27 minute read
COVER STORY: Αναγκαίες όσο ποτέ οι ξένες επενδύσεις - 38 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΑΣ: Άμεσες
ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΟΣΟ ΠΟΤΕ ΑΛΛΟΤΕ ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Advertisement
Ο Γενικός Διευθυντής του Invest Cyprus,
Γιώργος Καμπανέλλας, αναφέρεται στις
προσ πάθειες που καταβάλλονται για προσέ λκυση άμεσων ξένων επενδύσ εων, εξηγ είγιατί αποτελού ν νευραλγικό παράγο ντα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, τονίζει τη ση μασί α της οικονομικής διπλωματίας και καταθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία για τομείς που παρουσιάζουν ση μαντικές προο πτικές και δυναμική.
Την ώρα που ο τουρισμός, ένας από τους διαχρονικούς και βασικούς αιμοδότες της κυπριακής οικονομίας, συνεχίζει την κατιούσα, η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων καθίσταται αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε. Κράτος και αρμόδιοι φορείς επιδίδονται σε μια μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να έρθουν όσο το δυνατόν περισσότερες ξένες επενδύσεις, παράγοντας καθοριστικός για τη βιωσιμότητα των κρατικών ταμείων και την επανεκκίνηση της κυπριακής οικονομίας.
ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ
Hπροσπάθεια αυτή τη φορά εστιάζεται σε νέες κατευθύνσεις και σε νέες αγορές που έχουν αναδειχθεί μέσα από την πανδημία αλλά και που παρουσιάζουν μια νέα δυναμική, ενώ σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει και ο Υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος από τον Ιανουάριο του 2021 θα εκπροσωπεί επίσημα το κράτος όσον αφορά την οικονομική διπλωματία και τις επαφές με ξένες πρεσβείες. Είναι η ώρα να σηκώσουμε τα μανίκια πάνω, είναι το μεστό μήνυμα που στέλνει ο Invest Cyprus, ο οποίος, διά του Γενικού Διευθυντή του Οργανισμού, Γιώργου Καμπανέλλα, τονίζει πως «η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων αποτελεί και πάλι “κλειδί”, την ίδια ώρα όμως που ο ανταγωνισμός στον τομέα έγινε πιο έντονος από ποτέ».
ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Μιλώντας στο περιοδικό Εconomy Today, ο κ. Καμπανέλλας, ερωτηθείς σε ποιους τομείς επικεντρώνει τις προσπάθειες ο Invest Cyprus για προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Κύπρο και ποιοι είναι οι στρατηγικοί στόχοι του Οργανισμού, είπε πως «τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, η αύξηση της εξωτερικής ζήτησης θα πρέπει να παραμείνει κορυφαία προτεραιότητά μας, καθώς η οικονομία μας βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκαλεί η πανδημία ανά το παγκόσμιο. Στον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Επενδύσεων, συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στη βάση του τρίπτυχου: headquartering διεθνών επιχειρήσεων τεχνολογίας, προώθηση τομέα επαγγελματικών υπηρεσιών και προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε τομείς όπως ο τουρισμός και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Σε ό,τι αφορά το headquartering, η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στον εντοπισμό διεθνών επιχειρήσεων τεχνολογίας, με στόχο την εγκαθίδρυση βάσης στην Κύπρο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στις εταιρείες τεχνολογίας, στον ιδιαίτερα ελπιδοφόρο τομέα των επενδυτικών ταμείων, στα ξένα πανεπιστήμια και στις ναυτιλιακές εταιρείες. Την ίδια ώρα, ο Οργανισμός συνεχίζει τις προσπάθειες προσέλκυσης επενδύσεων και στους τομείς των ΑΠΕ και του τουρισμού. Για τον τουρισμό ειδικά, όπως γνωρίζετε, έχουμε δημιουργήσει το “TourInvest Cyprus”, που έχει ως αποκλειστική του αρμοδιότητα την προσέλκυση επενδύσεων στον ευρύτερο τομέα της φιλοξενίας και του τουρισμού. Πιστεύουμε ότι μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης έχει και ο τομέας της κυπριακής οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Τόσο μέσω της προσέλκυσης ξένων κινηματογραφικών παραγωγών όσο και μέσω επενδύσεων σε υποδομές, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός κινηματογραφικού στούντιο που θα λειτουργήσει υποβοηθητικά στην πραγματοποίηση παραγωγών στην Κύπρο».
ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ
Αναφορικά με τις αγορές-στόχους και ερωτηθείς από πού προέρχεται το επενδυτικό ενδιαφέρον, ο Γενικός Διευθυντής του Invest Cyprus επεσήμανε πως «συνεχίζουμε να επικεντρώνουμε τη δράση και την προσοχή μας σε πολύ υποσχόμενες αγορές-στόχους, που παρουσιάζουν μεγάλες επενδυτικές προοπτικές και δεν είχαν αξιοποιηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα, όπως είναι για παράδειγμα η νοτιοανατολική Ασία, η Ινδία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Καζακστάν. Παράλληλα, συνεχίζονται και οι επαφές με τις παραδοσιακές αγορές των μεγάλων χρηματοοικονομικών κέντρων του Λονδίνου και του Ντουμπάι. Βασικός μας στόχος παραμένει βεβαίως η ανάδειξη της Κύπρου ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού, για διάφορους τομείς της οικονομίας, και ως ιδανικής επιλογής για εγκατάσταση έδρας διεθνών δραστηριοτήτων».
ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Όσον αφορά τις προοπτικές επενδύσεων για τη χρονιά που διανύουμε, ο κ. Καμπανέλλας, αφού ανέφερε πως, «παρόλο που δεν μπορεί να γίνει ακόμη απόλυτα ακριβής εκτίμηση ως προς το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, αφού εν πολλοίς εξαρτάται από τη διάρκεια που θα έχει το φαινόμενο, εντούτοις είναι γενικώς παραδεκτό πως η φετινή χρονιά θα είναι αρκετά δύσκολη σε παγκόσμιο επίπεδο. Όσον αφορά τον τομέα των επενδύσεων, μελέτη των Ηνωμένων Εθνών εκτιμά πως οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων θα μειωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο έως και 40% εντός του έτους, συγκριτικά με την αξία τους το 2019, ενώ θα βρεθούν στο χαμηλότερο σημείο από το 2005. Στην Ευρώπη ειδικά, οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων αναμένεται να υποχωρήσουν κατά 30-45% περισσότερο από το αντίστοιχο ποσοστό για τις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες. Το στοιχείο αυτό αποδίδεται στο ότι η Ευρώπη εισήλθε στην κρίση από σχετικά πιο εύθραυστη βάση».
13% ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΙΣ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ
81% ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 2018
43% ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ
73% ΑΥΞΗΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 2017
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Ερωτηθείς ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ο Οργανισμός στην προσπάθεια για προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ο κ. Καμπανέλλας υπέδειξε πως «η χώρα μας, που βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, καλείται να διαχειριστεί σωστά την εμπειρία του παρελθόντος και με στοχευμένες ενέργειες και τον κατάλληλο προγραμματισμό να εξέλθει αυτής της κρίσης το συντομότερο δυνατόν. Η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων αποτελεί και πάλι “κλειδί”, την ίδια ώρα όμως που ο ανταγωνισμός στον τομέα έγινε πιο έντονος από ποτέ. Μείζονος σημασίας είναι και η λήψη μέτρων για την αποκατάσταση και περαιτέρω ενίσχυση της αεροπορικής συνδεσιμότητας του νησιού, που έχει δεχθεί βαρύ πλήγμα. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι έντονη η πεποίθησή μας ότι η Κύπρος έθεσε τα προηγούμενα χρόνια τις κατάλληλες βάσεις, πάνω στις οποίες μπορεί σήμερα να χτίσει την
Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Άκρως ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που κατέθεσε στο Economy ήταν σε ξένους, αριθμός που αυξήθηκε κατά 73% σε σχέση με το Today ο Γενικός Διευθυντής του Invest Cyprus σε ό,τι αφορά τη 2017. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας για δυναμική των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ). Ερωτηθείς για το το έτος 2018 (τα στοιχεία για το 2019 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα), πού ανήλθαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κύπρο για το 2019, η καθαρή θέση άμεσων ξένων επενδύσεων παρέμεινε θετική, παρόείπε: «Ομολογουμένως, το 2019 υπήρξε μια πολύ καλή χρονιά όσον λο που παρουσίασε μείωση συγκριτικά με προηγούμενα έτη, κάτι που αφορά την εισροή ξένων κεφαλαίων στη χώρα. Ειδικότερα στον τοσημαίνει πως τα αποθέματα εξερχόμενων άμεσων ξένων επενδύσεμέα των επενδυτικών ταμείων, σημειώθηκε 206% αύξηση στα υπό ων υπερβαίνουν αυτά των εισερχόμενων. Πιο συγκεκριμένα, ανήλδιαχείριση κεφάλαια, γεγονός που κατατάσσει τη χώρα στην πρώτη θε στα €7.357,9 εκατ., έναντι €13.050,9 εκατ. το 2017. Αξίζει να θέση στην Ευρώπη. Όσον αφορά τον τομέα του τουρισμού και της σημειωθεί πως το απόθεμα άμεσων ξένων επενδύσεων που επενδύφιλοξενίας, είδαμε μεγάλο αριθμό νέων έργων, κυρίως με ξένα κεεται από και προς την Κύπρο, προέρχεται κυρίως από την Ευρώπη φάλαια, ενώ σημειώθηκε αύξηση και στις ξένες εταιρείες που μεκαι κατευθύνεται προς αυτήν, αντίστοιχα. Όσον αφορά τους τομείς τέφεραν τη βάση τους στην Κύπρο, τόσο στον τομέα της ναυτιλίας στους οποίους δαπανήθηκε το μεγαλύτερο μέρος των ΑΞΕ, πρώτος όσο και στον τομέα της τεχνολογίας, στον οποίο έρχεται ο τριτογενής τομέας (€373,116 εκατ.) και πιο και επικεντρωνόμαστε. Επιπρόσθετα, ο τομέας των Νέος μέτο χος συγκεκριμένα οι χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές κατασκευών κινήθηκε επίσης θετικά. Κατά το έτος το υ Invest Cyprus δραστηριότητες, κάτι που άλλωστε αντικατοπτρίζει και 2019, υπήρξε αύξηση 13% στις άδειες οικοδομής, η αξία των οποίων σημείωσε 81% αύξηση σε σχέση από πλε υράς την εξειδίκευση της χώρας στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Να αναφέρω καταληκτικά πως το με το 2018. Αυτό τροφοδοτείται καθαρά από την κυβέ ρνησης απόθεμα των εξερχόμενων ΑΞΕ της Κύπρου το 2018 εξωτερική ζήτηση και τους ξένους επενδυτές, γεγοo Υπο υργός ήταν διασκορπισμένο σε τουλάχιστον 130 χώρες, ενώ νός που επιβεβαιώνεται και από τις στατιστικές για το 2019, με βάση τις οποίες 43% των πωλήσεων Εξωτε ρικών τα αποθέματα εισερχόμενων ΑΞΕ διοχετεύθηκαν στη χώρα από τουλάχιστον 153 χώρες».
προσπάθειά της για επιστροφή στην ανάκαμψη. Ελπίζουμε ότι το κράτος θα μας εξοπλίσει ως Οργανισμό σε αυτή τη συγκυρία με όλα τα απαραίτητα μέσα και πόρους, ούτως ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε με αξιώσεις τη μάχη προώθησης της Κύπρου σε ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό σκηνικό. Σημαντική εξέλιξη είναι και ο νέος μέτοχος του Οργανισμού από πλευράς κυβέρνησης. Ο Υπουργός Εξωτερικών θα εκπροσωπεί και επίσημα το κράτος από τον Ιανουάριο του 2021, γεγονός που θεωρούμε ιδιαίτερα θετικό, δεδομένων των συνεργειών που προκύπτουν όσον αφορά την οικονομική διπλωματία και τις επαφές με ξένες πρεσβείες».
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΚΙΝΗΤΡΑ
Όσον αφορά τα επιπλέον κίνητρα που θα πρέπει να δοθούν από πλευράς του κράτους προς τους επενδυτές, ο κ. Καμπανέλλας σχολίασε πως «η κυβέρνηση πολύ ορθά στήριξε την κοινωνία και τις επιχειρήσεις, με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά, απ’ εκεί και πέρα, ήρθε η ώρα να επικεντρωθούμε στην ανάκαμψη και να εξετάσουμε με ποιους τρόπους μπορούμε να βελτιώσουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας. Η Κύπρος διαθέτει χαρακτηριστικά τα οποία την καθιστούν ιδανικό προορισμό για ξένες επενδύσεις, όπως είναι το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, το επιχειρηματικό περιβάλλον και το ελκυστικό φορολογικό καθεστώς. Πάνω σε αυτά πρέπει να επενδύσουμε και να αντιμετωπίσουμε την κρίση ως μια ακόμη ευκαιρία, σηκώνοντας ψηλά τα μανίκια και προσφέροντας επιπρόσθετα κίνητρα προς τους ξένους επενδυτές, έτσι ώστε να επιλέξουν τη χώρα μας. Ως Invest Cyprus, έχουμε καταθέσει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μια σειρά από εισηγήσεις για φορολογικά και άλλα κίνητρα που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την προσπάθεια προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων προστιθέμενης αξίας σε όλους τους βασικούς τομείς. Παράλληλα, εκ των ων ουκ άνευ είναι και η στήριξη των τομέων που αποτέλεσαν τα προηγούμενα χρόνια την ατμομηχανή της κυπριακής οικονομίας και έχουν δεχθεί ισχυρό πλήγμα, όπως είναι ο τουρισμός και ο τομέας των ακινήτων. Επιπλέον, στον στόχο της ανάκαμψης μπορεί να συμβάλει και το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, το οποίο, μέσα από την προώθηση συγκεκριμένων αλλαγών, αναμένεται να δώσει την απαραίτητη ώθηση».
«Μελέτη των Ηνωμέ νων Εθνών εκτιμά πως οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων θα μειωθούν σε παγκόσμ ιο επίπεδο έως και 40% εντός του έτους, συ γκριτικά με την αξία τους το 2019, ενώ θα βρεθούν στο χαμ ηλότερο σημείο από το 2005. Στην Ευ ρώπη ειδικά, οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων αναμέ νεται να υποχωρήσ ουν κατά 30-45% περισσό τερο από το αντίστοιχο ποσοστό για τις άλλες ανεπτυγμέ νες οικονομί ες»
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ INVEST CYPRUS
Κληθείς να αναφέρει ποιες ενέργειες/δράσεις έχει προγραμματίσει ο Invest Cyprus μέχρι το τέλος του χρόνου, είπε πως, «κατά τη διάρκεια του lockdown, επικεντρωθήκαμε κυρίως στην παροχή της απαραίτητης στήριξης προς τους ξένους επενδυτές και εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Η δράση αυτή αποτελεί μέρος της αποστολής μας και δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι ο βαθμός ικανοποίησης ξένων επενδυτών και εταιρειών καθορίζει την παραμονή τους εδώ και την πιθανότητα να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις στη χώρα. Από εκεί και πέρα, αναλάβαμε ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσπάθεια της ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, ο Οργανισμός έχει μεταφέρει τις προωθητικές του δράσεις ψηφιακά, λόγω και των περιοριστικών μέτρων που εξακολουθούν να ισχύουν σε διεθνές επίπεδο. Με όπλο τις αξιοθαύμαστες επιδόσεις που σημείωσε η Κύπρος στη μάχη κατά της πανδημίας, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας, προχωρήσαμε στην πλήρη αναδιαμόρφωση του προγραμματισμού μας για την τρέχουσα χρονιά, αξιοποιώντας τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία. Πέραν της διοργάνωσης μικρών ενημερωτικών διαδικτυακών συναντήσεων επί καθημερινής βάσης, προχωρήσαμε στον προγραμματισμό σημαντικού αριθμού διαδικτυακών συνεδρίων, τόσο σε ώριμες για την Κύπρο αγορές όσο και σε νέες, ανεξερεύνητες αγορές, οι οποίες προσελκύουν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών. Η προσπάθειά μας αυτή ξεκίνησε με ακροατήρια από το γειτονικό Ισραήλ, την Ινδία και το Χονγκ Κονγκ, ενώ το πρόγραμμά μας μέχρι το τέλος του χρόνου περιλαμβάνει και χώρες όπως η Σιγκαπούρη, το Βιετνάμ, η Σαουδική Αραβία, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία και το Καζακστάν. Παράλληλα, μέσω της εξειδικευμένης μας μονάδας “TourInvest Cyprus”, η οποία, όπως προαναφέραμε, έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα για προσέλκυση ξένων επενδύσεων στον ευρύτερο τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας, έχουμε εγκαινιάσει διεθνή καμπάνια προβολής των επιμέρους έργων της χώρας. Όλες οι πιο πάνω ενέργειες υλοποιούνται παράλληλα με την επικοινωνιακή μας στρατηγική, που στοχεύει στη γενικότερη προώθηση και ενίσχυση της θετικής εικόνας της χώρας μέσω τακτικής αρθρογραφίας, άρθρων γνώμης και συνεντεύξεων σε μεγάλα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης».
ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Κληθείς να σχολιάσει ποιοι νέοι τομείς επενδύσεων αναδείχθηκαν μέσα από την κρίση του κορωνοϊού, ο κ. Καμπανέλλας, αφού ανέφερε ότι «το τοπίο είναι ακόμη ρευστό, με την έννοια ότι βρισκόμαστε ακόμη στην καρδιά αυτής της κρίσης», τόνισε πως, «χωρίς αμφιβολία, συνεπεία της πανδημίας, αναδείχθηκε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο η σημασία της επένδυσης από τα κράτη στον τομέα της υγείας. Από εκεί και πέρα, αυτή η κρίση ίσως οδήγησε σε επιτάχυνση του φαινομένου της στροφής στην τεχνολογία σε μια σειρά από τομείς της οικονομίας». ET
Ένεκα της φύσης της υγειονομικής κρίσης και της συνεπακόλουθης καθήλωσης των αερομεταφορών, μικρά νησιωτικά κράτη όπως η Κύπρος αναπόφευκτα δέχονται το σημαντικότερο πλήγμα. Γι’ αυτό, εξάλλου, τις μεγαλύτερες απώλειες δέχονται οι τομείς του τουρισμού, των ακινήτων και των επαγγελματικών υπηρεσιών. Για μια ανοικτή και εξωστρεφή οικονομία σαν τη δική μας, η μικρή εγχώρια ζήτηση που απορρέει από την τοπική κοινωνία των 800 χιλ. περίπου κατοίκων είναι ικανή απλά να επιφέρει την επανεκκίνηση. Η ανάκαμψη όμως είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα της αύξησης της εξωτερικής ζήτησης, που για τη χώρα μας πηγάζει από το τρίπτυχο τουρισμός - επενδύσεις - επαγγελματικές υπηρεσίες. Σημαντική παράμετρο αποτελεί η άμεση συμβολή κάθε τομέα στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (GVA) της χώρας. Για τον τομέα των χρηματοοικονομικών και επαγγελματικών υπηρεσιών, το GVA διαμορφώθηκε στο 18% κατά το 2019, ενώ σε υψηλά επίπεδα κινήθηκε και το GVA του τομέα των κατασκευών και ακινήτων. Δικαίως, η προσοχή του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων στρέφεται στον κλάδο των χρηματοοικονομικών και επαγγελματικών υπηρεσιών, ο Eίναι ξεκάθαρο ότι η κυπριακή οικονομία βρίσκεται μπροστά σε νέες προκλήσεις. Στις αναθεωρημένες θερινές εκτιμήσεις της για την ευρωπαϊκή οικονομία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτίμησε πως η κυπριακή οικονομία θα καταγράψει ύφεση 7,75% το 2020, ενώ η ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 5,25% κατά το 2021.
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΑ Γενικού Διευθυντή Invest Cyprus οποίος αποτελεί για δεκαετίες τον κινητήριο μοχλό της οικονομίας, επιδρώντας θετικά με οριζόντιο τρόπο σχεδόν σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους. Για παράδειγμα, στον τομέα αυτό στηρίχθηκε η ανάπτυξη της Κύπρου ως κέντρου ναυτιλιακών υπηρεσιών, ενώ τροφοδοτεί τη ζήτηση για πολλούς τομείς, όπως οι κατασκευές και τα ακίνητα. Ειδικότερα για τον τομέα των χρηματοοικονομικών και επαγγελματικών υπηρεσιών, πέραν των επιπτώσεων συνεπεία της πανδημίας COVID-19, επιβάλλεται να ληφθούν υπόψη και άλλες, εξίσου σημαντικές εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, η διαφαινόμενη τροποποίηση στη Συμφωνία Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με τη Ρωσία, η υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας DAC 6, καθώς και οι προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για υιοθέτηση ενιαίας φορολογικής βάσης, προβληματίζουν έντονα τον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Επενδύσεων. Προς αντιμετώπιση της αιφνίδιας απόφασης της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τροποποίηση της Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, βασική επιδίωξη της κυβέρνησης πρέπει να είναι η διασφάλιση ίσης μεταχείρισης έναντι των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το δε θέμα της υιοθέτησης ενιαίας ευρωπαϊκής φορολογικής βάσης πρέπει να αποτελέσει κόκκινη γραμμή για τη χώρα μας, καθώς από
τη μια τα κράτη-μέλη διατηρούν την κυριαρχία επί της δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθούν, ενώ από την άλλη ο σχεδιασμός των συστημάτων φορολογικής πολιτικής κάθε κράτους-μέλους γίνεται στη βάση της χρηματοοικονομικής και μακροοικονομικής πολιτικής του, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε οικονομίας. Αναμφίβολα, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών με τις δικαστικές αποφάσεις για την υπόθεση της Apple αλλά και η Schrems II χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας και πιθανής αξιοποίησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Ο τομέας των χρηματοοικονομικών και επαγγελματικών υπηρεσιών και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου ως προορισμού ξένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και ξένων επενδύσεων επιβάλλεται να προστατευτούν ως κόρη οφθαλμού, ενώ, ταυτόχρονα, πρέπει να ενταθεί η αναζήτηση νέου οικονομικού μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης. Στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον που προδιαγράφεται, ο Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων, ως η αρμόδια κρατική επιχείρηση για την προώθηση της Κύπρου ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού και ως ανταγωνιστικού διεθνούς
επιχειρηματικού κέντρου, θεωρεί ότι η χώρα μας μπορεί να οικοδομήσει συνθήκες επιστροφής στην ανάκαμψη με τη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων και με προσεκτικό σχεδιασμό. Η αλματώδης άνοδος 11 θέσεων στην κατάταξη IMD Global Competitiveness 2020, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, έχει φέρει την Κύπρο στην 30ή θέση από τις συνολικά 63 χώρες που αξιολογήθηκαν, ξεπερνώντας χώρες όπως η Ιαπωνία, η Γαλλία, η Λιθουανία και η Τσεχία. Έμφαση δίνεται στη βελτιωμένη απόδοση της Κύπρου στις ροές Άμεσων Ξένων Επενδύσεων, όπου κατατάχτηκε δεύτερη κατ’ αναλογία μεγέθους, πίσω από τις ΗΠΑ και μπροστά από τη Σιγκαπούρη. Από την πλευρά μας, έχουμε έγκαιρα καταθέσει προς τα αρμόδια υπουργεία μια σειρά από εισηγήσεις για κίνητρα που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την προσπάθεια προσέλκυσης Άμεσων Ξένων Επενδύσεων Προστιθέμενης Αξίας σε όλους τους βασικούς τομείς και είναι με ιδιαίτερη ευχαρίστηση που είδαμε τα επιτελεία των Υπουργείων Οικονομικών και Εσωτερικών να ανταποκρίνονται προχωρώντας σε επεξεργασία των εισηγήσεων αυτών. Επιπρόσθετα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία, θέσαμε σε εφαρμογή το νέο πλάνο προώθησης, απευθυνόμενοι στο ξένο επιχειρηματικό και επενδυτικό κοινό. Σε στενή συνεργασία με εκπροσώπους των επαγγελματικών υπηρεσιών, πραγματοποιούμε προωθητικές δράσεις, τόσο σε ώριμες αγορές όσο και σε αγορές-στόχους που παρουσιάζουν μεγάλες επενδυτικές προοπτικές και δεν είχαν αξιοποιηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα. Βασικός μας στόχος παραμένει το τρίπτυχο: headquartering, επαγγελματικές υπηρεσίες και προσέλκυση επενδύσεων σε τομείς στρατηγικής προτεραιότητας του κράτους, όπως οι μεγάλες τουριστικές αναπτύξεις και τα έργα ΑΠΕ . Αναγνωρίζοντας τα τεράστια οριζόντια οφέλη για την οικονομία και την ανάγκη για τροφοδότηση της εγχώριας ζήτησης, ο Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων δίνει έμφαση στην προσέλκυση διεθνών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας για τη δημιουργία ευρωπαϊκής ή περιφερειακής βάσης στην Κύπρο. Παράλληλα, συνεχίζονται οι στοχευμένες δράσεις για περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα των επενδυτικών ταμείων σε συνεργασία με τον CIFA, καθώς και του τομέα της ανώτερης εκπαίδευσης σε συνεννόηση με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας Αδιαμφισβήτητα, το καλό επιχειρηματικό περιβάλλον, το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του κράτους λειτουργούν ευνοϊκά για τη χώρα μας. Πρέπει να χτίσουμε πάνω στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουμε ως χώρα και, όπου είναι δυνατόν, να τα ενισχύσουμε. Μ ε όπλο και τις εξαιρετικές επιδόσεις που σημείωσε η Κύπρος στη μάχη κατά της πανδημίας, οι οποίες επιβάλλεται να συνεχιστούν χωρίς εφησυχασμό, ο Invest Cyprus εντείνει τις προσπάθειες προώθησης της χώρας ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού και ως ανταγωνιστικού διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου, ανοίγοντας τον δρόμο για ουσιαστική ανάκαμψη. ΕΤ
ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Υπεύθυνου Συνέταιρου Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων PwC, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) και Προέδρου του Κυπρο-Ινδικού Συνδέσμου
Hπαγκόσμια κατανάλωση έχει μειωθεί σημαντικά, υπάρχουν προβλήματα στην αλυσίδα τροφοδοσίας, ενώ αναμένεται σημαντική συρρίκνωση των επενδύσεων. Το τελευταίο είναι αποτέλεσμα αφενός της αβεβαιότητας που υπάρχει και αφετέρου της ψυχολογίας που δημιουργείται μεταξύ των επενδυτών. Σημειώνεται ότι το ενδεχόμενο εξεύρεσης εμβολίου για τον ιό ενδεχομένως να αλλάξει άρδην τα δεδομένα (είδαμε τη θετικότατη αντίδραση των αγορών, ειδικά στις ΗΠΑ, μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις για πρόοδο στις εργαστηριακές έρευνες για εξεύρεση του εμβολίου).
Επανασχεδιασμός στρατηγικών
Οι προσδοκίες για την εξέλιξη της κατάστασης μέσα στο 2021 ποικίλλουν και σύμφωνα με τους ειδικούς θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον θα απαιτηθεί και θα προκύψει ένα δεύτερο lockdown ή αν θα υπάρχει ομαλοποίηση, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Οι επενδυτές επανεξετάζουν πλέον τους επενδυτικούς κινδύνους και οι διαχειριστές κεφαλαίων αρχίζουν να διαμορφώνουν εκ νέου τις στρατηγικές τους, ώστε να προστατέψουν τα χρήματα των επενδυτών τους, αλλάζοντας το επενδυτικό προφίλ.
Τα δεδομένα της Κύπρου
Η κυπριακή οικονομία το 2020 επανέρχεται σε αρνητικά ποσοστά ανάπτυξης, απόρροια των περιοριστικών μέτρων. Η επιβράδυνση ήταν αναμενόμενη στις αρχές του έτους, όμως οι εξελίξεις καταδεικνύουν ότι διανύουμε μια περίοδο που θα κλείσει με σημαντικά αυξημένο αρνητικό πρόσημο. Μ ελέτες που πραγματοποιήθηκαν από εταιρείες επαγγελματικών υπηρεσιών για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας διαπίστωσαν πως το ΑΕΠ της Κύπρου αναμένεται να είναι σημαντικά χαμηλότερο το 2020 σε σύγκριση με αυτό που σημειώθηκε το 2019, με τη συρρίκνωση μάλιστα να κυμαίνεται από 7,5% μέχρι 13,5%.
Σκ ηνικό αβεβαιότ ητας
Το ζητούμενο για κάθε οικονομία είναι το πόσο καλά προετοιμασμένη είναι στην περίπτωση ύφεσης, καθώς και η ανθεκτικότητα που έχει σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων. Σ’ ένα διαφοροποιημένο διεθνές πολιτικό και
οικονομικό περιβάλλον, όλες οι οικονομίες αναμένεται να επηρεαστούν από ενδεχόμενη ύφεση, ανάλογα του πόσο εξωγενής αυτή είναι. Αν σ’ αυτό προστεθούν και οι αρνητικές εξελίξεις που έφερε η πανδημία, οι προκλήσεις γίνονται ακόμη μεγαλύτερες. Στις αρχές του έτους, οι αναλυτές τόνιζαν ότι η καθοδική πορεία της οικονομίας ήταν αναπόφευκτη, με το ζητούμενο να είναι η αναθέρμανσή της, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να προβλεφθεί αυτό που τελικά έγινε με τα περιοριστικά μέτρα λόγω του κορωνοϊού. Η πανδημία ήρθε να προστεθεί στις πολιτικές προστατευτισμού των ΗΠΑ (που προκαλούν τριγμούς με άλλες οικονομικές δυνάμεις, όπως η Κίνα), ενώ την ίδια στιγμή υπάρχουν ανοιχτά μέτωπα σε Ουκρανία, Συρία και άλλες περιοχές. Οι εμπορικοί πόλεμοι αυξάνουν την αβεβαιότητα στην οικονομία, με τους επενδυτές και τις επιχειρήσεις να είναι επιφυλακτικοί, επιδεινώνοντας έτσι τις καθοδικές τάσεις.
Οι πληγές της κυπριακή ς ο ικο νο μίας
Οι τομείς της κυπριακής οικονομίας που έχουν δεχθεί το μεγαλύτερο οικονομικό πλήγμα κατά το 2020, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι η τουριστική βιομηχανία (όπως τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια), το εμπόριο, τα αναπτυξιακά έργα και τα ακίνητα. Πιο συγκεκριμένα, η τουριστική βιομηχανία έχει πληγεί περισσότερο λόγω της κυρίαρχης εξάρτησής μας από τον τουρισμό που προέρχεται από χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρές επιπτώσεις από τον COVID-19, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία. Σε τομείς όπως οι μεταφορές και οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας έχουν παρατηρηθεί άμεσες αλλά και περιορισμένες επιπτώσεις, καθώς οι τομείς αυτοί επηρεάζονται κυρίως από τις επιπτώσεις που προκύπτουν στους υπόλοιπους τομείς.
Η κυβερνητική στή ριξη
Η κυπριακή κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να δώσει ώθηση στη ρευστότητα, ανακοίνωσε ένα σημαντικό πακέτο μέτρων, το οποίο βοήθησε τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Θετικό αντίκτυπο στη δημιουργία –έστω και τεχνητής– ρευστότητας στην αγορά είχε και η αναστολή των δόσεων, με την οποία δόθηκε σημαντική ώθηση στην εγχώρια κατανάλωση, με το μεγάλο όμως ερώτημα, για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα, να παραμένει.
Ο ρόλο ς των επενδύσε ων
Εντούτοις, η απουσία των ξένων επενδύσεων είναι ιδιαίτερα αισθητή κατά την περίοδο αυτή, καθώς οι ξένες επενδύσεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην κυπριακή οικονομία. Σχεδόν όλοι οι πυλώνες ανάπτυξης της οικονομίας μας στηρίζονται στις επενδύσεις που προέρχονται από ξένες χώρες. Γενικότερα, έχουν γίνει αρκετές ενέργειες στην κρίσιμη αυτή περίοδο για να βελτιωθεί το επενδυτικό πρό
γραμμα, αλλά και το πλαίσιο που διέπει τις συλλογικές επενδύσεις, και πιο συγκεκριμένα τα επενδυτικά ταμεία. Αυτές οι ενέργειες είναι εξαιρετικά σημαντικές, γιατί θα επιτρέψουν στη χώρα μας να διεκδικήσει μερίδιο από τις επενδύσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2021, ευελπιστώντας να επιτευχθεί ένα «V shape» μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης. Οι προσπάθειες αυτές, σε συνάρτηση με τα διάφορα διαδικτυακά σεμινάρια που πραγματοποιούνται για την προώθηση της χώρας μας ως ελκυστικού επενδυτικού προορισμού, θα συμβάλουν στην προσέλκυση ξένων επενδυτών, γεγονός που θα προκύψει με την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Στάσ η αναμο νή ς
Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι τη συγκεκριμένη στιγμή τόσο οι επενδυτές όσο και τα επενδυτικά ταμεία βρίσκονται σε στασιμότητα, αναμένοντας να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που θα προκύψουν από την οικονομική κρίση λόγω της πανδημίας. Θεωρείται λοιπόν δεδομένο ότι η κυπριακή οικονομία, η οποία, ως εξωγενής, είναι συνυφασμένη με τις ξένες επενδύσεις, θα ενισχυθεί σημαντικά με την έναρξη των εν λόγω επενδύσεων. Προς το παρόν, η εγχώρια κατανάλωση, η οποία ενισχύεται από τα μέτρα της κυβέρνησης, συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση ενός θετικού κλίματος στην οικονομία, εν αναμονή βεβαίως των ξένων επενδύσεων, αφού χωρίς αυτές θα είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσει εκ νέου η οικονομία μας. Οι επενδύσεις αυτές μπορούν να γίνουν είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος στον τομέα των συλλογικών επενδύσεων. Γι’ αυτόν τον λόγο, πιστεύω πως τα επενδυτικά ταμεία θα έχουν κυρίαρχο ρόλο στην αύξηση της ρευστότητας αλλά και στην επανεκκίνηση της κυπριακής οικονομίας, καθώς διαχρονικά διατηρούν σημαντική ρευστότητα, ενισχύοντας παράλληλα την αγορά. ET
Οι ευκαιρίες
Μέσα από μια οικονομική κρίση προκύπτουν πάντοτε ευκαιρίες ανάπτυξης και είναι γεγονός πως οι διαχειριστές των επενδυτικών ταμείων θα τις αξιοποιήσουν προχωρώντας σε χρηματοδότηση των υφιστάμενων αλλά και των καινούργιων επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων. Η χώρα μας μπορεί να επωφεληθεί της χρονικής αυτής συγκυρίας και να αποτελέσει έναν σημαντικό κόμβο επενδυτικών ταμείων που επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις επενδυτικές ευκαιρίες που θα προκύψουν στην Ευρώπη αλλά και στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Άλλωστε, η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, παρέχοντας έτσι πρόσβαση σε αγορές με ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως το Ισραήλ, η Ινδία, η Κίνα και η Μέση Ανατολή. Ταυτόχρονα, η χώρα μας αποτελεί και πύλη εισόδου των διαχειριστών που προέρχονται από τις περιοχές αυτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δύσκολο το περιβάλλον για προσέλκυση επενδύσεων
Το επενδυτικό περιβάλλον το οποίο έχει δημιουργηθεί μετά την εξάπλωση του κορωνοϊού ενισχύει τις προκλήσεις για την παγκόσμια και τις εθνικές οικονομίες. Για κάθε χώρα, και ειδικά για μια μικρή, εξωστρεφή οικονομία όπως της Κύπρου, η προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επαναφορά των θετικών ρυθμών ανάπτυξης.
ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου
ΗΚύπρος δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία, αν και υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης ώστε να υπάρξει αύξηση των εξαγωγών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κύριοι τομείς που τροφοδοτούν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας να είναι ο τουρισμός, οι υπηρεσίες, η ναυτιλία και ο κατασκευαστικός τομέας (σε ό,τι αφορά τις ξένες επενδύσεις, το μεγαλύτερο μέρος τους τροφοδοτείται σε πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες και διαμερίσματα).
Το οικονομικό μοντέλο
Σίγουρα, ως χώρα, θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε και άλλους τομείς. Η εκπαίδευση ενισχύεται σταδιακά, ενώ σε σχέση με άλλες χώρες βρισκόμαστε ακόμη πολύ πίσω σε θέματα έρευνας και καινοτομίας. Πολλές οι συζητήσεις για αλλαγή του οικονομικού μοντέλου εδώ και δεκαετίες, αλλά προς το παρόν οι ίδιοι σχεδόν παραδοσιακοί τομείς, με κάποιες ενδεχομένως εξαιρέσεις,
όπως η εκπαίδευση, συνεισφέρουν στο ΑΕΠ της χώρας. Όταν λέμε αλλαγή του οικονομικού μοντέλου εννοούμε ενίσχυση των υφιστάμενων τομέων της οικονομίας και ανάπτυξη άλλων, όπως για παράδειγμα η τεχνολογία. Στην προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων, κυρίως σε περιόδους ύφεσης, είναι θεμιτό η πολιτεία να παραχωρεί κίνητρα (φορολογικά, πολεοδομικά, καθώς και άλλα προγράμματα, όπως τα προγράμματα πολιτογραφήσεων). Δυστυχώς όμως, ως κοινωνία, πολλές φορές βλέπουμε να παρουσιάζονται φαινόμενα υπερβολών και κακών πρακτικών. Αναμφίβολα, η πανδημία επιβάρυνε ακόμη περισσότερο και με ασύμμετρο τρόπο ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης των τραπεζών δεν κατάφεραν να επιτύχουν την οικονομική ανάπτυξη που αναμενόταν τα προηγούμενα χρόνια, αν και ενισχύθηκαν για να μπορέσουν οι οικονομίες να αντέξουν στον αρνητικό αντίκτυπο του κορωνοϊού.
Το Brexit
Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να επηρεάσει την ευρωπαϊκή και ενδεχομένως την παγκόσμια οικονομία. Το Brexit αναμένεται να προκαλέσει οικονομικές και πολιτικές αναταράξεις, ειδικά στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, θα παρουσιάσει τα μεγαλύτερα ποσοστά ύφεσης.
Η ευρωπαϊκή τά ξη πραγμάτ ων
Η ανομοιόμορφη πορεία που παρουσιάζουν οι οικονομίες των χωρών της Ευρωζώνης καταδεικνύει την ανομοιογένεια που υπάρχει, εφόσον ακόμη βρισκόμαστε πολύ μακριά από τη δημοσιονομική ενοποίηση και τη λήψη τέτοιων μέτρων που θα ενισχύουν τόσο την οικονομία της Ευρωζώνης όσο και των κρατών-μελών. Και ενώ απέχουμε πολύ από την ευρωπαϊκή ενοποίηση, η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει το έδαφος (μέσα από το άρθρο 116 της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχει τη δυνατότητα διόρθωσης στρεβλώσεων – ποτέ δεν έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν) για την επιβολή κανόνων φορολογίας σε όλα τα κράτη-μέλη, μόνο με ενισχυμένη πλειοψηφία, αποφεύγοντας το δικαίωμα αρνησικυρίας που έχουν τα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά τα φορολογικά τους θέματα. Φυσικά, η τελευταία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε σχέση με την Apple επιβεβαιώνει ότι τα θέματα φορολογίας αποτελούν κυρίαρχο δικαίωμα κάθε χώρας, με τις εταιρείες να μπορούν να προβαίνουν στους ανάλογους φορολογικούς σχεδιασμούς. Αυτό έρχεται να συμπληρώσει την πρόθεση της Γερμανικής Προεδρίας να υιοθετήσει την ενιαία εταιρική φορολογική βάση. Γίνεται αντιληπτό ότι τα πιο πάνω αναμένεται να επηρεάσουν τον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος ήδη αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.
Ιστορική συμφωνία
Από την άλλη, η απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών για τη στήριξη των κρατών-μελών μέσα από το Ταμείο Αλληλεγγύης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο θεωρείται ιστορική, διότι για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε. υπάρχει έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους με εγγυήσεις που παρέχονται από τα κράτη-μέλη. Το γεγονός ότι η πανδημία έχει επηρεάσει τα οικονομικά της Ευρώπης στο σύνολό της, αλλά και την κάθε χώρα διαφορετικά, ενδεχομένως να οδήγησε σε αυτή την απόφαση. Σημειώνεται ότι η αναλογία χορηγήσεων προς δάνεια έχει αλλάξει σημαντικά, με τα δάνεια (που στον αρχικό σχεδιασμό αφορούσαν το ένα τρίτο) να αυξάνονται περίπου στο μισό που αποφασίστηκε. Επιπλέον, υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου διάθεσης κεφαλαίων, εφόσον τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταθέσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα οποία θα αξιολογούνται πριν να υπάρχει οποιαδήποτε εκταμίευση, ενώ θα υπάρχει και έλεγχος μετά την εκταμίευση. Σίγουρα η απόφαση αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι αλλαγές όμως στον αρχικό σχεδιασμό και οι διαφωνίες που υπήρξαν ανέδειξαν το γεγονός ότι απέχουμε πολύ από αυτό που λέμε ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Αναγκαιό τη τα
Η Κύπρος θα παραχωρήσει τις ανάλογες εγγυήσεις και συνεισφορές σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα και θα μπορεί να αντλήσει τα ανάλογα κεφάλαια. Το πρόγραμμα το οποίο θα κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά, ώστε να διασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή άντληση πόρων για ενίσχυση των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, χωρίς να παρεισφρήσουν πρόνοιες οι οποίες ενδεχομένως να δημιουργούν ζητήματα σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, όπως είναι οι ενιαίες φορολογικές πολιτικές.
«Δύσβατο» το 2020
Η κυπριακή οικονομία το 2020 επανέρχεται σε αρνητικά ποσοστά ανάπτυξης, απόρροια των περιοριστικών μέτρων. Η επιβράδυνση ήταν αναμενόμενη στις αρχές του έτους, όμως οι εξελίξεις καταδεικνύουν ότι διανύουμε μια περίοδο που θα κλείσει με σημαντικά αυξημένο αρνητικό πρόσημο. Πολλές είναι οι συζητήσεις που αναπτύσσονται σε σχέση με την πορεία του τουρισμού φέτος, εφόσον διαφαίνεται ότι οι κρατήσεις και οι αφίξεις τουριστών ίσως να κινηθούν σε ποσοστά χαμηλότερα του 25% (σε σύγκριση με πέρσι). Αυτό θα έχει αλυσιδωτές συνέπειες στην απασχόληση, στα έσοδα του κράτους και φυσικά στη δυνατότητα των επιχειρήσεων του κλάδου να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Οι εξαγωγές και η εξωτερική ζήτηση έχουν πληγεί σημαντικά από τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν, τα οποία βρίσκονται ακόμη μερικώς σε ισχύ. Η μεγάλη μείωση του αριθμού των τουριστών για το τρέχον έτος και της εξωτερικής ζήτησης για επενδύσεις σε ακίνητα επιδρούν αρνητικά στο ΑΕΠ της χώρας, με το μεγάλο στοίχημα να είναι το πόσο έδαφος μπορεί να καλυφθεί την επόμενη χρονιά. Την ίδια στιγμή, κύριο χαρακτηριστικό του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος είναι η αβεβαιότητα και, ως εκ τούτου, οποιεσδήποτε εκτιμήσεις μπορούν να ανατραπούν προς το αρνητικό, αν για παράδειγμα υπάρξει ένα νέο κύμα εξάπλωσης του κορωνοϊού (διαφαίνεται ότι σε κάποιες χώρες αυξάνεται ο αριθμός των νέων κρουσμάτων). ET
Τα δεδομένα
Η Κύπρος κατάφερε τα τελευταία χρόνια να προσελκύσει σημαντικό αριθμό επενδύσεων και μεγάλα έργα βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης. Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, οι συνολικές επενδύσεις κατά το τρέχον έτος αναμένεται να μειωθούν πέραν του 40% σε σχέση με πέρσι. Το αισιόδοξο σενάριο κάνει λόγο για σημαντική επάνοδο το 2021, ίσως όχι για πλήρη κάλυψη των απωλειών (ενδεχόμενη ανακάλυψη του εμβολίου για τον κορωνοϊό θα βοηθήσει τα μέγιστα), ενώ πιθανή νέα εξάπλωση του κορωνοϊού θα διατηρήσει τις υφεσιογενείς πιέσεις.
