و كلس ‌ه ‌ی ك ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر‬ ‫پوكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هۆكاره‌كان ‌ی دروستبوون ‌ی‬ ‫كلس ‌ی ددان چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬دیار‪ :‬هۆكاره‌كان ‌ی كلس ‌ی ددان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی بریتیی ‌ه له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ب��اش ن �ه‌ش��ۆردن � ‌ی ددان �ه‌ك��ان‬ ‫كه‌به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه ده‌بێت له‌ڕۆژێكدا‬ ‫دووجار بشۆردرێت به‌یانیان دوا ‌ی نان‬ ‫خواردن‌و شه‌ویش پێش نووستن‪.‬‬ ‫‪ .2‬به‌كارهێنان ‌ی پ �ه‌ت � ‌ی ددان‬ ‫(‪ )Dental floss‬بۆ پاككردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫نێوان ‌ی ددانه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه فڵچ ‌ه ‌ی ددان‬ ‫ناكه‌وێت ‌ه نێوان ‌ی ددانه‌كانه‌وه‌‪.‬‬

‫زیاتر ل �ه‌‪ 2000‬حاڵه‌ت ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل‬ ‫له‌كوردستاندا تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2007‬دا له‌پارێزگا ‌ی هه‌ولێر‬ ‫‪ 164‬حاڵ ‌هت‌و له‌پارێزگا ‌ی دهۆك ‪185‬‬ ‫حاڵ ‌هت‌و له‌پارێزگای‌ سلێمان ‌ی ‪153‬‬ ‫حاڵه‌ت ب��ووه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌ساڵ ‌ی ‪2008‬دا‬ ‫له‌هه‌ولێر ‪ 390‬ح��اڵ� ‌هت‌و له‌سلێمان ‌ی‬ ‫‪ 475‬حاڵ ‌هت‌و له‌دهۆك ‪ 162‬حاڵه‌ت‬ ‫بووه‌‪ ،‬ساڵ ‌ی ‪2009‬دا له‌پارێزگا ‌ی هه‌ولێر‬ ‫‪ 224‬حاڵ ‌هت‌و له‌سلێمان ‌ی ‪ 136‬حاڵ ‌هت‌و‬ ‫له‌دهۆك ‪ 116‬حاڵه‌ت بووه‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆش ‌ی سیل له‌كۆندا‬ ‫د‪.‬فه‌ره‌یدون ئیبراهیم به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫راوێ���ژك���ار ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی سنگ‬ ‫له‌سلێمان ‌ی ئ��ام��اژ‌ه ‌ی ب����ه‌وه‌دا ئه‌م‬ ‫نه‌خۆشیی ‌ه جاران پێیان ده‌وت نه‌خۆش ‌ی‬ ‫(ده‌رد‌ه باریكه‌)‪ ،‬چونك ‌ه به‌راست ‌ی‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه ئه‌وكات ‌ه چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫توش ‌ی نه‌خۆشییه‌ك ‌ه ده‌ب��وون زۆرب ‌ه ‌ی‬ ‫زۆریان بار ‌ی ته‌ندروستیان تێكده‌چوو‪،‬‬ ‫باریك ده‌بوونه‌و‌ه تاوا ‌ی لێده‌هات گیان ‌ی‬ ‫له‌ده‌ستده‌دا‪ ،‬بۆی ‌ه پێیان ده‌وت ده‌رد‌ه‬ ‫باریكه‌‪ ،‬ئێستاش له‌هه‌ندێك شوێن‬ ‫هه‌روا ‌ی پێده‌ڵێن‪ ،‬به‌اڵم به‌زۆر ‌ی ئێستا‬ ‫پێیده‌ڵێن سیل‪ ،‬له‌ناوچ ‌ه ‌ی بادینان‬ ‫پێیده‌ڵێن (ئێش ‌ه زراع)‪.‬‬ ‫سروشت ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل‬ ‫د‪.‬ف �ه‌ره‌ی��دون ئیبراهیم ده‌رب��ار‌ه ‌ی‬ ‫سروشت ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل وت ‌ی "نه‌خۆش ‌ی‬ ‫س��ی��ل ن�ه‌خ��ۆش��ی��ی�ه‌ك� ‌ی به‌كتریای ‌ی‬ ‫په‌تای ‌ی درێژخایه‌ن ‌ه ك ‌ه به‌كتریایه‌ك‬ ‫دروس��ت� ‌ی ده‌ك��ات پێیده‌ڵێن (مایكۆ‬ ‫به‌كتریا) ك ‌ه چه‌ند جۆرێك ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫په‌تای ‌ی هه‌ی ‌ه وات��ا له‌كه‌سێكه‌و‌ه بۆ‬ ‫كه‌سێكیتر ده‌گوێزرێته‌وه‌‪ ،‬درێژخایه‌ن ‌ه‬ ‫ك ‌ه نه‌خۆشییه‌ك ‌ه بۆماوه‌یه‌ك ‌ی زۆر‬

‫سیل نه‌خۆشییه‌كی‌ بۆماوه‌یی‌ نییه‌‪ .‬فۆتۆ‪ :‬بێستون فه‌تاح‬

‫ده‌مێنێته‌و‌ه له‌له‌ش ‌ی نه‌خۆشه‌كه‌دا‌و‬ ‫م��اوه‌ی��ه‌ك�� ‌ی زۆری���ش��� ‌ی ده‌وێ����ت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌‪ ،‬وات ‌ه ئه‌و كه‌س ‌ه ‌ی كه‌توش ‌ی‬ ‫ده‌بێت له‌كات ‌ی ده‌ستنیشانكردنییه‌و‌ه تا‬ ‫ئه‌و كات ‌ه ‌ی ك ‌ه چاك ده‌بێته‌و‌ه كه‌مترین‬ ‫ماو‌ه شه‌ش مانگ ‌ه كه‌هه‌ندێكیان بۆ نۆ‬ ‫مانگ درێژده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێك نه‌خۆش‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ ماو‌ه ‌ی چه‌ند ساڵێك چاره‌سه‌ر‬ ‫به‌كاردێنێت‪ ،‬ئ�ه‌گ�ه‌ر نه‌خۆشییه‌كه‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌ك ‌ی ئاسای ‌ی بێت‪ ،‬وات� ‌ه‬ ‫نه‌خۆشییه‌ك ‌ه به‌رگر ‌ی نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا جۆرێك په‌یدا بوو‌ه ك ‌ه به‌رگر‌ه‬ ‫واتا سێ ساڵ زیاتر ده‌خایه‌نێت ك ‌ه ئه‌م‬ ‫جۆر‌هی‌ ترسناكه‌"‪.‬‬ ‫هۆكار ‌ی گواستنه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل‬ ‫د‪.‬فه‌ره‌یدون وت ‌ی ئه‌م به‌كتریای ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه به‌زۆر ‌ی‬ ‫ل �ه‌رێ��گ � ‌ه ‌ی ه����ه‌واو‌ه ده‌چ��ێ��ت� ‌ه له‌ش ‌ی‬ ‫مرۆڤه‌وه‌و ده‌ڕوات ب�ه‌ره‌و بۆرییه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌وا‪ ،‬له‌سییه‌كاندا زۆرب ‌ه ‌ی كات جێگیر‬ ‫ده‌ب � ‌ێ‌و ل �ه‌و ‌ێ زی��ادده‌ك��ات‪ ،‬هه‌ندێجار‬ ‫به‌رگر ‌ی له‌ش به‌كتریاك ‌ه له‌ناوده‌باتو‬ ‫له‌وكاته‌دا نه‌خۆشییه‌ك ‌ه كۆتاییدێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ند ‌ێ جاریتر هه‌ی ‌ه نه‌خۆشییه‌ك ‌ه‬ ‫زیاتر په‌ره‌ده‌ستێن ‌ێ‌و لیمف ‌ه گرێكان‬ ‫ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ه�ه‌ردی��س��ان�ه‌و‌ه‬

‫هه‌ندێكجار ل���ه‌دوا ‌ی ئ �ه‌م قۆناغه‌ش‬ ‫به‌رگر ‌ی له‌ش ده‌توان ‌ێ نه‌خۆشییه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ناوبه‌رێت هه‌ندێكجاریتریش هه‌ی ‌ه‬ ‫میكرۆبه‌ك ‌ه ده‌توانێت له‌ناو سییه‌كاندا‬ ‫گه‌شه‌بكات‌و زۆر ببێتو زاڵ ببێت به‌سه‌ر‬ ‫ب�ه‌رگ��ر ‌ی ل�ه‌ش��دا‪ ،‬وات��ا ب�ه‌رگ��ر ‌ی له‌ش‬ ‫ناتوانێت زاڵبێت به‌سه‌ریدا‌و ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫دروستبوون ‌ی نه‌خۆشی‌‪ ،‬جۆرێك ‌ی تریان‬ ‫له‌رێگ ‌ه ‌ی خ��واردن �ه‌و‌ه توشمان ده‌ب ‌ێ‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی شیر ‌ی پیس بوو به‌میكرۆبه‌كه‌‪،‬‬ ‫وات ‌ه ئه‌گه‌ر شیر له‌ئاژه‌ڵێك ‌ی توشبوو به‌و‬ ‫میكرۆب ‌ه وه‌ربگیرێ‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه ببێت ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫توشبوون ‌ی ئه‌و كه‌س ‌ه ‌ی ك ‌ه ده‌یخوات‌و‬ ‫تووش ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل ده‌بێ‌‪.‬‬ ‫سیل له‌ناو به‌ندیخانه‌و شوێن ‌ه‬ ‫سارده‌كاندا زۆره‌‬ ‫پسپۆران ‌ی بوار ‌ی پزیشك ‌ی ئاماژ‌ه‬ ‫ب �ه‌و‌ه ده‌ده‌ن میكرۆب ‌ی سیل توانا ‌ی‬ ‫ئ�ه‌و‌ه ‌ی هه‌ی ‌ه بۆ ماوه‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌ناو‬ ‫شوێن ‌ه سارده‌كاندا بمێنێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫زیاتر له‌به‌ندیخانه‌و شوێن ‌ه ساردو سه‌ر‬ ‫داپۆشراوه‌كاندا زۆرن‪.‬‬ ‫جۆره‌كان ‌ی سیل‬ ‫د‪ .‬ف �ه‌ره‌ی��دون ده‌ڵێت نه‌خۆش ‌ی‬ ‫سیل یه‌ك جۆر ‌ی نییه‌‪ ،‬ته‌نها سییه‌كان‬ ‫ت��ووش� ‌ی سیل ن��اب��ن‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو‬

‫ئه‌ندامه‌كان ‌ی تر ‌ی له‌ش تووش ده‌بن‌و‬ ‫هه‌موو كه‌سێك ئه‌گه‌ر ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫تووش ‌ی نه‌خۆش ‌ی سیل بێت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌ر توانا ‌ی به‌رگریكردن ‌ی‬ ‫له‌ش ‌ی كه‌سه‌كه‌‪ ،‬بۆنمون ‌ه ئه‌گه‌ر كه‌سێك‬ ‫ب���ه‌رده‌وام میكرۆبه‌ك ‌ه وه‌رگ��رێ�ت‌و زاڵ‬ ‫بێت به‌سه‌ر به‌رگر ‌ی له‌شیدا ئه‌وا توش ‌ی‬ ‫نه‌خۆش ‌ی سیل ده‌بێ‌‪ ،‬وات ‌ه ئه‌م میكرۆب ‌ه‬ ‫تووشی زۆرب ‌ه ‌ی به‌شه‌كان ‌ی له‌ش ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی ده‌توانین بڵێین‬ ‫ئه‌م میكرۆب ‌ه له‌هه‌ر شوێنێك ‌ی له‌شدا‬ ‫جێگیربوو‪ ،‬گه‌ش ‌ه ‌ی ك��رد ئ�ه‌و به‌ش ‌ه‬ ‫تووشی سیل ده‌بێت‪.‬‬ ‫نیشان ‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌ی سیل‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ك ‌ه توش ‌ی نه‌خۆش ‌ی‬ ‫سیل ده‌بن دوو جۆر نیشان ‌ه له‌سه‌ریان‬ ‫ده‌رده‌ك �ه‌وێ��ت كه‌یه‌كێكیان نیشان ‌ه ‌ی‬ ‫گشتیی ‌ه كه‌به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی توشی‬ ‫له‌ش داهێزران‌و كه‌م خۆراك ‌ی‌و بێهێزی‌و‬ ‫دابه‌زین ‌ی كێش‌و تووشی تا به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫تای شه‌وان ده‌بێت‪ ،‬ئه‌م نیشانان ‌ه پێیان‬ ‫ده‌وترێت نیشان ‌ه گشتییه‌كان ‌ی نه‌خۆشی‬ ‫سیل‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك نیشان ‌ه هه‌ی ‌ه پێیان‬ ‫ده‌وترێت نیشان ‌ه تایبه‌تییه‌كان ‌ی نه‌خۆشی‬ ‫سیل‪ ،‬وات ‌ه ئه‌م نیشانان ‌ه په‌یوه‌ند ‌ی به‌و‬ ‫شوێنان ‌ه ‌ی له‌شه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه میكرۆبه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬بۆنمون ‌ه ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫سنگیان تووشی نه‌خۆشی سیل ده‌بێت‬ ‫تووشی كۆكه‌و برینداربوون ‌ی بۆری‬ ‫هه‌وا ده‌بن‌و خوێن له‌گه‌ڵ كۆكه‌كانیاندا‬ ‫دێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی كه‌لیمف ‌ه‬ ‫گرێكانیان تووشی سیل ده‌بێت جگ ‌ه‬ ‫له‌نیشان ‌ه گشتییه‌كانیان ده‌بێت ‌ه هۆی‬ ‫دڕان ‌ی لیمف ‌ه گرێكان‌و هاتن ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫كێم‌و جه‌راعه‌تێك ك ‌ه تایبه‌ت ‌ه به‌نه‌خۆشی‬ ‫سیل‪ ،‬ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی نه‌خۆشی سیل‬ ‫تووش ‌ی پ��ه‌رد‌ه ‌ی سیه‌كانیان ده‌بێت‬

‫ی ددان‪ ..‬هۆكار‪ ..‬چاره‌سه‌ر‬ ‫كلس ‌‬

‫چاوپێكه‌وتنێك له‌گه‌ڵ د‪ .‬دیار عه‌بدولكه‌ریم پسپۆڕ له‌بوار ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی پوك‌و ددان‬ ‫‪ .3‬له‌هه‌ندێك كه‌سدا كه‌توانا ‌ی‬ ‫جه‌سته‌یان كه‌م ‌ه یان توانا ‌ی عه‌قڵیان‬ ‫كه‌مه‌و ناتوانن ددانه‌كانیان به‌باش ‌ی‬ ‫بشۆن‪.‬‬ ‫‪ .4‬له‌هه‌ندێك كه‌سدا كه‌شێو‌ه ‌ی‬ ‫ریزبوون ‌ی ددانه‌كانیان ئاسای ‌ی نییه‌و‬ ‫خ���وارو ناڕێك ‌ه ك � ‌ه ب �ه‌ه��ۆ ‌ی ئ���ه‌وه‌وه‌‬ ‫ناتوانرێت به‌باش ‌ی ددانه‌كان پاكبكرێته‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ شووشتن ‌ی ددانه‌كاندا‪.‬‬ ‫‪ .5‬زۆر ‌ی رێ��ژ‌ه ‌ی لیك له‌هه‌ندێك‬ ‫كه‌سدا هۆكارێك ‌ی دیكه‌ی ‌ه بۆ زووت��ر‬ ‫دروستبوون ‌ی كلس‌و نیشتن ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ددان�ه‌ك��ان به‌تایبه‌ت ‌ی له‌و شوێنان ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌لیك ‌ه رژێنه‌كان كه‌ناڵه‌كان ‌ی ده‌گرێته‌و‌ه‬ ‫بۆنمون ‌ه روو ‌ی ناوه‌و‌ه ‌ی به‌ش ‌ی پێشه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ددانه‌كان ‌ی خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬به‌كارهێنان ‌ی یه‌ك ال ‌ی ددانه‌كان‬ ‫بۆ نانخواردن‪ ،‬بۆنمون ‌ه هه‌ندێك كه‌س‬ ‫ته‌نها الیه‌ك ‌ی به‌كاردێنێت بۆ نانخواردن‬ ‫بۆنمون ‌ه ال ‌ی چه‌پ ك ‌ه ئه‌م ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆ ‌ی دروستبوون‌و نیشتن ‌ی كلس له‌ال ‌ی‬ ‫راس��ت ب�ه‌ه��ۆ ‌ی نه‌بوون ‌ی ی��ان كه‌م ‌ی‬ ‫ئه‌و هۆكار‌ه سروشتیان ‌ه ‌ی كه‌ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆ ‌ی پاككردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌والی ‌ه ‌ی كه‌نان ‌ی‬ ‫پێده‌خورێت‪.‬‬ ‫‪ .7‬جۆر ‌ی خواردن‪ ،‬بۆنمون ‌ه هه‌ندێك‬ ‫خ��واردن ی��اری��ده‌ده‌ر‌ه له‌پاككردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ددانه‌كان وه‌كو سێو‪ ،‬ئه‌و خواردنان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه به‌ددانه‌كانه‌و‌ه ده‌نووسێت‌و ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆ ‌ی دروستبوون ‌ی كلس وه‌ك بنێشت‪.‬‬

‫‪ .8‬ك��ل��ۆر ‌ی ددان��ی��ش هۆكارێك ‌ی‬ ‫دیكه‌ی یاریده‌ده‌ر ‌ی دروستبوون ‌ی كلس ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ددانه‌كان به‌هۆ ‌ی كۆبوونه‌و‌ه ‌ی‬ ‫خواردن له‌ناو كلۆر ‌ی ددانه‌كانداو كه‌متر‬ ‫پاكبوونه‌وه‌یان له‌كات ‌ی شۆردندا‪.‬‬ ‫‪ .9‬هه‌ندێك هۆكار ‌ی ده‌ره‌كیش هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی زیاتر دروستبوون ‌ی كلس‬ ‫وه‌كو جگه‌ر‌ه كێشان‌و ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌نه‌خۆش ‌ی شه‌كره‌یان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬نه‌خۆش ‌ی كلس ‌ی ددان‬ ‫زیاتر له‌چ ته‌مه‌نێكدا دروستده‌بێت؟‬

‫د‪ .‬دیار‪ :‬دروستبوون ‌ی كلس ‌ی ددان‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌ی ته‌مه‌نه‌و‌ه دروستده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێژه‌یه‌ك ‌ی ئێجگار كه‌م‪ ،‬رێژ‌ه ‌ی‬ ‫دروس��ت��ب��وون� ‌ی كلس ‌ی ددان ده‌گات ‌ه‬ ‫ئه‌وپه‌ڕ ‌ی له‌نێوان ته‌مه‌ن ‌ی (‪)30-25‬‬ ‫ساڵیدا‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چۆن خۆمان بپارێزین‬ ‫له‌نه‌خۆش ‌ی كلس ‌ی ددان؟‬ ‫د‪ .‬دیار‪ :‬له‌رێگ ‌هی‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ب��اش شووشتن ‌ی ددان �ه‌ك��ان‬ ‫كه‌به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه له‌ڕۆژێكدا دووجار‬

‫ده‌بێت بشۆردرێت (له‌به‌یانیان دوا ‌ی‬ ‫نانخواردن‌و شه‌وانیش پێش نووستن)‬ ‫بۆماو‌ه (‪ )5-3‬خوله‌ك بۆ هه‌رجارێك‪.‬‬ ‫‪ .2‬به‌كارهێنان ‌ی په‌ت ‌ی ددان بۆ‬ ‫پاككردنه‌و‌ه ‌ی نێوان ‌ی ددانه‌كان ‌ی هه‌موو‬ ‫شه‌وێك پێش نووستن‪.‬‬ ‫‪ .3‬به‌كارهێنان ‌ی ده‌رمان ‌ی غه‌رغه‌ر‌ه‬ ‫ك�� ‌ه ناهێڵێت خ����واردن بنووسێت‬ ‫ب��ه‌ڕوو ‌ی ددان �ه‌ك��ان �ه‌وه‌و ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی‌و دروستبوون ‌ی كلس‪.‬‬ ‫‪ .4‬رێككردنه‌و‌ه ‌ی ددان�ه‌ك��ان له‌و‬

‫‪16‬‬

‫جگ ‌ه له‌و نیشانان ‌ه ‌ی كه‌باسكران ئاو‬ ‫له‌سییه‌كانیاندا كۆده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی سیل‬ ‫د‪.‬ف �ه‌ره‌ی��دون ئاماژ‌ه ‌ی ب �ه‌و‌ه كرد‬ ‫هه‌موو ئ �ه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی ك ‌ه نه‌خۆشی‬ ‫سیلیان هه‌ی ‌ه به‌رنامه‌یه‌ك ‌ی تایبه‌تیان بۆ‬ ‫داده‌نرێت ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه نه‌خۆشی‬ ‫سیل ده‌بێت ره‌وان ‌ه ‌ی كلینك ‌ی راوێژكاری‬ ‫سنگ بكرێت كه‌تایبه‌ت ‌ه به‌و كه‌سان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه تووشی ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه ده‌بن‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫هه‌ر یه‌كێك له‌مان ‌ه فایلێك ‌ی تایبه‌تیان‬ ‫ده‌ب��ێ �ت‌و به‌پێی ئ��ه‌م فایل ‌ه ده‌بێت‬ ‫م��او‌ه ‌ی پشكنین‌و چاره‌سه‌ركردنیان‬ ‫ب��ۆ دی���ار ‌ی بكرێت‌و ده‌ب��ێ��ت ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫بزانین كه‌نه‌خۆشی سیل نه‌خۆشیه‌ك ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ركراوه‌‪ ،‬وات ‌ه ئه‌و كه‌س ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫تووش ده‌بێت ده‌توانرێت چاره‌سه‌ربكرێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی له‌سه‌دا سه‌د به‌مه‌رجێك‬ ‫نه‌خۆشه‌ك ‌ه پابه‌ند بێت به‌وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫ئه‌و ده‌رمان‌و چاره‌سه‌ران ‌ه ‌ی ك ‌ه پزیشك‬ ‫ب��ۆی دی��ار ‌ی ده‌ك��ات ل�ه‌ك��ات‌و م��او‌ه ‌ی‬ ‫تایبه‌ت ‌ی خۆیدا به‌كاریبهێنێت هه‌روه‌ك‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا باسمانكرد‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫پێویستیان به‌چاره‌سه‌ر‌ه بۆ م��او‌ه ‌ی‬ ‫شه‌ش مانگ‪ ،‬وات ‌ه له‌م ماوه‌یه‌دا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش ‌ه به‌ته‌واوه‌ت ‌ی پابه‌ندبێت‬ ‫به‌به‌كارهێنان ‌ی ده‌رمانه‌كانییه‌و‌ه ئه‌وا‬ ‫بێگومان چاكده‌بێته‌وه‌و پێویست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ب��زان��ی��ن كه‌نه‌خۆشی سیل‬ ‫نه‌خۆشییه‌ك ‌ی بۆماوه‌یی نییه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫مه‌رج نیی ‌ه كه‌دایك‌و باوك تووشبووبن‬ ‫به‌و نه‌خۆشیی ‌ه پێویست ‌ه منداڵه‌كانیشیان‬ ‫تووشبن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫نه‌خۆشیه‌ك ‌ی میكرۆبییه‌‪ ،‬رۆژان��� ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی ب�ه‌رده‌وام ئه‌م نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن پزیشكه‌كانه‌و‌ه دیاری ده‌كرێت‌و‬ ‫رۆژان���� ‌ه چ�ه‌ن��دی��ن ن �ه‌خ��ۆش ده‌رم���ان‬ ‫به‌كارده‌هێنن‌و چاك ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫له‌كوردستاندا به‌رنامه‌یه‌ك ‌ی تایبه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه پێ ‌ی ده‌وترێت به‌رنام ‌ه ‌ی دۆت‬ ‫ك ‌ه له‌هه‌موو شاره‌كان ‌ی عێراقدا په‌یڕه‌و ‌ی‬ ‫ده‌ك��رێ��ت ك �ه‌ب �ه‌ه��اوك��اری رێكخراو ‌ی‬ ‫ته‌ندروست ‌ی جیهان ‌ی ده‌رمان دابینكراو‌ه‬ ‫بۆ نه‌خۆشه‌كان‪.‬‬ ‫كه‌سانه‌دا ددانه‌كانیان ناڕێك ‌ه ك ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌الیه‌ن پزیشك ‌ی تایبه‌تمه‌ند ده‌بێت‬ ‫به‌ڕاستكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬زی��ات��رو باشتر شووشتن ‌ی‬ ‫ددانه‌كان له‌و جێگایان ‌ه ‌ی ك ‌ه كه‌ناڵ ‌ی‬ ‫لیكه‌ڕژێنه‌كان ‌ی تیادا ده‌كرێته‌و‌ه وه‌كو‬ ‫له‌پێشه‌و‌ه ئاماژه‌مان به‌نمونه‌یه‌ك كرد‪.‬‬ ‫‪ .6‬پڕكردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌و ددانان ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫كلۆر ب��وون‌و بۆ نه‌هێشتن ‌ی هۆكار ‌ی‬ ‫یاریده‌ده‌ر ‌ی دروستبوونی‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬نه‌هێشتن یان چاره‌سه‌ركردن ‌ی‬ ‫ه���ۆك���ار‌ه ده‌ره‌ك��ی��ی��ه‌ك��ان�� ‌ی وه‌ك���و‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‌و نه‌خۆش ‌ی شه‌كره‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چاره‌سه‌ر ‌ی كلس ‌ی ددان‬ ‫چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬دیار‪ :‬چاره‌سه‌ر ‌ی بریتیی ‌ه له‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬البردن ‌ی كلس ‌ی ددان له‌ال ‌ی‬ ‫پزیشك ‌ی ددان��� ‌ی تایبه‌ت ب �ه‌و ب��وار‌ه‬ ‫كه‌ئه‌مه‌ش له‌كه‌سێكه‌و‌ه بۆ كه‌سێك ‌ی‬ ‫د ‌ی ده‌گۆڕێت ك ‌ه كات‌و ماو‌ه ‌ی سه‌ردان‬ ‫كردن ‌ی بۆ ال ‌ی پزیشك ‌ی ددان به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫پاككردنه‌و‌ه ‌ی ددانه‌كان به‌پێ ‌ی بوون‌و‬ ‫نه‌بوون ‌ی ئه‌و هۆكاران ‌ه ‌ی كه‌له‌پێشه‌و‌ه‬ ‫باسمان كرد بۆنمون ‌ه هه‌ندێك كه‌س‬ ‫پێویست ده‌كات هه‌موو ‪ 3‬مانگ جارێك‬ ‫پاككردنه‌و‌ه ‌ی ددان ‌ی بكات له‌هه‌ندێك ‌ی‬ ‫دی��ك �ه‌دا پێویست ده‌ك���ات ه�ه‌م��وو ‪6‬‬ ‫مانگ ج��ارێ��ك پ��اك��ك��ردن�ه‌و‌ه ‌ی ددان‬ ‫بكات‪ ،‬له‌هه‌ندێك ‌ی تردا پێویست ده‌كات‬ ‫له‌ساڵێكدا ته‌نها جارێك پاككردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ددان بكات‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬پ��اك��ك��ردن �ه‌و‌ه ‌ی روو ‌ی‬ ‫ددان��ه‌ك��ان ب��ۆ الب��ردن � ‌ی ره‌ن��گ� ‌ی سه‌ر‬ ‫ددان���ه‌ك���ان‌و رێكخستنه‌و‌ه ‌ی روو ‌ی‬ ‫ددانه‌كان بۆ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی رێگه‌دان‬ ‫به‌دروستبوون‌و نیشتن ‌ی كلس له‌سه‌ر‬ ‫روو ‌ی ددانه‌كان له‌داهاتوودا‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫پرسی دیموکراسی‌و ناسنامه‌‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪21‬‬

‫شـاعـیـرێـكـی نـوێـتـرخــوازم!‬ ‫ئاماده‌كردنی‪ :‬هه‌رێم عوسمان‬

‫ساڵح سووزه‌نی‌ شاعیرو‬ ‫ره‌خنه‌گری‌ ئه‌ده‌بی ساڵی‌ ‪1959‬‬ ‫له‌شاری‌ سه‌قز له‌دایك بووه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪1984‬ه‌وه‌ سه‌رقاڵی‬ ‫كاری‌ ئه‌ده‌بیه‌و یه‌كێكه‌ له‌ده‌نگ ‌ه‬ ‫ناسراوه‌كانی‌ ئه‌ده‌بی كوردی‪‌.‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئایا تا چه‌ند توانیوتان ‌ه‬ ‫له‌بواری نووسینی شیعردا تازه‌گه‌ری‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌جۆرێ خۆتان له‌دووبار ‌ه‬ ‫بوونه‌وه‌ی شێوازی نه‌وه‌ی پێشوو‬ ‫بپارێزن؟ ئایا ئه‌و ده‌نگه‌ نوێیانه‌ی‬ ‫ئێستا ل�ه‌رۆژه�ه‌اڵت��ی كوردستان‬ ‫شیعر ده‌نووسن‪ ،‬چه‌ند توانیویان ‌ه‬ ‫خوێنه‌ر له‌به‌رهه‌مه‌كانیان نزیك‬ ‫بكه‌نه‌وه‌؟‬ ‫س��اڵ��ح س���ووزه‌ن���ی‪ :‬س �ه‌ره‌ت��ا‬ ‫له‌به‌ستێنی سازكردنی وێنه‌ی نوێ‌و‬ ‫كورتبێژیدا هه‌وڵمداو (دیوانگه‌لی‬ ‫سه‌مفۆنیاو دیاری) ئینجا هه‌وڵمدا‬ ‫ش��ی��ع��رو ف�ه‌ل��س�ه‌ف�ه‌ ل��ێ��ك نزیك‬ ‫ب��ك �ه‌م �ه‌وه‌ (دی���وان���ی درۆك��ان��ی‬ ‫م��وق�ه‌ده‌س) دواج��ار له‌به‌ستێنی‬ ‫الدان له‌نۆرمی زمان (سینتاكس‬ ‫شكێنی)‪ ،‬چ�ه‌ن��د ده‌نگیكردنی‬ ‫ش��ی��ع��رو گ��رن��گ��ی��دان به‌نه‌ستی‬ ‫جه‌ماوه‌ری له‌رێگه‌ی هاتنه‌ئارای‬ ‫له‌ناكاوی به‌یت‌و گۆرانی‌و سێاڵوی‬ ‫ه����ۆش‌و ‪...‬دا ن��وێ��خ��وازب��ووم‬ ‫(بڕواننه‌ دیوانی شیعره‌سات)‪،‬‬ ‫ته‌له‌فۆنه‌كانی‬ ‫ل���ه‌"ب���ه‌ژم���اره‌ی‬ ‫ع��ال��ه‌م"دا زم��ان��ی س �ه‌رده‌م��ان �ه‌و‬ ‫چه‌ند زمانیم هه‌ڵبژاردو زۆر بواری‬ ‫دیكه‌‪ ..‬به‌كورتی الی هاوڕێیان‌و‬ ‫ناهاوڕێیان شیعری ساڵح سووزه‌نی‬ ‫شیعرێكی جیاوازو نوێترخوازبووه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر (وه‌ك له‌زۆر وتارو وتوێژدا‬ ‫ئ��ام��اژه‌م ك����ردوه‌) خ��وێ��ن�ه‌ران��ی‬ ‫ئ��ه‌ده‌ب به‌ئاسایی‌و مامناوه‌ندو‬ ‫چ���االك داب���ه‌ش ك �ه‌ی��ن شیعری‬ ‫نوێترخواز سه‌رنجی خوێنه‌رانی‬ ‫چاالكی به‌باشی راكێشاوه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫خوێنه‌رانی مامناوه‌ند له‌دیالۆگ‌و‬ ‫ره‌خنه‌كاریی‌و شه‌ڕه‌قه‌ڵه‌م دایه‌‪،‬‬ ‫هیوادارم خوێنه‌رانی شیعر به‌چاوی‬ ‫ره‌خنه‌ییه‌وه‌ له‌م دیوانانه‌ بڕوانن‌و‬ ‫خۆیان سه‌رپشك بن"‬ ‫‪ -1‬سه‌مفۆنیا‪ -2 .‬دی��اری‪.‬‬ ‫‪ -3‬ه����ه‌زار دی��وان��ی ك�ه‌ڵ�ه‌گ�ه‌ت‬ ‫له‌پرسه‌دا‪ -4 .‬درۆ موقه‌ده‌سه‌كان‪.‬‬ ‫‪ -5‬شیعره‌سات‪ -6 .‬ب�ه‌ژم��اره‌ی‬ ‫ته‌له‌فۆنه‌كانی عاله‌م‪ -7 .‬حه‌بێكی‬ ‫هه‌نگوینی داده‌نێی مه‌ترسه‌‪.3‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬هه‌ندێك شاعیرمان‬ ‫ه���ه‌ی���ه‌ ك���ه‌ زم��ان��ێ��ك��ی ئ��اڵ��ۆز‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ ،‬به‌بۆچوونی ئێوه‌‬ ‫نووسینی شیعر به‌زمانی ئاڵۆز‬ ‫خوێنه‌ر ناتۆرێنێت؟ یان نووسینی‬ ‫شیعر ب �ه‌زم��ان��ی س���اده‌ ت��وان��ای‬ ‫ده‌رب��ڕی��ن��ی گ���وزارش���ت‌و وێنه‌ی‬ ‫شیعریی نییه‌ وا هه‌ندێك نووسه‌ر‬ ‫په‌نا ب��ۆ زم��ان��ی ئ��اڵ��ۆز ده‌ب��ه‌ن‪،‬‬ ‫یان ئه‌مه‌ بۆ خۆ ڵێڵكردن‌و خۆ‬ ‫ته‌ماویكردنه‌؟‬ ‫ساڵح سووزه‌نی‪ :‬من به‌تێرو‬ ‫ته‌سه‌لی وه‌اڵم��ی ئه‌م پرسیاره‌م‬ ‫له‌وتاری "چه‌ند یاداشتی بێمانا‬

‫ساڵح سووزه‌نی‬

‫(‪ 1")3‬داوه‌ته‌وه‌و له‌به‌ر حورمه‌تی‬ ‫پ��رس��ی��اره‌ك�ه‌ی جه‌نابت ناچارم‬ ‫به‌كورتی بڵێم كه‌ ئه‌گه‌ر زمان‬ ‫به‌شێوازی نوێ پێناسه‌ بكه‌ین‌و‬ ‫به‌هه‌ندێ نیشانه‌و دال‌و مه‌دلولی‬ ‫ب��زان��ی��ن ك��ه‌ ل �ه‌رێ��گ �ه‌ی "الن���گ‌و‬ ‫پ�����ارۆل"ه‌وه‌ دێ��ن��ه‌ئ��اراو ده‌بن ‌ه‬ ‫نیشانه‌‪ ،‬ئیتر ناتوانین باسی زمانی‬ ‫ئاڵۆز بكه‌ین‪ ،‬له‌م خوێندنه‌وه‌دا‬ ‫ته‌نانه‌ت وڕێنه‌ش ده‌توانێ ئاماژ ‌ه‬ ‫به‌ماناگه‌ل ده‌روونی‌و ره‌وانی مرۆڤ‬ ‫بكا‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ خوێنه‌ر كێ بێ‌و‬ ‫چۆن‌و چه‌ند توانای خوێندنه‌وه‌و‬ ‫شرۆڤه‌ی زمانی هه‌بێ‪ ،‬ئاشكرایه‌‬ ‫"دال"ی ‪ pome‬ب��ۆ كه‌سێك‬ ‫كه‌زمانی ئینگلیزی نه‌زانێ ئاڵۆزو‬ ‫بێمانایه‌‪ ،‬سه‌دان وشه‌ی كوردیش‬ ‫به‌هۆی تایبه‌تمه‌ندی هاونشینی‌و‬ ‫جێنشینی له‌شیعردا ده‌ك���رێ‌و‬ ‫ده‌توانن ماناكان وه‌دوابخه‌ن یان‬ ‫ئاڵۆزی بنوێنن‪ ،‬زمانی ساده‌ش‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌الیه‌ن شاعیرو نووسه‌ری‬ ‫چاالكه‌وه‌ بنووسرێ ده‌توانێ الی‬ ‫هه‌ندێ خوێنه‌ری ئاسایی ئاڵۆزو‬ ‫ت �ه‌ن��ان �ه‌ت بێمانابێت‌و ه�ه‌م��ان‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی چه‌ند ره‌هه‌ندی وه‌خۆ‬ ‫بگرێ‪ ،‬به‌گشتی له‌ره‌خنه‌ی نوێدا‬ ‫سنووری نێوان ساده‌یی‌و ئاڵۆزیی‬ ‫تاڵێكه‌ ب �ه‌ق �ه‌ده‌ر پ��ردی سیرات‬ ‫ناسك‌و باریك‌و ئه‌فسانه‌یی‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ده‌ك��رێ��ت بزانین‬ ‫دی��دی ئێوه‌ س �ه‌ب��اره‌ت به‌شیعر‬ ‫چییه‌؟ ده‌كرێت بزانین په‌یوه‌ندی‬ ‫شیعرت له‌گه‌ڵ (فانتازیا‪-‬ریالیزم)‬ ‫له‌كامیان نزیكتره‌؟ له‌نووسینی‬ ‫شیعردا تا چه‌ند بڕواتان به‌پێدانی‬ ‫ئ �ه‌رك �ه‌ به‌شیعر؟ ئ��ای��ا پێدانی‬ ‫ئه‌رك به‌شیعر كه‌ ئه‌فالتون داوای‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬زیان به‌تێكست ناگه‌یه‌نێ‌و‬ ‫س �ه‌رب �ه‌س��ت��ی تێكست ناخات ‌ه‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌؟ ئێوه‌ له‌نووسینی‬ ‫شیعردا چه‌ند له‌گه‌ڵ ئه‌م بۆچوون ‌ه‬ ‫یه‌كده‌گرنه‌وه‌؟‬ ‫س��اڵ��ح س����ووزه‌ن����ی‪ :‬شیعر‬ ‫زمانێكی نوێ‌و نوێتره‌ كه‌ له‌ناو‬ ‫زماندا سازده‌بێت‪ ،‬تكایه‌ وتاری‬ ‫"دالی شیعر مه‌دلوولی خۆیه‌تی‌و‬ ‫ب����ه‌س"‪ 2‬ب��خ��وێ��ن��ن �ه‌وه‌‪ ،‬دڵنیام‬ ‫وه‌اڵم��ی ه �ه‌ر سێ پرسیاره‌كه‌ی‬ ‫تێدا ده‌بینیته‌وه‌‪ ،‬من له‌نووسینی‬ ‫شیعردا بیر له‌هیچ ناكه‌مه‌وه‌ جگ ‌ه‬ ‫دڵدارییكردن له‌گه‌ڵ هه‌مان شیعرو‬ ‫گ �ه‌م �ه‌ك��ردن ل�ه‌گ�ه‌ڵ��ی ب �ه‌زم��ان‌و‬

‫ئاشکرای ‌ه "دال"ی ‪ pome‬بۆ که‌سێک که‌زمانی ئینگلیزی‬ ‫نه‌زانێ ئاڵۆزو بێمانایه سه‌دان وشه‌ی کوردیش به‌هۆی‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی هاونشینی و جێنشینی له‌شیعردا ده‌کرێ و‬ ‫ده‌توانن ماناکان وه‌دوا بخه‌ن یان ئاڵۆزی بنوێنن‬

‫زمان‪ ..‬ئه‌فالتونی بێچاره‌ش باش‬ ‫له‌و گه‌مه‌ گه‌یشتبوو‪ ،‬بۆیه‌ له‌تواناو‬ ‫ده‌سه‌اڵتی وانموود(‪)simulacrum‬‬ ‫سازیی شیعر ده‌ترساو ده‌یویست‬ ‫به‌واقیع بیخنكێنی‌و كاتێ ده‌ره‌قه‌ت‬ ‫نه‌هات شیعرو شاعیری به‌شه‌ق‬ ‫له‌ئۆتۆپیاكه‌ی فڕێدایه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ای��ا ت��اچ�ه‌ن��د‬ ‫ب�ه‌ره�ه‌م�ه‌ك��ان��ت��ان خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ ك��راوه‌و خراوه‌ته‌ ژێر تیشكی‬ ‫ره‌خ��ن�ه‌؟ ئایا ره‌خ��ن�ه‌ی ئه‌ده‌بی‬ ‫ك���وردی ت��ا چ�ه‌ن��د توانیویه‌تی‬ ‫ده‌ن��گ��ی خ���ۆی ه��ه‌ب��ێ��ت؟ ئایا‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی كوردی هه‌نووك ‌ه‬ ‫له‌گه‌شه‌كردندایه‌ یان هه‌ر سست‌و‬ ‫ناچاالكه‌؟‬ ‫ساڵح س��ووزه‌ن��ی‪ -1 :‬برال ‌ه‬

‫وتووێژێك له‌گه‌ڵ ساڵح سووزه‌نی‬

‫خوێنده‌وار خه‌ریكی خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫نوێكانی سه‌رده‌من له‌سه‌ر ده‌قی‬ ‫كوردی كه‌ ئه‌وه‌ جێی پێزانینه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ پێكهاته‌ی به‌یتی كوردی‬ ‫(نووسینی به‌رێز ره‌هبه‌ر مه‌حمود‬ ‫زاده‌)‪ ،‬تیشكی بلوورینی ده‌ق‬ ‫(نووسینی عه‌بدولخالق یه‌عقوبی)‬ ‫ن��ال��ی‌و خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌ نوێكانی‬ ‫س �ه‌رده‌م‌و چه‌ند خوێندنه‌وه‌كانی‬ ‫ئ �ه‌م قه‌ڵه‌مه‌ ل �ه‌ده‌ق��ی ك��وردی‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دن�ه‌وه‌ی فورمالیستیانه‌و‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ات �ه‌خ��وازان �ه‌ی دۆس��ت��ان��ی‬ ‫دیكه‌ سه‌ره‌تای ره‌وتێكی ئه‌رێنی‬ ‫ل�ه‌ئ�ه‌ده‌ب��ی ك��وردی��دا س��ازده‌ك �ه‌ن‬ ‫ك��ه‌ ه���ی���وادارم ب�����ه‌رده‌وام ب�ێ‌و‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی بێنێته‌ قۆناغێكی‬ ‫نوێتره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ای��ا ره‌خ��ن �ه‌ی‬ ‫ئه‌ده‌بی كوردی توانیویه‌تی سوود‬ ‫له‌میتۆده‌ نوێیه‌كان وه‌ربگرێ بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی تێكسته‌كان؟ ئایا تا‬ ‫چه‌ند ده‌توانین به‌م میتۆده‌ نوێیان ‌ه‬ ‫تێكستی دێرین بخوێنینه‌وه‌و راڤه‌ی‬ ‫بكه‌ین؟ به‌نمونه‌ (بونیادگه‌ری)؟‬ ‫س���اڵ���ح س����ووزه‌ن����ی‪ :‬وه‌ك‬ ‫له‌سه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م كرد له‌م سااڵنه‌ی‬ ‫دوای��ی��دا ه���ه‌وڵ���دراوه‌ ده‌ق �ه‌ك��ان‬ ‫به‌میتۆدگه‌لی نوێی ره‌خنه‌یی‬ ‫(زمان‌و نیشانه‌ناسی‪ ،‬فنۆمنۆلۆژی‬ ‫(دیارده‌ناسی)‪ ،‬پێكهاته‌خوازیی‪،‬‬ ‫ف��ی��م��ن��ی��س��ت��ی‪ ،‬ه��ێ��رم��ن��ۆت��ی��ك��ی‬ ‫(راڤ �ه‌ك��اران �ه‌)و ده‌روونناسانه‌و‬ ‫‪ ..‬بخوێنرێنه‌وه‌و ئه‌و میتۆدان ‌ه‬ ‫وه‌ك تیۆری ئه‌ده‌بی‌و ره‌خنه‌یی‬

‫ره‌خنه‌گرانی گۆڤاری "مه‌هاباد" الیانوابوو من به‌ئاجووری‬ ‫بیانی خه‌ریكم ماڵی ئه‌ده‌بی كوردی ساز ده‌كه‌م‌و خه‌ریكی‬ ‫كوده‌تام له‌شیعری كوردی‬ ‫ئ��ه‌م��ه‌ زرن��گ��ی��ی��ه‌!! س��ێ چ��وار‬ ‫پرسیار پێكه‌وه‌ ده‌ترسم به‌هه‌مان‬ ‫مه‌به‌ستی ئه‌فالتون هاتبێ بۆ گیان‬ ‫شاعیری بێچاره‌ (گ�ه‌م�ه‌) وه‌ك‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ره‌وه‌ به‌كورتی ئاماژه‌مدا‪،‬‬ ‫به‌خۆشیه‌وه‌ دۆست‌و دوژمن ده‌قی‬ ‫ساڵح سووزه‌نییان هه‌ڵسه‌نگاندوه‌و‬ ‫به‌الرێ‌و جیاوازیان له‌قه‌ڵه‌مداوه‌‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌گرانی گۆڤاری "مه‌هاباد"‬ ‫الیانوابوو من به‌ئاجووری بیانی‬ ‫خه‌ریكم ماڵی ئ �ه‌ده‌ب��ی ك��وردی‬ ‫ساز ده‌ك��ه‌م‌و خه‌ریكی كوده‌تام‬ ‫له‌شیعری ك���وردی (وت��ارگ�ه‌ل��ی‬ ‫وه‌ك ب��ن��اپ��ارت��ی��س��م له‌شیعری‬ ‫كوردیدا) به‌رێزان "میرئه‌حمه‌دی‌و‬ ‫ناسری‌و موه‌ففه‌قی‌و ‪ ..‬له‌ره‌خنه‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌گه‌لی جیاوازدا ده‌قی‬ ‫ش��ی��ع��ری س���ووزه‌ن���ی به‌شیعری‬ ‫"جیاواز" ده‌خوێننه‌وه‌‪ ،‬به‌رێزان‬ ‫عه‌زیزی و‪ ..‬به‌شاعیری سیاسی‬ ‫ناویان ب��ردووم‪ ،‬به‌رێزان ره‌زایی‬ ‫و مه‌حمود زاده‌و ئ�ه‌رج��وون�ی‌و‬ ‫‪ ..‬به‌پێشڕه‌وو ئاوانگاردو به‌ڕێز‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌دی ب��اس��ی هیترزمانی‬ ‫(هیترۆگلۆسیا) ده‌ك��ا له‌شیعری‬ ‫س��ووزه‌ن��ی��داو‪ ..‬به‌گشتی به‌ڵێ‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانم خوێندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ك���راوه‌و ك��ۆڕگ�ه‌ل��ی تایبه‌تی بۆ‬ ‫گیراوه‌و روانگه‌ی جیاوازی زۆریشی‬ ‫له‌سه‌ر بووه‌‪،‬‬ ‫‪ -2‬ئ��ه‌گ��ه‌ر ره‌خ���ن���ه‌ی ن��وێ‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌ی چه‌ند الیه‌نه‌ی ده‌قی‬ ‫ئه‌ده‌بی پێناسه‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌داخه‌و ‌ه‬ ‫پێشینه‌یه‌كی ئ��ه‌وت��ۆی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌خۆشیه‌وه‌ له‌م ده‌ساڵه‌ی‬ ‫دواییدا چه‌ند ره‌خنه‌گرێكی گه‌نج‌و‬

‫به‌ره‌به‌ره‌ له‌ناسین‌و هاتنه‌ئارادایه‌‪،‬‬ ‫من له‌نالی‌و خوێندنه‌وه‌ نوێكانی‬ ‫س���ه‌رده‌م���دا ه �ه‌وڵ��م��دا تێكستی‬ ‫ك���راوه‌ی ئ�ه‌ده‌ب��ی كالسیكی له‌و‬ ‫روانگانه‌وه‌ بخوێنمه‌وه‌و دڵنیام‬ ‫ئ �ه‌و چه‌شنه‌ خوێندنه‌وانه‌ هه‌م‬ ‫تێكستی كوردی به‌رۆژ (ئاپده‌یت)‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌و هه‌م ره‌خنه‌ی ئه‌دبی‬ ‫كوردیش ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬چ��ۆن له‌میتۆدی‬ ‫بونیادگه‌ری ده‌ڕوان���ن؟ میتۆدی‬ ‫ناوبراو تا چه‌ند ده‌توانێت خزمه‌تی‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی بكات؟ ئایا ئه‌م‬ ‫میتۆده‌ بۆ خوێندنه‌وه‌ی هه‌موو‬ ‫تێكستێكی ئه‌ده‌بی ده‌ستده‌دات؟‬ ‫ئایا تا چه‌ند میتۆدی بونیادگه‌ری‬ ‫كه‌ میتۆدێكی نوێیه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی كوردی ده‌توانێت‬ ‫خزمه‌تی تێكست‌و نووسه‌ر بكات‬ ‫ب���ه‌و پ��ێ��ی�ه‌ی ك��ه‌ ئ���ه‌م میتۆد ‌ه‬ ‫ناوه‌وه‌ی ده‌ق ده‌پشكنێ؟‬ ‫س��اڵ��ح س���ووزه‌ن���ی‪ :‬ده‌زان���م‬ ‫م��ه‌ب��ه‌س��ت��ت ل��ه‌ب��ون��ی��ادگ��ه‌ری‬ ‫"ستراكچڕالیسم" (پێكهاته‌خوازیی)‬ ‫ه‌ كه‌ به‌هه‌ڵه‌ له‌ودیو به‌بونیادگه‌ری‬ ‫وه‌رگێڕدراوه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر پێكهات ‌ه‬ ‫خوازیی‪ ،‬هه‌موو میتۆده‌ نوێكانی‬ ‫ره‌خنه‌ی سه‌رده‌م‪ ،‬به‌بێ جیاوازیی‌و‬ ‫به‌پێی ت��وان��او وزه‌ی ن��اوه‌ك��ی‬ ‫ده‌ق ده‌ت��وان��ن خزمه‌تی ئه‌ده‌بی‬ ‫كوردی بكه‌ن‌و ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بیش‬ ‫به‌رنه‌ چه‌ندین قۆناغ سه‌رتره‌وه‌‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ باوه‌ڕمان به‌چه‌ند‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی (له‌بری هه‌ڵكێش‌و‬ ‫داكێشكردنی كه‌سایه‌تی نووسه‌ر)‬ ‫هه‌بێ‌و هیچ ك��ام له‌خوێندنه‌و ‌ه‬

‫نوێكانی س��ه‌رده‌م به‌دواقۆناغی‬ ‫ره‌خنه‌ له‌قه‌ڵه‌م نه‌ده‌ین‪ ،‬زمانی‬ ‫م���رۆڤ ل �ه‌گ �ه‌ش �ه‌دای �ه‌و ئ���ه‌ده‌ب‌و‬ ‫ره‌خنه‌ش هه‌روه‌تر‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ئ��ای��ا م��ی��ت��ۆدی‬ ‫بونیادگه‌ری به‌و پێیه‌ی ئاستی‬ ‫خوێنه‌ری به‌رزكردۆته‌وه‌‪ ،‬خوێنه‌ری‬ ‫كورد چه‌ند له‌گه‌ڵ ئه‌م پله‌پێدانه‌دا‬ ‫توانیویه‌تی هه‌ماهه‌نگی بكات؟‬ ‫به‌واتایه‌كیتر چه‌ند خوێنه‌ری‬ ‫چ���االك دروس��ت��ب��ووه‌ ی��ان ئه‌م ‌ه‬ ‫یارمه‌تیده‌ر بووه‌ بۆ دروستبوونی‬ ‫ره‌خنه‌گری (خوێنه‌ر) چاالك؟‬ ‫ساڵح سووزه‌نی‪ :‬وه‌ك ئه‌رزم‬ ‫ك��رد پێكهاته‌خوازیش یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌میتۆده‌ ره‌خنه‌ییه‌كانی سه‌رده‌م‬ ‫ك �ه‌ خ��زم�ه‌ت��ی زۆری به‌گه‌شه‌ی‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی ئه‌ده‌بی كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێرمنۆتیك (ره‌خنه‌ی راڤه‌كارانه‌)‌و‬ ‫نیشانه‌ناسانه‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌كانی‬ ‫ئه‌فسانه‌ناسانه‌و‬ ‫دیارده‌ناسانه‌و‬ ‫ده‌ی���ان خوێندنه‌وه‌ی ره‌خنه‌یی‬ ‫سه‌رده‌میش به‌هه‌مان ئه‌ندازه‌ی‬ ‫پێكهاته‌گه‌ریی گ��رن��گ�ن‌و نابێ‬ ‫لێیان بخافڵێین‪ ،‬خوێنه‌ری چاالك‬ ‫ئ��ه‌و خ��وێ��ن�ه‌ره‌ی�ه‌ ك �ه‌ له‌هه‌موو‬ ‫گۆشه‌نیگاكان‌و به‌زۆربه‌ی میتۆد ‌ه‬ ‫ره‌خ��ن�ه‌ی��ی�ه‌ك��ان (ب�ه‌پ��ێ��ی وزه‌ی‬ ‫ناوه‌كی ده‌ق) ده‌ق شرۆڤه‌بكاو‬ ‫الیه‌نه‌ نادیاره‌كانی به‌رجه‌سته‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬دیاره‌ له‌و حاڵه‌ته‌دا هه‌م‬ ‫ده‌ق ده‌وڵه‌مه‌ندتر ده‌ب��ێ‌و هه‌م‬ ‫ره‌خنه‌و تیۆری ره‌خنه‌یی‌و هه‌م‬ ‫ره‌خنه‌ی تیۆری‌و هه‌م خوێنه‌ریش‬ ‫چاالك‌و چاالكتر‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬نووسینی شیعر چی‬ ‫به‌ئێوه‌ ده‌به‌خشێت؟ ئایا شیعر‬ ‫نووسین چێژ ده‌دات به‌شاعیر‬ ‫ی��ان ب�ه‌پ��ێ��چ�ه‌وان�ه‌وه‌؟ ب��ۆئ�ه‌وه‌ی‬ ‫له‌نووسینی شیعر ب���ه‌رده‌وام بن‬ ‫پێویستتان به‌چیه‌؟ به‌واتایه‌كی‬ ‫دی ه �ه‌ن��دێ��ك ب���ۆچ���وون هه‌ی ‌ه‬ ‫نووسینی شیعر به‌ئیلهام ده‌زانێ‪،‬‬ ‫وه‌ك پالتۆن‪ ،‬بۆچوونیش هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪ ،‬سه‌رنجی ئێو ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر نووسینی شیعر چییه‌؟‬ ‫س��اڵ��ح س����ووزه‌ن����ی‪ :‬شیعر‬ ‫گ �ه‌وره‌ت��ری��ن ده‌س��ه‌اڵت��ی وانوێن‬ ‫(وان���م���ود) س��ازی��ی�ه‌ ل �ه‌زم��ان��داو‬ ‫شاعیریش به‌پێی خوێنده‌واریی‌و‬ ‫زان��ی��اری �ی‌و ئ �ه‌زم��ون له‌ژینگه‌ی‬ ‫جیهاندا له‌گه‌ڵ هه‌ڵفڕانی وشه‌و‬ ‫رسته‌و كێشی ده‌ره‌كی‌و ده‌روونی‌و‬ ‫ناوه‌ڕۆكی زمانی شیعره‌كه‌یدا هه‌ست‬ ‫به‌هه‌ڵفڕین ده‌ك��ا‪ ،‬ب��ارت گوته‌نی‬ ‫وه‌ك خوێنه‌ر‪ ،‬به‌ئه‌وپه‌ڕچێژیش‬ ‫ده‌گ���ا‪ ،‬ل��ه‌و گ �ه‌م �ه‌ی �ه‌دا زۆرج���ار‬ ‫ده‌سه‌اڵتی شیعرو زم��ان‪ ،‬شاعیر‬ ‫خۆیشی راپێچ ده‌ك�ه‌ن‌و ده‌یخه‌ن ‌ه‬ ‫ژێ��ر ركێفی خ��ۆی��ان‌و سه‌رسامی‬ ‫ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌مه‌یه‌ یان‬ ‫ئ�ه‌و ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ به‌ئیلهام بزانین‬ ‫(به‌بۆچوونی ن��وێ) ئ �ه‌وه‌ دیار ‌ه‬ ‫ئیلهام ه �ه‌م��وو وه‌رگرتنه‌كه‌ی ‌ه‬ ‫له‌"النگ"و "پارۆل"ی زمانی شاعیر‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست له‌ئیلهام ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ ده‌ره‌كیه‌بێ كه‌ شاعیر‬ ‫ل�ه‌ژێ��ر تیشكی م��ۆم‌و دووك���ه‌ڵ‌و‬ ‫ته‌نیاییدا له‌الیه‌ن هێزێكی ژوه‌ر‬ ‫سروشتییه‌وه‌ پێیده‌گا (پێناسه‌ی‬

‫كۆن) دیاره‌ من نه‌ك باوه‌ڕم پێی‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ببێته‌ بڵندگۆ بۆیشم‬ ‫گوێی لێده‌خنم‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫وت���اری "ه��ون��ه‌ر (ش��ی��ع��ر) وه‌ك‬ ‫ته‌كنیك" نووسینی شكلۆفسكی‬ ‫الموایه‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی باشبێ بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی زێده‌تر سه‌باره‌ت‬ ‫به‌م پرسیاره‌‪ ،‬كاتی خۆی شاملۆ‬ ‫(كه‌ڵه‌شاعیری ف��ارس) ده‌یگوت‬ ‫چۆن به‌بێ فێربوونی مۆزیكا نه‌ك‬ ‫ناتوانین ئامێرێكی مۆزیكا بژه‌نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ناتوانین به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ره‌وان له‌مۆزیكا تێبگه‌ین‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫گوێی لێبگرین‪ ،‬شیعریش پێویستی‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌و فێربوون‌و ئه‌زمونی‬ ‫تایبه‌ت هه‌یه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ی له‌خۆو ‌ه‬ ‫الی��وای��ه‌ شیعر ده‌ڵ���ی‪ ،‬دڵنیام‬ ‫خۆوێژه‌ نه‌ك شاعیر!‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ده‌ت��وان��ن له‌رێی‬ ‫نووسینی شیعره‌وه‌ چی بڵێن؟‬ ‫ئایا توانیوتانه‌ له‌رێگه‌ی شیعره‌و ‌ه‬ ‫ئه‌و په‌یامه‌ بگه‌یه‌نن كه‌ خۆتان‬ ‫كارتان بۆ كردوه‌؟ هۆكاری الوازی‬ ‫په‌یوه‌ندی ئه‌ده‌بی له‌كوردستان‬ ‫(زی��ات��ر مه‌به‌ستم كوردستانی‬ ‫ئ��ێ��ران‌و ب��اش��ووری كوردستانه‌)‬ ‫ب��ۆچ��ی ده‌گ��ه‌ڕێ��ن��ه‌وه‌؟ پ���ڕۆژه‌ی‬ ‫داهاتووتان چییه‌ له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌رهه‌می شیعرو لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی؟‬ ‫ساڵح س��ووزه‌ن��ی‪ :‬ده‌توانین‬ ‫له‌رێگه‌ی نووسینی شیعره‌وه‌ (یان‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ زم��ان��ی شیعریی‬ ‫ده‌توانێ له‌رێگه‌ی قه‌ڵه‌می ئێمه‌وه‌)‬ ‫ئه‌و گه‌مه‌یه‌ی كه‌ تائێستا به‌زمان‬ ‫ن�ه‌ك��راوه‌ بیكا‪ ،‬ئ�ه‌و مۆزیكایه‌ی‬ ‫كه‌ تائێستا به‌زمان نه‌دراوه‌ تێی‬ ‫هاوێ‪ ،‬نه‌ستی تاك‌و كۆی جه‌ماوه‌ر‬ ‫بنوێنێ‌و ئێمه‌ش وێنه‌ی شیعری‬ ‫ل �ه‌وه‌س �ف‌و وێكچواندنی ساكار‬ ‫ب��ه‌ره‌و خ���وازه‌و ئه‌فیانه‌سازیی‌و‬ ‫بزاڤی وێنه‌و چه‌ندده‌نگی به‌رین‌و‬ ‫ده‌روونیاتی سه‌ركوتكراوی تێدا‬ ‫بێنینه‌ زماناندن‌و هه‌ڵیانفڕێنین‪،‬‬ ‫الی ئێمه‌ پ��ڕۆژه‌ی داه��ات��وو الی‬ ‫ك��ه‌س ئ��اش��ك��را نییه‌ ب��ۆئ �ه‌وه‌ی‬ ‫من پرۆژه‌كانی بیست سی ساڵ‬ ‫له‌مه‌وبه‌رم هێشتا بۆ چاپ نه‌بوو ‌ه‬ ‫ی��ان م���ه‌ودای چاپیان ن�ه‌ب��ووه‌‪،‬‬ ‫دوایین دیوانه‌ له‌چاپنه‌دراوێك ك ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر ده‌ستمه‌وه‌ ماسیوه‌ ناوی‬ ‫"م��ن تۆترین درۆ‪ ،‬ت��ۆ منترین‬ ‫ده‌م��ام��ك"ه‌ كه‌ ه��ی��وادارم ته‌مه‌ن‬ ‫م �ه‌ودام ب��داو رۆژێ به‌چاپكراوی‬ ‫بیانبینم‪ ،‬به‌و ئاواته‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئه‌و وتاره‌ له‌كتێبی "له‌ژێر‬ ‫تیشكی ره‌خ���ن���ه‌دا" ه��ات��ووه‌‪،‬‬ ‫له‌ئینته‌رنێتیش ل���ه‌زۆر شوێن‬ ‫باڵوبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئه‌و وتاره‌ له‌مدیو له‌گۆڤاری‬ ‫زرێبار ژم��اره‌ ‪11‬دا باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌و دی��و (ب��اش��وور) له‌گۆڤاری‬ ‫هه‌نار باڵوبۆته‌وه‌و له‌سه‌رچاوه‌ی‬ ‫سه‌ره‌وه‌شدا هاتووه‌‬ ‫‪ -3‬ه��ه‌م��وو ئ���ه‌و دی��وان��ان � ‌ه‬ ‫له‌ئینته‌رنێت ب�ڵاوب��وون �ه‌ت �ه‌وه‌و‬ ‫خ��وێ��ن��ه‌ران��ی ب��ه‌رێ��ز ده‌ت��وان��ن‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی‪ PDF‬له‌كتێبخانه‌ی‬ ‫كوردی (په‌رتووك) وه‌ری بگرن‪.‬‬

‫من له‌نووسینی شیعردا بیر له‌هیچ ناکه‌مه‌و ‌ه‬ ‫جگ ‌ه دڵدارییکردن له‌گه‌ڵ هه‌مان شیعرو گه‌مه‌کردن‬ ‫له‌گه‌ڵی به‌زمان و زمان‪ ..‬ئه‌فالتونی بێچاره‌ش‬ ‫باش له‌و گه‌مه‌ی ‌ه گه‌یشتبوو‬

‫ژمار‌ه (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫‪18‬‬

‫ئـه‌و پیاوه‌ی به‌په‌رداخـێ ئـاو شارێـكـی خنكانـد‬ ‫ن‪ :‬مسته‌فا زاهیدی‌‬

‫پێشه‌كی‬ ‫له‌ده‌ستپێكی‌ چیرۆكێكه‌وه‌ تا‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و رووداوه‌ی‌ كه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫رۆژێ‌ ل��ه‌رۆژان له‌كه‌لێنێكی‌ ئه‌م‬ ‫جیهانه‌ كه‌ ئێمه‌ خولقاندوومانه‌‪،‬‬ ‫زه‌م �ه‌ن��ێ��ك �ه‌ ك��ه‌ چ��ی��رۆك��ن��ووس‬ ‫ده‌خ��ول��ق��ێ‌‪ ،‬خ��ول��ق��ان به‌شێك ‌ه‬ ‫له‌كاری‌ ئێمه‌‪ ،‬ئێمه‌ وا ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫چیرۆك‌و چیرۆكنووس ببن به‌لفه‌‬ ‫دووانه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌زمی‌ ئه‌م چیرۆك ‌ه‬ ‫هه‌مان به‌زم بێ‌ كه‌ تۆ به‌ دڵت بێ‌و‬ ‫ره‌نگیشه‌‪.‬‬ ‫به‌ر له‌نووسینی‌ ئه‌م چیرۆك ‌ه‬ ‫ئێمه‌‪-‬من‌و گێڕه‌ره‌وه‌ كه‌ تۆ له‌مه‌و‬ ‫به‌دوا ده‌مانناسی‌ به‌شێك بووین له‌م‬ ‫چیرۆكه‌ له‌ملمالنێی‌ نووسینه‌كاندا‬ ‫من بووم به‌چیرۆكنووس‌و ئه‌وبوو‬ ‫ی‬ ‫به‌و مرۆڤه‌ی‌ كه‌ ئه‌م چیرۆكه‌ ‌‬ ‫خولقاند‪.‬‬ ‫ت��ا ه��ه‌ن��ووك��ه‌ش ئێمه‌ ل�ه‌م‬ ‫ی‬ ‫به‌زمه‌ هه‌ر به‌رده‌وامین‌و خه‌ریك ‌‬ ‫نووسینێكین ك�ه‌ ل�ه‌م�ه‌و ب �ه‌دوا‬ ‫ێ‬ ‫ناویده‌نێین ئه‌وپیاوه‌ی‌ به‌په‌رداخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاو شارێكی‌ خنكاند ئه‌مه‌ چیرۆك ‌‬ ‫به‌سه‌رهاتێكه‌ كه‌ به‌واقع روویداو‬ ‫ی‬ ‫هیچ هه‌واڵنێریه‌كیش هه‌واڵه‌كه‌ ‌‬ ‫رانه‌گه‌یاند‪.‬‬ ‫"ره‌نگه‌ پێتان سه‌یر بێ‌ یان من‬ ‫ب�ه‌درۆزن بزانن‪ ،‬به‌اڵم بڕوا بكه‌ن‬ ‫ئێواره‌یه‌كی‌ چوارشه‌مه‌ی‌ نازانم‬ ‫ساڵی‌ ‪2000‬و چه‌ن بوو به‌به‌رچاوی‬ ‫خۆمه‌وه‌ ش��ارێ‌ به‌په‌رداخێ‌ ئاو‬ ‫خنكا‪ ،‬له‌ئان‌و ساتێكدا ده‌ی��ان‌و‬ ‫بگره‌ س �ه‌دان‌و ره‌نگه‌ میلیۆنه‌ها‬ ‫ێ‬ ‫دانیشتووی‌ ئه‌و شاره‌ به‌په‌رداخ ‌‬

‫ئاو خنكان‌و ته‌نانه‌ت به‌له‌مێكیش‬ ‫نه‌بوو له‌و الفاوه‌ رزگاریان كات‪".‬‬ ‫گێره‌وه‌ر ئه‌مه‌ی‌ گێڕاوه‌و ئێم ‌ه‬ ‫هه‌موومان دام��ان ل�ه‌ق��ا‪...‬ق��ا‪...‬‬ ‫قای‌ پێكه‌نین‪ ،‬ئاخر شارێ‌ چۆن‬ ‫به‌په‌رداخێ‌ ئاو قڕی‌ دێ‌؟‬ ‫نوح كه‌ زانی‌ هه‌وا تۆفاتیی ‌ه‬ ‫هه‌موو كه‌س‌و كاری‌ خۆی‌‌و له‌هه‌ر‬ ‫گیان له‌به‌رێ‌ جووتێكی‌ خسته‌ ناو‬ ‫ی‬ ‫كه‌شتییه‌كه‌ی‌‌و له‌مه‌رگ رزگاریان ‌‬ ‫كرد‪ ،‬جگه‌ له‌كه‌نعانی‌ كوڕی‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌رپێچی‌ باوكی‌ كرد‌و سه‌ره‌نجام‪..‬‬ ‫ی‬ ‫گوێگره‌ خۆشه‌ویسته‌كان به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵێك ك�ه‌ له‌سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب��اوه‌ڕ پێكراوه‌وه‌ كه‌ نه‌یویست‬ ‫ن����اوی‌ ب��ه‌ری��ن ب��ه‌رادی��ۆك��ه‌م��ان‬ ‫ی‬ ‫گه‌یشتووه‌ به‌هۆی‌ بارینی‌ بارانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫قورس له‌ناوچه‌یه‌كی‌ دووركه‌وتوو ‌‬ ‫واڵتێكی‌ دوور ‪ 2‬كه‌س گیانیان‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك كارگێڕان ‌‬ ‫رادی��ۆ ب��اران بارینی‌ ئ�ه‌م باران ‌ه‬ ‫م��ه‌ح��ك��وم ده‌ك���ه‌ی���ن‌و ده‌ڵ��ێ��ی��ن‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌ی‌ پ �ڕ‌وپ��اگ �ه‌ن��ده‌ی‌‬ ‫نه‌یاران ئێمه‌ له‌بارینی‌ ئه‌م باران ‌ه‬ ‫بێخه‌به‌رین‪.‬‬ ‫باوكم هه‌ر كه‌ بێقسه‌ییم ده‌كرد‬ ‫ده‌ی��گ��وت "ت��ۆ س �ه‌ره‌ن��ج��ام وه‌ك‬ ‫ك��وڕه‌ك �ه‌ی‌ نوحت پ��ێ��دێ‌‪ ،‬ده‌ب�ێ‌‬ ‫له‌ئاوی‌ گوێ‌ رایه‌ڵ‌ نه‌بوونی‌ خۆتدا‬ ‫نوقمبی‌"‪ ،‬ئ�ه‌و ده‌یگوت "م�ه‌الی‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ دوێنی‌ له‌مزگه‌وتا به‌زمان ‌‬ ‫خ��وداوه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫ده‌كرد كه‌ بێقسه‌یی باوك‌و دایكیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪".‬‬ ‫گێڕه‌وه‌ر كه‌ من ئێستا خه‌ریكم‬ ‫ئ �ه‌م چیرۆكه‌ له‌زمانی‌ ئ��ه‌وه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ن��ووس��م ده‌ی��گ��وت‌و باسی‌ ئه‌و‬ ‫شاره‌ی‌ ده‌كرد كه‌ به‌په‌رداخێ‌ ئاو‬

‫نوقمبوو‪.‬‬ ‫"ئ��ه‌و ش��اره‌ نوقمی‌ ئاوبوو‪،‬‬ ‫خنكا یان باشتر بڵێم خنكاندم‬ ‫كه‌چی‌ كه‌سێ‌ نه‌بوو به‌هانای‌ ئه‌و‬ ‫ش��اره‌وه‌ بچێ‌‪ ،‬من دیكتاتۆرترین‬ ‫م��رۆڤ��ی‌ ئ���ه‌م س���ه‌رده‌م���ه‌م‪ ،‬من‬ ‫ئ��ه‌و ش���اره‌م خنكاند ته‌نانه‌ت‬ ‫ره‌حمیشم به‌منداڵی‌ ن �ا‌و النك ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬هه‌ردوێنی‌ بوو‪ ..‬نا پێر ‌‬ ‫‪...‬ن��ا‪ ...‬نازانم كه‌ی‌ بوو من ئه‌و‬ ‫كاره‌م كرد‪ ،‬شارێكم به‌په‌رداخێ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاو خنكاند‪ ،‬من ئه‌و كاته‌ قه‌هر ‌‬ ‫خوداییم هه‌ڵگرتبوو له‌و شاره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چیرۆكنووس بینووسه‌ چیرۆك ‌‬ ‫دیكتاتۆریه‌تی‌ من‌و مه‌زڵومی‌ ئه‌و‬ ‫شاره‌‪".‬‬ ‫ئه‌و به‌گریانه‌وه‌ باسی خنكانی‬ ‫ئه‌و شاره‌ی‌ ده‌كرد‌و مه‌الی‌ گه‌وره‌ش‬ ‫ی‬ ‫له‌مزگه‌وتی‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ره‌وه‌ باس ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌شتییه‌كه‌ی‌ ن��وح‌و سه‌ركه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫كوڕه‌كه‌ی‌‌و الفاوه‌كه‌و گیانله‌به‌ر ‌‬ ‫نا‌و كه‌شتییه‌كه‌ی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫"م��ن ب��ه‌ب��ه‌رچ��اوی خ��ۆم �ه‌و ‌ه‬ ‫مه‌رگی‌ هه‌موو دانیشتوانی‌ ئه‌و‬ ‫ش��اره‌م دی‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت منداڵێكی‌‬ ‫بچوكیش ل �ه‌و ش��اره‌ ده‌رن�ه‌چ��وو‬ ‫ك�ه‌ ه �ه‌واڵ �ی‌ م�ه‌رگ�ی‌ ئ��ه‌و ش��ار ‌ه‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ هه‌واڵنێرییه‌كان‪.‬‬ ‫گه‌لێ‌ گریاوه‌ شارێ‌ بۆ مه‌زارێ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێ‌ شینی‌ چلۆن بێ‌ مه‌رگ ‌‬ ‫شارێ‌‬ ‫ب��اش �ه‌ خ��ۆ ك �ه‌س �ێ‌ ب��ۆ ئ�ه‌و‬ ‫ی‬ ‫شاره‌ نه‌گریا‪ ،‬كه‌سیش به‌مه‌رگ ‌‬ ‫نه‌زانی‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت منیش كه‌ ئه‌و‬ ‫كات شاهیدی‌ مه‌رگی‌ ئه‌و شار ‌ه‬ ‫ب��ووم نه‌متوانی‌ بگریم ی��ان نا‬ ‫گریانم ن�ه‌ه��ات"‪ ،‬ده‌ی‌ بینووس ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ دیكتاتۆریه‌تی من‌و قه‌هر ‌‬

‫پـیـشـه‌م‪ :‬پـێـكـه‌نـیــن‬ ‫هاینریش بۆڵ‬

‫وه‌رگێڕانی‪ :‬رۆیا جه‌ماڵی‬

‫كاتێك سه‌باره‌ت به‌پیشه‌م پرسیارم‬ ‫لێده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌ست‌و پێی خۆم ونده‌كه‌م‪،‬‬ ‫سوورده‌بمه‌وه‌و ده‌كه‌وم ‌ه الڵه‌په‌ته‌‪،‬‬ ‫منێك ك ‌ه له‌حاڵه‌ته‌كانی تردا متمان ‌ه‬ ‫به‌خۆبوونه‌كه‌م به‌ناوبانگه‌‪ ،‬ئیره‌ییم‬ ‫به‌و خه‌ڵكان ‌ه دێت ك ‌ه له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ئه‌و شێو‌ه پرسیارانه‌دا ده‌توانن بڵێن‬ ‫"وه‌ستام"‪ ،‬هه‌ر له‌و رووه‌و‌ه ئیره‌ییم‬ ‫به‌ئارایشتگه‌ره‌كان‌و ژمێریاره‌كان‌و‬ ‫نووسه‌ره‌كانیش دێت ك ‌ه چییه‌تی‬ ‫پ��ی��ش�ه‌ك�ه‌ی��ان دی����اره‌و پێویستی‬ ‫به‌روونكردنه‌و‌ه نییه‌‪ ،‬به‌اڵم من ناچارم‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر ئ �ه‌و پ��رس��ی��اره‌دا بڵێم‬ ‫"پیشه‌ی من پێكه‌نینه‌"و له‌و رووه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ل�ه‌وه‌اڵم��ی پرسیاری دووهه‌مدا‬ ‫ك ‌ه ده‌پرسن "ل�ه‌و رێگه‌یه‌و‌ه خۆت‬

‫ده‌ژیێنی؟" ناچارم وه‌اڵم��ی ئه‌رێ‬ ‫بده‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌دڵنیایی روونكردنه‌وه‌ی‬ ‫دی��ك��ه‌ش پێویست ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬من‬ ‫به‌راستی له‌رێگه‌ی پێكه‌نینه‌و‌ه خۆم‬ ‫ده‌ژیێنم‌و كاروباره‌كه‌شم زۆر خراپ‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌گه‌ر به‌زمانی بازاڕی‬ ‫بیڵێم‪-‬پێكه‌نینه‌كانم كڕیاریان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌و كاره‌دا زۆر شاره‌زاو پڕ ئه‌زمونم‌و‬ ‫هیچكه‌س له‌ورده‌كارییه‌كانی هونه‌ری‬ ‫پێكه‌نیندا به‌من ناگاته‌وه‌‪ ،‬تا ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر بۆئه‌وه‌ی خۆم له‌روونكردنه‌وه‌ی‬ ‫بێتام‌و ماندووكه‌ر بدزمه‌و‌ه خۆم وه‌ك‬ ‫ئه‌كته‌ر ده‌ناساند‪ ،‬ب �ه‌اڵم توانای‬ ‫ئ�����ه‌ك�����ت�����ه‌ری‌و‬ ‫ت��ه‌ك��ن��ی��ك��ی‬ ‫ده‌رب���ڕی���ن���م‬ ‫هێند‌ه الواز‌ه‬ ‫ك����ه‌ ه��ه‌س��ت��م‬ ‫ده‌كرد راستییه‌ك ‌ه‬ ‫ناڵێم‪ :‬من ئاشقی راستیم‌و راستیش‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه پیشه‌ی من پێكه‌نینه‌‪،‬‬ ‫ن ‌ه گاڵته‌جاڕم ن ‌ه كۆمیدی‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫دڵ��خ��ۆش ن���اك���ه‌م‪ ،‬ب �ه‌ڵ��ك��و رۆڵ��ی‬ ‫دڵخۆشی ده‌گێڕم‪ :‬وه‌ك ئیمپراتۆرێكی‬ ‫رۆمی یان مێرمنداڵێكی رۆمانتیك‬ ‫پێده‌كه‌نم‪ ،‬له‌پێكه‌نینی س �ه‌ده‌ی‬ ‫شازده‌هه‌میش هێنده‌ی پێكه‌نینی‬ ‫سه‌ده‌ی نۆزد‌ه ده‌زانم‌و ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫پێویست بكات به‌شێوه‌ی هه‌موو‬ ‫سه‌ده‌كان پێده‌كه‌نم‪ ،‬وه‌ك هه‌موو‬ ‫توێژ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان یان ته‌مه‌ن ‌ه‬ ‫ج��ی��اوازه‌ك��ان‪ ،‬فێڵی ئ�ه‌و پیشه‌ی ‌ه‬ ‫فێربووم هه‌روه‌ك چۆن پینه‌چییه‌ك‬ ‫فێرده‌بێت په‌نج ‌ه پین ‌ه له‌پێاڵو بدات‪،‬‬ ‫پێكه‌نینی ئه‌مریكایی‪ ،‬ئه‌فریكایی‪،‬‬

‫سپی پێست‪ ،‬سوور پێست یان زه‌رد‬ ‫پێست به‌باشی له‌مندا هه‌یه‌و به‌پێی‬ ‫هه‌قده‌سته‌كه‌م به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه ده‌رهێنه‌ر بیه‌وێت پێده‌كه‌نم‪،‬‬ ‫زۆر به‌كاردێم‪ ،‬پێكه‌نینه‌كه‌م له‌سه‌ر‬ ‫قاوه‌ن‌و شریتی كاسێت تۆمار ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ری به‌رنام ‌ه تلڤیزیۆنییه‌كان‬ ‫ب���ه‌رێ���زه‌و‌ه ه�ه‌ڵ��س��وك�ه‌وت��م له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك مرۆڤ ‌ه مالیخۆلیاییه‌كان‪،‬‬ ‫ه��ی��س��ت��ری��ك �ه‌ك��ان ی����ان ه��ێ��م�ن‌و‬ ‫ر ێكو پێكه‌كا ن‬

‫خوداییم له‌و شاره‌‪ ،‬من ته‌نانه‌ت‬ ‫ره‌حمیشم به‌منداڵی‌ ن��او النك ‌ه‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬باشه‌ خۆ ئه‌و به‌سته‌زمانان ‌ه‬ ‫م��ن��داڵ‌ ب��وون هیچیان له‌ده‌ست‬ ‫ی‬ ‫ن��ه‌ده‌ه��ات‪ ،‬ئ���ه‌وان نه‌یانده‌زان ‌‬ ‫ب �ه‌رخ��ۆدان‌و یاخی‌ گ �ه‌ری‌ چییه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم من ئ�ه‌و ك��ات بیرم ل�ه‌وان‬ ‫ی‬ ‫نه‌ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬كاری‌ گه‌وره‌كان وا ‌‬ ‫كردبوو كه‌ من به‌س بیر له‌مه‌رگ‬ ‫بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ره‌نگبێ‌ من‬ ‫ئه‌وكات هه‌ر نه‌شمزانیبێ‌ ئه‌و شار ‌ه‬ ‫منداڵی‌ تیایه‌‪ ،‬من ده‌متوانی‌ به‌س‬ ‫گه‌وره‌كانیان بده‌م له‌سێداره‌ یان‬ ‫وه‌هایان بێسه‌رو شوێن كه‌م ك ‌ه‬ ‫له‌كتێبی‌ هیچ میژوونووسێكدا ناویان‬ ‫ی‬ ‫لێنه‌برێ‌‪ ،‬من ده‌متوانی‌ مندااڵن ‌‬ ‫بێتاوانی‌ ئه‌و شاره‌ نه‌كوژم‪ ،‬باش ‌ه‬ ‫خۆ ئه‌وان نه‌یانده‌زانی‌ یاخیگه‌ری‌‌و‬ ‫ت��ڕوت��ه‌ڕه‌م��اش��ی‌ ل���ه‌م چه‌شن ‌ه‬ ‫ی��ان �ی‌ چ��ی‌‪ ،‬ره‌ن��گ �ه‌ زۆری��ش��ی��ان‬ ‫هێنده‌ منداڵ‌ بووبێتن كه‌ دایك‌و‬ ‫ب��اب �ی‌ خ��ۆی��ان نه‌ناسیبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫من له‌مه‌رگی‌ گ �ه‌وره‌ك��ان��دا خۆم‬ ‫به‌تاوانبار ن��ازان��م‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ�ه‌وان‬ ‫‪ ...‬چیرۆكنووس ئ �ه‌وان ده‌ڵێم‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وان ته‌نانه‌ت ئه‌و كاته‌ش ك ‌ه‬ ‫په‌رداخه‌كه‌م گرته‌ ده‌سمه‌وه‌ مام ‌ه‬ ‫مامه‌ ده‌هاتن بۆ الم‌و داوای‌ ئاویان‬ ‫لێده‌كردم‪ ،‬ئه‌وان نه‌یانده‌زانی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫من مامه‌ نیم‌و تینوو به‌خوێن ‌‬ ‫باب‌و دایكی‌ ئه‌وانم‪ ،‬تاوانی‌ ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫ب��وو ك�ه‌ م��ن ب �ه‌و شێوه‌ قه‌هر ‌‬ ‫ی‬ ‫خودایی هه‌ڵبگرم‪ ،‬من ده‌متوان ‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وان بكوژم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كات‬ ‫من عه‌قڵ‌و هۆشم له‌ده‌ستچوو بوو‪،‬‬ ‫یانی‌ عه‌قڵ‌‌و هۆشیان لێسه‌ندبووم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چیرۆكنووس بینووسه‌ قه‌هر ‌‬ ‫ی‬ ‫خودایی من‌و بێتاوانی‌ مندااڵن ‌‬

‫پێده‌كه‌نم‪ ،‬وه‌ك كارمه‌ندێكی ترامۆ‬ ‫یان فێرخوازێكی ماده‌ خۆراكییه‌كان‪.‬‬ ‫پێكه‌نین له‌به‌یانی‌و ئێواره‌و دوای‬ ‫نیوه‌شه‌و‪ ،‬پێكه‌نین له‌به‌ره‌به‌یاندا‪،‬‬ ‫به‌كورتی هی ه�ه‌ر شوێنێك‌و هه‌ر‬ ‫شێوه‌یه‌ك ك ‌ه بیری لێبكه‌یته‌و‌ه من‬ ‫ده‌ره‌قه‌تی دێم‪ ،‬بێگومان هه‌مووان‬ ‫دان ب�ه‌وه‌دا ده‌نێن ك ‌ه پیشه‌یه‌كی‬ ‫ل�����ه‌و ش��ێ��وه‌ی�� ‌ه‬ ‫ئ���اس���ان ن��ی��ی�ه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت��ی ك ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر پێكه‌نینی‬

‫ئیپیدیمیكیشدا زاڵ��م‌و ئه‌و‌ه‬ ‫له‌راستیدا پسپۆڕیی منه‌‪ ،‬به‌م پێی ‌ه‬ ‫بوومه‌ت ‌ه مۆره‌یه‌كی له‌سڕین نه‌هاتوو‪،‬‬ ‫ت�ه‌ن��ان�ه‌ت ب��ۆ كۆمیدی ‌ه پل ‌ه سێ‌و‬ ‫چواره‌كان ك ‌ه به‌ڕاستی نیگه‌رانی ئه‌و‬ ‫قه‌شمه‌رییانه‌یانن ك ‌ه له‌به‌رنامه‌كانیاندا‬ ‫ده‌ریدێنن‌و من نزیكه‌ی هه‌موو شه‌وێك‬ ‫وه‌ك هانده‌رێكی ش��اره‌زاو وردبین‬ ‫له‌نمایشه‌كانیاندا ئ��ام��اد‌ه ده‌ب �م‌و‬ ‫له‌شوێن ‌ه الوازه‌كانی به‌رنامه‌كه‌دا‬ ‫قاقای ئیپیدمی ده‌كێشم‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫ته‌واو له‌جێی خۆی دابێت‌و قاقا‬ ‫س �ه‌رخ��ۆش��ان �ه‌‌و بزوێنه‌ره‌كانم‬ ‫نابێ دره‌نگتر یان زووتر له‌كاتی‬ ‫خۆیان بكێشرێن‪ ،‬به‌پێی به‌رنام ‌ه‬

‫ئه‌و شاره‌‪.‬‬ ‫نوح چووه‌ به‌رده‌م كوڕه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫چ��ۆك�ی‌ دادا "ك���وڕم م��ن س �ه‌رم‬ ‫له‌ئاشدا سپی نه‌كردووه‌‪ ،‬ده‌زانم‬ ‫ئه‌م هه‌وره‌ ره‌شه‌ بارانێكی‌ قورسی‬ ‫ی‬ ‫پێوه‌یه‌‪ ،‬ده‌زان��م وه‌ره‌ به‌قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بابی‌ خۆت بكه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بارانه‌كه‌ بكا به‌لێزمه‌ ئێمه‌ لێر ‌ه‬ ‫ده‌په‌ڕینه‌وه‌‪".‬‬ ‫گێڕه‌وه‌ر هه‌ر باسی‬ ‫ی‬ ‫خ��ن��ك��ان � ‌‬ ‫ئه‌و‬

‫ش���������اره‌ی‌‬ ‫ده‌ك������رد‌و‬ ‫م�����������ن‌و‬ ‫ی‬ ‫ك���وڕه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫مه‌الی گه‌وره‌ش‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌چ��ی��رۆك �ه‌ك �ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌وو گێڕانه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ب��اوك��ی‌‌و ساویلكه‌یی‬ ‫ی‬ ‫ب��اوك��م پ��ێ��ده‌ك�ه‌ن��ی�ن‌و باس ‌‬ ‫ئ �ه‌و ه�ه‌واڵ�ه‌ بێ سه‌رچاوه‌مان‬ ‫ده‌ك��رد كه‌ چوار ده‌ورم��ان پڕبوو‬ ‫له‌مێرووله‌ی‌ خنكاو‪.‬‬

‫ته‌ق ‌ه له‌قاقام دێنم‌و هه‌موو بیسه‌ران‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆم ده‌خه‌م ‌ه پێكه‌نین‌و به‌م‬ ‫شێوه‌ی ‌ه به‌رنامه‌ك ‌ه رزگاری ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر كفت‌و ماندوو به‌دزییه‌و‌ه‬ ‫ده‌خزێم ‌ه شوێنی جل گۆڕینه‌كه‌و‬ ‫پاڵتۆكه‌م له‌به‌ر ده‌ك��ه‌م‌و له‌وه‌یك ‌ه‬ ‫س�ه‌ره‌ن��ج��ام ك��اره‌ك �ه‌م ل �ه‌و رۆژه‌دا‬ ‫كۆتاییهات هه‌ست به‌به‌خته‌وه‌ری‬ ‫ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ل �ه‌م��اڵ �ه‌و‌ه زۆرب���ه‌ی كات‬ ‫كۆمه‌ڵێك تێلیگرام چاوه‌ڕێم ده‌كه‌ن‬ ‫"پێویستییه‌كی خێرا به‌پێكه‌نینی‬ ‫ب��ه‌ڕێ��زت‪ ،‬ب��ۆ رۆژی سێشه‌مه‌"و‬ ‫چه‌ند كاتژمێرێك دوات��ر له‌حاڵێكدا‬ ‫ك�� ‌ه ل���ه‌دڵ���ه‌و‌ه ل �ه‌ش��اره‌زای��ی �ه‌ك �ه‌م‬ ‫ناڕازیم‪ ،‬له‌شه‌مه‌نده‌فه‌رێكی گه‌رمدا‬ ‫ئه‌ژنۆ له‌باوه‌ش گرتووه‌‪ ،‬روون ‌ه ك ‌ه‬ ‫بۆچی دوای ت �ه‌واو بوونی كار یان‬ ‫له‌رۆژانی پشوودا حه‌زێكی ئه‌وتۆم‬ ‫به‌پێكه‌نین نییه‌‪ :‬شیردۆش له‌وه‌یك ‌ه‬ ‫ده‌توانێت مانگا له‌بیر بكات دڵخۆشه‌و‬ ‫به‌ناش به‌خته‌وه‌ر‌ه به‌وه‌ی چیمه‌نتۆ‬ ‫له‌مێشكی ده‌ركات‪ ،‬ده‌رگاكانی ماڵی‬ ‫دارتاش خراپن‪ ،‬شیرینی ساز ئاشقی‬ ‫خه‌یاری سوێركراوه‌و گۆشتفرۆش‬ ‫ئاشقی شیرینی باده‌می‪ ،‬نانه‌واش‬ ‫سووسیس له‌نان به‌باشتر ده‌زانێت‪،‬‬ ‫كابۆیه‌كان حه‌زیان له‌یاریكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆتره‌و بۆكسێره‌كانیش كاتێك خوێن‬ ‫به‌لووتی منداڵه‌كه‌یانه‌و‌ه ده‌بینن‬ ‫ره‌ن��گ ب �ه‌رووی��ان �ه‌و‌ه نامێنێت‪ ،‬من‬ ‫له‌هه‌موو ئه‌مان ‌ه تێده‌گه‌م‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫خۆشم كاتێك كاره‌كه‌م ته‌واو ده‌بێت‬ ‫هیچكات بزه‌یه‌ك نایه‌ت ‌ه سه‌ر لێوم‪،‬‬ ‫من كه‌سێكی ل��ه‌ڕاده‌ب��ه‌ده‌ر جدیم‌و‬ ‫خه‌ڵكیش رنگ ‌ه هه‌قیان ‌ه ك� ‌ه من‬

‫به‌كه‌سێكی ره‌شبین ده‌زانن‪.‬‬ ‫ل����ه‌ی����ه‌ك����ه‌م س���اڵ���ه‌ك���ان���ی‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌كه‌ماندا هاوسه‌ره‌كه‌م‬ ‫زۆرج��ار ده‌یگوت "ته‌نانه‌ت بۆ یه‌ك‬ ‫جاریش بێت پێبكه‌نه‌!"‪ ،‬به‌اڵم له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌دا له‌وه‌ دڵنیا بووه‌ كه‌ من توانای‬ ‫به‌دیهێنانی ئاواته‌كه‌ییم نییه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫ماسوولكه‌ درێژكۆله‌كانی رووخسارم‌و‬ ‫رۆحه‌ ماندووه‌كه‌م به‌جدیه‌تێكی قوڵ‬ ‫قه‌ره‌بووده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌خته‌وه‌رم‪ ،‬به‌ڵێ‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌پێكه‌نینی ئه‌وانی دیكه‌ش‬ ‫تێكده‌چم‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پێكه‌نینانه‌‬ ‫پ��ی��ش�ه‌ك�ه‌م وه‌ب��ی��ر ده‌ه��ێ��ن��ێ��ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه��اوس�ه‌ره‌ك�ه‌ش��م پێكه‌نینی له‌بیر‬ ‫چۆته‌وه‌و به‌و شێوه‌یه‌ ژیانه‌كه‌مان‬ ‫ئ��ارام‌و بێده‌نگ‌و ه�ه‌رای�ه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫جار به‌سه‌ر بزه‌كه‌یدا ده‌چم‌و خۆشم‬ ‫پێده‌كه‌نم‪ ،‬ئێمه‌ به‌نزمی له‌گه‌ڵ یه‌كتر‬ ‫قسه‌ ده‌ك��ه‌ی��ن‪ ،‬چونكه‌ ل �ه‌ده‌ن �گ‌و‬ ‫هه‌رای به‌رنامه‌ نمایشییه‌كان بێزارین‪،‬‬ ‫له‌چاوی ئه‌و كه‌سانه‌دا كه‌ به‌باشی‬ ‫نامناسن من كه‌سێكی گه‌مژه‌م‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫هه‌ر واش بێت‪ ،‬چونكه‌ ناچارم زۆرجار‬ ‫به‌بێ هۆ پێبكه‌نم‪ ،‬له‌ژیانی كه‌سانه‌مدا‬ ‫رووخسارێكی س��اردم هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫هه‌ندێك جار رێگه‌ به‌خۆم ده‌ده‌م‬ ‫بزه‌یه‌كی كه‌مڕه‌نگ بێنمه‌ سه‌ر لێو‪،‬‬ ‫زۆر ك��ات بیر ل �ه‌وه‌ ده‌ك �ه‌م �ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئایا تا ئێستا به‌ڕاستی پێكه‌نیوم؟‬ ‫ن��ا‪ ،‬خ��وش �ك‌و ب��راك��ان��م ك �ه‌ ده‌ڵێن‬ ‫له‌منداڵییه‌وه‌ كه‌سێكی جدی بووم‪.‬‬ ‫به‌كورتی‪ ،‬به‌زۆر شێوه‌ی جیاواز‬ ‫پێده‌كه‌نم‪ ،‬ب �ه‌اڵم پێكه‌نینی خۆم‬ ‫ناناسم!‬ ‫سه‌رچاوه‌‪www.iricap.com :‬‬

‫‪21‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫بیروڕا‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫که‌یت وینسڵت له‌هاوسه‌ره‌که‌ی جیابووه‌وه‌‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪23‬‬

‫پـرسـی دیـمـوكــراســی‌و نــاســنــامــه‌‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌كـــی مێژوویـــی‌و سایكۆلـــۆژی‌و سۆسیۆلۆژییـــــه‌ بۆ هــــه‌ردوو چه‌مكــه‌كـــه‌‬ ‫د‪ .‬پیرۆز موجته‌هد زاده‌‬ ‫و‪ :‬حسه‌ین سه‌ید ئه‌دهه‌م‬

‫چه‌مكی دیموكراسی له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ج��ی��ه��ان��ی س��ێ��دا وه‌ك����و پێویست‬ ‫نه‌ناسراوه‌‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی ك ‌ه ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه كۆمه‌ڵگایان ‌ه نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌‬ ‫ئاستی لێپرسراوێتی‌و پیشه‌سازی‌و‬ ‫خ��وێ��ن��ده‌واری‌و ب�ه‌ف�ه‌رم��ی ناسینی‬ ‫ب����وون����ه‌وه‌رو م��اف��ی ك �ه‌س��ان��ی تر‬ ‫ب��ۆ ف���ه‌راه���ه‌م هێنانی یه‌كسانی‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر له‌به‌رئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك �ه‌خ �ه‌ڵ��ك �ه‌ك �ه‌ی هێشتا ل��ه‌وات��او‬ ‫ن��اوه‌ڕۆك��ی دیموكراسی‌و بنه‌ماكانی‬ ‫نه‌گه‌یشتون‌و ئاشنا نین به‌م چه‌مكه‌‪،‬‬ ‫بۆنمون ‌ه له‌ئێراندا هێشتا دیموكراسی‬ ‫له‌سه‌رئاستێكی ب����ااڵدا ب �ه‌وات��ای‬ ‫ئازادی (نه‌وه‌ك ئازادی جۆراوجۆر)‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها ئ��ازادی سیاسی فۆرم‌و‬ ‫شێوازێكی هه‌ڵه‌ی وه‌رگرتووه‌و به‌رچاو‬ ‫ده‌ك �ه‌وێ��ت‪ ،‬له‌كاتێكدا دیموكراسی‬ ‫له‌كه‌شی ئازاددا چه‌مكی لێپرسراوێتی‬ ‫به‌رزده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش له‌نێو كاری‬ ‫گروپ‌و كۆمه‌ڵه‌كاندا‪ ،‬هۆكاری سه‌ره‌كی‬ ‫له‌م تێگه‌یشتن ‌ه نادروست ‌ه له‌چه‌مكی‬ ‫دیموكراسی له‌كۆمه‌ڵگای سه‌رده‌می‬ ‫ئێستادا‪ ،‬نه‌بوونی ئاشنایه‌تییه‌كی‬ ‫پێویست‌و دروست ‌ه به‌واتاو ناوه‌ڕۆكی‬ ‫دیموكراسی كه‌به‌دیارده‌یه‌كی فیكری‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگیش له‌قه‌ڵه‌مده‌درێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ی له‌كۆمه‌ڵگا كه‌دیموكراسی‬ ‫له‌ئاستی ئازادی سیاسی نابینن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی یاسایه‌كی تایبه‌تی‬ ‫ده‌وڵه‌تدا یان له‌سیستمێكی ئیداری‬ ‫تایبه‌تدا دایده‌نێن‪ ،‬ئه‌وا به‌گه‌ڕخستن‌و‬ ‫كارپێكردنی دیموكراسی ده‌بێته‌‬ ‫مه‌رجێك‌و به‌شێوه‌یه‌كی تایبه‌تی‬ ‫له‌نێو فۆرمی ده‌سه‌اڵتی (كۆماری‬ ‫سیكۆالری) داده‌نرێت‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫یاسایه‌كی پادشاهی ی��ان كۆماری‬ ‫ئایینی به‌به‌ربه‌ست‌و ئاسته‌نگی ده‌زانن‬ ‫له‌واقیع‌و بوونی دیموكراسیدا‪.‬‬ ‫ل�ه‌وی�لای�ه‌ت� ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكادا كه‌یاسای حكومه‌ته‌كه‌ی‬ ‫ه �ه‌م��وو رۆژێ���ك ئایینیتر ده‌بێت‬ ‫یان چه‌ند واڵتێكی تر هه‌ن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاشنایییان ب��ه‌م حه‌قیقه‌ت ‌ه ك ‌ه‬ ‫نمونه‌یه‌كی به‌رچاوو به‌رجه‌سته‌ن‬ ‫له‌په‌یڕه‌ویكردنی دیموكراسیدا له‌وانه‌‪:‬‬ ‫واڵتانی پادشایی ك ‌ه فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‬ ‫ی��ان سیستمی پادشایی ‌ه وه‌ك��و‪:‬‬ ‫دانیمارك‌و سویدو به‌ریتانیاو نه‌رویج‌و‬ ‫هۆڵه‌ندا هێشتا یاسای پادشایی‬ ‫ب��ه‌ق��ه‌رزاری دیموكراسی ده‌زان���ن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها چاوپۆشیش له‌و راستیی ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن به‌شاهیدی مێژوو دیموكراسی‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌تی ده‌وڵ �ه‌ت نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو كلتورێك ‌ه ئه‌ویش كلتوری‬ ‫سیاسییه‌‪ ،‬به‌گه‌ڕخستنی له‌واقیعداو‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی ده‌سه‌اڵتێكی ره‌های‬ ‫ی��اس��ای��ی��دا ب����ه‌ده‌ر ل��ه‌ه��ه‌ر ج��ۆر‌ه‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌كی ده‌وڵه‌ت دیموكراسی‬ ‫رێ��گ��ای �ه‌ك��ی تایبه‌تیی ‌ه ل�ه‌ژی��ان��ی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌توانێت‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو یاسایه‌كی ده‌وڵه‌تدا‬ ‫خ��ۆی بگونجێنێت‪ ،‬به‌دیموكراتی‬ ‫ژیان‪ ،‬زانستی ژیانكردنه‌‪.‬‬ ‫ب��وون��ی ب �ه‌رن��ام �ه‌ی داڕێ����ژراوی‬

‫م��ادی ل�ه‌ژی��ان��دا ب �ه‌م ش��ێ��واز‌ه نه‌ك‬ ‫ته‌نها دیموكراسی س��ن��وردار نیی ‌ه‬ ‫ب���ه‌ن���اوه‌ڕۆك���ی ئ������ازادی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئ���ازادی���ی���ه‌ك���ان ل��ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی ره‌ه��ادا پێناسده‌كات‪،‬‬ ‫دیموكراسی خاوه‌ن پێناسێكی زانستی‬ ‫تایبه‌ته‌‪ ،‬هه‌ركاتێك له‌كۆمه‌ڵگایه‌كدا‬ ‫په‌یڕه‌وكراو ئاشنایه‌تییه‌كی ته‌واوی‬ ‫پ��ه‌ی��داك��رد ب �ه‌چ �ه‌م��ك��ی زان��س��ت‌و‬ ‫پێداویستییه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫تر كاتێك ك ‌ه بووی ‌ه پێویستییه‌كی‬ ‫هه‌نووكه‌یی ئه‌وسا خواستی سروشتی‌و‬ ‫ئ��اس��ای �ی‌و خ���وازی���اری میلله‌ت بۆ‬ ‫دیموكراسی دێته‌ئاراوه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫زه‌روره‌ت��ی كۆمه‌ڵگا بۆ دیموكراسی‬ ‫ده‌رده‌ك���ه‌وێ���ت‪ ،‬ب �ه‌م میكانیزمه‌و‌ه‬ ‫چه‌مكی دیموكراسی واقیعییه‌تی خۆی‬ ‫ده‌سه‌پێنی‪.‬‬ ‫(نیگارنده‌) له‌كتێبی جیۆپۆلۆتیكدا‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ی دیموكراسی پراكتیكی‌و‬ ‫م��ێ��ژووی��ی��دا ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬م��رۆڤ��س��االری‬ ‫جۆر‌ه تایبه‌تمه‌ندییه‌ك ‌ه له‌ڕێگاكانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارێتییه‌و‌ه به‌دیدێت ك ‌ه باسه‌‬ ‫فه‌لسه‌فییه‌ك ‌هی‌و له‌مپه‌ڕه‌كانی تری‬ ‫به‌رده‌م حكومه‌ت له‌زانستی سیاسیدا‬ ‫باس كراوه‌‪ ،‬باس ‌ه بنه‌ڕه‌تییه‌كانیشی‬ ‫په‌یوه‌ستن به‌جوگرافیای سیاسییه‌وه‌‬ ‫ل��ه‌م ن��ێ��وه‌ن��ده‌دا ك��ارك��ردن به‌پێی‬ ‫سه‌رنجدان له‌دوو چه‌مكی (حكومه‌ت)‬ ‫و (میلله‌ت) ده‌بێت ‌ه جێی سه‌رنج‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌ی ئه‌و باسه‌ی ك ‌ه له‌باره‌ی‬ ‫چه‌مكی مرۆڤساالرییه‌و‌ه له‌جوگرافیای‬ ‫سیاسیدا شه‌رعییه‌ت وه‌رده‌گ���ری‪،‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی كاریگه‌ر خولقێنه‌ری‬ ‫چوارچێوه‌ی ئه‌م ره‌فتار‌ه سیاسییه‌ش‬ ‫خه‌ڵكیی ‌ه ل �ه‌ڕێ��گ �ه‌ی جوگرافیای‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌كاریگه‌ری‬ ‫ب��وون��ی ب��ه‌رام��ب��ه‌ر ب �ه‌ئ��اده‌م��ی��زادو‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫دیموكراسی‌و هه‌ڵبژاردن له‌گه‌ڵ‬ ‫چ �ه‌م��ك��ی ج��وگ��راف��ی��ای سیاسیدا‬ ‫ده‌گونجێت ك ‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌سێ دیارد‌ه یان سێ توخمی سه‌ره‌كی‬ ‫پێكهێنه‌ری واڵتدا‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫(میلله‌ت ‪)nation‬و (حكومه‌ت ‪) state‬‬ ‫و (خاك ‪ ،)territory‬به‌دوور له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫جیابوونه‌و‌ه بنه‌ماو جیابوونه‌وه‌ی‬ ‫سێكوچكه‌ی (میلله‌ت‪ ،‬حكومه‌ت‪،‬‬ ‫خاك) به‌سراو‌ه به‌و په‌یوه‌ندییه‌و‌ه كه‌‬ ‫ئیراده‌ی گه‌ل ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ ده‌وڵه‌ت‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌بردنی سه‌رزه‌وی‪ ،‬له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌ش كه‌شیاوی‬ ‫په‌سه‌ندكردن نیی ‌ه جیابوونه‌وه‌یان‬ ‫له‌یه‌كتری زه‌روریه‌تی خۆیان ده‌نوێنن‪،‬‬ ‫له‌م سۆنگه‌یه‌و‌ه یاخود به‌هۆی ئه‌م‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه گه‌ل ئیراده‌ی‬ ‫خۆی له‌ڕێگای میكانیزمی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‬ ‫ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫تر دیموكراسی‌و پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫باشترین هۆكارو ده‌رخه‌رو ئاماده‌سازی‬ ‫ك��ارن بۆ به‌پراكتیزه‌كردنی ویستی‬ ‫گ �ه‌ل له‌چۆنییه‌تی ك��اری ده‌وڵ��ه‌ت‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردنی واڵتدا‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ش‬ ‫پراكتیزه‌بوونی ئ �ه‌م میكانیزمه‌ش‬ ‫ك��ڵ��ێ��ش�ه‌ی چ �ه‌م��ك��ی ج��وگ��راف��ی��ای‬ ‫سیاسی ده‌خ��ات � ‌ه گ��ه‌ڕو واقعیه‌تی‬ ‫پێده‌به‌خشێ‪ ،‬به‌كه‌مته‌رخه‌می یان‬ ‫فه‌رامۆشكردنی میكانیزمی هه‌ڵبژاردن‬

‫ی مرۆڤ په‌یوه‌ست نه‌بن به‌شتێك‬ ‫ئه‌گه‌ر نیازو خواسته‌كان ‌‬ ‫ی تر بێمه‌به‌ست‌و ناوه‌ڕۆك‬ ‫یان شوێنێكه‌و ‌ه یان به‌واتایه‌ك ‌‬ ‫ی خۆی‌ بێئاگابوو‪ ،‬ئه‌وسا ده‌بێت‬ ‫بوون‌و مرۆڤ له‌ناسنامه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رگه‌ردان‌و بێئامانج له‌ژیاندا‬ ‫به‌كه‌سێك ‌‬

‫چه‌مكی مرۆڤساالری له‌كارده‌خات یان‬ ‫به‌واتایه‌كی تر ده‌یخات ‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌م��ان��ك��ات��دا ل���ه‌گ���ه‌ڵ س���وده‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یییه‌كانیشدا دژه‌و پێچه‌وانه‌ی‬ ‫سودی میلله‌ته‌‪.‬‬ ‫له‌ڕووی مێژووییه‌و‌ه هه‌مووان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و‌ه كۆكن كه‌ده‌بێت ر‌هگ‌و ریشه‌ی‬ ‫دیموكراتی له‌ڕێگای ده‌وڵ � ‌هت‌و شاره‌‬ ‫تاكه‌كانی یۆنانی كۆنه‌و‌ه به‌تایبه‌تی‬ ‫ل �ه‌(ئ �ه‌س��ی��ن��ا)دا هه‌ڵسه‌نگێنرێن‌و‬ ‫لێكبدرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێك واگومان ده‌به‌ن‬ ‫ك ‌ه زه‌مینه‌ی سه‌ره‌كی دیموكراسی‬ ‫یۆنان ده‌بێت له‌ڕێگه‌ی ئه‌م راستییه‌وه‌‬ ‫به‌دواچوونی بۆ بكرێت‪ ،‬گومان‌و حاشا‬ ‫ل �ه‌و راستیی ‌ه ناكرێت كه‌یه‌كه‌مین‬ ‫هه‌نگاو ل�ه‌ڕێ��گ��ای به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫چه‌مكی دیموكراسی یۆنانیی ‌ه كۆنه‌كان‬ ‫بوون‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی گومانی نادروستی‬ ‫زۆرێ����ك ل��ه‌ن��ووس��ه‌ر‌ه رۆژئ���اوای���ی‌و‬ ‫رۆژهه‌اڵتییه‌كان‌و ئێرانیی ‌ه كۆنه‌كان‬ ‫ك ‌ه به‌شێكی گه‌وره‌و رۆڵێكی فراوانیان‬ ‫هه‌بوو له‌باڵوبوونه‌وه‌و په‌روه‌رشیاری بۆ‬ ‫دیموكراسی‌و سه‌رهه‌ڵدانیدا‪ ،‬له‌زۆرێك‬ ‫له‌شوێنه‌وار‌ه مێژووییه‌كاندا به‌جوانی‌و‬ ‫وریاییه‌و‌ه نیشاندراو‌ه ك ‌ه دامه‌زراندنی‬ ‫حكومه‌تێكی دروست له‌ئێرانی كۆندا‬ ‫چۆن سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫دیاریكردن‌و جێگیركردنی چه‌مكه‌كان‬ ‫دیموكراسی‌و ده‌وڵ���ه‌ت���داری‪ ،‬گ�ه‌ل‪،‬‬ ‫سنور له‌سه‌ر زه‌ویدا جێبه‌جێكراون‌و‬ ‫كاریگه‌رییان جێهێشتووه‌‪.‬‬ ‫نزیكه‌ی سی ساڵ ‌ه له‌سه‌ره‌تای‬ ‫كتێبی جوگرافیای مێژوویی خه‌لیجی‬ ‫فارسدا به‌مشێوه‌ی ‌ه ده‌ستم پێكردووه‌‪:‬‬

‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪.‬‬ ‫ج��ێ��ی خ��ۆی��ه‌ت��ی ك��� ‌ه بڵێین‬ ‫ه �ه‌رچ �ه‌ن��د‌ه چه‌مكی (ناسنامه‌)‬ ‫و (گ���ه‌ل)و (نیشتیمانپه‌روه‌ری)‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی نزیكیان له‌گه‌ڵ یه‌كتریدا‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌و ل �ه‌زم��ان��ی خه‌ڵكیشه‌و‌ه وا‬ ‫وێنه‌كراون‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا له‌بواری‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌و فه‌رهه‌نگی‌و زانستیدا‬ ‫له‌یه‌كتری جیاوازن‌و هه‌ریه‌كه‌و خاوه‌ن‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی‌و پێناسی خۆیه‌تی‪،‬‬ ‫ناسنامه‌و وش���ه‌و چه‌مكێكن جیا‬ ‫میلله‌تپه‌رستی‪،‬‬ ‫له‌هاوواڵتیبوون‌و‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ش ئ�ه‌م دووچه‌مكه‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆو جیاوازن له‌چه‌مكی خاك‌و‬ ‫نیشتیمانپه‌روه‌ری یاخود (پاتریاتیزم)‪.‬‬ ‫مه‌به‌ستیش له‌جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫چه‌مكان ‌ه لێره‌دا به‌باش یان خراپ‬ ‫خوێندنه‌وه‌و سه‌یركردنی یه‌كێكیان‬ ‫نیی ‌ه له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وی تریاندا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها ناسین‌و روونكردنه‌وه‌ی هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌م ده‌سته‌واژانه‌ی ‌ه له‌كاتێكدا چه‌مكی‬ ‫(ناسنامه‌ی میللی)و (نه‌ته‌وه‌خوازی)‬ ‫باسێكی جوگرافییه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‬ ‫(نه‌ته‌وه‌په‌رستیش) یاخود ناسیۆنالیزم‬ ‫باسێكی سیاسییه‌و به‌سراو‌ه به‌باب ‌هت‌و‬ ‫چه‌مكی حیزبه‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ سه‌ره‌تا‬ ‫(م����ن ك���ێ���م)؟ ی��ه‌ك��ه‌م��ی��ن‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا سه‌ره‌كیترین نیازی‬ ‫ده‌روون���ی م��رۆڤ جێبه‌جێ ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫ئاشكرای ‌ه كه‌نیازی رۆح��ی م��رۆڤ‬ ‫گرنگتر‌ه له‌نیاز‌ه جه‌سته‌یییه‌كانی‪،‬‬ ‫واقیعه‌یه‌تی نیاز‌ه ده‌روونی‌و رۆحییه‌كان‬ ‫سه‌رچاوه‌ی نه‌بڕاوه‌و بێپایانی هێزی‬

‫ی هه‌موو گه‌لێكیش كاتێك‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫كه‌سێتی‌و ناسنامه‌ ‌‬ ‫ی كلتوری‌‌و‬ ‫ی ده‌سه‌لمێنێت كه‌چه‌مك‌و الیه‌ن ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ندی‌ ئه‌و گه‌له‌ بن‬ ‫فه‌رهه‌نگی‌‌و رۆح ‌‬

‫ل��ه‌ب��اره‌ی ج��وگ��راف��ی��او سیاسه‌تدا‬ ‫كه‌به‌بنه‌مایه‌كی گ��رن �گ‌و شیاوی‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه زانراوه‌‪ ،‬واڵت وه‌كو مرۆڤێك‬ ‫وای ‌ه به‌هه‌موو تایبه‌تمه‌ندییه‌كانییه‌و‌ه‬ ‫له‌دایكده‌بێت‌و گه‌شه‌ده‌كات‌و كامڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا كۆن ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌كاتی په‌یدابوونی سستی‌و ته‌مه‌ڵی‬ ‫له‌سوننه‌تی ژیاندا‪ ،‬ئه‌ویش تووشی‬ ‫هه‌مان حاڵه‌ت ده‌بێت‌و ده‌پوكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر خه‌ڵكی نیشتیمان وه‌ك��و‬ ‫پێویستی خانه‌كانی له‌شی بیزانێت‌و‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رچ��اوی ب��گ��رێ��ت‪ ،‬بێگومان‬ ‫ده‌بێت ‌ه پێكهاته‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ئیداری ئۆرگانه‌كانی جه‌سته‌ی ئه‌و‬ ‫واڵت�ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی به‌ناوی (ناسنامه‌)‬ ‫و نه‌ته‌وه‌ییبوونه‌و‌ه ده‌ناسین ده‌چێت ‌ه‬ ‫پله‌ی رۆح���ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئ �ه‌ودا‬ ‫ژیانی نه‌ته‌وه‌یی‌و هۆزی پارێزراوه‌و‬ ‫ل�ه‌وێ��و‌ه ده‌بێت ‌ه هۆگری پێشینه‌ی‬ ‫هه‌موو میلله‌تێك‪ ،‬وات��ه‌‪ :‬شوناسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ئه‌گه‌ر پارێزرا ئه‌وا ده‌بێت ‌ه‬ ‫ده‌ستپێكی ناسنام ‌ه بۆ ئه‌و میلل ‌هت‌و‬ ‫ه���ۆزه‌‪ ،‬ئ��ه‌م راس��ت��ی��ی�ه‌ش ل �ه‌وێ��و‌ه‬ ‫به‌ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌گه‌ر هاتوو ژیانی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی پ��ارێ��زراوو پاسه‌وانی كرا‬ ‫ئ �ه‌وا رۆح��ی ئ��ازادو سالم‌و پارێزراو‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا ئه‌ده‌بیات‌و‬ ‫كلتورو ئاداب‌و سوننه‌تی ئه‌و میلله‌ت ‌ه‬ ‫كاتێك ره‌چاو ده‌كرێت‌و خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ ده‌كرێت ك ‌ه له‌ناو ئه‌و میلله‌ته‌دا‬ ‫ر‌هگ‌و ریشه‌ی به‌ناو بنه‌ماكانی هزری‬ ‫ناسیۆنالیزمیدا داكوترا بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا به‌هێزبوونی هه‌ریه‌كێك له‌م‬ ‫دیارده‌و چه‌مكان ‌ه به‌هێزبوونی رۆحی‬

‫بیرباوه‌ڕو ئیلهامبه‌خشن‌و فاكته‌رێك ‌ه‬ ‫بۆ سه‌ربه‌خۆیی كه‌سێتی‌و هزریی‬ ‫له‌به‌رده‌ستی مرۆڤدا‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫ئه‌م هێز‌ه شاراوه‌ی ‌ه مرۆڤ رێنمونی‬ ‫ده‌ك��ات ب��ه‌ره‌و كاریگه‌رێتی بارێكی‬ ‫جێگیری كۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫ئ��ه‌گ��ه‌ر ن��ی��ازو خ��واس��ت�ه‌ك��ان��ی‬ ‫م���رۆڤ پ�ه‌ی��وه‌س��ت ن�ه‌ب��ن به‌شتێك‬ ‫یان شوێنێكه‌و‌ه یان به‌واتایه‌كی تر‬ ‫بێمه‌به‌ست‌و ن��اوه‌ڕۆك ب��وون‌و مرۆڤ‬ ‫له‌ناسنامه‌ی خۆی بێئاگابوو‪ ،‬ئه‌وسا‬ ‫ده‌ب��ێ��ت به‌كه‌سێكی س��ه‌رگ��ه‌ردان‌و‬ ‫بێئامانج له‌ژیاندا‪.‬‬ ‫ك���ه‌وات��� ‌ه م��ن ب���ه‌م ش��ێ��وه‌ی �ه‌ی‬ ‫ك���ه‌ه���ه‌م ده‌ب���ێ���ت م �ه‌ب �ه‌س��ت��ێ �ك‌و‬ ‫ئامانجێكم هه‌بێت‌و خاوه‌ن په‌یامێك‬ ‫ب��م‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێك له‌زانایانی‬ ‫ئاینی رێگای (خواناسی) به‌هۆی‬ ‫خودناسییه‌و‌ه ده‌زانن‪ ،‬مرۆڤ تاخۆی‬ ‫نه‌ناسێت ناتوانێت به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‬ ‫بناسێت‪ ،‬ناسنامه‌ی ‌ه پێمان ده‌ڵێت‬ ‫ك ‌ه كێین‌و چین؟ به‌هۆی ناسین‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌شێك یان شوێنێكه‌وه‌‬ ‫مرۆڤ به‌نیاز‌ه سروشتییه‌كانی خۆی‬ ‫ده‌گات‌و ئاشناده‌بێت‪ ،‬ئه‌م خواسته‌ش‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ڕیشه‌یه‌كی خودی یاخود‬ ‫غه‌ریزه‌یه‌كی تایبه‌تی هه‌ی ‌ه له‌مرۆڤدا‪،‬‬ ‫تێڕامان له‌سه‌ر ئه‌م نیازه‌ش ده‌بێته‌‬ ‫هۆی هۆشیاری تاكه‌كه‌سی له‌كه‌سێتی‬ ‫مرۆڤدا‪ ،‬ئه‌م ئاگا له‌خۆبوونه‌ش یان‬ ‫خودناسییه‌ش كاتێك الیه‌نی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫له‌خۆده‌گرێت كه‌بگوازرێته‌وه‌و ئاشنا‬ ‫بێت به‌ناسنامه‌ی میلله‌تانی تره‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك ل �ه‌زان��ای��ان��ی كالسیكی‬

‫زانستی سیاسی‌و زانستی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ج��وگ��راف��ی چ �ه‌م��ك��ی ن��اس��ن��ام �ه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یییان ب����ه‌زه‌روره‌ت زانیوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بینین له‌جوگرافیادا (خاكی هاوبه‌ش)‬ ‫و له‌مێژووشدا (مێژووی هاوبه‌ش)‬ ‫له‌م نێوه‌نده‌دا به‌بنه‌مایه‌ك ناسراون‪،‬‬ ‫له‌زانستی سیاسیشدا (سیاسه‌تی‬ ‫هاوبه‌ش)ی نه‌ته‌وه‌یی له‌كۆمه‌ڵگای‬ ‫م�ه‌ده‌ن��ی��دا ك��اری��گ�ه‌ری جێده‌هێڵن‪،‬‬ ‫له‌سۆسیۆلۆژیاشدا (زمانی هاوبه‌ش)‌و‬ ‫(ئاداب‌و ئاین)ی هاوبه‌ش به‌توخمێكی‬ ‫س �ه‌ره‌ك��ی ده‌ژم��ێ��ردرێ��ن‪ ،‬بێگومان‬ ‫ناسنام ‌ه ئاوێته‌یه‌ك ‌ه له‌هه‌موو ئه‌م‬ ‫توخمانه‌ی كه‌باسمان كردن له‌كه‌ناری‬ ‫توخمه‌كانی تری به‌نمون ‌ه رۆشنبیری‬ ‫وه‌ك‪ :‬هونه‌رو ئاین ‌ه هاوبه‌شه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها چه‌مكی مۆدێرنیزمیش به‌مانا‬ ‫گشتییه‌كه‌ی توخم‌و به‌شێكی تره‌و‬ ‫شایه‌نی سه‌رنجدان‌و خوێندنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫زۆر‌ه له‌سه‌ری‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌ك پارچه‌بوونی دیوی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی یاخود رواڵه‌تی ناسنامه‌‬ ‫چه‌ند پایه‌یه‌كی دروست‌و رێكی هه‌یه‌‬ ‫وه‌ك‪ :‬یه‌كبوون ل �ه‌زۆری��داو زۆری��ش‬ ‫له‌یه‌كبووندا‪ ،‬مۆدێرنیزمیش زامنی‬ ‫كۆششێكی پێویست ‌ه بۆ به‌كۆتاهێنانی‬ ‫ناسنامه‌‪ ،‬به‌كارهێنانی چه‌مكی نوێ‬ ‫بۆ ناسنام ‌ه تایبه‌تمه‌ندییه‌كی تری‬ ‫پڕبایه‌خه‌و (گۆڕانكاری‌و به‌رده‌وامی)‬ ‫ده‌هێنێته‌كایه‌وه‌‪ ،‬مرۆڤی ناكامڵ‌و‬ ‫پێنه‌گه‌یشتوو له‌ڕێگای كامڵدۆستی‌و‬ ‫كامڵخوازییه‌و‌ه به‌هێزده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌شی‬ ‫په‌یوه‌ندی هه‌بێت به‌مرۆڤه‌و‌ه ئه‌وا‬ ‫ناكامڵه‌و نیازمه‌ندی پێگه‌یشتنه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌م خواسته‌ش ‌ه چه‌مك‌و ن��اوه‌ڕۆك‌و‬ ‫واتای ناسنام ‌ه نوێتر ده‌كاته‌و‌ه وه‌كو‬ ‫هه‌موو دیارده‌یه‌كی تری مرۆیی‪.‬‬ ‫بێگومان ن��اس��ن��ام�ه‌ی گه‌لێك‬ ‫به‌پله‌ی یه‌كه‌م بابه‌تێك ‌ه له‌بواری‬ ‫(جیۆیۆلۆتیك)داو له‌پێناو په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ستنی له‌گه‌ڵ چۆنیه‌تی دروستبوون‌و‬ ‫كۆتاییهێنانی میلله‌تدا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫كاتێك واڵتێك زیندووه‌و سه‌ربه‌خۆیه‌‬

‫ئ���ه‌وا ب�ه‌پ��ل�ه‌ی ی �ه‌ك �ه‌م كه‌سایه‌تی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی سه‌ربه‌خۆو به‌هێزه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫س�ه‌رب�ه‌خ��ۆب��وون��ی واڵت به‌ستراوه‌‬ ‫به‌سه‌ربه‌خۆبوونی گه‌له‌وه‌‪ ،‬كه‌سێتی‌و‬ ‫ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی هه‌موو گه‌لێكیش‬ ‫كاتێك بوونی خ��ۆی ده‌سه‌لمێنێت‬ ‫كه‌چه‌مك‌و الیه‌نی كلتوری‌و فه‌رهه‌نگی‌و‬ ‫رۆح��ی تایبه‌تمه‌ندی ئه‌و گه‌ل ‌ه بن‪،‬‬ ‫ل��ێ��ره‌ش�ه‌و‌ه ناسنامه‌ی ئ �ه‌و گه‌له‌و‬ ‫خاك ‌ه روون‌و ن��اس��راوه‌‪ ،‬كلتوریش‬ ‫بریتیی ‌ه ل �ه‌‪ :‬ئاین‪ ،‬زم��ان‪ ،‬مێژوو‪،‬‬ ‫هونه‌ر‪ ،‬ئ��ه‌ده‌ب‪ ،‬ئ��اداب‌و رێوڕه‌سم‌و‬ ‫ئاینی گه‌لیش له‌دامێنی ئه‌م چه‌مك‌و‬ ‫الیه‌نان ‌ه دای�ه‌و ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫له‌دایكده‌بێت كه‌به‌درێژایی س�ه‌ده‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌كان دروستده‌بێت‌و بووه‌و‬ ‫پاشان جێگیرو راوه‌ستاو بووه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫نه‌مر ده‌بێت‌و ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬پڕۆفیسۆر‬ ‫(ژان گاتمن) زانای به‌رجه‌سته‌ی بواری‬ ‫جیۆپۆلۆتیك‌و خاوه‌نی تیۆری نوێ‬ ‫له‌م ب��واره‌دا ده‌ڵ��ی‪ :‬خۆجیاكردنه‌وه‌‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر خ��ۆب��ه‌ره‌و پێشبردن‬ ‫له‌ژیانی تاكه‌كه‌سی هه‌موو كه‌سێكدا‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی هه‌موو مرۆڤێكه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫پێیوای ‌ه مرۆڤ پێش دڵنیابوونه‌وه‌ی‬ ‫له‌نیاز‌ه شاراوه‌كانی ناخی پێویستی‬ ‫به‌بوونی ناسنامه‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆ هه‌یه‌‬ ‫تا له‌گه‌ڵ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی جیاببێته‌وه‌و‬ ‫كیانێكی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌بێت‪.‬‬ ‫زان��ای��ان��ی ب����واری فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫س��ی��اس � ‌هت‌و ج��وگ��راف��ی��ای سیاسی‬ ‫رێككه‌وتوون له‌سه‌ر ئ�ه‌وه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫ناوچه‌یه‌ك بۆ دروستكردن‌و بونیادنان‌و‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ناسنامه‌ی تایبه‌تی‬ ‫خۆی پێویستی به‌هۆكارو زه‌مینه‌یه‌كی‬ ‫ه��اوب �ه‌ش��ی ف�ه‌ره�ه‌ن��گ�ی‌و سیاسی‌و‬ ‫زمان هه‌یه‌‪ ،‬له‌م نێوه‌نده‌دا ده‌توانین‬ ‫بیرمه‌ندی ناسراو (ئ �ه‌دوارد سه‌عید)‬ ‫به‌نمون ‌ه بهێنینه‌وه‌‪ ،‬بۆ دروستكردنی‬ ‫ناسنامه‌ی كه‌سێتی پێویست ‌ه مرۆڤ‬ ‫خۆی بخات ‌ه ئاستی به‌رامبه‌ره‌كه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌رچ��اوه‌‪ :‬گۆڤاری (اطالعات‬ ‫سیاسی‪ -‬اقتصادی) ژمار‌ه (‪)223-222‬‬

‫ی‬ ‫ی ناخ ‌‬ ‫مرۆڤ پێش دڵنیابوونه‌وه‌ی‌ له‌نیاز ‌ه شاراوه‌كان ‌‬ ‫ه تا‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ هه‌ی ‌‬ ‫ی به‌بوونی‌ ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێویست ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫هی‌ جیاببێته‌وه‌و كیانێك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رامبه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی هه‌بێت‬ ‫به‌خۆ ‌‬

‫ژمار‌ه (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫بـیـروڕا‬

‫‪20‬‬

‫هه‌موو هه‌ناسه‌یه‌ك بۆ سه‌پاندنی ئایین له‌به‌های ئایین كه‌مده‌كاته‌وه‌‬

‫ئـــــه‌بـــــوبـــه‌كـــــر عــه‌لـــــی بــــــۆ ده‌ســــتــــــوور‬ ‫سازكردنی‪ :‬نه‌جمه‌دین حه‌م ‌ه عه‌لی‬ ‫به‌شی یه‌كه‌م‬

‫به‌رمه‌بنای ئه‌و ئیشكالیه‌ته‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌نێوان هه‌ریه‌ك له‌چه‌مكی ئایین‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و سیاسه‌ت‌و سیكۆالریزمدا‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌و گفتوگۆو دیالۆگانه‌ی‬ ‫كه‌ به‌رده‌وام له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌تان ‌ه‬ ‫ده‌خرێنه‌روو‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫ئایا ئه‌م چه‌مكانه‌ له‌چ پانتاییه‌كدا‬ ‫ده‌توانرێ‌ راڤه‌یه‌كی ته‌ندروستیان‬ ‫بۆبكرێت‌و له‌كوێدا ده‌توانن خۆیان‬ ‫مانیفێست بكه‌ن‪ ،‬له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ئه‌و دۆسیه‌یه‌ی كه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫ته‌رخانمان كردوه‌ رۆژنامه‌ی‬ ‫ده‌ستوور گفتوگۆیه‌كی له‌گه‌ڵ‌ به‌رێز‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی نووسه‌رو رووناكبیرو‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردستان‬ ‫سازدا‪.‬‬ ‫‪...............................‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئایین وه‌ك چه‌مكێكی‬ ‫م�����وق�����ه‌ده‌س‌و ب���ااڵت���ر ل����ه‌وه‌ی‬ ‫ك �ه‌ب��ی��رك��ردن �ه‌وه‌ی ئێمه‌ بتوانێت‬ ‫فۆرمێكی گشتگیری پ �ێ‌ ب��دات‌و‬ ‫بتوانێت ره‌هایانه‌ ته‌فسیره‌كانی خۆی‬ ‫ێ‬ ‫به‌سه‌ردا بسه‌پێنێت‪ ،‬ئایا ده‌كر ‌‬ ‫ئایین كه‌لێره‌دا مه‌به‌ست له‌ئایینی‬ ‫ئیسالمه‌ له‌چوارچێوه‌ی حیزبێكی‬ ‫سیاسیدا خۆی مانیفێست بكات؟‬ ‫حیزبی ئیسالمی بۆ؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‪ :‬نه‌خێر ئایین‬ ‫له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌ له‌چوارچێوه‌ی حیزب‬ ‫یاخود هه‌ر دام��ه‌زراوه‌و ئۆرگانێكی‬ ‫تردا خۆی قه‌تیس‌و مانیفێست بكات‪،‬‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنێكی له‌و جۆره‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫(ئاین) ناته‌ندروست‌و نامه‌نهه‌جیشه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ رۆح‌و‬ ‫په‌یامی ئاین‌و ئه‌ركه‌كانیشی له‌بوون‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دا ناكۆكه‌‪ ،‬ئه‌م وێناكردنه‌ش‬ ‫ده‌كرێت به‌ناوی ئاین پارێزییه‌وه‌ الی‬ ‫هه‌ندی گ��روپ‌و ده‌سته‌ی توندڕه‌وو‬ ‫پ�ه‌رگ��ی��ری ئاینی ئه‌نجامبدرێت‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن پیاوانی ئاینی مه‌سیحی‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ده‌ك��ان��ی ن��اوه‌ڕاس��ت��دا ئاینی‬ ‫م �ه‌س��ی��ح��ی��ان ب����ه‌و ده‌رده‌ب�������ردو‬ ‫له‌كه‌نیسه‌دا ك �ه‌ دام���ه‌زراوه‌ی���ه‌ك‬ ‫بوو‪ ،‬چڕیان ك��رده‌وه‌و مانیفێستیان‬ ‫كرد كه‌ هه‌موو ده‌زانین ئه‌و دۆخ ‌ه‬ ‫چه‌ند به‌قورسی به‌سه‌ر خۆرئاواو‬ ‫ئاینی مه‌سیحی‌و هه‌ستی ئاینداریدا‬ ‫شكایه‌وه‌و چ ئازارو ژوارێكی رۆحی‌و‬ ‫مادی لی كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌دن��ی��ای ئیسالمیشدا ئ�ه‌م‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ الی هه‌ندی گروپی‬ ‫ته‌كفیری به‌دی كراوه‌و به‌دی ده‌كرێت‬ ‫كه‌ ته‌ماهی‌و تیكه‌اڵوبوون له‌نێوان‬ ‫خۆیان‌و ئایندا دروستده‌كه‌ن‪ ،‬یاخود‬ ‫خۆیان به‌و جۆره‌و به‌تاكه‌ نوێنه‌ری‬ ‫پاكیزه‌ی ئاین نمایشده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫دی���اره‌ ل��ێ��ره‌ش ئ �ه‌م تێكه‌ڵكردن‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنه‌ ناته‌ندروست‌و دژی‬ ‫ئیسالمه‌و ئازاری جه‌سته‌ی چه‌ندین‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئ��ی��س�لام��ی��داوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫هه‌رچی په‌یوه‌سته‌ به‌باسی حیزبی‬ ‫ئیسالمییه‌وه‌ ئ �ه‌وا ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ئاستێكی تردا قسه‌بكه‌ین‪ ،‬وشه‌ی‬

‫ئه‌بوبه‌کر عه‌لی‬

‫(حیزب)یش كه‌ لێره‌دا خستمه‌ نێوان‬ ‫دووك��ه‌وان��ه‌وه‌ مه‌به‌ستمه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫(حیزب) وه‌ك چه‌مك‌و رێكخراوێكی‬ ‫سیاسی مۆدێرن ئاماژه‌ به‌دۆخێكی‬ ‫پ��ێ��ش��ك �ه‌وت��ووی خۆڕێكخستنی‬ ‫سیاسی ده‌ك��ات‪ ،‬حاڵه‌ت‌و ته‌وژمی‬ ‫ئیسالمی له‌هه‌ر شوێنی به‌مانای وش ‌ه‬ ‫گه‌یشتبێته‌ ئاستی پێكهێنانی حیزبی‬ ‫سیاسی‌و تێپه‌ڕاندنی (جه‌ماعه‌ت)‬ ‫ب���ه‌ه���ه‌م���وو س������روت‌و پ���ێ���وه‌رو‬ ‫ئه‌خالقیات‌و پ���ه‌روه‌رده‌و شێوازی‬ ‫ئاراسته‌كردنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنیاتنانی تێڕوانینێكی نوی بۆ رۆڵی‬ ‫رێكخراوای سیاسی‌و په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫ئاین‌و سیاسه‌ت‌و ئامانجه‌كانی وه‌ك‬ ‫چاالكی‌و كارێكی مه‌ده‌نی هاوچه‌رخ‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬بۆیه‌ كه‌ باسی حیزبی‬ ‫ئیسالمی ده‌كرێت نابی مه‌سه‌له‌ك ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵ به‌هه‌ندی پرسی تر بكرێت‬ ‫كه‌ ل �ه‌ڕووی واقیعی‌و مه‌نهه‌جیه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌وه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫تر‪ ،‬بوونی حیزبی ئیسالمی له‌ژیانی‬ ‫سیاسی كۆمه‌ڵگایه‌كدا راسته‌وخۆو‬ ‫خۆبه‌خۆ ئاماژه‌ نییه‌ به‌الفلێدانی‬ ‫مانیفێستكردنی ئایین له‌حیزب‌و‬ ‫تێكه‌اڵوكردنی ئاین‌و حیزب گه‌رچی‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ن��دی ش���وێ���ن‌و حیزبیشدا‬ ‫هه‌ستێكی له‌و جۆره‌ به‌دی بكرێت‌و‬ ‫هێشتا بكرێت‌و پاشماوه‌ی مابێت‪.‬‬ ‫حیزبی ئیسالمی ب��ۆ؟ یاخود‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی لێ بخوێندرێته‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫حیزبه‌ بۆ ئه‌ركی ئاین روون به‌دی‬ ‫هاتووه‌و ده‌بێت داوای نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫فه‌رمی ئاین بكات‌و پاساویشی هه‌ر‬ ‫له‌مه‌دایه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا مه‌سه‌له‌كه‌ مه‌رج‬ ‫نییه‌ ب �ه‌م شێوه‌یه‌ بێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫راسته‌ له‌ڕابردوو ئێستاشدا هه‌ندی‬ ‫گروپ‌و كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌و رووه‌و‌ه‬ ‫دووچاری هه‌ڵه‌و به‌ڵكو هه‌ندی جار‬ ‫تاوانیش بوون‪ ،‬ده‌رهه‌ق به‌ئیسالم‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگاش‪ ،‬خۆیان وه‌ك نوێنه‌ری‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ ئیسالمیه‌ خستۆته‌ڕوو‬ ‫ك �ه‌ ل �ه‌ن��اوم��ێ��ژوودا به‌(ئوممه‌ت)‬ ‫گوزارشتی لێده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌پاڵ‬ ‫ئه‌وه‌دا نمونه‌ی تر هه‌یه‌ به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌م سااڵنه‌ی دواییدا كه‌ به‌جۆرێكی‬

‫هه‌موو هه‌وڵدانی بۆ (إستغالل)كردنی (ئایین)‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌ر ده‌ســــه‌اڵت‌و هێزو گروپێكـــه‌و ‌ه بێت‪،‬‬ ‫عه‌لمــــانی یاخود ئیسالمی‪ ،‬خیانـــه‌ته‌ به‌ئایین‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگاش‬

‫ت��ر ده‌ڕوان��ێ��ت�ه‌ مه‌سه‌له‌كه‌و ماناو‬ ‫ناوه‌ڕۆكێكی نوی به‌ئیسالمی بوونی‬ ‫خۆی ده‌دات‪ ،‬ئیسالم وه‌ك سه‌رچاوه‌ی‬ ‫به‌ها لێوه‌رگرتن‌و وزه‌ لی وه‌رگرتن‬ ‫سه‌یرده‌كات‪ ،‬واته‌ له‌كاتێكدا ئیسالم‬ ‫جه‌خت ده‌كاته‌وه‌ له‌سه‌ر به‌هاكانی‬ ‫(دادپه‌روه‌ری‪ ،‬سته‌م دژی‪ ،‬برایه‌تی‪،‬‬ ‫كه‌رامه‌تپارێزی‪ ،‬ه��ه‌ژارپ��ه‌روه‌ری‪،‬‬ ‫لێبورده‌یی)‌و چه‌ندین به‌های تر‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وی��ش ل �ه‌ب �ه‌رن��ام �ه‌و پ��ڕۆگ��رام��ی‬ ‫خۆیدا جه‌ختیان له‌سه‌ر ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫له‌ڕوانگه‌ی ئه‌وانه‌وه‌ ستراتیژه‌كانی‬ ‫داده‌ڕێ��ژێ�ت‌و ئه‌ندامانی پ �ه‌روه‌رده‌و‬ ‫گۆشده‌كات‪ ،‬له‌والوه‌ له‌سۆنگه‌ی ئه‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌ ئه‌رێنیه‌ له‌گه‌ڵ ئیسالمدا وه‌ك‬ ‫به‌شێكی گرنگ له‌شوناسی كۆمه‌ڵگا‪،‬‬ ‫ده‌خوازێت سیاسه‌ته‌كانی به‌جۆرێك‬ ‫ئاراسته‌ بكات كه‌ هه‌ماهه‌نگ بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ بیركردنه‌وه‌و ئاراسته‌ی گشتی‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬به‌مانایه‌كی تر نه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیسالم ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ‌ (فیكری‬ ‫ئیسالمی) رووبه‌ڕوو نابێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌وڵده‌دا ره‌هه‌نده‌ موسڵمانێتییه‌كه‌ی‬ ‫ك��ه‌س��ێ��ت��ی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی ب��ك��ات‬ ‫ب�ه‌س�ه‌رچ��اوه‌ی�ه‌ك��ی ت��ری س��ازدان��ی‬ ‫وزه‌و ت��وان��اك��ان‌و وه‌گه‌ڕخستنیان‬ ‫له‌پێناو به‌دیهێنانی خواسته‌كانی‬ ‫گ���ه‌ش���ه‌پ���ێ���دان‌و ن���وێ���ب���وون���ه‌وه‌و‬ ‫دیموكراسی‌و دامه‌زراندنی پایه‌كانی‬ ‫ح��وك��م��ڕان��ی��ی �ه‌ك��ی پێگه‌یشتوو‬ ‫دادپه‌روه‌ر‪ ،‬لێره‌شه‌وه‌ حیزبی ئیسالمی‬ ‫به‌مانا ه��اوچ��ه‌رخ‌و مه‌ده‌نیه‌كه‌ی‬ ‫ده‌بێته‌ وه‌اڵمده‌ره‌وه‌یه‌كی سروشتی‬ ‫واقیعی كۆمه‌ڵگاو ئاراسته‌كانی رای‬ ‫گشتی‌و هه‌ندی جاریش پێداویستی‬ ‫تێپه‌ڕاندنی هه‌ندی دوالیزم‌و فۆرمی‬ ‫چه‌قبه‌ستوو‪ ،‬گێرانه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫ب��ۆ س���ه‌ر ره‌وت����ی گ �ه‌ش �ه‌ك��ردن��ی‬ ‫سروشتی خۆی‪ ،‬ئه‌م ئه‌ركه‌ش روون ‌ه‬ ‫ل �ه‌م س �ه‌رده‌م �ه‌دا به‌حیزبه‌ لیبراڵ‬ ‫ئیسالمییه‌كان دێته‌دی‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ پرسیاركردن ده‌رباره‌ی‬ ‫ره‌وایه‌تی حیزبی ئیسالمی ده‌بێت‬ ‫له‌ئاستی باسی ره‌وایه‌تی بوونه‌و ‌ه‬ ‫بگوازرێته‌وه‌ بۆ ئاستی پاساوی‬ ‫بوون‌و ئه‌ركه‌كانی له‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫هاوچه‌رخدا‪ ،‬پێشموایه‌ ئێستا چه‌ندین‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئیسالمی‌و رێكخراوی‬ ‫ئیسالمیش به‌دۆخێكی راگ��وزه‌ری‬ ‫تێكه‌ڵ به‌جۆری له‌نیگه‌رانی‌و ئومێددا‬ ‫تێپه‌ڕده‌بن‌و له‌قۆناغی داه��ات��وودا‬ ‫شایه‌تی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی هه‌ندی‬ ‫قاڵب‌و چوارچێوه‌و گوتار ده‌بین‌و‬ ‫نه‌وه‌یه‌كی نوێی پارته‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫ل��ه‌دای��ك ده‌ب���ن‪ ،‬ل��ێ��ره‌ش��دا نابێت‬ ‫ن���اوو ئ��اوه‌ڵ��ن��او زی���اد له‌پێویست‬ ‫بكرێته‌ گرفت‪ ،‬چونكه‌ بوونی ناو‬ ‫زۆرگرنگ نییه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ند من خۆم‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ لێكردنه‌وه‌ی ن��او‪ ،‬یاخود‬ ‫ئاوه‌ڵناوو پاشگری (ئیسالمی)دام‬ ‫به‌حیزبه‌كانه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی سیمایه‌كی‬ ‫نیشتمانی ف��راوان��ت��ر ل �ه‌خ��ۆی��ان‬ ‫نیشانده‌ن‌و هه‌ندی له‌و هه‌ستیاری‌و‬ ‫وێنه‌ (نمگ)ییه‌ش كاڵبێته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ناوه‌ دروستیكردووه‌‪ ،‬دیاره‌ ده‌بێت‬ ‫ناوه‌ڕۆكیش النیكه‌م له‌هه‌ندی ئاستدا‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی ئه‌و ئاڵوگۆڕه‌ بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چۆنێك بێت ده‌بێت ڕووه‌ یاسایی‌و‬ ‫مافییه‌كه‌ی ئ��ه‌و پرسیاره‌شمان‬ ‫له‌بیرنه‌چێت‪ ،‬واته‌ حیزبی ئیسالمی‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵكانێك له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگادا ه �ه‌ن كه‌ هه‌ندی جار‬ ‫جه‌ماوه‌رێكی گ�ه‌وره‌ش پێكده‌هێنن‬ ‫به‌و جۆره‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌و ده‌خوازن‬ ‫به‌و جۆره‌ له‌رووی سیاسییه‌وه‌ خۆیان‬ ‫رێكخه‌ن كه‌ ئه‌وه‌ش ده‌بێت مافێكی‬ ‫ده‌سته‌به‌ركراوی ده‌ستووری خۆیان‬

‫بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا روونه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌كفیرو په‌نا بردنه‌ به‌ر توندوتیژی‌و‬ ‫(استغالل)كردنی رۆشن‌و بێپه‌رده‌ی‬ ‫ئاین قه‌ده‌غه‌بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان ‌ه‬ ‫به‌شێ‌ نین له‌و ئازادیانه‌ی ده‌ستوورو‬ ‫یاساكان له‌كۆمه‌ڵگا ئ��ازاده‌ك��ان��دا‬ ‫دابینیان ده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئیسالم ئاینی زۆرینه‌ی‬ ‫دانیشتوانی كوردستانه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بینی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ئیسالمییه‌كان‬ ‫رێژه‌یه‌كی كه‌م له‌ده‌نگی هاوواڵتیان‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنن‪ ،‬پێتوانیه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫گوتاری سیاسی ئیسالمی شكستی‬ ‫هێناوه‌ له‌وه‌دا كه‌بتوانێت خۆی وه‌ك‬ ‫نوێنه‌ری ئاین پیشانبدات؟‬ ‫ئ���ه‌ب���وب���ه‌ك���ر ع���ه‌ل���ی‪ :‬ئ���ه‌و ‌ه‬ ‫ئاساییه‌ كه‌ ئیسالمییه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیسالمیبوونیاندا نه‌توانن رێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆرت��ر له‌حیزبه‌كانی تر له‌ده‌نگی‬ ‫هاوواڵتیان به‌ده‌ستبهێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌مووی به‌وه‌ لێك نادرێته‌وه‌ بوترێت‬ ‫ئیسالمییه‌كان یاخود گوتاری ئیسالمی‬ ‫شكستی هێناوه‌‪ ،‬راسته‌ به‌شێكی‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌گرفته‌ ناوخۆییه‌كانی‬ ‫ئ��ه‌م گ��وت��اره‌وه‌ ك �ه‌ ت��اك��و ئێستا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ رێژه‌یه‌كی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫به‌رباڵو ل �ه‌ڕووی سیاسییه‌وه‌ باوه‌ڕ‬ ‫پێبكات‪ ،‬ل �ه‌م رووه‌ش���ه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫ره‌خ��ن��ه‌ ل��ه‌خ��ۆی ب��گ��رێ �ت‌و گ��وێ‬ ‫له‌ڕه‌خنه‌ی به‌رامبه‌ره‌كانیش بگرێت‌و‬ ‫خۆی نوێ بكاته‌وه‌و ئامرازو فۆرم‌و‬

‫من خۆم له‌گه‌ڵ‬ ‫لێكردنه‌وه‌ی ناو‪ ،‬یاخود‬ ‫ئاوه‌ڵناوو پاشگری‬ ‫(ئیسالمی)دام‬ ‫به‌حیزبه‌كانه‌وه‌‬ ‫ن���اوه‌ڕۆك���ی خ���ۆی ش���ان به‌شانی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان ده‌ستكاری بكات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌شێكی تری په‌یوه‌ست بوو ‌ه‬ ‫ب�ه‌وه‌ی ئ�ه‌وان ل �ه‌ڕووی مێژووییه‌و ‌ه‬ ‫دره‌نگ له‌سه‌ر گۆڕه‌پانه‌كه‌ له‌فۆرمی‬ ‫رێكخراوی سیاسی كوردستانیدا‬ ‫ده‌رك��ه‌وت��وون كه‌ ده‌ریشكه‌وتوون‬ ‫له‌گه‌ڵ دۆخێكی دژواری سیاسی‌و‬ ‫ئه‌منی‌و ئابووری رووبه‌ڕووبوونه‌و ‌ه‬ ‫كه‌ پانتایی ك��ارو جوڵه‌و (خیار)‬ ‫ه‌ك��ان��ی��ان��ی س���ن���وردارك���ردووه‌‪ ،‬تا‬ ‫راده‌یه‌ك له‌ڕێی ده‌سه‌اڵته‌وه‌ هه‌وڵی‬ ‫له‌قاڵبدرانیان دراوه‌و ده‌سه‌اڵت‌و پار ‌ه‬ ‫بۆ به‌حیزبیكردنی به‌شێكی گه‌وره‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگا به‌قازانجی حیزبه‌كانی تر‬ ‫س��ودی لێوه‌رگیراوه‌و ده‌زگاكانی‬ ‫حكومه‌ت وه‌ك ئامرازی راكێشانی‬ ‫ئ �ه‌ن��دام ب��ۆ ح��ی��زب به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫نایاسایی ب�ه‌ك��اره��ێ��ن��راون‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫لێره‌دا پێویسته‌ بوترێت كه‌ كۆتایی‬ ‫پ��رس��ی��اره‌ك �ه‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ ن��اوه‌ڕۆك��ی‬ ‫پرسیاری پێشوو جۆرێ له‌دژواری‌و‬ ‫ناكۆكی له‌گه‌ڵ خۆیدا هه‌ڵگرتووه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ لێره‌ خۆ به‌نوێنه‌ری ئیسالم‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مدان‌و توانای خۆنیشاندان به‌و‬ ‫جۆره‌‪ ،‬كراوه‌ به‌مه‌رجی گه‌شه‌كردنی‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬ئ��ه‌گ��ه‌ر حیزب ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كان له‌كوردستاندا له‌بیری‬ ‫ئه‌وه‌دا بوون خۆیان وه‌ك نوێنه‌ری‬ ‫(ئاین) نیشانبده‌ن‪ ،‬به‌و ئه‌ندازه‌ی‬ ‫ب��ه‌و ج���ۆره‌ ب��ووب �ن‌و س�ه‌رك�ه‌وت��وو‬ ‫نه‌بووبن كارێكی باشه‌ بۆ خۆیان‌و‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگاش‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان ده‌بێت‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی ئاراسته‌یه‌كی سیاسی‬ ‫ئیسالمی له‌ناو سیاسه‌تی كوردی‌و‬

‫نوێنه‌رایه‌تی به‌شی له‌كۆمه‌ڵگا بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئاساییشه‌ له‌و نێوه‌نده‌دا نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫فۆرمێكی تری كاری سیاسی بكه‌ن‬ ‫له‌هه‌رێمدا ك�ه‌ پێیوابێت ده‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان ئیسالم‌و سیاسه‌ت‬ ‫له‌كوردستان چاوی پێبخشێنرێته‌وه‌و‬ ‫حسابێكی زیاتر بۆ شوناسی ئاینی‬ ‫كۆمه‌ڵگاو ده‌ركه‌وته‌كانی بكرێت‌و‬ ‫ئیسالم رۆڵێكی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫باشتر به‌ڕه‌چاوكردنی پێویستییه‌كانی‬ ‫بنیاتنانی حوكمڕانییه‌كی دیموكراسی‬ ‫ب��گ��ێ��ڕێ‌و تێگه‌یشتنێكی ت��ر بۆ‬ ‫ێ‬ ‫عه‌لمانیه‌ت بنیاتبنرێت‪ ،‬هه‌ر چۆن ‌‬ ‫بێت ده‌بێت لێره‌دا ئیسالم‌و ته‌وژمی‬ ‫ئیسالمیش له‌یه‌كتری جیابكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌و مانایه‌ی ته‌وژمی ئیسالمی وه‌ك‬ ‫ته‌وژمێكی سیاسی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌كرێت میمبه‌رو سه‌كۆو بڵندگۆو‬ ‫نوێنه‌رو قسه‌كه‌ری خۆی هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم (ئاین) به‌تایبه‌تیش له‌ڕووی‬ ‫فه‌رمییه‌وه‌ نابێت نوێنه‌ری هه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ سروشتی ئایین‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫ئیسالم قبوڵی ئه‌وه‌ ناكات‌و به‌زیان بۆ‬ ‫سه‌ر ئاین‌و كۆمه‌ڵگاش ده‌شكێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌وڵدان بۆ به‌رجه‌سته‌كردنی‬ ‫به‌ها ئاینییه‌ بااڵكان له‌كاری سیاسیدا‪،‬‬ ‫كارێكی باشه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویستیشه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌وه‌ هه‌موو هه‌ناسه‌یه‌ك بۆ‬ ‫سه‌پاندنی (ئاین) له‌به‌های ئاین‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌و له‌قواڵییدا پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌ركی ئه‌وه‌ له‌ژیان‌و گه‌ردوندا‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئ �ه‌و واق��ی��ع�ه‌ی ك ‌ه‬ ‫ده‌بینرێت‌و ده‌بیسرێت ل��ه‌ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ن����اوه‌وه‌ی حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ئێستادا به‌و ئاراسته‌یه‌دا ده‌ڕوات ك ‌ه‬ ‫حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان ئایینیان كردو ‌ه‬ ‫به‌هۆكارێك بۆ گه‌یشتن به‌مه‌رام‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌ تایبه‌تییه‌كانی خۆیان‪،‬‬ ‫ئایا ئه‌م ئیشكالیه‌ته‌ واقیعه‌و هه‌یه‌؟‬ ‫ئایا لێره‌دا پیرۆزیه‌تی ئایین به‌ره‌و‬ ‫ناپیرۆزبوون ناڕوات؟ قسه‌ی تۆ له‌م‬ ‫باره‌یه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ئ��ه‌ب��وب��ه‌ك��ر ع���ه‌ل���ی‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫ل �ه‌م رووه‌وه‌ ده‌وت��رێ��ت هه‌ندێكی‬ ‫واق��ی��ع �ه‌و ل��ه‌ن��او ه��ه‌ن��دێ گ���روپ‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمیدا ده‌بینرێت‌و‬ ‫هه‌ندێكیشی پڕوپاگه‌نده‌ی سیاسی‌و‬ ‫جه‌نگی ده‌روون��ی��ی �ه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫به‌دناوكردنی ئیسالمییه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫(ئاین) هێنده‌ی له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫سیكۆالرو عه‌لمانییه‌كانی ناوچه‌كه‌و ‌ه‬ ‫(إس���ت���غ�ل�ال)ك���راوه‌و ب��ۆ م �ه‌رام��ی‬ ‫سیاسی‌و به‌مه‌به‌ستی به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ره‌وای �ه‌ت��ی بۆ رژێمی ب��اوو هه‌ندێ‬ ‫جاریش لێسه‌ندنه‌وه‌ی ره‌وای�ه‌ت��ی‬ ‫له‌ئیسالمییه‌كان به‌كارهاتووه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫ئه‌ندازه‌ له‌الیه‌ن ئیسالمییه‌كانه‌و ‌ه‬ ‫ن��ه‌ك��راوه‌‪ ،‬پێشموایه‌ مه‌سه‌له‌ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ئیسالمییه‌كانه‌وه‌ تا‬ ‫راده‌یه‌كی زۆر به‌هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتن ‌ه‬ ‫له‌ئاین‌و خراپ موماره‌سه‌كردنیه‌تی‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش له‌الیه‌ن گروپه‌ توندڕه‌وو‬ ‫توندوتیژه‌كان‌و ئه‌وانه‌ی بانگه‌شه‌ی‬ ‫پ��ی��اده‌ك��ردن��ی ش �ه‌ری��ع �ه‌ت ده‌ك��ه‌ن‬ ‫به‌وجۆره‌ی كه‌ خۆیان تێگه‌یشتوون‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌ڕێی هێزه‌وه‌ به‌سه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵگادا بیسه‌پێنن!! چونك ‌ه‬ ‫ئ�ه‌وه‌ن��ده‌ی ب��ه‌دوای ئه‌م مه‌سه‌له‌دا‬

‫چووین واده‌رده‌كه‌وێت كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫به‌نیازێكی خراپه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاین ناكه‌ن‌و خۆشیان به‌خزمه‌تكاری‬ ‫ده‌زانن! به‌اڵم دیاره‌ له‌م نێوه‌نده‌داو‬ ‫له‌گه‌ڵ دروستبوونی هه‌ندێ قه‌یرانی‬ ‫ناوخۆیی هه‌ندێ گروپی ئیسالمی‌و‬ ‫باڵه‌كانی ناوی‪ ،‬یاخود ل�ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خ��ۆی��دا له‌قۆناغێكی دوات����ردا بۆ‬ ‫هه‌ندێ هێز ج��ۆرێ له‌(إستغالل)‬ ‫دێته‌كایه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌نده‌ له‌وكاته‌شدا‬ ‫(إستغالل)ه‌كه‌ به‌شێكی هه‌ڵقواڵوی‬ ‫هه‌ندێ سه‌ره‌تای فكریی هه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ بڵێم هه‌موو هه‌وڵدانی بۆ‬ ‫(إستغالل)كردنی (ئاین) له‌الیه‌ن هه‌ر‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت‌و هێزو گروپێكه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫عه‌لمانی یاخود ئیسالمی‪ ،‬خیانه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ئاین‌و كۆمه‌ڵگاش‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ل��ێ��ك��دان �ه‌وه‌ی ه �ه‌م��وو باسكردنی‬ ‫ده‌رباره‌ی رۆڵی سیاسیانه‌ی ئیسالم‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگادا له‌و چوارچێوانه‌و به‌و‬ ‫فۆرمه‌ی له‌پرسیاره‌كانی پێشوتردا‬ ‫ب��اس��م��ان ك����ردو خ��س��ت��م��ان �ه‌ڕوو‪،‬‬ ‫به‌(إستغالل)كردنی ئاین‪ ،‬جۆرێكی‬ ‫تری خراپی (إستغالل)كردنی یاسایه‌و‬ ‫ئاماژه‌شه‌ به‌مۆدێلێكی عه‌لمانیه‌تی‬ ‫سنورداركردنی‬ ‫به‌ئایدۆلۆژیاكراوو‬ ‫تواناكانی كۆمه‌ڵگا بۆ گوازرشت‬ ‫دان��ه‌وه‌ی��ه‌ك��ی ئ���ازاد ل �ه‌ش��ون��اس‌و‬ ‫پێكهاته‌و ن��اخ‌و ئاراسته‌كانی ناو‬ ‫هه‌ناوی‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ك��ورت��ك��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫ئ��ای��ی��ن ل�ه‌ح��ی��زب��ێ��ك��ی س��ی��اس��ی��دا‬ ‫پێتوانیه‌ ئه‌وه‌نده‌ فۆرمێكی دنیایی‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬هیچ ئه‌وه‌نده‌ فۆرمێكی‬ ‫رۆح�����ی‌و ج����ه‌وه����ه‌ری‌و ئ �ه‌ق�ڵان��ی‬ ‫وه‌رناگرێت؟ ئایا ئه‌مه‌ الدان نیی ‌ه‬ ‫له‌پره‌نسیپه‌ گشتییه‌كانی ئایینی‬ ‫ئیسالم؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‪ :‬هه‌روه‌ك وتمان‬ ‫ئاین‌و به‌تایبه‌تیش ئیسالم رۆحی‬ ‫یاخی تره‌ له‌وه‌ی له‌چوارچێوه‌ی نه‌ك‬ ‫هه‌ر حیزبێكدا‪ ،‬به‌ڵكو دامه‌زراوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تردا قه‌تیس بدرێت‌و‬ ‫زیندانی بكرێت‪ ،‬هه‌ر هه‌وڵێكی له‌و‬ ‫جۆره‌ش پوچ‌و بێمانایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش‬ ‫ده‌رهه‌ق به‌ئیسالم كه‌ گیانێكی بزێوی‬ ‫هه‌یه‌و ئاینێكی خاكی‌و میللییه‌و‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ده‌زگاییبوون تاڕاده‌یه‌كی‬ ‫به‌رچاو یاخییه‌‪ ،‬له‌هه‌ر بڕگه‌یه‌كی‬ ‫مێژووشدا به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌و‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا كرابێت‪ ،‬ئازاری‬ ‫گیان‌و شكۆی دراوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگاش‬ ‫رۆژی ل��ه‌ڕۆژان ئه‌و الف�ه‌ی له‌كه‌س‬ ‫وه‌رن��ه‌گ��رت��ووه‌ ك �ه‌ ئیسالم ل��ه‌ودا‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ده‌بێت‌و ئ �ه‌وو ئیسالم‬ ‫یه‌ك شتن‪.‬‬ ‫خ�ه‌واری��ج�ه‌ك��ان ك�ه‌ له‌مێژوودا‬ ‫ئه‌م بۆن‌و به‌رامه‌یان لێدێت گه‌رچی‬ ‫زۆر رێكخراویش ن �ه‌ب��وون‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا كاره‌ساتێكی زۆریان‬ ‫به‌تایبه‌تیش ل��ه‌ڕووی سیاسییه‌و‌ه‬ ‫نایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌كورتی هه‌موو هه‌وڵێكی له‌و‬ ‫ج��ۆره‌ی له‌پرسیاره‌كه‌دا هاتووه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌الدان��ێ��ك��ی ت��رس��ن��اك له‌بنه‌ماو‬ ‫به‌هاكانی ئیسالم داده‌ن��رێ��ت‌و دژ‬ ‫به‌گه‌شانه‌وه‌ی پشكۆی ئیمان‌و رۆح‌و‬ ‫عیرفان‌و عه‌قاڵنیه‌تی ئیسالمیشه‌‪.‬‬

‫ئاین‌و به‌تایبه‌تیش ئیسالم رۆحی یاخی تر ‌ه‬ ‫له‌وه‌ی له‌چوارچێوه‌ی نه‌ك هه‌ر حیزبێكدا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو دامه‌زراوه‌یه‌كی زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تردا قه‌تیس بدرێت‌و‬ ‫زیندانی بكرێت‬

‫‪23‬‬

‫یسی هونهرو چێژو‬ ‫م‬ ‫ڵی تۆپی پێ کرد‬ ‫جادووی تێکه‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪www.destur.net‬‬

‫رۆژنامهی دهستووره‪،‬‬ ‫پاشکۆیهکی وهرزشیی تێلیگراف دهریدهکات‬ ‫کۆمپانیای سولى‬ ‫رۆژانی دووشهممه‬

‫ممه‪2010/3/22 ،‬‬ ‫ژماره ‪ ،23‬دووشه‬

‫ناپۆلی‬

‫جۆراوجۆر‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‪ ،‬رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫ی‬ ‫كـیـڤـن كۆسـتنه‌ر بۆ جـار ‌‬ ‫حــه‌وتـه‌م ده‌بـێتـه‌ بـاوك‬

‫ی ســێ‌ ســه‌عــاتــدا‬ ‫لـه‌مـاوه‌ ‌‬ ‫دووجــار ژنــی‌ هـێـنــا!‬ ‫ل �ه‌دادگ��ا سكااڵ ل���ه‌دژی‌ كوڕه‌كه‌‬ ‫تۆمارده‌كه‌ن ب �ه‌وه‌ی‌ ژنی‌ به‌سه‌ر‬ ‫كچه‌كه‌یان ه��ێ��ن��اوه‌‪ ،‬به‌بڕیاری‌‬ ‫دادگ���ا‌و به‌پێی‌ یاسای‌ سزادانی‌‬ ‫توركی‌ ژنی‌ دووه‌م به‌كوڕه‌كه‌ ته‌اڵق‬ ‫ده‌ده‌ن‌و ب��ه‌وج��ۆره‌ش ك��وڕه‌ك��ه‌‌و‬ ‫خ��ۆش �ه‌وی��س��ت �ه‌ك �ه‌ی‌ ب��ۆ یه‌كتر‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬

‫ی خــوله‌كێكدا ‪ 24‬كاتـــژمێر‬ ‫له‌ماو ‌ه ‌‬ ‫ڤـیـدیــۆ داده‌بـه‌زێـنـێــت‬ ‫س��ای��ت�ی‌ ی��وت��ی��وب�ی‌ ب�ه‌ن��اوب��ان��گ‬ ‫ب �ه‌ده‌وڵ �ه‌م��ـ��ـ��ـ��ـ �ه‌ن��دی‌ ل����ه‌ڕووی‌‬ ‫ڤ��ی��دی��ۆوه‌‪ ،‬ل���ه‌م���اوه‌ی‌ هــــه‌ر‬

‫خولــــــــــه‌كێكدا ‪ 24‬كاتژمێر‬ ‫گــــرتـــه‌ی‌ ڤــیـــــــــــدیـــۆیـــی‬ ‫داده‌به‌زێنێ‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌به‌رپرسانی‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫سایته‌كه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێ‌‬ ‫ك���ه‌ ب��ه‌ن��ی��ازن ئ���ه‌و‬

‫داب��ه‌زان��دن�� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاتژمێــــــری‌‬ ‫ڤیدیۆیانه‌ له‌‪ 24‬كاتژمـــــێره‌وه‌‬ ‫بكه‌ن ب�ه‌‪ ،36‬گوگڵ كه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫ی��وت��ی��وب �ه‌ ل �ه‌م��ان��گ �ی‌ ك��ان��وون �ی‌‬ ‫دووه‌می‌ ‪2009‬دا له‌خوله‌كێكدا ‪15‬‬ ‫سه‌عات‌و له‌مانگی‌ ئایاری‌ هه‌مان‬ ‫ساڵدا رێژه‌كه‌ی‌ بۆ ‪ 20‬سه‌عات‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫سایتی‌ گوگڵ له‌ساڵی‌ ‪2006‬دا‬ ‫یوتیوبی‌ ب���ه‌‪ 1,65‬ملیار دۆالر‬ ‫كڕیبوو‪.‬‬

‫هاونیشتمانی كردو لهپێشهنگی‬ ‫پارێزهی ئینتهرمیالنی‬ ‫واڵتهكهی هێشتییهوه‪.‬‬ ‫ناپۆلی ئیتاڵی بووه‬ ‫و خولی ناوخۆی‬ ‫یاریگای خۆی یاری‬ ‫یانهی رمیالنی هاونیشتمانی‬ ‫وهی‬ ‫یانهی ئینته‬ ‫خولی ناوخۆی ناپۆلی كه لهدهره كرد بهئهنجامی گۆڵێك‬ ‫پێشهنگی ریزبهندی‬ ‫بهرێگریكردن بهرامبهر میالن ده كسانبوو كه یاریزان‬ ‫له‬ ‫وه‪.‬‬ ‫یه‬ ‫واڵتهكهی هێشتیهمیالن لهو یاریهی كه لهگهڵ ئهو یانهیه ناپۆلیو ئینزاگیش‬ ‫كامیاگنارۆ گۆڵهكهی‬ ‫لهبردنهوهی یانهی‬ ‫ئهنجامیدا‪ ،‬یانهی‬ ‫كهی میالنی تۆماركرد‪.‬‬ ‫شهوی رابردوو بهرامبهری پێگهی یانهی گۆڵه‬ ‫ئیتاڵی پارێزگاری له‬ ‫ناپۆلی‬

‫‪2‬‬

‫پێشهنگی هێشتهوه‬ ‫بایرن میونخی له‬ ‫شالكه‬

‫چێڵسی‬ ‫یانهی‬ ‫بهلهدهستدانی‬ ‫ئینگلیزی‬ ‫گرنگ‪ ،‬پلهی‬ ‫دوو خاڵی‬ ‫ریزبهندی بۆ یانهی‬ ‫دووهمی‬ ‫هاونیشتمانی‬ ‫ئارسناڵی‬ ‫هێندهی تر‬ ‫جێهێشتو‬ ‫مانچستهریونایتدی‬ ‫یانهی‬ ‫له ری دووركهوتهوه‪.‬‬ ‫ركابه‬

‫‪2‬‬

‫تێری‬ ‫داخ‬ ‫دهکرێت‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 500‬دینار‬

‫بووه پارێزهری ئینتهر‬

‫گرتنی پێشهنگی‬ ‫لی‬ ‫یانهی شالكهی ئهڵمانی هه ستداو یانهی بایرن‬ ‫واڵتهكهی لهده‬ ‫خولی ناوخۆی‬ ‫هێشتهوه‪.‬‬ ‫میونخی ركابهری لهپێشهنگی كێبركێكانی ههفتهی‬ ‫شهوی رابردوو لهچوارچێوهی ئهڵمانیدا‪ ،‬یانهی‬ ‫خولی بۆندزلیگای‬ ‫می‬ ‫وهیهی كه بهرامبهر‬ ‫بیستو حهوته لهو رووبهڕووبونه‬ ‫شالكهی ئهو واڵته‬ ‫یتوانی سهركهوتن‬ ‫نه‬ ‫یانهی هامبۆرگ ئهنجامیدا گۆڵ یهكسان بوو‪.‬‬ ‫بهدهستبهێنێتو بهئهنجامی دوو ئهرینای هامبۆرگ‬ ‫یاریگای نۆردبانك‬ ‫یاریزانان كۆرانیو‬ ‫یاریهكه له‬ ‫الیهن‬ ‫بهڕێوهچوو‪ ،‬گۆڵهكانی شالكه له ی خاوهن یاریگاش‬ ‫گۆڵهكهی یانه‬ ‫راكیچ تۆماركرانو دوو پیترۆبیا تۆماریانكرد‪.‬‬ ‫یاریزانان نیستهڕۆیو‬ ‫بهكۆی ‪ 55‬خاڵ‬ ‫ش یانهی شالكه‬ ‫بهم ئهنجامه‬ ‫بایرن میونخی‬ ‫مایهوهو یانهی‬ ‫لهپلهی دووهمی‬ ‫پێشهنگی ریزبهندی‬ ‫كۆی ‪ 56‬خاڵ له‬ ‫ركابهریشی به‬ ‫خولهكه هێشتهوه‪.‬‬

‫میلیتۆ‬ ‫شاراپۆڤا‬ ‫چارهی‬ ‫ئیرهیی بالۆتێللی‬ ‫به سیرینا‬ ‫ناوێت‬ ‫دهبات‬

‫سهرههنگ‬ ‫رکابهریی‬ ‫ڤان دێر سار‬ ‫دهکات‬

‫‪7‬‬ ‫‪5 4‬‬ ‫‪3‬‬

‫ی جیابووه‌وه‌‬ ‫كه‌یت وینسڵت له‌هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬

‫ك���ی���ڤ���ن‬ ‫ی‬ ‫ك����ۆس����ت����ن����ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ستێره‌ی‌ به‌نابانگ‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫خه‌اڵتی‌ ئۆسكار بۆ ج��اری‌ حه‌وته‌م‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێته‌ ب��اوك‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بڕیاره‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ له‌مانگی‌ حوزه‌یراندا‬ ‫منداڵی‌ ببێت‪.‬‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كۆستنه‌ر ناوی‌ كریستین باومگارتنه‌ره‌‌و دیزاینی‌ جانتا‌و‬ ‫جلوبه‌رگ ده‌ك��ات‪ ،‬كۆستنه‌ر ته‌مه‌نی‌ ‪ 55‬ساڵه‌‌و ته‌نها له‌باومگارتنه‌ر دوو‬ ‫ی‬ ‫منداڵی‌ دیكه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كیڤن كۆستنه‌ر له‌ژنی‌ یه‌كه‌می‌ ‪ 3‬منداڵ‌و له‌په‌یوه‌ندی‌ دوا ‌‬ ‫ئه‌ویش كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ كه‌می‌ خایاند منداڵێكی‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫له‌واڵتی‌ توركیا كوڕێك له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س��ێ سه‌عاتدا دووج���ار ژن �ی‌ لێ‬ ‫ماره‌كرا‪ ،‬كچی‌ یه‌كه‌میانی‌ له‌ژێر‬ ‫ف��ش��اری‌ خ��ان �ه‌وه‌داك �ه‌ی��دا هێنا‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ كچی‌ دووه‌میشدا م��اوه‌ی‌‬ ‫ساڵێك په‌یوه‌ندی‌ خۆشه‌ویستی‌‬ ‫ه��ه‌ب��وو‪ ،‬ك��وڕه‌ك��ه‌ ك��ه‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 28‬س��اڵ �ه‌ س��ه‌ع��ات ‪2‬ی‌ دوای‌‬

‫رابردوو و ‪ 9‬گۆڵ‬ ‫وی‬ ‫بهتۆماركردنی هاتریك لهیاری شه اللیگای ئیسپانی‪،‬‬ ‫یانهكهی لهخولی‬ ‫لهچوار یاری رابردووی جیهانی سهرسامکرد‪.‬‬ ‫میسی ئهرجهنتینی‬ ‫ههردوو یانهی ریاڵ‬ ‫لیۆنێل‬ ‫وی رابردوو بهئهنجامدانی یاری نێوانخولی اللیگای ئیسپانی‬ ‫شه‬ ‫كێبركێكانی ههفتهی ‪27‬ی‬ ‫مهدریدی ركابهری‪.‬‬ ‫بهرشهلۆنه‬ ‫ریاڵ‬ ‫زهرهگۆزاو بهرشهلۆنه دووباره گهشتهوه بهیانهی گۆڵ بهرامبهر گۆڵێك‬ ‫ی‬ ‫كۆتاییهاتو یانهالرۆماریدای زهرهگۆزا ئهنجامدرا بهچوار رجهنتینی سێ گۆڵو‬ ‫ئه‬ ‫یاریهكه كه لهیاریگای كۆتاییهات كه لهالیهن لیۆنێل میسی یاندهوه یانهی ریاڵ‬ ‫گه‬ ‫لهبهرژهوهندی یانهی بهرشهلۆنه بهم سهركهوتنهش بهرشهلۆنه خۆی ریزبهندی خولهكه‬ ‫گۆڵ لهپلهی دووهمی‬ ‫گۆڵێك تۆماركران‪.‬‬ ‫ئیبراهیمۆڤیچ‬ ‫‪ 68‬خاڵو بهجیاوازی‬ ‫مهدریدی ركابهریو بهكۆی تریش بهم ئهنجامانه كۆتاییانهات‪ :‬ئۆساسۆنا ‪ 3×1‬رایسینگ‪،‬‬ ‫روهها ئهم یاریانهی‬ ‫تیكۆ مهدرید‪،‬‬ ‫هه‬ ‫رشهلۆنه ‪ 68‬خاڵ‪.‬‬ ‫مایهوه‪ 0×2 .‬ڤیاریاڵ‪ ،‬مایۆركا ‪ 1×4‬ئهتڵه درید ‪ 68‬خاڵ‪ .‬به‬ ‫ندی خولهكه‪ :‬ریاڵ مه‬ ‫مهلهگا‬ ‫ریزبه‬ ‫ڤالنسیا ‪ 0×2‬ئهلمیریا‪ .‬ریاڵ مایۆركا ‪ 46‬خاڵ‪.‬‬ ‫ڤالنسیا ‪ 50‬خاڵ‪.‬‬

‫چێڵسی‬ ‫پلهی دووهمی‬ ‫لهدهستدا‬

‫ن��ی��وه‌ڕۆ ب��ه‌ش��داری‌ ئاهه‌نگێكی‌‬ ‫ژن م��اره‌ك��ردن �ی‌ ك���ردووه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌واوبوونی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌ش رێگه‌ی‌‬ ‫گرتۆته‌ ب�ه‌ر بۆ هۆڵی‌ ئاهه‌نگی‌‬ ‫دووه‌م‌و ل �ه‌وێ‌ كچی‌ دووه‌میشی‌‬ ‫ماره‌ كردووه‌‪ ،‬دوای‌ چه‌ند مانگێك‬ ‫ماڵه‌ باوكی‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌ئاهه‌نگی‌ یه‌كه‌مدا ماره‌ی‌ كردووه‌‬

‫‪yary‬‬

‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 34‬ساڵ ل ‌هسام مێندێس ‌‬ ‫ی به‌ناوبانگ كه‌یت وینسڵت ‌‬ ‫بڕیار‌ه ژنه‌ شۆخ‌و ئه‌كته‌ر ‌‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ابێت‬ ‫جی‬ ‫ی كه‌ ده‌رهێنه‌ره‌‬ ‫هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی مێندێس‌و‬ ‫ی جیابوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب ‌هریتانیش هۆكار ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌ی‌ ده‌یلی‌ مه‌یڵ ‌‬ ‫به‌پێی‌ هه‌واڵێك ‌‬ ‫هۆڵی‌ كچه‌ ئه‌كته‌ری‌ ته‌مه‌ن ‪ 27‬ساڵ‪،‬‬ ‫نزیكبوونه‌و‌هی‌ سام مێندێسه‌ له‌رێبێكا‬ ‫وینسڵت‬ ‫ی نێوان‬ ‫‌هی‌ راگه‌یاندووه‌ وینسڵت كه‌ به‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی نزیكیش له‌كه‌یت به‌ڕۆژنامه‌ك‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫چاو‬ ‫سه‌ر‬ ‫ی جیابوونه‌و‌هی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫سامی‌ زانیو‌ه زۆر خه‌فه‌تبار بووه‌‌و بڕیار ‌‬ ‫رێبێكا‌و‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌رگیرییه‌وه‌‌و ته‌مه‌نی‌ پێكه‌و‌ه‬ ‫ی ‪2003‬دا چوونه‌ت ‌ه نێو‬ ‫كه‌یت‌و سام ل ‌هساڵ ‌‬ ‫بوونیشیان ته‌نها ‪ 7‬ساڵ بوو‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )24‬چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫جۆراوجۆر‬

‫‪22‬‬

‫ی تووشبوون‬ ‫ی ئه‌و خووانه‌ ‌‬ ‫بـه‌رهـه‌مـێـكـی نـاوازه‌ ‌‬ ‫ی ژنان زیادده‌كه‌ن‬ ‫ێ كـۆمـپانیـای‌ زه‌بـه‌الح به‌شێرپه‌نج ‌ه ال ‌‬ ‫سـ ‌‬ ‫ده‌ریانخستوو ‌ه‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك خ��وو ه��ه‌ن ك��ه‌ ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫تووشبوون به‌شێرپه‌نجه‌ زیادده‌كه‌ن‌و‬ ‫پێویسته‌ ه��ه‌م��ووان بیانزانین‪،‬‬ ‫ئ�����ه‌وان�����ی�����ش‪:‬‬ ‫ی‬ ‫خ��واردن��ه‌وه‌ ‌‬ ‫م������������اد ‌ه‬ ‫كهولییه‌كان‬

‫ل��ه‌م رۆژان���� ‌ه ‌ی دوای��ی��دا ه��ه‌واڵ�� ‌ی ئ��ه‌و‌ه‬ ‫ب�ڵاوب��ووی��ه‌و‌ه ك�� ‌ه ه��ه‌رس��ێ كۆمپانیا ‌ی‬ ‫زه‌ب���ه‌الح��� ‌ی گ��وگ��ڵ‌و ئینتێڵ‌و سۆنی‌‬ ‫به‌نیازن به‌رهه‌مێك دروس��ت بكه‌ن ك ‌ه‬ ‫جێده‌ست ‌ی ه��ه‌ر سێكیان ‌ی له‌سه‌ر بێت‪،‬‬ ‫به‌رهه‌مه‌كه‌شیان ناوبنێن ته‌له‌فزیۆن ‌ی گوگڵ‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك كۆمپانیا ‌ی چواره‌م به‌شدار‌ه‬ ‫له‌دروستكردن ‌ی به‌رهه‌مه‌كه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی راسته‌وخۆ نا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌دروستكردن ‌ی ریمۆت‬ ‫كۆنتڕۆڵه‌ك ‌هی‌‪ ،‬ئه‌م قسان ‌ه تا ئێستا‬ ‫له‌الیه‌ن هیچ یه‌كێك له‌و كۆمپانیایانه‌و‌ه پشتڕاست‬ ‫نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم باوه‌ڕوای ‌ه له‌گوگڵه‌و‌ه دز‌ه ‌ی كردبێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫به‌شێوازێك كه‌ رۆژان��ه‌ ل��ه‌دوو یان‬ ‫س��ێ پ���ه‌رداخ ش���ه‌راب تێپه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ تووشبوون به‌شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫مه‌مك زی��ادده‌ك��ات‪ ،‬خواردنی‌ ئه‌و‬ ‫خ��واردن��ان��ه‌ی‌ كه‌ چ��ه‌وری‌ زۆری��ان‬ ‫ت��ێ��دای��ه‌ ئ���ه‌گ���ه‌ری‌ ت��ووش��ب��وون‬ ‫ی‬ ‫به‌شێرپه‌نجه‌ الی‌ ئافره‌تان به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌دا ‪ 33‬زیادده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‌و وه‌رزش نه‌كردن‬ ‫دوو ه���ۆك���اری‌ دی���ك���ه‌ن ك ‌ه‬ ‫تووشبوون به‌شێرپه‌نجه‌ی‌ مه‌مك‬ ‫زیادده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی بندوق بۆچی‌ باشه‌؟‬ ‫رۆن ‌‬ ‫ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌رزیی ‌ه ‌‬ ‫مایكڵ جاكسۆن‬ ‫ی پێكوشت‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ده‌خرێت ‌ه مه‌زاده‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كان ‌ی ه��ه‌واڵ باڵویانكرده‌و‌ه ل��ه‌‪25‬ی‌‬ ‫حوزه‌یراندا ك ‌ه ساڵیاد ‌ی مردن ‌ی مایكڵ جاكسۆنه‌‬ ‫زیادكردنێك ‌ی ئاشكرا بۆ فرۆشتنی‌‬ ‫ه��ه‌ن��دێ��ك ش��ت�� ‌ی ت��ای��ب�� ‌هت�� ‌ی ئ��ه‌و‬ ‫گۆرانیبێژ‌ه رێكده‌خرێت‪.‬‬ ‫له‌نێو ئ��ه‌و شتانه‌شدا ئه‌و‬ ‫ده‌رزیی ‌ه ‌ی تێدای ‌ه ك ‌ه مایكڵ پێش‬ ‫م��ردن�� ‌ی م���اد‌ه ‌ی "پ��رۆپ��ۆف��ۆڵ" ‌ی پێ‬ ‫له‌خۆ ‌ی دابوو‪ ،‬هه‌ر ئه‌و ماده‌یه‌ش بووه‌‬ ‫هۆ ‌ی گیان له‌ده‌ستدانی‌‪ ،‬ده‌رزییه‌كه‌‬ ‫نرخه‌ك ‌ه ‌ی پێنج ملیۆن دۆالره‌‌و له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سێك ‌ی نه‌ناسراوه‌و‌ه هه‌ڵگیراوه‌‪.‬‬

‫ی زۆر‬ ‫ی رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بندوق له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫رۆن ‌‬ ‫ی تێدایه‌‪،‬‬ ‫ی ئۆمێگا ‪‌ 9‬‬ ‫ڤیتامین ئی‌و ماد‌ه ‌‬ ‫زانایان پێیانوای ‌ه ك ‌ه رۆنه‌ك ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی فشار ‌‬ ‫ی ك��ه‌م��ك��ردن��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ه��ۆ ‌‬ ‫خ��وێ��ن‌و ه����ه‌روه‌ك ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی باش بۆ دڵ‌و‬ ‫پارێزه‌رێك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی جه‌ست ‌ه ‌‬ ‫ده‌ماره‌كان ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌یخۆن‪.‬‬ ‫كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫ماد‌ه ‌ی ئۆمێگا ‪‌ 9‬ی ناو رۆنه‌ك ‌ه ده‌بێته‌‬ ‫رێگر له‌به‌رده‌م به‌رزبونه‌و‌ه ‌ی رێژ‌ه ‌ی‬

‫كۆڵیستڕۆڵ له‌له‌شدا‌و ئاست ‌ی شه‌كر ‌ی‬ ‫نێو خوێنیش رێكده‌خات‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌ریانخستوو‌ه به‌كارهێنان ‌ی رۆنه‌كه‌‬ ‫به‌به‌رده‌وام ‌ی ده‌بێت ‌ه رێگرێك له‌پیربوون‪.‬‬

‫ی شكسپیر‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫شانۆنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫دۆزرایه‌وه‌‬ ‫ی نۆتینگهام ‌ی به‌ریتانیا‬ ‫له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی برێن هامۆند‬ ‫مامۆستایه‌ك ‌ی زانكۆ به‌ناو ‌‬ ‫ی "ده‌بڵ‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫ئاشكرایكرد ئه‌و شانۆی ‌ه ‌‬ ‫فۆڵس هود"ه‌وه‌یه‌‪ ،‬باوه‌ڕوای ‌ه ك ‌ه ه ‌ی لویس‬ ‫ی شانۆنووس بێت‪ ،‬له‌بنه‌ڕه‌تدا هی‌‬ ‫سیۆباڵد ‌‬ ‫ولیام شكسپیره‌‪ .‬هامۆند ك ‌ه له‌ساڵ ‌ی ‪2002‬ه‌وه‌‬ ‫ی شانۆدا ك��ارده‌ك��ات رایگه‌یاند‪ :‬له‌و‬ ‫ل��ه‌ب��وار ‌‬ ‫ی شكسپیر به‌ڕوون ‌ی دیاره‌‪ ،‬شانۆكه‌‬ ‫شانۆیه‌دا جێپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی "كاردینیۆ"وه‌یه‌‌و‬ ‫ی شكسپیر‌ه ك ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫له‌و به‌رهه‌م ‌ه ‌‬ ‫دیارنه‌ماوه‌‪ ،‬مامۆستاك ‌ه ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ئه‌و شانۆیه‌‬ ‫ی نووسین ‌ی له‌الیه‌ن شكسپیره‌وه‌‪ ،‬هاتووه‌‬ ‫سیۆباڵد دوا ‌‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه باڵویكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی تێدا كردووه‌‌و به‌ناو ‌‬ ‫جارێك ‌ی دیك ‌ه كار ‌‬

‫ی‬ ‫فه‌یس بووك واز ‌‬ ‫ی "شڵه‌ژان" هێنا‬ ‫له‌دوگم ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ماڵپه‌ڕی‌ فه‌یس ب��ووك واز ‌‬ ‫ل��ه‌دان��ان��ی‌ دوگ��م��ه‌ی‌ "په‌نیك‪-‬‬ ‫ی‬ ‫شڵه‌ژان" هێنا له‌سه‌ر الپه‌ڕه‌ ‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ سایته‌كه‌ كه‌ به‌نیازبوو‬ ‫دای��ب��ن��ێ‌‌و م��ه‌ب��ه‌س��ت ل��ێ��ی‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌ راسته‌وخۆ ‌‬ ‫م���ن���دااڵن ده‌ه������ات‪ ،‬ك��ات��ێ��ك‬ ‫ده‌ستدرێژییان ده‌كرایه‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫ب����ڕی����اری‌ دان����ان����ی‌ ئ��ه‌م‬ ‫دوگمه‌یه‌ش له‌دوای‌ ئه‌وه‌وه‌ هات‬

‫كه‌ پیاوێك له‌ڕێی‌ ماڵپه‌ڕه‌كه‌و ‌ه‬ ‫منداڵێكی‌ ‪ 17‬ساڵ ده‌ناسێت‌و‬ ‫ی‬ ‫دوای‌ ده‌ستدرێژی‌ كردنه‌ سه‌ر ‌‬ ‫ده‌یكوژێت‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ سایته‌كه‌ بۆ‬ ‫رێگه‌گرتن له‌دووباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫حاڵه‌تی‌ له‌وجۆره‌ به‌نیازبوون‬ ‫ئه‌و دوگمه‌یه‌ دروستبكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫تا ئێستاش نازانرێ‌ كه‌ بۆچ ‌‬ ‫لێی‌ په‌شیمان بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫كاور‬

‫گا‬

‫دووانه‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫فه‌ریك‬

‫(‪ 21‬مارس ‪-‬‬ ‫‪ 20‬نیسان)‬

‫(‪ 21‬نیسان ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئایار)‬

‫(‪ 21‬ئایار ‪-‬‬ ‫‪ 20‬حوزه‌یران)‬

‫‪ 21‬حوزه‌یران ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ته‌مموز‬

‫(‪ 23‬ته‌مموز ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئاب)‬

‫(‪ 23‬ئاب ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئه‌یلول)‬

‫ل��ه‌الی��ه‌ن��ی‌ خۆشه‌وستییه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���اره‌ك���ان���ت زۆر ب��ه‌ب��اش�� ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ ،‬له‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ب��ه‌خ��ت��ی‌ ب����اش‌و ك��ام��ه‌ران�� ‌‬ ‫ی����اوه‌رت ده‌ب����ن‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫خۆت بۆ كه‌سانی‌ ده‌وروبه‌رت‬ ‫بسه‌لمێنی‌‪.‬‬

‫باشتروایه‌ ئ��ه‌م هه‌فته‌یه‌ سه‌ری‌‬ ‫خۆت له‌باره‌ی‌ خۆشه‌ویستییه‌و ‌ه‬ ‫نه‌یه‌شـــــــێنیت‌‪ ،‬چونــــــــــــكه‌‬ ‫بێســـووده‌‪ ،‬به‌پێچـــــــــه‌وانه‌شه‌وه‌‬ ‫باشــــتریـــــــن كـــــاته‌ بــــــۆ‬ ‫گـــــــــه‌شتــــــــــكردن‌و چــوونه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌ســـــــــاره‌كان هــــــه‌ندێـــــك‬ ‫زه‌ح��م��ه‌ت��ت ل��ه‌ه��ه‌ن��دێ��ک ك���اردا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ناسین ‌‬ ‫دروس���ت���ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ب����وار ‌‬ ‫هه‌ندێك كه‌ست بۆ ده‌ڕه‌خ��س��ێ‌ت‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم م��ه‌رج نیی ‌ه خۆشه‌ویستی‌‌و‬ ‫ی هه‌نگاو به‌هه‌نـــــــــگاو‬ ‫خۆشبه‌خت ‌‬ ‫له‌گه‌ڵتدا بێت‪.‬‬

‫وه‌ك زۆرینــــــــه‌ی‌ كــــــــــــــه‌س‬ ‫ئێــــــــوه‌ش پابه‌ندبـــــــــــوونتان‬ ‫له‌كاتێكـــــه‌وه‌ بۆ كاتێكی‌ تر‬ ‫جیاوازی‌ هه‌یــــــــــــه‌‪ ،‬تــــــۆ‬ ‫به‌م ج��ۆره‌ له‌خوڕه‌وشـــــــــــت‬ ‫راهاتـــــــــوویت كه‌ ب��ۆت واز‬ ‫لێناهێنرێت‪.‬‬

‫هه‌ندێك شـــــــتی‌ كه‌م له‌باره‌ی‌‬ ‫تۆوه‌ له‌ڕیشه‌وه‌ ده‌گــــــــــۆڕێن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌بێــــــــــته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫واز له‌هه‌نـــــــــــدێک خـــــوو‬ ‫بهێنی‪ ،‬ه��ه‌ر له‌به‌رئـــــــه‌وه‌شه‌‬ ‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ بۆ تۆ هه‌فته‌یه‌كی‌‬ ‫زۆرباشه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫حه‌زه‌ راسته‌قینه‌كه‌ت بۆ ناسین ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو ك��ه‌س‌و شتێك جارێك ‌‬ ‫دیك ‌ه له‌م هه‌فته‌یه‌شدا ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ژێ��ر تاقیكردنه‌وه‌وه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌بێت ‌ه هه‌لێك ب��ۆ ئ��ه‌زم��ون‌و‬ ‫له‌پاڵیشیدا خۆشبه‌ختیت بۆ‬ ‫دێنێ‌‪.‬‬

‫ته‌رازوو‬

‫دووپشك‬

‫كه‌وان‬

‫گیسك‬

‫سه‌تڵ‌‬

‫نه‌هه‌نگ‬

‫(‪ 23‬ئه‌یلول ‪-‬‬ ‫‪ 22‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 23‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫‪ 21 -‬تشرین ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 22‬تشرین ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 20‬كانون ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 21‬كانون ‌ی یه‌كه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 19‬كانون ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 20‬كانون ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 18‬شوبات)‬

‫(‪ 19‬شوبات ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئازار)‬

‫ئ��ه‌م هه‌فته‌یه‌ گونجاو نیی ‌ه‬ ‫رۆمانسـیــــــــــیه‌ت‪،‬‬ ‫ب��ۆ‬ ‫ملكه‌چیت بۆ ئ��اره‌زووه‌ك��ان��ت‬ ‫بواری‌ هیچت پێـــــــــناده‌ن‪،‬‬ ‫كه‌شوهه‌وای‌ ده‌وروبه‌رت زیاتر‬ ‫هه‌ستیــــــــاری‌ پێوه‌ دیار‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ كاتی گونجاوی‌ زۆر‬ ‫تیایه‌ بۆ به‌ره‌وپێشبردنی‌ ژیانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیــــــــــــه‌تیت‪ ،‬كاره‌كانت‬ ‫ن��اب��ن��ه‌ ئ��ه‌ول��ه‌وی��ه‌ت��ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌ستكردن ب��ه‌ئ��اس��ووده‌ی��ی كه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ ده‌كه‌یت به‌ره‌و پیرت‬ ‫دێت‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌كه‌سه‌ نزیكه‌كان یان‬ ‫هاوڕێكانت به‌شتێك دڵخۆشت‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬تـــــــــۆش ده‌ت��وان��ی‌‬ ‫ه��ه‌م��ان ش��ت ب��ۆ كه‌سێكی‌ دیكه‌‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬بیریشت نه‌چێت ته‌نها‬ ‫گوڵێك نرخی‌ زۆره‌ له‌هاوڕێیه‌تی‌‬ ‫راسته‌قینه‌دا‪.‬‬

‫ئ��اگ��اداری‌ ته‌نـــــدروستیت به‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م هه‌فـــــــته‌یه‌ تۆ كاری‌‬ ‫زۆر ده‌كه‌یت‌و هه‌ستیش ده‌كه‌یت‬ ‫كه‌ به‌وجــــــۆره‌ پێویست ده‌كات‪،‬‬ ‫ت��ۆ توانــــــــای‌ ئ���ه‌وه‌ت هه‌یه‌‬ ‫رووب���ه‌ڕووی‌ هه‌موو سه‌ختییه‌كان‬ ‫ببیته‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌فته‌یـــــــــه‌ك ده‌بێــــــت پڕ‬ ‫ل��ه‌س��ۆز ب��ۆ ئێـــــــوه‌‪ ،‬گریان‌و‬ ‫پێكــه‌نینتان تێــــــــــــــکه‌اڵوی‌‬ ‫ی��ه‌ك ده‌ب��ن‪ ،‬پیاوانی‌ ك��ه‌وان له‌م‬ ‫ه��ه‌ف��ت��ه‌ی��ه‌دا ب���واری‌ ده‌رخستنی‌‬ ‫ه��ه‌س��ت��ی‌ راس��ت��ه‌ق��ی��ن��ه‌ی‌ خ��ۆی��ان‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫گ��ه‌ور ‌ه‬ ‫سه‌ركــــــــه‌وتنی‌‬ ‫له‌بـــــــواری‌‬ ‫ل��ه‌ڕێ��ت��دای��ه‌‬ ‫پێویســـــــت‬ ‫پیشه‌كه‌تدا‪،‬‬ ‫ناكـــــــات زۆر له‌خۆت بكه‌یت‬ ‫بۆ ئه‌نجـــــامدانی‌ هه‌نــــدێك‬ ‫ك����ار‪ ،‬وریــــــــای‌ ب��اری‌‬ ‫سۆزداریت به‌‪.‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪ :‬كۆمپانیای‌ سولی‌ تێلیگراف‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬خالید ئه‌حمه‌د شه‌ریف‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫لێپرسراوی هونه‌ریی‪ :‬شێرکۆ خانزادی‬

‫ی سالم‪،‬‬ ‫ی ـ شاڕێ ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬سلێمان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی پێنجه‌م ـ به‌رامبه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫ی میران ـ نهۆم ‌‬ ‫ته‌الر ‌‬ ‫‌ ‪0533187811 & 0533184771‬‬

‫ژماره‌ (‪، )24‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2010/3/24 ،‬‬

‫‪w w w . d e s t u r. n e t‬‬ ‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫خالیدی حاجی ئه‌حمه‌د‬

‫كوردو سوننه‌‬

‫‪2710‬‬

‫به‌ر له‌ وروژاندنی باسێكی له‌م جۆره‌ ده‌بێت ئاماژه‌ به‌ دوو خاڵ‬ ‫بده‌ین تا له‌ ئه‌شكالیه‌تێكی گه‌وره‌ به‌دوربین‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین‬ ‫له‌ ‪ -1‬كورد كه‌مایه‌تییه‌كی شیعه‌ی هه‌یه‌ كه‌ جیاوازییه‌كی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ شیعه‌ی عه‌ره‌بدا‪ ،‬ئه‌م كه‌مایه‌تییه‌ش ل ‌ه‬ ‫خۆیدا دیسانه‌وه‌ له‌ دوو به‌ش پێكهاتووه‌‪ :‬ئه‌و به‌شه‌ی ل ‌ه‬ ‫سه‌ر خاكی كوردستاندا ده‌ژی‌و ئه‌مڕۆكه‌ زۆربه‌ی كه‌وتۆته‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ی به‌ كێشه‌ له‌سه‌ر داده‌نرێن‪ ،‬هه‌موویان وه‌ك كورد‬ ‫مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‌و شیعه‌بوونه‌كه‌یان وه‌ك پێكهاته‌ی عێراقی لێی‬ ‫ناڕوانرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌شه‌ی له‌ خاكی عه‌ره‌بی عیراقدا ده‌ژین‪،‬‬ ‫گ��وزه‌ران‌و ژیان‌و جه‌نگ‌و ئاواره‌یی‌و بێده‌ره‌تانی زۆرینه‌یانی‬ ‫ب �ه‌ره‌و رزگ��ارب��وون له‌ به‌رگه‌ ئاینیه‌كه‌دا ب��ردووه‌و گه‌رچی‬ ‫هێشتاش هیوای گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ ناو ره‌هه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی كورد‬ ‫له‌ده‌ست نه‌داوه‌ كه‌ (به‌داخه‌وه‌ ده‌سه‌اڵتی كوردی كه‌متر كاری‬ ‫بۆ كردووه‌) ره‌نگه‌ ره‌وتی دیموكراسی گشتی‌و لیبرالیزمێكی‬ ‫ناوه‌ندی عێراقی زیاتر به‌ره‌و بوژانه‌وه‌یان به‌رێت تا بتوانن‬ ‫نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆییه‌ك به‌دی بێنن له‌ هه‌ژمونیه‌تی شیعه‌گه‌ریی‬ ‫عه‌ره‌بی‪ _2 ،‬سووننه‌ بوونی كورده‌ كه‌ ده‌بێت مامه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫زیره‌كانه‌ی له‌گه‌ڵدا بكرێت‌و ره‌هه‌ندی سوونی بوونی كورد ب ‌ه‬ ‫شێوازێكی سیاسیانه‌ بوروژێنرێت كه‌ بتوانێت ‪ 3‬مه‌به‌ستی‬ ‫دروست بپێكێت‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین له‌‬ ‫‪ _1‬ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كانمان له‌ راستیدا له‌ شه‌نگاره‌و ‌ه‬ ‫بۆ مه‌نده‌لی‌و به‌دره‌و جه‌سان ئه‌و ناوچانانه‌ن كه‌ پێكهاتوون ل ‌ه‬ ‫ئاینزاو و بنه‌ ئاینی جیاوازی وه‌ك ئێزدی‌و شه‌به‌ك‌و كاكه‌یی‌و‬ ‫شیعه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدا كه‌ زۆرینه‌ی كورد سوونه‌یه‌ بڕێكی‬ ‫زۆر له‌و ئاینزایانه‌ نه‌هامه‌تی‌و چه‌رمه‌سه‌ریی زۆریان به‌ده‌ست‬ ‫میره‌ كورده‌ سوونیه‌كانه‌وه‌ بینیوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌م خاڵه‌دا ده‌بێت‬ ‫باسكردن له‌ ره‌هه‌ندی سوونی بوونی كورد‪ ،‬گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ماف‌و پێگانه‌ بێت بۆ ئه‌و به‌شه‌ له‌ كورد‪ ،‬به‌ده‌ست كوردی‬ ‫سووننه‌وه‌ چه‌شتویه‌تی‌و پیێان بسه‌لمێنرێت كه‌ ره‌هه‌ندی‬ ‫سوونی بوونی كورد له‌ دوای كورد بوونه‌وه‌یه‌و ئه‌و كوردانه‌ی‬ ‫له‌ ناوچه‌ جێ ناكۆكه‌كاندان وه‌ك قه‌ڵغان دژ به‌ عه‌ره‌بیی‬ ‫سوونه‌ به‌كارناهێنرێن‌و له‌ كوردستاندا جێو رێی شیاوی خۆیان‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌و جیاوازیه‌ ئایینیه‌ مایه‌ی شانازی‌و ده‌وڵه‌مه‌ندبوونی‬ ‫بوونی كورده‌‪.‬‬ ‫‪ _2‬هێزه‌ ئیسالمیه‌ كوردییه‌كان كه‌ پێگه‌كه‌یان ئیسالم ‌ه‬ ‫له‌و كه‌مایه‌تیه‌ ئاینییانه‌ به‌ ئاگا بێنه‌وه‌و ئه‌و راستیه‌ بزانن ك ‌ه‬ ‫كورد پێكهاته‌یه‌كی سوونی ره‌ها نیه‌و كورد بوونی ئه‌م هێزان ‌ه‬ ‫چه‌ندین پێوه‌ری هه‌یه‌ كه‌ له‌وانه‌ چۆنییه‌تی مامه‌ڵه‌كردنه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و مۆزایكه‌ی كه‌ خاكی كوردستان پێك ده‌هێنێت‌و زوو یان‬ ‫دره‌نگ ده‌بێت بێنه‌ گۆ له‌م كێشه‌ پشتگوێخراوانه‌و به‌كرده‌و ‌ه‬ ‫بیسه‌لمێنن كه‌ كوردێكی شه‌به‌ك نزیكتره‌ بۆیان كه‌ شیعه‌یه‌ ل ‌ه‬ ‫سونه‌یه‌كی عه‌ره‌بی شۆڤێنی كه‌ ئیخوانیش بێت‪.‬‬ ‫‪ _3‬خاڵی كۆتایی بریتیه‌ له‌ به‌كارهێنانی ئه‌و ره‌هه‌ند ‌ه‬ ‫له‌ سیاسه‌تی رۆژدا كه‌ به‌ ئاشكرا ده‌بینین‪ ،‬سووننه‌ی عه‌ره‌ب‬ ‫له‌ هه‌وڵی به‌كارهێنانی كوردایه‌ دژ به‌ شیعه‌و دیسانیشه‌وه‌ ب ‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌ئاشكرا ده‌زانین پاڵنه‌رێكی گه‌وره‌ بۆ‬ ‫ئینگلیزه‌كان تا كورد به‌ عێراقه‌وه‌ بلكێنن سوونی بوونه‌كه‌ی‬ ‫بووه‌ تا بااڵنسی شیعه‌ی پێڕاگیرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مڕۆ كوردیش مافی‬ ‫به‌كارهێنانی هه‌مان چه‌كی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سووننه‌ی عه‌ره‌ب له‌مڕۆكه‌دا دوو خاڵی له‌به‌رچاوی له‌خۆ‬ ‫گرتووه‌‪ :‬یه‌كه‌م له‌ خوێندنه‌وه‌یه‌كی گشتیدا نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫عه‌لمانیه‌تی گۆڕه‌پانی سیاسی ده‌كه‌ن له‌ عێراقدا كه‌ له‌مڕۆدا‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ عێراقێكی مه‌زهه‌بی گرنگییه‌كی زۆری هه‌یه‌‪ .‬دووه‌م‪،‬‬ ‫سه‌رباری تێكشكانی له‌قۆناغی رزگاریی عێراق‌و له‌گۆڕنانی‬ ‫به‌عسدا‪ ،‬به‌اڵم به‌ جیدی‌و به‌ توندی گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ ناو گۆڕه‌پانی‬ ‫عێراق‌و له‌ رێی لیستی ئه‌لعێراقییه‌وه‌ پێگه‌یه‌كی به‌هێزیان بۆ‬ ‫خۆیان مسۆگه‌ر كردووه‌‪ ،‬كه‌ توندڕه‌وه‌ توركومانه‌كانیشی له‌خۆ‬ ‫گرتووه‌‪.‬‬ ‫خاڵێكی تری گرنگ له‌ سوونه‌ی عه‌ره‌بدا كه‌ گرنگه‌‬ ‫ئاماژه‌ی پێ بكرێت ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬گه‌رچی هه‌واڵه‌كانی ئه‌م چه‌ند‬ ‫ساڵه‌ی دوای��ی ئه‌لقاعیده‌و فه‌لوجه‌ زیاتر خه‌یاڵ به‌ره‌و‬ ‫پارێزگای ئه‌لئه‌نبار راده‌كێشێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت بزانین كه‌‬ ‫پێگه‌ی یه‌كه‌می سووننه‌ شاری موسڵه‌و له‌وشاره‌دایه‌ كه‌‬ ‫تێوریسێن‌و شۆڤێنیزم‌و كوردكوژه‌كانیان سه‌رهه‌ڵئه‌ده‌ن‌و له‌‬ ‫نوێبونه‌وه‌دان‪ ،‬بڕێكی زۆری خاكی كوردستانیش كه‌ مه‌ترسی‬ ‫له‌ده‌ستچوونی له‌سه‌ره‌ له‌ جوغزی جوگرافیای ئه‌و شاره‌دایه‌‪،‬‬ ‫لێره‌شدا جێی ئاماژه‌یه‌ كه‌ هه‌رسێ گ��ه‌وره‌ عه‌شیره‌ته‌‬ ‫ده‌شتنشینه‌كه‌ی ئ �ه‌و ده‌ڤ���ه‌ره‌ كه‌ بریتین له‌ زێباری‌و‬ ‫هه‌ركی‌و سورچی دانیشتوی ئه‌و ناوچه‌یه‌ن‌و سه‌ركردایه‌تی‬ ‫كورد ئه‌ركێكی گه‌وره‌ی له‌سه‌ره‌ بۆ ئاشتكـــــــــردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و سێ عه‌شیره‌ته‌و لێبوردنیان‌و گێڕانه‌وه‌یان بۆ باوه‌شی‬ ‫ك��وردو كوردستان‌و ئه‌ویش له‌ خۆیدا ده‌بێته‌ گورزێكی‬ ‫كوشنده‌ له‌ توندڕه‌وه‌كانی سووننه‌ كه‌ له‌ هه‌وڵی دابڕكردن‌و‬ ‫ئاژاوه‌نانه‌وه‌وه‌و دژایه‌تیكردنی كوردان به‌ كورد‪.‬‬