Economy Today / May 2020

TEΥΧΟΣ 47 / ΜΑΪΟΣ 2020 / €2.50

Έτοιμότητα για επανεκκίνηση της οικονομίας

Η βουτιά του αιώνα Αποτύπωμα COVID-19 στο πετρέλαιο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TEΥΧΟΣ 47 / Μαϊοσ 2020

12

18

FOCUS 12

18

80

Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ των μηχανισμών του κράτους για διαχείριση του COVID-19 COVER STORY: Κορωνοϊός, ο «μαύρος κύκνος» του πετρελαίου - 24 ΠΩΣ ΘΑ επωφεληθούν οι καταναλωτές ΔΟΥΛΕΙΑ από το σπίτι

ΘΕΜΑΤΑ

42

46

56

80

8 32 42

46 96

ΦΟΒΟΙ ΓΙΑ τον τομέα των υπηρεσιών Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ «μαία της ιστορίας» ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Πλήγμα στη «βαριά» βιομηχανία ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ στη ναυτιλία ΝΕΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ στρατηγική

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ

28 ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ: COVID-19 –

Προοπτικές για την παγκόσμια και την

κυπριακή οικονομία 38 ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Στα «δόντια»

του κορωνοϊού και ο τομέας των ακινήτων 52 ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Φως στο τούνελ

της πανδημίας – Επενδυτικά ταμεία και

συλλογικές επενδύσεις 84 ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΣΩΤΗΡΙΟΥ: «Μένουμε

σπίτι» – Η εργαλειοποίηση της γλώσσας στην

COVID εποχή 86 ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ:

Η επόμενη μέρα – Οικονομία

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4 EDITORIAL: Έρχονται δύσκολα 5 EI-KONOMIA: Η γλώσσα των αριθμών 78 MARKET WATCH

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ…

88

110

88 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: Στο κατώφλι

μιας νέας εποχής 102 SPORTS Vs COVID-19 106 MR. Facebook 110 THE PANDEMIC scares Hollywood 114 ΚΑΠ: Γυναίκες και γεωργία

+ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

56 COVID-19: Μάχη κατά της πανδημίας

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675

Α

ΕΡΧΟΝΤΑΙ

διαμφισβήτητα, η πανδημία του κορωνοϊού ήρθε κι έχει αλλάξει τις ζωές όλων μας μια για πάντα. Οι συνήθειές μας, οι συμπεριφορές μας και η καθημερινότητά μας δεν θα είναι ποτέ ξανά όπως στην προ κορωνοϊού εποχή. Συνεπώς, η επόμενη μέρα δεν θα είναι μια απλή μετάβαση από το χθες στο σήμερα. Τα πάντα στο πεδίο της οικονομίας έχουν ανατραπεί και ο αντίκτυπος είναι μεγάλος. Η οικονομία έχει αδρανοποιηθεί, έχει ζημιώσει, έχει ματώσει. Όσα μπήκαν κάτω απ’ το χαλί στη μετά το «κούρεμα» εποχή, τώρα έχουν εμφανιστεί. Οι μεταρρυθμίσεις που βάλτωσαν, η γραφειοκρατία που δεν νικήθηκε, το οικονομικό μοντέλο και γενικά όλα εκείνα που δεν έγιναν, θα τα βρούμε μπροστά μας να δυσκολεύουν την πορεία ανάκαμψης. Το δεδομένο είναι ότι έρχονται δύσκολα και το ζητούμενο για όλους είναι μέσα στο σκοτάδι της οικονομικής κρίσης του κορωνοϊού να μπορέσουν να ανιχνεύσουν τις ευκαιρίες που θα τους οδηγήσουν στη νέα τάξη πραγμάτων.

ΔΥΣΚΟΛΑ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 47 / ΜΑΪΟΣ 2020 / €2.50

ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η ΒΟΥΤΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ COVID-19 ΣΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

4 EconomyToday

Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Director: Αναστασία Ερωτοκρίτου Συντακτική ομάδα: Έμιλυ Μιντή Έλενα Καλυφόμματου Θεόδωρος Καυκαρίδης Χρήστος Μιχάλαρος Ξένιος Μεσαρίτης, Θεοδώρα Νικολάου Άννα Κριθαρίδου Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ: Χριστίνα Χατζησωτηρίου Ανδρέας Γιασεμίδης Τάσος Γιασεμίδης Κυριάκος Ε. Γεωργίου Παντελής Αγγελίδης Γιώργος Θεοχαρίδης Βρασίδας Νεοφύτου Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου Επεξεργασία φωτογραφιών: Μαρία Χρυσοστόμου ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ: Νάτια Ιωαννίδου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Γεωργία Τουτουνζιάν ADVERTISING MANAGER DIGITAL DIVISION: Μαρία Βαρελάκη Advertising Executive: Γιώτα Παναγιώτου, e-mail: panayiotouy@diaspublishing.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: Βαλεντίνος Παπακωνσταντίνου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Μαρία Κυριάκου Εκτύπωση: Printco Cassoulides Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΚΥΠΡΟΥ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020: 134,9 ΜΟΝΑΔΕΣ

1-15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2020:

4,2% 6,4%

47.393

(βάση 2015=100)

16-31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2020:

3.900 (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΑΥΞΗΣΗ: ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ: 132,9 ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΥΞΗΣΗ:

ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ)

ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: 55.342 ΜΑΡΤΙΟΣ 2019: 169.934 ΜΕΙΩΣΗ: 114.592 Ή

67,4%

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

-----------------

ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: 100,96 ΜΟΝΑΔΕΣ

0,03% 0,50%

(βάση 2015=100)

ΑΥΞΗΣΗ: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: ΜΕΙΩΣΗ:

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 2019 (ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ)

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ: €380,4 ΕΚΑΤ. Ή

1,7% ΤΟΥ ΑΕΠ

ΧΡΕΟΣ: €21 ΔΙΣ. Ή 95,5% ΤΟΥ ΑΕΠ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: 246.556 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2019: 357.475 ΜΕΙΩΣΗ: 110.919 Ή

31%

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020)

ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ: €704,1 ΕΚΑΤ. ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ: €220,1 ΕΚΑΤ. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ: €484 ΕΚΑΤ.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ (ΜΑΡΤΙΟΣ 2020)

ΜΟΝΙΜΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ: 27.745 ΜΕΙΩΣΗ: 675 Ή 2,4% ΕΚΤΑΚΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ: 16.506 ΑΥΞΗΣΗ: 1.194 Ή 7,8% ΩΡΟΜΙΣΘΙΟΙ: 8.461 ΑΥΞΗΣΗ: 97 Ή 1,2% ΣΥΝΟΛΟ: 52.712 ΑΥΞΗΣΗ: 616 Ή 1,2% EconomyToday 5

ΘΕΜΑ

Φόβοι

για τον τομέα των υπηρεσιών Η ρωσική κίνηση που φέρνει τα πάνω κάτω

8 EconomyToday

Σε αναμμένα κάρβουνα βρίσκονται οι κυπριακές αρχές μετά την απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην αναθεώρηση των όρων της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας. Η ρωσική κυβέρνηση έχει αποφασίσει την αύξηση του φόρου παρακράτησης σε μερίσματα και τόκους στο 15% από τα ποσοστά 5% - 10% και 0% αντίστοιχα, που ισχύουν σήμερα. Αυτό δεδομένα θα έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς θα φύγουν εταιρείες από την Κύπρο. Ο προβληματισμός διογκώνεται, εάν ληφθεί υπόψη και η χρονική συγκυρία, αφού η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια πολύ άσχημη στιγμή για την κυπριακή οικονομία, η οποία δεν μπορεί να υπολογίζει σε έναν άλλο βασικό της πυλώνα, αυτόν του τουρισμού. ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

EconomyToday 9

ΘΕΜΑ

Παραμένουν τα «μαύρα σύννεφα»

Αν και αυτές οι διευκρινίσεις δεν διώχνουν τα μαύρα σύννεφα από τον νευραλγικής σημασίας τομέα των υπηρεσιών, εντούτοις απαντούν σε μια σημαντική ανησυχία που υπήρχε και αφορούσε το κατά πόσον είχε στοχοποιηθεί μόνο η Κύπρος από τη Μόσχα. Η ρωσική κυβέρνηση κάνει πράξη αυτό το οποίο διατείνεται, καθώς ανάλογα αιτήματα φαίνεται να έχουν διαβιβαστεί σε Λουξεμβούργο και Μάλτα. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν θα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της Κύπρου οι ανταγωνιστές της ή καλύτερα κάποιοι από τους ανταγωνιστές της στην Ευρώπη, καθώς η Ολλανδία φαίνεται να απολαμβάνει, για την ώρα τουλάχιστον, κάποιου είδους ασυλία, καθώς οι ρωσικές κινήσεις και πάλι δεν φαίνεται να την αγγίζουν. Σίγουρα, θα ήταν προτιμότερο, σύμφωνα με φορείς της αγοράς, το ρωσικό αίτημα να διαβιβαζόταν ταυτόχρονα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Το τηλεφώνημα στον Λαβρόφ

E

να από τα βασικά θέματα που βασάνιζαν άπαντες ήταν το γεγονός ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Ρώσου Προέδρου είχε ενεργοποιηθεί μόνο στην περίπτωση της Κύπρου. Ως εκ τούτου, ανέμεναν την πρώτη επαφή σε διπλωματικό επίπεδο, η οποία έγινε πράξη το πρωί της 3ης Απριλίου, οπότε οι Νίκος Χριστοδουλίδης και Σεργκέι Λαβρόφ επικοινώνησαν τηλεφωνικώς για να συζητήσουν το ρωσικό αίτημα. Σύμφωνα με ενημέρωση του Υπουργείου Εξωτερικών, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας ενημέρωσε τον Υπουργό Εξωτερικών ότι: «Η συγκεκριμένη πρόταση της Ρωσικής Ομοσπονδίας εντάσσεται στο πλαίσιο απόφασης που λήφθηκε για αλλαγή των συγκεκριμένων όρων που ισχύουν σε όλες τις Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει η Ρωσική Ομοσπονδία με κράτη-μέλη της Ε.Ε. Σε αυτό το πλαίσιο, ανάλογες προτάσεις θα αποσταλούν σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με τα οποία η Ρωσική Ομοσπονδία έχει συνομολογήσει, και βρίσκονται σε ισχύ, Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας». Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, κατά τη συνομιλία του με τον Ελληνοκύπριο ομόλογό του, επικαλέστηκε, όπως άλλωστε είχε πράξει μερικές ώρες νωρίτερα και η ρωσική πρεσβεία στην Κύπρο, αντικειμενικούς λόγους για τη διαβίβαση του σχετικού αιτήματος πρώτα και μόνο στις κυπριακές αρχές. Κατά τον Σεργκέι Λαβρόφ, το γεγονός ότι σχεδόν το 40% των σωρευτικών άμεσων ξένων επενδύσεων στη Ρωσία προέρχονται από την Κύπρο είναι η αιτία που οδήγησε τη Ρωσική Ομοσπονδία να αρχίσει από την Κύπρο.

Έπιασαν δουλειά τα Υπουργεία Οικονομικών

ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΡΩΣΙΑΣ

Πλέον, έχουν πιάσει δουλειά τα Υπουργεία Οικονομικών Κύπρου και Ρωσίας για τη διαπραγμάτευση της διαφοροποίησης της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας και οι πρώτες επαφές έχουν ήδη γίνει. Οικονομικοί κύκλοι ευνοούν παρά ταύτα τη συνέχιση της επαφής και σε διπλωματικό επίπεδο, ενώ επιθυμούν ακόμη και την εμπλοκή του ιδίου του Προέδρου της Δημοκρατίας προκειμένου να υπάρξει κατάληξη σε μια όσο το δυνατόν καλύτερη λύση. «Ενδεχομένως να χρειαστεί να μιλήσει με τον κ. Πούτιν, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια όσο το δυνατόν καλύτερη υπό τις περιστάσεις διαμόρφωση της συμφωνίας», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Άρχισαν ασκήσεις επί χάρτου Από την ώρα που έγινε γνωστό το περιεχόμενο της ρηματικής διακοίνωσης που έφτασε από τη Μόσχα, είχαν ηχήσει σειρήνες, και οι εμπλεκόμενοι σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών άρχισαν να επεξεργάζονται εναλλακτικές προτάσεις. Μέχρι τώρα, δεδομένης και της άμεσης υλοποίησης της εντολής Πούτιν, δεν έχει γίνει κάποια μελέτη αντικτύπου που να αφορά τον επηρεασμό των εσόδων των παρόχων υπηρεσιών, όπως είναι οι δικηγόροι και οι λογιστές, αλλά και του κράτους. Δεν είναι ξεκάθαρο πόσες εταιρείες επηρεάζονται και θα φύγουν, είτε άμεσα είτε σταδιακά, ή θα μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα έσοδα που έρχονται από αυτές τις εταιρείες είναι πολλά και ότι μεσοπρόθεσμα θα υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος. Επιπλέον, εταιρείες που σκέφτονταν να έρθουν στην Κύπρο, πλέον θα κάνουν δεύτερες σκέψεις.

Ο παράγοντας περιουσιακά στοιχεία

Ένα σημείο το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι αυτές οι εταιρείες δεν βρίσκονται στην Κύπρο μόνο για φορολογικούς λόγους, αλλά και επειδή προστατεύονται τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν. Φορείς της αγοράς μάς έλεγαν ότι οι εταιρείες πελάτες τους 10 EconomyToday

Φόβοι

θεωρούν πως είναι σημαντικότερο να μην τιναχθεί στον αέρα η συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας ΚύπρουΡωσίας από το να ικανοποιηθεί το ρωσικό αίτημα.

για δυσμενή διάκριση

«Υπάρχει έγκυρη ανησυχία ότι η Κύπρος μπορεί να βρεθεί σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με άλλες δικαιοδοσίες που αποτελούν βάσεις επενδυτών για επενδύσεις στη Ρωσία, τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε., ανάλογα με το εάν και όταν η ρωσική κυβέρνηση ακολουθεί παρόμοιες πρωτοβουλίες για την τροποποίηση των συνθηκών με άλλες χώρες», επισημαίνει. Ο επικεφαλής του Κυπρο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου τονίζει ταυτόχρονα ότι, εάν οποιαδήποτε από τις άλλες χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με τη Ρωσία επιτρέπεται να συνεχίσει να απολαμβάνει χαμηλότερο παρακρατούμενο φόρο επί των μερισμάτων και των τόκων, αναμένουμε ότι θα υπάρξει μετατόπιση των επενδυτών που επενδύουν στη Ρωσία από την Κύπρο προς αυτές τις χώρες. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν θα είναι προς όφελος ούτε της Ρωσίας ούτε και της Κύπρου. «Είναι επομένως υψίστης σημασίας για την Κύπρο να έχει μια συνθήκη με τη Ρωσία ισοδύναμη με άλλες χώρες της συνθήκης, ειδικά όταν πρόκειται για παρακράτηση φόρων επί μερισμάτων και τόκων. Δεδομένης της εξαιρετικής συνεργασίας των αρμόδιων αρχών μας, σε θέματα όπως η ανταλλαγή πληροφοριών, η διατήρηση της Κύπρου ως βασικού εταίρου της συνθήκης είναι επίσης προς όφελος της Ρωσικής Ομοσπονδίας», αναφέρει ο Ευγένιος Ευγενίου.

Ανησυχεί ο ΚυπροΡωσικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος Κάθετα αντίθετος με τη ρωσική πρωτοβουλία είναι ο Κυπρο-Ρωσικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος, ο οποίος καλεί, εμμέσως πλην σαφώς, τη Μόσχα να αποσύρει το αίτημά της και απαριθμεί τις επιπτώσεις οι οποίες θα προκύψουν σε περίπτωση που υπάρξει τροποποίηση της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας ΚύπρουΡωσίας. Σε επιστολή του με αποδέκτη τον Ρώσο πρέσβη στην Κύπρο, Στάνισλαβ Οσάτσι, ο πρόεδρος του ΚυπροΡωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου, Ευγένιος Ευγενίου, σημειώνει ότι η προτεινόμενη αύξηση του συντελεστή παρακράτησης φόρου επί των μερισμάτων και των τόκων θα αυξήσει το φορολογικό κόστος της επένδυσης στη Ρωσία από επενδυτές με έδρα την Κύπρο, στο επίπεδο που ισχύει για τις χώρες που δεν έχουν συμφωνία. Σημειώνει με νόημα ότι, «σε μια εποχή παγκόσμιων οικονομικών προκλήσεων, όταν πρέπει να αναζητηθούν και να καλωσοριστούν οι ξένες άμεσες επενδύσεις, εκφράζουμε την ανησυχία μας ότι ένα από τα κυριότερα κίνητρα που εδώ και πολλά χρόνια ήταν ευνοϊκά για την εδραίωση της Κύπρου ως στέρεης βάσης για επενδύσεις στη ρωσική οικονομία θα διακυβευτεί». Ο πρόεδρος του Συνδέσμου αναφέρει επίσης ότι, με την πάροδο των χρόνων, η πλειοψηφία των επενδυτών, με έδρα την Κύπρο, στη Ρωσία έχει εδραιώσει σημαντική παρουσία στην Κύπρο και λειτουργεί μέσω εξειδικευμένων γραφείων, χρησιμοποιώντας ένα σύνολο ρωσόφωνων και μη Ρώσων στελεχών και εργαζομένων.

Ασπίδα η άψογη συνεργασία

Αδικούνται επενδυτές Στην επιστολή του Ευγένιου Ευγενίου προς τον Ρώσο πρέσβη, σημειώνεται ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της συμφωνίας θα επηρεάσουν άδικα αυτούς τους επενδυτές. Παράλληλα, προστίθεται, οι τροποποιήσεις θα αποθαρρύνουν μελλοντικούς επενδυτές που εξετάζουν τα μη φορολογικά καθώς και τα φορολογικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της δημιουργίας μιας κατάλληλης βάσης στην Κύπρο, από την οποία θα διαχειρίζονται τις επενδύσεις τους στη Ρωσία. Ο πρόεδρος του Κυπρο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου αναφέρει επίσης στην επιστολή του ότι το επίκεντρο των προτεινόμενων τροποποιήσεων σχετικά με τους συντελεστές παρακράτησης φόρου επί των μερισμάτων και των τόκων παραγνωρίζει το γεγονός ότι η δημιουργία κεντρικών γραφείων επενδύσεων στην Κύπρο είναι επωφελής για τη Ρωσία, καθώς παρέχει στους επενδυτές, στη Ρωσία, ευκολότερη πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, τα πλεονεκτήματα που προσφέρονται από την ένταξη στην Ε.Ε. και ένα κοινό νομικό σύστημα που καθιστά δυνατές τις διεθνείς συναλλαγές και συμφωνίες.

ΠΡΟΤΙΜΗΤΕΑ Η ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΑΛΛΑ…

Προσθέτει, δε, ότι η Κύπρος αποτελεί εταίρο της Ρωσίας επί σειρά ετών και ότι οι δύο χώρες ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με φορολογικά θέματα με πλήρη διαφάνεια και αξιοπιστία. «Όπως μπορεί να βεβαιωθεί από το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία, οι κυπριακές φορολογικές αρχές ξεχωρίζουν από άλλους εταίρους της συνθήκης, για την ταχύτητα, την αξιοπιστία και την πληρότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσουν με τους Ρώσους ομολόγους τους. Αυτό είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο για να βοηθηθούν οι ρωσικές φορολογικές αρχές να προσδιορίσουν τις δομές ή τις διευθετήσεις για τις οποίες τα οφέλη από τη συμφωνία δεν ζητήθηκαν σωστά, με έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο. Τα προτεινόμενα μέτρα πρέπει να λάβουν υπόψη αυτή τη σημαντική πτυχή της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών», αναφέρει ο κ. Ευγενίου. Τονίζει, επίσης, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων και πιο αφοσιωμένων χωρών που υιοθέτησαν τα συμφωνηθέντα μέτρα και πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της αλλαγής του κέρδους, καθώς και για την προώθηση της φορολογικής διαφάνειας. ET

EconomyToday 11

Α Ν Α ΛΥΣ Η

Η ανθεκτικότητα των μηχανισμών του κράτους για διαχείριση της πανδημίας COVID-19

Ενώ η πιο μεγάλη κρίση πανδημίας που έχουν βιώσει οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο είναι σε εξέλιξη, η ανησυχία και η αβεβαιότητα αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Την ίδια στιγμή, το βλέμμα όλων των πολιτών είναι κολλημένο στις πρωτόγνωρες δράσεις-διατάγματα των κρατών τους, που έχουν τη μορφή χιονοστιβάδας σε ταχύτητα και ένταση, καθώς έχουν καθηλώσει όλους τους πολίτες στα σπίτια τους. Ταυτόχρονα, δοκιμάζονται οι αντοχές των συστημάτων υγείας και της ευρύτερης οικονομίας. Αυτό που παρακολουθούν οι πολίτες να εκτυλίσσεται μπροστά τους είναι η λειτουργία κρατικών μηχανισμών που πρώτη φορά ξεδιπλώνονται σε τέτοια έκταση. ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΑΓΓΕΛΙΔΗ Risk Management and Resilience Planning

12 EconomyToday

EconomyToday 13

Α Ν Α ΛΥΣ Η

Π

εριορισμοί κυκλοφορίας, αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων, απαγόρευση πτήσεων κλπ. Πρόκειται για τους μηχανισμούς διαχείρισης κρίσης του κράτους, είτε σε κεντρικό επίπεδο διακυβέρνησης είτε σε επίπεδο υπηρεσιών που έχουν το πρόσταγμα να αναπτύσσουν και να υλοποιούν τους σχεδιασμούς διαχείρισης της πανδημίας. Ο προβληματισμός που υπάρχει σχετίζεται κυρίως με την ανθεκτικότητα των μηχανισμών αυτών και τη δυνατότητά τους να διαχειριστούν την παρούσα κρίση, σ’ έναν μεσοπρόθεσμο όπως διαφαίνεται ορίζοντα. Πιο κάτω γίνεται μια σύντομη ανάλυση των βασικών αρχών διαχείρισης μιας κρίσης πανδημίας σε συνάρτηση με τη λειτουργία αυτών των μηχανισμών, καθώς και των βασικών παραγόντων που καθορίζουν την ανθεκτικότητά τους, κάνοντας αναφορά και σε ένα παράδειγμα.

στις οποίες στηρίζονται οι μηχανισμοί διαχείρισης πίσω από κάθε σχέδιο. Αυτό που βλέπουν οι πολίτες είναι τον τελευταίο κρίκο μιας μακράς αλυσίδας. Βλέπουν την ανακοίνωση αποφάσεων, όπως εκφράζονται μέσα από διατάγματα και διαγγέλματα των κυβερνήσεων. Αυτό που δεν βλέπουν, σε αρκετές περιπτώσεις, είναι τις εσωτερικές διεργασίες των μηχανισμών αυτών. Οι αποφάσεις αποτελούν την κατάληξη μιας αλυσιδωτής διεργασίας, που περιλαμβάνει τη λήψη πληροφοριών, την ανάλυσή τους στο πλαίσιο σεναρίων κινδύνου, προτάσεις για λήψη μέτρων στη βάση ιεράρχησης προτεραιοτήτων, την εξέταση των επιπτώσεων των εν δυνάμει μέτρων και τέλος τη λήψη των αποφάσεων.

Η βαρύτητα της σωστής επικοινωνίας

Ο προβληματισμός των πολιτών Οι πολίτες εύλογα προβληματίζονται αν υπάρχει σχέδιο ικανό να μας βγάλει από την κρίση. Ο κάθε προβληματισμός, εν μέσω μιας παγκόσμιας κρίσης αυτού του βεληνεκούς, έχει την ιδιαίτερη βαρύτητά του, καθώς προέρχεται μέσα από ακραίες συνθήκες και έτσι πρέπει να αποκωδικοποιείται. Όπως είπε και ένας διάσημος στρατηγός, «κανένα σχέδιο δεν μπορεί να επιβιώσει στην πρώτη επαφή με τον εχθρό», ιδιαίτερα όταν ο εχθρός είναι αόρατος και απρόβλεπτος. Επομένως, σε μια τέτοια γενικευμένη κρίση, το κάθε σχέδιο θα μπορούσε εύκολα να ανατραπεί από τις εξελίξεις. Το κλειδί είναι οι αρχές

14 EconomyToday

Το κλειδί είναι οι αρχές στις οποίες στηρίζονται οι μηχανισμοί διαχείρισης πίσω από κάθε σχέδιο

Η εμπιστοσύνη των πολιτών και η κινητοποίησή τους προς την κατεύθυνση της υλοποίησης των αποφάσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την αντίληψη του κοινού αναφορικά με το πού αποσκοπούν αυτές οι αποφάσεις, δηλαδή τον στόχο. Αν ο στόχος δεν είναι ξεκάθαρος και κατανοητός, τότε δημιουργείται αβεβαιότητα, η οποία οδηγεί στην ανησυχία, στον προβληματισμό και στον φόβο. Επομένως, βασική αρχή διαχείρισης μιας κρίσης πανδημίας είναι η διαφάνεια και η ακρίβεια στην επικοινωνία με το κοινό, ώστε να μπορούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να έχουν διαρκή και επαρκή πληροφόρηση και εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης, καθώς και μια όσο το δυνατόν καλύτερη υπό τις περιστάσεις εικόνα για τον επιθυμητό στόχο.

Τα όρια αντοχών Ταυτόχρονα, πρέπει να υπολογιστεί το χαμηλότερο επιτρεπτό όριο αντοχής στην παρούσα κατάσταση –διακοπή της κανονικότητας– χωρίς την οποιαδήποτε ανταπόκριση ή αποτυχία των μηχανισμών. Σύμφωνα με τον νόμο της ελαστικότητας ή νόμο του Hooke (Hooke’s law), η ελαστικότητα ενός υλικού ή συστήματος (το κράτος και οι υπηρεσίες του στην προκειμένη περίπτωση) είναι ανάλογη της εξωτερικής δύναμης που ασκείται σε αυτό (κρίση πανδημίας) και της απόστασης που αναγκάζεται να διανύσει (η χρονική διάρκεια της πανδημίας). Το ελατήριο μπορεί να επιστρέψει στην αρχική του κατάσταση ανάλογα με τον συντελεστή ελαστικότητας (ανθεκτικότητας) του. Από ένα σημείο και μετά, η παραμόρφωση είναι μόνιμη (σημείο χωρίς επιστροφή). Εκλαϊκευμένα, «πότε χάνεται το παιχνίδι». Για μια ίσης έντασης και χρονικής διάρκειας πανδημία, αυτό που διαφέρει για το κάθε κράτος είναι ο συντελεστής ανθεκτικότητάς του, που μεταφράζεται σε φυσικές υποδομές, ανθρώπινους πόρους, εργαλεία, εξοπλισμό και αναλώσιμα, οικονομικούς πόρους, πληροφορίες και συστήματα επικοινωνιών κλπ. που διαθέτει το κάθε κράτος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έθεσε τους επί μέρους στρατηγικούς στόχους εξαρχής, δηλαδή: διατήρηση υψηλής δυναμικότητας των συστημάτων υγείας, αδιάκοπη προμήθεια ιατρικών προμηθειών, δοκιμές φαρμάκων για τον κορωνοϊό κλπ. Από κάθε στρατηγικό στόχο απορρέουν αντίστοιχες τακτικές ανταπόκρισης στην πανδημία που βλέπουμε να ακολουθεί η κάθε χώρα, όπως και η Κύπρος. H πιο γνωστή που εφαρμόζεται καθολικά είναι η εφαρμογή κοινωνικής απόστασης (social distancing) και το «μένουμε σπίτι». Άλλες τακτικές είναι η τηλεργασία (remote working) και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Το κρίσιμο σημείο Σε κάθε διαχείριση μιας κατάστασης κρίσης, οποιασδήποτε μορφής, αλλά κυρίως σε μια κατάσταση πανδημίας όπως αυτή που ζούμε σήμερα, το κρίσιμο σημείο –όταν και εφόσον οι στόχοι καθοριστούν στη βάση προτεραιοτήτων– είναι ο σχεδιασμός της στρατηγικής που θα ακολουθηθεί, τόσο εν μέσω της κρίσης όσο και στη συνέχεια για διαχείριση και ανάκαμψη της διάδοχης κατάστασης. Η στρατηγική καθορίζεται στη βάση των πληροφοριών που λαμβάνουν και των αναλύσεων και εκτιμήσεων των κινδύνων που εκτελούν οι ομάδες που διαχειρίζονται την κρίση. Στη στρατηγική μπορεί να περιλαμβάνεται η μείωση του χρόνου διακοπής της ομαλότητας/κανονικότητας, ή ο περιορισμός πιθανότητας ή των επιπτώσεων από τη διακοπή αυτή κλπ. Για παράδειγμα, η στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον κορωνοϊό, στη βάση των κινδύνων για τη δημόσια υγεία, εστιάζει στην καθυστέρηση της ταχείας εξάπλωσης με άκρως δραστικό περιορισμό των επαφών ώστε να κερδηθεί χρόνος (μέχρις ότου αναπτυχθεί το εμβόλιο).

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έθεσε τους επί μέρους στρατηγικούς στόχους εξαρχής

EconomyToday 15

Α Ν Α ΛΥΣ Η

Το κεφάλαιο της παιδείας Το τελευταίο παράδειγμα τακτικής, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αποτέλεσε σημείο αναφοράς, καθώς ένα από τα άμεσα μέτρα που λήφθηκαν από την κυπριακή κυβέρνηση ήταν το κλείσιμο των σχολείων και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Είναι προφανές ότι, ενώ υπήρχαν σχέδια ανταπόκρισης σε άλλα σενάρια κρίσης, το Υπουργείο Παιδείας δεν διέθετε σχέδιο ανταπόκρισης σε πανδημία. Σαφώς δεν είναι οι στιγμές κατάλληλες για να καταγραφούν μαθήματα (θα υπάρχει χρόνος για αποτίμηση αργότερα). Το Υπουργείο Παιδείας, κάνοντας τους σχεδιασμούς του, ανακοίνωσε τη στρατηγική του κατεύθυνση, δηλαδή τη στήριξη, παιδαγωγικά, των παιδιών όσο θα μένουν σπίτι. Ανακοίνωσε ότι δεν θα ζημιωθούν τα παιδιά. Μελέτησε από την αρχή τις τακτικές που θα χρησιμοποιήσει και αναγνώρισε κινδύνους από την παρατεταμένη αποχή των μαθητών από την τάξη. Ξεκαθάρισε ότι θα γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές στο αναλυτικό πρόγραμμα ώστε να μπορέσει να συνεχιστεί η εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση εξ αποστάσεως. Τέλος, καθόρισε και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει, δηλαδή λογισμικά, πλατφόρμες, τρόπους καθοδήγησης και πρόσβασης των εκπαιδευτικών στα συστήματα και άλλα. Την ίδια στιγμή, η Παγκύπρια Συνομοσπονδία Ομοσπονδιών Συνδέσμων Γονέων Δημοτικής Εκπαίδευσης απέστειλε στο Υπουργείο Παιδείας επιστολή, στην οποία τονίζονται τα προβλήματα που αναφύονται μέχρι στιγμής με την εξαγγελία του Υπουργείου Παιδείας για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ομολογουμένως, τα θέματα που θίγονται είναι πολύ σημαντικά, όπως για παράδειγμα η μη διάθεση εξοπλισμού (διαδίκτυο) από όλες τις οικογένειες, και στην αγωνία τους οι γονείς προσφέρουν εισηγήσεις για ασύγχρονη εκπαίδευση με υλικό στις ιστοσελίδες και άλλα, σημεία τα οποία το Υπουργείο αγγίζει ακροθιγώς μέσα στους σχεδιασμούς που ανακοίνωσε. Πρέπει όμως να καταγραφεί ότι το Υπουργείο Παιδείας καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε να διασφαλιστούν τουλάχιστον τα ελάχιστα μέτρα για να συνεχιστεί η διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Είναι πασιφανές ότι υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες και μεταβλητές (για παράδειγμα η χρονική διάρκεια της πανδημίας), για τα οποία μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν επί του παρόντος. Κάποιος που μπορεί να αναλύσει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με διάθεση να επιλυθούν τα προβλήματα, θα πρέπει να βάλει τον κύριο διαχειριστή της έκτακτης κατάστασης, το Υπουργείο Παιδείας, και τα ενδιαφερόμενα μέρη –στην προκειμένη περίπτωση τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς– από την αρχή στην ίδια ευθεία και αφετηρία, που δεν πρέπει να είναι άλλη από τη στρατηγική και τον αντικειμενικό στόχο για συνέχιση

16 EconomyToday

Το κράτος φανέρωσε δυνατά αντανακλαστικά, πήρε μέτρα από την αρχή και έδειξε την αποφασιστικότητα να τα κλιμακώσει εκεί που χρειάζεται

του εκπαιδευτικού συστήματος, κατά και μετά την πανδημία. Όσο πιο καλά εξηγηθούν αυτά στα ενδιαφερόμενα μέρη, τόσο πιο εύκολα οι όποιες τακτικές, πολιτικές, εργαλεία και μέθοδοι ενεργοποιηθούν, θα γίνουν αντιληπτές και αποδεκτές από όλους. Οπωσδήποτε, για μια ακόμα φορά, είναι εμφανής η ανάγκη αποτελεσματικής επικοινωνίας με όσους επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα. Για παράδειγμα, η συζήτηση αν θα πρέπει να υλοποιηθεί σύγχρονη ή ασύγχρονη εκπαίδευση έχει λανθασμένη αφετηρία, εφόσον συζητείται μια τακτική μέθοδος και όχι ο αντικειμενικός στόχος που επιδιώκεται με την επιλογή της συγκεκριμένης τακτικής. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα συστατικά της ανταπόκρισης των μηχανισμών του Υπουργείου Παιδείας, δηλαδή την υποδομή (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, υποδομή νέφους), τα εργαλεία (ιστοσελίδες, πλατφόρμες), τους πόρους (διευθύνσεις σχολείων, εκπαιδευτικοί, σχολικές εφορείες), τις πληροφορίες (αναλυτικό πρόγραμμα, εκπαιδευτικό υλικό για εξ αποστάσεως μάθηση) κλπ.

Η στρατηγική κατεύθυνση της «Στήριξης παιδαγωγικά των παιδιών όσο θα μένουν σπίτι» ποιους επί μέρους στόχους επιδιώκει και ποιο θα είναι το χαμηλότερο επιτρεπτό/ αποδεκτό όριο για κάθε στόχο (όριο ανθεκτικότητας); Για παράδειγμα, πόσο αναλυτικό πρόγραμμα είμαστε διατεθειμένοι να μην καλύψουμε ή σε ποιο χρονικό σημείο οι τελειόφοιτοι χάνουν την εξεταστική χρονιά (μετά από Χ μέρες η χρονιά χάνεται γιατί η ύλη δεν μπορεί να καλυφθεί επαρκώς κλπ.); Πόσο χρόνο ημερησίως, εβδομαδιαίως μπορεί ένας εξάχρονος μαθητής να παρακολουθήσει μπροστά από μια οθόνη; Όλη η προσπάθεια είναι να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να λειτουργήσει το εκπαιδευτικό σύστημα ενόσω η πανδημία είναι σε εξέλιξη μέσα στα αποδεκτά όρια που θέτει το Υπουργείο που διαχειρίζεται την κατάσταση και να πετύχει τους στόχους της έκτακτης κατάστασης. Οτιδήποτε πάνω από τα ελάχιστα αποδεκτά όρια δίνει τη δυνατότητα σε όλους να συνεχίσουν και να προσαρμοστούν σε αυτή τη διάδοχη κατάσταση. ET

Βασική αρχή διαχείρισης μιας κρίσης πανδημίας είναι η διαφάνεια και η ακρίβεια στην επικοινωνία με το κοινό

Δείκτες κινδύνου Άλλη βασική αρχή διαχείρισης της πανδημίας είναι οι δείκτες κινδύνου που καθορίζονται για κάθε στρατηγικό στόχο και οι οποίοι τροφοδοτούν τη διεργασία λήψης αποφάσεων, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Η προσήλωση σε μια δυναμική προσέγγιση στη διακινδύνευση (risk-based approach) είναι κεφαλαιώδους σημασίας καθ’ όλη τη διαχείριση της κρίσης, καθώς, πέραν της δομημένης αντιμετώπισης αρνητικών επιπτώσεων, παρέχεται και η δυνατότητα εντοπισμού ευκαιριών για κατάκτηση πρακτικών θετικού προσήμου – όπως η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για μάθηση και σε κανονικές συνθήκες, όπως πολύ σωστά επισημαίνει το Υπουργείο Παιδείας. Επιπλέον, το Υπουργείο μπορεί να θέτει και παράπλευρους στρατηγικούς στόχους που συνδέονται με την αποστολή του αλλά αναφύονται περισσότερο με την κατάσταση της πανδημίας. Είναι μια ευκαιρία να διδαχθούν τα παιδιά την ευθύνη όλων στη διαχείριση της πανδημίας, όπως επίσης και το τι σημαίνει να είμαστε κοινωνικά υπεύθυνοι. Τέλος, στην κατάσταση που βρισκόμαστε και ενόσω η ανθεκτικότητα των μηχανισμών ανάκαμψης του κράτους δοκιμάζεται, δεν είναι αυτοσκοπός η ψηλάφηση των θεωριών, αρχών, συστημάτων ή η κριτική για το ποια προσέγγιση στην κρίση είναι η καλύτερη. Το κράτος φανέρωσε δυνατά αντανακλαστικά, πήρε μέτρα από την αρχή και έδειξε την αποφασιστικότητα να τα κλιμακώσει εκεί που χρειάζεται. Σίγουρα χρειάζεται ρύθμιση και συντονισμός των μέτρων σε κάποιους τομείς. Τώρα επαφίεται στους πολίτες να αναλάβουν τον ρόλο και την ευθύνη που τους αναλογεί. Είναι χρέος όλων μας η πιστή εφαρμογή των αποφάσεων και η προσφορά όσων μπορούμε, για να διατηρηθούν οι μηχανισμοί ανταπόκρισης (της υγείας πρώτιστα) μέσα στα όρια της αντοχής τους, ώστε σύντομα όλοι μαζί να επανέλθουμε. Τότε, θα έχουμε τον χρόνο να δουλέψουμε επισταμένα και εποικοδομητικά και να καινοτομήσουμε, ώστε να αυξήσουμε αυτό τον συντελεστή ανθεκτικότητας.

EconomyToday 17

COVER STORY

Κορωνοϊός,

ο «μαύρος κύκνος» του πετρελαίου

Όταν οι διεθνείς τιμές πετρελαίου έκαναν εντυπωσιακό άλμα κοντά στα επίπεδα των $70 το βαρέλι τις πρώτες μέρες του 2020, λόγω της δολοφονίας του Ιρανού συνταγματάρχη Κασέμ Σουλεϊμανί και της έντασης στον Περσικό Κόλπο, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την κατάρρευση των τιμών κάτω από τα 0 δολάρια το βαρέλι στις 20 Απριλίου λόγω των επιπτώσεων της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Το ξέσπασμα της πανδημίας μπορεί να χαρακτηριστεί και ως «μαύρος κύκνος» (black swan), δηλαδή το φαινόμενο του εντελώς αναπάντεχου, αλλά δυνατού, που συμβαίνει ενίοτε στις διεθνείς αγορές, όπως το περιγράφει ο Νασίμ Ταλέμπ στο ομώνυμο βιβλίο του. ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

18 EconomyToday

EconomyToday 19

COVER STORY

H

χρηματιστηριακή συνεδρία της 20ής Απριλίου 2020 θα μείνει στην ιστορία ως η χειρότερη μέρα στην αγορά πετρελαίου. Ήταν η ημέρα κατά την οποία κάποιο συμβόλαιο πετρελαίου έτυχε διαπραγμάτευσης με αρνητικές τιμές για πρώτη φορά από τότε που τα συμβόλαια αργού NYMEX άρχισαν να τυγχάνουν διαπραγμάτευσης το 1983. Η τιμή του αμερικανικού αργού WTI παράδοσης Μαΐου υποχώρησε κατά $56, κλείνοντας τις συναλλαγές στο -37,63$ το βαρέλι. Αυτή ήταν ταυτόχρονα η μεγαλύτερη ποσοστιαία ημερήσια μεταβολή, κατά 300%, καταγράφοντας νέο ιστορικό χαμηλό από το 1983. Η δραματική πτώση ήταν κυρίως τεχνικής φύσεως (futures contract roll over) λόγω λήξης του συμβολαίου Μαΐου, το οποίο δεν είχε πολλούς όγκους, και της στροφής των αγοραστών στο πιο ενεργό συμβόλαιο Ιουνίου, το οποίο τύγχανε διαπραγμάτευσης πολύ υψηλότερα, κοντά στα $20. Παρ’ όλα αυτά, ήταν ενδεικτικό πως οι επενδυτές δεν ήθελαν να έχουν βραχυπρόθεσμα συμβόλαια φυσικής παράδοσης πετρελαίου, εφόσον δεν θα είχαν τη δυνατότητα να το πουλήσουν ή ακόμα και να το αποθηκεύσουν. Ο διεθνής δείκτης τιμών πετρελαίου Brent, ο οποίος καλύπτει τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής, έκανε χαμηλό κοντά στα $16 το βαρέλι στις 22 Απριλίου, η χαμηλότερη τιμή από το 1999. Πλέον, η τιμή του WTI έχει αποσυνδεθεί από την τιμή του Brent, το οποίο έχει καταγράψει μικρότερη ποσοστιαία ζημιά κατά την έντονη πτώση τους.

20 EconomyToday

Οι λόγοι της πτώσης Οι τιμές του πετρελαίου έχουν καταρρεύσει σε ιστορικά χαμηλά για τρεις θεμελιώδεις λόγους:

1. Την άνευ προηγουμένου καταστροφή της ζήτησης

πετρελαϊκών προϊόντων από την πανδημία. Οι αναλυτές προβλέπουν μια πτώση-ρεκόρ στην παγκόσμια ζήτηση γύρω στα 25-30 εκατ. βαρέλια την ημέρα κατά το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου – περίπου το 30% της παγκόσμιας κατανάλωσης.

2. Την υπερπροσφορά φθηνού πετρελαίου λόγω

του «πολέμου τιμών» μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας. Η παραγωγή-ρεκόρ των 13,1 εκατ. βαρελιών ημερησίως από τη σχιστολιθική βιομηχανία πετρελαίου των ΗΠΑ κατά το τέλος Μαρτίου αύξησε το πρόβλημα της παγκόσμιας προσφοράς.

3.

Την ανησυχητική άνοδο των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου λόγω υπερπροσφοράς και έλλειψης ζήτησης. Υπολογίζεται ότι μια ποσότητα παραγωγής περίπου 10 εκατ. βαρελιών την ημέρα μένει χωρίς αγοραστή και καταλήγει για αποθήκευση.

Μείωση-ρεκόρ στην παγκόσμια ζήτηση Ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει την «τέλεια καταιγίδα» μειωμένης ζήτησης στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας έφεραν λουκέτα σε εκατομμύρια επιχειρήσεις, αναστολή βιομηχανικής παραγωγής και απαγόρευση μετακινήσεων και μεταφορών με όλα τα μέσα (αυτοκίνητα, τρένα, αεροπλάνα, πλοία). Όλα αυτά επηρέασαν άμεσα την κατανάλωση ηλεκτρισμού και πετρελαϊκών καυσίμων, όπως ντίζελ, βενζίνη, μαζούτ (για πλοία), κηροζίνη (για jet fuel), φυσικό αέριο, αλλά και πετροχημικών προϊόντων (πρώτη ύλη για παρασκευή πλαστικών, νάιλον, απορρυπαντικών, φαρμάκων κτλ.). Η πανδημία του κορωνοϊού είναι παράλληλα ο χειρότερος «μαύρος κύκνος» που έχουν βιώσει μαζί το παγκόσμιο σύστημα υγείας και οι διεθνείς χρηματαγορές. Η πανδημία δεν μοιάζει με καμιά άλλη κρίση παγκόσμιας κλίμακας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εφόσον το 90% της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας βρίσκεται σε «lockdown». Στις ανεπτυγμένες οικονομίες και στην Ευρωζώνη, η βουτιά στο 2ο τρίμηνο εκτιμάται ότι θα είναι μέχρι 40% σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο του 2020. Η ύφεση υπολογίζεται ότι θα είναι τετραπλάσια αυτής που βιώσαμε κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, ενώ η ανεργία θα εκτοξευτεί πάνω από το 15% στις περισσότερες χώρες.

Πετρελαϊκός πόλεμος τιμών μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας Οι οικονομικές επιπτώσεις από τη ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού, αρχικά στην Κίνα και μετά στη Νότιο Κορέα και στην Ιαπωνία τον Φεβρουάριο, προκάλεσαν δικαιολογημένα πανικό στις τάξεις του ΟΠΕΚ και στη Ρωσία, εφόσον κατανάλωναν μαζί πέραν του 20% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου. Οι διεθνείς τιμές πετρελαίου είχαν ήδη κατρακυλήσει κατά 30% από το υψηλό Ιανουαρίου, λόγω μειωμένης βιομηχανικής ζήτησης και της ταυτόχρονης αναστολής των αεροπορικών πτήσεων από και προς την Ασία, αλλά και του κλεισίματος συνόρων. Στις 6 Μαρτίου 2020, ο Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ) συγκάλεσε έκτακτη συνεδρία στη Βιέννη, με τη συμμετοχή της Ρωσίας και άλλων χωρών. Σκοπός του συνεδρίου ήταν μια κοινή απόφαση για περιορισμό της υπερπροσφοράς από πλευράς παραγωγών ώστε να ισορροπήσουν την αγορά από την κλιμακούμενη μείωση της ζήτησης λόγω κορωνοϊού. Η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον πλανήτη, αλλά και de facto ηγέτης του ΟΠΕΚ, πρότεινε στη Ρωσία να μειώσουν περαιτέρω την παραγωγή κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Αντ’ αυτού, η Ρωσία, μετά από μια προσχηματική διαφωνία ως προς το μέγεθος των περικοπών, τερμάτισε τη σύμπραξή της με τον ΟΠΕΚ. Η Μόσχα θεωρούσε ότι οι συνεχείς περικοπές παραγωγής και οι υψηλότερες τιμές απλώς βοηθούσαν τη σχιστολιθική (shale oil) βιομηχανία πετρελαίου των ΗΠΑ να αυξάνει

Ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει την «τέλεια καταιγίδα» μειωμένης ζήτησης στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου

τα δικά της παγκόσμια μερίδια αγοράς σε βάρος ΟΠΕΚ και Ρωσίας. Η αποτυχία εξεύρεσης μιας κοινής λύσης στις περικοπές προκάλεσε τον θυμό της Σαουδικής Αραβίας εναντίον της Ρωσίας. Η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι, κατά τη λήξη της προηγούμενης συμφωνίας περικοπής μεταξύ ΟΠΕΚ και Ρωσίας (συμμαχία γνωστή και ως «ΟΠΕΚ+») την 1η Απριλίου, κάθε χώρα-μέλος του ΟΠΕΚ+ θα είναι ελεύθερη να παράγει πετρέλαιο κατά βούληση. Την ίδια μέρα, η Aramco, η κρατική εταιρεία πετρελαίων της Σαουδικής Αραβίας, ανακοίνωνε αύξηση της παραγωγής της πέραν των 12 εκατ. βαρελιών την ημέρα και ταυτόχρονα έδινε μεγάλες εκπτώσεις στους πελάτες της (διυλιστήρια) σε Ασία και Ευρώπη προκειμένου να κερδίσει μερίδιο αγοράς και να υποσκελίσει τους ανταγωνιστές της. Η Ρωσία ανταπέδωσε με τη δική της αύξηση παραγωγής σε επίπεδα-ρεκόρ, πλημμυρίζοντας έτσι την παγκόσμια αγορά με φθηνό αλλά αχρείαστο πετρέλαιο λόγω ανυπαρξίας ζήτησης. Αυτή ήταν και η αρχή του λεγόμενου «πετρελαϊκού πολέμου τιμών» μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, ο οποίος προκάλεσε τη μεγαλύτερη κρίση υπερπροσφοράς στην ιστορία κατά τους επόμενους μήνες, Μάρτιο και Απρίλιο. Φυσικό επακόλουθο αυτής της εξέλιξης, οι διεθνείς τιμές πετρελαίου να καταρρεύσουν κατά 30% στο άνοιγμα του χρηματιστηρίου στην Ασία το πρωί της Δευτέρας 09/03/2020. Ήταν η μεγαλύτερη ημερήσια ποσοστιαία πτώση στην τιμή του πετρελαίου, η οποία προκάλεσε ένα «domino effect» σε όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου. Για τους αναλυτές πετρελαίου, ήταν ένα σκηνικό που θύμιζε την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973, όταν ο ΟΠΕΚ διακήρυξε εμπάργκο πώλησης πετρελαίου στις δυτικές χώρες εξαιτίας της βοήθειάς τους προς το Ισραήλ, καθώς και τον πόλεμο του Κόλπου το 1991, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις επιτέθηκαν κατά του Ιράκ για απελευθέρωση του Κουβέιτ.

EconomyToday 21

COVER STORY

Μεγάλο παιχνίδι τακτικής από Μόσχα και Ριάντ Η στρατηγική της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας να παράγουν κατά βούληση, είχε στόχο να αφήσει την αγορά ελεύθερη να αυτορρυθμιστεί με φυσικό τρόπο μέσω προσφοράς και ζήτησης. Για τους ίδιους, η αποτυχία του «ΟΠΕΚ+» ήταν απλώς το πράσινο φως για να αυξήσουν την παραγωγή των χώρων τους και να πετύχουν μακροχρόνια κέρδη μέσω της νέας ανακατανομής του μεριδίου αγοράς. Εκ του αποτελέσματος, αυτό το παιχνίδι στρατηγικής παγκόσμιας κλίμακας έχει πετύχει τον στόχο του. Με τις τιμές πώλησης αργού να είναι στα τάρταρα, το πλήγμα για τους παραγωγούς με υψηλό κόστος εξόρυξης θα είναι βαρύ. Αντίθετα, τόσο η Ρωσία όσο και η Σαουδική Αραβία (αν και θα ζημιώνονται καθημερινά από τη σημαντική απώλεια εσόδων) θα εξακολουθούν να παράγουν με κέρδος, καθώς το κόστος παραγωγής τους είναι κάτω από $10 το βαρέλι. Οι συνέπειες του πετρελαϊκού πολέμου τιμών ήταν συντριπτικές για τις τιμές πετρελαίου, οι οποίες έχασαν το 90% της αξίας τους μέχρι τα μέσα Απριλίου. Η κατρακύλα του αμερικανικού αργού WTI έδωσε στη Ρωσία και στη Σαουδική Αραβία αυτό που απέτυχαν να καταφέρουν εδώ και χρόνια: να συντρίψουν τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου (shale oil) στις ΗΠΑ. Η εκρηκτική ανάπτυξη της σχιστολιθικής βιομηχανίας αργού είχε μετατρέψει τις ΗΠΑ σε κορυφαίο εξαγωγέα αργού στον κόσμο, με ρεκόρ παραγωγής στα 13,1 εκατ. βαρέλια την ημέρα μόλις πριν από μερικές εβδομάδες. Οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου υπερηφανεύονταν ότι έφεραν την ενεργειακή ανεξαρτησία των ΗΠΑ και ότι δημιούργησαν μια από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές επαναστάσεις στην ιστορία, τριπλασιάζοντας τη συνολική παραγωγή της χώρας εντός μίας δεκαετίας. Οι ανεξάρτητοι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ΗΠΑ και Καναδά βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης, ως αποτέλεσμα του υψηλού κόστους παραγωγής, που υπολογίζεται γύρω στα $40 το βαρέλι. Οι κορυφαίες τοπικές ποικιλίες αργού στις ΗΠΑ, όπως Bakken crude, Midland crude και Magellan East Houston crude, πωλούνται πλέον σε αρνητικές τιμές. Πολλές μικρές εταιρείες έρευνας και παραγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ και τον Καναδά έχουν ήδη κηρύξει πτώχευση, αδυνατώντας να ξεπληρώσουν τα υπέρογκα χρέη τους προς τις τράπεζες. Ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες, όπως οι Chevron, Conoco, Occidental και άλλες, θα μειώσουν την παραγωγή τους κατά 30% και θα περιορίσουν τους προϋπολογισμούς τους για το 2020-21. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Exxon Mobil έχει παγώσει τις δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021. Αυτή η εξέλιξη θα καθυστερήσει σημαντικά τον ευρύτερο ενεργειακό σχεδιασμό Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας σχετικά με τον αγωγό East Med, αλλά και γενικότερα τις ενεργειακές επενδύσεις στην 22 EconomyToday

Γεωπολιτική της ενέργειας

O Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποφάσισε να παρέμβει διπλωματικά για να σώσει τη βιομηχανία σχιστόλιθου από την πλήρη κατάρρευση, μετά από προτροπή γερουσιαστών από τις επηρεαζόμενες πετρελαιοπαραγωγικές πολιτείες, κυρίως το Τέξας και τη Βόρεια Ντακότα. Ο Πρόεδρος Τραμπ θέλει να αποφύγει μαζικές απολύσεις και πτωχεύσεις στην πιο σημαντική και χρυσοφόρα βιομηχανία των ΗΠΑ, ενόψει φυσικά και των επερχόμενων προεδρικών εκλογών τον προσεχή Νοέμβριο. Σε τηλεφωνική του συνομιλία με τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, ζήτησε να σταματήσουν τον πόλεμο τιμών μεταξύ τους και να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου, και τους απείλησε με εμπορικές ταρίφες και αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Σαουδική Αραβία, εάν δεν το πράξουν. Εν τέλει, Σαουδική Αραβία και Ρωσία υποχώρησαν από τη μεταξύ τους αντιπαλότητα, έχοντας ήδη πληγωθεί και οι ίδιες από την εξάπλωση της πανδημίας. Επίσης, ήθελαν να μετριάσουν τις διαμαρτυρίες εναντίον τους από τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου, που τις θεωρούν υπεύθυνες για την κατρακύλα της τιμής του πετρελαίου και τις απώλειες κρατικών εσόδων. Εξάλλου, το βασίλειο των Σαούντ δεν θα ήθελε με τίποτα να χαλάσει την ειδική σχέση που έχει διαχρονικά με τις ΗΠΑ, ούτε και να χάσει την προστασία που του προσφέρουν απέναντι στις απειλές του Ιράν.

Η στρατηγική της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας να παράγουν κατά βούληση, είχε στόχο να αφήσει την αγορά ελεύθερη να αυτορρυθμιστεί με φυσικό τρόπο μέσω προσφοράς και ζήτησης

Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας (IEA), η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ είχε ήδη μειωθεί στα 12,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα στα μέσα Απριλίου, σχεδόν 800.000 λιγότερα από το υψηλό όλων των εποχών. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η παραγωγή είναι πιθανό να μειωθεί από 2 μέχρι 4 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του 2021, αν συνεχιστούν οι χαμηλές τιμές και εξαντληθούν οι διαθέσιμες δεξαμενές αποθήκευσης αργού στις ΗΠΑ.

Ιστορική συμφωνία μείωσης παραγωγής από «ΟΠΕΚ+»

Άνοδος των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου Όπως έγινε και στην προηγούμενη πετρελαϊκή κρίση του 2014, η ταυτόχρονη μειωμένη ζήτηση και η υψηλή παραγωγή έχουν οδηγήσει σε μια ανησυχητική άνοδο των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου. Το αδιάθετο σχιστολιθικό πετρέλαιο πλέον συσσωρεύεται με γρήγορους ρυθμούς στον τερματικό σταθμό του Cushing της Οκλαχόμα, που είναι ο κύριος κόμβος αποθήκευσης πετρελαίου των ΗΠΑ. Τα αποθέματα έχουν ανέβει πέραν του 80% της συνολικής χωρητικότητας των διαθέσιμων δεξαμενών αποθήκευσης και, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αυτές πιθανόν να φτάσουν σε πληρότητα εντός των επόμενων δύο μηνών. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος της κατάρρευσης της τιμής του αμερικανικού αργού WTI σε αρνητικό έδαφος. Οι εταιρείες εξόρυξης προτιμούν πλέον να πουλούν την αδιάθετη παραγωγή τους σε τιμές υπό το μηδέν, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να το αποθηκεύσουν. Για ορισμένους παραγωγούς ενδεχομένως αυτή να είναι πιο φθηνή λύση από το να σταματήσουν την παραγωγή τους ή να κλείσουν τα κοιτάσματα, διότι τότε η ζημιά θα ήταν μόνιμη.

Η ζήτηση πετρελαίου θα ανακάμψει όταν η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς

Η μεγαλύτερη πετρελαϊκή κρίση της ιστορίας γέννησε και τη μεγαλύτερη εθελοντική μείωση παραγωγής της ιστορίας. Την Κυριακή 12 Απριλίου, συμφωνήθηκε, μετά από τέσσερις μέρες δραματικών συνομιλιών μεταξύ ΟΠΕΚ, Ρωσίας, Μεξικού και άλλων 20 πετρελαιοπαραγωγών χωρών, η μείωση της παραγωγής κατά 9,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, όγκος που ισοδυναμεί με το 10% της παγκόσμιας προσφοράς. Επιπρόσθετα, η συμφωνία προνοεί η μείωση της παραγωγής να περιοριστεί κλιμακωτά σε 7,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του 2020, και στη συνέχεια σε 5,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα έως τον Απρίλιο του 2022. Επιπλέον, υπολογίστηκε ότι η συνολική παγκόσμια μείωση θα μπορούσε να ανέβει μέχρι τα 20 εκατ. βαρέλια ημερησίως, εάν προστεθούν οι περικοπές παραγωγής εκ μέρους των ΗΠΑ, του Καναδά, της Βραζιλίας, της Νορβηγίας και άλλων χωρών με υψηλό κόστος εξόρυξης, οι οποίες θα γίνουν με όρους αγοράς και όχι κρατικής απόφασης. Ωστόσο, αυτή η ρύθμιση δεν άρεσε στους επενδυτές, οι οποίοι περίμεναν άμεσες και ουσιαστικές περικοπές, πέρα από αυτές που θα γίνονταν ούτως ή άλλως εξαιτίας της κατάρρευσης της ζήτησης λόγω κορωνοϊού. Παρόλο που η συμφωνία ήταν ιστορικά μεγάλης εμβέλειας, οι επενδυτές την θεωρούν αποτυχημένη και ανεπαρκή. Ουσιαστικά, οι μαζικές περικοπές των 9,7 εκατ. βαρελιών την ημέρα ήρθαν πολύ αργά και είναι πολύ μικρές για να αντισταθμίσουν την υποχώρηση της ζήτησης κατά 30 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Οι οικονομίες των χωρών με τη μεγαλύτερη κατανάλωση πετρελαίου στον πλανήτη, όπως της Κίνας, της Ινδίας, των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Νοτίου Κορέας και του συνόλου των χωρών της Ευρωζώνης, παραμένουν ακόμη «παγωμένες». Το μέλλον της πετρελαϊκής βιομηχανίας θα κριθεί από το κατά πόσον θα επιβραδυνθεί ο ρυθμός εξάπλωσης της πανδημίας και πότε. Η ζήτηση πετρελαίου θα ανακάμψει όταν η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς, βοηθούμενη από την τόνωση που θα επιφέρουν τα πρωτοφανή δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα που έλαβαν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες.

EconomyToday 23

COVER STORY

ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΩΦΕΛΗΘΟΥΝ

ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ Από την κατρακύλα της τιμής του πετρελαίου

Η τιμή του πετρελαίου διεθνώς έφτασε στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας 20ετίας, επηρεάζοντας, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, σε μεγάλο βαθμό τις τιμές πώλησης των καυσίμων κίνησης αλλά και την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στη χώρα μας. ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Σ

ε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα κινούνται οι τιμές του «μαύρου χρυσού» το τελευταίο χρονικό διάστημα. Το τελευταίο δεκαήμερο του Απριλίου έχουν επισυμβεί ιστορικά γεγονότα, με τις τιμές να οδηγούνται σε επίπεδα πρωτόγνωρα. Αιτία η μείωση της ζήτησης, που δεν επέφερε, όπως θα αναμενόταν, μείωση στην παραγωγή, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να παράγουν υπερπληθώρα ποσοτήτων πετρελαίου και οι αποθηκευτικοί χώροι να γεμίζουν. Η κατρακύλα στην τιμή του πετρελαίου διεθνώς επηρεάζει αισθητά και τις τιμές των καυσίμων στην Κύπρο, οι οποίες ήδη από τον περασμένο Μάρτιο σημειώνουν πτώση, φθάνοντας σε επίπεδα-ρεκόρ. Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές, στους αμέσως επόμενους μήνες, αναμένεται να επωφεληθούν και από τις μειώσεις που θα επέλθουν στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, λόγω της αγοράς φθηνότερου καυσίμου στην οποία προχώρησε η ΑΗΚ.

Αισθητή η επίδραση στα καύσιμα Η επίδραση της μείωσης της τιμής του πετρελαίου διεθνώς στις τιμές των καυσίμων στη χώρα μας είναι κάτι περισσότερο από αισθητή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, την 1η Ιανουαρίου 2020, η μέση τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων ανερχόταν στο €1,187 το λίτρο, του πετρελαίου κίνησης στο €1,268 το λίτρο και του πετρελαίου θέρμανσης στα €0,831 το λίτρο. Στις 22 Απριλίου 2020, η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων έπεσε στο €1,007 το λίτρο, του πετρελαίου κίνησης στο €1,070 το λίτρο και του πετρελαίου θέρμανσης στα €0,698 το λίτρο, ενώ πέρσι την αντίστοιχη περίοδο η τιμή της βενζίνης 24 EconomyToday

95 οκτανίων ανερχόταν στο €1,235 το λίτρο (δηλαδή παρατηρείται μια μείωση της τάξεως των €0,228), του πετρελαίου κίνησης στο €1,249 το λίτρο (μείωση κατά €0,179) και του πετρελαίου θέρμανσης στα €0,840 το λίτρο (μείωση κατά €0,142). Αξίζει να σημειωθεί πως η σταδιακή πτώση άρχισε να επέρχεται για τη βενζίνη 95 περί τα μέσα Φεβρουαρίου, ενώ προηγήθηκε από τις αρχές του ίδιου μήνα η κάθοδος των τιμών για το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης. Άλλωστε, το πρώτο δεκαήμερο του εν λόγω μήνα η τιμή των καυσίμων ήταν στο υψηλότερο επίπεδο του έτους. Συγκεκριμένα, η υψηλότερη τιμή για τη βενζίνη 95 ήταν στις 11 Φεβρουαρίου 2020 στο €1,218 το λίτρο, για το πετρέλαιο κίνησης ήταν στις 3 Φεβρουαρίου στο €1,293 το λίτρο και για το πετρέλαιο θέρμανσης στις 5 Φεβρουαρίου στα €0,847 το λίτρο. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, υπέδειξε πως αναμένεται περαιτέρω μείωση στις τιμές των καυσίμων, ενώ εκτίμησε πως ίσως φτάσει τα €0,90 το λίτρο, δηλαδή να μειωθεί ακόμα τρία με πέντε σεντ μέσα στον επόμενο μήνα.

ΤΙΜΕΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

Βενζίνη 95 Πετρ. Κίνησης Πετρ. Θέρμανσης

Απρίλιος 2019

Απρίλιος 2020

Διαφορά (-)

€1,235/L €1,249/L €0,840/L

€1,007/L €1,070/L €0,698/L

-0,228 -0,179 -0,142

Κάτω κατά 70% η κατανάλωση

Στο μεταξύ, οι καταναλωτές φαίνεται ότι δεν επωφελούνται στο έπακρο από αυτή τη μεγάλη μείωση που επήλθε στις τιμές των καυσίμων, αφού τα περιοριστικά μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ λόγω της πανδημίας επέφεραν τεράστια μείωση και στην κατανάλωση. Όπως μας ανέφερε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Πρατηριούχων, Στέφανος Στεφάνου, τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις των πολιτών επέφεραν μείωση ύψους 70% στην κατανάλωση των καυσίμων. Αυτή η μείωση στην κατανάλωση, όπως εξήγησε ο κ. Στεφάνου, έχει ως αποτέλεσμα οι πρατηριούχοι να προβαίνουν πιο αραιά σε ανεφοδιασμούς, οπότε ναι μεν αγοράζουν φθηνότερα το προϊόν λόγω της μείωσης των τιμών διεθνώς, αλλά όχι τόσο συχνά όπως συνήθιζαν υπό κανονικές συνθήκες. «Ανάλογα με την κατανάλωση που έχει κάθε πρατήριο, μπορεί να πάρει νέο φορτίο κάθε δύο βδομάδες», συμπλήρωσε.

Η πτώση των τιμών έχει κόφτη

Δεν βλέπουν μεγάλα περιθώρια περαιτέρω μείωσης στις τιμές των καυσίμων κίνησης οι πρατηριούχοι

Όσον αφορά τις τιμές των καυσίμων, κληθείς να προβεί σε μια εκτίμηση κατά πόσον θα επέλθει περαιτέρω μείωση ή ακόμα και αύξηση, ο κ. Στεφάνου είπε πως δεν αναμένονται αυξήσεις, ενώ πρόσθεσε πως υπάρχει ένα περιθώριο για περαιτέρω μείωση, αλλά δεν θα ξεπερνά τα 5-6 σεντ. «Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς πού θα κυμανθούν οι τιμές», σημείωσε. «Σήμερα οι τιμές είναι της τάξης των τιμών που είχαμε το 2000, άρα μιλάμε για σημαντική μείωση», πρόσθεσε. Ωστόσο, όπως είπε, η τιμή δεν μπορεί να μειωθεί κατά πολύ, αφού ξεκινά από τα 62 με 63 σεντ που είναι ο φόρος συν γύρω στα 15 σεντ που είναι η προμήθεια, άρα ξεκινά από τα 76-78 σεντ και από κει και πέρα μπαίνει το κόστος του προϊόντος, που σήμερα είναι γύρω στα 20-25 σεντ το λίτρο.

EconomyToday 25

COVER STORY

Φθηνότερο και το ρεύμα Η εκπρόσωπος Τύπου της ΑΗΚ, Χριστίνα Παπαδοπούλου, σε δηλώσεις της στο Economy Today αναφέρει πως η ΑΗΚ το τελευταίο διάστημα αγόραζε φθηνά καύσιμα με βάση τις τιμές που επικρατούσαν στην αγορά. Συγκεκριμένα, όπως είπε, παραλήφθηκαν ήδη δύο φορτία μαζούτ και ένα φορτίο gas oil και αναμένεται ακόμα ένα φορτίο gas oil. Σύμφωνα με την κ. Παπαδοπούλου, «οι αποθηκευτικοί χώροι καυσίμου της ΑΗΚ είναι όλοι αξιοποιημένοι πλήρως και είναι γεμάτοι με φθηνό καύσιμο. Όμως, πέραν τούτου, η ΑΗΚ έχει προβεί και σε αγορά καυσίμου 90 χιλιάδων μετρικών τόνων μαζούτ, το οποίο προαγοράστηκε και θα παραληφθεί σε μεταγενέστερο στάδιο». Όπως είπε η κ. Παπαδοπούλου, η ΑΗΚ συνεχίζει να κάνει κι άλλες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά πάντα σύμφωνα με τις γνωμοδοτήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της 26 EconomyToday

Δημοκρατίας, γιατί, όπως εξήγησε, «η εν λόγω διαδικασία όσον αφορά την προαγορά εμπεριέχει μεγάλο οικονομικό ρίσκο, γιατί διαχειριζόμαστε δημόσιο χρήμα και κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν θα μειωθούν περαιτέρω οι τιμές των καυσίμων που προαγοράσαμε ήδη φθηνότερα». «Σκοπός μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε αυτό τον κίνδυνο», τόνισε. Ερωτηθείσα κατά πόσον θα επέλθει μείωση στους λογαριασμούς της ΑΗΚ, ως αποτέλεσμα της αγοράς φθηνότερων καυσίμων για την παραγωγή, η κ. Παπαδοπούλου είπε πως ένα μεγάλο ποσοστό της τιμής της κιλοβατώρας αφορά το κόστος αγοράς του πετρελαίου. Όλες οι μειώσεις, πρόσθεσε, μετακυλίονται στον καταναλωτή αναλογικά, αφού το κόστος της κιλοβατώρας συναθροίζεται από διάφορους παράγοντες. Εν ολίγοις, θα υπάρξουν μειώσεις στο ρεύμα, αλλά, σύμφωνα με την

εκπρόσωπο Τύπου της ΑΗΚ, δεν μπορούμε να ξέρουμε το ύψος τους και πότε θα είναι αισθητές στους λογαριασμούς. Παίζει ρόλο και η παραγωγή, πρόσθεσε και εξήγησε πως σήμερα τα επίπεδα παραγωγής είναι χαμηλά, αφού εκεί που μπορεί να είχαμε 1.000 Μεγαβάτ, σήμερα έχουμε 400 Μεγαβάτ. «Η ΑΗΚ ήδη ανακοίνωσε 10% μείωση στο ρεύμα από την 1η Απριλίου μέχρι και το τέλος Μαΐου στους λογαριασμούς που παραλαμβάνονται. Αυτό το 10% σημαίνει πως επιστρέφουμε πίσω στην κοινωνία €5,5 εκατομμύρια τον μήνα (€11 εκατ. στο σύνολο). Την ίδια ώρα, η τιμή της κιλοβατώρας αναπροσαρμόζεται κάθε μήνα, άρα στην επόμενη διμηνία ενδέχεται η μείωση να είναι πέραν του 10%. Για τον Απρίλιο θα έχουμε τη μείωση του 10% που ανακοινώθηκε γιατί είχαμε αποθέματα από το ακριβό καύσιμο, ωστόσο τον Μάιο θα αρχίσει να γίνεται αισθητή και η μείωση λόγω

Οι χαμηλές πτήσεις της 20ετίας Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία τα οποία επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Καταναλωτών και τα παραθέτει στο Economy Today. Αφορούν, εξαιρουμένων των όσων έχουν επισυμβεί τον Απρίλιο του 2020, τις χαμηλότερες τιμές πώλησης του «μαύρου χρυσού» τα τελευταία 20 χρόνια. Συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο του 2001 η τιμή του πετρελαίου ανερχόταν στα $19,14 το βαρέλι, ενώ το πρωί της 22ας Απριλίου την είδαμε να πέφτει στα $17 για να ανέβει λίγες ώρες αργότερα στα $20,45. Η αμέσως επόμενη χαμηλή τιμή της τελευταίας 20ετίας σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 2002, όταν είχε πέσει στα $19,18 το βαρέλι, ενώ τον Δεκέμβριο του 2001 ήταν στα $19,90. Τον Οκτώβριο του 2001 ήταν στα $20,37, τον Φεβρουάριο του 2002 στα $21,33, ενώ η επόμενη μεγάλη μείωση επήλθε τον φετινό Μάρτιο, όταν η τιμή ανερχόταν στα $22,74 το βαρέλι.

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν και τα δεδομένα που αφορούν τις τιμές του πετρελαίου τους μήνες πριν από την κατάρρευση των τιμών. Τον Φεβρουάριο του 2020, η τιμή του πετρελαίου ήταν στα $50,52 το βαρέλι, ενώ τον Ιανουάριο ήταν ακόμα πιο υψηλή, φτάνοντας τα $58,16, σημειώνοντας ωστόσο μια αισθητή μείωση από τον Δεκέμβριο του 2019, που η τιμή του πετρελαίου ανερχόταν στα $66 το βαρέλι. Σχολιάζοντας τα εν λόγω στοιχεία, ο κ. Δρουσιώτης δήλωσε στο Economy Today πως η τιμή του πετρελαίου σήμερα είναι στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών, ωστόσο, κληθείς να κάνει μια εκτίμηση κατά πόσον θα συνεχιστεί η καθοδική πορεία, είπε πως οι τιμές θα κυμανθούν στα σημερινά επίπεδα μέχρι να εξαλειφθούν οι συνθήκες που επέφεραν αυτή τη μείωση.

Τιμή ανά βαρέλι Νοέμβριος 2001 Ιανουάριος 2002 Δεκέμβριος 2001 Οκτώβριος 2001 Φεβρουάριος 2002 Μάρτιος 2020

της αγοράς πιο φθηνών καυσίμων», εξηγεί. Όσον αφορά τις μειώσεις στους λογαριασμούς της ΑΗΚ λόγω των φθηνότερων καυσίμων, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, αναφέρει ότι στους επόμενους λογαριασμούς οι καταναλωτές θα πρέπει να δουν μια μείωση πέραν του 10%. Υπενθυμίζεται ότι η ΑΗΚ προχώρησε, κατόπιν υπόδειξης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), σε μείωση ύψους 10% λόγω της πανδημίας, ενώ τόνισε πως σε αυτό το ποσοστό θα πρέπει να προστεθούν και οι όποιες μειώσεις επέλθουν από τα φθηνότερα καύσιμα με τα οποία εφοδιάστηκε η ΑΗΚ. «Εάν δεν δούμε τουλάχιστον πάνω από 10% μείωση, σημαίνει πως κάπου μας ξεγέλασαν. Θα παρακολουθούμε το θέμα και θα επανέλθουμε», είπε, ενώ κλείνοντας υπέδειξε πως ο ίδιος αναμένει ότι η μείωση στους λογαριασμούς του ρεύματος πρέπει να είναι γύρω στο 13%.

$19,14 $19,18 $19,90 $20,37 $21,33 $22,74

Τον Μάιο θα γίνει αισθητή και η μείωση στην τιμή του ηλεκτρισμού, λόγω της αγοράς πιο φθηνών καυσίμων από την ΑΗΚ EconomyToday 27

Α Ν Α ΛΥΣ Η

28 EconomyToday

COVID-19:

Προοπτικές για την παγκόσμια και την κυπριακή οικονομία Για περισσότερο από έναν μήνα τώρα, ως παγκόσμια κοινότητα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πρωτοφανή κατάσταση εξαιτίας της απειλής του COVID-19 ή κορωνοϊού. Ο COVID-19 είναι ένας θανάσιμος ιός που ξεκίνησε πριν από πέραν των τριών μηνών από την πόλη Wuhan της Νότιας Κίνας, έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη και έχει εξελιχθεί σε απειλή για την υγεία, τον τρόπο ζωής και το μέλλον μας. ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ Αναπληρωτή Καθηγητή Χρηματοοικονομικών CIIM, Διευθυντή Goal Portfolios Insurance Advisors

Γ

ια να καταπολεμήσουν την εξάπλωσή του, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αναγκάστηκαν να επιβάλουν αυστηρά περιοριστικά μέτρα, που οδήγησαν σε πλήρη κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας. Έτσι, αναπόφευκτα, η υγειονομική κρίση θα οδηγήσει και σε οικονομική κρίση, το μέγεθος της οποίας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον θα μπορέσουμε να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, αλλά και από τη μορφή και το εύρος της οικονομικής αντίδρασης εκ μέρους των αρχών.

Παγκόσμια οικονομία Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί τώρα; Πρόκειται για μια πανδημία, η οποία εμφανίζεται μία φορά κάθε αιώνα, με τεράστιες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Βιώνουμε ένα τεράστιο σοκ όσον αφορά την προσφορά, καθώς οι άνθρωποι ασθενούν –κυρίως όμως λόγω των περιοριστικών μέτρων στη διακίνηση–, αλλά και ένα τεράστιο σοκ στη ζήτηση, αφού οι άνθρωποι γίνονται πολύ προσεκτικοί στο πώς ξοδεύουν, από φόβο για το μέλλον. Αυτό έχει οδηγήσει σε απότομη πτώση στις τιμές βασικών προϊόντων, όπως του πετρελαίου, στις τιμές των ακινήτων και σε τεράστιες απώλειες στις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως στις μετοχές αλλά και στα ομόλογα. Οι αρχικές ενδείξεις σχετικά με το τι να αναμένουμε είναι εξαιρετικά αποθαρρυντικές, αφού για παράδειγμα ο αριθμός των ανέργων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ), σε μόλις τρεις εβδομάδες από τη διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, έφθασε στον εκπληκτικό αριθμό των 17 σχεδόν εκατομμυρίων! Ως αντίδραση σε αυτή την κατάσταση, σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις ανά το παγκόσμιο προέβησαν στη λήψη έκτακτων μέτρων για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κρίσης, σε μια προσπάθεια να «παγώσουν» την κατάσταση έως ότου μπορέσει να τεθεί ξανά σε λειτουργία η οικονομία. Αυτά τα μέτρα είναι σε μεγάλο βαθμό όμοια σε όλες τις χώρες που πλήττονται: δημοσιονομικά μέτρα που αποσκοπούν στην επιδότηση και

ανακούφιση των νοικοκυριών και των εταιρειών που αντιμετωπίζουν προβλήματα, καθώς και χρηματοοικονομικά/νομισματικά μέτρα μέσω των κεντρικών τραπεζών, τα οποία αποσκοπούν στην παροχή έκτακτης ρευστότητας στην αγορά (οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να το επιτύχουν μειώνοντας τα επιτόκια, με τη χαλάρωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων και των απαιτήσεων ρευστότητας των εμπορικών τραπεζών ή μέσω των προγραμμάτων Ποσοτικής Χαλάρωσης - QE). Τα πιο πάνω είναι απαραίτητα για την αποφυγή μιας απότομης αύξησης των πτωχεύσεων και των απολύσεων. Η έκταση ή το μέγεθος των μέτρων στήριξης εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση της κάθε χώρας. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε πρόσφατα το μεγαλύτερο οικονομικό κίνητρο στην ιστορία της χώρας, ένα πακέτο στήριξης για ανακούφιση της οικονομίας ύψους 2 τρισ. δολαρίων, το οποίο αποτελεί περίπου το 10% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) των ΗΠΑ. Σίγουρα θα ακολουθήσουν περισσότερα, εάν τα μέτρα απαγόρευσης της μετακίνησης παραμείνουν για αρκετό καιρό σε ισχύ. Εντούτοις, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, παρά τα πρωτοφανή μέτρα, οι προοπτικές για το τρέχον έτος είναι ζοφερές για όλες σχεδόν τις χώρες που πλήττονται, με απότομη και βαθιά ύφεση μεγέθους που δεν έχουμε βιώσει από τη Μεγάλη Ύφεση (Great Depression), με εκτόξευση του ποσοστού ανεργίας, του αριθμού των πτωχεύσεων και του επιπέδου του δημόσιου χρέους, καθώς και με σημαντικά δημοσιονομικά ελλείμματα. Η ανάκαμψη προβλέπεται για το 2021, δεδομένου ότι η προσδοκία είναι να υπάρχει διαθέσιμο ένα εμβόλιο κατά του ιού και η παγκόσμια οικονομία να επανέλθει στην κανονικότητα. Η ανάκαμψη μπορεί να λάβει τη μορφή είτε ενός σχήματος «V» είτε ενός σχήματος «U». Το σχήμα «V» αντιπροσωπεύει την περίπτωση ταχείας ανάκαμψης, ενώ το σχήμα «U» δείχνει ότι θα υπάρχουν μακροχρόνιες συνέπειες από τη διακοπή της λειτουργίας της οικονομίας πριν δούμε την ανάκαμψη. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξει μια ανάκαμψη σχήματος «V».

EconomyToday 29

ΘΝ Α ΕΜ ΑΛ ΑΥ Σ Η

Τοπική οικονομία Η Κύπρος δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση από το μαζικό αρνητικό σοκ που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία. Είμαστε μια μικρή, ανοικτή οικονομία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξωτερική ζήτηση και τις επενδύσεις. Επομένως, ακόμα κι αν είμαστε σε θέση να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού σχετικά γρήγορα, η οικονομία δεν θα επανέλθει στην κανονικότητα μέχρι να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού σε παγκόσμια κλίμακα. Η σημερινή κατάσταση είναι η ακόλουθη: Τα περιοριστικά μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση έχουν ουσιαστικά θέσει την οικονομία στην «κατάψυξη». Τα καταστήματα έχουν κλείσει, τα σχολεία έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, ο δημόσιος τομέας λειτουργεί σε ελάχιστη κλίμακα και οι περισσότερες επιχειρήσεις διεξάγουν τις εργασίες τους από το σπίτι ή δεν λειτουργούν καθόλου. Σε μια προσπάθεια να στηρίξουν την οικονομία, οι αρχές ανακοίνωσαν σημαντικά μέτρα – δημοσιονομικά και χρηματοοικονομικά/ νομισματικά. Όπως και σε άλλες χώρες, τα δημοσιονομικά μέτρα (μέσω προγραμμάτων που ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Εργασίας) αποσκοπούν στην επιδότηση και την ανακούφιση των νοικοκυριών και των εταιρειών που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Τα μέτρα αυτά έχουν παραταθεί μέχρι τον Ιούνιο, με μια επιπλέον παράταση τεσσάρων μηνών, εάν στο μεταξύ η κατάσταση δεν σταθεροποιηθεί. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση αποφάσισε να προσφύγει στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές για να δανειστεί €1,75 δισ. μέσω της έκδοσης χρεογράφων 7ετούς και 30ετούς ομολόγου και να δανειστεί ακόμα €1,25 δισ. από τις τοπικές τράπεζες. Το συνολικό ποσό των €3 δισ. (περίπου 15% του ΑΕΠ της χώρας) θα αποτελέσει ένα «μαξιλάρι», μαζί με τα δημοσιονομικά πλεονάσματα των τελευταίων ετών, για τις μελλοντικές ανάγκες. Το σκεπτικό πίσω από αυτές τις δράσεις είναι να ενεργήσουμε προληπτικά και να δανειστούμε τώρα που τα επιτόκια εξακολουθούν να είναι σχετικά χαμηλά και υπάρχει ζήτηση για τα κυπριακά κρατικά ομόλογα. Δεδομένων των αυξανόμενων κεφαλαιακών αναγκών όλων των χωρών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα επιτόκια στις χώρες της περιφέρειας της Ε.Ε. έχουν αυξηθεί λόγω του αυξημένου κινδύνου, πιστεύω ότι η χρονική στιγμή για την κίνηση

30 EconomyToday

Η ανάκαμψη προβλέπεται για το 2021, δεδομένου ότι η προσδοκία είναι να υπάρχει διαθέσιμο ένα εμβόλιο

αυτή ήταν σωστή. Ωστόσο, με την απότομη αύξηση του δημόσιου χρέους και την αναμενόμενη πτώση του ΑΕΠ μας, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε την αξιολόγηση στην επενδυτική βαθμίδα στην οποία βρισκόμαστε τώρα. Αυτό αποτελεί ένα τίμημα που μπορεί να χρειαστεί να πληρώσουμε, δεδομένης αυτής της δύσκολης περιόδου. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για ενδεχόμενες κυρώσεις από την Ε.Ε. για απόκλιση από τους δημοσιονομικούς μας στόχους. Υπάρχει χαλάρωση στην αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, καθώς κάθε χώρα της Ευρώπης θα χρειαστεί να αυξήσει το δημόσιο χρέος της (με σημαντικά δημοσιονομικά ελλείμματα) για να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση. Σε κάθε περίπτωση, είναι επιτακτική ανάγκη να γίνεται συνετή και υπεύθυνη χρήση των πρόσφατα δανεισθέντων χρημάτων, που είναι χρήματα των φορολογούμενων, καθώς είναι σίγουρο ότι οι οίκοι αξιολόγησης και οι επενδυτές θα μας παρακολουθούν στενά. Πρέπει επίσης να εκμεταλλευθούμε τις διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης από την Ε.Ε. (160 εκατομμύρια ευρώ είναι διαθέσιμα για την Κύπρο μέσω του ταμείου SURE για την υποστήριξη προγραμμάτων προστασίας της απασχόλησης και 400 εκατομμύρια ευρώ μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων - ΜμΕ). Σε αυτά τα θέματα, η χρηματοδότηση είναι επίσης διαθέσιμη μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) για τις χώρες της Ευρωζώνης (συνολικά 240 δισ. ευρώ), αλλά μόνο για δαπάνες που σχετίζονται με την υγεία. Υπάρχει επίσης συζήτηση για την κοινή έκδοση ευρωομολόγων (κορωνο-ομολόγων) ή για τη δημιουργία ενός ταμείου

ανάκαμψης (που θα χρηματοδοτείται με κοινό χρέος) για την αντιμετώπιση των αναγκών της ανάκαμψης, αλλά δυστυχώς υπάρχει ακόμα μακρύς δρόμος για την επίτευξη συμφωνίας. Έχουν επίσης γίνει ορισμένα βήματα σχετικά με τα μέτρα που αφορούν τη ρευστότητα. Ως πρώτο βήμα, η ΕΚΤ έχει προσωρινά χαλαρώσει τα αποθέματα κεφαλαίων και ρευστότητας, ώστε οι τράπεζες να μπορούν να παρέχουν ρευστότητα στην αγορά και να απορροφούν ζημιές (το συνολικό κεφάλαιο που απελευθερώνεται για την Κύπρο ανέρχεται σε 1,4 δισ. ευρώ). Η ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσης ένα έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω της πανδημίας, ύψους 750 δισ. ευρώ (QE), το οποίο θα λειτουργεί μέχρι τα τέλη του 2020 για να στηρίξει τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Επιπλέον, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε πρόσφατα νόμο για το πάγωμα των δόσεων δανείων μέχρι το τέλος του έτους, μια κίνηση που θα επιτρέψει να παραμείνει στην οικονομία η απαραίτητη ρευστότητα για να ανακουφίσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Υπάρχει ένα ακόμα αναγκαίο μέτρο – πρόκειται για τις κρατικές εγγυήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ, ώστε να ενθαρρυνθούν οι τράπεζες να παρέχουν φθηνή χρηματοδότηση σε βιώσιμες επιχειρήσεις και αυτοεργοδοτούμενους κατά τη διάρκεια της περιόδου της κρίσης. Σε περίπτωση μελλοντικών ζημιών, ο κίνδυνος θα κατανέμεται μεταξύ του κράτους (70%) και του τραπεζικού ιδρύματος (30%). Η περιοριστική ρήτρα θα είναι ότι οι δανειολήπτες δεν επιτρέπεται να προχωρήσουν σε απολύσεις μέχρι το τέλος του έτους. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων θα αφορά τις ΜμΕ,

Με την απότομη αύξηση του δημόσιου χρέους και την αναμενόμενη πτώση του ΑΕΠ μας, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε την αξιολόγηση στην επενδυτική βαθμίδα

αυτές που το χρειάζονται άλλωστε περισσότερο. Όσοι τάσσονται κατά του μέτρου αυτού, υποστηρίζουν ότι η χρηματοδότηση πρέπει να προέρχεται απευθείας από το κράτος και όχι από τις τράπεζες. Το αντεπιχείρημα σε αυτή τη θέση είναι ότι η κρατική εγγύηση αποτελεί μια δυνητική υποχρέωση η οποία θα μπορούσε να μην πραγματοποιηθεί ποτέ. Έτσι, δεν αυξάνεται το επίπεδο του χρέους, τουλάχιστον όχι προς το παρόν. Ακόμη και αν προκύψουν κάποιες απώλειες στο μέλλον, η πρόσθετη επιβάρυνση του δημόσιου χρέους θα είναι πιθανώς ένα μικρό μέρος των 2 δισ. ευρώ. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν διαθέτει τον μηχανισμό για να παίρνει τις αποφάσεις ως προς το ποιες εταιρείες θα χρηματοδοτούνται και ποιες όχι. Και αν ακόμα διέθετε έναν τέτοιο μηχανισμό, θα μπορούσε εύκολα να δημιουργηθεί ζήτημα ηθικού κινδύνου. Ο ρόλος αυτός ανήκει στις τράπεζες, που διαθέτουν άφθονη ρευστότητα και είναι έτοιμες να χρηματοδοτήσουν την αγορά. Αυτό που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση είναι να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή αυτού του σχεδίου. Ακόμη και με τα παραπάνω μέτρα, η πρόβλεψη για την κυπριακή οικονομία για το τρέχον έτος είναι αποθαρρυντική και ακολουθεί τις γραμμές που περιγράψαμε πιο πάνω για την παγκόσμια οικονομία. Πρέπει να αναμένουμε μια απότομη και βαθιά ύφεση, αύξηση της ανεργίας, σημαντικό δημοσιονομικό έλλειμμα και απότομη αύξηση του επιπέδου του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, τα μέτρα είναι σημαντικά, έτσι ώστε, όταν η οικονομία αρχίσει και πάλι να λειτουργεί, η ανάκαμψη να έρθει ταχύτερα και να είναι πιο ισχυρή. Οι κυριότεροι τομείς που οδηγούν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας, ο τουρισμός, οι κατασκευές και η ναυτιλία, θα πληγούν σημαντικά, ενώ οι επιπτώσεις στον κλάδο των υπηρεσιών θα είναι πιθανώς λιγότερο σοβαρές. Εξάλλου, οι κρίσεις φέρνουν μαζί τους και μερικές ευκαιρίες, όπως συμβαίνει πάντοτε. Για παράδειγμα, αυτή θα μπορούσε να είναι η κατάλληλη στιγμή για περαιτέρω ανάπτυξη άλλων υποσχόμενων βιομηχανιών, όπως είναι η εκπαίδευση ή η έρευνα και η καινοτομία. Αποτελεί επίσης ένα κάλεσμα αφύπνισης για να εξελίξει η Κύπρος την οικονομία της περισσότερο στον ψηφιακό τομέα, ώστε να αποτελέσει χώρα που θα βρίσκεται σε ανταγωνιστική θέση στην παγκόσμια οικονομία. Η κρίση έφερε στο προσκήνιο τις αδυναμίες μας σε αυτό τον τομέα, καθώς λίγοι οργανισμοί ήταν σε θέση να μεταβούν αμέσως σε απευθείας διαδικτυακή σύνδεση και να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Πολλοί οργανισμοί, όπως και ο δημόσιος τομέας, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες ως προς την ικανότητά τους να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον. Θα ήθελα, κλείνοντας, να πω ότι πρέπει να παραμείνουμε ήρεμοι. Δεν πρέπει να φεύγει ποτέ από το μυαλό μας ότι τελικά θα νικήσουμε αυτό τον ιό και ότι η οικονομία μας θα σταθεί στα πόδια της, και θα πρέπει όλοι από αυτή την κρίση να αντλήσουμε κάποια πολύτιμα διδάγματα σε κάθε επίπεδο (κυβέρνηση, εταιρείες, νοικοκυριά), ώστε να είμαστε πολύ πιο προετοιμασμένοι μελλοντικά. ET

EconomyToday 31

ΘΕΜΑ

32 EconomyToday

Ο κορωνοϊός

«μαία της ιστορίας» Σύμφωνα με τον ιστορικό Yuval Noah Harari, τα ίδια τρία προβλήματα απασχολούσαν τους ανθρώπους για χιλιάδες χρόνια, είτε στην Κίνα του 20ού αιώνα είτε στην Ινδία κατά τον Μεσαίωνα είτε στην αρχαία Αίγυπτο. Στην κορυφή του καταλόγου των προβλημάτων της ανθρωπότητας βρίσκονταν πάντα ο λιμός, οι επιδημίες και οι πόλεμοι. Οι πανδημίες, ως τυχαίος και αστάθμητος παράγοντας στην ιστορική εξέλιξη, έπαιξαν πολλές φορές καταλυτικό ρόλο στη συνέχεια και στην επέλευση ριζικών ανατροπών και ανακατατάξεων. Οι πολύβουες πόλεις, που συνδέονταν μεταξύ τους με ένα ατέλειωτο ρεύμα εμπόρων, αξιωματούχων και προσκυνητών, ήταν το θεμέλιο του ανθρώπινου πολιτισμού και το ιδανικό εκτροφείο παθογόνων οργανισμών. ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

EconomyToday 33

ΘΕΜΑ

Ο

λοιμός των Αθηνών, ο οποίος, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, είχε μεταδοθεί στον Πειραιά από την Αιθιοπία και την Αίγυπτο μέσω των εμπορικών οδών, είχε οδηγήσει στον θάνατο ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της πόλης, ανάμεσα στους οποίους και τον ίδιο τον Περικλή και την οικογένειά του. Η επιδημία εκδηλώθηκε αρχικά το 430 π.Χ., κατά τον δεύτερο χρόνο του Πελοποννησιακού Πολέμου, εν μέσω της πολιορκίας της πόλης από τους Σπαρτιάτες, αποτελώντας σημαντικό παράγοντα της ήττας των Αθηναίων, αφού είχε ήδη υπονομεύσει εκ των έσω την ισχύ τους. Η μαύρη πανούκλα που εκδηλώθηκε το 1346 μ.Χ., οδήγησε στον θάνατο πάνω από το 1/3 του πληθυσμού της Ευρώπης. Η πανδημία τότε, πέραν των τεράστιων δημογραφικών και οικολογικών επιπτώσεων που επέφερε, άλλαξε άρδην το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό οικοδόμημα της Δυτικής Ευρώπης. Όπως αναφέρει ο οικονομολόγος Stephan Epstein, ο θάνατος τόσων ανθρώπων είχε ως αποτέλεσμα, σε χώρες όπως η Αγγλία, να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση των εργαζομένων, ώστε οι ίδιοι να απαιτήσουν υψηλότερους μισθούς αλλά και πτώση των επιτοκίων, λόγω της υψηλής ζήτησης για καταναλωτικό δανεισμό. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο Harvard Paul Schmelzing, ενισχύοντας την άποψη για την αλλαγή που έγινε, τονίζοντας ότι «ο Μαύρος Θάνατος δημιούργησε τα μέσα για αύξηση της κατανάλωσης από μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού – αλλά η τραυματική εμπειρία της ξαφνικής αποχώρησης από τη γήινη ζωή (λόγω της υψηλής θνησιμότητας της πανδημίας της πανούκλας) προκάλεσε επίσης την ώθηση να απολαύσουν στο έπακρο τη ζωή ενώ ακόμα είχαν τη δυνατότητα».

Ο κορωνοϊός και ο αρχικός εφησυχασμός Ο κορωνοϊός, σε λιγότερο από δύο μήνες, μετά και τον χαρακτηρισμό της κρίσης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως πανδημίας, στις 11 Μαρτίου 2020, ήρθε να επιταχύνει εξελίξεις και μεταβολές σε έναν ήδη ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο. Οι διεθνείς παίκτες, και δη τα κράτη και οι παγκόσμιοι οργανισμοί, προσπαθούν καθημερινώς να μετρήσουν δεδομένα και εναλλαγές, ώστε να αντιληφθούν, όσο το δυνατόν καλύτερα, πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα. Περί τα τέλη Ιανουαρίου του 2020, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε ενημερώσει τους Υπουργούς Οικονομικών των G20 για τη διεθνή οικονομία και ότι επρόκειτο να κινηθεί εφεξής ανοδικά, ενώ η Γενική Διευθύντρια του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, είχε επισημάνει πως ο κορωνοϊός θα επιβάρυνε ελαφρώς, μόνο κατά 0,1%, την παγκόσμια ανάπτυξη. Η αναφορά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην τελευταία έκθεσή του, αφότου ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά τους τελευταίους τρεις μήνες, καταδεικνύει το πόσο αισιόδοξες ήταν οι προβλέψεις και πόσο είχε υποτιμηθεί από τη διεθνή κοινότητα η εξάπλωση του 34 EconomyToday

Ένας τομέας που θα αποτελέσει πρόδρομο πολλών αλλαγών στην εικόνα του αύριο είναι προφανώς ο τομέας της υγείας

ιού. Το ΔΝΤ στην έκθεση Απριλίου, λοιπόν, σημειώνει ότι το 2020 η παγκόσμια οικονομία πρόκειται να σημειώσει τη μεγαλύτερη συρρίκνωση από την οικονομική ύφεση του 1930, υποχωρώντας κατά 3% όσον αφορά τον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ, λόγω της πολιτικής «Μένουμε Σπίτι» που έχει εφαρμοστεί ανά το παγκόσμιο για αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας και η οποία έχει οδηγήσει σε περιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα, καταγράφοντας ύφεση της τάξης του 6,1% φέτος, ενώ οι αναπτυσσόμενες οικονομίες πρόκειται να καταγράψουν κατά μέσο όρο μείωση της τάξης του 1% του ΑΕΠ.

Η υγεία αλλάζει άρδην το σκηνικό; Ένας τομέας που θα αποτελέσει πρόδρομο πολλών αλλαγών στην εικόνα του αύριο, με πολλές δημόσιες συζητήσεις να έχουν ήδη ξεκινήσει για το πώς πρέπει να διασφαλιστεί καλύτερα η διαχείρισή του, είναι προφανώς ο τομέας της

Η υγεία του 2020 το νέο τραπεζικό σύστημα του 2008;

υγείας. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην τελευταία έκθεση Απριλίου, έχει θέσει ως αρχική του προτεραιότητα και οδηγία προς τα κράτη, για αντιμετώπιση της κρίσης, τη διασφάλιση επαρκών πόρων προς τα εθνικά συστήματα υγείας. Η επέκταση των δημόσιων δαπανών για επιπλέον διαγνωστικούς ελέγχους, αγορά προστατευτικού και ιατρικού εξοπλισμού, επαναπρόσληψη συνταξιοδοτημένου ιατρικού προσωπικού και αύξηση της χωρητικότητας των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας τίθεται ως πρώτη προτεραιότητα από το ΔΝΤ. Επίσης, τονίζεται ότι εμπορικοί αποκλεισμοί για ιατρικά προϊόντα και προϊόντα υγιεινής οφείλουν να αποφεύγονται, ενώ συστήνεται η ύπαρξη διεθνούς αλληλεγγύης προς τις χώρες με συστήματα υγείας περιορισμένων δυνατοτήτων. Το ΔΝΤ επεσήμανε το προφανές, αφού, όπως ανέδειξε η πανδημία, αφενός τα συστήματα υγείας των κρατών προσπαθούν να διαχειριστούν μια αιφνίδια αύξηση των περιστατικών με την πολιτική «Μένουμε Σπίτι» για περιορισμό της εξάπλωσης και αφετέρου η εξάρτηση από τις εισαγωγές ιατρικού εξοπλισμού μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις σε επικίνδυνο βαθμό.

Ακόμα μια άποψη η οποία φαίνεται να κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο, με αφορμή την πανδημία και τον τομέα της υγείας, είναι η άποψη της «επανατοπικοποίησης»

Αξιοσημείωτη είναι η τοποθέτηση των οικονομολόγων της Berenberg Bank, οι οποίοι αναφέρουν ότι «η αλλαγή πολιτικής ύστερα από περιόδους κρίσης είναι σύνηθες φαινόμενο, όπως για παράδειγμα η διόρθωση του τραπεζικού συστήματος μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008». Θεωρούν ότι, όπως μετά τη χρηματοοικονομική κρίση υπήρξαν ριζικές αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, αναλόγως θα γίνει επαναξιολόγηση της λειτουργίας των συστημάτων υγείας. Αναμένουν ότι, πέραν των βραχυπρόθεσμων δαπανών για την καταστολή της πανδημίας, θα γίνουν ρυθμιστικές αλλαγές, με περισσότερες δαπάνες στην υγεία και πιο ενεργή εμπορική και βιομηχανική πολιτική εκ μέρους των εθνικών οικονομιών, ώστε να υπάρχει εγχώρια παραγωγή βασικών φαρμάκων και εξοπλισμού. Στην αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας αλλά και γενικά στην αντίληψη που θα ακολουθήσει την επόμενη μέρα της πανδημίας αναφέρεται και ο Rob Cox στον Reuters, δηλώνοντας: «Είναι αναπόφευκτο οι άνθρωποι να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε αποτελεσματική ιατρική περίθαλψη ανεξαρτήτως κόστους. Γενικά, θα αναμένεται ότι τα νοσοκομεία θα έχουν περισσότερες δυνατότητες σε κλίνες και αναπνευστήρες. Αυτό θα έρθει ως μια μεγάλη πρόκληση στην έως τώρα αντίληψη που κυριαρχούσε σε κράτη, για παράδειγμα στις ΗΠΑ, ότι η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι προνόμιο για αυτούς που μπορούν να την αντέξουν οικονομικά. Πιθανότατα μια πιο ευρεία και ποιοτική ιατροφαρμακευτική κάλυψη να σημαίνει αποδεκατισμό των υπηρεσιών των μεσαζόντων, όπως φαρμακευτικών διαχειριστών ή ασφαλιστών». Ακόμα μια άποψη η οποία φαίνεται να κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο, με αφορμή την πανδημία και τον τομέα της υγείας, είναι η άποψη της «επανατοπικοποίησης». Γάλλοι οικονομολόγοι της Attac σημειώνουν ότι η φαρμακοβιομηχανία έχει μετεγκαταστήσει ολόκληρα τμήματα της παραγωγής της, σε σημείο που το 80% των δραστικών ουσιών των φαρμάκων εισάγεται από την Κίνα και την Ινδία, σε αντίθεση με το 20% πριν από 30 χρόνια, κάτι το οποίο επιφέρει επικίνδυνα συνεπακόλουθα που αναδεικνύονται με την εμφάνιση της πανδημίας. Η κατάληξη στις συγκεκριμένες παραγωγικές επιλογές ήταν απόρροια των σχέσεων ανταγωνιστικότηταςκόστους και του συγκριτικού πλεονεκτήματος του χαμηλού κόστους για τις αναπτυσσόμενες χώρες, που παράγουν πιο φτηνά φαρμακευτικές πρώτες ύλες και ιατρικό εξοπλισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με τους οικονομολόγους που υποστηρίζουν την επανατοπικοποίηση, θα πρέπει να λαμβάνεται πλέον υπόψη σε πιο μεγάλο βαθμό το κριτήριο ανταγωνιστικότητας-ρίσκου, ώστε να μπορεί η κάθε κοινωνία να παράγει και να έχει σχετική αυτάρκεια στα αναγκαία ιατρικής φύσης αγαθά, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση παρόμοιας φύσης κρίσεων.

EconomyToday 35

ΘΕΜΑ

του 2020. Λόγω όμως της παρέμβασης του εργατικού Από την υγεία στη γενική αναθεώρηση Οι διεθνείς παίκτες, δυναμικού αλλά και της έλευσης του κορωνοϊού, τα όποια σχέδια για αναστολή λειτουργίας της εταιρείας αναβλήθηκαν. του αναπτυξιακού μοντέλου και δη τα κράτη Μέσω του διαλόγου γύρω από την υγεία και την εποχή μετά και οι παγκόσμιοι Πλέον, η εταιρεία, λειτουργώντας κάτω από τη διοίκηση της τοπικής αρχής, της Νομαρχίας, και μέσω της παραγωγής την πανδημία, φαίνεται ότι γίνεται επαναδιαπραγμάτευση οργανισμοί, 950 κυλίνδρων οξυγόνου τη μέρα, διοχετεύει οξυγόνο ζητημάτων που πριν από την πανδημία αποτελούσαν αδιπροσπαθούν στους αναπνευστήρες των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αμφισβήτητες θέσεις, όπως η προστασία της ελεύθερης καθημερινώς όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και της Ασίας, της Αυστραλίας αγοράς από τον κρατικό παρεμβατισμό. Για παράδειγμα, και της Αφρικής. η εταιρεία Luxfer, η οποία παρήγε κυλίνδρους οξυγόνου να μετρήσουν στο εργοστάσιό της στα προάστια του Παρισιού, προόριζε δεδομένα και περίπου το μισό της παραγωγής της για ιατρικούς σκοΚρατικοποιήσεις εναλλαγές, ώστε πούς, για τους αναπνευστήρες, και ένα μεγάλο μέρος της για τη διάσωση επιχειρήσεων να αντιληφθούν, Η κρατικοποίηση της Luxfer αποτελεί ένα παράδειγμα της υπόλοιπης παραγωγής για την πυροσβεστική υπηρεσία, όσο το δυνατόν αλλά και για βιομηχανικούς σκοπούς. Τα τελευταία χρόνια, επανατοποθέτησης στον διάλογο της δομής του αναπτυκαλύτερα, πώς θα ξιακού μοντέλου που υπάρχει τις τελευταίες δεκαετίες, και λόγω κακοδιαχείρισης, απουσίας χρηματοδότησης αλλά και της εισαγωγής πιο φτηνών κυλίνδρων από το εξωτερικό, αυτό είναι διάχυτο και στις διάφορες δηλώσεις ανώτερων διαμορφωθεί το εργοστάσιο παραλίγο να κατεδαφιστεί τον Ιανουάριο αξιωματούχων. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, η επόμενη μέρα 36 EconomyToday

Και οι Γερμανοί Στη Γερμανία, στο ίδιο πνεύμα, ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομίας, Peter Altmaier, προειδοποιεί τους ξένους επενδυτές ότι το γερμανικό κράτος δεν θα αφήσει τις επιχειρήσεις της γερμανικής οικονομίας να γίνουν βορά των ξένων επενδυτικών ταμείων, τονίζοντας ότι θα «σταθεί δίπλα στους επιχειρηματίες» απέναντι σε επενδυτές που θέλουν να αποκτήσουν σε εξευτελιστικές τιμές τις επιχειρήσεις τους. Στη χώρα έχει θεσπιστεί ταμείο στήριξης επιχειρήσεων με κεφάλαια ύψους €100 δισ., που αναλαμβάνει να εξαγοράζει μερίδια σε όσες γερμανικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Τα κεφάλαια του ταμείου στήριξης θα αντληθούν από το δυσθεώρητο ποσό των €750 δισ. (περίπου 20% του ΑΕΠ κατά το 2019) που αποφάσισε να διαθέσει το Βερολίνο για την τόνωση της γερμανικής οικονομίας.

Κρατικοποιήσεις και στην Τουρκία

κάλεσε τον κόσμο να «αναθεωρήσει το αναπτυξιακό μοντέλο, το οποίο τώρα αποκαλύπτει τα σημάδια του», με τον Υπουργό Οικονομικών, Bruno Le Maire, να συμπληρώνει ότι «δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε από την Κίνα για προϊόντα στρατηγικής σημασίας, είτε αυτά αφορούν την αεροδιαστημική είτε τον ιατρικό τομέα». Σημαντική για να γίνει αντιληπτή η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη Γαλλία είναι και η δήλωση του επικεφαλής της ένωσης Γάλλων βιομηχάνων, ο οποίος κάλεσε την κυβέρνηση Μακρόν να εθνικοποιήσει όσες εταιρείες έχουν πληγεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μιλώντας στον γαλλικό όμιλο μέσων μαζικής ενημέρωσης FranceInfo, ο Geoffroy Roux de Bezieux σημείωσε ότι «δεν είναι κάτι σαν τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 που αντιμετωπίζουμε. Δεν πρέπει να υπάρχουν πλέον ταμπού για αυτά τα ζητήματα, αφού πρόκειται για εθνικοποιήσεις εταιρειών που κινδυνεύουν εν μέσω κρίσης».

Ακόμα και στην Τουρκία, η οποία αντιμετωπίζει την πιο ισχυρή οικονομική ύφεση από όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες και εν μέσω διαπραγμάτευσης για την ένταξή της σε πακέτο οικονομικής στήριξης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, γίνονται κινήσεις για κρατικοποιήσεις μεγάλου μέρους των τουρκικών επιχειρήσεων. Όπως αναφέρεται στο Bloomberg, το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας (TVF) θα μπορεί να διοχετεύσει χρήματα ή να εξαγοράσει πλειοψηφικά μερίδια σε επιχειρήσεις που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για την τουρκική οικονομία, όπως εταιρείες τηλεπικοινωνιών ή εταιρείες του κατασκευαστικού τομέα. Σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, κατά τα επόμενα χρόνια ένα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα, εκτός από τις εταιρείες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, θα βρίσκεται υπό τον άμεσο έλεγχο του τουρκικού κράτους. Προκειμένου να διασώσει τις πληγείσες επιχειρήσεις ή να αναλάβει τον έλεγχό τους, η τουρκική κυβέρνηση αναμένεται πως θα αυξάνει επιπλέον το δημόσιο χρέος, χρησιμοποιώντας δυνητικά και τον επιπλέον εξωτερικό δανεισμό.

Νέες πραγματικότητες θα εδραιωθούν λόγω των τεράστιων οικονομικών επιπτώσεων, οι οποίες μπορούν να συγκριθούν με τη συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά την ύφεση του 1930 Ή και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο νέος κόσμος Είναι πλέον αντιληπτό ότι, μετά την παρούσα κρίση, όταν θα έρθει το τέλος της, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε, πέρα από μια διαφορετική καθημερινότητα από ό,τι συνηθίσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, και έναν διαφορετικό κόσμο σε αρκετά μέτωπα. Νέες πραγματικότητες θα εδραιωθούν λόγω των τεράστιων οικονομικών επιπτώσεων, οι οποίες μπορούν να συγκριθούν με τη συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά την ύφεση του 1930 ή και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως εύστοχα αναφέρει ο συγγραφέας Γιώργος Καραμπελιάς, «οι κρίσεις αποτελούν ένα ανοικτό πεδίο αντιπαράθεσης στο οποίο όλες οι λογικές, όλες οι ιδεολογίες, πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις διαγωνίζονται, προσπαθώντας να κερδίσουν από αυτές ή τουλάχιστον να χάσουν το λιγότερο δυνατό». ET

EconomyToday 37

Α Ν Α ΛΥΣ Η

Στα «δόντια» του κορωνοϊού

Και ο τομέας των ακινήτων Πολλοί είναι οι τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας που έχουν πληγεί από την εξάπλωση του κορωνοϊού και την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων από τις κυβερνήσεις. Ένας από αυτούς είναι και ο τομέας των ακινήτων και των κατασκευών. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο κυπριακό αλλά αφορά όλες τις χώρες, με αυτό να γίνεται πιο έντονο στις περιπτώσεις που επιβλήθηκαν πιο «σκληρά» περιοριστικά μέτρα.

Σ

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου

την Κύπρο, με βάση τα διατάγματα, τα εργοτάξια πέραν των τριών ατόμων έχουν αναστείλει τις εργασίες τους (οπότε οι εισπράξεις των εταιρειών που ήταν συνδεδεμένες με την πρόοδο των εργασιών κατασκευής έχουν ανασταλεί), ενώ η ζήτηση, τόσο η εγχώρια όσο και η εξωτερική, έχει παγώσει, κάτι που καταγράφεται στα στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου για τα πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν τον Μάρτιο.

Σημαντικό γρανάζι της οικονομίας

Ο τομέας των ακινήτων και των κατασκευών,

38 EconomyToday

παρά το γεγονός ότι την περίοδο της προηγούμενης οικονομικής κρίσης βρέθηκε στο στόχαστρο ως η κύρια «πηγή» των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αποτελεί διαχρονικά έναν από τους σημαντικότερους αιμοδότες του ΑΕΠ της χώρας, κυρίως σε περιόδους ανάπτυξης. Μάλιστα, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η πορεία του τομέα αυτού αποτελεί κριτήριο για την πορεία της οικονομίας. Η αύξηση στις πωλήσεις ακινήτων τα τελευταία χρόνια ήταν ένας από τους λόγους που η οικονομία παρουσίασε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και ενίσχυσης των δημόσιων οικονομικών, μέσα από τις εισπράξεις του φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και άλλων φόρων και τελών.

EconomyToday 39

ΘΝ Α ΕΜ ΑΛ ΑΥ Σ Η

ή ενός μικρού συμπλέγματος διαμερισμάτων. Σε ό,τι αφορά όμως τους πύργους, για να ξεκινήσει το έργο απαιτείται να προπωληθεί το 65% με 70% του έργου ώστε να καλυφθεί το κόστος. Το ζητούμενο είναι τι γίνεται στην περίπτωση που προπωλήθηκε το 30%, για παράδειγμα, και η τωρινή κατάσταση επιβραδύνει τις πωλήσεις. Σημειώνεται πως, σε ό,τι αφορά τις προπωλήσεις, τα χρήματα είναι στα τραπεζικά ιδρύματα και θα ελευθερωθούν στην αγορά με την έναρξη των εργασιών, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις με την έγκριση της αίτησης του επενδυτή, αν και εφόσον έχει συμφωνηθεί μεταξύ των μερών, όταν η αγορά συνδέεται με το πρόγραμμα πολιτογράφησης.

Τα δεδομένα της αγοράς Το κλείσιμο των αεροδρομίων και η κατάσταση που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία επηρέασαν σημαντικά την εξωτερική ζήτηση. Φορείς του κλάδου θεωρούν ότι αυτό είναι προσωρινό, εφόσον κάποιες από τις επενδύσεις που δρομολογούνταν αναστάληκαν και δεν ακυρώθηκαν. Την ίδια στιγμή, στο εσωτερικό, η ανασφάλεια λόγω της ενδεχόμενης αλλαγής στα εισοδήματα των νοικοκυριών και η γενικότερη ψυχολογία στην αγορά οδηγούν στην ακύρωση ή αναστολή αγορών κατοικιών και των ενδεχόμενων δανείων που έχουν εγκριθεί για αυτό τον σκοπό.

Αναδιαρθρώσεις, υπερδανεισμός και ανάπτυξη Τα τελευταία χρόνια ο τομέας αναδιαρθρώθηκε, για κάποιες επιχειρήσεις του κλάδου ο δανεισμός μειώθηκε (κυρίως για κάποιες που εκμεταλλεύτηκαν τα κίνητρα για ανταλλαγή χρέους με ακίνητα με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα), κάποιες μπήκαν υπό διαχείριση και έκλεισαν, ενώ σημαντικός είναι ο αριθμός νέων και παραδοσιακών επιχειρήσεων που αναπτύχθηκαν. Όμως, παρά την ανάπτυξη του κλάδου, αυτός παραμένει υπερδανεισμένος, με συγκεκριμένες επιχειρήσεις να βλέπουν σημαντικό μέρος των εισπράξεών τους να χρησιμοποιείται για αποπληρωμή χρεών. Μπορεί να υπήρξαν σημαντικές πωλήσεις αλλά το περιθώριο κέρδους να μην είναι τόσο μεγάλο. Σημειώνεται ότι η ανάπτυξη του κλάδου τα τελευταία χρόνια τροφοδοτήθηκε από ίδια κεφάλαια και όχι από δανεισμό, δηλαδή μέσω προπωλήσεων. Το γεγονός αυτό καταγράφεται στα θετικά, ειδικά όταν αφορά το χτίσιμο μιας έπαυλης 40 EconomyToday

Πρωτοφανής κρίση και κίνητρα

Στο εσωτερικό, η ανασφάλεια λόγω της ενδεχόμενης αλλαγής στα εισοδήματα των νοικοκυριών οδηγεί σε ακύρωση Ή αναστολή αγορών κατοικιών

Σε περιόδους κρίσης, η παραχώρηση κινήτρων ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα, κάτι που άλλωστε βιώσαμε και την προηγούμενη περίοδο. Τα κίνητρα μπορεί να είναι φορολογικά, πολεοδομικά (πάντα φυσικά με μέτρο, ώστε να αποτραπεί η άναρχη ανάπτυξη) ή άλλα, όπως το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η σημερινή κρίση είναι διαφορετική από την τελευταία που βιώσαμε στην Κύπρο. Η εξάπλωση του ιού επηρεάζει σχεδόν όλες τις εθνικές οικονομίες και την ψυχολογία των πολιτών, των επιχειρηματιών και των καταναλωτών ανά την υφήλιο. Δεν αφορά συγκεκριμένες οικονομίες που αντιμετώπιζαν δημοσιονομικά και χρηματοπιστωτικά προβλήματα. Οπότε, αυτή τη φορά, πέραν των κινήτρων, είναι σημαντικό να υπάρξει σύντομη ανάκαμψη των οικονομιών που τροφοδοτούν με τουρισμό την Κύπρο, αλλά και την εξωτερική ζήτηση για τα ακίνητα.

Στα μέτρα που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν είναι η αναστολή επιβολής φόρου κεφαλαιουχικών κερδών για όσους αγοράζουν ακίνητο τον επόμενο χρόνο (κάτι που εφαρμόστηκε ξανά) ή η αναστολή επιβολής άλλων τελών, όπως τα χαρτόσημα και τα μεταβιβαστικά. Σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ, δύσκολα μπορούν να υπάρξουν αλλαγές (όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα, όπου αναστάληκε η επιβολή του σε νέα ακίνητα), εφόσον θα πρέπει να ζητηθεί παρέκκλιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (η Ελλάδα το είχε διασφαλίσει με την ένταξή της στην Ένωση). Θα μπορούσε ενδεχομένως να υπάρξει ρύθμιση του δικαιώματος ενοικίασης για συγκεκριμένη περίοδο ακινήτου που θεωρείται μόνιμη κατοικία.

Το κεφάλαιο μεταρρυθμίσεις Σε περιπτώσεις οικονομικών κρίσεων, οι ανάγκες για μεταρρυθμίσεις είναι ακόμη πιο έντονες, εφόσον από τη μια οδηγούν στον περιορισμό των δαπανών, τόσο των ελαστικών όσο και των ανελαστικών, και από την άλλη απελευθερώνουν τις παραγωγικές μονάδες της οικονομίας. Δυστυχώς για την Κύπρο, πολλές μεταρρυθμίσεις αναβλήθηκαν κατά περιόδους, ενώ άλλες άρχισαν και έμειναν στη μέση, κάτι που οδήγησε σε μια μη ανταγωνιστική οικονομία, με γραφειοκρατικές διαδικασίες και τεράστια προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Αυτό, πέρα από τη διαχρονική πολιτική ατολμία, ήταν και αποτέλεσμα της αδυναμίας συγκερασμού των επιδιώξεων όλων των ενδιαφερομένων. Οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν είναι πολλές, ενώ κάποιες που έγιναν χρήζουν επανεξέτασης. Για παράδειγμα, στον περί εταιρειών νόμο διαχρονικά έχουν γίνει πολλές τροποποιήσεις και αλλαγές στο αρχικό κείμενο. Ο συγκεκριμένος νόμος και γενικά το νομοθετικό πλαίσιο απαιτούν ενοποίηση και απλούστευση. Αυτό μπορεί να απαιτεί συγγραφή των νόμων από την αρχή.

Διασφάλιση των πολιτογραφήσεων

Το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο για τους επενδυτές και η διασφάλισή του πρέπει να είναι προτεραιότητα. Είναι αδιαπραγμάτευτο το γεγονός ότι οι έλεγχοι θα πρέπει να είναι αυστηροί, εφόσον τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και άλλοι θεσμοί παρακολουθούν την πορεία του προγράμματος. Η περίοδος εξέτασης της αίτησης θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά και ενδεχομένως να εξεταστούν οι τωρινές διαδικασίες και να βελτιωθούν κάποια από τα κριτήρια.

Αναγκαία εργαλεία

Η δημιουργία μιας ευέλικτης και αποδοτικής κρατικής μηχανής ενισχύει το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται προς τους πολίτες. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που θα πρέπει να προωθηθούν τα νομοσχέδια που αφορούν τη μεταρρύθμιση του κρατικού μηχανισμού και την υιοθέτηση απλών και σύντομων διαδικασιών, με την ενίσχυση ταυτόχρονα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Οι επιχειρηματίες και γενικά οι επενδυτές, πέρα από το σταθερό φορολογικό και νομικό πλαίσιο, αξιολογούν και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται. Σε κανένα δεν θα άρεσε να υποστεί διοικητικό κόστος και μεγάλες καθυστερήσεις, όσον αφορά τις επενδύσεις του, λόγω των προβλημάτων που ενδεχομένως να παρουσιάζουν οι κρατικές υπηρεσίες. Παρά το γεγονός ότι έγιναν μεγάλες προσπάθειες, αυτή την περίοδο η κρατική μηχανή, συμπεριλαμβανομένων υπηρεσιών που αφορούν τα ακίνητα, όπως το Τμήμα Κτηματολογίου, χρειάζεται να επενδύσει πολλά στην τεχνολογία και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Εξάλλου, αποδείξαμε ότι μπορούμε να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες χρησιμοποιώντας τα ηλεκτρονικά μέσα, οπότε ας επενδύσουμε σε αυτό. ET

EconomyToday 41

ΘΕΜΑ

ΒΑΡΥ ΠΛΗΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗ «ΒΑΡΙΑ» ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Τα θραύσματα που άφησε στο πέρασμά της η πανδημία καταμετρά και ο τουρισμός, που δεν αναμένεται να ορθοποδήσει πριν από τον Ιούλιο. Το Υφυπουργείο Τουρισμού, από την πλευρά του, εργάζεται για να σώσει την παρτίδα όσο πιο νωρίς γίνεται, μετά τη χαλάρωση των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας. Χάρη στην έγκαιρη λήψη αυστηρών μέτρων αλλά και στη σωστή διαχείριση, συγκριτικά με άλλες χώρες, κυρίως της Μεσογείου, η Κύπρος ελπίζει να σώσει την παρτίδα, αφού είναι σε καλύτερη θέση. Σ’ αυτό ποντάρει και το Υφυπουργείο. Αυτό βέβαια θα εξαρτηθεί από τη διαχείριση της πανδημίας από πλευράς και των άλλων χωρών. Της Έλενας Καλυφόμματου

42 EconomyToday

EconomyToday 43

ΘΕΜΑ

H

μεγάλη ατμομηχανή της χώρας μας, ο τουρισμός, βρίσκεται υπό εκτροχιασμό λόγω των επιπλοκών που επέφερε ο κορωνοϊός. Υπάρχει ο κίνδυνος, από βασικό αιμοδότη της οικονομίας μας, να μετατραπεί σε μεγάλο ασθενή. Αν και το Υφυπουργείο Τουρισμού είχε καταθέσει τον Ιανουάριο ένα 10ετές πλάνο για την αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό, στην εξίσωση μπήκε «βίαια» ο κορωνοϊός, αλλάζοντας άρδην το τοπίο. Το αρμόδιο Υφυπουργείο είναι σε εγρήγορση, ούτως ώστε να αντιστρέψει το κλίμα, αφού τινάχθηκαν στον αέρα όλα τα έσοδα στα οποία προσδοκούσε η τουριστική βιομηχανία για την περίοδο μέχρι το τέλος Ιουνίου. Φέτος, με το αισιόδοξο σενάριο, αναμένεται μείωση στις αφίξεις κατά τουλάχιστον 60% ή κατά 1,5 εκατομμύριο, ενώ η ανάκαμψη αναμένεται στα επόμενα δύο με τρία χρόνια.

44 EconomyToday

ΜΕΙΩΣΗ 67,4% Η δραματική μείωση στις αφίξεις τουριστών οφείλεται στα αυστηρά μέτρα ανάσχεσης της εξάπλωσης του κορωνοϊού

Οι αφίξεις τουριστών τον φετινό Μάρτιο ανήλθαν σε 55.342 σε σύγκριση με 169.934 τον αντίστοιχο περσινό μήνα, σημειώνοντας μείωση 67,4%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Η δραματική μείωση οφείλεται στα μέτρα ανάσχεσης της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Η Κυπριακή Δημοκρατία έκλεισε τα σύνορά της από τις 15/3/2020. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2020, οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 246.556 σε σύγκριση με 357.475 την αντίστοιχη περίοδο του 2019, σημειώνοντας μείωση 31,0%.

ΑΦΙΞΕΙΣ

2019

2020

ΜΕΙΩΣΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ

169.934

55.342

67,4%

ΙΑΝ-ΜΑΡ

357.475

246.556

31,0%

ΠΗΓΗ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Σανίδα σωτηρίας για την επανεκκίνηση του τουρισμού αποτελεί η καλή διαχείριση για την αναχαίτιση του ιού στη χώρα μας. Η Κύπρος δεν έχει φτάσει, ευτυχώς, στη θέση πολλών χωρών στις οποίες η κατάσταση είναι μη διαχειρίσιμη και όπου το σενάριο για τη γρήγορη άρση των περιοριστικών μέτρων μοιάζει μακρινό. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να σχεδιάζει ήδη τα επόμενα βήματα για την επόμενη μέρα της πανδημίας, τόσο για τον τουρισμό όσο και για την οικονομία γενικότερα. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, όπως έχει αναφέρει ο Υφυπουργός Τουρισμού, στις αρχές Ιουλίου θα είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε τους πρώτους τουρίστες. Βέβαια, η υποχώρηση της υγειονομικής κρίσης είναι εκείνη που θα καθορίσει τους όρους για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και κατ’ επέκταση το άνοιγμα των αεροδρομίων.

VOUCHERS ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ Έκτακτο πλάνο δράσης για τον τουρισμό για το 2020, που έχει ευελιξία να μεταθέτει τα χρονοδιαγράμματα εφαρμογής του ανάλογα και με τις εξελίξεις όσον αφορά την πανδημία του κορωνοϊού, έχει καταρτίσει το Υφυπουργείο Τουρισμού. Ξεκίνησε ήδη οπτικοακουστική καμπάνια από τον Μάρτιο, κυρίως στο εξωτερικό, με τα hashtags #staysafe και #betterdaysarecoming, η οποία έχει στόχο να παραμείνει η Κύπρος στο μυαλό των ταξιδιωτών μέσω διαφόρων μηνυμάτων ελπίδας και συμπαράστασης για τις δύσκολες στιγμές που περνά η ανθρωπότητα. Στις αρχές Μαΐου, ξεκινά νέος κύκλος επαφών με αεροπορικές εταιρείες και οργανωτές ταξιδιών. Επιπρόσθετα, θα δοθεί επιχορήγηση προς πολιτιστικούς φορείς και θα εκπονηθούν σχέδια ψηφιακής εκπαίδευσης του προσωπικού της τουριστικής βιομηχανίας.

Οι ξενοδόχοι προγραμματίζουν να ανακοινώσουν προσφορές για τους Κύπριους μετά την άρση των μέτρων

Η διακοπή των αεροπορικών συνδέσεων και τα «ερημωμένα» ξενοδοχεία σε όλη τη χώρα είναι το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σχετικό νομοσχέδιο που παρέχει τη δυνατότητα πιστωτικών διευκολύνσεων (vouchers) για προπληρωμένες προκρατήσεις ταξιδιών που δεν θα γίνουν λόγω της πανδημίας, με κρατικές εγγυήσεις σε περίπτωση αφερεγγυότητας της επιχείρησης. Με τον συγκεκριμένο τρόπο, δίνεται λύση στο καυτό ζήτημα των ακυρώσεων ταξιδιών. Το νομοσχέδιο προβλέπει την παραχώρηση κυβερνητικών εγγυήσεων συνολικού ποσού €1,5 εκατ. σε καταναλωτές που έκαναν την κράτησή τους μέσω ταξιδιωτικών πρακτόρων και εγγυήσεις ύψους €5 εκατ. σε καταναλωτές που έχουν προχωρήσει σε ιδιωτική κράτηση απευθείας με το τουριστικό κατάλυμα, ενώ το κράτος θα καλύψει και ακυρώσεις κρουαζιέρων για κρουαζιερόπλοια υπό κυπριακή σημαία. ET

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, φαίνεται ότι ο Ιούλιος, ο Αύγουστος και ο Σεπτέμβριος θα σηκώσουν το βάρος της τουριστικής χρονιάς για φέτος. Το Υφυπουργείο θα επενδύσει κυρίως στον εσωτερικό τουρισμό, με ειδική καμπάνια με σύνθημα οι Κύπριοι να γνωρίσουν εκ νέου τον τόπο τους. Ήδη, οι αρμόδιοι για την τουριστική βιομηχανία μαζί με το Υφυπουργείο βρίσκονται σε συνεχείς συσκέψεις, ούτως ώστε να υπάρξει ανάκαμψη του τουρισμού, έστω και τους φθινοπωρινούς μήνες. Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ, κ. Ζαχαρίας Ιωαννίδης, ανέφερε ότι οι ξενοδόχοι προγραμματίζουν να ανακοινώσουν προσφορές για τους Κύπριους μετά την άρση των μέτρων. «Με αυτόν τον τρόπο θα λειτουργήσουν τα ξενοδοχεία και οι Κύπριοι, μετά από αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση που βίωσαν, θα έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν παραστάσεις», συμπλήρωσε ο κ. Ιωαννίδης.

EconomyToday 45

ΘΕΜΑ

46 EconomyToday

ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΤΗ

ΝΑΥΤΙΛΙΑ Η Υφυπουργός Ναυτιλίας, Νατάσα Πηλείδου, και ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, Θωμάς Καζάκος, σκιαγραφούν στο Economy Today την εικόνα που επικρατεί στην κυπριακή ναυτιλία και εξηγούν με ποιο τρόπο διασφαλίζεται ο κλάδος. ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ

Σ

τη δυνατότητα δανεισμού μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων προσβλέπουν οι φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ναυτιλίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα ρευστότητας που δημιουργεί η πανδημία του COVID-19 στις ναυτιλιακές, αλλά και για να συνεχίσει ο τομέας να αποτελεί έναν από τους κύριους αιμοδότες της κυπριακής οικονομίας. Το θέμα εγείρουν σε παρέμβασή τους στο περιοδικό Economy Today τόσο η Υφυπουργός Ναυτιλίας, κ. Νατάσα Πηλείδου, όσο και ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, κ. Θωμάς Καζάκος. Όσον αφορά το πιο πάνω μέτρο, τη στήριξη δηλαδή του τομέα μέσω των κρατικών εγγυήσεων, αξίζει να αναφερθεί πως φορείς του κλάδου τονίζουν και τη σημασία που έχει το πότε αυτό θα εγκριθεί, αφού, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καζάκος, «θα πρέπει να εγκριθεί άμεσα και να τύχει αξιοποίησης, αφού αν υπάρξει καθυστέρηση θα είναι δώρον άδωρον».

ΧΤΥΠΗΘΗΚΕ ΠΡΩΤΗ

Ο τομέας της ναυτιλίας ήταν από τους πρώτους που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές συνέπειες από την εξάπλωση του ιού, συνεπώς, τόσο στην Κύπρο όσο και σε διεθνές επίπεδο, λήφθηκαν άμεσα μέτρα δράσης. Όσον αφορά την κυπριακή πραγματικότητα, η κ. Πηλείδου, κληθείσα να σχολιάσει πόσο έχει επηρεαστεί ο τομέας της ναυτιλίας από την εξάπλωση του COVID-19, εξήγησε: «Δυστυχώς, ο τομέας της ναυτιλίας ήταν από τους πρώτους που επηρεάστηκαν αρνητικά από την εξάπλωση του κορωνοϊού, εφόσον οι περιορισμοί και οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, αρχικά στην Κίνα και στην Ασία, επηρέασαν τόσο τη διεξαγωγή εμπορίου όσο και τις συνθήκες της αγοράς, τις δραστηριότητες των ναυπηγείων και άλλων συνεργατών ναυτιλιακών εταιρειών στην Ασία, καθώς και θέματα αλλαγής πληρωμάτων, διεξαγωγής επιθεωρήσεων και επιδιορθώσεων». «Τα προβλήματα αυτά δυστυχώς πολλαπλασιάστηκαν με την εξάπλωση του ιού παγκοσμίως, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να αντιμετωπίζουν τόσο λειτουργικές δυσκολίες όσο και σημαντική μείωση στον κύκλο εργασιών. Κατά συνέπεια, λόγω των πιο πάνω δυσκολιών, έχει επηρεαστεί όλο το φάσμα των ναυτιλιακών και παρεμφερών εργασιών», επεσήμανε, προσθέτοντας πως «ο τομέας που έχει πληγεί περισσότερο είναι αυτός της κρουαζιέρας».

EconomyToday 47

ΘΕΜΑ

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΥΦΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Το «κοκτέιλ» των επιπτώσεων του ιού περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μια σειρά από νέες προκλήσεις, οι οποίες έθεσαν σε εγρήγορση το Υφυπουργείο Ναυτιλίας προκειμένου να αναχαιτίσει όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες. Δύο περίπου μήνες μετά την εξάπλωση του ιού και στην Κύπρο, η κ. Πηλείδου, κληθείσα να αναφέρει ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, είπε: «Η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει το Υφυπουργείο Ναυτιλίας είναι η παροχή ουσιώδους στήριξης και άμεσης εξυπηρέτησης σε εταιρείες που αντιμετωπίζουν πρακτικές ή άλλες δυσκολίες, όπως η προσέγγιση λιμανιών με ασφάλεια, ο επαναπατρισμός προσωπικού και ναυτικών, η ασφαλής διεξαγωγή επιδιορθώσεων ή επιθεωρήσεων, ή, σε περίπτωση που αυτές δεν είναι εφικτές, η κατά περίπτωση επέκταση της διάρκειας κάποιων πιστοποιητικών υπό προϋποθέσεις. Επιπρόσθετα, ένα ουσιώδες πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί είναι η αλλαγή και διακίνηση των πληρωμάτων των πλοίων καθώς και των ανώτερων στελεχών ναυτιλιακών εταιρειών, έχοντας ως γνώμονα τη διασφάλιση της υγείας των ναυτικών, των πληρωμάτων και των μεταφορέων». «Απώτερος σκοπός», τόνισε, «είναι η ομαλή συνέχιση των δραστηριοτήτων των ναυτιλιακών εταιρειών για τη διακίνηση των εμπορευμάτων που είναι αναγκαία για τη διαβίωσή μας. Άλλη μια πρόκληση είναι η ομαλή και ασφαλής διεξαγωγή των λειτουργιών του Υφυπουργείου, διασφαλίζοντας συγχρόνως τη συνεχή και αδιάλειπτη εξυπηρέτηση προς τους πελάτες μας, καθώς και η προστασία των εργαζομένων του Υφυπουργείου». «Με την έγκαιρη εφαρμογή ειδικών διαδικασιών, ούτως ώστε όλες οι υπηρεσίες μας να παρέχονται διαδικτυακά και η πλειοψηφία του προσωπικού να εργάζεται από το σπίτι, η λειτουργία του Υφυπουργείου συνεχίζει απρόσκοπτα χωρίς δυσκολίες ή καθυστερήσεις», σημείωσε. Ερωτηθείσα περαιτέρω για τα μέτρα που λήφθηκαν στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας, τόνισε μεταξύ άλλων: «Η ομαλή διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου είναι καίριας σημασίας εν μέσω αυτής της κρίσης, καθώς αποτελεί και τον μόνο τρόπο πρόσβασης σε ζωτικής σημασίας προϊόντα για τους πολίτες».

ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ

Ερωτηθείσα με ποια άλλα μέτρα μπορεί να ενισχυθεί η ναυτιλιακή βιομηχανία, η κ. Πηλείδου, αφού υπέδειξε πως οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τα ευρύτερα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί 48 EconomyToday

«Η ομαλή διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου είναι καίριας σημασίας εν μέσω αυτής της κρίσης, καθώς αποτελεί και τον μόνο τρόπο πρόσβασης σε ζωτικής σημασίας προϊόντα για τους πολίτες»

ή δρομολογηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, υπογράμμισε πως «πέρα από τα μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί, η δυνατότητα δανεισμού μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων είναι αναμφίβολα ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία να ξεπεράσει τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται οι προσπάθειες για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως ναυτιλιακού κράτους με την επέκταση του συστήματος φόρου χωρητικότητας για ακόμα 10 χρόνια (μέχρι το 2030), για ποιοτική ενίσχυση της κυπριακής σημαίας, για απλοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών νηολόγησης, για απλοποίηση των τελών του νηολογίου (συμπεριλαμβανομένης και της κατάργησης των αρχικών τελών εγγραφής) και για λήψη άλλων μέτρων που ευελπιστούμε ότι θα θωρακίσουν την κυπριακή ναυτιλία, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν».

Info:

250

• ναυτιλιακές εταιρείες στην Κύπρο

55.000 9.000

• ναυτικοί στα κυπριακά πλοία • άτομα απασχολούνται στην ξηρά

7% 3%

• του ΑΕΠ τα έσοδα • περίπου του εργατικού δυναμικού εργάζεται στην ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία

220

• ναυτιλιακές εταιρείες είναι εγγεγραμμένες στο σύστημα φόρου χωρητικότητας

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΑΕΠ

Αναντίλεκτα, η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς της κυπριακής οικονομίας, με αξιοσημείωτη συμβολή στο κυπριακό ΑΕΠ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα στοιχεία που παραθέτει η Υφυπουργός Ναυτιλίας είναι ενδεικτικά για τη συνεισφορά του τομέα. Συγκεκριμένα: Οι ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν ή έχουν γραφεία στο νησί μας ανέρχονται σήμερα περίπου στις 250. Περισσότεροι από 55.000 ναυτικοί εργοδοτούνται στα κυπριακά πλοία και περίπου 9.000 άτομα απασχολούνται στην ξηρά, στις ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο. Εκτιμάται ότι τα έσοδα από τη ναυτιλία ανέρχονται στο 7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, ενώ 3% περίπου του εργατικού δυναμικού εργάζεται στην ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι 220 ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στο σύστημα φόρου χωρητικότητας

«Συνεχίζονται οι προσπάθειες για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως ναυτιλιακού κράτους με την επέκταση του συστήματος φόρου χωρητικότητας για ακόμα 10 χρόνια (μέχρι το 2030)»

και δραστηριοποιούνται στην Κύπρο πλαισιώνονται από πληθώρα άλλων εταιρειών, οι οποίες παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως παροχή καυσίμων και εξοπλισμού, τεχνολογικές και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, ναυτασφαλιστικές, μεσιτικές, λογιστικές και νομικές υπηρεσίες, ενώ οι πλείστες κυπριακές τράπεζες παρέχουν χρηματοδοτικές δυνατότητες σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ναυτιλιακό τομέα. Ερωτηθείσα αν είναι ορατός ο κίνδυνος για συρρίκνωση του τομέα, η Υφυπουργός Ναυτιλίας ανέφερε πως «οι επιπτώσεις είναι ορατές, ωστόσο ευελπιστούμε ότι οι οποιεσδήποτε δυσκολίες θα υπερπηδηθούν και ο τομέας θα επιβιώσει, παρά τις δυσκολίες. Η Κύπρος διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία ώστε να συνεχίσει να παρέχει υψηλού επιπέδου ναυτιλιακές υπηρεσίες, αλλά και για να ανεβάσει περαιτέρω τη θέση της ως ένα εξαιρετικής σημασίας ναυτιλιακό κέντρο με ανεπτυγμένη υποδομή», κατέληξε.

EconomyToday 49

ΘΕΜΑ

50 EconomyToday

Η ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΕΧΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ

Μ

«Ο τομέας της ναυτιλίας αποτελεί μια αμιγώς διεθνοποιημένη βιομηχανία, η οποία επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις», αναφέρει στη δική του παρέμβαση στο περιοδικό Economy Today ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, κ. Θωμάς Καζάκος.

ιλώντας μας για την κατάσταση που επικρατεί τόσο στον κυπριακό όσο και στον διεθνή χώρο στον τομέα της ναυτιλίας, ο κ. Καζάκος υπέδειξε ότι λήφθηκαν μέτρα από την πρώτη στιγμή για τη διασφάλιση τόσο του κλάδου όσο και των εργαζομένων. Την ίδια στιγμή, υπογράμμισε τη σημασία του μέτρου των κρατικών εγγυήσεων για στήριξη των ναυτιλιακών εταιρειών, θέτοντας θέμα και για τη χρονική στιγμή έγκρισης του μέτρου. Επεκτείνοντας περαιτέρω, ο κ. Καζάκος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος για τη μετέπειτα πορεία του κλάδου, τονίζοντας: «Η ναυτιλία είναι μια παλιά βιομηχανία, συνηθισμένη στις φουρτούνες και στις δυσκολίες, και έχει γρήγορα αντανακλαστικά». Κληθείς να προβεί σε μια εκτίμηση της κατάστασης, εξήγησε πως οι εκτιμήσεις αυτές δεν έχουν ως ορίζοντα μόνο την Κύπρο αλλά το παγκόσμιο εμπόριο. Πρόσθεσε ωστόσο πως, αν και η ναυτιλία ήταν από τους πρώτους κλάδους που δέχθηκαν πλήγμα, «ήδη διαβλέπουμε μια μικρή επανεκκίνηση της κινεζικής οικονομίας και παραγωγής». Όπως εξήγησε, η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα πολύ καλό στοιχείο αναφοράς, αφού, πέραν του γεγονότος ότι ο κορωνοϊός άρχισε από την Κίνα, τέτοιες πολύ μεγάλες χώρες δημιουργούν, παράγουν, εξάγουν και εμπορεύονται. «Οι ενδείξεις που έχουμε –και το λέμε με πολύ μεγάλη επιφύλαξη– είναι ότι υπάρχει μια πολύ μικρή, αμυδρή επανεκκίνηση της κινεζικής παραγωγής. Αυτό έχει κάποια αλυσιδωτά θετικά επακόλουθα, πρωτίστως για εμάς που είμαστε οι διεθνείς μεταφορείς εμπορευμάτων».

ΜΕΤΡΑ ΔΡΑΣΗΣ

Όσον αφορά τα μέτρα στήριξης που λήφθηκαν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο για τον τομέα της ναυτιλίας, ο Γενικός Διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου εξήγησε πως κινήθηκαν σε τρεις κατευθύνσεις. Τα μέτρα αυτά αφορούσαν: μέτρα κρίσης, μέτρα επιβίωσης και μέτρα οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης. Σε ό,τι αφορά το πρώτο μέτρο, όπως ανέφερε ο κ. Καζάκος, «από τις πρώτες μέρες, όταν η μια χώρα μετά την άλλη προχωρούσαν σε πλήρη απομόνωση

των μεταφορών ή περιορισμό των δυνατοτήτων των λιμανιών, ως πρώτη αντίδραση εξετάσαμε τι μέτρα χρειάζεται η ναυτιλία για να μπορεί να λειτουργήσει. Σε αυτή την κατεύθυνση εστιάσαμε την προσπάθειά μας στους “αθέατους ήρωες”, τους ναυτικούς, εξού και ως διεθνές επιμελητήριο υιοθετήσαμε το σλόγκαν “Heros of the sea”. Έτσι, λόγω των περιοριστικών μέτρων για εξάπλωση του κορωνοϊού, απαγορεύτηκε η εναλλαγή των πληρωμάτων και προσπάθειά μας ήταν να καθοριστούν οι ναυτικοί ως προσωπικό απόλυτης ανάγκης, με πρόσβαση ωστόσο σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ο δεύτερος άξονας ήταν η εστίασή μας στα μέτρα επιβίωσης. Πέραν των ναυτικών, υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι στην ξηρά και έτσι, λόγω του ότι περίπου το 97% των εταιρειών είναι πολύ μπροστά σε θέματα τεχνολογίας, συνέχισαν να εργάζονται – ακόμα και με απευθείας πρόσβαση πάνω στα πλοία από το σπίτι. Αυτό διασφάλισε τη λειτουργία του κλάδου μας, αφού αποτελεί και κοινωνική ευθύνη από πλευράς της ναυτιλιακής βιομηχανίας η διατήρηση αυτού του απαραίτητου κρίκου στην αλυσίδα ζωής». Επεκτείνοντας περαιτέρω ως προς τα μέτρα επιβίωσης, αφού σχολίασε ότι τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση είναι στη σωστή κατεύθυνση, τόνισε επιπλέον τη σημασία του μέτρου των κρατικών εγγυήσεων. Ανέφερε πως η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι υψηλού κόστους και για να μπορεί να λειτουργήσει χρειάζεται πρωτίστως να τύχει μιας οικονομικής στήριξης από πλευράς δανεισμού για να μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της ή και για θέματα νέων επενδύσεων. Υπογράμμισε ακόμα πως το μέτρο των κρατικών εγγυήσεων είναι επάναγκες και ότι πρέπει να ληφθεί άμεσα και να τύχει της σωστής αξιοποίησης, αφού, όπως είπε, «αν είναι να περάσει ενάμιση μήνα μετά, το πλήγμα θα είναι τόσο, που ίσως να είναι δώρον άδωρον». Καταλήγοντας, είπε πως η ναυτιλία ατενίζει το μέλλον με σοβαρότητα, ψυχραιμία και μια έμφυτη αισιοδοξία και ότι θα παραμείνει και πάλι αιμοδότης της κυπριακής οικονομίας, αν και είναι νωρίς για να καθοριστεί κάποιο χρονικό πλαίσιο. ET

EconomyToday 51

Φως Α Ν Α ΛΥΣ Η

στην άκρη του τούνελ

της πανδημίας

Επενδυτικά ταμεία και συλλογικές επενδύσεις Είναι γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται μπροστά σε μια τεράστια πρόκληση εξαιτίας της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Όλοι όσοι ασχολούνται με τον τομέα των επενδύσεων και των επιχειρήσεων ευρύτερα αναμένουν την πορεία που θα καταγράψει η παγκόσμια οικονομία μετά το πέρας της πανδημίας. ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Υπεύθυνου Συνέταιρου Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων PwC, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) και Προέδρου του Κυπρο-Ινδικού Συνδέσμου

52 EconomyToday

EconomyToday 53

ΘΝ Α ΕΜ ΑΛ ΑΥ Σ Η

Ε

ύλογα παρουσιάζονται έντονες ανησυχίες για το πώς θα κινηθεί η οικονομία και αν θα αντεπεξέλθει στο σοκ που υπέστη τους τελευταίους δύο μήνες, μετά τη σχεδόν ολική αδρανοποίηση των παραγωγικών μονάδων. Οι προβλέψεις αναφέρουν ότι οι επιπτώσεις του ιού στις εθνικές οικονομίες θα είναι σοβαρές. Όπως και σε άλλες χώρες, έτσι και στην Κύπρο, έχουν πληγεί η απασχόληση και οι επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η οικονομία είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις συνέπειες που προκαλεί ο κορωνοϊός και να ξεπεράσει το σοκ, το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως προσωρινό, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Φυσικά, αυτό ισχύει αν επαληθευτεί το σενάριο προσωρινότητας της κατάστασης και μη επανάληψης του φαινομένου τους χειμερινούς μήνες.

Σημαντικές οι συλλογικές επενδύσεις

Όσον αφορά τον τομέα των συλλογικών επενδύσεων, ο οποίος αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, σημειώνεται πως έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διάγουν η παγκόσμια και η κυπριακή οικονομία. Πώς όμως τεκμηριώνεται η θέση αυτή, την ώρα που η κρίση θεωρείται δεδομένη και τη βιώνουμε καθημερινά; Οι συλλογικές επενδύσεις στηρίζονται στις ευκαιρίες και στην εκμετάλλευση του μομέντουμ για ανάπτυξη. Τα επενδυτικά ταμεία αποτελούν σημαντικό μέρος της παγκόσμιας οικονομίας και πιο συγκεκριμένα της παγκόσμιας αγοράς χρηματοοικονομικών μέσων. Ανέκαθεν προσέλκυαν σημαντικό αριθμό επενδυτών λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν. Το χρονικό μομέντουμ μετά το πέρας της κρίσης θα είναι το κατάλληλο ώστε να δώσει στα επενδυτικά ταμεία πρωταγωνιστικό ρόλο. Η φύση των συλλογικών επενδύσεων θα συνδράμει στην ενίσχυση της ρευστότητας, η οποία θα είναι απαραίτητη μετά το τέλος της πανδημίας. Ταυτόχρονα, αναμένεται ότι τα επενδυτικά ταμεία θα υποβοηθήσουν την ανάπτυξη και θα διευκολύνουν ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ρευστότητας.

Ευκαιρία αναδιοργάνωσης

Το συγκριτικό πλεονέκτημα

Στην περίοδο που θα ακολουθήσει μετά το τέλος της πανδημίας, οι συλλογικές επενδύσεις αναμένεται ότι θα συνδράμουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας δραστικά, ελπίζοντας σε ένα «V shape» μοντέλο οικονομικής αντίδρασης. Το γεγονός ότι αποτελούν εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους. Τα χρήματα που θα επενδυθούν θα δώσουν ανάσα και ώθηση στην παγκόσμια οικονομία ώστε να ανακάμψει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα καινούργια projects θα είναι η κινητήριος δύναμη για την οικονομική ανάκαμψη.

54 EconomyToday

Ένα θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο με σχεδόν ελάχιστα τρωτά σημεία θα αποτελέσει εχέγγυο για μια ανοδική πορεία

Η παρούσα περίοδος την οποία διανύουμε θα μπορούσε να λεχθεί ότι δίνει μια ευκαιρία αναδιοργάνωσης του θεσμικού και φορολογικού πλαισίου των εναλλακτικών επενδύσεων. Το θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο είναι ήδη αρκετά καλά οργανωμένο και αποτελεί ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της Κύπρου για την προσέλκυση επενδυτών. Η περίοδος της πανδημίας δεν παραμένει ανεκμετάλλευτη από τους αρμόδιους φορείς. Αντίθετα, το νομικό πλαίσιο ενισχύεται και εντοπίζονται τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης και τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν. Το τέλος της πανδημίας θα βρει τον τομέα των συλλογικών επενδύσεων να μπαίνει στην περίοδο του οικονομικού σοκ προετοιμασμένος και θωρακισμένος, έτσι ώστε να προσφέρει τις λύσεις που θα χρειάζεται η παγκόσμια οικονομία και να βγει περισσότερο ενισχυμένος. Ένα θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο με σχεδόν ελάχιστα τρωτά σημεία θα αποτελέσει εχέγγυο για μια ανοδική πορεία.

όλα τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και το φορολογικό καθεστώς. Ήδη έχουν δημιουργηθεί συγκεκριμένες ευκαιρίες με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρώπη. Η Κύπρος είναι προετοιμασμένη να δεχτεί τις ευκαιρίες που θα υπάρξουν μετά την κρίση, να υποδεχτεί τα επενδυτικά ταμεία και να αποτελέσει την έδρα τους.

Στην «αρένα» του ανταγωνισμού

Ο ανταγωνισμός στον τομέα των συλλογικών επενδύσεων είναι δεδομένος. Χώρες όπως για παράδειγμα το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία, στις οποίες επίσης αναπτύσσονται τα επενδυτικά ταμεία, θα επιχειρήσουν και αυτές με τη σειρά τους να εδραιωθούν ακόμα περισσότερο στον χώρο και να επωφεληθούν της χρονικής συγκυρίας. Η Κύπρος, με τον προγραμματισμό που λαμβάνει χώρα αυτή την περίοδο και με τις προσπάθειες όλων των αρμόδιων φορέων, θα είναι σε θέση όχι μόνο να ανταγωνιστεί αυτές τις χώρες, αλλά και να υπερισχύσει, προσελκύοντας ακόμα περισσότερα επενδυτικά ταμεία. Η χώρα μας θα είναι παρούσα όταν τα νέα επενδυτικά ταμεία έρθουν και θα αποτελέσει την έδρα για χρηματοδότηση των projects στην Ευρώπη. Η Κύπρος αποτελεί την πύλη εισόδου για ένα επενδυτικό ταμείο στην Ευρώπη, έτσι ώστε οι επενδυτές να απολαμβάνουν

Πρωταγωνιστικός ρόλος

Η Κύπρος είναι προετοιμασμένη να δεχτεί τις ευκαιρίες που θα υπάρξουν μετά την κρίση

Καταληκτικά, οι αρμόδιοι φορείς και οι παράγοντες που ασχολούνται με τα επενδυτικά ταμεία στην Κύπρο δηλώνουν την ετοιμότητα του τομέα να διαδραματίσει τον ρόλο που του αναλογεί, ο οποίος είναι πρωταγωνιστικός. Ο τομέας των επενδυτικών ταμείων αναμένεται όχι μόνο να αντεπεξέλθει στην προσωρινή κρίση που διαφαίνεται στον ορίζοντα, αλλά ταυτόχρονα ενδεχομένως να ενισχυθεί και να στηρίξει την παγκόσμια οικονομία, εκμεταλλευόμενος τη χρονική συγκυρία. ET

EconomyToday 55

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η άμεση λήψη μέτρων και οι δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αποδεικνύουν ότι σημαντικές επιχειρήσεις του τόπου έχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά: γρήγορα αντανακλαστικά και κοινωνική υπευθυνότητα 56 EconomyToday

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑΝ ΑΟΡΑΤΟ ΕΧΘΡΟ… ΤΟ ECONOMY TODAY ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΜΕ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ

Μάχη με τον χρόνο και με τον αόρατο εχθρό δίνουν από το δικό τους μέτωπο μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμοί, οι οποίοι, στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής τους Ευθύνης, αντιμετωπίζουν τον ιό επικεντρωμένοι σε δύο βασικούς άξονες. Πρώτον, στη συμβολή τους στον μεγάλο αγώνα που δίνουν οι ήρωες της πρώτης γραμμής για διασφάλιση της δημόσιας υγείας και, δεύτερον, στην αναχαίτιση στον μέγιστο βαθμό των συνεπειών και των επιπτώσεων σε οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο. ΤΗΣ ΝΑΤΑΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

A

μέσως μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και την επιβεβαίωση των πρώτων κρουσμάτων, ήχησε συναγερμός. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός μεγάλων, μικρομεσαίων και πολύ μικρών επιχειρήσεων ανέστειλαν πλήρως τη λειτουργία τους, σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία. Άλλες λειτούργησαν υπό το καθεστώς της μερικής απασχόλησης και κάποιες άλλες συνέχισαν τη λειτουργία τους έχοντας ως γνώμονα την εξυπηρέτηση του κοινού και την ουσιαστική συνεισφορά υπηρεσιών στο κράτος και στους ιδιώτες. Στο πλαίσιο αυτό, διαφάνηκε πως ορισμένες επιχειρήσεις, με ουσιαστική συμβολή στην οικονομία του τόπου, διαθέτουν δύο σημαντικά χαρακτηριστικά: γρήγορα αντανακλαστικά και κοινωνική υπευθυνότητα. Αρχίζοντας από το πρώτο, ευθύς εξαρχής λήφθηκαν μέτρα για προστασία των εργαζομένων, των πολιτών και των πελατών τους, ενώ παράλληλα διασφαλίστηκε μέσα από διάφορα ψηφιακά εργαλεία η απρόσκοπτη λειτουργία των δραστηριοτήτων τους, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην αναχαίτιση στον μέγιστο

βαθμό των επιπτώσεων από την εξάπλωση της υγειονομικής κρίσης. Ακολούθως, λήφθηκαν μέτρα και υιοθετήθηκαν δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Πιστές στη διαχρονική τους αξία και στην πολιτική τους για υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, εταιρείες και οργανισμοί είδαμε να συνεισφέρουν ουσιαστικά σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια, καταρτίζοντας σχέδια δράσης, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και υλοποιώντας συνεργασίες με άλλους φορείς. Δράσεις που κινήθηκαν σε πολλές κατευθύνσεις, όπως είναι ο τομέας της υγείας, της παιδείας, της κοινωνίας, της στήριξης ευάλωτων και ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού. Δράσεις και μέτρα για στήριξη της επιχειρηματικότητας, της οικονομίας, της απασχόλησης, των νοικοκυριών. Όλα αυτά με έναν κοινό άξονα: ότι όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά μπορούμε να δώσουμε τον δικό μας αγώνα, μεγάλο ή μικρό, αλλά εξίσου σημαντικό, για να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον αόρατο εχθρό και με εφόδιο τα διδάγματα του παρελθόντος να διασφαλίσουμε τη γρήγορη και ομαλή επιστροφή μας στην καθημερινότητα και στη ζωή που αφήσαμε πίσω μας.

EconomyToday 57

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΕΚΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΥΤΟΝΟΗΤΗ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΜΑΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ COVID-19 «Ως ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, η κοινωνική προσφορά ήταν, ανέκαθεν, μέρος των προτεραιοτήτων μας. Στόχος μας είναι, όχι απλά να συνεισφέρουμε οικονομικά, αλλά να διαθέσουμε και τους απαιτούμενους ανθρώπινους πόρους για να υλοποιηθεί γρήγορα και αποτελεσματικά το πρόγραμμα στήριξης».

M

ε υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, η ΕΚΟ Κύπρου, ως μέλος του Ομίλου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, στέκεται δίπλα στην Πολιτεία, παρέχοντας ουσιαστική στήριξη για αναχαίτιση των επιπτώσεων από την επιδημία του COVID-19. «Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι πρωτοφανής και ο βαθμός επιτυχίας εξαρτάται άμεσα από την κινητοποίηση όλων μας, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο», τονίζει ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, κ. Ανδρέας Σιάμισιης, σημειώνοντας: «Ως ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, η κοινωνική προσφορά ήταν, ανέκαθεν, μέρος των προτεραιοτήτων μας και είναι αυτονόητο ότι δεν θα μπορούσαμε να λείπουμε από αυτή την προσπάθεια. Στόχος μας είναι, όχι απλά να συνεισφέρουμε οικονομικά, αλλά να διαθέσουμε και τους απαιτούμενους ανθρώ-

πινους πόρους για να υλοποιηθεί γρήγορα και αποτελεσματικά το πρόγραμμα στήριξης. Στεκόμαστε στο πλευρό των γιατρών και των νοσηλευτών και, εκ μέρους όλων στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, εκφράζω δημοσίως ευγνωμοσύνη για τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλουν αυτές τις δύσκολες ώρες. Παράλληλα, θα ήθελα να πω και ένα μεγάλο ευχαριστώ και προς όλους τους εργαζόμενους του Ομίλου ΕΛΠΕ, που από την πρώτη στιγμή συμμετέχουν άμεσα στις προσπάθειές μας να θωρακίσουμε και να διασφαλίσουμε τον συνεχή και απρόσκοπτο εφοδιασμό με καύσιμα κίνησης και θέρμανσης σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε». «Η ΕΚΟ Κύπρου παραμένει σε ανοικτή γραμμή με το Υπουργείο Υγείας και δηλώνει έτοιμη να προσφέρει περαιτέρω στήριξη στην προσπάθεια αναχαίτισης των συνεπειών αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης», προσθέτει.

Η ΕΚΟ Κύπρου, λαμβάνοντας υπόψη την κρισιμότητα των στιγμών που βιώνει η χώρα μας, προχώρησε στην παραγγελία 15 φορητών αναπνευστήρων υψηλής τεχνολογίας, προκειμένου να ενισχυθούν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) των δημόσιων νοσηλευτηρίων, στη μάχη κατά του κορωνοϊού SARS-CoV-2 58 EconomyToday

ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

Όσον αφορά τα μέτρα στήριξης της Πολιτείας και δη του Υπουργείου Υγείας, η ΕΚΟ Κύπρου, λαμβάνοντας υπόψη την κρισιμότητα των στιγμών που βιώνει η χώρα μας, προχώρησε στην παραγγελία 15 φορητών αναπνευστήρων υψηλής τεχνολογίας, προκειμένου να ενισχυθούν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) των δημόσιων νοσηλευτηρίων, στη μάχη κατά του κορωνοϊού SARS-CoV-2. Η ΕΚΟ Κύπρου στέκεται με αλληλεγγύη στο πλευρό των ιατρών και των νοσηλευτών του τόπου μας κατά τρόπο έμπρακτο και, ύστερα από συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές, ενισχύει με σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό τα τμήματα που τον έχουν περισσότερο ανάγκη. Η δωρεά της ΕΚΟ Κύπρου είναι μέρος της αρωγής που δίνει ο Όμιλος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, στο πλαίσιο της κοινωνικής του προσφοράς, σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται. Η προσφορά του Ομίλου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ αφορά εξοπλισμό, αναλώσιμα, ειδικές υπηρεσίες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κρίσης, καθώς και βοήθεια σε ιατρικές δομές και ευπαθείς ομάδες. Στόχος είναι να ενδυναμωθούν οι δυνατότητες του ιατρικού συστήματος στους τομείς της πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας, αλλά και της μετέπειτα πορείας και διαχείρισης όσων θα νοσήσουν από την ασθένεια.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Δεύτερος άξονας των δράσεων της ΕΚΟ Κύπρου είναι τα μέτρα πρόληψης για προστασία από τον κορωνοϊό. H EKO Κύπρου, με απόλυτο σεβασμό στην προστασία της υγείας των εργαζομένων και των πελατών της, ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, ενώ ταυτόχρονα έχει ενεργοποιήσει σχέδιο δράσης, το οποίο περιλαμβάνει: • Τοποθέτηση αντισηπτικών για τα χέρια σε όλους τους χώρους εντός των καταστημάτων των πρατηρίων.

• Τακτικό και ενδελεχή καθαρισμό κατά τη διάρκεια της μέρας των χειρολαβών των αντλιών καθώς και των υπόλοιπων χώρων του πρατηρίου, με απολυμαντικά υγρά που έχουν σταλεί σε όλα τα πρατήρια από την εταιρεία.

• Ενημέρωση και εφαρμογή αυστηρών κανόνων υγιεινής από το προσωπικό των πρατηρίων.

• Αποστολή αριθμού γαντιών μίας χρήσης σε όλους τους υπαλλήλους των πρατηρίων, με οδηγία όπως αυτά εναλλάσσονται συχνά και συνδυάζονται με τη χρήση κατάλληλου αντισηπτικού χεριών.

• Τη σύσταση ειδικής ομάδας για τη διαχείριση πιθανού έκτακτου περιστατικού.

• Γίνονται ενέργειες για την ενίσχυση της παρουσίας υπαλλήλων στα πρατήρια κατά τις ώρες που το πρατήριο βρίσκεται σε λειτουργία χρηματοδέκτη, προκειμένου να βοηθήσουμε την ανέπαφη συναλλαγή.

• Παρέχουμε σε όλους τους υπαλ-

λήλους πίστας και ταμείου ατομικές μάσκες προστασίας.

• Εξειδικευμένο συνεργείο έχει ολοκληρώσει την απολύμανση όλων των χώρων στο σύνολο των πρατηρίων ήδη μία φορά και έχει ξεκινήσει η δεύτερη απολύμανση.

• Έχουν απομακρυνθεί όλα τα τραπέζια και οι καρέκλες από τα πρατήρια.

• Έχουν τοποθετηθεί ειδικοί κάδοι με πετάλι προκειμένου να πετάγονται γάντια/μάσκες κτλ.

• Έχουμε προχωρήσει σε κλείσιμο των πλυντηρίων και λιπαντηρίων των πρατηρίων προκειμένου να μειώσουμε τις πιθανότητες επιμόλυνσης.

• Φροντίζουμε για τον επαρκή αερισμό των χώρων.

• Έχουμε απομακρύνει υπαλλήλους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.

• Έχουν τοποθετηθεί αυτοκόλλητα στα πατώματα των πρατηρίων, που υποδεικνύουν τις αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται από τους πελάτες.

• Έχουν τοποθετηθεί προστατευτικά διαφανή πλεξιγκλάς στα ταμεία εντός των καταστημάτων των πρατηρίων.

Μέσω της νέας εφαρμογής EKO Smile App http://bit.ly/EKO_Smile_App, οι καταναλωτές μπορούν να ενεργοποιούν την αντλία καυσίμων και να πληρώνουν από το κινητό τους 7 μέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο, ενώ από τις 6 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα, Δευτέρα μέχρι Σάββατο, υπάλληλος της ΕΚΟ θα ανεφοδιάζει το όχημά τους χωρίς να χρειαστεί να βγουν καθόλου από το αυτοκίνητο. Έτσι θα μπορούν να ολοκληρώνουν τον ανεφοδιασμό τους εντελώς ανέπαφα.

INFO:

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το EKO Smile App μπορείτε να βρείτε στο http://www.eko.com.cy

ΔΩΡΕΑΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

AEGEAN και Ελληνικά Πετρέλαια συνεργάζονται και μαζί συμβάλλουν στις προσπάθειες Ελλάδας και Κύπρου για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς κρίσης του COVID-19, προσφέροντας άμεσα πτήσεις για τη μεταφορά ιατροφαρμακευτικού υλικού από τις χώρες παραγωγής. Ειδικότερα, διευρύνοντας και για τις ανάγκες της Κύπρου τη συνεργασία που ξεκίνησε πρόσφατα στην Ελλάδα, η AEGEAN θα προσφέρει τα αεροπλάνα, τα πληρώματα και τα υπόλοιπα μεταβλητά έξοδα των πτήσεων, ενώ τα Ελληνικά Πετρέλαια μέσω της ΕΚΟ Κύπρου θα καλύψουν όλο το κόστος των καυσίμων για τις πτήσεις αυτές. Τον συντονισμό των αναγκών θα έχουν και σε αυτή την περίπτωση οι αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο αριθμός των πτήσεων που θα πραγματοποιηθούν θα οριστεί ανάλογα με τις ανάγκες. Η AEGEAN και τα Ελληνικά Πετρέλαια μέσω της ΕΚΟ Κύπρου θα προσφέρουν επίσης για την επόμενη περίοδο κατά τον ίδιο τρόπο δωρεάν όποιες τυχόν πτήσεις επαναπατρισμού χρειαστεί και ζητήσει η Κυπριακή Δημοκρατία. Οι πτήσεις αυτές θα πραγματοποιούνται μόνο εφόσον το κρίνει η Κυπριακή Δημοκρατία, με τα κριτήρια συμμετοχής αλλά και τις συνθήκες υποδοχής που θα ορίζει κατά περίπτωση. Στις πτήσεις αυτές θα υπάρχει κενό κάθισμα μεταξύ των επιβατών, ενώ για λόγους μεγαλύτερης προστασίας δεν θα υπάρχει catering service. Από την πλευρά τους, τα Ελληνικά Πετρέλαια και η ΕΚΟ Κύπρου θα συνεχίσουν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και στα δύο κυπριακά αεροδρόμια, Λάρνακας και Πάφου, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τυχόν έκτακτους ανεφοδιασμούς που μπορεί να χρειαστούν την περίοδο αυτή.

EconomyToday 59

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Ενίσχυση της οικονομίας και στήριξη της κοινωνίας

Πλάνο σε τρεις άξονες για αντιμετώπιση της πανδημίας

O

ι πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες, οι οποίες είναι άγνωστο πόσο θα κρατήσουν, οδήγησαν κάθε οργανισμό στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για την ασφάλεια των μελών του προσωπικού, των συνεργατών και των πελατών του, αλλά και για την κοινωνική του δράση. Αναγνωρίζοντας και αναλαμβάνοντας πλήρως τις ευθύνες της απέναντι στην κοινωνία σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, η Ελληνική Τράπεζα διαδραματίζει τον ρόλο που της αναλογεί ως ένα από τα ισχυρότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Σε στενή συνεργασία με τους υπόλοιπους αρμόδιους φορείς, την Κεντρική Τράπεζα, το Υπουργείο Οικονομικών και τον Σύνδεσμο Τραπεζών, η Ελληνική Τράπεζα ανέπτυξε δράσεις με στόχο τη θέσπιση συγκεκριμένων μέτρων ενίσχυσης της κυπριακής οικονομίας. Θέτοντας σε εφαρμογή συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο, η Ελληνική Τράπεζα ανέπτυξε δράσεις σε τρεις άξονες:

Με μνήμες νωπές από την οικονομική κρίση του 2013 αλλά και με ανοιχτές πληγές, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η παγκόσμια οικονομία καλείται αυτή τη φορά να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή πρόκληση. Η πανδημία του νέου κορωνοϊού έφερε σαρωτικές επιπτώσεις, καταστέλλοντας οικονομικές δραστηριότητες και ανατρέποντας την καθημερινότητα των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη.

αυτή την άνευ προηγουμένου κρίση.

• Άμεσο άνοιγμα λογαριασμών με τη συμπλήρωση μιας απλής φόρμας, διευκολύνοντας όσους μέχρι σήμερα δεν είχαν τραπεζικό λογαριασμό ώστε να αποκτήσουν αριθμό ΙΒΑΝ και να μπορέσουν να λάβουν τα κρατικά τους επιδόματα.

• Σαφείς οδηγίες για τη μη αποκοπή των επιδομάτων του Υπουργείου Εργασίας έναντι δανειακών ή οποιωνδήποτε άλλων υποχρεώσεων των πελατών.

• Μηδενική χρέωση στις αποστολές χρημάτων μέχρι €1.000, τόσο στην Κύπρο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, διευκολύνοντας έτσι και την αποστολή χρημάτων σε φοιτητές στο εξωτερικό.

• Μη επιβολή χρέωσης στις αναλήψεις χρημάτων από φοιτητικές κάρτες, οπουδήποτε στο εξωτερικό.

Δίπλα στους πελάτες

Στο πλαίσιο και του διατάγματος του Υπουργού Οικονομικών για την αναστολή δόσεων, οι πελάτες της Ελληνικής Τράπεζας έχουν το δικαίωμα μέχρι και τις 31/12/2020 να υποβάλουν αίτηση για την αναστολή των δόσεων στις χρηματοπιστωτικές τους διευκολύνσεις. Επιπρόσθετα, σε περίπτωση που τους αποκόπηκε δόση/εις, θα τους γίνει αναδρομική επιστροφή των χρημάτων με ισχύ τις 30/3/2020.

• Έμπρακτη στήριξη των βιώσιμων πελατών της Τράπεζας, πέρα από οποιοδήποτε σχέδιο κρατικών εγγυήσεων, με μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας, για τη στήριξη τόσο των νοικοκυριών όσο και των μικρομεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, ώστε να βγουν όσο το δυνατόν αλώβητοι μέσα από

Με το σύνθημα #ΕίμαστεΔίπλαΣας, η Ελληνική Τράπεζα στηρίζει την κοινωνία σε αυτή την περίοδο αυξημένων αναγκών με μια σειρά δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης 60 EconomyToday

Έμπρακτη στήριξη της κοινωνίας και των ευπαθών ομάδων Με το σύνθημα #ΕίμαστεΔίπλαΣας, η Ελληνική Τράπεζα στηρίζει την κοινωνία σε αυτή την περίοδο αυξημένων αναγκών με μια σειρά δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Μεταξύ άλλων, η Ελληνική Τράπεζα παρείχε οικονομική στήριξη για την αγορά 500 ειδικών ολόσωμων στολών, 500 ειδικών γυαλιών, 500 ασπίδων προστασίας και άλλων προστατευτικών μέσων, ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα της Παγκύπριας Συντεχνίας Νοσηλευτών (ΠΑΣΥΝΟ) και άλλων οργανισμών για παροχή βοήθειας, ώστε οι επαγγελματίες υγείας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή να έχουν πρόσβαση στον απαραίτητο προστατευτικό εξοπλισμό. Επιπρόσθετα, στήριξε οικονομικά την Έκτακτη Υπηρεσία του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού, που δημιουργήθηκε για την ικανοποίηση βασικών αναγκών των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού που δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι, μέσα από την κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης. Ως διαχρονικός υποστηρικτής του «Hope for Children», η Ελληνική Τράπεζα κάλυψε τα έξοδα για τη διενέργεια προληπτικών απολυμάνσεων σε τρεις παιδικές στέγες που διατηρεί ο Οργανισμός σε Λάρνακα και Λεμεσό, στις οποίες φιλοξενούνται σήμερα 112 ασυνόδευτα παιδιά. Με στόχο την προαγωγή του πολιτισμού σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, όπου επικρατεί η απομόνωση και η αυστηρή αποφυγή κοινωνικών επαφών, η Ελληνική Τράπεζα παρείχε οικονομική στήριξη στο Μουσείο Παραμυθιού για τις δράσεις «Παραμύθια από το τηλέφωνο» και «Να σου πω ένα παραμύθι», για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών για όσο καιρό μένουν σπίτι. Επίσης, η Τράπεζα στάθηκε αρωγός των εναλλακτικών τρόπων ψυχαγωγίας που προσφέρει στο κοινό το Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο και ο Δήμος Λεμεσού. Η σκηνή του Παττίχειου Δημοτικού Θεάτρου φιλοξενεί καλλιτέχνες της πόλης οι οποίοι, λόγω των μέτρων που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, έχουν μείνει χωρίς εργασία και εισόδημα. Σε συνεννόηση με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και άλλα οργανωμένα σύνολα, οι ενέργειες της

Τράπεζας για ουσιαστική στήριξη των συνανθρώπων μας που έχουν περισσότερο ανάγκη αυτή την περίοδο, θα συνεχιστούν και θα ενισχυθούν, ώστε με συλλογικότητα, ψυχραιμία και θέληση να αντιμετωπιστεί αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση.

Ενίσχυση των ψηφιακών καναλιών για μείωση της εξάπλωσης του ιού • Δωρεάν έκδοση χρεωστικών καρτών. Τις τελευταίες ημέρες, περισσότερες από 15.000 χρεωστικές κάρτες εκδόθηκαν χωρίς οποιαδήποτε χρέωση.

• Πρωτοποριακή δυνατότητα ηλεκτρονικής και άμεσης εγγραφής των πελατών στα ψηφιακά κανάλια της Ελληνικής Τράπεζας, χωρίς οποιαδήποτε επίσκεψη σε κατάστημα και χωρίς καμία φυσική επαφή.

• Αύξηση του ορίου κατάθεσης μετρητών στις ΑΤΜ από 10.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ.

• Προστασία του προσωπικού και των πελατών της Ελληνικής Τράπεζας, στη βάση και των διαταγμάτων του Υπουργείου Υγείας, με μείωση του δικτύου καταστημάτων, ενίσχυση του τηλεφωνικού Κέντρου Επικοινωνίας Πελατών και ισχυρά προστατευτικά μέτρα στα καταστήματα. Παράλληλα, με την τεχνολογική υποδομή της Τράπεζας, δόθηκε η δυνατότητα σε μεγάλη μερίδα του προσωπικού να εργάζεται από το σπίτι, ενισχύοντας την προσπάθεια να σπάσει η αλυσίδα εξάπλωσης του ιού.

INFO:

Τηλέφωνο: 8000 9999 (από Κύπρο – δωρεάν) +35722 500500 (από εξωτερικό) Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: contact@hellenicbank.com Ιστοσελίδα: www.hellenicbank.com

EconomyToday 61

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΣΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ Η Τράπεζα Κύπρου ανταποκρίνεται όπως της επιβάλλει ο ρόλος και η ιστορία της Οι κρίσεις δοκιμάζουν τις αντοχές των πολιτών, των οργανισμών, του κράτους και της κοινωνίας. Σε μεγάλες κρίσεις οι σοβαρές επιχειρήσεις καλούνται να συμπεριφερθούν με υπευθυνότητα και συνέπεια, έχοντας πάντοτε υψηλά στις προτεραιότητές τους την υγεία όλων, των εργαζομένων, των πελατών και των συνεργατών τους.

H

κρίση αυτή, γνωστή πλέον ως η κρίση του COVID-19, θέτει όλους προ των ευθυνών τους, ώστε να λάβουν μέτρα προστασίας της υγείας και ασφάλειας και να σχεδιάσουν στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων, με επίκεντρο τη διατήρηση της απασχόλησης, τη μισθολογική ισότητα και την κοινωνική συνοχή. Η Τράπεζα Κύπρου διατηρεί βαθιές ρίζες στην ιστορία της Κύπρου. Πρωταγωνιστής στις καλές μέρες, αλλά και στις δύσκολες εποχές, όπως αυτές που διανύουμε σήμερα. Πάντοτε ο άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρό της. Πάντοτε στηρίζει τις ζωές και τις δουλειές των συνανθρώπων μας, δίνει ελπίδα και ανοίγει προοπτικές. Σε αυτή την ιστορική στιγμή, σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο της ανθρωπότητας, η Τράπεζα Κύπρου δηλώνει παρούσα και οφείλει και σήμερα να ενεργήσει και να ανταποκριθεί όπως της επιβάλλει ο ρόλος και η συνείδησή της, η ιστορία της. Προτού στοχεύσει σε κινήσεις τραπεζικής φύσης, εγκαινίασε μια μεγάλη διαδρομή προσφοράς: Δημιούργησε το Δίκτυο Υποστήριξης #SupportCy με τη συμβολή του ΜΚΟ Reaction προσφέροντας κάθε βοήθεια στα Υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Παιδείας, στο Συντονιστικό Κέντρο 1420, στο Ινστιτούτο Γενετικής και σε άλλους κρατικούς 62 EconomyToday

φορείς της πρώτης γραμμής που κλήθηκαν να διαχειριστούν τη νέα τάξη πραγμάτων. Η στήριξή της υπήρξε πολυσχιδής: οικονομική, σε επίπεδο συντονισμού και διαχείρισης. Καθημερινά, επιχειρήσεις, εταιρείες και οργανώσεις εντάσσονται στο #SupportCy το οποίο φιλοδοξεί να το καταστήσει μια από τις θετικές κληρονομιές της κρίσης. Σε ανάλογη λογική θα προχωρήσει και στις κατεξοχήν εργασίες της. Πρώτος στόχος είναι να στηριχθούν οι εργαζόμενοι, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι εργοδότες και οι αυτοεργοδοτούμενοι.

«Πακέτο» στους πελάτες

Από την 1η Απριλίου 2020, η Τράπεζα Κύπρου ανακοίνωσε ένα «πακέτο» μέτρων, στο οποίο προστίθενται συνεχώς νέα μέτρα. Τα κύρια μέτρα είναι: • Οι πελάτες της Τράπεζας δεν θα κληθούν να καταβάλουν αμέσως τους τόκους στο τέλος του μορατόριουμ, στις περιπτώσεις των δανείων των οποίων οι δόσεις θα ανασταλούν για εννέα μήνες. Το δάνειο θα επεκταθεί ανάλογα και ο πελάτης θα έχει τη δυνατότητα επιλογής του τρόπου αποπληρωμής των δόσεων.

• Καλούνται οι πελάτες να αξιοποιήσουν αυτό το διάστημα και να συζητήσουν λύσεις αναδιαρθρώσεων, όπου αυτό χρειάζεται, με βάση τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Κεντρικής

Τράπεζας Κύπρου.

• Η Τράπεζα, πέρα από οποιοδήποτε κρατικό σχέδιο εγγύησης, θα διαθέσει όση ρευστότητα χρειαστεί για χορήγηση νέων διευκολύνσεων στους βιώσιμους πελάτες, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους κατά την έξοδο από την κρίση. Κύριος στόχος είναι η διαφύλαξη της απασχόλησης στην οικονομία.

• Όσοι πελάτες της Τράπεζας διατηρούν λογαριασμό στην Τράπεζα Κύπρου αλλά δεν έχουν χρεωστική κάρτα, θα τους εκδοθεί με ταχείς διαδικασίες, άμεσα και δωρεάν. Οι πελάτες καλούνται να επικοινωνούν με τον τραπεζίτη τους.

• Όλες οι χρεωστικές κάρτες (direct και debit) θα εκδίδονται δωρεάν μέχρι το τέλος Μαΐου.

• Τα κρατικά επιδόματα που εμβάζονται στην Τράπεζα Κύπρου και τα οποία σχετίζονται με την τρέχουσα κρίση πανδημίας δεν θα δεσμεύονται έναντι δανειακών ή άλλων υποχρεώσεων.

• Όσοι επιθυμούν να ανοίξουν νέο λογαριασμό,

μπορούν να επικοινωνήσουν με την Τράπεζα για διευθέτηση του ανοίγματος και εξασφάλιση IBAN για άμεση καταβολή των επιδομάτων τους. Ταυτόχρονα, θα εκδίδεται δωρεάν και χρεωστική κάρτα.

• Όλες οι συσκευές digipass (SMS Digipass) για ηλεκτρονικές συναλλαγές θα συνεχίσουν να παραχωρούνται δωρεάν.

• Όλες οι χρεώσεις για ανάληψη μετρητών από φοιτητικές κάρτες (γνωστές ως administration fee, loading fee ή exchange fee) εκτός Κύπρου σε

χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ, αναστέλλονται μέχρι το τέλος Μαΐου.

• Όλες οι ηλεκτρονικές μεταφορές σε τρίτους μέχρι 500 ευρώ είναι δωρεάν (βοηθά κυρίως μεταφορές από γονείς σε φοιτητές). Το μέτρο τέθηκε σε ισχύ από τις 6 Απριλίου και αφορά ηλεκτρονικές μεταφορές σε ευρώ, εντός Κύπρου και Ευρωζώνης (ζώνη SEPA).

• Όλες οι εντολές direct debit και standing order παρέχονται δωρεάν μέχρι τέλος Μαΐου. Ο δρόμος είναι μακρύς και υπάρχει μόνο μία ευ-

Πανίκος Νικολάου: «Πρώτος στόχος, να μη χαθούν ζωές. Δεύτερος, να μη χαθούν δουλειές. Αυτό πρέπει να είναι το βασικό κριτήριο έναντι του οποίου θα δοκιμαστούν οι αποφάσεις και τα μέτρα στο τέλος της κρίσης»

καιρία για να επιτευχθεί αποτελεσματικά η στήριξη της οικονομίας. Όλα τα μέτρα που λαμβάνονται θα πρέπει να είναι τεχνοοικονομικά σωστά και αποτελεσματικά ως προς τον τελικό τους σκοπό, με βλέμμα προς την πορεία εξόδου της Κύπρου από τη σημερινή κρίση. Δεν συντρέχει κανένας λόγος για βεβιασμένες κινήσεις. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου, Πανίκος Νικολάου, σχολιάζοντας τα μέτρα που λαμβάνονται από την Τράπεζα, αναφέρει: «Θα ξεπεράσουμε αυτή την κρίση. Όταν τελειώσει αυτό το επεισόδιο, θέλουμε να είμαστε δυνατοί. Πρώτος στόχος, να μη χαθούν ζωές. Δεύτερος, να μη χαθούν δουλειές. Αυτό πρέπει να είναι το βασικό κριτήριο έναντι του οποίου θα δοκιμαστούν οι αποφάσεις και τα μέτρα στο τέλος της κρίσης».

EconomyToday 63

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

#SupportCy

Στηρίζουμε αυτούς που μας στηρίζουν. Φροντίζουμε αυτούς που μας χρειάζονται

Πέραν των 390.000 ευρώ στη μάχη κατά του COVID-19 και συνεχίζουμε

Αρχές Μαρτίου και ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια νέα πανδημία. Έναν αόρατο εχθρό που ξεκινά μια άνιση μάχη ενάντια στην ανθρωπότητα. Σ’ αυτή τη μάχη δεν περισσεύει κανείς και ο άνθρωπος επιβάλλεται να σταθεί απέναντι στον αόρατο εχθρό, αλλά και δίπλα στον συνάνθρωπό του. Το δίκτυο αλληλοϋποστήριξης και αλληλεγγύης #SupportCy απλώνεται στην Κύπρο.

T

ο έναυσμα σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια έδωσε η Τράπεζα της Κύπρου. Τo Συγκρότημα που θεμελίωσε την αξία του Κοινού Κυπρίων. Η Τράπεζα κινητοποιεί όλο το δίκτυο των συνεργατών της και σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Reaction αναλαμβάνουν δράση. Εταιρείες, οργανώσεις, σύνδεσμοι ενώνουν δυνάμεις ενάντια στον COVID-19, για να στηρίξουν αυτούς που μας στηρίζουν καθημερινά. Τους ανθρώπους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, εξυπηρετώντας το σύνολο μέσα από ουσιώδεις υπηρεσίες.

Όλα άρχισαν

Στις 9 Μαρτίου, ο COVID-19, καθώς σαρώνει την υφήλιο, εισβάλλει και στην Κύπρο. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι γραμμές του τηλεφωνικού κέντρου 1420, που είναι σημείο αναφοράς για τον κορωνοϊό, παίρνουν «φωτιά». Το δίκτυο υποστήριξης #SupportCy αναλαμβάνει την πρώτη του δράση, προσφέροντας στο κέντρο, σε συνεργασία με τα καταστήματα Public, τρεις φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Από τότε μέχρι σήμερα, μέσα σ’ έναν μήνα, έχουν προσφερθεί πέραν των 390.000 ευρώ, ποσό που αυξάνεται καθημερινά, με την ένταξη στο δίκτυο όλο και περισσότερων συνεργατών, στηρίζοντας μέσα από τις δράσεις του, τρεις από τους σημαντικότερους πυλώνες της κοινωνίας: παιδεία, υγεία, πρόνοια.

Στήριξη #SupportCy στο Υπουργείο Παιδείας Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη μάθηση Χίλια τάμπλετ προσφέρονται προς το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, σε συνεργασία με τις εταιρίες Public και Bionic μέσα από το δίκτυο #SupportCy, για μαθητές που δεν έχουν τα ηλεκτρονικά μέσα έτσι ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τα διαδικτυακά μαθήματα του Υπουργείου Παιδείας από το σπίτι. Παράλληλα, ανοίγεται ένας τεράστιος ορίζοντας διαδικτυακής γνώσης, με την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια «Polignosi» (www.polignosi.com), η οποία προσφέρεται με επίσπευση στους μαθητές, φοιτητές και σε κάθε πολίτη. Πρόκειται για μια συνεργασία της Τράπεζας Κύπρου με την εφημερίδα «Πολίτης» και τις εκδόσεις «Αρκτίνος» και μια προσπάθεια τριών ετών που ολοκληρώθηκε την κατάλληλη στιγμή. Στον τομέα των καλλιτεχνικών και ψυχαγωγικών δράσεων, υφιστάμενοι αλλά και νέοι συνεργάτες της Τράπεζας και του Reaction, όπως οι: Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, ΜΚΟ Κυπριακή Μαθηματική Εταιρεία,

ΜΚΟ Cyprus Computer Society, Isavella Κids, Wood n’ Fire Art Bakery και Kids Alternativities, κρατάνε συντροφιά στα παιδιά με δημιουργικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συμμετέχοντας στην τηλεοπτική εκπομπή «Πρωτοσέλιδο Junior» αλλά και μέσω των social media. Εμφάνιση στην εκπομπή, αλλά και στα social media, κάνει και η «Χαρά», το λούτρινο αρκουδάκι της Τράπεζας Κύπρου και του Reaction, ζητώντας ευχές και ζωγραφιές από τα παιδιά για να τις μεταφέρει στα άτομα της πρώτης γραμμής. Μια συνεργασία με τη διαφημιστική εταιρεία Partners VMLY&R.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα του #SupportCy είναι αυτό που απέδειξε μέσα από την κρίση του COVID-19 και θα μας μείνει ως κληροδότημα. Σε περιόδους που μοιάζουμε ευάλωτοι, γινόμαστε δυνατοί. Γινόμαστε ασπίδα και δίχτυ προστασίας ο ένας για τον άλλο. Ο ιδιωτικός τομέας για τον δημόσιο και αντίστροφα. Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο 64 EconomyToday

Στήριξη #SupportCy στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Κανένας συνάνθρωπός μας δεν πρέπει να νιώσει αβοήθητος Άνθρωποι που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, άνθρωποι που βρίσκονται στην απομόνωση, άνθρωποι που έχουν νοσήσει με τον ιό… Η Τράπεζα Κύπρου, μέσω του #SupportCY, ανταποκρίθηκε άμεσα και συνεργάζεται με το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τον Επίτροπο Εθελοντισμού, τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων και το Reaction, στο Σχέδιο Κινητών Συνεργείων για Εξυπηρέτηση Πολιτών. Ξεκινώντας από την παραχώρηση χώρου για στέγαση του Συντονιστικού Κέντρου, συνέχισε με την εξασφάλιση της κατάλληλης υποδομής και την κάλυψη όλων των λειτουργικών εξόδων. Μέσα από το #SupportCy έχουν προσφερθεί τα εξής: τεχνολογικός εξοπλισμός σε συνεργασία με τις εταιρείες Bionic, Public, 3CX, Epic και το Εκπαιδευτικό Κέντρο ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ, τροφοδοσία σε συνεργασία με τις εταιρείες McDonald’s, Pizza Hut, 5nostimo και Καφές Παντού, ενώ το κόστος για τα οχήματα, τα καύσιμα και τις μεταφορές από και προς το Κέντρο έχουν αναλάβει οι εταιρείες Unicars, Dickran Ouzounian (Toyota), Πετρολίνα και DHL. Την παροχή ασφάλειας στο Συντονιστικό Κέντρο προσφέρει η G4S, ενώ πραγματοποιείται εβδομαδιαία απολύμανση του χώρου, προσφορά της εταιρείας Hellenic Tzilalis. Η εταιρεία Leroy Merlin προσέφερε επίσης υλικοτεχνική υποστήριξη. Το Συντονιστικό Κέντρο, που υποστηρίζεται από το #SupportCy, ανταποκρίθηκε μέχρι τις 15 Απριλίου σε: • 500 αιτήματα παροχής ειδών πρώτης ανάγκης.

• 110 αιτήματα για ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό.

• 4 περιπτώσεις που κρίθηκαν ως κατεπείγουσες, μιας και αφορούσαν παιδιά, οι οποίες διεκπεραιώθηκαν εντός λίγων ωρών με την εμπλοκή εθελοντών.

• 2 περιπτώσεις μεταφοράς ασθενών στον

γιατρό που δεν έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον.

• 15 αιτήσεις αφορούσαν οξυγόνο ή/και άλλη εξειδικευμένη φαρμακευτική αγωγή. Σημειώνεται ότι εξειδικευμένοι εθελοντές ανταποκρίνονται σε περιπτώσεις που η αίτηση προέρχεται από άτομα που είναι επιβεβαιωμένα ή ύποπτα κρούσματα, ενώ μοτοσικλετιστές και ποδηλάτες (με τη συνεργασία της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδηλασίας) καλύπτουν άμεσα παραδόσεις ειδών πρώτης ανάγκης και φάρμακα σε όλες τις επαρχίες. Επίσης, με τη συνεργασία του CERIDES - Excellence in Innovation and Technology και της Ιατρικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΕΠΚ), πραγματοποιήθηκε σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων προς εθελοντές στο Συντονιστικό Κέντρο, μέσω της πλατφόρμας εκπαίδευσης του ΕΠΚ. Επίσης, την όλη επικοινωνία για το δίκτυο έχει αναλάβει η ORB Marketing & Communications, ενώ εκτυπώσεις υλικού έχει αναλάβει η Arnold’s Digital Printers. Ανάμεσα στις επιμέρους δράσεις προσφοράς ήταν και η κάλυψη των εξόδων δύο πτήσεων επαναπατρισμού Κυπρίων πολιτών που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες ή είχαν εγκλωβιστεί στο εξωτερικό, όπου είχαν μεταβεί είτε για επαγγελματικούς είτε για ιατρικούς λόγους, με τη συνεισφορά της Τράπεζας Κύπρου και των ασφαλιστικών εταιρειών του Συγκροτήματος Τράπεζας Κύπρου, EuroLife και Γενικές Ασφάλειες Κύπρου. Το μεγαλύτερο όμως επίτευγμα του #SupportCy είναι αυτό που απέδειξε μέσα από την κρίση του COVID-19 και θα μας μείνει ως κληροδότημα. Σε περιόδους που μοιάζουμε ευάλωτοι, γινόμαστε δυνατοί. Γινόμαστε ασπίδα και δίχτυ προστασίας ο ένας για τον άλλο. Ο ιδιωτικός τομέας για τον δημόσιο και αντίστροφα. Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο. Είναι θέμα επιβίωσης.

Στήριξη #SupportCy στο Υπουργείο Υγείας Στους ήρωες της πρώτης γραμμής

Ενισχύοντας τους επαγγελματίες της υγείας, οι οποίοι δίνουν μάχη νυχθημερόν με τον «αόρατο εχθρό», η Τράπεζα Κύπρου και ο φιλανθρωπικός οργανισμός των ποδοσφαιριστών «Γκολ στη Ζωή» συνεργάστηκαν για την αγορά ειδικού εξοπλισμού για την Υπηρεσία Ασθενοφόρων. Σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Αντιαναιμικό Σύνδεσμο και την εταιρεία Medical Equipment Services International, προσφέρθηκαν χειρουργικές μάσκες και καπελάκια για τις ανάγκες των Κέντρων Θαλασσαιμίας σε όλες τις πόλεις και του Ογκολογικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου, ενώ αγοράστηκε μηχανισμός απολύμανσης με τη συμβολή της εταιρείας Olitech Ltd για το Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας. Το Ινστιτούτο στηρίχθηκε επίσης με φορητούς υπολογιστές, με τη συνεισφορά της εταιρείας Bionic. Το #SupportCy στηρίζει επίσης το προσωπικό του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας που περιθάλπει ασθενείς με κορωνοϊό, την Επιδημιολογική Μονάδα Επιτήρησης του Υπουργείου Υγείας, τις υποστηρικτικές μονάδες και το Τηλεφωνικό Κέντρο 1420 της Υπηρεσίας Ασθενοφόρων, προσφέροντας φαγητό και καφέδες, σε συνεργασία με τις εταιρείες Φούρνοι Ζορπάς, McDonald’s, Pizza Hut, The Three Bakers, Πανδώρα και C.A. Papaellinas. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέλη του προσωπικού της Τράπεζας Κύπρου, θέλοντας να συνεισφέρουν στην όλη προσπάθεια, αγόρασαν και πρόσφεραν στους θαλάμους του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας 5 tablets για άμεση και εύκολη επικοινωνία του προσωπικού των θαλάμων COVID-19 με επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων στις περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο από τους θεράποντες ιατρούς, με τη συνεργασία της εταιρείας Stephanis, καθώς και 2 εξειδικευμένες καρέκλες για ξεκούραση των επαγγελματιών υγείας.

INFO: Περισσότερες πληροφορίες

για όλες τις εταιρείες που συμμετέχουν στο δίκτυο #SupportCy στον σύνδεσμο www.bankofcyprus.com/supportcy.

EconomyToday 65

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ALPHA BANK CYPRUS LTD

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ H ALPHA BANK CYPRUS LTD με υπευθυνότητα συμβάλλει στη συλλογική προσπάθεια στήριξης της οικονομίας

H πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση που έχει προκαλέσει η εξάπλωση του κορωνοϊού COVID-19, έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής αλλά και της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, οι Τράπεζες, ως βασικός πυλώνας της οικονομίας, έχουν έναν σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν, μεριμνώντας για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, προκειμένου να κρατήσουν ζωντανό το σύστημα πληρωμών και το συναλλακτικό κύκλωμα και να παρέχουν την αναγκαία στήριξη στην οικονομία και την κοινωνία.

Η

Alpha Bank Cyprus Ltd εφάρμοσε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID19 από την πρώτη στιγμή, με πρωταρχικό σκοπό την προστασία της υγείας των Εργαζομένων και των Πελατών της, αλλά και τη συνέχιση της ομαλής επιχειρησιακής της λειτουργίας, συμβάλλοντας στη συλλογική προσπάθεια στήριξης της οικονομίας. Μέσα σε ελάχιστο διάστημα, η Τράπεζα κατάφερε να αλλάξει το μοντέλο λειτουργίας της, χάρη στον έγκαιρο προγραμματισμό, τη συστηματική οργάνωση και τις σαφείς προτεραιότητες που έθεσε. Σήμερα, ένα μεγάλο ποσοστό του Προσωπικού της εργάζεται από διαφορετικούς χώρους εργασίας αλλά και από το σπίτι, εξασφαλίζοντας την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της, καθώς και την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των Πελατών της.

66 EconomyToday

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Στο πλαίσιο της κοινής προσπάθειας περιορισμού της εξάπλωσης του κορωνοϊού, η Alpha Bank Cyprus Ltd έλαβε ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του Προσωπικού και των Πελατών της καθώς: •Τα Καταστήματα λειτουργούν με Προσωπικό ασφαλείας, για τη διεκπεραίωση των βασικών εργασιών.

•Το σύνολο του Προσωπικού είναι εξοπλισμένο με προστατευτικές μάσκες και ατομικά γάντια.

•Πραγματοποιείται θερμομέτρηση των Πελατών κατά την είσοδό τους στα Καταστήματα.

•Αυξημένα μέτρα καθαρισμού και απολύμανσης εφαρμόζονται στα Καταστήματα και στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις

της Τράπεζας, ενώ διατίθενται αντισηπτικά υγρά σε όλο το Προσωπικό και τους Πελάτες.

•Με σεβασμό στα μέτρα προστασίας και υγιεινής, εντός των Καταστημάτων τηρείται απόσταση ασφαλείας από τα ταμεία και τους λειτουργούς εξυπηρέτησης, καθώς επίσης και μεταξύ των Πελατών.

•Τέθηκε σε ισχύ περιορισμός στον αριθμό των Πελατών που εισέρχονται στα Καταστήματα.

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Η Τράπεζα, μέσω ειδικής εκστρατείας στα Μέσα Ενημέρωσης αλλά και στο Δίκτυο Καταστημάτων της, προτρέπει τους Πελάτες της να αξιοποιήσουν τα εναλλακτικά της δίκτυα για να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια, καθώς επίσης και να ενημερώνονται σχετικά με τα περαιτέρω μέτρα διευκόλυνσης που λαμβάνει: •ΑΤΜ 24/7 για αναλήψεις ή καταθέσεις μετρητών και καταθέσεις επιταγών.

•Ηλεκτρονική Υπηρεσία Alpha Express Banking για λοιπές συναλλαγές.

•Εφαρμογή Alpha Mobile Banking για συναλλαγές και πληρωμές.

•Κάρτες για ανέπαφες συναλλαγές.

•Τακτική ενημέρωση της ιστοσελίδας σχετικά με το άνοιγμα λογαριασμών, την έκδοση καρτών και αιτήματα αναστολής δόσεων.

Αναφορικά με τις συναλλαγές στο δίκτυο καταστημάτων της Τράπεζας, ισχύουν τα εξής: •Αναλήψεις μετρητών μέχρι Ευρώ 900 πραγματοποιούνται αποκλειστικά από τις Αυτόματες Ταμειακές Μηχανές (ΑΤΜ).

•Καταθέσεις μετρητών μέχρι Ευρώ 1000 πραγματοποιούνται μόνο μέσω ΑΤΜ.

•Καταθέσεις επιταγών (μέχρι 5 επιταγές) γίνονται μόνο στις ΑΤΜ.

•Ενημερώσεις και καταστάσεις λογαριασμών εκδίδονται μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας Alpha Express Banking.

•Πληρωμές λογαριασμών κοινής ωφελείας και αδειών κυκλοφορίας δεν γίνονται αποδεκτές στα ταμεία.

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΧΡΕΩΣΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ Η Alpha Bank Cyprus Ltd προχώρησε επίσης σε διευκολύνσεις για το άνοιγμα λογαριασμών, καθώς και για τη δωρεάν έκδοση χρεωστικών καρτών σε Πελάτες άνω των 60 ετών. Συγκεκριμένα, για Πελάτες (φυσικά πρόσωπα) που επιθυμούν να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό, η Τράπεζα έχει απλοποιήσει τις διαδικασίες, αναρτώντας ειδικό έντυπο στην ιστοσελίδα της, www.alphabank.com.cy, το οποίο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμπληρώσουν εύκολα και γρήγορα και να το αποστείλουν ηλεκτρονικά στο AccountRequest@alphabank.com.cy. Μαζί

με το άνοιγμα του λογαριασμού, η Τράπεζα προσφέρει δωρεάν χρεωστική κάρτα και δωρεάν σύνδεση με την ηλεκτρονική υπηρεσία Alpha Express Banking. Για τη διευκόλυνση των Πελατών της άνω των 60 ετών, η Τράπεζα έχει προβλέψει την έκδοση χρεωστικών καρτών κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, χωρίς να απαιτείται επίσκεψη σε Κατάστημα. Η παραγγελία της κάρτας, όπως και η παράδοσή της και η παράδοση του μυστικού κωδικού (PIN), πραγματοποιούνται χωρίς καμία επιβάρυνση του Πελάτη.

ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ

Η Alpha Bank Cyprus Ltd βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τους Πελάτες της από την πρώτη στιγμή, ειδικά όσους δραστηριοποιούνται σε κλάδους της οικονομίας που έχουν πληγεί από την πανδημία, με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό έκτακτων αναγκών και την παροχή αξιόπιστων και εξατομικευμένων λύσεων. Αναγνωρίζοντας τους περιορισμούς που έχουν τεθεί σε ισχύ, η Τράπεζα προωθεί τη χρήση των εναλλακτικών δικτύων της και ενθαρρύνει την εγγραφή στην ηλεκτρονική υπηρεσία Alpha Express Banking, με δωρεάν έκδοση χρεωστικής κάρτας. Ταυτόχρονα, η Τράπεζα εναρμονίζεται πλήρως με τα μέτρα που εξαγγέλλονται και μεριμνά για την προστασία της υγείας των Πελατών και των Εργαζομένων της, φροντίζοντας να επικοινωνεί η ίδια με τους Πελάτες της και να μην απαιτείται η φυσική τους παρουσία στα Καταστήματά της. Με συνέπεια και υπευθυνότητα, τα Στελέχη και οι Εργαζόμενοι της Alpha Bank Cyprus Ltd βρίσκονται πάντοτε στο πλευρό των Πελατών της, συμβάλλοντας με κάθε τρόπο στην αντιμετώπιση της κρίσης και στην επάνοδο στη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη.

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΔΟΣΕΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ

Η Τράπεζα, μεριμνώντας για τη στήριξη και την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των Πελατών της στη δύσκολη αυτή στιγμή, αμέσως μετά την ανακοίνωση του Διατάγματος Αναστολής Δόσεων Δανείων από το Υπουργείο Οικονομικών για πιστωτικές διευκολύνσεις από χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, ανάρτησε τις σχετικές αιτήσεις στην ιστοσελίδα της (www. alphabank.com.cy). Στο πλαίσιο αυτό, έχει διαμορφωθεί ο κατάλληλος μηχανισμός για την αξιολόγηση των αιτήσεων, ώστε να παρέχονται οι απαραίτητες ενημερώσεις και απαντήσεις στους Πελάτες άμεσα και υπεύθυνα. Οι Πελάτες μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους ηλεκτρονικά στη διεύθυνση covid@alphabank.com.cy, με φαξ στον αριθμό 22880595 ή ταχυδρομικώς στη διεύθυνση Alpha Bank Cyprus Ltd, Ταχυδρομική Θυρίδα 21661, 1596 Λευκωσία.

EconomyToday 67

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ancoria Bank

ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Η ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Η Ancoria Bank, από την πρώτη στιγμή της εξάπλωσης της πανδημίας, έχει λάβει μέτρα στήριξης προς ανακούφιση της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας

Η Ancoria Bank, αντιμέτωπη, όπως όλοι, με γεγονότα τα οποία είναι πρωτόγνωρα παγκόσμια, έχει θέσει ως πρωταρχικό της στόχο να σταθεί στο πλάι της κυπριακής κοινωνίας, κάτι που ήταν ανέκαθεν σκοπός της, από τότε που ο ιδρυτής της, κ. Sievert Larsson, οραματιζόταν να δημιουργήσει μια τράπεζα για να στηρίξει την κυπριακή οικονομία μετά τις δύσκολες στιγμές του 2013.

68 EconomyToday

Η

Αncoria Bank, από τις πρώτες μέρες ανακοίνωσης της εμφάνισης του COVID-19 στην Κύπρο, ανέλαβε δράση, με μέτρα που στοχεύουν πρωτίστως στην προστασία της υγείας των πελατών και του προσωπικού της. Επίσης, σε συνεννόηση με αρμόδιες αρχές, όπως την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, το Υπουργείο Οικονομικών και τον Σύνδεσμο Τραπεζών, έχει λάβει συγκεκριμένα μέτρα προς ανακούφιση και ενίσχυση της κυπριακής κοινωνίας και κατ’ επέκταση της οικονομίας.

ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Σημαντικό σημείο στάθηκε το γεγονός ότι ο σχεδιασμός της τράπεζας και η φιλοσοφία της είναι τέτοια που την βοήθησαν άμεσα να υποστηρίξει την ψηφιακή εξυπηρέτηση των πελατών της. Συγκεκριμένα, η Αncoria Bank ήταν η πρώτη τράπεζα στην Κύπρο που ξεκίνησε να ανοίγει λογαριασμούς μέσω εφαρμογής κινητού, χωρίς να χρειάζεται ο πελάτης να πάει σε τραπεζικό της κέντρο, και να δημιουργεί δικές της λειτουργικές τεχνολογίες για εξυπηρέτηση των πελατών της, τους οποίους εξυπηρετεί με μικρό αριθμό τραπεζικών κέντρων. Έτσι, συνδυάζοντας την αξιόλογη ομάδα της με τις γνώσεις και την πείρα που έχουν, αλλά και με την προηγμένη τεχνολογία, μπορεί ανά πάσα στιγμή να εξυπηρετήσει το κοινό με τις καταλληλότερες λύσεις.

Η Ancoria Bank ήταν η πρώτη τράπεζα στην Κύπρο που ξεκίνησε να ανοίγει λογαριασμούς μέσω εφαρμογής κινητού, χωρίς να χρειάζεται ο πελάτης να πάει σε τραπεζικό της κέντρο

Τα κυριότερα μέτρα που λαμβάνει η Ancoria Bank έχουν ως ακολούθως: Αναστολή δόσεων δανείων

Άνοιγμα λογαριασμού από το σπίτι

• Άνοιγμα λογαριασμών για ιδιώτες μέσω της εφαρμογής κινητού Ancoria Bank Create. Η διαδικασία γίνεται εξ ολοκλήρου ηλεκτρονικά και κατόπιν οι πελάτες λαμβάνουν τη χρεωστική κάρτα τους ταχυδρομικώς χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα της τράπεζας: www.ancoriabank. com/content/ancoria-bank-create.

• Όσον αφορά τα επιδόματα τα οποία θα καταβάλλονται από την κυβέρνηση, η Ancoria Bank δεσμεύτηκε ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν έναντι οποιωνδήποτε δανειακών ή άλλων υποχρεώσεων των πελατών της και κάλεσε όσους ιδιώτες δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό για καταβολή των πιθανών επιδομάτων, να αποταθούν στην Ancoria Bank άμεσα για άνοιγμα λογαριασμού.

Προηγμένες ηλεκτρονικές υπογραφές

• Οι πελάτες της Ancoria Bank μπορούν να υπογράψουν έγγραφα από το σπίτι με προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, χωρίς να χρειάζεται να εκτυπώσουν ή να σαρώσουν οτιδήποτε. Αυτό ισχύει τόσο για ιδιώτες όσο και για εταιρείες, ακόμα και σε περιπτώσεις που πρέπει να υπογράψουν περισσότερα άτομα. Η υπηρεσία αυτή διατίθεται για μεγάλο αριθμό εγγράφων και οδηγιών προς την τράπεζα.

• H Αncoria Bank, με βάση το Περί της Λήψης Έκτακτων Μέτρων από Χρηματοοικονομικούς Οργανισμούς και Εποπτικές Αρχές Διάταγμα του 2020, με ημερομηνία 30 Μαρτίου 2020, ενημέρωσε τους πελάτες της ότι μπορούν να υποβάλουν εκδήλωση ενδιαφέροντος για αναστολή αποπληρωμής των δόσεων και τόκων τους σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις που έχουν συνάψει με την τράπεζα.

• Πέραν των πιο πάνω πληροφοριών για το σχετικό διάταγμα, η τράπεζα διευκρίνισε ότι θα αναστείλει τις δόσεις όσων πελατών της εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας που θα υποβάλουν την αίτησή τους, εφόσον αυτή σταλεί μέσα στο χρονοδιάγραμμα του διατάγματος. Αν οι πελάτες της πιστεύουν ότι η ημερομηνία που επηρεάστηκαν από τον COVID19 είναι η 30ή Μαρτίου ή οποιαδήποτε άλλη ημερομηνία, τότε η Ancoria Bank είναι έτοιμη να ικανοποιήσει τα αιτήματα των πελατών της.

• Διευκρινίζεται ότι, πέραν της αναστολής των δόσεων κεφαλαίου και τόκων, δεν θα εφαρμοστεί ανατοκισμός στους τόκους κατά την περίοδο αναστολής σε δάνεια που εμπίπτουν στις πρόνοιες του διατάγματος και για τα οποία θα γίνει αναστολή κατόπιν εκδήλωσης ενδιαφέροντος από μέρους του πελάτη.

• H τράπεζα θα προβεί σε επανυπολογισμό της δόσης του δανείου που να ισοδυναμεί με την αντίστοιχη επιμήκυνση 9 μηνών ή όπως συμφωνηθεί με τον πελάτη.

Χρήση ηλεκτρονικών καναλιών και αναλήψεις μετρητών εάν χρειάζονται

• Επίσης, από τις 13 Μαρτίου, οι πελάτες της τράπεζας μπορούν να κάνουν ανάληψη μετρητών με την κάρτα της Ancoria Bank, σε όλες τις ATM οποιασδήποτε τράπεζας στην Κύπρο και του δικτύου Εuronet, χωρίς επιπλέον χρέωση, μέχρι νεότερης ειδοποίησης.

• Η Αncoria Bank, ανέκαθεν, ενθαρρύνει τις συναλλαγές χωρίς μετρητά και παροτρύνει τους πελάτες της να χρησιμοποιούν τη χρεωστική τους κάρτα ή την υπηρεσία myAncoria.

• H υπηρεσία myAncoria παρέχει υπηρεσίες online banking, με μεταφορές χρημάτων, παρακολούθηση των συναλλαγών και budgeting, και είναι προσβάσιμη από κινητό, υπολογιστή και tablet.

ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΣΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Στα τραπεζικά κέντρα επιτρέπεται να βρίσκονται εντός μόνο δύο πελάτες την ίδια στιγμή και η εξυπηρέτηση που προσφέρεται είναι μόνο για: • Εξαργύρωση και κατάθεση επιταγών • Ανανεώσεις/μεταβολές γραμματίων (αν δεν γίνονται αυτόματα) • Καταθέσεις και αναλήψεις μετρητών πέραν των €1.000 (μέχρι €1.000 θα διενεργούνται μόνο από τις ΑΤΜ) H Ancoria Bank διαβεβαιώνει το κοινό ότι ακολουθεί όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα και τις κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδονται από την κυβέρνηση, το Υπουργείο Υγείας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού στις εγκαταστάσεις της και πάνω απ’ όλα για την ασφάλεια των πελατών και του προσωπικού της. Η τράπεζα, επίσης, υπενθυμίζει το κοινό να είναι προσεκτικό απέναντι σε επιτήδειους οι οποίοι ενδεχομένως να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τις καταστάσεις με σκοπό να το εξαπατήσουν και να αποσπάσουν τραπεζικά του δεδομένα.

INFO:

Για οποιεσδήποτε πληροφορίες και διευκρινίσεις, το κοινό μπορεί να επικοινωνεί με την Ancoria Bank στο 8000 0050 ή στο +357 22849000 για κλήσεις από το εξωτερικό.

• Διεύθυνση: Λεωφόρος Δημοσθένη Σεβέρη 12, 1080, Λευκωσία • Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: info@ancoriabank.com • Ιστοσελίδα: www.ancoriabank.com

• Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: Facebook:

www.facebook.com/BankingRedefined

LinkedIn:

www.linkedin.com/company/ancoria-bank

Instagram:

www.instagram.com/ancoriabankcy

EconomyToday 69

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΙΘΑΝΟΝ ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟ 2020 Πολύ μεγάλο στοίχημα η διάρκεια και ο αντίκτυπος από την εξάπλωση του κορωνοϊού αλλά και η αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων.

των επενδυτών και της κοινωνίας, και αφετέρου αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτικός στην προηγούμενη χρηματοοικονομική κρίση. Εντούτοις, επηρεάζεται σημαντικά από εξωγενείς παράγοντες, καθώς και από τη συνεχιζόμενη επιβράδυνση της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Κύπρος είναι μια ανοικτή οικονομία, η οποία δεν έμεινε ποτέ ανεπηρέαστη από τις διεθνείς εξελίξεις. Αν και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας ως χρηματοοικονομικού κέντρου παραμένουν, το ζητούμενο είναι η δυνατότητα διεκπεραίωσης των εργασιών που απαιτούνται σε ένα λογικό διάστημα, εφόσον οι κυβερνητικές υπηρεσίες εργάζονται με προσωπικό ασφαλείας. Επιπλέον, οι κυπριακές επιχειρήσεις που εξυπηρετούνται από τον τομέα αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά, και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε κάθε δέσμη μέτρων στήριξης που τίθεται σε ισχύ.

ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΟΝΤΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΚPMG ΚΥΠΡΟΥ

Α

ναμφίβολα, η ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού σε σχεδόν όλες τις χώρες και τα δραστικά μέτρα που έλαβαν οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει σημαντική επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και φυσικά των εθνικών οικονομιών. Το μεγάλο στοίχημα είναι η διάρκεια και ο αντίκτυπος που θα έχει η συγκεκριμένη κατάσταση και αν τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις θα μπορέσουν να στηρίξουν επαρκώς τις επιχειρήσεις, ώστε να διατηρήσουν το προσωπικό και τις επενδύσεις τους και να μπορέσουν να ανακάμψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι ξεκάθαρο ότι τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί επηρεάζουν σημαντικά σχεδόν όλους τους τομείς της τοπικής οικονομίας. Οι αρνητικές επιπτώσεις θα διογκώνονται όσο συνεχίζεται η κατάσταση και είναι για αυτό τον λόγο που πιθανότατα θα δούμε και αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, τουλάχιστον μέσα στο 2020. Δύο από τους βασικούς τομείς που τροφοδοτούν το ΑΕΠ της χώρας δέχονται αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πλήγμα. Από τη μια ο τουρισμός, με τα αεροδρόμια και τα ξενοδοχεία να παραμένουν κλειστά, και από την άλλη ο κατασκευαστικός τομέας, με τα εργοτάξια να έχουν σταματήσει τις εργασίες τους και την εξωτερική ζήτηση για τα ακίνητα να μειώνεται δραστικά. Την ίδια στιγμή, και άλλοι τομείς της οικονομίας, όπως η ναυτιλία και οι επαγγελματικές υπηρεσίες, επηρεάζονται αρνητικά από τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε Κύπρο και εξωτερικό για περιορισμό του κορωνοϊού. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι επαγγελματικές υπηρεσίες είναι ένας τομέας που αφενός αναδιαρθρώθηκε τα τελευταία χρόνια, ώστε να είναι σε θέση να εξυπηρετήσει τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων, 70 EconomyToday

ΚΛΕΙΔΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

Αν οι παραγωγικές μονάδες αφεθούν να εκμηδενιστούν, τότε θα υπάρξουν αλυσιδωτά προβλήματα στις οικονομίες και τα εθνικά ΑΕΠ

Το μεγάλο στοίχημα των κυβερνήσεων κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων είναι να διατηρήσουν τις παραγωγικές μονάδες των εθνικών οικονομίων χωρίς αυτές να καταστραφούν, ώστε η ανάκαμψη να έχει δυναμική όταν η κρίση αρχίσει να δείχνει σημάδια εκτόνωσης. Αν οι παραγωγικές μονάδες αφεθούν να εκμηδενιστούν, τότε θα υπάρξουν αλυσιδωτά προβλήματα στις οικονομίες και τα εθνικά ΑΕΠ. Οι δράσεις πρέπει να είναι άμεσες και τα μέτρα πρέπει να κινούνται σε δύο άξονες. Πρώτα στο δημοσιονομικό κομμάτι, με μέτρα που να αφορούν την ελάφρυνση των υποχρεώσεων προσωρινά, είτε αυτά αφορούν πληρωμές είτε αφορούν την ενίσχυση των επιχειρήσεων για να διατηρήσουν το προσωπικό τους. Το δεύτερο είναι το χρηματοπιστωτικό κομμάτι, με τη λήψη μέτρων για άμεση ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά και με την παραχώρηση διευκολύνσεων στις επιχειρήσεις με σύντομες διαδικασίες και χαμηλό κόστος. Ήδη στη χώρα μας έχουμε δει μια σειρά από μέτρα ελάφρυνσης υποχρεώσεων και παραχώρησης διευκολύνσεων. Είναι σημαντικό να επισπευσθεί η ψήφιση του νομοσχεδίου που αφορά την παροχή ρευστότητας μέσω των τραπεζικών ιδρυμάτων το συντομότερο δυνατόν, κάτι που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να μείνουν ζωντανές. Οι δέσμες μέτρων που ανακοινώθηκαν έχουν προσωρινό χαρακτήρα και στοχεύουν στο να περιορίσουν τον αντίκτυπο των επιπτώσεων της πανδημίας τόσο στην ίδια την τοπική οικονομία όσο και στις επιχειρήσεις.

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΑΜΕ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΣ

Σε ό,τι αφορά τον δικό μας Οίκο, έχουμε πάρει εγκαίρως σειρά μέτρων που μας επέτρεψαν να διασφαλίσουμε σε μεγάλο βαθμό την ομαλή συνέχιση των εργασιών μας. H KPMG Κύπρου διαθέτει πλάνο διαχείρισης κρίσεων, το οποίο δοκιμάζεται με επιτυχία αυτή την περίοδο. H ενεργοποίηση της τεχνολογίας που είναι ήδη μέρος της κουλτούρας και των διαδικασιών μας επέτρεψε στον Οίκο να προσαρμοστεί σχετικά γρήγορα στην υπάρχουσα κατάσταση, με το προσωπικό μας να βρίσκεται σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα. Προτεραιότητά μας είναι η προστασία των ανθρώπων μας και της κοινωνίας. Πριν ακόμα το ξέσπασμα του κορωνοϊού στη χώρα μας, είχαμε ενεργοποιήσει εσωτερικά αρμόδια ομάδα που παρακολουθούσε στενά τις εξελίξεις. Αυτή τη στιγμή, όλο σχεδόν το προσωπικό της ΚPMG μπορεί να εργάζεται από το σπίτι, έχοντας πρόσβαση σε όλα τα αρχεία που απαιτούνται ηλεκτρονικά. Έχουμε εγκαταστήσει ειδικό σύστημα ενδοεπικοινωνίας, που επιτρέπει την άμεση επικοινωνία με το προσωπικό μας και τους συνεταίρους. Στο γραφείο υπάρχει αυτή τη στιγμή το ελάχιστο υποστηρικτικό προσωπικό. Πέρα όμως από την εφαρμογή των κατάλληλων συστημάτων για την απρόσκοπτη συνέχιση των εργασιών μας και τη διασφάλιση της ασφάλειας του προσωπικού μας, επιλαμβανόμαστε και πολλών άλλων θεμάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των οικονομικών μας πόρων, τη σωστή επικοινωνία με το προσωπικό και τους πελάτες μας και άλλα.

ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΜΑΣ

Τέλος, βρισκόμαστε συνεχώς στο πλευρό των πελατών μας με συνεχείς ενημερώσεις, αναλύσεις του τρέχοντος επιχειρηματικού περιβάλλοντος, δημοσιεύσεις καλών πρακτικών, καθώς επίσης και συμβουλευτικές υπηρεσίες, προσαρμοσμένες στο περιβάλλον και τις ανάγκες της κάθε επιχείρησης. Για τον σκοπό αυτό, διοργανώσαμε ήδη –και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε– τηλεδιασκέψεις τύπου webinar και webcast, όπου στελέχη μας αναλύουν τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν από το κράτος και απαντούν σε ερωτήσεις των συμμετεχόντων. Επίσης, έχουμε δημιουργήσει ειδική ιστοσελίδα για τον κορωνοϊό, home.kpmg/cy/covid-19, η οποία ενημερώνεται σε καθημερινή βάση και περιλαμβάνει όλα τα μέτρα και διατάγματα της κυβέρνησης, καθώς και τους διάφορους τρόπους με τους οποίους η KPMG Κύπρου απαντά στις επιχειρηματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις.

H KPMG Κύπρου διαθέτει πλάνο διαχείρισης κρίσεων, το οποίο δοκιμάζεται με επιτυχία αυτή την περίοδο EconomyToday 71

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Για όσο #MenoumeSpiti, η Logicom Solutions στηρίζει τις εταιρείες να διασφαλίσουν την επιχειρησιακή τους συνέχεια Λόγω της κατάστασης που εξελίσσεται από τη ραγδαία εξάπλωση του COVID-19, παρατηρείται παγκόσμια μια σημαντική αύξηση στην εργασία από απόσταση. Η Logicom Solutions, αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη να στηρίξει τις εταιρείες ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις επιχειρηματικές τους δράσεις, παρέχει τη δυνατότητα στους εργαζόμενούς τους να συνεχίσουν να εργάζονται από οπουδήποτε.

Γ

ια τον σκοπό αυτό, η Logicom Solutions, στηρίζοντας επιχειρήσεις σε Κύπρο, Ελλάδα και Μάλτα, προσφέρει μαζί με τη Cisco Systems το «Webex Meeting & Messaging for Enterprise», χωρίς κανένα κόστος. Επιπλέον, η ομάδα των ειδικών της Logicom Solutions εγκαθιστά και ρυθμίζει τον λογαριασμό της κάθε εταιρείας, αλλά και εκπαιδεύει το προσωπικό της στη χρήση του εργαλείου, παρουσιάζοντας τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες του κορυφαίου συστήματος τηλεδιάσκεψης της CISCO, επίσης εντελώς δωρεάν. Παράλληλα, λόγω του μεγάλου αριθμού των εργαζομένων που εργάζονται εξ αποστάσεως, εντείνεται η ανάγκη για λήψη από τους οργανισμούς αυξημένων μέτρων, ως προς την προστασία των δεδομένων και πληροφοριών τους. Σε συνεργασία και πάλι με τη Cisco Systems, η Logicom Solutions παρέχει πρόσβαση σε οργα-

νισμούς, χωρίς κόστος, σε τρεις βασικές τεχνολογίες, οι οποίες διασφαλίζουν την ασφαλή πρόσβαση στο εταιρικό δίκτυο για τους εργαζόμενους που δουλεύουν από το σπίτι. Αυτές περιλαμβάνουν: • Το Cisco Umbrella, που προστατεύει τους χρήστες από κακόβουλες ιστοσελίδες.

• Το Duo Security, που επιτρέπει στους οργανισμούς την επαλήθευση της ταυτότητας των χρηστών (multifactor authentication) και την επιβεβαίωση της ασφάλειας της συσκευής τους, πριν από τη χορήγηση πρόσβασης σε εταιρικές εφαρμογές.

• Το Cisco AnyConnect Secure Mobility Client, που δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης των υπαλλήλων στο εταιρικό δίκτυο με ασφάλεια μέσω VPN. Οι πιο πάνω λύσεις δεν απαιτούν τη χρήση κάποιου επιπρόσθετου εξοπλισμού ή υποδομής hardware, και η εγκατάστασή τους μπορεί να γίνει εύκολα και αποτελεσματικά εξ αποστάσεως. Η ισχύς των δωρεάν αδειών/συνδρομών που θα διατεθούν στο πλαίσιο αυτής της προσφοράς θα λήγει την 1η Ιουλίου 2020.

ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ICT

Η Logicom Solutions αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες και πιο πρωτοπόρες εταιρείες τεχνολογίας στην Κύπρο, την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, διατηρώντας δυνατές συνεργασίες με τους μεγαλύτερους οργανισμούς παγκοσμίως, όπως τη CISCO. Με εμπειρία αρκετών ετών στην παροχή υπηρεσιών στον χώρο του ICT, με την αξιοπιστία του ομίλου της Logicom και μια άρτια καταρτισμένη ομάδα από έμπειρους επαγγελματίες, η Logicom Solutions στοχεύει στην παροχή ποιοτικών, σύγχρονων και καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων σε επιχειρήσεις και οργανισμούς.

INFO:

Tηλέφωνα: +357 22 551010 (Logicom Solutions-Κύπρος) + 30 211 1822800 (ΙCT Logicom Solutions - Ελλάδα) Ιστοσελίδα: https://solutions.logicom.net/ Ηλεκτρονική διεύθυνση: solutions@logicom.net 72 EconomyToday

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η ΠΕΤΡΟΛΙΝΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση με τον COVID-19, η Πετρολίνα πορεύεται μαζί με τη χώρα

Π

ιστή στις αρχές της, η Πετρολίνα, προάγοντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την αλληλεγγύη και τη συμπαράσταση, αναπτύσσει συνεχόμενες δράσεις, στηρίζοντας την πολιτεία, τους θεσμούς, αλλά και τους ανθρώπους της πρώτης γραμμής, στη δύσκολη και πρωτόγνωρη μάχη κατά του κορωνοϊού. «Ως ένας ζωντανός οργανισμός, που αποτελεί αναπόσπαστο κύτταρο της κυπριακής κοινωνίας, η Πετρολίνα, από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση με τον COVID-19, πορεύεται μαζί με τη χώρα, βοηθώντας με κάθε

δυνατό τρόπο και υποστηρίζοντας αυτούς που τη χρειάζονται», υπογραμμίζει η κ. Γεωργία Λευκαρίτη Ιωάννου, Executive Director Marketing & Communication της εταιρείας. «Στις κρίσιμες αυτές ώρες που όλη η Κύπρος έχει ενωθεί σαν μια γροθιά, που η σκέψη μας είναι σε αυτούς που παλεύουν με τον ιό αλλά και στις ευπαθείς ομάδες, η Πετρολίνα δεν θα μπορούσε παρά να αναλάβει τον ρόλο που της αναλογεί και ιστορικά, ως μια αμιγώς κυπριακή εταιρεία που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κοινωνικό σύνολο. Κανένας συνάνθρωπός μας δεν θα πρέπει να μείνει αβοήθητος».

«Στις κρίσιμες αυτές ώρες που όλη η Κύπρος έχει ενωθεί σαν μια γροθιά, που η σκέψη μας είναι σε αυτούς που παλεύουν με τον ιό αλλά και στις ευπαθείς ομάδες, η Πετρολίνα δεν θα μπορούσε παρά να αναλάβει τον ρόλο που της αναλογεί και ιστορικά» 74 EconomyToday

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟ ΚΥΠΡΙΩΝ

Με την προσφορά δωρεάν καυσίμων, η Πετρολίνα επιχορηγεί αεροπορικές πτήσεις για τον επαναπατρισμό Κυπρίων πολιτών που εγκλωβίστηκαν στο εξωτερικό. Άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, άτομα που είχαν αποκλειστεί σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, όπου είχαν μεταβεί είτε για επαγγελματικούς είτε για ιατρικούς λόγους, καθώς και φοιτητές. «Θεωρήσαμε πως ήταν υποχρέωσή μας να συμβάλουμε στην προσπάθεια των Υπουργείων Εξωτερικών και Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων για άμεσο επαναπατρισμό των συμπολιτών μας. Νιώσαμε την αγωνία των γονιών των φοιτητών, των ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν στο εξωτερικό, αλλά και των δικών τους».

ΔΡΑΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ #SupportCy

Με τον δυναμισμό και την κοινωνική ευαισθησία που την χαρακτηρίζει, η εταιρεία ανταποκρίθηκε επίσης άμεσα στο κάλεσμα της Τράπεζας Κύπρου και του ΜΚΟ Reaction, αναλαμβάνοντας δράση μέσα από το Δίκτυο Υποστήριξης #SupportCy, το οποίο δημιουργήθηκε για να σηκώσει μέρος από το βάρος που επωμίζεται σε αυτές τις δύσκολες ώρες ολόκληρη η Κύπρος. Εταιρείες, οργανώσεις, σύνδεσμοι ενώνουν δυνάμεις για να κρατήσουν ψηλά την ανθρώπινη υπόσταση, κόντρα στην πανδημία του COVID-19. Να στηρίξουν αυτούς που μας στηρίζουν καθημερινά. Τους ανθρώπους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, εξυπηρετώντας το σύνολο μέσα από ουσιώδεις υπηρεσίες. Η Πετρολίνα συνεισφέρει με τον δικό της τρόπο, στη δράση του Συντονιστικού Κέντρου του Σχεδίου Κινητών Συνεργείων για Εξυπηρέτηση Πολιτών, βοηθώντας και στηρίζοντας το δύσκολο έργο του Επιτρόπου Εθελοντισμού. Συγκεκριμένα, η εταιρεία ανέλαβε τον εφοδιασμό με καύσιμα των κινητών συνεργείων που παρέχουν εξυπηρέτηση/υποστήριξη σε άτομα που δεν μπορούν να μετακινηθούν από την οικία τους και δεν έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον για να τους προμηθεύει τρόφιμα, φάρμακα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Για άλλη μια φορά, η Πετρολίνα γίνεται κινητήριος δύναμη, δίνοντας ώθηση στη χώρα και στους ανθρώπους της για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας και της πρωτόγνωρης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.

ΥΨΗΛΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Στις δύσκολες αυτές μέρες που ολόκληρη η ανθρωπότητα δοκιμάζεται, πρώτιστο μέλημα της Πετρολίνα είναι να διαφυλάξει τη δημόσια υγεία. Με υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και απόλυτο σεβασμό απέναντι στο προσωπικό, τους συνεργάτες και τους πελάτες της, η εταιρεία τηρεί κατά γράμμα τα διατάγματα και τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, λαμβάνοντας παράλληλα όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και την αποτροπή της περαιτέρω εξάπλωσης του κορωνοϊού. Τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που υιοθετήθηκαν από την πρώτη στιγμή ήταν: • Τοποθέτηση αντισηπτικών σε όλα τα ταμεία (πάγκους εργασίας), χώρους υγιεινής, στον εσωτερικό χώρο του καταστήματος και στον χώρο της πίστας στα πρατήρια για χρήση από τους υπαλλήλους καθώς και τους πελάτες.

• Χρήση γαντιών μίας χρήσεως απ’ όλους τους υπαλλήλους, με οδηγία τη συχνή αντικατάστασή τους.

• Τακτική απολύμανση και καθαρισμός σ’ όλες τις επιφάνειες, ράφια και πάγκους εργασίας, στις αντλίες και στον χρηματοδέκτη.

• Συχνός και καλός αερισμός στον χώρο του καταστήματος του πρατηρίου.

• Αναστολή της λειτουργίας των πλυντηρίων σε όλα τα πρατήρια Πετρολίνα, Eni και Agip που διαχειρίζεται η εταιρεία. Επίσης, αριθμός πρατηριούχων προχώρησαν σε αναστολή λειτουργίας

των δικών τους πλυντηρίων.

• Αυστηρές οδηγίες σε όλο το προσωπικό για τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής.

• Αποφυγή γενικώς κάθε στενής επαφής.

• Συστηματική παρακολούθηση των εξελίξεων από την ειδική ομάδα διαχείρισης κρίσεων.

• Οδηγίες για τη διαχείριση πιθανού έκτακτου περιστατικού. Επιπρόσθετα, η εταιρεία έλαβε άμεσα αυστηρά μέτρα, τόσο στα γραφεία όσο και στις εγκαταστάσεις της. Μεταξύ άλλων, συστηματικός έλεγχος της θερμοκρασίας σώματος όσων εισέρχονται στα υποστατικά της, οι ευάλωτες ομάδες του προσωπικού περιορίστηκαν στο σπίτι τους, πλείστα μέλη του προσωπικού εργάζονται από το σπίτι, ενώ ανεστάλησαν όλες οι συναντήσεις στα γραφεία και στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Σίγουρα μετά την κρίση της πανδημίας ο κόσμος όπως τον γνωρίζαμε δεν θα είναι ξανά ο ίδιος. «Όπως και να είναι η επόμενη μέρα», επισημαίνει η κ. Γεωργία Λευκαρίτη Ιωάννου, Executive Director Marketing & Communication της εταιρείας, «η Πετρολίνα θα βρίσκεται πάντα στο πλευρό της Κύπρου και των ανθρώπων της, όπως άλλωστε έκανε πάντα. Να στηρίζει στα δύσκολα, να πρωτοπορεί και να καινοτομεί, χαράζοντας νέους δρόμους και νέες προοπτικές για ολόκληρη τη χώρα. Είναι σημαντικό, ωστόσο, την επόμενη μέρα να κρατήσουμε και να διαφυλάξουμε όλα αυτά που μας έφεραν κοντά κατά την περίοδο της πανδημίας».

INFO:

Petrolina (Holdings) Public Ltd Κιλκίς 1, 6015 Λάρνακα, Κύπρος, Τηλ. 24848000 Website: www.petrolina.com.cy Facebook: Petrolina (Holdings) Public Ltd Instagram: @petrolinaholdings

EconomyToday 75

COVID-19 ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

RCB BANK

Απτή στήριξη στο σύστημα υγείας και στην αγορά στη μάχη κατά του COVID-19

Η RCB Bank δώρισε 12 αναπνευστήρες και ιατρικές ασπίδες προσώπου σε συνεργασία με τις κυπριακές αρχές, η RCB Bank αγόρασε ιατρικές ασπίδες προσώπου, οι οποίες κατασκευάζονται στη Λεμεσό.

ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ COVID-19

Ο COVID-19 έφερε αλλαγές στην καθημερινότητα όπως την γνωρίζαμε, αλλά κι ένα κάλεσμα για εγρήγορση και προσφορά προς τους πελάτες μας και την κυπριακή κοινωνία εν γένει. Στο ξέσπασμα της κρίσης, ήταν απόλυτα αναγκαίο για την RCB Bank, ως μια υπεύθυνη κυπριακή τράπεζα, να υποστηρίξει την εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής απόστασης καθώς και υγείας και ασφάλειας, τόσο για τους πελάτες όσο και για το ανθρώπινο δυναμικό της. Παράλληλα, η RCB Bank κινήθηκε με γρήγορους ρυθμούς ούτως ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει την αδιάκοπη παροχή των υψηλού επιπέδου υπηρεσιών της σε εταιρικούς και ιδιώτες πελάτες.

76 EconomyToday

T

ην ώρα που η πανδημία δοκίμαζε κάθε πτυχή των παραδοσιακών τραπεζικών υπηρεσιών, η RCB Bank απέδειξε την ετοιμότητά της να ανταποκριθεί στην επείγουσα ζήτηση της αγοράς για ψηφιακές και ανέπαφες συναλλαγές, οι οποίες σε κάθε περίπτωση αποτελούν στρατηγική της επιλογή αλλά και τάση για το μέλλον. Επιπλέον, η RCB Bank ανέλαβε πρωτοβουλίες με νέα προϊόντα και ανέστειλε χρεώσεις προκειμένου να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση της ανάγκης των πελατών να επισκεφθούν τα καταστήματά της κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Μόλις έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο επιχειρησιακής συνέχειας, η RCB Bank δεν θα μπορούσε να είναι απούσα από τη συλλογική προσπάθεια αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του Εθνικού Συστήματος Υγείας και της κοινωνίας, η RCB Bank προχώρησε στην αγορά 12 νέων αναπνευστήρων για νοσοκομειακή χρήση από την Κίνα, που έφτασαν στην Κύπρο με πτήση που διευθετήθηκε από τις αρχές. Ο πολύ αναγκαίος νέος εξοπλισμός βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλή ζήτηση παγκοσμίως, όμως η RCB Bank, χωρίς καμία φειδώ, κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να τον εξασφαλίσει. Επιπλέον,

Σε σχόλιό του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της RCB Bank Ltd, Dr. Kirill Zimarin, δήλωσε: «Η Κύπρος είναι η πατρίδα μας και σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19 δεν θα μπορούσαμε να παραμείνουμε απαθείς. Ως εκ τούτου, αναλάβαμε πρωτοβουλία από την πρώτη κιόλας στιγμή και καταβάλαμε μεγάλες προσπάθειες ώστε να εξευρεθούν οι αναπνευστήρες, οι οποίοι αποτελούν εξοπλισμό ζωτικής σημασίας σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Η υγεία είναι το πλέον ανεκτίμητο αγαθό και όλοι έχουμε καθήκον να συνεισφέρουμε, όσο και όπως μπορούμε, για να διασφαλίσουμε ότι η Κύπρος διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα η πανδημία. Εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες σε όσους στήριξαν την προσπάθεια εξασφάλισης του ιατρικού αυτού εξοπλισμού, όπως επίσης και στις αρμόδιες αρχές για την εξαιρετική συνεργασία. Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας και τη βαθιά μας εκτίμηση στο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό της Κύπρου που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην πρώτη γραμμή ενός σουρεαλιστικού πολέμου. Μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε και θα τα καταφέρουμε!».

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ

1

Όμιλος Giovani: Καινοτομεί με 360ο virtual tours σε εξοχικά

Υπηρεσία διαδικτυακής περιήγησης (360ο virtual tour) σε εξοχικές κατοικίες στον Πρωταρά εγκαινιάζει ο Όμιλος Giovani, ανταποκρινόμενος στις νέες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19). Η καινούργια υπηρεσία του Giovani Group παρέχει στο κοινό τη δυνατότητα να περιηγηθεί από την άνεση του σπιτιού του στα υπό ανέγερση πολυτελή έργα του Ομίλου, τα οποία ξεχωρίζουν για τον πρωτότυπο σχεδιασμό τους, την ποιότητα των υλικών κατασκευής και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική τους. Η υπηρεσία 360ο Virtual Tour, με εναέρια οπτική της ευρύτερης περιοχής της ελεύθερης Αμμοχώστου, περιλαμβάνει σημεία αναφοράς για να μπορεί ο επισκέπτης να προσανατολιστεί, καθώς και λεπτομερείς πληροφορίες για την τοποθεσία του κάθε έργου υπό ανέγερση. Η υπηρεσία καλύπτει σε πρώτη φάση τα συγκροτήματα υπερπολυτελών επαύλεων «Levanda Hills», «Panorama» και «Premiere Pearl».

2

Νέος Διευθύνων Σύμβουλος στην ΕΥ Κύπρου από 1η Ιουλίου Η EY Κύπρου ανακοινώνει ότι, από την 1η Ιουλίου 2020, ο David Barker θα είναι ο νέος Country Managing Partner της EY στην Κύπρο. Διαδέχεται τον Σταύρο Παντζαρή, ο οποίος έχει υπηρετήσει σε αυτό τον ρόλο τα τελευταία πέντε χρόνια και θα συνεχίσει πλέον ως πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, υποστηρίζοντας την περαιτέρω ενίσχυση της παρουσίας της ΕΥ στην Κύπρο, καθώς και εξυπηρετώντας πελάτες ως Global Client Service Partner. Ο David Barker είναι σήμερα επικεφαλής Corporate Finance στο τμήμα Χρηματοοικονομικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ για την περιοχή της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας και θα διατηρήσει αυτό τον ρόλο παράλληλα με τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου στην Κύπρο.

78 EconomyToday

3

ΙδΕΚ: Μέτρα ενίσχυσης έρευνας και καινοτομίας Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας προχώρησε στην προκήρυξη τριών χρηματοδοτικών προγραμμάτων σε σχέση με την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 και των επιπτώσεών της. Το πρώτο πρόγραμμα, «Proof of Concept», με αυξημένο συνολικό προϋπολογισμό πέραν των €500.000, στοχεύει στην προκαταρκτική διερεύνηση των πιθανών βιομηχανικών εφαρμογών που μπορεί να έχει μια τεχνολογία/τεχνογνωσία σε σχέση με τον COVID-19. Την ίδια ώρα, ανακοινώθηκαν νέες κατηγορίες στο πλαίσιο των υφιστάμενων προγραμμάτων SEED και INNOVATE για την Ανάπτυξη Διεθνώς Ανταγωνιστικών Καινοτόμων Προϊόντων και Υπηρεσιών από νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις, με συνολικό προϋπολογισμό €2 εκατ. Αξίζει να σημειωθεί πως σύντομα προγραμματίζεται η προκήρυξη έξι νέων προσκλήσεων στο πλαίσιο των προγραμμάτων RESTART 2016-2020, με συνολικό προϋπολογισμό €13,81 εκατ.

4 Η Toyota Κύπρου στο πλευρό του SUPPORTCY Με τον περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης να αποτελεί νέα πρόκληση για την κοινωνία μας, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, και με τη διάρκεια της κατάστασης αυτής να παραμένει άγνωστη, η εταιρεία Δικράν Ουζουνιάν & Σια Λτδ., αντιλαμβανόμενη την επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση των προσπαθειών κοινωνικής πολιτικής και αλληλεγγύης ενάντια στην πανδημία COVID-19, ανταποκρίθηκε άμεσα, παρέχοντας υβριδικά οχήματα Toyota για την κάλυψη των απαιτούμενων αναγκών μετακίνησης.

6

Τα οχήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη αναγκών των κοινωνικών υπηρεσιών που παρέχει ο οργανισμός Reaction σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και, συγκεκριμένα, μέσα από το πρόγραμμα SupportCy.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

5

Η φετινή κατάταξη του Times Higher Education (THE) University Impact Rankings 2020, η οποία δημοσιοποιήθηκε στις 22 Απριλίου 2020, κατατάσσει το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στη θέση 42 παγκοσμίως στη σημαντικότατη κατηγορία της Ποιοτικής Εκπαίδευσης και ανάμεσα στα κορυφαία 301-400 πανεπιστήμια παγκοσμίως με σημαντική ευρύτερη κοινωνική και οικονομική συνεισφορά. Ένας διευρυμένος αριθμός πανεπιστημίων συμμετείχαν στη δεύτερη έκδοση των Impact Rankings. Συγκεκριμένα, περισσότερα από 850 πανεπιστήμια από 89 χώρες και περιοχές, με ισχυρή εκπροσώπηση από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και τη Ρωσική Ομοσπονδία, υπέβαλαν αιτήσεις, σε σύγκριση με το 2019, που αριθμούσαν κάτι περισσότερο από 500. Η αξιολόγηση του Times Higher Education (THE) University Impact Rankings είναι η πρώτη που αποτιμά την επιτυχία των πανεπιστημίων σε παγκόσμιο επίπεδο ως προς την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Sustainable Development Goals – SDGs), οι οποίοι αναγνωρίζονται ως όλο και πιο σημαντικοί, δεδομένης της πολύτιμης δράσης που προωθούν σε ποικίλους και ουσιαστικούς τομείς για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη.

AstroBank: Δίπλα στους ανθρώπους της πρώτης γραμμής Στηρίζοντας τις προσπάθειες του Υπουργείου Υγείας για κάλυψη αναγκών προς αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19, η AstroBank ανταποκρίθηκε παραδίδοντας 5.000 SWAB Test Kits, αξίας €20.000 περίπου, στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, απ’ όπου και έγινε η διανομή στα νοσηλευτήρια παγκύπρια. Το πιο σημαντικό μέτρο, σύμφωνα με την Τράπεζα, είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης του ιού και συνεπεία τούτου η AstroBank συμμετέχει δυναμικά σε αυτή την προσπάθεια, αφού τα SWAB Tests χρησιμοποιούνται από το ιατρικό προσωπικό για δειγματολογικούς ελέγχους πιθανών κρουσμάτων. Επιπρόσθετα, η AstroBank προχώρησε σε παραγγελία τεσσάρων καινούργιων αναπνευστήρων αξίας €25.000. Οι αναπνευστήρες (OSIRIS2) θα παραχωρηθούν από την Τράπεζα, μετά από συνεννόηση με το Υπουργείο Υγείας, σε νοσοκομεία που τους έχουν περισσότερο ανάγκη. Παράλληλα, η Τράπεζα διανέμει 1.000 καλυπτικές μάσκες προσώπου στο προσωπικό και τους πελάτες της για επιπρόσθετη προστασία στα σημεία εξυπηρέτησης του δικτύου της. Σε δηλώσεις του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας, κ. Κωνσταντίνος Λοϊζίδης, ανέφερε ότι «αυτή τη στιγμή o κυριότερος στόχος της Τράπεζας είναι να στηρίξει, με όποιο τρόπο μπορεί, αυτούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή δίνοντας καθημερινά δύσκολες μάχες. Από την αρχή της εμφάνισης της πανδημίας, έχουμε δείξει την ευαισθησία μας σε θέματα ασφάλειας και στήριξης του προσωπικού, των πελατών μας και των οικογενειών τους, αλλά και του συνόλου της κυπριακής κοινωνίας, αναλαμβάνοντας μια σωρεία ενεργειών και αυστηρών μέτρων. Έχουμε επανειλημμένα αποδείξει ότι η συνεισφορά μας είναι πολλαπλάσια από αυτή που επιτρέπει το μέγεθός μας».

EconomyToday 79

ΘΕΜΑ

ΔΟΥΛΕΙΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

Μ

αζί με τον συναγερμό σε υγειονομικό επίπεδο και σε συνδυασμό με τον φόβο και την αβεβαιότητα στην οικονομία, η πανδημία του κορωνοϊού έφερε τεράστιες αλλαγές στην εργασιακή σκακιέρα. Εν μια νυκτί, εκατομμύρια εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο, και χιλιάδες στην Κύπρο, αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, τα οποία έβλεπαν να συντελούνται δειλάδειλά σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου. Στις πλείστες των περιπτώσεων και όπου ήταν πρακτικά εφικτό, η εξ αποστάσεως εργασία ή «δουλειά από το σπίτι» επιβλήθηκε ως πρακτική, προκειμένου οι επιχειρήσεις να εξακολουθήσουν να λειτουργούν και να αποφευχθεί η μείωση του τζίρου ή το λουκέτο και κατά συνέπεια οι μαζικές απολύσεις, κάτι που θα επέφερε σημαντικό πλήγμα στις οικονομίες των χωρών.

Η συζήτηση είχε ήδη ξεκινήσει Και γιατί όχι; Η συζήτηση για την εξ αποστάσεως εργασία, σε κάποιες περιπτώσεις, είχε αρχίσει ήδη να περνάει από τη θεωρία στην πράξη. Η συζήτηση για το κατά πόσον ένα τέτοιο μοντέλο απασχόλησης θα ήταν εξίσου βιώσιμο ή ακόμα και πιο κερδοφόρο για τις επιχειρήσεις, είχε ήδη ανοίξει. Η σταδιακή αντικατάσταση των μισθωτών υπαλλήλων από ελεύθερους επαγγελματίες που δουλεύουν με projects και χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία στο γραφείο ήταν διακριτή πριν «χτυπήσει» η πανδημία. Μιλώντας στο Economy Today, ο Μιχάλης Μπλέτσας, ένα από τα κορυφαία επιστημονικά στελέχη του Massachusetts Institute of Technology (ΜΙΤ), Διευθυντής Πληροφορικής και Ερευνητής στο MIT Media Lab, υποστηρίζει ότι οι εργασιακές μας συνήθειες είχαν αρχίσει να αλλάζουν πολύ πριν από τον κορωνοϊό, ως αποτέλεσμα των τεχνολογικών εξελίξεων και της σταδιακής μετάβασης σε δραστηριότητες 80 EconomyToday

Η πανδημία του κορωνοϊού, μαζί με τα περιοριστικά μέτρα, έφερε και μεγάλες αλλαγές στον τρόπο που δουλεύουμε, εξαναγκάζοντας εκατομμύρια εργαζόμενους σε ολόκληρο τον κόσμο να εγκαταλείψουν τους χώρους εργασίας και να στήσουν το γραφείο τους μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΙΧΑΛΑΡΟΥ

έντασης γνώσης. Επισημαίνει δε ότι η πανδημία έρχεται απλώς να αναδείξει αυτές τις εξελίξεις, μιας και η εργασία από το σπίτι, όπως λέει, είναι για μεγάλη μερίδα των εργαζομένων ο μόνος τρόπος. Για πολλούς εργοδότες αλλά και εργαζόμενους η ανάγκη γίνεται ευκαιρία να ξεπεράσουν τις όποιες προκαταλήψεις είχαν για την εργασία από το σπίτι.

Ευκαιρία για τις επιχειρήσεις Oι περιπτώσεις στον δυτικό κόσμο δεν ήταν λίγες όπου επιχειρήσεις προσέφεραν ακριβώς αυτό: κοινόχρηστους χώρους εργασίας για ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι παρέχουν μια σειρά από ανέσεις που κάνουν το μοντέλο

αρκετά δελεαστικό. Όμορφοι και άνετοι χώροι, σύγχρονος εξοπλισμός, απεριόριστο και ασφαλές διαδίκτυο, άμεση τεχνική υποστήριξη και μια εργασιακή εμπειρία που πλαισιώνεται με χώρους ομαδικών συσκέψεων, καφετέρια, ακόμα και εστιατόριο για το μεσημεριανό διάλειμμα. Τα οφέλη για τις επιχειρήσεις εν πολλοίς μοιάζουν λογικά: χαμηλότερο λειτουργικό κόστος (ρεύμα, θέρμανση, τηλεπικοινωνίες, νερό κ.ά.), λιγότερο πάγιο κόστος (κτίρια και εγκαταστάσεις, προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας, επαγγελματικός εξοπλισμός κ.ά.), μειωμένο μισθολογικό κόστος (ασφάλιση, επετηρίδα, bonus κ.ά.) αλλά και αρκετά μεγαλύτερη ευελιξία στη διεκπεραίωση των εργασιών. Από την άλλη, οι εργαζόμενοι, με δέλεαρ την ευελιξία, την έλλειψη αποκλειστικότητας και

ενδεχομένως κάπως πιο αυξημένες αποδοχές, έρχονταν αντιμέτωποι με το «σπάσιμο» σημαντικών δικτύων ασφαλείας, αναλαμβάνοντας μόνοι τους το ρίσκο του εργασιακού τους περιβάλλοντος.

Βίαια τετελεσμένα Η πανδημία του κορωνοϊού οδήγησε σε μερικά τετελεσμένα, όπως η βίαιη εξοικείωση με τις επιταγές μιας τεχνολογίας που έπρεπε να έχει υιοθετηθεί «χθες», αλλά και το αναγκαστικό πείραμα που φέρνει μαζί του όλες τις εργασιακές πτυχές ενός μέλλοντος μακριά από το γραφείο. Οι ουσιαστικοί κίνδυνοι όμως είχαν αρχίσει να εμφανίζονται από πριν: ιδιωτικότητα, ασφάλιση και εργασιακά δικαιώματα είχαν αρχίσει να δέχονται ήδη πολλαπλά χτυπήματα. «Με όλο και περισσότερους εργαζόμενους να περνάνε στο ελεύθερο επάγγελμα μέσω της παροχής υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα σε πληθώρα αποδεκτών (“gig

«Ήρθε για να μείνει»

Απαντώντας σε ερώτηση του Economy Today, μέσω τηλεδιάσκεψης που διοργάνωσε το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της Ελλάδας, σχετικά με την ανάγκη αναδιαμόρφωσης του νομικού πλαισίου που διέπει τις εργασιακές σχέσεις λόγω της αύξησης της εξ αποστάσεως εργασίας, ο αντιπρόεδρος του σώματος, Δημήτρης Παπαδημούλης, απάντησε ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως απαραίτητο. «Η τηλε-εργασία έρχεται για να μείνει και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει από τώρα να μπει στην ατζέντα το θέμα των εργασιακών δικαιωμάτων για όσους εργάζονται με αυτό τον τρόπο. Όχι μόνο τώρα, προσωρινά, αλλά με αφορμή την κρίση να συζητήσουμε για μετά την κρίση. Η τηλε-εργασία είναι μια τάση που θα ενισχύεται και άρα πρέπει να δούμε το σύγχρονο εργατικό δίκαιο, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλιστούν τα δικαιώματα, που δεν είναι μόνο η αμοιβή, αλλά και τα ασφαλιστικά κ.ά.», υπογράμμισε.

EconomyToday 81

ΘΕΜΑ

economy”), πολλά από τα εργασιακά δικαιώματα που βασίζονταν στις καθιερωμένες σχέσεις εργοδοσίας/εργαζομένων άρχισαν να χάνονται. Ο μεγάλος κίνδυνος που δημιουργεί ο κορωνοϊός είναι η ισοπέδωση των δικαιωμάτων αυτών στο όνομα της άμεσης αντιμετώπισης του μεγάλου κύματος ανεργίας», αναφέρει ο κ. Μπλέτσας.

Ο κορωνοϊός μάς έπιασε στον ύπνο Όλες οι πτυχές του παγκόσμιου συστήματος, από τα υγειονομικά συστήματα μέχρι τα χρηματοπιστωτικά, τα εργασιακά και τα οικονομικά μοντέλα, πιάστηκαν στον ύπνο. Κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος για τόσο μεγάλες και ριζικές αλλαγές, πόσο μάλλον οι ίδιες οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι και οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. «Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα δίκτυα πρόσβασης πάσχουν από μεγάλη ασυμμετρία και σχετικά μικρή αξιοπιστία. Η πρώτη οφείλεται στο ότι έχει δοθεί έμφαση στην κατανάλωση ψυχαγωγικού περιεχομένου και όχι στη δημιουργικότητα ή τη συμμετοχή του χρήστη στην παραγωγή περιεχομένου. Οι ταχύτητες προς τον χρήστη (download) είναι πολύ μεγαλύτερες από τις ταχύτητες από τον χρήστη (upload). Οι δυσκολίες στις τηλεδιασκέψεις είναι μια από τις πιο προφανείς συνέπειες αυτής της πραγματικότητας. Η μικρή αξιοπιστία έχει συνήθως να κάνει με τον χαλκό που χρησιμοποιείται στα τελευταία στάδια της σύνδεσης και ο οποίος έχει ξεπεραστεί εδώ και καιρό αλλά και δεν μπορεί να αντικατασταθεί χωρίς σημαντικές επενδύσεις υποδομών», λέει ο ίδιος.

Αλλάζουν τα ίδια τα επαγγέλματα;

Εξαρτάται από τη δουλειά και τον άνθρωπο Πέραν τούτων, τι γίνεται με την «ταμπακιέρα»; Το αν τα αποτελέσματα του κάθε εργαζόμενου είναι εξίσου καλά δουλεύοντας από το σπίτι, σε σύγκριση με τη δουλειά στο γραφείο, εξαρτάται από το είδος της δουλειάς, το οικιακό περιβάλλον και τον χαρακτήρα του εργαζόμενου. «Εξαρτάται απόλυτα από το είδος της εργασίας αλλά και από την ιδιοσυγκρασία των εργαζομένων. Για ανθρώπους (όπως εγώ) που, έτσι κι αλλιώς, περνάνε ένα μεγάλο μέρος της μέρας τους μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή, η εργασία από το σπίτι μπορεί να είναι πιο παραγωγική από αυτήν στο γραφείο, δεδομένου και του στριμώγματος που επικρατεί πολύ συχνά στους εργασιακούς χώρους λόγω των υψηλών τιμών των ακινήτων», εξηγεί ο κ. Μπλέτσας. Τελικά όμως, η εξ αποστάσεως εργασία θα επικρατήσει έναντι των παραδοσιακών δομών; «Αν και δεν είμαστε ακόμα απόλυτα έτοιμοι για αλλαγή της ισορροπίας υπέρ της εργασίας στο σπίτι, σίγουρα η τάση στροφής προς αυτήν θα συνεχίσει και μετά την πανδημία, με κύριο μοχλό πίεσης την ανάγκη μετάβασης σε μια πιο “πράσινη” οικονομία. Για χώρες με μεσογειακό κλίμα και τρόπο ζωής, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, αυτό είναι και μια μεγάλη ευκαιρία προσέγγισης ανθρώπινου δυναμικού», λέει ο ίδιος.

82 EconomyToday

Ο μεγάλος κίνδυνος που δημιουργεί ο κορωνοϊός είναι η ισοπέδωση των δικαιωμάτων στο όνομα της άμεσης αντιμετώπισης της ανεργίας

Μια συζήτηση που είχε αρχίσει ήδη τα τελευταία χρόνια, είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι θα επιλέγουν τις σπουδές και κατά συνέπεια τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Πολλά από τα παραδοσιακά επαγγέλματα χάνονται, νέα δημιουργούνται και άλλα υπεράνω πάσης υποψίας κερδίζουν έδαφος μέσα σε λίγα χρόνια. Έχει ρόλο να διαδραματίσει υπό αυτές τις συνθήκες η αλλαγή στη δομή των εργασιών και της συμπεριφοράς που φέρνει μαζί του ο κορωνοϊός; Σύμφωνα με τον κ. Μπλέτσα, η πανδημία δεν αναμένεται να παίξει σημαντικότερο ρόλο απ’ ό,τι η ίδια η λεγόμενη «4η βιομηχανική επανάσταση». «Αυτή είναι που ωθεί τις εξελίξεις και είναι πιο σημαντικό, αντί να μιλάμε για νέα επαγγέλματα, να μιλάμε για νέες δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα, για μετα-δεξιότητες. Σε μια πραγματικότητα όπου η γνώση είναι εύκολα προσβάσιμη, είναι πιο σημαντικό το να ξέρεις πού θα βρεις την απάντηση για κάτι από το να ξέρεις την ίδια την απάντηση. Είναι πιο σημαντικό το να μπορείς να καλλιεργήσεις γρήγορα μια νέα δεξιότητα από το να έχεις έναν συγκεκριμένο στατικό αριθμό από αυτές για όλη σου τη ζωή. Τομείς όπως αυτοί της υγείας και της φροντίδας, του χειρισμού και της ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, της “πράσινης” οικονομίας, των κάθε είδους μηχανικών αλλά και όλων των δημιουργικών επαγγελμάτων, θα συνεχίσουν να δημιουργούν θέσεις εργασίας. Η έλλειψη δεν θα είναι σε αυτές αλλά σε ανθρώπους με τις κατάλληλες δεξιότητες», καταλήγει ο κ. Μπλέτσας.

Πλεονεκτήματα για εργαζόμενους από το σπίτι

Μειονεκτήματα για εργαζόμενους από το σπίτι

1. Οικείο περιβάλλον και εξατομικευμένες

1. Έλλειψη συντονισμού με την ομάδα

Από την ενδυμασία μέχρι το αν θα υπάρχει δυνατή μουσική στον χώρο, όλα περνάνε από το χέρι του εργαζόμενου, χωρίς τους περιορισμούς και τις επιταγές κάποιας επίσημης εταιρικής πολιτικής για τέτοιου είδους ζητήματα. Παράλληλα, με τη χρήση του προσωπικού εξοπλισμού (π.χ. ηλεκτρονικός υπολογιστής), η ευκολία στη διεκπεραίωση των εργασιών είναι μάλλον μεγαλύτερη, αλλά και πιο ευχάριστη ως εμπειρία.

2. Κατάρρευση προσωπικού προγράμματος

συνθήκες

2. Περισσότερη ηρεμία και μεγαλύτερη συγκέντρωση

Είναι σαφές ότι στον εργασιακό χώρο η παρουσία και η συμπεριφορά συναδέλφων πολλές φορές αποσπούν την προσοχή, όχι πάντα με τον πιο ευχάριστο τρόπο. Τηλέφωνα που χτυπούν, διαπληκτισμοί, φωνές και φυσικοί ήχοι πλέον ανήκουν στο παρελθόν.

3. Επικοινωνία σε άλλη βάση

Πλέον, οι συνομιλίες μέσω του εσωτερικού τηλεφώνου δεν υφίστανται και έτσι εφαρμογές chat και email κερδίζουν έδαφος, θέτοντας την επικοινωνία σε νέα βάση. Μπορεί το κινητό να συνεχίζει να χτυπά, ωστόσο οι χρόνοι απάντησης γίνονται πιο ευέλικτοι, δίνοντας έτσι περιθώριο για καλύτερη επεξεργασία του αιτήματος, αλλά και για καλύτερη αποφυγή τυχόν προστριβών.

4. Ευελιξία στην κατανομή του χρόνου Προφανώς και κάποια deadlines θα πρέπει να τηρούνται, ωστόσο η αυστηρότητα του εργασιακού προγραμματισμού στις περισσότερες περιπτώσεις παύει και οι χρόνοι γίνονται πιο ευέλικτοι, ενώ οι περισσότεροι εργοδότες απαιτούν αποτέλεσμα έναντι συγκεκριμένης χρονικής κατανομής στην εργασία. Επιπλέον, λόγω του ότι δεν απαιτείται η φυσική παρουσία στο γραφείο, κάποιοι επιλέγουν να κερδίσουν μερικές ώρες ύπνου, την ώρα που γλιτώνουν το κόστος της μετακίνησης.

5. Καλύτερη

διατροφή και εξοικονόμηση χρημάτων

Η ευκολία με την οποία κανείς παραγγέλνει φαγητό στη δουλειά αντικαθίσταται από την πολυτέλεια του σπιτικού φαγητού, καθώς είναι πολύ ευκολότερο να μαγειρέψει και να καταναλώσει κανείς πιο υγιεινό φαγητό όντας στο σπίτι παρά υπό την πίεση του ωραρίου.

Μπορεί ο τρόπος επικοινωνίας να έχει αλλάξει, ωστόσο τίποτα δεν αντικαθιστά την ταχύτητα και τον συντονισμό μιας ομάδας που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση και έχει αναπτύξει κώδικες και ειδικά αντανακλαστικά. Η συγκεκριμένη απώλεια του αυτόματου συντονισμού στις απλές εργασίες λειτουργεί σε βάρος του αποτελέσματος. Η ελευθερία της κατανομής μεγαλύτερου μέρους του προσωπικού χρόνου, σε συνδυασμό με την εντύπωση της 24ωρης διαθεσιμότητας εκ μέρους του εργοδότη, εγκυμονεί τον κίνδυνο της πλήρους κατάρρευσης του προγράμματος και της αλλαγής των ωρών του ύπνου, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο να καταλήξει κανείς να εργάζεται πολύ περισσότερες ώρες σε σχέση με το παρελθόν.

3. Πρόγραμμα από πρόγραμμα διαφέρει

Μπορεί στα πλεονεκτήματα να συμπεριλαμβάνεται η ευελιξία στην κατανομή του χρόνου με ένα δικό μας πρόγραμμα, ωστόσο κανείς δεν μας εγγυάται ότι αυτό το πρόγραμμα είναι αποτελεσματικό και ότι βρίσκεται σε αρμονία με τα προγράμματα των άλλων και τους στόχους της δουλειάς. Ο κίνδυνος να υπάρξει αποσυντονισμός, υπό αυτή την έννοια, είναι τεράστιος.

4. Πλήγμα στην κοινωνικοποίηση

Η αφοσίωση στον υπολογιστή για περισσότερες ώρες σε σχέση με το παρελθόν, σε συνδυασμό με τον αυτοπεριορισμό λόγω της πανδημίας, είναι πολύ πιθανό να φέρουν μεγάλες αλλαγές στις σχέσεις μας με φίλους και συγγενείς, ενώ η συνεχής τριβή με την οικογένεια μπορεί να φέρει στην επιφάνεια προβλήματα και διαφορές που καλύπτονταν από την απόσταση των ωρών εκτός σπιτιού. Επίσης, οι στενές σχέσεις με ανθρώπους από τον εργασιακό χώρο κατά πάσα πιθανότητα θα περάσουν τη δική τους δοκιμασία λόγω της απόστασης.

5. Μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων

Ειδικά για τους επαγγελματίες που έχουν τη φιλοδοξία της ανέλιξης, η εξ αποστάσεως εργασία αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Η απόσταση που υπάρχει από τα κέντρα λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικής, αλλά και η αποστασιοποίηση από ανώτερους που μπορούν να κρίνουν την εργασία όχι μόνο από το αποτέλεσμα αλλά και από τις ιδέες, τον τρόπο διεκπεραίωσης και τη συνολική παρουσία μας στο γραφείο, έρχονται να προστεθούν στα όποια εμπόδια για επαγγελματική ανέλιξη.

EconomyToday 83

ΑΠΟΨΗ

«Μένουμε σπίτι»: Η εργαλειοποίηση της γλώσσας στην COVID εποχή Δρ Χριστίνα Χατζησωτηρίου PhD University of Cambridge Eπίκουρη Καθηγήτρια στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

T

ον τελευταίο μήνα, το μότο «μένουμε σπίτι» κατακλύζει τον πολιτικό λόγο, τους τηλεοπτικούς μας δέκτες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και τις διαπροσωπικές μας συζητήσεις. Η γλώσσα του «μένουμε σπίτι» –κατ’ επιβολή και όχι κατ’ επιλογή– φαίνεται να αποτελεί ουσιαστικά τον προπομπό του τι μπορεί δυνητικά να ακολουθήσει στις ούτω καλούμενες δημοκρατικές μας πολιτείες, υποτάσσοντας τον προσωπικό μας βίο στη δημόσια σφαίρα. Η «ενεργός πολιτότητα» που χαρακτηρίζει τα σύγχρονα πλουραλιστικά κράτη φαίνεται να παραχωρεί τη θέση της στην «καταναγκαστική πολιτότητα» και, κατ’ αντιστοιχία, η ανθρώπινη διαμεσολάβηση και επενέργεια να αντικαθίστανται από την προσαρμοστικότητα. Η γλώσσα του «μένουμε σπίτι» μάς ακινητοποιεί εντέχνως στο «επί τόπου», καθηλώνοντας την προσήλωσή μας στα συμπτώματα παρά στις ριζικές αιτίες της παρούσας κρίσης: παγκοσμιοποιημένες εξουσιαστικές κοινωνίες και οικονομίες από τις οποίες αποκλείονται άτομα και κοινωνικές ομάδες. Η γλώσσα ενημερώνει την ερμηνεία του κόσμου γύρω μας, δίνοντάς της εν τέλει υπόσταση. Υπό την έννοια αυτή, η γλώσσα μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά. Κάθε ον, αλλά και κάθε κοινωνία όντων, αξιοποιώντας τη δύναμη της σκέψης, δύναται να υπερβεί την επικαιρότητα της «αλήθειας» και να απεγκλωβιστεί από τα στεγανά που αστυνομεύουν την ελευθερία του πνεύματος. Η γλώσσα εκφράζει ακριβώς την εξέλιξη της ατομικής και συλλογικής διανόησης, διατυπώνοντας κριτική επί της εκλαμβανόμενης «πραγματικότητας», αλλά και καταθέτοντας εισηγήσεις για την εξέλιξή της. Η γλώσσα όμως μπορεί να λειτουργήσει και ως «δουλοποιητικός» μηχανισμός μέσω της εργαλειοποίησής της και συνεπώς της αξιοποίησής της ως μέσου επίτευξης αλλότριων στόχων και πολιτικών μεθοδεύσεων που διαμορφώνουν (δυσ)λειτουργικά την υφιστάμενη «πραγματικότητα». Στην περίοδο της παρούσας κρίσης λόγω του κορωνοϊού, η

84 EconomyToday

εργαλειοποίηση της γλώσσας δύναται να διαμορφώσει καθοριστικά όχι μόνο το πλαίσιο διαχείρισης των ζητημάτων που προκύπτουν, αλλά και να καθορίσει τις ρυθμιστικές συνιστώσες της μετάβασής μας στη μετά COVID εποχή. Η εργαλειοποίηση της γλώσσας στηρίζεται εμφαντικά σε λεξιλογικές, συντακτικές και γραμματικές επιλογές. Μια τέτοια επιλογή είναι και το μότο «μένουμε σπίτι». Μια επιλογή που, αν και καθόλα απαραίτητη –ναι, πρέπει και οφείλουμε να μείνουμε σπίτι–, μεταθέτει την ευθύνη από το κρατικό στο ατομικό επίπεδο. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα, πώς η γλώσσα του «μένουμε σπίτι» εργαλειοποιείται στην COVID εποχή, προσδίδοντας υπόσταση σε πρωτόγνωρες πολιτικές ανά το παγκόσμιο; «Μένουμε σπίτι». «Μένουμε» – ρήμα ενεργητικό, αλλά συνάμα και ρήμα αμετάβατο. «Μένουμε σπίτι», νοώντας μια ενέργεια η οποία παραμένει στο υποκείμενό της, χωρίς να μεταβαίνει σε αντικείμενο. «Μένουμε σπίτι», δηλώνοντας μια ενέργεια που συνεπώς παραμένει σε εμάς ως αδήλωτα υποκείμενα, παραπέμποντας σε εννοιολογική παθητικοποίηση της ενεργητικότητας του ιδίου του ρήματος. «Μένουμε σπίτι» –υποχρεωτικά και όχι εθελοντικά– οδηγούμενοι σε μια πρωτοφανή εμπειρία αποξένωσής μας από την ιδιότητά μας ως ενεργοί πολίτες ικανοί να διαμορφώσουν το πολιτικό γίγνεσθαι, και μετατροπής μας σε άβουλα και παθητικά υποκείμενα πειθηνιακής υπόστασης. «Μένουμε σπίτι», καλώντας δηλωτικά το κράτος για επιβολή απολυταρχικών μέτρων αστυνόμευσης, ζητώντας να μας προστατέψει από τους ίδιους τους εαυτούς μας – να προστατέψει «εμάς από εμάς». Συνεπώς, «μένουμε σπίτι» τώρα – χρόνος παροντικός. «Μένουμε σπίτι» για κάθε αόριστο που πλήγωσε τον ενεστώτα μας. «Μένουμε σπίτι» σήμερα για κάθε φορά που μείναμε στο σπίτι χθες. «Μένουμε σπίτι», όπως μείναμε σπίτι όταν αποδυνάμωναν το δημόσιο σύστημα υγείας, ενώ αποδέσμευαν κονδύλι εκατομμυρίων ευρώ για το νέο κτίριο της Βουλής. «Μένουμε σπίτι», όπως μείναμε σπίτι όταν έκλει-

Ο ιός ως παιδαγωγός δημιουργεί το momentum για τη μετάβασή μας στη μετά COVID εποχή σ’ έναν «επαναστατικό κοσμοπολιτισμό» απαλλαγμένο από το μίασμα του άκρατου νεο-φιλελευθερισμού – που μεταξύ άλλων καταδικάζει στην αφαίμαξη ολόκληρα συστήματα υγείας

ναν τον Συνεργατισμό με όλες τις παρελκόμενες συνέπειες στην οικονομία αυτού του τόπου. «Μένουμε σπίτι», όπως μείναμε σπίτι κάθε φορά που αποφάσιζαν για εμάς χωρίς εμάς. «Μένουμε σπίτι». «Σπίτι» – τοπικός προσδιορισμός δηλωτικός της εντόπιας περιχαράκωσής μας από το παγκόσμιο γίγνεσθαι. «Μένουμε σπίτι» αποστασιοποιημένοι από τους Ούγγρους, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός τους, Viktor Orbán, επικαλούμενος την κατάσταση κρίσης, επιβάλλει μια σειρά απολυταρχικών μέτρων, ενώ με σχετικό διάταγμα επικυρώνει το αόριστο παραμονής του στην εξουσία. «Μένουμε σπίτι» μακριά από τους Σέρβους, καθώς ο στρατός αστυνομεύει τους δρόμους των πόλεών τους ως απότοκο του πλάνου εκτάκτου ανάγκης της χώρας για αντιμετώπιση του κορωνοϊού. «Μένουμε σπίτι» αποξενωμένοι από τους Ρώσους, στους οποίους δίνεται το δικαίωμα «άδειας εξόδου» εάν και εφόσον καταθέσουν διαδικτυακά τους λόγους του αιτήματός τους, ενώ ο «οργουελιανός» τους αδελφός τούς «παρακολουθεί» μέσω των έξυπνων κινητών τους. «Μένουμε σπίτι». «Στο σπίτι» – τοπικός προσδιορισμός δηλωτικός της ακίνητής μας περιουσίας ως ιδιοκτήτες. Ή μήπως όχι; «Μένουμε σπίτι». «Με το σπίτι» – μεταφορικός προσδιορισμός δηλωτικός της οικογενειακής μας συνάφειας. Ή μήπως πάλι όχι; «Μένουμε σπίτι» ανεξαρτήτως της κατάστασης του σπιτιού μας (κυριολεκτικής ή μεταφορικής). Συνεπώς, «μένουμε σπίτι». «Όλοι» – προσωπική αντωνυμία δηλωτική της αποπροσωποποίησης του υποκειμένου. «Μένουμε σπίτι». «Όλοι» – μηδενός εξαιρουμένου βάσει φύλου, προελεύσεως, χρώματος, σεξουαλικού προσανατολισμού, ιατρικού ιστορικού ή κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης. «Μένουμε σπίτι», καθολικά και οικουμενικά, χωρίς εξαιρέσεις οικογενειακής κατάστασης, ψυχισμού ή συναισθηματικής υπόστασης. «Μένουμε σπίτι». Μόνοι κυριολεκτικά στο σπίτι, όλοι όσοι δεν έχουμε οικογένεια στο σπίτι. «Μένουμε σπίτι». Μαζί με τη βία στο σπίτι, όλοι όσοι έχουμε δυσλειτουργική οικογένεια στο

σπίτι. «Μένουμε σπίτι». Μαζί με τη μελαγχολία, τη θλίψη και το πένθος μας στο σπίτι, όλοι όσοι έχουμε εύθραυστο ψυχισμό μέσα και έξω από το σπίτι. «Μένουμε σπίτι». Μαζί με την ανάγκη να ακολουθήσουμε χωρίς παρεκκλίσεις το πρόγραμμά μας, όλοι όσοι έχουμε αυτιστικά παιδιά στο σπίτι. «Μένουμε σπίτι». Μαζί με το άγχος αν θα έχουμε σπίτι, όλοι όσοι φοβόμαστε ότι θα πληγούμε οικονομικά και ανεπανόρθωτα από αυτή την κρίση. «Μένουμε σπίτι» μαζί με τις ιδιαιτερότητες και τις επί μέρους ξεχωριστές ανάγκες μας. Έτσι, όλοι «μένουμε σπίτι», έστω κι αν, κατά την αριστοτελική αρχή, η ίδια και αδιαφοροποίητη μεταχείριση ανομοίων συνιστά υψίστη αδικία. Αλλά και πάλι, όλοι «μένουμε σπίτι» γιατί το διακύβευμα της κρίσης συμμαρτυρεί τον πανανθρώπινο χαρακτήρα της φθαρτότητάς μας. Καταληκτικά, η εργαλειοποίηση του «μένουμε σπίτι» φαίνεται ευλόγως να αποδοκιμάζει την παγκοσμιοποίηση ως μέσο εξάπλωσης «ιογενών παθήσεων», κυριολεκτικά και μεταφορικά, αλλά και στη βάση της απουσίας μέσων διαχείρισης κρίσεων παγκόσμιας κλίμακας. Υπάρχουν, θα διερωτηθεί κανείς, silver linings σ’ αυτή τη δυσοίωνη κατάσταση; Ο ιός ως παιδαγωγός δημιουργεί το momentum για τη μετάβασή μας στη μετά COVID εποχή σ’ έναν «επαναστατικό κοσμοπολιτισμό» απαλλαγμένο από το μίασμα του άκρατου νεο-φιλελευθερισμού – που μεταξύ άλλων καταδικάζει στην αφαίμαξη ολόκληρα συστήματα υγείας. Η «επαναστατικότητα» όμως προαπαιτεί την ανάπτυξη αυτού του πολίτη που οι κοινωνιολόγοι χαρακτηρίζουν ως «ηθικό». Ο «ηθικός πολίτης» αναλαμβάνει αυτοβούλως ευθύνες και καθήκοντα, αλλά και ενεργεί συλλογικά, δημιουργώντας κοινωνικο-πολιτικά λόμπι δράσης. Σαφέστατα, οι εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί φορείς οφείλουν να εργαστούν μεθοδικά προς την ενδυνάμωση των πολιτών, καθιστώντας τους «ηθικούς» και ικανούς να διεκδικούν με θάρρος αλλά και υπευθυνότητα τα δικαιώματά τους (και προφανώς την προστασία τους από κάθε ορατή ή αόρατη μελλοντική απειλή).

EconomyToday 85

ΑΠΟΨΗ

Η επόμενη μέρα: Οικονομία Κυριακός E. Γεωργίου Εργάτης Γνώσης

M

ε την Κυπριακή Δημοκρατία είμαστε συνομήλικοι και έχουμε μοιραστεί πολλές κρίσεις και συμφορές, όπως (α) την Τουρκανταρσία 1963-1964 και τον φόβο της τουρκικής εισβολής, η οποία τελικά δεν αποφεύχθηκε το τραγικό καλοκαίρι του 1974, (β) τον εθνικό διχασμό (με την έντονη συμμετοχή του Εθνικού Κέντρου) μέχρι και το 1974, (γ) την κρίση του Χρηματιστηρίου με την αυγή του 21ου αιώνα, (δ) τις Ειδούς του Μαρτίου το 2013 και (ε) τώρα την παγκόσμια πανδημία του COVID-19. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα επιβίωνε και συνέχιζε την πορεία της πιο σοφή και πιο έμπειρη. Οι μέρες που ζούμε είναι πρωτοφανείς, με τον ιό να είναι ένας αόρατος εχθρός, και έχουν ενίοτε τραγικό αποτέλεσμα στους πιο αδύνατους εξ ημών. Θύματα της πανδημίας είναι επίσης η κοινωνία και η οικονομία και γνωρίζουμε ότι βαδίζουμε προς μια βαθιά μεν αλλά πρόσκαιρη, ελπίζουμε, ύφεση σε σχήμα V. Το ζητούμενο είναι η ταχεία ανάκαμψη, με άρση των περιοριστικών μέτρων με ορίζοντα το τέλος Μαΐου. Τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση και άλλες «νούσιμες» κυβερνήσεις παγκόσμια για την προστασία του πληθυσμού και τη στήριξη της οικονομίας και του συστήματος υγείας είναι προς την ορθή κατεύθυνση και θα πρέπει να τα τηρήσουμε με θρησκευτική ευλάβεια. Στην οικονομία η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να διασφαλίσει ρευστότητα, χαμηλότοκο δανεισμό, αναστολή δόσεων και τόκων μέχρι το τέλος του έτους και θέσεις εργασίας ώστε να μην υπάρξει πλήρης καταστροφή της αγοράς και η ανάκαμψη να είναι ευκολότερη. Βεβαίως, η επεκτατική αυτή δημοσιονομική πολιτική θα αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα, λόγω μείωσης και των εσόδων από φόρους, και θα αυξήσει το δημόσιο χρέος, αλλά αυτά είναι δευτερευούσης σημασίας.

86 EconomyToday

Δεν θα δημιουργήσουν ανυπέρβλητα προβλήματα και δεν θα αξιολογηθούν πολύ αρνητικά από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Η οικονομία χρειάζεται μια διαχρονικά ορθολογιστική οικονομική πολιτική, η οποία να την καθοδηγεί να κινείται μέσα σε λελογισμένα πλαίσια, να είναι συνεπής με το πλαίσιο που καθορίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να ακολουθεί το υπόδειγμα του Ιωσήφ του Παγκάλου «τῶν ἑπτὰ παχέων καὶ τῶν ἑπτὰ ἰσχνῶν ἀγελάδων» ή την αντικυκλική πολιτική που εισηγήθηκε ο γνωστός οικονομολόγος John Maynard Keynes. Είναι σημαντικό σε περιόδους ευμάρειας το κράτος να συσσωρεύει δημοσιονομικά πλεονάσματα, τα οποία σε περιόδους ύφεσης μπορούν να αξιοποιηθούν για βιώσιμες επενδύσεις και κοινωνική πολιτική στήριξης των αδυνάτων. Μια τέτοια αντικυκλική πολιτική έχει επίσης το πλεονέκτημα ότι περιορίζει τον πληθωρισμό και την υπερανάπτυξη, η οποία ενίοτε οδηγεί σε υπερβολικές και χωρίς σταθερό υπόβαθρο αυξήσεις των χρηματιστηριακών αξιών, της γης και των ακινήτων. Οι κακοί χειρισμοί εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και το έλλειμμα αλληλεγγύης των Ευρωπαίων εταίρων σε διάφορα θέματα, όπως το μεταναστευτικό και η αντιμετώπιση του COVID-19, πρέπει να ωθήσει την κυβέρνηση σε δύο παράλληλους στόχους, αφενός στην ενδυνάμωση της χώρας ώστε να μπορεί να στέκεται από μόνη της στα πόδια της και αφετέρου στη δημιουργία των συνεργασιών εκείνων, στα πλαίσια της Ένωσης, οι οποίες θα την βοηθήσουν να προωθήσει θέματα κοινού ενδιαφέροντος/συμφέροντος. Για παράδειγμα, η εκ των υστέρων συμπερίληψη της Κύπρου στο αίτημα άλλων εννέα κρατών για την έκδοση ευρωομολόγου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας είναι προς

Δεν αξιοποιήσαμε τη χρηματοπιστωτική κρίση για να προβούμε στις δομικές αλλαγές που είχε ανάγκη η οικονομία και επανήλθαμε στα ίδια – τουρισμός, κατασκευές, υπηρεσίες και ναυτιλία

τη σωστή κατεύθυνση. Ο σκληρός πυρήνας των χωρώνμελών συμμάχων της Γερμανίας αντιδρά, αλλά φαίνεται ότι η Επιτροπή έχει διαφορετική γνώμη. Οι συνέπειες των κακών χειρισμών την προηγούμενη περίοδο, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και ο σημαντικός ρόλος του δημόσιου τομέα στη διαχείριση της πανδημίας, ίσως επαναπροσδιορίσουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που πρυτάνευαν την προηγούμενη περίοδο και οδηγήσουν σε πιο κοινωνικά αποδεκτές πολιτικές, τις οποίες πρεσβεύουν η χριστιανοδημοκρατία και η σοσιαλδημοκρατία. Άλλωστε, αυτοί οι ιδεολογικοί χώροι εκατέρωθεν του Κέντρου εκφράζουν τη συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών. Ο πόλεμος ενάντια στην πανδημία διεξάγεται από το Δημόσιο και κυρίως από τον δημόσιο τομέα υγείας στα κρατικά νοσηλευτήρια και από τους λειτουργούς υγείας που τα υπηρετούν και στους οποίους οφείλουμε συγχαρητήρια και ευγνωμοσύνη. Η εξέλιξη αυτή έρχεται να ενδυναμώσει την ανάγκη για στήριξη του δημόσιου τομέα και επαναπροσδιορισμό της σχέσης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Η υγεία, η παιδεία, η κοινωνική πολιτική, η εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια και οι υπηρεσίες δημόσιας ωφέλειας θα πρέπει κατά βάση να παραμείνουν στο Δημόσιο, ενώ παράλληλα να ενθαρρύνεται και ο επικουρικός ρόλος του ιδιωτικού τομέα. Η κρίση θα παρέλθει και αυτό που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι η επόμενη μέρα και πώς θα βγούμε από την κρίση δυνατότεροι και σοφότεροι. Δεν αξιοποιήσαμε τη χρηματοπιστωτική κρίση για να προβούμε στις δομικές αλλαγές που είχε ανάγκη η οικονομία και επανήλθαμε στα ίδια – τουρισμός, κατασκευές, υπηρεσίες και ναυτιλία. Τομείς βεβαίως σημαντικοί αλλά ευαίσθητοι στις αναταράξεις

και –το σημαντικότερο– εκτός του πλαισίου μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Θα πρέπει να μελετήσουμε εξαρχής τον ρόλο του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα και πώς θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την έρευνα και την τεχνολογία για να δώσουμε ώθηση σε μια πιο ισορροπημένη και βιώσιμη οικονομία. Να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα. Θα πρέπει να αναδιατάξουμε την κοινωνία και την οικονομία ώστε να μπορεί καλύτερα να αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα. Επέστη ο χρόνος για μια αλλαγή υποδείγματος. Αυτά τα θέματα θα αποτελέσουν τα θέματα του επόμενου άρθρου. Υ.Γ.: Είναι νομίζω ευρύτερα αποδεκτό ότι αρκετά από τα πρόσωπα τα οποία επέλεξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για να υπηρετήσουν την πολιτεία από σημαντικά αξιώματα δεν έχουν αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, δεν έχουν δικαιώσει τον Πρόεδρο και δεν έχουν υπηρετήσει τον λαό ως όφειλαν. Σ’ αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνονται τα άτομα τα οποία επελέγησαν για να υπηρετήσουν το κρισιμότερο Υπουργείο, αυτό των Οικονομικών. Μεταξύ των έμπειρων τραπεζιτών και των ανθρώπων της οικονομικής ζωής εξακολουθεί να σχολιάζεται ότι ο καλύτερος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας παραμένει ο δρ Χριστόδουλος Χριστοδούλου, παρ’ όλες τις περιπέτειες που αντιμετωπίζει. Ο κ. Κωνσταντίνος Ηροδότου είναι καλός γνώστης των οικονομικών και της τραπεζικής αλλά υστερεί στη γνώση του τόπου και στη διοίκηση ενός μεγάλου οργανισμού. Για το καλό όλων μας, ευχόμαστε να μπορέσει να ξεπεράσει αυτές τις αδυναμίες. Βεβαίως, πρέπει να λεχθεί ότι πρόσφατα έχει δώσει δείγματα αποφασιστικότητας στην αντιμετώπιση της πανδημίας και στην καθοδήγηση των τραπεζών.

EconomyToday 87

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Στο κατώφλι μιας νέας εποχής Με διαφορετικό πνεύμα και στη σκιά των επιπτώσεων του κορωνοϊού τιμάται φέτος στις 17 Μαΐου η Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών και Κοινωνίας της Πληροφορίας

Ο ρόλος και η συμβολή του τομέα των τηλεπικοινωνιών είναι μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη της κοινωνίας και της οικονομίας. Φέτος, η 17η Μαΐου, που έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών και Κοινωνίας της Πληροφορίας, τιμάται στη σκιά των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού. Μέσα σε αυτές τις δύσκολες και αντίξοες συνθήκες, ο τομέας των τηλεπικοινωνιών ήταν από τους πρώτους που πέρασαν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων, συμβάλλοντας τα μέγιστα ως προς την αντιμετώπιση και την αναχαίτιση των συνεπειών της πανδημίας. ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ

88 EconomyToday

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΑΦΗ

Αρχίζοντας από το ουσιώδες, που αφορά την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, μέσω των διευρυμένων δυνατοτήτων των τηλεπικοινωνιών, οι άνθρωποι κράτησαν την επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη τις δύσκολες μέρες των περιοριστικών μέτρων. Για πάρα πολλούς ανθρώπους, η επαφή μέσω τηλεφωνικής κλήσης, βιντεοκλήσης, γραπτού μηνύματος ή ανάρτησης σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης έδωσε το απαραίτητο κουράγιο μέχρι η ζωή να επανέλθει στους κανονικούς της ρυθμούς. Επιπλέον, ο τομέας των τηλεπικοινωνιών, πάρα τις δύσκολες στιγμές, επιτέλεσε και έναν άλλο σημαντικό ρόλο, αυτόν της ψυχαγωγίας, αφού μέσα από

τα διάφορα κανάλια, το σερφάρισμα στο διαδίκτυο, την online ανάγνωση κ.ά. πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας πέρασαν όσο το δυνατόν καλύτερα τον χρόνο τους.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Καίριας σημασίας ήταν ωστόσο ο ρόλος των τηλεπικοινωνιών στην οικονομία και γενικότερα στο επιχειρείν. Είδαμε για πρώτη φορά στα χρονικά πολύ μεγάλος όγκος εργασιών (από όσες επιχειρήσεις δεν αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους) να πραγματοποιείται από το σπίτι και αυτό χάρη στις δυνατότητες του τηλεφώνου, του διαδικτύου, των έξυπνων συσκευών και γενικότερα της ταχέως εξελισσόμενης τεχνολογίας.

Μέσω των παροχέων διασφαλίστηκε η συνέχιση της λειτουργίας του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων, των τραπεζών, του εμπορίου, των ουσιωδών υπηρεσιών, όπως νοσοκομεία, αστυνομία, πυροσβεστική, αλλά και όλων των ανθρώπων που βρέθηκαν ευθύς εξαρχής στην πρώτη γραμμή προσφέροντας τις υπηρεσίες τους. Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο που θα προσθέταμε είναι πως μέσα σε όλη αυτή την ανθρωπιστική κρίση, αν και αναδείχθηκε ακόμα περισσότερο η αξία της ανθρώπινης επικοινωνίας από τη μια, από την άλλη αναδείχθηκε και η αξία της εξέλιξης της τεχνολογίας και η έμφαση πλέον σε νέους τρόπους εργασίας, εκπαίδευσης και συναλλαγών, μέσα από ένα ψηφιοποιημένο περιβάλλον.

EconomyToday 89

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΧΕΙΣ

Η νέα εποχή και η εξέλιξη της τεχνολογίας φέρνουν μαζί τους και μια σειρά από νέες προκλήσεις. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών και Κοινωνίας της Πληροφορίας, ο Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, κ. Γιώργος Μιχαηλίδης, ερωτηθείς ποια είναι σήμερα η μεγάλη πρόκληση για τους παροχείς αλλά και ευρύτερα για την Κύπρο, ανέφερε: «Στην παρούσα φάση όλοι οι παροχείς τηλεπικοινωνιών βρίσκονται στη φάση υλοποίησης δαπανηρών επενδύσεων στα δίκτυά τους, είτε σταθερά είτε κινητά. Στα σταθερά δίκτυα, η ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών

(FTTH) προχωρά με γρηγορότερους ρυθμούς από ό,τι μας είχε δηλωθεί αρχικά. Στα κινητά δίκτυα, μόλις πέρσι οι παροχείς κατάφεραν να καλύψουν πληθυσμιακά σχεδόν 100% την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας με δίκτυο 4G και φέτος θα μπουν στη διαδικασία αγοράς συχνοτήτων φάσματος για τη δημιουργία του δικτύου 5G και ακολούθως θα πρέπει να προβούν στις απαραίτητες επενδύσεις για ανάπτυξη του δικτύου αυτού. Επίσης, το γεγονός πως είμαστε νησί έρχεται να προσθέσει περαιτέρω κόστος στην όλη προσπάθεια, αφού προκύπτουν αυξημένες ανάγκες σε διεθνή συνδεσιμότητα μέσω υποβρύχιων καλωδίων. Όλες αυτές οι επενδύσεις χρειάζεται να αποφέρουν εισοδήματα

στους παροχείς που να δικαιολογούν τις επενδύσεις τους σε μια αγορά η οποία παρουσιάζει έντονο ανταγωνισμό και η οποία παράλληλα είναι σχετικά μικρή σε σύγκριση με άλλες χώρες που λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους τους παρουσιάζουν καλύτερες οικονομίες κλίμακας. Πέραν των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι παροχείς, υπάρχουν μεγάλες προκλήσεις και σε άλλα επίπεδα, όπως για παράδειγμα η μετατόπιση των συνδρομητών σταθερής ευρυζωνικής πρόσβασης σε συνδέσεις με υψηλότερους ρυθμούς ταχύτητας που προσφέρονται από τα δίκτυα νέας γενιάς, κάτι το οποίο, σύμφωνα και με την έκθεση DESI (Digital Economy and Society Index) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δυσχεραίνεται σε μεγάλο βαθμό από την έλλειψη βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων». Σε παρατήρηση ότι μετά την

έλευση του διαδικτύου η μορφή και ο ρόλος της επικοινωνίας έχουν αλλάξει ριζικά και κληθείς να σχολιάσει τι θα πρέπει να αναμένουμε μελλοντικά, ο κ. Μιχαηλίδης τόνισε: «Η μετάβαση σε υψηλότερες ταχύτητες, που θα επιτευχθεί μέσω των δικτύων νέας γενιάς που αναφέραμε πιο πάνω, θα προσφέρει τη δυνατότητα παροχής νέων και κατά πολύ αναβαθμισμένων υπηρεσιών, οι οποίες αναμένεται να αποτελέσουν τον κορμό ενός ευρέος φάσματος υπηρεσιών, σε τομείς όπως οι μεταφορές (π.χ. αυτόνομη οδήγηση/οχήματα, φόρτωση και μεταφορά εμπορευμάτων στα λιμάνια), η ενέργεια (π.χ. μέσω της απομακρυσμένης παρακολούθησης των έξυπνων δικτύων και των ενεργειακών μονάδων), ο τραπεζικός τομέας, τα βιομηχανικά συστήματα ελέγχου, η γεωργία και η κτηνοτροφία (π.χ. ακριβείς πληροφορίες για τον καιρό και την κατάσταση καλλιεργημένων εκτάσεων σε πραγματικό χρόνο), η υγεία (π.χ. τηλεϊατρική) και η ανάπτυξη έξυπνων πόλεων. Η παράλληλη ανάπτυξη των δύο τεχνολογιών FTTH και 5G αναμένεται να αλλάξει την καθημερινότητα των πολιτών μέσω της δυνατότητας συνδεσιμότητας σε τεράστιο αριθμό συσκευών, όπως οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, συσκευές υγείας, κάμερες κλειστού κυκλώματος, θυροτηλέφωνα κ.ά., το αποκαλούμενο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things - IoT). Η έξυπνη συνδεσιμότητα που θα είναι εφικτή με το 5G θα αποτελέσει τον καταλύτη για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση (Industry 4.0)».

Τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, e-commerce και e-banking οδήγησαν σε αύξηση των όγκων δεδομένων κινητής και σταθερής ευρυζωνικής εν μέσω κορωνοϊού 90 EconomyToday

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

«Παρ’ όλα τα οφέλη που προσφέρουν τα δίκτυα 5G, αναγνωρίζονται και διάφοροι κίνδυνοι που εμπεριέχουν σε θέματα κυβερνοασφάλειας, όπως οι μεγάλες εξαρτήσεις που θα έχουν μελλοντικές αναπτύξεις (π.χ. έξυπνες πόλεις, έξυπνα εργοστάσια) από τα δίκτυα 5G, καθώς και η ύπαρξη τυχόν τρωτών σημείων των δικτύων 5G, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης με σκοπό την υπονόμευση αυτών των συστημάτων και των ψηφιακών υποδομών με αποτέλεσμα την πρόκληση πολύ σοβαρών ζημιών ή την ευρείας κλίμακας κλοπή δεδομένων ή την κατασκοπεία. Οι κίνδυνοι αυτοί αναγνωρίζονται και το κράτος προβαίνει σε κατάλληλους σχεδιασμούς για τη συντονισμένη αντιμετώπισή τους, ούτως ώστε η ανάπτυξη του 5G να προχωρήσει και να έχουμε όλα τα αναμενόμενα οφέλη για την Κύπρο, διατηρώντας παράλληλα τα απαραίτητα επίπεδα ασφάλειας».

ΕΝΤΟΝΟΣ Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Σκιαγραφώντας τον τομέα των τηλεπικοινωνιών στην Κύπρο, ο Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων μίλησε για έναν έντονα ανταγωνιστικό τομέα. Όπως είπε, «ο τομέας των τηλεπικοινωνιών στην Κύπρο, λαμβάνοντας υπόψη και το μέγεθος της αγοράς, είναι ένας έντονα ανταγωνιστικός τομέας, τόσο στην τηλεφωνία όσο και στην ευρυζωνική πρόσβαση. Αυτό διαπιστώνεται αφενός από το μεγάλο εύρος προσφοράς υπηρεσιών και αφετέρου από τις ποιοτικές αναβαθμίσεις των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και από την πρόθεση των παροχέων για περαιτέρω επενδύσεις, τόσο στα σταθερά όσο και στα κινητά δίκτυα. Σήμερα στον τομέα της ευρυ-

ζωνικής πρόσβασης δραστηριοποιούνται 4 παροχείς και υπάρχουν 2 ιδιόκτητα δίκτυα και στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται 4 παροχείς με δικό τους φάσμα ραδιοσυχνοτήτων ο καθένας. Στην αγορά σταθερής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται 5 παροχείς. Η εν λόγω αγορά όμως είναι η μόνη η οποία συρρικνώνεται σε απόλυτους αριθμούς συνδέσεων καθώς και κλήσεων». Κληθείς να σχολιάσει ποιες αδυναμίες παρατηρεί, πρόσθεσε ότι «υπήρξε μια αρχική δυστοκία στην ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών, η οποία όμως μέσα στο 2019 έχει ξεπεραστεί και πλέον ο ρυθμός ανάπτυξης του δικτύου έχει ξεπεράσει τους στόχους που είχαν τεθεί αρχικά».

Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΔΕΙΚΤΗ DESI

Σε ερώτηση για το πώς συγκρίνεται η Κύπρος σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης και ποια είναι η θέση της στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας και με ποιους τρόπους μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, εξήγησε: «Συγκριτικά με άλλα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, η Κύπρος κατατάσσεται στην 22η θέση βάσει του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), με χαμηλή

βαθμολόγηση στην υποδιάσταση ανθρώπινο κεφάλαιο (24η), λόγω της έλλειψης βασικών δεξιοτήτων και των χαμηλών ποσοστών αποφοίτων STEM και ειδικών ΤΠΕ. Στην υποδιάσταση χρήσης διαδικτύου, η Κύπρος παρουσιάζεται σε καλύτερη θέση (17η), λόγω δραστηριοτήτων που απαιτούν χαμηλές ψηφιακές δεξιότητες, όπως η κοινωνική δικτύωση, η ακρόαση μουσικής και οι βιντεοκλήσεις. Αναμένεται ότι η μετάβαση σε υψηλότερες ταχύτητες, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και με την αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, θα συμπαρασύρουν ταυτόχρονα προς τα πάνω και τις υπόλοιπες υποδιαστάσεις». Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι η κρίση της πανδημίας του COVID-19 ανέδειξε τη δυναμική του τομέα των τηλεπικοινωνιών και ερωτηθείς ποια είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν, ο Επίτροπος εξήγησε πως το ΓΕΡΗΕΤ από την πρώτη στιγμή ζήτησε από όλους τους παροχείς να αποστέλλουν σε εβδομαδιαία βάση στοιχεία για τον όγκο δεδομένων σταθερής και κινητής ευρυζωνικής, καθώς και συγκριτικά στοιχεία σε σχέση με τον εβδομαδιαίο όγκο δεδομένων κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2019 - Φεβρουαρίου 2020. «Από τα μέχρι τώρα στοιχεία που

«Η παράλληλη ανάπτυξη των δύο τεχνολογιών FTTH και 5G αναμένεται να αλλάξει την καθημερινότητα των πολιτών μέσω της δυνατότητας συνδεσιμότητας σε τεράστιο αριθμό συσκευών, όπως οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, συσκευές υγείας, κάμερες κλειστού κυκλώματος, θυροτηλέφωνα κ.ά., το αποκαλούμενο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things - IoT)» EconomyToday 91

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

έχουμε λάβει, παρατηρείται μια αύξηση των όγκων δεδομένων σταθερής ευρυζωνικής της τάξεως του 55% και των όγκων δεδομένων κινητής ευρυζωνικής της τάξεως του 43%. Η εν λόγω αύξηση οφείλεται κυρίως στην τηλεργασία (τόσο για τον ιδιωτικό όσο και για τον δημόσιο τομέα), την τηλεκπαίδευση, την αύξηση αγορών μέσω διαδικτύου (e-commerce), καθώς και το e-banking. Άξιο αναφοράς είναι επίσης το ότι κανένας από τους παροχείς δεν διαπίστωσε οποιαδήποτε συμφόρηση στα δίκτυά του, γεγονός που αποδεικνύει την αντοχή των δικτύων. Το ΓΕΡΗΕΤ σημειώνει επίσης τη θετική αντίδραση των παροχέων στις επιπρόσθετες ανάγκες των καταναλωτών, αφού προσέφεραν αναβαθμίσεις στις ταχύτητες των ευρυζωνικών συνδέσεων, όπως και αναβαθμισμένες υπηρεσίες σε επίπεδο κινητής τηλεφωνίας, κάτι το οποίο, πέρα από την κοινωνική ευαισθησία των παροχέων, καταδεικνύει και τη δυνατότητα των τοπικών σταθερών και κινητών δικτύων να διαχειριστούν τις επιπλέον ανάγκες που προκύπτουν».

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Στην Κύπρο δραστηριοποιούνται σήμερα τέσσερις τηλεπικοινωνιακοί παροχείς. Πρόκειται για τη Cyta, την Epic, την Cablenet και την Primetel. Όλοι οι παροχείς βρίσκονται στην υπηρεσία του κοινού, παρέχοντας λύσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, διαδικτύου και συνδρομητικής τηλεόρασης, ή συνδυασμό των πιο πάνω. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας από την Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών και Πληροφορικής στα Νοικοκυριά για το 2019, η οποία καλύπτει ηλικίες από 16 μέχρι 74 ετών, προκύπτουν τα εξής: Το 2019 ο αριθμός των νοικοκυριών στην Κύπρο που είχαν πρόσβαση σε υπολογιστή, είτε γραφείου είτε φορητό είτε υπολογιστή αφής (tablet), μειώθηκε σε 74,8% σε σύγκριση με 78,7% που ήταν την προηγούμενη χρονιά. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο από τα νοικοκυριά αυξάνεται διαχρονικά. Σύμφωνα με την έρευνα, το 2019 το 89,6% των νοικοκυριών είχε

πρόσβαση στο διαδίκτυο στο σπίτι από οποιαδήποτε συσκευή. Ειδικότερα, την τελευταία πενταετία, η πρόσβαση στο διαδίκτυο έχει διαμορφωθεί ως εξής: 2019 - 89,6%, 2018 86,2%, 2017 - 79,4%, 2016 - 74,4%, 2015 - 71,2%. Για σκοπούς σύγκρισης, αξίζει να αναφέρουμε ότι δέκα χρόνια πριν (2010) η πρόσβαση στο διαδίκτυο ήταν μόλις λίγο πιο πάνω από το 50%, φθάνοντας στο 54,7%. Ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία που δημοσιεύονται στην έρευνα, προκύπτει πως οι δέκα πιο δημοφιλείς δραστηριότητες μεταξύ των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο είναι οι ακόλουθες: • Χρήση άμεσων μηνυμάτων μέσω Skype, Messenger, WhatsApp, Viber - 88,6% • Τηλεφώνημα μέσω διαδικτύου - 84,0% • Συμμετοχή σε κοινωνικά δίκτυα - 83,3% • Αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες 83,2% • Ανάγνωση online ειδήσεων εφημερίδων/περιοδικών 81,9% • Αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με την υγεία - 64,0% • Αποστολή/λήψη μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (emails) - 65,0% • Ακρόαση μουσικής - 63,8% • Διεκπεραίωση τραπεζικών συναλλαγών μέσω διαδικτύου (internet banking) - 47,1% • «Ανέβασμα» (upload) περιεχομένου που «εσείς δημιουργήσατε» - 45,2%

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ E-COMMERCE

Αύξηση παρατηρείται στη χρήση διαδικτύου σε θέματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Όπως προκύπτει, «σε σύγκριση με το 2018, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο για επαφή με τις Δημόσιες Αρχές/ Υπηρεσίες το 2019 αυξήθηκε από 41,7% σε 50,3%». Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, «αυτό οφείλεται στην αύξηση των ατόμων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για τη λήψη πληροφοριών από τις ιστοσελίδες των δημόσιων αρχών (από 38,7% σε 48,3%), το κατέβασμα/ εκτύπωση επίσημων εντύπων (από 27,4% σε 37,1%) και την υποβολή online συμπληρωμέ-

«Όλοι οι παροχείς τηλεπικοινωνιών βρίσκονται στη φάση υλοποίησης δαπανηρών επενδύσεων στα δίκτυά τους, είτε σταθερά είτε κινητά. Στα σταθερά δίκτυα η ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών (FTTH) προχωρά με γρηγορότερους ρυθμούς από ό,τι είχε δηλωθεί αρχικά» 92 EconomyToday

ΝΕΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Ερωτηθείς ποια είναι η συμβολή του τομέα των τηλεπικοινωνιών στην ανάπτυξη της οικονομίας, ο κ. Μιχαηλίδης επεσήμανε ότι «ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών αποτιμάται ότι είναι λίγο μεγαλύτερος από το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, απασχολώντας περίπου 3,5 χιλιάδες άτομα πλήρους και μερικής απασχόλησης. Παρ’ όλα αυτά, οι αριθμοί αυτοί δεν αποτελούν μια πλήρη απεικόνιση, καθώς ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών επηρεάζει οριζόντια όλους τους κλάδους της οικονομίας, κάτι το οποίο δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί εύκολα. Η εφαρμογή του 5G αναμένεται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε διάφορους τομείς της οικονομίας και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για καινοτόμες υπηρεσίες, καθώς και να συμβάλει στην αύξηση του ΑΕΠ».

νων εγγράφων (από 26,1% σε 33,9%)». Ένας άλλος σημαντικός πυλώνας της έρευνας είναι η τάση σε ό,τι αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο, το οποίο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μετά και την επιδημία του κορωνοϊού, από τώρα και στο εξής αναμένεται να έχει ανοδική τάση. Ήδη, στις μέρες της πανδημίας αρκετές πλατφόρμες επιχείρησαν να προσελκύσουν νέο πελατολόγιο για διάφορα είδη, προϊόντα και υπηρεσίες, κάτι που όπως φαίνεται λειτούργησε θετικά, αφού τα περιοριστικά μέτρα έδωσαν ώθηση στις ηλεκτρονικές επιχειρήσεις και συναλλαγές. Όπως καταδεικνύει η έρευνα, «το ποσοστό των ατόμων που πραγματοποίησαν αγορές μέσω διαδικτύου κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019 παρουσίασε σημαντική αύξηση από 23,3% το 2018 σε 36,2%».

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Στον επιχειρηματικό στίβο, οι υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Ελάχιστες είναι

οι εταιρείες οι οποίες δεν χρησιμοποιούν υπηρεσίες διαδικτύου. Όπως προκύπτει από την Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και Ηλεκτρονικού Εμπορίου στις Επιχειρήσεις, «από το 2009 και έπειτα, η χρήση του διαδικτύου στις επιχειρήσεις (που απασχολούν 10 ή περισσότερα άτομα) παρέμεινε σταθερή πάνω από 85%. Το 96,5% των επιχειρήσεων είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η χρήση του διαδικτύου το 2019 στις μικρές επιχειρήσεις ήταν 96,0%, στις μεσαίες 99,6% και στις μεγάλες 98,5%. Το 2019 περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις (53,6%) με 10 ή περισσότερους υπαλλήλους χρησιμοποίησαν εφαρμογές που επιτρέπουν οπτικοακουστικές κλήσεις μέσω διαδικτύου (π.χ. Skype/Skype for Business, WhatsApp/WhatsApp Business, Facetime, Viber κλπ.) για επαγγελματικούς σκοπούς. Στις μεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό αγγίζει το 78,9%, στις μεσαίες το 64,8% και στις μικρές το 51,4%».

ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ

Στις επιχειρήσεις, «τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική αύξηση στις σταθερές ευρυζωνικές συνδέσεις στο διαδίκτυο. (Με τον όρο ευρυζωνική σύνδεση εννοούμε τις DSL, ADSL, SDSL, VDSL, τεχνολογία οπτικών ινών (FTTH), καλωδιακή, δορυφορική κλπ.). Το 2019, 93,4% των επιχειρήσεων είχαν κάποιου είδους σταθερή ευρυζωνική σύνδεση στο διαδίκτυο». «Το 2019 η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (33,9%) στην Κύπρο είχε μέγιστη προσφερόμενη ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων μεταξύ 10 Mbit/s και 30 Mbit/s. Συνδέσεις με ταχύτητες διαδικτύου πάνω από 30 Mbit/s αυξήθηκαν από 35,4% το 2018 σε 49,3% το 2019. Κατά τα τελευταία 8 χρόνια παρατηρείται μια σταθερή αύξηση στις συνδέσεις στο διαδίκτυο με υψηλές ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων (πέραν των 30 Mbit/s). Το 2012 μόλις το 1,3% των επιχειρήσεων με 10 ή περισσότερους υπαλλήλους είχαν σύνδεση στο διαδίκτυο με ταχύτητες πέραν των 30

INFO 55%

Αύξηση όγκου δεδομένων σταθερής ευρυζωνικής

43%

Αύξηση όγκου δεδομένων κινητής ευρυζωνικής Mbit/s. Σήμερα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 49,3%», σημειώνεται στην έρευνα. Όσον αφορά την κοινωνική δικτύωση, «είναι αξιοσημείωτο ότι το 47,1% των επιχειρήσεων έχουν συνδέσμους (links) ή αναφορές που παραπέμπουν στα προφίλ της επιχείρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στις μεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό αγγίζει το 80,6%, στις μεσαίες το 66,9% και στις μικρές το 43,3%». Το 73,0% των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. ΕΤ

EconomyToday 93

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ «ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ COVID-19»

«Είμαστε εδώ για όλους εσάς», τονίζει σε μήνυμά του ο CEO του Οργανισμού, Ανδρέας Νεοκλέους, ο οποίος υπογραμμίζει πως «οι τηλεπικοινωνίες είναι από τους κρισιμότερους παράγοντες για την εύρυθμη λειτουργία κάθε πτυχής της κοινωνίας και του κάθε σύγχρονου κράτους».

Ε

ίμαστε εδώ για όλους εσάς», τονίζει ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Cyta, κ. Ανδρέας Νεοκλέους, ο οποίος σε μήνυμά του διαβεβαιώνει ότι οι άνθρωποι του Οργανισμού φροντίζουν να κρατούν ζωντανή την επικοινωνία. Αναφερόμενος στις κρίσιμες στιγμές που διανύουμε εξαιτίας του COVID-19, ο CEO της Cyta μιλά για τις δράσεις που αναπτύσσει ο Οργανισμός στο πλαίσιο της κοινωνικής του ευθύνης, τονίζοντας: «Σε αυτή την πρωτόγνωρη δοκιμασία, βιώνουμε όλοι δύσκολες ώρες. Μπορεί η κοινωνική απόσταση να μεγαλώνει μεταξύ μας λόγω των συνθηκών και των απαιτήσεων για προστασία της υγείας, όμως η επαφή μας, η επικοινωνία που μας ενώνει, δυναμώνει. Αυτή την επικοινωνία φροντίζουμε να κρατάμε ζωντανή, όλοι οι άνθρωποι της Cyta. Είμαστε δίπλα σας, δίπλα στην πολιτεία, στο πλευρό των μαχητών υγείας της πρώτης γραμμής, που δίνουν και την πιο δύσκολη, την πιο μεγάλη μάχη. Τη μάχη της ζωής. Είμαστε εδώ για να μπορείτε να είστε πάντα σε επαφή με τους δικούς σας ανθρώπους, τα αγαπημένα σας πρόσωπα, τους συνεργάτες, τους πελάτες σας. Είμαστε εδώ για όλους εσάς».

«

94 EconomyToday

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Η κρίση που αντιμετωπίζει το παγκόσμιο με την πανδημία του covid-19, και μαζί η Κύπρος, αποδεικνύει εμφατικά ότι οι υποδομές τηλεπικοινωνιών αποτελούν πολύτιμο εργαλείο τόσο για σκοπούς εργασίας, εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, όσο και για σκοπούς επικοινωνίας των πολιτών με τους οικείους τους, τις αρχές και τις υπηρεσίες υγείας. Παράλληλα με τη διαρκή εξέλιξη των δικτύων μας, η προσοχή μας εκ των πραγμάτων εστιάζεται στην ασφάλεια των δεδομένων, αφού η ξαφνική αύξηση της χρήσης του διαδικτύου, ακόμα και από νεόφερτους χρήστες (όπως π.χ. ηλικιωμένους, μαθητές, τηλε-εργαζόμενους), δημιουργεί νέους κινδύνους και εντείνει την ανάγκη για ισχυρότερη διαδικτυακή ασφάλεια. Επιπρόσθετα, έχοντας προετοιμαστεί πλήρως για τη νέα γενιά δικτύων που παρέχουν υπερυψηλές ταχύτητες και ακόμα μεγαλύτερες χωρητικότητες δεδομένων, ως τηλεπικοινωνιακός πάροχος θα επιδιώξουμε να προσφέρουμε ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις στον ευρύτερο τομέα των επιχειρήσεων, αλλά και σε έργα του δημοσίου που εξυπηρετούν τομείς όπως οι έξυπνοι δήμοι, η έξυπνη γεωργία, η ηλεκτρονική υγεία.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Πριν από λίγες μόλις βδομάδες, η μαζική πλειοψηφία του κοινού ανέμενε από το διαδίκτυο απλά να «λειτουργεί». Ξαφνικά, ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών χαίρει της αναγνώρισης όλων, ως ένας από τους κρισιμότερους παράγοντες για την εύρυθμη λειτουργία κάθε πτυχής της κοινωνίας και του κάθε σύγχρονου κράτους. Τα μέτρα κοινωνικής απόστασης και η απομακρυσμένη εργασία σημαίνουν ότι περισσότεροι άνθρωποι παρά ποτέ βασίζονται στον τηλεπικοινωνιακό τους πάροχο για την εργασία, την εκπαίδευση, την ιατρική τους παρακολούθηση, τις επαφές με τους οικείους τους, αλλά και την ψυχαγωγία τους. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες οι οποίες ανακάλυψαν νέους τρόπους επιχειρείν και λειτουργίας. Το γεγονός αυτό αποτελεί ξεκάθαρη απόδειξη ότι η Κύπρος πραγματικά ανήκει στις εκλεκτές χώρες με εξαιρετικές τηλεπικοινωνιακές υποδομές, αφού είναι μια από τις λίγες χώρες που δεν αντιμετώπισαν πρόβλημα χωρητικότητας δικτύων. Σε ό,τι αφορά στο μετά-covid μέλλον των τηλεπικοινωνιών, το μόνο σίγουρο είναι ότι η τεχνολογία είναι το βασικότερο εργαλείο εξέλιξης της κοινωνίας. Έχοντας κερδίσει το στοίχημα της αξιοπιστίας, εξερχόμενοι από την κρίση θα είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που δημιουργήθηκε για ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας μας, με συνολικές ψηφιακές λύσεις που, ξεκινώντας από τους κρατικούς φορείς και τις επιχειρήσεις, θα αξιοποιούν τις τεχνολογικά προηγμένες υποδομές που διαθέτουμε και συνεχίζουμε να εξελίσσουμε διαρκώς.

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

https://www.cyta.com.cy/about-staysafestayconnected

Δωρεά ύψους €300.000 στο Υπουργείο Υγείας για αγορά νοσοκομειακού εξοπλισμού υποστήριξης ασθενών με τον ιό COVID-19. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία μας βρίσκονται στην υπηρεσία του κράτους, στηρίζοντας τη λειτουργία Υπουργείων, της Υπηρεσίας Ασθενοφόρων, της Υπηρεσίας 1420 και Εθελοντών Κρατικών Φορέων και τις ενέργειές τους για ενημέρωση και προστασία της υγείας των πολιτών. Συμβάλλουμε ουσιαστικά στην υλοποίηση της συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ ενάντια στον ιό COVID-19. Η Cyta θα προσφέρει την τεχνογνωσία των ειδικών της, η οποία απαιτείται για το στήσιμο και τη λειτουργία της πλατφόρμας τηλεϊατρικής από πλευράς της Κύπρου καθώς και την ευθύνη για την εκπαίδευση των χρηστών της πλατφόρμας. Προσφέρουμε δωρεάν υπηρεσίες στο Υπουργείο Παιδείας, για μαθητές που δεν έχουν πρόσβαση στο internet.

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΜΑΣ ΙΔΙΩΤΕΣ ΠΕΛΑΤΕΣ:

https://www.cyta.com.cy/staysafestayconnected

Προσφέρουμε διπλάσιο όγκο Μοbile Internet για περίοδο τριών μηνών, σε όλους τους πελάτες προγραμμάτων Συμβολαίου (RED, Classic, MakeYourOwn, Mobile Wi-Fi, VMB, Youth), Προπληρωμένης (soeasy Plus/Youth) και με την αγορά πακέτων Μοbile Internet. Παρέχουμε διπλάσιες ταχύτητες στα προγράμματα FREEDOM (από 4Μbps/2Mbps σε 8Μbps/4Mbps) και FREEDOM Plus (από 12Μbps/6Mbps σε 24Μbps/6Mbps) για περίοδο τριών μηνών. Προσφέρουμε δωρεάν σύνδεση με Σταθερή Τηλεφωνία, Ιnternet Home και Cytavision μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2020 καθώς και Internet Home με αυξημένες ταχύτητες uploading. Για περίοδο τριών μηνών, έχει εμπλουτιστεί χωρίς χρέωση το περιεχόμενο ψυχαγωγίας για τους πελάτες της Cytavision και προσφέρεται δωρεάν εγκατάσταση 2ου αποκωδικοποιητή, μέχρι τις 30 Ιουνίου. Δεν θα εφαρμοστεί καμία πρόσθετη χρέωση σε πελάτες που έχουν εγκλωβιστεί σε χώρες της Ε.Ε. και υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο όριο χρήσης υπηρεσιών Περιαγωγής (roaming) για περίοδο τριών μηνών.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ:

https://www.cyta.com.cy/business-staysafestayconnected

Παρέχουμε δωρεάν για τρεις μήνες, σημαντικά εργαλεία στους πελάτες Cyta Business, κάνοντας την εργασία στο σπίτι αποδοτική και αποτελεσματική. Συγκεκριμένα:

Pre-alerting/Greeting για τη δημιουργία εξατομικευμένου τηλεφωνικού μηνύματος προς τους πελάτες.

Ring Group για τη διαχείριση ενός ολοκληρωμένου τηλεφωνικού κέντρου από το κινητό.

Call forwarding for PBX για μεταβίβαση όλων των εισερχόμενων κλήσεων προς οποιονδήποτε αριθμό.

Call Recording για ηχογράφηση και φύλαξη σημαντικών κλήσεων.

Telephony OntheGo για χρήση του σταθερού τηλεφωνικού αριθμού σας, από παντού.

Microsoft Office 365 for Business για αξιοποίηση των ευέλικτων και γνώριμων εργαλείων κορυφαίας τεχνολογίας γραφείου Office.

Δωρεάν χώρο στο Cloud της Cyta για φύλαξη και back-up των δεδομένων σας.

VPN για πελάτες με προϊόντα δικτύωσης για πρόσβαση από το σπίτι σε εφαρμογές και αρχεία που φυλάσσονται στον χώρο της επιχείρησης.

Meet-me-Conference για τηλεφωνικές συνδιασκέψεις με εξαιρετική ποιότητα φωνής. Επίσης, παρέχεται δυνατότητα προσωρινής αποσύνδεσης της υπηρεσίας Cytavision Public Pack για όλη την περίοδο που οι επιχειρήσεις θα είναι κλειστές και δωρεάν εγκατάσταση και μηνιαία συνδρομή για περίοδο τριών μηνών στο πακέτο Cytavision Hotel Pack σε ξενοδοχειακές μονάδες που φιλοξενούν συνανθρώπους μας που τελούν υπό περιορισμό.

Η Cyta συμμετέχει στη μεγάλη μάχη υγείας που δίνει ολόκληρη η κυπριακή κοινωνία EconomyToday 95

http

ΘΕΜΑ

ΝΕΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Στόχος μια ανταγωνιστική, πράσινη και ψηφιακή Ευρώπη Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παρουσιάσει τη νέα της στρατηγική, η οποία φιλοδοξεί να βοηθήσει τη βιομηχανία της Ευρώπης να ηγηθεί της διπλής μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα και την ψηφιακή πρωτοπορία. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, σε μια εποχή γεωπολιτικής αβεβαιότητας και αύξησης του παγκόσμιου ανταγωνισμού. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

96 EconomyToday

EconomyToday 97

ΘΕΜΑ

H

δέσμη πρωτοβουλιών περιγράφει μια νέα προσέγγιση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής, με βαθιές ρίζες στις ευρωπαϊκές αξίες και τις παραδόσεις της κοινωνικής αγοράς. Η δέσμη καθορίζει μια σειρά δράσεων για τη στήριξη όλων των φορέων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων και των μικρών επιχειρήσεων, των καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων, των παρόχων υπηρεσιών, των προμηθευτών και των κοινωνικών εταίρων. Μια ειδική στρατηγική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) έχει ως στόχο να μειώσει τη γραφειοκρατία και να βοηθήσει τις πολυάριθμες ΜμΕ της Ευρώπης να αναπτύξουν επιχειρηματικές δραστηριότητες σε ολόκληρη την ενιαία αγορά και πέραν αυτής, να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση και να συμβάλουν στην ψηφιακή και στην πράσινη μετάβαση. Οι σημερινές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν επίσης συγκεκριμένα μέτρα για την άρση των εμποδίων στην εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, η οποία είναι το ισχυρότερο πλεονέκτημα της Ευρώπης, που επιτρέπει στις επιχειρήσεις της να αναπτυχθούν και να είναι ανταγωνιστικές εντός αλλά και εκτός Ευρώπης.

98 EconomyToday

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ευρώπης και παρέχει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μια μεγάλη εγχώρια αγορά

«Η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης και της ευημερίας στην Ευρώπη και επιτυγχάνει τα καλύτερα αποτελέσματα όταν αξιοποιεί ό,τι την κάνει δυνατή: τους ανθρώπους της και τις ιδέες τους, τα ταλέντα, την πολυμορφία και το επιχειρηματικό πνεύμα. Αυτό είναι σήμερα πιο σημαντικό από ποτέ, καθώς η Ευρώπη ξεκινάει μια φιλόδοξη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση σε έναν πιο ασταθή και απρόβλεπτο κόσμο. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία έχει όλα όσα χρειάζεται για να πρωτοπορήσει και θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να την υποστηρίξουμε».

Τα μέτρα Στη δέσμη μέτρων για τη βιομηχανική πολιτική περιλαμβάνονται οι ακόλουθες πρωτοβουλίες:

• Νέα βιομηχανική στρατηγική

Τιερί Μπρετόν

Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς «Η Ευρώπη έχει την ισχυρότερη βιομηχανία στον κόσμο. Οι επιχειρήσεις μας –μεγάλες και μικρές– μας παρέχουν θέσεις εργασίας, ευημερία και στρατηγική αυτονομία. Η διαχείριση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και η αποφυγή εξωτερικών εξαρτήσεων σε ένα νέο γεωπολιτικό πλαίσιο απαιτεί ριζικές αλλαγές – και πρέπει να ξεκινήσει άμεσα».

Για τη στήριξη της βιομηχανικής υπεροχής της Ευρώπης, μια νέα βιομηχανική στρατηγική θα συμβάλει στην υλοποίηση τριών βασικών προτεραιοτήτων: διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και ισότιμων όρων ανταγωνισμού, στο εσωτερικό και σε παγκόσμιο επίπεδο, κλιματική ουδετερότητα της Ευρώπης έως το 2050 και διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης. Η στρατηγική καθορίζει τις βασικές κινητήριες δυνάμεις του βιομηχανικού μετασχηματισμού της Ευρώπης και προτείνει ένα ολοκληρωμένο σύνολο μελλοντικών δράσεων, στις οποίες συγκαταλέγονται οι ακόλουθες: • Σχέδιο δράσης για τη διανοητική ιδιοκτησία, την υποστήριξη της τεχνολογικής αυτοδυναμίας, την προώθηση ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, την καλύτερη καταπολέμηση της κλοπής διανοητικής ιδιοκτησίας και την προσαρμογή του νομικού πλαισίου στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση.

• Δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός αναδεικνύει ό,τι καλύτερο έχουν να παρουσιάσουν οι επιχειρήσεις μας, η τρέχουσα επανεξέταση των κανόνων ανταγωνισμού της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών για τη συνεχή αξιολόγηση των συγκεντρώσεων και για τον έλεγχο καταλληλότητας των κρατικών ενισχύσεων, θα διασφαλίσει ότι οι κανόνες μας είναι κατάλληλοι για μια οικονομία που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς, ψηφιοποιείται ολοένα και περισσότερο και καλείται να γίνει πιο πράσινη και πιο κυκλική.

• Χρειαζόμαστε ανταγωνισμό με ισότιμους όρους, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Εκτός από τη βέλτιστη αξιοποίηση της εργαλειοθήκης της για τους μηχανισμούς εμπορικής άμυνας, η Επιτροπή θα εκδώσει έως τα μέσα του 2020 Λευκή Βίβλο για την αντιμετώπιση των στρεβλωτικών επιπτώσεων που προκαλούν οι ξένες επιδοτήσεις στην ενιαία αγορά και για τον χειρισμό της πρόσβασης αλλοδαπών επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις της Ε.Ε. και στη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Το ζήτημα που αφορά τις ξένες επιδοτήσεις θα εξεταστεί με πρόταση νομικής πράξης εντός του 2021. Η πρόταση αυτή θα συνδυαστεί με τις τρέχουσες εργασίες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για την ενίσχυση των παγκόσμιων κανόνων για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις, και με τις δράσεις αντιμετώπισης της έλλειψης αμοιβαίας πρόσβασης σε δημόσιες συμβάσεις σε τρίτες χώρες.

• Ολοκληρωμένα μέτρα για τον εκσυγχρονισμό και την απανθρακοποίηση των ενεργοβόρων βιομηχανιών, τη στήριξη των βιομηχανιών βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας, την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και την εξασφάλιση επαρκούς και διαρκούς εφοδιασμού με ενέργεια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών σε ανταγωνιστικές τιμές.

• Ενίσχυση της βιομηχανικής και στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης με την εξασφάλιση της προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών μέσω ενός σχεδίου δράσης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και τα φαρμακευτικά προϊόντα βάσει μιας νέας φαρμακευτικής στρατηγικής της Ε.Ε. και με την υποστήριξη της ανάπτυξης στρατηγικών ψηφιακών υποδομών και βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής.

• Συμμαχία Καθαρού Υδρογόνου για την επιτάχυνση της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας και τη διατήρηση της βιομηχανικής υπεροχής, ακολουθούμενη από Συμμαχίες στις βιομηχανίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και στα βιομηχανικά νέφη και πλατφόρμες και στις πρώτες ύλες.

• Νέα νομοθεσία και κατευθυντήριες οδηγίες για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις.

• Επανεστίαση στην καινοτομία, στις επενδύσεις και στις δεξιότητες.

EconomyToday 99

ΘΕΜΑ

Ανάλυση κινδύνων

Εκτός από ένα ολοκληρωμένο σύνολο δράσεων, τόσο οριζόντιων όσο και για ειδικές τεχνολογίες, η Επιτροπή θα αναλύει συστηματικά τους κινδύνους και τις ανάγκες των διαφόρων βιομηχανικών οικοσυστημάτων. Στο πλαίσιο της ανάλυσης αυτής, η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με ένα ανοικτό και χωρίς αποκλεισμούς βιομηχανικό φόρουμ, το οποίο θα έχει συσταθεί έως τον Σεπτέμβριο του 2020. Στο φόρουμ αυτό θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της βιομηχανίας, μεταξύ άλλων ΜμΕ, μεγάλες εταιρείες, κοινωνικοί εταίροι, ερευνητές, καθώς και κράτη-μέλη και θεσμικά όργανα της Ε.Ε. Όπου χρειάζεται, εμπειρογνώμονες από συγκεκριμένους τομείς θα κληθούν να μοιραστούν τις γνώσεις τους. Οι ετήσιες ημερίδες της Επιτροπής για τη βιομηχανία θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως σημεία συνάντησης όλων των φορέων.

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜμΕ

Οι ΜμΕ (μικρομεσαίες επιχειρήσεις) διαδραματίζουν καίριο ρόλο στον βιομηχανικό ιστό της Ευρώπης, καθώς παρέχουν τα δύο τρίτα των θέσεων εργασίας, και έχουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία αυτής της νέας βιομηχανικής προσέγγισης. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο να βοηθήσει τις ΜμΕ να ηγηθούν αυτής της διπλής μετάβασης, που σημαίνει επίσης διασφάλιση της πρόσβασης στις κατάλληλες δεξιότητες. Για να αναπτυχθεί το δυναμικό μετάβασης των ΜμΕ, η Επιτροπή θα αναβαθμίσει το Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό Δίκτυο με ειδικούς συμβούλους βιωσιμότητας. Θα επεκτείνει επίσης τους κόμβους ψηφιακής καινοτομίας σε κάθε περιφέρεια της Ευρώπης, ώστε να δώσει τη δυνατότητα στις ΜμΕ να ενσωματώνουν τις ψηφιακές καινοτομίες. Θα δημιουργήσει δυνατότητες εθελοντισμού και κατάρτισης στις ψηφιακές τεχνολογίες. Για να διευκολυνθεί η δραστηριοποίηση των ΜμΕ εντός της ενιαίας αγοράς και πέραν αυτής, η Επιτροπή προτείνει δράσεις για την άρση των κανονιστικών και πρακτικών εμποδίων στην επιχειρηματική δραστηριότητα ή την επέκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Μεταξύ αυτών, η Επιτροπή εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλιστούν οι έγκαιρες πληρωμές, ιδίως μέσω ενός νέου ηλεκτρονικού παρατηρητηρίου, καθώς και μέσω της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Προκειμένου οι ΜμΕ να μπορούν πιο εύκολα να αναζητήσουν ιδιωτική χρηματοδότηση στην Ευρώπη, η Επιτροπή θα στηρίξει επίσης ένα ταμείο Αρχικών Δημόσιων Προσφορών για τις ΜμΕ που θα εντάσσεται στο σκέλος του μηχανισμού InvestEU για τις ΜμΕ. Θα ενισχύσει επίσης τη γυναικεία επιχειρηματικότητα μέσα από την τόνωση των επενδύσεων σε επιχειρήσεις και επενδυτικά ταμεία που διοικούνται από γυναίκες. Επιπλέον, η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να παρέχουν υπηρεσίες συνδρομής σε επιχειρήσεις μέσω μονοαπευθυντικής διαδικασίας. Στόχος είναι να γίνει η 100 EconomyToday

Ευρώπη ο καλύτερος τόπος εκκίνησης και ανάπτυξης μιας επιχείρησης. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη-μέλη για τη δημιουργία ενός κοινού προτύπου της Ε.Ε. για τις νεοφυείς επιχειρήσεις (EU Start-up Nations Standard) με σκοπό την ανταλλαγή και την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΜμΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας. Για να εξασφαλιστεί η πολιτική δέσμευση για τα μέτρα αυτά, ένας υψηλού επιπέδου απεσταλμένος της Ε.Ε. για τις ΜμΕ θα εγγυηθεί τη στενή εταιρική σχέση και τον στενό συντονισμό με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., μέσω εθνικών απεσταλμένων για τις ΜμΕ, καθώς και με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές. Θα ενισχύσει επίσης την οπτική γωνία των ΜμΕ στη νομοθεσία της Ε.Ε.

Ενιαία αγορά στην υπηρεσία επιχειρήσεων και καταναλωτών Η Επιτροπή εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλιστούν οι έγκαιρες πληρωμές, ιδίως μέσω ενός νέου ηλεκτρονικού παρατηρητηρίου

Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ευρώπης και παρέχει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μια μεγάλη εγχώρια αγορά. Ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό και το εμπόριο εντός της Ε.Ε. Παρέχει στους πολίτες της Ε.Ε. μεγαλύτερο φάσμα επιλογών όσον αφορά τα αγαθά και τις υπηρεσίες, και περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Παρέχει επίσης στις ευρωπαϊκές εταιρείες την πολλαπλασιαστική δύναμη που χρειάζονται για να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια, εξαιτίας των οποίων δεν μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες της ενιαίας αγοράς. Σύμφωνα με

εκτιμήσεις, η άρση αυτών των εμποδίων θα μπορούσε να αποφέρει έως και 713 δισ. ευρώ έως το τέλος της δεκαετίας. Η έκθεση σχετικά με τους φραγμούς στην ενιαία αγορά, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, προσδιορίζει ένα ευρύ φάσμα εμποδίων στην ενιαία αγορά, από την οπτική γωνία των επιχειρήσεων και των καταναλωτών της Ευρώπης. Επισημαίνει ποιες είναι οι βασικές αιτίες των φραγμών αυτών: περιοριστικοί και πολύπλοκοι εθνικοί κανόνες, περιορισμένες ικανότητες της διοίκησης, ατελής μεταφορά των κανόνων της Ε.Ε. στο εθνικό δίκαιο και ανεπαρκής επιβολή τους. Για την αντιμετώπιση αυτών των φραγμών, η Επιτροπή εγκρίνει ένα σχέδιο δράσης για την καλύτερη εφαρμογή και επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς, το οποίο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των εμποδίων που προκύπτουν από παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Το σχέδιο δράσης βασίζεται σε μια ανανεωμένη εταιρική σχέση μεταξύ των κρατών-μελών και της Επιτροπής, στο πλαίσιο της επιμερισμένης ευθύνης τους να διασφαλίσουν την ορθή επιβολή και εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, το σχέδιο δράσης εγκαινιάζει μια κοινή επιχειρησιακή ομάδα της Επιτροπής και των κρατών-μελών για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της επιβολής των κανόνων της ενιαίας αγοράς. Από την πλευρά της, η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις εθνικές και τις τοπικές αρχές στις προσπάθειές τους για την ορθή εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου και δεν θα διστάσει να αναλάβει αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των κανόνων της ενιαίας αγοράς. ET

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία

είναι παγκόσμιος ηγέτης σε πολλούς τομείς, που αντιπροσωπεύουν το

20%

της συνολικής προστιθέμενης αξίας της

Ε.Ε.

Από τον Μάρτιο του 2019… Η βιομηχανία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι παγκόσμιος ηγέτης σε πολλούς τομείς, που αντιπροσωπεύουν το 20% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της Ε.Ε., και δημιουργεί θέσεις εργασίας για 35 εκατομμύρια άτομα στην Ε.Ε. Τον Μάρτιο του 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε μια συνολική και μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη βιομηχανική πολιτική της Ε.Ε., η οποία θα ενσωματώνει μια προσέγγιση για την εμβάθυνση και την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς. Η ανάγκη μιας νέας βιομηχανικής προσέγγισης από την Ευρώπη αντικατοπτρίζεται στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο στρατηγικό θεματολόγιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την περίοδο 2019-2024, στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στη στρατηγική της Επιτροπής για τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης.

EconomyToday 101

θεμα

Ακόμη και στο σενάριο που όλες οι φετινές διοργανώσεις ολοκληρωθούν, η οικονομική ζημιά θα υπάρξει. Όχι ίσως άμεσα, όχι ολόκληρη, αλλά θα είναι σταδιακή, αφού μιλάμε για ντόμινο

102 EconomyToday

SPORTS

Vs

COVID-19

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΕΝΟΣ ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΟΥ ΜΠΡΑ ΝΤΕ ΦΕΡ

«For the first time in nearly two decades, the $160 billion sports world has gone dark». Έτσι ξεκινάει ένα πρόσφατο άρθρο των NY Times. Τα περί σκότους και αβεβαιότητας είναι γνωστά, αυτό που… αναβοσβήνει ανάμεσα στις λέξεις είναι το νούμερο, τα $160 δισ. Αριθμός που, με βάση πρόσφατες έρευνες και με τους πιο συγκρατημένους υπολογισμούς ($170 - $175 δισ. είναι το ταβάνι), είναι η ετήσια αξία του αθλητικού προϊόντος παγκοσμίως. Μιλάμε για θεόρατα ποσά. ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

O

κορωνοϊός ήρθε και παρέλυσε την αθλητική δράση. Δεν έβαλε μόνο στοπ στα πόδια, στα χέρια, στα γκολ, στα καλάθια, δεν έσβησε μόνο μηχανές κτλ. Έδωσε ένα σκληρό χτύπημα στο… ταμείο. Όταν λοιπόν μιλάμε για μίνιμουμ $160 δισ., αντιλαμβανόμαστε από τη μια τον γιγαντισμό που χαρακτηρίζει τον αθλητισμό και από την άλλη την οικονομική ζημιά που προκύπτει. Αναλόγως χώρας, αθλήματος κτλ. Όπου υπάρχει επαγγελματική αθλητική ανάσα, υπάρχουν και τα ανάλογα ποσά. Σε έναν τομέα, όπου ακόμη και η κρίση προ δεκαετίας

άφησε ελάχιστα σημάδια. Δεν είναι λοιπόν τυχαία, είναι απόλυτα εξηγήσιμη η θέληση, η επιμονή όλων για επανεκκίνηση. Ανεξάρτητα αν πολλά από τα σενάρια που ακούσαμε ανατρέπονταν το ένα μετά το άλλο. Απλούστατα γιατί ήταν περισσότερο σενάρια-ευχέλαια παρά πιθανά, ευχές την ώρα που ο COVID-19 προκαλούσε χιλιάδες θανάτους ημερησίως. Το σημείο αναφοράς της θέλησης όλων δεν είναι φυσικά αυτή καθ’ αυτή η δράση. Ωραία τα λόγια για επανέναρξη, απονομή τίτλων στα γήπεδα, είναι –ναι– το ιδανικό σενάριο. Το ζητούμενο είναι ένα: επανεκκίνηση, γιατί αλλιώς η οικονομική τρύπα ίσως να είναι μαύρη. Λογικό – όσο μεγαλύτερο είναι το οικονομικό μέγεθος, τόσο περισσότερη και η πιθανή ζημιά. Διαφημίσεις, χορηγίες, καταβολές των τηλεοπτικών συμβολαίων, έσοδα εισιτηρίων κτλ., όλα μπήκαν στο συρτάρι από τις αρχές Μαρτίου. Κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η τελική ζημιά, αν με οποιοδήποτε τρόπο ολοκληρωθούν τα πρωταθλήματα. Είναι όμως πρακτικό να υπολογιστεί (όπως και έγινε) στο σενάριο οριστικής διακοπής της χρονιάς.

EconomyToday 103

θεμα

Η ζημιά στις ΗΠΑ

Ας αρχίσουμε από τις ΗΠΑ. Μπορεί τα δικά τους πρωταθλήματα να είναι κάπως χαμηλά στις προτιμήσεις μας και να μη μας πολυνοιάζει γι’ αυτά όσο για τα ντόπια πρωταθλήματα και τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, όμως το πιο πολύ χρήμα πέφτει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ας πάρουμε τα τέσσερα κυριότερα πρωταθλήματα. Το American football, αλλιώς το NFL, ήταν τυχερό. Η σεζόν τελείωσε τον Φεβρουάριο (όπως και στο μπέιζμπολ) και η περίπτωση απλώς να αργήσει η επόμενη να ξεκινήσει είναι το μόνο αγωνιστικό εμπόδιο. Ήδη έγινε μέσω τηλεδιάσκεψης το Draft και μπορεί η νέα σεζόν να είναι κοντύτερη σε αριθμό αγώνων, αλλά καθαρή από οικονομικής άποψης δεν θα τη βγάλει το άθλημα. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, θα υπάρξει συνολική χασούρα $800 εκατομμυρίων στο NFL. Από διαφημίσεις αλλά και άλλες πηγές. Ας πούμε (ισχύει για το ΝΒΑ, το χόκεϊ επί πάγου και το μπέιζμπολ) ένα παράδειγμα. Τα γήπεδα στη νεκρή εποχή είναι κυρίως χώρος συναυλιών και άλλων εκδηλώσεων και οι ομάδες έχουν μερίδια. Είναι και το θέμα των εισπράξεων. Είναι πολλά τα λεφτά από τα εισιτήρια. Στο αμερικανικό ποδόσφαιρο και στο μπέιζμπολ, έχουν το μαξιλαράκι ότι είναι σε ανοικτό γήπεδο. Αυτό μπορεί να μην καθυστερήσει πολύ την επανέναρξη, αλλά ίσως φέρει και (συγκριτικά με τα αθλήματα κλειστού χώρου) κόσμο στις εξέδρες. Τι να πούνε όμως στο χόκεϊ και στο ΝΒΑ; Ειδικά στο ΝΒΑ. Το 45% των εσόδων του αθλήματος ανά έτος, ύψους $9 δισ., προέρχεται από τηλεοπτικά δικαιώματα. Για κάθε αγώνα που δεν μεταδίδεται υπάρχουν ποσοστά μείωσης. Οι χορηγίες και η διαφήμιση καλύπτουν επίσης ένα τεράστιο ποσοστό. Όσο κι αν υπάρχουν και εδώ ασφαλιστικές δικλίδες, οι ζημιές είναι σημαντικές. Βάλτε, τέλος, και τα έσοδα αγώνων. Ακόμη και στην περίπτωση ολοκλήρωσης της χρονιάς, οι αγώνες θα είναι κεκλεισμένων των θυρών. Η ζημιά, αν δεν επιστρέψει η δράση στο παρκέ, υπολογίζεται στο ΝΒΑ στο $1,6 δισ. και συνολικά στα τέσσερα μεγάλα ομαδικά πρωταθλήματα των ΗΠΑ κοντά στα $3 δισ. μέχρι τον Ιούλιο. Και αυτό, επειδή ο κορωνοϊός χτύπησε Μάρτιο. Αν άρπαζε το ΝFL και το ΜLB (μπέιζμπολ) σε δράση, θα ήταν παραπάνω.

104 EconomyToday

Η ζημιά στο ΝΒΑ υπολογίζεται στο $1,6 δισ. και συνολικά στα τέσσερα μεγάλα ομαδικά πρωταθλήματα των ΗΠΑ κοντά στα $3 δισ.

Η Ευρώπη Ας μιλήσουμε για ποδόσφαιρο. Από τις αρχές Μαρτίου, όταν διακόπηκε η δράση σε όλα (πλην της απίθανης Λευκορωσίας) τα πρωταθλήματα, άρχισαν οι προγραμματισμοί πιθανής επανέναρξης. Και κάθε εβδομάδα, η ανακάλυψη πως πρέπει να γυρίσουν ακόμη λίγες σελίδες του ημερολογίου. Λογικό είναι η ΟΥΕΦΑ, οι ομοσπονδίες και οι ομάδες να έχουν τρομάξει… Απλά παραθέτουμε την πρόσφατη έρευνα της ΚPMG. Στα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα, οι ζημιές σε περίπτωση οριστικής διακοπής ξεκινούν από €3,7 δισ. και αγγίζουν συνολικά τα €5 δισ. Η Premier League έχει τη μεγαλύτερη εμπορική δύναμη, άρα είναι και η λίγκα με τις περισσότερες πιθανές ζημιές. Στο €1,15 δισ. υπολογίζεται η ζημιά, μπορεί δε να ακουμπήσει και το €1,25 δισ. Μεταξύ €800 και €950 εκατομμυρίων κυμαίνεται η ζημιά στην Ισπανία, μεταξύ €650 και €750 εκατ. στη Γερμανία. Η Ιταλία είναι λίγο πιο κάτω (€550 - €650 εκατ.), στα €300 με €400 εκατ. είναι η Γαλλία. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί και ο καθένας μπορεί να υπολογίσει τι γίνεται στη χώρα του αναλογικά. «Ως ΑΠΟΕΛ, μέχρι το τέλος Μαΐου, θα έχουμε απώλεια εσόδων €1.500.000. Έσοδα που προέρχονται από χορηγούς, από τηλεοπτικά

Δεν θα είναι το ίδιο

Ο αθλητισμός γενικώς έμεινε σχετικά αλώβητος από την προηγούμενη οικονομική κρίση. Έκανε κάποια βήματα πίσω και μετά έκανε το σπριντ της ιστορίας του. Αυτή τη φορά δεν μπορεί να μείνει αλώβητος. Ειδικά το ποδόσφαιρο. Οι συνεχείς δηλώσεις αξιωματούχων για επανασχεδιασμό και ιδέες από το παρελθόν δεν είναι τυχαίες. Λιγότεροι αγώνες, ίσως λιγότερες διοργανώσεις, είπε ο Ινφαντίνο. Μια προσπάθεια για μικρότερη πιθανότητα ημερολογιακής και οικονομικής έκθεσης σε περίπτωση μιας απειλής. Ακόμη και στο σενάριο που όλες οι φετινές διοργανώσεις ολοκληρωθούν, η οικονομική ζημιά θα υπάρξει. Όχι ίσως άμεσα, όχι ολόκληρη, αλλά θα είναι σταδιακή, αφού μιλάμε για ντόμινο. Αργεί να ολοκληρωθεί η χρονιά, κονταίνει η επόμενη. Κλονίζεται η παγκόσμια οικονομία – όσο καιρό θα χρειαστεί να ανακάμψει, και ο αθλητισμός, ειδικά το ποδόσφαιρο, θα έχει επιπτώσεις. Γιατί μπορεί κάποια χρήματα να είναι υπολογισμένα για το μέλλον, αλλά ποιος σου εγγυάται πως θα τα πάρεις όλα; Το κυριότερο, άλλο είναι να αναμένεις και άλλο να τα έχεις ζεστά, cash, τώρα. Το Euro αναβλήθηκε και θα γίνει σε έναν χρόνο. Ξέρετε πόσο παραδάκι φεύγει από τους υπολογισμούς των ομοσπονδιών, των ομάδων και των παικτών; Υπάρχουν τα πριμ για τη συμμετοχή της ομάδας, τα πριμ επιτυχιών ανά γύρο και βέβαια οι αποζημιώσεις των συλλόγων, αφού η παραμονή παικτών τους στις αποστολές των εθνικών ομάδων της τελικής φάσης πληρώνεται με το αζημίωτο. Η Ανόρθωση, π.χ., θα έπαιρνε συντομότατα ένα σεβαστό ποσό σε περίπτωση πρόκρισης της Γεωργίας (εξαιρετικές πιθανότητες).

δικαιώματα και από τα εισιτήρια. Θα πρέπει όλοι να αντιληφθούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι διοικήσεις των ομάδων», είπε πρόσφατα ο Πρόδρομος Πετρίδης στην ιστοσελίδα www.sportime.com. Aκόμη και αν είναι στο περίπου το ποσό, είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης εδώ στην Κύπρο. Αφήνουμε κατά μέρος τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, όπου οι περισσότερες από τις ομάδες που συνεχίζουν σε Τσάμπιονς και Γιουρόπα Λιγκ είναι από τις πέντε μεγάλες λίγκες. ΕΤ

Το ζητούμενο είναι ένα, επανεκκίνηση, γιατί αλλιώς η οικονομική τρύπα ίσως να είναι μαύρη

Το ότι οι Ολυμπιακοί αναβλήθηκαν για το 2021 δεν είναι και τόσο απλό. Πόσος και πόσος κόσμος θα χάσει χρήματα, τώρα που τα έχει ανάγκη... Και αλήθεια, ποιος εγγυάται ότι οι μεγάλοι χορηγοί, έναν χρόνο μετά, θα μπορούν να ρίξουν το ίδιο παραδάκι, ποιος λέει ότι δεν θα ζητήσουν επαναδιαπραγμάτευση όρων; Θα έχουν χάσει μέχρι τότε πολλά λεφτά. Προσθέστε και άλλα θέματα. Τι εισιτήρια διαρκείας και τι έσοδα από εισιτήρια αγώνων θα υπολογίσουν (πόσο μάλλον θα πάρουν) οι σύλλογοι, όταν μπορεί μέχρι και το τέλος του έτους να μην υπάρξει επιστροφή κόσμου στα στάδια; Είπαμε, ακόμη κι αν όλα πάνε σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο πλάνο, αν όλα τα εμπόδια ξεπεραστούν, αν όλες οι ποδοσφαιρικές διοργανώσεις ολοκληρωθούν, η μετά κορωνοϊό εποχή δεν θα είναι η ίδια. Πρόσφατη έρευνα της γερμανικής ιστοσελίδας Transfermarkt (πολλοί την αμφισβητούν και μετά την επικαλούνται) αναφέρει ότι η αξία των ποδοσφαιριστών έχει πέσει από τον Φεβρουάριο στον Απρίλιο κατά 15%. Η δε εμπορική αξία των συλλόγων μεταξύ 15% και 20%. Και κάθε μέρα που περνά πέφτει σταθερά. Λογικά ομιλούντες, με την επιστροφή στην ομαλότητα, συμβόλαια, μισθοί, ρήτρες, ποσά μεταγραφών θα πέσουν σημαντικά, τουλάχιστον θα κατέβουν από το εξωγήινο επίπεδο. Θα μου πείτε πως κάθε μέρα διαβάζετε ότι οι αγγλικές εφημερίδες γράφουν πως ο Μπαπέ, ο Κουλιμπαλί, ο Σάντσο, ο Σαούλ και ο Μανέ θα πάνε μεταγραφή έναντι 80, 90, 100, ακόμη και έναντι 200 εκατομμυρίων ευρώ. Σαν να ήταν πέρσι δηλαδή. Η αλήθεια είναι πως στην Αγγλία οι tabloid εφημερίδες φτιάχνουν παρά βγάζουν ειδήσεις. Άλλωστε, δεν πρόκειται να βγει να τους διαψεύσει κανένας σύλλογος, όλα είναι μέρος του παιχνιδιού. Η δική μου αίσθηση, και μάλλον και η γενικότερη, είναι πως μπορεί το ενδιαφέρον (και αυτό στο 50% των περιπτώσεων) να υπάρχει, αλλά τα χρήματα; Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι το ποδόσφαιρο δεν θα μικρύνει (δυστυχώς) έστω και για λίγο μετά την πανδημία. Από οικονομικής τουλάχιστον πλευράς. Εντός γηπέδου, σε πρώτη φάση, ειλικρινά σκέφτομαι αυτό που μου είπε ένας φίλος ποδοσφαιριστής και χαλαρώνω λίγο. «Στον πρώτο αγώνα, ακόμη και μετά από έναν μήνα προπονήσεων, θα είναι όλα περίεργα. Έστω κι αν υπάρχει διαβεβαίωση ότι δεν τρέχει κανένας κίνδυνος. Την ώρα που θα πάμε να μαρκάρουμε σε κόρνερ, την ώρα που θα βάλουμε γκολ. Τι θα κάνουμε, αγκαλιές και φιλιά;».

EconomyToday 105

θεμα

MR.

FACEBOOK Ο άνθρωπος που άλλαξε τον κόσμο και σφράγισε το μέλλον των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι το Facebook έχει αλλάξει άρδην τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και γενικότερα τον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το Economy Today σκιαγραφεί το προφίλ και την προσωπικότητα του ανθρώπου που συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας του Facebook.

THΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

106 EconomyToday

O

Μαρκ Ζούκερμπεργκ έχει εβραϊκή καταγωγή, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου ίδρυσε το Facebook. Tο 2010, το περιοδικό Time τον ανέδειξε ως «Πρόσωπο της Χρονιάς», ενώ κατάφερε να κάνει το Facebook να αριθμεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρήστες και ο ίδιος να γίνει δισεκατομμυριούχος. Πλέον το όνομά του φιγουράρει ψηλά στον κατάλογο των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο.

Η αρχή Το Facebook άρχισε τη λειτουργία του στις 4 Φεβρουαρίου 2004, από τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο οποίος προχώρησε στην ίδρυσή του όντας δευτεροετής φοιτητής του Χάρβαρντ. Όλα ξεκίνησαν όταν τρεις φοιτητές του Πανεπιστημίου αναζητούσαν έναν προγραμματιστή για να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα επικοινωνίας μεταξύ φοιτητών. Στην αρχή είχαν πληρώσει έναν άλλο φοιτητή, ο οποίος όμως εγκατέλειψε το σχέδιο και έτσι πρότεινε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Ο τελευταίος ήταν ήδη γνωστός στους πανεπιστημιακούς κύκλους, καθώς είχε δημιουργήσει το «Facemash» (εφαρμογή που έπαιρνε φωτογραφίες από την επίσημη ιστοσελίδα του Χάρβαρντ και ζητούσε από όσους έμπαιναν στη σελίδα να ψηφίζουν ποιος φοιτητής ή φοιτήτρια είναι πιο ελκυστικός/ή). Το «Facemash» είχε μεγάλη ανταπόκριση και αυτός ήταν ο κύριος λόγος που ο Ζούκερμπεργκ προτάθηκε στους τρεις φοιτητές. Στην πρώτη συνάντηση των τριών φοιτητών με τον Ζούκερμπεργκ, του ανέφεραν το σχέδιό τους για τη δημιουργία μιας σελίδας που αρχικά θα ήταν μόνο για τους φοιτητές του Χάρβαρντ και στη συνέχεια θα επεκτεινόταν στα σχολεία της Αμερικής. Ο νεαρός τότε Μαρκ έδειξε ενδιαφέρον για την ιδέα και έστειλε μήνυμα στους φοιτητές ότι θα μπορούσε να φτιάξει ένα προσχέδιο για τη σελίδα. Στη συνέχεια, έστειλε μηνύματα με πληροφορίες για την πρόοδο που έκανε στο project. Λίγο καιρό αργότερα, όμως, τα μηνύματα άλλαξαν ύφος, καθώς ο Μαρκ άρχισε να γράφει δικαιολογίες για το ότι δεν μπορούσε να τους συναντήσει λόγω φόρτου εργασίας, αν και ο πραγματικός λόγος ήταν ότι είχε αποφασίσει να «κλέψει» την ιδέα τους και πλέον δούλευε για δικό του όφελος. (Αυτή ήταν και μια εικασία την οποία πιστεύουν μέχρι σήμερα οι φοιτητές που τον επέλεξαν).

EconomyToday 107

θεμα

Μέρες αργότερα, ο Ζούκερμπεργκ τούς ανέφερε ότι σχεδίαζε να κάνει την ιστοσελίδα που ήθελαν ένα site που θα απευθυνόταν σε πολύ κόσμο, όταν όμως ένας εκ των δύο φοιτητών πλησίασε σε έναν πίνακα με σχέδια από αυτούς που χρησιμοποιούν οι προγραμματιστές, ο Ζούκερμπεργκ τού ζήτησε να απομακρυνθεί από αυτόν. Ο Μαρκ εικάζεται ότι εργαζόταν πάνω σε δύο σχέδια –το δικό του και των φοιτητών– με απώτερο σκοπό να τα συμπτύξει και να φτάσει στη δημιουργία της ιστοσελίδας που όλοι γνωρίζουμε... Τον Ιανουάριο του 2004, o Ζούκερμπεργκ συναντήθηκε με τα αδέλφια Winklevoss και τον Divya Narenda για τελευταία φορά. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, το «thefacebook. com» δεν ήταν έτοιμο, αλλά ο Μαρκ είχε εξασφαλίσει τα χρήματα για να αγοράσει τους σέρβερ. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, η φήμη του Facebook εκτοξεύθηκε στα ύψη και ομολογουμένως ήταν θέμα χρόνου να διατεθεί και στο ευρύ κοινό. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο έμελλε να «κατακτήσει» ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμη και ο ίδιος ο Μαρκ, όταν εγκαινίασε την πλατφόρμα, δεν φανταζόταν τη μελλοντική επιτυχία του εγχειρήματός του. Μάλιστα, άφησε στη μέση τις σπουδές του και αποφάσισε να επενδύσει στην εφαρμογή.

Η δικαστική διαμάχη Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά τη μεγάλη επιτυχία του Ζούκερμπεργκ, θα υπήρχαν και «εχθροί». Σε αυτή την περίπτωση, οι «εχθροί» του ήταν οι συμφοιτητές του, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τον πλήρωσαν για να φέρει εις πέρας το project του κοινωνικού δικτύου «Harvard Connection», ιδέα που είχαν από το 2002 και αφορούσε τη δικτύωση των φοιτητών. Έτσι λοιπόν, τον Νοέμβριο του 2003, του έδωσαν πρόσβαση στον κώδικα του project. Ο Ζούκερμπεργκ κατηγορήθηκε επίσης για αλλοίωση της εταιρείας των φοιτητών και κλοπή πληροφοριών από λογαριασμούς. Στο Δικαστήριο της Μασαχουσέτης, το 2007, αναφέρθηκε ότι αυτές οι συζητήσεις μεταξύ των συμφοιτητών του Ζούκερμπεργκ δεν αποτελούν νομικά κατοχυρωμένη συμφωνία. Το 2008, η εταιρεία των φοιτητών έκανε συμβιβασμό με το Facebook.

«Το Κοινωνικό Δίκτυο» σε ταινία Μετά τη μεγάλη επιτυχία που έκανε το «φατσοβιβλίο», ο Αμερικανός σκηνοθέτης Ντέιβιντ Φίντσερ μετέφερε στη μεγάλη οθόνη την ιστορία του Facebook αλλά και τη ζωή του ιδρυτή της υπηρεσίας. Για την ενσάρκωση και την ερμηνεία του, ο Τζέσι Άιζενμπεργκ (ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον Ζούκερμπεργκ) προτάθηκε για βραβείο Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, ενώ η ταινία κυριάρχησε στο αμερικανικό box office, με 23 εκατ. δολάρια εισπράξεις τις τρεις πρώτες ημέρες της προβολής της.

108 EconomyToday

Extra Tips για το FB

1/10

• Το του πληθυσμού του πλανήτη έχει λογαριασμό στο Facebook.

25%

• Το των εργοδοτών έχουν απορρίψει υποψήφιο για δουλειά, μετά από έρευνα στο προφίλ του στο Facebook.

• Το Facebook

1.700 42% 62%

απασχολεί άτομα σε 12 χώρες.

• Το των ανδρών και το

των γυναικών με προφίλ στο Facebook έχουν χρησιμοποιήσει τον λογαριασμό τους για να ψάξουν το προφίλ του πρώην αγαπημένου τους προσώπου.

Το mea culpa του Ζούκερμπεργκ Σκληρή αυτοκριτική έκανε ο Ζούκερμπεργκ, ο οποίος βρέθηκε ενώπιον του Κογκρέσου για να λογοδοτήσει για το σκάνδαλο παραβίασης προσωπικών δεδομένων της Cambridge Analytica. Ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εγώ ξεκίνησα το Facebook, εγώ το διοικώ και εγώ είμαι υπεύθυνος για όλα όσα συμβαίνουν. Είναι πλέον εμφανές ότι δεν κάναμε αρκετά για να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο τα εργαλεία αυτά να χρησιμοποιούνται και για κακούς σκοπούς». Για το συγκεκριμένο σκάνδαλο, ο «κολοσσός» των social media, Facebook, συμφώνησε να καταβάλει πρόστιμο ύψους 500.000 στερλινών. Από πλευράς του, ο συνήγορος του Facebook, Χάρι Κίνμονθ, ανέφερε ότι «η προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας παραμένουν ύψιστη προτεραιότητα για το Facebook, γι’ αυτό και θα συνεχίσει να δημιουργεί νέες μεθόδους ελέγχου».

Μηνιαίοι χρήστες και απολαβές Οι μηνιαίοι χρήστες του Facebook πλέον έφθασαν τον εξωπραγματικό αριθμό των 2,5 δισεκατομμυρίων ατόμων. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που ανακοίνωσε το Facebook, οι ενεργοί μηνιαίοι χρήστες του αυξήθηκαν κατά 8%. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται στα 2,9 δισεκατομμύρια χρήστες, εάν συνυπολογισθούν και οι μηνιαίοι χρήστες των «συγγενικών» υπηρεσιών που ανήκουν στην εν λόγω υπηρεσία (Instagram, WhatsApp και Messenger).

Τα κρυπτονομίσματα και οι συναλλαγές Ο Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου κρυπτονομίσματος, με την ονομασία Libra, σε συνεργασία με 27 ακόμα διεθνείς οργανισμούς, για άμεσες συναλλαγές μεταξύ χρηστών, ακόμα και αν δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό. Όπως εξήγησε ο Ζούκερμπεργκ, «η δυνατότητα ανταλλαγής χρημάτων με το κινητό θα έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων, γιατί δεν θα χρειάζεται να κουβαλάμε πάντα μετρητά μαζί μας, που δεν είναι και ασφαλές, ή να πληρώνουμε έξτρα χρεώσεις για τις μεταφορές. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και για τους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στις “παραδοσιακές” τράπεζες ή σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο που δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό αλλά έχουν κινητό τηλέφωνο».

Το τεχνολογικό μέλλον Ο Ζούκερμπεργκ, αδιαμφισβήτητα, βλέπει μακροπρόθεσμα. Γι’ αυτό και προέβλεψε ότι μέχρι το 2030 οι άνθρωποι θα αντικαταστήσουν το κινητό τηλέφωνο με γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας και θα έχουν ευρέως πρόσβαση στην εικονική πραγματικότητα. «Φανταστείτε ότι θα μπορείτε να ζείτε στο μέρος της επιλογής σας και να εργάζεστε εύκολα σε ένα άλλο μέρος. Αν καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε αυτό για το οποίο εργαζόμαστε, η δυνατότητα αυτή θα είναι μέχρι το 2030 πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα. Η άνοδος της εικονικής πραγματικότητας πρόκειται να αλλάξει τη φύση της κοινωνικής δικτύωσης». ET

Ο Mr. Facebook εκτιμά ότι το 2030 οι άνθρωποι θα αντικαταστήσουν το κινητό τηλέφωνο με γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας με πρόσβαση στην εικονική πραγματικότητα

Η δωρεά για τη μάχη κατά του κορωνοϊού Όντας γνωστός για τις φιλανθρωπίες του, ο ιδρυτής του Facebook δεν θα μπορούσε να μη δείξει ευαισθησία όσον αφορά την πανδημία που ταλανίζει το παγκόσμιο. Σε ανάρτησή του, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αποκάλυψε ότι η εταιρεία θα δωρίσει $10 εκατομμύρια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και άλλα $10 εκατομμύρια στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών στις ΗΠΑ. Ο ίδιος ανέφερε τα εξής: «Πολλοί άνθρωποι μάς έχουν πει ότι θέλουν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του κορωνοϊού, αλλά δεν γνωρίζουν πώς να το κάνουν, έτσι συνεργαστήκαμε με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη δημιουργία ενός Ταμείου Αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 (COVID-19 Solidarity Response Fund), στο οποίο μπορεί κανείς να κάνει μια δωρεά». Τα χρήματα που έδωσε θα στηρίξουν άμεσα το έργο για την πρόληψη, ανίχνευση και αντιμετώπιση της έξαρσης σε όλο τον κόσμο.

EconomyToday 109

ΘΕΜΑ

110 EconomyToday

THE PANDEMIC

SCARES

HOLLYWOOD Είναι γεγονός ότι με την εισβολή του κορωνοϊού στις ζωές μας οι επιπτώσεις είναι μεγάλες για μια σειρά παραγωγικών τομέων της οικονομίας. Φαίνεται ότι ο ιός αυτός αποτελεί μια ολοένα και αυξανόμενη απειλή για τη διεθνή οικονομία και αυτό επηρεάζει αρνητικά και τα οικονομικά της βιομηχανίας του θεάματος, με όλα τα συναφή. ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

EconomyToday 111

ΘΕΜΑ

Το Χόλιγουντ σε καραντίνα Ο κορωνοϊός έβαλε το Χόλιγουντ σε καραντίνα. Συγκεκριμένα, η αμερικανική βιομηχανία του θεάματος μετρά αναβολές και ακυρώσεις, οδηγώντας την έτσι σε μια «χειμερία νάρκη». Το box office έπαθε κυριολεκτικά «ναυτία», καθώς μεγάλες κινηματογραφικές αίθουσες σε Βοστώνη, Ουάσινγκτον, Σιάτλ και Λος Άντζελες έβαλαν «λουκέτο» και έτσι το box office μέτρησε τεράστιες εμπορικές απώλειες. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Quartz, το Χόλιγουντ έχασε περισσότερα από $7 δισεκατομμύρια, ενώ, εάν οι κινηματογραφικές αίθουσες παραμείνουν κλειστές τους επόμενους μήνες, τότε θα χάσει $10 δισεκατομμύρια. Αυτό, βεβαίως, είναι η κορυφή του παγόβουνου. Πολλές κινηματογραφικές ταινίες που θα έφερναν τεράστιες εισπράξεις στο box office αναβλήθηκαν. Για παράδειγμα, η νέα ταινία του Τζέιμς Μποντ («No Time to Die») ήταν προγραμματισμένη για πρεμιέρα στις 9 Απριλίου, ωστόσο η νόσος COVID-19 άλλαξε τα δεδομένα και έτσι η ταινία μπήκε στο «ψυγείο», για να επιστρέψει πιθανότατα στα μέσα Νοεμβρίου. Σύμφωνα, πάντως, με τον αναλυτή της εταιρείας στατιστικών αναλύσεων θεαμάτων της Comscore Πολ Ντεργκαραμπεντιάν, «η συνήθεια τού να πηγαίνει ο κόσμος σινεμά θα επιστρέψει». Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στα διεθνή συναυλιακά δρώμενα, με τη συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών παραγωγής να έχουν ακυρώσει τις περιοδείες αλλά και τις μεμονωμένες ζωντανές εμφανίσεις των καλλιτεχνών που εκπροσωπούν. Η Warner Bros. έχει ακυρώσει περισσότερες από 70 παραγωγές νέων τηλεοπτικών σειρών, ενώ το NBC τουλάχιστον 35.

112 EconomyToday

Χάθηκαν ήδη $7 δισ. και όσο οι κινηματογραφικές αίθουσες παραμένουν κλειστές οι απώλειες μεγεθύνονται

Disney: «Λουκέτο» σε χώρους διασκέδασης και αξιοθέατα

Όλα τα πάρκα της Disney έκλεισαν εν μέσω κορωνοϊού. Την αρχή έκανε, στις 25 Ιανουαρίου, το πάρκο της Disneyland στη Σανγκάη. Το συγκεκριμένο πάρκο θεωρείται σημαντική πηγή εσόδων, καθώς έχει 11,8 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως και τα ετήσια έσοδά του κυμαίνονται γύρω στο $1 δισεκατομμύριο. Μία μέρα μετά το κλείσιμο της Disneyland στη Σανγκάη, τη σκυτάλη πήρε η Disneyland του Χονγκ Κονγκ. Μάλιστα, η Disney ανακοίνωσε στις 11 Μαρτίου ότι τα συγκεκριμένα πάρκα θα παραμείνουν κλειστά τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Απριλίου. Ακολούθησε, στις 12 Μαρτίου, η Disneyland στην Καλιφόρνια. Από εκεί και έπειτα, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα κλείσουν όλα τα πάρκα της, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της Φλόριντα και του Παρισιού (όπου τρεις υπάλληλοι είχαν βρεθεί θετικοί στον κορωνοϊό).

UPCOMING BLOCKBUSTER MOVIES Ημερομηνία κυκλοφορίας

Προγραμματισμένη ταινία

Στούντιο

1η Μαΐου

Black Widow

Disney

29 Μαΐου Artemis Fowl

Disney

5 Ιουνίου

Warner Bros.

Wonder Woman 1984

12 Ιουνίου Candyman

Universal

19 Ιουνίου Soul

Disney

24 Ιουνίου Top Gun: Maverick

Paramount

26 Ιουνίου In the Heights

Warner Bros.

3 Ιουλίου Minions: The Rise of Gru

Universal

10 Ιουλίου

Sony

Ghostbusters: Afterlife

17 Ιουλίου Tenet

Warner Bros.

24 Ιουλίου

Disney

Jungle Cruise

31 Ιουλίου Morbius

Sony

14 Αυγούστου The One and Only Ivan

Disney

Δωρεές διασήμων...

Η αόρατη απειλή με την ονομασία κορωνοϊός έχει «παραλύσει» την υφήλιο, με καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Γι’ αυτό και αρκετοί επώνυμοι έβαλαν βαθιά το χέρι στην τσέπη και δεν έμειναν μόνο στα λόγια και στα stories! Ο ηθοποιός Ράιν Ρέινολντς και η σύζυγός του, Μπλέικ Λάιβλι, δώρισαν $1 εκατομμύριο σε ιδρύματα στην Αμερική και στον Καναδά. Τη σκυτάλη πήρε η εκκεντρική τραγουδίστρια Lady Gaga, η οποία ανακοίνωσε ότι η εταιρεία καλλυντικών της θα δίνει το 20% των εσόδων της σε τοπικές αλυσίδες φαγητού στο Λος Άντζελες και στη Νέα Υόρκη.

Netflix: «Πάγωμα» ταινιών/σειρών

Όπως ήταν φυσικό, το πέρασμα του κορωνοϊού δεν άφησε τίποτα όρθιο, μηδενός εξαιρουμένου. Αυτό συμπεριλαμβάνει και το Netflix, το οποίο, σύμφωνα με το IndieWire, «πάγωσε» προσωρινά τα γυρίσματα όλων των ταινιών και τηλεοπτικών σειρών του σε Καναδά και ΗΠΑ. Επίσης, το «Russian Doll» και το «Grace and Frankie», που προέρχονται από άλλες εταιρείες παραγωγής και προβάλλονται στο Netflix, έχουν σταματήσει τα γυρίσματά τους. Όσον αφορά τις σειρές που παράγει το ίδιο το Netflix, έχει αναφερθεί ότι θα επηρεαστεί η σειρά «Stranger Things». Άγνωστο παραμένει εάν όλο αυτό θα συνδυαστεί και με τη μεταφορά ημερομηνιών κυκλοφορίας ταινιών και σειρών της streaming πλατφόρμας. Επιπρόσθετα, λόγω των μέτρων αποφυγής κοινωνικών επαφών, τα οποία έχουν τεθεί σε ισχύ κατά κύριο λόγο στην Ευρώπη, έχει εφαρμοστεί μείωση της ανάλυσης των εφαρμογών και πλατφορμών συνεχούς ροής, όπως είναι το Netflix, καθώς από εδώ και πέρα θα πρέπει να προσφέρουν κανονική και όχι υψηλή ανάλυση, λόγω της συμφόρησης των δικτύων. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του CNBC, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Netflix, Ριντ Χέιστινγκς, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Τιερί Μπρετόν, για να συζητήσουν το πώς μπορεί να λειτουργήσει ομαλά το διαδίκτυο, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, προτείνοντας στους χρήστες να «κατεβάσουν» την ανάλυση των τηλεοπτικών και άλλων streaming υπηρεσιών σε standard definition, έτσι ώστε να αντέξουν τα δίκτυα.

To Netflix έχει δημιουργήσει επίσης ταμείο ύψους $100 εκατ. για να βοηθήσει τα άτομα που δουλεύουν παρασκηνιακά σε σειρές και ταινίες και των οποίων οι θέσεις εργασίας έχουν επηρεαστεί από την πανδημία. ET

Το Netflix «πάγωσε» προσωρινά τα γυρίσματα όλων των ταινιών και τηλεοπτικών σειρών του σε Καναδά και ΗΠΑ

Επίσης, ο τραγουδιστής Τζάστιν Τίμπερλεϊκ δήλωσε ότι δωρίζει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στο Mid-South Food Bank στη γενέτειρά του, το Μέμφις. Μάλιστα, σε μια ανάρτησή του στο Twitter, ο τραγουδιστής έγραψε: «Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό. Ξεκινήστε τις μικρές εισφορές και στηρίξτε τις τοπικές κοινότητες, δίνοντας φαγητό σε όσους έχουν ανάγκη». Ο Ιταλός σχεδιαστής μόδας Τζόρτζιο Αρμάνι δώρισε το χρηματικό ποσό του €1,2 εκατομμύριου σε τέσσερα νοσοκομεία και στην Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Ιταλίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων στον όμιλο Αρμάνι, που εδρεύει στο Μιλάνο, εργάζεται από το σπίτι και οι μονάδες παραγωγής λειτουργούν με όσο το δυνατόν λιγότερους εργαζόμενους. Είναι πασιφανές ότι η δημόσια υγεία προηγείται. Παρ’ όλα αυτά, οι ζημιές –οικονομικής φύσεως– έχουν ήδη αρχίσει να καταγράφονται. Για παράδειγμα, στην Κίνα, η οποία αποτελεί τη δεύτερη πιο δραστήρια χώρα παγκοσμίως σε κινηματογραφικές παραγωγές, οι οικονομικές απώλειες από το κλείσιμο των κινηματογραφικών στούντιο και τις ακυρώσεις προβολών υπολογίζονται σε περίπου $2 δισ. Αν και η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει το λεγόμενο «τρέχον σοκ», εάν παρθούν τα απαραίτητα μέτρα, ενδεχομένως η –προσωρινή– κρίση που βιώνουμε να σταθεροποιηθεί και να αποφευχθεί ένα αρκετά σοβαρό οικονομικό «κραχ».

EconomyToday 113

θΕ Θ ε ΜΑ μα

Η Ε.Ε. ενθαρρύνει

τις γυναίκες

να ασχοληθούν με τη γεωργία H συμβολή των γυναικών που ζούνε και εργάζονται στις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για το μέλλον, τη διατροφή και το περιβάλλον μας.

Σ

ύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 30% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση το διαχειρίζονται γυναίκες. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των γυναικών που απασχολούνται στη γεωργία αυξάνεται, η αύξηση αυτή παραμένει αργή. Το 2005, περίπου το 27% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της Ε.Ε.-28 το διαχειρίζονταν γυναίκες, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να έχει προέλθει από τη διεύρυνση της Ε.Ε. από το 2004, με τις χώρες ανατολικά να έχουν περισσότερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τις δυτικές. Επίσης, εκτός από το μειωμένο ποσοστό των γυναικών που ασχολούνται με τη γεωργία, το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων που διαχειρίζονται οι γυναίκες είναι αρκετά μικρότερο σε σχέση με τους άνδρες. Το μέσο μέγεθος για τις εκμεταλλεύσεις που διαχειρίζονται οι γυναίκες είναι 114 EconomyToday

Το 30% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση το διαχειρίζονται γυναίκες

6,4 εκτάρια, λιγότερο από το ήμισυ των 14,4 εκταρίων για τις εκμεταλλεύσεις που διαχειρίζονται οι άνδρες. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει η Ε.Ε. για να ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες να εργαστούν στον τομέα της γεωργίας; Η Ε.Ε., μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), θέλοντας να ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη γεωργία, τους παρέχει ουσιαστική στήριξη. Τα περισσότερα από τα μέτρα που υποστηρίζονται ή χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. αποσκοπούν στο να καταστήσουν τη γεωργία ένα ελκυστικότερο επάγγελμα και για τα δύο φύλα, με την εισοδηματική στήριξη των γεωργών και την πρόσθετη στήριξη στους νέους γεωργούς. Επίσης, οι σύγχρονες γεωργικές τεχνικές, με τη βοήθεια δορυφόρων και ρομπότ, καθιστούν τη γεωργία πιο ελκυστική για όλους. Τέλος, η ίση προσέγγιση των δύο φύλων στον γεωργικό τομέα αντιμετωπίζεται μέσω προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται μέσω της ΚΑΠ: Οι χώρες της Ε.Ε. υποχρεούνται να αναλύουν την κατάσταση των γυναικών στις αγροτικές περιοχές και να λαμβάνουν υπόψη τα αποτελέσματα των αναλύσεων αυτών κατά τον σχεδιασμό των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης (κάτι που ξεπερνά τον ρόλο των γυναικών στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις αλλά αγγίζει ένα ευρύ φάσμα πτυχών της αγροτικής ζωής). ΕΤ Περισσότερες πληροφορίες για την εκστρατεία «Μάθε για την ΚΑΠ» στην ιστοσελίδα: www.learnaboutcap.com

Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν

Agile support We help you to respond to the business implications of Covid-19 It is indisputable that our economy is experiencing intense challenges as a result of the pandemic, the duration of which is not yet known.

We at KPMG, are committed to supporting our clients and the society overcoming these challenges.

Our professionals are ready to utilise their diverse experience and knowledge to provide guidance and support to Cyprus businesses by launching new services via a series of insightful articles, webinars and alerts relating to governmental and other measures as they are being issued.

Learn more at home.kpmg/cy/covid-19

Š2020 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and member of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (�KPMG International�), a Swiss entity. All rights reserved.

The KPMG name and logo are registered trademarks or trademarks of KPMG International.