Economy Today August 2022

TEΥΧΟΣ 74 / ΑΥΓΟΎΣΤΟΣ 2022 / €2,50

ΜΑΧΕΣ

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ Η ΆΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΔΟΛΑΡΊΟΥ, ΟΙ ΠΙΈΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΈΣ ΤΡΆΠΕΖΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΉΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΊΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΦΌΒΟΙ ΓΙΑ ΎΦΕΣΗ

ΑΚΙΝΗΤΑ

ΤΟ ΑΥΞΗΜΈΝΟ ΚΌΣΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ

ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

ΠΌΣΟ ΧΑΜΗΛΆ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΦΤΆΣΕΙ ΤΟ BITCOIN;

There is a way for

info@webarts.com.cy webarts.agency +357 22 250460

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ 74 / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2022

34

FOCUS 34

COVER STORY - ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Η ενεργειακή κρίση και η ύφεση πλήττουν το ευρώ - ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Μεταβολές στις αγορές συναλλάγματος - ΕΡΧΕΤΑΙ «αντίστροφος νομισματικός πόλεμος» στις αγορές

ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ/ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

52

74

46

24 ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 28 ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: €11,1 ΔΙΣ.

29 FUNDS: Ανάπτυξη πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 32 ΠΑΥΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Τα φορολογικά κίνητρα δημιουργούν συγκριτικά μειονεκτήματα 42 ΧΤΥΠΑ τις προοπτικές ο πόλεμος στην Ουκρανία 46 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Αφίξεις έκπληξη 52 ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΥ: Η Βιώσιμη ανάπτυξη και η συμβολή των διεθνών εταιρειών υψηλής εξειδίκευσης 54 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ restart για το Σχέδιο Οπτικοακουστικής Βιομηχανίας 56 ΝΙΚΟΛ ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ: Οι επιχειρήσεις εισέρχονται σε ρυθμούς CSRD 58 Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ και η ανάπτυξη των ενεργειακών σχεδιασμών της Κύπρου 64 ΑΚΙΝΗΤΑ: Τα δεδομένα στην αγορά 72 ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΣΚΙΔΗΣ: Περί ΦΠΑ των νέων οικιστικών μονάδων 74 ΠΩΛΙΝΑ ΑΝΙΦΤΟΥ: Η γεωπολιτική αυτογνωσία ενός αδιέξοδου οικονομικού μοντέλου 80 ΚΡΙΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: Η οικονομία των εξοπλισμών 88 ΣΤΥΛΙΑΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει το Bitcoin; 92 ΣΤΗΝ πρώτη γραμμή της καινοτομίας

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 4 5 6 104 106

EDITORIAL EI-KONOMIA MARKETWATCH ΝΕΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΌΣ BRAND

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ…

8 84 96 100

ΑΦΙΕΡΩΜΑ DIGITAL AGENCIES ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ αλφαβητισμός ΧΡΥΣΟΠΛΗΡΩΜΕΝΑ διαζύγια ANGELINA Jolie

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

Π

ριν από τρία περίπου χρόνια, σας χαιρετούσα για πρώτη φορά από αυτό εδώ το βήμα κι έγγραφα. «Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Economy Today ήταν στον δικό μου δρόμο από την πρώτη του έκδοση. Σαν να ήταν χθες όταν σήκωνε πανιά. Το υπηρέτησα με σεβασμό και το στήριξα και ιδού που ορθώνεται μπροστά μου η πρόκληση της Αρχισυνταξίας του. Σ’ αυτή την πρόκληση ευτυχώς δεν είμαι μόνος, αλλά υπάρχει μια δυνατή ομάδα συνεργατών». Σήμερα σας αποχαιρετώ και σας ευχαριστώ όλους εσάς τους αναγνώστες, τους συναδέλφους και τους συνεργάτες μας. Από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Η ομάδα του Economy Today, όμως, παραμένει δυνατή όπως και το δίκτυο των συνεργατών της. Είμαι βέβαιος ότι η επόμενη μέρα ανατέλλει καλύτερη. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους και όλες, που έδωσαν και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό κάθε μήνα για να υπάρχει αυτό το περιοδικό, με τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα που το διακρίνει. Στόχος και σκοπός ήταν να ξεχωρίσει το Economy Today μέσα στη βαβούρα της καθημερινότητας, χωρίς λαϊκισμούς και κλισέ. Να μπορεί να αποτυπώνει την πραγματικότητα, να φιλοξενεί όλες τις απόψεις, να δίνει έμφαση στις προοπτικές και να πιέζει για την εξέλιξη. Παραδίδω την Αρχισυνταξία σ’ έναν πολύ καλό συνάδελφο και φίλο, τον Ξένιο Μεσαρίτη και του εύχομαι ολόψυχα κάθε επιτυχία.

Η ΣΕΛΊΔΑ

ΚΛΕΊΝΕΙ… ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 74 / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2022 / €2,50

ΜΑΧΕΣ

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ Η ΆΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΔΟΛΆΡΊΟΥ, ΟΊ ΠΊΈΣΈΊΣ ΣΤΊΣ ΚΈΝΤΡΊΚΈΣ ΤΡΆΠΈΖΈΣ ΓΊΆ ΆΥΞΗΣΈΊΣ ΈΠΊΤΟΚΊΩΝ ΚΆΊ ΟΊ ΦΟΒΟΊ ΓΊΆ ΥΦΈΣΗ

ΑΚΙΝΗΤΑ

ΤΌ ΑΥΞΗΜΕΝΌ ΚΌΣΤΌΣ ΚΑΊ ΤΑ ΔΕΔΌΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΌΡΑ

ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

ΠΌΣΌ ΧΑΜΗΛΑ ΜΠΌΡΕΊ ΝΑ ΦΤΑΣΕΊ ΤΌ BITCOIN;

4 EconomyToday

Σας ευχαριστώ!

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 ΑΡΧΙΣΥΝΤΆΚΤΗΣ: Νέστορας Βασιλείου ART DIRECTORS: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Χάρις Βωβού, Εβελίνα Κοσμά, Ναταλία Γεωργιάδου, Άννα Κριθαρίδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Τάσος Γιασεμίδης, Βρασίδας Νεοφύτου, Παύλος Λοΐζου, Νικόλ Φινοπούλου, Ευγένιος Ευγενίου, Πωλίνα Άνιφτου, Κρις Κωνσταντινίδης, Στυλιάνα Χαραλάμπους, Γιώργος Μουσκίδης ΔΙΌΡΘΩΣΗ: Μαρία Ζερβού ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΉ ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ: Μαρία Τερεζοπούλου SALES EXECUTIVE: Καρολίνα Νεοκλέους neocleousc@diasmedia.com 22580491 CLIENT SERVICE: Ελισάβετ Ηρακλέους iracleouse@diaspublishing.com 22580487 MARKETING EXECUTIVE: Κλέλια Γιασεμίδου CLIENT SERVICE SUPERVISOR: Μαρία Χαραλάμπους ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΊΟΥ: Οδυσσέας Κωνσταντίνου ΛΟΓΙΣΤΉΡΙΌ: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ ΙΔΡΥΤΉΣ: Κώστας Ν. Χατζηκωστής ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ: Χρύσανθος Τσουρούλλης ΕΚΤΎΠΩΣΗ: Proteas Press Ltd ΔΙΑΝΟΜΉ: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η ΓΛΏΣΣΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΏΝ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ

€144,8 ΕΚΑΤ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022: 560 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΜΒΑΔΟΝ: 127,1 ΧΙΛΙΆΔΕΣ Τ.Μ.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022:€185,1 ΕΚΑΤ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021:€31,7 ΕΚΑΤ.

+2,0%

ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2022: 3.344 ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2021: 3.279 ΕΓΓΡΑΦΕΣ

+242,6% ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΥΠΡΙΩΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2022: 121.146 ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2021: 35.361 ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ

+6,8%

ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΑΠΟΛΑΒΕΣ (ΜΈΣΕΣ ΑΚΑΘΆΡΙΣΤΕΣ ΑΠΟΛΑΒΈΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ) Α ΤΡΙΜΗΝΟ 2022: €2.019 Α ΤΡΙΜΗΝΟ 2021: €1.891

EconomyToday 5

MARKET WATCH

6+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ 1

BOC: ΕΘΕΛΟΥΣΙΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ 550 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

Ολοκληρώθηκε το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης της Τράπεζας Κύπρου και περίπου 550 υπάλληλοι έχουν εγκριθεί για αποχώρηση, με το συνολικό κόστος να ανέρχεται σε περίπου €99 εκατ. που αναμένεται να αναγνωριστεί στην ενοποιημένη κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων κατά το τρίτο τρίμηνο. Σύμφωνα με ανακοί-

νωση της τράπεζας, «το Σχέδιο εμπίπτει στη στρατηγική του Συγκροτήματος για περαιτέρω βελτίωση της αποδοτικότητας μέσω μείωσης του αριθμού καταστημάτων και του αριθμού προσωπικού. Με την ολοκλήρωση του σχεδίου, ο αριθμός του προσωπικού μειώνεται κατά περίπου 16% και η ετήσια εξοικονόμηση υπολογίζεται σε περίπου €37 εκατ. ή περίπου 19% του κόστους προσωπικού».

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ GREAT PLACE TO WORK ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου έλαβε την πιστοποίηση Great Place to Work®, επιβεβαιώνοντας την αφοσίωση και την ικανοποίηση των εργαζομένων της, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της. Η EKK είναι ο δεύτερος οργανισμός δημοσίου δικαίου ο οποίος διεκπεραιώνει με επιτυχία τη διαδικασία του Great Place to Work®. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, λαμβάνοντας την πιστοποίηση Great Place to Work®, η EKK αναγνωρίζεται ως ένας οργανισμός που διαθέτει υψηλής ποιότητας διαδικασίες στη διαχείριση του ανθρώ6 EconomyToday

3

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ CYMEPA-ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ

Πιλοτικό πρόγραμμα που προνοεί τη μελέτη για τον σχεδιασμό και εγκατάσταση αρχικού συστήματος παρακολούθησης της ποιότητας του θαλάσσιου νερού στην περιοχή της μαρίνας Αγία Νάπας, ανακοίνωσαν η CYMEPA και η Τράπεζα Κύπρου, στον υπουργό Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστα Καδή. Σύμφωνα με σχετικό ανακοινωθέν, «το πρόγραμμα είναι το μοναδικό πιλοτικό σύστημα στην περιοχή, το οποίο έχει σκοπό την παρακολούθηση και καταγραφή σημαντικών παραμέτρων ποιότητας νερού σε πραγματικό χρόνο. Τα δεδομένα αυτά θα συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας βάσης δεδομένων, που θα ανοίξει τον δρόμο σε περαιτέρω μελέτες, με στόχο την ανάπτυξη μεθόδων παρακολούθησης και ανίχνευσης πιθανών προβλημάτων και έγκαιρων διορθωτικών παρεμβάσεων για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος». Στο ανακοινωθέν προστίθεται ακόμα ότι «το πιλοτικό πρόγραμμα, θα υλοποιηθεί από την ερευνητική ομάδα EMERGE του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, σε συνεργασία με την CYMEPA και τη μαρίνα Αγίας Νάπας. Η εγκατάσταση του πιλοτικού συστήματος θα γίνει στην περιοχή της μαρίνας Αγίας Νάπας, που επίσης θα παρέχει ουσιαστική στήριξη στην εν λόγω εγκατάσταση και μελέτη, ενδυναμώνοντας περαιτέρω και τη συνεργασία που έχει ήδη αναπτυχθεί με την ερευνητική ομάδα του EMERGE από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου σε σχετικά θέματα». Εκ μέρους των συνεργαζόμενων φορέων στην ανακοίνωση για την πιλοτική αυτή μελέτη παρέστησαν η διευθύντρια Εταιρικής Υπευθυνότητας Τράπεζας Κύπρου Έλλη Ιωαννίδου και ο γενικός γραμματέας της CYMEPA δρ Μιχάλης Ιερείδης.

πινου δυναμικού, παρέχει κίνητρα στους εργαζομένους και δημιουργεί υψηλό επίπεδο εμπλοκής, ενώ οι σχέσεις μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης βασίζονται στην εμπιστοσύνη. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, Γιώργος Θεοχαρίδης, εκφράζοντας ικανοποίηση για την πιστοποίηση που έλαβε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, πρόσθεσε μεταξύ άλλων πως, «η απόκτηση τής εν λόγω πιστοποίησης αποτελεί το επιστέγασμα των πολυετών προσπαθειών και της συνεισφοράς του προσωπικού. Η διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση μίας υγιούς εργασιακής κουλτούρας, αποτελεί και προσωπικό μου στόχο». Από πλευράς του, ο γενικός διευθυντής

του Great Place to Work®, Κυριάκος Ιακωβίδης, δήλωσε ότι «η ανάπτυξη μιας θετικής και παραγωγικής εργασιακής κουλτούρας, δεν μπορεί να είναι επιδίωξη μόνο ιδιωτικών οργανισμών. Συγχαίρουμε την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου για την επιτυχή πιστοποίηση και την καλωσορίζουμε στην οικογένεια του Great Place to Work®» .

2

6 4

ΝΕΑ ΕΦΟΡΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΥΛΩΝΑΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΑΡΙΤΟΥ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Τα καθήκοντα της Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη ανέλαβε η κα Ειρήνη Μυλωνά Χρυσοστόμου. Σε ανακοίνωσή του ο CIFA, αφού συνεχάρη τη νέα έφορο, ανέφερε πως η κ. Μυλωνά-Χρυσοστόμου είναι μία καταρτισμένη τεχνοκράτης, με πολυετή εμπειρία στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας. «Είμαστε βέβαιοι πως θα συμβάλει περαιτέρω στον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση των εργασιών του Τμήματος. Προσδοκούμε σε αγαστή και στενή συνεργασία και ευχόμαστε στην κ. Μυλωνά κάθε επιτυχία στα νέα της καθήκοντα».

Τον επαναδιορισμό του νέου το μέλους του Δημοσιονομικού Συμβουλίου Κύπρου (ΔΣΚ), Ανδρέα Χαρίτου, χαιρέτισε με ανακοίνωσή του το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΚ. Όπως αναφέρεται σε σχετικό ανακοινωθέν, «ο επαναδιορισμός του κ. Χαρίτου εξασφαλίζει τη συνέχιση της πορείας ενίσχυσης και ανάπτυξης του ΔΣΚ, με θεμέλιο την επιστημονικότητα, την αντικειμενικότητα και την απόλυτη αφοσίωση στην περιφρούρηση της μακροοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας, βιωσιμότητας και ανάπτυξης».

7

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ CFA CYPRUS Ο ΑΛΚΗΣ ΧΑΤΖΗΤΤΟΦΗΣ

5

Το νέο Δ.Σ. του εξέλεξε ο διεθνώς βραβευμένος Κυπριακός Σύνδεσμος Χρηματοοικονομικών Αναλυτών (CFA Society Cyprus), κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης των μελών του, που πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουλίου 2022. Πρόεδρος εξελέγη ο Άλκης Χατζηττοφής, ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από την Ελένη Κωνσταντίνου και αντιπρόεδρος ο Ζήνων Παπαφιλίππου. Το Δ.Σ συμπληρώνουν η Άντρη Σάντη (γραμματέας), ο Αδάμος Χατζηαντωνίου (ταμίας) και οι Ανδρέας Κλεάνθους, Κωνσταντίνος Κουρούγιαννης και Μαρί Λουρουτζιάτη (μέλη).

LEPTOS CORAL SEAS VILLAS

Το Leptos Coral Seas Villas βρίσκεται σε μια εξαιρετική τοποθεσία κοντά στην ακτογραμμή του Κόλπου των Κοραλλίων, σε κοντινή απόσταση με τα πόδια από το 5 αστέρων Coral Beach Hotel and Resort στην Πάφο. Όπως αναφέρεται σε δελτίο τύπου, «πρόκειται για μια εντυπωσιακή ανάπτυξη που διαθέτει εγκαταστάσεις υψηλών προδιαγραφών με εκπληκτική θέα και που βρίσκεται μόλις 10 λεπτά μακριά από την κοσμοπολίτικη πόλη της Πάφου. Βρίσκεται επίσης πολύ κοντά στη χερσόνησο του Ακάμα, μια περιοχή εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς και προστατευόμενη από την UNESCO. Το έργο Leptos Coral Seas Villas καλύπτει συνολικά μια έκταση 65.000τ.μ. και αποτελείται από 63 πολυτελείς ανεξάρτητες επαύλεις, πολλές από τις οποίες διαθέτουν ιδιωτική πισίνα.

EconomyToday 7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ

DIGITAL ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ OGILVY, SOCIALWAY και WEBARTS παρουσιάζουν στο Εconomy Today τις υπηρεσίες που προσφέρουν στον τομέα της ψηφιακής επικοινωνίας και του ψηφιακού μάρκετινγκ. ΤΗΣ ΝΑΤΑΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

8 EconomyToday

ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΌ, ΤΗΝ ΠΕΊΡΑ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΊΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΆΡΤΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΈΝΕΣ ΟΜΆΔΕΣ ΤΟΥΣ ΤΑ DIGITAL AGENCIES

αποτελούν ένα πολύτιμο συνεργάτη για κάθε επιχειρηματία

Σ

τη νέα ψηφιακή εποχή ο ρόλος των Digital Agencies είναι καθοριστικής σημασίας για τις επιχειρήσεις και τα brands. Πολλά από τα Digital Agencies που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις και υπηρεσίες προς τους πελάτες τους (επιχειρηματίες και ιδιώτες). Έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής, αφού γνωρίζουν καλά τη χρησιμότητα των νέων μέσων επικοινωνίας, των νέων τεχνολογικών εργαλείων, τις απαιτήσεις του κοινού, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούν συνεχώς όλες τις νέες εξελίξεις γύρω από το αντικείμενό τους. Με τον επαγγελματισμό, την πείρα, την τεχνογνωσία και τις άρτια καταρτισμένες ομάδες τους τα Digital Agencies αποτελούν έναν πολύτιμο συνεργάτη για κάθε επιχειρηματία με μεγάλη ή μικρή επιχειρηματική δραστηριότητα που

θέλει να προωθήσει το brand του, να αναπτύξει περισσότερες και πιο δυνατές σχέσεις με το κοινό του ή να «μιλήσει» απευθείας στον καταναλωτή. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί το Economy Today παρουσιάζει τρία Digital Agencies που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Που ξεχωρίζουν και διακρίνονται στην αγορά για το επίπεδο υπηρεσιών που προσφέρουν και που έχουν αφουγκραστεί από νωρίς τις απαιτήσεις και τις τάσεις της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται για την OGILVY, την SOCIALWAY και τη WEBARTS. Επιπρόσθετα, στο αφιέρωμα αυτό φιλοξενούμε συνέντευξη της προέδρου του Συνδέσμου Διαφήμισης και Επικοινωνίας Κύπρου κας Δέσπως Λευκαρίτη, η οποία μάς μιλά για όλες τις ραγδαίες αλλαγές που έχουν σημειωθεί στον τομέα της επικοινωνίας σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως: «η μετάβαση των διαφημιστικών γραφείων στην ψηφιακή εποχή άρχισε εδώ και πολύ καιρό. Ένα κύριο χαρακτηριστικό των γραφείων επικοινωνίας, είναι να αφουγκράζονται τις αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών. Να αναλύουν τις αλλαγές στις συμπεριφορές τους, στον τρόπο που επενδύουν τον χρόνο τους και να είναι ευρηματικά στη μέθοδο με την οποία θα έρθουν σε επαφή με τον κοινό στόχο. Επομένως, η μετάβαση σε μια ψηφιακή εποχή δεν αποτελεί νέα είδηση αλλά μια πραγματικότητα που είναι σε “συνεχή ροή”».

EconomyToday 9

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

ΠΡΟΚΛΗΣΗ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

«Η αποτελεσματικότητα μιας εκστρατείας χρειάζεται στρατηγική, παράλληλα με τη δημιουργικότητα» υπογραμμίζει η πρόεδρος του Συνδέσμου Διαφήμισης και Επικοινωνίας Κύπρου ΔΈΣΠΩ ΛΕΥΚΑΡΊΤΗ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ

τονίζει τη σημασία της στρατηγικής και προειδοποιεί πως, «αν εστιάσουμε υπερβολικά σε μονοσήμαντα metrics κινδυνεύουμε πολλές φορές να εστιάζουμε στο δέντρο και όχι στο δάσος».

«Η

μεγαλύτερη πρόκληση αυτή τη στιγμή είναι η αποτελεσματική επικοινωνία με τον καταναλωτή, με τον σωστό τρόπο και με το κατάλληλο μέσο επικοινωνίας, ώστε το μήνυμα να γίνει αποδεκτό», τονίζει σε συνέντευξη που παραχωρεί στον περιοδικό Economy Today η πρόεδρος του Συνδέσμου Διαφήμισης και Επικοινωνίας Κύπρου κ. Δέσπω Λευκαρίτη. Στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί, η κ. Λευκαρίτη μάς μιλά για τις προκλήσεις και τις κυρίαρχες τάσεις στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας, 10 EconomyToday

ΈΧΕΙ ΠΑΡΈΛΘΕΙ Ο ΚΑΙΡΌΣ ΤΟΥ BROADCASTING ΌΠΟΥ ΤΟ BRAND ΜΙΛΆ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ ΜΌΝΟ ΒΛΈΠΕΙ, ΑΚΟΎΕΙ, ΔΙΑΒΆΖΕΙ

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις για τον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας στην Κύπρο; Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος ζει διάφορες κρίσεις οι οποίες δημιουργούν αβεβαιότητα για τα brands – το Μαρί, την οικονομική κρίση του 2013 κ.λπ. – από τις οποίες ευτυχώς η Κύπρος κατάφερε να ανακάμψει αρκετά γρήγορα. Μέσα στα πλαίσια της πανδημίας όμως, η οποία δυστυχώς συνεχίζει και δεν γνωρίζουμε αν και πότε θα τελειώσει, καθώς και με τη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο τομέας μας έχει πληγεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Η μεγαλύτερη πρόκληση αυτή τη στιγμή είναι η «αποτελεσματική» επικοινωνία με τον καταναλωτή, με τον σωστό τρόπο και με το κατάλληλο μέσο επικοινωνίας, ώστε

το μήνυμα να γίνει αποδεκτό. Η έμφαση / βαρύτητα στον όρο «αποτελεσματική» γίνεται όλο και πιο σημαντική όσο περνά ο καιρός, αφού τα brands ορθά αναζητούν χειροπιαστά αποτελέσματα μιας ενέργειας επικοινωνίας. Πόσο εύκολη ήταν η μετάβαση των διαφημιστικών γραφείων και των γραφείων επικοινωνίας στη νέα ψηφιακή εποχή; Η μετάβαση των διαφημιστικών γραφείων στην ψηφιακή εποχή άρχισε εδώ και πολύ καιρό. Ένα κύριο χαρακτηριστικό των γραφείων επικοινωνίας, είναι να αφουγκράζονται τις αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών. Να αναλύουν τις αλλαγές στις συμπεριφορές τους, στον τρόπο που επενδύουν τον χρόνο τους και να είναι ευρηματικά στη μέθοδο με την οποία θα έρθουν σε επαφή με τον κοινό στόχο. Επομένως, η μετάβαση σε μια ψηφιακή εποχή δεν αποτελεί νέα είδηση αλλά μια πραγματικότητα που είναι σε «συνεχή ροή». Όσοι ασχολούνται με τον τομέα του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας

EconomyToday 11

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES γνωρίζουν καλά ότι η μάθηση και η προσαρμογή σε νέα δεδομένα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της επαγγελματικής μας ζωής. Τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από την εξέλιξη της τεχνολογίας και των πρακτικών του εξωτερικού, ταξιδεύουν πια με τόση ευκολία και ταχύτητα που μας βοηθούν στην εξέλιξη της σκέψης αλλά και της υλοποίησης ιδεών. Μετά την απομόνωση λόγω της πανδημίας, ακόμα περισσότερα άτομα – όλων των ηλικιών – κάνουν περισσότερη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας.

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

Μετά τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, ποιες θα λέγατε ότι είναι οι πιο σημαντικές αλλαγές στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας; Μια πολύ σημαντική αλλαγή αφορά τον χώρο του προγραμματισμού των μέσων επικοινωνίας. Χρειάζεται μια ανάλυση όλων των μέσων που χρησιμοποιεί ο καταναλωτής, αλλά και το πόσο ανοικτός είναι σε μηνύματα προϊόντων ή υπηρεσιών την ώρα που έρχεται σε επαφή με το κάθε μέσο, για να γίνει ένας σωστός προγραμματισμός. Τα πιθανά σημεία επαφής ενός brand με τον καταναλωτή έχουν πολλαπλασιαστεί και τα brands αντιμετωπίζουν την πρόκλησή του σε ποια από όλα αυτά τα σημεία πρέπει να εστιάσουν. Γι’ αυτό τον λόγο, η δημιουργία μιας προσεκτικής στρατηγικής η οποία θα αναλύσει όλα αυτά τα σημεία, όλα τα mindset των καταναλωτών και πού και πώς θα ενεργοποιηθεί σε αυτά, είναι σημαντικότερη από ποτέ. Η άλλη σημαντική αλλαγή αφορά το ίδιο το μήνυμα της μάρκας. Το να μιλά ένα προϊόν ή μια υπηρεσία για τον εαυτό του/της δεν είναι κάτι που ενδιαφέρει σήμερα τον καταναλωτή. Πρέπει να του εξηγήσει το όφελος το οποίο θα έχει. Ο καταναλωτής πλέον έχει γίνει το επίκεντρο και η σχέση του με το brand έχει γίνει πολύ πιο δυναμική/διαδραστική. Με την ανάπτυξη 12 EconomyToday

των social media, ο καταναλωτής έχει πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις, αναμένοντας την ίδια συμπεριφορά και εξυπηρέτηση, είτε βρίσκεται σε ένα κατάστημα με φυσική παρουσία, είτε συνομιλεί μέσω DMs στο Instagram, είτε βρίσκεται στο Metaverse.

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ

Από την παραδοσιακή διαφήμιση στα συμβατικά ΜΜΕ έχουμε περάσει στην ψηφιακή διαφήμιση, την οποία συναντάμε σε διαδικτυακά μέσα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλα κανάλια επικοινωνίας. Ποιες είναι οι βασικές τους διαφορές; Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος. Η επαφή του καταναλωτή με το brand. Η κύρια αλλαγή είναι ότι η

ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA, Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ ΈΧΕΙ ΠΟΛΎ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΕΣ ΑΠΑΙΤΉΣΕΙΣ

αναμένοντας την ίδια συμπεριφορά και εξυπηρέτηση είτε βρίσκεται σε ένα κατάστημα με φυσική παρουσία, είτε συνομιλεί μέσω DMs στο Instagram, είτε βρίσκεται στο Metaverse

σχέση έχει γίνει αμφίδρομη. Έχει παρέλθει ο καιρός του broadcasting όπου το brand μιλά και ο καταναλωτής μόνο βλέπει, ακούει, διαβάζει. Ο καταναλωτής πλέον έχει τη «δύναμη» να συνομιλεί με το brand, να επιδοκιμάζει ή να κατακρίνει ένα brand στο digital περιβάλλον. Να μοιράζεται μια επικοινωνία για καλό ή για να δημιουργήσει ένα «κύμα» αντίδρασης. Παράλληλα, αυτό που επίσης αλλάζει είναι το περιβάλλον, η χρήση, το mindset του καταναλωτή. Το brand οφείλει να είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να παραμένει ελκυστικό ανάλογα με το περιβάλλον ή το «στάτους» όταν έρχεται σε επαφή με τον καταναλωτή. Αγκαλιάζοντας το περιβάλλον που εμφανίζεται, μπορεί να δημιουργήσει μια ουσιαστική σχέση με τον καταναλωτή και να διαδραματίσει ένα ρόλο ουσίας του brand.

ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΆΠΟΨΉ ΜΟΥ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΠΏΣ ΕΝΟΠΟΙΟΎΜΕ ΚΑΙ ΑΝΑΛΎΟΥΜΕ ΌΛΑ ΤΑ DATA ΜΑΖΊ, ΑΠΌ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΠΗΓΈΣ, ΣΕ ΧΡΉΣΙΜΑ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ. Η ΕΝΟΠΟΊΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΉΣΙΜΩΝ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΣΤΟΊΧΗΜΑ ΠΟΛΎ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ

Ένα τελευταίο σημαντικό σημείο αλλαγής είναι η απόδοση και η επίδοση μιας επικοινωνίας. Από τα διάφορα metrics που παρέχονται στα digital μέσα, μπορούμε να ερμηνεύσουμε αν η επικοινωνία μας είχε απήχηση, αν έφερε χειροπιαστά αποτελέσματα (πώληση), αν δημιούργησε εντυπώσεις, αν προκάλεσε αντιδράσεις. Σε μηδενικό χρόνο και με κόστος σαφώς μικρότερο.

ΟΙ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ποιες είναι οι κυρίαρχες τάσεις στην ψηφιακή διαφήμιση και τι θα δούμε μελλοντικά; Η ψηφιακή διαφήμιση αναπτύσσεται ραγδαία με καινούργιες μορφές σε καθημερινή βάση. Υπάρχει πάντοτε το δίλημμα ενός δημιουργικού placement και μιας πιο δημιουργικής προσέγγισης που θα βοηθήσει το brand να ξεχωρίσει,

σε σχέση με το πόσο «ενοχλητική» ή πόσο παρεμβαίνει στη χρήση του χρήστη. Σαφώς και δεδομένου της φύσης του digital, η τάση εστιάζει σε μετρήσιμα αποτελέσματα, που επικεντρώνονται στην απόδοση των εκστρατειών. Παράλληλα κινούμαστε σε μια ολοκληρωτική αλλαγή, ενός cookieless κόσμου, με τα δεδομένα να ανατρέπονται ξανά. Η εισαγωγή του GDPR, οι ανακοινώσεις για αλλαγές στα policies τόσο των iOS devices όσο και της Google αναμένεται ότι θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο στοχεύαμε μέχρι σήμερα. Εντούτοις, όπως ανέφερα και προηγουμένως, η αλλαγή και η εκπαίδευση σε νέα δεδομένα είναι κομμάτι του DNA της εκάστοτε εταιρείας επικοινωνίας. Είμαστε συνηθισμένοι στις ανατροπές και αναγνωρίζουμε ότι η καμπύλη μάθησης δεν ευθυγραμμίζεται ποτέ. Όσο για τις τάσεις, αναμένω να δούμε τάσεις που ενισχύουν τα social

purchases, την περαιτέρω ανάπτυξη νέων τεχνολογιών (AR/VR) και εφαρμογών σε χαμηλότερο κόστος, την επίδραση του Μetaverse στη σχέση καταναλωτή και brand, την προσθήκη και υιοθέτηση πιο μικρών πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, πιο niche, με πιο πιστό και dedicated κοινό. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις πολλές εξελίξεις που προσβλέπουμε στο άμεσο μέλλον. Είναι επίσης πιθανόν να δούμε και μια στροφή σε αποτελέσματα ποιοτικών και ποσοτικών ερευνών παρά σε υπερβολική ανάλυση των καθαρά digital metrics. Η ευρύτερη εικόνα του brand και η αντίληψη του καταναλωτή έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από τη μείωση του CPA, χωρίς φυσικά να υποτιμάται η σημασία του. Αν εστιάσουμε υπερβολικά σε μονοσήμαντα metrics κινδυνεύουμε πολλές φορές να εστιάζουμε στο δέντρο και όχι στο δάσος. Μεγαλύτερη πρόκληση κατά την άποψή μου θα είναι πώς ενοποιούμε και αναλύουμε όλα τα data μαζί, από όλες τις πηγές, σε χρήσιμα συμπεράσματα. Η ενοποίηση των μετρήσιμων δεδομένων είναι ένα στοίχημα πολύ σημαντικό. Ποια χαρακτηριστικά έχει μια πετυχημένη καμπάνια και πόσο πιο δύσκολο είναι σήμερα το έργο του διαφημιστή αν λάβουμε υπόψη

το γεγονός ότι το κοινό (ο αποδέκτης) είναι πιο ψαγμένο, με πιο ψηλό κριτήριο, μορφωτικό επίπεδο και απαιτήσεις; Όπως ανέφερα και πιο πάνω, για να πετύχει μια εκστρατεία, πρέπει τόσο το μήνυμα να επικοινωνεί στον καταναλωτή το όφελος το οποίο θα έχει, αλλά και η επικοινωνία να γίνεται με το κατάλληλο μέσο, στην κατάλληλη στιγμή. Η αποτελεσματικότητα μιας εκστρατείας χρειάζεται στρατηγική, παράλληλα με τη δημιουργικότητα.

ΥΨΗΛΟ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ως πρόεδρος του Συνδέσμου Διαφήμισης και Επικοινωνίας πόσο ικανοποιημένη είστε από το επίπεδο υπηρεσιών στην Κύπρο; Θεωρώ ότι το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρουν τα μέλη μας είναι πολύ ψηλό και θεωρώ άδικο οργανισμοί και εταιρείες στην Κύπρο να ψάχνουν υπηρεσίες επικοινωνίας από το εξωτερικό. Πιστεύετε ότι η κυπριακή αγορά είναι μικρή για τον αριθμό των διαφημιστικών γραφείων και των γραφείων επικοινωνίας που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας; Η κυπριακή αγορά είναι μικρή για σχεδόν όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρει η πλειάδα των εταιρειών. Αυτό αφορά και τον δικό μας χώρο, της επικοινωνίας. Ποιους στόχους έχει θέσει ο σύνδεσμος για το τρέχον έτος και ποιοι έχουν υλοποιηθεί; Ένας σημαντικός στόχος είναι η τροποποίηση του τρόπου με τον οποίο οι δημόσιες υπηρεσίες επιλέγουν συνεργάτη. Η σωστή μεθοδολογία αφορά την αποτελεσματικότητα μιας εκστρατείας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αξιολόγηση της τεχνικής πρότασης σε συνδυασμό με την οικονομική πρόταση. Και σίγουρα όχι μόνο με την οικονομική. Ήδη είμαστε σε επαφή με τους αρμόδιους φορείς και έχουμε προχωρήσει στη δημιουργία νέων εγγράφων.Και φυσικά, κύριος στόχος του ΣΔΕΚ είναι η στήριξη των μελών μας.

EconomyToday 13

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

ΣΤΟ DIGITAL ΕΊΝΑΙ ΌΛΑ ΜΕΤΡΉΣΙΜΑ... Το θεμέλιο του digital μετασχηματισμού είναι η δυνατότητα δημιουργίας εμπειριών για τους πελάτες reality (AR). Οι διαφημιζόμενοι, από την πλευρά τους, θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες για να συνδέσουν το brand τους με εμπορικές προοπτικές και next-level περιεχόμενο».

«Τ

α Digital Agencies οφείλουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με έξυπνο, χρήσιμο και πιο αποτελεσματικό τρόπο προς όφελος των brands», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Τoday ο Head of Digital της OGILVY Φοίβος Φοίβου. Μιλώντας μας για τις νέες digital τάσεις στη διαφήμιση, στο μάρκετινγκ και στον τομέα της επικοινωνίας, ο κ. Φοίβου τονίζει τη δυναμική του νέου ψηφιακού κόσμου και εξηγεί γιατί κάθε επιχείρηση πρέπει να απευθύνεται σε επαγγελματίες του κλάδου, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το brand. Παράλληλα, αναφερόμενος στις νέες τάσεις, ο Head of Digital της OGILVY επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι, «τα social media θα αποτελέσουν κρίσιμη σύνδεση για την καθοδήγηση των χρηστών σε ψηφιακές και εικονικές εμπειρίες, με όλα τα βλέμματα στραμμένα στο Metaverse και το Augmented 14 EconomyToday

Ποιος είναι ο ρόλος των Digital Agencies στη νέα ψηφιακή εποχή; Τα Digital Agencies οφείλουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με έξυπνο, χρήσιμο και πιο αποτελεσματικό τρόπο προς όφελος των brands. Σε έναν κόσμο όπου κινούμαστε μεταξύ πολλών φυσικών και εικονικών περιβαλλόντων, κάθε συμπεριφορά, εμπειρία και επαφή με το brand μπορεί να χτίσει ή και να χαλάσει το brand value. Θα πρέπει λοιπόν, όλοι οι digital marketeers να βοηθούν τα brands, μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας, να γίνουν πιο ουσιαστικά με στόχο τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξή τους. Το θεμέλιο του digital μετασχηματισμού είναι η δυνατότητα δημιουργίας εμπειριών για τους πελάτες, οι οποίες μπορούν να δημιουργηθούν μόνο μέσα από βαθιά μελέτη του DNA του brand και τον ρόλο που έχει να προσφέρει στην κοινωνία.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας; Οι Digital υπηρεσίες που παρέχουμε είναι: • Customer Engagement & Digital: Στρατηγικές social media, data driven marketing, web development, mobile, user interface & user experience.

ΤΟ TIK TOK ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΙΚΉ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ, ΌΠΩΣ ΤΟ METAVERSE, ΈΧΟΥΝ ΓΊΝΕΙ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ ΖΩΉΣ ΜΑΣ. ΕΠΊΣΗΣ, Η ARTIFICIAL INTELLIGENCE ΕΊΝΑΙ ΑΚΌΜΑ ΜΙΑ ΤΆΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΘΕΊ ΑΠΌ ΚΑΝΈΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΌΤΗΤΆ ΤΗΣ ΝΑ ΓΊΝΕΤΑΙ ΟΛΟΈΝΑ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΙΣΘΗΤΉ.

• Brand Strategy: Υπηρεσίες στρατηγικού planning, ερευνών, αναλύσεων και insights.

• Performance Marketing: Στρατηγική online media, paid social, search, programmatic, data, e-commerce, analytics. Μέσα από τη στενή συνεργασία που έχουμε με την Ogilvy Greece, αλλά και στρατηγικές συνεργασίες με καταξιωμένες εταιρείες όπως Phaistos Networks και Competitive Edge, δημιουργήσαμε ένα από τα πιο ολοκληρωμένα digital hubs στην Κύπρο με στόχο την πιο ολοκληρωμένη εξυπηρέτηση των πελατών μας. Ποιες είναι οι τάσεις που επικρατούν στον τομέα της ψηφιακής επικοινωνίας και του ψηφιακού μάρκετινγκ; Η ενεργοποίηση των χρηστών στα Social Media έγινε ακόμα πιο

έντονη και παρατηρείται ότι μεγάλη απήχηση έχουν πλέον οι content creators και οι influencers. Το Tik Tok και η εικονική πραγματικότητα, όπως το Metaverse, έχουν γίνει μέρος της ζωή μας. Επίσης, η Artificial Intelligence είναι ακόμα μια τάση που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα με την αναγκαιότητά της να γίνεται ολοένα και πιο αισθητή. Πιο συγκεκριμένα, αναμένουμε να επικρατήσουν τα πιο κάτω: Μικρά, γρήγορα video και ειδικότερα το UGC (User Generated Content). Content δηλαδή που μιλάει στη γλώσσα του κοινού που απευθύνεται, με ξεκάθαρο μήνυμα. Φρέσκο περιεχόμενο, αυθεντικό και σχετικό με τα ενδιαφέροντα του κοινού. Το Storytelling θα συνεχίσει να αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του brand marketing. Τα social media θα αποτελέσουν κρίσιμη σύνδεση για την καθοδήγηση των χρηστών σε ψηφιακές και εικονικές εμπειρίες, με όλα τα βλέμματα στραμμένα στο Metaverse και το Augmented reality (AR). Οι διαφημιζόμενοι, από την πλευρά τους, θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες για να συνδέσουν το brand τους με εμπορικές προοπτικές και next-level περιεχόμενο. Αναμένουμε την επέκταση του influencer marketing σε διαφορετικά πεδία, αλλά και πιο χειροπιαστούς τρόπους μέτρησης της αποτελεσματικότητάς του. Αναμένεται μεγάλη έμφαση στο inclusivity. Ο ήχος και το audio έχουν γίνει σημαντικά εργαλεία. Η δημιουργία περιεχομένου μέσα από podcast, αλλά και η δυναμική που έχουν

αποκτήσει τα trending τραγούδια, μπορούν να ξεκλειδώσουν πολλά touchpoints στο customer journey. Ποια είναι τα πιο χρήσιμα και απαραίτητα εργαλεία και πώς πρέπει να αξιοποιούνται; • Μερικά από τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούμε είναι: • Adobe Creative Suite, Image, Video και Sound Resources όπως shutterstock, istockphoto, envato elements και άλλα.

• Google Analytics, Google Ads για Display, Search, Video, e-sales εκστρατείες.

• SEMrush, Spyfu και Google Keyword Planner για εκστρατείες SEM • Data Studio & Supermetrics για reporting • DoubleClick Digital Marketing Manager και Revive Ad Server για Ad serving, trafficking και reporting.

• Meta Business Suite, Hootsuite και Emplifi για Social Media Content scheduling & community Management & Benchmarking.

• Meta Ads Manager για εκστρατείες σε Facebook & Instagram.

• Hybrid.ai για programmatic Display & Video Campaigns • TikTok Business και Tik Tok Ads Manager

ποιο κοινό πρέπει να απευθυνθεί ένα brand, να καθορίσει το Tone of Voice και την εικαστική ταυτότητα του brand. Επίσης, είναι σε θέση να γνωρίζει πού να τους βρει και πώς να τους προσεγγίσει και πώς να ενισχύσει το brand value δημιουργώντας loyal customers στο πέρασμα του χρόνου. Το digital agency θα σας ελευθερώσει τα χέρια για να επικεντρωθείτε σε άλλους σημαντικούς τομείς για την ανάπτυξη της εταιρείας σας. Θα δημιουργεί προτάσεις και ιδέες για βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων και θα ενημερώνει για νέα trends προκειμένου τo brand να λειτουργεί proactively. Επίσης, μέσω των ειδικών, εκμεταλλεύεστε μια ευρεία γκάμα εργαλείων μάρκετινγκ, χωρίς επιπρόσθετο κόστος για την εταιρεία σας. Ένα digital agency μπορεί να κατανοήσει τις διαφορετικές απαιτήσεις

των digital καναλιών και πώς να προωθήσει αποτελεσματικότερα την επιχείρησή σας στο κάθε κανάλι. Είναι πάντα εκεί για εσάς για να συζητήσετε τους προβληματισμούς σας, να λύσει τυχόν απορίες σας και να σας κατευθύνει σωστά. Έχετε κάποιον να σκέφτεται για εσάς πριν από εσάς! Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε μια πιο μικρή εταιρεία που είναι πιο επιφυλακτική προς τη διαφημιστική δαπάνη; Στο digital είναι όλα μετρήσιμα. Ένα brand μπορεί να αρχίσει με ένα μικρό budget, να αξιολογήσει την επένδυση και στη συνέχεια να επενδύσει όπου και όπως μπορεί. Σίγουρα δεν μπορεί να απουσιάζει από το Digital περιβάλλον, όπου ο ανταγωνισμός του κερδίζει συνεχώς έδαφος. Ακόμη και αν ο ανταγωνισμός είναι απών, η παρου-

σία του brand, θα του επιφέρει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Χρειάζεται όμως σωστή μελέτη και επιλογή συνεργατών με αποδεδειγμένο portfolio.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΜΑΣ ΠΕΛΑΤΕΣ

Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί σας πελάτες; Η Ogilvy Cyprus έχει στο ενεργητικό της σημαντικές συνεργασίες με κορυφαία brands. Στον κατάλογο συνεργασιών της εταιρείας στη μακρόχρονη πορεία της συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων η Ελληνική Τράπεζα, οι Υπεραγορές Παπαντωνίου, Philip Morris, Coca Cola, ERA Department Stores (ERMES GROUP), Samsung, IBM, ΕΚΟ, ΙΚΕΑ, KEAN, Cyprus Airways, Philippidis Paperworks, KES College, Rotos Group, Υπουργείο Ενέργειας και άλλοι.

Γιατί είναι απαραίτητη η συνεργασία μιας εταιρείας με ένα διαφημιστικό γραφείο που εξειδικεύεται στις ψηφιακές υπηρεσίες; Ένα σωστά δομημένο digital agency έχει την εμπειρία και την τεχνογνωσία να κατανοήσει σε

ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ ΔΊΚΤΥΟ OGILVY H Ogilvy ιδρύθηκε το 1948 από τον «πατέρα» της σύγχρονης διαφήμισης, David Ogilvy και είναι σήμερα το μεγαλύτερο διαφημιστικό δίκτυο παγκοσμίως. Το Παγκόσμιο Δίκτυο Ogilvy περιλαμβάνει 132 γραφεία και βρίσκεται σε 83 χώρες σε όλο τον κόσμο, με 110 πελάτες, 5.000 εξειδικευμένα στελέχη και συνολικά 15.000 υπαλλήλους. Η Ogilvy Cyprus ανήκει στο Παγκόσμιο Δίκτυο Ogilvy και αποτελείται από μία δυναμική ομάδα 28 ταλαντούχων στελεχών και απαρτίζεται από 6 τμήματα (Digital, Media, PR & Influence, Client Service, Creative). H εταιρεία έχει ως αντικείμενο την παροχή ενός ευρέος φάσματος διαφημιστικών υπηρεσιών που καλύπτουν το σύνολο των επικοινωνιακών αναγκών των πελατών και αφορούν τόσο στο σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση επικοινωνιακών προγραμμάτων.

EconomyToday 15

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

ΤΟ ΠΑΡOΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ DIGITAL! H πιο σημαντική υπηρεσία που προσφέρουμε είναι η Digital Marketing Department φιακής διαφήμισης οι κ. Μιχαήλ και Λουκαΐδης επισημαίνουν ότι η μεγαλύτερη τάση είναι η εικονική πραγματικότητα και το Metaverse στο οποίο ο χρήστης πλέον αλληλεπιδρά με τα brands σε πραγματικές συνθήκες. Ακολούθως, μάς παρουσιάζουν τις υπηρεσίες που προσφέρει η Socialway και εξηγούν γιατί ακόμα και μια μικρή επιχείρηση με πιο χαμηλό προϋπολογισμό θα πρέπει να επενδύσει σε ένα Digital Agency.

«Τ

α Digital Agencies διαθέτουν σε βάθος αλλά και εύρος την τεχνογνωσία που χρειάζεται μια εταιρεία για να ξεκινήσει άμεσα να διαφημίζεται σωστά, στοχευμένα και αποτελεσματικά» τονίζουν σε συνέντευξή τους στο περιοδικό Εconomy Τoday οι Managing Partner, της SocialWay Ορέστης Μιχαήλ και Αλέκος Λουκαΐδης. Σχολιάζοντας τις νέες τάσεις στον τομέα της ψη16 EconomyToday

Ποιος είναι ο ρόλος των Digital Agencies στη νέα ψηφιακή εποχή; Οι εταιρείες που αντιλήφθηκαν τον ρόλο και τις δυνατότητες των Digital Agencies έχουν πρωτοπορήσει και κατάφεραν να ξεχωρίσουν την τελευταία δεκαετία. Τα Digital Agencies διαθέτουν σε βάθος αλλά και εύρος την τεχνογνωσία που χρειάζεται μια εταιρεία για να ξεκινήσει άμεσα να διαφημίζεται σωστά, στοχευμένα και αποτελεσματικά. Απαλλάσσει την επιχείρηση από το κόστος και τον χρόνο που απαιτείται για να στήσει τη δική της ομάδα εσωτερικά. Ταυτόχρονα, διευκολύνει τη συνεχή παρουσία στο διαδίκτυο και επίσης δίνει και την ευελιξία διαχείρισης του κόστους σε περιόδους που ο κύκλος εργασιών μεταβάλλεται για οποιοδήποτε λόγο. Όσο και

ΤΑ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΑ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΘΑ ΤΑ ΚΑΘΟΡΊΣΕΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ. ΑΝ ΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΊΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΌΧΟΥΣ ΤΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΉΤΑΝ ΣΩΣΤΌ ΝΑ ΞΕΚΙΝΉΣΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΊ ΔΙΆΦΟΡΑ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΛΠΊΖΕΙ ΝΑ ΠΕΤΎΧΕΙ

αν μπορεί να φανεί παράξενο, τα Digital Agencies μπορούν να προσφέρουν και σταθερότητα στη διαχείριση του digital μάρκετινγκ. Κάτι που θα μπορούσε να διαταραχθεί από την αλλαγή προσωπικού μιας εταιρείας.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας; H πιο σημαντική υπηρεσία που προσφέρουμε είναι η Digital Marketing Department. Με αυτή απαντάμε την ανάγκη των επιχειρηματιών για τη δημιουργία εσωτερικού τμήματος ψηφιακού μάρκετινγκ.

Κάτω από αυτή την υπηρεσία μια εταιρεία μπορεί να επιλέξει ένα πακέτο υπηρεσιών από: • Διαδικτυακή Στρατηγική μάρκετινγκ και εκτέλεση με μετρήσιμα αποτελέσματα • Social media marketing • Google Αds • Website design / development & maintenance • Search Engine Optimization • Email / SMS marketing • Graphic design • Content creation Η κάθε επιχείρηση μπορεί να πάρει όποια υπηρεσία θέλει σύμφωνα με τις ανάγκες και τη διαδικτυακή της στρατηγική. Αυτές θα εκτελεστούν από το έμπειρο προσωπικό μας.

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ποιες είναι οι τάσεις που επικρατούν στον τομέα της ψηφιακής επικοινωνίας και του ψηφιακού μάρκετινγκ; Η μεγαλύτερη τάση είναι η εικονική πραγματικότητα και το Μetaverse στο οποίο ο χρήστης πλέον αλληλεπιδρά με τα brands σε πραγματικές συνθήκες. Η κάθε εταιρεία πρέπει να είναι έτοιμη με την παρουσία της σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, μηχανές αναζήτησης και ιστοσελίδα γιατί οι τεχνολογικοί γίγαντες Meta (Facebook) και

Google είναι από τους πρωτοπόρους που λανσάρουν στην αγορά εφαρμογές Μetaverse. Η σωστές βάσεις χτίζουν σίγουρα καλύτερες εμπειρίες στο Μetaverse. Ποια είναι τα πιο χρήσιμα και απαραίτητα εργαλεία και πώς πρέπει να αξιοποιούνται; Τα απαραίτητα εργαλεία θα τα καθορίσει η στρατηγική. Αν μια εταιρεία δεν γνωρίζει τους στόχους της δεν θα ήταν σωστό να ξεκινήσει να χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία και να ελπίζει να πετύχει. Σίγουρα θα έλεγε κανείς η παρουσία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης Facebook, Instagram, LinkedIn, Google Business Profile είναι αναγκαία αλλά ποιο ταιριάζει καλύτερα σε κάθε εταιρεία; Μια σύγχρονη ιστοσελίδα που αποδίδει καλά στις μηχανές αναζήτησης είναι αναγκαία, αλλά ποιες λειτουργίες πρέπει να έχει για να εξυπηρετεί τον επισκέπτη και την επιχείρηση; Όλα αυτά πρέπει να αξιολογούνται και να καθορίζονται από έμπειρους στον τομέα της ψηφιακής επικοινωνίας πριν ξεκινήσει η δαπάνη από το τμήμα μάρκετινγκ. Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε μια πιο μικρή εταιρεία που είναι πιο επιφυλακτική προς τη διαφημιστική δαπάνη; Το παρόν και το μέλλον είναι digital! Με μια μικρή παράφραση, ο καλύτερος χρόνος να αρχίσεις τη διαφήμιση ηλεκτρονικά ήταν πριν 10 χρόνια. Ο δεύτερος καλύτερος, είναι τώρα. Μπήκαμε στην ψηφιακή εποχή και δεν υπάρχει επιστροφή. Όλοι έχουμε βιώσει την ψηφιακή εξυπηρέτηση κατά τη διάρκεια των lockdown και πόσο βοήθησε στην επιβίωση των επιχειρήσεων.

Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουν είναι να ορίσουν τη σωστή στρατηγική και να καθορίσουν τις σωστές τακτικές στα εργαλεία που χρειάζονται. Πρέπει να βρουν το digital agency που θα είναι δίπλα τους και θα τους εξυπηρετεί με ένα λογικό προϋπολογισμό που θα φέρνει τα κατάλληλα αποτελέσματα. Αυτή είναι η αρχή πάνω στην οποία μπορεί να χτιστεί μια επιτυχημένη πορεία. Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί σας πελάτες; Θεωρούμε τον κάθε πελάτη μας σημαντικό. Τη δεδομένη στιγμή δουλεύουμε με 48 πελάτες σε καθημερινή βάση με μηνιαία συμφωνία και δεκάδες που εξυπηρετούμε ανά project. Πιο κάτω αναφέρουμε ορισμένους από τους πελάτες μας. Όπως θα προσέξετε η εμπειρία, η εξειδίκευση και οι διαδικασίες μας επιτρέπουν να εξυπηρετούμε από πολυεθνικές εταιρείες μέχρι εστιατόρια. Σημαντικοί πελάτες είναι μεταξύ άλλων οι: • Κυπριακή Ταβέρνα Ζανέττος από το 2011, • Regis Ice Cream από το 2013, • Gevo από το 2014, • Karantonis Group από το 2014, • Hartziotis Trading από το 2014, • PowerSoft από το 2015, • Rabel Systems από το 2015, • Technofit EMS Studios από το 2018, • AON Cyprus από το 2019, • Handys Security Systems από το 2019, •B ig Change Cyprus από το 2019, • Altamira Real Estate, • Family Nest, • Kountouriotis Center, • Transway Logistics, • George Yiangou LLC, • MAP S. Platis και αρκετές άλλες από τις εταιρείες του Ομίλου.

ΘΕΩΡΟΎΜΕ ΤΟΝ ΚΆΘΕ ΠΕΛΆΤΗ ΜΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ. ΔΟΥΛΕΎΟΥΜΕ ΜΕ 48 ΠΕΛΆΤΕΣ ΣΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΒΆΣΗ ΜΕ ΜΗΝΙΑΊΑ ΣΥΜΦΩΝΊΑ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ 2011 Η Socialway δραστηριοποιείται από το 2011 προσφέροντας υπηρεσίες ψηφιακής επικοινωνίας. Ιδρύθηκε από τον Αλέκο Λουκαΐδη και τον Ορέστη Μιχαήλ με στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών σε λογικές τιμές. Οι δύο ιδρυτές προέρχονται από τον χώρο του μάρκετινγκ και καθοδηγούν επί καθημερινής βάσης την ομάδα τους με σκοπό την επίτευξη των στόχων των πελατών τους. Η άμεση εμπλοκή τους στη διαχείριση των ενεργειών μάρκετινγκ των πελατών αλλά και η προσωπική επικοινωνία με τον κάθε πελάτη ξεχωριστά κάνει την Socialway να ξεχωρίζει. Η εταιρεία διαχειρίζεται πελατολόγιο σε Κύπρο και Ευρώπη και θεωρείται ένα από τα πλέον αξιόπιστα και value for money Digital Agencies στην Κύπρο.

EconomyToday 17

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

ΠΑΡΟΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΚΑΙ ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Εδώ και πέντε χρόνια βρισκόμαστε ως εταιρεία σε μια ασταμάτητη εξέλιξη και όλο και περισσότερες επιχειρήσεις μας εμπιστεύονται για το Digital Transformation τους.

Ο

ρόλος μας ως Digital Agencies είναι να είμαστε παρόντες στις συνεχείς και ραγδαίες εξελίξεις που συμβαίνουν γύρω μας, να προσαρμοζόμαστε και να είμαστε ευέλικτοι σε νέες καταστάσεις και γεγονότα, να συμβουλεύουμε και να κατευθύνουμε τους πελάτες-συνεργάτες μας και να είμαστε σε θέση να αναπτύσσουμε τις βέλτιστες 18 EconomyToday

ΣΤΗ WEBARTS ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΊΖΟΥΜΕ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΕΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟ ΊΔΙΟ ΠΆΘΟΣ, ΑΦΟΣΊΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ

πρακτικές για να αποφέρουμε κάθε στιγμή και ανά πάσα στιγμή τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στον τομέα της διαφήμισης και του marketing.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Η Webarts προσφέρει ένα ευρύ φάσμα όλων των υπηρεσιών που χρειάζεται μια εταιρεία για να πετύχει τους στόχους της στο Marketing, με εστίαση στο Digital Marketing συγκεκριμένα. Μερικές από τις υπηρεσίες που προσφέρουμε είναι: •Δ ημιουργία Digital Strategy • Web Design, • Social Media Marketing, • Content Marketing, • Video Creation,

• Content Creation, •P erformance Marketing και Online Advertising, • I nfluencers Marketing και Reporting. Ως webarts βαδίζουμε πάντοτε μαζί με τις εξελίξεις. Στον τομέα της ψηφιακής επικοινωνίας και του ψηφιακού μάρκετινγκ τα trends που βλέπουμε και θα δούμε στο κοντινό μέλλον στους τομείς αυτούς θα είναι πάρα πολλά, ειδικά στο κομμάτι της τεχνολογίας και των αυτοματισμών, όπως επίσης και στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ήδη η πλατφόρμα του Facebook έχει μεταφερθεί στη meta verse εποχή και διάσταση, ενώ τα updates και οι εξελίξεις στις online πλατφόρμες και στα social media θα συνεχίσουν να είναι πολλά. Το

video content, το tiktok και τα reels εξελίσσονται ραγδαία και αναμένουμε ακόμη περισσότερα το επόμενο διάστημα. Γι’ αυτό και στον τομέα μας το πιο χρήσιμο εργαλείο είναι φυσικά η τεχνολογία. Τα social media, οι online πλατφμόρες και τα διάφορα άλλα τεχνολογικά tools είναι απαραίτητα και άμεσα συνδεδεμένα με τον τομέα του digital. Η μέγιστη αξιοποίησή τους καθώς και το expertise της ομάδας σχετικά με αυτά είναι τεράστιας σημασίας για τις καθημερινές εργασίες ενός digital agency. Η Webarts γι’ αυτούς τους λόγους επένδυσε και συνεχίζει να επενδύει στην τεχνολογία γιατί θεωρούμε ότι μέσω αυτής θα είναι μετρήσιμοι οι στόχοι και τα αποτελέσματα που τίθενται για κάθε μας πελάτη.

ΤΟ VIDEO CONTENT, ΤΟ TIKTOK ΚΑΙ ΤΑ REELS ΕΞΕΛΊΣΣΟΝΤΑΙ ΡΑΓΔΑΊΑ ΚΑΙ ΑΝΑΜΈΝΟΥΜΕ ΑΚΌΜΗ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΤΟ ΕΠΌΜΕΝΟ ΔΙΆΣΤΗΜΑ

να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα κάτι το οποίο καθιστά τον ρόλο μας ως Digital Agencies απαραίτητο. Ποια είναι η συμβουλή μας για εταιρείες μικρότερου μεγέθους; Μα φυσικά ότι «στην ψηφιακή διαφημιστική δαπάνη όλα είναι μετρήσιμα. Μια εταιρεία μπορεί να δοκιμάσει να επενδύσει στην online παρουσία της και στο digital γενικότερα και να κρίνει βάσει αποτελεσμάτων. Tο return on investment είναι πολύ πιο ψηλό από οποιοδήποτε άλλο μέσο».

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Στη Webarts αντιμετωπίζουμε όλες τις συνεργασί-

ες μας με το ίδιο πάθος, αφοσίωση και στρατηγική προσέγγιση. Κάθε συνεργασία μας είναι σημαντική και όλοι μας οι συνεργάτες θεωρούνται μέλη της οικογένειάς μας. Κάποιες από αυτές τις συνεργασίες είναι ιδιαίτερα ξεχωριστές και σταθμός προς τη εξέλιξή μας και τη μελλοντική μας πορεία. Αυτές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν εταιρείες όπως Medochemie, Elysee, EUREKA, Euroblinds, Zorbas, Carlsberg, Peletico, IPH, Celio, Cyfield, Universal Life, Hertz, Costas Theodorou, Sophia For Children, Cyprus Duty Free, Ergo Group, ONEK.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΙΛΕΞΕΤΕ

Ήδη από τα προηγούμενα 5 χρόνια βρισκόμαστε ως εταιρεία σε μια ασταμάτητη εξέλιξη. Κάθε χρόνο παρατηρούμε πολύ περισσότερες επιχειρήσεις να έρχονται κοντά μας και να είναι πρόθυμες να επενδύσουν πολύ περισσότερα στο Digital Transformation τους. Το Digital Marketing είναι πλέον ένα σημαντικό και αρκετά πολύπλοκο εργαλείο το οποίο χρειάζεται μια συνεπή και συνεχή προσσέγγιση. Όσο μεγαλώνει η εξέλιξη στον τομέα του Digital, τόσο αυξάνονται οι απαιτήσεις στον χώρο και συνεπώς ο καταναλωτής είναι ακόμα πιο απαιτητικός, ψάχνει ακόμη περισσότερο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μεγαλώνουν οι προκλήσεις και η συνεχής βελτίωση και η εξειδίκευση στον χώρο να είναι απαραίτητες.

Aυτή η πορεία και η ραγδαία εξέλιξη τον τομέα εκτιμούμε ότι θα συνεχιστεί. Αυτός ο χώρος απαιτεί εξειδίκευση και συγκεκριμένη ψηφιακή υποδομή για

ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΕΝΗ ΟΜΑΔΑ H Webarts ιδρύθηκε το 2008 με όραμα να καταστεί ο κορυφαίος στρατηγικός συνεργάτης

ψηφιακής επικοινωνίας των κυπριακών επιχειρήσεων. Η εξέλιξη της εταιρείας συγκεκριμένα τα τελευταία 3 χρόνια ήταν ραγδαία, καθώς είναι συνυφασμένη με την επίσης ραγδαία εξέλιξη της Ψηφιακής Επικοινωνίας (Digital Marketing) στην Κύπρο. Σήμερα, η εταιρεία στελεχώνει μια δυναμική και πλήρως καταρτισμένη στον τομέα ομάδα που αποτελείται από 28 άτομα.

EconomyToday 19

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΣΥΝΩΝΥΜΟ ΜΕ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΑΓΩΤΟ Όραμά μας είναι να συνεχίσουμε να σας προσφέρουμε πάντα αγνά, αυθεντικά και ποιοτικά παγωτά. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Η

εταιρεία REGIS MILK INDUSTRIES LTD ιδρύθηκε το 1952 και ήταν η πρώτη βιομηχανία παγωτού στην Κύπρο. Από τότε μέχρι και σήμερα η REGIS έχει χαράξει μια σημαντική πορεία και σίγουρα υπάρχουν αμέτρητοι σταθμοί στην ιστορία της. Την ιστορία αυτή μας αφηγούνται σε συνέντευξή τους στο περιοδικό Economy Today ο CEO της εταιρείας Τάκης Πρωτοπαπάς και η Sales & Marketing Director Λένα Πρωτοπαπά. Μιλώντας μας για σημαντικούς σταθμούς στην πορεία της εταιρείας τα αδέλφια Πρωτοπαπά τονίζουν μεταξύ άλλων: «Είμαστε η κυπριακή βιομηχανία με τη μεγαλύτερη γκάμα στα παγωτά χωρίς πρόσθετη ζάχαρη και μειωμένα λιπαρά. Δύο από τα 20 EconomyToday

προϊόντα αυτά βραβεύθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020 στα WELLNESS AWARDS». Παράλληλα αναφέρονται στο όραμα της εταιρείας, το οποίο είναι η REGIS «να εξακολουθήσει να είναι μια δυναμική εταιρεία στην αγορά του παγωτού με καινοτόμα προϊόντα προσφέροντας αγνά, αυθεντικά και ποιοτικά παγωτά». Πότε δημιουργήθηκε η REGIS και ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στην πορεία της; Τ.Π: Η REGIS δημιουργήθηκε το 1952 από Άγγλους και μερικά χρόνια αργότερα, το 1957 εξαγοράστηκε από τον πατέρα μας Γιώργο Πρωτοπαπά και τον τότε συνέταιρό του κ. Γ. Χριστόπουλο. Αναλαμβάνοντας τα ηνία της εταιρείας ο πατέρας μας, παρόλο, που πήρε ένα πολύ μεγάλο ρίσκο-και γι’ αυτό τον θαυμάζω-εξέλιξε και ανέπτυξε την εταιρεία τόσο με τη σκληρή δουλειά και την αφοσίωσή

Η REGIS ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΤΟΥ ΠΑΓΩΤΟΎ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΌΜΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ

του, όσο και με τις πρωτοποριακές και καινοτόμες ιδέες του. Αυτές είναι εξάλλου και οι αρχές με τις οποίες μας δίδαξε συμπεριλαμβανομένων της ανθρωπιάς και της εντιμότητας. Η εταιρεία έχει διαγράψει μια πολύ μεγάλη πορεία με σημαντικούς σταθμούς και ορόσημα. Την πορεία της συνοδεύουν αμέτρητες ιστορίες, όμως θα αναφερθώ στα σημαντικότερα γεγονότα που καθόρισαν την επιτυχία μας. Κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1955, σαν ένα μέτρο παθητικής αντίστασης, έπρεπε να βρούμε τρόπο ώστε να μην εισάγουμε σοκολάτα και άλλες πρώτες ύλες από την Αγγλία. Έτσι δημιουργήσαμε τη δική μας πατέντα για τη σοκολάτα, την οποία φτιάχνουμε στο εργοστάσιο μας μέχρι σήμερα με την ίδια αναλλοίωτη γεύση, που δεν είναι άλλη από την αγαπημένη σας επικάλυψη της ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΠΛΑΚΑΣ REGIS. Εκείνη την εποχή είχαμε παράλληλα να

αντιμετωπίσουμε και το αγγλικό όνομα της εταιρείας. Ο πατέρας μας Γιώργος Πρωτοπαπάς, αποφάσισε όπως αναγράφεται το όνομα της εταιρείας στα ελληνικά -ΡΕΤΖΙΣ- τονίζοντας και επιβεβαιώνοντας ότι το προϊόν ήταν κυπριακό. Η μεγαλύτερη βέβαια πρόκληση που αντιμετώπισε η εταιρεία ήταν κατά την εισβολή το 1974, όταν χάσαμε περισσότερα από τα μισά αυτοκίνητα διανομής και ψυγεία παγωτών στις τουριστικές περιοχές της Κερύνειας και της Αμμοχώστου και έπρεπε να ξεκινήσουμε σχεδόν ξανά από το μηδέν. Αντισταθήκαμε στον κατακτητή κρατώντας το εργοστάσιο σε λειτουργία ενώ βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στη γραμμή αντιπαράταξης, αποτρέποντας παράλληλα την εγκατάλειψη της περιοχής. Άλλη μια πρόκληση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η εταιρεία ήταν ο ανταγωνισμός ο οποίος εντάθηκε μετά το 1996, αφού τα δεδομένα στην κυπριακή αγορά παγωτού άλλαξαν άρδην με τις εισαγωγές από το εξωτερικό. Ποιο είναι το όραμά σας για τη REGIS; Τ.Π & Λ.Π: Το όραμά μας είναι η REGIS να εξακολουθεί να είναι μια δυναμική εταιρεία στην αγορά του παγωτού με καινοτόμα προϊόντα και να συνεχίσουμε να προσφέρουμε αγνά, αυθεντικά και ποιοτικά παγωτά.

ΕΊΜΑΣΤΕ Η ΚΥΠΡΙΑΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΓΚΆΜΑ ΣΤΑ ΠΑΓΩΤΆ ΧΩΡΊΣ ΠΡΌΣΘΕΤΗ ΖΆΧΑΡΗ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΈΝΑ ΛΙΠΑΡΆ

Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας και ποια σχέδια έχετε για το μέλλον; Τ.Π: Στόχος της εταιρείας είναι να διευρύνει και να εμπλουτίζει την γκάμα των προϊόντων που προσφέρει ακολουθώντας τις νέες τάσεις της αγοράς. Στη διάρκεια της περσινής χρονιάς προστέθηκαν 4 νέα προϊόντα τα οποία είναι: Τα Μίνι Σάντουιτς (σοκολατένιο τραγανό μπισκότο, παγωτό βανίλια και επικάλυψη σοκολάτας και τα Σαραγλί (παγωτό βανίλια σε σιροπιαστό φύλλο) σε πολυσυσκευασία. Η μεγάλη καινοτομία ήταν όμως οι 2 Πλάκες Vegan με βάση το χαρούπι που κυκλοφόρησαν επίσης σε πολυσυσκευασία. Το πρώτο προϊόν είναι προέκταση του θρυλικού, αγαπημένου παγωτού, ενώ το δεύτερο προϊόν (Vegan ΠΛΑΚΑ) περιέχει επιπρόσθετα μια στρώση Ταχίνι γι’ αυτούς που

θέλουν κάτι πιο ψαγμένο. Και τα δύο προϊόντα είναι κατάλληλα για VEGANS, VEGETARIANS & FLEXITARIANS. Είναι νηστίσιμα, χωρίς γλουτένη και λακτόζη, ενώ δεν περιέχουν σόγια και γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Το 2022 λανσάραμε 2 οικογενειακές συσκευασίες 3 λίτρων, το ένα με γεύσεις βανίλια, καραμέλα και μπανάνα και το δεύτερο σοκολάτα, μαστίχα και φιστίκι. Επίσης παρασκευάσαμε το Black Forest, ένα παγωτό τύπου πλάκας με βανίλια, μπισκότο, σιρόπι μούρων και με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας. Στόχος μας είναι να αντιμετωπίζουμε πάντοτε τις προκλήσεις παραμένοντας σταθερά προσηλωμένοι στην ποιότητα και στην παραγωγή προϊόντων τα οποία είναι προσαρμοσμένα στις δικές μας συνήθειες, τις παραδόσεις και τις κλιματολογικές συνθήκες. Γι’ αυτό άλλωστε το σύνθημά μας είναι, «Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΓΕΥΣΗ». Τι είναι αυτό που κάνει τη REGIS να ξεχωρίζει στην αγορά του κυπριακού παγωτού; Τ.Π & Λ.Π: Σίγουρα θα πρέπει να πούμε ότι η REGIS συνέβαλε ουσιαστικά στη γνωριμία των καταναλωτών με το παγωτό. Στην πορεία κατάφερε να αναδειχθεί και να καταξιωθεί ως μια δυναμική εταιρεία στην αγορά

παγωτού, μια κυπριακή εταιρεία που ανταγωνίζεται εταιρείες κολοσσούς στην παγκόσμια αγορά. Οι Κύπριοι καταναλωτές-και όχι μόνο-επιβράβευσαν τη REGIS με την εμπιστοσύνη και την αγάπη τους όλα αυτά τα χρόνια, ώστε σήμερα να είναι ανάμεσα στις κορυφαίες. Ιδιαίτερα στην γκάμα των πολυσυσκευασιών και ατομικών παγωτών η REGIS βρίσκεται στην πρώτη θέση της αγοράς παγωτού με ποσοστό στο 35%. Τα δυνατά brands της ΠΛΑΚΑΣ και του ΑΓΡΙΝΟΥ βρίσκονται ανάμεσα στα πρώτα δέκα παγωτά που οι καταναλωτές προτιμούν. Τα δε δύο οικογενειακά μας δοχεία των 2 λίτρων QUATTRO και QUATTRO O% βρίσκονται στην 1η και 2η θέση αντίστοιχα. Η ποιότητα των προϊόντων μας, ο κόπος και ο μόχθος των ανθρώπων της REGIS όλα αυτά τα χρόνια, οι αγνές ποιοτικές πρώτες ύλες με προτίμηση στα κυπριακά προϊόντα, καταξιώνουν τη REGIS σαν ένα δυνατό, καθαρόαιμο, κυπριακό και πάνω από όλα δικό σας Brand.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Αναφερθήκατε προηγουμένως σε καινοτόμα προϊόντα που παράγει η REGIS. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών; Λ.Π: Τα χαρακτηριστικά των καινοτόμων αυτών προϊόντων ποικίλλουν. Η λιποπεριεκτικότητα όλων των παγωτών

EconomyToday 21

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

αυτής της κατηγορίας είναι χαμηλή, το δε λίπος είναι καθαρά φυτικό. Δεν περιέχουν καθόλου σουκρόζη (συνηθισμένη ζάχαρη) αλλά μαλτιτόλη και στέβια. Η μαλτιτόλη είναι μια πολυόλη που χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της ζάχαρης, είναι κατάλληλη για διαβητικούς, καθώς και σε περιπτώσεις παχυσαρκίας και επίσης δεν προωθεί την τερηδόνα των δοντιών. Σε αντίθεση με τη συνηθισμένη ζάχαρη, είναι προϊόν χαμηλής γλυκαιμικής αντίδρασης με ικανοποιητική μεταβολική ισορροπία. Κατά συνέπεια η κατανάλωση μαλτιτόλης δεν οδηγεί σε αύξηση της γλυκόζης ή του ποσοστού ινσουλίνης που περιέχεται στο αίμα. Η στέβια έχει φυσική προέλευση, είναι περίπου 100 έως 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, δεν αποδίδει θερμιδική ενέργεια και δεν περιέχει υδατάνθρακες. Όσον αφορά τα διαιτητικά παγωτά και τα παγωτά για διαβητικούς άρχισαν να παράγονται από τη δεκαετία του 1980 σε συσκευασία των 500 ml με γεύση βανίλιας. Στη συνέχεια ακολούθησε η συσκευασία του ενός λίτρου με γεύση μπανάνας και βανίλιας, ενώ το 2008 το παγωτό αυτό κυκλοφόρησε σε στρογγυλό δοχείο του ενός λίτρου με γεύση βανίλιας-σοκολάτας. Η συσκευασία αυτή βρίσκεται και σήμερα στην αγορά και πλέον προσφέρεται σε γεύση μαστίχας-βατόμουρου. Ωστόσο, η μεγάλη καινοτομία στα οικογενειακά παγωτά ήρθε με το QUATTRO 22 EconomyToday

ΟΙ ΚΎΠΡΙΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΈΣ-ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ-ΕΠΙΒΡΆΒΕΥΣΑΝ ΤΗ REGIS ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΆΠΗ ΤΟΥΣ ΌΛΑ ΑΥΤΆ ΤΑ ΧΡΌΝΙΑ

O% σε τέσσερις γεύσεις: βανίλιας, σοκολάτας, μπανάνας και φράουλας σε δοχείο των 2 λίτρων. Εκτός από τις οικογενειακές συσκευασίες η εταιρεία μας από πολύ νωρίς και περί το 1990 πρόσφερε παγωτά διαίτης και κατάλληλα για διαβητικούς και σε κύπελλα. Αυτά τα κύπελλα των 190ml προσφέρονται σε δύο συνδυασμούς: σοκαλάτας-βανίλιας και φράουλας-βανίλιας. Ακολούθως στην κατηγορία αυτή το 2004 λανσάραμε την κλασική ΠΛΑΚΑ με Ο% πρόσθετη ζάχαρη και μειωμένα λιπαρά σε ατομική συσκευασία, 110ml. Ήταν τόσο μεγάλη η δημοτικότητά της που λίγα χρόνια μετά αρχίσαμε να την προσφέρουμε και σε πολυσυσκευασία των 4 τεμαχίων. Μετά τη μεγάλη επιτυχία της ΠΛΑΚΑΣ Ο%, αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε μικρές μπουκιές των 25ml για να απολαμβάνει κάποιος παγωτό με ακόμα πιο λίγες θερμίδες. Έτσι το καλοκαίρι του 2018 κυκλοφόρησαν τα O% CHOC ICE MINI BITES σε δοχεία των 18 τεμαχίων. Μετά ήρθε η σειρά του κλασικού ΑΓΡΙΝΟ, το οποίο κυκλοφορήσαμε και αυτό πρώτα σε ατομικό χωνάκι σε συνδυασμό βανίλιας και σιρόπι σοκολάτας και λίγο αργότερα κυκλοφόρησε σε συσκευασία των 4 τεμαχίων. Όλα τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας γνωρίζουν τεράστια επιτυχία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.

ΚΑΘΕ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Από τη θρυλική Πλάκα, το πρώτο συσκευασμένο παγωτό της Κύπρου και τα ξυλάκια πύραυλους τη δεκαετία του ’50, τα Cono Primo και Royal το ’60 τα δυο προκάτοχα χωνάκια του COΝΟ ΑΓΡΙΝΟ, τα τρίγωνα Happy Ice και τα Push Up του ’70, η REGIS εισήλθε στη δεκαετία του ’80 με διαιτητικά παγωτά καινοτομώντας και προσθέτοντας ένζυμα στην παραγωγή παγωτών για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη λανσάροντας το VELOUTE, το πρώτο αγνό, στραγγιστό γιαούρτι. Η νέα χιλιετία ξεκίνησε με τις πολυσυσκευασίες και με περισσότερες από 60 νέες λαχταριστές γεύσεις στο επαγγελματικό παγωτό. Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία έχει δώσει μεγάλη έμφαση στα οικογενειακά παγωτά ενός λίτρου, καθώς και σε πλούσια ποικιλία παγωτών με Ο% πρόσθετη ζάχαρη κατάλληλα και για διαβητικούς. Τον Σεπτέμβριο του 2021 στα πλαίσια των CYPRUS WELLNESS AWARDS, βραβεύτηκαν δύο από τα ως άνω προϊόντα μας. Το O% Choc Ice Mini Bites, καθώς και τα παιδικά κυπελλάκια 0% βανίλια/σοκολάτα και βανίλια/φράουλα.

EconomyToday 23

ΘΕΜΑ

ΖΗΤΟΎΝ ΔΙΕΥΚΡΙΝΊΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΤΕΤΡΑΉΜΕΡΗΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

Η διασφάλιση του ωραρίου εργασίας, του μισθού και της συναίνεσης ανησυχούν τους εργοδότες και τις συντεχνίες ΤΗΣ ΧΑΡΙΣ ΒΩΒΟΥ

«ΟΙ ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ ΔΙΚΑΊΩΣ ΖΗΤΟΎΝ ΕΥΕΛΙΞΊΑ»

Η

ευέλικτη μορφή της τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας έχει ήδη απασχολήσει τη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, από τις 22 έως τις 26 Μαΐου. Όπως συζητήθηκε μεταξύ «2.500 ηγετών, σχεδόν, από την πολιτική, τις επιχειρήσεις, την κοινωνία των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης, η παραδοσιακή εβδομάδα εργασίας από τις εννέα το πρωί μέχρι τις πέντε το απόγευμα και η πενθήμερη εβδομάδα εργασίας, φαντάζουν πλέον παλιομοδίτικα μοντέλα». Οι πρωτόγνωρες συνθήκες εργασίας που «επιβλήθηκαν» λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού, αλλά και ο νέος τρόπος ζωής έχουν εξελίξει τη συζήτηση γύρω από μια πιο σύγχρονη μορφή εργασίας. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι «αυτές οι ετήσιες συναντήσεις στο Νταβός αποτελούν τον προθάλαμο των παγκόσμιων εξελίξεων, ότι δηλαδή έρχεται ένα πιο σύγχρονο μοντέλο εργασίας, προσαρμοσμένο στις νέες απαιτήσεις της πραγματικότητας, όπου λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των εργαζομένων, αλλά χωρίς έκπτωση στην αποδοτικότητα ούτε και στον μισθό τους».

24 EconomyToday

ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΚΟΎΓΕΤΑΙ ΩΡΑΊΟ, ΑΛΛΆ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΣΤΗ ΒΆΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΏΝ ΣΥΜΦΩΝΙΏΝ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΊ ΑΠΟΡΡΎΘΜΙΣΗ

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος και CEO της εταιρείας ManpowerGroup Jonas Prising, κατά τη συμμετοχή του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ανέφερε ότι «οι εργαζόμενοι δικαίως ζητούν περισσότερη ευελιξία, καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και περισσότερες επιλογές για να αποφασίσουν πότε, πού και πώς να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους». Σε διεθνές επίπεδο, ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να δοκιμάζουν το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας την εβδομάδα, όπως γίνεται στο Βέλγιο και στην Ισλανδία, ενώ η Microsoft Ιαπωνίας δήλωσε ότι «αυξήθηκαν κατά 40% τα κέρδη της παραγωγικότητας, όπως και η ικανοποίηση των εργαζομένων». Η εποχή μας αλλάζει, η κοινωνία εξελίσσεται και η δοκιμή της τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας έχει «προσγειωθεί» και στο κυπριακό έδαφος. Το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται ή αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικά το καλοκαίρι σε ορισμένες επιχειρήσεις στην Κύπρο. Η ευελιξία αυτού του είδους της εργασίας αρχικά χαρίζει χαρά στους εργαζόμενους, ωστόσο, σύμφωνα με τις συντεχνίες, ελλοχεύει ο κίνδυνος της μη τήρησης του νομοθετικού πλαισίου μεταξύ εργοδοτών και

ΟΙ ΠΡΩΤΌΓΝΩΡΕΣ ΣΥΝΘΉΚΕΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΠΟΥ «ΕΠΙΒΛΉΘΗΚΑΝ» ΛΌΓΩ ΤΗΣ ΕΞΆΠΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΎ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ Ο ΝΈΟΣ ΤΡΌΠΟΣ ΖΩΉΣ ΈΧΟΥΝ ΕΞΕΛΊΞΕΙ ΤΗ ΣΥΖΉΤΗΣΗ ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΜΙΑ ΠΙΟ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΜΟΡΦΉ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

χει πάντα κόσμος να δουλέψει. «Οι 55 υπάλληλοι της εταιρείας εργάζονται από τις 8:30 έως τις 5:30 και επιλέγουν ποια ημέρα της εβδομάδας επιθυμούν να πάρουν το ρεπό τους, είτε Δευτέρα είτε Παρασκευή». Σύμφωνα με τον κ. Γεωργούλα, αυτή η νέα τακτική αφορά όλο το προσωπικό, αυξάνει την παραγωγικότητα των υπαλλήλων, οι οποίοι διευκολύνονται με το νέο ωράριο, με στόχο να είναι όλοι ευχαριστημένοι, ενώ όπως είπε δεν υπάρχει σκέψη να καταργηθεί».

«ΤΟΝ ΜΙΣΘΌ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΝ ΑΓΓΊΞΟΥΜΕ»

Η τετραήμερη εργασία φαίνεται πως έρχεται για να ταράξει τα νερά. Η εταιρεία PwC Κύπρου, όπως ήδη ανακοίνωσε, θα εφαρμόσει πιλοτικά τη νέα αυτή πρακτική τους δύο καλοκαιρινούς μήνες, Ιούλιο και Αύγουστο. Σύμφωνα με την ανώτερη διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού της PwC Κύπρου Ελένη Βασιλείου, πρόκειται για μια δοκιμαστική χρονική περίοδο, η οποία θα δείξει κατά πόσο θα επηρεαστεί η παραγωγικότητα των εργαζομένων. «Θα δοθούν οκτώ τριήμερα για το καλοκαίρι στους υπαλλήλους της εταιρείας. Οι ώρες εργασίας θα καταμεριστούν από τη Δευτέρα έως την Πέμπτη. Ο εργαζόμενος θα μπορεί να πάρει το ρεπό του την Παρασκευή ή κατ’ εξαίρεση τη Δευτέρα». Όπως ανέφερε η κα Βασιλείου, οι ώρες εργασίας για το καλοκαίρι θα μειωθούν στις 36 ώρες, αντί 40 ώρες που είναι τον υπόλοιπο χρόνο, ενώ η αμοιβή των υπαλλήλων θα παραμείνει η ίδια. «Τον μισθό δεν θα τον αγγίξουμε», τόνισε. «Ένας από τους λόγους που εισάγαμε την τετραήμερη εργασία ήταν και η πανδημία, η οποία επηρέασε και την ψυχολογία του κόσμου μας».

«ΠΈΤΑΞΑΝ ΑΠΌ ΤΗ ΧΑΡΆ ΤΟΥΣ» εργαζομένων: Σύνηθες βίωμα κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας. Οι πρωτόγνωρες συνθήκες εργασίας μετά από την έξαρση του κορωνοϊού δημιούργησαν αμφισβήτηση σχετικά με την τήρηση του ωραρίου εργασίας. Η αναγκαστική, σε κάποιες περιπτώσεις, τηλεργασία είχε προκαλέσει σύγχυση αναφορικά με τις επιτρεπόμενες εργάσιμες ώρες επικοινωνίας, καθώς και με την παροχή τεχνικού εξοπλισμού προς διευκόλυνση του εργαζομένου από το σπίτι του, όπως για παράδειγμα ηλεκτρονικού υπολογιστή ή καρέκλας γραφείου. Στη χώρα μας όπου η τετραήμερη εργασία έχει ήδη κάνει τα πρώτα της βήματα, ορισμένες επιχειρήσεις ανακοινώνουν με υπερηφάνεια την υιοθέτησή της, ως έναν πιο παραγωγικό τρόπο εργασίας.

Επίσης τους δύο θερινούς μήνες, Ιούλιο και Αύγουστο, ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να υιοθετήσει τη νέα τακτική της τετραήμερης εργασίας το δικηγορικό γραφείο Κώστας Μελάς & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., το

«ΕΊΝΑΙ ΌΛΟΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΈΝΟΙ»

Συγκεκριμένα, η εταιρεία Ecommbx είναι η πρώτη εταιρεία στην Κύπρο, η οποία ανακοίνωσε ότι εφάρμοσε το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας στη χώρα από την 1η Απριλίου 2022, όπως ανέφερε στο Economy Today το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Γιάννης Γεωργούλας. Όπως διευκρίνισε ο κ. Γεωργούλας, οι ώρες καλύπτονται με κυλιόμενο ωράριο και έτσι υπάρ-

EconomyToday 25

ΘΕΜΑ

πρώτο δικηγορικό γραφείο παγκύπρια. Συγκεκριμένα η Παρασκευή είναι η μέρα που έχουν επιλέξει να είναι ελεύθερη μέσα στην εβδομάδα, ενώ ήδη σήμερα η Παρασκευή είναι μισή εργάσιμη ημέρα για το γραφείο, όπως ανέφερε στο Economy Today ο κ. Μελάς. «Πέταξαν από τη χαρά τους όταν το ανακοίνωσα. Οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να πιέζονται, αλλά να γίνονται αστεία και να υπάρχει χαλαρότητα. Είμαι αισιόδοξος ότι θα πετύχει και ότι θα αυξηθεί η παραγωγικότητα των εργαζομένων. Μελετήσαμε την ιδέα και σκεφτήκαμε ότι τα οφέλη θα είναι περισσότερα, όπως για παράδειγμα λιγότερη κατανάλωση ρεύματος και βενζίνης». Στην περίπτωση των δικαστηρίων, είπε ότι «δεν θα επηρεαστεί η δουλειά μας καθώς σε μια ακρόαση, δίκη έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε ποια ημέρα της εβδομάδας μπορούμε να παρευρεθούμε στο δικαστήριο». Κληθείς να σχολιάσει συμπλήρωσε ότι το μοντέλο της τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας «θα ωφελήσει αν το ακολουθήσουν όλοι οι εργαζόμενοι».

ΚΕΒΕ: «ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΎ ΠΡΌΩΡΟ»

Ωστόσο, κατά πόσο είναι εφικτό να εφαρμοστεί το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας σε όλα τα επαγγέλματα; Όπως ανέφερε στο Economy Today ο γενικός γραμματέας του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ), Μάριος Τσιακκής, το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας «είναι πολύ πρόωρο, καινούργιο, πρωτόγνωρο και άγνωστο για την κουλτούρα μας». Ερωτηθείς για το πώς βλέπει την εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας στη χώρα μας, ζήτησε λίγο χρόνο για να αφουγκραστούν τον παλμό των επιχειρήσεων σε παγκύπρια βάση. «Στείλαμε αίτημα στα τοπικά επιμελητήρια για να μας πουν οι επιχειρήσεις τη θέση τους. Να μας δώσετε λίγο χρόνο για να το συζητήσουμε με τα μέλη μας», ξεκαθάρισε.

ΟΕΒ: «ΚΙ ΌΜΩΣ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΚΆΤΙ ΚΑΙΝΟΎΡΓΙΟ»

Από την πλευρά της η διευθύντρια εργασιακών σχέσεων της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Λένα Παναγιώτου, τόνισε ότι «κι όμως δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι μια ευέλικτη μορφή εργασίας, η οποία προωθείται ως μια καλή πρακτική με στόχο τη συμφιλίωση της εργασίας με την οικογένεια, εκεί όπου εξυπηρετεί τους σκοπούς και των δύο πλευρών». Όπως υποστήριξε η κα Παναγιώτου, «έχουμε επιχειρήσεις που την εφαρμόζουν στην Κύπρο και καλύπτει συγκεκριμένους εργαζόμενους, διότι πρέπει να μπορεί να εφαρμοστεί. Η καλή πρακτική μπορεί να εφαρμοστεί αν βοηθά στην καθημερινότητα». Ωστόσο, όπως διευκρίνισε στην απάντησή της, «θα πρέπει να εξυπηρετεί και τις δύο πλευρές. Δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επαγγέλματα, γιατί χρειάζονται βασικές προϋποθέσεις», εξηγώντας ότι «δεν μπορεί να γίνει οριζόντια και ισοπεδωτικά σε όλους τους τομείς εργασίας, όπως για παράδειγμα σε καφετερίες, ξενοδοχεία και λιανικό εμπόριο». Κληθείσα να σχολιάσει είπε ότι «δεν χρειάζεται νομοθετική πρωτοβουλία, 26 EconomyToday

καθώς οι νομοθεσίες καθορίζουν τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας και ανάπαυσης. Δεν προκύπτει ανάγκη. Επαφίεται στις δύο πλευρές να το εφαρμόσουν, χωρίς υπερωρίες».

ΣΕΚ: «ΕΝΔΕΧΟΜΈΝΩΣ ΝΑ ΈΧΕΙ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΕΠΙΣΦΆΛΕΙΑΣ»

Τη δική του άποψη εξέφρασε στο Economy Today ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Κύπρου (ΣΕΚ) Ανδρέας Μάτσας, ο οποίος δήλωσε ότι η τετραήμερη εργασία «δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επαγγέλματα και θα πρέπει να ελεγχθεί πού μπορεί να εφαρμοστεί, ώστε να μη δημιουργεί απορρύθμιση». Όπως είπε «ενδεχομένως θα μπορούσαν να το εφαρμόσουν και άλλα επαγγέλματα, αλλά προς το παρόν δεν έχει βρει έδαφος ευρείας εφαρμογής, καθώς η εφαρμογή της είναι περιορισμένης κλίμακας ακόμη και στο εξωτερικό, διότι βρίσκεται σε ένα πειραματικό στάδιο, όπου διίστανται οι απόψεις». Σύμφωνα με τον κ. Μάτσα η τετραήμερη εργασία «αποτελεί μια ευέλικτη μορφή απασχόλησης και ενδεχομένως να έχει στοιχεία επισφάλειας». Όπως τόνισε «θα πρέπει να

Η ΕΠΟΧΉ ΜΑΣ ΑΛΛΆΖΕΙ, Η ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΕΞΕΛΊΣΣΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΔΟΚΙΜΉ ΤΗΣ ΤΕΤΡΑΉΜΕΡΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΊΑΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΈΧΕΙ «ΠΡΟΣΓΕΙΩΘΕΊ» ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΌ ΈΔΑΦΟΣ

γίνει συνεννόηση με τους κοινωνικούς εταίρους, ώστε να τηρούνται τα συμφέροντα και των δυο πλευρών. Υπάρχει ανάγκη διασφάλισης των εργαζομένων και θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με αυτή τη μορφή απασχόλησης, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος για εκμετάλλευση και αποσύνθεση. Η τετραήμερη εργασία θα πρέπει να είναι απότοκος κοινής αποδοχής και διαβούλευσης και των δύο πλευρών». Ερωτηθείς για το αν πιστεύει ότι θα πάει το εν λόγω ζήτημα στη Βουλή προς συζήτηση, ο κ. Μάτσας απάντησε αρνητικά, καθώς υπογράμμισε ότι «προέχουν άλλα πιο σημαντικά θέματα όπως είναι ο κατώτατος μισθός», τονίζοντας ότι «βασική προϋπόθεση είναι να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της επιχείρησης και τα δικαιώματα των εργαζομένων».

ΠΕΟ: «ΝΑ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΟΎΝ ΟΙ ΏΡΕΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ»

Την ανάγκη διευκρίνισης τόνισε στο Economy Today και η γενική διευθύντρια της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) Σωτηρούλα Χαραλάμπους, λέγοντας ότι «σ’ αυτή τη συζήτηση θα πρέπει να διευκρινιστούν κάποια ζητήματα, ώστε να μη γίνει τετραήμερη εργασία

και μετά να προστεθεί χρόνος στον ημερήσιο ή εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας». Όπως εξήγησε η κα Χαραλάμπους «αρχικά τα ζητήματα ρυθμίζονται συγκροτημένα μέσα από συλλογικές συμβάσεις εργασίας και όχι με κατάργηση του πλαισίου εργασίας ανάλογα με το πώς βολεύει τον εργοδότη», ενώ εξέφρασε ανησυχία για το ότι ο εργαζόμενος «δεν θα ξέρει ποιο είναι το ωράριο εργασίας, όπως συνέβη με το μοντέλο της τηλεργασίας, το οποίο ακουγόταν ωραίο και εύηχο για τις εργαζόμενες γυναίκες». Σύμφωνα με την κα Χαραλάμπους, «όταν δεν είναι εθελοντικό τότε δημιουργεί πρόσθετο άγχος και πίεση στις γυναίκες. Άρα και τώρα πρέπει να τεθεί στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου και των συμφωνιών». Ξεκαθάρισε μάλιστα ότι «δεν θα πρέπει να καταργήσουμε το ρυθμισμένο ωράριο εργασίας, διότι θα γίνει επικίνδυνο αν καταργηθεί η υπερωρία», συμπλήρωσε. «Μπορεί να ακούγεται ωραίο, αλλά πρέπει να μπει στη βάση συμφωνιών του εργάσιμου χρόνου, χωρίς τη μείωση απολαβών, ωφελημάτων και δικαιωμάτων, ώστε να μην προκαλεί απορρύθμιση. Να διευκρινιστεί ότι ο εργαζόμενος δεν θα χρωστά ώρες μετά», κατέληξε.

EconomyToday 27

ΘΕΜΑ

€11,1 ΔΙΣ.

ΤΟ ΥΠΌ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ

ενεργητικό των Συλλογικών Επενδύσεων

Σ

τα €11,1 δισ. ανήλθε το συνολικό Ενεργητικό Υπό Διαχείριση για το πρώτο τρίμηνο του 2022, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 3,9% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2021, όπως προκύπτει από το τριμηνιαίο στατιστικό δελτίο που εξέδωσε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ). Το δελτίο παρουσιάζει τα πιο σημαντικά δεδομένα σχετικά με τον τομέα των Συλλογικών Επενδύσεων στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, η ΕΚΚ έχει υπό την εποπτεία της συνολικά 322 Εταιρείες Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ), από τις οποίες οι 235 έχουν δραστηριότητες. Από το σύνολο των εταιρειών, οι 206 είναι Εξωτερικά Διαχειριζόμενοι ΟΣΕ, οι 44 Εσωτερικά Διαχειριζόμενοι ΟΣΕ και οι 72 Εξωτερικοί Διαχειριστές. Ο συνολικός αριθμός Εταιρειών Διαχείρισης περιλαμβάνει 41 ΔΟΕΕ, 66 ΔΟΕΕ – Κάτω των Ορίων, 4 Εταιρείες Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ και 5 Εταιρείες με διπλή άδεια (ΔΟΕΕ 28 EconomyToday

και Εταιρείες Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ). Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, το συνολικό Ενεργητικό Υπό Διαχείριση ανερχόταν στα €11,1 δισ., καταγράφοντας οριακή μείωση της τάξης του 3,9% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και η συνολική Καθαρή Αξία ενεργητικού ήταν €9,6 δισ. Το 56% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση, προερχόταν από ΔΟΕΕ, το 12% από ΔΟΕΕ-κάτω των ορίων, το 23% από ΔΟΕΕ και Εταιρείες Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ, το 8% από Εταιρείες Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ και μόλις το 1% από εποπτευόμενους ΟΣΕ, οι οποίοι είναι υπό τη διαχείριση μη Κυπριακών Εταιρειών Διαχείρισης. Σε ό,τι αφορά την επενδυτική πολιτική των ΟΣΕΚΑ, αυτά επενδύουν περίπου το 84,6% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση σε Κινητές Αξίες, ενώ ακολουθούν με ποσοστό 8,1% οι τραπεζικές καταθέσεις και με ποσοστό 5,8% οι επενδύσεις σε μερίδια ΟΣΕΚΑ και ΟΣΕ. Όσον αφορά τους OEΕ, ΟΕΕΠΑΠ και ΚΟΕΕ, το 39,1% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση αφορά επενδύσεις σε Ιδιωτικό Μετοχικό Κεφάλαιο και το 11,4% σε Αντισταθμικό Κεφάλαιο. Συνολικά υπάρχουν 203 ΟΣΕ με δραστηριότητες. Το 80,4% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση, κατέχεται από 184 Κυπριακούς ΟΣΕ (12 ΟΣΕΚΑ, 59 ΟΕΕ, 58 ΟΕΕΠΑΠ και 55 ΚΟΕΕ). Από το σύνολο

Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΆΣ ΕΠΟΠΤΕΎΕΙ ΣΥΝΟΛΙΚΆ 322 ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΏΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΏΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ, ΑΠΌ ΤΙΣ ΟΠΟΊΕΣ ΟΙ 235 ΈΧΟΥΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ

των 203 ΟΣΕ με δραστηριότητες, οι 156 επενδύουν στην Κύπρο μερικώς ή ολικώς και οι επενδύσεις στην Κύπρο αντιστοιχούν σε €2,5 δισ. (22,5% του συνολικού Ενεργητικού Υπό Διαχείριση). Το 66,3% των επενδύσεων στην Κύπρο, αφορά επενδύσεις σε Ιδιωτικό Μετοχικό Κεφάλαιο, ενώ οι επενδύσεις σε Ακίνητα αποτελούν το 12,4%. Σχετικά με την κατηγοριοποίηση των επενδυτών σε ΟΣΕΚΑ, διαπιστώνεται ότι σχεδόν όλοι οι επενδυτές (99,2%) είναι ιδιώτες επενδυτές. Όσον αφορά τους ΟΕΕ, ΟΕΕΠΑΠ και ΚΟΕΕ, 30,7% του συνόλου των επενδυτών είναι Επαγγελματίες Επενδυτές, 57,4% Καλά Ενημερωμένοι Επενδυτές και μόλις 11,9% Ιδιώτες Επενδυτές. Τέλος, σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις των ΟΣΕ σε συγκεκριμένους τομείς κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, το Ενεργητικό Υπό Διαχείριση στον τομέα της Ενέργειας ανερχόταν στα €346,2 εκατ.

(3,117% του συνολικού ΕΥΔ), στον τομέα του Fintech στα €28,8 εκατ. (0,259% του συνολικού ΕΥΔ), στον τομέα της Ναυτιλίας στα €82,5 εκατ. (0,742% του συνολικού ΕΥΔ), στον τομέα των βιώσιμων επενδύσεων στα €36,9 εκατ. (0,332% του συνολικού ΕΥΔ) και στον τομέα των κρυπτονομισμάτων στα €9 εκατ.

(0,081% του συνολικού ΕΥΔ).

ΠΆΝΩ ΑΠΌ ΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΜΈΣΟ ΌΡΟ η ανάπτυξη των κυπριακών Επενδυτικών Ταμείων ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΒΕΛΙΝΑ ΚΟΣΜΑ

Τ

α στοιχεία που αποτυπώνονται στο «Fact Book 2022 – Trends in European Investment Funds» του European Funds and Asset Management Association (EFAMA), την κορυφαία έκδοση για τα Επενδυτικά Ταμεία στην Ευρώπη, καταδεικνύουν τη δυναμική αλλά και τις αντοχές του συγκεκριμένου τομέα στην Κύπρο. Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) θεωρεί πως παρόλο που τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς αγορές χαρακτηρίζονταν από αβεβαιότητα και αστάθεια, εντούτοις, ο τομέας στην Κύπρο έδειξε ανθεκτικότητα και συνέχισε να μεγαλώνει με σταθερά βήματα σε όλα τα επίπεδα. Από τη βελτίωση του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου μέχρι την προσέλκυση νέων οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων από διάφορες χώρες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρατηρείται για τα Εναλλακτικά Επενδυτικά Ταμεία (Alternative Investment Funds - AIFs) των οποίων, τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία παρουσίασαν άνοδο 61,5% κατά το 2021 και ανήλθαν σε €7,2 δισ. Το σύνολο των καθαρών περιουσιακών στοιχείων των AIFs στην Ευρώπη ανέρχεται σε €8 τρισ. και κατά το 2021 κατέγραψε αύξηση 12%. Παράλληλα, η έκδοση καταγράφει για ακόμα μία φορά την Κύπρο ως κέντρο για διασυνοριακά επενδυτικά ταμεία, στα πρότυπα παραδοσιακών

Α. ΓΙΑΣΕΜΊΔΗΣ:

Συνεχίζουμε τις προσπάθειες για περαιτέρω ανάπτυξη ενός πολλά υποσχόμενου τομέα

ΘΕΜΑ

κέντρων παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο, καθώς άνω του 45% των κεφαλαίων που εδρεύουν στη χώρα κρατούνταν στο εξωτερικό. «Η συγκεκριμένη τάση καταδεικνύει πως Επενδυτικά Ταμεία του εξωτερικού εμπιστεύονται την Κύπρο και τη θεωρούν ως ένα αξιόπιστο προορισμό για τη διαχείριση των κεφαλαίων τους», σχολιάζει ο πρόεδρος του CIFA, Ανδρέας Γιασεμίδης. «Η προσπάθεια για περαιτέρω αναγνώριση της Κύπρου στις διεθνείς αγορές συνεχίζεται και είμαστε αισιόδοξοι πως η πορεία σταδιακής και βιώσιμης ανάπτυξης θα ενισχυθεί, συμβάλλοντας στη διαφοροποίηση του μοντέλου παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών αλλά και της κυπριακής οικονομίας γενικότερα». Την ανθεκτικότητα και την ελκυστικότητα του τομέα επιβεβαιώνουν και τα πρόσφατα τριμηνιαία στοιχεία που δημοσιοποίησε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, σύμφωνα με τα οποία ο αριθμός των αδειοδοτημένων εταιρειών ανήλθε σε 322 σε σύγκριση με 310, τρεις μήνες προηγουμένως. Ακόμα πιο θετικό το γεγονός πως η αύξηση στη συντριπτική της πλειοψηφία αφορά εταιρείες με δραστηριότητες, αφού αυξήθηκαν κατά 11 και έφτασαν τις 235 μέσα σε ένα τρίμηνο. Τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών επηρεάστηκαν από τις διεθνείς εξελίξεις και παρουσίασαν μικρή μείωση της τάξης του 3,9%, ανερχόμενα σε €11,1 δισ. «Αν και τα τελευταία χρόνια ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων αναπτύχθηκε με πολύ γοργούς ρυθμούς, παραμένουμε προσγειωμένοι και συγκεντρωμένοι στους στόχους που είχαμε θέσει εξαρχής. Να καταστεί η Κύπρος ένα από τα κορυφαία κέντρα για Επενδυτικά Ταμεία στην Ευρώπη και διεθνώς. Για να το πετύχουμε, χρειάζεται σοβαρότητα, εγρήγορση και στοχευμένες δράσεις. Με αυτόν τον τρόπο ξεκινήσαμε και με αυτόν τον τρόπο σκοπεύουμε να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας, καθώς τα οφέλη από τη μεγέθυνση και ανάπτυξη του τομέα των Επενδυτικών Ταμείων είναι πολλά. Νέες επενδύσεις στην κυπριακή οικονομία, αυξημένα έσοδα στα κρατικά ταμεία, νέες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας σε μία περίοδο που ο τομέας παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών βρίσκεται υπό πίεση», σχολιάζει ο Ανδρέας Γιασεμίδης.

EconomyToday 29

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Προβλέπονται δύσκολα ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ... «Πρέπει να επιδιωχθεί η προσέλκυση και η ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων, οι οποίες θα αυξήσουν τα εισοδήματα και θα αντιμετωπίσουν στο μεσοπρόθεσμα το θέμα του πληθωρισμού μέσω της αύξησης των εισοδημάτων και της παραγωγής» υπογραμμίζει ο Σάββας Μ. Κλείτου

Τ

α επόμενα χρόνια προβλέπεται ότι θα είναι δύσκολα και είναι ύψιστης σημασίας η διατήρηση των δημοσιονομικών αποθεμάτων, υπογραμμίζει σε συνέντευξη, που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today, ο Regional Managing Partner & Head of Tax Services της Baker Tilly Klitou and Partners Ltd, Σάββας Μ. Κλείτου. Όπως επισημαίνει ο κ. Κλείτου, «ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης θα μειωθεί, ενώ παραμένει ερώτημα αν θα έχουμε ύφεση, δηλαδή αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης και μείωση της παραγωγής, ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης αύξησης των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό». Ακολούθως σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι «η συνεχιζόμενη ποσοτική χαλάρωση των περασμένων ετών δημιούργησε μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες μέχρι πρότινος κρύβονταν κάτω από το χαλί». Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της κυπριακής οικονομίας; Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης σίγουρα θα μειωθεί, ενώ παραμένει το ερώτημα αν θα έχουμε 30 EconomyToday

ΕΊΝΑΙ ΜΕ ΙΚΑΝΟΠΟΊΗΣΗ ΠΟΥ ΕΊΔΑΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΊΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΆΓΜΑΤΟΣ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΊ ΔΥΝΑΤΉ Η ΜΕΤΑΡΡΎΘΜΙΣΗ ΚΑΙ Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΔΟΜΉΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΊΩΝ

ύφεση, δηλαδή αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης και μείωση της παραγωγής, ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης αύξησης των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό. Επίσης, παρατηρήσαμε τη μεγάλη πτώση της Κύπρου στην κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD σχετικά με τη γραφειοκρατία, τη διαφθορά́, τον πληθωρισμό, καθώς και τις αδυναμίες στην εφαρμογή́ του ψηφιακού́ μετασχηματισμού́ και της τεχνολογικής υποδομής. Τα επόμενα χρόνια προβλέπεται ότι θα είναι δύσκολα και είναι υψίστης σημασίας η διατήρηση των δημοσιονομικών αποθεμάτων. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θεωρείται ως αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας. Επίσης πρέπει να επιδιωχθεί η προσέλκυση και η ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων, οι οποίες θα αυξήσουν τα εισοδήματα και θα αντιμετωπίσουν μεσοπρόθεσμα το θέμα του πληθωρισμού μέσω της αύξησης των εισοδημάτων και της παραγωγής. Ποιοι τομείς έχουν πληγεί περισσότερο από τις εξελίξεις που σημειώνονται διεθνώς; H κύρια εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας στη Ρωσία είναι στις εξαγωγές υπηρεσιών. Σίγουρα οι δυο τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο είναι αυτοί που είχαν περισσότερη εξάρτηση από την ουκρανική και ρωσική αγορά, δηλαδή ο τουρισμός (το 2021, 27% των αφίξεων τουριστών ήρθε από τη Ρωσία και 5% από την Ουκρανία) και ο τομέας επαγγελματικών υπηρεσιών. Η εξάρτηση σε συγκεκριμένες αγορές πάντα είναι επικίνδυνη εξαιτίας του γεγονότος ότι εξωτερικοί παράγοντες (π.Χ. Πόλεμος στην Ουκρανία) μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικά κενά. Το στρατηγικό μοντέλο και στους δυο αυτούς τομείς

πρέπει να συμπεριλαμβάνει υγιή ποκοινωνική σφαίρα. λυμορφία πελατών από διάφορες Ο στόχος θα επιτευχθεί εφόσον η χώρες. λήψη μέτρων προς την προτεινόμενη Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΜΑΣ ΕΠΙΚΕΝΤΡΏΝΕΤΑΙ Η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρι- ΣΤΗ ΣΗΜΑΣΊΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ, ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΆ κατεύθυνση θα συντείνει στη μακροσμός που έχει προκύψει ως αποτέπρόθεσμη ανάπτυξη μιας Πράσινης ΓΝΏΣΗΣ, ΚΑΘΏΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΌΤΕΡΕΣ ΣΥΝΔΈΣΕΙΣ Κοινωνίας και Οικονομίας. Κάποια λεσμα του πολέμου στην Ουκρανία ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΎΝ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΚΟΙΝΌΤΗΤΈΣ ΜΑΣ, έχουν αναδείξει ακόμη πιο έντονα την από αυτά είναι η σύσταση ΥφυπουρΤΟΥΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ επιτακτική ανάγκη για την περαιτέρω γείου για την πολιτική για την Πράσινη εξερεύνηση και προώθηση εναλΑνάπτυξη, σχεδιασμός σφαιρικής μαΜΑΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΎΝ λακτικών πηγών ενέργειας για την κροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγιεπίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας κής μέχρι το 2050, αναβάθμιση του και στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ και τον περιορισμό της δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μετατροπή τιμής των ενεργειακών προϊόντων. Το 2020 η εξάρτηση του σε έξυπνο και ευέλικτο δίκτυο, ταχεία ολοκλήρωση της Κύπρου από τις εισαγωγές ενέργειας ήταν 93,1% της ελευθεροποίησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας των συνολικών ενεργειακών αναγκών. και πολλά άλλα. Ποιες σημαντικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν το αμέσως επόμενο διάστημα; Οι μεταρρυθμίσεις είναι μονόδρομος για το μέλλον της Κύπρου. Τους τελευταίους μήνες το κράτος έχει προχωρήσει με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κάτι το οποίο θα αναβαθμίσει την ποιότητα των υπηρεσιών και θα βοηθήσει θεωρητικά στη μείωση των δαπανών. Μια άλλη ανάγκη είναι η μεταρρύθμιση της Δικαστικής Εξουσίας, όπου οι χρονοβόρες διαδικασίες πλήττουν την αξιοπιστία του Θεσμού και ταυτόχρονα δημιουργούν αρκετές στρεβλώσεις. Είναι επίσης σημαντικό να αποκατασταθεί το κύρος του Θεσμού, καθώς η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίσει τη διαφθορά. Είναι με ευχαρίστηση που είδαμε την τροποποίηση του Συντάγματος ώστε να καταστεί δυνατή η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός της δομής και της λειτουργίας των δικαστηρίων. Επίσης, θετικές είναι οι προσπάθειες για μετάβαση στην ψηφιακή εποχή μέσω της προώθησης επενδύσεων στους Τομείς της Έρευνας και Καινοτομίας, του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και της ενίσχυσης της Επιχειρηματικότητας, προσαρμόζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ανάπτυξη της οικονομίας στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, μέσω του οποίου η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αντλήσει μέχρι το 2026 από την ΕΕ €1,2 δις, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να προχωρήσουμε στην αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε η χώρα να προχωρήσει απρόσκοπτα στην υλοποίηση των στόχων της. Μεγάλη οικονομική πνοή θα προσφέρει επίσης και το πρόγραμμα Θάλεια, όπου μέχρι το 2027 θα διοχετευτούν €1,8 δις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Πώς μπορεί η Κύπρος να πετύχει τον στόχο της Πράσινης Μετάβασης και πού οφείλονται οι ανησυχίες ότι η μετάβαση αυτή θα είναι με κόστος; Η Πράσινη Ανάπτυξη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στόχους των σύγχρονων κοινωνιών και οικονομιών. Τα οφέλη που προκύπτουν από την Πράσινη Μετάβαση δεν περιορίζονται στο περιβάλλον, αλλά επεκτείνονται τόσο στην οικονομική όσο και στην

ΣΕ ΓΕΡΑ ΘΕΜΕΛΙΑ

Το ύψος του πληθωρισμού δοκιμάζει έντονα τις επιχειρήσεις αλλά και τα νοικοκυριά. Με ποιες κυβερνητικές πολιτικές θα μπορούσαν να αναχαιτιστούν οι αυξήσεις αυτές; Μετά από αρκετές δεκαετίες χαμηλού πληθωρισμού η ΕΕ έρχεται αντιμέτωπη με ψηλές πληθωριστικές πιέσεις. Ο πληθωρισμός στην Κύπρο τον Ιούνιο έφτασε την ετήσια μεταβολή της τάξης του 9,6%, με τις μεγαλύτερες μεταβολές να καταγράφονται στα πετρελαιοειδή, στον ηλεκτρισμό και στα γεωργικά προϊόντα.

H συνεχιζόμενη ποσοτική χαλάρωση των περασμένων ετών δημιούργησε μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες μέχρι πρότινος κρύβoνταν κάτω από το χαλί. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν ήδη εδώ και αρκετούς μήνες προβεί σε πιο συγκρατημένη νομισματική πολιτική και αύξηση των επιτοκίων. Πιστεύω πως τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στην Κύπρο αντιλαμβάνονται τα προβλήματα στην οικονομία και θα αντιμετωπίσουν ώριμα κι αυτή την κρίση. Είναι πολύ σημαντικό τα επίπεδα πληθωρισμού να μειωθούν σε σταθερά και χαμηλά επίπεδα, κάτι το οποίο φυσικά θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις τόσο στον πόλεμο ΡωσίαςΟυκρανίας αλλά και στο διεθνές σκηνικό.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ BAKER TILLY

Τι περιλαμβάνει το στρατηγικό σας πλάνο. Ποια νέα επιχειρηματικά ανοίγματα υπάρχουν στα σκαριά; Το στρατηγικό μας πλάνο έχει σαν θεμέλιο τη σταθερή και υγιή επέκταση των υπηρεσιών που προσφέρουμε στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε (Κύπρο, Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία και Μολδαβία). Οι στρατηγικές αγορές όπου υπάρχει συνεχής επένδυση, είναι μεταξύ άλλων οι ψηφιακές υπηρεσίες, οι

νομικές υπηρεσίες, οι φορολογικές υπηρεσίες και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η στρατηγικής μας επικεντρώνεται στη σημασία της συνεργασίας, για μεταφορά γνώσης, καθώς και ισχυρότερες συνδέσεις που βοηθούν όλες τις κοινότητές μας, τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις μας να αναπτυχθούν. Εμπνέουμε τους πελάτες και τους ανθρώπους μας να δημιουργήσουν ένα τολμηρό αύριο.

EconomyToday 31

ΘΕΜΑ

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΆ ΚΊΝΗΤΡΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΎΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΆ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ για επιχειρήσεις κυπριακών συμφερόντων

έρχεται να εργαστεί στην Κύπρο. Ενδεικτικά, αν ένα στέλεχος επιχείρησης λαμβάνει ακάθαρτο μισθό 100.000 ευρώ, θα «καθαρίζει» 70.000 ευρώ, ενώ ένας ξένος θα ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΛΟΪΖΟΥ καθαρίζει 85.229 ευρώ. Ας είναι CEO της WiRE όμως. Αντιλαμβανόμαστε πως τα συγκεκριμένα κίνητρα παραχωρούνται για να γίνει πιο ελκυστικός προορισμός η Κύπρος για άτομα που μπορούν να παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες κι αυτό ο νέο μας άρθρο προς θα συμβάλει στην προσπάθεια υποψηφίους προέπροσέλκυσης διεθνών εταιρειών δρους της Κυπριακής για να εγκατασταθούν στην Κύπρο. Δημοκρατίας καταπιάΆλλωστε, μπορούν να τα αξιοποινεται με ένα ιδιαίτερα ήσουν ως κίνητρα και κυπριακές επίκαιρο θέμα το οποίο βλέπουμε εταιρείες για να προσλάβουν άτομα να συζητείται όλο και πιο έντονα τους τελευταίους μήνες. Πρόκειται από άλλες χώρες. Μάλιστα, οικονομικά τους συμφέρει, γιατί μπορούν για το φορολογικό. Είτε επειδή ο να προσφέρουν χαμηλότερο υπουργός Οικονομικών διαλαλεί πως ο εταιρικός φόρος θα αυξηθεί ακάθαρτο μισθό σε ένα ξένο, άρα χαμηλότερο κόστος για την επιχείσύντομα στο 15%, είτε επειδή σε ρηση, ο οποίος λόγω των κινήτρων δύσκολες οικονομικές συνθήκες θα λαμβάνει τελικά υψηλότερο θυμόμαστε όλα τα στρεβλά που μισθό από έναν Κύπριο. μας προβληματίζουν. Υπό αυτές τις συνθήκες λοιπόν, Στο δεύτερο λοιπόν άρθρο της δικής μας παράλληλης προεκλογι- ερχόμαστε να δούμε και τη μεγαλύτερη εικόνα. Αυτήν που αφορά στη κής εκστρατείας θα σχολιάσουμε τα φορολογικά θέματα. Πρόσφατα φορολογία των εταιρειών, όπου και πάλι οι κυπριακών συμφερόη κυβέρνηση εξήγγειλε νέα φορολογικά κίνητρα για προσέλκυση ντων επιχειρήσεις έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σχέση εργαζομένων από το εξωτερικό αλλά και επαναπατρισμό Κυπρίων. με άλλες κυπριακές εταιρείες μη Πρόκειται για ιδιαίτερα ευνοϊκά κί- «ιθαγενών» συμφερόντων, αφού νητρα τα οποία μειώνουν στο μισό καλούνται να καταβάλουν 17% περίπου τον φόρο εισοδήματος για επί των μερισμάτων ως Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα. Ένα απλό όσα από αυτά τα άτομα αμείβοπαράδειγμα: Κυπριακή εταιρεία με νται με πέραν των 55.000 ευρώ ιθαγενείς μέτοχους με κερδοφοετησίως. Προφανώς το συγκεκριρία 100.000 ευρώ θα καταβάλει μένο μέτρο φέρνει σε δυσμενή θέση τους Κύπριους εργαζόμενους, 12,5% εταιρικό φόρο και επιπρόσθετα, στο υπολειπόμενο ποσό, αφού ο καθαρός τους μισθός θα φόρο άμυνας 14.875 ευρώ. Μία είναι σημαντικά χαμηλότερος από κυπριακή εταιρεία ξένων συμφετον αντίστοιχο κάποιου ξένου που

Τ

32 EconomyToday

ΥΠΌ ΑΥΤΈΣ ΤΙΣ ΣΥΝΘΉΚΕΣ ΛΟΙΠΌΝ, ΕΡΧΌΜΑΣΤΕ ΝΑ ΔΟΎΜΕ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΕΙΚΌΝΑ. ΑΥΤΉΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΆ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΊΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΏΝ

ρόντων/μετόχων με πανομοιότυπα οικονομικά αποτελέσματα θα καταβάλει μηδέν ευρώ φόρο άμυνας. Σε βάθος πενταετίας μιλάμε για μία διαφορά της τάξης των 74.375 ευρώ. Όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο σημαντικό είναι αυτό το ποσό για μία μικρομεσαία επιχείρηση, οι οποίες χαρακτηρίζονται από όλους ως η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και το ότι οι δύο εταιρείες δεν ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις. Εσχάτως δε, επί των μερισμάτων προστέθηκε και ο φόρος 2,65% για το ΓεΣΥ. Με δεδομένο λοιπόν, ότι προσελκύουμε διαρκώς ξένες εταιρείες στην Κύπρο – και καλά κάνουμε- πρέπει αγαπητοί υποψήφιοι πρόεδροι της Δημοκρατίας να εισηγηθείτε και να λάβετε μέτρα τα οποία θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και των εγχώριων επιχειρήσεων. Είναι καλά να επικαλείστε όλοι την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή μετεξέλιξη και τις διάφορες ευρωπαϊκές συμφωνίες αλλά σας έχουμε νέα! Όλα αυτά συνεπάγονται με κόστος και μεγάλες απαιτούμενες επενδύσεις. Πώς θα μπορέσει μία κυπριακή επιχείρηση να επενδύσει και να ανταγωνιστεί μίαν άλλη κυπριακή εταιρεία, αλλά ξένων συμφερόντων, όταν η ίδια η Πολιτεία την θέτει εκ των προτέρων σε μειονεκτική θέση; Δεν μας φτάνει να ανταγωνιζόμαστε εταιρείες από άλλες χώρες, φτάσαμε στο σημείο να είμαστε λιγότερο ανταγωνιστικοί και σε σχέση με τις εταιρείες που προσελκύουμε στη χώρα μας. Άρα λοιπόν ποιες πρακτικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις να περιμένουμε από εσάς μελλοντικοί πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας;

ΘΕΜΑ

Ο ΦΌΡΟΣ ΘΑ ΤΑ ΒΛΈΠΕΙ ΌΛΑ

Έρχεται νέο εργαλείο για μείωση της φοροδιαφυγής ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Τ

ην παρακολούθηση όλων των συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο σχεδιάζει το Τμήμα Φορολογίας. Για τον σκοπό αυτό, ενώνει δυνάμεις με το Κέντρο Αριστείας για την Έρευνα και την Καινοτομία και το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Οι μηχανές έκδοσης αποδείξεων με φορολογική μνήμη θα παραδώσουν σκυτάλη, καλώς εχόντων των πραγμάτων το 2024, στις νέες τεχνολογίες με τη συμβολή του ΚΟΙΟΣ και του ΚΟΕ του Πανεπιστημίου Κύπρου. «Το έργο θα επιτρέψει την απευθείας σύνδεση των επιχειρήσεων με το Τμήμα Φορολογίας εισοδήματος. Θα δώσει τη δυνατότητα, αυτό το εργαλείο, στο Τμήμα Φορολογίας να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τις συναλλαγές που πραγματοποιούν οι επιχειρήσεις», αναφέρει στο Economy Today ο οικονομολόγος στο ΚΟΕ του Πανεπιστημίου Κύπρου Γιώργος Συρίχας.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΕΡΓΑΛΕΊΟ

Πηγές του Τμήματος Φορολογίας αναφέρουν στο Economy Today, ότι το νέο εργαλείο θα μπορεί να δώσει πολλά και σημαντικά στοιχεία, καθώς θα μπορεί να γίνει σύγκριση οικονομικών δραστηριοτήτων γενικά και ειδικά. «Επειδή θα μαζεύει όλα αυτά τα στοιχεία θα μπορεί να εντοπίσει τυχόν παρατυπίες και θα μας δίνει μεγάλες δυνατότητες», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

ΔΟΚΙΜΑΣΜΈΝΗ ΛΎΣΗ

Πρόκειται για ένα μέτρο, το οποίο έχει φέρει αποτελέσματα στο εξωτερικό συμβάλλοντας στην ενίσχυση της φοροεισπρακτικής ικανότητας και της

ΤΟ ΈΡΓΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΈΔΙΟ ΑΝΆΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΊΝΕΤΑΙ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΦΆΣΕΙΣ

αποτελεσματικότητας των φορολογικών Αρχών κρατών που το έχουν στη διάθεσή τους. «Με απλά λόγια το εργαλείο αυτό όπως έχουν δείξει και οι εμπειρίες άλλων χωρών περιορίζει αποτελεσματικά τη φοροδιαφυγή», επισημαίνει ο κ. Συρίχας. Ταυτόχρονα θα συμβάλει και στην κατεύθυνση της εκτίμησης της πορείας των δημοσίων οικονομικών.

Ο ΔΡΌΜΟΣ ΜΈΧΡΙ ΤΟ 2024

Το έργο περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και εκτείνεται σε τρεις φάσεις. Η 1η φάση αφορά στη μελέτη σκοπιμότητας. Θα γίνει ανάλυση κυρίως του ΦΠΑ και άλλων συναφών, όπως από πού εισπράττεται, το μέγεθος της παραοικονομίας, σε ποιο βαθμό χρησιμοποιούνται τα μετρητά στις συναλλαγές. Θα αναλυθούν επίσης οι διαθέσιμες τεχνικές λύσεις, τα χαρακτηριστικά τους, τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματά τους. Το πρώτο draft της μελέτης αυτής αναμένεται ότι θα είναι έτοιμο αρχές του 2023. Ακολούθως θα προταθεί μια συγκεκριμένη τεχνολογική λύση προς εφαρμογή. Η 2η φάση, η οποία θα ενεργοποιηθεί ιδανικά το 2024, προβλέπει την υλοποίηση της λύσης. «Αναγνωρίσαμε την ανάγκη εκσυγχρονισμού του φορολογικού συστήματος. Θα μελετήσουν το φορολογικό πλαίσιο για να μας προτείνουν λύση» σημειώνουν πηγές του Τμήματος Φορολογίας. Η 3η φάση σχετίζεται με την παρακολούθηση της λειτουργίας του νέου εργαλείου στην πράξη.

ΥΠΟΙΚ: ΣΤΌΧΟΣ Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ

Το Υπουργείο Οικονομικών σε ανακοίνωσή του, την οποία εξέδωσε στα τέλη Ιουνίου γνωστοποιούσε την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου για την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών (Τμήματος Φορολογίας), του Κέντρου Αριστείας για Έρευνα και Καινοτομία ΚΟΙΟΣ και του Ερευνητικού Φορέα ΚΟΕ του Πανεπιστημίου Κύπρου, για την υλοποίηση της Φάσης Ι του έργου Εκσυγχρονισμού για την έκδοση νόμιμων τιμολογίων και αποδείξεων από επιχειρήσεις με την άμεση διασύνδεση με το Τμήμα Φορολογίας. «Το έργο στοχεύει στον εκσυγχρονισμό της υποδομής και του νομικού πλαισίου που σχετίζεται με την έκδοση νόμιμων τιμολογίων και αποδείξεων, ώστε να υπάρχει αυτόματη διασύνδεση, σε πραγματικό χρόνο, των επιχειρήσεων με το Τμήμα Φορολογίας, τόσο για σκοπούς επίτευξης άμεσης ενημέρωσης, όσο και για να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή».

EconomyToday 33

Θ ΕΜ CO V EΑR S T O R Y

ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Πολιτικής Exclusive Capital

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉ ΚΡΊΣΗ και η ύφεση πλήττουν το ευρώ 34 EconomyToday

Ε

νώ οι θερμοκρασίες στην Κύπρο και σε πολλά μέρη της Ευρώπης σκαρφάλωσαν μέχρι τους 40 βαθμούς Κελσίου, οι περισσότεροι πολίτες ετοιμάζονται για τις διακοπές τους σε μία μεσογειακή παραλία ή στη δροσιά του βουνού. Το τελευταίο πράγμα που έχουν στο μυαλό τους είναι οι κρύες νύχτες του χειμώνα και κατά πόσο θα έχουν ικανή επάρκεια σε φυσικό αέριο για να ζεσταθούν. Εντούτοις, υπάρχουν σε πλήρη εξέλιξη δύο χρηματοοικονομικά γεγονότα που τους δίνουν προειδοποιητικά σημάδια στην καρδιά του καλοκαιριού για την πιθανή ενεργειακή και οικονομική κρίση, την οποία θα βιώσουμε στην Ευρώπη ενόψει του επερχόμενου χειμώνα. Πρόκειται για άλλη μια επίπτωση συνεπεία του αιματηρού πολέμου στην Ουκρανία, του πληθωρισμού-ρεκόρ, των υψηλών επιτοκίων και την πιθανή κρίση χρέους σε κάποια κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΈΝΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΣ ΠΑΡΆΓΟΝΤΑΣ, Ο ΟΠΟΊΟΣ ΣΥΝΈΤΕΙΝΕ ΣΤΗ ΒΎΘΙΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΏ ΈΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΔΟΛΑΡΊΟΥ ΦΈΡΝΟΝΤΆΣ ΤΟ ΣΤΗΝ ΑΠΌΛΥΤΗ ΙΣΟΤΙΜΊΑ,

ήταν η ανατίμηση του δολαρίου σε ρεκόρ 20ετίας λόγω της επιθετικότερης νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί η Fed

ΤΑ ΣΗΜΆΔΙΑ

Πρώτο γεγονός, είναι η κατρακύλα του ευρώ σε απόλυτη ισοτιμία ένα προς ένα με το αμερικανικό δολάριο για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο του 2002. Αυτό συνέβη λόγω των ανησυχιών ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο κίνδυνος για διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Ευρώπη «απειλούν» να βυθίσουν την Ευρωζώνη σε ύφεση. Την ίδια ώρα συνέτεινε και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκίνησε την αύξηση των επιτοκίων για πρώτη φορά, ύστερα από μία δεκαετία για τον περιορισμό του καλπάζοντα πληθωρισμού που σκαρφάλωσε κοντά στο 9%. Δεύτερο γεγονός, είναι η απρόσμενη -για την καλοκαιρινή περίοδο- εκτίναξη των τιμών στο συμβόλαιο του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου παραδόσεως Αυγούστου. Η τιμή του στο Άμστερνταμ (Dutch TTF) ξεπέρασε τα €220/MWh- μεγαβατώρα στις 27 Ιουλίου. Έφτασε σε επίπεδα που τελευταία φορά είχαμε δει λίγο μετά

EconomyToday 35

Θ ΕΜ CO V EΑR S T O R Y

την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

ΟΙ ΦΌΒΟΙ ΓΙΑ ΎΦΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΏΝΗ ΠΙΈΖΟΥΝ ΤΟ ΕΥΡΏ

Το κοινό νόμισμα δέχεται ασφυκτικές πιέσεις, καθώς η Ευρώπη είναι πιθανό να εισέλθει σε μία ήπια ύφεση ή σε επιβράδυνση της οικονομίας της στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οι προοπτικές ανάπτυξης στην Ευρωζώνη συνεχίζουν να επιδεινώνονται εν μέσω της ενεργειακής κρίσης, του πληθωρισμού, της εξασθένησης της βιομηχανικής ανάπτυξης σε Γερμανία και Κεντρική Ευρώπη, αλλά και την πολιτική αστάθεια στην Ιταλία μετά την παραίτηση Μάριο Ντράγκι. Η ενεργειακή κρίση δημιουργεί, επίσης, ένα αναπάντεχο βραχυκύκλωμα και στραγγαλισμό στη βιομηχανική οικονομία της Ευρωζώνης. Το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και τα φθηνά μέταλλα από την Ουκρανία και τη Ρωσία ήταν για δεκαετίες οι στυλοβάτες της ισχυρής βιομηχανικής ανάπτυξης στην Ευρώπη και ειδικά σε Γερμανία και Ιταλία. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο ανάπτυξης σε χαμηλούς ρυθμούς, καθώς η φθηνή ενέργεια και πρώτες ύλες από Ρωσία αποτελούν πλέον παρελθόν. Οι φημισμένες βαριές βιομηχανίες της χώρας θα παίρνουν φυσικό αέριο με δελτίο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Γερμανία να φλερτάρει ξανά με τον ρόλο του μεγάλου «ασθενή της Ευρώπης» όπως είχε συμβεί στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Παρόμοια είναι η εικόνα και στις υπόλοιπες βιομηχανικές οικονομίες της Ευρωζώνης. Αναπτύχθηκαν για δεκαετίες πάνω σε ένα ανταγωνιστικό εξαγωγικό μοντέλο, το οποίο βασίστηκε στον ενεργειακό εφοδιασμό από τη Ρωσία με χαμηλό κόστος, στο φθηνό εργατικό δυναμικό (μετανάστες) και στις μεγάλες εξαγωγές στις αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας, κυρίως Κίνας, Ιαπωνίας, Νότιας Κορέας και Ινδίας. Πλέον, αυτά τα αναπτυξιακά συστατικά δεν υπάρχουν, καθώς η Ευρώπη εισάγει πανάκριβη ενέργεια από ΗΠΑ, Νορβηγία, Αλγερία και Κατάρ, ενώ οι εξαγωγές της περιορίστηκαν λόγω της πανδημίας και το σπάσιμο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στο βασικό της σενάριο η Goldman Sachs θεωρεί ότι η Ευρωζώνη θα εισέλθει σε μια απότομη ύφεση στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2022, με σωρευτική μείωση του πραγματικού ΑΕΠ της τάξης του 1,2% - 2,7%. Ιδιαίτερα μεγάλη συρρίκνωση προβλέπεται για τη Γερμανία (1,7%-3,2%) και την Ιταλία (2,6%4,1%), προτού επιστρέψουν σε αναπτυξιακή τροχιά το α’ τρίμηνο του 2023. Ο καλπάζων πληθωρισμός επιβαρύνει όλο και περισσότερο τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, ενώ θα δυσκολέψει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για μείωση των πληθωριστικών πιέσεων μέσω μιας πιο επιθετικής αύξησης των επιτοκίων. Μπορεί για κάποιους το ασθενές ευρώ να είναι θετικό για τις εξαγωγές και τον τουρισμό, δυστυχώς όμως 36 EconomyToday

ΤΟ ΕΥΡΏ ΔΈΧΕΤΑΙ ΑΣΦΥΚΤΙΚΈΣ ΠΙΈΣΕΙΣ ΚΑΘΏΣ Η ΕΥΡΏΠΗ ΕΊΝΑΙ ΠΙΘΑΝΌ ΝΑ ΕΙΣΈΛΘΕΙ ΣΕ ΜΊΑ ΉΠΙΑ ΎΦΕΣΗ Ή ΣΕ ΕΠΙΒΡΆΔΥΝΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ ΤΗΣ ΣΤΟ ΔΕΎΤΕΡΟ ΕΞΆΜΗΝΟ ΤΟΥ ΤΡΈΧΟΝΤΟΣ ΈΤΟΥΣ

θα επιδεινώσει τον πληθωρισμό. Θα συμβάλει στην αύξηση του κόστους των ενεργειακών εισαγωγών στην Ευρώπη, καθώς τα περισσότερα εμπορεύματα διαπραγματεύονται στο αμερικανικό δολάριο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη χειροτέρευση του κρατικού ισοζυγίου πληρωμών.

Η ΕΝΔΥΝΆΜΩΣΗ ΔΟΛΑΡΊΟΥ ΒΥΘΊΖΕΙ ΤΗΝ ΙΣΟΤΙΜΊΑ ΕΥΡΏ/ ΔΟΛΑΡΊΟΥ

Ένας σημαντικός παράγοντας, ο οποίος συνέτεινε στη βύθιση του ευρώ έναντι του δολαρίου φέρνοντάς το στην απόλυτη ισοτιμία, ήταν η ανατίμηση του δολαρίου, σε ρεκόρ 20ετίας, λόγω της επιθετικότερης νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) σε σύγκριση με την αντίστοιχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB). Ουσιαστικά αφορά στην ταχύτερη αύξηση των

επιτοκίων στο δολάριο από ό,τι στη ζώνη του ευρώ. Οι επενδυτές πουλάνε το μη ελκυστικό ευρώ και αγοράζουν το δολάριο λαμβάνοντας κέρδος από τα καλύτερα αμερικανικά επιτόκια. Στήριξη στο δολάριο δίνει και η στροφή των επενδυτών προς τα «ασφαλή καταφύγια» περιουσιακών στοιχείων και η ταυτόχρονη αποφυγή νομισμάτων που είναι συνδεδεμένα με τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης όπως το ευρώ, λόγω των γεωπολιτικών ανησυχιών και της τρέχουσας παγκόσμιας μακροοικονομικής κατάστασης.

ΚΑΤΡΑΚΥΛΆ ΤΟ ΕΥΡΏ ΕΝ ΜΈΣΩ ΕΝΌΣ ΥΒΡΙΔΙΚΟΎ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΎ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΎ ΠΟΛΈΜΟΥ

Το ευρώ πλήττεται από το ράλι των ευρωπαϊκών τιμών στο φυσικό αέριο. Οι τιμές του ολλανδικού TTF να τριπλασιάζουν την αξία τους σε μόλις λίγες εβδομάδες (είχε πέσει στα χαμηλά των €70/ μεγαβατώρα στις αρχές Ιουνίου), ανεβάζοντας κατακόρυφα το ενεργειακό κόστος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τα νοικοκυριά. Η πτώση του ευρώ αντανακλά στη δυσκολία της Ευρώπης να αυτονομηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία και ειδικά να εξασφαλίσει αποθέματα αερίου σε ποσοστό 80% μέχρι τον Νοέμβριο ενόψει του επερχόμενου χειμώνα. Η Ρωσία ασκεί πλέον έναν υβριδικό νομισματικό και ενεργειακό πόλεμο για να προκαλέσει αναταραχές στην παγκόσμια αγορά, άνοδο στις τιμές βασικών αγαθών και τελικά του πληθωρισμού. Στόχος είναι να κυριαρχήσει στην Ουκρανία και να επιβάλει τα αναθεωρητικά της σχέδια. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, σαν μετρ της γεωπολιτικής στρατηγικής, εξασκεί πολιτική και οικονομική πίεση προς την Ευρώπη και τους νατοϊκούς συμμάχους, έχοντας εργαλειοποιήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου, πετρελαίου, άνθρακα και των σιτηρών. Προηγουμένως είχε εργαλειοποιήσει και τη διαδικασία αποπληρωμής των εξαγωγών φυσικού αερίου, απαιτώντας από τους Ευρωπαίους να το πληρώνουν με το ρωσικό νόμισμα, το ρούβλι. Πλέον, η Ρωσία αυξομειώνει κατά το δοκούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream 1 στη Γερμανία και στις υπόλοιπες χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Μετατρέπει έτσι την ενέργεια σε ένα ακόμη ρωσικό υπερόπλο στον πόλεμο με την Ουκρανία και σαν αντίμετρο για τον οικονομικό πόλεμο εναντίον της. Ήδη, το Κρεμλίνο έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου σε χώρες μη φιλικές προς αυτήν, όπως σε Βουλγαρία, Φινλανδία και Πολωνία. Ταυτόχρονα αυξομειώνει τις ποσότητες που αποστέλλει στις υπόλοιπες χώρες σε περιπτώσεις που θέλει να ασκήσει πίεση ή ωμό εκβιασμό στη Γερμανία και στα κέντρα εξουσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πρόκειται για ένα ενεργειακό παιχνίδι για γερά νεύρα, καθώς οι ίδιοι οι Ρώσοι ισχυρίζονται πως οι μειώσεις των προμηθειών από το 100% στο 40% και στη συνέχεια στο 20% της χωρητικότητας των αγωγών

Η ΕΕ ΠΡΟΣΠΑΘΕΊ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΊ ΕΝΩΜΈΝΗ ΣΤΟΥΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΎΣ ΤΗΣ ΡΩΣΊΑΣ,

εκπονώντας ένα σχέδιο για οικειοθελή μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά

15%

τον χειμώνα

δεν ήταν προσχεδιασμένες, αλλά έχουν σχέση με τις προγραμματισμένες ετήσιες εργασίες συντήρησης του αγωγού Nord Stream 1 και του TurkStream. Ταυτόχρονα επικαλούνται και διάφορα άλλα τεχνικά προβλήματα, όπως το μπλοκάρισμα της τουρμπίνας του αγωγού που είχε σταλεί για συντήρηση στον Καναδά, λόγω κυρώσεων. Αυτός ο υβριδικός ενεργειακός πόλεμος από τη μεριά της Ρωσίας αποσκοπεί να δυσκολέψει τις προσπάθειες της Ευρώπης και ειδικά των κεντρικών χωρών να γεμίσουν τις αποθήκες τους με αέριο (τουλάχιστον στο 80%) πριν από την έναρξη του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο και την αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης για θέρμανση. Τη ίδια στιγμή, η Ευρώπη προσπαθεί να αντισταθεί ενωμένα στους εκβιασμούς της Ρωσίας, εκπονώντας ένα σχέδιο για οικειοθελή μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15% τον χειμώνα, ούτως ώστε να μπορέσει να εξοικονομήσει και να αυξήσει συνολικά τα στρατηγικά της αποθέματα. Με αυτό τον τρόπο φιλοδοξεί ότι θα μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τα κράτη – μέλη συμφώνησαν να μειώσουν εθελοντικά τη ζήτηση κατά 15% συγκριτικά με τη μέση κατανάλωσή τους τα τελευταία 5 χρόνια, για το διάστημα από 1η Αυγούστου 2022 έως την 31η Μαρτίου του 2023, μέσω μέτρων που τα ίδια θα επιλέξουν. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο προβλέπονται και εξαιρέσεις, αλλά και «παρεκκλίσεις» από τη μείωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους. Η Κύπρος, η Μάλτα και η Ιρλανδία, που δεν είναι συνδεδεμένες με δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις φυσικού αερίου, καθώς δεν θα μπορούν να αποδεσμεύουν σημαντικούς όγκους προς όφελος των υπολοίπων.

ΜΠΟΡΕΊ Η ΡΩΣΊΑ ΝΑ ΔΙΑΚΌΨΕΙ ΠΛΉΡΩΣ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΈΣ ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ;

Αν και οι αναλυτές περιμένουν σύντομα μια πλήρη διακοπή των εξαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μέχρι τώρα δεν επιβεβαιώνονται. Δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας αυτό καθώς θα μπορούσε να καθιερωθεί ως αναξιόπιστος προμηθευτής για την Ευρώπη. Ταυτόχρονα δεν υπάρχουν άμεσες εναλλακτικές αγορές για την ίδια, όπως συμβαίνει με τις εξαγωγές πετρελαίου, άνθρακα, σιτηρών και μετάλλων προς Ινδία, Κίνα και άλλες μικρότερες χώρες. Επιπλέον, η πιθανή διακοπή των εξαγωγών θα θέσει σε νομικό κίνδυνο την κρατική εταιρεία Gazprom, καθώς θα πρέπει να αιτιολογηθεί νομικά σαν πράξη «force majeure» και να αποφύγει τις οικονομικές υποχρεώσεις. Αυτό το γεγονός δεν θα είναι θετικό για τη Ρωσία καθώς θα μπορούσε να απελευθερώσει τον πελάτη της Gazprom από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια και να ψάξει για άλλον προμηθευτή χωρίς υποχρεώσεις προς τους Ρώσους.

EconomyToday 37

Θ ΕΜ CO V EΑR S T O R Y

ΜΕΤΑΒΟΛΈΣ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΈΣ συναλλάγματος κάτι που εντείνει τις ανησυχίες που υπάρχουν. Όπως συζητείται εδώ και καιρό, η Ευρώπη λόγω της γειτνίασης με την περιοχή που διεξάγονται οι εχθροπραξίες και της εξάρτησής της από το φυσικό αέριο φαίνεται να αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες οικονομικές προκλήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα. Μπορεί η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα να καταγράφει θετικά στοιχεία για την πορεία των οικονομιών, με συγκεκριμένες αναφορές για την κυπριακή οικονομία, θα πρέπει να διευκρινιστεί όμως ότι αφορά το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι τα προβλήματα θα γίνουν εντονότερα το τελευταίο τρίμηνο του 2022.

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου

Ε

ίδηση αποτέλεσε η υποχώρηση του ευρώ κάτω του ενός δολαρίου, κάτι που είχε να συμβεί εδώ και μια εικοσαετία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αγορές συναλλάγματος είναι αρκετοί, όμως δύο είναι οι βασικοί, το ύψος των επιτοκίων και οι πορείες των οικονομιών. Οι παράγοντες αυτοί ρυθμίζουν τη ζήτηση ενός νομίσματος, ενώ τροφοδοτούν και τις κινήσεις των επενδυτών στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος. Η υποχώρηση του ευρώ αποτελεί αποτέλεσμα των εκτιμήσεων των αναλυτών και των επενδυτών για τη σημαντική επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, απόρροια κυρίως των κυρώσεων και των αντικυρώσεων που εφαρμόζονται μετά τη στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, δημιουργούν ανησυχίες για την πορεία μεγάλων οικονομιών όπως αυτή της Γερμανίας.

ΠΥΚΝΏΝΟΥΝ ΤΑ ΣΎΝΝΕΦΑ

Στην Ουγγαρία η κυβέρνηση κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, εφόσον βρίσκεται στο χείλος μιας οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, ενώ τα σύννεφα πυκνώνουν πάνω και από άλλες χώρες όσο τα αποθέματα μειώνονται δραστικά και πλησιάζει ο χειμώνας. Η ρωσική κρατική εταιρεία διαχείρισης φυσικού αερίου αφήνει να νοηθεί με ανακοινώσεις της ότι είναι αμφίβολο να εξομαλυνθεί η χορήγηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη στο σύντομο μέλλον, 38 EconomyToday

Η ΡΩΣΊΑ ΚΑΙ ΤΟ ΡΟΎΒΛΙ

ΟΙ ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΤΙΣ ΑΓΟΡΈΣ ΣΥΝΑΛΛΆΓΜΑΤΟΣ ΕΊΝΑΙ ΑΡΚΕΤΟΊ, όμως δύο είναι οι βασικοί, το ύψος των επιτοκίων και οι πορείες των οικονομιών

Αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που το ρούβλι ενισχύεται και η Ρωσία επωφελείται από τις υψηλές τιμές όσον αφορά το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Είναι ξεκάθαρο ότι η χώρα ήταν προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο των κυρώσεων, ενώ όπως διαφαίνεται δείχνει αντοχές όσον αφορά τη συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι ξεκάθαρο ότι η παρατεταμένη περίοδος στρατιωτικών και πολιτικών συγκρούσεων πλήττει τις οικονομίες.

Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΉ FED ΚΑΙ Η ΕΚΤ

Όσον αφορά τα επιτόκια, η τελευταία ανακοίνωση του ποσοστού πληθωρισμού στις ΗΠΑ (ο υψηλότερος των τελευταίων 40 χρόνων) οδήγησε μια πιο «επιθετική» πολιτική αύξησης των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) με αύξηση 0,75%. Η αύξηση των επιτοκίων ενισχύει το νόμισμα μιας χώρας / περιοχής, όμως επιδρά αρνητικά στην πορεία ανάκαμψης της οικονομίας. Το γεγονός ότι η FED αυξάνει τα επιτόκια με γρηγορότερο ρυθμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία προχώρησε σε αύξηση 0,50%, αποτελεί ακόμη έναν παράγοντα που οδηγεί στην πτώση της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου.

ΕΝΤΕΊΝΕΤΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΉ

Σε διεθνές επίπεδο, κυβερνήσεις και Κεντρικές Τράπεζες δέχονται κριτική ότι με τις πολιτικές τους τροφοδότησαν το

φαινόμενο του υψηλού πληθωρισμού. Υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές για τις ΗΠΑ όπου η FED τροφοδότησε την αγορά με απεριόριστη ρευστότητα, αστόχευτα και η κυβέρνηση προχώρησε σε υπερδανεισμό στέλνοντας επιταγές / χορηγήσεις σε σχεδόν όλους τους πολίτες. Μπορεί οι ΗΠΑ να είχαν προχωρήσει σε αυξημένο δανεισμό και παλαιότερα, αλλά τα χρήματα χρησιμοποιούνταν στοχευμένα, όπως για παράδειγμα το σχέδιο Μάρσαλ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που σκοπό είχε την ανοικοδόμηση της Ευρώπης. Αυτή τη φορά, η ρευστότητα διοχετεύτηκε στους πολίτες με οριζόντιο τρόπο, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ζήτηση και οι τιμές των προϊόντων, καθώς και των χρηματοοικονομικών στοιχείων στις αγορές, εφόσον πολλοί είδαν την επιπλέον ρευστότητα ως την ευκαιρία για να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Παρόμοια θα πρέπει να πούμε ότι είναι και η κατάσταση στην Ευρώπη, εφόσον η ΕΚΤ υιοθέτησε παρόμοιες πολιτικές με τη FED όσον αφορά τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.

Επιπλέον σημειώνεται ότι εντείνονται οι ανησυχίες ότι το περιβάλλον που δημιουργείται ενισχύει τις υφεσιογόνες πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία. Μπορεί η συμφωνία Ρωσίας και Ουκρανίας στην Τουρκία (βρήκε πάλι τον τρόπο να διαδραματίσει τον δικό της ρόλο) για την εξαγωγή σιτηρών να αποτελεί μια χαραμάδα ελπίδας για το συγκεκριμένο προϊόν, όμως απέχουμε πολύ από την εξομάλυνση της κατάστασης.

ΤΟ ΜΕΓΆΛΟ ΕΡΏΤΗΜΑ

ΞΑΝΆ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΉΝΙΟ ΟΙ ΑΔΥΝΑΜΊΕΣ

Το ζητούμενο είναι πόσο αποτελεσματικές θα είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων όσον αφορά την τιθάσευση του πληθωρισμού. Στην οικονομική θεωρία τέτοιες αυξήσεις μειώνουν τη ζήτηση στην αγορά και τις τιμές, νοουμένου ότι αφήνονται οι δυνάμεις της αγοράς και της ζήτησης να δράσουν. Στην προκειμένη περίπτωση, οι πολιτικές κυρώσεων και αντικυρώσεων δημιουργούν στρεβλώσεις στις αγορές και ειδικά στον τομέα της ενέργειας που αποτελεί κινητήριο δύναμη των οικονομιών και βασικό κόστος για προϊόντα και υπηρεσίες, οπότε ενδεχομένως η αύξηση των επιτοκίων να μην επιφέρει άμεσα τα επιθυμητά αποτελέσματα.

ΘΕΤΙΚΌ ΜΕΝ, ΑΛΛΆ…

Η πτώση του ευρώ από τη άλλη έχει και τη θετική του πλευρά, ειδικά για ευρωπαϊκές χώρες που έχουν εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ ή συναλλάσσονται σε δολάριο. Τα εξαγωγικά προϊόντα για παράδειγμα της Γερμανίας προς τις ΗΠΑ, έχουν γίνει λόγω της ισοτιμίας φθηνότερα και πιο ανταγωνιστικά (φθηνότερα σε σχέση με άλλα ανταγωνιστικά προϊόντα εφόσον ο πληθωρισμός οδήγησε όλες τις τιμές προς τα πάνω), κάτι που ενδεχομένως να ενισχύσει τις εξαγωγές της χώρας. Φυσικά, ζητήματα προκύπτουν για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας να στηρίξει αυξημένη βιομηχανική παραγωγή.

Η κατάσταση που δημιουργείται αναδεικνύει για ακόμη μια φορά τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, εφόσον πέραν από τις αποφάσεις για στήριξη των οικονομιών και το Ταμείο Ανασυγκρότησης, αναδεικνύονται οι ανομοιομορφίες των οικονομιών που την αποτελούν και η αδυναμία ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Κάθε κυβέρνηση και οικονομία καλείται να λειτουργήσει σε ένα περιβάλλον προκλήσεων, με τις αποφάσεις να εξαρτώνται, κυρίως για χώρες όπως την Κύπρο, στο ευρωπαϊκό και διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

EconomyToday 39

Θ ΕΜ CO V EΑR S T O R Y

‘EΡΧΕΤΑΙ

«αντίστροφος νομισματικός πόλεμος» στις αγορές ΤΩΝ VALENTINA ROMEI ΚΑΙ TOMMY STUBBINGTON στους Financial Times

Μ

ια σειρά μεγάλων αυξήσεων επιτοκίων από τη Fed πιέζει τις Κεντρικές Τράπεζες σε όλο τον κόσμο να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, για να αντιμετωπίσουν τον εκτοξευόμενο πληθωρισμό και το ισχυρό δολάριο. Ανάλυση των Financial Times διαπίστωσε ότι οι Κεντρικές Τράπεζες τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή αυτό τον αιώνα, επιλέγουν μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων κατά 50 μ.β. ή περισσότερο, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις της αντιμετώπισης των πιέσεων στις τιμές και των υψηλότερων επιτοκίων στις ΗΠΑ. Οι αυξήσεις της Fed, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης αύξησης κατά 75 μ.β. από το 1994 και οι φόβοι για την ευρωστία της παγκόσμιας οικονομίας, ενίσχυσαν το αμερικανικό δολάριο έναντι όλων σχεδόν των νομισμάτων. Καθώς πολλά αγαθά τιμολογούνται σε δολάρια στις διεθνείς αγορές, το ισχυρό δολάριο έρχεται να προστεθεί στις πληθωριστικές πιέσεις, αυξάνοντας το κόστος των εισαγωγών, δημιουργώντας αυτό που οι αναλυτές περιέγραψαν ως «αντίστροφο συναλλαγματικό πόλεμο» μεταξύ των υπευθύνων χάραξης νομισματικής πολιτικής. «Βλέπουμε μια αύξηση επιτοκίων που τροφοδοτεί τη φρενίτιδα», 40 EconomyToday

ΤΟ ΤΡΊΜΗΝΟ ΜΈΧΡΙ ΤΟΝ ΙΟΎΝΙΟ, ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΑΝ 62 ΑΥΞΉΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΊΩΝ ΚΑΤΆ ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ 50 Μ.Β. από τις 55 κεντρικές τράπεζες που παρακολουθούσαν οι Financial Times

δήλωσε ο James Athey, senior portfolio manager στην επενδυτική εταιρεία Abrdn. «Είναι το αντίστροφο από αυτό που είδαμε την τελευταία δεκαετία. Σήμερα, το τελευταίο πράγμα που θέλει κάποιος είναι ένα αδύναμο νόμισμα». Οι Καναδοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έγιναν οι τελευταίοι που εξέπληξαν τις αγορές με μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση επιτοκίων, επιλέγοντας αύξηση 100 μ.β. την Τετάρτη, τη μεγαλύτερη από οποιαδήποτε οικονομία της G7 από το 1998. Οι Φιλιππίνες αύξησαν τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης την επόμενη μέρα. Το τρίμηνο μέχρι τον Ιούνιο, πραγματοποιήθηκαν 62 αυξήσεις των επιτοκίων κατά τουλάχιστον 50 μ.β. από τις 55 Κεντρικές Τράπεζες που παρακολουθούσαν οι Financial Times. Άλλες 17 μεγάλες αυξήσεις κατά 50 μ.β. ή περισσότερο έχουν πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο μέχρι στιγμής, σηματοδοτώντας τον μεγαλύτερο αριθμό μεγάλων κινήσεων επιτοκίων οποιαδήποτε στιγμή από την αλλαγή της χιλιετίας και επισκιάζοντας τον πιο πρόσφατο παγκόσμιο κύκλο νομισματικής σύσφιγξης, ο οποίος βρισκόταν σε εξέλιξη μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση. «Έχουμε δει αυτό το σημείο καμπής στην αγορά, όπου το 50 είναι το νέο 25», δήλωσε η Jane Foley, επικεφαλής στρατηγικής

ΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΈΣ ΤΡΆΠΕΖΕΣ ΣΕ ΧΏΡΕΣ ΠΟΥ ΕΚΤΊΘΕΝΤΑΙ ΈΝΤΟΝΑ ΣΤΗΝ ΠΊΕΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΆΣ ΣΥΝΑΛΛΆΓΜΑΤΟΣ ΈΧΟΥΝ ΑΥΞΉΣΕΙ ΤΑ ΕΠΙΤΌΚΙΑ ΚΑΤΆ ΙΔΙΑΊΤΕΡΑ ΜΕΓΆΛΑ ΠΟΣΟΣΤΆ

συναλλάγματος στη Rabobank. Οι Κεντρικές Τράπεζες σε χώρες που εκτίθενται έντονα στην πίεση της αγοράς συναλλάγματος έχουν αυξήσει τα επιτόκια κατά ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά. Η Ουγγαρία ξεχωρίζει, με το βασικό της επιτόκιο να αυξάνεται κατά 385 μονάδες βάσης σε μόλις δύο μήνες, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει πληθωρισμό και υποτίμηση του νομίσματος έναντι του δολαρίου σε διψήφια ποσοστά. Η συνιστώσα της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι σημαντική στη λήψη αποφάσεων νομισματικής πολιτικής για πολλές αναδυόμενες αγορές, ανέφερε η Jennifer McKeown, επικεφαλής της υπηρεσίας παγκόσμιας οικονομίας της Capital Economics. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται αρκετές οικονομίες στην αναδυόμενη Ευρώπη, των οποίων τα νομίσματα είχαν πληγεί από τις ανησυχίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς και από ένα γενικό περιβάλλον αποστροφής κινδύνου, όπως είπε. Αλλά η τάση είναι ευρείας βάσης και έχει επηρεάσει και τις Κεντρικές Τράπεζες των πλουσιότερων χωρών. Η Κεντρική Τράπεζα της Νότιας Κορέας πραγματοποίησε την πρώτη της αύξηση επιτοκίων κατά 50 μ.β. τον Ιούλιο. Πολλές από τις μεγάλες κινήσεις έχουν αδικήσει

τους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Αυστραλίας, της Νορβηγίας και της Ελβετίας, όπου η Κεντρική Τράπεζα αύξησε απρόσμενα τα επιτόκια κατά 50 μ.β. τον Ιούνιο. Οι αγορές είχαν προβλέψει ότι η παραδοσιακά ήπια Eθνική Tράπεζα της Ελβετίας θα περίμενε για αργότερα μέσα στο έτος για να αυξήσει τα επιτόκια, αλλά οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό και τη συναλλαγματική ισοτιμία οδήγησαν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να δράσουν νωρίτερα. Στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες, τα επιτόκια αυξάνονται από τα χαμηλά όλων των εποχών μετά την επιθετική χαλάρωση από τις Κεντρικές Τράπεζες κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας Covid-19. Με τα επιτόκια να παραμένουν χαμηλά σε σχέση με τα ιστορικά στάνταρντ, οι οικονομολόγοι αναμένουν από πολλές μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια κατά 50 ή 75 μ.β. στις επόμενες συνεδριάσεις τους για τον καθορισμό των επιτοκίων, ώστε να φέρουν το κόστος δανεισμού πιο κοντά στους μακροπρόθεσμους μέσους όρους. Η McKeown είπε ότι οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να δράσουν γρήγορα για να βγουν τα επιτόκια από την περιοχή τόνωσης, «ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπου οι προσδοκίες για αύξηση των μισθών και του πληθωρισμού αυξάνονται και υπάρχει κίνδυνος η αδράνεια να επιτρέψει την ανάπτυξη σπιράλ μισθώντιμών». Η Τράπεζα της Αγγλίας και η ΕΚΤ δεν έχουν ακόμη πραγματοποιήσει τόσο μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων. Ωστόσο, ο Matthew Ryan, senior market analyst στην εταιρεία παγκόσμιων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Ebury, είπε ότι η BoE «πιθανότατα θα χρειαστεί να μπει στο «κλαμπ 50» προκειμένου να ανεβάσει τη λίρα από τα τρέχοντα καταπιεσμένα επίπεδα». Το ευρώ έφτασε στην ισοτιμία 1/1 με το δολάριο, αλλά η ΕΚΤ, που συνεδρίασε στις 21 Ιουλίου αύξησε τα επιτόκια. Τα ισχυρά στοιχεία για την απασχόληση και ο υψηλότερος από τον αναμενόμενο πληθωρισμό τον Ιούνιο ενίσχυσαν τις προσδοκίες για άλλη μια μεγάλη αύξηση των επιτοκίων από τη Fed στην επόμενη συνεδρίασή της στις 27 Ιουλίου. Οι αγορές προεξοφλούν ακόμα και 40% πιθανότητα για αύξηση μιας πλήρους ποσοστιαίας μονάδας και περιμένουν πως το εύρος του στόχου των fed funds θα κυμαίνεται μεταξύ του 3,5% και του 3,75% μέχρι το τέλος του έτους. Περαιτέρω αυξήσεις από τη Fed θα ασκήσουν πίεση σε πολλές αναδυόμενες αγορές να καλύψουν τη διαφορά, παρόλο που πολλές άρχισαν να συσφίγγουν τη νομισματική τους πολιτική πέρυσι, νωρίτερα από τις προηγμένες οικονομίες. Ο Agustín Carstens, γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, δήλωσε σε πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε η ΕΚΤ ότι οι αναδυόμενες αγορές «έχουν πάρει τα μαθήματα» από προηγούμενους κύκλους σύσφιγξης των ΗΠΑ. Είπε ότι ενώ παραδοσιακά οι αναδυόμενες αγορές θα αύξαναν τα επιτόκια μετά από τους εταίρους τους στις προηγμένες οικονομίες, «τώρα ξεκίνησαν πολύ νωρίς και αυτό που μπορείτε να δείτε, είναι ότι κατάφεραν να διατηρήσουν τις συναλλαγματικές τους ισοτιμίες αρκετά σταθερές».

EconomyToday 41

ΘΕΜΑ

ΧΤΥΠΆ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΤΗΣ ΕΕ Ο ΠΌΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΊΑ Οι θερινές οικονομικές προβλέψεις της Κομισιόν και η κυπριακή οικονομία ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΒΕΛΙΝΑ ΚΟΣΜΑ

Ο

επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά την οικονομία της ΕΕ, θέτοντας την σε τροχιά χαμηλότερης ανάπτυξης και υψηλότερου πληθωρισμού σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις. Σύμφωνα με τις θερινές ενδιάμεσες οικονομικές προβλέψεις, η οικονομία της ΕΕ θα σημειώσει ανάπτυξη 2,7% το 2022 και 1,5% το 2023. Ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να ανέλθει σε 2,6 % το 2022 και να υποχωρήσει σε 1,4% το 2023. Ο ετήσιος μέσος πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2022, στο 7,6% στη ζώνη του ευρώ και στο 8,3% στην ΕΕ, προτού υποχωρήσει το 2023 σε 4% και 4,6%, αντίστοιχα.

42 EconomyToday

Η ΚΎΠΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΘΕΤΙΚΌΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΌΣ Οι θερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φέρουν την κυπριακή οικονoμία να έχει αιφνιδιάσει θετικά το πρώτο τρίμηνο του 2022. Παρά το δύσκολο οικονομικό κλίμα σε παγκόσμιο επίπεδο, η οικονομία κινήθηκε ανοδικά ως αποτέλεσμα της ταχύτερης από την αναμενόμενη ανάκαμψη του τουρισμού και της συνεχιζόμενης επέκτασης των εξαγωγών άλλων υπηρεσιών, ιδίως των επιχειρηματικών υπηρεσιών και της πληροφορικής. Με βάση τα πιο πάνω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή της για το πραγματικό ΑΕΠ το 2022 στο 3,2%, σχεδόν μια ποσοστιαία μονάδα πιο πάνω σε σχέση με τις εαρινές προβλέψεις και εκτιμά το πραγματικό ΑΕΠ στο 2,1% για το 2023. Οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης αναμένεται να είναι η εγχώρια ζήτηση και σε μικρότερο βαθμό, οι καθαρές εξαγωγές υπηρεσιών. Οι επενδύσεις, ιδίως στον τομέα των κατασκευών, αναμένεται να επηρεαστούν από τη σταδιακή αυστηροποίηση

των οικονομικών συνθηκών, τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και τις εξαιρετικά υψηλές τιμές των δομικών υλικών. Παρόλα αυτά, στα θετικά αναφέρεται ότι η εφαρμογή του κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) αναμένεται να στηρίξει τις επενδύσεις. Για την ιδιωτική κατανάλωση αναμένουν να επηρεαστεί αρνητικά από τον ψηλό πληθωρισμό και τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης, παρόλο που το εισόδημα των νοικοκυριών υποστηρίζεται από τα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των ψηλών τιμών ενέργειας και τη μερική τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών που θα εφαρμοστεί τον Ιανουάριο του 2023. Σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι «η Κύπρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με την τρίτη μεγαλύτερη αναθεώρηση των προβλέψεων προς τα πάνω κατά το 2022 και είναι πάνω από τον μέσο όρο τόσο της ΕΕ όσο και της Ευρωζώνης, γεγονός που καταδεικνύει τη δυνατή δημοσιονομική θέση με την οποία ξεκίνησε η χρονιά, την ανθεκτικότητά της αλλά και ικανότητα προσαρμογής της σε δύσκολα οικονομικά δεδομένα. Η εκτίμηση για τον ρυθμό ανάπτυξης για το 2023 έχει μειωθεί σε όλες τις χώρες και αντικατοπτρίζει τη μεγαλύτερη περίοδο για ανάκαμψη από την κρίση». Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει στο 7% το 2022 και ακολούθως να επιβραδυνθεί στο 3,3% το 2023. «Εκτιμούν ότι οι ψηλές τιμές που παρατηρούνται φέτος λόγω του αυξημένου ενεργειακού κόστους δεν θα παραμείνουν, αλλά θα μειωθούν σταδιακά τον επόμενο χρόνο, καθώς η κατάσταση στις αγορές εμπορευμάτων βελτιωθεί. Η πρόβλεψη για την Κύπρο είναι η 5η χαμηλότερη στην Ευρωζώνη και κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ και της ευρωζώνης», σημειώνει στην ανακοίνωσή του το Υπουργείο Οικονομικών.

ΟΙ ΚΛΥΔΩΝΙΣΜΟΊ ΠΟΥ ΠΥΡΟΔΟΤΉΘΗΚΑΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΌΛΕΜΟ ΕΠΙΒΑΡΎΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ Πολλοί από τους αρνητικούς κινδύνους που περιέβαλλαν τις εαρινές προβλέψεις του 2022 έχουν γίνει πραγματικότητα. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άσκησε πρόσθετες ανοδικές πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Αυτές με τη σειρά τους τροφοδοτούν τις παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις, διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και ενεργοποιούν ταχύτερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής από ό,τι είχε προηγουμένως προβλεφθεί. Η συνεχιζόμενη επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ επιτείνει τον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο της αυστηρής πολιτικής μηδενικής νόσου COVID της Κίνας. Η οικονομία της ΕΕ παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξελίξεις στις αγορές ενέργειας λόγω της υψηλής εξάρτησής της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ενώ η αποδυνάμωση της παγκόσμιας ανάπτυξης πλήττει την εξωτερική ζήτηση. Η δυναμική που επιτεύχθηκε με την ανάκαμψη του προηγούμενου έτους και το, κατά τι, δυναμικότερο από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως,το πρώτο τρίμηνο αναμένεται να ενισχύσουν τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για το 2022. Ωστόσο, η οικονομική δραστηριότητα κατά το υπόλοιπο του έτους αναμένεται να είναι υποτονική, παρά την ελπιδοφόρα θερινή τουριστική περίοδο. Το 2023, η τριμηνιαία οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να αποκτήσει δυναμική, χάρη σε μια ανθεκτική αγορά εργασίας, στη συγκράτηση του πληθωρισμού, στη στήριξη από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και στο ακόμη μεγάλο ποσό της πλεονάζουσας αποταμίευσης. Συνολικά, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να συνεχίσει να επεκτείνεται, αλλά με σημαντικά βραδύτερο ρυθμό από ό,τι αναμενόταν στις εαρινές προβλέψεις του 2022.

EconomyToday 43

ΘΕΜΑ

ΠΡΩΤΟΦΑΝΉΣ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΈΝΕΤΑΙ ΝΑ ΜΕΙΩΘΕΊ ΤΟ 2023

ΟΙ ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΠΑΡΑΜΈΝΟΥΝ ΥΨΗΛΟΊ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΏΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΌΛΕΜΟ

Ο ονομαστικός πληθωρισμός έως τον Ιούνιο έφτασε Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προβλέψεις για την οικονοσε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα, καθώς οι τιμές της μική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό εξαρτώνται σε ενέργειας και των ειδών διατροφής συνέχισαν να μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του πολέμου και ιδίως από αυξάνονται, οι δε πιέσεις στις τιμές επεκτάθηκαν σε τις επιπτώσεις του στον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο στην υπηρεσίες και σε άλλα αγαθά. Στη ζώνη του ευρώ, ο Ευρώπη. Οι νέες αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου πληθωρισμός αυξήθηκε έντονα το δεύτερο τρίμηνο θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω άνοδο του του 2022, από 7,4 % τον Μάρτιο (σε ετήσια βάση) πληθωρισμού και να λειτουργήσουν ασφυκτικά για την σε νέο επίπεδο ρεκόρ 8,6 % τον Ιούνιο. Στην ΕΕ, η ανάπτυξη. Οι δευτερογενείς επιδράσεις θα μπορούσαν αύξηση ήταν ακόμη πιο έντονη, καθώς ο πληθωρισμός με τη σειρά τους να ενισχύσουν τις πληθωριστικές δυαυξήθηκε κατά μια πλήρη εκατοστιαία μονάδα από 7,8 νάμεις και να οδηγήσουν σε ακόμη αυστηρότερες χρη% τον Μάρτιο σε 8,8 % τον Μάιο. ματοοικονομικές συνθήκες, που όχι μόνο θα επηρέαζαν Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν την ανάπτυξη, αλλά και θα συνεπάγονταν αυξημένους σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με τις εαρινές κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεν προβλέψεις. Εκτός από την έντονη αύξηση των τιμών μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η αναζωπύρωση το β’ τρίμηνο, αναμένεται περαιτέρω αύξηση των τιμών της πανδημίας στην ΕΕ να προκαλέσει νέες διαταραχές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η οποία θα περάσει στην οικονομία. στους καταναλωτές και μέσω των τιμών της ηλεκτρικής Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες καθοδικές τάσεις των τιμών ενέργειας. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων θα στο 8,4% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο μπορούσαν να ενταθούν, οδηγώντας σε ταχύτερη Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΌΣ του 2022 στη ζώνη του ευρώ και κατόπιν μείωση του πληθωρισμού από ό,τι αναμένεται να μειωθεί σταθερά και να πέσει κάτω από επί του παρόντος. Επιπλέον, χάρη στην ισχυρή ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΑΝΑΜΈΝΕΤΑΙ το 3% το τελευταίο τρίμηνο του 2023, τόσο αγορά εργασίας, η ιδιωτική κατανάλωση θα μποΝΑ ΑΝΈΛΘΕΙ ΣΤΟ 7% ΤΟ 2022 στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ, καθώς ρούσε να αποδειχθεί πιο ανθεκτική στην αύξηση ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΎΘΩΣ μειώνονται οι πιέσεις από τους περιορισμούς των τιμών, εάν τα νοικοκυριά χρησιμοποιούσαν ΝΑ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΘΕΊ ΣΤΟ 3,3% της εφοδιαστικής αλυσίδας και από τις τιμές μεγαλύτερο μέρος των συσσωρευμένων αποΤΟ 2023 των βασικών εμπορευμάτων. ταμιεύσεών τους.

8,8 %

ΜΑΪΟΣ

7,8 %

ΜΆΡΤΙΟΣ

Ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να ανέλθει σε

2,6% ΤΟ 2022

και να υποχωρήσει σε

1,4% ΤΟ 2023

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΌΣ ΣΤΗ ΖΏΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΏ 44 EconomyToday

8,6 %

ΙΟΎΝΙΟΣ

7,4 %

ΜΆΡΤΙΟΣ

Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόκαι η αξιοπιστία του εφοδιασμού σε φυσικό εδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των αέριο, η πρόβλεψη αυτή υπόκειται σε υψηλό Ανθρώπων: «Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά βαθμό αβεβαιότητας και σε κινδύνους δυσμεΗ ΚΎΠΡΟΣ ΣΥΓΚΑΤΑΛΈΓΕΤΑΙ της Ουκρανίας εξακολουθεί να επισκιάζει νέστερων εξελίξεων. Πλέουμε σε θολά νερά, την Ευρώπη και την οικονομία μας. Αντιμεγι’ αυτό η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει ηγετικό ΑΝΆΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΧΏΡΕΣ τωπίζουμε προκλήσεις σε πολλαπλά μέτωπα: ρόλο. Τρεις λέξεις πρέπει να χαρακτηρίζουν ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΊΤΗ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και τις πολιτικές μας: αλληλεγγύη, βιωσιμότητα ΑΝΑΘΕΏΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΈΨΕΩΝ των τροφίμων έως τις εξαιρετικά αβέβαιες και ασφάλεια.» ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΆΝΩ ΚΑΤΆ ΤΟ 2022 παγκόσμιες προοπτικές. Είμαστε ευτυχείς ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΠΆΝΩ που ξεκινούμε από θέση ισχύος, έχοντας ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΑΠΌ ΤΟΝ ΜΈΣΟ ΌΡΟ ΤΌΣΟ αντιμετωπίσει την προηγούμενη κρίση με μια Οι θερινές οικονομικές προβλέψεις 2022 σταθερή επάνοδο στην ανάπτυξη. Η οικονοαποτελούν επικαιροποίηση των εαρινών ΤΗΣ ΕΕ ΌΣΟ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΏΝΗΣ μική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά οικονομικών προβλέψεων 2022 που πακατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αλλά θα ρουσιάστηκαν τον Μάιο του 2022, εστιάζοντας στην επιταχυνθεί το 2023. Λόγω του υψηλού πληθωρισμού εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού σε όλα τα κράτη και των αυστηρότερων όρων χρηματοδότησης, θα είναι μέλη της ΕΕ. Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε σύνολο σημαντικό να βρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ της τεχνικών παραδοχών που αφορούν τις συναλλαγμαμετάβασης σε έναν πιο συνετό δημοσιονομικό προσατικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών νατολισμό και της προστασίας των πλέον ευάλωτων εμπορευμάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 30ή ατόμων. Θα πρέπει επίσης να μειώσουμε την εξάρτησή Ιουνίου. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.» καθώς και για τις παραδοχές σχετικά με τις κρατικές Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας: «Η απρόκλητη πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εξακολουθεί να προστοιχεία που συγκεντρώθηκαν έως και τις 5 Ιουλίου. καλεί κλυδωνισμούς μέσω της παγκόσμιας οικονομίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο δύο Οι ενέργειες της Μόσχας διαταράσσουν τον ενεργειακό ολοκληρωμένες προβλέψεις (εαρινές και φθινοπωεφοδιασμό και τον εφοδιασμό με σιτηρά, πιέζουν προς ρινές) και δύο ενδιάμεσες προβλέψεις (χειμερινές τα πάνω τις τιμές και αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη. και θερινές). Οι ενδιάμεσες προβλέψεις καλύπτουν Στην Ευρώπη, η δυναμική από το άνοιγμα των οικονομιών τα ετήσια και τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ και τον μας αναμένεται να στηρίξει την ετήσια ανάπτυξη το 2022, πληθωρισμό για το τρέχον και το επόμενο έτος για όλα αλλά για το 2023 έχουμε αναθεωρήσει σημαντικά προς τα κράτη μέλη, καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία σε τα κάτω τις προβλέψεις μας. Ο πρωτοφανής πληθωριεπίπεδο ΕΕ και ζώνης του ευρώ. Οι επόμενες προβλέψεις σμός αναμένεται πλέον να κορυφωθεί αργότερα εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι οι φθινοπωρινές του τρέχοντος έτους και να μειωθεί σταδιακά το 2023. οικονομικές προβλέψεις 2022, οι οποίες αναμένεται Καθώς είναι άγνωστη τόσο η εξέλιξη του πολέμου όσο να δημοσιευθούν τον Νοέμβριο του 2022.

EconomyToday 45

ΑΦΊΞΕΙΣ ΈΚΠΛΗΞΗ ΘΕΜΑ Α

ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΛΩΝΊΑ ΤΟΥΣ ΠΡΏΤΟΥΣ ΜΉΝΕΣ ΤΗΣ ΣΕΖΌΝ ΝΈΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΈΣ ΑΓΟΡΈΣ ΚΑΛΎΠΤΟΥΝ ΤΟ ΚΕΝΌ ΤΗΣ ΡΩΣΊΑΣ Τα πρώτα τους μεγάλα βήματα κάνουν φέτος οι Γάλλοι τουρίστες στην Κύπρο, ενώ επιβάτες από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης τροφοδοτούν την τουριστική αγορά της χώρας ΤΗΣ ΧΑΡΙΣ ΒΩΒΟΥ

46 EconomyToday

Η

Σ

υγκρατημένη αισιοδοξία φαίνεται να επικρατεί στον τουριστικό κλάδο της χώρας, καθώς ναι μεν οι αεροπορικές αφίξεις των τουριστών είναι ικανοποιητικές, σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αύξηση του πληθωρισμού, τα αυξημένα καταγεγραμμένα κρούσματα κορωνοϊού και οι συνεχείς ακυρώσεις πτήσεων σε διάφορα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, λόγω έλλειψης προσωπικού στις αεροπορικές εταιρείες, αφήνουν να αιωρείται στην καλοκαιρινή ατμόσφαιρα μια αίσθηση αβεβαιότητας και ανησυχίας για την οικονομική πορεία της φετινής σεζόν, μιας βιομηχανίας στηριζόμενης στον εισερχόμενο τουρισμό. Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα των αεροπορικών αφίξεων καταγράφονται καλύτερα, σε σχέση με το 2020 και το 2021, αναφέρει στο Economy Today ο υφυπουργός Τουρισμού, Σάββας Περδίος. Η Κύπρος,

ΠΛΗΣΙΆΖΟΥΝ ΤΟ

80%

ΟΙ ΕΠΙΒΆΤΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΊΩΝ ΛΆΡΝΑΚΑΣ ΚΑΙ ΠΆΦΟΥ, ΣΕ ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ

2019

εξηγεί, επηρεάζεται πολύ λιγότερο από τις ακυρώσεις, με ποσοστό 1% - 2%, σε σχέση με άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Κροατία, η Ισπανία, η Ιταλία και άλλες, καθώς μιλάμε για δεκάδες πτήσεις στην Κύπρο και όχι για εκατοντάδες ή χιλιάδες, όπως είναι για τους παραπάνω προορισμούς, διευκρινίζει. «Κατά πάσαν πιθανότητα ξεπερνάμε τις επιδόσεις των δύο προηγούμενων ετών, με τις αφίξεις να ανέρχονται μέχρι στιγμής σε 1,2 εκατ. άτομα, ενώ πέρυσι όλο τον χρόνο ανήλθαν συνολικά σε 2 εκατ. άτομα». Σύμφωνα με τον κ. Περδίο, υπάρχει ελπίδα για να υπερκαλύψουμε φέτος τους υπόλοιπους 800.000 αφιχθέντες, καθώς, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για τις τουριστικές αφίξεις το πρώτο πεντάμηνο του φετινού έτους, ήδη φθάσαμε περίπου το 75% των αφίξεων του 2019, ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν μπορούμε να φθάσουμε κοντά στους αριθμούς του 2019, καθώς χάσαμε μια από τις μεγαλύτερες αγορές μας, τη Ρωσία».

EconomyToday 47

ΘΕΜΑ

ΈΚΠΛΗΞΗ Η ΠΟΛΩΝΊΑ

Σε «πολύ καλό επίπεδο» χαρακτηρίζει τις φετινές αφίξεις και ο εκτελεστικός πρόεδρος της Top Kinisis και επίτιμος πρόεδρος του συνδέσμου ταξιδιωτικών πρακτόρων, Άκης Κελεπέσιης, οι οποίες «αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν το 80%, σε σύγκριση με το 2019», διαβεβαιώνει. «Έκπληξη για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο είναι οι αφίξεις από την Πολωνία, η οποία συναγωνίζεται το Ισραήλ και τη Γερμανία στη δεύτερη θέση», υπογραμμίζει στο Economy Today ο κ. Κελεπέσιης.

ΜΕΤΡΙΑΣΜΌΣ ΤΗΣ ΧΑΣΟΎΡΑΣ

Παρά τη χασούρα που βιώνουμε από την έλλειψη της ρωσικής και ουκρανικής αγοράς, υπογραμμίζει ότι φέτος βρισκόμαστε σε καλύτερη μοίρα από πέρυσι και πρόπερσι, καθώς σημειώνεται συνεχής αύξηση από νέες αγορές, όπως είναι η Γερμανία, η Πολωνία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, το Ισραήλ, η Ελβετία, οι Σκανδιναβικές χώρες και η Γαλλία, η οποία κάνει τα πρώτα της βήματα φέτος πάνω στο κυπριακό τουριστικό προϊόν. Ωστόσο, «για να καλύψουμε τη χασούρα θα πρέπει να μετριάσουμε τις απώλειες», επισημαίνει. Σύμφωνα με τον υφυπουργό Τουρισμού, μπορεί από τη μία πλευρά «ο κόσμος να έχει επιθυμήσει τις διακοπές, να θέλει να δει φίλους και οικογένεια», όμως «θα περάσουν αρκετά χρόνια για να επανέλθει η ρωσική αγορά, λόγω και των κυρώσεων που έχει επιβάλει η Δύση κατά της Ρωσίας». Σύμφωνα με τον κ. Περδίο, μέχρι σήμερα η πληρότητα των ξενοδοχείων στην Κύπρο φαίνεται ικανοποιητική, όπως ενδεικτικά αναφέρει για τη Λάρνακα και την Πάφο, όμως την ίδια ώρα, σημειώνει ότι στην ελεύθερη Αμμόχωστο η πληρότητα των ξενοδοχείων δεν ξεπερνά ποσοστό της τάξεως του 50%. Βέβαια αυτό λέει ότι αλλάζει τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αφού υπολογίζεται ότι η πληρότητα των ξενοδοχείων θα ξεπεράσει το 60% - 70%, σε σύγκριση με το 2019, καθώς επιστρέφουν οι Γερμανοί, Ελβετοί, Σκανδιναβοί, Βρετανοί και Αυστριακοί τουρίστες, στη θέση των Ρώσων. «Αγορές, οι οποίες δεν είναι περιστασιακές μόνο για φέτος», διευκρινίζει.

48 EconomyToday

«Η ΡΩΣΙΚΉ ΑΓΟΡΆ ΕΞΑΦΑΝΊΣΤΗΚΕ»

Η ΚΎΠΡΟΣ ΕΠΗΡΕΆΖΕΤΑΙ ΠΟΛΎ ΛΙΓΌΤΕΡΟ ΑΠΌ ΤΙΣ ΑΚΥΡΏΣΕΙΣ ΠΤΉΣΕΩΝ, ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΌ

1% - 2%, ΣΕ ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΆΛΛΕΣ ΧΏΡΕΣ

Μέχρι στιγμής, οι τρεις πρώτες χώρες με τις περισσότερες αφίξεις στην Κύπρο, είναι η Μεγάλη Βρετανία, το Ισραήλ και η Πολωνία, αναφέρει στο Economy Today ο γενικός διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης. Παράλληλα, προσθέτει, προσελκύονται τουρίστες και από άλλες χώρες όπως είναι η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Γαλλία, καθώς και Σκανδιναβικές χώρες όπως η Φινλανδία και η Σουηδία. «Οι περισσότεροι τουρίστες που φθάνουν στην Κύπρο, προτιμούν να διανυκτερεύουν στις παραλιακές περιοχές, δίνοντας προτεραιότητα στην Αμμόχωστο, την Πάφο, τη Λεμεσό και τη Λάρνακα, με τις τιμές των ξενοδοχείων να είναι μειωμένες σε ποσοστό περίπου 5% - 10%». Ερωτηθείς για το κατά πόσο έχει επηρεάσει η αύξηση του πληθωρισμού το πορτοφόλι των τουριστών, ο κ. Ρουσουνίδης απαντά ότι «επηρεάζει την αγοραστική δύναμη, η οποία αναμένεται να είναι μειωμένη το φετινό καλοκαίρι», τονίζοντας ότι «η ρωσική αγορά εξαφανίστηκε από την Κύπρο, γεγονός που ενδέχεται να συνεχιστεί και στα επόμενα χρόνια, ενώ εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο τουρισμός δεν θα επανέλθει στα επίπεδα προ πανδημίας». Το κενό που αφήνει η ρωσική αγορά στην τοπική οικονομία φαίνεται ότι είναι δυσαναπλήρωτο, ενώ ταυτόχρονα γίνονται υπερπροσπάθειες για προσέλκυση νέων τουριστών, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τα πιο δυνατά χαρτιά της χώρας μας: Τον ήλιο και τη θάλασσα.

«ΟΙ ΑΠΑΙΤΉΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΏΝ

ΠΈΡΑΝ ΤΟΥ 1 ΕΚΑΤ. ΕΠΙΒΆΤΕΣ

ΈΧΟΥΝ ΑΛΛΆΞΕΙ»

Τη δική της εκτίμηση για τα φετινά τουριστικά δρώμενα της Κύπρου, εν μέσω πολεμικών, ενεργειακών, οικονομικών και υγειονομικών αναταραχών, δίνει στο Economy Today η γενική διευθύντρια του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), Χρυσαίμιλη Ψηλογένη. «Θεωρούμε πως με τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τις αρχές του έτους, δηλαδή τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, ο τουριστικός τομέας έχει να δώσει ακόμα μία δύσκολη μάχη για το 2022. Ο βραχυπρόθεσμος στόχος είναι το 2022 να κινηθεί καλύτερα από το 2021, κάτι, που παρά τις προκλήσεις, θεωρούμε πως μπορεί να επιτευχθεί. Η δική μας εκτίμηση είναι ότι θα κυμανθούμε γύρω στο 70% - 80% των αφίξεων του 2019. Απ’ εκεί και πέρα, μακροπρόθεσμος στόχος όλων των εμπλεκομένων πρέπει να είναι η επίτευξη συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης του τομέα. Μετά την πανδημία οι απαιτήσεις των τουριστών έχουν αλλάξει και θα πρέπει να προσαρμοστούμε σ’ αυτές προσφέροντας ένα διαφοροποιημένο προϊόν το οποίο θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους». Σύμφωνα με την κ. Ψηλογένη, «μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία, η επικέντρωση είναι στην προσέλκυση περισσότερων τουριστών από υφιστάμενες αγορές και κατά δεύτερο το άνοιγμα σε νέες αγορές, το οποίο όμως χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ωριμάσει. Ειδικά σήμερα με τα προβλήματα που υπάρχουν σε αεροπορικές εταιρείες και αεροδρόμια διεθνώς. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία για φέτος δείχνουν ότι η πολωνική αγορά κινείται αρκετά θετικά, όπως και η γερμανική, η οποία επίσης καταγράφει άνοδο. Σίγουρα η μεγαλύτερη αγορά είναι η βρετανική, η οποία επίσης κινείται θετικά αλλά όχι στα επίπεδα του 2019», διευκρινίζει. «Τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές στον τουριστικό τομέα ήταν κοσμογονικές και ο στόχος πλέον δεν θα πρέπει να είναι να επιστρέψουμε στα επίπεδα του 2019, αλλά να καταστεί η κάθε ξενοδοχειακή μονάδα βιώσιμη και με προοπτική για το μέλλον. Ας μην ξεχνάμε πως ενώ το λειτουργικό κόστος τους τελευταίους μήνες έχει αυξηθεί σημαντικά, οι ξενοδόχοι δεν έχουν αυξήσει τις τιμές τους», συμπληρώνει. «Όσον αφορά τη ρωσική αγορά, θεωρούμε όταν και εφόσον επέλθει η κατάργηση των κυρώσεων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και πολλοί άλλοι παράγοντες προτού θεωρήσουμε δεδομένη την επανεκκίνησή της. Η γενικότερη προσπάθεια πρέπει να αφορά την απεξάρτηση από 1 - 2 αγορές, ώστε οι επιπτώσεις απρόβλεπτων γεγονότων, όπως για παράδειγμα ο πόλεμος στην Ουκρανία, να είναι πιο διαχειρίσιμες».

ΜΕΤΆ ΑΠΌ 33 ΜΉΝΕΣ

ΕΚΠΤΏΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΆΞΕΩΣ ΤΟΥ

5% - 10%

ΚΑΤΑΓΡΆΦΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΤΙΜΈΣ ΤΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΩΝ ΤΟ ΦΕΤΙΝΌ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΠΑΓΚΎΠΡΙΑ, ΕΝΏ ΑΥΞΆΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΆ ΤΟΥΣ ΈΞΟΔΑ

Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου της εταιρείας Hermes Airports, ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο η επιβατική κίνηση τον περασμένο Ιούνιο στα αεροδρόμια της Λάρνακας και της Πάφου, μετά από διάστημα 33 μηνών. Συγκεκριμένα, αναγράφεται ότι πρόκειται για την καλύτερη μέχρι στιγμής επίδοση της φετινής χρονιάς, καθώς ο συνολικός αριθμός των αναχωρούντων και αφικνούμενων επιβατών στο αεροδρόμιο της Λάρνακας ανήλθε στους 650.519 επιβάτες και στο αεροδρόμιο της Πάφου ανήλθε στους 358.550 επιβάτες, με τον μέσο όρο πληρότητας των αεροσκαφών να ανέρχεται στο 87%, από τους οποίους ποσοστό 87% ήταν αφικνούμενοι και ποσοστό 86,2% ήταν αναχωρούντες από την Κύπρο. «Σε ό,τι αφορά τις κορυφαίες αγορές από τις οποίες αφίχθησαν ταξιδιώτες στη χώρα μας, τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν η Μεγάλη Βρετανία, Ελλάδα, Ισραήλ, Γερμανία και Πολωνία». Όπως δηλώνει η ανώτερη διευθύντρια Αεροπορικής Ανάπτυξης, Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας της Hermes Airports, Μαρία Κουρούπη «το φετινό καλοκαίρι ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, φανερώνοντας τόσο τη δίψα του κοινού για ταξίδια, όσο και την ψήφο εμπιστοσύνης που κερδίζει η χώρα μας, ως τουριστικό προϊόν».

EconomyToday 49

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΤΕ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΟΙ

ΜΑΖΙ ΜΑΣ...

«Κοιτάζουμε αυτή τη στιγμή κάποια κάθετα κόνσεπτ στη Λευκωσία, ενώ παράλληλα δεν το κρύβουμε ότι η αγορά της Λεμεσού είναι κάτι που μας απασχολεί ιδιαίτερα και σύντομα θα έχουμε ευχάριστα νέα...» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Γ

δη στον επισιτιστικό τομέα είναι μικρό. Αποφασισμένοι, ωστόσο, να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο φιλοξενίας στον τόπο μας σε χώρους εστίασης, αρχίσαμε να υλοποιούμε τον στρατηγικό μας σχεδιασμό με μοναδική έγνοιά μας, τότε και τώρα, να δίνουμε κάθε μέρα τον καλύτερό μας εαυτό με στόχο να προσφέρουμε χαρά και ευχαρίστηση στους πελάτες μας. Έκτοτε, συνεχίζουμε να παραμένουμε δημιουργικοί, αφού η ικανοποίηση των πελατών μας μάς δίνει ώθηση και μας εμπνέει να συνεχίσουμε το έργο μας.

ια τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα στον τομέα της εστίασης και τα νέα concepts που δημιουργούν αναφέρονται σε συνέντευξή τους στο περιοδικό Economy Today οι ιδιοκτήτες του Amaro Hospitality Group, Στέλιος Πέτσας και Παύλος Κυριάκου. Τονίζοντας ότι στον τομέα της φιλοξενίας και της εστίασης «η Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί σταθμοί σε αυτή διαχρονικότητα είναι το ζητούμενο και το σήμερα ο την πορεία; τρόπος», οι ιδιοκτήτες του Ομίλου επισημαίνουν Αναμφίβολα κάθε νέα μας πρόταση σηματοδοτεί ότι πρόκειται για ένα χώρο που απαιτεί σκληρή άλλη μια πρόκληση και είναι εξίσου σημαντική, Η ΒΙΩΣΙΜΌΤΗΤΑ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ δουλειά, ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες αφού συμπληρώνει ακόμα ένα κομμάτι του χαράς και απόλαυσης. Παράλληλα αναφέρονται ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΑΛΛΆ ΣΤΆΣΗ. ΤΗΝ puzzle στο πλάνο ανάπτυξης που υλοποιούμε. στα νέα επαγγελματικά τους πλάνα, αποκαλύΑσφαλώς το Bottega Amaro παραμένει η ναυΥΛΟΠΟΙΟΎΜΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΆ πτοντας ότι έχουν θέσει στο μικροσκόπιο και αρχίδα του Ομίλου, όμως κάθε επόμενο βήμα ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΆ, ΑΠΌ ΤΗ την αγορά της Λεμεσού. και κάθε νέο έργο υλοποιείται στη βάση των ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ, ΤΗ ίδιων αρχών και της ίδιας κουλτούρας που καΠότε αρχίσατε να δραστηριοποιείστε στον ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΊΑ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ θορίσαμε με τη δημιουργία του Bottega Amaro. τομέα της επισιτιστικής βιομηχανίας; Ποιο ΠΡΏΤΩΝ ΥΛΏΝ, ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΉ Αυτή η στρατηγική προσέγγιση μάς βοηθά να ήταν το έναυσμα και πώς θα περιγράφατε διαφορετικά concept τα οποία ΤΩΝ ΠΙΆΤΩΝ ΣΕ ΈΝΑ ΜΕΝΟΎ αναδεικνύουμε τα πρώτα σας επαγγελματικά βήματα; ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας, αφού ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΣΕ ΘΈΜΑΤΑ Το 2017 επιχειρήσαμε το πρώτο άλμα γνωρίζοκαλύπτουν τις ανάγκες του κοινού που μας ντας ότι το ποσοστό επιτυχίας στο επιχειρείν και ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΎ ενδιαφέρει σε πολλαπλά επίπεδα.

50 EconomyToday

Πόσα brands βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του Amaro Hospitality Group; Κάτω από την ομπρέλα του Ομίλου μας βρίσκονται τα εξής brands: •B otttega Amaro: Οι πελάτες μας το επιλέγουν σταθερά είτε για το μεσημεριανό ή για το βραδινό τους. Πρόκειται για ένα εστιατόριο με μεσογειακές γαστρονομικές επιρροές.

•A igaion House: Ένα παραδοσιακό εστιατόριο όπου μπορείς να απολαύσεις το δείπνο σου με μια σπιτική και συνάμα γαστρονομική προσέγγιση.

•R iva Beach House: Η καλοκαιρινή μεσογειακή επιλογή. Το εστιατόριο βρίσκεται στην παραλία της μαρίνας Αγίας Νάπας και σερβίρει εναλλακτικά και πιο ελαφριά πιάτα για το μεσημεριανό και το δείπνο.

•Q boo Bakehouse: Λειτουργεί ως μια εναλλακτική βιοτεχνία σε αρτοσκευάσματα και γλυκά αλλά και ως μπιστρό.

• I storja Concept: Concept Store με έμφαση στην φιλοσοφία του slow living. Με εκλεκτές επιλογές από έπιπλα, είδη διακόσμησης και κουζίνας, βιβλία, αccessories και ιδέες για δώρα.

ΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΑΣ ΣΧΕΔΙΑ

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και τι περιλαμβάνει το πλάνο ανάπτυξης του Ομίλου; Η οργανική ανάπτυξη του Ομίλου, τόσο οριζόντια όσο και κάθετα, συζητείται συχνά και βασίζεται στις πιθανές συνέργειες που δημιουργούν οι προτάσεις και οι επιλογές μας. Κοιτάζουμε αυτή τη στιγμή κάποια κάθετα κόνσεπτ στη Λευκωσία, ενώ παράλληλα δεν το κρύβουμε ότι η αγορά της Λεμεσού είναι κάτι που μας απασχολεί ιδιαίτερα και σύντομα θα έχουμε ευχάριστα νέα. Παραμείνετε συντονισμένοι μαζί μας...

2017

ΈΤΟΣ ΊΔΡΥΣΗΣ

5

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ/ CONCEPTS

120

ΑΤΟΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

Οι εργασίες του Ομίλου πραγματοποιούνται σε μια δύσκολη χρονική στιγμή, αφενός λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και αφετέρου της κρίσης που προκύπτει από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ποιο είναι για εσάς το μεγαλύτερο στοίχημα και πώς αντιμετωπίζετε τις δυσκολίες που προκύπτουν; Οι επιχειρηματικές συνθήκες δεν ήταν και δεν θα είναι ποτέ δεδομένες. Η προσαρμογή μας σε οποιεσδήποτε συνθήκες οι οποίες δημιουργούν νέα δεδομένα, αποτελεί μέρος της ευθύνης και των καθηκόντων μας. Επιπλέον, η ευελιξία σε ό,τι αφορά το προϊόν μας, η ομαδικότητα, η οργάνωση και η εκπαίδευση των ανθρώπων που εργάζονται και υλοποιούν τον προγραμματισμό μας είναι σημαντικοί παράγοντες για το πώς βαδίζουμε στο σήμερα. Η στοχοπροσήλωσή μας στον αρχικό μας στόχο για δημιουργία χαράς και απόλαυσης και ειδικά σε δύσκολες περιόδους αποκτά μεγαλύτερη σημασία, αφού συμβάλλουμε με τον τρόπο στην καλή ψυχολογία των πελατών μας, κάτι που χτίζεται μέρα με τη μέρα. Εξάλλου, η έξοδος από την ύφεση απαιτεί ουσιαστικές και καινοτόμες προτάσεις, σύνεση και αποφασιστικότητα. Ποιο είναι το όραμά σας για τον Όμιλο και ποιο είναι το μότο σας; Η διαχρονικότητα είναι το ζητούμενο και το σήμερα ο τρόπος. Η φιλοξενία απαιτεί σκληρή δουλειά για να δημιουργηθούν οι συνθήκες να παραχθεί χαρά και απόλαυση. Τα χαμόγελα των πελατών μας είναι πυξίδα και πηγή έμπνευσης για εμάς.

Ποια είναι η στρατηγική προσέγγιση του Ομίλου ως προς το θέμα της βιωσιμότητας και πώς ανταποκρίνεστε στην πρόκληση αυτή; Η βιωσιμότητα δεν είναι πρόκληση αλλά στάση. Την υλοποιούμε καθημερινά και πρακτικά, από τη διαχείριση της ενέργειας, τη μεθοδολογία διαχείρισης πρώτων υλών, την επιλογή των πιάτων σε ένα μενού, ακόμα και σε θέματα προσωπικού, όπως η εγγύτητα της κατοικίας και το ωράριο εργασίας. Η συνετή και εναλλακτική διαχείριση όλων των μεταβλητών που συνθέτουν την εικόνα μιας επιχείρησης στον επισιτιστικό τομέα είναι μια πολύπλοκη και πολύπλευρη διαδικασία. Είναι όμως πρωτεύουσας σημασίας τόσο για τη δημιουργία του τελικού προϊόντος που φτάνει στον καταναλωτή όσο και για την αποτελεσματική λειτουργία της επιχείρησης.

EconomyToday 51

ΑΡΘΡΟ

Η ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ

και η συμβολή των διεθνών εταιρειών υψηλής εξειδίκευσης

ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ Προέδρου Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων - Invest Cyprus

Τ

α τελευταία χρόνια η κυπριακή οικονομία αντιμετωπίζει έντονες προκλήσεις σαν αποτέλεσμα μιας σειράς απρόβλεπτων εξωγενών παραγόντων. Από την πανδημία, στον πόλεμο στην Ουκρανία και στην εκτόξευση του πληθωρισμού. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι συνθήκες επηρέασαν την κυπριακή οικονομία, εντούτοις, ο συνδυασμός των πολιτικών που εφάρμοσε η κυβέρνηση, η προσαρμοστικότητα του ιδιωτικού τομέα και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αρχικά περιόρισαν την ύφεση και σήμερα η προσπάθεια επικεντρώνεται στην επίτευξη βιώσιμων ρυθμών ανάπτυξης. Πράγματι, μόλις πριν μερικές μέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε ανάπτυξη της τάξης του 3,2% του ΑΕΠ για την κυπριακή οικονομία το 2022 που αν και μειωμένη σε σχέση 52 EconomyToday

Σ’ ΑΥΤΌ ΤΟ ΠΡΩΤΌΓΝΩΡΟ ΣΚΗΝΙΚΌ ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΝΤΕΊΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΈΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΈΛΚΥΣΗ ΝΈΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ

με προηγούμενες προβλέψεις είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο στην ΕΕ. Παρά τη θετική πρόβλεψη, το διεθνές περιβάλλον παραμένει αβέβαιο και ασταθές. Σ’ αυτό το πρωτόγνωρο σκηνικό θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για προσέλκυση νέων επιχειρήσεων και επενδύσεων στην Κύπρο, οι οποίες θα δημιουργήσουν καινούργιες, υψηλής εξειδίκευσης, θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία για την οικονομία μας. Για να πετύχει αυτή η προσπάθεια, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, πρέπει να συνεργαστούν. Όλες οι προσπάθειες του Invest Cyprus, του κρατικού φορέα που προωθεί την επιχειρηματική και επενδυτική πολιτική της χώρας στο εξωτερικό, είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες με τη στρατηγική της κυβέρνησης και συγκεκριμένα στοχεύουν σε: • Προσέλκυση στη χώρα μας διεθνών εταιρειών υψηλής εξειδίκευσης -κυρίως σχετιζόμενες με τον τομέα της τεχνολογίας- και εργαζομένων.

• Υποστήριξη των διαδικασιών υλοποίησης ξένων

ΕΊΜΑΣΤΕ ΒΈΒΑΙΟΙ ΌΤΙ ΜΕ ΤΗ ΣΤΉΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΤΩΝ ΑΡΜΌΔΙΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΊΩΝ ΚΑΙ ΚΡΑΤΙΚΏΝ ΦΟΡΈΩΝ ΜΑΖΊ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΌ ΤΟΜΈΑ, Η ΚΟΙΝΉ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΣΈΛΚΥΣΗ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΩΝ ΝΈΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΕΊΝΑΙ ΑΠΌΛΥΤΑ ΕΦΙΚΤΉ

επενδύσεων σε τομείς προτεραιότητας για την οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

• Διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας ως διεθνούς κέντρου παροχής υψηλού επιπέδου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε σχέση με τα επενδυτικά ταμεία. Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος έχει εφαρμόσει μια νέα στρατηγική για την προσέλκυση ξένων εταιρειών και ταλέντων. Μία στρατηγική που ο Invest Cyprus υιοθέτησε από το 2019 και επικεντρώνεται κυρίως σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, ναυτιλίας, φαρμακευτικές, καινοτομίας και έρευνας. Η προσπάθεια μέχρι στιγμής είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη, αφού μέσα από συντονισμένες ενέργειες από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα καταφέραμε ως χώρα να δημιουργήσουμε ένα νέο, πολλά υποσχόμενο, επιχειρηματικό κλάδο, αυτόν της τεχνολογίας, ο οποίος έχει όλα τα φόντα να εξελιχθεί περαιτέρω με απώτερο στόχο σε κάποια χρόνια να αποτελέσει ένα ολόκληρο αυτοσυντηρού-

μενο οικοσύστημα το οποίο θα αποτελεί προορισμό επιλογής για όλες τις εταιρείες τεχνολογίας διεθνώς. Βέβαια, το εγχείρημα δεν είναι εύκολο καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες διεκδικούν την πρωτοκαθεδρία στην προσέλκυση εταιρειών τεχνολογίας και κάποιες μάλιστα είναι αρκετά πιο προχωρημένες από εμάς. Ωστόσο, στον Invest Cyprus είμαστε βέβαιοι ότι οι τομείς διεθνούς επιχειρηματικότητας θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται τα επόμενα χρόνια, ενισχύοντας την εξειδίκευση, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και διαφοροποιώντας το εκπαιδευτικό και εργασιακό μείγμα και ενισχύοντας τις επενδύσεις σε νέα αναπτυξιακά έργα. Αν παραμείνουμε συγκεντρωμένοι στον στόχο μας εφαρμόζοντας συνετές πολιτικές ανάπτυξης, τότε μπορούμε να επιτύχουμε και το «Όραμα 2035» για την κυπριακή οικονομία και κοινωνία, το οποίο εμπερικλείεται σε μία απλή αλλά ιδιαιτέρως ουσιαστική πρόταση: «Να κάνουμε την Κύπρο το καλύτερο μέρος για να ζεις, να εργάζεσαι και να επιχειρείς». Αναγνωρίζουμε πως η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της χώρας μας απαιτεί συνεχή παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων, συνεχή αναθεώρηση του πλαισίου προσέλκυσης Άμεσων Ξένων Επενδύσεων και υιοθέτηση αποτελεσματικών και στοχευμένων κινήτρων. Απαιτεί, επίσης, την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συμφωνήθηκαν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου. Ως ο αρμόδιος φορέας για καθοδήγηση και υποβοήθηση των διεθνών επενδυτών φροντίζουμε να ακούμε και να καταγράφουμε τα όποια προβλήματα προκύπτουν κατά την επενδυτική τους διαδρομή και σε στενή συνεργασία με υπουργεία και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες προσπαθούμε να τα επιλύσουμε με αποδοτικό τρόπο. Εστιάζουμε επίσης σε στοχευμένες διεθνείς δραστηριότητες προώθησης της χώρας και επιδιώκουμε ενεργό παρουσία σε μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα και αγορές-στόχους. Πρόσφατα, ο Invest Cyprus διοργάνωσε για 10η φορά τα International Investment Awards. Φέτος βραβεύθηκαν εφτά διεθνείς εταιρείες που εμπιστεύτηκαν την Κύπρο είτε για να επενδύσουν είτε για να δημιουργήσουν βάση για τις δραστηριότητές τους. Πρόκειται για εταιρείες με παρουσία ανά την υφήλιο των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών ξεπερνά κατά πολύ το ΑΕΠ της χώρας μας. Κι όμως, εγκωμίασαν όλοι την Κύπρο ως προορισμό ο οποίος καλύπτει τους επενδυτικούς και αναπτυξιακούς τους σχεδιασμούς. Ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος οργανισμός, αναγνωρίζουμε πως υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης της επενδυτικής μας πρότασης αλλά είμαστε βέβαιοι πως με τη στήριξη και συνεργασία των αρμόδιων υπουργείων και κρατικών φορέων μαζί με τον ιδιωτικό τομέα, η κοινή προσπάθεια για προσέλκυση περισσότερων νέων επιχειρήσεων και επενδύσεων στην Κύπρο είναι απόλυτα εφικτή.

EconomyToday 53

ΘΕΜΑ

Επιχείρηση restart μετά την πανδημία για το Σχέδιο Οπτικοακουστικής Βιομηχανίας

Επαφές σε Λονδίνο, Βομβάη και Κάννες για την προσέλκυση ενδιαφέροντος ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Α

ναθερμαίνεται το ενδιαφέρον για το κυπριακό Σχέδιο Προώθησης της Οπτικοακουστικής Βιομηχανίας μετά το μούδιασμα, που υπήρξε διεθνώς, συνεπεία των περιορισμών της πανδημίας του κορωνοϊού. Το τρέχον έτος έχουν εγκριθεί από την αρμόδια Αρχή οι επιστροφές χρημάτων στο πλαίσιο του σχεδίου, σε δύο παραγωγές οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί, ενώ διάφοροι παραγωγοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να γυρίσουν ταινίες στην Κύπρο και συνεχίζονται οι προωθητικές ενέργειες.

ΚΑΛΟΒΛΈΠΟΥΝ ΤΗΝ ΚΎΠΡΟ Αυτή την περίοδο αρκετές παραγωγές αξιολογούν το ενδεχόμενο καθόδου στην Κύπρο, ανάμεσά τους και μια σειρά που προβάλλεται σε διαδικτυακή πλατφόρμα streaming, της οποίας κάθε επεισόδιο κοστίζει περίπου $1,5 εκατ. Το ενδεχόμενο να πραγματοποιήσουν γυρίσματα στη χώρα εξετάζουν και οι παραγωγοί χουλιγουντιανής ταινίας. Η ταινία είχε προγραμματιστεί αρχικά για να γυριστεί το 2020, όμως η πανδημία ανέτρεψε τους σχεδιασμούς. Το αμέσως επόμενο 54 EconomyToday

διάστημα, όπως πληροφορείται το Economy Today, οι παραγωγοί της ταινίας θα έρθουν στην Κύπρο για να δουν από κοντά διάφορες περιοχές.

TREASURES OF CYPRUS ΑΥΤΉ ΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ ΑΡΚΕΤΈΣ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ ΑΞΙΟΛΟΓΟΎΝ ΤΟ ΕΝΔΕΧΌΜΕΝΟ ΚΑΘΌΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ, ΑΝΆΜΕΣΆ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΕΙΡΆ ΠΟΥ ΠΡΟΒΆΛΛΕΤΑΙ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΉ ΠΛΑΤΦΌΡΜΑ STREAMING

Μέχρι τώρα, το 2022, έχουν ολοκληρωθεί τα γυρίσματα δύο διεθνών παραγωγών. Η μία αφορούσε στην εκπομπή της διεθνούς φήμης Βρετανίδας ιστορικού, συγγραφέως και παρουσιάστριας, Bettany Hughes, βιβλίο της οποίας έχει γίνει best seller στη New York Times. Η Bettany ήρθε στην Κύπρο στις αρχές του χρόνου και ετοίμασε ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας μας. Το ντοκιμαντέρ προγραμματίζεται να προβληθεί από το βρετανικό κανάλι Channel 4.Το γεγονός αυτό, σημειώνουν με νόημα στο Economy Today, φορείς της οπτικοακουστικής βιομηχανίας, δημιουργεί σημαντικά και πολυεπίπεδα οφέλη για την προβολή της Κύπρου ως πολιτιστικού και τουριστικού προορισμού στο εξωτερικό. Το ντοκιμαντέρ για την Κύπρο θα ονομάζεται Treasures of Cyprus και θα προβληθεί στο πλαίσιο της πολιτιστικής σειράς «Bettany Hughes - Treasures of the World». Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ βρίσκεται στα υπόψη και του Υφυπουργείου Τουρισμού, καθώς η προβολή του αναμένεται να προσελκύσει «ειδικό» τουρισμό από τη Βρετανία.

THE ISLANDERS Η δεύτερη παραγωγή, της οποίας τα γυρίσματα έχουν ολοκληρωθεί είναι η ταινία The Islanders. Σκηνοθέτις της ταινίας είναι η Στελάνα Κλήρης, η οποία είναι και συμπαραγωγός της μαζί με Αμερικανούς παραγωγούς του Χόλιγουντ. Τα γυρίσματα της ταινίας έχουν πραγματοποιηθεί σε Πάφο και Λευκωσία.

ΑΠΌ ΤΙΣ ΚΆΝΝΕΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΊΝΟ Η ταινία τρόμου The Ghost of Monday, έχει προβληθεί με επιτυχία στο Φεστιβάλ των Καννών τον Μάιο. Οι παραγωγοί της ταινίας έχουν κλείσει επίσης την ημερομηνία της πρεμιέρας της ταινίας στο Λονδίνο στα μέσα του Σεπτέμβρη. Τα γυρίσματα της ταινίας αυτής είχαν γίνει στην Κύπρο και ολοκληρώθηκαν πέρυσι.

ΔΊΧΤΥΑ ΣΤΟ BOLLYWOOD Στο πλαίσιο των δράσεων του Invest Cyprus για προώθηση του Σχεδίου σε στοχευμένες αγορές, πραγματοποιήθηκε σχετικά πρόσφατα παρουσίαση, στη Βομβάη της Ινδίας, με στόχο την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της Κύπρου για τις παραγωγές του Bollywood. Τον ίδιο στόχο έχουν και οι συνεχείς διαβουλεύσεις με μεγάλες εταιρείες παραγωγής του Bollywood οι οποίες εδρεύουν στο Λονδίνο, ενώ σημαντικές επαφές με παραγωγούς είχε ο Invest Cyprus και στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών.

ΘΕΜΑ

Οι επιχειρήσεις εισέρχονται σε ρυθμούς CSRD

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ Κ. ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ Δικηγόρου, Banking & Financial Services, Corporate Sustainability Compliance & ESG (LLB. LLM(UCL). LPC, CISL, University of Cambridge

Ό

σοι μέχρι πρόσφατα θεωρούσαν πως τα ζητήματα της Βιωσιμότητας (Sustainable Development/ESG) και η σχετική εταιρική ευθύνη των επιχειρήσεων (Corporate Sustainability Responsibility), ήταν περισσότερο μία τάση της εποχής παρά η βάση πάνω στην οποία πλέον διεξάγεται το επιχειρείν, εισήγησή μας είναι όπως αναθεωρήσουν. Η πρόσφατη προκαταρκτική συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την έκδοση της αναθεωρημένης Οδηγίας που διέπει την υποβολή εκθέσεων για την εταιρική βιωσιμότητα (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD) θα αποτελέσει τον νέο οδηγό λογοδοσίας των επιχειρήσεων σε σχέση με όλα τα θέματα Βιωσιμότητας. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι μεγάλες εταιρείες υποχρεούνται να λογοδοτούν γύρω από όλα τα 56 EconomyToday

θέματα που εμπίπτουν στην έννοια της Βιωσιμότητας, δηλαδή το Περιβάλλον, την Κοινωνία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και ιδιαίτερα την Εταιρική Διακυβέρνηση. Η CSRD απαιτεί επίσης όπως οι εκθέσεις βιωσιμότητας είναι πιστοποιημένες από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή ή σύμβουλο, εύκολα προσβάσιμες και διαθέσιμες ηλεκτρονικά (digital) σε όλους τους ενδιαφερόμενους, από επενδυτές μέχρι απλούς καταναλωτές. Την Οδηγία θα πρέπει να εφαρμόσουν όλες οι μεγάλες εταιρείες και όλες οι εισηγμένες εταιρείες και πλέον με την τροποποίηση ακόμα και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, οι οποίες θα είναι επίσης υπεύθυνες για την αξιολόγηση των πληροφοριών σε επίπεδο θυγατρικών τους. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, η εφαρμογή της CSRD θα γίνει σε τρία στάδια: • 1 Ιανουαρίου 2024 για εταιρείες που ήδη υπόκεινται στην οδηγία περί μη χρηματοοικονομικών αναφορών (NFRD (CSR)).

• 1 Ιανουαρίου 2025 για εταιρείες που δεν υπόκεινται επί του παρόντος στην οδηγία περί μη χρηματοοικονομικών αναφορών.

• 1 Ιανουαρίου 2026 για εισηγμένες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, μικρά και μη σύνθετα πιστωτικά ιδρύματα και εξαρτημένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Η CSRD αποτελεί ακόμη ένα εργαλείο μέσω του οποίου η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα Κράτη-Μέλη στοχεύουν μεταξύ άλλων, εκτός από θέματα διαφάνειας, να ωθήσουν περισσότερα ιδιωτικά

Η ΣΥΜΦΩΝΊΑ ΠΡΟΒΛΈΠΕΙ ΌΤΙ ΟΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΥΠΟΧΡΕΟΎΝΤΑΙ ΝΑ ΛΟΓΟΔΟΤΟΎΝ ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΌΛΑ ΤΑ ΘΈΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΜΠΊΠΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΈΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΌΤΗΤΑΣ, ΔΗΛΑΔΉ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΘΡΏΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΏΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΊΤΕΡΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΚΉ ΔΙΑΚΥΒΈΡΝΗΣΗ

κεφάλαια προς επενδύσεις τόσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες να υποστηρίζουν τη Συμφωνία του Παρισιού (Paris Agreement 2016), αλλά παράλληλα αποσκοπούν και στην επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals - SDGs) των Ηνωμένων Εθνών. Υπενθυμίζεται, πως η ΕΕ έχει δεσμευτεί μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) πως το 1/3 του πακέτου ανάκαμψης Next Generation ΕU του 1,8 τρισ. ευρώ θα κατευθυνθεί προς την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας. Η Ε.Ε. επιδιώκει όπως σημαντικά κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα, ενισχύσουν την προσπάθεια προς ένα κλιματικά ουδέτερο και αποδοτικό περιβάλλον, με σεβασμό στους φυσικούς πόρους και δίκαιη κατανομή του οικονομικού οφέλους. Γι’ αυτό και μόλις πριν από περίπου ένα χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη στρατηγική της για χρηματοδότηση της μετάβασης σε μία Βιώσιμη Οικονομία. Ακόμα κι αν στην Κύπρο οι περισσότερες επιχειρήσεις τουλάχιστον μέχρι το 2026 δεν θα έχουν υποχρέωση να υποβάλουν τη σχετική αναφορά, εντούτοις, στα μάτια των καταναλωτών, των συνεργατών τους και των επενδυτών, θα είναι και πάλι υπόλογες στους ίδιους κανονισμούς και υποχρεώσεις. Ο Bruno Le Maire, υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας η οποία προεδρεύει του Συμβουλίου το είπε ξεκάθαρα: «Το Greenwashing έχει τελειώσει». Άρα, ο κίνδυνος του Greenwashing μπορεί να μην υφίσταται νομικά, αλλά από πλευράς φήμης και καλού ονόματος, η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει είναι πολλαπλάσια.

madamefigaro.cy madamefigaro.cy μόδα | ομορφιά | celebrities | υγεία & ευεξία | good life

στηριζει

ΘΕΜΑ

Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ

στην ανάπτυξη των ενεργειακών σχεδιασμών της Κύπρου ΤΟΥ ΔΡA ΝΙΚΟΛΑ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗ Ανώτερου Μηχανικού Έργων, Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ)

58 EconomyToday

Μ

ε τα κοιτάσματα φυσικού αερίου (ΦΑ) που έχουν ήδη ανακαλυφθεί, καθώς και με τη δυνατότητα για περαιτέρω ανακαλύψεις, η Κύπρος θα πρέπει να αναπτύξει τους πόρους της και να συμβάλει στον παγκόσμιο ενεργειακό ισοζύγιο, αλλά και να υποστηρίξει μέσω της παραγωγής ΦΑ τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για ενεργειακή μετάβαση. Ως μελλοντικός παραγωγός, η Κύπρος θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το ΦΑ που θα παράγει θα είναι όσον το δυνατόν πιο καθαρό. Σήμερα, που βρισκόμαστε στο στάδιο του σχεδιασμού και όχι της παραγωγής, έχουμε την ευκαιρία να προωθήσουμε και να ενσωματώσουμε στα αναπτυξιακά έργα ΦΑ νέες τεχνολογίες και λύσεις για την επίτευξη των στόχων μας. Η ΕΥΚ με την εμπλοκή της σε όλες αυτές τις δραστηριότητες, όχι μόνο μελετά τρόπους που θα βοηθήσουν στη βέλτιστη ανάπτυξη των κοιτασμάτων ΦΑ της περιοχής, αλλά ταυτόχρονα στηρίζει και την ανάπτυξη της τοπικής γνώσης, δημιουργώντας τις απαραίτητες συνθήκες οι οποίες στη συνέχεια θα εξασφαλίσουν την όσον το δυνατό μεγαλύτερη παρουσία κυπριακών υπηρεσιών κατά την ανάπτυξη των έργων της περιοχής, αλλά και άλλων κοιτασμάτων με παρόμοια χαρακτηριστικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΆΤΩΝ ΦΑ ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΥ

2

1 4

5

6

7

8

10

11

12

9

13

3

Τα κοιτάσματα ΦΑ που εντοπίζονται σε μεγάλα θαλάσσια βάθη έχουν γενικότερα μεγάλο οικονομικό κόστος εκμετάλλευσης και προϋποθέτουν πολύπλοκα έργα και διεργασίες. Επιπλέον, τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί εντός της κυπριακής ΑΟΖ βρίσκονται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις στην ξηρά και οι ποσότητες αερίου που ανακαλύφθηκαν μέχρι στιγμής χρήζουν προσεκτικού σχεδιασμού. Οι προτάσεις εκμετάλλευσης πρέπει να πληρούν τα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια που απαιτούν ανάλογα έργα σε παγκόσμια κλίμακα. Επίσης, τα κυπριακά κοίτασμα κατέχουν κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά πάνω στα οποία μπορούμε να βασιστούμε για να δώσουμε λύσεις και επιλογές στα πιο πάνω θέματα. Η φύση των κοιτασμάτων και ιδιαίτερα η χημική σύσταση του αερίου δεν απαιτεί αποτρεπτικές μεθόδους επεξεργασίας, διευκολύνοντας έτσι την όλη διαδικασία εξαγωγής και μεταφοράς του. Επιπλέον, τα κυπριακά κοιτάσματα βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους και γειτνιάζουν με τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Αιγύπτου που βρίσκονται ήδη στο στάδιο της παραγωγής. Οι υπάρχουσες θαλάσσιες υποδομές που εξυπηρετούν τα γειτονικά κοιτάσματα, καθώς και το γεγονός ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους δεν έχουν σημαντικές διαφορές προσφέρουν ευκαιρίες για συνεργασία. Τέτοιου είδους συνθήκες συμβάλλουν στη μείωση των ρίσκων κατά τον σχεδιασμό, αλλά και κατά την παραγωγή, δημιουργώντας ουσιαστικά βάση για την ευρύτερη ανάπτυξη των κοιτασμάτων, καθώς ταυτόχρονα αυξάνεται και η ανταγωνιστικότητα της περιοχής σε σχέση με παρόμοιες επενδύσεις σε άλλα ενεργειακά κέντρα. Το γεγονός ότι οι εταιρείες που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη των κυπριακών κοιτασμάτων κατέχουν παρόμοιες υποχρεώσεις στα κοιτάσματα γειτονικών χώρων είναι λόγοι που υποβοηθούν τις περιφερειακές αναπτύξεις.

EconomyToday 59

ΘΕΜΑ

ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΏΘΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΏΝ

Με τη χρήση της τεχνολογίας μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα των κυπριακών κοιτασμάτων και ταυτόχρονα να χρησιμοποιηθούν οι υφιστάμενες υποδομές της περιοχής. Η Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ) συνεργάζεται με προμηθευτές τεχνολογίας και συμμετέχει ενεργά σε έργα εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης (applied R&D) που στοχεύουν στη δημιουργία νέων τεχνολογιών που μπορούν να ξεκλειδώσουν την αξία των υπεράκτιων κοιτασμάτων. Τα ερευνητικά έργα προσβλέπουν στην κατασκευή και δοκιμή πιλοτικών μονάδων μεγάλης κλίμακας, έτσι ώστε με το πέρας των διεργασιών, η υπό δοκιμασία τεχνολογία να φτάσει σε τέτοιο τεχνολογικό επίπεδο (technology readiness level (TRL)) που να μπορεί να θεωρηθεί ως πιθανή επιλογή σε πραγματικά σενάρια ανάπτυξης. Έτσι, η Κύπρος, αποκτά γνώσεις και δεξιότητες σε πρωτότυπες ιδέες, οι οποίες στηρίζονται στα χαρακτηριστικά των κοιτασμάτων της

TECHNOLOGY READINESS LEVEL (TRL)

SYSTEM TEST, LAUNCH AND OPERATIONS

TRL 9 TRL 8 TRL 7

TECHNOLOGY DEMONSTRATION

TRL 6 TRL 5 TRL 4

RESEARCH TO PROVE FEASIBILITY

TECHNOLOGY DEVELOPMENT

TRL 3 TRL 2 TRL 1

60 EconomyToday

SYSTEM/ SUBSYSTEM DEVELOPMENT

BASIC TECHNOLOGY RESEARCH

περιοχής και μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις επιτρέποντας κατ’ επέκταση στην ΕΥΚ να μετέχει σε εποικοδομητικές συζητήσεις με τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα αδειοδοτημένα τεμάχια. Στην ΕΥΚ διερευνούμε τεχνολογίες και μεθόδους που καλύπτουν διάφορα στάδια της τεχνικής αλυσίδας, όπως στο στάδιο της εξερεύνησης και ανακάλυψης κοιτασμάτων, της παραγωγής και επεξεργασίας ΦΑ με υποθαλάσσια ή και χρήση πλωτής εξέδρας, μέχρι τη μεταφορά του ΦΑ στις αγορές μέσω υποθαλάσσιων αγωγών ή και πλωτών μέσων μεταφοράς. Επίσης, η εταιρεία στοχεύει να συμμετέχει και στη διερεύνηση τεχνολογιών δέσμευσης, χρήσης ή και αποθήκευσης (CCUS) διοξειδίου του άνθρακα (CO2) (που παράγεται με την καύση του ΦΑ), αλλά και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), τις υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, πλωτές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, κ.τλ.. Με τον συνδυασμό των πιο πάνω τεχνολογιών επιτυγχάνεται η μείωση της παραγωγής αέριων ρύπων κατά τις διεργασίες ΦΑ, η διερεύνηση επιπλέον τρόπων παραγωγής ενέργειας, αλλά και καυσίμων του μέλλοντος, όπως είναι το υδρογόνο (H2). Όσον αφορά το H2, η ΕΥΚ ενδιαφέρεται περισσότερο για την παραγωγή του από την επεξεργασία του ΦΑ σε συνδυασμό με τεχνολογίες CCUS («μπλε» H2), αλλά και για την παραγωγή H2 κατευθείαν από ΑΠΕ μέσω ηλεκτροχημικών εφαρμογών, μια διεργασία που μειώνει δραστικά την παράγωγη CO2 («πράσινο» H2). Η μελέτη τεχνολογιών δεν αποσκοπεί μόνο στη μείωση του κόστους παραγωγής ΦΑ και στην εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων παραγωγής, αλλά γενικότερα στη βέλτιστη αξιοποίηση του θαλάσσιου και υποθαλάσσιο δυναμικού της χώρας. Μέχρι στιγμής το αέριο που έχει βρεθεί εντός της κυπριακής ΑΟΖ αποτελείται ως επί το πλείστον από μεθάνιο, το οποίο και συνυπάρχει στα κοιτάσματα σε μεγάλες πιέσεις και θερμοκρασίες μαζί με βαρύτερους υδρογο-

νάνθρακες, νερό και άλλες χημικές ενώσεις και στοιχεία. Τα κυπριακά κοιτάσματα λόγω των μεγάλων πιέσεων που τα χαρακτηρίζουν, καθώς και του μικρού ποσοστού υγρού έναντι του αερίου (oil gas ratio), θα μπορούσαν θεωρητικά να μεταφερθούν με υποθαλάσσιους αγωγούς κατευθείαν από τα κοιτάσματα στις περιφερειακές αγορές, όπως για παράδειγμα Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος. Η απευθείας σύνδεση, χωρίς τη χρήση ενδιάμεσων πλωτών μονάδων επεξεργασίας, μειώνει το κόστος ανάπτυξης και συντήρησης, καθώς και το όλο στάδιο μεταφοράς συμπεριλαμβάνει λιγότερα ανθρώπινα και περιβαλλοντικά ρίσκα, λιγότερη παραγωγή ρύπων, κ.τλ.. Ο συγκεκριμένος τρόπος εκμετάλλευσης στηρίζεται στη φυσική ενέργεια/ πίεση του κοιτάσματος, η οποία σπρώχνει τα μόρια από το κοίτασμα στην έξοδο από τον αγωγό. Καθώς η πίεση του κοιτάσματος εξαντλείται, η παραγωγή μειώνεται μέχρι το κοίτασμα να σταματήσει να παράγει με φυσικό τρόπο. Η εναπομείνουσα πίεση, ουσιαστικά, ισοδυναμεί και σε μια ορισμένη ποσότητα αερίου, η οποία θα παραμείνει κλειδωμένη στο κοίτασμα. Τέτοιου είδους αναπτύξεις έχουν εφαρμοστεί επιτυχώς στην περιοχή σε αρκετά μεγαλύτερα κοιτάσματα, όπως π.χ. τα κοιτάσματα Ταμάρ (Ισραήλ) και Ζορ (Αίγυπτο) που κατέχουν την παγκόσμια πρωτιά για απευθείας μεταφορά του αερίου στις αγορές που βρίσκονται πέραν των 150 και 200 χιλιομέτρων, αντίστοιχα. Δυστυχώς, η απευθείας σύνδεση πολλές φορές δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Όσον αφορά την εφαρμογή του συγκεκριμένου τρόπου ανάπτυξης για τα κυπριακά κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφτεί μέχρι στιγμής, αν και η ποσότητα υγρών στο αέριο είναι μικρή, το συνολικό βάρος τους σε συνδυασμό με μεγάλες αποστάσεις πέραν των 300 χιλιομέτρων και με διαδρομές αγωγών που εμπερικλείουν απότομες υψομετρικές διαφορές του πυθμένα, όχι μόνο μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά θέματα στη ροή, αλλά και να έχουν και ως αποτέλεσμα να παραμείνει σημαντική

ΩΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΌΣ ΠΑΡΑΓΩΓΌΣ, Η ΚΎΠΡΟΣ θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το ΦΑ που θα παράγει θα είναι όσον το δυνατό πιο καθαρό

ποσότητα ΦΑ κλειδωμένη στο κοίτασμα, με κίνδυνο τη μη βιώσιμη ανάπτυξή του. Εάν προστεθούν και προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν σε μακροχρόνιες διεργασίες εκμετάλλευσης π.χ. απρόβλεπτες επιπλέον ποσότητες υγρών ή και λανθασμένοι χειρισμοί κατά την παραγωγή, τότε η διαχείριση του κλειστού συστήματος, που δημιουργεί η απευθείας σύνδεση κοιτάσματος/αγοράς, μεγεθύνει τους προβληματισμούς μίας τέτοιας επιλογής.

ΣΎΣΤΗΜΑ ΥΠΟΘΑΛΆΣΣΙΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΉ (SUBSEA SEPARATION)

Η τεχνολογία Pseudo Dry Gas System (PDGS) είναι ένα έξυπνα σχεδιασμένο σύστημα υποθαλάσσιου διαχωριστή αερίων και υγρών ενώσεων. Το σύστημα εφαρμόζεται σε διάφορα σημεία, του κυρίως αγωγού και σε κάθε σημείο επιτυγχάνει τον διαχωρισμό της πολυφασικής ροής, σε αέρια και υγρά, ακολουθώντας κατά βάση τον νόμο της βαρύτητας. Τα υγρά διαχωρίζονται από τα αέρια και διοχετεύονται σε ένα άλλο μικρότερο αγωγό, που τρέχει παράλληλα με τον κυρίως αγωγό, όπου παρέχεται τεχνητή ενέργεια/πίεση, από μια υποθαλάσσια αντλία υγρών, που τα σπρώχνει μέχρι την τελική έξοδο. Η υποθαλάσσια αντλία υγρών λειτουργεί με ενέργεια που δεν είναι απαγορευτική (επίπεδο κιλοβάτ) και μπορεί να προσφερθεί με διάφορους τρόπους, όπως ηλεκτρικές συνδέσεις από την ξηρά ή ακόμα και από υπεράκτιες ΑΠΕ. Ο διαχωριστής και η αντλία υγρών σχεδιάζονται για εγκατάσταση σε βάθη και χημική σύσταση αερίου τα οποία ενδιαφέρουν την ΕΥΚ. Επιπλέον, η τεχνολογία είναι συμβατή και με τον καθιερωμένο τρόπο κατασκευής και τοποθέτησης των θαλάσσιων αγωγών. Ουσιαστικά, η χρήση του μπορεί να επιτρέψει την επιλογή της απευθείας σύνδεσης κοιτάσματος/αγοράς σε περιπτώσεις μεγαλύτερων αποστάσεων, καθώς δίνει στους μηχανικούς μια αποτελεσματική λύση για τη διαχείριση των ρίσκων κατά

EconomyToday 61

ΘΕΜΑ

το στάδιο παραγωγής και μεταφοράς των ρευστών καθόλη τη διάρκεια ζωής του κοιτάσματος. Επιπλέον, ένεκα του διαχωρισμού αερίων/υγρών, στον κυρίως αγωγό παραμένουν μόνο τα ελαφρύτερα αέρια μόρια, πετυχαίνοντας έτσι χαρακτηριστικά της μονοφασικής ροής, η οποία μειώνει τους κινδύνους που επηρεάζουν τη ροή του συστήματος και έτσι μειώνεται περαιτέρω και το κόστος συντήρησης. Το σημαντικότερο είναι ότι τα αέρια μόρια χρειάζονται λιγότερη ενέργεια για να μεταφερθούν, οπότε επιτυγχάνεται ουσιαστικότερη διαχείριση της φυσικής ενέργειας του κοιτάσματος, η οποία επιτρέπει την απελευθέρωση περισσότερων ποσοτήτων αερίου από το κοίτασμα, συγκριτικά πάντα με την παραδοσιακή απευθείας σύνδεση και αυτό είναι επιπλέον κίνητρο στις περιπτώσεις των μικρομεσαίων κοιτασμάτων. Επιπλέον, μια άλλη τεχνολογία την οποία παρακολουθεί η ΕΥΚ και επίσης εφαρμόζεται στις απευθείας συνδέσεις, είναι αυτή του υποθαλάσσιου πολυφασικού (αέριου και υγρού) συμπιεστή, που προσφέρει τεχνητή ενέργεια/πίεση στο σύστημα, έτσι ώστε να ελευθερωθούν επιπλέον ποσότητες αερίου από το κοίτασμα. Παρόλο που η συγκεκριμένη τεχνολογία βρίσκεται σε πιο ώριμο στάδιο από τον υποθαλάσσιο διαχωριστή, η χρήση της περικλείει αρκετούς προβληματισμούς. Υπάρχουν όρια μέχρι πόση ενέργεια/πίεση μπορεί να προστεθεί στο σύστημα με τη συγκεκριμένη τεχνολογία και επιπλέον θα πρέπει να προσμετρήσει κανείς και το υψηλό κόστος αγοράς και εγκατάστασης για κάθε συμπιεστή. Επιπλέον, το σύστημα συμπιεστών χρειάζεται τροφοδοσία ηλεκτρισμού σε επίπεδο μεγαβάτ (μια μεγάλη ποσότητα ηλεκτρισμού), η οποία θα φτάσει με καλώδια και επομένως με απώλειες, στις απομονωμένες υπεράκτιες περιοχές. Εάν ο ηλεκτρισμός παράγεται από μη ΑΠΕ, τότε υπάρχουν και οι προβληματισμοί για παραγωγή αέριων ρύπων, κ.τλ.. Η Worley Ltd. ηγείται των ερευνητικών δραστηριοτήτων όσον αφορά την τεχνολογία PDGS μέσω της χρηματοδότησης από ένα σύνολο ιδιωτικών και κρατικών οργανισμών που ως επί το πλείστον έχουν έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ). Το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα παρουσιάστηκε το 2016, με δεδομένα που δόθηκαν για έρευνα από το Kρατικό Kέντρο Tεχνολογίας και Έρευνας Yδρογονανθράκων του ΗΒ (σήμερα γνωστό ως Κέντρο Μηδενικών Ρύπων) για κοιτάσματα στην περιοχή της Βορείου Θάλασσας, των οποίων τα δικαιώματα εκμετάλλευσης κατέχουν διεθνείς εταιρείες και μέχρι στιγμής δεν είναι βιώσιμα για αξιοποίηση. Το ερευνητικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τη μοντελοποίηση της απευθείας σύνδεσης κοιτασμάτων με χρήση του συγκεκριμένου συστήματος διαχωριστή και τη θεωρητική τεχνοοικονομική σύγκριση των αποτελεσμάτων με άλλους τρόπους εκμετάλλευσης, όπως για παράδειγμα την παραδοσιακή απευθείας σύνδεση με ένα ή και δυο αγωγούς, απευθείας σύνδεση και ενσωμάτωση υποθαλάσσιου συμπιεστή, καθώς ακόμα και μη απευθείας σύνδεση, που ουσιαστικά είναι η χρήση πλωτής μονάδας επεξεργασίας και 62 EconomyToday

μεταφοράς του καθαρού αερίου με αγωγό. Το σύστημα του διαχωριστή μελετάται και σε πρακτική βάση, έτσι ώστε οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται στη μοντελοποίηση να έχουν πραγματική βάση. Το εργαστηριακό μοντέλο έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στο ΗΒ και έχει ελεγχθεί στα εργαστήρια του Cranfield University UK, φτάνοντας την τεχνολογία στο επίπεδο TRL 4. Η ΕΥΚ συμμετέχει ενεργά στη διερεύνηση του συστήματος από το 2018 και πρόσφατα η εταιρεία συμφώνησε να συμμετέχει στην ανάπτυξη ενός πιλοτικού προγράμματος με δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες που θα φέρει τον υποθαλάσσιο διαχωριστή σε TRL 5 (επίπεδο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε πραγματικά σενάρια) εντός του 2022, ενώ μέχρι το 2024 η τεχνολογία θα φτάσει σε TRL 7. Ένα ακόμα σημαντικό σημείο που πρέπει να αναφερθεί, είναι ότι το κυπριακό αποτύπωμα σε αυτό το έργο έχει μεγαλώσει, αφού η Lavar Shipping, του Ομίλου Εταιρειών RTP Tsanos Group, έχει συμπεριληφθεί στις εταιρείες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη της τεχνολογίας και μάλιστα έχει αναλάβει την κατασκευή του διαχωριστή μεγέθους 10 x 3 μέτρα, με ύψος 2,5 μέτρα και συνολικό βάρος 5 τόνων, καθώς και μερικών ελέγχων του συστήματος στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Λάρνακα. Τον Οκτώβριο πρόκειται να διοργανωθεί τεχνολογικό συνέδριο στην Κύπρο με επίκεντρο τη συγκεκριμένη τεχνολογία, αλλά και την ανάδειξη του τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης.

MΕΤΑΦΟΡΆ ΣΥΜΠΙΕΣΜΈΝΟΥ ΦΑ

Επίσης, η ΕΥΚ συμμετέχει στην ανάπτυξη τεχνολογίας για τη μεταφορά συμπιεσμένου φυσικού αερίου (ΣΦΑ), η οποία σήμερα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο πιλοτικών δοκιμών μεγάλης κλίμακας. Η ιδέα της αγοράς ΣΦΑ ακολουθεί τα βασικά χαρακτηριστικά της επιτυχημένης βιομηχανίας υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και ως εκ τούτου θα μπορούσε να έχει, είτε συμπληρωματική φύση, είτε και ακόμα να αποτελέσει μια εναλλακτική επιλογή. Οι υπέρμαχοι της συγκεκριμένης εφαρμογής υποστηρίζουν ότι η συμπίεση και αποσυμπίεση του αερίου κοστίζει πολύ λιγότερο από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης και αεριοποίησης που χρειάζεται η αλυσίδα ΥΦΑ και επιπλέον διατηρεί όλα τα πλεονεκτήματα ευελιξίας στην τροφοδοσία και μεταφορά φορτιού σε αντίθεση με τους υποθαλάσσιους αγωγούς. Το επιχειρηματικό βάρος της ιδέας έχει μπλοκαριστεί εδώ και χρόνια λόγω του κόστους μεταφοράς του ΣΦΑ μέσω θαλάσσης. Στην αγορά υπάρχουν περίπου τέσσερις βασικές τεχνολογίες κατασκευής κυλίνδρων ΣΦΑ, οι οποίες διαφοροποιούνται κυρίως με βάση την αναλογία βάρους και χωρητικότητας (επομένως και κόστους κατασκευής), αλλά και χρήσης (περιορισμένης ή ευρείας). Για μεγάλες ποσότητες μεταφοράς, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που αφορούν την ΕΥΚ, η παραδοσιακή τεχνολογία κυλίνδρων είναι αυτή που

ΟΙ ΥΠΆΡΧΟΥΣΕΣ ΘΑΛΆΣΣΙΕΣ ΥΠΟΔΟΜΈΣ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΎΝ ΤΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΆ ΚΟΙΤΆΣΜΑΤΑ, καθώς και το γεγονός ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους δεν έχουν σημαντικές διαφορές προσφέρουν ευκαιρίες για συνεργασία

βασίζεται στην κατασκευή ενός χαλύβδινου σκελετού για συγκράτηση του αερίου, ο οποίος στη συνέχεια επενδύεται με ανθρακονήματα (υλικό ελαφρύ και εξαιρετικά ανθεκτικό), έτσι ώστε ο κύλινδρος να μπορεί να αντέξει τις μεγάλες πιέσεις. Στη συνέχεια, αυτό που έχει προταθεί μέχρι στιγμής είναι η τοποθέτησή τους σε πλοία στα οποία οι κύλινδροι τοποθετούνται σε δομές, σε οριζόντια ή κάθετη μορφή, είτε ακόμα και σε μορφή ρολού. Αυτό που έχει αποτρέψει την επιχειρηματική εφαρμογή μέχρι σήμερα είναι ότι για να μπορέσει να μεταφερθεί ικανοποιητική ποσότητα ΣΦΑ, θα πρέπει είτε να επενδυθεί μεγαλύτερη ποσότητα χάλυβα για την κατασκευή του κυρίως σκελετού, είτε ο κύλινδρος πρέπει να ντυθεί με περισσότερο ανθρακόνημα. Στη μεν πρώτη περίπτωση το βάρος του κυλίνδρου φτάνει σε μεγέθη που επηρεάζουν την κατασκευή των πλοίων, η οποία γίνεται και οικονομικά ασύμφορη, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, όχι μόνο το υλικό είναι ακριβό, αλλά υπάρχουν τεχνικά όρια στην αντοχή του για τις εφαρμογές που μας ενδιαφέρουν. Οι προσπάθειες της ΕΥΚ και των συνεργατών της επικεντρώνονται στην ανάπτυξη μιας καινοτόμου λύσης μέσω ενός 4ετούς έργου ύψους €12 εκατ., το οποίο υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του ερευνητικού προγράμματος Ορίζοντες 2020 και το οποίο βρίσκεται και στο τελικό του στάδιο. Σκοπός είναι η αναβάθμιση αρκετών σημείων της αλυσίδας μεταφοράς ΣΦΑ μέσω θαλάσσης. Αυτά τα σημεία είναι; α) δημιουργία καινούργιας τεχνολογίας κατασκευής του χαλύβδινου σκελετού, β) εφαρμογή καινούργιας συνταγής ανθρακονημάτων, γ) αυτοματισμός και εκμοντερνισμός της εφαρμογής των ανθρακονημάτων, δ) σχεδιασμός ενός αναβαθμισμένου πλοίου μεταφοράς, ε) σχεδιασμός συστήματος ασφαλούς φόρτωσης/εκφόρτωσης και ζ) δημιουργία λογισμικού για υποστήριξη τεχνικών και επιχειρηματικών αποφάσεων. Το εγχείρημα στηρίζεται στη νέα τεχνολογία για κατασκευή κυλίνδρων με εξαιρετικά λεπτών και ανθεκτικών χαλύβδινων σκελετών, η οποία επιτυγχάνεται με συνδυασμό διαφόρων μεθόδων επεξεργασίας και κυρίως της διαδικασίας υδροδιαμόρφωσης. Επιπλέον, με την αναβάθμιση του τρόπου προετοιμασίας του ρευστού μείγματος ανθρακονήματος/ρητίνης γίνεται ορθολογιστική χρήση του υλικού και με την ανάπτυξη ρομποτικού τρόπου περιτύλιξης του ανθρακονήματος πάνω στον χαλύβδινο σκελετό επιτυγχάνεται η δημιουργία βέλτιστης αντοχής του μανδύα επένδυσης. Το αποτέλεσμα στοχεύει στην κατασκευή οικονομικών κυλίνδρων, κατά πολύ ελαφρύτερων σε σχέση με τη σημερινή τεχνολογία, με ύψος μέχρι 30 μέτρα, διάμετρο 3 μέτρα και πίεση λειτουργίας στα 300 bar, αλλά και τη δοκιμή τους κάτω από ένα εξαιρετικά απαιτητικό πρόγραμμα που θα φέρει την τεχνολογία σε επίπεδο εφαρμογής σε πραγματικά σενάρια. Επιπλέον, η επιτυχία του εγχειρήματος επικεντρώνεται και στη διερεύνηση των κατάλληλων συνθηκών αγοράς του ΦΑ, όπου η αλυσίδα του ΣΦΑ θα μπορούσε να έχει πλεονεκτήματα σε σχέση με την αλυσίδα ΥΦΑ ή μεταφοράς ΦΑ μέσω υποθαλάσσιων αγωγών. Οι συνθήκες αγοράς που μελετώνται είναι για παράδειγμα διαφορετικά μεγέθη κοιτασμάτων, διαφορετικού μεγέθους αγορές, ιδιαιτερότητες των αγορών (μέρος μεγαλύτερων συστημάτων ή απομονωμένες), αποστάσεις μεταξύ πηγής αερίου και αγοράς.

EconomyToday 63

ΘΕΜΑ

ΑΚΊΝΗΤΑ:

ΤΟ ΑΥΞΗΜΈΝΟ ΚΌΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΏΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΤΗΣ ΧΑΡΙΣ ΒΩΒΟΥ

64 EconomyToday

Αν το κόστος κατασκευής για ένα σπίτι των

150 Τ.Μ. €202.500 €240.000

το 2019 ανέρχονταν σε

, σήμερα υπολογίζεται περίπου σε

Ι

διαίτερα ικανοποιητικά και σε κάποιες περιπτώσεις καλύτερα και από το 2019, κινείται η αγορά ακινήτων με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα που δημοσιεύει το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας το πρώτο εξάμηνο του 2022. Το Economy Today επιχειρεί να αποτυπώσει τις ουσιαστικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες έχουν επέλθει στην αγορά ακινήτων προ και μετά πανδημίας του κορωνοϊού και ασφαλώς της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία επίσης συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση των τιμών στα κατασκευαστικά υλικά. Ερωτηθείς σε ποιες περιοχές κτίζονται οι περισσότερες κατοικίες, ο εκτιμητής ακινήτων Παύλος Λοΐζου απαντά ότι «όσον αφορά τις κατασκευαστικές οικιστικές αναπτύξεις, τα τελευταία χρόνια είναι έντονες σε περιοχές κοντά σε πανεπιστήμια κι άλλα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε συγκεκριμένα προάστια των πόλεων, όπως

τον Ύψωνα και το Ζακάκι στη Λεμεσό και τη Λακατάμια και τα Λατσιά στη Λευκωσία αλλά και σε παραθαλάσσιες περιοχές σε Πάφο και Πρωταρά, κυρίως για παραθεριστικές κατοικίες. Δυστυχώς στα κέντρα των πόλεων, παρόλο που υπάρχει ζήτηση, εντούτοις δεν υπάρχουν κίνητρα ή ακόμα και αντικίνητρα που θα ωθήσουν στην ανάπτυξη προνομιακών τεμαχίων». Κληθείς να σχολιάσει πώς έχουν επηρεάσει οι αφίξεις Ουκρανών και Ρώσων, λόγω του πολέμου, την αγορά, λέει ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει τις αγορές ακινήτων κυρίως από Ρώσους, οι οποίοι αποτελούσαν παραδοσιακά ένα σημαντικό ποσοστό των αγοραστών ακινήτων πολυτελείας. Δεν είναι μόνο η απαγόρευση πτήσεων που έχει επηρεάσει, αλλά και το γεγονός πως λόγω των κυρώσεων ενδεχομένως να μειωθεί η οικονομική ευμάρεια και κατά συνέπεια η δυνατότητα απόκτησης ακινήτων πολλών εξ αυτών. Από την άλλη, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον εταιρειών που εδρεύουν σε Ουκρανία, Ρωσία και Λευκορωσία για μεταφορά των γραφείων και του προσωπικού τους στην Κύπρο, κάτι που αυξάνει τη ζήτηση για γραφειακούς και οικιστικούς χώρους σημαντικά. Παράλληλα, μερικές δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από την Ουκρανία (καθώς και Ρώσοι και Λευκορώσοι) φαίνεται πως έχουν φτάσει τους τελευταίους μήνες στην Κύπρο, κάτι που επίσης δημιουργεί αυξημένη ζήτηση κυρίως για ενοίκια».

EconomyToday 65

ΘΕΜΑ

Περίπου 38.000 ευρώ περισσότερο καλείται να πληρώσει όποιος θα χτίσει σήμερα το σπίτι του, σε σύγκριση με το 2019. Σύμφωνα με τον κ. Λοΐζου, το κόστος κατασκευής ενός σπιτιού σήμερα, σε σχέση με το 2019 «με αδρούς υπολογισμούς θα λέγαμε πως συνολικά έχει αυξηθεί πάνω από 15-25% μέχρι στιγμής και ενδεχομένως να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τους επόμενους μήνες. Σε σχέση με τα υλικά οικοδομής, ενδεικτικά να αναφέρουμε πως ο μέσος όρος του Δείκτη κατασκευαστικών υλικών του 2019 ήταν στο 101,40 και τον Μάιο του 2022 ανήλθε στο 133,06. Ιδιαίτερη αύξηση παρουσιάζουν οι τιμές των τούβλων, αφού από 73,40 ο Δείκτης ανέβηκε στο 130,27, τα θερμομονωτικά υλικά από 94,79 σε 129,50, οι πόρτες και παράθυρα από PVC από 106,01 σε 167,84, ο σίδηρος οικοδομής από 115,50 σε 226,86. Από την άλλη το εργατικό κόστος έχει αυξηθεί κατά 10%. Αν σ’ αυτές τις αυξήσεις προστεθεί και το αυξημένο κόστος ενέργειας και καυσίμων, αντιλαμβάνεστε πως το συνολικό κόστος κατασκευής αυξάνεται σημαντικά από €1.350 περίπου το τετραγωνικό μέτρο όπως το υπολογίζαμε παραδοσιακά σε €1.600 το τ.μ. Άρα αν το κόστος κατασκευής για ένα σπίτι των 150 τ.μ. ήταν το 2019 €202.500, σήμερα είναι €240.000 περίπου». ΚΌΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉΣ ΜΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΊΑΣ 150 Τ.Μ.

2019

2022

€202.500

€240.000

ΜΈΣΟΣ ΌΡΟΣ ΤΟΥ ΔΕΊΚΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΏΝ ΥΛΙΚΏΝ

Μ. Ο. ΔΕΊΚΤΗ ΥΛΙΚΏΝ

2019

2022

ΤΟΎΒΛΑ

73,40

130,27

ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΆ ΥΛΙΚΆ

94,79

129,50

ΚΟΥΦΏΜΑΤΑ PVC

106,01

167,84

ΣΊΔΗΡΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΉΣ

115,50

226,86

66 EconomyToday

Τι συμβαίνει, ωστόσο, με την αποπληρωμή και την αύξηση του κόστους ενός στεγαστικού δανείου σήμερα, σε σύγκριση με το 2019; «Αρχικά να αναφέρουμε πως οι δανειολήπτες έχουν την επιλογή δανείου με σταθερό αντί κυμαινόμενο επιτόκιο. Άρα, όσοι έκαναν αυτήν την επιλογή δεν πρόκειται να επηρεαστούν από τις επερχόμενες αυξήσεις των επιτοκίων. Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό των δανειοληπτών επιλέγει σταθερό επιτόκιο, πρώτο γιατί τα τελευταία χρόνια ήταν ψηλότερο από το κυμαινόμενο και δεύτερο επειδή ως λαός είμαστε αρκετά καιροσκόποι. Όσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, ακόμα το κόστος τους είναι χαμηλότερο σε σχέση με το 2019. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, τον Μάιο του 2019 το επιτόκιο για στεγαστικό δάνειο διάρκειας άνω των πέντε ετών ήταν στο 2,43% ενώ τον Μάιο του 2022 είναι ακόμα στο 2,06%. Αναμένεται βέβαια πως τους επόμενους

πως αρκετοί δανειολήπτες θα βρεθούν σε δύσκολη θέση τα επόμενα χρόνια». Ερωτηθείς για το αν μειώθηκαν τα στεγαστικά δάνεια το τελευταίο διάστημα ή συνεχίζουν να δανείζονται κανονικά οι καταναλωτές παρά τις αυξήσεις, απαντά ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τα νέα στεγαστικά δάνεια τους πρώτους πέντε μήνες του 2022 ανήλθαν σχεδόν στα €600 εκατ. ευρώ. «Το αντίστοιχο ποσό πέρσι την ίδια περίοδο ήταν €406 εκατ. ευρώ και το 2019 ήταν €389 εκατ. ευρώ. Άρα, για τους πρώτους μήνες του έτους η ζήτηση (και η προσφορά) για στεγαστικά δάνεια ήταν αυξημένη. Ωστόσο, εκτιμούμε πως οι επιπτώσεις του πληθωρισμού και της αβεβαιότητας που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι τους επόμενους μήνες που θα ωριμάσουν και θα υπάρξει μία ύφεση στη ζήτηση».

ΖΗΤΟΎΝ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΧΡΉΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΜΈΝΑ

μήνες θα αυξηθούν τα επιτόκια και εκεί θα διαφανεί και η αύξηση στο κόστος του χρήματος». Ένα παράδειγμα που μας παρουσιάζει ο κ. Λοΐζου, είναι το εξής: «Για ένα δάνειο ή υπόλοιπο δανείου €100.000 με επιτόκιο 2,06% όπως είναι σήμερα και αποπληρωμή σε 25 χρόνια, η μηνιαία δόση είναι 427 ευρώ και το συνολικό πληρωτέο ποσό €128.000 ευρώ. Αν με τα ίδια δεδομένα το επιτόκιο αυξηθεί σε 3,5% η μηνιαία δόση θα είναι €500 και το συνολικό πληρωτέο ποσό €150.000. Άρα η διαφορά είναι αισθητή. Ως WiRE, από τις αρχές του 2021 είχαμε ετοιμάσει τον Δείκτη Οικονομικής Ευχέρειας και προειδοποιούσαμε πως το κόστος του χρήματος μόνο ανοδικά μπορεί να κινηθεί, άρα, ειδικά τα νέα ζευγάρια θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά όταν αποφασίζουν να αποκτήσουν ακίνητο. Και τότε δεν υπολογίζαμε καν την τεράστια αύξηση του πληθωρισμού, άρα, εκτιμούμε

Η αύξηση ενός δανείου

€100.000 σήμερα, σε σύγκριση με το 2019

2019

€128.000 2022

€150.000

Ένα ερώτημα που αιωρείται είναι τι κάνω όταν ο εργολάβος ζητά περισσότερα χρήματα από τα συμφωνημένα, για την ολοκλήρωση του σπιτιού. Ο κ. Λοΐζου σημειώνει ότι η «κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Εξαρτάται τι περιλαμβάνει η γραπτή συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τέτοιου είδους συμφωνίες να γίνονται με την επαγγελματική συμβουλή ειδικών και δικηγόρων, ώστε στην πορεία να μην προκύπτουν τέτοιου είδους ζητήματα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κάποια γραπτή ή επίσημη συμφωνία, είναι καλά ο αγοραστής να ζητήσει σχετική νομική συμβουλή». Σε ό,τι αφορά καταγγελίες πως εργολάβοι ζητούν περισσότερα χρήματα για ολοκλήρωση έργου, παρόλο που είχε συμφωνηθεί η τιμή, υπάρχει η νομική πτυχή και η οικονομική πτυχή. Ο οικονομολόγος, Ιωάννης Τελώνης, μιλώντας στο Economy Today, σημειώνει ότι «συνήθως για τέτοια έργα που χρηματοδοτούνται από δανεισμό από τράπεζα, η ίδια η τράπεζα θα έχει ζητήσει τη συνομολόγηση γραπτής συμφωνίας μεταξύ του εργολάβου και του ιδιοκτήτη. Η σύμβαση αυτή περιέχει και σαφείς πρόνοιες για τις υποχρεώσεις τής κάθε πλευράς, οπότε το τι μπορεί ο εργολάβος να διεκδικήσει θα περιέχεται στη σύμβαση. Πέραν όμως της νομικής πτυχής υπάρχει και η οικονομική. Αν δηλαδή, ο εργολάβος βρίσκεται σε τέτοιο οικονομικό αδιέξοδο που υπάρχει πραγματική πιθανότητα να

EconomyToday 67

ΘΕΜΑ υποχρεωθεί να εγκαταλείψει το έργο, δημιουργείται πλέον μια κατάσταση όπου ο ιδιοκτήτης και πιθανότατα και η τράπεζα θα έχουν να εξετάσουν ποια είναι η πιο οικονομικά συμφέρουσα λύση μεταξύ της συμφωνίας για κάποια αύξηση και της λύσης της σύμβασης και εξεύρεσης άλλου εργολάβου για αποπεράτωση με ό,τι αυτό συνεπάγεται».

να απορροφήσουν μέρος του κόστους – ειδικά εκείνοι που αξιοποιούν γη που αγοράστηκε σε χαμηλό κόστος; Θα έχουμε κρίση στην οικοδομική βιομηχανία; Από ό,τι φαίνεται από τον αριθμό των πωλητηρίων εγγράφων που κατατέθηκαν στο Κτηματολόγιο η αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο ήταν της τάξης του 51,6% σε ετήσια βάση. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ζήτηση από εγχώριους αγοραστές αυξήθηκε κατά 23,8% σε ετήσια βάση ( για τους ξένους επενδυτές η αύξηση ήταν της τάξης του 117,9%). Επομένως, για το επόμενο διάστημα φαίνεται ότι η ζήτηση – τόσο εγχώρια όσο και εξωτερική- είναι αρκετά ισχυρή για να απορροφήσει τουλάχιστον μέρος των επερχόμενων αυξήσεων. Επομένως η εγχώρια ζήτηση εξακολουθεί να στηρίζει τη συνεχιζόμενη αύξηση στις τιμές. Παράλληλα, το αυξανόμενο κατασκευαστικό κόστος και η ζήτηση από ξένους επενδυτές θα αποτελέσουν τους ρυθμιστικούς παράγοντες για την πορεία της οικοδομικής βιομηχανίας».

ΑΎΞΗΣΗ ΚΌΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉΣ ΚΑΙ ΤΙΜΏΝ ΚΑΤΟΙΚΙΏΝ Σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, «το κόστος πάνω σε ετήσια βάση (Μάιο 2021 με Μάιο 2022) αυξήθηκε κατά 21,81%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής. Και ενώ κάποιος θα ανέμενε ότι η τεράστια αυτή αύξηση θα αντικατοπτριζόταν στις τιμές των σπιτιών και διαμερισμάτων, ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου δείχνει μια ετήσια αύξηση της τάξης του 3,2% με τις τιμές των οικιών να αυξάνονται σε ετήσια βάση κατά 1,5% , ενώ αυτές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 6,8% σε ετήσια βάση». Ενδιαφέρουσα είναι η εικόνα ανά επαρχία, όπου «η μικρότερη αύξηση καταγράφηκε στη Λευκωσία, με τις τιμές σε Πάφο και Αμμόχωστο να σημειώνουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις – ειδικά σε ό,τι αφορά τις τιμές των διαμερισμάτων. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, οι σημαντικές αυτές αυξήσεις στις δυο επαρχίες μπορούν να αποδοθούν στην ετεροχρονισμένη ανάκαμψη του τομέα στις δυο επαρχίες και στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα της οικοδομικής δραστηριότητας».

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΌ ΚΌΣΤΟΣ ΚΑΙ ΤΙΜΈΣ Όπως εξηγεί, η μικρότερη αύξηση στις τιμές έναντι του κατασκευαστικού κόστους οφείλεται στον ετεροχρονισμό μεταξύ εισαγωγής των υλικών και της εισόδου του τελικού προϊόντος στην αγορά – περίπου 18 μήνες – και στο γεγονός ότι το ποσοστό των νέο-εισερχόμενων οικοδομών στην αγορά ακινήτων είναι σχετικά μικρό . «Το ενδιαφέρον θα εστιαστεί στο πώς οι τιμές αυτές θα διαμορφωθούν στα επόμενα δυο χρόνια. Θα μπορέσουν οι Κύπριοι αγοραστές να αντέξουν το επιπλέον κόστος; Θα μπορέσουν οι κατασκευαστές

68 EconomyToday

ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΑΎΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΌΣΤΟΥΣ ΤΟΎΒΛΑ, ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΆ ΥΛΙΚΆ, ΚΟΥΦΏΜΑΤΑ PVC ΚΑΙ ΣΊΔΗΡΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΉΣ ΚΑΤΑΓΡΆΦΟΥΝ ΤΗ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΑΎΞΗΣΗ ΣΤΙΣ ΤΙΜΈΣ ΤΟΥΣ

Αναφορικά με το ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την αύξηση του κόστους κατασκευής ακινήτων και πώς αυτή η αύξηση των τιμών επηρεάζει την αγορά, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή αναφέρει στο Economy Today, ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή, το υψηλό κόστος στέγης αποτελεί ζήτημα που απασχολεί όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Μετά την πανδημία, η ουκρανική κρίση αποτελεί ένα εξωγενές σοκ στη λειτουργία του πανευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος, με επιπτώσεις σε κάθε τομέα της ανάπτυξης. Το κόστος στέγασης έχει τα τελευταία χρόνια υπερδιπλασιαστεί, τόσο που οι ανεγέρσεις νέων κτηρίων απειλούνται ευθέως. Η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους ακινήτων είναι ζήτημα πολυπαραγοντικό και σ’ αυτό εμπλέκεται επιμέρους

κόστος. Η αύξηση του κόστους αγοράς γης, η απότομη, ραγδαία και απρόβλεπτη αύξηση κόστους των βασικών οικοδομικών υλικών, η εκτόξευση του κόστους ενέργειας και καυσίμων, η αύξηση του κόστους των εργατικών αλλά και των ναύλων είναι οι κύριοι παράγοντες που καθόρισαν σήμερα την αύξηση του κόστους κατασκευής. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία τα βασικά υλικά των κατασκευών σημείωσαν τον μήνα Μάιο 2022 αυξήσεις σε σχέση με ένα χρόνο προηγουμένως ως εξής: Τούβλα 29%, οικοδομικός σίδηρος 58%, άσφαλτος 50%, Πετρέλαιο 44%, οικοδομικός χάλυβας 37%. Περαιτέρω, ο Δείκτης Τιμών Κατασκευαστικών Υλικών σημείωσε χαρακτηριστικά τον μήνα Μάιο 2022 αύξηση 21,81% σε σχέση με ένα χρόνο πριν (κυρίως σε μεταλλικά προϊόντα, ξύλο, μονωτικά, χημικά και πλαστικά υλικά αλλά και ηλεκτρομηχανολογικά είδη και ορυκτά). Γίνεται λοιπόν αντιληπτό το μέγεθος της επίδρασης σε εργολήπτες. Παράλληλα, ενδεχόμενες αυξήσεις στον ΦΠΑ πρόκειται να επηρεάσουν ακόμη εντονότερα το κόστος ανέγερσης οικοδομών. Η αγορά ακινήτων βρίσκεται σαφώς σε κρίσιμη καμπή, με την αβεβαιότητα στον κατασκευαστικό τομέα να οδηγεί σε αναβολή ή και αναστολή εργασιών σε νέες αλλά και υφιστάμενες οικοδομές. Δεν είναι μόνο το κατασκευαστικό κόστος που ωθεί σε αναστολή ανέγερσης νέων κατοικιών αλλά και η αρνητική ψυχολογία και η ανασφάλεια των αγοραστών εν μέσω πανδημίας, πολέμου και οικονομικής κρίσης που ανησυχεί τους εργολήπτες. Φαινόμενα κερδοσκοπίας και αυθαίρετων αυξήσεων τιμών εκμεταλλευομένων της κατάστασης, εντείνουν τη δυσπιστία των αγοραστών για επενδύσεις στην παρούσα φάση. Η ζήτηση, ωστό-

Αυξημένο κατά

€22.000 €100.000 ένα δάνειο

σήμερα, σε σύγκριση με το

2019

σο, παραμένει ακόμα στη χώρα μας σε υψηλά επίπεδα, αφού ο πληθωρισμός ανεβαίνει και η προσφορά ετοιμοπαράδοτων κατοικιών είναι περιορισμένη. Η αγορά μοιάζει να στρέφεται προς την απόκτηση διαμερισμάτων αντί κατοικιών, με το ενδιαφέρον για άλλη μια φορά να επικεντρώνεται στα αστικά κέντρα. Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα της αγοράς ακινήτων αναμένεται να ξεκαθαρίσει μέσα στους επόμενους μήνες, αφού ακόμα αφομοιώνει τους κραδασμούς από την ευρύτερη οικονομία».

ΑΝΑΘΕΏΡΗΣΗ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΊΩΝ Ερωτηθείς για το κατά πόσο αναθεωρούνται τα υφιστάμενα συμβόλαια κατασκευής κατοικιών, δηλαδή αν ζητείται από αγοραστές να προσθέσουν κεφάλαια για την ολοκλήρωση του έργου τους, απαντά ότι η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και η σημαντική αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, όπως αυτή αναφέρθηκε πιο πάνω, προκαλεί δικαιολογημένα σημαντικές ανησυχίες στους εργολάβους για αδυναμία ανταπόκρισής τους στις συμβατικές τους υποχρεώσεις, με πιθανές καταστροφικές συνέπειες γι’ αυτούς, αλλά και για το έργο το ίδιο. «Παράλληλα, οι αγοραστές οδηγούνται σε επιπλέον δανεισμούς σε μια προσπάθεια έγκαιρης ολοκλήρωσης των οικοδομών τους και προκειμένου να προλάβουν επιπλέον αυξήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η κάθε συμφωνία θα πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά και βάσει των όρων που υπογράφτηκαν. Στα τυπικά οικοδομικά συμβόλαια προνοείται η αναπροσαρμογή

EconomyToday 69

ΘΕΜΑ

του Ποσού Συμβολαίου λόγω αυξομείωσης του κόστους βασικών υλικών και εργατικών, με ένα σωστό και δίκαιο τρόπο. Εκεί όπου όμως η σχετική πρόνοια έχει διαγραφεί, τότε δημιουργούνται τεράστια προβλήματα και δεδομένου των υπέρογκων αυξήσεων που προκύπτουν διακυβεύεται ακόμα και η βιωσιμότητα των έργων. Σε μια τόσο ιδιαίτερη εποχή όπως αυτή που διανύουμε και λόγω των ιδιάζουσων συνθηκών που επικρατούν με μη προβλέψιμες διεθνείς συγκυρίες, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η Πανδημία Covid19 τίθεται πλέον θέμα επίκλησης του όρου περί ‘’ανωτέρας βίας’’. Επιθυμητό σε κάθε περίπτωση είναι όπως εξευρίσκεται εξωδικαστικά και χωρίς αναστολή της οικοδομικής διαδικασίας η χρυσή τομή μεταξύ Ιδιοκτητών και Εργοληπτών προς το συμφέρον και των δύο. Η λύση μπορεί να αφορά την κατάλληλη επιλογή εναλλακτικών και εξίσου ποιοτικών υλικών βάσει διαθεσιμότητας και τιμών αγοράς, να δοθεί παράταση στα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης του έργου λαμβάνοντας υπόψη την καθυστέρηση στις παραλαβές υλικών αλλά και στο να γίνονται έγκαιρα οι πληρωμές και προπληρωμές υλικών και εξοπλισμού δεδομένου των πληθωριστικών τάσεων. Η σημερινή πραγματικότητα άλλωστε απαιτεί ευελιξία και υπευθυνότητα εκ μέρους όλων».

ΠΩΛΉΣΕΙΣ ΑΚΙΝΉΤΩΝ ΤΟ 2Ο ΤΡΊΜΗΝΟ ΤΟΥ 2022 Σύμφωνα με τις συγκριτικές πωλήσεις ακινήτων του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ο τομέας των ακινήτων διατήρησε τη δυναμική και κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022, όπου παγκύπρια καταγράφηκαν συνολικά 5.442 πωλήσεις αξίας €1,2 δισ., παρά τις συνθήκες έντονης αβεβαιότητας και αυξανόμενου πληθωρισμού, ο οποίος τον Ιούνιο 2022 αυξήθηκε με ρυθμό 9,6%, το ενδιαφέρον για διαμερίσματα και οικόπεδα ήταν έντονο. Αναλυτικότερα, στην επαρχία Λευκωσίας, καταγράφηκαν συνολικά 1.620 πράξεις, συνολικής αξίας €268 εκατ. Μεγαλύτερος όγκος πράξεων αφορούσε σε διαμερίσματα (562) και σε χωράφια (409). Στην επαρχία Λεμεσού, τόσο οι συνολικές πωλήσεις (1641) αλλά κυρίως η αξία τους (€587 εκατ.) ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλη επαρχία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον καταγράφηκε για χωράφια (410). Στην επαρχία Πάφου, οι πωλήσεις το δεύτερο τρίμηνο έφτασαν τις 832 και η συνολική τους αξία τα €174 εκατ. Στην Πάφο καταγράφηκαν για ακόμα ένα τρίμηνο οι περισσότερες πωλήσεις σπιτιών (154), με μεγάλο ποσοστό εξ αυτών να χαρακτηρίζονται ως επαύλεις. Στη Λάρνακα, οι πωλήσεις ανήλθαν σε 1.034 και η συνολική τους αξία στα €173 εκατ. Τέλος, στην επαρχία Αμμοχώστου υλοποιήθηκαν 295 πράξεις συνολικής αξίας €59 εκατ. με το ενδιαφέρον για ακόμα ένα τρίμηνο να είναι έντονο για χωράφια (174). Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών, Μαρίνος Κυναιγείρου, σχολίασε πως «οι επόμενοι μήνες θα είναι πιο δύσκολοι, καθώς η αγοραστική δύναμη των 70 EconomyToday

ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΓΙΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΌ ΔΆΝΕΙΟ

Μια από τις πολλές σκέψεις των εν δυνάμει δανειοληπτών, είναι τι πρέπει να προσέχουμε εάν θέλουμε να πάρουμε νέο στεγαστικό δάνειο; Στην ερώτηση αυτή ο εκτιμητής ακινήτων Παύλος Λοΐζου απαντά ότι υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα σε πολλούς παράπλευρους τομείς. Γενικότερα όμως, «οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να έχουν υπόψη τους ένα απλό αλλά συνάμα δύσκολο να τηρήσεις κανόνα. Πρόκειται για τον κανόνα 28/36. Πρόκειται για ένα πολύ απλό κανόνα, ο οποίος βοηθά τα νοικοκυριά να υπολογίζουν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο δανεισμός στα οικονομικά δεδομένα τους. Συγκεκριμένα, ο αριθμός 28 παραπέμπει στο ότι δεν πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο από 28% του μεικτού τους εισοδήματος σε έξοδα που σχετίζονται με στέγαση. Αυτά τα έξοδα μπορεί να περιλαμβάνουν στεγαστικό δάνειο, ασφάλεια κατοικίας και φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας. Για όσους ενοικιάζουν ακίνητο, αφορά όλα τα έξοδα που σχετίζονται με το ακίνητο στο οποίο ζουν. Ο αριθμός 36 παραπέμπει στο γεγονός πως δεν πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο από το 36% του μεικτού τους εισοδήματος σε δαπάνες που σχετίζονται με δανεισμό. Δηλαδή έξοδα που πέραν του οικιστικού δανείου μπορεί να περιλαμβάνουν δάνειο για απόκτηση αυτοκινήτου ή πιστωτικές κάρτες ή ακόμα και αγορά κάποιων αγαθών και προϊόντων με μηνιαίες δόσεις, κάτι που τελευταία επανέρχεται ως καταναλωτική τάση. Για παράδειγμα, αν το ετήσιο μεικτό εισόδημα της οικογένειας είναι €40.000 τότε τα έξοδα για στέγαση δεν πρέπει να ξεπερνούν τις €11.200 ή τα €933,30 μηνιαίως. Αντίστοιχα, οι ετήσιες υποχρεώσεις που σχετίζονται με δανεισμό δεν πρέπει να ξεπερνούν τις €14.400». Από την πλευρά του ο οικονομολόγος Ιωάννης Τελώνης απαντά ότι η απόκτηση ιδιόκτητης στέγης είναι ίσως η μεγαλύτερη επένδυση που θα κάνουν στη ζωή τους οι περισσότεροι από εμάς. «Ειδικά στον τόπο μας, με το αυξημένο αίσθημα ιδιοκτησίας που καλλιεργείται από την κοινωνία μας, η επένδυση αυτή καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική. Επομένως, χρειάζεται ρεαλισμός και επίγνωση ως προς την πραγματική οικονομική δυνατότητα των αιτητών να εξυπηρετήσουν κανονικά το δάνειο που θα πάρουν. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούν οι τράπεζες στην εξέταση των αιτήσεων εστιάζουν σ’ αυτό το στοιχείο. Και η δυνατότητα εξυπηρέτησης δεν εξετάζεται ως ένα στατικό σενάριο. Αντίθετα οι τράπεζες είναι πλέον υποχρεωμένες να εξετάσουν κατά πόσο ο αιτητής να μπορεί να εξυπηρετήσει επαρκώς το δάνειο και σε περίπτωση αύξησης των επιτοκίων και να διατηρεί ταυτόχρονα αρκετή ρευστότητα για τις ανάγκες διαβίωσης αυτού και της οικογένειάς του. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σ’ αυτή τη χρονική συγκυρία, όπου η εποχή των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων φαίνεται να φτάνει στο τέλος της. Και επειδή ένα στεγαστικό δάνειο είναι μακροπρόθεσμος δανεισμός, η διακύμανση των επιτοκίων στη διάρκεια του δανείου αναμένεται να είναι υπολογίσιμη. Ειδικά στα επόμενα λίγα χρόνια αυτή διαφαίνεται να είναι η εξέλιξη στα επιτόκια, οπότε μια οριακή δυνατότητα εξυπηρέτησης ενός δανείου που γίνεται σήμερα πιθανό να σημαίνει ένα προβληματικό δάνειο σε 2 χρόνια – γεγονός που σίγουρα θα ληφθεί υπόψη από την τράπεζα κατά την εξέταση της αίτησης. Επομένως, η καλύτερη προτροπή για τους επίδοξους αιτητές είναι η προσεκτική, ρεαλιστική και ειλικρινής αποτίμηση των δυνατοτήτων τους, ώστε η χαρά της απόκτησης ιδίας στέγης να μη μετατραπεί σε εφιάλτη».

νοικοκυριών θα συνεχίσει να πιέζεται και οι επιχειρήσεις ενδεχομένως να αναβάλουν αποφάσεις επενδυτικού χαρακτήρα, ενώ η επερχόμενη αύξηση των δανειστικών επιτοκίων επίσης θα λειτουργήσει ανασταλτικά για αποφάσεις απόκτησης ακινήτου».

ΠΡΟΒΛΈΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ Αναφορικά με το ποιες είναι οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις για το μέλλον, δεδομένου ότι τα υλικά έχουν αυξηθεί, καθώς και τα επιτόκια, το κόστος δανεισμού και ο πληθωρισμός, ο κ. Τελώνης, σημειώνει ότι «οι απανωτές κρίσεις που ήρθαν σαν σοκ στην οικονομία, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε διεθνές, έχουν δημιουργήσει μια εντελώς ιδιότυπη κατάσταση. Σε συνδυασμό με τις δομικές αλλαγές που έχει φέρει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, οι επόμενες δεκαετίες θα φέρουν πολλές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Στα πλην που έρχονται είναι η αύξηση των επιτοκίων, η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση που τροφοδοτεί τον πληθωρισμό (περίπου το 1/3 του πληθωρισμού αποδίδεται άμεσα στην τιμή της ενέργειας), τα ενδεχόμενα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες από μια αναζωπύρωση της πανδημίας και η επερχόμενη ύφεση στην πραγματική οικονομία. Στα συν ο σχετικά χαμηλός ρυθμός ανεργίας, τα διαθέσιμα επενδυτικά κονδύλια που μπορούμε να αντλήσουμε από το Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης της ΕΕ και τελευταίο και ίσως σπουδαιότερο η αποδεδειγμένη ικανότητα της κυπριακής οικονομίας να ανταποκρίνεται με ταχύτητα και ευελιξία σε περιόδους προκλήσεων». Όπως εξηγεί, «σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου το κατασκευαστικό κόστος κατά το 2019 μονοκατοικίας ανερχόταν στα €1.235 ανά τετραγωνικό μέτρο. Επομένως για μια κατοικία των 160 τ.μ. το κατασκευαστικό κόστος το 2019 ανερχόταν στα €197.600. Αν εφαρμόσουμε την αύξηση του κατασκευαστικού κόστους όπως την είδαμε να αποτυπώνεται από τη ΣΥΚ και ανέρχεται στο 21,81% (δηλαδή κατασκευαστικό κόστος €1.505 ανά τ.μ.) τότε συνάγεται ότι για την ίδια κατοικία απαιτούνται 240.800 ευρώ. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ΕΤΕΚ σε πρόσφατη μελέτη του, που υποβλήθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στο πλαίσιο της συζήτησης σε σχέση με την επιβολή μειωμένου ΦΠΑ για την απόκτηση πρώτης κατοικίας και λαμβάνοντας υπόψη και τις αλλαγές στις πολεοδομικές απαιτήσεις ( π.χ. απαίτηση για σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας ), υπολόγισε ότι το κατασκευαστικό κόστος ανέρχεται στα €2.650 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Αυτό ανεβάζει το κόστος της κατοικίας των 160 τ.μ. στις €424.000 ευρώ! Όσον αφορά τη δόση ενός δανείου είναι δύσκολο να υπολογιστεί αφού εξαρτάται από τις προσωπικές συνθήκες του κάθε δανειολήπτη, τη διάρκεια του δανείου, το ποσοστό συνεισφοράς του αιτητή στο συνολικό κόστος και στην τιμολογιακή πολιτική του πιστωτικού ιδρύματος. Υπενθυμί-

ζεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΤΚ το μέσο ετήσιο δανειστικό επιτόκιο για στεγαστικά δάνεια ανέρχεται επί του παρόντος στο 2,15%», συμπληρώνει. Τη δική του απάντηση δίνει και ο κ. Λοΐζου λέγοντας ότι «δεν είναι εύκολο να γίνουν συγκεκριμένες εκτιμήσεις, καθώς οι παράγοντες αβεβαιότητας είναι πολλοί και η διάρκειά τους αβέβαιη. Σε σχέση με τις τιμές αγοράς και ενοικίασης οικιστικών ακινήτων, εκτιμούμε πως θα συνεχίσουν να αυξάνονται τους επόμενους μήνες, τόσο λόγω αύξησης των τιμών των κατασκευαστικών υλικών όσο και λόγω αυξημένης ζήτησης. Σε σχέση με την ανάπτυξη του τομέα και την οικοδομική δραστηριότητα αναμένουμε πως από τη μία θα επηρεαστεί αρνητικά λόγω της αύξησης του κατασκευαστικού κόστους αλλά από την άλλη, αν συνεχίσει να υπάρχει ζήτηση τότε θα υπάρξει και η ανάλογη προσφορά. Ας μην ξεχνάμε πως τα νοικοκυριά κατά την περίοδο της πανδημίας αύξησαν τις καταθέσεις και τα διαθέσιμά τους αφού περιόρισαν σημαντικά διάφορες καταναλωτικές δαπάνες, όπως για παράδειγμα τα ταξίδια».

Το συνολικό κόστος κατασκευής αυξάνεται σημαντικά από

€1.350

περίπου το τετραγωνικό μέτρο σε

€1.600 Τ.Μ.

EconomyToday 71

ΑΡΘΡΟ

ΠΕΡΊ ΦΠΑ

των νέων οικιστικών

μονάδων

Τα κριτήρια πρέπει να είναι πολεοδομικά ορθά και κοινωνικοοικονομικά δίκαια

πολλά από τα οποία δεν περιλαμβάνονται στη συζήτηση που έως σήμερα έχει διεξαχθεί, όπως η αρχή της Διαφάνειας, η Αντικειμενικότητα, η αντιμετώπιση του Urban Sprawl, η Δικαιοσύνη, η Ελευθερία Επιλογής και τα διεθνή πρότυπα κοστολόγησης & λογιστικής:

ΠΛΉΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌΤΗΤΑ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΚΙΔΗ Προέδρου Κυπριακού Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΚΣΙΑ)

Ο

ι αλλαγές στη νομοθεσία περί ΦΠΑ στις νέες οικιστικές μονάδες είναι σημαντικό να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των Κυπρίων και να μην επιδεινώνουν λάθη που έχουν γίνει στην πολεοδομική ανάπτυξη της Κύπρου κατά το παρελθόν. Κατά την εκτίμησή μας, αυτό μπορεί να γίνει στη βάση δύο πυλώνων: 1) Της ενιαίας αντιμετώπισης διαμερισμάτων – σπιτιών Η επιλογή του είδους της κατοικίας (διαμέρισμα ή σπίτι) είναι δικαίωμα των πολιτών και δεν μπορεί να καθορίζεται από το κράτος.

2) Της αναλογικότητας βάσει της αξίας αγοράς Η επιβολή ΦΠΑ πρέπει να βασίζεται στην αναλογικότητα όπως ισχύει στον Φόρο Εισοδήματος: π.χ. με επιβολή ποσοστού 5% μέχρι €300.000 και 19% στο ποσό που υπερβαίνει τις €300.000. Οι παραπάνω προτάσεις προκύπτουν μετά από ενδελεχή έρευνα της πραγματικότητας της κυπριακής αγοράς και λαμβάνουν υπόψη σειρά κριτηρίων, 72 EconomyToday

ΤΟ ΚΡΆΤΟΣ ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΝΘΑΡΡΎΝΕΙ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΣΕ ΑΣΤΙΚΈΣ ΥΠΟΔΟΜΈΣ ΠΟΥ ΘΑ ΒΕΛΤΙΏΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΖΩΉΣ ΕΝΤΌΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΎ ΙΣΤΟΎ

Η διαφορετική αντιμετώπιση διαμερισμάτων και σπιτιών, η επιβολή ορίου σε τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) και αξίας ανά τ.μ., χωρίς περίσκεψη και μελέτη θα δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Νομοσχέδιο που προωθείται για ψήφιση στη Βουλή, ένα νεαρό ζευγάρι θα επωφελείται μειωμένου ΦΠΑ αν θέλει να ζήσει σε σπίτι μεγέθους μέχρι 170τ.μ. και σε διαμέρισμα μέχρι 90τ.μ. Έτσι σε μια εποχή που το κόστος των καυσίμων πολλαπλασιάζεται, μια οικογένεια δεν θα είναι επιλέξιμη για εφαρμογή μειωμένου ΦΠΑ, σε περίπτωση που επιλέξει να αγοράσει ένα διαμέρισμα πέραν των 90τ.μ. που θα της επιτρέπει εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην εργασία ή στο σχολείο των παιδιών. Αντίθετα, ωθείται στην αγορά σπιτιού στις παρυφές της πόλης, με τον αντίκτυπο που αυτό συνεπάγεται, όπως το αυξημένο κόστος, ο επιπλέον απαιτούμενος χρόνος, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος κ.λπ..

ΜΈΣΟ ΔΟΜΉΣΙΜΟ ΕΜΒΑΔΌΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΆΤΩΝ

Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση του Μέσου Δομήσιμου Εμβαδού, θα πρέπει να αντιστοιχούν στην πραγματικότητα των οικιστικών μονάδων που κατασκευάζονται/ αγοράζονται ως πρώτη κατοικία. Η μεθοδολογία που έως τώρα ακολουθήθηκε είναι λανθασμένη, αφού στον υπολογισμό έχουν περιληφθεί μονάδες διαφορετικού σκοπού, όπως τα φοιτητικά διαμερίσματα και οι εξοχικές κατοικίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται χαμηλότερος μέσος όρος τόσο σε τετραγωνικά όσο και σε αξίες, αφού π.χ. το φοιτητικό διαμέρισμα δεν εξυπηρετεί τη μόνιμη στέγαση μίας

οικογένειας. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ένα νιόπαντρο ζευγάρι που θέλει να ζήσει σε διαμέρισμα 130τ.μ. (υπό κανένα πρίσμα αυτή η επιλογή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πολυτελής διαβίωση), θα εξαιρείται από την επιβολή μειωμένου ΦΠΑ για κοινωνικούς σκοπούς. Είναι λοιπόν αναγκαία η συλλογή και επεξεργασία έγκυρων δεδομένων, που να ανταποκρίνονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες συμπεριλαμβανομένης της νυν αλλά και μελλοντικής πολιτικής ΦΠΑ.

ΔΙΆΜΕΣΗ ΤΙΜΉ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΆΤΩΝ ΑΝΆ Τ.Μ.

Η διάμεση τιμή ανά τ.μ. διαμερίσματος ή η απόλυτη τιμή των €200.000 ανά διαμέρισμα είναι λανθασμένες πρακτικές, αφού απέχουν από την πραγματικότητα. Διαμέρισμα επιφάνειας 110 τ.μ., που βρίσκεται σε κεντρικές περιοχές μίας πόλης, συχνά ξεπερνά τις €300.000. Την πραγματικότητα αυτή μπορούν να επιβεβαιώσουν οι εκτιμητές ακινήτων σε συνδυασμό με επιμετρητές ποσοτήτων. Η προτεινόμενη επομένως αξία αγοράς (αυτή των €200.000), δεν ανταποκρίνεται στο κατασκευαστικό κόστος -ιδίως μετά τις μεγάλες αυξήσεις στα οικοδομικά υλικά- το κόστος γης, το επιπλέον κόστος που συνεπάγεται η κατασκευή βοηθητικών χώρων προϋπόθεση των πολεοδομικών κανονισμών, η κατασκευή υπόγειων χώρων στάθμευσης κ.ά.

ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑ ΥΠΟ-ΤΙΜΟΛΌΓΗΣΗΣ ΣΠΙΤΙΏΝ ΈΝΑΝΤΙ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΆΤΩΝ

Ο αγοραστής διαμερίσματος αγοράζοντας μία μονάδα εντός μίας κοινόκτητης οικοδομής, αποδέχεται τα εγκεκριμένα σχέδια, που συμφωνήθηκαν από το σύνολο των ιδιοκτητών του κτηρίου. Χάρις στη συνιδιοκτησία και για λόγους διαφάνειας, εφαρμόζονται διεθνή πρότυπα κοστολόγησης που περιλαμβάνουν αναλογικά το κόστος γης, αλλά και έξοδα όπως μελέτες κ.λπ.. Από την άλλη, σε σχέση με τα σπίτια διαφαίνεται ότι νόμιμα δίνεται η δυνατότητα να μην εφαρμόζονται διεθνή πρότυπα κοστολόγησης και να μη δηλώνεται κατ’ ανάγκη το πραγματικό κόστος που αναλογεί σε ένα σπίτι. Έτσι ο αγοραστής διαμερίσματος θα δηλώνει την πραγματική αξία αγοράς, αφού θα επιβαρύνεται το πραγματικό κόστος, ενώ κάποιος που θα έχει τη δυνατότητα να χτίσει μόνος του το σπίτι του, νόμιμα θα δηλώνει το κόστος/αξία αγοράς επιλεκτικά (π.χ. μέχρι €350.000 έτσι ώστε να επωφεληθεί μειωμένο ΦΠΑ).

ΑΞΊΑ ΑΓΟΡΆΣ

Ο ορθός υπολογισμός της αξίας αγοράς, προϋποθέτει τη χρήση διεθνών προτύπων λογιστικής/κοστολόγησης βασισμένη σε συλλογή και επεξεργασία

ΕΞΆΠΛΩΣΗ Η κατασκευή πολυκατοικιών/διαμερισμάτων σε αστικοποιημένες περιοχές είναι αειφόρος τρόπος ανάπτυξης, αφού η αυξημένη δόμηση σε αστικές περιοχές περιορίζει την εξάπλωση. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που πρωταρχικός στόχος του Πολεοδομικού Σχεδιασμού είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης (Urban Sprawl). Η εξάπλωση υπολογίζεται ότι στοιχίζει πέραν του δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως στην Κύπρο. Σύμπτωμα της εξάπλωσης που τεκμηριωμένα παρατηρείται στις κυπριακές πόλεις είναι το άνοιγμα νέων περιοχών και νέων οδικών δικτύων καταστρέφοντας το φυσικό περιβάλλον οδηγώντας ανάγκη νέων δημοσίων υπηρεσιών, σκύβαλα, αστυνομία, σχολεία, μεγαλύτερες γραμμές νερού, ηλεκτρισμού, αποχετευτικού κ.λπ. αυξάνοντας το κόστος ζωής / λογαριασμών. Η εξάπλωση είχε ως συνέπεια οι Κύπριοι να εγκαταλείψουν τις πόλεις, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό έχουν μετατραπεί σε περιοχές στέγασης μεταναστευτικών πληθυσμών. Έναντι του φαινομένου αυτού, το κράτος θα πρέπει να ενθαρρύνει επένδυση σε αστικές υποδομές που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής εντός του αστικού ιστού, οι οποίες θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία οικιστικών έργων που θα βοηθήσουν την επιστροφή των Κυπρίων στις πόλεις. Το υπό συζήτηση πλαίσιο, με την εύνοια προς τα αυτόνομα σπίτια που το διέπει, κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, κάτι που αντίκειται στο όραμα του κράτους όπως εκφράζεται στα Τοπικά Σχέδια.

ορθών δεδομένων για σειρά παραμέτρων όπως: - το κατασκευαστικό κόστος ανά είδος ανάπτυξης (περιλαμβανομένων και των βοηθητικών χώρων) σε συνδυασμό με επιμέτρηση ποσοτήτων - το κόστος απόκτησης της γης βασισμένο στην εκτιμημένη αξία Κτηματολογίου 2021 (π.χ. το κόστος γης για διαμερίσματα υπολογίζεται βάσει της εκτιμημένης αξίας του Κτηματολογίου 2021 προσαρμοσμένο στο μερίδιο γης που αντιστοιχεί στο διαμέρισμα) - το κόστος των μελετών - τις φορολογίες/τέλη στη φάση κατασκευής της οικοδομής - το εύλογο κέρδος της επιχείρησης. Καθώς, όμως, το κόστος γης σε αστικές περιοχές είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με εκείνο που αφορά πρώην αγροτική γη, αλλά και εξαιτίας του αυξημένου κόστους κατασκευής στις πολυκατοικίες, δημιουργείται στρέβλωση υπέρ της ανάπτυξης κατοικιών εκτός των πόλεων, έναντι των πολυκατοικιών σε αστικοποιημένες περιοχές.

ΕΛΑΣΤΙΚΌΤΗΤΑ

Η αξία αγοράς, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αυξημένου πληθωρισμού, είναι μια μεταβλητή που δεν μπορεί να καθοριστεί επακριβώς, αφού επηρεάζεται από διαφορετικούς εξωγενείς παράγοντες. Ο καθορισμός συγκεκριμένης και ανελαστικής αξίας αγοράς οικιστικής μονάδας, όπως προτείνεται, αυξάνει το κίνητρο απόκρυψης της πραγματικής αξίας αγοράς, δηλαδή υπο-τιμολόγησης της αξίας αγοράς π.χ. όχι ψηλότερη των €350.000, αναπτύσσοντας φαινόμενα φοροδιαφυγής.

ΔΙΑΦΆΝΕΙΑ / ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΊΑ

Το σχέδιο που προτείνεται λαμβάνει υπόψη πολλές παράμετρους (ορισμένες εκ των οποίων είναι άνευ σημασίας), συνυπολογίζει στοιχεία που όπως ήδη αναφέρθηκε συχνά είναι εσφαλμένα και εμπλέκει κρατικές υπηρεσίες που αδυνατούν να επικαιροποιούν συχνά τα στοιχεία τους. Η όλη διαδικασία εξελίσσεται σε πολύπλοκη, γραφειοκρατική και μη ξεκάθαρη για το ευρύ κοινό.

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΆ ΔΙΚΑΙΏΜΑΤΑ Η διαφορετική φορολόγηση των διαμερισμάτων έναντι των σπιτιών ενδεχομένως παραβιάζει συνταγματικά δικαιώματα, αφού ο μειωμένος συντελεστής αλλάζει βάσει τετραγωνικών μέτρων εφόσον πρόκειται για διαμέρισμα ή σπίτι. Αυτό αποτελεί δυσμενή διάκριση σε βάρος πολίτων που θέλουν π.χ. να ζήσουν σε διαμέρισμα, αφού σε περίπτωση που κάνουν αυτή την επιλογή, επιβαρύνονται με υψηλότερη φορολογία όταν το διαμέρισμα ξεπερνά το όριο των 90τ.μ. ή τις €200.000.

EconomyToday 73

ΘΕΜΑ

ΤΗΣ ΠΩΛΙΝΑΣ ΑΝΙΦΤΟΥ Αναλύτριας Εξωτερικής Πολιτικής και Επενδύσεων

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ ΑΥΤΟΓΝΩΣΊΑ

ΕΝΌΣ ΑΔΙΈΞΟΔΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ ΜΟΝΤΈΛΟΥ Η ΤΡΙΜΕΡΉΣ ΙΡΆΝ- ΡΩΣΊΑΣ- ΤΟΥΡΚΊΑΣ ΑΠΈΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΔΎΣΗ 74 EconomyToday

Σ

τις 19 Ιουλίου 2022 οι πρόεδροι της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκαν την Τεχεράνη στο πλαίσιο της διερεύνησης μιας συνεργασίας μεταξύ των τριών χωρών απέναντι στη Δύση. Η συνάντηση στην Τεχεράνη κατέδειξε την προσπάθεια συνεργασίας για αντιμετώπιση των κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες απέναντι στο Ιράν με τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά (JCPOA) τo 2018 και έναντι της Ρωσίας από τον Φεβρουάριο 2022 εξαιτίας της εισβολής στην Ουκρανία. Η συνάντηση αυτή έγινε στα ίδια χρονικά πλαίσια της επίσκεψης του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στο Ισραήλ, στις 13 Ιουλίου 2022 και μετέπειτα στη Σαουδική Αραβία για να τονίσει διαμέσου της «Διακήρυξης της Ιερουσαλήμ», πως ΗΠΑ και Ισραήλ θα κινηθούν κατά του Ιράν σε περίπτωση που αυτό προχωρήσει και ενεργοποιήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι αλλαγές στις οποίες περιήλθε η υφήλιος με την ανάπτυξη του πολυπολικού συστήματος σε θέματα ισχύος, οικονομίας, πολιτικής και εξοπλισμών έφεραν νέους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρασία. Η Τριμερής της Τεχεράνης προσπαθεί να δεσμεύσει τους

ΙΡΆΝ ΚΑΙ ΚΊΝΑ ΥΠΈΓΡΑΨΑΝ ΤΟΝ ΜΆΡΤΙΟ 2021 ΤΗΝ 25ΕΤΉ ΣΥΜΦΩΝΊΑ ΤΩΝ $400 ΔΙΣ.

για οικονομική, τεχνολογική, πολιτική και στρατιωτική συνεργασία

πόρους που παράγουν οι χώρες αυτές σε πλούτο και ενέργεια, με αποτέλεσμα η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ, να πιεστούν αφενός ώστε να άρει τις κυρώσεις εναντίον τους και αφετέρου να αλλάξει το κεφαλαιουχικό παγκόσμιο σύστημα που δεσμεύει τις οικονομίες. Στο παρόν άρθρο αναλύεται η οικονομική και γεωπολιτική συμμαχία της Τριμερούς, αποχαρακτηρίζοντας τις οποιεσδήποτε ελπίδες για μια νέα συνεργασία που θα αλλάξει τα δρώμενα. Οι τρεις αυτές χώρες διέπονται από ένα δύσκολο ιστορικό παρελθόν που ακόμη τους δημιουργεί θέματα κυριαρχίας και ένα έντονο πολιτικό και οικονομικό ανταγωνισμό στην ίδια γεωγραφική περιφέρεια, την Ευρασία.

EconomyToday 75

ΘΕΜΑ

Η ΣΥΜΦΩΝΊΑ ΚΊΝΑΣΙΡΆΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΡΌΜΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΎ ΣΤΗ ΒΆΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΌΡΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΣΙΚΉΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΊΑΣ

Το Ιράν είναι η δεύτερη χώρα στον κόσμο με τους πιο πολλούς συνοριακούς γείτονες, ειδικά μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, οπότε συνορεύει με 13 χώρες χερσαία και θαλάσσια. Καταβρέχεται από την Κασπία Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο, από τον Ινδικό Ωκεανό και ελέγχει το Στενά του Περσικού Κόλπου. Οι πλείστες χώρες δε της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας ήταν μέρος της Περσικής Αυτοκρατορίας μέχρι το 651 μ.Χ. Το τέλος της ΕΣΣΔ έφερε το Ιράν σε απόλυτη κυριαρχία στην κεντρική Ευρασία με έλεγχο επί του Αφγανιστάν. Αυτό συνέβη παρά την πάλη με τους Ταλιμπάν και την ανασύσταση των περσικών δεσμών με το αδελφό έθνος του Τατζικιστάν, (το οποίο από το 1992 με τον πρόεδρο Ραχμόν εγκατέλειψε τα ρωσικά ακρώνυμα στα ονόματα των κατοίκων του και τα μετέτρεψε σε περσικά έτσι ο πρόεδρος Εμομάλι Ραχμόνοφ ονομάστηκε Εμομάλι Ραχμόν). Το Ιράν υπήρξε παραδοσιακός σύμμαχος με την Αρμενία αλλά και σε διαμάχη με το Αζερμπαϊτζάν, μιας και τα δύο αυτά κράτη αποτελούν πρώην επαρχίες του Ιράν που κατακτήθηκαν από τον τελευταίο Τσάρο. Έκτοτε το Ιράν αποτελεί τον κύριο επενδυτή στο Τατζικιστάν. Χρησιμοποιεί τα 10 εκατομμύρια Τατζίκους στο Αφγανιστάν για να επιτύχει τους στόχους του μέσω του Προξενείου του στην Χεράτ εναντίον των ΗΠΑ και των Ταλιμπάν, ενώ οι 80 χιλιάδες Ουιγούροι αποτελούν την προέκτασή του εντός της Κίνας σε θέματα πανισλαμισμού και διπλωματίας. Οι Ιρανικές επενδύσεις (FDI) στις χώρες της EAEU (Αρμενία, Λευκορωσία, Καζακστάν, Κιργιστάν και Ρωσία), την Ουκρανία και το Τατζικιστάν επικεντρώνονται κατά 42% στον κατασκευαστικό τομέα (κυρίως στη Λευκορωσία) και σε υπηρεσίες του χρηματοοικονομικού τομέα κατά 20% αντίστοιχα. Ακολουθούν τα Δίκτυα Υποδομής (19% των συνολικών FDI) και οι τομείς των μεταφορών αγαθών κατά 15%. Το δε Ιράν εξάγει γεωργικά προϊόντα, τρόφιμα, μέταλλα και σε ορισμένες περιστάσεις πετρέλαιο καίτοι εν μέσω κυρώσεων. Το Ιράν ένεκα του Σιισμού και της Περσικής Αυτοκρατορίας ελέγχει πολιτικά, πολιτιστικά και μέσω της οικονομικής διπλωματίας μια περιοχή από το σημερινό Τατζικιστάν και το Αφγανιστάν ως τον Λίβανο. Στόχος ανέκαθεν ήταν η ένωση του οικονομικού χώρου της πρώην Περσικής Αυτοκρατορίας με τις ισχυρές δυνάμεις της Ευρασίας (Ρωσία, Κίνα) μιας και το ίδιο το Ιράν ένεκα των κυρώσεων δεν μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις. Έτσι η προετοιμασία μεταξύ της Κίνας και του Ιράν κινητοποιήθηκε από τις απαρχές του 2010 και μετέπειτα ώστε να δημιουργηθούν εμπορικοί δρόμοι για τη μεταφορά προϊόντων από την Κίνα και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας στη Μεσόγειο μέσω του λιμανιού της Βηρυτού προς εξαγωγή στην Ε.Ε. Αυτό μπορούσε να 76 EconomyToday

γίνει εφικτό μόνο με τη διαμεσολάβηση του Ιράν και τον έλεγχο που ασκεί σε κεντρική Ευρασία, Ιράκ, Συρία και Λίβανο μέσω των πολιτικών και μιλιταριστικών ομάδων και των εγκάθετών του. Έτσι, η κατασκευή της σήραγγας Anzob στο δρόμο μεταξύ Dushanbe και Khujand στο Τατζικιστάν έγινε δυνατή χάρη σε επενδύσεις και δάνεια από το Ιράν ($10 εκατ. και $21,2 εκατ. αντίστοιχα). Επιπλέον, το Sangtuda HPP-2 ανεγέρθηκε χρησιμοποιώντας κρατικά κονδύλια από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Αυτό επιβάλλεται να συμβαίνει καθώς οι όποιες επενδύσεις του Ιράν στο εξωτερικό πρέπει να λαμβάνουν έγκριση από το ίδιο το κράτος εξαιτίας της φιλοσοφίας της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Οι επενδύσεις επιβάλλεται να διέπονται από τον ισλαμικό νόμο και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν βάσει της Σαρίας και του Συντάγματος (άρθρα 30, 44). Περαιτέρω για τη δημιουργία ανοικτών διόδων επικοινωνίας με την Κίνα, το Ιράν επένδυσε $5,3 δισ. Η επένδυση αυτή αφορούσε μεγάλα κατασκευαστικά έργα στο Αφγανιστάν. Δημιουργήθηκαν δρόμοι και σιδηρόδρομοι ώστε να καταλήγουν στο ιρανικό λιμάνι του Chabahar στον Ινδικό Ωκεανό. Με αυτό τον τρόπο τα προϊόντα από τον ευρασιατικό και κινέζικο χώρο

δεν θα χρειαζόταν να μεταφέρονται στο λιμάνι της Βομβάης στην Ινδία, ούτε στα λιμάνια του Πακιστάν, αλλά να μετακινούνται από το Ιράν, αποφεύγοντας τα Στενά του Χορμούζ, και να φτάνουν απευθείας στη Δύση και στην Αφρική. Μια ανάλογη κίνηση όπου η Κίνα έχει ήδη επενδύσεις $735 δισ. στην Αφρική θα μετέβαλε το Ιράν και τα λιμάνια του σε κύριο σταθμό αλλά και αποθηκευτικό χώρο αποδίδοντάς του νέα γεωπολιτική ισχύ στο παγκόσμιο εμπόριο. Επίσης, το Ιράν επένδυσε στη συντήρηση των οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων που ενώνουν το Ιράν με το Ιράκ και το τελευταίο με τη Μεσόγειο. Όλα αυτά έγιναν με δάνεια από την Κίνα. Προς επίρρωση των ως άνω, το Ιράν και η Κίνα υπέγραψαν τον Μάρτιο 2021 την 25ετη συμφωνία των $400 δισ. για οικονομική, τεχνολογική, πολιτική και στρατιωτική συνεργασία. Αναμένεται να διατεθούν $280 δισ. για τους τομείς πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των πετροχημικών. Άλλα $120 δισ. θα διατεθούν για την αναβάθμιση των οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων. Έτσι η Συμφωνία Ιράν- Κίνας θα διαπερνά και θα περιλαμβάνει και τον CPEC (China–Pakistan Economic Corridor) ώστε να ενσωματώσουν στην όλη συμφωνία τις χώρες της Κεντρικής Ασίας που

προσέλκυσαν $378,2 δισ. άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI) μεταξύ των ετών 2007 και 2019. Επιπλέον, η Κίνα υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ξένους επενδυτές στο Ιράν την τελευταία δεκαετία. Έχει επενδύσει σε διάφορα ενεργειακά έργα στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου φυσικού αερίου στο South Pars και του Διυλιστηρίου του Abadan. Το Ιράν δε, θα χρειαστεί τεράστιες επενδύσεις στον ενεργειακό του τομέα αξίας $200 δισ. στο μέλλον. Ως εκ τούτου, θεωρεί την Κίνα μια σημαντική πηγή επενδύσεων.

Ο ΔΡΌΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΎ ΕΊΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ Η ΚΊΝΑ ΕΠΕΝΔΎΕΙ ΣΤΟ ΕΎΘΡΑΥΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΆ ΙΡΆΝ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΤΟΥ ΒΟΡΕΊΟΥ ΗΜΙΣΦΑΙΡΊΟΥ Για την εφαρμογή του Δρόμου του Μεταξιού (BRI) η και ενώνει μια περιοχή, που εκτείνεται από τη Σαγκάη στη Βηρυτό, σε απόσταση

7.799 KM

Κίνα έσπευσε πολλάκις να ενισχύσει την οικονομική σταθερότητα του Ιράν μετά τις κυρώσεις του 2018. Ο δρόμος του Μεταξιού είναι η μεγαλύτερη επένδυση του βορείου Ημισφαιρίου και ενώνει μια περιοχή, που εκτείνεται από τη Σαγκάη στη Βηρυτό σε απόσταση 7,799 km. Επιζητεί οι δύο εκφραστές αυτής της νέας γεωπολιτικής κίνησης να είναι σε θέση μακροοικονομικά να αντεπεξέλθουν. Η σημαντικότερη υποστήριξη στο Ιράν μετά την εφαρμογή της JCPOA ήρθε τον Ιούλιο του 2017. Η σύμβαση αξίας $4,879 δισ. που υπογράφηκε για την ανάπτυξη της φάσης 11 στον South Pars μεταξύ της Εθνικής Ιρανικής Εταιρείας Πετρελαίου και μιας κοινοπραξίας αποτελούμενης από την Total, την κινέζικη CNPC και την Petropars του Ιράν αντιμετώπισε τη δυσχέρεια των κυρώσεων του 2018. Η σύμβαση προέβλεπε μερίδιο 51% και 30% για την Total και την CNPC αντίστοιχα και 19% για την Petropars. Λίγο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από την JCPOA, στις 8 Μαΐου 2018, η Total υπό τον φόβο των κυρώσεων ανακοίνωσε την αποχώρηση της από το έργο. Για να μην καταρρεύσει η όλη συμφωνία και να μην εκτεθεί η ιρανική κυβέρνηση στο εσωτερικό, η κινέζικη CNPC αγόρασε το μερίδιο της Total και συνέχισε το όλο έργο. Επιπλέον, η Κίνα είναι ο κορυφαίος επενδυτής σε έργα μεταφορών στο Ιράν. Το έργο Τεχεράνη - Κομ - Ισφαχάν και η ηλεκτροκίνηση του σιδηροδρόμου Tehran - Mashhad, με εκτιμώμενο κόστος περίπου $4,2 δισ., είναι τα πιο σημαντικά έργα ανάπτυξης των σιδηροδρόμων στο Ιράν. Οι κινεζικές εταιρείες χρηματοδοτούν και κατασκευάζουν το 40% στο πρώτο έργο και το δεύτερο έργο χρηματοδοτείται από μια κοινοπραξία που έχουν σχηματίσει κινεζικές και ιρανικές εταιρείες. Επίσης, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε η ιρανική κυβέρνηση, το Ιράν θα χρειαστεί περίπου $500 δισ. επενδύσεων την επόμενη δεκαετία. Μεγάλο μέρος αυτών των επενδύσεων θα πρέπει να παρασχεθεί από τους συμμάχους του, ώστε η οικονομία της χώρας να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις κυρώσεις και στην πολιτική απομόνωση. Η Κίνα είναι μια από τις πιο σημαντικές χώρες για το Ιράν, το οποίο ελπίζει σε επενδύσεις και το BRI μπορεί να προσφέρει ένα πλαίσιο για αυξημένες κινεζικές επενδύσεις στο Ιράν. Έτσι βάσει της συμφωνίας μεταξύ της

EconomyToday 77

ΘΕΜΑ Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν και της κινέζικης CITIC Trust Group, ο κινέζικος Όμιλος παρείχε στο Ιράν πίστωση $10 δισ. σε χρηματοδότηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων δανείων και αποτελεί τη μεγαλύτερη πιστωτική στήριξη που έχει δοθεί στο Ιράν κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

ΤΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΜΟΝΤΈΛΑ ΔΙΑΨΕΎΔΟΥΝ ΤΗΝ ΤΡΙΜΕΡΉ ΤΗΣ ΤΕΧΕΡΆΝΗΣ

Παρά το γεγονός ότι η Κίνα βρίσκεται σε τροχιά σύστασης του Δρόμου του Μεταξιού στην Κεντρική Ευρασία με κινητήριο δύναμη το Ιράν, κατά δεύτερο διά της Ουκρανίας και κατά τρίτο διά της Φινλανδίας διαμέσου της Ρωσίας. Και οι τρεις αυτές χερσαίες πορείες έχουν αναχαιτιστεί. Οι Συμφωνίες του Αβραάμ το 2020 δεν αφήνουν περιθώρια στο Ιράν και στην Κίνα να επεκταθούν στη Μεσόγειο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιούργησε χάσμα και αναβολή στις κινέζικες επενδύσεις στην χώρα αξίας πέραν των $10 δισ., και η Φινλανδία με την προσέγγιση του ΝΑΤΟ έχει αδρανοποιήσει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της σε όποια επένδυση θεωρείται ως μη φιλική προς τη Δύση. Το 2020 η Κίνα ήταν η «νούμερο 2» οικονομία στον κόσμο ως προς το ΑΕΠ, το «νούμερο 1» στις συνολικές εξαγωγές, το «νούμερο 2» στις συνολικές εισαγωγές, το «νούμερο 68» οικονομία ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και η 28η πιο σύνθετη οικονομία σύμφωνα με το Economic Complexity Index (ECI). Παρόλα τα επιτεύγματά της και το γεγονός ότι δημογραφικά αποτελεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, το ΑΕΠ της δεν ξεπερνά το 4% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Έχει ανεργία, διαφθορά και πλήγματα στην εργατική νομοθεσία. Υπήρξε και το θέμα της εκμετάλλευσης ξένων γαιών όπως στην περίπτωση του Καζακστάν που έφερε την αντίδραση των κατοίκων του Αλμάτι τον Ιανουάριο 2022 εναντίον κινέζικων εταιριών στο λιμάνι της πόλης.

ΚΊΝΑ

Τον Μάιο του 2022, η Κίνα εξήγαγε κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες ($52 δισ.), στο Χ ο ν γ κ Κο ν γ κ ( $ 2 4 δισ.), στη Νότια Κορέα ($15,5 δισ.), στο Βιετνάμ ($14,5 δισ.) και στην Ιαπωνία ($14,4 δισ.). Εισήγαγε κυρίως από την Ταϊβάν ($19,6 δις.), Νότιο Κορέα ($16,6 δισ.), Ηνωμένες Πολιτείες ($15,9 δισ.), Ιαπωνία ($14,4 δισ.) και Αυστραλία ($12,9 δισ.). Γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει πλήρης εξάρτηση από τις δυτικές χώρες στις εξαγωγές αλλά και στις εισαγωγές της. Τον Μάιο του 2022, η αύξηση στις ετήσιες εισαγωγές της Κίνας εξηγήθηκε κυρίως από την αύξηση των εισαγωγών από τις Ηνωμένες Πολιτείες ($7,42 δισ. ή 86,4%), 78 EconomyToday

Η ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΕΡΆΝΗ ΚΑΤΈΔΕΙΞΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΏΣΕΩΝ ΑΠΌ ΤΙΣ ΗΝΩΜΈΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΊΕΣ ΑΠΈΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΙΡΆΝ

την Ταϊβάν ($7,06 δισ. ή 59,9%) και την Ιαπωνία ($5,12 δισ. ή 50% ), και οι εισαγωγές προϊόντων αυξάνονται σε ολοκληρωμένα κυκλώματα ($9,99 δισ. ή 46,7%), μεταλλεύματα σιδήρου ($4,76 δισ. ή 60,8%) και τηλέφωνα ($2,43 δισ. ή 99,8%).

ΡΩΣΊΑ

Το 2020 η Ρωσία ήταν η «νούμερο 11» οικονομία στον κόσμο ως προς το ΑΕΠ, το «νούμερο 13» στις συνολικές εξαγωγές, το «νούμερο 21» στις συνολικές εισαγωγές, τ ο « νο ύ μ ε ρ ο 7 0 » οικονομία ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και η 43η πιο σύνθετη οικονομία σύμφωνα με το Economic Complexity Index (ECI). Τον Ιανουάριο του 2022 ένα μήνα πριν την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία εξήγαγε κυρίως στην Κίνα ($5,8 δισ.) λόγω των κυρώσεων που ήδη δρομολογούνταν, την Ολλανδία ($4,8 δισ.), την Τουρκία ($4,26 δισ.), τη Γερμανία ($3,54 δισ.) και την Ιταλία ($2,22 δισ.). Εισήγαγε κυρίως από την Κίνα ($7,2 δισ.), τη Γερμανία ($1,58 δισ.), Νότια Κορέα ($1,42 δισ.), Ηνωμένες Πολιτείες ($ 1,31 δισ.) και Λευκορωσία ($885 εκατ.).

ΙΡΆΝ

Από την άλλη το απομονωμένο οικονομικά και πολιτικά Ιράν, το 2020 ήταν η 49η οικονομία στον κόσμο ως προς το ΑΕΠ, το «νούμερο 86» στις συνολικές εξαγωγές, το «νούμερο 71» στις συνολικές εισαγωγές, η 142η οικονομία ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και η 65η πιο σύνθετη οικονομία σύμφωνα με το Economic Complexity Index (ECI). Το Ιράν εισάγει κυρίως από την Κίνα ($8,51 δισ.), τα ΗΑΕ ($4,53 δισ.), την Ινδία ($2,24 δισ.), την Τουρκία ($2,14 δισ.) και τη Γερμανία ($1,68 δισ.). Η πολυπλοκότητα των σχέσεων Ρωσίας, Κίνας και Ιράν καταγράφεται από την πολιτική στάθμη των αντιπαραθέσεων τους τελευταίους δύο αιώνες. Η Περσία συρρικνώθηκε στον βορρά από την αποκοπή και ενσωμάτωση της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν (συνθήκες του Gulistan το 1813 και του Turkmenchay το 1828) από τον Τσάρο. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα θετικές και αυτό διεφάνη και το 2018 στη Συμφωνία της Κασπίας Θάλασσας. Κατά ένα τρόπο η Ρωσία αναθεωρώντας το διεθνές δίκαιο πρότεινε ένα νέο σύστημα ΑΟΖ σε

κλειστή θάλασσα που όμως κατέρριπτε τις ιρανικές αξιώσεις περί λίμνης και την απώλεια σημαντικών ναυτικών μιλίων και ελέγχου της Κασπίας από το Ιράν. Επίσης κατά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εδαφική επεκτατικότητα της Ρωσίας, χιλιάδες Κινέζοι πολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζητούσαν την επιστροφή του Βλαδιβοστόκ στην Κίνα, κακίζοντας τον «αιώνιο εχθρό» της χώρας του Κομφούκιου. Η Κίνα παρόλο που έχει επενδύσει στο Ιράν δεν φαίνεται να το εμπιστεύεται, έτσι στο καθεστώς της συμμαχίας μεταξύ των δύο χωρών η Κίνα δεν άφησε την ασφάλεια των δομών της στις ιρανικές αρχές. Απεναντίας, προσέλαβε και ετοιμάζεται να μεταφέρει 5.000 προσωπικό ασφαλείας από Κινέζους υπηκόους στο Ιράν, ώστε να αποφύγει περιστατικά κατασκοπίας και ενόχλησης από τις ιρανικές αρχές.

ΤΟΥΡΚΊΑ: Ο ΓΊΓΑΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΔΟΛΑΡΙΟΠΌΔΑΡΑ ΠΟΥ ΤΡΈΧΕΙ ΣΕ ΛΆΘΟΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΊΣΤΑ

Οι ξένες επενδύσεις (FDI) στην Τουρκία ήταν κατά μέσο όρο $848,57 εκατ. από το 2003 έως το 2022, φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό των $6,571 εκατ. τον Μάιο του 2006 και στο χαμηλότερο ρεκόρ των $46 εκατ. τον Οκτώβριο του 2005. Περίπου το 60% των FDI το 2021 προήλθε από την Ευρώπη, το 24% από την Ασία και το 16% από την Αμερική. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο κύριος επενδυτής της Τουρκίας το 2021 και ακολουθούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ολλανδία, η Ελβετία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Γερμανία, το Λουξεμβούργο, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία και η Ιρλανδία. Οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές (M&A) στην Τουρκία ανήλθαν συνολικά σε 42,6 δισεκατομμύρια TL το 2021, επιπλέον των επτά ιδιωτικοποιήσεων που ανήλθαν συνολικά σε 95 δισεκατομμύρια TL, με το τουρκικό οικοσύστημα να λαμβάνει κάπου $1,6 δισ. σε 294 νέους επενδυτικούς διαγωνισμούς. Τον Δεκέμβριο του 2021, η Τουρκία εξήγαγε ως επί το πλείστον στη Γερμανία ($1,67 δισ.), στις Ηνωμένες Πολιτείες ($1,41 δισ.), στο Ηνωμένο Βασίλειο ($1,3 δισ.), στην Ιταλία ($1,08 δισ.) και στο Ιράκ ($1,04 δισ.). Εισήγαγε κυρίως από τις Ρωσία ($3,17 δισ.), Κίνα ($2,95 δισ.), Γερμανία ($1,84 δισ.) και Ηνωμένες Πολιτείες ($1,34 δισ.), αποδεικνύοντας την ζωτικότητά των σχέσεών της με τη Δύση στο εμπόριο αλλά και στις επενδύσεις. Η παρουσία του Τούρκου προέδρου στην Τριμερή της Τεχεράνης παρόλο που κατά τον ίδιο δρομολόγησε το άνοιγμα της Τουρκίας προς την Ευρασία, δημοσιοποίησε και την ολιγωρία στις σχέσεις μεταξύ Ιράν και Τουρκίας στην εφαρμογή του Δρόμου του

Η ΠΟΛΥΠΛΟΚΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΧΈΣΕΩΝ ΡΩΣΊΑΣ, ΚΊΝΑΣ ΚΑΙ ΙΡΆΝ καταγράφεται από την πολιτική στάθμη των αντιπαραθέσεων τους τελευταίους δύο αιώνες

Μεταξιού. Μέχρι σήμερα η συνεργασία δεν ξεπέρασε σε εμπορικές συναλλαγές τα $30 δισ. Το Ιράν παραμένει καχύποπτο για τις σχέσεις της Τουρκίας με τα τουρκογενή κράτη της περιοχής και δη με το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν όπου το Ιράν δυσκολεύεται να κτίσει γέφυρες επικοινωνίας λόγω της τουρκικής παρεμβατικότητας. Σύμφωνα με το US Department of State η διαφθορά παραμένει μια δύσκολη πραγματικότητα για την Τουρκία. Είναι κάτι το οποίο αντικατοπτρίζεται στο ετήσιο Transparency International’s annual Corruption Perceptions Index. Η Τουρκία βρίσκεται στην 86η θέση από τις συνολικά 180 χώρες το 2020. Ως εκ τούτου, η πορεία της χώρας προς την Ευρασία και η σύγκλιση με τα «απολυταρχικά καθεστώτα» της Ρωσίας και του Ιράν, όπως τα χαρακτηρίζει η Δύση τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο δημιουργεί προστριβές σε μετέπειτα επενδυτικές δυνατότητες στην Τουρκία. Η στροφή προς την Ευρασία σχετίζεται και με την άνοδο των ισλαμικών οικονομικών στην Τουρκία μετά την προσέγγιση του κόμματος του ΑΚΡ προς τον ισλαμικό κόσμο. Τα ισλαμικά τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία στην Τουρκία θα διπλασιαστούν τα επόμενα πέντε χρόνια από τα περίπου 7,2% του συνόλου των τραπεζικών στοιχείων του Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με έκθεση του Οίκου Αξιολόγησης Moody’s τον Φεβρουάριο 2021. Η Moody’s ανέφερε ότι το σύνολο του ενεργητικού των τουρκικών τραπεζών αυξήθηκε κατά 54% το 2020, ξεπερνώντας τη συνολική αύξηση του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα κατά περίπου 36%. Η έκθεση σημείωσε ότι παρά την πιθανότητα ο τουρκικός τραπεζικός τομέας να αναπτυχθεί γρήγορα, εξακολουθεί να είναι πολύ πιο ισχνός από αυτό των μελών του Gulf Cooperation Council, όπου τα περιουσιακά στοιχεία των ισλαμικών τραπεζών ανέρχονται κατά μέσο όρο περίπου στο 40% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του τραπεζικού συστήματος. Τον Φεβρουάριο του 2019 ένεκα της ανάγκης αποθήκευσης ισλαμικών τραπεζικών μέσων από το Κατάρ και το Ιράν, το Banking Regulation and Supervision Agency (BDDK) χορήγησε τραπεζική άδεια στην Türkiye Emlak Katılım Bankası (EmlakBank), ανεβάζοντας σε έξι τον αριθμό των ισλαμικών τραπεζών στη χώρα. Οι άλλες πέντε ισλαμικές τράπεζες είναι η Ziraat Bank και η VakıfBank που ελέγχονται από το κράτος. Και οι δυο έλαβαν άδειες για τη διεξαγωγή ισλαμικών τραπεζικών εργασιών το 2015 και το 2016, αντίστοιχα. Το ίδιο έγινε και με τις Albaraka Türk, Kuveyt Türk, ιδιοκτησίας της Kuwait Finance House και της Türkiye Finans. Αν και οι ισλαμικές επενδύσεις αποτελούν κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Τουρκία, η χώρα παραμένει η καλύτερη δυτική διέξοδος των ισλαμικών επενδύσεων. Η εξάρτηση της χώρας από τη Δύση σε εισαγωγές και εξαγωγές αποδεικνύουν πως η όποια κρίση ταυτότητας δεν θα την αφήσει να οδηγηθεί εύκολα ούτε στην Ευρασία, αλλά ούτε σε μια είσοδό της στα BRICS μαζί με το Ιράν και τη Βενεζουέλα και να εξαρτώνται από τη Ρωσία σε πολιτικό επίπεδο.

EconomyToday 79

Η ΒΊΒΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΠΟΛΙΚΟΎ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟΣ ξαναγράφει τις διεθνείς σχέσεις ΘΕΜΑ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ ΤΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΏΝ

ΤΟΥ ΚΡΙΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ Οικονομικού επιστήμονα

ΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ 1991-2017, Η ΤΟΥΡΚΊΑ ΉΤΑΝ Ο ΠΈΜΠΤΟΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΈΑΣ ΜΕΓΆΛΩΝ ΌΠΛΩΝ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ

και βασιζόταν ιστορικά στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για τις ανάγκες της σε άμυνα και ασφάλεια

Ο

Τούρκος πρόεδρος επέστρεψε πανηγυρικά από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, μιας και εξασφάλισε τα πολιτικά ανταλλάγματα που επεδίωκε από τη Φινλανδία, τη Σουηδία και τις ΗΠΑ παραμένοντας παράλληλα μια φίλια δύναμη προς τη Μόσχα. Αυτό που απομένει, όμως, είναι να δούμε σε πρακτικό επίπεδο ένεκα και των γεωπολιτικών αλλαγών εάν τελικά οι ΗΠΑ επιδιώκουν να συνεισφέρουν στα πολιτικά σχέδια του Ερντογάν. Εκ πρώτης όψεως το νέο - εισερχόμενο πολυπολικό σύστημα μάς οδηγεί σε ανακατατάξεις. Έτσι, οι συνεχείς προειδοποιήσεις του μάγου της διπλωματίας, Χένρι Κίσινγκερ, (από το 2016) σχετικά με τη Ρωσία και την αντιμετώπισή της από τη Δύση δεν εισακούστηκαν. Το εμπόλεμο κλίμα μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων οδήγησε γενιές και γενιές Αμερικανών να γαλουχηθούν με την εικόνα της «κακιάς» Ρωσίας. Ίσως αυτό να ήταν και το μεγαλύτερο στοίχημα που έχασε ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Δεν κατάφερε να «περάσει» στο εσωτερικό των ΗΠΑ ότι η εποχή του ψυχρού πολέμου και των δυο μεγάλων πόλων ανήκει πλέον στο παρελθόν. Παρόλο που ο ίδιος ο Τραμπ προσπάθησε να

EconomyToday 81

Η

ΘΕΜΑ

δημιουργήσει τη γεωπολιτική φιλοδοξία ενός νέου αμερικάνικου συστήματος ασφαλείας, όπου η Ρωσία δεν θα συγκαταλεγόταν ως ο «εχθρός», όλο αυτό τον οδήγησε σε κατά μέτωπο σύγκρουση με το βαθύ κράτος και του στοίχισε μια ακόμη τετραετία. Στην περίπτωση της Τουρκίας, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να διασκεδάσουν τις βλέψεις του Ερντογάν και να παίξουν το σενάριο ο καλός και ο κακός αστυνομικός στο εάν θα δοθούν τα F16 μαζί με την αναβάθμιση των υφιστάμενων αεροσκαφών. Το «ναι» από τον πρόεδρο Μπάιντεν και το ηχηρό «όχι» από πλευράς Κογκρέσου θα ήταν ένα καταστροφικό σενάριο για τον νέο - Οθωμανό σουλτάνο, το οποίο θα είχε άμεσες συνέπειες στα ποσοστά της δημοτικότητάς του. Το σενάριο αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται, τουλάχιστον για την ώρα. Δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και κάποια χρόνια επιδιώκουν απομάκρυνση του Τούρκου Πρόεδρου από την εξουσία και την επάνοδο των Κεμαλιστών και κατ’ επέκταση την επιστροφή της Τουρκίας στη δυτική σφαίρα επιρροής.

και σκοπός να αναχαιτίζει την κάθοδο της Σοβιετικής Ένωσης και μετέπειτα της Ρωσικής Ομοσπονδίας προς την Ευρώπη και ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Έτσι η Τουρκία ήταν ο φυσικός εχθρός της Ρωσίας που από τον καιρό της Μεγάλης Αικατερίνης επεδίωκε να βγει στη Μεσόγειο γιατί ακριβώς μια χώρα η οποία δεν έχει υπεροχή στη θάλασσα ή τουλάχιστον κύρος σε «ανοιχτές» θάλασσες δεν νοείται «Μεγάλη Δύναμη». Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο σήμερα βλέπουμε την Τουρκία να κάνει λόγο για τη Γαλάζια πατρίδα, όπου θα έχει θαλάσσιο κύρος και έλεγχο επί των Στενών αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου. Για τη στήριξη του ισχυρού ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία οι δαπάνες των 29 μελών της Συμμαχίας ήταν $900 δις (εκ των οποίων, $610 δις) και αντιστοιχούσαν στο 52% των παγκόσμιων δαπανών το 2017. Οι κατευθυντήριες γραμμές του ΝΑΤΟ προτείνουν ότι οι χώρες δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Τουλάχιστον το 20% αυτών διοχετεύεται για έρευνα και ανάπτυξη που σχετίζεται με την άμυνα και σημαντικές αγορές εξοπλισμού. Μόνο οι ΗΠΑ, η Ελλάδα και η Εσθονία τήρησαν την κατευθυντήρια γραμμή του 2% το 2016. Εάν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ επρόκειτο να εκπληρώσουν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ, οι αμυντικές τους δαπάνες θα έπρεπε να αυξηθούν κατά 40%.

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ ΘΈΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΊΑΣ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΎΣΗ

Αν και η Τουρκία του Ερντογάν φαίνεται βραχυπρόθεσμα να εξασφαλίζει οφέλη από τη Ρωσία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία εντούτοις μακροπρόθεσμα και συγκυριακά είναι ο μεγάλος χαμένος. Οι ΗΠΑ δε, που στήριζαν εξοπλιστικά την Τουρκία φαίνεται να κάνουν δεύτερες σκέψεις κατά πόσον πρέπει να στηρίξουν τις φιλοδοξίες της. Την περίοδο 1991-2017, η Τουρκία ήταν ο πέμπτος μεγαλύτερος εισαγωγέας μεγάλων όπλων στον κόσμο και βασιζόταν ιστορικά στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για τις ανάγκες της σε άμυνα και ασφάλεια. Οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στην Τουρκία, παρέχοντας το 60% των συνολικών εισαγωγών τους μεταξύ 2014 και 2018. Η γεωπολιτική αξία της Τουρκίας και η «χρήση» της για τη Δύση κατά κύριο λόγο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ανατολικό ζήτημα όπως επίσης και με το μέγεθός της, δηλαδή τον ρυθμό με τον οποίο εξελίσσεται η Τουρκία. Η Τουρκία έχει πληθυσμό 84 εκατομμύρια, η οικονομία της Τουρκίας αναπτύχθηκε κατά 11% το 2021. Πρόκειται για την ταχύτερη ανάπτυξη μεταξύ των χωρών της G20, καθώς τα μέτρα που σχετίζονται με τον COVID-19 χαλάρωσαν σταδιακά στην Τουρκία και στο εξωτερικό εντείνοντας τις νέες επενδύσεις στη χώρα. Οι μειώσεις των επιτοκίων της Τουρκίας από τον Σεπτέμβριο του 2021 ενίσχυσαν τη μακροοικονομική αστάθεια. Σε συνδυασμό με τις επιδράσεις από τον πόλεμο Ουκρανίας - Ρωσίας, αναμένεται ότι θα μειώσει την ανάπτυξη το 2022 στο 1,4%. Από την άλλη το ανατολικό ζήτημα, ο συσχετισμός με την Τουρκία και η ανακατανομή ισχύος στο νέο πολυπολικό σύστημα μάς οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις «συντηρούσαν» και ήθελαν μια δυνατή και συμπαγή Τουρκία. Στόχος 82 EconomyToday

ΟΙ ΗΠΑ ΉΤΑΝ Ο ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟΣ ΕΞΑΓΩΓΈΑΣ ΌΠΛΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΊΑ, παρέχοντας το

60%

των συνολικών εισαγωγών τους μεταξύ

2014-2018

ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΌ STATUS QUO ΤΙ ΈΧΕΙ ΑΛΛΆΞΕΙ

Οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις δεν είναι οι αυτοκρατορίες που ήσαν (π.χ. βλέπε Μ. Βρετανία ) άρα ως φυσικό επακόλουθο δεν μπορούν να στηρίξουν την Τουρκία στον βαθμό που συνέβαινε στο παρελθόν. Το σημερινό status quo έχει αλλάξει ως προς τα ακόλουθα: α) Η Τουρκία έχει μεγαλώσει γεωγραφικά και πληθυσμιακά, με αποτέλεσμα να αυξήσει την ισχύ της και να αυτονομείται από το «δυτικό άρμα», β) Το πολυπολικό σύστημα σηματοδότησε το τέλος της μονοκρατορίας των ΗΠΑ και την επιστροφή της Ρωσίας ως βασικού πόλου στο νέο σύστημα, γ) Η επιστροφή της Ρωσίας οδηγεί ΗΠΑ και δυτικές δυνάμεις στην ανάγκη για αναχαίτιση των νέων παιχτών ( υπερδυνάμεων ) που επιδιώκουν μερίδιο από την υπάρχουσα γεωπολιτική αναδόμηση (π.χ. Κίνα, Ιράν, Γαλλία, Ινδία ). Αυτό αλλάζει τους δυτικούς (νατοϊκούς) σχεδιασμούς ασφαλείας, ώστε διά Θαλάσσης με τη θεωρία της Rimland ολόκληρη η Ευρασία αλλά και η Ασία γενικότερα θαλάσσια και χερσαία να αποτελεί το σημείο πυρός. Διά τούτο και η Δύση έδρασε μέσω: 1 ) της AUKUS, τη συμμαχία ΗΠΑ -Μ. Βρετανίας- Αυστραλίας για τον θαλάσσιο έλεγχο απέναντι στην Κίνα, 2 ) από την ξηρά με την Heartland, με την ύπαρξη συμμαχιών με χώρες στην περιοχή όπως την Ινδία, ώστε να αντικρουστεί η κινέζικη επέκταση στη Δύση διά των λιμανιών Ινδίας και Ινδοκίνας και 3) διά της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή με νέο υποσύστημα ασφαλείας από τα Βαλκάνια μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο - στα πλαίσια των πιο

πάνω 1 & 2 όπου έπεται και η συγκυριακά εξοπλιστική αναβάθμιση της Ελλάδας & Κύπρου.

ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΌ

Ταυτόχρονα, με το Ουκρανικό η γεωπολιτική αξία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ πλέον υποβαθμίζεται σημαντικά, πράγμα το οποίο με τη σειρά του έχει άμεσο αντίκτυπο στα Ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό. Με απλά λόγια όσο υποβαθμίζεται ο ρόλος της Τουρκίας, άλλο τόσο αναβαθμίζεται ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή. Όπως έχουν εξελιχθεί τα νέα δεδομένα, με το νέο εισερχόμενο πολυπολικό σύστημα, το Ουκρανικό ήταν η τέλεια αφορμή για την ανασύσταση της βόρειο-Ατλαντικής συμμαχίας και ειδικά την ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ έχουν ενταχθεί στο σκέλος αναχαίτισης της ρωσικής καθόδου από την ξηρά στο εσωτερικό τόξο. Μόνο η ΕΕ έχει διαθέσει €450 εκατ. για όπλα. Περιλαμβάνουν συστήματα αεράμυνας, αντιαρματικά όπλα, πυρομαχικά και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό για τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας. Επιπλέον €50 εκατ. θα δαπανηθούν για την παροχή προμηθειών, όπως καύσιμα, προστατευτικό εξοπλισμό, κράνη και πακέτα πρώτων βοηθειών. Με αυτό τον τρόπο οι ΗΠΑ ξεφορτώνονται τον βραχνά της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Ταυτόχρονα έχουν να αποκομίσουν σημαντικά οικονομικά οφέλη εξοπλίζοντας αμυντικά το ευρωπαϊκό ανατολικό μπλοκ και τον εξωτερικό δακτύλιο (τόξο) διά θαλάσσης ΗΠΑ - Μ. Βρετανία - Αυστραλία και ίσως Ιαπωνία ώστε να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν ή καλύτερα να περιορίσουν την κάθοδο της Κίνας. Η συνταγή που χρησιμοποιεί η Ουάσινγκτον έναντι της Μόσχας είναι άκρως επικίνδυνη γιατί είναι πανομοιότυπη (αποτυχημένη) με αυτήν που έχει εφαρμοστεί στο παρελθόν κατά του Ιράν. Οι κυρώσεις αντί να πλήξουν τους Πέρσες, όχι μόνο τους έχουν δυναμώσει αλλά τους έχουν κάνει πιο επικίνδυνους. Το Ιράν δεν έχει τίποτα να χάσει και δεν βρίσκει πλέον κανένα λόγο να εναρμονιστεί με τα θέλω της Δύσης, καθώς η ανάγκη που δημιούργησε η απομόνωση δεκαετιών οδήγησε τη χώρα να εφεύρει ανεξάρτητες λύσεις «εγχώριας παραγωγής». Στο ίδιο μοτίβο σήμερα οι σχέσεις ΗΠΑ / Ρωσίας βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί με τα ίδια συστατικά και σύνθεση. Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά η οποία έρχεται να δημιουργήσει νέα δεδομένα, αυτά της Hyper - Power που όμοιά της δεν έχει γνωρίσει ποτέ ο πλανήτης. Οι ΗΠΑ με τις ενέργειές τους σπρώχνουν τη Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας και οι δύο χώρες ξέρουν να μοιράζονται ή καλύτερα να συνυπάρχουν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο.

ΈΝΑΡΞΗ ΝΈΑΣ ΕΠΟΧΉΣ ΤΟ ΠΟΛΥΠΟΛΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ ΜΠΉΚΕ ΜΕ ΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΌ

Το πολυπολικό σύστημα όχι μόνο δεν μας είναι παντελώς άγνωστο, αλλά ήταν η αιτία να οδηγηθούμε σε δυο παγκόσμιους πολέμους με κατα-

ΜΌΝΟ Η ΕΕ ΈΧΕΙ ΔΙΑΘΈΣΕΙ

€450 ΕΚΑΤ. για όπλα, τα οποία

περιλαμβάνουν συστήματα αεράμυνας, αντιαρματικά όπλα, πυρομαχικά και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό για τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας

στροφικές συνέπειες για όλο τον κόσμο και ειδικά για την Ευρώπη γιατί ακριβώς το ρινγκ έλαβε μέρος σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η μεγάλη διαφορά του τότε με το σήμερα είναι οι «υψηλές ταχύτητες», η τεχνολογία της σημερινής εποχής, γι’ αυτό και τα γεγονότα εξελίσσονται με γοργό ρυθμό. Με βάση τα πιο πάνω, συγκυριακά κερδισμένος της υπόθεσης είναι ο Ελληνισμός. Το ανατολικό ζήτημα πλέον μετατρέπεται από μια σχεδόν τουρκική υπόθεση σε ευρωπαϊκό ζήτημα ασφαλείας με υποσύστημα στην Ανατολική Μεσόγειο (ιδού και οι εξοπλισμοί ) που περιλαμβάνει το τρίγωνο Ελλάδα - Κύπρος - Ισραήλ - Αίγυπτο με τη Γαλλία να αναπληρώνει το κενό που αφήνει η Αγγλία στην περιοχή. Η απουσία της Αγγλίας μάς βρίσκει συγκυριακά σε πλεονεκτική θέση μιας και η Αίγυπτος έρχεται σε μετωπική σύγκρουση με την Τουρκία, γιατί η δεύτερη επιδιώκει να καταστεί η ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου. Ταυτόχρονα επηρεάζει τα συμφέροντα της Γαλλίας (βλ. βόρειο Αφρική - πρώην γαλλικές αποικίες ).

ΘΕΜΑ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΝΟΙΓΕΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Το Υπουργικό Συμβούλιο υιοθέτησε τη σχετική έκθεση που καταρτίστηκε υπό τον συντονισμό της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου.

84 EconomyToday

«ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ»

Ο

λοκληρώθηκε επιτυχώς η Έκθεση της ad hoc Επιτροπής για τη διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο. Η σχετική έκθεση, η οποία διαμορφώθηκε υπό τον συντονισμό της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), υιοθετήθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο, ανοίγοντας τον δρόμο για δράσεις και πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τις γνώσεις αλλά και την πληροφόρηση των πολιτών σε θέματα που συνδέονται με τη χρηματοοικονομική τους ευημερία. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, «στην έκθεση αναπτύσσονται το όραμα και η αποστολή της Εθνικής Στρατηγικής για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο, οι στρατηγικοί στόχοι και προτεινόμενες ενέργειες, καθώς και η δομή της διακυβέρνησης του νέου οργάνου/Επιτροπής που θα αναλάβει την εφαρμογή της. Είναι το αποτέλεσμα συστηματικής έρευνας και αξιολόγησης διεθνών πρακτικών, αλλά κυρίως αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των μελών της ad hoc Επιτροπής που συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Με κεντρικό συντονιστή την ΚΤΚ, σε αυτή συμμετείχαν εκπρόσωποι των Υπουργείων Οικονομικών, Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, αλλά και δύο εμπειρογνώμονες από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η Επιτροπή συνεργάστηκε επίσης με εξωτερικούς επιστήμονες με πολυετή πείρα και εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο οι οποίοι συνέδραμαν σημαντικά στο έργο της».

Σε δήλωσή του ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, κ. Κωνσταντίνος Ηροδότου, χαιρετίζοντας την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να προχωρήσει στην υιοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο, εξέφρασε θερμές ευχαριστίες προς όλους όσοι συμμετείχαν στην εκπόνηση της σχετικής Έκθεσης της ad-hoc Επιτροπής, ενός αξιόλογου έργου που αποτελεί ορόσημο για τη χώρα μας», όπως είπε. Πρόσθεσε πως, «η γνώση βασικών χρηματοοικονομικών εννοιών και εργαλείων είναι αναγκαίο βήμα για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής ευημερίας των πολιτών και η Εθνική Στρατηγική παρέχει τη μεθοδική προσέγγιση για την επίτευξη του φιλόδοξου αυτού στόχου». Σύμφωνα με τον κ. Ηροδότου, «για την ΚΤΚ η προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας στην Κύπρο αποτελεί έναν από τους στρατηγικούς της στόχους. Ήδη πριν από την απόφαση για τη δημιουργία της ad hoc Επιτροπής, διεξήγαγε δειγματοληπτική έρευνα για τη διακρίβωση του επιπέδου του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού στη χώρα, στη βάση πρότυπου ερωτηματολογίου του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν τα κενά αλλά και την άμεση ανάγκη βελτίωσης προς αυτή την κατεύθυνση. Η υιοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής από το Υπουργικό Συμβούλιο στον απόηχο των χρηματοπιστωτικών κρίσεων που προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια, αλλά και των επιπτώσεων της πανδημίας, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία. Είναι ζωτικός ο ρόλος του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στην προστασία των πολιτών από προκλήσεις και κινδύνους, με έκδηλο θετικό αντίκτυπο στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μιας χώρας», κατέληξε.

EconomyToday 85

ΘΕΜΑ

ΜΕ ΣΑΦΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ

Σύμφωνα με την έκθεση που κατατέθηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει να έχει ως φάρο και κατευθυντήρια δύναμη ένα ξεκάθαρο όραμα και μια συγκεκριμένη αποστολή. Γίνεται εισήγηση όπως το όραμα και η αποστολή της Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας στην Κύπρο καθοριστούν ως εξής:

Όραμα:

Η ενδυνάμωση των πολιτών στην Κύπρο μέσω των γνώσεων και των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής τους ευημερίας.

Η ΥΙΟΘΈΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΉΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉΣ ΑΠΌ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΌ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ ΣΤΟΝ ΑΠΌΗΧΟ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΏΝ ΚΡΊΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΉΘΗΚΑΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΏΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ, ΑΠΟΚΤΆ ΑΚΌΜΑ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΑΞΊΑ

Αποστολή:

Η προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας ανάμεσα στους πολίτες με στόχο να συμβάλουν στην αποτελεσματική διαχείριση των χρηματοοικονομικών τους πόρων και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της χρηματοοικονομικής τους ευημερίας.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Οι βασικοί στόχοι της Εθνικής Στρατηγικής αφορούν στην:

- Ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τη σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας. «Μια απαραίτητη, αλλά όχι από μόνη της ικανή συνθήκη ή προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση ενός προβλήματος είναι η αναγνώριση του ίδιου του προβλήματος αλλά και των συνεπειών του. Συνεπώς, είναι σημαντικό οι πολίτες να ενημερωθούν και ευαισθητοποιηθούν για το θέμα. Ιδιαίτερα, είναι σημαντικό να πεισθούν για την αναγκαιότητα του υψηλού επιπέδου χρηματοοικονομικών τους γνώσεων και δεξιοτήτων και για τη θετική επίδραση των υπεύθυνων χρηματοοικονομικών συμπεριφορών και νοοτροπιών στη μελλοντική χρηματοοικονομική ατομική και οικογενειακή τους ευημερία», σημειώνεται στην έκθεση.

86 EconomyToday

- Ενδυνάμωση των πολιτών, ξεκινώντας από τους νέους, με βασικές χρηματοοικονομικές δεξιότητες, με σκοπό να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα προσωπικά ή οικογενειακά τους χρηματοοικονομικά, ώστε να βελτιώσουν τη χρηματοοικονομική τους ευημερία. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, «ο συνδυασμός επαρκών χρηματοοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων, ορθολογιστικών συμπεριφορών και νοοτροπιών παρέχει τη δυνατότητα στους πολίτες, μεταξύ άλλων, να ιεραρχούν τις ανάγκες τους και τις επιθυμίες τους, αντιλαμβανόμενοι τη στενότητα των οικονομικών τους πόρων και την πιθανότητα να αντιμετωπίσουν απρόσμενα έξοδα. Τους βοηθά επίσης να λαμβάνουν χρηματοοικονομικές αποφάσεις για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών, την αποταμίευση, τον δανεισμό, την επένδυση, καθώς και την ασφάλιση της περιουσίας και

τον σκοπό αυτό, μπορεί να εξασφαλίσει για ένα άτομο επαρκή επίπεδα συνταξιοδοτικού εισοδήματος, μειώνοντας ή απαλείφοντας την οικονομική εξάρτηση από άλλους», τονίζει η ad-hoc Επιτροπή.

-Ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση της γνώσης σχετικά με τη χρήση ψηφιακών χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και των ενδεχόμενων κινδύνων που αυτή ενέχει. «Οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, η ραγδαία μετεξέλιξη του χρηματοπιστωτικού τοπίου στην ψηφιακή εποχή και ειδικά η αυτοματοποίηση πολλών συναλλαγών και υπηρεσιών, ενισχύει τη σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ιδιαίτερα όσον αφορά βασικές χρηματοοικονομικές και τραπεζικές λειτουργίες. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η εξοικείωση και επιμόρφωση των πολιτών στις νέες τεχνολογίες ώστε να κατανοούν επαρκώς και να αξιοποιούν τα οφέλη από την πρόσβασή τους σε ηλεκτρονική τραπεζική και γενικότερα τη χρηματοοικονομική τεχνολογία. Πέραν των ωφελημάτων, τα σύγχρονα τεχνολογικά προηγμένα και αυτοματοποιημένα χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, επιφέρουν και νέους, διαφορετικού τύπου, κινδύνους, τους οποίους επιβάλλεται οι πολίτες να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν», αναφέρεται στην έκθεση. της ζωή τους, έχοντας επαρκή ενημέρωση και αντιλαμβανόμενοι ότι υπάρχουν κίνδυνοι που πρέπει να αποφεύγουν ή να μετριάζουν. Τέλος, ο συνδυασμός αυτός υποβοηθά τους πολίτες να καταρτίζουν τον ατομικό και οικογενειακό τους προϋπολογισμό και να σχεδιάζουν και να προγραμματίζουν το οικονομικό τους μέλλον».

-Ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την ανάγκη επαρκούς προγραμματισμού σε θέματα ασφάλισης και συνταξιοδότησης. «Ο σωστός και έγκαιρος προγραμματισμός σε θέματα ασφάλισης και συνταξιοδότησης μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη χρηματοοικονομική ευημερία των πολιτών σε περιπτώσεις αναπάντεχων συμβάντων. Παράλληλα, ο σωστός και έγκαιρος προγραμματισμός συνταξιοδότησης και η κατανόηση των διάφορων διαθέσιμων επιλογών για

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ

Για την επίτευξη των πιο πάνω βασικών στρατηγικών στόχων, θα πρέπει να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες. Οι πρωτοβουλίες που η adhoc Επιτροπή θεωρεί ως προτεραιότητες για την Εθνική Στρατηγική είναι οι ακόλουθες: • Ευαισθητοποίηση του κοινού για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό μέσω στοχευμένης επικοινωνίας και διαφόρων εκδηλώσεων.

• Προώθηση χρηματοοικονομικής παιδείας στη δημόσια εκπαίδευση.

• Εισαγωγή υποχρεωτικού μαθήματος χρηματοοικονομικής παιδείας στη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση.

• Εισαγωγή της χρηματοοικονομικής παιδείας στα σχολεία, μέσω διαφοροποίησης της ύλης σε επιλεγμένα μαθήματα.

• Ανάληψη δράσεων για προώθηση της διά βίου μάθησης.

• Δημιουργία ιστότοπου και εφαρμογής σε έξυπνες συσκευές (τηλέφωνα, τάμπλετ).

• Ενίσχυση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών στην Κύπρο υπό τον συντονισμό του νέου οργάνου.

• Ανάληψη δράσεων για εκπαίδευση των εκπαιδευτών.

EconomyToday 87

ΘΕΜΑ

ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΊΣΜΑΤΑ:

Γιατί πέφτουν και πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει η τιμή του Bitcoin;

ΤΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Οικονομολόγου Head of Investment & Market Research at PureFintech

88 EconomyToday

ΤΟ ΞΕΠΟΎΛΗΜΑ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΏΝ ΈΧΕΙ ΕΠΙΒΑΡΎΝΕΙ ΤΟ ΒITCOIN και την αγορά κρυπτονομισμάτων, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν τα ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία

Έ

ννοιες όπως κρυπτονομίσματα, bitcoin, blockchain, NFTs, ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων, καθώς και πολλές άλλες συναφείς, έχουν ενταχθεί τα τελευταία χρόνια στις καθημερινές μας προσλαμβάνουσες. Προσφάτως έχουμε γίνει όλοι μάρτυρες μιας πρωτοφανούς καθίζησης τής εν λόγω αγοράς, γεγονός που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα και την κατανόησή τους. Το Bitcoin οδεύει προς το χειρότερο τρίμηνο εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία, καθώς οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, αλλά και η αναταραχή που έχει προκαλέσει η κατάρρευση δημοφιλών stablecoins έχει περιορίσει δραστικά την «όρεξη» για το κορυφαίο κρυπτονόμισμα της αγοράς. Το μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα με βάση το Market Capitalization, ήρθε αντιμέτωπο με απώλειες περίπου 58% το πρώτο εξάμηνο. Ο Ιούνιος ήταν ο πλέον επώδυνος μήνας, με πτώση της τάξης του 41%. Είχε να υποστεί τόσο ισχυρή και απότομη πτώση από το 2010. Μέσα από όλο αυτό το χάος, την ημιμάθεια και την παραπληροφόρηση θα ήταν θεμιτό να προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε αυτόν τον πολύπλοκο -αλλά όχι απαραίτητα ακατανόητο- κόσμο ξεκινώντας από τα βασικά και καταλήγοντας στα γεγονότα. Το κρυπτονόμισμα είναι ένα νέο είδος ψηφιακού χρήματος που ελέγχεται εξ ολοκλήρου από τους ιδιοκτήτες του. Πέρα από την εμβέλεια των κυβερνήσεων και των μεσαζόντων, επιτρέπει το peer-to-peer εμπόριο, τις άμεσες πληρωμές, τις αποταμιεύσεις και πολλά άλλα. Είναι χρήμα για τους ανθρώπους και όσο περισσότεροι το κατέχουν και το χρησιμοποιούν, τόσο πιο χρήσιμο γίνεται.

EconomyToday 89

ΘΕΜΑ

Πριν προχωρήσουμε στους λόγους οι οποίοι συντέλεσαν στην πτώση των κρυπτονομισμάτων αυτή τη φορά, να πούμε ότι γενικά υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι και ρίσκα όταν αγοράζονται, κατέχονται ή ανταλλάσσονται ψηφιακά νομίσματα. Για παράδειγμα υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας χρημάτων κατά την πραγματοποίηση συναλλαγών σε διαδικτυακά ανταλλακτήρια ψηφιακών νομισμάτων , καθόσον οι πλατφόρμες αυτές δεν υπόκεινται σε ρύθμιση και ορισμένες από αυτές όπως θα δούμε πιο κάτω κατέρρευσαν ή έπαψαν να λειτουργούν. Είναι πλέον ευρέος γνωστό ότι η αξία ενός ψηφιακού νομίσματος δύναται να αλλάξει δυναμικά, είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητη και μπορεί ακόμη και να μηδενιστεί. Επιπλέον, υπάρχει περίπτωση το ψηφιακό πορτοφόλι αποθήκευσης κρυπτονομισμάτων να υποκλαπεί, ενώ η ανάκτηση του κλειδιού ή του κωδικού πρόσβασης στο ψηφιακό πορτοφόλι, καθίσταται τεχνικά ιδιαίτερα δυσχερής έως και αδύνατη.

ΟΙ ΛΌΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΉΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΠΤΏΣΗ Μακροοικονομικοί φόβοι και συσχέτιση με τις τιμές των αμερικανικών χρηματιστηριακών δεικτών Κατά τη διάρκεια του τριμήνου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πραγματοποίησε δύο επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για να καταπολεμήσει τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Αυτό προκάλεσε φόβους για ύφεση στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να πληγούν επίσης οι μετοχές, ιδίως των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών. Ο τεχνολογικά βαρύς Nasdaq σημείωσε πτώση 22,4% για το δεύτερο τρίμηνο, τη χειρότερη τριμηνιαία επίδοσή του από το 2008. Το Bitcoin έχει συσχετιστεί στενά με την κίνηση των τιμών των αμερικανικών χρηματιστηριακών δεικτών. Το ξεπούλημα των μετοχών έχει επιβαρύνει το Βitcoin και την αγορά κρυπτονομισμάτων, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν τα ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία.

Η κατάρρευση του TerraUSD Τα stablecoins είναι στην κρυπτο-οικονομία, παρόμοια με τους τραπεζικούς λογαριασμούς, προσφέροντας μια υγιή αποθήκη αξιών για να αποφευχθεί η μεταβλητότητα στα κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin, για την οποία έχουν γίνει διαβόητα –θεωρητικά τουλάχιστον. Το UST είναι γνωστό ως ένα αλγοριθμικό stablecoin. Προσφάτως, η τιμή του έχει καταρρεύσει υπό την πίεση selloff στα κρυπτονομίσματα, καταλήγοντας σε πανικό στην αγορά. Το θρίλερ ξεκίνησε όταν 5,2 δισεκατομμύρια UST που βρίσκονταν στο Anchor, το μεγαλύτερο πρωτόκολλο του οικοσυστήματος Terra, αποσύρθηκαν. Αυτό δημιούργησε τριγμούς στην ισοτιμία, καθώς οδήγησε σε απότομη πτώση της τιμής του Luna. Ωστόσο, αρκούσαν 300 εκατομμύρια για να αποκα90 EconomyToday

ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΚΡΥΠΤΟΝΌΜΙΣΜΑ ΜΕ ΒΆΣΗ ΤΟ MARKET CAPITALIZATION,

ήρθε αντιμέτωπο με απώλειες περίπου 58% το πρώτο εξάμηνο

τασταθεί, σύμφωνα με τους υπεύθυνους του Terra. Ο Do Kwon, ιδρυτής της Terraform Labs, η οποία τροφοδοτεί το blockchain Terra, κινείται για να στηρίξει το stablecoin, δηλώνοντας στο Twitter ότι ένα σχέδιο ανάκαμψης είναι κοντά στην αποκάλυψή του, ενώ η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, σημείωσε ότι έχει αναδειχθεί η ανάγκη για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τα stablecoins.

Η κρίση φερεγγυότητας του Three Arrows Capital Το Three Arrows Capital είναι ένα από τα πιο γνωστά hedge funds που επικεντρώνονται σε επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα και βρίσκεται αντιμέτωπο με την εκποίηση περιουσιακών του στοιχείων. Τον περασμένο μήνα ότι οι δανειστές κρυπτονομισμάτων BlockFi και Genesis με έδρα τις ΗΠΑ ρευστοποίησαν ορισμένες από τις θέσεις της 3AC. Η 3AC είχε δανειστεί από την BlockFi, αλλά δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην πρόσκληση για το margin call. Στη συνέχεια, η 3AC αθέτησε ένα δάνειο αξίας άνω των 660 εκατ. δολαρίων από την Voyager Digital. Ως αποτέλεσμα, η Three Arrows Capital προχωρά σε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων.

Η Vauld ανέστειλε όλες τις αναλήψεις, συναλλαγές και καταθέσεις Το ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων Vauld, η οποία υποστηρίζεται από την Coinbase, ανακοίνωσε ότι πάγωσε τις αναλήψεις και προσέλαβε συμβούλους για να διερευνήσει την πιθανότητα αναδιάρθρωσης, ακολουθώντας τα βήματα άλλων ανταγωνιστών, όπως οι Celsius Network και Babel Finance, που κατέφυγαν σε ύστατα μέτρα για να επιβιώσουν από την κατρακύλα της αγοράς. Η κίνηση της Vauld ήρθε λιγότερο από τρεις εβδομάδες αφότου η εταιρεία ανέφερε ότι επεξεργάζεται τις αναλήψεις «ως συνήθως και αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει και στο μέλλον». Η στροφή υποδηλώνει την ταχύτητα με την οποία η πτώση των τιμών πλήττει τον κλάδο, επηρεάζοντας επιχειρήσεις όπως η Celsius και το μεγάλο hedge fund Three Arrows Capital. Ο δανειστής Celsius διακόπτει τις αναλήψεις Το βράδυ της 12ης Ιουνίου, η Celsius ανακοίνωσε ότι απαγορεύει προσωρινά στους πελάτες της να αποσύρουν καταθέσεις λόγω «ακραίων συνθηκών στην αγορά».

Η Celsius Network συγκέντρωσε περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία με ένα βήμα που φαινόταν να αψηφά τους βασικούς νόμους των οικονομικών. Το μότο ήταν «καταθέστε κρυπτονομίσματα και λάβετε επιτόκιο έως 18%», δεκάδες φορές το επιτόκιο των παραδοσιακών λογαριασμών ταμιευτηρίου. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι εμπιστεύτηκαν τις οικονομίες τους στην Celsius, σύμφωνα με την εταιρεία. Παρόλο που ο σκεπτικισμός αυξανόταν για το αν τα επιτόκιά της ήταν βιώσιμα και οι πελάτες άρχισαν να αποσύρουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια εν μέσω μιας ολοένα και βαθύτερης συντριβής των κρυπτονομισμάτων, ο συνιδρυτής της εταιρείας, Alex Mashinsky, υποστήριζε ότι η Celsius ήταν «ασφαλής».

ΠΟΙΟΣ ΘΕΩΡΕΊΤΑΙ Ο «ΠΆΤΟΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΉ ΤΟΥ BITCOIN;

Όσον αφορά στην πρόβλεψή τους σε πόσο χαμηλά επίπεδα θα μπορούσε να πέσει η τιμή του Bitcoin, με βάση την παρούσα ρευστή κατάσταση στις οικονομικές αγορές, οι απόψεις μεταξύ των οικονομικών αναλυτών διίστανται. Από τεχνικής πλευράς θα μπορούσε να πάει ακόμα και στο μηδέν, παρόλο που κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα δύσκολο να συμβεί, αφού πλέον βλέπουμε τα πιο μεγάλα επενδυτικά ταμεία της Αμερικής να εντάσσουν τα κρυπτονομίσματα ως ένα μέρος στο χαρτοφυλάκιο τους. Παρόλα αυτά, ορισμένοι υποστηρικτές των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων φαίνεται να μην ανησυχούν για την πρόσφατη πτώση των τιμών μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, η MicroStrategy αγόρασε άλλα 480 Bitcoin αξίας περίπου 10 εκατ. δολαρίων μεταξύ 3 Μαΐου και 28 Ιουνίου, έναντι περίπου 20.817 δολαρίων το καθένα. Ενώ μερικές εταιρείες με επίκεντρο τα κρυπτονομίσματα έχουν επίσης προσθέσει το Bitcoin στους ισολογισμούς τους, η ζημιά που δέχεται το ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο και άλλα νομίσματα στην τρέχουσα bear market είναι πιθανό να κάνει κάθε πιθανό νέο επενδυτή να το σκεφτεί δύο φορές πριν προβεί σε αγορά του ψηφιακού νομίσματος. Αν κοιτάξετε τον στόχο τιμής μας για τη MicroStrategy, βασίζεται σε τιμή του Bitcoin που θα φτάσει τα 95.000 δολάρια μέχρι το τέλος του 2024. Ας μην ξεχνάμε ότι η τιμή του Bitcoin καθοδηγείται από τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Οπότε, το γεγονός ότι θα υπάρξουν μόνο 21 εκατ.

Bitcoin που θα εξορυχθούν συνολικά, υποδηλώνει ότι μακροπρόθεσμα η τιμή του είναι πολύ πιθανόν να αυξάνεται αφού η προσφορά είναι περιορισμένη. Εν κατακλείδι, αυτό δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο bear market και όσοι έχουν καλύτερο μακροπρόθεσμο επιχειρησιακό σχεδιασμό φαίνεται να το βλέπουν ως μια ευκαιρία να οικοδομήσουν και να προετοιμάσουν το έδαφος για την επόμενη ανοδική πορεία.

EconomyToday 91

ΘΕΜΑ

ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΓΡΑΜΜΉ

ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ Ν ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΒΕΛΙΝΑ ΚΟΣΜΑ

α φέρει την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή του νέου κύματος καινοτομίας και νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας επιχειρεί η Κομισιόν. Μέσω της έγκρισης του νέου ευρωπαϊκού θεματολογίου καινοτομίας φιλοδοξεί ότι θα καταφέρει να βοηθήσει την Ευρώπη να αναπτύξει νέες τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των πλέον πιεστικών κοινωνικών προκλήσεων και να τις προωθήσει στην αγορά. Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει στην Ευρώπη πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή της καινοτομίας. Η Ευρώπη θέλει να αποτελέσει τον τόπο όπου τα καλύτερα ταλέντα θα συνεργάζονται στενά με τις καλύτερες επιχειρήσεις και όπου η καινοτομία στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας θα ανθεί και θα δημιουργεί, σε ολόκληρη την ήπειρο, ρηξικέλευθες καινοτόμες λύσεις που θα εμπνέουν τον κόσμο. Ως πρωτοπόρος, ιδίως στο νέο κύμα καινοτομίας υπερπροηγμένης τεχνολογίας που απαιτεί χρονοβόρα Ε&Α και σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίου, η Ευρώπη θα

92 EconomyToday

ενισχύσει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει στη διαμόρφωση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Η καινοτομία στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας θα ενισχύσει την τεχνολογική υπεροχή της Ευρώπης και θα δημιουργήσει καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση πιεστικών κοινωνικών προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και οι κυβερνοαπειλές. Οι καινοτομίες αυτές είναι πιθανό να ωφελήσουν όλους τους τομείς, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την αγροτεχνολογία έως τις κατασκευές, την κινητικότητα και την υγεία, συμβάλλοντας έτσι στην επισιτιστική ασφάλεια, στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, στη βελτίωση της υγείας των πoλιτών και στην ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας. Οι σοβαρές συνέπειες του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατέστησαν τα ζητήματα αυτά ακόμη πιο επείγοντα και οδήγησαν σε αλλαγές στρατηγικής πολιτικής για τη διασφάλιση της ευημερίας και της ασφάλειας της ΕΕ. Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να δώσουμε νέα ώθηση στα ευρωπαϊκά

EconomyToday 93

ΘΕΜΑ οικοσυστήματα καινοτομίας, με σκοπό την ανάπτυξη ανθρωποκεντρικών τεχνολογιών. Αυτό το νέο θεματολόγιο καινοτομίας βασίζεται στις σημαντικές εργασίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της καινοτομίας και θα μας βοηθήσει να επιταχύνουμε την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Το θεματολόγιο έχει τις ρίζες του στον τομέα των ψηφιακών, φυσικών και βιολογικών τεχνολογιών και θα μας δώσει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε καλύτερα φλέγοντα ζητήματα, όπως η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα ή η διασφάλιση του εφοδιασμού μας σε τρόφιμα με βιώσιμο τρόπο». Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε τα εξής: «Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας θα δώσει στους φορείς καινοτομίας και στις νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αποκτήσουν, με τα καινοτόμα έργα τους, ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα της καινοτομίας. Επί ένα και πλέον έτος, πραγματοποιήσαμε διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη: υπεύθυνους οικοσυστημάτων καινοτομίας, νεοφυείς επιχειρήσεις, εταιρείες-μονόκερους, γυναίκες ιδρυτές, γυναίκες που εργάζονται στον τομέα των επιχειρηματικών κεφαλαίων, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις. Μαζί, θα καταστήσουμε την Ευρώπη παγκόσμια δύναμη όσον αφορά τις καινοτομίες και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας».

ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΊΟΥ

Βασιζόμενο στο επιχειρηματικό πνεύμα των Ευρωπαίων, την επιστημονική αριστεία, τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς και τις δημοκρατικές μας αξίες, το νέο θεματολόγιο καινοτομίας: • θα βελτιώσει την πρόσβαση των ευρωπαϊκών νεοφυών και επεκτεινόμενων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, για παράδειγμα, με την κινητοποίηση αναξιοποίητων πηγών ιδιωτικών κεφαλαίων και με την απλούστευση των κανόνων εισαγωγής στο χρηματιστήριο· • θα βελτιώσει τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στους φορείς καινοτομίας να πειραματιστούν με νέες ιδέες μέσω ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων· • θα συμβάλει στη δημιουργία «περιφερειακών κέντρων καινοτομίας» που θα ενισχύσουν και θα συνδέσουν καλύτερα τους φορείς καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών που υστερούν· • θα προσελκύσει ταλέντα τα οποία θα παραμείνουν στην Ευρώπη, για παράδειγμα με την κατάρτιση 1 εκατομμυρίου ταλέντων στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας, τη μεγαλύτερη στήριξη των γυναικών που καινοτομούν και την καινοτομία με τη χορήγηση δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών στους εργαζόμενους νεοσύστατων επιχειρήσεων· • θα βελτιώσει το πλαίσιο δράσης μέσω σαφέστερης ορολογίας, δεικτών και συνόλων δεδομένων, καθώς και πολιτικής στήριξης προς τα κράτη μέλη. Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας προβλέπει 25 ειδικές δράσεις στο πλαίσιο πέντε εμβληματικών πρωτοβολιών: • Χρηματοδότηση των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων, η οποία θα κινητοποιήσει θεσμικούς και άλλους ιδιώτες επενδυτές στην Ευρώπη ώστε να επενδύσουν σε ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις υπερπροηγμένης τεχνολογίας και 94 EconomyToday

ΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΕΣ ΑΥΤΈΣ ΕΊΝΑΙ ΠΙΘΑΝΌ ΝΑ ΩΦΕΛΉΣΟΥΝ ΌΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΊΣ, ΑΠΌ ΤΙΣ ΑΝΑΝΕΏΣΙΜΕΣ ΠΗΓΈΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΈΩΣ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΈΣ, ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΊΑ

να επωφεληθούν από την επέκτασή τους.

• Προώθηση της καινοτομίας μέσω χώρων πειραματισμού και δημοσίων συμβάσεων, η οποία θα διευκολύνει την καινοτομία μέσω βελτιωμένων συνθηκών πλαισίωσης, συμπεριλαμβανομένων πειραματικών προσεγγίσεων του κανονιστικού πλαισίου (π.χ. ρυθμιστικά δοκιμαστήρια, κλίνες δοκιμών, ζωντανά εργαστήρια και δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας).

• Επιτάχυνση και ενίσχυση της καινοτομίας στα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας σε ολόκληρη την ΕΕ, που θα στηρίξουν τη δημιουργία περιφερειακών κέντρων καινοτομίας και θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να διαθέσουν τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ σε συγκεκριμένα διαπεριφερειακά έργα καινοτομίας, μεταξύ άλλων στον τομέα της καινοτομίας υπερπροηγμένης τεχνολογίας για τις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ. Θα παρασχεθεί επίσης στήριξη στα κράτη μέλη για την προώθηση της καινοτομίας σε όλες τις περιφέρειες μέσω της ολοκληρωμένης χρήσης των μέσων της πολιτικής για τη συνοχή και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

• Δημιουργία, προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων από τον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας, ώστε να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη και η ροή ταλέντων υπερπρο-

ανάπτυξης και της επέκτασης της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ένωση μέσω ενός συνεκτικού συνόλου δράσεων.

ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ

Η πολιτική για την καινοτομία αποτελεί καίριο τομέα πολιτικής με σημαντικές πρωτοβουλίες και επενδύσεις της ΕΕ. Τις δραστηριότητες αυτές συμπληρώνουν οι εργασίες σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ) που αποβλέπουν στη δημιουργία μιας πραγματικής ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς για την έρευνα και την καινοτομία. Τα μέτρα που προτείνονται, ομαδοποιημένα σε πέντε εμβληματικούς τομείς, θα αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, την ισχυρή βιομηχανική βάση, τα ταλέντα, τους σταθερούς θεσμούς και τις δημοκρατικές κοινωνίες για την προώθηση της καινοτομίας στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας στην Ευρώπη και για την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η διττή μετάβαση και η ανάγκη για μελλοντική στρατηγική αυτονομία.

€20 ΕΚΑΤ. ΣΕ ΝΕΟΦΥΕΊΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΈΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ

ηγμένης τεχνολογίας εντός και προς την ΕΕ, χάρη σε μια σειρά πρωτοβουλιών, μεταξύ των οποίων ένα πρόγραμμα περιόδων άσκησης στον τομέα της καινοτομίας για νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις, μια ευρωπαϊκή δεξαμενή ταλέντων που θα βοηθήσει τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις να βρουν ταλέντα εκτός της ΕΕ, ένα πρόγραμμα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και την ανάληψη ηγετικών θέσεων από γυναίκες και μια πρωτοποριακή εργασία για τη χορήγηση δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών στους εργαζόμενους νεοσύστατων επιχειρήσεων.

• Βελτίωση των μέσων χάραξης πολιτικής, που θα αποτελέσουν το κλειδί για την ανάπτυξη και τη χρήση αξιόπιστων, συγκρίσιμων συνόλων δεδομένων και κοινών ορισμών (νεοσύστατες επιχειρήσεις, επεκτεινόμενες επιχειρήσεις) που μπορούν να διαμορφώσουν πολιτικές σε όλα τα επίπεδα σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και για τη διασφάλιση καλύτερου συντονισμού των πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του φόρουμ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας. Με βάση το ουσιαστικό έργο που έχει ήδη εκτελεστεί για την προώθηση της καινοτομίας στην ΕΕ, το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας αποσκοπεί στην επιτάχυνση της

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέστησε ακόμη πιο επείγουσα την ανάγκη καινοτομίας. Έχει επίσης ωθήσει την ΕΕ να παράσχει πρόσθετη στήριξη στην ουκρανική κοινότητα καινοτομίας, οι επιστήμονες και ερευνητές της οποίας έχουν συμβάλει καθοριστικά στην έρευνα και την καινοτομία στην ΕΕ. Η ΕΕ έχει διαθέσει στήριξη ύψους €20 εκατ. στις νεοφυείς ουκρανικές επιχειρήσεις μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας Η στήριξη αυτή συμπληρώνει τις πρωτοβουλίες «Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας για την Ουκρανία» (ERA4 Ukraine), «Horizon4Ukraine» και ΕΣΕ για την Ουκρανία, καθώς και το ειδικό πρόγραμμα υποτροφιών ύψους €25 εκατ. στο πλαίσιο των δράσεων Marie Skłodowska Curie (MSCA) για εκτοπισμένους ερευνητές, άνδρες και γυναίκες, της Ουκρανίας.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΠΡΟΗΓΜΈΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ

Η καινοτομία στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας έχει τις ρίζες της στην επιστήμη, την τεχνολογία και τη μηχανολογία αιχμής, συχνά συνδυάζοντας την πρόοδο στη φυσική, βιολογική και ψηφιακή σφαίρα και αποτελεί δυνητική πηγή μετασχηματιστικών λύσεων για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Οι καινοτομίες στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας που προέρχονται από τις συνεχώς αυξανόμενες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις στην ΕΕ έχουν τη δυνατότητα να προάγουν την καινοτομία στο σύνολο της οικονομίας.

Η ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΉΚΗ

Η εργαλειοθήκη της πολιτικής της ΕΕ για την καινοτομία έχει επεκταθεί με την πάροδο των ετών και το θεσμικό τοπίο έχει αλλάξει. Ο πυλώνας «Καινοτόμος Ευρώπη» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» συνδυάζει τόσο υφιστάμενα όσο και νέα εργαλεία για τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων, των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (ΕΣΚ), που συστάθηκε το 2021 και με προϋπολογισμό 10 δισ. ευρώ, αποσκοπεί στη στήριξη της καινοτομίας καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής της, από τα πρώτα στάδια της έρευνας έως την απόδειξη της ορθότητας της ιδέας, τη μεταφορά τεχνολογίας και τη χρηματοδότηση και την επέκταση των νεοφυών επιχειρήσεων και των ΜΜΕ. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) ανέλαβε πρόσθετα καθήκοντα με τη δημιουργία νέων κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας (ΚΓΚ), όπως στον τομέα του πολιτισμού και της δημιουργίας, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των περιφερειακών ανισορροπιών και με την αύξηση της επιχειρηματικής ικανότητας και της ικανότητας καινοτομίας των ιδρυμάτων Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης. Μέσω της πρωτοβουλίας για τα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», η ΕΕ αποσκοπεί επίσης στη δημιουργία καλύτερα συνδεδεμένων και αποτελεσματικότερων οικοσυστημάτων καινοτομίας για τη στήριξη της επέκτασης των επιχειρήσεων, την ενθάρρυνση της καινοτομίας και την τόνωση της συνεργασίας μεταξύ εθνικών, περιφερειακών και τοπικών φορέων καινοτομίας.

EconomyToday 95

ΘΕΜΑ

Χρυσοπληρωμένα

ΔΙΑΖΎΓΙΑ

ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

Α

διαμφισβήτητα, η οργάνωση ενός γάμου, απαιτεί πολύ χρόνο. Στις πλείστες των περιπτώσεων, τα έξοδα αναλαμβάνει η πλευρά του ζευγαριού που έχει τη μεγαλύτερη περιουσία σε περίπτωση που ο γαμπρός και η νύφη δεν ανήκουν στην ίδια κοινωνική τάξη. Γι’ αυτό, λοιπόν, συνίσταται η υπογραφή ενός προγαμιαίου συμβολαίου. Δεν είναι λίγες εξάλλου οι περιπτώσεις όπου οι απατεώνες και προικοθήρες «μεταμφιεσμένοι» σε ερωτευμένους, κλέβουν ουσιαστικά τα χρήματα του θύματός τους, παίρνοντας απλά διαζύγιο. Αυτή την τακτική, δεν την ενεργοποιούν μόνο οι «κοινοί θνητοί» αλλά και οι επώνυμοι!

96 EconomyToday

Α

MEL GIBSON - ROBYN MOORE Ο καταξιωμένος ηθοποιός Mel Gibson, «πλήρωσε» καλά τη νύφη, καθώς η πρώην γυναίκα του Robyn Moore, πήρε 425.000.000 στη συμφωνία διαζυγίου που έκαναν, εν τη απουσία προγαμιαίου συμβολαίου. Ο πρωταγωνιστής του «Braveheart», έκανε μεγάλη γκάφα, μιας και άτομα που γνωρίζουν καλά το ζευγάρι, ανέφεραν ότι η Robyn, δικαιούται το μισό από κάθε μελλοντική υπολειπόμενη επιταγή που λαμβάνει ο Gibson για το υπόλοιπο της ζωής του. Σύμφωνα με το «The Hollywood Reporter» , ο γάμος τους, έγινε προβληματικός, τη δεκαετία του 2000. Έπειτα το διάσημο ζευγάρι, χώρισε λίγο μετά τη διαβόητη σύλληψη του Mel, το 2006 για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Το τελειωτικό «χτύπημα» ήρθε όταν η Robyn, ανακάλυψε ότι η τότε φίλη του Μel, Ρωσίδα πιανίστρια Oksana Grigorieva, ήταν έγκυος το παιδί του!

Ο ΚΑΤΑΞΙΩΜΈΝΟΣ ΗΘΟΠΟΙΌΣ MEL GIBSON, «ΠΛΉΡΩΣΕ» ΚΑΛΆ ΤΗ ΝΎΦΗ, ΚΑΘΏΣ Η ΠΡΏΗΝ ΓΥΝΑΊΚΑ ΤΟΥ ROBYN MOORE, ΠΉΡΕ

425.000.000 ΣΤΗ ΣΥΜΦΩΝΊΑ ΔΙΑΖΥΓΊΟΥ ΠΟΥ ΈΚΑΝΑΝ

MICHAEL JORDAN JUANITA VANOY Σειρά έχει ο θρύλος του ΝΒΑ Michael Jordan, o οποίος πήρε ένα μεγάλο μάθημα για την προστασία της περιουσίας του, μετά το διαζύγιο που βίωσε με την πρώτη του σύζυγο, Juanita Vanoy. Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1989, αλλά μόλις 13 χρόνια αργότερα, η Vanoy υπέβαλε αίτηση διαζυγίου από τον πρώην μπασκετμπολίστα των Chicago Bulls, επικαλούμενη «ασυμβίβαστες διαφορές». Κατά τη διάρκεια του διαζυγίου τους, ο Jordan ανέφερε ότι είχε εκτιμώμενο net worth, περίπου στα $400.000.000 και χωρίς προγαμιαία συμφωνία, η Vanoy κατέληξε να γίνει πλουσιότερη κατά $168.000.000.

EconomyToday 97

ΘΕΜΑ

SIR PAUL MCCARTNEY HEATHER MILLS Τη σκυτάλη παίρνει, ο Sir Paul McCartney και η Heather Mills, οι οποίοι παντρεύτηκαν το 2002, αλλά ο γάμος τους, ήταν βραχύβιος, με το ζευγάρι να υποβάλλει αίτηση διαζυγίου το 2006. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, αιτία διαζυγίου στάθηκε «η εισβολή των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην ιδιωτική τους ζωή!» Παρόλα αυτά, κύρια αφορμή, ήταν οι φρικιαστικές κατηγορίες της Μills, κατά του πρώην συζύγου της. Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, ένας δικαστής διέταξε τον ρόκερ των Beatles, να πληρώσει στην Mills, το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό της τάξεως των $48.700.000. Μετά την εν λόγω απόφαση, η πρώην γυναίκα του McCartney, φάνηκε να είναι ικανοποιημένη με το τελικό αποτέλεσμα, παρόλο που πίστευε ότι έπρεπε να είχε λάβει περισσότερα από $171.000.000 από τον τραγουδιστή.

STEVEN ALLAN SPIELBERG - AMY DAVIS IRVING

MADONNA - GUY RITCHIE Από την άλλη, η Madonna και ο πρώην σύζυγός της Guy Ritchie, ήταν μαζί για σχεδόν οκτώ χρόνια όταν χώρισαν το 2008. Εκείνη την εποχή, η εκτιμώμενη περιουσία της βασίλισσας της ποπ, είχε εκτιμηθεί γύρω στα $490.000.000, αλλά όπως αποκάλυψε το «The New York Daily News», προφανώς, οι δυο τους, δεν υπέγραψαν προγαμιαίο συμβόλαιο όταν παντρεύτηκαν. Αυτό σήμαινε ότι ο Ritchie, έλαβε $75.000.000! Το ποσό αυτό, χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα που έγιναν ποτέ σε διακανονισμό διαζυγίου. Δύο χρόνια μετά την οριστικοποίηση του διαζυγίου τους, ο Ritchie μίλησε με ειλικρίνεια για την πρώην σύζυγό του, αποκαλώντας τον γάμο τους «σαπουνόπερα».

98 EconomyToday

Κάτι παρόμοιο είχε πάθει και ο σκηνοθέτης Steven Allan Spielberg, ο οποίος δεν σκέφτηκε καλά τα πράγματα όταν έβαλε την πρώτη του σύζυγο, Amy Davis Irving, να υπογράψει σε μια χαρτοπετσέτα, θωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο πιστοποιούσε ότι το ζευγάρι είχε προγαμιαίο συμβόλαιο. Το πρώην ζευγάρι παντρεύτηκε το 1985 και υπέβαλε αίτηση διαζυγίου τέσσερα χρόνια αργότερα, επικαλούμενο «ανταγωνιστικό άγχος της καριέρας τους». Σε συνέντευξη στο «Los Angeles Times» , το 1994, η Irving αποκάλυψε ότι «αισθανόταν όπως μια σύζυγος πολιτικού» ενώ ήταν παντρεμένη με τον εξέχοντα σκηνοθέτη, προσθέτοντας τα εξής: «Υπήρχαν ορισμένα πράγματα που περίμενε από εμένα, που σίγουρα δεν μπορούσα να τα δώσω. Ένα από τα προβλήματά μου, είναι ότι είμαι πολύ ειλικρινής». Τότε, η περιουσία του Spielberg, ανερχόταν στα $200.000.000 με την πρώην σύζυγό του, να λαμβάνει το ήμισυ της περιουσίας του, στον διακανονισμό, αφού

ο δικαστής που εκδίκαζε το διαζύγιό τους, αρνήθηκε να αναγνωρίσει τις υπογραφές σε μια χαρτοπετσέτα, καθώς, η Irving «δεν είχε νομική εκπροσώπηση» όταν υπέγραψε το αυτοσχέδιο έγγραφο! Εκείνη την εποχή του χωρισμού τους, θεωρείτο ότι ήταν το «τρίτο πιο δαπανηρό διαζύγιο στην ιστορία!».

JEFF BEZOS - MACKENZIE SCOTT

HARRISON FORD - MELISSA MATHISSON Ο βετεράνος ηθοποιός Harrison Ford συνάντησε τη δεύτερη σύζυγό του Melissa Mathisson στα γυρίσματα «αποκάλυψη τώρα» και έπειτα παντρεύτηκαν, το 1983. Έμειναν μαζί για 18 χρόνια ολόκληρα χρόνια, μέχρι που η Mathison, υπέβαλε αίτηση διαζυγίου. Σε εκτενές ρεπορτάζ του ABCNews , αναφέρθηκε ότι ο Ford, έπαθε «κρίση μέσης ηλικίας» όταν έπαιζε στην ταινία «Ο Πόλεμος των Άστρων» και άρχισε να βγαίνει με την κατά 30 χρόνια μικρότερή του, Lara Flynn Boyle. Όταν ρωτήθηκε για αυτή την εποχή της ζωής του, ο Ford είπε χαρακτηριστικά τα εξής: «Δεν είμαι ο πρώτος άνθρωπος που ήθελε να κάνει αλλαγές στη ζωή του στα 60 του και δεν θα είμαι ο τελευταίος. Απλώς, άλλοι μπορούν να το κάνουν, ανώνυμα!». Με το διαζύγιο, τότε να πλησιάζει και χωρίς προγαμιαία συμφωνία, η Mathison έλαβε το ποσό της τάξεως των $85.000.000. Τα χρήματα, ωστόσο, δεν τα χάρηκε, καθώς το 2014, η πρώην γυναίκα του Ford, απεβίωσε σε ηλικία 65 ετών από νευροενδοκρινικό καρκίνο!

Ο ΣΚΗΝΟΘΈΤΗΣ STEVEN ALLAN SPIELBERG, ΔΕΝ ΣΚΈΦΤΗΚΕ ΚΑΛΆ ΤΑ ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΌΤΑΝ ΈΒΑΛΕ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΤΟΥ ΣΎΖΥΓΟ, AMY DAVIS IRVING, ΝΑ ΥΠΟΓΡΆΨΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΧΑΡΤΟΠΕΤΣΈΤΑ ΠΡΟΓΑΜΙΑΊΟ ΣΥΜΒΌΛΑΙΟ

Για το τέλος, αφήσαμε το ακριβότερο διαζύγιο, που δεν είναι άλλο από αυτό του CEO της Amazon Jeff Bezos, με την περιουσία του να ξεπερνά τα $188.000.000. Όταν η MacKenzie Scott, υπέβαλε αίτηση διαζυγίου, μετά από 25 χρόνια γάμου, δεν γνώριζε ότι ο γάμος της θα έμενε στην ιστορία! Το 2019, ο αυτοδημιούργητος δισεκατομμυριούχος ανακοίνωσε το διαζύγιο του στο Twitter. Σύμφωνα με τo BBC, ο Bezos και η πρώην σύζυγός του, συμφώνησαν σε «διακανονισμό διαζυγίουρεκόρ ύψους $35.000.000.000! Και έτσι, το 2020, το Forbes κατέταξε τη Scott, ως την τέταρτη πλουσιότερη γυναίκα στον κόσμο. Σύμφωνα με το NPR , η πρώην σύζυγος του CEO της Amazon, έδωσε περισσότερα από $4.000.000.000 σε φιλανθρωπικές οργανώσεις εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ο Jeff Bezos και η πρώην σύζυγός του, συμφώνησαν σε διακανονισμό διαζυγίου-ρεκόρ ύψους

$35.000.000.000

EconomyToday 99

ΘΕΜΑ

ANGELINA JOLIE ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

Α

κτιβίστρια, βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός, σκηνοθέτις, Ειδική Απεσταλμένη της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες αλλά και μητέρα. Στο βιογραφικό της θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ένα σωρό επίθετα και τίτλους για όλα αυτά που έχει κάνει και συνεχίζει να κάνει μπροστά και πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας εδώ και δεκαετίες, από την πρώτη κιόλας μέρα που ξεκίνησε να ασχολείται με τη βιομηχανία του θεάματος.

TRES JOLIE… BIO Η Angelina Jolie γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου 1975, στο Λος Άντζελες, από τον βετεράνο ηθοποιό John Voight και την –επίσης- ταλαντούχα ηθοποιό Marcellin Bertrand. Η Jolie δεν είναι ο μοναδικός καρπός του έρωτά τους, καθώς έχουν ακόμη ένα γιο, τον James. Διά του λόγου το αληθές, ο διάσημος πατέρας της ήταν απών από τη ζωή της, καθώς είχε αρκετές υποχρεώσεις λόγω της καριέρας που έκανε, ωστόσο, η μητέρα της προτίμησε να πει «αντίο» στην καριέρα της και να αφιερωθεί στα παιδιά της. Στο 100 EconomyToday

Η ΕΚΤΙΜΏΜΕΝΗ ΚΑΘΑΡΉ ΑΞΊΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑΣ ΤΗΣ ΑΝΈΡΧΕΤΑΙ ΣΤΑ $100.000.000

Η ΚΎΡΙΑ ΠΗΓΉ ΕΙΣΟΔΉΜΑΤΟΣ ΤΗΣ JOLIE ΠΡΟΈΡΧΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΑΙΝΊΕΣ, ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ ΚΑΙ ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ

σχολείο η Αντζελίνα αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα ενώ ήταν πάντα εκείνη που τα προξενούσε. Μάλιστα, οι καθηγητές της απέδιδαν τον προβληματικό χαρακτήρα της στην έλλειψη πατρικής φιγούρας. Επιπρόσθετα, η ίδια προκαλούσε με την εξωτερική της εμφάνιση: έβαφε παράξενα τα μαλλιά της, έκανε τολμηρά τατουάζ και συμπεριφερόταν προκλητικά και επιπόλαια. Μεγάλη της αγάπη ήταν η υποκριτική, καθώς με τη μητέρα της παρακολουθούσαν αρκετές ταινίες. Λίγο καιρό αργότερα, οι γονείς της πήραν διαζύγιο και εκείνη μετακόμισε, μαζί με τη μητέρα της, στη Νέα Υόρκη. Σε ηλικία 14 ετών, η Τζολί, άρχισε να εργάζεται ως μοντέλο μόδας, με αποτέλεσμα τα παιδιά στο σχολείο που φοιτούσε -μεταγενέστερανα τη χλευάζουν για το γεγονός ότι ήταν αδύνατη και φορούσε γυαλιά και σιδεράκια. Αυτό της προκάλεσε κατάθλιψη και αυτός ήταν και ο λόγος που άρχισε να επιλέγει μαύρα ρούχα και να υποκύψει στη «δίνη» των ναρκωτικών ουσιών. Λίγο καιρό αργότερα, η Τζολί δοκίμασε τις δυνατότητές της, στην υποκριτική και μάλιστα, το 2001, συνεργάστηκε με τον πατέρα της στην παραγωγή «Lara Croft:Τοmb Raider», αλλά η σχέση τους επιδεινώθηκε. Έτσι, ένα χρόνο αργότερα η Τζολί υπέβαλε αίτηση να διαγράψει από την ταυτότητά της, το επίθετο του πατέρα της. Το 1995 κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Hackers», ξεκίνησε τη σχέση της, με τον ηθοποιό Johnny Lee Miller. Ένα χρόνο αργότερα παντρεύτηκαν και η Jolie φόρεσε μαύρο δερμάτινο παντελόνι και λευκό μπλουζάκι με το αίμα του γαμπρού επάνω.

Tρία χρόνια αργότερα πήραν διαζύγιο, τον Φεβρουάριο του 1999. Ένα χρόνο μετέπειτα, η πανέμορφη ηθοποιός, ερωτεύτηκε τον –επίσης- ηθοποιό, Billy Bob Thornton, με τον οποίο συνεργάστηκαν στην ταινία «Managing Flight». Το ίδιο διάστημα, παντρεύτηκαν και μάλιστα, κυκλοφορούσαν και οι δυο με ένα φυλαχτό-μπουκαλάκι το οποίο περιείχε το αίμα τους. Ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ και η Jolie συνέχισε την καριέρα της. Δυο χρόνια αργότερα συμφώνησε να παίξει στην ταινία «Μr & Mrs Smith», στην οποία συμπρωταγωνίστησε με τον Brad Pitt, ο οποίος ήταν ζευγάρι με την Jennifer Aniston. Τα media οργίαζαν για ένα νέο ειδύλλιο αλλά οι ίδιοι το αρνήθηκαν. Το 2006 η Angelina Jolie έμεινε έγκυος, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να γνωστοποιήσει τη σχέση της με τον Brad. Έκτοτε, οι δυο τους δημιούργησαν μια υπέροχη οικογένεια, η οποία αποτελείται από έξι παιδιά, τρία εκ των οποίων υιοθετήθηκαν. Ο γάμος τους κράτησε μέχρι και το 2016 και έκτοτε, οι δυο τους βρίσκονται σε δικαστική διαμάχη για την επιμέλεια των παιδιών!

O Pitt μήνυσε την Jolie, διότι πώλησε το μερίδιό της στον γαλλικό αμπελώνα που αγόρασαν από κοινού. Για την ιστορία το ζεύγος αγόρασε το 2008 πλειοψηφικό ποσοστό της «Chateau Miraval SA», μια γαλλικής εταιρείας που περιλαμβάνει ένα σπίτι και έναν αμπελώνα στη νότια Γαλλία. Το κτήμα αποτελείται από αμπελώνες με συνολική έκταση μεγαλύτερη

EconomyToday 101

ΘΕΜΑ των 303 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στους οποίους καλλιεργούνται ποικιλίες Rolle, Grenache και Syrah, ενώ σε έκταση 105 τετραγωνικών ελαιόδεντρα δίνουν λάδι από οργανική καλλιέργεια.

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΌ ΈΡΓΟ Τα γυρίσματα της ταινίας «Lara Croft» πραγματοποιήθηκαν στην Καμπότζη, όπου η Angelina αντίκρισε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των ενηλίκων και των παιδιών της χώρας αυτής. Η ηθοποιός ήταν τόσο συγκλονισμένη από την καταστροφή και τη δυστυχία που υπήρχε εκεί και έτσι μετά τα γυρίσματα τής εν λόγω ταινίας, ταξίδεψε σε προσφυγικό στρατόπεδο και λίγο διάστημα αργότερα, έγινε Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως του ΟΗΕ για την προστασία των προσφύγων. Η Jolie δήλωσε, σε διάφορες συνεντεύξεις της, ότι ένας από τους σκοπούς στη ζωή της, είναι να αφιερωθεί σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. H Jolie επένδυσε $2.000.000 για την κατασκευή ιατρικών εγκαταστάσεων που βοηθούν τους ασθενείς με σοβαρές μορφές φυματίωσης και HIV.

Η ΦΥΓΆΔΕΥΣΗ Η Jolie επισκέφτηκε πρόσφατα ένα καταφύγιο στην πόλη Λβιβ, της Ουκρανίας και εκείνη τη στιγμή ακούστηκαν σειρήνες, με αποτέλεσμα η προσωπική της ασφάλεια να σπεύσει να τη φυγαδεύσει με αυτοκίνητο

σε ένα ασφαλές μέρος. Ο περιφερειακός κυβερνήτης του Λβιβ ανέφερε, για το εν λόγω περιστατικό, ότι η Jolie δεν πτοήθηκε και μάλιστα συνέχισε να συνομιλεί με εκτοπισμένους που βρήκαν καταφύγιο στην πόλη Λβιβ, συμπεριλαμβανομένων παιδιών που τραυματίστηκαν στη ρωσική επίθεση στον σιδηροδρομικό σταθμό Kramatorsk, στις αρχές Απριλίου.

IT WAS ABOUT TIME...

H αλήθεια είναι ότι η Angelina Jolie, είναι ένας άνθρωπος πολυπράγμων που έχει βοηθήσει αρκετούς πρόσφυγες με το έργο και τις ανιδιοτελείς πράξεις της. Για ακόμη μια φορά, καινοτόμησε, καθώς συμφώνησε, να αρθρογραφεί μηνιαία για την έντυπη και διαδικτυακή μορφή του περιοδικού TIME, αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μάλιστα, το πρώτο της άρθρο έχει τον τίτλο «Τι οφείλουμε στους πρόσφυγες», υπογραμμίζοντας -στο πρώτο κομμάτι του άρθρου- τη σημασία της βοήθειας προς τους πρόσφυγες. «Όλοι αξίζουν αξιοπρέπεια και δίκαιη μεταχείριση, αλλά πρέπει να είμαστε σαφείς όσον αφορά τη διάκριση. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν είναι επιλογή να βοηθάμε τους πρόσφυγες, είναι μια υποχρέωση. Είναι απολύτως δυνατό να διασφαλίσουμε ισχυρό έλεγχο των συνόρων και δίκαιες, ανθρώπινες μεταναστευτικές πολιτικές, ενώ ταυτόχρονα να ανταποκριθούμε στην ευθύνη μας να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες!».

ΕΞΑΨΉΦΙΟ ΕΙΣΌΔΗΜΑ

Η κύρια πηγή εισοδήματος της Jolie προέρχεται από ταινίες, επιχειρήσεις, παραγωγές και σκηνοθεσία. Η Jolie η οποία έχει μια εταιρεία παραγωγής με το όνομα «Jolie Pas», έχει χρηματοδοτήσει αρκετές ταινίες, όπως «Ο Κακός» (2014), το «Δίπλα στη Θάλασσα» (2015), το «Άθραυστος» (2014) και το «Maleficent: Η Κυρία του Κακού» (2019). Η ηθοποιός, επίσης, συνεργάζεται με μεγάλα brand και κερδίζει αμύθητα ποσά από εγκρίσεις προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας $12.000.000 με την εταιρεία St. John, αλλά και ενός συμβολαίου $10.000.000 με τον κολοσσό «Louis Vuitton». Η εκτιμώμενη καθαρή αξία της περιουσίας της ανέρχεται στα $100.000.000.

EPA-EFE/JIM LO SCALZO

ΕΠΈΝΔΥΣΕ $2.000.000 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉ ΙΑΤΡΙΚΏΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΎΝ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΣΟΒΑΡΈΣ ΜΟΡΦΈΣ ΦΥΜΑΤΊΩΣΗΣ ΚΑΙ HIV

102 EconomyToday

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

ΔΥΟ ΧΡΥΣΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ PARIMATCH TECH

H Parimatch Tech ξεχώρισε για δεύτερη συνεχή χρονιά στα βραβεία Cyprus HR Awards, καθώς κατάφερε να αποσπάσει 2 χρυσές διακρίσεις στα Cyprus HR Awards 2021. Συγκεκριμένα, η Parimatch Tech ανέβηκε στην κορυφή, αποσπώντας τις υψηλότερες διακρίσεις και στις 2 κατηγορίες συμμετοχής της. Διακρίθηκε στην κατηγορία «Health & Well-being», κατηγορία η οποία αναδεικνύει όλες εκείνες τις πρακτικές που στόχο έχουν να διασφαλίσουν την υγεία και την ευεξία στο εργασιακό περιβάλλον σε κάθε επίπεδο, αποκτώντας το χρυσό βραβείο: «Excellence in facilitating work-life balance». Όπως και στην κατηγορία «HR corporate Event of the Year», όπου διακρίθηκε με το χρυσό βραβείο για την καλύτερη εκδήλωση που διοργανώθηκε από τη Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού. Τα βραβεία παρέλαβε εκ μέρους της Parimatch Tech η Group HR Director, Μαριάννα Χατζηαντωνίου.

PANORAMA: ΝΕΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟ CYFIELD

Μια νέα ελκυστική οικιστική πρόταση παρουσιάζει στην αγορά, η εταιρεία Cyfield. Πρόκειται για το έργο «Panorama» που βρίσκεται στο Πλατύ Αγλαντζιάς, την ποιοτικά αναβαθμισμένη περιοχή στη Λευκωσία, στην οδό Λάμπουσας. Το έργο που χαρακτηρίζεται από μοντέρνα αρχιτεκτονική και ευρύχωρα διαμερίσματα και την υπέροχη θέα. Αποτελείται από τρεις ορόφους και εξυπηρετείται από δύο εισόδους για απόλυτη ιδιωτικότητα των ενοίκων του. Όπως αναφέρεται σε σχετικό ανακοινωθέν, «το «Panorama» σήμερα αποτελεί ίσως την καλύτερη οικιστική πρόταση της αγοράς για την περιοχή της Λευκωσίας αλλά και με ελκυστική επένδυση με διαχρονική αξία».

104 EconomyToday

ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ PORSCHE ΚΑΙ A.I. MOTOKINISI

«Σε ηγετική θέση βρίσκεται η Porsche στην Κύπρο αναφορικά με τις πωλήσεις του πρώτου εξάμηνου του 2022». Σύμφωνα με σχετικό ανακοινωθέν, «η εταιρεία Α.Ι. Motokinsi Ltd και η Porsche Κύπρου συνεχίζουν τις μεγάλες τους επιτυχίες στην κυπριακή αγορά, αφού μετά που κατέκτησαν την πρώτη θέση στις πωλήσεις καινούργιων ηλεκτρικών αυτοκινήτων για το 2021, τίθενται τώρα επικεφαλής της λίστας πωλήσεων νέων ιδιωτικών επιβατικών αυτοκινήτων (άνω των 2500cc) με τη συμπλήρωση του πρώτου εξάμηνου του 2022». Σημειώνεται μεταξύ άλλων πώς, «η Porsche Κύπρου οδηγεί την κούρσα πωλήσεων στην κατηγορία νέων ιδιωτικών επιβατικών αυτοκινήτων πολυτελείας με αισθητή διαφορά, αφού οι εγγραφές δικών της μοντέλων αποτελούν το 27,7% των συνολικών εγγραφών τής πιο πάνω κατηγορίας στον τόπο μας. Προστίθεται ακόμα ότι η επιτυχία αυτή οφείλεται επίσης και στις υπηρεσίες που παρέχει και στις υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων που διαθέτει σε ολόκληρη την Κύπρο».

€350.000 ΓΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΩΝ Το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ανακοίνωσε ότι η ηλεκτρονική κλήρωση για το Σχέδιο Επιχορήγησης για Αγορά Προστατευτικού Εξοπλισμού για Μοτοσυκλετιστές, έχει ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με το ανακοινωθέν, «για τη χορηγία προστατευτικού εξοπλισμού για μοτοσυκλετιστές λήφθηκαν συνολικά 2629 αιτήσεις. Οι 153 αιτήσεις αφορούσαν χορηγία για προστατευτικό εξοπλισμό για μοτοσυκλέτες χαμηλής ισχύος. Το διαθέσιμο κονδύλι για τις μοτοσυκλέτες χαμηλής ισχύος (τύπος άδειας Α1) είναι 100.000 ευρώ και ο μέγιστος αριθμός εγκρίσεων είχε καθοριστεί στις 200 αιτήσεις. Επομένως, οι 153 αιτήσεις θα λάβουν άμεσα προκαταρκτική έγκριση για να προχωρήσουν στην αγορά εξοπλισμού αφού πρώτα υποβληθούν τα απαραίτητα πιστοποιητικά και δηλώσεις. Όσον αφορά τις μοτοσυκλέτες υψηλής ισχύος (τύπος άδειας Α και Α2) το διαθέσιμο κονδύλι για το 2022 είναι 250.000 ευρώ και ο μέγιστος αριθμός εγκρίσεων είχε καθοριστεί στις 500 αιτήσεις».

MEDOCHEMIE: ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Η Φαρμακοβιομηχανία Medochemie, στηρίζοντας έμπρακτα τον πολιτισμό, διοργάνωσε για 6η συνεχόμενη χρονιά, σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Θεατρικό του Εργαστήρι, θεατρικές παραστάσεις σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα. Με το διαχρονικό έργο «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε διασκευή στην κυπριακή διάλεκτο από τον διακεκριμένο Κύπριο ποιητή Κώστα Μόντη, η ομάδα του ΘΕ.ΠΑ.Κ. καθήλωσε τους θεατές, προσφέροντας μια ανεπανάληπτη αισθητική εμπειρία, προβληματισμό και άφθονο γέλιο. Οι παραστάσεις, τις οποίες παρακολούθησε μεγάλος αριθμός επαγγελματιών από τον χώρο της υγείας και συνεργάτες της εταιρείας, ήταν αφιερωμένες στη μνήμη του ιδρυτή του Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Κύπρου, καθηγητή Μιχάλη Πιερή, που έφυγε εντελώς ξαφνικά από τη ζωή.

ΠΕΝΤΕ ΑΣΤΕΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ CUPRA BORN

Το CUPRA Born, το πρώτο 100% ηλεκτρικό μοντέλο της μάρκας κατάφερε να εξασφαλίσει την ανώτατη βαθμολογία των πέντε αστεριών κατά τη διάρκεια των δοκιμών ασφαλείας του ανεξάρτητου οργανισμού Euro NCAP. Σύμφωνα με σχετικό ανακοινωθέν, «πρόκειται για ένα σημαντικό αποτέλεσμα για το CUPRA Born, το οποίο μαζί με τα CUPRA Formentor και CUPRA Leon, που επίσης διαθέτουν τα πέντε αστέρια του EuroNCAP, ενδυναμώνουν τη δέσμευση της μάρκας για υψηλούς δείκτες ασφαλείας των μοντέλων της. Η απόδοση του CUPRA Born σε κάθε τομέα που δοκιμάστηκε επιβεβαίωσε πώς το εύρος των συστημάτων του, το βοήθησε να επιτύχει την εξαιρετική τελική του βαθμολογία».

ΝΕΟ Δ.Σ. ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΦΕΑ Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 13 Ιουλίου 2022, η 1η Γενική Συνέλευση του Κυπριακού Φορέα Εφοδιαστικής Αλυσίδας (ΚΥΦΕΑΣ), του Συνδέσμου των Επαγγελματιών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και των Επιχειρησιακών Λειτουργιών (Supply Chain and Operations). Κατά τις διαδικασίες της 1ης Γενικής Συνέλευσης έγινε η παρουσίαση των πεπραγμένων του απερχόμενου Δ.Σ. σχετικά με τις ενέργειες δημιουργίας του συνδέσμου αλλά και με τις δράσεις και τις αιγίδες του συνδέσμου όπως ορίζουν οι σκοποί του καταστατικού. Η Γενική Συνέλευση ολοκληρώθηκε διενεργώντας ανοιχτή συζήτηση για το μέλλον και την ανάπτυξη του συνδέσμου. Το νέο Δ.Σ. είναι: Πρόεδρος: Γιώργος Λοϊζίδης, Γενικός διευθυντής, iMinder Ltd. Αντιπρόεδρος: Κωνσταντίνος Χρυσικόπουλος, COO, Kazoulis Global Logistics Ltd. Γραμματέας: Ράνια Μακατουνάκη, Logistics and Procurement Specialist, Sultecor Investments Ltd. Ταμίας: Στέλιος Λοϊζίδης, διευθυντής Αποθηκών και Διανομών, Photos Photiades Distributors Global Ltd. Μέλη: Ιωάννα Σμυρίλλη: Procurement Assistant Manager, Photos Photiades Breweries Ltd Γιώργος Γεωργίου: Logistics Manager, Charalambides Christis Ltd. Στέφανος Κωνσταντίνου: Managing Director, Mefal Public Ltd.

EconomyToday 105

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND

1976 Ο ΔΡ ΑΝΔΡΈΑΣ ΠΊΤΤΑΣ ΙΔΡΎΕΙ ΤΗ MEDOCHEMIE. ΜΕ ΤΗΝ ΊΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΏΝ ΓΡΑΦΕΊΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊΤΑΙ Η ΠΡΏΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΉ ΜΟΝΆΔΑ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΌ.

1983

Βραβείο εξαγωγών της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη Medochemie. Η εταιρεία θα λάβει το βραβείο αυτό (μέχρι και σήμερα) άλλες δώδεκα φορές (1985,1987,1990,1994, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2008, 2011, 2014, 2016).

1991-1994

Δημιουργία γραφείου στη Σιγκαπούρη (1992) και Βραβείο Εξαιρετικής Επιχειρηματικής Απόδοσης. Ακολούθως, δημιουργία γραφείου στη Ρωσία (1992), στη Βουλγαρία και Τσεχία (1993), στη Ρουμανία και Σλοβακία (1994).

1995-1996

ΒΡΑΒΕΊΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΉΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉΣ ΑΠΌΔΟΣΗΣ (1995) ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΊΟ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ/ ΧΗΜΙΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ (1996).

1997-1998

Δημιουργία γραφείου στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο το 1997 και στην Ελλάδα, στην Ουκρανία και στο Βιετνάμ το 1998. Το 1998 η εταιρεία λαμβάνει Βραβείο Ασφάλειας/Χημική Βιομηχανία.

1999

Βραβείο Εξαιρετικής Επιχειρηματικής Απόδοσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

2001-2003 Δημιουργία γραφείου στην Ολλανδία, Ταϊλάνδη, Λιθουανία και Καζακστάν, απόκτηση της Ολλανδικής Παραγωγικής Μονάδας FAL και Βραβείο Εξαγωγών Κυπριακής Δημοκρατίας. Δημιουργία γραφείου στη Λευκορωσία. Βραβείο ασφάλειας/χημική βιομηχανία και Βραβείο Εξαγωγών Κυπριακής Δημοκρατίας για το εργοστάσιο εισπνεόμενων Andi-Ventis.

2004-2006

Δημιουργία γραφείου στην Αλγερία, Μολδαβία και Λετονία. Βραβείο Ασφάλειας/Χημική Βιομηχανία. Ειδική Αναγνώριση από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (MSF) (Κύπρου). Το 2006 δημιουργείται γραφείο στο Ουζμπεκιστάν.

2008

ΒΡΑΒΕΊΟ ΕΞΑΓΩΓΏΝ ΚΥΠΡΙΑΚΉΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΊΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ 2IN BUSINESS AWARDS.

2012

Βραβείο Business Awards «Best Business» και Βραβείο για «Model European Pharmaceutical Company» από την κυπριακή προεδρία της Ε.Ε. (2012).

2013

«Ruban d΄ Honneur» διάκριση European Business Awards μέσα στις 10 καλύτερες εταιρείες στην Ευρώπη στον τομέα των εξαγωγών. Πιστοποίηση με το διεθνές πρότυπο ΄Investors in People΄.

2014 - 2015

«National Public Champion» για Κύπρο το 2014/2015, European Business Awards και τιμητικό Βραβείο από την Green Dot (Cyprus).

2016

Τιμητικό βραβείο εξαγωγών Κυπριακής Δημοκρατίας για τις Εταιρείες που έχουν βραβευθεί πάνω από 10 φορές για τις εξαγωγές τους.

2017

Έναρξη λειτουργίας των τριών νέων GMP παραγωγικών μονάδων της Medochemie στο Βιετνάμ.

2019

Μνημόνιο συνεργασίας με την PFIZER για την παραγωγή φαρμάκων της στα εργοστάσια της Medochemie του Βιετνάμ.

106 EconomyToday

There are new competitors with a fresh vision.

Is your company agile enough to outpace them?

Using innovative tools, thinking and frameworks, KPMG can help adapt your business in the face of constant disruption.

Learn more at kpmg.com.cy

©2022 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved.

The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.