“هاورده‌كردن ی ئۆتۆمبێلێكی زۆر، كۆنتڕۆڵكردنی شه‌قامه‌كان ی زه‌حمه‌تكردووه” 7
قه‌یماغی سپی بازاڕ ره‌ش ده‌كات
6
44 چوارشه‌ممه
2010/8/11 ( )20الپه‌ڕ‌ه نرخ ( )1000دیناره رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه ،هه‌فتانه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات
چنار :رۆڵه‌كه‌م له‌درامای گه‌رده‌لوولدا سه‌ره‌كی ده‌بێت
w w w. d e s t u r. n e t
یه‌كێتی به‌فه‌رمی قبوڵی نهكردووه پارت ی داواده‌كات بودجه‌كه ی له‌یه‌كێت ی زیاتربێت پ.ده‌ستوور ی �ه‌ك��ێ��ت �یو پ���ارت���ی ل���ه‌س���ه‌ر ب�هش�ه بودجه‌كه‌یان كۆكنین ،سه‌رچاوه‌یه‌ك ی ئ��اگ��اداری��ش ب �ه‌ده‌س��ت��ووری راگه‌یاند ل �ه‌ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ی پێشتری مه‌كته‌بی سیاسی پ��ارت �یو یه‌كێتیدا ،پارتی داوایكردووه كه‌به‌شه بودجه‌ی ئه‌وان له‌هه‌موو حیزبه‌كانی تر زیاتربێت ،بهاڵم یه‌كێتی رازی نه‌بووه. سه‌رچاوه‌كه به‌ده‌ستووری راگه‌یاند پارتی پێشنیازی ئهوهی كردووه كه‌به‌و پێیه‌ی له‌هه‌ڵبژاردندا ده‌نگی له‌یه‌كێتی زیاتر هێناوه ،ده‌بێت به‌شه بودجه‌ی حیزبه‌كه‌یان زیاتربێت له‌به‌شه بودجه‌ی یه‌كێتی ،ب�ه‌اڵم له‌به‌رانبه‌ردا یه‌كێتی ئ���ه‌وه‌ی ره‌ت��ك��ردووه‌ت��هوهو قبوڵیان ن��هب��ووه ،كه‌به‌شه ب��ودج �هی ئ��ه‌وان له‌به‌شی پارتی كه‌متربێت ،له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌په‌رله‌ماندا ژماره‌ی كورسییه‌كانیان یه‌كسانه. س �ه‌رچ��اوه‌ك �ه وت �ی “ب��ۆی�ه ت��ا ئێستا یهكێتیو پ��ارت �ی ل �ه‌س �ه‌ر چۆنیه‌تی داب �هش��ك��ردن �ی ب��ودج��هی حیزبه‌كان رێكنه‌كه‌وتوون”. ئ��ازاد جوندیانی وته‌بێژی مه‌كته‌بی
سیاسی یه‌كێتی ،وتی “له‌و كۆبوونه‌وانه‌ی من به‌شداربووم تیایدا ،شتی له‌و جۆر ه باسنه‌كراوه ،بهاڵم ئه‌گه‌ر بهشی ئێمه
له‌به‌شی پارتیش كه‌متربێت ،ئ�ه‌وا كێشه درووستنابێت ،له‌به‌رئه‌وه‌ی ئێم ه هاوپه‌یمانین‌و رێكده‌كه‌وین”.
ه �ه‌ردوێ��ن �ێ مه‌كته‌بی سیاسی ئه‌و دوو حیزبه كۆبوونهوه ،كه‌ته‌وه‌رێك ی ی بودجه‌ی حیزبه‌كان‌و سه‌ره‌كی مه‌سه‌له
پشكی خۆیانه له‌بودجه‌كه‌دا. ده‌س��ت��وور په‌یوه‌ندیكرد به هه‌ندێك له‌به‌شداربووه‌كانی كۆبووه‌نه‌وه‌كه‌وه، بهاڵم ئاماده‌نه‌بوون له‌و باره‌یه‌وه لێدوان بده‌ن. حكومه‌تی هه‌رێم له‌یاسای بودجه‌ی ئه‌مساڵدا 90ملیار دیناری بۆ بودجه‌ی حیزبه‌كان دیاریكردووه ،له‌سه‌ره‌تای مانگی ته‌مموزدا د .ب�هره�هم ساڵح سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم رایگه‌یاند ب���هه���ۆی ك��ورت��ه��ێ��ن��ان �ی ب��ودج��هی ته‌رخانكراوه‌وه ،بڕیاریانداوه بودجه‌ی حیزبه‌كان كه‌مبكه‌نه‌وه ب��ۆ نیوه‌ی ئهوهی كه‌وه‌ریانده‌گرت. ئازاد جوندیانی رایگه‌یاند بڕیاره‌كه‌ی سه‌رۆكی حكومه‌ت هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه، بهڵكو جێبه‌جێكردنی بڕیاره‌كه دواخراوه بۆ ئه‌وكاته‌ی كه‌یاسای ته‌مویلی بودجه‌ی حیزبه‌كان له‌په‌رله‌مان په‌سه‌ندده‌كرێت. جوندیانی وت �ی “ئ��هو ب��ڕه پاره‌یه‌ی كه له‌ئێستادا ده‌درێ��ت به‌حیزبه‌كان به‌شێوه‌ی قه‌رزه ،دوای په‌سه‌ندكردنی ی��اس��اك �ه ل��ه‌پ��ه‌رل��هم��ان ل �هب��ودج �هی حیزبه‌كان زی���اده‌ی ئ �هو ب��ڕه پاره‌یه ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه بۆ حكومه‌ت”. راپۆرتێك له‌الپه‌ڕه 4دا بخوێنه‌ره‌وه
پێكهوه له‌پێناو به‌‌سزاگه‌یاندنی قوربانیدا “لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه، دۆسییه‌كه‌ی سه‌رده‌شتیان ونكردووه” كاروخ نامیق ب�ه‌ك��ر ع��وس��م��ان ب���رای رۆژن��ام �هن��ووس س �ه‌رده‌ش��ت عوسمان نیگه‌رانی خۆی لهوه نیشانده‌دات كه‌ئه‌و لیژنه‌یه‌ی بۆ لێكۆڵینه‌وه له‌تیرۆركردنی سه‌رده‌شت له‌الیه‌ن سه‌رۆكی هه‌رێمه‌وه پێكهێنراوه، دۆسییه‌كه‌یان ونكردووه. له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور ،به‌كر عوسمان وتی “دۆسییه‌ی تیرۆكردنی سه‌رده‌شت عوسمان ل �ه‌ڕووی پراكتیكییه‌وه به‌ره‌و ونبوون ده‌ڕوات‌و ئه‌و ونبوونه‌ش خودی لیژنه‌كه دروستیكردووه”.
به‌كر ع��وس��م��ان ،رایگه‌یاند “لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه له‌تیرۆركردنی سه‌رده‌شت عوسمان كه به‌فه‌رمانی سه‌رۆكی هه‌رێم دروستبوو ،تائێستا نه‌یانتوانیوه هیچ به‌ئاراسته‌ی هه‌نگاوێكی تازه‌بنێت دۆزی����ن����ه‌وه‌ی ه���ۆك���اری ت��ی��رۆك��ردن �ی سه‌رده‌شت”. ئ��اس��ۆس ه���ه‌ردی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری گشتی كۆمپانیای ئاوێنه وت�ی “ئ �هو لیژنه‌یه ئه‌گه‌ر بوونی ههیهو كارناكات هۆكاره‌كه‌ی چییه؟ سه‌رۆكی هه‌رێم ده‌بێت وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره بداته‌وه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی لیژنه‌كه به‌بڕیاری ئه‌و دروستكراوه”.
نه‌ریمان عه‌بدوڵاڵ ئه‌ندامی په‌رله‌مانی ك��وردس��ت��ان ل �ه‌ف��راك��س��ی��ۆن �ی گ���ۆڕان ئاشكرایده‌كات كه‌لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه له‌تیرۆركردنی س �ه‌رده‌ش��ت عوسمان، به‌بیانوی ئهوهی لێكۆڵینه‌وه‌كان نهێنییه، تائێستا هیچی نه‌دركاندووه. ن �ه‌ری��م��ان ع �هب��دوڵ�ڵا وت��ی “پێناچێت ك��اره‌ك��ان �ی ئ��هو لیژنه‌یه ئه‌نجامێكی ئ �ه‌وت��ۆی لێبكه‌وێته‌وه ،ل�هب�ه‌رئ�ه‌وه‌ی تائێستا به‌یاننامه‌یه‌كیان باڵوكردووه‌ته‌وه، به‌یاننامه‌كه‌ش ته‌نیا شتێكی گشتییه خ�ه‌ڵ��ك�ی ئ��اس��ای �ی ئ���هو زان��ی��اری��ان �هی بیستووه”.
“داهاتی ئه‌و نه‌وته دیارنییه كه به‌قاچاخ ده‌ڕوات” گۆران وه‌هاب
بریكاری وه‌زاره‌ت��ی دارای��ی عێراق رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌داهاتی ئه‌و نه‌وت ه دیارنیی ه كه‌به‌شێوه‌ی نافه‌رمی له‌سنووره‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمه‌و ه ده‌نێردرێت ه دهرهوه.
ی بریكاری وه‌زاره‌تی دارایی فازڵ نه‌ب عێراق له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور، ی ی ئ�هو نه‌وته رایگه‌یاند “پ��اره ی فه‌رمی له‌الیه‌ن حكومه‌تی بهشێوه ی ده‌ره‌و ه كراوه، هه‌رێمه‌و ه ره‌وانه ی DFIوات ه ی دێت ه سندوق پاره‌كه ی ی ده‌وڵه‌ته‌وه‌‌و داهاته‌كه خه‌زێنه ده‌گه‌ڕێته‌و ه بۆ حكومه‌تی ناوه‌ندی”.
ی به‌شێوه‌ی ی ئ�هو نه‌وته ل�هب��اره ق��اچ��اخ ئ��اودی��وی س��ن��ووره‌ك��ان��ی ه��ه‌رێ��م ده‌ك���رێ���ت ،ف���ازڵ نه‌بی ی به‌شێوه‌یه‌كی ی “ئ �هو نه‌وته وت ی ن��اف�ه‌رم��ی ف���رۆش���راوه ،پ��اره‌ك �ه نه‌گه‌ڕێندراوه‌ته‌و ه بۆ حكومه‌تی ناوه‌ندی‌و تائێستا هیچ له‌وباره‌یه‌و ه دیارنییه“.
قه‌واره‌ی كوردی به به‌رنام ه كۆنهكهوه چووه‌ته‌وه به‌غداد پ.ده‌ستوور په‌رله‌مانتارێك رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ئیئتیالف ی فراكسیۆنه كوردستانییه‌كان ه�ه‌ر به به‌رنامه كۆنهكهوه چووه‌ته‌وه بهغدادو به‌رنامه‌ی نوێی بۆ دانوستاندنه‌كان له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌کانی تری عێراق پێنییه. د .مه‌حمود عوسمان ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران لهسهر لیستی هاوپه‌یمانی كوردستان ،له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور، رایگه‌یاند “به‌رنامه‌ی تازه‌مان نییه هه‌ر به‌رنامه كۆنه‌كه‌یه ،بهاڵم له‌م ماوه‌یه‌دا سه‌رۆكی هه‌رێم كۆبوونه‌وه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ ئیئتالفی فراكسیۆنه كوردستانییه‌كاندا ك����ردووه‌‌و پ��ێ��ك�هوه ئ��هو ب�ه‌رن��ام�هی��ان چڕكردووه‌ته‌وه”. مه‌حمود عوسمان ده‌ڵێت پۆستی سه‌رۆك كۆمار به‌نسبه‌ت ك���ورده‌وه پۆستێكی سه‌ره‌كییه ،وتی “تائێستا هیچ قه‌واره‌یه‌كی تری عێراقی باسی له‌وه‌نه‌كردووه ئه‌و پۆسته به‌كورد نه‌داته‌وه‌‌و هیچ كاندیدێكی ترش بۆ ئه‌و پۆسته نییه ،ئه‌گه‌ر نه‌درا به‌كوردیش ئه‌وكاته لیسته‌كانی كوردستان كۆده‌بینه‌وه‌‌و بڕیاری خۆمان ده‌ده‌ین”. له‌باره‌ی سه‌ردانه‌كه‌ی مالیكی بۆ هه‌ولێر وتی “هیچ رێككه‌وتنێك نهكراوه ،بهاڵم
پێشتر یهكێتیو پارتی رێككه‌وتنیان له‌گه‌ڵ حیزبی ده‌عوه‌دا ههبووهو ئێستا تازه‌یان كردووه‌ته‌وه”. نهجیب باڵهتهیی ئ �هن��دام �ی شاندی دانوستانكاری ئیئتیالفی فراكسیۆنه كوردستانییه‌‌كانـ ،به‌ده‌ستووری راگه‌یاند ب �ه‌پ��ڕۆژه‌ی �ه‌ك��ی ن��وێ��وه گ��ه‌ڕاون��هت��هوه ب �هغ��داد ،وت �ی“ن��اوه‌ڕۆك �ی پ��ڕۆژه‌ك �هش خۆی له‌به‌شداریكردنی هه‌موو الیه‌نه‌كان‌و پابه‌ندبوون به‌ده‌ستوور‌و چاره‌سه‌كردنی كێشه‌كانی نێوان هه‌رێم به‌غدادا خۆی ده‌بینێته‌وه”.