Destur_45

‫‪45‬‬ ‫چوارشه‌ممه‬

‫‪2010/8/18‬‬ ‫(‪ )20‬الپه‌ڕ‌ه‬ ‫نرخ (‪ )1000‬دیناره‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتانه‌ کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫‪w w w. d e s t u r. n e t‬‬

‫حكومه‌تی‌ ئێران‬ ‫هه‌ره‌س ده‌هێنێت!‬

‫به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان توانا سه‌ربازییه‌كان ‌ی سوپاكان ‌ی ئێران‬ ‫ناتوانێت وه‌اڵم ‌ی به‌هێز ‌ی هێرش ‌ی سوپا ‌ی ئه‌مریكا بداته‌وه‌و‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ ‌ی ده‌ڕووخێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هێرش بكرێت ‌ه سه‌ر واڵته‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌توانێت سوپا ‌ی ئه‌مریكا توش ‌ی قه‌یرانێك ‌ی هاوشێو‌ه‬ ‫بكات ك ‌ه له‌ئه‌فغانستان‌و عێراق رووبه‌ڕوویبووه‌ته‌وه‪...‬‬

‫پارت ‌ی ‪ 13‬ساڵ ‌ه گه‌نجێك ‌ی ده‌ستگیركردووه‌‬ ‫ی یاسایی حوكمی‌ له‌سێداره‌دان دراوه‌‬ ‫به‌بێ به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬ ‫‪ 13‬ساڵه‌ گه‌نجێكی ش��اری سلێمانی‬ ‫له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌ به‌تۆمه‌تی ئ�ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گ��وای��ا ده‌س��ت��ی له‌كوشتنی محێدین‬ ‫ره‌حیمدا هه‌بووه‌ ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا له‌زینداندایه‌‌و ئ��ازاد نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫دادگای‌ هه‌ولێریش حكومی‌ له‌سێداره‌دانی‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ردا س �ه‌پ��ان��دووه‌‪ ،‬به‌بێ ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك بۆ تاوانباركردنی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫رێگه‌ش نه‌دراوه‌ پارێزه‌ر بگرێت له‌كاتی‌‬ ‫دادگاییكردنه‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫ل ‌ه ‪ 1997/6/6‬گه‌نجێكی شاری سلێمانی‬ ‫به‌ناوی عوسمان سه‌الم عارف كه‌ئه‌وكات‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 23‬ساڵ بوو‪ ،‬له‌هه‌ولێر به‌تۆمه‌تی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستی له‌كوشتنی محێدین ره‌حیم‬ ‫ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ن��اوه‌ن��دی پارتیدا‬ ‫هه‌بووه‌ ده‌ستگیركراوه‌‪.‬‬ ‫ب��ن�ه‌م��اڵ�ه‌ك�ه‌ی��ان ده‌ڵ��ێ��ن ك��وڕه‌ك �ه‌ی��ان‬ ‫هیچی له‌سه‌ر ساغنه‌بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێن “به‌ناعه‌داله‌تی‌و به‌بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێ��گ �ه‌ی‌ پێبدرێت پ��ارێ��زه‌ر بگرێت‪،‬‬

‫له‌دادگاییكردنێكی ته‌مومژاویدا ساڵی ‪2002‬‬ ‫بڕیاری له‌سێداره‌دانی بۆ ده‌رده‌چێت”‪.‬‬ ‫عه‌باسی برای عوسمان‪ ،‬ده‌ڵێت عوسمان‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬تاوه‌كو ساڵێك‌و ‪ 10‬مانگ‬ ‫بێسه‌روشوێن بووه‌و نه‌یانزانیوه‌ له‌كوێ‬ ‫زیندانیكراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ “كه‌ یه‌كه‌مجار ده‌ستگیركرا‬ ‫به‌ئێمه‌یان وت گومانی‌ شتێكی‌ لێده‌كرێت‌و‬ ‫هیچیتر‪ ،‬گومانه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كوشتنی محێدین ره‌حیم بێت‌و ئیتر‬ ‫نه‌مانبینیه‌وه”‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ عوسمان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫كه‌دوای ماوه‌یه‌كی‌ زۆر له‌ڕێگه‌ی‌ عارف‬ ‫ته‌یفوره‌وه‌ زانیویانه‌ كوڕه‌كه‌یان له‌سه‌ری‬ ‫ره‌ش (مه‌كته‌بی سه‌رۆك) زیندانیكراوه‌‌و‬ ‫دواتر گواستراوه‌ته‌وه‌ بۆ زیندانی ئاكرێ‪.‬‬ ‫دایكی‌ عوسمان‪ ،‬وتی‌ “كاتێك عوسمان‬ ‫مه‌حكه‌مه‌كرا ئێمه‌ ل���ه‌وێ‌ نه‌بووین‪،‬‬ ‫كه‌سمان له‌وێ‌ نه‌بووین‪ ،‬هه‌ر ئاگاداریش‬ ‫نه‌كراینه‌وه”‪.‬‬ ‫ل������ه‌رۆژی‌ ‪ 2009/8/20‬ع��وس��م��ان‬ ‫ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ سلێمانی‪ ،‬به‌اڵم له‌مانگی‌‬ ‫‪2‬ی‌ ئه‌مساڵ‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ چاكسازی‌‬

‫عوسمان سه‌الم پێش ده‌ستگیرکردنی دوای ده‌ستگیرکردنی‬ ‫گه‌ورانی‌ هه‌ولێر داواده‌ك��ات عوسمانیان‬ ‫بده‌نێ ته‌نها بۆ دوو رۆژ به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا شه‌ش مانگ‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌و نه‌یانناردووه‌ته‌وه‌ بۆ سلێمانی‌‪.‬‬

‫عه‌باسی ب��رای عوسمان ده‌ڵێت ل�ه‌دوا‬ ‫بینینی عوسماندا پێیوتین “ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و شته‌مكردووه‌ با له‌سێداره‌مبده‌ن‌و‬ ‫بابمهێننه‌ سه‌ر ته‌له‌فزیۆن‪ ،‬بابڵێن ئه‌م‬

‫پیاوه‌ ده‌ستی‌ له‌و قه‌زییه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نا با ئازادمبكه‌ن”‪.‬‬ ‫درێ��ژه‌ی راپۆرته‌که‌ له‌الپه‌ڕه‌ ‪10‬و ‪11‬دا‬ ‫بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫“ئێم ‌ه هه‌ستمانكرد له‌الیه‌ن گۆڕانه‌و‌ه كراین ‌ه ئامڕازێك بۆ بانگه‌شه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و فریودراین‪ ،‬دوای‌ ئه‌و‌ه وازیان لێهێناین”‬

‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ هێزێك ‌ی چه‌كدار‬ ‫ده‌نێرێت ‌ه سه‌ر كۆمپانیا ‌ی نالیا‬

‫زانیار محه‌مه‌د‬ ‫به‌هۆی‌ كێشه‌ی‌ كۆمپانیایه‌كی توركییه‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ هێزێكی‌ چه‌كداری‌ مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی‌ یه‌كێتی‌ ده‌نیرێته‌ سه‌ر كۆمپانیای‌‬ ‫نالیاو هێزه‌كه‌ش ه �ه‌ڕه‌ش �ه‌ له‌كارمه‌ندانی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ نالیا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫شاسوار عه‌بدولواحید خاوه‌نی كۆمپانیای‌‬ ‫نالیا له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور وتی‌ “ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌وپێش چه‌ند توركێك هاتن‪ ،‬وتیان ئێمه‌‬ ‫ئامۆزای‌ خاوه‌نی‌ ئه‌و كۆمپانیا توركییه‌ین‬ ‫كه‌الی‌ ئێوه‌ ئیشده‌كه‌ن‪ ،‬له‌توركیاوه‌ شتمان بۆ‬ ‫ناردوون‪ ،‬پاره‌یان نه‌داوینه‌تێ‌‌و داوای‌ پاره‌یان‬ ‫كرد”‪.‬‬ ‫وتیشی‌ “پێموتن بڕۆن له‌دادگای‌ توركیا یان‬ ‫سلێمانی‌ داوا تۆماربكه‌ن‌و رێگه‌ی‌ یاسایی‌‬ ‫بگرنه‌به‌ر بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كێشه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ده‌ركه‌وت كه‌ڕاستناكه‌ن”‪.‬‬ ‫شاسوار ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ئه‌و توركانه‌ دواتر‬ ‫چوونه‌ته‌ الی‌ كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و یه‌كالیه‌نانه‌‬ ‫بابه‌ته‌كه‌یان بۆ باسكردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ یاسا‪ ،‬یه‌كسه‌ر ته‌له‌فۆنی‌ كردووه‌‬ ‫بۆ هه‌ندێك شوێن‪ ،‬كه‌چه‌كدار بنێرنه‌ سه‌ر‬ ‫كۆمپانیای نالیاو پاشان ته‌له‌فۆنیان كردووه‌ بۆ‬ ‫مه‌كته‌بی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و وتی‌ “بۆ ئه‌وه‌ی‌ چه‌كدار‬ ‫بنێرنه‌ سه‌ر ئێمه‌”‪.‬‬ ‫خ��اوه‌ن��ی كۆمپانیای نالیا وت��ی “مه‌كته‌بی‌‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ چ �ه‌ك��داری��ان ن��اردووه‌ت��ه‌ سه‌ر‬ ‫كۆمپانیای‌ نالیا‌و هه‌ڕه‌شه‌یان له‌كارمه‌نده‌كانمان‬ ‫كردووه‌و وتوویانه‌ به‌شه‌ق ده‌تانبه‌ین‌و ئیهانه‌یان‬ ‫كردوون”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ “كۆسره‌ت ره‌س��وڵ بۆی‌ نییه‌‬ ‫ته‌داخول له‌كاری‌ بازرگانی‌‌و كۆمپانیا بكات‪،‬‬ ‫ئه‌و ته‌نیا به‌رپرسێكی‌ حیزبییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیشی‌ نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك مافی ئ��ه‌وه‌ی‌ نییه‌‬ ‫ته‌داخول له‌كاروباره‌كانی‌ ئێمه‌ بكات”‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی‌ ب �ه‌وه‌ش��دا ك �ه‌دوات��ر ئ �ه‌و توركانه‌‬ ‫چوونه‌ته‌ الی‌ كه‌سێكی‌ دانیشتووی‌ رانیه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ش هات بۆ الی‌ ئێمه‌‪ ،‬ئێمه‌ بابه‌ته‌كه‌مان‬ ‫تێگه‌یاند‪ ،‬دواتر كه‌ له‌گه‌ڵیان دانیشتبووه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی‌ ده‌ركه‌وتبوو‪ ،‬ئه‌وان راستناكه‌ن”‪.‬‬ ‫وتیشی‌ “ئێمه‌ به‌قسه‌ی ك��ۆس��ره‌ت ره‌س��وڵ‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬ئێمه‌ سه‌رشۆڕ ناكه‌ین چه‌كدار بهێننه‌‬ ‫س �ه‌رم��ان‪ ،‬ئێستا سااڵنی‌ ‪ 95‬و ‪ 96‬نییه‌و‬ ‫گڵۆڵه‌ی‌ چه‌ك‌و زه‌بری‌ چه‌كداری‌ كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫لێژی‌‪ ،‬به‌اڵم ملیشمان له‌تاڵه‌ ته‌زوو باریكتره‌‬ ‫بۆ یاسا”‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ نالیا ماوه‌ی‌ سێ‌ ساڵه‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫كارده‌كات‌و خاوه‌نی‌ ‪ 5400‬كارمه‌نده‌و تائێستا‬ ‫‪ 2800‬یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوونی‌ دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور چه‌ندجارێک په‌یوه‌ندیکرد به‌مه‌ریوان‬ ‫مه‌سعود سکرتێری رۆژن��ام�ه‌وان��ی کۆسره‌ت‬ ‫ره‌سوله‌وه‌‪ ،‬وه‌اڵمی نه‌بوو‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ده‌ربازی كۆسره‌ت ره‌سو ‌ڵ‬ ‫راوێژكاره‌و ده‌وام ناكات‬ ‫محه‌مه‌د نه‌جیب‬ ‫ده‌ربازی كوڕی كۆسره‌ت ره‌سوڵی جێگری‬ ‫سكرتێری گشتی یه‌كێتی كه‌راوێژكاری‬ ‫د‪ .‬به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكی حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫تائێستا له‌مه‌كته‌بی سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫ده‌وامی نه‌كردووه‌‌و ده‌ستبه‌كار نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ�ه‌و زانیارییانه‌ی به‌ده‌ستوور‬ ‫گه‌یشتوون تائێستا ده‌رب���ازی كوڕی‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س��وڵ عه‌لی له‌پۆسته‌كه‌ی‬ ‫كه‌وه‌ك راوێژكاری سه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان له‌مه‌كته‌بی سه‌رۆكی‬ ‫ح��ك��وم �ه‌ت دام���ه‌زرێ���ن���راوه‌‪ ،‬ده‌س��ت‬ ‫به‌كارنه‌بووه‌‌و ده‌وام ناكات‪.‬‬

‫ده‌ستوور له‌وباره‌یه‌وه‌ په‌یوه‌ندی به‌نوری‬ ‫عوسمان سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زی��ران �ه‌وه‌ ك��رد‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ی‌ پشتڕاستكرده‌وه‌‌و له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ده‌ستوور رایگه‌یاند “ده‌رباز كاره‌كه‌ی‬ ‫ل �ه‌م �ه‌ك��ت �ه‌ب��ی س���ه‌رۆك���ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌ده‌وام‬ ‫ناكات‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌خۆی بپرسن كه‌بۆچی‬ ‫ده‌ستبه‌كارنه‌بووه‌ له‌پۆسته‌كه‌یدا‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ بۆ ئه‌و بابه‌ته‌ هیچ وه‌اڵمێكم پێ‬ ‫نییه‌”‪.‬‬ ‫ده‌ستوو چه‌ندجارێك بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫په‌یوه‌ند ب �ه‌ده‌رب��ازی ك��وڕی كۆسره‌ت‬ ‫ره‌سوڵه‌وه‌ كرد‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫به‌رپرسێكی‌ پارت ‌ی خانوو ‌ی دادوه‌رێك ‌ی‬ ‫داگیركردووه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬

‫به‌ر‌پرسێكی‌ پارتی‌ خ��ان��ووی‌ حكومی‬ ‫دادوه‌ری‌ ناحیه‌ی‌ هه‌ریری‌ داگیركردووه‌و‬ ‫حكومه‌تیش ل�ه‌س�ه‌ری‌ تاپۆ‌ ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌و به‌رپرسه‌ دادوه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحیه‌كه‌ش ده‌ڵێت خانووه‌كه‌‬ ‫به‌پێی‌ رێنمایی حكومه‌ت له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌رپرسه‌ تاپۆكراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك ل �ه‌ن��اح��ی �ه‌ی‌ ه �ه‌ری��ر‬ ‫به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌‬ ‫ئه‌یلولی‌ پارتی‌ له‌كاتی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆدا ئه‌و‬ ‫خانووه‌ حكومییه‌ی‌ داگیركرد كه‌درابوو‬ ‫ب�ه‌دادوه‌رێ��ك‪ ،‬دوای‌ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ دوو‬

‫ئیداره‌كه‌و ئاساییبوونه‌وه‌ی‌ ره‌وشه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا ئه‌و خانووه‌ی‌ ته‌سلیم ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ن �ه‌ك��رد‌ووه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬وت �ی‌ “له‌و‬ ‫كاته‌وه‌ش تائێستا چه‌ندین هه‌وڵدراوه‌‬ ‫كه‌خانووه‌كه‌ بگه‌ڕێنێـته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و به‌رپرسیاریه‌تییه‌ حیزبیه‌ی‌ هه‌یه‌تی‌‬ ‫هه‌وڵه‌كان بێ ئه‌نجام بووه‌”‪.‬‬ ‫س��واره‌ ئه‌كره‌م ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫هه‌ریر‪ ،‬وتی‌ “ماوه‌ی‌ دوو ساڵه‌ ئه‌و خانووه‌‬ ‫به‌پێی‌ رێنمایی حكومه‌ت له‌به‌‌رانبه‌ر بڕێك‬ ‫پاره‌ له‌سه‌ر ئه‌و به‌رپرسه‌ تاپۆكراوه‌”‪.‬‬ ‫سواره‌ ئه‌كره‌م وتی‌ “خانووی‌ حكومی‌ زۆر‬ ‫تاپۆكراوه‌‌و هه‌ر ئه‌و خانووه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خانووی‌ حكومی‌ له‌قه‌زاو ناحیه‌كان‌و هه‌تا‬

‫ی تاپۆكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ولێریش نه‌ماوه‌ هه‌موو ‌‬ ‫ئێستا له‌هه‌ریر له‌كۆی‌ هه‌موو خانوو‌ه‬ ‫حكومییه‌كان سێ‌ خانوو ماوه‌ ئه‌ویتر‬ ‫هه‌مووی‌ تاپۆكراوه‌”‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت به‌چۆڵنه‌كردنی‌ خانووه‌كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و به‌رپرسه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ “ ئه‌و‬ ‫خانووه‌ی‌ به‌بێ تاپۆ كردووه‌‪ ،‬خه‌ڵكانێك‬ ‫چوونه‌ ن��او ئ�ه‌و خانووانه‌‌و داگیركرا‪،‬‬ ‫دوات��ری��ش ده‌ستكاریانكردن‌و ن��ۆژ‌هن‌و‬ ‫بۆیاخكرانه‌وه‌‌و به‌هه‌ندێك پاره‌ له‌سه‌ریان‬ ‫تاپۆكرا”‪.‬‬ ‫ناحیه‌ی‌ هه‌ریر ب �ه‌دووری‌ ‪ 25‬كیلۆمه‌تر‬ ‫له‌قه‌زای‌ شه‌قالوه‌‌و به‌دووری‌ ‪ 75‬كیلۆمه‌تر‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ باكووری‌ شاری‌ هه‌ولێره‌وه‌‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬رازیبووین به‌كاندیدكردنه‌وه‌ی ‪ 318‬كه‌س به‌هۆ ‌ی رووداوه‌كان ‌ی هاتوچۆوه‌ له‌پشده‌ر‬ ‫تاڵه‌بانی بۆ پۆستی سه‌رۆك كۆمار بوونه‌ت ‌ه قوربانی‬

‫كاروخ نامیق‬ ‫ئازاد چاالك نوێنه‌ری‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌ئیئتیالفی‌ فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان‬ ‫له‌لێدوانێكدا ب�ه‌ده‌س��ت��ووری‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌پشتگیری‌ ئه‌و ‪ 19‬خاڵه‌یان كردووه‌‬ ‫كه‌ئیتیالفی‌ فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان‬ ‫رایانگه‌یاندووه‌‪ ،‬به‌و خاڵه‌شه‌وه‌ كه‌باس‬ ‫له‌وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ س��ه‌رۆك كۆمار‬ ‫ده‌كات له‌الیه‌ن كورده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئازاد چاالك له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور‬ ‫وتی‌ “له‌مكاته‌دا ب��ارودۆخ�ی‌ كوردمان‬

‫ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پا‌رێزگای‬ ‫سلێمانی‬ ‫به‌سه‌دان ملیۆن‬ ‫دینار له‌پرۆژه‌ی‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌دا‬ ‫خه‌رجکردووه‌‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫هیچ که‌سێک‬ ‫سودمه‌ند‬ ‫بێت لێی‬

‫له‌به‌رچاوگرتووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و خاڵه‌مان‬ ‫په‌سه‌ندكردووه‌‌و دژی‌ نه‌وه‌ستاوینه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌ران��ب �ه‌ر ئ���ه‌وه‌دا داوام��ان��ك��ردووه‌‬ ‫چاكسازی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ دروستكردوو‌ه بۆباسكردن له‌و‬ ‫گیروگرفتانه‌ی‌ له‌هه‌رێم هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌وه‌‬ ‫رازیبووین”‪.‬‬ ‫ئیئتیالفی‌ فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��ای‌ ئ���ه‌م ه �ه‌ف��ت �ه‌ی �ه‌دا ‪19‬‬ ‫داواكارییان خسته‌ به‌رده‌ستی‌ كاندیده‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫له‌خاڵی‌ ‪ 13‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ی‌ ك��ورد له‌گه‌ڵیدا هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ده‌ك����ات ب��ۆ پێكهێنانی‌ ح��ك��وم�ه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌بێت پاڵپشتی‌ پاڵێوراوی‌ ئیئتیالفی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان بكات بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری‌ عێراق ‪.‬‬ ‫خ��ال��ی��د ش��وان��ی‌ ن��وێ��ن��ه‌ری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌ئیئتیالفی‌ فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور وتی‌ “مام‬ ‫جه‌الل كاندیدی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستانه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫عێراق”‪.‬‬ ‫ئ��ازاد چ��االك وتی‌ “دژی‌ هیچ خاڵێك‬ ‫نه‌وه‌ستاوینه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پێشتر‬ ‫تێبینیمان هه‌بوو له‌سه‌ر پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆمار”‪.‬‬

‫فه‌رمان چۆمانی‌‬ ‫رووداوه‌ك���ان���ی‌ هاتوچۆ ل�ه‌ن��اوچ�ه‌ی‌ پشده‌ر‬ ‫به‌پێی ئاماره‌كان روو له‌زیادبووونه‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كانیش خراپی‌ رێگه‌وبان به‌هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی‌ زیادبوونی‌ رووداوه‌ك��ان��ی‌ هاتوچۆ‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫له‌پشده‌رو بتوێن به‌هۆی‌ خراپی‌ رێگه‌وبان‌و‬ ‫خێرایی‌ شۆفێرانی‌ س��ن��ووره‌ك�ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندان‬ ‫رووداوی‌ ه��ات��وچ��ۆ رووده‌ده‌ن‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ئامارێكیش كه‌ له‌به‌شی‌ فریاگوزاریی‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌ رانیه‌و قه‌اڵدزێ‌ وه‌رگیراون‪،‬‬ ‫ئه‌مساڵ‌ ‪ 318‬كه‌س بوونه‌ته‌ قوربانی‪.‬‬ ‫ئیبراهیم عه‌بدوڵاڵ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌‬ ‫ق���ه‌اڵدزێ‌ زیادبوونی‌ رووداوه‌ك��ان��ی‌ هاتوچۆ‬ ‫به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م بۆ دوو سایدنه‌بوونی‌ رێگه‌ی‌‬ ‫نێوان ده‌ربه‌ندی‌ رانیه‌و قه‌اڵدزێ‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وت���ی‌ “زۆرب���وون���ی‌ ش��ۆف��ێ��ری‌ ب��ێ م��ۆڵ �ه‌ت‌و‬ ‫كه‌مشاره‌زایی‌ له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان‌و پابه‌ندنه‌بوون‬ ‫به‌ڕێنماییه‌كانی‌ هاتوچۆوه‌‪ ،‬هۆكاره‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫زیادبوونی‌ رووداوه‌كانی‌ هاتوچۆن”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌پێی‌ ئامارێكی‌ دیكه‌ی‌ بنكه‌كانی‌‬ ‫پۆلیسی‌ هاتوچۆی‌ ق���ه‌اڵدزێ‌‌و سه‌نگه‌سه‌ر‬ ‫له‌شه‌ش مانگی‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا ‪ 40‬رووداوی‌‬ ‫هاتوچۆ روویداوه‌و ‪ 99‬هاوواڵتی‌ بریندار بوون‌و‬ ‫‪ 11‬كه‌سیش گیانیانله‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ئیبراهیم عه‌بدوڵاڵ نه‌بوونی‌ هێماكانی‌ هاتوچۆ‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان به‌هۆكارێكی‌ تری‌ زیادبوونی‌‬ ‫رووداوه‌كانی‌ هاتوچۆ ده‌زانێت‪ ،‬وتی‌ “ماوه‌ی‌‬ ‫ساڵێكه‌ شاره‌وان ‌ی قه‌اڵدزێ سه‌د ملیۆن دیناری‌‬ ‫دابینكردووه‌ بۆ كڕینی‌ هێماكانی‌ هاتوچۆو‬

‫ماوه‌یه‌كی‌ تر داده‌نرێن”‪.‬‬ ‫كانه‌بی‌ حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫رانیه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌رێگه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‬ ‫فراوانه‌و نزیكه‌ی‌ ده‌ مه‌تر پانه‌‪ ،‬وتی‌ “به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ شوێن پێچی‌ تێدایه‌و هه‌وڵده‌ده‌ین ئه‌و‬ ‫پێچانه‌ش چاكبكه‌ین”‪.‬‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری‌ ئ��اوه‌دان��ك��ردن �ه‌وه‌ی‌ رانیه‌ وتی‌‬ ‫كه‌هه‌رچه‌نده‌ داوای‌ دوو سایدكردنی‌ رێگه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ شاریان ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌كارێكی‌‬ ‫زه‌حمه‌تی‌ زانی‌‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات به‌پێی‌ ئامارێكی بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌‬ ‫ه��ات��وچ��ۆی‌ ران��ی �ه‌ ل��ه‌م��اوه‌ی‌ ح���ه‌وت مانگی‌‬ ‫راب��ردوودا ‪ 46‬رووداوی‌ هاتوچۆ تۆماركراوه‌‪،‬‬

‫به‌هۆیه‌وه‌ ‪ 45‬كه‌س برینداربوون‌و ‪ 8‬كه‌سیش‬ ‫گیانیانله‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫موحسین خ��در لێرسراوی‌ بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌‬ ‫هاتوچۆی‌ رانیه‌ش پێیوایه‌ خراپیی‌ رێگه‌وبان‌و‬ ‫یه‌ك سایدیی‌ رێگه‌ سه‌ره‌كییه‌كان هۆكاری‌‬ ‫یه‌كه‌من بۆ رووداوه‌كانی‌ هاتوچۆ‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وت �ه‌ك��ان �ی‌ موحسین خ��در به‌هۆی‌‬ ‫رووداوه‌ك��ان��ی‌ ه��ات��وچ��ۆوه‌‪ ،‬ه��اوواڵت��ی��ان ئه‌و‬ ‫رێگه‌كه‌یان ناوناوه‌ “رێگه‌ی‌ مه‌رگ”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها روونیكرده‌وه‌ كه‌رۆژانه‌ ‪ 2‬هه‌زار ‪500‬‬ ‫ئۆتۆمبێل هاتوچۆی‌ رانیه‌ ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫پاڵه‌په‌ستۆ‌و قه‌ره‌باڵغی‌ له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان‬ ‫دروستكردووه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪2‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫‌‌بێته‬ ‫ئه‌‌و كاته‌‌ی كار ده ‌‌‬ ‫مه‌‌رگ‌و ئه‌‌شكه‌‌نجه‌‌‬ ‫به‌‌یان عه‌‌زیزی‬ ‫له‌‌به‌‌یاننامه‌‌ی مافی مرۆڤدا به‌‌ندی ‪ 23‬سه‌‌باره‌‌ت به‌‌كاركردن‌و ئ��ازادی‬ ‫ده‌‌وترێت‪ :‬هه‌‌موو كه‌‌س مافی ئه‌‌وه‌‌ی هه‌‌یه‌ كه‌‌كاربكات‌و ئیش‌و پیشه‌‌ی خۆی‬ ‫به‌‌ئازادی هه‌‌ڵبژێرێت‌و هه‌‌لومه‌‌رجێكی ره‌‌زامه‌‌ندانه‌‌ی بۆ كاره‌‌كه‌‌ی هه‌‌بێت‌و دژی‬ ‫بێكاریی یارمه‌‌تی بدرێت‪ .‬هه‌‌مووان مافی ئه‌‌وه‌‌یان هه‌‌یه‌ بێ هیچ جیاوازییه‌‌ك‬ ‫له‌‌به‌‌رانبه‌‌ر كاری یه‌‌كساندا مووچه‌‌و پاداشتی یه‌‌كسان وه‌‌رگرن‪ .‬هه‌‌روه‌‌ها‬ ‫خاڵێكی دیكه‌‌ش هاتووه‌ كه‌‌هه‌‌ر سه‌‌باره‌‌ت به‌‌كاركردنه‌‌‪.‬‬ ‫ده‌‌وترێ كه‌‌كاركردن گرنگترین به‌‌شی ژیانی كه‌‌سه‌‌كانه‌ كه‌‌هه‌‌موو چاالكیه‌‌كانیتر‬ ‫به‌‌جۆرێك پێوه‌‌ند ده‌‌درێنه‌‌وه‌ به‌‌كارو چۆنیه‌‌تی كاركردن‪ ،‬به‌‌اڵم له‌‌درێژایی‬ ‫مێژوودا پرۆسه‌‌یه‌‌ك به‌‌رده‌‌وام بیندراوه‌ ئه‌‌ویش كاری زۆره‌ ملێ‌و بێگاریكردن‬ ‫به‌‌كه‌‌سه‌‌كانه‌‌‪ .‬له‌‌سه‌‌ره‌‌تاوه‌ كاری زۆره‌‌ملێ تایبه‌‌ت كرابوو به‌‌كوێله‌‌كان‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫كه‌‌سانه‌‌ی هه‌‌موو ژیانیان ته‌‌رخانكرابوو بۆ خزمه‌‌تكردن‌و كاری زۆره‌‌ملێ بۆ‬ ‫ئه‌‌رباب‌و خواوه‌‌نده‌‌كه‌‌یان‪ .‬پاش شۆڕشی كۆیله‌‌كان‌و له‌‌دوای ئه‌‌وه‌‌ش شۆڕشی‬ ‫فه‌‌ڕه‌نساو پاشان به‌‌یاننامه‌‌ی جیهانی‌و فه‌‌رمانه‌‌كانی نه‌‌مانی كۆیله‌‌یی ئه‌‌م‬ ‫جۆره‌ كاركردنه‌ به‌‌رواڵه‌‌ت بۆ هه‌‌میشه‌ سڕدرایه‌‌وه‌‌‪ .‬تێپه‌‌ڕبوونی كات‌و گه‌‌یشتن‬ ‫به‌‌سه‌‌رده‌‌می مۆدێرن ئه‌‌وه‌‌ی نیشاندا كه‌‌مرۆڤ رووخسارو مێتۆدو ئامێری‬ ‫نوێ ده‌‌دۆزێته‌‌وه‌ بۆ جه‌‌نگ‪ ،‬شكاندنی كه‌‌رامه‌‌تی مرۆڤ‌و ئازاردانی جه‌‌سته‌‌و‬ ‫رۆحی مرۆڤه‌‌كانیتر‪ .‬له‌‌به‌‌ندیخانه‌‌كانی جیهانیی نه‌ریتیدا‪ ،‬زیندانییه‌‌كان ته‌‌نیا‬ ‫ئه‌‌شكه‌‌نجه‌ ده‌‌دران یان ده‌‌ك��وژران‪ ،‬به‌‌اڵم له‌‌ئۆردوگاكانی كاری زۆره‌‌ملێی‬ ‫سیبریا‪ ،‬له‌‌یه‌‌كیه‌‌تی سۆفییه‌‌تدا كار بوو به‌‌ئامێری ئه‌‌شكه‌‌نجه‌‪ ‌،‬كاركردن هه‌‌تا‬ ‫مردن‪ ،‬ئه‌‌مه‌ یاسای ئه‌‌و ئۆردوگایه‌ بوو‪ .‬مه‌‌حكومكراوه‌‌كانی مه‌‌رگ ده‌‌نێردران‬ ‫بۆ سیبریاو له‌‌وێ له‌‌دڕندانه‌‌ترین بارودۆخدا له‌‌كانزاكاندا كاریان ده‌‌كرد یان‬ ‫رێگه‌‌وبان‌و بینایان دروستده‌‌كرد‪ .‬زۆرێك له‌‌زیندانییه‌‌كان له‌‌كاتی دروستكردنی‬ ‫كارگه‌‌دا له‌‌به‌‌رالوازبوون ئێسقانه‌‌كانیان تێكده‌‌شكاو هه‌‌ر له‌‌ژێر دیواره‌‌كاندا‬ ‫چاڵیان ده‌‌كردن‪ .‬ئه‌‌وێ شوێنی كه‌‌سانێك بوو كه‌‌دژ به‌‌ده‌‌سه‌‌اڵتی سیاسی‬ ‫بوون‪ ،‬ئه‌‌و زیندانییانه‌‌ی پێیان ده‌‌وتن مه‌‌ترسیدارن بۆ حكومه‌ت‌و خه‌‌ڵكی‬ ‫یه‌‌كیه‌‌تی سۆڤیه‌‌ت‪ .‬به‌‌اڵم ره‌‌نگه‌ ترسناكترین نمونه‌ ئوردوگاكانی ئه‌ڵمانیای‬ ‫نازی بێت كه‌ به‌‌ناوبانگترینییان ئۆردوگاكانی ئاشۆویتزو داخائۆن‪ .‬له‌‌وێدا‬ ‫سێ ده‌‌ركه‌‌وته‌‌ی شكاندنی كه‌‌رامه‌‌تی مرۆڤ‌و تاوانی دژ به‌‌مرۆڤایه‌‌تی پێكه‌‌وه‌‬ ‫ده‌‌كرا‪ :‬كاری زۆره‌‌ملێ‪ ،‬كۆیالیه‌‌تی‌و جینۆساید‪.‬‬ ‫ئۆردوگای مه‌‌رگ‬ ‫ئاشۆویتز كۆمه‌‌ڵێك ئۆردوگای كاری زۆره‌‌ملێ بوو كه‌‌سێ به‌‌شی سه‌‌ره‌‌كی‬ ‫هه‌‌بوو‪ ،‬به‌‌ژماره‌ له‌‌یه‌‌كه‌‌وه‌ هه‌‌تا سێ ده‌‌ستنیشانكرابوو‪ .‬له‌‌هه‌‌ر سێ به‌‌شه‌‌كانیدا‬ ‫هه‌‌موو زیندانییه‌‌كان كاری زۆره‌‌ملێیان ده‌‌كردو یه‌‌كێك له‌‌به‌‌شه‌‌كان وه‌‌ك‬ ‫به‌‌شی كوشتار كه‌‌ڵكی لێوه‌‌رده‌‌گیرا‪ .‬ئوردوگاكان له‌‌‪ 37‬مایلی رۆژئاوای‬ ‫كراكۆف ناوچه‌‌یه‌‌كی سه‌‌رسنووری پۆڵۆنیاو ئه‌ڵمانیا سازكرابوون‪ .‬هه‌‌موو‬ ‫به‌‌شه‌‌كان له‌‌نێوان چه‌‌ند مانگی جیاوازو له‌‌ساڵی‪1942‬دا دروستكران‪ ،‬به‌‌اڵم‬ ‫وه‌‌ك سه‌‌ره‌‌تا ل�ه‌‌‪1940‬دا كۆمه‌‌ڵێك زیندانی سیاسی ئه‌ڵمانی‌و پۆڵۆنیایی‬ ‫كه‌‌تاوانباركرابوون‪ ،‬نێردران بۆ ئه‌‌و ناوچه‌‌یه‌‌‪ .‬زه‌‌وییه‌‌كی رووت كه‌‌فه‌‌رمان‬ ‫درابوو سێ بینای سه‌‌ره‌‌كی تێدا دروستبكرێت‪ .‬چاره‌‌نووسی زۆرێك له‌‌و‬ ‫زیندانییانه‌ نادیاره‌‌و نازانرێت له‌‌وێوه‌ نێردران بۆ كوێ‪ .‬له‌ ‪1942‬داب��وو‬ ‫كه‌‌ئه‌‌وێ ته‌‌رخانكرا بۆ جوله‌‌كه‌‌كان‌و به‌‌مه‌‌به‌‌ستی جینۆساید له‌‌به‌‌شی سێهه‌‌مدا‬ ‫كوره‌‌كانی م��رۆڤ سووتاندن‌و ژووره‌‌ك��ان��ی گاز دروستكران‪ .‬ئه‌‌ندازیاره‌‬ ‫ئه‌ڵمانییه‌‌كان دیزاینیانكردو زیندانییه‌‌كان خرانه‌ به‌‌ركارێكی بێ كۆتایی‪.‬‬ ‫ئه‌‌وان نه‌‌یانده‌‌زانی ئه‌‌م كورانه‌ بۆ دروستده‌‌كرێن وه‌‌ك هه‌‌میشه‌ وا‌یانده‌‌زانی‬ ‫كارگه‌‌و شوێنی پیشه‌‌ییه‌‌‪ ،‬به‌‌اڵم دوایی زانرا كه‌‌ئه‌‌وێ شوێنی سووتاندنی‬ ‫مه‌‌یت یان جه‌‌سته‌‌ی ئه‌‌و مرۆڤانه‌‌یه‌ كه‌ له‌‌الیه‌‌ن نازییه‌‌كانه‌‌وه‌ مه‌‌حكوم كراون‬ ‫به‌‌مه‌‌رگ‪ .‬دروستكردنی ئوردوگای ئاشۆویتزو دیكه‌‌ی شوێنه‌ هاوچه‌‌شنه‌‌كان‬ ‫سێ مه‌‌به‌‌ستی سه‌‌ره‌‌كی جێبه‌‌جێده‌‌كرد‪ :‬كه‌‌ڵكوه‌‌رگرتن له‌‌و كه‌‌سانه‌‌ی‬ ‫به‌‌دوژمنی ئه‌ڵمان ده‌‌زانران‪ ،‬بێگاریكردن به‌‌جه‌‌سته‌‌و رۆحی ئه‌‌وان‪ ،‬دووهه‌‌م‬ ‫وه‌‌به‌ر‌هێنانی كه‌‌ره‌‌سته‌‌و دروستكردنی كه‌‌لوپه‌‌لی پێویستی ئه‌ڵمانییه‌‌كان بۆ‬ ‫شه‌‌ڕو ژیانی ئاسایی له‌‌سه‌‌رشانی زیندانییه‌‌كان‌و سێیه‌‌م كوشتنی به‌‌ره‌‌به‌‌ره‌‌و‬ ‫سڕینه‌‌وه‌‌ی جوله‌‌كه‌‌كان‌و دوژمنانی نازیسم له‌‌و ئوردوگایانه‌‌دا به‌‌كاركردنێك‬ ‫كه‌‌رێك نمونه‌ی ئه‌‌شكه‌‌نجه‌‌دان بوو‪.‬‬ ‫ژیانی رۆژانه‌‌و جه‌‌سته‌‌ی زیندانی‬ ‫سیاسه‌‌تی داڕێژراو له‌‌و ئوردوگایانه‌‌دا ئه‌‌مه‌‌بوو‪ :‬كاری زۆرتر‪ ،‬ئابووری باشترو‬ ‫مه‌‌رگی زۆرتر‪ .‬هه‌‌رسێ حاڵه‌‌ته‌‌كه‌ بۆ نازییه‌‌كان پڕ له‌‌قازانج بوو‪ ،‬یاسای‬ ‫داڕێژراویش كاركردنی بێ پشوو بوو هه‌‌تا سنووری مردن‪.‬‬ ‫رۆژانی هاوین زیندانییه‌‌كان سه‌‌عات ‪3‬ی به‌‌یانی له‌‌خه‌‌و هه‌‌ڵده‌‌سێنران‌و ‪20‬‬ ‫خوله‌‌ك كاتیان هه‌‌بوو هه‌‌موو كاره‌‌كانیان بكه‌‌ن‪ .‬پاشان سه‌‌رژمێری ده‌‌كران‌و‬ ‫زستانان له‌‌ژێر به‌‌فرو سه‌‌رمای ‪ 18‬ده‌‌ره‌‌ج �ه‌ ژێرسفردا راده‌‌وه‌‌س��ت��ان تا‬ ‫سه‌‌رژمێری ته‌‌واوببێت‪ .‬بڕێكجار رێده‌‌كه‌‌وت كه‌‌زیندانییه‌‌ك ره‌‌ق ده‌‌بووه‌‌وه‌‌‪.‬‬ ‫پاشان به‌‌پێی ژم��اره‌‌و شوێنی كاركردنه‌‌كه‌‌یان ده‌‌ن��ێ��ردران بۆ شوێنی‬ ‫پیشه‌‌كه‌‌یان‪ .‬شه‌‌وانه‌ سه‌‌عات‪ 9‬له‌‌هاویندا و‪ 7‬له‌‌زستاندا ده‌‌گه‌‌ڕانه‌‌وه‌ بۆ‬ ‫شوێنه‌‌كه‌‌ی خۆیان‌و سه‌‌رانسه‌‌ی رۆژ برسی بوون‪ ،‬ئه‌‌و نان‌و شۆربایه‌‌ی‬ ‫پێیانده‌‌درا به‌‌هیچ شێوه‌‌یه‌ك تێری نه‌‌ده‌‌كردن‪.‬‬ ‫رێك له‌‌كاتی هاتنی زیندانییه‌‌كان بۆ ئۆردوگا برسییه‌‌تی ده‌‌ستیپێده‌‌كرد‪.‬‬ ‫به‌‌النیكه‌‌مه‌‌وه‌ هه‌‌ر زیندانییه‌‌ك مانگی ‪3‬ت��ا‪ 4‬كیلۆ كێشی داده‌‌ب��ه‌‌زی‌و‬ ‫نه‌‌خۆشه‌‌كان خراپتربوون‪ .‬نه‌‌خۆشیی برسیه‌‌تی به‌‌سه‌‌ر هه‌‌موو كه‌‌سه‌‌كاندا‬ ‫زاڵبوو‪ ،‬بێجگه‌ له‌‌وه‌‌ش نه‌‌خۆشییه‌كانی سكچوونی خوێناوی‪ ،‬تیفووس‌و‬ ‫كۆلێره‌ به‌‌ئاسانی جه‌‌سته‌‌ی الوازی ئه‌‌وانی له‌‌به‌‌ین ده‌‌برد‪ .‬دوای ئه‌‌وانه‌ بوو‬ ‫كه‌‌قۆناغێكیتر له‌‌تێكچوونی جه‌‌سته‌ ده‌‌ستیپێده‌‌كرد كه‌‌پێی ده‌‌وترێ هه‌‌یكه‌‌ل‬ ‫عه‌‌زمی‪ .‬له‌‌م قۆناغه‌‌دا كاركردنی مێشك ده‌‌گاته‌ كه‌‌مترین راده‌‌و مل ناتوانێت‬ ‫به‌ئاسانی بسووڕێته‌‌وه‌‌‪ ،‬ئێسكه‌‌كان به‌‌ته‌‌واوه‌‌تی ده‌‌رده‌‌كه‌‌ون‪ ،‬راده‌‌ی شه‌كری‬ ‫خوێن داده‌‌به‌‌زێت‪ ،‬ریخۆڵه‌‌كان ده‌‌گوشرێت‪ ،‬حه‌‌جمی دڵ‪ ،‬گورچیله‌‌كان‪،‬‬ ‫سییه‌‌كان‌و جه‌‌رگ رۆژ به‌‌رۆژ بچووكترده‌‌بێته‌‌وه‌‌و زیندانییه‌ الوه‌‌كانیش له‌‌نێوان‬ ‫‪17‬تا‪ 35‬ساڵدا ره‌گ‌و ماسوولكه‌‌كانیان ره‌‌قده‌‌بێت‪ .‬ئه‌‌وان ئیتر سیمایان‬ ‫له‌‌مرۆڤ ناچێت‌و ئه‌‌گه‌‌ر له‌‌شتێكی ساكار بكه‌‌ون‪ ،‬ناتوانن خۆیان رابگرن‌و‬ ‫ده‌‌درێن به‌‌عه‌‌رزدا‪ .‬زۆرجار له‌‌باری ده‌‌روونیشه‌‌وه‌ كه‌‌سه‌‌كان شێت ده‌‌بوون‪،‬‬ ‫خۆیان ده‌‌كوشت یان نه‌‌خۆشیی سه‌‌یریان ده‌‌گرت‪ .‬ئه‌‌مه‌ ئه‌‌و كاره‌‌ساته‌ بوو‬ ‫كه‌‌كاری زۆره‌‌ملێ‪ ،‬ئه‌‌شكه‌‌نجه‌‌و به‌‌ندكردن هه‌‌مووی به‌‌مه‌‌به‌‌ستی جینۆساید‬ ‫به‌‌سه‌‌ر جه‌‌سته‌‌و رۆحی هه‌‌زاران هه‌‌زار كه‌‌سی هێنا‪ .‬مێژوو هه‌‌رگیز شكاندنی‬ ‫كه‌‌رامه‌‌تی مرۆڤی له‌‌م راده‌‌دا به‌‌خۆوه‌ نه‌‌بینیبوو‪.‬‬

‫‪ 750‬خێزانی عه‌ره‌بی بێ ناسنامه‌‪،‬‬ ‫له‌داقوق ناسنامه‌ ‌ی عێراقیان پێده‌درێت‬ ‫زانیار داقوقی‌‬

‫ته‌واوی ئه‌و خێزانه‌ عه‌ره‌به‌ بێ ناسنامانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می رژێمی‌ پێشوو بۆ ته‌عریبكردن‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ داقوق جێگیركرابوون‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ناسنامه‌یان نییه‌و ماده‌ی‌ ‪ 140‬نایانگرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌و قه‌زایه‌ ماونه‌ته‌وه‌‌و له‌ماوه‌كانی پێشوودا‬ ‫به‌نهێنی له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ره‌گه‌زنامه‌ی داقوق‬ ‫ناویان تۆماركراوه‌و كراون به‌خه‌ڵكی ئه‌و قه‌زایه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌فه‌رمانگای‌ ره‌گه‌زنامه‌ی‌ قه‌زای‬ ‫داقوق‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا به‌ده‌ستووری راگه‌یاند "ئه‌و‬

‫خێزانه‌ عه‌ره‌بانه‌ ژماره‌یان ‪ 750‬خێزان ده‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌پێشتر به‌ناوی‌ به‌بێ ناسنامه‌وه‌ له‌و قه‌زای ‌ه‬ ‫ب��وون‪ ،‬ئێستا به‌نهێنی له‌داقوق تۆماركراون‌و‬ ‫ناسنامه‌یان پێدراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتی "به‌پێی‌ یاسای‌ ناسنامه‌ی‌‬ ‫عێراقی‌ ئه‌و هاوردانه‌ بوونه‌ته‌ خه‌ڵكی‌ داقوق‌و‬ ‫م���اده‌ی‌ ‪140‬ی���ش ن��ای��ان��گ��رێ��ت�ه‌وه‌ ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌س��ت��وور ئ�ه‌و خێزانه‌‬ ‫عه‌ره‌بانه‌ له‌ئێستادا له‌گونده‌كانی وه‌حده‌و گوندی‌‬ ‫سه‌عدو حوریه‌‌و عومه‌ر بن خه‌تاب جێنشینكراوون‪،‬‬

‫پێشتریش به‌شێكی زۆریان له‌سه‌رده‌می رژێمی‬ ‫به‌عسدا له‌واڵتانی كه‌نداوه‌وه‌ هێنراوه‌نه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫قه‌زایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌میر خواكه‌ره‌م سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ قه‌زای‌‬ ‫داق��وق له‌لێدوانێكیدا به‌ده‌ستووری‌ وت "ئێمه‌‬ ‫به‌هیچ جۆرێك پ��ڕۆژه‌ی‌ خزمه‌تگوزاری‌ بۆ هیچ‬ ‫گوندێكی‌ هاورده‌ له‌داقوق ئه‌نجامناده‌ین"‪.‬‬ ‫وتیشی "عه‌ره‌بێكی‌ زۆری هاورده‌ له‌الیه‌ن رژێمی‌‬ ‫پێشووه‌وه‌ هاتووه‌ته‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬ده‌بێت به‌ماده‌ی‌‬ ‫‪ 140‬بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ شوێنی‌ خۆیان‪ ،‬ئه‌گینا به‌هیچ‬ ‫جۆریك پرۆژه‌ی‌ خزمه‌تگوزاریان بۆ ئه‌نجامنادرێت"‬

‫‪ 300‬ئه‌ندامی‌ یه‌كێتی قوتابیان له‌گه‌رمیان‬ ‫ده‌ستیانله‌كاركێشایه‌وه‌‬ ‫ده‌ستوور‬ ‫ی یه‌كێتی قوتابیانی‬ ‫ئ��ه‌و ‪ 300‬ئ �ه‌ن��دام �ه‌ ‌‬ ‫كوردستان كه‌ناڕه‌زاییان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫ئ �ه‌و رێكخراو‌ه ده‌رده‌ب����ڕی‪ ،‬دوای ئ �ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی سیاسی پارتییه‌و‌ه وه‌اڵمیان‬ ‫ی ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌یان‬ ‫نه‌درایه‌وه‌‪ ،‬نامه‌ ‌‬ ‫ی مه‌كته‌بی‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی راب��ردوودا ره‌وان �ه‌ ‌‬ ‫سیاسی كرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قوتابیان ‌‬ ‫هێمن محه‌مه‌د سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫ی راگه‌یاند "ئێم ‌ه‬ ‫ی له‌باوه‌نور به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی خۆمان كۆمه‌ڵێك ساخته‌کاری‌و‬ ‫به‌چاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ناعه‌داله‌تیمان بینی له‌كات ‌‬ ‫قوتابیاندا‪ ،‬بۆی ‌ه خۆم‌و زیاتر ل ‌ه ‪ 100‬ئه‌ندام‬ ‫كه‌هه‌موویان ب�ه‌واژۆو ب ‌ه به‌ڵگ ‌ه ده‌یسه‌لمێن‬ ‫ی ق��وت��اب��ی��ان ب����وون‪ ،‬ده‌س��ت��م��ان‬ ‫ئ �ه‌ن��دام � ‌‬ ‫له‌كاركێشایه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و رێكخراوه‌ی ئێم ‌ه‬ ‫كارمان بۆ ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و‌ه ده‌رنه‌چوو"‪.‬‬ ‫ی تری یه‌كێتی قوتابیان‬ ‫ئه‌و ‪ 200‬ئه‌ندامه‌ ‌‬ ‫ل�ه‌ك�ه‌الر‌و ناحیه‌ی رزگ���اری‌و ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ده‌ستیانله‌كاركێشاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی "رێكخراوه‌ك ‌ه پڕبوو‌ه له‌گه‌نده‌ڵی‪،‬‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئیستادا كه‌سی وای‌ تێدای ‌ه ‪ ،‬كه‌پله‌ ‌‬ ‫ی له‌نێو قوتابیاندا هه‌یه‌‪ ،‬دوو مووچ ‌ه‬ ‫بااڵش ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌و گه‌نده‌ڵیانه‌ ‌‬ ‫له‌ناو قوتابیاندا هه‌ی ‌ه له‌گه‌رمیان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لقی پێشوو ‌‬ ‫ك�ه‌ی��وان شه‌هاب به‌رپرس ‌‬ ‫ی پ��ارت��ی‌‪،‬‬ ‫ی ق��وت��اب��ی��ان � ‌‬ ‫ده‌ره‌ب��ه‌ن��دی��خ��ان�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند "به‌هۆ ‌‬ ‫له‌لێدوانێكیدا به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫ئه‌و ناعه‌داله‌تییه‌ ‌‬

‫هه‌بوو‪ ،‬وایلێكردم كه‌ده‌ستله‌كاربكێشمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی قوتابیاندا‬ ‫ی ن��اوخ��ۆ ‌‬ ‫چونك ‌ه ل �ه‌پ �ه‌ی��ڕه‌و ‌‬ ‫ی لق‬ ‫ن�ه‌ه��ات��وو‌ه كه‌به‌ڕێككه‌وتن به‌رپرس ‌‬ ‫دابنێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نێچیر شێخ عه‌زیز یه‌كێكیتر له‌و قوتابیانه‌ ‌‬ ‫كه‌ده‌ستی له‌كاركێشاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫ی سه‌رۆك‌و‬ ‫ی "داوامان له‌جه‌ناب ‌‬ ‫ده‌ستوور‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و‬ ‫نێچیرڤان ب��ارزان��ی‌‌و مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی ك��رد‪ ،‬كه‌س‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫چه‌ند ده‌زگایه‌كی تر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫ی لێنه‌گرتین‪ ،‬بۆی ‌ه به‌یه‌كجار ‌‬ ‫گوێ ‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ماندا"‪.‬‬

‫عیرفان عه‌زیز سكرتێری یه‌كێتی قوتابیانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان له‌لێدوانێكدا ب��ۆ ده‌س��ت��وور‬ ‫وت��ی "هیچ ئه‌ندامێكی یه‌كێتی قوتابیان‬ ‫ی ده‌وترێت‬ ‫ده‌ستیله‌كارنه‌كێشاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫راست نییه‌"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نامه‌ ‌‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی كه‌كۆپییه‌كی الی ده‌ستووره‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانه‌ ‌‬ ‫ی "مه‌رجه‌عی یه‌كێتی قوتابیان‬ ‫عیرفان وت ‌‬ ‫ئێمه‌ین‪ ،‬هیچ كه‌سێك له‌ئه‌ندامانی یه‌كێتی‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ‌‬ ‫قوتابیان نامه‌ ‌‬ ‫نه‌داوه‌ت ‌ه من"‪.‬‬

‫حكومه‌تی عێراق تائێستا نه‌سرییه‌ی‌ به‌بنكه‌كانی‬ ‫پۆلیسی كه‌ركوك نه‌داوه‌‬

‫ده‌ستوور‬ ‫له‌دوای ساڵی ‪2006‬ه‌وه‌ بنكه‌كانی پۆلیسی‬ ‫ك��ه‌رك��وك ی��ه‌ك دی��ن��اری ن�ه‌س��ری�ه‌ی��ان ن ‌ه‬ ‫له‌حكومه‌تی عێراق نه‌ له‌ئه‌مریكییه‌كان‬

‫وه‌رنه‌گرتووه‌‪ ،‬كه‌ له‌پێش ئه‌و ب��ه‌رواره‌وه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكییه‌كانه‌وه‌ مانگانه‌ نه‌سریی ‌ه‬ ‫به‌سه‌رجه‌م بنكه‌كانی پۆلیس ده‌درا‪.‬‬ ‫عه‌قید شێرزاد مۆفه‌ری به‌ڕێوه‌به‌ری بنكه‌ی‌‬ ‫پۆلیسی عروبه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور‪،‬‬

‫رای��گ �ه‌ی��ان��د “ك��ێ��ش �ه‌ی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ پۆلیس‬ ‫له‌شاری كه‌ركوك له‌ئێستادا بۆ چاالككردنی‬ ‫جموجۆڵه‌كانیان‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ نه‌سرییه‌ بدرێت‬ ‫به‌بنكه‌كان‪ ،‬چونكه‌ زۆرب�ه‌ی‌ زانیارییه‌كانی‬ ‫ئێمه‌ له‌باره‌ی‌ گروپ‌و چه‌كداره‌ توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌‬ ‫هاوواڵتیانن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ نه‌سرییه‌یه‌كمان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ده‌توانین دیارییه‌ك بده‌ین به‌هه‌ر‬ ‫هاوواڵتییه‌ك كه‌زانیاریمان پێده‌دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌سرییه‌مان نییه‌”‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری بنكه‌ی‌ پۆلیسی عروبه‌ ئاماژ‌هی‌‬ ‫به‌وه‌شدا كه‌ له‌ ‪2003‬وه‌ تاساڵی ‪ 2006‬مانگانه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌مریكییه‌كانه‌وه‌ نه‌سرییه‌ ده‌درا‬ ‫به‌هه‌موو بنكه‌كانی پۆلیسی ناوه‌وه‌و ده‌ره‌و‌هی‌‬ ‫شار‪ ،‬به‌اڵم چوار ساڵه‌ ئه‌و نه‌سرییه‌یه‌ش‬ ‫بڕدراوه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا وت���ی‌ “چ�ه‌ن��دی��ن��ج��ار ل�ه‌ڕێ��گ� ‌هی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی كه‌ركوكه‌وه‌ داوامان‬ ‫ل��ه‌وه‌زاره‌ت��ی ن��اوخ��ۆ ك���ردووه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم هیچ‬ ‫وه‌اڵمێكیان نه‌داوینه‌ته‌وه‌”‪.‬‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ پارێزگاكانی عێراق نه‌سرییه‌ بۆ‬ ‫بنكه‌كانی پۆلیس سه‌رفده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫بنكه‌یه‌كی پۆلیس له‌سنووری پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك نه‌سرییه‌ی‌ پێنادرێت‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫ریکالم‬

‫کۆمپانیای سولی تێلیگراف‬ ‫روژنامه‌وانی‌و چاپ‌و بالوکردنه‌وه‌‬

‫ده‌روازه‌یه‌ک بۆ راگه‌یاندنی پیشه‌گه‌ر‬

‫‪5‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪4‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫رووداوی هه‌فته‌‬

‫فریاد ره‌واندزی‪ :‬گۆمه‌كه‌مان شڵه‌قاندووه‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬مانه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ به‌م شێوه‌یه‌‪ ،‬مانای‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ سه‌رده‌می‬ ‫نائارامی؟‬ ‫ف����ری����اد ره‌وان���������دزی‌‪:‬‬ ‫گ �ه‌ش��ب��ی��ن ن��ی��م ب���ه‌وه‌ی‌‬ ‫الی��ه‌ن��ه‌ك��ان ل�ه‌ن��زی��ك�ه‌وه‌‬ ‫ب��گ �ه‌ن �ه‌ رێككه‌وتنێكی‌‬ ‫ه�ه‌م�ه‌الی�ه‌ن�ه‌ ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫گرێ كوێره‌ی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫ح��ك��وم �ه‌ت ب��ك��رێ��ت �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ناكۆكییه‌كان‌و‬ ‫ج��ی��اوازی��ی �ه‌ك��ان زی��ات �ر‌و‬ ‫ق���ووڵ���ت���رب���وون‪ .‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ش��دا ئێستا‬ ‫الی���ه‌ن���ه‌ك���ان س �ه‌رق��اڵ��ن‬ ‫خۆیان یه‌كالبكه‌نه‌وه‌‪ .‬بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی‌ بتوانن له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ی���ه‌ك�ل�اك���ردن���ه‌وه‌ك���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاوێك به‌ره‌و پێشه‌وه‌‬ ‫ب������ڕۆن‌و ك��وت��ل �ه‌ی �ه‌ك �ی‌‬ ‫گ��ه‌وره‌ پێكبێت‌و توانای‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی‌ هه‌بێت حكومه‌ت‬ ‫دروستبكات‪ .‬بێگومان ئه‌گه‌ر‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ به‌مشێوه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫سێبه‌ری‌ ترسناك ده‌خاته‌ سه‌ر بارودۆخی‌‬ ‫ئه‌منی‌ له‌عێراق‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌‬ ‫دژای �ه‌ت��ی �ی‌ ع��ێ��راق ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ده‌ی��ان �ه‌وێ��ت‬ ‫ئه‌م ده‌رفه‌ته‌ بقۆزنه‌وه‌و له‌هه‌ر بۆشایی‌‌و‬ ‫رێ��گ �ه‌ی �ه‌ك �ه‌وه‌ ب��ێ��ت‪ ،‬ك���اری‌ تیرۆریستی‌‬ ‫ئه‌نجامبده‌ن‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا پیشانیبده‌ن‬ ‫كه‌عێراقییه‌كان شایه‌نی‌ ئ �ه‌وه‌ نین ئه‌م‬ ‫عێراقه‌ نوێیه‌یان بۆ دروستبكرێت‪ ،‬شیاوی‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ نین دیموكراسی‌ ل �ه‌م واڵت �ه‌ به‌رپا‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئ�ه‌وان له‌م روانگه‌یه‌وه‌ كاری‌‬ ‫تیرۆریستی‌ زیاتر ده‌ك��ه‌ن‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫سه‌رقاڵبوونی‌ سیاسییه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬ده‌بێته‌‬

‫تا هێزه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێراق‬ ‫بن‪ ،‬ده‌رفه‌ت ‌ی‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی‬ ‫كوده‌تای‌ سه‌رباز ‌ی‬ ‫كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‬

‫سازدانی‌‪ :‬زانیار محه‌مه‌د‬ ‫فریاد ره‌واندزی ئه‌ندامی شاندی دانوستانكاری‬ ‫ئیئیتیالفی فراکسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب�ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ به‌شێك له‌الیه‌نه‌‬ ‫عێراقییه‌كان ده‌ترسن كوده‌تا له‌عێراقدا‬ ‫رووب����دات‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت ب��ه‌اڵم ت��ا هێزه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق بن‪ ،‬ده‌رفه‌تی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫كوده‌تای‌ سه‌ربازی‌ كه‌مترده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی‌ ب�ه‌ره�ه‌م��ی ئیئیتیالفی لیسته‌‬ ‫كوردستانییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬فریاد ره‌وان��دزی وتی‌‬ ‫"كورد به‌شێكه‌ له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ك��ورد ناتوێنیت موعجیزه‌ دروستبكات‪.‬‬ ‫دروستكردنی‌ موعجیزه‌ كارێكه‌ له‌سیاسه‌تدا‬

‫ده‌گمه‌نه‌‪ .‬ئێمه‌ش هێزو توانای‌ خۆمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌هێزو توانای‌ الیه‌نه‌كانی‌ تر كه‌متره‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ چاوه‌ڕوانی‌ موعجیزه‌ له‌كورد مه‌حاڵه‌"‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم وت���ی‌ "ئ��ێ��م �ه‌ وه‌ره‌ق���ه‌ی���ه‌ك���م���ان‬ ‫پێشكه‌شكردووه‌‪ ،‬گۆمه‌كه‌مان شڵه‌قاندووه‌‪،‬‬ ‫وه‌ره‌ق��ه‌ك��ه‌م��ان ل��ه‌‪ 19‬خ��اڵ پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫‪ 19‬خ��اڵ �ه‌ك �ه‌ ب��ۆ ئێمه‌ م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ی�ه‌ك�ی‌‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‪ .‬بۆیه‌ گۆمه‌كه‌ی‌ شڵه‌قاندووه‌و‬ ‫بووه‌ته‌ هۆی‌ دروستبوونی‌ جوڵه‌ی‌ سیاسی‬ ‫له‌عێراق"‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬تادێت كێشه‌ی نێوان الیه‌نه‌كانی‬ ‫ب���راوه‌ی هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫قووڵترده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێناچێت به‌مزوانه‌‬ ‫الیه‌نه‌كان بگه‌نه‌ رێككه‌وتنێك بۆ پێكهێنانی‌‬

‫هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ده‌رفه‌تی‌ كه‌متریان هه‌بێت‬ ‫كات ته‌رخانبكه‌ن بۆ كاری‌ حكومی‌‌و ئه‌منی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ئه‌نجامی‌ خراپی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬رێكنه‌كه‌وتنی الیه‌نه‌كان ده‌رفه‌ت‬ ‫بۆ كوده‌تای سه‌ربازی‌و گێڕانه‌وه‌ی سیسته‌می‬ ‫تاك حزبی دروستناكات؟‬ ‫فریاد ره‌واندزی‌‪ :‬ئه‌و ترسه‌ هه‌ندێك الیه‌نی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ته‌نانه‌ت چ��اودێ��ری‌ سیاسیش‬ ‫ده‌یخه‌نه‌ڕوو‪ .‬به‌اڵم تا هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێراق بن‪ ،‬ده‌رفه‌تی‌ ئه‌نجامدانی‌ كوده‌تای‌‬ ‫س��ه‌رب��ازی‌ كه‌متر ده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌‪ .‬زۆرك���ه‌س‬ ‫وایده‌بینێت كه‌ وه‌ك ساڵی‌ ‪ 1958‬یان‬ ‫‪ 1968‬كوده‌تای‌ ناوخۆی‌ رووب��دات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا هێزه‌كانی‌ عێراق به‌تایبه‌ت زۆربه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ شیعه‌‪ ،‬ئاماده‌نین واز له‌عێراقی‌‬ ‫نوێ‌ بهێنن‌و بیخه‌نه‌ پشت سه‌ریانه‌وه‌و ببێته‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ روودانی‌ كوده‌تای‌ سه‌ربازی‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌گه‌ره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ری‌ روودانی‌ كه‌مه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ك��ورد ل �ه‌م ڕه‌وش���ه‌دا پێگه‌ی‬ ‫چییه‌و ده‌یه‌وێت چی بكات‪ ،‬بۆچی تائێستا‬ ‫هه‌وڵه‌كانی به‌رهه‌مێكی نییه‌؟‬ ‫فریاد ره‌وان���دزی‌‪ :‬هیچ به‌رهه‌مێك روون‌و‬ ‫ئاشكرا نه‌بووه‌‪ ،‬كوردیش به‌شێكه‌ له‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬بۆیه‌ كورد ناتواێنیت موعجیزه‌‬ ‫دروس��ت��ب��ك��ات‪ .‬دروس��ت��ك��ردن �ی‌ موعجیزه‌‬ ‫كارێكه‌ له‌سیاسه‌تدا ده‌گمه‌نه‌‪ .‬ئێمه‌ش هێزو‬ ‫توانای‌ خۆمان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ له‌هێزو توانای‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ تر كه‌متره‌‪ .‬بۆیه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫موعجیزه‌ له‌كورد مه‌حاڵه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫ئێمه‌ وه‌ره‌ق�ه‌ی�ه‌ك��م��ان پێشكه‌شكردووه‌‪،‬‬ ‫گۆمه‌كه‌مان شڵه‌قاندووه‌‪ ،‬وه‌ره‌قه‌كه‌مان‬ ‫له‌‪ 19‬خاڵ پێكهاتووه‌‪ 19 .‬خاڵه‌كه‌ بۆ ئێمه‌‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‪ .‬بۆیه‌ گۆمه‌كه‌ی‌‬ ‫شڵه‌قاندووه‌و بووه‌ته‌ هۆی‌ دروستبوونی‌‬ ‫جوڵه‌ی‌ سیاسی له‌عێراق بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ له‌نێوان كورد‌و الیه‌نه‌كانی‌ تر بۆ‬ ‫دروستكردنی‌ حكومه‌ت‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌مه‌ریكا به‌رده‌وامه‌ له‌پاشه‌كشه‌ی‬ ‫ه��ێ��زه‌ك��ان��ی‪ ،‬ل �ه‌الی �ه‌ك��ی ت����ره‌وه‌ ه�ه‌وڵ�ه‌‬ ‫دیبلۆماسیه‌كانی تائێستا به‌رهه‌مێكی‬ ‫واینه‌بووه‌‪ ،‬پێتانوایه‌ ئه‌مه‌ریكا بێهیوابێت‬ ‫له‌دروستكردنی عێراقێكی جێگیرو ئارام؟‬ ‫فریاد ره‌وان��دزی‌‪ :‬نه‌خێر ئه‌مه‌ریكا بێهیوا‬ ‫ن�ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌مه‌ریكا ده‌سه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫س��ن��وورداره‌‪ .‬ئه‌گه‌ر عێراقییه‌كان خۆیان‬ ‫ئ��ی��راده‌ی‌ چ��اره‌س �ه‌رك��ردن �ی‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫ناوخۆیان نه‌بێت‪ ،‬ئ �ه‌وا ئه‌مه‌ریكا هیچی‌‬ ‫پ��ێ��ن��اك��رێ��ت‪ .‬ئ�ه‌م�ه‌ری��ك��ا ن��ات��وان��ێ��ت هێز‬ ‫به‌كاربهێنێت‪ .‬ئه‌مه‌ریكا حه‌یزه‌رانی‌ پێنییه‌‬ ‫به‌كاریبهێنێت‪ ،‬تا سیاسییه‌كانی‌ عێراق‬ ‫بخاته‌ به‌رده‌می‌‌و بۆكوێی‌ بوێت بیانبات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ته‌نیا ده‌توانێت عێراقییه‌كان‬ ‫لێك نزیكبكاته‌وه‌‪ .‬له‌م ب��واره‌ش تائێستا‬ ‫ب�ه‌رده‌وام�ه‌ له‌هه‌ڵوێسته‌كانی‌‌و به‌رده‌وامه‌‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌‪ ،‬مانای‌‬ ‫وانییه‌‪ ،‬كه‌سه‌ركه‌وتنی‌ به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫چونكه‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كه‌ به‌ده‌ست‬ ‫عێراقییه‌كان خۆیانه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌حوكمی ئه‌زموونی چه‌ند ساڵه‌ت‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ عێراقییه‌كان‪ ،‬چه‌ند رازین‬ ‫له‌ڕۆڵی كورد له‌م قۆناغه‌دا‪ ،‬پێویسته‌ چۆن‌و‬ ‫به‌چ شێوه‌ك مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆخ�ه‌دا‬ ‫بكه‌ن؟‬ ‫فریاد ره‌وان��دزی‌‪ :‬كورد له‌چه‌ند بوارێكه‌وه‌‬ ‫ك��ارده‌ك��ات‪ .‬یه‌كه‌م بۆ لێكنزیككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌ عێراقییه‌كان‪ .‬هاوكات حه‌زده‌كات‬ ‫كێشه‌كانی‌ پ �ه‌ی��وه‌س��ت به‌پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌ت زوو چاره‌سه‌ربكرێن‪ .‬له‌بواری‌‬ ‫هاوپه‌یمانیشدا كورد وه‌ره‌قه‌یه‌كی‌ ‪ 19‬خاڵی‌‬ ‫پێشكه‌شكردووه‌‪ .‬كه‌ له‌م ب��واره‌دا رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگ ده‌بینێت‪ .‬هیوادارین بتوانین له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ئه‌و وه‌ره‌قه‌یه‌و له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌وڵه‌كان بۆ لێك‬ ‫نزیككردنه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌كان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆچوونه‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬بتوانین شتێك بكه‌ین‪.‬‬

‫مالكی‌‪ ..‬خاڵی‌ به‌یه‌كگه‌یشتنی‌ تاران‌و واشنتۆن!‬ ‫حه‌یده‌ر نه‌جم‬ ‫تاكو ئێستا كه‌س نهێن ‌ی كۆك بوون ‌ی ئێران‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریكا نازانێت له‌باره‌ ‌ی پاڵپشتیكردنیان بۆ‬ ‫نور ‌ی مالك ‌ی سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی ماو‌ه به‌سه‌رچو‬ ‫له‌پێناو دووبار‌ه وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌ی پۆسته‌كه‌ ‌ی بۆ‬ ‫ماوه‌ ‌ی چوار ساڵ ‌ی داهاتوو‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی سااڵن ‌ی راب��ردودا چه‌ندین كێشه‌‌و‬ ‫قه‌یران ‌ی راسته‌وخۆ په‌یوه‌ندییه‌كان ‌ی نێوان‬ ‫تاران‌و واشنتۆن ‌ی به‌ته‌واوه‌ت ‌ی لێكترازاندووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌تۆمه‌ته‌كان ‌ی ئه‌مه‌ریكا له‌دژ ‌ی ئێران‬ ‫ل�ه‌ب��اره‌ ‌ی پاڵپشتیكردن ‌ی گروپ ‌ه چه‌كدار‌ه‬ ‫توندڕه‌وه‌كان ‌ی عێراق‌و لوبنان‌و فه‌له‌ستین‌و‬ ‫ئه‌فغانستان‪ ،‬تاده‌گات ‌ه ره‌خن ‌ه تونده‌كان ‌ی‬ ‫ئێران ل�ه‌وه‌ ‌ی ئه‌مریكا پاڵپشت ‌ی ئیسرائیل‬ ‫ده‌كات له‌دژ ‌ی واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫جگ ‌ه له‌وانه‌ش‪ ،‬هێشتا كێشه‌ ‌ی س ‌ێ هاواڵتی ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌ك ‌ه چاره‌سه‌رنه‌كراو‌ه كه‌ به‌هه‌ڵ ‌ه‬ ‫له‌خاك ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌و‌ه چون ‌ه ناو‬ ‫خاك ‌ی ئێران‌و ماوه‌ ‌ی چه‌ند مانگێك ‌ه له‌و واڵت ‌ه‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌رن‪ .‬له‌سه‌رو هه‌مو ئه‌مانه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫كێشه‌‌و قه‌یران ‌ی مه‌له‌ف ‌ی ن��ه‌وه‌وی‌ ئێران‌و‬ ‫سزا نێوده‌وڵه‌تیه‌كان ‌ی له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكاو‌ه‬ ‫سه‌پێندراونه‌ت ‌ه سه‌ر كۆمار ‌ی ئیسالم ‌ی ئێران‪.‬‬ ‫ئه‌م دوو دوژمن ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه ئێستا له‌پشتگیر ‌ی‬ ‫كردن ‌ی مالكی ‌ی سه‌رۆك ‌ی دووه‌مین گه‌وره‌ترین‬ ‫كوتله‌ ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق‬ ‫یه‌كیانگرتوه‌‌و به‌پێ ‌ی لێدوان‌و هه‌ڵوێست ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان ‌ی ئ �ه‌م دوای��ی �ه‌‪ ،‬ه��ه‌ردو الیان‬ ‫مه‌به‌ستیان ‌ه مالك ‌ی له‌پۆسته‌كه‌ ‌ی خۆیدا‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مالك ‌ی سه‌رۆك ‌ی ئیئتیالف ‌ی ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‬ ‫به‌هاوپه‌یمان ‌ی هیچ كام ل ‌ه تاران‌و واشنتۆن‬ ‫نازاندرێت‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك چاودێران ئاماژه‌ ‌ی‬ ‫پێده‌ده‌ن "جێگه‌ ‌ی نیگه‌رانیه‌" بۆ هه‌ردوالیان‌و‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی راب���ردودا ب��وو‌ه هۆ ‌ی ئاڵۆزبوون ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان له‌گه‌ڵیاندا‪.‬‬ ‫ل�ه‌م��ب��اره‌ی�ه‌و‌ه دیپلۆماسیه‌ك ‌ی رۆژئ��اوای � ‌ی‬ ‫به‌نیقاش ‌ی راگه‌یاند "نهێن ‌ی یه‌كگرتنی ئاره‌زو ‌ی‬ ‫ئه‌م دوو واڵت ‌ه له‌مانه‌وه‌ ‌ی مالكیدا ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌یانه‌وێت ته‌نازول ‌ی ناڕاسته‌وخۆ بكه‌ن له‌پێناو‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌ی پرس ‌ه هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كان ‌ی‬ ‫نێوانیان"‪.‬‬ ‫ئه‌م دیپلۆماس ‌ه ك ‌ه نه‌یویست ناو ‌ی ئاشكرا‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك ‌ه پێده‌چێت‬ ‫ه�ه‌ردوو الیه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و‌ه رێككه‌وتبن "نا‬

‫هاوپه‌یمان"ـێك ‌ی هاوبه‌ش هه‌ڵبژێرن له‌بر ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی ش��ه‌ڕ ‌ی هێنان ‌ی كاندیدێك ‌ی سه‌ر‬ ‫به‌خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫چون ‌ه نێو ئه‌و گه‌مه‌یه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ببێت ‌ه مایه‌ ‌ی‬ ‫به‌فیڕۆدان ‌ی كاتێك ‌ی زۆر به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ ‌ی هیچ‬ ‫الیه‌نێك بتوانێت كاندید ‌ی خۆ ‌ی پسه‌پێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتوه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا سور‌ه له‌سه‌ر كشاندنه‌وه‌ ‌ی هێز‌ه‬ ‫شه‌ڕكه‌ره‌كان ‌ی له‌گه‌ڵ كۆتای ‌ی ئه‌م مانگ ‌ه‬ ‫(ئاب)‌و ته‌نها هێشتنه‌وه‌ ‌ی ‪ 50‬هه‌زار سه‌رباز‬ ‫بۆ كاروبار ‌ی مه‌شقپێكردن‌و راوێژكاریی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م���ب���اره‌ی���ه‌و‌ه ك���ه‌ واش���ن���ت���ۆن‌و ت���اران‬ ‫یه‌كهه‌ڵویستن له‌سه‌ر دوبار‌ه بونه‌وه‌ ‌ی مالك ‌ی‬ ‫به‌سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی عێراق‪ ،‬په‌رله‌مانتار ‌ی‬ ‫س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ ‌ی ك���ورد‪ ،‬مه‌حمود عوسمان‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ڵوێستێك ‌ی سه‌یر نیی ‌ه ك ‌ه ئه‌م‬ ‫دو واڵت ‌ه یه‌كیانگرتبێت له‌پێناو خزمه‌تكردن ‌ی‬

‫ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی �ه‌ك��ان��ی��ان"‪ ،‬رون��ی��ش��ی��ك��رده‌و‌ه‬ ‫"ئه‌مه‌ریكیه‌كان ده‌یانه‌وێت به‌كه‌مترین زه‌ره‌ر‌و‬ ‫زی��ان بكشێنه‌وه‌‌و گه‌ره‌نت ‌ی به‌رقه‌راربون ‌ی‬ ‫عێراق له‌ماوه‌ ‌ی داهاتودا مسۆگه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئێرانیه‌كانیش ویستیان ‌ه رۆڵێك ‌ی زیاتر‬ ‫له‌عێراقدا بگێڕن"‪.‬‬ ‫له‌میانه‌ ‌ی چاوپێكه‌وتنێكیشیدا له‌گه‌ڵ‬ ‫ته‌له‌فزیۆن ‌ی عێراقیه‌ ‌ی سه‌ر به‌ده‌وڵه‌ت‪ ،‬نور ‌ی‬ ‫مالك ‌ی س �ه‌ره‌ك وه‌زی��ران� ‌ی م��او‌ه به‌سه‌رچو‬ ‫به‌متمان ‌ه به‌خۆبونێك ‌ی زۆره‌و‌ه ده‌ركه‌وت وه‌ك‬ ‫ئه‌و‌ه وابێت دوبار‌ه وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌ی پۆسته‌كه‌ ‌ی‬ ‫مسۆگه‌ر كردبێت‪.‬‬ ‫ده‌رك��ه‌وت��ن��ه‌ك��ه‌ ‌ی مالك ‌ی له‌كاتێكدابوو‬ ‫ك ‌ه ده‌ن��گ��ۆ ‌ی ئ��ه‌و‌ه ب�ڵاوب��ووه‌و‌ه وه‌فدێك ‌ی‬ ‫راوێ��ژك��ار ‌ی ئاسایش ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫سه‌ردان ‌ی عێراق ‌ی ك��ردووه‌‌و داوای��ان له‌ئه‌یاد‬ ‫عه‌الو ‌ی سه‌رۆك ‌ی ئیئتیالف ‌ی عێراقی ‌ه كردوو‌ه‬

‫به‌پێشنیاره‌كه‌ ‌ی جێگر ‌ی سه‌رۆك ‌ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫جوزێف بایدن راز ‌ی بێت ك ‌ه بریتی ‌ه له‌مانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫مالك ‌ی له‌پۆسته‌كه‌ ‌ی بۆ چوار ساڵ ‌ی داهاتو‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر دان ‌ی پۆست ‌ی سه‌رۆك ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫ئ��اس��ای��ش� ‌ی نیشتمانی‌ ب�ه‌ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ك� ‌ی‬ ‫فراوانتره‌و‌ه به‌عه‌الوی‌‪.‬‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌ی نێو لیسته‌كه‌ ‌ی عه‌الوی‌‪ ،‬ئوسام ‌ه‬ ‫نوجه‌یفی‌‪ ،‬دوپاتیكرده‌و‌ه ك ‌ه هه‌ڵوێست ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌كان به‌ئاڕاسته‌ ‌ی پشتگیریكردن ‌ی‬ ‫ن��ور ‌ی مالكیه‌‪ .‬نوجه‌یف ‌ی وت� ‌ی "وه‌فدێك ‌ی‬ ‫فه‌رم ‌ی ئه‌مه‌ریكا داوا ‌ی لێكردین رازی‌ بین‬ ‫به‌مانه‌وه‌ ‌ی مالك ‌ی له‌پۆسته‌كه‌یدا‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫ئه‌و داواكاریه‌مان ره‌تكرده‌وه‌"‪ ،‬رونیشیكرده‌و‌ه‬ ‫"وه‌ف��د‌ه ئه‌مه‌ریكیه‌ك ‌ه له‌هه‌مان دانیشتندا‬ ‫له‌داواكاریه‌كه‌یان پاشگه‌زبوونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه ته‌نها پێشنیار بوو‌ه نه‌ك‬ ‫بڕیار"‪.‬‬

‫جێ ‌ی ئاماژه‌پێدان ‌ه هه‌ر یه‌ك له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫ب��ااڵ ‌ی ئیسالم ‌ی به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی عه‌ممار‬ ‫حه‌كیم‌و ره‌وت ‌ی سه‌در به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی موقته‌دا‬ ‫سه‌در ك ‌ه هاوپه‌یمان ‌ی ئیئتیالفه‌كه‌ ‌ی مالكین‬ ‫له‌چوارچێوه‌ ‌ی هاوپه‌یمانێت ‌ی نیشتمانی‌‪،‬‬ ‫له‌مانگ ‌ی ئایار ‌ی رابردودا هۆشدار ‌ی ئه‌وه‌یان‬ ‫دا ك � ‌ه به‌هیچ ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك قبوڵ ‌ی ناكه‌ن‬ ‫رێككه‌وتنێك ‌ی سیاس ‌ی به‌سه‌رپه‌رشت ‌ی ویالیه‌ت ‌ه‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌نێوان مالك ‌ی‬ ‫عه‌الویدا بێت ‌ه ئ��اراوه‌‌و له‌ئه‌نجامدا قه‌باره‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وان له‌حكومه‌ت ‌ی داهاتوو كه‌مبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی چاودێران ‌ی سیاسی‌‌و‬ ‫هه‌ند ‌ێ له‌په‌رله‌مانتاران سه‌رسوڕمان ‌ی خۆیان‬ ‫ده‌رده‌بڕن ل ‌ه "رێككه‌وتن" ‌ی واشنتۆن‌و تاران‬ ‫له‌سه‌ر پشتگیریكردن ‌ی هه‌مان كه‌س له‌الیه‌ك‌و‬ ‫گۆڕان ‌ی له‌پڕ ‌ی هه‌ڵوێست ‌ی الیه‌ن ‌ی كورد ‌ی‬ ‫له‌مه‌ڕ پشتگیریكردن ‌ی مالك ‌ی له‌الیه‌ك ‌ی تره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه كورد‪ ،‬به‌تایبه‌ت سه‌رۆك ‌ی‬ ‫ه �ه‌رێ��م‪ ،‬مه‌سعود ب��ارزان �ی‌‪ ،‬به‌هه‌ڵوێست ‌ه‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان ‌ی ناسرابوو له‌دژ ‌ی مالكی‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌و‌ه نوجه‌یف ‌ی ده‌ڵێت "به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكا رۆڵ ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی هه‌ی ‌ه له‌م گۆڕانكاری ‌ه‬ ‫له‌پڕه‌ ‌ی به‌سه‌ر هه‌ڵوێست ‌ی كورد دا هاتووه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه تا ماوه‌یه‌ك ‌ی كورت ‌ی له‌مه‌وبه‌ر ئه‌وان‬ ‫پشتگیر ‌ی دكتۆر ئه‌یاد عه‌الویان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫تاكو ئێستا هیچ كام له‌چاودێران نازانن ئه‌م‬ ‫قه‌یران ‌ه سیاسیه‌ ‌ی عێراق ‌ی تێكه‌وتو‌ه به‌ره‌و‬ ‫كو ‌ێ ده‌گات‌و كه‌ ‌ی چاره‌سه‌رده‌كرێت ك ‌ه زیاتر‬ ‫له‌پێنج مانگ ‌ی خا‌یاندووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌ی زۆربه‌ ‌ی زۆر ‌ی الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان ‌ی‬ ‫عێراق له‌دژ ‌ی مانه‌وه‌ ‌ی مالكین له‌پۆسته‌كه‌یدا‬ ‫بۆ چوار ساڵ ‌ی داهاتو‪ ،‬به‌اڵم دیپلۆماسی ‌ه‬ ‫رۆژئاواییه‌كه‌‪ ،‬له‌ناو په‌رله‌مان ‌ی به‌غداو‌ه‬ ‫به‌نیقاش ‌ی راگه‌یاند "واشنتۆن‌و تاران ده‌ست‬ ‫له‌پشتگیر ‌ی كردن ‌ی مالك ‌ی هه‌ڵناگرن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫گه‌ر هه‌مو الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان ‌ی تر له‌دژ ‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌بن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی هۆكار ‌ی ئه‌م هه‌ڵوێسته‌شیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫دیپلۆماسیه‌ك ‌ه رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه هه‌ردو الیه‌ن‬ ‫"ویستیان ‌ه مالك ‌ی وه‌ك خاڵ ‌ی به‌یه‌كگه‌یشتن ‌ی‬ ‫نێوانیان به‌كاربهێنن‌و له‌و رێگه‌یه‌و‌ه پرس ‌ه‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كانیان چاره‌سه‌ربكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك بێت سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی داهاتو ‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬پێده‌چێت چوارساڵ ‌ی داهاتو لێوان لێو‬ ‫بێت له‌ملمالنێ ‌ی مه‌زهه‌بی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و سیاس ‌ی‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی چاودێران ئاماژه‌ ‌ی پێده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌سایتی نیقاشه‌و‌ه وه‌رگیراوه‌‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫‪7‬‬

‫كۆیه‌‪ ..‬له‌دووالو‌ه مه‌ست‌و حه‌یران ‌ه‬

‫ی بوون‬ ‫ی ناوخۆو دوو ئیداره‌ییه‌وه‌‪ ،‬فه‌رمانگه‌كان ‌ی كۆی ‌ه تووش ‌ی چه‌ندین گیروگرفت ‌ی ئیدار ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬

‫ی مامۆستایان له‌كۆی ‌ه‌و هه‌ولێر‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌نێوان موچ ‌ه ‌‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫كاروخ نامیق‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی ته‌ماس ‌‬ ‫ی هێڵ ‌‬ ‫شارو شارۆچكه‌كان ‌‬ ‫ی‌و یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی ژێر كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫ناوچه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ زۆرترین زیان‌و له‌یه‌كگرتن ‌‬ ‫له‌شه‌ڕ ‌‬ ‫دوو ئ��ی��داره‌ك �ه‌ش��دا زۆرت��ری��ن گرفتیان‬ ‫رووبه‌ڕووبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ناوخۆو له‌تبوون ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئیدار ‌‬ ‫هه‌رێم بۆ دوو ئیداره‌‪ ،‬سنوور ‌‬ ‫ی ته‌ماس‬ ‫ی ده‌كه‌وتن ‌ه هێڵ ‌‬ ‫ق�ه‌زا‌و ناحیان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕانكاری زۆری���ان ب�ه‌س�ه‌رداه��ات‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی ه��ه‌ردوو ئیداره‌ك ‌ه ئێستا‬ ‫یه‌كگرتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی س��ن��وور‌ه ئیدارییه‌كان‬ ‫ئاساییكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی گرفتبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی دوو ئیداره‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌یاساو رێنماییه‌كان ‌‬ ‫كه‌تائێستا یه‌كنه‌خراون‪.‬‬ ‫ی لێدابڕا‪،‬‬ ‫ق �ه‌زای كۆی ‌ه ژماره‌یه‌ك ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی پارتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كه‌وتن ‌ه ژێركۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬

‫ی خرایه‌سه‌ر ك ‌ه سه‌ر‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هه‌ندێك ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌وتن ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تر بوون‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫به‌قه‌زاكان ‌‬ ‫ی یه‌كێتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی حكومڕان ‌‬ ‫ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی مه‌له‌كان‌و مامان‌و هه‌ندێك ناوچ ‌ه ‌‬ ‫دۆڵ ‌‬ ‫ی بالیسان‌و هه‌ندێك‬ ‫ی سۆران‌و ناحی ‌ه ‌‬ ‫قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌قاڵو‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێتییه‌و‌ه‬ ‫ی ناوخۆ به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی كۆیه‌ن‪ ،‬ئێستا‬ ‫بوون‪ ،‬ئێستا سه‌ر به‌قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ�ه‌و ناوچان ‌ه له‌الیه‌ن ق�ه‌زا ‌‬ ‫ده‌زگاكان ‌‬ ‫كۆیه‌و‌ه به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دێگه‌ڵه‌‪ ،‬له‌بنه‌ڕه‌تدا سه‌ر به‌قه‌زا ‌‬ ‫ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫كۆیه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌موو ده‌زگاكان ‌‬ ‫ه��ه‌ول��ێ��ره‌و‌ه ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب��رێ��ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی تا دێگه‌ڵ ‌ه‬ ‫ی ناوخۆدا پارت ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‌و‬ ‫ی ئیدار ‌‬ ‫ی كۆی ‌ه ل ‌ه ‪ 2009/9/1‬له‌روو ‌‬ ‫قه‌زا ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫داراییه‌و‌ه گه‌ڕایه‌و‌ه سه‌ر پارێزگا ‌‬ ‫ی ئه‌و بڕیار‌و یاسایان ‌ه‬ ‫له‌و كاته‌و‌ه رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی هه‌ولێر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌و‌ه ك ‌ه له‌ئیدار‌ه ‌‬

‫ی زۆر هه‌ی ‌ه له‌نێوان‬ ‫له‌كاتێكدا جیاوازیه‌ك ‌‬ ‫ی‌و هه‌ولێر‪.‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی ئیدار‌ه ‌‬ ‫بڕیارو یاساكان ‌‬ ‫ی پێكهێناوه‌‪،‬‬ ‫ی كوردستان لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه له‌و گیرگرفتانه‌و یه‌كخستنه‌وه‌و‬ ‫ی سنوور‌ه ئیدارییه‌كان‌و یاساو‬ ‫رێكخستنه‌و‌ه ‌‬ ‫بڕیاره‌كان‪.‬‬ ‫ی ئه‌و لیژنه‌یه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتار گۆران ئازاد ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ده‌ڵێت له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ‪ ،‬قه‌زای كۆی ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫شه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫نایاسایی ك��راو‌ه به‌مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی ژێر كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫هه‌ولێر ‌‬ ‫له‌كۆی ‌ه ئه‌و بڕیارو یاسایان ‌ه جێبه‌جێده‌كران‬ ‫ی سلێمانیه‌و‌ه ده‌رده‌چوون‪.‬‬ ‫ك ‌ه له‌ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیدار‌ه ‌‬ ‫گۆران ئازاد ده‌ڵێت به‌پێی یاساكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوو ‪ 10‬جۆر كه‌مئه‌ندام موچ ‌ه ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی یاساكان ‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫هه‌ولێر ‪ 5‬جۆر كه‌مئه‌ندام موچ ‌ه وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫واتا پێنج جۆر كه‌مئه‌ندام له‌كۆی ‌ه بێبه‌شده‌بن‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی «جیاواز ‌‬ ‫له‌موچ ‌ه وه‌رگرتن‪ .‬وت ‌‬

‫ی مامۆستایان له‌كۆی ‌ه‌و‬ ‫له‌نێوان موچ ‌ه ‌‬ ‫ی مامۆستایان‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬به‌دواداچوون بۆ موچ ‌ه ‌‬ ‫ی لێبكرێت»‪.‬‬ ‫ی وه‌ك هه‌ولێر ‌‬ ‫كراو‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫گۆران ئازاد ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات كه‌هه‌ندێك‬ ‫ی له‌كۆی ‌ه‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ته‌كان ده‌بێت‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫هه‌ن‪ ،‬ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگاكاندا هه‌بن‪ .‬وت ‌‬ ‫ته‌نها له‌مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫« تائێستاش دوو ئیداره‌یی له‌كۆی ‌ه بوون ‌‬ ‫هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێستا كۆی ‌ه گه‌ڕێنراوه‌ته‌و‌ه سه‌ر‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها بودج ‌ه له‌و پارێزگای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌ڵكو تائێستا یاساو بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ی لێ جێبه‌جێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێمیش‬ ‫ی رابردوودا حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ی پێكهێنا به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران‌و‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی دی��وان� ‌‬ ‫س�ه‌رۆك� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫به‌نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫ی‌و هه‌ولێر‌و پارێزگار ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‌و قایمقام ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی سنوور ‌‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬بۆ ئاساییكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ی نێوان یه‌كێت ‌‬ ‫ی ته‌ماس ‌‬ ‫كۆیه‌و ناوچ ‌ه ‌‬ ‫پارتی‌‪.‬‬ ‫ی كۆی ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫چاپوك سه‌ید عومه‌ر قایمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ دروستكردون‪ ،‬وت ‌‬ ‫ئه‌و رێنمایان ‌ه كێش ‌ه ‌‬ ‫«ئێستا كۆی ‌ه كه‌گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه سه‌ر هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی جێبه‌جێمانكردوو‌ه جیاواز‌ه‬ ‫ئه‌و یاسایان ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ولێر»‪.‬‬ ‫له‌یاساكان ‌‬ ‫چ��اپ��وك ئ��ام��اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌دات كه‌جگ ‌ه‬ ‫ی سه‌ر ب�ه‌س��ۆران‌و شه‌قاڵوه‌‪،‬‬ ‫له‌ناحیه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌ركوكیش وه‌ك‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫هه‌ندێك ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی پردێ‌و رێدار‌و شوان‌و شێخ بزێنی‬ ‫ناحی ‌ه ‌‬ ‫خراونه‌ت ‌ه سه‌ر كۆیه‌‪.‬‬ ‫ی «هه‌ندێك‬ ‫چ��اپ��وك سه‌ید ع��وم �ه‌ر وت�� ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ه��ه‌ن یاساكانیان ج��ی��اوازه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ �ه‌و لیژنه‌ی ‌ه ه��ه‌وڵ��ده‌دات رێنماییه‌كان ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌كان یه‌كبخاته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌و گرفته‌كان ته‌نها الیه‌ن ‌ه ئیدارییه‌كان ‌‬ ‫ی بۆ پرۆژ‌ه‬ ‫نه‌گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو كێش ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان‌و كار‌ه رۆژانه‌ییه‌كان ‌‬ ‫خه‌ڵكیش دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫ی ته‌قته‌ق‬ ‫ی ناحی ‌ه ‌‬ ‫فاتیح حسێن به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی «ئێستا‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور وت ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫كه‌گه‌ڕاوینه‌ته‌و‌ه بۆ سه‌ر پارێزگا ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێشه‌مان ب��ۆ دروس��ت��ب��وو‌ه‬ ‫ی هاوواڵتیان‪،‬‬ ‫ی ك��اروب��ار ‌‬ ‫له‌وان ‌ه رایكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ران‌و دابینكردن ‌‬ ‫ی موچ ‌ه ‌‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ی كه‌پێشتر به‌سیتمێك بوو‌ه ئێستا‬ ‫سوته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی تره‌»‪.‬‬ ‫به‌سیستمێك ‌‬ ‫فاتیح حسێن ده‌ڵێت یاساكان جیاوازن‪،‬‬ ‫ی له‌هه‌ولێر‬ ‫ب��ۆ ن��م��ون� ‌ه ئ���ه‌و ك �ه‌س��ان � ‌ه ‌‬ ‫ی شاره‌وانی‌‪،‬‬ ‫زیاده‌ڕه‌ویده‌كه‌ن ‌ه سه‌ر زه‌و ‌‬ ‫ی ‪ 141‬ئه‌و زه‌ویی ‌ه تاپۆ ده‌كرێت ‌ه‬ ‫به‌بڕیار ‌‬ ‫س �ه‌ر ئ �ه‌و هاوواڵتییه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌ته‌قته‌ق‬ ‫ی تره‌‪.‬‬ ‫ی ژمار‌ه پێنج هه‌ی ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی «له‌به‌رئه‌و‌ه پێویست ‌ه چاره‌سه‌رێك ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی بدۆزرێته‌و‌ه له‌نێوان ئه‌و دوو جۆر‌ه‬ ‫ناوه‌ند ‌‬ ‫بڕیاره‌دا»‪.‬‬

‫ناحیه‌ ‌ی دێگه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫سه‌ر به‌قه‌زا ‌ی‬ ‫كۆیه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌موو ده‌زگاكان ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ولێره‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێت‬

‫كاره‌با ‌ی خانه‌قین له‌ژێر ره‌حمه‌ت ‌ی ئێراندایه‌‬ ‫ک بۆ مانه‌وه‌ی‌ نییه‌‬ ‫ی له‌رۆژێكدا هه‌بووه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه هیچ گره‌‌نتیه‌ ‌‬ ‫له‌پێنج ساڵ ‌ی رابردوودا خانه‌قین ‪ 24‬كاتژمێر كاره‌با ‌‬ ‫بابان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫كاره‌بای خانه‌قین رووبه‌ڕوو ‌ی گرفت ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫هیچ گره‌نتیه‌ك بۆ به‌رده‌وامبوون ‌ی نییه‌‪ ،‬دوا ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی له‌پێنج ساڵی راب��ردوودا‪ ،‬زۆرترین بڕه‌‬ ‫كاره‌با ‌ی هه‌بوو‌ه له‌چاو هه‌موو شاره‌كان ‌ی عێراق‌و‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫ل�ه‌دوا ‌ی رووخان ‌ی رژێم ‌ی پێشوو ‌ی عێراق‪ ،‬بۆ‬ ‫م��او‌ه ‌ی ‪ 2‬ساڵ كاره‌با ‌ی خانه‌قین له‌كاره‌بای‌‬ ‫شار ‌ی كه‌الره‌و‌ه دابینكراوه‌‪ ،‬دواتر كاره‌باك ‌هی‌‬ ‫گ��وازرای�ه‌و‌ه سه‌ر ئه‌و هێڵ ‌ه ‌ی ك ‌ه له‌ئێرانه‌وه‌‬ ‫راكێشرا‪.‬‬ ‫س��اڵ� ‌ی ‪ 2005‬وه‌ف��دێ��ك� ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی قایمقام ‌ی كه‌الر سه‌ردان ‌ی ئێرانیان‬ ‫كرد‪ ،‬پێشنیازیانكرد بۆ كڕین ‌ی كاره‌با له‌سه‌ر‬ ‫بودج ‌ه ‌ی حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ند ‌ی بۆ گه‌رمیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر هێڵه‌ك ‌ه له‌خانه‌قینه‌و‌ه راكێشرا‪ ،‬كاتێك‬ ‫كه‌هێڵه‌ك ‌ه ته‌واوبوو‪ ،‬پارێزگا ‌ی دیال ‌ه به‌پشتیوانی‌‬ ‫حكومه‌ت ‌ی به‌غداد كاره‌باك ‌ه ‌ی بۆ دیال ‌ه برد‪ ،‬له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌شدا خانه‌قین پشك ‌ی شێر ‌ی به‌ركه‌وت‪.‬‬ ‫هێڵه‌ك ‌ه به‌خانه‌قیندا بۆ دیال ‌ه تێپه‌ڕده‌بێت‪،‬‬ ‫‪ 140‬بۆ ‪150‬مێگا كاره‌با دابینده‌كات‪ ،‬خانه‌قین‬ ‫كاره‌بار ‌ی به‌رده‌وام ‌ی هه‌بوو‌ه له‌پێنج ساڵی‌‬ ‫رابردوودا‪ ،‬به‌اڵم له‌مانگ ‌ی ‪‌ 7‬ی ئه‌مساڵه‌و‌ه تاوه‌كو‬ ‫‪ 8/8‬كاره‌باك ‌ه توش ‌ی گرفت بوو به‌هۆ ‌ی ئه‌و‌هی‌ ‬ ‫ئێران كاره‌با ‌ی ئه‌و هێڵ ‌ه ‌ی بڕیبوو كه‌ده‌هاته‌‬ ‫عێراقه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندازیار سام ‌ی جیهاد به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كاره‌بای‌‬ ‫خانه‌قین له‌لێدوانێكدا ب��ۆ ده‌س��ت��وور وتی‌‬ ‫«له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی یه‌كه‌مین شارین له‌ئێرانه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫هێڵ ‌ه كاره‌بایه‌مان به‌سه‌ردا تێپه‌ڕده‌بێت‪ ،‬به‌مافی‌‬ ‫خۆمانمان زانیو‌ه ‪24‬سه‌عات كاره‌با له‌و رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫بۆخانه‌قین دابینبكه‌ین»‪.‬‬ ‫جیهاد ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات خانه‌قین بڕ ‌ی ‪35‬‬ ‫مێگا كاره‌با ‌ی پێویسته‌‪ ،‬ئێستا ب ‌ه به‌رده‌وامی‌‬ ‫‪ 30‬مێگا كاره‌با له‌ڕێگ ‌ه ‌ی ئێرانه‌و‌ه بۆ خانه‌قین‬ ‫دابینده‌كرێت‪ ،‬ده‌ڵێت ماو‌ه ‌ی هه‌فته‌یه‌ك ‌ه كاره‌با‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی کاره‌بای شاری دیال ‌ه بۆی بکرێت یه‌ک ئه‌مپێر کاره‌با به‌خانه‌قین ناده‌ن‬ ‫وه‌ك جاران ‌ی لێهاتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستا رۆژان ‌ه ‪20‬‬ ‫سه‌عات كاره‌با ده‌درێت به‌هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسان ‌ی كاره‌با ‌ی پارێزگا ‌ی دیال ‌ه ده‌ڵێن‬ ‫خانه‌قین بڕ‌ه كاره‌با ‌ی زیاتر ‌ی بردووه‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫حه‌مد ‌ی مه‌حمود به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشت ‌ی كاره‌بای‌‬ ‫پارێزگا ‌ی دیال ‌ه به‌نووسراو ‌ی فه‌رمی كه‌وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌ست رۆژنام ‌ه ‌ی ده‌ستوور كه‌وتووه‌‪ ،‬داوای‌‬ ‫له‌لێپرسراو ‌ی سه‌رباز ‌ی هێزه‌كان ‌ی سوپا ‌ی عێراقی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ست ‌ی سزادان لێكۆڵینه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كاره‌با ‌ی خانه‌قیندا بكرێت‪.‬‬ ‫سام ‌ی جیهاد وتی‌«به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی كاره‌بای‌‬ ‫پارێزگا ‌ی دیال ‌ه بۆ ‌ی بكرێت یه‌ك ئه‌مپێر كاره‌با‬ ‫به‌خانه‌قین نادات‪ ،‬هه‌ندێك به‌ڵگه‌و نووسراومان‬ ‫الی ‌ه ده‌یسه‌لمێنێت دیال ‌ه چۆن دژایه‌ت ‌ی ئێمه‌‬ ‫ده‌كات‌و هه‌وڵ ‌ی شكستپێهێنانمان ده‌دات»‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم شارۆچكه‌كان ‌ی سه‌عدیه‌و ج�ه‌ل�ه‌والو‬ ‫مه‌نده‌لی‌و قه‌ره‌ته‌په‌و گونده‌كان ‌ی ئه‌و سنووره‌‪،‬‬ ‫كه‌هه‌موویان سه‌ر به‌خانه‌قینن‪ ،‬وه‌ك شاری‌‬ ‫خانه‌قین له‌و بڕ‌ه كاره‌بای ‌ه سودمه‌ند نه‌بوون‪.‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر حسێن به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كاره‌با ‌ی شارۆچك ‌هی‌‬

‫جه‌له‌وال له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ده‌ڵێت‬ ‫كۆنتڕۆڵ ‌ی دابه‌شكردن ‌ی كاره‌با ‌ی شاره‌كه‌یان‪،‬‬ ‫به‌ده‌ست به‌عقوبه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ئاره‌زووی‌‬ ‫خۆیان كاره‌با ده‌ده‌ن به‌جه‌له‌وال‪.‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر حسێن وت ‌ی «ره‌وش ‌ی خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫كاره‌بامان زۆر خراپه‌‪ ،‬هه‌موو قه‌زاكان ‌ی دیاله‌‬ ‫كاره‌بایان له‌ئێم ‌ه باشتره‌‪ ،‬به‌عه‌داله‌ت ‌ی وز‌هی‌‬ ‫كاره‌با دابه‌ش ناكرێت‪ ،‬له‌م سنور‌ه هاوواڵتیبوون‌و‬ ‫ماف ‌ی مرۆڤ به‌پله‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌ی شارو قه‌زاكان‬ ‫له‌پێش خه‌ڵك ‌ی گوندو شارۆچكه‌كانه‌وه‌ن»‪.‬‬ ‫باسم عاس ‌ی كوردێك ‌ی زڕگوش ‌ی دانیشتوی‌‬ ‫شارۆچك ‌ه ‌ی سه‌عدیه‌ی ‌ه وت ‌ی «كاره‌با ‌ی سه‌عدیه‌‬ ‫زۆر ك �ه‌م و خ��راپ�ه‌‪ ،‬ڤۆڵتی ‌ه ‌ی الوازه‌و هیچ‬ ‫به‌رنامه‌كیشیان نیی ‌ه بۆ دابه‌شكردن ‌ی كاره‌با»‪.‬‬ ‫باسم ده‌ڵێت ل ‌ه ‪ 24‬سه‌عاتدا ‪ 4‬تا ‪ 6‬سه‌عات‬ ‫كاره‌با ‌ی نیشتمانیان هه‌یه‌‪ ،‬وت ‌ی «ماڵه‌كان‬ ‫هه‌موو ‌ی ‪ 2‬تا ‪ 3‬موه‌لید‌ه ‌ی بچوك‌و گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌به‌نزین‌و گاز ئیشده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ئیشمان به‌موه‌لید‌ه كردووه‌‪ ،‬هه‌موومان بووین‬ ‫به‌فیته‌ر ‌ی چاككردنه‌و‌ه ‌ی موه‌لیده‌»‪.‬‬

‫جیهاد ده‌ڵێت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی كاره‌با ‌ی گشتی‌‬ ‫دیاله‌و به‌رپرس ‌ه ئیدارییه‌كان ‌ی به‌عقوبه‌‪ ،‬ناهێڵن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كاره‌با ‌ی شارۆچك ‌ه كوردنشینه‌كانی‌‬ ‫دیال ‌ه په‌یوه‌ند ‌ی به‌خانه‌قینه‌و‌ه بكه‌ن‪ ،‬وتی‌‬ ‫«ئه‌وانیش له‌به‌رموچه‌و له‌ترساندا‪ ،‬ناتوان بێنه‌‬ ‫ال ‌ی ئێمه‌و دانیشتووان ‌ی ئه‌و ناوچان ‌ه له‌و بواره‌وه‌‬ ‫خۆیان زیانیان كردووه‌»‪.‬‬ ‫نه‌سرین به‌هجه‌ت ئه‌ندام ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی پارێزگای‌‬ ‫دیال ‌ه له‌سه‌ر لیست ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ده‌ڵێت كاره‌بای‌‬ ‫جه‌له‌وال خراپه‌و ه ‌ی سه‌عدیه‌ش خراپتر‪ ،‬وتی‌‬ ‫«به‌اڵم ئێم ‌ه به‌رنامه‌یه‌كمان داڕشتوه‌و له‌ماو‌هی‌‬ ‫كه‌متر له‌ساڵێك ‌ی تردا كاره‌با ‌ی هه‌رێم بگه‌یه‌نینه‌‬ ‫خانه‌قین‪ ،‬ئێمه‌ش له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی دیال ‌ه بڕیارمانداوه‌‬ ‫به‌فه‌رمی ئه‌و بڕ‌ه كاره‌بای ‌ه ‌ی خانه‌قین بده‌ینه‌‬ ‫شارۆچكه‌كان ‌ی سه‌عدیه‌و جه‌له‌وال»‪.‬‬ ‫مه‌هد ‌ی عه‌ل ‌ی دانیشتو ‌ی گه‌ڕه‌ك ‌ی تۆڵه‌فرۆش‬ ‫له‌خانه‌قین ده‌ڵێت به‌هۆ ‌ی كێش ‌ه ‌ی كاره‌بای‌‬ ‫مانگ ‌ی رابردووه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك ناچاربوون موه‌لید‌هی‌‬ ‫بچوك بكڕن‪ ،‬وت ‌ی «ئه‌مه‌ش به‌نزینێك ‌ی زۆری‌‬

‫ده‌وێت‌و گران له‌سه‌ر خه‌ڵك ده‌كه‌وێت»‪.‬‬ ‫وتی «راست ‌ه ئێستا كاره‌با ‌ی خانه‌قین باشتربوو‌ه‬ ‫له‌چاو مانگ ‌ی رابردوودا‪ ،‬به‌اڵم هه‌موومان ده‌زانین‬ ‫ئێران متمان ‌ه ‌ی پێناكرێت‌و ده‌بێت به‌دیل ‌ی تر‬ ‫بدۆزنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كاره‌با ‌ی خانه‌قین كۆكبوو له‌گه‌ڵ‬ ‫بۆچوون ‌ی ئه‌و هاوواڵتیه‌دا‪ ،‬ده‌ڵێت كێشه‌كه‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‌و وه‌زاره‌ت ‌ی كاره‌با‬ ‫عێراقدا نه‌بوو‪ ،‬وت ‌ی «كێشه‌ك ‌ه پچران ‌ی كاره‌باكه‌‬ ‫بوو له‌ئێرانه‌وه‌‪ ،‬ئێرانیش ده‌توانێت كاره‌باك ‌هی‌‬ ‫وه‌كو كارتێك ‌ی سیاس ‌ی له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی خۆی‌‬ ‫به‌كاربهێنێت»‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم له‌چه‌ند ساڵی‌‬ ‫راب����ردوودا‪ ،‬نزیك ‌هی‌ ‪ 25‬ملیار دی��ن��ار ‌ی بۆ‬ ‫بوار ‌ی خزمه‌تگوزار ‌ی كاره‌با له‌قه‌زا ‌ی خانه‌قیندا‬ ‫خه‌رجكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا خانه‌قین بۆ كاره‌با‬ ‫پشت به‌ئێران ده‌به‌ستێت‪.‬‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌ش له‌دوا ‌ی ساڵ ‌ی ‪2003‬ه‌و‌ه حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم ‪ 18‬موه‌لید‌ه كه‌به‌رزترینیان له‌جۆر ‌ی یه‌ك‬ ‫‪1‬مێگاو نزمترینیان ‪ kv 250‬بووه‌‪ ،‬بۆ شاری‌‬ ‫خانه‌قین دابینكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش چه‌ند مانگێك‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و موه‌لیدان ‌ه له‌ناو گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‬ ‫خانه‌قین البران‪ ،‬هاوواڵتیانیش گومانیان هه‌یه‌‬ ‫له‌دیارنه‌مان ‌ی ئه‌و موه‌لیدانه‌‪.‬‬ ‫جیهاد ده‌ڵێت له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی كاره‌با ‌ی خانه‌قین‬ ‫‪ 24‬سه‌عات هه‌بووه‌‪ ،‬پێویستیان به‌كاره‌بای‌‬ ‫موه‌لید‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬وت ‌ی «خۆم په‌یوه‌ندیمكرد‬ ‫ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشتی‌و وه‌زاره‌ت�� ‌ی كاره‌باوه‌و‬ ‫به‌نووسراو ‌ی فه‌رمی هه‌موو موه‌لیده‌كانمان‬ ‫گه‌ڕانده‌و‌ه بۆ سه‌ر میالك ‌ی وه‌زاره‌ت‪ .‬هه‌موو‬ ‫ئه‌و قسان ‌ه به‌دۆرده‌خه‌مه‌و‌ه كه‌ده‌ڵێن به‌شێك له‌و‬ ‫موه‌لیدان ‌ه له‌ماڵ ‌ی به‌رپرسه‌كان ‌ی خانه‌قیندایه‌»‪.‬‬ ‫سام ‌ی جیهاد ده‌ڵ��ێ��ت پالنیان دان���او‌ه بۆ‬ ‫ئ�ه‌و‌ه ‌ی له‌رێگ ‌ه ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌و‌ه بڕی‌‬ ‫‪25‬مێگا كاره‌با بۆ شار ‌ی خانه‌قین دابینبكه‌ن‪،‬‬ ‫تا ئه‌گه‌ر ئێران جارێكیتر كاره‌باك ‌ه ‌ی پچڕیه‌وه‌‪،‬‬ ‫یان گریبه‌سته‌ك ‌ه ‌ی له‌گه‌ڵ حكومه‌ت ‌ی عێراقی‌‬ ‫كۆتاییپێهێنا‪ ،‬خانه‌قین بێكاره‌با نه‌بێت‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪6‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫به‌تۆمه‌تی‌ به‌رتیلوه‌رگرتن‪ ،‬قایمقامی‌ شاره‌زوور ده‌درێت ‌ه دادگا‬ ‫قایمقامی شاره‌زوور‪ :‬ئه‌و ‌ه بوختان ‌ی سیاسییه‌‌و من له‌حیزب ‌ی سۆسیالیستم بۆی ‌ه واده‌ڵێن‬ ‫كامه‌ران كه‌ریم‪ .‬شاره‌زوور‬ ‫ه��اوواڵت �ی‌ ع��وم�ه‌ر ع�ه‌زی��ز ئه‌حمه‌د‬ ‫داوایه‌كی‌ یاسایی‌ له‌دژی‌ سۆران‬ ‫ع �ه‌ل �ی‌ ق��ای��م��ق��ام�ی‌ ش����اره‌زوور‬ ‫تۆماركردووه‌‪ ،‬به‌تۆمه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌داوای‌ به‌رتیلی‌ لێكردووه‌و ‪36‬‬ ‫ملیۆن دیناری‌ له‌كیسداوه‌‪.‬‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2008‬بڕیارێك‬ ‫ده‌رده‌كرێت كه‌دیارده‌ی‌‬ ‫ئ���������اژه‌ڵ���������داری‌‬ ‫ل�����ه‌ن�����او ش�����اری‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ ت��ازه‌دا‬ ‫ق �ه‌ده‌غ �ه‌ب��ك��رێ��ت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫ب��������ڕی��������اردرا‬ ‫به‌د ر و ستكر د نی‌‬ ‫دوو خانی‌ ئاژه‌ڵ‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‪،‬‬ ‫كه‌هه‌ر یه‌كه‌یا ن‬

‫له‌سه‌ر رووبه‌ری‌ ‪ 6‬دۆنم دروستبكرێن‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ زه‌وییه‌كان قه‌ره‌بووبكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان به‌ ‪ 36‬ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌زیز خاوه‌نی‌ یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌و دوو پ��ارچ��ه‌ زه‌وی���ی���ه‌‪ ،‬وت �ی‌‬ ‫“(ع‪.‬ا‪.‬ك) منی‌ به‌قایمقامی‌ شاره‌زوور‬ ‫ن��اس��ان��د‪ ،‬ل �ه‌ب��ری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ قاتێكی‌‬ ‫ش��اڵ�ی‌ ب��ۆ ب��ك��ڕم‪ ،‬ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پارچه‌ زه‌ویی ‌ه كشتوكاڵییه‌ی‌ كه‌هی‌‬ ‫منه‌‪ ،‬ئیفرازبكرێت‌و ته‌رخانبكرێت‬ ‫بۆ دروستكردنی‌ خ��ان‌و دوات��ر من‬ ‫قه‌ره‌بووه‌كه‌ وه‌ربگرم”‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ فه‌رمانی‌ ئیفرازكردنی‌‬ ‫زه‌وییه‌كان له‌پارێزگای‌ سلێمانیه‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌چ����ێ����ت‪ ،‬ه���اوواڵت���ی‌ ی �ه‌ك �ه‌م‬ ‫قه‌ره‌بووه‌كه‌ی‌ خۆی‌ كه‌بڕی‌ ‪ 36‬ملیۆنه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم عومه‌ر عه‌زیز كێشه‌ی‌ بۆ‬ ‫دروستبووه‌‪ ،‬وتی‌ “دوایی‌ بۆم ده‌ركه‌وت‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ی‌ من گرێبه‌سته‌كه‌ی‌ به‌ناوی‌‬

‫(ع)ه‌وه‌ كراوه‌و فێڵم لێكراوه‌‪ ،‬پاش‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی‌ رۆژێ��ك له‌الیه‌ن قایمقامه‌و‌ه‬ ‫بانگكرام‪ ،‬ل�ه‌ژووره‌ك�ه‌ی‌ خۆیدا پێی‌‬ ‫وت��م ده‌ب��ێ‌ سێ یه‌كی‌ ئ �ه‌و پاره‌یه‌‬ ‫بده‌ی‌ به‌من‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا من رازی‌‬ ‫نه‌بووم”‪.‬‬ ‫عومه‌ر ده‌ڵێت پاش ئه‌وه‌ی‌ گرفتی‌‬ ‫ب��ۆ دروس��ت��ك��راوه‌ ك�ه‌ق�ه‌ره‌ب��ووه‌ك�ه‌ی‌‬ ‫وه‌رب��گ��رێ�ت‌و به‌هۆیه‌وه‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫پ��اره‌ك��ه‌ وه‌رب��گ��رێ��ت‪ ،‬ن��اچ��ارب��ووه‌‬ ‫به‌رتیلبدات به‌قایمقام‪ ،‬وتی‌ “ناچاربووم‬ ‫رازی��ب��م له‌ڕێگه‌ی‌ (ع)ه‌وه‌ به‌شێك‬ ‫له‌پاره‌كه‌ بده‌مه‌ قایمقام”‪.‬‬ ‫ع��وم �ه‌ر ده‌ڵ��ێ��ت یه‌كه‌مجار بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پاره‌كه‌ بانگنه‌كراوه‌و (ع)‬ ‫له‌بری‌ ئ �ه‌و پ��اره‌ك �ه‌ی‌ وه‌رگ��رت��ووه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا تاپۆی‌ زه‌وییه‌كه‌ به‌ناویوه‌یه‌‪.‬‬ ‫وتی‌ “كه‌وتمه‌گومان‪ ،‬له‌ (ع)م پرسی‌‬ ‫پێی وتم به‌شێك له‌پاره‌كه‌ بۆ خۆی‬ ‫بووه‌و به‌شێكی‌ زۆریش بۆ قایمقام‪،‬‬

‫قایمقامی شاره‌زوور‬ ‫ئیتر منیش چ��ووم سكااڵم له‌سه‌ر‬ ‫قایمقام تۆماركرد”‪.‬‬ ‫دوای‌ سكااڵ تۆماركردنه‌كه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫پ��اره‌ك �ه‌ گ �ه‌ڕێ��ن��راوه‌ت �ه‌وه‌ خه‌زێنه‌ی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ داواكه‌‬ ‫ل�ه‌دادگ��ای�ه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك ل �ه‌وه‌زاره‌ت �ی‌‬ ‫ناوخۆ دروستكراو ئه‌نجامی‌ كاره‌كانیان‬ ‫نێردراوه‌ بۆ وه‌زیر تا بڕیاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫بدات‪.‬‬

‫سۆران عه‌لی‌ قایمقامی‌ شاره‌زوور‬ ‫ره‌ت��ی��ده‌ك��ات��ه‌وه‌ پ����اره‌و به‌رتیل ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرتبێت‪ ،‬وت�ی‌ “ئه‌مه‌ بوختانی‌‬ ‫سیاسییه‌‪ ،‬من له‌حیزبی‌ سۆسیالیستم‬ ‫بۆیه‌ واده‌ڵێن”‪.‬‬ ‫سۆران وتی‌ به‌تۆمه‌تی‌ ناوزڕاندن‬ ‫به‌نیازه‌ سكااڵ له‌سه‌ر عومه‌ر عه‌زیزو‬ ‫(ع) تۆماربكات‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��ڵ ئ��ه‌ن��وه‌ر لێپرسراوی‌‬ ‫به‌شی‌ یاسایی‌ له‌پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌ڵێت پێش ئیفرازكردنی‌‪ ،‬زه‌وییه‌كه‌‬ ‫فرۆشراوه‌ به‌ ‪ 6‬ملیۆن‌و پاره‌كه‌ دراوه‌‬ ‫به‌عومه‌ر ع �ه‌زی��ز‪ ،‬وت �ی‌ “له‌نێوانی‬ ‫ع��وم�ه‌رو قایمقامدا كه‌سێك هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وك��ه‌س��ه‌ زه‌وی��ی��ه‌ك��ه‌ی ك��ڕی��وه‌و‬ ‫به‌ڵێنامه‌ی‌ كاتب عه‌دلی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك دروس���ت ن �ه‌ك��ات‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ئێستا به‌هۆی‌ ئه‌و كێشه‌وه‌ كه‌س مافی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ نییه‌ تا دادگا كێشه‌كه‌‬ ‫یه‌كالییده‌كاته‌وه‌”‪.‬‬

‫تاهیر هه‌ورامی یاسا شكێنی كردووه‌‬ ‫پسپۆڕێكی سیاسه‌تی ته‌ندروستی‪ :‬به‌پێی یاسا ته‌نها سه‌ندیكا ده‌توانێت ده‌ستكاری‌ نرخی‌ عیاده‌كان بكات‬ ‫ده‌ستوور‬ ‫ب���ه‌رزب���وون���ه‌وه‌ی‌ ن��رخ��ی ع��ی��اده‌ك��ان‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كی زۆر له‌شاری سلێمانی به‌دوای‬ ‫خۆیدا ده‌هێنێت‪ ،‬ئ�ه‌وان پێیانوایه‌ له‌و‬ ‫بڕیاره‌ سلێمانی ده‌بێته‌ زه‌ره‌رمه‌ندترین‬ ‫شار‪ ،‬پسپۆڕێكی سیاسه‌تی ته‌ندروستیش‬ ‫ده‌ڵێت وه‌زیری ته‌ندروستی یاسا شكێنی‬ ‫كردووه‌‌و پێویسته‌ به‌و بڕیاره‌دا بچێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك��ی دك��ت��ۆر ت��اه��ی��ر ه��ه‌ورام��ی‬ ‫وه‌زیری ته‌ندروستی‪ ،‬به‌ژماره‌ ‪ 1972‬له‌‬ ‫‪2010/4/27‬دا سه‌باره‌ت به‌زیادكردنی‬ ‫نرخی بلیتی عیاده‌ تایبه‌ته‌ ئه‌هلییه‌كان‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێر‌و سلێمانی‪ ،‬ناڕه‌زایی‌و‬ ‫گ��ل�ه‌ی�ه‌ك��ی زۆری الی ه��اوواڵت��ی��ان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی داكۆكیكه‌ر له‌مافه‌كانی‬ ‫هاوواڵتیان لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌یاسای‌ ژم��اره‌ ‪6‬ی‌ ساڵی‌ ‪ 2000‬كه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ ك��وردس��ت��ان ده‌رچ���ووه‌‪،‬‬ ‫بواری‌ داوه‌ به‌سه‌ندیكای‌ پزیشكان نرخی‬ ‫عیاده‌كان دیاریبكات‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ناوخۆی‌ سه‌ندیكای‌ پزیشكانیشدا له‌ساڵی‌‬ ‫‪2004‬دا ده‌ركراوه‌‪ ،‬له‌و په‌یڕه‌وه‌دا هاتووه‌‬ ‫ته‌نها ك��ۆن��گ��ره‌ی‌ گشتی‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫پزیشكان بۆی‌ هه‌یه‌ دیاریكردنی‌ نرخی‌‬ ‫عیاده‌كانی‌ پزیشكان بگرێته‌ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا ن��اڕه‌زای��ی �ه‌ك��ان به‌جۆرێك‬

‫په‌ره‌یسه‌ندووه‌ كه‌ژماره‌ی‌ ئه‌و رێكخراوانه‌ی‌‬ ‫دژی ئه‌و بڕیاره‌ وه‌ستاونه‌ته‌وه‌‌و داكۆكی‬ ‫له‌مافی هاوواڵتیان ده‌كه‌ن‪ ،‬گه‌یشتوونه‌ته‌‬ ‫‪ 40‬رێكخراو ‌و كه‌مپینه‌كه‌شیان تادێت‬ ‫زیاترده‌بێت‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ كه‌مپینه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ل �ه‌م رۆژان���ه‌دا هه‌ڵوێستێكی توند‬ ‫ده‌گ��رن �ه‌ب �ه‌ر‪ ،‬به‌هۆی ئ��ه‌وه‌ی‌ تائێستا‬ ‫وه‌زاره‌ت�������ی ت��ه‌ن��دروس��ت��ی وه‌اڵم����ی‬ ‫نه‌داونه‌ته‌وه‌‪ .‬كه‌مپینه‌كه‌ به‌ناوی كه‌مپینی‬ ‫(داكۆكیكردن له‌به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخی‌‬ ‫عه‌یاده‌كان)‪ ،‬پێكهێنراوه‌‪.‬‬ ‫دڵخواز عه‌بدوڵاڵ ئه‌ندامێكی ئه‌و كه‌مپینه‌‬ ‫وتی‌ “تائێستا ك��اری‌ پزیشكان كه‌به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ ده‌ڕوات ئه‌وه‌نده‌ی‌ سیمایه‌كی‌‬ ‫بازرگانی‌ پێوه‌ دیاره‌ ئه‌وه‌نده‌ سیمایه‌كی‌‬ ‫مرۆڤانه‌و پێشكه‌شكردنی‌ خزمه‌تێكی‌‬ ‫مرۆڤان ‌هی‌ پێوه‌ دیارنییه‌”‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا وت �ی‌ “ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی‌ كارێكی‌‬ ‫نایاسایش كراوه‌ له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ نرخی‬ ‫عیاده‌كان‪ ،‬ده‌بوو یه‌كه‌مین كه‌س الیه‌نی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیدار سه‌ندیكای‌ پزیشكان قبوڵیان‬ ‫نه‌كردایه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌رچوونی‌ بڕیارێكی‌‬ ‫ئاوا بازدانه‌ به‌سه‌ر سه‌ندیكای‌ پزیشكان‪،‬‬ ‫كه‌خۆی‌ الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندیداره”‪.‬‬ ‫به‌پێی یاسایه‌كی تایبه‌ت به‌وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی كه‌ له‌ساڵی ‪2007‬دا له‌الیه‌ن‬

‫به‌بێ ئاگاداری سه‌ندیکای ته‌ندروستی نرخی عیاده‌کان به‌رزکراوه‌ته‌وه‌‬

‫په‌رله‌مانی كوردستانه‌وه‌ ده‌رك���راوه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ زیادكردنی نرخی عیاده‌و كلینك ‌ه‬ ‫پزیشكییه‌كان له‌هیچ بڕگه‌یه‌كدا ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌زیادبوونی نرخی عیاده‌كان نه‌كردووه‌‬ ‫له‌ژێر راسپارده‌ی‌ وه‌زیری ته‌ندروستیدا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌و بڕیاره‌ به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌داوای‬ ‫سه‌ندیكای ته‌ندروستییه‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬گۆران عه‌بدوڵاڵ ماسته‌ر له‌سیاسه‌تی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ به‌ده‌ستووری وت “وه‌زیری‬ ‫ته‌ندروستی یاسا شكێنی كردووه‌‪ ،‬به‌بێ‬ ‫ره‌چاوكردنی یاسا بڕیاریداوه‌”‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��اوه‌ ل�ه‌ ‪2010/4/27‬دا‬ ‫كاتێك ئه‌و فه‌رمانه‌ وه‌زارییه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ده‌رچووه‌‪ ،‬نرخی عیاده‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌سلێمانی به‌رزبوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬گۆران وتی‌ “ئه‌و باره‌ ته‌ندروستییه‌ی‌‬ ‫عیاده‌كان‌و سیستمی‌ ته‌ندروستی‌ تیایه‌تی‌‬ ‫شایه‌نی‌ ئه‌وه‌ نییه‌ ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ پێش‬ ‫فه‌رمانه‌كه‌ نرخی‌ عیاده‌كان بێت‪ ،‬چ جای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ڕێی‌ ئه‌م فه‌رمانه‌وه‌ بێت”‪.‬‬ ‫ج���ه‌الل ره‌ح��ی��م دوك��ان��دار له‌شه‌قامی‌‬ ‫كاك ئه‌حمه‌دی‌ شێخ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��ووری وت “ن��رخ��ه‌ك��ان زۆر‬ ‫به‌ئاسانی‌ به‌رزده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم جارێكی‌‬ ‫تر دابه‌زینیان بۆ نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ده‌ستی‌ لێ‌ بشۆین نرخی‌ عه‌یاده‌ وه‌ك‬ ‫خۆی‌ لێبێته‌وه‌“‪.‬‬

‫ن���رخ���ی ك��ل��ی��ن��ك�ه‌‬ ‫پزیشكییه‌كان بۆ‬ ‫پزیشكی پسپۆڕ له‌‬ ‫‪ 10‬ه �ه‌زار دیناره‌وه‌‬ ‫كراوه‌ته‌ ‪ 15‬هه‌زار‌و‬ ‫ب������ۆ پ���زی���ش���ك���ی‬ ‫راوێژكاریش له‌ ‪15‬‬ ‫هه‌زاره‌وه‌ كراوه‌ته‌ ‪20‬‬ ‫هه‌زار‪.‬‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان ده‌ڵێن‬ ‫له‌كوردستاندا نرخی‬ ‫عیاده‌كان له‌به‌رزترین‬ ‫رێ��������ژ‌هی‌ ن��رخ��ی‬ ‫ك��ااڵك��ان��ی��ت��ردای �ه‌و‬ ‫گله‌یی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌كاری پزیشكیش‬ ‫زیاتر وه‌ك��و كارێكی بازرگانی له‌الیه‌ن‬ ‫پزیشكانه‌وه‌ ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن داهاتی هاوواڵتیان له‌ئاست‬ ‫به‌رزی نرخی ئه‌و عیادانه‌دا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناچارن رووی��ان تێبكه‌ن‪ ،‬ب�ه‌اڵم ده‌ڵێن‬ ‫له‌مه‌ودوا تا پێویست نه‌بێت سه‌ردانیان‬ ‫ناكه‌ین‪.‬‬ ‫نه‌رمین ن��وری‌ خ��ۆی‌‌و ه��اوس�ه‌ره‌ك�ه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رن‪ ،‬ده‌ڵێت باری‌ بژێوی‌ ژیانیان‬ ‫زۆر خراپه‌‌و وتی‌ “ناچارین له‌مه‌وال ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆر ن�ه‌خ��ۆش نه‌بین ع��ی��اده‌ نه‌كه‌ین‌و‬ ‫كه‌متری بكه‌ینه‌وه‌”‪.‬‬

‫د‪ .‬گ��ۆران عه‌بدوڵاڵ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫ك�ه‌س�ه‌ردان�ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروستیان‬ ‫ك���ردووه‌ وه‌ك كه‌مپینه‌كه‌ به‌الیه‌نی‌‬ ‫به‌رپرسیاریان وتوه‌ كه‌خه‌ڵكی‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ زۆر زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن له‌و بڕیاره‌‪.‬‬ ‫كوێستان ئیبراهیم مامۆستای‌ دواناوه‌ندی‌‬ ‫وتی‌ “ناكرێت ته‌نها له‌كرێی عیاده‌كاندا‬ ‫نرخی‌ شاری‌ هه‌ولێرو سلێمانی‌ یه‌كبخرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ژماره‌یه‌ك تایبه‌تمه‌ندی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانیدا نییه”‪.‬‬ ‫د‪ .‬گ��ۆران عه‌بدوڵاڵ ئه‌ندامی‌ لیژن ‌هی‌‬ ‫كه‌مپینه‌كه‌ وتی‌ “وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌ڕێی ئه‌و بڕیاره‌وه‌ كارێكی‌ نایاسایی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌ یاسای‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ له‌هیچ بڕگه‌یه‌كدا نییه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ بكات كه‌وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ یان‬ ‫وه‌زاره‌ت �ی‌ ته‌ندروستی‌ ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‬ ‫هه‌بێت ده‌ستكاری‌ كارێكی‌ تایبه‌ت بكات‬ ‫كه‌عیاد‌هی‌ پزیشكه‌كانه‌”‪.‬‬ ‫گله‌ییشیكرد ل��ه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت له‌بری‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پاڵپشتی‌ خه‌ڵك بكات پاڵپشتی‌‬ ‫پزیشكه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫رێكخراوانی ئه‌و كه‌مپینه‌ گله‌یی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌هه‌ردوو سه‌ندیكای پارێزه‌ران‌و‬ ‫سه‌ندیكای‌ پزیشكان ب�ه‌رۆڵ��ی خۆیان‬ ‫هه‌ڵنه‌ساون‪ .‬كه‌ده‌توانن رۆڵ��ی ت�ه‌واو‬ ‫ببینن ل�ه‌ده‌رك��ردن�ی‌ ب��ڕی��اردا‌و داكۆكی‬ ‫له‌مافی هاوواڵتیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌پزیشكان بڕیاره‌كه‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی جێبه‌جێناكه‌ن‪ ،‬به‌بیانووی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندیان له‌گه‌ڵ نه‌خۆشه‌كانیاندا‬ ‫هه‌یه‌و نایانه‌وێت نرخه‌كان به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل��ه‌و دك��ت��ۆران �ه‌ كه‌نه‌یویست‬ ‫ن��اوی‌ باڵوبێته‌وه‌ به‌بیانووی ئ �ه‌و‌هی‌‬ ‫ل �ه‌ه��اوپ��ی��ش �ه‌ك��ان �ی‌ ج��ی��ان �ه‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ده‌س��ت��ووری وت “نرخی‌ عیاده‌كه‌م‬ ‫زیادنه‌كردوه‌و پابه‌ندم به‌و په‌یوه‌ندیی ‌هی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌خۆشه‌كانمدا هه‌مه‌‪ ،‬باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫سه‌ندیكاو وه‌زاره‌تیش ئه‌م كاره‌ی‌ منیان‬ ‫پێ ناخۆش بێت”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ “من به‌زه‌ییم به‌نه‌خۆشه‌كاندا‬ ‫دێته‌وه‌”‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫راپۆرت‬

‫‪9‬‬

‫هه‌رێم‪ ،‬له‌به‌رده‌م دوو كۆمیسیۆنی‌ هه‌ڵبژاردندا‬ ‫له‌حاڵه‌ت ‌ی بوون ‌ی دوو كۆمیسیۆندا نازانرێت كێ هه‌ڵبژاردن ‌ه فیدراڵییه‌كان به‌ڕێوه‌ده‌بات‬ ‫دانا جه‌میل له‌هه‌ولێر‬ ‫پ����رۆژ‌ه ی��اس��ا ‌ی دام���ه‌زران���دن���ی ده‌س��ت �ه‌ ‌ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان�� ‌ی ه���ه‌رێ���م‪ ،‬ت��ووش�� ‌ی‬ ‫رووب���ه‌ڕوون���ه‌وه‌ ‌ی یاسایی ده‌ب��ێ��ت له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غدادو گرفت بۆ به‌ڕێوه‌بردن ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫فیدراڵییه‌كان دروس��ت��ده‌ك��ات له‌هه‌رێم‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاران ‌ی ئۆپۆزیسیۆن‌و چاالكوانان ‌ی‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌ی كۆمه‌ڵگا ‌ی مه‌ده‌نی‌‪ ،‬ده‌ڵێن‬ ‫پ �ه‌ل �ه‌ك��ردن ل�ه‌پ�ه‌س�ه‌ن��دك��ردن� ‌ی پ��رۆژه‌ك � ‌ه‬ ‫گومان ‌ی ئ�ه‌وه‌ ‌ی ال زیاتركردوون‪ ،‬كه‌ئامانج‬ ‫له‌دروستكردن ‌ی ده‌ست ‌ه ده‌ستبه‌سه‌راگرتن ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌ی هه‌ڵبژاردن بێت له‌هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن گومانده‌كه‌ن‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی په‌رله‌مان دوای ته‌نیا چوار‬ ‫رۆژ پ��رۆژ‌ه یاسا ‌ی دام�ه‌زران��دن��ی ده‌سته‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی خست ‌ه به‌رنامه‌ی‬ ‫كاره‌وه‌و خوێندنه‌وه‌ی یه‌كه‌می بۆ ئه‌نجامدرا‪.‬‬ ‫چ���اوه‌ڕوان���ده‌ك���رێ���ت ه���اوك���ات ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی دانیشتنه‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌ی ‌ه په‌سه‌ندبكرێت‪ .‬په‌رله‌مانتاران ‌ی‬ ‫فراكسیۆن ‌ه ئۆپۆزیسیۆنه‌كانیش ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫په‌له‌په‌لیی ‌ه ده‌ریده‌خات كه‌مه‌به‌ستی سیاسی‬ ‫له‌پشته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر سدیق په‌رله‌مانتار له‌فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانی ده‌ڵێت پرۆژ‌ه یاساك ‌ه ئیشی زۆری‬ ‫له‌سه‌ر ك��راوه‌و لیژنه‌ی یاسایی به‌هاوكاری‬ ‫ژماره‌یه‌كی به‌رچاو له‌شاره‌زایانی ب��واری‬ ‫یاساو به‌ڕێوه‌چوونی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫سه‌رقاڵی تاوتوێكردنی پ��رۆژه‌ك �ه‌ن‪ ،‬وت ‌ی‬ ‫"چونك ‌ه كه‌موكوڕی تێدایه‌"‪.‬‬ ‫جگ ‌ه له‌ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان ‌ی هه‌رێم‪ ،‬ئه‌نجامدانی راپرسی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستووری هه‌رێمیش له‌چاوه‌ڕوانی‬ ‫به‌ڕێوه‌چووندایه‌‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌ی ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ‌ی هه‌رێم له‌مانگ ‌ی ته‌مموز ‌ی ‪1009‬‬ ‫و هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق له‌مانگ ‌ی‬ ‫ئازار ‌ی ‪2010‬دا‪ ،‬ئه‌وا هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێزگاكان ‌ی كوردستان هاوكێش ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ ،‬پێده‌چێت له‌سلێمان ‌ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫بێت ‌ه سه‌ر حكوم‪.‬‬ ‫زانا ره‌ئوف ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان‬

‫له‌فراكسیۆنی گۆڕان ده‌ڵێت ئه‌و پرۆژانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌دامه‌زراندنی ده‌سته‌ی نوێو‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ره‌وانه‌ی حكومه‌ت ده‌كرێن تا وه‌اڵم ‌ی‬ ‫حكومه‌ت نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاران گفتوگۆی‬ ‫له‌سه‌ر ناكه‌ن‪ ،‬وت ‌ی "به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌و‌ه له‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌دا گفتوگۆ ‌ی له‌سه‌ركرا‪ ،‬دیار‌ه مه‌به‌ست‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ئه‌م پرۆژه‌ی ‌ه ته‌مریربكرێت"‪.‬‬ ‫ئارام جه‌مال به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی په‌یمانگه‌ ‌ی كورد ‌ی‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬كه‌رێكخراوه‌ك ‌ه وه‌ك چاودێر‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی چه‌ند ساڵ ‌ی راب��ردوودا‬ ‫كاریكردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت ئه‌و گومان ‌ی هه‌ی ‌ه له‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌بتوانرێت له‌م قۆناغه‌ ‌ی ئێستا ‌ی هه‌رێمدا‬ ‫ده‌سته‌یه‌ك ‌ی ته‌واو سه‌ربه‌خۆ دروستبكرێت‪.‬‬ ‫ئ��ارام جه‌مال ده‌ڵێت هه‌رێم له‌بۆشاییدا‬ ‫ناژی‌‪ ،‬به‌ڵكو كۆمیسیۆن ‌ی بااڵ ‌ی سه‌ربه‌خۆ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی ع��ێ��راق ه�ه‌ی�ه‌‌و ئۆفیس ‌ی‬ ‫هه‌رێمایه‌ت ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬وت ‌ی "ئه‌گه‌ر دروستبوون ‌ی‬ ‫ئه‌و ده‌سته‌ی ‌ه پێویست بوایه‌‪ ،‬ده‌بوای ‌ه له‌كات ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی شاره‌وانییه‌كانه‌و‌ه له‌ساڵ ‌ی ‪2000‬دا‬ ‫دروستبكرایه‌"‬ ‫ئارام جه‌مال‪ ،‬ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر ئه‌و كۆمیسیۆنه‌ ‌ی‬ ‫دروستده‌كرێت سه‌ربه‌خۆ نه‌بێت‪ ،‬كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر ده‌رئ �ه‌ن��ج��ام � ‌ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ك��ان‬ ‫دروس��ت��ده‌ك��ات‪ ،‬وت�ی‌ "كاریگه‌ر ‌ی سلبیش ‌ی‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر میسداقییه‌ت‌و شه‌رعییه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌دا"‪.‬‬ ‫كێشه‌ ‌ی یاسایی‌و دارایی بۆ هه‌رێم زیادده‌كات‬ ‫ئۆفیسه‌كان ‌ی كۆمیسیۆن ‌ی بااڵ ‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌هه‌رێم س��ه‌دان كارمه‌ند ‌ی هه‌میشه‌یی‌و‬ ‫هه‌زاران كارمه‌ند ‌ی كاتیان هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌رۆژان ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا كارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌هۆ ‌ی زۆر ‌ی كارمه‌نده‌كان ‌ی كۆمیسیۆنه‌ك ‌ه‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬هه‌میش ‌ه كێشه‌ ‌ی دره‌نگكه‌وتن ‌ی‬ ‫موچه‌و پاره‌ ‌ی گرێبه‌ست ‌ی كارمه‌نده‌ كاتییه‌كان‬ ‫دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی دات��اك��ان � ‌ی كۆمیسیۆن ته‌نها‬ ‫له‌هه‌رێم ‌ی كوردستاندا ‪ 39‬هه‌زار كارمه‌ند ‌ی‬ ‫كۆمسیۆن هه‌یه‌‪ ،‬ئ �ه‌و بودجه‌یه‌ش كه‌بۆ‬ ‫پ��رۆژ‌ه ته‌رخانده‌كرێت دوو جۆر بودجه‌یه‌‪،‬‬ ‫بودجه‌یه‌كیان پێیده‌وترێت میزانییه‌ ‌ی‬ ‫حسابی‌‪ ،‬ئ��ه‌وی تریشیان پێی ده‌وت��رێ��ت‬ ‫میزانییه‌ ‌ی ته‌شغیلی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر میزانییه‌ ‌ی‬ ‫حساب ‌ی له‌به‌غداده‌و‌ه بێت‪ ،‬ئه‌وا میزانییه‌ ‌ی‬ ‫ته‌شغیل ‌ی له‌ئه‌ستۆ ‌ی هه‌رێمی كوردستان‬

‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬له‌كاتێكدا كۆمیسیۆن ‌ی به‌غداد‬ ‫ده‌توانێت پرۆسه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردن به‌ڕێوه‌ببات‌و‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ عێراق پاره‌كان خه‌رجبكات‪.‬‬ ‫زانا ره‌ئوف ده‌ڵێت دروستكردن ‌ی ده‌سته‌یه‌ك ‌ی‬ ‫له‌و جۆر‌ه قورساییه‌ك ‌ی دارای��ی زۆر له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ستۆ ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم دروستده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌ی یاسا ‌ی ژم��ار‌ه یانزه‌ ‌ی ساڵ ‌ی ‪،2007‬‬ ‫كۆمیسیۆن ‌ی بااڵ ‌ی سه‌ربه‌خۆ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬ماف ‌ی سه‌رپه‌رشتیكردن ‌ی سه‌رجه‌م‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی له‌هه‌موو عێراقدا هه‌یه‪.‬‬ ‫زان��ا ره‌ئ��وف وت� ‌ی "ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه بمانه‌وێت‬ ‫كۆمیسیۆن ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی هه‌رێم بكه‌ین ب ‌ه‬ ‫به‌دیل ‌ی ده‌سته‌كان ‌ی به‌غداد‪ ،‬ئه‌وا به‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫كه‌مه‌و‌ه پێویستمان به‌هه‌مواركردن ‌ی یاساكان ‌ی‬ ‫به‌غداد هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ئه‌م ‌ه خۆ ‌ی له‌خۆیدا گرفتێك ‌ی‬ ‫یاساییمان بۆ دروستده‌كات كه‌كۆمیسیۆن ‌ی‬ ‫هه‌رێم به‌پێ ‌ی ئه‌م پرۆژ‌ه یاسای ‌ه ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫ره‌ها ‌ی هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ه�ه‌ن��درێ��ن محه‌ممه‌د ب�ه‌رپ��رس��ی ئۆفیسی‬ ‫هه‌ولێری كۆمیسیۆنی ب��ااڵی سه‌ربه‌خۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی عێراق‪ ،‬وت ‌ی "ئه‌وه‌ ‌ی جێگه‌ی‬ ‫ئیشكال‌و ناكۆكییه‌‪ ،‬له‌كاتی ئه‌نجامدانی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ف��ی��دراڵ��ی‪ ،‬چ��ۆن پرۆسه‌ك ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌بردرێت؟ ئایا ئه‌گه‌ر دوو ئۆفیسی‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌شاره‌كانی هه‌رێم هه‌بن‪ ،‬چۆن‌و‬ ‫ب ‌ه چ داتایه‌ك كارده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ندرێن ده‌ڵێت ئه‌وان به‌گوێره‌ی داتاكانی‬ ‫وه‌زاره‌تی بازرگانی عێراق كارده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌رێم به‌داتاكانی هه‌ولێر كاریكرد‪،‬‬ ‫ئه‌وا تێكه‌ڵییه‌ك دێت ‌ه ئاراوه‌‪.‬‬ ‫وت ‌ی "له‌هیچ شوێنێكی دنیادا‪ ،‬دوو ئۆفیسی‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌شارێكدا نابن"‪.‬‬ ‫زانا ره‌ئ��وف ده‌ڵێت گرفته‌ك ‌ه قورسده‌بێت‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر ه�ه‌رێ��م ده‌سته‌یه‌ك ‌ی دروس��ت��ك��ردو‬ ‫كۆمیسیۆن ‌ی بااڵش ئاماد‌ه نه‌بێت ئۆفیسه‌كان ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی له‌هه‌رێم بكێشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پاساوه‌كانی كوردستانی‬ ‫عومه‌ر سدیق په‌رله‌مانتاری كوردستانی‬ ‫دروستكردن ‌ی ده‌سته‌ك ‌ه به‌پێویست ده‌زانێت‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌زموونی كێشه‌كان ‌ی رابردوو ‌ی هه‌رێم‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمیسیۆنی به‌غداد‪ ،‬پێویست ‌ی بوون ‌ی‬ ‫ده‌سته‌كه‌ ‌ی هه‌رێم ده‌سه‌لمێنێت‪.‬‬ ‫عومه‌ر ده‌ڵێت له‌كاتی هه‌ڵبژاردنی خولی‬ ‫سێیه‌می پ �ه‌رل �ه‌م��ان‪ ،‬حكومه‌تی به‌غداد‬ ‫ئاماده‌نه‌بوو بودجه‌ی بۆ دابینبكات‪ ،‬به‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ هه‌ڵبژاردن بۆ ماوه‌یه‌ك دواكه‌وت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت له‌كاتی هه‌ڵمه‌ته‌كانی وشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ن��گ��ده‌ران‪ ،‬كۆمیسیۆن ل��ه‌رووی زمانه‌و‌ه‬ ‫ك�ه‌م��ت�ه‌رخ�ه‌م ب���ووه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش كاریگه‌ری‬ ‫كردووه‌ت ‌ه سه‌ر ده‌نگده‌رانی كورد‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتی نوێكردنه‌وه‌ی تۆماری ده‌نگده‌راندا‬ ‫ل��ه‌رووی راگه‌یاندنه‌وه‌‪ ،‬كۆمیسیۆن كه‌متر‬ ‫كاری له‌سه‌ر ده‌نگده‌ری كورد كردووه‌‪ .‬وت ‌ی‬ ‫"ئه‌مه‌ش وایكرد ژماره‌یه‌كی كه‌می ده‌نگده‌ران‬ ‫بچن تۆماری خۆیان نوێبكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم زانا ره‌ئوف ده‌ڵێت كه‌موكوڕییه‌كان ‌ی‬ ‫كۆمیسیۆن گ �ه‌ور‌ه ن�ه‌ب��وون‪ ،‬وت� ‌ی "هه‌موو ‬ ‫الیه‌ك ئه‌نجامه‌كانیان په‌سه‌ندكردووه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫هێزێك ‌ی سیاسیی ن�ه‌ب��وو‌ه له‌كوردستاندا‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كان ره‌تبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت شتێكی دیك ‌ه له‌پشت ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌و‌ه بێت"‪.‬‬

‫پارت ‌ی ده‌یه‌وێت سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت له‌یه‌كێت ‌ی وه‌ربگرێته‌وه‌‬ ‫ی پۆست ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬پارتی‌‌و یه‌كێت ‌ی لێدوان ‌ی دژ به‌یه‌ك ده‌ده‌ن‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫بورهان قادر‬ ‫لێدوانێكی‌ محه‌مه‌دی‌ مه‌القادر بێمتانه‌یی‌‬ ‫ل�ه‌ن��ێ��وان یه‌كێتی‌‌و پ��ارت�ی‌ ن��وێ��ك��رده‌وه‌‪،‬‬ ‫نیازی‌ پارتی‌ بۆ بێبه‌شكردنی‌ یه‌كێـتی‌‬ ‫له‌پۆسته‌ سیادییه‌كانی‌ هه‌رێم ئاشكراكرد‪،‬‬ ‫كه‌دوای‌ نه‌دانه‌وه‌ی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌یه‌كێتی‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێ سه‌رۆكی‌ حكومه‌تیش‬ ‫له‌به‌رهه‌م ساڵح وه‌ربگرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د مه‌القادر ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان له‌دیدارێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی‌ له‌گه‌ڵ گۆڤاری‌ سڤیلدا ده‌ڵێت‬ ‫"ئیحتیمالی‌ زۆره‌ كه‌دكتۆر به‌رهه‌م دوو ساڵ‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بێت‌و دوو ساڵه‌كه‌ی‌‬ ‫تریش پارتی‌ وه‌ریبگرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رێككه‌وتنی‌ نێوانمان بێت ده‌بێ‌ وابێت‪ ،‬تا‬ ‫ئێستاش وا ده‌ڕوات‌و وامان به‌باش زانیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاتیش نازانم چ بڕیارێكی‌ تر ده‌درێت‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وان خۆیان داوایانكرد‌و ئێمه‌ش پێمان‬ ‫باشبوو"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌پێی‌ رێككه‌وتننامه‌كه‌ی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ كابینه‌ی‌ پێنجه‌م ده‌بوو‬ ‫دووس��اڵ بۆ پارتی‌‌و دوو ساڵ بۆ یه‌كێتی‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‌ دوو ساڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫به‌پارتی‌ به‌و هیوایه‌ی‌ ئه‌ویش دواتر چوار‬ ‫ساڵ سه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ت وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪ 25‬ته‌مموزی‌‬ ‫‪ 2009‬هه‌موو شتێكی‌ گۆڕی‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬

‫یه‌كێتی‌ تووشی‌ شكستێكی‌ ق��ورس هات‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پارتی‌ به‌هۆی‌ الوازی‌ یه‌كێتییه‌وه‌ خواستی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌بوو كه‌جارێكی‌ تر سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حكومه‌ت بۆ خۆیان بێت‪.‬‬ ‫محه‌مه‌دی‌ مه‌القادر ده‌ڵێت كه‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حكومه‌تیان داوه‌ به‌یه‌كێتی‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ بووه‌‬ ‫كه‌ئه‌وان بۆیه‌ پێیان باشبووه‌ تا یه‌كێتی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان وه‌زعیان باش ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌پێی‌ به‌نده‌كانی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌‬

‫ن��ێ��وان یه‌كێتی‌‌و پ��ارت �ی‌‪ ،‬چ��اره‌س��ه‌ر بۆ‬ ‫زۆربه‌ی‌ كێشه‌كان دیاریكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌كانی‌ وه‌ك یه‌كخستنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌زگاكانی‌‪ ،‬یه‌كخستنی‌ هێزی پێشمه‌رگه‌و‬ ‫پشكیان له‌پۆسته‌كان هێشتا جێگای‌‬ ‫مشتومڕی‌ به‌رده‌وامی‌ نێوان ئه‌و دوو هێزه‌یه‌‪.‬‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ئاڵۆزترین كێشه‌كانی‌ نێوان ئ�ه‌و دوو‬ ‫حیزبه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئ�ه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫ده‌ستوور كه‌وتوون‪ ،‬ئه‌و لێدوانه‌ی‌ محه‌مه‌دی‌‬

‫مه‌القادر بووه‌ته‌ هۆی‌ دروستبوونی‌ گفتوگۆ‌و‬ ‫مشتومڕی‌ به‌هێز ل�ه‌ن��او سه‌ركرده‌كانی‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬به‌تایبه‌ت هێشتا جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم نه‌دراوه‌ته‌وه‌ به‌یه‌كێتی‌‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك سه‌یرده‌كات كه‌باڵێكی‌‬ ‫ناو پارتی‌ بیه‌وێت ئه‌و په‌یامه‌ به‌ به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح بگه‌یه‌نێت‪ ،‬بڵێن ئ�ه‌و ی�ه‌ك ساڵی‬ ‫م��اوه‌ له‌حكومڕانی‌ هه‌رێم‌و ده‌ب �ێ‌ ده‌ست‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌ی‌ هه‌ڵبگرێ‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌اڵم سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ئ��اگ��ادار‪،‬‬

‫له‌لێدوانێكدا ب��ۆ ده‌س��ت��وور رایگه‌یاند‬ ‫پێده‌چێت مه‌سعود بارزانی‌ ئه‌و دوو ساڵ ‌ه‬ ‫ب��دات �ه‌وه‌ به‌ ب�ه‌ره�ه‌م ساڵح‪ ،‬چ��ۆن كاتی‌‬ ‫خۆی‌ تاڵه‌بانی‌ دوو ساڵه‌كه‌ی‌ یه‌كێـتی‌ دا‬ ‫به‌نێچیرڤان بارزانی‌‪.‬‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ وت���ی‌ "چ��ون��ك �ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان به‌قه‌د پارتی‌ كورسی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌حاڵه‌تی‌ ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح‌و متمانه‌دان به‌كه‌سێكی‌ تر‪ ،‬ئه‌وا پارتی‌‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌زۆر‬ ‫قورسده‌بێت متمانه‌ به‌كابینه‌ك بده‌ن پارتی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌یببات"‪.‬‬ ‫ئارێز عه‌بدوڵاڵ ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور ده‌ڵێت‬ ‫ئاگاداری‌ لێدوانه‌كه‌ی‌ محه‌مه‌دی‌ مه‌القادر‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌یه‌كێتی‌ له‌كابینه‌ی‌‬ ‫پێنجه‌م دوو ساڵ مافی‌ خۆی‌ له‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حكومه‌ت بۆ پارتی‌ جێهێشتووه‌‪ .‬وتی‌ "دوای‌‬ ‫ته‌واوبوونی‌ دوو ساڵه‌كه‌ی‌ پارتی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫له‌پێناو سه‌قامگیركردنی‌ كاروباره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و دروستبوونی‌ دڵنیایی زیاتر‬ ‫له‌نێوان هه‌ردووال‪ ،‬یه‌كێتی‌ ئه‌ودوو ساڵه‌ی‌‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌تی‌ وه‌رنه‌گرت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بڕیاردرا كه‌هه‌ر كاك نێچیر چوار‬ ‫ساڵه‌كه‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بێت"‪.‬‬ ‫ئارێز عه‌بدوڵاڵ وتی‌ "بۆ ئه‌و كابینه‌یه‌ش‬ ‫كه‌كاك دكتۆر به‌رهه‌م سه‌رۆكی‌ حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫بڕواناكه‌م هیچ گرفتێك هه‌بێت كه‌هه‌رچوار‬ ‫ساڵه‌كه‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بێت"‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪8‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫راپۆرت‬

‫كێبڕكێ له‌سه‌ر ناوچه‌ ‌ی بارزان‬ ‫ی له‌گه‌نج ‌ه بارزانییه‌كان نزیكده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫ی له‌به‌رانبه‌ر مه‌سعود بارزانی‪ ،‬نێچیرڤان بارزان ‌ی خۆ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بۆ به‌هێزكردن ‌ی پێگه‌ ‌‬

‫بارزان‪ ...‬ئه‌و ناوچه‌یه‌ی پێگه‌ی سه‌رۆکایه‌تی داهاتوو دیاریده‌کات‬

‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬ ‫نێچیرڤان ب��ارزان �ی‌ ب��ۆ به‌هێزكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫پێگه‌ی‌ خۆی‌ له‌ناو دانیشتووانی‌ ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫ب��ارزان‌و الوازك��ردن �ی‌ پێگه‌ی‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬خۆی‌ له‌گه‌نجه‌كانی‌ ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌‬ ‫نزیكده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر گه‌نجێكیش خێزان‬ ‫پێكبهێنێت‪ ،‬جگه‌ له‌یارمه‌نی‌ مادی‌ بۆ‬ ‫پ��رۆس�ه‌ی‌ هاوسه‌رگیرییه‌كه‌‪ ،‬پ��اره‌ی‌‬ ‫خانوو دروستكردنی‌ بۆ خه‌رجده‌كات‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار له‌ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫بارزان به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ بۆ به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫الوازكردنی‌ پێگه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ داهاتوو‬ ‫ئیش ل �ه‌س �ه‌ر گه‌نجه‌ بارزانییه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ده‌یه‌وێ‌ سه‌رنجیان بۆ الی‌ خۆی‌‬ ‫رابكێشێت‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ وت �ی‌ "به‌مه‌ش‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ نووسینگه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ سه‌ره‌تا‬ ‫پ��اره‌ی‌ داوه‌ به‌هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬

‫ك�ه‌خ��ان��ووه‌ك��ان��ی��ان ك��ۆن��ن ی��ان ك��وڕ‌و‬ ‫باوكێك له‌خانوویه‌كدان‪ ،‬له‌دوای‌ ئه‌وه‌وه‌‬ ‫تائێستاش هه‌ر گه‌نجێك بیه‌وێـت خێزان‬ ‫پێكبهێنێت‪ ،‬ناوبراو پ��اره‌ی‌ خه‌رجی‌‬ ‫خانوو دروستكردنی‌ بۆ دابینده‌كات كه‌‬ ‫بڕی‌ ‪ 20‬هه‌زار دۆالر تا ‪ 40‬هه‌زار دۆالره‌‪،‬‬ ‫واته‌ دوو ده‌فته‌ر تا چوار ده‌فته‌ر"‪.‬‬ ‫ب���ه‌پ���ێ���ی‌ زان���ی���اری���ی���ه‌ك���ان‬ ‫ب��ه‌ه��ۆی‌ چ��اره‌س��ه‌رب��وون��ی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبوونه‌وه‌‪ ،‬پرۆسه‌ی‌ هاوسه‌رگیری‌‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری‌ بارزان له‌په‌ره‌سه‌ندندایه‌‪.‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ك �ه‌ ده‌ڵ��ێ��ت نێچیرڤان‬ ‫ب��ارزان��ی‌ ب��ۆی �ه‌ خ��ۆی‌ له‌گه‌نجه‌كان‬ ‫نزیكده‌كاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پێیوایه‌ پێگه‌‌و‬ ‫داهاتووی‌ ئه‌و به‌و گه‌نجانه‌ به‌هێزده‌بێت‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وان��ه‌ی‌ كه‌ته‌مه‌نیان ه�ه‌ی�ه‌ زیاتر‬ ‫له‌مه‌سعود ب��ارزان��ی �ه‌وه‌ نزیكن‌و كار‬ ‫له‌سه‌ركردنیان زه‌حمه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ ئاشكرایكرد‬ ‫كه‌ئێستا نێچیرڤان بارزانی‌ خانوویه‌ك‬ ‫له‌گوندی‌ لێره‌بیری‌ ن��اوچ�ه‌ی‌ ب��ارزان‬

‫فۆتۆ‪ /‬تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬

‫دروس��ت��ده‌ك��ات‪ ،‬ه�ه‌رچ�ه‌ن��ده‌ سه‌ره‌تا‬ ‫بڕیاریدابوو خانووه‌كه‌ له‌شوێنێكی‌‬

‫بڵندی‌ نزیك گوندی‌ رێزان دروستبكات‌و‬ ‫رێگه‌شی‌ بۆ دابینكرد‪ ،‬ب �ه‌اڵم دوات��ر‬

‫بارزانییه‌كان مه‌سعود بارزان ‌ی وه‌كو مه‌ال‬ ‫مسته‌فا ته‌ماشاده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم مه‌سرور ‌ی‬ ‫كوڕ ‌ی كه‌سێك ‌ی دووره‌په‌رێز‌ه له‌خه‌ڵك ‌ی‬ ‫بارزان‪ ،‬نێچیرڤان بارزانیش خۆ ‌ی‬ ‫له‌گه‌نجه‌كانی‌ بارزان نزیكده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر پێگه‌ ‌ی به‌هێزی‌ مام ‌ی له‌ناو‬ ‫به‌سااڵچووانی‌ ناوچه‌كه‌دا‬

‫به‌هۆی‌ دووری‌ له‌خه‌ڵك په‌شیمانبووه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ بڕیاریدا كه‌خانووه‌كه‌ی‌ له‌گوند ‌‬ ‫ی‬ ‫لێره‌بیر دروستبكات كه‌زۆرترینی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئ �ه‌و گونده‌ كاتی‌ خ��ۆی‌ له‌گه‌ڵ مه‌ال‬ ‫مسته‌فا چووبوونه‌ رووسیا‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫گوندانه‌ی‌ كه‌ مه‌ال مسته‌فا ناوی‌ لێناوه‌‬ ‫سه‌ری‌ مه‌زن‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ده‌ستوور‪،‬‬ ‫ئێستا گوندی‌ ئ��ازادی‌ كه‌پێشتر ناوی‌‬ ‫گ��ۆڕه‌گ��ۆم ب��وو ل��ه‌و ده‌ڤ����ه‌ره‌ ب �ه‌ (‬ ‫نێچیراوه‌) ن��اوی‌ رۆیشتووه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ گه‌نجه‌كانی‌ ئه‌و الدێیه‌ پاسه‌وانی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانین‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ده‌ستوور كه‌خۆی‌‬ ‫خ �ه‌ڵ��ك �ی‌ ئ���ه‌و ده‌ڤ����ه‌ره‌ی����ه‌ ده‌ڵ��ێ��ت‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووان �ی‌ ئ���ه‌و ده‌ڤ����ه‌ره‌ چ��ۆن‬ ‫پێشتر له‌هیچ قسه‌یه‌كی‌ مه‌ال مسته‌فا‬ ‫ده‌رن�ه‌ده‌چ��وون‌و رێزێكی‌ تایبه‌تیان بۆ‬ ‫داده‌ن���ا‌و پابه‌ندی‌ بڕیاره‌كانی ب��وون‪،‬‬ ‫ئێستاش هه‌مان شێواز بۆ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ دووباره‌یه‌‪.‬‬ ‫وتی‌ "كه‌سایه‌تی‌ مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫زۆر له‌كه‌سایه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫ك��اری��گ �ه‌رت��ره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم نێچیرڤان به‌‬ ‫به‌خشینی‌ پاره‌‌و هاوكاری‌ بۆ گه‌نجه‌كان‬ ‫ی گه‌نجه‌كان‬ ‫ئیش ل �ه‌س �ه‌ر داه��ات��وو ‌‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬چونكه‌ ده‌زان���ێ‌ ئێستا له‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا‌ شه‌ڕكردن له‌گه‌ڵ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ دۆڕاندنه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئه‌وه‌شی‌ ئاشكراكرد‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌ نێچیرڤان‌و‬ ‫خۆنزیككردنه‌وه‌‌و هاوكاریكردن‌و ئه‌و‬ ‫به‌هێزیه‌ی‌ كه‌سایه‌تی‌ مه‌سعود بازرانی‌‪،‬‬ ‫مه‌سرور بارزانیش ئێستا خانوویه‌ك‬ ‫له‌شوێنی‌ خانووه‌ كۆنه‌كه‌ی‌ نیچێرڤان‬ ‫بارزانی‌ دروستده‌كات‌و ده‌یه‌وێ‌ ماڵێك‬ ‫له‌و ده‌ڤه‌ره‌ دانێت‪.‬‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ك��ه‌ وت���ی‌ "ب����ه‌اڵم ئ�ه‌و‬ ‫كه‌سێكی‌ زۆر دووره‌پ���ه‌رێ���زه‌‌و زۆر‬ ‫به‌ده‌گمه‌ن له‌و ناوچه‌یه‌ ده‌بیندرێت‪،‬‬ ‫كه‌جار به‌جاره‌ش سه‌ردانیده‌كات ناچێته‌‬ ‫ناو خه‌ڵك‌و په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ الوازن"‪.‬‬ ‫وت��ی‌ "ئ���ه‌و ش��ێ��وازه‌ی م�ه‌س��رور‬ ‫بارزانی‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌هه‌ر باوكی‌ ناو‬ ‫بێت‌و كه‌سی‌ یه‌كه‌م بێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم بۆ‬ ‫داهاتووی‌ خۆی‌ زیانی‌ پێده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ردا نێچیرڤان بارزانی‌ كار بۆ‬ ‫به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌ ده‌كات"‪.‬‬

‫ئه‌مریكاو ئه‌ڵمانیا له‌دژی توركیا دێن ‌ه سه‌رخه‌ت‬ ‫ی سنوورداركردنی توانا سه‌ربازییه‌كانی توركیا ده‌كرێت‬ ‫دوای به‌كارهێنانی چه‌كی كیمیایی له‌دژی په‌كه‌كه‌‪ ،‬هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬ ‫محه‌مه‌د عه‌لی‌ كه‌مال‬ ‫دوای‌ باڵوبوونه‌وه‌ی‌ ده‌نگۆی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫چه‌كی‌ كیمیایی‌ له‌الیه‌ن سوپای‌ توركیاو‌ه‬ ‫ل��ه‌دژی‌ گه‌ریالكانی‌ په‌كه‌كه‌‪ ،‬پارتێكی‌‬ ‫ئه‌ڵمانیا ئه‌و پرسه‌ ده‌باته‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫فیدراڵی‌ واڵته‌كه‌ی‌‌و داوای‌ لێكۆڵینه‌وه‌ش‬ ‫له‌ڕاستی‌ ئه‌و هه‌وااڵنه‌ ده‌كات‪ .‬ئۆباماش‬ ‫ه���ه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ س���ن���ووردارك���ردن���ی ت��وان��ا‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی توركیا ده‌كات‪ ،‬دوای ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێستانه‌ی‌ توركیا له‌به‌رانبه‌ر ئیسرائیل‌و‬ ‫ئه‌و لێكنزیكبوونه‌وانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئێراندا‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئ�ه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی‌ توركیا‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر هه‌ریه‌ك له‌ئیسرائیل‌و ئێران‬ ‫هه‌یه‌تی‪ ،‬باراك ئۆبامای‌ سه‌رۆكی‌ ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مریكا ره‌ج �ه‌ب ته‌یب‬ ‫ئ �ه‌ردۆگ��ان �ی‌ س���ه‌رۆك وه‌زی���ری‌ توركیا‬ ‫ئ��اگ��ادارده‌ك��ات�ه‌وه‌‌و هۆشداریی ئه‌وه‌شی‬ ‫ده‌داتێ‌ كه‌ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی‌ واڵته‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌كڕینی‌ ئه‌و چه‌كانه‌ی‌‬ ‫له‌دژی‌ په‌كه‌كه‌ به‌كاریده‌هێنێت‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریكاوه‌ لێی سنوورداربكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ه‌ی‌ ف��ای��ن��ان��ش��اڵ ت��ای��م��زی‌‬ ‫به‌ریتانی‌ ئه‌و هه‌واڵه‌ی‌ باڵوكردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬

‫رایده‌گه‌یه‌نێت به‌هۆی‌ ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی‌‬ ‫ت��ورك��ی��ا ل �ه‌ب �ه‌ران��ب �ه‌ر ئیسرائیل‌و ئه‌و‬ ‫لێكنزیكبوونه‌وانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئێراندا هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫ب��اراك ئۆباما ره‌ج �ه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگانی‌‬ ‫ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ��ه‌و ه��ه‌واڵ��ه‌ی‌ رۆژن��ام�ه‌ك�ه‌‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌مانشێته‌كه‌یدا‬ ‫ل �ه‌وان �ه‌ی �ه‌ ئه‌مریكا س��ن��وورێ��ك ب��ۆ ئه‌و‬ ‫گرێبه‌ستانه‌ دابنێت كه‌توركیا به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‌ گه‌ریالكانی‌ په‌كه‌كه‌‬ ‫به‌نیازه‌ بیانكڕێت‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌كه‌ ئه‌وه‌شی‌ ئاشكراكردووه‌‬ ‫كه‌ئه‌و هۆشدارییه‌ی‌ ئه‌مریكا له‌په‌راوێزی‌‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كان ‌ی (‪)G20‬دا كه‌ له‌واڵتی‌‬ ‫كه‌نه‌دا به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬دراوه‌ته‌ توركیا ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و ره‌فتارانه‌ی‌ ئه‌و واڵته‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌ئیسرائیل ل�ه‌الی�ه‌ك‌و ئێران له‌الیه‌كی‌‬ ‫تره‌وه‌ هه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و هه‌واڵه‌ی‌ له‌رۆژنامه‌كه‌دا‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ ئیداره‌ی‌ ئه‌مریكا‬ ‫پێی‌ راگه‌یاندوون ئۆباما به‌ئه‌ردۆگانی‌‬ ‫وتووه‌ به‌هۆی‌ هه‌ندێك هه‌نگاوه‌وه‌ كه‌توركیا‬ ‫به‌مدواییانه‌ ناویه‌تی‌‪ ،‬نیشانه‌یه‌كی‌ پرسیار‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ته‌ماشاكردنی‌ یان نه‌كردنی‌‬ ‫ت��ورك��ی��ا وه‌ك ه��اوپ �ه‌ی��م��ان له‌مێشكی‌‬

‫ئه‌مریكییه‌كاندا دروستبووه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ وتویه‌تی "ئه‌مه‌ش واده‌كات‬ ‫هه‌ندێ‌ داواكاری‌ توركیا له‌ئێمه‌ له‌نمونه‌ی‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی‌ كڕینی‌ هه‌ندێك جۆی‌ چه‌ك بۆ‬ ‫به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‌ په‌كه‌كه‌‪ ،‬له‌كۆنگرێسدا‬ ‫قورستر له‌جاران په‌سه‌ندبكرێت"‪.‬‬ ‫توركیا ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫كڕینی‌ ف��ڕۆك �ه‌ی‌ ب��ێ ف��ڕۆك�ه‌وان��دای�ه‌ بۆ‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ل �ه‌دژی‌ گه‌ریالكانی‌ پارتی‌‬ ‫كرێكارانی‌ ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ن��زی��ك��ب��وون �ه‌وه‌ی‌ واده‌ی‌ ك��ش��ان �ه‌وه‌ی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ س��وپ��ای‌ ئه‌مریكا له‌خاكی‌‬ ‫عێراق‌و ئه‌و گرژییانه‌ی‌ كه‌وتووه‌ته‌ نێوان‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌‌و ته‌لئه‌بیبه‌وه‌‪ ،‬كڕینی‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫له‌فڕۆكه‌ بووه‌ته‌ خواستێكی‌ هه‌نوكه‌یی‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌ئێستادا توركیا فڕۆكه‌ی‌‬ ‫ئیسرائیلی‌ به‌كارده‌هێنێت له‌جۆری‌ هیرۆن‪.‬‬ ‫ف��ای��ن��ان��ش��اڵ ت��ای��م��ز ل�ه‌گ�ه‌ڵ��ئ�ه‌وه‌ی‌‬ ‫جه‌خت له‌گرنگی‌ ئاگادارییه‌كه‌ی‌ ئۆباما‬ ‫ده‌ك��ات �ه‌وه‌‪ ،‬سه‌رنجی‌ خوێنه‌رانیشی‌ بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ راده‌كێشێت كه‌ئه‌نقه‌ره‌ داوای‌‬ ‫كڕینی‌ فڕۆكه‌ی‌ بێ فڕۆكه‌وان‌و ئه‌و جۆره‌‬ ‫فڕۆكانه‌ی‌ له‌واشنتۆن كردووه‌‪ ،‬كه‌توانای‬ ‫هه‌ڵگرتنی‌ موشه‌كیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ك��ش��ان�ه‌وه‌ی‌ س��وپ��ای‌ ئه‌مریكا‬

‫له‌عێراق له‌ساڵی‌ ‪2011‬دا هێرشی‌ پێ بكاته‌‬ ‫سه‌ر بنكه‌‌و باره‌گاكانی‌ پارتی‌ كرێكاران ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ب �ه‌رپ��رس �ه‌ ئه‌مریكییه‌كه‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رۆژنامه‌ به‌ریتانییه‌كه‌ راگه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ توركیا ك �ه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ باكووری‌ ئه‌تڵه‌سی (ناتۆ)‬ ‫دای��ه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ ده‌رب��خ��ات كه‌مه‌سه‌له‌كانی‌‬ ‫په‌یوه‌ست به‌ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی ئه‌مریكا‬ ‫به‌هه‌ندوه‌رده‌گرێت‪ ،‬ه�ه‌روه‌ك رۆژنامه‌كه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌خ���ات���ه‌ڕوو ك��ه‌ ب�ه‌پ��ێ�ی‌ یاسا‬ ‫ئه‌مریكییه‌كان‪ ،‬ئ��ی��داره‌ی‌ واڵت كاتێك‬ ‫بڕێكی‌ زۆر چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی‌ به‌واڵتێكی‌‬ ‫وه‌ك توركیا كه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ناتۆدایه‌‬ ‫ده‌ف��رۆش��ێ��ت‪ ،‬پێویسته‌ پێش ‪ 15‬رۆژ‬ ‫كۆنگرێسی‌ لێ ئاگاداربكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاتێكیش كۆنگرێس ئه‌و یاسایه‌ بۆ‬ ‫فرۆشتنی‌ ئه‌و بڕه‌ له‌چه‌ك په‌سه‌ندنه‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ ل �ه‌ڕووی‌ ته‌كنیكییه‌وه‌ هه‌موو‬ ‫رێوشوێنه‌كانی‌ فرۆشتن ته‌واوبووبێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌توانێ‌ ئیداره‌ی‌ ئه‌مریكا له‌و گرێبه‌ستانه‌‬ ‫پاشگه‌زبكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌بڕوای‌ كۆنگرێس‬ ‫نه‌خوازراون‪.‬‬ ‫هاوكات‌و له‌گه‌ڵ باڵوبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫راپۆرته‌ هه‌واڵه‌دا له‌و رۆژنامه‌ ئه‌مریكییه‌دا‪،‬‬

‫له‌ئه‌ڵمانیاش پارتی‌ دیموكراتی‌ ئه‌و واڵت ‌ه‬ ‫بابه‌تی‌ به‌كارهێنانی‌ چه‌كی‌ كیمیایی‌‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن س��وپ��ای‌ ت��ورك��ی��اوه‌ ل���ه‌دژی‌‬ ‫گه‌ریالكانی‌ په‌كه‌كه‌ ده‌باته‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫فیدراڵی‌ واڵت‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و پارته‌ پێشنیازێك سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ئه‌نجامدانی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ل�ه‌و بابه‌ته‌‬ ‫ده‌داته‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌ڵمانیا‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك به‌رپرسێكی‌ پارته‌كه‌ش‬ ‫به‌كارهێنانی‌ چه‌كی‌ ل�ه‌وج��ۆره‌ له‌الیه‌ن‬ ‫سوپای‌ توركیاوه‌ به‌هۆكاری‌ شۆكبوونیان‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئ��ه‌وه‌ده‌دات وێنه‌ی‌‬ ‫ته‌رمی‌ ئه‌و گه‌ریالیانه‌ی‌ ده‌س��ت ئه‌وان‬ ‫كه‌وتووه‌‌و جه‌سته‌یان شێواوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌وه‌ نیشانده‌دات كه‌ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫ل�ه‌ده‌رئ�ه‌ن��ج��ام�ی‌ به‌كارهێنانی‌ چه‌كی‌‬ ‫كیمیایی‌ گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫راپۆرتی‌ پزیشكیش ئه‌وه‌یان سه‌لماندووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ پارتی‌ دیموكراتی‬ ‫ئ �ه‌ڵ��م��ان��ی��ا ئ�����ه‌وه‌ش راده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ێ��ت‬ ‫كه‌ئه‌نجامدانی‌ كاری‌ له‌و جۆره‌ له‌الیه‌ن‬ ‫واڵتێكه‌وه‌ كه‌به‌ڵێننامه‌ی‌ به‌كارنه‌هێنانی‌‬ ‫چه‌كی‌ كیمیایی‌ واژۆكردبێت‌و ئه‌ندامی‌ ناتۆ‬ ‫بێت‌و بیه‌وێت بێته‌ نێو یه‌كێتی‌ ئه‌وروپاوه‌‪،‬‬ ‫به‌هیچ جۆرێك مایه‌ی‌ قبوڵكردن نییه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫تایبه‌ت ‪11‬‬

‫ج������ێ������ك������ ‌ی زی���������ن���������دان���������ی���������ك���������ردوو‌ه‬

‫ی تۆمه‌تباركردن ‌ی هه‌بێت‪ ،‬رێگه‌ش نه‌دراو ‌ه پارێزه‌ر بگرێت‬ ‫ی به‌ڵگه‌ ‌‬ ‫ێ ئه‌و ‌ه ‌‬

‫ه‌یفور‬ ‫ان ‌ی‬ ‫كه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه‬ ‫ان ‌ی‬ ‫سه‌رۆك ‌ی‬ ‫دكراوه‌‬

‫ده‌رده‌بڕدرێت به‌ناردنه‌وه‌ی عوسمان بۆ‬ ‫هه‌ولێر‌و ده‌بردرێته‌وه‌ هه‌ولێر‌و تائێستاش‬ ‫نه‌گه‌ڕێنراوه‌ته‌وه‌‪ .‬كه‌شه‌ش مانگ ده‌كات‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “راست نییه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬چونكه‌ دوو رۆژ پێش ره‌مه‌زان‬ ‫سه‌ردانی عوسمانمان كردووه‌‌و وتوویه‌تی‬ ‫هه‌ر لێیان نه‌پرسیوم”‪.‬‬ ‫له‌نووسراوێكی تردا ‪ 2010/6/24‬به‌واژۆی‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌جمه‌دین ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی ل��ه‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی گشتی‬ ‫چاكسازی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬داواده‌ك���ه‌ن‬ ‫ناوبراو بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ سلێمانی‌و هاتووه‌‬ ‫“عوسمان سه‌الم بۆ ماوه‌ی‌ دوو رۆژ‌و بۆ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ بردرا بۆ چاكسازی گه‌وران ‪-‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نه‌گه‌ڕێنراوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ چاكسازی گه‌وران له‌سلێمانی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌یشتنی ئه‌م نووسراوه‌ ناوبراو‬ ‫بگه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك كاره‌كانی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ه �ه‌ر س��زادراوێ��ك‬ ‫كۆتاییهات‪ ،‬پێویسته‌ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌مان به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی”‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی چاكسازی گه‌وران ‪-‬‬ ‫هه‌ولێر به‌بێ ئه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمێكی‌ دیاریكرا‬ ‫بداته‌وه‌‪ ،‬عوسمانی‌ الی‌ خۆی‌ گلداوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ئه‌وه‌ جارێكیتر پێچه‌وانه‌ی‌ یاسایه‌‪.‬‬ ‫به‌فێڵكردن له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی چاكسازی‬ ‫گه‌وران ‪ -‬سلێمانی‌ داده‌نرێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫شكاندنی‌ بڕیاره‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫چاكسازی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی كه‌داوای‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ عوسمان ده‌كات‪.‬‬ ‫عه‌باس گله‌یی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫ك���ه‌دك���ت���ۆر م��وح��س��ی��ن‬ ‫ل��ه‌ل��ی��ژن��ه‌ی‌ ئ��اش��ت��ی‬ ‫به‌ڵێنی‬ ‫چه‌ندینجار‬ ‫پێداون كه‌ئازادبكرێت‪،‬‬ ‫ب����������ه‌اڵم ه��ی��چ��ی‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ك�������ه‌س وه‌اڵم�������ی‬ ‫داواكه‌یان ناداته‌وه‌‬ ‫عه‌باسی برای عوسمان‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت ه �ه‌وڵ �ه‌ك��ان��ی‬ ‫ئ �ه‌م��دوای��ی �ه‌ی��ان له‌كاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ ‪ 7/25‬بووه‌‪،‬‬ ‫كاتێك به‌رهه‌م ساڵحی بینیووه‌‌و‬ ‫ئه‌ویش پێی وتووه‌ له‌گه‌ڵ نێچیرڤان‬ ‫ب��ارزان��ی ق��س �ه‌ده‌ك��ات‌و ئ��ازادی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم وتی‌ “ئه‌وه‌ش هیچ‬ ‫نه‌بوو”‪.‬‬ ‫عه‌باس له‌باره‌ی‌ سه‌ردانیان بۆ الی‬ ‫براكه‌یان‪ ،‬وتی‌ “ته‌نها ئه‌و ساڵ‌و‬ ‫نیوه‌ی‌ كه‌ له‌مه‌كته‌بی سه‌رۆك‬ ‫زیندانیكراوه‌‌و ئێمه‌ نه‌مانده‌زانی‬ ‫له‌كوێیه‌ نه‌مانده‌توانی سه‌ردانی‬ ‫ب��ك �ه‌ی��ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ��ه‌وك��ات زۆر‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌ درابوو”‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “له‌زیندانی‌ مه‌حته‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌م چه‌ند رۆژه‌ پێیانوتم‬ ‫ب��ه‌ب��ڕی��اری س���ه‌رۆك���ی ه �ه‌رێ��م‬ ‫هێنراوه‌ته‌وه‌ هه‌ولێر”‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی‌ ب��ه‌وه‌ش��دا ك �ه‌دوات��ر‬ ‫جارێكیتر چووه‌ته‌وه‌ الی دكتۆر‬ ‫موحسین ل �ه‌ل��ی��ژن �ه‌ی‌ ئاشتی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ فه‌رهاد ناوه‌كه‌‬ ‫ئ��ازادك��راوه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم وتی‌ “ئ�ه‌وان‬ ‫پێیانوتم فه‌رهاد سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ئازادی كردووه‌‌و كار بۆ ئێوه‌ش‬

‫داوایانكرد بۆ دوو‬ ‫رۆژ به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫له‌سلێمانیه‌و‌ه‬ ‫بۆ هه‌ولێر‬ ‫بگوازرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شه‌ش مانگ زیاتر‌ه‬ ‫نه‌یانگێڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین”‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا وت���ی “دك���ت���ۆر موحسین‬ ‫ئازادنه‌كردنی عوسمانی برامی خسته‌‬ ‫ئه‌ستۆی عوسمانی‌ حاجی‌ مه‌حمود‪،‬‬ ‫وتی‌ ئێمه‌ هه‌مان كیتابمان كردووه‌ ئه‌و‬

‫نه‌یخستووه‌ته‌ به‌رده‌ستی‌ كاك نێچیرڤان‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا عوسمانیش به‌رده‌بوو”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ “منیش پێموت باشه‌ تۆ‬ ‫له‌ئێستاوه‌ ده‌ستپێبكه‌وه‌‌و هه‌وڵبده‌‪،‬‬ ‫هه‌موو نوسراوه‌كانم پێدا‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ته‌له‌فونم بۆ كردو وتم كاك دكتۆر من‬ ‫بڕوام به‌تۆ نه‌ماوه‌”‪.‬‬ ‫شێخ جه‌عفه‌ر رووبه‌ڕوو به‌بارزانی وتووه‌‬ ‫عه‌باس ئه‌وه‌ی راگه‌یاند كه‌ له‌دواهه‌وڵیان‬ ‫چوونه‌ته‌ الی شێخ جه‌عفه‌ری وه‌زیری‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬ئه‌ویش رووبه‌ڕوو كێشه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌رۆكی هه‌رێم وت��ووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم وتی‌‬ ‫“جارێ نازانین وه‌اڵمیان چیده‌بێت”‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ به‌عیماد ئه‌حمه‌دو‬ ‫هێرۆخانیشیان وت���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ر‬ ‫داواكه‌یان نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ جێ‪ ،‬وتی‌ “ئه‌و‬ ‫نووسراو‌و داوایانه‌ی‌ بۆ عیماد ئه‌حمه‌دم‬ ‫ب��رد ك��ه‌ئ��ه‌وك��ات جێگری س�ه‌رۆك��ی‬ ‫حكومه‌ت بوو ونكرا”‪.‬‬ ‫وتی‌ “هێرۆخانیش پێویتین ئه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫به‌سه‌رۆكی هه‌رێم چاره‌سه‌رده‌كرێت”‪.‬‬ ‫“یان ئازادكردن‪ ،‬یان له‌سێداربدرێت”‬ ‫عه‌باسی ب��رای عوسمان ده‌ڵێت له‌دوا‬ ‫بینینی عوسماندا پێیوتین “ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و شته‌مكردووه‌ با له‌سێداره‌مبده‌ن‌و‬ ‫بابمهێنه‌ سه‌ر ته‌له‌فزیۆن بابڵێن ئه‌م‬ ‫پیاوه‌ ده‌ستی‌ له‌و قه‌زییه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نا با ئازادمكه‌ن”‪.‬‬ ‫دای��ك��ی ع��وس��م��ان‌و ب���راك���ه‌ی داوای‬ ‫سه‌ره‌كیان ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ عوسمان بدرێته‌‬ ‫داداگاو حوكمبدرێت ئه‌گه‌ر تاوانیكردووه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ “به‌اڵم ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌كه‌ شتی‌ تری‬ ‫له‌پشته‌وه‌ نییه‌‌و ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ نییه‌‬ ‫ئێمه‌ یه‌كێتین باوه‌ك ئه‌و فه‌رهاد ناوه‌‬ ‫ئازادبكرێت”‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “ئێمه‌ش ناتوانین بگه‌ینه‌‬ ‫الی سه‌رۆكی هه‌رێم”‪.‬‬ ‫نازانرێت بانگكرنه‌وه‌كه‌ی‌ بۆ هه‌ولێر بۆ چ‬ ‫مه‌به‌ستێك بووه‌‬ ‫ئ �ه‌ح��م �ه‌د ن �ه‌ج��م �ه‌دی��ن ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ چاكسازی‌ هه‌رێم به‌ده‌ستووری‬ ‫وت “چ��اك��س��ازی‌ هه‌ولێر به‌ئێمه‌یان‬ ‫راگه‌یاندووه‌ عوسمان سه‌الم عارف له‌سه‌ر‬ ‫دۆسییه‌ی‌ محێدین ره‌حیم لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫تری‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌ داوایانكردووه‌ته‌وه‌‬

‫سیانز‌ه ساڵه‌ له‌چاوه‌ڕوانی گه‌ڕانه‌وه‌ی کوڕه‌که‌یدای ‌ه‬

‫ا‬

‫بیگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر”‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی‌ ب��ه‌وه‌ش��دا ك �ه‌ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ هه‌ولێر سه‌ردانی‬ ‫كردووه‌‌و قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا كردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫وتوویه‌تی بانگكردنه‌وه‌كه‌ی‌ ته‌نها بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ بووه‌‌و هیچیتر‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا وت���ی‌ “ف��ه‌رم��ان��م��ك��ردووه‌‬ ‫به‌چاكسازی‌ گ �ه‌وران �ی‌ هه‌ولێر ئه‌گه‌ر‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ته‌واوبوو بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫ب��ۆ سلێمانی‌‌و جارێكیتر هاتوچۆی‌‬ ‫پێنه‌كه‌ن”‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌جمه‌دین ده‌ڵێت به‌پێی‌ قسه‌ی‌‬ ‫چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ هه‌ولێر حاڵه‌ته‌كه‌‬ ‫ته‌نیا مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ یاسایی‌‌و دادگاییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌جمه‌دین به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫چاكسازی‌ هه‌رێم نكوڵی‌ له‌وه‌كرد بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ دوو رۆژ گه‌ڕێنرابێته‌وه‌ بۆ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم كاتێك ب�ه‌ به‌ڵگه‌وه‌ پێمانوت‬ ‫بۆماوه‌ی‌ دوو رۆژ گه‌ڕێنراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫“من ئاگادارنیم‌و زانیاریم له‌سه‌رئه‌وه‌‬ ‫نییه‌”‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ گومانده‌كرێت بردنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ هه‌ولێر به‌بڕیارێكی سیاسی بێت‪ ،‬وتی‌‬ ‫“كاری‌ ئێمه‌‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانمان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ خ���واردن‌و خ��واردن �ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫به‌ندكراوانه‌ دابینبكه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ تر ئیشی‌‬ ‫دادگایه‌ نه‌ك ئێمه‌”‪.‬‬ ‫ده‌ستوور په‌یوه‌ندیكرد به‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناوبراو ئاماده‌نه‌بوو له‌سه‌ر ئه‌و دۆسییه‌یه‌‬ ‫هیچ لێدوانێك بدات‪.‬‬ ‫په‌یمان ع��ی��زه‌دی��ن ئ�ه‌ن��دام�ی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫مافی‌ مرۆڤ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستووری وت “ئێمه‌ به‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫س��ه‌ردان��ی‌ گ��رت��ووخ��ان�ه‌ك��ان ده‌ك �ه‌ی��ن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئ �ه‌و حاڵه‌ته‌ تائێستا به‌ئێمه‌‬ ‫رانه‌گه‌یه‌نراوه‌ به‌لیژنه‌ی‌ مافی‌ مرۆڤیش‬ ‫نه‌دراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا‬ ‫سه‌ردانی‌ هه‌رسێ‌ چاكسازانی‌ هه‌رێمان‬ ‫كرد له‌سلێمانی‌‌و هه‌ولێر‌و دهۆك‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫چاو به‌و داواكارییانه‌ بخشێنینه‌وه‌ بزانین‬ ‫داواكاری‌ ئه‌م به‌ندكراوه‌ی‌ تێدایه‌ یان نا”‪.‬‬ ‫به‌ڵێنیشیدا به‌دواداچوون بۆ ئه‌و كێشه‌یه‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی‌ ب �ه‌وه‌ش��دا كه‌كاتێك بڕیاری‌‬

‫دووجار لێبوردن ‌ی‬ ‫گشت ‌ی‬ ‫گرتویه‌تیه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پارت ‌ی‬ ‫ئازادی‬ ‫نه‌كردووه‌‬ ‫لێبوردن ده‌رچ���وو بۆ ئ �ه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حوكمی‌ ل �ه‌س��ێ��داره‌دان دراب����وون‪40 ،‬‬ ‫كه‌س ئه‌و لێبوردنه‌ نه‌یگرتنه‌وه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫“ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌سه‌ یه‌كێك بێت له‌وانه‌‬ ‫كه‌حوكمه‌كه‌یان له‌سێداره‌دانه‌وه‌ گۆڕا بۆ‬ ‫به‌نكراوی‌ هه‌تاهه‌تای‌“‪.‬‬ ‫ش����وان ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ چاكسازی‌ گ �ه‌وران �ی‌ سلێمانی‌‬ ‫(مه‌عه‌سكه‌ر س���ه‌الم) وت �ی‌ “نازانین‬ ‫هۆكاری‌ نه‌گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و به‌ندكراوه‌‬ ‫چییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌نێوان چاكسازییه‌كاندا‬ ‫كارێكی‌ ئاسایه‌ به‌ندكراوه‌كان هاتوچۆیان‬ ‫پێده‌كرێت‪ ،‬بۆ لێكۆڵینه‌وه‌”‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ “ئێمه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫چاكسازانی‌ هه‌رێممان ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ماوه‌یه‌كی‌ زۆر تێپه‌ڕیوه‌و تائێستا‬ ‫ن��ه‌گ��ه‌ڕێ��ن��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬داوام��ان��ك��ردووه‌‬ ‫به‌زووترین كات ئه‌و سزادراوه‌ بگه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫سلێمانی”‪.‬‬ ‫شوان عه‌بدوڵاڵ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌كاتی‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ ن��اوخ��ۆ‪ ،‬زۆر ك��ه‌س بوونه‌ته‌‬ ‫قوربانی‌ ئ�ه‌و ش��ه‌ڕه‌‪ ،‬ئه‌ویش یه‌كێكه‌‬ ‫له‌قوربانییه‌كانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫‪ 10‬تایبه‌ت‬

‫پ�����������ارت����������� ‌ی ‪ 13‬س���������اڵ��������� ‌ه گ������ه‌ن������ج‬

‫ی هه‌ولێر حوكم ‌ی له‌سێداره‌دانی به‌سه‌ر گه‌نجێكدا سه‌پاندووه‌‪ ،‬به‌بێ‬ ‫دادگا ‌‬ ‫شۆرش خالید‪ ،‬کارۆخ نامیق‬ ‫‪ 13‬ساڵه‌ گه‌نجێكی ش��اری سلێمانی‬ ‫له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌ به‌تۆمه‌تی ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گوایا ده‌ستی له‌كوشتنی (محێدین‬ ‫ره‌حیم)دا هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا له‌زینداندایه‌‌و ئازادنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ ‪ 1997/6/6‬گه‌نجێكی شاری سلێمانی‬ ‫به‌ناوی عوسمان سه‌الم عارف كه‌ئه‌وكات‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 23‬ساڵ بوو‪ ،‬له‌هه‌ولێر به‌تۆمه‌تی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌س��ت��ی له‌كوشتنی محێدین‬ ‫ره‌حیم ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی پارتی‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬دوای ‪ 13‬ساڵ‌و‬ ‫دوو مانگ كه‌ئێستا ته‌مه‌نی بووه‌ته‌ ‪36‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬ئه‌و گه‌نجه‌ هه‌ر له‌زینداندایه‌‪.‬‬ ‫ب��ن�ه‌م��اڵ�ه‌ك�ه‌ی��ان ده‌ڵ��ێ��ن ك��وڕه‌ك �ه‌ی��ان‬ ‫هیچی له‌سه‌ر ساغنه‌بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێن “به‌ناعه‌داله‌تی‌و به‌بێ ئ�ه‌وه‌ی‌‬ ‫رێ��گ �ه‌ی‌ پێبدرێت پ��ارێ��زه‌ر بگرێت‪،‬‬ ‫له‌دادگاییكردنێكی ته‌مومژاویدا ساڵی‬ ‫‪ 2002‬ب���ڕی���اری ل��ه‌س��ێ��داره‌دان��ی بۆ‬ ‫ده‌رده‌چێت”‪ .‬به‌اڵم تائێستا دوای ‪ 8‬ساڵ‬ ‫له‌و بڕیاره‌ نه‌ ئازادكراوه‌‌و نه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ردا جێبه‌جێده‌كرێت‌و نه‌لێبوردنی‬ ‫گشتیش گرتووه‌یه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫عوسمان بۆ ئیشی قرتاسییه‌ رۆیشتو‬ ‫نه‌گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای مانگی ‪6‬ی ساڵی ‪1997‬‬ ‫ع��وس��م��ان ل �ه‌گ �ه‌ڕه‌ك��ی مامۆستایانی‬ ‫ش��اری سلێمانییه‌وه‌ ب���ه‌ره‌و هه‌ولێر‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌ ‪ 6/6‬ده‌چێته‌ ماڵی‬ ‫دۆستێكیان كه‌پێشتر ماڵیان له‌سلێمانی‬ ‫بووه‌‌و دراوسێیان بووه‌‪ ،‬به‌ناوی عه‌لی‬ ‫تایه‌ر‪ ،‬هه‌مان رۆژ له‌الیه‌ن مه‌فره‌زه‌یه‌كی‬ ‫چه‌كداره‌وه‌ كه‌نازانرێت ئاسایش بوون‬ ‫یان پاراستن له‌و ماڵه‌ ده‌ستگیریده‌كه‌ن‌و‬ ‫تائێستاش كه‌ ‪ 13‬ساڵه‌ له‌زینداندایه‌‪.‬‬ ‫عه‌باس س �ه‌الم م��ارف ب��رای عوسمان‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 39‬ساڵه‌‪ ،‬به‌ده‌ستووری وت‬ ‫“عوسمانی ب��رام ئیشی‌ قرتاسییه‌ی‌‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬ل �ه‌ت��ورك��ی��اوه‌ كه‌لوپه‌لی بۆ‬ ‫ده‌هاته‌ زاخۆ‌و ئه‌ویش ده‌چووه‌ هه‌ولێرو‬ ‫له‌وێشه‌وه‌ ده‌چوو له‌زاخۆ ده‌یهێنا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش��ه‌وه‌ له‌هه‌ولێر م��اب��ووه‌و به‌رێكه‌وت‬ ‫سه‌ردانی ماڵی عه‌لی كردووه‌”‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “ئه‌و ماڵه‌ پێشتر له‌سلێمانی‬ ‫دراوسێمان بوون‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌ پارتی‬ ‫بوون رۆیشتبوون بۆ هه‌ولێر‌و سه‌ردانی‌‬ ‫ئه‌و ماڵه‌ی‌ كردبوو”‪.‬‬ ‫عه‌باس ده‌ڵێت ره‌نگه‌ كه‌سێكیتر سه‌ردانی‬ ‫ئه‌و ماڵه‌ی‌ كردبێت‌و ئاگاداربێت‌و دواتر‬ ‫ئیخباریان كردبێت‪.‬‬ ‫محێدین ره‌حیم چۆن كوژرا‬ ‫محێدین ره‌ح��ی��م ئ�ه‌ن��دام��ی كۆمیته‌ی‬ ‫ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و‬ ‫به‌رپرسی لقی (‪)12‬ی پارتی له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ل���������ه‌(‪)1997/3/11‬‬

‫له‌ماڵه‌كه‌ی خ��ۆی��دا ل �ه‌ش��اری هه‌ولێر‬ ‫به‌كوژراوی دۆزرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وك��ات پ��ارت��ی‪ ‌،‬یه‌كێتی‌ به‌كوشتنی‌‬ ‫ناوبراو تۆمه‌تباركرد‪ ،‬هه‌ر به‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫له‌دانیشتنه‌كانی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ ئاشتی‌‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌ كشایه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌رپرسانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ رایانگه‌یاند ن��اوب��راو له‌سه‌ر‬ ‫نووسینی‌ نامه‌یه‌كی‌ ره‌خنه‌ئامێز له‌باره‌ی‌‬ ‫ره‌فتاری‌ به‌شێك له‌به‌رپرسانی‌ پارتییه‌وه‌‬ ‫بۆ مه‌سعود بارزانی‌‌و نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫له‌الیه‌ن پاراستنه‌وه‌ كوژراوه‌‪.‬‬ ‫عوسمان ئ�ه‌و ماوه‌یه‌ له‌سه‌ری ره‌ش‬ ‫زیندانیده‌كرێت‬ ‫عه‌باسی برای عوسمان‪ ،‬ده‌ڵێت عوسمان‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬تا ساڵێك‌و ‪ 10‬مانگ‬ ‫بێسه‌روشوێن بووه‌و نه‌یانزانیوه‌ له‌كوێ‬ ‫زیندانیكراوه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و وت�ی‌ “كه‌یه‌كه‌مجار ده‌ستگیركرا‬ ‫ب �ه‌ئ��ێ��م �ه‌ی��ان وت گ��وم��ان �ی‌ شتێكی‌‬ ‫لێده‌كرێت‌و هیچیتر‪ ،‬گومانه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر كوشتنی محێدین ره‌حیم بێت‌و‬ ‫ئیتر نه‌مانبینیه‌وه‌”‪.‬‬ ‫ب��ن �ه‌م��اڵ �ه‌ی‌ ع��وس��م��ان ئ��ام��اژه‌ ب��ه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌دوای ئه‌و ماوه‌ زۆره‌‪ ،‬ئینجا‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ چه‌ند كه‌سێك‪ ،‬له‌وانه‌ عارف‬ ‫ته‌یفوره‌وه‌ كه‌دۆستێكی نزیكیانه‌ بۆیان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ناوبراو له‌سه‌ری ره‌ش‬ ‫(مه‌كته‌بی سه‌رۆك) زیندانیكراوه‌‌و دواتر‬ ‫گواستراوه‌ته‌وه‌ بۆ زیندانی ئاكرێ‪.‬‬ ‫عه‌باسی برای وتی‌ “كاك عارف ته‌یفور‬ ‫پێی وتین خه‌متان نه‌بێت به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫شتێك گیراوه‌‪ ،‬ده‌ستی‌ له‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا‬ ‫نییه‌‌و ئازادده‌كرێت”‪.‬‬ ‫له‌ته‌مومژێكدا عوسمان دادگاییكرا‬ ‫دای��ك��ی‌ ع��وس��م��ان ل �ه‌دواس��ات �ه‌ك��ان��ی‬ ‫ته‌مه‌نیدایه‌و هه‌موو جه‌سته‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫قسه‌كردنیدا ده‌ل����ه‌رزێ‪ ،‬پێشئه‌وه‌ی‌‬ ‫دابنیشین له‌ماڵیان‪ ،‬پێیوتین یاخوا‬ ‫هه‌واڵی خۆشتان پێبێت‪.‬‬ ‫ئه‌و تاكه‌ ئومێدی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌یه‌تی‬ ‫بۆ ماڵه‌كه‌ی‌‪ ،‬وت�ی‌ “كاتێك عوسمان‬ ‫مه‌حكه‌مه‌كرا ئێمه‌ ل��ه‌وێ‌ نه‌بووین‪،‬‬ ‫كه‌سمان له‌وێ‌ نه‌بووین‪ ،‬هه‌ر ئاگاداریش‬ ‫نه‌كراینه‌وه‌”‪.‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2002‬عوسمان دوای پێنج ساڵ‬ ‫له‌زیندانه‌كانی ئاكرێ‌و س �ه‌ری ره‌ش‪،‬‬ ‫له‌دادگاییكردنێكی ته‌مومژاویدا‪ ،‬به‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رێگه‌ی‌ پێبده‌ن پارێزه‌ر بگرێت‪،‬‬ ‫سزای له‌سێداره‌دانی بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫دایكی وتی‌ “حوكمی‌ له‌سێداره‌داندرا‪،‬‬ ‫ب �ه‌ه��ی��چ ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك ئ��ێ��م �ه‌ی��ان ل �ه‌و‬ ‫دادگاییكردنه‌ ئاگادارنه‌كرده‌وه‌”‪.‬‬ ‫ل �ه‌ی �ه‌ك �ه‌م دادگ��ای��ی��ك��ردن��دا‪ ،‬دادوه‌ر‬ ‫به‌عوسمان ده‌ڵێت تۆ ئازادده‌كرێیت‪،‬‬ ‫به‌اڵم عه‌باس وتی‌ “عوسمان گێڕایه‌وه‌‬ ‫كه‌راپۆرتێكی‌ تریان هێنابوو له‌سه‌ره‌وه‌‌و‬ ‫وتبوویان ئه‌مه‌ ئاگاداری‌ هه‌موو شتێكه”‪.‬‬ ‫عه‌لی تایه‌ر دێته‌ ناو كێشه‌كه‌و‌ه‬ ‫ل�ه‌وك��ات�ه‌دا له‌عوسمان ده‌پ��رس��ن چی‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ عه‌لی ده‌زانیت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت عه‌لی پێشتر‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌‬

‫عوسمان سه‌الم عارف پێش گرتنی‬ ‫دراوس��ێ��م��ان ب��وو‪ ،‬رۆژێ���ك ه �ه‌ر وه‌ك��و‬ ‫چیرۆكێك له‌باره‌ی‌ محێدین ره‌حیمه‌وه‌‬ ‫دوای كوشتنی هه‌ندێك قسه‌یكردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم من كابرایه‌كی كاسبم‌و ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گوێم به‌و قسانه‌ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و عه‌لی ناوه‌ تائێستاش ونه‌و دیار نییه‌‪،‬‬ ‫پێشتریش دوو برای به‌ناوی زه‌رده‌شت‌و‬ ‫محه‌مه‌د حه‌وت ساڵ گیران‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ئازادكران‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��اره‌ی‌ پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ن��ێ��وان عه‌لی‌و‬ ‫ع��وس��م��ان �ه‌وه‌‪ ،‬ع �ه‌ب��اس ده‌ڵ��ێ��ت “زۆر‬ ‫ئاگاداربووم په‌یوه‌ندییه‌كه‌ ته‌نها ئه‌وه‌بوو‬ ‫عه‌لی‌ پێشتر له‌سلێمانی دراوسێمان‬ ‫بوو”‪.‬‬ ‫عوسمان له‌زیندانی مه‌كته‌بی سه‌رۆكه‌وه‌‬ ‫ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ ئاكرێ‬ ‫له‌مانگی ‪4‬ی ‪ 1999‬عوسمان له‌زیندانی‬ ‫سه‌ری ره‌شه‌وه‌ ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ ئاكرێ‌و‬ ‫ل���ه‌وه‌ ب����ه‌دواوه‌ خ��ێ��زان�ه‌ك�ه‌ی‌ ه�ه‌واڵ��ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ خاچی س���ووره‌وه‌ ده‌زان���ن‌و‬ ‫سه‌ردانیده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “كاتێك بردبوویان بۆ ئاكرێ‬ ‫ه�ه‌ڕه‌ش�ه‌ی‌ ئ�ه‌وه‌ی��ان لێكردبوو به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك نه‌ڵێت ئه‌وه‌نده‌ ساڵه‌ گیراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت بڵێ سێ مانگه‌ گیراوه‌”‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا وت �ی‌ “له‌زیندانی مه‌كته‌بی‬ ‫سه‌رۆك له‌مه‌سیف‪ ،‬زیندانی بووه‌”‪.‬‬ ‫عوسمان ده‌هێنرێته‌ زیندانی محه‌ته‌ی‬ ‫هه‌ولێر‬ ‫ل��ه‌رۆژی ‪ 2002/6/12‬دادگ��ای تاوانی‬ ‫دووی‌ هه‌ولێر سزای له‌سێداره‌دان به‌سه‌ر‬ ‫عوسماندا ده‌سه‌پێنێت به‌ماده‌ی‌ (‪‌)406‬و‬ ‫هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ش عوسمان ناگه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئاكرێ‌و ره‌وانه‌ی‌ زیندانی مه‌حه‌ته‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌پێی نووسراوێكی دادگای تاوانی دووی‬ ‫هه‌ولێر كه‌ئاراسته‌ی‌ جێگری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئه‌وكاتی ئاسایشی هه‌ولێر كراوه‌‪ ،‬هه‌مان‬ ‫رۆژ داواده‌كات كه‌ره‌زامه‌ندی بفه‌رموون‬ ‫به‌وه‌رگرتنی عوسمان س��ه‌الم ع��ارف‬ ‫له‌زیندانی محه‌ته‌ی‌ هه‌ولێر‪.‬‬ ‫لێبوردنی گشتیش عوسمانی نه‌گرته‌وه‌‬ ‫ل �ه‌س��اڵ��ی ‪2005‬دا ی�ه‌ك��ێ��ت�ی‌و پ��ارت��ی‬ ‫رێ��ك��ده‌ك �ه‌ون ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ بڕیاری‬ ‫لێبوردنی گشتی ده‌رب��ك �ه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ له‌سه‌رده‌می شه‌ڕی ناوخۆدا‬ ‫به‌هۆی شه‌ڕی ناوخۆی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی‌و كێشه‌ی‌ سیاسییه‌وه‌‬ ‫حوكمدراون‪ ،‬به‌اڵم عوسمان‬ ‫دوای چه‌ندین هه‌وڵی‬ ‫ب���ن���ه‌م���اڵ���ه‌ك���ه‌ی���ان‬ ‫ئازادناكرێت‪.‬‬ ‫ع�ه‌ب��اس وت��ی‌ “دوای‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌‪ ،‬چوومه‌ الی‬ ‫جێگری‌ وه‌زی��ری ناوخۆی‬ ‫ئیداره‌ی‌ هه‌ولێر كاك فایه‌ق‬ ‫پێموت برایه‌كم ده‌ ساڵه‌ گیراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕاشكاوانه‌ وت�ی‌ بۆ ده‌ كه‌سی‌‬ ‫كوشتووه‌‪ ،‬وتم مه‌له‌فیشی‌ نییه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫چۆن واده‌بێت‪ ،‬لیژنه‌ی‌ ئاشتی‌ له‌و كاته‌دا‬ ‫له‌وێبوون كاك فایه‌ق وتی‌ گوێتان لێیه‌تی‌‬ ‫ئه‌و پیاوه‌ برایه‌كی‌ ده‌ ساڵه‌ گیراوه‌‪ ،‬خێرا‬ ‫وتیان ناوی‌ چییه‌و ناوی‌ سیانیان نووسی‌‬ ‫وتی باشه‌ به‌سه‌رچاو‪ ،‬دواتر ته‌له‌فونیكرد‬ ‫بۆ زیندانی محه‌ته‌ وتی‌ مه‌له‌فی‌ عوسمان‬ ‫س �ه‌الم عارفم ب��ده‌رێ‌‪ ،‬كه‌مه‌له‌فه‌كه‌ی‌‬

‫عوسمان سه‌الم عارف له‌ناو زینداندا‬

‫كاتێك‬ ‫دادگاییكرا هیچ‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ری‌ نه‌بوو‪،‬‬ ‫نه‌شیان هێشت‬ ‫پارێزه‌ر بگرێت‬ ‫وه‌رگرت وتی‌ براده‌ری‌ خراپ هه‌یه‌ ئاوای‌‬ ‫لێده‌كه‌ن‪ ،‬وتی‌ بایه‌ك شتت پێبڵم من‬ ‫خۆم له‌حیزبدام‪ ،‬به‌خوا ئه‌و برایه‌ی‌ تۆ‬ ‫یه‌ك زه‌ڕه‌ بیانزانیایه‌ ده‌ستی‌ له‌كوشتندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌خوا یه‌كسه‌ر ده‌یانكوشت”‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێبه‌جێكردنی لێبوردنی گشتی‪،‬‬ ‫‪ 2007/7/23‬ن��ووس��راوێ��ك ئاراسته‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایشی گشتی هه‌ولێر‬ ‫ده‌كات‌و له‌نووسراوه‌كه‌دا كه‌كۆپییه‌كی‬ ‫الی ده‌ستووره‌‪ ،‬هاتووه‌ “جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫نووسراومان ژم��اره‌ ‪ 15‬له‌ ‪2007/7/1‬‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ناردنی دۆسییه‌ی‌‬ ‫حوكمدراوان به‌زووترین كات به‌مه‌به‌ستی‬ ‫جێبه‌جێكردنی بڕیاری لێبوردنی گشتی”‪.‬‬ ‫كه‌یه‌كێك ل��ه‌و دۆسییانه‌ دۆس��ی�ه‌ی‌‬ ‫عوسمان سه‌المه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ ‪ 2005/3/19‬به‌نووسراوێكی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی (لیژنه‌ی‌ لێبوردنی‬ ‫تایبه‌ت)‪ ،‬فه‌رمان ده‌دات به‌هه‌ژماركردنی‬ ‫م�����اوه‌ی‌ ب���ه‌ن���دی “‪ 40‬ت���اوان���ب���ار”‪،‬‬ ‫كه‌عوسمان سه‌الم مارف له‌زنجیره‌ی‌ ‪39‬‬ ‫دایه‌‪.‬‬ ‫عوسمان له‌محه‌ته‌ی‌ ه �ه‌ول��ێ��ره‌وه‌ بۆ‬ ‫مه‌عه‌سكه‌ر سه‌الم ده‌گوازرێته‌وه‌‬ ‫به‌پێی نووسراوێكی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی‬ ‫چاكسازی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬به‌ژماره‌ ‪1114‬‬ ‫له‌رۆژی ‪ 2008/8/21‬كه‌ئیمزای عه‌مید‬ ‫نه‌سره‌دین عومه‌ری به‌ڕێوه‌به‌ری له‌سه‌ره‌‪،‬‬ ‫داوا له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی چاكسازی گه‌وران‪-‬‬ ‫سلێمانی كراوه‌‪ ،‬ره‌زامه‌ندی بفه‌رموون‬ ‫به‌وه‌رگرتنی چه‌ند به‌ندكراوێك له‌محه‌ته‌ی‌‬ ‫هه‌ولێره‌وه‌ بۆ مه‌عه‌سكه‌ر سه‌الم‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌و به‌ندكراوانه‌ش عوسمان سه‌المه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم یه‌كێك له‌وێنه‌كان نێردراوه‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌ت��ی هه‌رێم بۆ كاروباری ناوخۆ‌و‬ ‫هاتووه‌ “گواستنه‌وه‌ی‌ ناوبراو له‌ئه‌ستۆی‬ ‫ئێمه‌ نییه‌‌و پێویسته‌ پۆلیسی هه‌ولێر ئه‌و‬ ‫كاره‌ بكات”‪.‬‬ ‫ب���ه‌وت���ه‌ی‌ ع �ه‌ب��اس��ی ب���رای عوسمان‬ ‫ئ��ه‌و گواستنه‌وه‌یه‌ دواده‌ك���ه‌وێ���ت بۆ‬ ‫‪ 2009/8/20‬ئه‌وكات ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫سلێمانی‌و سه‌ردانی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بڕیارده‌ده‌رێت عوسمان له‌گه‌ڵ دیلێكی‬ ‫پارتیدا بگۆڕدرێته‌وه‌‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪7/25‬ی‬ ‫ساڵی راب���ردوو‪ ،‬ب�ه‌وت�ه‌ی‌ كه‌سوكاری‬

‫عوسمان‪ ،‬رێككه‌وتنێك ده‌كرێت به‌وه‌ی‌‬ ‫زیندانییه‌كی پارتی ب�ه‌ن��اوی فه‌رهاد‬ ‫خدر عه‌بدوڵاڵ كه‌الی یه‌كێتی زیندانی‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ عوسمان كه‌الی پارتییه‌‬ ‫بگۆڕدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “كاره‌كان چوونه‌ پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌پڕێكدا به‌بڕیارێكی مه‌سعود‬ ‫بارزانی لێبوردنی تایبه‌تی بۆ فه‌رهاد‬ ‫ده‌رده‌چێت‪ ،‬عوسمانیش هه‌ر له‌زینداندا‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌”‪.‬‬ ‫م�ه‌س��ع��ود ب��ارزان��ی س��ه‌رۆك��ی هه‌رێم‬ ‫ب�ه‌ن��ووس��راوی ‪ 124‬ب��ڕی��اری لێبوردنی‬ ‫گشتی ب��ۆ ف �ه‌ره��اد خ��در ده‌رده‌ك���ات‪،‬‬ ‫ل �ه‌ن��ووس��راوه‌ك �ه‌دا كه‌كۆپییه‌كی الی‬ ‫ده‌س��ت��ووره‌‪ ،‬ه��ات��ووه‌ “به‌پێی بڕگه‌ی‌‬ ‫ش�ه‌ش�ه‌م��ی م���اده‌ی‌ ده‌ی���ه‌م له‌یاسای‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ‪ -‬عێراق ژماره‌ (‪)1‬ی‬ ‫ساڵی ‪2005‬ی هه‌مواركراو و له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫حوكمدراو فه‌رهاد خدر له‌سه‌ر كارێك‬ ‫حوكمدراوه‌ كه‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می‬ ‫تاڵی به‌سه‌رچووی نائاسایی‌و یه‌كێك‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵته‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئاراسته‌كراوه‌ ب �ه‌ره‌و چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ئه‌نجامی ناخۆشی ئ��ه‌و س �ه‌رده‌م �ه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆئ �ه‌وه‌ی‌ هه‌لی پێبده‌ین بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫الی ته‌نها دایكه‌ پیره‌كه‌ی‌‌و ناو كۆمه‌ڵ‬ ‫بڕیارماندا لێی خۆشبین”‪.‬‬ ‫عه‌باس وتی‌ “قه‌زیه‌كه‌ی‌ هه‌ردووكیان‬ ‫وه‌كو یه‌ك بووه‌‪ ،‬ئه‌و الی پارتی‌‬ ‫زیندانی بوو‪ ،‬گیرابوو به‌واژۆی‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ به‌ربوو له‌‬ ‫‪ 2009/7/18‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫حاكم بیبینێت”‪.‬‬ ‫‪2009/10/12‬‬ ‫ل���ه‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫داوای دۆس��ی��ی �ه‌ی‌‬ ‫ع���وس���م���ان س���ه‌الم‬ ‫ده‌كات‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫دادگای پێداچوونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ولێریش نووسراوێك‬ ‫ئ���اراس���ت���ه‌ی‌ دادگ����ای‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ سلێمانی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆ پرسیاركردن له‌و‬ ‫دۆسیه‌یه‌‪.‬‬ ‫دادگ��ای لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ سلێمانیش‬ ‫ن���ووس���راوێ���ك ئ��اراس��ت��ه‌ی‌‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی چاكسازی‬ ‫ك��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی (م�ه‌ع�ه‌س��ك�ه‌ر‬ ‫س���ه‌الم) ده‌ك����ات‌و ئه‌وانیش‬ ‫به‌نووسراوی ژماره‌ (‪ ،)19‬له‌‬ ‫‪ 20010/1/3‬وه‌اڵم��ده‌ده‌ن��ه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ی‌ ن��اوب��راو الی ئه‌وانه‌و‬ ‫به‌پێی م��اده‌ی‌ (‪ )406‬سزای‬ ‫له‌سێداره‌دانی بۆ ده‌رچووه‌‪.‬‬ ‫عوسمان ده‌بردرێته‌وه‌ هه‌ولێر‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی چاكسازی‬ ‫گه‌وران ‪ -‬هه‌ولێر‪ ،‬به‌نووسراوێك‬ ‫داوا ل��ه‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‬ ‫چاكسازی گه‌وران ‪ -‬سلێمانی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌عوسمان سه‌الم بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ دوو رۆژ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ولێر بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‌و‬ ‫‪2010/2/17‬‬ ‫ل��������ه‌رۆژی‬ ‫ب �ه‌ن��ووس��راوی ژم���اره‌ ‪672‬ی‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی چاكسازی‬ ‫گه‌وران ‪ -‬سلێمانی‪ ،‬ره‌زامه‌ندی‬

‫عارف ته‌‬ ‫به‌خێزا‬ ‫گه‌نجه‌ك‬ ‫وتبوو ك‬ ‫له‌زیندا‬ ‫مه‌كته‌بی‌ س‬ ‫پارت ‌ی به‌ند‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫په‌روه‌رده‌ ‪13‬‬

‫حكومه‌تی هه‌رێم ته‌نها ‪ 50‬مامۆستا‬ ‫بۆ كه‌ركوك داده‌مه‌زرێنێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندنی كوردی‪ :‬ته‌نها بۆ ناو شار ‪ 200‬مامۆستامان پێویسته‌‬ ‫هونه‌ر كه‌ریم‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ۆ ئه‌مساڵ ب��ڕی��اری��داو‌ه‬ ‫ته‌نها ‪ 50‬مامۆستا بۆ شاری كه‌ركوك‬ ‫دابمه‌زرێنێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندنی‬ ‫كوردیش له‌په‌روه‌رده‌ی كه‌ركوك ده‌ڵێت‬ ‫خوێندنی ك���وردی ته‌نها ل�ه‌ن��او شار‬ ‫پێویستی به‌ ‪ 200‬مامۆستا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردوو بڕیاریدا به‌دامه‌زراندنی‬ ‫‪ 3200‬مامۆستا‪ ،‬بۆ هه‌رسێ پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر‌و ده��ۆك‌و سلێمانی‌و ئیداره‌ی‌‬ ‫گه‌رمیانیش‪ ،‬به‌اڵم بۆ كه‌ركوك ته‌نها ‪50‬‬ ‫مامۆستا داده‌مه‌زرێنێت‪.‬‬ ‫یوسف سه‌عید ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫خوێندنی ك��وردی‪ ،‬له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫گ��ش��ت��ی پ���������ه‌روه‌رده‌ی‌ ك���ه‌رك���وك‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ ده‌ستوور‪ ،‬رایگه‌یاند‬

‫“ت��ائ��ێ��س��ت��ا الی ئ��ێ��م�ه‌ ن����اوی‌ هیچ‬ ‫ماموستایه‌ك تۆمارنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕیاره‌‬ ‫ته‌نها ‪ 50‬مامۆستامان بۆ دابمه‌زرێنن”‪.‬‬ ‫یوسف ده‌ڵێت خوێندنی كوردی ته‌نها بۆ‬ ‫ناو شار پێویستی به‌ ‪ 200‬مامۆستا هه‌یه‌‬ ‫دایبمه‌زرێنن بۆ قۆناغه‌كانی‌ ناوه‌ندی‌‌و‬ ‫سه‌ره‌تایی‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و وت��ی‌ “خ��وێ��ن��دن��ی ك���وردی‌ هیچ‬ ‫خه‌یاڵێكی‌ له‌به‌غداد نییه‌ كه‌مامۆستایان‬ ‫بۆ دامه‌زرێنێت‪ ،‬چونكه‌ چه‌ندینجار‬ ‫داوام���ان���ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پشتگوێمان‬ ‫ده‌خه‌ن”‪.‬‬ ‫گ��ل�ه‌ی��ی ئ �ه‌وه‌ش��ی��ك��رد ك���ه‌وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی هه‌رێم ئاماده‌نین‬ ‫مامۆستا ب��ۆ ك �ه‌رك��وك دام �ه‌زرێ��ن �ن‌و‬ ‫وت �ی‌ “چونكه‌ ك �ه‌رك��وك ئێستا سه‌ر‬ ‫به‌حكومه‌تی‌ عێراقه‌و ده‌بێت حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ند خه‌می‌ بخوات‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌هیچ‬ ‫جۆرێك چاوه‌ڕوانی‌ به‌غدادمان نه‌كردووه‌‬

‫بۆ دامه‌زراندنی‌ مامۆستا‪ ،‬چونكه‌ تائێستا‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‬ ‫ی له‌كه‌ركوك‬ ‫ئاگای‌ له‌په‌روه‌رده‌ی‌ كورد ‌‬ ‫نییه‌”‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری به‌شی كوردی له‌په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫كه‌ركوك رایگه‌یاند كه‌ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم ئ��اگ��اداری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ به‌شی‌‬ ‫كوردی‌ له‌كه‌ركوك نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ ناوه‌ند هیچ خه‌می‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫كوردی‌ كه‌ركوكی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی ت��ره‌وه‌ ئیسماعیل به‌رزنجی‌‬ ‫ب �ه‌رپ��رس �ی‌ راگ��ه‌ی��ان��دن��ی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫پ��������ه‌روه‌رده‌ی‌ ح��ك��وم��ه‌ت��ی‌ ه��ه‌رێ��م‬ ‫به‌ده‌ستووری‌ وت “رێژه‌یه‌ك مامۆستا‬ ‫بۆ ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان دام �ه‌زراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ زانیاریم النییه‌ بۆ كه‌ركوك مامۆستا‬ ‫دابمه‌زرێت”‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ئه‌و ‪ 3200‬مامۆستایه‌‬ ‫بۆ هه‌رسێ پارێزگاكه‌ ده‌بێت‪.‬‬

‫باڵوێز ‌ی عێراق له‌ئۆكرانیا‪،‬‬ ‫پاره‌ ‌ی خوێندكار‌ه كورده‌كان نادات‬ ‫ئارام كه‌مال‌و ئاواره‌ جاف‬ ‫باڵوێزه‌ شیعه‌كه‌ی‌ عێراق له‌ئۆكرانیا‪ ،‬پاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاره‌ كورده‌كان ن��ادات‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌بوو بۆ هه‌ر خوێندكارێكی ماسته‌ر به‌بێ‬ ‫ج��ی��اوازی ره‌گ���ه‌زی ‪ 300‬دۆالر‌و بۆ هه‌ر‬ ‫خوێندكارێكی دكتۆراش ‪ 500‬دۆالر‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌خوێندكاره‌ كورده‌كان وه‌ك خۆیان‬ ‫ده‌ڵێن “له‌هه‌ردوو دین بوون”‪ ،‬چونكه‌ گله‌یی‬ ‫ئ �ه‌وه‌ ده‌ك��ه‌ن ئ�ه‌و خوێندكاره‌ی‌ ع�ه‌ره‌ب‬ ‫بێت‪ ،‬له‌الیه‌ن باڵوێزی عێراق له‌ئۆكرانیاو‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌شی پارتی بێت له‌الیه‌ن‬ ‫نووسینگه‌ی‌ پارتی دیموكراتی كوردستانه‌وه‌‬ ‫هاوكاری باش ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان له‌هیچ‬ ‫الیه‌كه‌وه‌ هاوكاری ناكرێن‪.‬‬ ‫تائێستا حكومه‌تی ه�ه‌رێ��م نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك��ی ی�ه‌ك��س��ان پ���اره‌ ب��ۆ ئه‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران�ه‌ دابینبكات ك�ه‌زه‌م��ال�ه‌ی‌‬ ‫خوێندنیان ل �ه‌ده‌ره‌وه‌ بۆ دێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ ته‌نها بۆ ئ �ه‌و كه‌سانه‌یه‌ كه‌سه‌ر‬ ‫به‌هه‌ردوو حیزبه‌ ده‌س�ه‌اڵت��داره‌ك�ه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫نزیكن له‌به‌رپرسانی حكومییه‌وه‌‪.‬‬ ‫خوێندكاره‌ كورده‌كانی‌ واڵتی‌ ئۆكرانیا گله‌یی‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌هیچ هاوكارییه‌كی‌ خوێندكارانی‌ زانكۆی‌‬ ‫ئ�ه‌و واڵت �ه‌ ناكه‌ن‌و حكومه‌تی عێراقیش‬ ‫ته‌نها پ��اره‌ بۆ خوێندكاره‌ عه‌ره‌به‌كان‬ ‫ته‌رخانده‌كات‪.‬‬ ‫خوێندكاره‌كان گله‌یی ئ �ه‌وه‌ ده‌ك��ه‌ن كه‌‬

‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ ل �ه‌س �ه‌ر ئ �ه‌رك��ی خۆیان‬ ‫ده‌خوێنن‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ �ه‌و زانكۆیه‌ی‌ ئ �ه‌وان‬ ‫بڕوانامه‌كه‌ی‌ لێده‌هێنن‪ ،‬له‌الیه‌ن حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ دانیپێدا نانرێت‪.‬‬ ‫كه‌چی ده‌ڵێن له‌الیه‌ن رێكخراوی‌ یونسكۆوه‌‬ ‫دانی‌ پێدانراوه‌‪.‬‬ ‫س��ام��ان ب�ه‌ه��م�ه‌ن خ��وێ��ن��دك��اری‌ ك��وردی‌‬ ‫دانیشتووی‌ شاری‌ كه‌الر‪ ،‬بۆ ته‌واوكردنی‬ ‫خوێندنی ماسته‌ر‌و دكتۆرا له‌زانكۆی كرازینا‬ ‫له‌ئۆكرانیا ده‌خوێنێت‪ .‬به‌ده‌ستووری وت‬ ‫“م��اوه‌ی‌ ساڵێكه‌ له‌و زانكۆیه‌ ده‌خوێنم‌و‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 35‬خوێندكاری‌ تری‌ كوردی‌ لێیه‌‪،‬‬ ‫هه‌موومان به‌ژیانێكی‌ كوله‌مه‌رگی‌ ده‌ژین”‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و وت �ی‌ “ن��اچ��اری��ن روو بكه‌ینه‌ ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ ناوخۆییانه‌ی‌ كه‌خراپن‌و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ چین‌و تورك‌و ڤێتنامی‌‌و نیجیری‌‌و‬ ‫سریالنكایان تێدایه‌”‪.‬‬ ‫ه �ه‌رچ �ه‌ن��ده‌ ب��اڵ��وێ��زخ��ان�ه‌ی‌ ع��ێ��راق له‌و‬ ‫واڵت��ه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت مانگانه‌ یارمه‌تی‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ عێراقیانه‌ بدات كه‌ له‌وێ‬ ‫ده‌خوێنن‪ ،‬به‌اڵم یارمه‌تی بۆ هیچ كوردێك‬ ‫سه‌رفناكرێت‪.‬‬ ‫سامان وتی‌ “نووسینگه‌ی پارتیش یارمه‌تی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران ده‌دات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ته‌نها بۆ‬ ‫پارتییه‌كانه‌و ئێمه‌ بێبه‌شین”‪.‬‬ ‫گله‌یی ل�ه‌و نووسینگه‌یه‌ی‌ پارتی كردو‬ ‫وت �ی‌ “س �ه‌ردان��ی نووسینگه‌ی‌ پارتیمان‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و نووسینگه‌یه‌ به‌ته‌نها‬ ‫نووسینگه‌یه‌كی‌ پارتییه‌و بۆ ئه‌و خوێندكارانه‌‬

‫ئیشده‌كات”‪.‬‬ ‫باڵوێزی عێراق له‌ئۆكرانیا شیعه‌ مه‌زهه‌به‌و‬ ‫به‌وته‌ی‌ خوێندكاره‌ ك��ورده‌ك��ان به‌ته‌نها‬ ‫به‌ته‌نگ ئه‌و خوێندكارانه‌وه‌ دێت كه‌عه‌ره‌بن‌و‬ ‫له‌مه‌زهه‌بی شیعه‌ن‪.‬‬ ‫ه���ه‌ژار عه‌بدولقادر خۆیندكارێكی‌ تری‬ ‫ماسته‌ره‌ به‌گله‌ییه‌وه‌ بۆ ده‌ستوور دواو‬ ‫وت��ی‌ “ن��ه‌ حكومه‌تی‌ ه �ه‌رێ �م‌و باڵوێزی‌‬ ‫عێراق یارمه‌تیمان ده‌دات‪ ،‬نه‌ نووسینگه‌ی‌‬ ‫حیزبی”‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ كه‌ئاگاداری ورده‌كاری ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌یه‌ كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ باڵوێزی عێراقه‌وه‌‬ ‫بۆ خوێندكاران سه‌رفده‌كرا‪ ،‬رایگه‌یاند بڕی‌‬ ‫موچه‌ی‌ هه‌ر خوێندكارێكی ماسته‌ر ‪300‬‬ ‫دۆالره‌و بۆ دكتۆراش ‪ 500‬دۆالره‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫باڵوێزی‌ عێراقه‌وه‌ ده‌بوایه‌ سه‌رفبكرایه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم وتی‌ “ئێمه‌ یه‌ك دۆالرم��ان به‌چاو‬ ‫ن �ه‌دی‪ ،‬چونكه‌ كه‌سێكی‌ شیعه‌ مه‌زهه‌ب‬ ‫ل �ه‌وێ‌ ب��وو ته‌نها بۆ عه‌ره‌به‌كان‌و شیعه‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌كان ئه‌و بڕه‌ موچه‌یان سه‌رفده‌كرد‬ ‫نه‌ك بۆ ئێمه‌”‪.‬‬ ‫خوێندكارێكی‌ دكتۆرا كه‌نه‌یویست ناوی‌‬ ‫بهێنرێت ب��ه‌ده‌س��ت��ووری وت “به‌شێك‬ ‫له‌خوێندكارانی كورد به‌هۆی نزكیان له‌دوو‬ ‫حیزبه‌ ده‌س�ه‌اڵت��داره‌ك�ه‌ ی��ان به‌رپرسانی‬ ‫حكومییه‌وه‌‪ ،‬مانگانه‌ پاره‌یان پێده‌درا”‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ ك �ه‌گ��وم��ان��ی��ان له‌حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم هه‌یه‌ له‌چۆنیه‌تی‌و نایه‌كسانیان‬ ‫له‌سه‌رفكردنی ئه‌و پارانه‌دا بۆ خوێندكاران‪.‬‬

‫فایه‌ق سه‌عید‬

‫جيهانبينی په‌روه‌رده‌‬

‫‪faiekk@hotmail.com‬‬

‫حكومه‌تی هه‌رێم كه‌ركوكییه‌كان جیاده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫ساڵی پ��ار له‌وتارێكدا باسی رووب���اری هه‌شت ساڵه‌ی‬ ‫كه‌ركووكیم كرد كه‌هه‌موو ساڵێك به‌یه‌كه‌م ده‌رده‌چوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جیاوازییه‌ك كه‌ئه‌و هه‌یبوو خوێنده‌وارێكی زۆر سه‌یربوو‪،‬‬ ‫له‌رۆژێكدا ده‌یتوانی چه‌ندین كتێبی مندااڵنه‌ بخوێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫منداڵه‌ خۆی هانی خۆی ده‌دا كه‌به‌رده‌وامبێت له‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫چیرۆك‌و شیعر‪ ،‬به‌اڵم گرفتی ئه‌و منداڵه‌ ئه‌وه‌بووه‌ كه‌هیچ‬ ‫كه‌سێكی نه‌بوو كتێبی بۆ بكڕێت یا به‌قه‌رز بیداتێ‪ .‬من داوام‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌و وه‌زیری په‌روه‌رده‌ كردبوو كه‌به‌ناردنی‬ ‫چه‌ندین كتێب‪ ،‬روحێك ببوژێنێته‌وه‌ كه‌له‌وانه‌یه‌ دوو سبه‌ی‬ ‫ببێته‌ نووسه‌رێكی گه‌وره‌ی ئه‌م واڵته‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌م منداڵه‌‬ ‫تائێستاش هیچ كتێبێكی له‌هه‌رێمه‌وه‌ پێ نه‌گه‌یشتووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كه‌م‌و دوا جیاكاری نییه‌ كه‌حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی كه‌ركوك به‌گشتی‌و خوێندكاره‌كانی‬ ‫ئه‌و شاره‌ وێرانه‌یه‌دا ده‌یكات‪ .‬به‌ر له‌چه‌ند هه‌فته‌یه‌كی‬ ‫زۆر به‌ڕێز به‌رهه‌م ساڵح بریاری خه‌اڵتكردنی خوێندكاره‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی دا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م خه‌اڵتكردنه‌‬ ‫خوێندكاره‌ كورده‌كانی كه‌ركوكی نه‌گرته‌وه‌‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وان سه‌ر به‌كوردستان نه‌بن‪ .‬ئێستاش بڕیاری دامه‌زراندنی‬ ‫‪ 3200‬مامۆستا بۆ كوردستان ده‌رچووه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا باسی‬ ‫كه‌ركوك ناكرێت‪ .‬سه‌ره‌ڕای ئه‌مه‌ش قوتابخانه‌ كوردییه‌كانی‬ ‫كه‌ركوك له‌خوله‌كانی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ بێبه‌شن‪ .‬ته‌نها‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ سادانه‌ روحێكی وا ل�ه‌الی كه‌ركوكییه‌كان‬ ‫ده‌خولقێنێت‪ ،‬كه‌به‌ڵێ حكومه‌تی كوردستان ئه‌وان به‌خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان نازانێت‪ .‬له‌هه‌مووشی خراپتر ئه‌م سیاسه‌تی‬ ‫جیاكارییه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر خه‌ڵكه‌ ئاساییه‌كه‌ی هه‌رێمیش‬ ‫داناوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌ چه‌ندین ساڵه‌ خوێندكاره‌ كورده‌كانی‬ ‫كه‌ركوك گله‌یی ئه‌وه‌یانه‌ كه‌هه‌رێمی كوردستان جیاكارییان‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌ك��ات‌و به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌زانكۆكانی هه‌رێمدا‬ ‫وه‌ری��ان ناگرن‪ ،‬له‌كاتێكدا چه‌ندین خوێندكاری عه‌ره‌ب‬ ‫له‌ناوچه‌ جیاجیاكانه‌وه‌ له‌زانكۆكانی هه‌رێمدا درێژه‌ به‌خوێندن‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬به‌ر له‌چه‌ند ساڵێك كچه‌ كوردێكم بینی كه‌ناوی‬ ‫له‌به‌شی ئینگلیزی زانكۆی تكریت هاتبووه‌و نه‌یده‌وێرا پێ‬ ‫بنێته‌ ناو ئه‌و ش��اره‌وه‌‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا له‌زانكۆكانی هه‌رێم‬ ‫رێگه‌یان پێنه‌ده‌دا كه‌ده‌ست به‌خوێندن بكات‌و به‌قسه‌ی‬ ‫خۆی له‌زانكۆی سلێمانی پێیانوتبوو كه‌ركوكییه‌كان بۆیان‬ ‫نیه‌ لێره‌ بخوێنن‪ .‬گرفتی ئه‌م كچه‌ الوه‌ ئه‌وه‌بوو له‌زانكۆی‬ ‫كه‌ركویش ك��اری گواستنه‌وه‌یان بۆ نه‌ده‌كردو ئیدی من‬ ‫نه‌مزانی چی به‌سه‌ر هات ‪ .‬له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌ كچێكی دیكه‌م‬ ‫بینی ناوی له‌كۆلێژی زانستی موسڵ هاتبووه‌و جورئه‌تی‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌ده‌كرد كه‌له‌وێ بخوێنێت‌و داوای ئه‌وه‌ی له‌من كرد‬ ‫كارێكی بۆ بكه‌م بۆ ئه‌وه‌ی نه‌قلی هه‌ولێر یا سلێمانی بێت‪،‬‬ ‫كه‌به‌داخه‌وه‌ من نه‌متوانی هیچ شتێكی بۆ بكه‌م‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سیاسه‌تی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ به‌رامبه‌ر به‌كه‌ركوكییه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای جیاكردنه‌وه‌ی خوێندكاره‌ كه‌ركوكییه‌كان‬ ‫وه‌ستاوه‌‪ .‬من پرسی خوێندكاره‌ كورده‌كانی كه‌ركووكم‬ ‫له‌الی وه‌زیری خوێندنی بااڵی رابردوو كرده‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا‬ ‫ده‌یوت «ئێمه‌ پێمانخۆشه‌ كه‌ركوكییه‌كان له‌كه‌ركوك بخوێنن‬ ‫نه‌ك له‌كوردستان»‪.‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ جیاكردنه‌وه‌یه‌ نه‌ك له‌بواری خوێندندا هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌هه‌موو بواره‌كانی دیكه‌شدا زۆر به‌رچاو ده‌كه‌ون‌و بووه‌ته‌‬ ‫مایه‌ی تۆراندن‌و ئازاری ده‌روونی بۆ كورده‌كانی كه‌ركوك‪.‬‬ ‫كه‌ركوك شارێكه‌ له‌وێرانه‌ ده‌چێت‌و زوربه‌ی به‌رپرسه‌كانیش‬ ‫كه‌ له‌كه‌ركوك كار ده‌كه‌ن‪ ،‬ماڵ‌و منداڵه‌كانیان له‌سلێمانی‌و‬ ‫هه‌ولێر دان��اوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ له‌دوای ‪ 2003‬وه‌ كارمه‌نده‌‬ ‫كه‌ركوكییه‌كان له‌هه‌ولێرو سلێمانی له‌كاره‌كانیان ده‌ركران‬ ‫و فشاریان ده‌خرایه‌ سه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی بۆ كه‌ركوك بگه‌ڕێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژانه‌ كه‌ركوكییه‌كان ئازار به‌و جیاكارییه‌وه‌ ده‌بینن‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫دووباره‌ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌سلێمانی‌و هه‌ولێرو دهۆكیان كردووه‌‬ ‫به‌ به‌هه‌شت‌و ئه‌وانیش له‌وێرانه‌دا ده‌ژین‪ .‬شه‌وانه‌ خۆیان‬ ‫له‌پاركه‌ خۆشه‌كاندا كات به‌سه‌ر ده‌به‌ن‌و بۆ ته‌نها جارێكیش‬ ‫بیریان له‌وه‌ نه‌كردووه‌ته‌وه‌ بۆ كه‌ركوك یه‌ك دانه‌ پاركی وای‬ ‫تێدا نییه‌‪ .‬مندااڵنی قوتابخانه‌كان كه‌هه‌ندێكیان له‌جۆره‌‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كدا ده‌خوێنن كه‌ له‌كوالنه‌ی مریشك ده‌چن‪ ،‬به‌و‬ ‫منداڵیه‌وه‌ هه‌ست به‌و جیاكارییه‌ ده‌كه‌ن كه‌حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌گه‌ڵیاندا پیاده‌ی ده‌كات‪ .‬ساڵی پار له‌قوتابخانه‌ی دیاربه‌كر‬ ‫یا وان بووم‪ ،‬كه‌یه‌كێكه‌ له‌قوتابخانه‌ كوردییه‌كانی كه‌ركوك‪،‬‬ ‫منداڵێكی ‪ 9‬سااڵن لێی پرسیم له‌كوێوه‌ هاتووی؟ كه‌پێم‬ ‫ووت له‌سلێمانیه‌وه‌ هاتووم و له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌دا‬ ‫كار ده‌كه‌م ‪...‬هتد‪ ،‬یه‌كسه‌ر قسه‌كه‌ی پێ بڕیم‌و پێی وتم‬ ‫«كه‌ی دڵتان به‌ئێمه‌ش ده‌سوتێ؟‪ ،‬خۆ ئێمه‌ش به‌كوردی‬ ‫ده‌خوێنین»‪ .‬ئه‌م دیالۆگه‌ كورته‌ی ئه‌م منداڵه‌و منداڵه‌كانی‬ ‫دیكه‌ش تائێستا ئازارێكی گه‌وره‌م ده‌ده‌ن‪ ،‬چونكه‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ناتوانم هاوكارییان بكه‌م‪.‬‬ ‫كار ب �ه‌م ج��ۆره‌ ب��ڕوات جیاكردنه‌وه‌ی كه‌ركوك له‌سێ‬ ‫شاره‌كه‌ی دیكه‌ی هه‌رێمی كوردستان ده‌بێته‌ واقیعێك‬ ‫كه‌زۆر ئه‌سته‌مه‌ چاكبكرێته‌وه‌‪ .‬پێش ئه‌وه‌ی وابه‌ستبوونی‬ ‫كه‌ركووك به‌هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ به‌قسه‌ بریقه‌داره‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی كوردی ببه‌ستینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ له‌ناخی هه‌موو یه‌كێك‬ ‫له‌ئێمه‌دا زیندووی بكه‌ینه‌وه‌‪ .‬به‌ر له‌هه‌موو شتێك ده‌بێ هیچ‬ ‫شێوه‌ جیاكارییه‌ك له‌گه‌ڵ كه‌ركوكییه‌كاندا نه‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و منداڵه‌ وردانه‌ هه‌ست به‌و جیاكارییه‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫‪ 12‬گه‌نجان‬

‫كچان پێشبڕكێی شاجوانییان ده‌وێت‬ ‫ی ك ‌ه له‌مانگی یانزه‌دا ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬كچ ‌ه كه‌شخه‌كانی سلێمانی ده‌یانه‌وێت ببن ‌ه شاجوان‬ ‫له‌و پێشبڕكێیه‌ ‌‬

‫ده‌ستوور له‌سلێمانی‌‬ ‫ب��ڕی��ار‌ه له‌مانگی ی��ان��زه‌دا له‌بڕگه‌یه‌كی‬ ‫فێستیڤاڵێكی گ����ه‌وره‌دا له‌ساڵیادی‬ ‫دروستبوونی شاری سلێمانیدا پێشبڕكێیه‌كی‬ ‫شاجوانیش بكرێت‪ ،‬كچانی سلێمانیش‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌و پێشبڕكێیه‌دا ببن ‌ه شاجوان‪.‬‬ ‫تائێستا له‌سلێمانی ت�ه‌ن��ه��ا یه‌كجار‬ ‫پێشبڕكێی ش��اج��وان��ی ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌ساڵی ‪2004‬دا بوو‪ ،‬به‌اڵم كچان ده‌یانه‌وێت‬ ‫سااڵنه‌و له‌فێستیڤاڵ‌و بۆنه‌كاندا پێشبڕكێ‬ ‫ب��ۆ ش��اج��وان��ان بكرێت‌و خ��ۆی��ان ب��ۆ ئه‌و‬ ‫پێشبڕكێیه‌ كه‌شخ ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ع��ه‌ب��اس ع���ه‌ب���دل���ڕه‌زاق ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆشنبیر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی ‌ه گشتییه‌كان ‌‬ ‫ی رایگه‌یاند بڕیاریانداو‌ه ئه‌مساڵ‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی جیاواز پێشبڕكێی شاجوانی‬ ‫ی "بۆ‬ ‫بۆ كچانی سلێمانی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی دڵخۆشییه‌‌و‬ ‫ی به‌تایبه‌ت جێگ ‌ه ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫پێویستده‌كات ئه‌و پێشبڕكێی ‌ه بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ح���ه‌ز ب ‌ه‬ ‫ك��چ��ان��ی سلێمانی ئ���ه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫به‌شداریكردن له‌و پێشبڕكێیه‌دا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن پێویست ‌ه وه‌كو واڵتانی جیهان كچانی‬

‫ی شاجوانیان بۆ‬ ‫كوردیش پێشبڕكێی سااڵن ‌ه ‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی شار ‌‬ ‫شه‌هێن جه‌مال دانیشتو ‌‬ ‫ی وت "هه‌میش ‌ه ئاواتم ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ك ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك یان هه‌ر شتێكیتر‬ ‫دروستبكرێت بۆ پێشبڕكێی سااڵن ‌ه بۆ‬ ‫ی كوردستانیش‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫شاجوانی‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ب�ه‌ش��داری��ب��ك�ه‌ن‌و جوانییه‌كان ‌‬ ‫ده‌ربخه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ژن ‌‬ ‫شه‌ش ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌ئاهه‌نگ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی شاجوان ‌‬ ‫ی ساڵدا پێشبڕكێیه‌ك ‌‬ ‫سه‌ر ‌‬ ‫كچانی سلێمانی ئه‌نجامدرا‪ ،‬تێیدا شه‌هێن‬ ‫جه‌مال بوو‌ه شاجوانی شاری سلێمانی‪.‬‬ ‫ی "زۆر هه‌ستم به‌خۆشی كرد‪،‬‬ ‫شه‌هێن وت ‌‬ ‫كاتێك پل ‌هی‌ یه‌كه‌مم به‌ده‌ستهێنا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌ت�� ‌‬ ‫شه‌هێن جه‌مال وت� ‌‬ ‫ی ئ �ه‌و ه�ه‌ن��گ��او‌ه بنێت‪ ،‬ئ�ه‌وا‬ ‫رۆشنبیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ �ه‌وه‌م ئیش ‌‬ ‫به‌خۆشحاڵییه‌و‌ه ئاماد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدا بكه‌م‌و كار بۆ ئه‌و‌ه بكه‌م كه‌كچان ‌‬ ‫ی خۆیان ده‌ربخه‌ن‌و‬ ‫كوردستان جوانییه‌كان ‌‬ ‫خۆیان نمایشبكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ك��ورد توانیویان ‌ه‬ ‫تائێستا چه‌ندین كچ ‌‬ ‫ی تر به‌ده‌ستبهێنن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫شاجوان ‌‬

‫ی كوردستان‬ ‫ی "كچان ‌‬ ‫شه‌هین جه‌مال وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دنیادا هیچ ‌‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫له‌ئاست جوانییه‌كان ‌‬ ‫ی كوردستانیش‬ ‫كه‌متر نییه‌‌و پێویست ‌ه كچان ‌‬ ‫به‌شداربن له‌و پێشبڕكێیانه‌دا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫شه‌یما جاف یه‌كێكی تر‌ه له‌و كچان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وای ‌ه ئه‌و رۆژ‌ه بێت كه‌پێشبڕكێ ‌‬ ‫كه‌هیوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردستاندا بكرێت‌و وت ‌‬ ‫شاجوان ‌‬ ‫"پێویست ‌ه له‌كوردستانیشدا ئه‌و هه‌نگاو‌ه‬ ‫بنرێت"‪.‬‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫ی بۆ جوان ‌‬ ‫شه‌یما نمون ‌ه ‌‬ ‫ی كافرۆشمان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی "ئێم ‌ه كچ ‌‬ ‫هێنایه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی راب��ردوودا ب��ووه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌ده‌كان ‌‬ ‫له‌گه‌ریده‌ناسه‌كاندا باسده‌كرێت‌و لێر‌ه‬ ‫ێ كێیه‌؟‬ ‫ی پێدا ده‌ڵێن‪ ،‬كه‌سیش نازان ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی جوان ب��ووه‌‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫وه‌سفكراوه‌و جوانییه‌ك ‌هی‌ ده‌نگیداوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش��ی�لان م��ح�ه‌م�ه‌د چاالكوانێكی ب��وار ‌‬ ‫مافه‌كانی ژنانه‌‪ ،‬هانی كچان ده‌دات بیر‬ ‫له‌و‌ه بكه‌نه‌و‌ه وه‌كو كچانی جیهان به‌شداری‬ ‫پێشبڕكێی شاجوانی بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی "هه‌رشتێك له‌كوردستان بێت ‌ه‬ ‫شیالن وت ‌‬ ‫ی پێشكه‌وتن پێمخۆش ‌ه بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫مای ‌ه ‌‬ ‫ی كوردستانیش هیچیان كه‌متر نیی ‌ه‬ ‫كچان ‌‬

‫ی ه�ه‌روه‌ه��ا وت��ی "ئ �ه‌و بیرۆكه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫ی جیهان‌و پێویست ‌ه پێشبڕكێ ‌‬ ‫له‌كچان ‌‬ ‫ی بۆ بدرێت تا سااڵنه‌ پێشبڕكێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستانیش هه‌وڵ ‌‬ ‫ی بۆ كچان ‌‬ ‫ی شاجوان ‌‬ ‫سااڵن ‌ه ‌‬ ‫شاجوانیش له‌كوردستاندا بكرێت‌و كچانی‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕای شیالن كلتوور‌و داخراوی كۆمه‌ڵگای كوردستان به‌شداری‌ تێدا بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی وه‌زیری‌ رۆشنبیری‌ ده‌ڵێت بۆ كاركردن‬ ‫كوردی‪ ،‬كاریگه‌ری هه‌بوو‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئ�ه‌و بیرۆكه‌یه‌ پێویستده‌كات‬ ‫ئه‌و جۆر‌ه پێشبڕكێی ‌ه ئه‌نجام نه‌درێت‌و وت ‌‬ ‫ی ل��ه‌وه‌زاره‌ت كۆبوونه‌وه‌و قسه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی پێبكه‌م بۆ كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی من هه‌ست ‌‬ ‫"ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ �ه‌م پێشبڕكێی ‌ه ره‌نگ ‌ه له‌كوردستاندا بكه‌ین‌و رای‌ ب��راده‌ران��ی��ش وه‌رب��گ��رن‌و‬ ‫ی ئه‌و ب��ڕی��اری‌ ل �ه‌س �ه‌ر ب���ده‌ن‌و وت��ی‌ "ئ��ه‌وه‌‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫سه‌رنه‌گرێت‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆ ‌‬ ‫له‌داهاتوودا ئیشی‌ بۆ ده‌كه‌ین‌و هه‌وڵیش‬ ‫كلتووره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالكوان ‌ه هیوای وای ‌ه زیاتر خه‌ڵك بۆ سه‌ركه‌وتنی‌ ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫له‌و ج��ۆر‌ه پێشبڕكێیانه‌‌و نمایشكردنانه‌ عه‌باس عه‌بدلڕه‌زاق رایگه‌یاند كه‌ئه‌مساڵ‬ ‫هۆشیاربكرێنه‌وه‌‌و ئاشنابكرێن به‌پێشبڕكێی ئه‌و پێشبڕكێیه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌مانگی‌‬ ‫یانزه‌ی‌ ئه‌مساڵدا ‌به‌بۆنه‌ی دروستبوونی‌‬ ‫شاجوانی‪.‬‬ ‫ك���اوه‌ م�ه‌ح��م��ود وه‌زی����ری‌ رۆشنبیر ‌‬ ‫ی سلێمانییه‌وه‌‪ ،‬فێستیڤاڵێكی‌‬ ‫ی ش��ار ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان رایگه‌یاند نێوده‌وڵه‌تی‌ گه‌وره‌ ئه‌نجامده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ك��ه‌وه‌زاره‌ت��ه‌ك��ه‌ ‌‬ ‫ی له‌به‌رنامه‌یدایه‌ بۆ هه‌روه‌ها وتی "له‌و فێستیڤاڵه‌ هه‌موو‬ ‫دروستكردنی‌ گروپێك یان هه‌ر كارێكیتر شتێك پ��ێ��ش��ك�ه‌ش��ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫كه‌كار بۆ شاجوانی‌ كوردستان بك ‌هن‌و له‌بڕگ ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانی‌ فێستیڤاڵه‌كه‌ش‬ ‫كچانی‌ كوردستان تێیدا به‌شداریبكه‌ن‪.‬‬ ‫ی ده‌بێت له‌نمایشی‌ شاجوانی‌ كه‌‬ ‫بریت ‌‬ ‫ئ �ه‌و وت �ی‌ "چونكه‌ ئ �ه‌و پێشبڕكێیان ‌ه كه‌سێك ده‌ستنیشانده‌كرێت به‌شاجوانی‌‬ ‫ك��ارێ��ك�ی‌ ب��اش �ه‌‌و هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و ئ �ه‌و ن��ازن��او‌هی‌ پێ‬ ‫ی نوێی ‌ه ش��ار ‌‬ ‫له‌كوردستاندا"‪.‬‬ ‫ده‌به‌خشرێت"‪.‬‬

‫گه‌نجان ده‌ڵێن كااڵ به‌قه‌د بااڵ‬ ‫ت خێزانی ئه‌و كه‌سه‌ی‌ شووی پێده‌که‌ن له‌هه‌‌ڵسوكه‌وتدا له‌خۆیانه‌و ‌ه نزیكبێت‬ ‫كچا ‌ن ده‌یانه‌وێ ‌‬ ‫هونه‌ر كه‌ریم‬ ‫له‌دوای بیركردنه‌و‌ه له‌ته‌مه‌نی به‌رانبه‌ریان‪،‬‬ ‫به‌شێكی زۆر له‌كچان‌و كوڕان حه‌زده‌كه‌ن‬ ‫خێزانی ئه‌و كه‌سه‌ی ده‌بن به‌هاوسه‌ریان‪،‬‬ ‫له‌مامه‌ڵه‌و بیركردنه‌وه‌‌و هه‌ڵسوكه‌وتدا‬ ‫له‌خۆیانه‌و‌ه نزیكبن‪ ،‬ئ��ه‌وان خۆیان ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌خته‌وه‌رتر ده‌بینن ئه‌گه‌ر ئه‌و شێواز‌ه ‌‬ ‫سه‌ره‌و‌ه ببێت به‌نسیبیان‪.‬‬ ‫بۆ هێژ‌ه ئه‌مین به‌خته‌وه‌رترین كه‌س ده‌بێت‬ ‫ی له‌زۆر شتدا به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر ماڵی خه‌زور ‌‬ ‫له‌مامه‌ڵه‌و هه‌ڵسوكه‌وتدا له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی‬ ‫خۆیدا یه‌كبگرنه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ی ئاخۆ كێ‬ ‫راڕای ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌بێت به‌نسیبی‪.‬‬ ‫ی "ده‌م �ه‌وێ��ت‬ ‫هێژ‌ه وت � ‌‬ ‫وه‌ك��������و خ����ۆم����ان‬ ‫ی‬ ‫چ����وون����ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ك��چ��ان به‌شتێكی‬ ‫ئ��اس��ای��ی وه‌رب��گ��رن‪،‬‬ ‫زۆر چ��اودێ��ری ژن‌و‬ ‫كچه‌كا نیا ن‬ ‫ن����ه‌ك����ه‌ن‪،‬‬ ‫ب�����������ه‌اڵم‬ ‫پشتگوێشیان‬ ‫نه‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا‬ ‫حه‌زد ه‌كات‬ ‫الن��ی��ك��ه‌م‬ ‫چۆ نیه‌تی‬

‫ی سفره‌و پێشوازیكردن له‌میوان‌و‬ ‫رازاندنه‌و‌ه ‌‬ ‫تێڕوانینیان بۆ ژن لێكچوونێك هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌شدا كه‌زۆرجار بیر له‌و‌ه‬ ‫هێژ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه خێزانی هاوسه‌ره‌كه‌ی ن ‌ه له‌خۆیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نتربن ن ‌ه له‌خۆیان هه‌ژارتربن‪ ،‬وت ‌‬ ‫"ده‌مه‌وێت كااڵ به‌قه‌د بااڵ بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫توێژه‌رانی كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌و بیركردنه‌وه‌ی ‌ه ‌‬ ‫كچان‌و كوڕان به‌هه‌ڵ ‌ه نازانن‪ ،‬به‌اڵم ده‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫مه‌رج نیی ‌ه ئه‌گه‌ر شێوازی بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫خێزانه‌كان له‌یه‌كه‌و‌ه دوورب��ن‪ ،‬ئ�ه‌وا ئه‌و‬ ‫ی له‌نێوانیاندا‬ ‫پرۆسه‌ی هاوسه‌رگیریی ‌ه ‌‬

‫پێكده‌هێنرێت‪ ،‬سه‌ركه‌وتوو نه‌بێت‪.‬‬ ‫سامان محه‌مه‌د ت��وێ��ژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫به‌ده‌ستووری وت كه‌سه‌ركه‌وتوویی ئه‌و‬ ‫پرۆس ‌ه هاوسه‌رگیریی ‌ه نزیكتر‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫كچ‌و كوڕه‌كه‌و خێزانه‌كان پێشتر ئاشنابن‬ ‫به‌یه‌كتر‪.‬‬ ‫ی "ل��ه‌ژی��ان��ی ك��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی��دا‬ ‫ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫لێكتێگه‌یشتن‌و نزیكبوونه‌وه‌‌و گونجانی‬ ‫ب �ه‌ب��ێ كێشه‌ی ئ��ه‌و خ��ێ��زان��ان� ‌ه زی��ات��ر‌ه‬ ‫كه‌مامه‌ڵه‌و هه‌ڵسوكه‌وت‌و‬ ‫ب��ی��رك��ردن �ه‌وه‌ی��ان‬

‫چوونیه‌كه‌و جیاواز نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س��ام��ان ده‌ڵ��ێ��ت م���ه‌رج نیی ‌ه ئ �ه‌وان � ‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌ڵسوكه‌وت‌و مامه‌ڵه‌دا له‌یه‌كه‌و‌ه دوورن‪،‬‬ ‫ی هاوسه‌رگیرییدا‪،‬‬ ‫سه‌ركه‌وتوونه‌بن له‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی "چ �ه‌ن��دی��ن ك�ه‌س��م��ان بینی‬ ‫ب���ه‌اڵم وت�� ‌‬ ‫ل �ه‌ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی ج��ی��اوازی��ش ب���وون‪ ،‬كه‌چی‬ ‫زۆریش سه‌ركه‌وتوو بوون‪ .‬لێكتێگه‌یشتنی‬ ‫پێشوه‌خته‌‌و نزیكی مامه‌ڵه‌و هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫مه‌رجێكی سه‌ره‌كییه‌"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌كوڕان پێشنیازی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌كچان‌و ك��وڕان ب��ه‌دوای ئ���������ه‌و‬

‫كه‌سانه‌دا بگه‌ڕێن كه‌ "هاوشانی" خۆیانن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن ده‌بێت كااڵ به‌قه‌د بااڵ بێت‪.‬‬ ‫هێرش ك�ه‌ری��م پیشه‌ی‌ مامۆستایه‌و‬ ‫م��اوه‌ی‌ سێ ساڵه‌ چووه‌ته‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫ه��اوس��ه‌رگ��ی��ری��ی��ه‌وه‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‬ ‫وت "ب��اش��ت��ری��ن ش��ت ب��ۆ پ��رۆس �ه‌ی‌‬ ‫هاوسه‌رگیری بۆ كچان‌و كوڕان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هاوته‌مه‌ن‌و هاوبۆچوون بن‪ ،‬له‌مامه‌ڵه‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتیشدا نزیكبن"‪.‬‬ ‫هێرش خۆی كچی هاوڕێیه‌كی باوكی‬ ‫ه��ێ��ن��اوه‌‪ ،‬پێشتریش چ�ه‌ن��د جارێك‬ ‫چ��ووه‌ت �ه‌ ماڵیان‌و ده‌ڵێت "مامه‌ڵه‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتمان زۆر لێكه‌وه‌ نزیكه‌‪،‬‬ ‫زۆریش به‌خته‌وه‌رین"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌كچان له‌كاتی بیركردنه‌وه‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ هاوسه‌رگیری‪ ،‬ب�ه‌دوای‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌وه‌ن كه‌ده‌وڵه‌مه‌ندن‌و‬ ‫خانوو‌و ئۆتۆمبێل‌و سامانی زۆریان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و په‌نده‌ی‌‬ ‫كه‌ده‌ڵێت "كااڵ به‌قه‌د بااڵ"‪.‬‬ ‫شلێر ن��اوی خ����وازراوی كچێكی‬ ‫‪ 22‬س���ااڵن���ه‌‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت س��ام��ان‬ ‫له‌كوێ بێت به‌خته‌وه‌ری له‌وێیه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ وت��ی‌ "كه‌سێكم ده‌وێ��ت‬ ‫كه‌ده‌وڵه‌مه‌ندبێت‌و ل��ه‌ڕووی‬ ‫داراییه‌وه‌ گرفتم نه‌هێڵێت"‪.‬‬ ‫ت��وان��ا ب���رای شلێر وتی‌‬ ‫"خوشكه‌كه‌م ده‌بێت‬ ‫ب��ی��ر ل�ه‌الی�ه‌ن��ی��ت��ر‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬بزانێت‬ ‫ت��اچ��ه‌ن��د ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫ئێمه‌دا ده‌گونجێت‌و‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌ڵ��س��وك��ه‌وت��ی‬ ‫رازیده‌بێن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ "نامه‌وێت پێاڵو‬ ‫بۆ ك�ه‌س دابنێین‌و كه‌سیش‬ ‫پێاڵومان بۆ دابنێت"‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫سیاسه‌ت ‪15‬‬

‫“ئێمه‌ هه‌ستمانكرد له‌الیه‌ن گۆڕانه‌وه‌ كراین ‌ه ئامڕازێك بۆ‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و فریودراین‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ وازیان لێهێناین”‬ ‫سازدانی‌‪ :‬مه‌عاز فه‌رحان‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكدا كه‌ده‌ستوور له‌گه‌ڵ شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سایه‌تی‌ ئاینی‌ ئه‌و ته‌ریقه‌ته‌ سازیداوه‌‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌توانا ئاینییه‌كانی‌‬ ‫شێخ مادیحی‌ كوڕی‌ شێخ عوسمانی‌ بیاره‌ ده‌گرێت‪ ،‬كه‌ له‌ماوه‌ی رابردوودا‬ ‫به‌رێبه‌ری‌ ته‌ریقه‌تی‌ نه‌قشبه‌ندی‌ دیاریكرا‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن به‌شێك له‌شێخانی‌‬ ‫ته‌ریقه‌ته‌وه‌ ره‌تكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان ده‌ڵێت ئه‌و شیاو نییه‌ بۆ رێبه‌رایه‌تی‌ ته‌ریقه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌توانێت رێبه‌ری‌ بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆی‌ بێت‪.‬‬ ‫له‌ته‌وه‌رێكی‌ تری‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا شێخ عه‌بدولره‌حمان ره‌خنه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی‌ گ��ۆڕان‌و كه‌ناڵی‌ كه‌ی‌ ئێن ئێن ده‌ك��ات‪ ،‬كه‌بایه‌خپێدانیان‬ ‫به‌هه‌ورامییه‌كان كه‌مبووه‌ته‌وه‌و پشتگوێیخستوون‪ .‬ده‌ڵێت گۆڕان پێگه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ بۆ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن ئیستغاللكردووه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ :‬ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا به‌ڕێز‬ ‫شێخ مادیح هه‌ڵبژێردرا به‌ڕێبه‌ری‌ ته‌ریقه‌تی‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬ئێوه‌ وه‌ك بنه‌ماڵه‌ی شێخان‬ ‫ئه‌مه‌ چۆن ده‌بینن‪ .‬ئایا پرستان پێكراوه‌‌و‬ ‫بۆچوونتان وه‌رگیراوه‌؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬دیاریكردنی‌ دكتۆر‬ ‫مادیح به‌جێنشینی‌ باوكی‌ یان به‌هه‌رشێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌شێوه‌كانی‌ نه‌قشبه‌ندی‌ ئێمه‌ ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ رێوشوێن‌و ته‌ریقه‌تی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫خۆمان جیایه‌‪ ،‬ته‌ریقه‌ته‌كه‌مان یه‌ك ته‌ریقه‌ته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاری‌ خانه‌قاو ئیرشادو به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫موڵكه‌كانی‌ خانه‌قاكان‌و موریدو مه‌نسوبی‌‬ ‫خۆمان جیایه‌‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌رده‌می‌ شێخ عومه‌ری‌‬ ‫بیاره‌وه‌ تاسه‌رده‌می‌ شێخ عه‌الدین‌و شێخ‬ ‫حیسامه‌دین‪ ،‬خانه‌قاو م �ه‌دره‌س �ه‌و موریدو‬ ‫مه‌نسوب ه �ه‌ر كه‌سه‌و رووی‌ له‌مورشیدی‌‬ ‫خۆیكرد‪ ،‬ئه‌و جێنشینییه‌ی‌ كه‌بۆی‌ دان��راوه‌‬ ‫شایسته‌ی‌ ئ���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ شێخ عوسمان‬ ‫دوو كوڕی‌ ماوه‌ شێخ مادیح كه‌سایه‌تییه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌‌و دیبلۆماتی جیهانییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ له‌كاتی‌ وه‌فاتیدا شێخ عوسمان‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌هیچ كام له‌كوڕه‌كانی‌ نه‌كردووه‌‬ ‫كه‌ببنه‌ جێنشینی‌‪ ،‬چونكه‌ ته‌نانه‌ت كوڕه‌كانی‌‬ ‫له‌قورئان خوێندنیش ن��ازان��ن‪ ،‬نوێژیشیان‬ ‫ل�ه‌وان�ه‌ی�ه‌ ن��ی��وه‌و ناته‌واوبێـت‪ ،‬له‌ڕێبازی‌‬ ‫نه‌قشبه‌ندیدا دیاریكردنی‌ جێنشینی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫باوكه‌وه‌ نه‌بووه‌و نییه‌‪ ،‬كاتێك شێخ عوسمانی‌‬ ‫ته‌وێڵه‌ له‌دنیادا بوو شێخ به‌هادینی‌ كوڕی‌‬ ‫زاناترین كه‌س بوو‪ ،‬بۆیه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ خۆڕسك‬ ‫جێگه‌كه‌ی‌ گ��رت �ه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌ی‌ جێنشینی‌‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬له‌ته‌ریقه‌تی‌ نه‌قشبه‌ندیدا دوو شت‬ ‫هه‌یه‌ نابێت په‌یڕه‌ویان لێبكرێت‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫دیاریكردنی‌ جێنشینی‌‪ ،‬وات��ه‌ ك��وڕ بچێته‌‬ ‫شوێنی‌ باوكی‌‪ ،‬دووه‌میش ئه‌وه‌یه‌ شه‌جه‌ره‌‬ ‫واته‌ كه‌سێك بڵێت من له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫شێخم ئیتر واز له‌عیبادات بهێنێت‌و پاڵی‌‬ ‫لێبداته‌وه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ له‌سه‌ر ئایه‌تی‌ (ان‬ ‫اكرمكم عندالله‌ اتقاكم) وه‌ستاوه‌‪ ،‬جێنشینی‌‬ ‫نییه‌ مه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‌ عه‌شایه‌ری‌ له‌الیه‌ن‬ ‫بنه‌ماڵه‌وه‌ بكرێته‌ جێنشین‪ .‬دكتۆر مادیحیش‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌بنه‌ماڵه‌ی شێخ حیسامه‌دینه‌وه‌‬ ‫نییه‌و هیچ كارناكاته‌ سه‌رئێمه‌‪ ،‬رێبه‌ری‌ ئێمه‌‬

‫نامه‌یه‌كم نووس ‌ی‬ ‫بۆ قادری‌ حاجی‌‬ ‫عه‌لی‌ گله‌ییه‌كه‌م‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ ئه‌و‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زیاتر كاك قادر‬ ‫هاتووه‌ته‌ ماڵم‌و‬ ‫ئه‌و ده‌ناسم‬

‫نییه‌ رێبه‌ری‌ بنه‌ماڵه‌ی خۆیه‌تی‌ كه‌بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫شێخ عومه‌ری‌ بیاره‌ن‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬وات���ه‌ رێ��ب��ه‌ری‌ ته‌ریقه‌تی‌‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‌ نییه‌؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬نه‌خێر رێبه‌ری‌‬ ‫ته‌ریقه‌تی‌ نه‌قشبه‌ندی‌ نییه‌‪ ،‬نه‌قشبه‌ندی‌‬ ‫خێڵ نییه‌ عه‌شیره‌ت نییه‌ تا گه‌وره‌ی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‌ دینه‌ وه‌ك مه‌زهه‌ب وایه‌ رێبازی‌‬ ‫خواپه‌رستی‌‌و عیرفانه‌و ده‌توانێت رێبه‌ری‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ شێخ عوسمان بێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ده‌وت��رێ��ت شێخ عوسمان‬ ‫وه‌سیه‌تی‌ ك���ردووه‌‪ ،‬كه‌ئه‌و هیچ ك �ه‌س بۆ‬ ‫ش��وێ��ن��گ��ره‌وه‌ی خ��ۆی دی���اری ن��اك��ات‪ ،‬ئایا‬ ‫دیاریكردنی شێخ مادیح پێچه‌وانه‌ی ئه‌م‬ ‫وه‌سیه‌ته‌ نییه‌؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬ئه‌و‬ ‫له‌وه‌سیه‌ته‌كه‌یدا وتویه‌تی‌ كه‌سێك بیه‌وێت‬ ‫ته‌مه‌سوك بكات‪ ،‬ئه‌وه‌ مه‌ال عه‌بدوڵاڵی‌ كاتب‬ ‫له‌سلێمانیه‌و شێخ م�ه‌والن��ای‌ ب��رای‌ له‌سنه‌‬ ‫كه‌هه‌ردووكیان وه‌فاتیان كردووه‌‪.‬‬ ‫دوع��ای‌ ك���ردووه‌ بۆ ئ��ه‌وه‌ی‌ كه‌یه‌كێك‬ ‫هه‌ڵبكه‌وێت كه‌ له‌م بنه‌ماڵه‌یه‌ له‌ته‌ریق ‌هت‌و‬ ‫ش�ه‌ری��ع�ه‌ت��دا ش��اره‌زای��ی��ان هه‌بێت جڵه‌وی‌‬ ‫ته‌ریقه‌ته‌كه‌ بگرنه‌ده‌ست‪ ،‬به‌اڵم ئاماژه‌ی‌ به‌كه‌س‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬له‌ته‌ریقه‌تدا ئه‌وه‌ نییه‌ جێگره‌وه‌‬ ‫دیاریبكرێت ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ كه‌دیاریبكرێت‬ ‫شاره‌زای‌ له‌شه‌ریعه‌ت‌و ته‌ریقه‌تدا نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ش خراپ بێت‌و ته‌ریقه‌ته‌كه‌ش به‌الڕێدا‬ ‫به‌رێت‌ وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ له‌ڕه‌وتی‌ حه‌قیه‌كاندا كێشه‌‬ ‫دروستبوو‪ ،‬به‌ته‌فسیری‌ ئایه‌تی‌ (واعبدربك‬ ‫حتی‌ یاتیك یقین) ئه‌وان ده‌ستیان له‌عیباده‌ت‬ ‫هه‌ڵگرت له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ “حتی” وازی��ان‬ ‫له‌عیباده‌ت هێنا‪ ،‬ئه‌وه‌بوو زانایانیش فه‌توای‌‬ ‫كافربوونیان بۆ دان‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬وات���ه‌ دان��ان �ی‌ شێخ مادیح‬ ‫به‌ڕێبه‌رو جێگره‌وه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ وه‌سیه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫شێخ عوسمانه‌؟‬ ‫ش��ێ��خ ع �ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان نه‌قشبه‌ندی‌‪:‬‬ ‫خۆی‌ دانانی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ بنه‌ماكانی‌ رێبازی‌‬ ‫نه‌قشبه‌ندیه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ له‌ئه‌بوبه‌كری‌‬ ‫سدیقه‌وه‌ تادێته‌ س�ه‌ر باپیری‌ ئێمه‌ شتی‌‬ ‫وان�ه‌ب��ووه‌و جێنشین دان �ه‌ن��راوه‌‪ ،‬له‌ئیسالمدا‬ ‫جێنشین نییه‌‪ ،‬ته‌ریقه‌تیش په‌یڕه‌وی‌ له‌ئیسالم‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬ب��ۆ ئیشوكاری‌ دنیایی‌ ده‌ت��وان�ی‌‬ ‫دایبنێیت‪ ،‬به‌اڵم بۆ دین نابێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬بۆچوونێك هه‌یه‌ پێیوایه‌ شێخ‬ ‫مادیح له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌حیزبه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كانی‬ ‫كوردستانه‌وه‌ سه‌پێندراوه‌؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬من ئه‌وه‌‬ ‫باس ناكه‌م ئه‌وه‌ ده‌بێته‌ شتێكی‌ ده‌ستدرێژی‌‬ ‫بۆ سه‌ر ئیشوكاری‌ ناوخۆی‌ ئه‌وان‪ ،‬هه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیه‌ منیش بیستومه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم بۆم نییه‌‬ ‫له‌وه‌دا ته‌داخول بكه‌م‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬بۆچوونێك هه‌یه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكیه‌وه‌‪ ،‬كه‌پێیوایه‌ له‌ئێستادا له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی بنه‌ماڵه‌ی شێخانه‌و‌ه مه‌قام‌و‬ ‫منه‌وه‌ری‌ ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌ بۆ خۆده‌وڵه‌مه‌ندكردن‌و‬ ‫ب���ازرگ���ان���ی���ك���ردن‌و خ��ۆب��ردن��ه‌پ��ێ��ش��ه‌وه‌‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬به‌ڵی‌‬

‫له‌وه‌ ناچێت دكتۆر‬ ‫مادیح شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫خوێندبێت‬ ‫منیش پێموایه‌ ئێستا ئه‌و ته‌ریقه‌ته‌ وه‌كو‬ ‫فاكته‌ریك به‌كارده‌هێنرێت بۆ چه‌ند شتێك‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ بۆ خۆده‌رخستن الی‌ ده‌س��ه‌اڵت‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆده‌وڵه‌مه‌ندكردن‪ ،‬به‌ده‌ستهێنانی‌ پۆستی‌‬ ‫بااڵ له‌ناو حیزب‌و حكومه‌تدا‪ ،‬ته‌ریقه‌تیان‬ ‫كردووه‌ته‌ ئامڕاز بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌ بودجه‌و‬ ‫پاره‌و پول‌و گیرفان پڕكردن‌و دروستكردنی‌‬ ‫فێالی‌ گه‌وره‌‪ ،‬له‌سه‌ر بودجه‌ی‌ گشتی‌ كه‌ئه‌مه‌‬ ‫له‌ئه‌سڵدا حه‌رامه‌‪ ،‬ئێستاش ئه‌و پاره‌و سامانه‌‬ ‫بۆ به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ی‌ خۆیان‌و خۆگه‌وره‌كردن‬ ‫به‌سه‌ر شێخه‌كانی‌ تردا به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌ته‌وێت بڵێیت كام نه‌وه‌ی‌‬

‫خزمه‌تده‌كه‌م كه‌شێخ عوسمان باپیری‌ هه‌موو‬ ‫شێخه‌كانی‌ هه‌ورامانه‌‪ ،‬من لێره‌ خۆم وه‌كو‬ ‫خادمێك كارده‌كه‌م نه‌ك وه‌كو شێخێك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌خه‌ڵكی‌ به‌میوانی‌ دێن بۆ ئێره‌ ل �ه‌ڕووی‌‬ ‫مێژوویی‌‌و كلتووری‌‌و فه‌رهه‌نگی‌‌و رۆشنبیرییه‌وه‌‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ت �ه‌ری��ق �ه‌ت زان��ی��اری��ی��ان ده‌ده‌م���ێ‌‌و‬ ‫قسه‌یان بۆ ده‌ك �ه‌م‪ ،‬ته‌ریقه‌تی‌ نه‌قشبه‌ندی‌‬ ‫به‌یه‌كگرتوویی‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌نیسبه‌ت بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫شێخ حیسامه‌دین ئێستا ش �ه‌ش شێخمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بنه‌ماڵه‌ی‌ شێخ عوسمان‪ ،‬شێخ مادیحه‌‬ ‫كه‌ئێستا هاتووه‌ته‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌ خزمه‌تده‌كات‪،‬‬ ‫ئینجا شێخ ناسیحی‌ برایه‌تی‌‪ ،‬له‌سنه‌ش شێخ‬ ‫تاریقی‌ كوڕی‌ شێخ مه‌والنا ئه‌ویش رۆڵی هه‌یه‌‬ ‫وه‌كو شێخێكی‌ عه‌مامه‌ به‌سه‌رو رۆحی‌ بێت‌و‬ ‫شه‌ریعه‌تی‌ ته‌واوكردبێت‌و بتوانێت ئیمامه‌ت‬ ‫بۆ خه‌ڵك بكات‌و بتوانێت ئامۆژگاری‌ خه‌ڵك‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌ناو بنه‌ماڵه‌ی‌ شێخ عوسماندا‬ ‫له‌دكتۆر مادیح ش��اره‌زات��ر نابینم ل �ه‌ڕووی‌‬ ‫ك �ه‌س��ای �ه‌ت��ی �ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل����ه‌ڕووی‌ ت��وان��ای‌‬ ‫زانستییه‌وه‌ شێخ تاریق باشتره‌‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ ئێمه‌ له‌شه‌ریعه‌تدا زیره‌كین‌و‬ ‫خوێندومانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌بنه‌ماڵه‌ی‌ شێخ عوسمان‬ ‫نازانم دكتۆر مادیح ئاستی‌ خوێندنی‌ چه‌نده‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ل�ه‌وه‌ ناچێت شه‌ریعه‌تی‌ خوێندبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌من به‌بێ‌ ترس ئه‌وه‌ ده‌ڵێم من قسه‌ی‌‬ ‫خۆم به‌ڕاستی‌ ده‌كه‌م‪ ،‬كه‌هیچ كام له‌كوڕه‌كانی‌‬ ‫شێخ عوسمان قورئانیان ره‌وان نییه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫چۆن بتوانن شێخیه‌تی‌ بكه‌ن‪ ،‬خۆی‌ ده‌بێت‬ ‫شێخ له‌شه‌ریعه‌تدا شاره‌زابێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪7/25‬‬ ‫زۆر به‌گه‌رمی پشتیوانیتان له‌بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان كرد‪ ،‬تاكو ئه‌وه‌ی خه‌ڵكیشتان هاندا‬ ‫بۆ ده‌ن��گ��دان ب�ه‌م هێزه‌‪ ،‬ده‌كرێت بپرسین‬ ‫س�ه‌رچ��اوه‌ی ئ�ه‌م هه‌ڵوێسته‌تان له‌چییه‌وه‌‬ ‫هاتووه‌‪.‬‬ ‫شێخ ع �ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان نه‌قشبه‌ندی‌‪:‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ی‌ من ئ �ه‌و رێ��ب��ازو ره‌وت���ه‌ی‌ خۆم‬

‫له‌كاتی‌ وه‌فاتیدا شێخ عوسمان ئاماژه‌ی‌ به‌هیچ كام‬ ‫له‌كوڕه‌كانی‌ نه‌كردووه‌ كه‌ببنه‌ جێنشینی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ته‌نانه‌ت كوڕه‌كانی‌ له‌قورئان خوێندنیش نازانن‬ ‫نوێژیشیان له‌وانه‌یه‌ نیوه‌و ناته‌واوبێـت‬ ‫دكتۆر مادیح په‌یوه‌ندی‌ به‌بنه‌ماڵه‌ی شێخ‬ ‫حیسامه‌دینه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ رێبه‌ری‌ ئێمه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫رێبه‌ری‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ خۆیه‌تی‌ كه‌بنه‌ماڵه‌ی‌ شێخ‬ ‫عومه‌ری‌ بیاره‌ن‬ ‫شێخه‌كانن كه‌ته‌ریقه‌تیان به‌و رێیه‌دا بردووه‌؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬له‌الیه‌ن‬ ‫خ��ودی‌ شێخه‌كانه‌وه‌ ی��ان وه‌كیله‌كانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت وه‌ك��ی��ل�ه‌ك��ان شێخ ه��ان��ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ ده‌س��ه‌اڵت ئ�ه‌و شێخانه‌‬ ‫به‌هێزده‌كات بۆ به‌ربه‌ره‌كانی‌و سه‌ركوتكردنی‌‬ ‫حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ببوره‌ ناتوانم ناوی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌و ناوی‌ شێخه‌كانت پێبڵێم به‌س ناوی‌‬ ‫یه‌ك به‌یه‌كیان ده‌زانم‪ ،‬مێژووی‌ له‌دایكبوون‌و‬ ‫رابردوویان ده‌زان��م له‌وانه‌یه‌ رۆژێك له‌رۆژان‬ ‫راپۆرتێك له‌ڕۆژنامه‌ی‌ ئه‌لیكترۆنیه‌وه‌ دابه‌زێنم‬ ‫له‌سه‌رئه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم چاوه‌ڕێم ره‌تبدرێمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ره‌تبدرێمه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی‌ به‌هێزو دۆكیۆمێنتم هه‌یه‌‬ ‫شت ده‌خه‌مه‌ڕوو‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬پێگ ‌هی‌ جه‌نابت له‌ئێستادا‬ ‫له‌ناوته‌ریقه‌تدا چییه‌‪ ،‬هه‌ستناكه‌یت دژایه‌تی‌‬ ‫ده‌كرێیت‌و پشتگوێخراویت؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬لێره‌‬ ‫وه‌ك��و خادمێكی‌ خانه‌قای‌ شێخ عوسمان‬

‫بناسم هه‌رالیه‌نێك هه‌ركه‌سایه‌تیه‌ك رۆڵی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن ببینێت‌و بیه‌وێت بارودۆخی‌‬ ‫واڵته‌كه‌مان‌و گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك به‌ره‌و باشتر‬ ‫ببات‪ ،‬بادوژمن‌و نه‌یاری‌ خۆم بێت‪ ،‬به‌خه‌ڵك‬ ‫ده‌ڵێم ده‌نگی‌ پێبده‌ن با منیشی‌ نه‌وێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتی‌ له‌پێش به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆمانه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌رگیز به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆمان‬ ‫ناخه‌ینه‌ پێش به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتییه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫گ��ۆڕان ه�ه‌ر پارتێك باشتر ل�ه‌گ��ۆڕان بێته‌‬ ‫كایه‌وه‌ به‌خه‌ڵك ده‌ڵێم ده‌نگ به‌و بده‌ن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫وه‌كو هه‌ورامییه‌كان حه‌زمانده‌كرد پارتێكمان‬ ‫هه‌بێـت له‌ژێر چه‌تری‌ ئه‌و پارته‌دا كۆببینه‌وه‌‪،‬‬ ‫الیه‌نی‌ رۆشنبیری‌‌و فه‌رهه‌نگی‌ ه�ه‌ورام��ان‬ ‫زیندوبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه‌زانیمان پێشنیازه‌كه‌مان‬ ‫قبوڵ ناكرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ له‌دیدی‌ گۆڕاندا خۆمان‬ ‫دۆزییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ئێمه‌ له‌گۆڕانه‌وه‌ ده‌توانین یه‌ك‬ ‫بگرینه‌وه‌و ده‌توانین خواست‌و ئاره‌زووه‌كانمان‬ ‫بێنه‌دی‌‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك له‌سه‌ره‌تای‌ بانگه‌شه‌كه‌وه‌‬ ‫گ��ۆڕان هاوكاریكردین ب��ه‌وه‌ی‌ كه‌پۆسته‌ر‬

‫ئۆپۆزیسیۆن ‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر ‌ی‬ ‫جیا له‌گۆڕان‬ ‫له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫به‌زمانی‌ هه‌ورامی‌ باڵوكرانه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها وه‌كو‬ ‫خێر پێكردنێك هه‌واڵه‌كان له‌كه‌ناڵی‌ كه‌ی‌‬ ‫ئێن ئێنه‌وه‌ له‌دره‌نگانێكی‌ ش��ه‌وه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫تێپه‌ڕینێك وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ كه‌سێك په‌له‌ی‌ بێت‌و‬ ‫بڵێت ناگه‌م به‌تاقیكردنه‌وه‌ به‌په‌له‌ سه‌ردێڕی‌‬ ‫ه�ه‌واڵ�ه‌ك��ان ب�ه‌ه�ه‌ورام�ی‌ ده‌خ��وێ��ن��درای�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێمانخۆش بوو‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬دوای ساڵێك له‌ته‌مه‌نی‬ ‫ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی گ����ۆڕان چ �ه‌ن��د پێتانوای ‌ه‬ ‫داخوازییه‌كانی ئێوه‌ی به‌دیهێنابێت ك ‌ه‬ ‫له‌پێناویدا چوونه‌ناو ئه‌م هێزه‌وه‌؟‪.‬‬ ‫شێخ ع �ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان نه‌قشبه‌ندی‌‪:‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ب��اش ب��وو هه‌ندێك ج��ار له‌و ‌ێ‬ ‫هه‌ورامییه‌كان كۆده‌بووینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێكجار‬ ‫له‌مااڵنداو هه‌ندێكجاریش له‌گرده‌كه‌‪ ،‬به‌بۆنه‌ ‌ی‬ ‫چاالكی‌ گۆڕان‌و كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌وه‌ ئێم ‌ه‬ ‫هه‌ورامییه‌كان زۆر له‌یه‌ك نزیكبووینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ له‌الیه‌ن هه‌ندێك الیه‌نیش به‌سه‌خت ‌ی‬ ‫دژایه‌تی‌ ده‌كراین‪ ،‬كه‌چی‌ له‌كه‌ی‌ ئێن ئێنیش‬ ‫ه �ه‌واڵ �ی‌ ه �ه‌ورام �ی‌ الب���را‪ ،‬واب��زان��م یه‌كێك‬ ‫له‌به‌رپرسانی‌ راگه‌یاندنی‌ ك �ه‌ ‌ی ئێن ئێن‬ ‫وتبووی‌‪ ،‬به‌ده‌ست ‌ی من بێت بادینانییه‌كه‌ش‬ ‫ناهێڵم‪ ،‬ئێمه‌ پێمانوایه‌ ئه‌و‌ه شۆڤێنیه‌ته‌‪،‬‬ ‫كه‌ئه‌ویش هۆشیارعه‌بدوڵاڵ بووه‌‪.‬‬ ‫من زانیار ‌ی باشم هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێم ‌ه‬ ‫حیزب بوین چوینه‌ته‌ ناو گۆڕانه‌وه‌‪ ،‬حیزبیش‬ ‫هه‌واڵگر ‌ی هه‌یه‌‌و شت ده‌زانێت‪ ،‬ئێم ‌ه هیچ‬ ‫گله‌ییه‌كمان له‌كاك ئارام‌و قادری‌ حاج ‌ی عه‌ل ‌ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌وان به‌و شێویه‌ نین‪ ،‬به‌ته‌نها هۆشیار‬ ‫عه‌بدوڵاڵیه‌ كۆسپ ‌ی خسته‌ به‌رده‌م هه‌واڵه‌كان‌و‬ ‫الیبردن‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌ستمانكرد كراینه‌ ئامڕازێك بۆ‬ ‫بانگه‌شه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردن و فریودراین‌و دوا ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ وازی��ان لێ هێناین‪ .‬ئێستا ئێمه‌ دور‌ه‬ ‫په‌رێزی‌‌و ساردییه‌كه‌مان پێوه‌دیار‌ه وه‌كو‬ ‫هه‌ورامییه‌كان ده‌رحه‌ق به‌گۆڕان‪ ،‬خۆشم ده‌م‬ ‫به‌گله‌یم‪ ،‬به‌اڵم ئیتر ئه‌مجار‌ه هه‌وڵ ناده‌م‬ ‫بانگه‌شه‌بكه‌م بۆ گۆڕان‌و به‌خه‌ڵك بڵێم ده‌نگ‬ ‫بده‌ن به‌گۆڕان‪ ،‬به‌اڵم خۆم هه‌رده‌نگ ده‌ده‌م‬ ‫به‌گۆڕان هه‌تا گ��ۆڕان له‌سه‌رئه‌و به‌رنامه‌ی ‌ه‬ ‫بێت‌و ئۆپۆزیسیۆنێك ‌ی باشتر ل�ه‌گ��ۆڕان‬ ‫دێته‌كایه‌وه‌‪ ،‬وابزانم هه‌یه‌‌و ئۆپۆزیسیۆن ‌ی‬ ‫ج �ه‌م��اوه‌ری‌‌و ته‌قینه‌وه‌ی‌ ج �ه‌م��اوه‌ر ‌ی جیا‬ ‫له‌گۆڕان له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌و نامه‌یه‌ی كه‌ له‌چه‌ند رۆژی‬ ‫راب��ردوودا ئاراسته‌ی نه‌وشیروان مسته‌فات‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ده‌وت��رێ��ت ب�ه‌روون��ی له‌نامه‌كه‌تدا‬ ‫باسكردوو‌ه كه‌ئێوه‌ گۆڕان نین؟‬ ‫شێخ عه‌بدولڕه‌حمان نه‌قشبه‌ندی‌‪ :‬له‌الیه‌ن‬ ‫خۆمه‌وه‌ راسته‌وخۆ نامه‌م ئاڕاست ‌ه نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كیلم هه‌یه‌ هاوكارم هه‌یه‌ ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌هاوكاری‌ منن‌و رۆشنبیرو ئه‌كادیمین‪،‬‬ ‫پێیان ده‌ڵێم كه‌ده‌توانن له‌جیاتی‌ من ناڕه‌زای ‌ی‬ ‫ده‌رببڕن‌و له‌سایته‌كاندا شت باڵوبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫سنووریان بۆ دیاری‌ ناكه‌م‪ ،‬به‌س نامه‌یه‌كم‬ ‫نووسی‌ بۆ قادری‌ حاجی‌ عه‌ل ‌ی گله‌ییه‌كه‌م‬ ‫رووب�ه‌ڕوو ‌ی ئه‌و كرده‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه زیاتر كاك‬ ‫قادر هاتوه‌ته‌و‌ه ماڵم‌و ئه‌و ده‌ناسم‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫‪ 14‬سیاسه‌ت‬

‫ح����ك����وم����ه‌ت���� ‌ی ئ������ێ������ران ه������������ه‌ره‌س ده‌ه����ێ����ن����ێ����ت!‬ ‫ی توانا سه‌ربازییه‌كانی ئێران‌و ئه‌مریكا باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی له‌باره‌ ‌‬ ‫ده‌ستوور راپۆرتێك ‌ی به‌راوردكار ‌‬ ‫هیوا سه‌لیمی‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان توانا سه‌ربازییه‌كان ‌ی‬ ‫س��وپ��اك��ان �ی‌ ئ��ێ��ران ن��ات��وان��ێ��ت وه‌اڵم��� ‌ی‬ ‫به‌هێز ‌ی هێرشی‌ سوپای‌ ئه‌مریكا بداته‌وه‌و‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌ ده‌ڕووخ��ێ��ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هێرش‬ ‫بكرێت ‌ه سه‌ر واڵته‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌توانێت سوپا ‌ی‬ ‫ئه‌مریكا توشی‌ قه‌یرانێكی‌ هاوشێوه‌ بكات ك ‌ه‬ ‫له‌ئه‌فغانستان‌و عێراق رووبه‌ڕوویبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناوه‌نده‌كان ‌ی هه‌واڵ ‌ی جیهانی‌ زیاتر جه‌خت‬ ‫له‌ئه‌گه‌ره‌كانی هێرشی سه‌ربازی ئه‌مریكا‬ ‫بۆ سه‌ر ئێران ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬توانای سه‌ربازی‬ ‫ئه‌مریكا ئاشكران‪ ،‬ئه‌زموونی جه‌نگه‌كانی‬ ‫راب��ردووی به‌تایبه‌ت له‌ناوچه‌كه‌ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫توانای‌ هێزه‌ سه‌ربازییه‌كانی‌ ده‌رده‌خ��ه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ردا توانا سه‌ربازییه‌كانی‌ ئێران دیار‬ ‫نین‪ ،‬ب �ه‌اڵم حكومه‌تی‌ ئێران بانگه‌شه‌ بۆ‬ ‫به‌هێزبوونی توانا‌ سه‌ربازییه‌كانی‌و كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫كاردانه‌وه‌كان ‌ی خۆی‌ ده‌كات له‌به‌رانبه‌ر هه‌ر‬ ‫هێرشێك كه‌بكرێت ‌ه سه‌ری‌‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور ل���ه‌ڕێ���گ���ه‌ی‌ راپ��ۆرت��ێ��ك�� ‌ی‬

‫سه‌ربازی ئێران خۆ له‌قه‌ره‌ی ‪7‬ملیار دۆالر‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ستوور له‌حیزب ‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‌ ئێرانه‌و‌ه ده‌ستیكه‌وتون‪،‬‬ ‫هێز‌ه زه‌مینییه‌كانی ئه‌رته‌شی ئێران بریتین ل ‌ه‬ ‫‪ 12‬فه‌یله‌قی سه‌ربازی كه‌دابه‌شده‌بن به‌سه‌ر‬ ‫‪ 5‬فه‌یله‌قی پیاده‌‪ 2 ،‬فه‌یله‌قی میكانیزه‌‪3 ،‬‬ ‫فه‌یله‌قی موده‌ڕه‌عات‪ 1 ،‬فه‌یله‌قی پشتیوانی‬ ‫ئاسمانی‪ 1 ،‬فه‌یله‌قی هێزی تایب ‌هت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫فه‌وجێكیتری سه‌ربازی كه‌دابه‌شده‌بێ به‌سه‌ر‬ ‫دوو لیوای مووشه‌كی‌و گواستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا هێز‌ه زه‌مینییه‌كانی سوپای‬ ‫پاسداران پێكهاتووه‌ له‌‪ 20‬فه‌وج‌و ‪ 20‬لیوای‬ ‫سه‌ربازی‪ .‬كه‌ژماره‌ی هێزه‌كانی هه‌ر فه‌وجێكی‬ ‫سه‌ربازی سوپای پاسداران نیوه‌ی فه‌وجه‌كانی‬ ‫ئه‌رته‌شه‌‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی بنكه‌‌و ن��اوه‌ن��ده‌ سه‌ربازییه‌كانی‬ ‫ئه‌رته‌ش له‌رۆژئاوای ئێران دامه‌زراون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سوپای پ��اس��داران به‌شێوه‌یه‌كی یه‌كسان‬ ‫له‌هه‌موو ناوچه‌كانی ئێراندا باڵوبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌رته‌شی ئێران‌و سوپای پاسداران له‌ژێر‬

‫ده‌بابه‌ی "تی ــ ‪ "72‬كه‌ له‌ساڵه‌كانی ‪90‬‬ ‫له‌حكومه‌تی رووسیا كڕدراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ‪200‬‬ ‫ده‌بابه‌ی "چیفته‌ن"ی به‌ریتانی ك ‌ه له‌جه‌نگی‬ ‫ئێران ‪ -‬عێراقیشدا "رۆڵێكی كاریگه‌ری"‬ ‫بینیووه‌‪.‬‬ ‫باشترین جۆری كۆپته‌ره‌ هێرشبه‌ره‌كانی هێز‌ه‬ ‫زه‌مینییه‌كانیش له‌جۆری كوبرای ئه‌مریكیی ‌ه‬ ‫كه‌ به‌پێی راپۆرته‌ جیاجیاكان كه‌ده‌ست‬ ‫ده‌س��ت��وور ك��ه‌وت��وون‪ 25 ،‬ت��ا ‪ 50‬دان��ه‌ی‬ ‫له‌ئێراندان‪ .‬هه‌روه‌ها ‪ 25‬كۆپته‌ری چه‌ند‬ ‫كاره‌ی "می ــ ‪‌"8‬و "می ــ ‪‌"17‬و ‪ 20‬كۆپته‌ری‬ ‫گواستنه‌وه‌ی "چی ــ ‪47‬س��ی"ی ئه‌مریكی‬ ‫له‌به‌رده‌ست هێز‌ه چه‌كداره‌كانی ئێرانه‌‪.‬‬ ‫توانا سه‌ربازییه‌كانی هێزی ئاسمانی ئێران‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ به‌رپرس ‌ه سه‌ربازییه‌كان ‌ی حیزب ‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‌ ئێران‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫هێزی ئاسمانی ئێران پێشكه‌وتوو نییه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫نێوه‌دا هێزی ئاسمانی سوپای پاسداران‬ ‫له‌هێزی ئاسمانی ئه‌رته‌ش كه‌متواناتره‌‪.‬‬ ‫هێزی ئاسمانی سوپای پاسدارانی ئێران‬ ‫له‌كۆتاییه‌كانی س��اڵ��ی ‪ 1986‬ده‌ستی‬

‫به‌كرده‌و‌ه توانای چاالكی سه‌ربازییان نییه‌‌و‬ ‫به‌كارناهێنرێن‪ .‬نزیكه‌ی ‪ 100‬فڕۆكه‌ش بۆ‬ ‫گواستنه‌و‌ه به‌كارده‌هێنرێن كه‌باشترینه‌كانی‬ ‫‪ 10‬فڕۆكه‌ی جۆری "ئیل ــ ‪‌"76‬و ‪ 5‬فڕۆكه‌ی‬ ‫جۆری "بویینگ ــ ‪"747‬ه‌‪.‬‬ ‫توانا سه‌ربازییه‌كانی هێزی ده‌ریایی‌و به‌رگری‬ ‫موشه‌كی ئێران‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ ‌ی ده‌ستوور‪ ،‬له‌هێز‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كان ‌ی ئێران ده‌ست ‌ی كه‌وتوون‪،‬‬ ‫توانای سه‌ربازی ده‌ریایی ئێران به‌هێز نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌ره‌سه‌ جه‌نگییه‌ نوێیانه‌شی كه‌به‌رده‌وام‬ ‫باس له‌دروستكردنی ده‌كرێ ته‌نیا كۆپیكراوی‬ ‫به‌شێك له‌مۆدێل ‌ه كۆنه‌ رۆژئاواییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ت��وان��ا س�ه‌رب��ازی��ی�ه‌ك��ان��ی ه��ێ��زی ده‌ری��ای��ی‬ ‫ئێران بریتی ‌ه ل ‌ه ‪ 6‬ژێر ده‌ریایی‪ 5 ،‬ناوی‬ ‫ش��ه‌ڕك��ه‌ر‌و ن��اوێ��ك��ی بچوكی ده‌س��ت��ك��ردی‬ ‫ئێران ك ‌ه به‌ "ج �ه‌م��اران" ن��اس��راوه‌‌و باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كرێ كه‌ناوێكی موشه‌ك هاوێژه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رچاوه‌كان ‌ی ده‌ستوور ده‌ڵێن له‌راستیدا ئه‌م‬ ‫ناوه‌ هه‌ڵگری تۆپی "‪75‬ئێم ئێم"ی ئیتاڵی‌و‬ ‫دوو سیستمی مووشه‌كی دووانه‌ی "ئێس ــ‬

‫توانا سه‌ربازییه‌کانی ئێران له‌به‌رانبه‌ر له‌شکری به‌رفراوانی ئه‌مریکا خۆی ناگرێ و هه‌ره‌سده‌هێنێت‬ ‫به‌راووردكارییه‌وه‌‪ ،‬توانا سه‌ربازییه‌كانی‌ هه‌ر‬ ‫دوو واڵته‌كه‌ ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬كه‌زانیارییه‌كان ‌ی‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ئ��ێ��ران‪ ،‬ب����ه‌زۆری‌ له‌هێز‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‌ ئێران ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫واڵت���ه‌و چاپه‌مه‌نییه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌ت ه ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ ئه‌و واڵته‌ وه‌رگیراون‪.‬‬ ‫سیستمی س���ه‌رب���ازی‌و ژم�����اره‌ی هێز‌ه‬ ‫چه‌كداره‌كانی ئێران‬ ‫سیستمی سه‌ربازی ئێران پێكهاته‌یه‌كه‌ له‌دوو‬ ‫سوپای جیا‪ ،‬سوپای‌ ئه‌رته‌ش كه‌ه ‌ی سه‌رده‌م ‌ی‬ ‫حكومڕانی‌ پاشایه‌تییه‌‪ ،‬ئه‌ویتریشیان سوپای‬ ‫پاسداران‪ ،‬كه‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌ كۆماری‌ ئیسالم ‌ی‬ ‫دوا ‌ی شۆڕشی‌ ساڵی‌ ‪ 1979‬دایانمه‌زراند‪.‬‬ ‫دوو رێكخراوی سه‌ربازی فه‌رمی به‌شێوازی‬ ‫سوپای كالسیك‪ ،‬كه‌ته‌نیا له‌واڵتی ئێران‬ ‫ده‌بیندرێ‪ ،‬ئه‌م مه‌سه‌ل ‌ه تایبه‌تمه‌ندییه‌كی‬ ‫تاقانه‌ی به‌سیستمی سه‌ربازی ئێران داوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌رك ‌ی ئه‌رته‌شی ئێران بریتیه‌ له‌به‌شداریكردن‬ ‫له‌پرۆسه‌ی به‌رگریكردنی واڵت له‌كاتی به‌زاندنی‬ ‫سنووره‌كان له‌الیه‌ن هێزه‌ ده‌ره‌كییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ سوپای پاسداران جیا له‌م‬ ‫ئه‌ركه‌ هاوبه‌شه‌‪ ،‬ئه‌ركی پارێزگاریكردن‬ ‫له‌شۆڕشی ئیسالمی له‌ناوخۆی واڵتیشی‬ ‫له‌ئه‌ستۆدایه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا "به‌سیج" وه‌ك ئۆرگانێكی‬ ‫میلیشیایی سه‌ر به‌سوپای پاسدارانه‌‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌م ئۆرگانه‌ تێكه‌اڵوێك ‌ه له‌ ‪600‬‬ ‫كه‌تیبه‌ی به‌سیجی پیاو ‌و ‪ 20‬كه‌تیبه‌ی‬ ‫به‌سیجی ژن‪ ،‬كه‌تێكڕا به‌چه‌ند ملیۆن كه‌س‬ ‫مه‌زنده‌ده‌كرێن‪.‬‬ ‫سه‌رجه‌می هێزه‌ چه‌كداره‌كانی ئێران جگ ‌ه‬ ‫له‌ئه‌ندامانی"به‌سیج" ل ‌ه ‪ 545‬هه‌زار چه‌كداری‬ ‫چ���االك پێكهاتوون‪ ،‬ب��ودج �ه‌ی س��ااڵن�ه‌ی‬

‫فه‌رمانی راب��ه‌ری كۆماری ئیسالمی عه‌لی‬ ‫خامنه‌یدان‌و سه‌رۆك كۆماری ئێران یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ندامانی ‪ 11‬كه‌سی ئه‌نجومه‌نی بااڵی‬ ‫ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی ئێرانه‌‪ .‬سه‌رجه‌می‬ ‫ك���اروب���ار‌و پ�لان�ه‌ س�ه‌رب��ازی��ی�ه‌ك��ان��ی هێز‌ه‬ ‫چه‌كداره‌كانی ئێران له‌رێگه‌ی ناوه‌ندێك‬ ‫به‌ناوی ستادی گشتییه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪.‬‬ ‫چ �ه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی ‌ه سه‌ربازییه‌كانی هێز‌ه‬ ‫زه‌مینییه‌كانی ئێران‬ ‫چ �ه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی ‌ه سه‌ربازییه‌كانی ئێران‬ ‫به‌ئه‌رته‌ش‌و سوپای پاسدارانه‌وه‌ ره‌نگاڵه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫له‌چه‌كی به‌رهه‌مهاتووی ئه‌مریكی‪--‬به‌ریتانی‬ ‫به‌جێماو له‌سه‌رده‌می حكومه‌تی پێشووی‬ ‫ئ��ێ��ران‪ ،‬چه‌كی ك���ڕدراوی چینی به‌جێماو‬ ‫له‌سه‌رده‌می شه‌ڕی ئێران‪--‬عێراق‌و كه‌لوپه‌لی‬ ‫س�ه‌رب��ازی رووس��ی ك ‌ه له‌كۆریای باكوور‌و‬ ‫سوریا‌و لیبیا وه‌رگ��ی��راوه‌‪ ،‬ی��ان به‌شێوه‌ی‬ ‫راسته‌وخۆ له‌ڕووسیا كڕدراوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرته‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن ‌ی ئێرانی‌‪،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی ه��ه‌ره‌ زۆری چ��ه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی ‌ه‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی ئێران كۆنن‪ ،‬به‌شێكی به‌رچاو‬ ‫له‌چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌ سه‌ربازییه‌ ئه‌مریكیی ‌ه‬ ‫كۆنه‌كانی ئێران به‌هۆی نه‌بوونی كه‌ره‌سه‌ی‬ ‫پێویست بۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ له‌كاركه‌وتوون‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ستوور ده‌ست ‌ی‬ ‫كه‌وتوون‪ ،‬چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌ سه‌ربازییه‌كانی‬ ‫هێزی زه‌مینی و هێزه‌ چه‌كداره‌كانی كۆماری‬ ‫ئیسالمی بریتین له‌‪ 1613 :‬ده‌بابه‌‪640 ،‬‬ ‫م��وده‌ره‌ع �ه‌ (ن�ه‌ف�ه‌ر هه‌ڵگری س �ه‌رب��ازی)‪،‬‬ ‫‪ 610‬ئۆتۆمبێلی سه‌ربازی شه‌ڕكه‌ر‪8196 ،‬‬ ‫تۆپخانه‌‌و ‪ 311‬كۆپته‌ر‪.‬‬ ‫له‌ناو ئه‌م چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیان ‌ه چه‌ند جۆری‬ ‫باشتر ه��ه‌ن‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین ل �ه‌‪480 :‬‬

‫به‌كاركرد‪ ،‬له‌ساڵه‌كانی دوای جه‌نگی ئێران‬ ‫‪ -‬عێراق به‌كڕینی چه‌ندین فڕۆكه‌ی وه‌ك‬‫"ئیلۆشین"‌و "سوخۆ" ره‌وت��ی به‌هێزبوونی‬ ‫خۆی ده‌ستپێكرد‪.‬‬ ‫هێزی ئاسمانی س��وپ��ای پ��اس��داران وه‌ك‬ ‫به‌كارهێنه‌ری سه‌ره‌كی مووشه‌كی دوورهاوێژی‬ ‫" شه‌هابی ‪ "3‬ناسراوه‌‌و بنكه‌كانی ئه‌م هێز‌ه‬ ‫له‌چه‌ندین شوێنی وه‌ك ت��اران‪ ،‬مه‌شه ‌هد‌و‬ ‫شیراز دامه‌زراوه‌‪.‬‬ ‫هێزی ئاسمانی سوپای پاسداران به‌فڕۆكه‌كانی‬ ‫جۆری "سی یو ــ ‪‌" 25‬و "ئێف –‪‌"6‬و "میگ‬ ‫ــ ‪‌"19‬و "پی سی ــ ‪" 7‬ته‌یاره‌‌و كۆی فڕۆك ‌ه‬ ‫ش�ه‌ڕك�ه‌ره‌ك��ان��ی ئ �ه‌م هێزه‌ خ��ۆی له‌نزیك‬ ‫ب ‌ه ‪ 30‬فڕۆكه‌ ده‌دات‪ .‬زۆرب �ه‌ی فڕۆكه‌كانی‬ ‫سوپای پاسداران مۆدێلی كۆن‌و به‌سه‌رچووی‬ ‫رووسین‌و به‌شێكی زۆری��ان له‌ناوه‌نده‌كانی‬ ‫پیشه‌سازی س �ه‌رب��ازی سوپای پ��اس��داران‬ ‫نۆژه‌نكراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم هێزی ئاسمانی ئه‌رته‌ش به‌هێزتره‌‌و‬ ‫له‌سێ فه‌رمانده‌یی باكوور‪ ،‬ناوه‌ند‌و باشوور‌و‬ ‫چوار ناوچه‌ی به‌رگری ئاسمانی پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫به‌هێزترین فڕۆكه‌ شه‌ڕكه‌ره‌كانی ئه‌م هێز‌ه‬ ‫بریتی ‌ه ل ‌ه ‪ 25‬تا ‪ 30‬فڕۆكه‌ی بۆمب هه‌ڵگری‬ ‫جۆری " سوخۆ ــ ‪‌"24‬و ‪ 30‬تا ‪ 35‬فڕۆكه‌ی‬ ‫شه‌ڕكه‌ری" میگ ــ ‪ ."29‬به‌شێك له‌م فڕۆكان ‌ه‬ ‫له‌كاتی جه‌نگی كه‌نداو له‌عێراقه‌و‌ه بۆ ئێران‬ ‫گ��وازراون��ه‌ت��ه‌وه‌‌و ئه‌وانیتریش له‌رووسیا‬ ‫كڕدراونه‌ته‌وه‌‪ 25 .‬تا ‪ 65‬فڕۆكه‌ی شه‌ڕكه‌ری‬ ‫جۆری" ئێف ــ ‪"14‬ی ئه‌مریكی كه‌ له‌سه‌رده‌می‬ ‫حكومه‌تی پاشایه‌تی كڕدراوه‌‪ ،‬بۆ پاسه‌وانی‬ ‫س �ه‌رب��ازی به‌كارده‌هێنرێن‪ .‬به‌شێكیتری‬ ‫فڕۆكه‌ شه‌ڕكه‌ره‌كانی ئێران كه‌ له‌جۆره‌كانی‬ ‫"میگ ــ ‪‌"23‬و "م��ی��راژی ئێف ‪‌"1‬و‪...‬ن‪،‬‬

‫‪"802‬ی چینیه‌‪ .‬گرنگترین‌و به‌هێزترین توانای‬ ‫سه‌ربازی هێزه‌ ده‌ریاییه‌كانی ئێران خۆی‬ ‫ل ‌ه ‪ 320‬به‌له‌می تیژڕه‌ودا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرته‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆنی‌ ئێران ‌ی ئه‌م‬ ‫به‌له‌مانه‌ ده‌توانن هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی جدی بۆ هه‌ر‬ ‫په‌المارده‌رێك بن‪.‬‬ ‫توانای به‌رگری مووشه‌كی ئێران بریتیه‌ له‌‪:‬‬ ‫‪ 30‬سیستمی مووشه‌كی به‌ریتانی" راپیرا"‪،‬‬ ‫‪ "15‬تایگێر ك�ه‌ت"‪ "45 ،‬ئێس ــ ‪10 ،"75‬‬ ‫سیستمی"ئێس ـ��ـ ‪"200‬ی رووس���ی‪150 ،‬‬ ‫"ه��اك"ی نۆژه‌نكراوی ئه‌مریكی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫‪"29‬تور"ی رووسی‪.‬‬ ‫ل��ه‌ك��ۆی ئ���ه‌م ت��وان��ای��ی �ه‌ م��ووش�ه‌ك��ی��ی�ه‌ی‬ ‫به‌رگری ئێران ته‌نیا سیستمه‌كانی به‌رگری‬ ‫مووشه‌كی"ئێس ــ ‪"200‬ی رووسی توانایه‌كی‬ ‫به‌هێزی به‌رگریكردنی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و جۆره‌ له‌م‬ ‫مووشه‌كانه‌ش كۆن بوون‌و له‌رووبه‌ڕووبوونه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ توانا ئاسمانییه‌ تازه‌كان كێشه‌یان‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌‪ .‬م��ووش��ه‌ك��ی ب���ه‌رگ���ری "ئ��ێ��س ــ‬ ‫‪"75‬یش له‌ریزی مۆدێله‌ كۆنه‌كانی جیهانه‌‌و‬ ‫وه‌اڵم��ده‌ره‌وه‌ی پێداویستیی ‌ه تایبه‌تییه‌كانی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار به‌م به‌شه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌پ��ێ�ی‌ زان��ی��اری��ی �ه‌ك��ان �ی‌ س �ه‌رچ��اوه‌ك��ان � ‌ی‬ ‫ده‌ستوور‪ ،‬فه‌رماند‌ه سه‌ربازییه‌كانی‌ هێز‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنه‌كان‪ ،‬گومان ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬ده‌ڵێن‬ ‫ئه‌گه‌رێكی به‌هێزه‌ كه‌ئێران ده‌ستی دابێت ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی مووشه‌كی "ئێڕ ــ ‪"17‬ی‬ ‫رووسی كه‌ له‌رۆژئاوا پێی ده‌وترێ "ئێسكاد"‪،‬‬ ‫مووشه‌كی "شه‌هاب ــ ‪"3‬ی دوورهاوێژیش‬ ‫له‌خێزانی ئێسكاده‌‪ .‬كه‌گومانی‌ زۆرت��ر‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ئێران خۆی به‌م مووشه‌ك ‌ه‬ ‫ته‌یاركردووه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان ‌ی سه‌رچاوه‌كان ‌ی‬

‫ده‌س����ت����وور‪ ،‬س���ااڵن���ه‌ی دوای�����ی ئ��ێ��ران‬ ‫مووشه‌كی"دونفن ــ ‪‌11‬و ‪ "15‬ی له‌چین‬ ‫كڕیوه‌‌و ئه‌م مووشه‌كانه‌ ده‌توانن مه‌سافه‌یه‌كی‬ ‫‪ 400‬تا ‪ 900‬كیلۆمه‌تری بپیۆن‪.‬‬ ‫وێنه‌یه‌كی گشتیی له‌توانا سه‌ربازییه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا‬ ‫سوپای ئه‌مریكا به‌بودجه‌یه‌كی سااڵنه‌ی‬ ‫‪ 711‬ملیار دۆالری‌و هه‌روه‌ها به‌سودوه‌رگرتن‬ ‫ل ‌ه ‪2‬ملیۆن‌و نیو چه‌كدار (یه‌ك ملیۆن له‌م‬ ‫چه‌كدارانه‌ بۆ كاتی پێویست به‌كارده‌هێنرین)‬ ‫وه‌ك گه‌وره‌ترین هێزی س�ه‌رب��ازی جیهان‬ ‫پێناسه‌ ده‌ك��رێ‪ .‬كۆمه‌ڵێك سه‌رچاو‌ه باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ده‌ك���ه‌ن ك �ه‌ ژم����اره‌ی راسته‌قینه‌ی‬ ‫چه‌كداره‌كانی ئه‌مریكا ‪ 460‬هه‌زار سه‌ربازه‌‪.‬‬ ‫ن��اوه‌ن��دی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌ سه‌ربازییه‌كانی ئه‌مریكای‬ ‫به‌مشێوه‌ ده‌ستنیشانكردووه‌‪:‬‬ ‫هێزی زه‌م��ی��ن��ی‪ 8023 :‬ده‌ب��اب �ه‌‪21242 ،‬‬ ‫م��وده‌ره‌ع �ه‌ (ن�ه‌ف�ه‌ر هه‌ڵگری س �ه‌رب��ازی)‪،‬‬ ‫‪ 6719‬ئۆتۆمبێلی سه‌ربازی شه‌ڕكه‌ر‪8041 ،‬‬ ‫تۆپخانه‌‌و ‪ 5425‬كۆپته‌ر‪.‬‬ ‫هێزی ئاسمانی‪ 3538 :‬فڕۆكه‌ی شه‌ڕكه‌ر‪،‬‬ ‫‪ 170‬فڕۆكه‌ی بۆمب هه‌ڵگری دوورهاوێژ‪883 ،‬‬ ‫فڕۆكه‌ی گواستنه‌وه‌‪ 159 ،‬فڕۆكه‌ی سیخوڕی‪،‬‬ ‫‪ 197‬فڕۆكه‌ی پاسه‌وانی كه‌ناری ده‌ری��ا‪،‬‬ ‫‪ 58‬فڕۆكه‌ی دژی ژێرده‌ریایی‪ 53 ،‬فڕۆكه‌ی‬ ‫وه‌اڵمده‌ره‌وه‌ی خێرا‪.‬‬ ‫هێزی ده‌ریایی‪ 71 :‬ژێرده‌ریایی‪ 106 ،‬ناوی‬ ‫شه‌ڕكه‌ر‪ 157 ،‬قایه‌قی تیژڕه‌و ‌و چه‌ندین‬ ‫چه‌كی‌ دیكه‌ی ده‌ریایی‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راپۆڕتی‌ میدیاكان‪ ،‬سوپای ئه‌مریكا‬ ‫خ��اوه‌ن��داری��ه‌ت��ی ب�ه‌ه��ێ��زت��ری��ن سیستمی‬ ‫مووشه‌كی‌و قه‌ڵغانی دژ‌ه مووشه‌كی جیهان‬ ‫ده‌كات‌و پێشكه‌وتووترین جۆره‌كانی مووشه‌ك‬ ‫به‌راده‌یه‌كی به‌رفراوان له‌ده‌ست ئه‌مریكادایه‌‪،‬‬ ‫هاوكات سوپای ئه‌مریكا ‪ 5400‬كاڵوه‌ی ئه‌تۆمی‬ ‫هه‌ی ‌ه كه‌ ‪ 4075‬دانه‌یان ئاماده‌ی ته‌قاندنن‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راپ��ۆرت �ه‌ جیاجیاكانی‌ میدیاكان‪،‬‬ ‫سوپای ئه‌مریكا له‌‪ 130‬واڵتی جیهان بنكه‌ی‬ ‫سه‌ربازی هه‌یه‌‪ ،‬به‌شێكی به‌رچاو له‌م بنك ‌ه‬ ‫سه‌ربازییانه‌ له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستن‪ .‬ناوه‌ندی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ سه‌ربازییه‌كانی "ك �ه‌ن �ه‌دی"‪،‬‬ ‫له‌راپۆرتێكدا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌زیاتر ل ‌ه‬ ‫‪ 200‬هه‌زار چه‌كداری ئه‌مریكی له‌رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ن��اوه‌ڕاس��ت��دان‪ ،‬به‌شێك له‌گرنگترین بنك ‌ه‬ ‫سه‌ربازییه‌ ئه‌مریكا له‌ناوچه‌كه‌ بریتین له‌‪:‬‬ ‫بنكه‌ی ئاسمانی "ئه‌لعه‌دید" له‌قه‌ته‌ر‪ ،‬بنكه‌ی‬ ‫ده‌ریایی له‌به‌حره‌ین‪ ،‬بنكه‌یه‌كی ئاسمانی‬ ‫ل �ه‌دورگ �ه‌ی "م��ی��ر"ی ع�ه‌م��ان‌و بنكه‌یه‌كیتر‬ ‫به‌ناوی "كه‌مپی جاسمیكی"‪ ،‬كه‌مپی سه‌ربازی‬ ‫"عارف جان"‌و كه‌مپی"بوهرینگ" له‌كوه‌یت‪،‬‬ ‫بنك ‌ه سه‌ربازییه‌كانی ئه‌مریكا له‌سعودییه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌ی تایبه‌تی سوپای ئه‌مریكا له‌ئه‌رده‌ن‪،‬‬ ‫بنكه‌ی ئاسمانی ئه‌نجه‌رلیك له‌توركیا‪ ،‬بنكه‌ی‬ ‫ئاسمانی "ب��گ��رام" ‌و بنكه‌ی س�ه‌رب��ازی ‪10‬‬ ‫هه‌زار سه‌ربازی "هۆالنگ" ل ‌ه ‪ 40‬كیلۆمه‌تری‬ ‫س��ن��ووری ئ��ێ��ران له‌ئه‌فغانستان‪ ،‬بنكه‌ی‬ ‫ئاسمانی له‌نزیك شاری باكۆی ئازه‌ربایجان‪،‬‬ ‫بنكه‌ی سه‌ربازی "خان ئاباد"ی ئوزبه‌كستان‪،‬‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی "ماناس"ی قرغیزستان‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫بنكه‌ی سه‌ربازی له‌عێراق‌و هه‌روه‌ها یه‌كێك‬ ‫له‌گرنگترین بنك ‌ه سه‌ربازییه‌كانی ئاسمانی‌و‬ ‫ده‌ریایی سوپای ئه‌مریكا له‌"دیه‌گۆ گارسیا"‬ ‫له‌ئاوه‌كانی ئۆقیانووسی هیندی‌‪ .‬فڕۆكه‌‬ ‫ناسراو ‌و ستراتژیكه‌كانی"بی ‪" ،"52‬بی‪‌"1‬و‬ ‫"بی ‪ "2‬له‌م بنكه‌ سه‌ربازیه‌دان‪ .‬كه‌شتییه‌‬ ‫فڕۆكه‌ هه‌ڵگره‌كان‌و كه‌شتییه‌كانی ته‌یار‬ ‫به‌مووشه‌كی "ك��ڕوز"‌و "توماهۆك"یش له‌م‬ ‫بنكه‌دا دابه‌ستراون‪.‬‬ ‫له‌شه‌ڕدا كێ ده‌یباته‌وه‌؟‬ ‫به‌ڕای‌ چاودێرانی‌ سه‌ربازی‌‌و سیاسی‌ توانا‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی‌ ئێران له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا به‌راورد‬ ‫ناكرێت‪ ،‬له‌كارخستنی‌ توانا‌ سه‌ربازییه‌كانی‌‬ ‫ئێران‌و رووخانی‌ حكومه‌تی‌ ئه‌و واڵته‌ كارێكی‌‬ ‫گ��ران نابێت ب��ۆ س��وپ��ای‌ ئه‌مریكا‪ .‬وه‌ك‬ ‫له‌ئه‌فغانستان‌و عێراق روویدا‪.‬‬ ‫به‌اڵم شاره‌زایانی‌ سیاسه‌تی‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬ده‌ڵێن خاڵی‌ به‌هێزی‌ ئێران توانا‬ ‫مرۆییه‌كانی هێزه‌ زه‌مینیه‌كان‌و هه‌روه‌ها‬ ‫وروژان��دن��ی ت��اق�م‌و گ��روپ�ه‌ چه‌كداره‌كانی‬ ‫الیه‌نگری ئێران له‌ناوچه‌كه‌یه‌‪ .‬ئه‌م گروپه‌‬ ‫چ �ه‌ك��داران �ه‌ ده‌ت��وان��ن ببنه‌ ه �ه‌ڕه‌ش �ه‌ بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكا له‌ناوچه‌كه‌‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌ تووشی ئاڵۆزی‌و قه‌یرانێكی نوێ‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاودێرانی‌ سیاسی‌ ده‌ڵێن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ سوپای‬ ‫ئه‌مریكا له‌ئه‌فغانستان‌و عێراق ب�ه‌ره‌وڕووی‬ ‫كێشه‌‌و گرفتی جدییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ به‌و مانا‬ ‫نییه‌ كه‌ئه‌م گرفت‌و كێشانه‌ ده‌توانێ بێته‌‬ ‫به‌ربه‌ست بۆ لێدانی گورزی سه‌ربازی له‌ئێران‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫پشو و‬

‫‪17‬‬

‫مه‌ڕوان حه‌مه‌ خورشید‪:‬‬ ‫له‌سه‌ر داوای ئه‌ڤین خان چوومه‌ كه‌ناڵ چوار‬ ‫هه‌بێت”‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ “ده‌مه‌وێت زۆرترین بینه‌ر‬ ‫موحسین یاسین‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانم ببینن‪ ،‬زیاتر ویستی‌ من‬ ‫مه‌ڕوان حه‌مه‌ خورشید گۆرانیبێژی ئه‌وه‌بوو كه‌ له‌كه‌ناڵه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ئایینی‪ ،‬دوای‌ بێده‌نگییه‌كی‌ زۆر به‌سێ‌ وه‌كو هه‌موو كه‌ناڵه‌ لۆكاڵییه‌كان‌و‬ ‫ب �ه‌ره �ه‌م ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬كه‌هه‌رسێ ئاسمانییه‌كان پێمخۆشبوو ئه‌مجاره‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كه‌ له‌الیه‌ن كه‌ناڵ چ��وار‌و به‌شێوازێكی‌ تر له‌كه‌ناڵێكی‌ نوێی‌‬ ‫كۆڕه‌ك تیلیكۆمه‌وه‌ كاری بۆ كراوه‌‪ .‬ك��وردی‌ ده‌رك��ه‌وم كه‌ئه‌ویش كه‌ناڵ‬ ‫مه‌ڕوان له‌چاوپێكه‌وتنێكی ده‌ستووردا چوار‌و كۆڕه‌ك تیلیكۆمه”‪.‬‬ ‫وتی‌ “چوونم بۆ كه‌ناڵ چوار له‌سه‌ر ل���ه‌ب���اره‌ی‌ چ��ۆن��ی�ه‌ت��ی چ��وون��ی بۆ‬ ‫خواستی ئه‌ڤین خان ب��وو‪ ،‬خۆشم ئه‌و كه‌ناڵه‌‪ ،‬م��ه‌ڕوان وتی‌ “له‌سه‌ر‬ ‫حه‌زده‌كه‌م گۆرانییه‌كانم به‌كوالێتی بانگهێشتی‌ خودی‌ ئه‌ڤین خان وه‌ك‬ ‫به‌رزتر‌و كلیپی جوانتره‌وه‌ ده‌ربكه‌ون”‪ .‬داوه‌تێك كه‌به‌رهه‌می‌ تازه‌ی‌ ئاینیم‬ ‫مه‌روان له‌سه‌ر بێده‌نگی‌ خۆی‌ وتی‌ “من كلیپبكه‌م بۆ ئه‌م كه‌ناڵه‌‪ ،‬منیش سێ‌‬ ‫پێشتر چه‌ندین گۆرانیم تۆماركردووه‌‪ ،‬به‌رهه‌می‌ ئاینم هه‌ڵبژاردو كلیپم بۆ‬ ‫كه‌سه‌رجه‌میان بابه‌تی‌ ئایینی‌و ئه‌نجامدا‌‪ ،‬یه‌كه‌م به‌رهه‌میش به‌سه‌ر‬ ‫نیشتمانین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی‌ مانگی‌ پ��ی��رۆزی‌ ره‌م �ه‌زان �ه‌ به‌ناوی‌‬ ‫رابردوو تاكه‌ تاك باڵومكردوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬یوسفی‌ نێو دوان��زه‌ ب��را‪ ،‬تێكستی‌‬ ‫ده‌ت���وان���م بڵێم ب��ه‌ به‌رهه‌مێكی‌ عوسمان سه‌نگاوییه‌و ئاوازی‌ خۆمه‌‌و‬ ‫وائه‌ژمارناكرێت كه‌كارێكی‌ هونه‌ری بێ دابه‌شكردن‌و ئاماده‌كردنی‌ میوزیك‬ ‫که‌موکوڕیم‌ پێشكه‌ش كردبێ‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن هێمن حوسێن ئه‌نجامدراوه‌”‪.‬‬ ‫چه‌ندین ساڵه‌ من چاوه‌ڕێم كردووه‌ ئ��ه‌و گۆرانییه‌ ل �ه‌الی �ه‌ن ژه‌ن��ی��اران‬ ‫كه‌باشترین كلیپ له‌یه‌كێك له‌كه‌ناڵ ‌ه هه‌ڵبه‌ست س��ه‌اڵح‌و سه‌ید ئه‌حمه‌د‬ ‫كوردییه‌كاندا بكه‌م‪ ،‬كه‌ له‌ئاستێكی‌ رواندزی‌و گۆران جه‌ماله‌وه‌ كاری بۆ‬ ‫باشدا بێت‌و كوالیتیه‌كی‌ جوان‌و باشی‌ كراوه‌‪ ،‬رێبین جه‌مالیش كاری‌ ژه‌نینی‌‬

‫كالرنێتی‌ بۆ ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫م���ه‌ڕوان وت��ی‌ “ت��ۆم��ارك��ردن �ی‌ دوو‬ ‫ب �ه‌ره �ه‌م��م ل �ه‌س��ت��ۆدی��ۆی‌ میلۆدی‌‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێر ئه‌نجامداوه‌و له‌الیه‌ن‬ ‫ئ��ه‌ن��دازی��اری‌ ده‌ن���گ ئ��اك��ۆ عومه‌ر‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬دووه‌م به‌رهه‌مم سه‌اڵوات‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر پێغه‌مبه‌ر (د‪.‬خ) له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ب��ێ�ت‌و ئ���اوازی‌ خۆمه‌‌و تێكستی‌‬ ‫گۆران عه‌باسه‌‪ ،‬سێیه‌م به‌رهه‌میشم‬ ‫به‌ناوی‌ په‌شیمانی‌ له‌شیعری‌ شاعیری‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ ك��ورد حه‌مدیه‌‪ ،‬ئ��اوازی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند دیاری‌ قه‌ره‌داغی‌‌و كاری‌‬ ‫مۆزیك‌و تۆماركردنی‌ ئه‌م به‌رهه‌مه‌‬ ‫له‌الیه‌ن توانا فه‌ره‌ج‌و ئارا ئه‌حمه‌ده‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌نجامدراوه‌”‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫ك���ۆڕه‌ك‌و ك�ه‌ن��اڵ چ���وار‪ ،‬به‌رهه‌مه‌‬ ‫ئاینییه‌كانی داده‌ب��ه‌زێ��ت‪ ،‬م �ه‌ڕوان‬ ‫وتی‌ “خۆشحاڵم كه‌ته‌نها كاری‌ دینی‌‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌ ئاینییه‌كان نییه‌ با له‌كه‌ناڵی‌‬ ‫غه‌یری‌ ئاینه‌كانی‌ نیشانبدرێت‌و بوونی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئه‌م گۆرانییه‌ ئاینیانه‌ ببێته‌‬ ‫مۆدێرن ببێته‌ كارێك كه‌هونه‌ری‬ ‫ئیسالمی‌ هونه‌رێكی‌ جوان‌و زیندووه‌‪،‬‬ ‫له‌ناو هونه‌ری‌ كوردی‌ له‌دێر زه‌مانه‌وه‌‬

‫هه‌ڵه‌بجه‌ فێستیڤاڵێكی فیلمی دۆكیۆمێنتی‬ ‫ده‌گرێته‌ باوه‌ش‬

‫تارا ره‌سوڵ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ رێبازی ئیمان‬

‫ژه‌نیار له‌هه‌ولێر‪:‬‬ ‫بڕیاروایه‌ له‌مانگی ئه‌یلولی داهاتوو‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫سینه‌مای سلێمانی سه‌ر به‌وه‌زاره‌تی رۆشنبیری و‬ ‫الوانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬به‌هاوكاری‬ ‫شاره‌وانی شارۆچكه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬خولی یه‌كه‌می‬ ‫فێستیڤاڵی فیلمی دۆكیۆمێنتی كوردی سازبكات‪.‬‬ ‫ئازاد سه‌وز‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سینه‌مای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬له‌لێدوانێكی تایبه‌ت به‌ده‌ستووری وت‬ ‫“وه‌كو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سینه‌مای سلێمانی‬ ‫به‌هاوكاری شاره‌وانی هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬له‌خۆئاماده‌كردنداین‬ ‫بۆ سازكردنی خولی یه‌كه‌می فێستیڤاڵی فیلمی‬ ‫دۆكیۆمێنتی كوردی له‌هه‌ڵه‌بجه‌”‪.‬‬ ‫بڕیاروای ‌ه ئه‌و فێستیڤاڵ ‌ه ل ‌ه ‪ 20‬ئه‌یلولی داهاتوو‬ ‫به‌ به‌شداری فیلمی كوردی‌و بیانی به‌ڕێوه‌بچێت‌و‬ ‫فیلمه‌كان له‌باره‌ی ئه‌و نه‌هامه‌تیانه‌ن كه‌به‌سه‌ر‬ ‫كورددا هاتوون‪.‬‬ ‫فێستیڤاڵه‌ك ‌ه له‌دوو به‌ش پێكهاتوو‌ه یه‌كه‌میان‬ ‫به‌شی پێشبڕكێی فه‌رمییه‌‌و به‌شی دووه‌م��ی بۆ‬ ‫نمایشكردنی فیلمه‌‪.‬‬

‫موحسین یاسین‬ ‫خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی گۆرانی‬ ‫ده‌ستوور ئاشكرایكرد ك� بێژ تارا ره‌سوڵ‪ ،‬له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ه‌‬ ‫له‌گۆرانییه‌كانی سروودێ دوو گۆرانی كلیپكرد‪ ،‬كه‌یه‌كێك‬ ‫كی‬ ‫ئای‬ ‫نیی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌نا‬ ‫وی‬ ‫(رێبازی ئیمان)‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تریش به‌ناوی تا مردن‪.‬‬ ‫گۆرانی رێبازی ئیمان تێكست‬ ‫ئیبراهیم سابیرو كاری تۆ ه‌كه‌ی هی نه‌جم هۆگره‌و میلۆدی‬ ‫مار‬ ‫ئه‌نجامیداوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له كردن‌و میوزیكی سه‌فین خه‌راجیانی‬ ‫‌الی‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫س‬ ‫تافێكی هونه‌رییه‌وه‌ كاری‬ ‫هونه‌ری‌و وێنه‌گرتنی بۆ ئه‌ن‬ ‫هاتنی مانگی ره‌مه‌زانه‌وه‌ جامدراوه‌‪ .‬كه‌چه‌ند رۆژێكه‌ به‌هۆی‬ ‫په‌خشده‌كرێت‪.‬‬ ‫(تا‬ ‫می مردن)ی تارا ره‌سوڵ تێكستی ر‬ ‫ێدار‬ ‫سابیرو میلۆدی‌و‬ ‫وزی‬ ‫كی‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫غ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫فوره‌و‬ ‫‪ tv‬گه‌لی كوردستان كه‌ناڵی‬ ‫سلێم‬ ‫انی‬ ‫ك‬ ‫�‬ ‫اری‬ ‫كل‬ ‫یپی‬ ‫بۆ‬ ‫ئه‌نجامداوه‌و ك�اری وێنه‌گرتنی‬ ‫ته‌واو‬ ‫بووه‌و ئێستا له‌قۆناغی مۆنتاژدایه‌‪.‬‬

‫كاوڕ ‬

‫(‪ 21‬مارس ‪ 20 -‬نیسان)‬

‫ی نامۆ رێگ ‌هی‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر رێ��گ�� ‌هت‌و ده‌ب��ێ��ت � ‌ه م��ای�ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرت‪ .‬موفاجه‌ئه‌ ‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی پێیه‌ بۆت‪ ،‬به‌اڵم له‌وان ‌ه نیی ‌ه‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ شتان ‌ه تۆ دڵخۆش بكات‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت له‌یادمه‌كه‌‪.‬‬

‫ته‌رازوو‬

‫(‪ 22‬ئه‌یلول ‪ 22 -‬ت‪ .‬یه‌که‌م)‬

‫ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه له‌و راستیی ‌ه تێده‌گه‌یت‬ ‫ك�ه‌ت��ۆ ه�ه‌ن��دێ��ك ج��ار رووپ��ۆش��ت‬ ‫ی راسته‌قین ‌هی‌ خۆت‬ ‫دان��اوه‌‌و روو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رن �ه‌خ��س��ت��ووه‌‪ .‬ل �ه‌ب �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ ‌‬ ‫وی��س��ت��ووت �ه‌ ل�ه‌ك�ه‌س��ێ��ك بچیت‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ن��ات��وان��ی‌‌و خ��ۆت چۆنی‌ وا‬ ‫ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬‬

‫گا ‬

‫(‪ 21‬نیسان ‪ 20 -‬ئایار)‬

‫شتێكی‌ نائاسایی روونادات‌و هه‌موو‬ ‫شته‌كان وه‌ك جاران ده‌چنه‌ پێش‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك��ار‌و ژیان ‌‬ ‫ن�ه‌ ل �ه‌ب��اره‌ی‌ ژی��ان� ‌‬ ‫خێزانی‌‌و شتێكی‌ نوێ دێت ‌ه پێشێ‌‌و‬ ‫ی‬ ‫نه‌ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ سه‌ڵتن هه‌ل ‌‬ ‫خۆشه‌ویستی دروستده‌بێت‪.‬‬

‫دوپشک‌‬

‫(‪ 23‬ت‪ .‬یه‌که‌م ‪ 21 -‬ت‪ .‬دووه‌م)‬

‫ی خ��ۆت ماندوو‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه به‌باش ‌‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬به‌اڵم به‌ده‌ره‌نجامه‌كان قایل‬ ‫ی‬ ‫ی ماندووبونه‌كه‌ت ‌‬ ‫نیت‌و به‌شایه‌ن ‌‬ ‫ی تا‬ ‫نازانی‌‪ .‬پێویسته‌ ئ �ه‌و‌ه بزان ‌‬ ‫ئه‌زموون نه‌كه‌یت كاره‌كانت باشتر‌و‬ ‫به‌ره‌وپێشتر ناچن‪.‬‬

‫دووانه‌‬

‫(‪ 21‬ئایار ‪ 20 -‬حوزه‌یران)‬

‫ی زۆر خۆش به‌ڕێ ده‌كه‌یت‌و‬ ‫ژیانێك ‌‬ ‫ی دیك ‌ه وه‌ك‬ ‫جیاواز له‌هه‌ر ته‌مه‌نێك ‌‬ ‫گه‌نج ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬هه‌روه‌ك چۆن‬ ‫ی تۆن‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ له‌هه‌مان بورج ‌‬ ‫كه‌متر هه‌ست به‌تێپه‌ڕینی‌ ته‌مه‌ن‌و‬ ‫پیربوون ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫که‌وان‬

‫(‪ 22‬ت‪ .‬یه‌که‌م ‪ 20 -‬ک‪ .‬یه‌که‌م)‬

‫ه���ه‌م���وو ش��ت��ێ��ك وه‌ك ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌ك���ه‌وێ���ت ك���ه‌دژی‌ ت��ۆ بێت‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم به‌و ج��ۆره‌ش نیی ‌ه كه‌خۆت‬ ‫بیرت لێده‌كرده‌وه‌‪ .‬بارودۆخه‌كان‬ ‫به‌ماوه‌یه‌ك پێش ئێستا به‌راوردبكه‌‌و‬ ‫ی كه‌شته‌كان دژت‬ ‫تێده‌گه‌یت له‌وه‌ ‌‬ ‫نین‪.‬‬

‫هه‌بووه‌”‪.‬‬ ‫مه‌ڕوان له‌باره‌ی‌ توڕه‌بوونی له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫س��پ��ی��ده‌و ی �ه‌ك��گ��رت��ووی‌ ئیسالمی‌‬ ‫وتی‌ “سه‌ره‌تا له‌كه‌ناڵی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫دوات��ر له‌سپێده‌ ده‌رك �ه‌وت��م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وتنم له‌م ماوه‌یه‌ی‌ دوای��دا‬ ‫پرسیار دروس��ت��ده‌ك��ات‪ ،‬ده‌ت��وان��م‬ ‫بڵێم به‌شێك له‌گله‌ییه‌كان ده‌نێرم‬ ‫بۆ كه‌ناڵی‌ ئاسمانی‌ سپێده‌و‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تائێستا به‌فه‌رمی له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ی‌ حیزبی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیسالمی‌ بانگهێشت نه‌كراوم‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌كلیپێكی‌ كوالێتی‌‬ ‫به‌رز‌و باش و سه‌رده‌میانه‌م‬ ‫بۆ ئه‌نجامبده‌ن”‪.‬‬ ‫ه�����ه‌روه‌ه�����ا وت�����ی‌ “م���ن‬ ‫خ��زم��ه‌ت��ێ��ك��ی‌ زی���ات���رم‬ ‫یه‌كگرتوو‬ ‫به‌كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫كرد‪ ،‬له‌مارشی‌ برایه‌تییه‌وه‌‬ ‫تاكۆتایی‌ مارشه‌كه‌ كه‌من وتوومه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش كه‌مترین خزمه‌تی‌‬ ‫به‌من ك���ردووه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ له‌ئه‌وان‬ ‫ده‌پرسم‌و هیوادارم ئه‌م كه‌ناڵه‌‬ ‫وه‌اڵممبده‌نه‌وه‌”‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫(‪ 21‬حوزه‌یران ‪ 22 -‬ته‌موز)‬

‫ی هاوڕێیه‌كیان‬ ‫كه‌من ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫بۆ ت��ه‌واوی‌ ژیانیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تۆ له‌وانه‌یت‪ .‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه پێویست ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانت له‌بیر‬ ‫نه‌كه‌یت‪ .‬هه‌میشه‌ چ��اوه‌ڕێ مه‌ب ‌ه‬ ‫ئه‌وان ده‌ستپێشخه‌ر بن‌و تۆ ببه‌‪.‬‬

‫گیسک‬

‫ی “خه‌اڵتی‬ ‫له‌باره‌ی خه‌اڵتی فێستیڤاڵه‌وه‌‪ ،‬ئازاد وت ‌‬ ‫فێستیڤاڵ له‌هه‌نارو مۆنۆمێنتی هه‌ڵه‌بجه‌و عومه‌ری‬ ‫خ���اوه‌ر پێكهاتوو‌ه وه‌ك هێمایه‌ك ب��ۆ ش��اری‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌و كیمیابارانكردنی ئه‌و شاره‌‪ ،‬بڕیاروای ‌ه‬ ‫له‌پێنج بواردا خه‌اڵت پێشكه‌شبكرێن”‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سینه‌مای سلێمانی چه‌ند مه‌رجێكی‬ ‫بۆ به‌شداریكردن له‌فێستیڤاڵدا دیاریكردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌م مه‌رجانه‌ن‪ ،‬بۆ بینینی فیلمه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌ندامانی لیژنه‌ی هه‌ڵبژاردنی فێستیڤاڵه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌ر فیلمێك له‌سه‌ر “دی ڤی دی”یه‌ك ‪ DVD‬و‬ ‫هه‌روه‌ها له‌سه‌ر “مینی دی ڤی” له‌گه‌ڵ ته‌واوی‬ ‫ناسنامه‌ی فیلمه‌كه‌ بۆ فێستیڤاڵ بنێردرێت‪ ،‬كاتی‬ ‫فیلمه‌كان ده‌بێت له‌سه‌رووی ‪ 5‬خوله‌كه‌و‌ه بێت‪،‬‬ ‫فیلمه‌كان ده‌بێت به‌رهه‌می ساڵی ‪ 2007‬به‌والو‌ه‬ ‫بن‪ ،‬ته‌واوی فیلمه‌كان ده‌بێت به‌زمانی كوردی بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ژێرنووسی ئینگلیزی‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سینه‌مای سلێمانی تائێستا چه‌ند‬ ‫فێستیڤاڵێكی بۆ فیلم س��ازك��ردووه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫فێستیڤاڵێك بۆ فیلمی كوردی درێژو فێستیڤاڵێك‬ ‫بۆ كورت ‌ه فیلمی كوردی‪.‬‬

‫شێر ‬

‫(‪ 22‬ته‌موز ‪ 22 -‬ئاب)‬

‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ل���ه‌گ���ه‌ڵ ك��ێ��ش �ه‌ی �ه‌ك��دا‬ ‫رووبه‌ڕووبوویته‌ته‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌وا راوێژ‬ ‫ی له‌خۆت به‌ئه‌زموونتر‬ ‫به‌كه‌سێك ‌‬ ‫ی هه‌بووبێت‪.‬‬ ‫بك ‌ه كه‌هه‌مان كێشه‌ ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌ت به‌دیارییه‌ك‬ ‫دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆشبكه‌‪ ،‬چونكه‌ ئ �ه‌و شایه‌ن ‌‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬

‫سه‌تڵ ‬

‫(‪ 21‬ک‪ .‬یه‌که‌م ‪ 19 -‬ک‪ .‬دووه‌م)‬

‫(‪ 20‬ک‪ .‬دووه‌م ‪ 18 -‬شوبات)‬

‫ی ن��وێ‌و‬ ‫ه���ه‌وڵ���ده‌ده‌ی���ت شتێك ‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێش له‌ژیانتدا رووب��دات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌وه‌ ن��اچ��ێ��ت ش���ت ل�ه‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ هه‌بێت ل �ه‌م م��اوه‌ی �ه‌دا‪.‬‬ ‫ی خۆشه‌یستییه‌وه‌ باشیت‌و‬ ‫ل �ه‌ڕوو ‌‬ ‫پێویست ناكات له‌گه‌ڵ به‌رانبه‌ركه‌تدا‬ ‫كه‌لله‌ڕه‌ق بیت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئ��ه‌م هه‌فته‌ی ‌ه هه‌ندێك ‌ه كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێ ده‌ناسیت‪ ،‬ه �ه‌روه‌ك ت�ه‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فت ‌ه گونجاو‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ بازنه‌ ‌‬ ‫هاوڕێكانت فراوانبكه‌یت‪ .‬هه‌ینی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫شه‌مه‌مم ‌ه دوو خۆشترین رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ت��ۆن ل��ه‌م ه�ه‌ف��ت�ه‌ی�ه‌دا له‌الیه‌ن ‌‬ ‫خۆشه‌ویستییه‌وه‌‪.‬‬

‫فه‌ریک ‬

‫(‪ 22‬ئاب ‪ 22 -‬ئه‌یلول)‬

‫هێند‌ه شته‌كان ل�ه‌خ��ۆت گ �ه‌ور‌ه‬ ‫م����ه‌ك����ه‌ره‌وه‌‌و دن��ی��ا زۆر ل���ه‌و‌ه‬ ‫فراوانتر‌ه كه‌تۆ بیری‌ لێده‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ژیران ‌ه ده‌گه‌یت ‌ه‬ ‫به‌بیركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی رازی��ب��وون��ت‬ ‫ی ه �ه‌س��ت � ‌‬ ‫ئ�����ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌بارودۆخه‌كه‌ تێدا دروستبێت‪.‬‬

‫نه‌هه‌نگ‬

‫(‪ 19‬شوبات ‪ 20 -‬ئازار)‬

‫ی ئ��ه‌م م��اوه‌ی� ‌ه‬ ‫هاوڕێیه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ده‌ی��ان��ب �ه‌س��ت��ی��ت ك��ورت��خ��ای �ه‌ن �ن‌و‬ ‫هه‌ساره‌كان به‌و‌ه ئامۆژگاریت ده‌كه‌ن‬ ‫ك��ه‌زۆر ئالوده‌یان نه‌بیت‪ .‬چه‌ند‬ ‫ی خۆشت له‌كه‌سێكه‌و‌ه‬ ‫هه‌واڵێك ‌‬ ‫پێده‌گات‌و دڵت خۆشده‌بێت‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪16‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫کلتوور‬

‫به‌ته‌مه‌نه‌كانی هه‌ولێر واز له‌یاریی ‌ه كورده‌وارییه‌كان ناهێنن‬ ‫عه‌لی‌ بانیشاری‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫مام قانیعی‌ ته‌مه‌ن ‪ 61‬ساڵ‪ ،‬هه‌موو رۆژێك‬ ‫له‌پاڵ خانووه‌كانی گه‌ڕه‌كی عاره‌بانی شاری‬ ‫هه‌ولێر له‌گه‌ڵ هاوڕێ به‌ته‌مه‌نه‌كانیدا ئه‌و یارییه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ناوی دامه‌یه‌و ‪ 14‬ساڵه‌‬ ‫خوی پێوه‌گرتووه‌‪.‬‬ ‫ئێوارانی هه‌موو رۆژێك مام قانیع به‌ “ئاغایه‌ك‬ ‫یان دووان” كۆتایی به‌یارییه‌كه‌ی‌ ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌موو به‌یانییه‌ك به‌ “داشی سوار”ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێیده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دام�ه‌ یارییه‌كی كۆنی كورده‌وارییه‌‪ ،‬له‌ ‪16‬‬ ‫به‌ردی سوور‌و سپی پێكهاتووه‌‌و ‪ 8‬به‌ردی سپی‬ ‫بۆ یاریكه‌رێك‌و ‪ 8‬به‌رده‌ سووره‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر له‌چوارچێوه‌ی ‪ 64‬خانه‌دا یارییه‌كه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬كامیان زۆرت��ری��ن به‌ردیان‬ ‫بمێنێته‌وه‌ ئه‌وه‌یان ده‌بێته‌ براوه‌ی یارییه‌كه‌‪.‬‬ ‫مام قانیع وتی‌ “ماوه‌ی‌ ‪ 14‬ساڵه‌ من خه‌ریكی‌‬ ‫دامه‌كردن‌و سێڕسكێنم‪ ،‬تائێستاش یه‌كجار له‌م‬

‫یارییه‌ بێزار نه‌بووم‪ ،‬هه‌ر كه‌رۆژ هه‌ڵهات له‌بن‬ ‫ئه‌م دیوارانه‌دا داده‌نیشین‌و كۆده‌بینه‌وه‌ بۆ‬ ‫یاریكردن”‪.‬‬ ‫مام قانیع به‌رده‌وامده‌بێت له‌یارییه‌كه‌ی‌ له‌پڕ‬ ‫ئه‌ندامێكی خێزانه‌كه‌ی‌ بانگیده‌كات بۆ خواردنی‬ ‫نانی نیوه‌ڕۆ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌رده‌كان هه‌ڵده‌گرێت‌و‬ ‫خۆی بۆ یارییه‌كانی دوای نیوه‌ڕۆ ئاماده‌ده‌كات‪.‬‬ ‫خه‌ڵكی شاره‌كانی كوردستان ئه‌نجامدانی ئه‌و‬ ‫یارییانه‌ به‌هه‌وڵدان بۆ پاراستنی كلتووری‬ ‫خۆیان ده‌زانن‪ ،‬ئه‌گه‌رچی زۆرجاریش رووبه‌ڕووی‬ ‫توانجلێدان بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆری��ن�ه‌ی‌ ئ�ه‌و كه‌سانه‌ی‌ له‌بن دیواره‌كاندا‬ ‫یاریده‌كه‌ن‪ ،‬بێ ئیش‌و كارو كاسبین‪ .‬له‌به‌ر‬ ‫بێزار نه‌بوون په‌نا بۆ ئه‌و یاریانه‌ ده‌به‌ن‌و دواتر‬ ‫خووی‌ پێوه‌ده‌گرن‪.‬‬ ‫مام قانع ده‌ڵێت زۆرینه‌ی‌ به‌سااڵچووانی‌ هه‌ولێر‬ ‫یارییه‌ كۆنه‌كان ده‌زانن‌و چه‌ندین ساڵه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئه‌و شاره‌ خه‌ریكی‌ ئه‌و یارییانه‌ن به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌وه‌رزی‌ به‌هارو هاویندا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتی‌ “سه‌دانجار له‌الیه‌ن خه‌ڵكییه‌وه‌‬

‫رووب �ه‌ڕووی‌ توانج بوومه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نه‌گونجێت‌و ناشیرن بێت‪ ،‬به‌اڵم لێره‌و له‌وێ ئه‌م‬ ‫بیرم له‌وه‌ نه‌كرد‌ووه‌ته‌وه‌ واز له‌م یارییه‌ بهێنم”‪ .‬یارییانه‌ سه‌ر هه‌ڵده‌ده‌نه‌وه‌و له‌ناوناچن‌و هه‌موو‬ ‫به‌سااڵچووانی‌ هه‌ولێر وه‌ك نه‌ریتێك كه‌بۆیان نه‌ته‌وه‌كانی‌ جیهان شانازی‌ به‌یارییه‌ كۆنه‌كانی‌‬ ‫م���اوه‌ت���ه‌وه‌ رۆژان����ه‌ خ��ۆی��ان ب �ه‌دام �ه‌ك��ردن‌و خۆیانه‌وه‌ ده‌كه‌ن”‪.‬‬ ‫شه‌تره‌نج‌و سێڕسكێنه‌وه‌ خه‌ریككردووه‌‪ ،‬هه‌ر ب �ه‌ه��ۆی ك��ردن��ه‌وه‌ ‌ی پاركێكی تایبه‌ت بۆ‬ ‫ك��ۆاڵن‌و چایخانه‌و پاركێكی‌ هه‌ولێر بگریت فه‌رمانبه‌ره‌ خانه‌نشینكراوه‌كان‪ ،‬كۆبوونه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ده‌یان به‌سااڵچوو خه‌ریكی‌ ئه‌و یارییانه‌ن‪ .‬یه‌كتربینینی به‌ته‌مه‌نه‌كان له‌و شاره‌دا ئاسان‬ ‫هه‌ندێكجاریش به‌هۆی ئاره‌زوییه‌كی زۆریان بووه‌‪ ،‬كه‌ له‌دوو ساڵی راب��ردوودا پارێزگاری‬ ‫بۆ ب��ردن�ه‌وه‌‌و سه‌ركه‌وتن له‌یارییه‌كه‌ كێشه‌ هه‌ولێر بڕیاریدا ئه‌و پاركه‌ تایبه‌ت بۆ ئه‌و‬ ‫به‌ته‌مه‌نانه‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌نێوانیاندا دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫زان��ا بیالل ت��وێ��ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ده‌ڵێت م��ام قانیع ئ��ام��اژه‌ی‌ ب��ه‌وه‌ش��دا كه‌ئێستا‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌یری‌ مێژوو و كلتووری‌ نه‌وه‌كانی‌ گه‌نجه‌كانیش فێری یارییه‌كه‌ بوون‌و به‌رده‌وام‬ ‫كورد بكرێت‪ ،‬هه‌ست به‌چه‌ند شتێكی‌ تایبه‌ت یاری ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌كرێت كه‌ تائێستاش به‌رده‌وامییان هه‌یه‌‪ .‬ره‌ح��م��ان مه‌حمود ت�ه‌م�ه‌ن ‪ 56‬س��اڵ‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی تر‌ه له‌و كه‌سانه‌یتر كه‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫وتی‌ “هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و كلتووره‌ بۆ ناوچه‌یه‌كیتر یه‌كێك ‌‬ ‫عه‌یبه‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ خه‌ڵكی شاره‌كه‌ وانییه‌‌و زۆر‌ه ئه‌ویش ئه‌و یاریی ‌ه ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫ناتوانن واز له‌و كلتووره‌ی‌ خۆیان بهێنن”‪.‬‬ ‫ن�ه‌ك ب��ه‌ڕۆژ به‌شه‌ویش ئه‌گه‌ر میوانی‬ ‫زان��ا وت�ی‌ “ل �ه‌ك��ورده‌واری��دا یارییه‌ كۆنه‌كان نه‌بێت له‌ماڵه‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌و‌ه چه‌ند كه‌سێك ‬ ‫ی یه‌كێكیان یان له‌ناو باخچه‌یه‌كدا‬ ‫زۆرن‌و هه‌ولێرو سلێمانی‌‌و دهۆك یاری‌ تایبه‌ت ‌ی له‌ماڵ ‌‬ ‫خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬با بۆ نه‌وه‌كانی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ش له‌كۆاڵن كۆده‌بنه‌و‌ه بۆ یاریكردن‪.‬‬

‫ی‬ ‫له‌ماوه‌كانی راب����ردوودا مامۆستایان ‌‬ ‫ی هه‌ینیدا‬ ‫ی له‌شاری هه‌ولێر‪ ،‬له‌وتار ‌‬ ‫ئاین ‌‬ ‫به‌سااڵچووانیان ئ��اگ��ادارك��ردو‌وه‌ت �ه‌و‌ه‬ ‫واز له‌و یاریی ‌ه بهێنن‪ ،‬چونك ‌ه له‌چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه وه‌ك ناشیرینكردن ‌‬ ‫روویه‌كه‌و‌ه زیان ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی كاتێك ‌‬ ‫ی هه‌ولێرو كوشتن ‌‬ ‫كلتوور ‌‬ ‫به‌یارییه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی پێیوای ‌ه‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫بورهان محه‌مه‌د مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یار ‌‬ ‫ی ئێستا به‌سااڵچووان به‌ناو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆنه‌و‌ه ده‌یكه‌ن‪ ،‬به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ی “ناكرێت له‌ئاست ئه‌و‬ ‫ناشیرینه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی بێده‌نگبن”‪.‬‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫كاره‌دا مامۆستایان ‌‬ ‫ی “ئ���ێ���م��� ‌ه ئ�����ه‌وان‬ ‫ب����وره����ان وت����� ‌‬ ‫هۆشیارده‌كه‌ینه‌و‌ه له‌و كاره‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫كارێكی خراپه‌”‪.‬‬ ‫ی مزگه‌وته‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی “له‌بڵندگۆ ‌‬ ‫هه‌روه‌ها وت ‌‬ ‫ی هه‌ولێرو به‌سااڵچووانیشمان‬ ‫هه‌موو خه‌ڵك ‌‬ ‫ئاگاداركردووه‌ته‌و‌ه ئه‌و یاریی ‌ه حه‌رامه‌”‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستای ‌ه داوایكرد رێگری له‌و كار‌ه‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫قیست‪ ،‬جوڵه‌ ‌ی بازاڕی شێواندووه‌!‬ ‫به‌هۆی كه‌م ‌ی داهاته‌وه‌‪ ،‬په‌نا بردنه‌به‌ر قیست له‌به‌رزبوونه‌وه‌دایه‌‬ ‫له‌كڕینی كه‌لوپه‌لی‌ ناوماڵ ده‌كه‌ینه‌وه‌“‪.‬‬ ‫نیاز داوایكرد دان �ه‌وه‌ی‌ قیسته‌كان‬ ‫فه‌رمان ره‌شاد له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی لێبكرێت كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫رێژه‌ی خواستی كڕینی كه‌لوپه‌ل به‌شێوه‌ی داهاتی‌ مانگانه‌ی‌ خێزان كه‌متربێت‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌بازرگانان ده‌ڵێن به‌هۆی‌‬ ‫قیستی مانگانه‌ له‌هه‌رێمی كوردستاندا ‬ ‫رووی له‌زۆری كردووه‌‪ ،‬شاره‌زایانی بواری ئه‌وه‌ی‌ ناتوانن كه‌لوپه‌له‌کانیان به‌قیست‬ ‫ئابووریش ره‌خنه‌ له‌و شێوازی قیسته‌ بفرۆشن‪ ،‬كڕیاریان كه‌متر بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌گرن‌و به‌جۆرێك له‌قۆرخكاری ده‌زانن چونكه‌ هاوواڵتیان كه‌متر ده‌توانن به‌كاش‬ ‫شتومه‌ك بكڕن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمپانیاكانه‌وه‌‪.‬‬ ‫زی��اد عوسمان خاوه‌نی مۆبلیاتی‬ ‫به‌هۆی‌ دیایكراوی‌ داهاتی‌ مانگانه‌ی‌‬ ‫تاكه‌وه‌‪ ،‬تادێت بازاڕه‌كانی‌ كوردستان سه‌فین‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت ئێستا هاوواڵتیان‬ ‫زیاتر پڕده‌بێت له‌فرۆشتنی‌ كه‌لوپه‌ل به‌هۆی نه‌بوونی پاره‌ی پێویسته‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی قیست‪ ،‬ئێستا جگه‌ له‌خانوو كرینی پێداویستی په‌نا بۆ ئه‌و شوێنانه‌‬ ‫به‌شێواز ‌‬ ‫و شوقه‌‪ ،‬چه‌ندین كۆمپانیای ئۆتۆمبێل‌و ده‌به‌ن كه‌ به‌قیست كه‌لوپه‌ل ده‌فرۆشن‪.‬‬ ‫زیاد وتی‌ “ئه‌گه‌ر فرۆشتن بكه‌ینه‌‬ ‫مۆبیلیات‌و كه‌لوپه‌لی ناوماڵ‪ ،‬شێوازی‬ ‫قیست‪ ،‬رێژه‌ی كڕیاره‌كانمان دوو به‌رانبه‌ر‬ ‫قیست له‌فرۆشتندا په‌یڕه‌وده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نیاز محه‌مه‌د كه‌دوو مانگه‌ خه‌ریكی زی��ادده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ب�ه‌ه��ۆی نه‌بوونی‬ ‫دان���ه‌وه‌ی ق��ه‌رزی ئۆتۆمبێله‌كه‌یه‌تی‪ ،‬سه‌رمایه‌ی ته‌واو‪ ،‬نه‌ماتوانیوه‌ كه‌لوپه‌ل‬ ‫ده‌ڵێت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ بۆ كڕینی ئۆتۆمبێل به‌شێوه‌ی قیست بفرۆشین”‪.‬‬ ‫دیاری زه‌ڕه‌نگه‌ر ده‌ڵێت به‌ به‌راورد‬ ‫پ���اره‌ی ت���ه‌واوی‌ ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ناچاربووه‌‬ ‫له‌گه‌ل پار خواست له‌سه‌ر كڕینی زێر‬ ‫به‌قیستی مانگانه‌ بیكڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ئێستا هه‌موو مانگێك ‪ 300‬دۆالر كه‌متر بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی نرخی زێر‬ ‫گۆڕانكاری ئه‌وتۆی به‌سه‌ردا نه‌هاتووه‌‪.‬‬ ‫قه‌رزی ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫پسپۆڕانی‌ ب��واری‌ ئابووری‌ ده‌ڵێن‬ ‫نیاز ده‌ڵێت به‌هۆی‌ كورتی‌ ئه‌و‬ ‫م��اوه‌ی��ه‌ی‌ ده‌ب��ێ��ت قیسته‌كانی‌ تێدا ش��ێ��وازی‌ وه‌رگ��رت��ن��ه‌وه‌ی‌ قیسته‌كان‬ ‫بداته‌وه‌‪ ،‬ناچاربووه‌ مه‌سروفی رۆژانه‌ له‌هه‌رێم به‌پێی‌ ستاندارده‌ جیهانییه‌كان‬ ‫كه‌مبكاته‌وه‌‪ ،‬وتی‌ “ئێستا كه‌متر بیر نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو بازرگانه‌كان له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬

‫خ��ۆی��ان ئیستغاللی‌ ب��ارودۆخ �ه‌ك �ه‌ی��ان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫شه‌ماڵ نوری ئه‌ندامی سه‌ندیكای‬ ‫ئابووریناسان ده‌ڵێت له‌زۆربه‌ی‌ واڵتاندا‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ قیست به‌یاسا رێكخراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌قیستێكی درێژخایه‌ن ده‌بێت له‌شه‌ش‬ ‫ساڵ كه‌متر نه‌بێت‪.‬‬ ‫شه‌ماڵ نوری پێیوای ‌ه ئه‌و شێواز‌ه‬ ‫قیسته‌ی هه‌رێم قۆرخكارییه‌و هه‌ندێكی‬ ‫قیست نییه‌‪ ،‬ته‌نها هاوكارییه‌‪ .‬وتی‌‬ ‫“پێویست ‌ه دان �ه‌وه‌ی قه‌رزه‌ك ‌ه ماوه‌كه‌ی‬ ‫درێژبێت‌و نه‌بێت ‌ه بارگرانییه‌كی زۆر له‌سه‌ر‬ ‫هاوواڵتیان له‌كاتی دانه‌وه‌ی قیسته‌كاندا”‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌كۆمپانیاو بازرگانه‌كان‪،‬‬ ‫ی زیاد‌ه ده‌خه‌ن ‌ه سه‌ر كااڵكان ئه‌گه‌ر‬ ‫نرخ ‌‬ ‫به‌قیست بیفرۆشن‪ .‬شه‌ماڵ نوری وتی‬ ‫“ئه‌م ‌ه پێشێلكردنی مافی به‌كاربه‌ره‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی یاسایه‌و‌ه بۆ پاراستن ‌‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌كاربه‌ر دروستبووه‌”‪.‬‬ ‫ماف ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫شه‌ماڵ نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆشتن به‌قیست‌و چۆنیه‌ت ‌‬ ‫رێكخستن ‌‬ ‫ی هه‌نوكه‌یی‬ ‫ی به‌پێویستییه‌ك ‌‬ ‫دان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دانا‪ .‬تابه‌ر بگرێت له‌و “بێسه‌روبه‌رییه‌ی‌“‬ ‫ئێستا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ئابووری‌‌و بازاڕ ده‌ڵێن‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫پسپۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پێدان ‌‬ ‫ی ئه‌و ناڕێكوپێكییه‌ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫قیست‌و وه‌رگرتنه‌وه‌یدا هه‌یه‌‪ ،‬جوڵه‌ ‌‬

‫بازاڕ ئاسایی نییه‌‪ ،‬هاوواڵتیان له‌پێناو‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌رزه‌كانیان‪ ،‬ناچارن زۆربه‌ ‌‬ ‫دانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب��ازاڕ فه‌رامۆشبكه‌ن‌و‬ ‫ی تر ‌‬ ‫كه‌رته‌كان ‌‬ ‫پێداویستییه‌كانیان نه‌كڕن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كاریگه‌ری په‌ره‌سه‌ندنی‬ ‫قیست له‌هه‌رێم ئه‌و شاره‌زایه‌ی بواری‬ ‫ئ��اب��ووری وت��ی “جوڵه‌یه‌كی له‌بازاڕ‬ ‫دروستكردووه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی داتا‪،‬‬

‫داهاتی ت��اك سااڵنه‌ له‌هه‌رێم ‪4200‬‬ ‫دۆالر كه‌ له‌واڵتێكی وه‌ك سعودی ‌ه‬ ‫‪ 32000‬دۆالره‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌هۆی كه‌می‬ ‫داه��ات هاوواڵتیان ناچارن په‌نا بۆ‬ ‫شێوازی قیست ببه‌ن‌و كۆمپانیاكانیش‬ ‫ب���ۆ زۆرك����ردن����ی خ���واس���ت ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان ن��اچ��ارن پ�ه‌ی��ڕه‌وی‬ ‫شێوازی قیست بكه‌ن”‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫فه‌ر هه‌نگ ‪19‬‬

‫چه‌قۆ له‌ئاودا‬ ‫ئا‪ :‬سووسه‌ن ئه‌بووبه‌كر‬ ‫ن���اك���رێ‌ “چ���ه‌ق���ۆ ل�����ه‌ئ�����اودا”‪ ،‬ب �ه‌ب��ێ‬ ‫ی سیاسی‌و‬ ‫ی ب��ارودۆخ�� ‌‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن ‌‬ ‫ی پۆڵه‌ندا‬ ‫ی ئ �ه‌و س��ه‌رده‌م�� ‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫لێكبده‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و سه‌رده‌م ‌ه ‌‬ ‫ی دراوسێیه‌وه‌‪،‬‬ ‫زاڵی ئایدۆلۆژیایی ك ‌ه له‌واڵت ‌‬ ‫وات ‌ه له‌رووسیاو‌ه به‌میرات پێی گه‌یشتبوو‪،‬‬ ‫ی ئایدۆلۆژیایی‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردبوو كه‌باوه‌ڕێك ‌‬ ‫به‌سه‌ر هه‌موو واڵت��دا زاڵبێت‪ .‬له‌وه‌ها‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫دۆخێكدا وه‌ك زۆرب � ‌ه ‌‬ ‫ی دونیا‪،‬‬ ‫ئایدۆلۆژیایی‌و تاكڕه‌هه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫وه‌ها ته‌نگ به‌هونه‌رمه‌ندان‌و رووناكبیران‌و‬ ‫ب��ی��رج��ی��اوازان ه�ه‌ڵ��ده‌چ��ن��را‪ ،‬كه‌ناچاربن‬ ‫ی ملكه‌چی‬ ‫واڵت به‌جێبهێڵن ی��ان ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌س �ه‌اڵت��داران بن ‪ .‬له‌م‬ ‫پڕووپاگه‌ند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هیچكام له‌م دوو رێگای ‌ه ‌‬ ‫نێوه‌دا پۆالنسك ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫هه‌ڵنه‌بژارد‪ ،‬به‌ڵكو له‌واڵته‌ك ‌ه ‌‬ ‫م��ای �ه‌وه‌و ده‌ستیدای ‌ه ك��ارك��ردن‌و له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی كرد‪ .‬پۆالنسك ‌‬ ‫ی پێداگر ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫باوه‌ڕه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵ ‌‬ ‫ی ئه‌زموون ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫له‌به‌ر ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نازیسم بوو كه‌ئاوێته‌یه‌ك بوو له‌بیروباوه‌ڕ ‌‬ ‫سۆسیالیستی‌‌و ناسیۆنالیستی‌‪ ،‬بڕیاریدا‬ ‫له‌سینه‌مادا دژ ب��ه‌م ج���ۆر‌ه بۆچوون ‌ه‬ ‫هه‌ڵوێستبگرێت‌و ئه‌م كاره‌شی كرد‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی ئازارێك ‌‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ‌ه بوو به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ت��ائ��ه‌و جێگای ‌ه ‌‬ ‫زۆر ب��ۆ پ��ۆالن��س��ك� ‌‬ ‫سه‌ره‌نجام وه‌ك دوورخستنه‌و‌ه دوورخرایه‌و‌ه‬ ‫ێ نیشته‌جێبوو‪ .‬ئه‌م‬ ‫بۆ فه‌ڕه‌نساو ل �ه‌و ‌‬ ‫دوورخستنه‌وه‌ی ‌ه یان به‌شێوه‌یه‌كیتر بڵێین‬ ‫ی دوورخستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆچكردن ‌ه له‌چه‌شن ‌‬ ‫ی بۆ نه‌بوو و له‌و كاته‌و‌ه‬ ‫هیچكات گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ناچاربوو‌ه واڵت به‌جێبهێلێت هیچ فیلمێك ‌‬ ‫له‌پۆڵه‌ندا به‌رهه‌م نه‌هێناوه‌‪ .‬ئه‌م ئاوار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئه‌وروپایی ئه‌مریكایی ‌ه كه‌فیلمه‌كان ‌‬ ‫ی فه‌ڕه‌نسا‪ ،‬ئیتاڵیا‪ ،‬به‌ریتانیاو‬ ‫له‌واڵته‌كان ‌‬ ‫ئه‌مریكا به‌رهه‌مده‌هێنێت‪ ،‬له‌و سه‌رده‌مه‌دا‬ ‫ك ‌ه له‌پۆڵه‌ندا ب��وو‪ ،‬ببوو به‌چه‌قۆیه‌ك‬ ‫كه‌ده‌یویست ئاو شه‌قكات‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ی ئایدۆلۆژیادا هیچ نابڕێت‌و‬ ‫چه‌قۆ له‌ئاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توانا ‌‬ ‫ی ئایدۆلۆژیك ‌‬ ‫ئایدۆلۆژیاو ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫بڕینی‌ لێ ده‌ستێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه ب ‌ه به‌له‌مێك‌و سێ كه‌سایه‌تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫رێگایه‌ك ده‌گرێته‌به‌ر‪ ،‬ك ‌ه له‌و سروشته‌دا‬ ‫كۆمه‌ڵگاو شارستانیه‌ت كه‌وتوونه‌ت ‌ه شه‌ڕو‬ ‫ی له‌گه‌ڵ یه‌كتر‌و ئه‌م شت ‌ه پۆالنسكی‌‌و‬ ‫ناكۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات به‌داستانێك بۆ دونیا ‌‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆرژوازی‌‪ .‬درامایه‌ك كه‌كۆمۆنیسم نه‌فره‌ت ‌‬ ‫ی له‌باوه‌شی ده‌گرێت‪.‬‬ ‫لێ ده‌كات‌و بۆرژواز ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رامۆش نه‌كه‌ین چه‌قۆ له‌ئاودا بوو به‌هۆ ‌‬ ‫ی واڵت به‌جێبهێلێت‌و‬ ‫ی ده‌رهێنه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێ كرا‪.‬‬ ‫له‌فێستیڤاڵی ئۆسكاردا پێشواز ‌‬

‫ی هه‌بوو‬ ‫ئ �ه‌م كای ‌ه سیاسیی ‌ه یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌ه��ا داڕشتبوو‬ ‫ی كایه‌ك ‌ه ‌‬ ‫و پۆالنسك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب��ۆرژواز ‌‬ ‫كه‌رۆژئاواییه‌كان‌و جه‌مسه‌ر ‌‬ ‫به‌دڵیان ب��وو‪ .‬به‌مه‌شه‌و‌ه گومان ل�ه‌وه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ‌و جێگا ‌‬ ‫نیی ‌ه چه‌قۆ له‌ئاودا فیلمێك ‌‬ ‫ی فۆڕمه‌وه‌‪ ،‬زۆر جوان‬ ‫سه‌رنج‌و تێڕامانه‌‪ .‬له‌بار ‌‬ ‫ی پۆالنسكی‌‌و‬ ‫ی گونجاو ‌‬ ‫رێكخراوه‌‪ .‬دێكۆپاژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بوو به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌كته‌ره‌كان ‌‬ ‫رۆڵگێڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر جوان‌و هونه‌رییان ‌ه ‌‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه فه‌زایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت‪ .‬وێنه‌گر جێرسی لیمپه‌ن جێگا ‌‬ ‫ی فیلمه‌ك ‌ه‬ ‫پێداهه‌ڵدان‌و ستایشه‌‪ .‬به‌گشت ‌‬ ‫ی سه‌ركه‌وتوو‬ ‫له‌هه‌موو روویه‌كه‌و‌ه فیلمێك ‌‬ ‫و گونجاوه‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه له‌درێژایی فیلمه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌و پیاو‌ه گه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ره‌یه‌ك ‌ه روو‬ ‫ی ن��ای �ه‌ت‪ ،‬نوێنه‌ر ‌‬ ‫ن��او ‌‬ ‫به‌داهاتوو و بێهیوا‪ .‬ئه‌و پیاو‌ه گه‌نج ‌ه‬ ‫ی داوه‌ت��� ‌ه‬ ‫ی نییه‌و خ��ۆ ‌‬ ‫هیچ ئامانجێك ‌‬ ‫ده‌ست ق�ه‌زاو ق �ه‌ده‌ر‪ .‬ق�ه‌زا و قه‌ده‌رێك‬ ‫ی‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ ئاندرێ‌‌و كریستینا ئاشنا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سه‌رهات ‌‬ ‫ده‌ك���ات‪ .‬ئه‌م ‌ه س��ه‌ره‌ت��ا ‌‬ ‫ی ئایدۆلۆژیا‪ ،‬ئایین‌و‬ ‫رووب �ه‌ڕووب��وون �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫غه‌ریزه‌یه‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ت غه‌ریزه‌‪ ،‬نه‌ك به‌مانا ‌‬ ‫ح��ه‌زو خواست ‌ه ئینسانییه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی مه‌یل ‌ه سرووشتییه‌كاندا شتێك‬ ‫له‌پێگ ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ دابڕێژیت‌و‬ ‫نیی ‌ه كه‌بكرێت یاسایه‌ك ‌‬ ‫ملكه‌چی یاسایه‌كی دیاریكراوبێت‪ .‬سروشت‬ ‫له‌راستیدا رێگاده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئاودز‌ه ده‌كات ‌ه‬ ‫ی گیاكان له‌سه‌ر به‌رد‬ ‫ناو خۆڵه‌وه‌و ره‌گ ‌‬ ‫ی مرۆڤ شتێك نیی ‌ه‬ ‫سه‌وز ده‌بێت‪ .‬سروشت ‌‬ ‫ی خۆیدا نه‌گونجێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه له‌گه‌ڵ ده‌ورووبه‌ر ‌‬ ‫ی توڕه‌یه‌‪ .‬توڕه‌یی سروشت‬ ‫به‌اڵم سروشتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫لێره‌دا به‌چه‌قۆ شوبهێندراوه‌‪ .‬ئه‌و شت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خۆیدا شت ده‌بڕێت بێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕین بێت‪ .‬لێره‌دا چه‌مك ‌‬ ‫ی خوازیار ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك چ��ۆن هێگل ئاماژ‌ه ‌‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫ی نییه‌‪،‬‬ ‫ی دیالكتیك ‌‬ ‫پ��ێ��ده‌دات‪ ،‬مانایه‌ك ‌‬ ‫ی خۆڕسكه‌‪،‬‬ ‫وات ‌ه بوونه‌وه‌رێك یان شتێك ‌‬ ‫شتێك نیی ‌ه كه‌سیفه‌ت بێت بۆ شتێكیترو‬ ‫بدرێت ‌ه پاڵ شتێكیتر‪ ،‬به‌ڵكو شوناسێك ‌ه‬ ‫ك �ه‌دروس��ت��ك��راوه‌و بوونناسانه‌یه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی نیچ ‌ه‬ ‫توندوتیژیی ‌ه جیاواز‌ه له‌و پێناسه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌یكات‌و ئه‌و توندوتیژییه‌ش‬ ‫بۆ توندوتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی ‌ه كه‌میشێل فۆكۆ باسی ده‌كات‪ ،‬شتێك ‌‬ ‫زات��ی‌‌و ده‌روون��ی��ی�ه‌‪ .‬چه‌قۆ ی��ان سروشت‬ ‫هه‌ردووكیان به‌یه‌ك ئه‌نداز‌ه هێزی بڕینیان‬ ‫ی پێویستبێت‬ ‫هه‌یه‌و هه‌ردووكیان ئه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫ده‌بڕن‌و درز یان قڵیشێک دروستده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی بێ‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫پیاو‌ه گه‌نجه‌ك ‌ه كه‌كیش ‌ه ‌‬ ‫ی نایه‌ت‌و‬ ‫شوناسیی ‌ه (له‌فیلمه‌كه‌دا ن��او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چییه‌) هاتوو‌ه كه‌سروشت ‌‬ ‫ێ ناو ‌‬ ‫نازانر ‌‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ه��ات��وو‌ه چ �ه‌ق��ۆ ب��ێ��ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم چ‬ ‫ی ده‌ستكرد هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌ناتۆرالیسم‌و‬ ‫شتێك ‌‬

‫سروشتگه‌رایی به‌هێز تره‌‪ .‬ئه‌م ‌ه هیچ نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدۆلۆژیا‪ .‬ئه‌و ده‌ستكردیی ‌ه ‌‬ ‫جگ ‌ه له‌هێز ‌‬ ‫كه‌هێز له‌سروشت ده‌ستێنێته‌وه‌‪ .‬ئاندرێ‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدۆلۆگ ‌ه (وات��� ‌ه الیه‌نگر ‌‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تره‌وه‌‪ ،‬پۆالنسك ‌‬ ‫ئایدۆلۆژیایه‌)‪ .‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌عنه‌وییه‌ت‌و مینۆكیبوون به‌شتێك ‌‬ ‫ی پیاو‌ه گه‌نجه‌ك ‌ه نازانێت‌و‬ ‫جیا له‌سروشت ‌‬ ‫له‌راستیدا پێوه‌ندییه‌ك له‌نێوان سروشت‌و‬ ‫ئانتی ت��ێ��زی�ه‌ك� ‌هی‌‪ ،‬وات��� ‌ه میتافیزیكدا‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیندرێ‌‪ .‬ئه‌و پیاو‌ه گه‌نج ‌ه قورساییه‌ك ‌‬ ‫م��ه‌ع��ن��ه‌وی‌ ب��ه‌ش��ان��ی‌ ه��ه‌ڵ��ده‌گ��رێ��ت‪،‬‬ ‫مه‌عنه‌وه‌ییه‌تێك ك��ه‌دوور‌ه له‌ئایدۆلۆژیا‪،‬‬ ‫ی تێدا نییه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫هیچ فه‌رمان‌و یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی ئیالهییه‌و‌ه به‌نده‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئایینه‌‪ .‬كه‌سێك ‌ه وه‌ك عیسا‪ .‬مه‌سیحێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خ��ۆ ‌‬ ‫ك��ه‌پ��ه‌ڕج��وو(م��وع��ج��ی��زه‌)ك��ان�� ‌‬ ‫له‌بیركردووه‌و كردوویانی ‌ه به‌چه‌قۆ‪ .‬رێكردن‬ ‫له‌سه‌ر ئ��او ل�ه‌الی�ه‌ن پیاو‌ه گه‌نجه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی مه‌سیح‪.‬‬ ‫ی عیسا ‌‬ ‫ئاماژه‌ی ‌ه به‌په‌ڕجووه‌كان ‌‬ ‫ی نێوان ئاندرێ‌‌و پیاو‌ه گه‌نجه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫له‌شه‌ڕێك ‌‬ ‫ی لێده‌شارێته‌وه‌و سه‌ره‌نجام‬ ‫ێ چه‌قۆك ‌ه ‌‬ ‫ئاندر ‌‬ ‫چه‌قۆك ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه ناو ئاوه‌كه‌وه‌و ونده‌بێت‪.‬‬ ‫ی مه‌زهه‌ب‬ ‫ئه‌م ‌ه جۆرێك ئاماژه‌ی ‌ه به‌گۆڕان ‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئایدۆلۆژیاوه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌و كاته‌دا ئه‌م‬ ‫فیلم ‌ه س��ازك��را‪ ،‬ئ �ه‌و ئایدۆلۆژیای ‌ه هیچ‬ ‫ی سیاسی‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نیی ‌ه جگ ‌ه له‌ماركسیسم ‌‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌ینه‌و‌ه ئه‌م باوه‌ڕ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ماركسیسم ‌‬ ‫سیاسیی ‌ه هیچ پێوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی یان كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه نییه‌‪ .‬پیاو‌ه‬ ‫كلتوور ‌‬ ‫ی ئاینییه‌‪.‬‬ ‫گه‌نجه‌ك ‌ه به‌جۆرێك كه‌سێك ‌‬ ‫له‌دێمه‌نێكدا پیاوه‌گه‌نجه‌ك ‌ه وا له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی عیسا ‌‬ ‫به‌له‌مه‌ك ‌ه راك��ش��او‌ه كه‌دیمه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راكشان ‌‬ ‫له‌خاچدراو دێنێته‌و‌ه یاد‪( .‬جۆر ‌‬ ‫ی ژێرسه‌ری‌) ل ‌ه‬ ‫ده‌ست‌و پێی‌و ته‌نافه‌كان ‌‬ ‫ی (كریستینا)‬ ‫سه‌ر به‌له‌مێك راكشاو‌ه كه‌ناو ‌‬ ‫یه‌و ده‌زانین كریستینا‪ ،‬وات ‌ه مه‌سیحی‌‪.‬‬ ‫ی تردا‪ ،‬پیاو‌ه گه‌نجه‌ك ‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫له‌شوێنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌و ته‌نها باوك ‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌دات كه‌بنه‌ماڵ ‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ئاماژه‌ی ‌ه ب ‌ه “كوڕو باوك”‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫خوداو مه‌سیح‪ .‬ده‌كه‌ڵ‌و خێمه‌كان زۆر وه‌ك‬ ‫خاچ ده‌چ��ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌و گۆشه‌نیگاو‌ه‬ ‫كه‌لیمپه‌ن وێن ‌هی‌ لێهڵگرتووه‌‪.‬‬ ‫ی ه���ات���ووه‌‪ ،‬گ��ێ��ڕان �ه‌وه‌ك � ‌ه‬ ‫وه‌ك ئ����ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نێوان مه‌زهه‌ب‌و ئاینین ‌‬ ‫ملمالنێیه‌ك ‌‬ ‫ی بێ‬ ‫ی ب���ه‌ر‌ه ‌‬ ‫راسته‌قین ‌ه ك� ‌ه ل��ه‌ده‌روون�� ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و هیچ‬ ‫شوناسی ئه‌مڕییدا بوون ‌‬ ‫ی پێنه‌دراو‌ه (پیاو‌ه گه‌نجه‌كه‌)و‬ ‫به‌هایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایدۆلۆژیا (ئاندرێ‌)و لێره‌شدا ئاینییك ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ج��ی��اوازو پێشنیازكراو ب��وون � ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سه‌ره‌نجام ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ سه‌ر ره‌گه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م جۆر‌ه ئایین‌و‬ ‫خۆی‌‪ .‬كریستینا نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌پۆالنسك ‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌یه‌‪ .‬ئ�ه‌و ئاینی ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ژن ده‌یشوبهێنێت‪ ،‬بوونه‌وه‌رێك ‌‬ ‫ی تره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرێدراو به‌كه‌س یان الیه‌ن ‌‬ ‫ی كریستیناو پیاو‌ه‬ ‫ج��وان‪ .‬ئاوێته‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاندرێدا ئاماژه‌یه‌ك ‌‬ ‫گه‌نجه‌ك ‌ه له‌نه‌بوون ‌‬ ‫ی پێشنیازكراو‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫جوان ‌ه به‌ئاوێته‌بوون ‌‬ ‫ی ئه‌مڕۆوه‌‪.‬‬ ‫ی ره‌سه‌ن له‌الیه‌ن به‌ر‌ه ‌‬ ‫و ئایین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ده‌بێ رووبدات نه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌و شت ‌ه ‌‬ ‫ی هیچكات ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫روویدابێت‪ .‬پۆالنسك ‌‬ ‫ی‬ ‫ه��ی��وادار ن �ه‌ب��وو‌ه ب� ‌ه ب���ه‌ره‌و چاكبوون ‌‬ ‫ی ئایدۆلۆژیاو ئایین‪.‬‬ ‫هه‌لومه‌رجی ئێستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆالنسكی‌‪ ،‬له‌فیلمه‌كان ‌‬ ‫ئه‌م بێ باوه‌ڕیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫تریدا زیاتر ره‌نگده‌داته‌وه‌‪ ،‬تا ئه‌و شوێن ‌ه ‌‬ ‫ی له‌مرۆڤ هیوابڕاو ده‌بێت‪.‬‬ ‫ك ‌ه به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی تارو‬ ‫ی رۆز ماری‌‪ ،‬مانگ ‌‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫فیلمه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م جۆر‌ه روانینه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫كرێچی نمون ‌ه ‌‬ ‫ی دژ‌ه كۆمۆنیستی‌‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم الی�ه‌ن�ه‌ك��ان� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فیلمه‌كه‌‪ ،‬كه‌بوو به‌هۆ ‌‬ ‫سۆسیالیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆڵه‌نداو پێشواز ‌‬ ‫ت��ووڕه‌ی��ی ده‌وڵ�ه‌ت� ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژئ���اوا زۆرج���ار له‌فیلمه‌كه‌دا جه‌خت ‌‬ ‫ی پێ ده‌درێ��ت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر كراوه‌ته‌وه‌و گرنگ ‌‬ ‫ی ئاندرێ‪ ،‬ئاندرێ‬ ‫به‌سه‌رنجدان به‌كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی تۆتالیته‌رو ئایدۆلۆژیایی‬ ‫به‌كه‌سێك ‌‬ ‫ێ كریستیناو به‌له‌مه‌كه‌و‬ ‫ده‌بینین‪ .‬ئاندر ‌‬ ‫ی ده‌زانێـت‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫پیاو‌ه گه‌نجه‌ك ‌ه به‌موڵك ‌‬ ‫ی كۆمۆنیسمدا‬ ‫ی ل���ه‌ده‌روون��� ‌‬ ‫ئ��ه‌و ش��ت� ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كسانی‌‌و دادپه‌روه‌ری‬ ‫شاراوه‌یه‌‪ ،‬دروشم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌نیا وه‌ك ئامرازێك كه‌ڵك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ل��ێ وه‌رگ��ی��راوه‌و له‌راستیدا ئایدۆلۆژیا‬ ‫ی له‌ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ی پته‌و‌ه بۆ پارێزگار ‌‬ ‫قه‌اڵیه‌ك ‌‬ ‫سه‌رمای ‌هی‌ كۆمه‌ڵێك كه‌سی تایبه‌ت‪.‬‬ ‫ی پیاو‌ه‬ ‫ێ ل��ه‌وه‌اڵم�� ‌‬ ‫له‌شوێنێكدا ئ��ان��در ‌‬ ‫ی‬ ‫گ �ه‌ن��ج �ه‌ك �ه‌دا ك � ‌ه ب�ه‌ل�ه‌م�ه‌ك� ‌ه به‌موڵك ‌‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت ده‌زانێت‌و ده‌بێ بدرێت به‌كرێ‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌م به‌له‌م ‌ه موڵك ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‌و‬ ‫لێره‌دا به‌ئاماژ‌ه به‌خاوه‌نداریه‌ت ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫ی خاوه‌نداریه‌ت ‌‬ ‫ی فره‌خواز ‌‬ ‫سرشت ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن لیبرالیمه‌و‌ه جه‌خت ‌‬ ‫ی سه‌رمایه‌داریی ‌ه‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌و جه‌وهه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كۆمه‌ڵگایه‌ك ‌‬ ‫ی چینایه‌ت ‌‬ ‫پرسی جیاواز ‌‬ ‫ێ‬ ‫ئایدۆلۆژاییدا ده‌كه‌وێت ‌ه به‌ر ره‌خنه‌‪ .‬ئاندر ‌‬ ‫ی دوو كه‌س‬ ‫له‌شوێنێكدا ده‌ڵێت “ئه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر به‌له‌مێكن یه‌كیان ده‌بێ به‌خاوه‌ن ‌‬ ‫به‌له‌مه‌كه‌و لێی ده‌خوڕێت‪”.‬‬ ‫لێره‌دا پرسی جه‌ماوه‌رو رێبه‌ر ده‌رده‌كه‌وێ‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌م��وو ئ���ای���دۆل���ۆژای���ه‌ك���دا رێ��ب��ه‌رو‬ ‫پێڕه‌وكه‌ر به‌دیده‌كرێت‪ .‬ئ��ان��درێ‌ پیاوه‌‬ ‫گه‌نجه‌كه‌ به‌پێڕه‌وكه‌ری‌ خۆی‌ ده‌زانێت‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا به‌شێوه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ژنه‌كه‌‬ ‫داگیرده‌كات‪ .‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌‪ ،‬وه‌رگرتنی‌‬ ‫ئ��ای��دۆل��ۆژی��ا ب��ێ هیچ پرسیاركردنێك‌و‬ ‫رێگه‌دان به‌جه‌ماوه‌ر به‌وه‌ی‌ گومان بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌فیلمه‌كه‌دا ده‌رده‌كه‌وێ‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ئاندرێ‌‬

‫ژیاننامه‌ی‌ خۆی‌‌و به‌سه‌رهاتی‌ ده‌گێڕته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌بیره‌وه‌رییه‌كدا كه‌ئاندرێ‌ ده‌یگێڕێته‌و‌ه‬ ‫كه‌سێك هه‌یه‌ كه‌هیچكات ئاندرێ‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫له‌یاری‌ قه‌ڵه‌كه‌كاندا لێی بباته‌وه‌و به‌رده‌وام‬ ‫وه‌ك ئولگوو و نمونه‌یه‌ك باسی لێده‌كات‪،‬‬ ‫به‌م مانایه‌ پرسی رێبه‌ری‌ شتێكه‌ به‌میرات‬ ‫له‌كه‌سێكه‌وه‌ ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ كه‌سێكی‌‬ ‫ترو هه‌روها ماهییه‌ت‌و زاتی‌ تۆتالیته‌ره‌كان‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌‪ .‬له‌سووچێك له‌م بیره‌وه‌رییه‌دا‬ ‫به‌السایی رێبه‌ره‌كی‌ داری‌ چنار به‌بی‬ ‫ده‌بینێت‌و ته‌نانه‌ت رێگه‌ نادات گومان بكات‬ ‫له‌بینینی‌ رێبه‌ره‌كه‌ی‌‌و روانین‌و بۆچوونی‌‬ ‫خۆی‌ بگۆڕێت‪ .‬پۆالنسكی‌ لێره‌دا به‌توندی‌‬ ‫ره‌خنه‌ له‌ئایدۆلۆژیا ده‌گرێت‌و به‌شتێكی‌ بێ‬ ‫ماناو پووچی ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاو به‌سیمبۆلی غه‌ریزه‌ بزانین وه‌ك‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ره‌خنه‌گران ئاماژه‌ی‌ پێ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫پیاوه‌ گه‌نجه‌كه‌و ئاندرێ‌ له‌ملمالنێیه‌كی‌‬ ‫سروشتیدان بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببن به‌خاوه‌نی ژنه‌‪.‬‬ ‫وه‌ها لێكدانه‌وه‌یه‌ك هه‌ر چه‌ن له‌خۆیدا هه‌ڵه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ناته‌واو‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وی‌ هیما ئایینی‌‌و سیاسییه‌كانی‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫له‌به‌رچاو ناگیردرێت‪ .‬خاڵێكیتر كه‌پێویسته‌‬ ‫ئ���ام���اژه‌ی‌ پ��ێ��ب��درێ��ت ك�ه‌ڵ��ك��وه‌رگ��رت��ن�ه‌‬ ‫له‌ئایدۆلۆژیا وه‌ك كااڵیه‌ك‪ .‬له‌دیمه‌نێكدا‬ ‫ئ��ان��درێ‌ به‌ناسووسێك چووپێكی‌ مه‌له‌‬ ‫پڕده‌كات له‌با كه‌چی پیاوه‌ گه‌نجه‌كه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌ به‌ ده‌م ده‌كات‌و به‌ده‌م بای تێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ ل��ه‌وه‌ی‌ ئاماژه‌یه‌ به‌كه‌ره‌سه‌‬ ‫ساالری‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬به‌ڵكو باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌مه‌عنه‌وییه‌ت‌و ژیانی‌ مه‌عنه‌وی‌ له‌جیهانی‌‬ ‫ئه‌مڕۆییدا روو له‌ناوچوو‌و توانه‌وه‌یه‌‪ .‬دیمه‌نی‌‬ ‫كۆتایی ئ �ه‌وپ �ه‌ڕی‌ بێهیوایی پۆالنسكی‌‬ ‫ده‌خ��ات�ه‌روو‪ .‬بێ هیوایی‌و بێ باوه‌ڕییه‌ك‬ ‫كه‌ له‌كاره‌كانی‌ پۆالنسكیدا ره‌نگیدایه‌وه‌و‬ ‫هه‌نوكه‌ش ه �ه‌ر ب �ه‌م شێوه‌یه‌‪ .‬ئاندرێ‌‬ ‫الیوایه‌ پیاوه‌ گه‌نجه‌كه‌ مردووه‌‪ ،‬له‌راستیدا‬ ‫ئاندرێ‌ مه‌عنه‌وییه‌ت‌و ژیانی‌ مه‌عنه‌وی‌‬ ‫به‌شتێكی‌ پێشێلكراو ده‌زانێت له‌الیه‌ن هێزی‌‬ ‫جه‌ماوه‌رو ئایدۆلۆژیاوه‌و له‌م باره‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ژن �ه‌وه‌ تاوانبارده‌كرێت‪ .‬ب�ه‌اڵم له‌راستیدا‬ ‫پیاوه‌گه‌نجه‌كه‌ نه‌مردووه‌‪ ،‬ئایینی‌ ره‌سه‌ن‬ ‫زیندووه‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ شاراوه‌ درێژه‌ به‌ژیانی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌دات‪ .‬ئاندرێ‌ سه‌ره‌نجام ده‌ست‬ ‫به‌سه‌ر ژنه‌دا ده‌گرێت‌و ده‌بێت به‌خاوه‌نی‌‬ ‫ژنه‌‪ .‬ئه‌و هه‌موو شتێكی‌ هه‌یه‌و سه‌ره‌نجام‬ ‫ب��راوه‌ی‌ یارییه‌كه‌یه‌‪ .‬گومانی‌ ئه‌و به‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بدات به‌ده‌ست پۆلیسه‌وه‌و هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫رێگایه‌كی‌ جیا له‌یاسا كۆتایی فیلمه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌راستیدا یاسا كه‌پێگه‌و كاركردی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬شتێك نییه‌ كه‌ئاندرێ‌ رێزی‌‬ ‫لێ بگرێت‪ .‬یاسا‪ ،‬ئه‌و شته‌یه‌ كه‌ئه‌و خۆی‌‬ ‫پێناسه‌ی‌ ده‌كات‪ .‬یاسا بۆ ئه‌و شتێكه‌ كه‌‬ ‫به‌له‌مه‌وان پێناسه‌ی‌ ده‌ك��ات‌و به‌له‌مه‌كه‌‬ ‫ده‌بێت به‌رێگایه‌كدا بڕوات كه‌ به‌له‌مه‌وان‬ ‫ده‌یه‌وێ‌‪ .‬ئاندرێ‌ كه‌هه‌موو كات كار به‌پیاوه‌‬ ‫گه‌نجه‌كه‌ ده‌ك���ات‪ ،‬كه‌سێكی‌ گشتخوازو‬ ‫یاساداڕێژه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ده‌بێت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كۆتایی فیلمه‌كه‌دا ئاندرێ‌ بێ مباالت بێت‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌پۆلیس كه‌وه‌ك نوێنه‌ری‌ یاسا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‌و به‌ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی‌ هه‌موو‬ ‫شتێك رێگای‌ خۆی‌ بگرێته‌ به‌ر‪.‬‬ ‫چه‌قۆ ل �ه‌ئ��اودا له‌تێڕوانینێكی‌ گشتیدا‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی‌ تونده‌ له‌هه‌لومه‌رجی‌ ئه‌و‬ ‫س���ه‌رده‌م���ه‌ی‌ پ��ۆڵ �ه‌ن��داو كۆمۆنیسمی‌‪.‬‬ ‫ئایدۆلۆژیایه‌ك كه‌ناتوانێت دان به‌ئاییندا‬ ‫بنێت ‪ .‬چه‌قۆ له‌ئاودا له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ فیلمێكی‌‬ ‫دژه‌ سۆسیالیستییه‌ ب��اس له‌شوناسی‌‬ ‫له‌ده‌ستچووی‌ مرۆڤی‌ ئه‌مڕۆیی ده‌كات‪ .‬دوای‌‬ ‫ئه‌م فیلمه‌ هیچكام له‌فیلمه‌كانی‌ پۆالنسكی‌‬ ‫به‌م راده‌یه‌ له‌باری‌ سیاسییه‌وه‌ قوڵ نه‌بوون‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم هه‌موو ده‌م ره‌خ��ن�ه‌ی‌ له‌شوناسی‬ ‫له‌ده‌ستچووی‌ مرۆڤه‌كان ده‌گ��رت به‌هۆی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ تۆتالیته‌ره‌كانه‌وه‌‪ .‬ره‌خنه‌یه‌كی‌‬ ‫تیژ‪ ،‬ب��ه‌اڵم وه‌ك چه‌قۆیه‌ك ك���ه‌ده‌ڕوات‬ ‫به‌ئاودا بێ كاریگه‌ر‪ .‬به‌اڵم له‌سینه‌مادا وه‌ها‬ ‫فیلمێك بێ وێنه‌و ده‌گمه‌نه‌‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫‪ 18‬فه‌رهه‌نگ‬

‫ب�������������������ه‌ره‌و ك�����������ه‌ن�����������اری ش�������پ�������رزه‌ی�������ی‬ ‫ن‪ :‬مسته‌فا فاتح‬ ‫‪1‬‬ ‫سه‌فه‌ركردن ب��ه‌رده‌وام یه‌كێك بووه‌‬ ‫له‌خه‌ونه‌ گه‌وره‌كانی‌ م��رۆڤ‌و هه‌موو‬ ‫ده‌م مرۆڤه‌كان عه‌وداڵی دیتنی‌ شوێنه‌‬ ‫تازه‌كان بوون‌و هه‌ن‪ .‬گۆڕینی‌ شوێن‬ ‫له‌مانا فیزیكییه‌كه‌یدا‪ ،‬واته‌ رۆیشتن‬ ‫له‌شوێنێكه‌وه‌ بۆ شوێنێكیترو له‌مانا‬ ‫زه‌ینییه‌كه‌یدا‪ ،‬واته‌ فڕێدانی‌ كراسی‌‬ ‫ك��ۆن‌و ئاشنابوون ل �ه‌گ �ه‌ڵ شوێن‌و‬ ‫ف �ه‌زاو كلتووری‌ تر‪ .‬م��رۆڤ له‌وه‌تی‌‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ ع��ه‌وداڵ��ی ئ��ه‌م گ�ه‌ڕان��ان�ه‌ی�ه‌و‬ ‫ئه‌فسانه‌و داستانه‌ كۆنه‌كان پڕاوپڕن‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ف�ه‌ره‌ك��ان‪ .‬له‌راستیدا كه‌متر‬ ‫ئه‌فسانه‌و حیكایه‌ت‌و داستان ده‌بینین‬ ‫كه‌ به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان سه‌فه‌ر ره‌نگی‬ ‫تێدا نه‌دابێته‌وه‌‪ .‬سه‌فه‌ره‌ ده‌ریاییه‌كان‪.‬‬ ‫سه‌فه‌ر بۆ ئاسمان‌و بڕینی‌ حه‌وت‬ ‫نهۆمی‌ ئاسمان‪ .‬سه‌فه‌ر بۆ ژێر زه‌وی‌‪.‬‬ ‫سه‌فه‌ر بۆ شاره‌ دوورو نه‌ناسراوه‌كان‌و‬ ‫ش�ه‌ڕك��ردن ل�ه‌م س�ه‌ف�ه‌ران�ه‌دا له‌گه‌ڵ‬ ‫دێ��و‪ .‬بڕینی‌ ح�ه‌وت خان له‌چه‌شنی‌‬ ‫حه‌وت خانی‌ رۆسته‌م‪ ،‬عاشق بوون‬ ‫به‌كچێك‌و سه‌فه‌ركردنی‌ دێوانه‌ ئاسا بۆ‬ ‫گه‌یشتن به‌و كچه‌‪ ،‬كه‌من كێشبوونی‌‬ ‫شێخ‌و پیرێك مه‌وله‌وی‌ به‌لخی‌ ئاسا‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌ هه‌مووی‌ به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫س�ه‌ف�ه‌ره‌و ئ�ه‌و كه‌سه‌ی‌‬

‫س���ه‌ف���ه‌ری‌ ك������ردووه‌‪ ،‬ب������ه‌رده‌وام‬ ‫به‌شوێن گه‌یشتن به‌شتێكه‌وه‌ بووه‌‬ ‫ك�ه‌ له‌شوێنه‌كه‌ی‌ خ��ۆی��دا ن�ه‌ب��ووه‌‪،‬‬ ‫لێره‌دایه‌ الیه‌نی‌ ئه‌زموون‌و تاقیكاری‌‬ ‫سه‌فه‌ر ده‌رده‌ك��ه‌وێ��ت‪ .‬له‌ئه‌فسانه‌و‬ ‫حیكایه‌ته‌ كۆنه‌كاندا زۆر گرنگی‌‬ ‫دراوه‌ به‌الیه‌نی‌ تاقیكاری‌ له‌سه‌فه‌ردا‪.‬‬ ‫سه‌فه‌ر له‌ده‌ریاكان‌و كه‌وتنه‌ داوی‌‬ ‫چه‌ته‌ ده‌ریاییه‌كان‪ ،‬كه‌وتنه‌ داوی‌‬ ‫تۆفان‌و كه‌وتنه‌ دورگه‌یه‌ك له‌چه‌شنی‌‬ ‫"زیندووی‌ كوڕی‌ نووستوو"‪ ،‬شه‌ڕكردن‬ ‫ل��ه‌گ��ه‌ڵ ت���ۆف���ان‌و ج���ڕوج���ان���ه‌وه‌ره‌‬ ‫ترسناكه‌كانی‌ زه‌ریاو زۆر شتیتر ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ تاقیكارییه‌ی‌ سه‌فه‌ر ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫كه‌پاش كۆتاییهاتن به‌م سه‌فه‌رانه‌ ئیتر‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ئه‌و سه‌فه‌رانه‌ی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫ئیتر ه�ه‌م��ان ئ �ه‌و م��رۆڤ �ه‌ی‌ پێشتر‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و جیهانێكیترو‬ ‫دونیایه‌كی تری‌ بینیووه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن‬ ‫ئه‌و دونیایه‌ش ته‌نها پانتای‌ ده‌ریاكان‬ ‫بێت‪ ،‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ زۆرش��ت��دا ئاشنابووه‌‬ ‫كه‌پێشتر له‌ژیانی‌ ئه‌ودا نه‌بوون یان‬ ‫ره‌نگه‌ بووبێت‌و نه‌یدیبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س �ه‌ف �ه‌ر چ���اوی‌ ب���ه‌ره‌و ئ��ه‌و شتانه‌‬ ‫كردبێته‌وه‌ كه‌ له‌شوێنی‌ ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌ن‌و هه‌ستیان پێناكات‪ .‬له‌م رووه‌وه‌‬ ‫سه‌فه‌ر تێڕوانینی‌ ئێمه‌ بۆ خۆمان‌و بۆ‬ ‫جیهانی‌ ده‌ورووبه‌ری‌ خۆمان ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ده‌كرێ بڵێین سه‌فه‌ركردن نیعمه‌تێكه‌‬

‫سێ کورت ‌ه‬ ‫چیرۆك‬

‫ده‌ك�ه‌وێ��ـ��ت�ه‌ ب���ه‌رده‌م ئ��ه‌و كه‌سه‌ی‌‬ ‫كه‌ده‌بێت به‌موسافیر (رێبوار)‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سه‌فه‌رنامه‌كان كه‌ئه‌نجامی‌ سه‌فه‌ره‌كانن‬ ‫وه‌ك یه‌كێك له‌ژانره‌ ئه‌ده‌بییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌ده‌بی نه‌ته‌وه‌و زمانه‌‬ ‫جیاوازه‌كانیان گرتووه‌ته‌وه‌‪ .‬مه‌به‌ستی‌‬ ‫نووسه‌ر له‌نووسینی‌ ئه‌م سه‌فه‌رنامانه‌‬ ‫گ��واس��ت��ت��ن��ه‌وه‌ی‌ ئ �ه‌زم��وون��ێ��ك �ی‌‬ ‫تاكه‌كه‌سییه‌ بۆ ئه‌زموونێكی‌ گشتی‌‪.‬‬ ‫وات �ه‌ به‌هاوبه‌ش دان��ان�ی‌ ئه‌زموونی‌‬ ‫تاكه‌كه‌سی خۆی‌ له‌گه‌ڵ كه‌سانیترداو‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌نه‌یانتوانیوه‌و بۆیان‬ ‫ن��ه‌ل��واوه‌ س��ه‌ف��ه‌ری‌ ل��ه‌و چه‌شنه‌ی‌‬ ‫ئ �ه‌وان بكه‌ن‪ .‬ریالیزم تایبه‌تمه‌ندی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ سه‌فه‌رنامه‌كانه‌‪ .‬نووسه‌ر له‌م‬ ‫سه‌فه‌رنامانه‌دا كه‌متر په‌ناده‌باته‌ به‌ر‬ ‫جۆرو ستایله‌ جیاوازه‌كانی‌ گێڕانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ ریاڵ واقع‬ ‫ده‌یه‌وێ‌ ئه‌زموونی‌ تاكه‌كه‌سی خۆی‌‬ ‫له‌سه‌فه‌ره‌كه‌یدا بگێڕێته‌وه‌‪ .‬چاوی‌‬ ‫ئ �ه‌و وه‌ك زووم��ی‌ كامێرایه‌ك ئیش‬ ‫ده‌ك��ات‪ ،‬قه‌ڵه‌می‌ ئ �ه‌و‪ ،‬ئ�ه‌و كاته‌ی‌‬ ‫خه‌ریكه‌ ب�ه‌س�ه‌ره��ات�ی‌ سه‌فه‌ره‌كه‌‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و شته‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌زوومی‌ كامیراكه‌ (چاوی‌ رێبواره‌كه‌)‬ ‫بینویه‌تی‌‪ .‬ل �ه‌م ج��ۆره‌ گێڕانه‌وه‌دا‬ ‫ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ی‌ پشت به‌واقعی‌ رووداو‪،‬‬ ‫ب�ه‌ب��ی��ن��راوه‌ك��ان ده‌به‌سترێت پشت‬ ‫به‌خه‌یاڵ‌و فه‌نتازیاو توخمه‌كانیتر‬ ‫گێڕانه‌وه‌ نابه‌سترێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ئه‌م یاسای‌‬ ‫ری��ال‌و واقعبوونه‌ بۆ‬ ‫سه‌فه‌ره‌ واقعییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ك���ه‌ل���ێ���ره‌ش���دا ب��اس‬ ‫ل����ه‌س����ه‌ف����ه‌رن����ام����ه‌‬ ‫ده‌كه‌ین مه‌به‌ست ئه‌و‬ ‫به‌راست‬ ‫سه‌فه‌رانه‌یه‌‬ ‫روویداوه‌‪ ،‬نه‌ك سه‌فه‌ره‌‬ ‫خه‌یاڵی‌و فه‌نتازیاییه‌كان‪.‬‬ ‫وه‌ك وت����را به‌شێكی‌‬ ‫زۆر له‌مێژووی‌ ئه‌ده‌بی‬ ‫ج��ی��ه��ان��ی‌‪ ،‬ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت‬ ‫ل�������ه‌راب�������ردووداو ئ���ه‌و‬ ‫ك��ات�ه‌ی‌ ت��وان��ای سه‌فه‌رو‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ رووداوه‌ك��ان‬ ‫كه‌متر ب��وو‪ ،‬ته‌رخانكراوه‌‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ف �ه‌رن��ام �ه‌ك��ان‪ .‬ل�ه‌م‬ ‫سه‌فه‌رنامانه‌دا جگه‌ له‌باری‌‬ ‫ئه‌ده‌بی نووسراوه‌كه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كلتوورو باری‌ جوگرافیایی‌و‬ ‫دی���م���ۆگ���راف���ی‌و م���ێ���ژووی‌‬ ‫ئ���ه‌و ن��اوچ��ه‌ی��ه‌ی‌ س �ه‌ف �ه‌ری‌‬ ‫ب���ۆك���راوه‌ ل���ه‌و س���ه‌رده‌م���ه‌دا‬ ‫ده‌بینین‪ .‬هه‌ندێكجاریش ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ وه‌ك رێبوار ده‌ستی‌‬ ‫داوه‌ت����ه‌ نووسینی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫س��ه‌ف��ه‌ره‌ك��ه‌ی‌‪ ،‬ده‌س��ت��ده‌دات �ه‌‬ ‫ب �ه‌راوردك��ردن �ی‌ شوێنی‌ ژیانی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ ئ���ه‌و شوێنه‌ی‌‬ ‫سه‌فه‌ری‌ بۆ كردووه‌‪ .‬لێره‌دا دوو‬ ‫كلتوور یان چه‌ند كلتوور ده‌بینین‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ بكرێت یه‌كێك له‌گرنگترین‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی‌ ئه‌م چه‌شنه‌‬ ‫نووسینانه‌ له‌وه‌دا ببنین كه‌نووسه‌ر‬ ‫خه‌ریك ‌ه سه‌رده‌مێكی‌ مێژوویی‬ ‫جوگرافیایه‌ك یان چه‌ند جوگرافیای‬ ‫تایبه‌تمان بۆ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫له‌رێگای‌ ئه‌م نووسینانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و سه‌رده‌مه‌ مێژووییه‌و رووداوه‌كانی‌‬ ‫ك��اری��گ �ه‌ر ل��ه‌س��ه‌ر ئ���ه‌و س��ه‌رده‌م��ه‌‬

‫ن‪ :‬كامیار عه‌باسی‬ ‫و‪ :‬جه‌واد حه‌یده‌ر ‌ی‬ ‫‪ 12‬ساڵی‬ ‫براگه‌وره‌كه‌م ل ‌ه ‪ 17‬ساڵیدا زه‌واجیكردو له‌ته‌مه‌نی‬ ‫‪ 32‬ساڵیدا كۆچی دوایی كرد‪ ،‬دوو كوڕی ته‌مه‌ن‬ ‫هه‌شت سااڵنه‌ی هه‌یه‌ كه‌دووانه‌ن‌و زۆر له‌خۆی ده‌چن‪،‬‬ ‫براكه‌ی ترم ل ‌ه ‪ 27‬ساڵیدا ژنی هێناو له‌ته‌مه‌نی ‪40‬‬ ‫ساڵیدا مرد‪ ،‬ئه‌و كچ‌و كوڕێكی هه‌یه‌و هه‌موو جارێ‬ ‫پێم ده‌ڵێ كه‌كوڕه‌كه‌ی شێوه‌ی زۆر له‌من ده‌چێت‪.‬‬ ‫منیش ل ‌ه ‪12‬ساڵیدا مردم ئه‌و كاته‌ی كه‌هێشتا‬ ‫براكانم ژنیان نه‌هێنابوو‪.‬‬

‫مێژوییه‌ ئ��اش��ن��اده‌ب��ی��ن‪ .‬ل��ێ��ره‌دای� ‌ه‬ ‫نووسه‌ر به‌شدارمان ده‌ك��ات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌زموونێكی‌ تاكه‌كه‌سی خ��ۆی��دا‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ خ��ۆی‌ ب �ه‌ن��او ده‌ری���او‬ ‫بیابان‌و شارو دارستانه‌كاندا ده‌بات‌و‬ ‫سه‌فه‌رمان پێده‌كات‪ .‬كه‌چی ره‌نگه‌‬ ‫هه‌ر له‌ژووره‌كه‌ی‌ خۆمان‪ ،‬نه‌چووبێتینه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ل �ه‌گ �ه‌ڵ ن��ووس �ه‌ردا‬ ‫ده‌كه‌وینه‌ دڵه‌ڕاوكه‌و له‌گه‌ڵ نووسه‌ردا‬ ‫شه‌قام‌و بیابان‌و ش��اخ‌و گیانله‌به‌رو‬ ‫كلتووره‌ جیاوازه‌كان ده‌بینین‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫"ب�������ه‌ره‌و ك����ه‌ن����اری‌ ش���پ���رزه‌ی���ی"‬ ‫كتێبێكی‌ ن��ووس �ه‌رو چیرۆكنووسی‬ ‫ن���اودار "ره‌ئ���ووف ب��ێ��گ�ه‌رد"ه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫پێشتر ره‌ئ���وف ب��ێ��گ�ه‌ردم��ان وه‌ك‬ ‫چیرۆكنووسێك ناسیووه‌ كه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌‬ ‫چ��ی��رۆك�ه‌ك��ان�ی‌ "س��ه‌م��ا" و "ه �ه‌ڵ��ۆ"‬ ‫و‪ ....‬ب��وو به‌ده‌نگێكی‌ ن��اس��راوی‌‬ ‫چیرۆكی‌ ك���وردی‌‪ .‬ئ �ه‌م به‌رهه‌مه‌ی‌‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌رد كه‌سه‌فه‌رنامه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬له‌تارانه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات‌و‬ ‫ن��ووس��ه‌ر ل �ه‌گ��ێ��ڕان �ه‌وه‌ك �ه‌ی��دا س�ه‌ر‬ ‫ل �ه‌چ �ه‌ن��د واڵت���ی‌ ئ��ه‌وروپ��ای��ی وه‌ك‬ ‫هۆڵه‌ندا‪ ،‬ئه‌ڵمانیا‪ ،‬دانیمارك‪ ،‬سوید‬ ‫ده‌دات‪ .‬س��ه‌ره‌ت��ا ك �ه‌ده‌س��ت��ده‌ك��ات‬ ‫به‌گێڕانه‌وه‌‪ ،‬هه‌ستده‌كه‌یت له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆمانێك رووب����ه‌ڕووی‌ ن �ه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌فه‌رنامه‌یه‌كدا‪ .‬نووسه‌ر له‌رێگای‌‬ ‫رۆیشتن بۆ فڕۆكه‌خانه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫گفتوگۆ له‌گه‌ڵ شۆفێری‌ ته‌كسییه‌ك‬ ‫كه‌پێشتر خ��وێ��ن��دك��اری‌ فه‌لسه‌فه‌‬ ‫ب��ووه‌و له‌سه‌رده‌می‌ جه‌نگی‌ عیراق‪-‬‬ ‫ئ��ێ��ران وازی‌ ل�ه‌خ��وێ��ن��دن هێناوه‌و‬ ‫چووه‌ته‌ به‌ره‌كانی‌ جه‌نگه‌وه‌‪ .‬جه‌نگ‬ ‫ته‌واوبووه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا وێرانییه‌كانی‌‬ ‫جه‌نگ ل��ه‌ده‌روون��ی‌ ئ �ه‌و شۆفێره‌دا‬ ‫ته‌واو نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌و شۆفێره‌ ئێستاش‬ ‫ده‌نگی‌ هاوسه‌نگه‌ره‌كه‌ی‌ كه‌ له‌گیانداندا‬ ‫ناوی‌ كچێكی‌ بردووه‌ به‌ ناو "فه‌ریبا"‬ ‫له‌گوێیدا ده‌زری��ن��گ��ێ��ت �ه‌وه‌‪ .‬هێشتا‬ ‫ته‌رمی‌ سووتاوی‌ هاوڕێكانی‌ خه‌وی‌‬ ‫لێ ده‌زڕێنێت‪ .‬له‌م به‌شه‌ له‌گێڕانه‌وه‌دا‬ ‫زیاتر له‌وه‌ی‌ وه‌ك سه‌فه‌رنامه‌یه‌ك بچێت‬ ‫وه‌ك رۆمانێكی‌ دژه‌ جه‌نگ ده‌چێت‬ ‫كه‌وه‌ك ره‌ئوف بێگه‌رد خۆی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫پێده‌دات‪ ،‬گێڕانه‌وه‌كانی‌ شۆفێره‌كه‌‬ ‫ده‌یخاته‌وه‌ یادی‌ كۆمه‌ڵێك رۆماننوسی‬ ‫به‌ناوبانگ كه‌به‌رهه‌مه‌كانیان باسكردنه‌‬ ‫له‌ئه‌زموونی‌ جه‌نگ‌و وێرانییه‌كانی‌‬ ‫جه‌نگ‌و به‌شێوه‌یه‌ك ده‌كرێ به‌رۆمانی‌‬ ‫"دژه‌ جه‌نگ" ناویان ببیه‌ن‪ .‬ئه‌و شۆفێره‌‬ ‫ئێستا چ �ه‌ن ب��ێ��زاره‌ ل �ه‌و جه‌نگه‌ی‌‬ ‫كه‌تێیدا سه‌رباز بووه‌و ئێستا به‌داخه‌وه‌‬ ‫ل��ه‌وه‌ ده‌ڕوان��ێ��ت ك �ه‌ب��ووه‌ به‌چیلكه‌‬ ‫بۆخۆشبوونی‌ ئاگرێك‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت ئه‌و‬ ‫كات ئه‌وان بیریان له‌وه‌ نه‌ده‌كرده‌وه‌ بۆ‬ ‫جه‌نگ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ به‌الیانه‌وه‌ گرنگ‬ ‫بوو ئه‌وه‌ بوو كه‌بجه‌نگن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ كه‌سه‌رده‌مانێك ئاماده‌بووه‌‬ ‫له‌جه‌نگدا بكوژرێ‌و ته‌نانه‌ت به‌شێك‬ ‫له‌جه‌سته‌شی له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬له‌جه‌نگ‬ ‫بێزاره‌و ته‌نانه‌ت ئاماده‌ش نه‌بووه‌ هیچ‬ ‫پۆستێكی‌ حوكمی‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫رازییه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌شۆفێری‌ ته‌كسییه‌ك‬ ‫بێت‪ .‬ئ �ه‌و ش��ه‌وه‌ ب��ۆ ئ �ه‌و شۆفێره‌‬ ‫شه‌وێكی‌ خۆش ب��ووه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گوێیه‌كی‌ په‌یدا ك���ردووه‌ قسه‌كانی‌‬ ‫ببیستێت‌و گوێ ل��ه‌رازی‌ نه‌وتراوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند ساڵه‌ی‌ بگرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌شه‌ له‌گێڕانه‌وه‌یه‌كی‌ ره‌ئوف‬

‫گیانی مرۆڤه‌كان یه‌كسان نین‬ ‫كاتێك زانی بكوژی ژنه‌كه‌ی كێیه‌‪ ،‬توڕه‌بوونه‌كه‌ی‬ ‫ب��ه‌ره‌و خ��اوب��وون�ه‌وه‌ رۆی��ش��ت‪ ،‬ژن �ه‌ ج��وان‌و خوێن‬ ‫شیرین‌و دكتۆره‌كه‌ی به‌ده‌ستی پیاوێك كه‌ئالوده‌ی‬ ‫ماده‌سڕكه‌ره‌كان بوو‪ ،‬كوژرابوو‪ .‬له‌یه‌كه‌م دانیشتنی‬ ‫دادگ���ا‪ ،‬ب��ك��وژه‌ك �ه‌ی به‌خشی‪ ،‬ل��ه‌وه‌اڵم��دا وت��ی‪:‬‬ ‫گیان مرۆڤه‌كان یه‌كسان‌و به‌رابه‌ر نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫سوكایه‌تییه‌ به‌ژنه‌كه‌م كه‌گیان ئه‌و و گیانی پیاوێكی‬ ‫بكوژ یه‌كسان بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر هه‌مان شه‌و به‌ج‬ ‫وانترین شێو‌ه خۆی كوشتوه‌‬

‫بێگه‌رد زۆر جیاوازه‌ له‌به‌شه‌كانیتر‪،‬‬ ‫ه �ه‌ن��دێ‌ ج��ار هه‌ست ده‌ك �ه‌ی��ت ئه‌و‬ ‫ته‌كسییه‌و ئه‌و شۆفێره‌و ئه‌و دیالۆگانه‌‬ ‫ته‌نها هه‌ڵقواڵوی‌ زه‌ینی‌ خه‌یاڵئامێزی‌‬ ‫نووسه‌رن نه‌ك وتووێژێكی‌ راسته‌قینه‌ی‌‬ ‫نێوان دووك���ه‌س‪ .‬لێره‌دایه‌ توانای‌‬ ‫چ��ی��رۆك��ن��ووس��ی��ی ره‌ئ����وف بێگه‌رد‬ ‫یارمه‌تیده‌ر بووه‌ ب�ه‌وه‌ی‌ زیاتر وه‌ك‬ ‫چیرۆك بچێت نه‌ك وه‌ك سه‌فه‌رنامه‌‪.‬‬ ‫له‌مه‌ به‌دوای‌ ئه‌م ده‌قه‌ زیاتر ره‌نگ‌و‬ ‫ب��ۆی‌ سه‌فه‌رنامه‌ ده‌گرێته‌خۆ‪ .‬هه‌ر‬ ‫ل �ه‌دڵ �ه‌ڕاوك �ه‌ی‌ ن��ووس��ه‌ره‌وه‌ ب �ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ چی بكات تا ئاشنابوونی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌همه‌ن قوبادی‌ ده‌رهێنه‌ری‌‬ ‫ن��اس��راو و دڵ��خ��ۆش��ب��وون �ی‌ ب���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ك �ه‌ق��وب��ادی‌ بینییه‌وه‌و ده‌ت��وان��ێ��ت‬ ‫ی��ارم �ه‌ت��ی ب���دات‪ .‬ت��اج��ی��اب��وون�ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌قوبادی‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ فرانكفۆرت‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانبوون ب �ه‌وه‌ی‌ كه‌فڕۆكه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان به‌ره‌و شوێنی‌ مه‌به‌ستی‌ ئه‌و‪،‬‬ ‫واته‌ هۆڵه‌ندا بڕوات‌و دڵه‌ڕاوكه‌ی‌ جێمان‬ ‫له‌فڕۆكه‌و نه‌زانینی‌ زمانی‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫زۆر شتیتر تا گه‌یشتنی‌ به‌و واڵته‌و‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ سیستمی‌ بۆرۆكراتیكی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌‪ .‬وه‌رگرتنی‌ جانتای‌ سه‌فه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌ڵمانیاو پێدانه‌وه‌ی‌ جانتاكه‌ی‌‬ ‫له‌هۆڵه‌نداو دڵه‌ڕاوكه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئاخۆ‬ ‫ئ��ه‌م جانتایه‌ جانتاكه‌ی‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫ده‌رخه‌ری‌ ئه‌و سیستمه‌ بۆرۆكراتیكه‌یه‌‪.‬‬ ‫نووسه‌ر ئه‌و كاته‌ی‌ پێده‌نێته‌ واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپایی زیاتر خه‌ریكی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫واقعی ئه‌وێیه‌‪ .‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ جیهانی‌‬ ‫نامۆی‌ ئه‌وێ‌ بۆ ئه‌و ئه‌وه‌نده‌ سه‌رسامی‌‬ ‫كردبێت كه‌كه‌متر بچێته‌ ناو خه‌یاڵه‌وه‌و‬ ‫ئه‌و جیهانه‌ واقعه‌ به‌خه‌یاڵ ببینێت‪.‬‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ له‌گه‌ڵ دۆستانی‌ زۆر‬ ‫كۆنی‌‌و دانیشتن و نووسه‌ر خۆی‌ وته‌نی‌‬ ‫"چه‌م كردن" به‌هه‌موو جۆره‌كانی‌ "چه‌م‬ ‫كردنه‌وه‌" له‌گه‌ڵیان‪ ،‬سه‌فه‌ر كردن‌و‬ ‫میوانی‌ چ��وون‌و هات‌و چۆ به‌كۆاڵن‌و‬ ‫شه‌قامه‌كانی‌ ئ �ه‌و واڵت��ان �ه‌دا ك �ه‌زۆر‬ ‫له‌واڵته‌كه‌ی‌ ئه‌و (كوردستان) جیاوازن‌و‬ ‫هه‌ندێكجار خ��ۆزگ �ه‌خ��واردن ب �ه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆچی كوردستان وه‌ها نییه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫گوزه‌ركردن به‌بازاڕی‌ له‌شفرۆشه‌كانیشدا‬ ‫بۆ ئه‌و جۆرێكه‌ له‌خه‌یاڵ‪ ،‬با ئه‌و شتانه‌‬ ‫له‌واقعی ئ��ه‌ودا روویدابێت‪ .‬كه‌باس‬ ‫له‌بازاڕی‌ له‌شفرۆشه‌كان ده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫ی ئه‌وان ده‌گێڕێته‌وه‌ بێ‬ ‫به‌شه‌ له‌ژیان ‌‬ ‫یه‌ك‌و دوو ده‌كه‌ویته‌وه‌ یادی‌ چه‌مك‌و‬ ‫كانسێپتێك به‌ ن��اوی‌ "به‌كااڵبوونی‌‬ ‫ئینسان"‪ .‬ئاخۆ به‌های‌ مرۆڤ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫وه‌ك كااڵیه‌كی‌ سێكسی له‌جامخانه‌كاندا‬ ‫دابنرێت‌و به‌فرۆش بچێت؟‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م ده‌قه‌ سه‌فه‌رنامه‌یه‌‬ ‫ه�ه‌م��وو ئ �ه‌و ن��اوان �ه‌ی‌ ل �ه‌م كتێبه‌دا‬ ‫ه��ات��وون كه‌سانی‌ واق��ع �ن‌و زۆرب��ه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ ئ��ه‌و رووداوان�����ه‌ش حه‌قیقین‬ ‫ی��ان النیكه‌می‌ وای��ه‌ هه‌ستده‌كه‌یت‬ ‫حه‌قیقین‌و له‌ژیانی‌ واقعیدا ئه‌و كه‌سه‌و‬ ‫له‌و سه‌فه‌ره‌یدا روویاندابێت‪ ،‬هه‌رچه‌ن‬ ‫به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‌و هه‌ندێ‌ جاریش‬ ‫له‌توخمی‌ خه‌یاڵ كه‌ڵكوه‌رگیرابێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش ئێمه‌ كلتووری‌ ئه‌و‬ ‫واڵت��ان �ه‌ ده‌بینین‪ ،‬كلتووری‌ چه‌ند‬ ‫واڵت له‌سه‌رده‌مێكی‌ مێژوویی تایبه‌ت‬ ‫كه‌ره‌نگه‌ چه‌ند ساڵیتر بۆ خوێنه‌رێك‬ ‫ئه‌م به‌رهه‌مه‌ ده‌خوێنێته‌وه‌و به‌هه‌مان‬ ‫سه‌فه‌ردا ده‌چێت نامۆ بێت‪ .‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫له‌بیری‌ ده‌بێت سه‌رده‌مانێك ئه‌م واڵته‌‬ ‫به‌م كلتوورو فه‌رهه‌نگه‌وه‌ ژیاوه‌‪.‬‬

‫زانست باشتره‌ یان سه‌رمایه‌‬ ‫ن‪ :‬فه‌رزام‬ ‫ده‌فته‌ره‌كه‌ی به‌ده‌سته‌وه‌ گرت‪ ،‬چوو بۆ الی دایكی‌و‬ ‫پرسی دایه‌گیان زانست باشتره‌ یان سه‌رمایه‌؟‬ ‫دایكی وتی‪ :‬بنووسه‌ ئه‌گه‌ر دوو پۆل خوێنده‌واریم‬ ‫هه‌با‪ ،‬حاڵم ئاوا نه‌ده‌بوو‪.‬‬ ‫چووبۆ الی مامی‌و لێیپرسی‪ :‬مام ‌ه چی بنووسم؟‬ ‫مامی وتی‪ :‬بنووس ‌ه سه‌رمایه‌ ‪ ،‬ئاخ ‪ ،‬حه‌یف بۆ ئه‌و‬ ‫چه‌ند ساڵه‌ی كه‌خوێندم‪.‬‬ ‫دواتر چووه‌ الی باوه‌گه‌وره‌و لێیپرسی چی بنووسم؟‬ ‫باوه‌گه‌وره‌ش سه‌رێكی راوه‌شاندو وتی‪ :‬گه‌نجێتی‪.‬‬

‫ده‌ستوور‪ ،‬ژمار‌ه (‪ ،)45‬چوارشه‌ممه‪2010/8/18 ،‬‬

‫ی پێنجه‌م ـ به‌رامبه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رد‌ه ‌ ‪0533184771‬‬ ‫ی میران ـ نهۆم ‌‬ ‫ی سالم‪ ،‬ته‌الر ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬سلێمانی‌ ـ شاڕێ ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬

‫سه‌رۆکی ئه‌نجومه‌ن‪ :‬ئیدریس عومه‌ر‬

‫ی سول ‌ی تێلیگراف‬ ‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬كۆمپانیا ‌‬

‫‪info@destur.net - 0533187811‬‬

‫له‌ڕه‌مه‌زاندا‪ ..‬هه‌مووان بۆ ماڵی خودا‬ ‫یارمه‌تیدانی‌ هه‌ژاران له‌ره‌مه‌زاندا زیادده‌كات‬

‫مه‌عاز و محه‌مه‌د‬ ‫هه‌موو ساڵێك له‌ره‌مه‌زاناندا هه‌ندێك له‌ده‌وڵه‌مه‌ندان‌و‬ ‫بازرگانان هاوكار ‌ی ه�ه‌ژاران ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌جۆرێك ‌ه‬ ‫كه‌هه‌ندێك كه‌س به‌ڕه‌مه‌زان ده‌ڵێن مانگ ‌ی یارمه‌تیدان ‌ی‬ ‫هه‌ژاران‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی له‌مانگ ‌ی ره‌مه‌زاندا خێرو چاكه‌كه‌كردن‬ ‫له‌الیه‌ن موسڵمانانه‌و‌ه زیادده‌بێت‪ ،‬وێڕا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی له‌ڕۆژدا‬ ‫له‌خواردن‌و خواردنه‌و‌ه دوورده‌كه‌ونه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هاوكار ‌ی‬ ‫هه‌ژاران ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ل �ه‌ڕه‌م �ه‌زان��دا مسوڵمانان جگ ‌ه له‌به‌جێهێنان ‌ی ئه‌رك ‌ی‬ ‫ڕۆژووگ��رت��ن‪ ،‬ئه‌ركێك ‌ی دیكه‌یان به‌جێهێنان ‌ی زه‌كاته‌‪،‬‬ ‫كه‌پێویست ‌ه له‌سه‌ر هه‌ر ‌ مسوڵمانێك ‌ی پێگه‌یشتوو زه‌كات‬ ‫بدات به‌هه‌ژاران‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌و كه‌سانه‌ ‌ی كه‌خێرده‌كه‌ن به‌باش ‌ی نازانن ناویان‬ ‫بهێنرێت‌و قسه‌بكه‌ن‪ ،‬رۆژنامه‌ ‌ی ده‌ستوور په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫به‌چه‌ندان كه‌س ‌ی خێرخواز‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌نه‌بوون‬ ‫لێدوانبده‌ن‌و ئاماژه‌یان به‌وه‌ده‌كرد كه‌په‌یامبه‌ر ‌ی ئیسالم‬ ‫ده‌فه‌رمو ‌ێ "كه‌خێرتكرد به‌ده‌ست ‌ی راستت بیكه‌و مه‌هێڵ ‌ه‬ ‫ده‌ست ‌ی چه‌پت پێ ‌ی بزانێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل�ه‌و خێرخوازان ‌ه كه‌داوایكرد ن��او ‌ی نه‌هێنرێت‬ ‫له‌لێدوانێكدا به‌ده‌ستوور ‌ی وت "ره‌م��ه‌زان مانگ ‌ی خێرو‬ ‫به‌خشینه‌و خه‌ڵكیش زیاتر پێویستی به‌پاره‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ره‌م���ه‌زان پێداویستی زی��ات��ر‌ه بۆی ‌ه هاوكارییه‌كانمان‬ ‫زیاترده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و خێرخواز‌ه كه‌زۆربه‌ ‌ی ئێواران خورماو ئاو ده‌بات بۆ‬ ‫مزگه‌وته‌كان‌و گۆشت‌و خواردن ده‌كڕێت بۆ ماڵ ‌ه هه‌ژاره‌كان‬

‫وتی "له‌ڕه‌مه‌زاندا هاوكاریی هه‌ژاران زیاترده‌كه‌م‌و خورماو‬ ‫ئاو بۆ رۆژووان��ان‌و گۆشت‌و خواردنیش بۆ ماڵ ‌ه هه‌ژاران‬ ‫دابینده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه داوا ‌ی له‌هه‌موو ده‌وڵه‌مه‌ند‌و بازرگانان‬ ‫كرد كه‌هاوكار ‌ی ه �ه‌ژاران بكه‌ن‌و وتی‌ "پێویست ‌ه هه‌موو‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندو ده‌ستڕۆیشتویه‌ك له‌و مانگه‌دا زیاتر هه‌ست‬ ‫به به‌رپرسیارێتی بكه‌ن به‌رانبه‌ر خوداو پاشانیش به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌هه‌ژاران"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌كه‌ناڵه‌كان ‌ی راگه‌یاندنیش له‌مانگ ‌ی ره‌مه‌زاندا‬ ‫به‌رنامه‌ ‌ی تایبه‌ت به‌هاندان ‌ی هاوكاریكردن ‌ی ه��ه‌ژاران‬ ‫په‌خشده‌كه‌ن‌و ئێواران له‌كات ‌ی به‌ربانگدا ده‌بن ‌ه میوان ‌ی‬ ‫رۆژووانان‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌نااڵن ‌ه ته‌له‌فزیۆن ‌ی یه‌كگرتووه‌‪ ،‬لهۆن قادر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی پێشوو ‌ی ته‌له‌فزیۆن ‌ی یه‌كگرتوو كه‌ناڵ ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی كه‌ماوه‌ ‌ی هه‌فته‌یه‌ك ‌ه ده‌ست ‌ی له‌كاركێشاوه‌ته‌و‌ه‬ ‫وت�� ‌ی "ئ���ه‌م پ��رۆژان�� ‌ه له‌مانگی‌ پ��ی��رۆز ‌ی ره‌م���ه‌زان���دا‪،‬‬ ‫چڕترده‌بنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌م مانگه‌دا جگه‌له‌وه‌ ‌ی كه‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫رۆح ‌ی تاكه‌كان ئاماده‌ ‌ی هه‌ی ‌ه بۆ خێركردن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫وه‌رز ‌ی جێبه‌جێكردن ‌ی ئه‌ركێك ‌ه كه‌ئه‌ویش زه‌كاتدانه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫خه‌ڵك زۆرتر خێرده‌كات"‪.‬‬ ‫"له‌ته‌له‌فزیۆن ‌ی یه‌كگرتوو تائێستا نزیكه‌ ‌ی شه‌ش سه‌د‬ ‫ملیۆن دینار خه‌رجكراو‌ه بۆ زیاتر له‌سه‌د نه‌خۆش‪،‬‬ ‫كه‌هه‌موو ئه‌مان ‌ه نه‌خۆشی ‌ی ترسناكیان هه‌بووه‌‌و له‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ریان بۆ كراوه‌" لهۆن قادر وایوت‪.‬‬ ‫ال ‌ی خۆیه‌و‌ه هاوڕێ قادر ئاماده‌كاری به‌رنامه‌ی خوانی گه‌لی‬ ‫كوردستان كه‌به‌رنامه‌یه‌ك ‌ی تایبه‌ت به‌هاوكاریكردن ‌ی ماڵ ‌ه‬ ‫هه‌ژاره‌كان‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كات ئه‌مساڵ به‌رنامه‌كه‌ ‌ی ئه‌وان‬

‫جه‌مشید خانی مامم كه‌هه‌میشه‌‬ ‫با له‌گه‌ڵ خۆیدا ده‌یبرد‬ ‫ئه‌م رۆمانه‌ دواهه‌مین به‌رهه‌می رۆماننووس‬ ‫"به‌ختیار عه‌لی"یه‌‌و هه‌نووكه‌ له‌كتێبخانه‌كاندایه‌‪.‬‬ ‫جه‌مشیدخان؛ مرۆڤێكه‌ له‌نێوان دنیا جیاوازه‌كاندا‬ ‫با ده‌یبات‪ ،‬هه‌م له‌جه‌نگه‌و‌ه ده‌ئاڵێت‌و هه‌م‬ ‫له‌ئاشتی‪ ،‬ئه‌م كاره‌كته‌ره‌ نوێیه‌ی به‌ختیار عه‌لی‬ ‫هه‌موو ناكۆكییه‌ گه‌وره‌كانی ناو مرۆڤی تێدایه‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫جوانییه‌كان‌و هه‌م دزێوییه‌كان‪ .‬جه‌مشیدخان؛ كه‌سێكه‌‬ ‫به‌شێك له‌هه‌موومانی تێدایه‌‌و به‌شێكیش له‌ئه‌و‬ ‫له‌هه‌مووماندایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م رۆمان‌ه دواهه‌مین مرواریی دنیا‬ ‫ئه‌فسووناوییه‌كه‌ی "به‌ختیار عه‌لی"یه‌‪ ،‬قه‌باره‌ی‬ ‫مامناوه‌ندییه‌‌و ژماره‌ی الپه‌ڕه‌كانی ‪ 151‬الپه‌ڕه‌یه‌و‬ ‫له‌الیه‌ن كتێبخانه‌ی ئه‌ندێشه‌وه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌سپۆنسه‌ری كۆمپانیا ‌ی ئاسیاسێل پێشكه‌شده‌كرێت‌و‬ ‫ئه‌و كۆمپانیای ‌ه بڕ ‌ی ‪ 30‬ملیۆن دینار ‌ی بۆ به‌رنامه‌ك ‌ه‬ ‫دابینكردووه‌‪ ،‬كه‌دوو رۆژ جارێك هه‌ر ماڵ ‌ه هه‌ژارێك ‪2‬‬ ‫ملیۆن دینار ‌ی پێده‌به‌خشن‪.‬‬ ‫هاوڕ ‌ێ قادر وت ‌ی "خه‌ڵكی ئێم ‌ه مسوڵمانن‌و روو له‌ئاینن‌و‬ ‫ئێواران سه‌یر ‌ی به‌رنامه‌ی ته‌له‌فزیۆنه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌شتێكی‬ ‫واده‌بینن ویژدانیان قبوڵناكات‪ ،‬بۆی ‌ه هاوكارییكردن ‌ی‬ ‫هه‌ژاران زیاتربوو‌ه له‌مانگی ره‌مه‌زاندا"‪.‬‬ ‫پسپۆڕێك ‌ی بوار ‌ی شه‌ریعه‌ت هان ‌ی موسڵمانان ده‌دات كه‌چاو‬ ‫له‌په‌یامبه‌ر ‌ی ئیسالم بكه‌ن‪ ،‬بۆ هاوكاریكردن ‌ی هه‌ژاران‪.‬‬ ‫یوسف عه‌بدولڕه‌حمان مامۆستا ‌ی به‌ش ‌ی دیراسات ‌ی‬ ‫ئیسالم ‌ی له‌كۆلێژ ‌ی زانست ‌ه مرۆڤایه‌تییه‌كان ‌ی رانی ‌ه وت ‌ی‬ ‫"پێغه‌مبه‌ر ده‌فه‌رمو ‌ێ باشترین خێرێك كه‌بكرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خێره‌ی ‌ه ك ‌ه له‌مانگ ‌ی ره‌مه‌زاندا بكرێت‪ ،‬بۆی ‌ه پێغه‌مبه‌ر ‌ی‬ ‫خوا له‌ره‌مه‌زاندا له‌هه‌موو كه‌س به‌خشنده‌تربووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ‌ی وت "خودا پاداشتێك ‌ی گه‌وره‌ ‌ی ئه‌وان ‌ه ده‌داته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌ره‌مه‌زاندا خێرده‌كه‌ن‌و دڵ ‌ی ه�ه‌ژاران خۆشده‌كه‌ن‌و‬ ‫یارمه‌تیان بۆ كۆده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫لهۆن قادر گله‌ی ‌ی له‌كۆمپانیاو ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان ده‌كات ك ‌ه‬ ‫تائێستا به‌جد ‌ی ئاوڕیان له‌هه‌ژاران‌و به‌رنامه‌كه‌ ‌ی ئه‌وان‬ ‫نه‌داوه‌ته‌وه‌و وت ‌ی "كه‌سان ‌ی مامناوه‌ندو به‌شێك له‌چین ‌ی‬ ‫هه‌ژاران هاوكاریمان ده‌كه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێكجار كرێكار‬ ‫له‌رێگه‌ ‌ی به‌رنامه‌كه‌ ‌ی ئێمه‌و‌ه هاوكاری ‌ی نه‌خۆش‌و هه‌ژاران ‌ی‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ه���اوڕ ‌ێ ق���ادر پێیوای ‌ه ل���ه‌دوا ‌ی ده‌رك �ه‌وت��ن � ‌ی ه���ه‌ژارو‬ ‫هاوكارییه‌ك ‌ی‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ته‌كان‬ ‫باشده‌كرێن‪.‬‬ ‫هاوڕ ‌ێ وت ‌ی "له‌شارۆچكه‌ی عه‌ربه‌ت ماڵێك به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬ ‫له‌ناو ه��ه‌ژاری‌و نه‌خۆشیدا ژیانیان ده‌گ��وزه‌ران��د‪ ،‬دوا ‌ی‬ ‫ده‌ركه‌وتنیان له‌ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌مه‌ندێك بڕیاریداو‌ه‬ ‫خانوویه‌كیان بۆ دروستبكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌سێك ‌ی تریش بڕیاریداو‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی نه‌خۆشییه‌كه‌یان بۆ بكات‪ ،‬خێرخوازێكی تر‬ ‫بڕیاریداو‌ه خه‌رجی ‌ی ئه‌م ره‌مه‌زانه‌یان بۆ بكات به‌جلوبه‌رگی‬ ‫چه‌ژنیشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش� ‌ی وت "ساڵ ‌ی راب���ردووش دوا ‌ی ده‌ركه‌وتنیان‬ ‫له‌به‌رنامه‌كه‌ ‌ی ئێمه‌دا‪ ،‬خێزانێك بڕ ‌ی ‪ 80‬ه �ه‌زار دۆالر‬ ‫هاوكاریكران"‪.‬‬ ‫یوسف عه‌بدولڕه‌حمان مژده‌ ‌ی به‌ده‌وڵه‌مه‌ندو موسڵماناندا‬ ‫كه‌ئه‌گه‌ر هاوكاری ‌ی كه‌سێك كه‌باوك ‌ی نیی ‌ه بكات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌ڕۆژ ‌ی دواییدا له‌پێغه‌مبه‌ر ‌ی خوداو‌ه نزیكه‌‪ ،‬وت ‌ی "هه‌ر‬ ‫كه‌سێك هاوكاری ‌ی هه‌تیوێك بكات‪ ،‬پێغه‌مبه‌ر ‌ی خوا‬ ‫مژده‌ ‌ی پێده‌دات ك ‌ه له‌قیامه‌تدا زۆر نزیكه‌لێیه‌وه‌‌و ئاماژه‌ ‌ی‬ ‫به‌په‌نجه‌كان ‌ی ده‌ست ‌ی ك��ردووه‌و وتویه‌ت ‌ی من‌و ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫یارمه‌ت ‌ی هه‌تیوان ده‌ده‌ن‪ ،‬هێنده‌ ‌ی ئه‌م دوو په‌نجه‌ی ‌ه نزیكن‬ ‫له‌یه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫پێشیوابوو "تێركردن ‌ی رۆژووانێك‪ ،‬نیعمه‌تێك ‌ی گه‌وره‌یه‌‪،‬‬ ‫ئیسالم پێمانده‌ڵێت كه‌ناندان به‌موسڵمانێك له‌ڕه‌مه‌زاندا‪،‬‬ ‫خوا ‌ی گ�ه‌ور‌ه به‌میوه‌كان ‌ی به‌هه‌شت پاداشتیده‌داته‌وه‌و‬ ‫هه‌ركه‌سێك تینویه‌تی ‌ی موسڵمانێك بشكێنێت‪ ،‬خوا ‌ی‬ ‫به‌ڕه‌حم له‌ڕه‌حیق مه‌ختومدا له‌تینویه‌ت ‌ی رزگاریده‌كات"‬ ‫یوسف عه‌بدوڕه‌حمان وایوت‪.‬‬

‫‪i n f o @ d e s t u r. n e t‬‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬وریا حه‌مه‌تاهیر‬ ‫سکرتێری نووسین‪ :‬شۆڕش خالید‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری هونه‌ریی‪ :‬لوقمان عومه‌ر‬

‫ئامانج‬ ‫له‌گۆڕانكاری چییه‌؟‬ ‫ی خه‌به‌رتورك‬ ‫حوسه‌ین ئاساڵن‪ /‬رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫و‪ .‬له‌توركییه‌و‌ه محه‌مه‌د عه‌لی‌‬ ‫ده‌س��ت��وور بریتییه‌ له‌ "په‌یماننامه‌یه‌كی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌" كه‌شێوه‌ی‌ رێكخستنی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫داده‌ڕێژێت‪ ،‬چوارچێوه‌كه‌ی‌ دیاریده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫مه‌رجانه‌ بۆ هاونیشتمانیان فه‌راهه‌مده‌كات‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر زه‌مینێكی‌ ه��اوب �ه‌ش پێكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌یه‌كگرتوویی ژیان به‌رنه‌سه‌ر‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌ش ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ سیاسییه‌ی‌‬ ‫به‌تاقی‌ ته‌نها‌و بێ ئ��ه‌وه‌ی‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ له‌سه‌ر بێت‪ ،‬ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی‌‬ ‫نێو ده‌س��ت��ووری‌ ئاماده‌كردبێت‌و مۆركی‌‬ ‫خ���ۆی‌ پ��ێ��وه‌ب��ێ��ت‪ ،‬ت��ه‌ن��ان��ه‌ت ئ �ه‌گ �ه‌ر‬ ‫ل�ه‌ڕی��ف��ران��دۆم��ی��ش��دا ل��ه‌الی��ه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌‬ ‫په‌سه‌ندكرا‪ ،‬ه �ه‌ر نابێته‌ په‌یماننامه‌ی‌‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ری‌و خاوه‌نی‌ تایبه‌تمه‌ندیی ئه‌و‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ده‌بیندرێ‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ گۆڕانكارییانه‌ی‌ نێو ده‌ستوور‬ ‫زیاتر له‌وه‌ی‌ به‌ڵێننامه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌رهه‌می‌ ئه‌و چاالكییانه‌یه‌ كه‌پارتی‌‬ ‫داد‌وگه‌شه‌پێدان (ئاكه‌په‌) بۆ الدانی‌ رێگر‌و‬ ‫له‌مپه‌ره‌كانی‌ ب�ه‌رده‌م خۆی‌‌و به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫نه‌هێشتنی‌ ئ �ه‌و زه‌حمه‌تییانه‌ی‌ توشی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬پێی‌ هه‌ڵده‌ستێت‪ .‬راستییه‌كیش‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ناگۆڕێت ئ�ه‌وی��ش ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ئه‌و‬ ‫گۆڕانكارییانه‌ی‌ كه‌جه‌مسه‌رگیریی نێو‬ ‫كۆمه‌ڵگا تیژتر ده‌كه‌نه‌وه‌‌و ته‌نها خزمه‌ت‬ ‫به‌ئامانجه‌كانی‌ پارتی‌ ده‌سه‌اڵتدار ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نیان هێنده‌ی‌ ته‌مه‌نی‌ ئ �ه‌و پارته‌‬ ‫سیاسیه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ماوه‌ته‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ ریفراندۆمه‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت كه‌ستراتیژه‌كه‌ی‌ بریتییه‌ له‌‬ ‫"لێپرسینه‌وه‌ له‌ ‪12‬ی‌ ئه‌یلول" راسته‌قینه‌‬ ‫نییه‌‌و ب��ۆ س��ه‌ر لێشێواندنه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌ستووره‌كه‌ی‌ ‪12‬ی‌ ئه‌یلولی‌ ساڵی‌ ‪1982‬‬ ‫تائێستا ‪ 20‬جار له‌دوای‌ رێككه‌وتنی‌ الیه‌كان‬ ‫له‌نێو په‌رله‌ماندا گۆڕاوه‌‪ .‬ئێستاش بۆ جاری‌‬ ‫‪21‬ه‌مین بێ ئه‌وه‌ی‌ هیچ رێككه‌وتنێكی‌ پێش‬ ‫وه‌خت كرابێت‪ ،‬گۆڕانكارییه‌كان ده‌خرێنه‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م خ�ه‌ڵ��ك‪ .‬ل�ه‌الی�ه‌ك�ی‌ دیكه‌شه‌وه‌‬ ‫ده‌ستنه‌دانی‌ ئاكه‌په‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ئه‌و پارته‌ی‌‬ ‫له‌سه‌دا ‪10‬ی‌ ده‌نگه‌كانی‌ سه‌رجه‌م توركیا‬ ‫نه‌هێنێت‪ ،‬بۆی‌ نییه‌ به‌شداری‌ له‌حكومه‌تدا‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ك�ه‌ب�ه‌ره�ه‌م�ی‌ ده‌س��ت��ووری‌ ‪12‬ی‌‬ ‫ئه‌یلوله‌‌و دژی‌ دیموكراسییه‌‪ ،‬نیازی‌ ئاكه‌په‌‬ ‫به‌ڕوون‌و ئاشكرایی پیشانده‌دات كه‌بریتی‌‬ ‫نییه‌ له‌ "لێپرسینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ‪12‬ی‌ ئه‌یلول‌و‬ ‫كوده‌تاچییه‌كان"‪.‬‬ ‫ل���ه‌ب���اره‌ی‌ س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی��ی ده‌س���ه‌اڵت���ی‌‬ ‫دادوه‌ری���ی���ش���ه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵت ل�ه‌ڕێ��گ�ه‌ی‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ده‌س��ت��وره‌وه‌‌و شێوازی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌ندامانی‌ دادگای‌ ده‌ستووری‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 17‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ ئه‌و دادگایه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌زۆرینه‌ی‌ نێو په‌رله‌مانی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫النیكه‌م ده‌توانێ‌ ‪ 10‬ئه‌ندامیان بخاته‌ نێو‬ ‫ئه‌و چوارچێوه‌یه‌وه‌ كه‌ له‌هێڵێكی‌ نزیك‬ ‫له‌سیاسه‌تی‌ پارته‌كه‌یه‌وه‌ ب��ن‪ .‬به‌مه‌ش‬ ‫زۆری��ن �ه‌ی‌ ئه‌ندامان به‌ده‌ستدێنێ‌‪ .‬له‌و‬ ‫گۆڕانكارییانه‌ش كه‌ ل�ه‌دام�ه‌زراوه‌ی‌ بااڵی‌‬ ‫دادوه‌ران‌و پ��ارێ��زه‌ران��دا ئه‌نجامده‌درێت‌و‬ ‫وه‌زی���ری‌ دارای���ی ده‌بێته‌ س �ه‌رۆك �ی‌ ئه‌و‬ ‫دام���ه‌زراوه‌ی���ه‌‌و س�ه‌رۆك�ه‌ك�ه‌ش�ی‌ ده‌بێته‌‬ ‫ئه‌ندام‪ ،‬به‌مه‌ش ده‌سه‌اڵتی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫ئ �ه‌و دام���ه‌زراوه‌ی���ه‌ له‌ده‌ستی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫داددا ده‌بێت‪ ،‬جگه‌ له‌مانه‌ش دادوه‌ران �ی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ به‌بێ ره‌زامه‌ندیی وه‌زیری‌ داد‬ ‫نه‌توانن لێكۆڵینه‌وه‌ بكه‌ن‪ .‬ئه‌مانه‌ هه‌مووی‌‬ ‫به‌مانای‌ نه‌هێشتنی‌ سه‌ربه‌خۆیی ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫دادوه‌ری دێ��ت‪ .‬ده‌رهێنانی‌ ده‌س�ه‌اڵت�ه‌‬ ‫له‌ده‌ستی‌ دادوه‌ران‌و راده‌ستكردنیه‌تی‌‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ داد‪.‬‬ ‫ئه‌م تابلۆیه‌ ئه‌وه‌مان نیشانده‌دات كه‌وه‌زیری‌‬ ‫داد كۆنتڕۆڵی‌ ته‌واوی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫ده‌گ��رێ��ت �ه‌ده‌س��ت‪ .‬پره‌نسیپی‌ ج��ی��اوازی‌‬ ‫هێزه‌كان‌و سه‌ربه‌خۆیی دادوه‌ری‌ ده‌بنه‌‬ ‫وه‌دیهێنه‌ر‌و دروس��ت��ك �ه‌ری‌ دیموكراسی‬ ‫زۆری��ن��ه‌ی‌ ره‌ه���ا‪ .‬له‌كاتێكدا بێالیه‌نی‌‬ ‫پێشمه‌رجی‌ س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی��ی ده‌س �ه‌اڵت �ی‌‬ ‫دادوه‌ری��ی�ه‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌م هۆیانه‌ ده‌س�ه‌اڵت‬ ‫له‌وه‌ ده‌ڕوانێت كه‌دوگمه‌كانی‌ كۆنتڕڵكردنی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ری‌ بخاته‌ ژێر چنگییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ره‌نجام‪ :‬ئه‌م گۆڕانكارییانه‌ بۆ لێپرسینه‌وه‌‬ ‫له‌كوده‌تای‌ ‪12‬ی‌ ئه‌یلول‌و كوده‌تاچییه‌كان‬ ‫ئاماده‌نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ ئه‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌‬ ‫كه‌ده‌سه‌اڵت هه‌یمه‌نه‌‌و هه‌ژموونی‌ به‌سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ریدا هه‌بێت‪.‬‬