ECONOMY TODAY JULY 2021 by diaspublications

TEΥΧΟΣ 61 / Ιουλιοσ 2021 / €2.50

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Το ζητούμενο της διασφάλισης των συντάξεων, οι προκλήσεις και οι θέσεις των εμπλεκομένων

ΕΤΑΙΡΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ:

Η ΚΥΠΡΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΩΝ G7

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ:

ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

FOCUS

TEΥΧΟΣ 61 / ΙΟΥλΙΟΣ 2021

22 5 ΧΡΟΝΙΑ Economy Today

48 18

48 COVER STORY: Το debate για το συνταξιοδοτικό - 56 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ: Τα επόμενα βήματα της μεταρρύθμισης - 58 ΖΕΤΑ ΑΙΜΙΛΙΑΝΙΔΟΥ: Προχωρά ο σχεδιασμός - 60 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Η αναβολή έχει κόστος - 64 CFA SOCIETY CYPRUS: Διασφάλιση των τρεχουσών και των μελλοντικών συντάξεων - 66 ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΤΣΑΣ: Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος - 68 ΣΩΤΗΡΟΥΛΛΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Καθοριστική η διασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήματος - 70 ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Η μεγάλη πρόκληση της μεταρρύθμισης - 72 ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ: Το συνταξιοδοτικό και η επόμενη μέρα - 78 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣΗΣ: Γιατί να επενδύσουμε σε συμπληρωματική σύνταξη - 80 ΑΠΟΨΕΙΣ ακαδημαϊκών και τεχνοκρατών

ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

102

12 ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ εγχείρημα για τη φορολόγηση εταιρειών 18 ΟΙ ΧΩΡΕΣ με τα μεγαλύτερα αποθέματα «μαύρου χρυσού» 44 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ με τη Marketing & PR Manager της Porsche Center Cyprus, Παυλίνα Κριστίνα Ιακωβίδου 102 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ε.Ε. 2022: Πράσινος και ψηφιακός 106 €79,5 ΔΙΣ. για εξωτερική δράση 110 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: Εργαλείο επίτευξης των επιχειρησιακών στόχων 122 ΠΑΡΙ ΣΕΝ ΖΕΡΜΕΝ: Χρήματα πολλά, όνειρα απατηλά!

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ

106

110

116 Μ ΑΡΙΝΟΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ: Μάστιγα η παράνομη κτηματομεσιτεία 118 Δ Ρ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΤΑΚΟΣ: Η τουρκική οικονομία στο κατώφλι της μετά Ερντογάν εποχής 120 Κ ΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Τι διαμορφώνει τη διαφορά στις διευθυντικές πρακτικές

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 4 EDITORIAL 5 EI-KONOMIA 8 MARKET WATCH 112 ΙΣΤΟΡΙΑ ενός brand 128 ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ… 84 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Συνταξιοδοτικά σχέδια 94 ΑΦΙΕΡΩΜΑ στις εταιρείες που στηρίζουν startups 114 ΠΕΤΡΟΣ ΛΑΖΑΡΟΥ: «Ρίχνουμε νέα οικόπεδα στην αγορά»

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

Μ 5

οιάζει σαν να ήταν χθες που έπαιρνε σάρκα και οστά η ιδέα της υλοποίησης του εγχειρήματος του Economy Today. Γεννημένο στη σκιά της κρίσης του 2013, εισέρχεται διά της πανδημικής κρίσης του κορωνοϊού στη δεύτερη πενταετία της πορείας του. Μεγαλωμένο στα δύσκολα, έχει στόχο να βελτιώνεται και να δυναμώνει σε ένα περιβάλλον γεμάτο εντεινόμενες προκλήσεις. Στο ραγδαία μεταβαλλόμενο αυτό περιβάλλον δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Η εγρήγορση, η εξέλιξη, η αναζήτηση της προοπτικής και της θετικής πλευράς μιας κρίσης είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία που επιστρατεύονται για να διασφαλιστεί η συνέχεια. Η στρατηγική προσέγγιση του Economy Today τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται στην προβολή μεγάλων θεμάτων τα οποία πρόκειται να απασχολήσουν την κοινωνία, την οικονομία και το επιχειρείν. Είναι έντονο το στίγμα της τεχνοκρατικής άποψης στις σελίδες του Economy Today, το οποίο αξιολογεί, κρίνει και εντοπίζει έγκαιρα προβλήματα και προτείνει λύσεις. Μέσα από μια ευρεία γκάμα θεμάτων, επιχειρείται να δοθεί βήμα σε όλους τους τομείς και τους κλάδους της οικονομίας. Βήμα έκφρασης απόψεων, θέσεων, προτάσεων, προβληματισμών και προβολής επιτυχημένων παραδειγμάτων, τόσο στην Κύπρο όσο και εκπροσώπων της χώρας μας στο εξωτερικό. Οι μεγάλες κουβέντες δεν μου άρεσαν ποτέ. Δεν θα υποσχεθώ λοιπόν πολλά σ’ εσάς, τους αναγνώστες που αγαπήσατε και στηρίζετε αυτό το μέσο που ονομάζεται Economy Today για μια πενταετία. Η δική μου και δική μας υπόσχεση ως ομάδα είναι ότι θα συνεχίσουμε, για όσο βρισκόμαστε σ’ αυτό το καράβι, να κάνουμε καλά αυτό που ξέρουμε. Σας ευχαριστούμε!

ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 61 / ΙΟΥΛΙΟΣ 2021 / €2.50

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ, ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ

ΕΤΑΙΡΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ:

Η ΚΥΠΡΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΩΝ G7

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ:

ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

4 EconomyToday

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Directors: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Έλενα Καλυφόμματου, Ξένιος Μεσαρίτης, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Δημήτρης Γεωργιάδης, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Μαρίνος Κυναιγείρου, Δρ Παναγιώτης Κοντάκος, Ανδρέας Αθανασιάδης, Ανδρέας Μάτσας, Σωτηρούλλα Χαραλάμπους, Μιχάλης Αντωνίου, Αιμίλιος Μιχαήλ Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising specialist: Μαρκέλλας Ιακώβου, e-mail: iacovoum@diasmedia.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Proteas Press Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

+5,7%

ΟΙ ΑΠΟΛΑΒΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: €911,0 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: €862,2 εκατ.

+5,8% ΤΑ ΕΣΟΔΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: €2.794,1 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: €2.641,9 εκατ.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

(Κύκλος εργασιών α΄ τριμήνου 2021 σε σχέση με 2020)

-41,2%

(παροχή καταλύματος και εστίαση)

-11,3%

(διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες)

€244,2

-5,3%

(επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες)

ΕΛΛΕΙΜΜΑ (1,1% στο ΑΕΠ)

+4,9%

(ενημέρωση και επικοινωνία)

εκατ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021

+17,0% ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: €3.038,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: €2.597,5 εκατ.

+11,7%

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: €1.111,8 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: €995,7 εκατ. 6 EconomyToday

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ 1

3 Η Ελληνική Τράπεζα στο Priceless Planet Coalition της Mastercard

ΕΥ Κύπρου: Οι ευκαιρίες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Οι ευκαιρίες χρηματοδότησης που προκύπτουν από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας παρουσιάστηκαν στη διάρκεια διαδικτυακής εκδήλωσης με τίτλο «Επανακαθορίζοντας το μέλλον: Μετάβαση σε μια πιο ανταγωνιστική και πράσινη οικονομία», την οποία διοργάνωσε η ΕΥ Κύπρου με τη στήριξη του ΚΕΒΕ. Στη διάρκεια της εκδήλωσης, υπουργοί, κρατικοί λειτουργοί και στελέχη της ΕΥ παρουσίασαν αναλυτικά τους βασικούς πυλώνες προτεραιότητας του προγράμματος, καθώς και τους επιμέρους στόχους, όπως η τόνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η πράσινη ανάπτυξη, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο

εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος, η ενίσχυση του συστήματος υγείας και του κοινωνικού κράτους και η εμπέδωση αποτελεσματικών θεσμών. Τα στελέχη επιχειρήσεων που παρακολούθησαν την εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να υποβάλουν ερωτήσεις σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προκύπτουν από τα επιμέρους σχέδια χορηγιών που προγραμματίζει η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση εκπροσωπήθηκε από την Υπουργό Ενέργειας, Νατάσα Πηλείδου, και τον Υπουργό Γεωργίας, Κώστα Καδή. Εκ μέρους της ΕΥ, την εκδήλωση προλόγισε ο Σταύρος Παντζαρής, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΥ Κύπρου.

Η Ελληνική Τράπεζα, η πρώτη τράπεζα στην Κύπρο που θα εκδώσει οικολογικές κάρτες, συνεισφέρει έμπρακτα στην προσπάθεια για αποκατάσταση των δασών, με νέα εκστρατεία στο πλαίσιο και πάλι της συνεργασίας της με το Priceless Planet Coalition. Συγκεκριμένα, από την 1η μέχρι τις 20 Ιουνίου, με κάθε αγορά που πραγματοποίησαν οι πελάτες της, χρησιμοποιώντας κάρτες Mastercard, η Ελληνική Τράπεζα συνεισέφερε μέρος των χρημάτων από τις αγορές τους στην παγκόσμια προσπάθεια για αποκατάσταση των δασών. Το Priceless Planet Coalition είναι μια περιβαλλοντική πρωτοβουλία υπό την αιγίδα της Mastercard, στην οποία συμμετέχουν κορυφαία τραπεζικά ιδρύματα από όλο τον κόσμο. Για την κατασκευή των νέων καρτών της Τράπεζας θα χρειαστεί 82% λιγότερο PVC. Το Priceless Planet Coalition είναι ένα δίκτυο που δημιουργήθηκε με στόχο να συντονίσει τις περιβαλλοντικές δράσεις καταναλωτών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εμπόρων και πόλεων, προκειμένου να ενισχύσει τα αποτελέσματα και τον θετικό αντίκτυπο των δράσεών τους, ειδικότερα ως προς την αποκατάσταση των δασών. Ως πρώτο βήμα, η πρωτοβουλία έχει δεσμευτεί να φυτέψει 100 εκατομμύρια δέντρα μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

2 Τράπεζα Κύπρου: «Φιλικοί Έλεγχοι Οχημάτων πριν το καλοκαίρι» Η Τράπεζα Κύπρου και η Μονάδα Οδικής Ασφάλειας του Οργανισμού Reaction, σε συνεργασία με το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας, το Τμήμα Οδικών Μεταφορών και τη συμμετοχή μελών του Δικτύου SupportCY, πραγματοποίησαν κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο μεγάλη δράση που αφορά την οδική ασφάλεια, θέλοντας να συμβάλουν στην αποτροπή τροχαίων συγκρούσεων και στην 8 EconomyToday

καλλιέργεια της οδικής συνείδησης. Η δράση, κάτω από τον τίτλο «Φιλικός Έλεγχος Οχημάτων για Οδική Ασφάλεια πριν το καλοκαίρι», είχε πραγματοποιηθεί και στο παρελθόν από τον οργανισμό Reaction για ευαισθητοποίηση των χρηστών του οδικού δικτύου. Φέτος, μεγάλωσε ακόμα περισσότερο, με τη συνεισφορά της Υπηρεσίας Καρτών της Τράπεζας Κύπρου, καθώς επίσης και με τη συνεργασία άλλων μελών του δικτύου SupportCY. Κατά τη διάρκειά της, πραγματοποιήθηκε φιλικός έλεγχος 5 σημείων του αυτοκινήτου σε προκαθορισμένα σημεία του οδικού

δικτύου, από ομάδα ειδικών, στελεχών του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, με την υποστήριξη και του προσωπικού της Μονάδας Οδικής Ασφάλειας του Οργανισμού Reaction.

market watch 4

CIFA: Στο επίκεντρο το μητρώο τελικών δικαιούχων

Πολύ μεγάλη επιτυχία κατέγραψε το δεύτερο Ενημερωτικό Συνέδριο του CIFA, το οποίο διοργανώθηκε σε συνεργασία με τον Invest Cyprus. Στο δωρεάν διαδικτυακό συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν πέραν των 200 συνέδρων, αναπτύχθηκαν και επεξηγήθηκαν δύο πολύ σημαντικά θέματα τα οποία σχετίζονται άμεσα με τον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων. Συγκεκριμένα, αναλύθηκε η εφαρμογή και ο τρόπος λειτουργίας του Μητρώου Τελικών Δικαιούχων Νομικών Οντοτήτων και οι υπηρεσίες και τα οφέλη για τα κυπριακά Επενδυτικά Ταμεία που εγγράφονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου. Το συνέδριο χαιρέτισαν η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, και η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Δήμητρα Καλογήρου. Ο Πρόεδρος του CIFA, Ανδρέας Γιασεμίδης, ανέφερε ότι ο CIFA θα συνεχίσει τη διοργάνωση δωρεάν ενημερωτικών συνεδρίων, κατόπιν σχετικής απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού, με στόχο την αύξηση της διαφάνειας αλλά και την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κατανόηση του τομέα των Επενδυτικών Ταμείων από το ευρύ κοινό. Του συνεδρίου προήδρευσε η γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του CIFA, Μαρία Παναγιώτου.

Το «Ανακυκλώψαρο» της Medochemie ταξιδεύει στην Ελλάδα

Limassol Blu Marine: Σε πλήρη εξέλιξη η κατασκευή Ο Όμιλος Leptos πρόκειται να αυξήσει την παρουσία του στη Λεμεσό τα επόμενα χρόνια, αφού η περιοχή μετατρέπεται ταχύτατα σε έναν ακμάζοντα κεντρικό κόμβο, με πληθώρα υπηρεσιών υψηλού επιπέδου. Η κατασκευή του Limassol Blu Marine του Ομίλου Leptos, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, θα συμβάλει σημαντικά στην κυπριακή οικονομία μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, τόσο στον τομέα των κατασκευών όσο και στον τομέα των υπηρεσιών. To Limassol Blu Marine έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών και μεγάλου αριθμού αγοραστών πολυτελών διαμερισμάτων, καθώς στοχεύει στο να αναδείξει την περιοχή ως προνομιακή τοποθεσία για νέες κυπριακές και ξένες εταιρείες που ασχολούνται με την καινοτομία, την τεχνολογία, τη χρηματοδότηση κλπ. Η ανάπτυξη αποτελείται από ειδικά σχεδιασμένα γραφεία, πολυτελείς κατοικίες, εγκαταστάσεις παγκόσμιας κλάσης, καθώς και απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα. 10 EconomyToday

Η φαρμακοβιομηχανία Medochemie συνεχίζει τη μάχη κατά της ρύπανσης των θαλασσών και εκτός συνόρων, τοποθετώντας άλλο ένα «Ανακυκλώψαρο», σε μια από τις πλέον γνωστές παραλίες της Αθήνας, αυτή του Δήμου Αλίμου. Η τελετή τοποθέτησης του πρωτότυπου αυτού έργου σε σχήμα καρχαρία, του γνωστού καλλιτέχνη Σώτου Αναστασίου, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 22 Μαΐου στην Αθήνα, στην παρουσία του Δημάρχου Αλίμου, Ανδρέα Κονδύλη, του Διευθυντή της Medochemie Hellas, Αντώνη Ευμορφιάδη, και του Προέδρου της Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος και Εξοικονόμησης Ενέργειας της Medochemie, δρος Χριστάκη Σεργίδη. Με την ενέργεια αυτή, η Medochemie και ο Δήμος Αλίμου ενώνουν τις δυνάμεις τους για μια πιο γαλανή Μεσόγειο, απαλλαγμένη από τα πλαστικά, στέλνοντας παράλληλα μήνυμα για ανάληψη δράσεων φιλικών προς το περιβάλλον και προς το ευαίσθητο θαλάσσιο οικοσύστημά μας. Μάλιστα, με αφορμή την τελετή εγκατάστασης του «Ανακυκλώψαρου», η περιβαλλοντική μη κερδοσκοπική οργάνωση All For Blue προχώρησε στον καθαρισμό της παραλίας, συμβάλλοντας με τον δικό της τρόπο στον αγώνα για θάλασσες απαλλαγμένες από τα πλαστικά.

θεμα

Το παγκόσμιο εγχείρημα

για τη φορολόγηση εταιρειών ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

12 EconomyToday

καθοδική πορεία των συντελεστών φορολογίας, η οποία κρατά περίπου 4 δεκαετίες, φαίνεται να φτάνει στο τέλος της, με τα ισχυρότερα κράτη να δρομολογούν την εφαρμογή ενός κατώτατου φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, δίνοντας σάρκα και οστά σε μια συζήτηση που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια. Το χαλί υλοποίησης έστρωσαν οι προτάσεις του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ τον περασμένο Μάιο, ακολούθως έγινε υιοθέτηση της πρότασης στη σύνοδο κορυφής των επτά βιομηχανικά πιο ανεπτυγμένων οικονομιών του κόσμου (G7), ενώ θα ακολουθήσει η υιοθέτησή της και στην επικείμενη σύνοδο κορυφής των G20, σηματοδοτώντας ότι η εφαρμογή του ελάχιστου παγκόσμιου φορολογικού συντελεστή δεν έχει πισωγύρισμα, ενώ η Κύπρος θα αξιολογήσει και θα ακολουθήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις για ένα ζήτημα βαρύνουσας σημασίας για την κυπριακή οικονομία.

Οι πολυεθνικές εταιρείες θα φορολογούνται με έναν ελάχιστο παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή εκεί που πραγματοποιούν τις πωλήσεις τους και όχι εκεί που επιλέγουν να έχουν τη φορολογική τους έδρα

Φορολόγηση βάσει πωλήσεων και όχι φορολογικής έδρας Σκοπός της κίνησης των κυβερνήσεων των ισχυρότερων οικονομιών είναι να αποθαρρύνουν τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις από το να μεταφέρουν τα κέρδη και τα φορολογητέα έσοδά τους στις χώρες με τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, ανεξαρτήτως του πού γίνονται οι πωλήσεις τους. Ανάμεσα στα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται είναι το ότι οι τρέχοντες κανόνες για τη διεθνή φορολογία των επιχειρήσεων θεωρούνται αναχρονιστικοί, αφού ανάγονται στη δεκαετία του 1920 και δεν επιτρέπουν να ρυθμιστεί το ζήτημα πολυεθνικών γιγάντων που πωλούν αγαθά ή υπηρεσίες εξ αποστάσεως και πληρώνουν φόρους σε χώρες όπου τους προσφέρονται οι ευνοϊκότεροι για αυτούς συντελεστές. Αξιοσημείωτη

EconomyToday 13

θεμα για τη ρητορική που χρησιμοποιείται από τα ισχυρότερα κράτη ήταν η αναφορά του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας της αμερικανικής προεδρίας, Τζέικ Σάλιβαν, ο οποίος υπέδειξε ότι «η Αμερική συσπειρώνει τον κόσμο ώστε να κάνει τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις να πληρώνουν αυτό που τους αναλογεί, για να μπορούμε να επενδύσουμε στη μεσαία τάξη».

Κράτησε 40 χρόνια… Τις τελευταίες δεκαετίες, μια από τις κυρίαρχες αντιλήψεις που καθόριζε την τάση στην παγκόσμια φορολογία ήταν αυτή του Friedrich Hayek, ο οποίος είχε πει ότι η φορολόγηση του παραγόμενου προϊόντος αποτελεί «δήμευση», καθώς επιστρέφει στην κοινότητα κάτι που δεν της ανήκει, αφού παρήχθη από την ελεύθερη χρήση και τον μόχθο ενός ατόμου ή μιας οντότητας. Μετά τη δεκαετία του 1980 και με πιο σημαδιακές τις διακυβερνήσεις Θάτσερ και Ρήγκαν σε Μεγάλη Βρετανία και Ηνωμένες Πολιτείες αντίστοιχα, τα κράτη υιοθετούσαν ολοένα και χαμηλότερες φορολογίες για τους οικονομικούς δρώντες. Η τάση, ωστόσο, φαίνεται πλέον να αντιστρέφεται, σύμφωνα και με μελέτη του Κέντρου Επιχειρηματικής Φορολόγησης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που αναφέρει ότι «μια αύξηση του φόρου επί των εταιρικών κερδών θα συνιστούσε μια στροφή 180 μοιρών σε σχέση με την τάση των τελευταίων 35 ετών». Σύμφωνα με την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, από τη δεκαετία του 1980 τα κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα προσελκύσει τις μεγαλύτερες πολυεθνικές, προχωρώντας σε συνεχείς μειώσεις των

corporate tax revenues

jurisdictions have information on corporate tax revenues

CIT revenues as a share of total tax revenues

12.1%

14.6%

2000

2017

CIT revenues as a percentage of GDP

2.7%

3.1%

2000

2017

14 EconomyToday

φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις, προκειμένου τα κρατικά ταμεία να αντλήσουν φορολογικά έσοδα. Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, στην έκθεσή του για την εταιρική φορολόγηση, υποδεικνύει τη γενική τάση μείωσης των φορολογικών συντελεστών, αφού, από το σύνολο των 109 κρατών που διερευνώνται, ο μέσος συντελεστής εταιρικής φορολόγησης το 2020 ήταν 20,6%, ενώ στην αρχή της χιλιετίας, το 2000, κυμαινόταν στο 28%. Από το 2000 μέχρι και το 2020, από τα 109 κράτη, τα 88 μείωσαν το ποσοστό φορολόγησης των εταιρειών, τα 15 κράτησαν το ίδιο, ενώ μόνο 6 κράτη προχώρησαν σε αύξηση του ποσοστού εταιρικής φορολόγησης μέσα στην τελευταία 20ετία. Επίσης, ενδεικτικό για την καθοδική πορεία του ποσοστού φορολόγησης των πολυεθνικών εταιρειών ανά το παγκόσμιο είναι το γεγονός ότι το 2000 το 62% των κρατών είχαν συντελεστή φορολόγησης μεγαλύτερο του 30%, ενώ το 2010 το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε στο μισό, δηλαδή στο 31%, ενώ το 2020 μόνο το 19% από το σύνολο των 109 κρατών είχαν φορολογικό

Η πανδημία επιτάχυνε τις εξελίξεις «Οι κρίσεις αποτελούν ένα πεδίο αντιπαράθεσης, στο οποίο όλες οι λογικές, όλες οι ιδεολογίες και οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, διαγωνίζονται προσπαθώντας να κερδίσουν από αυτές ή τουλάχιστον να χάσουν το λιγότερο δυνατόν», αναφέρει ο συγγραφέας Γιώργος Καραμπελιάς, κάτι που φαίνεται να ισχύει για τη μετά την πανδημία εποχή. Οι εικόνες των κρατικών νοσηλευτηρίων που στάθηκαν ως ανάχωμα στην περαιτέρω εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, όπως επίσης οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι οι οποίοι, κλεισμένοι στα σπίτια, αναζητούσαν την κρατική οικονομική στήριξη, φαίνεται ότι επιτάχυναν τη διαδικασία επιβολής ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή στις πολυεθνικές επιχειρήσεις για να ενισχυθούν τα κρατικά ταμεία, που έχουν αδειάσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ο πλανήτης, και δη τα κράτη, έχουν πληρώσει μέχρι τώρα για την πανδημία του κορωνοϊού πέραν των 13 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση κατά της φτώχειας Oxfam, ενώ παράλληλα μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες υπερπολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους, με πιο τρανταχτά παραδείγματα αυτά των ψηφιακών κολοσσών και των ιδιοκτητών τους, οι οποίοι βλέπουν τις περιουσίες τους να γιγαντώνονται. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη, οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες του πλανήτη, οι οποίες αντιπροσωπεύουν απειροελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού, έχουν μεγαλύτερη αξία από το συνολικό ΑΕΠ των ΗΠΑ και της Κίνας μαζί, κάτι το οποίο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι επιλέγουν να

συντελεστή μεγαλύτερο ή ίσο του 30%. Στη στατιστική μελέτη για τον εταιρικό φόρο καταγράφεται ότι τη μεγαλύτερη μείωση στον συντελεστή εταιρικού φόρου κατέγραψαν τα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ, τα οποία μείωσαν κατά μέσο όρο το ποσοστό τους κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε 20 χρόνια, από το 32,2% το 2000 στο 23,2% το 2020. Οι χώρες της Αφρικής μείωσαν επίσης κατά μέσο όρο τον συντελεστή τους κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες, από το 34,5% στο 27,5%, ενώ βάσει των ομαδοποιήσεων των δεδομένων της έκθεσης φαίνεται ότι για όλα τα γκρουπ υπήρχε μείωση της φορολόγησης των εταιρειών τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο παρουσιάζονται διαφορές ανά περιφέρεια ή ομάδα. Όσον αφορά το σήμερα, τον πιο υψηλό συντελεστή εταιρικού φόρου έχουν οι χώρες της Αφρικής με μέσο όρο το 27,5%, ακολουθούν οι 37 χώρες του ΟΟΣΑ με μέσο όρο το 23,2%, οι χώρες της Καραϊβικής και της Λατινικής Αμερικής με 19,4% και οι χώρες της Ασίας με 17%.

ποσοστό εταιρικής φορολόγησης

2000

2005

2010 31%

49%

62%

2015 25%

2020 19%

EconomyToday 15

θεμα φορολογηθούν σε κράτη τα οποία έχουν χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, δημιουργεί «διαφυγόντα έσοδα» για το σύνολο των κρατών. Συγκεκριμένα, οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, ανάμεσά τους η Apple, η Google, η Facebook και η Amazon, τον Μάρτιο του 2021 είχαν συνολική αξία ύψους 31,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, καταγράφοντας ετήσια άνοδο που κυμαινόταν στο 48% και έχοντας παγκόσμια εμβέλεια πωλήσεων, ενώ την ίδια ώρα επιλέγουν να φορολογούνται τα κέρδη τους σε «δικαιοδοσίες» ακόμη και με μηδενικούς φορολογικούς συντελεστές. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τη ρητορική που χρησιμοποιείται από τα ισχυρότερα κράτη, οι πολυεθνικές θα φορολογούνται με έναν ελάχιστο παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή εκεί που πραγματοποιούν τις πωλήσεις τους και όχι εκεί που επιλέγουν να έχουν τη φορολογική τους έδρα.

Ατού της κυπριακής οικονομίας το 12,5% Ο χαμηλός φορολογικός συντελεστής, της τάξης του 12,5%, θεωρείται ένα από τα πλεονεκτήματα της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού, ενώ η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τους χαμηλότερους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές σε σύγκριση

με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος με το 12,5% έχει ισότιμο φορολογικό συντελεστή με την Ιρλανδία, ενώ στη σχετική λίστα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μικρότερο φορολογικό συντελεστή έχουν μόνο η Ουγγαρία με 9% και η Βουλγαρία με 10%.

Έσοδα 5% του κυπριακού ΑΕΠ Τα φορολογικά έσοδα από τον εταιρικό φόρο αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των συνολικών εισπράξεων από φόρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ προσεγγίζουν το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, αφού, σύμφωνα με το Αναλυτικό Δελτίο Εσόδων του Γενικού Λογιστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 2018 οι εισροές από τον εταιρικό φόρο στα δημόσια ταμεία έφτασαν το 1,02 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, τα πραγματικά έσοδα από τον εταιρικό φόρο ανήλθαν στα 564,5 εκατομμύρια ευρώ και τα έσοδα από τον εταιρικό φόρο εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων ανήλθαν στα 285,6 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή συνολικά 850 εκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με το Τμήμα Φορολογίας, στις εισροές που προκύπτουν από τον εταιρικό φόρο πρέπει να προστεθεί και η έκτακτη εισφορά για την άμυνα από τα μερίσματα νομικών προσώπων, η οποία για το

Τα έσοδα από τον εταιρικό φόρο αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των συνολικών εισπράξεων από φόρους της Κυπριακής Δημοκρατίας

διαγραμματικός μέσος όρος 40%

Overall

africa (15)

asia (16)

lac (25)

OECD

35%

30%

25%

20%

15%

Note: For readability purposes, the Y-axis value has been positioned to start at 15% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

16 EconomyToday

2011

2012 2013 2014

2015 2016 2017

2018 2019 2020

2018 κυμαινόταν στα 171,8 εκατομμύρια ευρώ, και ως εκ τούτου το συνολικό ποσό από τη φορολόγηση των κερδών των επιχειρήσεων ανήλθε στο 1,021 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 4,9% του κυπριακού ΑΕΠ για το αντίστοιχο έτος. Βάσει αυτών των δεδομένων, η Κύπρος δείχνει να εξαρτάται αρκετά περισσότερο από ό,τι ο μέσος όρος των κρατών από τα φορολογικά έσοδα εταιρειών. Ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι το μερίδιο των φορολογικών εσόδων από τον εταιρικό φόρο επί του συνόλου των φορολογικών εσόδων ήταν κατά μέσο όρο 14,6%, ενώ τα εταιρικά φορολογικά έσοδα αντιστοιχούσαν κατά μέσο όρο στο 3,1% του ΑΕΠ. Στις αφρικανικές χώρες ο μέσος όρος των φορολογικών εσόδων από τον εταιρικό φόρο σε σχέση με το σύνολο των φορολογικών εσόδων ήταν στο 18,6%, ενώ για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής στο 15,5% και για τις χώρες του ΟΟΣΑ στο 9,3%. Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι η Αίγυπτος, το Καζακστάν, η Μαλαισία, η Νιγηρία, η Σιγκαπούρη και το Τρινιντάντ και Τομπάγκο έχουν μεγαλύτερο ποσοστό από το 25% σε φορολογικά έσοδα από εταιρείες επί του συνόλου των φόρων. Αντιθέτως, το αντίστοιχο ποσοστό είναι μικρότερο του 5% στις Μπαχάμες, στην Εσθονία, στην Ιταλία και στη Σλοβακία.

«Η Κύπρος δεν είναι φορολογικός παράδεισος» Κατά συνέπεια, τεράστιο ενδιαφέρον για την κυπριακή οικονομία έχουν οι όποιες εξελίξεις στην επιβολή του ελάχιστου παγκόσμιου φορολογικού συντελεστή, αφού η σημασία της εταιρικής φορολόγησης για την κυπριακή οικονομία είναι αντιληπτή και στον υπόλοιπο κόσμο. Για παράδειγμα, δημοσίευμα των Financial Times αναφέρει ότι «αυτό θα ήταν ένα πλήγμα για την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα και την Κύπρο, αλλά και όλες τις δημοφιλείς βάσεις για τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, οι οποίες υπερασπίστηκαν έντονα το δικαίωμά τους να επιβάλλουν φόρο εταιρειών σε επίπεδο της επιλογής τους». Ενδεικτικές είναι και οι πρόσφατες δηλώσεις επί τούτου του Υπουργού Οικονομικών, Κωνσταντίνου Πετρίδη, στο δίκτυο CNBC, ο οποίος, ερωτηθείς για το πώς θα επηρεαστεί η Κύπρος από την ενδεχόμενη επιβολή ενός παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή, δεδομένης της «μορφολογίας της κυπριακής οικονομίας», τόνισε ότι «η Κύπρος δεν είναι φορολογικός παράδεισος και μπορεί και θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα». Επιπλέον, ενδεικτικό για τη σημασία που έχει το φορολογικό πλαίσιο για την κυπριακή οικονομία είναι το γεγονός ότι τα τελευταία 6 χρόνια, στην Έκθεση για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων της Λωζάνης, το κυριότερο πλεονέκτημα της κυπριακής οικονομίας βάσει της κοινής γνώμης θεωρείται το κυπριακό φορολογικό πλαίσιο.

«Δεν συντρέχει λόγος άμεσης ανησυχίας» Η γενική αντίληψη που επικρατεί στους οικονομικούς φορείς εντός της κυπριακής οικονομίας είναι ότι η Κύπρος θα πρέπει να προσαρμοστεί και να προλάβει τις όποιες εξελίξεις σχετικά με την επιβολή ενός ελάχιστου παγκόσμιου φορολογικού συντελεστή. Μιλώντας στο Economy Today, ο Διευθύνων Σύμβουλος της PwC Κύπρου, Ευγένιος Ευγενίου, ανέφερε ότι η απόφαση των G7 εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συζήτησης που διεξάγεται σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και OECD για τα θέματα φορολογίας. Η απόφαση των G7 δημιουργεί μια νέα δυναμική στην παγκόσμια συζήτηση για τη δημιουργία ενός νέου διεθνούς φορολογικού πλαισίου. Υπάρχουν όμως πολλά θέματα που θα πρέπει να διευκρινιστούν και να συζητηθούν στο επίπεδο των G20 και στη συνέχεια στο επίπεδο της Ε.Ε. Ο κ. Ευγενίου τόνισε ότι για την Κύπρο δεν συντρέχει λόγος άμεσης ανησυχίας. Ενόψει όλων των εξελίξεων που αναμένονται, σε ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, και 20 χρόνια μετά την τελευταία φορολογική μεταρρύθμιση, θα πρέπει να αρχίσουμε να επανασχεδιάζουμε το φορολογικό μας σύστημα δρώντας προ ενεργητικά και συντεταγμένα. Τόνισε ότι πρέπει να εξετάσουμε όλα τα ζητήματα, με έμφαση στην αποτελεσματική συνολική φορολογία, διορθώνοντας υφιστάμενες στρεβλώσεις. «Στόχος μας πρέπει να είναι ένα σύγχρονο φορολογικό σύστημα που θα ανταποκρίνεται στα σημερινά κοινωνικά, οικονομικά και διεθνή δεδομένα, που θα είναι αποτελεσματικό στην εφαρμογή και που θα ενισχύει την ανάπτυξη», ανέφερε ο CEO της PwC.

«Ίσως να πρέπει να δράσουμε προληπτικά» Καθησυχαστικός για τις εξελίξεις ήταν ο Διοικητικός Σύμβουλος και Επικεφαλής Διεθνών Φορολογικών Υπηρεσιών της KPMG, Κώστας Μαρκίδης, σημειώνοντας ότι η πιο πάνω εξέλιξη δεν αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την Κύπρο. Τόνισε ωστόσο ότι, στην περίπτωση που ο φορολογικός συντελεστής που επιβάλλεται στην Κύπρο (12,5%) δεν καλύπτει τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή, όπως αυτός θα καθοριστεί, με το πιθανότερο σενάριο να είναι το 15% με τα σημερινά δεδομένα, τότε η διαφορά που προκύπτει (2,5%) θα μπορεί να επιβάλλεται από τη χώρα προέλευσης της επιχείρησης. Ως αποτέλεσμα, ο κ. Μαρκίδης επισήμανε πως η προσωπική του εκτίμηση είναι ότι η υιοθέτηση ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή της τάξεως του 15% αυτόματα θα σηματοδοτήσει την έναρξη της συζήτησης προσαρμογής του κυπριακού εταιρικού φορολογικού συντελεστή στα νέα δεδομένα.

EconomyToday 17

θεμα

Οι χώρες με τα

μεγαλύτερα αποθέματα «μαύρου χρυσού» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΞΕΝΙΟΣ ΜΕΣΑΡΙΤΗΣ

18 EconomyToday

Αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου ανά χώρα

Στο τέλος του 2019, ο κόσμος είχε 1,73 τρισ. βαρέλια αποθεμάτων πετρελαίου. Ακολουθούν οι 14 χώρες με μερίδιο τουλάχιστον 1% η καθεμιά στα παγκόσμια αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου:

Libya

Kazakhstan oil reserves

oil reserves (billion barrels)

China

Nigeria

oil reserves

(billion barrels)

26.2

oil reserves

(billion barrels)

Qatar

(billion barrels)

25.5

(billion barrels)

Venezuela

oil reserves (billion barrels)

304

USA

oil reserves (billion barrels)

UAE

oil reserves (billion barrels)

Saudi Arabia oil reserves (billion barrels)

Kuwait

298

oil reserves (billion barrels)

102

Russia

oil reserves (billion barrels)

107

Iraq

oil reserves (billion barrels)

145

Canada

Iran

oil reserves

156

170

(billion barrels)

Ενώ αυτές οι χώρες βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, μερικές χώρες έχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από άλλες. Η Βενεζουέλα είναι η κορυφαία χώρα όσον αφορά τα αποθέματα πετρελαίου, με πάνω από 304 δισ. βαρέλια πετρελαίου κάτω από την επιφάνειά της. Η Σαουδική Αραβία είναι στη δεύτερη θέση με 298 δισ. βαρέλια και ο Καναδάς τρίτος με 170 δισ. βαρέλια αποθεμάτων πετρελαίου.

Share of global reserves

17.8% Venezuela

17.2% Saudi Arabia

9.8% Canada

9.0%

8.4%

Iran

Iraq

6.2% Russia

5.9% Kuwait

5.6%

4.0%

2.8%

UAE

USA

Libya

EconomyToday 19

θεμα

ο πετρέλαιο είναι ένας φυσικός πόρος που σχηματίζεται από την αποσύνθεση της οργανικής ύλης εδώ και εκατομμύρια χρόνια και, όπως και πολλοί άλλοι φυσικοί πόροι, μπορεί να εξαχθεί μόνο από ήδη υπάρχοντα αποθέματα. Η μόνη διαφορά μεταξύ του πετρελαίου και κάθε άλλου φυσικού πόρου είναι ότι το πετρέλαιο αποτελεί μια από τις βασικές παραμέτρους που καθορίζουν την παγκόσμια οικονομία. Ο κόσμος αντλεί πάνω από το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής του από το πετρέλαιο ή από παράγωγά του. Αυτό καθιστά το πετρέλαιο τον σημαντικότερο συντελεστή ενέργειας σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, οι χώρες που ελέγχουν τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου έχουν συχνά δυσανάλογα μεγαλύτερη γεωπολιτική και οικονομική δύναμη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της BP για την παγκόσμια ενέργεια το 2020, 14 χώρες αποτελούν το 93,5% των χωρών που έχουν στην κατοχή τους αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως. Οι χώρες αυτής της λίστας εκτείνονται σε πέντε ηπείρους και ελέγχουν ποσότητες από 25,2 δισ. έως 304 δισ. βαρέλια πετρελαίου.

Αποθέματα έναντι παραγωγής πετρελαίου

Μια χώρα με μεγάλα αποθέματα δεν συνεπάγεται πάντα ότι έχει και τους αντίστοιχους αριθμούς παραγωγής πετρελαίου και υποπροϊόντων πετρελαίου. Τα αποθέματα πετρελαίου χρησιμεύουν απλώς ως εκτίμηση της ποσότητας του οικονομικά ανακτήσιμου αργού πετρελαίου σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Για να πληρούν τις προϋποθέσεις, αυτά τα αποθεματικά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα εξαγωγής υπό τους τρέχοντες τεχνολογικούς περιορισμούς. Ενώ χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι χαμηλά στη λίστα των αποθεμάτων πετρελαίου, κατατάσσονται ψηλά όσον αφορά την παραγωγή πετρελαίου. Πάνω από 95 εκατ. βαρέλια πετρελαίου παγκοσμίως παράγονταν καθημερινά το 2019 και οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων χωρών στην παραγωγή πετρελαίου στον κόσμο. Η Βενεζουέλα υπήρξε από καιρό μια χώρα παραγωγής πετρελαίου με μεγάλη οικονομική εξάρτηση από τις εξαγωγές πετρελαίου. Ωστόσο, το 2011, το Υπουργείο Ενέργειας και Πετρελαίου της Βενεζουέλας ανακοίνωσε μια άνευ προηγουμένου αύξηση των αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου, καθώς επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη στρώματος πετρελαίου στην επικράτεια της ζώνης Orinoco. Μεταξύ 2005 και 2015, η Βενεζουέλα

20 EconomyToday

Η ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ υδρογόνο 11% θείο 6%

άνθρακας 83%

αναρριχήθηκε από την πέμπτη θέση στον κόσμο στο νούμερο ένα, καθώς εντοπίστηκαν σχεδόν 200 δισ. βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου. Ως αποτέλεσμα, τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής υπερδιπλασιάστηκαν μεταξύ 2008 και 2011. Το 2002, τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου του Καναδά αυξήθηκαν από 5 δισ. σε 180 δισ. βαρέλια με βάση νέες εκτιμήσεις. Ο Καναδάς αντιπροσωπεύει σχεδόν το 10% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου παγκοσμίως με 170 δισ. βαρέλια, με περίπου τα 166,3 δισ. να βρίσκονται στην άμμο πετρελαίου της Αλμπέρτα και με τα υπόλοιπα να βρίσκονται σε συμβατικούς, υπεράκτιους και στενούς σχηματισμούς πετρελαίου.

Μεγάλα αποθεματικά στα κράτη του ΟΠΕΚ

Ο ΟΠΕΚ είναι ένας παγκόσμιος διακρατικός οργανισμός παραγωγών πετρελαίου που εδρεύει στη Βιέννη της Αυστρίας. Η πλειονότητα των χωρών με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο είναι μέλη του ΟΠΕΚ. Σήμερα, αποτελούμενος από 14 κράτη-μέλη, ο ΟΠΕΚ κατέχει σχεδόν το 70% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου παγκοσμίως. Οι περισσότερες χώρες του ΟΠΕΚ βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, την περιοχή με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου, και κατέχουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου μεριδίου. Αν και τα περισσότερα από τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο θεωρούνταν ιστορικά ότι βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες το μερίδιο της περιοχής στα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου έχει μειωθεί. Ενώ αυτό υπολογιζόταν σε άνω του 60% το 1992, μειώθηκε σε περίπου 48% το 2019. Ένας από τους κύριους λόγους αυτής της πτώσης ήταν η συνεχής παραγωγή πετρελαίου και τα μεγαλύτερα αποθέματα που ανακαλύφθηκαν στην Αμερική. Μέχρι το 2012, το μερίδιο της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής είχε υπερδιπλασιαστεί και παρέμεινε μόλις κάτω από το 20% τα τελευταία χρόνια. Καθώς ο κόσμος απομακρύνεται από την κατανάλωση πετρελαίου και κατευθύνεται προς την πράσινη ενέργεια και την ηλεκτροδότηση, αυτά τα αποθέματα μπορεί να μην έχουν τόσο μεγάλη σημασία στο μέλλον.

Καθώς ο κόσμος αλλάζει, το Economy Today μεγαλώνει, συμπορεύεται με τις εξελίξεις και είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις που φέρνει η νέα εποχή Της εμιλυς μιντη

έντε χρόνια ζωής και παρουσίας για το οικονομικό και επιχειρηματικό περιοδικό Economy Today του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ! Πέντε ολόκληρα χρόνια, που μπορεί να ακούγονται λίγα, όμως για εμάς, τους ανθρώπους του περιοδικού, σημαίνουν πολλά και είναι σημαντικά. Σημαίνουν τόσα και άλλα τόσα για τον καθένα ξεχωριστά που αποτελεί μέρος της ομάδας του περιοδικού. Από τη διεύθυνση που είναι δίπλα μας και στηρίζει το κάθε μας βήμα, τον αρχισυντάκτη, που με σαφή προσανατολισμό κρατά σταθερά το τιμόνι, τη συντακτική ομάδα που δίνει καθημερινή μάχη, το ατελιέ που με τις δημιουργίες του μεταφέρει το μήνυμα και δίνει ζωή στα θέματα, τη διόρθωση-το άγρυπνο μάτι του περιοδικού, τους φωτογράφους που με ένα κλικ απεικονίζουν μια ολόκληρη ιστορία, το εμπορικό τμήμα που παλεύει στο δικό του μέτωπο, το τμήμα μάρκετινγκ που φρο-

22 EconomyToday

ντίζει να ακουστεί η φωνή του περιοδικού και όλους τους άλλους συναδέλφους που εργάζονται ακούραστα και συλλογικά για την κάθε έκδοση. Αυτά τα πέντε χρόνια σημαίνουν πολλά για όλους εμάς που βάζουμε καθημερινά το δικό μας λιθαράκι για τη δημιουργία και την ολοκλήρωση κάθε τεύχους ώστε να ανταποκρίνεται στους στόχους, τις προσδοκίες και την αποστολή μας. Σημαίνουν πολλά για όλους εμάς που καταθέτουμε ουσιαστικά ένα κομμάτι της ψυχής μας για να κυκλοφορήσει η κάθε έκδοση. Σημαίνουν πολλά για όλους εμάς που πιστεύουμε στη δύναμη του εντύπου. Που έχουμε πάντοτε κατά νου ότι τα γραπτά μένουν και πως το να κυκλοφορεί ένα έντυπο στις μέρες μας έχει μεγάλη αξία και σημασία.

ΣΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ…

Με συνέπεια και σταθερότητα αναλαμβάνουμε τον ρόλο και την ευθύνη που μας αναλογεί. Κάνουμε στάση σε αυτά τα πέντε

Με τις καλύτερες ευχές από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, την Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, και 60 προσωπικότητες (επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς και επαγγελματικά στελέχη εταιρειών και άλλων οργανισμών), το Economy Today συνεχίζει με αισιοδοξία το ταξίδι του…

Με τη γνώση του παρελθόντος και τις προσδοκίες του μέλλοντος, ετοιμαζόμαστε για την επόμενη μέρα

χρόνια και βάζουμε στόχους για το μέλλον. Αφουγκραζόμαστε τα μηνύματα των καιρών και επιδιώκουμε να φέρουμε στην επιφάνεια, με συνεντεύξεις, αναλύσεις, ρεπορτάζ, αφιερώματα και άλλα εξειδικευμένα θέματα, όλες τις εξελίξεις και τα γεγονότα που αφορούν τον επιχειρηματία, τα επαγγελματικά στελέχη και τους αναγνώστες μας. Πιστοί στο δημοσιογραφικό μας καθήκον, παρουσιάζουμε έγκυρα, έγκαιρα και σφαιρικά τα ζητήματα που απασχολούν τον επιχειρηματικό κόσμο και προσπαθούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα, ανοίγοντας παράθυρο διαλόγου σε όσα βρίσκονται προ των πυλών. Καθώς ο κόσμος αλλάζει, το Economy Today συμπορεύεται με τις εξελίξεις και είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις που φέρνει η νέα εποχή. Με τη γνώση του παρελθόντος και τις προσδοκίες του μέλλοντος, ετοιμαζόμαστε για την επόμενη μέρα, γνωρίζοντας καλά ότι θα ζούμε και θα ξαναζούμε τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους προβληματισμούς, τις ίδιες διαδικασίες, έχοντας κατά νου πως τίποτα δεν είναι πιο αγχωτικό και ταυτόχρονα

πιο ανακουφιστικό από τις δύο αυτές λέξεις: «Πάμε τυπογραφείο».

η δικη μας μαχη με την ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Από τον Μάρτιο του 2020, το Economy Today δίνει και αυτό τη δική του μάχη εν μέσω των επιπτώσεων και της νέας τάξης πραγμάτων που δημιουργεί η πανδημία του κορωνοϊού. Σε επιχειρηματικό και οικονομικό επίπεδο, είδαμε να αλλάζουν πολλά. Εργαστήκαμε με νέες μορφές εργασίας, όπως η τηλεργασία, αλλάξαμε εργασιακό περιβάλλον, κάναμε τον απολογισμό μας και καταλάβαμε ότι σε αυτή τη ζωή τίποτα δεν είναι δεδομένο. Η όλη εμπειρία που ζήσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε, λόγω της πανδημίας, έφερε μαζί της πολλά διδάγματα, πολλές προκλήσεις και ευκαιρίες. Στον οικονομικό και επιχειρηματικό τομέα, ο προσανατολισμός έχει αλλάξει και θα αλλάξει ακόμα πιο πολύ λόγω και της ραγδαίας εξέλιξης

της τεχνολογίας. Αρκετές επιχειρήσεις πιο μεγάλης εμβέλειας προσαρμόστηκαν γρήγορα και αποδείχθηκαν ανθεκτικές σε αυτή την κρίση, όμως για πιο μικρού βεληνεκούς επιχειρήσεις υπάρχει ακόμα δρόμος τον οποίο θα πρέπει να διανύσουν ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές και βιώσιμες. Επίσης, όπως και στις υπόλοιπες χώρες, το θέμα της βιωσιμότητας θα πρέπει πλέον να αποτελεί προτεραιότητα για όλους, ενώ στον δημόσιο τομέα θα πρέπει να γίνουν τέτοια βήματα ώστε να επιτευχθούν συγκλίσεις σε μείζονα θέματα που σχετίζονται με τη βελτίωση του οικονομικού μας μοντέλου και την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας, με γνώμονα την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική πρόοδο και την ευημερία. Ως Economy Today, σε αυτή τη νέα πραγματικότητα δηλώνουμε το παρών μας και προχωράμε κοιτάζοντας μπροστά, με την προσδοκία και την ευχή να έρθουν καλύτερες μέρες για την οικονομία και για την Κύπρο μας.

EconomyToday 23

economytoday.com.cy

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

Ειδικές εκδόσεις

Το πρώτο τεύχος! Ιούλιος 2016

Το Εconomy Today κυκλοφόρησε για πρώτη φορά την Κυριακή 26 Ιουνίου 2016 με σεις και το δημιουργικό άγχος την ονομασία Capital Today να κορυφώνεται, το περιοδικό (τεύχος Ιουλίου 2016), με διευθύντρια άρχισε γρήγορα να μεγαλώνει περιοδικών τη Μαριλένα Ιεροδιακόνου, και να προσθέτει στη φαρέτρα σύμβουλο έκδοσης τη δημοσιογράφο του τις δύο ετήσιες ειδικές Χρύσω Αντωνιάδου και με πρώτο αρχιεκδόσεις «Εταιρική Κοινωνική συντάκτη τον δημοσιογράφο Σωκράτη Ευθύνη» και «The Golden List Ιωακείμ. Σκοπός της μετονομασίας of Real Estate». του περιοδικού, λίγο αργότερα, ήταν η Σημαντικός σταθμός στην πορεία ενίσχυση και η περαιτέρω δημιουργία του Economy Today ήταν η δημιτοπικής ειδησεογραφίας και αυτόνομων ουργία του διαδικτυακού πόρταλ εμπορικών τίτλων. economytoday.com.cy, το οποίο Τα μηνύματα που έφθασαν κοντά μας ήρθε για να προσθέσει στη συνεχή από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας και απρόσκοπτη ενημέρωση του κοιμας ήταν ενθαρρυντικά και αισιόδοξα. Συνεργάτες και αναγνώστες πίστεψαν Συνεργάτες και αναγνώστες πίστεψαν νού σε ημερήσια βάση. Το Economy Today, σε συνδυασμό και με τα άλλα σε εμάς και εμείς με τη σειρά μας σε εμάς και εμείς με τη σειρά μας μέσα ενημέρωσης του Συγκροτήπιστέψαμε από την αρχή στη δύναμη πιστέψαμε από την αρχή στη ματος, προσφέρει μια 360 μοιρών του μέσου. Με την αγωνία για την δύναμη του μέσου επικοινωνία. επόμενη μέρα, τις συνεχείς αναζητή-

24 EconomyToday

ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΤΣΟΥΡΟΥΛΛΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΣΙΓΜΑ

ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ

«Τ

ο Economy Today είναι εδώ και καλείται να δώσει και πάλι νέα πορεία. Τη νέα αισιοδοξία και τη νέα διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει η Κύπρος του 2021 για τις νέες γενιές. Εμάς η υπόσχεσή μας είναι πως η ποιότητα της ύλης και η γνώση που προκύπτει μέσα από τις σελίδες του Economy Today είναι αδιαπραγμάτευτες». Με το πιο πάνω μήνυμα, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ και της Τηλεόρασης ΣΙΓΜΑ, Χρύσανθος Τσουρούλλης, μας μιλά για τον λόγο που δημιουργήθηκε το περιοδικό και μοιράζεται μαζί μας τα πρώτα συναισθήματα για τα πέντε χρόνια κυκλοφορίας.

ΓΙΑΤΙ ΕΠΕΝΔΥΣΑΜΕ ΣΤΟ ECONOMY TODAY

Σήμερα βρισκόμαστε ακριβώς σε ένα παρόμοιο σταυροδρόμι, έχοντας ενώπιόν μας τα δεινά που προκύπτουν στο παγκόσμιο από την πανδημία του κορωνοϊού και που, θέλοντας και μη, δημιουργούν για άλλη μια φορά τεράστια οικονομικά διλήμματα. Το Economy Today είναι εδώ και καλείται να δώσει και πάλι νέα πορεία. Τη νέα αισιοδοξία, τη νέα διαδρομή που θα πρέπει να ακολουθήσει η Κύπρος του 2021 για τις νέες γενιές. Το Economy Today είναι εδώ για να απαντήσει σε ερωτήματα για το πώς θα πρέπει μέσα στις νέες οικονομικές συνθήκες να δραστηριοποιηθούν οι επιχειρήσεις, πώς θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι καινούργιες ιδέες, ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας και πώς δημιουργείται ανάπτυξη. Αυτά είναι τα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει το Economy Today και είμαι βέβαιος ότι οι συνάδελφοι που το επιμελούνται θα βρουν τους επαΐοντες για να δώσουν ασφαλείς απαντήσεις και να κατευθύνουν τον Κύπριο επιχειρηματία για άλλη μια φορά σε ασφαλές λιμάνι».

«Ακολουθώντας πιστά το αξίωμα πως οι μεγαλύτερες κρίσεις γεννούν και τις πιο μεγάλες ευκαιρίες, σε μια χρονική συγκυρία που τα οικονομικά διλήμματα του τόπου ήταν τεράστια και τα έντυπα μέσα αντιμετώπιζαν φοβερές αντιξοότητες, εμείς αποφασίσαμε να ανοίξουμε νέους δρόμους. Θεωρήσαμε πως υπήρχε θέση για ένα καινούργιο έντυπο. Ένα έντυπο που θα αφορούσε τον κάθε επιχειρηματία, που θα έδινε προοπτική και αισιοδοξία και που θα παρείχε όλη εκείνη την εξειδικευμένη γνώση προκειμένου η οικονομία αλλά και ο κάθε επιχειρηματίας να σταθούν στα πόδια τους και όλοι μαζί, τραβώντας κουπί, να μπορέσουμε να οδηγήσουμε το καράβι μας σε ασφαλές λιμάνι. Θεωρήσαμε καθήκον μας να συμβάλουμε σε αυτή την προσπάθεια κι εμείς με αυτόν τον τρόπο και, παρόλο που ήμασταν βέβαιοι από την αρχή, τελικά οι αναγνώστες μας μάς επιβράβευσαν με πολλή αγάπη. Αγκάλιασαν το περιοδικό μας και τώρα πια έχει γίνει το χρήσιμο εργαλείο του κυπριακού επιχειρείν».

ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΕΧΟΥΝ ΒΑΘΙΕΣ ΡΙΖΕΣ

«Βλέποντας ένα ακόμη μέσο του Συγκροτήματος να μεγαλώνει, και μάλιστα κάτω από δύσκολες συνθήκες, αισθάνομαι απέραντη ικανοποίηση. Και δεν είναι τυχαίο που όλα τα “παιδιά”, τα μέσα δηλαδή του Συγκροτήματος, αντέχουν τόσο πολύ στις αντιξοότητες. Είναι γιατί δημιουργούν βαθιές ρίζες. Την ώρα που γεννιούνται, γεννιούνται σε αντίξοες συνθήκες, έτσι δημιουργούν αντισώματα. Αντισώματα που στο τέλος της ημέρας είναι επαρκή για να τα προστατεύσουν απέναντι σε κάθε κίνδυνο που βρίσκεται μπροστά μας». «Θεωρώ ότι το Economy Today εξετέλεσε πλήρως την αποστολή που του είχε ανατεθεί το 2016, δίνοντας προοπτική και οδηγώντας το κυπριακό επιχειρείν σε πιο αισιόδοξες διαδρομές, που κατέστησαν εφικτή και πάλι την ορθοπόδηση της οικονομίας.

Δημιουργήσαμε ένα έντυπο που θα αφορούσε τον κάθε επιχειρηματία, που θα έδινε προοπτική και αισιοδοξία και που θα συνέβαλλε με εξειδικευμένη γνώση στο να ορθοποδήσει η οικονομία

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΜΟΥ

«Στους συνεργάτες μας, πρωτίστως, το μήνυμα που θέλω να στείλω είναι ένα μεγάλο εύγε για τα επιτεύγματά τους, σίγουρος ότι μας περιμένουν ακόμα πιο μεγάλα πράγματα. Εμείς εδώ, στο Συγκρότημα ΔΙΑΣ, βάζουμε μόνο μεγαλεπήβολους στόχους. Δεν έχουμε επιλογή άλλωστε… Στους αναγνώστες μας, ένα τεράστιο ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη και για τη θέρμη με την οποία αγκάλιασαν το περιοδικό και βέβαια με την υπόσχεση ότι είναι αδιαπραγμάτευτη η ποιότητα της ύλης και η γνώση που προκύπτει μέσα από τις σελίδες του Economy Today και του διαδικτυακού Economy Today – γιατί έχει και ένα αδελφάκι το έντυπο, το οποίο είναι εξίσου σημαντικό, εξίσου μαχητικό, εξίσου χρήσιμο τη σημερινή μέρα. Η υπόσχεσή μας είναι ότι η ποιότητα της ύλης θα είναι η ίδια. Αυτή πρέπει να είναι, αυτήν θα παράξουμε και αυτήν θα παραδώσουμε στον Κύπριο επιχειρηματία».

EconomyToday 25

Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, στην επετειακή έκδοση για τα πέντε χρόνια του περιοδικού Economy Today

Την ίδια στιγμή, εστιάζοντας στη διερευνητική δημοσιογραφία, πέρα από τις αποκλειστικότητες και την πληθώρα συνεντεύξεων που εξασφαλίζει από τα διακεκριμένα ονόματα του επιχειρηματικού κόσμου, φιλοξενεί πληθώρα άλλων συναφών θεμάτων που αναδεικνύουν τις εξελίξεις και τις δυνατότητες της οικονομίας και του κυπριακού επιχειρείν. Στο πλαίσιο αυτό, η διαφορετική και εις βάθος προσέγγιση που υιοθετεί σχετικά με το ευρύτερο πολιτικό, οικονομικό και επιχειρηματικό γίγνεσθαι, το καθιερώνει ως μία εκ των σοβαρότερων πηγών πληροφόρησης και ως ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια κάθε επιχειρηματία, επαγγελματία, στελέχους και καταναλωτή που αναζητά την αξιοπιστία στη σχετική με τη θεματολογία του ενημέρωση.

έλω θερμά να συγχαρώ και να χαιρετίσω την παρούσα έκδοση του οικονομικού περιοδικού Economy Today, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης πέντε χρόνων δημιουργικής παρουσίας του στην οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα στην πατρίδα μας. Η εν λόγω περιοδική έκδοση, παρουσιάζοντας στις σελίδες της ένα ευρύ φάσμα κειμένων, αφιερωμάτων και παρουσιάσεων καταξιωμένων οικονομικών αναλυτών και δημοσιογράφων, έχει αναδειχθεί και διακριθεί ως ένα εκ των πλέον έγκυρων εντύπων που άπτονται του τομέα της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

26 EconomyToday

Ιδιαιτέρως στην παρούσα συγκυρία, όπου η κυπριακή οικονομία και επιχειρηματικότητα καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού, είμαι απολύτως βέβαιος ότι το περιοδικό Economy Today, μέσα από την ενδελεχή έρευνα και την εμπεριστατωμένη γραφή, θα αποτελέσει οδηγό και σημείο αναφοράς. Επαινώντας τα μέλη του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ, καθώς και την ομάδα σύνταξης του περιοδικού, για την αξιόλογη πορεία του, εκφράζω τις θερμότερες των ευχών μου για τον νέο κύκλο που διανοίγεται μπροστά τους.

Η διαφορετική και εις βάθος προσέγγιση που υιοθετεί σχετικά με το ευρύτερο πολιτικό, οικονομικό και επιχειρηματικό γίγνεσθαι, το καθιερώνει ως μία εκ των σοβαρότερων πηγών πληροφόρησης

Στον κύκλο αυτό, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι, εξελίσσοντας περαιτέρω τη δυναμική τους δράση και στηριζόμενοι πάντοτε στην ίδια υπευθυνότητα, συνέπεια και αντικειμενικότητα, θα αξιωθούν πολλές ακόμη επιτυχίες στη μάχη της έγκυρης ενημέρωσης.

Μήνυμα της Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσας Πηλείδου, ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΧΡΟΝΗ ΠΟΡΕΙΑ του περιοδικού Economy Today

Τέτοιες ευκαιρίες παρέχονται και από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, μέσω των πολιτικών που διαμόρφωσε και συνεχίζει να διαμορφώνει, για έμπρακτη στήριξη της επιχειρηματικότητας. Στόχος μας είναι η στήριξη και ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, η συγκράτηση των θέσεων εργασίας και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην κοινωνία και στην οικονομία. Ένα σημαντικό εργαλείο προς αυτόν τον σκοπό αποτελούν τα σχέδια χορηγιών. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Ιούνιο, προκηρύξαμε σχέδια ύψους €126 εκατ. (€120 εκατ. διατέθηκαν συνολικά μέσα στην προγραμματική περίοδο 2014-2020), τα οποία αγκαλιάστηκαν από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, και μέχρι το τέλος του χρόνου θα προκηρύξουμε άλλα δύο σχέδια, ανεβάζοντας το ποσό στα €171 εκατ. Συνολικά το ύψος των χρηματοδοτικών μας προτάσεων για την προγραμματική περίοδο 20212027 για άντληση χρηματοδοτούμενων πόρων ξεπερνά τα €450 εκατ., εκ των οποίων η μερίδα του λέοντος θα ενισχύσει τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Είμαι πεπεισμένη πως η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη απάντηση στα ζητήματα ανταγωνιστικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων, οι οποίες θα μπορούν να επωφεληθούν από τα πράσινα σχέδια χορηγιών που προωθούμε, αλλά και εμμέσως από τα οφέλη της πράσινης ανάπτυξης, η οποία, μεταξύ άλλων, αφορά τη μετάβαση σε φθηνότερο και περιβαλλοντικά φιλικό ηλεκτρικό ρεύμα από ΑΠΕ.

ε την ευκαιρία της επετείου των πέντε χρόνων του Economy Today, απευθύνω τους θερμότερούς μου χαιρετισμούς στους αναγνώστες του και τα θερμά μου συγχαρητήρια στους εκδότες και στο συντακτικό και διοικητικό προσωπικό. Σε μια ανοικτή οικονομία όπως η Κύπρος, με τις επιχειρήσεις να κατέχουν ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη και την πρόοδο, η παρουσία ενός έγκριτου περιοδικού όπως το Economy Today, το οποίο να διερευνά και να καταγράφει τις τάσεις στο οικονομικό περιβάλλον και να αναγιγνώσκει με αξιοπιστία τις αγορές, είναι απολύτως χρήσιμη και απαραίτητη. Το Economy Today, μέλος του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ, ολοκληρώνει πέντε χρόνια ζωής σε ένα περιβάλλον με μεγάλες προκλήσεις για την οικονομία και τον Τύπο, αποδεικνύοντας ότι ένα ελκυστικό, ανθεκτικό και καινοΌλα αυτά σας καλούμε να συνεχίσετε να τα αποτυπώτόμο ΜΜΕ μπορεί να ευδοκιμήσει ακόμη και σε κρίσιμες νετε στις νέες σας εκδόσεις, αναδεικνύοντας τις ευκαιστιγμές. Έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του ρίες που προσφέρουμε στις επιχειρήσεις αναγνωστικού κοινού, παρέχοντας έγκυρη για ανάπτυξη. Εύχομαι μακροημέρευση και Η παρουσία ενός έγκριτου πληροφόρηση και λειτουργώντας ως πεδίο είμαι σίγουρη ότι θα συνεχίσετε να τροφοπεριοδικού όπως το ανταλλαγής ιδεών, απόψεων και προβληδοτείτε με την ίδια επιτυχία τον χώρο των EconomyToday, ματισμών σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις επιχειρηματικών εκδόσεων. στην Κύπρο, αναδεικνύοντας νέες ευκαιρίείναι απολύτως χρήσιμη ες ανάπτυξης. Καλή συνέχεια και δύναμη στο έργο σας. και απαραίτητη

EconomyToday 27

Χριστόδουλος Ε. Αγκαστινιώτης Πρόεδρος ΚΕΒΕ

2 1

«Το ΚΕΒΕ συγχαίρει το μηνιαίο περιοδικό Economy Today για τη συμπλήρωση 5 χρόνων ζωής. Η έγκυρη ενημέρωση και η σε βάθος ανάλυση που προσφέρει στους αναγνώστες του το έχουν καθιερώσει στη συνείδηση των πολιτών. Στα 5 δύσκολα χρόνια που προηγήθηκαν, το Economy Today κατάφερε να αναδειχθεί ως σημαντικό εργαλείο ενημέρωσης του αναγνωστικού κοινού και ειδικά του επιχειρηματικού κόσμου. Ευχόμενοι συνέχιση της επιτυχούς πορείας του, συγχαίρουμε όλους τους συντελεστές του Economy Today».

Έλενα Ανδρέου

Deputy Managing Director εστιατορίων McDonald’s™

Αντώνιος Αντωνίου Πρόεδρος OEB

«Θα ήθελα να συγχαρώ το Economy Today για τη συμπλήρωση 5 χρόνων κυκλοφορίας και επιτυχημένης παρουσίας στον χώρο των κυπριακών ΜΜΕ. Ο ερχομός του προσέφερε στον Κύπριο αναγνώστη μια σημαντική και αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης και πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε έναν σημαντικό παίκτη του οικονομικού και επιχειρηματικού ρεπορτάζ. Μέσα από την ανάδειξη προβλημάτων του επιχειρηματικού κόσμου και την προβολή διαφορετικών απόψεων από ανθρώπους που έχουν λόγο για την οικονομία, συνέβαλε στην πολυφωνία και στην προώθηση εναλλακτικών θέσεων σε καίρια ζητήματα, όπως είναι η επιχειρηματικότητα, η οικονομική ανάκαμψη, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και οι μεταρρυθμίσεις. Η πρώτη πενταετία ύπαρξης του περιοδικού σημαδεύτηκε από την τεράστια οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού. Το Economy Today δοκιμάστηκε σε αυτή τη δύσκολη περίοδο και αγκαλιάστηκε, αφού το αναγνωστικό κοινό ταυτίστηκε με την προσέγγιση και το περιεχόμενό του. Η Κύπρος μας έχει ανάγκη τα σοβαρά και έγκυρα ΜΜΕ, γι’ αυτό και εύχομαι εκ μέρους της ΟΕΒ καλή συνέχεια και ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες στα χρόνια που θα ακολουθήσουν». 28 EconomyToday

«Συγχαρητήρια στην ομάδα του Economy Today που με το ποιοτικό περιεχόμενό του συνεχίζει να κερδίζει τις εντυπώσεις και την εμπιστοσύνη του αναγνωστικού κοινού! Ναι, “το αύριο αρχίζει σήμερα” και ομολογουμένως η παρουσία του περιοδικού στο νησί μας ενίσχυσε την ενημέρωση και την έρευνα γύρω από ποικίλα θέματα που απασχολούν την οικονομία και τους επιχειρηματικούς κύκλους σε Κύπρο, Ελλάδα και εξωτερικό. Εύχομαι χρόνια πολλά, χρόνια δημιουργικά, γεμάτα επιτυχίες, αποκλειστικότητες και άλλες τόσες ενδιαφέρουσες σελίδες με νέα από την κυπριακή και όχι μόνο αγορά. Με την ευκαιρία αυτή, ευχαριστώ θερμά τους ανθρώπους που συμβάλλουν στην έκδοση του κάθε τεύχους, καθότι και η McDonald’s φιλοξενήθηκε και συνεχίζει να φιλοξενείται στις σελίδες του. Ιδιαίτερα στις μέρες που διανύουμε, θεωρώ ότι το Economy Today έχει εξελιχθεί σε μια σημαντική πηγή ενημέρωσης! Παρουσιάζει αναλύσεις γύρω από στρατηγικές ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού, πρακτικές που οδηγούν στη βιώσιμη ανάπτυξη, προσωπικότητες σε νευραλγικές θέσεις της οικονομίας, καθώς και άλλα φλέγοντα θέματα, όπως η επανεκκίνηση της οικονομίας και άλλες δύσκολες εξισώσεις που φέρνει μαζί της η μετά COVID-19 εποχή».

Χρίστος Βασιλείου Managing Director KPMG Κύπρου

«Θερμές ευχές στη διεύθυνση, τη συντακτική ομάδα και τους δημοσιογράφους του περιοδικού Economy Today για τα 5 επιτυχημένα χρόνια κυκλοφορίας του περιοδικού. Η ενημέρωση που παρέχετε στους αναγνώστες σας για τις εξελίξεις στην αγορά και στον χώρο της οικονομίας γενικότερα είναι σημαντικές και ευχόμαστε να συνεχίσετε το επιτυχημένο έργο σας. Με τη δραστηριότητά σας, έχετε θέσει ψηλά τον πήχη της ενημέρωσης και συνεπώς οι προσδοκίες του αναγνωστικού κοινού σας για το μέλλον είναι υψηλές. Ευχόμαστε καλή και δημιουργική συνέχεια».

Χριστιάννα Διογένους CEO Unicars

«Η φετινή χρονιά αποτελεί ορόσημο για ένα από τα σημαντικότερα περιοδικά, καθώς κλείνει 5 χρόνια επιτυχημένης παρουσίας στα δρώμενα του κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι της χώρας. Μέσα σε αυτή τη σύντομη διαδρομή, κατάφερε να γίνει σημείο αναφοράς για τον επιχειρηματικό κόσμο και ένα από τα βασικά μέσα ενημέρωσης για τις εξελίξεις, με έντονο το στοιχείο της παρεμβατικότητας. Θέλω να ευχηθώ στο Economy Today κάθε επιτυχία στη μελλοντική του πορεία και να συνεχίσει με την ίδια μαχητικότητα και αντικειμενικότητα να μας ενημερώνει!».

Ευγένιος Χρ. Ευγενίου

Διευθύνων Σύμβουλος PwC Κύπρου «Συγχαίρουμε το περιοδικό Economy Today για τα 5 χρόνια δυναμικής παρουσίας αλλά και για τη θετική συμβολή του στην επιχειρηματική κοινότητα και στην οικονομική δραστηριότητα της Κύπρου. Η επιτυχημένη πορεία του περιοδικού είναι άμεσα συνδεδεμένη με το ποιοτικό του περιεχόμενο αλλά και με την έγκυρη και αξιόπιστη ενημέρωση που παρέχει. Σας ευχαριστούμε για την εποικοδομητική συνεργασία και σας ευχόμαστε πολλά ακόμη δημιουργικά χρόνια προσφοράς».

Κυριάκος Ιορδάνου Γενικός Διευθυντής ΣΕΛΚ

«Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης πέντε χρόνων κυκλοφορίας του περιοδικού Economy Today, θα θέλαμε να συγχαρούμε το Συγκρότημα ΔΙΑΣ για την πρωτοβουλία του να το εισαγάγει αρχικά και να συνεχίσει να το αναπτύσσει στην πορεία. Το Economy Today συμπληρώνει την επιχειρηματική ενημέρωση προς τον πολίτη, τον επιχειρηματία και τον επαγγελματία, ενώ αποτελεί την ίδια στιγμή και ολοκληρωμένο εργαλείο επιχειρηματικής προβολής. Διακρίνεται για την πληρότητα του θεματολογίου, καθώς και για τον αντικειμενικό και ανεξάρτητο τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τα επιμέρους θέματα, έχοντας πάντα υπόψη ότι η πορεία του περιοδικού είναι συνυφασμένη με μια ομολογουμένως πολύ δύσκολη πορεία της κυπριακής οικονομίας. Το Economy Today δίνει μια πλήρη εικόνα των σοβαρών ζητημάτων που απασχολούν την οικονομία και την επιχειρηματική κοινότητα στην Κύπρο. Ευχόμαστε καλή συνέχεια και πολλές ακόμα επιτυχίες στο Συγκρότημα ΔΙΑΣ, στο περιοδικό Economy Today και σε όλους όσοι εργάζονται για να εκδίδεται και να κυκλοφορεί το περιοδικό».

EconomyToday 29

10 Μιχάλης Καμμάς Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου

Λύσανδρος Ιωάννου Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου PHC

«Το Economy Today έχει συμβάλει καθοριστικά στην ανάδειξη των θεμάτων οικονομίας και επιχειρηματικότητας στον τόπο μας, ειδικά σε μια περίοδο που αυτά τα θέματα αφορούν όλους. Όλα τα θέματα, όπως η υγεία, ο πολιτισμός, η παιδεία, τα κοινωνικοπολιτικά και εθνικά θέματα, εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την πορεία της οικονομίας και αυτή με τη σειρά της εξαρτάται από την πορεία της επιχειρηματικότητας. Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις (σε όλα αυτά τα μέτωπα) που μας περιμένουν, πιστεύω ότι το έργο σας στο Economy Today αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Έχετε συχνά αναδείξει τις μεγάλες προοπτικές της χώρας μας και αυτό βοήθησε στην ανάπτυξη της κατάλληλης κουλτούρας, ενώ η αντικειμενική και χωρίς προκαταλήψεις παρουσίαση προβλημάτων που περιορίζουν τις προοπτικές της χώρας είναι το πρώτο βήμα για την ποιοτική αναβάθμιση του δημόσιου διαλόγου».

Θωμάς Καζάκος

Γενικός Διευθυντής Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου

«Εκ μέρους του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, θα ήθελα να εκφράσω τα ειλικρινή μας συγχαρητήρια για την ολοκλήρωση 5 χρόνων ύπαρξης και προσφοράς του επιχειρηματικού περιοδικού Economy Today στα δημοσιογραφικά και επιχειρηματικά δρώμενα της χώρας μας, ως προς την ανάδειξη ενδιαφερόντων θεμάτων και συνεντεύξεων και ποιοτικής ενημέρωσης και ως προς την προώθηση υψηλού επιπέδου δημοσιογραφίας. Δράττομαι της ευκαιρίας για να ευχηθώ να έχει πάντα “ούριο άνεμο” και μια ακόμα πιο ανοδική και δημιουργική πορεία, ενώ προσβλέπουμε στη συνέχιση της καλής συνεργασίας που έχουμε για θέματα που άπτονται της ναυτιλίας». 30 EconomyToday

«Ποιοτικές εκδόσεις γεμάτες με αναλύσεις, απόψεις, καλές συνεντεύξεις και χρήσιμα στοιχεία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της επιχειρηματικής και οικονομικής ζωής της χώρας, όπως έχουν καταγραφεί από το περιοδικό Economy Today. Ταυτόχρονα, το χρήσιμο περιεχόμενο που σε μηνιαία βάση δημοσιεύεται στο περιοδικό αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για αναστοχασμό, προβληματισμό και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ στελεχών και παραγόντων της κυπριακής οικονομίας. Εύχομαι το περιοδικό να συνεχίσει την επιτυχημένη του πορεία με ακόμη πιο πλούσιο υλικό, να έχει σταθερά υψηλή αναγνωσιμότητα και να συνδράμει στη διάχυση γνώσης στην κοινωνία μας. Ως Σύνδεσμος Τραπεζών, δεσμευόμαστε για ακόμη πιο στενή συνεργασία με την ομάδα του Economy Today με στόχο τη δημοσίευση παραγωγικής αρθρογραφίας, συνεντεύξεων με ουσιαστικό περιεχόμενο και αναλύσεων των επίκαιρων τραπεζικών θεμάτων».

Κωνσταντίνος Καποδίστριας CEO/Executive Director CHR. KAPODISTRIAS & SONS LTD

«Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 5 χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία του περιοδικού Economy Today, επιθυμώ να συγχαρώ θερμά την άριστη ομάδα του περιοδικού και όλους τους συντελεστές αυτής της προσπάθειας. Σε ένα τέτοιο εξελισσόμενο περιβάλλον, είναι σημαντικό να υπάρχουν ειδικά περιοδικά σαν κι αυτό, εξαιρετικά εργαλεία επικοινωνίας, τα οποία παρουσιάζουν τα νέα της αγοράς και της οικονομίας στη χώρα μας και αναδεικνύουν το κυπριακό επιχειρείν. Χαιρετίζοντας τα πεντάχρονα του Economy Today, εύχομαι στο άξιο επιτελείο της έκδοσης του περιοδικού υγεία και κάθε επιτυχία στο έργο τους. Καλή συνέχεια!!!».

Δήμητρα Καραντώκη Αντιπρόεδρος ΣΤΕΚ

«Στην εποχή του διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ψευδών ειδήσεων, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν μέσα ενημέρωσης που να παρουσιάζουν τα δεδομένα αντικειμενικά και εις βάθος. Το περιοδικό Economy Today αποτελεί μια πηγή οικονομικής και επιχειρηματικής πληροφόρησης την οποία μπορούν να εμπιστευτούν τόσο οι επιχειρηματίες και οι οικονομικοί φορείς του τόπου όσο και οι πολίτες, ώστε να έχουν μια έγκυρη και εμπεριστατωμένη εικόνα γύρω από σημαντικά ζητήματα. Ευχόμαστε στο Economy Today χρόνια πολλά!».

Μάριος Α. Κλείτου

CEO Baker Tilly South East Europe

«Η συμπλήρωση 5 χρόνων έκδοσης του επιχειρηματικού περιοδικού Economy Today, 5 χρόνων επιτυχημένης παρουσίας σας στον χώρο της ενημέρωσης, αποτελεί το καλύτερο πιστοποιητικό της αποδοχής του αναγνώστη. Η συμβολή του περιοδικού Economy Today στην ανάδειξη και προβολή των οικονομικών θεμάτων του τόπου είναι μεγάλη και ανεκτίμητη, αφού στα 5 χρόνια λειτουργίας του έχει εκδώσει πολλά ειδικά αφιερώματα για σημαντικούς κλάδους της οικονομίας, ως ένα χρήσιμο εργαλείο για τον επιχειρηματία και τον επαγγελματία. Εύχομαι ειλικρινά σε όλο το στελεχιακό δυναμικό του περιοδικού Economy Today να συνεχίσει με την ίδια υπευθυνότητα, συνέπεια και αντικειμενικότητα την καθημερινή προσπάθεια για ολοκληρωμένη πληροφόρηση και ουσιαστική ενημέρωση του πολίτη».

Μάριος Κωνσταντίνου

Διευθύνων Σύμβουλος Χαραλαμπίδης Κρίστης «Πέντε χρόνια ακούγονται ίσως λίγα, αλλά όταν αυτά είναι τόσο παραγωγικά και δημιουργικά, τότε αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της προσφοράς του Economy Today. Μια έκδοση που πραγματικά γεννήθηκε μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες που γνώρισαν τόσο η παγκόσμια οικονομία όσο και η κυπριακή. Έτσι, με την εμπειρία της μεγάλης κρίσης που όλοι βιώσαμε, κάθε τεύχος του περιοδικού, με τις αναλύσεις, τις συνεντεύξεις και τα ειδικά αφιερώματα, έχει πια αναχθεί σε πολύτιμο συμβουλευτικό εργαλείο-πυξίδα για όλο τον επιχειρηματικό κόσμο και όσους έχουν πραγματικό ενδιαφέρον για την οικονομία. Εύχομαι ολόψυχα καλή συνέχεια, με δυναμική και παραγωγική παρουσία στον χώρο σας!».

Κώστας Κώστα

Γενικός Διευθυντής Γενικών Ασφαλειών «Η επιχειρηματική ζωή του τόπου έχει ανάγκη από μέσα ενημέρωσης που να την προβάλλουν έγκυρα και έγκαιρα. Το Economy Today είναι αδιαμφισβήτητα ένα απ’ αυτά. Θερμά συγχαρητήρια για τα 5 χρόνια ζωής. Ευχές από τις Γενικές Ασφάλειες για πολλές πενταετίες!».

EconomyToday 31

18 Ντίνος Λευκαρίτης

Εκτελεστικός Διευθύνων Σύμβουλος (CEO) Petrolina «Η έγκυρη και σφαιρική ενημέρωση για την οικονομία που παρέχει στον επιχειρηματικό κόσμο το Economy Today είναι ο λόγος που έχει καθιερωθεί αλλά και καταστεί ένα χρήσιμο εργαλείο για κάθε Κύπριο επιχειρηματία. Το ενημερωτικό του ταξίδι στον κόσμο των ΜΜΕ κλείνει 5 χρόνια γεμάτα ειδήσεις και πληροφορίες, συνεντεύξεις, αναλύσεις, ρεπορτάζ και αφιερώματα, όχι μόνο για τον τόπο μας, αλλά και για τη διεθνή πραγματικότητα. Δεν μένει παρά να ευχηθούμε, λοιπόν, να συνεχίσει τη δυναμική και τόσο σημαντική του παρουσία στον τομέα της ενημέρωσης, φέρνοντας πιο κοντά μας –όπως υπόσχεται και πράττει…– το αύριο, σήμερα!».

Χάρης Λοϊζίδης

Πρόεδρος ΠΑΣΥΞΕ (Παγκύπριος Σύνδεσμος Ξενοδόχων)

«Είναι με ιδιαίτερη χαρά που μου δίνεται η ευκαιρία να χαιρετίσω την εορταστική έκδοση του περιοδικού Economy Today για τα πεντάχρονά του, το οποίο είμαστε σίγουροι ότι θα συνεχίσει την εξαιρετική πορεία του, παρέχοντας έγκυρη και σφαιρική ενημέρωση για τον επιχειρηματικό κόσμο, περιλαμβανομένου του τουριστικού και ξενοδοχειακού κλάδου, που αποτελεί τον βασικό πυλώνα της οικονομίας του τόπου μας. Η πανδημία μπορεί να ανέκοψε την ανοδική πορεία της τουριστικής “ατμομηχανής”, αφού ουσιαστικά το 2020 θεωρείται οριστικά ως μη γενόμενο και το 2021 δεν εξελίσσεται όπως αναμενόταν, εντούτοις ως ΠΑΣΥΞΕ θεωρούμε ότι θα ξεπεράσουμε και αυτή την κρίση και ότι, παρά τις δυσκολίες, ο τουρισμός θα λειτουργήσει για μια ακόμη φορά ως βαρόμετρο στην πορεία ανάκαμψης της οικονομίας. Η Κύπρος, εκτός από προορισμός “ήλιου και θάλασσας”, διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως η πλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά μας, η γαστρονομία, η κυπριακή ύπαιθρος κ.ά., παρέχοντας έτσι πληθώρα επιλογών στους επισκέπτες μας, μέσα σε ασφαλείς συνθήκες. Καταλήγοντας, διαβιβάζω τα συγχαρητήριά μας και εκ μέρους των μελών του ΠΑΣΥΞΕ, με την πεποίθηση ότι το Economy Today θα συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία του». 32 EconomyToday

Μάριος Λουκαΐδης Ιδρυτής Synpraxis Management Services

«Το Economy Today, προερχόμενο από τον μεγαλύτερο παροχέα πληροφόρησης στο νησί μας, το Συγκρότημα ΔΙΑΣ, έβαλε το δικό του λιθαράκι στην ενημέρωση και προβολή των οικονομικών και επιχειρηματικών θεμάτων που αφορούν τόσο την Κύπρο όσο και το εξωτερικό. Τα θέματα οικονομίας, επιχειρηματικότητας και καινοτομίας αλλάζουν και εξελίσσονται ραγδαία και ο καθένας από εμάς, αν επιθυμεί να αναπτυχθεί ως επαγγελματίας ή ως επιχειρηματίας, πρέπει να παρακολουθεί τις τάσεις και εξελίξεις που αφορούν τόσο τον επιχειρηματικό κόσμο όσο και οτιδήποτε άλλο επηρεάζει τη συμπεριφορά των πελατών μας. Εύχομαι στο Economy Today μια συνέχιση και ανάπτυξη της μέχρι σήμερα πετυχημένης του πορείας και να βοηθήσει στην ανάπτυξη τόσο νέων επιχειρήσεων όσο και στελεχών στο οικονομικό γίγνεσθαι του τόπου μας».

Πιερής Μάρκου

Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής Deloitte Κύπρου «Στα 5 χρόνια κυκλοφορίας του, το Economy Today αποτελεί σημαντική πλατφόρμα για την ανταλλαγή έγκυρων απόψεων και προτάσεων σχετικά με τα καίρια ζητήματα της οικονομίας του τόπου μας και τις παγκόσμιες εξελίξεις. Οι αναλύσεις και τα ρεπορτάζ της συντακτικής ομάδας, σε συνδυασμό με τις παρουσιάσεις απόψεων των μεγαλύτερων opinion leaders της Κύπρου, όχι μόνο συμβάλλουν σε μια συνολική ενημέρωση, αλλά δημιουργούν και βάση για διάλογο. Συγχαρητήρια για το έργο σας και σας ευχόμαστε τα καλύτερα για τα επόμενα 5 χρόνια!».

Ντίνος Μιτσίδης

Διευθύνων Σύμβουλος Μιτσίδης Δημόσια Εταιρεία Λτδ

«Τα θερμά μας συγχαρητήρια στο Συγκρότημα ΔΙΑΣ και ειδικότερα στο Economy Today που αισίως συμπληρώνει 5 χρόνια συνεχούς και αξιόλογης παρουσίας. Εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας σε ολόκληρη τη συντακτική ομάδα του περιοδικού για την έγκυρη και ολοκληρωμένη ενημέρωση που μας πρόσφερε όλη αυτή την περίοδο, σχετικά με σημαντικά θέματα που αφορούν την κυπριακή οικονομία, το κυπριακό επιχειρείν και όχι μόνο. Θερμές ευχές για μια ακόμα πιο λαμπρή συνέχεια για τις χρονιές που μας έρχονται!».

Ανδρέας Νεοκλέους

Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής Cyta «Αγαπητή ομάδα του Economy Today, μέσα στα 5 χρόνια της συνεργασίας μας, είχαμε τη χαρά να μοιραστούμε με τους αναγνώστες σας ειδήσεις, παρουσιάσεις, αναλύσεις, προβλέψεις και πολλές μικρές και μεγάλες στιγμές. Στα χρόνια που ακολουθούν, η φωνή σας θα είναι ακόμα πιο σημαντική, ως πολύτιμο στήριγμα των προσπαθειών των εταιρειών του τόπου μας να προσαρμοστούν στις ριζικές αλλαγές και στα νέα δεδομένα που ήδη αναδιαμορφώνουν το επιχειρηματικό τοπίο σε ένα ψηφιακό αύριο. Ευχές για άλλα τόσα χρόνια δημιουργικότητας, υπεύθυνης ενημέρωσης και προώθησης της κυπριακής οικονομίας».

Δρ Μιχάλης Νεοπτολέμου Chief Executive Officer Remedica

Θάνος Μιχαηλίδης

Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Thanos Hotels & Resorts «Μέσα από την πενταετή πορεία του, το Economy Today έχει καταφέρει να εδραιωθεί ως ένα χρήσιμο μέσο ενημέρωσης για τον επιχειρηματικό κόσμο της Κύπρου. Με την ποιοτική του κειμενογραφία, την ανάδειξη επιτυχημένων εγχειρημάτων και την εις βάθος ανάλυση της εγχώριας αλλά και διεθνούς οικονομικής επικαιρότητας, έχει θέσει ψηλά τον πήχη της ενημέρωσης. Εύχομαι η συντακτική ομάδα του περιοδικού να συνεχίσει να εργάζεται για πολλά ακόμα χρόνια, με τη δημιουργικότητα, τις νέες ιδέες και την τεκμηριωμένη άποψη που μέχρι σήμερα επέδειξε».

«Με αφορμή την επέτειο των 5 χρόνων κυκλοφορίας του περιοδικού Economy Today, μέσα από αυτό το μήνυμα θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα του περιοδικού σας για τη μέχρι σήμερα σταθερή και αταλάντευτη πορεία που χάραξε. Εύχομαι να συνεχίσετε την προσπάθειά σας με τον ίδιο ζήλο και αφοσίωση, για μεγαλύτερες επιτυχίες. Με τη βεβαιότητα ότι θα συνεχίσετε να παρέχετε έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση στο μέλλον, εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια στο δύσκολο αλλά και συναρπαστικό ταξίδι του δημοσιογραφικού έργου που επιτελείτε με μεγάλη επιτυχία όλα αυτά τα χρόνια. Ευχές για πρόοδο και ευημερία σε έναν υγιέστερο κόσμο!».

EconomyToday 33

Δικράν Ουζουνιάν

CEO Δικράν Ουζουνιάν και Σία Λτδ

Ιάσονας Νεοφύτου

Γενικός Διευθυντής Εύρηκα Λτδ «Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας, όπου η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση είναι πέρα για πέρα απαραίτητη. Στον επιχειρηματικό κόσμο, απαραίτητο συστατικό της επιτυχίας είναι η οικονομική επικαιρότητα, όπου, πέρα από το ειδησεογραφικό κομμάτι, διακρίνονται ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι. Η Εύρηκα χαίρει εξαιρετικής συνεργασίας με το Συγκρότημα ΔΙΑΣ. Πολύχρονη είναι η συνεργασία μας, όπως πολύχρονη σάς ευχόμαστε να είναι και η πορεία σας!».

Πανίκος Νικολάου

«Τα θερμά μου συγχαρητήρια για τη λαμπρή σας σταδιοδρομία. Αποτέλεσμα αυτής της πετυχημένης πορείας είναι η αξιοπιστία του περιοδικού Economy Today και των επαγγελματιών δημοσιογράφων που το αποτελούν. Εύχομαι κάθε καινούργια μέρα να είναι ένα καινούργιο σκαλοπάτι για πρόοδο και ευημερία».

Διευθύνων Σύμβουλος Τράπεζας Κύπρου

«Ο επιχειρηματικός κόσμος είναι σκληρός και ανταγωνιστικός και η επιτυχία απαιτεί εγρήγορση και διαρκή προσαρμογή. Απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε οργανισμό, η συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων και τάσεων της εγχώριας και διεθνούς οικονομίας. Μέσα σε μόλις 5 χρόνια, το περιοδικό Economy Today κατάφερε να διακριθεί ως εργαλείο έγκυρης και σφαιρικής ενημέρωσης της επιχειρηματικής κοινότητας και να βοηθήσει τα στελέχη της αγοράς να αντιλαμβάνονται πληρέστερα το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται. Ένα αξιόλογο οικονομικό περιοδικό του τόπου, με πλούσιο περιεχόμενο, αποκλειστικότητες, αφιερώματα και ενδιαφέρουσες αναλύσεις. Σε αυτό το συναρπαστικό ταξίδι, εμείς, το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό συγκρότημα στην Κύπρο, είμαστε συνοδοιπόροι από την πρώτη μέρα. Από την Τράπεζα Κύπρου, χρόνια πολλά Economy Today και θερμά συγχαρητήρια για το σπουδαίο σας έργο».

Δέσποινα ΠαναγιώτουΘεοδοσίου CEO Tototheo Maritime

34 EconomyToday

«Θερμά συγχαρητήρια για τα 5 χρόνια κυκλοφορίας του Economy Today! Εύχομαι ολόψυχα στη διεύθυνση και στο συντακτικό επιτελείο του περιοδικού Economy Today του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ καλή και δημιουργική συνέχεια στο απαιτητικό και συνάμα συναρπαστικό ταξίδι του δημοσιογραφικού σας έργου».

Σταύρος Παντζαρής

Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου ΕΥ Κύπρου «Συγχαρητήρια για την 5η επέτειο του περιοδικού Economy Today! Πέντε χρόνια επιτυχημένης κυκλοφορίας, με ποιοτικό περιεχόμενο και σφαιρική ενημέρωση για την επιχειρηματική κοινότητα. Το περιοδικό σας έχει πετύχει στο να γίνει μια αξιόπιστη πηγή πληροφοριών κατά τη διάρκεια των 5 ετών από την πρώτη του έκδοση και ως ΕΥ αναγνωρίζουμε ότι, μέσω του Economy Today, μπορούμε να προσεγγίσουμε το πιο σχετικό και στοχευμένο κοινό. Ευχόμαστε σε όλη την ομάδα του περιοδικού να συνεχίσει την ανοδική πορεία και ακόμη μεγαλύτερες επιτυχίες στο μέλλον».

Χαράλαμπος Παπαντωνίου CEO Υπεραγορών Παπαντωνίου

«Σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται και σε μια αγορά όπου αλλάζουν τα δεδομένα και οι ανάγκες των καταναλωτών, το περιοδικό Economy Today μάς προσφέρει εδώ και 5 χρόνια έγκυρη και σφαιρική ενημέρωση για όσα συμβαίνουν στον επιχειρηματικό κόσμο και για τις τάσεις της κυπριακής αγοράς. Είναι για εμάς ένα σημαντικό εργαλείο, ώστε να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των πελατών των Υπεραγορών μας. Ευχή μου για το περιοδικό και την αξιόλογη δημοσιογραφική ομάδα του να συνεχίσετε ακάθεκτοι με τον ίδιο τρόπο! Χρόνια πολλά, με επιτυχίες».

Αντώνης Παπάς

Διευθυντής Marketing και Επικοινωνίας Ομίλου Λανίτη «Η διαχρονική ηγετική σχέση του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ με τη σφαιρική και ορθή ενημέρωση πλαισιώθηκε τα τελευταία 5 χρόνια και από ένα επιπλέον έντυπο, το επιχειρηματικό περιοδικό Economy Today. Το Economy Today συνέχισε την παράδοση του ΔΙΑ για έγκαιρη και σωστή ενημέρωση και στον τομέα της οικονομίας, και ειδικότερα στον επιχειρηματικό τομέα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το Economy Today κατόρθωσε, μέσα από τις παρουσιάσεις, τις συνεντεύξεις, τις αναλύσεις και τα ρεπορτάζ του, να δώσει την ορθή εικόνα της αγοράς και να ενημερώσει για τις νέες εξελίξεις στον τομέα. Επιπρόσθετα, τους τελευταίους μήνες συμβάδισε με τις συνθήκες που επιβλήθηκαν από την πανδημία, ενημερώνοντας για τις πρωτόγνωρες νέες συνθήκες της αγοράς. Εύχομαι η ενημέρωση από το Economy Today να συνεχίσει για πολλά χρόνια, δίνοντας συνέχεια στο έργο που επιτελεί στον κυπριακό επιχειρηματικό τομέα».

Κάλια Πατσιά

Διευθύντρια Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων Coca-Cola HBC Κύπρου «Το Economy Today, που γιορτάζει 5 χρόνια παρουσίας, έχει καταφέρει να καταστεί ένα από τα πιο χρήσιμα και σημαντικά εργαλεία ενημέρωσης για τον επιχειρηματικό κόσμο της Κύπρου. Μέσω της ομάδας του, με την οποία έχουμε άψογη συνεργασία, μεταφέρει καθημερινά –και μέσω της ιστοσελίδας του–, έγκυρα και έγκαιρα όλες τις εξελίξεις που αφορούν την κυπριακή και τη διεθνή αγορά, καθώς και την οικονομία ευρύτερα. Είμαστε σίγουροι ότι αυτή η επιτυχημένη πορεία θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Συγχαίρουμε θερμά έναν προς έναν όλους τους ανθρώπους του περιοδικού και ευχόμαστε σε όλους κάθε καλό για τη συνέχεια».

EconomyToday 35

Αβραάμ Πεκρής Γενικός Διευθυντής EuroLife

35 32

«Πέντε χρόνια Economy Today. Το περιοδικό φιλοξενεί πάντοτε σπουδαίο ειδησεογραφικό υλικό, μέσα από το οποίο ο αναγνώστης ενημερώνεται για την κυπριακή επιχειρηματικότητα με σοβαρότητα και απόλυτη εγκυρότητα. Θερμά συγχαρητήρια στους ανθρώπους που απαρτίζουν το Economy Today».

Γιώργος Πέτρου Γενικός Διευθυντής και ιδρυτής Γαλακτοβιομηχανίας Α/φοι Πέτρου - «ΑΛΑΜΠΡΑ»

«Εύχομαι στο Economy Today, επ’ ευκαιρία των πέμπτων του γενεθλίων, να συνεχίσει να προσφέρει στο κοινό καθημερινή ενημέρωση σε όλους τους τομείς της οικονομίας και για ό,τι συμβαίνει στον χώρο του επιχειρείν. Να παρουσιάζει πάντα με άποψη και γνώση οικονομικά θέματα που αφορούν το επιχειρηματικό κοινό».

Αντώνης Πολεμίτης

Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής (CEO) Πανεπιστημίου Λευκωσίας

«Οι υψηλού επιπέδου και εις βάθος αναλύσεις του και η ικανότητα που διαθέτει να παραμένει πάντοτε μπροστά από τις εξελίξεις, ορισμένες φορές μάλιστα διαμορφώνοντάς τις, καθιστούν το Economy Today έναν πιστό σύντροφο για κάθε οργανισμό που οφείλει να παραμένει ενημερωμένος και σχετικός με όσα συμβαίνουν γύρω του. Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ταχύτερα από ποτέ, εύχομαι η ομάδα του Economy Today να συνεχίσει με την ίδια αφοσίωση και συνέπεια να αποτελεί σταθερή αξία και σημείο αναφοράς για την επιχειρηματική κοινότητα αλλά και την κυπριακή κοινωνία στο σύνολό της».

Δρ Ανδρέας Πίττας Ιδρυτής και Εκτελεστικός Πρόεδρος Medochemie

«Tο Economy Today έχει κατορθώσει, με τις καίριες δημοσιεύσεις του, να εξελιχθεί τα τελευταία 5 χρόνια σε ένα έγκριτο περιοδικό, το οποίο αναδεικνύει θέματα που επικεντρώνονται στην οικονομία, την επιχειρηματική δραστηριότητα και τους πυλώνες ανάπτυξης. Σε αυτή τη νέα εποχή που διανύουμε, όπου βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πρωτοφανείς αλλαγές στην κοινωνία και την οικονομία εξαιτίας της πανδημίας, είναι σημαντικό να παραμείνετε αφοσιωμένοι στην ποιότητα και να συνεχίσετε να τροφοδοτείτε τους αναγνώστες με έρευνες, αναλύσεις και ειδήσεις που αφορούν τους τομείς της οικονομίας και του επιχειρείν. Σας εύχομαι, ακόμα και σε αυτό το πρωτόγνωρο περιβάλλον, όπου όλα αλλάζουν, να συνεχίσετε, για πολλά χρόνια ακόμη, την επιτυχημένη και δημιουργική σας πορεία στον τομέα της έγκυρης ενημέρωσης». 36 EconomyToday

Λούης Ποχάνης

Εκτελεστικός Πρόεδρος EuroLife και Γενικών Ασφαλειών «Συνώνυμο με την ενημέρωση για την οικονομία του τόπου, το Economy Today αποτελεί καθημερινή συνήθεια για τον επιχειρηματικό κόσμο της Κύπρου. Το περιοδικό χαρακτηρίζεται από επαγγελματισμό και υψηλό επίπεδο δημοσιογραφίας, με την ιστοσελίδα να επιτρέπει, επιπλέον, την άμεση ενημέρωση του κοινού. Θερμές ευχαριστίες για τη μέχρι σήμερα εξαίρετη συνεργασία».

Γιώργος Ρούσος

Μάρκετινγκ Μάνατζερ Char. Pilakoutas Group

«Ο κλάδος τον οποίο υπηρετεί με συνέπεια το Economy Today είναι κλάδος πρώτης γραμμής για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Εδώ και 5 χρόνια, το περιοδικό έχει κατορθώσει, με τις καίριες δημοσιεύσεις του, να εξελιχθεί σε ένα έγκριτο μέσο για όσους συναποτελούν το κυπριακό επιχειρείν. Σε αυτή τη νέα εποχή, νέες ευκαιρίες προκύπτουν για όσους είναι εγκαίρως και έγκυρα ενημερωμένοι. Ευχές να συνεχίσει με την ίδια επιτυχία, σε ένα περιβάλλον όπου όλα αλλάζουν».

Γιώργος Σκλάβος

Επικεφαλής Εταιρικής Επικοινωνίας & Ταυτότητας Ελληνικής Τράπεζας

Εύη Ρωσσίδου-Αντωνιάδου Επικεφαλής Διεύθυνσης Μεγάλων, Μικρών και Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων AstroBank

«Εύχομαι η επέτειος των 5 ετών κυκλοφορίας του περιοδικού να αποτελέσει ορόσημο για την περαιτέρω ανάπτυξή του τα επόμενα χρόνια. Το Economy Today αποτελεί σημείο αναφοράς για την επιχειρηματικότητα στην Κύπρο, καταλαμβάνοντας έναν ξεχωριστό ρόλο στην αντικειμενική ενημέρωση και τις άρτιες οικονομικές αναλύσεις. Ιδίως στον τραπεζικό τομέα, το περιοδικό έχει συμβάλει σημαντικά τόσο στην ανάδειξη των καλών πρακτικών όσο και στην προώθηση των αναβαθμισμένων υπηρεσιών από τη μεριά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Θεωρώ πως η συνέχιση της πορείας του περιοδικού, με γνώμονα την εξέλιξη της κυπριακής οικονομίας, εγγυάται τη διατήρηση της ευρύτατης αποδοχής του κοινού, την οποία έχει ήδη πετύχει. Καλή συνέχεια!».

«Στα 5 χρόνια κυκλοφορίας του, το περιοδικό Εconomy Today κατάφερε να αφήσει το στίγμα του στο οικονομικό γίγνεσθαι της χώρας, προσφέροντας ενημέρωση υψηλού επιπέδου και τηρώντας απαρέγκλιτα τους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Σε μια εποχή που συντελούνται δραματικές αλλαγές στον χώρο της ενημέρωσης, λόγω και της ραγδαίας ανάπτυξης του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το Εconomy Today συνέχισε να κάνει τη διαφορά, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση του κοινού για τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα. Εύχομαι στο Economy Today να συνεχίσει να τιμά το δημοσιογραφικό λειτούργημα και τη διερευνητική δημοσιογραφία, προσφέροντας παράλληλα το βήμα για ζύμωση και ανταλλαγή απόψεων για όλα όσα πρέπει να γίνουν στη χώρα με στόχο την οικοδόμηση συνθηκών μακροχρόνιας οικονομικής ευημερίας».

EconomyToday 37

Μελίνα Σκορδέλη

Marketing Manager Υπεραγορές METRO

«Το Economy Today αποτελεί για τον αναγνώστη έναν πλήρη οδηγό με εμπεριστατωμένη σκιαγράφηση του κυπριακού επιχειρείν. Εδώ και 5 χρόνια επιτελεί σημαντικό έργο, μεταφέροντάς μας τον παλμό και τις τάσεις της αγοράς, τις επιρροές στην οικονομία και κάθε σημαντική πληροφορία από τον επιχειρηματικό κόσμο. Του ευχόμαστε να συνεχίσει με την ίδια μεγάλη επιτυχία για πολλά ακόμη χρόνια».

Δρ Kirill Zimarin CEO RCB BANK

«To Economy Today, στα 5 χρόνια κυκλοφορίας του, έχει εμπλουτίσει το οικονομικό και επιχειρηματικό ρεπορτάζ στην Κύπρο με έγκυρη ενημέρωση στα θέματα που καθορίζουν την οικονομική ζωή και το μέλλον της χώρας. Εκφράζω τη βεβαιότητα ότι και στα επόμενα χρόνια το Economy Today θα συνεχίσει να φιλοξενεί σημαίνουσες προσωπικότητες και να καλύπτει με τα άρθρα του τις πλέον σημαντικές εξελίξεις στην οικονομία, τις τάσεις της αγοράς και το επιχειρηματικό πεδίο. Εύχομαι ολόψυχα καλή συνέχεια στο αξιέπαινο έργο που επιτελεί το περιοδικό και οι άνθρωποί του, καθώς και συνεχείς επιτυχίες».

Παύλος Φωτιάδης

Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Φώτος Φωτιάδης Μέλος του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου «Στους εμπνευστές και συντελεστές του περιοδικού Economy Today εύχομαι να συνεχίσουν με την ίδια επιτυχία σε ένα περιβάλλον που συνεχώς αλλάζει. Εδώ και 5 χρόνια, το περιοδικό σας έχει κατορθώσει, με τις σημαντικές δημοσιεύσεις του, να εξελιχθεί σε ένα έγκριτο μέσο για το κυπριακό επιχειρείν, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αναπτυξιακή πορεία της εθνικής μας οικονομίας και της χώρας μας ευρύτερα. Ο χώρος 38 EconomyToday

Μαριάννα Χατζηαντωνίου Group HR Director Parimatch

«Παρουσιάζοντας την πορεία της κυπριακής οικονομίας, το Economy Today κατάφερε να μεταδώσει στο κοινό που το διαβάζει, σε κατανοητή γλώσσα, την κουλτούρα των κορυφαίων οικονομικών θεμάτων. Οι δημοσιογράφοι του Economy Today έχουν αποδείξει, μέσα από τη θεματολογία τους, ότι είναι εξαιρετικοί επαγγελματίες, ικανοί να δημιουργήσουν και να αναδείξουν ειδήσεις με ενδιαφέρον, παρουσιάζοντας παράλληλα πολλά αποκλειστικά θέματα που έγιναν αντίστοιχα θέματα συζήτησης. Το Economy Today έχει καταφέρει, μέσα από τη θεματολογία του, να συσπειρώσει το οικονομικό κοινό της Κύπρου, καταργώντας τις “αποστάσεις” που δημιουργούν πολλές φορές οι οικονομικές ειδήσεις. Η επικαιρότητα, οι επικεφαλίδες, τα οικονομικά και οι συνεντεύξεις αποδείχθηκε ότι “συγχρονίζουν” το περιεχόμενό τους, διαμορφώνοντας μια συλλογική συνείδηση και μνήμη σε όσους το διαβάζουν την τελευταία πενταετία. Ο κόσμος των περιοδικών είναι ένας χώρος χωρίς ρωγμές, τόσο υλικές όσο και ιδεολογικές. Εύχομαι καλή επιτυχία σε όλους τους συντελεστές του Economy Today και για τα επόμενα χρόνια».

του επιχειρείν βρίσκεται σε μια ιστορική μετεξέλιξη, λόγω της πρωτοφανούς πανδημίας COVID-19, των δραστικών αλλαγών στο περιβάλλον και στις κοινωνίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, και ασφαλώς των μεταβολών που επιφέρει η ψηφιακή επανάσταση. Σε αυτή τη νέα εποχή, λοιπόν, εύχομαι να συνεχίσετε με την ίδια συνέπεια και αφοσίωση, ώστε το περιοδικό Economy Today να αποτελεί μια σημαντική πηγή ενημέρωσης και πληροφόρησης, δίνοντας βήμα και παρέχοντας τη δυνατότητα ανταλλαγής ιδεών σε εκπροσώπους, στελέχη και επαγγελματίες του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και σε επιστήμονες του χώρου. Ευχές για μια εξίσου επιτυχημένη και δημιουργική συνέχεια».

Φίλιππος Χατζηζαχαρίας Διευθύνων Σύμβουλος PHS & Partners

«Είναι με μεγάλη χαρά που μου δίνεται η ευκαιρία να παραθέσω τα σχόλιά μου επ’ ευκαιρία των εορτασμών της πεντάχρονης λειτουργίας του Economy Today. Όντως “το αύριο αρχίζει σήμερα” και για αυτόν τον λόγο το Economy Today είναι μια κορυφαία οικονομική πηγή που ενημερώνει τους επιχειρηματίες για όλα τα νέα της οικονομίας και της επιχειρηματικής ζωής του τόπου. Αυτά τα 5 έτη έχουν αποδείξει ότι το Economy Today συμβάλλει στην ενημέρωση και τον διάλογο γύρω από θέματα που αφορούν την κυπριακή οικονομία, προσεγγίζοντάς τα με την απαραίτητη διεπιστημονικότητα και αντικειμενικότητα. Η καλλιέργεια της οικονομικής και επιχειρηματικής συνείδησης, κουλτούρας και ταυτότητας απαιτεί ενημέρωση και διάλογο για τις εξελίξεις. Η επιτυχία του Economy Today βασίζεται στον επαγγελματισμό των αρθρογράφων, που πράττουν με βάση τη θέληση προσφοράς και δημιουργίας. Είμαι πεπεισμένος ότι, συνεχίζοντας με το ίδιο μοντέλο, ζήλο και αγάπη προς ενημέρωση, το Economy Today ήρθε για να μείνει στη ζωή κάθε επιχειρηματία».

46 Μιχάλης Χατζηπαναγιώτου

Πρόεδρος Παγκύπριου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης & Οικοδομών «Με αφορμή τη συμπλήρωση 5 ετών κυκλοφορίας του Economy Today, θα ήθελα να ευχηθώ συνέχιση της επιτυχημένης πορείας με γνώμονα την ολοκληρωμένη και έγκυρη ενημέρωση. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών, το περιοδικό όχι μόνο ανέδειξε και ανέλυσε κάθε σημαντικό οικονομικό και επιχειρηματικό γεγονός της Κύπρου και του εξωτερικού, αλλά ανέπτυξε παράλληλα την επιχειρηματική κουλτούρα και τη διάθεση για καινοτομία, που τόσο πολύ χρειάζεται ο τόπος. Είμαι βέβαιος πως το μέλλον της έκδοσης θα παραμείνει εξίσου σημαντικό για τον κόσμο της αγοράς αλλά και την ευρύτερη κυπριακή κοινωνία».

Δρ Χριστόφορος Χατζηκυπριανού

Διευθύνων Σύμβουλος και Πρόεδρος Συμβουλίου Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου

«Το οικονομικό και επιχειρηματικό περιοδικό Economy Today, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 26 Ιουνίου 2016, έχει καθιερωθεί στην κυπριακή οικονομία ως μια πηγή αξιόπιστης πληροφόρησης για οικονομικά θέματα. Οι αναλύσεις, οι έρευνες και τα ρεπορτάζ του Economy Today, όλα γραμμένα από αξιόπιστους αναλυτές και καταξιωμένους δημοσιογράφους, όπως επίσης και οι απόψεις από γνωστούς οικονομολόγους και επιχειρηματίες, αποτελούν χρήσιμα εργαλεία τόσο για την επιχειρηματική κοινότητα όσο και για αυτούς που χαράζουν την πολιτική για την οικονομία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το Economy Today είναι ευρέως αποδεκτό και διαβάζεται ανελλιπώς από επιχειρηματίες, οικονομολόγους, τεχνοκράτες, αλλά και από το ευρύτερο κοινό. Επιλέγει να παρουσιάζει τα θέματά του με γεγονότα και εξελίξεις, με μια διαφορετική προσέγγιση, και τα μεταφέρει όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και στην Ευρώπη και ανά το παγκόσμιο. Εύχομαι στο Economy Today να συνεχίσει την επιτυχή του πορεία, προσφέροντας την έγκυρή του ενημέρωση στους τομείς που έχω προαναφέρει και συμβάλλοντας έτσι στην άνοδο της προόδου στον τομέα της οικονομίας και επιχειρηματικότητας του τόπου μας».

EconomyToday 39

Χρίστος Χριστοδούλου

CEO Trust International Insurance Company (Cyprus) Ltd «Η ενημέρωση δεν είναι 100άρι αλλά μαραθώνιος. Σε τέτοιες προϋποθέσεις πάντα κάποιος κρίνεται από την ποιότητα και την αξιοπιστία που εφαρμόζει διαχρονικά. Όταν μιλάμε για τον κόσμο του επιχειρείν, όπου όλα κινούνται με ταχείς ρυθμούς, καθώς, όπως όλοι οι επιτυχημένοι επαγγελματίες ξέρουν, η εξέλιξη δεν περιμένει κανέναν και ανταμείβει τους πιο προσαρμοστικούς, αυτό αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία. Έτσι και το Economy Today. Γιορτάζει τα πεντάχρονά του, έχοντας ήδη αποθηκεύσει στη φαρέτρα του όπλα όπως η σοβαρότητα, η αξιοπιστία, η δημιουργικότητα και η διορατικότητα, αφού έγκαιρα μεταφέρθηκε και στο ηλεκτρονικό πεδίο, το οποίο οι πλείστοι πια επιλέγουμε για την ενημέρωσή μας. To Economy Today αποτελεί αναμφίβολα ένα χρήσιμο εργαλείο για τον κάθε επιχειρηματία ο οποίος στοχεύει ψηλά, αλλά και ένα σημείο αναφοράς όταν πρόκειται για αναλύσεις σε ζητήματα που απασχολούν τον επαγγελματία που επιζητεί να είναι σφαιρικά, σε βάθος και υπεύθυνα ενημερωμένος. Η συνεχώς αυξανόμενη αναγνωστικότητά του, αλλά και το ογκούμενο κύμα συνοδοιπόρων του, επιβεβαιώνουν ότι βρίσκεται σε τροχιά επιτυχίας. Συνεχίστε την καλή δουλειά, και εις ανώτερα. Χρόνια πολλά».

Γιώργος Τ. Χριστοφίδης

Αντιπρόεδρος Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου «Η έκδοση του οικονομικού και επιχειρηματικού περιοδικού Economy Today του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ κατά το τρέχον έτος εορτάζει την 5η επέτειο γενεθλίων και κυκλοφορίας του. Πρόκειται για ένα εξειδικευμένο οικονομικό και επιχειρηματικό περιοδικό, το οποίο διακρίνεται για την ενημερότητά του στην παρουσίαση των πλέον επίκαιρων οικονομικών, επιχειρηματικών και επαγγελματικών θεμάτων, αλλά και για τη μεταβαλλόμενη στα νέα δεδομένα παρουσίαση των ζητημάτων που επηρεάζουν τον τομέα των υπηρεσιών και ασφαλώς και του δικηγορικού επαγγέλματος. Στις στήλες του περιοδικού φιλοξενούνται συστηματικά αξιόλογα ζητήματα υψηλού ενδιαφέροντος για τον δικηγορικό κόσμο και κρίσιμα θέματα εφαρμογής του δικαίου από εκλεκτούς συναδέλφους και συνεργάτες. Για τους λόγους αυτούς έχει αναδειχθεί σε ένα χρήσιμο εργαλείο για την πληρέστερη ενημερότητα των επιχειρηματιών και των δικηγόρων, και γενικά όσων ενδιαφέρονται να έχουν άμεση πρόσβαση στα σχετικά θέματα. Συγχαίρουμε τους εκδότες του περιοδικού και τους ευχόμαστε να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο το έργο τους προς τον σκοπό της περαιτέρω ανάπτυξης του διαλόγου στον χώρο του επιχειρείν αλλά και των υπηρεσιών. Είναι ανάγκη για τον μεγαλύτερο κατά τεκμήριο επαγγελματικό κλάδο, αυτόν των δικηγόρων, να συνεχιστεί η κυκλοφορία του περιοδικού απρόσκοπτα αλλά και πιο διεισδυτικά, με τη σταθερή ανάδειξη θεμάτων και εξελίξεων που αφορούν το δίκαιο, τη δικαιοσύνη, τις δικηγορικές υπηρεσίες και γενικότερα τον εκσυγχρονισμό τους». 40 EconomyToday

Θάνος Χρονόπουλος CEO epic

«Σε ένα περιβάλλον το οποίο συνεχώς μεταβάλλεται, οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες έχουν ανάγκη από άμεση και έγκυρη ενημέρωση για όλα τα σημαντικά γεγονότα που απασχολούν την οικονομία και την επιχειρηματικότητα τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Το Economy Today, που συμπληρώνει 5 χρόνια ζωής και παρουσίας, χωρίς αμφιβολία αποτελεί σήμερα μια από τις πιο σημαντικές πηγές ενημέρωσης. Είμαι σίγουρος ότι αυτή η πορεία θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και εύχομαι σε όλη την ομάδα του Economy Today τα καλύτερα και κάθε επιτυχία στο έργο της».

Μιχάλης Τυρίμος Managing Director Capacitor Partners

«Από το πρώτο του τεύχος μέχρι και σήμερα, το Economy Today παραμένει μια έγκυρη πηγή πληροφόρησης για τις εξελίξεις που αφορούν τον επιχειρηματικό κόσμο και την καινοτομία στη χώρα μας. Δεν έχω αμφιβολία ότι η ανοδική πορεία του Economy Today θα συνεχιστεί ακάθεκτη, προσφέροντας πλήρη κάλυψη για τα επιχειρηματικά άλματα της Κύπρου μας, ειδικά στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού που έχει ήδη αρχίσει».

Ηλίας Αντωνιάδης

Γενικός Διευθυντής ORB Communications Ltd «Με την ευκαιρία των 5 χρόνων που κλείνει το Economy Today στην Κύπρο, θα ήθελα να ευχηθώ να συνεχίσει να προσφέρει απρόσκοπτη ενημέρωση σε ό,τι αφορά το επιχειρείν και την οικονομία σε Κύπρο και εξωτερικό. Στο απαιτητικό περιβάλλον της ενημέρωσης, να στοχεύει στην ξεκάθαρη ειδησεογραφία, παρέχοντας όλα τα επιχειρηματικά νέα με ταχύτητα και άποψη».

52 51

Στέλιος Αναστασιάδης Managing Director Telia & Pavla BBDO

«Το Economy Today, εδώ και 5 χρόνια, έχει πραγματικά εμπλουτίσει την επιχειρηματική ζωή του τόπου μας και έχει δώσει βήμα προβολής σε εταιρείες αλλά και επιχειρηματίες που εργάζονται με πάθος και δημιουργούν στον τόπο μας. Με τις ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις, τα ρεπορτάζ και τις εξειδικευμένες αναλύσεις, καθώς και με τα διάφορα αφιερώματα σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας μας, είναι απαραίτητο για κάθε Κύπριο επιχειρηματία. Για εμάς, στον χώρο της διαφήμισης και επικοινωνίας, αποτελεί χρήσιμο εργαλείο προβολής για τις εταιρείες μας και τους πελάτες μας, δίνοντας ταυτόχρονα ουσιαστικές και έγκυρες πληροφορίες για το επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Ένας επιχειρηματίας που καθημερινά “τρέχει” τη δική του δουλειά, συχνά δεν έχει χρόνο για να κάνει από μόνος του έρευνα και μελέτη για όσα πιθανόν να τον αφορούν. To Εconomy Today λειτουργεί ως σύμβουλος, προσφέροντάς σου “στο πιάτο” όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις, όλα όσα μπορούν να σου ανοίξουν νέους δρόμους στο δικό σου “επιχειρείν”! Χρόνια πολλά και πολλές ακόμη επιτυχίες!».

53 Τάσια ΓιαλλουρίδουΓιανναρά Διευθύνουσα Σύμβουλος Partners VMLY&R, pr: partners και Byte Digital Agency

«Το Economy Today εδώ και 5 χρόνια προσθέτει στην πολυφωνία και στην ανάπτυξη της κυπριακής αγοράς με ενημέρωση, γνώση, insights και προκλήσεις. Εύχομαι δυναμική συνέχεια στο έργο σας».

EconomyToday 41

Κωνστάντια Δημητριάδου Διευθύντρια Cal Creative Communication

«Το Economy Today στα 5 χρόνια παρουσίας του στον κόσμο της έντυπης και ηλεκτρονικής ενημέρωσης έχει καταστεί σημείο αναφοράς στον τομέα του οικονομικού και επιχειρηματικού ρεπορτάζ. Χρόνια πολλά, τεύχη πολλά και να συνεχίσετε να βαδίζετε στον δρόμο της έγκριτης και έγκυρης ενημέρωσης».

Δημήτρης Ιωαννίδης

Γενικός Διευθυντής Action Global Communications

«Τα εξειδικευμένα έντυπα που εστιάζουν στα οικονομικά και επιχειρηματικά νέα, αναλύσεις, ρεπορτάζ κλπ., αποτελούν μια ιδιαίτερα σημαντική φωνή για τον επιχειρηματικό κόσμο, καθώς, μέσω αυτών, αποκτούν πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο κοινό που τους ενδιαφέρει άμεσα. Το περιοδικό Economy Today του Συγκροτήματος ΔΙΑΣ κατάφερε στα 5 χρόνια ζωής και παρουσίας του να ενισχύσει σημαντικά αυτή τη “φωνή” του επιχειρηματικού κόσμου, δίνοντας στον αναγνώστη μια ολοκληρωμένη εικόνα των οικονομικών και επιχειρηματικών δεδομένων, ενώ παράλληλα, μέσω των στοιχειοθετημένων αναλύσεων, ρεπορτάζ και αφιερωμάτων, προσέφερε σφαιρική ενημέρωση, προκαλώντας επίσης τον υγιή διάλογο και τον προβληματισμό, αλλά και προάγοντας τον εποικοδομητικό ανταγωνισμό. Συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα του περιοδικού για το περιεχόμενο που προσφέρουν στον αναγνώστη και φυσικά για τη στήριξη που παρέχουν στην επιχειρηματική κοινότητα, η οποία έχει σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη από ένα βήμα προβολής των θέσεών της σε σημαντικά ζητήματα που απασχολούν την οικονομία».

42 EconomyToday

Σύλβια Καρακατσάνη Γενική Διευθύντρια ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας

«Σε μια αγορά που συνεχώς μεταβάλλεται, είναι αναγκαίο κάθε επιχειρηματίας/επαγγελματίας να παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται, καθώς και όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν και επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και ευρύτερα την οικονομία. Το περιοδικό Economy Today, στα 5 χρόνια παρουσίας του, έχει συμβάλει στην αναβάθμιση της ενημέρωσης για επιχειρηματικά θέματα και έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του αναγνωστικού κοινού στο οποίο απευθύνεται. Τα αναλυτικά ρεπορτάζ, οι ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις και οι εμπεριστατωμένες αναλύσεις από έγκριτους οικονομολόγους και άλλους επαγγελματίες μάς προσφέρουν χρήσιμη πληροφόρηση για όλα τα νέα της αγοράς και τις επιχειρηματικές εξελίξεις και αλλαγές σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Είμαστε σίγουροι ότι η ομάδα του Economy Today θα συνεχίσει με τον ίδιο επαγγελματισμό να υπηρετεί την αποστολή της για παροχή αντικειμενικής και αξιόπιστης ενημέρωσης».

Βαρβάρα ΠετροπούλουΛιλλήκα CEO Marketway Publicis

Δέσπω Λευκαρίτη

Managing Director Delema McCann Cyprus «H πεντάχρονη πορεία του Economy Today είναι μια πορεία γεμάτη σημαντικές ειδήσεις, άμεση ενημέρωση, χρήσιμες πληροφορίες για την οικονομία και τον επιχειρηματικό κόσμο της Κύπρου και του εξωτερικού, μια πορεία της οποίας είμαστε συνοδοιπόροι από το ξεκίνημά της. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια, ζήσαμε μαζί τα σημαντικότερα γεγονότα που έχουν απασχολήσει την οικονομία στην Κύπρο αλλά και παγκόσμια και πληροφορηθήκαμε για όλα τα καίρια ζητήματα που αφορούσαν, σε συγκεκριμένες –καλές αλλά και δύσκολες– περιόδους, τον επιχειρηματικό κόσμο. Ευχόμαστε και μέσα στα επόμενα χρόνια να συνεχίσει να υπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, με την ίδια αφοσίωση, εγκυρότητα και ποιότητα που το χαρακτηρίζει».

«To Economy Today άρχισε με όρους εντολής να καλύπτει, να αναλύει και να σχολιάζει την παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα, αλλά κυρίως την κυπριακή. Άρχισε και συνέχισε σε μια περίοδο κατά την οποία οι προκλήσεις για την οικονομία μας ήταν τεράστιες, οι μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να γίνουν σημαντικές και οι απρόσμενες εξελίξεις, ακόμη και αυτή της πανδημίας, καταλυτικές. Μέσα σε μια τέτοια πραγματικότητα, το Economy Today κατάφερε να γίνει ένα παράθυρο στα οικονομικά πεπραγμένα, μεταφέροντας ταυτόχρονα απόψεις και τοποθετήσεις που μπορούσαν να βοηθήσουν τον καθένα από εμάς να αντιληφθεί και να προβληματιστεί. Συγχαρητήρια για την εξαίρετη δουλειά και συμβολή, με την ευχή τα επόμενα 5 χρόνια να γεμίσουν το περιοδικό με άρθρα αισιοδοξίας και αναφορές οικονομικής προόδου και ανάπτυξης».

Χρίστος Σαββίδης Managing Director Ledra Advertising

Σούλης Μαλέκος

Διευθύνων Σύμβουλος GRAND AD «Επέτειος με ιδιαίτερη σημασία τα 5 χρόνια παρουσίας του Economy Today. Πέντε χρόνια, από τα οποία 15 μήνες κάτω από τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας, που μοιραία έκαναν τα βήματά σας δύσκολα. Εμείς στηρίζουμε την προσπάθειά σας και θα πορευτούμε παράλληλα μαζί σας, υπηρετώντας τον επιχειρηματικό κόσμο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ευχές για ό,τι καλύτερο. Είμαστε σίγουροι ότι έρχονται καλύτερες μέρες».

«Με μια ισχυρή δημοσιογραφική ομάδα και πάθος για ανεξάρτητη και εις βάθος ενημέρωση, το περιοδικό Economy Today υπηρετεί με συνέπεια τον οικονομικό και επιχειρηματικό τομέα. Μέσα σε μόλις 5 χρόνια, το περιοδικό σας έχει κατορθώσει, με τις αντικειμενικές δημοσιεύσεις του, να εξελιχθεί σε ένα έγκριτο μέσο με υψηλή ποιότητα και εντυπωσιακό περιεχόμενο. Δεν είναι υπερβολή να δηλώσω πως το Economy Today αποτελεί σήμερα ένα κομμάτι του εγχώριου επιχειρείν, ένα απαραίτητο ενημερωτικό εργαλείο για κάθε επιχειρηματία. Θέλω να συγχαρώ θερμά την εκδοτική και συντακτική ομάδα για το πενταετές έργο και εύχομαι μια εξίσου επιτυχημένη συνέχεια, με παροχή της ίδιας υπεύθυνης και έγκυρης ενημέρωσης».

EconomyToday 43

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

44 EconomyToday

«Always be prepared!»

Η Marketing & PR Manager της Porsche Center Cyprus, Παυλίνα Κριστίνα Ιακωβίδου, εξηγεί γιατί η κρίση δημιουργεί και εμπνέει μια νέα ευελιξία στην αυτοκίνηση.

«Β

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ

Θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην είσοδο της ηλεκτροκίνησης στη ζωή μας και στην προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων της Porsche

ασικός και πρωταρχικός μας στόχος είναι να συνεχίσουμε τη σταθερή μας ανάπτυξη και πορεία μετά τα 30 χρόνια ύπαρξής μας στον τομέα του αυτοκινήτου, όπως επίσης και να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας», τονίζει σε συνέντευξή της στο Economy Today η Marketing & PR Manager της Porsche Center Cyprus, Παυλίνα Κριστίνα Ιακωβίδου. Μιλώντας μας για τους στόχους της και τα μελλοντικά σχέδια της εταιρείας, η κ. Ιακωβίδου αναφέρεται και στις νέες τάσεις στην αγορά του αυτοκινήτου, εκφράζοντας την άποψη πως, λόγω του ότι το ενδιαφέρον έχει στραφεί στην ηλεκτροκίνηση, «θα υπάρξει αύξηση των πωλήσεων στα υβριδικά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα».

« Who is Who Η Παυλίνα Κριστίνα Ιακωβίδου αποφοίτησε από το European Business School του Λονδίνου και είναι κάτοχος πτυχίου International Business Management with Italian Language BA (Hons). Είναι κάτοχος επαγγελματικού διπλώματος Δημοσίων Σχέσεων από το Chartered Institute of Public Relations και πρόσφατα απέκτησε επαγγελματικό δίπλωμα στο Digital Marketing.

Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί στην επαγγελματική σας πορεία; Ο σημαντικότερος σταθμός που ξεχωρίζω στην επαγγελματική μου καριέρα ήταν όταν εργάστηκα στη θυγατρική εταιρεία της Porsche στην Ιταλία (Porsche Italia SpA). Δούλεψα ως Marketing Assistant, καθοδηγώντας πάνω από 30 αντιπροσωπείες Porsche στο Marketing & Event Planning. Η ιδιαίτερη αυτή εμπειρία μού έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψω σε διάφορα μέρη της Ιταλίας και να δουλέψω σε πολλά και ενδιαφέροντα projects. Ένα από αυτά ήταν και η επίσημη παρουσίαση του Porsche Cayman, όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία το 2006. Μιλήστε μας για τον επαγγελματικό σας τομέα. Ποιες δυσκολίες και ποιες προκλήσεις καλείστε να αντιμετωπίσετε; Συμβάλλοντας στην οικογενειακή επιχείρηση, Α.Ι. Μοtokinisi Ltd, αντιπρόσωπο των αυτοκινήτων Porsche στην Κύπρο, εργάζομαι ως Marketing & PR Manager από το 2007 μέχρι σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, ασχολούμαι με την εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία του Ομίλου, όπως επίσης και με την εφαρμογή του στρατηγικού Marketing με τις κατευθυντήριες γραμμές της Porsche AG.

ΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι σας και ποια τα μελλοντικά σας σχέδια; Βασικός και πρωταρχικός μας στόχος είναι να συνεχί-

EconomyToday 45

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ σουμε τη σταθερή μας ανάπτυξη και πορεία μετά τα 30 χρόνια ύπαρξής μας στον τομέα του αυτοκινήτου, όπως επίσης και να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας. Έμφαση επίσης θέλουμε να δώσουμε στην είσοδο της ηλεκτροκίνησης στη ζωή μας και στην προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων της Porsche, εξαιρετικών σε επιδόσεις και οικονομία αλλά ταυτοχρόνως φιλικών προς το περιβάλλον. Με το πρόγραμμα Porsche Destination Charging έχουμε ήδη ξεκινήσει ενέργειες για εγκατάσταση ηλεκτρικών φορτιστών σε όλη την Κύπρο. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν μια πετυχημένη καριέρα; Οι παράγοντες που ορίζουν μια επιτυχημένη καριέρα είναι η σχέση εμπιστοσύνης που χτίζουμε με τους συνεργάτες και τους συναδέλφους μας, αλλά κυρίως με τους πελάτες μας. Δίνουμε έμφαση στην άμεση ανταπόκριση και τις ανάγκες του πελάτη και δουλεύουμε ομαδικά έτσι ώστε να παρέχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, από την παραγγελία μέχρι την παράδοση, όπως και στην τεχνική υποστήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του κάθε αυτοκινήτου. Μέσα από την ομαδική συνεργασία, πετυχαίνουμε τους στόχους μας με υπομονή και επιμονή. Με ποιο μότο πορεύεστε στη ζωή σας; «Always be prepared!», ένα μότο που χρησιμοποιώ στην προσωπική και επαγγελματική μου ζωή.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ Η πανδημία του κορωνοϊού έχει αλλάξει πολλά από όσα γνωρίζαμε. Ποιες ήταν αυτές οι αλλαγές στον τομέα όπου δραστηριοποιείστε και με ποιο τρόπο γίνεται η διαχείριση της κρίσης; Η πανδημία του COVID-19 αποτελεί αναμφίβολα μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις που καλούνται σήμερα όλες οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν. Με βάση λοιπόν την κρίση αυτή που διανύουμε, θέσαμε καινούργιους στόχους με επίκεντρο τον πελάτη, προσφέροντάς του πάντοτε ποιοτικές υπηρεσίες. Εκσυγχρονίσαμε το επιχειρησιακό μοντέλο της επιχείρησής μας και είμαστε πάντοτε σε συνεχή εγρήγορση, έτσι ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια όλες τις πιθανές προκλήσεις που μπορεί να εμφανιστούν, έχοντας πάντα ως ασφαλιστική δικλίδα την εύρεση εναλλακτικών λύσεων. Επενδύσαμε στο προσωπικό της εταιρείας μας με τις κατάλληλες δεξιότητες και ρόλους. Επιπρόσθετα, αναπτύξαμε την ψηφιακή τεχνολογία, η οποία αποτελεί επίσης σημαντική πρόκληση στη νέα τάξη πραγμάτων. Πρωτοπορήσαμε οργανώνοντας το πρώτο αποκλειστικά digital event στην Κύπρο, παρουσιάζοντας το νέο ηλεκτρικό μοντέλο της γκάμας της εταιρείας, το Porsche Taycan. Δώσαμε επίσης την ευκαιρία στον πελάτη να έρθει σε επαφή με τα προϊόντα μας μέσω του 360o VIRTUAL TOUR, με το οποίο μπορεί να απολαύσει με έναν μοναδικό τρόπο τα αυτοκίνητα Porsche από τον δικό του χώρο. 46 EconomyToday

Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Τι έχει αλλάξει η πανδημία στην αυτοκίνηση και πόσο έχει επηρεαστεί η αγορά πολυτελών αυτοκινήτων; Αναπόφευκτα, η στέρηση της φυσικής επαφής και της άμεσης επικοινωνίας με τους πελάτες έχει επηρεάσει και τον κλάδο μας. Όμως, παρόλο που η κρίση έχει συγκλονίσει την αυτοκινητοβιομηχανία, εμπνέει επίσης μια νέα ευελιξία. Η αγορά πολυτελών αυτοκινήτων εν μέσω της πανδημίας παραμένει σταθερή, εφόσον από πλευράς μας παρέχουμε όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες στον πελάτη, προσφέροντάς του υψηλής ποιότητας εξυπηρέτηση, καθώς και πιο εξελιγμένους, προσβάσιμους και εύκολα λειτουργήσιμους τρόπους πλοήγησης στο διαδίκτυο, έτσι ώστε να έρχεται σε επαφή με τα αυτοκίνητά μας.

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την αγορά του αυτοκινήτου; Παρατηρείται ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν πλέον στραφεί στον ηλεκτρισμό ή σε άλλου είδους καύσιμα που είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Παράλληλα, όμως, και το ενδιαφέρον του κοινού έχει επίσης στραφεί στην ηλεκτροκίνηση. Αυτά τα γεγονότα, εκτιμώ, θα φέρουν την αύξηση των πωλήσεων των υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων γενικότερα. Η Porsche έχει ήδη υιοθετήσει την τάση αυτή, με αποτέλεσμα σήμερα να φιλοξενούμε στους εκθεσιακούς μας χώρους το Porsche Taycan Cross Turismo, το πρώτο αμιγώς ηλεκτρικό Cross Utility Vehicle της Porsche.

cover story

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ

DEBATE

ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ

Κυβέρνηση, εργοδοτικές οργανώσεις, συντεχνίες, ακαδημαϊκοί και άλλοι φορείς τοποθετούνται στο Economy Today για τη μεγάλη πρόκληση και τον στόχο της μεταρρύθμισης

ρόσημο αναμένεται να είναι το 2021 σε ό,τι αφορά την πολύκροτη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει, μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ κυβέρνησης και δημόσιου τομέα, ενώ πολύ σύντομα αναμένεται να υπάρξει κατάληξη και με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το θέμα, το οποίο απασχολεί έντονα την κυβέρνηση αλλά και τους κοινωνικούς εταίρους (εργοδοτικές οργανώσεις και συντεχνίες), φαίνεται ότι δεν σηκώνει άλλη αναβολή και παρόλο που υπάρχει κοινή θέση ότι το θέμα θα πρέπει να προχωρήσει ώστε το σύστημα να είναι πιο δίκαιο 48 EconomyToday

Στα τέλη του χρόνου ολοκληρώνονται οι μελέτες και από εκεί και πέρα αρχίζει η μεγάλη συζήτηση για συνολική μεταρρύθμιση. Καθοριστικός παράγοντας για αίσιο τέλος σε εφικτά χρονοδιαγράμματα η συναίνεση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων

και αποδοτικό μελλοντικά, διασφαλίζοντας πρωτίστως αξιοπρεπείς συντάξεις αλλά και συντάξεις για τις επόμενες γενιές, εντούτοις υπάρχει διαφωνία σε επιμέρους σημεία, τα οποία θα καθορίσουν βεβαίως και την πορεία των πραγμάτων. Με γνώμονα ότι η μεταρρύθμιση σχετίζεται άμεσα και με την εκταμίευση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στα αρμόδια Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας οι διεργασίες εντατικοποιούνται με φόντο τη συνολική μεταρρύθμιση. Με βάση τον προγραμματισμό, μέχρι το τέλος του 2021 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι μελέτες και από εκεί και πέρα θα αρχίσει ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους.

ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΓΚΛΗΣΕΙΣ

Για τη μεγάλη πρόκληση της μεταρρύθμισης, τους στόχους που έχουν τεθεί, αλλά και για το ποιες ρυθμίσεις πρέπει να γίνουν και πού, τοποθετούνται στο Economy Today οι: • Κωνσταντίνος Πετρίδης, Υπουργός Οικονομικών • Ζέτα Αιμιλιανίδου, Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων • Δημήτρης Γεωργιάδης, Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου • Διοικητικό Συμβούλιο του CFA Society Cyprus • Ανδρέας Μάτσας, Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ • Σωτηρούλλα Χαραλάμπους, Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας της ΠΕΟ • Μιχάλης Αντωνίου, Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ • Αιμίλιος Μιχαήλ, Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων του ΚΕΒΕ • Ανδρέας Αθανασιάδης, Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου • Ανδρέας Μιλιδώνης, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου • Robert Duval-Hernandez, Επίκουρος Καθηγητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου • Σωκράτης Ευστρατίου, Partner, Finance Department -CFO της Baker Tilly South East Europe

EconomyToday 49

cover story

ΑΝΟΙΓΕΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ Άλλη μια μεταρρύθμιση, η οποία στην προκειμένη περίπτωση αφορά τις συντάξεις, έρχεται να προστεθεί στην ατζέντα της κυβέρνησης. Η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να επηρεάσουν τα δημόσια οικονομικά και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αρμόδιοι φορείς επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ενίσχυσης του δεύτερου και τρίτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού, δηλαδή τις επαγγελματικές και ιδιωτικές συντάξεις. Οι δύο πυλώνες θεωρούνται ενισχυτικοί για τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα, διότι μέσω αυτών οι πολίτες θα μπορούν να καλύπτουν επαρκώς τις ανάγκες τους στην τρίτη ηλικία. Της Έλενας Καλυφόμματου

50 EconomyToday

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΟΥΝ ΣΕ ΝΟΜΟΥΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

ην αφετηρία για μια μακρά πορεία μεταρρυθμίσεων για μισθούς και συντάξεις σηματοδοτεί η προσπάθεια εκταμίευσης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ήδη πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση της Υπουργού Εργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους, στην οποία καθορίστηκε η ατζέντα των ζητημάτων, που θα αγγίξει πάνω από 400 χιλιάδες εργαζόμενους και 140 χιλιάδες συνταξιούχους. Ο διάλογος αναμένεται να αρχίσει μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, με στόχο την έναρξη ενός ουσιαστικού φθινοπώρου. EconomyToday 51

cover story

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ 12% Πάγιο αίτημα των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι η κατάργηση του πέναλτι του 12% στις συντάξεις –είτε άμεσα είτε σταδιακά– σε περίπτωση πρόωρης σύνταξης. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι τεχνοκράτες του Υπουργείου Εργασίας διενήργησαν αναλογιστική μελέτη, ούτως ώστε να διαφανεί εάν μπορεί και µε ποιους τρόπους δύναται να καταργηθεί σε βάθος χρόνου το πέναλτι του 12%, χωρίς να επιβαρύνεται το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει το αρμόδιο Υπουργείο, η πιθανή κατάργηση της αναλογιστικής μείωσης του 12%, που αναπροσαρμόζεται στη σύνταξη όσων αφυπηρετούν πρόωρα στο 63ο αντί στο 65ο έτος της ηλικίας τους, θα επιφέρει για το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ένα επιπρόσθετο ετήσιο κόστος που θα υπερβαίνει τα €100 εκατ., καθιστώντας το Ταμείο μη βιώσιμο, με τη Ζέτα Αιμιλιανίδου να προειδοποιεί για τις συνέπειες εάν εγκριθεί η συγκεκριμένη πρόταση. 52 EconomyToday

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΤΗ ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΝ ΜΕ ΣΥΝΕΣΗ ΤΙΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Η ΣΕΚ, όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας της, Ανδρέας Μάτσας, «έχει επεξεργαστεί διάφορες εναλλακτικές μορφές ως προς την αναλογιστική μείωση του 12%, χωρίς να τίθεται σε αμφισβήτηση η βιωσιμότητα του ΤΚΑ. Υπάρχει η πεποίθηση ότι μπορεί να εξευρεθεί μια ρύθμιση η οποία σταδιακά να μειώνει την αναλογιστική μείωση χωρίς να υφίσταται οποιαδήποτε επίπτωση το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων». Η ΠΕΟ, από την πλευρά της, υποστηρίζει πως «οι συνθήκες που προκαλεί η πανδημική κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η αδυναμία επανένταξης στην εργασία πολλών εργαζομένων, οι συνεχείς διακοπές στον εργασιακό βίο, το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί για πολλούς αυτοεργοδοτούμενους επαγγελματίες, είναι παράγοντες που επαναφέρουν την απαίτηση της κοινωνίας για κατάργηση του 12%».

cover story

ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΜΕΤΡΟ Υπενθυμίζεται ότι η επιβολή της αναλογιστικής μείωσης του 12% είχε συμφωνηθεί το 2012, κατόπιν απόφασης της τρόικας, η οποία έγινε αποδεκτή από τους κοινωνικούς εταίρους στη βάση αναλογιστικής μελέτης. Η βασική παράμετρος καθορίζει ως έτος συνταξιοδότησης το 65ο. Αν όμως κάποιος θέλει να αφυπηρετήσει πρόωρα, δηλαδή στο 63ο, του δίνεται μεν το δικαίωμα, πλην όμως του επιβάλλεται αποκοπή της τάξης του 12%. Το 2023 θα γίνει επαναξιολόγηση των δεδομένων του ΤΚΑ στη βάση της επέκτασης του προσδόκιμου ζωής, ώστε, εάν τα δεδομένα το επιβάλλουν, το όριο συντάξιμης ηλικίας να επεκταθεί στο 67ο έτος.

ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΑΜΕΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Στόχος της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων είναι η ενίσχυση και η εδραίωση του θεσμού των ταμείων προνοίας, η οποία επιβάλλει την τροποποίηση και τον εκσυγχρονισμό του νόμου περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που δεν έχουν πρόσβαση σε ταμείο προνοίας ή ταμείο συνταξιοδοτικών παροχών. Βασική προϋπόθεση αποτελεί η διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ούτως ώστε να υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, περιορίζοντας έτσι τις συνταξιοδοτικές ανομοιομορφίες και ανισότητες. Προς αυτή την κατεύθυνση, εξίσου σημαντική είναι η εξεύρεση φόρμουλας έτσι ώστε να υπάρξει καταβολή ελάχιστου ποσού κοινωνικών ασφαλίσεων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αφορά κυρίως τους αυτοεργοδοτούμενους που δεν δηλώνουν το πραγματικό τους εισόδημα. Αυτό θα βοηθήσει στην καταβολή του πραγματικού ποσού, ενώ την ίδια ώρα θα διασφαλίζεται ότι τα ωφελήματα στην τρίτη ηλικία θα βρίσκονται πάνω από το όριο της φτώχειας.

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ

Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης. Διευκρινίζεται ότι οι επηρεαζόμενοι που θα προσληφθούν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου σχεδίου και μετά, θα ενταχθούν στο νέο σχέδιο ανεξάρτητα από το αν στους οργανισμούς που υπηρετούν έχουν ήδη υιοθετηθεί ρυθμίσεις για παροχή συνταξιοδοτικής κάλυψης μέσω της δημιουργίας ταμείου προνοίας. Η συμφωνία αφορά επίσης τους εργοδοτούμενους με σύμβαση στην κρατική υπηρεσία και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ο εργοδότης και οι εργοδοτούμενοι θα καταβάλλουν ποσοστό ύψους 5% εκατέρωθεν επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών, το οποίο θα εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος, για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. Tο ποσοστό χρηματοδότησης δύναται να αναπροσαρμόζεται μελλοντικά, όταν και εφόσον χρειάζεται, στη βάση αποτελεσμάτων αναλογιστικών μελετών που θα διεξάγονται για τον σκοπό αυτό και όπως ήθελε συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών. Τυχόν προϋπηρεσία των μελών του νέου σχεδίου δύναται να αναγνωρισθεί ως συντάξιμη υπηρεσία. Πρόκειται να υιοθετηθούν ρυθμίσεις ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής των αναδρομικών οφειλών. Κατά τον καθορισμό του ύψους των αναδρομικών αποκοπών, θα ληφθεί υπ’ όψιν το ποσοστό επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών του επηρεαζόμενου προσωπικού που ενδείκνυται να καταβληθεί για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, όπως επίσης το ποσοστό ύψους 3%, στην περίπτωση των συμβασιούχων υπαλλήλων, που κατέβαλλαν από την 1/1/2014 και εφεξής επί των μηνιαίων απολαβών τους έναντι του δικαιώματός τους σε καταβολή φιλοδωρήματος.

Η ΜΠΑΛΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ

Στόχος της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων είναι τα προτεινόμενα νομοσχέδια να μετατραπούν σε Μετά από διαβουλεύσεις δέκα ολόκληρων χρόνων για νόμους από τη Βουλή πριν από το τέλος την εισαγωγή Επαγγελματικού Σχεδίου του χρόνου. Εκτελεστική και νομοθετική Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων στον δημόσιο τομέα, στις 20 Μαΐου υπογράεξουσία καλούνται να βρουν τη χρυσή φτηκε η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης τομή, έτσι ώστε να συζητήσουν με σύνεση και συνδικαλιστικών οργανώσεων του τις μεταρρυθμίσεις που θα προκύψουν εν ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΔΕΚΑ δημόσιου τομέα. Η συμφωνία επηρεάκαιρώ, καθώς χρειάζεται η έγκριση του ΟΛΟΚΛΗΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ζει τους νεοεισερχόμενους μόνιμους νομοθετικού σώματος για να μπορεί η ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ υπαλλήλους στην κρατική υπηρεσία Κύπρος να αντλήσει τα κονδύλια από το ΤΟΜΕΑ, ΥΠΟΓΡΑΦΤΗΚΕ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ καθώς και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ΜΕΤΑΞΥ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την ύψους πέραν του €1 δισ., ποσό βέβαια ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΤΟΥ 1/10/2011 και συνεπώς δεν καλύπτοπου θα επιφέρει όφελος για τη χώρα μας νται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής πέραν των €4 δισ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ 54 EconomyToday

cover story

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ «Στόχος μας είναι να επεκτείνουμε και να βελτιώσουμε την κάλυψη για διάφορα επιδόματα και σε διάφορες κατηγορίες εργαζομένων»

«Η

κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να διατηρήσει και να ενισχύσει την κοινωνική ασφάλιση ως τον βασικό πυλώνα κοινωνικής προστασίας, στοχεύει στην επέκταση και βελτίωση της κάλυψης για διάφορα επιδόματα και σε διάφορες κατηγορίες εργαζομένων», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο Economy Today ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης. Μιλώντας μας για τον μεγάλο στόχο της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, ο κ. Πετρίδης εξηγεί ποιες προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν αλλά και ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπλέον, εκφράζει την αισι-

56 EconomyToday

οδοξία ότι, μετά την κατάληξη σε συμφωνία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις του κρατικού τομέα, αίσιο τέλος θα έχει και ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Η κυβέρνηση στοχεύει στη συνολική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού πλαισίου

Σε ποιους άξονες κινείται η φιλοσοφία για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και γιατί είναι σημαντικό να προχωρήσει; Η συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και των συνδικαλιστικών οργανώσεων του κρατικού τομέα για την εισαγωγή επαγγελματικού σχεδίου συνταξιοδοτικών ωφελημάτων στην κρατική υπηρεσία αποτελεί σημαντική και μεγάλη μεταρρύθμιση προς όφελος των υπαλλήλων του κρατικού τομέα, εφόσον παρέχεται ένα ωφέλημα μετά την αφυπηρέτησή τους, το οποίο διασφαλίζει την ποιότητα ζωής τους κατά την τρίτη ηλικία. Ο σχεδιασμός του νέου Επαγγελματικού Σχεδίου Συ-

νταξιοδοτικών Ωφελημάτων εδράζεται στη φιλοσοφία Τι είναι αυτό που αλλάζει στην περίπτωση που λειτουργίας των ταμείων προνοίας, δεδομένου ότι υλοποιηθεί αυτός ο μεγάλος στόχος; περιλαμβάνει τη δημιουργία Ειδικού Ταμείου Η βασική αλλαγή με την επίτευξη αυτού που θα τυγχάνει διαχείρισης και θα χρηματου μεγάλου στόχου είναι η παροχή ασφατοδοτείται στη βάση εκατέρωθεν αποκοπών. λιστικής κάλυψης στους εργαζόμενους της Ειδικότερα, το νέο Επαγγελματικό Σχέδιο κρατικής υπηρεσίας, διασφαλίζοντας έτσι Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων θα χρημαένα ικανοποιητικό επίπεδο ποιοτικής ζωής Ο στόχος της μεταρρύθμισης είναι τοδοτείται από εκατέρωθεν αποκοπές του κατά την τρίτη ηλικία. η αντιμετώπιση των διαφόρων εργοδότη και των εργοδοτουμένων, θα είναι δηλαδή ένα αυτοχρηματοδοτούμενο σχέδιο προκλήσεων και η παροχή Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν σε περίτο οποίο θα χρηματοδοτεί τα ωφελήματα εισοδηματικής αναπλήρωσης πτωση που ανατραπεί ο σχεδιασμός των δικαιούχων χωρίς να επιβαρύνει τις για τη συνολική μεταρρύθμιση του και πρόσβασης στην κοινωνική μελλοντικές γενιές. Αυτό διασφαλίζει και τη συνταξιοδοτικού; προστασία σε όλους βιωσιμότητα του εν λόγω Ταμείου. Η κυβέρνηση στοχεύει στη συνολική μεΑναλυτικότερα, ο εργοδότης και οι εργοδοταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού πλαισίου, τούμενοι θα καταβάλλουν ποσοστό ύψους έτσι ώστε να παρέχεται ένα αποτελεσματικό 5% εκατέρωθεν επί των ετήσιων ακαθάριδίχτυ κοινωνικής προστασίας, το οποίο θα στων συντάξιμων απολαβών για σκοπούς διασφαλίζει μια ικανοποιητική και ποιοτική χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιζωή κατά την τρίτη ηλικία. Απαραίτητη προϋπόθεση ουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων της πιο πάνω μεταρρύθμισης είναι η διασφάλιση της συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. To ποσοστό χρημαβιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού σχεδίου, ώστε να τοδότησης δύναται να αναπροσαρμόζεται μελλοντικά, μην επιβαρύνονται δυσανάλογα τα δημόσια οικονομικά όταν και εάν χρειάζεται, στη βάση αποτελεσμάτων και κατ’ επέκταση ο φορολογούμενος πολίτης. αναλογιστικών μελετών που θα διεξάγονται για τον σκοπό αυτό και όπως ήθελε συμφωνηθεί μεταξύ των Σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο διάλογος με τους δύο πλευρών. κοινωνικούς εταίρους σε ό,τι αφορά τον ευΜέλη του νέου Επαγγελματικού Σχεδίου Συντάξεων θα ρύτερο δημόσιο τομέα και πότε θα πρέπει να είναι νεοεισερχόμενοι μόνιμοι υπάλληλοι που έχουν αναμένουμε εξελίξεις; προσληφθεί κατά ή μετά την 1/10/2011 και συνεπώς Ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους που εκδεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής προσωπούν τον ευρύτερο δημόσιο τομέα βρίσκεται Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης, συμβασιούχο προσωπικό, σε εξέλιξη και ευελπιστούμε ότι πολύ σύντομα θα εργοδοτούμενοι αορίστου χρόνου, ειδικοί αστυφύλακες, υπάρξει θετική κατάληξη. καθώς και συμβασιούχοι υπαξιωματικοί.

Ο στόχος της μεταρρύθμισης Μετά τη συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και συνδικαλιστικών οργανώσεων του κρατικού τομέα, είχατε πει πως «ένας από τους πιο βασικούς πυλώνες που εμπεριέχονται στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι και η μεταρρύθμιση όλου του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου, που αφορά και τον ιδιωτικό τομέα, ούτως ώστε να διασφαλιστεί για όλους, μ’ έναν βιώσιμο τρόπο, μια ευπρεπής σύνταξη για μετά την αφυπηρέτησή τους». Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός σας για τον πιο πάνω πυλώνα και πού βρίσκονται οι διαδικασίες; Ο στόχος της μεταρρύθμισης είναι η αντι-

μετώπιση των διαφόρων προκλήσεων, σε πλήρη αρμονία με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2019 και το 2020, που αναφέρεται στην παροχή εισοδηματικής αναπλήρωσης και πρόσβασης στην κοινωνική προστασία σε όλους. Η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να διατηρήσει και να ενισχύσει την κοινωνική ασφάλιση ως τον βασικό πυλώνα κοινωνικής προστασίας, στοχεύει στην επέκταση και βελτίωση της κάλυψης για διάφορα επιδόματα και σε διάφορες κατηγορίες εργαζομένων. Στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα διασφαλιστεί τεχνική βοήθεια για μια εμπεριστατωμένη μελέτη για τη μεταρρύθμιση

του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σε συνδυασμό με την υποστήριξη του συστήματος πληροφορικής, βασισμένου στις καλές πρακτικές των χωρών-μελών, με προϋπολογισμό €300.000. Η εν λόγω μελέτη θα διαλαμβάνει τη σημερινή κατάσταση, οργάνωση και εσωτερικές διαδικασίες, την αξιολόγηση που θα βασίζεται σε βέλτιστες πρακτικές χωρών-μελών και στη συνολική οργάνωση και διακυβέρνηση του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθώς και τις διαδικασίες που θα ακολουθούνται στη χρήση εργαλείων για ανάλυση δεδομένων για την αποφυγή και τον εντοπισμό δυνητικών κινδύνων και φαινομένων διαφθοράς και απάτης.

EconomyToday 57

cover story

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ, ΖΕΤΑ ΑΙΜΙΛΙΑΝΙΔΟΥ

ΠΡΟΧΩΡΑ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΓΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ Μέχρι το τέλος του 2021 θα είναι έτοιμες οι μελέτες για τη συνολική αναθεώρηση του συστήματος

«Η

μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήπροτεραιότητες της κυβέρνησης και για τον λόγο αυτό ματος είναι μια από τις έχει περιληφθεί στα προς χρηματοδότηση έργα μέσω σημαντικές προτεραιότου Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μαζί με τη τητες της κυβέρνησης συνολική αναθεώρηση της περί Κοινωνικών Ασφαλίκαι για τον λόγο αυτό έχει περιληφθεί στα σεων νομοθεσίας. προς χρηματοδότηση έργα μέσω του Ταμείου Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», τονίζει σε έχει ως στόχους τη μείωση του κινδύνου φτώχειας συνέντευξή της στο Economy Today η Υπουργός των συνταξιούχων, τη διασφάλιση επαρκούς συνταξιΕργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίοδοτικού εισοδήματος μέσω της διατήρησης βιοτικού σεων, Ζέτα Αιμιλιανίδου. Αναφέροντας ότι επιπέδου μετά την αφυπηρέτηση, την αλληλεγγύη και εντός του 2021 θα ολοκληρωθούν δικαιοσύνη μεταξύ και εντός των γενεοι μελέτες, η αρμόδια Υπουργός ών, τη διασφάλιση της μακροχρόνιας εξηγεί για ποιους λόγους πρέπει Το Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων βιωσιμότητας των συντάξεων και την να προχωρήσει η μεταρρύθμιση ήταν επιτυχημένο και έχει προσφέρει αποδοτικότητα του συστήματος κοινωκαι ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι νικής ασφάλισης μέσω της μείωσης των πάρα πολλά στον τόπο. Χρειάζεται που έχουν τεθεί. αντικινήτρων για εργασία. Ποιος είναι ο προσανατολισμός σας σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και ποιοι είναι οι βασικοί άξονες; Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος είναι μια από τις σημαντικές 58 EconomyToday

όμως να αναγνωριστούν έγκαιρα, τώρα, οι νέες πραγματικότητες και να γίνουν εκείνες οι αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν, ώστε να διασφαλιστούν επαρκή επίπεδα συντάξεων

Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης αυτής, είναι πολύ σημαντικό να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του πρώτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού μας συστήματος, που περιλαμβάνει τις συντάξεις που παρέχονται από το

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Γιατί είναι τόσο σημαντικό να προχωρήσει αυτή η μεταρρύθμιση και ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν σε περίπτωση που ο στόχος αυτός δεν επιτευχθεί; Το υφιστάμενο σύστημα είχε θεσπιστεί το 1980, όταν τα δεδομένα στην αγορά εργασίας αλλά και στην κοινωνία ήταν πολύ διαφορετικά. Ορισμένες καθοριστικές διαφορές ήταν ότι η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας ήταν πολύ χαμηλότερη και περιοριζόταν κατά κύριο λόγο σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, οι εργαζόμενοι εισέρχονταν στην αγορά εργασίας σε νεαρότερη ηλικία, υπήρχε σημαντικά μικρότερη μετακίνηση εργαζομένων μεταξύ εργοδοτών και η οικονομία ήταν διαρθρωμένη σε διαφορετικούς οικονομικούς τομείς. Επιπρόσθετα, έχουν στο μεταξύ προκύψει νέες μορφές εργασίας οι οποίες δεν υπήρχαν το 1980 ή δεν ήταν διαδεδομένες, όπως η τηλεργασία, η εργασία μέσω πλατφόρμας και η άνθηση της παροχής υπηρεσιών. Είναι γενικά παραδεκτό ότι το Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου ήταν ένα επιτυχημένο σύστημα και έχει προσφέρει πάρα πολλά στον τόπο. Χρειάζεται όμως να αναγνωριστούν έγκαιρα, τώρα, οι νέες αυτές πραγματικότητες και να γίνουν εκείνες οι αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν, ώστε να διασφαλιστούν επαρκή επίπεδα συντάξεων για τους σημερινούς εργαζόμενους και για τα παιδιά τους.

Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αλλά και των σχεδίων κοινωνικής προστασίας για ενίσχυση των εισοδημάτων των χαμηλοσυνταξιούχων, συμπεριλαμβανομένων της κοινωνικής σύνταξης, του επιπέδου της κατώτατης σύνταξης από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του Επιδόματος Χαμηλοσυνταξιούχων, με στόχο τη μεταρρύθμιση του εν λόγω συστήματος, ούτως ώστε με τον νέο σχεδιασμό να επιτυγχάνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι βασικοί στόχοι της πολιτικής συντάξεων. Ήδη, οι χαμηλές συντάξεις του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχουν αυξηθεί τρεις φορές με αντίστοιχες αποφάσεις της κυβέρνησης κατά τα έτη 2016, 2019 και 2020, επιτυγχάνοντας τον υπερδιπλασιασμό της κατώτατης και της κοινωνικής σύνταξης, καθώς και σημαντικές αυξήσεις σε όλες τις χαμηλές συντάξεις, ώστε ουδείς συνταξιούχος του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων να διαβιεί με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας. Εντός του 2021 στοχεύουμε στην ολοκλήρωση των μελετών για τη συνολική αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού συστήματος, το οποίο όλοι αναγνωρίζουν ότι έχει κλείσει τον κύκλο του.

Σε ποιες ενέργειες θα προβεί το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ώστε να προχωρήσει και η συνολική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος; Όπως έχω ενημερώσει τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει ήδη συνάψει συμβάσεις και έχει αρχίσει η εργασία για τη μελέτη της νομοθεσίας και του συνταξιοδοτικού συστήματος, ώστε να προσδιοριστούν οι εισηγήσεις και τα εναλλακτικά ενδεχομένως σενάρια, τα οποία στη συνέχεια θα τεθούν στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου. Σε αυτή τη βάση, αναμένεται η ολοκλήρωση των μελετών αυτών μέχρι το τέλος του 2021 και η έναρξη του κοινωνικού διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους.

Έχουν προκύψει νέες μορφές εργασίας οι οποίες δεν υπήρχαν το 1980 Ή δεν ήταν διαδεδομένες, όπως η τηλεργασία, η εργασία μέσω πλατφόρμας και η άνθηση της παροχής υπηρεσιών

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ •Μ είωση του κινδύνου φτώχειας των συνταξιούχων • Διασφάλιση επαρκούς συνταξιοδοτικού εισοδήματος • Αλληλεγγύη και δικαιοσύνη μεταξύ και εντός των γενεών • Διασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας των συντάξεων •Α ποδοτικότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης μέσω της μείωσης των αντικινήτρων για εργασία

EconomyToday 59

θo c εμ v eαr s t o r y

Η ΑΝΑΒΟΛΗ ΕΧΕΙ ΚΟΣΤΟΣ… ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ* Προέδρου Δημοσιονομικού Συμβουλίου

60 EconomyToday

ολλές φορές ακούμε φράσεις όπως «ζήσε το σήμερα σαν να μην υπάρχει αύριο» ή «μην αναβάλλεις κάτι το οποίο μπορείς να κάνεις σήμερα» ή, όπως είπε και ο φιλόσοφος Επίκουρος, «μια φορά υπάρχουμε, δεν υπάρχει τρόπος να υπάρξουμε δυο φορές και μάλλον δεν θα υπάρξουμε ξανά ποτέ. Κι εσύ που δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις τη χαρά. Και η ζωή πάει χαμένη με τις αναβολές…». Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης – η τάση να προσδίδει μεγαλύτερη αξία στο σήμερα και αναπόφευκτα να υποτιμά το αύριο. Στις πλείστες των περιπτώσεων, αυτό μας οδηγεί σε ορθές αποφάσεις. Όμως, αρκετές φορές οδηγούμαστε σε λανθασμένες και ορισμένες φορές σε καταστροφικές αποφάσεις. Μια από αυτές αφορά το συνταξιοδοτικό. Οι αναλογιστές υποδεικνύουν, ως γενικό-εμπειρικό κανόνα (rule of thumb), ότι κάποιος, για να διατηρήσει το επίπεδο διαβίωσης που έχει κατά τα χρόνια που εργάζεται και κατά την περίοδο της συνταξιοδότησής του, θα πρέπει να αποταμιεύει περίπου το 20% των απολαβών του. Σίγουρα, δεν ισχύει το ίδιο για όλους. Το ποσοστό διαφοροποιείται ανάλογα με τις συνθήκες και προτιμήσεις του καθενός, όπως και με τις γενικότερες συνθήκες της οικονομίας. Η ουσία όμως είναι ότι κάθε πολίτης θα πρέπει να μεριμνάει από πολύ νωρίς για τη σύνταξή του. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για όλες τις σύγχρονες κοινωνίες. Με ποιο τρόπο θα πείσουν από πολύ νωρίς έναν νέο να περιορίσει τις απολαύσεις του σήμερα, για να έχει αυξημένη σύνταξη σε 35-45 χρόνια. Κάποιες χώρες το έχουν πετύχει σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτές είναι κυρίως χώρες που αναπτύχθηκαν οικονομικά τον 19ο αιώνα και πέρασαν αρκετούς οικονομικούς κύκλους, οι οποίοι τις βοήθησαν να αντιληφθούν τη σημασία της σύνταξης και το πρόβλημα της συνταξιοδοτικής ανεπάρκειας. Είναι επίσης πιο ανοικτές και φιλελεύθερες οικονομίες, όπου οι πολίτες έχουν επιλέξει να έχουν περισσότερη αυτονομία και επιλογές, κάτι το οποίο συνοδεύεται από μεγαλύτερη προσωπική ευθύνη. Ευθύνη που συμπεριλαμβάνει και τη μέριμνα για συνταξιοδοτική επάρκεια.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΧΑΜΗΛΑ. ΣΧΕΔΟΝ ΣΤΟ ΗΜΙΣΥ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

Η Κύπρος έχει επιλέξει να ενταχθεί σε αυτή την ομάδα χωρών. Όμως, είναι ξεκάθαρο ότι απουσιάζει η κουλτούρα της αποταμίευσης για σκοπούς σύνταξης. Τα ποσοστά αποταμίευσης των νοικοκυριών είναι διαχρονικά χαμηλά. Σχεδόν στο ήμισυ του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Στο ποσοστό αποταμίευσης της Κύπρου συμπεριλαμβάνεται και αυτό των δημοσίων και τραπεζικών υπαλλήλων, που είναι συγκριτικά αυξημένο λόγω των υψηλών εισοδημάτων τους, οπότε οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν διασφαλισμένη-επαρκή σύνταξη. Δηλαδή, για το υπόλοιπο εργατικό δυναμικό τα δεδομένα είναι ακόμη πιο αρνητικά.

EconomyToday 61

cover story

ρα αλλά και στο κλείσιμο αρκετών ταμείων, με την Πέραν των πιο πάνω, το όλο θεσμικό πλαίσιο χαρακτηαπόσυρση μερικών δισ. ευρώ λίγο μετά το κούρεμα ριζόταν διαχρονικά από αδύναμη έως και ανύπαρκτη του 2013. εποπτεία και ρύθμιση, καθώς και από κακοδιαχείριση. Τα σκάνδαλα με καταχρήσεις σε ταμεία όπως της ΑΗΚ, αλλά και σε μικρότερα ταμεία, είναι σε όλους γνωστά. ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 Εργοδότες και συνδικαλιστές χρησιμοποιούσαν σε Στην Ευρώπη, με διπλάσιο ποσοστό αποταμίευσης μεγάλο βαθμό τα ταμεία για άλλους σκοπούς, π.χ. για και τριπλάσια αποθεματικά, υπάρχει έντονη ανησυχία να ελέγχουν και να επηρεάζουν τους εργαζομένους για τη διασφάλιση της συνταξιοδοτικής επάρκειας. ή για να αντλούν έσοδα και δύναμη. Οι φορολογικές Στην Κύπρο, όχι. Από το 2013, τέθηκε ως στόχος ρυθμίσεις έδιναν σε πολλές περιπτώσεις λανθασμέμεταρρύθμισης του συστήματος, ώστε να ανατραπεί να κίνητρα, π.χ. φορολογούσαν τη μηνιαία το όλο σκηνικό. Δυστυχώς, για ακόμη μια σύνταξη, ενώ χάριζαν τον φόρο στα εφάπαξ φορά, το πολιτικό σκηνικό αρνείται να δει ποσά, ακόμη και όταν η ανάληψη γινόταν πολύ το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον και βάζει ΟΣΟ ΠΑΡΑΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΟΛΙΚΗ πριν από τη συνταξιοδότηση. Επιπρόσθετα, μπροστά τις ανησυχίες και τα συμφέροντα ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ, ΑΛΛΟ ΤΟΣΟ ΘΑ μερικών εργοδοτών, συνδικαλιστών και τα προβλήματα στις τράπεζες, το κούρεμα των καταθέσεων και το χρηματιστηριακό ΔΙΟΓΚΩΝΟΝΤΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ υπαλλήλων που δεν θέλουν να χάσουν τα σκάνδαλο του 1999-2000 έπληξαν την κεκτημένα τους. Πλείστα εκ των οποίων δεν ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η αξιοπιστία του χρηματοοικονομικού τομέα έπρεπε να τα είχαν ποτέ. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ και έκαναν τους πολίτες διστακτικούς στο Από το 2013 και προηγουμένως, αρκενα αποταμιεύουν. Όλα αυτά οδήγησαν όχι τοί συμπολίτες μας, αν και δυστυχώς δεν μόνο στη μειωμένη αποταμιευτική κουλτούυπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία, όχι μόνο δεν 62 EconomyToday

Κάθε μήνα ένας αριθμός συμπολιτών μας εντάσσεται στην ομάδα της συνταξιοδοτικής ανεπάρκειας και για άλλους αυξάνεται ο βαθμός ανεπάρκειας

αποταμιεύουν, αλλά αναγκάζονται και χρησιμοποιούν παλιές αποταμιεύσεις ή πωλούν περιουσιακά στοιχεία. Ήδη έχουν παρέλθει δέκα χρόνια, το ένα τρίτο με ένα τέταρτο της εργασιακής ζωής τους. Γι’ αυτούς υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια: (α) δεν θα έχουν την επιλογή της συνταξιοδότησης ή (β) θα χρειαστεί η δραστική παρέμβαση από το κράτος. Το τελευταίο όμως έχει δύο σημαντικές προκλήσεις: το άμεσο δημοσιονομικό κόστος και –το σημαντικότερο– τη δημιουργία ηθικού κινδύνου. Θα σταλεί το μήνυμα σε όλους ότι δεν χρειάζεται η συνταξιοδοτική αποταμίευση, εφόσον το οποιοδήποτε κενό θα καλύπτεται από το δημόσιο. Δηλαδή, θα επιδεινωθεί περισσότερο το πρόβλημα. Υπάρχει φυσικά και η κοινωνική πτυχή. Ότι οι συνταξιούχοι θα πρέπει, στην πιο δύσκολη περίοδο της ζωής τους, να παρακαλούν για να πετύχουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Κάθε μήνα ένας αριθμός συμπολιτών μας εντάσσεται στην ομάδα της συνταξιοδοτικής ανεπάρκειας και για άλλους αυξάνεται ο βαθμός ανεπάρκειας. Όσο παρατείνεται η ολική μεταρρύθμιση, άλλο τόσο θα

διογκώνονται το μελλοντικό κοινωνικό πρόβλημα και η δημοσιονομική απειλή. Κυβέρνηση και Βουλή θα πρέπει επιτέλους να προχωρήσουν στην υιοθέτηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, χωρίς άλλη καθυστέρηση. Είναι δύσκολο να ταξινομήσει κάποιος τη σειρά με την οποία πρέπει να γίνουν οι ενέργειες, αλλά όλες θα πρέπει να προωθηθούν το συντομότερο. Ακόμη και λάθη να γίνουν, η κατάσταση θα είναι καλύτερη σε σχέση με το τι ισχύει σήμερα. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να προωθηθούν: • Η ενίσχυση της εποπτείας του συνταξιοδοτικού αλλά και του χρηματοοικονομικού τομέα, ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς. • Η διεύρυνση των επιλογών και η διευκόλυνση της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Σε κάποιες χώρες, οι πολίτες μπορούν να δημιουργούν (καθορίζουν μόνοι τους) το συνταξιοδοτικό χαρτοφυλάκιό τους και δεν είναι αναγκασμένοι να προσφεύγουν σε ταμεία ή εταιρείες. • Ο περιορισμός και σε ορισμένες περιπτώσεις η απαγόρευση της είσπραξης των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων πριν από τη συνταξιοδότηση ή ακόμη και την ημέρα της συνταξιοδότησης. • Η ενθάρρυνση - παροχή κινήτρων σε όσους έχουν περιορισμένη δυνατότητα αποταμίευσης. Σήμερα, τα κίνητρα ωφελούν περισσότερο (α) αυτούς με πολύ υψηλές απολαβές και (β) τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, που έχουν εξασφαλισμένες πολύ υψηλές συντάξεις και που δεν χρειάζεται να αποταμιεύσουν άλλο για τη σύνταξή τους. Μπορούν δηλαδή τα κίνητρα να μεταφερθούν από τις δύο τελευταίες ομάδες στην πρώτη, χωρίς επιπρόσθετο δημοσιονομικό κόστος και με θετική κοινωνική, οικονομική και δημοσιονομική επίπτωση μακροπρόθεσμα. •Τέλος, θα πρέπει να εφαρμοστούν πολιτικές επιμόρφωσης των πολιτών από πολύ νωρίς, ώστε να αντιληφθούν τη σημασία της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Η διδασκαλία ενός μαθήματος και οι διαφημιστικές εκστρατείες έχουν μόνο περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Πιο απλές και πρακτικές μέθοδοι, όπως δείχνουν εμπειρίες άλλων χωρών, θα φέρουν πιο θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, κάποιες χώρες καθιστούν υποχρεωτική την εγγραφή όλων των υπαλλήλων σε συνταξιοδοτικό ταμείο, με την πρώτη εργοδότησή τους. Σε αυτές τις χώρες, διαφάνηκε ότι, όταν εγγραφεί κάποιος, συνεχίζει το συνταξιοδοτικό σχέδιο, έστω κι αν δεν είναι υποχρεωτικό. Όπως έχω προαναφέρει, αυτά είναι μερικά από τα βήματα που απαιτείται να γίνουν. Δεν χρειάζεται να γίνουν ταυτόχρονα ή κατ’ ανάγκη με μια συγκεκριμένη σειρά. Αυτό που χρειάζεται είναι να ξεκινήσουν χτες. Για πολλούς συμπολίτες μας είναι ήδη πολύ αργά. Ξεκίνησα με αναφορές σε γνωμικά και ας μου επιτραπεί να κλείσω το άρθρο με ακόμη ένα, του Γάλλου ποιητή και συγγραφέα Γκρεγκουάρ Λακρουά: «Όταν αναβάλλει κανείς κάτι για αργότερα, αυτό το αργότερα γίνεται συχνά πολύ αργά». *Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές. EconomyToday 63

θo c εμ v eαr s t o r y

Διασφάλιση των τρεχουσών

και των μελλοντικών συντάξεων Διοικητικό Συμβούλιο CFA Society Cyprus

α κρατικά συνταξιοδοτικά συστήματα αντιμετωπίζουν μια διπλή πρόκληση: (1) να διατηρήσουν την οικονομική βιωσιμότητά τους και (2) να μπορούν να παρέχουν στους πολίτες επαρκές εισόδημα κατά τη συνταξιοδότηση. Ο βασικός σκοπός των συνταξιοδοτικών συστημάτων είναι να προστατεύουν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας από τη φτώχεια και να τους επιτρέπουν να απολαμβάνουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και να έχουν οικονομική ανεξαρτησία κατά τη γήρανση. Ένα επαρκές συνταξιοδοτικό εισόδημα, που να μπορεί να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο ποιότητας ζωής που απολάμβανε κανείς πριν από την αφυπηρέτηση, είναι κατά γενική ομολογία ένα εισόδημα που κυμαίνεται γύρω στο 70% - 80% του εισοδήματος προ συνταξιοδότησης.

Οι 3 πυλώνες συνταξιοδότησης

Το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού καθιστά την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων ολοένα και πιο δύσκολη. Προς αντιμετώπιση των παρενεργειών που δημιουργούνται λόγω του δημογραφικού «προβλήματος», τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη έχουν υιοθετήσει 3 πυλώνες ασφάλισης και κατ’ επέκταση σύνταξης: • Ο κρατικός πυλώνας Ο πυλώνας αυτός είναι υποχρεωτικός. Συμμετέχουν με τις εισφορές τους από τον μισθό τους ή 64 EconomyToday

Βασικός σκοπός των συνταξιοδοτικών συστημάτων είναι να προστατεύουν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας από τη φτώχεια και να τους επιτρέπουν να απολαμβάνουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο

το εισόδημά τους όλοι οι εργαζόμενοι, μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες, και το σύστημα είναι αναδιανεμητικό. Η σύνταξη υπολογίζεται με βάση: τα έτη εισφορών του εργαζομένου, το εισόδημά του, το ύψος των εισφορών που έχει καταβάλει και σύμφωνα πάντα με τα αποθέματα του ταμείου. Σκοπός του είναι να καλύψει τις βασικές ανάγκες των συνταξιούχων και όχι να διασφαλίσει ολόκληρο το ποσοστό αναπλήρωσης. Η κρατική σύνταξη αποτελεί σήμερα τη μοναδική πηγή συνταξιοδοτικού εισοδήματος για το μεγαλύτερο ποσοστό των Κυπρίων. Παρά το γεγονός ότι το Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι υποχρεωτικό, το ποσοστό αναπλήρωσης που προσφέρει στους συνταξιούχους σπάνια υπερβαίνει το 50%, ακόμη και για τους χαμηλά αμειβόμενους. • Επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα Ο πυλώνας αυτός είναι ως επί το πλείστον εθελοντικός και βασίζεται στις επιπρόσθετες εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων. Η νομοθεσία δίνει αρκετά αντισταθμιστικά φορολογικά οφέλη για τους εργοδότες και τους εργαζομένους ούτως ώστε να συμμετέχουν με εισφορές στα εν λόγω προγράμματα, ενισχύοντας έτσι τις παροχές των εργαζομένων και κατ’ επέκταση αυξάνοντας τη σύνταξη/εισόδημά τους κατά την αφυπηρέτηση. Τα προγράμματα αυτά είναι κεφαλαιοποιητικά,

λειτουργούν δηλαδή στη λογική της αποταμίευσης σε προσωπικό λογαριασμό και το τελικό όφελος εξαρτάται από το ύψος των εισφορών και την απόδοσή τους. Αν και ιδιαίτερα ευεργετικά, τα συγκεκριμένα προγράμματα δεν τυγχάνουν ευρείας χρήσης στην Κύπρο, αφού σχεδόν το 50% των ιδιωτικών υπαλλήλων δεν καλύπτεται από κάποιο επαγγελματικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα. Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός επαγγελματικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων είχε τερματιστεί κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2013. • Ιδιωτική σύνταξη Ο τρίτος πυλώνας είναι καθαρά εθελοντικός και σε αυτόν συμμετέχουν όσοι επιθυμούν, αποταμιεύοντας ουσιαστικά για τον εαυτό τους, ενισχύοντας τη σύνταξή τους. Σκοπός είναι η αναπλήρωση του υπολοίπου της σύνταξης που θα λάβουν, ώστε να ισοδυναμεί με το προ της συνταξιοδότησης εισόδημα, το οποίο δεν μπορούν να καλύψουν οι πρώτοι 2 πυλώνες. Έχει αποκλειστικά συμπληρωματικό χαρακτήρα και δυστυχώς η χρήση του είναι περιορισμένη στην Κύπρο, λόγω κυρίως της έλλειψης επαρκούς γνώσης αλλά και εναλλακτικών επιλογών.

Απαραίτητες μεταρρυθμίσεις

Για να διασφαλιστεί η επάρκεια και η βιωσιμότητα των τρεχουσών και των μελλοντικών συντάξεων, επιβάλλονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Θα πρέπει να προωθηθούν μέτρα όπως η παράταση του εργασιακού βίου με την επιβράβευση της συνταξιοδότησης σε μεγαλύτερη ηλικία, οι υποχρεωτικές εισφορές σε επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, καθώς και η υποχρεωτική μεταφορά των συσσωρευμένων ωφελημάτων κατά τη διάρκεια των εργασιακών χρόνων, που μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά στη συνεχή αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε στη θέσπιση ενιαίων κανόνων για την ενίσχυση της ατομικής αποταμίευσης στην Ε.Ε., με τη θεσμοθέτηση ενός πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος (PEPP). Το PEPP είναι ένα εθελοντικό πρόγραμμα ατομικής συνταξιοδότησης που έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα και συγκαταλέγεται στον 3ο πυλώνα συνταξιοδότησης. Επιδιώκει να δώσει στους αποταμιευτές περισσότερες επιλογές και να τους προσφέρει πιο ανταγωνιστικά ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα, με σκοπό την αύξηση της αποταμίευσης για σκοπούς συνταξιοδότησης. Αναμένεται ότι θα δούμε τα πρώτα προϊόντα αυτού του είδους στην ευρωπαϊκή αγορά κατά το πρώτο μισό του 2022. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία οποιωνδήποτε μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει φυσικά η εκπαίδευση σε χρηματοοικονομικά θέματα, που θα προωθήσει την κατανόηση και

Προϋπόθεση για την επιτυχία οποιωνδήποτε μεταρρυθμίσεων αποτελεί η εκπαίδευση σε χρηματοοικονομικά θέματα, έτσι ώστε τα νοικοκυριά να κατανοήσουν την αξία των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων

την ενημέρωση των νοικοκυριών γύρω από την αξία των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων και θα επιτρέψει τη σωστή αξιολόγηση των επιλογών που υπάρχουν.

Ο ρόλος του CFA Society Cyprus

Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Χρηματοοικονομικών Αναλυτών (CFA Society Cyprus) είναι μέλος του CFA Institute, που αποτελεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια ένωση επαγγελματιών στον κλάδο των επενδύσεών. Ο CFA Society Cyprus έχει θέσει ως διαχρονικό στόχο την ενεργή εμπλοκή του στον καθορισμό και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών αναφορικά με το συνταξιοδοτικό σύστημα της Κύπρου, με απώτερο σκοπό το ευρύτερο κοινωνικό όφελος. Ο Σύνδεσμος, μέσω τριών εξειδικευμένων επιτροπών, αναλαμβάνει πολλαπλές δράσεις για την προώθηση της ηθικής, της ακεραιότητας της αγοράς και των επαγγελματικών προτύπων πρακτικής, τα οποία μπορούν να συμβάλουν συλλογικά όχι μόνο στη βελτίωση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου αλλά και στον ορθολογισμό του ευρύτερου κλάδου των επενδύσεων, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην Κύπρο. • Επιτροπή Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού: Επιδιώκει την καταπολέμηση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού. Έχει ενεργό ρόλο στον καθορισμό του εθνικού στρατηγικού πλάνου για την προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, στοχεύοντας στην έγκαιρη και επαρκή γνώση χρηματοοικονομικών εννοιών και δεξιοτήτων σε σχέση με τη διαχείριση των προσωπικών εισοδημάτων, εξόδων και αποταμιεύσεων. • Research Challenge & University Relations Committee: Στοχεύει στην ανάπτυξη επαγγελματιών υψηλού επιπέδου, προωθώντας τα υψηλότερα πρότυπα δεοντολογίας, εκπαίδευσης και επαγγελματικής αριστείας σε φοιτητές πανεπιστημίων. Στηρίζεται στη συνεργασία με όλα τα τοπικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρέχοντας στους φοιτητές τους στοχευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και δυνατότητα συμμετοχής στον παγκόσμιο διαγωνισμό CFA Institute Research Challenge Competition. Πάγια θέση του Συνδέσμου είναι ότι δεν μπορεί να καλλιεργηθεί σωστή επενδυτική κουλτούρα χωρίς να υπάρχει εμπιστοσύνη στους επαγγελματίες του κλάδου. • Advocacy Committee: Εστιάζει στην προώθηση της ακεραιότητας και του επαγγελματισμού στην τοπική χρηματοοικονομική βιομηχανία. Έχει ενεργή συμμετοχή σε διαβουλεύσεις νομοσχεδίων που αφορούν τη χρηματοοικονομική βιομηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παρέχει τεχνοκρατική υποστήριξη σε θέματα που αφορούν την τοπική αγορά. Συγκεκριμένα, αναφορικά με το συνταξιοδοτικό, η επιτροπή εργάζεται για την προώθηση του θεσμού των Ατομικών Συνταξιοδοτικών Προϊόντων (PEPP) και τη συμμόρφωση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον εν λόγω ευρωπαϊκό Κανονισμό.

EconomyToday 65

θo c εμ v eαr s t o r y

Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού

συστήματος στην Κύπρο ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ Φ. ΜΑΤΣΑ Γενικού Γραμματέα ΣΕΚ

προσπάθεια δημιουργίας ενός πιο επαρκούς και κοινωνικά δίκαιου συνταξιοδοτικού συστήματος λαμβάνει πλέον πρακτική και συγκεκριμένη προσέγγιση και διάσταση, στη βάση του διαλόγου που ξεκινά τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος. Η ΣΕΚ θεωρεί πως η τελική ρύθμιση θα πρέπει να διασφαλίζει τη διατήρηση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έτσι ώστε το βάρος να μη μετακυλιστεί στις επόμενες γενιές, συνδράμοντας ταυτόχρονα στη διαχρονική ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Σε αυτή τη διαδικασία, είναι σημαντικό να αξιολογηθούν συνταξιοδοτικά συστήματα που εφαρμόζονται στην υπόλοιπη Ε.Ε. και τα οποία έχουν λάβει θετική αξιολόγηση, έτσι ώστε να υιοθετηθούν στοιχεία που μπορούν να ενισχύσουν το κυπριακό σύστημα. Η καλύτερη ενίσχυση του συστήματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τρεις βασικές προϋποθέσεις, που αφορούν την επάρκεια σε σχέση με το ύψος των συντάξεων σε συνάρτηση με το κόστος αξιοπρεπούς διαβίωσης των συνταξιούχων και κάτω από ποιες προϋποθέσεις καταβάλλουν τα δικαιώματα προς τους ασφαλισμένους, τη βιωσιμότητα στον χρόνο, καθώς και την ακεραιότητα σε 66 EconomyToday

ό,τι αφορά τις δυνατότητες χρηματοδότησης υπό το πρίσμα των δημογραφικών εξελίξεων. Ο δείκτης Melbourne Mercer Global Pension αναδεικνύει ως πρότυπα μοντέλα στην Ευρώπη αυτά της Ολλανδίας και της Δανίας, που συνδυάζουν τη δημόσια σύνταξη γήρατος με ένα συνταξιοδοτικό ωφέλημα που προκύπτει μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο και το οποίο παραπέμπει, ως αντιστοιχία, στον θεσμό των ταμείων προνοίας, που αποτελεί δεύτερο πυλώνα συνταξιοδοτικών παροχών. Παράλληλα, σημαντική θα πρέπει να είναι και η ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων, μέσα από την απαραίτητη στήριξη του κράτους στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΚΛΙΔΕΣ Είναι σημαντικό να αξιολογηθούν συνταξιοδοτικά συστήματα που εφαρμόζονται στην υπόλοιπη Ε.Ε. και τα οποία έχουν λάβει θετική αξιολόγηση

Την ίδια στιγμή, όμως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τεθούν και οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλίδες, έτσι ώστε να αποφευχθούν κίνδυνοι και προβλήματα που παραπέμπουν στην πιθανότητα μείωσης συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζεται ο κίνδυνος μιας τέτοιας μείωσης στην Ολλανδία, λόγω της επενδυτικής πολιτικής σε σχέση με τη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, όπως επίσης και των χαμηλών επιτοκίων, αλλά και των δημογραφικών αλλαγών στη βάση της γήρανσης του πληθυσμού, εξελίξεις που δημιουργούν ελλείμματα στο σύστημα

και ενδεχόμενη αδυναμία αποπληρωμής του συνόλου των υποχρεώσεών του κατά τα επόμενα χρόνια. Αυτό που θα πρέπει να αναδειχθεί ως θετικό σημείο αναφοράς για τα κυπριακά δεδομένα είναι το γεγονός πως, με βάση την πιο πρόσφατη αναλογιστική μελέτη, η βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι διασφαλισμένη μέχρι και το 2080, ενώ σημειώνεται ταυτόχρονα και το γεγονός ότι δεν διαφαίνεται διαφοροποίηση του προσδόκιμου ζωής στην Κύπρο, τουλάχιστον στο άμεσα προβλεπτό μέλλον, και ως εκ τούτου δεν αναμένεται να προκύψει οποιαδήποτε συζήτηση που να παραπέμπει είτε στην αύξηση των συνεισφορών των μισθωτών εργαζομένων είτε στην ανάγκη επέκτασης της ηλικίας συνταξιοδότησης.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΚΑΤΑΛΗΞΗΣ

Παρά ταύτα, ο διάλογος θα πρέπει να έχει σαφή ορίζοντα κατάληξης και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση των συνεισφορέων σε συνάρτηση με την αύξηση των δικαιούχων, δεδομένο που επιβάλλει την τροποποίηση και τον εκσυγχρονισμό τού περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου. Επιπρόσθετα, βασική παράμετρο στη μεταρρυθμιστική διαδικασία θα πρέπει να αποτελούν η ενίσχυση, η επέκταση και η εδραίωση του θεσμού των ταμείων προνοίας ως βασικού συμβατικού άξονα που παραπέμπει στον δεύτερο πυλώνα συνταξιοδοτικών παροχών, δίνοντας τη δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων και περιορίζοντας τις συνταξιοδοτικές ανομοιομορφίες και ανισότητες. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι εξίσου σημαντική η συζήτηση για σχεδιασμό δικλίδων ασφαλείας για αποτροπή της υποδηλωμένης συνεισφοράς προς τον Φόρο Εισοδήματος και ανάλογα προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, θέτοντας ενδεχομένως κατώτατα συνταξιοδοτικά όρια, τα οποία θα διασφαλίζουν πως οι συνεισφορές θα κατοχυρώνουν ωφελήματα που θα βρίσκονται πάνω από το όριο της φτώχειας. Παράλληλα, επιβάλλεται η προώθηση της ψηφιοποιημένης διαδικασίας υποβολής των αιτήσεων, λαμβάνοντας υπόψη όμως την ανάγκη δημιουργίας συνθηκών αποτροπής του ψηφιακού χάσματος και της θυματοποίησης ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση ή δυνατότητα αξιοποίησης της νέας τεχνολογίας. Η ψηφιοποιημένη υποβολή και αξιολόγηση των αιτήσεων θα συμβάλει στην άμεση επίσπευση της παραχώρησης όλων των επιδομάτων και κυρίως αυτών για τα οποία παρατηρείται σήμερα πολύ μεγάλη καθυστέρηση, όπως είναι αυτά της ανεργίας, της ασθενείας και των αδειών. Από τα πιο πάνω εξάγεται αβίαστα το συμπέρασμα πως η φορολογική μεταρρύθμιση θα πρέπει να διασφαλίζει την προώθηση και επιτυχή εφαρμογή της κοινωνικής ισότητας και συνοχής, υιοθετώντας και εφαρμόζοντας τους κοινωνικούς στόχους και τη φιλοσοφία που εκφράζεται μέσα και από τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Αδιαμφισβήτητα, η προοπτική που δημιουργείται μέσα από την ίδια διαδικασία διαλόγου για καθορισμό κατώτατου μισθού και εδραίωση της οριζόντιας κάλυψης

Με βάση την πιο πρόσφατη αναλογιστική μελέτη, η βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι διασφαλισμένη μέχρι και το 2080

των εργαζομένων μέσα από τις πρόνοιες των συλλογικών συμβάσεων, μπορεί να δημιουργήσει τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για δημιουργία των προϋποθέσεων συνολικής ρύθμισης του συνταξιοδοτικού. Στο ίδιο πλαίσιο, η ενίσχυση των συντάξεων μπορεί επίσης να επιτευχθεί ως απότοκο και των πιο κάτω: • Της αύξησης των μισθών, στη βάση της αξιοπρεπούς και ποιοτικής απασχόλησης, σε συνάρτηση και με τη ρύθμιση του κατώτατου μισθού, που θα οδηγήσει και στη δυνατότητα καταβολής υψηλότερων εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. • Της είσπραξης των καθυστερημένων εισφορών (οι οποίες συμποσούνται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ), μέσα από έναν πιο αυστηρό και αποτελεσματικό μηχανισμό. • Της εκπόνησης συγκεκριμένου οδικού χάρτη για τη διευθέτηση/αξιοποίηση της διαχρονικής οφειλής του κράτους προς το Ταμείο (η οποία έχει ξεπεράσει τα οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ). • Της πάταξης της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, που επηρεάζει άμεσα τις εισφορές προς το Ταμείο (η δημιουργία της Ενιαίας Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων και η εισαγωγή, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ θα συνδράμουν αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση). • Της καλύτερης επιτοκιακής και επενδυτικής πολιτικής, έτσι ώστε να διασφαλίζονται με επάρκεια τα συμφέροντα του Ταμείου και των δικαιούχων. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού θα πρέπει να συμπεριλάβει και τη διαχείριση της αναλογιστικής αναπροσαρμογής του 12%, με τρόπο που δεν θα αλλοιώνεται η απόφαση για συνταξιοδότηση στο 65ο έτος δημιουργώντας διακρίσεις και αδικίες ανάμεσα στους δικαιούχους. Στο ίδιο πλαίσιο, επιβάλλεται η άμεση ψήφιση των νομοσχεδίων που αφορούν τη δυνατότητα πρόσβασης σε επίδομα ανεργίας και άδεια ασθενείας από όσους επιλέγουν να συνεχίσουν να εργάζονται από το 63ο μέχρι το 65ο έτος. Οι κοινωνικοί εταίροι στην Κύπρο έχουν αποδείξει στην πράξη πως έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιούν το θεσμικό πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου και της τριμερούς συνεργασίας και να συνθέτουν απόψεις, καταλήγοντας σε συναινετικά αποδεκτές αποφάσεις, προς όφελος των εργαζομένων, της επιχειρηματικότητας, του συνόλου της κοινωνίας και βέβαια της ίδιας της οικονομίας. Η αξιοποίηση της δυνατότητας που υπάρχει για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, ενισχύοντας τη δομή του κράτους δικαίου στη βάση και της κοινωνικής του διάστασης, θα επιβεβαιώσει την ικανότητα αποτύπωσης της φιλοσοφίας του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων στην πράξη. Αδιαμφισβήτητη και εξίσου σημαντική είναι και η ανάδειξη του γεγονότος πως η διασφάλιση και κατοχύρωση επαρκών συνταξιοδοτικών ωφελημάτων συνδράμει στη βελτίωση των εργασιακών σχέσεων σε επιχειρησιακό επίπεδο, αυξάνοντας παράλληλα την παραγωγικότητα, με τελικό αποδέκτη την ίδια την κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα, μειώνοντας παράλληλα τα επίπεδα φτώχειας και συνδράμοντας στην επίτευξη του στόχου της κοινωνικής συνοχής.

EconomyToday 67

θo c εμ v eαr s t o r y

Καθοριστική η διασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήματος μετά τη συνταξιοδότηση

ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΟΥΛΛΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Αναπληρώτριας Γενικής Γραμματέως ΠΕΟ

την πρόσφατη 109η διάσκεψη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, η οποία πραγματοποιείται διαδικτυακά λόγω της πανδημίας, το πέμπτο θέμα προς συζήτηση στην ημερήσια διάταξη αφορά την κοινωνική προστασία (κοινωνική ασφάλιση). Η συζήτηση διεξάγεται κάτω από τον τίτλο «Οικοδομώντας το μέλλον της κοινωνικής προστασίας για έναν ανθρωποκεντρικό κόσμο της εργασίας». Στο έγγραφο εργασίας που έχει ετοιμαστεί από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και αποτελεί τη βάση της συζήτησης σημειώνεται ότι, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη διεύρυνση της κοινωνικής προστασίας σε πολλά μέρη του κόσμου, το ξέσπασμα της πανδημίας αποκάλυψε ότι το ανθρώπινο δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση εξακολουθεί να μην είναι πραγματικότητα για την πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού. Με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, μόνο 45% του παγκόσμιου πληθυσμού καλύπτεται αποτελεσματικά με τουλάχιστον ένα ωφέλημα κοινωνικής προστασίας, ενώ 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν αφεθεί απροστάτευτοι. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του συστήματος κοινωνικής προστασίας είναι η κάλυψη του πληθυσμού με σύνταξη κατά την αφυπηρέτησή του. 20% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει καμία κάλυψη, ενώ εξακολουθεί να είναι μεγάλο πρόβλημα η επάρκεια των συνταξιοδοτικών παροχών και ωφελημάτων.

68 EconomyToday

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΞΙΟΠΡΕΠΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Ο εκσυγχρονισμός του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων προϋποθέτει βελτιώσεις στην επάρκεια και ανταποδοτικότητα των συντάξεων

Τα πιο πάνω επιβεβαιώνουν ότι και στις μέρες μας παραμένει επίκαιρο και καθοριστικό για την ποιότητα των κοινωνιών το ζήτημα της διασφάλισης επαρκούς και αξιοπρεπούς εισοδήματος στον κάθε πολίτη μετά τη συνταξιοδότησή του. Μαζί μ’ αυτό και το ζήτημα των μηχανισμών, των μέσων μέσα από τα οποία θα διασφαλίζονται η επάρκεια του εισοδήματος μετά τη συνταξιοδότηση. Η ΠΕΟ, από την ίδρυσή της, πριν από 80 χρόνια, έθεσε ως έναν από τους βασικούς διεκδικητικούς της στόχους τη δημιουργία ενός δημόσιου, καθολικού, κοινωνικά αλληλέγγυου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, στο οποίο να συνεισφέρουν το κράτος, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι. Η ιστορία των κοινωνικών εργατικών αγώνων έχει καταγράψει τους επικούς αγώνες της δεκαετίας του 1940, Στην Κύπρο, με βασικό αίτημα τη δημιουργία συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων στην Κύπρο. Καθοριστικός σταθμός στην η νομοθεσία προσπάθεια για ένα σύγχρονο, ανταποδοτικό σύστημα επιτρέπει τις ίδιες κοινωνικών ασφαλίσεων, το οποίο να διασφαλίζει επαρκή εισόδημα σ’ όλουςφοροαπαλλαγές τους ασφαλισμένους σε περιόδους του τόσο εργασιακού τους βίου, για όπωςτις είναιεισφορές οι περίοδοι ανεργίας, ασθενείας, μητρότητας, ανικανότητας κλπ., και ακολούθως στα ταμεία προνοίας κατά την αφυπηρέτηση, ήταν η εισαγωγή το 1981 του όσο και για τα αναλογικού συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων. ασφαλιστικά σχέδια Ταυτόχρονα με την προσπάθεια για εισαγωγή συστήματος συντάξεων κοινωνικών ασφαλίσεων, από τη δεκαετία του 1960, διεκ-

δικήσαμε μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις τη δημιουργία ταμείων προνοίας ως ενός δεύτερου, συμπληρωματικού πυλώνα στήριξης των εργαζομένων κατά την έξοδό τους από την εργασία. Τα τελευταία χρόνια, τα δημόσια συστήματα κοινωνικής ασφάλισης βρέθηκαν στο στόχαστρο των νεοφιλελεύθερων οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών. Χρησιμοποιώντας ζητήματα όπως η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, η πιο αργοπορημένη ένταξη των νέων στην απασχόληση, η πιο συχνή και παρατεταμένη διακοπή του εργασιακού βίου λόγω των συχνών οικονομικών κρίσεων, τα δημοσιονομικά προβλήματα κ.ά., εφαρμόστηκαν πολιτικές μείωσης των συντάξεων, επέκτασης των ορίων συνταξιοδότησης, υπονόμευσης του καθολικού δημόσιου χαρακτήρα και προώθησης των ιδιωτικών σχεδίων ασφάλισης. Αυτές οι πολιτικές επιβλήθηκαν πολύ πιο απροκάλυπτα την περίοδο της πρόσφατης οικονομικής κρίσης και ειδικότερα σ’ όσες χώρες προσέφυγαν σε μνημόνιο. Στην περίπτωση της Κύπρου και παρά το γεγονός ότι μέσα από κοινωνικό διάλογο το 2009 λήφθηκαν επαρκή μέτρα τα οποία διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων μέχρι το 2048, επιβλήθηκαν μέτρα με σοβαρές επιπτώσεις για τους ασφαλισμένους. Ιδιαίτερη επίπτωση πάνω στους ασφαλισμένους του ΤΚΑ έχει η επιβολή του πέναλτι του 12% σε όσους ασφαλισμένους συνταξιοδοτούνται στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Το μέτρο αυτό, ειδικότερα στις σημερινές συνθήκες που έχει δημιουργήσει η πανδημία –με την αύξηση της ανεργίας, την αδυναμία επανένταξης στην εργασία πολλών εργαζομένων μετά από παρατεταμένη περίοδο αδράνειας ολόκληρων κλάδων, την καθυστέρηση ένταξης των νέων στην εργασία, τις συχνές και επαναλαμβανόμενες διακοπές στον εργασιακό βίο και το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων–, είναι σκληρό, τιμωρητικό και ισοπεδωτικό. Επειδή το τελευταίο χρονικό διάστημα, μπροστά στην απαίτησή μας να καταργηθεί αυτό το μέτρο, η κυβέρνηση αντιτείνει ότι θα προωθήσει διάλογο για εκσυγχρονισμό του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ως ΠΕΟ καταγράφουμε προτεραιότητες και δίνουμε περιεχόμενο σ’ αυτόν τον εκσυγχρονισμό. Ο εκσυγχρονισμός του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων προϋποθέτει βελτιώσεις στην επάρκεια και ανταποδοτικότητα των συντάξεων, λαμβάνοντας υπόψη τα καινούργια δεδομένα που παρουσιάζονται στην απασχόληση. Για παράδειγμα, επανειλημμένα σε εκθέσεις της Ε.Ε. για την Κύπρο στα πλαίσια του ευρωπαϊκού εξαμήνου, έχει επισημανθεί ότι μια κατηγορία πληθυσμού που συγκριτικά με άλλες έχει ιδιαίτερα χαμηλές συντάξεις είναι οι γυναίκες. Υπάρχουν λόγοι για αυτό, που αφορούν τα κενά ασφάλισης αλλά και την ανισομισθία ανδρών και γυναικών, καθώς και το ότι περισσότερες γυναίκες είναι σε άτυπες, αρρύθμιστες εργασίες. Η αντιμετώπιση λοιπόν της επάρκειας των συντάξεων από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σχετίζεται και με τα μέτρα επαναρρύθμισης της εργασίας, με μέτρα από πλευράς της πολιτείας που να διασφαλίζουν ότι τα κατώτατα όρια μισθών, όπως προνοούνται στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, εφαρμόζονται και ταυτόχρονα να διασφαλίζουν κατώτατα όρια μισθών για όσες κατηγορίες εργαζομένων δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Σημαίνει ταυτόχρονα αυστηρό έλεγχο, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αδήλωτη εργασία.

Να τερματιστεί η απαράδεκτη διάκριση της μη πληρωμής ανεργιακού επιδόματος και επιδόματος ασθενείας σε ασφαλισμένους οι οποίοι επιλέγουν να μη συνταξιοδοτηθούν στο 63ο έτος

Σ’ αυτό το πεδίο, της επάρκειας, εμπίπτει και η κατάργηση του 12%, αφού στην πράξη πλήττει ιδιαίτερα εκείνους τους ασφαλισμένους που έχουν πολλά χρόνια στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Δεύτερος σημαντικός πυλώνας στον οποίο δίνουμε σημασία με στόχο αξιοπρεπή εισόδημα μετά τη συνταξιοδότηση είναι ο τομέας των ταμείων προνοίας. Τα ταμεία προνοίας, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων στη συνταξιοδότηση. Για να μπορούν να διαδραματίσουν αυτόν τον ρόλο, πρέπει η πολιτεία να προχωρήσει στην καθολίκευση του θεσμού για όλους τους εργαζόμενους, στα πλαίσια ακριβώς της διαμόρφωσης ενός μηχανισμού που θα κατοχυρώνει ελάχιστα δικαιώματα για όλους τους εργαζόμενους. Δυστυχώς, το Υπουργείο Εργασίας, υπαναχωρώντας μπροστά στην πίεση των εργοδοτικών συνδέσμων, αφαίρεσε από το νομοσχέδιο για την ίδρυση και λειτουργία των ταμείων προνοίας, που ψηφίστηκε το 2020, πρόνοια που το ίδιο συμπεριέλαβε στον νόμο, έτσι που εκεί και όπου λειτουργεί ταμείο προνοίας να καταβάλλεται υποχρεωτικά για όλους, κάτι το οποίο θα ήταν ένα σημαντικό βήμα επέκτασης του θεσμού των ταμείων προνοίας.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΠΙΛΥΣΗΣ

Μιλώντας για εκσυγχρονισμό του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, υπάρχουν και μια σειρά από άλλα ζητήματα που χρήζουν επίλυσης. Άμεσα χρειάζεται να τερματιστεί η απαράδεκτη διάκριση και στρέβλωση της μη πληρωμής ανεργιακού επιδόματος και επιδόματος ασθενείας σε ασφαλισμένους οι οποίοι επιλέγουν να μη συνταξιοδοτηθούν στο 63ο έτος της ηλικίας τους και συνεχίζουν να εργάζονται και να συνεισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αυτοί οι άνθρωποι τιμωρούνται διπλά. Αν συνταξιοδοτηθούν στα 63, θα έχουν 12% μείωση στη σύνταξή τους, ενώ, αν συνεχίσουν να εργάζονται, δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους. Καμία δικαιολογία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή για τη μη διόρθωση από μέρους του Υπουργείου ενός προβλήματος για το οποίο όλοι, συντεχνίες και εργοδότες, συμφωνούμε ότι έπρεπε προ πολλού να επιλυθεί. Άλλα ζητήματα που θέτουμε είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεωv, η επανεξέταση των προϋποθέσεων για λήψη των διάφορων επιδομάτων και παροχών, το ύψος και η επάρκειά τους. Τέλος, αλλά όχι μικρότερης σημασίας για την ΠΕΟ, είναι και η διασφάλιση του χαρακτήρα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η διασφάλιση δηλαδή ότι το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι ο βασικός συνταξιοδοτικός πυλώνας που καλύπτει καθολικά όλους τους ασφαλισμένους, η διασφάλιση επίσης της συμμετοχής του κράτους και της ευθύνης του κράτους να διασφαλίζει ότι ο κάθε πολίτης λαμβάνει επαρκή σύνταξη. Είναι γι’ αυτό εξίσου επιτακτικό ο διάλογος για το συνταξιοδοτικό να περιλάβει και την επανεκκίνηση της πολιτικής που άρχισε επί κυβέρνησης Χριστόφια για δημιουργία πραγματικού αποθεματικού στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με σταδιακή αποπληρωμή του χρέους του κράτους προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

EconomyToday 69

θo c εμ v eαr s t o r y

Η μεγάλη πρόκληση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Γενικού Διευθυντή ΟΕΒ

σημασία που αποδίδει στα θέματα συντάξεων και η προσήλωση της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) στη διασφάλιση επαρκών συνταξιοδοτικών παροχών για όλους τους πολίτες αποδεικνύονται μέσα από τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες της. Αναντίλεκτα, τα τελευταία χρόνια η χώρα μας έχει βιώσει πρωτόγνωρες συνθήκες αλλεπάλληλων κρίσεων, οι οποίες επέφεραν βαρύτατα πλήγματα στην οικονομία, την κοινωνία, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Μέσα από τις προσπάθειες της πολιτείας και τις θυσίες των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, έχουμε επανέλθει σε πορεία σταδιακής ομαλοποίησης, αν και η ανάκαμψη είναι ακόμη μακριά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε αμέτρητες. Οι προοπτικές και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το κυπριακό συνταξιοδοτικό σύστημα αποτελούν σημαντική παράμετρο για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας και την ευημερία του κυπριακού λαού. Παράλληλα, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, η υπογεννητικότητα, τα μακροοικονομικά δεδομένα, το θεσμικό πλαίσιο και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη μελλοντική πορεία και αποδοτικότητα του συστήματος. Δεν γίνεται όμως να μιλάμε για το μέλλον της πατρίδας μας χωρίς να συζητούμε και να προβληματιζόμαστε σε βάθος για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Πολιτεία, κοινωνικοί εταίροι, επαγγελματικοί φορείς, επιχειρήσεις, πολίτες, 70 EconomyToday

οφείλουμε όλοι να επιδεικνύουμε το μέγιστο ενδιαφέρον για το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας. Μας αφορά όλους άμεσα και η επικείμενη μεταρρύθμισή του θα πρέπει να γίνει με στόχο τη μακροπρόθεσμη διασφάλιση της επάρκειας των συντάξεων αλλά και της βιωσιμότητας του συστήματος.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΑΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΕΒΛΩΣΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΣΩΡΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΓΗΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΧΗΡΕΙΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΧΝΑ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΕΥΡΩ ΜΗΝΙΑΙΩΣ, ΙΔΙΩΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΤΟΥ ΕΥΡΥΤΕΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ

Το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Κύπρο, όπως σε κάθε ανεπτυγμένη χώρα, συνίσταται ως γνωστόν από τρεις βασικούς πυλώνες: το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια, περιλαμβανομένων και των ταμείων προνοίας, και τα ιδιωτικά ασφαλιστικά συνταξιοδοτικά σχέδια. Η φιλοσοφία των τριών πυλώνων είναι η ενίσχυση των καλύψεων, η διασφάλιση επαρκών ωφελημάτων και η καλύτερη εξασφάλιση πόρων Στηνδυνατή Κύπρο, κατά τη συνταξιοδότηση, μέσα από συγκεκριμένους η νομοθεσία όρους και προϋποθέσεις, με αυστηρές διαδικασίες και επιτρέπει τις ίδιες ισχυρή εποπτεία. φοροαπαλλαγές Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που η πιο πρόσφατη αναλογιστική μελέτη καταδεικνύει τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνιτόσο για τις εισφορές κών Ασφαλίσεων, βασικού πυλώνα συνταξιοδοτικών στατουταμεία προνοίας παροχών, για αρκετές δεκαετίες ακόμη. Όμως το Ταμείο όσο και για τα αποτελεί μόνο μία παράμετρο της συνταξιοδότησης. Ήρθε ασφαλιστικά ο καιρός να εμπλακούμε, όσοι φορείςσχέδια θέλουν και μπορούν να συνεισφέρουν, σε έναν γόνιμο διάλογο για ολόκληρο συντάξεων

το σύστημα, που να καλύπτει όχι μόνο τη βιωσιμότητα και την επάρκεια των παροχών του Ταμείου, αλλά και τη διαχείριση των ταμείων προνοίας και συντάξεων, τον οικονομικό προγραμματισμό και ιδιαίτερα τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα στη διασφάλιση επαρκών συνταξιοδοτικών παροχών. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα δώσει απλά βραχυπρόθεσμες ανάσες, χωρίς να επιτύχει τον απώτερο στόχο της βελτίωσης των συντάξεων για τις μελλοντικές γενιές, δημιουργώντας έτσι διαγενεακές ανισότητες.

ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΜΑΣ

Η ΟΕΒ έχει κατά καιρούς καταθέσει συγκεκριμένες εισηγήσεις, που αγγίζουν και τους τρεις πυλώνες και οι οποίες είτε αφορούν τη διασφάλιση της ταυτόχρονης λειτουργίας διαφορετικών συστημάτων επί ίσοις όροις μέσω του νομοθετικού πλαισίου, είτε αφορούν την παροχή κινήτρων για συμμετοχή σε εθελοντικά συστήματα, είτε ακόμα και τη διόρθωση στρεβλώσεων στο υφιστάμενο σύστημα. Χαρακτηριστικά, ανάμεσα στις διαχρονικές μας θέσεις είναι η άρση της στρέβλωσης με τις σωρευτικές συντάξεις γήρατος και χηρείας, που συχνά ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες ευρώ μηνιαίως, ιδίως σε συνταξιούχους του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Επιπλέον, έχουμε καταθέσει τη θέση ότι όσοι έχουν εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, και συνεπώς θα δικαιούνται την κοινωνική σύνταξη, το ποσό που θα τους καταβάλλεται ως κοινωνική σύνταξη πρέπει να είναι τόσο όσο υπολείπεται από το ποσό του ορίου της φτώχειας. Διαφορετικά, θα παρατηρούνται και σε αυτό το κεφάλαιο σοβαρές στρεβλώσεις αλλά και αδικίες. Παράλληλα, θεωρούμε την επέκταση του επαγγελματικού βίου απολύτως απαραίτητη. Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, η κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης και η καθιέρωση αυτόματων μηχανισμών προσαρμογής θεωρούνται αποτελεσματικά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, τα οποία στην Κύπρο έχουν ήδη υιοθετηθεί. Για τον λόγο αυτό, έχουμε επίσης διαφωνήσει με τις διεκδικήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος για κατάργηση της αναλογιστικής μείωσης των πρόωρων συντάξεων που εισήχθη το 2012, καθώς κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με την πιο πάνω θέση και την τάση που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, κάτι που έχει αποδεδειγμένα συσχετιστεί με την επάρκεια των συντάξεων. Θα πρέπει επιπλέον να στοχεύσουμε σε πολιτικές που, πέραν της ενθάρρυνσης της παράτασης του επαγγελματικού βίου, θα στοχεύουν και στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, καθώς τα δύο πρέπει να αποτελούν ταυτόχρονες επιδιώξεις. Αυτά, μαζί με την προώθηση της ενεργού γήρανσης και τη δημιουργία προϋποθέσεων για να παραχθούν νέες θέσεις εργασίας, μόνο θετικές επιπτώσεις μπορεί να έχουν επί των συντάξεων. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και σε πιθανές αλλαγές στην καριέρα τους, ενώ για τις επιχειρήσεις είναι σημαντικό οι δεξιότητες των εργαζομένων να είναι σύμφωνες με τις τρέχουσες ανάγκες τους. Η ενίσχυση της απασχολησιμότητας συνεπάγεται έτσι και την απαραίτητη μείωση της εξάρτησης από διάφορα βοηθήματα. Η εισαγωγή και λειτουργία επαγγελματικών συντάξεων, ταμείων προνοίας ή άλλων ασφαλιστικών σχεδίων, που είναι μέσο κοινωνικής προσφοράς από τους εργο-

Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ, Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΩΡΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΥΙΟΘΕΤΗΘΕΙ

δότες προς τους υπαλλήλους, πρέπει να παραμείνουν οικονομικά αποδοτικές για τις χρηματοδοτούσες επιχειρήσεις. Ανάμεσα στα κίνητρα που έχουν δοθεί για ενθάρρυνση εφαρμογής τέτοιων σχεδίων είναι και η ευνοϊκή φορολογική μεταχείρισή τους. Τυχόν αλλοίωση της προσέγγισης αυτής θα οδηγήσει σε δυσανάλογα αρνητικές επιπτώσεις. Μεγάλο κεφάλαιο του συνταξιοδοτικού συστήματος αποτελούν και οι ρυθμίσεις που έχουν υιοθετηθεί στο Δημόσιο. Ιδιαίτερα το σύστημα που ίσχυε για όσους είχαν προσληφθεί μέχρι και τον Οκτώβριο του 2011 έδινε στους εργαζόμενους του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα συντάξεις οι οποίες κατά μέσο όρο ήταν διπλάσιες από τις συντάξεις των αντίστοιχων εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Ταυτόχρονα, οι συνταξιοδοτικές εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων ήταν οι μισές των συνταξιοδοτικών εισφορών των ιδιωτικών υπαλλήλων. Περαιτέρω, μέχρι και το 2012, το ύψος τόσο της μηνιαίας σύνταξης όσο και του εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων βασιζόταν στον τελευταίο μισθό, έστω κι αν κάποιος λάμβανε προαγωγή και αφυπηρετούσε κατά την ίδια μέρα, χωρίς ποτέ να έχει δουλέψει στη θέση προαγωγής. Οι ακραίες αυτές στρεβλώσεις αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα στη δημιουργία του δεύτερου ακριβότερου κρατικού μισθολογίου σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στον εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών και στη χρεοκοπία του κράτους. Τα προκλητικά αυτά δεδομένα διορθώθηκαν πλήρως για τους νεοεισερχόμενους στο Δημόσιο μετά τον Οκτώβριο του 2011 και μετριάστηκαν ελαφρώς για όσους είχαν προσληφθεί προηγουμένως. Η ΟΕΒ είχε εκφράσει την ικανοποίηση αλλά και την ανακούφιση του επιχειρηματικού κόσμου, όταν το Υπουργικό Συμβούλιο το 2019 αποφάσισε την απόρριψη των συνδικαλιστικών αιτημάτων του δημόσιου τομέα για επαναφορά του επαγγελματικού κυβερνητικού σχεδίου σύνταξης, στηρίζοντας τη θέση για εισαγωγή του θεσμού του ταμείου προνοίας.

ΤΙ ΜΑΣ ΑΝΗΣΥΧΕΙ

Δυστυχώς, η πρόσφατη συμφωνία που υπογράφτηκε τον Μάιο του 2021 είναι διαφοροποιημένη σε ουσιώδη σημεία σε σχέση με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 2019, καθώς εισάγεται επαγγελματικό σχέδιο και όχι αμιγές ταμείο προνοίας, το οποίο όμως σχέδιο θα τυγχάνει της ευνοϊκής φορολογικής ρύθμισης των ταμείων προνοίας, αλλά δεν θα έχει τις υποχρεώσεις τους, ούτε θα εποπτεύεται από οποιονδήποτε μηχανισμό. Πέρα από τις ανησυχίες για τους ενδεχόμενους κινδύνους για τα δημόσια οικονομικά, η ΟΕΒ βλέπει την αναβίωση μιας ακραίας, δυσμενούς διάκρισης σε βάρος των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και υπέρ των υπαλλήλων του Δημοσίου, η οποία τερματίστηκε με μεγάλη καθυστέρηση τον Οκτώβριο του 2011. Η ΟΕΒ θα προσέλθει στον διάλογο που έχει εξαγγείλει η αρμόδια Υπουργός Εργασίας για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με πλήρη επίγνωση των προκλήσεων. Με εμπεριστατωμένα επιχειρήματα και τεκμηριωμένες θέσεις, είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε στη διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα είναι αντάξιο των προσδοκιών των πολιτών του τόπου μας αλλά και των αντοχών της οικονομίας μας.

EconomyToday 71

cover story

Το συνταξιοδοτικό και η επόμενη μέρα

ΤΟΥ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Διευθυντή Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων ΚΕΒΕ

72 EconomyToday

ο θέμα της επάρκειας (ικανότητα των σχεδίων να παρέχουν ικανοποιητικό επίπεδο σύνταξης) και της βιωσιμότητας (ικανότητα των ταμείων συντάξεων να ανταποκριθούν στις σημερινές και μελλοντικές τους υποχρεώσεις) των σχεδίων σύνταξης είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα ταμεία συντάξεων είναι: 1. Οι δημογραφικές αλλαγές και κυριότερα η γήρανση του πληθυσμού, που οφείλονται (α) στην υπογεννητικότητα, που περιορίζει τον αριθμό των εργαζομένων που συνεισφέρουν, και (β) στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, που αυξάνει δυσανάλογα τον αριθμό των συνταξιούχων. 2. Τα δυσανάλογα υψηλά ωφελήματα που προβλέπουν τα περισσότερα σχέδια. Στην Κύπρο, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, η αναλογία των συνταξιούχων προς αυτούς που συνεισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα μειώνεται. Συγκεκριμένα, προβλέπεται πως από 3,1 εισφορείς Τ.Κ.Α. που υποστηρίζουν μια σύνταξη του Ταμείου το 2018, η αναλογία αυτή θα μειωθεί σε 2,9 εισφορείς για έναν συνταξιούχο του Τ.Κ.Α. το 2060 και σε 1,9 εισφορείς το 2080. Αυτό το στοιχείο σε συνάρτηση με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι παράμετροι που θα πρέπει συχνά να αξιολογούνται, καθότι είναι από τους βασικούς δείκτες που επηρεάζουν ένα συνταξιοδοτικό σύστημα. Οι συνταξιούχοι αποτελούν μια συνεχώς αυξανόμενη κατηγορία πληθυσμού, η μόνη που αυξάνεται σε αριθμό, και συνήθως δεν αποταμιεύουν αλλά κυρίως καταναλώνουν. Επομένως, η καλή τους οικονομική κατάσταση βοηθά την κατανάλωση, τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων και γενικά την οικονομία. Ο αριθμός των συνταξιούχων όλων των κατηγοριών στην Κύπρο (θεσμοθετημένη, χηρείας, ανικανότητας, αναπηρίας, ορφάνιας) ανερχόταν το 2019 στις 143.970, σε σύγκριση με 110.066 το 2000, μια αύξηση πέραν του 30% κατά τα τελευταία 10 χρόνια, ένδειξη της αυξανόμενης σημασίας των συνταξιούχων μέσα στην οικονομία.

Βιωσιμότητα συνταξιοδοτικών σχεδίων – Δημόσια οικονομικά Το πρόβλημα της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών σχεδίων είναι παγκόσμιο, επανέρχεται δε πιο έντονα στην επικαιρότητα λόγω της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, καθώς και της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού. Επηρεάζει τα δημόσια οικονομικά των χωρών και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Είναι επομένως ιδιαίτερα χρήσιμο να εξετάσουμε τα δεδομένα γύρω από αυτό το σοβαρό ζήτημα.

ΟΟΣΑ Ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η κρίση ώθησε τις πλείστες χώρες να επιταχύνουν μεταρρυθμίσεις, ούτως ώστε τα σχέδια συντάξεων να γίνουν οικονομικά πιο βιώσιμα. Οι μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν: 1. Αύξηση της φορολογίας τόσο των συντάξεων όσο και των εισφορών. 2. Μείωση ή αναβολή της σύνδεσης των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων με τον πληθωρισμό. 3. Αύξηση της ηλικίας αφυπηρέτησης. Με έμφαση στην ανάγκη για συνεχείς μεταρρυθμίσεις, ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει το γεγονός πως η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους θα μειώνεται και από 4 εργαζομένους προς 1 συνταξιούχο σήμερα, θα κατρακυλήσει στους 1-2 εργαζομένους ανά συνταξιούχο μέσα στα προσεχή 20 χρόνια. Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στους μελλοντικούς σχεδιασμούς κάθε χώρας σε σχέση με τα συνταξιοδοτικά δεδομένα.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΣΤΗ ΦΟΡΑ ΟΤΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σήμερα πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Κύπρο. Για επίλυση του προβλήματος, πολλά κράτη-μέλη έχουν επεκτείνει το όριο αφυπηρέτησης. Η επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης των εργαζομένων από πολλά κράτη-μέλη γίνεται διότι στην Ευρώπη επικρατούν δύο φαινόμενα, αφενός της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και αφετέρου της υπογεννητικότητας, που αναμφίβολα επιφέρουν τη γήρανση του πληθυσμού. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, ο επικερδώς απασχολούμενος πληθυσμός στην Ευρώπη αναμένεται να μειωθεί κατά 21 εκατ. μεταξύ του 2005 και του 2030. Κατ’ επέκταση, θα αυξηθεί σημαντικά η αναλογία των ατόμων που είναι άνω των 65 χρόνων, οδηγώντας την Ευρώπη του 2050 στο να έχει περισσότερο γηρασμένο πληθυσμό από ό,τι σήμερα. Παράλληλα, στα κράτη-μέλη, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, αντιμετωπίζονται και σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Ως εκ τούτου, η παράταση του ορίου αφυπηρέτησης που εφαρμόζουν τα κράτημέλη είναι ένα μέτρο που στοχεύει στην αποφυγή της κατάρρευσης των συστημάτων ασφάλισης, πράγμα που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή και στη διατήρηση, στο μέτρο του δυνατού, της απασχόλησης συνταξιούχων/εργαζομένων σε ανεκτά επίπεδα. Επίσης, με την αναλογία των συνταξιούχων προς τους εργαζομένους να αυξάνεται κατακόρυφα, δημιουργείται σοβαρή αμφιβολία αν οι επόμενες γενιές, οι αυριανοί φορολογούμενοι, θα είναι σε θέση να πληρώσουν το επίπεδο των φόρων που θα χρειάζεται για να παίρνουν οι σημερινοί εργαζόμενοι το επίπεδο της σύνταξης που προσδοκούν. Με βάση

EconomyToday 73

cover story το πιο πάνω, τα δημόσια οικονομικά θα τίθενται σε κίνδυνο, καθότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα μειώνεται σταδιακά, λόγω του γεγονότος ότι το εργατικό δυναμικό θα μειώνεται, με αποτέλεσμα το κράτος να έχει λιγότερα έσοδα.

Κύπρος Πιθανή απειλή για τα δημόσια οικονομικά χαρακτηρίζει το συνταξιοδοτικό σύστημα της Κύπρου το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, τονίζοντας την ανάγκη επανασχεδιασμού του. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση του Συμβουλίου είναι ανησυχητικά. Εκτός από την αναμενόμενη γήρανση του πληθυσμού και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, μεγάλο ποσοστό κυπριακών νοικοκυριών, ενώ έχει υψηλό χρέος και σημαντικές αδυναμίες στην εξυπηρέτησή του, ταυτόχρονα έχει ένα υπερβολικά χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα. Αυτό αποτυπώνεται στο χαμηλό αποθεματικό που υπάρχει σήμερα στα ταμεία του δεύτερου και τρίτου συνταξιοδοτικού πυλώνα (ταμεία προνοίας, επαγγελματικά ταμεία σύνταξης, αποταμιευτικά σχέδια ασφάλειας ζωής). Επίσης, ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι το 2013 έχουν διαλυθεί ταμεία προνοίας και ασφαλιστικά συμβόλαια ζωής ύψους 2 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τα δημογραφικά δεδομένα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το ποσοστό των ατόμων κάτω των 15 ετών στο σύνολο του πληθυσμού μειώνεται, ενώ εκείνο των ατόμων πέραν των 65 αυξάνεται σταθερά. Οι προβλέψεις είναι πως οι άνω των 65 θα αποτελούν το 16,5% του πληθυσμού το 2025 και το 28,1% το 2050. Παράλληλα, η γονιμότητα το 2018 ήταν μόλις 1,3 ανά γυναίκα (1,5 το 2004), ενώ για ανανέωση του πληθυσμού ο δείκτης γονιμότητας πρέπει να είναι μεγαλύτερος του 2,1.

Βιωσιμότητα Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Επάρκεια συντάξεων Σύμφωνα με την τελευταία αναλογιστική μελέτη, η μακροχρόνια βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών παροχών του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων διατηρείται μέχρι το 2080, με διατήρηση και του ποσοστού εισφοράς στο 2,3% επί των ασφαλιστικών αποδοχών για διασφάλιση της βιωσιμότητας των βραχυπρόθεσμων παροχών. Η αναλογιστική μελέτη αναδεικνύει για πολλοστή φορά ότι το πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού αναμένεται να επηρεάσει τα δημόσια οικονομικά και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθιστώντας αναγκαία την ενίσχυση του δεύτερου και τρίτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού συστήματος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επισήμανση του Κυπριακού Συνδέσμου Αναλογιστών για την επάρκεια των συντάξεων. Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος αναφέρει: 74 EconomyToday

Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 2013 έχουν διαλυθεί ταμεία προνοίας και ασφαλιστικά συμβόλαια ζωής ύψους €2 δισ.

«Αποστολή των συνταξιοδοτικών συστημάτων είναι η εξασφάλιση επαρκούς εισοδήματος για τους ασφαλισμένους, κάτι που αποτελεί ζήτημα θεμελιώδους αλληλεγγύης μεταξύ και εντός των γενεών. Στην Κύπρο, το μέγιστο ποσοστό αναπλήρωσης από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναμένεται να είναι γύρω στο 45-55% του τελικού μισθού για χαμηλά αμειβόμενους. Για εργαζόμενους που αμείβονται με πέραν των 50.000 ευρώ ετησίως, το ποσοστό μειώνεται δραματικά μέχρι και κάτω του 20%. Επομένως, το Τ.Κ.Α. στη σημερινή του μορφή δεν προσφέρει από μόνο του την απαραίτητη επάρκεια συνταξιοδοτικών εισοδημάτων, αφού υπολογίζεται ότι απαιτείται αναπλήρωση ίση με τουλάχιστον το 70% του μισθού ώστε να διατηρηθεί το βιοτικό επίπεδο». Η εξασφάλιση επαρκούς και βιώσιμου συνταξιοδοτικού συστήματος για τους πολίτες της κάθε χώρας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Εφόσον ο πρώτος πυλώνας, που είναι το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δεν επαρκεί για να έχει κάποιος αξιοπρεπή σύνταξη, θα πρέπει να αναπτυχθούν ο δεύτερος και ο τρίτος πυλώνας.

δοτούμενους η συνολική εισφορά είναι 20,5%, από τα οποία 15,6% συνεισφέρει ο αυτοεργοδοτούμενος και 4,9% το κράτος. Έχει συμφωνηθεί με τους κοινωνικούς εταίρους αύξηση της εισφοράς στο Τ.Κ.Α. κάθε 5 χρόνια μέχρι το 2039 κατά 1,3% κάθε φορά (το ποσοστό αυτό κατανέμεται ως εξής: 0,5% εργοδότης/εργοδοτούμενος και 0,3% το κράτος). Σήμερα η συντάξιμη ηλικία είναι το 65ο έτος. Όμως, κάτω από προϋποθέσεις, η συντάξιμη ηλικία μπορεί να είναι και το 63ο έτος και οι ασφαλισμένοι που κάνουν χρήση αυτού του δικαιώματος λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη κατά 12%.

1ος πυλώνας: Θεσμοθετημένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης Το θεσμοθετημένο με βάση τον νόμο Γενικό Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι υποχρεωτικό για κάθε μισθωτό ή αυτοαπασχολούμενο. Τα συστήματα αυτά χρηματοδοτούνται συνήθως πάνω σε διανεμητική βάση, όπου οι τρέχουσες εισπράξεις χρησιμοποιούνται για χρηματοδότηση των πληρωμών των συντάξεων. Το Σύστημα Κοινωνικής Σύνταξης, που αποτελεί επίσης μέρος του εκ του νόμου προβλεπόμενου συστήματος συνταξιοδότησης, εγγυάται την παροχή σύνταξης γήρατος σε όλους όσοι έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του και δεν δικαιούνται σύνταξη από το Γενικό Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή από άλλη πηγή. Σήμερα η συνολική εισφορά στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι 21,5% (με ανώτατο όριο μηνιαίων ασφαλιστικών αποδοχών τις €4.789), από τα οποία 8,3% συνεισφέρει ο εργαζόμενος, 8,3% ο εργοδότης και 4,9% το κράτος. Για τους αυτοεργο-

Ως εκ τούτου, γίνονται οι πιο κάτω εισηγήσεις: 1. Το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα πρέπει να ανεξαρτητοποιηθεί από την κυβέρνηση και να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος οργανισμός, όπως εισηγείται σε σχετική μελέτη η Διεθνής Τράπεζα, ο οποίος θα διαχειρίζεται το αποθεματικό του Ταμείου. Ο οργανισμός αυτός θα διοικείται από Συμβούλιο, που θα διορίζεται με βέλτιστες πρακτικές. Έχει μεγάλη σημασία ο διορισμός του Συμβουλίου να γίνεται όπως προνοεί η πιο πάνω μελέτη. Θα υπάρχει επίσης Ειδική Επιτροπή Επενδύσεων, που θα αποτελείται από ειδικούς στο θέμα. 2. Μέχρι να εφαρμοστεί το πιο πάνω, οι εκάστοτε κυβερνήσεις να μη δικαιούνται να δανείζονται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων για κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους. 3. Το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων να αποστέλλει κάθε χρόνο στο κάθε μέλος του το ποσό της σύνταξης που αναμένεται να πάρει κατά την αφυπηρέτησή του, έτσι ώστε να γνωρίζει το μέγεθος της σύνταξής του και να αποφασίσει κατά πόσον θα χρειαστεί συμπληρωματική σύνταξη μέσω του 2ου και 3ου πυλώνα. 4. Άρση του περιορισμού στο ποσό του μισθού πάνω στο οποίο επιβάλλεται η εισφορά.

2ος πυλώνας: Σύστημα επαγγελματικής σύνταξης - Ταμεία προνοίας Τα συστήματα αυτά μπορούν να συσταθούν από έναν εργοδότη ή ως αποτέλεσμα συλλογικών συμβάσεων μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων ή των αντιπροσώπων τους. Στα πλαίσια αυτού του πυλώνα, οι εργοδότες ή/και οι εργαζόμενοι καταβάλλουν εισφορές σε ένα συνταξιοδοτικό ίδρυμα, το οποίο τις αποταμιεύει/επενδύει. Τα στοιχεία του ενεργητικού που διαθέτει το συνταξιοδοτικό αυτό ίδρυμα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή συνταξιοδοτικών παροχών. Στον 2ο πυλώνα υπάγονται τα σχέδια συντάξεων του δημόσιου και ημικρατικού τομέα, σχέδια συντάξεων κάποιων εγγεγραμμένων κατηγοριών του ιδιωτικού τομέα (ιατροί, δικηγόροι), καθώς και εθελοντικά ταμεία

EconomyToday 75

cover story προνοίας των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. ο νέος εργοδότης διατηρεί ταμείο προνοίας, είτε σε Σήμερα υπάρχουν 6 εγγεγραμμένα ταμεία ένα γενικό ταμείο που θα λειτουργεί για τον συντάξεων και περίπου 75 υπό εγγραφή, σκοπό αυτό. ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν κάτω 3. Να μελετηθεί η πιθανότητα ενοποίησης ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΝΩ ΕΧΕΙ ΥΨΗΛΟ ταμείων προνοίας (ίσως και η μετατροπή από 10 μέλη. ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ Επίσης, κατά την 31/12/2016 υπήρχαν τους σε ταμεία συντάξεων), στη βάση οικονο1.091 εγγεγραμμένα ταμεία προνοίας. Η ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ μικής δραστηριότητας ή βιομηχανικού τομέα, πλειοψηφία των ταμείων προνοίας είναι με αντί μιας επιχείρησης, ώστε να καταστεί πιο ΤΟΥ, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑ μικρό αριθμό μελών (3, 5, 10, 15 κ.λπ.). ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΧΑΜΗΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ αποτελεσματική η λειτουργία τους. Τα λίγα Τα ταμεία προνοίας με περισσότερα από αλλά μεγάλα ταμεία θα είναι πιο εύρωστα, ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ 100 μέλη είναι σχεδόν 100. Τα συνολικά θα διαθέτουν επαγγελματική διαχείριση ΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ περιουσιακά στοιχεία των ταμείων προνοίας και αναμένεται να εξασφαλίζουν καλύτερες ΔΕΔΟΜΕΝΑ στις 31/12/2016 ήταν περίπου 2,3 δισ. αποδόσεις. Θα είναι δε πιο εύκολη η εποπτεία ευρώ. ολιγάριθμων ταμείων, που θα πρέπει να γίνει Μετά τις μαζικές διαλύσεις των ταμείων την πολύ πιο αποτελεσματική και αυστηρή. Σήπερίοδο 2013-2014, το ποσοστό των εργαζομένων μερα, δυστυχώς, η εποπτεία των ταμείων συντάξεων στην Κύπρο που έχουν συμπληρωματική συνταξιοδοκαι προνοίας είναι σχεδόν ανύπαρκτη. τική κάλυψη από τον 2ο πυλώνα εκτιμάται κάτω του 4. Δικαίωμα συμμετοχής του εργαζομένου σε μεγάλα 40%, με το υπόλοιπο να έχει πρόσβαση μόνο στο ταμεία συντάξεων ή σε ταμεία στα οποία δεν πρέπει Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αναμένει δηλαδή να είναι απαραίτητη η συνεισφορά του εργοδότη, να συγκεντρώσει κάτω του 50% των απαιτούμενων παρόλο που είναι επιθυμητή. Όμως και αυτή θα συνταξιοδοτικών πόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόμπορεί να προσαρμόζεται ως προς τη μορφή και το λος των ταμείων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ύψος της, ανάλογα με τον εργοδότη και τις συνθήκες παροχών (ταμεία προνοίας και σύνταξης) είναι κατης επιχείρησης. θοριστικός για την επίτευξη του στόχου για επάρκεια του συνταξιοδοτικού συστήματος. 3ος πυλώνας: Ιδιωτικά

συστήματα

Τα κυριότερα προβλήματα των ταμείων προνοίας είναι: 1. Τα πλείστα ταμεία είναι μικρά και τα διαχειρίζονται επιτροπές υπαλλήλων - μελών χωρίς επαγγελματίες συμβούλους. Σχεδόν η μόνη επένδυση είναι κατάθεση σε τράπεζες, όχι πάντοτε με τους ευνοϊκότερους όρους, και κυβερνητικά ομόλογα. 2. Επιτρέπεται η δανειοδότηση των μελών για διάφορους σκοπούς, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται ο σκοπός του ταμείου, που είναι συμπληρωματικό εισόδημα κατά την αφυπηρέτηση. 3. Τα ταμεία προνοίας δεν λειτουργούν ως ανεξάρτητες οντότητες για διά βίου αποταμίευση. Ένας εργαζόμενος που αλλάζει εργοδότη 2-3 φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας του παίρνει κάθε φορά που αποχωρεί το ποσό που δικαιούται από το ταμείο και το οποίο συνήθως εξανεμίζεται, πράγμα που δεν ανταποκρίνεται στον στόχο των ταμείων προνοίας. Χαρακτηριστικά, το 2001 μόνο το 20% των πληρωμών που έγιναν από όλα τα ταμεία προνοίας δόθηκε με την αφυπηρέτηση. Προτείνονται συνεπώς οι ακόλουθες αλλαγές: 1. Να απαγορευθεί η ανάληψη ποσών παρά μόνο κατά την αφυπηρέτηση (δηλαδή να απαγορευθούν η λήψη δανείων και η παροχή των αποθεμάτων που έχουν αποταμιευθεί κατά την αλλαγή εργοδότη). 2. Να θεσμοθετηθεί πλαίσιο μεταφοράς των αποθεματικών ενός υπαλλήλου είτε από ένα ταμείο σε άλλο ταμείο όταν αλλάζει εργοδότη, νοουμένου ότι 76 EconomyToday

Πολλοί ασφαλιζόμενοι έχουν ανάγκη μεγαλύτερης κάλυψης. Αυτό μπορεί να υλοποιηθεί μέσω ιδιωτικής ασφάλισης. Τα ιδιωτικά συστήματα λαμβάνουν τη μορφή συμβάσεων τις οποίες υπογράφουν ιδιώτες με εταιρείες ασφάλειας ζωής ή άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Ως κίνητρο του πολίτη να αγοράζει περαιτέρω ασφαλιστική κάλυψη θα μπορούσε να είναι η αύξηση του ορίου φορολογικής απαλλαγής για εισφορές στο 1/5 από το 1/6 του φορολογικού εισοδήματός του που είναι σήμερα, δηλαδή από το 16,5% στο 20% του εισοδήματός του.

Ταμείο Υδρογονανθράκων Η δημιουργία Ταμείου Υδρογονανθράκων, κατά το πρότυπο του νορβηγικού ταμείου, θα έδινε σε μεγάλο βαθμό τη λύση στο πρόβλημα της χρηματοδότησης των συντάξεων των σημερινών αλλά κυρίως των μελλοντικών γενεών. Η υπογεννητικότητα σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, καθώς και οι οικονομικές συνθήκες, αναμένεται να επηρεάσουν την αποδοτικότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος στο μέλλον. Το ΚΕΒΕ είναι έτοιμο να συμμετάσχει στον κοινωνικό διάλογο που έχει εξαγγείλει η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με θέμα την αναθεώρηση του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων και γενικότερα τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.

θo c εμ v eαr s t o r y

ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΟΥΜΕ ΣΕ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣΗ Γενικού Διευθυντή ΣΑΕΚ (Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου)

ο συνταξιοδοτικό αποτελεί πλέον μια από τις υψηλές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έλλειμμα αυξάνεται με ιλιγγιώδη ρυθμό, φτάνοντας σε επίπεδα τρισεκατομμυρίων, γεγονός που οδηγεί τα κράτη-μέλη στην εφαρμογή μέτρων που ωθούν τους εργαζόμενους στην αποταμίευση για κάλυψη των μελλοντικών τους αναγκών. Οι συνταξιοδοτικές παροχές του κράτους αρκούν μόνο για την κάλυψη των βασικών αναγκών ενός συνταξιούχου. Για να διασφαλίζεται μια αξιοπρεπής διαβίωση στη συνταξιοδότηση, είναι αναγκαίο για τον κάθε πολίτη να αποταμιεύει ενώ εργάζεται, ώστε αργότερα να μπορεί να λαμβάνει επιπλέον εισόδημα που θα συμπληρώνει τις κρατικές παροχές. Κάτι τέτοιο είναι εφικτό μέσα από σωστό προγραμματισμό και πειθαρχία. Ιδανικά, η αποταμίευση ξεκινά σε νεαρή ηλικία, για να γίνεται ταυτόχρονα με την ένταξη του ατόμου στην εργασία.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ

Η κουλτούρα της αποταμίευσης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για να προωθηθεί αυτός ο κοινός στόχος. 78 EconomyToday

Στην Κύπρο, η νομοθεσία επιτρέπει τις ίδιες φοροαπαλλαγές τόσο για τις εισφορές στα ταμεία προνοίας όσο και για τα ασφαλιστικά σχέδια συντάξεων

Χωρίς αποταμιευτική συνείδηση, είναι δύσκολο για τα νεαρά άτομα να αρχίσουν νωρίς να αποταμιεύουν μέρος του μισθού τους γνωρίζοντας πως αυτό θα τους «επιβραβεύσει» δεκαετίες αργότερα. Ήδη, σε κάποια κράτη έχουν υιοθετηθεί νόμοι που καθιστούν υποχρεωτική τη συμμετοχή σε επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια του δεύτερου πυλώνα, δηλαδή σε σχέδια σύνταξης για τα οποία συνεισφέρει τόσο ο εργοδοτούμενος όσο και ο εργοδότης. Η συμμετοχή σε ένα σχέδιο δεύτερου πυλώνα συμπληρώνει τη σύνταξη του κράτους σε έναν ικανοποιητικό βαθμό. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις είναι αναγκαίο να λαμβάνεται συμπληρωματική σύνταξη από αποταμιεύσεις που θα επιτευχθούν μέσα από τον τρίτο πυλώνα, δηλαδή μέσα από ένα ατομικό συνταξιοδοτικό σχέδιο στο οποίο συνεισφέρει μόνο ο πολίτης. Εξίσου σημαντικό εργαλείο για την προώθηση της αποταμίευσης είναι και η ύπαρξη επιλογών σε συνταξιοδοτικά σχέδια, ώστε να μπορεί ο πολίτης να επιλέξει αυτό που του ταιριάζει. Στην Κύπρο, η νομοθεσία επιτρέπει τις ίδιες φοροαπαλλαγές τόσο για τις εισφορές στα ταμεία προνοίας όσο και για τα ασφαλιστικά σχέδια συντάξεων, γνωστά και ως σχέδια κλάδου 7. Και οι δύο επιλογές λειτουργούν

Όσο χρόνο κι αν έχουμε χάσει μέχρι στιγμής, ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσουμε την αποταμίευση για τη σύνταξή μας. Αν δεν το κάνουμε για εμάς, ας το κάνουμε για τα παιδιά μας

Τα ασφαλιστικά ταμεία κλάδου 7 λειτουργούν ώριμα εδώ και χρόνια πάνω σε επαγγελματικές βάσεις. Η λειτουργία τους και η επενδυτική πολιτική που ακολουθούν διέπεται από την ευρωπαϊκή οδηγία για τη Φερεγγυότητα, γνωστή και ως Solvency II, ενώ ο κλάδος εποπτεύεται από τον Έφορο Ασφαλίσεων και την Υπηρεσία Ελέγχου Ασφαλιστικών Εταιρειών, βάσει των προνοιών του περί Ασφαλιστικών και Αντασφαλιστικών Εργασιών και Άλλων Συναφών Θεμάτων Νόμου του 2016, των σχετικών Κανονισμών και των Οδηγιών που εκδίδονται κατά καιρούς. Παρόλο που στην Κύπρο λειτουργούν πέρα από 1.000 ταμεία προνοίας, δεν φημιζόμαστε για την αποταμιευτική μας κουλτούρα. Μεγάλος αριθμός πολιτών εξακολουθεί να μη συμμετέχει σε επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια, ενώ ο αριθμός των ατόμων που διαθέτουν ατομικό συνταξιοδοτικό σχέδιο είναι αξιοσημείωτα μικρός. Οι πρόνοιες της νομοθεσίας που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, επέτρεπαν τη ρευστοποίηση ενός ταμείου προνοίας χωρίς ιδιαίτερο λόγο, κάτι το οποίο έτυχε ευρείας χρήσης μετά την κρίση του 2013. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απόδοση αποταμιεύσεων στους εργαζόμενους, οι οποίοι με τη σειρά τους τις ξόδεψαν. Οι επιπτώσεις θα φανούν σε μερικά χρόνια από τώρα, όταν πολλοί εργαζόμενοι θα έχουν φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης και τα διαθέσιμα χρήματά τους θα είναι ανεπαρκή για την αξιοπρεπή ζωή που επιθυμούσαν. Με τη νέα νομοθεσία, η διάλυση ενός ταμείου δεν είναι εφικτή, κάτι που αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, ο δρόμος είναι μακρύς και τα όσα πρέπει να γίνουν είναι ακόμη πολλά.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ σχεδόν με τον ίδιο τρόπο: Το ποσοστό του μισθού του που επιλέγει ο κάθε υπάλληλος ως συνεισφορά, μαζί με τη συνεισφορά του εργοδότη, μεταφέρονται κάθε μήνα στη μερίδα του εργαζόμενου, ο οποίος λαμβάνει ένα συνολικό ποσό με την αφυπηρέτησή του. Σε πολλές περιπτώσεις, οι εργοδότες προσφέρουν περισσότερες από μία επιλογές στο προσωπικό, όπως για παράδειγμα ένα ταμείο προνοίας και ένα σχέδιο κλάδου 7. Έτσι, σε έναν εργοδότη, ορισμένοι εργαζόμενοι επιλέγουν τη συμμετοχή τους σε ταμείο προνοίας ενώ άλλοι σε ασφαλιστικό ταμείο κλάδου 7. Εφόσον οι εισφορές και στα δύο ταμεία φοροαπαλλάσσονται με τον ίδιο τρόπο, η επιλογή αφορά κυρίως την προοπτική του ταμείου, δηλαδή την εμπιστοσύνη στην επενδυτική πολιτική που ακολουθείται. Το 2020 ψηφίστηκαν αυστηρές νομοθεσίες για τα ταμεία προνοίας, που τα υποχρεώνουν να λειτουργούν σε πιο επαγγελματική βάση. Πλέον εισάγονται, μεταξύ άλλων, πρόνοιες για στελέχωση των διαχειριστικών επιτροπών με προσοντούχα άτομα, για αξιοποίηση συμβούλων επενδύσεων και για παροχή λεπτομερούς πληροφόρησης προς τα μέλη του ταμείου και την εποπτική αρχή.

Σημαντικό βήμα προς τα εμπρός θα αποτελέσει η εφαρμογή διαδικασιών που θα επιτρέπουν την αυτόματη μεταφορά των αποταμιεύσεων ενός εργαζομένου από το ένα ταμείο στο άλλο, σε περίπτωση αλλαγής εργοδότη. Χωρίς να γίνεται ρευστοποίηση και χωρίς ο εργαζόμενος να παίρνει στα χέρια του τις αποταμιεύσεις του, το κράτος θα πρέπει να φροντίσει να διατηρούνται τα συνταξιοδοτικά αποθέματα ενός εργαζομένου σε έναν κλειστό κύκλο ενόσω αυτός εργάζεται. Μόνο όταν φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης ή σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις θα πρέπει κανείς να λαμβάνει τις αποταμιεύσεις που προορίζονται ως σύνταξη. Διαφορετικά, το συνταξιοδοτικό έλλειμμα θα συνεχίσει να αυξάνεται και το πρόβλημα θα διογκώνεται. Η κληρονομιά που αφήνουμε στα παιδιά και τα εγγόνια μας δεν πρέπει να είναι η φιλανθρωπία μας. Αν δεν διασφαλίσουμε επαρκές εισόδημα για τους εαυτούς μας, θα αναγκαστούμε να στραφούμε προς το κράτος για βοήθεια, το οποίο με τη σειρά του θα στραφεί στους μελλοντικούς εργαζόμενους για να εισπράξει μέσα από φορολογίες. Όσο χρόνο κι αν έχουμε χάσει μέχρι στιγμής, ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσουμε την αποταμίευση για τη σύνταξή μας. Αν δεν το κάνουμε για εμάς, ας το κάνουμε για τα παιδιά μας.

EconomyToday 79

cover story

Πώς μπορεί

να προχωρήσει η μεταρρύθμιση Τι θα μπορούσε να αποφευχθεί στην πρώτη συμφωνία και ποια κίνητρα θα πρέπει να δοθούν στους εργαζόμενους

σει αυτή η μεγάλη μεταρρύθμιση μιλούν μεταρρύθμιση του στο Economy Today ο Αναπληρωτής συνταξιοδοτικού συΚαθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του στήματος της Κύπρου Πανεπιστημίου Κύπρου, Ανδρέας Μιλιαποτελεί μια σημαντική δώνης, ο Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή προτεραιότητα για την Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης του κυβέρνηση και ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, Robert τα πρώτα βήματα μετά τη συμφωνία στον Duval-Hernandez, και ο Partner, Finance δημόσιο τομέα για την εισαγωγή επαγγελDepartment - CFO Baker Tilly South East ματικού σχεδίου συνταξιοδοτικών Europe, Σωκράτης Ευστρατίου. ωφελημάτων. Το εγχείρημα για Στις σύντομες τοποθετήσεις τους, συνολική μεταρρύθμιση του συστήΣυγκλίνουσες απόψεις από ακαδημαϊκούς σχολιάζουν επιγραμματικά τη ματος είναι δύσκολο και χρονοβόρο συμφωνία που επιτεύχθηκε στον αλλά και από επαγγελματικά στελέχη και προϋποθέτει διάλογο μεταξύ των δημόσιο τομέα, ενώ καταθέτουν μεγάλων οργανισμών για την ανάγκη κοινωνικών εταίρων, συναίνεση και κάποιες από τις εισηγήσεις τους για να προχωρήσει η μεταρρύθμιση του συγκλίσεις. το πώς θα πρέπει να προχωρήσει συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου αυτή η μεγάλη μεταρρύθμιση. Για την αναγκαιότητα να προχωρή80 EconomyToday

Αναγκαία η μεταρρύθμιση

του συνταξιοδοτικού συστήματος η επενδυτική ευθύνη βρίσκεται στον εργοδοτούμενο.

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΟΥ ΠΡΟΩΘΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

ΑνδρέαΣ ΜιλιδώνηΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου

απόφαση για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος είναι αναγκαία και ευελπιστώ πως σύντομα θα δούμε αντίστοιχες πρωτοβουλίες και από τον ιδιωτικό τομέα. Βεβαίως, η οποιαδήποτε μεταρρύθμιση απαιτεί σωστό σχεδιασμό. Ο τρόπος άσκησης της εκτελεστικής αλλά και νομοθετικής εξουσίας θα παίξει καθοριστικό ρόλο για τη διασφάλιση της επιτυχίας του εγχειρήματος. Η ορθή διακυβέρνηση θα επηρεάσει, σαφώς, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και εν ολίγοις τη μελλοντική ποιότητα ζωής των εργαζομένων, όπως επίσης και το κόστος που θα βαρύνει τον φορολογούμενο. Η τάση στον καθορισμό συνταξιοδοτικών ωφελημάτων παγκοσμίως είναι η εφαρμογή σχεδίων κατά τα οποία εργοδότης και εργοδοτούμενος συνεισφέρουν στο ίδιο ταμείο, προς όφελος του εργοδοτούμενου. Εντός του ταμείου, ο κάθε εργοδοτούμενος έχει τον δικό του επενδυτικό λογαριασμό και γνωρίζει σε πραγματικό χρόνο το υπόλοιπο του συνταξιοδοτικού του λογαριασμού. Η ευθύνη του εργοδότη σταματά με τη συνεισφορά του στο ταμείο, ενώ

Το μοντέλο που προωθείται αυτή τη στιγμή από την κυβέρνηση φαίνεται να έχει περισσότερα στοιχεία από το παρελθόν παρά από το μέλλον, αφού, αντί να είναι η επενδυτική ευθύνη στον εργοδοτούμενο, μετατίθεται στον εργοδότη (δηλαδή στο κράτος ή, καλύτερα, στον φορολογούμενο). Η μετατόπιση της ευθύνης στον φορολογούμενο δημιουργεί ένα ετεροβαρές συνταξιοδοτικό σύστημα προς όφελος του δημόσιου τομέα, διότι παρόμοια συνταξιοδοτικά σχέδια στον ιδιωτικό τομέα δύσκολα θα μπορούν να προσφέρουν τέτοιο σχέδιο. Όπως καταλαβαίνει κανείς, η προσφορά κρατικών εγγυήσεων στο καινούργιο συνταξιοδοτικό σχέδιο που προτείνεται με προβληματίζει, αφού πάει αντίθετα με τις διεθνείς πρακτικές, ενώ ο φορολογούμενος πολίτης θα είναι δεσμευμένος να πληρώνει για πάντα προκαθορισμένα ποσά για αυτά τα επιπρόσθετα ωφελήματα. Σε περίπτωση που δεν ανακληθούν οι κρατικές εγγυήσεις από το προτεινόμενο συνταξιοδοτικό σχέδιο, ίσως θα έπρεπε να έχουν ημερομηνία λήξης.

ΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ

Κλείνοντας, θα ήθελα να εισηγηθώ και άλλα μέτρα για τη βελτίωση της συνταξιοδοτικής κάλυψης: (α) Προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αλλά και σε όλες τις ηλικίες μέσω προγραμμάτων διά βίου μάθησης. Η χρηματοοικονομική παιδεία προσφέρει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που μας βοηθούν στη διαχείριση των χρημάτων μας για τις τρέχουσες αλλά και για τις μελλοντικές μας ανάγκες και σχεδιασμούς. Η χρηματοοικονομική

Η προσφορά κρατικών εγγυήσεων στο καινούργιο συνταξιοδοτικό σχέδιο που προτείνεται με προβληματίζει, αφού πάει αντίθετα με τις διεθνείς πρακτικές

παιδεία αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη για αποταμίευση, η οποία στην Κύπρο είναι χαμηλή σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. (β) Απλοποίηση των συνταξιοδοτικών προϊόντων από τα ταμεία προνοίας και τις ασφαλιστικές εταιρείες. (γ) Χρειάζεται η σύσταση νέας, ανεξάρτητης εποπτικής αρχής για τον συνταξιοδοτικό και τον ασφαλιστικό τομέα, η οποία να λειτουργεί με καθαρά τεχνοκρατικά κριτήρια κάτω από την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια αρχή θα μπορούσε να ιδρυθεί κάτω από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, που βρίσκεται ήδη κάτω από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό θα εξασφαλίσει σταδιακά την εμπιστοσύνη του κόσμου ως προς την αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση. (δ) Τουλάχιστον 50% των Κυπρίων έχουν εισόδημα κάτω από 19 χιλιάδες ευρώ (Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία, 2020) και έτσι δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι οι φορολογικές εκπτώσεις που δίνονται για σκοπούς αποταμίευσης δεν ισχύουν για περίπου τον μισό πληθυσμό. Μια γρήγορη εισήγηση είναι να θεσμοθετηθεί ο Προσωπικός Συνταξιοδοτικός Λογαριασμός (ΠροΣυΛο). Ο ΠροΣυΛο θα είναι ένας αποταμιευτικός λογαριασμός για σκοπούς συνταξιοδότησης, που θα συνδέεται με ετήσια κλήρωση ενός προκαθορισμένου ποσού (π.χ. 20.000 ευρώ ή κάποιο πολλαπλάσιο του μηνιαίου μισθού). Με γρήγορες ματιές σε παρόμοια προϊόντα στο εξωτερικό, ο σχεδιασμός του ΠροΣυΛο μπορεί να ενθαρρύνει αύξηση στην αποταμίευση. Αν και ο ΠροΣυΛο είναι μια γρήγορη λύση, η πιο μακροπρόθεσμη λύση θα ήταν ο επανασχεδιασμός του φορολογικού μας συστήματος, έτσι ώστε να ενθαρρύνεται η αποταμίευση μέσω φορολογικών κινήτρων.

EconomyToday 81

cover story

Περισσότερα κίνητρα στους εργαζόμενους

ROBERT DUVAL-HERNANDEZ Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου

α τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την κρίση του 2011-13, η κυπριακή κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα με στόχο την ενίσχυση της βιωσιμότητάς του. Αν και αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές προκειμένου να διασφαλιστεί ένα υγιές σύστη-

82 EconomyToday

μα συνταξιοδότησης μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ειδικότερα, αν και οι τρέχουσες συνταξιοδοτικές εισφορές επαρκούν για πληρωμές προς τους υπάρχοντες συνταξιούχους, για ένα μέρος του πληθυσμού υπάρχει ο κίνδυνος οι συντάξεις να είναι ανεπαρκείς και να μη διασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής στο μέλλον. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει πιέσεις στον μελλοντικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης, αν χρειαστεί να παρέμβει, ώστε να διασφαλίσει τις βασικές ανάγκες αυτών των συνταξιούχων χρησιμοποιώντας δημοσιονομικούς πόρους. Όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα επόμενα χρόνια η Κύπρος θα συνεχίσει να παρατηρεί τη γήρανση του πληθυσμού της, λόγω της μείωσης στον αριθμό γεννήσεων και της ταυτόχρονης επιμήκυνσης του προσδόκιμου ζωής. Αυτές οι τάσεις θα συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις στη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος. Επιπλέον, τα κυπριακά νοικοκυριά έχουν κατά μέσο όρο χαμηλά ποσοστά αποταμίευσης και υψηλούς δείκτες χρέους σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητα αποτελέσματα στο μέλλον.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ Η επίτευξη κοινωνικής συναίνε-

Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και δημοσίων υπαλλήλων είναι ευπρόσδεκτη και δημιουργεί ένα σύστημα με καλύτερη δομή σε σχέση με το προηγούμενο. Όμως, ορισμένα δυσμενή κίνητρα παραμένουν, όπως για παράδειγμα η μη φορολόγηση της εφάπαξ αποζημίωσης

σης για την αναγκαιότητα των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων είναι σημαντική. Γι’ αυτόν τον λόγο, η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και δημοσίων υπαλλήλων για τη συνταξιοδοτική κάλυψη των ατόμων που προσλήφθηκαν στο Δημόσιο μετά το 2011 είναι ευπρόσδεκτη και δημιουργεί ένα σύστημα με καλύτερη δομή σε σχέση με το προηγούμενο. Όμως, ορισμένα δυσμενή κίνητρα παραμένουν, όπως για παράδειγμα η μη φορολόγηση της εφάπαξ αποζημίωσης. Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και το σύστημα υγείας βελτιώνεται, είναι σημαντικό να ενισχυθούν τα κίνητρα που παρατείνουν την ηλικία συνταξιοδότησης, διατηρώντας τη φορολογία της πρόωρης συνταξιοδότησης και δίνοντας κίνητρα για την επιμήκυνση του εργασιακού βίου. Γενικότερα, τα φορολογικά κίνητρα θα πρέπει να προάγουν την αύξηση των εθελοντικών συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων, τόσο στα επαγγελματικά όσο και στα ατομικά σχέδια (πυλώνες 2 και 3 του συστήματος). Τέλος, περαιτέρω βελτιώσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο των επαγγελματικών σχεδίων μπορούν, επίσης, να παρέχουν κίνητρα στους εργαζόμενους έτσι ώστε να αφιερώνουν περισσότερους πόρους για τη σύνταξή τους.

Κλειδί η αμοιβαία και επωφελής μεθοδολογία για τα δύο μέρη ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Σωκράτης Ευστρατίου Partner, Finance Department -CFO της Baker Tilly South East Europe

ς γενικό σχόλιο, πιστεύουμε ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Κύπρο είναι ένας από τους πολλούς τομείς που πρέπει να ενισχυθούν και να εκσυγχρονιστούν. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο και ευαίσθητο θέμα, δεδομένου ότι επηρεάζει άμεσα τους συνταξιούχους, στους οποίους η χώρα τους θα πρέπει να προσφέρει κάτι καλύτερο μετά από τόσα χρόνια αφοσίωσης και σκληρής εργασίας. Η διατήρηση του κοινωνικού χαρακτήρα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των συντάξεων πρέπει να αποτελεί κορυφαίο στόχο και προτεραιότητα του κράτους.

Θα θέλαμε να επικροτήσουμε την πρόσφατη υπογραφή του πλαισίου συμφωνίας μεταξύ κυβέρνησης και συνδικαλιστικών οργανώσεων του δημόσιου τομέα, μετά από διαβουλεύσεις δέκα ολόκληρων χρόνων, για την εισαγωγή Επαγγελματικού Σχεδίου Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων, αφού είναι μια ουσιαστικής σημασίας μεταρρύθμιση, προς όφελος των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα καθώς και των φορολογούμενων. Η μεταρρύθμιση φαίνεται βιώσιμη, δεδομένου ότι το νέο επιχειρηματικό σχέδιο στον δημόσιο τομέα βασίζεται σε εισφορές και περικοπές τόσο από τον εργαζόμενο όσο και από τον εργοδότη, οπότε είναι ισορροπημένη και από τα δύο μέρη. Επίσης, πρόκειται για αυτοχρηματοδοτούμενο έργο, το οποίο χρηματοδοτείται άμεσα από τους δικαιούχους, χωρίς να επιβαρύνει τις μελλοντικές γενιές με οποιαδήποτε ευθύνη και απώλεια. Το γεγονός ότι πέντε συνδικαλιστικές οργανώσεις συμφώνησαν με το σχέδιο δείχνει ότι το έργο που επιτελέστηκε είχε λάβει υπόψη όλες τις προτάσεις των μελών και ότι χρησιμοποιήθηκε η αμοιβαία επωφελής μεθοδολογία. Εάν λάβουμε επίσης υπόψη ότι οι συζητήσεις αυτές πραγματοποιούνταν για τουλάχιστον δέκα χρόνια, αυτό καθιστά τη συμφωνία ακόμη πιο σημαντική. Το νέο πρόγραμμα συνταξιοδό-

Το νέο πρόγραμμα συνταξιοδότησης στη δημόσια διοίκηση θα μπορούσε να είναι η αρχή για σοβαρές και καταλυτικές συζητήσεις όσον αφορά και τον ευρύτερο ιδιωτικό τομέα

τησης στη δημόσια διοίκηση θα μπορούσε να είναι η αρχή για σοβαρές και καταλυτικές συζητήσεις όσον αφορά και τον ευρύτερο ιδιωτικό τομέα. Στα πλαίσια της τρέχουσας δομής, πολλοί συμπολίτες μας λαμβάνουν πολύ χαμηλές συντάξεις, κάτι που στις περισσότερες περιπτώσεις –και η κυβέρνηση πρέπει να το λάβει υπόψη– οφείλεται στο ότι δεν είχαν την ευκαιρία να επενδύσουν ή να εξασφαλίσουν ένα ποσό για τη συνταξιοδότησή τους. Αυτό τους οδήγησε, στις περισσότερες περιπτώσεις, στο να εγγραφούν από το 63ο έτος τους αντί του 65ου έτους, με αποτέλεσμα τη μείωση της σύνταξης. Έτσι, πιστεύουμε ότι τόσο το ζήτημα της πρόωρης συνταξιοδότησης όσο και το ζήτημα της χαμηλής συνταξιοδότησης θα μπορούσαν να επιλυθούν όταν όλοι όσοι επηρεάζουν ή/και λαμβάνουν αποφάσεις χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο που περιγράφεται πιο πάνω. Προσδοκούμε ότι το πιο πάνω μέτρο θα αποτελέσει την αφετηρία για την έναρξη ενός ευρύτερου διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση και εκσυγχρονισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος στον τόπο μας αλλά και τη δημιουργία στρατηγικής για άλλες σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το συνταξιοδοτικό μας σύστημα, όπως το δημογραφικό πρόβλημα, η άτυπη απασχόληση, η αδήλωτη εργασία και το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών.

EconomyToday 83

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ σχεδια

«ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ

ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ»

Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επενδύουν στο μελλοντικό συνταξιοδοτικό τους εισόδημα, τονίζουν εκπρόσωποι των ασφαλιστικών εταιρειών

84 EconomyToday

συζήτηση γύρω από τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου, μετά την κατάληξη σε συμφωνία στον δημόσιο τομέα, αναμένεται να εντατικοποιηθεί. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων, το συνταξιοδοτικό σύστημα ως έχει έκλεισε τον κύκλο του, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί πως το πρόβλημα με τη βιωσιμότητα των ταμείων και γενικότερα των συντάξεων δεν απασχολεί μόνο την Κύπρο. Παράγοντες όπως η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, η γήρανση του πληθυσμού, αλλά και άλλοι, ασκούν πιέσεις στο συνταξιοδοτικό, του οποίου η φιλοσοφία της μεταρρύθμισης κινείται σε συγκεκριμένες

κατευθύνσεις, μια εκ των οποίων είναι η επαρκής και αξιοπρεπής σύνταξη. Εν πάση περιπτώσει, όπως επισημαίνουν αρμόδιοι και εμπλεκόμενοι φορείς, η αναγκαιότητα για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού είναι επιτακτική. Όσον αφορά δε το θέμα των χαμηλών συντάξεων, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες για απάμβλυνση του προβλήματος, φαίνεται πως στη χώρα μας τα ποσοστά αποταμίευσης είναι σε χαμηλά επίπεδα. Φορείς του ιδιωτικού τομέα, αλλά και επαγγελματικά στελέχη ασφαλιστικών εταιρειών, τονίζουν τη σημασία της αποταμίευσης, η οποία αποφέρει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Εξηγούν πως υπάρχει έλλειψη κουλτούρας στο θέμα της αποταμίευσης, γεγονός που, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις τους, είναι ζημιογόνο, λόγω του ότι το συνταξιοδοτικό εισόδημα αρκετών συμπολιτών μας δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, οι εταιρείες Ancoria Insurance, Aon και Eurolife παρουσιάζουν τα συνταξιοδοτικά σχέδια που παρέχει η γκάμα τους, καθώς και το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, ενώ τονίζουν τη σημασία τού να επενδύει κάποιος σε εισόδημα μετά την αφυπηρέτηση.

EconomyToday 85

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ σχεδια ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΗΣ ANCORIA INSURANCE

Ancoria Pension Plan για επιχειρήσεις και ταμεία προνοίας και Ancoria Life Policy για ιδιώτες

Ancoria Insurance είναι ασφαλιστική εταιρεία, σουηδικής καταγωγής, η οποία ιδρύθηκε στην Κύπρο το 1987. Στα 34 χρόνια επιτυχημένης πορείας της έχει εδραιωθεί ως μια πρωτοπόρος εταιρεία, η οποία εξειδικεύεται αποκλειστικά στην παροχή ομαδικών συνταξιοδοτικών σχεδίων, για ταμεία προνοίας και επιχειρήσεις, και ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής συνδεδεμένων με επενδύσεις, για ιδιώτες, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των πελατών της για αποταμίευση, επένδυση και σύνταξη. Η εταιρεία διαχειρίζεται σήμερα συνολικά κεφάλαια ύψους €300 εκατ. και διατηρεί Δείκτη Φερεγγυότητας ΙΙ στο 232% στις 31/12/2020, πολύ υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 86 EconomyToday

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

Η Ancoria Insurance είναι ο μεγαλύτερος και πιο αξιόπιστος πάροχος επαγγελματικών συνταξιοδοτικών σχεδίων στην Κύπρο, μέσω του Ancoria Pension Plan. • ANCORIA PENSION PLAN – Η πιο αξιόπιστη συνταξιοδοτική λύση για ταμεία προνοίας και επιχειρήσεις Η εταιρεία προσφέρει το ομαδικό συνταξιοδοτικό σχέδιο Ancoria Pension Plan από το 2015 και αποτελεί σήμερα τον συνταξιοδοτικό πάροχο πρώτης επιλογής για ταμεία προνοίας και εργοδότες, λαμβάνοντας πέραν του 70% των ετήσιων συνεισφορών που πληρώνονται σε συνταξιοδοτικά σχέδια, τα οποία διέπονται από τον κλάδο 7 της ασφαλιστικής νομοθεσί-

ANCORIA PENSION PLAN

200

Εταιρείες έχουν ενταχθεί στο σχέδιο

70%+

Μερίδιο αγοράς Κλάδου 7

€70 εκατ.

Κεφάλαια υπό διαχείριση

€20 εκατ.

Ετήσιες συνεισφορές

4.000+

Εγγεγραμμένα μέλη

100+

Ταμεία προνοίας έχουν μεταφερθεί στο σχέδιο

ας. Το Ancoria Pension Plan διακρίνεται για τις εξαιρετικές αποδόσεις των συνταξιοδοτικών του ταμείων, τις ανταγωνιστικές χρεώσεις, την πλήρη ψηφιακή διαχείριση, καθώς και τη μοναδική για τα κυπριακά δεδομένα διαδικτυακή πλατφόρμα, Ancoria OnLine, που δίνει στα μέλη και τους εργοδότες τη δυνατότητα για ολοκληρωμένη ηλεκτρονική διαχείριση των συνταξιοδοτικών τους ωφελημάτων. Τα κεφάλαια υπό διαχείριση του Ancoria Pension Plan φτάνουν σήμερα τα €70 εκατ. και οι ετήσιες εισφορές από τα μέλη ξεπερνούν τα €20 εκατ. Στο σχέδιο έχουν ενταχθεί πάνω από 200 εργοδότες και 4.000 μέλη, με τη συντριπτική πλειοψηφία να αποτελούν μεταφορές ωφελημάτων από εγγεγραμμένα ταμεία προνοίας.

Μεταφορές ταμείων προνοίας σε ασφαλιστικά σχέδια κλάδου 7 Τον Φεβρουάριο του 2020 ψηφίστηκε και τέθηκε σε εφαρμογή στην Κύπρο η νέα νομοθεσία για την Ίδρυση, τις Δραστηριότητες και την Εποπτεία των Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (ΙΕΣΠ). Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα ταμεία προνοίας, ανάμεσα σε άλλα, υποχρεούνται να εφαρμόζουν αυξημένη διακυβέρνηση, να διατηρούν συστήματα διαχείρισης κινδύνων, να διενεργούν εσωτερικούς ελέγχους και να παρέχουν ολοκληρωμένη πληροφόρηση προς τα μέλη τους. Οι πιο πάνω ευθύνες και υποχρεώσεις αυξάνουν σημαντικά

το κόστος λειτουργίας των ταμείων, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τα ωφελήματα των μελών τους, τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν και τα αρνητικά επιτόκια των τραπεζών. Σημαντική μεταρρύθμιση που έφερε η νέα νομοθεσία αποτελεί η δυνατότητα μεταφοράς ταμείων προνοίας σε άλλα σχέδια, όπως τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια Κλάδου 7. Ως εκ τούτου, ένας μεγάλος αριθμός ταμείων προνοίας επιλέγουν πλέον τη μεταφορά των ωφελημάτων των μελών τους σε ασφαλιστικά συνταξιοδοτικά σχέδια, όπως το Ancoria Pension Plan, το οποίο παρέχει μια επαγγελματική διαχείριση των ωφελημάτων, προσφέρο-

ντας καλύτερες και πιο αποδοτικές επενδυτικές επιλογές στα μέλη, με χαμηλότερο κόστος. • ANCORIA LIFE POLICY – Η ευέλικτη συνταξιοδοτική λύση για ιδιώτες Για σκοπούς συνταξιοδοτικής αποταμίευσης σε ατομικό επίπεδο, η Ancoria Insurance προσφέρει σε ιδιώτες πελάτες το σχέδιο οικονομικού προγραμματισμού Ancoria Life Policy, ένα ευέλικτο επενδυτικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο ζωής, το οποίο η εταιρεία παρέχει εδώ και πολλά χρόνια στην απαιτητική σουηδική αγορά. Το Ancoria Life Policy δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες της Ancoria Insurance να αποταμιεύουν χρήματα για τη σύνταξή τους, μέσω διάφορων

επενδυτικών ταμείων, χωρίς ελάχιστα ποσά και με δυνατότητα άμεσης ανάληψης. Μέσα από ένα ευρύ φάσμα 30 και πλέον επενδυτικών ταμείων, οι πελάτες της Ancoria Insurance μπορούν να τοποθετούν χρήματα σε συγκεκριμένες χώρες, μεταξύ των οποίων η Κίνα, η Αμερική και η Ινδία, αλλά και σε κλάδους της οικονομίας με προοπτικές ανάπτυξης.

Διεύθυνση: Λαοδικείας 36, 2028, Στρόβολος Ταχυδρομικό κιβώτιο: 23415, 1683, Λευκωσία Τηλέφωνο: 22551300 Φαξ: 22498592 Εmail: info@ancoria.com Ιστοσελίδα: www.ancoria.com

αποδοσεις ταμειων

ΚΑΘΑΡΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ* (ANCORIA PENSION PLAN)

TAMEIA

2021

2020

2019

Ετησιοπ.**

Αναπτυξιακό Συνταξιοδοτικό Ταμείο

6,4%

1,4%

16,4%

5,0%

Ισορροπημένο Συνταξιοδοτικό Ταμείο

3,9%

1,0%

11,4%

3,0%

Συντηρητικό Συνταξιοδοτικό Ταμείο

0,8%

1,3%

7,6%

1,5%

Ταμείο Μετρητών Εσωτερικού

-0,2%

-0,4%

-0,1%

0,1%

Ταμείο Μετρητών Εξωτερικού

-0,2%

-0,5%

*Μέχρι 11/06/2021 | **Ετησιοποιημένη απόδοση από ημερομηνία σύστασης ταμείου

ΚΑΘΑΡΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΚΟΡΥΦΑΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ* (ANCORIA LIFE POLICY)

TAMEIA Commodity

2021 23,7%

Real Estate

23,4%

High Dividend Sweden

22,0%

Ancoria/Carnegie Russia

20,3%

Ancoria/Carnegie Sweden

18,0%

*Μέχρι 11/06/2021

EconomyToday 87

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ σχεδια MAP FUND ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΤΗΣ ΑΟΝ Ο CEO της Aon Κύπρου, Φίλιππος Μαννάρης, παρουσιάζει τα επαγγελματικά και συνταξιοδοτικά σχέδια της Aon και εξηγεί πού θα πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.

«Ο

ι προκλήσεις για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μια πιο ολιστική στρατηγική», τονίζει σε συνέντευξή του στο Economy Today o Διευθύνων Σύμβουλος της Aon Κύπρου, Φίλιππος Μαννάρης, σημειώνοντας: «Ο χώρος των επαγγελματικών συντάξεων μπαίνει σε μια νέα φάση, η οποία αναμένεται να δώσει νέα ώθηση και νέο περιεχόμενο στον χώρο αυτό». Παρουσιάζοντας τα συνταξιοδοτικά και επαγγελματικά σχέδια της Aon, αναφέρεται στα πλεονεκτήματά τους και στα αποτελέσματα που έχουν για τα μέλη τους, ενώ, σε ό,τι αφορά το Πολυ-επιχειρησιακό Ταμείο Προνοίας για την Κύπρο UnitedPensionsTM Cyprus - MAP, εκφράζει περηφάνια για τις διακρίσεις και τη σειρά από βραβεία που έχει εξασφαλίσει.

88 EconomyToday

Ποια είναι η θέση σας σε ό,τι αφορά τον διάλογο που βρίσκεται σε εξέλιξη για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος; Η επάρκεια των συνταξιοδοτικών εισοδημάτων είναι μια σημαντική πρόκληση την οποία αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος, καθώς ορίζει τη μελλοντική του οικονομική ευεξία. Οι αποταμιεύσεις συνταξιοδότησης πρόκειται να καταστούν ακόμη πιο σημαντική πηγή εισοδήματος για τους εργαζόμενους στο μέλλον από ό,τι σήμερα. Ενώ τα οφέλη της κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν πολύτιμο πλεονέκτημα για τους εργαζόμενους, δεν αρκούν ώστε να δώσουν επαρκή εισοδήματα συνταξιοδότησης. Αυτό αφήνει τους υπαλλήλους απροετοίμαστους για τη συνταξιοδότησή τους. Καθώς εντείνονται οι πιέσεις για να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι να καλύψουν αυτό το κενό αποταμίευσης, οι εργοδότες θα πρέπει να ενθαρρύνουν την εξοικονόμηση και να προωθήσουν την οικονομική ευεξία, εισάγοντας καλής ποιότητας και οικονομικά αποδοτικές λύσεις αποταμίευσης, που να αποδίδουν καλά οφέλη για τα μέλη.

Το ΜΑΡ αξιοποιεί την αγοραστική δύναμη της Aon για να παρέχει πρόσβαση στις χαμηλότερες δυνατές αμοιβές διαχείρισης επενδύσεων από τους καλύτερους διαχειριστές κεφαλαίων στον κόσμο

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο χώρος των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών προορίζεται για να συμβάλει στη λύση των προβλημάτων του γενικότερου συνταξιοδοτικού συστήματος. Ο χώρος των επαγγελματικών συντάξεων, αν και δεν είναι νέος στην Κύπρο, μπαίνει σε μια νέα φάση, η οποία αναμένεται να δώσει νέα ώθηση και νέο περιεχόμενο στον χώρο αυτό. Η συζήτηση για συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση δεν πρέπει να περιορίζεται στον πρώτο πυλώνα συνταξιοδότησης, καθώς οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν με μια πιο ολιστική στρατηγική. Για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, υπάρχουν ορισμένες βασικές κατευθύνσεις: - Η προώθηση της προσβασιμότητας και στα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα για ενί-

σχυση της κάλυψης του εργατικού δυναμικού. - Η παροχή κινήτρων για αύξηση του ρυθμού και της διάρκειας της αποταμίευσης για συνταξιοδοτικούς σκοπούς. - Η προώθηση της ενοποίησης ταμείων για μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας με την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, καλύτερης διακυβέρνησης και μειωμένων εξόδων, και συνεπώς με καλύτερα συνταξιοδοτικά αποτελέσματα για τους εργαζόμενους. - Η ενίσχυση του εποπτικού και ρυθμιστικού πλαισίου του συνταξιοδοτικού συστήματος.

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΑΟΝ

Ποια είναι τα συνταξιοδοτικά/επαγγελματικά σχέδια που προσφέρετε; H Aon παρέχει το Πολυεπιχειρησιακό Ταμείο Προνοίας για την Κύπρο UnitedPensionsTM Cyprus - MAP Fund: σε λειτουργία από 1/1/2015, εντάσσονται εργοδότες που δεν διαχειρίζονται δικό τους εταιρικό ταμείο, εγγεγραμμένο στον Έφορο, προσφέρει

στα μέλη συνολικές υπηρεσίες διαχείρισης του λογαριασμού τους και διάφορες επιλογές επενδυτικών στρατηγικών. Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί πέραν των 200 εργοδοτών από Κύπρο και Ελλάδα και πέραν των 3.200 μελών. Είμαστε πολύ περήφανοι για τη δουλειά που κάνουμε για τα μέλη μας. Στο MAP Fund έχει απονεμηθεί μια σειρά από βραβεία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας συντάξεων, που επαινούν το Ταμείο μας. Ακολουθούν μερικές από τις πρόσφατες επιτυχίες μας στα Βραβεία IPE Awards 2020, το κορυφαίο γεγονός της ευρωπαϊκής βιομηχανίας συνταξιοδοτικών ταμείων.

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία IPE Awards είναι o μεγαλύτερος θεσμός για τα ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία, με τη συμμετοχή αρκετών εκατοντάδων ταμείων το 2020, από 23 χώρες, που καλύπτουν περισσότερα από 70 εκατομμύρια μέλη και 2 τρισεκατομμύρια ευρώ. • WINNER - Best Small Pension Fund (assets

less than €1bn) • HIGHLY COMMENDED - Multi-employer / Professional Pension Fund • HIGHLY COMMENDED Pensions Governance & Administration • HIGHLY COMMENDED Small Countries Γιατί κάποιος να επιλέξει το δικό σας πρόγραμμα και κυρίως γιατί κάποιος να επενδύσει σε ένα από τα σχέδιά σας; Υπάρχουν τρεις βασικοί τομείς στους οποίους εστιάσαμε στον σχεδιασμό του Ταμείου μας: υπηρεσίες μελών, βελτίωση των αποτελεσμάτων για τα μέλη και αποτελεσματικότητα κόστους. Εφαρμόζουμε μια μοναδική και ισχυρή επενδυτική διαδικασία, που υποστηρίζεται από την παγκόσμια τεχνογνωσία επενδύσεων της Aon. Ως η μεγαλύτερη εταιρεία επενδυτικών υπηρεσιών για ταμεία προνοίας στον κόσμο, με περισσότερα από $3,7 τρισ. υπό συμβουλή, είναι εξαιρετικά απαιτητική σε όλα τα στάδια, από το χτίσιμο επενδυτικής στρατηγικής μέχρι τη διαχείριση

του κινδύνου, την έρευνα και αξιολόγηση διαχειριστών κεφαλαίων και την παρακολούθηση. Ένα πολυ-επιχειρησιακό ταμείο μπορεί να παρέχει πιο αποδοτικές επιλογές από ό,τι είναι συνήθως διαθέσιμες σε μικρότερα εταιρικά ταμεία προνοίας. Το ΜΑΡ αξιοποιεί την αγοραστική δύναμη της Aon για να παρέχει πρόσβαση στις χαμηλότερες δυνατές αμοιβές διαχείρισης επενδύσεων από τους καλύτερους διαχειριστές κεφαλαίων στον κόσμο. Ως αποτέλεσμα, το ΜΑΡ προσφέρει καλύτερες και πιο αποδοτικές επιλογές, καταλήγοντας σε καλύτερα αποτελέσματα για τα μέλη. www.aonsolutions.com.cy www.map.fund +357 22 458011

ΚΑΛΥΤΕΡΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΗ • Μειωμένος κίνδυνος με την ανάθεση διαχείρισης επενδύσεων σε εξειδικευμένους διαχειριστές κεφαλαίων. • Βελτίωση εμπιστοσύνης που προκύπτει από την αμερόληπτη προσέγγιση επενδύσεων από τον παγκόσμιο ηγέτη στην παροχή συμβουλών επενδύσεων συνταξιοδότησης. • Καλύτερες αποφάσεις που υποστηρίζονται από την τεχνολογία και από εκσυγχρονισμένες επιλογές. • Χαμηλότερα έξοδα μέσω της αποτελεσματικότητας και μεγαλύτερης κλίμακας εργασιών.

EconomyToday 89

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ σχεδια ΑΞΙΟΠΡΕΠΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΦΥΠΗΡΕΤΗΣΗ

H Eurolife δημιούργησε το Smart Future, ένα πρόγραμμα που καλύπτει τις ανάγκες ενός ταμείου προνοίας τόσο του εργοδότη όσο και των εργαζομένων.

διεθνής συζήτηση για το όριο της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων έχει πια ωριμάσει. Τώρα έφθασε η ώρα που οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προχωρήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Αν λάβει κανείς υπόψη την αύξηση του μέσου προσδόκιμου ζωής, τη γήρανση του πληθυσμού και κυρίως το υπερβολικά χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, η ανάγκη αυτή είναι επείγουσα. Όπως όμως τονίζει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, «η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση πρέπει να συμβαδίζει με αλλαγές στη συμπεριφορά και τη στάση όλων των εμπλεκόμενων φορέων». Η ενθάρρυνση της «ξεχασμένης» αποταμιευτικής κουλτούρας και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην εξίσωση μιας βιώσιμης σύνταξης είναι προϋπόθεση της νέας αρχιτεκτονικής. Χρειάζονται τα κατάλληλα κίνητρα ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για αξιοπρεπή διαβίωση κατά τη συνταξιοδότηση.

Το Smart Future δίνει τη λύση H Eurolife, ηγέτιδα εταιρεία στον κλάδο ασφαλειών ζωής, έχοντας θέσει ως στόχο την 92 EconomyToday

εξασφάλιση του μελλοντικού συνταξιοδοτικού εισοδήματος των πελατών της για συνέχιση μιας ποιοτικής ζωής και μετά την αφυπηρέτηση, δημιούργησε ένα πρόγραμμα που καλύπτει τις ανάγκες ενός ταμείου προνοίας τόσο του εργοδότη όσο και των εργαζομένων, κάτω από τις αυξημένες εποπτικές υποχρεώσεις.

Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Smart Future Τα πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα του προγράμματος έναντι του ανταγωνισμού το καθιστούν ελκυστικό στους πελάτες. Βασικός λόγος για την επιλογή του είναι η έξυπνη, χαμηλού κόστους επενδυτική στρατηγική, καθώς οι επενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος γίνονται ακολουθώντας παθητικά ευρύτερους δείκτες και χαρτοφυλάκια. Έτσι, ο επενδυτής απολαμβάνει παγκόσμια διασπορά επενδύσεων και χαμηλό κόστος διαχείρισης με υψηλότερες αποδόσεις. Το άλλο χαρακτηριστικό του Smart Future είναι η καινοτομία. Τα μέλη έχουν δικαίωμα στην επενδυτική επιλογή lifestyle, κατά την οποία γίνεται αυτοματοποιημένα ο προσδιορισμός των ποσοστών επένδυσής τους σε διάφορα επενδυτικά ταμεία, προσαρμοσμένος στο δικό τους προφίλ ρίσκου και απόδοσης, καθώς επίσης και των υπολειπόμενων ετών μέχρι την ηλικία αφυπηρέτησής τους.

Εξίσου σπουδαίο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι η εξασφάλιση του ποσού των μελλοντικών συνεισφορών του κάθε Μέλους ως την αφυπηρέτηση σε περίπτωση Μόνιμης Ολικής Ανικανότητας. Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε μέσα από τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ της Eurolife και της BOC Asset Management, γεγονός που διασφαλίζει στους πελάτες την επαγγελματική διαχείριση του προγράμματός τους. Η Eurolife διαθέτει μοναδική τεχνογνωσία στη διαχείριση συνταξιοδοτικών ωφελημάτων και η BOC Asset Management διαθέτει μακροχρόνια εμπειρία και τεχνογνωσία στη διακριτική διαχείριση ταμείων θεσμικών επενδυτών. Οι δύο εταιρείες σήμερα διαχειρίζονται με διακριτική ευχέρεια στο σύνολο περίπου €800 εκατ. προς όφελος των πελατών τους, που μαζί με τα κεφάλαια υπό συμβουλευτική διαχείριση ξεπερνούν το €1 δισ.

Το Smart Future αποτελεί μέρος μιας αισιόδοξης νέας εποχής αξιοπρεπούς διαβίωσης μετά την εργασία για όλους

Το Smart Future αποτελεί μέρος μιας αισιόδοξης νέας εποχής αξιοπρεπούς διαβίωσης μετά την εργασία για όλους και αποδεικνύει πόσο πολύτιμος μπορεί να γίνει ο συμπληρωματικός ρόλος του ιδιωτικού τομέα.

Αναγνωρίζονται τα οφέλη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων

Το πρώτο εξάμηνο του 2021 παρατηρήθηκε μεγάλο ενδιαφέρον από ποικίλους οργανισμούς για εναλλακτικούς τρόπους συνέχισης των ταμείων προνοίας τους. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η νέα νομοθεσία, τον Φεβρουάριο του 2020, μέσα από την οποία τέθηκαν όροι και τρόποι λειτουργίας των υφιστάμενων ταμείων προνοίας. Οι νέοι αυτοί κανονισμοί ώθησαν τις διαχειριστικές επιτροπές σε αναπροσαρμογή, είτε μέσω της τήρησης της νομοθεσίας είτε με τη διαχείριση πλέον των ταμείων από επαγγελματίες παρόχους. Είναι θετικό το γεγονός ότι αναγνωρίζονται περισσότερο από ποτέ τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, όχι μόνο για τους εργαζόμενους, αλλά και για τους εργοδότες. Έβρου 4, Eurolife House, 2003, Στρόβολος, Λευκωσία, T.Θ. 21655, 1511, Λευκωσία 8000.88.80 info@eurolife.bankofcyprus.com www.eurolife.com.cy

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

STARTUPS:

INCUBATORS&ACCELERATORS

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

Εταιρείες με όραμα, γρήγορα αντανακλαστικά και ανοικτούς ορίζοντες επένδυσαν και συνεχίζουν να επενδύουν σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε νεοφυείς επιχειρήσεις

94 EconomyToday

Για να υλοποιηθεί μια ιδέα χρειάζεται σχεδιασμός, στήριξη και σωστή καθοδήγηση

ια καλή ιδέα μπορεί να μείνει για πάντα μια ιδέα. Μπορεί όμως με τον κατάλληλο σχεδιασμό, τα σωστά βήματα και την ανάλογη καθοδήγηση να κατακτήσει τον κόσμο! Τα παραδείγματα από νέους ανθρώπους που εμπνεύστηκαν, οραματίστηκαν και πάλεψαν για να υλοποιήσουν τα όνειρα και τις προσδοκίες τους είναι πολλά και πλέον μπορούμε ως χώρα να είμαστε περήφανοι για τα δικά μας startups! Πλέον, έχουμε startups με σημαντική συνεισφορά στην επιχειρηματική και οικονομική ζωή του τόπου, startups με σημαντικές διακρίσεις σε Κύπρο και εξωτερικό, startups με το δικό τους success story. Και υπάρχουν άλλα τόσα, όπως και τόσες άλλες ιδέες που μπορούν να πάρουν σάρκα και οστά, φτάνει να έχουν δίπλα τους, ως συνοδοιπόρους σε αυτό το ταξίδι, άτομα και φορείς που μπορούν να στηρίξουν ουσιαστικά

αυτές τις νέες επιχειρηματικές ιδέες. Δίνοντας έμφαση στην έρευνα, την καινοτομία και τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων, μερικές από τις σημαντικότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας επιχειρούν, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες, να στηρίξουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Πρόκειται για εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες, συμβουλές, στήριξη και καθοδήγηση στους επιχειρηματίες του αύριο. Εταιρείες-εκκολαπτήρια που δημιουργούν κέντρα έρευνας και καινοτομίας, επιταχυντές και άλλα τμήματα, όπου μπορεί να ζυμωθεί μια ιδέα με τα καλύτερα συστατικά. Όλες αυτές οι εταιρείες πραγματοποιούν ένα τεράστιο και σημαντικό έργο, το οποίο αναβαθμίζει την επιχειρηματική κοινότητα της χώρας μας, ενώ συμβάλλει παράλληλα και στον στόχο που έχει τεθεί για μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο καινοτομίας. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, η Deloitte Κύπρου και η KPMG Κύπρου μάς παρουσιάζουν τις δικές τους δράσεις και πρωτοβουλίες για στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων.

EconomyToday 95

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

STARTUPS:

INCUBATORS&ACCELERATORS ΤΟ ΕΡΓΟ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Για εμάς αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα η στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας

Το ARIS, μια σημαντική πρωτοβουλία του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Deloitte και της Τράπεζας Κύπρου

την Deloitte, η καινοτομία και η στήριξη της επιχειρηματικότητας αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα. Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που επιφέρουν στο επιχειρησιακό περιβάλλον και στην ανάπτυξη της οικονομίας της Κύπρου, δημιουργήσαμε το Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, με στόχο να στηρίξουμε την ανάπτυξη καινοτομιών με βάση τις νέες τεχνολογίες και την υιοθέτησή τους από υφιστάμενες και νέες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο του πυλώνα της καινοτομίας, η Deloitte συμμετέχει ενεργά, μέσω του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, 96 EconomyToday

σε έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και εθνικά προγράμματα, με αντικείμενο την έρευνα και την καινοτομία. Τα έργα αυτά αφορούν τομείς όπως η ενέργεια (ανανεώσιμες πηγές όπως φωτοβολταϊκά συστήματα και η ενσωμάτωσή τους σε κτίρια μηδενικής κατανάλωσης), τα ανοικτά δεδομένα, η βιώσιμη ανάπτυξη και η εκπαίδευση σε συνεργασία με ηγετικά πανεπιστήμια της Κύπρου και της Ευρώπης. Οι δραστηριότητες του Κέντρου συμπεριλαμβάνουν την υλοποίηση μελετών (κοινωνικοοικονομικού αντικτύπου, αναλύσεις κόστους-οφέλους, έρευνες αγοράς κ.ά.), χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα ποσοτικών και ποιοτικών μεθοδολογιών και εργαλείων. Απασχολούμαστε

Στην Deloitte πιστεύουμε ότι η καινοτομία ξεκινάει με την ικανότητα να αντιμετωπίζεις και να οραματίζεσαι οποιαδήποτε πρόκληση ως ευκαιρία

επίσης σε οριζόντιες δράσεις, όπως η εμπορική εκμετάλλευση και η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων (commercialisation/ exploitation), η κεφαλαιοποίηση (capitalisation), η στρατηγική επικοινωνίας, ο συντονισμός και η υλοποίηση σχετικών δράσεων, καθώς επίσης και η διοικητική και οικονομική διαχείριση. Παράλληλα, παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες στον δημόσιο τομέα για την αποτελεσματική εφαρμογή κοινοτικών οδηγιών και την ανάπτυξη πλάνων που απορρέουν από τις υποχρεώσεις της Κύπρου ως κράτους-μέλους της Ε.Ε.

ARIS (A REALLY INSPIRING SPACE)

Σχετικά με την επιχειρηματικότητα, υλοποιούμε δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που σχετίζονται με

την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων, με όραμα την ενίσχυση του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της Κύπρου. Το Κέντρο στηρίζει νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης (high growth start-ups) από την Κύπρο και το εξωτερικό (οι οποίες ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν στην Κύπρο), στο στάδιο της εκκίνησης και γρήγορης ανάπτυξής τους. Στο πλαίσιο αυτό, το 2018 δημιουργήθηκε και ο επιταχυντής νεοφυών επιχειρήσεων (start-up accelerator) ARIS (A Really Inspiring Space). Το ARIS αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Deloitte και της Τράπεζας Κύπρου, με σκοπό να προσφέρει σε νέους επιχειρηματίες τη δομή, την καθοδήγηση και το δίκτυο που χρειάζονται για να αναπτύξουν επιτυχημένες νεοφυείς επιχειρήσεις. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επιτάχυνσης που πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του ARIS στο κέντρο της Λεμεσού, σχεδιασμένο ειδικά για ανερχόμενες ομάδες επιχειρηματιών που οραματίζονται να επιλύσουν προκλήσεις μέσω καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων. Το πρόγραμμα έχει διάρκεια περίπου 26 βδομάδες, περίοδος κατά την οποία οι επιλεγμένες ομάδες λαμβάνουν τις υπηρεσίες και τη στήριξη του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Deloitte και μιας ομάδας μεντόρων. Στόχος είναι η ανάπτυξη των επιχειρηματικών τους πλάνων, έτσι ώστε να φτάσουν σε ένα επίπεδο όπου η start-up τους θα μπορέσει είτε να συνεχίσει τις δραστηριότητές της οργανικά είτε να εξασφαλίσει επένδυση για περαιτέρω ανάπτυξη.

Η ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ ΤΟ ARIS

Υποψηφιότητα στο πρόγραμμα καλούνται να υποβάλουν νέοι επιχειρηματίες, πρόσφατοι πτυχιούχοι ή/και ερευνητές, οι οποίοι είναι παθιασμένοι με την οικοδόμηση μιας επιτυχημένης start-up. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους ηλεκτρονικά (https://ariscy.com/join-us/). Οι νεοφυείς επιχειρήσεις που λαμβάνουν μέρος στο πρόγραμμα επωφελούνται με καθοδήγηση από μέντορες, πρακτικές συμβουλές για την ετοιμασία παρουσίασης (pitch deck) και ανάπτυξη δεξιοτήτων παρουσίασης, δικτύωση με τη βιομηχανία, συμβουλές αναφορικά με διαθέσιμες ευκαιρίες χρηματοδότησης και καθοδήγηση στην προετοιμασία των χρηματοοικονομικών προβλέψεων – όλα σε έναν σύγχρονο χώρο ειδικά διαμορφωμένο για συνεργασία και ανάπτυξη (co-working space). Μέχρι σήμερα, το ARIS έχει λάβει περισσότερες από 60 αιτήσεις από νεοφυείς επιχειρήσεις από την Κύπρο και το εξωτερικό, εκ των οποίων περισσότερες από 20 έχουν

επωφεληθεί από το πρόγραμμα, τις υπηρεσίες και το δίκτυο του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Deloitte και της Τράπεζας Κύπρου. Παράλληλα, το ARIS συμμετέχει σε έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., υλοποιώντας δράσεις στον τομέα της επιχειρηματικότητας, σε θέματα νεανικής κοινωνικής επιχειρηματικότητας και στην ενδυνάμωση των γυναικών στη βιομηχανία STEM (Επιστήμες, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά), με στόχο τη δημιουργία πρόσθετης αξίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΡΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

Για την ολοκληρωμένη υποστήριξη της δημιουργίας νέων, καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογικών εταιρειών, το Κέντρο συνεργάζεται με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς και παράλληλα δίνει έμφαση στις συνέργειες με την ακαδημαϊκή κοινότητα, όπου αναπτύσσεται σε μεγάλο βαθμό η καινοτομία μέσα από την έρευνα. Το Κέντρο συνεργάζεται με ένα μεγάλο δίκτυο συνεργατών, τόσο από τον δημόσιο όσο και

από τον ιδιωτικό και μη κερδοσκοπικό τομέα, σε διάφορες χώρες και βιομηχανίες.

Η ΚΥΠΡΟΣ ΩΣ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

Στην Deloitte πιστεύουμε ότι η καινοτομία ξεκινάει με την ικανότητα να αντιμετωπίζεις και να οραματίζεσαι οποιαδήποτε πρόκληση ως ευκαιρία. Σε τελική ανάλυση, η καινοτομία αφορά την ανάπτυξη και την κερδοφορία. Χωρίς να επενδύει στην καινοτομία, θα γίνει όλο και πιο δύσκολο για μια επιχείρηση να εντοπίζει, να παρακολουθεί και να παραμένει μπροστά από τους ανταγωνιστές της. Στόχος μας στην Deloitte είναι να ενδυναμώσουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τους πελάτες μας αλλά και την αγορά για να επιτύχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Με απώτερο σκοπό τη μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο καινοτομίας, αναπτύσσουμε τις ήδη υπάρχουσες συνεργασίες με τοπικούς και διεθνείς φορείς και συνεχίζουμε να συμβάλλουμε με κάθε τρόπο στην τόνωση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στον τόπο μας. Νίκος Σ. Κυριακίδης Συνέταιρος Επικεφαλής Χρηµατοοικονοµικών Συµβουλευτικών Υπηρεσιών και Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας nkyriakides@deloitte.com Ελίζα Λουκαΐδου-Κασσιανίδου Επιχειρησιακή Διευθύντρια Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας eloucaidou@deloitte.com

EconomyToday 97

98 EconomyToday

EconomyToday 99

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

STARTUPS:

INCUBATORS&ACCELERATORS ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ Παραμένουμε αφοσιωμένοι στην επιχειρηματική μεταμόρφωση της Κύπρου, αναπτύσσοντας δράσεις και πρωτοβουλίες όπως ο θεσμός του KPMG Enterprise Tuesdays

Η ομάδα Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων της KPMG. Γιώργος Ιωάννου, Έλενα Πουρή, Παγκράτιος Βανέζης, Μιχάλης Χατζής, Ιωάννα Κανάρη

KPMG Κύπρου στηρίζει διαχρονικά το κυπριακό επιχειρείν και ήταν σημαντικός αρωγός στη βιώσιμη επιχειρηματική ανάπτυξη πολλών εταιρειών. Το 2014, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, θεωρήσαμε επιτακτική ανάγκη τη δημιουργία της ομάδας Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων και την αφοσίωσή μας στην επιχειρηματική μεταμόρφωση της Κύπρου, στηρίζοντας μέχρι σήμερα περισσότερες από 40 ομάδες.

ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΣ Από το 2015, δημιουργήσαμε τον θεσμό του KPMG 100 EconomyToday

Enterprise Tuesdays, με σκοπό την ενημέρωση και προώθηση του νέου επιχειρηματικού κύματος, καθώς και την ελαχιστοποίηση της απόστασης με τον παραδοσιακό επιχειρηματικό κόσμο. Παράλληλα, το KPMG Startups Hub έχει ως στόχο να αυξήσει την αξία και να μειώσει το κόστος παροχής υπηρεσιών προς νεοφυείς επιχειρήσεις. Άλλες δράσεις συμπεριλαμβάνουν θεσμοθέτηση Hackathons όπως στο Insurtech, πρωτοβουλίες όπως το Πρόγραμμα Επιχειρηματικότητας στον στρατό σε συνεργασία με το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το Υπουργείο Άμυνας, καθώς και τη δημιουργία νέων υπηρεσιών στήριξης προς τις νεοφυείς επιχειρήσεις, που συμπεριλαμβάνουν και δημιουργία επιχειρηματικού

επιταχυντή, η οποία θα ανακοινωθεί στο άμεσο μέλλον.

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Πρωτοπορούμε και στο κομμάτι της ανάπτυξης νέων υπηρεσιών και δημιουργίας νέων τμημάτων, όπως αυτό των νεοφυών επιχειρήσεων

Η έρευνα και η καινοτομία είναι βασικά στοιχεία για τη δημιουργία βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και, ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι οι νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις θα αποτελέσουν τη μηχανή θετικής ανάπτυξης της οικονομίας. Ως KPMG Κύπρου, πέρα από την ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών στις παραδοσιακές μας υπηρεσίες, πρωτοπορούμε και στο κομμάτι της ανάπτυξης νέων υπηρεσιών και δημιουργίας νέων τμημάτων, όπως αυτό των νεοφυών επιχειρήσεων. Ο σκοπός μας εδώ είναι αφενός

η παροχή του κατάλληλου πλαισίου, στο οποίο οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα μπορούν να αναπτυχθούν με σωστή καθοδήγηση και να μεταμορφωθούν σε επιτυχείς επιχειρήσεις, και αφετέρου η προσφορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (π.χ. συγχωνεύσεις και εξαγορές, εκτιμήσεις κλπ.) υψηλής ποιότητας σε χαμηλό κόστος.

ΠΩΣ ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Η ομάδα Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων της KPMG Κύπρου προσφέρει υπηρεσίες σε κάθε φάση του κύκλου ζωής των νέων επιχειρήσεων μέσω ενός «freemium» μοντέλου. Συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες που προσφέρει η ομάδα μας επεκτείνονται από την αρχική φάση της γέννησης μιας επιχειρηματικής ιδέας στη μετατροπή της σε ένα βιώσιμο επιχειρηματικό πλάνο, την ενδυνάμωση των νεοφυών επιχειρήσεων με στόχο τη βελτίωση των λειτουργιών και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και μετέπειτα την επέκταση και τη μετάβασή τους σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Παράλληλα, έχουμε αναπτύξει στενή συνεργασία με γνωστά δίκτυα επενδυτών, δουλεύοντας στενά στην εκπαίδευση και τη διαφώτιση για το επιχειρηματικό γίγνεσθαι και γεφυρώνοντας την απόσταση με τους νεοφυείς επιχειρηματίες. Έτσι, επιταχύνεται και οποιαδήποτε προσπάθεια επένδυσης.

ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Το τμήμα Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων της KPMG Κύπρου έχει στηρίξει νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες εστιάζουν στο κοινωνικό κομμάτι της επιχειρηματικότητας, όπως για παράδειγμα στην προώθηση

προϊόντων τα οποία στοχεύουν στην καταπολέμηση κοινωνικών προκλήσεων (π.χ. περιβαλλοντικά ζητήματα). Επιπλέον, στο πλαίσιο παροχής των υπηρεσιών μας, έχουμε θεσπίσει ένα «freemium» μοντέλο υπηρεσιών. Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει ένα κομμάτι υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται δωρεάν, με στόχο την προώθηση και έμπρακτη ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΜΑΣ

Οι κύριοι συνεργάτες μας είναι το επενδυτικό δίκτυο CyBAN, το UCLan Cyprus, η Brain Cube, η Famigliaeight, η LLPO Law Firm και τέλος το CyRIC. Βεβαίως, είμαστε ανοιχτοί στην ανάπτυξη συνεργασιών και με άλλους φορείς.

Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ «ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ»

Η ομάδα της KPMG Κύπρου δεν έχει δημιουργηθεί με αυτοσκοπό τη βράβευση αλλά τη συμβολή στην ανάπτυξη επιχειρηματικών ομάδων και στην ανάπτυξη της καινοτομίας στην Κύπρο μας. Μας δίνει ιδιαίτερη χαρά όταν νεοφυείς εταιρείες που στηρίζουμε λαμβάνουν χρηματοδότηση, γίνονται κερδοφόρες, παίρνουν βραβεία και λαμβάνουμε το δικό τους ευχαριστώ ή μνεία στις αναφορές τους. Στοιχεία επικοινωνίας Παγκράτιος Βανέζης Διοικητικός Σύμβουλος, Επικεφαλής της ομάδας

Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Εταιρειών +357 22209106 pvanezis@kpmg.com Γιώργος Ιωάννου Assistant Manager +357 22 209 236 ioannoug@kpmg.com Ιωάννα Κανάρη Advisor I +357 22207597 ikanari@kpmg.com Μιχάλης Χατζής Advisor I +357 22 207 381 mhadjis@kpmg.com Έλενα Πουρή Advisor I +357 22 207 402 epouri@kpmg.com

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ

ΑΛΛΑΞΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Ένας από τους στόχους που έχουν τεθεί είναι η μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο καινοτομίας. Στο ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε για το πώς μπορεί να επιτευχθεί ο πιο πάνω στόχος αλλά και για το όφελος που προκύπτει για τη χώρα μας, θέση μας είναι: Πέρα από τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα προς τη δημιουργία κινήτρων (π.χ. φορολογικά κίνητρα και σχέδια χορηγιών), υπάρχουν ορισμένα σημεία στα οποία θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας, το σημαντικότερο εκ των οποίων είναι η εκπαίδευση. Κάποιες προτεινόμενες αλλαγές είναι: • Καθορισμός και περίληψη της δημιουργικής σκέψης και της

επιχειρηματικότητας στα αναλυτικά προγράμματα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

καθοριστικό παράγοντα στην οικονομική πρόοδο του νησιού. Μερικά από τα οφέλη είναι:

• Διαφώτιση και δημιουργία μιας υγιούς επιχειρηματικής κουλτούρας.

• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της απασχόλησης, αφού οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ανεργίας αλλά και στην ενθάρρυνση του ντόπιου ταλέντου να εκμεταλλευτεί τις ικανότητές του για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας.

• Πρόσβαση σε κεφάλαια (προσέλκυση επενδυτών, υποστήριξη των επιχειρηματικών αγγέλων που δραστηριοποιούνται, αλλά και διαφώτιση, υποδομή για διευκόλυνση επενδύσεων και επενδυτικά κίνητρα). • Συνεργασίες με άλλα οικοσυστήματα για ανταλλαγή τεχνογνωσίας, ταλέντου και καθοδήγησης και επίτευξη συνεργειών. Ανάληψη συντονισμένων δράσεων με κοινό όραμα, στόχο και αντίληψη για άνοιγμα αγορών. Αναμφίβολα, η επίτευξη του πιο πάνω στόχου θα αποτελέσει

• Βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας. • Δημιουργία νέων ευκαιριών μέσα από τον συνδυασμό γνώσεων από διαφορετικούς τομείς/κλάδους/τεχνολογίες. • Προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.

EconomyToday 101

θεμα

«Πράσινος» και ψηφιακός ο ευρωπαϊκός

προϋπολογισμός του 2022 Στόχος η επιτάχυνση της ανάκαμψης ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

102 EconomyToday

ην πρότασή της για ετήσιο προϋπολογισμό ύψους €167,8 δισ., για το 2022, υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. θα συμπληρωθεί με περίπου €143,5 δισ. υπό μορφή επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU. Η συνδυασμένη ικανότητα παρέμβασής τους εκτιμάται ότι θα κινητοποιήσει σημαντικές επενδύσεις για την τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Θα δοθεί προτεραιότητα στις πράσινες και ψηφιακές δαπάνες, ώστε η Ευρώπη να καταστεί ανθεκτικότερη και να προετοιμαστεί καλύτερα για το μέλλον.

Γιοχάνες Χαν

Επίτροπος αρμόδιος για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. «Προωθούμε πρωτοφανή επίπεδα χρηματοδοτικής στήριξης για να ενισχύσουμε την ανάκαμψη της Ευρώπης από τις υγειονομικές και οικονομικές κρίσεις. Θα βοηθήσουμε τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις περιφέρειες που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. Θα επενδύσουμε στην ανθεκτικότητα της Ευρώπης και στον εκσυγχρονισμό της μέσω της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Η επαναφορά της Ευρώπης σε ορθή τροχιά, η επιτάχυνση της ανάκαμψής της και η προετοιμασία της για το μέλλον αποτελούν τις κύριες προτεραιότητές μας».

Στόχευση

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2022, με την ενίσχυση του NextGenerationEU, διοχετεύει κεφάλαια εκεί όπου μπορούν να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά, με βάση τις πιο κρίσιμες ανάγκες ανάκαμψης των κρατών-μελών της Ε.Ε. και των εταίρων της σε ολόκληρο τον κόσμο. Η χρηματοδότηση θα βοηθήσει στην ανοικοδόμηση και στον εκσυγχρονισμό της Ένωσης, προωθώντας την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο. Ο προϋπολογισμός αντικατοπτρίζει τις πολιτικές προτεραιότητες της Ε.Ε., οι οποίες είναι σημαντικές για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάκαμψης. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει την κατανομή (σε αναλήψεις υποχρεώσεων):

• €118,4 δισ. σε επιχορηγήσεις από το

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2022 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε στα τέλη του 2020

NextGenerationEU στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού και για να καταστούν οι οικονομίες και οι κοινωνίες της Ε.Ε. πιο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

• €53 δισ. για την κοινή γεωργική πολιτική και €972 εκατ. για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους Ευρωπαίους γεωργούς και αλιείς, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του αγροδιατροφικού και του EconomyToday 103

θεμα αλιευτικού τομέα και την παροχή των απαραίτητων δυνατοτήτων για διαχείριση κρίσεων. Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) θα μπορούσε να λάβει επιπλέον €5,7 δισ. από το NextGenerationEU.

• €36,5 δισ. για την περιφερειακή ανάπτυξη

και συνοχή, ενισχυμένα με €10,8 δισ. από το NextGenerationEU στο πλαίσιο του REACT-EU για τη στήριξη της αντιμετώπισης και της αποκατάστασης κρίσεων.

• €14,8 δισ. για τη στήριξη των εταίρων μας και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων €12,5 δισ. στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας - Η Ευρώπη στον κόσμο (ΜΓΑΔΣ - Η Ευρώπη στον κόσμο) και €1,6 δισ. για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA). • €13,1 δισ. για την έρευνα και την καινοτομία,

εκ των οποίων €12,2 δισ. για το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης «Ορίζων Ευρώπη». Αυτό θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον €1,8 δισ. από το NextGenerationEU.

• €5,5 δισ. για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων €1,2 δισ. για το InvestEU στο πλαίσιο βασικών προτεραιοτήτων (έρευνα και καινοτομία, διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τομέας της υγείας και στρατηγικές τεχνολογίες), €2,8 δισ. για τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών και €1,2 δισ. για το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη με στόχο τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης. Το InvestEU θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον €1,8 δισ. από το NextGenerationEU.

• €4,7 δισ. για το ανθρώπινο δυναμικό, την κοινωνική συνοχή και τις αξίες, εκ των οποίων €3,4 δισ. για το Erasmus + με στόχο τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, €401 εκατ. για τη στήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και €250 εκατ. για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών. • €2,1 δισ. για δαπάνες που προορίζονται για το διάστημα, κυρίως για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα, το οποίο θα συγκεντρώνει τις δράσεις της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα. • €1,9 δισ. για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, εκ των οποίων €708 εκατ. για το πρόγραμμα LIFE για τη στήριξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και €1,2 δισ. για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση θα λειτουργήσει για όλους. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με επιπλέον €4,3 δισ. από το NextGenerationEU. • €1,9 δισ. για την προστασία των συνόρων μας, εκ των οποίων €780 εκατ. για το Ταμείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBMF) και €758 εκατ. για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex). 104 EconomyToday

• €1,9 δισ. για τη στήριξη των υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων χωρών ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της διαδικασίας προσχώρησης της Ένωσης, κυρίως μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ).

Ο προϋπολογισμός διοχετεύει • €1,3 δισ. για δαπάνες που σχετίζονται με τη κεφάλαια εκεί μετανάστευση, εκ των οποίων €1,1 δισ. για τη όπου μπορούν στήριξη των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο να κάνουν τη σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας. μεγαλύτερη • €1,2 δισ. για την αντιμετώπιση των προκλήσεων διαφορά στον τομέα της άμυνας και της κοινής ασφάλειας, εκ

των οποίων €950 εκατ. για τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), καθώς και €232 εκατ. για τη στήριξη της στρατιωτικής κινητικότητας.

• €905 εκατ. για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων €584 εκατ. για το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και σχεδόν €200 εκατ. για εργασίες σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης, τη φορολογία και τα τελωνεία. • €789 εκατ. για το πρόγραμμα EU4Health

για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης υγειονομικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων, καθώς και €95 εκατ. για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU), ώστε να είναι δυνατή η ταχεία ανάπτυξη επιχειρησιακής βοήθειας σε περίπτωση κρίσης. Το rescEU θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί επιπλέον με €680 εκατ. από το NextGenerationEU.

• €600 εκατ. για την ασφάλεια, εκ των οποίων

€227 εκατ. για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο θα καταπολεμήσει την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο. Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2022 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε στα τέλη του 2020, και επιδιώκει να μετατρέψει τις προτεραιότητές του σε συγκεκριμένα ετήσια αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, σημαντικό μέρος των κονδυλίων θα διατεθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τον στόχο να δαπανηθεί το 30% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού και του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU για την εν λόγω προτεραιότητα πολιτικής.

Τα δεδομένα Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2022 περιλαμβάνει δαπάνες στο πλαίσιο του NextGenerationEU, που θα χρηματοδοτηθούν με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές, και τις δαπάνες που καλύπτονται από τις πιστώσεις έως τα ανώτατα όρια του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού, που χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους. Για τις τελευταίες, προτείνονται δύο ποσά για κάθε πρόγραμμα στο σχέδιο προϋπολογισμού – αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους και οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που καταβάλλονται πραγματικά. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός της Ε.Ε. για το 2022 περιλαμβάνει αναλήψεις υποχρεώσεων ύψους €167,8 δισ. και πληρωμές ύψους €169,4 δισ. Όλα τα ποσά είναι σε τρέχουσες τιμές. Οι πραγματικές πληρωμές NextGenerationEU –και οι χρηματοδοτικές ανάγκες για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναζητήσει χρηματοδότηση από την αγορά– μπορεί να είναι χαμηλότερες και θα βασίζονται σε ακριβείς εκτιμήσεις που εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να δημοσιεύει εξαμηνιαία σχέδια χρηματοδότησης για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τους προγραμματισμένους όγκους εκδόσεων τίτλων της κατά τους προσεχείς μήνες. Με προϋπολογισμό ύψους €807 δισ. σε τρέχουσες τιμές, το NextGenerationEU θα συμβάλει στην αποκατάσταση της άμεσης οικονομικής και κοινωνικής ζημιάς που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού και θα προετοιμάσει την Ε.Ε. για το μέλλον. Το μέσο θα συμβάλει στην οικοδόμηση της Ε.Ε. μετά τη νόσο COVID-19, η οποία θα είναι πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και στις επερχόμενες προκλήσεις. Το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU είναι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ένα μέσο παροχής επιχορηγήσεων και δανείων για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Οι συμβάσεις/ αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU μπορούν να συναφθούν έως το τέλος του 2023, ενώ οι πληρωμές που συνδέονται με τον δανεισμό θα ακολουθήσουν έως το τέλος του 2026. Μετά την έγκριση της απόφασης για τους ιδίους πόρους από όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., η Επιτροπή μπορεί πλέον να αρχίσει να αντλεί πόρους για να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη στην Ευρώπη μέσω του NextGenerationEU.

EconomyToday 105

θεμα

€79,5 δισ.

για εξωτερική δράση Από το 2021 μέχρι το 2027 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

« 106 EconomyToday

Ο προγραμματισμός του μηχανισμού NDICI-Global Europe ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020 και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος της φετινής χρονιάς

ο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας - «Η Ευρώπη στον κόσμο» (NDICI-Global Europe) για την περίοδο 2021-2027 και άνοιξε τον δρόμο για την εξωτερική δράση της Ε.Ε. κατά την επταετία. Πρόκειται για το τελικό στάδιο της διαδικασίας έγκρισης, μετά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Η απόφαση αυτή θα επιτρέψει, ουσιαστικά, στην Ε.Ε. να διαθέσει €79,5 δισ. σε τρέχουσες τιμές για την προώθηση της παγκόσμιας ανάκαμψης κατά την προσεχή επταετία. Το κονδύλι αυτό θα χρησιμοποιηθεί για διεθνείς εταιρικές σχέσεις που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή, τη δημοκρατία, τη διακυβέρνηση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη και την ασφάλεια στις γειτονικές χώρες και πέραν αυτών. Με συνολική χρηματοδότηση €79,5 δισ. σε τρέχουσες τιμές, ο νέος μηχανισμός θα καλύψει τη συνεργασία της Ε.Ε. με τρίτες χώρες. Η συνολική χρηματοδότηση θα κατανεμηθεί ως εξής: • €60,38 δισ. για τα γεωγραφικά προγράμματα (τουλάχιστον €19,32 δισ. για την Ευρωπαϊκή Γειτονία, τουλάχιστον €29,18 δισ. για την Υποσαχάρια Αφρική, €8,48 δισ. για την Ασία και τον Ειρηνικό και €3,39 δισ. για τη Βόρειο και Νότιο Αμερική και την Καραϊβική). • €6,36 δισ. για τα θεματικά προγράμματα (ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ειρήνη, σταθερότητα, πρόληψη των

συγκρούσεων και παγκόσμια ζητήματα). • €3,18 εκατ. για δράσεις ταχείας αντίδρασης. Χάρη σε ένα αποθεματικό αδιάθετων κονδυλίων ύψους €9,53 δισ., θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί συμπληρωματικά οποιοδήποτε από τα παραπάνω προγράμματα, καθώς και ο μηχανισμός ταχείας αντίδρασης, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν απρόβλεπτες καταστάσεις, νέες ανάγκες ή αναδυόμενες προκλήσεις και να υποστηριχθούν νέες προτεραιότητες.

Στήριξη Ο νέος μηχανισμός θα στηρίξει ιδιαίτερα τις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη να αντεπεξέλθουν στις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προκλήσεις και θα συμβάλει στην επίτευξη των διεθνών δεσμεύσεων και των στόχων που έχει συμφωνήσει η Ένωση, ιδίως όσον αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, την Ατζέντα του 2030 και τη συμφωνία του Παρισιού. Ο μηχανισμός συγκεντρώνει διάφορα υφιστάμενα μέσα εξωτερικής χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ε.Ε. Ο NDICI-Global Europe ενοποιεί επίσης τις επιχορηγήσεις, τον συνδυασμό μέσων χρηματοδότησης και τις εγγυήσεις, γεγονός που θα επιτρέψει στην Ε.Ε. να προωθήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε παγκόσμια κλίμακα για τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι επενδύσεις θα υποστηρίζονται από εγγύηση εξωτερικής δράσης ύψους €53,4 δισ., που θα καλύπτει επίσης και τα Δυτικά Βαλκάνια.

EconomyToday 107

θεμα

Αποφάσεις προγραμματισμού και χρηματοδότησης Ο NDICI-Global Europe θα τεθεί σύντομα σε ισχύ, κατά την ημερομηνία δημοσίευσής του, με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021. Η εφαρμογή του μηχανισμού ακολουθεί διαδικασία δύο σταδίων: • Σε πρώτο στάδιο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), εργάζονται για τον μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της Ε.Ε. για κάθε χώρα, περιφέρεια και θεματικό πρόγραμμα, που ορίζεται ως «προγραμματισμός». Ο προγραμματισμός του μηχανισμού NDICI-Global Europe ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020 και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος της φετινής χρονιάς, με την έγκριση, από την Επιτροπή, εγγράφων πολυετούς ενδεικτικού προγραμματισμού για τα γεωγραφικά και τα θεματικά προγράμματα. Έπειτα από συζητήσεις με τις χώρες-εταίρους, την κοινωνία των πολιτών, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., άλλους χορηγούς και τους ενδιαφερόμενους φορείς, η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ θέτουν τις βάσεις για μελλοντικές παρεμβάσεις της Ε.Ε. σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο 108 EconomyToday

Η απόφαση επιτρέπει στην Ε.Ε. να διαθέσει τα χρήματα για την προώθηση της παγκόσμιας ανάκαμψης κατά την προσεχή επταετία

ορίζοντα. Καθορίζονται δηλαδή οι τομείς προτεραιότητας, οι ειδικοί στόχοι, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και οι ενδεικτικές πιστώσεις για τις δράσεις της Ε.Ε. σε εθνικό, περιφερειακό και θεματικό επίπεδο. • Στη συνέχεια, θα προσδιορίζονται και θα σχεδιάζονται συγκεκριμένες παρεμβάσεις σε δεδομένη χώρα/περιφέρεια (γεωγραφικά προγράμματα) ή θεματικό τομέα (θεματικά προγράμματα), σε ετήσια βάση, και θα εκδίδονται οι αντίστοιχες αποφάσεις χρηματοδότησης. Μέσω της προσέγγισης «Ομάδα Ευρώπη», εντοπίζονται πρωτοβουλίες με τα κράτη-μέλη σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, στο πλαίσιο των οποίων οι δράσεις που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. και από τα κράτη-μέλη μπορούν να έχουν μετασχηματιστικό αντίκτυπο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογούν ανεπίσημο γεωπολιτικό διάλογο σχετικά με τους ευρείς προσανατολισμούς του προγραμματισμού. Σύμφωνα με τον NDICI-Global Europe, η Επιτροπή θα εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για την πλαισίωση της διαδικασίας προγραμματισμού που θα τεθεί σε ισχύ το 2021, εφόσον δεν διατυπωθούν αντιρρήσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Γιούτα Ουρπιλάινεν

Επικεφαλής Διαπραγματεύτρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων

Ιστορικό

Τζουζέπ Μπορέλ

Ύπατος Εκπρόσωπος / Αντιπρόεδρος

«Χάρη σε αυτόν τον νέο στρατηγικό και ευέλικτο μηχανισμό χρηματοδότησης, θα είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τις παγκόσμιες προκλήσεις, μεταξύ αυτών και την ανάκαμψη μετά την πανδημία COVID-19. Ο νέος μηχανισμός θα συμβάλει στην υποστήριξη του ρόλου της Ε.Ε. στο εξωτερικό κατά την προώθηση των αξιών και των συμφερόντων της. Στηρίζει τη δέσμευση για συνεργασία που έχει αναλάβει η Ε.Ε. ως αξιόπιστος παγκόσμιος παράγοντας και καταδεικνύει την αποφασιστικότητά της να τηρήσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της όσον αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, με ορίζοντα το 2030, και τη συμφωνία του Παρισιού».

Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ε.Ε. (πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο ΠΔΠ), σε συνδυασμό με την πρωτοβουλία NextGenerationEU, το προσωρινό μέσο που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανάκαμψης στην Ευρώπη, θα αποτελέσουν τη μεγαλύτερη δέσμη κινήτρων που έχει ποτέ χρηματοδοτηθεί μέσω του προϋπολογισμού της Ε.Ε. Συνολικό ποσό ύψους 1,8 τρισ. ευρώ (σε τιμές του 2018) θα συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης την επαύριο της πανδημίας COVID19. Η Ευρώπη θα γίνει πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο ανθεκτική. Ο NDICI-Global Europe ενσωματώνει στον προϋπολογισμό τη συνεργασία με την Αφρική, την Καραϊβική και τον Ειρηνικό, η οποία χρηματοδοτείται εδώ και δεκαετίες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης. Η χρηματοδότηση του εν λόγω Ταμείου γινόταν άμεσα από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., όχι από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., και ως εκ τούτου δεν υποβαλλόταν στον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

«Πρώτη φορά σε 50 χρόνια αναπτυξιακής πολιτικής, όλα τα μέσα εξωτερικής χρηματοδότησης θα απλουστευθούν και θα ενοποιηθούν σε έναν βασικό μηχανισμό για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτικών μας προτεραιοτήτων. Αυτή η κρίσιμη αλλαγή θα εμπλουτίσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά τις διεθνείς εταιρικές σχέσεις και θα βοηθήσει τις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δοκιμάζονται από συγκρούσεις και αστάθεια. Μαζί με τους εταίρους μας, επιδιώκουμε να προωθήσουμε μια βιώσιμη ανάκαμψη χωρίς αποκλεισμούς, προάγοντας παράλληλα τις αξίες και τα συμφέροντα της Ένωσης σε όλο τον κόσμο. Βασικό μου μέλημα είναι η υποστήριξη της ανθρώπινης ανάπτυξης, της πρόσβασης στην εκπαίδευση και την υγεία, της νεολαίας και της καταπολέμησης των ανισοτήτων».

Όλιβερ Βάρχεϊ

Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης «Ο νέος χρηματοδοτικός μηχανισμός εξωτερικής δράσης της Ε.Ε. θα αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ευημερίας των πλησιέστερων γειτόνων μας. Θα στηρίξει αφενός την ανανεωμένη εταιρική μας σχέση με τη Νότια Γειτονία, συμβάλλοντας στην αποδέσμευση του αναξιοποίητου οικονομικού δυναμικού της περιοχής και στη στήριξη της ανάκαμψής της μετά την πανδημία COVID-19, και αφετέρου την ανάκαμψη των προς ανατολάς εταίρων μας, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη και την απασχόληση, στους ψηφιακούς και τους πράσινους μετασχηματισμούς, καθώς και στην ανθρώπινη ανάπτυξη και στις ευκαιρίες για τους νέους. Στο εξής θα επωφελούνται και τα Δυτικά Βαλκάνια από το ΕΤΒΑ+, το οποίο θα έχει την ικανότητα να εγγυάται επενδύσεις έως και 53,4 δισ. ευρώ».

EconomyToday 109

θεμα

Η ανάλυση δεδομένων

ως εργαλείο επίτευξης

των επιχειρησιακών στόχων ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΒΡΑΧΙΜΗ Συνέταιρου Συμβουλευτικών Υπηρεσιών & ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ Ανώτερης Διευθύντριας Συμβουλευτικών Υπηρεσιών PwC Κύπρου

διαμφισβήτητα, οι επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι πλέον λειτουργούν σε μια πολύπλοκη και πλούσια σε δεδομένα αγορά και ότι είναι επιτακτική η ανάγκη ανάλυσης των επιχειρησιακών δεδομένων, είτε εσωτερικών είτε εξωτερικών. Μη θέλοντας να μείνουν πίσω από τον ανταγωνισμό, οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους με τους οποίους μπορούν να ενσωματώσουν την ανάλυση δεδομένων στους οργανισμούς τους. Ο στόχος είναι να πετύχουν βελτιώσεις στις λειτουργίες και στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων, καθώς επίσης και να προσφέρουν μια αναβαθμισμένη εμπειρία στους υπαλλήλους και στους πελάτες / εξυπηρετούμενους, πετυχαίνοντας καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Παρά τις καλές προθέσεις, πολλές επιχειρήσεις

110 EconomyToday

Ο σημαντικότερος ίσως παράγοντας επιτυχίας είναι η αλλαγή νοοτροπίας του προσωπικού της επιχείρησης

αποτυγχάνουν να ενσωματώσουν την ανάλυση δεδομένων στη λειτουργία τους έτσι ώστε να έχουν καλύτερα αποτελέσματα, λόγω του ότι συχνά η ενσωμάτωση της ανάλυσης δεδομένων στην επιχείρηση προσεγγίζεται από τη σκοπιά της υιοθέτησης κάποιας νέας τεχνολογίας. Το πρόσφατο Digital IQ Survey 2020 της PwC κατέδειξε ότι, ακόμα και μέσα στο γεμάτο προκλήσεις κλίμα του COVID-19, πολλές επιχειρήσεις συνέχισαν να επενδύουν στην υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και της ανάλυσης δεδομένων, με σκοπό την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας και βιωσιμότητάς τους. Οι επιχειρήσεις που ενσωμάτωσαν την ανάλυση δεδομένων στις λειτουργίες τους με επιτυχία είναι αυτές οι οποίες δεν προσέγγισαν το θέμα μόνο από την πλευρά της τεχνολογίας, των μαθηματικών ή των δεδομένων. Αντίθετα,

Συμπεριφορικά ζητήματα, όπως η κουλτούρα της εταιρείας, η έλλειψη διάθεσης ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ομάδων και η εστίαση σε κυρίως βραχυπρόθεσμους στόχους.

●

Για να υπερβούν οι επιχειρήσεις αυτά τα εμπόδια και να ενσωματώσουν την ανάλυση δεδομένων επιτυχώς, είναι σημαντικό να ακολουθηθεί ένα σωστό πλαίσιο, το οποίο εδράζεται σε έξι άξονες: ● Ευθυγράμμιση της ανάλυσης δεδομένων με την επιχειρησιακή στρατηγική και προσεκτική επιλογή και ιεράρχηση των βασικών αναλύσεων και δεικτών αποδοτικότητας που δύνανται να βοηθήσουν περισσότερο μια επιχείρηση. ● Πρόσβαση σε δεδομένα καλής ποιότητας και σωστή διαχείρισή τους. ● Επιλογή ανθεκτικών, επεκτάσιμων και ευέλικτων τεχνολογιών και υποδομών (π.χ. οι πλατφόρμες υπολογιστικού νέφους ανοιχτού κώδικα που προσφέρουν ολοκληρωμένα οικοσυστήματα διαχείρισης και ανάλυσης δεδομένων). ● Ανάπτυξη μιας σωστής διακυβέρνησης με γνώμονα την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, όπως και την προστασία της ιδιωτικότητας. ● Ανάπτυξη των σωστών εσωτερικών διαδικασιών για να θεμελιωθούν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ομάδων ανάλυσης δεδομένων και των επιχειρησιακών χρηστών, έτσι ώστε οι σωστές πληροφορίες να φτάνουν στο σωστό άτομο τη σωστή στιγμή, με σκοπό τη γρήγορη και αποτελεσματική υποστήριξη λήψης αποφάσεων. ● Ανάπτυξη ενός σωστού λειτουργικού μοντέλου με σαφήνεια στους ρόλους και τις ευθύνες για τον τρόπο δημιουργίας, διαχείρισης και διανομής δεδομένων και πληροφοριών, όπως και η ενίσχυση των απαραίτητων νέων δεξιοτήτων της επιχείρησης μέσω δραστηριοτήτων εκπαίδευσης.

το προσέγγισαν ως έναν πιο ολοκληρωμένο οργανωτικό, τεχνικό και συμπεριφορικό μετασχηματισμό, ο οποίος εστιάζει στην ενδυνάμωση των υπευθύνων λήψης αποφάσεων μέσω της αυτοματοποίησης και πάντοτε με γνώμονα έναν ξεκάθαρο οικονομικό ή στρατηγικό στόχο. Τα κοινά εμπόδια τα οποία πρέπει να υπερβούν οι επιχειρήσεις για να πετύχουν στην υιοθέτηση πρακτικών ανάλυσης δεδομένων είναι τα εξής: ● Δομικά προβλήματα, όπως η υποδομή παλαιού τύπου. Δηλαδή τα περίπλοκα περιβάλλοντα και συστήματα δεδομένων, η έλλειψη εκπαιδευμένου προσωπικού και η περιορισμένη δυνατότητα κλιμάκωσης. ● Οργανωτικές αδυναμίες, όπως οι κατακερματισμένες ομάδες ανάλυσης, η περιορισμένη χρηματοδότηση και η ασαφής διακυβέρνηση.

Ακόμη και μέσα στο γεμάτο προκλήσεις κλίμα του COVID-19, πολλές επιχειρήσεις συνέχισαν να επενδύουν στην υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και της ανάλυσης δεδομένων

Πέρα από τα παραπάνω, ο σημαντικότερος ίσως παράγοντας επιτυχίας είναι η αλλαγή νοοτροπίας του προσωπικού της επιχείρησης. Η εμπειρία της πανδημίας και των απότομων αλλαγών που αυτή έφερε στον τρόπο εργασίας των πλείστων επιχειρήσεων κατέστησε επιτακτική την ανάγκη ανάπτυξης και ενδυνάμωσης της κουλτούρας του προσωπικού, έτσι ώστε να αντιμετωπίζει με ανθεκτικότητα και ευελιξία τις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Μια σωστή στρατηγική ενσωμάτωσης της ανάλυσης δεδομένων σε μια επιχείρηση μπορεί λοιπόν να χτίσει πάνω σε αυτή τη νέα κουλτούρα ανθεκτικότητας και ευελιξίας και να συμπεριλάβει και τον σχεδιασμό μηχανισμών που να στηρίζουν την υιοθέτηση των κατάλληλων συμπεριφορών, οι οποίες να υποστηρίζουν νέους τρόπους λειτουργίας της επιχείρησης, όπου οι αποφάσεις πλέον λαμβάνονται με βάση τα δεδομένα.

EconomyToday 111

ιστορια ενος brand ιστορια ενος brand

1904

H πρώτη διαφήμιση της Coca-Cola εμφανίζεται σε περιοδικά των ΗΠΑ.

1886-1931

1886

1907

Η Coca-Cola σερβιρίστηκε για πρώτη φορά στις 8 Μαΐου του 1886, όταν ο δρ John S. Pemberton, φαρμακοποιός από την Ατλάντα, δημιούργησε ένα καινούργιο ανθρακούχο ποτό, αναμειγνύοντας μια κανάτα σιρόπι Coca-Cola με ανθρακούχο νερό. Το ποτό πουλήθηκε προς πέντε σεντς, ενώ οι καταναλωτές στο φαρμακείο Jacob’s της Ατλάντα το χαρακτήρισαν ως «γευστικότατο και δροσιστικό».

1891

Τα ημερολόγια χρησιμοποιούνται ως το πρώτο μέσο διαφήμισης της Coca-Cola, όπου εμφανίζονταν διάσημες προσωπικότητες της εποχής.

1933

Στο World Fair του Σικάγο, παρουσιάστηκε το Dole Master, το πρώτο αυτοματοποιημένο μηχάνημα σερβιρίσματος, φέρνοντας επανάσταση στον τρόπο σερβιρίσματος της Coca-Cola.

1943

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζητά η Coca-Cola να διατίθεται στα στρατεύματα. Ο Robert Woodruff δεσμεύεται να παρέχει το αναψυκτικό στον στρατό για ένα νικέλιο, ανεξάρτητα από το κόστος παραγωγής του προϊόντος. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, 64 φορητοί εμφιαλωτές αποστέλλονται στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική και διανέμονται περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια μπουκάλια Coca-Cola.

Η χάρτινη ετικέτα σε σχήμα διαμαντιού εισάγεται στις φιάλες. Η εταιρεία ξεκινάει συνεργασία με αθλητές σε μια σειρά διαφημίσεων με παίκτες του μπέιζμπολ.

1898

Δημιουργήθηκε η πρώτη έδρα της The Coca-Cola Company στην Ατλάντα.

1950 1952

Η εταιρεία Α/φοί Λανίτη γίνεται ο επίσημος εμφιαλωτής και διανομέας της Coca-Cola στην Κύπρο και ένας από τους πρώτους εμφιαλωτές στην Ευρώπη. Το πρώτο εμφιαλωτήριο είχε έδρα τη Λεμεσό.

1951

Μέσα σε ένα χρόνο λειτουργίας, το αναψυκτικό γνωρίζει τεράστια επιτυχία, με αποτέλεσμα η εταιρεία να προχωρήσει στην εισαγωγή, με ναυλωμένη πτήση, επιπλέον εξοπλισμού εμφιάλωσης από την Ελλάδα. 112 EconomyToday

1914

O Asa Candler, ιδιοκτήτης της εταιρείας, πραγματοποίησε δωρεά ύψους ενός εκατομμυρίου δολαρίων στο Emory University, εγκαινιάζοντας έτσι την περίφημη κληρονομιά της The Coca-Cola Company στην εταιρική φιλανθρωπία.

Κατασκευάζεται το υφιστάμενο εργοστάσιο της εταιρείας στη Λευκωσία, με καινούργια μηχανήματα και δυναμικότητα 210 μπουκαλιών το λεπτό.

1955

Κυκλοφόρησε η συσκευασία king-size.

1969

Εισήχθη μια νέα γραφική εμφάνιση για την Coca-Cola με το γνωστό λογότυπο κόκκινου και άσπρου χρώματος. Η έναρξη του νέου σλόγκαν «It’s the real thing» εισήγαγε μια νέα διαφημιστική εμφάνιση για την Coca-Cola.

1925

Tο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας ενέκρινε την απόφαση για τοποθέτηση της μυστικής συνταγής της Coca-Cola στο θησαυροφυλάκιο της Company Bank (σήμερα γνωστής ως SunTrust Bank) στην Ατλάντα.

Το γυάλινο μπουκάλι της Coca-Cola δημιουργήθηκε μετά από αίτημα της εταιρείας να σχεδιαστεί «ένα μπουκάλι το οποίο θα είναι τόσο αναγνωρίσιμο, ώστε να το καταλαβαίνει κανείς ακόμα και στο σκοτάδι, ή ακόμα και αν βρίσκεται σπασμένο στο έδαφος». Σχεδιάστηκε από την εταιρεία Root Glass στο σχήμα του σπόρου του φυτού κακάο που είχε σχέση με το όνομα του προϊόντος. Tο μπουκάλι με τις καμπύλες έγινε μια από τις λίγες συσκευασίες που πήραν ποτέ trademark από την Αμερικανική Υπηρεσία Ευρεσιτεχνίας και αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα στον κόσμο.

1982

H Diet-Coke παρουσιάζεται στη Νέα Υόρκη, αποτελώντας την πρώτη επέκταση των εμπορικών σημάτων Coca-Cola.

1923

Η The Coca-Cola Company εφηύρε την πρώτη συσκευασία σε πακέτα των έξι, μια από τις πιο σημαντικές καινοτομίες στη βιομηχανία των ροφημάτων.

H Coca-Cola έγινε ο πρώτος εμπορικός χορηγός των Ολυμπιακών Αγώνων του Άμστερνταμ και έχει χορηγήσει όλους τους Αγώνες από τότε.

1931

Αναζητώντας να δημιουργήσει μια διαφήμιση που να συνδέει την Coca-Cola με τα Χριστούγεννα, ο καλλιτέχνης Haddon Sundblom δημιουργεί την πρώτη του εικόνα που παρουσιάζει τον Άγιο Βασίλη να ποζάρει κρατώντας μια Coca-Cola. Για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, από το 1931 έως 1964, o Sundblom ζωγραφίζει εικόνες του Άγιου Βασίλη που ταυτίστηκαν με τη σύγχρονη εικόνα του αγαπημένου πρωταγωνιστή των Χριστουγέννων, ντύνοντάς τον στα κόκκινα ρούχα του.

2005

Η Coca-Cola Zero έκανε την εμφάνισή της στην παγκόσμια αγορά και στην Κύπρο και από τότε δροσίζει με την υπέροχη γεύση της Coca-Cola εκατομμύρια ανθρώπους σε περισσότερες από 140 χώρες σε όλο τον κόσμο.

1991

Tο δίκτυο της CocaCola λάνσαρε το πρώτο ανακυκλωμένο μπουκάλι PET στον κόσμο.

2010

Για 11η συνεχή χρονιά, η Coca-Cola κατέκτησε την πρώτη θέση στην κατάταξη της Interbrand για τα 100 Καλύτερα Παγκόσμια Brands του Κόσμου.

1 933-2 02 1

1915

1928

2021

Η Coca-Cola γιορτάζει 135 χρόνια ζωής, κατά τα οποία μοιράζεται χαρά και ενώνει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, η λέξη «Coca-Cola» είναι η δεύτερη πιο αναγνωρίσιμη λέξη παγκόσμια μετά το «OK».

EconomyToday 113

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΕΤΡΟΣ ΛΑΖΑΡΟΥ:

«ΡΙΧΝΟΥΜΕ ΝΕΑ ΟΙΚΟΠΕΔΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ» Ο Managing Director της G&P Lazarou Estate Agents, Πέτρος Λαζάρου, μιλά για την 29χρονη πορεία της εταιρείας και σκιαγραφεί τον τομέα των ακινήτων.

«Τ

ο 2020 ήταν η καλύτερη χρονιά στην πορεία της εταιρείας», σημειώνει ο Managing Director της G&P Lazarou Estate Agents, Πέτρος Λαζάρου. Σχολιάζοντας τις νέες τάσεις που επικρατούν στην αγορά, ο κ. Λαζάρου εξηγεί πώς μοιράζεται πλέον η πίτα στα ακίνητα, πώς επενδύουν ντόπιοι και ξένοι αγοραστές αναλόγως της οικογενειακής σύνθεσης και της ηλικίας τους, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στον ρόλο που έχει να διαδραματίσει ο παράγοντας της τεχνολογίας. Τέλος, ο κ. Λαζάρου τονίζει ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα σε επενδυτές αλλά και στους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης. Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού στον τομέα των ακινήτων και ποιες επιπτώσεις είχε για εσάς; Ο αντίκτυπος της πανδημίας λειτούργησε και ευεργετικά και ανασταλτικά. Ευεργετικά γιατί ο Κύπριος νοικοκύρης, μετά τον εγκλεισμό και την αλλαγή φιλοσοφίας ζωής, αντιλήφθηκε πως η μόνη ασφαλής επένδυση είναι τα ακίνητα. Όσον αφορά τους Λευκωσιάτες, είδαμε μεγάλη αύξηση για εξοχικά στον Πρωταρά και άτομα που ήταν συντηρητικά είδαμε να επενδύουν περισσότερο στα ακίνητα και στο lifestyle τους. Είχαμε μια πρωτοφανή αύξηση των πωλήσεών μας και η χρονιά 2020 ήταν η καλύτερη στην 29χρονη πορεία μας, τόσο αναφορικά

114 EconomyToday

με τον αριθμό των πωλήσεων όσο και με την αξία τους. Ανασταλτικά λειτούργησε γενικότερα για την αγορά, αφού η απαγόρευση πτήσεων και ο εγκλεισμός άφησαν μεγάλο μέρος των εξοχικών κατοικιών και των μεγάλων αναπτύξεων, που προορίζονταν για την ξένη αγορά, στα αζήτητα.

Είχαμε μια πρωτοφανή αύξηση των πωλήσεών μας και η χρονιά 2020 ήταν η καλύτερη στην 29χρονη πορεία μας, τόσο αναφορικά με τον αριθμό των πωλήσεων όσο και με την αξία τους

Ποιες είναι σήμερα οι νέες τάσεις και πώς διαμορφώνεται η ζήτηση σε σχέση με την αγορά ενός ακινήτου; Οι τάσεις σήμερα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: Η πρώτη αφορά τα επενδυτικά ακίνητα, στα οποία έχουν προτίμηση οι θεσμικοί επενδυτές, που τα συγκαταλέγουν στο χαρτοφυλάκιό τους ως διασπορά ή και ως μοναδική επενδυτική λύση. Βλέπουμε μεγάλη ζήτηση και αύξηση των πωλήσεων όσον αφορά διαμερίσματα που γειτνιάζουν με πανεπιστήμια σε όλες τις πόλεις, καθώς και για γραφειακούς χώρους και καταστήματα τα οποία είναι ήδη ενοικιασμένα με απόδοση ενοικίου πέραν του 5%. Η δεύτερη τάση αφορά τους επονομαζόμενους millennials, που εκμεταλλεύονται το σχέδιο χορηγίας της κυβέρνησης και των τραπεζών για χαμηλό δανειστικό επιτόκιο και έτσι αποκτούν εύκολα το ιδιόκτητο διαμέρισμα ή κατοικία τους. Αυτό έχει ως φυσικό επακόλουθο τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των εταιρειών που ασχολούνται με τον τομέα. Οι εταιρείες ανάπτυξης γης, για να καλύψουν τις πιο πάνω ανά-

γκες, αγοράζουν συνεχώς καινούργια οικόπεδα και αναπτύσσουν τα οικοδομήματά τους σε αυτά, αφού υπάρχει μεγάλη ζήτηση και κέρδος. Η τρίτη τάση αφορά τα άτομα που έχουν περισσεύματα και ενδιαφέρονται να επενδύσουν με μόνο σκοπό το μακροπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο κέρδος.

Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ποιο ρόλο διαδραματίζει ο παράγοντας της τεχνολογίας στα ακίνητα; Αναπόφευκτα, η τεχνολογία, όπως σε όλα τα επαγγέλματα, έτσι και στο δικό μας, έχει εισβάλει για τα καλά και κάθε μέρα αναπτύσσεται. Ο ρόλος που διαδραματίζει είναι πολύ σοβαρός, δραστικός και εποικοδομητικός. Για παράδειγμα, η εταιρεία μας ενημερώνει πλέον μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μηνιαία 50 χιλιάδες συνδρομητές μας. Όποτε έχουμε κάποια προσφορά ή κάποιον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, ενημερώνουμε ταυτόχρονα μέσω γραπτού μηνύματος 80 χιλιάδες συνδρομητές μας. Σχεδόν όλο το στοκ είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα μας, η οποία υποστηρίζεται από το μοναδικό δυναμικό λογισμικό που έχουμε αναπτύξει για πληροφόρηση των πωλητών μας και των πελατών μας όσον αφορά τα διαθέσιμα ακίνητα σε ζωντανό χρόνο. Είμαστε περήφανοι που είμαστε η πρώτη εταιρεία που έχει εισαγάγει τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς στην Κύπρο, οι οποίοι διεξάγονται εύκολα, με ασφάλεια, εχεμύθεια, προστασία των προσωπικών δεδομένων και διασφάλιση των συμφερόντων και χρημάτων των πελατών. Αυτό αγκαλιάστηκε με επιτυχία όλες τις φορές από το ευρύ κοινό. Πόσα έργα περιλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο του ομίλου σας και ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Το χαρτοφυλάκιό μας περιλαμβάνει περίπου 10.000 ακίνητα, από τα οποία τα 8.000 είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα μας. Ανάμεσά τους είναι όλα τα ακίνητα

Υπό διαχωρισμό οικόπεδα στην Αραδίππου

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΡΕΙΑΣ

10.000 ΑΚΙΝΗΤΑ

8.000

ΑΚΙΝΗΤΑ ΣΤΟ WEBSITE

50.000

ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ

όλων των τραπεζών, επενδυτικών ταμείων, ασφαλιστικών εταιρειών, διαχειριστών και παραληπτών, καθώς και ιδιωτών πελατών. Μερίδα αυτών είναι ακίνητα τα οποία χειρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα η εταιρεία μας και αφορούν ακίνητα τραπεζών, ταμείων μεγάλων ιδιωτών επενδυτών, καθώς και συμφερόντων της εταιρείας μας. Αυτά τα ακίνητα έχουν το χαρακτηριστικό ότι είναι ως επί το πλείστον στις πιο χαμηλές τιμές που μπορεί να βρει κανείς στην αγορά, γιατί το κίνητρο αυτών που μας τα δίνουν να τα προωθήσουμε είναι η γρήγορη πώληση. Είμαστε οι μοναδικοί που μπορούμε να προσφέρουμε οικόπεδα στην Ελαιώνων για 230.000 ευρώ συν ΦΠΑ, οικόπεδα 500 τ.μ. στο Γέρι για 90.000 ευρώ συν ΦΠΑ, οικόπεδα 835 τ.μ. στην Παρεκκλησιά για 89.000 ευρώ συν ΦΠΑ, οικόπεδα στην Αραδίππου για 120.000 ευρώ συν ΦΠΑ, καθώς και οικόπεδο 808 τ.μ. απέναντι από το Λαϊκή Σπόρτινγκ Κλαμπ για 179.000 ευρώ συν ΦΠΑ. Μελλοντικά μας σχέδια είναι το επιθετικό μάρκετινγκ, η επένδυση σε νέα άτομα με φρέσκες ιδέες, καθώς και η ενδυνάμωσή μας ακόμα περισσότερο μέσω της τεχνολογίας. Με ποιους τρόπους μπορεί να στηριχθεί περαιτέρω η αγορά ακινήτων και τι προτείνετε για τόνωση της ζήτησης από ξένους επενδυτές; Πιστεύω ότι ο μοναδικός τρόπος να στηριχθεί η αγορά ακινήτων για ξένους επενδυτές είναι το επιθετικό μάρκετινγκ και η δημιουργία κινήτρων στους επενδυτές και στις εταιρείες ανάπτυξης γης. Η κυβέρνηση πρέπει να θεσπίσει με διαφάνεια νέους νόμους, κανονισμούς και κίνητρα και με τη σωστή διαφώτιση να υποστηρίζει τις εταιρείες και να χρησιμοποιήσει όλο τον μηχανισμό των διπλωματών και των πρεσβειών της για την προσέλκυση επενδυτών, βγαίνοντας η ίδια μπροστά για να διορθώσει το κακό όνομα που αποκτήσαμε εξαιτίας των λαθών και παραλείψεων από τους επιτήδειους του κλάδου.

Υπό διαχωρισμό οικόπεδα στην Ελαιώνων

EconomyToday 115

θεμα

Μάστιγα η παράνομη

κτηματομεσιτεία TOY ΜΑΡΙΝΟΥ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ Προέδρου Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών

ο πρόβλημα της παράνομης κτηματομεσιτείας προβληματίζει έντονα το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών. Παρά τις διάφορες πρωτοβουλίες που κατά καιρούς αναλαμβάνονται προς αυτή την κατεύθυνση, οι παράνομοι κτηματομεσίτες συνεχίζουν το έργο τους, με άμεσο αποτέλεσμα να υπονομεύουν τις εργασίες των εγγεγραμμένων κτηματομεσιτών, να αφήνουν πολίτες εκτεθειμένους, να χάνει το κράτος έσοδα και να δυσφημίζουν διεθνώς την Κύπρο. Οι καταγγελίες που φθάνουν στο Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών είναι ενδεικτικές της έκτασης αυτού του φαινομένου, το οποίο αφορά όλες σχεδόν τις επαρχίες της Κύπρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταχωρηθεί ενώπιον των επαρχιακών δικαστηρίων πέραν των 500 ποινικών υποθέσεων, εκ των οποίων έχουν εκδικαστεί πέραν των 250 που αφορούσαν την καταδίκη αρκετών δεκάδων φυσικών και νομικών προσώπων που ασκούσαν παράνομα το επάγγελμα του κτηματομεσίτη. Επιπρόσθετα, εκκρεμούν πάρα

116 EconomyToday

Πέρα από τις αποτρεπτικές ποινές που ίσως πρέπει να τις ξαναδούμε, πρέπει να εστιάσουμε και στην πρόληψη του φαινομένου

πολλές υποθέσεις ενώπιον των δικαστηρίων προς εκδίκαση. Εντούτοις, τον τελευταίο χρόνο, ένεκα και της πανδημίας, παρατηρείται έξαρση της παράνομης άσκησης του επαγγέλματος του κτηματομεσίτη, με τους διάφορους επιτήδειους, λόγω αναστολής των διαφόρων εργασιών τους, να στρέφονται προς την παράνομη άσκηση του επαγγέλματος, με σκοπό το άμεσο κέρδος. Αξίζει να αναφέρω ότι τον τελευταίο χρόνο καταχωρούνται καθημερινά περίπου 3-5 ποινικές υποθέσεις. Ο αριθμός των καταγγελιών είναι σημαντικός, όμως η εκδίκαση των υποθέσεων στα δικαστήρια καθυστερεί. Σε αρκετές περιπτώσεις είχαμε καταδίκες με επιβολή ποινών από τα δικαστήρια. Εκείνο που για εμάς έχει σημασία είναι να ευαισθητοποιηθεί το κοινό και να καταγγέλλει τέτοια περιστατικά. Εμείς παροτρύνουμε τους πολίτες να ζητούν να μάθουν από τους κτηματομεσίτες που τους πλησιάζουν κατά πόσον είναι εγγεγραμμένοι κτηματομεσίτες. Αν όλοι εφαρμόζουμε αυτή την προσέγγιση, σταδιακά θα εξαλείψουμε την παράνομη κτηματομεσιτεία, η οποία δεν επηρεάζει μόνο τον κλάδο μας, αλλά και το ίδιο το κράτος, που χάνει χρήματα. Επιπτώσεις φυσικά έχουν και οι ίδιοι οι πολίτες, αφού οι παγί-

Το κοινό θα πρέπει να συνεργαστεί με το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών, ώστε να καταγγέλλονται όσοι ασκούν παράνομα το επάγγελμα του κτηματομεσίτη

δες είναι πολλές. Οι επιτήδειοι παράνομοι κτηματομεσίτες δρουν υπογείως μεταξύ αγοραστών και πωλητών και καρπούνται μεγάλα ποσά σε προμήθειες, χωρίς να καταβάλλουν τις υποχρεώσεις τους προς το κράτος, εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση. Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το σύνολο των χρημάτων που απορροφά η παράνομη κτηματομεσιτεία, εντούτοις μπορεί να λεχθεί ότι ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες ευρώ. Το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών, που έχει ως μέλη του όλους τους εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες, δηλώνει ότι δεν πρόκειται να ανεχθεί άλλο αυτό το φαινόμενο. Είναι αποφασισμένο με κάθε τρόπο να πατάξει αυτή τη γάγγραινα, η οποία επηρεάζει τις εργασίες του επαγγέλματος, αλλά αφήνει εκτεθειμένους και τους πολίτες. Στα πλαίσια των μέτρων που λαμβάνει για πάταξη της παράνομης κτηματομεσιτείας είναι και η έκκλησή του προς το κοινό να συνεργάζεται μόνο με εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες. Ο καθένας από εμάς, όταν θέλει να προβεί σε κάποια αγοραπωλησία ακινήτων, μπορεί να απευθύ-

νεται στο Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών και να πληροφορείται κατά πόσον ο κτηματομεσίτης του είναι εγγεγραμμένος ή όχι. Επίσης, στοιχεία για τους εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες μπορεί το κοινό να βρίσκει επισκεπτόμενο την ιστοσελίδα του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις επιτήδειων, οι οποίοι, παρά το ότι έχουν καταγγελθεί για παράνομη κτηματομεσιτεία, επαναλαμβάνουν την ίδια παρανομία. Να τονίσω ότι, στα πλαίσια εκδίκασης των εν λόγω υποθέσεων, εκδίδονται από τα δικαστήρια απαγορευτικά διατάγματα εναντίον των καταδικασθέντων, τα οποία τους απαγορεύουν να ασκούν το επάγγελμα του κτηματομεσίτη μέχρι να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη από τον νόμο άδεια. Σε περίπτωση παράλειψής τους να συμμορφωθούν με τα εκδοθέντα διατάγματα, υπόκεινται σε σύλληψη, η δε περιουσία τους σε κατάσχεση. Το πρόβλημα της παράνομης κτηματομεσιτείας είναι και σοβαρό και μεγάλο. Πέρα από τις αποτρεπτικές ποινές που ίσως πρέπει να τις ξαναδούμε, πρέπει να εστιάσουμε και στην πρόληψη του φαινομένου. Εμείς, ως ΣΕΚ, δίνουμε τεράστια σημασία στην ενημέρωση του κοινού, ώστε να το αποτρέπουμε από το να συνεργάζεται με μη εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες. Στα πλαίσια αυτά, θα επιδιώξουμε να έχουμε μια συνάντηση με τον Υπουργό Εσωτερικών, Νίκο Νουρή, για να συζητήσουμε όλες τις πτυχές αυτού του θέματος. Ταυτόχρονα, προγραμματίζουμε να αναλάβουμε και μια ενημερωτική εκστρατεία προς το κοινό, ώστε να επιστήσουμε την προσοχή του στους κινδύνους από τους παράνομους κτηματομεσίτες. Για να εξαλειφθεί αυτό το φαινόμενο δεν αρκούν μόνο τα αποτρεπτικά νομικά μέτρα. Θα πρέπει να συνεργαστεί και το κοινό με το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών, ώστε να καταγγέλλονται όσοι ασκούν παράνομα το επάγγελμα του κτηματομεσίτη. Με τον τρόπο αυτό, δεν θα προστατευθεί μόνο το επάγγελμα του κτηματομεσίτη, αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες από παγίδες και άλλους κινδύνους που προκαλεί η παράνομη κτηματομεσιτεία. Σε άλλες χώρες του εξωτερικού υπήρξε μεγάλη πρόοδος σε αυτόν τον τομέα και το ίδιο πρέπει να γίνει και στην Κύπρο. Στόχος μας είναι οι κτηματομεσιτικές πράξεις να είναι νόμιμες, διάφανες και αξιόπιστες. Μόνο έτσι θα είναι πλήρως κατοχυρωμένοι οι πολίτες για τις αγοραπωλησίες τους. Το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών, που έχει θέσει επανειλημμένα το θέμα αυτό στα αρμόδια όργανα της πολιτείας, δεν θα σταματήσει να ζητά τη λήψη περισσότερων αποτρεπτικών και κατασταλτικών μέτρων προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαστε σίγουροι ότι, συνεργαζόμενοι όλοι μαζί, πολιτεία, Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών και πολίτες, μπορούμε να καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τη λαίλαπα της παράνομης κτηματομεσιτείας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν τις καταγγελίες τους μέσω της ιστοσελίδας του Συμβουλίου (www. sek.com.cy) ή να επικοινωνούν στα τηλέφωνα 22666377 και 22518451.

EconomyToday 117

θεμα

Η τουρκική οικονομία

στο κατώφλι της μετά Ερντογάν εποχής

Του δρος Παναγιώτη Κοντάκου*

τουρκική οικονομία διέρχεται τη βαθύτερη κρίση της από το 2002 και είναι επιρρεπής σε περαιτέρω επιδείνωση λόγω της κακοδιαχείρισης, της αβεβαιότητας και της δεινής οικονομικής κατάστασης πολλών εταιρειών αλλά και των απλών πολιτών. Ταυτόχρονα, μια σειρά από βίντεο που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τον Τούρκο «οχλοκράτη» και μέλος του υποκόσμου Ρεΐς Σεντάτ Πεκέρ έχουν φέρει στην επιφάνεια μια βαθύτερη και ακραία πολιτική πόλωση, όπου διάφοροι πολιτικοί παράγοντες εμπλέκονται σε μια πολεμική διελκυστίνδα στη διαφαινόμενη μετά Ερντογάν εποχή. Η τεταμένη κατάσταση έχει επιβαρυνθεί πρόσφατα από τα σχέδια για την εγκαινίαση του μεγάλου έργου Kanal Istanbul μέχρι τα τέλη Ιουνίου, το οποίο έχει συσχετιστεί με την πρόκληση μελλοντικά σοβαρών εγχώριων και διεθνών περιβαλλοντικών προβλημάτων, αλλά και γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων, λόγω της ισχύουσας Σύμβασης του Μοντρέ 118 EconomyToday

Η παρατεταμένη αδυναμία της τουρκικής λίρας αντικατοπτρίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης από Τούρκους και ξένους επενδυτές προς τουρκικά ιδρύματα

για το καθεστώς των Στενών (από το 1936). Το κανάλι της Κωνσταντινούπολης, εκτεινόμενο μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και αυτής του Μαρμαρά, όταν υλοποιηθεί θα έχει μήκος 45 χλμ. και πλάτος 360 μ., διαχωρίζοντας και μετατρέποντας ουσιαστικά το ήμισυ της πόλης σε νησί. Αποτελεί ένα σχέδιο επικό σε κλίμακα –εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 20 δισ. δολάρια– και στο επίπεδο της εσωτερικής διαμάχης έχει συσπειρώσει την πολιτική αντιπολίτευση και τους περιβαλλοντολόγους. Με δημοσκοπήσεις που δείχνουν την πλειοψηφία της πόλης και τον Μητροπολιτικό Δήμο της Κωνσταντινούπολης να αντιτίθενται σε αυτό, οι πρόσφατες διαμαρτυρίες κατά του έργου θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντική πρόκληση για τον Πρόεδρο Ερντογάν. Ως αποτέλεσμα, η τουρκική λίρα έχει επεκτείνει εκ νέου τις απώλειές της, αγγίζοντας διαδοχικά ιστορικά χαμηλά το τελευταίο διάστημα, στα 8,88 ανά δολάριο στις 2 Ιουνίου, παρά τη μείωση του πληθωρισμού για τον Μάιο στο 16,6%, για πρώτη

φορά τους τελευταίους οκτώ μήνες. Η υποτίμησή της συνολικά από την αρχή του έτους ανέρχεται σε 13%, κατατάσσοντάς την μεταξύ των αναδυόμενων αγορών ως το νόμισμα με τη χειρότερη απόδοση φέτος, μαζί με το πέσο της Αργεντινής. Η παρατεταμένη αδυναμία της λίρας αντικατοπτρίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης από Τούρκους και ξένους επενδυτές προς τουρκικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων της κυβέρνησης, της Κεντρικής Τράπεζας και του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TÜİK), το οποίο είναι επιφορτισμένο με τον υπολογισμό του πληθωρισμού, της ανεργίας και άλλων σημαντικών οικονομικών δεικτών. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης αποτελεί συνέχεια μιας αργής και σταθερής ολίσθησης προς μια αυταρχική ενοποίηση εξουσίας από τον Πρόεδρο Ερντογάν και το κυβερνών AKP, η οποία είναι περισσότερο εμφανής μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Κρίσιμοι κρατικοί θεσμοί είναι τώρα γεμάτοι με έμπιστους κομματικούς παράγοντες και η οικονομία ελέγχεται από πατρογονικά κληρονομικά δίκτυα, παρόμοια με αυτά άλλων αυταρχικών καθεστώτων. Από τις αρχές Μαΐου, ο αυτοεξόριστος Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος πιθανολογείται ότι βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανεβάζει ωριαία βίντεο στο κανάλι του στο YouTube, τα οποία έχουν συγκεντρώσει συνολικά άνω των 100 εκατομμυρίων προβολών, εμπλέκοντας πρώην και νυν κυβερνητικούς αξιωματούχους με το οργανωμένο έγκλημα. Οι κατηγορίες του μάλιστα οδήγησαν 15 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος AKP στο να ζητήσουν την παραίτηση του Υπουργού Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο οποίος θεωρείτο μέχρι προσφάτως ως ένας από τους δύο πιθανούς διαδόχους του Προέδρου Ερντογάν, μαζί με τον γαμπρό του και πρώην Υπουργό Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Ο Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος αναφέρεται σε διάφορες ιστοσελίδες ως ένθερμος οπαδός του παντουρκισμού και του τουρανισμού, έχει αναβάλει να εμπλέξει άμεσα τον Πρόεδρο Ερντογάν. Έχει υπάρξει από καιρό μέλος ενός δικτύου ισχυρών παρακρατικών προσώπων στην πρόσφατη πολιτική ιστορία της Τουρκίας και από το 2014 ένθερμος υποστηρικτής του Ερντογάν, απολαμβάνοντας δημοτικότητα σε διάφορα μέρη, καθώς και στην περιοχή της Τραπεζούντας, τον τόπο καταγωγής του Τούρκου Προέδρου. Η «επαναστατική» αντεκδίκηση του Πεκέρ καταδεικνύει κάτι περισσότερο από μια διαμάχη μεταξύ ενός αφεντικού του υποκόσμου και των αντιπάλων του, εκτεινόμενη πέρα από την προσωπική εχθρότητα. Εκτιμά το κράτος ως υπέρτατη αρχή (statecraft) και βρίσκει στον λαό, στον ηγέτη και στο κράτος την ιερή του τριάδα, προσθέτοντας ότι αυτό που έχει σημασία για αυτόν είναι η διαιώνιση

Σε μια μετά Ερντογάν Τουρκία, είτε με διάδοχο το κυβερνών AKP Ή κάποιο άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης, η μετάβαση στη δημοκρατία δεν θα είναι εύκολη

μιας κρατικής παράδοσης που μπορεί να εντοπιστεί πολύ καιρό πριν από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923. Θεωρεί ως «καθήκον του να προειδοποιήσει τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και τον τουρκικό λαό για την επικείμενη κρίση», σύμφωνα με τους αναλυτές Oğuz Alyanak, Technical University of Berlin, και Ümit Kurt, Van Leer Jerusalem Institute (ιστότοπος ειδήσεων Jadaliyya). Τα λόγια του Σεντάτ Πεκέρ έχουν σημασία για τους πιο ένθερμους κριτικούς του Προέδρου Ερντογάν που μαζί με την επιστροφή μιας δημοφιλούς αντιπολίτευσης δημιουργούν νέες προκλήσεις για το κυβερνών κόμμα AKP. Το τελευταίο φαίνεται κουρασμένο και ανίκανο να συγκεντρώσει τη βούληση για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά δεινά που αντιμετωπίζει η χώρα. Η περιπέτεια της εξωτερικής πολιτικής και η επιθετική στάση του το κάνουν να μοιάζει λιγότερο με ένα κυβερνών καθεστώς σε άνοδο και περισσότερο με μια ελίτ χωρίς στρατηγική κατεύθυνση, που χρησιμοποιεί απεγνωσμένα μέτρα για να ανακτήσει την εγχώρια δημοτικότητά της. Αποτελεί κοινό τόπο μεταξύ πολλών αναλυτών της Τουρκίας ότι, αν αντικατασταθούν ο Πρόεδρος Ερντογάν και το εκτελεστικό προεδρικό του σύστημα, τα δεινά της Τουρκίας θα εκλείψουν. Όμως, το ξετύλιγμα της επιρροής του Ερντογάν είναι απίθανο να αποτελέσει μια απλή διαδικασία. Μέσω των ελεγχόμενων από το AKP μέσων μαζικής ενημέρωσης, της εκπαίδευσης και του πολιτικού λόγου, ο τουρκικός ισλαμικός εθνικισμός είχε τουλάχιστον μια διεισδυτική, αν και λιγότερο μετασχηματιστική, επίδραση στην κατά τα λοιπά κουρασμένη τουρκική κοινωνία των πολιτών. Η επίδραση αυτή εκδηλώνεται ως μια λαϊκιστική, εθνικιστική και νατιβιστική κατανόηση του τουρκικού πολιτισμού και πολιτικής. Σε μια μετά Ερντογάν Τουρκία, είτε με διάδοχο το κυβερνών AKP ή κάποιο άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης, η μετάβαση στη δημοκρατία δεν θα είναι εύκολη. Η πόλωση της τουρκικής κοινωνίας και η επιδείνωση τόσο των τυπικών όσο και των ανεπίσημων κανόνων της δημοκρατίας θα χρειαστούν χρόνο για να επουλωθούν. Στο οικονομικό πεδίο, η Τουρκία θα πρέπει να ξεφύγει από τις λαϊκιστικές οικονομικές πολιτικές που ευνοούν τους πιστούς του καθεστώτος. Στο διάστημα που θα μεσολαβήσει, θα πρέπει να αναμένεται μια μεταβατική περίοδος υψηλής έντασης και αβεβαιότητας. *Ο δρ Παναγιώτης Κοντάκος είναι Επίκουρος Καθηγητής στη Διεθνή Επιχειρηματικότητα, Διευθυντής του ΜΒΑ, μέλος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus και μέλος της Παράλληλης Βουλής για την Επιχειρηματικότητα στην Κύπρο.

EconomyToday 119

ΑΠΟΨΗ

Τι διαμορφώνει τη διαφορά στις διευθυντικές πρακτικές Κυριακός E. Γεωργίου Εργάτης Γνώσης

το προηγούμενο κείμενο έγινε αναφορά στον ρόλο της δομημένης διεύθυνσης στην αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων. Οι δομημένες πρακτικές διαχείρισης προσωπικού έχουν να κάνουν με τις καταγεγραμμένες και ακολουθούμενες διαδικασίες προσλήψεων, αξιολόγησης της απόδοσης και παροχής κινήτρων, αλλά και αυτές που αφορούν τις επιλεκτικές απολύσεις, εκεί και όπου χρειάζονται, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για αντίστοιχες προσλήψεις. Πέρα από τις πρακτικές διαχείρισης, σημαντικό ρόλο έχει η ποιότητα των διευθυντών που εφαρμόζουν αυτές τις πρακτικές και των διαδικασιών που ακολουθούνται. Το βασικό ερώτημα που δεν απαντάται σε αυτό το κείμενο είναι γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ανομοιογένεια στην πρακτική εφαρμογή της διεύθυνσης. Βεβαίως, η πρώτη αυθόρμητη απάντηση είναι ότι ο κόσμος των επιχειρήσεων και των οργανισμών είναι ένα πολύπλοκο κοινωνικό σύστημα που πρέπει να προσεγγιστεί ως τέτοιο. Οι έρευνες για τις διευθυντικές πρακτικές στηρίζονται στο μοντέλο World Management Survey (https:// worldmanagementsurvey.org/surveydata/methodology/), μια εις βάθος μεθοδολογία έρευνας και ένα ισχυρό εργαλείο μέτρησης διευθυντικών πρακτικών, το οποίο επιτρέπει τη διερεύνηση των διαφορών στις πρακτικές διαχείρισης μεταξύ επιχειρήσεων και χωρών σε διάφορους τομείς. Η μεθοδολογία WMS 120 EconomyToday

περιγράφεται λεπτομερώς στο άρθρο των Βloom και Van Reenen (2007). Η συγκεκριμένη έρευνα έχει γίνει σε συνεργασία με το US Census Bureau σε 35.000 εργοστάσια σε δύο φάσεις, το 2010 και το 2015. Η έρευνα έχει δείξει μια μεγάλη διασπορά των πρακτικών διαχείρισης σε όλα τα εργοστάσια, με το 40% της διασποράς μεταξύ μονάδων της ίδιας εταιρείας. Οι πρακτικές διαχείρισης αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 20% της διακύμανσης της παραγωγικότητας, και ένα παρόμοιο ή μεγαλύτερο ποσοστό αφορά την έρευνα και ανάπτυξη, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και το ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό είναι σίγουρα ένα πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα, με πολλαπλές προεκτάσεις, ιδιαίτερα ως προς τη σημαντικότητα της έρευνας και ανάπτυξης για νέα προϊόντα και υπηρεσίες και της υποκατάστασης εργασίας με κεφάλαιο με την εφαρμογή της πληροφορικής. Φυσικά είναι δεδομένο ότι στον χώρο της διεύθυνσης δεν υπάρχει μία βέλτιστη πρακτική. Υπάρχουν μια σειρά από εφαρμόσιμες πρακτικές, οι οποίες έχουν να κάνουν με το δυναμικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται, την κουλτούρα του οργανισμού και την περίπτωση. Θα περίμενε όμως κάποιος, τουλάχιστον στο επίπεδο της εταιρείας και στην ίδια γεωγραφική περιοχή, παρόμοιες πολιτικές, σε διαφορετικά εργοστάσια, να έχουν παρόμοια αποτελέσματα. Μια πιο προσεκτική ανάλυση των δεδομένων αποκαλύπτει τρία σημαντικά ευρήματα:

(α) Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις πρακτικές διαχείρισης μεταξύ των εγκαταστάσεων, με περίπου το 40% αυτής της διακύμανσης να είναι μεταξύ εργοστασίων της ίδιας εταιρείας. Αυτή η εσωτερική διακύμανση της διεύθυνσης δεν μπορεί εύκολα να εξηγηθεί από πολλές κατηγορίες θεωριών που επικεντρώνονται στα χαρακτηριστικά του διευθύνοντος συμβούλου, της εταιρικής διακυβέρνησης ή της ιδιοκτησίας (π.χ. από οικογενειακές επιχειρήσεις ή πολυεθνικές), επειδή αυτές τείνουν να επηρεάζουν τη διαχείριση σε ολόκληρη την εταιρεία στο σύνολό της. (β) Αυτές οι πρακτικές διαχείρισης συνδέονται στενά με διάφορα μέτρα επιδόσεων και αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% της αύξησης της παραγωγικότητας μεταξύ εταιρειών, ένα ποσοστό που είναι τόσο μεγάλο ή και μεγαλύτερο συγκρινόμενο με τεχνολογικούς παράγοντες όπως η έρευνα και ανάπτυξη και η πληροφορική. Επιπλέον, οι πρακτικές διαχείρισης οριοθετούν μια καλή πρόγνωση για την επιβίωση της εταιρείας, πολύ περισσότερο από τη Συνολική Παραγωγικότητα των Συντελεστών Παραγωγής (Total Factor Productivity). (γ) Η έρευνα προκρίνει δύο βασικές παραμέτρους για τη βελτίωση της διευθυντικής πρακτικής: • Το επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως ορίζεται από το νομικό πλαίσιο του δικαιώματος στην εργασία, το οποίο ενισχύει τις πρακτικές διαχείρισης κινήτρων. Στην περίπτωση των ΗΠΑ, το συγκεκριμένο πλαίσιο σημαίνει και την απουσία συνδι-

καλιστικών οργανώσεων και συλλογικής εκπροσώπησης των εργαζομένων. • Η υπερχείλιση/εξάπλωση της μάθησης (learning spillovers) από το ένα εργοστάσιο στο άλλο, όπως αυτή καταγράφεται με την εγκατάσταση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων σε μια κομητεία, βελτιώνει τη βαθμολογία των υφιστάμενων μονάδων. H μάθηση και η διάχυσή της είναι σε κάθε περίπτωση μια εξαιρετική διαδικασία που βελτιώνει τόσο την απόδοση της επιχείρησης συλλογικά όσο και των εργαζομένων ατομικά. Συμβάλλει επίσης στην αύξηση των κερδών και κατ’ επέκταση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων. Αν και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι ποιοτικά σημαντικοί σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές, δεν μπορούν να εξηγήσουν τη μεγάλη ποικιλία των πρακτικών διαχείρισης στην ίδια περιοχή, μεγάλο μέρος των οποίων ανήκουν στις ίδιες επιχειρήσεις. Αυτό δεν οφείλεται προφανώς σε σταθερούς παράγοντες όπως η ταυτότητα του διευθύνοντος συμβούλου ή η εταιρική διακυβέρνηση. Υποδηλώνει τη σημασία των τριβών στις αλλαγές στη διοίκηση και την οργάνωση εντός της επιχείρησης, όπως συζητήθηκαν μεταξύ άλλων από τους Gibbons και Henderson (2013) και Milgrom και Roberts (1990). Αυτό το κείμενο έχει δώσει κάποιες απαντήσεις σχετικά με τους παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνουν τις διαφορές στις πρακτικές διαχείρισης. Εξακολουθεί όμως να υπάρχει μεγάλο περιθώ-

ριο για μια νέα προσέγγιση, μια νέα θεωρία, δεδομένα και σχέδια που θα βοηθήσουν στην κατανόηση ενός από τα παλαιότερα ερωτήματα στα οικονομικά και τις επιχειρήσεις: Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ανομοιογένεια στις πρακτικές διαχείρισης;

Οι πρακτικές διαχείρισης αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 20% της διακύμανσης της παραγωγικότητας, και ένα παρόμοιο Ή μεγαλύτερο ποσοστό αφορά την έρευνα και ανάπτυξη, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και το ανθρώπινο δυναμικό

Υ.Γ.: Οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές έφεραν σημαντικές αλλαγές στον πολιτικό χάρτη. Κατ’ αρχάς, ξεκαθάρισε ο χώρος από διάττοντες αστέρες και επιβεβαιώθηκε ότι ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας είτε αδιαφορεί είτε διαφωνεί με τα τεκταινόμενα και γι’ αυτό απέχει. Λόγω ακριβώς της αποχής, η πραγματική δύναμη των κομμάτων είναι πιο μικρή. Ακόμη, έχει περιοριστεί η εκλογική δύναμη των τριών μεγάλων κομμάτων και μέρος της έχει μεταφερθεί στα τρία μικρότερα τα οποία εκπροσωπούνται στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ανησυχητική είναι η αύξηση της επιρροής του φασιστοειδούς ΕΛΑΜ. Αυτό θα πρέπει να ανησυχήσει και να προβληματίσει όλους. Οι εκλογές και οι μετεκλογικοί χειρισμοί κατέδειξαν ότι η κυβερνητική παράταξη είναι αυτή που έχει τις λύσεις και μπορεί να κυβερνήσει. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης έχουν περιχαρακωθεί μέσα στα τείχη άμυνας που έχουν χτίσει, δεν βλέπουν πέρα από το εγώ τους και δεν έχουν τον τρόπο να συνεννοηθούν στοιχειωδώς. Παίζουν εν ου παικτοίς με τα εθνικά συμφέροντα και με θέματα ζωτικά για τη χώρα. Η χώρα όμως χρειάζεται έντιμους και ικανούς ηγέτες στη συμπολίτευση αλλά και στην αντιπολίτευση, γιατί μόνο έτσι θα πάει μπροστά. Θετικότατο στοιχείο η εκλογή της Αννίτας Δημητρίου στην Προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Έχει αποδείξει ότι είναι μια έντιμη, ικανή, σοβαρή, μετριοπαθής και συναινετική πολιτικός. Γι’ αυτό άλλωστε πήρε τις περισσότερες ψήφους σε αναλογία ψηφοφόρων στην επαρχία της.

EconomyToday 121

Χρήματα πολλά, όνειρα απατηλά! θεμα α

Η Παρί δεν εξαργύρωσε με ευρωπαϊκές επιτυχίες τα δισεκατομμύρια, που δαπανήθηκαν τα τελευταία χρόνια Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

122 EconomyToday

ιλιάν Μπαπέ. Ετών 22 και ό,τι πλησιέστερο στον τίτλο του επόμενου superstar του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Τίτλο που «αρνούνται» να παραδώσουν οι Μέσι και Ρονάλντο, όμως η στιγμή πλησιάζει. Δεν είναι μόνο το καθαρά τεχνικό κομμάτι βέβαια που καθορίζει τον σταρ. Είναι ολόκληρο το image, η προβολή, οι δημόσιες σχέσεις, το περιβάλλον. Εδώ ο Μπέκαμ κατάφερε –και μόνο λόγω προβολής και δημοσιότητας– να ξεπεράσει σε λάμψη, όχι απλά καλύτερους τεχνικά συμπαίκτες του στη Γιουνάιτεντ, αλλά και άλλους σπουδαιότερους παίκτες της εποχής του. Ο Μπαμπέ είναι παικταράς, μπορεί κάλλιστα να εκτοξευτεί. Αλλά ιδού το ζητούμενο. Όση μπάλα και να παίξει, όσα θαύματα και να κάνει, όσο μένει Γαλλία και Παρί Σεν Ζερμέν θα έχει πάντα ένα μείον. Όχι πως ο παριζιάνικος σύλλογος δεν έχει μεγάλο εκτόπισμα. Αλλά το γαλλικό πρωτάθλημα παραμένει πέμπτο σημαντικότερο στην Ευρώπη, σε απόσταση από το γερμανικό και πολύ μακριά από Ιταλία, Αγγλία και Ισπανία. Την ίδια στιγμή –και αυτό είναι άκρως σημαντικό– η ΠΣΖ δεν έχει καταφέρει, πέρα από τους εσωτερικούς τίτλους, να σηκώσει τη μεγάλη κούπα. Αυτήν του Τσάμπιονς Λιγκ. Και ας ξόδεψε μέχρι σήμερα τα μαλλιοκέφαλά της.

EconomyToday 123

θεμα

Μια... αραβική δεκαετία Στα 2010, οι ιδιοκτήτες (το 95% των μετοχών ανήκε πλέον στην Αμερικανική Επενδυτική Εταιρεία Colony Capital) της Παρί Σ.Ζ. έβλεπαν πως η επένδυσή τους δεν φτουρούσε και ανακοίνωσαν πρόθεση παραχώρησης του ιδιοκτησιακού πακέτου. Ιούνιο μήνα του 2011, ο μονάρχης του Κατάρ αγόρασε το 70%, ενώ σε μερικούς μήνες, μέσω της εταιρείας Qatar Sports Investments, έγινε ο μοναδικός ιδιοκτήτης του παριζιάνικου συλλόγου. Ήταν αντιληπτό ότι τα πετροδόλαρα θα ήταν πολλά, αμέτρητα και ο στόχος ένας, αν το δούμε από ποδοσφαιρική μόνο άποψη. Η Παρί να γίνει «κυρίαρχος» στη Γαλλία και «θηρίο» στην Ευρώπη. Το κεφάλαιο προπονητής είναι μεγάλη υπόθεση και η αλήθεια είναι ότι οι «σεΐχηδες» έκαναν θεωρητικά καλές κινήσεις. Τον Ιανουάριο του 2012 πάνε σε πλήρη αναβάθμιση, αντικαθιστώντας τον Αντουάν Κομπουαρέ με τον Κάρλο Αντσελότι. Ήταν η πρώτη πρόσληψη ξένου τεχνικού μετά από εννέα χρόνια. Ακολούθησε επιστροφή σε γαλλική επιλογή με Λοράν Μπλαν και τρεις κινήσεις με λογικά ό,τι καλύτερο –και μάλλον με τη μεγαλύτερη προοπτική– υπήρχε διαθέσιμο σ’ εκείνη τη φάση στο παζάρι. Ουνάι Έμερι, Τόμας Τούχελ, Μαουρίτσιο Ποτσετίνο. Πρακτικά, η Παρί εμπιστεύτηκε τις τέσσερις από τις πέντε κορυφαίες σχολές προπονητών στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Μεταγραφές δεκαετίας Και πάμε στο μεγάλο κεφάλαιο. Μεταγραφές. Τεράστια ονόματα (με τσουχτερά συμβόλαια για να πεισθούν οι αστέρες). Δείτε και θυμηθείτε, από το 2012 μέχρι και την περσινή –τελευταία– μεταγραφική περίοδο: 2011-12: Χαβιέ Παστόρε, Τιάγο Μότα, Κέβιν Γκαμεϊρό, Μοχαμέντ Σισοκό, Ζερμί Μενέζ, Μπλεζ Ματουιντί, Άλεξ, Σαλβαδόρ Σιρίγκου, Μάξουελ, Μίλαν Μπίσεβατς, Ντιέγο Λουγκάνο. Συνολικά η Παρί ξόδεψε €107,1 εκατ., με την απόκτηση του Παστόρε από την Παλέρμο να στοιχίζει €42 εκατ. 2012-13: Ο πήχης σε χρήματα ανεβαίνει, αλλά και σε

Η ΠΑΡΙ ΣΕΝ ΖΕΡΜΕΝ ΞΟΔΕΨΕ

€1,4 ΔΙΣ. ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΣΕ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ

αξία παικτών. Ο Τιάγο Σίλβα (€42 εκατ.), ο Λούκας Μόουρα (€40 εκατ.), ο Εζεκίελ Λαβέτσι (€40 εκατ.) και ο Ζλάταν Ιμπραχίμοβιτς (€21 εκατ.) το καρέ των μεγάλων κινήσεων. Σε αυτές προστέθηκαν ο Μάρκο Φεράτι, ο Γκρέγκορι Φαν Ντε Βιλ και ο ελεύθερος Ντέιβιντ Μπέκαμ. Το μπάτζετ μεταγραφών πήγε πάνω κατά €34 εκατ. 2013-14: Η Παρί ρίχνει πολλά λεφτά (€64,5 εκατ.) για να πάρει από τη Νάπολι τον Έντισον Καβάνι και συμπληρώνει την ενίσχυση με Μαρκίνιος, Καμπάιγ και Ντίνιε, ξοδεύοντας €136 εκατ. 2014-15: Η εξαίρεση στον κανόνα. Πρακτικά μία προσθήκη για να φτιάξει την άμυνα με την απόκτηση του Νταβίντ Λουίζ από την Τσέλσι για €49,5 εκατ. 2015-2016: Ξαναφορτώστε, με αγορές αξίας κοντά στα €120 εκατ. Με ακριβότερες κινήσεις αυτές του Άνχελ Ντι Μαρία (€63 εκατ.) και του Λοβέν Κουρζαβά (€25 εκατ.). Στη λίστα και οι Σερζ Ογιέρ, Κέβιν Τραπ, Μπενζαμίν Σταμπουλί. 2016-17: Η Παρί επενδύει πάλι, αλλά τα λεφτά δεν έπιασαν τόπο. Ο Τζούλιαν Ντράξλερ (€35 εκατ.) παραμένει ακόμη στο Παρίσι, αλλά δεν έγινε ποτέ ο παικταράς που έδειχνε πως θα γίνει. Αποτυχία ο Γκονζαλό Γκέντες (€30 εκατ.), όπως και ο Γκρέγορζ Κρικόβιακ (€27,5 εκατ). Προσθήκες εκείνης της χρονιάς οι Γιεσέ, Τόμας Μενιέρ και Ατέμ Μπεν Αρφά (ελεύθερος). 2017-18: Ε, δεν θα τίναζε την μπάνκα η Παρί; Εκείνα τα ρεπορτάζ περί απόκτησης του Νεϊμάρ στα 200 και κάτι εκατομμύρια ευρώ ακούγονταν ως αστειάκια στην αρχή, αλλά το μπαμ έγινε με €222 εκατ. Μαζί με τον Βραζιλιάνο έφτασαν ο Γιούρι (με €16 εκατ.), ο Λασάνα Ντιαρά και ο Ντάνι Άλβες, χωρίς έξοδα απόκτησης. Το κερασάκι, η απόκτηση του Κιλιάν Μπαπέ. Με δανεισμό, για να μην αρπάξει τους «σεΐχηδες» το Financial Fair Play. 2018-19: Η απόκτηση του Μπαπέ ολοκληρώθηκε με €145 εκατ., ενώ η Παρί έσκασε άλλα €40 εκατ. για τον Λεάνδρο Παρέδες και €37 εκατ. για τον Τίμο Κέρερ. Πλήρωσε και για τον Χοάν Μπερνάτ, ενώ ως ελεύθεροι υπέγραψαν οι Τζανλουίτζι Μπουφόν και Μαξίμ Τσούπο Μότινγκ.

ΟΙ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ 2012-2021 ΝΕΪΜΑΡ

€220 εκατ.

ΚΙΛΙΑΝ ΜΠΑΠΕ

€146 εκατ. 124 EconomyToday

2019-20: Η σχετικά «ήσυχη» από οικονομικής άποψης μεταγραφική δραστηριότητα περιλάμβανε τους Αμντού Ντιαλό, Ιντρίσα Γκεγιέ, Πάμπλο Σαράμπια και Κέιλορ Νάβας. Με δανεισμό οι Μάουρο Ικάρντι και Σέρχιο Ρίκο και ως ελεύθερος ο Άντερ Ερέρα. 2020-21: Η απόκτηση Ικάρντι επισημοποιήθηκε με €50 εκατ. Αποκτήθηκαν ακόμη οι Ντανίλο Περέιρα (€4 εκατ. ως ποσό δανεισμού και €20 εκατ. δικαίωμα αγοράς), Ραφίνια, Φλορέντζι και Κιν (δανεικός).

Τελικά ταμείο; Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η Παρί ξόδεψε σε 10 χρόνια €1,23 δισ. Ουάο!!! Στα €449 εκατ. οι πωλήσεις παικτών, άρα μπακαλίσιμα €800 εκατ. παραπάνω σε αγορές Αφήστε τον πακτωλό χρημάτων για τα ετήσια συμβόλαια.

Έπιασαν όμως τόπο;

ΑΞΙΑ ΜΕΤΑΓΡΑΦΩΝ 2011-2021 2011-12: 2012-13: 2013-14: 2014-15: 2015-16: 2016-17: 2017-18: 2018-19: 2019-20: 2020-21:

€107,1 εκατ. €151 εκατ. €135,9 εκατ. €49,5 εκατ. €116,1 εκατ. €134 εκατ. €238 εκατ. €227 εκατ. €95 εκατ. €74,5 εκατ.

Λοιπόν, η Παρί κυριάρχησε στο γαλλικό ποδόσφαιρο. Πήρε 7 πρωταθλήματα, 6 κύπελλα, 6 λιγκ καπ και 7 σούπερ καπ. Φοβερή συγκομιδή. Αλλά ας δούμε την ωμή πραγματικότητα. Οι προϋπολογισμοί της είναι… αόρατοι σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες, οι οποίες χρειάζεται συνέχεια να βρίσκουν (με αγορά ή ανάδειξη) νέα ταλέντα, αφού κάθε το 2018-19 και το κάζο με την Μπαρτσελόνα ένα χρόνο εξελίξιμος παίκτης φεύγει για τα πιο μεγάλα πρωταθλήπριν. Ναι, την έκαψε ο διαιτητής, αλλά, ρε αδελφέ, τέτοιο ματα (αυτό που λέγαμε για την απόσταση του γαλλικού κακό χειρισμό (τεράστιου) προβαδίσματος θέλει… τέχνη από τα υπόλοιπα). Πλην της Μονακό, οι παραδοσιακές να τον καταφέρεις. Τέλος πάντων, σε 9 συμμετοχές επί δυνάμεις (Μαρσέιγ, Μπορντό, Λιόν) δεν τραβάνε. Η καεποχής Κατάρ πήγε 4 φορές σε προημιτελικούς, έκανε τάκτηση του γαλλικού πρωταθλήματος είναι για την Παρί βήματα πίσω με τρεις αποκλεισμούς στους «16» και σαν… να κλέβει εκκλησία. Το γεγονός ότι η Μονπελιέ το μετρά τον τελικό του 2020 και τον ημιτελικό πέρσι. 2012, η Μονακό το 2017 και η Λιλ πριν από δύο μήνες Όποια κι αν είναι η πορεία της, νιώθεις πως ακόμη απέχει την ξεπέρασαν και τερμάτισαν πρώτες είναι ένα ζήτημα. από το να την αποκαλέσεις θηρίο. Ναι, κάποιες φορές Αλλά, εντάξει, 26 τίτλοι σε 10 χρόνια είναι πολλοί. Αλλού δαγκώνει άγρια και ξεσκίζει, αλλά πολλές φορές απλά ήταν και είναι όμως ο στόχος. Η Ευρώπη, το Τσάμπιονς γρατζουνά ή αυτοτραυματίζεται. Λιγκ και το πιο λαμπρό αστέρι (το τρόπαιο). Αν θες πραγΓενικά ομιλούντες, οι Άραβες ξόδεψαν πολλά ματικά να γίνεις μεγάλος, ευρωπαϊκό θηρίο, Η ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ και πήραν λιγότερα από όσα προσδοκούσαν. πρέπει να σηκώσεις την κούπα. Μία εμφάνιση ΜΕΓΙΣΤΑΝΩΝ ΓΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ Διότι, γαλλικά ομιλούντες πέτυχαν, αλλά ευσε τελικό όλη κι όλη την προπέρσινη χρονιά. ρωπαϊκά ομιλούντες αρκετά από τα αμέτρητα ΤΗΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Κάποιοι αποκλεισμοί που την σημαδεύουν, πετροδόλαρα πήγαν στον… Καιάδα. όπως η αυτοκτονία με την αδύναμη Γιουνάιτεντ ΕΜΕΙΝΕ ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ

ΕΝΤΙΣΟΝ ΚΑΒΑΝΙ

€64,5 εκατ.

ΑΝΧΕΛ ΝΤΙ ΜΑΡΙΑ

€63 εκατ.

ΜΑΟΥΡΟ ΙΚΑΡΝΤΙ

€50 εκατ. EconomyToday 125

θεμα

Cyprus Responsible Business Awards 2020

Βραβεύθηκαν οι καλύτεροι του κυπριακού επιχειρείν

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

ραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, την Πέμπτη 17 Ιουνίου 2021, η απονομή των Cyprus Responsible Business Awards 2020, των βραβείων που αναδεικνύουν τις πράξεις και τις συνεργασίες κάθε επιχείρησης, η οποία δεσμεύεται στις αρχές της αειφορίας, της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης. 126 EconomyToday

Ιδιωτικό νοσοκομείο Ευαγγελισμός – Πάφος Μέσα από μια εντυπωσιακή φωτογραφική απονομή και τηρώντας όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα, σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών και των αρμόδιων αρχών, η BOUSSIAS CYPRUS βράβευσε τους καλύτερους του κυπριακού επιχειρείν στον κλάδο αυτό. Οι νικητές παρέλαβαν τα βραβεία τους και φωτογραφήθηκαν, γιορτάζοντας την επιτυχία της ομάδας και της εταιρείας τους. Συνολικά βραβεύτηκαν 15 εταιρείες.

Oracle

Τα βραβεία αναδεικνύουν πράξεις και συνεργασίες που στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα

C.A.Papaellinas Group

Oxygono Mη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός

Petrolina (Holdings) Public Ltd

Birth Forward

CYTA

“Hope For Children” CRC Policy Center

Muskita Aluminium Industries

Lidl Cyprus

GrantXpert Consulting – Δήμος Λάρνακας

Ίδρυμα Ευαγόρα & Κάθλην Λανίτη

Vassos Eliades Ltd

Μουσείο Μύλοι Χατζηγιώρκη

Στους μεγάλους βραβευμένους

συγκαταλέγονται • Lidl Κύπρου με 2 Gold, 2 Silver και 2 Bronze βραβεία. • Oracle Cyprus με 1 Silver και 2 Bronze. • GrantXpert Consulting με 1 Gold και η GrantXpert Consulting σε συνεργασία με τον Δήμο Λάρνακας 1 Bronze. • Το Birth Forward και το Τμήμα Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου με 1 Gold. • CYTA με 1 Gold.

• «Hope For Children» CRC Policy Center με 1 Gold. • Muskita Aluminium Industries με 1 Gold. • Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου με 1 Gold. • C.A. Papaellinas με 1 Silver. • Oxygono μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός με 1 Silver. • Petrolina (Holdings) Public Ltd με 1 Silver. • Vassos Eliades Ltd με 1 Silver.

• ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ - ΠΑΦΟΣ με 1 Bronze. • ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΑΓΟΡΑ & ΚΑΘΛΗΝ ΛΑΝΙΤΗ με 1 Bronze. • Σάββας Χατζηγιώρκης & Υιοί Λτδ - Μύλοι Χατζηγιώρκη με 1 Bronze. Τα βραβεία Cyprus Responsible Business Awards 2020 τελούσαν υπό την αιγίδα της Κυ-

πριακής Δημοκρατίας και του CSR Cyprus. Χρυσός χορηγός ήταν η C.A. PAPAELLINAS, χορηγός η GAP VASSILOPOULOS GROUP και ακαδημαϊκός συνεργάτης το Cyprus International Institute of Management. Χορηγός επικοινωνίας το Συγκρότημα ΔΙΑΣ. Περισσότερες φωτογραφίες από την απονομή και τους βραβευμένους στο https://www.boussias.cy/ rba-award-winners/.

EconomyToday 127

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Άνοιξε το 3ο «The French Workshop» του Ομίλου Ζορπάς στη Νέα Υόρκη

Τις πόρτες του άνοιξε και επίσημα το τρίτο κατάστημα «The French Workshop» του Ομίλου Ζορπάς στη Νέα Υόρκη, υποσχόμενο να ταξιδέψει το κοινό σε μια γαστρονομική πανδαισία. Το νέο «The French Workshop», που αποτελεί ακόμα μια συνεργασία του Ομίλου Ζορπάς με την οικογένεια Παντελάτου, βρίσκεται στην οδό South Oyster Bay, στην ανερχόμενη περιοχή Plainview της κοσμοπολίτικης πόλης, προτείνοντας μια διαφοροποιημένη προσέγγιση εστίασης, με κορυφαίες γευστικές προτάσεις αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής που έχουν ως βάση τους αυθεντικές γαλλικές συνταγές. Μεγαλύτερο σε έκταση από τα άλλα δύο καταστήματα της αλυσίδας, το καινούργιο «The French Workshop» παραμένει πιστό στην πετυχημένη συνταγή και τις αξίες του Ομίλου Ζορπάς, προσφέροντας άρτια εξυπηρέτηση στο κοινό. Η γαλλική φινέτσα, το ξύλο, το γυαλί και το μάρμαρο προσδίδουν μια νότα ζεστασιάς στον χώρο, στοιχεία που, σε συνδυασμό με τη μεγάλη γκάμα προϊόντων, έχουν ήδη κερδίσει την αγάπη των Νεοϋορκέζων. Από τα προϊόντα που προσφέρονται, ξεχωρίζουν τα γλυκά, τα φρεσκοφουρνιστά ψωμιά και αλμυρά που αναδεικνύουν την κυπριακή παράδοση, καθώς και ο φρεσκοαλεσμένος καφές. Το πρώτο «The French Workshop» λειτούργησε το 2015 στην αναβαθμισμένη περιοχή Queens της Νέας Υόρκης, ενώ το δεύτερο εγκαινιάστηκε το 2018 και βρίσκεται στην περιοχή του Garden City.

Sneaker10: New entry στο Nicosia Mall

Ο νέος προορισμός των sneaker fans, με 10.000 επιλογές σε sneaker & apparel από iconic brands, άνοιξε τις πόρτες του στο Nicosia Mall στις 10 Ιουνίου. Το νέο κατάστημα Sneaker10 στο Nicosia Mall αποτελεί τον απόλυτο πειρασμό στον οποίο δεν θα μπορέσει να αντισταθεί κανένας sneakerhead και ο οποίος φέρνει την τελευταία τάση της urban μόδας μέσα από τη συνεχώς ανανεωμένη συλλογή και τα exclusive κομμάτια από 60+ iconic brands, όπως Nike, Jordan, Adidas Originals, New Balance, Vans, κ.ά. Για όσους δεν έχουν δει από κοντά ένα κατάστημα Sneaker10, με την πρώτη ματιά θα καταλάβουν ότι δεν πρόκειται απλά για ένα ακόμη κατάστημα με sneakers αλλά για έναν παράδεισο 300 τ.μ. με τα πιο «φρέσκα» sneakers και τις πιο «ψαγμένες» συλλογές. Εκεί, οι retro lovers θα ανακαλύψουν το άλλο τους μισό μέσα από μοναδικά limited edition Jordan κομμάτια αλλά και τις πιο hot blast-from-the-past επιλογές.

128 EconomyToday

Νέες καινοτόμες προσεγγίσεις παρουσιάστηκαν στο SAPPHIRE NOW

Η ενδυνάμωση των πελατών της SAP με νέες καινοτόμες λύσεις είναι ο απώτερος στόχος της δημιουργίας του SAP® Business Network, που παρουσιάστηκε στις 2 Ιουνίου, στο πλαίσιο του SAPPHIRE NOW®, του μεγάλου ετήσιου (και υβριδικού, φέτος, λόγω της πανδημίας) συνεδρίου της εταιρείας. Πρόκειται για το πρώτο βήμα στο πλαίσιο του φιλόδοξου σχεδίου της SAP να δημιουργήσει, ξεκινώντας από την ευρεία πελατειακή της βάση, κοινότητες ικανές να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων, να χαράξουν νέα πορεία, συμβατή με τις γοργά μεταβαλλόμενες οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες, και να ενισχύσουν με τη συμβολή τους τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο ίδιο συνέδριο, η εταιρεία ανακοίνωσε νέες καινοτόμες λύσεις, με τη βοήθεια των οποίων οι πελάτες της θα μπορέσουν να μετασχηματίσουν τις επιχειρησιακές διαδικασίες τους, ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητά τους.

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Εγκαίνια καταστήματος Coffee Berry στη Μαρίνα Αγίας Νάπας

Η Μαρίνα Αγίας Νάπας, με γνώμονα την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, ανακοινώνει τη σύναψη συμφωνίας με τον Όμιλο Ζορπάς. Η συμφωνία, που περιλαμβάνει τη λειτουργία καταστήματος Coffee Berry στις εγκαταστάσεις της εμπορικής ζώνης, θα εξυπηρετεί ενοίκους, επισκέπτες, ιδιοκτήτες σκαφών και πληρώματα, καθώς και εργαζομένους. Τα εγκαίνια του νέου καταστήματος, το οποίο βρίσκεται ήδη σε λειτουργία, πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από τον Σταύρο Καραμοντάνη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Μαρίνας Αγίας Νάπας, και τον Δημήτρη Ζορπά, Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου Ζορπάς, στην παρουσία μελών του Ομίλου καθώς και διοικητικών στελεχών της Μαρίνας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τη σεμνή τελετή τίμησε με την παρουσία του και ο ιδρυτής του Ομίλου Ζορπάς, Ανδρέας Ζορπάς.

BMW Bike Generation IV από τον Όμιλο Πηλακούτα

Η νέα γενιά ποδηλάτων BMW του Ομίλου Πηλακούτα είναι εδώ. Έχοντας για χαρακτηριστικό στο μπροστινό τμήμα του τριγωνικού σκελετού τους το λογότυπο της BMW, η συλλογή μοιράζεται κοινή σχεδιαστική γραμμή, προσφέροντας όμως εξειδίκευση σε πολλές και διαφορετικές κατηγορίες. Η συλλογή περιλαμβάνει το BMW Cruise Bike, εμπνευσμένο από τη σύγχρονη τάση fixie με λεπτό σκελετό, που σχεδιάστηκε σε συνεργασία με την Designworks. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά fixie, προσφέρει μοναδική άνεση, ενώ το σύστημα 7 ταχυτήτων Shimano Nexus που διαθέτει χαρίζει δυναμική επιτάχυνση. Ακόμα πιο σπορ και με έμπνευση τα αυτοκίνητα BMW M, σε μαύρο ματ χρώμα και με ρίγες τύπου Μ Motorsport, είναι το BMW M Bike, που διατίθεται με σύστημα 11 ταχυτήτων Shimano SLX/XT, ενώ το πιρούνι και οι βάσεις τιμονιού και σέλας κατασκευάζονται από ανθρακονήματα – αποδοτική ελαφριά σχεδίαση, αγωνιστικού στιλ. Τα BMW Hybrid e-bikes παρακολουθούν την τάση της εποχής. Για παράδειγμα, το BMW Active Hybrid E-Bike μπορεί να διανύσει πολλά χιλιόμετρα με μία φόρτιση, χάρη στο μοτέρ Brose Drive S Alu και την μπαταρία ιόντων λιθίου 600 Wh. Και το BMW Urban Active Bike είναι ιδανικό για καθημερινή χρήση και διαδρομές προς και από τη δουλειά, χάρη στον λεπτό σκελετό και τη διακριτικά τοποθετημένη μπαταρία. 130 EconomyToday

Celestyal Olympia με Θανάση Πολυκανδριώτη και Στέλιο Διονυσίου

Η Celestyal Cruises, μέλος του Ομίλου Louis και βραβευμένη ως η πρώτη επιλογή κρουαζιέρας στα ελληνικά νησιά και την Ανατολική Μεσόγειο, ανακοινώνει με ιδιαίτερη χαρά το πρώτο μέρος του προγράμματος των εν πλω εκδηλώσεων του κρουαζιερόπλοιου Celestyal Olympia, στο πλαίσιο του νέου δρομολογίου επτά διανυκτερεύσεων που ξεκινά για πρώτη φορά φέτος από το λιμάνι Λεμεσού. Πιο συγκεκριμένα, στο νέο δρομολόγιο «Μυθικό Αρχιπέλαγος», με εβδομαδιαίες αναχωρήσεις από το λιμάνι Λεμεσού και προσεγγίσεις στον Άγιο Νικόλαο (Κρήτη), το Λαύριο (Αθήνα), τη Θεσσαλονίκη και ακολούθως τη Μύκονο, τη Σαντορίνη και τη Ρόδο, οι επιβάτες θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μια ξεχωριστή εμπειρία με γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες και να «ταξιδέψουν» μουσικά, συνδυάζοντας χαλάρωση και διασκέδαση. Σε όλη δε τη διάρκεια της κρουαζιέρας, το ψυχαγωγικό πρόγραμμα έχει εμπλουτιστεί με δύο ελληνικές ορχήστρες που θα χαρίσουν αξέχαστες στιγμές στους επιβάτες. Η αρχή στο πρόγραμμα των εν πλω εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθεί στις αναχωρήσεις 3 & 10 Ιουλίου, με δύο μελωδικές καλλιτεχνικές εμφανίσεις με έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες και σολίστ στο μπουζούκι, τον Θανάση Πολυκανδριώτη. Μαζί με τον γνωστό καλλιτέχνη οι επιβάτες θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τον αγαπημένο λαϊκό ερμηνευτή Στέλιο Διονυσίου, με τη συνοδεία της Αγνής Καλουμένου.