Economy Today - August 2021

TEΥΧΟΣ 62 / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2021 / €2.50

ΑΝΗΣΥΧΕΙ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ «Δ» ΞΑΝΑΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ Η ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

RONALD ATTARD:

Η Κύπρος μπορεί να ανακάμψει δυναμικά

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:

Δημοφιλή και αγαπημένα brands

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ FOCUS

TEΥΧΟΣ 62 / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2021

46 COVER STORY: OIL FIGHT - ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Η μετάλλαξη «Δέλτα», το πετρέλαιο και τα γεωπολιτικά παιχνίδια - ΠΩΛΙΝΑ ΑΝΙΦΤΟΥ: Μέση Ανατολή – Οι επενδύσεις στην υπηρεσία της εξωτερικής πολιτικής

- ΑΥΞΗΣΕΙΣ φωτιά στα καύσιμα

26

ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

20

46

40

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ

40 92 70

8 ΡΕΝΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ: «Έφυγε» για το μεγάλο ταξίδι 10 ΦΠΑ: Νέοι κανόνες για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ευρώπη 16 ΣΤΥΛΙΑΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Αμοιβαία κεφάλαια – Μια εναλλακτική δυνατότητα επένδυσης 26 ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ για «ξεκλείδωμα» του Ταμείου Ανάκαμψης 32 ΤΑΚΗΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ: Μοναδική ευκαιρία για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης 34 ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ: Μεταρρυθμίσεις νομικού συστήματος 36 ΜΑΡΙΟΣ ΤΣΙΑΚΚΗΣ: Τάχιστη έγκριση του Σχεδίου Ανάκαμψης 38 ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ: Καινοτόμο εργαλείο το ΣΑΑ 40 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ RONALD ATTARD: Η Κύπρος μπορεί να ανακάμψει δυναμικά 86 ΕΡΧΟΝΤΑΙ οι «κομάντος» για την κυβερνοασφάλεια της Ε.Ε.

60

12 ΠΑΥΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Κινδυνεύει η κυπριακή οικονομία από το φαινόμενο της «ιαπωνοποίησης»; 14 ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ: Το τοπίο στα ακίνητα χρήζει αναμόρφωσης 20 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΤΖΙΑΣ: Νομοθετική ρύθμιση παρόχων υπηρεσιών διοίκησης σε Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων 22 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ: Αξιόγραφα – Έγκλημα και τιμωρία ή έγκλημα και λύση;

ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Ηθικός κίνδυνος και ποδόσφαιρο

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 4 6

EDITORIAL EI-KONOMIA

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ…

60 MAKSYM LIASHKO - ROMAN SYROTIAN: Η Κύπρος είναι το δεύτερό μας σπίτι 70 ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΦΑΚΑΣ: Εμβληματικά έργα μεταμορφώνουν τη Λευκωσία 74 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Δημοφιλή και αγαπημένα brands 92 Η ΚΥΠΡΟΣ ξεχείλισε από ανθρωπιά – Στήριξη στους πυρόπληκτους

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

Έ

ΕΠΟΝΤΑΙ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΑΝ… ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 62 / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2021 / €2.50

χουν παρέλθει οι πρώτοι επτά μήνες του 2021 και βαδίζουμε πλέον στον όγδοο. Τα πράγματα στη χώρα μας δεν είναι δυστυχώς όπως πολλοί ανέμεναν. Η αισιοδοξία του Μαΐου έχει τσουρουφλιστεί στον καυτό ήλιο του καλοκαιριού, το οποίο σε λίγο τελειώνει. Η πανδημική κρίση έχει κουράσει. Έχει εξαντλήσει και σημαντικά αποθεματικά. Η τουριστική βιομηχανία ασθμαίνει, καθώς για άλλη μια χρονιά ο τουρισμός που έχει έρθει δεν μπορεί να την θρέψει. Η αβεβαιότητα ανανεώνει το συμβόλαιό της με την πανδημία μέσω της μετάλλαξης «Δέλτα». Το δημόσιο χρέος της χώρας είναι στα ύψη. Αρκετές επιχειρήσεις πιέζονται, όπως και οι εργαζόμενοί τους. Το φθινόπωρο και ο χειμώνας αρχίζουν από τώρα να μοιάζουν δύσκολα. Κι όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η κοινωνία των πολιτών είναι διχασμένη σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Αυτό είναι και το χειρότερο. Ο διχασμός μόνο μαυρίλα κουβαλά και υπόσχεται. Εάν δεν αποβληθεί, τότε έπονται δύσκολα, όχι μόνο στην οικονομία… Γενικότερα.

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Directors: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Έλενα Καλυφόμματου, Χρίστος Πέτρου, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Τάκης Κληρίδης, Μάριος Τσιακκής, Γιώργος Χριστοφίδης, Αντώνης Φραγκούδης, Βρασίδας Νεοφύτου, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Παύλος Λοΐζου, Μαρίνος Κυναιγείρου, Γιώργος Καρατζιάς, Στυλιάνα Χαραλάμπους, Πωλίνα Άνιφτου, Παναγιώτης Θρασυβούλου Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising specialist: Μαρκέλλα Ιακώβου, e-mail: iacovoum@diasmedia.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Proteas Press Ltd

ΑΝΗΣΥΧΕΙ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ «∆» ΞΑΝΑΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ Η ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

RONALD ATTARD:

Η ΚΥΠΡΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΜΨΕΙ ∆ΥΝΑΜΙΚΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:

∆ΗΜΟΦΙΛΗ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ BRANDS

4 EconomyToday

Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

-7,6%

+46,7%

ΟΙ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2021: 3.279 ΝΕΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2020: 3.547 ΝΕΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ

ΑΥΞΗΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

2019:

€119,6 εκατ.

(0,54% του ΑΕΠ)

2018: €39,3 εκατ.

(0,18% του ΑΕΠ)

Ιανουάριος-Απρίλιος 2021: 2.524 άδειες οικοδομής Ιανουάριος-Απρίλιος 2020: 1.721 άδειες οικοδομής

+34,2%

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ

+36,0%

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΜΒΑΔΟΝ

-49,8%

ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ

+2,6%

ΑΝΟΔΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (χονδρικό - λιανικό)

κύκλος εργασιών

2019:

€13.319,4 εκατ.

2018:

€13.021,2 εκατ.

ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

2019:

€133,1 εκατ. Ή 0,63% του ΑΕΠ

2018:

€110,2 εκατ. Ή 0,55% του ΑΕΠ

6 EconomyToday

θεμα

ΕΦΥΓΕ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ

Ο ΡΕΝΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Ο Γενικός Διευθυντής της McDonald’s Κύπρου ξεχώριζε για την αγάπη και την προσφορά του απέναντι στον άνθρωπο και την κοινωνία.

Θ

λίψη στον επιχειρηματικό κόσμο της Κύπρου αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία σκόρπισε η είδηση του θανάτου του Γενικού Διευθυντή της McDonald’s Κύπρου, Ρένου Ανδρέου, ο οποίος απεβίωσε στις 21/7/2021, σε ηλικία 67 ετών. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η εταιρεία, αναφέρει: «Με βαθύτατη θλίψη, η οικογένεια της McDonald’s ανακοινώνει ότι σήμερα, Τετάρτη 21 Ιουλίου, έφυγε από τη ζωή ο Γενικός Διευθυντής της εταιρείας, Ρένος Ανδρέου. Εκφράζει τα ειλικρινή συλλυπητήριά της προς τους οικείους του, τονίζοντας ότι η είδηση του θανάτου του βύθισε σε πένθος το ανθρώπινο δυναμικό που στελεχώνει τα εστιατόρια McDonald’s σε όλη την Κύπρο. Η αγάπη και η προσφορά του απέναντι στον άνθρωπο και την κοινωνία κατέστησαν τη McDonald’s ως μία από τις ηγέτιδες εταιρείες στον τομέα της εστίασης. Οι ξεχωριστές ηγετικές του ικανότητες αποτελούσαν διαρκώς για όλους μας πηγή έμπνευσης και καθοδήγησης στην προσπάθειά μας να γινόμαστε καλύτεροι κάθε μέρα. Υπήρξε Επίτιμος Πρόεδρος του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος RMHC® Κύπρου και ξεχώριζε για την προσήνεια, την εντιμότητα και το πάθος του. Αιωνία η μνήμη! Καλό ταξίδι κ. Ρένο…».

8 EconomyToday

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΡΕΝΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Ο Ρένος Ανδρέου γεννήθηκε στο χωριό Αγγλισίδες της επαρχίας Λάρνακας και μετά την τουρκική εισβολή μετέβη το 1976 για σπουδές στην Αγγλία, τις οποίες εγκατέλειψε για να εισέλθει στον τομέα των εστιατορίων του Birmingham. Στο μεσοδιάστημα παντρεύτηκε και απέκτησε δύο παιδιά. Το 1981 μετακόμισε σε ιδιόκτητο εστιατόριο στο Coventry και σύντομα άνοιξε και δεύτερο. Το 1992 ήταν η χρονιά της μεγάλης απόφασης για επιστροφή στην Κύπρο, όπου, τέσσερα χρόνια μετά, ίδρυσε μαζί με τον αδελφό του, Μιχάλη, τη Family Restaurants Andreou, την εταιρεία που το 1997 έφερε στην κυπριακή αγορά τα McDonald’s. Ο εκλιπών είχε ενεργό ανάμειξη και στα αθλητικά δρώμενα του τόπου, έχοντας διατελέσει μέλος του Δ.Σ. του σωματείου ΑΕΚ Λάρνακας, του οποίου ήταν διαχρονικός υποστηρικτής και χορηγός. Για τον τέως Γενικό Διευθυντή της McDonald’s Κύπρου το ανθρώπινο δυναμικό αποτελούσε ένα από τα πολυτιμότερα κεφάλαια της εταιρείας και στο πλαίσιο αυτό αναλαμβάνονταν και ανάλογες δράσεις. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό μας (τεύχος Σεπτεμβρίου 2018), ο Ρένος Ανδρέου, ερωτηθείς πώς διασφαλίζει ότι δημιουργούνται

στέρεες και βαθιές σχέσεις με τους ανθρώπους στην ομάδα/ εταιρεία, είχε δηλώσει: «Επιλέγω να βρίσκομαι στην πρώτη γραμμή της επιχείρησης, να έχω άμεση επαφή, να αλληλεπιδρώ με το προσωπικό και τους συνεργάτες μου και να αφουγκράζομαι τις ανησυχίες τους. Γι’ αυτό έχω επιλέξει ικανούς συνεργάτες σε νευραλγικά πόστα, στους οποίους έχω απόλυτη εμπιστοσύνη, και ο καθένας έχει αναλάβει τον δικό του ρόλο και ευθύνη στην εταιρεία. Η μέχρι σήμερα πορεία των ΜcDonald’s αποδεικνύει ότι το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας αποτελεί ανεκτίμητο κεφάλαιο,

Υπήρξε Επίτιμος Πρόεδρος του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος RMHC® Κύπρου και ξεχώριζε για την προσήνεια, την εντιμότητα και το πάθος του

η συμμετοχή και η ποιότητα του οποίου διασφαλίζουν τη συνεχή ανάπτυξη και την υλοποίηση του οράματός μας».

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΕΡΙ ΗΓΕΤΗ…

Ο Ρένος Ανδρέου είχε μια δική του φιλοσοφία για το ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός σπουδαίου και αποτελεσματικού ηγέτη. Στην ερώτηση «πώς θα περιγράφατε τον σπουδαίο και αποτελεσματικό ηγέτη και ποια είναι τα τρία βασικά χαρακτηριστικά του;», είχε εκφράσει την ακόλουθη θέση: «Η ηγεσία και ο ηγέτης δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της “κορυφής”. Η μεγαλύτερη επιτυχία ενός ηγέτη είναι να ασκεί επιρροή στους εργαζομένους του, ώστε αυτοί να τον ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα. Ένας σπουδαίος και αποτελεσματικός ηγέτης θα πρέπει να γνωρίζει ότι η πορεία προς την επιτυχία είναι ένας δρόμος συλλογικής προσπάθειας και σκληρής δουλειάς. Θα πρέπει να συμπεριφέρεται με ανθρωπιά, ήθος και ταπεινότητα στις επαγγελματικές του σχέσεις. Μόνο τότε θα μπορέσουν να οδηγήσουν μαζί την εταιρεία προς την επιτυχία. Ένας πραγματικός ηγέτης επηρεάζει, καθοδηγεί, εμψυχώνει, παρακινεί, δίνει κίνητρα ανέλιξης στους συνεργάτες του και ενθαρρύνει την ομαδική συνεργασία».

θεμα

ΦΠΑ:

Νέοι κανόνες

για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ευρώπη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Ο

ι νέοι κανόνες για τον φόρο προστιθέμενης αξίας για τις διαδικτυακές αγορές έχουν αρχίσει να ισχύουν από τον Ιούλιο στο πλαίσιο των προσπαθειών για την εξασφάλιση πιο ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις, για την απλούστευση του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου και για την καθιέρωση μεγαλύτερης διαφάνειας για τους αγοραστές στην Ε.Ε. όσον αφορά την τιμολόγηση και τις επιλογές των καταναλωτών. Το σύστημα ΦΠΑ της Ε.Ε. επικαιροποιήθηκε τελευταία φορά το 1993 και δεν συμβαδίζει με την αύξηση του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου, που έχει μεταμορφώσει τον τομέα του λιανικού εμπορίου τα τελευταία χρόνια. Η πανδημία του κορωνοϊού επιτάχυνε επίσης περαιτέρω την αλματώδη αύξηση του ηλεκτρονικού λιανικού εμπορίου και υπογράμμισε εκ νέου την ανάγκη μεταρρύθμισης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο ΦΠΑ που οφείλεται για τις διαδικτυακές πωλήσεις καταβάλλεται στη χώρα του καταναλωτή. Οι νέοι κανόνες ανταποκρίνονται επίσης στην ανάγκη να απλουστευθεί η ζωή τόσο των αγοραστών όσο και των εμπόρων.

10 EconomyToday

Οι νέοι κανόνες επηρεάζουν τους διαδικτυακούς πωλητές και τις διαδικτυακές αγορές/πλατφόρμες τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε., τους ταχυδρομικούς φορείς και τους ταχυμεταφορείς, τις τελωνειακές και φορολογικές διοικήσεις, καθώς και τους καταναλωτές.

Τι αλλάζει;

Εκτιμάται ότι απλουστεύουν τη ζωή των εμπόρων και εισάγουν μεγαλύτερη διαφάνεια για τους καταναλωτές

Από την 1η Ιουλίου 2021, έχουν εισαχθεί ορισμένες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο χρεώνεται ο ΦΠΑ στις διαδικτυακές πωλήσεις, είτε οι καταναλωτές αγοράζουν από εμπόρους εντός είτε εκτός της Ε.Ε.: • Σύμφωνα με το προηγούμενο σύστημα, τα εμπορεύματα που εισάγονταν στην Ε.Ε. και αποτιμώνταν σε λιγότερο από €22 από εταιρείες εκτός Ε.Ε. απαλλάσσονταν από τον ΦΠΑ. Η απαλλαγή αυτή έχει αρθεί, έτσι ώστε να χρεώνεται ΦΠΑ σε όλα τα εμπορεύματα που εισέρχονται στην Ε.Ε. – ακριβώς όπως και για τα εμπορεύματα που πωλούνται από επιχειρήσεις της Ε.Ε. Μελέτες και εμπειρίες έχουν δείξει ότι γινόταν κατάχρηση αυτής της απαλλαγής,

καθώς αδίστακτοι πωλητές από χώρες εκτός Ε.Ε. προέβαιναν σε παραπλανητική επισήμανση αποστολών εμπορευμάτων, π.χ. έξυπνων τηλεφώνων, προκειμένου να επωφεληθούν από την απαλλαγή. Το κενό αυτό επέτρεπε στις εν λόγω εταιρείες να υποσκελίσουν τους ανταγωνιστές τους στην Ε.Ε., κάτι που κόστιζε στα δημόσια ταμεία της Ε.Ε. περίπου €7 δισεκατομμύρια ετησίως σε απάτες, γεγονός που οδηγούσε σε μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση για τους άλλους φορολογούμενους.

• Μέχρι τώρα, οι πωλητές ηλεκτρονικού εμπορίου έπρεπε να διαθέτουν αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ σε κάθε κράτος-μέλος στο οποίο ο κύκλος εργασιών τους υπερέβαινε ένα συγκεκριμένο συνολικό κατώτατο όριο, το οποίο διέφερε από χώρα σε χώρα. Από την 1η Ιουλίου, τα εν λόγω διαφορετικά κατώτατα όρια αντικαταστάθηκαν από ένα κοινό ενωσιακό όριο ύψους €10.000, πάνω από το οποίο ο ΦΠΑ πρέπει να καταβάλλεται στο κράτος-μέλος στο οποίο παραδίδονται τα εμπορεύματα. Για να απλουστευθεί η ζωή των εν λόγω εταιρειών και να διευκολυνθούν οι πωλήσεις τους σε άλλα κράτη-μέλη, οι διαδικτυακοί πωλητές μπορούν πλέον να εγγραφούν σε μια ηλεκτρονική πύλη καλούμενη «μονοαπευθυντική θυρίδα», όπου μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τον ΦΠΑ για τις πωλήσεις τους σε ολόκληρη την Ε.Ε. Αυτό το όριο των €10.000 εφαρμόζεται ήδη για ηλεκτρονικές υπηρεσίες που πωλούνται διαδικτυακά από το 2019. Αντί να αγωνίζονται να συμμορφωθούν με περίπλοκες διαδικασίες σε άλλες χώρες, μπορούν να εγγραφούν στο δικό τους κράτος-μέλος και στη δική τους γλώσσα. Μόλις εγγραφεί, ο διαδικτυακός λιανοπωλητής μπορεί να κοινοποιήσει και να καταβάλει ΦΠΑ στη μονοαπευθυντική θυρίδα για όλες τις πωλήσεις του στην Ε.Ε. μέσω τριμηνιαίας δήλωσης. Η μονοαπευθυντική θυρίδα θα φροντίζει για τη διαβίβαση του ΦΠΑ στο αντίστοιχο κράτος-μέλος.

• Στο ίδιο πνεύμα, η καθιέρωση μιας μονοαπευθυντικής θυρίδας εισαγωγών για πωλητές εκτός Ε.Ε. θα τους επιτρέπει να εγγραφούν εύκολα στα μητρώα ΦΠΑ στην Ε.Ε. και θα διασφαλίζει ότι το ορθό ποσό του ΦΠΑ διοχετεύεται στο κράτος-μέλος στο οποίο οφείλεται τελικά. Για τους καταναλωτές, αυτό σημαίνει πολύ μεγαλύτερη διαφάνεια: όταν αγοράζετε από πωλητή τρίτης χώρας ή πλατφόρμα που είναι εγγεγραμμένοι στην μονοαπευθυντική θυρίδα, ο ΦΠΑ θα πρέπει να αποτελεί μέρος της τιμής που καταβάλλετε στον πωλητή. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν πλέον προσκλήσεις από τις τελωνειακές υπηρεσίες ή τις υπηρεσίες ταχυμεταφορών που ζητούν πρόσθετη πληρωμή όταν τα εμπορεύματα φθάνουν στη χώρα, διότι ο ΦΠΑ θα έχει ήδη καταβληθεί. Ήδη, είναι μεγάλος ο αριθμός των επιχειρήσεων εκτός της Ε.Ε. που έχουν εγγραφεί στη μονοαπευθυντική θυρίδα εισαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων παγκόσμιων διαδικτυακών αγορών.

Έχουν εισαχθεί ορισμένες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο χρεώνεται ο ΦΠΑ στις διαδικτυακές πωλήσεις, είτε οι καταναλωτές αγοράζουν από εμπόρους εντός είτε εκτός της Ε.Ε.

Ιστορικό

Οι ισχύοντες κανόνες της Ε.Ε. για τον ΦΠΑ επικαιροποιήθηκαν τελευταία φορά το 1993 –πολύ πριν από την ψηφιακή εποχή– και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων, των καταναλωτών και των διοικήσεων σε μια εποχή διασυνοριακών διαδικτυακών αγορών. Εν τω μεταξύ, η αλματώδης αύξηση των διαδικτυακών αγορών έχει μεταμορφώσει το λιανικό εμπόριο σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ενώ οι νέοι κανόνες αντιπροσωπεύουν μεγάλη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι διαδικτυακές επιχειρήσεις της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν τις ανάγκες τους όσον αφορά τον ΦΠΑ, θα αποφέρουν αδιαμφισβήτητα οφέλη όσον αφορά τη διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, τη μείωση της απάτης και τη βελτίωση της εμπειρίας των καταναλωτών για τους διαδικτυακούς αγοραστές στην Ε.Ε. Παρόμοια «μικρή μονοαπευθυντική θυρίδα» για τον ΦΠΑ λειτουργεί ήδη με επιτυχία από το 2015 για τις διασυνοριακές πωλήσεις ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Η επέκτασή της στις διαδικτυακές πωλήσεις εμπορευμάτων θα προσφέρει ακόμη περισσότερα πλεονεκτήματα στους διαδικτυακούς εμπόρους λιανικής και στους καταναλωτές στην Ε.Ε. Παρόμοιες μεταρρυθμίσεις έχουν τεθεί σε εφαρμογή και λειτουργούν ικανοποιητικά σε άλλες δικαιοδοσίες, όπως η Νορβηγία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

EconomyToday 11

θεμα

Κινδυνεύει η κυπριακή οικονομία

από το φαινόμενο της «ιαπωνοποίησης»;

ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΛΟΪΖΟΥ Διευθύνοντος Συμβούλου, WiRE FS

Ο

ι άμεσες και ορατές επιπτώσεις της ματα. Ήδη αύξησε σημαντικά το δημόσιο χρέος, τα μη πανδημίας του κορωνοϊού ενδεχομέεξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία είτε σε μεγάλο βαθμό νως να αποτελούν μόνο την κορυφή είτε σε μικρότερο θα αυξηθούν περαιτέρω, όπως και του παγόβουνου για τα μελλοντικά και το ιδιωτικό χρέος, αφού η πίεση ρευστότητας που μακροχρόνια προβλήματα που μποαισθάνονται πολλές επιχειρήσεις θα τις αναγκάσει σε ρεί να προκαλέσουν στην κυπριακή νέο, έκτακτο δανεισμό. Όσες βέβαια πληοικονομία. ρούν τα σχετικά κριτήρια. Κάποιες δεν θα Τα οικονομικά δεδομένα της χώρας, παρά κατορθώσουν καν να αντεπεξέλθουν, άρα Τυχόν πρόσκαιρη αύξηση τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των είναι πολύ πιθανό να δούμε και αισθητή τελευταίων ετών, ήταν ούτως ή άλλως αύξηση των δεικτών ανεργίας, ειδικά του ΑΕΠ δεν πρέπει να προκαλέσει προβληματικά προ πανδημίας: υψηλό μετά τη λήξη των διαφόρων κρατικών εφησυχασμό, αλλά χρειάζονται ιδιωτικό χρέος, υψηλό δημόσιο χρέος, σχεδίων στήριξης. δραστικά μέτρα για αποφυγή μη εξυπηρετούμενα δάνεια σχεδόν 19 Ιδιαίτερη ανησυχία δημιουργείται για μακροχρόνιων αποπληθωριστικών δισ. ευρώ. Η πανδημία μεγέθυνε και θα τις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα πιέσεων συνεχίσει να μεγεθύνει αυτά τα προβλήκαι ειδικά του ξενοδοχειακού, οι οποίες,

12 EconomyToday

Πολύ πιο σημαντικό του τι θα γίνει το 2021 είναι το τι θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια

στο κλίμα ευφορίας που επικρατούσε τα προηγούμενα χρόνια, προχώρησαν σε νέες επενδύσεις, αυξάνοντας την προσφορά κλινών αλλά ταυτόχρονα και τον δανεισμό τους. Το 2020, λόγω της εφαρμογής του μέτρου της αναστολής δόσεων, η κατάσταση ήταν πιο διαχειρίσιμη. Φέτος όμως τα πράγματα θα είναι πιο ζόρικα, αφού και οι τράπεζες από την πλευρά τους θα πρέπει να χειριστούν σύμφωνα με τις εποπτικές οδηγίες τα όποια προβληματικά ανοίγματα. Θεωρούμε ότι τα κύρια προβλήματα θα είναι στις μονάδες χαμηλότερης ποιότητας, όπου η ζήτηση συνδέεται άμεσα με την τιμή και έτσι εξαρτώνται σε μεγαλύτερο βαθμό από τον μαζικό τουρισμό από το εξωτερικό. Σε διεθνές επίπεδο, υπάρχει μια συνεχιζόμενη συζήτηση το τελευταίο διάστημα σε σχέση με το κατά πόσον

η ευρωπαϊκή οικονομία οδηγείται σε «ιαπωνοποίηση», δηλαδή σε μια παρατεταμένη περίοδο με κύρια οικονομικά χαρακτηριστικά τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και τον αποπληθωρισμό. Μέχρι και για την κραταιά Γερμανία τους τελευταίους μήνες παρουσιάζονται διάφορες μελέτες οι οποίες σχολιάζουν αν οδηγείται ή όχι σε «ιαπωνοποίηση» η οικονομία της. Το ερώτημα και η ανησυχία που τίθενται αφορούν το κατά πόσον και η κυπριακή οικονομία θα οδηγηθεί σταδιακά σε μια κατάσταση «ιαπωνοποίησης». Κατά τις πρόσφατες χρηματοοικονομικές κρίσεις που πέρασε η κυπριακή οικονομία, μετά την αρχική βαθιά ύφεση, η οικονομία έτρεξε με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, κυρίως λόγω του προγράμματος πολιτογράφησης επενδυτών, της φιλελευθεροποίησης μέρους της οικονομίας και της αύξησης του τουρισμού (τόσο λόγω της βελτίωσης της ποιότητας και της αύξησης των αεροπορικών συνδέσεων με άλλες χώρες όσο και λόγω των προβλημάτων σε Τουρκία, Ελλάδα, Αίγυπτο κτλ.). Το καίριο ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι κατά πόσον αυτός ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης μπορεί να επαναληφθεί σε ένα περιβάλλον όπου όλες οι χώρες «ξεκινούν από το ίδιο σημείο» και όπου δεν διαφαίνεται να έχουμε κάποιο σημαντικό πλεονέκτημα έναντί τους. Στην τελευταία του έκθεση για την Κύπρο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κάνει κάποιες καίριες διαπιστώσεις και εισηγήσεις όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που ενδεχομένως να έχει αυτή η κρίση στην κυπριακή οικονομία. Μια από τις εισηγήσεις του ΔΝΤ αφορά τις πολιτικές που εφαρμόζονται στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, εισηγείται όπως γίνει μια σταδιακή μετάβαση από την πολιτική διατήρησης των θέσεων εργασίας προς τη σταδιακή ανακατανομή των θέσεων εργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση σε επαγγέλματα στον τεχνολογικό τομέα. Είναι γεγονός πως και στην περίπτωση της WiRE, η οποία αναπτύσσει τα δικά της τεχνολογικά εργαλεία για τον τομέα των ακινήτων, η εξεύρεση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού δεν είναι εύκολη υπόθεση, όπως επίσης ούτε και η ανταπόκριση από εταιρείες για να αγκαλιάσουν τη βελτίωση και επέκταση των εργασιών τους χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες. Υπό αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, η κυπριακή οικονομία παλεύει για να εξέλθει φέτος της ύφεσης. Ωστόσο, πολύ πιο σημαντικό του τι θα γίνει το 2021 είναι το τι θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια. Για να αποφευχθεί ένα σενάριο «ιαπωνοποίησης» της κυπριακής οικονομίας, θα χρειαστεί μια σειρά από τολμηρά και ριζοσπαστικά μέτρα, προσαρμοσμένα στους πραγματικά σημαντικούς δείκτες της οικονομίας και όχι απλώς στο ποσοστό διαφοροποίησης του ΑΕΠ. Τα νούμερα μπορεί να καταφέρουμε να τα αλλάξουμε «για τα μάθκια του κόσμου», αλλά, αν δεν υπάρχουν πραγματικές προοπτικές, τότε θα υπάρξει απογοήτευση και θα πελαγοδρομούμε.

EconomyToday 13

AΡΘΡΟ

Το τοπίο στα ακίνητα

χρήζει αναμόρφωσης

ΤOY ΜΑΡΙΝΟΥ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ Προέδρου Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών

Α

δείχνουν ότι οι πωλήσεις αφορούν όλες τις ν και ορισμένοι, ηθελημένα επαρχίες της Κύπρου. Έτσι, στη Λευκωσία είή αθέλητα, επιχείρησαν «να χαμε άνοδο 135% (πωλήθηκαν 235 ακίνητα), διαγράψουν από τον χάρτη» στη Λάρνακα αύξηση 97% (πωλήθηκαν 116 την αγορά ακινήτων, αυτή τους ακίνητα), στην Αμμόχωστο άνοδο 36% (πωλήδιέψευσε με τον πιο πανηγυριθηκαν 38 ακίνητα) και στην Πάφο άνοδο 13% κό τρόπο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (πωλήθηκαν 136 ακίνητα). Επίσης, αξίζει να του Τμήματος Κτηματολογίου, οι πωλήσεις σημειωθεί ότι, παρά την κατάργηση του Επενακινήτων σ’ όλες τις επαρχίες τον περασμένο δυτικού Προγράμματος και τη συνέχιση της Μάιο σημείωσαν άνοδο κατά 81%. Συνολικά πανδημίας, υπήρξε αύξηση και στις πωλήσεις πωλήθηκαν 760 ακίνητα, έναντι 419 τον Μάιο ακινήτων σε αλλοδαπούς. Σύμφωνα με του 2020. τα ίδια στοιχεία, τον περασμένο Μάιο Όμως, αύξηση σημειώνουν και οι πωείχαμε 262 πωλήσεις (144 εντός Ε.Ε. λήσεις ακινήτων μέχρι σήμερα, αφού Τώρα που η αγορά ακινήτων και 118 εκτός Ε.Ε.) σε σχέση με 247 από 2.626 ακίνητα που πωλήθηκαν άρχισε να κινείται, θα πρέπει να τον περασμένο Απρίλιο και 226 τον το πρώτο 5μηνο του 2020, φέτος το εστιάσουμε στα προβλήματα και προηγούμενο Μάιο. ίδιο διάστημα οι πωλήσεις ανήλθαν σε 3.677, σημειώνοντας άνοδο κατά 36%. στις αδυναμίες για να δώσουμε Η εικόνα αυτή, εν μέσω πανδημίας, δείχνει ξεκάθαρα ότι ο τομέας των ακιΕνθαρρυντικά είναι και τα στοιχεία που νέα ώθηση στον τομέα

14 EconomyToday

Εισήγησή μας είναι η πλήρης κατάργηση του ΦΠΑ στα ακίνητα Ή τουλάχιστον η σημαντική μείωσή του

νήτων είναι ζωντανός και συνεχίζει να προσφέρει στην οικονομία. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν επιλυθεί όλα τα προβλήματα του τομέα ή ότι έχουν ξεπεραστεί όλα τα εμπόδια που τον ταλαιπωρούν. Αντίθετα, πιστεύω ότι, τώρα που η αγορά ακινήτων άρχισε να κινείται, θα πρέπει να εστιάσουμε στα προβλήματα και στις αδυναμίες για να δώσουμε νέα ώθηση στον τομέα. Στα πλαίσια αυτά, επαναλαμβάνουμε την ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας, αδειών οικοδομής και πολεοδομικών αδειών. Σε μια εποχή που η χώρα μας προχωρά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της, είναι ανάγκη να διευρύνουμε σε όλα τα επίπεδα και κυβερνητικά τμήματα τη χρήση της

σύγχρονης τεχνολογίας, για να τερματιστούν οι καθυστερήσεις και η γραφειοκρατία. Παράλληλα, ζητούμε από την κυβέρνηση να ξαναδεί το θέμα με την επιβολή ΦΠΑ στις αγοραπωλησίες οικοπέδων. Το μέτρο αυτό εισήχθη όταν η χώρα μας ήταν στο Μνημόνιο, για να ενισχυθούν τα δημόσια ταμεία. Σήμερα, όμως, αυτή η ρύθμιση αποτελεί αντικίνητρο στις αγοραπωλησίες ακινήτων, με αποτέλεσμα το κράτος να χάνει έσοδα και η αξία της γης να είναι δυσανάλογα υψηλή. Σημειώνεται ότι σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμα και στην Ελλάδα που εξήλθε ύστερα από την Κύπρο από το Μνημόνιο, δεν υπάρχει αυτή η φορολογία. Εισήγησή μας είναι η πλήρης κατάργηση του ΦΠΑ στα ακίνητα ή τουλάχιστον η σημαντική μείωσή του. Πέραν αυτών, επιβάλλεται να δούμε τα θέματα που σχετίζονται με την παράνομη μεσιτεία, την αναδιαμόρφωση των πολεοδομικών σχεδίων και ζωνών, την οικιστική ανάπτυξη σε περιοχές που γειτνιάζουν με βιομηχανικές περιοχές, το οικιστικό κόστος σε σχέση με τις ανάγκες των νέων ζευγαριών και άλλα. Όλα αυτά προβληματίζουν τον κλάδο και σύντομα θα καταθέσει ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες απόψεις στην πολιτεία. Στόχος μας είναι όπως η αγορά ακινήτων εισέλθει σε μια καλύτερη κατάσταση, όπου όσοι επενδύουν σε ακίνητα να είναι πλήρως διασφαλισμένοι και ικανοποιημένοι. Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι τομείς των ακινήτων και του τουρισμού είναι οι βασικοί πνεύμονες που δίνουν οξυγόνο στην οικονομία, όταν αυτή βρίσκεται σε κρίση ή σε δυσκολίες. Σήμερα, που όλοι μιλάμε για την ανάγκη ταχείας ανάκαμψης της οικονομίας, η μόνη οδός είναι να επιλύσουμε τις δυσλειτουργίες και να διορθώσουμε τις στρεβλώσεις στον τομέα των ακινήτων, ώστε αυτός να υποβοηθήσει την οικονομία. Είμαστε σίγουροι ότι τα επιχειρήματά μας τα γνωρίζει η κυβέρνηση και σε συνεργασία με όλους τους συναρμόδιους φορείς θα επιχειρήσουμε την αναμόρφωση του τομέα των ακινήτων για το καλό της οικονομίας και του τόπου γενικότερα.

EconomyToday 15

AΡΘΡΟ

Αμοιβαία κεφάλαια:

Μια εναλλακτική δυνατότητα επένδυσης ΤΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Οικονομολόγου (BA, ACCA)

16 EconomyToday

Π Μπορεί κάποιος να επιλέξει ανάμεσα σε ένα μεγάλο φάσμα λύσεων, επενδύοντας σε μετοχές, ομόλογα, ρευστά διαθέσιμα και μεικτές στρατηγικές, Ὴ να επενδύσει στο fund of funds

ριν από μερικά χρόνια, πρωταγωνιστής στον τομέα της διαχείρισης των χρημάτων ήταν η αποταμίευση σε προθεσμιακούς λογαριασμούς, κατά κύριο λόγο επειδή οι αποδόσεις που απέφεραν είχαν οδηγήσει πολλούς καταθέτες σε σχετικές επιλογές, αλλά και επειδή είχαν θεωρηθεί προϊόντα χαμηλού ρίσκου. Έχουμε πλέον όλοι μάθει, μέσω του «κουρέματος» καταθέσεων που έγινε στην Κύπρο, ότι τίποτα δεν επιφέρει μηδενικό ρίσκο, ακόμα και οι απλές καταθέσεις που πολλοί θεωρούσαν άνευ ρίσκου. Οι εποχές έχουν αλλάξει και η νέα πραγματικότητα των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων έχει διαφοροποιήσει σημαντικά τα δεδομένα. Σήμερα, για να μπορέσει κάποιος να έχει δυνητικά υψηλές αποδόσεις στα χρήματά του, πρέπει να κινηθεί στον δρόμο των επενδύσεων. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια σημαντική αναφορά στα αμοιβαία κεφάλαια και στο πώς αυτά μπορούν να υιοθετηθούν ως μια εναλλακτική μορφή επένδυσης. Είναι γεγονός ότι έχουν πλέον καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι στα χαρτοφυλάκια εκατομμυρίων επενδυτών, αφού πολλά είναι τα πλεονεκτήματά τους έναντι των παραδοσιακών επενδύσεων. Πρόκειται για μια λύση που προσφέρεται ακόμη και για επενδυτές χωρίς μεγάλη εμπειρία στις επενδύσεις. Για πολλά χρόνια βλέπουμε οικονομολόγους και χρηματιστές, υπερασπιστές των αμοιβαίων κεφαλαίων, να πιστεύουν ότι αποτελούν την καλύτερη απάντηση σε ορισμένα επενδυτικά διλήμματα.

EconomyToday 17

AΡΘΡΟ

Τι είναι τα αμοιβαία κεφάλαια Όπως συμβαίνει με όλα τα επενδυτικά προϊόντα, είναι άκρως σημαντικό να γνωρίζουμε πώς λειτουργούν αλλά και τα ρίσκα που επιφέρουν, έτσι ώστε να μπορούμε να αποφασίσουμε εάν θα επενδύσουμε σε αυτά και ποια στρατηγική είναι η κατάλληλη για μας σύμφωνα με το επίπεδο του ρίσκου που είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε. Τα αμοιβαία κεφάλαια αποτελούν συλλογικά επενδυτικά σχέδια ή οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων. Ο όρος «συλλογικών» υπονοεί μια κοινή περιουσία, η οποία δημιουργείται από την εισφορά χρημάτων από πολλούς επενδυτές. Ανάλογα με το ποσό που συνεισφέρει ο κάθε επενδυτής, γίνεται και κάτοχος του αντίστοιχου μέρους αυτής της περιουσίας με τη μορφή μεριδίων. Δηλαδή, ο επενδυτής συμμετέχει στους οργανισμούς αυτούς αγοράζοντας μερίδια και έτσι ο αριθμός των μεριδίων που του ανήκουν εξαρτάται από το ποσό των χρημάτων που έχει επενδύσει. Το συνολικό κεφάλαιο του ταμείου αυτού το διαχειρίζεται ένας φορέας από εξειδικευμένους και έμπειρους διαχειριστές, γνωστούς και ως fund managers, με βάση προκαθορισμένη επενδυτική πολιτική. Η απόδοση των επενδύσεων στους μεριδιούχους-επενδυτές είναι ανάλογη του μεριδίου τους. Πρόκειται για μια επιλογή που χαρακτηρίζεται από ευελιξία, καθώς μπορεί κάποιος να επιλέξει ανάμεσα σε ένα μεγάλο φάσμα λύσεων, επενδύοντας σε μετοχές, ομόλογα, ρευστά διαθέσιμα και μεικτές στρατηγικές, ή να επενδύσει στο fund of funds, δηλαδή σε αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε άλλα, επιλεγμένα κεφάλαια τρίτων.

Τα είδη Τα βασικότερα είδη είναι τα κλασικά αμοιβαία κεφάλαια ανοικτού τύπου (open end funds), οι εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου κλειστού τύπου (closed end funds), τα χρηματιστηριακώς διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (exchange traded funds) και τα αμοιβαία κεφάλαια αμοιβαίων κεφαλαίων. Σημειώνεται ότι υπάρχουν και άλλες συλλογικές επενδύσεις, όπως τα private equity funds και τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds), τα οποία όμως δεν απευθύνονται στο ευρύ επενδυτικό κοινό. Παράλληλα, κάποιος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο που θα αναλάβει, χάρη στη δυνατότητα διασποράς του χαρτοφυλακίου, επενδύοντας σε διαφορετικά αμοιβαία κεφάλαια στην εγχώρια αλλά και τη διεθνή αγορά. Tα αμοιβαία κεφάλαια εξασφαλίζουν τη δυνατότητα μεγάλου χρονικού ορίζοντα, ώστε να μη σας επηρεάζουν σημαντικά οι συνεχείς διακυμάνσεις που συμβαίνουν στις αγορές.

18 EconomyToday

Τα πλεονεκτήματα Εκτός από τη διασπορά του κινδύνου και την άμεση ρευστότητα, ίσως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα παροχής επαγγελματικής διαχείρισης ακόμα και για επενδυτές με χαμηλό αρχικό κεφάλαιο. Θα ήταν σημαντικό να αναφερθούμε στο γεγονός ότι μέσω των αμοιβαίων κεφαλαίων υπάρχει η δυνατότητα για επένδυση τμηματικά, για συμμετοχή ακόμη και με μικρά ποσά, για συγκριτικά χαμηλά κόστη, αλλά και για άμεση ρευστοποίηση σε περίπτωση που χρειαστεί. Φυσικά, όλα αυτά συνοδεύονται από επιπλέον πλεονεκτήματα, που περιλαμβάνουν τη θεσμική προστασία, καθώς υφίσταται ρυθμιστικό πλαίσιο που προστατεύει το επενδυτικό κοινό, την πλήρη διαφάνεια στην επένδυσή σας, καθώς και την αναλυτική ενημέρωση για

«

Παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας παθητικού εισοδήματος μέσω αυτών, καθώς γίνεται είσπραξη ετήσιου μερίσματος με δυνατότητα επανεπένδυσης

«

το πού επενδύετε, ποιες είναι οι χρεώσεις σας κλπ. Με τη διευκόλυνση της ευρύτερης εισόδου μεγάλου αριθμού αποταμιευτών, τα αμοιβαία κεφάλαια έχουν συντελέσει στην αύξηση του βάθους και του εύρους των χρηματιστηρίων και των κεφαλαιαγορών, ενεργώντας σταθεροποιητικά στις εξελίξεις, στην περαιτέρω ανάπτυξη και στην αποτελεσματικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών. Παράλληλα, τα αμοιβαία κεφάλαια παρέχουν επαγγελματική διαχείριση του χαρτοφυλακίου, δεδομένου ότι η διαχείριση διενεργείται από επαγγελματίες διαχειριστές. Άρα, το κύρος και η τεχνογνωσία του διαχειριστή των αμοιβαίων κεφαλαίων έχει νόημα να εξετάζεται όταν κάποιος επενδύει σε αυτόν τον τύπο επένδυσης.

Τίποτα δεν επιφέρει μηδενικό ρίσκο, ακόμα και οι απλές καταθέσεις που πολλοί θεωρούσαν άνευ ρίσκου

Ένα ακόμη πλεονέκτημά τους είναι ότι παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας παθητικού εισοδήματος μέσω αυτών, καθώς γίνεται είσπραξη ετήσιου μερίσματος με δυνατότητα επανεπένδυσης. Τα έσοδα των αμοιβαίων κεφαλαίων προέρχονται από τα μερίσματα των μετοχών που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους, καθώς και από τους τόκους που πληρώνουν τα ομόλογα, έντοκα και λοιπά χρεόγραφα που εμπεριέχονται σε αυτά. Από τα έσοδα προκύπτει και η λεγόμενη μερισματική απόδοση των επενδύσεων. Μια άλλη πηγή εσόδων των αμοιβαίων κεφαλαίων είναι η πώληση των μετοχών που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους. Όταν ένα αμοιβαίο κεφάλαιο πουλά μετοχές σε υψηλότερη τιμή από την τιμή κτήσης, επιτυγχάνει κεφαλαιακά κέρδη, τα λεγόμενα capital gains.

Συμπεράσματα Η αλήθεια είναι ότι τα αμοιβαία κεφάλαια είναι μια μορφή επένδυσης που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών, εμπεριέχει σημαντικά μικρότερο επίπεδο κινδύνου από άλλες διαθέσιμες λύσεις στην αγορά, μπορεί να επιτύχει μακροχρόνια πολύ ικανοποιητικές αποδόσεις, ενώ, φυσικά, έχει τη δυνατότητα να συνδυαστεί και με άλλες κατηγορίες επενδύσεων πολύ εύκολα. Τα αμοιβαία κεφάλαια αποτελούν μια άκρως ενδιαφέρουσα εναλλακτική που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη στόχων ζωής. Έτσι, ίσως ήρθε η ώρα να τα εντάξετε στον προγραμματισμό σας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην κατάλληλη στιγμή αγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων, ιδιαίτερα των μετοχικών, ένα χαρακτηριστικό που στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως ικανότητα συγχρονισμού με την πορεία των χρηματιστηριακών αγορών. Από την άλλη, τα αμοιβαία κεφάλαια ίσως αποτελούν μια κερδοφόρα επενδυτική επιλογή για όσους δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις και τον χρόνο για να διαχειριστούν τα κεφάλαιά τους. Υπάρχουν αρκετά άτομα τα οποία διαθέτουν τις γνώσεις και την εμπειρία που χρειάζεται προκειμένου να δημιουργήσουν μόνα τους το δικό τους χαρτοφυλάκιο. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να αποταθούν σε κάποιο αμοιβαίο κεφάλαιο, όπου ουσιαστικά αποκτούν μερίδιο σε ένα χαρτοφυλάκιο που έχει δημιουργήσει κάποιος άλλος και επιπλέον επιβαρύνονται με μια σειρά εξόδων. Συμπερασματικά, για τους επενδυτές που επιθυμούν μετοχικούς τίτλους, η λύση είναι απλή: διαχρονική διασπορά του κινδύνου, τοποθετώντας ένα ποσό χρημάτων κάθε μήνα σε ένα διεθνικό μετοχικό αμοιβαίο κεφάλαιο.

EconomyToday 19

ΑΡΘΡΟ

Νομοθετική ρύθμιση παρόχων υπηρεσιών διοίκησης σε Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων:

Έφτασε η ώρα!

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΤΖΙΑ Μέλους Διοικητικού Συμβουλίου CIFA

Μ

ε τη δημοσιοποίηση του Εγγράφου Συζήτησης (ΕΣ 2021-02) για τη ρύθμιση της εκτέλεσης Λειτουργιών Διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου στις 16 Ιουνίου 2021, ένα σημαντικό θέμα που εκκρεμούσε για χρόνια στον τομέα των κυπριακών Επενδυτικών Ταμείων φαίνεται να οδεύει προς επίλυση. Αρχικά η περίοδος ανταπόκρισης στα ερωτήματα του Εγγράφου Συζήτησης έληγε στις 5 Ιουλίου, λόγω όμως της ύπαρξης μεγάλου ενδιαφέροντος για υποβολή σχολίων από επηρεαζόμενους φορείς, η περίοδος επεκτάθηκε μέχρι τις 20 Ιουλίου.

20 EconomyToday

Η παροχή διοικητικών υπηρεσιών σε ΟΕΕ είναι ιδιαίτερα σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία του τομέα

Τι είναι οι Κυπριακές Εταιρείες Διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΚΕΔΟΣΕ) Γενικότερα, οι ΚΕΔΟΣΕ είναι εταιρείες οι οποίες, κατόπιν ανάθεσης από τον Διαχειριστή Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ), παρέχουν υπηρεσίες διοίκησης προς Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ). Οι υπηρεσίες διοίκησης, όπως ορίζονται στον περί των Διαχειριστών Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων Νόμο (Ν.133(Ι)/2019), περιλαμβάνουν τις ακόλουθες υπηρεσίες: - Λογιστικές υπηρεσίες - Ανταπόκριση στα ερωτήματα επενδυτών - Αποτίμηση και τιμολόγηση αξιών, συμπεριλαμβανομένης της ετοιμασίας φορολογικών δηλώσεων - Επίβλεψη κανονιστικής συμμόρφωσης - Τήρηση του μητρώου μεριδιούχων

- Διανομή εσόδων - Έκδοση και εξαργύρωση μετοχών - Διεκπεραίωση συναλλαγών, περιλαμβανομένης της αποστολής πιστοποιητικών - Τήρηση αρχείων Ιστορικά, η υπηρεσία, αν και μη ρυθμιζόμενη, παρεχόταν από υφιστάμενες εταιρείες παροχής υπηρεσιών οι οποίες ήταν διαφορετικά αδειοδοτημένες. Φυσικά, στην απουσία ρυθμιστικού πλαισίου, δεν υπήρχε περιορισμός στο ποιος μπορούσε να ενεργεί ως ΚΕΔΟΣΕ, ένα κενό που έρχεται να καλύψει η προτεινόμενη νομοθεσία. Γιατί οι ΔΟΕΕ επιλέγουν την ανάθεση υπηρεσιών διοίκησης σε ΚΕΔΟΣΕ Ο νόμος περί των Διαχειριστών Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (Ν.133(Ι)/2019) επιτρέπει στους ΔΟΕΕ να παρέχουν, είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά μέσω ανάθεσης, τις υπηρεσίες Διοίκησης των ΟΕΕ τους οποίους διαχειρίζονται. Είναι, ωστόσο, συνήθης πρακτική οι ΔΟΕΕ να επιλέγουν την εξωτερική ανάθεση για σειρά από λόγους: - Η ανάθεση των υπηρεσιών Διοίκησης σε τρίτους επιτρέπει στον ΔΟΕΕ να επικεντρώνεται και να αξιοποιεί τους πόρους του στις πιο άμεσες λειτουργίες του, όπως η διαχείριση επενδύσεων και η διαχείριση των επενδυτικών κινδύνων.

- Μεταφέρονται λειτουργίες, οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως σύγκρουση συμφέροντος για τον ΔΟΕΕ, σε έναν τρίτο ανεξάρτητο οργανισμό. Ως τέτοιες λειτουργίες μπορεί να θεωρηθούν για παράδειγμα ο υπολογισμός της αντιμισθίας του ΔΟΕΕ (management fee), της αμοιβής απόδοσης (performance fee) αλλά και της επενδυτικής απόδοσης του διαχειριζόμενου ΟΕΕ.

- Η διεκπεραίωση των λειτουργιών διοίκησης απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις που δεν σχετίζονται κατ’ ανάγκη με τις επενδυτικές λειτουργίες του ΔΟΕΕ, όπως π.χ. εκτεταμένη γνώση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και της εφαρμογής τους, γνώση του φορολογικού συστήματος και του υπολογισμού των φορολογικών επιπτώσεων στους ΟΕΕ και στην καθαρή τους αξία, γνώση του τοπικού νομικού πλαισίου και των υποχρεώσεων του ΟΕΕ, πέραν αυτών που προκύπτουν από τον περί Εναλλακτικών Επενδύσεων Νόμο του 2018, όπως FATCA, CRS, DAC6 κτλ. Μέσω της εξωτερικής ανάθεσης, ο ΔΟΕΕ μπορεί να βρει υποστήριξη από οργανισμούς που ειδικεύονται σ’ αυτούς τους τομείς, περισσότερο δε αν ο ΔΟΕΕ προέρχεται από τρίτη χώρα.

- Η ανάθεση εξωτερικά είναι συνήθως οικονομικά πιο αποδοτική σε σύγκριση με το κόστος που θα υπάρξει αν ο ΔΟΕΕ δημιουργήσει και συντηρεί εσωτερικά τμήμα διοίκησης.

Η νομοθεσία φέρνει πληθώρα πλεονεκτημάτων που αναβαθμίζουν τόσο τον τομέα των ΟΕΕ όσο και την Κύπρο ως προορισμό ΟΕΕ και επενδύσεων γενικότερα

Ποια τα πλεονεκτήματα στον τομέα από τη νομοθετική ρύθμιση των ΚΕΔΟΣΕ Η νομοθετική ρύθμιση των ΚΕΔΟΣΕ φέρνει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο στους ΚΕΔΟΣΕ όσο και γενικότερα στον τομέα των ΟΕΕ: - Η αδειοδότηση και νομοθετική ρύθμιση των συγκεκριμένων υπηρεσιών αναβαθμίζει την εμπιστοσύνη τόσο των ΔΟΕΕ όσο και των επενδυτών σε ΟΕΕ, εφόσον πλέον οι υπηρεσίες θα παρέχονται από εταιρείες αδειοδοτημένες και ρυθμιζόμενες από μια στοχευμένη και εξειδικευμένη νομοθεσία στον συγκεκριμένο τομέα.

- Η ρύθμιση των ΚΕΔΟΣΕ υποβοηθά αναντίλεκτα τον τομέα των ΟΕΕ να φτάσει σε πιο υψηλά επίπεδα διαφάνειας, επαγγελματικής ακεραιότητας αλλά και ποιότητας, μέσω της συνεχιζόμενης ρύθμισης αλλά και του ελέγχου των εποπτευομένων από την Επιτροπή.

- Η ύπαρξη νομοθεσίας λειτουργεί υποβοηθητικά για νεοεισερχόμενους ΚΕΔΟΣΕ, ώστε να αξιολογήσουν και να εφαρμόσουν επιτυχώς και στα επιτρεπτά επίπεδα τα επιβαλλόμενα πρότυπα παροχής διοικητικών υπηρεσιών.

- H νομοθετική ρύθμιση φέρνει τόσο τον κυπριακό τομέα ΟΕΕ όσο και τον χρηματοοικονομικό τομέα της χώρας γενικότερα σε πλήρως ισότιμη θέση με άλλες ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες ενεργές στον τομέα των ΟΕΕ, όπως το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και η Μάλτα.

- Πλέον, οι ΚΕΔΟΣΕ μπορούν να εισέρχονται στην ευρωπαϊκή αλλά και στην παγκόσμια αγορά ως αδειοδοτημένες εταιρείες, γεγονός που ανοίγει την είσοδο των ΚΕΔΟΣΕ σε αγορές που ήταν μη προσβάσιμες προηγουμένως λόγω της απουσίας νομοθεσίας.

- Νοουμένου ότι η νομοθεσία θα προβλέπει η ανάθεση (και υποανάθεση) από ΔΟΕΕ σε κυπριακούς ΟΕΕ να περιορίζεται σε ΚΕΔΟΣΕ (όπως γίνεται σε άλλους προορισμούς ΟΕΕ), οι ΚΕΔΟΣΕ μπορούν πλέον να αποτελέσουν σημαντικό πυλώνα απορρόφησης εξειδικευμένου προσωπικού. Γεγονός που καθίσταται ακόμα πιο σημαντικό λαμβάνοντας υπόψη τη μείωση που παρατηρείται στην παροχή άλλων διοικητικών υπηρεσιών, τόσο στην Κύπρο όσο και παγκόσμια. Συνοψίζοντας, η παροχή διοικητικών υπηρεσιών σε ΟΕΕ είναι ιδιαίτερα σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία του τομέα, επομένως η εισαγωγή μιας νομοθεσίας για να ρυθμιστεί η αγορά κρίνεται σίγουρα θετική. Η νομοθεσία φέρνει πληθώρα πλεονεκτημάτων που αναβαθμίζουν τόσο τον τομέα των ΟΕΕ όσο και την Κύπρο ως προορισμό ΟΕΕ και επενδύσεων γενικότερα, και συνεισφέρει σημαντικά στην προσπάθεια να καταστεί η Κύπρος ένας σημαντικός προορισμός στον ευρωπαϊκό χάρτη ΟΕΕ.

EconomyToday 21

θεμα

Αξιόγραφα:

Έγκλημα και τιμωρία ή έγκλημα και λύση;

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ FCCA, IP, Λογιστή-Ελεγκτή, Συμβούλου Επιχειρήσεων, Συμβούλου Φόρου και ΦΠΑ, Εκκαθαριστή Συμβούλου Αφερεγγυότητας

Ο

Ντοστογιέφσκι, στο «Έγκλημα και Τιμωρία», το τεράστιο αυτό λογοτεχνικό έργο του, περιέγραφε μεν το έγκλημα, όμως αυτό που υπερτέρησε ήταν οι τύψεις που βασάνιζαν τον δολοφόνο όλο το διάστημα, μέχρι και την ημέρα που οικειοθελώς παραδόθηκε και δικάστηκε, προκειμένου να απαλλαγεί από αυτές. Η ουσιαστική του τιμωρία δεν ήταν τόσο η καταδίκη του, όσο οι τύψεις που τον βασάνιζαν. Η απορία είναι ποια ήταν η χρονική στιγμή του εγκλήματος που αφορά την έκδοση των αξιογράφων. Όπως, για παράδειγμα, για την ημέρα και τη στιγμή που ο λειτουργός των εκδοτών των αξιογράφων σήκωσε το τηλέφωνο καλώντας τον ανυποψίαστο καταθέτη, προκειμένου να του προωθήσει τα αξιόγραφα, πείθοντάς τον να τα ανταλλάξει με

22 EconomyToday

τις καταθέσεις του. Όμως, τότε, ποιος πραγματικά βρισκόταν πίσω από τα τηλεφωνήματα αυτά και ποιος έδωσε, εάν κάποιος έδωσε τελικά, την οδηγία να διαπραχθεί το έγκλημα, που θα τον καθιστά ηθικό αυτουργό; Όταν μικρός επισκεπτόμουν τη γιαγιά στο χωριό, ένα πρωί, όντας αδέξιος, έχυσα το γάλα στην προσπάθειά μου να γεμίσω το ποτήρι, αλλά έκανα τον ανήξερο, ότι τάχα δεν ήμουν εγώ ο φταίχτης. Όμως, ήμουν μόνος στο σπίτι, είχα άσπρο μουστάκι και σφύριζα αδιάφορα. Και η σοφή γιαγιά με πλησιάζει χαμογελώντας και μου λέει: «Ξέρεις τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια; Η γάτα», μου απαντά αμέσως μετά… Όταν οι εκδότες παρουσιάζουν έλλειψη ρευστότητας και χτυπάνε οι καμπάνες των οίκων αξιολόγησης για τα επίπεδα ρευστότητας, ενώ πάση θυσία και άμεσα

θα πρέπει να διορθωθεί η κατάσταση, τότε τι θα έπρατταν; Αναμενόμενο, να έπρεπε να μειώσουν τις καταθέσεις, που για τους εκδότες είναι οφειλές (payable), και να τις μετατρέψουν σε ασαφές κεφάλαιο, το οποίο δεν θα ήταν απαιτητέο, οπότε αυτομάτως η ρευστότητα θα βελτιωνόταν. Προφανώς, εν τέλει, η λύση για τα πιο πάνω ήταν η έκδοση των αξιογράφων, δηλαδή οι καταθέσεις να χάνονται και να παίρνουν τη μορφή των κεφαλαίων. Μια ωραία, ευφάνταστη λύση, εφόσον η έκδοση ήταν προσωρινά επαρκής, αφού έφτανε τα €1 - €2 δισ. Πραγματικά, δεν αντιλέγω, μεγάλη ανακούφιση η έκδοση αξιογράφων. Όμως, οι εκδότες θα έπρεπε να φρόντιζαν, τουλάχιστον, να διατηρήσουν την αξία τους και να επιφέρουν και ένα μικρό εισόδημα για τους κατόχους τους. Αντ’ αυτού, οι κάτοχοι αξιογράφων μετατράπηκαν

Οι κάτοχοι αξιογράφων μετατράπηκαν σε μια κατηγορία μετόχων, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα

σε μια κατηγορία μετόχων, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα. Εν συνεχεία, επιδέξια οι εκδότες τους, πέραν του ότι απορρόφησαν τις καταθέσεις, απαλλάχτηκαν αργότερα και από τους τόκους που θα καλούνταν να πληρώσουν στους κατόχους τους, καθώς απαλλάσσονταν, μια και καλή, από οποιαδήποτε εξαγορά τους σε μετρητά. Αυτό, όμως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως τραγικό, γιατί αφορούσε ποσό καταθέσεων €1 - €2 δισ. που χάθηκαν, ενώ αυτοί που έπεσαν θύματα και αγόρασαν τα αξιόγραφα είχαν την ελπίδα ότι θα εισπράττουν ένα μικρό εισόδημα, αλλά και ότι θα είχαν τη δυνατότητα να τα πουλήσουν αργότερα, με σκοπό να τα ρευστοποιήσουν. Και όλα αυτά γίνονται μεταξύ των ετών 2009 και 2012. Ποιο κοινό έχουν τα πιο πάνω με τα συμβάντα του 2013 και το κούρεμα των καταθέσεων; Ως προς το κούρεμα των καταθέσεων το 2013, μπορεί να δοθεί και κάποια δικαιολογία. Ότι, δηλαδή, το κούρεμα ζητήθηκε από την Ε.Ε., ψηφίστηκαν νομοθεσίες, υπήρχε ένα μνημόνιο κλπ. Όμως, η έκδοση των αξιογράφων τι άλλο είναι εκτός από κούρεμα καταθέσεων με ιδιωτική πρωτοβουλία και σε ιδιωτική βάση, επινοούμενο από κάποιους λειτουργούς των οργανισμών εκδοτών τους; Φυσικά, όλο το πιο πάνω σκηνικό μού θύμισε μια ανακοίνωση σε προσκύνημα, όπου αναγραφόταν: «Τον οβολό σας για αναστήλωση του μοναστηριού. Παρακαλώ, πάρτε απόδειξη». Στην προκειμένη, στην απόδειξη αναγράφεται «Αξιόγραφο». Επιπλέον, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν δόθηκε ή όχι εντολή να στοχεύσουν σε καταθέτες γραμματίων για να τους προωθήσουν τα αξιόγραφα και ουσιαστικά να βάλουν χέρι στους κόπους των απλών εργαζομένων και στις αποταμιεύσεις χρόνων, με στόχο τη διάσωση των εκδοτών από τη δύσκολη θέση στην οποία μόνοι τους οδηγήθηκαν. Εάν ναι, τότε καθορίζεται τόσο το έγκλημα όσο και η χρονική του στιγμή, που δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την έκδοση των αξιογράφων. Ενώ έγιναν αυτά, οι εκδότες εξακολουθούν να «σφυρίζουν αδιάφορα» και να υποστηρίζουν ότι στα δελτία ενημέρωσης για την προώθηση των αξιογράφων αναφέρονταν οι κίνδυνοι που έπρεπε ο ανήξερος, απλός κοσμάκης να είχε υπόψη του όταν τα αγόραζε. Και η σοφή γιαγιά θα έλεγε και για αυτό το έγκλημα: «Τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια;». Άραγε αυτή τη φορά η γιαγιά θα απαντούσε ότι είναι οι εκδότες; Πράγματι, στα δελτία ενημέρωσης αναφέρονταν οι κίνδυνοι από την αγορά των αξιογράφων, τους οποίους θα έπρεπε ο κάθε επενδυτής να λάβει υπόψη πριν από την αγορά τους. Επιπλέον, όμως, τα δελτία έκαναν αναφορά και για το σε ποια πρόσωπα έπρεπε να απευθύνονται ως πιθανοί αγοραστές/επενδυτές.

EconomyToday 23

θεμα

Οι πιθανοί

αγοραστές έπρεπε: 1. Να είναι έμπειροι και γνώστες των επενδύσεων.

2. Να είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες και εργαλεία αξιολόγησης.

3. Να είχαν επιπλέον διαθέσιμα κεφάλαια (surplus cash).

4. Να είχαν επενδύσεις σε διασπορά και όχι όλες οι καταθέσεις να διατεθούν για ένα αξιόγραφο (spread risk) κλπ. Επίσης, στα ίδια δελτία, τα αξιόγραφα παρουσίαζαν μια σειρά χαρακτηριστικών και προνομίων, που όμως δεν τηρήθηκαν: 1. Πληρωμή τόκων στους κατόχους (πληρώθηκαν μόνο για ένα μικρό διάστημα).

2. Τα αξιόγραφα ήταν εξαγοράσιμα από τους εκδότες, χωρίς να καθορίζουν την τιμή εξαγοράς και τη χρονική στιγμή της εξαγοράς (ουδέποτε εξαγοράστηκαν).

3. Τα αξιόγραφα ήταν μετατρέψιμα, αλλά

δεν καθόριζαν την αναλογία και τον τύπο της μετοχής σε μετατροπή. Η μετατροπή έγινε σε μετοχές που δεν είχαν ιδιαίτερη αξία. Δηλαδή, όπως θα έλεγε κάποιος, «από σκουπίδι σε σκουπίδι».

4. Εισαγωγή των αξιογράφων στο χρηματι-

στήριο και στις αγορές (ποτέ δεν έγινε). Όμως, η Κεφαλαιαγορά ενέκρινε το δελτίο ενημέρωσης για την προώθηση των αξιογράφων, έκτασης περίπου 200 σελίδων, και εφησύχασε ότι τέτοια αξιόγραφα θα προωθούνταν μόνο στους επαγγελματίες επενδυτές, όπως ανέφερα πιο πάνω. Όμως, οι εκδότες φρόντισαν τα έντυπα αίτησης για αγορά τους να βρίσκονται μπροστά στα ταμεία, διαθέσιμα σε όλους, κινούμενοι παράτυπα και εκτός των λεγομένων του εγκεκριμένου από την Κεφαλαιαγορά δελτίου. Στο έργο του ο Ντοστογιέφσκι γράφει για ένα έγκλημα, αλλά ουσιαστικά αναλύει την τιμωρία, που δεν είναι άλλη από τις τύψεις που κατατρύχουν τον δολοφόνο. Καθήκον μας είναι να ενεργοποιήσουμε τη συνείδηση όλων όσοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση μιας δίκαιης επίλυσης του σφάλματος των αξιογράφων, αντί να κυνηγήσουμε τους εκδότες ή να κυνηγηθούμε εμείς οι ίδιοι, που προτείνουμε λύσεις και λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.

24 EconomyToday

Λύση Η τιμωρία δεν είναι άλλη από μια απλή λύση, την οποία και σας παραθέτω παρακάτω και που θα αποκαταστήσει το ήθος των εκδοτών, θα λυτρώσει τους επενδυτές των αξιογράφων, θα είναι εφικτή και διαχειρίσιμη από τους εκδότες και, τέλος, θα είναι προς το συμφέρον τους. Αν υποθέσουμε ότι οι εκδότες θα εξοικονομούσαν δικηγορικά έξοδα ή άλλα έξοδα, καθώς και τις αποζημιώσεις υπέρ των κατόχων, που υποθέτουμε ότι φτάνουν το 10-20% των συνολικών αξιογράφων, τότε αυτό θα πει πολύ εύκολα ότι οι εκδότες θα μπορούσαν από αυτή την εξοικονόμηση να καταβάλουν τους τόκους που θα

οφείλουν να πληρώσουν σε όλους τους κατόχους από τούδε και στο εξής για περίπου 5-10 έτη, χωρίς εκροή επιπλέον χρημάτων. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να ακυρωθεί η μετατροπή των αξιογράφων σε μετοχές, κάτι που ούτως ή άλλως έγινε παράτυπα και εκβιαστικά. Με αυτόν τον τρόπο τα αξιόγραφα θα αποκτούσαν αξία στα χέρια των κατόχων τους ως asset, εφόσον τώρα θα φέρουν εισόδημα και στη συνέχεια οι κάτοχοί τους θα μπορούν να τα διαθέσουν στην αγορά για ρευστοποίηση. Οι εκδότες θα διατηρήσουν τα ίδια κεφάλαια που παρουσιάζουν στο σημερινό τους ισοζύγιο και που αφορούν τα αξιόγραφα. Οι εκδότες θα επανακτούσαν την αξιοπιστία τους εξαγοράζοντας τα υφι-

Καθήκον μας είναι να ενεργοποιήσουμε τη συνείδηση όλων όσοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση μιας δίκαιης επίλυσης του σφάλματος των αξιογράφων

στάμενα αξιόγραφα σε βάθος χρόνου (π.χ. 5 έτη) η οποία θα καλυφθεί με την έκδοση νέων παρόμοιων κεφαλαίων. Οι κάτοχοί τους θα απολαμβάνουν ξανά εισόδημα ίσο με τον πληρωτέο τόκο και η αγορά θα καθορίσει εκ νέου την αξία των αξιογράφων. Η τιμωρία/λύση είναι απλή και εύκολη και κανείς δεν θα την αμφισβητήσει, αν και ίσως θα πρέπει να υποδειχθεί από την Κεφαλαιαγορά ως τέτοια, για να είναι μη αμφισβητήσιμη, ενώ όλοι εμείς που διαπράττουμε το έγκλημα της σιωπής και κάνουμε τα στραβά μάτια, θα χαϊδέψουμε για λίγο τις τύψεις μας διορθώνοντας τα λάθη. Εξάλλου, κατά τον Ντοστογιέφσκι, «η τιμωρία επεκτείνεται όσο διαρκούν οι βασανιστικές μας τύψεις».

EconomyToday 25

θεμα

Νομοσχέδια και μεταρρυθμίσεις

για το «ξεκλείδωμα» του Ταμείου Ανάκαμψης Τουλάχιστον 20 μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια πρέπει να περάσουν από τη Βουλή μέχρι τον Δεκέμβριο προκειμένου να λάβουμε τα ευρωπαϊκά κονδύλια. ΤOY ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

26 EconomyToday

Η

«

Στη Βουλή έχει ήδη «πέσει σήμα» και με οδηγίες της Προέδρου, Αννίτας Δημητρίου, τα νομοσχέδια που σχετίζονται με τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης θα έχουν προτεραιότητα

«

επίσημη έγκριση, στις 8 Ιουλίου, του κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν ένα πρώτο, περισσότερο συμβολικό βήμα για την υλοποίηση του όλου πλάνου «Κύπρος_το αύριο». Στην πραγματικότητα, η υλοποίηση του κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης και η εκταμίευση του κάθε ευρώ, από το €1,2 δισ. που μπορεί να λάβει η Κυπριακή Δημοκρατία από το Ταμείο Ανάκαμψης, προϋποθέτει μεταξύ άλλων την πραγματοποίηση μιας σειράς από 58 μεταρρυθμίσεις. Οι πλείστες απ’ αυτές σχετίζονται με 51 νομοσχέδια τα οποία θα κληθεί να εγκρίνει η Βουλή των Αντιπροσώπων. Αρκετές και μάλιστα βαρυσήμαντες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτή της δημόσιας διοίκησης ή αυτή της δικαιοσύνης, εκκρεμούν εδώ και χρόνια και σκοντάφτουν άλλοτε στις διαφωνίες των κομμάτων και άλλοτε σε εξωγενείς παράγοντες, όπως η πανδημία, που προκάλεσε το πάγωμα των κοινοβουλευτικών εργασιών. Πάντως, τα χρονοδιαγράμματα για την ψήφιση νομοσχεδίων που είναι συνυφασμένα με τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, κάθε άλλο παρά ελαστικά είναι. Ενδεικτικές είναι οι αναφορές που γίνονται σε σημείωμα που έστειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων, αλλά και πιο πρόσφατα ο Υπουργός Οικονομικών προς τη Βουλή, όπου επισημαίνεται και στις δύο περιπτώσεις ότι από τα 23 μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια που βρίσκονται ήδη στη Βουλή και η έγκρισή τους εκκρεμεί εδώ και μήνες, «τα 20 πρέπει να ψηφιστούν το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021». Μαζί με αυτά τα 23 νομοσχέδια τα οποία βρίσκονται ήδη στη Βουλή, πρόκειται να κατατεθούν στο άμεσο μέλλον άλλα 28 νέα νομοσχέδια που σχετίζονται με προαπαιτούμενα και συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα θεσπιστούν στο διάστημα από τον Δεκέμβριο του 2021 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2025.

EconomyToday 27

θεμα

«Σπριντ» μέχρι τον Δεκέμβριο από τη Βουλή • Μεταρρύθμιση δημόσιας διοίκησης Υπό την πίεση του χρόνου και συγκεκριμένα μέχρι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους, η Βουλή πρέπει να ανάψει το πράσινο φως για τα νομοσχέδια που αφορούν τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Η Βουλή θα πρέπει να εγκρίνει συγκεκριμένα τον περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικό) Νόμο, τον περί Αξιολόγησης Υποψηφίων για Προαγωγή, Διατμηματική Προαγωγή και Πρώτο Διορισμό και Προαγωγή στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμο και τους περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Αξιολόγηση Υπαλλήλων) Κανονισμούς. Σημειώνεται ότι οι διαδικασίες για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας ξεκίνησαν από το 2013, ως μέρος των δεσμεύσεων στο πλαίσιο του Μνημονίου Συναντίληψης με την Τρόικα. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης όμως ναυάγησαν σε πρώτη φάση το 2016, αφού η Βουλή απέρριψε τότε τα σχετικά νομοσχέδια. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, ευελπιστούν ότι ο νέος κύκλος προσπαθειών για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, με νέα νομοσχέδια που «ετοιμάστηκαν κατόπιν συζητήσεων με όλα τα κόμματα», όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη, θα έχει επιτυχή κατάληξη. Σημειώνεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τα εν λόγω νομοσχέδια από τον Οκτώβριο του 2019. Κατόπιν, κατατέθηκαν στη Βουλή και η Επιτροπή Οικονομικών από τον Φεβρουάριο του 2020 ξεκίνησε εργασίες επ’ αυτών, οι οποίες ωστόσο πάγωσαν λόγω πανδημίας.

• Μεταρρύθμιση τοπικής αυτοδιοίκησης Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και του χωροταξικού σχεδιασμού, με τον περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2020 και τον περί Δήμων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2020, περιλαμβάνεται, βάσει του κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης, στα προαπαιτούμενα μέχρι το τέλος του 2021. Οι διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των κομμάτων για πτυχές των νομοσχεδίων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τον Δεκέμβριο του 2021 θα διεξαχθούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές, καθιστούν την εν λόγω μεταρρύθμιση «δισεπίλυτη υπόθεση». Ωστόσο, όπως επεσήμανε και ο αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, σε πρόσφατες σχετικές δηλώσεις του, η μη υλοποίηση της μεταρρύθμισης ενέχει τον κίνδυνο να χαθούν σημαντικά κονδύλια από την Ε.Ε. – γεγονός που στην κυβέρνηση πιστεύουν ότι θα λειτουργήσει σαν μοχλός πίεσης προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή και να πάρει σάρκα και οστά η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης.

προς τα εμπρός». Ο νόμος αυτός, ο οποίος πρέπει να εγκριθεί πριν από τον Δεκέμβριο του 2021, αφορά τον τομέα της κλιματικής ουδετερότητας, της ενεργειακής απόδοσης και της διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).

• Μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης Σειρά νομοσχεδίων, τα οποία εκκρεμούν εδώ και μερικά χρόνια στη Βουλή, αφορούν την περιβόητη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης. Στα προαπαιτούμενα, σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου, είναι μέχρι το τέλος του 2021 να υλοποιηθεί και αυτή η μεταρρύθμιση. Η Βουλή, λοιπόν, θα κληθεί να εγκρίνει μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου του 2021 σειρά νομοσχεδίων που αφορούν • Μεταρρυθμίσεις που αφορούν την αγορά ηλετη δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον περί της κτρικής ενέργειας Δέκατης Έκτης Τροποποίησης του Συντάγματος Ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμο του 2021, τον περί Απονομής της Δικαι(Τροποποιητικός) Νόμος του 2021 έχει σταλεί οσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικό) Αρκετές και μάλιστα στη Βουλή από τον Δεκέμβριο του 2020, μετά Νόμο του 2021 και τον περί Δικαστηρίων την έγκρισή του από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021. βαρυσήμαντες έγκριση του εν λόγω νόμου θα σηματοδοτήσει Σε αυτόν τον τομέα περιλαμβάνονται επίσης μεταρρυθμίσεις, όπως αυτή σε νομικό επίπεδο το άνοιγμα της αγοράς ηλετα νομοσχέδια για την ίδρυση και λειτουργία της δημόσιας διοίκησης κτρισμού, γεγονός το οποίο η αρμόδια Υπουργός Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου στην Ή αυτή της δικαιοσύνης, Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Κύπρο, ήτοι ο περί Εμπορικού Δικαστηρίου Πηλείδου, χαρακτήρισε ως «ένα τεράστιο βήμα και Ναυτοδικείου Νόμος του 2019, ο περί εκκρεμούν εδώ και χρόνια 28 EconomyToday

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΗ

m amadamefigaro.cy damefigaro.cy µόδα | οµορφιά | celebrities | υγεία & ευεξία | good life

ΣΤΗΡΙΖΕΙ

θεμα Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019, καθώς και ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 6) Νόμος του 2019 (για την επέκταση των κλιμάκων δικαιοδοσίας του Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή και του Επαρχιακού Δικαστή) και ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019 (για τη δημιουργία, στα πλαίσια του Επαρχιακού Δικαστηρίου, νέας ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα). Για τον τομέα της δικαιοσύνης αναφέρεται ότι τα πιο πάνω νομοσχέδια συμπεριλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021, με στόχο να επιτευχθεί η δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για μείωση των καθυστερημένων υποθέσεων κατά 20% μέχρι τον Ιούνιο του 2024 και κατά 40% μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Σύμφωνα με το σημείωμα που έστειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στους αρχηγούς των κομμάτων προκειμένου να τους επισημάνει τα προαπαιτούμενα μέχρι το τέλος του έτους για την εκταμίευση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, στις δεσμεύσεις του 2021 περιλαμβάνονται ο περί της Διαφάνειας στις Διαδικασίες Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2019 (lobbying και θέματα ασυμβίβαστου) και ο περί Αναφοράς Πράξεων Διαφθοράς Νόμος του 2017 (για την προστασία όσων αποκαλύπτουν στοιχεία που σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς)».

• Χρηματοοικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα Πέντε νομοσχέδια, τα οποία εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής, θα πρέπει να εγκριθούν μέχρι το τέλος του 2021 για τον τομέα της διασφάλισης της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Πρόκειται για τον περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021, τον περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021, τον περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021, τον περί Φορολογίας του Εισοδήματος (Τροποποιητικό) (Αρ. 1) Νόμο του 2021 και τον περί Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα της Δημοκρατίας (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Νόμο του 2021. Εξάλλου, από τα νομοσχέδια που αναμένεται να κατατεθούν σε επόμενο στάδιο στο πλαίσιο των προϋποθέσεων για την άντληση των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, για το 2021 περιλήφθηκαν τα νομοσχέδια με τίτλο Κανόνες Μεταφοράς και Διανομής (ΚΜΔ) και Κανόνες Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΚΑΗ), που σχετίζονται με την κλιματική ουδετερότητα, την ενεργειακή απόδοση και τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και με τη δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας με στόχο την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ. Στη Βουλή έχει ήδη «πέσει σήμα» και με οδηγίες της Προέδρου, Αννίτας Δημητρίου, τα νομοσχέδια που σχετίζονται με τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης θα έχουν προτεραιότητα.

30 EconomyToday

Άλλα 27 νομοθετήματα μέχρι το 2025 Πιο «χαλαρά» πάντως θα είναι τα πράγματα για τους βουλευτές το 2022, αφού τα νομοσχέδια που θα κατατεθούν και θα πρέπει να εγκριθούν εντός του επόμενου έτους είναι «μόνο» δέκα. Μεταξύ αυτών: ✖ Ο επενδυτικός νόμος, που αφορά την επίσπευση έγκρισης αδειών ανάπτυξης μεγάλων έργων. ✖ Το νομοσχέδιο για τη σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. ✖ Το νομοσχέδιο για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Κύπρο. ✖ Το νομοσχέδιο διεύρυνσης του πλαισίου επένδυσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις. ✖ Το νομοσχέδιο για τον αστικό αναδασμό. ✖ Το νομοθετικό πλαίσιο για αντιμετώπιση ανεπαρκειών του συστήματος τίτλων ιδιοκτησίας. ✖ Τα νομοσχέδια για επέκταση της δωρεάν υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Δέκα επίσης νομοσχέδια που συνδέονται με προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να εγκριθούν εντός του 2023: ✖ Τα νομοσχέδια για τη σταδιακή κατάργηση των ρυπογόνων οχημάτων. ✖ Το νομοσχέδιο για την εισαγωγή περιβαλλοντικού τέλους ύδατος και τέλους οικιακών αποβλήτων. ✖ Το νομοσχέδιο που αφορά το πλαίσιο για την τηλεργασία. ✖ Το νομοσχέδιο για το νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. ✖ Το νομοσχέδιο για αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. ✖ Το νομοσχέδιο για την επιβολή πράσινης φορολογίας και φόρου άνθρακα στα καύσιμα. Μέχρι το 2024, επίσης, θα πρέπει η Βουλή να εγκρίνει τρία νομοσχέδια που αφορούν το πλαίσιο για την ανάπτυξη αποτελεσματικής υποδομής επαναφόρτισης οχημάτων και να συσταθεί ο Εθνικός Αναπτυξιακός Οργανισμός. Τέλος, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2025, θα πρέπει να ψηφιστούν άλλα τέσσερα νομοσχέδια, που αφορούν: ✖ Τη δημιουργία διαδικτυακού One-Stop-Shop για αδειοδότηση των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. ✖ Την ανάπτυξη έξυπνου συστήματος μεταφορών. ✖ Την ίδρυση συντονιστικού φορέα μεταξύ της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. ✖ Τον εκσυγχρονισμό του νόμου περί εταιρειών.

αρθρο

ΕΧΟΥΜΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι η ώρα για ολοκληρωμένο σχεδιασμό, βαθιές τομές και υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων που εξακολουθούν να εκκρεμούν.

ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΚΛΗΡΙΔΗ Προέδρου Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου

Κ

κονομική απόδοση συνοδεύεται και από ένα υψηλότερο ατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών, οι δημόσιο χρέος, το οποίο σήμερα κυμαίνεται γύρω στο προσπάθειες του κράτους επικεντρώθηκαν 115% του ΑΕΠ. κατά κύριο λόγο στην άμεση αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων της πανδημίας. Η κυβέρνηση υιοθέτησε και εφάρμοσε ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ένα γενναιόδωρο πακέτο στήριξης για τις επιχειρήσεις Παρά τα σημάδια ανάκαμψης που αναμένονται, η κατάκαι τους εργαζομένους σε όλο το φάσμα των οικονομισταση θα εξακολουθεί να παραμένει εύθραυστη. Γι’ αυτό, κών δραστηριοτήτων, με επέκταση πολλών μέτρων σε τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι η ώρα για ολοκληρωστοχευμένους τομείς που δέχθηκαν ιδιαίτερο πλήγμα μένο σχεδιασμό, βαθιές τομές και υλοποίηση σημαντικών μέχρι και σήμερα. Ως αποτέλεσμα της μεταρρυθμίσεων που εξακολουθούν άμεσης δημοσιονομικής παρέμβασης, να εκκρεμούν, με στόχο την απάλειψη η συρρίκνωση του κυπριακού ΑΕΠ για των διαρθρωτικών και άλλων στρετο 2020 συγκρατήθηκε στο -5,1%, βλώσεων, ώστε να θωρακιστεί και να Η παρουσία του Ταμείου Ανάκαμψης και ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από τη ενισχυθεί η κυπριακή οικονομία. Από συρρίκνωση του ευρωπαϊκού μέσου την προηγούμενη κρίση (2013), έχουν Ανθεκτικότητας αποτελεί μοναδική όρου που έφτασε το -6,6%. Παράλληαντιμετωπιστεί σε σημαντικό βαθμό ευκαιρία για να αναπτύξουμε ένα λα, τα σημάδια ανάκαμψης άρχισαν να αρκετές προκλήσεις, αλλά τα τελευταία δυναμικό μοντέλο οικονομικής διαφαίνονται από το πρώτο μισό του χρόνια δυστυχώς παρατηρείται μια κόανάπτυξης που να λειτουργεί ταυτόχρονα πωση όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις, 2021, ενώ, όταν η πανδημία τεθεί υπό έλεγχο, η οικονομική δραστη- και ως ασπίδα προστασίας έναντι κρίσιμων αρκετές από τις οποίες εκκρεμούν στη μακροοικονομικών, δημογραφικών και ριότητα αναμένεται να επιταχυνθεί Βουλή, ενώ τόσο πολύ τις χρειάζεται με ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης το η οικονομία. Τώρα, είναι η ώρα για κοινωνικών προκλήσεων 2022 και 2023. Ωστόσο, αυτή η οιέναν νέο μακροχρόνιο σχεδιασμό

32 EconomyToday

Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι κάτω από δύο του αναπτυξιακού μοντέλου της κυπριακής οικονομίας, προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση έχει ήδη επιτευχθεί, προσανατολισμένου σε τομείς και προοπτικές που θα που ήταν η έγκριση του Σχεδίου από της επιτρέψουν να φτάσει στο πλήρες την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η δεύτερη δυναμικό της και να διασφαλίσει την Το νέο αναπτυξιακό πρότυπο που θα ευημερία των σημερινών πολιτών οδηγήσει τη χώρα σε βιώσιμη ανάπτυξη θα προϋπόθεση είναι η συμμόρφωση με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροαλλά και των μελλοντικών γενεών. πρέπει να θεμελιωθεί στην εξωστρέφεια, πής και η υλοποίηση συγκεκριμένων Στόχος αναμφίβολα θα πρέπει να είναι την προσέλκυση επενδύσεων, την μεταρρυθμίσεων που θα βοηθήσουν η ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστιισχυρή ανταγωνιστικότητα και την στην εφαρμογή ενός νέου μοντέλου κότητας της κυπριακής οικονομίας, καθώς και της ανθεκτικότητάς της σε καινοτομία, καθώς και στη διεύρυνση και οικονομίας που θα φέρει βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία στη χώρα μας. αντίξοους εσωτερικούς και εξωτεριδιαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης Ύψιστης σημασίας χαρακτηρίζονται οι κούς παράγοντες και συγκυρίες, αλλά με την προώθηση τομέων παραγωγής μεταρρυθμίσεις που προωθούνται για και των δυνατοτήτων της για βιώσιμη και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με τη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Το νέο υψηλή προστιθέμενη αξία και της τοπικής αυτοδιοίκησης, τη αναπτυξιακό πρότυπο που θα οδηγήσει μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, την τη χώρα σε βιώσιμη ανάπτυξη θα πρέψηφιακή ενεργοποίηση και ψηφιακή πει να θεμελιωθεί στην εξωστρέφεια, αναβάθμιση, την πράσινη μετάβαση, τη βελτίωση του εκτην προσέλκυση επενδύσεων, την ισχυρή ανταγωνιστιπαιδευτικού συστήματος και των πολιτικών και υπηρεσιών κότητα και την καινοτομία, καθώς και στη διεύρυνση και απασχόλησης, καθώς και την απλοποίηση των διαδικασιών διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης με την προώθηση αδειοδότησης για την υλοποίηση νέων επενδύσεων. τομέων παραγωγής και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Αναμφίβολα, απαιτείται σημαντική εντατικοποίηση των με υψηλή προστιθέμενη αξία. Με αυτόν τον τρόπο θα προσπαθειών και επίσπευση της υλοποίησης των εν μπορεί από τη μια να επιδιωχθεί η μεγιστοποίηση της λόγω μεταρρυθμίσεων, δεδομένου ότι από την έγκαιρη ανάπτυξης και από την άλλη να αντιμετωπιστούν καλύτερα και επιτυχή ολοκλήρωσή τους εξαρτάται η ύπαρξη των σοβαρές οικονομικές κρίσεις στο μέλλον. απαραίτητων προϋποθέσεων για αποτελεσματική εφαρμογή ενός νέου μοντέλου μακροχρόνιας ανάπτυξης της ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ κυπριακής οικονομίας. Η διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης είναι Η παρουσία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ακριβώς και ο στόχος του νέου έργου που προωθείται, αποτελεί μοναδική ευκαιρία για να αναπτύξουμε ένα δυβάσει πρότασης του Συμβουλίου μας, και το οποίο αφορά ναμικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που να λειτουργεί την εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης μακροπρόθεσμης ταυτόχρονα και ως ασπίδα προστασίας έναντι κρίσιμων στρατηγικής για την κυπριακή οικονομία. Είναι σε αυτό το μακροοικονομικών, δημογραφικών και κοινωνικών πλαίσιο που η νέα στρατηγική έχει σε σημαντικό βαθμό προκλήσεων, αποτελώντας τη βάση μιας βιώσιμης ενσωματωθεί στο εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτιανάκαμψης και μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας. Τη κότητας της Κύπρου. Το αναπτυξιακό σχέδιο κινείται στην σημερινή μοναδική ευκαιρία δεν έχουμε την πολυτέλεια πραγματικότητα στην κατεύθυνση που προδιαγράφει η να την αφήσουμε να χαθεί. Μακροχρόνια Οικονομική Στρατηγική, φιλτραρισμένη Χρειάζεται συστράτευση, σύμπνοια και συνεννόηση από τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μεταξύ κυβέρνησης, Βουλής, πολιτικών κομμάτων όπως αποτυπώνονται στους πυλώνες του και κοινωνικών εταίρων για τη γρήγορη Ταμείου Ανάκαμψης. Με απλά και χωρίς καθυστερήσεις και μικροπολόγια, η μακροχρόνια οικολιτικές σκοπιμότητες έγκριση, όπου νομική στρατηγική και το χρειάζεται, των νομοθετικών αλΕθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης λαγών για το κοινό καλό. Για την αποτελούν συγκοινωνούευημερία των πολιτών και τη ντα δοχεία και ευθυγραμστήριξη των επιχειρήσεμίζονται πλήρως. ων, που θα βοηθήσουν Μέσα από το έργο, τη βιώσιμη ανάπτυξη παρέχονται οι απαιτης οικονομίας με τούμενες στρατηγικές υψηλό επίπεδο αντακατευθύνσεις αλλά γωνιστικότητας και αυκαι οι προϋποθέσεις ξημένη παραγωγικότητα για στοχευμένη και απομε εξαγωγικό προσανατελεσματική εφαρμογή τολισμό. Μια οικονομία των μεταρρυθμιστικών που προωθεί την περικαι επενδυτικών πολιβαλλοντική βιωσιμότητα τικών της χώρας, για τα με έμφαση στην πράσινη και επόμενα 10-15 χρόνια. ψηφιακή μετάβαση. Η άντληση κονδυλίων από το

EconomyToday 33

ΑΡΘΡΟ

Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και μεταρρυθμίσεις νομικού συστήματος Το ΣΑΑ, που προϋπολογίστηκε στο €1,233 δισ., συνδέθηκε άρρηκτα με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και οροσήμων και επιδιώκει μεταξύ άλλων τη μετατροπή και ενίσχυση της Κύπρου ως κράτους δικαίου, διαφάνειας και λογοδοσίας, με ισχυρούς μηχανισμούς πάταξης της διαφθοράς.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Τ. ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗ Δικηγόρου, Μέλους Διδακτικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Frederick, Αντιπροέδρου ΠΔΣ

Η

Ε.Ε. προχώρησε στη δημιουργία έκτακτου μέσου χρηματοδότησης με στόχο την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας του ενιαίου οικονομικού χώρου. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), που προϋπολογίστηκε στο €1,233 δισ., συνδέθηκε άρρηκτα με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και οροσήμων και επιδιώκει μεταξύ άλλων τη μετατροπή και ενίσχυση της Κύπρου ως κράτους δικαίου, διαφάνειας και λογοδοσίας, με ισχυρούς μηχανισμούς πάταξης της διαφθοράς. Η διασφάλιση της εκταμίευσης της χρηματοδότησης του σχεδίου θα εξαρτηθεί απόλυτα από την έγκαιρη επίτευξη των οροσήμων και στόχων που έχουν τεθεί σε κάθε μια από τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται. Στον τρίτο άξονα, από τους πέντε συνολικά, αυτόν που ασχολείται με την ενίσχυση

34 EconomyToday

της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, περιλαμβάνονται και επενδύσεις σε σχέση με τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.

Το ζήτημα της μεταρρύθμισης είναι υψίστης σημασίας, αντανακλά την εικόνα της δικαιοσύνης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και επηρεάζει την εμπιστοσύνη του πολίτη στους θεσμούς

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ

Συγκεκριμένα, αναμένεται η ψήφιση των βασικών νομοσχεδίων που αφορούν: - Την αντικατάσταση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με ένα Συνταγματικό Δικαστήριο και ένα Ανώτατο Δικαστήριο, όπως προνοείται στο Κυπριακό Σύνταγμα.

- Τη δημιουργία ενός δευτεροβάθμιου εφετείου διαχωρισμένου σε τμήματα. Τα νομοσχέδια αυτά είχαν εγκριθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, τη Νομική Υπηρεσία και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο (ΠΔΣ) και είχαν κατατεθεί στη Βουλή. Το ζήτημα της μεταρρύθμισης είναι υψίστης σημασίας, αντανακλά την εικόνα της δικαιοσύνης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και επηρεάζει

την εμπιστοσύνη του πολίτη στους θεσμούς. Γι’ αυτό καθίσταται επιτακτικής ανάγκης να ψηφιστεί και να τεθεί σε εφαρμογή.

- Την ίδρυση και λειτουργία Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου. Το σχετικό νομοσχέδιο κατατέθηκε και εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής. Το Εμπορικό Δικαστήριο θα αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί εμπορικών διαφορών, κάτι που κρίνεται αναγκαίο για την ταχεία εκδίκαση των διαφορών αυτών, και ως εκ τούτου θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως κέντρου παροχής ποιοτικών υπηρεσιών και ως κέντρου προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, συμβάλλοντας στη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου.

- Την τροποποίηση του Περί Δικαστηρίων Νόμου για την επέκταση των κλιμάκων δικαιοδοσίας του Ανώτερου και του Επαρχιακού Δικαστή, όπως επίσης και για τη δημιουργία νέας ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών

Καθίσταται αδήριτη ανάγκη η ψήφιση των μεταρρυθμίσεων και απαιτείται η συνεργασία των θεσμών και η επίτευξη συναίνεσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη

που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα. Το σχετικό νομοσχέδιο αποσκοπεί στην επίλυση του προβλήματος των καθυστερήσεων εκδίκασης των υποθέσεων, αφού παρατηρείται πως σε αυτές τις δικαιοδοσίες συσσωρεύεται μεγάλος αριθμός υποθέσεων. Από την άλλη, όμως, σημειώνεται πως η ψήφιση αυτούσιου του νομοσχεδίου ίσως προκαλέσει προβλήματα που θα σχετίζονται με την ορθή απονομή της δικαιοσύνης, αφού πρωτοδιοριζόμενοι δικαστές χωρίς εμπειρία θα καλούνται να εκδικάσουν υποθέσεις μεγάλης οικονομικής εμβέλειας αλλά και πολυπλοκότητας.

- Την ψήφιση του νόμου για τη σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής δύο ξεχωριστά νομοσχέδια, τα οποία παρουσιάζουν προβλήματα σε σχέση με τη φιλοσοφία αλλά και τη στρατηγική τους. Η εισαγωγή των νομοθετημάτων αυτών θα πρέπει να είναι κατ’ ουσίαν αποτελεσματική, με στόχο την εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς και την ενίσχυση του κοινωνικού αισθήματος εμπιστοσύνης.

- Τη νομοθετική ρύθμιση του lobbying και θεμάτων ασυμβίβαστου προς αποτροπή δημιουργίας συνθηκών που ευνοούν φαινόμενα διαφθοράς. Το ως άνω νομοσχέδιο στοχεύει στην εξασφάλιση της διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων με απώτερο στόχο την αποτροπή δημιουργίας συνθηκών που ευνοούν την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου ρυθμίζονται επίσης θέματα όπως το ασυμβίβαστο αξιωματούχων, μελών της κρατικής υπηρεσίας ή οργανισμού του ευρύτερου δημόσιου τομέα και εργαζομένων προς όφελος αξιωματούχου με την ιδιότητα προσώπων που μπορούν να εμπλακούν στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων, καθώς και το χρονικό διάστημα που θα πρέπει να παρέλθει από την ημέρα που τερματίστηκαν οι υπηρεσίες τους.

- Την ψήφιση νόμου που προστατεύει τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος ή που αποκαλύπτουν στοιχεία και πληροφορίες που σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς (whistleblowers). Το νομοσχέδιο που εκκρεμεί βασίζεται στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία και στοχεύει στη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου με στόχο οι whistleblowers να διαδραματίσουν ρόλο στον εντοπισμό της διαφθοράς, της απάτης, της κακοδιαχείρισης και άλλων παραβάσεων που απειλούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, τη δημοσιονομική ακεραιότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και ασφαλώς το κράτος δικαίου. Η έγκριση του Σχεδίου θα γίνει από την Ε.Ε., ενώ η διασφάλιση της εκταμίευσης των πόρων θα εξαρτηθεί απόλυτα από την έγκαιρη επίτευξη των στόχων που θα τεθούν για κάθε μια από τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το Σχέδιο. Καθίσταται λοιπόν αδήριτη ανάγκη η ψήφιση των ως άνω μεταρρυθμίσεων και απαιτείται η συνεργασία των θεσμών και η επίτευξη συναίνεσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που να μπορούν να σταθούν στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη.

EconomyToday 35

αρθρο

Τάχιστη έγκριση

του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Το Σχέδιο μάς ανοίγει την πόρτα του αύριο

ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΤΣΙΑΚΚΗ Γενικού Γραμματέα ΚΕΒΕ

Ό

Επίσης, το Σχέδιο της Κύπρου προνοεί όπως το 23% της συνολικής διάθεσής του διοχετευθεί σε μέτρα που υποστηρίζουν την ψηφιακή μετάβαση, όπως επενδύσεις στη συνδεσιμότητα μέσω μιας σειράς μέτρων που στοχεύουν στη διασφάλιση κάλυψης με ευρυζωνική σύνδεση πολύ υψηλής χωρητικότητας. Ακόμα, προωθεί την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες, ενισχύοντας την ψηφιακή υποδομή και τα προγράμματα σπουδών στα σχολεία, εκπαιδεύοντας εκπαιδευτικούς και επενδύοντας σε προγράμματα κατάρτισης ψηφιακών δεξιοτήτων. Περιλαμβάνει επίσης έργα που αναμένεται να προωθήσουν την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δικαστικού συστήματος.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

36 EconomyToday

Βασική λοιπόν προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του Σχεδίου είναι η έγκριση από τη Βουλή των μεταρρυθμίσεων και των άλλων μέτρων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο. Η μη έγκριση αυτών των μεταρρυθμίσεων και άρα η μη εφαρμογή των μέτρων του Σχεδίου θα σημαίνει τη μη διοχέτευση ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 1,2 δισ. ευρώ προς την Κύπρο. Το ΚΕΒΕ επανειλημμένα κάλεσε τη Βουλή και τα κόμματα να εγκρίνουν τις σχετικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να μπορέσει η χώρα μας να εκσυγχρονιστεί και να γίνει πιο ανθεκτική στον συνεχώς εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό. Οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται διεθνώς, σε συνάρτηση με τις νέες ανάγκες της οικονομίας μας, καθιστούν την προώθηση αυτών των μεταρρυθμίσεων μονόδρομο. Είναι λοιπόν μια μοναδική ευκαιρία για να υλοποιήσουμε αυτές τις μεταρρυθμίσεις με την οικονομική στήριξη της Ευρώπης, προκειμένου: (α) Να εξουδετερωθούν αγκυλώσεις και γραφειοκρατίες που ταλανίζουν τον τόπο εδώ και δεκαετίες. (β) Να απελευθερωθούν δυνάμεις για δημιουργικότητα και νέες προοπτικές ανάπτυξης. (γ) Να επιτευχθεί η αναδιαμόρφωση του υφιστάμενου οικονομικού μοντέλου της χώρας.

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ

πως είναι γνωστό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να ενισχύσει τις χώρες-μέλη της λόγω των μεγάλων επιπτώσεων της πανδημίας, αποφάσισε να προωθήσει ειδικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Στα πλαίσια αυτά, ζήτησε από τις χώρες-μέλη να υποβάλουν τα σχέδια και τα προγράμματά τους που μπορούν να καλυφθούν από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος, όπως και οι άλλες χώρες, υπέβαλε το σχέδιό της στις Βρυξέλλες, ώστε να εξεταστεί κατά πόσον συνάδει με τις προτεραιότητες της Ε.Ε. για χρηματοδότηση.

Το Σχέδιο της Κύπρου, που περιλαμβάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και μέτρα αναθέρμανσης της οικονομίας, έχει εγκριθεί, κάτι που ανακοίνωσε επίσημα η Πρόεδρος της Κομισιόν κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Κύπρο. Όπως αναφέρει και ο τίτλος του Σχεδίου, βασικοί πυλώνες είναι η ενίσχυση της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας των οικονομιών των κρατών-μελών. Και ενώ με τον όρο «ανάκαμψη» φαίνεται ξεκάθαρα η πρόθεση για ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης των αγορών λόγω της πανδημίας, με τον όρο «ανθεκτικότητα» επιδιώκεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ικανότητας των κρατών-μελών να βελτιώσουν τον τρόπο λειτουργίας και την αποτελεσματικότητα των κρατικών και ιδιωτικών δομών τους, ώστε να μπορούν να παραμείνουν βιώσιμες και ανθεκτικές στις επερχόμενες τεχνολογικές και άλλες προκλήσεις.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Συνολικά, το Σχέδιο της Κύπρου αφιερώνει το 41% της συνολικής χρηματοδότησής του σε μέτρα που υποστηρίζουν τους κλιματικούς στόχους και την πράσινη ανάπτυξη

Ανάμεσα στους στόχους του Σχεδίου περιλαμβάνονται επίσης μέτρα για την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην απασχόληση των νέων, καθώς και μέτρα για την αύξηση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ Οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν τη δημόσια υπηρεσία, τη δικαιοσύνη και την τοπική αυτοδιοίκηση είναι πάρα πολύ σημαντικές για το αύριο του τόπου

Επιπλέον, το Σχέδιο στοχεύει στη μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα που σχετίζονται με τα παλαιά μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μέσω ενός ειδικού σχεδίου δράσης καθώς και μέτρων για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος. Προβλέπεται επίσης η εισαγωγή προγραμμάτων και σχεδίων χρηματοδότησης που θα βελτιώσουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τη ρευστότητα, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ υπάρχουν σχέδια επιχορηγήσεων για έρευνα και καινοτομία, καθώς και για τη δημιουργία κεντρικού γραφείου μεταφοράς γνώσης. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι το Σχέδιο της Κύπρου καλύπτει ένα εκτεταμένο σύνολο αμοιβαίως ενισχυόμενων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση ενός σημαντικότατου υποσυνόλου των οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων, προτείνοντας έργα και στις 7 προτεραιότητες που απαιτούνται για τη διπλή μετάβαση. Ενόψει όλων αυτών, το ΚΕΒΕ θεωρεί άκρως απαραίτητο να προχωρήσουμε στην τάχιστη έγκριση και έναρξη υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γιατί μας ανοίγει την πόρτα του αύριο.

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Ειδικά οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν τη δημόσια υπηρεσία, τη δικαιοσύνη και την τοπική αυτοδιοίκηση είναι πάρα πολύ σημαντικές για το αύριο του τόπου. Και στους τρεις αυτούς τομείς υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες και στρεβλώσεις, οι οποίες χρήζουν διορθώσεων για να μπορέσουν οι τομείς αυτοί να στηρίξουν πρακτικά τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της οικονομίας. Όμως, δεν είναι μόνο οι μεταρρυθμίσεις αυτές που αφορούν το Σχέδιο. Η Ε.Ε. θα διοχετεύσει πόρους στη χώρα μας, αν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο της Κύπρου υποστηρίζουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και ενισχύουν το αναπτυξιακό δυναμικό της χώρας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα. Συνολικά, το Σχέδιο της Κύπρου αφιερώνει το 41% της συνολικής χρηματοδότησής του σε μέτρα που υποστηρίζουν τους κλιματικούς στόχους και την πράσινη ανάπτυξη. Το Σχέδιο περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις σχετικά με την εισαγωγή της πράσινης φορολογίας, την ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τη διευκόλυνση των ενεργειακών ανακαινίσεων στα κτίρια και την επιτάχυνση της ηλεκτρικής κινητικότητας. Ακόμα, περιέχει ένα ευρύ φάσμα επενδύσεων ανανεώσιμης ενέργειας που στοχεύουν νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δήμους, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς και επενδύσεις που σχετίζονται με τη μαζική ανάπτυξη έξυπνων μετρητών, όπως και με το έργο EuroAsia Interconnector, το οποίο θα βοηθήσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από καθαρότερες πηγές, ιδίως από ΑΠΕ.

EconomyToday 37

αρθρο

ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Το κυπριακό σχέδιο χωρίζεται σε πέντε πυλώνες και στοχεύει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση προκλήσεων, καθώς και στην εθνική στρατηγική.

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΦΡΑΓΚΟΥΔΗ Διευθυντή Τμήματος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης και Οικονομίας ΟΕΒ

Μ

ε τη βαθιά οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2013 και την ένταξη της οικονομίας μας σε μηχανισμό στήριξης, η Κύπρος αναγκάστηκε να προχωρήσει σε αρκετές ριζικές αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες όμως επιβραδύνθηκαν και πάλι την τελευταία διετία, υπό τη σκιά της πανδημίας του COVID-19.

την ψηφιακή μετάβαση. Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), μέσω ενός παραγωγικού διαλόγου με το Υπουργείο Οικονομικών, είχε την ευκαιρία να υποβάλει συγκεκριμένες εισηγήσεις κατά την ετοιμασία του προσχεδίου του σχεδίου, πολλές από τις οποίες είδαμε με ικανοποίηση ότι υιοθετήθηκαν στο τελικό κείμενο που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Ε.Ε.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ​

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility - RRF) αποτελεί ένα καινοτόμο εργαλείο της Ε.Ε., που ήρθε για να δώσει οικονομική βοήθεια στα κράτη-μέλη μετά την κρίση του COVID-19. Το κάθε κράτος-μέλος υπέβαλε τη δική του δέσμη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για τα έτη 2021-2023, με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2026. Σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές, το κυπριακό σχέδιο χωρίζεται σε πέντε πυλώνες και στοχεύει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση προκλήσεων, καθώς και στην εθνική στρατηγική, με έμφαση στην πράσινη και 38 EconomyToday

Βαδίζουμε ολοταχώς προς την εποχή των ταχυτήτων πέμπτης γενεάς (5G) και οι ευκαιρίες που μας ανοίγονται είναι απεριόριστες

Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κύπρου βασίζεται σε πέντε πυλώνες, που μας βρίσκουν απόλυτα σύμφωνους, αφού είναι όλοι ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανάκαμψη και την κοινωνική ευημερία του τόπου.

Δημόσια υγεία Ο πρώτος πυλώνας αφορά τη δημόσια υγεία, ένα αγαθό που η πανδημία έκανε όλους μας να εκτιμήσουμε ακόμα περισσότερο. Η ριζικότερη μεταρρύθμιση στο κομμάτι αυτό είχε ήδη δρομολογηθεί τα προηγούμενα χρόνια με τη σταδιακή εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Χρειάζεται όμως να γίνουν αρκετές βελτιώσεις ακόμα, που

είναι ίσως ο σημαντικότερος από τους πέντε, αφού επηρεάζει οριζόντια όλες τις κοινωνικο-οικονομικές δράσεις και δραστηριότητες Ο πυλώνας της πράσινης που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο. Έχουμε την ανάπτυξης είναι εξίσου τύχη να βιώνουμε την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (Industry 4.0) από πρώτο χέρι και σημαντικός για την οικονομία βλέπουμε καθημερινά τον τρόπο που εισβάλλει και τον επιχειρηματικό κόσμο, στη ζωή μας η ψηφιοποίηση. Αν συγκρίνουμε αφού κατά τα τελευταία χρόνια τις αλλαγές που έφερε στην καθημερινότητά επικρατεί η τάση για πιο μας η χρήση του διαδικτύου και των έξυπνων πράσινες επιχειρήσεις φορητών συσκευών μόνο τα τελευταία χρόνια, Πράσινη ανάπτυξη θα διαπιστώσουμε την πραγματική αξία που Ο πυλώνας της πράσινης ανάπτυξης είναι εξίπροσέθεσαν οι ψηφιακές τεχνολογίες στη ζωή μας. σου σημαντικός για την οικονομία και τον επιχειρηματικό Βαδίζουμε ολοταχώς προς την εποχή των ταχυτήτων κόσμο, αφού κατά τα τελευταία χρόνια επικρατεί η τάση για πέμπτης γενεάς (5G) και οι ευκαιρίες που μας ανοίγονται πιο πράσινες επιχειρήσεις. Καθώς αυξάνεται ο παγκόσμιος είναι απεριόριστες. Οφείλουμε να τις αξιοποιήσουμε όσο πληθυσμός, αυξάνεται και η παγκόσμια κατανάλωση, κάτι πιο σύντομα γίνεται (π.χ. στο κομμάτι της ηλεκτρονικής που οδηγεί σε υψηλά επίπεδα ρύπανσης του περιβάλλοντος διακυβέρνησης) και η βοήθεια που μας παρέχεται από και σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. το ΣΑΑ αποτελεί ιδανική συγκυρία. Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τη μοναδική διέξοδο στο πρόβλημα αυτό και η υιοθέτησή της τείνει να γίνει οριζόντια υποχρέωση για τον επιχειρηματικό κόσμο. Η ΟΕΒ έχει αναΕκπαιδευτικό σύστημα πτύξει πολλές δράσεις προς την κατεύθυνση αυτή και έχει κοινωνικό κράτος υποβάλει μεγάλο αριθμό εμπεριστατωμένων εισηγήσεων, Ο πέμπτος πυλώνας αφορά την καθιέρωση ενός σύγχροοι οποίες στην πλειοψηφία τους περιλαμβάνονται στο ΣΑΑ. νου εκπαιδευτικού συστήματος και κοινωνικού κράτους, Παράλληλα, ευελπιστούμε και σε περισσότερες δράσεις που θα εξοπλίζει τους πολίτες με τις κατάλληλες γνώσεις που αφορούν την ανακύκλωση / επαναχρησιμοποίηση και δεξιότητες για να επιτύχουν από κοινού τον στόχο αποβλήτων. της ανάκαμψης. Ο πυλώνας αυτός θα ενισχύσει την αγορά εργασίας προωθώντας τους νέους στα κατάλληλα επαγγέλματα, ενώ παράλληλα μπορεί να υιοθετήσει Ανταγωνιστικότητα και θεσμοί δράσεις που θα οδηγήσουν στην ομαλή ενσωμάτωση Σε ό,τι αφορά τον πυλώνα για μια ανταγωνιστική οικονομία στην κοινωνία ατόμων με ιδιαιτερότητες. με αποτελεσματικούς θεσμούς, η ΟΕΒ θεωρεί κομβικό το Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου κομμάτι του εκσυγχρονισμού της δημόσιας υπηρεσίας. Αυτό αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εισηγήσεων, που άλλωστε αποτελούσε πάγιο αίτημα της ΟΕΒ. Η δημόσια συγκεντρώνει κάτω από την ίδια ομπρέλα μεταρρυθμίσεις υπηρεσία είναι ένα ζωντανό όργανο του κράτους που και ενέργειες για αναζωογόνηση της κυπριακής οικονομίας. συνεχώς αναπτύσσεται και εξελίσσεται. Για τον λόγο αυτό, Αρκετές μάλιστα από τις ενέργειες που περιγράφονται είχαν οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τον εκσυγχρονισμό της ως υποβληθεί και στο παρελθόν, αλλά είτε έμειναν ημιτελείς μια συνεχή και αδιάκοπη προσπάθεια. είτε αναβλήθηκαν λόγω άλλων συγκυριών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τα σύγχρονα επιτυχημένα μοντέλα επιτάσσουν τη δημιουργία αυτόνομων, βιώσιμων δήμων και κοινοτήτων. ΠΡΟΚΛΗΣΗ Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ Μέσω του ΣΑΑ, προσβλέπουμε στη σύντομη συμφωνία ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ για υλοποίηση της μεταρρύθμισης που έχει ήδη προταθεί. Ταυτόχρονα, εκκρεμεί η μεταρρύθμιση του δικαστικού μας συστήματος, η οποία θα συμβάλει στην ταχύτερη απονομή Η ΟΕΒ πιστεύει ότι oι στόχοι και τα χροτης δικαιοσύνης και κυρίως θα αποκαταστήσει το κύρος νοδιαγράμματα που περιγράφονται στο της δικαστικής εξουσίας και το αίσθημα εμπιστοσύνης των ΣΑΑ αποτελούν πρόκληση για να πραγμαπολιτών προς το κράτος. τοποιήσει η Κύπρος ένα φρέσκο ξεκίνημα Στους σχεδιασμούς ανάκαμψης και ανθεκτικότητας βλέπουμε σε πολλαπλές δράσεις και προπαντός για με ικανοποίηση να γίνεται αναφορά σε δράσεις που προωθεί να ανακτήσει τη διεθνή αξιοπιστία της, για χρόνια η ΟΕΒ, όπως είναι η ενίσχυση της έρευνας και κερδίζοντας τα χαμένα εύσημα του παρελκαινοτομίας, καθώς και η βελτίωση της ανταγωνιστικότηθόντος. Tο γεγονός ότι το Σχέδιο αυτό είναι τας των επιχειρήσεων. Θα παρακολουθούμε στενά την χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή εφαρμογή του ΣΑΑ στον τομέα αυτό και θα προβούμε σε Ένωση, ακριβώς για σκοπούς οικονομικής ανάκαμψης, το καθιστά μια χρυσή ευκαιρία εισηγήσεις όποτε κριθεί αναγκαίο. για την υλοποίηση χρονοβόρων και δαπανηρών μεταρρυθμίσεων. Ψηφιακή εποχή θα φέρουν ακόμα πιο κοντά τα κρατικά και τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Το ΣΑΑ προτείνει τη στήριξη κυρίως των δημόσιων νοσοκομείων, αφού η βιωσιμότητά τους είναι εκ των ων ουκ άνευ. Παράλληλα, όμως, θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί ανάλογη στήριξη και στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Η στήριξη αυτή θα μπορούσε να έρθει υπό τη μορφή φορολογικών και επενδυτικών κινήτρων.

Ο τέταρτος πυλώνας του ΣΑΑ, προς μια ψηφιακή εποχή,

EconomyToday 39

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΑΝΑΚΑΜΨΕΙ ΔΥΝΑΜΙΚΑ O Country Managing Partner της EY Κύπρου, Ronald Attard, καταθέτει τις εκτιμήσεις του για την κυπριακή οικονομία. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ

« «Η

Κύπρος διαθέτει έναν δυναμικό ιδιωτικό τομέα που θα οδηγήσει την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, με πρωταγωνιστές την ενέργεια, τη ναυτιλία, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες», τονίζει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Economy Today o Country Managing Partner της EY Κύπρου, Ronald Attard. Όπως υπογραμμίζει, η Κύπρος έχει την ευκαιρία να ανακάμψει δυναμικά αλλά και να μετασχηματιστεί σε μια πιο διαφοροποιημένη, πιο πράσινη και πιο ψηφιοποιημένη οικονομία, και εκμεταλλευόμενη τα πλεονεκτήματά της «να καταστεί πρωταγωνιστής σε αυτές τις αλλαγές». Όσον αφορά την ΕΥ, ο κ. Attard εκφράζει τον ενθουσιασμό του για την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ μας παρουσιάζει τα επόμενα σχέδια του οργανισμού.

40 EconomyToday

Η πανδημία ήταν μια τεράστια πρόκληση για όλους, ιδιαίτερα στην αρχική φάση. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα καταφέραμε άριστα, χάρη στις προσπάθειες των Κυπρίων συναδέλφων μου και του υπέροχου ομαδικού πνεύματος σε ολόκληρη την εταιρεία

«

EconomyToday 41

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Έχετε αναλάβει τον ρόλο του Διευθύνοντος Συμβούλου της EY Κύπρου εν μέσω της κρίσης που δημιουργήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού. Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις για την κυπριακή οικονομία και ποιες είναι οι προσδοκίες σας; Είμαι πολύ ενθουσιασμένος που αναλαμβάνω τον ρόλο του Country Managing Partner της EY Κύπρου αυτή την περίοδο. Είναι μια δύσκολη μεταβατική περίοδος για την Κύπρο, αλλά αυτό ισχύει και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Κύπρος έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι είναι ανθεκτική, ευέλικτη και προσαρμοστική, όπως διαπιστώσαμε πρόσφατα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης 2012-13, και τα χαρακτηριστικά αυτά θα αποτελέσουν σημαντικό πλεονέκτημα στο επόμενο διάστημα. Έχοντας αντιμετωπίσει την πανδημία, η Κύπρος έχει τώρα την ευκαιρία να ανακάμψει δυναμικά αλλά και να μετασχηματιστεί σε μια πιο διαφοροποιημένη, πιο πράσινη και πιο ψηφιοποιημένη οικονομία. Καθώς ο κόσμος αλλάζει, η Κύπρος πρέπει να προσαρμοστεί, να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα που της δίνει το μικρό μέγεθός της και να πρωταγωνιστήσει σε αυτές τις αλλαγές. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) μας προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να το πετύχουμε. Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές της οικονομίας, βρισκόμαστε στη διαδικασία οριστικοποίησης της πρώτης κυπριακής έκδοσης του EY Business Leaders Confidence Barometer, το οποίο θα παρουσιάσουμε σύντομα. Το Βαρόμετρο δείχνει ότι τα ανώτερα στελέχη από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Κύπρο που ρωτήθηκαν είναι συγκρατημένα αισιόδοξα και αναμένουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει στα προ της πανδημίας επίπεδα μεσοπρόθεσμα (δηλαδή σε 1-2 χρόνια). Οι απόψεις ποικίλλουν ανά τομέα, με την τεχνολογία και τις τηλεπικοινωνίες καθώς και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες να είναι πιο αισιόδοξες, ενώ τα στελέχη σε τομείς όπως η φιλοξενία, το real estate και οι κατασκευές είναι μετριοπαθείς στις εκτιμήσεις τους, έχουν μικρότερη διάθεση για επενδύσεις, ενώ εξετάζουν και περιορισμένες μειώσεις προσωπικού.

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥ

Πώς θα πραγματοποιηθεί η μετάβαση της EY Κύπρου στην μετά COVID-19 εποχή; Σε ποιους άξονες θα εστιαστεί το στρατηγικό σας σχέδιο; Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας και οι νέες πρωτοβουλίες; Η EY εντείνει τις προσπάθειές της να γίνει ένας πραγματικά πελατοκεντρικός οργανισμός και να αναγνωρίζεται ως ο προτιμώμενος πάροχος επαγγελματικών υπηρεσιών στην Κύπρο, συνεχίζοντας παράλληλα να συμβάλλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης προς την κυπριακή οικονομία. Αυτό βασίζεται στην κατανόηση των αλλαγών που μετασχηματίζουν τον κόσμο μας και του πώς αυτές επηρεάζουν όλες τις πτυχές της επιχειρηματικής δραστηριότητας των πελατών μας. Πιστεύω ότι είμαστε σήμερα σε ιδανική θέση για να 42 EconomyToday

βοηθήσουμε τους πελάτες μας στο ψηφιακό τους ταξίδι, στην προσαρμογή της στρατηγικής και των εφοδιαστικών τους αλυσίδων στις αλλαγές στις παγκόσμιες εμπορικές ροές, στον μετασχηματισμό των δραστηριοτήτων τους και στη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Ταυτόχρονα, θα υποστηρίξουμε τις προσπάθειες ανάκαμψης της χώρας και την καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων του RRF. Πριν από μερικές εβδομάδες, πραγματοποιήσαμε μια πρώτη διαδικτυακή εκδήλωση σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης του RRF με τη συμμετοχή υπουργών και κυβερνητικών αξιωματούχων. Σχεδιάζουμε επίσης μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες. Μεταξύ άλλων, τη διοργάνωση, για πρώτη φορά στην Κύπρο, του διαγωνισμού EY Entrepreneur of the Year, ενός μοναδικού παγκόσμιου προγράμματος που επιβραβεύει το επιχειρηματικό όραμα, τα επιτεύγματα και την ηγεσία. Παρουσιάζουμε επίσης το EY-Parthenon, την εταιρεία εξειδικευμένων συμβούλων μας που βοηθά τους διευθύνοντες συμβούλους και τους ηγέτες των επιχειρήσεων να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν μετασχηματιστικές στρατηγικές σε όλο το εύρος της επιχείρησής τους. Θέλουμε να συνεχίσουμε να βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή για να παρέχουμε στην Κύπρο ό,τι καλύτερο προσφέρει η ΕΥ, εξασφαλίζοντας ότι στηρίζουμε τη χώρα με όλο το εύρος των παγκόσμιων δυνατοτήτων μας.

ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

(πλεονεκτήματα)

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

99%

ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

90%

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ

81%

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

73%

Ποιες ήταν οι σημαντικότερες επιπτώσεις της πανδημίας στην EY Κύπρου και πώς διασφαλίσατε την ομαλή λειτουργία της εταιρείας και την εξυπηρέτηση των πελατών κατά τη διάρκεια των lockdowns; Η πανδημία ήταν μια τεράστια πρόκληση για όλους, ιδιαίτερα στην αρχική φάση. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα καταφέραμε άριστα, χάρη στις προσπάθειες των Κυπρίων συναδέλφων μου και του υπέροχου ομαδικού πνεύματος σε ολόκληρη την εταιρεία. Κρατήσαμε τους ανθρώπους μας ασφαλείς, ακολουθώντας αυστηρά πρωτόκολλα υγείας, και προσαρμοστήκαμε γρήγορα, με τη βοήθεια εργαλείων, πρωτοκόλλων και τεχνολογίας που είχαμε ήδη εφαρμόσει πριν από την πανδημία. Υποστηρίξαμε επίσης τους ανθρώπους μας στην ομαλή προσαρμογή τους στην τηλεργασία. Το πιο σημαντικό, διατηρήσαμε τη σύνδεση με τους πελάτες μας, παρέχοντας εξαιρετική εξυπηρέτηση στη διάρκεια της κρίσης. Πιστεύω ότι δώσαμε σε όλους τους πελάτες μας πολύτιμη υποστήριξη για να διαχειριστούν τις ευκαιρίες και τις απειλές, ειδικά σε τομείς που επλήγησαν από την κρίση. Βοηθήσαμε τους πελάτες μας στην αντιμετώπιση των καθημερινών προκλήσεων της πανδημίας, παρέχοντας επίσης πληροφόρηση σχετικά με τις επιπτώσεις για τους κλάδους τους, όπως, για παράδειγμα, μέσω των Industry Pulse Reports για τον τουρισμό, το real estate και τον τραπεζικό τομέα, αλλά και μιας σειράς από webcasts/webinars που οργανώσαμε. Η πανδημία έχει ενισχύσει την ευελιξία μας, πράγμα που σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε περαιτέρω στο μέλλον. Έχουμε μια συναρπαστική περίοδο μπροστά

«

Προσωπικά, είμαι εντυπωσιασμένος με το επίπεδο δεξιοτήτων στην Κύπρο και, φυσικά, στην EY, και αυτό είναι κρίσιμο, καθώς σήμερα είναι το πρώτο πράγμα που οι επενδυτές εξετάζουν όταν αποφασίζουν πού θα επενδύσουν

«

EconomyToday 43

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ μας, καθώς οι άνθρωποί μας επιστρέφουν σταδιακά στο γραφείο και συναντάμε για άλλη μια φορά τους πελάτες ζωντανά και όχι ψηφιακά.

ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ Ο ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Ποιες πολιτικές πρέπει να εφαρμόσει το κράτος για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων καθώς και για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας; Η Κύπρος διαθέτει έναν δυναμικό ιδιωτικό τομέα που θα οδηγήσει την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, με πρωταγωνιστές την ενέργεια, τη ναυτιλία, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Το κράτος καλείται να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο, δημιουργώντας ένα σύγχρονο ρυθμιστικό περιβάλλον και εξασφαλίζοντας συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά και διαφάνεια στις συναλλαγές του με τις επιχειρήσεις. Πρέπει επίσης να εργαστούμε συστηματικά για να συνεχίσουμε τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και των υποδομών. Οι συνάδελφοί μου, για παράδειγμα, υποστηρίζουν τη θεσμική αναδιοργάνωση της κυπριακής Αστυνομίας και τη μετατροπή της Λευκωσίας σε έξυπνη πόλη. Κοιτάζοντας την ευρύτερη εικόνα, η κυπριακή οικονομία βασίστηκε παραδοσιακά σε τρεις τομείς: τον τουρισμό, το real estate και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Πιστεύω ότι η πανδημία μάς έδειξε ότι η υπερβολική εξάρτηση από έναν τομέα ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Επομένως, πρέπει να διαφοροποιήσουμε σταδιακά το οικονομικό μας μοντέλο, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις σε νέους τομείς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί το καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας, όπως η ψηφιακή τεχνολογία, οι βιοεπιστήμες, η καθαρή τεχνολογία και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΕΠΟΧΗ ΡΑΓΔΑΙΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση στον τομέα των υπηρεσιών; Είναι μια εποχή ραγδαίων αλλαγών – από την επιταχυνόμενη ψηφιακή μετάβαση, στο μεταβαλλόμενο φορολογικό περιβάλλον και την ανάκαμψη από μια παγκόσμια πανδημία. Σε αυτό το περιβάλλον, έχουμε έναν κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσουμε σε διάφορους τομείς. Για παράδειγμα, βλέπω έναν σημαντικό ρόλο στη στήριξη των εταιρειών στον μετασχηματισμό και το ψηφιακό τους ταξίδι ή βοηθώντας τις να κατανοήσουν και να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις και προσδοκίες

44 EconomyToday

των καταναλωτών. Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη απαίτηση από όλες τις πλευρές για διαφάνεια, λογοδοσία και αναφορές τόσο οικονομικών όσο και μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, η οποία οδηγεί επίσης σε ένα αυστηρότερο ρυθμιστικό περιβάλλον. Και εδώ πάλι, οι επαγγελματικές υπηρεσίες έχουν έναν ουσιαστικό ρόλο υποστήριξης του πελάτη σε ζητήματα συμμόρφωσης.

Η ΚΥΠΡΟΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

Ποια είναι η εικόνα της Κύπρου διεθνώς ως επενδυτικού προορισμού; Όπως γνωρίζετε, οι εισροές ΑΞΕ στην Κύπρο αυξάνονται σταθερά από το 2014. Πέρυσι, παρουσιάσαμε, για πρώτη φορά στην Κύπρο, την Έρευνα ΕΥ Attractiveness Survey, η οποία καταγράφει τις αντιλήψεις της παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας για την ελκυστικότητα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού. Τα ευρήματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά, με το 56% των ερωτηθέντων και το 83% των εταιρειών που είναι ήδη εγκατεστημένες στην Κύπρο να εκτιμούν ότι η ελκυστικότητα της Κύπρου θα βελτιωθεί περαιτέρω τα επόμενα τρία χρόνια. Ως βασικά πλεονεκτήματα της Κύπρου, οι επενδυτές θεωρούν πολύ ελκυστική την ποιότητα ζωής (99%), τις ψηφιακές υποδομές (90%), τις δεξιότητες του

τομέα σας; Στην EY παρακολουθούμε στενά τις επερχόμενες νομοθετικές αλλαγές σε ευρωπαϊκό επίπεδο που απορρέουν «Οι κυπριακές τράπεζες σήμερα, από την έγκριση των συστάσεων BEPS σε σύγκριση με το 2013, 2.0 και αξιολογούμε τον αντίκτυπό τους στην Κύπρο. Είναι μια καλή ευκαιρία να είναι σε πολύ καλύτερη ξεκινήσει η διαδικασία φορολογικής μεκατάσταση για να διαχειριστούν ταρρύθμισης που θα ευθυγραμμίσει την τις καθυστερήσεις έγκαιρα, πριν Κύπρο με τις αναμενόμενες νομοθετικές Ποιες είναι οι προσδοκίες σας όσον αφορά τις επενδύσεις; Τι θα συνι- μετατραπούν σε NPL, καθώς και για αλλαγές στην Ε.Ε. Όλοι συμφωνούμε ότι στούσατε στις αρμόδιες κυβερνητικές να επιτύχουν και να ανακτήσουν η Κύπρος χρειάζεται ένα ισχυρό, αποτελεσματικό και δίκαιο πλαίσιο φορολογίας αρχές σχετικά με την προσέλκυση γρήγορα νέες περιπτώσεις μη των επιχειρήσεων που να υποστηρίζει νέων επενδυτών; εξυπηρετούμενων δανείων» την ανάκαμψη μετά τον COVID-19 και Η φετινή έρευνα ΕΥ Attractiveness Survey να είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο με Europe δείχνει ότι, παρά την πανδημία, οι τις αναμενόμενες νομοθετικές αλλαγές. Θα ήθελα ΑΞΕ στην Ευρώπη παρουσίασαν μια μικρή μόνο πτώση να προσθέσω ότι στην EY έχουμε επενδύσει και κατά 13% και ότι η Ευρώπη παραμένει, μακράν, ο πιο συνεχίζουμε να επενδύουμε σε μεγάλο βαθμό σε ελκυστικός προορισμός παγκοσμίως. Επιπλέον, το μια ολοκληρωμένη λειτουργία φορολογικών συμ63% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η ελκυστικότητα βουλευτικών υπηρεσιών, και πρόσφατα αποκτήσαμε της Ευρώπης θα βελτιωθεί περαιτέρω τα επόμενα δύο ακόμη εταίρους σε αυτόν τον τομέα. τρία χρόνια. Επομένως, είμαι αισιόδοξος. Και είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία, Ο ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ το μέγεθος και την ευελιξία μας προς όφελός μας. ΤΟΜΕΑΣ Πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει, περισσότερο από ποτέ, Πώς θα περιγράφατε την εικόνα στο χρηματονα υποστηρίξουμε τους τομείς υψηλής τεχνολογίας οικονομικό σύστημα της Κύπρου και πόσο σας και την καινοτομία, να αναπτύξουμε περαιτέρω την ανησυχεί το επίπεδο των NPL; Ποια προβλήματα εκπαίδευση και τις δεξιότητες και να επενδύσουμε δημιουργεί για την οικονομία; σε υποδομές, ιδιαίτερα ψηφιακές. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την τεράστια πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπιση των Ποια είναι η άποψή σας για τη συζήτηση που ξεμη εξυπηρετούμενων δανείων, μέσα από την αναδικίνησε για την επιβολή ενός παγκόσμιου φόρου άρθρωση πολλών δανείων, τις πωλήσεις που έχουν στις επιχειρήσεις; πραγματοποιηθεί και τη δημιουργία της ΚΕΔΙΠΕΣ. Ας είμαστε ειλικρινείς γι’ αυτό – η επιβολή ενός Πιθανότατα θα υπάρχουν μερικά νέα κόκκινα δάνεια ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις επιπου δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα του COVID-19, χειρήσεις μπορεί να έχει κάποια βραχυπρόθεσμη αλλά ελπίζουμε ότι δεν θα είναι στα επίπεδα που ενδεεπίπτωση στην ανταγωνιστικότητα χωρών με σχετικά χομένως φοβόμασταν. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες πρέπει χαμηλούς συντελεστές φορολογίας επιχειρήσεων, να συνεχίσουν να εκσυγχρονίζονται, να επενδύουν σε όπως η Κύπρος. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπερεκτιψηφιακές τεχνολογίες και να δημιουργούν προϊόντα μούμε τη σημασία της φορολογίας ως παράγοντα και υπηρεσίες που να ικανοποιούν τις μεταβαλλόμενες που επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις. Λάβετε ανάγκες των πελατών. Οι κυπριακές τράπεζες σήμερα, υπόψη ότι, σύμφωνα με την ΕΥ Attractiveness σε σύγκριση με το 2013, είναι σε πολύ καλύτερη Survey Cyprus, η φορολογία βρισκόταν στην τέκατάσταση για να διαχειριστούν τις καθυστερήσεις ταρτη θέση μεταξύ των θετικών στοιχείων της έγκαιρα, πριν μετατραπούν σε NPL, καθώς και για να ελκυστικότητας της Κύπρου. Στη σημερινή εποχή, επιτύχουν και να ανακτήσουν γρήγορα νέες περιπτώπαράγοντες όπως η διαθεσιμότητα δεξιοτήτων, το σεις μη εξυπηρετούμενων δανείων. επίπεδο των ψηφιακών υποδομών και η σταθερότητα του πολιτικού και κανονιστικού περιβάλλοντος Τι προτείνετε για την επίλυση του προβλήματος βρίσκονται πιο ψηλά στην ατζέντα, ειδικά για το των μη εξυπηρετούμενων δανείων; είδος των επενδύσεων που πρέπει να προσελΥπάρχουν πολλές διαφορετικές επιλογές, όπως ανακύσει η Κύπρος, σε τομείς όπως η τεχνολογία και διαρθρώσεις, περισσότερες πωλήσεις δανείων, η πράσινη οικονομία. Ας μην υποτιμούμε επίσης δημιουργία μιας bad bank ή επέκταση του ρόλου της τη σημασία ήπιων παραμέτρων, όπως η ποιότητα ΚΕΔΙΠΕΣ. Όλες οι επιλογές έχουν τα πλεονεκτήματα ζωής. Πιστεύω επίσης ακράδαντα ότι μπορούμε να και τα μειονεκτήματά τους, οπότε πρέπει να εξεταστούν αξιοποιήσουμε το μέγεθός μας προς όφελός μας. προσεκτικά. Πιστεύω ότι αυτά που πρέπει να διασφαλίΜπορούμε να είμαστε ευκίνητοι και ευέλικτοι σε σουμε, πάνω απ’ όλα, είναι ότι οι υγιείς δανειολήπτες περιόδους αλλαγών όπως η σημερινή. μπορούν να επανεκκινήσουν τις επιχειρήσεις τους και ότι διατηρείται η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, Πώς αξιολογείτε το φορολογικό σύστημα ενώ αντιμετωπίζονται τα προβληματικά δάνεια που της Κύπρου και ποιες είναι οι προτάσεις σας μπορούν να τύχουν καλύτερης διαχείρισης εκτός του σχετικά με τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση τραπεζικού συστήματος. που υποστηρίζεται από επαγγελματίες στον ανθρώπινου δυναμικού (81%) και τη φορολογία των επιχειρήσεων (73%). Προσωπικά, είμαι εντυπωσιασμένος με το επίπεδο δεξιοτήτων στην Κύπρο και, φυσικά, στην EY, και αυτό είναι κρίσιμο, καθώς σήμερα είναι το πρώτο πράγμα που οι επενδυτές εξετάζουν όταν αποφασίζουν πού θα επενδύσουν.

EconomyToday 45

θo c εμ v eαr s t o r y

Η μετάλλαξη «Δέλτα», το πετρέλαιο και τα γεωπολιτικά παιχνίδια

ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

46 EconomyToday

Το μόνο σίγουρο είναι ότι για το επόμενο διάστημα θα κυριαρχήσει εκ νέου η μεταβλητότητα στις χρηματαγορές και θα παραμείνουν οι ανησυχίες για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας

Ε

ίναι εύλογο να υπάρχουν ανησυχίες όταν η τιμή του πετρελαίου εκτοξεύεται στα ύψη, δημιουργώντας πληθωριστικές πιέσεις στις παγκόσμιες οικονομίες, ενώ είναι ακόμα πιο ανησυχητικό όταν η τιμή του «μαύρου χρυσού», και εμμέσως η τύχη του διεθνούς οικονομικού συστήματος, εξαρτάται από τα γεωπολιτικά παιχνίδια εξουσίας αυτών των λίγων χωρών που το παράγουν. Οι χρηματαγορές έχουν συνηθίσει στις έντονες διακυμάνσεις των τιμών πετρελαίου και στα συχνά γεωπολιτικά γεγονότα, ενώ οι διαχειριστές χαρτοφυλακίων προσαρμόζουν τις επενδυτικές τους στρατηγικές και τους μηχανισμούς διαχείρισης ρίσκου αναλόγως της περίπτωσης. Η παγκόσμια βιομηχανία ενέργειας έχει περάσει σημαντικές κρίσεις τα τελευταία 70 χρόνια, όπως αυτή της διώρυγας του Σουέζ στην Αίγυπτο το 1956, τους αραβοϊσραηλινούς πολέμους του 1967 και 1973, που προκάλεσε το πετρελαϊκό εμπάργκο της Σαουδικής Αραβίας το 1973, την Ιρανική Επανάσταση και την πτώση του Σάχη το 1979, τις διαχρονικές συρράξεις στον Περσικό Κόλπο και την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία το 2011. Παρ’ όλα αυτά, τίποτα δεν συγκρίνεται με την εμφάνιση μιας πανδημίας σαν αυτής του COVID-19, δίχως προηγούμενο, την εξέλιξη της οποίας ουδείς μπορεί να προβλέψει ακόμη. Η απροσδόκητη –για πολλούς– επιστροφή της πανδημίας του κορωνοϊού, μέσω της υπερμεταδοτικής μετάλλαξης «Δέλτα», κατά τους καλοκαιρινούς τουριστικούς μήνες, έχει επαναφέρει τον φόβο και τις ανησυχίες στην ήδη εύθραυστη παγκόσμια οικονομία, η οποία ακόμη προσπαθεί να επανακάμψει από τα προηγούμενα κύματα της πανδημίας. Για κάποιους θα αποτελέσει δικαιολογία για διόρθωση στις αγορές των μετοχών, οι οποίες φούσκω-

EconomyToday 47

θo c εμ v eαr s t o r y

σαν απότομα στο πρώτο μισό του 2021, ενώ για κάποιους άλλους θα είναι ένα απροσδόκητο γεγονός για να ξεφουσκώσουν οι τιμές του πετρελαίου και των άλλων εμπορευμάτων ώστε να φρενάρουν την άνοδο του πληθωρισμού. Κατά πόσον οι φόβοι για μια νέα επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα είναι πραγματικοί ή υπερβολικοί, αυτό θα το δείξει η ιστορία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για το επόμενο διάστημα θα κυριαρχήσει εκ νέου η μεταβλητότητα στις χρηματαγορές και θα παραμείνουν οι ανησυχίες για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας ή για την επιστροφή μας σε μια πιο βαθιά ύφεση κατά τους επερχόμενους χειμερινούς μήνες.

Η μετάλλαξη «Δέλτα» ανησυχεί τους επενδυτές Οι παγκόσμιες χρηματαγορές έχουν καταγράψει τις πρώτες τους σημαντικές απώλειες πέραν του 5% - 10% από τα πρόσφατα ιστορικά τους υψηλά, ενώ οι τιμές των κυριότερων εμπορευμάτων, όπως του πετρελαίου, του χαλκού, της ξυλείας και των σιτηρών, έχουν ήδη υποχωρήσει κατά 10% - 20% τις τελευταίες βδομάδες, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα 48 EconomyToday

Οι ανησυχίες επικεντρώνονται σε κλάδους άρρηκτα συνδεδεμένους με την κατανάλωση καυσίμων κίνησης, όπως οι βιομηχανίες ταξιδιού, αναψυχής και τουρισμού

αρνητικό κλίμα για τους επενδυτές. Η επενδυτική προσοχή φεύγει προσωρινά από την απειλή του ανοδικού πληθωρισμού και τις κινήσεις των κεντρικών τραπεζών για χαλάρωση των νομισματικών τους πολιτικών και πιθανή αύξηση των επιτοκίων. Στρέφεται πλέον στην αβεβαιότητα που προκαλεί η νέα έξαρση της πανδημίας, η οποία απειλεί εκ νέου τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας. Η μετάλλαξη «Δέλτα» έχει γίνει το κυρίαρχο στέλεχος του κορωνοϊού στις πλείστες χώρες του πλανήτη, πυροδοτώντας ανησυχίες ότι η προσπάθεια για επιστροφή στην κανονικότητα θα μπορούσε να εκτροχιαστεί, παρά τους μαζικούς εμβολιασμούς και τα αυστηρά υγειονομικά μέτρα.

ΟΠΕΚ και «Δέλτα» πιέζουν τις τιμές πετρελαίου Οι διεθνείς τιμές πετρελαίου βρέθηκαν σε κλοιό πιέσεων στα μέσα Ιουλίου, καθώς η σαρωτική επέλαση της μετάλλαξης «Δέλτα» έχει οδηγήσει αρκετές χώρες στην επιβολή νέων περιοριστικών μέτρων, ενώ έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τους φόβους για επιβολή γενικευμένου lockdown σε ορισμένες από αυτές.

Οι ανησυχίες επικεντρώνονται σε κλάδους άρρηκτα συνδεδεμένους με την κατανάλωση καυσίμων κίνησης, όπως οι βιομηχανίες ταξιδιού, αναψυχής και τουρισμού, που αναμένεται να πληγούν έντονα σε περίπτωση που εφαρμοστούν νέα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις για την ανάσχεση της πανδημίας. Βαρίδι στις τιμές πετρελαίου αποτέλεσε η συμφωνία του ΟΠΕΚ και των συμμάχων του (ΟΠΕΚ+) στα μέσα Ιουλίου για περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών στην παραγωγή, μέρος της ιστορικής συμφωνίας για μείωση της παραγωγής κατά 10 εκατ. βαρέλια την ημέρα που είχε συμφωνηθεί πέρυσι στο αποκορύφωμα της πανδημίας, μετά και το κραχ στις τιμές πετρελαίου που ακολούθησε. Ο ΟΠΕΚ+ αναμένεται να αυξήσει την προσφορά του μαύρου χρυσού κατά 2 εκατ. βαρέλια από τον Αύγουστο έως τον Δεκέμβριο του 2021 ή κατά περίπου 400.000 βαρέλια την ημέρα κάθε μήνα, μέχρι οι περιορισμοί που φτάνουν συνολικά τα 5,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα να μηδενιστούν στο τέλος του 2022. Η συμφωνία λίγο έλειψε να τιναχτεί στον αέρα, μετά τις έντονες διαφωνίες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην πρόταση της Σαουδικής Αραβίας να επεκταθεί η προηγούμενη ιστορική συμφωνία περικοπής μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 χωρίς νέα κατανομή ποσοστώσεων παραγωγής.

Άνοδος 60% στις τιμές πετρελαίου το πρώτο εξάμηνο του 2021

Η συμφωνίασυμβιβασμός στους κόλπους του ΟΠΕΚ+, πέρα από τη σημασία της για τη διαμόρφωση των διεθνών τιμών πετρελαίου, έχει αναδείξει μια νέα ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη στη Μέση Ανατολή

Oι τιμές πετρελαίου έχουν καταγράψει άνοδο της τάξης του 60% τους πρώτους έξι μήνες του 2021, εν μέσω προσδοκιών ότι η παγκόσμια ανάκαμψη θα αυξήσει τη ζήτηση πετρελαίου τα επόμενα χρόνια. Η αγοραστική ευφορία βοήθησε την τιμή του πετρελαίου διεθνούς προέλευσης τύπου Brent να σκαρφαλώσει μέχρι τα 78 δολάρια το βαρέλι, καταγράφοντας υψηλό τριετίας. Παρόμοια ανοδική κίνηση κατέγραψε και η τιμή του αμερικανικού αργού πετρελαίου τύπου WTI, που ανέβηκε μέχρι τα 76 δολάρια το βαρέλι στις αρχές Ιουλίου, καταγράφοντας υψηλό επταετίας. Το WTI κατάφερε όχι μόνο να αποσβέσει πολύ γρήγορα τις μεγάλες απώλειες από το 2020, όταν η τιμή του βρέθηκε να τυγχάνει διαπραγμάτευσης κάτω από τα «0» δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά στην ιστορία του, λόγω της πανδημίας, αλλά και να αναρριχηθεί περίπου 20% υψηλότερα. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα των 100 εκατ. βαρελιών την ημέρα το τελευταίο τρίμηνο του 2021, από τα 95 εκατ. τον περασμένο Μάιο. Η ζήτηση αναμένεται ότι θα προέρχεται κυρίως από τις βιομηχανικές χώρες Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία και τις χώρες της Ευρωζώνης. Επιπρόσθετα, σημαντική ώθηση στις τιμές έδωσαν και οι ιστορικές περικοπές παραγωγής των πετρελαιοπαραγωγών κρατών του ΟΠΕΚ και των συμμάχων τους με αρχηγό τη Ρωσία (που απαρτίζουν τη συμμαχία OPEC+) κατά 10 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Μάιο του 2020, όπως επίσης και η μείωση των αποθεματικών αργού πετρελαίου σε όλο τον κόσμο.

Ανοδικές τάσεις

στις τιμές καυσίμων στην Κύπρο

Όπως ήταν φυσικό, οι τιμές καυσίμων στην Κύπρο ακολούθησαν τις ανοδικές τάσεις των τιμών πετρελαίου στις παγκόσμιες χρηματαγορές. Από τη στιγμή που η Κύπρος είναι μια καθαρά εισαγωγική χώρα στα καύσιμα, τότε εξαρτάται 100% από τις διακυμάνσεις στις τιμές πετρελαίου και από τα γεωπολιτικάοικονομικά παιχνίδια που επηρεάζουν τους παγκόσμιους δείκτες. Οι μέσες παγκύπριες τιμές καυσίμων έχουν ανέβει κατά σχεδόν 20% από την αρχή του έτους, καθώς οι τιμές της αμόλυβδης 95 οκτανίων αλλά και του πετρελαίου κίνησης (diesel) ανέβηκαν κοντά στο €1,30 το λίτρο στο τέλος Ιουλίου από το €1,10 την 1η Ιανουαρίου 2021. Αξιοσημείωτες είναι και οι διαφορές στις σημερινές τιμές καυσίμων με τις χαμηλότερες τιμές που ίσχυαν κατά τον Ιούνιο του 2020 ως επακόλουθο της κατρακύλας των τιμών πετρελαίου κάτω από το μηδέν στις διεθνείς αγορές, λόγω της μειωμένης παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου από την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού. Συγκριτικά, αναφέρουμε ότι οι τιμές της αμόλυβδης 95 οκτανίων αλλά και του πετρελαίου κίνησης (diesel) κατρακύλησαν μέχρι τα €0,97 το λίτρο στις αρχές Ιουνίου 2020, σχεδόν 33% χαμηλότερα από τις σημερινές τιμές. Με τις διεθνείς τιμές πετρελαίου να διορθώνονται κατά 15% από τα υψηλά έτους, στο τέλος Ιουλίου αναμένεται μια μικρή μείωση και στις τιμές καυσίμων στην Κύπρο έως τα μέσα Αυγούστου, καθώς χρειάζονται περίπου 2-3 εβδομάδες για να έρθει στην Κύπρο το φορτίο με τις χαμηλότερες τιμές διυλιστηρίου. Παρ’ όλα αυτά, οι υψηλές τιμές καυσίμων θα μας απασχολούν για αρκετό διάστημα ακόμα, εφόσον πολύ δύσκολα θα μειωθούν σημαντικά και άμεσα. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της τιμής είναι η βαριά φορολόγηση του κράτους, η οποία, μαζί με άλλες επιβαρύνσεις, φτάνει μέχρι και το 60% - 70% της τελικής τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής στην αντλία.

EconomyToday 49

θo c εμ v eαr s t o r y

Γεωπολιτικά παιχνίδια με επίκεντρο το πετρέλαιο

πετρελαϊκών τους εγκαταστάσεων τα τελευταία χρόνια, με σκοπό την αύξηση της παραγωγικής τους ικανότητας κοντά στα 5 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τα 3 εκατ. που είναι σήμερα. Μάλιστα, απείλησαν με αποχώρηση από το καρτέλ του ΟΠΕΚ σε περίπτωση που δεν εισακουστούν οι προτάσεις τους, όπως έκανε και το Κατάρ πριν από λίγα χρόνια, προτού αποχωρήσει. Η μεγάλη ανησυχία των ΗΠΑ ήταν ότι πιθανή αποτυχία των συνομιλιών στον ΟΠΕΚ θα επανέφερε στο προσκήνιο το σενάριο οι τιμές του πετρελαίου να σκαρφαλώσουν μέχρι τα 100 δολάρια το βαρέλι, εκτροχιάζοντας την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και ανεβάζοντας τον πληθωρισμό στα ύψη, ειδικά σε μια περίοδο έξαρσης της πανδημίας.

Μετά από έντονες παρασκηνιακές πιέσεις και σκληρό γεωπολιτικό πόκερ, η Σαουδική Αραβία συμβιβάστηκε με το αίτημα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) για νέες ποσοστώσεις παραγωγής από τον Μάιο του 2022. Τα ΗΑΕ διεκδίκησαν και κέρδισαν αύξηση στην παραγωγή τους κοντά στα 3,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως από το σημερινό επίπεδο των 3,168 εκατ. βαρελιών. Η Σαουδική Αραβία, που θεωρείται η de facto αρχηγός του πετρελαϊκού καρτέλ ΟΠΕΚ εδώ και δεκαετίες, Μετά από έντονες με δυνατότητα ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου κοντά στα 12 εκατ. βαρέλια, αναγκάστηκε σε παρασκηνιακές πιέσεις πρωτοφανές –για τα δεδομένα του ΟΠΕΚ– συμκαι σκληρό γεωπολιτικό βιβασμό με τα ΗΑΕ, που παράγουν μόνο 3 εκατ. πόκερ, η Σαουδική Αραβία βαρέλια την ημέρα, μετά από έντονες παρασκησυμβιβάστηκε με το νιακές πιέσεις σε πολιτικό επίπεδο από ΗΠΑ, αίτημα των Ηνωμένων Ρωσία και άλλες μεγάλες βιομηχανικές χώρες. Αραβικών Εμιράτων για νέες Τα ΗΑΕ –ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ– έχουν επενδύσει δισεποσοστώσεις παραγωγής από κατομμύρια δολάρια στην αναβάθμιση των τον Μάιο του 2022 50 EconomyToday

Η άνοδος των ΗΑΕ και η διαμάχη με τη Σαουδική Αραβία Η συμφωνία-συμβιβασμός στους κόλπους του ΟΠΕΚ+, πέρα από τη σημασία της για τη διαμόρφωση των διεθνών τιμών πετρελαίου, έχει αναδείξει μια νέα ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη στη Μέση

Oι τιμές πετρελαίου έχουν καταγράψει άνοδο της τάξης του 60% τους πρώτους έξι μήνες του 2021, εν μέσω προσδοκιών ότι η παγκόσμια ανάκαμψη θα αυξήσει τη ζήτηση

Ανατολή που λέγεται Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η σύγκρουση μεταξύ των δύο πρώην μακροχρόνιων συμμάχων, της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ, έχει βαθύτερα γεωπολιτικά αίτια, όπως η ανακατανομή εξουσίας και ελέγχου στον αραβικό κόσμο, ο οικονομικός και πολιτικός τους ανταγωνισμός και οι διαφορετικές τους απόψεις σε μια σειρά από ζητήματα, όπως οι σχέσεις τους με το Ισραήλ, την Τουρκία και το Ιράν, καθώς και η πολεμική σύγκρουση στην Υεμένη. Έτσι, η πρόθεσή τους να ανταγωνιστούν η μια την άλλη σε όλα τα επίπεδα μετέφερε τη διαμάχη τους και στους κόλπους του ΟΠΕΚ. Τα ΗΑΕ έχουν καταφέρει να πετύχουν μια μεγάλη διπλωματική νίκη με τη βοήθεια των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Οι δύο χώρες είχαν συμμαχήσει εκτός από την Υεμένη και εναντίον του Κατάρ για τη βοήθειά του προς τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», τη συμπόρευση με την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και τη φιλία του με το Ιράν, καθώς συνδιαχειρίζονται το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, 40 φορές πιο μεγάλο από το δικό μας κοίτασμα «Αφροδίτη». Παρ’ όλα αυτά, το σχίσμα μεταξύ των δύο μεγαλύτε-

ρων οικονομιών της Αραβικής Χερσονήσου δημιουργήθηκε όταν τα ΗΑΕ αποφάσισαν να αποχωρήσουν από τη συμμαχία τους εναντίον των ιρανόφιλων αυτονομιστών Χούθις της Υεμένης το 2019, μετά από 5 χρόνια αιματηρού και πολυέξοδου πολέμου. Τα ΗΑΕ έκαναν μια εντυπωσιακή στροφή προς τον σύγχρονο δυτικό τρόπο ζωής, πράγμα πρωτόγνωρο για τα θεοκρατικά κράτη του Περσικού Κόλπου. Χρησιμοποιώντας τα πετροδόλαρα, έχουν γίνει η πρώτη αραβική χώρα με τον δικό τους πυρηνικό σταθμό, ενώ ετοιμάζουν διαστημική αποστολή για εξερεύνηση του πλανήτη Άρη! Επιπλέον, εξόπλισαν τον μικρό τους στρατό με υπερσύγχρονα όπλα και μαχητικά F-35 5ης γενιάς. Το γεγονός αυτό τους επιτρέπει να επιχειρούν στρατιωτικές αποστολές από την Υεμένη στη Λιβύη και μέχρι το Αφγανιστάν, αποκτώντας και το παρατσούκλι «μικρή Σπάρτη» από τους νατοϊκούς τους συμμάχους. Η στρατιωτική τους υπεροπλία τούς βοήθησε να αποκτήσουν μονομερώς τον έλεγχο των λιμένων της νότιας Υεμένης και να προχωρήσουν στην κατάληψη της νήσου Σοκότρα, με τη στρατηγική της θέση για τον έλεγχο της ναυσιπλοΐας στον Κόλπο του Άντεν της Υεμένης και των πολύ σημαντικών Στενών του Μπαμπ ελ Μαντέμπ, που ενώνουν τον Ινδικό Ωκεανό και τις χρυσοφόρες αγορές της Ασίας με την Ευρώπη μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της διώρυγας του Σουέζ στην Αίγυπτο. Η πιο σημαντική εξέλιξη για το μικρό αλλά πλούσιο κράτος των ΗΑΕ ήταν η συμφιλίωση και η συνεργασία σε όλους τους τομείς με το Ισραήλ, με την ευλογία φυσικά των ΗΠΑ και παρά τις αντιδράσεις των Παλαιστινίων, που νιώθουν προδομένοι από ένα αραβικό κράτος. Έτσι, τα ΗΑΕ θα έχουν πρόσβαση στις προηγμένες τεχνολογίες του Ισραήλ και θα μπορούν να εξάγουν το δικό τους φθηνό πετρέλαιο μέσω του αγωγού πετρελαίου από την πόλη Εϊλάτ της Ερυθράς Θάλασσας προς τα λιμάνια της Μεσογείου και από εκεί στις διψασμένες για πετρέλαιο οικονομίες της Ευρώπης. Την ίδια ώρα, η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να περιορίσει τον ενισχυμένο ρόλο των ΗΑΕ στη Μέση Ανατολή, τα οποία αναδύονται σαν ένας τρίτος πόλος μετά το σιιτικό Ιράν και τη σουνιτική Σαουδική Αραβία. Οι Σαουδάραβες επιχειρούν την επανασυμφιλίωσή τους με το Κατάρ, το Ισραήλ, την Τουρκία ή ακόμα και με το Ιράν, καθώς επίκειται πιθανή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα και την απόσυρση του εμπάργκο πώλησης πετρελαίου στις διεθνείς αγορές το επόμενο διάστημα, με τις ευλογίες του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν. Επίσης, η πιο πλούσια χώρα του κόσμου ακολουθεί το ίδιο μοντέλο οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης με τα ΗΑΕ στα πετυχημένα πρότυπα του Άμπου Ντάμπι και του Ντουμπάι, χτίζοντας νέες φουτουριστικές και έξυπνες πόλεις όπως η Neom στην Ερυθρά Θάλασσα, που θα είναι έτοιμη το 2025 και η οποία θα τροφοδοτείται από ηλιακή και αιολική ενέργεια. Τα επιβλητικά και φιλόδοξα έργα εντάσσονται στο πλαίσιο της στρατηγικής «Saudi Vision 2030» του πρίγκιπα Μπιν Σαλμάν για σταδιακή απεξάρτηση της χώρας από τα έσοδα του πετρελαίου.

EconomyToday 51

θo c εμ v eαr s t o r y

Μέση Ανατολή:

Οι επενδύσεις στην υπηρεσία της εξωτερικής πολιτικής

ΤΗΣ ΠΩΛΙΝΑΣ ΑΝΙΦΤΟΥ Αναλύτριας εξωτερικής πολιτικής και επενδύσεων ΜΕΝΑ / Κεντρικής Ασίας / Ιράν

Η

πολυτάραχη πολιτική ζωή της Μέσης Ανατολής γνώρισε πολλάκις προσπάθειες έτσι ώστε η περιοχή να επιστρέψει στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και της ειρήνης. Η δημιουργία του Ισραήλ το 1948, οι τρεις αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι (1948, 1967, 1973), η δημιουργία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, η πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν, η παραμονή Άσαντ μετά το 2011 στην προεδρία της Συρίας, το Παλαιστινιακό και οι διαμάχες μεταξύ των χωρών του Περσικού Κόλπου δεν αποτέλεσαν μόνο κρίσιμα ιστορικά γεγονότα αλλά επέδρασαν και στα επενδυτικά τεκταινόμενα. Ως αποτέλεσμα, σήμερα η πολιτική αντανάκλαση της όλης κρίσης διαμορφώνει συμμαχίες και επενδυτικές πολιτικές που καλύπτουν την περιοχή. Τον Αύγουστο του 2020, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ διείδε την ειρήνη μέσα από την επέκταση των επενδύσεων, ώστε οι λαοί της περιοχής να υπερβούν εθνικούς πόθους, θρησκευτικά σλόγκαν και πολιτειακές διαφορές.

52 EconomyToday

Οι χώρες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και του Μπαχρέιν επισημοποίησαν την αναγνώριση του Ισραήλ μέσω των συμφωνιών Abraham Accords (ήδη η Ιορδανία και η Αίγυπτος έχουν αναγνωρίσει και έχουν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ). Περαιτέρω, οι χώρες της Σαουδικής Αραβίας, του Μαρόκου και του Σουδάν, παρόλο που ακόμη δεν υπέγραψαν τις συμφωνίες, δέχθηκαν την ομαλοποίηση των σχέσεών τους με το Ισραήλ, μολονότι υπήρξαν και υπάρχουν έντονες αντιδράσεις από το Ιράν, τη Συρία και όλες τις άλλες χώρες του ισλαμικού κόσμου ένεκα του Παλαιστινιακού αλλά και της μεταφοράς της πρωτεύουσας του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Τα Abraham Accords άνοιξαν την πόρτα για μια σειρά από οικονομικές ευκαιρίες και επενδύσεις στην περιοχή από την πλευρά των ΗΑΕ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.

ΗΑΕ και Ισραήλ Οι σχέσεις του Ισραήλ με τα ΗΑΕ, όπως και με όλες τις αραβικές μοναρχίες, ένεκα της επίδρασης των ΗΠΑ ήταν πάντα καλές. Οι εν λόγω συμφωνίες, δε, δημιούργησαν έναν δίαυλο ανταλλαγής τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και μακροοικονομικών αλλαγών και στις δύο χώρες. Ήδη, τον Δεκέμβριο του 2020, τα ΗΑΕ, θέλοντας να προσελκύσουν επενδύσεις από το Ισραήλ μετά την υπογραφή των συμφωνιών, ψήφισαν νόμο για τη φιλελευθεροποίηση των επενδύσεων στη χώρα. Έδωσαν έτσι την ευκαιρία στους ξένους ιδιοκτήτες να μπορούν πλέον να κατέχουν το 100% της ιδιοκτησίας εταιρικών και άλλων επενδύσεων, αφαιρώντας την ασφάλεια του 49% της ιδιοκτησίας από πολίτη/ εταιρεία των ΗΑΕ. Επίσης, τα ΗΑΕ ανακοίνωσαν πως θα διαθέσουν $10 δισ. για επενδύσεις στο

Οι συμφωνίες Abraham Accords άνοιξαν την πόρτα για μια σειρά από οικονομικές ευκαιρίες και επενδύσεις στην περιοχή από την πλευρά των ΗΑΕ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας

Ισραήλ, σε διάφορους τομείς της τεχνολογίας, της αγροτικής ανάπτυξης και της βιομηχανίας, και προώθησαν την κατάργηση της βίζας στις πτήσεις μεταξύ των δύο χωρών. Την ίδια δε περίοδο, ιδρύθηκε στο Ντουμπάι το τεχνολογικό κέντρο καινοτομίας και συνεργασίας των δύο χωρών σε υβριδικές τεχνολογίες «UAE-IL Tech Zone», που έχει εργοδοτήσει πέραν των 1.000 ατόμων. Τα προγράμματα που τρέχει το κέντρο θα καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των ΗΑΕ τα επόμενα χρόνια, καθώς και τα ζητήματα της δημόσιας υγείας που ταλανίζουν το πλούσιο κράτος του Περσικού Κόλπου. Τα ΗΑΕ κατατάσσονται ως η πέμπτη χώρα στον κόσμο σε αγοραστική δύναμη, με $74.000 κατά κεφαλήν, ενώ το Ισραήλ κατατάσσεται στην 35η θέση, με $39.000 κατά κεφαλήν, ένεκα των ισχυρών φορολογικών μέτρων για να καλύψει αμυντικούς και τεχνολογικούς σκοπούς. Σύμφωνα με τον επενδυτικό οίκο Moody’s, οι επενδύσεις των ΗΑΕ δύνανται να εκτιναχθούν ετησίως στα $350 εκατομμύρια και να αποτελέσουν το 1,9% των άμεσων κερδών του Ισραήλ από ξένες επενδύσεις, όπως βεβαίως και να υπάρξουν εξαγωγές της τάξεως του 0,4% από το Ισραήλ στα ΗΑΕ, τουτέστιν $300-500 εκατομμύρια ετησίως.

EconomyToday 53

θo c εμ v eαr s t o r y

Έτσι, σύμφωνα με το IVC-Meitar Israeli Tech Review 2020, τα Abraham Accords έδωσαν ώθηση στην οικονομία και των δύο χωρών. Μάλιστα, παρ’ όλο το κλείσιμο της οικονομίας που γνώρισε για μακρό χρονικό διάστημα το Ισραήλ ένεκα του COVID-19, οι ισραηλινές εταιρείες τεχνολογίας είχαν κέρδη $10,2 δισ. μέσω 607 νέων συμφωνιών και 20% μεγαλύτερο κέρδος από το 2019. Οι επενδυτές από τα ΗΑΕ θεωρούν το Ισραήλ ως την έξοδο της χώρας στη Μεσόγειο αλλά και ως έναν κερδοφόρο στρατηγικό επενδυτή, αφού τα φορολογικά πρωτόκολλα των δύο χωρών έχουν απαλλαγές και δεν εφαρμόζουν τον ισλαμικό νόμο της Σαρίας στη φορολογία. Ως εκ τούτου, κατά το 2020, ένεκα των επενδυτών από τα ΗΑΕ, οι ανεπτυγμένες εταιρείες στο Ισραήλ είχαν $8,54 δισ. αύξηση στα κέρδη και οι ανερχόμενες Η Σαουδική Αραβία εταιρείες $1,6 δισ. αναγνωρίζει την ανερχόμενη Τα ΗΑΕ, που έχουν την ανάγκη να απομακρυνθούν από τη γεωγραφία του Περσικού Κόλπου θέση της Ερυθράς και τις πολιτικές διαμάχες με το Ιράν και τη Θάλασσας για τη μεταφορά Σαουδική Αραβία, προχώρησαν σε μια κίνηση εμπορευμάτων, για τη που θα αλλάξει τον δρόμο του πετρελαίου σύνδεσή της με τη Δύση και στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ευρασία. Τα για τη μεταφορά πετρελαίου χτυπήματα από το Ιράν στον Κόλπο του Ομάν που ΗΑΕ και Ισραήλ σε πετρελαιοφόρα του Ισραήλ αλλά και άλλων χωρών που μεταφέρουν πετρέλαιο των ΗΑΕ, σχεδιάζουν 54 EconomyToday

η πολιτική και πολιτιστική απόσταση με τη Σαουδική Αραβία και η κρίση στο Ιράκ ώθησαν Ισραήλ και ΗΑΕ να παρακάμψουν τις θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου. Οι δύο χώρες συμφώνησαν στην ενεργοποίηση συμφωνίας για τη μεταφορά του πετρελαίου με αγωγό από το Eilat (στην Ερυθρά Θάλασσα) στο λιμάνι του Ashkelon (στη Μεσόγειο) και από εκεί σε όλο τον κόσμο. Μια συμφωνία που έχει πολιτικές παραμέτρους, αφού οι αγωγοί που θα χρησιμοποιηθούν ανήκουν στην Eilat Ashkelon Pipeline Company (ή Europe Asia Pipeline Company, EAPC), που φτιάχτηκε και συγχρηματοδοτήθηκε από κοινού με το Ιράν επί Μοχάμεντ Ρέζα Σάχη το 1968 για τη μεταφορά του ιρανικού πετρελαίου με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Διά τούτο και η συμφωνία αυτή, που ήρθε νωρίς τον Οκτώβριο του 2020 και πιστεύεται ότι θα αποφέρει σε βάθος χρόνου κέρδη $700-800 εκατομμυρίων, αλλάζει όλη τη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου. Πλέον, το πετρέλαιο των ΗΑΕ θα είναι ανταγωνιστής των όποιων κοιτασμάτων στην περιοχή, ενώ το Ισραήλ θα καταστεί ο κύριος ανταγωνιστής της συμφωνίας Ιράν-Κίνας που υπογράφηκε τον Ιούνιο του 2021 για τη χερσαία μεταφορά προϊόντων από την Κίνα στην Κεντρική Ασία και στην Ευρώπη μέσω του λιμανιού της Βηρυτού. Επιπλέον, το Ισραήλ θα ιδρύσει στο Eilat

Το Ισραήλ θα ιδρύσει στο Eilat ένα σύγχρονο λιμάνι που θα παρακάμπτει το Σουέζ και θα αποτελέσει την εναλλακτική για μεταφορά πετρελαίου και εμπορευμάτων από τον Ινδικό Ωκεανό και την Αραβική Θάλασσα στην Ευρώπη ένα σύγχρονο λιμάνι που θα παρακάμπτει το Σουέζ και θα αποτελέσει την εναλλακτική για μεταφορά πετρελαίου και εμπορευμάτων από τον Ινδικό Ωκεανό και την Αραβική Θάλασσα στην Ευρώπη με χαμηλότερους δασμούς.

Σαουδική Αραβία και Ισραήλ Από την πλευρά της, η Σαουδική Αραβία αναγνωρίζει την ανερχόμενη θέση της Ερυθράς Θάλασσας για τη μεταφορά εμπορευμάτων, για τη σύνδεσή της με τη Δύση αλλά και για τη μεταφορά πετρελαίου που ΗΑΕ και Ισραήλ σχεδιάζουν. Η Σαουδική Αραβία είναι η πιο σημαντική χώρα στη θαλάσσια γεωστρατηγική, αφού περιβρέχεται από την Αραβική Θάλασσα, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό. Επίσης, ελέγχει τα πιο στρατηγικά σημεία για τη μεταφορά εμπορευμάτων στις τέσσερις από τις πέντε ηπείρους – τον Περσικό Κόλπο, τον Κόλπο του Ομάν και τον Κόλπο του Άντεν. Η εσωτερική διακυβέρνηση διαφαίνεται να αλλάζει προς την υποστήριξη μιας φιλελεύθερης πολιτικής και η εξωτερική πολιτική, ηττημένη από τον πόλεμο στην Υεμένη για 8ο έτος, που κόστισε $100 δισ. στη Σαουδική Αραβία και εκατομμύρια απώλειες ζωών στην Υεμένη, σήμερα φαίνεται να προσανατολίζεται στην έξοδό της από τον αραβικό κόσμο. Στην έρημο δίπλα στο Eilat και απέναντι από το Sharm El Sheikh, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν οραματίζεται την πόλη του Neom. Η πόλη θα κοστίσει $550 δισ., ώστε να στεγάσει έναν νέο πληθυσμό από όλο τον κόσμο, βασισμένη στις νέες τεχνολογίες και σε ένα εταιρικό φορολογικό σύστημα που δεν θα περιλαμβάνει τους νόμους του Ουαχαμπισμού και της Σαρίας. Το Βασίλειο των Σαούντ ανταγωνίζεται τον αιώνιο εχθρό, τα ΗΑΕ, που στράφηκαν στη Δύση για να ισχυροποιηθούν πολιτικά και να αντιμετωπίσουν τις εδαφικές διαμάχες με τη Σαουδική Αραβία και τον πόλεμο του πετρελαίου. Ήδη το Βασίλειο έχει αποδεσμεύσει το ποσό των $3,2 τρισεκατομμυρίων για την ανάπτυξη της οικονομίας ένεκα των επιπτώσεων του COVID-19 ως το 2030 και για την ενδυνάμωση των σχέσεων με τους συμμάχους στην περιοχή. Το Ισραήλ, που το 2013 είχε εισαγωγές αξίας $806.000 από τη Σαουδική Αραβία, καλείται στον επενδυτικό τομέα να συνυπάρξει με μια χώρα που αναμένει το Saudi Arabia’s King Salman Energy Park (SPARK) να ξεπεράσει τα $2 δισ. σε ξένες επενδύσεις, μεταλλάσσοντας την οικονομία της σε πράσινη με γεωλογικά πάρκα και οάσεις, και με ένα ΑΕΠ που παρ’ όλη την οικονομική και πολιτειακή κρίση των 10 τελευταίων

ετών αυξήθηκε από $184,14 δισ. το 2001 σε $701,47 δισ. το 2020, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 8,11%.

Επίλογος Αν και τα Abraham Accords παρουσιάστηκαν ως έξοδος του Ισραήλ από την απομόνωση, η οικονομική επεκτατική πολιτική των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας σε προϊόντα, κατασκευαστικές ύλες και πετρέλαιο έδειξε ότι τα δύο αραβικά κράτη είχαν ανάγκη να απεμπλακούν από τις εχθρότητες του Κόλπου και από το αντιπαραγωγικό περιβάλλον που δεν οδηγούσε τις χώρες του GCC σε συνεργασίες. Η συνεργασία με το Ισραήλ αναμένεται να επιφέρει αλλαγές στην όλη περιοχή, οι οποίες προσανατολίζονται στην ανάπτυξη της καινοτομίας και των τεχνολογικών κέντρων, χωρίς να σημαίνει πως θα υπάρξει κοινή περιφερειακή πολιτική, μιας και τα ζητήματα του ισλαμικού κόσμου, που αφορούν κυρίως την ύπαρξη του Ισραήλ και του παλαιστινιακού προβλήματος, ενδέχεται να είναι οι αποφασιστικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν την ανάπτυξη στην περιοχή. Επιπλέον, η αλλαγή κυβέρνησης στο Ισραήλ και η απομάκρυνση Νετανιάχου υποδηλώνουν εκ μέρους των ΗΠΑ πως η συμμετοχή του αραβικού κόμματος RAAM στη νέα ισραηλινή κυβέρνηση έρχεται να αμβλύνει διαφορές και να επιφέρει συνεργασία, σε μια περίοδο που η συμφωνία Κίνας-Ιράν, αξίας $420 δισ., αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για την οικονομική επιβίωση των Abraham Accords αλλά και των ΗΠΑ στην περιοχή.

Η συνεργασία με το Ισραήλ αναμένεται να επιφέρει αλλαγές στην όλη περιοχή, οι οποίες προσανατολίζονται στην ανάπτυξη της καινοτομίας και των τεχνολογικών κέντρων, χωρίς να σημαίνει πως θα υπάρξει κοινή περιφερειακή πολιτική

EconomyToday 55

θo c εμ v eαr s t o r y

ΑΥΞΗΣΕΙΣ-ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Της Έλενας Καλυφόμματου

«

Η ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΗ ΕΠΑΡΧΙΑ ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΒΕΝΖΙΝΗ 95 ΟΚΤΑΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΦΟΣ, ΕΝΩ ΠΑΦΟΣ ΚΑΙ ΛΕΜΕΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΕΣ ΣΤΗ ΒΕΝΖΙΝΗ 98 ΟΚΤΑΝΙΩΝ

«

Α

νοδική τροχιά έχουν πάρει οι τιμές των καυσίμων, με τον Σύνδεσμο Καταναλωτών να βλέπει περαιτέρω αύξηση τους επόμενους δύο μήνες. Από την πλευρά του, το Υπουργείο Ενέργειας κρίνει ότι η αύξηση των τιμών είναι δικαιολογημένη, ενώ ο Σύνδεσμος Καταναλωτών εκφράζει επιφυλάξεις, καθώς δεν έχει πρόσβαση στα στοιχεία των τιμών. Η τιμή του πετρελαίου διεθνώς τον προηγούμενο χρόνο, εξαιτίας και της πανδημίας, έφτασε στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας 20ετίας, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό τις τιμές πώλησης των καυσίμων. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες περιόρισαν την παραγωγή τους κατά περίπου 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, προκειμένου να στηρίξουν τις τιμές, ενώ έκτοτε αυξάνουν σταδιακά την παραγωγή τους, προσαρμοζόμενες στην εξέλιξη της ζήτησης. Φέτος, αλλάζουν τα δεδομένα, καθώς ο πλανήτης άρχισε να επανέρχεται στην κανονικότητα. Μιλώντας στο Economy Τoday, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, ανέφερε ότι έχουν ήδη προπωληθεί τα καύσιμα σε πιο ψηλή τιμή απ’ αυτήν που ισχύει σήμερα. Αυτό, όπως εξηγεί, θα έχει ως αποτέλεσμα τη συνέχιση των αυξήσεων στις τιμές των πετρελαιοειδών το επόμενο δίμηνο.

ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΣΟΥΝ ΤΑ ΧΑΜΕΝΑ ΕΞΟΔΑ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

EconomyToday 57

cover story

Η αύξηση σε αριθμούς

Ανάκτηση

Στον σχετικό πίνακα, καταγράφονται τρεις συγκρίσεις τιμών. Μια από την αρχή του χρόνου μέχρι τον Ιούνιο, μια για τις χαμηλότερες τιμές που ίσχυαν κατά το 2020 και συγκεκριμένα τον Ιούνιο του 2020 και μια για τη σύγκριση των τιμών λίγο προτού αρχίσει η κατρακύλα των τιμών λόγω κορωνοϊού και άλλων παραγόντων. Στις 10 Μαρτίου 2020, λίγο προτού τεθούν σε ισχύ οι περιορισμοί για τον κορωνοϊό, οι λιανικές τιμές πώλησης ανά λίτρο ήταν €1,208 για τη βενζίνη 95 οκτανίων, €1,233 για το πετρέλαιο κίνησης και €0,786 για το πετρέλαιο θέρμανσης. Δεκαπέντε μήνες μετά, και συγκεκριμένα στις 27 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, οι τιμές ήταν αυξημένες κατά 4,8 σεντ/λίτρο για τη βενζίνη 95 οκτανίων, κατά 4,2 σεντ/λίτρο για το πετρέλαιο κίνησης και κατά 0,7 σεντ/λίτρο για το πετρέλαιο θέρμανσης.

Είδος

Βενζίνη 95

Πετρέλαιο κίνησης

Πετρέλαιο θέρμανσης

01/01/2021 (€/λίτρο)

1,070

1,100

0,655

27/06/2021 (€/λίτρο)

1,256

1,275

0,793

Διαφορά (σεντ/λίτρο)

+18,6

+17,5

+13,8

Ιούνιος 2020 (€/λίτρο)

0,966

0,974

0,629

27/06/2021 (€/λίτρο)

1,256

1,275

0,793

Διαφορά (σεντ/λίτρο)

+29,0

+30,1

+16,4

10/03/2020 (€/λίτρο)

1,208

1,233

0,786

27/06/2021 (€/λίτρο)

1,256

1,275

0,793

Διαφορά (σεντ/λίτρο)

+4,8

+4,2

+0,7

καυσίμου

58 EconomyToday

Ο Σύνδεσμος Καταναλωτών αποδίδει τις αυξήσεις στα καύσιμα στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Ο κ. Δρουσιώτης υποστηρίζει πως «οι εταιρείες πετρελαιοειδών προσπαθούν να ανακτήσουν τα χαμένα έξοδα λόγω της πανδημίας».

Μέση τιμή Με βάση τα στοιχεία που παρέχει σε πραγματικό χρόνο το παρατηρητήριο λιανικών τιμών καυσίμων της Υπηρεσίας Προστασίας του Καταναλωτή, στις 24 Ιουνίου, η μέση παγκύπρια τιμή της αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων ήταν €1,254, με τη φθηνότερη τιμή στα €1,175 και την ακριβότερη στα €1,294. Στο πετρέλαιο κίνησης, η μέση παγκύπρια τιμή διαμορφώθηκε στο €1,271, με φθηνότερη τιμή το €1,185 και ακριβότερη το €1,316.

«Δικαιολογημένες οι αυξήσεις» Η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή που υπάγεται στο Υπουργείο Ενέργειας είναι αρμόδια για να παρακολουθεί τη διακύμανση των τιμών των καυσίμων. Λαμβάνει

πληροφόρηση από τις εταιρείες για τα φορτία τους και τα έξοδά τους, την αναλύει και βγάζει το συμπέρασμα εάν δικαιολογούνται οι αυξήσεις ή οι μειώσεις στα καύσιμα. Όταν θεωρεί ότι το ύψος της λιανικής τιμής πώλησης των πετρελαιοειδών είναι πιο ψηλό απ’ ό,τι δικαιολογείται από τις διεθνείς και εγχώριες συνθήκες, τότε ενημερώνει την Υπουργό Ενέργειας, η οποία έχει στη διάθεσή της το εργαλείο της έκδοσης πλαφόν στις τιμές προκειμένου να κλειδώσει ανώτατη τιμή πώλησης. Το συγκεκριμένο μέτρο είχε εφαρμοστεί επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, από τον τότε Υπουργό Εμπορίου, Αντώνη Πασχαλίδη. Σύμφωνα με την Υπηρεσία, με βάση την κατάσταση που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή, δικαιολογείται η αύξηση στις τιμές, λόγω κυρίως της διεθνούς αύξησης της τιμής του πετρελαίου. Διευκρινίζεται ωστόσο ότι, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε., η Κύπρος έχει πολύ χαμηλότερες τιμές καυσίμων. Στην αύξηση των τιμών, όπως αναφέρεται, συμβάλλει η μετακίνηση του Βασιλικού αλλά και η προσθήκη του βιοκαυσίμου βάσει σχετικής οδηγίας της Ε.Ε. Επίδραση έχει φυσιολογικά και η εκάστοτε ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ.

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΤΑ ΠΡΑΤΗΡΙΑ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΔΙΑΤΗΡΟΥΣΑΝ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΑ ΕΠΙΠΕΔΑ

Ο Σύνδεσμος Καταναλωτών, από την πλευρά του, διατηρεί τις επιφυλάξεις του για το κατά πόσον είναι δικαιολογημένες οι αυξήσεις. Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, «μόνο το Υπουργείο Ενέργειας έχει πρόσβαση στα στοιχεία των τιμών, τα οποία δεν τα δίνουν στη δημοσιότητα. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα εάν οι αυξήσεις είναι δικαιολογημένες, διότι εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε τα στοιχεία».

Τιμές ανά επαρχία Οι λιανικές τιμές καυσίμων, με βάση τα στοιχεία του παρατηρητηρίου τιμών στις 23 Ιουνίου 2021, καταδεικνύουν ότι η Λευκωσία είναι η φθηνότερη επαρχία, καθώς διατηρεί τις χαμηλότερες μέσες τιμές που καταγράφηκαν σε όλα τα καύσιμα κίνησης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα πρατήρια στη Λευκωσία διατηρούσαν κατά μέσο όρο τις τιμές τους σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τα πρατήρια άλλων επαρχιών. Η Λευκωσία είναι φθηνότερη τόσο στην αμόλυβδη βενζίνη 95 και 98 οκτανίων όσο και στο πετρέλαιο κίνησης. Η μέση λιανική τιμή στη Λευκωσία για την αμόλυβδη 95 οκτανίων ήταν €1,237/λίτρο, για την αμόλυβδη 98 οκτανίων €1,314/λίτρο και για το πετρέλαιο κίνησης €1,258/λίτρο. Στη δεύτερη θέση της φθηνότερης αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων ήταν στις 23 Ιουνίου η Λεμεσός και η Λάρνακα. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τη βενζίνη 98 οκτανίων, μετά τη Λευκωσία, φθηνότερες επαρχίες ήταν η Αμμόχωστος και η Λάρνακα. Στο πετρέλαιο κίνησης, δεύτερη φθηνότερη επαρχία σε ό,τι αφορά τις μέσες τιμές ήταν η Λάρνακα. Η πιο ακριβή επαρχία σε ό,τι αφορά τη βενζίνη 95 οκτανίων και το πετρέλαιο κίνησης είναι η Πάφος, ενώ Πάφος και Λεμεσός είναι οι ακριβότερες στη βενζίνη 98 οκτανίων.

Προσεκτικές κινήσεις Παρά τη συνεχιζόμενη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και την επιτάχυνση των εμβολιαστικών προγραμμάτων ανά τον κόσμο, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες συνεχίζουν να κάνουν πολύ προσεκτικά βήματα όσον αφορά την αύξηση της προσφοράς τους,

μετά το πάθημα της περασμένης άνοιξης, όταν τα πλεονάζοντα αποθέματα οδήγησαν προσωρινά την τιμή σε αρνητικό έδαφος για πρώτη φορά στην ιστορία. Ταυτόχρονα, το άνοιγμα των οικονομιών, έστω και υπό συνθήκες κορωνοϊού, έχει αυξήσει τη ζήτηση σε σύγκριση με πέρυσι.

EconomyToday 59

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Maksym Liashko - Roman Syrotian

Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ «Επεκτείνουμε τη δραστηριότητά μας και στην Κύπρο, ανακοινώνουμε νέες στρατηγικές συνεργασίες, ενώ βρισκόμαστε στο δρόμο για ένταξη στις TOP 5 παγκόσμιες εταιρείες στον κλάδο». ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

«Έ

ρχονται σύντομα νέες στρατηγικές συνεργασίες για την Parimatch Te c h » , δ η λ ώ νο υ ν ο ι δύο CEOs της εταιρείας, Maksym Liashko και Roman Syrotian. Σε συνέντευξή τους στο περιοδικό Economy Today, οι δύο επικεφαλής της Parimatch αναφέρονται στα επόμενα βήματα της εταιρείας και στους υψηλούς στόχους που έχουν θέσει διεθνώς για το brand, και μιλούν για την Κύπρο, την οποία αποκαλούν «δεύτερο σπίτι». Σε μια περίοδο που η αβεβαιότητα είναι το κυρίαρχο στοιχείο, η Parimatch, η οποία μετονομάζεται σε Parimatch Tech, συνεχίζει το ταξίδι της, έχοντας ως βασικούς στόχους τον τεχνολογικό μετασχηματισμό, τη βελτίωση των προϊόντων, την παγκόσμια επέκταση σε νέες αγορές και την είσοδο σε IPO. Ως νέοι CEOs της Parimatch, ποιοι είναι οι επιχειρηματικοί σας στόχοι; Ο κύριος επιχειρηματικός μας στόχος είναι, ίσως, να διατηρήσουμε ένα υψηλό επίπεδο της εταιρείας και να αυξήσουμε τα επιτεύγματά της, καθώς αυτή τη στιγμή οι οικονομικοί δείκτες των μετρήσεων μάρκετινγκ είναι πολύ καλοί. Θα συνεχίσουμε τη διαδικασία του τεχνολογικού μετασχηματισμού και θα ενισχύσουμε την επέκταση των νέων αγορών.

60 EconomyToday

Ποιο είναι το όραμά σας και ποιες θα είναι οι αξίες της εταιρείας σας; Η πρόσφατη αναδιάρθρωσή μας ήταν το τελευταίο βήμα της Parimatch στο ταξίδι μας, για να πάψουμε να είμαστε γνωστοί απλά ως πλατφόρμα στοιχημάτων στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών και της ψυχαγωγίας. Έτσι, η εταιρική μας αξία είναι να παρέχουμε τεχνολογία σε συνεργάτες, τόσο σε αναδυόμενες όσο και σε καθιερωμένες αγορές, με ένα ισχυρό παγκοσμίως brand και παρουσία που κάνει τους τοπικούς συνεργάτες να θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας και τους παίκτες να αναζητούν ενεργά την πλατφόρμα μας στην περιοχή τους. Καθώς συνεχίζουμε αυτό το ταξίδι, είμαστε ενθουσιασμένοι που ανακοινώνουμε την επερχόμενη επωνυμία μας από Parimatch σε Parimatch Tech.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Ποιο είναι το στρατηγικό σας σχέδιο και πώς οραματίζεστε το μέλλον της Parimatch; Οι τρεις βασικοί μας στόχοι είναι να συνεχίσουμε τον τεχνολογικό μετασχηματισμό και τη βελτίωση των προϊόντων, την παγκόσμια επέκταση σε νέες αγορές και την είσοδο σε IPO. Είμαστε στον δρόμο για να ενταχθούμε στις TOP 5 παγκόσμιες εταιρείες στον κλάδο. Ποιες καινοτομίες θέλετε να εισαγάγετε τόσο ως προς τον τρόπο λειτουργίας σας όσο και ως προς την γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιό σας; Ως εταιρεία που αναζητά πάντα νέους τομείς για τη βελτίωση της εμπειρίας των χρηστών και παραμένει ένα βήμα μπροστά από τους ανταγωνιστές, πιστεύουμε ότι η μοναδική μας προσέγγιση στην αγορά είναι ένα σημαντικό σημείο διαφοροποίησης, καθώς καθιερώνουμε τους εαυτούς μας ως σοβαρούς παγκόσμιους διεκδικητές και στην ψυχαγωγία και τον τεχνολογικό χώρο. Σε αυτή την περίπτωση, θα αναπτύξουμε το franchise και θα βοηθήσουμε τους συνεργάτες να προωθήσουν το brand σε νέες αγορές χρησιμοποιώντας τις λύσεις μας. Ποιες νέες υπηρεσίες και προϊόντα θα φέρετε στη σειρά σας; Βλέπουμε μεγάλες δυνατότητες στα e-sports και είμαστε αναμφισβήτητα ικανοποιημένοι με την επιστροφή αθλητικών εκδηλώσεων. Όσον αφορά τα νέα προϊόντα, στόχος μας είναι να βελτιώσουμε τεχνικά τις υπάρχουσες υπηρεσίες. Έτσι, θέλουμε να παρέχουμε το καλύτερο, πιο σύγχρονο και πιο βολικό λογισμικό για την ψυχαγωγία των πελατών μας. Στο εγγύς μέλλον, η τάση του gamification στο προϊόν και η χρήση του AI (artificial intelligence) και των μεγάλων δεδομένων θα συνεχιστούν. Οι χειριστές πρέπει να διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα των δεδομένων των πελατών, τη συνέχεια των συναλλαγών και την προστασία από τους απατεώνες. Έτσι, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο θα είναι το κλειδί μας.

Who is Who Ο Maksym Liashko είναι συνδιευθύνων σύμβουλος και μέλος του εποπτικού συμβουλίου της Parimatch. Ως συν-διευθύνων σύμβουλος, χειρίζεται χρηματοοικονομικές, νομικές, επικοινωνιακές και διαχειριστικές δραστηριότητες. Η τεράστια εμπειρία του υπήρξε ένα πολύτιμο πλεονέκτημα και οι ικανότητές του βοήθησαν την εταιρεία σε περιόδους ανάπτυξης και αναδιάρθρωσης, διασφαλίζοντας ότι η φιλοσοφία μας παραμένει συνεπής και το όραμά μας παραμένει συνεκτικό κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Το 2021, ο Roman Syrotian έγινε συν-διευθύνων σύμβουλος και μέλος του εποπτικού συμβουλίου της Parimatch. Ως συν-διευθύνων σύμβουλος, διαχειρίζεται τις λειτουργικές δραστηριότητες προϊόντων και μάρκετινγκ πληροφορικής. Ο Roman είναι στην Parimatch από το 2014 και έχει διαδραματίσει αναπόσπαστο ρόλο στην ανάπτυξή της καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, διαχειριζόμενος έργα, οδηγώντας την ανάπτυξη και επιβλέποντας μια ομάδα με εκατοντάδες μέλη.

EconomyToday 61

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΩΣ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΣΕ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού στην Parimatch; Πόσο επηρέασε τον προγραμματισμό σας και πώς θα ανακτήσετε το χαμένο έδαφος, εάν υπάρχει; Με τα τουρνουά και τους αγώνες σχεδόν σε κάθε άθλημα να ακυρώνονται σε όλο τον κόσμο ως αποτέλεσμα της πανδημίας, οι εταιρείες στοιχημάτων χτυπήθηκαν σκληρά, όπως και πολλές άλλες βιομηχανίες. Όλη η βιομηχανία αντιμετώπισε την πρόκληση είτε να προσπαθήσει να ενθαρρύνει τους χρήστες να αλληλεπιδράσουν με κατηγορίες όπως το ηλεκτρονικό σπορ, είτε να προσαρμοστεί προσθέτοντας εναλλακτικά αθλήματα όπως το FIFA και το πινγκ πονγκ. Ευτυχώς για την Parimatch, ως εταιρεία είμαστε μακροχρόνιοι υποστηρικτές και επενδυτές τόσο στα e-sports όσο και στην UFC, η οποία συνέχισε βρίσκοντας ασφαλείς τρόπους για να προχωρήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Είμαστε χορηγοί οκτάγωνων UFC στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης και είμαστε περήφανοι που συνεργαζόμαστε με τον Conor McGregor, ο οποίος ήταν ένας από τους πρεσβευτές του brand μας. Πέρα από αυτό, έχοντας εντοπίσει την ευκαιρία που παρουσίασαν από νωρίς τα ηλεκτρονικά αθλήματα, είμαστε περήφανοι που 62 EconomyToday

συνεργαζόμασταν προηγουμένως με τις Fnatic και Virtus.pro και θεωρούμε τον Coldzera ως τον επίσημο πρεσβευτή του brand eSports. Έχουμε επίσης χορηγήσει το Logitech G’s National Cybersports League (NCL) και το 2019 το EPICENTER Counter Strike: Global Offensive (CS: GO). Αυτή η στρατηγική ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, καθώς και οι δύο κατηγορίες αθλητικών δραστηριοτήτων χρησιμοποιούνται από τους χρήστες μας. Επίσης, παρατηρήσαμε αύξηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρόλο που δεν έχουμε πληγεί από τις επιπτώσεις του COVID-19, η προοπτική σκέψης της Parimatch και η ικανότητά της να εντοπίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης και ευκαιριών από νωρίς μας έβαλε σε καλή κατάσταση για να αντέξουμε τον αντίκτυπο. Όσον αφορά τη δραστηριότητά σας στην Κύπρο, ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας και τι άλλο περιλαμβάνει το σχέδιό σας; Η Κύπρος έχει γίνει το δεύτερο σπίτι μας και θα παραμείνει έτσι. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες ΕΚΕ. Επιπλέον, σύντομα θα ενισχύσουμε το κέντρο έρευνας και ανάπτυξής μας. Η Parimatch στην Κύπρο κυκλοφόρησε πρόσφατα μια πλήρως ανανεωμένη πλατφόρμα sportsbook με υπερσύγχρονες εφαρ-

μογές, τόσο για iOS όσο και για Android. Ακούσαμε τι ζητούν οι Κύπριοι παίκτες μας και τους έχουμε δώσει μια πολύ φιλική προς τον χρήστη πλατφόρμα! Παρόλο που η αγορά είναι μικρή στην Κύπρο, είναι ώριμη, με υψηλές απαιτήσεις παικτών και μεγάλες μάρκες στοιχημάτων που λειτουργούν σύμφωνα με τους κανονισμούς της Εθνικής Αρχής Στοιχημάτων. Έχουμε ήδη καθιερωθεί ως ένας από τους κορυφαίους χειριστές και στοχεύουμε συνεχώς ακόμη υψηλότερα. Η Parimatch λειτουργεί σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές υπεύθυνου τυχερού παιχνιδιού, τηρώντας τις απαιτήσεις της ρυθμιστικής αρχής, αλλά και επιστρέφει στην κυπριακή κοινωνία μέσω των διαφόρων ενεργειών της ΕΚΕ. Στην Parimatch Cyprus, συνδυάζουμε τις κληρονομικές και τολμηρές πτυχές του παγκόσμιου brand Parimatch με τις τοπικές ανάγκες και πραγματικότητες στην Κύπρο για να προσφέρουμε στον Κύπριο παίκτη μια διασκεδαστική εμπειρία παιχνιδιού, διατηρώντας παράλληλα την αξιοπιστία, την εμπιστοσύνη και την εξυπηρέτηση πελατών πρώτης κατηγορίας, μέσω του τοπικού τμήματος υποστήριξης πελατών.

ΝΕΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Να περιμένουμε νέες στρατηγικές συνεργασίες μέχρι το τέλος του έτους; Η παγκόσμια εμβέλεια των υπαρχουσών συνεργασιών επιτρέπει στην Parimatch να προβάλλει το brand και τα προϊόντα της σε εκατομμύρια φιλάθλους σε όλο τον κόσμο. Επιλέγουμε προσεκτικά συνεργάτες για συνεργασίες μάρκετινγκ και κάνουμε πολλές έρευνες πριν ξεκινήσουμε. Αυτό μας επιτρέπει να εργαζόμαστε με τους καλύτερους. Ναι, έρχονται νέες στρατηγικές συνεργασίες και θα μάθετε για μία από αυτές τον επόμενο μήνα. Πώς αξιολογείτε τη δραστηριότητά σας στην Κύπρο και τι νέες επενδύσεις σκοπεύετε να κάνετε; Πρώτα απ’ όλα, επενδύουμε σε ανθρώπινο δυναμικό. Τώρα βλέπουμε την ανάγκη επέκτασης των γραφείων μας, καθώς συνεχίζουμε να αυξάνουμε τον αριθμό των εργαζομένων. Σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο εργασίας με βάση ένα μοντέλο που λειτουργεί ήδη με επιτυχία στις άλλες περιοχές μας. Το Collaboration Hub είναι ένα ιδανικό μέρος για εργασία, εξοπλισμένο με πολλές αίθουσες ομάδων, αίθουσες συνεδριάσεων, αίθουσες εστίασης και, φυσικά, σαλόνια. Θέλουμε να φέρουμε τον πολιτισμό μας και να δημιουργήσουμε τις πιο άνετες συνθήκες για κάθε υπάλληλο και διαφορετικούς τύπους εργασίας. Ένας από τους κύριους παράγοντες επιτυχίας για μια εταιρεία είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Ως Parimatch, ποιες ενέργειες κάνετε για τους υπαλλήλους σας; Η υγεία είναι το κύριο πλεονέκτημά μας, γι’ αυτό

«Καθιερώνουμε τους εαυτούς μας ως σοβαρούς παγκόσμιους διεκδικητές και στην ψυχαγωγία και τον τεχνολογικό χώρο»

παρέχουμε στους υπαλλήλους μας ποιοτική ασφάλιση υγείας. Επενδύουμε επίσης στην κατάρτιση και την εκπαίδευση. Επιπλέον, οι υπάλληλοί μας μπορούν να επιλέξουν τα οφέλη για τον εαυτό τους που χρειάζονται. Τα παρακάτω είναι τα κύρια εταιρικά οφέλη: • Πρόγραμμα αύξησης μισθών και μπόνους.

• Ιατρική ασφάλιση από την πρώτη μέρα.

• Καλά σχεδιασμένα γραφεία με θέα στη θάλασσα και αίθουσα παιχνιδιών, με εξοπλισμό γυμναστηρίου, επιτραπέζιο ποδόσφαιρο, μηχανή ψυχαγωγίας και ψυγείο παγωτού.

• Δωρεάν καθημερινό μεσημεριανό γεύμα.

• Συνεχής προσωπική και επαγγελματική κατάρτιση και ανάπτυξη, η οποία περιλαμβάνει την παροχή βοήθειας σε στόχους προσανατολισμένους στη ζωή και τη γενική ευημερία.

• Δωρεάν μαθήματα αγγλικών κατά τις ώρες εργασίας.

• Μηνιαίες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΜΑΣ

ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της εταιρικής κουλτούρας σας; Οι αξίες είναι τα θεμέλια του οράματος και της εταιρικής κουλτούρας κάθε επιχείρησης. Το 2019, η ανώτατη διοίκηση της εταιρείας πήγε στα βουνά της Γεωργίας για να δοκιμάσει να ζήσει τις αξίες που θέλαμε να μοιραστούμε. Κάθε αξία έχει δοκιμαστεί για ζωή σε ένα δύσκολο περιβάλλον. Το 2020, εκτός από τις ταραχώδεις συνθήκες που οφείλονται στην πανδημία, ξεκινήσαμε τον μετασχηματισμό μας από έναν bookmaker σε μια εταιρεία τεχνολογίας. Υπό αυτές τις συνθήκες, κάθε εργαζόμενος έχει αποδείξει μέσω της δουλειάς και της εμπλοκής του ότι οι αξίες μας λειτουργούν και είναι σε καθέναν από εμάς. Επτά αξίες που οδηγούν την εταιρεία, βελτιώνονται και επηρεάζουν την κοινωνία: Family & Trust - Η εμπιστοσύνη και η αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης.

Brave - Μια ετοιμότητα για ανάληψη κινδύνων, υπεύθυνος και ειλικρινής με τον εαυτό σου για την επίτευξη ενός στόχου. Ομαδική εργασία - Εμπιστοσύνη,

επικοινωνία, αποτελέσματα! Γνωρίζοντας ότι η ομαδική εργασία οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.

Take Ownership - Συμμετοχή πέρα από τις ευθύνες κάποιου. Η ικανότητα αναζήτησης λύσης, όχι δικαιολογίας. Ανιδιοτελής - Ισορροπία μεταξύ του ατόμου και των συμφερόντων της εταιρείας.

Adaptive - Προθυμία και επιθυμία να αλλάξετε τον εαυτό σας και τους τρόπους εργασίας σας για την επίτευξη ενός στόχου.

Clean-Living - Επιλογές που έχουν θετική επίδραση στην υγεία του σώματος και του νου. Εδώ και 27 χρόνια ύπαρξης, αλλάζουμε συνεχώς και εξελισσόμαστε – τόσο εντός της εταιρείας όσο και ως προϊόν για τον χρήστη. Πολλά από αυτά οφείλονται στην εταιρική κουλτούρα: είμαστε γρήγοροι, τολμηροί, προσαρμόσιμοι και προσπαθούμε πάντα για περισσότερα. Πιστεύουμε πραγματικά σε αυτό που κάνουμε και αυτό το πνεύμα και η ταυτότητα γίνονται αισθητά από τους πελάτες και τους συνεργάτες.

Motto: «Fired up to win!».

EconomyToday 63

Ηθικός κίνδυνος ΑΡΘΡΟ Ο

και ποδόσφαιρο ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Εργάτη Γνώσης

Σ

τα οικονομικά, ο ηθικός κίνδυνος προκύπτει όταν μια οικονομική οντότητα έχει κίνητρο να αυξήσει την έκθεσή της σε κίνδυνο επειδή δεν φέρει το πλήρες κόστος αυτού του κινδύνου. Στο ποδόσφαιρο αφορά την ανάληψη μεγαλύτερου κινδύνου από την ηγεσία μιας ομάδας με την προσδοκία μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών επιτυχιών, γνωρίζοντας ότι δεν θα αναλάβει το τίμημα των επιλογών της. Ο πιο κάτω πίνακας παρουσιάζει παραστατικά τον ηθικό κίνδυνο και την οικονομική κατάσταση των ομάδων Α΄ Κατηγορίας. Οι πλείστες εξ αυτών δεν είναι οικονομικά βιώσιμες (συνεχή ελλείμματα και αρνητική καθαρή θέση) και δεν θα πρέπει να θεωρούνται οικονομικά δρώσες μονάδες.

64 EconomyToday

OIΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Α’ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 31/12/2020 Ομάδα

31/12/2019

Έσοδα

Έξοδα

Έλλειμμα / Κέρδος

Καθαρή Θέση

Έσοδα

Έξοδα

Έλλειμμα / Κέρδος

Καθαρή Θέση

1

Ομόνοια Λευκωσίας

16.354879

14.312.532

2.042.347

-13.517.225

6.027.061

11.491.153

-5.454.092

-14.957.949

2

Απόλλων Λεμεσού

5.004.128

8.051.922

-3.047.794

-12.477.377

6.813.246

11.059.686

-4.246.440

-9.429.583

3

ΑΕΛ Λεμεσού

185.643

1.549.120

-1.363477

-7.546.318

169.302

2.060.621

-1.891.319

-7.182.871

4

Ανόρθωση Αμμοχώστου

4.873.760

7.465.551

-2.591.791

-7.924.026

4.223.409

6.790.371

-2.566.962

-5.421.585

5

ΑΕΚ Λάρνακας

5.427.343

7.289.036

10.895

4.793.928

5.758.525

6.574.841

-816.316

4.804.823

6

Ολυμπιακός Λευκωσίας

1.009.359

820.304

-189.055

154.302

1.219.105

902.937

316.168

343.357

7

Πάφος FC

6.499.563

7.508.364

-1.036.611

-2.831.872

8

ΑΠΟΕΛ Λευκωσίας

10.420.697

19.504.436

-5.678.217

-12.079.458

20.414.627

20.561.810

-147.180

-6.393.003

9

Εθνικός Άχνας

1.315.293

1.509.426

-194.133

950.879

1.385.703

20.561.810

-147.183

-6.393.003

10

Δόξα ΘΟΙ Κατωκοπιάς

1.015.793

1.101.568

-85.774

887.006

1.457.094

1.197.715

259.379

-801.231

11

Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου

2.011.007

1.542.724

468.283

847.335

1.945.356

1.587.355

358.001

697.692

12

Ερμής Αραδίππου

13

Ένωση Νέων Παραλιμνίου

1.389.156

1.243.364

145.792

-651.077

1.207.167

439.487

767.680

-799.469

14

Καρμίωτισσα Πολεμιδιών

440.659

502.627

-61.968

-96.440

328.846

332.324

-3.478

-34.472

ΣΥΝΟΛΟ

55.947.280 72.400.974

-11.581.504

-49.490.343

50.949.441

64.490.072

-13.530.631 -38.029.279

Σημείωσεις Οι οικονομικές καταστάσεις των σωματείων έχουν αναρτηθεἰ στην ιστοσελίδα της ΚΟΠ www.cfa.com.cy Oλυμπιακός Λευκωσίας: τα στοιχεία αφορούν τον Μάιο του 2019 και 2020 Πάφος FC: δεν έχουν δοθεί στοιχεία για το 2019 Ερμής Αραδίππου: δεν έχουν δοθεί στοιχεία

EconomyToday 65

ΑΡΘΡΟ Παραδοσιακά, το πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας αποτελείται από πέντε μεγάλες ομάδες –ΑΠΟΕΛ, Ομόνοια, Απόλλων, Ανόρθωση και ΑΕΛ– οι οποίες πρωταγωνιστούν διαχρονικά και έχουν τους περισσότερους φιλάθλους (αν και οι περισσότεροι συμπεριφέρονται ως οπαδοί). Στις πέντε μεγάλες θα μπορούσε να προστεθεί η ΑΕΚ Λάρνακας, η οποία προήλθε από τη συνένωση της ΕΠΑ και του Πεζοπορικού Λάρνακας. Δύο ακόμη ομάδες, η Πάφος FC και ο Ολυμπιακός Λευκωσίας, φαίνεται να έχουν τη διοικητική και οικονομική σταθερότητα για να ξεχωρίσουν τα επόμενα έτη. Τέλος, η Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου είναι μια από τις παραδοσιακές ομάδες, με ασταθή παρουσία στο πρωτάθλημα και περιορισμένους οικονομικούς πόρους, όπως και ο Ολυμπιακός Λευκωσίας, αλλά στην υπό εξέταση περίοδο παρουσιάζει θετικά αλλά περιορισμένα οικονομικά στοιχεία. Έχει χαμηλή κερδοφορία και θετική καθαρή θέση. Δυστυχώς, αυτή η σχετικά θετική οικονομική θέση δεν απέτρεψε την υποβάθμισή της στην Β΄ Κατηγορία του πρωταθλήματος. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι και οι πέντε μεγάλες ομάδες του πρωταθλήματος έχουν αρνητική οικονομική εικόνα, με μεγάλες ζημιές και αρνητική θέση. Είναι φανερό ότι η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη και ότι οι

Οι πέντε μεγάλες ομάδες του πρωταθλήματος έχουν αρνητική οικονομική εικόνα,

με μεγάλες ζημιές και αρνητική θέση

Συνολικές Κατακτήσεις Τροπαίων Ανά Ομάδα

Ομάδα

Τρόπαια Πρωταθλήματα Κύπελλα Ασπίδες

ΑΠΟΕΛ

63

28

21

14

Ομόνοια

51

21

14

16

Ανόρθωση

31

13

11

7

ΑΕΛ

17

6

7

4

Απόλλων

15

3

9

3

ΕΠΑ

9

3

5

1

Τσετίν Καγιά

6

1

2

3

Ολυμπιακός

5

3

1

1

Ένωσις Νέων Τραστ

4

1

3

Πεζοπορικός

3

2

1

ΑΕΚ

3

2

1

Νέα Σαλαμίνα

2

1

1

ΑΠΟΠ Κινύρας

1

1

Ερμής

1

Λευκωσίας Λευκωσίας

Αμμοχώστου

Λεμεσού Λεμεσού

Λάρνακας

Λευκωσίας Λευκωσίας

Λάρνακας Λάρνακας

Αμμοχώστου Πέγειας

Αραδίππου

1

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/Α΄_κατηγορία_ποδοσφαίρου_ανδρών_Κύπρου

66 EconomyToday

διοικήσεις, οι μέτοχοι και τα μέλη θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί ηθικό κίνδυνο. Βεβαίως, στην περίπτωση του Απόλλωνα, της ΑΕΛ και της Ανόρθωσης υπάρχει μια σταθερή διοίκηση ή ένας παράγοντας με σημαντική οικονομική επιφάνεια που σηκώνει το οικονομικό βάρος και προσφέρει σταθερότητα στην ομάδα. Στην περίπτωση της Ομόνοιας, ο επενδυτής έχει αναλάβει το χρέος και συγκεκριμένες υποχρεώσεις και με βάση τα αποτελέσματα της φετινής περιόδου το πρόγραμμα φαίνεται να αποδίδει. Στην περίπτωση του ΑΠΟΕΛ, η υφιστάμενη διοίκηση δεν κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών και ως εκ τούτου ο ηθικός κίνδυνος είναι δεδομένος. Θετικό παράδειγμα και εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση της ΑΕΚ Λάρνακας, όπου, μετά την ενοποίηση των παραδοσιακών ομάδων της πόλης, της ΕΠΑ και του Πεζοπορικού, γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια λειτουργίας της ομάδας σε ένα σταθερό διοικητικό και οικονομικό πλαίσιο, το οποίο μεταφράζεται σε μια καλή πορεία με βάση τα δεδομένα. Η εταιρεία λειτουργεί ιδιόκτητο γήπεδο, το οποίο συνεισφέρει θετικά στην οικονομική διαχείριση. Αντίθετα, η τρίτη παραδοσιακή ομάδα της πόλης, η Αλκή, δεν μπόρεσε να διαχειριστεί τα οικονομικά προβλήματα και ακολούθησε μια διαφορετική πορεία.

φάσεων θα πρέπει να γίνεται με τη χρήση επιχειρηματικών Το πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας έχει εξελιχθεί σε ημικριτηρίων. Η πίεση από τους οπαδούς για τη νίκη και την επαγγελματική βάση (επαγγελματική από αγωνιστικής επιτυχία είναι μεγάλη, αλλά πρέπει να ελέγχεται. πλευράς, ημιεπαγγελματική από διοικητικής πλευράς). Για να λειτουργήσουν τα σωματεία στο νέο περιβάλΑποτελεί επίσης μια δραστηριότητα η οποία εμπεριέχει λον που δημιουργείται, απαιτείται σωστή οργάνωση μια σοβαρή επιχειρηματική διάσταση με μεγάλους και διοικητική δομή. Πρέπει να υπάρχουν σωστές προϋπολογισμούς και αυξημένους επιχειρηματικούς διαδικασίες και διαφάνεια, που θα προσδώσουν μια κινδύνους. διαφορετική εικόνα και διάσταση στον αθλητικό ορΈνα σημαντικό μέλημα των ποδοσφαιρικών σωματείων γανισμό. Η επαγγελματική οργάνωση και λειτουργία είναι ο αγώνας για επιβίωση, λόγω των περιορισμένων θα κερδίσει τον σεβασμό και την εκτίμηση αυτών που οικονομικών πόρων, της ανισοσκέλειας εσόδων και παρακολουθούν την πορεία του, αλλά κυριότερα θα εξόδων και της μειωμένης ρευστότητας. Οι οικονομικές διασφαλίσει την οικονομική του βιωσιμότητα και την αυτές δυσκολίες οδηγούν σε καθυστερημένες πληαγωνιστική του βελτίωση. ρωμές, στην αύξηση των χρεών και σε άλλα συναφή προβλήματα. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι διοικήσεις των σωματείων δεν αφιερώνουν τον απαραίτητο χρόνο Φυσιογνωμία του πρωταθλήματος για την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων σχεδίων δράσης Α΄ Κατηγορίας και επίσης υπάρχει αδυναμία στον εντοπισμό και την Άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία για το κυπριακό ποδόαξιοποίηση πρόσθετων πόρων. σφαιρο προκύπτουν από την 59η έρευνα του Διεθνούς Στη φάση εξέλιξης που έχει εισέλθει το ποδόσφαιρο, τα Παρατηρητηρίου Ποδοσφαίρου (CIES), η οποία αναδησωματεία θα πρέπει να προχωρήσουν στην οργάνωση μοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» και στην αυτοχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων για οποία αναλύονται δεδομένα συλλόγων από τα την εξασφάλιση των αναγκαίων οικονομι31 κορυφαία πρωταθλήματα της Ευρώπης. Για κών πόρων λειτουργίας του ποδοσφαίρου. το 2020, το δείγμα αποτελείται από 12.088 Τα σωματεία θα πρέπει να Παράλληλα, με την αύξηση των διαθέσιμων προχωρήσουν στην οργάνωση ποδοσφαιριστές που ανήκουν σε 479 ομάδες. οικονομικών πόρων, θα πρέπει να εργαΓια να συμπεριληφθούν, θα έπρεπε να είναι πααυτοχρηματοδοτούμενων στούν προς την κατεύθυνση της μείωσης ρόντες την 1η Οκτωβρίου του έτους αναφοράς προγραμμάτων για την των εξόδων. στην πρώτη ομάδα των ομάδων που αναλύθηκαν. εξασφάλιση των αναγκαίων Οι μακροχρόνιοι σχεδιασμοί και η σωστή στραΕπιπλέον, έπρεπε να έχουν ήδη παίξει σε εγχώοικονομικών πόρων τηγική πρέπει να αντικαταστήσουν την επιδίωξη ριους αγώνες πρωταθλήματος κατά τη διάρκεια των βραχυπρόθεσμων επιτυχιών. Η λήψη απολειτουργίας του ποδοσφαίρου της τρέχουσας περιόδου.

EconomyToday 67

ΑΡΘΡΟ Mε μέσο όρο τα 27,33 χρόνια, το κυπριακό πρωτάθλημα είναι το δεύτερο πιο γερασμένο της Ευρώπης. Σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2019, υπάρχει μείωση 0,12 χρόνια. Μοναδικό πρωτάθλημα στην Ευρώπη με μεγαλύτερο μέσο όρο ηλικίας από το κυπριακό είναι το τουρκικό, με 27,91 χρόνια. Πιο νεανικό πρωτάθλημα είναι της Σλοβακίας, με μέσο όρο τα 23,78 χρόνια, και ακολουθούν Κροατία με 24,66 χρόνια και Ολλανδία με 24,70 χρόνια. Η Κύπρος, όπως και πέρσι, κατατάσσεται στην κορυφή του πίνακα με την εισαγωγή ξένων ποδοσφαιριστών. Μάλιστα, με ποσοστό 67,8%, υπάρχει αυξητική τάση σε σχέση με πέρσι (66,8%). Στη δεύτερη θέση με ποσοστό 65,3% ακολουθεί η Τουρκία και τρίτη κατατάσσεται η Πορτογαλία με 63,7%. Εξίσου αρνητικό είναι το γεγονός ότι το 53% των ποδοσφαιριστών που αγωνίζονται στο κυπριακό πρωτάθλημα αποκτήθηκαν μέσα στο 2020. Το ποσοστό αυτό κατατάσσει την Κύπρο ως το δεύτερο πρωτάθλημα με τους περισσότερους νεοφερμένους ποδοσφαιριστές. Η Σερβία κατέχει οριακά την αρνητική πρωτιά με ποσοστό 53,4%. Ο Ερμής Αραδίππου είναι η ομάδα με το μεγαλύτερο ποσοστό αλλαγών στην ομάδα με ποσοστό 86,7%. Η όγδοη ομάδα της Ευρώπης με τις περισσότερες αλλαγές είναι ο ΑΠΟΕΛ με ποσοστό 74,1%. Όπως σημειώνεται στην έκθεση του CIES, το φαινόμενο των πολλών αλλαγών παρατηρείται κυρίως στα πιο αποδυναμωμένα πρωταθλήματα της Ευρώπης και λιγότερο στα κορυφαία.

H αλήθεια είναι ότι στα περισσότερα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα οι ξένοι ποδοσφαιριστές είναι αυτοί που δίνουν το ιδιαίτερο «χρώμα» στις ομάδες που αγωνίζονται. Είναι γεγονός πως 2-3 ποιοτικές προσθήκες σε ξένους παίκτες πολλές φορές αρκούν για να ανέβει μια ομάδα στο επόμενο επίπεδο. Προσπαθώντας να διορθώσει την κατάσταση, η Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου έχει αποφασίσει να μειώσει τον αριθμό των ξένων παικτών ανά ομάδα στους 15 και ταυτόχρονα να υποχρεώσει τη χρησιμοποίηση τουλάχιστον 2 Κυπρίων ποδοσφαιριστών στην αρχική ενδεκάδα. Η παρουσία τόσο μεγάλου αριθμού ξένων ποδοσφαιριστών έχει σημαντικές αγωνιστικές και οικονομικές προεκτάσεις. Η μεγαλύτερη συνέπεια είναι ότι, ενώ υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παιδιών και εφήβων που ασχολούνται συστηματικά με το ποδόσφαιρο, δεν έχουν ουσιαστικές προοπτικές να αγωνιστούν στα κυπριακά πρωταθλήματα ή με τη φανέλα της αγαπημένης τους ομάδας. Αντί αυτών αγωνίζονται ξένοι μισθοφόροι και ένα σημαντικό μέρος από τους οικονομικούς πόρους του ποδοσφαίρου εξάγεται στο εξωτερικό. Η απουσία των Κυπρίων ποδοσφαιριστών από το πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας μακροχρόνια επηρεάζει αρνητικά το επίπεδο και την απόδοση των εθνικών ομάδων.

Εισιτήρια αγώνων Στους αγώνες του πρωταθλήματος Cyta 2018-2019 διατέθηκαν 259.722 εισιτήρια. Στο αντίστοιχο πρωτάθλημα 68 EconomyToday

της περιόδου 2017-2018 διατέθηκαν 414.651 εισιτήρια. Το πρωτάθλημα της περιόδου 2018-2019 πραγματοποιήθηκε με 12 ομάδες (192 αγώνες σε α΄ και β΄ φάση) και τα πρωταθλήματα των περιόδων 2017-2018 και 2016-2017 πραγματοποιήθηκαν με 14 ομάδες (242 αγώνες σε α΄ και β΄ φάση). Στο πρωτάθλημα της περιόδου 2016-2017 διατέθηκαν 403.207 εισιτήρια. Είναι φανερό ότι οι πωλήσεις εισιτηρίων είναι πολύ χαμηλές για τη βιωσιμότητα των ομάδων. Οι δε «μικρές» ομάδες δεν έχουν αρκετούς φιλάθλους για να μπορούν να λειτουργήσουν στοιχειωδώς.

Πωλήσεις εισιτηρίων Ομάδα

2018-19

2017-18

2016-17

1. ΑΠΟΕΛ

67.702

93.863

120.587

2. Ομόνοια

60.223

95.222

75.845

3. ΑΕΛ

25.023

34.064

51.697

4. Απόλλων

39.334

56.309

44.439

5. Ανόρθωση

29.273

66.797

40.975

6. ΑΕΚ

10.756

14.070

24.451

10.068

9.184

6.233

7.246

6.155

5.684

7. ΑΡΗΣ 8. Νέα Σαλαμίνα

6.138

9. ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΧΝΑΣ 10. ΑΕΖ

6.202

11. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

4.705

ΔΕΡΥΝΕΙΑΣ 12. ΔΟΞΑ ΚΑΤΩΚΟΠΙΑΣ

3.390

4.962

4.602

13. Ερμής Αραδίππου

2.254

4.410

4.096

14. ΚΑΡΜΙΩΤΙΣΣΑ

3.494

ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ 15. ΕΝΩΣΗ ΝΕΩΝ

4.981

ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ 16. ΠΑΦΟΣ F.C.

8.650

17. ΑΛΚΗ

1.998

18. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΣΥΝΟΛΟ

12.947 4.677 4.684

259.722

414.461

403.207

Το φαινόμενο της μείωσης των φιλάθλων στο γήπεδο δεν είναι νέο και για αυτό δεν ευθύνεται μόνο η προβολή των αγώνων στην τηλεόραση ή η κάρτα φιλάθλου. Έχει παρατηρηθεί από τις αρχές του αιώνα, από σχετική έρευνα που έχουμε κάνει το 2006, και οι λόγοι για αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα και αξιοπιστία, τη βία στα γήπεδα, τους κακούς αγωνιστικούς χώρους και την προβληματική διαιτησία.

Τηλεοπτικά δικαιώματα Η επιβίωση των σωματείων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα τηλεοπτικά δικαιώματα και τις χορηγίες. Την τριετία 2016-2019 η αξία των τηλεοπτικών δικαιω-

μάτων στην Κύπρο ήταν της τάξης των 12 εκατ. ευρώ, ενώ ΑΠΟΕΛ και ηθικός κίνδυνος το 2019-2022 αναμένεται να είναι της τάξης Η βιβλιογραφία αλλά και η πρακτική υποδεικνύουν των 14 εκατ. ευρώ. Ένα τεράστιο ποσό, εάν ότι μια ποδοσφαιρική ομάδα στηρίζεται πάνω σε (α) Ενώ υπάρχει ένας μεγάλος αναλογιστεί κανείς πως όλες οι βαλκανικές χώρες ένα διοικητικό συμβούλιο που παρέχει σταθερότητα αριθμός παιδιών και εφήβων πληρώνουν για τα ποδοσφαιρικά δικαιώματα 7 (διοικητική και οικονομική) και ξεκάθαρη εστιασμέεκατ. ευρώ, ενώ η Ελλάδα, με δεκαπλάσιο πληθυ- που ασχολούνται συστηματικά νη στρατηγική, (β) σταθερότητα και συνέχεια στην με το ποδόσφαιρο, σμό από την Κύπρο, πληρώνει 45 εκατ. ευρώ. Τα προπονητική ομάδα και (γ) μια ομοιογενή ομάδα τηλεοπτικά δικαιώματα αποτελούν βασικό έσοδο που δεν χτίζεται από την αρχή κάθε χρόνο. δεν έχουν ουσιαστικές των ομάδων. Ουσιαστικά, το 50% - 65% των Στην περίπτωση του ΑΠΟΕΛ, η διοίκηση Πετρίδη προοπτικές να αγωνιστούν προϋπολογισμών των ομάδων στηρίζεται στα στα 11 συνολικά έτη (5 στην πρώτη θητεία και 6 στα κυπριακά πρωταθλήματα τηλεοπτικά δικαιώματα. στη δεύτερη) συνεργάστηκε με 18 προπονητές, Ή με τη φανέλα της Σε πιο προηγμένα πρωταθλήματα, το σύνολο των χωρίς να υπολογίζονται οι «υπηρεσιακοί» τεχνικοί αγαπημένης τους ομάδας τηλεοπτικών δικαιωμάτων τυγχάνει διαχείρισης που κάποιες φορές χρησιμοποίησε για μικρά χροσε επίπεδο ομοσπονδίας, η οποία μπορεί να νικά διαστήματα προκειμένου να κερδίσει χρόνο. εξασφαλίσει καλύτερες χορηγίες και αναλαμβάνει τον διαΑντίστοιχη κατάσταση αφορά και τους ποδοσφαιριστές. Το μοιρασμό των χορηγιών μεταξύ των ομάδων. Στην Κύπρο, CIES Football Observatory Weekly Post σε σχετική μελέτη έχει κάποιες από τις μεγαλύτερες ομάδες έχουν εξασφαλίσει κατατάξει τους συλλόγους που έχουν παίξει τουλάχιστον 27 ιδιωτικές συμφωνίες που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους αγώνες εγχώριου πρωταθλήματος από την 01/10/2019, εις βάρος των μικρών. ανάλογα με τον αριθμό των παικτών που χρησιμοποίησαν. Το δείγμα αποτελείται από 1.014 ομάδες πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Στην Κύπρο, η Τι δέον γενέσθαι ομάδα με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές μέσα σε ένα Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας χρονολογικό έτος είναι ο ΑΠΟΕΛ με 41 διαφορετικούς ποθα πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστικό με λιγότερες ομάδες. δοσφαιριστές στις επίσημες υποχρεώσεις. Αυτά όσον αφορά Το μοντέλο των 12 και 14 ομάδων έχει δοκιμαστεί και έχει τη σταθερότητα και συνέχεια στην ομάδα. Αυτή η συνεχής αποτύχει. Η μόνη ενδεδειγμένη επιλογή για το μέγεθος της εναλλαγή προπονητών και ποδοσφαιριστών εμπεριέχει και χώρας είναι η σταδιακή μείωση των ομάδων σε 10 και η ένα σημαντικά υψηλό οικονομικό κόστος. διεξαγωγή πρωταθλήματος 2 γύρων, με ένα σύνολο 18 Εκτιμάται ότι τα έσοδα της ομάδας από τις διεθνείς διοργααγώνων και 8 αγώνων σε δύο ομίλους για κάθε ομάδα. Το νώσεις τα έτη των μεγάλων επιτυχιών είναι της τάξης των σύνολο των αγώνων θα είναι 26 για κάθε ομάδα. Μετά τη 120 εκατ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα με το αποτέλεσμα του διεξαγωγή των δύο πρώτων γύρων του πρωταθλήματος και πρόσφατου οικονομικού ελέγχου, το συνολικό χρέος της τη διεξαγωγή 18 αγώνων, οι δέκα ομάδες θα χωρίζονται σε εταιρείας ανέρχεται στα 24 εκατ. ευρώ και γίνεται αντιληπτό δύο ομίλους ανάλογα με την κατάταξή τους, μεταφέροντας πως εκτοξεύτηκε λόγω και της αποτυχίας της ομάδας στην τους βαθμούς που έχουν κερδίσει μέχρι το σημείο εκείνο. Οι Ευρώπη. Με βάση όλα τα πιο πάνω, είναι σαφές ότι, παρ’ όλες πέντε πρώτες ομάδες θα αγωνίζονται μεταξύ τους, δίνοντας τις ποδοσφαιρικές και οικονομικές επιτυχίες των προηγούμε8 αγώνες για τον τίτλο. Αντίστοιχα, οι υπόλοιπες ομάδες θα νων ετών, δεν έχει διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της ομάδας. αγωνίζονται επίσης μεταξύ τους, δίνοντας 8 αγώνες για τη Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει ενδιαφέρον για διαβάθμιση. Μια ομάδα θα υποβαθμίζεται στην πιο κάτω την ηγεσία της ομάδας και ο κ. Πετρίδης και οι συνεργάτες κατηγορία και η πρωταθλήτρια εκείνης της κατηγορίας θα του να παραμένουν στις θέσεις τους. ανεβαίνει στην πιο πάνω κατηγορία. Με τη δημιουργία των δύο ομίλων, θα υπάρχει ανταγωνισμός για το πρωτάθλημα και τη διαβάθμιση. Αυτός ο ισορροπημένος ανταγωνισμός θα οδηγήσει στη διεξαγωγή ενός πρωταθλήματος με αυξημένο ενδιαφέρον και ενδεχομένως να φέρει φιλάθλους πίσω στα γήπεδα. Σε ένα τέτοιο σενάριο, θέση στο πρωτάθλημα έχουν ο ΑΠΟΕΛ, η Ομόνοια, ο Απόλλων, η ΑΕΛ, η Ανόρθωση, η ΑΕΚ, ο Ολυμπιακός, η Νέα Σαλαμίνα, η Πάφος FC και μία από τις ομάδες ΘΟΙ Δόξα Κατωκοπιάς και Εθνικός Άχνας.

EconomyToday 69

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

εμβληματικα εργα

μεταμορφώνουν τη Λευκωσία

«Η πρωτεύουσα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη και το εμπορικό τρίγωνο γίνεται η ψυχή της οικονομικής δραστηριότητας».

Σε ποιους άξονες κινείται η στρατηγική του Δήμου Λευκωσίας για στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης; Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι φορέας ανάπτυξης και ο Δήμος Λευκωσίας πρωταγωνιστεί στην τόνωση της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το κάνει με πολλούς τρόπους. Κατ’ αρχάς, λειτουργεί ως Λευκωσία τα τελευταία πολεοδομική αρχή και χαράσσει την πολιτική για την χρόνια μεταμορφώνεται πολεοδομική ανάπτυξη. Ως μέλος του Πολεοδομικού σε μια σύγχρονη πόλη», Συμβουλίου, έχουμε εργαστεί με τον Δήμαρχο και τονίζει σε συνέντευξη τους συναδέλφους Δημοτικούς Συμβούλους, ώστε να που παραχωρεί στο πεπροσφέρουμε κίνητρα που να προσελκύουν επενδύσεις ριοδικό Economy Today ο Δημοτικός Σύμβουλος και να φέρνουν ξανά την οικονομική δραστηριότητα Λευκωσίας του ΔΗΣΥ Χρύσανθος Φάκας, ο οποίος στο κέντρο. Τηρούμε το Σχέδιο Πόλεως και έτσι πρέπει μας παρουσιάζει σειρά δράσεων που έχουν αναληφθεί να συνεχίσουμε, χωρίς εκπτώσεις. Παράλληλα, ο Δήγια τόνωση της οικονομικής και επιχειρηματικής δραμος Λευκωσίας υλοποιεί έργα υποδομής που στηριότητας. Στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη αναβαθμίζουν την πόλη και φέρνουν ανάπτυξη που ακολουθεί, ο κ. Φάκας απαριθμεί τα έργα και θέσεις εργασίας. Η Λευκωσία τα τελευταία που έχουν υλοποιηθεί και άλλα που βρίσκονται χρόνια μεταμορφώνεται σε μια σύγχρονη πόλη. στα σκαριά, τοποθετείται επί καίριων ζητημάτων Προσφέρει πληθώρα επιλογών και είναι πόλη που απασχολούν τους δημότες, ενώ σημειώνει Η ποιότητα ζωής φιλική προς όλους όσοι την επιλέγουν για να εμφαντικά πως η πρωτεύουσα «είναι μια πόλη και το ανθρώπινο κατοικούν, να εργάζονται και να εξυπηρετούνται που προσφέρει πληθώρα επιλογών και είναι περιβάλλον φέρνουν από τις δημοτικές υπηρεσίες. Η ποιότητα ζωής φιλική προς όλους όσοι την επιλέγουν για να και το ανθρώπινο περιβάλλον φέρνουν στη κατοικούν, να εργάζονται και να εξυπηρετούνται στη Λευκωσία νέο κόσμο Λευκωσία νέο κόσμο και ανάπτυξη. από τις δημοτικές υπηρεσίες». και ανάπτυξη

«Η 70 EconomyToday

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

για να ενθαρρύνει και να ελκύσει τους επενδυτές ώστε να εγκατασταθούν στη Λευκωσία. Ο πολεοδομικός μας σχεδιασμός επιτρέπει την ομαλή κάθετη ανάπτυξη μόνο στο κέντρο – όχι διάσπαρτα ψηλά κτίρια χωρίς συνοχή. Όταν κοιτάξεις ψηλά, ανακαλύπτεις μια άλλη πόλη, που φιλοξενεί μεγάλες εταιρείες και διεθνείς επιχειρήσεις, νέους κατοίκους μαζί με τους υφιστάμενους…

Πώς προχωρά ο σχεδιασμός σας για αναζωογόνηση του κέντρου της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής; Εργαζόμαστε με βάση έναν ολικό στρατηγικό σχεδιασμό για το κέντρο της πόλης. Πολλά έργα έχουν υλοποιηθεί, ενώ άλλα είναι σε εξέλιξη. Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε την πόλη μας να ξεχωρίζει για την ποιότητά της, να πρωταγωνιστεί! Κορωνίδα των έργων που στηρίζουν την ανάπτυξη είναι η ολική ανάπλαση του εμπορικού κέντρου, το τρίγωνο Στασικράτους - Μακαρίου - Ευαγόρου. Στην ουσία, δημιουργούμε μια νέα πόλη! Υπογραμμίζω ότι η κάθετη ανάπτυξη μέσω κτιρίων, οι ελκυστικές υποδομές, τα μεγάλα πεζοδρόμια και οι δημόσιοι χώροι αλλάζουν θεαματικά τη Λευκωσία. Το κέντρο γίνεται ελκυστικό, ανταγωνιστικό, φιλικό και προσβάσιμο για πολλές επιχειρήσεις. Δείτε το παράδειγμα της Στασικράτους. Τώρα πολλοί περιμένουν τον Δεκέμβριο για την ολοκλήρωση της β΄ φάσης της Λεωφόρου Μακαρίου. Ξέρετε, στην αντίληψη των Λευκωσιατών, για δεκαετίες η Μακαρίου ήταν απλά ένας αυτοκινητόδρομος. Τώρα το εμπορικό τρίγωνο θα γίνει χώρος αναφοράς, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη, ενώ η Πλατεία Ελευθερίας γίνεται η «γέφυρα» με την εντός των τειχών πόλη μας. Ποια άλλα έργα που βρίσκονται στα σκαριά ξεχωρίζετε, ιδιαίτερα με το ίδιο σκεπτικό για ανάπτυξη; Θεωρώ εξαιρετικής σημασίας για την οικονομική δραστηριοποίηση την έναρξη υλοποίησης, τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, της ανάπλασης του ΓΣΠ. Θα αποτελέσει έναν ξεχωριστό πνεύμονα πρασίνου –το πάρκο, όπως ζήτησαν με δημοψήφισμα οι δημότες μας– και ταυτόχρονα έναν κυκλοφοριακό πνεύμονα, με τον μεγάλης δυναμικότητας χώρο στάθμευσης, με δύο υπόγεια επίπεδα για 570 θέσεις. Σκεφτείτε πόσος κόσμος, με έναν μικρό περίπατο, θα έχει πρόσβαση στο εμπορικό κέντρο, στα καταστήματα, στα γραφεία που κατασκευάζονται με τα πολυώροφα κτίρια, και από εκεί, αν το θελήσουν, να πάνε και στην πανέμορφη παλιά πόλη. Αυτά που έγιναν και υλοποιούνται είναι έργα εμβληματικά, που μεταμορφώνουν τη Λευκωσία. Κάποτε ήταν μακέτες, έμοιαζαν μακρινό όνειρο. Σήμερα γίνονται τέτοιες αναπλάσεις που δημιουργούν άλλη αίσθηση, μιας μοντέρνας πόλης, και όλα συνδέονται μεταξύ τους: πολεοδομικά, αρχιτεκτονικά, περιβαλλοντικά και αισθητικά.

ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για προσέλκυση επενδύσεων και τόνωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος στη Λευκωσία; Το μεγαλύτερο υπόβαθρο για την ανάπτυξη και επαναδραστηριοποίηση της Λευκωσίας είναι τα πολλαπλά πολεοδομικά κίνητρα που έδωσε ο Δήμος Λευκωσίας

Υπάρχει ανταπόκριση από τον επιχειρηματικό κόσμο; Δεν είναι τυχαίο το ότι μεγάλοι ελεγκτικοί οίκοι και άλλες επιχειρήσεις, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εταιρείες υπηρεσιών και τεχνολογίας, εγκαταστάθηκαν, λειτουργούν και επεκτείνουν τις υπηρεσίες τους στο εμπορικό κέντρο της Λευκωσίας. Μόνο τα τελευταία 5 χρόνια, έχουν εκδοθεί εκατοντάδες άδειες για νέες αναπτύξεις που τα επόμενα χρόνια θα φέρουν αξιοσημείωτο αριθμό νέων κατοίκων στον Δήμο μας. Στην ουσία, έχουμε αναστρέψει την τάση που είχε το κεντρικό κράτος προ 15ετίας να αποκεντρώνει την εμπορική δραστηριότητα προς όφελος των περιφερειακών δήμων. Αυτό έφερε μαρασμό στο κέντρο της Λευκωσίας και επηρέασε αρνητικά τους Λευκωσιάτες ιδιοκτήτες, οι οποίοι δέχθηκαν περαιτέρω πλήγμα με την οικονομική κρίση του 2012.

Στα εγκαίνια της αναπλασθείσας οδού Στασικράτους. (Οκτώβριος 2020)

ΑΛΛΑΖΕΙ

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Το είδαμε στη Στασικράτους… Ακριβώς! Τώρα το εμπορικό κέντρο γίνεται ξανά η ψυχή της νέας ανάπτυξης. Έχουμε διάφανους κανόνες κάθετης ανάπτυξης: εξαγορά συντελεστή δόμησης και απεριόριστους ορόφους, αλλά μόνο για την πολύ κεντρική ζώνη – ομαλή πυραμίδα όσο ανοίγει η ακτίνα. Δημιουργούμε αυτό που χρειάζονται οι σύγχρονες πόλεις μας στο κέντρο, δηλαδή πυκνότητα πληθυσμού. Αυτό επιτρέπει ανάπτυξη υπο-

στηρικτικών υπηρεσιών, χώρων εστίασης. Προσθέτει βιωσιμότητα στη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς – υποστηρίζω ότι μπορούμε να έχουμε σε ορατό χρόνο και ένα ελαφρύ τραμ. Διευκολύνεται επίσης η εναλλακτική διακίνηση: πεζοί, ποδήλατα, ΑμεΑ, οικογένεια και παιδιά.

EconomyToday 71

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Υποστηρίζω με όλη τη δύναμη της ψυχής μου

Ο ΤΟΜΕΑΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Ποια είναι η κατάσταση σε ό,τι αφορά τα οικιστικά και τα εμπορικά ακίνητα; Πλέον, μέσω του Σχεδίου Πόλεως, στηρίζουμε και την κάθετη ανάπτυξη, γιατί με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουμε και αναβαθμίζουμε συνεχώς την αξία και την περιουσία των δημοτών μας. Πριν από την εφαρμογή του Σχεδίου Πόλεως, για πολλά χρόνια ήταν χαμηλός ο συντελεστής δόμησης σε όλη την επικράτεια της Λευκωσίας. Ουσιαστικά, είχε εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης και αναπόφευκτα ακολούθησε η εγκατάλειψη της πόλης από τους Λευκωσιάτες. Η πολιτική τότε του κεντρικού κράτους για οριζόντια επέκταση επέφερε πλήγμα και στις αξίες των ακινήτων των δημοτών μας. Τώρα, με την κάθετη ανάπτυξη, δίνουμε αξία στις περιουσίες και κίνητρα. Είναι γι’ αυτό που τώρα οι Λευκωσιάτες που έφυγαν επιστρέφουν πίσω… Θα ήθελα επίσης να υπογραμμίσω τα σχέδια παροχής κινήτρων που προσφέρονται από το Υπουργείο Εσωτερικών σε επιχειρήσεις για να δραστηριοποιηθούν σε ακριτικές περιοχές της πράσινης γραμμής, με στόχο την αναζωογόνηση των περιοχών αυτών. Επίσης, η πολιτική του Δήμου Λευκωσίας για αναβάθμιση των περιοχών, με βάση το άρθρο 17 για κατασκευή πεζοδρομίων, δημιουργία οχετών ομβρίων υδάτων, νέες ασφαλτοστρώσεις και ευπρεπισμό σε όλη την επικράτεια του Δήμου, προσδίδει μια επιπλέον οικονομική αξία στα ακίνητα και την εμπορικότητα. Εκτός από το εμπορικό κέντρο, πώς συνδέετε την οικονομική ανάπτυξη με την εντός των τειχών πόλη; H οικονομική δραστηριότητα συντελείται στην εντός 72 EconomyToday

τον στόχο για υλοποίηση του έργου στην τάφρο για ένα εξωτερικό περιμετρικό τόξο από την Πύλη Πάφου μέχρι την Πύλη Αμμοχώστου και την περιοχή Αγίου Κασσιανού

των τειχών πόλη όσο προχωρούν τα έργα ανάπλασης. Φέρνουμε επιχειρήσεις για να δραστηριοποιηθούν και πολλούς επισκέπτες. Προ δεκαετίας ήταν μόνο η Λήδρας και η Ονασαγόρου. Τώρα είναι και η Φανερωμένη, η Βουλγαροκτόνου, η περιοχή Αγίου Αντωνίου, οι συνοικίες πέριξ της Πύλης Αμμοχώστου (Τακτακαλάς, Χρυσαλινιώτισσα) κ.ο.κ. Είχαν τον χαρακτήρα τους, τώρα άρχισαν να τον αναδεικνύουν ξανά. Σύντομα, αρχίζει η ολική ανάπλαση της Τρικούπη κατά το πρότυπο της Στασικράτους. Θα συνδεθεί με τη συνοικία που δημιουργήθηκε στο τέρμα της οδού παρά την Πλατεία Δημαρχίας (Στοά, Παλιό Δημαρχείο, παλιά αρχοντικά, το πρώην Ζεμενίδη κ.ο.κ.), δίπλα στο νέο Δημαρχείο και τις δημοτικές υπηρεσίες. Θα ήθελα να οραματιστούμε τη Λευκωσία με την ανάπλαση των τειχών της περιμετρικά ως ενιαία, όχι ως διχοτομημένη πόλη. Υποστηρίζω επίσης με όλη τη δύναμη της ψυχής μου τον στόχο για υλοποίηση του έργου στην τάφρο για ένα εξωτερικό περιμετρικό τόξο από την Πύλη Πάφου μέχρι την Πύλη Αμμοχώστου και την περιοχή Αγίου Κασσιανού. Σκεφτείτε τι δραστηριότητα θα φέρει αυτό, πόσος κόσμος θα χαίρεται την περιπατητική διαδρομή, τον πανέμορφο αυτό τόπο, και πόσο θα αναδειχθούν τα τείχη, που είναι η ταυτότητα της Λευκωσίας.

ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ Ένα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος Λευκωσίας είναι και το κυκλοφοριακό. Ποιες είναι οι προτάσεις σας; Κάναμε καινοτόμες, ριζικές αλλαγές στο κυκλοφοριακό. Διαφορετικά, η πόλη θα είχε παραλύσει από τη συμφόρηση των Ι.Χ. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζουμε το ολοκληρωμένο σχέδιο αστικής κινητικότητας, έχοντας μελετήσει σε βάθος το πρόβλημα. Η λέξη-κλειδί είναι η βιώσιμη κινητικότητα

και δεν είναι τυχαίο το ότι χρηματοδοτείται γενναιόδωρα από την Ε.Ε. Τι κάνουμε λοιπόν; Πρώτον, διευκολύνουμε τις μετακινήσεις όλων, πεζών, ποδηλατών, όχι μόνο των Ι.Χ. Παράδειγμα, το εμπορικό τρίγωνο και οι πεζοδρομήσεις στην Πλατεία Ελευθερίας, την Κωστάκη Παντελίδη, τη Ρηγαίνης και πολλές άλλες οδούς. Δεύτερον, κάναμε «ζεύγη μονοδρομήσεων» σε κεντρικές αρτηρίες της πρωτεύουσας αλλά και στις γειτονιές – πιο χαρακτηριστικές η Καλλιπόλεως και σύντομα η Μακαρίου. Τώρα, σε ώρες αιχμής, θέλεις το πολύ 5 λεπτά για να πας από την Αγορά Αγίου Αντωνίου στην Τεχνική Σχολή Λευκωσίας μέσω της Καλλιπόλεως. Τρίτον, δημιουργούμε χώρους στάθμευσης, κεντρικούς και επί της οδού, ώστε να δώσουμε την ευχέρεια για park and ride. Εκτός από τον υπόγειο χώρο στάθμευσης στην Ομήρου, σημαντικό θα είναι και το έργο στο ΓΣΠ. Προ ολίγων εβδομάδων, εγκαινιάσαμε και τους 105 χώρους στάθμευσης επί της Λεωφόρου Κέννεντυ και επί της αναπλασθείσας Λεωφόρου Κυριάκου Μάτση. Βέβαια, η Λευκωσία θα ανακουφιστεί με τη μαζική χρήση των δημόσιων μεταφορών. Πρέπει να αυξήσουμε τη συμμετοχή, πρέπει να εγκαταλείψουμε το Ι.Χ. Κουβαλάμε μια λανθασμένη κληρονομιά για δεκαετίες: αυτοκίνητο, αυτοκίνητο, αυτοκίνητο! Ξεκινήσαμε τα μικρά λεωφορεία για το κέντρο, τώρα ορθώς αναλαμβάνουν τη σκυτάλη οι ιδιώτες που έχουν τις δημόσιες συμβάσεις για τα λεωφορεία. Βάζουμε επίσης στη βιώσιμη κινητικότητα το σχέδιο των ποδηλατοδρόμων, με πιο φιλόδοξη διαδρομή αυτήν από τα πανεπιστήμια στην Έγκωμη μέχρι το Καϊμακλί και το ΣΟΠΑΖ στην Αγλαντζιά, διαμέσου του κέντρου.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών ΣΤΗΝ ΟΔΟ Ρηγαίνης (Ιανουάριος 2021) Διάλογος με όλους τους κοινωνικούς φορείς για την πεζοδρόμηση της οδού Κωστάκη Παντελίδη. (Μάρτιος 2019)

«ΠΡΑΣΙΝΗ ΠΟΛΗ» Πώς επιτυγχάνετε τον στόχο για τη δημιουργία Ποιες δράσεις υλοποιείτε ως Δήμος Λευκωσίας μιας «έξυπνης πόλης»; για μια πιο «πράσινη πόλη»; Η δημιουργία μιας έξυπνης πόλης δεν είναι σύνθημα για Όλες οι πολιτικές ανάπτυξης του Δήμου Λευκωσίας διτον Δήμο Λευκωσίας. Ο σχεδιασμός των τελευταίων ετών απνέονται από τη νέα φιλοσοφία για μια πράσινη πόλη, υλοποιείται με στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ξεκινώντας από την κάθετη ανάπτυξη και τα πολυώροφα εξυπηρέτηση των δημοτών και επισκεπτών μας. Ξεχωρίζω κτίρια. Η Κύπρος έχει τσιμεντωθεί σε μια οριζόντια επέκτατο γεγονός ότι τα ψηφιακά έργα συγχρηματοδοτούνται από ση. Δεν μπορούμε να συντηρούμε ένα τόσο εκτενές οδικό την Ε.Ε. και εστιάζουν, πρώτον, στην τοποθέτηση δικτύου δίκτυο, να κάνουμε ορθολογική διαχείριση σκουπιδιών, οπτικών ινών και συστημάτων ηλεκτρονικών ανακοινώσεπαντού οχετούς, αποχετεύσεις. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα ων. Στόχος είναι η ανάδειξη και ενίσχυση των τουριστικών θα χειροτερεύει. Δεν μπορούμε με οριζόντια επέκταση να διαδρομών και των πολιτιστικών εκδηλώσεων, καθώς και στηρίζουμε δημόσιες συγκοινωνίες. Τα έργα υποδομής που η εγκατάσταση έξυπνου φωτισμού για την εξοικονόμηση κάνουμε είναι πράσινα (π.χ. ΓΣΠ, περιμετρικό τόξο κ.ο.κ.) ενέργειας και την οδική ασφάλεια. Πολύ σημαντικό είναι ή έχουν ισχυρό πράσινο αντίκτυπο, γιατί αναχαιτίζουν το επίσης το σύστημα παρακολούθησης περιβαλλοντικών κυκλοφοριακό και μειώνουν τους ρύπους. Τα έργα στους παραμέτρων (ατμόσφαιρα, θερμοκρασία, σκόνη, ποιότητα δρόμους και οι πλατείες συνδυάζονται με δενδροφυτεύσεις αέρα κ.ο.κ.). Εξίσου χρήσιμο για τα κυκλοφοριακά χιλιάδων δέντρων. Τα νέα κτίρια του Δήμου μας της πόλης είναι το σύστημα smart urban mobility, είναι αναβαθμισμένης ενεργειακής απόδοσης, ενώ δηλαδή η ενημέρωση των πολιτών για πρόβλεψη τα παλαιά κτίρια και ο φωτισμός της πόλης μας της κυκλοφορίας στην πόλη και για εξεύρεση αναβαθμίζονται ενεργειακά. Θα σταθώ ιδιαίτερα χώρων στάθμευσης. Στην ηλεκτρονική μας διαστον Δημοτικό Κήπο, που συνδέεται με τις παιδικές Θα ήθελα να οραματιστούμε κυβέρνηση, όλες οι γραφειακές εργασίες γίνονται αναμνήσεις πολλών Λευκωσιατών. Υποστηρίζω τη Λευκωσία με την χωρίς χαρτί και ενθαρρύνουμε τους δημότες μας τη συνεχή αναβάθμισή του, αφού συνδέεται με το ανάπλαση των τειχών της να εξυπηρετούνται διαδικτυακά για τις συναλλαγές Γραμμικό Πάρκο του Πεδιαίου και το περιμετρικό τόξο, καθώς και με τον ποδηλατόδρομο που ελπί- περιμετρικά ως ενιαία, όχι ως τους με τον Δήμο. Η έξυπνη πόλη ήταν προτεραιότητα για τον Δήμο Λευκωσίας! ζω να γίνει από την Έγκωμη στην Αγλαντζιά. διχοτομημένη πόλη

EconomyToday 73

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ Παρά την κάθοδο νέων εταιρειών και την πληθώρα προτάσεων, οι Κύπριοι καταναλωτές διατηρούν μια διαχρονική σχέση με brands που ξεχώρισαν για την ποιότητα, την καινοτόμα προσέγγιση και την ευρεία γκάμα προϊόντων τους. ΤΗΣ ΝΑΤΑΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

74 EconomyToday

Ε

κατοντάδες χιλιάδες προϊόντα, σε πάρα πολλές κατηγορίες, παρελαύνουν καθημερινά από μπροστά μας. Τα βλέπουμε στην υπεραγορά όπου πάμε για τα ψώνια μας, στα εμπορικά κέντρα, αλλά και μέσω διαφημίσεων από τα συμβατικά ή τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Πρόκειται για χιλιάδες όμορφες εικόνες και διαφορετικού τύπου συσκευασίες για τρόφιμα, πόσιμα και άλλα αναλώσιμα είδη, με πλούσια αρώματα, γεύσεις και υφές (αναλόγως του είδους), ώστε να επιλέξει ο καταναλωτής αυτό που ταιριάζει και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Πολλά από τα προϊόντα αυτά είναι καθημερινής χρήσης και αφορούν είτε τη διατροφή μας είτε την προσωπική μας φροντίδα και υγιεινή ή την καθαριότητα εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Άλλα πάλι είναι αυτά που θα μας συντροφεύσουν στις όμορφες στιγμές μας και θα έχουν ρόλο και χώρο στη διασκέδασή μας.

Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

Όλα όμως έχουν να κάνουν με τον παράγοντα ποιότητα και είναι ενδεχομένως γι’ αυτό που μεγάλη μερίδα καταναλωτών παραμένει πιστή για χρόνια σε προϊόντα συγκεκριμένης μάρκας. Βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που αρέσκονται να δοκιμάζουν και άλλα είδη, ειδικότερα δε αυτά που έχουν να κάνουν με τις νέες τάσεις της εποχής. Έτσι, στις μέρες μας, που το

κοινό είναι πολύ πιο ψαγμένο και αυτό που αναζητά είναι κάτι πολύ διαφορετικό, ο ανταγωνισμός γίνεται ακόμα πιο σκληρός. Ως καταναλωτές, θα λέγαμε όμως πως αυτό που για τους περισσότερους είναι αδιαπραγμάτευτο είναι η σχέση ποιότητας-τιμής και η προοπτική για περαιτέρω εξέλιξη και προσαρμογή στις απαιτήσεις και στις ανάγκες του κοινού. Εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η καινοτόμα προσέγγιση, η απόδοση, η διάρκεια κ.ά., γι’ αυτό και οι πιο έμπειροι και ψαγμένοι καταναλωτές στο τέλος επιλέγουν αυτό που τους προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά. Στις μέρες μας, βέβαια, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως, ανάμεσα σε άλλα, το brand το καθιερώνει και το κοινωνικό πρόσωπο της επιχείρησης, οι περιβαλλοντικές πολιτικές, οι κοινωνικές δράσεις και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει για τη δημιουργία πιο στενών δεσμών με το καταναλωτικό κοινό. Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως, ως καταναλωτές, αυτό που παρατηρούμε είναι πως στην κυπριακή αγορά υπάρχουν κάποια brands τα οποία για δεκαετίες τώρα έχουν ηγετική θέση και βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις του κόσμου. Brands μοναδικά, τα οποία, με παρακαταθήκη την ιστορία τους, συγχρονίζονται με τη νέα εποχή και προχωρούν δυναμικά μπροστά. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, το Economy Today παρουσιάζει γνωστά brands της κυπριακής αγοράς και καταγράφει σημαντικούς σταθμούς στην πορεία τους.

EconomyToday 75

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ ΚΟΡΥΦΑΙΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Κυπριακά προϊόντα ΚΕΑΝ σε περισσότερες από 40 χώρες

ΤΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ ΜΑΣ ΧΥΜΟΙ, ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ, ΠΟΡΤΟΚΑΛΑΔΕΣ, ΣΚΟΥΟΣ, ICED TEAS, NTOMATOXYMOI (POMILORI)

Η

KEAN Soft Drinks Ltd ιδρύθηκε το 1949 από τον χημικό Τάκη Χριστοδούλου, με σκοπό την παραγωγή χυμών από κυπριακά εσπεριδοειδή, και ήταν η πρώτη εταιρεία, το 1981, που παρήγαγε χυμούς σε συσκευασίες TetraPak στην Κύπρο. Σήμερα, με χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει κορυφαίας ποιότητας προϊόντα, η KEAN δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 40 χώρες στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Άπω Ανατολή, την Αφρική και τις ΗΠΑ. Πέρα από τους 100% φυσικούς χυμούς της σε διάφορες γεύσεις, η ΚΕΑΝ Soft Drinks έχει στο χαρτοφυλάκιό της μια πλειάδα από προϊόντα, όπως 76 EconomyToday

αναψυκτικά, πορτοκαλάδες, σκουός, iced teas και ντοματοχυμούς (Pomilori), που επίσης διατίθενται σε διάφορες δροσιστικές και ασύγκριτες γεύσεις.

αναβαθμιστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να προσφέρουν στον σύγχρονο καταναλωτή μια φιλοπεριβαλλοντική και εναλλακτική πρόταση.

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Διανομέας: Όμιλος ΚΕΑΝ

Αναμφίβολα, αυτό που κάνει την ΚΕΑΝ να ξεχωρίζει είναι η απαράμιλλη και διαχρονική ποιότητα των προϊόντων της. Για τη διασφάλιση της ποιότητας, η ΚΕΑΝ ελέγχει ανελλιπώς τις διαδικασίες παραγωγής της, διασφαλίζοντας έτσι τη σωστή επεξεργασία των πρώτων υλών της, καθώς δουλεύει στενά με ντόπιους καλλιεργητές, στηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την τοπική κοινωνία. Επίσης, πέρα από το περιεχόμενο, οι καινούργιες συσκευασίες της ΚΕΑΝ έχουν

Η ΚΑΜΠΑΝΙΑ

ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ Για όλες τις καμπάνιες και διαφημιστικές εκστρατείες που έχει δημιουργήσει η ΚΕΑΝ είμαστε περήφανοι, με την πιο συναισθηματική να είναι αυτή με την οποία γιορτάσαμε τα 70χρονα του brand το 2019. Βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε τη φετινή μας διαφημιστική

εκστρατεία, όπου πρωταγωνιστεί με τη φωνή του ο Κύπριος τραγουδιστής Λούκας Γιώρκας, ο οποίος μας χαρίζει συναισθήματα αισιοδοξίας, χαράς και ζωντάνιας – κάτι που όλοι μας μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι χρειαζόμασταν μετά τον δύσκολο χρόνο που περάσαμε.

ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΦΡΟΥΤΟΠΟΤΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Το σλόγκαν «Ζήτα ΚΕΑΝΙΤΑ, κάθε φορά» έχει γίνει πλέον ρετρό ατάκα! ιδρύθηκε το KEANITA Kids Club, το οποίο σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο οργανωμένο παιδικό club στην Κύπρο, με περισσότερα από 17 χιλιάδες μέλη, προσφέροντας ποικίλες δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας των παιδιών.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η

ΚΕΑΝΙΤΑ λανσαρίστηκε από τον Όμιλο ΚΕΑΝ το 1981 και καθιερώθηκε από την αρχή ως ένα παιδικό φρουτοποτό. Μέσα σε αυτά τα 40 χρόνια, η ΚΕΑΝΙΤΑ γνώρισε εξαιρετική επιτυχία και κατέκτησε την αγορά, εξασφαλίζοντας επάξια μια ηγετική θέση στη σειρά των προϊόντων του Ομίλου ΚΕΑΝ. Χιλιάδες ΚΕΑΝΙΤΑ καταναλώνονται κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως ηλικίας, προσφέροντας δροσιά και ασύλληπτη γεύση. Το 2007

ΖΗΣΕ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΑΝΙΤΑ ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Πέρα από την απολαυστική της γεύση, η ΚΕΑΝΙΤΑ έχει αναπτύξει τη δική της φιλοσοφία, που επικεντρώνεται στην προσφορά γνώσης και εκπαίδευσης μέσα από διάφορες δράσεις, οι οποίες περιστρέφονται γύρω από τέσσερις κρίσιμους πυλώνες της καθημερινότητάς μας: το Περιβάλλον, την Εκπαίδευση, την Υγεία και Διατροφή, και την Κοινωνική Δράση. Μερικές από τις δραστηριότητες που διεκπεραιώνονται είναι ημέρες οικογένειας, εθελοντισμός, αθλήματα, μαθήματα μαγειρικής και εορτασμοί ξεχωριστών στιγμών, όπως τα γενέθλια, τα Χριστούγεννα και η πρώτη μέρα των παιδιών στο σχολείο. Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες από την ΚΕΑΝΙΤΑ έχουν ως σκοπό να ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναπτύξουν ικανότητες, να προσφέρουν στην κοινωνία, να αναπτύξουν σωστές περιβαλλοντικές συνήθειες και να χτίσουν σωστές διατροφικές συνήθειες. Διανομέας: Όμιλος ΚΕΑΝ

Η ΚΑΜΠΑΝΙΑ

ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ Με κύρια στοιχεία τη φαντασία και τη διασκέδαση, η ΚΕΑΝΙΤΑ πάντα καταφέρνει να δημιουργεί καμπάνιες οι οποίες έχουν μείνει στην ιστορία. Άλλωστε, το γνωστό σλόγκαν «Ζήτα ΚΕΑΝΙΤΑ, κάθε φορά» έχει γίνει πλέον ρετρό ατάκα! Αγαπημένες στιγμές όμως με την ΚΕΑΝΙΤΑ θα πρέπει να είναι τα φαντασμαγορικά και ξέφρενα πάρτι της, που πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια και προσελκύουν χιλιάδες οικογένειες, χαρίζοντάς τους μια αξέχαστη εμπειρία. Φέτος, με τα 40χρονα του brand, δεν θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε τους εορτασμούς, με αποτέλεσμα να λανσάρουμε τη συλλεκτική συσκευασία του 1 λίτρου ΚΕΑΝΙΤΑ, καθώς και να γιορτάζουμε καλώντας τον κόσμο να παίξει το διαδικτυακό παιχνίδι KEANITA Tap Tap.

EconomyToday 77

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ ΟΥΙΣΚΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ «ROYAL WARRANT» Κυκλοφορεί σε πιο ειδικές και πιο πολυτελείς εκδόσεις με διαφορετικά γευστικά χαρακτηριστικά

T

o 1896, o Matthew Gloag φτιάχνει στη Σκωτία ένα blended ουίσκι στο οποίο δίνει το όνομα «Grouse», με την υπογραφή του να είναι ακόμα και σήμερα σε όλα τα μπουκάλια. Το ουίσκι αποκτά τεράστια φήμη, γι’ αυτό και τον Αύγουστο του 1905 μετονομάζεται σε «The Famous Grouse». Τότε είναι που η Philippa, κόρη του ιδρυτή, σχεδιάζει και το πρώτο χαρακτηριστικό κόκκινο grouse, που έγινε η εμβληματική ετικέτα του brand. Το 1984 αποκτά την πιστοποίηση «Royal Warrant», που απονέμεται από τη βρετανική βασιλική οικογένεια. Είναι η ανώτατη τιμή

78 EconomyToday

που μπορεί να λάβει οποιαδήποτε επιχείρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο και θεωρείται ευρέως ως σήμα αριστείας, που επιτρέπει στον κάτοχο να εμφανίζει το λογότυπο «Royal Coat of Arms» στην ετικέτα των προϊόντων. Το The Famous Grouse παράγεται στο παλαιότερο αποστακτήριο σε λειτουργία στη Σκωτία, το οποίο ανήκει σήμερα στον όμιλο της Edrington. Με ιστορία που ξεκινάει στις αρχές του 18ου αιώνα ως μια οικογενειακή επιχείρηση, κατέληξε να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρισμένα brands, το νούμερο ένα σε πωλήσεις blended ουίσκι στη Σκωτία από το 1980, και να διατίθεται σε περισσότερες από 100 αγορές στον κόσμο. Το κλασικό The Famous Grouse Finest είναι απαλό και

Αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρισμένα brands και το νούμερο ένα σε πωλήσεις blended ουίσκι στη Σκωτία, ενώ διατίθεται σε περισσότερες από 100 αγορές στον κόσμο

ισορροπημένο, με εξαιρετική σχέση ποιότητας - τιμής, ενώ λειτουργεί επίσης όμορφα σε κοκτέιλ με ουίσκι. Παράλληλα, κυκλοφορούν και ειδικές και πιο πολυτελείς εκδόσεις με διαφορετικά γευστικά χαρακτηριστικά, όπως τα Cask Series (Ruby, Bourbon, Wine Cask) και τα Blender’s Editions (Smoky Black και Winter Reserve). Επίσημος εισαγωγέας και διανομέας στην Κύπρο είναι από το 1977 μέχρι και σήμερα η εταιρεία ACM Christofides Ltd, γεγονός που καθιστά την εταιρεία έναν από τους πρώτους και παλαιότερους αντιπροσώπους του The Famous Grouse εκτός Ηνωμένου Βασιλείου και αδιαμφισβήτητο ηγέτη της αγοράς ουίσκι στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια.

ΕΚ ΤΩΝ ΚΟΡΥΦΑΙΩΝ SINGLE MALTS ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ Το κορυφαίο σε αξία single malt ουίσκι διεθνώς ​ συλλεκτικά ουίσκι παγκοσμίως και κατέχει το ρεκόρ για το πιο ακριβό μπουκάλι αλκοολούχου ποτού που έχει δημοπρατηθεί ποτέ, έναντι περίπου 1,9 εκατ. δολαρίων σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s στο Λονδίνο τον Οκτώβριο του 2019. Πρόκειται για το Fine and Rare 1926 του θρυλικού βαρελιού #263, από το οποίο εμφιαλώθηκαν μόνο 40 μπουκάλια. Τον Ιούλιο του 2021 ανακοινώθηκε η αποκλειστική παγκόσμια συνεργασία με την Bentley Motors, η οποία διέπεται από την κοινή αφοσίωση για βιωσιμότητα, δημιουργικότητα και αριστεία. Η συνεργασία αναγνωρίζει την προέλευση και τη βαθιά κληρονομιά που έχουν στις ρίζες τους οι δύο αυτές μάρκες πολυτελείας, και προσβλέπει σε καινοτόμα προϊόντα και συναρπαστικές εμπειρίες στο μέλλον.

Η

ιστορία του διάσημου ουίσκι «The Macallan» ξεκινάει το 1824, όταν ο Alexander Reid, δάσκαλος από τη Σκωτία και παράλληλα αγρότης που καλλιεργούσε κριθάρι, αποφάσισε να δημιουργήσει την ομώνυμη βιομηχανία ποτών. Είναι από τις πρώτες βιομηχανίες που πήραν νόμιμη άδεια λειτουργίας από τις Αρχές της Σκωτίας. Από τότε μέχρι και σήμερα, το The Macallan θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία single malts παγκοσμίως. Τόσο οι γνώστες όσο και οι ερασιτέχνες λάτρεις του ουίσκι υποκλίνονται εξίσου στην ποιότητα και την πολυτέλεια των εξαιρετικών και εμβληματικών single malts που δημιουργεί το brand και τα οποία χαρακτηρίζονται από το ίδιο πάθος για υπεροχή. Αναφορικά με την παραγωγή, η

Το Macallan έχει αξιολογηθεί ως το #1 Top Trending Scotch Whisky και το #3 Best Selling Scotch Whisky για το 2020

οποία γίνεται στο υπερσύγχρονο και καινοτόμο αποστακτήριο του «The Macallan» στο Speyside της Σκωτίας, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του κατάλληλου βαρελιού όπου θα τοποθετηθεί το απόσταγμα και θα παραμείνει μέχρι την ωρίμανσή του. Τα βαρέλια, τα οποία κατασκευάζονται από την αρχή με αμερικανική και ευρωπαϊκή δρυ, θεωρούνται πρωταρχικής σημασίας για την τελική ποιότητα, τα φυσικά χρώματα, τα ξεχωριστά αρώματα και τις χαρακτηριστικές γεύσεις που δημιουργεί το Macallan. Το Macallan έχει αξιολογηθεί ως το #1 Top Trending Scotch Whisky και το #3 Best Selling Scotch Whisky για το 2020 από το «Drinks International», ενώ θεωρείται το κορυφαίο σε αξία single malt ουίσκι διεθνώς που κατέχει ηγετική θέση σε ορισμένες από τις σημαντικότερες αγορές του κόσμου, αλλά και στην Κύπρο. Είναι από τα πιο

Επίσημος αντιπρόσωπος και εισαγωγέας του The Macallan, καθώς και όλων των brands της Edrington στην Κύπρο, είναι η ACM Christofides LTD (acm.com.cy).

EconomyToday 79

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ 20 ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΗ ΓΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ…

20

«Φέρνουμε την ανατροπή και την καινοτομία στην κυπριακή αγορά»

H

εταιρεία Α/φοί Λανίτης, η οποία το 2020 μετονομάστηκε σε Coca-Cola HBC Κύπρου, τo 2001 εισήλθε στην αγορά του φρέσκου γάλακτος επενδύοντας πέραν των 12 εκατ. λιρών για την δημιουργία ενός υπερσύγχρονου εργοστασίου. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, η COCA-COLA HBC ΚΥΠΡΟΥ λάνσαρε στην αγορά το Φρέσκο Γάλα Λανίτης στη συσκευασία 1 λτ με 3% Λιπαρά, 1,5% Λιπαρά και 0% Λιπαρά. Στη διάρκεια των επόμενων ετών, συνέχισε να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο του Φρέσκου Γάλακτος Λανίτης, λανσάροντας νέες συσκευασίες (2 λτ και 1,5

80 EconomyToday

λτ), αλλά και νέες επιλογές, όπως Φρέσκο Γάλα με μειωμένη Λακτόζη και Φρέσκο Γάλα με επιπλέον Ασβέστιο, Μαγνήσιο και βιταμίνη D. Τη χρονική περίοδο 2018-2019, η COCA-COLA HBC ΚΥΠΡΟΥ επένδυσε πέραν των €5,3 εκατ. για να αλλάξει εμφάνιση στο γάλα, αντικαθιστώντας τις συσκευασίες PET του γάλακτος με HDPE μπουκάλι με χερούλι, με αποτέλεσμα η συσκευασία να είναι πιο πρακτική αλλά και εργονομική.

ΓΑΛΑ ΧΩΡΙΣ ΛΑΚΤΟΖΗ

Το 2020, λανσάρεται το Φρέσκο Γάλα Λανίτης χωρίς Λακτόζη, το οποίο δημιουργήθηκε για τους καταναλωτές με δυσανεξία στη λακτόζη. Φέτος (2021), η COCA-COLA

HBC ΚΥΠΡΟΥ, στο πλαίσιο των εορτασμών της για τη συμπλήρωση 20 χρόνων από το πρώτο λανσάρισμα του γάλακτος ΛΑΝΙΤΗΣ, προχώρησε σε ανανέωση των ετικετών του αγαπημένου μας Φρέσκου Γάλακτος ΛΑΝΙΤΗΣ. Εστιάζοντας στην καινοτομία και στη συνεχή βελτίωση των προϊόντων του χαρτοφυλακίου της, η Coca-Cola HBC Κύπρου πρωτοπορεί προσθέτοντας QR code στην αναβαθμισμένη ετικέτα του Φρέσκου Γάλακτος ΛΑΝΙΤΗΣ, παρέχοντας τη δυνατότητα στον καταναλωτή να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που επεξηγούν την ποιότητα και την αγνότητα του γάλακτος, καθώς και την ευκαιρία να περιηγηθεί στη διαδικασία παραγωγής του. Η νέα ετικέτα παρουσιάζει μια πιο φρέσκια προσέγγιση στην εικόνα του προϊόντος, ενώ παράλληλα «ανοίγει την πόρτα» στον καταναλωτή, κάνοντάς τον μέρος της διαδικασίας παραγωγής του φρέσκου γάλακτος ΛΑΝΙΤΗΣ. Σκανάροντας το QR code, o καταναλωτής μπορεί να περιηγηθεί στο εικονικό περιβάλλον της ιστοσελίδας hello.lanitisfamily.com, όπου, με τη βοήθεια γραφικών, πλοηγείται σε όλα τα στάδια της παραγωγής του γάλακτος. Το Φρέσκο Γάλα Λανίτης παράγεται στο εργοστάσιο Παραγωγής Γάλακτος της COCA-COLA HBC ΚΥΠΡΟΥ, όπου εφαρμόζονται διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα διαχείρισης που πιστοποιούνται από το Lloyds Register Quality Assurance (LRQA) και τα οποία αφορούν την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων, το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία.

Η ΚΑΜΠΑΝΙΑ

ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ Το Φρέσκο Γάλα Λανίτης είναι μέρος της ζωής μας και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μικρών και μεγάλων. Το 2021, η Coca-Cola HBC Κύπρου βγαίνει με νέα καμπάνια, με κεντρικό μήνυμά της «Αν η αγάπη είχε γεύση, τότε θα ήταν Λανίτης».

To τηλεοπτικό διαφημιστικό σποτ ενδυναμώνει τη μεγάλη σημασία και διατροφική αξία του γάλακτος στην καθημερινότητά μας και προβάλλει το γάλα ΛΑΝΙΤΗΣ και όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα εμπορίας της Coca-Cola HBC Κύπρου. Όπως σημειώνει η Brand Manager των γαλακτοκομικών ΛΑΝΙΤΗΣ, Κυριακή Μακρομάλλη, «από την πρώτη μέρα ζωής του γάλακτος ΛΑΝΙΤΗΣ, πριν από 20 χρόνια, φέρνουμε την ανατροπή και την καινοτομία στην κυπριακή αγορά. Το χαρτοφυλάκιό μας τα τελευταία χρόνια έχει εμπλουτιστεί περαιτέρω, προσφέροντας μεγάλη ποικιλία ποιοτικών προϊόντων στους Κύπριους καταναλωτές. Με τη φετινή καμπάνια, θέλουμε να προωθήσουμε τα γαλακτοκομικά μας προϊόντα με μια ανάλαφρη διάθεση και λίγο χιούμορ, και να ξεφύγουμε για λίγο από τη ρουτίνα που μας δημιούργησε εδώ και ένα χρόνο η πανδημία!».

EconomyToday 81

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΜΑΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Επέκταση της σειράς γιαουρτιών χωρίς λακτόζη με δύο νέα προϊόντα, την οικογενειακή συσκευασία στραγγιστού γιαουρτιού Lactose Free Light καθώς και τη νέα γεύση Lactose Free Bircher Muesli με μήλο, αχλάδι, σταφύλι, σιτάρι και νιφάδες βρώμης.

Η

Γαλακτοβιομηχανία ΖΗΤΑ ανήκει στη γενιά των νέων, υπερσύγχρονων βιομηχανικών μονάδων τροφίμων της Κύπρου, προσφέροντας μεγάλη γκάμα γαλακτοκομικών προϊόντων και συμμετέχοντας στις κατηγορίες του κλάδου με προϊόντα αποκλειστικά δικής της, κυπριακής παραγωγής. Η πορεία της εταιρείας ξεκινά το 1982, σε μια μικρή παραγωγική μονά-

82 EconomyToday

δα στην οποία παρασκευάζονταν κυρίως παραδοσιακά προϊόντα, όπως γιαούρτι και τυριά. Χρονολογικά, η σημαντικότερη ημερομηνία στην ιστορία της εταιρείας τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν λανσάρεται στην αγορά το πρώτο στραγγιστό γιαούρτι, ένα προϊόν το οποίο έμελλε να καθορίσει ουσιαστικά το μέλλον της εταιρείας αλλά γενικότερα και της αγοράς γιαουρτιού στην Κύπρο. Με τη χαρακτηριστική ανάλαφρη

γεύση και τη βελούδινη υφή του, το στραγγιστό γιαούρτι Zita έχει αναδειχθεί σε συνώνυμο της απόλαυσης, ενώ η προτίμηση των καταναλωτών προς ολόκληρη την γκάμα προϊόντων Zita αποδεικνύεται συνεχώς από την αυξανόμενη κατανάλωσή τους από άτομα κάθε φύλου και ηλικίας, που τα τοποθετούν ψηλά στην προτίμησή τους και τα εμπιστεύονται ως μέρος της καθημερινής τους διατροφής. Η επιλογή των πιο φρέσκων και πιο αγνών πρώτων υλών, οι ασυναγώνιστες υποδομές, οι διεθνώς πιστοποιημένες συνθήκες ασφάλειας και υγιεινής και η εξειδικευμένη επιστημονική γνώση κάνουν κάθε προϊόν Zita ένα

δείγμα αδιαμφισβήτητης ποιοτικής υπεροχής. Πέραν του στραγγιστού γιαουρτιού, η πλούσια γκάμα Zita περιλαμβάνει επίσης τις σειρές φρουτογιαουρτιών Fantasy, Lactose Free, Super Protein, τα παιδικά γιαουρτάκια Zita Smart, καθώς και ποικιλία τυροκομικών, όπως χαλλούμι, αναρή και φέτα.

ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

τις σύγχρονες καταναλωτικές ανάγκες. Τελευταίο εγχείρημα αποτελεί η επέκταση της σειράς γιαουρτιών χωρίς λακτόζη με δύο νέα προϊόντα, την οικογενειακή συσκευασία στραγγιστού γιαουρτιού Lactose Free Light, καθώς και τη νέα γεύση Lactose Free Bircher Muesli με μήλο, αχλάδι, σταφύλι, σιτάρι και νιφάδες βρώμης.

Με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία, το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων της εταιρείας εργάζεται συνεχώς αναζητώντας νέες προτάσεις και προϊόντα τα οποία να συμβαδίζουν με τις τάσεις της αγοράς αλλά και

Η τελευταία μας καμπάνια

Για τις τηλεοπτικές μας καμπάνιες επιλέγουμε φρέσκα πρόσωπα, αναγνωρίσιμα στο ευρύτερο κοινό για την επιτυχημένη πορεία στον κλάδο απασχόλησής τους, τον υγιεινό τρόπο ζωής που ακολουθούν αλλά και την ανάγκη για ένα γρήγορο, ποιοτικό και γευστικό γεύμα μέσα στην πολυάσχολη μέρα που χαρακτηρίζει την καθημερινότητά μας στη σύγχρονη εποχή. Με διαχρονικά σλόγκαν «Αυτό είναι το γιαούρτι μου» και «Κάναμε το γιαούρτι απόλαυση», χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι δύο τελευταίες καμπάνιες με πρωταγωνίστριες δύο αγαπημένα και ξεχωριστά πρόσωπα, τη Στέλλα Στυλιανού, από τον χώρο της δημοσιογραφίας, και τη Ραμόνα Φίλιπ, από τον χώρο της μόδας.

EconomyToday 83

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRANDS ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΡΟΥΧΟ Το αγαπημένο κάθε νοικοκυριού, χρόνια τώρα

1986

Έτος δημιουργίας

’90s

Νέο λογότυπο, νέο packaging

2007

Εισαγωγή νέας τεχνολογίας

2016

Νέα σειρά GOLD

Η

ιστορία του Comfort στην Κύπρο ξεκινά το 1986, με το άνοιγμα του εργοστασίου της Unilever στη Λευκωσία (UPMT). Έκτοτε, εδώ και 35 χρόνια, το Comfort παράγεται στο νησί μας. Τα ’90s έφεραν ξανά αέρα… ανανέωσης, με νέο λογότυπο και νέο packaging, ενώ τo 2007 το Comfort ήταν το πρώτο brand που εισήγαγε την Encapsulated Fragrance τεχνολογία στα μαλακτικά ρούχων. Το 2016 το Comfort πρωτοπορεί ξανά, αφού, λανσάροντας τη σειρά GOLD, επί της ουσίας αναβάθμισε την κατηγορία. Τα αρώματα GOLD έφεραν την υπογραφή κορυφαίων αρωματοποιών, κάνοντάς τα… ακαταμάχητα! Το 2019 κάνει δυναμική είσοδο

84 EconomyToday

2019

στην αγορά το Comfort Care. Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία δεκαετιών, τo Comfort φέρνει στον καταναλωτή μια ανώτερη σειρά Υγρών Απορρυπαντικών Πλυντηρίων Ρούχων ειδικής φροντίδας, για κάθε τύπο υφάσματος. Τέλος, το 2021, με το launch της νέας σειράς Perfume Collection, το Cοmfort εμπλουτίζει κι άλλο την γκάμα του, με μια σειρά που δίνει άρωμα πολυτέλειας σε κάθε σου ρούχο.

#1 ΣΤΙΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ

Το Comfort είναι το αγαπημένο μαλακτικό ρούχων κάθε κυπριακού νοικοκυριού, χρόνια τώρα. Και όχι τυχαία. Οι λόγοι που το έφεραν στη #1 θέση των προτιμήσεων του καταναλωτικού κοινού είναι πολυάριθμοι. Αρχικά, είναι η μοναδική,

παχύρρευστη σύνθεσή του. Προστατεύει τα ρούχα και αφήνει μια χαρακτηριστική αίσθηση απαλότητας. Το Comfort όμως ξεχωρίζει και για τα φανταστικά αρώματά του, που διαρκούν. Ξέρεις πως ένα ρούχο έχει πλυθεί με Comfort μόνο και μόνο από το άρωμά του, αφού είναι όλα, ένα προς ένα, ιδιαίτερα. Τέλος, το υγρό απορρυπαντικό Comfort Care, με τη σχεδιασμένη σύνθεση με τεχνολογία Care Elixir, αφαιρεί λεκέδες ενώ παράλληλα φροντίζει τα ρούχα, ώστε τα αγαπημένα σου κομμάτια να φαίνονται συνεχώς… σαν καινούργια! Το Comfort είναι εδώ για να νιώθεις, τόσο εσύ όσο και οι αγαπημένοι σου, την πολυτέλεια, τη ζεστασιά και τη φροντίδα, κάθε μέρα.

Νέα σειρά Comfort Care

2021

Λανσάρεται το Perfume Collection

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΑΓΩΤΟ Όραμά μας είναι να συνεχίσουμε να έχουμε μια δυναμική παρουσία στην αγορά του παγωτού, προσφέροντας πάντα καινοτόμα προϊόντα που ενθουσιάζουν τους καταναλωτές μας. ακόμα μεγαλύτερη έμφαση μετά το 2000. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, επικεντρωθήκαμε στη διεύρυνση της γκάμας των προϊόντων μας με 0% πρόσθετη ζάχαρη, με αποτέλεσμα σήμερα να διαθέτουμε τη μεγαλύτερη ποικιλία σε αυτά τα προϊόντα, τα οποία είναι κατάλληλα για διαβητικούς.

«Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΓΕΥΣΗ»

έτος ίδρυσης

1952

ΧΡΥΣΕΣ ΕΠΟΧΕΣ

’50s

Η

δροσερή και γλυκιά μας ιστορία ξεκίνησε το 1952. Μέσα σ’ αυτή την 70χρονη σχεδόν πορεία, καταξιωθήκαμε ως μια δυναμική εταιρεία στην αγορά του παγωτού. Οι Κύπριοι καταναλωτές, και όχι μόνο, μας επιβράβευσαν με την εμπιστοσύνη και την αγάπη τους όλα αυτά τα χρόνια, ώστε σήμερα να είμαστε ανάμεσα στις κορυφαίες εταιρείες του κλάδου. Ιδιαίτερα στην γκάμα των πολυσυσκευασιών και των ατομικών παγωτών, βρισκόμαστε στην πρώτη θέση της αγοράς του παγωτού. Τα δυνατά μας brands ΠΛΑΚΑ και ΑΓΡΙΝΟ βρίσκονται ανάμεσα στα πρώτα δέκα παγωτά που προτι-

Πρώτο συσκευασμένο παγωτό πλάκα Ξυλάκια πύραυλοι μούν οι καταναλωτές. Ας δούμε λίγο την ιστορία μας... Σε κάθε δεκαετία έχουμε παρουσιάσει καινοτομίες, μερικές εκ των οποίων είναι οι ακόλουθες: Από τη θρυλική πλάκα, το πρώτο συσκευασμένο παγωτό της Κύπρου, και τα ξυλάκια πύραυλους τη δεκαετία του ’50, το Cono Primo και το Cono Royal το ’60, τα τρίγωνα Happy Ice και τα Push Up του ’70, περάσαμε καινοτομώντας στη δεκαετία του ’80 με διαιτητικά παγωτά, χρησιμοποιήσαμε για πρώτη φορά ένζυμα στην παραγωγή παγωτών, για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, και λανσάραμε το 1981 το VELOUTE, το πρώτο αγνό, στραγγιστό γιαούρτι. Τη δεκαετία του ’90 άρχισε η παραγωγή των πολυσυσκευασιών, στις οποίες δόθηκε

’60s

ΠΑΓΩΤΑ Cono Primo Cono Royal

’70s

Τρίγωνα Happy Ice Push Up

’80s

Διαιτητικά παγωτά

’90s

Παγωτά σε πολυσυσκευασία

2000s

Ποικιλία παγωτών με 0% ζάχαρη

Το brand και τα προϊόντα REGIS έχουν καταστεί συνώνυμα με την ποιότητα. Παρασκευάζονται όλα με αγνές, ποιοτικές πρώτες ύλες και όπου υπάρχει διαθεσιμότητα προμηθευόμαστε κυπριακά προϊόντα, όπως φρέσκες φράουλες, χαρούπια κ.ά. Η γεύση όλων των παγωτών μας είναι προσαρμοσμένη στα κυπριακά γούστα, καθώς και στις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας. Γι’ αυτό και το σύνθημά μας είναι «Η δική σου γεύση».

Η ΚΑΜΠΑΝΙΑ

ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ Στα τόσα χρόνια παρουσίας μας, είχαμε πολλές σημαντικές καμπάνιες για την προώθηση των προϊόντων μας. Ξεχωρίζει όμως η καμπάνια της πολυσυσκευασίας της κλασικής μας ΠΛΑΚΑΣ, που ήταν και η πρώτη στην γκάμα των πολυσυσκευασιών μας, το 2009. Με σύνθημα «Συνήθειες που δεν αλλάζουν», χρησιμοποιήσαμε έντυπη διαφήμιση, bill boards και ραδιοφωνικά μέσα – μια καμπάνια που είχε μεγάλη απήχηση στην κυπριακή αγορά.

EconomyToday 85

θεμα

Έρχονται οι «κομάντος»

για την κυβερνοασφάλεια της Ε.Ε.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Τ

ο όραμά της για τη δημιουργία μιας νέας Κοινής Κυβερνομονάδας για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού σοβαρών κυβερνοπεριστατικών που επηρεάζουν τις δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και τη ζωή των επιχειρήσεων και των πολιτών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιγράφει η Κομισιόν. Οι προηγμένες και συντονισμένες απαντήσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας καθίστανται ολοένα και πιο αναγκαίες, καθώς οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονται σε αριθμό, κλίμακα και συνέπειες, επηρεάζοντας σοβαρά την ασφάλεια. Όλοι οι σχετικοί παράγοντες στην Ε.Ε. πρέπει να είναι προετοιμασμένοι, σύμφωνα με την Κομισιόν, ώστε να αντιδρούν συλλογικά και να ανταλλάσσουν σχετικές πληροφορίες με βάση την «ανάγκη ανταλλαγής» και όχι μόνο την «ανάγκη γνώσης».

Πλατφόρμα συνεργασίας Η Κοινή Κυβερνομονάδα, που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της, έχει ως στόχο να συγκεντρώσει τους πόρους και την εμπειρογνωμοσύνη που διαθέτουν η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της για την αποτελεσματική πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση μαζικών περιστατικών και κρίσεων στον κυβερνοχώρο. Οι κοινότητες κυβερνοασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των μη στρατιωτικών κοινοτήτων, των κοινοτήτων επιβολής του νόμου, των διπλωματικών κοινοτήτων και των κοινοτήτων κυβερνοάμυνας, καθώς και οι εταίροι του ιδιωτικού τομέα, πολύ συχνά λειτουργούν χωρίς συνεννόηση μεταξύ τους. Με την Κοινή Κυβερνομονάδα, θα διαθέτουν μια εικονική και φυσική πλατφόρμα συνεργασίας: τα αρμόδια θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της Ε.Ε. μαζί με τα κράτη-μέλη θα δημιουργήσουν 86 EconomyToday

«

Σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού πλαισίου διαχείρισης κρίσεων κυβερνοασφάλειας

«

EconomyToday 87

θεμα σταδιακά μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα αλληλεγγύης και αμοιβαίας συνδρομής για την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων μεγάλης κλίμακας. Η σύσταση για τη δημιουργία της Κοινής Κυβερνομονάδας αποτελεί σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού πλαισίου διαχείρισης κρίσεων κυβερνοασφάλειας. Αποτελεί απτό αποτέλεσμα της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας της Ε.Ε. και της στρατηγικής της Ε.Ε. για την Ένωση Ασφάλειας, συμβάλλοντας στην ασφαλή ψηφιακή οικονομία και κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτής της δέσμης, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ένωση Ασφάλειας κατά τους τελευταίους μήνες. Επιπλέον, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας υπέβαλαν την πρώτη έκθεση εφαρμογής στο πλαίσιο της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ ταυτόχρονα δημοσίευσαν την πέμπτη έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή του κοινού πλαισίου του 2016 για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών και την κοινή ανακοίνωση του 2018 σχετικά με την αύξηση της ανθεκτικότητας και την ενίσχυση των ικανοτήτων αντιμετώπισης υβριδικών απειλών. Τέλος, η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση για τη σύσταση του γραφείου του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με την πράξη για την κυβερνοασφάλεια.

Κοινή Κυβερνομονάδα Η Κοινή Κυβερνομονάδα θα λειτουργεί ως πλατφόρμα για την εξασφάλιση συντονισμένης σε επίπεδο Ε.Ε. βάσει των εθνικών σχεδίων: για τη σύσταση και την απόκρισης σε μεγάλης κλίμακας συμβάντα και κρίκινητοποίηση των ομάδων ταχείας αντίδρασης της σεις στον κυβερνοχώρο, καθώς και για την παροχή Ε.Ε. για την κυβερνοασφάλεια, για τη διευκόλυνση βοήθειας για την ανάκαμψη από αυτές τις επιθέσεις. της έγκρισης πρωτοκόλλων αμοιβαίας συνδρομής Σήμερα, η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της έχουν πολλούς μεταξύ των συμμετεχόντων, για τη δημιουργία εθνιφορείς που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς κών και διασυνοριακών ικανοτήτων παρακολούθησης και πεδία. Παρόλο που οι τομείς μπορεί να είναι και ανίχνευσης, συμπεριλαμβανομένων κέντρων συγκεκριμένοι, οι απειλές είναι συχνά κοινές – εξού επιχειρήσεων ασφαλείας (SOCs), κλπ. και η ανάγκη συντονισμού, ανταλλαγής γνώσεων ή ακόμη και προειδοποίησης. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να παράσχουν επιΠλήρης αξιοποίηση χειρησιακούς πόρους αμοιβαίας συνδρομής στο δυναμικού πλαίσιο της Κοινής Κυβερνομονάδας (βλ. Το οικοσύστημα κυβερνοασφάλειας της Ε.Ε. τους προτεινόμενους συμμετέχοντες εδώ). είναι ευρύ και ποικίλο και μέσω της Κοινής Η Κοινή Κυβερνομονάδα θα τους επιτρέψει Κυβερνομονάδας θα υπάρχει κοινός χώρος Η Κοινή Κυβερνομονάδα θα να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές, συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων κοινολειτουργεί ως πλατφόρμα καθώς και πληροφορίες σε πραγματικό τήτων και πεδίων, ο οποίος θα επιτρέψει για την εξασφάλιση χρόνο σχετικά με απειλές που θα μπορούσαν στα υφιστάμενα δίκτυα να αξιοποιήσουν συντονισμένης σε επίπεδο να προκύψουν στους αντίστοιχους τομείς πλήρως το δυναμικό τους. Βασίζεται στις Ε.Ε. απόκρισης σε μεγάλης τους. Θα εργαστεί επίσης σε επιχειρησιακό εργασίες που ξεκίνησαν το 2017, με τη και τεχνικό επίπεδο για την υλοποίηση του κλίμακας συμβάντα και κρίσεις σύσταση για συντονισμένη αντιμετώπιση ενωσιακού σχεδίου αντιμετώπισης περιπεριστατικών και κρίσεων – το λεγόμενο στον κυβερνοχώρο στατικών και κρίσεων κυβερνοασφάλειας, προσχέδιο.

88 EconomyToday

τη δημιουργία και τη διατήρηση ασφαλών διαύλων επικοινωνίας, καθώς και για τη βελτίωση των ικανοτήτων εντοπισμού. Πρόσθετες συνεισφορές, ιδίως για την ανάπτυξη των ικανοτήτων κυβερνοάμυνας των κρατών-μελών, μπορεί να προέλθουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.

Διατήρηση της ασφάλειας των Ευρωπαίων, εντός και εκτός διαδικτύου

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία της Κοινής Κυβερνομονάδας μέσω μιας σταδιακής και διαφανούς διαδικασίας σε τέσσερα στάδια, από κοινού με τα κράτη-μέλη και τις διάφορες οντότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι η Κοινή Κυβερνομονάδα θα μεταβεί στην επιχειρησιακή φάση έως τις 30 Ιουνίου 2022 και ότι θα συσταθεί πλήρως ένα έτος αργότερα, έως τις 30 Ιουνίου 2023. Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια, ο ENISA, θα λειτουργεί ως γραμματεία κατά την προπαρασκευαστική φάση και η μονάδα θα λειτουργεί κοντά στα γραφεία του στις Βρυξέλλες και στο γραφείο της CERT-EU, της ομάδας αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική για τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ε.Ε. Οι επενδύσεις που απαιτούνται για τη σύσταση της Κοινής Κυβερνομονάδας θα παρασχεθούν από την Επιτροπή, κυρίως μέσω του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη». Τα κονδύλια θα χρησιμεύσουν για τη δημιουργία της φυσικής και εικονικής πλατφόρμας,

Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ε.Ε. για την Ένωση Ασφάλειας, για την εγγύηση της ασφάλειας των Ευρωπαίων. Μαζί με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, παρουσιάζει επίσης την πρώτη έκθεση εφαρμογής στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής κυβερνοασφάλειας της Ε.Ε. Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος παρουσίασαν τη στρατηγική κυβερνοασφάλειας της Ε.Ε. τον Δεκέμβριο του 2020. Η παρούσα έκθεση προβαίνει σε απολογισμό της προόδου που σημειώθηκε στο πλαίσιο καθεμίας από τις 26 πρωτοβουλίες που καθορίζονται στην εν λόγω στρατηγική και αναφέρεται στην πρόσφατη έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης του κανονισμού για τη σύσταση του κέντρου ικανοτήτων κυβερνοασφάλειας και του δικτύου. Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των βασικών υπηρεσιών, μέσω της προτεινόμενης οδηγίας σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση (αναθεωρημένη οδηγία NIS ή «NIS 2»). Όσον αφορά την ασφάλεια των δικτύων επικοινωνιών 5G, τα περισσότερα κράτη-μέλη σημειώνουν πρόοδο όσον αφορά την εργαλειοθήκη της Ε.Ε. για το 5G, έχοντας ήδη θεσπίσει, ή προγραμματίζοντας να θεσπίσουν πολύ σύντομα, πλαίσια για την επιβολή κατάλληλων περιορισμών στους προμηθευτές 5G. Οι απαιτήσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών ενισχύονται μέσω της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, ενώ ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) προετοιμάζει ένα υποψήφιο σύστημα της Ε.Ε. για την πιστοποίηση της κυβερνοασφάλειας των δικτύων 5G.

Η έκθεση Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης την πρόοδο που έχει σημειώσει ο ύπατος εκπρόσωπος όσον αφορά την προώθηση της υπεύθυνης κρατικής συμπεριφοράς στον κυβερνοχώρο, ιδίως με την προώθηση της θέσπισης προγράμματος δράσης σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών. Επιπλέον, ο ύπατος εκπρόσωπος έχει

EconomyToday 89

θεμα ξεκινήσει τη διαδικασία επανεξέτασης του πλαισίου πολιτικής για την κυβερνοάμυνα, με σκοπό τη βελτίωση της συνεργασίας στον τομέα της κυβερνοάμυνας, και διεξάγει «άσκηση διδαγμάτων» με τα κράτη-μέλη για τη βελτίωση της εργαλειοθήκης κυβερνοδιπλωματίας της Ε.Ε. και τον εντοπισμό ευκαιριών για περαιτέρω ενίσχυση της ενωσιακής και της διεθνούς συνεργασίας για τον σκοπό αυτό. Επιπλέον, στην έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, την οποία επίσης δημοσίευσαν η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος, επισημαίνεται ότι, μετά τη θέσπιση του κοινού πλαισίου του 2016 για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, θεσπίστηκε μια αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οι δράσεις της Ε.Ε. στήριξαν την αυξημένη επίγνωση της κατάστασης, την ανθεκτικότητα σε κρίσιμους τομείς, την κατάλληλη αντίδραση και την ανάκαμψη από τις ολοένα αυξανόμενες υβριδικές απειλές, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης και των κυβερνοεπιθέσεων, από την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού. Κατά τους τελευταίους 6 μήνες, ελήφθησαν επίσης σημαντικά μέτρα, στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ε.Ε. για την Ένωση Ασφάλειας, για την κατοχύρωση της ασφάλειας στο φυσικό και στο ψηφιακό περιβάλλον μας. Έχουν πλέον θεσπιστεί ενωσιακοί κανόνεςορόσημα που θα υποχρεώνουν τις επιγραμμικές πλατφόρμες να αφαιρούν εντός μίας ώρας τρομοκρατικό περιεχόμενο που αναφέρεται από τις αρχές των κρατών-μελών. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η οποία προτείνει εναρμονισμένους κανόνες για την αφαίρεση παράνομων αγαθών, υπηρεσιών ή περιεχομένου από το διαδίκτυο, καθώς και μια νέα δομή εποπτείας για τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες. Η πρόταση εξετάζει επίσης τα τρωτά σημεία των πλατφορμών όσον αφορά την ενίσχυση του επιβλαβούς περιεχομένου ή τη διάδοση της παραπληροφόρησης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σχετικά με προσωρινή νομοθεσία για την εθελοντική ανίχνευση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο από τις υπηρεσίες επικοινωνιών. Συνεχίζονται επίσης οι εργασίες για την καλύτερη προστασία των δημόσιων χώρων. Αυτό περιλαμβάνει τη στήριξη των κρατώνμελών για τη διαχείριση της απειλής που αντιπροσωπεύουν οι δρόνοι (drones) και την ενίσχυση της προστασίας των τόπων λατρείας και των μεγάλων αθλητικών χώρων από τρομοκρατικές απειλές, με τη δρομολόγηση προγράμματος στήριξης ύψους €20 εκατ. Για την καλύτερη στήριξη των κρατών-μελών στην καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος και της τρομοκρατίας, η Επιτροπή πρότεινε επίσης, τον Δεκέμβριο του 2020, να αναβαθμιστεί η εντολή της Ευρωπόλ, του οργανισμού της Ε.Ε. για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου.

90 EconomyToday

Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ

Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή

«Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ψηφιακής και συνδεδεμένης Ευρώπης. Στη σημερινή κοινωνία, η συντονισμένη αντιμετώπιση των απειλών είναι υψίστης σημασίας. Η Κοινή Κυβερνομονάδα θα συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου. Μαζί μπορούμε πραγματικά να κάνουμε τη διαφορά».

Τζουζέπ Μπορέλ

Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας

«Η Κοινή Κυβερνομονάδα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για την Ευρώπη προκειμένου να προστατεύσει τις κυβερνήσεις, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της από παγκόσμιες κυβερνοαπειλές. Είμαστε όλοι ευάλωτοι στις κυβερνοεπιθέσεις, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα έχει ζωτική σημασία. Κανείς δεν είναι μεγάλος ή μικρός. Πρέπει να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας, αλλά πρέπει επίσης να λειτουργήσουμε ως φάρος για τους άλλους στην προώθηση ενός παγκόσμιου, ανοικτού, σταθερού και ασφαλούς κυβερνοχώρου».

Μαργαρίτης Σχοινάς

Αντιπρόεδρος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής

«Οι πρόσφατες επιθέσεις με λυτρισμικό (ransomware) θα πρέπει να λειτουργήσουν ως προειδοποίηση ότι πρέπει να προστατευθούμε από απειλές που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ασφάλειά μας και τον ευρωπαϊκό

Ιστορικό τρόπο ζωής μας. Σήμερα, δεν μπορούμε πλέον να διακρίνουμε μεταξύ επιγραμμικών και μη επιγραμμικών απειλών. Πρέπει να συγκεντρώσουμε όλους τους πόρους μας για να εξαλείψουμε τους κυβερνοκινδύνους και να ενισχύσουμε την επιχειρησιακή μας ικανότητα. Η οικοδόμηση ενός αξιόπιστου και ασφαλούς ψηφιακού κόσμου, βασισμένου στις αξίες μας, απαιτεί δέσμευση από όλους, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου».

Τιερί Μπρετόν Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς

«Η Κοινή Κυβερνομονάδα αποτελεί δομικό στοιχείο για την προστασία μας από αυξανόμενες και ολοένα και πιο περίπλοκες κυβερνοαπειλές. Έχουμε θέσει σαφή ορόσημα και χρονοδιαγράμματα που θα μας επιτρέψουν –σε συνεργασία με τα κράτημέλη– να βελτιώσουμε αισθητά τη συνεργασία για τη διαχείριση κρίσεων στην Ε.Ε., να εντοπίζουμε απειλές και να αντιδρούμε ταχύτερα. Είναι το επιχειρησιακό σκέλος της ευρωπαϊκής κυβερνοασπίδας».

Ίλβα Γιούανσον Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων

«Η αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων αποτελεί ολοένα και μεγαλύτερη πρόκληση. Η κοινότητα επιβολής του νόμου σε ολόκληρη την Ε.Ε. μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα αυτή τη νέα απειλή με κοινό συντονισμό. Η Κοινή Κυβερνομονάδα θα βοηθήσει τους αστυνομικούς των κρατών-μελών να ανταλλάσσουν εμπειρογνωμοσύνη. Θα συμβάλει στην ανάπτυξη ικανοτήτων επιβολής του νόμου για την αντιμετώπιση αυτών των επιθέσεων».

Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της Επιτροπής και ακρογωνιαίο λίθο της ψηφιακής και συνδεδεμένης Ευρώπης. Η αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού έδειξε πόσο σημαντική είναι η προστασία των συστημάτων υγείας και φροντίδας, των ερευνητικών κέντρων και άλλων κρίσιμων υποδομών. Απαιτείται ισχυρή δράση σε αυτόν τον τομέα προκειμένου η οικονομία και η κοινωνία της Ε.Ε. να καταστούν ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις. Η Ε.Ε. παρουσιάζεται αποφασισμένη να υλοποιήσει τη στρατηγική κυβερνοασφάλειας της Ε.Ε. με πρωτοφανές επίπεδο επενδύσεων στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση της Ε.Ε. μέσω του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027, ιδίως του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», καθώς και του σχεδίου ανάκαμψης για την Ευρώπη. Επιπλέον, όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια, είναι τόσο προστατευμένη όσο προστατευμένος είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της. Οι κυβερνοεπιθέσεις δεν σταματούν στα φυσικά σύνορα. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της διασυνοριακής συνεργασίας, στον τομέα της κυβερνοασφάλειας αποτελεί επίσης προτεραιότητα της Ε.Ε.: τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή ηγείται και διευκολύνει διάφορες πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της συλλογικής ετοιμότητας, καθώς οι κοινές δομές της Ε.Ε. έχουν ήδη παράσχει στήριξη στα κράτη-μέλη, τόσο σε τεχνικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Η σύσταση για τη δημιουργία Κοινής Κυβερνομονάδας αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς μεγαλύτερη συνεργασία και συντονισμένη αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών. Ταυτόχρονα, η κοινή διπλωματική αντίδραση της Ε.Ε. έναντι κακόβουλων δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο, γνωστή ως εργαλειοθήκη κυβερνοδιπλωματίας, ενθαρρύνει τη συνεργασία και προωθεί την υπεύθυνη κρατική συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο, επιτρέποντας στην Ε.Ε. και στα κράτη-μέλη της να χρησιμοποιούν όλα τα μέτρα της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων περιοριστικών μέτρων, για την πρόληψη, την αποθάρρυνση, την αποτροπή και την αντιμετώπιση κακόβουλων δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο. Για την κατοχύρωση της ασφάλειας τόσο στο φυσικό όσο και στο ψηφιακό περιβάλλον μας, η Επιτροπή παρουσίασε, τον Ιούλιο του 2020, τη στρατηγική της Ε.Ε. για την Ένωση Ασφάλειας για την περίοδο 2020-2025. Η στρατηγική αυτή επικεντρώνεται σε τομείς προτεραιότητας στους οποίους η Ε.Ε. μπορεί να προσφέρει αξία για να στηρίξει τα κράτη-μέλη στην προώθηση της ασφάλειας για όλους όσοι ζουν στην Ευρώπη: καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, πρόληψη και εντοπισμός υβριδικών απειλών και αύξηση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων υποδομών μας, προώθηση της κυβερνοασφάλειας και προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας.

EconomyToday 91

Η ΚΥΠΡΟΣ ΞΕΧΕΙΛΙΣΕ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΙΑ...

θεμα

Κυβέρνηση, πολιτικά κόμματα, οργανωμένα σύνολα, μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, καθώς και απλοί άνθρωποι, στάθηκαν δίπλα στους πυρόπληκτους, προσφέροντας έμπρακτα κάθε μορφής και κάθε είδους βοήθεια. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Σ

υγκλονιστική ήταν η ανταπόκριση του κόσμου και του συνόλου της κυπριακής κοινωνίας για παροχή στήριξης και βοήθειας στους πληγέντες από τις φονικές πυρκαγιές που ξέσπασαν στις 3 και 4 Ιουλίου 2021 σε χωριά της ορεινής Λάρνακας και Λεμεσού. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από το χωριό Αρακαπάς και ακολούθως επεκτάθηκε με γοργούς ρυθμούς στα χωριά Επταγώνια, Ακαπνού, Ορά, Μελίνη, Συκόπετρα, Οδού, Άγιοι Βαβατσινιάς και Βαβατσινιά. Από τις αδηφάγες φλόγες που τύλιξαν και μαύρισαν τον καλοκαιρινό ουρανό, τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ σπίτια, περιουσίες, ζωντανά και κόποι μιας ζωής έγιναν στάχτη και αποκαΐδια. Αρωγός σε αυτή τη δύσκολη στιγμή η κυβέρνηση, η οποία εξήγγειλε κρατική στήριξη ύψους €6 εκατ. για τους πληγέντες, συντονίζοντας παράλληλα και επιπλέον δράσεις. Όπως ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής, «θα υπάρχουν και πρόσθετες καλύψεις που θα προκύψουν από συναρμόδια Υπουργεία, όπως για ζητήματα εργαζομένων αλλά και γεωργών». Αυτό που όμως ήταν συγκλονιστικό ήταν το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς που έδειξε το κοινωνικό σύνολο, από τον απλό άνθρωπο μέχρι και την πιο μεγάλη επιχείρηση. Η ανταπόκριση καθ’ όλη τη διάρκεια του δύσκολου αγώνα με τις φλόγες, αλλά και στη συνέχεια, ήταν συγκινητική.

Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, οι κάτοικοι των εννέα κοινοτήτων δεν ήταν μόνοι. Στο απροσδόκητο αυτό κάλεσμα, όλοι είχαν να δώσουν κάτι. Από την πιο μικρή εισφορά μέχρι και την πιο μεγάλη, πολίτες, επιχειρήσεις και οργανωμένα σύνολα προσέφεραν εθελοντικά, στο μέτρο του δυνατού, οποιασδήποτε μορφής και είδους βοήθεια, ανώνυμα και επώνυμα. Όσον αφορά δε τις επιχειρήσεις, πέραν της οικονομικής στήριξης, είδαμε ότι η συμβολή συνεχίζεται με νέα μέτρα, τα οποία κινούνται σε κατευθύνσεις όπως: εκπόνηση σχεδίων δράσης για πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών, παροχή εξοπλισμού, αναδάσωση των περιοχών που κάηκαν, παροχή βοήθειας με είδη πρώτης ανάγκης, διευκολύνσεις κ.ο.κ. Κάποιες από τις επιχειρήσεις, τα οργανωμένα σύνολα και τους φορείς που έχουν προσφέρει είναι:

«

Η μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου ήταν και είναι ένα κύμα αλληλεγγύης, συμπαράστασης, ανθρωπιάς και αλτρουισμού – γνώριμα χαρίσματα του κυπριακού λαού, που στα δύσκολα είναι πάντα ενωμένος

«

EconomyToday 93

θεμα

ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Τράπεζα Κύπρου / SupportCΥ / Reaction Η Τράπεζα Κύπρου, ο Οργανισμός Reaction και μέλη του SupportCΥ βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή δίπλα στους πυρόπληκτους, στηρίζοντας αρχικά: • Τις δυνάμεις πυρόσβεσης με δράσεις όπως η τροφοδοσία των δυνάμεων με πόσιμο νερό και φαγητό, αλλά και για ουσιαστική κάλυψη των αναγκών που προέκυψαν μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς.

• Έχει εκπονηθεί το πρόγραμμα πρόληψης πυρκαγιών από το SupportCY: «Είναι στο χέρι μας να μην ξανασυμβεί». Συγκεκριμένα, η Τράπεζα Κύπρου, ο Οργανισμός Reaction και μέλη του Δικτύου SupportCY, με την υποστήριξη κρατικών υπηρεσιών, μέσα από το πρόγραμμα στοχεύουν στην ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση του κοινού. Το πρόγραμμα θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2022. Στόχοι και δράσεις του προγράμματος είναι: • Χορήγηση εξοπλισμού στις πρόσφατα πληγείσες περιοχές και σε άλλες ορεινές και απομακρυσμένες κοινότητες, σε εθελοντικές ομάδες.

• Εκπαιδευτικές δράσεις για το κοινό και τα παιδιά.

• Ενίσχυση του Crisis & Disasters Support Center (CDSC) του Reaction-SupportCY. • Έχουν εξασφαλιστεί drones για πρόληψη και εντοπισμό των πυρκαγιών.

• Έχει εξασφαλιστεί εξοπλισμός και ενισχύονται εθελοντές για αύξηση των περιπολιών για προστασία των δασών και της υπαίθρου.

• Έχουν εξασφαλιστεί καύσιμα, εξοπλισμός και οχήματα.

• Προγραμματίζονται καθαρισμοί σε Σημεία Υψηλού Κινδύνου.

• Στήριξη σε τρία σχολεία, Ενιαίο Ολοήμερο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο «Ιαματική» στην Επταγώνια (συμπεριλαμβανομένου και του έκτακτου θερινού σχολείου που λειτουργεί φιλοξενώντας παιδιά από τις πληγείσες περιοχές), Δημοτικό Σχολείο Χοιροκοιτίας και Περιφερειακό Γυμνάσιο και Λύκειο Λευκάρων. Η στήριξη θα επικεντρωθεί όχι μόνο σε υλικό εξοπλισμό, αλλά κυρίως στη συναισθηματική και ψυχολογική στήριξη παιδιών/ γονιών/κηδεμόνων/εκπαιδευτικών μέσω διοργάνωσης σεμιναρίων, εκδηλώσεων, διαγωνισμών, εκδρομών/ επισκέψεων κλπ. Στόχος θα είναι η χωρίς διακρίσεις υποστήριξη προς όλη τη σχολική κοινότητα. *Στο Πρόγραμμα Πρόληψης και Αντιμετώπισης Πυρκαγιών 2021, «Είναι στο χέρι μας να μην ξανασυμβεί», συμμετέχουν και προσφέρουν, εκτός από την Τράπεζα Κύπρου και τον Οργανισμό Reaction, οι πιο κάτω επιχειρήσεις: 94 EconomyToday

IVECO - CTC Group / CTC Automotive, Superhome Centre, Remedica, Γενικές Ασφάλειες, Eurolife, DHL Κύπρου, Parimatch, Leroy Merlin, Φούρνοι Ζορπάς, Energy Intel Services, Πετρολίνα, Grant Thorton Cyprus, Baker Tilly Klitou & Partners, Infocredit Group, Όμιλος Βιοϊατρική, Hermes Airports, Antonis Zenios Developments, Arnold’s Digital Printers, ACS Courier, ORB Communications, Nicosia Mall, Κωτσόβολος, Papaellinas Group, NIPD Genetics, Fire Safety Training Providers Cyprus (FSTP), Εθελοντικό Τμήμα Εκτάκτων Αναγκών (ΕΤΕΑ).

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Ελληνική Τράπεζα, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες που δημιουργήθηκαν από τις πρόσφατες πυρκαγιές, προχώρησε σε στήριξη των πληγέντων με δράσεις όπως: • Είδη καθαρισμού και προσωπικής υγιεινής παραδόθηκαν στο Συντονιστικό Κέντρο Σκαρίνου για τους πυρόπληκτους συνανθρώπους των κοινοτήτων που έχουν επηρεαστεί.

• Η Ομάδα Εθελοντών της Ελληνικής Τράπεζας, σε άρτια και άμεση συνεννόηση με τον Επίτροπο του Πολίτη (Γραφείο Επιτρόπου Εθελοντισμού), ανέλαβε τον διαχωρισμό και την κατανομή των ειδών αυτών με στόχο την άμεση

Από τις αδηφάγες φλόγες που τύλιξαν και μαύρισαν τον καλοκαιρινό ουρανό, τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ σπίτια, περιουσίες, ζωντανά και κόποι μιας ζωής έγιναν στάχτη και αποκαΐδια

ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ ΑΛΦΑΜΕΓΑ Στην υλοποίηση της προσωπικής δέσμευσης που ανέλαβε για άμεση ανακούφιση των πυρόπληκτων στις κοινότητες της ορεινής Λεμεσού και Λάρνακας προχώρησε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. των Υπεραγορών Αλφαμέγα, Ανδρέας Παπαέλληνας. Συγκεκριμένα, ο κ. Παπαέλληνας διέθεσε, κατόπιν συνεννόησης με τους κοινοτάρχες των επηρεαζόμενων κοινοτήτων: • Οικονομική στήριξη ύψους €500.000. Παρέδωσε κατ’ ιδίαν σε πληγέντες από την πυρκαγιά επιταγές συνολικής αξίας €400.000.

• Άλλες €60.000 θα δοθούν στις οικογένειες των τεσσάρων ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για την αγορά πυροσβεστικών οχημάτων.

• Επιπλέον δωροεπιταγές αξίας €100.000 δόθηκαν στις τοπικές αρχές από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο των Υπεραγορών Αλφαμέγα, Γιώργο Θεοδότου, για να διατεθούν στους μόνιμους κατοίκους των εννέα χωριών για την κάλυψη άμεσων αναγκών σε τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.

MEDOCHEMIE

παράδοσή τους στους πληγέντες, σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές.

• Βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το Τμήμα Δασών με στόχο την αναδάσωση τμήματος της συγκεκριμένης περιοχής.

• Η Τράπεζα βρίσκεται σε επαφή με τις αρμόδιες αρχές για την κάλυψη των αναγκών που έχουν προκύψει σε φοιτητές και άλλους κατοίκους από την περιοχή.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Συμβάλλοντας στην προσπάθεια για στήριξη των πληγέντων αλλά και για πρόληψη των πυρκαγιών, οι Γενικές Ασφάλειες προσέφεραν: • Στο Crisis And Disaster Support Centre του οργανισμού Reaction, στο πλαίσιο του Δικτύου SupportCY της Τράπεζας Κύπρου, ένα πλήρως εξοπλισμένο όχημα έκτακτης ανάγκης παντός εδάφους (ATV). To όχημα έχει τη δυνατότητα να επιχειρήσει με την ίδια αποτελεσματικότητα τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές.

• Παράλληλα, οι Γενικές Ασφάλειες ανταποκρίθηκαν αμέσως και βρίσκονται στη διαδικασία για άμεση διευθέτηση των απαιτήσεων των πελατών τους που πλήγηκαν από την πυρκαγιά.

Μπροστά σε αυτή την τραγωδία, η φαρμακοβιομηχανία Medochemie, όπως και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις, συνεισφέρει έμπρακτα στην ανακούφιση των πυρόπληκτων με τις εξής δράσεις: • Θα αναλάβει δράση για την αναδάσωση και αναγέννηση της περιοχής.

• Το ανθρώπινο δυναμικό της Medochemie, ανταποκρινόμενο στο κάλεσμα των θεσμών, προσέτρεξε άμεσα στα σημεία της πυρκαγιάς, ενισχύοντας υλικά και ηθικά όσους συμμετείχαν στις προσπάθειες πυρόσβεσης, προσφέροντας ανακούφιση και κουράγιο στους πληγέντες.

REMEDICA Η φαρμακευτική εταιρεία Remedica στάθηκε έμπρακτα στο πλευρό των πυρόπληκτων και των εθελοντών κατάσβεσης των πυρκαγιών μέσω: • Της αποστολής φορτηγών ψυγείων με προμήθειες στο συντονιστικό Κέντρο Κατάσβεσης στη Σκαρίνου.

• Προηγήθηκε ανεφοδιασμός με 10 χιλιάδες μπουκαλάκια νερό, τα οποία διατέθηκαν στους πυρόπληκτους.

• Φορτηγά ψυγεία τέθηκαν στη διάθεση των αρμοδίων αρχών και χρησιμοποιήθηκαν κατά το δοκούν για αποθήκευση αναλώσιμων προϊόντων που θα κατέφθαναν στο Κέντρο.

• Δόθηκαν άλλα 125 γεύματα.

• Δωρεά ειδικού οχήματος στον οργανισμό Reaction για πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών.

EconomyToday 95

θεμα

UNILEVER TSERIOTIS CYPRUS H Unilever Tseriotis Cyprus προχώρησε σε μια συμβολική κίνηση στήριξης των κατοίκων που δοκιμάστηκαν σκληρά από την πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά. Μέσω της Πολιτικής Άμυνας Κύπρου, η προσφορά του Ομίλου περιλαμβάνει: • 7.500 τεμάχια προϊόντων από κατηγορίες όπως χλωρίνες, κρέμες καθαρισμού, αφρόλουτρα και σαμπουάν.

• Διανομή παγωτών στα συνεργεία και στους κατοίκους της περιοχής.

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ CTC Ο Όμιλος Εταιρειών Cyprus Trading Corporation Plc (CTC), στο πλαίσιο της πολιτικής του για ευρύτερη κοινωνική ευθύνη και προσφορά, συνεισφέρει σε προϊόντα που εμπορεύεται στην κυπριακή αγορά, συνολικής αξίας περίπου €90.000. Συγκεκριμένα, προσφέρονται: • Ένα καινούργιο εξειδικευμένο πυροσβεστικό όχημα IVECO Daily από τη CTC Automotive Ltd στον οργανισμό Reaction, ευέλικτο και με δυνατότητα μεταφοράς μέχρι 7 ατόμων, με όλο τον εξοπλισμό για αντιμετώπιση πυρκαγιών και άλλων καταστροφών.

• Γεννήτριες, αλυσοπρίονα, μηχανές πίεσης νερού, κάμερες και άλλο εξειδικευμένο εξοπλισμό από τη Superhome Center (DIY) Ltd στον οργανισμό Reaction, τα οποία χρειάζεται για τον ίδιο σκοπό.

• Είδη πρώτης ανάγκης από τη CTC Argosy Trading Ltd, για άμεση βοήθεια στους πυρόπληκτους της 4ης Ιουλίου, μέσω του Επιτρόπου του Πολίτη, που έχει υποδείξει τα συγκεκριμένα προϊόντα.

Coca-Cola HBC Κύπρου Η Coca-Cola HBC Κύπρου δεν περιορίζεται μόνο στις εμπορικές της δραστηριότητες. Όπως μας αναφέρει, «στηρίζει διαχρονικά την κοινωνία και ενδυναμώνει τις ευπαθείς ομάδες στηρίζοντας πρωτοβουλίες ΜΚΟ και οργανωμένων φορέων. Σε κάθε κάλεσμα για βοήθεια, ανταποκρίνεται άμεσα, ειδικότερα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και κρίσης, όπως στην πρόσφατη φονική πυρκαγιά που ξεκίνησε από το χωριό Αρακαπάς. Συγκεκριμένα, η εταιρεία προσέφερε τα προϊόντα της για ανακούφιση των πληγέντων και των πυροσβεστών, σε συνεργασία με την Πολιτική Άμυνα και τον Ερυθρό Σταυρό».

MELCO CYPRUS - CNS Group Η Melco Cyprus σε συνεργασία με το CNS Group, μέλος της Κοινοπραξίας Integrated Casino Resorts Cyprus («ICR Cyprus»), στηρίζουν τις προσπάθειες για την ανακούφιση των πληγέντων ως εξής: 96 EconomyToday

• Οι δύο εταιρείες θα διαθέσουν ποσό ύψους €100.000 για την αποκατάσταση και αναβάθμιση του Δημοτικού Σχολείου «Ιαματικής» στην Επταγώνια. Το ποσό θα αξιοποιηθεί για την αποκατάσταση των ζημιών που προκάλεσε η πυρκαγιά, καθώς και για την ουσιαστική αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Δημοτικού Σχολείου, με στόχο τη βελτίωση της εκπαίδευσης των μαθητών.

• Η Melco Cyprus και το CNS Group θα προμηθεύσουν τις κοινότητες με πέντε ελαφρού τύπου πυροσβεστικά οχήματα. Τα οχήματα θα χρησιμοποιηθούν ως μέσο άμεσης αντίδρασης, για τον περιορισμό ή την κατάσβεση πυρκαγιών.

TECH ISLAND Το ποσό των 900 χιλιάδων ευρώ δώρισαν εταιρείες τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας (ICT) με έδρα την Κύπρο, ως στήριξη για τους πληγέντες από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Το ποσό αυτό προσφέρεται: • Για τις πληγείσες οικογένειες.

• Για την αναδάσωση και την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. *Οι υποστηρίκτριες εταιρείες της πρωτοβουλίας αυτής είναι: Easybrain, Ecommbx, Ecommpay, FunCorp Exness, Nexters, Palta, Servers.com, TheSoul Publishing, WiseBits, BrainRocket, AITarget, Victor Shaburov (επιχειρηματίας).

CYTA Μέτρα στήριξης και συμπαράστασης προς τους πυρόπληκτους αποφάσισε η Cyta. Συγκεκριμένα: • Για τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο, η Cyta δεν θα χρεώσει τους λογαριασμούς κινητής και σταθερής τηλεφωνίας, τηλεόρασης (Cytavision) και διαδικτύου των πελατών της που είναι κάτοικοι των πληγεισών κοινοτήτων. Εξαιρούνται οι χρεώσεις για κλήσεις περιαγωγής και υπηρεσίες ειδικής τιμολόγησης.

• Παραχώρηση δωρεάν καρτών ανανέωσης SoEasy στους κατοίκους των πιο πάνω χωριών που είναι πελάτες προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας.

• Η Cyta θα μελετήσει επιπρόσθετες μακροπρόθεσμες ενέργειες που θα στοχεύουν στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος στις περιοχές που επλήγησαν.

ΑΗΚ Η ΑΗΚ, παράλληλα με τις ενέργειες για την επαναφορά της ηλεκτροδότησης και την επιδιόρθωση των εκτεταμένων ζημιών, προβαίνει και σε σειρά άλλων διευκολύνσεων, όπως: • Για την επόμενη περίοδο, δεν θα διακόπτεται λόγω ανεξόφλητου λογαριασμού η παροχή ρεύματος στα υποστατικά των πληγέντων και θα παρέχεται κάθε δυνατή διευκόλυνση εξόφλησης λογαριασμών.

• Σε περίπτωση ολικής ζημιάς σε υποστατικά ή υδραντλίες εξαιτίας της πυρκαγιάς, οι επηρεαζόμενοι καταναλωτές

παρακαλούνται όπως αποστείλουν ηλεκτρονικό μήνυμα στη διεύθυνση supplylim@eac.com.cy, αναγράφοντας το όνομα που υπάρχει στο τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας, τον αριθμό λογαριασμού και τηλέφωνο επικοινωνίας.

υποτροφίες για μαθητές Β΄ και Γ΄ Λυκείου που κατοικούν στις πληγείσες περιοχές με πλήρη κάλυψη των διδάκτρων για τον πρώτο χρόνο και 50% έκπτωση για τα επόμενα χρόνια.

ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ

ΚΟΛΕΓΙΟ CDA

Η εταιρεία Κωτσόβολος συνεισφέρει στις προσπάθειες για ανακούφιση των πληγέντων από τις φονικές πυρκαγιές προσφέροντας €20.000 για κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές.

• Προσφέρει δεκαέξι υποτροφίες για την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 – τέσσερις υποτροφίες σε κάθε παράρτημα του Κολεγίου σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο.

• Συγκεκριμένα, δύο υποτροφίες σε κάθε πόλη για μαθητές που κατοικούν στις πληγείσες περιοχές.

• Δύο υποτροφίες σε κάθε πόλη για ανθρώπους που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή ή τις οικογένειές τους (*συγγένειας πρώτου βαθμού) και οι οποίοι ανήκουν στο δυναμικό του Τμήματος Δασών, της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της Πολιτικής Άμυνας, της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, των Επαρχιακών Διοικήσεων Λεμεσού και Λάρνακας, της Εθνικής Φρουράς και των Κοινοτικών Συμβουλίων των περιοχών που έχουν πληγεί (με βεβαίωση από αρμόδια αρχή που να πιστοποιεί εργασία τις εν λόγω ημερομηνίες).

ΕΥ Ως ελάχιστη ένδειξη συμπαράστασης, η ΕΥ Κύπρου ανακοίνωσε: • Τη διάθεση εταιρικής δωρεάς για στήριξη των πληγέντων και την αποκατάσταση των ζημιών της πυρκαγιάς.

• Την παράλληλη διεξαγωγή εράνου ανάμεσα στο προσωπικό της για εθελοντική προσφορά.

ΣΕΛΚ Ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, ανταποκρινόμενος στην επιτακτική ανάγκη για ανακούφιση των ανθρώπων και των οικογενειών που επλήγησαν από την καταστροφική πυρκαγιά στις ορεινές περιοχές Λεμεσού και Λάρνακας, ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει την προσπάθεια ανακούφισης των πληγέντων και των πληγεισών περιοχών με εισφορά ύψους €20.000.

CYFIELD Η Cyfield ανακοίνωσε ότι θα συνεισφέρει με 10.000 πεύκα στην αναδάσωση των περιοχών που πλήγηκαν και ότι ήδη βρίσκεται σε συζητήσεις με το Τμήμα Δασών για την υλοποίηση του προγράμματος αναδάσωσης των καμένων περιοχών.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ως ελάχιστη ένδειξη στήριξης σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, ανακοίνωσε δωρεά ύψους €10.000 προς ανακούφιση των πληγέντων συμπολιτών μας και των οικογενειών τους.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΝΕΑΠΟΛΙΣ Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις ανακοίνωσε ότι: • Η τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης του Συμβουλευτικού Κέντρου Έρευνας και Ψυχολογικών Υπηρεσιών (Σ.Κ.Ε.Ψ.Υ.) του Πανεπιστημίου απευθύνεται σε όλους. Όπως σημειώνει, όλα τα περιστατικά, με επαγγελματισμό, τηρούν την αρχή της ανωνυμίας και δεν ζητούν οποιαδήποτε προσωπικά στοιχεία. Αν οποιοσδήποτε επιθυμεί, μπορεί να καλέσει στον αριθμό: 96-417024.

• Το Πανεπιστήμιο ανακοίνωσε επίσης δύο πλήρεις

ΠΑΣΥΔΥ Η ΠΑΣΥΔΥ εξήγγειλε ως πρώτο μέτρο έμπρακτης στήριξης και βοήθειας το ποσό των: • €3.000 ως ενίσχυση των ευρύτερων προσπαθειών για ανακούφιση των πληγέντων.

• Προγραμματίζεται, με πρωτοβουλία της ΠΑΣΥΔΥ, κοινή σύσκεψη των οργανώσεων των κρατικών υπαλλήλων, για να μελετηθούν και να αποφασιστούν πρόσθετα μέτρα έμπρακτης βοήθειας και συμπαράστασης.

ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ ΛΕΜΕΣΟΥ Ανακοίνωσε την απόφασή της να συμβάλει στην κοινή προσπάθεια για ανοικοδόμηση των καταστροφών από την πρόσφατη πυρκαγιά στην επαρχία Λεμεσού, προχωρώντας στην πλήρη ανακαίνιση της μικρής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στο χωριό Επταγώνια.

ΠΟΕΔ Μέλη της ΠΟΕΔ θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά για να λειτουργήσει κέντρο στήριξης των παιδιών στα Δημοτικά και Νηπιαγωγεία Ιαματικής και Χοιροκοιτίας. Παράλληλα, η ΠΟΕΔ, η οργάνωση των δασκάλων, νηπιαγωγών και ειδικών εκπαιδευτικών, θα συνεδριάσει για να αποφασίσει και άλλα μέτρα στήριξης των πληγέντων συνανθρώπων μας.

Δ.Σ. ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑ Τα μέτρα που λήφθηκαν από το Δ.Σ. της Συντεχνίας ΙΣΟΤΗΤΑ αφορούν: • Τη διάθεση €2.000 για κάλυψη αναγκών των πυρόπληκτων που δεν θα καλύψει η πολιτεία.

• Επίσης, σε περίπτωση που η πολιτεία δεν θα είναι σε θέση να καλύψει όλες τις ανάγκες αναδάσωσης, να αγοραστούν 1.000 δέντρα για αναδάσωση.

EconomyToday 97

θεμα

ΔΗΜΟΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

• Η ΙΣΟΤΗΤΑ θα αναλάβει πρωτοβουλίες συνεργασίας με άλλους φορείς για σκοπούς συγκέντρωσης πρόσθετων πόρων για κάλυψη των αναγκών.

Ο Δήμος Λάρνακας προχώρησε σε εισφορά ύψους €10.000 για τους πυρόπληκτους της ορεινής Λάρνακας.

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΠΟΔΟΛΟΓΩΝ

ΔΗΜΟΣ ΕΓΚΩΜΗΣ

Ο Παγκύπριος Σύλλογος Εγγεγραμμένων Ποδολόγων ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει χρηματική εισφορά στον επίσημο λογαριασμό που έχει ανακοινωθεί από την κυπριακή κυβέρνηση και ότι, πέραν της εισφοράς, θα διατίθενται δωρεάν υπηρεσίες σε πυρόπληκτους, μέλη του Πυροσβεστικού Σώματος και της Πολιτικής Άμυνας και εθελοντές που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Έγκωμης αποφάσισε όπως ο Δήμος Έγκωμης εισφέρει το συμβολικό ποσό των 2.000 ευρώ στον λογαριασμό που άνοιξε η κυβέρνηση προς ανακούφιση των πληγέντων από την πρόσφατη φονική πυρκαγιά στις ορεινές κοινότητες των επαρχιών Λεμεσού και Λάρνακας.

ΙΔΡΥΜΑ «ΧΡΙΣΤIΝΑ ΑΠΟΣΤOΛΟΥ»

ΔΗΜΟΣ ΔΕΡΥΝΕΙΑΣ Ο Δήμος Δερύνειας, σε ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι θα συνεισφέρει το ποσό των 1.500 ευρώ, ως οικονομική ενίσχυση για τους πληγέντες από τις πυρκαγιές στην ορεινή περιοχή Λάρνακας και Λεμεσού, μέσω του ειδικού λογαριασμού του κράτους στην Κεντρική Τράπεζα.

Το Ίδρυμα Χριστίνα Α. Αποστόλου, ανταποκρινόμενο στο κοινωνικό του χρέος και έχοντας ως προτεραιότητά του τα παιδιά, ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει τις εννέα κοινότητες των επαρχιών Λάρνακας και Λεμεσού που έχουν πληγεί από την καταστροφική πυρκαγιά καλύπτοντας έξοδα για τη νέα σχολική χρονιά όλων των παιδιών που διαμένουν μόνιμα στις εννέα κοινότητες και φοιτούν σε νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.

LIONS Οι Lions παρέδωσαν στους δύο Προέδρους των Κοινοτικών Συμβουλίων Οράς και Μελίνης μεγάλη ποσότητα ελαστικών αγωγών άρδευσης με σκοπό την αντικατάσταση των κατεστραμμένων από την πύρινη λαίλαπα.

YIANIS CHRISTODOULOU FOUNDATION

ΚΥΠΡΙΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ Η Εθνική Κυπριακή Ομοσπονδία στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει συντονίσει τις αρχικές εισφορές από το Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένης μιας δωρεάς £5.000 από την Ομοσπονδία και άλλες οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του KOPA (Κυπριακό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου στο Ηνωμένο Βασίλειο). Επιπλέον, το Ίδρυμα Christos Lazari προσφέρει £25.000 στις προσπάθειες ανακούφισης των πληγέντων.

Προσφέρει €65.000 από δημοπρασία που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο φιλανθρωπικού γκαλά. Τα χρήματα θα αξιοποιηθούν προς όφελος των παιδιών των οικογενειών που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού.

ΕΠΟΕΤ (ΟΗΟ-ΣΕΚ)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΛΕΜΕΣΟΥ • Η Μητρόπολη Λεμεσού προχώρησε στη διεξαγωγή, για δύο συνεχόμενες Κυριακές, στους Ιερούς Ναούς της πόλεως και επαρχίας Λεμεσού, εράνων αγάπης για τους πυρόπληκτους συνανθρώπους.

• Από την πρώτη στιγμή, έχει παραχωρήσει τις κατασκηνωτικές της εγκαταστάσεις στον Κακομάλλη για διαμονή των οικογενειών που κάηκαν τα σπίτια τους, για όσο χρειαστεί.

• Προσφορά τροφίμων, νερών και χυμών, τόσο στους πληγέντες όσο και στους πυροσβέστες και όλους όσοι ασχολούνταν με το έργο της πυρόσβεσης.

ΔΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ Ο Δήμος Λεμεσού με συγκεκριμένες δράσεις βρίσκεται δίπλα στους πυρόπληκτους. Ο Δήμος προσφέρθηκε να φιλοξενήσει σκύλους από τις πυρόπληκτες περιοχές που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και περίθαλψη.

98 EconomyToday

Εισφορά του συμβολικού ποσού των €20.000, από τις μηνιαίες συνδρομές των μελών της.

Σημείωση: Όπως έχουμε πληροφορηθεί, πολλές ανάγκες έχουν υπερκαλυφθεί, ενώ, πέραν των εταιρειών και των συνόλων που αναφέρονται πιο πάνω, σίγουρα έχουν συμβάλει και αρκετοί άλλοι, επώνυμα και ανώνυμα. Πληροφορίες: Δελτία Τύπου, Ανακοινώσεις, ΚΥΠΕ.

ΘΟΚ Μέρος των εσόδων της παράστασης από την καλοκαιρινή παραγωγή του ΘΟΚ «Εσμέ», θα διατεθούν, μετά από απόφαση του Δ.Σ. του ΘΟΚ, προς τους πληγέντες.

THE FOOTBALL PROJECT Το The Football Project απηύθυνε κάλεσμα προς όλους τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους της Κύπρου να στηρίξουν την προσπάθεια για αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος που έχει πληγεί από τις πυρκαγιές. Με την ολοκλήρωση των επίσημων αγωνιστικών υποχρεώσεων των ομάδων κάθε κατηγορίας, θα πραγματοποιηθούν δενδροφυτεύσεις ή θα γίνουν εισφορές για να πραγματοποιηθούν δενδροφυτεύσεις, με αριθμό δέντρων ίσο με την αναλογία που θα επιλεγεί από την κάθε ομάδα και τον αριθμό των γκολ τα οποία θα σημειωθούν στο τέλος του πρωταθλήματος.