rian
Ad
tige Fru
r
Adrian Frutiger
Univers Univers Univers Univers Univers Univers
projekt i skład: Diana Woch Wydział Grafiki, rok I użyte fonty: Univers Pracownia Liternictwa i Typografii, ASP w Krakowie 2014 prowadzący: prof. Wojciech Regulski
spis treści
6. autor 8. geneza 10. charakterystyka 12. katalog 16. zastosowanie
autor Adrian Frutiger urodził się w 1928 roku w Uterseen, w Szwajcarii. Po odbyciu edukacji w kierunku kompozytorstwa kontynuował naukę projektowania graficznego i typografii w Zurich School of Art and Crafts, od 1949 do 1951 roku. W 1952 roku udał się do Paryża i pracował jako projektant typografii i menager artystyczny dla Deberny&Peignot. Jego pierwsze projekty krojów to: Phoebus (1953), Ondine (1954) oraz Meridien (1955), które powstały w kooperacji z Photon/Lumitype. Frutiger zaprojektował jedne z pierwszych krojów dla kompozycji fotograficznych. Ustanowił swoją pozycję międzynarodową jako projektant fontów dzięki bezszeryfowemu krojowi Univers zaprojektowanemu na potrzeby filmu w 1957 roku. Razem z Bruno Pfäffli i André Gürtlerem, w roku 1961, założył własne studio projektowe w Arcueil, niedaleko Paryża. Przez 10 lat był również profesorem w Ecole Estienne i 8 lat w Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs Paryżu.
6
Do dat ko w sul t an o tem , p oz k ró ap j fi zo s p i s m a r my I B r o je k t ał tow M. dl a wy We ani Pa d an r w ysk c ze e m fo yw i e s ny ntó 19 go ch 77 w, l at a rok lot ni s Fru ka up ch t ig Ch er ‘ 70 r ze arl by ł zL z a es pro ino de j e k ko n t yp Ga e. ulle t owa ł ,k tór y Podczas swojej kariery zdobył wiele nagród, min.: 1986, the Gutenberg Prize of the City of Mainz (Niemcy) 1987, Medal of the Type Directors Club of New York (USA) 1993, Officier de l’Ordre des Arts et des Lettres (Francja) 1993, Grand Prix National des Arts Graphiques (Francja)
7
geneza
Univers, zaprojektowany w 1956 roku i wydany przez Deberny&Peignot w 1957, jest neo-groteskowym, bezszeryfowym krojem, który zawiera optycznie identyczne grubości oraz wysokie minuskuły dla poprawy czytelności. Ten font zyskał na popularności dzięki dużej liczbie odmian w tej rodzinie.
Przez ponad czterdzieści lat Univers pozostawał jednym z najczęściej stosowanych krojów bezszeryfowych. Łączy w sobie racjonalne i ekonomiczne elementy typografii z ponadczasową elegancją i nowoczesną gracją. Jego uporządkowana konstrukcja oraz niemal niezliczone możliwości zastosowania sprawiły, że Univers odniósł sukces we wszystkich zakątkach świata.
W związku z przekształceniem krojów pisma ze składu czcionkowego na fototypowy, a niedługo później również na cyfrowy, na rynku pojawiło się wiele nowych rodzin Univers, z których niektóre różniły się znacznie od oryginału. Okoliczności te zmusiły firmę Linotype nie tylko do przerobienia klasycznego kroju, lecz również do jego całkowitego przeprojektowania w oparciu o oryginalną koncepcję. W wyniku ścisłej współpracy z Adrianem Frutigerem powstał nowoczesny Univers, oddający hołd cechom pierwotnego projektu.
8
Dodatkowo, do nowo powstałych grubości fontu, krój został cyfrowo interpolowany tak, aby szerokości liter skalowały się równomiernie wraz ze zmianą wielkości. Dla fontów o określonej grubości, wysokości górnej oraz środkowej linii pisma i wydłużenia, są równe.
9
charakterystyka
Univers jest fontem bezszeryfowym, z grupy neo-groteskowych, która zawiera Folio oraz Neue Haas Grotesk (nazwany później Helvetica). Te trzy kroje bywają ze sobą mylone ponieważ każdy z nich oparty jest na Akzindez-Grotesku z 1898 roku. Univers jest bardzo zróżnicowaną rodziną, która dobrze wygląda zarówno w dużych nagłówkach i tytułach jak i w mniejszych rozmiarach. W 1997 roku Frutiger przerobił całą rodzinę czcionek w kooperacji z Linotype tworząc Linotype Univers, który zawiera 63 wariacje kroju. Podczas pracy nad poprawianiem fontu, Univers zyskał nowe extrema, takie jak: Ultra Light czy Extended Heavy. System numeryczny również został rozszerzony o 3 wersje cyfr.
Różne grubości i warianty w tej rodzinie nazywane są w większości przy użyciu cyfr, zamiast słownie – system ten od tego czasu był używany przez Frutigera w innych projektach.
W minuskułach, litera „a” jest dwupoziomowa, a litera „i” posiada kwadratową kropkę. W majuskułach, litera „A” ma poziomo ścięty górny element. Mimo dużego wachlarza grubości, symbol „@” nie zmienia swoich proporcji.
LM K J I H G F E D ABC Z Y X W TU S R P NO ŻŹ Ś Ó Ń ĄĆĘŁ m l k j i h g f e d c ab z y x w u t s r p o n ź ż ś ó ń ąćęł 9 8 7 6 5 012 3 4
12
? > < ” : | ,./} ’ ; Ó \ ] Ò [ Ñ = Ð + Î ÍÏ ) _ Ì ( * Ë & Ê É ^ æ È `! å Ç ä ã Æ â ÄÅ àá Ã ß Â Þ Ý Á üý Ü À û Û ú ù Ú ø Ù ÷ Ø ö × õ Ö ô Ė ó ĕ ÔÕ ò Ĕ ñ ē ð Ē îï đ í Đ ì ë ď ê Ď Įį Čč ĭ çèé ċ Ĭ ī Ċ Ī ĉ ĩ ħĨ ăĈ Ħ Ă ĥ ā Ĥ Ā Ŏŏ ģ ō þÿ Ģ ġ Ō ň Ġ Ň ņ Ğğ ĝ Ņ ŀ Ĝ Ŀ ũ ě ľ Ũ Ľ ŧ ļ ėĚ Ŧ Ļ ť ĺ šŤ ķĹ Š Ķ ĵ ş Ĵ Ş ij Ț ș Ŝŝ ř Ș İıIJ Ř ƒ ŗ ž Ŗ ŸŽ Ŕŕ ŷ Ŷ œ ŵ Œ ›⁄ Ŵ ‹ ų Őő Ų ‰ ű Ű •… ů ‡ † Ů „ ŭ ” ’‚“ ‘ ŪūŬ — – ˛˜ ˝ ˚ ˙ ˘ ˇ % țˆ $ # @ ~ − ™ €
13
Altered States Altered States Altered States Altered States Altered States
68pkt
60pkt
48pkt
36pkt
30pkt
Altered States
18pkt
Altered States
12pkt
Altered States
8pkt
68pkt
60pkt
48pkt
36pkt
30pkt
Altered States Altered States Altered States Altered States Altered States
18pkt
Altered States
12pkt
Altered States
8pkt
Altered States
zastosowanie Univers cieszył się dużą popularnością w latach ‘60 i ‘70, ponieważ używany był przez dużą liczbę korporacji. Z jego zmodyfikowanej wersji korzystają Szwajcarskie Linie Lotnicze (Swiss International Air Lines, które wcześniej posługiwały się Futurą), Munich Re Group (który również jego stosuje spersonalizowaną wersję) oraz Deutsch Bank na całym świecie. General Electric używał go od 1986 do 2004 roku, zanim zamienił go na GE Inspira. Firma Apple Inc. korzystała z niego jako jeden z wariantów liter na swoich klawiaturach, zanim zastąpiła go VAG Rounded w sierpniu 2007 roku, wraz z przedstawieniem nowych klawiatur i nowego iMac’a (ich notebooki zawierały go już od 1999 roku).
Montrealskie metro, BART, lotnisko we Frankfurcie oraz system dróg w Disney World także używają tego fontu. Niektóre, ale nie wszystkie okręgi w Londynie, używają Univers Bold Condensed na tabliczkach z nazwami ulic. Królewska Armia Lotnicza, w 2006 roku, zaadaptowała krój Univers na potrzeby wszystkich materiałów promocyjnych oraz na potrzeby nowego logo.
16
Ten krój jest również stosowany w szkolnych sprawdzianach w Wielkiej Brytanii, ze względu na oczywiste różnice pomiędzy znakami jak np. pomiędzy l oraz 1, co zapobiega pomyłkom.
Univers był stosowany przez rząd NRD w latach ‘80 w materiałach propagandowych, zwłaszcza podczas 40 rocznicy powstania państwa.
Od początku 2009 roku, CNN Domestic oraz CNN International zaadaptowały kilka wariantów tego fontu.
George W. Bush używał Universu w swoim logo podczas kampanii w 2000 i 2004 roku
17
Typographische Monatsbl채tter, 1964, Issue 8/9
18
Dimensions logo
19
20
Dave Eggers, How Music Works by David Byrne
20
Typographische Monatsbl채tter, 1961 No. 12
21