ECONOMY TODAY SEPTEMBER 2022

TEΥΧΟΣ 75 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022 / €2,50 ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚ Η ΚΡ Ι ΣΗ, ΤΟ ΕΥΡΏ ΚΑΙ Η ΞΗΡΑΣ Ι Α ΣΚΟΤΕΙΝΙ Α ΖΟΥΝ ΤΟ ΣΚΗΝΙΚ Ο ΕΝ Ο ΨΕΙ ΧΕΙΜΏΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Η ΕΙΝΑΙΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΞΑΝΑ Η ΙΔΙΑ της ύφεσης €

EconomyToday 5 1022 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ 75 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022 FOCUS 22 COVER STORY - ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Η ενεργειακή κρίση, το ευρώ και η ξηρασία απειλούν την Ευρώπη - ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Πρόσω ολοταχώς για ένα φθινόπωρο προκλήσεων - ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Ο πληθωρισμός, η ΕΚΤ και η οικονομική ανάκαμψη - ΣΕ ΑΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΤΑ ΝΕΡΑ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 38 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ - ΔΡ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΣΤΑΣΟΥ: Έξυπνες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας - ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ: Αδήριτη ανάγκη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ/ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ 10 ΑΙΜΗ ΜΠΑΦΑ: Η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού δεν θα είναι πια η ίδια 16 ΚΟΙΝΟ ΟΡΑΜΑ το LIMASSOL DEL MAR 18 ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΟΥΠΗ: Ο τουριστικός κλάδος να στραφεί στη βιώσιμη ανάπτυξη 58 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ: Η Κύπρος έδωσε και δίνει μάχη στις Βρυξέλλες 64 ΘΩΜΑΣ Α. ΚΑΖΑΚΟΥ: Να ενδυναμωθεί η κρατική στήριξη της ναυτιλιακής βιομηχανίας 66 ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΡΑΜΟΝΤΑΝΗΣ: Τεράστια η συνεισφορά των Mαρίνων στην οικονομία 70 ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ: Στροφή στο ενοίκιο αλλά με υψηλό κόστος 74 ΜΙΧΑΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ: Ολοκληρωμένες και αξιόπιστες νομικές υπηρεσίες 76 ΠΩΛΙΝΑ ΑΝΙΦΤΟΥ: Ο κόκκινος δράκος των άμεσων ξένων επενδύσεων 82 ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛ: 5+1 λόγοι που δεν αποδίδουν οι διαφημίσεις σας στα ΜΚΔ 84 ΒΟΥΛΗ: Πλούσια η ατζέντα της Επιτροπής Οικονομικών 86 ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 92 Η ΚΥΠΡΟΣ ΩΣ ΓΕΦΥΡΑ ΧΩΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 6 EDITORIAL 7 EI-KONOMIA 8 108MARKETWATCHΙΣΤΟΡΙΑΕΝΟΣ BRAND ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ… 36 CYTA: Τα θεμέλια μιας νέας εποχής 100 ΔΙΑΣΗΜΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ που ξοδεύουν δίχως αύριο 104 ΑΘΛΗΤΙΚΟ: Αυτοκαταστροφική Manchester United 58 86 38

6 EconomyToday ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ TEΥΧΟΣ 75 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022 €2,50 ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡ ΣΗ, ΤΟ ΕΥΡΏ ΚΑΙ Η ΞΗΡΑΣ Α ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΟΥΝ ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΕΝΟΨΕΙ ΧΕΙΜΏΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΞΑΝΑ Η ΙΔΙΑ της ύφεσης € ΕDITORIAL Στους πρόποδες της ύφεσης βρίσκεται η ευρωπαϊκή οικο νομία, με το ενεργειακό κόστος να γίνεται δυσβάστακτο για τους πολίτες, ενώ το διαθέσι μο εισόδημα των πολιτών ψαλιδίζεται από τις συνεχείς αυξήσεις των τιμών. Καθώς τελειώνει το καλοκαίρι, που μετά από δύο χρόνια περιο ριστικών μέτρων ελέω πανδημίας, έμοιαζε όσο γίνεται φυσιολογικό, επιχειρήσεις και νοικοκυ ριά καλούνται να βάλουν τα κεφάλια μέσα για να αντιμετωπίσουν ένα φθινόπωρο φορτωμένο προκλήσεις. Η ενεργειακή κρίση, η υποτίμηση του ευρώ και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ανατρέπουν τις προβλέψεις για τις οι κονομίες της Ευρωζώνης προβλέποντας ύφεση για το τελευταίο τρίμηνο του έτους, ενώ οι εξε λίξεις στο γεωπολιτικό επίπεδο μόνο ενθαρρυ ντικές δεν δείχνουν. Ο Σεπτέμβρης τόσο για τα κράτη αλλά και για όλους τους οικονο μικούς δρώντες είναι σημείο καμπής για το μεγάλο στοίχημα του χειμώνα που έρχεται, με το σύνθημα να είναι ένα, «Εξοικονομήστε Ενέργεια». Ήδη αρκε τές ευρωπαϊκές χώρες προβαίνουν σε «ενεργειακά κέρφιου» με περιορισμούς στη χρήση κλιματιστικών και φωταγώ γησης σε δημόσια κτήρια και εμπορικά καταστήματα. Στην Κύπρο λόγω λαν θασμένων και τουλάχιστον άτσαλων χειρισμών είμαστε ακόμη έρμαιο των ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με το ερώτημα να αναβοσβήνει ενώπιον μας σαν δι αφημιστική πινακίδα. Θα συνεχίσουμε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να πληρώνουμε τη νύφη του ακριβού ηλεκτρικού ρεύματος ή θα εφαρμόσουμε επιτέλους ένα στρατηγικό πλάνο για μετάβαση στην παραγωγή ενέργειας από την άφθονη ηλιοφάνεια του τόπου μας; ΥΓ Η αποχώρηση του Νέστορα Βασιλείου από την Αρχισυνταξία του Economy Today εναπο θέτει ένα μεγάλο βάρος στη συντακτική ομάδα, λόγω της βαριάς παρακαταθήκης που αφήνει. Θα προσπαθήσουμε να ακολουθήσουμε το ίδιο μονοπάτι, ώστε το Μέσο να συνεχίσει να απο τυπώνει την πραγματικότητα, να δίνει έμφαση στις προοπτικές και να πιέζει για την εξέλιξη της κυπριακής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. ΧΕΙΜΏΝΓΙΣΎΝΘΗΜΞΕΚΆΘΆΡΟΆΆΤΟΝΆ ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία 2057,ΑρχαγγέλουΛεωφόρου31,Στρόβολος,ΛευκωσίαΤηλ.:22580580Φαξ:22580675 ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Ξένιος Μεσαρίτης ART DIRECTORS: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Άγγελος Αγγελοδήμου, Χάρις Βωβού, Έλενα Καλυφόμματου, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Άννα Κριθαρίδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Αίμη Μπάφα, Βρασίδας Νεοφύτου, Τάσος Γιασεμίδης, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, Πωλίνα Άνιφτου, Ορέστης Μιχαήλ, Θωμάς Α. Καζάκου ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Μαρία Ζερβού ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Μαρία Τερεζοπούλου SALES EXECUTIVE: Καρολίνα neocleousc@diasmedia.comΝεοκλέους22580491 CLIENT SERVICE: Ελισάβετ iracleouse@diaspublishing.comΗρακλέους22580487 MARKETING EXECUTIVE: Κλέλια Γιασεμίδου CLIENT SERVICE SUPERVISOR: Μαρία Χαραλάμπους ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Οδυσσέας Κωνσταντίνου ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ ΙΔΡΥΤΗΣ: Κώστας Ν. Χατζηκωστής ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Χρύσανθος Τσουρούλλης ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Proteas Press Ltd ΔΙΑΝΟΜΗ: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

Η ΓΛΏΣΣΑ ΤΏΝ ΑΡΙΘΜΏΝ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ EI-KONOMIA EconomyToday 7 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2022:€543,0 ΕΚ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2021:€123,0 ΕΚ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2020:€115,3 ΕΚ. 6,8%ΗΑΝΕΡΓΙΑ Β ΤΡΙΜΗΝΟ 2022:482.385 ΑΤΟΜΑ Β ΤΡΙΜΗΝΟ 2021:466.525 ΑΤΟΜΑ -13,2% ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΙΟΥΛΙΟΣ 2022:2.988 ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2021:3.443 ΕΓΓΡΑΦΕΣ +3,6% ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2022:3.272 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2021:3.157 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ:-6,8% ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΜΒΑΔΟΝ:-9,4% ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ: -9,4% ΕΛΛΕΙΜΜΑΙΣΟΖΥΓΙΟΥΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2022: €2.957,2 ΕΚ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2021: €2.265,8 ΕΚ. +35,7% ΣΥΝΟΛΙΚΕΣΑΓΑΘΩΝΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2022: €4.468,9 ΕΚ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2021: €3.294,2 ΕΚ. +47,0% ΣΥΝΟΛΙΚΕΣΑΓΑΘΩΝΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2022:€1.511,7 ΕΚ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ 2021:€1.028,4 ΕΚ.

8 EconomyToday ΝΕΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΙΚυ Άλλη μια σημαντική διάκριση προσθέτει στο ενεργητικό του το Ερευνητικό Κέντρο Υπολογιστι κής Επιστήμης και Τεχνολογίας (CaSToRC) του Ινστιτούτου Κύ πρου (ΙΚυ), το οποίο εξασφάλισε χρηματοδότηση για τη δημιουρ γία Ευρωπαϊκής Έδρας Έρευνας (ERA Chair) για Κβαντικούς Υπολογιστές (QC) και Τεχνολογία. Όπως αναφέρει ανακοίνωση του ΙΚυ, το ερευνητικό πρό γραμμα «Quantum Computing for Excellence in Science and Technology» με το ακρωνύμιο «QUEST», θα λάβει συνολική χρηματοδότηση €2,5 εκατ., με στόχο να καταστήσει την Κύπρο κβαντικά «έτοιμη», γεφυρώνο ντας το χάσμα ανάμεσα στη χώρα μας και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ, στον τομέα της κβαντικής υπολογιστικής και των κβαντικών Τοτεχνολογιών.ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο διευθύνεται από την καθηγήτρια του Ινστιτούτου Κύπρου Κωνσταντία Αλεξάν δρου, κατέλαβε τη δεύτερη θέση, Τοπανευρωπαϊκά.ΙνστιτούτοΚύπρου έχει εξασφαλίσει συνολικά τρεις Επιχορηγήσεις Έδρας ERA Chair, με πρώτη την Έδρα ERA Chair «Ηλιακής Θερμικής Ενέργειας για την Ανατολική Μεσόγειο» («CySTEM»), το 2015, καταλήγει η ανακοίνωση. MARKET WATCH 7+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΟΙ ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ Αυξημένες κατά 52,9% ήταν οι αφίξεις τουριστών τον Ιούλιο του 2022 σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Συγκεκρι μένα οι αφίξεις τουριστών στην Κύπρο τον Ιούλιο 2022 ανήλθαν σε 454.657 σε σύγκριση με 297.308 τον Ιούλιο 2021. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Στατιστικής Υπηρεσίας, αύξηση παρουσίασαν και οι αφίξεις τουριστών για την περίοδο Ιανου αρίου – Ιουλίου 2022, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Συγκεκριμένα, για την περίοδο Ιανουαρί ου – Ιουλίου 2022, οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 1.676.039 σε σύγκριση με 638.292 την αντίστοιχη περίοδο του 2021, ενώ 320.589 ήταν αφίξεις την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2020. Την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2019 οι αφίξεις ήταν 2.181.994 άτομα. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι αφίξεις από το Ηνω μένο Βασίλειο υπήρξαν η κυριότερη πηγή τουρισμού για τον προηγούμενο μήνα, αφού αποτέλεσαν το 38,2% (173.874) των συνολικών αφίξεων. Ακολουθούν οι αφίξεις από το Ισραήλ με ποσοστό 8,4% (38.269), από την Πολωνία με 4,7% (21.285), από τη Γερμανία με 4,7% (21.280), από τη Σουηδία με 4,3% (19.732) και από την Ελλάδα με 3,4% (15.450). Όσον αφορά τον σκοπό του ταξιδιού για τον Ιούλιο 2022, η Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι ποσοστό 84,9% των τουριστών διάλεξαν την Κύπρο για διακοπές, 12,2% επισκέφθηκε φίλους ή συγγενείς και ποσοστό 2,8% ήρθε στην Κύπρο για επαγγελματικούς σκοπούς. Για τον περασμένο Ιούλιο, τα αντίστοιχα πο σοστά ανήλθαν στο 85,0%, στο 11,3%, και στο 3,7%. 1 2 ΣΤΑ €56,2 ΔΙΣ. ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙ Στα €56,2 δισεκατομμύρια ανήλθε το χρέος των νοικο κυριών και επιχειρήσεων στην Κύπρο το πρώτο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Βάσει των Τριμηνιαίων Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών για το πρώτο τρίμηνο του 2022, το χρέος των νοικοκυριών ανήλθε στο τέλος Μαρτίου 2022 στα €20,2 δισ. με τον σχετικό δείκτη χρέους να βρίσκεται στο 84% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), παρουσιά ζοντας μικρή μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο λόγω της αύξησης του ΑΕΠ. Σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2016 ο δείκτης χρέους των νοικοκυριών παρουσιάζει αισθητή μείωση που αγγίζει το 32%, αναφέρει η ΚΤΚ. Το χρέος των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών στο τέλος Μαρτίου 2022 ανήλθε στα €36,0 δισ. με τον δείκτη χρέους να βρίσκεται στο 150% του ΑΕΠ, σημειώνοντας μικρή μεί ωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο κυρίως λόγω της αύξησης του ΑΕΠ. Σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2016, ο δείκτης χρέους των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών παρουσιάζει μεγάλη μείωση που αγγίζει το 62%. 3

EconomyToday 9 ΣΤΟ 6,1% Ο ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Θετικός ρυθμός ανάπτυξης καταγράφηκε στην Κύπρο κατά το δεύ τερο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με την Προκαταρκτική Εκτίμηση της Στατιστικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022 υπολογίζεται σε 5,8%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021. Σημειώνεται ότι, μετά τη διόρθωση του ΑΕΠ ως προς τις εποχικές διακυμάνσεις και τις εργάσιμες μέρες, ο ρυθμός ανάπτυξης υπολογίζεται στο 6,1%. Σημειώνεται ακόμα ότι, «ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στους τομείς των Ξενοδοχείων και Εστιατορίων, των Μεταφορών και Αποθήκευσης, της Ενημέρωσης και Επικοινωνιών, του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, των Επισκευών μηχανοκινήτων οχημάτων, των Τεχνών, Διασκέδασης και Ψυχαγωγίας και Άλλων Δραστηριοτήτων Παροχής Υπηρε σιών». ΝΕΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΚΥΠΡΟΥΤΡΑΠΕΖΑ Η Τράπεζα Κύπρου αναδείχθηκε ως η «καλύτερη τράπεζα» στην Κύπρο για το 2022, από το διεθνές έγκυρο περιοδικό «Euromoney», σε μια δύσκολη και κομβική περίοδο για την παγκόσμια οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η βράβευση αποκτά ακόμη μεγα λύτερη βαρύτητα και σημασία, κα θώς οι προσπάθειες της τράπεζας για μείωση των ΜΕΔ και επιστρο φή σε κερδοφορία, επιβραβεύ ονται από μια έκδοση διεθνούς κύρους. Ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Πανίκος Νικολάου, σχολιάζοντας τη βράβευση ανέ φερε μεταξύ άλλων: «Η ανάδειξη της τράπεζάς μας ως “καλύτερη τράπεζα” στην Κύπρο, από το εγνωσμένου κύρους περιοδικό, καταδεικνύει ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλή θέση και προχωρούμε μπροστά. Ταυτόχρονα, επιβραβεύ ονται οι ενέργειες όλων αυτών των χρόνων, κυρίως αυτές που αφορούν στη μείωση των μη εξυ πηρετούμενων δανείων». 4 ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΤΟ ΚΟΣΤΟΣ Μεγάλη αύξηση καταγράφει το κατασκευαστικό κόστος. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο Δείκτης Τιμών Κατασκευαστικών Υλικών για τον μήνα Ιούλιο 2022 ανήλθε στις 134,51 μονάδες (με βάση 2015=100), σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 17,52% σε σχέση με τον Ιούλιο του 2021. Κατά κύρια κατηγορία προϊόντων, καταγρά φηκαν αυξήσεις στα μεταλλικά προϊόντα (21,50%), στα ορυκτά (16,35%), στα προϊό ντα από ξύλο, μονωτικά, χημικά και πλαστικά (16,17%), στα προϊόντα ορυκτών (15,76%) και στα ηλεκτρομηχανολογικά είδη (11,90%). Το επτάμηνο του 2022, η αύξηση διαμορφώ νεται στο 19,49%. ΜΕΓΑΛΗ ΑΥΞΗΣΗ 113,1% ΣΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΥΠΡΙΩΝ Αυξημένα κατά 113,1% ήταν τα ταξίδια κατοί κων Κύπρου στο εξωτερικό τον Ιούλιο 2022. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου 134.198 Κύπριοι ταξίδεψαν στο εξωτερικό, σε σύγκριση με 62.961 τον Ιούλιο 2021. Οι κυριότερες χώρες από τις οποίες επέστρεψαν οι κάτοικοι Κύπρου τον Ιούλιο 2022, ήταν η Ελλάδα με 42,8%, το Ηνωμένο Βασίλειο με 12,2% και η Ιταλία με 6,1%.685 ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Ο αριθμός των επενδυτικών οργανισμών ανήλθε σε 274 τον Ιούνιο 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Το συνολικό ενεργητικό τους σημείωσε οριακή αύξηση της τάξης του 0,14% στα €8.704,0 εκ. τον Ιούνιο 2022. Τον Μάρτιο του 2022 το συνολικό ενεργητικό τους ήταν €8.692,0 εκ. καταλήγει η ΚΤΚ. 7

10 EconomyToday ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΊΜΗΣ ΔιευθύντριαΜΠΑΦΑΣτελέχωσης και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Human Asset Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού δεν θα είναι ξανά η ίδια ΟΙ ΝΈΈΣ ΠΡΟΚΛΗΣΈΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΈΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ

EconomyToday 11 Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμι κού έχει εισέλθει σε μια νέα εποχή και αυτό είναι πια γεγονός. Με γρήγορους ρυθμούς και δυναμικές αλλαγές έρχο νται νέες απαιτήσεις, νέες προσδοκίες, καινούργιες σε εμάς συμπεριφορές, νέα μοντέλα εργασίας και πολλά άλλα. Οι πρωτόγνωρες στιγμές που ζήσαμε και ακόμα ζούμε από την πανδημία οδήγησε τους επαγγελματίες σε νέα μονοπάτια σκέψης αναφορικά με το πώς θέλουν τη ζωή τους να καθορίζεται από τη δουλειά τους. Πολ λοί είδαν τον εαυτό τους να «φρενάρει» για πρώτη και μοναδική φορά μετά από πολλά χρόνια τρελών ρυθμών εργασίας, άλλοι έζησαν στιγμές ακατάπαυ στης εργασίας άπειρων ωρών, άλλοι αντιλήφθηκαν πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι εργασίας όπως η εξ αποστάσεως που τους επιτρέπει ένα είδος ισορρο πίας με την οικογένειά τους. Όλα αυτά οδήγησαν στο αίσθημα ανάγκης επαναπροσδιορισμού του τρόπο που ζουν και εργάζονται. ΤΟ GREAT RESIGNATION ΕΊΝΑΊ ΕΝΑ ΔΊΕΘΝΕΣ ΦΑΊΝΟΜΕΝΟ που πρωτοεμφανίστηκε ή καλύτερα εντοπίστηκε στην Αμερική και σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταφέρθηκε και στην Ευρώπη

12 EconomyToday ΘΕΜΑ Ένα αποτέλεσμα αυτού του επαναπροσδιορισμού ήταν και οι μαζικές παραιτήσεις σε διεθνές επίπεδο. Το great resignation είναι ένα διεθνές φαινόμενο που πρωτοεμφανίστηκε ή καλύτερα εντοπίστηκε στην Αμερική και σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταφέρ θηκε και στην Ευρώπη. Με βάση το φαινόμενο αυτό ο κόσμος που εργάζεται κυρίως σε εταιρικές δομές (corporate structures) παραιτείται, γιατί δεν είναι πλέον διατεθειμένος να εργάζεται με το υφιστάμενο εργασιακό μοντέλο το οποίο ουσιαστικά, με βάση τις νέες του επιλογές, απορρίπτει. Με πιο απλά λόγια θέλουν κάτι πιο χαλαρό, με πιο λίγες ώρες και καλύ τερη ισορροπία μεταξύ της προσωπικής τους ζωής. Λόγω και της πανδημίας είναι πλέον ξεκάθαρο πως πολύς κόσμος επιλέγει πια να δώσει έμφαση στην προσωπική του ζωή, στην υγεία του και σε πράγμα τα που τον κάνουν χαρούμενο. Βλέπουμε πολλούς επαγγελματίες να ζητούν μειωμένο ωράριο και σε πολλές περιπτώσεις να θέλουν να κάνουν κάτι χωρίς ιδιαίτερες ευθύνες και χωρίς άγχος. Απομυθοποιείται ο όρος καριέρα, ο κόσμος απορρίπτει το μέχρι τώρα εργασιακό μοντέλο με τις πολλές ώρες εργασίας και υψηλό επίπεδο άγχους και επιλέγει την ευτυχία του μέσα από σωματική αλλά και ψυχική υγεία. Στην Κύπρο, αν και το φαινόμενο αυτό δεν είναι ακόμα τόσο εμφανές, διαπιστώνουμε με την πάροδο του χρόνου πως ο κόσμος είναι πιο αυστηρός/προ σεκτικός με τις επιλογές που κάνει. Η προτεραιότητά του είναι η ισορροπία μέσα από έναν ευέλικτο τρόπο εργασίας σε θέματα ωραρίου αλλά και αντικειμένου εργασίας, με αρκετούς να καταλήγουν να ψάχνουν το ιδανικό υβριδικό μοντέλο ή ακόμα και αποκλειστική Πέρατηλεργασία.απότο ευέλικτο μοντέλο εργασίας, ένα ακό μα πολύ σημαντικό κριτήριο για τον επαγγελματία αποτελεί πλέον και το εργασιακό περιβάλλον. Ο κόσμος δεν ανέχεται πια συμπεριφορές που θεωρεί τοξικές. Θέλει να εργάζεται σε ένα υγιές περιβάλλον που προάγει τη συνεργασία και τον σεβασμό. Αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την επιθυμία του να μειώσει το καθημερινό του άγχος. Εάν δεν νιώθει καλά και χαρούμενος σε ένα εργασιακό περιβάλλον, τότε επιλέγει να φύγει. Έχουμε παρατηρήσει αρκετές φορές κόσμο να δέχεται ακόμα και μείωση μισθού, ούτως ώστε να καταφέρει να βρει μια νέα δουλειά και να απαλλαγεί από το τοξικό περιβάλλον που ζει καθημερινά στην υφιστάμενη εταιρεία που εργάζεται. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω δεδομένα, είναι αναμενόμενο πως εταιρείες που δεν προσαρμόστηκαν ακόμα στη νέα εποχή όχι μόνο δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό αλλά παράλληλα να το διατηρήσουν αυτό που έχουν. Ο κόσμος παρουσιάζεται πιο έτοιμος να τολμήσει, δεν φοβάται να εγκαταλείψει αυτό που δεν τον ικανοποιεί, αντιθέτως παίρνει σχετικά γρήγορα την απόφαση που θα τον οδηγήσει στη διαδικασία εξεύρεσης νέας εργασίας σε ένα καλύτερο περιβάλλον με το επιθυμητό ευέλικτο μοντέλο εργασίας. Αυτό ενδυναμώνεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως η αγορά εργασίας βρίσκεται σε μια πρόκληση όπου η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη από την προ σφορά. Αυτό μετατρέπει την αγορά σε «candidate driven market». ΤΙ ΘΑ ΠΡΟΤΕ Ι ΝΑΜΕ ΣΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕ Ι ΑναπροσαρμογήΕΣ του μοντέλου εργασίας Το ευέλικτο μοντέλο εργασίας αναφορικά με το από πού εργάζεται το άτομο ή τα ευέλικτα ωράρια δεν θεωρούνται πια ένα ωφέλημα που η κάθε εταιρεία έχει την ευχέρεια να αποφασίσει αν θα προσφέρει ή όχι στο προσωπικό της. Είναι ένα μοντέλο για το οποίο ο κάθε επαγγελματίας επιλέγει τον επόμενο του εργοδότη, επομένως, όσες εταιρείες μπορούν να προσαρμόσουν το μοντέλο εργασίας τους προσφέ ροντας αυτή την επιλογήβθα ήταν καλό να το κάνουν το συντομότερο δυνατό, ώστε να αποτελούν μια από τις εταιρείες στη λίστα επιλογής των επαγγελματιών. Συνεχής επιβράβευσηΑνατροφοδότησηΑναγνώριση,καιτουκόσμου Οι εταιρείες θα ήταν καλό να εφαρμόσουν νέα μοντέλα διαχείρισης της απόδοσης και αξιολόγησης του προ σωπικού τους, καταλήγοντας και στην κατάλληλη επι βράβευση. Ο κόσμος αναζητά συνεχή ανατροφοδότηση

EconomyToday 13 τις περισσότερες φορές μένουν ή φεύγουν από την εταιρεία τους λόγω ενός καλού ή κακού manager που έχουν. Προσοχή, λοιπόν, στα κριτήρια προαγωγών σε διευθυντικές θέσεις, οι δεξιότητες διαχείρισης και ηγεσίας ομάδας είναι απαραίτητες για να μπορεί κάποιος να διεκδικεί μια τέτοια θέση. Δημιουργία ενός πιο παραγωγικού και χαρούμενου εργασιακού περιβάλλοντος Το καλό εργασιακό περιβάλλον έχει παρατηρηθεί ως βασικό κριτήριο επιλογής εργοδότη και επέκτασης της περιόδου που το άτομο θα επιλέξει να παραμείνει στη συγκεκριμένη εταιρεία. Ακόμη πιο έντονα όμως, έχει παρατηρηθεί πως το περιβάλλον αποτελεί τον λόγο που ωθεί τον κόσμο να αλλάξει εργασία. Είναι πολύ σημαντικό οι εταιρείες να διατηρούν μια κουλτούρα συνεργασίας, καλής επικοινωνίας και διαφάνειας. Σε μία μικρή κοινωνία όπως είναι η Κύπρος, ένας δυσαρεστημένος υπάλληλος είναι αρκετός για να διαδώσει και να ενημερώσει την αγορά για το κακό περιβάλλον που υπάρχει εντός της εταιρείας και επομένως εύκολα να δημιουργήσει μια κακή φήμη (κάποτε δικαιολογημένα κάποτε όχι). Δυστυχώς όταν εδραιωθεί το κακό όνομα, είναι πολύ δύσκολο για μία εταιρεία να το ανατρέψει. Παροχή ενός ευέλικτου σχεδίου ωφελημάτων Τα ωφελήματα είναι σίγουρα ένα σημαντικό μέρος των απολαβών των ατόμων και ακόμα πιο σημαντικό και θέλει να βλέπει πως οι κόποι του ανταμείβονται. Έχουμε παρατηρήσει πως σε κάποια επαγγέλματα, οι επαγγελματίες δείχνουν μια έντονη προτίμηση και κλήση σε θέσεις που έχουν συνδεδεμένο performance related bonus, σε μοντέλα δηλαδή που ανταμείβουν και ξεχωρίζουν τους ανθρώπους ανάλογα με την απόδοση και τα επιτεύγματα που παρουσιάζουν. Όταν ο άνθρωπος που εργάζεται σκληρά και δίνει τον καλύτερο του εαυτό, δεν αξιολογείται και δεν λαμβάνει ανατροφοδότηση ποτέ, αποθαρρύνεται και καταλήγει να μην τον ενδιαφέρει πλέον η απόδοσή του. Είναι πολύ σημαντικό ένας άνθρωπος να γνωρίζει τι κάνει καλά και τι όχι και με ποια εργαλεία μπορεί να του προσφέρει ο εργοδότης του (πχ εκπαιδεύσεις και συστήματα) για να γίνει καλύτερος. Επένδυση στη συνεχή εκπαίδευση και ανάπτυξη του κόσμου Ο κόσμος θέλει και επιζητεί να μαθαίνει καινούρια πράγματα και να εξελίσσεται. Το reskilling και το upskilling είναι ζωτικής σημασίας πλέον στη συνε χώς εξελισσόμενη κοινωνία που ζούμε (και κυρίως τεχνολογικά). Οι εταιρείες που παρέχουν συνεχή εκπαίδευση και εξελίσσουν το προσωπικό τους, είναι αποδεδειγμένο πια πως βρίσκονται πιο ψηλά στη λίστα προτίμησης των επαγγελματιών, αφού αυτό αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό κριτήριο επιλογής γι’ αυτούς. Έμφαση πρέπει να δίνεται επίσης και στις δεξιότητες διαχείρισης ομάδας και ηγεσίας των στελεχών που έχουν μια τέτοια ευθύνη στην εταιρεία. Οι άνθρωποι ΟΙ ΑΚΠΡΟΤΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΚΑΙΠΟΥΕΤΑΙΡΕΙΕΣΠΑΡΕΧΟΥΝΣΥΝΕΧΉΕΚΠΑΙΔΕΥΣΉΕΞΕΛΙΣΣΟΥΝΤΟΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΟΥΣ,ΕΙΝΑΙΕΝΟΠΙΑΠΩΣΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙΠΙΟΨΉΛΑΣΤΉΛΙΣΤΑΙΜΉΣΉΣΤΩΝΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ,ΑΦΟΥΑΥΤΟΑΠΟΤΕΛΕΙΕΝΑΟΜΑΣΉΜΑΝΤΙΚΟΚΡΙΤΉΡΙΟΕΠΙΛΟΓΉΣΓΙ’ΑΥΤΟΥΣ

14 EconomyToday ΘΕΜΑ είναι η επιλογή των ωφελημάτων που προσφέρονται. Η μέχρι τώρα πρακτική παρουσιάζει τις εταιρείες να προσφέρουν ένα πακέτο συγκεκριμένων ωφελημάτων (πχ.13 ο μισθό, Ταμείο Προνοίας, αυτοκίνητο, πρό γευμα/γεύμα, ιδιωτική ασφάλεια υγείας, bonus, gym membership κ.ά.) εφαρμοζόμενο σε όλες τις θέσεις και επίπεδα χωρίς καμία εξατομίκευση στις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Κάποια από αυτά επιλέγονται και αξιοποιούνται από τον κόσμο και κάποια όχι (αναλόγως ηλικίας και διαφόρων προτιμήσεων). Νιώθουμε πως ίσως ήρθε η στιγμή των εξατομικευμένων ωφελημά των όπου οι εταιρείες θα καθορίζουν το συνολικό κόστος των ωφελημάτων που θέλουν να προσφέρουν θέση/επίπεδο και οι εργαζόμενοι θα μπορούν να διαμορφώσουν το δικό τους εξατομικευμένο πακέτο ωφελημάτων. Δηλαδή θα μπορούν να επιλέξουν ή καλύτερα να «αγοράσουν» τα ωφελήματα που είναι σημαντικά για εκείνους κατά διαφορετικές φάσεις της ζωής τους και να έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν τις επιλογές τους, όταν και αν το επιθυμούν μέσα από τα χρόνια σε σχέση πάντα με τη συνολική αξία ωφελημάτων που δικαιούνται. Οι εταιρείες δεν μπορούν να κλείνουν πλέον τα μάτια σε αυτές τις επιλογές των επαγγελματιών. Αν μία εταιρεία θέλει να είναι η πρώτη επιλογή των επαγγελματιών (εργοδότης προτίμησης) θα πρέπει να βρει καινούργιους τρόπους να προσελκύει και να διατηρεί το προσωπικό της. Αποδοχή και διαχείριση των χαρακτηριστικών και των θέλω της νέα γενιάς Μπορεί κάποιος γενικά να κάνει πια την παραδοχή πως οι νέοι είναι πιο αυστηροί με τις επιλογές τους και είναι λιγότερο ανεχτικοί σε πράγματα που δεν τους εκφράζουν και που δεν ταυτίζονται με τις αξίες και αρχές που οι ίδιοι έχουν επανακαθορίσει γι’ αυτούς. Τους χαρακτηρίζει μια συνεχής εξερεύνηση, ψάχνονται συνεχώς για καινούργιες προκλήσεις και καινούργιες γνώσεις, γεγονός που μειώνει δραστικά τον χρόνο παραμονής τους σε κάθε εταιρεία εργοδότη. Αντιλαμβάνονται πως τα πράγματα είναι ρευστά και οι πλείστοι βλέπουν το βραχυπρόθεσμο μέλλον αντί το μακροπρόθεσμο. Αυτή η προσέγγιση, την οποία μερικές φορές οι παλαιότερες γενεές δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε, ίσως είναι και δικαιολογημένη βλέποντας τις συνεχόμενες εξελίξεις στην κοινωνι κοοικονομική αρένα. Αποτέλεσμα αυτής της φιλοσοφίας που έχουν, είναι η συμπεριφορά που επιδεικνύουν στην αρχή της καριέρας τους, που μετακινούνται και δοκιμάζουν διαφορετικές θέσεις και εταιρείες ώστε να μπο ρούν να συγκεντρώσουν και να αναπτύξουν πολλές διαφορετικές γνώσεις και δεξιότητες. Νιώθουν πως έτσι θα είναι πιο συνειδητοποιημένοι για την επιλογή μιας πιο υψηλής θέσης εργασίας σε αντικείμενο που θα αποφασίσουν να κατασταλάξουν και επομένως

EconomyToday 15 να μείνουν και περισσότερο χρόνο. Τα θέλω τους και οι καινούργιες απαιτήσεις δεν πρέπει να αγνοούνται επειδή ζούμε σε μία εποχή που οι εργαζόμενοι επιλέγουν τον εργοδότη και όχι το αντίθετο (που συνέβαινε μέχρι τώρα). Επένδυση και εμπιστοσύνη στη νέα γενιά Είναι προφανές πως η προσφορά και η ζήτηση στην κυπριακή αγορά αυτή τη στιγμή παρουσιάζει μια σοβαρή ανισορροπία. Υπάρχουν πολλές εταιρείες που ψάχνουν για προσωπικό, σε διάφορους τομείς και οικογένειες επαγγελμάτων, αλλά δυστυχώς βρί σκονται αντιμέτωπες με έναν πολύ μικρό αριθμό αιτήσεων. Το φαινόμενο αυτό μας ενδυναμώνει ακόμα περισσότερο το πιστεύω πως η μόνη λύση σε αυτό το όχι και τόσο προσωρινό πρόβλημα, είναι οι εταιρείες να επενδύσουν στους νέους και στην προετοιμασία τους να αναλάβουν νέες θέσεις και νέους ρόλους. Ως Human Asset, πιστεύουμε πως αυτό είναι το κλειδί επίλυσης της ανισορροπίας αυτής, αφού οι «ιδανι κοί» επαγγελματίες όπως τους αποκαλούν αρκετές εταιρείες είναι σε «έλλειψη». Οι εταιρείες πρέπει να εστιάσουν σε ένα σωστό πλάνο για μελλοντικές ανάγκες (Headcount Plan) και να αρχίσουν την ένταξη αποφοίτων, με στόχο να διερευνήσουν τις γνώσεις και δεξιότητες που έχουν και να τους αναθέσουν τον πιο ταιριαστό γι’ αυτούς ρόλο μέσα από τον οποίο θα αρχίσουν να μαθαίνουν και να αναπτύσσονται. Στο σημείο αυτό έρχεται και η αναγκαιότητα ενός ολιστι κού μοντέλου ανάπτυξης και εκπαίδευσης (εταιρικές ακαδημίες κοκ) μέσω του οποίου θα καθορίζονται ξεκάθαρα οι αναπτυξιακοί στόχοι και το αντικείμενο γνώσης που πρέπει να αποκτήσει και να κατακτήσει το κάθε άτομο εντός χρονικού πλαισίου (learning paths). Οι προκλήσεις είναι πολλές και οι εταιρείες καλούνται να ξεπεράσουν τα όρια τους και να βγουν από τη ζώνη εφησυχασμού. Να ξεφύγουν από την πεπατημένη και να σκεφτούν τρόπους και πρακτικές που θα τους διαφοροποιήσουν και θα τους κατατάξουν ψηλά στη λίστα επιλογής των επαγγελματιών. Δεν υπάρχει μοντέλο που να ταιριάζει σε όλους – η κάθε εταιρεία θα πρέπει να ψάξει να βρει τι της ταιριάζει και πώς μπορεί να εξελιχθεί. ΕΊΝΑΊ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ΠΩΣ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΊ Η ΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΊΑΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ αυτή τη στιγμή παρουσιάζει μια σοβαρή ανισορροπία

16 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Πρόκειται για ένα μοναδικό, πολυβραβευμένο έργο που ξεχωρίζει για την απαράμιλλη ποιότητά του, αλλά και γιατί περικλείει την ομορφιά της Μεσογείου και την καρδιά της Λεμεσού ΚΟΙΝΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟ DELLIMASSOLMAR «Το Limassol Del Mar είναι ποιοτικός προορισμός και πόλος έλξης για επι χειρηματικό – επενδυτικό κοινό και τουρίστες υψηλής εισοδηματικής τά ξης», υπογραμμίζουν σε συνέντευξή τους οι διευθυντές της Κοινοπραξίας των Ομίλων Δ. Ζαβός και Λεπτός, Μιχάλης Ζαβός και Παντελής Λεπτός Μιλώντας μας για το μεγάλο αυτό έργο, αναφέρονται στο κοινό όραμα και στη συνεργασία μεταξύ των δύο Ομίλων, τονίζοντας πως «κοινό όραμα ήταν η δημιουργία ξεχωριστών έργων ορόσημων στη Λεμεσό, που να έχουν παγκόσμια απήχηση και διεθνή ταυτότητα». Σχολιάζοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον οι κ.κ. Λεπτός και Ζαβός επισημαίνουν ότι «το έργο έχει γίνει πόλος έλξης αγοραστών πρωτόγνωρης επιχειρηματικής εμβέλειας απ’ όλο τον κόσμο, ενώ προ σθέτουν πως και η κυπριακή αγορά το έχει αγκαλιάσει και το αντιμετωπίζει ως ποιοτική και κερδοφόρα επένδυση». Πώς προέκυψε η συνεργασία μεταξύ των Ομίλων Λεπτός και Δ. Ζαβός; Τι έχετε πετύχει μέχρι στιγμής και ποια είναι τα νέα επιχειρηματικά σας Μ.Ζ:πλάνα; Η συνεργασία μεταξύ των δυο ομίλων, Ζαβός και Λεπτός ξεκίνησε πολύ πιο πριν από τη δημιουργία του Limassol Del Mar, με την ανάπτυξη ενός ακόμη πετυχημένου και μεγάλου έργου στη Λεμεσό, του Eden Beach Apts. Η συνεργασία των δύο Ομίλων ξεκίνησε με γερές βάσεις που περιλαμβάνει πέραν της εμπορικής σχέσης τη γνήσια, πραγματική φιλία και Κοινόεμπιστοσύνη.όραμαηδημιουργία ξεχωριστών έργων ορόσημων στη Λεμεσό, που να έχουν παγκόσμια απήχηση και διεθνή ταυτότητα, με κύρια χαρακτηριστικά την ποιότητα και την πρωτοπορία. Όσον αφορά τα νέα επιχειρηματικά πλάνα, έχουμε ήδη δημιουργήσει μια νέα εταιρεία διαχείρισης και ενοικίασης ακινήτων για το Limassol Del Mar, την LDM Management Services Ltd, η οποία έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου Limassol Del Mar. Ποια χαρακτηριστικά το καθιστούν ως ένα μο ναδικό έργο; Μ.Ζ: Αυτό που κάνει το Limassol Del Mar να ξεχωρίζει είναι αρχικά, ο ιδιαίτερος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του, η ψηλή ποιότητα των υλικών που έχουν χρησιμοποιηθεί, η θέα προς τη θάλασσα, αφού είναι απρόσκοπτη για κάθε διαμέρισμα σε όποιο σημείο του χώρου και αν σταθείς. Επίσης, η ποιότητα στην παροχή υπηρεσιών και οι ανέσεις που προσφέρει στους ενοίκους του, αναλογούν σε υπηρε σίες πέντε αστέρων ξενοδοχείου. Η δε συνεργασία μας με τον διεθνή οίκο μόδας Gianfranco Ferre και η αποκλειστική σχεδίαση επίπλων για το Limassol Del Mar προσθέτει στην πολυτέλεια των διαμερισμάτων αλλά και των κοινόχρηστων χώρων του έργου. Η απόκτηση ενός διαμερίσματος, στο Limassol Del Mar, αποτελεί την επιτομή της πολυτέλειας. Αυτό το μοναδικό πολυβραβευμένο έργο ξε χωρίζει για την απαράμιλλη ποιότητά του, αλλά και γιατί περικλείει την ομορφιά της Μεσογείου και την καρδιά της Λεμεσού. Είναι ξεκάθαρο πως αυτά τα διαμερίσματα αποτελούν μια ασύγκριτη επενδυτική επιλογή για τους διεθνείς αγοραστές ακινήτων. ΤΟ LE PLAZA DEL MAR ΦΙΛΟΔΟΞΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΟΣΟ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΥΨΗΛΗΣ ΜΟΔΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ

EconomyToday 17 Ποια ήταν η απήχηση του έργου στο κοινό και από ποιες αγορές είναι οι περισσότεροι αγοραστές; Υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα διαμερίσματα προς πώληση στο Limassol Del Mar; Μ.Ζ.: Από τα αρχικά στάδια της ανέγερσής του σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία, καθώς έχει ήδη προπωληθεί μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων. Το αυξημένο ενδιαφέρον οφεί λεται στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του Limassol Del Mar, την επενδυτική του αξία, την τοποθεσία του, την ποιότητα κατασκευής, αλλά και το γεγονός ότι όλα τα διαμερίσματα είναι ευρύχωρα με μοναδική θέα στη θάλασσα σχεδόν απ’ όλα τα δωμάτια. Το Limassol Del Mar είναι ποιοτικός προορισμός και πόλος έλξης για επιχειρηματικό – επενδυτικό κοινό και τουρίστες υψηλής εισοδηματικής τάξης. Το έργο έχει γίνει πόλος έλξης αγοραστών πρωτόγνωρης επιχειρηματικής εμβέλειας απ’ όλο τον κόσμο όπως: Αγγλία, Ρωσία, Ουκρανία, Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτος, Ισραήλ, Μέση Ανατολή και Ασία. Η κυπριακή αγορά επίσης το έχει αγκαλιάσει και το αντιμετωπίζει ως ποιοτική και κερδοφόρα επένδυση, αφού μπορεί κάποιος να απολαμβάνει απόδοση της τάξης του 8% ετησίως. Το έργο έχει εν πολλοίς πουληθεί και παραμένουν για πώληση περιορισμένος αριθμός διαμερισμάτων δύο, τριών και τεσσάρων υπνοδωματίων. Ποιες υπηρεσίες, παροχές και άλλες εγκαταστάσεις περιλαμβάνει το Limassol Del Mar προς εξυπη ρέτηση των ενοίκων του αλλά και των ξένων επισκεπτών του; Π.Λ.: Το Limassol Del Mar φιλοξενεί μια φιλοσοφία μεικτής ανάπτυξης που συνδυάζει πολυτελείς κατοικίες, σύγχρονους χώρους αναψυχής και ευεξίας, πολυεπίπεδες εμπειρίες αγορών και μοναδικές γαστρονομικές απολαύσεις, όλα μαζί σε ένα ξεχωριστό τοπόσημο της Λεμεσού. Οι προηγμένες εγκαταστάσεις του Limassol Del Mar διαθέ τουν bistro, γυμναστήριο, χώρο ευεξίας, sauna, εσωτερική και εξωτερική πισίνα. Συνοδεύονται από υπηρεσίες πέντε αστέρων που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες θυρωρού επί 24ώρου βάσεως, που αναλαμβάνει τη δια χείριση όλων των αιτημάτων των ενοίκων: από την κράτηση ταξιδιωτικών εισιτηρίων, τη διαχείριση των διαμερισμάτων, μέχρι τις υπηρεσίες καθαρισμού. Επίσης, το Limassol Del Mar προσφέρει την υπηρεσία ενοι κίασης βαραχυπρόθεσμης διαμονής, με έπιπλα σχεδιασμένα από τον Οίκο Gianfranco Ferre Home. Η υπηρεσία απευθύ νεται σε όσους θέλουν να αποδράσουν τα Σαββατοκύριακα ή για επιχειρηματίες που επισκέπτονται την Κύπρο. Η δημιουργία ενός εκλεκτού εμπορικού κέντρου ευρωπαϊκών προδιαγραφών στο ισόγειο των κτηρίων, θα αποτελέσει πυρήνα έλξης ντόπιων και ξένων επισκεπτών. Θα υπάρχουν καταστήματα ειδών πολυτελείας, όπως μπουτίκ επώνυμης μόδας και Υψηλής Ραπτικής, κοσμημάτων, καλλυντικών και άλλων, ενώ το επώνυμο εστιατόριο και η καφετερία θα γίνουν τα νέα hot spot της πόλης. Ποιοι λόγοι σας οδήγησαν στο concept της βραχυ πρόθεσμης διαμονής και ποια είναι η ανταπόκριση του Π.Λ.:κόσμου; Η μεγάλη επιτυχία και το εξαιρετικό αποτέλεσμα του Limassol Del Mar, μάς έδωσαν την ιδέα να δημιουργήσουμε ακόμη ένα concept, όπως το χαρακτηρίσατε, δηλαδή έναν αριθμό πολυτελών σουιτών και διαμερισμάτων για βραχυ πρόθεσμη διαμονή. Αυτά τα διαμερίσματα και σουίτες έχουν όλα τα στοιχεία και πολυτέλεια των υπόλοιπων διαμερισμά των που έχουμε πωλήσει, δίνοντας την ευκαιρία τόσο σε ντόπιους όσο και σε ξένους επισκέπτες να απολαύσουν την άνεση αλλά και την εμπειρία ενός πολυτελούς διαμερίσματος αλλά και του ίδιου του έργου. Δίνεται, δηλαδή, η ευκαιρία στους επισκέπτες να απολαύσουν την πολυτέλεια και τις πολλές ανέσεις και υπηρεσίες του Limassol Del Mar, ενός έργου πρότυπου για τα δεδομένα της Κύπρου. Τι συμπεριλαμβάνει το Le plaza del Mar; Ποια είναι η φιλοσοφία του και πότε αναμένεται η λειτουργία Π.Λ.:του; Το Le Plaza Del Mar φιλοδοξεί να γίνει το σημείο αναφοράς τόσο για καταστήματα Υψηλής Μόδας και πο λυτέλειας, όσο και για καταστήματα που να προσφέρουν ποιοτική κουζίνα και αναψυχή και όχι μόνο. Το εμπορικό αυτό κομμάτι συμπληρώνει στο έργο το εμπορικό τμήμα, το οποίο πέραν της προσφοράς υψηλών υπηρεσιών εστί ασης, μόδας και ευεξίας στους ενοίκους του έργου, το ίδιο επίπεδο υπηρεσιων προσφέρει και στο κοινό (εξωτερικούς επισκέπτες) ώστε να απολαύσουν με τον ίδιο τρόπο όλα αυτά τα καταστήματα πολυτελείας. Ο συνδυασμός αυτός θα δημιουργήσει τον απόλυτο προορισμό για αγορές και αναψυχή, καθώς όλες οι υπηρεσίες θα παρέχονται κατά μήκος των 170μ. παραθαλάσσιας πρόσοψης, με άνετο χώρο στάθμευσης στο ισόγειο. Το τμήμα αυτό περιλαμβάνει 31 καταστήματα τα οποία έχουν πωληθεί σε μεγάλους οργανισμούς και επαγγελματίες στον χώρο τους και πρόκειται να λειτουργήσει πλήρως περί τα τέλη του 2022. ΕΧΟΥΜΕ LIMASSOLΜΙΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΔΗΗΣΕΙΝΕΑΕΤΑΙΡΕΙΑΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΚΑΙΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣΑΚΙΝΗΤΩΝΓΙΑΤΟDELMAR

18 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Θετικές είναι μέχρι στιγμής οι ενδείξεις για τη χειμερινή περίοδο, ενώ αναμένονται νέα σχέδια κινήτρων σε αεροπορικές εταιρείες, αναφέρει η ανώτερη διευθύντρια αεροπορικής ανάπτυξης, μάρκετινγκ και επικοινωνίας της Hermes Airports Μαρία Κουρούπη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ «Είναι φανερό ότι υπάρχει μια σταθερή πορεία ανάκαμψης μετά την έναρξη της πανδημίας, παρά το γεγονός ότι φέτος έχουμε απωλέσει τη ρωσική και ουκρανική αγορά, που είχαν ση μαντικό μερίδιο της επιβατικής κίνησης τα προηγούμενα χρόνια», σημειώνει σε συνέντευξή της στο περιοδικό Εconomy Τoday η ανώτερη διευθύντρια αεροπορικής ανάπτυξης, μάρκετινγκ και επικοινωνίας της Hermes Airports Μαρία Κουρούπη. Σύμφωνα με την κ. Κουρού πη, με βάση τους υπολογισμούς, «η συνολική επιβατική κίνηση για το 2022 θα φθάσει τα 9 εκατομμύρια, αριθμός που αντιστοιχεί γύρω στο 80% της επιβατικής κίνησης που είχαμε το 2019». Προσθέτει ακόμα, ότι η Hermes Airports είναι σε διαβούλευση με την κυβέρνηση για την ανανέωση του σχεδίου κινήτρων, καθώς αυτό που ήταν μέχρι πρότινος σε ισχύ έχει ολοκληρωθεί. Πώς κλείνει η καλοκαιρινή περίοδος για την επι βατική κίνηση; Ποια είναι τα τελευταία στοιχεία και ποια η σύγκριση σε σχέση με πέρσι; Βάσει των μέχρι στιγμής δεδομένων υπολογίζουμε ότι ο Αύγουστος θα κλείσει περίπου στο 1,2 εκ. επιβάτες, κάτι που αντιπροσωπεύει γύρω στο 85% του Αυγούστου του 2019. Τους δύο πρώτους μήνες του καλοκαιριού ταξίδε ψαν από και προς τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου σχεδόν 2,2 εκατομμύρια επιβάτες, δηλαδή πέραν του 1 εκατομμυρίου περισσότεροι από το αντίστοιχο δίμηνο πέρυσι (1,16 εκατ.) και περισσότεροι από όσους είχαν ταξιδέψει πέρυσι και στους τρεις μήνες του καλοκαιριού (2,03 εκατομμύρια). Αξίζει να σημειωθεί ότι, τη φετινή περίοδο Ιανουαρίου –Ιουλίου διακινήθηκαν από και προς τα δυο αεροδρόμια της Κύπρου περισσότεροι από 4,6 εκατομμύρια επιβάτες (περίπου 3 εκατομμύρια περισσότεροι από την αντίστοιχη περίοδο του 2021), αριθμός που αντιστοιχεί στο 76% του ίδιου εφταμήνου του 2019, που ήταν χρονιά ρεκόρ για τον κυπριακό τουρισμό και τα αεροδρόμια. Είναι φανερό ότι υπάρχει μια σταθερή πορεία ανάκαμψης μετά την έναρξη της πανδημίας, παρά το γεγονός ότι φέτος έχουμε απoλέσει τη ρωσική και ουκρανική αγορά, που είχαν σημαντικό μερίδιο της επιβατικής κίνησης τα προηγούμενα χρόνια. Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι οι δείκτες πληρότητας αυτή την περίοδο είναι πέραν του 90%, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι το φετινό καλοκαίρι είναι το καλύτερο των τριών τελευταίων ετών. Υπολογί ζουμε ότι η συνολική επιβατική κίνηση για το 2022 θα 5 ΧΏΡΕΣΕΤΑΙΡΕΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣΙΕΣΜΕΒΑΣΗΤΗΝΚΎΠΡΟ38ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣΎΝΔΕΣΗ 140 ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ 95 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ 50 ΑΕΡΟΓΡΑΜΜΕΣ Ο ΤΟΎΡΙΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΣΤΗΣΤΡΑΦΕΙΒΙΏΣΙΜΗΎΞΗ

EconomyToday 19 φθάσει τα 9 εκατομμύρια, αριθμός που αντιστοιχεί γύρω στο 80% της επιβατικής κίνησης που είχαμε το 2019. Ποιες είναι οι πιο σημαντικές αγορές; Το φετινό καλοκαίρι η Κύπρος συνδέεται αεροπορικά με 38 χώρες. Οι μεγαλύτερες αγορές για το 2022 είναι το Ηνωμένο Βασίλειο με μερίδιο 31%, η Ελλάδα με 17%, η Γερμανία με 7%, το Ισραήλ με 6%, η Πολωνία με 5%, η Αυστρία με 5% και ακολουθούν με 2% έκαστη η Ουγγαρία, η Σουηδία και η Ρουμανία. Βεβαίως υπάρχουν και οι νέες αγορές όπως η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες καταγράφουν σημαντική αύξηση τη φετινή χρονιά. Πόσες και ποιες αεροπορικές εταιρείες έχουν τη βάση τους στην Κύπρο; Βάση στην Κύπρο διαθέτουν πέντε εταιρείες: η Ryanair, η Wizz Air, η Aegean, η Cyprus Airways και η Tus Airways. Η ιρλανδική αεροπορική εταιρεία Ryanair δημιούργησε τη βάση της στην Πάφο το 2012 και έκτοτε έχει ενισχύ σει σημαντικά τη συνδεσιμότητα της Κύπρου. Σήμερα, η εταιρεία πετά από το Αεροδρόμιο Πάφου προς 37 προορισμούς, αξιοποιώντας τα τρία αεροσκάφη της που βρίσκονται εδώ, ενώ πετά και από τη Λάρνακα προς Βιέννη. Τον Μάιο του 2020, μεσούσης της πανδημίας, η ουγγρική Wizz Air δημιούργησε τη δική της βάση στο Αεροδρόμιο Λάρνακας, από το οποίο πραγματοποιεί πτήσεις προς 29 προορισμούς, με δύο αεροσκάφη. Από το 2011, η Aegean χρησιμοποιεί ως βάση της το Αεροδρόμιο Λάρνακας, από όπου σήμερα πραγματοποιεί πτήσεις προς τέσσερις προορισμούς, ενώ πετά και από την Πάφο προς Αθήνα. Cyprus Airways και Tus Airways είναι, τέλος, οι δύο κυπριακές αεροπορικές εταιρείες με βάση την Κύπρο. Ποια είναι τα συχνότερα δρομολόγια που εκτε λούνται από και προς την Κύπρο; Τα δρομολόγια με τη μεγαλύτερη συχνότητα είναι πρω τίστως αυτά προς τα βρετανικά αεροδρόμια και ακο λουθούν η Ελλάδα και κυρίως η Αθήνα, το Τελ Αβίβ και τα γερμανικά αεροδρόμια. Είναι, όμως, σημαντικό να αναφερθεί ότι υπάρχουν συνολικά 140 δρομολόγια από και προς τα δύο αεροδρόμια της Κύπρου, γεγονός που καταδεικνύει την ευρεία κάλυψη που προσφέρεται. Στρατηγικός μας στόχος είναι να διεισδύσουμε περαιτέρω στις αγορές, αυξάνοντας τις εβδομαδιαίες συχνότητες σε δρομολόγια που υπάρχει ζήτηση. Θα υπάρξουν νέα δρομολόγια για το 2022-2023; Ο διαρκής εμπλουτισμός της συνδεσιμότητας της Κύ πρου και η αύξηση της επιβατικής κίνησης συνιστούν διαχρονικό στόχο της Hermes Airports από την πρώτη μέρα ανάληψης της διαχείρισης των αεροδρομίων. Την παρούσα περίοδο, η Κύπρος συνδέεται με 95 προορι σμούς σε 38 χώρες μέσω 50 αερογραμμών, επίδοση η οποία προσεγγίζει πολύ τα προ κορωνοϊού δεδομένα και είναι γενικότερα εξαιρετικά βελτιωμένη σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την ανάληψη της διαχείρισης των δύο αερολιμένων από τη Hermes Airports, παρά τις απανωτές κρίσεις που έχει περάσει ο τουρισμός όλα αυτά τα χρόνια (οικονομική κρίση, κλείσιμο μεγάλων αερογραμμών, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία κ.ά). Οι προσπάθειές μας για διεύρυνση της συνδεσιμότητας του νησιού είναι συνεχείς και επικεντρώνονται αφενός στην προσέλκυση περισσότερων αεροπορικών εταιρειών και αφετέρου στην ενδυνάμωση των υφιστάμενων πτητικών προγραμμάτων, δίνοντας έμφαση σε προορισμούς με τους οποίους δεν υπάρχει αεροπορική σύνδεση ή που μπορούν να επεκταθούν και τη χειμερινή περίοδο. Τα τελευταία δύο χρόνια και παρά τις προκλήσεις της πανδημίας έχουν ξεκινήσει πέραν των 20 νέων δρομο λογίων κυρίως σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και η προσπάθεια είναι να διατηρηθούν αυτά τα δρομολόγια και να επεκταθεί η περίοδός τους. Θα ήθελα να αναφέρω ότι στην ιστοσελίδα της Hermes Airports υπάρχει ένα εργαλείο που ονομάζεται «Αναζήτηση Πτήσεων» και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια πρώτη πηγή πληρο φόρησης για το πώς μπορεί κάποιος να ταξιδέψει από και προς την Κύπρο. Τα Σχέδια Κινήτρων που εφαρμόζει εδώ και περίπου 10 χρόνια η Hermes Airports για την προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών, έχουν αποδειχθεί ένα επιτυχημένο εργαλείο, καθώς συνέβαλαν και συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της συνδεσιμότητας της χώρας μας. Τα σχέδια κινήτρων, τα οποία έχουν συμβάλει στην αύξηση της επιβατικής κίνησης πέ ραν του 65% από το 2013 μέχρι το 2019, στοχεύουν τόσο στην προσέλκυση νέων δρομολογίων, όσο και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, κάτι που αποτελεί στρατηγικό στόχο τόσο του Κράτους όσο και της ευρύτερης τουριστικής βιομηχανίας. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε δι αβούλευση με την κυβέρνηση για την ανανέωση του σχε δίου κινήτρων, καθώς αυτό που ήταν μέχρι πρότινος σε ισχύ έχει ολοκληρωθεί. Ήδη έχουν ετοιμαστεί τρία σχέδια με συγκεκριμένες αλλαγές, ώστε να ανταποκρίνονται στις διαφοροποιημένες κοι νωνικοοικονομικές ανάγκες της αγοράς και των αεροπορικών εταιρειών και ευελ πιστούμε να εγκριθούν το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αξιοποιήσουμε ως Κύπρος τη δυναμική που έχουμε χτίσει τους τελευταίους μήνες σε νέες αγορές έναντι των επερχόμενων προκλήσεων, καθώς το αμέσως επόμενο διάστημα προβλέπεται δύσκολο για την παγκόσμια οικονομία. Παράλληλα, ως Hermes Airports συμμετέ χουμε εδώ και χρόνια σε διεθνή forums, στα οποία αναδεικνύουμε τον προορισμό και παρουσιάζουμε τις ευκαιρίες και τα οφέλη που μπορεί να έχει μια αερογραμ μή εντάσσοντας την Κύπρο στους προορισμούς της. Ακόμη, επενδύουμε σε διαδικτυακές καμπάνιες, σε συνεργασία με αεροπορικές εταιρείες και άλλους φο ρείς του τουρισμού, για να προωθήσουμε την Κύπρο σε συγκεκριμένες αγορές. Οι εν λόγω καμπάνιες «εντοπίζουν» τους δυνητικούς επισκέπτες, ενώ αναδεικνύ ουν τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και την αυθεντι κότητα των εμπειριών που προσφέρει η Κύπρος. ΠΟΙΑ ΣΧΈΔΙΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΈ ΙΣΧΎ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΈ ΤΗΝ ΈΝΙΣΧΎΣΗ ΤΗΣ ΑΈΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΣΎΝΔΈΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΑΛΛΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΣΚΑΡΙΑ;

20 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τη χειμερινή περίοδο; Ο μέχρι στιγμής προγραμματισμός των πτήσεων των αεροπορικών εταιρειών για τη χειμερινή περίοδο είναι ενθαρρυντικός. Παρόλα αυτά, είναι νωρίς ακόμα για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, καθώς στον κλάδο επικρατεί μια αβεβαιότητα λόγω των πληθωριστικών πιέσεων και των αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων. Οι παράγοντες αυτοί δεν επηρέασαν την καλοκαιρινή περίοδο διότι μετά από δύο χρόνια πανδημίας, ο κόσμος ήθελε να ταξιδέψει και είχε κλείσει από νωρίς τις διακοπές του. Ωστόσο, υπάρχει ανησυχία ιδιαίτερα για τη χειμερινή περίοδο παρόλο που, όπως ανέφερα προηγουμένως, οι αεροπορικές εταιρείες φαίνονται διατεθειμένες να προγραμματίσουν πτήσεις κοντά στα επίπεδα του 2019. Αυτό που χρειάζεται να γίνει για να προστατευθεί όχι μόνο ο τουρισμός αλλά και η ευρύτερη συνδεσιμότητα της χώρας, είναι να δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα στις εταιρείες, ώστε να διατηρήσουν τα ναύλα τους στο επί πεδο εκείνο που θα επιτρέπει στον κόσμο να ταξιδεύει, γεμίζοντας τα αεροπλάνα. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι που επικεντρώνονται τα αναθεωρημένα σχέδια κινήτρων, στα οποία προαναφέρθηκα. Θέση μας είναι πως παράλληλα με τη στήριξη των αεροπορικών εται ρειών τη χειμερινή περίοδο, η οποία είναι πιο αναγκαία από ποτέ, θα πρέπει επίσης να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια για την προώθηση των χειμερινών εμπειριών που προσφέρει η Κύπρος, προκειμένου οι εν δυνάμει ταξιδιώτες να πεισθούν ότι η χώρα μας προσφέρεται για μικρές αποδράσεις τον χειμώνα. Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές στον τομέα των ταξιδιών μετά την έλευση της πανδημίας; Οι αλλαγές αυτές ήρθαν για να μείνουν; Σε ό,τι αφορά τα πρακτικά μέτρα που ίσχυαν τα τελευ ταία δύο χρόνια, όπως η προσκόμιση πιστοποιητικού εμβολιασμού, η εργαστηριακή εξέταση πριν το ταξίδι, η υποχρεωτική χρήση μάσκας κ.ά., τα πλείστα έχουν τερματιστεί, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ταξίδια στην Ευρώπη, χωρίς αυτή τη στιγμή να μπορεί κάποιος να προβλέψει αν θα επανέλθουν τον χειμώνα ενόψει ενός ενδεχόμενου νέου κύματος της Covid-19. Οι περισσότερες αλλαγές που βλέπουμε αφορούν τις νέες τάσεις που αναδύονται και σχετίζονται με την ψυ χολογία του ταξιδιώτη, μετά από δύο χρόνια αυστηρών περιορισμών. Καταρχάς, φέτος το καλοκαίρι υπάρχει μια πρωτοφανής ζήτηση για ταξίδια – μόνο το πρώτο εξάμηνο ταξίδεψαν στην Ευρώπη 660 εκατομμύρια επιβάτες περισσότεροι σε σχέση με πέρσι, είναι σαν να έκανε σχεδόν κάθε Ευρωπαίος τουλάχιστον μία πτήση. Έπειτα, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για μικρότερης διάρκειας αποδράσεις, από μεμονωμένους επισκέπτες που κινούνται αυτόνομα και επιζητούν να γνωρίσουν τον προορισμό, γεγονός που μπορεί να ωφελήσει την Κύπρο, λόγω των μικρών αποστάσεων στο νησί μας, που προσφέρονται για όσους θέλουν να το εξερευνήσουν σε λίγες μέρες. Μια άλλη ενδιαφέρουσα τάση είναι η αντίδραση στο φαινόμενο του υπερτουρισμού, η αποφυγή δηλαδή ταξιδιών στους εξαιρετικά δημοφιλείς προορισμούς, όπου πλέον η ίδια η τοπική κοινωνία ενοχλείται από τις επιπτώσεις που έχει στην καθημερινότητά της λόγω του υπερβολικά μεγάλου όγκου επισκεπτών. Αυτό συνδέεται και με την αυξανόμενη ζήτηση -ιδιαίτερα, για παράδειγμα, από τους Σκανδιναβούς- για βιώσιμους προορισμούς, όπου υπάρχει καλά εμπεδωμένη κουλτούρα κυκλικής οικονομίας, με σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινότητα. Είναι κάτι που μας απασχολεί ιδιαίτερα ως διαχειρίστρια εταιρεία των αεροδρομίων και προσπαθούμε μέσα από τις διάφορες πρωτοβουλίες βιωσιμότητας να στηρίξουμε τις κοινότητες και να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Θεωρώ ότι είναι η κατάλληλη στιγμή ο τουριστικός κλά δος στην Κύπρο συλλογικά να στραφεί με περισσότερη αποφασιστικότητα προς αυτή την κατεύθυνση, δίνοντας έτσι και μια νέα προοπτική στον προορισμό. 2022 ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΕΣΑΓΟΡΕΣ 31% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΊΛΕΊΟ 17% ΕΛΛΑΔΑ 7% ΓΕΡΜΑΝΊΑ 6% ΊΣΡΑΗΛ 5% ΠΟΛΩΝΊΑ 5% ΑΥΣΤΡΊΑ 2% ΟΥΓΓΑΡΊΑ,ΡΟΥΜΑΝΊΑ,ΣΟΥΗΔΊΑ(ΕΚΑΣΤΗ)

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟ www.sigmatv.com | sigmatvcy | SigmaTv | sigmatvcy ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑΣΤΙΣ6:45

COVER STORY Η ενεργειακή κρίση, ΤΟ ΕΥΡΏ ΚΑΙ Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου ΣτρατηγικήςΕπενδυτικήςExclusiveCapital Οι οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις θα επιδεινώσουν την ήδη λαβωμένη οικονομία της Ευρώπης, ενώ στο εκρηκτικό κοκτέιλ προστίθεται και η ξηρασία που κλείνει τους «υδάτινους δρόμους» της Κεντρικής Ευρώπης. €

Η Ευρώπη κινείται σε επικίνδυνα νερά τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς μερι κές από τις πιο σημαντικές οικονομίες «ατμομηχανές» της ηπείρου όπως η Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία βρίσκο νται παγιδευμένες σε ένα συνδυασμό ενεργειακής, οικονομικής, νομισματικής, κλιματικής και πολιτικής κρίσης, ενώ η Ρωσία κορυφώνει την εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου. Οι κυβερνήσεις και οι επενδυτές βρίσκονται εγκλω βισμένοι στο διεθνές σκηνικό αβεβαιότητας που συνθέτει ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι αυξημένες τιμές ενέργειας, η επιθετική σύσφγιξη των κεντρικών τραπεζών έναντι του πληθωρισμού και οι «σπασμέ νες» αλυσίδες εφοδιασμού. Στο εκρηκτικό κοκτέιλ προστίθεται και η αναπάντεχη παρατεταμένη ξηρασία που στέρευσε τις σημαντικές υδάτινες αρτηρίες της Κεντρικής Ευρώπης, εντείνοντας τις ανησυχίες για τον κίνδυνο ύφεσης στην Ευρωζώνη. Ένα τέτοιο σκηνικό με τις οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις ενδεχομένως να συντηρηθεί ή να επι δεινωθεί στην αδύνατη οικονομία της Ευρωζώνης στους χειμερινούς μήνες και η οποία πιθανότατα να βιώσει βαθιά συρρίκνωση στο δ’ τρίμηνο του 2022 και στο α’ τρίμηνο του 2023. ΤΟ ΈΝΑ ΡΈΚΟΡ ΜΈΤΑ ΤΟ ΑΛΛΟ ΣΠΑΝΈ ΟΙ ΤΙΜΈΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΈΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΈΥΡΏΠΗ, επιβαρύνοντας τις οικονομικές προοπτικές για τις χώρες της γηραιάς ηπείρου, με τον χειμώνα να πλησιάζει επικίνδυνα

24 EconomyToday ΘΕΜΑ COVER STORY Ο κίνδυνος βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης στην Ευρωζώνη αποτιμάται και στην κατρακύλα του ευρώ κάτω από το 1 δολάριο, το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας. Οι συνολικές απώλειες του ευρώ από τις αρχές του 2022 αγγίζουν το 15% και οφείλονται εν μέρει και στην αδυναμία της Ευρωπα ϊκής Κεντρικής Τράπεζας να ακολουθήσει παρόμοια επιθετική νομισματική πολιτική, όπως οι υπόλοιπες μεγάλες κεντρικές τράπεζες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚ Η ΚΡ Ι ΣΗ ΚΤΥΠ Α ΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο σπάνε οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, επιβαρύνοντας τις οικονομικές προοπτικές για τις χώρες της γηραιάς ηπείρου, με τον χειμώνα να πλησιάζει επικίνδυνα. Οι τιμές στο σημείο αναφοράς για την Ευρώπη και δη το ολλανδικό συμβόλαιο φυσικού αερίου παρά δοσης Σεπτεμβρίου Dutch TTF, σκαρφάλωσαν στα επίπεδα των 300 ευρώ τη μεγαβατώρα στα μέσα Αυγούστου, επτά φορές υψηλότερες σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές της ίδιας περσινής περιόδου. Η Ρωσία εργαλειοποιεί τις ροές του φυσικού αερίου προς τις χώρες της Ευρώπης ως αντίποινα για τις οικονομικές κυρώσεις που της επέβαλαν μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, εκτινάσσοντας τις τιμές της ενέργειας σε πρωτοφανή επίπεδα για την καλοκαιρινή περίοδο που διανύουμε. Υπό κανονικές συνθήκες, οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω υποθαλάσσιων και χερσαίων αγωγών θα γέμιζαν τους αποθηκευτικούς χώρους στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (λόγω χαμηλής ζήτησης για θέρμανση), ενόψει της έλευ σης των κρύων μηνών του χειμώνα. Αντί αυτού, η Ρωσία μέσω της κρατικής Gazprom ανοιγοκλείνει τις κάνουλες του φυσικού αερίου κατά το δοκούν, προτάσσοντας διάφορους τεχνικούς λόγους, με απώτερο σκοπό να αποτρέψει την Ευρώπη να γεμίσει τους αποθηκευτικούς της χώρους. Αυτό το γεγονός προκαλεί πανικό στις κυβερνήσεις στην Ευρώπη, οι οποίες κάνουν αγώνα δρόμου εδώ και μήνες για να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες ποσότητες ενέργειας για τον χειμώνα, εκτοξεύοντας τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου και κάρβουνου στα ύψη. Παρόμοια άνοδο έχουμε και σε άλλες σημαντικές αγορές φυσικού αερίου όπως το ασιατικό συμ βόλαιο «JKM» και το αμερικανικό «Henry Hub», καθώς οι μεγάλες εισαγωγικές χώρες ενέργειας όπως η Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία και Νότια Κορέα μπή ΟΙ ΚΚΥΒΕΡΝΉΣΕΙΣΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣΑΝΟΥΝΑΓΩΝΑΔΡΟΜΟΥ εδώ και μήνες για να εξασφαλίσουν τις ποσότητεςαναγκαίεςενέργειαςγιατονχειμώνα

EconomyToday 25 καν και αυτές στην κούρσα για να προμηθευτούν τις δικές τους ποσότητες από τις λίγες χώρες που μπορούν να κάνουν εξαγωγές LNG όπως το Κατάρ, Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αλγερία και Νορβηγία. Οι τιμές-ρεκόρ στο φυσικό αέριο θα αναγκάσουν πολλές μεγάλες και μικρές βιομηχανίες από τις εν λόγω χώρες να περικόψουν μερικώς ή ολικώς την παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εντείνοντας την προοπτική οικονομικής ύφεσης και την αβεβαιότητα στην αγορά. ΤΟ ΧΕΙΡ Ο ΤΕΡΟ ΣΕΝΆΡΙΟ ΓΙ Ά ΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ Τα θεμελιώδη μακροοικονομικά στοιχεία για την Ευρωζώνη είναι πιθανό να γίνουν πολύ πιο δύσκο λα στο επόμενο εξάμηνο, παρά τις συντονισμένες δημοσιονομικές και νομισματικές προσπάθειες για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Οι αναλυτές αναμένουν μια βαθιά ύφεση στην Ευρωζώνη όπως αυτή του 2011/12 ή ακόμα και του 2008/09, εν μέσω ανόδου των τιμών του φυσικού αερίου, του ηλεκτρισμού και των πρώτων υλών αλλά και στην επιδείνωση των βασικών δεικτών της πραγματικής οικονομίας και της ψυχολογίας των καταναλωτών. Οι κυριότερες επενδυτικές τράπεζες έχουν μειώσει τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη του ΑΕΠ για το 2023 κοντά στο -1% για τη ζώνη του ευρώ, προβλέποντας ύφεση έως και -2% και -1% για τις βιομηχανικές Γερμανία και Ιταλία αντίστοιχα, χώρες με υψηλή εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, ενώ αναμένουν και μια μέτρια αύξηση των ποσοστών ανεργίας ως αντί κτυπο των πιο πάνω. Η ΆΝΟΔΟΣ ΤΏ Ν ΕΠΙΤΟΚ ΙΏ Ν ΕΠΙΒ Ά Ρ Υ ΝΕΙ ΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜ Ι ΕΣ Οι οικονομολόγοι ανησυχούν ότι οι επιθετικές αυξή σεις επιτοκίων από τις κυριότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου ως απάντηση στον υψηλό πληθωρισμό, θα προκαλέσουν νέα επιδείνωση στην ήδη εύθραυστη και ευαίσθητη παγκόσμια οικονομία, θα περιορίσουν την κερδοφορία των εταιρειών και τη διαθέσιμη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι επόμενες κινήσεις τόσο της Ομο σπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) όσο και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB) στην προσπάθεια καταπολέμησης του πληθωρισμού θα έχουν ιδιαίτερη σημασία για την πορεία και το εύρος της οικονομικής ύφεσης που θα ακολουθήσει. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να προ χωρήσει σε νέα επιθετική αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, που ίσως να είναι και από τις τελευταίες αν τελικά υπερισχύσουν τα σενάρια για βαθιά και μεγαλύτερης διάρκειας ύφεση στην Ευρωζώνη στο επόμενο εξάμηνο. Την ίδια στιγμή, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ετοιμάζεται για ακόμη μια γενναία αύξηση των επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο, είτε κατά 0,50% ή 0,75% (ήδη βρί σκονται στο 2,25%), σε μια προσπάθεια τιθάσευσης του πληθωρισμού που ανέβηκε πέραν του 9% τον Ιούνιο, πριν υποχωρήσει ελαφρώς στο 8,5% τον Ιούλιο λόγω αποκλιμάκωσης των τιμών καυσίμων. H ΔΙΟΛ Ι ΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΙΜ ΙΆ Σ ΤΟΥ ΕΥΡΏ H κατρακύλα της ισοτιμίας του ευρώ με το αμερικανικό δολάριο κάτω από το ψυχολογικό όριο του 1 στο τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, αντανακλά ένα πολύ δύσκολο χειμώνα, παρά τις αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι επενδυτές δεν είναι τόσο αισιόδοξοι για το κοινό νόμισμα, καθώς οι συχνές διακοπές στις ροές φυσικού αερίου της Ρωσίας μέσω του αγωγού Nord Stream 1, ο πληθωρισμός-ρεκόρ 40ετίας, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η παρατεταμένη ξηρασία και οι προοπτικές βαθιάς οικονομικής ύφεσης ενδεχομένως να περιορίσουν τις νομισματικές πολιτικές της ΕΚΤ και να συνεχίσει να υστερεί σε ρυθμούς σύσφιγξης έναντι της Ομοσπον διακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Το δολάριο είναι πλέον πιο ελκυστικό από το ευρώ για τους επενδυτές, καθώς το επι τόκιο στο δολάριο είναι στο 2,25% αυτή τη στιγμή έναντι του 0,50% για τα ευρωπαϊκά επιτόκια. Επίσης, το δολάριο αποτελεί ιστο ρικά και ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΕΠΙΧΕΙΡΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣΗΣΕΙΣΘΑΑΝΑΓΚΑΣΤΟΥΝΝΑΠΛΗΡΩΣΟΥΝΟΤΕΡΑΕΥΡΩΓΙΑΤΙΣΕΙΣΑΓΩΓΕΣΤΟΥΣΛΟΓΩΤΗΣΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣΤΟΥΕΥΡΩ

26 EconomyToday ΘΕΜΑ COVER STORY εν μέσω παγκόσμιων κοινωνικών και οικονομικών Οιαναταράξεων.φόβοιγιαμερική ή ολική διακοπή των ρωσικών ροών φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα προκαλούν απανωτά σοκ στο κοινό νόμισμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταγράφει συνεχόμενα χαμηλά-ρεκόρ δεκαετιών έναντι των κυριότερων νομισμάτων όπως το δολάριο, ιαπωνικό γεν, αγγλική στερλίνα και το ελβετικό φράγκο χωρίς να φαίνεται κάτι που να μπορεί να αποτρέψει την πτώση του σε χαμηλότερα σημεία. ΕΙΣΑΓΌΜΕΝ Ό Σ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΌΣ Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με το σοβαρό πρόβλη μα του «εισαγόμενου πληθωρισμού» που αυξάνει τις τιμές των προϊόντων για τους καταναλωτές, δυσκολεύοντας το έργο των κυβερνήσεων και κε ντρικών τραπεζών να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό. Η συνεχής υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου τροφοδοτεί περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη, καθώς αυξάνει το κόστος εισαγωγής των περισσότερων βασικών προϊόντων που τιμολογούνται σε δολάρια όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα βιομηχανικά μέταλλα και τα τρόφιμα. Νοουμένου ότι το 85% του παγκόσμιου εμπορίου αποτιμάται σε δολάρια, τότε οι ευρωπαϊκές επιχει ρήσεις που θα κάνουν εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών θα αναγκαστούν να πληρώσουν περισσότερα ευρώ για την ίδια αξία δολαρίων. Ως εκ τούτου, το επιπλέον κόστος εισαγωγής μετακυλίεται στον τελικό αγοραστή πιέζοντας τα εισοδήματα των νοικοκυριών και το κόστος των μικροεπιχειρήσεων. ΔΙΑΤΑΡΑΧ Η ΠΑΓΚΌΣΜΙΕΣΣΤΙΣΕΦ Ό ΔΙΑΣΤΙΚ Ε Σ ΑΛΥΣ Ι ΔΕΣ Επιπλέον ζημιά για τις βιομηχανικές οικονομίες της Ευρώπης προκαλεί και η μαζική διαταραχή στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, η οποία δημι ούργησε σοβαρές ελλείψεις σε όλα τα καταναλωτικά αγαθά και στις βιομηχανικές πρώτες ύλες, που με τη σειρά τους οδήγησαν σε υψηλότερες τιμές για εκείνα ΟΙ ΚΚΥΒΕΡΝΉΣΕΙΣΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣΑΝΟΥΝΑΓΩΝΑΔΡΟΜΟΥ εδώ και μήνες για να εξασφαλίσουν τις ποσότητεςαναγκαίεςενέργειαςγιατονχειμώνα

EconomyToday 27 που ήταν διαθέσιμα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα χρειαστούν 1-2 χρόνια μέχρι να αποκατασταθούν οι πιο πάνω εμπορικές διαταραχές και να επιστρέψει η παγκόσμια οικονομία σε κανονικές επιχειρηματικές συνθήκες, αν το επιτρέψουν φυσικά οι γεωπολιτικές και υγειονομικές εξελίξεις. Η ΞΗΡΑΣΊΑ ΚΤΥΠ Α Τ Ί Σ Ο Ί ΚΟΝΟΜΊΕΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡ Ί Κ Η ΕΥΡΏΠΗ Ενώ η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη τη χειρότερη κρίση στον ενεργειακό και επισιτιστικό εφοδιασμό των τελευταίων δεκαετιών, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία περιορίζει τις προμήθειες πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα, λαχανικών, και σιτηρών, ήρθε να προστεθεί και μια νέα αναπάντεχη κρίση, αυτή της πτώσης της στάθμης των κυριότερων πλεύσιμων ποταμών της Ευρώπης στα χαμηλότερα επίπεδά τους λόγω του φετινού παρατεταμένου καύσωνα και της μειωμένης χιονόπτωσης στις Άλπεις. Ο περιορισμός της ροής στα μεγάλα εμπορικά ποτά μια του Δούναβη και Ρήνου που διασχίζουν όλη την Κεντρική Ευρώπη (επιδεινώθηκε από την κλιματική αλλαγή και τον παρατεταμένο καύσωνα), θα μπορού σε να διαταράξει τη ροή όλων των καταναλωτικών αγαθών. Αυτό θα χτυπήσει τη διακίνηση αγαθών από καύσιμα μέχρι χημικά αλλά και τη διακίνηση τροφί μων κατά μήκος των ποταμών που ενώνουν μεγάλες πόλεις, δυσκολεύοντας αναπάντεχα τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να αποτρέψουν την οικονομική και ενεργειακή κρίση. Ο Ρήνος είναι ένας πλατύς ποταμός που έχει τις πη γές του στις Ελβετικές Άλπεις και διασχίζει κυρίως τη Γαλλία και τη Γερμανία και χύνεται στη Βόρεια θάλασσα μέσω Ολλανδίας και γι’ αυτό τον λόγο ήταν κάποτε ένας ποταμός σύμβολο για τις κοινωνίες στην Ευρώπη, καθώς κάποτε χώριζε τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στα βόρεια με τα γερμανικά φύλα ή αργότερα χώριζε τη Γαλλία με τη Γερμανία ή χώριζε τις περιοχές του κρασιού με αυτές της μπύρας και του βουτύρου. Ο πολυσύχναστος Ρήνος κοντεύει να κλείσει για τη διακίνηση των φορτηγίδων που μεταφέρουν προ μήθειες και άλλα φορτία αναγκαία για τη λειτουργία της βιομηχανικής καρδιάς της Ευρώπης και ειδικά στη φημισμένη βιομηχανική περιοχή του Ρουρ, τη λειτουργία των πυρηνικών σταθμών στη Γαλλία, αλλά και για τη σίτιση των γειτονικών πολυπληθέ στερων πόλεων. Τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα της στάθμης του Ρήνου και των μεγάλων του παραπόταμων κινδυνεύουν να διακόψουν την προμήθεια ενεργειακών καυσί μων όπως το κάρβουνο σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά μήκος των ποταμών, που θα έπρεπε να λειτουργούν περισσότερο για να μπορέσει η Ευρώπη να εξοικονομήσει το αναγκαίο φυσικό αέριο ενόψει του χειμώνα. Αυτό το γεγονός εκτίναξε τις τιμές στα γερμανικά συμβόλαια φυσικού αερίου μέχρι τα 700 ευρώ τη μεγαβατώρα, πλήττοντας τα οικονομικά των νοικο κυριών και των επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα, μια κρίση που θα ενταθεί, καθώς η ζήτηση ενέργειας για θέρμανση θα αυξάνεται με την έναρξη του χειμώνα. Επιπρόσθετα, η χαμηλή στάθμη των ποταμών θέτει εκτός λειτουργίας μονάδες πυρηνικών εργοστασίων στη Γαλλία, ανεβάζοντας το ενεργειακό πρόβλημα στη χώρα, καθώς τα εργοστάσια χρειάζονται νερό ψύξης, που συνήθως έρχεται από ένα κοντινό ποτάμι ή τη θάλασσα. Το αποτέλεσμα ήταν η εκτόξευση των τιμών στα γαλλικά συμβόλαια φυσικού αερίου μέχρι τα 800 ευρώ τη μεγαβατώρα, ποσό-ρεκόρ σε όλη την Τέλος,Ευρώπη.ηξηρασία και οι υψηλές καλοκαιρινές βαρο μετρικές πιέσεις (άπνοια) χτύπησαν και την αιολική ενέργεια, της οποίας η παραγωγή στη Βόρεια Θάλασ σα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο, επιβαρύνοντας την ενεργειακή κρίση, καθώς οι κυβερνήσεις στράφηκαν στα ορυκτά καύσιμα για αναπλήρωση του κενού στο ενεργειακό μιξ. ΟΦΟΡΤΝΑΡΉΝΟΣΠΟΛΥΣΥΧΝΑΣΤΟΣΚΟΝΤΕΥΕΙΚΛΕΙΣΕΙΓΙΑΤΉΔΙΑΚΙΝΉΣΉΤΩΝΉΓΙΔΩΝΠΟΥΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝΠΡΟΜΉΘΕΙΕΣΚΑΙΑΛΛΑΦΟΡΤΙΑΑΝΑΓΚΑΙΑΓΙΑΤΉΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΉΣΒΙΟΜΉΧΑΝΙΚΉΣΚΑΡΔΙΑΣΤΉΣΕΥΡΩΠΉΣ

28 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Είναι κοινή συνισταμένη των οικονομι κών αναλύσεων που γίνονται ότι το τελευταίο τρίμηνο του έτους θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο, λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον που δημιουργείται. Άλλωστε οι αγορές ομολόγων καταδεικνύουν το τι θα αντιμετωπίσει η παγκόσμια, αλλά κυρίως η ευρωπαϊκή οικονομία τον χειμώνα, εφόσον οι αποδόσεις τους πήραν την Απόανιούσα.τιςαρνητικές τιμές στα συμβόλαια προαγοράς πετρελαίου τον Απρίλιο του 2020, εν μέσω της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, στην εκτίναξη των τιμών στις διεθνείς αγορές, απόρ ροια κυρίως των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα και τον περιορισμό της προσφοράς λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οποιαδήποτε αποκλιμάκωση της κρίσης από την άλλη, θα ενεργήσει θετικά (δηλαδή θα τις μειώσει) στις τιμές της ενέργειας και στα ποσοστά πληθω ρισμού, εφόσον θα ενισχύεται η προσφορά προϊ όντων και υπηρεσιών και η σταδιακή ομαλοποίηση της κατάστασης στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πάντως, οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (FED) οδήγη σαν σε επιβράδυνση του πληθωρισμού, εφόσον ο δείκτης τιμών παραγώγου μειώθηκε κατά 0,8%. Φυσικά, η οικονομία καταγράφει σε δύο διαδοχικά τρίμηνα μείωση στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της, κάτι που στην οικονομική θεωρία σημαίνει ότι η χώρα μπαίνει σε ύφεση. Η «ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Στην οικονομική θεωρία αλλά και γενικότερα στη ζωή οι δυνάμεις της αγοράς και της ανθρώπινης φύσης ενεργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει ισορροπία. Μια ισορροπία που όπως είναι αναμε νόμενο διαταράσσεται από μεμονωμένες ενέργειες ατόμων, ομάδων και οργανισμών αλλά και στις περιπτώσεις που υπάρχει παρέμβαση στις δυνάμεις της αγοράς και της ζωής. Μια παρατεταμένη περίοδος αβεβαιότητας θα ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική αστάθεια, κυρίως υπό την πίεση της ακρίβειας, ενώ είναι δεδομένο ότι κυβερνήσεις και οργανισμοί θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για τη νέα τάξη πραγμάτων και τις νέες διεθνείς οικονομικές πρακτικές, εφόσον η τωρινή κατάσταση φαντάζει δρόμος χωρίς επιστροφή. Όπως είναι φυσικό, κάθε άτομο και κράτος / οργανισμός θέλει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη του και αξιολογώντας το τρέχον οικονομικό περιβάλλον λαμβάνει τις αποφάσεις του ή περιορίζει τις ζημιές του μέσα από σωστή διαχείριση. Οι πολιτικές και ακόμη περισσότερο οι πολεμικές συγκρούσεις, οι οποίες πέραν από τα ζητήματα κυριαρχίας τροφοδοτούνται και από οικονομικές COVER STORY Η ΚΎΠΡΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΎΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΏΡΕΣ ΤΗΣ ΕΎΡΏΠΑΪΚΗΣ ΕΝΏΣΗΣ έχουν μειώσει σημαντικά τις εκτιμήσεις τους για τον ρυθμό ανάπτυξης των οικονομιών τους το 2022 ΠΡΟΣΏ ΟΛΟΤΑΧΏΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΦΘΙΝΟΠΏΡΟ ΠΡΟΚΛΗΣΕΏΝ Μια παρατεταμένη περίοδος αβεβαιότητας έχει εδραιώσει την οικονομική και κοινωνική αστάθεια, κυρίως υπό την πίεση της ακρίβειας, ενώ είναι δεδομένο ότι κυβερνήσεις και οργανισμοί αρχίζουν να ετοιμάζονται για μια κατάσταση που φαίνεται σαν δρόμος χωρίς επιστροφή. ΤΟΥ ΤΆΣΟΥ ΟικονομολόγουΓΙΆΣΕΜΙΔΗ

EconomyToday 29 πολιτικές και συμφέροντα, προκαλούν αβεβαι ότητα στην παγκόσμια οικονομία. Το φαινόμενο, όπως είναι φυσικό, είναι ακόμη εντονότερο στις περιπτώσεις όπου οι στρατιωτικές αλλά γενικότε ρα οι συγκρούσεις αφορούν μεγάλες οικονομίες, που διαδραματίζουν ισχυρό ρόλο στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Η αβεβαιότητα επηρεάζει την ψυχολογία των επενδυτών, των καταναλωτών και γενικότερα την κοινωνία, με επενδύσεις να αναβάλλονται και η ζήτηση να περιορίζεται. Οι καταναλωτές γίνονται πιο προσεκτικοί με τις αγορές τους και οι επενδυτές περιμένουν να σταθερο ποιηθεί η κατάσταση πριν προχωρήσουν σε Σίγουραεπενδύσεις.τοοικονομικό περιβάλλον το οποίο βι ώνουμε μπορεί να χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε ισορροπία. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται αποτε λούν στρέβλωση και «ανωμαλία» στην παγκόσμια οικονομία, ενώ οι εχθροπραξίες αδρανοποιούν σημαντικές παραγωγικές μονάδες. ΟΙ ΑΥΞΗΜΈΝΈΣ ΑΠΟΔΟΣΈΙΣ ΣΤΑΟΜΚΥΒΈΡΝΗΤΙΚΑΟΛΟΓΑΚΑΙΟΑΚΡΙΒΟΣΔΑΝΈΙΣΜΟΣ Τις τελευταίες βδομάδες παρατηρείται αύξηση στις αποδόσεις των κυβερνη τικών ομολόγων με εκδότριες χώρες του ευρωπαϊκού νότου όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Συγκεκριμένες χώρες παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά δανεισμού κάτι που προβληματίζει τους επενδυτές, ενώ η απόφαση των κεντρικών τραπεζών να αποσύρουν τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και να αυξήσουν τα επιτόκια οδηγούν τις αποδόσεις των κυβερνητικών ομολόγων προς τα πάνω. Την ίδια στιγμή οι αγορές προεξοφλούν γε γονότα και η αύξηση στο κόστος δανεισμού καταδεικνύει ότι οι επενδυτές δεν είναι τόσο αισιόδοξοι για την πορεία της οικονομί ας. Άλλωστε όλες σχεδόν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβα νομένου και του κυπριακού Υπουργείου Οικονομικών, έχουν μειώσει σημαντικά τις εκτιμήσεις τους για τον ρυθμό ανάπτυξης των οικονομιών τους το 2022. Πολλές χώρες δρώντας προαιρετικά προχώρη σαν την προηγούμενη περίοδο (σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων) σε αναχρηματοδοτήσεις του δημόσιου τους χρέους, όμως είναι αδιαμφισβή τητο ότι οι επόμενες έξοδοι στις αγορές θα είναι ακριβότερες. Σηματοδοτείται, επίσης, η επιστροφή του ενδιαφέροντος στα ομόλογα, ενώ τραπεζικά ιδρύματα στην Κύπρο έχουν αρχίσει να προσφέ ρουν θετικό επιτόκιο σε καταθέσεις, κυρίως σε δολάριο και στερλίνα και αναμένεται σύντομα το ίδιο να συμβεί και σ’ αυτές που είναι σε ευρώ. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΈΝΟ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΓΈΩΠΟΛΙΤΙΚΈΣ ΈΞΈΛΙΞΈΙΣ Οι αναμενόμενες επιπλέον αυξήσεις στα επιτόκια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι οποίες προβλέπεται να ενισχύσουν το ευρώ, θα επιβραδύ νουν τον πληθωρισμό αλλά όχι στον βαθμό που θα βλέπαμε παλαιότερα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μεγάλο μέρος του πληθωρισμού οφείλεται στις τεχνητές παρεμβάσεις στην αγορά με τις κυρώσεις και τις αντικυρώσεις που όλα δείχνουν ότι επηρεά ζουν αρνητικά την πορεία ανάκαμψης. Αν η αύξηση των τιμών οφειλόταν αποκλειστικά στην αυξημένη ζήτηση, τότε αυτό θα οδηγούσε σε αύξηση των επενδύσεων για ενίσχυση της παραγω γής / προσφοράς και της ανάπτυξης της οικονομίας. Όμως αυτό δεν ισχύει απόλυτα ή τουλάχιστο σε μεγάλο βαθμό, στην προκειμένη περίπτωση. Όσο συνεχίζεται η ίδια κατάσταση και πολλές φορές επιδεινώνεται, οι δυνάμεις του παγκόσμιου εμπορίου δεν μπορούν να δράσουν για να βρεθεί το νέο ισοζύγιο. Φυσικά, πλέον, ο διαχωρισμός Δύσης και Ανατολής είναι προφανής οικονομικά και κανένας δεν πιστεύει ότι μπορούμε να επανέλθουμε οικονομικά σε προπολεμικές εποχές. Βλέπουμε κινήσεις από πολλές χώρες να προετοι μάζονται για δύσκολο χειμώνα. Θα ήταν καλό να εξετάσουμε τα στατιστικά που αφορούν τις μετα φορές ντίζελ και πετρελαίου από εμπορικά πλοία και πού κατευθύνονται (φαίνεται να γίνεται μια προσπάθεια αντικατάστασης του φυσικού αερίου με Τοπετρέλαιο).ζητούμενο σ’ αυτή την περίπτωση είναι πόσο θα διατηρηθεί το φαινόμενο των υψηλών τιμών. Οι αγορές αντιδρούν θετικά σε οποιαδήποτε δήλωση ή αναφορά για διπλωματική επίλυση του ζητήμα τος στην Ουκρανία. Φυσικά προκύπτουν και άλλα σημαντικά ζητήματα. Για παράδειγμα, τι θα γίνει με τις κυρώσεις αν και εφόσον υπάρξει μια διπλωμα τική λύση στο ουκρανικό. Κανένας δεν περιμένει φυσικά ότι η ζωή θα επανέλθει όπως πριν από την παρέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, όμως γίνεται αντιληπτό ότι μια παρατεταμένη περίοδος συγκεκριμένων κυρώσεων θα επιβαρύνει την παγκόσμια οικονομία. Υπάρχει και το ζήτημα τυχόν διαφοροποίησης κάποιων χωρών. Αν, για παράδειγμα, η Ευρώπη επηρεάζεται ασύμμετρα από τις κυρώσεις σε σχέση με άλλες χώρες, ειδικά τον χειμώνα, θα διαφορο ποιήσει τη θέση της; Η Ουγγαρία πάντως φαίνεται να το πράττει, οπότε δεν θα έχει ζητήματα με την παροχή φυσικού αερίου. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, γίνεται αντιληπτό ότι μια εξωγενής οικονομία, όπως αυτή της Κύπρου, επηρεάζεται αρνητικά από οποιαδήποτε εξωτερικά γεγονότα προκαλούν αστάθεια, μεταβλητότητα και αβεβαιότητα. H διασπορά της ύφεσης / επιβράδυν σης της οικονομίας γίνεται σταδιακά.

30 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Ο ι πέντε πολυπαραγοντικές πληγές του Φαραώ, (α) κλιματική κρίση, (β) πανδημία, (γ) πόλεμος, (δ) οικονομία και πληθωρισμός και (ε) δημογραφία, μετανάστευση και ερ γασία, οι οποίες ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα την τελευταία περίοδο συνεχίζουν το καταστρο φικό τους έργο. Και οι πέντε είναι πολυδιάστατες και προκαλούνται από εξωγενείς παράγοντες ως προς την παγκόσμια και τοπική οικονομία και ως εκ τούτου δύσκολο να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακά εργαλεία πολιτικής ή και οικονομικά εργαλεία. Τα καταστροφικά τους αποτελέσματα διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή και η αντιμετώπισή τους προϋποθέ τει τολμηρές και συντονισμένες ενέργειες σε διεθνές επίπεδο γιατί δεν υπάρχουν εύκολες και σύντομες λύσεις. Εν μέσω θέρους η κλιματική κρίση αποτυπώνει ένα επερχόμενο ζοφερό μέλλον, όπου η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί στην τήξη των πάγων ΟΙ ΦΑΡΑΏΠΛΗΓΈΣΣΥΝΠΈΝΤΈΜΙΑΤΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Εργάτη Γνώσης ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΑΡΑΏ, (Α) ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΚΡΙΣΉ, (Β) ΠΑΝΔΉΜΙΑ, (Γ) ΠΌΛΕΜΌΣ, (Δ) ΌΙΚΌΝΌΜΙΑ ΚΑΙ ΠΛΉΘΩΡΙΣΜΌΣ ΚΑΙ (Ε) ΔΉΜΌΓΡΑΦΙΑ, ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΉ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΤΑΛΑΙΠΏΡΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΏΠΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΡΓΟ και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας με κίνδυνο για τις παράλιες πόλεις, καύσωνες και ακραία και έντονα φυσικά φαινόμενα και συνεπα κόλουθες φυσικές καταστροφές, τεράστιες δασι κές πυρκαγιές στις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο και άλλες περιοχές με αντίστοιχα χαρακτηριστικά όπως η Καλιφόρνια στις ΗΠΑ, ερημοποίηση περιοχών, δραματικές αλλαγές στη γεωργία και κτηνοτροφία και στην παραγωγή τροφίμων. Είναι φανερό ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώ σιμη και οι στόχοι που έχουν τεθεί για μείωση της θερμοκρασίας κατά 20C ανέφικτοι και αναποτε λεσματικοί. Οι ψηλές θερμοκρασίες μεταβάλλουν κατασκευές που θεωρούνται σταθερές όπως τις ράγες του σιδηροδρόμου και την άσφαλτο που καλύπτει το οδικό δίκτυο και τους χώρους των Οαεροδρομίων.ψηλόςπληθωρισμός και οι ελλείψεις στην προ σφορά βασικών αγαθών και υπηρεσιών όπως η ενέργεια, τα σιτηρά, τα δημητριακά, τα σπορέλαια και τα λιπάσματα μεταξύ άλλων θα συνεχιστούν COVER STORY

EconomyToday 31 3,638%, για τον περασμένο μήνα πριν την αύξηση κατά 0,50% του επιτοκίου της ΕΚΤ τον Ιούλιο, ανεβάζοντας την αύξηση από τις αρχές του έτους στις 326,7 ποσοστιαίες μονάδες. Ούτε την περίοδο της μεγάλης κρίσης του 2012 – 2014 όταν το κυπριακό τραπεζικό σύστημα ήταν υπό κατάρρευση δεν δόθηκαν τόσο ψηλά επιτόκια σε ομόλογα και φυσικά η κατάσταση δεν είναι καθόλου λογική. Βεβαίως η τράπεζα δεν θα εξασφάλιζε την απαιτούμενη χρηματοδότηση αν δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει τις επιταγές της Οαγοράς.φόβος του στασιμοπληθωρισμού ή πληθωρι σμού προσφοράς, ο οποίος δεν προέρχεται από την αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής αλλά είτε από την ολιγοπωλιακή ή μονοπωλιακή οργάνωση της οικονομίας έχει θέσει τις κυβερνήσεις και τις Κεντρικές Τράπεζες σε εγρήγορση και επιφυλακή. Ήδη άρχισαν και θα συνεχιστούν μέσα στο έτος αυξήσεις επιτοκίων και μείωση της ρευστότητας μέσω πώλησης ομολόγων ώστε να περιορισθεί ΟΙ ΠΛΕΙΣΤΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΑΛΑΝΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ και το επόμενο έτος. Επίσης, η αποτελεσματική στελέχωση επιμέρους τομέων της οικονομίας θα συνεχίσει να παρουσιάζει προβλήματα αναντι στοιχίας μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης ανθρώπινου δυναμικού. Η παρούσα κατάσταση παρουσιάζει ενδιαφέ ρουσες προκλήσεις. Ο πληθωρισμός συνεχίζει να καλπάζει σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ 7% -10%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρω παϊκής Επιτροπής ο πληθωρισμός στην Κύπρο αναμένεται να ανέλθει στο 7% το 2022 και ακολούθως να επιβραδυνθεί στο 3,3% το 2023. Η Επιτροπή, επίσης, προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2022 στο 3,2% και 2,1% για το 2023. Η Ελληνική Τράπεζα στην Κύπρο προχώρησε στην εισαγωγή ομολόγου με επιτόκιο 9% όταν το βασικό επιτόκιο καταθέσεων είναι γύρω στο μηδέν ( -0,5% -- 0,5%) και το αντίστοιχο δανεισμού είναι ( 2% - 4% ). Η απόδοση του δεκαετούς κυπριακού ομολόγου ανέρχεται στο

32 EconomyToday ΑΡΘΡΟ ο πληθωρισμός γεγονός που αναπόδραστα θα επηρεάσει την ανάπτυξη της οικονομίας και θα επιφέρει αύξηση της ανεργίας. H EKT ανησυχεί για ύφεση στο επόμενο διάστημα. Η απόφαση και ο τρόπος υλοποίησης δεν είναι αυτονόητα λόγω της φύσης του στασιμοπληθωρισμού και γι’ αυτό οι κεντρικές τράπεζες είναι πολύ προσεκτικές αν και το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι διασφαλισμένο. Το άλλο μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας είναι η στελέχωση βασικών τομέων της οικονομίας με προσοντούχο προσωπικό. Εξακολουθεί να υπάρ χει μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ της αυξημένης ζήτησης για εργατικό προσωπικό και μειωμέ νης προσφοράς ιδιαίτερα σε τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. Πέραν από την αυτονόητη μείωση σε διαθέσιμο εργατικό προσωπικό λόγω θανάτων υπάρχει και μείωση λόγω ασθένειας, απόσυρσης εργαζομένων λόγω φόβου από την πανδημία, ανάγκη για φύλαξη παιδιών και ατόμων της 3ης ηλικίας . Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ σε συγκεκρι μένους τομείς της οικονομίας. Ακόμη πολλοί εργαζόμενοι έχουν βρει εργασία σε τομείς που δεν επηρεάσθηκαν από την πανδημία και δεν επιθυμούν να επιστρέψουν σε ευάλωτους τομείς όπως τις μεταφορές, την τουριστική και την επισι τιστική βιομηχανία. Στην περίπτωση της Κύπρου στην αρχή της καλοκαιρινής περιόδου υπήρχαν φόβοι για έλλειψη προσωπικού στην ξενοδοχει ακή βιομηχανία οι οποίες στο τέλος δεν υλοποι ήθηκαν λόγω της αναζωπύρωσης της πανδημίας και των προβλημάτων στην εύρυθμη λειτουργία των αερομεταφορών. Η δημογραφία και η παράνομη μετανάστευση αποτελούν δύο μεγάλες προκλήσεις για την Ευρώπη. Αφενός μεν η γήρανση του αυτόχθονος πληθυσμού και οι μειωμένες γεννήσεις δημιουρ γούν μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλή ματα. Αφετέρου η οργανωμένη μετανάστευση από χώρες λιγότερο αναπτυγμένες μπορεί να ωφελήσει τόσο τη χώρα προέλευσης, γιατί δίνει διέξοδο στον υπερπληθυσμό και εισροές κεφα λαίων στη χώρα από τα εισοδήματα των μετανα στών αλλά και τη φιλοξενούσα χώρα γιατί μπορεί να καλύψει θέσεις εργασίας που μένουν κενές και να συνεισφέρει στη βελτίωση των οικονομικών δεδομένων και ενίσχυση των κρατικών ταμείων που στηρίζουν συντάξεις και συστήματα υγείας. Αυτό που δεν μπορεί να συνεχιστεί είναι η αστείρευτη έξοδος νέων ανθρώπων από την Αφρική και την Ασία οι οποίοι προσπαθούν να καταφύγουν στις χώρες της ΕΕ σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Η οικονομική μετανάστευση, το εμπόριο ανθρώπων και η εργαλειοποίηση της ανθρώπινης δυστυχίας από διακινητές και κράτη, όπως η Τουρκία σε σχέση με την Κύπρο και την Ελλάδα, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και με δραστικό τρόπο. Η υφιστάμενη κατάσταση δεν είναι βιώσιμη και ο τρόπος αντιμετώπισης έχει αποδειχτεί αναποτελεσματικός και μάλλον ενθαρρύνει παρά αποθαρρύνει την παράνομη Ημετανάστευση.πανδημίατου κορωνοϊού συνεχίζει την επέλα ση της μεταλλασσόμενη σε νέες μορφές που μας ταλαιπωρούν. Τώρα γνωρίζουμε αρκετά για το πώς θα προστατευθούμε και επομένως η ευθύνη είναι προσωπική και αφορά τον καθένα μας. Η χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους και σε καταστάσεις πολυκοσμίας είναι απαραίτητη αλλά θα έπρεπε να αφορά προσωπική απόφαση και όχι άνωθεν επιταγή. Η μάσκα είναι το μέσο που μας επιτρέπει να κυκλοφορούμε ελεύθερα. Από την άλλη θα πρέπει να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια εμβολιασμού των κατοίκων φτω χότερων χωρών που δεν έχουν τη δυνατότητα απορρόφησης του ψηλού κόστους εμβολιασμού. Θα πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι ο εμβολιασμός θα γίνεται πλέον σε ετήσια βάση. Οφείλουμε να υποκλιθούμε μπροστά στην ηρω ική αντίσταση της Ουκρανίας ηγεσίας και λαού στην απαράδεκτη και εγκληματική εισβολή της Ρωσίας. H Ρωσία όπως και η Τουρκία πριν 48 χρόνια καταστρατηγεί τους διεθνείς κανόνες συ μπεριφοράς και επιτέθηκε στην Ουκρανία επειδή ΥΠΆΡΧΕΙ ΜΕΓΆΛΗ ΆΝΆΝΤΙΣΤΟΙΧΙΆ μεταξύ της αυξημένης ζήτησης για εργατικό προσωπικό και μειωμένης προσφοράς ιδιαίτερα σε τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία COVER STORY

EconomyToday 33 θεώρησε ότι μπορεί. Η ιστορία με την εκστρατεία των Αθηναίων κατά των Μηλίων επαναλαμβάνεται με μια διαφορά. Η ηγεσία και ο λαός της Ουκρανίας κάνουν το αυτονόητο και αγωνίζονται περί βωμών και εστι ών, με τη ενεργή στήριξη της διεθνούς κοινότητας με μεγάλο κόστος για τη χώρα και το λαό και φυσικά προξενούν με τη σειρά τους μεγάλο κόστος στη Ρω σία. Η εξέλιξη του πολέμου είναι απρόβλεπτη αλλά δεν μπορούμε παρά να διερωτόμαστε ποια θα ήταν η εξέλιξη του πολέμου στην Κύπρο αν δεν είχε προηγη θεί η προδοσία και οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις στή ριζαν την Κύπρο αντί την Τουρκία. Θα πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι στην Ουκρανία γίνεται ένας πόλεμος διά αντιπροσώπων όπου το ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ πολεμούν τη Ρωσία. Φαίνεται ότι ο πόλεμος θα είναι μακροχρόνιος μέχρι καταστροφής ή συνθηκολόγησης της Ρωσίας. Όμως επί της ουσίας η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αλλάξει την παγκόσμια οικονομία με τρόπους που ήταν απρόβλεπτοι και επίσης το οικονομικό εμπάργκο στη Ρωσία έχει πλήξει εξίσου και τις χώρες που το επιβάλλουν. Η Ρωσία και η Ου κρανία είχαν σημαντικό μερίδιο της αγοράς σιτηρών, δημητριακών, για την παραγωγή σπορέλαιων και λιπασμάτων και η απουσία τους επηρεάζει αρνητικά όλες τις χώρες. Στις προηγμένες χώρες οδηγεί στην αύξηση τιμών και πληθωρισμό στις υπό ανάπτυξη χώρες οδηγεί σε λιμό. Τα θέματα της ενέργειας έχουν τύχει εκτενούς σχολι ασμού σε σειρά από προηγούμενα άρθρα. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Πολιτεία (Κυβέρνηση, Βουλή, ΑΗΚ ΡΑΕΚ και άλλοι ) έχουν ευθύνη. Υπάρχουν ευθύ νες γιατί η μετάβαση σε εναλλακτικές, πράσινες πηγές ενέργειας δεν έχει προχωρήσει με μεγαλύτερους ρυθ μούς. Υπάρχουν ευθύνες γιατί δεν έχει έλθει κυπριακό φυσικό αέριο για να καλύψει τις ανάγκες όλου του νη σιού, της τ/κ κοινότητας συμπεριλαμβανομένης. Αυτές οι αστοχίες έχουν οδηγήσει στη δραματική αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Αν η Ινδία, την οποία επισκέφτηκα πρόσφατα, διαθέτει στα πρατήρια καυσί μων συστήματα διάθεσης υγραερίου για αυτοκίνηση γιατί να μη διαθέτει και η Κύπρος. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο από την περίοδο των υδρογονανθράκων στην περίοδο των ΑΠΕ όπου η παγκόσμια οικονομία, οι επενδυτές και οι εταιρείες υδρογονανθράκων έχουν σταματήσει να επενδύουν στην ανακάλυψη και εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων και τη δημιουργία διυλιστηρίων και άλλων υποδομών. Ο λόγος είναι απλός. Ο χρόνος αποπληρωμής αυτών των επενδύσεων υπερβαίνει τον ωφέλιμο χρόνο εκμετάλλευσης των ορυκτών καυ σίμων. Χαρακτηριστική περίπτωση το Houston όπου παραδοσιακές εταιρείες στο χώρο αναζητούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και όπου ούτε νέες γεωτρή σεις γίνονται και φυσικά ούτε και νέες επενδύσεις σε υποδομές. Ο κόσμος σε αυτή τη μεταβατική περίοδο θα πρέπει να βασιστεί στις υφιστάμενες πηγές και υπο δομές με ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί και η υφιστάμενη προσφορά δεν αυξηθεί, από τις χώρες όπως τη Σαουδική Αραβία και τους γείτονες, που έχουν τη δυνατότητα να το πράξουν άμεσα, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να προετοιμαστούν για ένα δύσκολο και κρύο χειμώνα. Η τελευταία έκτη πληγή είναι ίσως η πιο ενδιαφέ ρουσα και αυτή η οποία θα μπορούσε υπό άλλες περιστάσεις να αντιμετωπίσει με επάρκεια τις άλλες πέντε. Αφορά στην απουσία έντιμης και ικανής ηγε σίας σε όλα τα επίπεδα. Κάποιους εξ αυτών ( Donald Trump, Boris Johnson, Αλέξης Τσίπρας, Ιταλοί ακραίοι δημαγωγοί ) η Δημοκρατία έχει την ικανότητα να τους απομακρύνει. Άλλοι σε λιγότερο δημοκρα τικές και περισσότερο αυταρχικές χώρες όπως η Τουρκία, η Ρωσία, η Συρία, το Ιράν και η Βόρειος Κορέα επιβιώνουν εκμεταλλευόμενοι τις ιδιάζουσες συνθήκες. Γενικά, όμως, η εποχή φαίνεται να υστερεί σε ηθικούς και ικανούς ηγέτες οι οποίοι να έχουν τη διορατικότητα να οραματιστούν ένα καλύτερο μέλλον και να καθοδηγήσουν την ανθρωπότητα προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι πλείστοι ηγέτες δεν έχουν τις ικανότητες να διαχειριστούν τα μεγάλα προβλήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα και πολύ περισσό τερο μπροστά στο συλλογικό καλό προτάσσουν το προσωπικό τους κέρδος και συμφέρον σε ένα στενό χρονικό ορίζοντα. ΟΙ ΠΛΕΙΣΤΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΠΡΟΒΛΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝΤΑΜΕΓΑΛΑΗΜΑΤΑΠΟΥΤΑΛΑΝΙΖΟΥΝΤΗΝΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ

34 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Εντείνονται οι ανησυχίες για την πορεία της κυπριακής οικονομίας, η οποία βλέπει το ένα ρεκόρ ανατιμήσεων να σπάει το άλλο. Ο πληθωρισμός τον μήνα Ιούλιο, εκτοξεύ τηκε αγγίζοντας το 10,6%, ροκανίζοντας περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των καταναλω τών, ενώ όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν πως θα υπάρξουν πληθωριστικές πιέσεις άνευ προηγουμέ νου και ένα ισχυρό κύμα ανατιμήσεων σε αγαθά και υπηρεσίες. ΣΤΟΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΗΡΑ Δυσοίωνο προβλέπεται το επόμενο διάστημα για το επιχειρείν. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στα όρια τους εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων που έχουν ανεβάσει τις τιμές της ενέργειας στα ύψη. Πολλοί καταστηματάρχες τρομάζουν με τους λογα ριασμούς του ρεύματος και φοβούνται πως δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της ΠΟΒΕΚ, Στέφανο Κουρσάρη, μιλώντας στο Economy today ανέφερε ότι, «το κόστος της ενέργειας, των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν γονατίσει τις επιχειρήσεις. Πολλά επαγγέλματα έχουν επηρεαστεί αρνητικά όπως εστιατόρια, ζαχα ροπλαστεία και περίπτερα». Πρόσθεσε επίσης πως, «πολλοί ιδιοκτήτες γνωρίζουν από τώρα ότι θα δυσκο λευτούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς». Γι’ αυτό τον λόγο η ΠΟΒΕΚ, ζητά από το κράτος να υπάρξει μία ειδική μεταχείριση για τις επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μην προχωρήσει η ΑΗΚ σε διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος. Επιχειρηματίες, δήλωσαν στο ET πως η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση αποτελεί ακόμη ένα βαρίδι στην κερδοφορία των επιχειρήσεων οι οποίες επιχειρούν να ισορροπήσουν σε ένα δυσμενές κλίμα χωρίς τα απαραίτητα όπλα. Υποστηρίζουν πως η μόνη λύση βρίσκεται στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε όλες τις επιχειρήσεις. Όπως είπαν χαρακτηριστικά, «είναι αμαρτία να μην εκμεταλλευόμαστε τον ήλιο με τον καιρό που έχει η Κύπρος». ΚΡΑΥΓΗ ΑΠΟΓΝΩΣΗΣ Το πρόβλημα μεγεθύνεται περισσότερο στις τουρι στικές περιοχές. Ο πόλεμος και οι τουρίστες που δεν ήρθαν ποτέ από τη Ρωσία και την Ουκρανία κόστισαν ακριβά στα τουριστικά καταστήματα. Οι καταστημα τάρχες ζητούν ουσιαστική στήριξη από το κράτος, διαφορετικά πολλές επιχειρήσεις θα βάλουν λουκέτο. Σύμφωνα με τον κ. Κουρσάρη, «θα πρέπει να εφαρ μοστούν πολιτικές οι οποίες ν’ αντιμετωπίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Η ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας είναι λαβωμένη και χρειάζεται επειγόντος ουσιαστική στήριξη». Η ΠΟΒΕΚ καλεί το κράτος να ρί ξει τα αυξημένα έσοδα που έβγαλε από τις φορολογίες και την αύξηση των βασικών αγαθών πίσω στην οικο νομία, αλλιώς τα ζητήματα που θα δημιουργηθούν θα είναι καταστροφικά. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις ζητούν από την Κυβέρνηση να δώσει ώθηση στην πράσινη ενέργεια, δίνοντας γενναία κίνητρα για την απαλλαγή των ρυπογόνων συσκευών. Είναι ο μόνος τρόπος, σύμφωνα με τον κ. Κουρσάρη να μειωθεί ο λογαρια COVER STORY ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙΣΤΑΟΡΙΑΤΟΥΣ εξαιτίας πουπληθωριστικώντωνπιέσεωνέχουνανεβάσειτιςτιμέςτηςενέργειαςσταύψη ΣΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΝΕΡΑΑΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΤΑΗΚΥΠΡΙΑΚΗ Στη δίνη της αβεβαιότητας βρίσκεται η κυπριακή οικονομία, συνεπεία του πολέμου στην Ουκρανία και των κυρώσεων της Ευρώπης σε βάρος της Ρωσίας. Το «κύμα» αυξήσεων που έχει φέρει στην οικονομία το ενεργειακό κόστος και η άνοδος στην τιμή των καυσίμων έχει φέρει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε απόγνωση. Ο πληθωρισμός έχει σπάσει κάθε ρεκόρ, ροκανίζοντας τα εισοδήματα. Σε μία προσπάθεια να τιθασευτεί ο πληθωρισμός, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε αύξηση των επιτοκίων της τάξης του 0,5%, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω προβλήματα στους προϋπολογισμούς τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. ΤΗΣ ΈΛΈΝΑΣ ΚΑΛΥΦΌΜΜΑΤΌΥ

σμός του ρεύματος. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «είναι κρίμα να μην εκμεταλλευτούμε την ηλιοφάνεια που έχει η χώρα μας». ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Μήνα με μήνα η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ανοδική, εντείνοντας τις ανησυχίες για ένα νέο κύμα. Οι εκτιμήσεις για το επόμενο διάστημα, δεν είναι αισιόδοξες, διότι οι δανειολήπτες έχει πολλά βαρίδια στην τσέπη του, λόγω ακρίβειας. Πέραν τούτου, τον τελευταίο μήνα είναι σε ισχύ και η πρώτη αύξηση των επιτοκίων της τάξης του 0,5%, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω προβλήματα στην τσέπη του καταναλωτή, ο οποίος ανησυχεί πως δεν θα μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΥΞΗΣΗ Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν σχεδόν κατά 44 εκατομμύρια ευρώ. Τον Φεβρουάριο τα κόκκινα δά νεια ήταν €2.908.294, τον Μάρτιο €2.922.547, τον Απρίλιο έφθασαν τα €2.935.745 και τον Μάιο αυ ξήθηκαν σχεδόν κατά 17 εκατομμύρια αγγίζοντας τα : €2.953.135. Οι συνολικές χορηγήσεις ανήλθαν στα €25.859 εκ. από €25.743 εκ. Ο δείκτης κάλυψης ανήλθε στο 45,7% από 42,7% τέλος του 2021. Οι συνολικές χορηγήσεις που αναδιαρθρώθηκαν μέχρι το τέλος Μαΐου 2022 ανέρχονταν στα €3.301 εκ., από τα οποία €1.428 εκ. εξακολουθούν να περιλαμ βάνονται στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής τη μεγαλύτερη αύξηση στα κόκκινα δάνεια για τον μήνα Μάιο καταγράφουν τα επιχειρηματικά δάνεια. Από €1.180.887 που ήταν τον Απρίλιο, τον Μάιο άγγιξε το €1.188.107. Μικρή μείωση κατέγραψαν τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυ ριών, τα οποία τον Μάιο ανήλθαν στα €1.470 εκ. από €1.474 εκ. τον Απρίλιο. ΕΙΝΑΙ ΤΑΣΗ; Οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα δεν είναι αισι όδοξες. Συνεπεία του πληθωρισμού που ανεβάζει τις τιμές των βασικών αγαθών και της ενέργειας στα ύψη και σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων, εκτι μάται ότι οι δανειολήπτες θα δυσκολεύονται ν’ ανταπο κριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Σύμφωνα με οικονομολόγους, η πορεία των μη εξυπηρετούμε νων δανείων και η αυξητική τάση που παρουσιάζει τους τελευταίους μήνες, θα πρέπει να αξιολογηθεί και την επόμενη περίοδο, έτσι ώστε να διαπιστωθεί εάν αυτό αποτελεί τάση. Τονίζουν ότι τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού έχουν μειώσει το διαθέσιμο εισόδημα τόσο των νοικοκυριών όσων και των επιχειρήσεων, ενώ κάποιες επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν μειωθεί και ως εκ τούτου έχει μειωθεί η κατανάλωση. ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μ’ αυτό το κοκτέιλ, ενδεχομένως οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν ζητήματα όσον αφορά ΠΑΡΑ ΤΗ ΤΟΥΣΔΑΝΕΙΩΝΜΕΙΩΣΗΣΗΜΑΝΤΙΚΗΤΩΝΚΟΚΚΙΝΩΝΑΠΟΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥΣΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣΤΑΔΑΝΕΙΑΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΝΑΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙΣΤΗΝΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ ΜΆΙΟΣ €2.953.135 ΜΆΡΤΙΟΣ €2.922.547 ΆΠΡΙΛΙΟΣ €2.935.745 ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΣ €2.908.294 την αποπληρωμή των χρεών τους. Γι’ αυτό θα πρέπει σιγά-σιγά να αξιολογηθεί το περιβάλλον όπως διαμορ φώνεται. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το ερχόμενο φθινόπωρο και ο χειμώνας οι προκλήσεις θα είναι περισσότερες, γιατί η πληθωριστικές πέσεις συνεχί ζουν να υφίστανται. Την ίδια ώρα υπάρχουν οι απο φάσεις για αύξηση των επιτοκίων και τον Σεπτέμβρη αναμένεται νέα αύξηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οπότε επιχειρήσεις και νοικοκυριά καλούνται να επαναξιολογήσουν τους προϋπολογισμούς τους και εκεί και όπου χρειάζεται θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ούτως ώστε να αναδιαρθρωθούν δάνεια, χωρίς να υπάρξουν οποιαδήποτε σημαντικά προβλήματα όσον αφορά στο ενεργητικό των τραπεζών. ΔΕΝ ΕΦΥΓΑΝ ΤΑ ΜΕΔ Τα τελευταία χρόνια αν και υπήρξε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων διότι έχουν πωλη θεί σε εταιρείες διαχείρισης, όμως οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά συνεχίζουν να έχουν υψηλά ποσοστά χρέους, οπότε με την επιβάρυνση του οικονομικού περιβάλλοντος, την αύξηση των επιτοκίων, τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που υπάρχουν και συνάμα το εξωφρενικό κόστος ενέργειας, στις πρώτες ύλες και στα βασικά αγαθά, θα πρέπει να αξιολογηθεί η πορεία και η δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τα νοικοκυριά. Επιχειρηματικοί κύκλοι ανέφεραν στο ΕΤ, πως μέχρι στιγμής η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, με τις δανεια κές τους υποχρεώσεις. Παρά ταύτα, παρακολουθούν τις εξελίξεις, καθώς και το πώς θα διαμορφωθεί το σκηνικό στις επιχειρήσεις από την αύξηση των επιτοκί ων και το εξωφρενικό κόστος της ενέργειας που έχει βγάλει εκτός προϋπολογισμού όλες τις επιχειρήσεις.

36 EconomyToday HCyta ευρυζωνικώνδιείσδυσηόροπάνωκατατάσσεταιαπότονμέσοτηςΕΕστηκινητών επικοινωνιών και με βάση τον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021, έχει βελτιώσει την κάλυψή της σε δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότη τας. Αυτό δημιουργεί σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για τη χώρα, συμβάλλει στην ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της οικο νομίας, ενισχύει την προσέλκυση ουσιαστικών νέων επενδύσεων και δημιουργεί τα θεμέλια για ένα νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης. Άμεση επιδίωξή μας είναι να θέσουμε τις βάσεις, για να απο τελέσει η Cyta τα επόμενα χρόνια πρότυπο εύρωστου δημόσιου οργανισμού, που αξιοποιεί τις αρχές της Βιώσιμης Πράσινης Ανάπτυξης προς όφελος όλων των πολιτών και της χώρας μας. Βρισκόμαστε ήδη στη διαδικασία έναρξης συγκεκριμένων έργων Βιώσιμης Ανάπτυξης, που τοπο θετούνται ψηλά στην επιχειρησι ακή στρατηγική μας, ενώ οι ενέρ γειές μας θα αξιολογούνται και σε σχέση με το αποτύπωμά τους στο περιβάλλον και την κοινωνία. Σύντομα, υιοθετούμε προσέγγι ση απολογισμού των εταιρικών αποτελεσμάτων, ισορροπώντας την κερδοφορία με το περιβάλ λον και στην κοινωνία, υπό τα σύγχρονα πρότυπα Αναφορών ESG (ESG Reporting), ενώ είμα στε στη διαδικασία καθορισμού στόχου επίτευξης μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος του Οργανισμού, στη βάση διεθνών προτύπων και χρονοδιαγραμμά των που έχει θέσει η ΕΕ. ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑΑΝΑΠΤΥΞΗΠΡΑΣΙΝΗΚΑΙ Ο Οργανισμός αντιλαμβάνεται την κοινωνική του αποστολή στη διάθεση απρόσκοπτης επικοινω νίας για όλους τους πολίτες της Κύπρου, ακόμα και αν βρίσκονται στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της χώρας, ανεξάρτητα του εμπορικού οφέλους που αυτό θα επιφέρει. Η επιτυχία της 100% πληθυσμιακής κάλυψης με τεχνολογία 5G, που ολοκληρώ θηκε πρόσφατα στο απομακρυ σμένο χωριό Συκόπετρα, είναι ένα παράδειγμα της διαχρονικής μας πολιτικής, που εμπίπτει στις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Οι αρχές της πράσινης μετάβα σης δεν είναι κάτι καινούργιο για τη Cyta. Με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της επιχειρησιακής μας λειτουρ γίας, υλοποιούμε Περιβαλλοντική Πολιτική από το 2001. Έχουμε βραβευτεί επανειλημμένα ως «Χρυσός Προστάτης του Περι βάλλοντος» για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών θεμάτων ως αναπόσπαστου μέρους της επιχειρησιακής μας πολιτικής, υι οθετώντας πρακτικές και δράσεις που προστατεύουν το περιβάλ λον, μειώνουν την κατανάλωση φυσικών πόρων και ενισχύουν τους τοπικούς περιβαλλοντικούς φορείς. Οι προσπάθειες για μείωση της κατανάλωσης ηλε κτρικής ενέργειας και ορυκτών καυσίμων περιλαμβάνουν τη χρή ση ενεργειακά αποδοτικότερου εξοπλισμού και οχημάτων και την ελάχιστη δυνατή χρήση χαρτιού. Διατηρούμε το πιστοποιητικό πε ριβαλλοντικής ποιότητας «Green Offices» για όλα τα καταστήματα και τα στελεχωμένα κτήρια Cyta παγκύπρια. Από το 2016 είμα στε, επίσης, ο πρώτος Οργανι σμός στην Κύπρο με «μηδενικά» απόβλητα στις χωματερές (Zero Waste to Landfill), με το ναεμπορικάνται,σετηςνικήΗτουκαιπροστασίατηλεφώνων,κλωσηςτρέχουμεστοπροστασίαΚύπρου,τουοκούμεδέκαφυτεύουμε«ΠρασινίζουμεσυνεργάτηςCyprus).επιθεωρητέςπιστοποιημένοφτάνειποίησηςανακύκλωσης/επαναχρησιμοποσοστότωναποβλήτωννατο98,6%γιατο2021,απόανεξάρτητους(TÜVAUSTRIAΩςο1οςστρατηγικόςτηςπρωτοβουλίαςτηνΚύπρο»,έναδέντρογιακάθενέεςσυνδέσειςCytavision,στόχοτημείωσητουανθρακιαποτυπώματόςμας,ενώως1οςστρατηγικόςσυνεργάτηςΦιλοδασικούΣυνδέσμουαναλάβαμεδράσηγιατηςβιοποικιλότηταςνησίμας.Απότο2010πρόγραμμαανακύκινητώνκαισταθερώνμεβασικόστόχοτηντουπεριβάλλοντοςτηνενίσχυσητηςσυμμετοχήςκοινούστηνανακύκλωση.Cytaκάνειπράξητηδιαχροευαισθησίακαιπολιτικήναπροσφέρειεπικοινωνίαόλους,όπουκιανβρίσκοανεξάρτητααπότοπόσοεπωφελέςήόχιμπορείείναικάτιτέτοιο.Δενείναι Άμεση επιδίωξή μας είναι να θέσουμε τις βάσεις, για να αποτελέσει η Cyta τα επόμενα χρόνια πρότυπο εύρωστου δημόσιου οργανισμού, που αξιοποιεί τις αρχές της Βιώσιμης Πράσινης Ανάπτυξης προς όφελος όλων των πολιτών και της χώρας μας. ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ADVERTORIAL

EconomyToday 37 άλλωστε τυχαία και η πρόσφατη επιτυχής υλοποίηση της 100% πληθυσμιακής κάλυψης της νέας τεχνολογίας 5G, με τελευταίο σημείο ολοκλήρωσης του έργου το απομακρυσμένο χωριό Συκό πετρα. Ένα γεγονός που συνάδει πλήρως με τους στόχους της Προσβασιμότητας στην Επικοινω νία και με τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης. ESG SUSTAINABILITY TRANSFORMATION JOURNEY Οι νέες τεχνολογίες, που ανα πτύσσει η Cyta, περιλαμβάνουν το παγκύπριο δίκτυο οπτικών ινών, το δίκτυο 5G, ακόμα και τις ψηφι ακές υπηρεσίες που προκύπτουν από αυτές (π.χ. έξυπνες πόλεις). Αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο των υποδομών της ψηφιακής εποχής και μέρος της λύσης του προβλήματος της κλιματικής κρίσης. Οι νέες τεχνολογίες που προοδευτικά κάνουν αισθητή την παρουσία τους, επηρεάζουν με κάθε τρόπο όλους τους τομείς επιχειρηματικότητας, αποτελούν το υπόβαθρο για την εξέλιξη της Τηλεϊατρικής, των Μέσων Μαζι κής Ενημέρωσης, της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης (Industry 4,0), των Έξυπνων Πόλεων, της Έξυπνης Ενέργειας και της Έξυπνης Γεωργίας, επι φέροντας μείωση στη χρήση των πρώτων υλών, αυξάνοντας την παραγωγικότητα, ενισχύοντας την αποδοτικότητα των λειτουργιών και εξυπηρετώντας νέες αγορές και πελάτες με καινοτόμα προϊό ντα και υπηρεσίες. ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ Η Cyta συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων που αφο ρούν στην ψηφιακή μετάβαση της δημόσιας διοίκησης, παράλληλα με την αυτοματοποίηση των επιχειρή σεων, συμπεριλαμβανομένων και των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας, όπως για παράδειγμα η γεωργία. Οι πελάτες μας, ως μέ ρος της ευρύτερης κυπριακής κοι νωνίας, βρίσκονται στον πυρήνα της επιχειρηματικής στρατηγικής μας, όπως και η ικανοποίησή τους μέσω μιας ειλικρινούς σχέσης εμπιστοσύνης, χτισμένης στη διαφάνεια. Ανταποκρινόμαστε στις μεταβαλλόμενες ανάγκες τους, αναπτύσσοντας με υπευθυνότητα νέα προϊόντα και υπηρεσίες για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, φροντίζοντας για την προώθηση της ασφαλούς χρήσης του δια δικτύου, ιδιαίτερα ανάμεσα στον ευάλωτο πληθυσμό των παιδιών, καθώς και του κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση. Νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους μας, προσφέ ροντας ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, που εξισορροπεί την εργασία και τον προσωπικό χρόνο, καθώς και ευκαιρίες διαρκούς εκπαίδευσης και μάθησης. Μέσω του θεσμικού πλαισίου λειτουρ γίας της Cyta, διασφαλίζουμε την ισότητα των δύο φύλων στις προσλήψεις και την ισότιμη αμοιβή για την ίδια εργασία. Την ίδια στιγμή, έχουμε θεσμοθετήσει την τηλεργασία, γεγονός που συντείνει στην περαιτέρω ικανοποίηση των εργαζομένων. Η Cyta είναι ένας οργανισμός που επενδύει τα αποθέματα κεφαλαίου ανθρώπων και τεχνογνωσίας που διαθέτει, για να οδηγήσει την κοινωνία μας στη νέα εποχή. Σε αυτό στοχεύουμε. Σε μια εποχή ψηφιακή, πράσινη και βιώσιμη, με μια Cyta εύρωστη, που δημιουργεί υποδομές για όλους τους πολίτες. Σε μια εποχή που σκοπός της επιχειρηματικότη τας είναι ο άνθρωπος, επίκεντρο των λειτουργιών μας ο πελάτης και έγνοιά μας η διατήρηση των πόρων για τις επόμενες γενιές. Μια ακόμα στιγμή περηφάνιας, για τη μεγάλη οικογέ νεια της Cyta, αφού κέρδισε πέντε βραβεία στα Cyprus Responsible Business Excellence Awards. Η βράβευση είναι ακόμα μια επιβεβαίωση της εξαιρετικής δουλειάς που γίνεται δια χρονικά σε θέματα Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιώσι μης Ανάπτυξης και ακόμα μια αναγνώριση ότι η Cyta λειτουργεί ως Υπεύθυνος Εταιρικός τρίαΣυγκεκριμέναΠολίτης.εξασφάλισεχρυσάβραβείαστηνκατηγορία «Ανακύκλωση» για την «Οργάνωση και Στήριξη Δράσεων Ανακύκλωσης για Βιώσιμη Ανάπτυξη», στην κατηγορία «Zero Waste» ως ο «1ος Οργανισμός στην Κύπρο με Μηδενικά Απόβλητα στις Χωματερές «Zero Waste to Landfill» και στην κατηγορία «Διαχείριση Απο βλήτων» για την «Ολιστική και Δομημένη Διαχείριση των γορίααργυρόΕπίσης,Αποβλήτων».τηςαπονεμήθηκεβραβείοστηνκατη«ΔομημένοΠεριβάλλον / Πράσινα Κτήρια» για την «Πιστοποίηση Κτηρίων και Καταστημάτων ως Green Offices» και χάλκινο βραβείο στη γενική κατηγορία για τις «Στρατηγικές Συνεργασίες για Προστασία της Βιοποικι λότητας στην Κύπρο». Ο Οργανισμός με ξεκάθαρη, στοχευμένη και δομημέ νη στρατηγική και με τη συμβολή όλων των εμπλε κομένων, θα συνεχίσει να υλοποιεί σημαντικά έργα Βιώσιμης Ανάπτυξης που θα ενισχύσουν την πρόοδο της Πράσινης Ψηφιακής Μετά βασης, για τη Cyta αλλά και για ολόκληρη την κυπριακή κοινωνία. ΠΕΝΤΕ ΒΡΑΒΕΙΑ ΣΤΑ RESPONSIBLECYPRUS BUSINNES EXCELLENCE AWARDS

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ Ποιά τα σχέδια της κυβέρνησης για ενεργειακή αναβάθμιση και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων 38 EconomyToday ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ

Ημείωση του ενερ γειακού κόστους και η στροφή σε ΠηγέςΑνανεώσιμεςΕνέργειας (ΑΠΕ) είναι μονόδρομος τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα. Τον τελευταίο καιρό η ανάγκη γίνεται όλο και πιο έντονη, αφού οι συνεχείς αυξήσεις καθιστούν το κόστος δυσβάστα κτο. Για πολλές επιχειρήσεις αλλά και για νοικοκυριά το υψηλό αυτό κόστος αποτελεί παράγοντα επι βίωσης και στην πραγματικότητα, πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να τα φέρει Επιπλέον,βόλτα.ηανάγκη για Πράσινη Μετάβαση, η επίτευξη των Στόχων για την Αειφόρο Ανάπτυξη, οι δε σμεύσεις της Κύπρου αλλά και το γεγονός ότι θα πρέπει να έχουμε μια καλύτερη ποιότητα ζωής προ στατεύοντας πρώτα και κύρια το περιβάλλον, επιβάλλουν όσο ποτέ άλλο τη μείωση του ενεργειακού μαςΑρκετέςαποτυπώματος.επιχειρήσεις μέσω των προγραμμάτων Εταιρι κής Κοινωνικής Ευθύνης αναπτύσσουν δράσεις και εφαρμόζουν πολιτικές που έχουν ως στόχο την προστασία περιβάλλοντος.του Παρόμοιες αλλά κυρίως μικρό τερες δράσεις μπορεί κάποιος να υιοθετήσει και σε ατομικό επίπεδο. Αυτό όμως που είναι απαραίτητο είναι να ληφθούν δραστικά και πιο άμεσα μέτρα μέσα από ενέργειες οι οποίες θα έχουν μεγαλύτερη απήχηση. Για παράδειγμα στη χώρα μας όπου υπάρχει ηλιοφά νεια, τους περισσότερους μήνες του χρόνου, η ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να αξιοποιείται πολύ περισσότερο και από τον δημόσιο τομέα και τον ιδιωτικό αλλά και από τα νοικοκυριά. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει σχέδια χορηγιών τα οποία στοχεύ ουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων κ.ά. Τα σχέδια αυτά παρουσιάζονται αναλυτικά στο αφιέρωμα που ακολουθεί όπως επίσης και σημαντικές συμβουλές για το πώς μπορούμε μέσα από μικρές και απλές καθημερινές πράξεις να μειωθεί το κόστος της ενέργειας που Τέλος,καταναλώνουμε.παρουσιάζουμε τις εται ρείες Ergo Energy, Energyintel Services και Green Energy Group οι οποίες παρέχουν ολοκληρωμέ νες λύσεις εξοικονόμησης ενέργει ας και εγκατάστασης φωτοβολταϊ κών συστημάτων. ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ ΌΠΌΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΗΛΙΌΦΑΝΕΙΑ, ΤΌΥΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΌΥΣ ΜΗΝΕΣ ΤΌΥ ΧΡΌΝΌΥ, Η ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΠΟΛΎ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΝΟΙΚΟΚΎΡΙΑ

40 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΈΞΥΠΝΈΣ ΛΥΣΈΙΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΧΑΤΖΗΣΤΑΣΟΥ*

EconomyToday 41 Ο ι τελευταίοκαυσίμωντιμέςαυξήσειςαισθητέςστιςτωνυγρώντονχρόνο μπορεί να έχουν βελτιώσει τα δημόσια οικονομικά, ταυτόχρο να όμως έχουν καταστήσει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού και των επιχειρήσεων οικο νομικά φτωχότερο. Το πρό βλημα είναι ακόμα πιο έντονο στα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας και τα επαγγέλματα με μικρό περιθώριο κέρδους. Παρά τις προσπάθειες πολλών κυβερ νήσεων και της ΕΕ να μειώσει τη φορολογία στα καύσιμα και στον ηλεκτρισμό, εντούτοις οι απανωτές ανατιμήσεις στο πετρέλαιο και τον ηλεκτρι σμό έχουν υπερκαλύψει τις ελαφρύνσεις. Παράλληλα με την υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζουν να αυξάνονται και οι φωνές για τη μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και κατ’ επέκταση των ρύπων. Ενώ στο πρόσφατο παρελθόν η χρήση ενέργειας ήταν άμεσα συνυφα σμένη με την οικονομική ευη μερία σε μια χώρα, ο συσχε τισμός αυτός τείνει σταδιακά προς αποσύζευξη τουλάχιστον στις προηγμένες οικονομίες. Η ΛΟΓΙΚ Η ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝ Ο ΜΗΣΗΣ ΕΝ Ε ΡΓΕΙΑΣ Συχνά λέγεται ότι η πιο καθαρή ενέργεια είναι αυτή που δεν έχει παραχθεί ποτέ. Υπέρμαχοι της εξοικονόμησης ενέργειας θεωρούν την ενεργειακή απο δοτικότητα ως το 5ο καύσιμο μετά τις συμβατικές μορφές ενέργειας (άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο), υδροηλε κτρική, την πυρηνική και τις ανανεώσιμες μορφές ενέργει ας. Σε κάθε περίπτωση η καλή διαχείριση της ενέργειας, πέρα από τη λογική της μείωσης των πόρων και της προστασίας του περιβάλλοντος έχει συνδεθεί με την ενεργειακή επινοητι κότητα (energy ingenuity). Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για παράδειγμα απο τελεί απότοκο της συρρίκνω σης της χρήσης ενέργειας από τις οδικές μεταφορές και την αεροπορική διακίνηση. Πολλές επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι η κλιματική ουδετερότητα ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και βελτιώνει την εικόνα των προϊόντων και υπηρεσιών τους στα μάτια των καταναλωτών και των χρηστών τους. Σε πρακτικό επίπεδο είναι σημα ντικό να κατανοήσουμε ότι όσο μικρότερη είναι η κατανάλωση ενέργειας (baseline) τόσο ου σιαστικότερη είναι η εξοικονό μηση που επιτυγχάνεται. ΙΔ Ι Α ΠΑΡΑΓΩΓ Η ΕΝ Ε ΡΓΕΙΑΣ Αποκλίνοντας από το πα ραδοσιακό πρότυπο όπου οι καταναλωτές ενέργειας δεν παράγουν τον δικό τους ηλεκτρισμό, πλέον η πτώση

42 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ στις τιμές των φωτοβολταϊκών πλαισίων έχει μετατρέψει τους καταναλωτές και σε παραγω γούς. Σήμερα έχει καταστεί αναγκαία η κατανεμημένη παρα γωγή ηλεκτρισμού όχι μόνο για οικιακή αξιοποίηση αλλά και για εμπορική κατανάλωση, τόσο για ιδία χρήση όσο και για τρο φοδοσία στο δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού. Ένα νοικοκυριό στην Κύπρο που καταναλώνει κατά μέσο όρο περίπου 400 κιλοβατώρες τον μήνα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σε ηλεκτρισμό με ένα φωτοβολ ταϊκό σύστημα των 4 kWp που αποτελείται από 13 φωτοβολ ταϊκά πλαίσια. Δεν αρκεί όμως να γνωρίζουμε την κατανάλωση ηλεκτρισμού κάθε διμηνία όταν λάβουμε τον λογαριασμό ρεύ ματος από την ΑΗΚ. Ασχέτως αν διαθέτουμε φωτοβολταϊκό σύστημα ή όχι είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γνωρίζουμε τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (ιδανικά) σε πραγματικό χρόνο. Και αυτό γιατί μπορούμε να επικεντρωθούμε στη σπατάλη ενέργειας ή υπερκατανάλωση και να δράσουμε έγκαιρα πριν την παραλαβή του λογαρια σμού. ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥ Θ Ή Σ Ή Σ ΉΜΕΤΡΉΣΕΩΝΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Με λίγο ψάξιμο μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι στην αγορά κυκλοφορούν πολλά συστήματα παρακολούθησης μετρήσεων (energy monitoring) και κατα γραφής ηλεκτρικής ενέργειας. Μερικά απλά τοποθετούνται με ταξύ μιας ηλεκτρικής συσκευής και της πρίζας και απεικονίζουν σε πραγματικό χρόνο την κατα νάλωση της συσκευής. Επιπλέ ον, μπορούν να υπολογίσουν το κόστος ενέργειας ανά ημέρα, αν ο χρήστης εισάγει την τιμή ηλεκτρισμού ανά κιλοβατώρα. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις πιο ενερ γειακά πολυέξοδες συσκευές. Το κόστος τέτοιων εργαλείων μέτρησης και καταγραφής ενέργειας κυμαίνονται μεταξύ 10 και 30 ευρώ ανά πρίζα. Σε ολιστικό επίπεδο οικίας ή επιχείρησης υπάρχουν πιο προ ηγμένα συστήματα μέτρησης ισχύος (power meter energy monitors) που μπορούν να εγκατασταθούν σχετικά εύκολα σε μονοφασική ή σε τριφασική παροχή στον ηλεκτρικό πίνακα κυκλώματος. Τέτοια συστήματα, το κόστος των οποίων κυμαίνε ται στα 200 ευρώ, μπορούν να δείχνουν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση ηλεκτρισμού στο κινητό τηλέφωνο σε μορφή διαγράμματος. Ο χρήστης μπο ρεί επίσης να ορίσει συγκεκρι μένη προειδοποίηση (alarm) σε περίπτωση υπέρβασης κάποιου ορίου κατανάλωσης, έτσι ώστε να προβαίνει έγκαιρα σε διορθωτικά μέτρα μείωσης της κατανάλωσης.

EconomyToday 43 ΈΞΥΠΝ Έ Σ Έ ΠΙΛΟΓΈΣ ΗΛ Έ ΚΤΡΙΚΏΝ ΣΥΣΚ Έ ΥΏΝ Αν αναλύσει κανείς τη χρήση ηλεκτρισμού στα νοικοκυριά περίπου το 80% της ενέργειας δαπανάται στον κλιματισμό της οικίας, στις ηλεκτρικές συσκευές (ψυγείο) και στο ζεστό νερό χρήσης. Στην Κύπρο λόγω του θερμού κλίματος τα κλιματιστικά ευθύνονται για ένα μεγάλο ποσοστό της κατανά λωσης ηλεκτρισμού. Παρόμοια αυξητική τάση παρουσιάζουν και οι ηλεκτρικές συσκευές όπως ο υπολογιστής ταμπλέτα, τα έξυπνα ρολόγια, τα activity trackers, οι φορητοί υπολογι στές και τα κινητά τηλέφωνα. Είτε πρόκειται για την αγορά κλιματιστικού, τηλεόρασης, πλυντηρίου ή ακόμα και ελαστι κών αυτοκινήτου η ενεργειακή ετικέτα (energy label) αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο. Για παράδειγμα, ένα κλιματιστι κό τύπου inverter με ενεργει ακή κλάση ψύξης τουλάχιστον C είναι προϋπόθεση επιλογής. Φυσικά όσο πιο ψηλή είναι η ενεργειακή κλάση τόσο το καλύτερο π.χ., το A υπερτερεί από το Β. Το πλυντήριο ρούχων επίσης αποτελεί μια άλλη σημαντική συσκευή στο σπίτι και αυτό λόγω της συχνής του χρήσης. Τα τελευταία 3 χρόνια στην προσπάθεια των κατασκευ αστών έχει εστιαστεί στη μείωση κατανάλωσης νερού και ηλεκτρισμού. Όμως πολλά προγράμματα πλύσης είναι ιδι αίτερα χρονοβόρα. Καλό είναι λοιπόν να γνωρίζουμε την κατα νάλωση ηλεκτρισμού (kwh ανά 100 κύκλους). Επίσης συστή νεται η επιλογή πλυντηρίου με γρήγορο πρόγραμμα πλύσης. Η σύγκριση μεταξύ διαφορετικών μοντέλων και η ενημέρωση από αξιολογήσεις (reviews) σε διάφορες ιστοσελίδες όπως την Amazon αποτελούν σημαντι κά ενημερωτικά στοιχεία. Εν κατακλείδι πολλές συσκευές πέρα από το wi-fi (ασύρματη λειτουργία μέσω διαδικτύου), με τις δικές τους εφαρμογές (app) επιτρέπουν στον χρήστη να παρακολουθεί τη λειτουργία και την ενεργειακή τους συμπε ριφορά. ΟΙ ΣΥΝ Η Θ Έ Ι Έ Σ ΧΡΗΣΤΏΝ Ανεξαρτήτως της αποδοτι κότητας μιας συσκευής που βασίζεται στα τεχνολογικά της χαρακτηριστικά όπως ένας λαμπτήρας LED σε σχέση με ένα πυρακτώσεως που είναι σαφώς πιο αναποτελεσματικός, η συμπεριφορά των χρηστών παίζει καθοριστικό ρόλο. Καθώς το στεγνωτήριο ρούχων αποτελεί μια συσκευή με υψηλή κατανάλωση ηλεκτρισμού είναι σοφότερο να αποφεύγεται η χρήση του εκτός από εξαιρετι κές περιπτώσεις τον χειμώνα. Συνήθως το πρόβλημα εστιάζε ται σε 2 τομείς: 1) άγνοια του επιπέδου κατανάλωσης και 2) ευκολία (convenience). Συχνά ως καταναλωτές απλά δεν μας ενδιαφέρει αρκετά ώστε να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Για παράδειγμα ένα σύστημα προγραμματισμού φωτισμού σε μια επιχείρηση κρατά τα φώτα αναμμένα και τις απογευματινές ώρες του καλοκαιριού, που δεν χρειάζονται, απλά επειδή δεν προσαρμόζουμε τις ώρες λειτουργίας της πρίζας του χρονοδιακόπτη. Η χρήση όμως ενός ψηφιακού ηλεκτρονικού χρονοδιακόπτη, με κόστος χα μηλότερο των 20 ευρώ, μπορεί να μας βοηθήσει να ρυθμίσου με την εποχιακή λειτουργία των περισσότερων συσκευών με μεγαλύτερη ακρίβεια και Μάλισταεξοικονόμηση.οιέξυπνοι θερμοστά τες αξιοποιώντας πληροφορίες από τις συνήθειες των χρηστών προσαρμόζουν τη λειτουργία ΦΘΟΡΙΣΜΟΠΥΡΑΚΤΏΣΕΛΑΜΠΤΉΡΑΣΏΣΣΥΜΠΑΓΉΣΛΑΜΠΤΉΡΑΣΥ(CFL)ΛΑΜΠΤΉΡΑΣLED ΤΟ 80% ΤΉΣΔΑΠΑΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΙΣΥΣΚΕΥΣΤΙΣΤΗΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΟΙΚΙΑΣ,ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣΕΣ(ΨΥΓΕΙΟ)ΣΤΟΖΕΣΤΟΝΕΡΟ

44 EconomyToday τους περιορίζοντας την αλό γιστη χρήση ενέργειας. Άλλες συνήθειες που μπορούν να διαφοροποιήσουν το ενεργεια κό αποτύπωμα έχουν να κάνουν με τη σκίαση στο σπίτι. Για πα ράδειγμα η δημιουργία σκίασης μπροστά από ένα κούφωμα (παράθυρο ή πόρτα) μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στα θερμικά κέρδη σε μια οικοδομή. Περιορίζοντας την ηλιακή ακτι νοβολία το καλοκαίρι μειώνου με τις ανάγκες σε κλιματισμό. Αν ψάχνουμε πιο οικονομικές λύσεις σκίασης τότε μπορούμε να προτιμήσουμε μια χειρο κίνητη τέντα σε σχέση με μια ηλεκτρική που είναι σαφώς πιο δαπανηρή. Εκεί που υπάρχει η ευχέρεια μπορούν να εγκατα σταθούν ενεργά συστήματα σκίασης που προσαρμόζουν τα επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας σε ένα κτήριο αυτόματα, χωρίς την παρέμβαση των ενοίκων ή των εργαζομένων ανάλογα με τις συνθήκες της μέρας. ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΈΣ Λ Υ Σ Έ ΙΣ Σποραδικά ακούμε διάφορες λύσεις για την ορθολογική χρήση της ενέργειας, που απλά τις αφήνουμε να περνάνε απα ρατήρητες. Γνωρίζουμε ότι το μαγείρεμα φαγητού και γενικά η χρήση της κουζίνας, στην οποία περνάμε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας στο σπίτι, ευθύνεται για περίπου 20% της ενερ γειακής κατανάλωσης. Είναι χρήσιμο να έχουμε υπόψιν μας ότι οι επαγωγικές εστίες είναι μεταξύ 5-10% πιο αποδοτικές από τις συμβατικές μαγειρικές εστίες ηλεκτρικής αντίστασης και κάπου 3 φορές πιο αποδο τικές από τα μάτια υγραερίου ή φυσικού αερίου. Επίσης, η χρήση χύτρας ταχύ τητας εκτός από τη μείωση στο χρόνο ψησίματος επιτυγχάνει ουσιαστική συρρίκνωση στο κόστος ενέργειας και διατηρεί καλύτερα τη θρεπτική αξία του φαγητού. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Συμβούλιο για μια Ενεργειακά Αποδοτική Οικονομία, οι χύτρες ατμού εξοικονομούν μεταξύ 50 έως 75% ενέργεια, λόγω μειω μένου χρόνου μαγειρέματος. Ακόμα μια έξυπνη λύση που μπορεί να μειώσει την ημερή σια θερμοκρασία ενός κτηρίου μέχρι και 3 βαθμούς Κελσίου είναι το βάψιμο της στέγης και της τοιχοποιίας ενός υποστατι κού με αντανακλαστική μπογιά όπως λευκή ή σε χρώμα ασημί. Αν θέλουμε να μειώσουμε το ενεργειακό αποτύπωμα της κατοικίας μας είναι καλό να αντισταθούμε στη νέα τάση της μόδας που θέλει τα κεραμίδια και τους τοίχους των σπιτιών σε χρώμα γκρίζο ή μαύρο που απορροφούν και διατηρούν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία μετατρέποντας μια οικοδομή σε θερμική μπαταρία. Σε περίπτωση που σκέφτεστε την αντικατάσταση του λέβητα της θέρμανσης, η καλύτερη λύση ειδικότερα για οικίες με ενδοδα πέδια θέρμανση είναι οι αντλίες θερμότητας τύπου inverter. Και αυτό γιατί όπως και τα συστήμα τα κλιματισμού, γιατί οι αντλίες θερμότητας είναι ενεργειακά σαφώς πιο αποδοτικές από τους λέβητες πετρελαίου. Τα εν λόγω συστήματα μπορούν επίσης να αξιοποιούν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φω τοβολταϊκά πάνελ. Η δεύτερη κα λύτερη επιλογή είναι οι λέβητες Ανυγραερίου.καιπολλές φορές δεν μας περνά από το μυαλό, εντούτοις ο φωτισμός, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE), ευθύνεται για το 15% της ενεργειακής κατανάλω σης σε ένα νοικοκυριό. Ένας εύκολος τρόπος μείωσης των αναγκών σε τεχνητό φωτισμό (λαμπτήρες) είναι η αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού κατά τη διάρκεια της ημέρας όπως για παράδειγμα με την εγκατάσταση φωτοσωλήνων, παράθυρων οροφής και (διαχυτικών)ημιδιαφανώνυαλοπινάκων. Αν και τέτοια συστήματα μπο ρούν να μειώσουν αισθητά τις ανάγκες σε τεχνητό φωτισμό, λόγω της έντονης ηλιοφάνειας στην Κύπρο είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή στην αποφυγή θερμικών κερδών και έντονου φωτισμού. ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙΚΕΡΑΜΙΚΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑΗΕΣΤΙΑΕΣΤΙΑΑΕΡΙΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΕΣΤΙΑΕΠΑΓΩΓΙΚΗΕΣΤΙΑ ΗΜΕΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΣΕΣΥΝΑΡΤΗΣΗΤΙΣΕΥΦΥΕΙΣΣΥΣΚΕΥΕΣ ΩΣ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΕΝΟΣ ΕΞΥΠΝΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ Ή ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΘΑ ΟΡΙΣΟΥΝ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Για σκοπούς θέρμαν σης και ψύξης είναι καλό από ενερ γειακής άποψης μια οικοδομή είτε εμπορική είτε οικιακή να διαχω ρίζεται σε μικρές ζώνες (δωμά τια). Οι χονταιμικροίπρέπειΙδανικάσυστήνονται.σαλόνιπεριλαμβάνουν(openανοιχτούκουζίνεςτύπουplan)πουδενοιχώροιναείναικαιναψύμεαντλίες θερ μότητας (air conditioning), έτσι ώστε να μειώνεται η σπατάλη ηλεκτρισμού. Μια άλλη κατηγορία ενεργοβόρων συσκευών που θα ήταν καλό να αποφεύγονται είναι οι θερμάστρες ζεστού αέρα, που είναι αναποτελεσματικές και συνήθως μεγάλης ηλεκτρικής ισχύος. Τα κλιματιστικά και οι λέβητες νερού αποτελούν πιο αποδοτικά μέσα θέρμανσης. Η πόρτα του ψυγείου επίσης δεν συστήνεται να παραμένει πολλή ώρα ανοικτή, ιδιαίτερα το Κατάκαλοκαίρι.τηδιάρκεια του χειμώνα, ειδικότερα σε οικογένειες, είναι προτιμότερο το βραδινό μπάνιο να μην παρατείνεται πολύ αργά, με τα μέλη της οικογένειας να το χρησιμο ποιούν διαδοχικά. Επίσης, το ζεστό νερό είναι καλύτερα να ζεσταίνεται με λέβητα παρά με ηλεκτρική αντίσταση (element). Μερικές άλλες ενεργεια κά απαιτητικές συσκευές, η χρήση των οποίων πρέπει να γίνεται με μέτρο, είναι οι παλαιού τύπου θερμοσυσσω ρευτές (storage heaters) και οι καταψύκτες όπου δεν είναι ιδιαίτερα αναγκαίοι. ΤΟ ΑΥΤΟΚΊΝΗΤΟ ΚΑ Ί ΕΝΑΛΛΑΚΤ ΊΚ Ε Σ ΕΠ Ί ΛΟΓ Ε ΜΕΤΑΚΊΝΗΣΗΣΣ Μπορεί από τη μια τα τελευταία 10 χρό νια ο κυβισμός των οχημάτων να έχει μειωθεί, από την άλλη όμως οι φορολογίες και οι αυξήσεις στα καύσιμα απορρο φούν τουλάχιστον το 7% του μέσου μισθού στη Κύπρο. Δεν αρκεί, όμως, να αποφεύγουμε τις άσκοπες μετακινή σεις. Προτείνεται να μην οδηγούμε με τα παράθυρα ανοικτά, ειδικότερα στον αυτοκινητό δρομο. Και αυτό γιατί αυξάνει την κατανάλωση καυσίμου περίπου στο 15%, ενώ στον αντίποδα η χρήση του κλιμα τιστικού μπορεί να στοιχίσει επιπλέον μέχρι 10% περισ σότερο καύσιμο. Επίσης, τα πετρελαιοκίνητα οχήματα είναι πιο οικονομικά σε σχέση με τα βενζινοκίνητα. Οι απότομες επιταχύνσεις και η μείωση ταχύ τητας άσκοπηπροκαλούνσπατάλη καυ σίμων και αχρείαστη έκλυση καυσαερίων. Τα φθαρμένα ή τα ξεφούσκωτα ελαστικά αυξάνουν την κατανάλωση καυσίμου. Επίσης, οχήματα με κίνηση και στους τέσσερις τροχούς (SUV) και τα μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα κατανα λώνουν περισσότερο καύσιμο και είναι σαφώς πιο ρυπογόνα. Έτσι, η επιλογή αυτοκινήτου και η οδική μας συμπεριφορά αντανακλάται στην τσέπη μας. Τα τελευταία 3 χρόνια έχουν κάνει δυναμικά την ήκτρικάτουςεμφάνισήταηλεσκούτερπατίνια.Με ρικά τέτοια οχήματα μπορούν να μεταφέρουν επιβάτες με ασφάλεια και ταχύτητα που φτάνει μέχρι και τα 25 km/h και με οδική αυτονομία μέχρι και 45 χιλιόμετρα. Μαζί με τα ποδήλατα αποτελούν τις 2 πιο περιβαλλοντικά φιλικές και συμφέρουσες επιλογές διακίνησης ειδικότερα για τις κοντινές αποστάσεις της ΣυνοψίζονταςΚύπρου. καθώς οδεύου με προς την κλιματική ουδετε ρότητα στην ΕΕ η εξοικονόμη ση ενέργειας σε συνάρτηση με τις ευφυείς συσκευές ως κομ μάτι της αρχιτεκτονικής ενός έξυπνου σπιτιού ή επιχείρησης θα ορίσουν το μέλλον. Μπορεί μια τέτοια επένδυση να φαντά ζει στο παρόν δαπανηρή, είναι εφικτό όμως να αποσβέσει σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα προς όφελος των χρηστών, του περιβάλλοντος και του πλανήτη που μας φιλοξενεί. *Ακαδημαϊκός με ειδίκευση σε θέματα ενέργειας, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Μηχανικής, Παν. Λευκωσίας Marine & Carbon Lab: www.carbonlab.eu ΥΠΕΡΜΑΧΟΙ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΘΕΩΡΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΟΤΗΤΑΩΣ ΤΟ 5Ο ΚΑΥΣΙΜΟ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΝΘΡΑΚΑ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ), ΤΗΝΜΟΡΦΤΗΝΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ,ΠΥΡΗΝΙΚΗΚΑΙΤΙΣΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τ Ί ΑΠΟΦΕΝΑ Υ ΓΟΥΜΕ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ: ΑΔΉΡΙΤΉ ΑΝΑΓΚΉ ΓΙΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ Ενεργειακή αναβάθμιση, εξοικονόμηση ενέργειας και άλλες έννοιες που τις βρίσκουμε πλέον καθημερινά μπροστά μας. Ποια τα σχέδια της κυβέρνησης και ποια τα ποσά χορηγίας ΤΟΥ ΆΓΓΕΛΟΥ ΆΓΓΕΛΟΔΉΜΟΥ 46 EconomyToday

EconomyToday 47 Ε ξοικονόμηση ενέρ γειας, νήαναγκαίαορυκτάανάγκηναρετικάμπορείστοκαιότιζωήΈννοιεςφωτοβολταϊκά,μεςμόνωση,αναβάθμιση,ενεργειακήθερμοανανεώσιπηγέςενέργειας,αιολικάπάρκα…πουέχουνήδημπειστημας,ωστόσοαναμένεταιθατιςσυναντούμεολοέναπερισσότερομπροστάμαςάμεσομέλλον.Καιπώςάλλωστεναγίνειδιαφομετοκόστοςενέργειαςεκτοξεύεταισταύψηκαιτηναπεξάρτησηςαπότακαύσιμαναφαντάζειπιοαπόποτέ.Ησημεριενεργειακήκρίση,ηοποία προκλήθηκε εν πολλοίς εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, έφερε για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο την ανάγκη μετάβα σης στις ανανεώσιμες πηγές Στηενέργειας.χώραμας η συγκεκριμένη διαδικασία ξεκίνησε αρχικά με πολύ αργά βήματα, ωστό σο στην πορεία υπήρξε μια επιτάχυνση, με αποτέλεσμα οι αρχικοί στόχοι για τη συνεισφο ρά των ΑΠΕ στην τελική κατανά λωση ενέργειας να επιτευχθούν και με το παραπάνω. Άλλωστε, σύμφωνα με στοιχεία από το αρμόδιο Υπουργείο Ενέργει ας, πέραν των €350 εκατ. διατέθηκαν ως χορηγίες σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά για επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ και σε σχέδια εξοικονόμησης ενέργει ας την περίοδο 2005-2020. Αναλυτικότερα, η Κύπρος έχει καταφέρει όχι μόνο να εκπλη ρώσει, αλλά και να ξεπεράσει τους ενεργειακούς της στόχους για το 2020, που αποτελούσαν και τις δεσμεύσεις της χώρας μας προς την ΕΕ. Και αυτό παρά τη γενικότερη εντύπωση που επικρατεί ότι η διείσδυση των ΑΠΕ στην Κύπρο είναι μικρή. Ειδικότερα, η Κύπρος πέτυχε: 17% συνεισφορά ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας αντί 13% που ήταν ο στόχος. 38,55% ΑΠΕ στη θέρμανση και ψύξη, σε σχέση με τον ενδεικτι κό στόχο του 23,5%. Μάλιστα, όλα τα πιο πάνω, επιτεύχθηκαν παρά τις δυσκολί ες που υπάρχουν στη γρήγορη ανάπτυξη ΑΠΕ. Ενδεικτικά, από πλευράς Υπουργείου Ενέργει ας, επισημαίνεται ότι οι στόχοι επιτεύχθηκαν παρά: Την έλλειψη ηλεκτρικής διασύνδεσης με άλλες χώρες, την περιορισμένη διαθεσιμότητα γης, το περιο ρισμένο αιολικό δυναμικό, την έλλειψη υδάτινων πόρων για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και το υψηλό κόστος των φωτοβολταϊκών που μέχρι το 2014–2015 καθιστούσε τη χρήση ηλιακής τεχνολογίας ασύμφορη. ΠΈΡΑΝ ΤΩΝ €350 ΈΚΑΤ. ΔΙΑΤΈΘΗΚΑΝ ΩΣ ΧΟΡΗΓΙΈΣ ΣΈ ΈΠΙΧΈΙΡΗΣΈΙΣ ΚΑΙ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΓΑ ΑΠΕ ΚΑΙ ΣΕ ΣΧΕΔΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2005-2020

48 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚ Α ΣΧ Ε ΔΙΑ Όσον αφορά στα οικιακά φωτοβολταϊκά, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία έχουμε σχεδόν 27 χιλιάδες εγκατεστημένα ισχύοςσεσυστήματαφωτοβολταϊκάNet-meteringκατοικίεςσυνολικής118MW.Ησυνολική εγκατεστημένη ισχύς τους ξεπερνά σήμερα το 20%. Αναλυτικότερα, ας δούμε τα σχέδια που έχει προκηρύξει η κυβέρνηση σε σχέση με ενεργειακήφωτοβολταϊκώνεγκατάστασηαλλάκαιαναβάθμιση: 1. ΣΧΕΔΙΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΑΝΑΒΑΘΜΙΖΩ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ, €40 ΕΚΑΤ. (Δεν αφορά μόνο φωτοβολταϊκά, αλλά ενεργειακή αναβάθμιση). Στις 13/7 ξεκίνησε η υποβολή αιτήσεων στο Σχέδιο Χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση ΜμΕ & ΜΚΟ. Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί για τις ανάγκες της προκήρυξης ανέρχεται στα €40 εκατ. Το Σχέδιο Χορηγιών απο σκοπεί στην προώθηση επενδύ σεων εξοικονόμησης ενέργειας σε κτήρια και εγκαταστάσεις που ανήκουν ή/και χρησιμοποιού νται από μικρομεσαίες επιχει ρήσεις και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Συγκεκριμένα, στοχεύονται μέτρα ενεργεια κής απόδοσης σε υφιστάμενα κτήρια, καθώς επίσης και σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις, υποδομές και μονάδες παραγω γής που έχουν στο παρόν στάδιο υψηλή κατανάλωση ενέργειας. Βασικός στόχος η μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας κατά 30% κατά μέσο όρο από όλες τις στηριζόμενες επιχειρήσεις. Οι τύποι επενδύσεων που καλύπτονται από το σχέδιο είναι: • Ενεργειακή αναβάθμιση χωρίς προσθήκη φωτοβολταϊκού: Δικαιούχοι ΜμΕ. Ποσοστό χορηγίας 40% επί των επιλέ ξιμων δαπανών. Μέγιστο ποσό χορηγίας €100 χιλ.. • Ενεργειακή αναβάθμιση με προσθήκη φωτοβολταϊκού: Δικαιούχοι ΜμΕ. Ποσοστό χορηγίας 40% επί των επιλέξι μων δαπανών με μέγιστο ποσό χορηγίας €150 χιλ.. • Ενεργειακή αναβάθμιση για αναβάθμιση υφιστάμενων κτηρίων σε κτήρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργει ας (ΚΣΜΚΕ): Δικαιούχοι ΜμΕ και ΜΚΟ. Ποσοστό χορηγίας για ΜμΕ 40% και για ΜΚΟ 60%. Μέγιστο ποσό χορηγίας €300 χιλ.. • Ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων ΜΚΟ: Δικαιούχοι μόνο ΜΚΟ. Ποσοστό χορηγίας 60% επί των επιλέξιμων δαπανών με μέγιστο ποσό χορηγίας €150 χιλ.. 2. ΣΧΕΔΙΟ ΧΟΡΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΟΡΟΦΗΣ, €30 ΕΚΑΤ. (Αφορά μόνο οικίες). Στα €30 εκατ. αυξήθηκε ο προϋπολογισμός του Σχεδίου Χορηγιών για γιαμόνωσηφωτοβολταϊκώνεγκατάστασηκαιθερμοοροφήςσεοικίεςταέτη2022-2023,με τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων να ξεκινά από 1/6/2022 και να παραμένει σε ισχύ μέχρι την 20/12/2023 ή μέχρι εξαντλήσεως του προϋπο λογισμού, όποιο από τα δύο επισυμβεί πρώτο. Ο διπλασια σμός του προϋπολογισμού σε σύγκριση με τα προηγούμενη έτη, αποφασίστηκε στο πλαίσιο του κυβερνητικού πακέτου μέτρων για ανακούφιση των πολιτών από τις πληθωριστικές πιέσεις. Υπολογίζεται ότι από τη χορηγία θα επωφεληθούν πάνω από 10.000 αιτητές, οι οποίοι, προβαίνοντας στις σχε τικές επενδύσεις, θα μειώσουν σημαντικά το ενεργειακό τους κόστος. Η ΚΑΤΚΥΠΡΟΣΑΦΕΡΕ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟΤΟΥΣΥΣΣΤΟΧΟΥΣΓΙΑΤΟ2020, ΣΥΝΟΛΠΕΤΥΧΑΊΝΟΝΤΑΣΊΚΉΣΥΝΕΊΣΦΟΡΑ ΑΠΕ 17% ΣΤΉΝ ΚΑΤΑΝΤΕΛΊΚΉΑΛΩΣΉΕΝΕΡΓΕΊΑΣ, ΑΝΤΙ 13% ΠΟΥ ΉΤΑΝ Ο ΣΤΟΧΟΣ

Πέρα από τον διπλασιασμό του προϋπολογισμού, το Σχέδιο προκηρύσσεται φέτος και με σημαντικές αυξήσεις στις χορηγίες σε σχέση με τα Σχέδια που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα έτη, με στόχο την ακόμη μεγαλύτερη στήριξη των πολιτών. Συγκεκριμένα, οι επιχορηγήσεις είναι αυξημένες κατά 50%. Σημαντική διαφο ροποίηση αποτελεί και η εισα γωγή του εικονικού συμψηφι σμού μετρήσεων (Virtual Net Metering), για καταναλωτές οι οποίοι δεν μπορούν, λόγω τεχνικών περιορισμών, να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα στις οροφές των οικιών τους. Το Σχέδιο καλύπτει τις ακό λουθες κατηγορίες επενδύσεων: ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1: Θερμομόνωση οροφών υφιστάμενων κατοικι ών. Προνοείται χορηγία 45% επί των επιλέξιμων δαπανών της κάθε αίτησης/κατοικίας, με μέγιστο ποσό χορηγίας ανά αίτηση τα €2.250. Για τους κατοίκους ορεινών κοινοτήτων τα ποσά αυξάνονται κατά 50%. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2: Θερμομόνω ση οροφών υφιστάμενων κατοικιών σε συνδυασμό με εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος με τη μέθοδο του συμψηφισμού μετρήσεων (Net Metering ή Virtual Net Metering). Προνοείται χορηγία 55% επί των επιλέξιμων δαπανών για τη θερμομόνω ση οροφής, με μέγιστο ποσό χορηγίας €2.750 και χρημα τοδότηση €450 ανά εγκατα στημένο kW φωτοβολταϊκού συστήματος, με μέγιστο ποσό χορηγίας €1.800. Το μέγιστο ποσό χορηγίας ανά αίτηση δύ ναται να ανέλθει στις €4.550. Για τους κατοίκους ορεινών κοινοτήτων τα ποσά αυξάνο νται κατά 50%. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: φωτοβολταϊκούΕγκατάστασησυστήματος με τη μέθοδο του συμψηφισμού μετρήσεων (Net Metering) ή του εικονικού συμψηφι σμού μετρήσεων (Virtual Net Metering) σε υφιστάμενες κατοικίες. Το ύψος της χορη γίας ανέρχεται στα €375 ανά εγκαταστημένο kW φωτοβολ ταϊκού συστήματος, με μέγιστο ποσό χορηγίας €1.500 (ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3Α). Για τους κατοίκους ορεινών κοινοτή των τα ποσά αυξάνονται κατά 50%. Το ποσό αυξάνεται στα €1.000 ανά εγκαταστημένο kW φωτοβολταϊκού για τις κα τοικίες ευάλωτων καταναλω τών, με μέγιστο ποσό χορηγίας €5.000 (ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3Β). Το Σχέδιο έχει αναδρομική ισχύ ώστε να διασφαλίζει την ομαλή συνέχεια του προη γούμενου Σχεδίου του 2021. Συνεπώς, επιλέξιμες είναι οι επενδύσεις που πραγμα τοποιήθηκαν μετά και την 01/08/2021 συμπεριλαμβα νομένης. Επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν πριν από την 01/08/2021, δεν είναι επιλέξιμες. 3.ΣΧΈΔΙΟ ΧΟΡΗΓΙΏΝ ΓΙΑ ΈΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΏΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟΎ ΣΎΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΦΟΡΤΙΣΗ ΗΛΈΚΤΡΙΚΟΎ ΟΧΗΜΑΤΟΣ. Ανακοινώθηκε στις 2/8/2022 η έναρξη υποβολής αιτήσεων στο «Σχέδιο χορηγιών για εγκα τάσταση φωτοβολταϊκού συστή ματος για φόρτιση ηλεκτρικού ή υβριδικού οχήματος τύπου plugin». Το Σχέδιο είχε προκηρυχθεί στις 20/04/2022, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους ενδι αφερόμενους να προχωρήσουν στην υλοποίηση της αντίστοιχης επένδυσης. Ο προϋπολογισμός του Σχεδίου ανέρχεται στο €1,5 Πέραεκατ.. από την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού συστήματος, το Σχέδιο παρέχει τη δυνατότητα στους δικαιούχους για αγορά και εγκατάσταση φορτιστή, μετατροπή της ηλεκτρολογι κής εγκατάστασης της οικίας από μονοφασική σε τριφασική και αγορά μπαταρίας ταιθαενέργειαςαποθήκευσηγιατηςπουπαράγε από το φωτοβολταϊκό σύστημα. Δικαιούχοι του σχεδίου είναι φυσικά πρόσωπα που διαμέ νουν σε οικία και είναι ιδιο κτήτες ηλεκτρικού ή υβριδικού οχήματος τύπου plug-in. Το Σχέδιο έχει αναδρομική ισχύ από 01/02/2022 (ημερομηνία σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος) και θα παραμείνει ανοικτό μέχρι 20/12/2023 ή μέχρι εξαντλήσεως του διαθέσι μου προϋπολογισμού. Το ύψος της χορηγίας για εγκατάσταση ή επέκταση υφιστάμενου φωτοβολταϊκού συστήματος ανέρχε ται στα €750 ανά kW, με μέγιστο ποσό χορηγίας ανά όχημα τα €1.500. Οι προαιρετικές δαπάνες χρηματο δοτούνται ως εξής: • Αγορά και εγκατάσταση φορτιστή, €600. • Μετατροπή €450.μονοφασικήεγκατάστασηςηλεκτρολογικήςτηςοικίαςαπόσετριφασική,•Αγορά/εγκατάστασημπαταρίας,€750ανάkWh,μεμέγιστοποσόχορηγίαςανάαίτηση€2.000.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ 4. ΣΧΕΔΙΟ €9 ΕΚΑΤ. ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΗΡΙΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ & ΕΥΡΥΤΕΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ. (Δεν αφορά μόνο φωτο βολταϊκά, αλλά ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και υποδομών). Το Σχέδιο Χορηγιών αποσκο πεί στην παροχή οικονομικών κινήτρων για την ενθάρρυνση της υλοποίησης επενδύσεων ενεργειακής αναβάθμισης από Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ) και Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δίκαιου (ΝΠΔΔ). Μέσω του Σχεδίου επιδιώκε ται ειδικότερα, η εκτεταμένη ενεργειακή αναβάθμιση της υφιστάμενης κτηριακής υπο δομής των ΑΤΑ και ΝΠΔΔ και η συμβολή στην επίτευξη των εθνικών υποχρεώσεων ΑΠΕ και ΕΞΕ. Προνοεί: • 100% επί των επιλέξιμων δαπανών (προ ΦΠΑ). • Δικαιούχοι: Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ATA) και νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. • Εξαιρούνται από τους Δικαιούχους φορείς που αναπτύσσουν δύσειςδραστηριότηταοικονομικήή/καιεπενσευποδομές που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο άσκησης οικονομικής δραστηριότητας. • Μέγιστο ύψος Χορηγίας: €700.000. • Ελάχιστο ύψος Προτάσεων: €10.000 (τα αναγραφόμενα ποσά είναι προ ΦΠΑ). • Προϋπολογισμός σχεδίου: €9.000.000. • Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης –NextGenerationEU. • Κάθε δυνητικός δικαιούχος υποβάλλει ΜΙΑ μόνο Πρό ταση. • Η πρόταση περιλαμβάνει επενδύσεις σε ένα ή περισ σότερα κτήρια ή/και σε άλλες υποδομές. • Για κάθε κτήριο/άλλη υπο δομή μπορεί να προταθεί η υλοποίηση συνδυασμού επιμέρους επενδύσεων από αυτές που καταγράφονται πιο κάτω. • Για κάθε κτήριο θα πρέπει να επιτευχθεί μετατροπή με Σχεδόν Μηδενική Κατανά λωση Ενέργειας. Για κάθε άλλη υποδομή θα πρέπει να επιτευχθεί λάχιστονπρωτογενούςεξοικονόμησηενέργειαςτου30%. 5. ΣΧΕΔΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, €35 ΕΚΑΤ.. Θα προκηρυχθεί τέλος του 2022. Είναι η δεύτερη προκή ρυξη. Το Σχέδιο είχε προκη ρυχθεί και το 2021 για άλλα €35 εκατ. και λήφθηκαν πέραν των 2.000 αιτήσεων. Δεν αφορά μόνο φωτοβολταϊκά, αλλά ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και υποδομών. Το σχέδιο παρέχει οικονομικά κί νητρα για εκτεταμένη ενεργει ακή αναβάθμιση υφιστάμενων ενεργοβόρων κατοικιών. ΚΟΝΔΎΛΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΙΕΣ Ειδικότερα σημειώνεται ότι, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ προσφέρουν χορη γίες δίνοντας κίνητρα σε πολίτες και σε επιχειρήσεις να προχωρή σουν σε ενεργειακή αναβάθμιση των κτηριακών τους υποδομών. Πέραν των €350 εκατ. διατέθη καν ως χορηγίες σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά για επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ και σε σχέδια εξοικονόμησης ενέρ γειας την περίοδο 2005-2020. Αυτή η στρατηγική, βοήθησε να ξεπεράσουμε τους δεσμευτικούς στόχους μας για το 2020, πετυ χαίνοντας συνολική συνεισφορά ΑΠΕ 17% στην τελική κατανάλω ση ενέργειας, αντί 13% που ήταν ο Όπωςστόχος.αναφέρουν οι πληροφορί ες από το Υπουργείο Ενέργειας, για ακόμη καλύτερα αποτελέσμα τα, την επταετία 2021-2027 έχουν εξασφαλιστεί υπερδιπλά σια κονδύλια, που ξεπερνούν τα €350 εκατ.. Ως εκ τούτου, οι ετήσιες χορηγίες έχουν πολ λαπλασιαστεί. Κατά το 2021 οι χορηγίες για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών ανήλθαν στα €44 εκατ., το 2022 μόνο για τα νοικοκυριά οι χορηγίες θα ξεπεράσουν τα €70 εκατ.. Συνολικά φέτος, για την ενεργειακή αναβάθμιση νοικοκυ ριών, επιχειρήσεων και τοπικών αρχών θα διατεθούν σε

EconomyToday 51 Σχέδια Χορηγιών €120 εκατ.. Να σημειώσουμε πως το ισχύον Σχέδιο Χορηγιών του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ, με ένα συνολικό προϋπολογισμό €30 εκατ., έχει αναβαθμιστεί και προσφέρει ακόμη περισσότερα κίνητρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερμομόνωση οροφής. Η ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΎΡΏΠΗ Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούν κάποια συγκρίσιμα στοιχεία σε σχέση και με το τι ισχύει στην ΕΕ. Ειδικότερα, στην ΕΕ27 η συνολική διείσδυση ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή το 2020, ανήλθε στο 37,48% με μόλις 5,22% από ηλιακή ενέργεια, με την Κύπρο να πετυχαίνει 6,10%. Μεταξύ 2010 και 2020 η Ευρώπη επένδυσε περισσότερο στην αιολική ενέργεια, διότι ήταν η πιο έτοιμη τεχνολογία για να προχωρήσει και η πιο ανταγωνι στική σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα. Όπως διαπιστώνεται η Κύπρος το 2020 είχε υψηλό τερο ποσοστό διείσδυσης των φωτοβολταϊκών από τον μέσο όρο της ΕΕ. Μάλιστα η χώρα μας τοποθετείται ανάμεσα στα πέντε πρώτα κράτη με τα υψηλότερα ποσοστά διείσδυσης της ηλιακής ενέργειας στην ηλε κτροπαραγωγή από το 2013 και μετά. Το 2020 η ηλιακή ενέργεια στην Κύπρο αποτε λούσε το 51% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, ποσοστό που ήταν το 2ο υψηλότερο ανάμεσα στα κράτη μέλη. Σε σχέση με τα ποσοστά διείσδυσης της ηλιακής ενέργει ας στη συνολική παραγωγή από το έτος 2013 μέχρι σήμερα, η Κύπρος παρουσιάζει 4,5 φορές αύξηση. Μόλις τρεις χώρες από το σύνολο της ΕΕ παρουσιάζουν μεγαλύτερη διείσδυση ηλιακής ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα. Από τα σημαντικότερα έργα που προωθούνται για μετάβαση στην πράσινη οικονομία, είναι οι δύο αγωγοί EuroAfrica και γιαInterconnector.EuroasiaΠρόκειταιέργαπλήρωςευθυγραμμισμένα τόσο με τις πολιτικές για προστασία του περιβάλλοντος, όσο και τις πολιτικές της ΕΕ για πλήρη διασύνδεση μεταξύ των κρατών μελών, για λόγους ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και εύρυθμης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς. Όπως επισημαίνεται από πηγές του Υπουργείου Ενέργειας, οι μελέτες που έγιναν στο πλαίσιο του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα καταδεικνύουν ότι η ηλεκτρική διασύνδεση, σε συνδυασμό και με τη χρήση συστημάτων αποθήκευσης, μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου που θα υπερβαίνει το 50%. Το έργο έλαβε χρηματο δότηση μέσω του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility). Συγκεκριμένα, ο Φορέας Υλο ποίησης έλαβε έγκριση για χορηγία ύψους €657 εκατ., με την εξασφάλισή της να καθιστά δυνατή την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης, του οποίου το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα €1.575 δις. EUROAFRICAINTERCONNECTOREUROASIA ΕΛΛΑΔΑ ΑΙΓΥΠΡΤΟΣΚΥΠΡΟΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣΙΣΡΑΗΛ

52 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ «Η εταιρεία μας, EnergyIntel Services διακρίνεταιLtd, για τις λύσεις που προσφέρει και κάθε έργο μας από το πιο μικρό οικιακό μέχρι μεγάλα εμπορικά έργα είναι ιδιαίτερης σημασίας», τονίζει σε συνέ ντευξή της η Senior Εngineer της εταιρείας Μαρία Αλεξίου Αναφερόμενη στις υπηρεσίες που προσφέρει η εταιρεία, σημειώνει πως «παρέχει ένα συνδυασμό υπηρεσιών, συμ βάλλοντας στις προσπάθειες της Κύπρου για να επιτύχει τους στόχους απέναντι στην ΕΕ για διείσδυση των ΑΠΕ (Ανανεώ σιμων Πηγών Ενέργειας) και μείωση των εκπομπών διοξειδί ου του άνθρακα». Πότε αρχίσατε να δραστηριοποιείστε στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας; Η EnergyIntel Services ιδρύθη κε με στόχο να φέρει τη δύναμη της πράσινης ενέργειας στους καταναλωτές. H επιδίωξη της εταιρείας είναι να συνεισφέ ρει στην αειφόρο ανάπτυξη, αξιοποιώντας τον ήλιο με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Η EnergyIntel Services άρχισε τη λειτουργία της το 2006 με ιδρυτές την Ευγενία Ηροδότου και τον Μάριο Αλεξάνδρου. Σήμερα η ομάδα αποτελείται από 22 άτομα με εξειδίκευση στον τομέα αυτό. Ο ετήσιος τζίρος του Ομίλου αγγίζει τα €7 εκατ. Η εταιρεία συμμετείχε στο σχεδιασμό έργων ΑΠΕ με συνολικό 165M Wp, ενώ έχει επενδύσει σε έργα research & Development ποσό της τάξης των €4,5 εκατ. Για τον ίδιο σκο πό έχουν δεσμευθεί κεφάλαια ύψους €10 εκ ευρώ για το τρέχον έτος. Ποιες υπηρεσίες και ποια προϊόντα προσφέρετε σε οικιακούς και επιχειρηματικούς πελάτες; Η EnergyIntel Services παρέχει ένα συνδυασμό υπηρεσιών, συμβάλλοντας στις προσπάθει ες της Κύπρου για να επιτύχει τους στόχους απέναντι στην ΕΕ για διείσδυση των ΑΠΕ και μείωση των εκπομπών διοξει δίου του άνθρακα. Παρέχουμε φωτοβολταϊκά συστήματα, υπέρυθρη θέρμανση και έξυπνα ενεργειακά συστήματα εξασφα λίζοντας μοναδικές δυνατότη τες. Υπηρεσίες σχεδιασμού και αδειοδότησης, χρηματοδότησης και κατασκευής σταθμών παρα γωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ. Παρέχουμε φωτοβολταϊκά συστήματα, υπέρυθρη θέρμανση και έξυπνα ενεργειακά συστήματα εξασφαλίζοντας μοναδικές δυνατότητες. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΠΑΓΚΟΣΜΙΑΑΝΑΠΤΥΣΣΟΥΜΕ Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΜΙΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΣΕ Φ/Β ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΕΛΘΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ 50%. ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΒΕΒΑΙΑ ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΝΑ ΗΤΑΝ ΠΙΟ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

EconomyToday 53 Πόσο σας ικανοποιεί η ζήτηση σε ό,τι αφορά την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και από πού προέρχεται το μεγαλύτερ ενδιαφέρον; Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τη ζήτηση; Η ζήτηση για εγκατάσταση φω τοβολταϊκών συστημάτων είναι αρκετά μεγάλη, τα αιτήματα έχουν πολλαπλασιαστεί ειδικά μετά από τις ανακοινώσεις για νέες επιχορηγήσεις. Το μεγα λύτερο ενδιαφέρον προέρχεται από ιδιοκτήτες κατοικιών αλλά και από εταιρείες που ψάχνουν λύσεις για εξοικονόμηση του κόστους ενέργειας. Το κόστος ενέργειας και συγκεκριμένα του ηλεκτρικού ρεύματος κτυπά κόκκινο κυριολεκτικά! Τι θα πρέπει να γνωρίζουν όσοι ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν φωτοβολ ταϊκά συστήματα; Για παράδειγμα, πού ανέρ χεται το κόστος της εγκατάστασης, πώς υπολογίζεται η εξοικονόμηση της ενέργειας, ποιο είναι το κόστος συντήρησης, ποιες μελέτες πρέπει να γίνουν κ.ά. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μετατρέπουν την ηλιακή ακτι νοβολία σε ηλεκτρική ενέργεια. Στην Κύπρο τα φωτοβολταϊκά συστήματα προσφέρονται ιδιαί τερα λόγω της μεγάλης ηλιοφά νειας που έχουμε τους περισσό τερους μήνες του χρόνου. Για την εγκατάσταση ενός φωτο βολταϊκού συστήματος στην Κύ προ από 3kWp μέχρι 10kWp σε κεραμοσκεπή, το απαιτούμενο καθαρό εμβαδόν που χρειάζεται είναι περίπου 25m2 – 80m2. Αν εγκατασταθεί σε επίπεδη οροφή τότε χρειάζονται περίπου 45m2 -150m2. Για να έχετε τη μέγιστη δυνατή απόδοση από το φωτοβολταϊκό σας σύστημα με βάση τη γεω γραφική θέση της Κύπρου, είναι σημαντικό αυτό να έχει νότιο προσανατολισμό και με κλίση 25°-28°. Οποιαδήποτε απόκλι ση από αυτές τις παραμέτρους, επηρεάζει αρνητικά την παρα γωγή του συστήματος προκα λώντας ανάλογη απόκλιση από τη μέγιστη παραγωγή του. Σε ό,τι αφορά την εξοικονόμηση από την εγκατάσταση ενός φω τοβολταϊκού συστήματος 4 KW, με ενδεικτικό κόστος επένδυσης €5.500, μπορεί κάποιος να εξοικονομήσει στον λογαρια σμό του ρεύματος ποσό ύψους €2.000 ετησίως. Λαμβάνοντας υπόψιν τη μέγιστη χορηγία που ανέρχεται στα €1.500 και στα ορεινά στα €2.250, η απόσβε ση μπορεί να γίνει σε 2 έτη. Πόσο σας ικανοποιούν τα σχέδια κινήτρων που εξήγγειλε η Κυβέρνηση; Σύμφωνα με τα σχέδια που ανακοίνωσε και παρουσίασε πρόσφατα το αρμόδιο υπουρ γείο, η εγκατάσταση φωτοβολ ταϊκών αφορά κτήρια που έχουν εξασφαλίσει άδεια οικοδομής ή πολεοδομική άδεια πριν από την 1/1/2017. Κάθε κιλοβάτ επιχορηγείται με €375 και η συνολική χορηγία που μπορεί να εξασφαλιστεί ανέρχεται στα €1.500, ενώ στο πλαίσιο της πολιτικής για στήριξη των ορεινών κοινοτήτων, τα ποσά αυξάνονται κατά 50%. Επι πλέον, τα ευάλωτα νοικοκυριά επιχορηγούνται με €1.000 ανά KW, με μέγιστο ποσό χορηγίας Η€5.000.χρηματοδότηση είναι αρκετά ικανοποιητική, ενώ η απόδοση μιας επένδυσης σε φ/β μπορεί να ανέλθει και στο 50%. Θα μπορούσαν βέβαια οι χρηματο δοτήσεις μέσω των σχεδίων να ήταν πιο στοχευμένες. Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα σας; Η εταιρεία μας, EnergyIntel Services Ltd, διακρίνεται για τις λύσεις που προσφέρει και κάθε έργο μας από το πιο μικρό οικιακό μέχρι μεγάλα εμπορικά έργα είναι ιδιαίτερης σημασίας. Έργα που αγαπήσαμε είναι η μακροπρόθεσμη συνεργασία με την Pafilia στο πανέμορφο Minthis Hills, η μετατροπή ιδιωτικών σχολείων σε πράσινες τεχνολογικές οάσεις όπως το Junior και Senior Schools! θα σταθούμε όμως το Imperio House της Imperio όπου σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε καινοτομική λύση σκίασης και φωτοβολταϊκού συστήματος Αξίζειταυτόχρονα.νααναφερθούμε συ νοπτικά και στην παγκόσμια τεχνολογική καινοτομία θερμικής αποθήκευσης που η εταιρεία μας αναπτύσσει με στόχο τη διάθεση στην αγορά πολύ σύντομα. Ποιοι είναι οι στρατηγικοί σας συνεργάτες; H Teamvision στον τομέα investors relation management διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της εταιρείας μας. ΣΤΟΙΧΕΙΑ www.energyintel.com.cyΕ:Φ:Τ:1040ΓρηγόρηEnergyIntelΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣServicesLtdΑυξεντίου1Λευκωσία2238070722376900info@energyintel.com.cy

54 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ Σ την Εrgo Energy εργα ζόμαστε έχοντας στο επίκεντρο της επιχειρη σιακής μας λειτουργίας τον πελάτη. Προσφέρουμε σε επιχειρηματικούς και οικιακούς πελάτες ολοκληρωμένες λύσεις για κάθε είδους ΦΒ σύστημα. Ειδικευόμαστε για περισσότερο από 12 χρόνια στην προμήθεια και εγκατάσταση ΦΒ συστη μάτων, καθώς και τη συνεχή παρακολούθηση της λειτουργίας της μονάδας για βιομηχανικά συ στήματα και μεγάλα ΦΒ πάρκα. Στις υπηρεσίες που προσφέρου με συμπεριλαμβάνονται: • Υπολογισμός ενεργειακών ανα γκών του πελάτη/επενδυτή. • Εκτίμηση παραγωγής ετήσιας ηλεκτρικής ενέργειας ανά ΚWp εγκατεστημένης ισχύος προτει νόμενων ΦΒ συστημάτων. • Ηλεκτρολογικά σχέδια της εγκατάστασης ΦΒ συστήματος και προδιαγραφές υλικών. • Τρισδιάστατη απεικόνιση των ΦΒ Παρκών για αξιολόγηση του οπτικού αντικτύπου που προκύπτει, ανάλογα και με την μορφολογία του εδάφους • Οικονομική αξιολόγηση της ΦΒ εγκατάστασης ανά ΚWp σύμφω να με το ισχύον νομικό πλαίσιο για επιχειρηματικά συστήματα ή μεγάλα ΦΒ πάρκα. • Προμήθεια, εγκατάσταση και διασύνδεση ΦΒ συστήματος. • Συμβουλευτική υποστήριξη. Ο ΖΗΤΗΣΗΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ Λόγω της αύξησης στο κόστος της ενέργειας αλλά και τη λήψη ουσιαστικών μέτρων από την ΕΕ και την κυπριακή κυβέρνηση τα οποία στοχεύουν σε πιο άμεση και δραστική διείδυση σε Ανανε ώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), προκειμένου να αντιμετωπιστεί και το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, η ζήτηση σε ΦΒ συστή ματα έχει πολλαπλασιαστεί και αναμένεται να συνεχιστεί για τα επόμενα Ταυτόχροναχρόνια.παρατηρείται έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για υλοποίηση μεγάλων ΦΒ πάρκων τόσο από εγχώρια επενδυτικά σχήματα όσο και του εξωτερι κού. Ένας τομέας στον οποίο η εταιρεία μας εξειδικεύεται και ηγείται κατέχοντας το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς μεταξύ των εγ χώριων εταιρειών που δραστηρι οποιούνται στον τομέα αυτό. Όσον αφορά στους παράγοντες που καθορίζουν τη ζήτηση για επενδύσεις σε ΦΒ πάρκα, αυτή οφείλεται στο αναμενόμενο Στην Ergo Energy διαθέτουμε μια μεγάλη ομάδα μηχανικών υψηλού επιπέδου εξειδίκευσης και τεχνικής κατάρτισης και προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις κάθε μεγέθους, αρχίζοντας από τη μελέτη μέχρι και την υλοποίησή της. ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝΣΤΗΝΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣΑΓΟΡΑ Η ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΤΟΣΟ ΓΙΑ Ο(INDUSTRIALΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑANDCOMMERCIAL)ΣΟΚΑΙΓΙΑΟΙΚΙΑΚΑΦΒΣΥΣΤΗΜΑΤΑ,ΔΕΝΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙΤΑ3-4ΧΡΟΝΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

EconomyToday 55 άνοιγμα της ελεύθερης αγοράς διαπραγμάτευσης ενέργειας στο πρώτο τρίμηνο του 2023 και σαφώς στη σημαντική αύξηση στην τιμή του ηλεκτρισμού. ΓΙΑΤΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΤΕΝΑ Στο ερώτημα τι θα πρέπει να γνωρίζουν όσοι ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν ΦΒ συστήμα τα, είναι πως το κόστος επένδυ σης εξαρτάται από το είδος και το μέγεθος του ΦΒ συστήματος. Αν και οι πρόσφατες αυξήσεις των κατασκευαστικών υλικών σε παγκόσμια βάση και οι συνεχιζόμενες πληθωριστικές πιέσεις έχουν αυξήσει το κόστος των ΦΒ συστημάτων περίπου κατά 25%-30%, εντούτοις λόγω της σημαντικής αύξησης στην τιμή της ενέργειας η από σβεση της επένδυσης τόσο για οικιακά όσο και για επιχειρη ματικά συστήματα λογικά δεν υπερβαίνει τα 3-4 χρόνια. Το πολύ σημαντικό πλεονέκτημα των ΦΒ συστημάτων είναι ότι το κόστος συντήρησης είναι πολύ μικρό. Πρόκειται για μια πολύ «σίγουρη» επένδυση, με αμελη τέο ρίσκο και με πολύ σύντομη απόσβεση. Εξάλλου, μέσω των Σχεδίων Κινήτρων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση πιστεύουμε ότι ίσως για πρώτη φορά υπάρχει στοχευμένη, συντονισμένη και αποτελεσμα τική πολιτική που θα βοηθήσει τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην αγορά. Ο στόχος και η στρατη γική μας είναι ο συνδυασμός της απόδοσης, της αξιοπιστίας και του ελέγχου, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη σχέση μεταξύ κόστους και κέρδους για την επένδυση του πελάτη. Ο σωστός συνδυασμός εξοπλι σμού, η επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας, ο περιορισμός των απωλειών, η εγκατάσταση, η ρύθμιση και η επίβλεψη της λειτουργίας των συστημάτων, είναι μείζονος σημασίας. Οι μακροχρόνιες εγγυήσεις των προϊόντων, ο συνεχής έλεγχος, η συστηματική παρακολούθηση των δεδομένων παραγωγής, η συντήρηση των συστημάτων αλλά και η γρήγορη αποκατά σταση τυχόν βλαβών, εξασφα λίζουν την εξαιρετική και σε βάθος χρόνου συνεργασία μας με αυτούς που εμπιστεύονται την τεχνογνωσία και τα προϊό ντα μας. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΡΓΑ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ως πρωτοπόρος στον τομέα και με ομάδα πέραν των 30 ικανών και έμπειρων μηχανι κών, έχουμε υλοποιήσει μέχρι στιγμής ΦΒ Πάρκα συνολικής ισχύος 55MWp, μεγάλο αριθμό βιομηχανικών συστημάτων καθώς και σημαντικό αριθμό οικιακών συστημάτων NetMetering. Συνεργαζόμαστε με τους μεγαλύτερους κατασκευ αστές ΦΒ πλαισίων (Tier 1) και προμηθεύουμε μετατροπείς τάσεως κορυφαίων κατασκευ αστών του τομέα αναλόγως των αναγκών του πελάτη, ενώ δίνουμε μεγάλη σημασία στην ποιότητα και μακροχρόνια αξιοπιστία ηλεκτρολογικού και μηχανολογικού εξοπλισμού που προμηθεύουμε, με σταθερές και μακροχρόνιες συνεργασίες. Για μεγάλα ΦΒ πάρκα στοχεύου με στη βέλτιστη τεχνολογική και σχεδιαστική λύση βασιζόμενοι στις ανάγκες και επιλογές του εκάστοτε επενδυτή. Στοιχεία www.instagram.com/ErgoEnergywww.facebook.com/ErgoEnergycomenergy.sales@ergohomegroup.Τηλ.:ΠεριοχήΘεσσαλονίκηςεπικοινωνίας.14,ΒιομηχανικήΕργατών,264377777019/22505404 Ο Όμιλος Εταιρειών Ergo Home, ένας Όμιλος με πολυετή και αξιόλογη τοπική και διεθνή παρουσία, έχει δραστηριοποιηθεί δυναμικά από το 2010 και στον τομέα της Ενέργειας, μέσω της θυγατρικής εταιρείας Ergo Home Energy Ltd. Η Ergo Energy δρα στηριοποιείται στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και έχει σαν κύρια δρα στηριότητά της, την εγκατάσταση και συντήρηση ΦΒ συστημάτων. Διαθέτει ένα γενικό διευθυντή με πολύχρονη και επιτυχημένη πορεία στον τομέα ανάπτυξης ΦΒ συστημάτων και αποτελεί ται από μια ομάδα μηχανικών υψηλού επιπέδου εξειδίκευσης και τεχνικής κατάρτισης, γεγονός που της επιτρέπει να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις. Από το 2010, η Ergo Energy έχει εγκα ταστήσει ΦΒ πάρκα με σκοπό την ένταξή τους στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, φωτοβολταϊκά πάρκα των 100 – 150KWp αλλά και μικρότερα συστήματα σε βιομηχανικά κτήρια και σε οικιστικές μονάδες, συνολικής ισχύος πέραν των 55MWp και έχει αναδειχθεί ως η κορυφαία εγχώρια εταιρεία του κλάδου με αποδεδειγμένο ιστορικό εγκατα στάσεων και πωλήσεων. Η Ergo Energy έχει αναπτύξει στρατηγι κές συνεργασίες με κορυφαίους κατασκευαστές φωτοβολταϊκών πλαισίων και μετατροπέων τάσεως και προσφέρει απόλυτα εξατομικευμένες προτάσεις και λύσεις, χρησιμοποιώντας όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες αιχμής. Όλες οι συνεργαζόμενες εταιρείες είναι απόλυτα πιστοποιημένες σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και παρέχουν γραπτώς όλες τις απαραίτητες εγγυήσεις υλικών καλής λειτουργίας. Η Ergo Energy είναι μέλος του Συνδέσμου Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ). ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ERGO ENERGY

56 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ «Σκοπός μας ήταν και ραμέχριπαραμένεικαισήμενακαταστεί η παροχή ηλιακής ενέργειας για εμπορικούς και βιομηχανι κούς σκοπούς ως η κύρια πηγή ενέργειας στην Κύπρο», τονίζει σε συνέντευξή του ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Green Energy, Γιώργος Γεωργίου, σημειώνοντας παράλληλα πως «βλέπουμε τους κόπους μας να δικαιώνονται». Αναφερόμε νος στην Green Energy Group σημειώνει ότι προσφέρει μια ευρεία γκάμα φωτοβολταϊκών συστημάτων οικιακής και εμπο ρικής χρήσης ενώ σε ό,τι αφορά το συγκριτικό πλεονέκτημα του Ομίλου ο κ. Γεωργίου υπογραμμί ζει: «Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Green Energy Group είναι ότι προσφέρει ολιστικές λύσεις που θα καλύπτουν τις όποιες ανάγκες προκύπτουν από τις διαγνωστι κές μας μελέτες συμπεριλαμβα νομένου του σχεδιασμού, της εγκατάστασης, της συντήρησης ή και της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας». Πότε αρχίσατε να δραστηριοποιείστε στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας; Η εγκαθίδρυση της πρώτης εταιρείας δραστηριοποίησης στο τομέα μας έγινε με την εισα γωγή της γερμανικής εταιρείας παραγωγής φωτοβολταϊκών Conergy στην αγορά το 2005 και την εξαγορά της το 2011. Σκοπός μας ήταν και είναι μέχρι σήμερα να καταστεί η παροχή ηλιακής ενέργειας για εμπορι κούς και βιομηχανικούς σκοπούς ως η κύρια πηγή ενέργειας στην Κύπρο. Λόγω της τεχνογνωσίας που κατείχε η ομάδα μας στη βιομηχανία των φωτοβολταϊκών αλλά και το κοινό όραμα που είχαμε για το μέλλον των Ανανε ώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Κύπρο, γρήγορα αποκτήσα με πελατολόγιο που πίστεψε στον σκοπό και μας εμπιστεύτηκε. Ευτυχώς καταφέραμε να αποδεί ξουμε πρωτίστως σε αυτούς που μας εμπιστεύθηκαν ότι οι υποδο μές για χρήση ηλιακής ενέργειας στην Κύπρο δεν αποτελούν μόνο μια συμφέρουσα ενναλακτική λύση στο ενεργειακό τους κόστος αλλά θα πρέπει να καταστεί ως η κύρια πηγή ενέργειας για τις εμπορικές και βιομηχανικές τους ανάγκες. Το 2011 είχαμε συμπραχτεί με έναν άλλο κυπρι Η Green Energy Group προσφέρει μια ευρεία γκάμα φωτοβολταϊκών συστημάτων Οικιακής και Εμπορικής χρήσης, τονίζει ο CEO του Ομίλου Γιώργος Γεωργίου ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΤΗΣΣΤΗΝΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΑΜΕΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΗΛΙΑΚΗΣ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΝΝΕΑ ΝΕΩΝ ΘΕΩΡΕΤΗΝΠΡΟΟΡΠΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝΑΡΚΩΝΠΟΥΙΖΟΝΤΑΙΓΙΑΕΛΕΥΘΕΡΗΑΓΟΡΑΙΤΑΙΕΝΑΑΠΟΤΑΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑΕΡΓΑΤΟΥΟΜΙΛΟΥΜΑΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

EconomyToday 57 ακό όμιλο και εντός του 2016 δημιουργήθηκε το Green Energy Group με δέκα εξειδικευμένες θυγατρικές εταιρείες. Ποιες υπηρεσίες και ποια προϊόντα προσφέρετε σε οικιακούς και επιχειρηματικούς πελάτες; Προσφέρουμε μια ευρεία γκάμα φωτοβολταϊκών συστημάτων οικιακής και εμπορικής χρήσης. Εξειδικευόμαστε στη διαχείριση έργων, λειτουργίας & συντή ρησης φ/β πάρκων. Επίσης υπάρχει διαθεσιμότητα σε ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά κτηρίων (BIPV) και ολοκληρω μένων συστημάτων φωτοβολ ταϊκών, θέρμανσης, ψύξης και συστήματα αερισμού, καθώς και ελαφριού τύπου εμπορικά συστήματα κλιματισμού, κεντρικά συστήματα συμπεριλαμβανομέ νης της συντήρησης. Η εταιρεία πάροχος Ηλεκτρικής Ενέργειας, Energy & Beyond, που είναι μεταξύ άλλων αδειο δοτημένη εταιρεία ESCο (πάρο χος Ενεργειακών Υπηρεσιών) είναι πλήρως εξοπλισμένη για τη διαχείριση Ενέργειας και Ενερ γειακής Παρακολούθησης. Να σημειώσω επίσης, ότι υπάρχει υποστήριξη χρηματοδότησης για υλοποίηση έργων και ταυτόχρο νη χρηματοδότηση, μέσω του Ταμείου Ενεργειακών Επενδύσε ων σε συνεργασία με τον Όμιλο. Πόσο σας ικανοποιεί η ζήτηση σε ό,τι αφορά την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και από πού προέρχεται το μεγα λύτερο ενδιαφέρον; Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τη ζήτηση; Σίγουρα τα τελευταία 2 χρόνια υπάρχει μια σημαντική αύξηση στην κυπριακή αγορά για ζήτηση ενναλακτικών πηγών ενέργειας, κάτι που μας ικανοποιεί ιδιαίτερα καθώς βλέπουμε τους κόπους μας να δικαιώνονται. Ήμασταν και συνεχίζουμε να είμαστε πρω τοστάτες και να υποστηρίζουμε την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας στο νησί μας. Όσον αφορά τη ζήτηση, το μεγα λύτερο ενδιαφέρον προέρχεται κυρίως από νοικοκυριά και ακο λούθως από κυπριακές βιοτεχνί ες και βιομηχανίες. Παράλληλα όμως θα πρέπει να αναφερθού με στις μεγάλες προκλήσεις του τομέα όπως η αύξηση τιμών, ο περιορισμός της διαθεσιμότητας σε σχέση με τη ζήτηση κ.ά. Βασι κοί παράγοντες που καθορίζουν τη ζήτηση φωτοβολταϊκών είναι η μεγάλη αύξηση των τιμών, η αυξανόμενη πίεση για στροφή σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Η ανάγκη για ελαχιστοποίηση του ενεργειακού κόστους στις βιοτεχνίες και βιομηχανίες είναι πλέον ζήτημα επιβίωσης και ανταγωνιστικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων και η εξεύρεση λύσεων είναι όσο ποτέ επιβεβλημένη. Πέραν των πιο πάνω υπάρχει Ευρωπαϊκή Οδηγία όπου όλα τα κράτη-μέλη μέχρι το 2050 θα πρέπει να έχουν επιτύχει τους Στόχους της Πράσινης Μετάβασης στην οικονομία τους. Τι θα πρέπει να γνωρίζουν όσοι ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα; Για παρά δειγμα, πόσο ανέρχεται το κόστος της εγκατάστασης, πώς υπολογίζεται η εξοικο νόμηση της ενέργειας, ποιο είναι το κόστος συντήρη σης, ποιες μελέτες πρέπει να γίνουν κ.ά. Όσοι ενδιαφέρονται να εγκα ταστήσουν φβ σύστημα για ιδιοκατανάλωση net metering/ net billing θα πρέπει να εξασφα λίζουν τις καταναλώσεις του υποστατικού τους σε kwhr για τουλάχιστον ένα έτος, καθώς επίσης κάτοψη οροφής για να μπορέσει να διεκπεραιωθεί η μελέτη και ο υπολογισμός του προτεινόμενου συστήματος. Μέσα από τη μελέτη υπολογίζε ται η εξοικονόμηση ενέργειας η οποία μπορεί να αγγίξει και το 90% των καταναλώσεων ανάλογα με την ιδιοκατανάλωση που γίνεται στο υποστατικό αλλά και του διαθέσιμου χώρου που έχει. Το κόστος συντήρησης από εταιρείες επαγγελματίες δεν ξε περνά τα €80-€120 τον χρόνο και αυτό με προϋποθέσεις. Στα 3-4 έτη γίνεται απόσβεση του φβ συστήματος. Πόσο σας ικανοποιούν τα σχέδια κινήτρων που εξήγ γειλε η Κυβέρνηση; Τα σχέδια κινήτρων που πα ρέχονται μέσω χορηγιών μάς ικανοποιούν αρκετά, καθώς δεί χνουν και τη σοβαρή υποστήριξη και ευθύνη που έχει αναλάβει το κράτος στη εκτέλεση των ευρω παϊκών στόχων για ένα πιο πρά σινο, πιο υγιές μέλλον για τους πολίτες και την οικονομία των μελών-κρατών της Ευρώπης. Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα σας; Μέσα από όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του Ομίλου μας, τις δράσεις και τις ενέργειες που έχουμε κάνει και έχουμε αναλά βει, θεωρώ πως όλα τα έργα μας αποτελούν μέρος ενός βαρυ σήμαντου σκοπού στη συνολική εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους στην Κύπρο. Λέγοντας το πιο πάνω θέλω να επισημάνω ότι ο σχεδιασμός, η εγκατάστα ση, η διαχείριση και η συντήρηση εννέα νέων φωτοβολταϊκών πάρκων που προορίζονται για την ελεύθερη αγορά θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ομίλου μας. Τα νέα πάρκα βρίσκονται στις περιοχές Αστρο μερίτη, Περιστερώνας, Δένιας, Άγιου Ιωάννη Μαλούντας και Κοκκινοτριμιθιάς συνολικής ισχύος 21 MW. Αυτά τα έργα μαζί με περίπου άλλα 40 MW από άλλους παραγωγούς θα τα διαχειριστεί η Energy and Beyond στην ελεύθερη αγορά. Ποιοι είναι οι στρατηγικοί σας συνεργάτες; Στρατηγικοί μας συνεργάτες ήταν ανέκαθεν οι εταιρείες με ποιοτικά προϊόντα τα οποία προ σφέρουν μακροχρόνια ασφά λεια. Επενδύουμε συνεχώς σε νέες στρατηγικές συνεργασίες οι οποίες προσφέρουν ολοκλη ρωμένες λύσεις στην κυπριακή αγορά για την εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Ομίλου σας; Η διαφοροποίηση και κατά συνέ πεια τα συγκριτικά μας πλεονε κτήματα αφορούν το γεγονός ότι προσφέρουμε ολιστικές λύσεις που θα καλύπτουν τις όποιες ανάγκες προκύπτουν από τις δια γνωστικές μας μελέτες συμπε ριλαμβανομένου σχεδιασμού, εγκατάστασης, συντήρησης ή και παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. ΣΤΟΙΧΕΙΑ Email:Fax:+357Tel.3070Διευθύνση:ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:107BΝίκουΠαττίχηΛεμεσός,Κύπρος+35725734800/25734911+35725734810info@geg.com.cy Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΒΙΟΤΕΧΝΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣΤΩΝΚΥΠΡΙΑΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

EconomyToday 59 Ο υφυπουργός Ναυτιλίας παρά τω Προέδρω, Βασίλης Δημητριάδης αναφέρεται στις προσπάθειες που έγιναν ώστε η Κύπρος να περιορίσει τις κυρώσεις που αφορούν τη ναυτιλία σε πλοία υπό ρωσική σημαία, στη νέα εθνική στρατηγική και στις προσπάθειες για προώθηση του ναυτιλιακού προϊόντος της Κύπρου. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΔΩΣΕ ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ ΜΑΧΗ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣΣΤΙΣ « Η ναυτιλία είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας της Κύπρου», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Τoday ο υφυπουργός Ναυτιλίας παρά τω Προέδρω Βασίλης ΤονίζονταςΔημητριάδης.πως«δενυπάρχει αμφιβολία ότι η δια τήρηση ή και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της κυπριακής ναυτιλίας θα έχει τον ανάλογο θετικό αντίκτυπο και στην οικονομία», ο κ. Δημητριάδης αναφέρεται στις προσπάθειες που πραγματοποιούνται πλέον με έντονους ρυθμούς για προσέλκυση νέων ναυτιλιακών εταιρειών και προ ώθηση του ναυτιλιακού μας προϊόντος. Σημειώνει ακόμα ότι ως αποτέλεσμα των πρόσφατων επαφών του στην Άπω Ανατολή προγραμματίζεται σύντομα δημιουργία ναυτιλιακού γραφείου στο Τόκυο, ενώ προγραμματίζονται επαφές και εκστρατεία προβο λής της κυπριακής ναυτιλίας σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία «με σκοπό την προώθηση του ναυτιλιακού μας προϊόντος αλλά και την άμεση επικοινωνία με ναυτιλιακούς παράγοντες που ήδη εμπιστεύονται την κυπριακή ναυτιλία». ΣΤΟΧΕΎΟΎΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΑΎΤΗ ΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΠΡΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΚΑΤΕΎΘΎΝΣΗΙΗΣΑΟΣΦΑΤΑΤΑΞΙΔΙΣΤΗΝΙΑΠΩΝΙΑ.ΠΡΟΚΕΙΤΑΙΓΙΑΜΙΑΑΓΟΡΑΜΕΜΕΓΑΛΗΗ.ΓΙΑΤΟΝΣΚΟΠΟΑΎΤΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΎΜΕΣΎΝΤΟΜΑΤΗΔΗΜΙΟΎΡΓΙΑΝΑΎΤΙΛΙΑΚΟΎΓΡΑΦΕΙΟΎΣΤΟΤΟΚΎΟ

60 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ποιος είναι ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία για τον Τομέα της Ναυτιλίας; Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρέασε το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων και η ναυτι λία δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Η εφοδιαστική αλυσίδα παρουσιάζει μεγάλες διαταραχές που επέφερε η πανδημία και εν συ νεχεία ο πόλεμος. Οι θαλάσσιες μεταφορές ως βασική συνιστώσα της εφοδιαστικής αλυσίδας και πιο συγκεκριμένα οι ναυλαγορές παρουσιάζουν μεγάλες αυξήσεις, ιδιαίτερα οι ναύλοι σε φορτη γά πλοία και δεξαμενόπλοια. Όσον αφορά την κυπριακή ναυτιλία, με τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από την ΕΕ, καταγράφουμε κάποιες απώλειες στο νηολόγιο μας αλλά και σε ναυτιλιακές εταιρείες ρωσικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Οι απώλειες μέχρι στιγμής είναι διαχειρίσιμες. Ποιες δράσεις και ποια μέτρα έχετε λάβει για διαχείριση της κρίσης; Η Κύπρος έδωσε και δίδει μάχες στις Βρυξέλλες για να αναδείξει την ιδιαιτερότητα και σημαντι κότητα του ναυτιλιακού τομέα και κατάφερε να περιορίσει τις κυρώσεις που αφορούν τη ναυτιλία σε πλοία υπό ρωσική σημαία, ενώ όσον αφορά τη μεταφορά πετρελαίου ή φυσικού αερίου οι κυρώσεις αφορούν την απαγόρευση ασφάλισης πλοίων, γεγονός που επηρεάζει οριζόντια όλα τα πλοία, ανεξαρτήτου σημαίας και δεν θέτει τον ευρωπαϊκό στόλο σε δυσμενέστερη θέση. Αναδείξαμε τη βασική αρχή και φιλοσοφία που πρέπει να διέπει τις κυρώσεις που δεν είναι άλλη από το να πλήττονται τα συμφέροντα του κράτους που υπόκειται σε κυρώσεις σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, υπογραμ μίζοντας παράλληλα την ανάγκη το εφαρμοστικό πλαίσιο να είναι ενιαίο και αποτελεσματικό. Το Υφυπουργείο Ναυτιλίας εκδίδει Ειδοποιήσεις Κυρώσεων (Sanctions Information Notices) για άμεση ενημέρωση και καθοδήγηση των ναυτι λιακών εταιρειών αναφορικά με τις κυρώσεις. Περαιτέρω, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας δημιούρ γησε και διατηρεί ενημερωμένο εξειδικευμένο σύνδεσμο στην ιστοσελίδα του αναφορικά με την κατάσταση στην Ουκρανία όπου περιέχονται χρήσιμες πληροφορίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό σε σχέση με τους ναυτικούς, καθώς και τους πλοιοκτήτες/ Σεπλοιοδιαχειριστές.συνεργασίαμετα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου, δημιουργήσαμε πλαίσιο που διευκο λύνει το άνοιγμα τρεχούμενων λογαριασμών για τους ναυτικούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης στους λογαριασμούς τους έτσι που να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν τους μισθούς τους για να ζήσουν τις οικογένειές τους. Θα πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι η Εθνική Στρα τηγική «SEA Change 2030» που υιοθετήσαμε από τον περασμένο Οκτώβριο στοχεύει μεταξύ άλλων στο να καταστεί η ναυτιλία μας ανθεκτική στις κρίσεις και συνεπώς η υλοποίηση αριθμού δράσεων που αφορούν και τη στόχευση σε άλλες αγορές δημιουργεί τις προϋποθέσεις έτσι που η ναυτιλία μας να παραμείνει ανταγωνιστική. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Ποιο ήταν το αποτέλεσμα των επαφών σας στις διεθνείς αγορές και με ποιους άλλους τρόπους θα προωθήσετε την Κύπρο ως ναυτιλιακό κέντρο; Τα τελευταία δυόμισι χρόνια ήταν αδύνατη η προβολή της ναυτιλίας μας σε αγορές του εξω τερικού λόγω πανδημίας. Σήμερα, με μια εθνική στρατηγική στο οπλοστάσιο μας αλλά και με νέα κίνητρα και πρωτοβουλίες ξεκινήσαμε μια στοχευμένη προσπάθεια προβολής σε ναυτι λιακά κέντρα έτσι που να επικοινωνήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ναυτιλιακό μας προϊόν, με σκοπό να προσελκύσουμε νέες ναυ τιλιακές εταιρείες στην Κύπρο και περισσότερα ποιοτικά πλοία στο νηολόγιο μας. Στοχεύουμε την αγορά της Άπω Ανατολής και προς αυτή την κατεύθυνση πραγματοποίησα πρόσφατα ταξίδι στην Ιαπωνία όπου είχα την ευκαιρία να προβάλω την κυπριακή ναυτιλία στη ναυτιλιακή βιομηχανία της Ιαπωνίας αλλά και στον ιαπωνικό ναυτιλιακό Τύπο. Πρόκειται για μια αγορά με μεγάλη προ οπτική που θέλει να αναπτύξεις την απαραίτητη δικτύωση, να έχεις συνέπεια και συνέχεια για να οικοδομήσεις εμπιστοσύνη. Για τον σκοπό αυτό προγραμματίζουμε σύντομα τη δημιουργία ναυτιλιακού γραφείου στο Τόκυο. Επιπρόσθετα, το επόμενο διάστημα προγραμματίζουμε επαφές και εκστρατεία προβολής της κυπριακής ναυτιλίας σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία με σκοπό την προώθηση του ναυτιλιακού μας προϊόντος αλλά και την άμεση επικοινωνία με ναυτιλιακούς παράγοντες που ήδη εμπιστεύονται την κυπριακή ναυτιλία. Είναι απαραίτητο να υπάρχει στενή επαφή με όσους συναλλάσσονται μαζί μας. Πάντα επιδιώκω την άποψή τους για την εξυπηρέτηση που προσφέρουμε, είναι ιδι αίτερα σημαντική στη συνεχή προσπάθεια που καταβάλλουμε για να γίνουμε ακόμη πιο άμεσοι και αποτελεσματικοί. «SEA Change 2030» Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της Εθνικής Στρατηγικής για την κυπριακή ναυτιλία «SEA Change 2030»; Η Εθνική Στρατηγική «SEA Change 2030» δεν καταγράφει απλά το όραμα και τις στρατηγικές στοχεύσεις για ανάπτυξη της κυπριακής ναυτιλίας. Το «SEA Change 2030» εισάγει μια νέα φιλο σοφία προσέγγισης του Ναυτιλιακού Τομέα και

ένα νέο μοντέλο λειτουργίας του υφυπουργείου με βασικούς άξονες την Εξωστρέφεια, την Προ σαρμοστικότητα και την Αειφορία. Επιδιώκουμε μέσα από την εξωστρέφεια την πιο άμεση επαφή με τη ναυτιλιακή βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών για συλλογή της γνώσης, την αξι ολόγηση και εν συνεχεία την προσαρμογή της γνώσης και των δεδομένων στο νομοθετικό μας πλαίσιο, στα κίνητρα και στις πολιτικές μας και τη μετατροπή τους σε αειφόρες δράσεις. Με την εθνική στρατηγική παρουσιάσαμε 35 αειφόρες δράσεις που καλύπτουν όλες τις πτυχές της ναυτιλίας (ασφάλεια, προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ψηφιοποίηση, απανθρακοποίηση, προώθηση ηλεκτρονικών εφαρμογών, ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικό τητας της ναυτιλίας, ναυτική εκπαίδευση και προ στασία δικαιωμάτων των ναυτικών, καλλιέργεια ναυτικής και θαλάσσιας κουλτούρας στους νέους μας). Οι 21 από τις 35 δράσεις της στρατηγικής τέθηκαν ήδη σε εφαρμογή, ενώ οι υπόλοιπες 14 δράσεις δρομολογούνται ή βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης βάσει του χρονοδιαγράμματος που τέθηκε στη στρατηγική. Πώς μπορεί ο Τομέας της Ναυτιλίας να συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας; Ποια κίνητρα πρέπει να δοθούν; Η ναυτιλία είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας της Κύπρου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διατήρηση ή και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της κυπριακής ναυτιλίας θα έχει τον ανάλογο θετικό ΤΟ “SEA CHANGE 2030” ΕΙΣΆΓΕΙ ΜΙΆ ΝΕΆ ΠΡΟΣΦΙΛΟΣΟΦΙΆΕΓΓΙΣΗΣΤΟΥ ΝΆΥΤΙΛΙΆΚΟΥ ΤΟΜΕΆ και ένα νέο τηνυφυπουργείουλειτουργίαςμοντέλοτουμεβασικούςάξονεςτηνΕξωστρέφειαΠροσαρμοστικότητακαιτηνΑειφορία

62 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ αντίκτυπο και στην οικονομία. Η υλοποίηση της στρατηγικής μας και ιδιαίτερα η ολοκλήρωση του πλαισίου μονοθυριδικής εξυπηρέτησης, τα πράσινα φορολογικά μας κίνητρα καθώς και η ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών του υφυπουρ γείου, έργο που έχει ήδη ξεκινήσει, αναμένεται να αναβαθμίσουν περαιτέρω το ναυτιλιακό μας προϊόν, γεγονός που θα δημιουργήσει τις προϋπο θέσεις προσέλκυσης νέων ναυτιλιακών εταιρειών στην Κύπρο και πλοίων στο νηολόγιο μας. Πρόσφατα το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρι νε νομοσχέδιο περί ιδρύσεως ναυτιλιακής εταιρείας περιορισμένης ευθύνης. Ποιος θα είναι ο ρόλος και η αποστολή της και γιατί κρίθηκε αναγκαία η δημιουργία της; Η ίδρυση Ναυτιλιακής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης (ΝΕΠΕ) αποτελεί ένα διαχρονικό αίτημα της ναυτιλιακής βιομηχανίας που γίνεται πλέον κατορθωτό μέσα από μια ενδελεχή προσπάθεια που έγινε τα τελευταία χρόνια σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία και τον Έφορο Εταιρειών, με γνώμονα η όποια νομοθετική ρύθμιση να είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο. Πρόκειται για τη δημιουργία ναυτιλιακού μητρώου στο οποίο θα εγγράφονται οι ναυτιλιακές εται ρείες. Επισημαίνεται ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες εμπίπτουν σε ξεχωριστό σύστημα φορολογίας με βάση τη χωρητικότητα των πλοίων ιδιοκτησίας ή διαχείρισής τους, η εφαρμογή του οποίου γίνεται από το Υφυπουργείο Ναυτιλίας. Με τη ΝΕΠΕ προσθέτουμε και τη δυνατότητα εγγραφής των εταιρειών στο υφυπουργείο. Έχοντας δύο βασικές υπηρεσίες που άπτονται της λειτουρ γίας των ναυτιλιακών εταιρειών - εγγραφή και φορολόγησή τους - κάτω από την ομπρέλα του Υφυπουργείου Ναυτιλίας δημιουργούμε τις προϋ ποθέσεις μονοθυριδικής και πιο αποτελεσματικής εξυπηρέτησης, γεγονός που θα αυξήσει σημαντικά και την ανταγωνιστικότητά μας. ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ως Υφυπουργείο Ναυτιλίας ποιες πολιτικές προωθείτε στην κατεύθυνση της Αειφόρου Ανάπτυξης; Και πόσο σας ικανοποιούν οι δράσεις του επιχειρηματικού κόσμου όπως π.χ. η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG; Η Εθνική Στρατηγική για την κυπριακή ναυτιλία έχει στο επίκεντρό της την Αειφόρο Ανάπτυξη. Άλλωστε ένας εκ των 3 πυλώνων της είναι η αειφορία και η όλη φιλοσοφία και δομή της στρατηγικής είναι για να διαμορφώνει και να υλοποιεί αειφόρες δράσεις. Υπάρχουν σε εξέ λιξη πρωτοβουλίες για τη στήριξη του πράσινου μετασχηματισμού της ναυτιλίας μέσα από πράσινα φορολογικά κίνητρα και υποστήριξη δοκιμών για χρήση βιοκαυσίμων και εναλλακτικών καυσίμων. Για τον πράσινο μετασχηματισμό της ναυτιλίας, η Κύπρος πρωταγωνιστεί με τις θέσεις και πο λιτικές της στη διαμόρφωση των παγκόσμιων και ευρωπαϊκών πολιτικών. Επιπρόσθετα, το υφυπουργείο βρίσκεται στα τελικά στάδια διαμόρ φωσης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Κύπρου, το οποίο έχει ως βασικό στόχο την ολιστική προσέγγιση που διέπει τη Γαλάζια Ανάπτυξη της Κύπρου με γνώμονα την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Αναφορικά με την υψηλή κοινωνική ευαισθησία της κυπριακής ναυτιλίας αυτό αποδείχθηκε στην πράξη μέσα από τις ενέργειες που προωθήσαμε εν μέσω πανδημίας, διευκολύνοντας τις αλλαγές πληρωμάτων και τον επαναπατρισμό πέραν των 60.000 ναυτικών όταν η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών είχαν θέσει αυστηρούς περιορισμούς και απαγορεύσεις που καθήλωσαν χιλιάδες ναυτικούς πάνω στα πλοία. Ήμαστε το μοναδικό κράτος που πρότεινε παγκόσμιο εμβολιαστικό πρόγραμμα για τους ναυτικούς, το οποίο υιοθε τήθηκε με ψήφισμα της Διεθνούς Οργάνωσης ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΗΣΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΠΡΑΣΙΝΟΟΝΑΥΤΙΛΙΑΣΗΚΥΠΡΟΣΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΙ με τις θέσεις και πολιτικές της στη διαμόρφωση των παγκόσμιων και ευρωπαϊκών πολιτικών

EconomyToday 63 Εργασίας, ενώ υιοθετήσαμε εθνικό πρόγραμμα εμβολιαστικής κάλυψης 40.000 ναυτικών. Σε ετήσιες εκθέσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών γίνεται αναφορά στην Κύπρο ως παρά δειγμα ναυτιλιακής διοίκησης που έχει σταθεί στο πλευρό των ναυτικών την περίοδο της πανδημίας, ενώ ο διεθνής ναυτιλιακός Τύπος αποτύπωσε με ευμενή σχόλια τη στάση της Κύπρου για τους ναυτικούς τόσο κατά την περίοδο της πανδημίας όσο και τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία και το πλαίσιο διευκόλυνσης που έχουμε προσφέρει για άνοιγμα τρεχούμενων λογαριασμών σε ναυτικούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης στους μισθούς τους. Όσον αφορά τις δράσεις του επιχειρηματικού κόσμου, ιδιαίτερα όσον αφορά την ενσωμά τωση κριτηρίων ESG εκτιμώ ότι καταγράφεται πρόοδος στην υιοθέτηση και ένταξή τους στις διάφορες στρατηγικές των επιχειρήσεων όμως πάντα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι τα κριτήρια αυτά αποτελούν ένα βιώσιμο και ολοένα πιο δημοφιλή τρόπο αξιολόγησης μιας εταιρείας από τους επεν δυτές και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Είναι σημαντικό να εμπεδωθεί ότι τα κριτήρια αυτά δεν πρέπει να υιοθετούνται από υποχρέωση αλλά να εφαρμόζονται και να μετατρέπονται σε δράσεις ως μέρος της καλλιέργειας μιας νέας κουλτούρας που θα πρέπει να διέπει τις πολιτικές και τις ενέργειές μας, μια νέα φιλοσοφία, αντίληψη και στάση ζωής. ΑΚΤΟΠΟΛΟΪΚΗ ΚΥΠΡΟΥ-ΕΛΛΑΔΑΣΣΥΝΔΕΣΗ Ποιος είναι μέχρι στιγμής ο απολογισμός της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας; Ο μέχρι στιγμής απολογισμός καταγράφεται με θετικό πρόσημο. Το ενδιαφέρον του επιβατικού κοινού βρίσκεται στα ύψη και έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Είναι με μεγάλη ικανοποίηση που βλέ πουμε τους συμπολίτες μας να κάνουν χρήση αυτής της υπηρεσίας και ευελπιστούμε να αγκαλιαστεί έτσι που η εναλλακτική συνδεσιμότητα να μην είναι ένα πυροτέχνημα που θα σβήσει όταν η κρατική επιδότηση θα τερματιστεί αλλά να καταστεί βιώσιμη. Το ενδιαφέρον του επιβατικού κοινού μπορεί να στέλνει ενθαρρυντικά μηνύματα αλλά δεν πανηγυρί ζουμε. Η προσπάθειά μας να βελτιωθεί η υπηρεσία είναι συνεχής, γ’ αυτό και καταγράφουμε τα όποια προβλήματα - διαδικαστικά και άλλης φύσεως –παρουσιάζονται. Είμαστε σε συνεχή επαφή με την ανάδοχο εταιρεία αλλά και με όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες για επίλυση των προβλημάτων και εξέταση τρόπων περαιτέρω βελτίωσης της υπηρεσίας. Εκτιμώ ότι ένα δείγμα 3 χρόνων θα είναι αντιπροσωπευτικό στο να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα. Ποια είναι η συνεισφορά της κυπριακής ναυτιλίας στην κυπριακή οικονομία; Η συνεισφορά της ναυτιλίας στην οικονομία ανέρχεται περίπου στο 7% του ΑΕΠ με 9.000 απασχολούμενους στον ναυτιλιακό και ευρύτερο ναυτιλιακό τομέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι ναυτιλιακές εταιρείες που εί ναι εγγεγραμμένες στον φόρο χωρητικότητας που διαχειρίζε ται το Υφυπουργείο Ναυτιλίας έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί την τελευταία 10ετία. Συγκεκριμένα από 97 εταιρείες το 2012 έχουν ανέλθει στις 275 το 2021. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται τα τελευταία 4 χρόνια που έχει δημιουργηθεί το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, όπου τα έσοδα του υφυπουργείου έχουν αυξηθεί από 11,5 εκ το 2018 σε 15,7 εκ το 2022, παρά τις αντιξοότητες και τις τεράστιες δυσκολίες που επέ φερε η πανδημία. ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

64 EconomyToday ΑΡΘΡΟ ΗΝαυτιλιακή Βιομηχανία αποτελεί σταθε ρό πυλώνα ανάπτυξης και στήριξης της κυπριακής οικονομίας χωρίς την ανάγκη κρατικών επενδύσεων, με γρήγορα αντανακλαστικά σε νέα δεδομένα και επιτυχημένη δραστηριοποίηση επί παγκόσμιας βάσης. Διαφαίνεται ότι αυτό τυγχάνει αναγνώρισης και από την Κυπριακή Κυβέρνηση και πολιτεία, με αποτέλεσμα να δίνει τη συνεχή της στήριξη και έτσι η Ναυτιλιακή Βιομηχανία παραμένει «πιστή» στην Κύπρο και το κυ πριακό Νηολόγιο, δίνοντας «ψήφο εμπιστοσύνη» στην Κύπρο ως ναυτιλιακό/επιχειρηματικό κέντρο. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Καθώς αποτελεί όμως αμιγώς διεθνοποιημένη βιομη χανία, επηρεάζεται σημαντικά από τις όποιες διεθνείς εξελίξεις. Οι επιρροές που δέχεται η παγκόσμια αγορά από επιμέρους παράγοντες έχουν θετικές και άλλοτε αρνητικές επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο και ανατρέπουν τα δεδομένα της παγκόσμιας ναυτιλίας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχει προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και στον τομέα της Ενέργειας, που συνδέεται άμεσα με τη ναυτιλία, επιδεινώνοντας τη συνεχιζόμενη κρίση πλη ρωμάτων, συμφόρηση των λιμανιών και αυξήσεις στο κόστος των μεταφορών που προηγήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Αξίζει να αναφερθεί ότι, ναυτιλιακές εταιρείες που έχουν ως βάση τους την Κύπρο, εργοδοτούν χιλιάδες Ουκρανούς ναυτι κούς στα πλοία που διαχειρίζονται, είτε αυτά φέρουν την κυπριακή σημαία είτε άλλη. Συνεπώς παράκληση της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, είναι όπως τα όποια περιοριστικά μέτρα λαμβάνονται με σκοπό να ασκήσουν πίεση στη Ρωσία, ειδικότε ρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να παύσει τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία, θα πρέπει να είναι ρεαλιστικά και ενιαία διεθνώς εφαρμόσιμα και όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό από χώρες ή ηπείρους που δεν υποχρεούνται να τα εφαρμόσουν, ιδιαίτερα εις βάρος της ευρωπαϊκής ναυτιλίας. Οι ουσιώδεις υπηρεσίες που προσφέρει η Ναυτιλια κή Βιομηχανία, στη διαβίωση και πρόοδο της χώρας μας, κάνουν την απρόσκοπτη λειτουργία της, ως ανα πόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας εφοδιασμού, ακόμα πιο αναγκαία και άξια διαφύλαξης. Εξίσου σημαντική, αποτελεί και η συνεισφορά της κυπριακής ναυτιλίας στην Οικονομία της Κύπρου, η οποία υπολογίζεται στο 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Λαμβάνοντας υπόψιν τη σταθερή ηγετική θέση της κυπριακής ναυτιλίας στον παγκόσμιο χάρτη και τις απτές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης, με άμεσο όφελος στην κυπριακή οικονομία, στην αγορά εργασίας και πόλο έλξης υγιών ξένων επενδύσε ων, είναι επωφελές, όχι μόνο να συνεχιστεί αλλά και να ενδυναμωθεί η κρατική υποστήριξή της, στις τρέχουσες ανάγκες της, με τα προτεινόμενα από την κυπριακή Ναυτιλιακή Βιομηχανία βελτιωτικά μέτρα. Κάθε ναυτιλιακά αναπτυγμένη χώρα, χρειάζεται να ανταποκρίνεται γρήγορα σε διεθνείς ναυτιλιακές και οικονομικές εξελίξεις, καθώς και άλλα εθνικά ανταγωνιστικά λειτουργικά πλαίσια, για να μπορεί να διατηρεί την «ελκυστικότητά» της προς τις ναυτιλι ακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της. ΝΑ ΕΝΔΥΝΑΜΩΘΕΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Χρόνιο αίτημα της κυπριακής Ναυτιλιακής Βιομηχανίας αποτελεί και η δημιουργία της Ναυτιλιακής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης (Ν.Ε.Π.Ε.), για το οποίο αναμένουμε από τη Βουλή να εγκρίνει το σχετικό Νομοσχέδιο. ΤΟΥ ΘΩΜΆ Ά. ΚΆΖΆΚΟΥ, Γενικού διευθυντή, κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου ΚΑΘΕΑΝΑΠΤΥΓΜΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΕΝΗ ΧΩΡΑ, ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΣΕ ΚΑΙΝΑΥΤΙΛΙΑΚΔΙΕΘΝΕΙΣΕΣΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣΕΞΕΛΙΞΕΙΣ, καθώς και άλλα εθνικά ανταγωνιστικά λειτουργικά πλαίσια, για να μπορεί να διατηρεί την “ελκυστικότητά” της προς τις ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της

EconomyToday 65 ONE-STOP-SHIPPING-CENTRE Σημαντικό βελτιωτικό μέτρο θα αποτελέσει η άμεση δημιουργία ενός εξιδεικευμένου Μονοθυριδικού Ναυτιλιακού Κέντρου Εξυπηρέτησης («One-StopShipping-Centre») στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας, το οποίο θα αναβαθμίσει σημαντικά τις παρεχόμενες υπηρεσίες του στην κυπριακή Ναυτιλιακή Βιομη χανία, σε βαθμό που να ικανοποιούν τις συνεχώς μεταλλασσόμενες λειτουργικές ανάγκες του 11ου παγκοσμίως και 3ου μεγαλύτερου εμπορικού στόλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα γίνεται ακόμα πιο ελκυστική η εικόνα της Κύπρου ως ένα σύγχρονο, ποιοτικό και βιώσιμο ναυτιλιακό κέντρο, το οποίο προσφέρει ένα φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον με ενισχυμένες υπηρεσίες και εξυπηρέτηση, προσελ κύοντας περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες στην ΗΚύπρο.προτεινόμενη αυτή νέα υπηρεσία «Fast-Track», θα έχει ως σκοπό την άμεση διεκπεραίωση των υπηρεσιών προς τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία, έχοντας γρήγορη πρόσβαση σε όλες τις σχετικές κρατικές Αρχές / Υπουργεία και θα ασχολείται με θέματα σύστασης και λειτουργίας ναυτιλιακών εταιρειών, θέματα κυπριακού Νηολογίου, φορολογικά ζητήματα Εμπορικής Ναυτιλίας, επιλεγμένα θέματα Κράτους Σημαίας, εργασιακά θέματα που αφορούν υπαλλή λους της, όπως εγγραφής στο Τμήμα Μετανάστευσης πολιτών χωρών Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), έκδοσης σχετικών βεβαιώσεων, καθώς επίσης και θέματα έκ δοσης αδειών παραμονής και εργασίας στην Κύπρο πολιτών χωρών εκτός Ε.Ε. που θα εργοδοτούνται από Ναυτιλιακές Εταιρείες. Χρόνιο αίτημα της κυπριακής Ναυτιλιακής Βιομηχανί ας αποτελεί επίσης και η δημιουργία της Ναυτιλιακής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης (Ν.Ε.Π.Ε.), με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής σημαίας στη διεθνή ναυτιλία, καθώς και την απλούστευση των διαδικασιών και του κα θεστώτος λειτουργίας των κυπριακών ναυτιλιακών εταιρειών που είναι ιδιοκτήτες κυπριακών πλοίων. Όπως το 2018 η Βουλή των Αντιπροσώπων ανα γνώρισε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα ίδρυσης ανε ξάρτητου Υφυπουργείου Ναυτιλίας, με την ομόφωνη στήριξη όλων των πολιτικών κομμάτων στη Βουλή, αναμένουμε τη συνεχή στήριξή τους και στο σχετικό Νομοσχέδιο που έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για έγκριση. Μεγάλο πλεονέκτημα για την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής ναυτιλίας, θα αποτελέσει και η ολική ψηφιοποίηση/αυτοματοποίηση των υπηρεσιών του Υφυπουργείου Ναυτιλίας προς ναυτιλιακές εταιρείες, με την παροχή μίας ακόμη πιο ευέλικτης, άμεσης, αποτελεσματικής και ενιαίας πελατοκεντρικής εξυ πηρέτησης επί 24ωρης βάσης. Με αυτό τον τρόπο, θα δημιουργηθεί ένα αμιγώς ψηφιακό περιβάλλον, διαμορφώνοντας το πλαίσιο υποστήριξης μονοθυρι δικής εξυπηρέτησης, κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί μέσα από συγκεκριμένο έργο που χρηματοδοτείται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμα μια εισήγηση του Ναυτιλιακού Επι μελητηρίου, είναι η δημιουργία ενός Εξει δικευμένου Χρηματοδοτικού Οργανισμού στον Τομέα της Ναυτιλίας και ευρύτερα των Μεταφορών, ο οποίος θα επικεντρώνεται αποκλειστικά στην παροχή δανείων για την αγορά πλοίων ή άλλων μορφών μεταφοράς, μέσω της χρηματοδοτικής στήριξης άλλων περιφερειακών χρηματοδοτικών οργανισμών, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες «Πράσινου» Μετασχηματισμού του Τομέα, καθώς η υπάρχουσα δομή δανεισμού αγοράς πλοίων από κυπριακές Εμπορικές Τράπεζες δεν μπορεί να καλύψει τις υψηλού μεγέθους και εξειδικευμένες ανάγκες παροχής λειτουργικής ρευστότητας σε πλοιοκτήτριες εταιρείες. Θα δώσει σημαντική ώθηση στους Κύπριους πλοιοκτήτες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για απανθρακοποίηση της ναυτιλίας με ταυτόχρονη ελαχιστοποί ηση των επιπτώσεων στη βιωσιμότητα του Πέρανκλάδου.των πιο πάνω προκλήσεων, η κυπρι ακή Ναυτιλιακή Βιομηχανία καλείται να αντι μετωπίσει καθημερινά τον διεθνή ναυτιλιακό ανταγωνισμό, έχοντας το μεγάλο μειονέκτη μα του τουρκικού εμπάργκο στα πλοία υπό κυπριακή σημαία, αλλά επίσης και σε πλοία των οποίων η διαχείριση παρέχεται από κυπριακές εταιρείες πλοιοδιαχείρισης. Από το 1987, αποτελεί την «Αχίλλειο Πτέρνα» της κυπριακής σημαίας, παρεμποδίζοντας την περαιτέρω ουσιαστική ανάπτυξη του κυπριακού νηολογίου. Καθίσταται λοιπόν επάναγκες, να ακολουθηθεί μία πολύ-επίπεδη διεκδικητική εκστρατεία από την κυπριακή πολιτεία τόσον στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και διεθνώς για την άσκηση μέγιστης πίεσης στην Τουρκία να άρει άμεσα αυτή την παράνομη απαγόρευση, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και ειδικά, τη στάση που τήρησε η Ευρωπαϊκή Ένωση στην περίπτωση της Ουκρανίας. Το κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο εστι άζει στις πιο πάνω βασικές προτεραιότητες/ θέματα πολιτικής της κυπριακής ναυτιλίας, με στόχο τη συνεχή βελτίωση της ναυτιλι ακής υποδομής της Κύπρου, την ενίσχυση της εικόνας της κυπριακής σημαίας και τη διασφάλιση των συμφερόντων των εταιρει ών-μελών του σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και περαιτέρω ανάπτυξης, της σημαντικής για την οικονομία της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 66 EconomyToday Βασική προτεραιότητα του Συνδέσμου Μαρίνων Κύπρου παραμένει η αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος και η περαιτέρω ανάπτυξη του ναυτικού τουρισμού μέσω της δημιουργίας Μαρίνων και χώρων ελλιμενισμού, υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Σταύρος Καραμοντάνης. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ ΤΕΡΑΣΤΙΑ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ «Ηανάπτυξη των Μαρίνων θα βάλει τα θεμέλια για έναν ισχυ ρό ναυτικό τουρισμό, ενώ θα ανοίξει νέες προοπτικές για τη χώρα μας», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Economy Today o Σταύρος Καραμοντάνης, πρόεδρος του Συνδέσμου Μαρίνων Κύπρου. Όπως επισημαίνει ο κ. Καραμοντάνης σκοπός του Συνδέσμου είναι μεταξύ άλλων η κατανόηση από όλους, του ρόλου και της συνεισφοράς των Μαρίνων που είναι τεράστια και ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Κύπρου ενώ προσθέτει πως, «σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού και το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, θα πρέπει να προχωρήσουν οι τροποποιήσεις των κανονισμών και Νομοθεσιών που διέπουν τις Μαρίνες το συντομότερο, ώστε να μη στραγγαλίζονται επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων από την υπέρογκη γραφειοκρατία». Με την ανάληψη των καθηκόντων σας ως ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Μαρίνων Κύπρου, ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας; Η βασική μας προτεραιότητα παραμένει η αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος και η περαιτέρω ανάπτυξη του ναυτικού τουρισμού μέσω της δημιουργίας Μαρίνων και χώρων ελλιμενισμού. Χωρίς Μαρίνες από τα δυτικά παράλια έως τα ανατολικά δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ναυτικό τουρισμό αλλά ούτε και να αναβαθμίσουμε το τουριστικό προϊόν της Κύπρου. Υπάρχει μελέτη που έχει εκπονηθεί στο παρελθόν και δείχνει πως για να συμβεί αυτό, η Κύπρος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον πέντε Μαρίνες που να τηρούν υψηλές διεθνείς προδιαγραφές. Τέλος, πρέπει να θεωρηθεί ιδιάζουσας σημασίας ο στόχος για τη διεύρυνση του κλάδου με νέα μέλη που δραστηριοποιούνται στην ίδια βιομηχανία όπως για παράδειγμα εταιρείες που αντιπροσωπεύουν σκάφη, είδη ναυτικού/ναυτιλιακού εξοπλισμού κ.ο.κ. Ποιος είναι ο στόχος και ο σκοπός του Συνδέσμου και ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπί ζουν τα μέλη του; Πρωταρχικός σκοπός του Συνδέσμου ήταν και παραμένει η ανάπτυξη και καλλιέργεια πνεύματος, αλληλεγγύης και συνερ γασίας μεταξύ των μελών, η υποβοήθηση των μελών για την επίτευξη επαφών με τα αρμόδια Υπουργεία και Κυβερνητικά Τμήματα για την προαγωγή των σκοπών και την προβολή των στόχων του Συνδέσμου. Αλλά και η κατανόηση από όλους του ρόλου και της συνεισφοράς των Μαρίνων που είναι τεράστια και ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Κύπρου. Σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού και το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, θα πρέπει να προχωρήσουν οι τροποποιήσεις των κανονισμών και Νομοθεσιών που διέπουν τις Μαρίνες το συντομότερο, ώστε να μη στραγγαλίζονται επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων από την υπέρογκη γραφειοκρατία. Παράλληλα, αναμένουμε από το αρμόδιο Υφυπουργείο Τουρισμού να αντιληφθεί τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, έτσι ώστε να προσφέρει κατάλληλες και ουσιαστικές λύσεις. Τα σημεία τα οποία έχουμε ήδη επι κοινωνήσει στο Υφυπουργείο Τουρισμού είναι τα ακόλουθα: • Συμμετοχή και παρουσίαση σε διεθνείς ναυτιλιακές εκθέσεις και συνέδρια. • Διοργάνωση εκθέσεων και συνεδρίων και υποστήριξη των ιδιωτικών πρωτοβουλιών των Μαρίνων. • Κίνητρα για χρησιμοποίηση των Μαρίνων κατά τη διάρκεια του χειμώνα. • Συμβολή του Υφυπουργείου για επίλυση του θέματος του ανεφοδιασμού των διερχομένων σκαφών από τρίτες χώρες χωρίς Φ.Π.Α. • Προώθηση προσεγμένων μηνυμάτων σε δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και άρθρων σε ΜΜΕ ναυτικού τουρισμού για τις Μαρίνες της Κύπρου. ΕΝΑ ΙΣΤΙΟΦΟΡΟ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΝΑΠΑ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 16 ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΙΛΙΑ ΘΕΛΕΙ 2,5 ΏΡΕΣ, ΑΡΑ ΣΤΟΝ ΝΑΥΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ, ΛΙΜΑΝΙ. ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΑΣΕΙ ΛΙΜΑΝΙ, ΟΠΏΣ ΛΕΜΕ

EconomyToday 67

ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΛΑΡΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑΣΤΙΣ11:00 www.sigmatv.com | sigmatvcy | SigmaTv | sigmatvcy

Η άνοδος στις τιμές έχει στρέψει αρκετό κόσμο στην επιλογή του ενοικίου. Ακόμα και εκεί όμως οι τιμές καταγράφουν άνοδο λόγω της αυξημένης ζήτησης. Ποια τα δεδομένα της αγοράς και μέχρι πού φθάνουν οι τιμές ΚΑΛΛΣΤΡΟΦΑΚΙΝΗΤΩΝΑΓΟΡΑΗΣΤΟΕΝΟΙΚΙΟΑΜΕΥΨΗΛΟΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΆΓΓΕΛΟΥ ΆΓΓΕΛΟΔΉΜΟΥ

EconomyToday 71 βασικοί λόγοι που οδηγούν σε αύξηση του ενδιαφέρο ντος. Ο πρώτος λόγος έχει να κάνει με τους φοιτητές, οι οποίοι ψάχνουν για διαμέρισμα ενόψει της νέας εκ παιδευτικής χρονιάς. Πρόκειται για μια σταθερή αγορά που κάθε χρόνο τέτοια περίοδο παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον. Βέβαια, η ζήτηση αυτή δεν δημιουργεί ανά γκη για μεγαλύτερη προσφορά, καθώς κάποιοι φοιτητές θα φύγουν και κάποιοι άλλοι θα έρθουν, επομένως οι ανάγκες συνήθως καλύπτονται από το υφιστάμενο στοκ, αν και η ενίσχυση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημόσιων δημιουργεί νέες συνθήκες στην αγορά. Ο δεύτερος λόγος που δημιουργεί αυξημένη ζήτηση για ενοίκιο αυτή την περίοδο, οφείλεται στη μερίδα εκείνη των Κύπριων που ναι μεν θέλουν να χτίσουν ή να αγοράσουν τη δική τους κατοικία, αλλά εξαιτίας των καταστάσεων που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία με την άνοδο των τιμών της ενέργειας και κατ’ επέκταση των οικοδο μικών υλικών, αποφασίζουν να καθυστερήσουν για λίγο το χτίσιμο ή την αγορά ακινήτου μέχρι να ξεκαθαρίσει κάπως η κατάσταση. Έτσι επιλέγουν ως προσωρινή λύση το ενοίκιο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση. Και ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εξαιτίας λοιπόν της έκρυθμης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, αριθμός εταιρειών, κυρίως ξένων συμφερόντων, που δραστηριοποιούνταν στη Ρωσία και την Ουκρανία αποφάσισαν να φύγουν εξαιτίας του πολέμου και να εγκατασταθούν στην Κύπρο, είτε ως προσωρινή είτε ως μόνιμη λύση. Οι εταιρείες λοιπόν αυτές έχουν φέρει και το προσωπικό τους, το οποίο ασφαλώς αναζητεί στέγη για να μείνει. Σε πρώτο στάδιο δεν θα επιλέξουν αγορά ακινήτου, έτσι επιλέγουν το ενοίκιο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση. Σύμφωνα με τον κ. Κουρουσίδη, τα ενοίκια έχουν ανεβεί κατά 5-10% σε σχέση με πέρσι. Ηανάγκη για απόκτηση στέγης ήταν ανέ καθεν έντονη στην κυπριακή κοινωνία. Η κουλτούρα του Κύπριου όριζε πως ο κάθε ένας είναι σε θέση να αποκτήσει τη δική του κατοικία για να στεγάσει την οικογένειά του. Αυτό ίσχυε για χρόνια παρά το γεγονός ότι στο εξωτερικό, αρκετοί ήταν αυτοί που επέλεγαν τη λύση του ενοικίου. Είτε γιατί οι τιμές ήταν τέτοιες που δεν άφηναν μεγάλα περιθώρια για απόκτηση ιδιόκτητης στέγης, είτε γιατί δεν ήθελαν να δεσμευτούν μακροχρόνια σε ένα δάνειο. Τα τελευταία χρόνια οι δυσκολίες για να εξασφαλίσει κάποιος ιδιόκτητη κατοικία έχουν αυξηθεί και στην Κύ προ, με αποτέλεσμα αρκετοί να στραφούν στην επιλογή του ενοικίου. Η άνοδος των τιμών των ακινήτων ήταν ραγδαία τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να γίνεται ολοένα και δυσκολότερη η απόκτηση κατοικίας. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα με την ιλιγγιώδη άνοδο των τιμών των υλικών οικοδομής, απόρροια της ενεργειακής κρίσης, αρκετά έργα είτε του ιδιωτικού είτε του δημόσιου τομέα τέθηκαν εν αμφιβόλω, όσον αφορά στην ολοκλήρωσή τους, καθώς διαφορετικό ήταν το κόστος όταν υπήρξε συμφωνία της τιμής και διαφορετικό όταν ξεκινούσε η διαδικασία υλοποίησης. Μέσα σε όλα αυτά, αρκετοί ήταν αυτοί που επέλεξαν το ενοίκιο, είτε ως προσωρινή λύση είτε και ως πιο μακροπρόθεσμη. Βέβαια, αυτή την περίοδο υπάρχει έντονο και το στοιχείο των φοιτητών, οι οποίοι ψάχνουν να ενοικιάσουν διαμέρισμα. ΠΆΝΩ ΤΆ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΆ ΥΛΙΚΆ Ας δούμε ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην αγορά του ενοικίου. Όπως φαίνεται, το ενδιαφέρον είναι αρκετά έντονο και αυτό προκύπτει από διάφορους παράγοντες. Μιλώντας στο Economy Today, ο αντιπρόεδρος του συνδέσμου επιστημόνων εκτιμητών ακινήτων Κύπρου, Πόλυς Κουρουσίδης, σημείωσε ότι υπάρχει όντως αυ ξημένο ενδιαφέρον για ενοίκιο και αυτό οφείλεται σε μια σειρά από λόγους, ένας από τους οποίους είναι η αύξηση των τιμών πώλησης των ακινήτων. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν τις τιμές των ακινήτων σε άνοδο είναι και η αύξηση των τιμών των υλικών οικοδομής, απόρροια της ενεργειακής κρίσης που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ενδεικτικά όπως αναφέρθηκε από τον σύνδεσμο εργολάβων, οι αυξήσεις από τον Δεκέμβριο του 2021 και για το πρώτο πεντάμηνο του 2022 ήταν ιδιαίτερα σημαντικές. Ο σίδηρος κατέγραψε αύξηση της τάξης του 49%, ο χάλυβας 30%, το πετρέλαιο 30%, τα ασφαλτικά 45%, η λευκή ξυλεία 30%, τα αλουμίνια, 20%, τα τούβλα 10%, οι πλαστικές σωλήνες 30%, ενώ και αρκετά άλλα προϊόντα και πρώτες ύλες κατέγραψαν σημαντικές αυξήσεις το τελευταίο διάστημα. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΒΆΣΙΚΟΙ ΠΆΡΆΓΟΝΤΕΣ Για να επανέλθουμε στα του ενοικίου, σύμφωνα με τον κ. Κουρουσίδη, αυτήν ειδικά την περίοδο υπάρχουν τρεις ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΑΡΑΜΑΠΟΚΤΗΣΗΚΑΤΟΙΚΙΑΣΕΝΕΙ ΕΝΤΟΝΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΓΕΝΙΕΣ, ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΎ ΚΑΙ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣΕΝΙΣΧΎΕΤΑΙ

ΡΥΘΜΟΊ ΟΊΚΟΝΟΜΊΑΣ ΚΑΊ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΖΗΤΗΣΗ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι εκτιμήσεις του Μαρίνου Κυναιγείρου, προέδρου του Συμβουλίου Εγ γραφής Κτηματομεσιτών. Συγκεκριμένα ο κ. Κυναιγείρου σημειώνει μεταξύ άλλων ότι όντως υπάρχει αυξητική τάση στης τιμές των ενοικίων λόγω και της αυξημένης ζήτησης. Όπως επισημαίνει η επιλογή της ενοικίασης ενι σχύεται παρά το γεγονός ότι παραμένει έντονη η ανάγκη για απόκτηση κατοικίας. Όσον αφορά τους λόγους που συμβαίνει αυτό, ο κ. Κυναιγείρου αναφέρει το έντονο ενδιαφέρον για στέγαση φοιτητών, την αύξηση από ξένους που βρέθηκαν στην Κύπρο εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και τον μεγάλο αριθμό εταιρειών που μεταφέρουν την έδρα τους στην Κύπρο. Αναλυτικά το σχόλιο του κ. Κυναιγείρου στο Economy Today: Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υπήρξε αυξητική τάση στις τιμές των ενοικίων και αυτό οφεί λεται στη συνεχώς αυξανόμενη ζήτησή τους αλλά και στο γεγονός πως οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας τα τελευταία χρόνια ήταν υψηλοί με εξαίρεση το 2020. Από τη στιγμή που η αγορά ανακάμπτει, είναι φυσιολο γικό να ανεβαίνουν σταδιακά και οι τιμές, παρόλο που σε κάποιες περιοχές είναι γεγονός πως η αύξηση των ενοικίων είναι υπερβολική. Για το 2022 δεν θεωρούμε πως θα αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές των ενοικίων. Γενικότερα, στο εξωτερικό παρατηρείται πως τα άτομα νεότερης ηλικίας, οι λεγόμενοι Millennials και Generation Z, επιλέγουν το ενοίκιο, ώστε να έχουν λιγότερες οικονο μικές δεσμεύσεις και μεγαλύτερη άνεση για μετακίνηση κι άλλες δραστηριότητες, επαγγελματικές ή προσωπικές. Στην Κύπρο η ανάγκη για απόκτηση κατοικίας παραμέ νει έντονη ανάμεσα στις νεότερες γενιές, παρόλο που και η επιλογή της ενοικίασης ενισχύεται. Επίσης, αυτή την περίοδο παρατηρούμε και έντονο ενδιαφέρον για στέγαση φοιτητών, οι οποίοι έχουν εξασφαλίσει θέση στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου και έχουν ως προτεραιότητά τους την εξασφά λιση στέγης κοντά στα ακαδημαϊκά ιδρύματα που έχουν επιλέξει να φοιτήσουν. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε και τους αλλοδαπούς, αφού πολλοί έχουν βρεθεί στην Κύπρο τους τελευταίους μήνες από χώρες όπως Ουκρανία, Ρωσία, Λευκορωσία ένεκα της συνεχιζόμενης κατάστασης του πολέμου. Η αυξημένη ζήτηση για διαμερίσματα οφείλεται και στον μεγάλο αριθμό εταιρειών που μεταφέρουν την έδρα τους αλλά και προσωπικό στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια. Μέσα από τα στοιχεία για τις άδειες οικοδομής βλέπουμε πως οι αιτήσεις για οικιστικές πολυκατοικίες είναι αυξημένες και θεωρούμε πως σταδιακά η προσφορά θα μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση και η εξέλιξη των τιμών θα είναι πιο ισορροπημένη. ΟΊ ΤΊΜΕΣ ΕΝΟΊΚΊΑΣΗΣ Ο κ. Κυναιγείρου και το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματο μεσιτών ετοίμασαν για το Economy Today τον συγκε κριμένο πίνακα με τις τιμές ενοικίασης ανά μήνα στις ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΕΤΑΙΡΕΙΏΝΑΡΙΘΜΟΣΠΟΥΥΝΤΑΝΣΤΗΡΏΣΙΑΚΑΙΤΗΝΟΥΚΡΑΝΙΑΑΠΟΦΑΣΙΣΑΝΝΑΦΥΓΟΥΝΕΞΑΙΤΙΑΣΤΟΥΠΟΛΕΜΟΥΚΑΙΝΑΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝΣΤΗΝΚΥΠΡΟ,ΕΙΤΕΏΣΠΡΟΣΏΡΙΝΗΕΙΤΕΏΣΜΟΝΙΜΗΛΥΣΗ

EconomyToday 73 Η ΛΕΜΕΣΌΣ ΕΊΝΑΊ ΜΊΑ ΕΝΤΕΛΏΣ ΔΊΑΦΌΡΕΤΊΚΗ ΑΓΌΡΑ, ΠΌΥ ΚΊΝΕΊΤΑΊ ΣΕ ΑΛΛΌΥΣ ΡΥΘΜΌΥΣ ΜΕΑΝΕΞΑΡΤΗΤΌΥΣΤΊΣΥΠΌΛΌΊΠΕΣΕΠΑΡΧΊΕΣ επαρχίες της Κύπρου με αναφορά σε διαμερίσματα ενός, δύο και τριών υπνοδωματίων. Όπως φαίνεται από τον συγκεκριμένο πίνακα, πιο φθηνή επαρχία είναι η Πάφος όσον αφορά στα ενοίκια και ακολουθεί η Λάρνακα και η Λευκωσία. Η Λεμεσός, είναι μια εντελώς διαφορετική αγορά που κινείται σε άλλους ρυθμούς ανεξάρτητους με τις υπόλοιπες επαρχίες. Όπως φαίνεται και στον πί νακα οι τιμές των ενοικίων θα έλεγε κάποιος ότι έχουν ξεφύγει, αφού για διαμέρισμα τριών υπνοδωματίων, η τιμή πλησιάζει τις 2.000 ευρώ. Όπως αναφέρουν επαγγελματίες της αγοράς, οι τιμές στην παραλιακή περιοχή της Λεμεσού είναι πλέον απλησίαστες για μεγάλη μερίδα πολιτών τόσο σε σχέση με αγορά κατοικίας όσο και σε σχέση με ενοίκιο. Ενδεικτικά, στην περιοχή της Γερμασόγειας, ένα μονάρι φτάνει τα 1.000 ευρώ, ενώ ένα δυάρι αγγίζει τα 1.500 – 2.000 ευρώ. Όσον αφορά στην περιοχή του ΤΕΠΑΚ που ενδιαφέρει κυρίως φοιτητές, οι τιμές για ένα μονάρι αγγίζουν τα 700 ευρώ και για δυάρι τα 900 ευρώ. Όσον αφορά δε στη Λευκωσία, συλλέξαμε στοιχεία για μονάρι διαμέρισμα, σε περιοχές που ενδιαφέρουν τους φοιτητές, δηλαδή κοντά στο πανεπιστήμιο Κύπρου και τα μεγάλα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον κ. Μιχάλη Παύλου της εταιρείας Mimap Construction, στην περιοχή που βρίσκεται στα σύνορα Έγκωμης και Στροβόλου οι τιμές ενοικίασης για ένα μονάρι κυμαίνονται μεταξύ 700 – 800 ευρώ. Στην περιοχή της Έγκωμης οι τιμές ανέρχονται μεταξύ 600 – 700 ευρώ, στις περιοχές Παλουριώτισσας και Καϊμακλίου στα 550 – 600 ευρώ και στην περιοχή πέριξ της Αγλαντζιάς σε 550 – 600 ευρώ. Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Μία παράμετρος πάντως που αξίζει να αναφερθεί, έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση των ακινήτων που ανεγείρουν οι developers και τα οποία προορίζουν για ενοικίαση και όχι για πώληση. Αναλυτικότερα, όπως μας αναφέρθηκε, οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, θέλοντας να ικανοποιήσουν τη νέα τάση για ενοίκιο αντί για αγορά, προσαρμόζουν τα σχέδια τους και ετοιμάζουν την ανά πτυξη προϊόντων, τα οποία θα διατεθούν για ενοικίαση και όχι για πώληση. Ώστόσο, φαίνεται να αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα στο θέμα της χρηματοδότησης καθώς οι τράπεζες, όταν θα δανειοδοτήσουν ένα συγκεκριμένο project θέλουν να έχουν ενώπιον τους ένα business plan, το οποίο θα καταγράφει εν πολλοίς το κόστος ανέγερσης και τα ποσά πώλησης – είσπραξης, ώστε να επιτευχθεί η αποπληρωμή του δανείου. Όταν όμως το προϊόν δεν θα πωληθεί αλλά θα ενοικιαστεί, ενδεχομένως να μην είναι τόσο σίγουρο το ποσό που θα εισπράξει ο developer και επομένως η τράπεζα ίσως αρνηθεί να το δανειοδο τήσει. Επομένως τόσο από την πλευρά του developer, όσο και από την πλευρά της τράπεζας, ίσως χρειαστεί να αλλάξουν κάποια πράγματα. Και αυτό γιατί όπως μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, το μοντέλο ενοικίασης χρειάζεται διαφορετικούς κανόνες. ΛΆΡΝΆΚΆ Ενός υπνοδωματίου 400-500 Δύο υπνοδωματίων 500-600 Τριών υπνοδωματίων 700-800 ΤΙΜΈΣ ΈΝΟΙΚΙΆΣΗΣ ΣΈ € ΛΈΜΈΣΟΣ Ενός υπνοδωματίου 800-900 Δύο υπνοδωματίων 1.300 Τριών υπνοδωματίων 1.700-1.800 ΛΈΥΚΩΣΙΆ Ενός υπνοδωματίου 500-600 Δύο υπνοδωματίων 800-900 Τριών υπνοδωματίων 900-1.000 ΠΆΦΟΣ Ενός υπνοδωματίου 350-450 Δύο υπνοδωματίων 500-600 Τριών υπνοδωματίων 700-800 ΚτηματομεσιτώνΣυμβούλιοΑνάλυση:Εγγραφής

74 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Με διεθνή παρουσία και με σημαντικές βραβεύσεις η Chambersfield Economides Kranos παρέχει μια ευρεία γκάμα συμβουλευτικών υπηρεσιών στους επιχειρηματικούς της πελάτες ΥΠΗΡΕΣΙΕΣΝΟΜΙΚΕΣΚΑΙΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ Για τις νομικές υπηρεσίες που παρέχει η διε θνούς φήμης και πολυβραβευμένη εταιρεία Chambersfield Economides Kranos, μιλά στο περιοδικό Εconomy Τoday, ο ιδρυτής του δικηγορικού γραφείου κ. Μιχάλης Οικονομίδης, ο οποίος καταθέτει μεταξύ άλλων τις εισηγήσεις του για μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν προκειμένου η Κύπρος να προσελκύσει περισσότερες ξένες επενδύσεις. Ως δικηγορικό γραφείο ποιες νομικές και άλλες συμβουλευτικές υπηρεσίες παρέχετε στους επιχειρηματικούς σας πελάτες; Η ομάδα της Chambersfield Economides Kranos παρέχει μια ευρεία γκάμα από νομικές συμβουλές και βοήθεια καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης συμπε ριλαμβανομένης της σύστασης και διοίκησης μιας εταιρείας, καθώς και διαχείρισης όλων των τύπων επιχειρήσεων. Ποιες εξειδικευμένες υπηρεσίες προσφέρετε σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του Real-estate; Το τμήμα ακίνητης ιδιοκτησίας της εταιρείας μας μπορεί να αναλάβει υποθέσεις για λογαριασμό τραπεζών, πωλητών αγοραστών, διαχειριστών τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το προσωπικό που στελεχώνει το εν λόγω τμήμα μπορεί να προσφέρει στους πελάτες μας υπηρεσίες όπως: • Συμβουλές για την ανάπτυξη και τον προγραμματισμό •έργων.Συμβουλές κατασκευής και ανοικοδόμησης. • Συμβουλές σχετικά με την αγοραπωλησία ακίνητης •περιουσίας.Σχεδιασμό και διαχείριση ακινήτων. • Διαθήκες, Trusts και μεταφορές. • Αντιπροσώπευση για οικοδομικές και αναπτυξιακές διαφορές. Από ποιες αγορές προέρχεται το πελατολόγιο σας και σε ποιους τομείς δραστηριότητας; Το πελατολόγιο μας δεν προέρχεται μόνο από συγκεκρι μένες αγορές λόγω και της παγκόσμιας παρουσίας της Chambersfield Economides Kranos. Αυτό που έχουμε προσέξει όμως τον τελευταίο καιρό είναι πως δυστυχώς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία υπάρχει μια μεγάλη εισροή από Ουκρανούς πελάτες που αναζητούν χώρους στέγασης των εταιρειών τους αλλά και των οικογενειών τους. Ποια κίνητρα πιστεύετε ότι θα πρέπει να εξαγγελθούν στην κατεύθυνση της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων στη χώρα μας; Εντοπίζουμε τρεις βασικές αδυναμίες και θεωρούμε πως αν επιλυθούν, τότε θα προσελκύσουμε ακόμη περισσότερες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας. Θα έλεγα ότι οι αδυναμίες αυτές είναι: η διαχείριση και περιορισμός της αχρείαστης γραφειοκρατίας, η επίσπευση των διοικητικών διαδικασιών, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού. ΠΑΡΟΥΣΙΑΠΟΛΥΧΡΟΝΗ Το υποθέσειςστιςδιαφορέςσεέχειEconomidesγραφείοδιεθνέςπολυβραβευμένοδικηγορικόChambersfieldKranosπολύχρονηπείρασύνθετεςνομικέςκαιειδίκευσηεπιχειρηματικέςκαιτακτηματομεσιτικά θέματα. Το γραφείο φημίζεται κυρίως για τη δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων αλλά και παροχής καθοδήγησης στους τομείς του Real estate, Ναυτικό Δίκαιο, Τράπεζες & Οικονομικά Ιδρύματα και Επιχειρήσεις. Επίσης, έχει την εμπειρία διαχείρισης και σύναψης Εταιρικών Συμφωνιών αλλά και εμπορικών συναλ λαγών σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

ΘΕΜΑ ΚΊΝΑ: Ο ΚΟΚΚΊΝΟΣ ΔΡΑΚΟΣ ΤΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝΞΕΝΩΝ(FDI) Πώς οι άμεσες εξωτερικές επενδύσεις επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική Αφρική, Δρόμος του Μεταξιού και Ταϊβάν ΤΗΣ ΠΩΛΊΝΑΣ ΑΝΊΦΤΟΥ, Αναλύτριας Εξωτερικής Πολιτικής και Επενδύσεων

EconomyToday 77 Ηεξωτερική πολιτική στο πολυπρίσμα της συνύπαρξης των ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων έχει εντάξει στο διπλωματικό πεδίο τη διακρατική ανάπτυξη σχέσεων σε πολιτιστικό, οικονομικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Έτσι τα κράτη πλέον δεν παραμένουν στα ξύλινα όρια των πρεσβειών τους και των σχέσεων που επιβάλλουν τα πρωτόκολλα. Οι δημόσιες εταιρείες εισέρχονται σε κοινοπραξίες με άλλες δημόσιες/ ιδιωτικές εταιρείες σε ξένες χώρες. Ιδιωτικές εταιρείες χρηματοδοτούνται από δημόσιες τράπεζες, ταμεία και μετοχικά σχήματα στην εκτέλεση έργων προς όφελος κρατικών και διπλωμα τικών Πολλάκιςστρατηγικών.έχειαναφερθεί η σημασία της οικονομικής συμβολής στη διατήρηση διπλωματικών σχέσεων, στον επηρεασμό πολιτικών αποφάσεων και στη διατάραξη του διεθνούς στάτους. Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ το 2017 ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από τις ΗΠΑ οδήγησε τις 7 χώρες (Γουατεμάλα, Ονδούρα, Νήσοι Μάρσαλ, Τόγκο, Μικρονησία Ναούρου και Παλάου), οι οποίες επενδυτικά και μακροοικονομικά ελέγχονται από τις ΗΠΑ, να ψηφίζουν υπέρ της πρότασης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ και να μεταφέρουν τις πρεσβείες τους από το ΤελΑβίβ στην Ιερουσαλήμ, εν μέσω διεθνούς κατακραυγής. Η δε υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης (1994) μεταξύ Ιορδανίας και Ισραήλ έφερε δημοσιονομική ισορροπία στην Ιορδανία και επέδειξε πόσο η οικονομική εξάρτηση ματαιώνει ιδεολογικές και εθνικές πρακτικές δεκαετιών. Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μια σειρά διευθετήσεων ελάφρυνσης και αναδιάρθρωσης του εξωτερικού χρέους της Ιορδανίας, συνολικής αξίας άνω των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτές οι ρυθμίσεις ήταν εξαιρετικά σημαντικές για την αποκατάσταση της οικονομικής αξιοπιστίας της Ιορδανίας μετά από μια σοβαρή οικονομική κρίση το 1989-1990 και τον πόλεμο του Κόλπου το 1990-1991. Στην δε Κίνα το πολιτειακό σύστημα ελέγχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας που είχε ως πρόκριμα αφενός την ενσωμάτωση του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν στη «μητέρα Κίνα» και αφετέρου τη δημιουργία μιας ζώνης ζωτικής ασφάλειας με επενδύσεις σε τρίτες χώρες. Ενώ στη γεωπολιτική ο «Ζωτικός Χώρος» συσχετίζεται με τη γεωγραφική ασφάλεια, για την Κίνα ο Ζωτικός Χώρος έχει διαστάσεις οικονομικών και πολιτιστικών προσεγγίσεων και τη δημιουργία διπλωματικής εγγύτητας για την εξάρ τηση τρίτων χωρών από την κινέζικη τεχνογνωσία, τις επενδύσεις, τα προϊόντα και την τεχνολογία με απώτερο σκοπό τη στρατηγική (στρατιωτική και πολιτική) παρουσία σε τρίτες χώρες. Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΚΑΙ Η «ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ» Η κινέζικη επενδυτική κινητικότητα στην Αφρική άρχισε από το 2000, μετά την επαναφορά του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα το 1997, έπειτα από 150 χρόνια βρετανικής κυριαρχίας (1842- 1997). Η Κίνα με την ένταξη του Χονγκ Κονγκ στην επικράτειά της και μέχρι την πλήρη

78 EconomyToday ΘΕΜΑ Μεταξύ 2001 και 2012 οι ΗΠΑ επένδυσαν $56,3 ΔΙΣ. στην Αφρική, αλλά ξόδεψαν επίσης $9 ΤΡΙΣ. για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας επανάκτηση των τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών δεσμεύσεων αναγκάστηκε να κινηθεί προς τη Δύση για να αντιληφθεί πώς κινείται το φιλελεύθερο σύστημα. Επίσης, χρησιμοποιώντας το Χονγκ Κονγκ και δημιουργώντας Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες στη χώρα ως φορολο γικούς και τραπεζικούς παραδείσους (π.χ νησί Μακάου) επιδίωξε να δεχθεί νέες επενδύσεις, αλλά και κινέζικες εταιρείες εγγεγραμμένες σε αυτούς τους παραδείσους να είναι πιο ευέλικτες στη διεθνή αγορά. «Αυτή τη στιγμή, το 90% των κινεζικών εταιρειών που επενδύουν στην Αφρική είναι ιδιωτικές εταιρείες», αναφέρει το London School of Economics’ China-Africa Initiative. Οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν διαφορετικά επεν δυτικά χαρακτηριστικά από τις κρατικές εταιρείες. Αντί να επενδύσουν μόνο στην ενέργεια, τις μεταφορές και τις υποδομές, θα επενδύσουν σε τομείς που είναι κατάλ ληλοι για μια μεσαία τάξη της Αφρικής, όπως η γεωργία, η επεξεργασία τροφίμων, η ψυχαγωγία και τα ιδιωτικά δάνεια σε τράπεζες. Ως εκ τούτου, η κινέζικη εμπλοκή στην Αφρική δεν αφορά τομείς μόνο προς κέρδος αλλά έχει και δομικά χαρακτηριστικά προς συνεργασία με πολιτικές κινήσεις και εργατικές πρωτοβουλίες μέσω και της τακτικής και ιδεολογίας του ΚΚ της χώρας. Άλλωστε στην Αφρική η Αιθιοπία αποτελούσε μακράν μια από τις χώρες με τα σπουδαιότερα αριστερά κινήματα στον κόσμο και η ανέχεια έφερε πολλές χώρες να προσεγγίσουν την Κίνα για τη λήψη δανείων. Έτσι από το 2001 ως το 2018, η Κίνα δάνεισε περίπου 126 δισεκατομμύρια δολάρια σε αφρικανικές χώρες. Από το 2001 ως το 2018, η Κίνα επένδυσε 41 δισεκα τομμύρια δολάρια σε FDI. Οι χώρες που δεσμεύτηκαν με κινέζικα δάνεια στην Αφρική αντιπροσωπεύουν το 68% του συνόλου των κινέζικων επενδύσεων και δανείων και περιλαμβάνουν χώρες όπως η Αγκόλα, η Αιθιοπία, η Ζάμπια και το Καμερούν. H Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) και η Νότια Αφρική – αντιπροσώπευαν το 63% του συνολικού κινεζικού αποθέματος επενδύσεων στην Αφρική. Μεταξύ 2001 και 2012, οι ΗΠΑ επένδυσαν 56,3 δισεκατομμύρια δολάρια στην Αφρική, αλλά ξόδε ψαν επίσης 9 τρισεκατομμύρια δολάρια για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, όπως στην περίπτωση της Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία και των ισλαμικών οργανώσεων σε Κένυα και Σομαλία. Κατά τη διάρκεια τής πιο πάνω περιόδου η επενδυτική επιρροή των ΗΠΑ μειώθηκε περίπου κατά 8% στην Αφρικανική ήπειρο, επίσης πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις στην Αφρική όπως η Γαλλία και η Πορτογαλία έδωσαν μεγάλη μάχη για την παραμονή τους απέναντι στην Κίνα. Ήδη στη Ναμίμπια και στην Αγκόλα εταιρείες από το Ισραήλ και την Τουρκία άρχισαν να επενδύουν στον κατασκευαστικό τομέα και εμπορικά επιμελητήρια αποφάσισαν να μπουν στη μάχη για να καθιερωθούν οι εταιρείες τους στην Αφρική. Στις ΗΠΑ οι ισχυρισμοί σχετι κά με τα κίνητρα στα οποία βασίζεται η εμπλοκή της Κίνας

EconomyToday 79 στην Αφρική έχουν προκαλέσει διαμάχη με τίτλους σε διεθνή πρακτορεία όπως «Η Κίνα στην Αφρική: Επένδυση ή Εκμετάλλευση;» ή «Η Κλίντον προειδοποιεί ενάντια στη ‘’νέα αποικιοκρατία’’ στην Αφρική». Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον χαρακτήρισε τις κινεζικές επενδύσεις και τη δανειοδότηση στην Αφρική ως ληστρικές: «η στρατηγική χρήση του χρέους για να κρατήσει τα κράτη στην Αφρική δέσμια στις επιθυμίες και τις απαιτήσεις του Πεκίνου». Το «Forum on China Africa Cooperation» (FOCAC) ανακοί νωσε το 2018 το όραμα της Κίνας και των αφρικανικών χωρών για το 2035. Το πλάνο αφορούσε επενδύσεις 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2023. Ως εκ τούτου, οι κινέζικες επενδύσεις στην Αφρική επιδιώκεται ως το 2035 να αγγίξουν τα 90 δισεκατομμύρια δολά ρια, με ρυθμό ανάπτυξης 10% που θα σήμαινε γενικά αποθέματα (stocks) 181 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2035, γεγονός που θα καθιστούσε την Κίνα ως τον μεγαλύτερο επενδυτή της Αφρικής. Το 2020 η Αμερικάνικη Επιτροπή «U.S.-China Economic and Security Review Commission» προειδοποίησε ότι η Κίνα προωθεί τις χώρες στις οποίες επενδύει το σύστημα της «μονοκομματικής, αυταρχικής διακυβέρνησης» εκ παιδεύοντας πολιτικά κόμματα στην Αφρική, πουλώντας προηγμένη τεχνολογία ψηφιακής επιτήρησης και επηρε άζοντας τα μέσα ενημέρωσης. Το «Center for American Progress» συνδέει τις κινεζικές τεχνολογικές πρωτοβου λίες στη Ζιμπάμπουε με την ψήφιση της νομοθεσίας το 2019 από τη χώρα για τα αδικήματα στον κυβερνοχώρο και την ασφάλεια που περιορίζει την ελευθερία του διαδι κτύου, συμπεριλαμβανομένης της στόχευσης υπηκόων της Ζιμπάμπουε στο εξωτερικό που «μάχονται εναντίον της χώρας και του πολιτεύματος». Μιλώντας τον Νοέμβριο του 2019 για την υποστήριξη ανάλογης νομοθεσίας, η Πρώτη Κυρία της Νιγηρίας Aisha Buhari δήλωσε: «Εάν η Κίνα μπορεί να ελέγξει πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν βλέπω κανένα λόγο για τον οποίο η Νιγηρία δεν μπορεί να επι χειρήσει να ελέγξει 180 εκατομμύρια κατοίκους». Από την άλλη η Κίνα, αντικρούοντας τα όσα αναφέρονται κυρίως από τις ΗΠΑ, έχει μεταφέρει ιατρικές ομάδες και έχει δώσει ιατρική και φαρμακευτική βοήθεια σε χώρες της Αφρικής όπως το Λέσοθο σε μόνιμη βάση. Επίσης, έργα όπως η κατασκευή ειδικών οικονομικών ζωνών που λειτουργούν από την Κίνα, δρόμοι με διόδια και γέφυρες που αντιπροσωπεύουν το 35% των συνολικών επενδύ σεων του 2020 δεν σταμάτησαν κατά τη διάρκεια του Covid, αποδεικνύοντας τον επαγγελματισμό των κινέζικων εταιρειών. Επίσης, το 1/3 του ηλεκτρικού δικτύου και της ενεργειακής υποδομής της Αφρικής χρηματοδοτείται και κατασκευάζεται από κρατικές κινέζικες εταιρείες από το 2010, κατά τη διάρκεια του Covid προχώρησε με γοργούς ρυθμούς για να παρασχεθεί βοήθεια σε νοσοκομεία και ιατρικές εγκαταστάσεις στις διάφορες χώρες. ΕΊΝΑΊ ΔΣΤΟΝΑΔΊΑΜΦΊΣΒΗΤΗΤΗΗΣΗΜΑΣΊΑΤΗΣΟΊΚΟΝΟΜΊΚΗΣΣΥΜΒΟΛΗΣΣΤΗΔΊΑΤΗΡΗΣΗΔΊΠΛΩΜΑΤΊΚΩΝΣΧΕΣΕΩΝΚΑΊΕΠΗΡΕΑΣΜΟΠΟΛΊΤΊΚΩΝΑΠΟΦΑΣΕΩΝΣΤΗΔΊΑΤΑΡΑΞΗΤΟΥΊΕΘΝΟΥΣΣΤΑΤΟΥΣ

80 EconomyToday ΘΕΜΑ Ο ΝΈΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑ ΑΠΟΤΈΛΈΣΈ ΚΑΙ Ο «ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΈΤΑΞΙΟΥ» ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΠΟΥ Η ΚΙΝΑ ΘΈΛΗΣΈ ΝΑ ΔΈΣΜΈΥΣΈΙ ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΗ ΜΈ ΤΗΝ ΈΠΈΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΈΠΙΡΡΟΗΣ. Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΈΤΑΞΙΟΥ ΈΧΈΙ ΤΡΈΙΣ ΚΑΤΈΥΘΥΝΣΈΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑ: 1) Μεταφορά προϊόντων από την Κίνα μέσω του Καζακστάν και της Ουκρανίας στη Δύση. Ήδη οι κινέζικες εταιρείες το καλοκαίρι του 2021 υπέγραψαν συμφωνίες αξίας 3 δισεκατομμυρίων με την Ουκρανία, ώστε να κατασκευαστούν δρόμοι και να συντηρη θούν σιδηρόδρομοι για τη μεταφορά κινέζικων προϊόντων στην Ε.Ε. Το 2021, η China Railway Express έστειλε 15.000 εμπορευματικά τρένα με εμπορευματοκιβώτια μέσω του Καζακστάν, αύξηση 22% σε σύγκριση με το 2020, επίσης η χώρα επένδυσε 19,2 δισεκατομμύρια δολάρια στο Καζακστάν μεταξύ 2005-20, σύμφωνα με την κινεζική πρεσβεία στο Καζακστάν. Περίπου 56 έργα που υποστηρίζονται από την Κίνα, αξίας σχεδόν 24,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2023, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέβαλε επενδύσεις άνω των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε Ουκρανία και Καζακστάν. 2) Μεταφορά προϊόντων από την Κίνα μέσω της Ρωσίας στη Φιν λανδία ώστε τα Φινλανδικά λιμάνια και αεροδρόμια να κατα στούν σταθμοί φύλαξης και μεταφοράς εμπορευμάτων και εμπορευματοκιβωτίων. Το 2019 μια σιδηροδρομική σήραγγα που θα συνδέει το Ελσίνκι με την πρωτεύουσα της Εσθονίας Ταλίν είχε λάβει προσωρινή χρηματοδότηση 17 δισεκατομμυρίων δολαρί ων από την κινεζική Touchstone Capital Partners, την τελευταία επένδυση υποδομής στο σχέδιο του Δρόμου του Μεταξιού του Πεκίνου. Το 2016 η κινεζική National Silicon Industry Group εξαγόρασε τη φινλανδική εταιρεία παραγωγής πυριτίου Okmetic για περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ. Η JOT Automation, μια εταιρεία που επικεντρώνεται στον αυτοματισμό και τις δοκιμές παραγωγής, αγοράστηκε από την κινεζική Wuxi Lead Intelligent Equipment για 74 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η κινεζική HNA Tourism Group αγόραζε την Carlson Hotels και η συμφωνία συμπεριλαμβάνει και την πολυεθνική αλυσίδα Radisson Hotel, η οποία δραστηριοποιείται στη Φινλανδία. Η κινεζική Kaidi, η οποία ειδικεύεται σε φιλικές προς το περιβάλλον εγκαταστά σεις παραγωγής ενέργειας, σχεδιάζει το εργοστάσιο παραγω γής ενέργειας βιοκαυσίμων Kemi, το οποίο επί του παρόντος εξετάζεται ως έργο αξίας 1 δισεκατομμυρίου ευρώ. Η αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας τον Μάιο του 2022 έφερε την προσωρινή παύση των επενδύσεων της Κίνας στα λιμάνια της νότιας Φινλανδίας και σε αεροδρόμια στο αρκτικό μέρος της χώρας, πράγμα που λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία αυτές οι δύο δίοδοι του Δρόμου του Μεταξιού αναχαιτίστηκαν. 3) Η Τρίτη δίοδος του Δρόμου του Μεταξιού ήταν το Ιράν. Το 2021 η Κίνα και το Ιράν υπέγραψαν τη συμφωνία του αιώνα για συνεργασία σε εμπορική βάση, ασφάλεια και τεχνολογία αξίας 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η συμφωνία θα δέσμευε τις αγορές της Κεντρικής Ασίας και των δύο χωρών για εξαγωγές μέσω του λιμανιού της Βηρυτού και θα συνέδεε τη Σανγκάη μέσω του Τατζικιστάν και του Αφγανιστάν με το Ιράν και τη Μεσόγειο. Η ανατίναξη του λιμανιού τον Αύγουστο του 2020 και η υπογραφή των Συμφωνιών του Αβραάμ τον ίδιο μήνα στην Ουάσινγκτον αναχαίτισε πολύ νωρίς και αυτή την προοπτική. Η ΑΝΏΤΕΡΗ ΕΞΏΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΧΕΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΗΣ Η εξωτερική πολιτική της Κίνας βασίζεται κυρίως στη θεωρία του realist constructivism, όπου δηλαδή η εξωτερική πολιτική για την επίτευξη των ρεαλιστικών στόχων της κινείται χρησιμοποιώντας αρχές και αξίες της ιστορίας, της κοινωνικής ψυχολογίας και της θρησκείας για την εφαρμογή της. Η εξωτερική πολιτική της Κίνας είναι εν πολλώ βασισμένη στις αρχές του Κομφούκιου και των έργων του όπως τα «Ανάλεκτα» που εκδόθηκαν και έγιναν φιλοσοφικές διακυβερνητικές διατάξεις κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν (206 π.Χ. – 220 μ.Χ,). Οι αρχές της κινέζικης ιστορικής πολιτικής πιστεύετε ότι περιείχαν τις βασικές αρχές που απαιτούνται για την καθοδήγηση του ηγέτη και του λαού για μια ηθική ζωή και διακυβέρνηση. Τα έργα του Κομφούκιου προσφέρουν μια έγκυρη καταγραφή μιας παλαιότερης περιόδου της κινεζικής ιστορίας που είχε φτάσει στο απόγειό της με την αναφορά σε μια «πεφωτισμένη διακυβέρνηση». Η ιδανική μορφή διακυβέρνησης, που περιγράφεται σε βιβλία του Κομφούκιου θεωρείται από πολλούς μελετητές ως «Η Βίβλος της Κίνας και το Σύνταγμά της Χώρας» που οι παλαιότερες φιλοσοφίες παροτρύνουν τον λαό και το κράτος να κοιτάξουν στο μέλλον και να δημιουργήσουν «νέους δρόμους». Οικονομική ζώνη του Δρόμου του ΠρωτοβουλίαΜεταξιού για τον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού

EconomyToday 81 Οι αρχές της Ταϊβάν προκειμένου να διασφαλίσουν την ασφάλεια της χώρας επιδιώκουν να δεσμεύσουν μια κινέζικη εισβολή με προσβολή ξένων επενδύσεων, έτσι στο Χρηματιστήριο της Ταϊπέι, οι ξένες επενδύσεις αντι προσωπεύουν περίπου το 45% της κεφαλαιοποίησης της Taiwan Stock Exchange (TWSE) από το 2020. Η Ταϊβάν επιτρέπει τη δημιουργία υπεράκτιων τραπεζικών μονάδων, χρεογράφων και ασφαλιστικών μονάδων για να προσελκύσει ευρύτερο επενδυτικό κοινό για παγκόσμια πολιτική στήριξη ένεκα του γεγονότος ότι δεν αναγνωρίζεται επίσημα ως χώρα στον ΟΗΕ, καίτοι συμμετέχει σε πάνω από 40 παγκόσμιους και περιφερειακούς οργανισμούς. Στο τέλος του 2020, 948 εταιρείες ήταν εισηγμένες στο TWSE, με συνολικό όγκο συναλλαγών στην αγορά 157,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Ταϊπέι συναντάται τακτικά με φορείς της Ταϊβάν, όπως το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης (NDC) για να προωθήσει τις σχέσεις των δύο χωρών σε μια εποχή που η Κίνα επιδιώκει να εντάξει την Ταϊβάν στον κόλπο της επικράτειάς της ώστε απρόσκοπτα να έχει έξοδο στη θαλάσσια περιοχή από την Οκινάουα της Ιαπωνίας ως το Βιετνάμ, που πια το τελευταίο γίνεται κέντρο προσέλκυσης αμερικανικών επενδύσεων. Το διμερές εμπόριο ΗΠΑ- Ταϊβάν στήριξε περισσότερες από 200.000 θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ από το 2019, ενώ η Ταϊβάν είναι ο 12ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ στον τομέα των αγαθών και το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών το 2021 ανήλθε συνολικά στα 114 δισεκατομμύρια δολάρια, σημει ώνοντας αύξηση 80% σε σχέση με το 2012. Το εμπόριο υπηρεσιών, εν τω μεταξύ, ανήλθε συνολικά σε 19,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021 - μια σημαντική ανάκαμψη από την ύφεση στα 15,2 δισεκατομμύρια δο λάρια κατά τους μήνες αιχμής της πανδημίας του 2020. Η Ταϊβάν είναι ένας κρίσιμος προμηθευτής για τις παγκό σμιες αλυσίδες τεχνολογικών προϊόντων των ΗΠΑ και οι διμερείς οικονομικοί δεσμοί με την Ταϊβάν χαρακτηρίζονται από αυξανόμενο εμπόριο και επενδύσεις σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας. Ως εκ τούτου, μπορεί για την Κίνα η Ταϊβάν να αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι της κινέζικης ιστορίας και μιας γεωπολιτικής αξίας τμήμα στην κινέζικη θάλασσα, όμως οι ΗΠΑ μετά την επίσκεψη Pelosi στην Ταϊβάν και την έναρξη συζητήσεων για τη σύναψη νέας εμπορικής συμφωνίας εν μέσω απειλών από την Κίνα αποδεικνύουν πως η Ταϊβάν που μέσω των νησιών Κιμμέν απέχει μόνο 10 χλμ από τις ακτές της Κίνας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ασφάλεια των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας αλλά και της AUKUS. Η επίσκεψη της νέας Αμερικανής πρέσβειρας Caroline Kennedy στην Αυστραλία, στα Νησιά Σολομώντα, τον Αύγουστο του 2022, ώστε να αποκατασταθούν οι σχέσεις των νησιών με τις ΗΠΑ μετά την εμπλοκή της Κίνας και τον εκτοπισμό των επενδύσεων της Ταϊβάν, που αποτελούσε σύμμαχο για τα νησιά τα τελευταία 15 χρόνια και μόλις τον Δεκέμβριο του 2021 ενέκρινε ένα δάνειο ύψους 25 εκατομμυρίων δολαρίων στα Νησιά Σολομώντα από την Export Import Bank (EXIM) της Ταϊβάν, μας φέρνουν μπροστά σε παγκόσμιες ανακατατάξεις για τη δύναμη των θαλασσών και των χωρών- συμμαχιών που ελέγχουν τα θαλάσσια περάσματα του Ινδο-Ειρηνικού. Ο Δρόμος του Μεταξιού για την Κίνα προς τη Δύση περ νούσε μέσα από την Ευρασία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, η ανυπαρξία προόδου στις συνομιλίες της Βιέννης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν φέρνει πια την Κίνα αντιμέτωπη με την ηθική διάσταση του ζητήματος της «μίας Κίνας» και της εξόδου της στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Κινέζος ηγέτης Xi τον Ιούλιο του 2022, στην επέτειο για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚ, ανέφερε πως το ΚΚ «πρέπει να κερδίσει την καρδιά και το μυαλό» των κατοίκων του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν σε μια περίοδο όπου στο εσωτερικό, η Κίνα παλεύει με την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, μια βαθύτερη εγχώρια κρίση στεγαστικών δανείων και μια πολιτική Covid Zero που την έχει αναγκάσει να κλείσει τα σύνορά της. Η επίσκεψη Pelosi αρχικά στην Ταϊβάν τον Αύγουστο του 2022 και μετέπειτα ο κατακλυσμός της μικρής χώρας τον ίδιο μήνα από Αμερικανούς εμπειρογνώμονες φανέρωσε και το μέγεθος της αγωνίας των ΗΠΑ για τυχόν επέμβαση της Κίνας στην Ταϊβάν. Τα γεγονότα του αποκλεισμού της Κίνας το 1996 από τη διακυβέρνηση Κλίντον όταν η Κίνα απειλούσε με εισβολή, εν έτει 2022, θα επέφερε τρομακτικές απώλειες στις αμερικανικές επενδύσεις και παρουσία στην περιοχή. Το 2021 η Κίνα και το Ιράν υπέγραψαν τη συμφωνία του αιώνα για συνεργασία σε εμπορική βάση, ασφάλεια και τεχνολογία αξίας $400 ΔΙΣ.

82 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Σύμφωνα με τα στοιχεία που λαμβάνου με από τη Meta (Facebook) υπάρχουν περίπου 150.000 διαχειριστές επαγ γελματικών σελίδων Facebook στην Κύπρο και 1.200.000 στην Ελλάδα. Παράλληλα θεωρούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό δι αθέτουν επαγγελματικό λογαριασμό στο Instagram με στόχο την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών και στο LinkedIn περισσότερο εταιρείες που στο χεύουν επαγγελματίες όπως δικηγορικά γραφεία, λογιστικά γραφεία, χρηματοοικονομικές εταιρείες κ.λπ.. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντι μετωπίζουν οι διαχειριστές σελίδων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ), που είναι στο μεγαλύτερο τους ποσοστό οι ίδιοι επιχειρηματίες, είναι η μέτρηση της απόδοσης και η επιστροφή της επένδυσης που λαμβάνουν μέσω των διαφημίσε ων στο Facebook, Instagram και LinkedIn. Για πάνω από 10 χρόνια ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με περιπτώσεις επιχειρήσεων που πιστεύουν ότι δεν παίρνουν την απαιτούμενη απόδοση της διαφημιστικής επένδυσης. Από την πρώτη συνάντηση και αναλύοντας τις ενέργειες που έχουν κάνει ή κάνουν αντιλαμβανόμαστε αμέσως τις βασικές παραλείψεις που έφεραν το αρνητικό αυτό αποτέλεσμα. Καλώς ή κακώς η Meta και το LinkedIn δίνουν τη δυνατότητα σε όλους τους χρήστες που διαθέτουν επαγγελματική σελίδα να πατήσουν το κουμπί Boost και να διαφημίσουν. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η ενέργεια μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της αναγνωρισιμότητας, της αλληλεπίδρασης ή των κλικ της ανάρτησης και ναι, μπορεί να λειτουρ γεί καλά από καιρού εις καιρόν. Όταν όμως δεν υπάρχει η καθαρή στρατηγική για το πού επενδύουμε τα λεφτά μας και τουλάχιστον τις βασικές τακτικές επικοινωνίας και διαφήμισης στα ΜΚΔ είναι φυσικό κάπου να χάνουμε τον έλεγχο. Κάποτε ένας δυνητικός πελάτης μάς ρώτησε: Τι πι στεύετε για τις αναρτήσεις/διαφημίσεις μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κάνουμε μόνοι μας; Στην πραγματικότητα αυτή είναι μια ερώτηση που λαμβάνουμε συχνά, επειδή πολλοί ιδιοκτήτες επι χειρήσεων αναθέτουν το μάρκετινγκ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε έναν από τους υπαλλή λους τους ή σε ένα junior ελεύθερο επαγγελματία που το κάνει για ένα επιπλέον εισόδημα. Και επειδή σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να κάνουμε 1.350.000 συναντήσεις και να εξηγή σουμε στον κάθε ένα ξεχωριστά, σχετικά με τι πρέπει να διορθώσει στις βασικές ενέργειες social media μάρκετινγκ, σας ετοιμάσαμε μια βασική λίστα ερωτήσεων που πρέπει να απαντάτε πριν να ξεκινήσετε μια ενέργεια μάρκετινγκ στα ΜΚΔ. 5 + 1 ΛΌΓΌΙ ΠΌΥ ΔΕΝ ΑΠΌΔΙΔΌΥΝ ΌΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΑ Μ Ε ΣΑ Κ Ό ΙΝΩΝΙΚ Η Σ ΔΙΚΤ Υ ΩΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΕΣΤΗ ΜΙΧΑΗΛ Managing Partner της Socialway ΕΝΑ ΑΠΌ ΤΑ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΑ ΠΡΌΒΛΗΜΑΤΑ, ΕΊΝΑΊ Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΌΔΌΣΗΣ ΚΑΊ Η ΕΠΊΣΤΡΌΦΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΎΣΗΣ ΤΩΝ ΔΊΑΦΗΜΊΣΕΩΝ ΣΤΑ ΜΚΔ Το στρατηγικό πλάνο δράσης σε μηνιαία βάση είναι ίσως το πλέον σημαντικό εργαλείο για επιτυχημένο μάρκετινγκ στα ΜΚΔ

EconomyToday 83 Σας παρουσιάζουμε λοιπόν τις βασικές ερωτήσεις που απαντάμε κάθε φορά που δημιουργούμε μια ανάρτηση / διαφημιστική καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 1) Εικαστική παρουσία: Το εικαστικό (φωτογραφία ή βίντεο) έχει τα ακόλουθα στοιχεία: • Σημείο εστίασης (Focal point:): Η εικόνα έχει ένα προφανές σημείο εστίασης; • Σύνδεσμος επωνυμίας (Brand link): Πόσο εύκολο είναι να αναγνωρίσετε τον διαφημιζόμενο; • Προσωπικότητα επωνυμίας (Brand personality): Πόσο καλά ταιριάζει το εικαστικό με την προσωπι κότητα της εταιρείας; • Ενημερωτική ανταμοιβή (informational reward): Η εικόνα έχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες; • Συναισθηματική ανταμοιβή (Emotional reward): Το εικαστικό ελκύει συναισθηματικά; • Σημαντικότητα (Noticeability): Κατά την περιήγηση στο διαδίκτυο, αυτή η εικόνα τραβάει την προσοχή; • Παρότρυνση για δράση (Call to action): Σας προ τρέπει να προβείτε σε σαφή δράση; (Εάν χρειάζεται) 2) Κείμενο: Οι λεζάντα έχει τα ακόλουθα στοιχεία; • Διαφημιστική πρόταση (Catching line) : Η πρώτη πρόταση είναι σύντομη, ενδιαφέρουσα, περιεκτική και μπορεί να σταματήσει το scrolling; • Επεξήγηση (Explanation): Υπάρχει σαφής επεξήγη ση αυτών που θα παρουσιάσουμε; (Εάν χρειάζεται, ανάλογα με τη γενική στρατηγική). • Παρότρυνση για δράση (Call to action): Υπάρχει σχετική παρότρυνση για δράση; • #Hashtags: Υπάρχουν σχετικές ενότητες με αυτό που παρουσιάζουμε για να χρησιμοποιηθούν σαν # Hashtags; 3) Διαφημιστικός στόχος: Ποιος διαφημι στικός στόχος ή συνδυασμός στόχων θα χρησιμοποιηθεί και γιατί; • Brand awareness: Να προσεγγίσει περισσότερους ανθρώπους; • Engagement: Να αυξηθεί η αλληλεπίδραση; • Traffic: Να πετύχουμε περισσότερη επισκεψιμότητα στον ιστότοπό σας; • Video View: Έχουμε ενδιαφέροντα βίντεο που θέλουμε να παρακολουθήσει το κοινό; • Lead Generation / Messages: Αύξηση των δυνητι κών πελατών; • Conversions: Αύξηση πωλήσεων σε eshop; 4) Κοινό στόχος: Με ποιο συνδυασμό θα ορίσετε τον κοινό-στόχο; • Τοποθεσία: Σε ποια τοποθεσία να εμφανίζεται η διαφήμισή μας; • Ηλικία: Σε ποιες ηλικίες θέλουμε να εμφανίζεται η διαφήμισή μας; • Φύλο: Σε ποιο φύλο να εμφανίζεται η διαφήμισή μας; • Ενδιαφέροντα/επάγγελμα κ.λπ: Ποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά έχει το κοινό μας; • Custom Audience (Remarketing ) : Το κοινό που έχει αλληλεπίδραση πρακτικά με τη διαδικτυακή μας παρουσία στο παρελθόν. • Lookalike Audience: Κοινό με παρόμοια συμπε ριφορά με αυτό που έχει αλληλεπίδραση στο παρελθόν. 5) Αναφορά απόδοσης: Πώς μετράμε την επιτυχία στην επιστροφή της επένδυσης (ROI); • Reach: Πόσα άτομα περιμένετε να προσεγγίσετε. • Frequency: Πόσες φορές περιμένετε να εμφανιστεί η διαφήμιση στο συγκεκριμένο κοινό; • Impressions: Πόσες συνολικές εμφανίσεις περιμέ νετε; • Cost Per Click (CPC): Ποιο μέσο κόστος ανά κλικ είναι αποδεκτό γι’ αυτήν την καμπάνια; • Cost Per Thousand Impressions (CPM): Ποιο μέσο κόστος ανά χίλιες εμφανίσεις είναι αποδεκτό; • Click Through Rate (CTR): Ποια αναλογία κλικ προς τον αριθμό εμφανίσεων είναι αποδεκτή; +1)Στρατηγικό πλάνο δράσης: Έχετε ένα στρατηγικό πλάνο δράσης για να γνωρίζετε πότε δημοσιεύετε, τι προσπαθείτε να πετύχετε με τη συγκεκριμένη διαφήμιση και πώς εξυπηρετεί τη γενική στρατηγική μάρκετινγκ της εταιρείας; Το στρατηγικό πλάνο δράσης, σε μηνιαία βάση, είναι ίσως το πλέον σημαντικό εργαλείο για επιτυχημένο μάρκετινγκ στα ΜΚΔ και τίποτα από τις προηγούμενες ενέργειες δεν έχουν αξία αν δεν έχετε καθαρή εικόνα γιατί δημοσιεύεται περιεχόμε νο και πώς θα βοηθήσει την επιχείρηση να πετύχει τους στόχους της. Αυτές είναι οι ερωτήσεις που απαντάμε σε κάθε ανάρτηση / διαφήμιση στα ΜΚΔ που δημιουργού με και έχουμε ορίσει τις διαδικασίες για να βεβαι ωθούμε ότι κάθε διαφήμιση εξυπηρετεί τον σκοπό της και ότι ευθυγραμμίζεται πλήρως η επικοινωνία σχετικά με το εικαστικό, το κείμενο, τον διαφημιστι κό στόχο, τον κοινό-στόχο και το αποτέλεσμα στην αναφορά απόδοσης. Υπάρχει ένα κοινό μυστικό που πρέπει να προ σθέσετε για την εξασφάλιση της επιτυχίας, (όπως σε όλες τις δουλειές). Αυτό είναι το πάθος για το μάρκετινγκ, η εξειδίκευση στην επικοινωνία και η εμπειρική γνώση της αγοράς σε σχέση με το μάρκετινγκ, καθώς επίσης το μάρκετινγκ στα ΜΚΔ. Διαφορετικά επικοινωνεί ένα δικηγορικό γραφείο και διαφορετικά ένα κατάστημα λιανικής πώλησης. Τώρα γνωρίζετε! Την επόμενη φορά που θα ετοιμάσετε μια ανάρ τηση/διαφήμιση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απαντήστε στις 30 και πλέον βασικές ερωτήσεις πιο πάνω και αν σας λείπει η εξειδίκευση, το πάθος ή γνώση ή χρειάζεστε κάτι πιο εξειδικευμένο, επικοι νωνήστε με επαγγελματίες του τομέα. ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ. ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ, Η ΜΓΝΣΤΗΝΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑΙΗΕΜΠΕΙΡΙΚΗΩΣΗΤΗΣΑΓΟΡΑΣΣΕΣΧΕΣΗΜΕΤΟΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ,ΚΑΘΩΣΕΠΙΣΗΣΤΟΑΡΚΕΤΙΝΓΚΣΤΑΜΚΔ

84 EconomyToday ΘΕΜΑ Στις 5 Σεπτεμβρίου αρχίζουν οι εργασίες της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, μετά από 2 μήνες περίπου λόγω καλοκαι ριού. Τα μέλη της επιτροπής σηκώνουν μανίκια γιατί τους περιμένει μία δύσκολη χρονιά, κατά την οποία θα συντρέχουν και οι Προεδρι κές εκλογές με ό,τι σημαίνει αυτό για το Κοινοβούλιο. Πολλά ήταν τα νομοσχέδια, οι προτάσεις νόμου και οι κανονισμοί που δεν ολοκληρώθηκε η συζήτησή τους, ώστε να οδηγηθούν στην Ολομέλεια για ψήφιση. Με το άνοιγμα της Βουλής αυτά θα βγουν από τα συρτά ρια για να συζητηθούν -ξανά- ενώ άλλα νομοσχέδια, η Βουλή, αναμένει από το Υπουργείο Οικονομικών να τα καταθέσει στη Βουλή. ΑΡΧΗ ΜΕ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΤΟ Το νομοσχέδιο που σκοπεύει στη δημιουργία του νέου επαγγελματικού σχεδίου συνταξιοδοτικών ωφελημά των των υπαλλήλων του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, είναι ένα από τα σημαντικότερα νο μοσχέδια που εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής, το οποίο χρειάζεται άμεση νομοθετική ρύθμιση. Γι’ αυτό τον λόγο είναι στις άμεσες προτεραιότητες των μελών της επιτροπής. Το νομοσχέδιο αν και εξετάστηκε σε τρεις συνεδρίες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονο μικών, με την παρουσία όλων των ενδιαφερόμενων οι οποίοι απηύθυναν έκκληση στη Βουλή για ψήφισή του πριν από το κλείσιμο του Κοινοβουλίου για το κα λοκαίρι, ώστε να μην απολέσουν τα δικαιώματά τους όσοι θα συνταξιοδοτηθούν μέχρι τον Αύγουστο, δεν κατέστη δυνατόν να προωθηθεί για ψήφιση, καθώς τα πλείστα μέλη της επιτροπής συμφώνησαν ότι απαιτεί ται περαιτέρω εξέτασή του. Στην τελευταία συνεδρία της επιτροπής που απασχολήθηκε με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών Γιώργος Παντελής ενημέρωσε ότι η ικανοποίηση των διάφορων αιτημάτων και εισηγήσε ων των εκπρόσωπων των υπαλλήλων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα προϋποθέτει πρόσθετο οικονομικό κόστος για την κυβέρνηση και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. «ΟΧΙ» ΥΠΟΙΚ Με επιστολή του ο κ. Παντελή προς τη Βουλή ξεκα θάρισε ότι η κυβέρνηση απορρίπτει το αίτημα των ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝΤΗΣΗ«ΠΛΟΥΣΙΑ»ΑΤΖΕΝΤΑΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟΧΟΣ ΕΊΝΑΊ Ο ΣΧΕΔΊΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΟΡΘΟΛΟΓΊΣΤΊΚΟΥΚΑΊΠΡΑΣΊΝΟΥΜΟΝΤΕΛΟΥΑΝΑΠΤΥΞΗΣ,ΜΕΕΜΦΑΣΗΣΤΗΝΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Δύσκολο και σύνθετο θα είναι το φετινό πρόγραμμα της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών. Τα θέματα που έχει στην ατζέντα της είναι βαρύνουσας σημασίας για την οικονομία της χώρας και δη για τους πολίτες. Το συνταξιοδοτικό στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, η φορολογία στα ακίνητα, ο τερματισμός παγοποίησης θέσεων και το φλέγον ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η επίλυσή του, είναι τα μεγάλα ζητήματα που έχει ανοιχτά η Επιτροπή Οικονομικών, η οποία καλείται να βρει λύσεις προς το συμφέρον της οικονομίας του τόπου αλλά και των πολιτών. ΤΗΣ ΈΛΈΝΑΣ ΚΑΛΥΦΌΜΜΑΤΌΥ

EconomyToday 85 συντεχνιών για εξαιρέσεις όσον αφορά την ένταξη των εργαζομένων στο νέο συνταξιοδοτικό σχέδιο. Υπενθυμίζεται ότι οι συντεχνίες της ΑΗΚ ζήτησαν εξαίρεση του οργανισμού τους από τον σχεδιασμό και παραμονή όλων των εργαζομένων στο Ταμείο Προ νοίας που έχει συσταθεί. Ο κ. Παντελή αφού σημειώνει πως οι υφιστάμενοι υπάλληλοι των ημικρατικών θα έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν να μεταπηδήσουν στο νέο σχέδιο εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, διευκρινίζει πως «όλοι, ωστόσο, οι υπάλληλοι που θα προσληφθούν στους υπό αναφορά οργανισμούς, μελλοντικά, θα εντάσσονται υποχρε ωτικά στο νέο συνταξιοδοτικό σχέδιο» καθώς αυτό «θα διέπεται από τη βασική αρχή της καθολικότητας, δηλαδή θα εφαρμοστεί, ανεξαιρέτως, σε όλους τους υπαλλήλους, τόσο του κρατικού όσο και του ευρύτε ρου δημόσιου τομέα και αυτό προκειμένου όλοι οι υπάλληλοι να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης ως προς τη συνταξιοδοτική τους κάλυψη». ΒΑΖΕΙ ΦΩΤΙΑ ΤΟ 5% ΣΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών βρίσκεται επίσης το κυβερνητικό νομοσχέδιο για επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% στα ακίνητα, το οποίο κατατέθη κε στις αρχές του έτους, στο πλαίσιο συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για στοχευμένη εφαρμογή του μέτρου κοινωνικής πολιτικής. Παρά τις προσπάθειες της Κυβέρνησης, της Βουλής και των εμπλεκομένων δεν κατέστη δυνατόν να καταλήξουν σε συμφωνημένο κείμενο, με αποτέλεσμα να μείνει και αυτό το νομο σχέδιο στα συρτάρια της επιτροπής. Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε νομοσχέδιο που προέβλεπε μόνο για τα πρώτα 140 τ.μ. κατά την αγορά κατοικίας ή διαμερίσματος μέχρι τα 200 τ.μ., μειωμένο ΦΠΑ ως μέτρο κοινωνικής πολιτικής, το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Βουλής και των εμπλεκομένων φορέων που ζήτησαν επαναφορά του πλαισίου που ίσχυε μεταξύ του 2011 με 2016 και αφορούσε επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% στα πρώτα 200 τ.μ. κύριας κατοικίας, η οποία δεν ξεπερνά τα 275 τ.μ. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από αίτημα της Κυ πριακής Δημοκρατίας. Στη συνέχεια κατατέθηκε στην επιτροπή αναθεωρημένο νομοσχέδιο, το οποίο ήταν προϊόν συνεργασίας του Υπουργείου Οικονομικών και του ΕΤΕΚ, το οποίο δεν ικανοποίησε επίσης τους φο ρείς που ασχολούνται με την οικοδομική βιομηχανία. Το αναθεωρημένο νομοσχέδιο προβλέπει την επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% στα πρώτα 170 τ.μ κατοικιών, με συνολικό εμβαδόν τα 220 τ.μ. και με συνολική αξία που να μην υπερβαίνει τις €350.000. Επίσης, προβλέπει μειωμένο ΦΠΑ σε διαμερίσματα για τα πρώτα 90 τ.μ. όταν το συνολικό εμβαδόν δεν ξεπερνά τα 110 τ.μ. και των οποίων η συνολική αξία να μην υπερβαίνει τις €200.000. Η συνέχιση της συζήτησης του θέματος είναι στις προτεραιότητες της Επιτροπής Οικονομικών και ανα μένεται να είναι από τα πρώτα θέματα στην ατζέντα με την επανέναρξη των εργασιών της, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος κυρώσεων από την ΕΕ. ΑΠΟΠΑΓΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΣΕΩΝ Το κυβερνητικό νομοσχέδιο που στοχεύει στη στελέ χωση του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου το μέα με μόνιμο προσωπικό και καταργεί τον νόμο που εφαρμόζεται από το 2013 στο πλαίσιο του μνημονίου δημοσιονομικής εξυγίανσης, τέθηκε ενώπιον της Επι τροπής Οικονομικών στις αρχές του τρέχοντος μήνα. Σημειώνεται ότι το κυβερνητικό νομοσχέδιο που καταργεί τον νόμο περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στον Δημόσιο και Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα του 2013, ο οποίος έβαλε στον πάγο όλες τις θέσεις πρώτου διορισμού στην κρατική μηχανή, αποτυπώνει τη συμφωνία που έκανε τον περασμένο Απρίλιο το Υπουργείο Οικονομικών με την ΠΑΣΥΔΥ, τη ΣΕΚ και την ΠΕΟ. Η εξέταση πήρε αναβολή για το φθινόπωρο, καθώς τα δύο μεγάλα κόμματα ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους, παρά το γε γονός ότι η επιτροπή είχε εξετάσει και προώθησε στην Ολομέλεια τη σχετική πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ, που προβλέπει το ξεπάγωμα των θέσεων προαγωγής να γίνεται από την ΕΔΥ, αντί να περνά όπως γίνεται σήμερα από την Επιτροπή Οικονομικών. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις από την πλευρά τους τάχθηκαν υπέρ του νομοσχεδίου, με τον γενικό γραμματέα της ΠΑΣΥΔΥ Στράτη Ματθαίου να δηλώνει ότι το πάγωμα των προσλήψεων δημιούργησε μια στρατιά εργαζομένων αορίστου χρόνου. ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑ ΜΕΔ Το πρόβλημα του μεγάλου αριθμού των «κόκκινων δανείων» θα κληθεί η Βουλή να δώσει λύση για την επίλυσή του. Μπορεί η Βουλή πριν από το κλείσιμό της να ψήφισε αναστολή των εκποιήσεων για τρεις μήνες, ωστόσο, είναι κοινή πεποίθηση ότι το πρόβλημα δεν λύνεται με νομοθετικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο της συζήτησης για τα δύο νομοσχέδια για την ενδυνάμωση του νομικού πλαισίου διαχείρισης των μη εξυπηρετού μενων δανείων, ο υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντί νος Πετρίδης, με επιστολή του στη Βουλή ανακοίνωσε ότι το νομοσχέδιο για την ίδρυση και λειτουργία δικαστηρίου για την ταχεία εκδίκαση των χρηματοοι κονομικών βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομο τεχνικό έλεγχο και πως τον Σεπτέμβρη αναμένεται να κατατεθεί. Το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο, σύμφωνα με το σημείωμα του κ. Πετρίδη, προβλέπει τη δυνατό τητα ολοκλήρωσης της εκδίκασης υποθέσεων εντός «εύλογου χρόνου». Συγκεκριμένα προβλέπεται η εξέταση και ολοκλήρωση των αιτήσεων και εφέσεων, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκποίησης ενυπόθηκων δανείων, εντός 60 ημερών από την καταχώρησή τους. Βεβαίως, το Ειδικό Δικαστήριο δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος και γι’ αυτό η Επιτροπή Οικονομικών θα επιχειρήσει να συζητήσει με τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης δανείων, έτσι ώστε σε περίπτωση που ένα δάνειο δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί αντί εκποίησης να γίνεται βιώσιμη αναδιάρθρωση. Στόχος της Επιτρο πής Οικονομικών είναι να δοθεί μια ολιστική λύση στο πρόβλημα, αλλιώς τα φαντάσματα του παρελθόντος θα επιστρέψουν και το τραπεζικό σύστημα και δη οι πολίτες δεν θα αντέξουν να μπουν σε νέες περιπέτειες. ΕΑΝ ΔΡΑΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΛΜΗ ΚΑΙ ΣΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΗΜΕΡΑ,ΜΠΟΡΟΥΜΕΝΑΔΙΑΣΦΑΛΙΣΟΥΜΕΟΤΙΟΚΛΑΔΟΣΤΩΝΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝΜΕΤΑΑΠΟ5ΧΡΟΝΙΑΘΑΕΙΝΑΙΠΙΟΑΝΘΕΚΤΙΚΟΣ

ΘΕΜΑ Η ετήσια αξία του αλιεύματος δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ της ιχθυοκαλλιέργειας ανέρχεται περίπου στα 40 εκατ. ευρώ ΤΗΣ ΧΑΡΙΣ ΒΩΒΟΥ Τα στηντηςοικονομικάαλιείαςΚύπρο

EconomyToday 87 €50ΣΤΑΕΚAT. ΗΚΥΜΑΊΝΕΤΑΊΕΤΗΣΊΑΑΞΊΑΤΩΝΨΑΡΊΩΝΣΤΗΝΚΥΠΡΟ Νησιωτικό κράτος η Κύπρος και ως νησιώτες δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε ένα ρεπορτάζ για την αλιεία, την καλλιέργεια των ιχθύων και το επάγγελμα του ψαρά. Μπορεί ημερολογιακά να είμαστε στις πρώτες μέρες του φθι νοπώρου, όμως στην Κύπρο είναι ακόμα καλοκαίρι. Τα παραλιακά θέρετρα συνεχίζουν να υποδέχονται τους παραθεριστές και οι ψαροταβέρνες βρίσκονται στη λίστα των περισσοτέρων. Τι γίνεται όμως στην ψαραγορά; Αγοράζει ο Κύπριος ψάρια; Υπάρχουν ψάρια στη θάλασσά μας; Ποια είναι η συνεισφορά των ψαριών στην κυπριακή οικονομία; Όπως προκύπτει από την έρευνα του Economy Today, η ετήσια αξία των ψαριών στην Κύπρο, η οποία αφορά στην πρώτη πώληση των ψαριών, κυμαίνεται στα 50 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 40 εκατ. ευρώ περίπου αφορούν στην ιχθυοκαλλι έργεια, δηλαδή όσα καλλιεργούνται και τα 10 εκατ. ευρώ στην αλιεία, δηλαδή όσα ψάρια αλιεύονται από τα νερά μας. ΠΕΡΊΠΟΥ 1.500 ΤΟΝΟΊ ΨΆΡΊΆ ΆΛΊΕΥΟΝΤΆΊ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ Όπως αναφέρει ο λειτουργός του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών Νικόλας Μιχαηλίδης, η συνεισφορά της ετήσιας επαγγελματικής αλιείας στην κυπριακή οικονομία είναι σχετικά χαμηλή. Ο κ. Μιχαηλίδης, μιλώντας στο Economy Today, εξηγεί ότι «η αξία του αλιεύματος δεν υπερβαίνει τα δέκα εκατ. ευρώ τον χρόνο. Παρόλα αυτά, ο αλιευτικός τομέας στην Κύπρο θεωρείται σημαντικός, κυρίως γιατί προσφέρει οικονομικά και κοινωνικά οφέλη σε παράκτιες περιοχές, δημιουργεί θέσεις εργασίας και προσφέρει υγιεινά προϊόντα στους καταναλωτές». Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, η παραγωγή της συλλεκτικής αλιείας στην Κύπρο κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 1.000 και 1.500 τόνων ετησίως. «Αυτές οι ποσότητες περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος οργα νισμών, περιλαμβανομένων ψαριών, κεφαλόποδων και καρκινοειδών. Τα πιο σημαντικά αλιεύματα σε βάρος είναι το τονάκι (Thunnus alalunga) το οποίο στοχεύει ο πελαγικός στόλος και αποτελεί συνήθως άνω του ενός τρίτου της ολικής παραγωγής, καθώς και παράκτια είδη που στοχεύει κυρίως ο παράκτιος στόλος και οι τράτες, όπως είναι η γόπα (Boops boops), η μαρίδα και η μένουλα (Spicara sp.), οι κουρκούνες (Siganus sp.), ο σκάρος (Sparisoma cretense), τα διάφορα είδη μπαρμπουνιών (γένη Mullus, Upeneus, Parupeneus) και άλλα». Σημειώνει, μάλιστα, ότι η ολική παραγωγή παραμένει σχετικά σταθερή από χρόνο σε χρόνο, παρουσιά ζοντας μικρές μόνο διακυμάνσεις. «Παρόλα αυτά η σύνθεση του αλιεύματος κυμαίνεται σε μεγάλο βαθμό, καθώς έχει να κάνει με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τον κύκλο ζωής τού κάθε είδους τα οποία επηρεάζουν την αφθονία και την αλιευσιμότητα του κάθε είδους, αλλά και με τις προτιμήσεις του στόλου και της αγοράς τη δεδομένη χρονική στιγμή. Σε γενικές γραμμές πάντως η ολική παραγωγή της αλιείας στην Κύπρο είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με την παραγωγή σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ακόμα και της Μεσογείου και αυτό οφείλεται κυρίως στην πολύ χαμηλή παραγωγικότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος της περιοχής που δεν μπορεί να στηρίξει μεγάλες βιομάζες αλιευμάτων. Δηλαδή η χαμηλή αλιευτική παραγωγή οφείλεται στην πολύ χαμηλή παραγωγικότητα (ολιγοτροφισμό) του θα λάσσιου οικοσυστήματος». Ο ΕΠΆΓΓΕΛΜΆΤΊΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΠΆΓΚΥΠΡΊΆ Αναφορικά με τον επαγγελματικό στόλο των ψαρά δων της Κύπρου, αυτός κυμαίνεται σε 372 σκάφη, χωρίς να περιλαμβάνονται τα υπόλοιπα σκάφη ψαρά δων που είτε ψαρεύουν λόγω ημιαπασχόλησης είτε από χόμπι. Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο κ. Μιχαηλίδης,

ΘΕΜΑ 88 EconomyToday ο παράκτιος επαγγελματικός στόλος της Κύπρου (άδειες αλιείας κατηγορίας Α και Β) αποτελείται από περίπου 330 ψαρόβαρκες, σκάφη ολικού μήκους μέχρι 12 μέ τρα. «Στα σκάφη αυτά απασχολείται ισάριθμος αριθμός αδειούχων επαγγελματιών αλιέων, αλλά και περίπου άλλοι τόσοι βοηθοί αλιείς. Πέραν του στόλου αυτού, στα νερά μας δραστηριοποιούνται περίπου 40 πολυδύναμα σκάφη ολικού μήκους πέραν των 12 μέτρων (συμπερι λαμβανομένων δύο τρατών και δύο καϊκιών), στα οποία απασχολούνται ισάριθμοι χειριστές/καπετάνιοι, καθώς και περί τους 130 αλιείς/πλήρωμα. Υπάρχουν τέλος και δυο σκάφη πέραν των 18 μέτρων που δραστηριοποιούνται ως τράτες βυθού με ισάριθμους χειριστές και περίπου 10 άτομα πλήρωμα/αλιείς». Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, οι επαγγελματίες αλιείς δραστηριοποιούνται σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και υπάρχουν αλιευτικά καταφύγια σε όλες τις περιοχές της χώρας, ενώ συμπληρώνει ότι οι ακρι βείς τοποθεσίες αλιείας έχουν περισσότερο να κάνουν με τα είδη που στοχεύει το κάθε σκάφος, τις εποχές, τις καιρικές συνθήκες κ.λπ. Ερωτηθείς για τις τιμές πώλησης των ψαριών φέτος σε σύγκριση με πέρυσι, απαντά ότι «κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα». ΑΝΈΒΗΚΑΝ ΟΙ ΤΙΜΈΣ ΣΈ ΤΣΙΠΟΎΡΑ ΚΑΙ ΛΑΒΡΑΚΙ Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει στο Economy Today, ο επί 47 χρόνια ιχθυοπώλης στη Λευκωσία, Ανδρέας Λουράς, «οι τιμές στην τσιπούρα και στο λαβράκι εκτοξεύθηκαν και πωλούνται με λιγότερη ποσότητα από τα πέντε στα επτά ευρώ και από τα έξι στα οκτώ ευρώ, αντίστοιχα». Όπως εξηγεί, ενδεικτικά η τιμή για τη γόπα και τη μαρίδα ανέρχεται στα δέκα ευρώ το κιλό, για τον σκάρο από 12 έως 24 ευρώ το κιλό και για τα μπαρμπουνάκια από 20 έως 32 ευρώ το κιλό. «Η σκορπίνα είναι το καλύτερο ψάρι αυτή την εποχή, με την τιμή της να κυμαίνεται από 12 έως 16 ευρώ το κιλό, ανάλογα του μεγέθους». Αναφορικά με τις τιμές των ψαριών, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, οι τιμές των φρέσκων ψαριών, τον Ιούλιο του 2022 σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022, μειώθηκαν κατά 11,23% και των κατεψυγμένων θαλασσινών κατά 7,31%. Κληθείς να απαντήσει για το αν υπάρχουν ψάρια, αναφέρει ότι υπάρχουν εποχιακά ψάρια όπως είναι η γόπα, ο σκάρος, η μαρίδα, η τσιπούρα, ενώ παράλληλα υπάρχουν οι γαρίδες και τα λαβράκια ιχθυοκαλλιέργειας. Ωστόσο, όπως εξηγεί δεν υπάρχουν ικανοποιητικές ποσότητες ψαριών για όλο τον πληθυσμό, αφού σε μια ψαριά μπορεί να ψαρέψουν είτε τέσσερα κιλά μπαρμπούνι την ημέρα, είτε 50 κιλά γόπα την ημέρα. Σύμφωνα με τον κ. Λουρά, η δουλειά είναι περισσότερη, καθώς ο κόσμος απομακρύνθηκε από τις ψαροταβέρνες και στράφηκε προς τις ψαραγορές, με τη Λευκωσία να έχει την πρωτιά στις πωλήσεις ψαριών. Την ώρα λοιπόν που η πρωτεύουσα διαθέτει την πιο εμπορική ψαρα γορά, «η Πάφος έχει περισσότερο ψάρι, πιο ποιοτικό και πιο γλυκό από τις υπόλοιπες κυπριακές περιοχές όπως το Ζύγι, τη Λάρνακα και τη Λεμεσό, καθώς είναι βραχώδης περιοχή», διευκρινίζει. ΤΑ ΠΈΡΙΣΣΟΤΈΡΑ ΨΑΡΙΑ ΈΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΈΛΛΑΔΑ Αν και σε γενικές γραμμές οι τιμές πώλησης των ψαριών παρέμειναν σταθερές, σε σύγκριση με τις προηγού μενες χρονιές, παρόλα αυτά, τα δύο είδη ψαριών, τα οποία έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση και κατά συνέπεια αύξηση των τιμών τους είναι εισαγόμενα. «Από τα νησιά της Ελλάδας έρχονται αυθημερόν οι τσιπούρες, τα λαβράκια, οι γαύροι και η σαρδέλα», συμπληρώνει ο έμπειρος ιχθυοπώλης. Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, οι χώρες από τις οποίες εισάγουμε ψάρια είναι η Αργεντι νή, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Χιλή, η Κίνα, η Γερμανία,

EconomyToday 89 η Δανία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γκάμπια, η Ελλάδα, η Ινδονησία, η Ιρλανδία, το Ισραήλ, η Ινδία, η Ιταλία, η Κένυα, η Σρι Λάνκα, η Λιθουανία, το Μαρόκο, η Μιανμάρ, η Μαυριτανία, οι Μαλδίβες, η Νιγηρία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Νέα Ζηλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σουηδία, η Σιγκαπούρη, η Σενεγάλη, η Ταϊλάνδη, η Τανζανία, η Νότια Αφρική, το Μπαγκλαντές, το Εκουαδόρ, η Εσθονία και το Βιετνάμ. Ειδικότερα, οι περισσότερες ποσότητες που εισάγουμε είναι μαλάκια, δηλαδή χταπόδια 477.000 κιλών, αξίας τεσσάρων εκατ. ευρώ, από Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ινδονησία, Ινδία, Μαρόκο, Μαυριτανία, Ολλανδία και Σενεγάλη, καθώς και καλαμάρια 347.000 κιλών, από Βέλγιο, Κίνα, Ισπανία, Ελλάδα, Ινδονησία, Ινδία, Ιταλία, Ολλανδία, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ. Η τρίτη κατηγορία με τις περισσότερες εισαγωγές είναι οι γαρίδες, καθώς εισάγουμε 364.000 κιλά, αξίας 3 εκατ. ευρώ και ακο λουθεί ο σολομός αξίας δύο εκατ. ευρώ και ποσότητας 146.000 κιλών, από τα οποία τα 126.000 κιλά, αξίας 1.280 εκατ. ευρώ εισάγονται από την Ελλάδα. Επίσης, εισάγουμε σημαντική ποσότητα οστράκων, όπως χτένια και μύδια από την Κίνα και την Ινδία, καθώς και σουπιές από τις ίδιες χώρες. ΔΙΕΛΕΎΣΕΙΣ ΨΑΡΙΏΝ ΑΠΌ ΤΑ ΚΑΤΕΧΌΜΕΝΑ Η ψαραγορά μας εμπλουτίζεται και από τη διέλευση ψαριών, η οποία επιτρέπεται μέσω της πράσινης γραμμής από τα κατεχόμενα, σύμφωνα με Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2007/330/ΕΚ). Ανα λυτικότερα, όπως μας πληροφορεί η κτηνίατρος των ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΨΑΡΙΩΝ ΑΠΌ ΙΑΝΌΥΑΡΙΌ ΕΩΣ ΜΑΙΌ 2022 364.000 κιλά €3 ΕΚ. 109.000 κιλά €350 ΧΤΑΠΟΔΙ ΓΑΡΙΔΕΣ 447.000 κιλά €3,5 ΕΚ. ΚΑΛΑΜΑΡΙ ΟΣΤΡΑΚΑ 477.000 κιλά €4 ΕΚ. 146.000 κιλά €2 ΕΚ. ΣΟΛΟΜΟΣ Πηγή: Τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας είναι κατά προσέγγιση ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΕ ΨΑΡΙΑ ΙΧΘΥΟΚΥΡΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ,ΙΩΣΤΣΙΠΟΥΡΕΣΚΑΙΛΑΒΡΑΚΙΑ,ΠΡΟΣΤΟΙΣΡΑΗΛ

ΘΕΜΑ 90 EconomyToday Κτηνιατρικών Υπηρεσιών Πόπη Κυριακίδου, περί που δέκα τόνοι ψάρια διέρχονται κάθε μήνα από τα κατεχόμενα προς την ελεύθερη Κύπρο. «Είναι ολόφρεσκα, δεν παρουσιάζουν κανένα πρόβλημα», τονίζει. «Τα περισσότερα από αυτά είναι κυρίως γόπα, κουρκούνα, μπαρμπούνι, σουπιά, στρίλια, ενώ σε λιγότερες ποσότητες διέρχονται ορισμένα άλλα, όπως μαρίδα και καλαμάρι». Όπως εξηγεί, τα νωπά ψάρια πρέπει να εκφορτώ νονται άμεσα από τα τουρκοκυπριακά αλιευτικά σκάφη εντός 24 ωρών. «Οι κτηνίατροι των Υπη ρεσιών ελέγχουν καθημερινά τα νωπά ψάρια, τα οποία διέρχονται κάθε μεσημέρι από την πράσινη γραμμή. Ελέγχουν τα έγγραφα που τα συνοδεύουν, καθώς και κάποια συσκευασμένα φορτία. Δειγμα τοληπτικός έλεγχος γίνεται μόνο σε περίπτωση υποψίας», απαντά. «Πάνω στα έγγραφα φαίνεται το όνομα του παραλήπτη, δηλαδή αν προορίζονται για λιανική πώληση (ιχθυοπωλεία), για εστιατόρια ή απευθείας στους καταναλωτές (πλανόδιους Σύμφωναιχθυοπώλες)».μετον κ. Μιχαηλίδη, η εκτίμηση της μέσης τιμής των 120 τόνων ψαριών που διέρχονται στην ελεύθερη Κύπρο κατά προσέγγιση είναι 12-13 ευρώ το κιλό, δηλαδή η αξία τους είναι γύρω στο 1,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο. ΜΌΝΌ ΨΆΡΙΆ ΙΧΘΥΌΚΆΛΛΙΈΡ ΓΈΙΆΣ ΈΞΆΓΌΝΤΆΙ Μπορεί οι ποσότητες των ψαριών στα κυπριακά ύδατα να μην είναι ικανοποιητικές για να ταΐσουν τον συνολικό πληθυσμό της και να αναγκάζεται να εισάγει από άλλες χώρες, ωστόσο η Κύπρος κατα φέρνει να πουλά μόνο τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και στο εξωτερικό. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, η κύρια χώρα εξαγωγής ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας από την Κύπρο, είναι το Ισραήλ, το οποίο εισάγει από τη χώρα μας λαβράκι και τσιπούρες. Ειδικότερα, κατά προσέγγιση, το σύνολο των εγχώριων εξαγωγών από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2022 για τις τσιπούρες ανήλθε περίπου στα 1,2 εκατ. κιλά, αξίας 6,2 εκατ. ευρώ, ενώ για τα λαβράκια ανήλθε περίπου στις 449.000 κιλά, αξίας 3,2 εκατ. ευρώ. ΌΙ ΔΥΣΚΌΛΙΈΣ ΤΩΝ ΨΆΡΆΔΩΝ Από την πλευρά του, ο υπεύθυνος πωλήσεων της ψαραγοράς «Το Λατσί», Κώστας Κοντάκης, μιλώντας στο Economy Today, επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχουν ικανοποιητικές ποσότητες ψαριών για να καλύψουν τις ανάγκες της χώρας, επισημαίνοντας ότι μια ψαριά την ημέρα μπορεί να φθάσει από πέντε κιλά έως 50 ΣΎΝΟΛΟ ΕΓΧΏΡΙΏΝ ΕΞΑΓΏΓΏΝ ΨΑΡΙΏΝ ΙΧΘΎΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΑΝΟΎΑΡΙΟ ΕΏΣ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΙΟ ΤΟΎ 2022 449.000 κιλά €3,2 ΕΚ. ΛΑΒΡΑΚΙ 1,2 εκατ. κιλά €6,2 ΕΚ. ΤΣΙΠΟΥΡΑ Πηγή: Στοιχεία από Στατιστική Υπηρεσία

EconomyToday 91 κιλά. Ερωτηθείς για τις δυσκολίες του επαγγέλμα τος, επισημαίνει δύο διαχρονικά προβλήματα των ψαράδων. «Ο καιρός και συγκεκριμένα τα υψηλά μποφόρ λειτουργούν ως ανασταλτικός παράγοντας, καθώς επίσης και η έλλειψη προσωπικού, όπου η επάνδρωση γίνεται κυρίως με Αιγύπτιους ψαράδες και είναι μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία». Όπως σημειώνει, στα δίχτυα πιάνονται κυρίως μικρά ψάρια, όπως είναι η μαρίδα, η γόπα, το μπαρμπούνι, η κου τσομούρα και το λυθρίνι, ενώ έλλειψη καταγράφεται στα χταπόδια, λόγω των λαγοκέφαλων που έρχονται από το Σουέζ και τα τρώνε. Συνεχίζοντας με τα μα λάκια, «μεγαλύτερη ποσότητα στα καλαμάρια έχει από τον Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο». Επίσης, ένα άλλο πιο πρόσφατο πρόβλημα για τους ψαράδες είναι η ρίψη σιδήρων στη θαλάσσια περιοχή της Λεμεσού, από εργοληπτικές εταιρείες τα τελευταία χρόνια, με τα σίδερα να σκίζουν τα δίχτυα. Επιπρόσθετη δυσκολία αποτελεί ο λιμενισμός των κρουαζιερόπλοιων, όπου οι άγκυρές τους καθώς μετακινούνται δημιουργούν μεγάλους λάκκους στον βυθό, με αποτέλεσμα να διώχνουν τα ψάρια από τα σημεία αυτά και να παρατηρείται έλλειψη σε συγκεκριμένες κατηγορίες, τονίζοντας ότι «έχουν μειωθεί τα μεγάλα ψάρια, όπως είναι οι ροφοί, οι συναγρίδες και τα φαγκρί». Υπάρχουν βέβαια και πιο σπάνιοι μεζέδες για τους λάτρεις του καλού θαλασσινού φαγητού. Ένας από αυτούς είναι και ο αχινός, τον οποίο δύσκολα συ ναντάμε στις ψαροταβέρνες. «Ο αχινός είναι μια ευαίσθητη κατηγορία της άνοιξης και του καλοκαιριού, δύσκολος στο καθάρισμα, πολύ ακριβός και πωλείται σε βαζάκια 40 με 50 ευρώ το κιλό. Τα συνολικά κιλά πώλησης στην Κύπρο ανέρχονται σε 15 με 20 κιλά τον χρόνο, κατά παραγγελία», απαντά ο κ. Κοντάκης. ΛΙΓΟΣΤΕΎΟΎΝ ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΑΡΑΔΕΣ Τα παραπάνω τέσσερα προβλήματα δεν είναι τα μοναδικά που ευθύνονται για την έλλειψη ψαριών στα κυπριακά ύδατα. Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Επαγγελματιών Ψαράδων, Χρίστος Χριστοδούλου, τονίζει στο Economy, ότι τα ψάρια έχουν λιγοστέψει λόγω της υπεραλιείας, της κλιμα τικής αλλαγής και των άλλων ψαριών όπως των λαγοκέφαλων και των λεοντόψαρων, που τρώνε τα μικρότερα ψάρια, όπως είναι οι γόπες. «Εδώ και λίγα χρόνια τα ψάρια χάθηκαν από την Κύπρο και χρόνο με το χρόνο το ψάρι λιγοστεύει». Ωστόσο, παρά την έλλειψη ο κόσμος συνεχίζει την αγορά ψαριών. «Τρώνε ψάρια, όπως τσιπούρες, λαβράκι, εισαγόμενα ψάρια, κυρίως από τα νησιά της Ελλάδας, καθώς και από άλλες χώρες όπως η Ολλανδία». Ενδεικτικά, όπως συμβουλεύει, αυτή την εποχή τα φρέσκα ψάρια είναι ο σκάρος, η γόπα, το μπαρμπούνι και η Σύμφωνακουρκούνα.μετονκ. Χριστοδούλου, ο επαγγελματίας ψαράς αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης. «Η θάλασσα είναι μια δύσκολη δουλειά. Το χειρότερο είναι να ξυπνήσεις από τη μία το πρωί για να πας στη δουλειά και να γυρίσεις πίσω το μεσημέρι της άλλης μέρας χωρίς μεροκάματο. Δεν υπάρχουν ποσότητες ψαριών για να πουλήσουμε. Η ψαριά δεν βγάζει ούτε τα έξοδα για το πετρέλαιο, που πλέον είναι πολύ ακριβό. Η μόνη πιθανότητα του ψαρά για να επιβιώσει είναι το λεοντόψαρο, το οποίο είναι εύγευστο, καθώς και το μπαρμπούνι που δεν το έμαθε ακόμα ο κόσμος», συμπληρώνει. Κληθείς να σχολιάσει για το αν οι νέοι επιλέγουν το επάγγελμα του ψαρά, απαντά «πολύ λίγα παιδιά», καθώς κάνει μια βαθιά ενδοσκόπηση στο γιατί συ νεχίζει το επαγγελματικό ψάρεμα. «Η ζωή μου είναι η θάλασσα, δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο, 40 χρόνια σχεδόν ψαράς», καταλήγει ο κ. Χριστοδούλου. ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 120 ΤΌΝΌΙ ΨΆΡΙΆ, Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟ €1,5 ΕΚΆΤ.

ΘΕΜΑ Η 9η Υπουργική Σύνοδος για το Περιβάλλον στην Ευρώπη θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο στις 5-7 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή πέραν των 70 χωρών και 1.000 συνέδρων ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ Η ΚΥΠΡΟΣ ΩΣ ΓΕΦΥΡΑ ΧΩΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΙΝΗΤΗΡΙΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ που θα διέπεται από τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης και της οικολογικής ακεραιότητας. Υιοθετώντας έναν τρόπο ζωής που θα στηρίζεται στην εφαρμογή και στην υιοθέτηση αειφόρων μοντέλων συμπεριφοράς

EconomyToday 93 H 9η Υπουργική Σύνοδος για το Περι βάλλον στην Ευρώπη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), με τίτλο «Κυκλική Οικονομία, Αειφόρος Τουρισμός και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη» θα πραγμα τοποιηθεί στις 5-7 Οκτωβρίου 2022, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο «ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ», ενώ παράλληλες συνεδρίες θα διεξαχθούν στο Ινστιτούτο Κύπρου. Η Σύνοδος διοργανώνεται από την Κυπριακή Δημο κρατία με τη συνεργασία της UNECE και τελεί υπό την υψηλή εποπτεία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη. Όπως αναφέρεται σε σχετικό ανακοινωθέν, «αναμένεται η εκπροσώπηση πέραν των 70 χωρών από την UNECE, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Στη Σύνοδο θα συμμε τάσχει σημαντικός αριθμός υπουργών Περιβάλλοντος και Παιδείας και πέραν των 1.000 αντιπροσώπων από διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ομάδες νέων, επιχειρήσεις και Πρόκειταιπανεπιστήμια.γιατημεγαλύτερη Υπουργική Σύνοδο για το Περιβάλλον στην περιφέρεια της UNECE, η οποία διεξάγεται κάθε πέντε χρόνια. Είναι η πρώτη φορά που μια τέτοια Υπουργική Σύνοδος διεξάγεται στη Μεσόγειο, με αντικείμενο συζήτησης τρία παγκόσμια ζητήματα: α) κυκλική οικονομία /αειφόρες υποδομές, β) αειφόρος τουρισμός και γ) εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Από τις εργασίες της 9ης Υπουργικής Συνόδου ανα μένεται να προκύψουν σημαντικά συμπεράσματα αναφορικά με την πράσινη οικονομία και τις αειφόρες (βιώσιμες) υποδομές πανευρωπαϊκά, τον αειφόρο τουρισμό και την εκπαίδευση για την αειφόρο ανά πτυξη. Η Σύνοδος θα κορυφωθεί με την υιοθέτηση της Υπουργικής Διακήρυξης για το Περιβάλλον στην Ευρώπη και την Υπουργική Δήλωση για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Στο πλαίσιο της Συνόδου, πέρα από τη Σύνοδο Υψηλού Επιπέδου των Υπουργών Περιβάλλοντος, οι οποίοι θα συζητήσουν τα κείμενα για: α) την κυκλική οικονομία και τις αειφόρες υποδομές και β) την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στον αειφόρο τουρι σμό, θα διεξαχθεί η 3η διυπουργική Σύνοδος μεταξύ των Υπουργών Παιδείας και Περιβάλλοντος για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, όπου θα συ ζητηθεί και θα υιοθετηθεί το νέο Στρατηγικό Πλαίσιο Δράσης για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυ ξη 2021-2030, στην περιφέρεια της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη. Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της Συνόδου και παράλ ληλα με τη διεξαγωγή της Υπουργικής Συνόδου των υπουργών Περιβάλλοντος, θα διεξαχθεί η 1η Σύνοδος των υπουργών Παιδείας για την Εκπαίδευση σχετικά με την Αειφόρο Ανάπτυξη, όπου θα συζητηθούν οι τέσσερις βασικοί άξονες του νέου Στρατηγικού Πλαι σίου της UNECE που αφορά στην εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, ενώ θα εξεταστούν τα μελλοντικά βήματα για την υλοποίησή του. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα έχει η Μεσογειακή Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου μεταξύ των υπουργών Παιδείας και Περιβάλλοντος για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) στην Ευρώπη για το 2030, στην οποία θα καθοριστούν τα μελλοντικά βήματά της για την ΕΑΑ στη Μεσόγειο. ΑΛΛΕΣ 50 ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΑΠΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Παράλληλα με τις εργασίες της Συνόδου προγραμμα τίζονται 50 συνεδρίες από διεθνείς οργανισμούς και κράτη, στις οποίες θα παρουσιαστούν καλές πρακτικές και καινοτομίες, ενώ θα ανταλλαγούν ιδέες και θα αναπτυχθούν συνεργασίες σε επιμέρους πτυχές των τριών θεματικών ενοτήτων της Συνόδου. Θα πραγ ματοποιηθεί παράλληλα έκθεση για τα καινοτόμα μέσα και υλικά στα θέματα της κυκλικής οικονομίας, του αειφόρου τουρισμού και της εκπαίδευσης για την αειφόρο Επιπλέον,ανάπτυξη.έναςσημαντικός αριθμός διμερών, τριμερών και πολυμερών συναντήσεων προγραμματίζεται ανά μεσα στις χώρες που θα εκπροσωπηθούν, ενώ όλοι οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα, μέσα από διαδραστικά εργαστήρια και εκδρομές, να γνωρίσουν τον πολιτιστικό και φυσικό πλούτο της Κύπρου, καθώς επίσης την κυπριακή γαστρονομία και φιλοξενία. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συνάντηση πολιτισμών στη Μεσόγειο, η οποία επιδιώκει να αποτελέσει πλατ φόρμα επικοινωνίας, συνεργασίας, αλλά και λήψης αποφάσεων στα κρίσιμα ζητήματα του περιβάλλοντος και της αειφορίας», καταλήγει το ανακοινωθέν. ΔΡΖΑΧΑΡΙΟΥΑΡΑΒΕΛΛΑΒΑΣΙΚΟΕΦΑΛΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ Σε δηλώσεις της στο περιοδικό Εconomy Today η δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου, προϊστάμενη της Μονάδας για την Εκπαίδευ ση, το Περιβάλλον και την Αει φόρο Ανάπτυξη της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), αναφε ρόμενη στη Σύνοδο και τη σημασία της υπογράμμισε πως «είναι σημαντική όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για το σύνολο των 56 χωρών που συμμετέχουν στην UNECE. Πρόκειται για ένα πολιτικό φόρουμ στο οποίο υιοθετούνται και καθορίζονται συγκεκριμένες πολιτικές για το Περιβάλλον και την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Καθορίζονται, δηλαδή, οι βασικές πολιτικές για τις χώρες – μέλη της UNECE ως βασικό εφαλτήριο για την προώθηση των εθνικών τους πολιτικών στη βάση των κειμένων πολιτικής που θα προκύψουν μέσα από διάφορους άξονες».

94 EconomyToday ΘΕΜΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ «Για την Κύπρο η Σύνοδος έχει ειδικότερη σημασία αφού είναι η πρώτη φορά που θα πραγματοποιηθεί στη Μεσόγειο. Τα προηγούμενα χρόνια πραγματο ποιήθηκε σε μεγάλες χώρες όπου εκπροσωπήθηκαν η Κεντρική Ευρώπη και η Ασία. Θα λέγαμε ότι είναι μια γιορτή για τη Μεσόγειο που θα γίνει στην Κύπρο και αποτελεί πρόσκληση και έναυσμα για δυναμική συμμετοχή των χωρών της Μεσογείου», σημείωσε. Πρόσθεσε ακόμα ότι πέραν της συμμετοχή των χωρών της UNECE θα συμμετέχουν και χώρες της Μεσογείου ως μια αναγνώριση του γεγονότος ότι η Μεσόγειος φιλοξενεί την 9η Υπουργική Σύνοδο για το Περιβάλλον, τον Αειφόρο Τουρισμό, την Κυκλική Οικονομία, τις Αει φόρες Υποδομές και την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Στη Σύνοδο αυτή θα συζητηθούν τρία σημαντικά κείμενα-πολιτικές που θα αποτελέσουν τον οδοδείκτη ώστε να μπορέσουμε να οδηγηθούμε ως χώρα, ως κράτη και κοινωνίες σε αυτές τις τρεις νέες συνιστώσες. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι η Σύνοδος πραγματοποιείται μετά την πανδημία. Το γεγονός αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί τα κείμενα στρατηγικής που έχουν αποφασιστεί στο πλαίσιο της ολομέλειας των δύο Επιτροπών της UNECE στηρίζονται πάνω στις σύγχρονες προκλήσεις που προκύπτουν μετά την περίοδο της πανδημίας και οι οποίες θέτουν επι τακτικά την ανάγκη να κινηθούν προς μια κατεύθυνση η οποία θα διασφαλίζει πιο ανθεκτικές, πιο υγιείς, πιο αειφόρες και πιο δίκαιες κοινωνίες». ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ «Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή για το περιβάλλον που αποτελεί μια παγκόσμια πρόκληση, είναι η δια μόρφωση αειφόρων κοινωνιών που αποτυπώνεται μέσα από τρεις μεγάλες προκλήσεις: Τη δημιουργία αειφόρων πόλεων και αειφόρων υποδομών, την κυκλική οικονομία και την ανάγκη υποστήριξης και κατεύθυνσης ειδικά των χωρών της Μεσογείου προς την κατεύθυνση των αειφόρων μοντέλων τουριστικής ανάπτυξης» σημείωσε η κ. Ζαχαρίου. Εξήγησε δε πως «θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση μας σε ό,τι αφορά την προστασία, τη διατήρηση και την ανάδειξη του φυσικού μας πλούτου και της φυσικής μας κληρονομιάς ώσπου να φτάσουμε σε ένα σημείο που θα μπορεί να υπάρξει συνέχεια διασφαλίζοντας και τις μελλοντικές γενεές». ΚΙΝΗΤΗΡΙΟΣ ΔΥΝΑΜΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «Η εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη είναι η κινητήριος δύναμη προκειμένου να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε μια κοινωνία πολιτών που θα διέπεται από τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης και της οικολογικής ακεραιότητας. Υιοθετώντας έναν τρόπο ζωής που θα στηρίζεται στην εφαρμογή και στην υιοθέτηση αειφόρων μοντέλων συμπεριφοράς. Να σκεφτόμαστε δηλαδή με ένα διαφορετικό τρόπο και με γνώμονα τη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής για εμάς, τους άλλους και το περι βάλλον» υπογράμμισε η δρ Ζαχαρίου. Η ΤΗΣΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΚΥΠΡΟΥ Ερωτηθείσα για το πώς η Κύπρος επιλέχθηκε για τη διεξαγωγή της Συνόδου η δρ Ζαχαρίου ανέφερε πως: «Η υποψηφιότητα της Κύπρου αποτέλεσε αντικείμενο αξιολόγησης σε σχέση και με άλλες χώρες που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να τη φιλοξενήσουν. Η Κύπρος όμως, είχε και ένα πλεονέκτημα επειδή προεδρεύει της Επιτροπής για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη στην UNECE. Επιπλέον, η αξιοπιστία, η συνέπεια και η πρωτοπορία που έχει δείξει η Κύπρος σε ό,τι αφορά τις πολιτικές της έδωσε ένα σημαντικό προβάδισμα έναντι των άλλων χωρών. Επίσης, το γεγονός ότι η Σύνοδος δεν είχε φιλοξενηθεί ποτέ στη Μεσόγειο ήταν ένας ακόμα λόγος που συνέβαλε στην επιλογή της». Σε παρατήρηση ότι είναι πολύ μεγάλη η πρόκληση για τη χώρα μας, εξέφρασε την άποψη πως: «Η πρόκληση και το εγχείρημα είναι ιδιαίτερα μεγάλο για την Κύπρο, αφενός γιατί είμαστε μια μικρή χώρα και αφετέρου το εύρος της Συνόδου καθιστά το εγχείρημα ακόμα πιο δύσκολο. Το στοίχημα είναι πολύ μεγάλο, υπάρχουν υψηλές ρήτρες και πολύ υψηλές απαιτήσεις και επιπλέον αναμένονται μέσα σε 2,5 μέρες πέραν των 1.000 συνέδρων από 70 χώρες κάτι που η Κύπρος δεν είχε ποτέ ξανά την ευκαιρία ΠΡΌΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΣΤΗΠΣΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΎΝΑΝΤΗΣΗΌΛΙΤΙΣΜΏΝΜΕΣΌΓΕΙΌ, η οποία επιδιώκει να αποτελέσει στασυνεργασίας,επικοινωνίας,πλατφόρμααλλάκαιλήψηςαποφάσεωνκρίσιμαζητήματατουπεριβάλλοντοςκαιτηςαειφορίας

EconomyToday 95 αφού όλες οι προηγούμενες Υπουργικές Σύνοδοι που έγιναν ήταν στο πλαίσιο της κυπριακής προεδρίας της Ε.Ε.». Πρόσθεσε ακόμα ότι της προσπάθειας ηγείται το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας με τη συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και την πολύ σημαντική συνεισφορά του Υφυπουρ γείου Τουρισμού με την εμπλοκή όλου του κρατικού μηχανισμού, Ημικρατικών Οργανισμών, φορείς του ιδιωτικού τομέα και τον Επίτροπο Εθελοντισμού. Συνεχίζοντας ανέφερε πως για πρώτη φορά στο πλαί σιο της Συνόδου θα πραγματοποιηθεί Σύνοδος των Υπουργών Παιδείας και Περιβάλλοντος της Μεσογείου για συζήτηση του νέου Μεσογειακού Στρατηγικού Πλαισίου Δράσης για την Εκπαίδευση και την Αειφόρο Ανάπτυξη 2020-2030. Η Κύπρος θα ηγηθεί αυτής της στρατηγικής της οποίας το ζητούμενο είναι να φέρει τις χώρες της Μεσογείου κοντά, να δουλέψουν και να εργαστούν από κοινού σε θέματα κοινού εν διαφέροντος. «Η Σύνοδος αυτή είναι μια συνάντηση χωρών, μια γέφυρα πολιτισμού για κάτι που η επιλογή μας είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Το δικαίωμα να έχουμε ποιότητα ζωής μέσα από την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος ως κοινωνικό, πολιτικό, οικολογικό, πολιτιστικό περιβάλλον είναι μονόδρομος και πρέπει να δουλέψουμε μαζί προς μια κοινή κατεύ θυνση», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ακολούθως η κ. Ζαχαρίου αναφέρθηκε και σε μια σειρά από άλλες συζητήσεις που θα διεξαχθούν, εκ φράζοντας ευχαριστίες στο Ινστιτούτο Κύπρου για τη φιλοξενία». Αναφέρθηκε ακόμα στην ειδική συνεδρία που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της Συνόδου με τη συμμετοχή βουλευτών από όλη τη Μεσόγειο αναφορικά με τον ρόλο που έχουν να επιτελέσουν τα Κοινοβούλια προς την κατεύθυνση της Αειφόρου Ανάπτυξης». ΤΙ ΘΑ ΠΡΟΒΛΗΘΕΙ Κατά τη διάρκεια της Συνόδου θα δοθεί η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να γνωρίσουν τον φυσικό πλούτο, την κουλτούρα και την παράδοση της Κύπρου μέσα από μια σειρά διαδραστικών εργαστηρίων που θα πραγματοποιηθούν σε συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας και του Υφυπουργείου Τουρισμού στον χώρο της Συνόδου. Θα πραγματοποιηθούν ακόμα εκδρομές πολιτιστικού και κοινωνικού χαρακτήρα, ενώ μεταξύ άλλων οι σύ νεδροι θα έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν σε μια σειρά από δημιουργικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες που έχουν ετοιμαστεί από την ομάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. INFO Η έναρξη της Συνόδου θα πραγματοποιηθεί στις 5 Οκτωβρίου, στις 9:30 το πρωί. Κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας τελετής θα προβληθεί σε 15λεπτό φιλμάκι η αγροτική ζωής της Κύπρου. Επίσημος ομιλητής της εναρκτήριας συνεδρίας θα είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης. PLANETTRANSFORMING Η Σύνοδος πραγματοποιείται με μότο: «transforming planet». Το σκεπτικό γύρω από το λογότυπο και το μότο όπως μας εξη γεί η δρ Ζαχαρίου είναι πως «για να μπορέ σουμε να μετασχηματίσουμε τον πλανήτη θα πρέπει να μετασχηματίσουμε τις πολιτικές μας. Συνεπώς χρειάζεται να δημιουργήσουμε μετασχηματιστικά περιβάλλοντα μάθησης που θα μας βοηθήσουν να σκεφτούμε εναλλακτικά, πέρα και έξω από το κουτί. Αν παρατηρήσετε το λουλούδι στο λογότυπο, θα δείτε ότι είναι μετασχηματιστικό. Από λουλούδι μετασχηματίζεται στις τρεις Ηπείρους (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) που συναντώνται στην Κύπρο και ακολούθως σε πρόσωπα. Αυτό σημαίνει πως η συνάντηση θα είναι μια γιορτή για τους ανθρώπους, αφού δυόμισι και πλέον χρόνια μετά την πανδημία θα βρεθούν ξανά μαζί για να εκτιμήσουν αυτό που ονομάζουμε πλανήτης γη. Για να δεσμευθούμε ότι θα προστατέψουμε τον πλανήτη γιατί έχει εγγενή αξία και δεν είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης αλλά σύμφυτο της επιβίωσής μας. Αυτό είναι που θέλουμε να διακηρύξου με μέσα από τη Σύνοδο αυτή», κατέληξε. Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΜΠΛΕ: Συμβολίζει το χρώμα της ελπίδας. Αντιπρο σωπεύει τον ανοικτό ουρανό της Μεσογείου όπως και τη Μεσόγειο Θάλασσα που περιβάλλει την Κύπρο. Είναι επίσης το χρώμα των Ηνωμένων Εθνών και αντιπροσωπεύει τον άξονα του Αειφόρου Τουρισμού. ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ: Συμβολίζει το χρώμα της ενέργειας και είναι ένα από τα βασικά χρώματα της σημαίας της Κύπρου. Αντιπροσωπεύει το χρώμα του ήλιου που δίνει ζωή σε οτιδήποτε, καθώς και τον ήλιο της Κύπρου και της Μεσογείου. Εκπροσωπεί επίσης τον θεματικό άξονα της Κυκλικής Οικονομίας και Βιώσι μων Υποδομών. ΠΡΑΣΙΝΟ: Το πράσινο της ελιάς είναι το χρώμα που αντιπροσωπεύει το χρώμα της ειρήνης και της φύσης. Εκπροσωπεί το χρώμα της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη και συμβολίζει την εκπαίδευση ως το κλειδί για να μπορέσουμε να επανεξετάσουμε και επανακαθορίσουμε τις συμπεριφορές μας και τον τρόπο ζωής μας προς την κατεύθυνση της αειφορίας.

96 EconomyToday ΘΕΜΑ Συνολικά, η δισεκατομμυριούχος Scott, έχει δωρίσει δισεκατομμύρια σε 286 φιλανθρωπικούς οργανισμούς! ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ ΘΕΜΑ Τ ι θα έλεγες εάν παντρευόσουν έναν από τους πιο πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο και μετά από το διαζύγιό σας κατέληγες δισεκατομμυριούχος; Την εν λόγω απορία, μπορεί να την (επι)λύσει μοναχά, η πρώην του ιδρυτή τής Amazon, Jeff Bezos. Mια μικρή αναδρομή στα «αχαρτογράφητα νερά» της ζωής της MacKenzie Scott, θα σας πείσει! ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η MACKENZIE SCOTT Η MacKenzie Scott Tuttle γεννήθηκε στις 7 Απριλίου, του 1970, στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. Ο πατέρας της εργαζόταν ως οικονομικός σύμβουλος και η μητέρα της ήταν οικοκυρά. Σε ηλικία μόλις έξι ετών άρχισε να γράφει και λίγο καιρό αργότερα έγραψε το βιβλίο «The Book Worm», έκτασης 142 σελίδων. Το εν λόγω σύγγραμμα, δυστυχώς, δεν κατάφερε να το διαβάσει κάποιος, καθώς καταστρά φηκε σε μια πλημμύρα. Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΗΣ SCOTT ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΣΕ $53.000.000.000,ΠΕΡΙΠΟΥ ενώ στο πλαίσιο του διακανονισμού για το διαζύγιό της με τον πρώην σύζυγό της πήρε το 4% ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ AMAZON MACKENZIE SCOTT ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛ«ΑΜΑΖΟΝας»ΑΝΘΡΩΠΟΥ!

EconomyToday 97 BILANEPA\CLEMENS

98 EconomyToday ΘΕΜΑ Το 1988 αποφοίτησε από το σχολείο Hotchkiss, στο Λέικβιλ, του Κονέκτικατ και το 1992 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, με πτυχίο στην αγγλική φιλολογία. Ένας από τους καθηγητές της, ήταν ο Toni Morrison, ο οποίος είναι κάτοχος Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο ίδιος, μάλιστα, έχει χαρακτηρίσει την Tuttle, ως «μια από τις καλύτερες μαθήτριες που είχε ποτέ στο τμήμα του». Έπειτα, η Tuttle, εργάστηκε ως βοηθός ερευνήτρια του Morrison για το μυθιστόρημα Jazz. Το 2005, η Scott έγραψε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «The Testing of Luther Albright», για το οποίο κέρδισε ένα αμερικανικό βραβείο βιβλίου. Η ίδια αποκάλυψε ότι της πήρε 10 ολόκληρα χρόνια για να το γράψει, καθώς βοηθούσε τον Jeff Bezo, να δημιουργήσει τον κολοσσό της Amazon και πα ράλληλα μεγάλωνε τα τέσσερά τους παιδιά. Όσον αφορά την προσωπική της ζωή, η Scott γνώ ρισε τον Bezo, το 1992, όταν εκείνη δούλευε ως βοηθός του και μετά από τρεις μήνες που έβγαιναν ως ζευγάρι, αποφάσισαν να ενωθούν με τα ιερά δεσμά του γάμου. Έτσι, αποφάσισαν να μετακομίσουν στο Seattle. Οι δυο τους έζησαν μια θυελλώδη σχέση, ωστό σο, η αγάπη τους δεν ήταν αρκετή για να σώσει τον γάμο τους, γι’ αυτό και μετά από 25 ολόκληρα χρόνια έγγαμου βίου, αποφάσισαν από κοινού να τραβήξουν χωριστούς δρόμους, συνεχίζοντας να τρέφουν εκτίμηση ο ένας προς το πρόσωπο του άλλου. Το διαζύγιό τους κόστισε ακριβά στον Jeff Bezo, καθώς έδωσε $36 δις για να είναι και πάλι ελεύθερος, καθιστώντας έτσι την Scott ως την 22η πλουσιότερη γυναίκα στον πλανήτη για το 2020! Ένα χρόνο αργότερα, η ίδια βρήκε τον έρωτα στο πρόσωπο του καθηγητή φυσικών επιστημών των παιδιών της, Dan Jewett, τον οποίο και παντρεύτηκε. ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ Η MacKenzie Scott έχει χαρακτηριστεί ως μια από τους μεγαλύτερους φιλάνθρωπους που υπάρχουν σε παγκόσμια κλίμακα. Μόνο τους τελευταίους 18 μήνες, έχει δωρίσει περισσότερα από $8.600.000.000 από την προσωπική της περιουσία, σε φιλανθρωπικούς Οιοργανισμούς.δωρεές,οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε τρία διαφορετικά χρονικά διαστήματα, κοινοποιήθηκαν μέσω του ιστολογίου της. Σε κάθε μια από τις εν λόγω αναρτήσεις, περιλαμβάνονταν αναλυτικές πληροφο ρίες για όλους τους παραλήπτες της φιλανθρωπικής προσφοράς της. Μάλιστα το 2020, η πρώην σύζυγος του ιδρυ τή της Αmazon, δώρισε χρηματικό ποσό αξίας $6.000.000.000, με σκοπό την οικονομική αρωγή σχετικά με τον κορωνοϊό, τη φυλετική ισότητα, καθώς και ιστορικά «μαύρα» κολέγια και πανεπιστήμια. Η ίδια αναφέρθηκε στον σκοπό που έχει, αλλά και στη δυσκολία της, να τον φέρει εις πέρας. «Θέλω να φύγει η προσοχή από τις προνομιούχες φωνές LANEEPA\JUSTIN Η MACKENZIE SCOTT ΗΞΕΡΕ ΑΠΌ ΠΑΙΔΙ ΌΤΙ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΛΌΓΌΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΒΙΌΠΌΡΙΣΜΌΥΕΚΑΝΕΤΑΠΡΏΤΑΤΗΣΑΒΗΜΑΤΑΣΤΌFINANCE

EconomyToday 99 και να στραφεί σε άλλους, παρόλο που ξέρω ότι θα υπάρχουν μερικοί τίτλοι στα μέσα που θα επικεντρώ νονται στον πλούτο. Ο τίτλος, που θα ήθελα γι’ αυτή την είδηση είναι ‘’286 ομάδες εμψυχωτικές φωνές που χρειάζεται ο κόσμος να ακούσει’’. Οι άνθρωποι που αγωνίζονται ενάντια στις ανισότητες αξίζουν να είναι το επίκεντρο των ιστοριών για την αλλαγή που δημιουργούν. Αυτό ισχύει εξίσου – ίσως ειδικά – ακόμα και όταν το έργο τους χρηματοδοτείται από πλούτο. Κάθε μορφής πλούτος είναι προϊόν συλλο γικής προσπάθειας που περιλάμβανε και τους ίδιους. Οι κοινωνικές δομές που διογκώνουν τον πλούτο παρουσιάζουν εμπόδια σ’ αυτούς. Και παρόλα τα εμπόδια, παρέχουν λύσεις που μας ωφελούν όλους». Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ GIVING PLEDGE Η πρώην σύζυγος του Jeff Bezos, μέσα σ’ όλα, έχει υπογράψει την πρωτοβουλία «Giving Pledge», που αφορά τους πλούσιους αυτού του κόσμου, που δεσμεύονται να δώσουν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, ένα σημαντικό ποσοστό της προσωπικής τους περιουσίας, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Το σημαντικότερο σε αυτή την υπέροχη κίνησή της, είναι ότι το έκανε ανεξάρτητα από τον κατά εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια πλουσιότερό της, πρώην συζυγό της, ο οποίος δεν συμμετέχει στην εν λόγω πρωτοβουλία. ΤΟ ΤΩΝ«ΡΑΛΙ»ΜΕΓΑΛΟΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Αδιαμφισβήτητα, η Amazon είναι από τους κολοσοούς που βγήκαν κερδισμένοι, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού. Αυτό οφείλεται, κατά κόρον, στο γεγονός ότι η Scott, κατέχει το 4% των μετοχών τoυ Ομίλου, ο οποίος απορρόφησε μαζί με τις υπόλοιπες εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου όλον τον καταναλωτικό «ζήλο», εν μέσω των lockdowns, που εφαρμόστηκαν για την καταπολέμηση της πανδημίας της νόσου Covid-19. Σύμφωνα με νέες στατιστικές μελέτες, η κεφαλαιοποίηση της Amazon κινείται στα $1,7 τρις, με τη μετοχή της, να έχει αναρριχη θεί από τα $2.000 τον Ιούλιο του 2019, όταν ανακοινώθηκε το διαζύγιο των Bezos-Scott, περίπου στα $3.300 αυτήν την εβδομάδα. Παρά την έναρξη των μαζικών εμβολιασμών και κατ’ επέκταση την άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις, οι πωλήσεις της Amazon κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του 2021 ενισχύθηκαν κατά 27% από πέρσι. Τα έσοδα του κολοσσού έφθασαν τα $113,08 δις. Διά του λόγου το αληθές, η MacKenzie Scott είχε διαδραματίσει ενεργό ρόλο στα πρώτα βήματα της Amazon. Η MACKENZIE SCOTT ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ ΕΠΙΤΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΔΩΡΕΕΣ ΤΗΣ, αφού επιτρέπει στις οργανώσεις που λαμβάνουν τα χρήματά της, να τα χρησιμοποιήσουν όπως κρίνουν GOMBERTEPA\ANDREW

ΘΕΜΑ ΔΙΆΣΗΜΟΙΆΣΤΈΡΈΣΔΈΚΆΈΠΏΝΥΜΟΙΠΟΥΞΟΔΈΥΟΥΝΆΣΥΣΤΟΛΆΚΆΙΈΜΈΙΝΆΝΣΤΟΝΆΣΟ!ΠΟΥΞΟΔΈΥΟΥΝΔΙΧΏΣΆΥΡΙΟ! Κακά τα ψέματα, οι αστέρες του Hollywood αμείβονται με αστρονομικά ποσά, τα οποία δαπανούν είτε σε ακίνητα, είτε σε πλαστικές επεμβάσεις. Αρκετοί εξ αυτών, μάλιστα, κόντεψαν να κάνουν πράξη το ιστορικό ρητό του Χαρίλαου Τρικούπη «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!». Αυτό, βεβαίως, δεν τους σταμάτησε από το να ξοδεύουν ασύστολα και να κακομαθαίνουν τον εαυτό τους αλλά και τον περίγυρό τους! ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

Δεύτερη στη λίστα, είναι η Κim Kardashian, η οποία είναι μια από τις πιο πλούσιες γυναίκες σε παγκόσμια κλίμακα, γι’ αυτό φροντίζει να ξοδεύει αρκετά χρήματα στη λεπτομέρεια! Η ίδια, βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να βάφει τα πανάκρι βα οχήματά της, ( Lamborghini Urus, Rolls-Royce Ghost και Mercedes Maybach S 580) στον ίδιο γκρι χρωματισμό που έχει η εξωτερική απόχρωση της έπαυλής της. Σύμφωνα με το TMZ, το κόστος διαδικασίας αλλαγής χρώματος των αυτοκινή των ανέρχεται στα $100.000, όχι όμως επειδή είναι κάποιος δύσκολος χρωματισμός, αλλά η δυσκολία ήταν στο να βαφτούν τα αυτοκίνητα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν πρόκειται για κάποια μεμβράνη, αλλά για βαφή, γι’ αυτό και οι άνθρωποι της Platinum Motorsports έπρεπε να αποσυναρμολογήσουν ολόκληρο το αυτοκίνητο και να βάψουν κάθε τμήμα ξεχωριστά. Πρώτη στη σειρά είναι η Kylie Jenner, η οποία έχει δισεκατομμύ ρια στον τραπεζικό λογαριασμό της και αυτό της δίνει το δικαίωμα να ξοδεύει αρκετά χρήματα και να κακομαθαίνει εκείνη και τους γύρω της. Αρκετές φορές, η μητέρα της Kris, δυσανασχετεί με τον τρόπο που διαχειρίζεται την προσωπική της περιουσία. Πρόσφατη αγορά της, ήταν ένα ιδιωτικό αεροσκάφος, το οποίο χρησιμοποιεί συνήθως για πτήσεις διάρκειας τριών λεπτών! Στις πτήσεις αυτές, φέρεται να είχε μαζί της την 4χρονη κόρη της, Stormi και τα ανίψια της, Chicago και Τrue. Σύμφωνα με το ΤΜΖ, η Kylie Jenner, φέρεται να ξοδεύει τουλάχιστον $300.000 το μήνα για τα ρούχα της, καθώς και $400.000 τον μήνα για την ασφάλεια εκείνης και της κορούλας της! KYLIE KARDASHIANJENNERKIM

102 EconomyToday ΘΕΜΑ Τη σκυτάλη παραλαμβάνει ο ηθοποιός του Χόλιγουντ Nicolas Cage, ο οποίος πριν από δυο χρόνια βρέθηκε στο νησί μας για τις ανάγκες της ταινίας «Jiu Jitsu». Ο ηθοποιός σπαταλούσε ασύστολα, γεγονός που τον οδήγησε σε φορολογικό αδιέξοδο. Τα χρέη του, μάλιστα, άγγιξαν τα $6.000.000, με τον ίδιο να αναγκάζεται να πουλήσει ό,τι είχε και δεν είχε, ακόμα και ένα συλλεκτικό κόμικ. Ανάμεσα στα πολλά ιδιαίτερα και σπάνια αποκτήματά του, ήταν και ένα «στοιχειωμένο» ακίνητο στη Νέα Ορλεάνη, για το οποίο πλήρωσε $3.450.000 το 2006. Λίγα χρόνια αργότερα, το ακριβό του γούστο σε συνδυασμό με την κακή οικονομική διαχείριση που έκανε, του «κόστισαν» περι ουσία που έφθανε τα $150.000.000! Ακόμη και σήμερα μετά από τόσα χρόνια, δεν έχει καταφέρει να ανακάμψει πλήρως! NICOLASCAGE ANISTONJENNIFER Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η ου κρανικής καταγωγής ηθοποιός Mila Kunis, η οποία διατηρεί το δέρμα της λαμπερό και νεανικό χάρη στη θεραπεία HD Diamond and Ruby Peel, η οποία εφαρμόζεται με τη χρήση πολύτιμων λίθων. Μπορείς να τη δοκιμάσεις αρκεί βέβαια να διαθέσεις $8.900 για κάθε συνεδρία! KUNISMILA Από την άλλη, η ελληνικής καταγω γής ηθοποιός, Jennifer Aniston, δεν διστάζει να ξοδεύει για να έχει αψεγάδιαστη επιδερμίδα. Η φρο ντίδα του προσώπου της κοστίζει έως και $891,50 τον μήνα. Όταν μάλιστα υπάρχει στο πρόγραμμά της κάποια εμφάνιση στο κόκκινο χαλί, επισκέπτεται το Tracie Martyn Spa για τη θεραπεία Red Carpet Facial που κοστίζει $450 και φεύγοντας παίρνει μαζί της τη «Famous Purple Bag» με εξειδικευμένα προϊόντα, κόστους $391,50, προκειμένου να συνεχίσει την περιποίησή της στο σπίτι. Η Queen B, δεν διστάζει να πληρώσει $4.000 σε ένα διαιτολόγο που σχεδιάζει τα γεύματά της. Κι επειδή χρειάζεται κι ένας προσωπικός σεφ για να τα ετοιμάζει, έχει έναν τέτοιο στο επιτελείο της, ο οποίος την ακολουθεί παντού φροντίζοντας να ετοιμάζει θρεπτικά και υγιεινά γεύματα για εκείνη και την οικογένειά της. Ο μισθός του είναι $7.500 το μήνα. QUEEN B

EconomyToday 103 O Johnny Depp, ο οποίος -πρόσφατα- βγήκε κερδισμένος από το πολύκροτο διαζύγιό του με την Amber Heard, δαπανούσε περίπου $2.000.000 κάθε μήνα. Τα χρήματα αυτά, πήγαιναν σε αγορά κρασιού, στην ασφάλεια των παιδιών του αλλά και στο προσωπικό του, το οποίο απαριθμεί περισσότερα από 40 μέλη. Μάλιστα, το χρέος του «αγγίζει» τα $40.000.000! Το γεγονός ότι θα ενσαρ κώσει για ακόμη μια φορά τον περιβόητο «Πειρατή της Καραϊβικής» θα του «λύσει» το πρόβλημα, καθώς έχει υπογράψει συμβόλαιο εκατομμυρίων δολαρίων! JOHNNYDEPP Πριν από μερικούς μήνες, η πασίγνωστη ράπερ Cardi B απάντησε σε μερικούς φαν της στο Instagram σχετικά με το πού ξοδεύει τα χρήματά της. Η σταρ αποκάλυψε ότι οι διάσημοι δεν είναι τόσο πλούσιοι όσο νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Παραδέχτηκε ότι τα μηνιαία της έξοδα είναι $300.000, με το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων αυτών να πηγαίνουν στην οικογένειά της. Εν συνεχεία εξήγησε ότι η εφορεία παίρνει περίπου το 45% του εισοδήματός της, με αποτέλεσμα να μην της μένουν πολλά χρήματα! CARDI B Η δημιουργός του Harry Potter, J.K.Rowling, βγάζει την περιουσία της από βιβλία, ταινίας και θεματικά πάρκα! Σύμφωνα με την τελευταία λίστα των πλου σίων του Forbes, η ίδια, έβγαλε $82.000.000, σχεδόν 226.000 ευρώ την ημέρα! Η Rowling, η οποία ζει στο Εδιμβούργο με τον σύζυγό της και τα τρία τους παιδιά, σύμφωνα με πληροφορίες, ξόδεψε μέρος της περιουσίας, με την αγορά του σπιτιού του γείτονά της, έναντι ενός εκατομμυρίου ευρώ για να μεγαλώσει τον κήπο της! Επίσης, πούλησε το οικογενειακό yacht και αγόρασε μια μικρή έκταση γης στην Αυστραλία! Από την άλλη, ο πρώην άσος του ποδοσφαίρου David Beckham, λαμβάνει $156.000 τη μέρα, με αποτέλεσμα η περιουσία του να εκτοξευτεί στα $450.000.000. Ο ίδιος φροντίζει να ξοδεύει μέρος της περιουσίας του, σε σπίτια, ρούχα και δώρα στην οικογένειά του! Μια πρόσφατη αγορά που έκανε, ήταν ένα σπίτι αξίας $6.800.000 στη Βρετανία, όπου δημιούργησε και ένα τμήμα με αχυρώνες αλλά και αίθουσα για να κάνει μάθημα μπαλέτου η μικρή του πριγκίπισσα!J.K.ROWLINGDAVIDBECKHAM

104 EconomyToday ΘΕΜΑ

EconomyToday 105 ΚΑΤΑΣΤΡΟΑΥΤΟΦΙΚΗ «Ο ορισμός της παράνοιας είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά περιμένοντας διαφο ρετικά αποτελέσμα τα». Το είπε δεν το είπε ο Άλμπερτ Αϊντσάιν, είναι ένα καταπληκτικό ρητό και ταιριάζει γάντι στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η πρεμιέρα της στη σεζόν 22-23 υπό τις οδηγίες του Έρικ Τεν Χάαγκ ήταν καταστροφική. Ό,τι και αν έκανε στη συνέχεια (χρονικά ήταν αδύνατο να το παρακολουθήσουμε) δεν έχει επίσης σημασία. Σημασία έχει ότι εδώ και 10 χρόνια, η Γιουνάιτεντ ακολουθεί το ίδιο αποτυχημένο μοτίβο και έχει γίνει από σύλλογος υπόδειγμα, παράδειγμα προς αποφυγή. Ξεκάθαρα είναι η επιτομή της «αυτοκαταστροφικής» ομάδας. Αυτής που φτιάχνει τις λιγότερες ευκαιρίες, που τρέχει με τις χαμηλότερες ταχύτητες και που δέχεται γκολ με απίστευτη ευκολία. Αυτής της ομάδας που οι ειδικοί λένε πως είναι η «πιο εύκολη να αντιμετωπίσεις». Οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν. Οι πρώην άσοι της χρυσής εποχής όπως ο Σκόουλς, ο Φέρντι ναντ, ο Κιν (κυρίως αυτός) και ο Νέβιλ σκούζουν κάθε εβδομάδα (εδώ και χρόνια) για τις σοβαρές αδυναμίες και του ρόστερ, αλλά περισσότερο για την έλλειψη σχεδιασμού, ποδοσφαιρικού σχεδια σμού. Όσο μάλιστα περνάνε τα χρόνια το αίσθημα αποπροσανατολισμού γίνεται όλο και πιο έντονο. Τι φταίει, τα είναι αυτό που οδήγησε τον σύλλογο μετά την αποχώρηση Φέργκουσον από τα μεγα λεία στη μιζέρια; Όλοι δείχνουν καταρχήν προς την αδυναμία των ιδιοκτητών να αντιληφθούν ότι δεν διοικείς ένα σύλλογο της Πρέμιερ Λιγκ με καθαρά επιχειρηματικούς όρους. Μιλώντας πρόσφατα στο δελτίο του Skysports, o εγκυρότατος δημοσιογρά φος Καβέχ Σόλεκολ είπε απλά: Όσο η Γιουνάιτεντ μένει με το υφιστάμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς, δεν πρόκειται να ξαναγίνει πρωταγωνίστρια. Όσο δεν αποχωρούν οι Γκλέιζερς οι διαφορές από τις Σίτι, Λίβερπουλ θα μεγαλώνουν. Ο Σόλεκολ το έθεσε ξερά. Όταν αγοράζεις ένα σύλλογο της Πρέμιερ Λιγκ ΕΔΩ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΙΑ, Η ΓΙΟΥΝΑΪΤΕΝΤ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΟ ΜΟΤΙΒΟ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΑΠΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗ. ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

106 EconomyToday ΘΕΜΑ βάζεις χρήματα και δεν κάνεις λογιστικές πράξεις κάθε μήνα, αφαιρώντας λεφτά από το ταμείο για να καλύψουν αρχικά τα έξοδα αγοράς και μετά να γεμίζουν τους προσωπικούς τους λογαριασμούς. Είναι και το άλλο κουφό. Το μάρκετινγκ και η προώθηση του brand ήταν νο1 προτεραι ότητα. Αμερικανικό μοντέλο σε σύλλογο Πρέμιερ Λιγκ δεν γίνεται. ΕΔΩΣΕ ΑΛΛΑ ΤΙ ΠΗΡΕ; Αλλά και πάλι είναι μόνο θέμα διοίκησης και χρημάτων. Δεν ξόδεψε η Γιουνάιτεντ χρήματα τα τελευταία 10 χρόνια; Έδωσε 1,5 δισεκατομμύ ριο για να αποκτήσει παίκτες, έξω οι ελεύθεροι (Ρονάλντο, Έρικσεν κ.τλ). Ξόδεψε και παραξόδε ψε. Αλλά πού, πώς και για ποιους. Όταν δίνεις 80 εκατομμύρια για να πάρεις ένα μετριότατο στόπερ (τον έκαναν παίκτη ελίτ τα ΜΜΕ) όπως τον Μα γκουάιρ και άλλα 50 για ένα δεξί μπακ τον (Ουάν Μπισάκα) που έκανε 4-5 καλά παιχνίδια στη χρονιά, τα δύο εκ των οποίων απέναντί σου. Τα περισσότερα λοιπόν χρήματα πήγαν στον… Καιά δα. Γιατί είναι και το άλλο. Πώς στον διάτανο συμ βαίνει όμως; Παίκτες ολκής που πήγαν στο «Ολντ Τράφορντ» στα ντουζένια τους, αλλά απέτυχαν και έφυγαν κακήν κακώς. Από πού να αρχίσουμε. Ντι Μαρία, Φαλκάο, Σάντσες, Λουκάκου, Πογκμπά. Πώς γίνεται ο ηγέτης του Άγιαξ προ τριετίας Φαν Ντε Μπεκ να μην κλωτσά όταν οι συμπαίκτες του που πήγαν σε άλλες ομάδες έθελξαν. Όλοι παρασύρθηκαν και πνίγηκαν στην κακή νοοτροπία που έχει εμπεδώσει ο σύλλο γος. Εντός και εκτός γηπέδου. Δέστε και τον Μπρούνο Φερνάντες. Έκανε παπάδες σε ενάμιση χρονιά. Σταδιακά πέφτει και δυστυχώς είναι ώρες ώρες νευρικός, υπερβολικός σε συμπεριφορά. Είναι και το άλλο. Πρόβλημα στις διαπραγματεύ σεις. Και μόνο που η υπόθεση Ντε Γιονγκ τράβηξε ένα μήνα, είναι ενδεικτικό της αδυναμίας και της έλλειψης αποφασιστικότητας. Με τη γνωστή κατάληξη. ΜΕ ΒΑΡΚΑ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ Η παντελής έλλειψη στρατηγικής και πλάνου δεν φέρνει αποτελέσματα, δεν φέρνει τρόπαια. Φέρνει όμως απογοήτευση και λάθη πάνω στα λάθη. Η εκτίμηση για τις ικανότητες των παικτών είναι άλλη ιστορία. Ο Μπαγί και ο Τζόουνς έχουν ακόμη συμβόλαιο!!! Ο πρώτος παίζει κατά μέσο όρο 10 παιχνίδια τον χρόνο και είναι ρέκορντμαν τραυματισμών. Ο δεύτερος έχει να παίξει σχεδόν τρία χρόνια, ενώ και μία εξαετία τουλάχιστον έχει πάρει την κατιούσα. Κι όμως ο σύλλογος προ χωρούσε σε ανανεώσεις συμβολαίων. Και όταν ήθελε να τους πωλήσει, ουδείς σοβαρός ενδια φερόμενος!!! Παρόμοια περίπτωση αν και σχετικά καλός παίκτης ο Λίνγκαρντ. Συν κάτι ανανεώσεις όπως του Μάτα (παικταράς, αλλά έφαγε τα ψωμιά Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΚΛΕΪΖΕΡΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟΣ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΛΑΘΗ ΕΠΑΝΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ

EconomyToday 107 του). Ας μην τους παραθέσουμε όλους. Συνεχί ζουμε με τις εκτιμήσεις. Φαγώθηκαν οι ρεπόρτερ (με οδηγίες) να αναδείξουν το μέλλον. Τη φοβερή προοπτική των αποφοίτων του Κάρινγκτον ή των νεαρών που απέκτησε ως επένδυση η Μάντσε στερ. Πώς ο Ελάνγκα λέει, οκ, ταχύς, καλός, αλλά βρίσκεις 10 τέτοιους σε μικρές ομάδες της Πρέ μιερ Λιγκ. Τι Τσονγκ, Γκάρνερ, Ντιαλό, Γουίλιαμς, Μενγκί, Περέιρα και καμιά δεκαριά άλλοι που υποτίθεται θα έκαναν θραύση; Πατάνε γρασίδι και δεν μπορούν να πασάρουν. Η αλήθεια είναι πως δύο όλοι και όλοι «απόφοιτοι» των ακαδημιών το είχαν… Ο Ράσφορντ και ο Γκρίνγουτ. Ο πρώτος μοιάζει ήδη 35άρης στα 24 του και ασχολείται περισσότερο με τη δημόσια εικόνα του. Ο 2ος τελείωσε στα 20 του, δεν ξαναπαίζει μετά την υπόθεση ξυλοδαρμού της συντρόφου του. Το αποκορύφωμα; Ένα νεαρό με μέλλον επέλεξε να αποκτήσει και τα έκανε μπίλιες. Ο λόγος για τον πολυτάλαντο Μπέντζαμιν Σέσκο. Μέχρι να κινηθούν και να πληρώσουν, τους τον άρπαξε η… Λειψία με 22 εκατομμύρια. Εκτιμήσεων συνέχεια. Μα σκεφτείτε το.. στις πιο καίριες θέσεις, όπου οι ομάδες επενδύ ουν, η Γιουνάιτεντ πάει να παίξει με Φρεντ, Μακ Τόμινεϊ. Μέτριοι, ασταθείς. Αν κάποιος συγκρίνει τα κεντρικά ντουέτα των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων με αυτούς τους δύο θα κλάψει (αν είναι Γιουνάιτεντ) και θα γελάσει (αν είναι με άλλη ομά δα). Όμως, ενώ ξεκάθαρα η αδυναμία φαίνεται, η ομάδα συνεχίζει το βιολί της. Παρασυρόμενη από 3-4 εμφανίσεις- εκλάμψεις. Όπως του Μαρσιάλ. Που «κοιμάται» όσο είναι υγιής (τη μισή σεζόν συνήθως τη βγάζει στους γιατρούς) εδώ και τρία χρόνια, αλλά μετά τις εκπληκτικές εμφανίσεις στα φιλικά, κρίθηκε πως μπορεί να ηγηθεί της επίθε σης. Ε, πριν αρχίσουν τα επίσημα ματς, τραυμα τίστηκε. Αμ ο Νταλότ. Τι δεξί μπακ και αυτό. Δεν μπορεί να αμυνθεί σωστά, δεν μπορεί να βγάλει μία σωστή σέντρα, αλλά είναι εκεί, βασικός. Σε όλο αυτό το σενάριο μπαίνει και ο Κριστιά νο. Δεν τον αδικώ πώς πήγε, είδε τα στραβά και ανάποδα και ήθελε να την κάνει. Τον αδικώ όμως γιατί ενώ ο σύλλογος τού άνοιξε την πόρτα, αυτός στα ζόρια θέλησε να την κοπανήσει. Αλλά, μπαί νει το ερώτημα; Γιατί τον έφεραν πίσω, υπήρχε ανάγκη; Δεν έπρεπε επιτέλους η Γιουνάιτεντ να δει πέρα από τη μύτη της και να πάει σε μία επέν δυση μέλλοντος; Αλλά όταν μετά την πρεμιέρα η προσπάθειά σου για επιθετικό στράφηκε στον… Αρναούτοβιτς, τι να πει κανείς; ΜΠΑΧΑΛΟ Υπάρχουν και άλλα, μικρότερα. Πριν παίξει σε επίσημο παιχνίδι ο Μαγκουάιρ πήρε το περιβραχι όνιο. Ανήκουστη απόφαση. Ακόμη πιο ανήκουστη η μη αποκαθήλωσή του μετά τα ρεζιλίκια στη Μύκονο. Όταν ο ίδιος ο σύλλογος δεν αντιλαμβά νεται το βάρος του περιβραχιόνιου που φόρεσαν οι Τσάρλτον, Ρόμπσον, Κιν και Φέρντιναντ) τα πράγματα είναι τραγικά. Γιουνάιτεντ είσαι όχι… Νταγκ εντ Ρεντ. Ο Ρονάλντο αποχωρεί από το στάδιο πριν ολοκληρωθεί το φιλικό με τη Βα γιεκάνο. Αλωνίζουν τα ΜΜΕ, κανένα πρόβλημα η επίσημη θέση της Γιουνάιτεντ, αποχώρησαν κι άλλοι λέει. Και την επομένη, ο Τεν Χαγκ αδειάζει τον Πορτογάλο!!! Απόλυτο μπάχαλο… Και φτάνουμε στους προπονητές!!! Άντε ο Μόγιες δεν είχε το εκτόπισμα να σηκώσει το βάρος της επόμενης μέρας από την αποχώρηση Φέργκου σον. Ο Φαν Χάαλ και ο Μουρίνιο όμως; Είναι ένα ερώτημα πώς απέτυχαν. Αλλά απέτυχαν. Από εκεί και πέρα, αυτό με τον Σόλσκιαερ (μόλις έκανε 5 αποτελέσματα τον έκαναν μόνιμο) να είναι απέναντι σε θηρία όπως ο Κλοπ και ο Γκουαρντό λα ή η ιστορία-ανέκδοτο με τον Ράγκνινγ είναι χαρακτηριστικά της αρρωστημένης κουλτούρας ενός συλλόγου που δέκα χρόνια πριν έβγαζε την απόλυτη υγεία. Ο Τεν Χάαγκ είναι μία σωστή επιλογή. Το πρώτο πρόβλημα είναι πως έχει τόσα πολλά να βελτιώ σει και δεν έχει τον χρόνο. Το δεύτερο πρόβλημα είναι πως μπήκε στο τρυπάκι των προηγούμενων. Έκλεισε, συμφώνησε τα πάντα, πήρε διαβεβαι ώσεις, αλλά η στήριξη που λαμβάνει δεν είναι ανάλογη. Θα έπρεπε να πατήσει πόδι νωρίτερα και να προχωρήσει σε αυτό που όλοι βλέπουν ως ανάγκη. Εκκαθάριση. Πολύ μετριότητα έχει πέσει. (ΣΕΜΕΤΕΓΓΡΑΦΕΣΔΕΚΑΕΤΙΑΣΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑΕΎΡΏ) 2013-2014 €77 ΕΚ 2014-2015 €195 ΕΚ 2015-2016 €156 ΕΚ 2016-2017 €185 ΕΚ 17-18 €198 ΕΚ 18-19 €83 ΕΚ 19-20 €235 ΕΚ 20-21 €84 ΕΚ 21-22 €140 ΕΚ 22-23 €71* ΕΚ *Αφορά μέχρι και τις μετεγγραφές των Μαρτίνεζ, Μαλάσια.

108 EconomyToday ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΌΎΠΌΛΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, ΣΕ ΕΝΑ ΜΙΚΡΌ ΌΙΚΙΑΚΌ ΦΌΎΡΝΌ, ΞΕΚΙΝΑ Η ΌΙΚΌΓΕΝΕΙΑ ΠΑΠΑΔΌΠΌΎΛΌΎ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΤΙ-ΜΠΕΡ.195019221930 Η οικογένεια αγοράζει ένα μικρό φούρνο και κυκλοφορούν για πρώτη φορά τα μπισκότα Μιράντα και τις επόμενες χρονιές τα Μαρί, τα Γεμιστά ΠΑΠΑΔΌΠΌΎΛΌΎ και τα Cream Crackers. 1938 Το εργοστάσιο παράγει μπομπότα για τον ελληνικό στρατό, το οποίο όμως επιτάσσεται από τους Γερμα νούς και το 1943 διακόπτει για λίγο καιρό την επιχει ρηματική του δραστηριότητα, ενώ το 1948 ο Νίκος Παπαδόπουλος αναχωρεί για ένα «ταξίδι μελέτης» στις χώρες της δυτικής Ευρώπης, επισκεπτόμενος μεγάλες μπισκοτοβιομηχανίες, εργοστάσια παραγω γής μηχανημάτων και κλαδικές εκθέσεις. ΛΕΙΤΌΎΡΓΕΙ ΤΌ ΠΡΩΤΌ ΕΡΓΌΣΤΑΣΙΌ ΣΤΑ ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ. 1940, 1948 1973, 1978 To 1973 ανοίγει το δεύτερο εργοστάσιο της εταιρείας, στη Θεσσαλονίκη. Το 1978 λανσάρεται το Caprice, το οποίο θα αποτελέσει και τη ναυαρχίδα των εξαγωγών της εταιρείας. 1980 Απόκτηση 3ου εργοστασίου στον Βόλο για την αποκλειστική παραγωγή του Caprice. Η εταιρεία μπαίνει στον χώρο των αρτο παρασκευασμάτων, με την εισαγωγή των Krispies και φρυγανιές. Εμφανίζεται στις 20 μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις, βάσει πωλήσεων, ενώ γίνονται οι πρώτες εξαγωγές στην Κύπρο. 1996 Το 1996 αναλαμβάνει τη θέση της προέδρου και διευθύνουσας συμβούλου η Ιωάννα Παπαδοπούλου και η εταιρεία αποκτά το 4ο εργοστάσιο στα Όινόφυτα, για την παραγωγή των αρτοσκευασμάτων. 2000 Το 2002 φεύγει από τη ζωή, πλήρης ημερών, ο Ευάγγελος Παπαδόπουλος, αφήνοντας πίσω του μία βιομηχανία που ευημερεί. 2010 Λανσάρονται οι μπάρες δημητριακών Digestive και το 2013 η εταιρεία μπαίνει στην αγορά συσκευασμένου ψωμιού κατακτώντας σημαντική θέση στην ελληνική αγορά. Το 1957 ξεκινά τη λειτουργία του το νέο εργοστάσιο στην οδό Πέτρου Ράλλη. 1960 Η μπισκοτοποιία ΠΑΠΑΔΌΠΌΎΛΌΎ εντάσ σεται για πρώτη φορά στις 100 μεγαλύτε ρες ελληνικές βιομηχανίες. 2016 Η οικογένεια προϊόντων «ΠΑΠΑ ΔΌΠΌΎΛΌΎ ΧΩΡΙΣ ΓΛΌΎΤΕΝΗ» λανσάρεται, δίνοντας έμφαση στη γεύση, αλλά και την υγεία. 2020 Κατέχει ηγετική θέση στην αγορά και προχωρά σε μεγάλες επενδύσεις στην αρτοποιία. Η χρονιά αυτή συμπίπτει με τον μεγάλο εορτασμό των 100 χρόνων της εταιρείας.

©2022 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.

Responding to challenging times, developing responsible and sustainable strategies, business models, operations and investments. Start your ESG journey with home.kpmg/cy/sustainabilityus.

Unleash the positive in net zero