ECONOMY TODAY OCTOBER 2021

TEΥΧΟΣ 64 / ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 / €2.50

ΕΚΤΟΞΕΥΣΗ ΤΙΜΩΝ Κύμα ακρίβειας υπό την απειλή ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη. Η διπλωματία της μεταφοράς αγαθών, η Κίνα και η Evergrande

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ:

«Ο απολογισμός μου». Η πορεία της στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η πιο δύσκολή της στιγμή

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Digital Agencies - Οι πρωταγωνιστές στο ψηφιακό μάρκετινγκ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TEΥΧΟΣ 64 / ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021

FOCUS 32 COVER STORY: Στη δίνη του πληθωρισμού –

Σοκ στις δυνάμεις της αγοράς

- 36 ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Η ενεργειακή

κρίση, ο Nord Stream 2 και η πτώση της Evergrande

- 44 ΠΩΛΙΝΑ ΑΝΙΦΤΟΥ: Η διπλωματία της

μεταφοράς αγαθών

- 50 «ΤΡΕΝΟ» ακρίβειας 78 ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ:

Ο απολογισμός μου

50

78

ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

12

26

12

26 54 56

62 74

84

88

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του Προέδρου του Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος, Ιωάννη Γεωργούλα Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ του κράτους για το 2022 ΟΙΚΟΔΟΜΕΙ σχέσεις στον Ινδοειρηνικό η Ε.Ε. ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ για ενισχυμένο έλεγχο εξαγωγών ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ομολόγων €250 δισ. ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΤΑΣΕΙΣ επηρεάζουν την ικανότητα και ελευθερία δράσης της Ε.Ε.

NEXTGENERATIONEU: Η πρώτη εκταμίευση για την Κύπρο ΝΕΑ Βιομηχανική Πολιτική

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ 60 ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Back to the future –

Βιώσιμη ανάπτυξη και κλιματική κρίση 66 ΝΙΚΟΛ Κ. ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ: Κυκλική οικονομία

και επανακαθορισμός του τρόπου παραγωγής 68 ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑΣ: Ποιος είναι ο

μεγάλος αδελφός των ανανεώσιμων πηγών

ενέργειας; 70 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΝΤΩΝΑΡΑΣ: Βιώσιμη εταιρική

διακυβέρνηση 72 ΠΑΥΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Επτά πράγματα που πρέπει

να έχετε κατά νου όταν αγοράζετε ακίνητο 92 ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Παραδοχές και δράσεις

για την επόμενη μέρα του κυπριακού τουρισμού

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 4 6 8 94 98

EDITORIAL EI-KONOMIA MARKET WATCH ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ…

60

70

16

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Digital Agencies - 18 BYTE - 20 COM2GO - 22 SOCIALWAY - 24 WEBARTS

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

Μ

ια μάτια στον κόσμο είναι αρκετή για να συνειδητοποιήσει κανείς τις πραγματικότητες που έχει δημιουργήσει ο σύγχρονος άνθρωπος με τον βίο και την πολιτεία του. Η συνεχής καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα στον πλανήτη που μας φιλοξενεί. Διευκρινίζω ότι μας φιλοξενεί, γιατί πολλές φορές οι άνθρωποι συμπεριφερόμαστε λες και μας ανήκει. Αυτή η καταστροφή που συντελείται αδιάκοπα είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει στο τέλος το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο. Επί της ουσίας, ο σύγχρονος άνθρωπος θυσιάζει στον βωμό του πρόσκαιρου κέρδους τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Οι κίνδυνοι για τους οποίους προειδοποιούσαν οι επιστήμονες πριν από μερικά χρόνια έχουν γίνει πλέον ειδήσεις. Οι τωρινές τους προειδοποιήσεις επιβάλλεται πλέον να εισακουστούν. Το κόστος της κλιματικής αλλαγής είναι υπαρκτό και μετρήσιμο και σε ανθρώπινες απώλειες και σε χρήμα. Χρειαζόμαστε περισσότερη ενέργεια για ψύξη κτιρίων τα καλοκαίρια. Απόδειξη τα χαμηλά αποθέματα των ευρωπαϊκών χωρών ενόψει χειμώνα, που οδηγούν τη γηραιά ήπειρο σε ενεργειακή κρίση. Το καλοκαίρι που πέρασε άφησε πίσω του νεκρούς από τον καύσωνα σε χώρες με παραδοσιακά χαμηλές θερμοκρασίες. Πλησιάζει η ώρα που οι τουρίστες θα επιλέγουν προορισμό για τις διακοπές τους και θα λαμβάνουν υπόψη το πόσο «πράσινη» είναι η χώρα ή το ξενοδοχείο που θα τους φιλοξενήσει. Οι επιχειρήσεις θα αξιολογούνται για τις δράσεις και τις πολιτικές που εφαρμόζουν και για το πόσο φιλικές είναι αυτές προς το περιβάλλον. Στην τελική, όμως, η αποκατάσταση της ζημιάς στον πλανήτη αφορά όλους. Μπορεί να μη σώζεται ο κόσμος με το να αποσυρθούν τα πλαστικά καλαμάκια, ενώ την ίδια στιγμή τα δίχτυα των ψαράδων ρυπαίνουν τις θάλασσες, αλλά τουλάχιστον αυτό αποτελεί μια αρχή.

Πληρώνουμε ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 64 / ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 / €2.50

ΕΚΤΟΞΕΥΣΗ ΤΙΜΩΝ ΚΥΜΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ. Η ∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΓΑΘΩΝ, Η ΚΙΝΑ ΚΑΙ Η EVERGRANDE

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ:

«Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΟΥ». Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ Η ΠΙΟ ∆ΥΣΚΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΙΓΜΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: DIGITAL AGENCIES - ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

4 EconomyToday

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Directors: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Έλενα Καλυφόμματου, Ξένιος Μεσαρίτης, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Βρασίδας Νεοφύτου, Πωλίνα Άνιφτου, Παύλος Λοΐζου, Νικόλ Κ. Φινοπούλου, Άγγελος Λοΐζου, Αλέξανδρος Αντωναράς, Ανδρέας Πουλλικκάς Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising specialist: Μαρκέλλα Ιακώβου, e-mail: iacovoum@diasmedia.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Οδυσσέας Κωνσταντίνου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Proteas Press Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EconomyToday 5

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

+1,2%

+9,2% ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2021: €5.700,6 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2020: €5.222,3 εκατ.

Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Β΄ ΤΡΙΜΗΝΟ 2021 446.383 άτομα συνολικά 396.020 υπάλληλοι 50.363 αυτοαπασχολούμενοι

+112,1%

ΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2021: €258,8 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2020: €122,0 εκατ.

+26,5% ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2021: 3.990 ΑΔΕΙΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2020: 3.153 ΑΔΕΙΕΣ

€684,9 εκατ.

(3,1% στο ΑΕΠ)

ΕΛΛΕΙΜΜΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2021 6 EconomyToday

+13,2%

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2021: €2.132,4 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2020: €1.884,4 εκατ.

EconomyToday 7

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ 3

1

Συνεχής η μεγέθυνση του τομέα των επενδυτικών ταμείων Την ανοδική πορεία του τομέα των επενδυτικών ταμείων επιβεβαίωσαν για ακόμα μια φορά τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ). Ο CIFA εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2021 τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ) έφτασαν τα €10,7 δισ., το υψηλότερο ιστορικά επίπεδο μέχρι σήμερα, καταγράφοντας σημαντική τριμηνιαία άνοδο της τάξης του 9%. Παράλληλα, ο αριθμός των οργανισμών που έχει υπό την εποπτεία της η ΕΚΚ αυξήθηκε σε 289 Εταιρείες Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων και Οργανισμούς

Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ), από τις οποίες οι 201 έχουν δραστηριότητες. «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τη συνεχή αλλά και συνετή μεγέθυνση του τομέα, τόσο από πλευράς περιουσιακών στοιχείων όσο και από πλευράς οργανισμών που αδειοδοτούνται και δραστηριοποιούνται. Ως CIFA, συνεχίζουμε τις στοχευμένες δράσεις περαιτέρω προώθησης του τομέα στο εξωτερικό. Σε συνάρτηση με επερχόμενες νομοθετικές και άλλες βελτιώσεις, είμαστε αισιόδοξοι ότι ο τομέας θα συνεχίσει να μεγεθύνεται και να συνεισφέρει ποικιλοτρόπως στην προσπάθεια ταχείας ανάκαμψης της κυπριακής οικονομίας», σχολίασε ο Πρόεδρος του CIFA, Ανδρέας Γιασεμίδης.

TechIsland: Αναγκαία η προσέλκυση ταλέντων Ο τομέας της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην Κύπρο παρέχει μια ευκαιρία στους επαγγελματίες να εξελιχθούν και να αποκτήσουν μια αξιοζήλευτη επαγγελματική σταδιοδρομία, η οποία να δημιουργεί οικονομική ανάπτυξη και δεξιότητες στη χώρα. Προκειμένου να διατηρηθεί και να διασφαλιστεί η συνεχής ανάπτυξη του τομέα, η ύπαρξη επαγγελματιών με σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες κρίνεται ως ζωτικής σημασίας. Επισημαίνεται ότι η συμβολή του τομέα τεχνολογίας και καινοτομίας στην Κύπρο αναμένεται να φτάσει το 7% του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας. Για να διατηρηθεί αυτή η αυξανόμενη συνεισφορά στην οικονομία της χώρας, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η προσέλκυση ταλέντων. Το εγχώριο εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους απαιτούμενους αριθμούς επαγγελματιών και η Κύπρος πρέπει να έχει ένα αποτελεσματικό κανονιστικό πλαίσιο που να επιτρέπει την εργοδότηση ξένων επαγγελματιών. Το TechIsland χαιρετίζει θερμά την πρόσφατη δήλωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος ανέφερε ότι η κυβέρνηση εντός των επόμενων μηνών θα ανακοινώσει ένα νέο πρόγραμμα κινήτρων για την προσέλκυση εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, το οποίο θα διευκολύνει την ίδρυση εταιρειών και την πρόσληψη εργαζομένων, ενώ θα προσφέρει επίσης φορολογικά κίνητρα και επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης.

2 EY Entrepreneur Of The Year™ για ανάδειξη του Κύπριου Επιχειρηματία της Χρονιάς Η EY Κύπρου έχει ανακοινώσει την έναρξη του προγράμματος EY Entrepreneur Of The Year™ για πρώτη φορά στην Κύπρο. Όπως αναφέρει η εταιρεία, ο κορυφαίος παγκόσμιος διαγωνισμός για επιχειρηματίες είναι ανοικτός για υποψηφιότητες. Επιχειρηματίες από όλους τους τομείς της οικονομίας σε ολόκληρη την Κύπρο, που εκπροσωπούν από αναδυόμενες 8 EconomyToday

επιχειρήσεις έως ομίλους με διεθνή παρουσία, καλούνται να υποβάλουν τις υποψηφιότητές τους μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2021. Ο «Επιχειρηματίας της Χρονιάς» της EY είναι ένα μοναδικό παγκόσμιο πρόγραμμα το οποίο αναγνωρίζει τα επιχειρηματικά επιτεύγματα μεταξύ ατόμων και επιχειρήσεων που επιδεικνύουν όραμα, ηγεσία και ιστορικό επιτυχίας και που εργάζονται για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις κοινότητες και τις χώρες τους και σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι επιχειρηματίες κινητοποιούνται για να χτίσουν έναν καλύτερο κόσμο.

Μπροστά στις αντιξοότητες, αυτοί οι επιχειρηματίες παραμένουν αταλάντευτοι – επανασχεδιάζουν το μέλλον μας και αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον κόσμο.

EconomyToday 9

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ

6

4 Deloitte: Έσοδα $50,2 δισ. παγκοσμίως

Στα $50,2 δισ., αυξημένα κατά 5,5%, ανήλθαν τα συνολικά έσοδα της Deloitte παγκοσμίως για το οικονομικό έτος που ολοκληρώθηκε στις 31 Μαΐου 2021. Αυτό ανακοίνωσε επίσημα στις 8 Σεπτεμβρίου η Deloitte Global, προσθέτοντας ότι αύξηση κατά 3,2% σημείωσε και ο αριθμός των ανθρώπων της, που τώρα ανέρχεται σε περισσότερα από 345.000 άτομα. Ο Ανώτατος Εκτελεστικός Σύμβουλος της Deloitte Κύπρου, Πιερής Μάρκου, σχολίασε σχετικά: «Τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Deloitte διεθνώς δείχνουν ξεκάθαρα την αναπτυξιακή πορεία του οργανισμού μας. Ιδιαίτερα αξιόλογες είναι οι πρωτοβουλίες της Deloitte Global σε πολλούς τομείς, ενώ υπογραμμίζουμε και τις φιλόδοξες στοχεύσεις της για το μέλλον. Ως Deloitte Κύπρου, δηλώνουμε υπερήφανοι για τα επιτεύγματα του διεθνούς οργανισμού μας και επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε να πρωταγωνιστούμε στα οικονομικά, επιχειρηματικά και κοινωνικά δρώμενα της χώρας μας. Η αναγνώρισή μας από παγκόσμιους αναλυτές αποδεικνύει την τεχνογνωσία των στελεχών μας και την ποιότητα των υπηρεσιών μας, όπως η πρόσφατη αναγνώρισή μας ως “Φορολογικού Οίκου της Χρονιάς για την Κύπρο 2021” από το διεθνώς αναγνωρισμένο International Tax Review».

Remedica: Υποδέχτηκε στις εγκαταστάσεις της την Καρολίνα Πελενδρίτου

Κορυφαίο διεθνές βραβείο καινοτομίας διεκδικεί το ταμείο προνοίας LifeGoals

5

Η Κύπρια Χρυσή Παραολυμπιονίκης παρευρέθηκε στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Remedica στη Λεμεσό, για τη διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν της. Με όραμα έναν υγιέστερο κόσμο, η Remedica, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης, στηρίζει για ακόμα μια φορά τον αθλητισμό και τιμά την Καρολίνα Πελενδρίτου για τη θέληση, την αποφασιστικότητα, την αγωνιστικότητα και την επιμονή που επέδειξε όλα αυτά τα χρόνια, αξίες που την οδήγησαν στο υψηλότερο βάθρο της φετινής διοργάνωσης των Παραολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο. Η αθλήτρια έτυχε θερμής υποδοχής από τους υπαλλήλους της Remedica, ενώ ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της εταιρείας, δρ Μιχάλης Νεοπτολέμου, δήλωσε συγκινημένος και εξέφρασε την περηφάνια και τις ευχαριστίες του στην Πελενδρίτου για τις επιδόσεις και την πορεία της μέχρι σήμερα. Ανακοίνωσε δε ότι η Καρολίνα Πελενδρίτου θα είναι η πρέσβειρα της εταιρείας σε διάφορες δράσεις και εκδηλώσεις στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης.

10 EconomyToday

Ιδιαίτερη τιμή αποτελεί για την Κύπρο η υποψηφιότητα του LifeGoals της Emergo Wealth στα διεθνή βραβεία Pensions & Investments WorldPensionSummit Innovation Awards for Plan Design Innovations. Το LifeGoals έχει επιλεγεί μεταξύ εκατοντάδων υποψηφιοτήτων από όλο τον κόσμο, γεγονός που επιβεβαιώνει με τον πιο εμφαντικό τρόπο την απόφαση 250 και πλέον εταιρειών, με περισσότερα από 4.000 μέλη, να εμπιστευθούν την Emergo Wealth για τη διαχείριση των συνταξιοδοτικών τους ωφελημάτων. «Αισθανόμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για το γεγονός ότι το LifeGoals έχει προταθεί για ένα από τα σημαντικότερα βραβεία καινοτομίας, που αφορούν συνταξιοδοτικά σχέδια διεθνώς», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Emergo Wealth, Μιχάλης Χατζηχάννας. «Η ομάδα μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηχάννας, «εργάστηκε σκληρά για τη δημιουργία τόσο της τεχνολογικής υποδομής όσο και των επενδυτικών εργαλείων τα οποία είναι διαθέσιμα στα μέλη του LifeGoals. Η υποψηφιότητά μας από έναν οργανισμό παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το Word Pension Summit, αποτελεί σημαντική επιβράβευση και επιβεβαιώνει την ποιότητα του προϊόντος που παρέχουμε στους πελάτες μας». Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί στις 14 Οκτωβρίου 2021, στο Μουσείο Louwman στη Χάγη.

EconomyToday 11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

12 EconomyToday

Το ηλεκτρονικό χρήμα

έχει εισέλθει

για τα καλά στη ζωή μας «Η Κύπρος είναι ένα ελκυστικό μέρος για τη λειτουργία ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος και πληρωμών», τονίζει ο Πρόεδρος του νεοσύστατου Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών, Ιωάννης Γεωργούλας.

«Τ

ο ηλεκτρονικό χρήμα και οι υπηρεσίες του έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια», τονίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Today o Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών, Ιωάννης Γεωργούλας. Ο Πρόεδρος του νεοσύστατου Συνδέσμου, ο οποίος υπάγεται στη δύναμη του ΚΕΒΕ, εξηγεί για ποιους λόγους κρίθηκε αναγκαία η ίδρυσή του, ποια θα είναι η αποστολή του, αλλά και ποιες ενέργειες θα γίνουν για προώθηση του τομέα του ηλεκτρονικού χρήματος. Ο κ. Γεωργούλας αναφέρεται ακόμα στα προβλήματα και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό, καθώς και στα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την εν λόγω δραστηριότητα.

Πρόσφατα έχει ανακοινωθεί η ίδρυση του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών. Κάτω από ποιες συνθήκες κρίθηκε αναγκαία η ίδρυση του Συνδέσμου; Το ηλεκτρονικό χρήμα και οι υπηρεσίες του έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια. Μετά και την έλευση της πανδημίας, οι υπηρεσίες αυτές αναπτύχθηκαν ραγδαία και έγιναν απαραίτητες για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Η Κύπρος, δε, είναι ένα ελκυστικό μέρος για τη λειτουργία ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος και πληρωμών, αφού μια σειρά από κριτήρια πληρούνται ώστε εταιρείες που ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο να αδειοδοτηθούν και να λειτουργήσουν στο νησί μας. Το τελευταίο διάστημα διαπιστώθηκε ότι αρκετά ιδρύματα δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, εργοδοτώντας έναν μεγάλο αριθμό υπαλλήλων και την ίδια ώρα συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της οικονομίας. Έτσι, κρίθηκε σκόπιμο να υπάρχει μια κοινή φωνή, αφού οι προκλήσεις, τα προβλήματα αλλά και το όραμα είναι κοινά. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία του Συνδέσμου. Ποια είναι η αποστολή σας και ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι; Η αποστολή μας είναι ουσιαστικά η προώθηση και ανάπτυξη του τομέα του ηλεκτρονικού χρήματος στην Κύπρο, όπως επίσης η προστασία και εκπροσώπηση των επαγγελματικών συμφερόντων και δικαιωμάτων των μελών μας. Ως βασικούς στόχους έχουμε θέσει τη διασύνδεση και ανάπτυξη του δικτύου των μελών μας, τη διεξαγωγή ερευνών και μελετών που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό χρήμα, τη διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων για την επιμόρφωση των μελών μας, τη συλλογή και

EconomyToday 13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ αξιολόγηση πληροφοριών, αλλά και τη συνεργασία με τις εποπτικές αρχές, και συγκεκριμένα με την Κεντρική Τράπεζα, για προκαταρκτική διαβούλευση θεμάτων που αφορούν τον τομέα μας. Ποιες εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να γίνουν μέλη και πόσες έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα στον Σύνδεσμο; Ο Σύνδεσμος έχει αυτή τη στιγμή 11 μέλη. Δυνατότητα να γίνουν μέλη στον Σύνδεσμο Ηλεκτρονικού Χρήματος και Πληρωμών έχουν όλα τα «Ηλεκτρονικά Ιδρύματα Πληρωμών» που έχουν εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας από την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου δυνάμει των εξουσιών που χορηγούνται από τις πρόνοιες του νόμου περί Ηλεκτρονικού Χρήματος, όπως επίσης και τα «Ιδρύματα Πληρωμών» που έχουν εξασφαλίσει άδεια από την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου δυνάμει των εξουσιών που χορηγούνται από τον νόμο περί της παροχής και χρήσης υπηρεσιών πληρωμών και πρόσβασης στα συστήματα πληρωμών. Μέλη επίσης μπορούν να γίνουν αδειοδοτημένα ιδρύματα από αρμόδια αρχή άλλου κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον έχουν φυσική παρουσία στην Κύπρο. Πόσο σας ικανοποιεί το νομικό πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές πληρωμές και ποιες εισηγήσεις θα καταθέσετε για βελτίωσή του; Έχουμε ήδη δημιουργήσει μια υποεπιτροπή του διοικητικού συμβουλίου που αποτελείται από μέλη του και ως σκοπό έχει ακριβώς να εξετάζει διαχρονικά το νομικό πλαίσιο και να εισηγείται στο διοικητικό συμβούλιο του Συνδέσμου προβληματισμούς αλλά και προτάσεις για περαιτέρω δράσεις. Ο κάθε οργανισμός έχει τις δικές του σκέψεις και προτάσεις, οι οποίες θα αξιολογηθούν από τον Σύνδεσμο, με σκοπό να προβούμε σε περαιτέρω δράσεις. Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όσες εταιρείες πραγματοποιούν εργασίες μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών; Ένα από τα κύρια προβλήματα είναι η εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία και το PSD2. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν κι άλλα θέματα που χρήζουν προώθησης και προσοχής από τον τοπικό φορέα, όπως ζητήματα αυτοματισμών όσον αφορά την αξιολόγηση και ανασκόπηση πελατών ακολουθώντας τη γνωστή σε όλους πλέον διαδικασία KYC (Know Your Client). Στην Ευρώπη έχουν ήδη υιοθετηθεί αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί καταπολέμησης του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος αλλά και συμμόρφωσης με τα νέα νομοθετικά πλαίσια, οπότε αυτό είναι κάτι που πρέπει να δούμε κι εδώ. Ως Σύνδεσμος, με ποιους τρόπους θα συμβάλετε στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού χρήματος και σε ποιες 14 EconomyToday

ενέργειες θα προβείτε προκειμένου μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις να εισέλθουν στις ηλεκτρονικές συναλλαγές; Στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού χρήματος θα συμβάλουμε διοργανώνοντας διάφορες δράσεις επιμόρφωσης και επαφής της κοινωνίας και των εταιρειών με την έννοια του ηλεκτρονικού χρήματος, αλλά και μέσω της διοργάνωσης εξειδικευμένων σεμιναρίων. Επίσης, θα συνάψουμε σχέσεις με οργανισμούς στο εξωτερικό και θα προβάλουμε τον τομέα αυτό εκτός Κύπρου, σε διεθνή συνέδρια. Τέλος, ελπίζουμε σε επαφή και διαβούλευση με την Κεντρική Τράπεζα προς όφελος του τομέα του ηλεκτρονικού χρήματος. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα για μια επιχείρηση/ ίδρυμα που δραστηριοποιείται στον χώρο των ηλεκτρονικών πληρωμών; Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ηλεκτρονικών πληρωμών έχουν προκύψει μέσα από τις ανάγκες για μοντερνοποίηση και διευκόλυνση των υπηρεσιών συναλλαγών ηλεκτρονικού χρήματος. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που έχουν θα έλεγα ότι είναι η συμβολή τους στη διαφάνεια. Γνωρίζετε πως μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών γίνεται πολύ δύσκολο για κάποιους να κρύψουν οποιαδήποτε παράνομη ενέργεια. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα είναι η εξατομίκευση του περιβάλλοντος συναλλαγών προς όφελος του χρήστη, ώστε να μπορεί να τις πραγματοποιεί βάσει των αναγκών που έχει ο ίδιος. Με αυτόν τον τρόπο, οι συναλλαγές γίνονται πιο ασφαλείς, εύκολες αλλά και ευχάριστες. Οι εμπορικές εταιρείες αλλά και οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε μια παγκόσμια αγορά, βάσει των υπηρεσιών που προσφέρουν τα ιδρύματα, και οι παραδοσιακές τράπεζες μπορούν να βρουν νέους πελάτες και να προσφέρουν νέες υπηρεσίες μέσω της συνεργασίας τους με τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικών πληρωμών. Ποιες εξουσίες θα έχει ο Σύνδεσμος; Την εκπροσώπηση των κοινών θέσεων των μελών του σε φορείς και εποπτικές αρχές, όπως και τη γνωστοποίηση και προώθηση ευρωπαϊκών οδηγιών. Ο Σύνδεσμος είναι μέλος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.

Who is Who Ο Ιωάννης Γεωργούλας είναι πιστοποιημένος διευθυντής εταιρικής διακυβέρνησης από το INSEAD με εξειδίκευση στις τράπεζες και πιστοποιημένος στις τραπεζικές εργασίες από το Chartered Banker Institute. Είναι επίσης κάτοχος MBA, BSc Business Information Systems και Diploma of Higher Education σε Computer Sciences. Είναι μη εκτελεστικό μέλος των συμβουλίων της EcommBX Ltd, της TFI Markets Ltd και της FXCM EU Ltd. Από το 2010 μέχρι το 2019 ήταν ο Γενικός Διευθυντής των συνεδρίων του Economist για την Κύπρο, ενώ διετέλεσε μέλος του συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, όπως και Διευθυντής του International Presidential Business Advisory Council υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι παράλληλα Πρόεδρος του Κυπρο-Σερβικού Εμπορικού Συνδέσμου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΚυπροΑμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Για χρόνια υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της AHEPA Κύπρου και έχει τιμηθεί με υποτροφία από το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών για το IVLP με θέμα «Entrepreneurship and Business Management».

EconomyToday 15

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES

DIGITAL ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΜΕ DIGITAL ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Κορυφαίες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή αγορά στον τομέα του ψηφιακού μάρκετινγκ, μιλούν στο Economy Today για το ταξίδι τους στον νέο ψηφιακό κόσμο, το όραμα και το πάθος για τη δουλειά τους, αλλά και για την ευρεία γκάμα υπηρεσιών που προσφέρουν.

16 EconomyToday

Ε

ίναι εταιρείες που τις συναντάμε μπροστά μας καθημερινά, κρυμμένες καλά πίσω από ένα μήνυμα ή μια διαφημιστική καμπάνια. Είναι εταιρείες που στελεχώνονται από ανθρώπους που είχαν κυρίως όραμα, διορατικότητα, πάθος και ενθουσιασμό για τη δουλειά τους. Εταιρείες που γεννήθηκαν και δημιουργήθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν, εν μέσω πρωτόγνωρων γεγονότων για την Κύπρο. Κάποιες ξεκίνησαν δειλά το ταξίδι τους περισσότερα από δέκα χρόνια πριν, τότε που αρκετοί δεν είχαν Facebook, Instagram ή κάποιο άλλο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Τότε που οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν διέθεταν ιστοσελίδα και παρουσία στο διαδίκτυο. Τότε που η χρήση του κινητού τηλεφώνου ήταν περιορισμένη στις τηλεφωνικές κλήσεις και τα μηνύματα και που το κινητό δεν αποτελούσε απαραίτητο εργαλείο για τον επαγγελματία, τον πελάτη, τον καταναλωτή. Αυτές οι εταιρείες, που δημιουργήθηκαν, χτίστηκαν και εδραιώθηκαν στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας στη διάρκεια δύο μεγάλων κρί-

σεων (της χρηματοοικονομικής και της κρίσης από την πανδημία COVID-19), σήμερα έχουν πολλά να πουν, να μοιραστούν εμπειρίες και κυρίως να προσφέρουννα προσφέρουν επαγγελματικές υπηρεσίες. Θα μπορούσε να πει κανείς πως κάθε μια από αυτές πιστώνεται με το δικό της success story, γιατί, αν δεν είναι επιτυχία να αντέξεις στην κρίση και στους έντονους οικονομικούς κλυδωνισμούς, τότε τι είναι; Στις μέρες μας, λοιπόν, που η ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων είναι αδήριτη ανάγκη –και το εγχείρημα δεν είναι εύκολο–, για να βρίσκεται κανείς μπροστά, να αντέχει τον ανταγωνισμό και να αναπτύσσεται, χρειάζεται στρατηγικούς συνεργάτες. Ένας από αυτούς τους συνεργάτες είναι οι εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες και υπηρεσίες ψηφιακού μάρκετινγκ και επικοινωνίας, γιατί, παρόλο που οι δυνατότητες που προσφέρει το διαδίκτυο είναι απεριόριστες, ο στόχος για ψηφιακή ανάπτυξη δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Γι’ αυτό, χρειάζεται συνεργασία με επαγγελματίες του χώρου, άρτια καταρτισμένους, αφού στον συναρπαστικό κόσμο του διαδικτύου σίγουρα δεν μπορείς να βαδίσεις μόνος. Η διαφήμιση, η χάραξη στρατηγικής, το ψηφιακό μάρκετινγκ και η επικοινωνία, για να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, πρέπει να γίνουν με τον σωστό τρόπο, στον σωστό τόπο και για το σωστό κοινό. Στην Κύπρο δραστηριοποιείται ένας αξιόλογος αριθμός από Digital Agencies, με πείρα, εξειδίκευση και επαγγελματισμό. Το Economy Today παρουσιάζει τις εταιρείες Byte The Digital Agency, Com2go, Socialway και Webarts, καθώς και τις υπηρεσίες που προσφέρουν.

EconomyToday 17

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES Είμαστε ένα digital powerhouse

Στην Byte The Digital Agency συνδυάζουμε δύο σημαντικά χαρακτηριστικά, απαραίτητα για big impact εκστρατείες: δημιουργικότητα και αποτελεσματικότητα.

Η

ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εγκαινιάσει μια νέα ψηφιακή εποχή και η Byte The Digital Agency, η οποία αναπτύσσει μια σημαντική δράση στον τομέα της διαφήμισης και της ψηφιακής επικοινωνίας, πραγματοποιεί εδώ και 11 χρόνια το δικό της ταξίδι... «“A byte into the future”, όπως λέμε μεταξύ μας», σημειώνει η Director της εταιρείας, Ξένια Χατζηιωαννίδου, προσθέτοντας: «Το ψηφιακό ταξίδι είναι συναρπαστικό και ο εν λόγω τεχνολογικός μετασχηματισμός είναι μοναδικός, καθώς είναι η πρώτη φορά που η αλλαγή είναι αμφίδρομη: οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν απλά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των εταιρειών, αλλά παρέχουν πληροφορίες και πρόσβαση σε αυτές. Και λόγω αυτής της αμφίδρομης συνεργασίας, προκύπτουν νέες ευθύνες για τους καταναλωτές, τους εταίρους και την κοινωνία γενικότερα. Εντός της Byte The Digital Agency το έχουμε συνειδητοποιήσει και εργαζόμαστε στενά με τους πελάτες μας, στο πλαίσιο του δικού τους digitalization, για να αναγνωρίσουν ότι οι νέες κοινωνικές απαιτήσεις μπορούν να μετατραπούν σε ισχυρό χαρτί για τις ίδιες τις εταιρείες στο άμεσο μέλλον. Σκοπός μας είναι με συντονισμένες digital στρατηγικές να αξιοποιήσουμε τον αυξημένο βαθμό αλληλεπίδρασης (data mining) για να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις να χτίσουν σχέσεις με τους πελάτες, τους υπαλλήλους, την κυβέρνηση και το κοινό. Oι σχέσεις αυτές αποφέρουν μεγαλύτερη εμπιστο-

18 EconomyToday

Πάνω: Αντώνιος Κοτσώνιας, Ξένια Χατζηιωαννίδου, Γιάννης Πέτεβης, Κάτω: Κωνσταντίνα Καϊλή, Άννα Σεβαστίδου, Αδριανός Κυριάκου, Μαρίνος Παναγιώτου, Γιώργος Δημητρίου σύνη και βοηθούν τις εταιρείες να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερο βαθμό στην κοινωνία, καθώς γίνονται ακόμη πιο απαραίτητες, τροφοδοτώντας με τον τρόπο αυτό την ανάπτυξή τους στο μέλλον».

«Η ΕΥΘΥΝΗ ΔΕΝ ΜΑΣ ΤΡΟΜΑΖΕΙ»

Για την Byte The Digital Agency, η παροχή υπηρεσιών προς τους πελάτες της ξεφεύγει από το καθορισμένο πλαίσιο και την απλή σχέση εταιρείας-πελάτη, τονίζει η κ. Χατζηιωαννίδου. Όπως υπογραμμίζει, «διεκδικούμε μια θέση στο τραπέζι αποφάσεων των πελατών μας. Η ευθύνη δεν μας τρομάζει, αντιθέτως την αποζητούμε. “We byte it”, γιατί μέσα από την ανάληψη ευθυνών έρχεται η εμπιστοσύνη, που αποτελεί θεμέλιο λίθο σε κάθε συνεργασία μας. Μέσα από ανεπτυγμένες μεθόδους, καθοδηγούμε τους πελάτες μας χαρτογραφώντας στρατηγικές μετάβασης στην digital εποχή σε σχέση με την

2009

έτος ίδρυσης

11

χρόνια λειτουργίας

16

βραβεία (11 Cyprus Digital Marketing Awards & 5 Carob Awards)

εταιρική παρουσία τους διαδικτυακά –όπως corporate/e-commerce website design & development, SEO, στρατηγική μείγματος για social media communities, mobile applications, AI chatbots, automation marketing και άλλες σύγχρονες τεχνολογίες και integrations– και σε σχέση με την προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών τους – Digital Marketing, Digital Strategy, Digital PR, Influencer Marketing, Digital Branding, Performance Media Planning and Buying, Web Experience (UX/UI), Digital Creative, Ecommerce, SEO & SEM, Social Media Management, Social Listening, Analytics & Optimization. Είμαστε ένα digital powerhouse. Άλλο ένα δυνατό πλεονέκτημά μας είναι η ολοκληρωμένη inhouse ομάδα για video production. Η Certified community manager μας φροντίζει να καθιστά το brand current, present και διαθέσιμο στο κοινό του. Ιδιαίτερη

προσοχή δίνουμε στο tone of voice, το crisis management online και το customer service σε κάθε touch point».

κε αναγνωρισιμότητα και ζήτηση του προϊόντος». Διευθυντική ομάδα Ξένια Χατζηιωαννίδου: Digital Marketing Director

«ΕΜΕΙΣ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΜΑΣ...»

Ερωτηθείσα για τις αλλαγές που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού στον τομέα της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ, τόσο για τις μεγάλες όσο και για τις πιο μικρού μεγέθους επιχειρήσεις, η Director της εταιρείας εξηγεί: «Η κυπριακή κοινωνία, στο σύνολό της, έχει αντιληφθεί πλήρως τη σημασία και τα οφέλη της σύγχρονης τεχνολογίας, ενώ επιχειρήσεις και πολίτες έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν σημαντικές ψηφιακές δεξιότητες για να ανταποκριθούν στην επικείμενη αλλαγή. Το 39% του πληθυσμού της Κύπρου ηλικίας 15+ αγοράζει και πληρώνει λογαριασμούς online (Hootsuite), ενώ η πλειοψηφία των Κυπρίων online αγοραστών προτιμά επώνυμες ιστοσελίδες και applications για τις αγορές της (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου). Επωφελημένες από τις εξελίξεις παρουσιάζονται επιχειρήσεις που ασχολούνται με προϊόντα που βρίσκονται στην επικαιρότητα, όπως προϊόντα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, on demand διασκέδαση, εξοπλισμός γυμναστικής και είδη ομορφιάς, και που επιλέγουν να επενδύσουν περισσότερο στις διαφημιστικές καμπάνιες (Google Insights). Ιδιαίτερη σημασία όμως πρέπει να δοθεί στην ποιότητα του e-shop που θα στηθεί και στη διαφήμισή του. Ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που δεν είναι προσαρμοσμένο στην καλύτερη εμπειρία του χρήστη θα χάσει σύντομα σε επισκεψιμότητα και συνεπώς σε πωλήσεις. Εμείς φροντίζουμε να καθοδηγούμε σωστά τους πελάτες μας και να σχεδιάζουμε με γνώμονα την

Τάσια Γιανναρά-Γιαλλουρίδου: Managing Director Λούκας Γρηγοράς: Chief Creative / Managing Director Κωστάκη Παντελίδη 6, 1010, Λευκωσία Τηλ.: 22 208 345 byte@byte.com.cy https://www.byte.com.cy

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΑΣ

Ξένια Χατζηιωαννίδου

αποτελεσματικότητα. Αιχμή στη στρατηγική μας αποτελούν τα shops σε διάφορες πλατφόρμες (Facebook, Instagram, Pinterest, TikTok κ.ά.), τα οποία, με μια ανάπτυξη στο 46% παγκοσμίως, καταφέρνουν να γεφυρώσουν κάθε e-Commerce πλατφόρμα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μηδενίζοντας την απόσταση από το σημείο ζήτησης στο σημείο προσφοράς».

Let’s take a byte into our work!

Έντεκα χρόνια παρουσίας με ένα πλούσιο πελατολόγιο για την Byte The Digital Agency, η οποία δημιουργεί καμπάνιες που δύσκολα ξεχνά ο καταναλωτής... «Let’s take a byte into our work!», λέει η Director της εταιρείας, Ξένια Χατζηιωαννίδου, προσθέτοντας: «Δουλεύουμε με mega brands, όπως Τράπεζα Κύπρου, JCC, Eurolife, Γενικές Ασφάλειες, ΟΠΑΠ και Costa Coffee, αλλά και love brands,

όπως Mr. Brown, νερό Κύκκος, KFC και αλλαντικά Γρηγορίου. Τι να θυμηθώ και τι να αφήσω; “Real people - real stories” προσέγγιση για την προώθηση των φοιτητικών δανείων της Τράπεζας Κύπρου, όπου δημιουργήσαμε αυθεντικό περιεχόμενο χρησιμοποιώντας αληθινούς ανθρώπους και τις ιστορίες τους για να προσεγγίσουμε το Gen Z κοινό και τους γονείς τους. Άλλη μια διακαναλική διαδικτυακή καμπάνια για την JCC, η οποία σε αποτελεσματικότητα κατάφερε να συγκεντρώσει ποιοτικά leads και πέτυχε τον στόχο που είχε τεθεί σε ό,τι αφορά το cost per lead. Και, σίγουρα, η καμπάνια που αξιοποίησε αποτελεσματικά τα διαθέσιμα data για να στοχεύσει το κατάλληλο κοινό και να πετύχει τους στόχους της δεν είναι άλλη από την καμπάνια για τα δάνεια αυτοκινήτου της Τράπεζας Κύπρου, όπου με προσαρμοσμένα μηνύματα ανά μέσο και κοινό-στόχο επιτεύχθη-

«Στην Byte The Digital Agency συνδυάζουμε δύο σημαντικά χαρακτηριστικά, απαραίτητα για big impact εκστρατείες: δημιουργικότητα και αποτελεσματικότητα. Το ένα χρειάζεται το άλλο, και εμείς γνωρίζουμε και τα δύο πολύ καλά. Έτσι, καταφέρνουμε να τα συνδυάζουμε, παράγοντας εκστρατείες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον, κάνουν εντύπωση και φέρνουν αποτελέσματα. Δεν είναι τυχαία η δομή της ομάδας μας. Είμαστε ένα κράμα από digital experts που έχουν απόλυτη γνώση του αντικειμένου, ξεκάθαρη αντίληψη της επικοινωνίας στο σύνολο και πάθος για καινοτομίες. Strategists, designers, κειμενογράφοι, community managers, media experts και data analysts ενώνουμε δυνάμεις για να δημιουργήσουμε καμπάνιες που το κοινό και το industry θα θυμούνται για χρόνια».

EconomyToday 19

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ Στην Com2go είμαστε ειδικοί, με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας. Γνωρίζουμε για τις επιχειρήσεις, το μάρκετινγκ και τις τεχνολογίες.

«Ξ

εκινήσαμε το ψηφιακό μας ταξίδι πριν καν κυκλοφορήσει το Facebook», τονίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Today ο Γιώργος Οικονομίδης, Managing Director της Com2go. Παρουσιάζοντας τις υπηρεσίες που παρέχει η εταιρεία, ο κ. Οικονομίδης σημειώνει: «Θεωρούμε τον εαυτό μας ως ένα ολιστικό digital agency, κι αυτό σημαίνει ότι, όπου κι αν βρίσκεται ο πελάτης μας στο ψηφιακό του ταξίδι, μπορούμε να τον συμβουλεύσουμε και να του προσφέρουμε τις κατάλληλες υπηρεσίες». Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εγκαινιάσει μια νέα ψηφιακή εποχή. Ως μια εταιρεία με σημαντική δράση στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας, πώς θα χαρακτηρίζατε το δικό σας ψηφιακό ταξίδι; Το ψηφιακό μας ταξίδι; Ξεκίνησε πολύ πριν από όλους. Είμαστε

20 EconomyToday

πρωτοπόροι. Δραστηριοποιούμαστε από το 1999, πριν καν κυκλοφορήσει το Facebook! Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας και με ποιους άλλους τρόπους μπορείτε να βοηθήσετε μια επιχείρηση (από πλευράς διαφήμισης και επικοινωνίας) να παραμείνει ανταγωνιστική; Θεωρούμε τον εαυτό μας ως ένα ολιστικό digital agency, κι αυτό σημαίνει ότι, όπου κι αν βρίσκεται ο πελάτης μας στο ψηφιακό του ταξίδι, μπορούμε να τον συμβουλεύσουμε και να του προσφέρουμε τις κατάλληλες υπηρεσίες: υπηρεσίες ψηφιακού μάρκετινγκ, ψηφιακή συμβουλευτική και ανάπτυξη ιστοσελίδων (Σχεδιασμός, Ανάπτυξη & CMS Templating, Web Application & Integration Solutions (API), Mobile App Development, E-commerce Solutions Development, Newsletter Design & Production, Web Payment Solutions). Επειδή λαμβάνουμε πληροφορίες από το Facebook και

την Google, καθώς είμαστε συνεργάτες στο Facebook και την Google, αλλά και επειδή πειραματιζόμαστε συνεχώς με εργαλεία κοινωνικών μέσων, βρισκόμαστε μπροστά από τις αλλαγές, δίνοντας στους πελάτες μας αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Ακολουθούμε ένα «consulting first» μοντέλο. Δεν παράγουμε μόνο μαζικές υπηρεσίες για πελάτες

Στο πλούσιο πορτφόλιό σας περιλαμβάνονται αρκετοί σημαντικοί πελάτες. Ποιες θεωρείτε τις πιο σημαντικές εκστρατείες σας; Φυσικά πρέπει να διαφυλάξουμε το απόρρητο των πελατών μας, αλλά μπορούμε να σας δώσουμε το παράδειγμα του Cartridge World, ενός πολύ «αναλογικού» προϊόντος –μελάνι– που ήταν στα πρόθυρα του κλεισίματος. Μέσα σε δυόμισι χρόνια, με την κατάλληλη ψηφιακή στρατηγική,

οδηγήσαμε τις πωλήσεις του σε πενταψήφιο αριθμό. Ακόμα κι αν συνεργαζόμαστε με διεθνείς μάρκες σε παγκόσμιες αγορές, μας αρέσει επίσης να παρέχουμε υποστήριξη σε τοπικές μάρκες, όπως η ΚΕΑΝ και η ΑΧΝΑΓΑΛ, που είναι δύο από τους σημερινούς πελάτες μας. Αν σας ζητούσαμε να κάνετε έναν σύντομο απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας σας, ποιοι θα λέγατε ότι ήταν οι σημαντικότεροί σας σταθμοί και ποιο είναι το δικό σας success story; Ξεκινώντας σε μια εποχή πριν από το Google και πριν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μεγαλώνοντας με τις μηχανές αναζήτησης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορέσαμε να αναπτυχθούμε και να προσφέρουμε υπηρεσίες που έχουν πραγματικά εμπορική αξία για τους πελάτες μας.

1999

έτος ίδρυσης

17

άτομα προσωπικό

600+ πελάτες

1.000+

έργα που ολοκληρώθηκαν

80+

αφορούν τα social media

22+

χρόνια εμπειρίας

έχει επιταχυνθεί λόγω του COVID-19. Το τι πρέπει να κάνει μια επιχείρηση εξαρτάται από τους στρατηγικούς της στόχους και τους πόρους της. Στην Com2go, το πρώτο πράγμα που κάνουμε πάντα είναι να παρέχουμε συμβουλές, έτσι ώστε οι ιδιοκτήτες/διευθυντές επιχειρήσεων να γνωρίζουν τι θα ήταν καλύτερο, πιο παραγωγικό και πιο οικονομικό για την επιχείρησή τους. Γιατί είναι σημαντικό για μια εταιρεία, εκτός από την παρουσία της στα social media, να διατηρεί τη δική της ιστοσελίδα; Πολύ καλή ερώτηση. Λοιπόν, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα φανταστικό εργαλείο για να αλληλεπιδράσετε με το κοινό σας, να λάβετε τα σχόλιά τους και τις προτάσεις τους. Ο ιστότοπός σας είναι η βιτρίνα σας – εκεί μπορείτε να μετατρέψετε αυτή την αφοσίωση σε πραγματικούς πελάτες

και ακόμη και σε πωλήσεις (όταν έχετε μια πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου). Στην Com2go μάς ενδιαφέρουν τα αποτελέσματα, οπότε μπορούμε είτε να σας φτιάξουμε ιστότοπους είτε να δουλέψουμε με τους υπάρχοντες και είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας παρέχουμε συμβουλές για τη βελτιστοποίησή τους. Γιατί μια επιχείρηση θα πρέπει να σας εμπιστευθεί; Είμαστε ειδικοί, με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας. Γνωρίζουμε για τις επιχειρήσεις, το μάρκετινγκ και τις τεχνολογίες. Πάντα προσεγγίζουμε έναν πελάτη και τις ανάγκες του/της έχοντας υπόψη αυτές τις τρεις πτυχές. Στέλιου Χατζηπετρή 70, 2ος όροφος, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία 7777 1727 sales@com2go.com com2go.com

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας και γιατί θεωρείτε ότι οι επιχειρήσεις/οργανισμοί θα πρέπει να σας εμπιστευθούν; Ακολουθούμε ένα «consulting first» μοντέλο. Δεν παράγουμε μόνο μαζικές υπηρεσίες για πελάτες. Αρχικά αξιολογούμε ποιες είναι οι επιχειρηματικές ανάγκες των πελατών μας και αναπτύσσουμε τις υπηρεσίες μας για την επίτευξη των στόχων τους. Για ποιο λόγο μια επιχείρηση θα πρέπει να επενδύσει σε ψηφιοποίηση των εργασιών της και ποια είναι τα πρώτα βήματα για είσοδο στον ψηφιακό κόσμο; Η ψηφιοποίηση, η «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση»,

Η Celine Cabannes, Business Development Manager, ο Γιώργος Οικονομίδης, Managing Director, και η Ιζαμπέλλα Ιωάννου, Senior Digital Marketing Manager

EconomyToday 21

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES ΠΡΟΒΑΔΙΣΜΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟ DIGITAL MARKETING Για εμάς η μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι η επιτυχία των πελατών μας

«Ε

ίμαστε results driven Digital Marketers», τονίζουν σε συνέντευξη που παραχωρούν οι Managing Partners της Socialway, Ορέστης Μιχαήλ και Αλέκος Λουκαΐδης, οι οποίοι μας μιλούν για το μυστικό της επιτυχίας τους και τη δεκάχρονη παρουσία τους στον τομέα του ψηφιακού μάρκετινγκ. Οι κ. Μιχαήλ και Λουκαΐδης, αναφερόμενοι στις υπηρεσίες που παρέχει σήμερα η εταιρεία, σημειώνουν μεταξύ άλλων ότι η ομάδα τους απαρτίζεται από επαγγελματίες του χώρου που μπορούν να καλύψουν κάθε ανάγκη των πελατών τους. Επιπλέον, μας μιλούν για το προσωπικό τους ταξίδι αλλά και για την ανάγκη για ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εγκαινιάσει μια νέα ψηφιακή εποχή. Ως μια εταιρεία με σημαντική δράση στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας, πώς θα χαρακτηρίζατε το δικό σας ψηφιακό ταξίδι; Θα το χαρακτηρίζαμε ως ένα άκρως ενδιαφέρον ταξίδι. Ένα ταξίδι με πολλές προκλήσεις καθ’ όλη τη διάρκειά του, το οποίο όμως, στο τέλος της μέρας, μας προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση. Το να χειρίζεσαι καινοτόμα εργαλεία για να δημιουργήσεις πρωτοποριακές στρατηγικές μάρκετινγκ για τους πελάτες σου και τα προϊόντα τους, ώστε να έχουν επιτυχία, είναι κάτι που σε βάζει σε

22 EconomyToday

διαδικασία να δοκιμάζεις συνεχώς νέα πράγματα και να τα ψάχνεις σε βάθος. Το να μπορείς να ξεχωρίζεις τι δουλεύει, να προσαρμόζεσαι και να εφαρμόζεις αυτά που έχεις μάθει στα επόμενα projects είναι ένα από τα στοιχεία που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε στον χώρο μας. Και για εμάς η μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι η επιτυχία των πελατών μας. Θα λέγαμε πως «οραματιστήκαμε» αυτό το ταξίδι πριν καν να υπάρχει –τουλάχιστον στην Κύπρο– ο όρος ψηφιακό μάρκετινγκ, αλλά και το digital marketing ως επάγγελμα, και αυτό είναι κάτι που μας δίνει προβάδισμα εμπειρίας και γνώσης. Σημαντικός σταθμός σε αυτό το ταξίδι είναι ότι φέτος γιορτάζουμε τα 10α γενέθλιά μας! Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας και με ποιους άλλους τρόπους μπορείτε να βοηθήσετε μια επιχείρηση (από πλευράς διαφήμισης και επικοινωνίας) να παραμείνει ανταγωνιστική; Εμείς λειτουργούμε ως το τμήμα digital marketing για τους πελάτες μας. Δηλαδή, κάθε εταιρεία με την οποία συνεργαζόμαστε έχει στη διάθεσή της άτομα με γνώση και εξειδίκευση σε όποιον τομέα χρειαστεί. Όσον αφορά όμως την γκάμα των υπηρεσιών μας ως Socialway παρέχουμε: • Διαδικτυακή στρατηγική μάρκετινγκ και εκτέλεση με μετρήσιμα αποτελέσματα • Social media marketing • Online advertising (Google, Facebook, LinkedIn, Instagram κτλ.)

• Web design and development • Email & SMS marketing • Reputation management.

Ορέστης Μιχαήλ, Αλέκος Λουκαΐδης

2011

έτος ίδρυσης

6

άτομα προσωπικό

200

πελάτες

Google Premier Partner

Facebook Certified Professional

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επισπεύσει την ανάγκη για ψηφιοποίηση των εργασιών τόσο των μεγάλων όσο και των μικρών επιχειρήσεων. Ποιες αλλαγές έχετε παρατηρήσει σε ό,τι αφορά τον τομέα της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ; Το digital πλέον είναι πρωταρχικός πυλώνας στη στρατηγική μάρκετινγκ των εταιρειών. Μετά το πρώτο lockdown, το ψηφιακό μάρκετινγκ και η εκτέλεση από επαγγελματίες είναι πλέον επιτακτική ανάγκη. Οι εταιρείες και οι επαγγελματίες αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να αφήνουν το θέμα της ψηφιακής επικοινωνίας στην τύχη, αν θέλουν να έχει σταθερά σωστή απόδοση η προσπάθεια σε αυτόν τον τομέα. Αντιλαμβάνονται ότι το μοντέλο «θα αφήσουμε και λίγο budget για το digital» δεν είναι αρκετό για την επιτυχία μιας εταιρείας. Ένας σημαντικός βραχνάς και ανησυχία των εταιρειών είναι η διαχείριση της επικοινωνίας και η προστασία του brand από κακόβουλα σχόλια και συζητήσεις,

όπως είδαμε να εξελίσσονται ειδικά μέσα στα lockdowns που ο κόσμος είχε την ανάγκη να εκφραστεί και να επικοινωνήσει. Αυτό ειδικά δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη. Χρειάζεται εμπειρία στη διαχείριση, τόσο τεχνική όσο και επικοινωνιακή.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ

Στο πλούσιο πορτφόλιό σας περιλαμβάνονται αρκετοί σημαντικοί πελάτες. Ποιες θεωρείτε τις πιο σημαντικές εκστρατείες σας; Όλες οι καμπάνιες είναι σημαντικές γιατί η προσπάθειά μας είναι να πετύχουμε τον επιχειρηματικό στόχο της κάθε εταιρείας. Αυτός μπορεί να αφορά την αύξηση της αναγνωρισιμότητας του brand, την προώθηση και αύξηση των πωλήσεων συγκεκριμένου προϊόντος ή υπηρεσίας, την επέκταση των εργασιών σε άλλη χώρα, την εξεύρεση προσωπικού, την προώθηση διαδικτυακού σεμιναρίου ή συνεδρίου διά ζώσης κλπ. Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς να ήταν η προώθηση της κυπριακής εταιρείας παραγωγής αλουμινίων RABEL SYSTEMS – μιας δυναμικής εταιρείας με

τεράστιο όραμα. Όταν συναντήσαμε για πρώτη φορά τον ιδιοκτήτη της, κ. Γιάννη Κωνσταντινίδη, η εταιρεία είχε παρουσία μόνο στην Κύπρο. Μοιράστηκε το όραμά του μαζί μας, ρώτησε αν μπορούμε να βγάλουμε διαφημίσεις μέσω διαδικτύου σε άλλες χώρες, εκτός Κύπρου, και φυσικά η απάντησή μας ήταν θετική. Δουλέψαμε τα τελευταία επτά χρόνια σε digital εκστρατείες σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Πλέον, η εταιρεία αυτή έχει παρουσία σε 18 χώρες με 26 εκθέσεις. Δεν θεωρούμε ότι αυτή η ανάπτυξη οφείλεται μόνο σε εμάς, αλλά ξέρουμε ότι βάλαμε κι εμείς το λιθαράκι μας στην προσπάθεια αυτή. Αν σας ζητούσαμε να κάνετε έναν σύντομο απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας σας, ποιοι θα λέγατε ότι ήταν οι σημαντικότεροί σας σταθμοί και ποιο είναι το δικό σας success story; Δυστυχώς ή ευτυχώς, θεωρούμε ότι οι πιο σημαντικοί μας σταθμοί συμπίπτουν χρονικά με δύο σημαντικές κρίσεις για την Κύπρο. Την περίοδο του 2011, όταν έγινε η έκρηξη στο Μαρί, αλλά και τον

Μάρτιο του 2013, όταν είχαμε το κούρεμα των καταθέσεων. Μέσα σε όλο αυτό το χάος και όλων των ειδών τα προβλήματα, καταφέραμε να επιβιώσουμε και να προοδεύσουμε. Ακούγοντας τότε στις συναντήσεις μας τη φράση «όπως καταλαβαίνετε δεν υπάρχει αρκετός προϋπολογισμός διαθέσιμος για μάρκετινγκ», καταφέραμε και βοηθήσαμε πέραν των 200 εταιρειών, οργανισμών και προσωπικοτήτων να επικοινωνήσουν το μήνυμά τους εκεί που ήθελαν. Αυτό για εμάς είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Όμως, για να πούμε και κάτι θετικό, αυτά τα 10 χρόνια επιτυχημένης και ανοδικής πορείας για την εταιρεία μας σίγουρα είναι σταθμός και αφετηρία για την ερχόμενη δεκαετία που φαίνεται πολύ υποσχόμενη. Εν κατακλείδι, η κρίση που προκαλεί η πανδημία του COVID-19 συμβάλλει στην πλήρη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η χρονική συγκυρία εμάς μας βρίσκει έτοιμους, έμπειρους και προσγειωμένους.

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

Ποιο είναι το μυστικό της

επιτυχίας σας και γιατί θεωρείτε ότι οι επιχειρήσεις/ οργανισμοί θα πρέπει να σας εμπιστευθούν; Το μυστικό μας βρίσκεται στο ότι είμαστε digital marketers με αντίληψη του τι είναι σημαντικό για να πετύχει ο πελάτης μας. Στην εταιρεία μας υπάρχουν άτομα με βαθιά γνώση, εμπειρία και εξειδίκευση στα απαραίτητα εργαλεία για μια επιτυχημένη πορεία στο digital marketing, αλλά και με αντίληψη σχετικά με την επίτευξη των στόχων από πλευράς γενικής στρατηγικής μάρκετινγκ. Και φυσικά είμαστε results driven. Αυτό που υποσχόμαστε το παρέχουμε με το παραπάνω. Έχουμε πελάτες που μας εμπιστεύονται για 10 χρόνια. Αυτό μιλάει από μόνο του. Ποιο είναι το μότο της εταιρείας σας; Digital Marketing Crafted with Pride. Αυτό που κάνουμε το αγαπάμε και είμαστε περήφανοι για τη δουλειά που παραδίδουμε, για την ομάδα μας, για τους συνεργάτες μας, και κυρίως για τους πελάτες μας. www.socialwayeservices.com Τηλ.: 7000 2665

Αλέκος Λουκαΐδης, Μαρία Αριστείδου, Γιώργος Γερατζιώτης, Διαμάντω Δημητριάδου, Ορέστης Μιχαήλ, Δήμητρα Βονισάκου

EconomyToday 23

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

DIGITAL AGENCIES ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΜΑΣ Τεχνολογία, περιεχόμενο και στρατηγική αποτελούν πλέον τα απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία της ψηφιακής επικοινωνίας ενός brand.

«Δ

εν υπάρχει μυστικό στην επιτυχία, υπάρχει όμως συνταγή και για εμάς είναι το γεγονός ότι πάνω από όλα παραμένουμε σταθεροί στις αξίες μας, όσο κι αν μεγαλώνουμε και εξελισσόμαστε», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Webarts, Παντελής Βλαδιμήρου. Αναφερόμενος στο ψηφιακό ταξίδι της Webarts, ο κ. Βλαδιμήρου τονίζει ότι «αυτό έχει ξεκινήσει από την ίδρυσή της το 2008» και σημειώνει πως η τεχνολογία και η ψηφιακή εξέλιξη αποτελούν μέρος της συνταγής για όλες τις λύσεις που παρέχει η εταιρεία. Σχολιάζοντας το γεγονός ότι η πανδημία έχει επισπεύσει την ανάγκη για ψηφιοποίηση, σημειώνει ότι ενδυναμώνεται η ψηφιακή παρουσία των επιχειρήσεων, ενώ υπογραμμίζει: «Θεωρώ ότι αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ακόμα η αρχή...».

24 EconomyToday

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εγκαινιάσει μια νέα ψηφιακή εποχή. Ως μια εταιρεία με σημαντική δράση στον τομέα της διαφήμισης και της επικοινωνίας, πώς θα χαρακτηρίζατε το δικό σας ψηφιακό ταξίδι; Το ψηφιακό ταξίδι της Webarts έχει ξεκινήσει από την ίδρυσή της το 2008, έχοντας την τεχνολογία και την ψηφιακή εξέλιξη ως μέρος της συνταγής για όλες τις λύσεις της. Τεχνολογία, περιεχόμενο και στρατηγική ήταν οι τρεις περιοχές που εντοπίσαμε έγκαιρα ότι στον σωστό συνδυασμό τους θα είχαν ως αποτέλεσμα την επιτυχημένη επικοινωνία του πελάτη. Σήμερα δεν είναι πλέον απλώς ένα καλό συστατικό αλλά απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχία της ψηφιακής επικοινωνίας ενός brand. Για εμάς αυτό είναι ένα ταξίδι που δεν σταματάει ποτέ, καθώς καθημερινά ψάχνουμε λύσεις, εργαλεία, τακτικές και νέες τεχνολογίες, με σκοπό να βοηθήσουμε την επικοινωνία του πελάτη μας να γίνει πιο αποδοτική, ποιοτική και μετρήσιμη.

Καταφέραμε να δημιουργήσουμε μηχανισμούς και μεθοδολογίες που μας κρατούν αποδοτικούς σε όλες τις υπηρεσίες που προσφέρουμε

Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας και με ποιους άλλους τρόπους μπορείτε να βοηθήσετε μια επιχείρηση (από πλευράς διαφήμισης και επικοινωνίας) να παραμείνει ανταγωνιστική; Οι υπηρεσίες μας περιλαμβάνουν οτιδήποτε μπορεί μια επιχείρηση να αξιοποιήσει διαδικτυακά για την επικοινωνία της και την εξεύρεση πελατών. Αυτές είναι συγκεκριμένα η ψηφιακή στρατηγική, το social media marketing, η δημιουργία περιεχομένου, ο σχεδιασμός ιστοσελίδων, η δημιουργία εκστρατειών, οι εκστρατείες με influencers, το SEO και άλλα πολλά. Πέραν των πιο πάνω, στη Webarts τοποθετούμαστε πάντοτε στρατηγικά με όλους τους συνεργάτες μας, έτσι ώστε μαζί να εξερευνούμε την οποιαδήποτε λύση, με σκοπό την επίτευξη των στόχων τους.

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επισπεύσει την ανάγκη για ψηφιοποίηση των εργασιών τόσο των μεγάλων όσο και των μικρών επιχειρήσεων. Ποιες αλλαγές έχετε παρατηρήσει σε ό,τι αφορά τον τομέα της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ; Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επισπεύσει το αυτονόητο που θα γινόταν έτσι κι αλλιώς. Παράλληλα με την πανδημία, σε αυτή την επίσπευση έχουν βοηθήσει οι νέοι (Gen Z) καταναλωτές, οι νέες καταναλωτικές συνήθειες και η αναβάθμιση των ψηφιακών καναλιών. Έχουμε δει πολύ πιο έντονα επιχειρήσεις να επενδύουν στα social media και σε άλλα online κανάλια επικοινωνίας, καθώς επίσης να δυναμώνουν την ψηφιακή τους παρουσία και να επανασχεδιάζουν τις ιστοσελίδες τους/e-commerce, με σκοπό φυσικά να αυξήσουν τις πωλήσεις τους και να δώσουν μια καλύτερη εμπειρία στους πελάτες τους. Θεωρώ ότι αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ακόμα η αρχή.

Στο πλούσιο πορτφόλιό σας περιλαμβάνονται αρκετοί σημαντικοί πελάτες. Ποιες θεωρείτε τις πιο σημαντικές εκστρατείες σας; Με όλους τους πελάτες μας, μικρούς και μεγάλους, έχουμε τρέξει σημαντικές εκστρατείες. Αυτές που ξεχώρισαν φέτος, όμως, θα έλεγα ότι είναι οι εκστρατείες της Carlsberg και συγκεκριμένα οι e-stories της παρέας και η εκστρατεία της ΕΥΡΗΚΑ με τη Ρίτα Αττάλα. Αν σας ζητούσαμε να κάνετε έναν σύντομο απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας σας, ποιοι θα λέγατε ότι ήταν οι σημαντικότεροί σας σταθμοί και ποιο είναι το δικό σας success story; Η Webarts ξεκίνησε το 2008 με 2 άτομα προσωπικό, συνέχισε το 2015 με 6 άτομα προσωπικό και σήμερα έχει 30 άτομα προσωπικό στο δυναμικό της. H εξέλιξή μας βασίζεται σε σταθερές ενέργειες σε καθημερινό επίπεδο και όχι σε σταθμούς. Σημαντικές ενέργειες θα έλεγα ότι είναι η

Ανδρέας Γιαφάς, Αλέξης Ελευθεριάδης, Μαρία Πολυδώρου, Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Victor Drenea

Γεωργία Ζήκα, Σοφία Δημητρίου ενσωμάτωση της φιλοσοφίας του inbound marketing από πολύ νωρίς, η απόφασή μας να εμπιστευτούμε το προσωπικό μας και να επενδύσουμε σε αυτό από νωρίς, η επένδυση στην τεχνολογία, το ότι παραμείναμε digital only agency παρά τις πολλές προκλήσεις και το ότι προσπαθούμε να είμαστε καλύτεροι σε αυτό που

κάνουμε κάθε μέρα. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας και γιατί θεωρείτε ότι οι επιχειρήσεις/ οργανισμοί θα πρέπει να σας εμπιστευθούν; Δεν υπάρχει μυστικό στην επιτυχία, υπάρχει όμως συνταγή και για εμάς είναι το γεγονός ότι πάνω από όλα παραμένουμε σταθεροί στις αξίες μας, όσο κι αν μεγαλώνουμε και εξελισσόμαστε. Διατηρούμε το μέγιστο πάθος και ενθουσιασμό κάθε μέρα που πάμε δουλειά. Καταφέραμε να δημιουργήσουμε μηχανισμούς και μεθοδολογίες που μας κρατούν αποδοτικούς σε όλες τις υπηρεσίες που προσφέρουμε. Το σημαντικότερο από όλα είναι η εμπιστοσύνη και η ειλικρίνεια, καθώς οι πελάτες έρχονται σε εμάς γνωρίζοντας ότι θα καταφέρουμε το μέγιστο των δυνατοτήτων μας χωρίς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις. Περικλέους 63, 201, Στρόβολος, 2021 7000 0128 info@webarts.com.cy webarts.agency

EconomyToday 25

θεμα

ΚΡΑΤΙΚΟΣ

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2022 Θετικές μεσοπρόθεσμα οι προοπτικές για την κυπριακή οικονομία αλλά παραμένουν οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι από τυχόν έξαρση της πανδημίας, υψηλό ποσοστό ΜΕΔ και υπέρμετρες δαπάνες για το ΓεΣΥ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Σ

ημαντικές προκλήσεις αλλά και σημαντικές προοπτικές για την κυπριακή οικονομία προβλέπει το προσχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού για το 2022 και του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου 2022-2024. Η συζήτηση για τον νέο κρατικό προϋπολογισμό, θα πραγματοποιηθεί σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία κυριαρχεί η αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά την πανδημία του COVID-19, ειδικότερα για τους σημαντικότερους τομείς της κυπριακής οικονομίας.

ΑΡΧΗ ΜΕ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ

Σύμφωνα με το προσχέδιο που κατατέθηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου και έχει 26 EconomyToday

εγκριθεί, ο νέος προϋπολογισμός και το ΜΔΠ επηρεάζονται άμεσα από τα μέτρα στήριξης της οικονομίας λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται: «Η δημοσιονομική χαλάρωση που υπήρξε το 2020 και το 2021, στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής για αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης από την πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19), αναπόφευκτα είχε αντίκτυπο και στον κρατικό προϋπολογισμό (Π/Υ) του 2022 και στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) 2022-2024». «Το προσχέδιο του κρατικού Π/Υ 2022 και του ΜΔΠ 2022-2024, συμπεριλαμβανομένου του π/υ της Βουλής των Αντιπροσώπων, παρου-

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ (εκτίμηση)

€1,2 δισ.

(2022)

€1,5 δισ.

(2023)

€1,7 δισ.

(2024)

ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (εκτίμηση)

4,0% (2022)

3,4% (2023)

3,0% (2024)

ΡΥΘΜΟΣ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ (εκτίμηση)

1,1%

σιάζει χρηματοδοτικά ελλείμματα ύψους €1,2 δισ. (2022), €1,5 δισ. (2023) και €1,7 δισ.

(2024). Δεδομένων των πιο πάνω και λόγω του γεγονότος ότι το δημόσιο χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, παραμένει σε υψηλά επίπεδα, καθίσταται απόλυτα αναγκαία η τήρηση των οροφών (στις πλείστες περιπτώσεις έχουν αυξηθεί) όπως καθορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο στο πλαίσιο της έγκρισης του Στρατηγικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής. Μεταξύ του συνόλου των πιστώσεων του Π/Υ του 2022 και του ΜΔΠ 2022-2024 και των συνολικών οροφών που είχαν καθοριστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο παρατηρούνται υπερβάσεις ύψους

(2022)

1,5% (2023)

2,0% (2024)

€70 εκατ. (2022), €248,2 εκατ. (2023) και €348,4 εκατ. (2024)». «Για το 2022, οι εν λόγω υπερβάσεις οφείλονται, κυρίως, στις υπερβάσεις από τις οροφές στους π/υ των Υπουργείων Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (€24,4 εκατ.), Εσωτερικών (€19 εκατ.), Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (€17,1 εκατ.), Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης (€16,1 εκατ.) και Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (€8,7 εκατ.)».

ΔΑΠΑΝΕΣ

Όσον αφορά τον τομέα των δαπανών, όπως προβλέπει το προσχέδιο, αυτές παρουσιάζονται αυξημένες για συγκεκριμένες κατηγορίες. Συγκεκριμένα: • Οι δαπάνες προσωπικού, περιλαμβανομένων των συντάξεων και των φιλοδωρημάτων, υπολογίζονται να αυξηθούν κατά 3,2% και να ανέλθουν στα €3.043 εκατ. (2022) σε σύγκριση με €2.946,3 εκατ. (2021). H πιο πάνω αύξηση οφείλεται κυρίως στην καταβολή της ΑΤΑ και των προσαυξήσεων και στην αύξηση της απασχόλησης.

• Οι λειτουργικές δαπάνες προβλέπονται να αυξηθούν κατά 8,7% το 2022 και να ανέλθουν στα €972,4 εκατ. σε σύγκριση με €894,2 εκατ. το 2021.

• Οι μεταβιβαστικές πληρωμές αποτελούνται κυρίως από τις κοινωνικές παροχές, τις χορηγίες προς οργανισμούς δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου και προς τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και από τη συνεισφορά προς τα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το ΓεΣΥ και τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. Το 2022, η πιο πάνω κατηγορία προβλέπεται να μειωθεί κατά 8% και να περιοριστεί στα €3.049,2 εκατ. σε σύγκριση με €3.319,6 εκατ. το 2021. Οι μειώσεις στις μεταβιβαστικές πληρωμές οφείλονται κυρίως στις μειώσεις των προνοιών για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

• Οι αναπτυξιακές δαπάνες (έργα υπό κατασκευή,

EconomyToday 27

θεμα

συγχρηματοδοτούμενα έργα, εκπαιδεύσεις, χορησυνθήκες πλήρους απασχόλησης. Σύμφωνα με το γίες σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, πάγια κλπ.) αναμέβασικό μακροοικονομικό σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυνεται να αυξηθούν κατά 10% το 2022 και να ξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 4,0% το φτάσουν τα €1.133,3 εκατ. σε σύγκριση με 2022, ενώ για τα έτη 2023 και 2024 αναμένεται Κυριότερος δυνητικός €1.032 εκατ. το 2021. Η πιο πάνω αύξηση να κυμανθεί στο 3,4% και 3,0% αντίστοιχα. Ο εξωτερικός κίνδυνος παρατηρείται λόγω της έναρξης υλοποίησης ρυθμός πληθωρισμού (ΔΤΚ) για το 2022 προβλέμεγάλων αναπτυξιακών έργων, συμπεριλαμ- βραχυπρόθεσμα ειναι η τυχόν πεται να κυμανθεί στο 1,1%, ενώ για τα έτη 2023 περαιτέρω εξάπλωση της βανομένων οδικών, κτιριολογικών και άλλων και 2024 προβλέπεται να ανέλθει στο 1,5% και έργων, καθώς και της προώθησης έργων πανδημίας του κορωνοϊού, 2,0% αντίστοιχα. που έχουν περιληφθεί στο ΣΑΑ. ειδικά σε χώρες με τις οποίες Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί γύρω • Πρόσθετα και πέραν των πιο πάνω πρωτοστο 6,5% του εργατικού δυναμικού το 2022 και η Κύπρος διατηρεί στενή γενών δαπανών, οι δαπάνες για την εξυπηακολούθως το 2023 να περιοριστεί στο 6,0% και οικονομική σχέση, όπως το το 2024 να μειωθεί περαιτέρω στο 5,2%. ρέτηση του δημόσιου χρέους (αποπληρωμές δανείων και τόκοι) παρουσιάζουν μείωση της Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία τάξης του 15% για το 2022 και συγκεκριμέΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ να υπολογίζονται στα €2.507 εκατ. σε σύγκριση • Ο προϋπολογισμός για το 2022 συνεχίζει να με €2.955 εκατ. το 2021. περιλαμβάνει μέτρα συγκράτησης της απασχόλησης και του ύψους των επιδομάτων / αποζημιώσεων / οικονομικών ωφελημάτων. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ (Ιανουάριος-Ιούνιος 2021)

Με βάση τις προκαταρκτικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών, εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2021 θα είναι ελλειμματικό, ύψους 5,1% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να είναι επίσης ελλειμματικό και να περιοριστεί στο -3,1% του ΑΕΠ σε σύγκριση με -3,6% του ΑΕΠ το 2020. Το δημόσιο χρέος για το 2021 εκτιμάται ότι θα μειωθεί σημαντικά και θα περιοριστεί στο 107,8% του ΑΕΠ σε σύγκριση με ποσοστό ύψους 119,1% στο τέλος του προηγούμενου χρόνου. Συγκεκριμένα, το δημόσιο χρέος της Κύπρου τον Δεκέμβριο του 2021 προβλέπεται να βελτιωθεί σε σύγκριση με τα μέσα του έτους. Η βελτίωση αποδίδεται στο γεγονός ότι έχει ήδη υλοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος δανεισμού για το τρέχον έτος (με εξαίρεση τη χρηματοδότηση ενός ποσού μέχρι €80 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης για υλοποίηση συνεχιζόμενων έργων υποδομής), ενώ μέχρι το τέλος του έτους προβλέπονται λήξεις χρέους ύψους περίπου €680 εκατ.

ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 2022-2024

Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα αναμένεται να είναι θετικές. Μετά τη σημαντική συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2020 και τη σημαντική ανάκαμψή του το 2021, η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να διευρύνεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Η εγχώρια ζήτηση, και ειδικότερα η ιδιωτική κατανάλωση, αναμένεται να συνεχίσει στα θετικά επίπεδα του 2021, αν και με χαμηλότερο ρυθμό, ενώ η ανεργία προβλέπεται να συνεχίσει την πτωτική της πορεία, κάτι που θα οδηγήσει σε 28 EconomyToday

EconomyToday 29

θεμα

• Τερματισμός της πρακτικής απασχόλησης έκτακτου σμα την επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας. προσωπικού. Στόχος είναι η κάλυψη των • Από τις συνεχιζόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας λόγω του πολύ αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας σε υψηλού ακόμα ποσοστού των μη εξυπηρετούπροσωπικό μέσω της πλήρωσης μόνιμων Μετά τη σημαντική μενων δανείων (παρά τη σημαντική μείωση θέσεων και όχι μέσω της πρόσληψης εργοσυρρίκνωση του ΑΕΠ που έχει επιτευχθεί). δοτουμένων ορισμένου χρόνου (ΕΟΧ). το 2020 και τη σημαντική • Συνεχίζεται η μη παραχώρηση γενικών • Από προκλήσεις και υπέρμετρες δαπάνες ανάκαμψή του το 2021, αυξήσεων και η προσπάθεια συγκράτησης που ενδέχεται να προκύψουν από τη μη άλλων άμεσων ή έμμεσων μισθολογικών εύρυθμη λειτουργία του Γενικού Συστήματος η οικονομία αναμένεται να αυξήσεων. Υγείας (ΓεΣΥ) και του ΟΚΥπΥ. συνεχίσει να διευρύνεται με • Κυριότερος δυνητικός εξωτερικός κίνδυνος ικανοποιητικούς ρυθμούς ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ βραχυπρόθεσμα είναι η τυχόν περαιτέρω εξάΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ πλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, ειδικά ΚΙΝΔΥΝΟΙ σε χώρες με τις οποίες η Κύπρος διατηρεί Από πλευράς του εσωτερικού περιβάλλοντος, αρνητιστενή οικονομική σχέση, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο κές επιπτώσεις στην οικονομία δύναται να προέλθουν και η Ρωσία. Μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να έχει από τις ακόλουθες πηγές: σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία της Κύπρου, • Κύριο κίνδυνο αποτελεί τυχόν έξαρση της πανδημίας ειδικά μέσω του τομέα του τουρισμού. του κορωνοϊού στην κυπριακή επικράτεια, με αποτέλε-

ΕΡΓΑ, ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ Μέσω του προτεινόμενου κρατικού προϋπολογισμού καθίσταται εφικτή: ● Η υλοποίηση/συνέχιση σημαντικών έργων και δράσεων, όπως μεγάλων οδικών έργων, της ανέγερσης του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Κύπρου, υδρευτικών έργων, έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, δράσεων ενίσχυσης της πράσινης οικονομίας, προγραμμάτων ενίσχυσης της έρευνας και της καινοτομίας, δράσεων αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος κλπ.

H βιώσιμη ανάκαμψη από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία COVID-19 και η αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της.

●

Η σταθεροποίηση και επαναδραστηριοποίηση της οικονομίας.

●

Η υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να τεθούν υγιείς βάσεις για ανάκαμψη και δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσα σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής.

●

30 EconomyToday

EconomyToday 31

θo εμ c v eαr s t o r y

Στη δίνη του πληθωρισμού

Σοκ στις δυνάμεις της αγοράς ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

Μ

ια νέα απειλή τόσο για την παγκόσμια όσο και για την κυπριακή οικονομία δημιουργούν η άνοδος του πληθωρισμού και το νέο κύμα ακρίβειας που ψαλιδίζει τα εισοδήματα, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις θέτουν εμπόδια στον δρόμο της ανάκαμψης. Παρά το ότι οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το φαινόμενο είναι προσωρινό, συμφωνούν επίσης στο ότι η σταθεροποίηση των τιμών θα πραγματοποιηθεί σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Το «φάντασμα του πληθωρισμού» έχει στοιχειώσει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και απασχολεί έντονα τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις. Υπάρχουν πολλοί κοινοί παράγοντες για την αύξηση του πληθωρισμού που παρατηρείται σε όλες τις οικονομίες, ειδικά σε αυτές της Ευρωζώνης. Οι τιμές που σχετίζονται με την ενέργεια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις πληθωριστικές τάσεις, ενώ η ανελαστική προσφορά αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με το άνοιγμα της οικονομίας και την αύξηση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά, οδήγησε σε τροχιά ανόδου τις τιμές.

Ψυχραιμία Προφανώς η ερώτηση η οποία κυριαρχεί είναι το αν ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει και προς το παρόν ειδικοί και θεσμοί εμφανίζονται ψύχραιμοι. Παρά την έκρηξη του πληθωρισμού στις ΗΠΑ στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008 και στο 5,3% τον Αύγουστο του 2021, η Ομοσπονδιακή Κεντρι32 EconomyToday

κή Τράπεζα των ΗΠΑ επιμένει ότι η άνοδος είναι προσωρινή και ότι θα υποχωρήσει κοντά στον στόχο του 2% μέχρι το επόμενο έτος. Από την πλευρά της, και η ΕΚΤ καθησυχάζει επίσης για την αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη (στο 3% τον Αύγουστο), ενώ επισημαίνεται ότι ύστερα από δύο δεκαετίες αναθεώρησε τη στρατηγική της, αλλάζοντας τον στόχο για τον πληθωρισμό από το «χαμηλότερα αλλά κοντά στο 2%» σε συμμετρικό στόχο του 2%. Η Κύπρος κινήθηκε ελαφρώς πιο πάνω από τους μέσους όρους του μέσου πληθωρισμού των χωρών της Ευρωζώνης (3%), με τον κυπριακό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή να αυξάνεται κατά 3,3% τον Αύγουστο σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ενώ βάσει της Κυπριακής Στατιστικής Υπηρεσίας αυξήθηκε κατά 5%. Οι ευρωπαϊκές μετρήσεις για το κυπριακό «καλάθι της νοικοκυράς» δείχνουν ότι η αντίστροφη μέτρηση για το

τέλος των αποπληθωριστικών τάσεων άρχισε από τον Μάρτιο, κατά τον οποίο καταγράφηκε ετήσιος πληθωρισμός της τάξης του 0,3%, ενώ μερικούς μήνες πριν, τον Αύγουστο του 2020, η κυπριακή οικονομία περνούσε έντονη αποπληθωριστική περίοδο με ετήσια μείωση τριών ποσοστιαίων μονάδων του Δείκτη (-2,9%) έναντι -0,2% στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, η εκτίναξη των εισαγωγών κατά 10,8% το πρώτο εξάμηνο του 2021, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, αποτελεί ισχυρή ένδειξη του εισαγόμενου πληθωρισμού, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά τη συνέχιση της ανόδου του πληθωρισμού στην κυπριακή οικονομία. Όπως αναφέρεται σε διεθνείς αναλύσεις, αν και η άνοδος του πληθωρισμού διεθνώς αποτελεί προσωρινό φαινόμενο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η σταθεροποίηση των τιμών θα

γίνει σε υψηλότερα επίπεδα από την προηγούμενη περίοδο, κάτι που αναπόφευκτα θα ισχύσει και στην κυπριακή οικονομία. Ως εκ τούτου, θα υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και στο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.

Η ανελαστική προσφορά αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με το άνοιγμα της οικονομίας και την αύξηση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά, οδήγησε σε τροχιά ανόδου τις τιμές

Ηλεκτρικό ρεύμα και πετρελαιοειδή Το ζήτημα που γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στην Κύπρο είναι η αύξηση του ενεργειακού κόστους και δη του κόστους των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο με τη σειρά του επιβαρύνει επιπρόσθετα το κόστος παραγωγής των περισσότερων αγαθών και υπηρεσιών. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο ηλεκτρισμός και τα πετρελαιοειδή έχουν συνολικό συντελεστή στάθμισης 8,9% στον Δείκτη Τιμών του Καταναλωτή, με την ετήσια

EconomyToday 33

cover story

μεταβολή τους τον Αύγουστο του 2021 να αγγίζει το 39,8% και το 21,42% αντίστοιχα. Όσον αφορά τα πετρελαιοειδή, η υψηλότερη από το αναμενόμενο ζήτηση και η περιορισμένη προσφορά πετρελαίου συνθέτουν μια «τέλεια καταιγίδα», δηλώνουν οι μεγαλύτεροι πετρελαιοπαραγωγοί του κόσμου. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι πετρελαϊκές εταιρείες ανά τον κόσμο είχαν αποφασίσει περικοπή της παγκόσμιας παραγωγής κατά 10% και σήμερα κρατούν σταθερή την παραγωγή αντί να την αυξήσουν, με αποτέλεσμα οι τιμές να πιέζονται προς τα πάνω λόγω της μεγαλύτερης ζήτησης. Ως εκ τούτου, λόγω του ότι τα πετρελαιοειδή αποτελούν την κύρια πρώτη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο, παρατηρείται εκτόξευση στους λογαριασμούς της ΑΗΚ, η οποία είναι πολλαπλάσια λόγω των προστίμων για τους ρύπους που καλείται να πληρώσει ο Οργανισμός αλλά και λόγω της αδικαιολόγητης καθυστέρησης στην εφαρμογή των πολιτικών ενέργειας που έχουν αποφασιστεί. Πέραν των κυπριακών χαρακτηριστικών, η εικόνα για το ηλεκτρικό ρεύμα δείχνει να είναι η ίδια παντού, αφού οι καταναλωτές στην Ισπανία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ και στις πλείστες χώρες φαίνεται να αναστενάζουν στη θέα του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος. Ειδικοί σε θέματα ενέργειας αναφέρουν ότι οι οικονομίες υιοθετούν το «πράσινο μοντέλο» σε μια περίοδο που οι τεχνολογίες δεν είναι ώριμες, με 34 EconomyToday

αποτέλεσμα να ανεβαίνουν τα κόστη παραγωγής, ενώ την ίδια στιγμή τελειώνει και η φθηνή παραγωγή στις ασιατικές χώρες, καθώς στην Κίνα και αλλού η μεσαία τάξη ωριμάζει και τα κόστη ανεβαίνουν. Άρθρο των Financial Times αναφέρει ότι στην Ευρώπη το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα ανεβεί περαιτέρω κατά 20%-25%.

Το κόστος της σαλάτας και του ψωμιού

Το «φάντασμα του πληθωρισμού» έχει στοιχειώσει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και απασχολεί έντονα τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις

Τα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά αντιπροσωπεύουν περίπου το 19% του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, με τη Στατιστική Υπηρεσία να καταγράφει ετήσια αύξηση της κατηγορίας των τροφίμων σε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο του 8%. Ακόμη πιο ενδεικτική για την ακρίβεια των τροφίμων είναι η αύξηση στην οικονομική κατηγορία των γεωργικών προϊόντων κατά 20% μέσα σε 12 μήνες τον Αύγουστο του 2021, με την εν λόγω κατηγορία να κατέχει συντελεστή στάθμισης στο σύνολο του Δείκτη που κυμαίνεται στο 6,5%. Εύλογα τίθεται το ερώτημα γιατί ανεβαίνουν μέχρι και οι τιμές της σαλάτας και απαντάται με το παράδειγμα του μαρουλιού. Δηλαδή, ενώ τα εστιατόρια παρέμεναν κλειστά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι καλλιεργητές μαρουλιού ανά τον κόσμο άρχισαν να στέλνουν τα προϊόντα τους στα σούπερ μάρκετ. Τώρα που ανοίγουν τα εστιατόρια, δεν έχουν μαρούλι επειδή διακόπηκε η αλυσίδα εφοδιασμού. Έτσι, αύξησαν τις τιμές

της σαλάτας για να αναπληρώσουν τις μειωμένες ποσότητες. Αντιπροσωπευτικό της ακρίβειας και των μεγάλων διακυμάνσεων στις τιμές και τις ποσότητες των γεωργικών προϊόντων και ευρύτερα των τροφίμων είναι το γεγονός ότι οικονομικά εύρωστες χώρες προετοιμάζουν την αγροτική τους παραγωγή για να θωρακίσουν τη διατροφική τους αυτάρκεια. Επίσης, λόγω της περιορισμένης προσφοράς σίτου από μεγάλους διεθνείς παραγωγούς, προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά, ακριβαίνουν για τις χώρες που τα εισάγουν. Οι παγκόσμιες προμήθειες σιταριού συρρικνώνονται από τους βασικούς εξαγωγείς, όπως είναι η Ρωσία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, εξαιτίας της πανδημίας αλλά και ακραίων καιρικών φαινομένων, και δη των ξηρασιών και των πλημμυρών. Η πιο πρόσφατη εκτίμηση για την παγκόσμια προσφορά σίτου αναφέρει ότι από τα 16,8 δισ. τόνους που ήταν τα προηγούμενα έτη έχει κατρακυλήσει στο 1,066 δισ. Τα μακαρόνια, το ψωμί, οι φρυγανιές, τα δημητριακά και εκατοντάδες ακόμα προϊόντα ακριβαίνουν. Στη Γαλλία, σύμφωνα με τη Le Monde, οι τιμές των συσκευασμένων ζυμαρικών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο από 10% έως 20% λόγω της αύξησης των τιμών του σκληρού σίτου.

Η αύξηση της ζήτησης και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα Οι πολίτες είχαν περιοριστεί αρκετά κατά τη διάρκεια των μέτρων κατά της εξάπλωσης της πανδημίας, δηλαδή δεν πήγαιναν ταξίδια ή σε κέντρα αναψυχής, με αποτέλεσμα την αύξηση των αποταμιεύσεών τους αλλά και γενικότερα των διαθέσιμων εισοδημάτων, ενώ ουσιαστική ήταν και η συνδρομή των κρατικών μέτρων στήριξης των οικονομιών. Οι καταναλωτές, με την άρση των περιοριστικών μέτρων, πυροδότησαν τη ζήτηση, η οποία είχε συμπιεστεί, με αποτέλεσμα η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης να μεγαλώνει και η πίεση στις τιμές να εντείνεται ακόμα περισσότερο. Η ανισορροπία και η πίεση στις «δυνάμεις της αγοράς» εκτόξευσαν το κόστος των διεθνών μεταφορών, με τους ναύλους να αυξάνονται θεαματικά, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το «σοκ της προσφοράς» και ανεβάζοντας τις τιμές. Το κόστος για τη μεταφορά ενός κοντέινερ από την Ασία στην Ευρώπη αυξήθηκε πέραν του 600% μέσα σε 12 μήνες, που μεταφράζεται σε πάνω από 12.000 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Drewry (World Container Index - WCI),

που δείχνει πόσο στοιχίζει η μεταφορά διά θαλάσσης ενός κοντέινερ 40 ποδιών (ft).

Ακόμη πιο ενδεικτική για την ακρίβεια των τροφίμων είναι η αύξηση στην οικονομική κατηγορία των γεωργικών προϊόντων κατά 20% μέσα σε 12 μήνες τον Αύγουστο του 2021

Προσωρινή η αύξηση του πληθωρισμού; Όπως αναφέρουν οικονομολόγοι, οι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του πληθωρισμού είναι προσωρινοί. Η συσσωρευμένη ζήτηση θα εξαφανιστεί, η παραγωγική ικανότητα –και από νέες εταιρείες– θα αντιμετωπίσει τους τρέχοντες περιορισμούς προσφοράς και τα έξοδα μεταφορών θα επανέλθουν επίσης στην κανονικότητα. Ωστόσο, μια μόνιμη αύξηση του πληθωρισμού μπορεί να συμβεί μόνο εάν υπάρχει αύξηση των μακροπρόθεσμων πληθωριστικών προσδοκιών, ενώ οι κεντρικές τράπεζες δείχνουν ότι αυτό το ενδεχόμενο δεν φαίνεται να ισχύει μακροπρόθεσμα. Η Κριστίν Λαγκάρντ, όταν ρωτήθηκε για την άνοδο του πληθωρισμού, τόνισε ότι αναγνωρίζει την άνοδο αλλά «δεν θέλουμε να είμαστε σκλάβοι των δεδομένων». Επίσης, στις τάσεις που υπάρχουν για άμεση παύση της ποσοτικής χαλάρωσης και για αλλαγή της νομισματικής πολιτικής για συγκράτηση του πληθωρισμού, τόσο στην ΕΚΤ όσο και στη Fed, ενδεικτική είναι η δήλωση του Προέδρου του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας, ο οποίος ανέφερε: «Η ΕΚΤ δεν μπορεί να προχωρήσει σε αύξηση του βασικού επιτοκίου στην Ευρωζώνη χωρίς ταυτόχρονα να εκθέσει σε κίνδυνο χώρες με υπέρογκο χρέος, γι’ αυτό θα πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ενός σταδιακά αυξανόμενου πληθωρισμού». Αυτό που δείχνει βέβαιο είναι ότι ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος και το στοίχημα είναι ο χρόνος αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Είτε το φαινόμενο της ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού θα είναι παροδικό και στις αρχές του 2022 θα πιάσει ταβάνι και θα πέσει, είτε το κλιμακούμενο κύμα ακρίβειας θα παραμείνει και για τον επόμενο χρόνο, προτού αποκλιμακωθεί εν τέλει και ξεπεραστεί κι αυτή η κρίση.

θo εμ c v eαr s t o r y

36 EconomyToday

Η ενεργειακή κρίση, ο Nord Stream 2 και η πτώση της Evergrande

ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

Η

ταυτόχρονη έκρηξη των τιμών ενέργειας και πρώτων υλών και του κόστους μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μέσα στο 2021 έχει δημιουργήσει αλυσιδωτά προβλήματα στις οικονομίες αλλά και στους καταναλωτές, ενώ απειλεί να εκτροχιάσει και την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μετά την πανδημία. Οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με πολύ υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας παραμονές του χειμώνα, ενώ παρακολουθούν τις τιμές των προϊόντων να ανεβαίνουν στα ράφια των υπεραγορών, βάζοντας φωτιά στις τσέπες τους. Παρόλο που οι αναλυτές και οι κεντρικοί τραπεζίτες θεωρούν το φαινόμενο προσωρινό, εντούτοις πιστεύουν ότι οι συνεχείς ανατιμήσεις των εμπορευμάτων θα συνεχιστούν και το επόμενο διάστημα μέχρι η ίδια η αγορά να

EconomyToday 37

cover story

ισορροπήσει, και αυτό θα γίνει μόλις η μειωμένη προσφορά ανέβει στα επίπεδα της αυξημένης ζήτησης.

Το ράλι του φυσικού αερίου προκαλεί ενεργειακή κρίση

Οι τιμές του φυσικού αερίου, όπως και των υπόλοιπων εμπορευμάτων, όπως οι ντομάτες, τα λαχανικά, το σιτάρι, ο χαλκός, το πετρέλαιο κ.ά., διέπονται από τους θεμελιώδες νόμους της ζήτησης και προσφοράς στην ελεύθερη αγορά. Η ζήτηση του συγκεκριμένου ορυκτού καυσίμου προέρχεται κατά κύριο λόγο από τη χρησιμοποίησή του τόσο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όσο και για τη θέρμανση κατοικιών και το μαγείρεμα. Παρά τη μεγάλη του ζήτηση, οι τιμές του παρέμεναν σε πολύ χαμηλά επίπεδα για όλη σχεδόν τη δεκαετία 2010-2020, λόγω της υπερπροσφοράς του σε παγκόσμιο επίπεδο, μετά και τις μεγάλες αυξήσεις στην παραγωγή, κυρίως από ΗΠΑ, Ρωσία, Κατάρ και Αυστραλία.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Όταν η τιμή του φυσικού αερίου Henry Hub στις ΗΠΑ έφτασε να τυγχάνει διαπραγμάτευσης κοντά στα πολυετή χαμηλά του $1,40/MMBtu (ανά εκατ. βρετανικές θερμικές μονάδες) στις 25 Ιουνίου 2020, κανείς δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι 14 μήνες μετά η τιμή θα σκαρφάλωνε πέραν των $5,50/MMBtu λόγω αυξημένης ζήτησης, περιορισμένης προσφοράς και μεγάλης έλλειψης στα αποθεματικά. Παρόμοια και χειρότερη είναι η εικόνα στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ασία, καθώς οι τιμές έχουν πενταπλασιαστεί σε ορισμένες περιπτώσεις την ίδια περίοδο, βαρύνοντας τις τσέπες των καταναλωτών. Το ενεργειακό πρόβλημα στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερο, διότι η ήπειρος εισέρχεται στον χειμώνα του βόρειου ημισφαιρίου με αποθέματα φυσικού αερίου κοντά στο 60% κατά μέσο όρο, συγκριτικά με το 80% του περσινού καλοκαιριού, ενώ η παραγωγή αιολικής ενέργειας είναι χαμηλότερη από το αναμενόμενο. Χαρακτηριστικά, οι αποθηκευμένες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ολλανδία και τη Γερμανία εκτιμώνται στο 52% και το 63% της χωρητικότητας αντιστοίχως, σύμφωνα με την Goldman Sachs, όταν σε τέτοια εποχή του χρόνου (τέλος καλοκαιριού) θα έπρεπε να πλησιάζουν το 80%-90%. Οι κυριότερες αιτίες για το ενεργειακό πρόβλημα είναι οι εξής: 1. Η επανεκκίνηση των οικονομιών μετά την πανδημία, ο πολύ κρύος χειμώνας στην Ευρώπη 38 EconomyToday

Το ενεργειακό πρόβλημα στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερο, διότι η ήπειρος εισέρχεται στον χειμώνα του βόρειου ημισφαιρίου με αποθέματα φυσικού αερίου κοντά στο 60% κατά μέσο όρο

και οι απροσδόκητοι καύσωνες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αύξησαν τη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και εξάντλησαν τα αποθέματα στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης, πυροδοτώντας την έκρηξη των τιμών ενέργειας στην αγορά.

2. Περίπου το 30%-40% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη παράγεται σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα οι σταθμοί να έχουν καταναλώσει περισσότερη καύσιμη ύλη από ό,τι υπολόγιζαν, για να ικανοποιήσουν την απροσδόκητη αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος κατά το 2021.

3. Το διαδοχικό πέρασμα δύο τυφώνων από την πλούσια σε ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή του Κόλπου του Μεξικού στις αρχές Σεπτεμβρίου έθεσε εκτός λειτουργίας δεκάδες υπεράκτιες πλατφόρμες εξόρυξης, διυλιστήρια και αγωγούς, με αποτέλεσμα τη διακοπή του 80% της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου για περισσότερο από τρεις εβδομάδες, ανεβάζοντας τις τιμές ενέργειας στις

διεθνείς αγορές. Στον Κόλπο του Μεξικού παράγεται περίπου το 17% της συνολικής παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ και το 5% του συνολικού φυσικού αερίου.

4. Ο αίθριος καιρός και ο αδύναμος άνεμος στη βόρεια Ευρώπη κατά τις προηγούμενες εβδομάδες περιόρισε κατά πολύ την παραγωγή αιολικής ενέργειας, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να επαναλειτουργήσουν ακριβότερες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμη ύλη τον άνθρακα (coal), εκτοξεύοντας επίσης την τιμή του άνθρακα στην παγκόσμια αγορά.

5. Ενώ τα αποθεματικά είναι πλέον πολύ χαμηλά για την εποχή τους, η παγκόσμια τροφοδοσία είναι πολύ περιορισμένη, καθώς η Ρωσία μείωσε την προσφορά προς την Ευρώπη για τους δικούς της γεωπολιτικούς λόγους (τους αναλύουμε πιο κάτω), ενώ η μεγάλη ζήτηση LNG από την Ασία περιορίζει την παγκόσμια διαθέσιμη προσφορά, η οποία

θα μπορούσε να αναπληρώσει το αποθεματικό έλλειμμα της Ευρώπης πριν από την έλευση του χειμώνα.

6. Η αυξανόμενη ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις χώρες της Ασίας, οι οποίες έχουν βασίσει τις ενεργειακές πολιτικές τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμη ύλη το φτηνό και «πράσινο» (φιλικό για το περιβάλλον) φυσικό αέριο, καθώς προσπαθούν να περιορίσουν και αυτές την κατανάλωση μολυσματικών για το περιβάλλον καυσίμων, όπως ο άνθρακας (coal), το μαζούτ (πετρέλαιο), η Σημαντικός παράγοντας πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους για την που ανεβάζει τις τιμές πράσινη αλλαγή. της ενέργειας είναι η 7. Η μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια και αύξηση στο κόστος των οι παρατεταμένες χαμηλές τιμές την προηγούδικαιωμάτων εκπομπής μενη δεκαετία ανάγκασαν πολλές ενεργειακές εταιρείες να μειώσουν τις επενδύσεις για διοξειδίου του άνθρακα ανεύρεση, εξόρυξη και προσφορά αυτού του

σε επίπεδα-ρεκόρ

EconomyToday 39

cover story

κάτι που επηρεάζει το κόστος της ηλεκτρικής ορυκτού καυσίμου, ώστε να εναρμονιστούν με τη ενέργειας. Συνθήκη του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Nord Stream 2, το 8. Λόγω της φύσης της βιομηχανίας ενεργειακό και γεενέργειας, δεν υπάρχουν πολλά διαθέΤα εμπορευματοκιβώτια ωπολιτικό όπλο της σιμα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής Ρωσίας είναι η βάση του παγκόσμιου ενέργειας εξαιτίας του υψηλού κόστους Η Ρωσία είναι η μοναδική χώρα που έχει κατασκευής και λειτουργίας, γεγονός που εμπορίου και η κρίση που επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου για ανεβάζει τις τιμές κόστους σε περίπτωδημιουργήθηκε από τις να ικανοποιήσει τις ετήσιες ανάγκες της ση προβλημάτων σε κάποιες μεγάλες αρχές του 2021 προκάλεσε Ευρώπης, ενώ έχει και τη δυνατότητα μονάδες. μεταφοράς του, με ελάχιστο κόστος και σε τις μεγάλες ελλείψεις στην 9. Σημαντικός παράγοντας που ανεβάζει ελάχιστο χρόνο, είτε μέσω υποθαλάσσιων τις τιμές της ενέργειας είναι η αύξηση στο παγκόσμια εφοδιαστική ή χερσαίων αγωγών, είτε μέσω ναυσιπλοκόστος των δικαιωμάτων εκπομπής διοαλυσίδα και την άνοδο ΐας (υγροποιημένο φυσικό αέριο - LNG), ξειδίου του άνθρακα σε επίπεδα-ρεκόρ,

στις τιμές

40 EconomyToday

Η Ρωσία είναι η μοναδική χώρα που έχει επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου για να ικανοποιήσει τις ετήσιες ανάγκες της Ευρώπης

στα γειτονικά ευρωπαϊκά λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας. Μπορεί η μεγάλη άνοδος στις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου να οφείλεται σε διάφορους λόγους, αλλά η κυριότερη αιτία για την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη είναι η μικρότερη προσφορά από τη Ρωσία, η οποία προκάλεσε και την πτώση στα επίπεδα αποθήκευσης στην ήπειρο κάτω από τον μέσο όρο 5 χρόνων. Όλα αυτά έχουν ένα όνομα: Nord Stream 2 – ο υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου που ξεκινά από τη Ρωσία και καταλήγει στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Η κατασκευή του αγωγού μόλις ολοκληρώθηκε και θα τεθεί σε λειτουργία από τις αρχές του 2022, παρά τις

διαφωνίες και τις κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος είναι γνωστός μετρ στη διεθνή γεωστρατηγική σκακιέρα, απέφυγε τους τελευταίους μήνες τη μεταφορά επιπλέον ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω του υφιστάμενου χερσαίου αγωγού που περνά από την Ουκρανία και την Πολωνία και καταλήγει στην κεντρική Ευρώπη, γεγονός που εκτίναξε τις τιμές φυσικού αερίου στην ήπειρο, πολύ περισσότερο σε σύγκριση με την ποσοστιαία άνοδο σε ΗΠΑ και Ασία. Η επερχόμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη (ο χειμώνας βρίσκεται προ των πυλών) κάνει τη θέση της Ρωσίας για τον Nord Stream 2 ακόμη πιο δυνατή και αναγκαία στην ενεργειακή και γεωπολιτική σκακιέρα που διαμορφώνεται με τα νέα δεδομένα. Το να χρησιμοποιήσει τον αγωγό σαν γεωπολιτικό όπλο ήταν κάτι που επεδίωκε ο Πούτιν και αντεύχονταν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η Ρωσία και ο Πούτιν κατάφεραν με τον νέο αγωγό να ενδυναμώσουν για πολλά χρόνια τη ρωσογερμανική ενεργειακή συνεργασία και την πλήρη ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, εις βάρος ειδικά του ακριβότερου αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου. Το πιο σημαντικό γεγονός σχετικά με τον υποθαλάσσιο αγωγό Nord Stream 2 είναι ότι έχει πετύχει την εδαφική παράκαμψη χωρών μη φιλικών πλέον προς τη Ρωσία, όπως η Ουκρανία, οι βαλτικές δημοκρατίες και η Πολωνία, με ιστορικό «ενεργειακών πολέμων» και απειλών κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Πλέον, χωρίς άλλη άμεση εναλλακτική επιλογή, η γερμανική ρυθμιστική αρχή αλλά και η Κομισιόν, με τη σιωπηλή ευλογία του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, αναμένεται να δώσουν την πολυπόθητη άδεια λειτουργίας στον αγωγό Nord Stream 2, ώστε να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας και ηλεκτρισμού στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Πώς επηρεάζει τους καταναλωτές ο υψηλός πληθωρισμός;

Η αύξηση του ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να ανεβάσει το κόστος παραγωγής σε γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία και υπηρεσίες, κάνοντας δυστυχώς ακριβότερα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες για τον τελικό καταναλωτή. Η αύξηση των τιμών αγαθών και υπηρεσιών δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις σε όλο τον κόσμο, οι οποίες, σύμφωνα με τους αναλυτές, αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω τους επόμενους μήνες. Ο λόγος είναι απλός: όσο αυξάνονται οι τιμές των πρώτων υλών τόσο ανατροφοδοτούν ανοδικά και τον πληθωρισμό, καθώς τα αποθέματα σε βιομηχανικά προϊόντα, μέταλλα και πρώτες ύλες που θα έχουν εξαντληθεί στην αγορά θα αντικαθίστανται

EconomyToday 41

cover story

με νέα εμπορεύματα σε υψηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων στα ράφια των υπεραγορών. Προ του φάσματος πολιτικού κόστους από την κοινωνική κατακραυγή για την αύξηση των λογαριασμών ρεύματος κατά σχεδόν 40% μέσα σε λίγους μήνες, οι περισσότερες κυβερνήσεις της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, προχώρησαν σε μειώσεις φορολογίας, σε επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος, σε διανομή κουπονιών ενέργειας και σε θέσπιση προσωρινού πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου.

Προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα

Η πανδημία, που έπληξε την παγκόσμια οικονομία, έχει επηρεάσει τις μεγάλες βιομηχανίες του πλανήτη λόγω προβλημάτων και καθυστερήσεων στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Σημαντικοί βιομηχανικοί κλάδοι, όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι κατασκευαστές μηχανημάτων και ειδών ένδυσης, έχουν κατεβάσει τους διακόπτες σε κάποιες γραμμές παραγωγής λόγω των μεγάλων ελλείψεων σε πρώτες ύλες, εξαρτήματα και ημιαγωγούς (semiconductors). Αυτή η απότομη και αναπάντεχη καθυστέρηση στις διαδρομές της εφοδιαστικής αλυσίδας, σε συνδυασμό και με την ανάκαμψη της ζήτησης καταναλωτικών προϊόντων μετά τον περιορισμό της πανδημίας, βοήθησε αναπόφευκτα στην αύξηση των τιμών των πλείστων βιομηχανικών εμπορευμάτων, όπως το αλουμίνιο, ο χαλκός, ο σίδηρος, το καουτσούκ κ.ά.

Κρίση στην αγορά εμπορευματοκιβωτίων

τιμές θεωρούνται εξωφρενικές και ήταν δύσκολο να προβλεφθούν, εφόσον η βιομηχανία μεταφοράς Τα εμπορευματοκιβώτια είναι η βάση του παγκόσμιεμπορευματοκιβωτίων δέχτηκε μεγάλο πλήγμα από ου εμπορίου και η κρίση που δημιουργήθηκε από τις την εφαρμογή των lockdowns για περιορισμό της αρχές του 2021 προκάλεσε τις μεγάλες ελλείψεις εξάπλωσης του κορωνοϊού στις αρχές του 2020. στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και την άνοδο Οι περιορισμοί προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου στις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων, χωρίς να βουτιά στο παγκόσμιο εμπόριο, αναγκάζοντας τις ξέρει κανείς πότε θα περιοριστεί το πρόβλημα. ναυτιλιακές εταιρείες να παραμείνουν σε αδράνεια, Η αυξανόμενη ζήτηση για αγαθά και η να ακυρώσουν δρομολόγια και να «παρέλλειψη άδειων εμπορευματοκιβωτίων κάρουν» χιλιάδες εμπορευματοκιβώτια σε στα ασιατικά λιμάνια εκτίναξαν τα έξοδα ευρωπαϊκά και αμερικανικά λιμάνια. αποστολής εμπορευματοκιβωτίων. Το μέσο Όλα άλλαξαν για τον κλάδο στο δεύτερο κόστος αποστολής ενός μεγάλου εμπορευεξάμηνο του 2020, με την άρση των περιοματοκιβωτίου (40 ποδιών) έχει ξεπεράσει τα Οι συνεχείς ανατιμήσεις ρισμών, κυρίως στην Κίνα και στις υπόλοιπες $10.000, περίπου τέσσερις φορές υψηλόβιομηχανικές-εξαγωγικές οικονομίες, όπως των εμπορευμάτων τερο σε σύγκριση με το 2020 και έξι φορές της Ιαπωνίας, της Ν. Κορέας και του Βιετνάμ. θα συνεχιστούν και το υψηλότερο σε σύγκριση με το 2019. Το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων επόμενο διάστημα μέχρι η ανέβηκε απότομα όταν τα ασιατικά εργοστάΓια όσους ασχολούνται με τη ναυτιλία και το διεθνές εμπόριο, οι σημερινές υψηλές ίδια η αγορά να ισορροπήσει σια επέστρεψαν στην πλήρη παραγωγή για 42 EconomyToday

να καλύψουν τη μεγάλη ζήτηση αγαθών από τον υπόλοιπο κόσμο, χωρίς όμως να υπάρχει ικανός αριθμός διαθέσιμων εμπορευματοκιβωτίων στα ασιατικά λιμάνια για εξαγωγή.

Η κρίση χρέους της China Evergrande προκάλεσε τις πρώτες απώλειες στα εμπορεύματα Η χρηματιστηριακή ιστορία έχει δείξει ότι κανένα περιουσιακό στοιχείο δεν μπορεί να ανεβαίνει ή να κατεβαίνει για πάντα. Έτσι, επιβεβαιώθηκε ο κανόνας και στο φετινό ράλι των εμπορευμάτων, καθώς οι περισσότερες κατασκευαστικές πρώτες ύλες δέχτηκαν ισχυρές πιέσεις στις αρχές Σεπτεμβρίου λόγω μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης της China Evergrande, της δεύτερης μεγαλύτερης κινεζικής εταιρείας ακινήτων. Ο κινεζικός κολοσσός ακινήτων, στο δεύτερο

μισό του Σεπτεμβρίου, βρισκόταν σε «τεχνική» πτώχευση, καθώς αδυνατούσε να εκπληρώσει τις δανειακές του υποχρεώσεις, ύψους 260 δισ. ευρώ, δηλαδή όσο είναι το ΑΕΠ της Ελλάδας και της Πορτογαλίας ξεχωριστά, ή περίπου 25 φορές το ποσό που δανείστηκε η Κύπρος από την Τρόικα. Η επενδυτική κοινότητα ανησυχεί για την πιθανή χρεοκοπία της Evergrande, καθώς θα μπορούσε να διαχύσει το πρόβλημα και στις υπόλοιπες υπερχρεωμένες κινεζικές και ασιατικές κατασκευαστικές εταιρείες, προκαλώντας μια νέα οικονομική κρίση στην Κίνα και στον κόσμο, όπως έγινε δηλαδή με τις αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες Bear Stearns και Lehman Brothers, η κατάρρευση των οποίων προκάλεσε την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Μια ενδεχόμενη κρίση στην οικονομία της Κίνας θα προκαλούσε ηλεκτροσόκ στις αγορές εμπορευμάτων, καθώς η Κίνα μαζί με τις υπόλοιπες ασιατικές βιομηχανικές οικονομίες καταναλώνουν πέραν του 60% της παγκόσμιας παραγωγής βασικών πρώτων υλών. Υπό τον φόβο αυτού του σεναρίου, οι επενδυτές έσπευσαν να μειώσουν τις ήδη κερδοφόρες θέσεις τους στα περισσότερα εμπορεύματα. Το μεγαλύτερο χτύπημα το δέχτηκε η τιμή του σιδήρου (iron ore), η οποία έχασε σχεδόν 60% σε μόλις λίγες εβδομάδες, καθώς ο κατασκευαστικός τομέας της Κίνας καταναλώνει το 30% της παγκόσμιας ζήτησης. Βουτιά πέραν του 15% σημείωσε και η τιμή του περιζήτητου χαλκού, κοντά στα $4/λίβρα, καθώς η Κίνα κατέχει τη διεθνή πρωτιά ως προς την κατανάλωσή του, ενώ μικρότερες απώλειες είχε το αλουμίνιο, αφού το πρόσφατο πραξικόπημα στη Γουινέα, τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό βωξίτη (πρώτη ύλη για παραγωγή αλουμινίου) στον κόσμο προκάλεσε κρίση προσφοράς στην αγορά. Μεγάλη υποχώρηση κατέγραψε και η τιμή του φυσικού αερίου, από τα υψηλά των $5,60/MMBtu (ανά εκατ. βρετανικές θερμικές μονάδες) στα $4,80/MMBtu, καθώς βοήθησε και η επιστροφή μεγάλου μέρους της απολεσθείσας παραγωγής από τον Κόλπο του Μεξικού, ανακουφίζοντας έστω και προσωρινά τους αναλυτές από το σενάριο μιας ενεργειακής κρίσης ενόψει του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Παρ’ όλο τον φόβο για αλυσιδωτούς κλυδωνισμούς στην κινεζική και την παγκόσμια οικονομία, οι αναλυτές εμφανίζονται καθησυχαστικοί, καθώς οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες σε παγκόσμιο επίπεδο είναι καλύτερα προετοιμασμένες, με τα αναγκαία νομισματικά και δημοσιονομικά προγράμματα, για να αντιμετωπίσουν μια νέα οικονομική κρίση.

EconomyToday 43

θo εμ c v eαr s t o r y

Η διπλωματία της μεταφοράς

αγαθών ΤΗΣ ΠΩΛΙΝΑΣ ΑΝΙΦΤΟΥ Αναλύτριας εξωτερικής πολιτικής και επενδύσεων ΜΕΝΑ / Κεντρικής Ασίας / Ιράν

44 EconomyToday

Τ

α τελευταία δύο χρόνια δεν μας στοιχειώνει οικονομικά και πολιτικά μόνο η πανδημία αλλά και οι αλλαγές που έχουν επέλθει στη γεωγραφία των πηγών ενέργειας και των αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων. Μέσα σε μία διετία, χώρες όπως το Καμερούν και η Νιγηρία, που μέχρι το 2017 ήταν χώρες παραγωγής αλουμινίου, έχουν εξαφανιστεί από την παγκόσμια αγορά λόγω ανταγωνισμού. Παράλληλα, η κύρια χώρα παραγωγής πρώτων υλών, που στεγάζει τα μεγαλύτερα λιμάνια εξαγωγής στον κόσμο, η Κίνα, σταθεροποιείται γκρεμίζοντας μύθους όπως την επικινδυνότητα των επενδύσεων στην Αφρική. Η ροή της παγκόσμιας οικονομίας δεν ακολουθεί τις παραδοσιακές οδούς: Το πετρέλαιο μπορεί να βρίσκεται πάντα πρωτοπόρο σε πε-

EconomyToday 45

cover story

«

Μέσα σε μία διετία, χώρες όπως το Καμερούν και η Νιγηρία, που μέχρι το 2017 ήταν χώρες παραγωγής αλουμινίου, έχουν εξαφανιστεί από την παγκόσμια αγορά λόγω ανταγωνισμού

«

πρώτες ύλες από τις δεύτερες ή αυτοσυντηρούνται σε μια αλυσίδα ανακύκλωσης παραγωγού και καταναλωτή σε διαρρύθμιση εθνικών αγορών στα δυτικά πλαίσια. Η Κίνα κυριαρχεί στην παραγωγή πολλών πρώτων υλών, με αποτέλεσμα ο δρόμος του μεταξιού να μην αφορά Η ζήτηση τροφίμων, ηλεκτρονικών μόνο την επέκταση της Κίνας στην Ευρασία και στη Μεσόγειο μέσω της ειδών και ειδών πρώτης ανάγκης συμφωνίας του Μαρτίου του 2021 με έχει αυξηθεί, αλλά και η έλλειψή το Ιράν. Αφορά πλέον και την επέκταση τους λόγω υποπαραγωγής της Κίνας στην Ευρώπη, στον Ειρηνικό πρώτων υλών, ενώ οι βαριές Ωκεανό και στην Αφρική. Ως εκ τούτου, αυτοκινητοβιομηχανίες έχασαν η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μεταξιού (84%) και μολύβδου (52%), πελάτες με συχνές αλλά και ενώ οι χώρες της Λατινικής Αμεριυψηλές αγορές

ριόδους αποσταθεροποίησης, αλλά η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, η ύπαρξη ημιμόνιμου στρατού στο Ιράκ και η ένταξη της Αφρικής ως αγοράς στον χάρτη των πρώτων υλών αλλάζει το ισοζύγιο της ακρίβειας και εξοπλίζει τη δυσπιστία προς τη Δύση.

Η σιωπηλή απειλή των πρώτων υλών Οι πρώτες ύλες χωρίζονται σε βιομηχανικές και αγροτικές, από τον χαλκό ως το κακάο και τα φρούτα, ενώ η παγκόσμια αγορά έχει χωρίσει την υδρόγειο στις ανεπτυγμένες και στις μη ανεπτυγμένες χώρες, όπου οι ανεπτυγμένες χώρες συνήθως παίρνουν 46 EconomyToday

Η ζήτηση τροφίμων, ηλεκτρονικών ειδών και ειδών πρώτης ανάγκης έχει αυξηθεί, αλλά και η έλλειψή τους λόγω υποπαραγωγής πρώτων υλών, ενώ οι βαριές αυτοκινητοβιομηχανίες έχασαν πελάτες με συχνές αλλά και υψηλές αγορές. Ο Δείκτης Τιμών Πρώτων Υλών είναι σχεδόν 18% υψηλότερος από ό,τι πριν από έναν χρόνο, οδηγούμενος από τις τιμές του βαμβακιού και του καουτσούκ. Οι τιμές των πρώτων υλών αναμένεται να αυξηθούν κατά μέσο όρο κατά 10% φέτος, σε σύγκριση με το 2020, πριν σταθεροποιηθούν ξανά το 2022, όπως αναμένεται. Οι τιμές του φυσικού καουτσούκ, το οποίο προέρχεται κατά βάση από τα δάση του Αμαζονίου, ήταν κατά μέσο όρο 70% υψηλότερες τον Μάιο του 2021, όταν πολλές εγκαταστάσεις κατασκευής ελαστικών έκλεισαν λόγω χαμηλής ζήτησης αυτοκινήτων (τα δύο τρίτα του φυσικού καουτσούκ χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ελαστικών). Από την άλλη, οι τιμές του βαμβακιού έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο πάνω από $2/kg κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων μηνών, αύξηση σχεδόν 35% σε σύγκριση με πέρσι. Η συνολική ισχύς των τιμών αντικατοπτρίζει τις αυξήσεις στην παγκόσμια κατανάλωση, όπου οι μη ανεπτυγμένες χώρες της Κίνας και της Ινδίας, λόγω δημογραφικού καταναλωτισμού, καθορίζουν τα παγκόσμια αγαθά σε πρώτες ύλες. Η αύξηση αναμένεται να φτάσει τα 24,8 εκατ. τόνους βαμβάκι την τρέχουσα σεζόν, σχεδόν 9% υψηλότερη από το 2019-20.

Η συνεργασία ΗΠΑ Αυστραλίας στον Ειρηνικό ανακόπτει την Κίνα

κής ηγούνται στην παραγωγή κόκκων καφέ και αργύρου. Στον πόλεμο επικράτησης των δύο κόσμων, οι χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής έπαιξαν το δικό τους σκάκι στη μακροοικονομία, με αποτέλεσμα να χρεώσουν στη διεθνή αγορά την αποτυχία των διεθνών οργανισμών (π.χ.

OECD, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) να προβλέψουν την κρίση υποτιμώντας τις μη ανεπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με το World Bank’s Commodity Markets Outlook, οι τιμές των γεωργικών πρώτων υλών διατήρησαν την ανοδική τους δυναμική που ξεκίνησε το δεύτερο τρίμηνο του 2020, όταν η μακροχρόνια παραμονή στην πανδημία δημιούργησε νέες ανάγκες αλλά και νοοτροπίες στον καταναλωτή.

Η συντριπτική πλειοψηφία των μεγαλύτερων λιμανιών του κόσμου βλέπει προς τον Ειρηνικό Ωκεανό, τόσο από πλευράς Κίνας (Shanghai, Ningbo-Zhoushan) όσο και από πλευράς ΗΠΑ (Los Angeles). Παρόλο που υπάρχει ειρήνη σε αυτή τη μεριά της υφηλίου, ο ανταγωνισμός είναι υψηλός λόγω των στρατιωτικών βάσεων και των επιχειρήσεων. Οι ΗΠΑ έχουν στρατιωτικές βάσεις, εκτός από τη Μέση Ανατολή, στις Φιλιππίνες και στην Αμερικανική Σαμόα, ενώ το Γκουάμ, η Δημοκρατία του Παλάου, τα Νησιά Μάρσαλ και η Μικρονησία είναι αμερικανικά εδάφη. Tα νησιά είναι συνδεδεμένα τραπεζικά και οικονομικά με τις ΗΠΑ και στα λιμάνια τους οι ΗΠΑ αναμένεται να επενδύσουν σε κατασκευές και ανοικοδόμηση μέχρι το 2025 περίπου $23 δισ. Ήδη τον περασμένο Ιούλιο η κυβέρνηση Μπάιντεν επένδυσε $2,4 εκατ. στο Γκουάμ ως στήριξη για περιβαλλοντικές καταστροφές. Τα λιμάνια των νησιών αυτών σχεδιάζονται να αποτελέσουν μαρίνα για τα πλοία του αμερικανικού

EconomyToday 47

cover story

πολεμικού ναυτικού και για διακίνηση εμπορευμάτων. Τα εμπορευματοκιβώτια θα μεταφέρουν προϊόντα αλλά και θα αναπτύξουν τις εμπορικές σχέσεις Αυστραλίας-ΗΠΑ, μετά το σχήμα συνεργασίας μεταξύ των αγγλοσαξονικών χωρών ΗΠΑ, Αυστραλίας και Ηνωμένου Βασιλείου που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Οι ΗΠΑ και η Αυστραλία συνεργάζονται στη διατήρηση του ισοζυγίου στον Ειρηνικό Ωκεανό και στη μη εμπλοκή της Κίνας στους θαλάσσιους δρόμους. Ο κίνδυνος των στρατηγικών επιλογών της Κίνας επηρεάζει την εμπορική δυναμική της περιοχής αλλά και παγκοσμίως, με τις τιμές των εμπορευματοκιβωτίων αλλά και τη μεταφορά πρώτων υλών. Από το 2011 έως το 2017, η Κίνα ήταν 48 EconomyToday

Από το 2011 έως το 2017, η Κίνα ήταν ο στρατηγικός επενδυτής για το 37% όλων των επίσημων δανείων που παραχωρήθηκαν σε χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού

ο στρατηγικός επενδυτής για το 37% όλων των επίσημων δανείων που παραχωρήθηκαν σε χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2011 από το Lowy Institute for International Policy ανέφερε πως τα κρατικά δάνεια και η βοήθεια στην περιοχή του Ειρηνικού είχαν αυξηθεί από $23 εκατ. το 2005 σε πάνω από $183 εκατ. το 2009. Επίσης, από το 2006 ως το 2011, η Κίνα παρείχε $850 εκατ. σε διμερείς συνεργασίες προς τον Νότιο Ειρηνικό μέσω της κυβερνητικής EXIM Bank, που επικεντρώνεται σε επενδύσεις πολιτικών συμφερόντων, διαρρηγνύοντας έτσι τη σύνδεση της αποικιοκρατίας των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας με χώρες όπως τα Cook Islands και το Vanuatu, με Κινέζους επενδυτές να πολιτογραφούνται στα μικρά νησιώτικα συμπλέγματα και να αποτελούν αρωγούς της κινεζικής διπλωματίας. Ο Νότιος Ειρηνικός Ωκεανός, δε, που ωκεανογραφικά είναι πολύ πιο φιλικός στις γραμμές των εμπορικών πλοίων και δεν έχει πολλά νησιά, αποτελεί πηγή αντιπαραθέσεων ανάμεσα στις χώρες που επιδιώκουν την εύκολη μεταφορά εμπορευμάτων: για τις ΗΠΑ προς την Ασία και για την Κίνα προς τη Λατινική Αμερική. Η Κίνα, μετά την ένταξη του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης (Shanghai Cooperation Organisation), αναζητά τη μετατόπιση του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος του Οργανισμού από την Ευρασία στην Αφρική και στη Νότια Αμερική, όπου η Κίνα ιδεολογικά και πολιτικά έχει ανοικτές συνεργασίες με Βενεζουέλα, Κούβα, Αργεντινή και Βολιβία.

Η αύξηση της τιμής των εμπορευματοκιβωτίων και ο γρίφος του Αφγανιστάν Οι τιμές των εμπορευματοκιβωτίων μεταφοράς έχουν υπερδιπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο και οι τιμές μεταφοράς τους αυξήθηκαν κατά 351% φέτος, σύμφωνα με την Drewry Maritime Consultancy. Οι δε κατασκευαστές εμπορευμα-

τοκιβωτίων σπεύδουν να καλύψουν στάν και από εκεί σε όλες τις πόλεις του τη ζήτηση που υπάρχει παρ’ όλες Αφγανιστάν. τις αυξήσεις και προειδοποιούν για Η Διοίκηση Συντήρησης των ΗΠΑ στο μείωση της προσφοράς μόλις τελειώΑφγανιστάν έχει προμηθεύσει 47 εκατ. Η Κίνα παρέχει διευκολύνσεις σει η πανδημία, ειδικά σε χώρες της γεύματα στα αμερικανικά στρατεύματα και διεκδικεί την Ευρώπη Ευρώπης. στο Αφγανιστάν τους τελευταίους έξι γεωπολιτικά, ένεκα και της Η τιμή ανά εμπορευματοκιβώτιο μήνες, με κόστος $900 εκατ. Κατά τη μεταφοράς ανάμεσα σε Κίνα και ΗΠΑ, διάρκεια της ίδιας περιόδου, η Διοίσυμφωνίας με το Ιράν για που είναι μια από τις πιο συχνές διακηση επεξεργάστηκε 15 εκατ. τόνους τα 25 χρόνια συνεργασίας, δρομές εμπορευμάτων στον κόσμο, πυρομαχικών και 21 εκατ. τόνους καθώς και της εξόδου κινεζικών έχει αυξηθεί πάνω από 500% μέσα ταχυδρομικού υλικού και διένειμε 237 προϊόντων από το λιμάνι σε έναν χρόνο και κοστίζει σχεδόν εκατ. γαλόνια καυσίμων. Ταυτόχρονα, τα της Βηρυτού $20.804, σύμφωνα με τη Freightos, στρατεύματα της Διοίκησης προμηθεύσε σύγκριση με $11.000 που ήταν τηκαν και παρέδωσαν πάνω από 2 εκατ. στις 27 Ιουλίου 2021. Το κόστος μεταφοράς από γαλόνια εμφιαλωμένου νερού. Όλα τα παραπάνω την Κίνα στη δυτική ακτή των ΗΠΑ είναι περίπου έφτασαν στο Αφγανιστάν από λιμάνια της περιο$20.000, ενώ η τελευταία τιμή μεταφοράς από χής που δεν ήταν κινεζικά. Δηλαδή, η μεγαλύτερη την Κίνα στην Ευρώπη είναι σχεδόν $14.000. έκρηξη μεταφοράς πρώτων υλών, τροφίμων και Η Κίνα, που στεγάζει τρεις από τις μεγαλύτερες αγαθών από το 2001 μέχρι σήμερα στην περιοχή εταιρείες παραγωγής εμπορευματοκιβωτίων γινόταν εις βάρος της μεγαλύτερης αναδυόμενης (China International Marine Containers, Dong αγοράς παγκοσμίως, της κινεζικής.

Fang International Containers και CXIC Group), Η αποχώρηση από το 2020 των στρατευμάτων μπορεί να καθορίζει τις τιμές πώλησής τους αλλά των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και το Ιράκ μείωσε και τις τιμές μεταφοράς εμπορευμάτων, κυρίτις μεταφορές εμπορευμάτων προς το Αφγανιως προς τις ΗΠΑ. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που στάν και έτσι το λιμάνι του Πακιστάν, το λιμάνι της παρουσιάζονται στη διώρυγα του Σουέζ, αφέθηκε Σιγκαπούρης και τα ινδικά λιμάνια δεν μπορούσαν ανοικτός ο δρόμος επικοινωνίας με την Ευρώπη. να προσφέρουν τις ίδιες υπηρεσίες σε μικρότεΗ Κίνα παρέχει διευκολύνσεις και διεκδικεί την ρες ποσότητες προς εξυπηρέτηση των ΗΠΑ. Ως Ευρώπη γεωπολιτικά, ένεκα και της συμφωνίας με εκ τούτου, τα λιμάνια της Κίνας ήταν τα μόνα που το Ιράν για τα 25 χρόνια συνεργασίας, καθώς και μπορούσαν οι διάφοροι στόλοι να προσεγγίσουν της εξόδου κινεζικών προϊόντων από το λιμάνι της για να αφήσουν ή να πάρουν εμπόρευμα και να Βηρυτού. αγοράσουν εμπορευματοκιβώτια. Έτσι, η Κίνα Ένας από τους λόγους όμως που η Κίνα άφησε τις επωφελήθηκε από τις μεταφορές προς τις ΗΠΑ, με τιμές να αυξηθούν κατακόρυφα είναι και το ζήτημα αποτέλεσμα όσα εμπορευματοκιβώτια χρειάζεται του δρόμου του μεταξιού. Η συμφωνία με το Ιράν ο αμερικανικός στρατός κατά την αποχώρηση να οδηγεί σε μια αναγεννημένη κοινή αγορά στην τα αγοράζει σε αυξημένες τιμές προς όφελος των Ευρασία, όπου οι εθνικές οικονομίες των χωκινεζικών εταιρειών της περιοχής. Η αποχώρηση ρών της Ευρασίας θα συμμετέχουν σε έναν κοινό από την Ασία περίπου 500.000 στρατιωτών και οργανισμό με κοινή εμπορική πολιτική. Η παρουσία η μεταφορά εξοπλισμού γίνεται με εμπορευματων ΗΠΑ στο Αφγανιστάν εμποδίζει τη συμφωνία τοκιβώτια κινεζικών συμφερόντων, ανεβάζοντας Κίνας-Ιράν στο προσεχές μέλλον. Η παρουσία παγκοσμίως το κόστος τους.

300.000 Αμερικανών στρατιωτών στο ΑφγανιΗ Κίνα, εκμεταλλευόμενη την ανάγκη για μεγάλη στάν κόστισε $3 τρισ. στις ΗΠΑ. συχνότητα θαλάσσιων μεταφορών προς τις ΗΠΑ, Στο αεροδρόμιο της Kandahar στο νότιο Αφγαυπερδιπλασίασε το κόστος των μεταφορών. Έτσι, η νιστάν, της πόλης που γέννησε τους Ταλιμπάν, έξοδος των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, η μη ύπαρξη βρίσκεται ένα από τα πολλά κέντρα εφοδιασμού, εμπορευματοκιβωτίων σε τόσο μεγάλες ποσότητες γεμάτο με κινητές κουζίνες, μπουλντόζες, φορτηγά για την αιφνίδια αποχώρηση των Αμερικανών και η μεταφοράς και χιλιάδες εμπορευματοκιβώτια με αύξηση της θαλάσσιας κινητικότητας προς τις ΗΠΑ ραδιόφωνα, ελαστικά, ρούχα και τρόφιμα. Ο στρααπέφεραν μεγάλο κέρδος για την Κίνα, η οποία τός χρειαζόταν 150-200 θαλάσσια εμπορευματοόρισε μονομερώς τις τιμές των εμπορευματοκιβωκιβώτια κάθε μέρα για να διατηρηθεί με βάση τις τίων και των μεταφορών, κυρίως προς τις ΗΠΑ, ανάγκες του, που τα διακινούσαν 6.000 φορτηγά εκμεταλλευόμενη την ανάγκη των Αμερικανών, από τις θαλάσσιες αποστολές της αμερικανικής που δεν μπορούσαν να στηρίξουν την πολιτική βάσης στο Κατάρ στο λιμάνι του Καράτσι στο Πακιτους απόφαση οικονομικά και τεχνοκρατικά.

EconomyToday 49

θo εμ c v eαr s t o r y

«ΤΡΕΝο» ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ Μπροστά σε έναν νέο οικονομικό Αρμαγεδδώνα βρίσκεται ολόκληρος ο πλανήτης. Οι πολίτες είναι ήδη αντιμέτωποι με το τεράστιο κύμα ακρίβειας που πλήττει την παγκόσμια αγορά. Τα καύσιμα, οι μεταφορές και ο ηλεκτρισμός είναι μερικά από τα κομμάτια του παζλ που εκτόξευσαν τις τιμές σε ιστορικά ρεκόρ. Αναλυτές εκτιμούν πως η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί σε ορίζοντα τριετίας. Στο παγκόσμιο τρένο ακρίβειας, μέχρι το 2024, ανέβηκε και η Κύπρος.

ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΚΑΛΥΦΟΜΜΑΤΟΥ

50 EconomyToday

Μ

ια μακρά περίοδο αυξημένων τιμών και ακρίβειας στα πάντα σηματοδότησε η πανδημική κρίση. Φως στην άκρη του τούνελ δεν αναμένεται πριν από το 2024 και έως τότε οι τιμές των κατασκευαστικών υλικών, των μετάλλων, του ηλεκτρικού ρεύματος, των καυσίμων και των ειδών πρώτης ανάγκης θα είναι στην ανηφόρα. Πανδημία, κλιματική αλλαγή, πραξικοπήματα, διετής στασιμότητα και απότομη επανεκκίνηση των οικονομιών σχημάτισαν την τέλεια καταιγίδα που φέρνει τριετή άνοδο των τιμών. Μέσα σε μία διετία, οι τιμές ανέβηκαν στα ύψη. Η εκτόξευση των τιμών στις μεταφορές οφείλεται κυρίως στην πολιτική της Κίνας, η οποία με το πρώτο κρούσμα έκλεισε τα λιμάνια και σταμάτησε την παραγωγή.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΡΕΚΟΡ

Ενδεικτικά, η τιμή για να μεταφερθεί ένα κοντέινερ από την Άπω Ανατολή στα μεγάλα εμπορικά λιμάνια της Ευρώπης φτάνει μέχρι και τα $14.000, από $3.000 που ήταν η τιμή προ πανδημίας, σημειώνοντας αύξηση γύρω στο 600%. Την περίοδο του Αυγούστου υπήρξε εμπορευματοκιβώτιο που στοίχισε $20.000 για να μεταφερθεί από την Κίνα στις ΗΠΑ. Οι αυξήσεις στις τιμές των μεταφορών έχουν ήδη μετακυλιστεί στις πρώτες ύλες, οι οποίες καταγράφουν ιστορικά ρεκόρ. Σύμφωνα με την καταγραφή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι τιμές των μετάλλων έχουν αυξηθεί κατά 72% σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία, φτάνοντας σε υψηλό 9ετίας τον περασμένο Μάιο. O χαλκός εκτοξεύθηκε σε ιστορικό ρεκόρ, καθώς η αισιοδοξία για μια παγκόσμια ανάκαμψη από την πανδημία ωθεί προς τα πάνω τις αγορές των εμπορευμάτων. Η τιμή του έχει αυξηθεί πάνω από 30% φέτος και έχει υπερδιπλασιαστεί από τον Μάρτιο του 2020.

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΑΠΟ «ΧΡΥΣΟ»

Ανοδική πορεία καταγράφει και η τιμή του αλουμινίου στις αγορές, γεγονός το οποίο έχει επιπτώσεις στον πληθωρισμό και στις τσέπες των καταναλωτών, καθώς, εκτός από τη χρήση του στη βιομηχανία και στις κατασκευές, αποτελεί την πρώτη ύλη πολλών προϊόντων καθημερινής χρήσης, από τις συσκευασίες τροφίμων και τα

EconomyToday 51

cover story

συνεχίσουν τη λειτουργία τους και τις διαβεβαίωσαν κουτάκια μπίρας και αναψυκτικών, έως τα αυτοκίότι οι συμφωνίες που έχουν ήδη με την κυβέρνηση νητα. Η τιμή του έχει ήδη σημειώσει άλμα 26%, στα θα τηρηθούν. Οι ανησυχίες για τον βωξίτη έρχονται $2.500 περίπου ανά τόνο. Μάλιστα, η εν μέσω περιορισμών στην προσφορά Goldman Sachs προβλέπει ότι έρχεται αλουμινίου στην Κίνα, που οφείλονται μεγαλύτερη άνοδος, εκτιμώντας ότι θα στις εκστρατείες που γίνονται για εξοιφτάσει σε τιμή-ρεκόρ στα τέλη του επόκονόμηση ενέργειας και καταπολέμηση μενου έτους, ξεπερνώντας τα $3.000. της ρύπανσης από ενεργοβόρες βιομηΜΕΧΡΙ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΟΥΝ ΟΙ Το πραξικόπημα που έλαβε χώρα στη χανίες. Ωστόσο, αυτοί οι περιβαλλοντιΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ Γουινέα, την αφρικανική χώρα από την κοί στόχοι μπορεί να επανεκτιμηθούν, οποία προέρχεται σχεδόν το 25% του ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ καθώς η αύξηση του πληθωρισμού των βωξίτη παγκοσμίως, έχει πυροδοτήσει τιμών παραγωγού της Κίνας στο υψηλόΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ φόβους για πιθανά προβλήματα στην τερο επίπεδο των τελευταίων 13 ετών ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ, ΘΑ προσφορά του βασικού αυτού υλικού υπογράμμισε την ανάγκη για εντατικοΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΙΔΙΑ για την παραγωγή αλουμινίου, παρά το ποίηση των προσπαθειών περιορισμού γεγονός ότι οι νέοι ηγέτες της ΓουινέΕΠΙΠΕΔΑ ΚΑΙ ΤΟ 2022 των τιμών των πρώτων υλών. ας κάλεσαν τις εταιρείες εξόρυξης να 52 EconomyToday

«

Η ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΘΕΙ ΕΝΑ ΚΟΝΤΕΪΝΕΡ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΦΤΑΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΑ $14.000, ΑΠΟ $3.000 ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΤΙΜΗ ΠΡΟ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

«

στις τιμές των πρώτων υλών». «Αυτό το κύμα είναι απότοκο της πανδημίας. Από τη στιγμή που υπάρχει αυξημένη ζήτηση, το φαινόμενο θα συνεχιστεί. Η πανδημία έχει λειτουργήσει ως καταλύτης για το εμπόριο. Τώρα βλέπουμε μια διαφοροποίηση στην αγορά, στην οποία παρατηρείται υπέρμετρη ζήτηση σε διάφορα προϊόντα. Αυτό ανάγκασε τους νόμους της αγοράς να δουλέψουν», συμπληρώνει ο κ. Φραγκούδης. Στα τοπικά προϊόντα, ωστόσο, ακόμη να παρατηρηθεί η αύξηση που υπάρχει σε άλλα, εντούτοις το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με τον ίδιο, οι εταιρείες, λόγω των υπόλοιπων αυξήσεων, θα μετακυλίσουν το κόστος στον καταναλωτή. Ερωτηθείς εάν υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για εισαγωγές, ανέφερε πως «η Κύπρος δεν έχει εναλλακτική πρόταση για εισαγωγές προϊόντων από το εξωτερικό, λόγω της γεωγραφικής της θέσης».

ΜΑΖΙΚΗ ΑΠΟΣΥΡΣΗ

Η στασιμότητα των δύο τελευταίων χρόνων ανάγκασε πολλές εταιρείες να αποσύρουν, λόγω ηλικίας, εμπορευματοκιβώτια και πλοία. Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, άρχισαν να γίνονται παραγγελίες για κατασκευή πλοίων, τα οποία όμως θα χρειαστούν σχεδόν δύο χρόνια για να είναι σε θέση να ταξιδέψουν. Σε δηλώσεις του στο Economy Today, o Αντιπρόεδρος του ΚΕΒΕ, Γιώργος Μαυρουδής, ανέφερε ότι «μέχρι να ολοκληρωθούν οι κατασκευές και τα πλοία να μπουν στο σύστημα και να υπάρχει διαθεσιμότητα εμπορευματοκιβωτίων, θα παραμείνουμε στα ίδια επίπεδα και το 2022 και ίσως δούμε μια διαφοροποίηση των τιμών προς τα κάτω το 2023».

ΒΑΘΙΑ ΤΟ ΧΕΡΙ ΣΤΗΝ ΤΣΕΠΗ

ΥΠΕΡΜΕΤΡΗ ΖΗΤΗΣΗ, ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

Σε διεθνές επίπεδο, παρατηρείται μια πληθωριστική τάση, εξαιτίας του ράλι τιμών. Οι επιχειρήσεις τελούν υπό πίεση και αναπόφευκτα προκαλούνται προβλήματα, κυρίως σε χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές. Στον κυκλώνα και με ίσως ακριβότερο τίμημα βρίσκεται και η Κύπρος. Σύμφωνα με τον Αντώνη Φραγκούδη, Διευθυντή του Τμήματος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης και Οικονομίας της ΟΕΒ, ο οποίος μίλησε στο Economy Today, «υπάρχει μια πληθωριστική τάση λόγω της αύξησης των τιμών παγκοσμίως – ειδικά στην Κύπρο, όπου το 95% των εισαγωγών πρώτων υλών και εμπορευμάτων γίνεται διά θαλάσσης. Παρατηρείται μια υπέρμετρη αύξηση τόσο στα μεταφορικά όσο και

Η παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται συνεχώς μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας. Στη διάρκεια του πρώτου lockdown, ολόκληρος ο πλανήτης είδε για πρώτη φορά το πετρέλαιο να καταγράφει ιστορικά χαμηλό ρεκόρ. Ήταν μια εξέλιξη που προκλήθηκε από την πρωτοφανή μείωση της ζήτησης. Σήμερα, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Οι τιμές του μαύρου χρυσού αλλά και του φυσικού αερίου αυξάνονται μέρα με τη μέρα και έχουν φτάσει στα ύψη. Οι τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 70 δολάρια το βαρέλι «πονάνε» καταναλωτές, κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, καθώς δεν αντιμετωπίζουν αύξηση τιμών μόνο στο πετρέλαιο αλλά σε ένα πλήθος εμπορευμάτων και πρώτων υλών. Οι αυξήσεις αυτές έχουν μετακυλιστεί και στον καταναλωτή. Από την αρχή του χρόνου έως σήμερα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, το κόστος του καλαθιού της νοικοκυράς έχει αυξηθεί κατά 5%, ενώ αναλυτές εκτιμούν ότι αυτές οι αυξήσεις θα συνεχιστούν.

EconomyToday 53

θεμα

Οικοδομεί σχέσεις στον

Ινδοειρηνικό η Ε.Ε. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Σ

υγκεκριμένες δράσεις για την ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας με την περιοχή του Ινδοειρηνικού περιέχονται στην κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης. Η Πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι «η οικονομική, δημογραφική και πολιτική βαρύτητα της περιοχής του Ινδοειρηνικού αυξάνεται, από την ανατολική ακτή της Αφρικής έως τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού. Με τις σημερινές προτάσεις, και κατευθυνόμενοι από τις αξίες μας, προσφέρουμε μια ενισχυμένη εταιρική σχέση για την προώθηση του εμπορίου, των επενδύσεων και της συνδεσιμότητας, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουμε κοινές παγκόσμιες προκλήσεις και ενισχύουμε τη διεπόμενη από κανόνες διεθνή τάξη». Ο Ύπατος Εκπρόσωπος / Αντιπρόεδρος Τζουζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι «το παγκόσμιο κέντρο βάρους κινείται προς τον Ινδοειρηνικό, τόσο από γεωοικονομική όσο και από γεωπολιτική άποψη. Το μέλλον της Ε.Ε. είναι αλληλένδετο με εκείνο του Ινδοειρηνικού. Στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, η Ε.Ε. αποτελεί ήδη τον κορυφαίο επενδυτή, τον κύριο εταίρο αναπτυξιακής συνεργασίας και έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους. Η δέσμευσή μας έχει ως στόχο τη διατήρηση ενός ελεύθερου και ανοικτού Ινδοειρηνικού για όλους, με παράλληλη οικοδόμηση ισχυρών και μακροχρόνιων εταιρικών σχέσεων για τη συνεργασία σε θέματα από την πράσινη μετάβαση, τη διακυβέρνηση των ωκεανών ή το ψηφιακό θεματολόγιο έως την ασφάλεια και την άμυνα».

54 EconomyToday

Εφαρμογή της στρατηγικής Στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, η Ε.Ε. αποτελεί ήδη τον κορυφαίο επενδυτή, τον κύριο εταίρο αναπτυξιακής συνεργασίας και έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους

Η Ε.Ε. και ο Ινδοειρηνικός είναι σε μεγάλο βαθμό αλληλένδετοι, με πολλά κοινά συμφέροντα και στενούς δεσμούς, από το εμπόριο και τις επενδύσεις έως την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή, την προστασία της βιοποικιλότητας και την ασφάλεια. Η Ε.Ε. εντείνει τη στρατηγική της συνεργασία με την περιοχή του Ινδοειρηνικού. Η περιοχή αυτή αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για την Ευρώπη. Η αυξανόμενη οικονομική, δημογραφική και πολιτική βαρύτητά της την καθιστά βασικό παράγοντα στη διαμόρφωση της διεπόμενης από κανόνες διεθνούς τάξης και στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων.

Η πρόοδος

Στόχος της Ε.Ε. είναι να συμβάλει στη σταθερότητα, την ασφάλεια, την ευημερία και τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής, σύμφωνα με τις αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Η εφαρμογή της στρατηγικής της Ε.Ε. θα περιλαμβάνει ιδίως τις ακόλουθες δράσεις: • Ολοκλήρωση των εμπορικών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την Αυστραλία, την Ινδονησία και τη Νέα Ζηλανδία· επανέναρξη των εμπορικών διαπραγματεύσεων και έναρξη επενδυτικών διαπραγματεύσεων με την Ινδία· ολοκλήρωση συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης με την Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής· εκτίμηση του ενδεχομένου επανέναρξης των εμπορικών διαπραγματεύσεων με τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες

Η κοινή ανακοίνωση ακολουθεί τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στρατηγική της Ε.Ε. για τη συνεργασία στον Ινδοειρηνικό, τα οποία εκδόθηκαν στις 19 Απριλίου 2021. Η Ε.Ε. θα εμβαθύνει τη συνεργασία της με τους εταίρους του Ινδοειρηνικού, ώστε να ανταποκριθεί στις αναδυόμενες δυναμικές που επηρεάζουν την περιφερειακή σταθερότητα. Η Ένωση επιθυμεί να προωθήσει την πολυμερή συνεργασία, μεταξύ άλλων με τον ASEAN, με σκοπό την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, από την πανδημία COVID-19 έως το κλίμα και από τη διακυβέρνηση των ωκεανών έως τον ψηφιακό τομέα. Η συνεργασία της Ε.Ε. με την περιοχή του Ινδοειρηνικού θα βασίζεται σε αρχές, θα είναι μακροπρόθεσμη και θα προωθεί μια αποτελεσματική πολυμερή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς, η οποία θα στηρίζεται σε μια διεθνή τάξη που διέπεται από κανόνες, καθώς και σε κοινές αξίες και αρχές, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης για σεβασμό της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.

και την Ταϊλάνδη, καθώς και του ενδεχομένου διαπραγμάτευσης διαπεριφερειακής εμπορικής συμφωνίας με τον ASEAN. • Σύναψη συμφωνιών εταιρικής σχέσης και συνεργασίας (ΣΕΣΣ) με τη Μαλαισία και την Ταϊλάνδη· έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη ΣΕΣΣ με τις Μαλδίβες και πλήρης αξιοποίηση της επικείμενης νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης της Ε.Ε. με τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ).

• Σύναψη πράσινων συμμαχιών και εταιρικών σχέσεων με πρόθυμους και φιλόδοξους εταίρους του Ινδοειρηνικού για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Η πρώτη έχει ήδη συναφθεί, τον Μάιο του 2021, με την Ιαπωνία.

• Ενίσχυση της διακυβέρνησης των ωκεανών στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης της στήριξης της Ε.Ε. προς τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου της αλιείας των χωρών του Ινδοειρηνικού, της καταπολέμησης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας και της εφαρμογής συμφωνιών σύμπραξης βιώσιμης αλιείας.

• Επέκταση του δικτύου ψηφιακών εταιρικών σχέσεων με τους εταίρους του Ινδοειρηνικού, καθώς και διερεύνηση της δυνατότητας σύναψης νέων συμφωνιών ψηφιακών εταιρικών σχέσεων με την Ιαπωνία, τη Δημοκρατία της Κορέας και τη Σιγκαπούρη.

• Επιτάχυνση της υλοποίησης των εταιρικών σχέσεων συνδεσιμότητας με την Ιαπωνία και την Ινδία· στήριξη των εταίρων για τη δημιουργία κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος και διευκόλυνση της κινητοποίησης της απαραίτητης χρηματοδότησης για τη βελτίωση της επιτόπιας συνδεσιμότητας μεταξύ της Ευρώπης και του Ινδοειρηνικού.

• Ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»· διερεύνηση της δυνατότητας διασύνδεσης με το εν λόγω πρόγραμμα επιλέξιμων εταίρων του Ινδοειρηνικού που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις με την Ε.Ε., όπως η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Δημοκρατία της Κορέας, η Νέα Ζηλανδία και η Σιγκαπούρη.

• Διερεύνηση τρόπων για την εξασφάλιση ενισχυμένης ναυτικής παρουσίας των κρατώνμελών της Ε.Ε., για την καλύτερη προστασία των θαλάσσιων οδών επικοινωνίας και της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στον Ινδοειρηνικό, με παράλληλη ενίσχυση της ικανότητας των εταίρων του Ινδοειρηνικού να διασφαλίζουν τη θαλάσσια ασφάλεια.

• Ενίσχυση της στήριξης προς τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και της ετοιμότητας έναντι πανδημιών για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της περιοχής του Ινδοειρηνικού, με σκοπό την ενίσχυση της συνεργατικής έρευνας για τις μεταδοτικές νόσους στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

EconomyToday 55

θεμα

ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ Για ενισχυμένο έλεγχο των εξαγωγών ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Η

Ε.Ε. ενισχύει την ικανότητα απόκρισής της σε νέους κινδύνους για την ασφάλεια και σε αναδυόμενες τεχνολογίες. Ο νέος κανονισμός για τον έλεγχο των εξαγωγών, που τίθεται σε ισχύ, θα καταστήσει αυστηρότερους τους ελέγχους στο εμπόριο ειδών διπλής χρήσης –μη στρατιωτικών ειδών και τεχνολογιών με πιθανή στρατιωτική χρήση ή χρήση στον τομέα της ασφάλειας–, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει την ικανότητα της Ε.Ε. να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και να στηρίζει την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού για στρατηγικά είδη.

Βάλντις Ντομπρόβσκις

Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Επίτροπος Εμπορίου της Ε.Ε. «Θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις αναδυόμενες απειλές σε έναν ολοένα πιο ασταθή κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κατανοούμε καλύτερα τις τεχνολογίες διπλής χρήσης, όπως είναι, μεταξύ άλλων, οι τεχνολογίες κυβερνοεπιτήρησης, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χάρη σ’ αυτούς τους νέους κανόνες της Ε.Ε., οι χώρες της Ε.Ε. θα συνεργάζονται πλέον, επίσης, ακόμη στενότερα τόσο μεταξύ τους όσο και με συμμάχους σχετικά με δυνητικούς κινδύνους για την ασφάλεια που απορρέουν από τη βιοτεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες. Θα συντονιστούμε επίσης για να διασφαλίσουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, παραδείγματος χάριν στο πλαίσιο του νέου Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας Ε.Ε.-ΗΠΑ».

56 EconomyToday

Συγκέντρωση εμπειρογνωμοσύνης Το νέο πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα στην Ε.Ε. να αναλάβει σειρά σημαντικών δράσεων για τη συγκέντρωση εμπειρογνωμοσύνης και για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προκλήσεων, ιδίως σε σχέση με την κυβερνοεπιτήρηση –τομέας για τον οποίο προετοιμάζονται κατευθυντήριες γραμμές δέουσας επιμέλειας– αλλά και όσον αφορά τις αναδυόμενες τεχνολογίες διπλής χρήσης, όπως είναι η προηγμένη υπολογιστική. Ο κανονισμός εισάγει μεγαλύτερη διαφάνεια, αναβαθμίζοντας το επίπεδο διαβουλεύσεων και υποβολής εκθέσεων μεταξύ κρατών-μελών και Επιτροπής, με τη συμβολή στην ανάπτυξη μιας νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας αδειοδότησης

της Ε.Ε. που λειτουργεί ήδη πιλοτικά σε τέσσερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Παρέχει επίσης τη νομική βάση για τη δράση της Ε.Ε. σε πολυμερές, πλειονομερές και διμερές επίπεδο –αναγνωρίζοντας ότι η αποτελεσματικότητα των ελέγχων εξαρτάται από τη συνεργασία των κύριων παραγωγών τεχνολογίας– και βασίζεται στο υφιστάμενο πολυμερές πλαίσιο ελέγχου των εξαγωγών και συγκεκριμένα στον διακανονισμό του Wassenaar, που αποτελεί τη βάση για πολλούς περιορισμούς που επιβάλλει ο κανονισμός σε επίπεδο Ε.Ε.

Ιστορικό Η Επιτροπή ενέκρινε τη νομοθετική της πρόταση για τον εκσυγχρονισμό του ενωσιακού ελέγχου των εξαγωγών ευαίσθητων, διπλής χρήσης ει-

Ο κανονισμός εισάγει μεγαλύτερη διαφάνεια, αναβαθμίζοντας το επίπεδο διαβουλεύσεων και υποβολής εκθέσεων μεταξύ κρατών-μελών και Επιτροπής

δών και τεχνολογιών τον Σεπτέμβριο του 2016, με σκοπό την αντικατάσταση του κανονισμού του 2009. Τα εν λόγω είδη έχουν πολλές μη στρατιωτικές χρήσεις, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς άμυνας, συλλογής πληροφοριών και επιβολής του νόμου (πυρηνικά και ειδικά υλικά, τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός, ηλεκτρονικά και υπολογιστές, διαστημικός και αεροδιαστημικός εξοπλισμός, εξοπλισμός πλοίων κλπ.), καθώς επίσης να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει πολλές από τις προτάσεις της Επιτροπής για συνολική «αναβάθμιση του συστήματος», θα καταστήσει δε το υφιστάμενο ενωσιακό σύστημα ελέγχου των εξαγωγών αποτελεσματικότερο μέσω: • της εισαγωγής μιας νέας διάστασης «ανθρώπινης ασφάλειας», ώστε η Ε.Ε. να μπορεί να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που θέτουν οι αναδυόμενες τεχνολογίες διπλής χρήσης –ιδίως οι τεχνολογίες κυβερνοεπιτήρησης– οι οποίες ενέχουν κίνδυνο για την εθνική και τη διεθνή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· • της επικαιροποίησης βασικών εννοιών και ορισμών (π.χ. ορισμός του «εξαγωγέα» κατά τρόπο ώστε να είναι σαφές ότι περιλαμβάνει τα φυσικά πρόσωπα και τους ερευνητές που συμμετέχουν σε μεταφορές τεχνολογίας διπλής χρήσης)· • της απλούστευσης και εναρμόνισης των διαδικασιών αδειοδότησης και της παροχής στην Επιτροπή της εξουσίας να τροποποιεί –με «απλουστευμένη» διαδικασία, δηλαδή με κατ’ εξουσιοδότηση πράξη– τον κατάλογο των ειδών ή προορισμών που υπόκεινται σε συγκεκριμένα είδη ελέγχου, ώστε το σύστημα ελέγχου των εξαγωγών να καταστεί πιο ευέλικτο και ικανό να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις περιστάσεις· • της ενίσχυσης της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και της Επιτροπής, με σκοπό την αύξηση της διαφάνειας των αποφάσεων αδειοδότησης· • του συντονισμού και της προώθησης της αυστηρής επιβολής των ελέγχων, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ασφαλούς ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και των αρχών επιβολής του νόμου· • της ανάπτυξης ενός ενωσιακού προγράμματος οικοδόμησης ικανοτήτων και κατάρτισης για τις αρχές που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και τις αρχές επιβολής του νόμου των κρατών-μελών· • της προσέγγισης της βιομηχανίας και της διασφάλισης διαφάνειας στις σχέσεις με τα ενδι-

EconomyToday 57

θεμα αφερόμενα μέρη, για την ανάπτυξη μιας δομημένης σχέσης με τον ιδιωτικό τομέα, μέσω ειδικών διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη τις οποίες θα διεξάγει η σχετική ομάδα εμπειρογνωμόνων των κρατών-μελών που λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής· • της δυνατότητας εντατικότερου διαλόγου με τρίτες χώρες και της επιδίωξης ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ηγετική θέση στα αγροδιατροφικά προϊόντα Το 2020 σημειώθηκε μία ακόμη βελτίωση στην ηγετική θέση της Ε.Ε. μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγέων αγροδιατροφικών προϊόντων του κόσμου. Από πλευράς εισαγωγών, η Ε.Ε. κατέστη ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Το 2020 ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο αλλά επιτυχημένο έτος για το εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων της Ε.Ε.

ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 2020

€184 δισ. Εξαγωγές

€122 δισ. Εισαγωγες

Συνολική αξία €306 δισ. Αμφότερες οι τιμές παρουσιάζουν μικρή αύξηση της τάξεως του 1,4% και 0,5% αντίστοιχα σε σύγκριση με το 2019. Το διεθνές εμπόριο έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο στον μετριασμό των καταστροφικών οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 και έχει αποδειχθεί κεντρικό εργαλείο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός συνασπισμός, η δε θέση της στο παγκόσμιο εμπόριο στηρίζεται σε ένα εκτεταμένο δίκτυο συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ). Ο Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, Επίτροπος Γεωργίας, δήλωσε ότι «η προώθηση του ανοικτού και δίκαιου εμπορίου αποτελεί πολιτική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ωφελεί σε μεγάλο βαθμό τους γεωργούς μας. Η επιτυχία του εμπορίου γεωργι58 EconomyToday

Το νέο πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα στην Ε.Ε. να αναλάβει σειρά σημαντικών δράσεων για τη συγκέντρωση εμπειρογνωμοσύνης και για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προκλήσεων

κών προϊόντων συνδέεται σαφώς με την κοινή γεωργική πολιτική, η οποία στηρίζει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, καθώς και με την εξαιρετική φήμη των προϊόντων μας όσον αφορά την ασφάλεια, τη βιωσιμότητα, τη θρεπτική αξία και την υψηλή τους ποιότητα». Η Ε.Ε. εξάγει ευρύ φάσμα προϊόντων από όλα τα στάδια της αξιακής αλυσίδας, γεγονός που καταδεικνύει την ανταγωνιστικότητα του αγροδιατροφικού τομέα της Ε.Ε. σε μια ποικιλία κατηγοριών προϊόντων, η οποία εκτείνεται από τα βασικά προϊόντα έως τα προϊόντα της βιομηχανίας τροφίμων που έχουν υποστεί υψηλού βαθμού επεξεργασία. Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τις εισαγωγές της Ε.Ε., κυριαρχούν σαφώς τα βασικά γεωργικά προϊόντα διατροφής και οι ζωοτροφές, που αντιπροσωπεύουν

«

περίπου το 75% του συνόλου των εισαγωγών.

Οι σημαντικότερες εξαγωγές και εισαγωγές Όσον αφορά τις κατηγορίες προϊόντων, οι εξαγωγές χοιρινού κρέατος και σίτου συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση των συνολικών εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων της Ε.Ε. Η αύξηση των εισαγωγών της Ε.Ε. σε αγροδιατροφικά προϊόντα οφείλεται κυρίως στις αυξήσεις των τιμών εισαγωγής των ελαιούχων σπόρων, των λιπαρών οξέων και κηρίων, του φοινικέλαιου, των φρούτων και των σπόρων σόγιας. Η Κίνα, η Ελβετία και η περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής αποτέλεσαν τους κυριότερους ανα-

Η Ε.Ε. εξάγει ευρύ φάσμα προϊόντων από όλα τα στάδια της αξιακής αλυσίδας, γεγονός που καταδεικνύει την ανταγωνιστικότητα του αγροδιατροφικού τομέα

«

πτυξιακούς προορισμούς για τις εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων της Ε.Ε. το 2020. Η αξία των εξαγωγών της Ε.Ε. μειώθηκε περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Τουρκία, στη Σιγκαπούρη και στην Ιαπωνία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, ο Καναδάς παρουσίασε σημαντική αύξηση ως πηγή εισαγωγών της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, τη μεγαλύτερη μείωση ως προς την αξία τους παρουσίασαν οι εισαγωγές της Ε.Ε. από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2020, το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο σημαντικότερος εταίρος της Ε.Ε. στο εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων, με μερίδιο 23% επί του συνόλου των εξαγωγών της Ε.Ε. σε αγροδιατροφικά προϊόντα και 13% επί του συνόλου των εισαγωγών.

EconomyToday 59

αρθρο

Back to the Future:

Βιώσιμη ανάπτυξη και κλιματική κρίση

ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Εργάτη Γνώσης

Τ

η δεκαετία του 1980, τρεις ταινίες επιστημονικής φαντασίας με τον τίτλο «Back to the Future» και με πρωταγωνιστή τον Michael Fox αναδείχθηκαν ως σημαντικές καλλιτεχνικές και εμπορικές επιτυχίες. Η βασική υπόθεση αφορά την προσπάθεια του πρωταγωνιστή –ο οποίος βρίσκει τον εαυτό του πίσω στον χρόνο, από το 1985 στο 1955– να επηρεάσει τα τεκταινόμενα το 1955 που θα διασφαλίσουν την ύπαρξή του και την επιστροφή του στο σήμερα (1985). Μια παρόμοια, αντίστοιχη πορεία θα πρέπει να ακολουθηθεί ώστε μέσα από τη βιώσιμη ανάπτυξη να ανατρέψουμε την κλιματική αλλαγή. Στο κείμενο αυτό γίνεται αναφορά στα προβλήματα, ενώ στο επόμενο θα γίνει αναφορά σε μια σειρά από λύσεις, πλείστες όσες από το παρελθόν και κάποιες από το μέλλον. Από αυτή τη στήλη έχουν γίνει επανειλημμένα αναφορές στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην ανάγκη να ελεγχθεί η κλιματική αλλαγή, η οποία προέρχεται από την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και από τη διαφοροποίηση των καιρικών φαινομένων. Η 60 EconomyToday

Η κλιματική αλλαγή έχει μετεξελιχθεί σε κλιματική κρίση που επηρεάζει αρνητικά όλο τον πλανήτη, με σημαντικές επιπτώσεις μεταξύ άλλων στην κοινωνία, την οικονομία, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον

ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργεί τα αέρια του θερμοκηπίου και τις σημαντικές σε έκταση αλλαγές στα καιρικά φαινόμενα, όλο και συχνότερα με έντονα χαρακτηριστικά και μεγάλη αστάθεια. Βεβαίως, αλλαγές στα καιρικά φαινόμενα έχουν καταγραφεί και σε άλλες εποχές, αλλά αυτό που συμβαίνει από τα μέσα του 20ού αιώνα σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει συμβεί ξανά. Στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015, συμφωνήθηκε να μειωθεί η αύξηση της θερμοκρασίας «πολύ κάτω από τους 2,0°C» σε ετήσια βάση. Ωστόσο, με τις δεσμεύσεις που έγιναν στο πλαίσιο της συμφωνίας, η υπερθέρμανση του πλανήτη θα εξακολουθούσε να φτάνει περίπου τους 2,8°C μέχρι το τέλος του αιώνα. Ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5°C απαιτεί μείωση κατά το ήμισυ των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 και επίτευξη σχεδόν μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Οι παγκόσμιες ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το 2018, εξαιρουμένων εκείνων από την αλλαγή χρήσης γης, ισοδυναμούσαν με 52 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2).

Από αυτές τις εκπομπές, το 72% ήταν διοξείδιο του άνθρακα, το 19% μεθάνιο, το 6% οξείδιο του αζώτου και το 3% φθοριούχα αέρια. Οι εκπομπές CO2 προέρχονται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παροχή ενέργειας για τις μεταφορές, τις κατασκευές, τη θέρμανση και την ηλεκτρική ενέργεια. Οι πρόσθετες εκπομπές CO2 προέρχονται από την αποψίλωση των δασών και τις βιομηχανικές διαδικασίες, οι οποίες περιλαμβάνουν το CO2 που απελευθερώνεται από τις χημικές αντιδράσεις για την παραγωγή τσιμέντου, χάλυβα, αλουμινίου και λιπασμάτων. Οι εκπομπές μεθανίου προέρχονται από ζώα (κυρίως βοοειδή), κοπριά, καλλιέργεια ρυζιού, χώρους υγειονομικής ταφής, λύματα, καθώς και από εξόρυξη άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι εκπομπές οξειδίου του αζώτου προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τη μικροβιακή αποσύνθεση ανόργανων και οργανικών λιπασμάτων. Από την άποψη της παραγωγής, οι κύριες πηγές παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου υπολογίζονται ως εξής: - ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα 25% - γεωργία και δασοκομία 24% - βιομηχανία και μεταποίηση 21% - μεταφορές 14% - κτίρια 6%

Σε σχέση με τις αλλαγές στις καιρικές συνθήκες στο πέρασμα του χρόνου, συμμετέχουμε σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, όπου, με πεδίο έρευνας την Κύπρο, προσπαθούμε να μελετήσουμε αυτές τις αλλαγές σε σχέση με τις οικονομικές, κοινωνικές και υγειονομικές αλλαγές οι οποίες καταγράφονται στις ιστορικές και άλλες πηγές την τελευταία χιλιετία. Ο προσδιορισμός των καιρικών αλλαγών γίνεται με την αξιοποίηση ιζημάτων ασβεστίου, σταλακτιτών και σταλαγμιτών, που δημιουργούνται σε σπηλιές και άλλα δίκτυα μεταφοράς νερού. Δυστυχώς, το καλοκαίρι που πέρασε η κλιματική αλλαγή έχει μετεξελιχθεί σε κλιματική κρίση που επηρεάζει αρνητικά όλο τον πλανήτη, με σημαντικές επιπτώσεις μεταξύ άλλων στην κοινωνία, την οικονομία, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Μέρος της λύσης του προβλήματος της κλιματικής κρίσης αποτελεί η επιστροφή σε μια πιο βιώσιμη διαχείριση του διαστημοπλοίου Γη, ώστε να διασφαλιστεί το μέλλον του αλλά και το μέλλον των αστροναυτών οι οποίοι επιβαίνουν σε αυτό, εξού και ο τίτλος. Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες / καύσωνες για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο έχουν καταστεί καθημερινό φαινόμενο και η αλήθεια είναι ότι η κυπριακή κοινωνία τις

Οι παγκόσμιες ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το 2018, εξαιρουμένων εκείνων από την αλλαγή χρήσης γης, ισοδυναμούσαν με 52 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα

αντιμετωπίζει με στωικότητα και έχει προσαρμοστεί ικανοποιητικά. Όμως, αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1-2 βαθμούς Κελσίου σε ετήσια βάση έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη γεωργία και σε μια σειρά από οικονομικές δραστηριότητες που διεξάγονται στο ύπαιθρο, επιβαρύνει το σύστημα υγείας και φυσικά αυξάνει κατακόρυφα τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Οι παρατεταμένοι καύσωνες τις πιο πολλές φορές είναι διαχειρίσιμοι, σε αντίθεση με τα έντονα καιρικά φαινόμενα και τις φυσικές καταστροφές, που δεν είναι διαχειρίσιμα. Τα έντονα καιρικά φαινόμενα του καλοκαιριού, με ραγδαίες βροχές, πλημμύρες και κατολισθήσεις, ιδιαίτερα σε χώρες με μεγαλύτερο γεωγραφικό πλάτος (βόρεια Ευρώπη και αλλού), αλλά και οι καταστροφικές πυρκαγιές σε μικρότερο γεωγραφικό πλάτος (Μεσόγειος και Ηνωμένες Πολιτείες), έχουν αναδείξει με έναν δραματικό τρόπο τα αρνητικά αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, που έχει μετατραπεί σε κρίση η οποία χρειάζεται άμεση και δραστική αντιμετώπιση. Οι καταστροφές είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, τεσσάρων εξ αυτών στην Κύπρο. Η αποκατάσταση των υλικών ζημιών και του περιβάλλοντος θα διαρκέσει χρόνια ή και δεκαετίες, με ένα πολύ σημαντικό οικονομικό κόστος αλλά και άλλες σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Η καταστροφή των δασών, πέρα από την άσχημη εικόνα, αυξάνει τη θερμοκρασία του πλανήτη, καταστρέφει το περιβάλλον με κατολισθήσεις και καίει τους πνεύμονες της φύσης, οι οποίοι, μέσα από τη φωτοσύνθεση, δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και τη χρησιμοποιούν για να μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το νερό (Η20) σε οξυγόνο (Ο), νερό (Η20) και ενεργειακά πλούσιες οργανικές ενώσεις, κυρίως υδατάνθρακες. Βεβαίως, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι δασικές πυρκαγιές στις χώρες της Μεσογείου και σε άλλες χώρες με παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες δεν σχετίζονται με την κλιματική κρίση. Αυτή η προσέγγιση, δυστυχώς, δεν λαμβάνει υπόψη ότι η μειωμένη βροχόπτωση, η παρατεταμένη ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες επιβαρύνουν τα δάση και δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την έναρξη και τη γρήγορη και ανεξέλεγκτη επέκταση των δασικών πυρκαγιών. Η Πολιτική Άμυνα έχει συντάξει ένα κείμενο εθνικής πολιτικής για τη διαχείριση φυσικών καταστροφών μέσα από την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση κινδύνων τους οποίους αντιμετωπίζει η Κύπρος. Είναι σημαντικό αυτό το κείμενο πολιτικής να ενημερώνεται τακτικά και οι εισηγήσεις του να ακολουθούνται, ώστε η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών να γίνεται με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο, να αποφεύγονται οι αναίτιοι θάνατοι και να μειώνονται οι καταστροφές.

EconomyToday 61

θεμα

Έκδοση πράσινων

ομολόγων €250 δισ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

62 EconomyToday

Π

«

Το πλαίσιο της NextGenerationEU για τα πράσινα ομόλογα καταρτίστηκε σύμφωνα με τις αρχές των πράσινων ομολόγων της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγορών

«

ράσινο φως σε ένα ανεξάρτητα αξιολογούμενο πλαίσιο πράσινων ομολόγων άναψε στις αρχές Σεπτεμβρίου η Κομισιόν, κάνοντας έτσι ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της έκδοσης πράσινων ομολόγων ύψους έως και €250 δισ., ή 30% του συνόλου της έκδοσης του NextGenerationEU. Το πλαίσιο παρέχει σε όσους επενδύσουν σε αυτά τα ομόλογα τη βεβαιότητα ότι τα κεφάλαια που θα κινητοποιηθούν θα διατεθούν σε πράσινα έργα και ότι η Επιτροπή θα υποβάλει αναφορά σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Τώρα που το πλαίσιο έχει εγκριθεί, η Επιτροπή θα προχωρήσει σύντομα στην πρώτη έκδοση πράσινων ομολόγων τον Οκτώβριο, ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς. Ο αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση Επίτροπος, Γιοχάνες Χαν, δήλωσε ότι «η πρόθεση της Ε.Ε. να εκδώσει πράσινα ομόλογα ύψους έως και €250 δισ. μέχρι το τέλος του 2026 θα μας καταστήσει τον μεγαλύτερο εκδότη πράσινων ομολόγων στον κόσμο. Αυτό αποτελεί επίσης έκφραση της δέσμευσής μας για βιωσιμότητα και θέτει τη βιώσιμη χρηματοδότηση στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας ανάκαμψης της Ε.Ε.». Όπως ανακοινώθηκε νωρίτερα κατά το τρέχον έτος, η Επιτροπή επανεξέτασε επίσης το σχέδιό της για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης το 2021 και επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να εκδώσει εντός του τρέχοντος έτους μακροπρόθεσμα ομόλογα συνολικού ύψους περίπου €80 δισ., τα οποία θα συμπληρωθούν με δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε βραχυπρόθεσμα χρεόγραφα Ε.Ε. Η Επιτροπή θα προσφέρει τα χρεόγραφα Ε.Ε. αποκλειστικά μέσω δημοπρασιών, το δε πρόγραμμα δημοπρασιών έχει ξεκινήσει στις 15 Σεπτεμβρίου. Η Επιτροπή θα διοργανώνει συνήθως δύο δημοπρασίες μηνιαίως για τα χρεόγραφα Ε.Ε., την πρώτη και την τρίτη Τετάρτη κάθε μήνα. Το πρόγραμμα δημοπρασιών θα χρησιμοποιηθεί και για ομόλογα, παράλληλα με τις κοινοπρακτικές εκδόσεις. Στο πλαίσιο του προγράμματος έκδοσης που δημοσιεύτηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή θα διεξάγει εν γένει μία δημοπρασία και μία κοινοπρακτική έκδοση μηνιαίως για τα ομόλογά της. Ο Επίτροπος Γιοχάνες Χαν πρόσθεσε ότι «η επιβεβαίωση του αρχικού μας σχεδίου χρηματοδότησης

EconomyToday 63

θεμα για το 2021 αποτελεί ένδειξη των εξαιρετικών εργασιών σχεδιασμού και προπαρασκευής που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Ακόμη μια υπέροχη είδηση είναι η έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας δημοπρασιών, η οποία θα αυξήσει περαιτέρω την ελκυστικότητα της ενωσιακής δανειοληψίας και θα έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο στις κεφαλαιαγορές της Ε.Ε.».

Πλαίσιο για τα πράσινα ομόλογα NextGenerationEU – Mια άσκηση αρτιότητας Το πλαίσιο της NextGenerationEU για τα πράσινα ομόλογα καταρτίστηκε σύμφωνα με τις αρχές των πράσινων ομολόγων της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγορών (ICMA), η οποία αποτελεί πρότυπο της αγοράς για τα πράσινα ομόλογα. Σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική, το πλαίσιο εξετάστηκε από έναν δεύτερο πάροχο γνωμοδότησης, τη Vigeo Eiris, εταίρο του ομίλου Moody’s ESG Solutions, η οποία θεωρεί ότι το πλαίσιο ευθυγραμμίζεται με τις αρχές των πράσινων ομολόγων της ICMA, συνάδει με την ευρύτερη στρατηγική της Ε.Ε. για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (ΠΚΔ) και θα συμβάλει σημαντικά στη βιωσιμότητα. Το πλαίσιο ευθυγραμμίστηκε, στο μέτρο του δυνατού, με το ευρωπαϊκό πρότυπο για τα πράσινα ομόλογα. Η πρόταση για το πρότυπο του πράσινου ομολόγου υποβλήθηκε από την Επιτροπή τον Ιούλιο του 2021 με επακόλουθη διαδικασία συναπόφασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, την οποία θα ακολουθήσει περίοδος θέσης σε εφαρμογή πριν από την έναρξη ισχύος. Αυτή η ευθυγράμμιση αποτυπώνεται, για παράδειγμα, στο γεγονός ότι μέρος των επιλέξιμων επενδύσεων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) –του κύριου μέσου για την ανάκαμψη της Ευρώπης– έχει ενσωματώσει τα ενωσιακά τεχνικά κριτήρια ελέγχου της ταξινόμησης.

Διασφάλιση ότι τα πράσινα ομόλογα χρησιμοποιούνται για πράσινους στόχους Το πλαίσιο παρουσιάζει στην επενδυτική κοινότητα τον τρόπο με τον οποίο τα κεφάλαια που θα αντληθούν από την έκδοση των πράσινων ομολόγων NextGenerationEU θα χρησιμοποιηθούν για πράσινους στόχους. Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα από τα πράσινα ομόλογα NextGenerationEU θα χρηματοδοτήσουν το μερίδιο των σχετικών με το κλίμα δαπανών στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κάθε κράτος-μέλος πρέπει να διαθέσει τουλάχιστον το 37% του εθνικού του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας –του χάρτη πορείας για τη διάθεση 64 EconomyToday

Τα έσοδα από τα πράσινα ομόλογα NextGenerationEU θα χρηματοδοτήσουν το μερίδιο των σχετικών με το κλίμα δαπανών στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

των κονδυλίων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας– για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με το κλίμα, ενώ πολλά κράτη-μέλη σχεδιάζουν να κάνουν περισσότερα από όσα απαιτούνται. Σύμφωνα με τους κανόνες του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα κράτη-μέλη θα αναφέρουν στην Επιτροπή τις πράσινες δαπάνες που πραγματοποιούν. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες αυτές για να δείξει στους επενδυτές τον τρόπο με τον οποίο τα έσοδα από τα πράσινα ομόλογα χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης. Η υποβολή αναφορών θα οργανωθεί γύρω από εννέα κατηγορίες, όπως προσδιορίζονται στο πλαίσιο για τα πράσινα ομόλογα NextGenerationEU, με το μεγαλύτερο μερίδιο να καταλαμβάνεται από την καθαρή ενέργεια, την ενεργειακή απόδοση και τις

καθαρές μεταφορές.

Υποβολή αναφορών Σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική, το πλαίσιο θα υποβάλλει αναφορές σχετικά με την κατανομή και τον αντίκτυπο. Για την υποβολή αναφορών σχετικά με την κατανομή, η Επιτροπή θα χρησιμοποιεί τα στοιχεία των κρατών-μελών σχετικά με τις δαπάνες για πράσινα έργα. Ένας ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής θα επαληθεύει την υποβολή αναφορών σχετικά με την κατανομή. Η υποβολή αναφορών σχετικά με τον αντίκτυπο θα αποτελεί διαδικασία που θα διεκπεραιώνεται μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών της Επιτροπής, αξιοποιώντας την ευρεία εμπειρογνωμοσύνη εντός του θεσμικού οργάνου. Η εν λόγω υποβολή αναφορών θα επιτρέψει στους επενδυτές πράσι-

νων ομολόγων NextGenerationEU να εκτιμήσουν τον θετικό αντίκτυπο των επενδύσεών τους. Για να διασφαλιστεί ότι η αναφορά σχετικά με τον αντίκτυπο είναι ουσιαστική, αμερόληπτη και ακριβής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βασίζεται σε ανεξάρτητες συμβουλές εμπειρογνωμόνων. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή θα γνωστοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο τα έσοδα από τα πράσινα ομόλογα NextGenerationEU έχουν κατανεμηθεί σε διάφορες κατηγορίες επενδύσεων και κράτη-μέλη.

Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της Ε.Ε., θα δανειστεί στις κεφαλαιαγορές έως Τα επόμενα βήματα €800 δισ.

Μετά τη δημοσίευση του πλαισίου, επίκειται η δρομολόγηση των πράσινων ομολόγων NextGenerationEU, με την πρώτη έκδοση να έχει ήδη προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2021, με χρήση του μορφότυπου της κοινοπρακτικής έκδοσης.

Ιστορικό

Το NextGenerationEU είναι ένα προσωρινό μέσο ανάκαμψης ύψους περίπου €800 δισ. σε τρέχουσες τιμές που αποσκοπεί στο να στηρίξει την ανάκαμψη της Ευρώπης από την πανδημία του κορωνοϊού και στο να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας πιο πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής Ευρώπης. Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της Ε.Ε., θα δανειστεί στις κεφαλαιαγορές έως €800 δισ. περίπου μέχρι το τέλος του 2026. Από αυτά, τα €421,5 δισ. θα είναι διαθέσιμα κυρίως για επιχορηγήσεις (στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και άλλων προγραμμάτων του προϋπολογισμού της Ε.Ε.) και τα €385,2 δισ. για δάνεια. Αυτό θα μεταφραστεί σε δανειοληψία ύψους, κατά μέσο όρο, περίπου €150 δισ. ετησίως. Δεδομένων των όγκων, της συχνότητας και της πολυπλοκότητας των μελλοντικών πράξεων δανειοληψίας, η Επιτροπή θα ακολουθήσει τις βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποιούνται από μεγάλους και συχνούς εκδότες και έχει εφαρμόσει διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης. Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αντλήσει το 30% των κονδυλίων του NextGenerationEU μέσω της έκδοσης πράσινων ομολόγων και να χρησιμοποιήσει τα έσοδα για τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, καταδεικνύοντας έτσι τη δέσμευσή της για βιωσιμότητα.

EconomyToday 65

aρθρο

Η κυκλική οικονομία και ο επανακαθορισμός

του τρόπου παραγωγής ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ Κ. ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ Δικηγόρου, Μέλους Institute for Sustainability Leadership, University of Cambridge

Ε

ίναι πλέον κοινώς αποδεκτό πως το 2021 έχει σηματοδοτήσει επίσημα μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα και τις επιχειρήσεις. Μια εποχή αφοσιωμένη στη βιωσιμότητα (sustainability) και τη βιώσιμη ανάπτυξη (sustainable development), κατά την οποία επιδιώκεται συμμόρφωση με την Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών (UN Agenda 2030) και τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals - SDGs). Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία στοχεύει επίσης σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης μετά την πανδημία, οι Κανονισμοί της Φάσης Α, οι οποίοι θα οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, είτε έχουν εφαρμοστεί ήδη είτε θα εφαρμοστούν εντός του 2022. Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο και πολυεπίπεδο έργο, η υλοποίηση του οποίου τώρα

66 EconomyToday

Η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική για το μέλλον της ανθρωπότητας

ξεκινά να διακρίνεται. Στο πλαίσιο του έργου, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη βιώσιμη χρηματοδότηση (sustainable finance), την εταιρική κοινωνική ευθύνη (corporate social responsibility) και την εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environment, Social, Governance). Πρόκειται λοιπόν για ένα πολύπλοκο και δισεπίλυτο αλλά συνάμα απαραίτητο παζλ. Ένα παζλ το οποίο ενδεχομένως να μην ήταν τόσο δύσκολο και να μη χρειαζόταν τόσο μεγάλη προσπάθεια, αν πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες αντιλαμβάνονταν τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης μερικές δεκαετίες προηγουμένως και δεν άφηναν τα πράγματα να φτάσουν στο απροχώρητο. Στο τέλος της μέρας, η επιτυχία του όλου εγχειρήματος δεν βασίζεται απλώς στην ύπαρξη των απαιτούμενων κανονισμών αλλά κυρίως στην καλή θέληση, στη διάθεση και στην αλλαγή νοοτροπίας όλων μας, πρώτα των ηγετών

νός γύρω από θέματα βιωσιμότητας, χαρακτήρισε την κυκλική οικονομία ως ένα μοντέλο στο οποίο προϊόντα και υλικά «σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, να τύχουν εκ νέου επεξεργασίας, να ανακυκλωθούν ή να επανέλθουν στην αρχική τους μορφή και έτσι να παραμείνουν στην οικονομία για όσο το δυνατόν περισσότερο» (13 Ιουνίου 2021). Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι δεν πρόκειται απλώς για ανακύκλωση. Εάν θέλουμε πραγματικά να πετύχουμε την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας, το υφιστάμενο κυρίαρχο μοντέλο της «προγραμματισμένης παλαίωσης» (planned obsolescence), δηλαδή το μοντέλο που θέλει τα προϊόντα να έχουν συγκεκριμένη διάρκεια ζωής, θα πρέπει να τερματιστεί. Τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές θα πρέπει να μάθουν να εκτιμούν την αξία των πρώτων υλών και να τις προστατεύουν. Όπως πολύ σωστά το έθεσε o Οργανισμός Ellen MacArthur, «η κυκλική οικονομία επικεντρώνεται σε βελτιώσεις οι οποίες θα επηρεάσουν θετικά το περιβάλλον και ολόκληρο το φάσμα του όρου βιωσιμότητα. Η κυκλική οικονομία μάς δίνει τα εφόδια να ανακόψουμε την κλιματική αλλαγή και τη μείωση της βιοποικιλότητας, ανταποκρινόμενοι συγχρόνως σε σημαντικές κοινωνικές ανάγκες». Αποτελεί δηλαδή ένα ακόμα ισχυρό εργαλείο για υλοποίηση των Στόχων SDGs, αφού εισέρχεται από τη θεωρία στην πράξη των απαιτούμενων δράσεων. Η κυκλική οικονομία μπορεί να έχει ιδιαίτερο αντίκτυπο σε πολλούς από τους Στόχους SDGs. Όπως στον Στόχο 6 για θέματα ενέργειας, τον Στόχο 8 ο οποίος αφορά την οικονομική ανάπτυξη, τον Στόχο 11 για βιώσιμες πόλεις, τον Στόχο 12 για βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, τον Στόχο 13 για την κλιματική αλλαγή, τον Στόχο 14 για τους ωκεανούς και τον Στόχο 15 για τη ζωή στη στεριά. Αν και τα αποτελέσματα ακούγονται και θα είναι ιδιαίτερα ευεργετικά, εντούτοις η μετάβαση από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία απαιτεί κοινή προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων, από διάφορους τομείς και ειδικότητες (ελεύθεροι επαγγελματίες, υπάλληλοι, διευθυντές, κυβερνήσεις). Η 76η Ετήσια Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών διεξήχθη μεταξύ 14 και 30 Σεπτεμβρίου. Πέραν των εξελίξεων στο Αφγανιστάν, στην ατζέντα κάθε εμπλεκόμενου τομέα (lead by example) και περιλαμβανόταν και συζήτηση για το επίπεδο υλοποίμετά του καθενός από εμάς. ησης των Στόχων SDGs. Το πόσο έχει προχωρήσει Με αυτά τα δεδομένα, το εργαλείο της κυκλικής η υλοποίησή τους θα καταδείξει και πόσο σημαντικά οικονομίας (circular economy), στο πλαίσιο του βήματα έχει κάνει ο πλανήτης για καταπολέμηση της εγχειρήματος για βιώσιμη ανάπτυξη, είναι κάτι που φτώχειας και της πείνας, για αντιμετώπιση της κλιέρχεται ταχέως στις ζωές μας, αφού η κλιματική ματικής αλλαγής, για επίτευξη ισότητας των φύλων αλλαγή και η ανάγκη για προστασία του και πολλά άλλα. περιβάλλοντος δεν μας αφήνουν άλλα Η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική περιθώρια για εφησυχασμό. Η ζημιά που Η κυκλική οικονομία αποτελεί για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ειδικά έχει γίνει είναι ήδη τεράστια. Παρά την σε μια περίοδο αβεβαιότητας, όπως αυτή καθοριστικό πυλώνα για παγκόσμια κινητικότητα που παρατηρείυλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης που διανύουμε τώρα, οι Στόχοι SDGs, πεται γύρω από το ζήτημα της κυκλικής ριλαμβανομένης της κυκλικής οικονομίας, οικονομίας, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών δείχνουν τον δρόμο για ισχυρή και βιώσιμη πως δεν υπάρχει διεθνώς ξεκάθαρος και και του Σχεδίου Ενσωμάτωσης ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 κοινός ορισμός ο οποίος να την καθορίζει. και για ένα καλύτερο μέλλον για όλους, σε της Αειφόρου Ανάπτυξης της Η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για έναν πιο ασφαλή και υγιή πλανήτη. Ευρωπαϊκής Επιτροπής το Περιβάλλον, το σημαντικότερο γεγο-

EconomyToday 67

αρθρο

Ποιος είναι ο μεγάλος αδελφός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας; ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑ Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου

68 EconomyToday

Σ

το ερώτημα «ποιος είναι ο μεγάλος αδελφός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;» η απάντηση είναι πολύ απλή. Σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο μεγάλος αδελφός, αφού πρώτα χρειάζεται η εισαγωγή προγραμμάτων μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και μετά η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για αυτόν τον λόγο, η Ε.E. έχει καταρτίσει σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Το σχέδιο περιλαμβάνει δέσμη μέτρων προτεραιότητας που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης με συμφέροντες οικονομικούς όρους. Οι πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνουν δράσεις για βελτίωση της απόδοσης των ενεργοβόρων συσκευών, κτιρίων, μεταφορών και συστημάτων παραγωγής ενέργειας. Προτείνονται νέα αυστηρά πρότυπα ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση ενεργειακών υπηρεσιών και ειδικοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί για τη στήριξη προϊόντων υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης. Ερχόμενοι στη χώρα μας, όπου ο ολοκληρωμένος μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός είναι ανύπαρκτος, είναι γνωστή η ενεργειακή εξάρτηση της Κύπρου από τα ορυκτά καύσιμα και ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική και οικονομική πορεία της χώρας μας. Είναι γνωστή η ενεργειακή ανεπάρκεια της Κύπρου και πόσα δαπανούμε ως χώρα και ως καταναλωτές για τις εισαγωγές ενέργειας από άλλες χώρες. Είναι γνωστή επίσης η διεθνής προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι γνωστές οι προτεραιότητες της Ε.Ε., τα προγράμματα και τα χρήματα που μπορούν να απορροφηθούν για αειφόρες ενεργειακές εφαρμογές. Και είναι επιτακτικό να πετύχουμε τους στόχους για τους οποίους έχουμε δεσμευτεί προς την Ε.Ε. Η εξοικονόμηση ενέργειας για την Κύπρο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο κυριότερος εγχώριος ενεργειακός πόρος. Με την εξοικονόμηση ενέργειας το οικονομικό όφελος είναι διπλό, (α) λόγω της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και (β) λόγω της μείωσης της ανάγκης χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (άρα το συνολικό κόστος προώθησής τους, για την επίτευξη του στόχου της Ε.Ε., θα είναι μειωμένο). Η νομοθεσία και τα κανονιστικά μέτρα που ισχύ-

Οι ήπιες κλιματικές συνθήκες και η υψηλή ηλιοφάνεια που επικρατούν στη χώρα μας δεν δικαιολογούν τέτοιο υψηλό ποσοστό ενεργειακής κατανάλωσης

ουν σήμερα στην Κύπρο σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, παρά τις σημαντικές βελτιώσεις, δεν καλύπτουν ακόμη επαρκώς το φάσμα των ελλείψεων. Τονίζεται, έτσι, με όλο και μεγαλύτερη έμφαση, η ανάγκη να αμβλυνθούν οι αδυναμίες, κυρίως σε θέματα πιστοποίησης αλλά και μηχανισμών ελέγχου της εφαρμογής των κανονισμών. Κάθε προσπάθεια εφαρμογής προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας στην Κύπρο έρχεται αντιμέτωπη με προβλήματα, όπως απουσία οργανογράμματος εφαρμογής ενός πραγματοποιήσιμου προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας με βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις και μακροπρόθεσμους στόχους, έλλειψη ικανού και αναγκαίου θεσμικού πλαισίου, έλλειψη ανάλογης φορολογικής πολιτικής που να προωθεί την εξοικονόμηση ενέργειας, χαμηλό βαθμό απόδοσης του υπάρχοντος ενεργειακού συστήματος, εκμετάλλευση των σχετικών κονδυλίων της Ε.Ε. που γίνεται κυρίως για μεμονωμένες επενδύσεις χωρίς αποδεδειγμένο συνολικό αποτέλεσμα, έλλειψη αρχείου ενεργειακών δεδομένων, αδυναμία παρακολούθησης και ελέγχου εφαρμογής των ισχυόντων νόμων και παντελής απουσία ενεργειακής συνείδησης. Το εγχείρημα της εξοικονόμησης ενέργειας είναι αναγκαιότητα για τη χώρα μας, για να αναβαθμίσουμε το δυσμενές περιβάλλον μας, για την ανάπτυξη και για να τεθούν σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές. Οι ήπιες κλιματικές συνθήκες και η υψηλή ηλιοφάνεια που επικρατούν στη χώρα μας δεν δικαιολογούν τέτοιο υψηλό ποσοστό ενεργειακής κατανάλωσης. Με τη λήψη των κατάλληλων επεμβάσεων στον οικιστικό τομέα, η κατάσταση μπορεί να είναι αναστρέψιμη, αρκεί να ισχύσουν νέοι περιβαλλοντικοί και ενεργειακοί δείκτες, κριτήρια και παράμετροι που θα επιτρέπουν ευνοϊκές σχέσεις μεταξύ δομημένου και ελεύθερου χώρου, ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της λειτουργίας της πόλης και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται σ’ αυτήν και ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα ίδια τα κτίρια. Παράλληλα με την εφαρμογή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι προς το συμφέρον όλων μας να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια. Τα οφέλη από την εξοικονόμηση ενέργειας μπορούν να μετρηθούν σε ευρώ που κερδίζουμε. Η εξοικονόμηση ενέργειας και η παράλληλη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να αποτελέσουν το κλειδί προς ένα πράσινο μέλλον για τη χώρα μας.

EconomyToday 69

αρθρο

Βιώσιμη Εταιρική Διακυβέρνηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal), η οποία ορίζει ότι «η βιωσιμότητα πρέπει να ενσωματωθεί περαιτέρω στο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης», έχει ξεκινήσει την πρωτοβουλία Βιώσιμης Εταιρικής Διακυβέρνησης (Sustainable Corporate Governance).

Του δρος Αλέξανδρου Αντωναρά Αναπληρωτή Καθηγητή, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

Ε

νάμιση χρόνο μετά την ίδρυσή της, η Engine No. 1, μια σχετικά μικρή εταιρεία επενδύσεων, κατέγραψε την πρώτη σημαντική νίκη της. Σε μια μάχη αναλογιών Δαβίδ και Γολιάθ, το μικρό hedge fund στις 26 Μαΐου 2021 ολοκλήρωσε με επιτυχία ένα μικρό «πραξικόπημα» στο διοικητικό συμβούλιο του ενεργειακού κολοσσού ExxonMobil, κατορθώνοντας να επιβάλει τον διορισμό τριών μελών που έχουν δεσμευτεί να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση της εταιρείας. Με μερίδιο μόνο 0,02% στην ExxonMobil, η νίκη επί των μεγαλύτερων μετόχων της εταιρείας ήταν κρίσιμη για την Engine No. 1. Η αμερικανική εταιρεία πετρελαίου αντιτάχθηκε στις αλλαγές του διοικητικού 70 EconomyToday

Πολλοί δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη προσοχή στον κίνδυνο που αντιπροσωπεύει η περιβαλλοντική κρίση και άλλες μακροπρόθεσμες απειλές στις επενδύσεις τους

συμβουλίου που ζητήθηκαν από το μικρό hedge fund, με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ExxonMobil, Darren Woods, να δηλώνει: «Διαφωνούμε με σεβασμό με το συμπέρασμα και την προτεινόμενη προσέγγιση του Engine No. 1. Το τρέχον διοικητικό μας συμβούλιο είναι από τα ισχυρότερα στον εταιρικό κόσμο». Ωστόσο, με την υποστήριξη ορισμένων από τα μεγαλύτερα επενδυτικά ταμεία στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των BlackRock, Vanguard και State Street, το ψήφισμα εγκρίθηκε όταν τέθηκε σε ψηφοφορία μετόχων. Εξηγώντας την απόφαση στο ενημερωτικό δελτίο της, η BlackRock λέει: «Συνεχίζουμε να ανησυχούμε για τη στρατηγική κατεύθυνση της Exxon και τον αναμενόμενο αντίκτυπο στις μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές επιδόσεις και την ανταγωνιστικότητά της. Κατά την άπο-

συμβούλια, ειδικά των εισηγμένων εταιρειών. Άλψή μας, το διοικητικό συμβούλιο θα επωφεληθεί από λωστε, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε την προσθήκη διαφορετικής ενεργειακής θέσει ως στόχο της τη συμμετοχή των εμπειρίας για να αυξήσει τις υπάρχουσες Οι αλλαγές που θα «επιβληθούν» γυναικών σε ανώτερες και μεσαίες διοιδεξιότητες». είτε μέσω απαιτήσεων των κητικές θέσεις σε ποσοστό 40% μέχρι το Επίσης, στην πετρελαϊκή εταιρεία Chevron, η ολλανδική ακτιβιστική ομάδα μετόχων επενδυτών είτε μέσω νομοθετικών τέλος του 2019. Φυσικά, ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί ακόμα!

Follow This, την ίδια μέρα, κατέθεσε ψήρυθμίσεων θα είναι πολλές και φισμα για το κλίμα, που έλαβε υποστήριξη σημαντικές. Για όσους πιστεύουν Η Βιώσιμη Εταιρική Διακυβέρνηση και η ποικιλομορφία του διοικητικού συμβουλίου από το 61% των μετόχων. ότι οι αλλαγές που έρχονται είναι δεν έχουν να κάνουν όμως μόνο με το Ενώ οι μέτοχοι έχουν συχνά μιλήσει για την ανάγκη των επιχειρήσεων να αναλά- υπερβολικές, απλά θα θυμίσω ότι η φύλο. Έχουν να κάνουν και με την ηλικία, βουν δράση σε θέματα περιβαλλοντικής, επιβίωση δεν είναι υποχρεωτική… τις γνώσεις, τις δεξιότητες, την ανεξαρτησία και τις οικογενειακές σχέσεις μεταξύ κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης των μελών ενός Δ.Σ. Προσωπική εκτίμηση (ESG), αυτές οι τελευταίες «εξεγέρσεις» είναι ότι η νέα οδηγία δεν θα αφορά μόνο τη διεύδείχνουν μια νέα προθυμία από μεγάλους επενδυτές ρυνση της έννοιας της ποικιλομορφίας. Μελετώντας να τιμωρήσουν στελέχη και διοικητικά συμβούλια που τα ερωτήματα της σχετικής ευρωπαϊκής δημόσιας αντιστέκονται σ’ αυτού του είδους τις αλλαγές. διαβούλευσης που ολοκληρώθηκε τον ΦεβρουάΗ υποστήριξη από μεγαλύτερους επενδυτικούς ομίλους ριο του 2021, εύκολα θα διαπιστώσει κανείς ότι η ενισχύει το χέρι των «αντιφρονούντων» μετόχωνοδηγία θα περιλαμβάνει ένα σύνολο υποχρεώσεων επενδυτών και αυξάνει την πιθανότητα περαιτέρω των μελών των διοικητικών συμβουλίων (φροντίδα «αναταραχών» σε μελλοντικές ετήσιες γενικές συγια τα συμφέροντα των ενδιαφερόμενων μερών, νελεύσεις. Πολλοί δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη υποχρέωση άσκησης δέουσας επιμέλειας στην εφοπροσοχή στον κίνδυνο που αντιπροσωπεύει η περιδιαστική αλυσίδα, δημιουργία μηχανισμών εμπλοκής βαλλοντική κρίση και άλλες μακροπρόθεσμες απειλές με τα ενδιαφερόμενα μέρη, αξιολόγηση γνώσεων στις επενδύσεις τους, με τον CEO της BlackRock, σε θέματα βιωσιμότητας, εκπαίδευση, και σύνδεση Larry Fink, να συνδέει άμεσα την κλιματική αλλαγή αμοιβών με κριτήρια βιωσιμότητας). και την έλλειψη ποικιλομορφίας με τους επενδυτικούς Οι αλλαγές που θα «επιβληθούν» είτε μέσω απαιτήκινδύνους, στην επιστολή που έστειλε τον Ιανουάριο σεων των επενδυτών είτε μέσω νομοθετικών ρυθμίτου 2021 προς όλες τις επιχειρήσεις στις οποίες έχει σεων θα είναι πολλές και σημαντικές. Ας αρχίσουν επενδύσει η BlackRock. να προετοιμάζονται από τώρα οι επιχειρήσεις. Για Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της υλοποίησης όσους πιστεύουν ότι οι αλλαγές που έρχονται είναι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European υπερβολικές, απλά θα θυμίσω Green Deal), η οποία ορίζει ότι «η βιωσιμότητα πρέπει ότι η επιβίωση δεν είναι να ενσωματωθεί περαιτέρω στο πλαίσιο εταιρικής υποχρεωτική… διακυβέρνησης», έχει ξεκινήσει την πρωτοβουλία Βιώσιμης Εταιρικής Διακυβέρνησης (Sustainable Corporate Governance). Η πρωτοβουλία αυτή έχει ως στόχο την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων, εισάγοντας πρόσθετους μηχανισμούς και μέσα, έτσι ώστε να αυξηθεί η βιωσιμότητα των αποφάσεων που λαμβάνονται από τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών. Αυτή η πρωτοβουλία συνδέεται επίσης άμεσα με το σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσω του επαναπροσδιορισμού των καθηκόντων του διοικητικού συμβουλίου. Η πρωτοβουλία αυτή είναι συμπληρωματική της αναθεώρησης της οδηγίας 2014/95/EU και έχει ως στόχο «να διασφαλίσει ότι τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά συμφέροντα είναι πλήρως ενσωματωμένα στις επιχειρηματικές στρατηγικές», θέτοντας το πλαίσιο απαιτήσεων για τη Βιώσιμη Εταιρική Διακυβέρνηση. Σημαντικές εξελίξεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα αναμένονται τους επόμενους μήνες. Έχει γίνει πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια σχετικά με την ανάγκη μεγαλύτερης ποικιλομορφίας και εκπροσώπησης περισσότερων γυναικών στα διοικητικά

EconomyToday 71

7 αρθρο

επτα πράγματα που πρέπει να έχετε κατά νου όταν αγοράζετε ακίνητο

ΤΟΥ Παύλου Λοΐζου Διευθύνοντος Συμβούλου WiRE FS

Η

απόφαση για αγορά κατοικίας είναι από τις σημαντικότερες που καλείται να λάβει ένας καταναλωτής ή μια οικογένεια. Αν και το βασικό κριτήριο για τη συγκεκριμένη απόφαση είναι το οικονομικό, αφού αν δεν έχεις τα απαιτούμενα χρήματα οτιδήποτε άλλο είναι άνευ αντικειμένου, εντούτοις υπάρχουν και αρκετοί άλλοι παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οι επίδοξοι αγοραστές ακινήτων. Πιο κάτω παραθέτουμε μερικούς από αυτούς, με στόχο να βοηθήσουμε όσους ενδιαφέρονται για απόκτηση κατοικίας να κάνουν τη βέλτιστη επιλογή.

1

Τοποθεσία

Η τοποθεσία ενός ακινήτου είναι ιδιαίτερα σημαντική και δεν εννοούμε απλώς να έχει ωραία θέα. Θα πρέπει να μάθετε πώς είναι η γειτονιά στην οποία βρίσκεται το ακίνητο. Είναι κοντά σε υπηρεσίες και ανέσεις; Είναι ανεπτυγμένη

72 EconomyToday

πλήρως ή μπορεί μετά από λίγο καιρό να δείτε να χτίζεται μια πολυώροφη πολυκατοικία και σύντομα η θέα σας να είναι η μπουγάδα του απέναντι; Επίσης, δεν θέλετε να ξέρετε ποιοι θα είναι οι μελλοντικοί και ενδεχομένως εφ’ όρου ζωής γείτονές σας; Επιπρόσθετα, προσπαθήστε να επισκεφθείτε το ακίνητο σε διαφορετικές μέρες και ώρες της βδομάδας. Να δείτε τα επίπεδα θορύβου, την κίνηση που έχει η περιοχή, την ευκολία πρόσβασης και ούτω καθεξής.

2

Ελέγξτε τα έγγραφα

Ζητήστε πιστοποιημένα έγγραφα τα οποία σχετίζονται με το ακίνητο: τίτλο ιδιοκτησίας (αν υπάρχει), σχετικές άδειες (πολεοδομική, άδεια οικοδομής) και αρχιτεκτονικά σχέδια. Βεβαιωθείτε ότι το ακίνητο χτίστηκε με βάση τα σχέδια. Αν σκοπεύετε να κάνετε αλλαγές, είναι καλό να ξέρετε εκ των προτέρων ότι μπορούν να γίνουν νόμιμα.

3 4

συντήρησης, είναι βασικό όλοι οι ιδιοκτήτες ή ένοικοι διαμερισμάτων να καταβάλλουν το ποσό που τους αναλογεί, ώστε να μπορούν να γίνουν και οι κατάλληλες αναβαθμίσεις ή επιδιορθώσεις όταν χρειαστεί.

5

Μην ξεχνάς την ανακαίνιση

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αγοραστών ακινήτων οι οποίοι θεωρούν ότι έκαναν την τέλεια αγορά και με μερικές επιπλέον δαπάνες θα μετατρέψουν το νέο τους ακίνητο στην ιδανική κατοικία. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές φόρες δεν κάνουν καλούς υπολογισμούς και το κόστος της ανακαίνισης είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που υπολόγιζαν, π.χ. επειδή η οικοδομή δεν επιτρέπει την κατασκευή επιπρόσθετου ορόφου. Γι’ αυτό και σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απαραίτητος ο σωστός υπολογισμός του κόστους από προηγουμένως, για να μη βρεθείτε προ εκπλήξεως.

6

Το συνολικό κόστος

3 4

Ηλεκτρομηχανολογικός έλεγχος

Ένας εκ των προτέρων έλεγχος από εξειδικευμένο άτομο σε ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις πάντα είναι χρήσιμος, ιδιαίτερα αν το κτίσμα είναι κάποιας ηλικίας. Τα προβλήματα του συγκεκριμένου είδους (καλωδίωση, κεντρική θέρμανση, ηλιακός κτλ.) συνήθως απαιτούν και χρόνο και πολλά χρήματα για να διορθωθούν και μπορούν να σας βγάλουν από τη μια στιγμή στην άλλη εκτός προϋπολογισμού.

Κοινόχρηστα Ή κοινό πρόβλημα;

Ειδικά τη σημερινή εποχή που η τάση στρέφεται στην αγορά διαμερισμάτων, είναι καλό να έχετε εκ των προτέρων εικόνα σε σχέση με το αν οι νέοι σας γείτονες καταβάλλουν τα κοινόχρηστά τους. Ειδικά για πολυκατοικίες ορισμένης ηλικίας, οι οποίες θα ξεκινήσουν να χρήζουν

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, πολλές φορές οι αγοραστές ακινήτων πέφτουν έξω στους υπολογισμούς τους. Ακόμα κι αν δεν πρόκειται να ανακαινίσουν, υπάρχουν άλλα κόστη τα οποία πολλές φορές δεν υπολογίζουν σωστά ή μπορεί να μην τα υπολογίσουν καν. Το υφιστάμενο κεφάλαιο που διαθέτετε και το δάνειο που θα λάβετε από την τράπεζα μπορεί να μην αρκούν για να καλύψετε όλα τα έξοδα, όπως για παράδειγμα τα μεταβιβαστικά τέλη με τα οποία επιβαρύνεται ο αγοραστής, έξοδα συμβούλων, έξοδα μετακόμισης, αγορά επίπλων ή συσκευών κτλ. Ακόμα κι αν το διαμέρισμα είναι επιπλωμένο, κάτι θα χρειαστεί να αγοράσετε – το πιο απλό, πακέτο τηλεπικοινωνίας.

7

Προσλάβετε επαγγελματίες

Γνωρίζουμε πως ό,τι εμπεριέχει επιπρόσθετο κόστος θα προτιμούσατε να το αποφύγετε, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση αποτελεί… αναγκαίο κακό. Στη δική μας περίπτωση, μια εκτίμηση του ακινήτου που σας ενδιαφέρει από σοβαρό και ανεξάρτητο εκτιμητή είναι αναγκαία. Και για να ξέρετε τι αγοράζετε και για να μη σας ξεγελάσουν. Αντίστοιχα, ο διορισμός ενός δικηγόρου για να διαχειριστεί τη συναλλαγή θα σας δώσει τη διαβεβαίωση ότι όλα έγιναν νομότυπα και όπως πρέπει και θα σας βγάλει από πολλές πιθανές σκοτούρες μελλοντικά. Καταληκτικά, ένα στεγαστικό ακίνητο δεν είναι μόνο επένδυση ζωής αλλά είναι και δέσμευση ζωής. Η απόκτησή του θα επηρεάζει για πολλά χρόνια τον οικονομικό σας προγραμματισμό, είτε έχετε κάνει δάνειο είτε έχετε ξοδέψει κεφάλαιο που είχατε διαθέσιμο. Φροντίστε τουλάχιστον να αξίζει τον κόπο και να μην το μετανιώσετε επειδή δεν κάνατε κάποια πράγματα που έπρεπε να είχατε κάνει εκ των προτέρων.

EconomyToday 73

θεμα

Οι 4 τάσεις που επηρεάζουν

την ικανότητα και ελευθερία δράσης της Ε.Ε. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Η

σιμότητα και τεχνολογικός μετασχηματισμός, Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πιέσεις στη δημοκρατία και τις αξίες, και τη δεύτερή της ετήσια έκθεση αλλαγές στην παγκόσμια τάξη και δημογραστρατηγικών προβλέψεων με φία. Επίσης, έχει προσδιορίσει δέκα βασικούς τίτλο «Ικανότητα και ελευθερία τομείς δράσης στους οποίους η Ε.Ε. μπορεί να δράσης της Ε.Ε.». Στην παρούσα αξιοποιήσει ευκαιρίες για την εδραίωση της ανακοίνωση αποτυπώνεται μια μακρόπνοη και παγκόσμιας ηγετικής της θέσης και πολυτομεακή προοπτική όσον αφορά της ανοικτής στρατηγικής της αυτονοτην ανοικτή στρατηγική αυτονομία της Έχουν προσδιοριστεί 10 βασικοί μίας. Ως εκ τούτου, στα προγράμματα Ε.Ε. σε μια ολοένα και πιο πολυπολική και αμφισβητούμενη παγκόσμια τάξη. τομείς δράσης στους οποίους η Ε.Ε. εργασίας της και κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων της, η Επιτροπή Η Επιτροπή έχει εντοπίσει τέσσερις μπορεί να αξιοποιήσει ευκαιρίες εξακολουθεί να λαμβάνει υπόψη τις κύριες παγκόσμιες τάσεις οι οποίες για την εδραίωση της παγκόσμιας στρατηγικές προβλέψεις. επηρεάζουν την ικανότητα και την ηγετικής της θέσης και της Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιελευθερία δράσης της Ε.Ε.: κλιματική ανοικτής στρατηγικής τροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλαγή και άλλες περιβαλλοντικές της αυτονομίας δήλωσε ότι «είναι πλέον σχεδόν προκλήσεις, ψηφιακή υπερσυνδε-

74 EconomyToday

10 στρατηγικοί τομείς δράσης πολιτικής

1. Εξασφάλιση βιώσιμων και ανθεκτικών συστημάτων υγείας και τροφίμων.

2. Διασφάλιση οικονομικά προσιτής ενέργειας, απαλλαγμένης από ανθρακούχες εκπομπές.

3. Ενίσχυση της ικανότητας διαχείρισης δεδομένων, τεχνητής νοημοσύνης και τεχνολογιών αιχμής.

4. Διασφάλιση και διαφοροποίηση του εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες.

5. Εξασφάλιση της παγκόσμιας πρωτοπορίας στον καθορισμό προτύπων.

6. Οικοδόμηση ανθεκτικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων, ικανών να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος.

καθημερινό βίωμα των Ευρωπαίων πολιτών το γεγονός ότι οι παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, έχουν άμεσο αντίκτυπο στην προσωπική τους ζωή. Όλοι νιώθουμε ότι η δημοκρατία μας και οι ευρωπαϊκές μας αξίες τίθενται υπό αμφισβήτηση, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, ή ότι η Ευρώπη πρέπει να προσαρμόσει την εξωτερική της πολιτική λόγω της μεταβαλλόμενης παγκόσμιας τάξης. Η έγκαιρη και βελτιωμένη πληροφόρηση σχετικά με τις τάσεις αυτές θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίζουμε εγκαίρως τέτοια σημαντικά ζητήματα και να οδηγούμε την Ένωσή μας σε θετική κατεύθυνση». Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μάρος Σέφτσοβιτς, αρμόδιος για τις διοργανικές σχέσεις

7. Ανάπτυξη και διατήρηση δεξιοτήτων και ταλέντων που ανταποκρίνονται στις φιλοδοξίες της Ε.Ε.

8. Ενίσχυση των ικανοτήτων ασφάλειας και άμυνας και της πρόσβασης στο διάστημα.

9. Συνεργασία με παγκόσμιους εταίρους για την προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας για όλους.

10. Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των θεσμικών οργάνων.

EconomyToday 75

θεμα

και τη διερεύνηση προοπτικών, δήλωσε ότι «μολονότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τι επιφυλάσσει το μέλλον, η καλύτερη κατανόηση των βασικών μεγατάσεων, αβεβαιοτήτων και ευκαιριών θα ενισχύσει τη μακροπρόθεσμη ικανότητα και ελευθερία δράσης της Ε.Ε. Έτσι, η παρούσα έκθεση στρατηγικών προβλέψεων εξετάζει τέσσερις μεγατάσεις με σημαντικό αντίκτυπο στην Ε.Ε. και προσδιορίζει δέκα τομείς δράσης προκειμένου να ενισχυθεί η ανοικτή στρατηγική αυτονομία μας και να εδραιωθεί η θέση μας στην παγκόσμια πρωτοπορία με ορίζοντα το 2050. Η πανδημία έκανε ακόμα εναργέστερη τη σημερινή ανάγκη για φιλόδοξες στρατηγικές επιλογές και η παρούσα έκθεση θα μας βοηθήσει να μη χάνουμε τον στόχο».

Όλα όσα έπονται Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εφαρμόζει το θεματολόγιο στρατηγικών προβλέψεών της για αυτόν τον κύκλο πολιτικής, προσαρμόζοντας αναλόγως τις πρωτοβουλίες του προγράμματος εργασίας για το επόμενο έτος. Στις 18-19 Νοεμβρίου, θα φιλοξενήσει την ετήσια διάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συστήματος Στρατηγικής και Πολιτικής Ανάλυσης (ESPAS) προκειμένου να συζητηθεί το θέμα της έκθεσης στρατηγικών προβλέψεων του επόμενου έτους – η διασύνδεση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, πώς δηλαδή μπορούν να αλληλοενισχύονται, μεταξύ άλλων με τη χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών. Επιπλέον, το πανευρωπαϊκό δίκτυο προβλέψεων των «Υπουργών Μέλλοντος» σε όλα τα κράτη-μέλη θα συνεχίσει να αναπτύσσει ικανότητες προβλέψεων στις διοικήσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε. Τον περασμένο μήνα, η Επιτροπή έχει ολοκληρώσει και τη δημόσια διαβούλευση σχετικά με τους πίνακες ανθεκτικότητας, ένα νέο εργαλείο για την αξιολόγηση της ανθεκτικότητας με πιο ολιστικό τρόπο, στην Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της. Αυτό θα συμβάλει στη μέτρηση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας πέραν του ΑΕΠ. Η δημόσια διαβούλευση σχετικά με τα σχέδια των πινάκων ανθεκτικότητας της Επιτροπής ολοκληρώθηκε συγκεκριμένα στις 30 Σεπτεμβρίου.

Τα δεδομένα Οι στρατηγικές προβλέψεις στηρίζουν την Επιτροπή στη μακρόπνοη και φιλόδοξη πορεία της προς την επίτευξη των έξι πρωταρχικών φιλοδοξιών της Προέδρου φον ντερ Λάιεν. Αρχής γενομένης από το 2020, καταρτίζονται ετήσιες εκθέσεις στρατηγικών 76 EconomyToday

προβλέψεων, βάσει πλήρων κύκλων προβλέψεων, για την τεκμηρίωση των προτεραιοτήτων της ετήσιας ομιλίας για την κατάσταση της Ένωσης, του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής και του πολυετούς προγραμματισμού. Η φετινή έκθεση βασίζεται στην έκθεση στρατηγικών προβλέψεων του 2020, η οποία εισήγαγε την ανθεκτικότητα Στα προγράμματα εργασίας της ως νέα πυξίδα για τη χάραξη πολιτικής και κατά τον καθορισμό των της Ε.Ε. Οι μεγατάσεις και οι δράσεις προτεραιοτήτων της, η Επιτροπή πολιτικής που παρατίθενται στην έκθεεξακολουθεί να λαμβάνει υπόψη ση στρατηγικών προβλέψεων 2021 τις στρατηγικές προβλέψεις προσδιορίστηκαν μέσω μιας διατομεα-

και διασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. κής διαδικασίας προβλέψεων, υπό την καθοδήγηση έως το 2040 και μετέπειτα). εμπειρογνωμόνων, η οποία διενεργήθηκε από τις Προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη ικανοτήτων υπηρεσίες της Επιτροπής, με ευρείες διαβουλεύσεις προβλέψεων σε ολόκληρη την Ε.Ε., η Επιτροπή με τα κράτη-μέλη και άλλα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. δημιούργησε ένα δίκτυο προβλέψεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήμασε επίπεδο Ε.Ε., το οποίο περιλαμβάνει τος Στρατηγικής και Πολιτικής Ανά27 «Υπουργούς Μέλλοντος» από όλα λυσης (ESPAS). Τα αποτελέσματα της τα κράτη-μέλη. Το δίκτυο ανταλλάσσει διαδικασίας προβλέψεων παρατίθενται ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ στην έκθεση επιστημονικών στοιχείων ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε., βέλτιστες πρακτικές και ενημερώνει το θεματολόγιο στρατηγικών προβλέψεγια τη χάραξη πολιτικής του Κοινού ΚέΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟ ων της Επιτροπής, συζητώντας βασικά ντρου Ερευνών με τίτλο «Shaping and ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ζητήματα που είναι σημαντικά για το securing the EU’s Strategic Autonomy 27 «ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ» μέλλον της Ευρώπης. by 2040 and beyond» (Διαμόρφωση

EconomyToday 77

Φωτογραφία: Αντώνης Φαρμακάς.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

78 EconomyToday

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ

Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΜΟΥ

Το έργο που επιτεύχθηκε στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, οι προκλήσεις για τον νέο Πρόεδρο, αλλά και η πιο δύσκολη στιγμή στα δέκα χρόνια προεδρίας.

Διατελέσατε Πρόεδρος της ΕΚΚ για δέκα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η Κύπρος λαβώθηκε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, κλήθηκε να αντιμετωπίσει την πρόσφατη υγειονομική κρίση, ενώ άλλα ζητήματα, όπως η κατάργηση του ΚΕΠ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ και η θεσμική κρίση, έπληξαν την εικόνα της χώρας διεθνώς. Ποιος είναι ο δικός σας απολογισμός; Είναι γεγονός ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κλήθηκε να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις και να αντεπεξέλθει σε προκλήσεις, όπως η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η τραπεζική κρίση του 2013. Πιο πρόσφατα, είχαμε και τις αποκαλύψεις του Al Jazeera, που έπληξαν το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε μια περίοδο που η Moneyval είχε αρχίσει να αξιολογεί θετικά την Κύπρο ίναι πεποίθησή μου ότι, παρά για τα σημαντικά βήματα που έκανε σε ό,τι αφορά την τα εμπόδια που συναντήσαμε πάταξη της διακίνησης παράνομων κεφαλαίων, μέσα στην πορεία, μέσα από την από θεσμικές αλλαγές και την ενίσχυση των εποπτικών άσκηση αποτελεσματικής ελέγχων. Είναι πεποίθησή μου ότι, παρά τα εμπόδια που εποπτείας και κατ’ επέκτασυναντήσαμε στην πορεία, μέσα από την άσκηση αποτεση τη διασφάλιση της προστασίας των επενδυτών, λεσματικής εποπτείας και κατ’ επέκταση τη διασφάλιση της κατορθώσαμε να συμβάλουμε στην ανάκτηση της προστασίας των επενδυτών, κατορθώσαμε να συμβάλουμε εμπιστοσύνης των επενδυτών και της αξιοπιστίας στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και της της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου, γεγοαξιοπιστίας της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου, νός που αντανακλάται στην αξιόλογη ανάπτυξη που γεγονός που αντανακλάται στην αξιόλογη ανάπτυξη που γνώρισε ο τομέας», τονίζει σε συνέντευξή της στο γνώρισε ο τομέας. Ειδικότερα, η ΕΚΚ εποπτεύει σήμερα Economy Today η τέως Πρόεδρος της Επιτροπής 782 οντότητες σε σχέση με 247 το 2011, μια Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, Δήμητρα αύξηση 217%, ενώ βρίσκονται υπό διαδικασία Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν τον Καλογήρου. Κάνοντας έναν απολοαδειοδότησης πέραν των 100 νέων αιτήσεγισμό για τα δέκα χρόνια στο πηδάλιο Μάρτιο του 2013, όταν ζήσαμε ων. Από το 2012 και έπειτα, προστέθηκαν της ΕΚΚ, η κ. Καλογήρου παρουσιάζει τις δραματικές επιπτώσεις των υπό την εποπτεία της ΕΚΚ νέες κατηγορίες το έργο που έχει επιτευχθεί, απαντά αποφάσεων του Eurogroup, με το εποπτευομένων, όπως οι εταιρείες παροχής σχετικά με θέματα για τα οποία δέχθηκε κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας, την διοικητικών υπηρεσιών, οι οργανισμοί συλλοκριτική, ενώ μας εξομολογείται και ποια γικών επενδύσεων και οι εταιρείες διαχείρισής ήταν η πιο δύσκολή της στιγμή σε αυτή αναστολή διαπραγμάτευσης της τους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες την πορεία. Τέλος, επισημαίνει ότι είναι μετοχής της Τράπεζας Κύπρου από θέσεις εργασίας για επαγγελματίες υψηλού έτοιμη να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στη το ΧΑΚ και τα κουρέματα καταθέσεων, μορφωτικού επιπέδου. Αξίζει να σημειωθεί ζωή της, με εφόδια τις γνώσεις και τις ότι σήμερα εργοδοτούνται πέραν των 20.000 αξιογράφων και μετοχών εμπειρίες που αποκόμισε από το ΧΑΚ επαγγελματιών στον τομέα. και την ΕΚΚ.

«Ε

EconomyToday 79

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

782

οντότητες υπό εποπτεία

100+

νέες αιτήσεις υπό διαδικασία αδειοδότησης

289

ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Για το θέμα των πολιτογραφήσεων είχατε διοριστεί και Πρόεδρος της Τριμελούς Επιτροπής και η πραγματικότητα είναι πως για το γνωστό πόρισμα Καλογήρου δεχθήκατε έντονη κριτική... Είναι κατανοητές και αναμενόμενες οι πρώτες αντιδράσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το γενικό συμπέρασμα είναι εμπεριστατωμένο και τεκμηριωμένο βάσει στοιχείων και εγγράφων που έχουν ληφθεί. Να υπενθυμίσω ότι εξετάστηκαν 42 πολιτογραφήσεις φυσικών προσώπων που απασχολούσαν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Τα πρόσωπα αυτά είτε καταζητούνταν από τις αρχές των χωρών τους για διάφορα σοβαρά αδικήματα είτε παρουσιάζονταν σε αρκετά αρνητικά δημοσιεύματα στα διεθνή ΜΜΕ. Ήταν το πρώτο πόρισμα που αφορούσε το ΚΕΠ σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας του και τον ρόλο των υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών, καθώς και των διάφορων εμπλεκόμενων φορέων. Στο πόρισμα περιλαμβάνονται συγκεκριμένες εισηγήσεις για αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας συγκεκριμένων προσώπων, καθώς επίσης και για ενδεχόμενα ποινικά, διοικητικά και πειθαρχικά αδικήματα. Το πόρισμα της Τριμελούς Επιτροπής υιοθετήθηκε πλήρως από την Τετραμελή Ανεξάρτητη Ερευνητική Επιτροπή για το ΚΕΠ και αξιοποιείται ήδη από τον Γενικό Εισαγγελέα, αφού, στη βάση διαπιστώσεων που καταγράφονται σε αυτό για σοβαρές περιπτώσεις, προχώρησε στην καταχώρηση ποινικών διώξεων. Με αφορμή τα 25χρονα της ΕΚΚ, αναφερθήκατε σε μετεξέλιξή της. Ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στη διάρκεια της προεδρίας σας; Η σημαντική πρόοδος που κατέγραψε η ΕΚΚ, καθ’ όλη τη διάρκεια της 25ετίας από την ίδρυσή της, οφείλεται κυρίως στην έγκαιρη εναρμόνιση με όλες τις νέες ευρωπαϊκές οδηγίες και στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου ώστε να ευθυγραμμίζεται με τις συνεχείς εξελίξεις και βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές. Στην 80 EconomyToday

Εταιρείες Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων

€10,7 δισ.

υπό διαχείριση κεφάλαια

+9%

το β΄ τρίμηνο του 2021

€346 εκατ. επενδύσεις στην ενέργεια

€36,9 εκατ. σε βιώσιμες επενδύσεις

20.000

επαγγελματίες εργοδοτούνται συνολικά στον τομέα

αποτελεσματική προστασία των επενδυτών συνέβαλε και η ενίσχυση της ΕΚΚ με τα απαραίτητα εργαλεία, όπως είναι το αυτοματοποιημένο σύστημα για το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων για τους εποπτευόμενους (Risk Based Supervision Framework, RBS-F). Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ και στην οργανωτική δομή της ΕΚΚ, που ενισχύθηκε με τη δημιουργία τμήματος με εξειδίκευση στον έλεγχο του επιπέδου συμμόρφωσης των εποπτευόμενων σε σχέση με τη νομοθεσία που αφορά θέματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες συναλλαγές, καθώς και με άλλα τμήματα που ανέλαβαν πιο εξειδικευμένες εποπτικές εργασίες. Περαιτέρω, η ΕΚΚ στελεχώθηκε σταδιακά με καταρτισμένο προσωπικό για να αντεπεξέλθει στις εποπτικές και άλλες εργασίες της. Από 58 άτομα προσωπικό που αριθμούσε το 2011, σήμερα αριθμεί 160 και έχει μεταφερθεί σε σύγχρονες εγκαταστάσεις.

Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Ο παράγοντας της τεχνολογίας έχει αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Πώς ανταποκρίθηκε η ΕΚΚ στην πρόκληση αυτή; Στο πλαίσιο των στρατηγικών επιδιώξεων της ΕΚΚ για εκσυγχρονισμό και με στόχο την αποτελεσματική άσκηση εποπτείας, δρομολογήσαμε το 2020 τις διαδικασίες για τον σχεδιασμό ενός πλαισίου διακυβέρνησης δεδομένων, ο οποίος στοχεύει στη βέλτιστη οργάνωση του τεράστιου όγκου δεδομένων του Οργανισμού, στη βάση διεθνών πρακτικών και προτύπων. Παράλληλα, προχωρήσαμε στη δημιουργία ενός πλαισίου έγκαιρου εντοπισμού, ορθής αξιολόγησης και αντιμετώπισης των ενδεχόμενων κινδύνων/ρίσκων που διέπουν τη λειτουργία της ίδιας της Επιτροπής (Enterprise Risk Management). Επίσης, η ΕΚΚ αποδίδει μεγάλη σημασία στη σημαντικότητα των δεδομένων και για τον σκοπό αυτό εντός του 2020 προκηρύχθηκε σχετικός διαγωνισμός με θέμα τη δημιουργία Πλαισίου Διακυβέρνησης Δεδομένων (Data Governance Framework). Το έργο αυτό βασίζεται σε διεθνείς πρακτικές και πρότυπα, μέσω του οποίου η ΕΚΚ στοχεύει στη βέλτιστη οργάνωση των δεδομένων της και στην αναβάθμιση της δυνατότητας χρήσης και ανάλυσής τους, τομείς που αναμένεται να βελτιώσουν σημαντικά την αποδοτικότητα της EKK, τόσο σχετικά με την επιχειρησιακή λειτουργία της όσο και στο επίπεδο λήψης αποφάσεων. Το πλάνο δραστηριοτήτων που θα ετοιμαστεί αναμένεται να εφαρμοστεί σταδιακά με διάφορα επιμέρους έργα που θα εκπονούνται κατά τα επόμενα χρόνια και θα αναβαθμίζουν, προοδευτικά, τη διαχείριση των δεδομένων στην ΕΚΚ. Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο μετεξέλιξης του Κόμβου Καινοτομίας (Innovation Hub) σε Regulatory Sandbox, ώστε να παρέχονται σε ελεγχόμενο περιβάλλον, σε δοκιμαστική βάση και σε περιορισμένη κλίμακα, καινοτόμα προϊόντα ή υπηρεσίες. Ορόσημο για την ΕΚΚ θεωρείται επίσης η επέκταση του ψηφιακού αρχείου υποβολής εταιρικών στοιχείων, ώστε να καλύπτει εκτός από τις ΚΕΠΕΥ και τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (Funds Managers) και τις υπόλοιπες ομάδες εποπτευ-

των Αντιπροσώπων. Μαζί με το προσωπικό της ΕΚΚ, κατορθώσαμε η κυπριακή κεφαλαιαγορά να ανακτήσει την αξιοπιστία της και να εξελιχθεί σε έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, αλλά και να καταστεί πυλώνας ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας. Επιπλέον, σε συνεργασία με τις υπόλοιπες εποπτικές αρχές της Κύπρου, καταφέραμε να συμβάλουμε καθοριστικά στη θετική αξιολόγηση της Κύπρου για θέματα AML από τη Moneyval και το Global Forum.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΟ ΠΡΟΕΔΡΟ

Ποιες είναι οι κυριότερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο νέος πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς; Πέραν των πρόσθετων νομοθετικών και κανονιστικών αλλαγών, οι οποίες θα οδηγήσουν στην περαιτέρω μετεξέλιξη των αγορών, οι προκλήσεις του τομέα αφορούν τις βιώσιμες επενδύσεις, την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, που αναμένεται να δημιουργήσει πρόσθετες αναπτυξιακές προοπτικές, αλλά και την τεχνολογική εξέλιξη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοοικονομική τεχνολογία εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, κάθε επενδυτικός προορισμός που θέλει να διατηρήσει τα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά του θα πρέπει να ενθαρρύνει και να στηρίξει κάθε προσπάθεια για ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών, με γνώμονα πάντα την ασφάλεια των επενδυτών. Το όραμα για την καθιέρωση της Κύπρου ως του πλέον ασφαλούς, αξιόπιστου και ελκυστικού επενδυτικού προορισμού θα πρέπει να λειτουργήσει ως πυξίδα για τον επόμενο Πρόεδρο της ΕΚΚ. Η δημιουργία ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας αποτελεί βασικό στόχο. Σε ό,τι αφορά τον τομέα των επενδύσεων, ποιες άλλες ενέργειες θα πρέπει να γίνουν ώστε η χώρα μας να καταστεί ένα διεθνές κέντρο παροχής υπηρεσιών; Η ΕΚΚ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη του τομέα των συλλογικών επενδύσεων, καθώς πρόκειται για εναλλακτικές πηγές ιδιωτικής χρηματοδότησης που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της κυπριακής ομένων ΕΠΔΥ και Εκδότες. Επιπρόσθετα, με στόχο την οικονομίας, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων, αλλά και απλούστευση χρονοβόρων διαδικασιών, βρίσκεται στην εδραίωση της χώρας μας ως ενός αξιόπιστου σε εξέλιξη η δημιουργία διαδικτυακής πύλης για την διεθνούς κέντρου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. ηλεκτρονική υποβολή όλων των αιτήσεων, αρχίζοΤην τελευταία δεκαετία, η ΕΚΚ έχει εμπλουτίσει ουντας από τις αιτήσεις απόκτησης άδειας λειτουργίας σιαστικά το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τον τομέα Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων. των συλλογικών επενδύσεων. Μάλιστα, η ανάπτυξη του τομέα οδήγησε στη δημιουργία νέων θέσεων Σε προσωπικό επίπεδο, ποιο έργο αφήεργασίας για υψηλού μορφωτικού επινετε πίσω σας; πέδου προσωπικό, ενώ με την κάθοδο Η πρόοδος που σημειώθηκε κατά τη διΤο όραμα για στην Κύπρο διαχειριστών επενδυτικών άρκεια της δεκαετούς θητείας μου στην ταμείων προκύπτουν οριζόντια οφέλη για την καθιέρωση της Κύπρου ως προεδρία της ΕΚΚ αποτελεί κατάκτηση την οικονομία, όπως ενοικίαση γραφείων ολόκληρου του προσωπικού της Επιτροπής του πλέον ασφαλούς, αξιόπιστου και σπιτιών, αγορά αυτοκινήτων και άλλων και ελκυστικού επενδυτικού και όλων των μελών των εκάστοτε Συμβουυπηρεσιών κλπ. λίων μου, τους οποίους θα ήθελα με αυτή προορισμού θα πρέπει να Η συνεχής αναβάθμιση και περαιτέρω την ευκαιρία να ευχαριστήσω. Παράλληλα, διεύρυνση των νομοθεσιών για τη λειλειτουργήσει ως πυξίδα για τον κομβικής σημασίας ήταν και η στήριξη που τουργία των Οργανισμών Εναλλακτικών επόμενο Πρόεδρο της ΕΚΚ είχε η ΕΚΚ από την κυβέρνηση και τη Βουλή Επενδύσεων (ΟΕΕ) και των Διαχειριστών

EconomyToday 81

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ), με τη συμπερίληψη νέων κατηγοριών υπό την εποπτεία μας, όπως οι Mini Managers και οι Fund Administrators, θα οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα. Στο παρόν στάδιο, η ΕΚΚ έχει υπό την εποπτεία της συνολικά 289 Εταιρείες Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων, σε σύγκριση με 102 το 2016, ενώ το σύνολο των υπό διαχείριση κεφαλαίων ανήλθε στα €10,7 δισ. σε ό,τι αφορά το δεύτερο τρίμηνο του 2021, καταγράφοντας αύξηση 9% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2021. Σε ό,τι αφορά τους τομείς στους οποίους έγιναν οι επενδύσεις, την πρωτοκαθεδρία έχει ο τομέας της ενέργειας με €346 εκατ. (3,24% του συνολικού Ενεργητικού Υπό Διαχείριση), ενώ ακολουθεί ο τομέας των βιώσιμων επενδύσεων με €36,9 εκατ. (0,35% του συνολικού ΕΥΔ). Με την εφαρμογή του πακέτου των Κανονισμών για τις βιώσιμες επενδύσεις, έχει καταγραφεί ήδη πανευρωπαϊκά ο προσανατολισμός των ροών κεφαλαίων 82 EconomyToday

Η θέση της Προέδρου της ΕΚΚ είναι ιδιαίτερα απαιτητική και προϋποθέτει θυσίες, συνήθως σε βάρος της προσωπικής ζωής

προς χρηματοοικονομικά προϊόντα που έχουν στο επίκεντρό τους τις βιώσιμες επενδύσεις. Επιπλέον, τον Νοέμβριο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή ο Κανονισμός (ΕΕ2020/1503) σχετικά με τους Ευρωπαίους Παρόχους Υπηρεσιών Συμμετοχικής Χρηματοδότησης, με τον οποίο θα θεσπιστούν ενιαίες απαιτήσεις για την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης στην ευρωπαϊκή επικράτεια και θα επιτραπεί, πέραν της χρηματοδότησης μέσω της έκδοσης κινητών αξιών, και η χρηματοδότηση μέσω δανεισμού. Ως Επιτροπή, στηρίζουμε την προσπάθεια του ΧΑΚ για προώθηση της νέας αγοράς «Growth Market». Η διοίκηση του Χρηματιστηρίου έχει ήδη υποβάλει σχετική αίτηση στην ΕΚΚ για αδειοδότησή της. Εκτιμώ ότι, μέσω της αναδυόμενης αυτής αγοράς, θα δοθεί η ευχέρεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αντλούν κεφάλαια με απλοποιημένες διαδικασίες και απλοποιημένες συνεχείς υποχρεώσεις. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και στην Ευρώπη για να μπορέσουν να αντλήσουν κεφάλαια οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ενθάρρυνση και την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας; Μετά την κατάργηση του ΚΕΠ και Ο Κόμβος Καινοτομίας είναι ένα από τα Η ΕΚΚ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία τα όσα μεσολάβησαν, ποια είναι η πλέον σημαντικά έργα της ΕΚΚ, καθώς εικόνα της χώρας μας διεθνώς; Πώς στην ανάπτυξη του τομέα δόθηκε η δυνατότητα σε εποπτευόμενες μπορούμε να ανακτήσουμε την εικόνα των συλλογικών επενδύσεων, και μη οντότητες, που δραστηριοποιούνται της χώρας μας; καθώς πρόκειται για στην παροχή καινοτόμων υπηρεσιών/ Η εικόνα της χώρας μας πλήγηκε σημαπροϊόντων, να έχουν πρόσβαση στην ΕΚΚ εναλλακτικές πηγές ιδιωτικής ντικά. Ζητούμενο είναι να προωθηθούν για να υποβοηθούνται σε ό,τι αφορά την τέτοια μέτρα, ώστε να αποκατασταθεί η χρηματοδότησης που μπορούν κατανόηση των ρυθμιστικών απαιτήσεων εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών και διενα συμβάλουν στην ανάπτυξη και την εφαρμογή τους. Επίσης, οντότηθνών σωμάτων, αλλά και των επενδυτών. της κυπριακής οικονομίας τες που δραστηριοποιούνται στον τομέα Σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση της Χρηματοοικονομικής (fintech) και καλούνται να διαδραματίσουν οι εποπτικές Κανονιστικής Τεχνολογίας (regtech) έχουν πρόσβαση αρχές της χώρας, μεταξύ άλλων και η ΕΚΚ, ενισχύοντας σε εξειδικευμένη εποπτική εμπειρογνωμοσύνη και σε και διευρύνοντας τους εποπτικούς ελέγχους τους. συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης με συμμετέχοντες στην Μάλιστα, οι έλεγχοι θα πρέπει να επικεντρωθούν αγορά και εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας. στις πρόνοιες του σχετικού νόμου για θέματα αποΤαυτόχρονα, μέσα από τον Κόμβο Καινοτομίας, η ΕΚΚ τροπής της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες μπορεί να έχει μια πιο καθαρή εικόνα σε ό,τι αφορά δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοτους κινδύνους και τα οφέλη που ενέχουν τα καινοτόμα κρατίας και, εκεί όπου χρειάζεται, να λαμβάνονται προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι πλατφόρμες που χρησιμοτα απαραίτητα μέτρα. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν ποιούν την τεχνολογία Distributed Ledger Technology υπόψη οι εισηγήσεις που γίνονται στα δύο πορίσματα (DLT), κάτι που επιτρέπει τον σχεδιασμό του κατάλληλου σε σχέση με το ΚΕΠ. κανονιστικού περιβάλλοντος. Συχνά-πυκνά, η χώρα μας βρίσκεται στο στόχαστρο και για ξέπλυμα χρήματος. Στα δέκα χρόνια παρουσίας σας στην ΕΚΚ, έχετε χειριστεί τέτοιες υποθέσεις; Το πρόβλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας απασχολεί όλες τις εποπτικές αρχές Κλείνοντας αυτόν τον κύκλο των δέκα ετών, ποια ήταν η διεθνώς. Ειδικά μετά την τραπεζική κρίση στην Κύπρο, πιο δύσκολη στιγμή σας; η ΕΚΚ προώθησε σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν τον Μάρτιο του 2013, όταν ζήσαμε το νομοθετικό πλαίσιο και τους εποπτικούς ελέγχους, τις δραματικές επιπτώσεις των αποφάσεων του Eurogroup, με το προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι εποπτευόμενες κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας, την αναστολή διαπραγμάτευσης οντότητες συμμορφώνονται με τη νομοθεσία για την της μετοχής της Τράπεζας Κύπρου από το ΧΑΚ και τα κουρέματα καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από πακαταθέσεων, αξιογράφων και μετοχών. Μέσα σε αυτή τη ζοφερή ράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της κατάσταση –κυρίαρχο στοιχείο της οποίας ήταν η αβεβαιότητα– τρομοκρατίας. Η έκθεση της Moneyval ισοδυναμούσε κλήθηκα να συμμετάσχω μαζί με τον τότε Διοικητή της Κεντρικής με ψήφο εμπιστοσύνης στις αλλαγές που προωθήσαμε Τράπεζας, Πανίκο Δημητριάδη, και τον τότε Υπουργό Οικονομικών, σε ό,τι αφορά το εθνικό πλαίσιο AML/CFT. Χάρη Γεωργιάδη, στην επιτροπή εξυγίανσης για να χειριστούμε τα Επίσης, η μεταφορά φέτος στην εθνική νομοθεσία της σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι δύο εγχώριες συστημι5ης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Παρεμπόδιση της κές τράπεζες, Κύπρου και Λαϊκή. Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Συναλλαγές και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας περιλαμΠόσο δύσκολο είναι για μια μητέρα να ανταποκριθεί στον βάνει για πρώτη φορά συγκεκριμένες ρυθμίσεις απαιτητικό τομέα της κεφαλαιαγοράς; αναφορικά με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία (Crypto Η θέση της Προέδρου της ΕΚΚ είναι ιδιαίτερα απαιτητική και Αssets). Η ΕΚΚ είναι η αρμόδια εποπτική αρχή για προϋποθέτει θυσίες, συνήθως σε βάρος της προσωπικής ζωής. την εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών αναφορικά με Είχα, όμως, την απαραίτητη στήριξη από την οικογένειά μου και κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία (Crypto Assets Services προσπαθούσα να περνώ ποιοτικό χρόνο με τον σύζυγο και τα Providers) σε σχέση μόνο με θέματα παρεμπόδισης παιδιά μου. της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες συναλλαγές και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Εντός Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Έχετε καταλήξει Σεπτεμβρίου, η ΕΚΚ εξέδωσε τη Δήλωση Πολιτικής στο ποια θα είναι η επόμενη επαγγελματική σας στέγη; αναφορικά με την εγγραφή και τις δραστηριότητες των Στο παρόν στάδιο σκοπεύω να αφιερώσω χρόνο στην οικογένειά παρόχων τέτοιων υπηρεσιών και όλες οι λεπτομέρειες μου. Σε ό,τι αφορά το επόμενο επαγγελματικό βήμα, είμαι σίγουρη βρίσκονται στην ιστοσελίδα της ΕΚΚ. ότι θα λειτουργήσουν ως πολύτιμα εφόδια οι γνώσεις και εμπειρίες που έχω αποκομίσει από το ΧΑΚ και την ΕΚΚ. Το 2018 η ΕΚΚ προχώρησε στη δημιουργία Κόμβου Καινοτομίας, με στόχο, όπως είχατε αναφέρει, την

Η ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΗ ΣΤΙΓΜΗ

ΣΤΗΝ ΕΚΚ

EconomyToday 83

θεμα

NEXTGENERATIONEU: Η πρώτη εκταμίευση για την Κύπρο ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

84 EconomyToday

Η

«

Το Σχέδιο της Κύπρου εντάσσεται στο πλαίσιο των πρωτοφανών μέτρων της Ε.Ε. προκειμένου να εξέλθει ακόμα ισχυρότερη από την κρίση της πανδημίας COVID-19

«

Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην εκταμίευση €157 εκατ. με τη μορφή προχρηματοδότησης για την Κύπρο. Το ποσό αντιστοιχεί στο 13% της συνιστώσας επιχορηγήσεων και δανείων του χρηματοδοτικού κονδυλίου της χώρας. Η καταβολή προχρηματοδότησης στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) θα βοηθήσει στην έναρξη της εφαρμογής των κρίσιμων επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών μέτρων που περιγράφονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου. Η Επιτροπή θα εγκρίνει περαιτέρω εκταμιεύσεις με βάση την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που περιγράφονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου. Η χώρα αναμένεται να λάβει συνολικά €1,2 δισ. καθ’ όλη τη διάρκεια του Σχεδίου της, εκ των οποίων €1 δισ. σε επιχορηγήσεις και €200 εκατ. σε δάνεια. Η εκταμίευση πραγματοποιείται μετά την πρόσφατη επιτυχή εφαρμογή των πρώτων δανειοληπτικών πράξεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU. Έως τα τέλη του έτους, η Επιτροπή σκοπεύει να αντλήσει έως και €80 δισ. σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, η οποία θα συμπληρωθεί με βραχυπρόθεσμα χρεόγραφα της Ε.Ε. για να χρηματοδοτηθούν οι πρώτες προγραμματισμένες εκταμιεύσεις προς τα κράτη-μέλη στο πλαίσιο του NextGenerationEU. Στο πλαίσιο του μηχανισμού RRF, ο οποίος αποτελεί μέρος του NextGenerationEU, θα διατεθούν €723,8 δισ. (σε τρέχουσες τιμές) για τη στήρι-

EconomyToday 85

θεμα ξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων σε όλα τα κράτη-μέλη. Το Σχέδιο της Κύπρου εντάσσεται στο πλαίσιο των πρωτοφανών μέτρων της Ε.Ε. προκειμένου να εξέλθει ακόμα ισχυρότερη από την κρίση της πανδημίας COVID-19, προωθώντας την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και τη συνοχή στις κοινωνίες μας.

Στήριξη μετασχηματιστικών επενδύσεων και μεταρρυθμιστικών έργων Στην Κύπρο, ο μηχανισμός RRF αξιοποιείται για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που αναμένεται να έχουν βαθιά μετασχηματιστική επίδραση στην οικονομία και την κοινωνία της Κύπρου. Μερικά από τα χρηματοδοτούμενα έργα είναι τα ακόλουθα: • Διασφάλιση της πράσινης μετάβασης: Το Σχέδιο της Κύπρου προβλέπει επενδύσεις ύψους €89 εκατ. στην ενεργειακή απόδοση και την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, €87 εκατ. στην προώθηση της βιώσιμης και της πράσινης κινητικότητας και €19 εκατ. στην αναβάθμιση της ικανότητας της χώρας να αντιμετωπίζει κινδύνους πυρκαγιάς, ήτοι στην αγορά πυροσβεστικών αεροσκαφών, οχημάτων και εξοπλισμού και στην παροχή σχετικής εκπαίδευσης.

• Στήριξη της ψηφιακής μετάβασης: Το σχέδιο προβλέπει επενδύσεις ύψους €133 εκατ. στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών για τη δημιουργία μιας ασφαλούς, ολοκληρωμένης και σύγχρονης ψηφιακής αρχιτεκτονικής για τη στήριξη της μετάβασης στις συνδυασμένες ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Προβλέπει επίσης επενδύσεις ύψους €87 εκατ. στη βελτίωση της πρόσβασης στις επικοινωνιακές υποδομές και στη στήριξη του συμμετοχικού ψηφιακού μετασχηματισμού.

• Ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας: Το σχέδιο προβλέπει επενδύσεις ύψους €51 εκατ. στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης μέσω της μεταρρύθμισης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και των προγραμμάτων σπουδών των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της καθιέρωσης μιας σύγχρονης επαγγελματικής εκπαίδευσης και της δημιουργίας ενός συστήματος παρακολούθησης των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Προβλέπει επίσης τη θέσπιση παρακράτησης φόρου στην πηγή επί των εξερχόμενων πληρωμών που πραγματοποιούνται προς μη συνεργάσιμες δικαιοδοσίες και δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολογία που περιλαμβάνονται στον σχετικό κατάλογο της Ε.Ε., καθώς και άλλα μέτρα για την ανάσχεση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

86 EconomyToday

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Η πρώτη εκταμίευση, ύψους €157 εκατ., από το NextGenerationEU προς την Κύπρο αποτελεί σημαντικό ορόσημο. Είναι το πρώτο βήμα για την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου. Τα μέτρα αυτά θα συμβάλουν στην επίτευξη της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης της Κύπρου μέσω της στήριξης της ενεργειακής απόδοσης, της βιώσιμης κινητικότητας, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, και της βελτίωσης της συνδεσιμότητας. Είμαι ιδιαίτερα υπερήφανη για το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των κονδυλίων θα διατεθεί για την προστασία της Κύπρου από την απειλή δασικών πυρκαγιών. Σας εύχομαι κάθε επιτυχία στην υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Νέα έκκληση Πετρίδη στη Βουλή Ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, χαιρέτισε τις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταβολή στην Κύπρο ποσού ύψους €156,8 εκατ. από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η Κύπρος, υπενθύμισε, έχει εξασφαλίσει μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας €1,2 δισ. για χρηματοδότηση του Σχεδίου «Κύπρος_το αύριο» με ορίζοντα υλοποίησης το 2026. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας υπογραφής των Συμφωνιών Χρηματοδότησης και Δανείου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα στον Αύγουστο επέτρεψε, όπως επισήμανε, την εκταμίευση της προκαταβολής (13%) του συνολικού ποσού, ύψους €156,8 εκατ. Η εφαρμογή του Σχεδίου έχει ήδη αρχίσει, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, και οι εμπλεκόμενοι φορείς προχωρούν στην υλοποίηση των επενδυτικών έργων και μεταρρυθμίσεων. Το Σχέδιο περιλαμβάνει μια συνεκτική δέσμη 133 μέτρων, 58 μεταρρυθμίσεων και 75 επενδύσεων. Ο Υπουργός ευχαρίστησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στενή συνεργασία, καθώς και τα κοινοβουλευτικά κόμματα και τους κοινωνικούς εταίρους για τις προτάσεις που υπέβαλαν για περίληψη στο Σχέδιο, αλλά ιδιαίτερα για την εποικοδομητική τους στάση στην ετοιμασία και υποβολή του Σχεδίου τον Μάιο του 2021. Ο Υπουργός καλεί περαιτέρω τη Βουλή των Αντιπροσώπων σε συστράτευση για υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, με στόχο την επιτυχή εφαρμογή του Σχεδίου και την εκταμίευση του συνόλου των διαθέσιμων πόρων, για το καλό της Κύπρου, της οικονομίας και των πολιτών της.

Γιοχάνες Χαν

Επίτροπος Προϋπολογισμού και Διοίκησης «Έπειτα από τρεις ιδιαίτερα επιτυχημένες εκδόσεις ομολόγων στο πλαίσιο του NextGenerationEU κατά τις τελευταίες εβδομάδες και μετά τις πρώτες πληρωμές για άλλα προγράμματα του NextGenerationEU, χαίρομαι που έχουμε πλέον φτάσει στο στάδιο των εκταμιεύσεων για τον RRF. Η εντατική συνεργασία με την Κύπρο και η πολύ καλή προετοιμασία από την πλευρά της Επιτροπής μάς επέτρεψαν να εκταμιεύσουμε τα κονδύλια σε χρόνο-ρεκόρ. Αυτό δείχνει ότι, με τους πόρους που θα συγκεντρώσουμε, θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε γρήγορα στις ανάγκες προχρηματοδότησης όλων των κρατών-μελών, δίνοντας έτσι την αρχική ώθηση για την υλοποίηση των πολυάριθμων πράσινων και ψηφιακών έργων που περιλαμβάνονται στα εθνικά τους σχέδια».

Πάολο Τζεντιλόνι

Επίτροπος Οικονομίας «Αυτή η προχρηματοδότηση, ύψους €157 εκατ., αντιστοιχεί στο πρώτο μέρος του συνολικού ποσού του €1,2 δισ. που θα διατεθεί από την Ε.Ε. για τη στήριξη της Κύπρου μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τα κονδύλια αυτά θα βοηθήσουν την Κύπρο να εφαρμόσει σημαντικά μέτρα για την κλιματική μετάβαση και να αντιμετωπίσει την απειλή των δασικών πυρκαγιών, να τονώσει την ψηφιακή της ανταγωνιστικότητα και να ενισχύσει την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Χαιρετίζω επίσης τις δεσμεύσεις της Κύπρου να περιορίσει τις δυνατότητες επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού».

EconomyToday 87

θεμα

ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΟ 2030 Έξι στρατηγικούς πυλώνες περιλαμβάνει η νέα Βιομηχανική Πολιτική 2019-2030, με στόχο μια βιομηχανία εύρωστη, συνδεδεμένη με την πράσινη ενέργεια, τις κυκλικές πρακτικές και την αυτονομία στην αλυσίδα παραγωγής, ψηφιοποιημένη και με προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

88 EconomyToday

Α

πολογισμός του έργου που έχει παραχθεί τον τελευταίο χρόνο, στο πλαίσιο της υλοποίησης της νέας Βιομηχανικής Πολιτικής 20192030, έγινε από την Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε κατά τη 2η Εβδομάδα Βιομηχανίας, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 20 μέχρι τις 24 Σεπτεμβρίου 2021, με τίτλο «Going Circular: Οικοδομώντας μια εύρωστη, ανταγωνιστική και κυκλική οικονομία». Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε η κ. Πηλείδου, εξήγησε πως τους τελευταίους 12 μήνες έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην υλοποίηση της Βιομηχανικής Πολιτικής, κάτι το οποίο ανοίγει δρόμους για την υλοποίηση του στόχου του εκσυγχρονισμού της μεταποιητικής βιομηχανίας και της διείσδυσης της καινοτομίας στον κλάδο, ώστε να δημιουργηθούν καινοτόμα, κυκλικά και ανταγωνιστικά προϊόντα στη διεθνή αγορά, τα οποία θα δίνουν λύσεις και στα προβλήματα διαχείρισης αποβλήτων.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ 2022

€5 εκατ.

για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

€20 εκατ.

για ψηφιακή αναβάθμιση

€40 εκατ.

για ενεργειακή αναβάθμιση

€13 εκατ.

για ενθάρρυνση της κυκλικής οικονομίας

€80 εκατ.

για ενθάρρυνση εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας

Στόχος της νέας Βιομηχανικής Πολιτικής είναι η αύξηση της συνεισφοράς του κλάδου στο ΑΕΠ, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 8%, και η αύξηση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και των εξαγωγών, ανέφερε η Υπουργός Ενέργειας, προσθέτοντας: «Ως Υπουργείο Βιομηχανίας, πιστεύουμε πάρα πολύ στην προοπτική της βιομηχανίας, τόσο λόγω της συνεισφοράς του τομέα στο ΑΕΠ όσο και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την προοπτική της εργοδότησης των νέων σε νέους, καινοτόμους κλάδους. Η κυπριακή βιομηχανία είναι πλέον σε θέση να ανταγωνιστεί ξένες βιομηχανίες, ιδιαίτερα σε προϊόντα όπου υπάρχει εξειδίκευση από κυπριακές βιομηχανίες, όπως για παράδειγμα το χαλλούμι, αλλά και λόγω της ύπαρξης καινοτόμων κυπριακών βιομηχανιών», σημείωσε.

ΕΞΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ

Η νέα Βιομηχανική Πολιτική, που βρίσκεται ήδη σε πορεία υλοποίησης, περιλαμβάνει έξι στρατηγικούς πυλώνες: • τη δημιουργία υποστηρικτικών υποδομών, • τη βελτίωση του βιομηχανικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, • την καινοτομία, ψηφιοποίηση και τεχνολογική αναβάθμιση της βιομηχανίας, • την ανάπτυξη δεξιοτήτων για επαγγελματική δραστηριοποίηση στη βιομηχανία, • την ενίσχυση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και • την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της πρόσβασης στη διεθνή αγορά.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

«Εντός των ημερών αναμένεται να προκηρυχθούν προσφορές για την εκπόνηση μελέτης που θα αφορά τη δημιουργία νέων βιομηχανικών περιοχών και ζωνών, υψηλών προδιαγραφών, ώστε να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση που υπάρχει τόσο από πλευράς Κυπρίων αλλά και ξένων βιομηχάνων», ανέφερε η κ. Πηλείδου, προσθέτοντας: «Τον τελευταίο χρόνο έχουν διενεργηθεί επισκέψεις εντός όλων των βιομηχανικών ζωνών και περιοχών και έχουν καταγραφεί τα προβλήματα –σε πολλά από τα οποία έχουν

EconomyToday 89

θεμα βρεθεί λύσεις– που σχετίζονται με την ταχεία εξυπηρέτηση των βιομηχανικών περιοχών και τη διατήρηση επιπέδων σε σχέση με την τάξη και την καθαριότητα». «Γίνεται, ταυτόχρονα, τεράστια προσπάθεια εξορθολογισμού της διαχείρισης των βιομηχανικών ζωνών και στο πλαίσιο αυτό γίνεται ανάκληση συμβάσεων αναξιοποίητων τεμαχίων, ώστε να διατεθούν σε άλλους ενδιαφερόμενους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έχουν διατεθεί 27 τεμάχια σε τέσσερις βιομηχανικές ζώνες. Παρόμοιες προκηρύξεις θα υπάρξουν και στο μέλλον», πρόσθεσε. Όσον αφορά τις υποδομές, είπε, μεταξύ άλλων, ότι προχωρά η κατασκευή του τερματικού εισαγωγής και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2020.

ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΙΩΝ

Υπογραμμίζοντας ότι τα σχέδια χορηγιών έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην ενθάρρυνση της βιομηχανίας και εκφράζοντας την πεποίθηση ότι το ποσοστό συνεισφοράς της βιομηχανίας στο ΑΕΠ μπορεί να αυξηθεί, μέσω στοχευμένης στήριξης, η Νατάσα Πηλείδου ανέφερε ότι, μέσω των σχεδίων χορηγιών 2014-2020 για την ενίσχυση του μεταποιητικού τομέα και της επιχειρηματικότητας, εγκρίθηκαν 118 εκατ. ευρώ σε 3.776 δικαιούχους, εκ των οποίων οι 1.648 ήταν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και έως σήμερα έχουν παραχωρηθεί 79 εκατ. ευρώ. Είπε ακόμα ότι, λόγω του πρωτόγνωρου ενδιαφέροντος που διαπιστώθηκε για το σχέδιο στήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων της βιομηχανίας, που προκηρύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2021, ύψους 50 εκατ. ευρώ, το σχέδιο έχει ανοίξει ξανά ώστε μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να υποβάλουν κι άλλες εταιρείες αιτήσεις. Σύμφωνα με την κ. Πηλείδου, περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, το Υπουργείο θα προχωρήσει στην προκήρυξη νέου σχεδίου, ύψους 25 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία, τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιακή αναβάθμιση επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων.

ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟ 2022

Στις αρχές του 2022, θα προκηρυχθούν ένα πρόγραμμα παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ύψους 5 εκατ. ευρώ, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, και ένα σχέδιο για ψηφιακή αναβάθμιση επιχειρήσεων, ύψους 20 εκατ. ευρώ. Εντός του 2022, προγραμματίζεται επίσης η προκήρυξη σχεδίου ενεργειακής αναβάθμισης επιχειρήσεων, ύψους 40 εκατ. ευρώ, σχέδιο ενθάρρυνσης της κυκλικής οικονομίας, ύψους 13 εκατ. ευρώ, και σχέδιο ενθάρρυνσης εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, ύψους 80 εκατ. ευρώ, που θα συμβάλουν στην αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της εξωστρέφειας των κυπριακών επιχειρήσεων, η κ. Πηλείδου ανέφερε ότι προωθείται η δημιουργία ενιαίου εθνικού σήματος για κυπριακά βιομηχανικά προϊόντα και υπηρεσίες, με συγκεκριμένα κριτήρια. Παράλληλα, ετοιμάζεται νέο σχέδιο χορηγιών για ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, ύψους 8,43 εκατ. ευρώ.

90 EconomyToday

Η κυπριακή βιομηχανία είναι πλέον σε θέση να ανταγωνιστεί ξένες βιομηχανίες, ιδιαίτερα σε προϊόντα όπου υπάρχει εξειδίκευση από κυπριακές βιομηχανίες, όπως για παράδειγμα το χαλλούμι

Aκολούθως η Υπουργός αναφέρθηκε στην Εθνική Στρατηγική για την Ενθάρρυνση της Κυκλικής Οικονομίας και το Σχέδιο Δράσης που προβλέπει συγκεκριμένες δράσεις, ύψους 90 εκατ. ευρώ, ενώ το επόμενο βήμα είναι, όπως είπε, ο σχεδιασμός του σχεδίου χορηγιών για την κυκλική οικονομία, ύψους 13 εκατ. ευρώ, που θα προκηρυχθεί το 2022. Σχολιάζοντας το πρόβλημα που προκύπτει αναφορικά με την πρόσβαση της βιομηχανίας στη χρηματοδότηση από τον τραπεζικό τομέα, η Νατάσα Πηλείδου αναφέρθηκε στον διάλογο που έχει αρχίσει το Υπουργείο με τον Σύνδεσμο Τραπεζών με στόχο την ενθάρρυνση των τραπεζών να στραφούν στη βιομηχανία για παροχή χρηματοδότησης. Όπως είπε, «ο διάλογος αυτός περιλαμβάνει και βιομηχανικά τεμάχια που έχουν περάσει στα χέρια των τραπεζών και γίνονται αρκετές συζητήσεις ώστε εκείνο το κομμάτι να το διαχειριστούν οι τράπεζες όσο το δυνατόν πιο ορθά και προς όφελος της βιομηχανίας και της οικονομίας». Βάσει συμφωνίας, ανέφερε η Υπουργός, από τη στιγμή που ένα βιομηχανικό τεμάχιο περάσει στα χέρια μιας τράπεζας, η τελευταία έχει περιθώριο τριών ετών για να συνάψει συμφωνία με βιομήχανο ώστε το τεμάχιο να χρησιμοποιείται για βιομηχανικούς σκοπούς. Σημείωσε ότι υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από πλευράς βιομηχάνων, που έχουν αποταθεί στις τράπεζες για βιομηχανικά τεμάχια.

ευκαιρία σταδιοδρομίας, ενώ παράλληλα το Υπουργείο προχωρά στην παραγωγή σειράς από φιλμάκια, ώστε το μήνυμα αυτό να φτάσει στους μαθητές». Σημείωσε ακόμα ότι εφαρμόζεται νέα πολιτική έκδοσης αδειών διαμονής που διευκολύνει τη δυνατότητα εργοδότησης μεγαλύτερου αριθμού αλλοδαπών από τρίτες χώρες σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, τονίζοντας ωστόσο ότι «μακροπρόθεσμος στόχος πάντα είναι η στροφή των νέων μας προς τη βιομηχανία». Πρόσθεσε επίσης ότι εντός των ημερών υπογράφεται Μνημόνιο Συναντίληψης με το Κέντρο Αριστείας Cyprus Marine and Maritime Institute, με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε τομείς στους οποίους η βιομηχανία παρουσιάζει ελλείψεις.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΑΠΟ ΞΕΝΟΥΣ

Η Υπουργός επεσήμανε ότι, μέσα από τον Μηχανισμό Ταχείας Δραστηριοποίησης (Fast Track) που έχει εφαρμόσει το Υπουργείο, παρέχεται εξειδικευμένη στήριξη σε βιομηχανίες οι οποίες θέλουν να δημιουργήσουν παρουσία στην Κύπρο. «Είμαστε πάντοτε ανοικτοί για να καθοδηγήσουμε οποιονδήποτε βιομήχανο, είτε είναι Κύπριος είτε είναι ξένος, για να βοηθήσουμε στη δραστηριοποίησή του και στη δημιουργία θέσεων εργασίας και παρουσίας εδώ στην Κύπρο», είπε. Ειδικότερα, ανέφερε, έχει καταγραφεί ενδιαφέρον από ξένους βιομήχανους από το Ισραήλ, τον Λίβανο, χώρες του Κόλπου και γενικότερα χώρες εκτός Ε.Ε., διότι η παραγωγή στην Κύπρο δίνει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Το ίδιο θα εφαρμοστεί, όπως ανέφερε, και για την ταχεία αδειοδότηση έργων ΑΠΕ, μέσα από το νέο νομοσχέδιο που προβλέπει δημιουργία one stop shop γι’ αυτόν τον σκοπό. Αναφερόμενη στη συνέχεια στο πρόβλημα της έλλειψης καταρτισμένου προσωπικού που διαπιστώνεται στον τομέα της βιομηχανίας, παρότι τα τεχνικά επαγγέλματα προσφέρουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση στην κυπριακή βιομηχανία, υψηλές αμοιβές και μεγάλες ευκαιρίες ανέλιξης, είπε ότι «προωθούνται εκδηλώσεις για την ενθάρρυνση των νέων να σκεφτούν τον τομέα της βιομηχανίας ως

Περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, το Υπουργείο θα προχωρήσει στην προκήρυξη νέου σχεδίου, ύψους €25 εκατ. για τη δημιουργία, τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιακή αναβάθμιση επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων

Η κ. Πηλείδου σημείωσε ότι «σήμερα που η κυπριακή βιομηχανία βασίζεται πάρα πολύ στην τεχνολογία και στην καινοτομία, και όχι τόσο στον μεγάλο αριθμό εργατικού δυναμικού, και που το προσωπικό πρέπει να είναι πολύ καταρτισμένο για να διαμορφώνει καινοτόμα προϊόντα και να προβαίνει σε έρευνα και αξιολόγηση ώστε τα προϊόντα να καθίστανται πιο ανταγωνιστικά, πλέον αλλάζει το πλαίσιο και μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί, ειδικά σε τομείς όπου έχουμε και κάποια εξειδίκευση». Η Υπουργός έφερε ως παράδειγμα το χαλλούμι, αφού με την πιστοποίησή του ως ΠΟΠ υπάρχει πλέον δυνατότητα μεταποίησης στην Κύπρο χαλλουμιού με τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί. Πέραν αυτού, συμπλήρωσε, υπάρχουν και πάρα πολλές καινοτόμες επιχειρήσεις, όμως χρειάζεται η στήριξη μέσω του branding αλλά και εξεύρεση του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού, είτε από το εξωτερικό είτε από την Κύπρο. Ερωτηθείσα σχετικά με το θέμα της συνδεσιμότητας, η Νατάσα Πηλείδου ανέφερε πως «το θέμα της συνδεσιμότητας πάντα μας απασχολούσε και χρειάζεται βελτίωση είτε αφορά τα αεροπορικά μέσα είτε τη ναυτιλία». Πρόσθεσε ότι οι τιμές των κοντέινερ έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, και λόγω κορωνοϊού και λόγω της άρσης των περιοριστικών μέτρων. «Είναι μια κατάσταση η οποία επηρεάζει τη βιομηχανία μας. Ελπίζουμε ότι τα δεδομένα θα εξομαλυνθούν σύντομα. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο επηρεάζει παγκόσμια τις επιχειρήσεις και τον μεταποιητικό τομέα, όμως η Κύπρος, η οποία είναι νησί, σίγουρα επηρεάζεται περισσότερο». Καταλήγοντας, η κ. Πηλείδου ανέφερε πως «ήταν μεγάλη χαρά για εμένα να επισκεφθώ τον τελευταίο χρόνο όλες τις βιομηχανικές περιοχές παγκύπρια και να συναντηθώ με τους επιχειρηματίες και τους εκπροσώπους τους. Μέσα από αυτές τις επαφές διαπίστωσα το υψηλό επίπεδο της βιομηχανίας μας, τα προβλήματα του κλάδου, για τα οποία επιθυμία μας είναι να δίνονται αμέσως λύσεις όπου αυτό είναι εφικτό, αλλά και τις μεγάλες προοπτικές που υπάρχουν για περαιτέρω ανάπτυξη των εξαγωγών και των ευκαιριών απασχόλησης. Με τη σταθερή και μεθοδική υλοποίηση των δράσεων της Πολιτικής, σε συνεργασία με τους διαχρονικούς εταίρους μας ΚΕΒΕ και ΟΕΒ, βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στη βιομηχανία που θέλουμε το 2030. Μια βιομηχανία εύρωστη, συνδεδεμένη με την πράσινη ενέργεια, τις κυκλικές πρακτικές και την αυτονομία στην αλυσίδα παραγωγής, ψηφιοποιημένη και με προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, τα οποία να μπορούν να σταθούν στις διεθνείς αγορές». (Με πληροφορίες ΚΥΠΕ)

EconomyToday 91

αρθρο

Παραδοχές και δράσεις

για την επόμενη μέρα του κυπριακού τουρισμού

ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΛΟΪΖΟΥ Ειδικού Συμβούλου ΣΤΕΚ

Ο

τουριστικός τομέας στην Κύπρο, «ο αιμοδότης της οικονομίας», «η κότα με τα χρυσά αυγά» και όπως αλλιώς έχει χαρακτηριστεί τις τελευταίες δεκαετίες, διέρχεται την πιο καθοριστική του περίοδο, κατά την οποία είτε θα διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό με το να εφαρμόσει μακροχρόνιο οικονομικό σχεδιασμό, είτε θα παραμείνει κολλημένος σε ένα ξεπερασμένο μοντέλο, του οποίου η συνεισφορά στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στο Εθνικό Προϊόν θα μειώνεται διαρκώς. Αν θέλουμε να είμαστε σωστοί για το μέλλον του κυπριακού τουρισμού, ειδικά μετά τις επιπτώσεις και τις νέες συνήθειες που έφερε η πανδημία του κορωνοϊού, θα πρέπει πρώτα να κάνουμε κάποιες παραδοχές. Αν πάμε αρκετά χρόνια πίσω, θα πρέπει να παραδεχθούμε πως η τουριστική βιομηχανία από το 1974 και μετά κτίστηκε πάνω σε ένα τυχαίο σχέδιο, με την ιδιαίτερη συμβολή του ιδιωτικού τομέα αλλά και ενός πιο φιλικού γεωπολιτικού περιβάλλοντος το οποίο κατηύθυνε τους τουρίστες μαζικά προς την Κύπρο. Θα πρέπει επίσης να παραδεχθούμε πως, παρ’ όλα τα τεχνολογικά εργαλεία που υπάρχουν εδώ και πολλές δεκαετίες, ο τρόπος μέτρησης της συνεισφοράς του τουριστικού τομέα στην κυπριακή οικονομία είναι πρακτικά ανύπαρκτος, ενώ αμφίβο92 EconomyToday

Η συνεισφορά του τομέα στην οικονομία δεν πρέπει να αφεθεί να ατονήσει και επιβάλλεται ένας νέος μακροοικονομικός σχεδιασμός

λα και επιδεχόμενα πολλές ερμηνείες είναι και τα στοιχεία που αφορούν τις αφίξεις τουριστών και τα τουριστικά έσοδα. Πέραν των κενών που υπήρχαν από πλευράς πολιτείας, θα πρέπει να γίνει και η παραδοχή πως και από πλευράς των επαγγελματιών του τομέα επικρατεί σχετική άρνηση παραχώρησης στοιχείων. Σε προηγμένες χώρες, είναι δεδομένη η παραχώρηση στοιχείων για στατιστικούς σκοπούς. Ειδικά αυτή την περίοδο, η καταγραφή των τάσεων στην αγορά είναι πιο αναγκαία από ποτέ, ώστε να είναι ξεκάθαρο προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί ο τουρισμός του αύριο. Πώς αλλιώς θα καταστρώσουμε πλάνο και στρατηγική για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα που έφερε η πανδημία; Μια ακόμα παραδοχή που πρέπει να γίνει είναι πως στην Κύπρο δεν θεσμοθετήθηκε ποτέ το επάγγελμα του ξενοδόχου. Η συγκεκριμένη έλλειψη θεσμών

και κανονισμών είναι που εν μέρει οδήγησε και σε συνθήκες άναρχης και χωρίς πλάνο ανάπτυξης. Αν δεν θεσμοθετηθεί το επάγγελμα του ξενοδόχου, δεν θα μπορούμε να ανταγωνιστούμε χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Τουρκία κτλ. Σε μια περίοδο κατά την οποία αμφισβητείται έντονα (και άδικα) στο εσωτερικό η σημασία του τουρισμού για την κυπριακή οικονομία, θα πρέπει όλοι να αντιληφθούν πως, για να επιτευχθεί αυτό που ονομάζουμε βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα, θα πρέπει να τεθούν χωρίς άλλη καθυστέρηση θεμελιώδεις βάσεις και δομές. Μόνο έτσι η ξενοδοχειακή αλλά και η ευρύτερη τουριστική βιομηχανία θα μπορέσουν να εξελιχθούν και να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Και μόνο έτσι οι τουριστικές επιχειρήσεις θα καταστούν εργοδότης προτίμησης, σε μια περίοδο που σε όλες διεθνώς

Μια ακόμα παραδοχή που πρέπει να γίνει είναι πως στην Κύπρο δεν θεσμοθετήθηκε ποτέ το επάγγελμα του ξενοδόχου

τις χώρες η έλλειψη προσωπικού ταλαιπωρεί τις επιχειρήσεις του τομέα. Η εποχικότητα των πλείστων επαγγελμάτων, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που έχει φέρει η πανδημία, έχει προκαλέσει σημαντικό πλήγμα στην εμπιστοσύνη των εργαζομένων προς τον τομέα. Σύμφωνα με τον τελευταίο Δείκτη «Travel and Tourism Competitiveness Index» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, με έτος αναφοράς το 2019 (προ πανδημίας), η Κύπρος καταλάμβανε την 44η θέση ανάμεσα σε 140 χώρες. Πιο ψηλά βρίσκονται άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία (1η), η Ιταλία (8η), η Πορτογαλία (12η), η Ελλάδα (25η), η Μάλτα (35η), ακόμα και η Τουρκία (43η). Να αναφέρουμε, ως παράδειγμα, πως ένας από τους τομείς στους οποίους η Κύπρος σκόραρε πολύ χαμηλά, καταλαμβάνοντας την 69η θέση με σκορ 1,7 από 7, ήταν ο πολιτισμικός τομέας (ο οποίος συμπεριλαμβάνει και θέματα κουλτούρας, νοοτροπίας και γενικότερης συμπεριφοράς). Όπως σαφέστατα επεξηγείται στην έρευνα, σε μεγάλο βαθμό ο συγκεκριμένος πυλώνας αποτυπώνει τον τρόπο που προωθούνται οι πολιτιστικοί πόροι του κάθε προορισμού και όχι το κατά πόσον ο προορισμός διαθέτει πολιτιστικούς πόρους. Γίνεται εύκολα αντιληπτό, λοιπόν, πως μια χώρα με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου έχει σημαντικό πρόβλημα στην προώθηση αυτών των χαρακτηριστικών, όπως και πολλών άλλων που θα μπορούσαν να την διαφοροποιήσουν από τον ανταγωνισμό. Με την πανδημία του κορωνοϊού να έχει δημιουργήσει πολύ γρήγορα τάσεις οι οποίες ήρθαν για να μείνουν (έμφαση σε θέματα υγιεινής, staycation, προτίμηση για διαμονή σε πιο απομονωμένα καταλύματα κτλ.), θα πρέπει και οι αρμόδιοι φορείς στην Κύπρο να κάνουν τις απαραίτητες τομές το συντομότερο. Δεν μπορεί βέβαια η χώρα να ξεφύγει από το μοντέλο του resort destination, μπορεί ωστόσο να ενισχύσει το συγκεκριμένο προϊόν. Ενδεικτικά, θα μπορούσε να δοθεί έμφαση στην επίτευξη πιο μακροχρόνιων διαμονών, ιδιαίτερα κατά την τουριστικά χαμηλή περίοδο, ή ακόμα και στην υλοποίηση συμφωνιών με ξένες κυβερνήσεις των οποίων οι πολίτες αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας λόγω της έλλειψης ηλιοφάνειας. Εν κατακλείδι, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε σε όλους, και πρώτα στους εαυτούς μας, τα πλεονεκτήματα που έχει η Κύπρος ως τουριστικός προορισμός και πάνω σ’ αυτά να κτίσουμε και τις επόμενες δράσεις. Ο τουρισμός ήταν και θα παραμείνει ο βασικός πυλώνας της κυπριακής οικονομίας, με τεράστια συνεισφορά σε άλλους τομείς υπηρεσιών, φτάνει να μην αφεθεί να παραπαίει με πρόφαση την πανδημία και τη στροφή σε νέους πυλώνες οικονομικής ανάπτυξης. Αλήθεια, αναλογίστηκε κανείς ποτέ σε ποια επίπεδα θα ήταν η αεροπορική συνδεσιμότητα της χώρας αν δεν υπήρχε ο τουρισμός;

EconomyToday 93

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Γίνε νέος πελάτης της Τράπεζας Κύπρου μέσω του BoC Mobile App

Το Mobile Banking app της Τράπεζας Κύπρου σού προσφέρει τη δυνατότητα να γίνεις νέος πελάτης της από το κινητό σου, χωρίς να χρειαστεί η φυσική παρουσία σου σε κάποιο από τα καταστήματά της, μέσα από μια γρήγορη, εύκολη και ασφαλή διαδικασία. Με τη δημιουργία του online ανοίγματος λογαριασμού νέου ιδιώτη πελάτη, προσφέρονται τα πιο κάτω: • Άνοιγμα νέου πελάτη στα συστήματα της Τράπεζας • Άνοιγμα λογαριασμού e-Instant • Άνοιγμα κάρτας Mastercard Classic Debit συνδεδεμένη με τον e-Instant • Άνοιγμα 1bank συνδρομής και καθορισμός κωδικού πρόσβασης από τον ίδιο τον πελάτη (ως υφιστάμενη διαδικασία) για χρήση του Internet & Mobile Banking και της υπηρεσίας QuickPay.

Coffee Island: Μοναδικός καφές, μοναδικά δώρα! Η Cyfield στηρίζει τον αθλητισμό

Ο Όμιλος Cyfield, πέραν όλων των άλλων κοινωφελών δράσεών του, στηρίζει και τον αθλητισμό. Στο πλαίσιο αυτό, αποφάσισε να καταστεί χορηγός σε δύο από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές ομάδες της Κύπρου, τον ΑΠΟΕΛ και την Ομόνοια. Η συνεργασία του Ομίλου Cyfield με τις δύο ομάδες της Λευκωσίας αφορά την αγωνιστική περίοδο 2021-22. Στόχος της νέας πρωτοβουλίας της Cyfield είναι η προαγωγή και η εμπέδωση του αθλητικού πνεύματος και η ανάδειξη των διαχρονικών αξιών του αθλητισμού. Ο ΑΠΟΕΛ, που ιδρύθηκε το 1926, είναι μια ιστορική και μεγάλη ομάδα της Λευκωσίας, η οποία διαχρονικά προβάλλει διεθνώς την Κύπρο και συμβάλλει στην ανάπτυξη του αθλητισμού στην Κύπρο. Η Ομόνοια, που ιδρύθηκε το 1948, είναι μια εξίσου ιστορική και μεγάλη ομάδα της πρωτεύουσας, που πρωταγωνιστεί στα αθλητικά δρώμενα του τόπου, προβάλλει την Κύπρο διεθνώς και προάγει τον αθλητισμό στη χώρα μας.

94 EconomyToday

Με το Μy Coffee Island App παραγγέλνεις, απολαμβάνεις και συμμετέχεις σε διαγωνισμό με πλούσια δώρα. Κι όσο περισσότερο απολαμβάνεις, τόσες περισσότερες είναι οι συμμετοχές σου. Ανακάλυψε όλα όσα μπορείς να κάνεις μέσα από το App και επωφελήσου από προνόμια και εκπλήξεις! Άλλος ένας μεγάλος διαγωνισμός έρχεται μέσα από το Μy Coffee Island App, με δώρα, αυτή τη φορά, την απόλυτη κονσόλα παιχνιδιών που ονειρεύεται κάθε gamer, το περιζήτητο και δυσεύρετο Playstation 5, αλλά και το ολοκαίνουργιο premium foldable smartphone Samsung Galaxy Z Flip3 5G. Μέχρι τις 15 Οκτωβρίου, με κάθε ηλεκτρονική παραγγελία για delivery ή take away μέσω του My Coffee Island App, θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις τα αγαπημένα σου προϊόντα διεκδικώντας μαζί τα δύο δώρα τελευταίας τεχνολογίας. Nα ξέρεις πως κάθε παραγγελία σου είναι και μια συμμετοχή στην κλήρωση. Αυτό σημαίνει πως όσες φορές παραγγείλεις από το κινητό σου τις αγαπημένες σου γεύσεις, άλλες τόσες φορές μπορείς να διεκδικήσεις τα δώρα του διαγωνισμού!

EconomyToday 95

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Στο Neo Plaza το πρώτο Sports + Fashion Clearance House του Ομίλου Fais στην Κύπρο Νέα σημαντική συνεργασία δημιουργείται στο Neo Plaza, καθώς ανακοινώθηκε η παρουσία του Ομίλου Fais στους χώρους του, με τη μορφή του πρώτου outlet καταστήματος του Ομίλου στην Κύπρο, με την επωνυμία SPORTS + FASHION CLEARANCE HOUSE. Ο Όμιλος εκπροσωπεί πολύ γνωστά brands, όπως τα BANANA MOON, UMBRO, OXBOW, PUMA, NEW ERA, CREP PROTECT, UNDER ARMOUR, UGG, DR MARTENS, CHRISTIAN LACROIX, MARLBORO, KENZO, CACHAREL, BREO, CAPODARTE, ED HARDY, EMINENCE, LEVI’S UNDERWEAR, LIVIA, MACARENA, PLAYBOY, MONNALISA, MADONNA και DKNY, δίνοντας την ευκαιρία στο κυπριακό καταναλωτικό κοινό να έχει άμεση πρόσβαση στις εντυπωσιακές συλλογές των οίκων. Στόχος του Ομίλου Fais είναι να παρουσιάζει casual ρούχα, τεχνολογικά καινοτόμα με καταπληκτικά αξεσουάρ και εξειδικευμένα είδη υπόδησης. Οι απίστευτες τάσεις στην αθλητική ένδυση, σε ανταγωνιστικές τιμές, προσφέρουν τη δυνατότητα δημιουργίας ενός προσωπικού, πρακτικού και αξεπέραστου αθλητικού look.

Η Medochemie πρασινίζει ξανά την καμένη γη

Η φαρμακοβιομηχανία Medochemie, δείχνοντας για άλλη μια φορά την κοινωνική και περιβαλλοντική της ευαισθησία, αναλαμβάνει δράση για την αναδάσωση και αναγέννηση των περιοχών που πλήγηκαν από τις φονικές πυρκαγιές του Ιουλίου, δίνοντας ξανά ελπίδα στους κατοίκους των κοινοτήτων της ορεινής Λεμεσού και Λάρνακας. Κάνοντας πράξη τις εξαγγελίες της, η Medochemie απέστειλε ήδη επιστολές στους κοινοτάρχες των πληγεισών περιοχών, ζητώντας τους να ενημερώσουν για τον αριθμό και τα είδη των δενδρυλλίων που επιθυμούν να τους παραχωρηθούν, με βάση τη μορφολογία του εδάφους στις συγκεκριμένες περιοχές. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος και Εξοικονόμησης Ενέργειας της Medochemie, δρ Χριστάκης Σεργίδης, η εταιρεία στηρίζει ολόψυχα τους πληγέντες, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα, με αυτή την ενέργεια, να βάλει το δικό της λιθαράκι στην επαναδημιουργία του περιβάλλοντος στις καμένες περιοχές. «Η Medochemie και το προσωπικό της, μαζί με τους κατοίκους των πυρόπληκτων κοινοτήτων, μπορούμε να ντύσουμε στα πράσινα τη μαύρη γη μας, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι επιπτώσεις της οποίας, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για την υγεία μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σεργίδης. Υπενθυμίζεται ότι οι πυρκαγιές στις επαρχίες Λεμεσού και Λάρνακας, στις 4 Ιουλίου 2021, αποτέφρωσαν τα πάντα στο πέρασμά τους, σπέρνοντας τον όλεθρο και την καταστροφή, με τραγικότερη συνέπεια τον θάνατο τεσσάρων συνανθρώπων μας.

96 EconomyToday

Ενισχύεται η παρουσία των Υπεραγορών Αλφαμέγα στη Λάρνακα

Ακόμα ένα στολίδι πρόσθεσαν στην αλυσίδα τους οι Υπεραγορές Αλφαμέγα. Ο λόγος για το υπερσύγχρονο κατάστημα Αλφαμέγα που άνοιξε τις πύλες του στην είσοδο του ολοκαίνουργιου Metropolis Mall στη Λάρνακα. Πρόκειται για το 18ο κατάστημα των Υπεραγορών Αλφαμέγα, της μεγαλύτερης και ταχύτερα αναπτυσσόμενης αλυσίδας υπεραγορών στην Κύπρο. Η νέα υπεραγορά Αλφαμέγα στη Λάρνακα προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία ψωνίσματος που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή. Ακολουθώντας τον σχεδιασμό των υπόλοιπων καταστημάτων Αλφαμέγα, το νέο κατάστημα, έκτασης 3.000 τετραγωνικών μέτρων, διαθέτει μεγάλους και ευρύχωρους διαδρόμους, προσφέροντας άνεση κατά το ψώνισμα, ενώ είναι εξοπλισμένο με τεχνολογικές υποδομές που ανεβάζουν την εμπειρία ψωνίσματος σε άλλο επίπεδο. Για πιο ποιοτικές, πιο εύκολες και πιο γρήγορες αγορές, οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να ολοκληρώνουν τα ψώνια τους μέσα από μια πολύ απλή διαδικασία πληρωμής στα ταμεία self-checkouts, ενώ μπορούν να ενημερώνονται για τις τρέχουσες προσφορές και άλλα νέα των Υπεραγορών Αλφαμέγα από τις μεγάλες οθόνες που βρίσκονται τοποθετημένες σε διάφορα σημεία εντός του καταστήματος. Κάποιες από αυτές λειτουργούν επίσης και ως οθόνες αφής, προκειμένου να καθοδηγούν τους καταναλωτές στην επιλογή των προϊόντων που ψάχνουν. Η νέα υπεραγορά Αλφαμέγα καλύπτει όλες τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, ο οποίος αναζητεί άνεση στο ψώνισμα αλλά και ποικιλία προϊόντων υψηλής ποιότητας, brands που να μπορεί να εμπιστευτεί και ελκυστικές τιμές.

EconomyToday 97

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND

1896

THE FAMOUS GROUSE

Ο Matthew Gloag φτιάχνει στο Perthshire της Σκωτίας ένα blended ουίσκι στο οποίο δίνει το όνομα «Grouse». Η υπογραφή του Gloag είναι ακόμα και σήμερα σε όλα τα μπουκάλια.

1897

Κυκλοφορεί ως το «The Grouse» και επιλέγουν να το απολαμβάνουν κυρίως οι ευγενείς, όταν μαζεύονται μετά από μια μέρα κυνηγιού στα Highlands της Σκωτίας.

1905

Το ουίσκι αποκτά τεράστια φήμη, γι’ αυτό μετονομάζεται σε «The Famous Grouse». Τότε είναι που η Philippa, κόρη του ιδρυτή, σχεδιάζει το πρώτο χαρακτηριστικό κόκκινο grouse, που έγινε η εμβληματική ετικέτα του brand.

1907 H εταιρεία μεγαλώνει και μεταστεγάζεται σε νέες κτιριακές εγκαταστάσεις στο Bordeaux House, στο Perth.

1920 Λόγω της τεράστιας ζήτησης, το ουίσκι αρχίζει να εξαπλώνεται και να διανέμεται σε πολλές άλλες περιοχές της Σκωτίας.

1970 Μετά τον θάνατο του Matthew Frederick Gloag (εγγονού του ιδρυτή της επιχείρησης), η εταιρεία Matthew Gloag & Son πωλείται στους Highland Distillers.

1977

Εισάγεται για πρώτη φορά στην κυπριακή αγορά από την ACM Christophides Ltd, από τους πρώτους αντιπροσώπους του brand εκτός Σκωτίας και Ηνωμένου Βασιλείου παγκοσμίως.

98 EconomyToday

1980

Γίνεται το νούμερο 1 σε πωλήσεις ουίσκι στη Σκωτία, διάκριση που διατηρεί μέχρι και σήμερα.

1984

Αποκτά την πιστοποίηση «Royal Warrant», η οποία απονέμεται από τη βρετανική βασιλική οικογένεια και αποτελεί την ανώτατη τιμή που μπορεί να λάβει οποιαδήποτε επιχείρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ θεωρείται ευρέως ως σήμα αριστείας που επιτρέπει στον κάτοχο να εμφανίζει το λογότυπο «Royal Coat of Arms» στην ετικέτα των προϊόντων.

1999

Οι Highland Distillers εξαγοράζονται από τον όμιλο Edrington, σημερινό ιδιοκτήτη και κάτοχο του brand.

2007

Κυκλοφορεί το Black Grouse (το οποίο αργότερα μετονομάζεται σε Smoky Black), με πλούσια και καπνιστή γεύση.

2009

Το «The Famous Grouse» γίνεται για πρώτη φορά ηγέτης της αγοράς ουίσκι στην Κύπρο, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα.

2018

Συνεχίζει να εξελίσσεται και κυκλοφορεί σε ειδικές και πιο πολυτελείς εκδόσεις, με διαφορετικά γευστικά χαρακτηριστικά, όπως τα Cask Series (Ruby, Bourbon, Wine Cask) και τα Blender’s Editions (Smoky Black και Winter Reserve).

2021

Σήμερα, διατίθεται σε περισσότερες από 100 αγορές, με πωλήσεις άνω των 50 εκατομμυρίων μπουκαλιών τον χρόνο. Στην Κύπρο είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης στην κατηγορία «ουίσκι», με μερίδιο αγοράς 35% (IWSR 2020) και με την υψηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση από όλες τις χώρες.

Threat and opportunity: An uncommon combination KPMG helps you increase agility, resilience and performance — even in the face of evolving threats.

That’s because we can bring an uncommon combination of technological expertise, deep business knowledge, and creative professionals who are passionate about helping you protect and build your business.

Change your perspective on cybersecurity. And achieve new heights.

Anticipate tomorrow.

Deliver today.

KPMG Cyber Security Services home.kpmg/cy/cyber-security

©2021 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. Printed in Cyprus.

The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.

EconomyToday 99